PPC / ppc

text_structure.xml 214 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ minęła już godzina rozpoczęcia posiedzenia witam serdecznie wszystkich obecnych na kolejnym posiedzeniu Komisji Konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego. Nie ma jednak jeszcze quorum koniecznego do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Nie bardzo więc mogę dokonać oficjalnego otwarcia posiedzenia Komisji Konstytucyjnej. Proponuję więc aby w czasie oczekiwania na osiągnięcie quorum, członkowie Komisji poświęcili na przypomnienie treści dyskusji jaka miała miejsce w dniu 5 lipca 1995 r. Dyskusja dotyczyła rozdziału projektu zawierającego źródła prawa. Przebieg dyskusji zawarty jest w "Informacji bieżącej", który otrzymali członkowie komisji. Wnioski zgłoszone podczas dyskusji zawarte są w druku nr 23/07.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Alicja Grześkowiak /NSZZ"S"/: Nie chciałabym zakłócać posiedzenia i głosowań. Mam jednak przed sobą "La Stampa" z wywiadem pana przewodniczącego. W wywiadzie tym znajdują się duże fragmenty dotyczące kościoła.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę zaprotestować przeciwko sformułowaniom, które pan przewodniczący użył w tym wywiadzie. Ponadto w imieniu kolegów chcę wyrazić wotum nieufności jako przewodniczącego komisji i chcę również ponowić wniosek z którym wystąpili parlamentarzyści Unii Pracy, aby pan przewodniczący rozważył możliwość zawieszenia przewodniczenia Komisji Konstytucyjnej na czas wyborów. Wówczas nie dochodziłoby do takich spraw jaka miała miejsce ostatnio, kiedy to ktoś rozdawał kalendarzyki z wizerunkiem pana przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli zaprezentowany wniosek zostanie ponowiony po otwarciu obrad, zostanie on rozpatrzonym. Ponadto - jak już mówiłem - rozważę propozycję zgłoszoną przez posła W. Borowika, wówczas gdy zostaną zarządzone wybory.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli zaś chodzi o wywiad we "La Stampa", to na razie nie chcę go komentować, gdyż jeszcze w całości go nie przeczytałem...</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Alicja Grześkowiak /NSZZ "S"/: Udostępnię panu przewodniczącemu treść jego wywiadu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselAleksandreKwasniewski">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselAleksandreKwasniewski">Kwestia treści tego wywiadu nie może być jednak przedmiotem obrad Komisji Konstytucyjnej. Nie jest to bowiem materia pracy naszej komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselAleksandreKwasniewski">Senator Alicja Grześkowiak /NSZZ"S"/: Treść wywiadu nie jest przedmiotem obrad, ale przewodniczący Komisji tego typu wypowiedzi nie powinien jednak prezentować gdyż tracimy wówczas zaufanie do obiektywizmu pana przewodniczącego gdy w ten sposób wypowiada się o Kościele.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PoselAleksandreKwasniewski">Ponadto wczoraj słyszałam, że pan przewodniczący - na jakimś spotkaniu wyborczym - mówił o tym, że najlepsza jest formuła o neutralności światopoglądowej państwa. Nie wiem więc, czy wypowiada się pan jako przewodniczący Komisji, gdy już przyjęliśmy określony zapis dotyczący tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PoselAleksandreKwasniewski">Wymienione sytuacje rodzą jednak u  mnie tego typu wątpliwości, iż proszę o rozważenie rezygnacji lub zawieszenia przewodniczenia Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozważę na pewno prośbę senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proponuję jednak aby powrócić do kwestii porządku obrad Komisji. Przekształcenie bowiem naszych obrad w dyskusję nad bieżącymi sprawami jest bardzo proste. Możemy to uczynić niemal natychmiast. Nie będzie to jednak zgodne z mandatem, który mamy do wypełnienia.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W tym momencie mogę stwierdzić, że w posiedzeniu bierze udział więcej niż połowa ogólnej liczby członków Komisji. Otwieram więc posiedzenie Komisji. Witam członków Komisji oraz gości a wśród nich przedstawicieli Prezydenta RP, Rady Ministrów, Trybunału Konstytucyjnego oraz zaproszonych gości reprezentujących zwłaszcza sądownictwo. Witam również przedstawicieli kościołów i związków wyznaniowych, organizacji społecznych, ekspertów i dziennikarzy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przed przejściem do kwestii ściśle związanych z porządkiem dziennym, chcę rozpocząć od bardzo smutnej informacji. W dniu 8 lipca br. we Wrocławiu - po długiej i ciężkiej chorobie - zmarł B. członek Komisji Konstytucyjnej Senator Henryk Rot - prof. prawa, przewodniczący Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Prof. H. Rot był znawcą filozofii i teorii prawa, kierownikiem Zakładu Teorii Państwa i Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Pamiętamy Go również z pracy w Komisji Konstytucyjnej, w której był aktywnym członkiem. Do momentu choroby bardzo zaangażowanie uczestniczył w pracach Komisji.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc straciliśmy wybitnego znawcę prawa a także człowieka życzliwego ludziom i pracy naszej Komisji. Proponuję zatem abyśmy pamięć prof. H. Rota uczcili chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę również poinformowaćczłonków Komisji iż otrzymałem pismo z dnia 25 lipca br. Prezydenta RP Lecha Wałęsy o następującej treści: "Na podstawie art. 4 ust. 3 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zawiadamiam, że do reprezentowania mnie w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego upoważniam pana Waleriana Piotrowskiego".</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto drugim pismem - z tą samą datą Prezydent RP stwierdził, że: "Na podstawie art. 4 ust. 3 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wycofuję upoważnienia udzielone pismem z dnia 06.05.1994 r. Panom: Prof. Andrzejowi Ajnenkielowi, Prof. Michałowi Pietrzakowi, Prof. Andrzejowi Rzeplińskiemu, Dr Władysławowi Kuleszy."</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Informując o obu pismach witam równocześnie W. Piotrowskiego, który będzie reprezentował Prezydenta RP w pracach konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto chcę przypomnieć, że oprócz druku nr 23/07 oraz zestawienia dotychczas przyjętych artykułów, członkowie Komisji otrzymali bogaty zestaw materiałów pomocniczych. Są wśród nich opinie ekspertów Komisji i innych ekspertów, stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie ujęcia w przyszłej Konstytucji regulacji dotyczącej hierarchii ustaw w systemie źródeł prawa, stanowisko sędziów Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ostateczności jego orzeczeń, poglądy sędziów na regulacje dotyczące wymiaru sprawiedliwości w Konstytucji. Mówiąc o materiałach jakie wpływają do Komisji, chcę jednocześnie poinformować - zwłaszcza gości - że wpływające materiały są sukcesywnie dostarczane członkom Komisji, a także osobom uczestniczącym w posiedzeniach.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli chodzi o szczegółowy proponowany porządek obrad to obejmuje on głosowania nad wnioskami zgłoszonymi w ostatnim dniu poprzedniego posiedzenia i dotyczącymi rozdziału poświęconego źródłom prawa.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto zgłoszony został wniosek zawierający brzemienie nowego art. 102a w rozdziale o Sejmie i Senacie. Porządek dzienny przewiduje również dyskusję nad dalszymi przepisami projektu jednolitego. Będą to przepisy z rozdziału VII dotyczącego sądów i trybunałów. Z tej właśnie przyczyny w posiedzeniu bierze udział stosunkowo liczna grupa przedstawicieli organów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie proponowanego porządku dziennego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselRyszardBugaj">Ponieważ jutro będzie obradować Komisja Polityki Gospodarczej Budżetu i Finansów, proponuję aby głosowania w Komisji Konstytucyjnej rozpoczęły sięnie o godz. 9.00, lecz o godz. 11.00.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PoselRyszardBugaj">Druga moja uwaga dotyczy kwestii, która została podjęta jeszcze przed formalnym otwarciem posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PoselRyszardBugaj">Chodzi mi o wypowiedź senator A. Grześkowiak. Wypowiedź tę rozumię w ten sposób, że nikt z członków Komisji Konstytucyjnej nie jest merytorycznie związany żadną decyzją większości tej Komisji, w wypowiedziach i komentarzach. Chcę więc podkreślić, że nie powinno być wątpliwości iż jeżeli Komisja coś przyjęła w głosowaniu, to działa mechanizm centralizmu demokratycznego obligujący nas do przestrzegania w komentarzach i wypowiedziach ustaleń przyjętych przez Komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że treść wniosku posła R. Bugaja postuluje przeprowadzenie głosowań jutro o godz. 11.00 a nie o 9.00.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselKrzysztofKaminski">Chcę wrócić do kwestii związanej z osobą pana przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselKrzysztofKaminski">Kilka miesięcy temu - z tego miejsca - zwróciłem się do pana z pytaniem czy nie uważa pan za stosowne - dla dobra sprawy uchwalenia Konstytucji - zrezygnować z funkcji, które pan pełni i które łączy pan z bardzo aktywną kampanią prezydencką. Odpowiedział pan wówczas, że sprawa jest przedwczesna do podejmowania decyzji, i że w ówczesnej chwili nie ma potrzeby podejmowania tego rodzaju decyzji.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselKrzysztofKaminski">Na poprzednim posiedzeniu podobne pytanie zadał panu poseł W. Borowik. Wówczas postawił pan sprawę w ten sposób, że być może zawiesi pan swoją funkcję.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselKrzysztofKaminski">Pana poglądy, przekonania, wywiady, tezy są pana sprawą prywatną - nie interesuje mnie ich kontekst. Niemniej jednak dla dobra prac Komisji Konstytucyjnej sprawa wymaga rozważenia. Chcę przypomnieć, że jestem przewodniczącym podkomisji redakcyjnej, zagadnień ogólnych i przepisów wprowadzających Konstytucję. Moi przyjaciele z BBWR i "Solidarności" pełnią również funkcje przewodniczących innych podkomisji stałych. Będziemy musieli rozważyć nasze uczestnictwo w tym charakterze. Być może zrezygnujemy z tych funkcji, jeżeli nie zostanie wyjaśniona sprawa o której mówiła senator A. Grześkowiak. Nie zgłaszamy dzisiaj formalnego wniosku o głosowanie nad kwestią funkcji, którą pan pełni. Niemniej jednak wyrażamy wobec aktualnego pana stosunku do prac Konstytucyjnych, wotum nieufności i czekamy o oświadczenie pana - być może nie w dniu dzisiejszym - w tej sprawie w sposób jednoznaczny i kategoryczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jak już mówiłem, w momencie ogłoszenia terminu wyborów prezydenckich przedstawię stosowną deklarację.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam natomiast, że jeżeli chcemy szczerze mówić o pracach nad Konstytucją, to nie powinniśmy tracić czasu, lecz przejść do głosowań nad wnioskami przygotowanymi do głosowania. Przypominam, że wnioski przyjmowane są większością głosów a ja mam tylko jeden głos, tak jak każdy z członków Komisji Konstytucyjnej. Tak jak każdy członek Komisji Konstytucyjnej ma prawo do własnych przekonań i opinii, których nie ukrywa w trakcie dyskusji i głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselJerzyWiatr">Proszę gorąco o to aby nie przyjmować wniosku posła R. Bugaja. Jutro o godz. 11.00 rozpoczyna posiedzenie również Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Termin ten został ustalony przed ustaleniem terminu posiedzenia Komisji Konstytucyjnej. Zmiana terminu nie jest możliwa z tego powodu, że w posiedzeniu będą brać udział świadkowie.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselJerzyWiatr">Przyjęcie wniosku posła R. Bugaja oznaczałoby, że czterech posłów będących członkami Komisji Konstytucyjnej i Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, nie mogło by wziąć udziału w jutrzejszych głosowaniach w Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PoselJerzyWiatr">Chcę również przypomnieć, że zasada iż głosowania w Komisji Konstytucyjnej odbywają się na początku posiedzenia, jest już zasadą dość trwałą. Proszę więc aby zasada ta nie została zmieniona.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PoselJerzyWiatr">Jeżeli natomiast chodzi o powracającą kwestię wypełniania funkcji przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej i kandydowania, to chcę zwrócić uwagę, że czym innym jest pytanie o to czy istnieje kolizja między funkcją przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej a kandydowaniem, a czymś innym jest cenzurowanie wypowiedzi posła A. Kwaśniewskiego. Rozumiem, że senator A. Grześkowiak nie sympatyzuje z poglądami posła A. Kwaśniewskiego. Dziwiłbym się gdyby było inaczej. Sądzę, że senator A. Grześkowiak znacznie bardziej sympatyzuje z poglądami I Prezesa Sądu Najwyższego prof. A. Strzembosza, ale nie słyszałem aby senator A. Grześkowiak domagała się aby prof. A. Strzembosz złożył rezygnację z funkcji I Prezesa Sądu Najwyższego, skoro kandyduje. To samo można powiedzieć o kilku innych osobach.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PoselJerzyWiatr">Uważam więc, że należy dać sobie spokój z próbami ciągłego podważania pozycji przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej, skoro nie wysuwa się podobnych postulatów w stosunku do innych kandydatów. W tej chwili jest bowiem tak, że zamiar kandydowania zgłosiły osoby, które zajmują stanowiska zdefiniowane jako typowo apolityczne. Są to chociażby takie stanowiska jak Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego czy Prezes Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PoselJerzyWiatr">Proponuję więc aby Komisji Konstytucyjnej nie zajmować czasu ustawicznym powracaniem do tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że nie został zgłoszony formalny wniosek dotyczący przewodniczącego Komisji. Proponuję więc aby nie prowadzić dalszej dyskusji na bardzo już znany temat łączenia funkcji i kandydowania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Chcę zapytać o harmonogram dalszych prac Komisji. W jednej ze swoich wypowiedzi - którą znam z relacji środków społecznego przekazu - miał pan powiedzieć w Białymstoku, że Komisja Konstytucyjna przedstawi projekt ,,,,,,,, dopiero w końcu tego roku.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę więc zapytać, czy jest to indywidualna zmiana harmonogramu naszej pracy, czy też są jakieś ustalenia, które korygują ten harmonogram. Dlaczego kwestia ta jest tak niepokojąca? Jest tak dlatego, że - mówiąc szczerze - istnieje tutaj pewna koncepcja polegająca na tym aby prace nad projektem ,,,,,,,, konstytucji nie zostały zakończone zbyt wcześnie. Słyszałem głosy iż chodzi o to aby projekt ......... nie trafił na okres kampanii prezydenckiej do Kancelarii w Pałacu Namiestnikowskim i aby Kancelaria w trakcie kampanii nie musiała zająć stanowiska. Mówię o tym publicznie, gdyż wyrażane są tego typu poglądy.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W związku z tym wypowiedź pana przewodniczącego byłaby związana z korygowaniem harmonogramu naszej pracy i z wyborami prezydenckimi. Uprzedzam to o czym mówi się w kuluarach, gdyż lubię jasne i czyste sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę więc o jasną wypowiedź na temat tego, czy harmonogram naszej pracy zakładający zakończenie prac w trybie sprawnym i szybkim, po to aby pan przewodniczący miał "czystą kartę" przed wyborami prezydenckimi, jak ,,,,,,,,,,, czy też prace będą rozciągnięte w czasie po to aby projekt nie trafił do Pałacu Namiestnikowskiego na okres kampanii prezydenckiej. Wówczas byłoby to podporządkowanie pracy Komisji, kalendarzowi politycznemu i rachubom politycznym.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wypowiedź którą przytoczył senator P. Andrzejewski nie miała miejsca w Białymstoku gdyż w ostatnim czasie nie byłem w tym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jest natomiast tak, że jestem często pytany o to jak wyobrażam sobie dalszy tryb nad projektem konstytucji. W takich sytuacjach informuję o przebiegu dotychczasowych prac podkreślając, że odbywają się one zgodnie z ustawą konstytucyjną z dnia 23 kwietnia 1992 r.  Informuję również, że następnym etapem prac - po przygotowaniu projektu - będzie drugie czytanie w Zgromadzeniu Narodowym które zapewne będzie trwać więcej niż jeden dzień biorąc pod uwagę liczbę zgłoszonych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Odpowiadając wprost na pytanie o terminy dalszych etapów, odpowiadam iż chciałbym aby prace nad projektem zostały zakończone w tym roku. Gdyby tak się stało byłoby to wydarzenie dobre i korzystne. Dodaję ponadto, że referendum ogólnonarodowe mogłoby sięodbyć w pierwszym półroczu przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę podkreślić, że tego rodzaju moje wypowiedzi w żadnym stopniu nie zobowiązują Komisji Konstytucyjnej. Harmonogram bowiem dalszych prac będzie miał bowiem formy decyzji całej Komisji. W dniu jutrzejszym zostanie przedstawiony projekt harmonogramu prac Komisji w drugim półroczu br. Projekt ten zostanie wstępnie uzgodniony z marszałkami Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ mówimy o harmonogramie prac, to chcę jeszcze raz podkreślić - i przypomnieć - że byłem i jestem - w czym wspiera mnie senator P. Andrzejewski - zwolennikiem intensywnego tempa prac Komisji i możliwie szybkiego przygotowania projektu konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeszcze raz chcę oświadczyć, że w żaden sposób nie chcę i nie będę wikłał naszych prac nad projektem konstytucji z jakimikolwiek terminami innych wydarzeń takich jak np. wybory.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę również pamiętać, że tempo prac zależy od członków Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Konkludując więc odpowiedź na pytanie senatora P. Andrzejewskiego chcę podkreślić, iż jest to odpowiedź szczera. Nie mam innych intencji i motywacji oprócz tych o których mówiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselWojciechBorowik">Chcę przypomnieć, że zwróciłem się do kandydatów na urząd prezydenta piastujących stanowiska, które - moim zdaniem - nie dają się pogodzić z udziałem w kampanii wyborczej. Przede wszystkim zwróciłem się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, a także do Rzecznika Praw Obywatelskich i Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Otrzymałem odpowiedzi, lecz powiem szczerze, że nie są one satysfakcjonujące dla mnie. Myślę, że nie mogą one być satysfakcjonujące również dla opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselWojciechBorowik">Panu przewodniczącemu A. Kwaśniewskiemu chciałbym podziękować za to, że rozważy on kwestię rezygnacji z funkcji przewodniczącego Komisji. W momencie ogłoszenia terminu wyborów prezydenckich. Uważam, że sprawa ta została postawiona uczciwie. Sądzę również że pan przewodniczący dokona trafnego wyboru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Jeżeli chodzi o proponowany porządek obrad, to mam pewne wątpliwości czy dyskusja nad systemem źródeł prawa wyczerpała wszystkie zagadnienie. Moje wątpliwości dotyczą wniosków odnoszących się do materii ustaw ustrojowych, czy organicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Czytając przedłożone materiały mam uczucie pewnego niedosytu, zwłaszcza, że już po lipcowym posiedzeniu Komisji wpłynęły nowe materiały zawierające ważkie argumenty na rzecz wprowadzenia ustaw ustrojowych - ustaw o pewnej wyższej kategorii. Mam na myśli pismo Rzecznika Praw Obywatelskich prof. T. Zielińskiego oraz ekspertyzy prof. L. Wiśniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Prof. T. Zieliński przedstawił Komisji sugestię podniesienia rangi ustaw typu kodeksowego powołując się w tej materii na opinię Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Pragnę zwrócić uwagę, że w propozycjach dotyczących Katalogu kategorii ustaw ustrojowych - organicznych - zawarte są ustawy dotyczące ustroju i zasad działania sądów. Jeżeli mówimy o zasadach działania sądów, to jak sądzę myślimy o procedurze. Prof. T. Zieliński proponuje aby zastanowić się nad podniesieniem rangi ustaw kodeksowych a więc przepisów prawa materialnego. Wydaje mi się, że dyskusja, która odbyła się na posiedzeniu lipcowym nie obejmowała tych problemów w sposób wystarczający. Uważam więc, że te dwa materiały które wymieniłem powinny być uwzględnione w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Ponadto jest jeszcze jeden problem wynikający z uwag prof. L. Wiśniewskiego i dotyczący legislacyjnej formuły wprowadzenia jako źródła prawa - co jest poza dyskusją - także umów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Proszę więc Komisję Konstytucyjną o refleksję nad kwestiami, które podniosłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli chodzi o kwestie podniesione przez przedstawiciela Prezydenta RP, senatora W. Piotrowskiego, to jesteśmy w dużym kłopocie. Wynika to z tego, że dyskusja nad problemami źródeł prawa już sięodbyła. Natomiast materiały które wpłynęły później zostały przekazane członkom Komisji.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę również pamiętać, że przygotowanie projektu przez Komisję nie oznacza zakończenia procedury. Przed nami drugie czytanie w Zgromadzeniu Narodowym. Istnieje więc możliwość wnoszenia zmian i uzupełnień. Ze względu na ekonomię czasu jestem natomiast przeciwnikiem powracania do dyskusji. Wynika to z tego, że również w stosunku do innych rozdziałów projektu także pojawiły się opinie postulujące zmiany w przyjętych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Pan przewodniczący wspomniał o przygotowaniu harmonogramu dalszych posiedzeń Komisji. W związku z tym chce prosić aby harmonogram ten nie przewidywał posiedzeń w poniedziałki. Dla posłów pracujących zawodowo jest to bowiem dzień pracy zawodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przyjmuję uwagę poseł I. Lipowicz dodając jednocześnie, e wyznaczenie posiedzenia w dniu dzisiejszym - a więc w poniedziałek - wynikało z tego, że jesteśmy w okresie urlopowo-wakacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselLonginPastusiak">Chcę się krótko odnieść do wypowiedzi senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselLonginPastusiak">W wypowiedzi senatora P. Andrzejewskiego zabrzmiało - w odniesieniu do wypowiedzi pana przewodniczącego - podejrzenie o opóźnienie prac konstytucyjnych. W związku z tym chce przypomnieć, że w tej sali i nie ze strony klubu z którego pochodzi przewodniczący Komisji, został zgłoszony wniosek o zawieraniu prac KomisjiKonstytucyjnej. Natomiast dzisiejsze posiedzenie zostało zwołane właśnie z inicjatywy SLD, a więc klubu z którego wywodzi się przewodniczący Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przypominam, że wraz z senatorem P. Andrzejewskim proponowałem permanentne prace Komisji w lipcu. Propozycja ta nie uzyskała jednak poparcia większości Komisji. Jest to już jednak historia, którą będą badać naukowcy zajmujący się historią prac konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem więc, że jeżeli chodzi o uwagi formalne do porządku dziennego, to tylko poseł R. Bugaj zgłosił wniosek ... .</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselRyszardBugaj">Wycofuję swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są inne wnioski lub uwagi do zaproponowanego porządku dziennego? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam więc przyjęcie zaproponowanego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy zatem do realizacji pierwszego punktu porządku dziennego a więc do głosowań nad wnioskami zgłoszonymi na poprzednim posiedzeniu do rozdziału III poświęconego systemowi źródeł prawa. Wnioski zostały zebrane w druku nr 23/07. Kwestii ujętych w tym druku dotyczą również nadesłane później materiały Rzecznika Praw Obywatelskich i prof. L. Wiśniewskiego, które zostały przekazane członkom Komisji.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Do materiałów dotyczących źródeł prawa chciałbym również włączyć obszerny artykuł prof. P. Wieczorka opublikowany w "Rzeczpospolitej" z dnia 20 lipca br. i dotyczący właśnie źródeł prawa. Artykuł ten prezentuje sumarycznie dyskusję nad kwestią źródeł prawa.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę dodać, że artykuł ten uważam za ważny.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Kwestia pierwsza to tytuł rozdziału III. Podkomisja zaproponowała dwa warianty: "System prawa" oraz "System źródeł prawa". Poseł R. Grodziński przedłożył propozycję aby rozdział IIImiał tytuł: "Zródła prawa".</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zgodnie z praktykowaną już metodą proponuję abyśmy najpierw dokonali wyboru między dwoma wariantami podkomisji, a następnie wariant podkomisji popieramy przez większość Komisji zostanie poddany alternatywnemu głosowaniu wraz z propozycją posła R. Grodzińskiego.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o dokonanie wyboru tytułu rozdziału III poprzez wybór między wariantem III podkomisji: "System prawa" - użycie przycisku "za", a wariantem II podkomisji: "System źródeł Prawa", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 15 głosów popierających, przy 14 głosach przeciwnych i 5 wstrzymujących się, przyjęła wariant I.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie tytułu rozdziału III projektu konstytucji, poprzez wybór między wariantem I podkomisji: "System prawa" - użycie przycisku "za", a propozycję posła R. Grodzińskiego: "Zródła prawa"- użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 7 głosach przeciwnych i 2 wstrzymujących się, przyjęła propozycję posła R. Grodzińskiego.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc rozdział III projektu Konstytucji otrzymuje tytuł: "Zródła prawa".</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 69, który jest próbą definicji katalogu źródeł prawa.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące: "Prawo Rzeczypospolitej Polskiej tworzą: Konstytucja, powszechnie uznane zasady prawa międzynarodowego, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy /rozporządzenia z  mocą ustawy/ oraz akty normatywne wydane na podstawie i w celu wykonania ustawy."</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto do art. 69 wnioski przedłożyli: poseł I. Gwiżdż, poseł J. Ciemniewski, przedstawiciel Prezydenta RP - ,,,,,,??? i prof. S. Gebethner, poseł M. Kurnatowska, senator A. Grześkowiak i senator P. Andrzejewski.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przypomnę również, że jedną z głównych kwestii spornych to zagadnienie ustaw organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę również zwrócić uwagę, że we wniosku przedstawicieli Rady Ministrów nie ma mowy o ustawach organicznych. Jednakże w propozycji art. 72 przedłożonej również przez przedstawicieli Rady Ministrów jest zawarta koncepcja ustaw organicznych. Należy więc przyjąć że Rada Ministrów opowiada się za ustawami organicznymi.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę teraz senatora P. Andrzejewskiego - przewodniczącego podkomisji zagadnień systemu źródeł prawa aby wyjaśnił jak należy rozumieć rolę nawiasów następujących w treści propozycji podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Przede wszystkim chcę wyjaśnić, że zawarte w projekcie jednolitym brzmienie art. 69 nie jest brzmieniem przyjętym przez podkomisję zagadnień systemu źródeł prawa, lecz brzmieniu przyjętym przez podkomisję redakcyjną, zagadnień ogólnych i przepisów wprowadzających konstytucję.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli chodzi o propozycję podkomisji zagadnień systemu źródeł prawa, to nawias nie następuje w przypadku rozporządzeń z mocą ustawy. Przypomnę, że podkomisja zagadnień systemu źródeł prawa przyjęła trzy warianty artykułu będącego katalogiem źródeł prawa.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeden z tych trzech wariantów przedłożyła jako swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Skoro nawias w art. 69 jest dziełem podkomisji redakcyjnej, to proszę o wyjaśnienie jego znaczenia, posła K. Kamińskiego przewodniczącego podkomisji redakcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zapytuję zatem posła K. Kamińskiego, czy nawias w art. 69 jest zamierzonym sposobem zredagowania tego artykułu przez podkomisję redakcyjną, czy też jest to propozycja alternatywna wymagająca rozstrzygnięcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselKrzysztofKaminski">Jest to kwestia zamierzona a nie redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy inni wnioskodawcy chcą dokonać zmian lub uzupełnień w swoich propozycjach? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wniosków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Nie mogłam uczestniczyć w poprzednim posiedzeniu, lecz zapoznałam się z dyskusją na temat systemu źródeł prawa, zamieszczoną w "Informacji bieżącej" obejmującej poprzednie posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Moje pytanie dotyczy prawa miejscowego i ma odniesienie w zasadzie do wszystkich wniosków. Chodzi mi o formułę stwierdzającą, że do źródeł prawa należą rozporządzenia - na przykład organów władzy publicznej - wydane na podstawie ustawy i w celu jej wykonania. Jest to formuła taka jaka powinna być. Problem polega na tym, że formuła ta nie obejmuje aktów prawa miejscowego, które są również aktami prawa powszechnie obowiązującego na części terytorium państwa. W wielu wnioskach - w tym również we wniosku posła J. Ciemniewskiego - może jednak powstać wątpliwość zwłaszcza, że akty te często nazywają się zarządzeniami a nie rozporządzeniami. Chodzi więc o to aby nie rozszerzyć katalogu o zarządzenia wewnętrzne - powielaczowe, lecz aby jednocześnie uwzględnić specyficzną kategorię aktów prawa miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PoselIrenaLipowicz">Chcę jeszcze dodać, że późniejszy artykuł dotyczący prawa miejscowego jest tak skonstruowany, że nie stanowi lekarstwa na tę sytuację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że zdaniem poseł I. Lipowicz art. 69 nie jest lekarstwem ,,,,,, sytuacji o której mówiła. Proszę w takim razie o stosowne propozycje, które mogliby przyjąć wnioskodawcy zgłoszonych wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Poseł M. Kurnatowska podpowiada m, że jej propozycja jest odpowiedzią na problem o którym mówiłam, gdyż zawiera formułę o rozporządzeniach organów władzy publicznej wydanych na podstawie ustawy i w celu jej wydania. Tak jednak nie jest, gdyż nie wszystkie akty prawa miejscowego noszą nazwę rozporządzeń. Zastanawiam się więc, czy nie zaproponować formuły mówiącej o rozporządzeniach i zarządzeniach organów władzy publicznej. Obawiam się jednak równocześnie, że formuła ta idzie zbyt daleko. Wydaje się więc konieczne wyodrębnienie aktów prawa miejscowego, lecz jest to trudny problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselRyszardGrodzicki">Chcę powrócić do wypowiedzi posła K. Kamińskiego. Jeżeli chodzi o obrady podkomisji redakcyjnej, to moja pamięć odnotowała coś innego niż to o czym mówił poseł K. Kamiński. Chodzi o korelacje z kompetencjami prezydenta. Formuła w nawiasie była wpisywana z takim zamiarem, że będzie to uprawnienie prezydenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proponuję jednak trzymać się wersji przedstawionej przez przewodniczącego podkomisji redakcyjnej. Proszę również pamiętać, że bogactwo wniosków złożonych do art. 69 pozwala wybrać formułę odpowiadającą większości komisji.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Chcę zwrócić uwagę, że mój wniosek oznaczony nr 7 wymienia expressis verbis przepisy prawa miejscowego. Jak już mówiłem jest to jeden z wariantów przygotowanych przez podkomisjęzagadnień systemu źródeł prawa. Propozycja ta była redagowana przy udziale poseł I. Lipowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Rzeczywiście kwestia przepisów prawa miejscowego jest ujęta w propozycji senatora P. Andrzejewskiego i senator A. Grześkowiak. Apeluję do pozostałych wnioskodawców aby również wyodrębnili tę kategorię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Mój wniosek oznaczony nr 3 brzmi następująco:"W Rzeczypospolitej Polskiej przepisy powszechnie obowiązujące mogą być ustanawiane w Konstytucji, ratyfikowanych na podstawie upoważnienia ustawy, umowach międzynarodowych, ustawach oraz rozporządzeniach wydawanych na podstawie ustawy i w celu jej wykonania."</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Przyjmując postulat poseł I. Lipowicz zgłaszam autopoprawkę zgodnie z którą mój wniosek uzyskuje następującą treść: "W Rzeczypospolitej Polskiej przepisy powszechnie obowiązujące mogą być ustanawiane w Konstytucji, ratyfikowanych, na podstawie upoważnienia ustawy, umowach międzynarodowych, ustawach oraz rozporządzeniach oraz aktach prawa miejscowego wydawanych na podstawie ustawy i w celu jej wykonania". Samo pojęcie prawa miejscowego będzie określone w art. 80.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowania nad przedłożonymi propozycjami brzmienia art. 69.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w brzmieniu przedłożonym przez podkomisję.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 8 głosów popierających, 23 głosy przeciwne, przy 1 wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w następującym brzmieniu przedłożonych przez posła J. Gwiżdża:</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Źródłami prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy organiczne, ustawy zwykłe, rozporządzenia i zarządzenia władzy wykonawczej, przepisy prawa miejscowego oraz umowy międzynarodowe i zwyczajowe normy prawa międzynarodowego w zakresie wskazanym w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Źródłem prawa są także dekrety z mocą ustawy wydane przez Prezydenta w wypadkach określonych w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Żaden przepis niższego rzędu nie może być sprzeczny z przepisem hierarchicznie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Przepisy prawne nie mogą mieć mocy wstecznej, chyba że zawierają uregulowania bardziej korzystne dla obywateli."</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 7 głosów popierających, 25 głosów przeciwnych przy 1 wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w brzmieniu przedłożonych przez posła J. Ciemniewskiego wraz z autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 13 głosów popierających, 16 głosów przeciwnych, przy 5 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w następującym brzmieniu przedłożonym przez przedstawicieli Rady Ministrów prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera: "Prawo Rzeczypospolitej Polskiej tworzą: Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy oraz akty normatywne wydawane na podstawie i w celu wykonania ustawy."</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 24 głosy popierające, 9 głosów przeciwnych, przy braku wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w następującym brzmieniu przedłożonym przez poseł M. Kurnatowską: "W Rzeczypospolitej Polskiej prawo powszechnie obowiązujące stanowią: Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawa, rozporządzenia organów władzy publicznej wydane na podstawie ustawy i w celu jej wykonania."</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 4 głosy popierające, 19 głosów przeciwnych przy 10 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 69 w następującym. brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Źródłami prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy organiczne, ustawy zwykłe, rozporządzenia i zarządzenia władzy wykonawczej, przepisy prawa miejscowego w zakresie wskazanym w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Źródłem prawa są także dekrety z mocą ustawy wydane przez Prezydenta w wypadkach określonych w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 6 głosów popierających, 27 głosów przeciwnych, przy braku wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 60 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego: "W Rzeczypospolitej Polskiej źródłami prawa są: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, umowy międzynarodowe, uchwały normatywne Sejmu i Senatu, zarządzenia władzy wykonawczej, umowy wewnątrzpaństwowe dopuszczone przez ustawy i przepisy prawa miejscowego."</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 11 głosów popierających, 19 głosów przeciwnych, przy 4 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Z wyników przeprowadzonych głosowań widać wiąc, że jedynym wnioskiem który otrzymał głosy większości członków Komisji jest wniosek przedstawicieli Rady Ministrów prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc art. 69 otrzymał brzmienie: "Prawo Rzeczypospolitej Polskiej tworzą: ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy oraz akty normatywne wydane na podstawie i w celu wykonania ustawy."</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 70, który w propozycji podkomisji ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przepisy prawne nie mogą mieć mocy wstecznej, chyba że zawierają normy prawne bardziej korzystne dla obywateli /lub dotyczą praw niesłusznie odebranych/.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że treść ujęta w nawiasie wymaga rozstrzygnięcia Komisji.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Tak, powinno to nastąpić w pierwszym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Do propozycji podkomisji złożony został tylko jeden wniosek w którym przedstawiciele Rady Ministrów prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner proponuje skreślenie art. 70. Proszę więc przedstawicieli rządu o krótkie przypomnienie argumentów przemawiających za skreśleniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#StanislawGebethner">Nie jesteśmy przeciwko zasadzie wyrażonej w art. 70. Uważamy, że jednak nie jest możliwe wyrażenie jej w przepisach konstytucyjnych. Przykładem trudności może być formuła: "chyba, że zawierają normy prawne bardziej korzystne dla obywateli." To co jest bardziej korzystne dla jednych obywateli może nie być korzystne dla innych obywateli. Podobnie rzecz się ma z formułą ujętą w nawiasie.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#StanislawGebethner">Ponadto chcę dodać, że jest już orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, które kwestie wchodzące w zakres art. 70 wyprowadził z zasady demokratycznego państwa prawnego i odniósł do poszczególnych dziedzin prawa. Zasady wyrażone w art. 70 w sposób bezwzględny można stosować tylko w prawie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#LeszekGarlicki">To o czym mówił prof. S. Gebethner nie jest pozbawione racji. Art. 70 jest sformułowany na tyle ogólnie, że może nastręczać poważne trudności, zwłaszcza gdyby doszło do ustanowienia normy prawnej, która w ogóle nie dotyczy obywatela. Sprawa wymaga więc rozważenia. Namawiam zwłaszcza do zmiany wyrazu: "obywateli" na "obywatel". W obecnej redakcji nie wiadomo bowiem czy chodzi o tego obywatela, który jest adresatem normy i ma z niej skorzystać, czy mają skorzystać obywatele jako pewnego rodzaju całość. Możliwa jest więc taka interpretacja art. 70 że nawet to co nie jest korzystne dla adresata normy ale korzystne dla ogółu, może być uchwalone z mocą wsteczną. Sądzę, że nie taka była intencja tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#LeszekGarlicki">Ponadto chcę jeszcze raz podkreślić, że art. 70 nie jest sformułowany w sposób jasny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że jako Komisja nie bardzo mamy prawo dokonywania zmiany tego rodzaju jaką zaproponował prof. L. Garlicki. Proszę o wypowiedź w tej kwestii senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Chcę wyjaśnić sens art. 70. Jest to klauzula generalna przedyskutowana i przyjęta przy udziale ekspertów. Formuła ta pozostawia pole do ocen Trybunału Konstytucyjnego. Art. 70 reguluje stosunki między państwem a obywatelami, a nie jednym obywatelem. Jest to więc celowa klauzula, która ma zresztą bardzo bogatą literaturę. Uważam, że w tej chwili nie bardzo jest czas do szerokiej dyskusji nad art. 70. Odsyłam do protokółów z posiedzeń podkomisji zagadnień systemu źródeł prawa.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chcę również dodać, że tego typu klauzulę generalną przyjął w swoim projekcie konstytucji Senat I kadencji.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jest to klauzula generalna, która może mieć wymiar powszechności ale może być również interpretowana ad hoc w przypadku poszczególnych aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Nie mogę jako przewodniczący proponować - czy aprobować - zmian w propozycji podkomisji o czym wspomniał prof. L. Garlicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PiotrWinczorek">Chcę przypomnieć, że w przyjętym już art. 32 ust. 1, zdanie pierwsze brzmi: "Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia." Jest to więc zasada z której wynika, że w sprawach karnych prawo nie działa wstecz.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PiotrWinczorek">Przyjęcie art. 70 oznaczałoby, że dotyczy on innych kwestii niż kwestie karne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że prof. P. Winczorek skłania się do propozycji skreślenia art. 70.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowania. Poddaję pod głosowanie wniosek o włączenie do treści art. 70 wyrazów ujętych w nawiasie.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów przeciwnych, przy 10 popierających i 2 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Propozycja podkomisji nie zawiera więc treści ujętej w nawiasie.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek przedstawicieli Rady Ministrów, prof. S. Gebethnera i prof. A. Gwiżdża o skreślenie art. 70 w propozycji podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 24 głosów popierających, przy 8 przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc art. 70 został skreślony.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przypominam, że prof. P. Winczorek zwrócił uwagę, że kwestia ujęta w art. 70 jest częściowo uregulowana w art. 33.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WiktorOsiatynski">Proponuję pamiętać, aby przy dyskusji nad przepisami projektu dotyczącymi finansów i podatków rozważyć możliwość przyjęcia przepisu konstytucyjnego zakazującego wprowadzenia podatków działających wstecz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przyjmuję uwagę prof. W. Osiatyńskiego, którą uważam za bardzo trafną.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 71, który w propozycji podkomisji ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Warunkiem wejścia w życie ustawy /rozporządzenia z mocą ustawy/ oraz aktu normatywnego wydanego na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie i w celu jej wykonania jest ich ogłoszenie na zasadach i w trybie określonych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Umowy międzynarodowe ratyfikowane na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie są ogłaszane w trybie przewidzianym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zasady i tryb ogłaszania innych aktów normatywnych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ w przyjętym art. 69 nie ma rozporządzeń z mocą ustawy, wykreślamy je również w art. 71.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto wnioski do art. 71 przedłożyli: Senator S. Pastuszka oraz przedstawiciele Rady Ministrów prof. A Gwiżdż i prof. S. Gebethner, który proponuje również aby art. 71 stał się art. 79a.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy chcą dokonać zmian w swoich wnioskach? Nie.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#SenatorJerzyMadej">Mam pytanie dotyczące treści wniosku przedstawicieli Rady Ministrów. W ust. 1 jest mowa o tym, że warunkiem wejścia w życie jest ogłoszenie w trybie określonym w ustawie. Natomiast ust. 2 stwierdza, że zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. Uważam więc, że formuła mówiąca o ustawie w ust. 1 jest zbędna wobec brzmienia ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Problem podniesiony przez senatora J. Madeja wydaje mi sięlogiczny. Proszę jednak o wypowiedź przedstawicieli rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanislawGebethner">Idea ust. 1 była taka iż chodzi o podkreślenie że warunkiem wejścia w życie aktu jest spełnienie kryteriów określonych w ustawie. Jest to więc kwestia legalizmu ogłaszania aktów.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#StanislawGebethner">Jeżeli natomiast chodzi o ust. 2, to należy go traktować jako ,,,,,,,,,,,, dla wydania ustawy o wydawaniu i rozpowszechnianiu dzienników urzędowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Mam wątpliwości jeżeli chodzi o ust. 2 we wniosku przedstawicieli Rady Ministrów. Rzecz dotyczy dwóch różnych materii. Jest bowiem mowa o ogłoszeniu tych aktów, które mają charakter aktów stanowiących prawo. Dodam przy okazji iż uważam, że źle się stało, iż w art. 69 zostało przyjęte pojęcie aktów normatywnych.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Ust. 1 art. 71 dotyczy sposobu ogłaszania przepisów, które mają charakter przepisów powszechnie obowiązujących. Jest mowa o ogłaszaniu w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PoselJerzyCiemniewski">Ust. 2 natomiast dotyczy urzędowych dzienników publikacyjnych, a więc zarówno Monitora Rządowego, jak i dzienników urzędowych poszczególnych ministerstw, które nie mogą być organami pulikacyjnymi w odniesieniu do przepisów prawa w rozumieniu art. 69. Ma więc miejsce pomieszanie materii, co może spowodować błędną interpretację tego, co stanowi ostatecznie przedmiot prawa i gdzie mogą być publikowane przepisy prawne powszechnie obowiązujące.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam również, że konstytucjonalizacja urzędowych dzienników publikacyjnych w których nie są publikowane przepisy powszechnie obowiązujące, jest zbędna. Ponieważ w ust. 1 jest mowa o Dzienniku Ustaw RP a więc jedynym organie publikacyjnym w którym mogą być publikowane przepisy prawa, proponuję rezygnację z ust. 2 w imię jasność koncepcji prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem więc, że poseł J. Ciemniewski wysunął sugestię aby przedstawiciele Rady Ministrów zrezygnowali z ust. 2 w swojej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Kontynuując to o czym mówił poseł J. Ciemniewski, mam również pytanie do wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Pojęcie aktu normatywnego jest pojęciem szerszym niż pojęcie ustawy. Proszę teraz popatrzeć na ust. 2. Gdyby ktoś chciał zastosować ten przepis ze złą wolą. Może wówczas przewidzieć w ustawie zwykłej takie zasady ogłaszania aktów normatywnych, które zniwelują ochronę zawartą w ust. 1 i mówiący o Dzienniku Ustaw. Tryb ogłaszania ma być określony w ustawie. W ust. 2 pojawia się jednak również wyraz "zasady" mający odniesienie również do ustawy. Może on spowodować, że ust. 1 będzie mógł być zamieniony w jego przeciwieństwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem, że sugestia poseł I. Lipowicz zmierza w podobnym kierunku jak sugestia posła J. Ciemniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Mam pytanie do wnioskodawców w kontekście przyjętego na ich wniosek art. 69 oraz w kontekście art. 80 projektu, który dotyczy prawa miejscowego. Formuła zawarta w ust. 1 dotyczy ustaw, rozporządzeń i - jak należy rozumieć - innych aktów normatywnych, lecz czy również przepisów prawa miejscowego, a więc czy te przepisy będą również ogłaszane w Dzienniku Ustaw gdyż w art. 80 mowa jest tylko o zasadach i trybie wydawania aktów prawa miejscowego. Nie ma natomiast mowy o ogłaszaniu przepisów prawa miejscowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JanuszTrzcinski">Popieram uwagę posła M. Mazurkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AndrzejGwizdz">Ja rozumiem, że skoro w art. 69 jest mowa o aktach normatywnych powszechnie obowiązujących, to mowa jest o aktach obowiązujących na terytorium całego państwa, a więc nie o przepisach prawa miejscowego. Art. 71 ust. 1 odnosi się więc do aktów obowiązujących na terytorium całego państwa. Z przepisu tego wynika więc obowiązek ogłaszania w Dzienniku Ustaw aktów normatywnych powszechnie obowiązujących a więc obowiązujących na terytorium całego państwa.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AndrzejGwizdz">Natomiast stosownie do art. 2, zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych - a wśród nich również aktów prawa miejscowego - określać będzie ustawa.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AndrzejGwizdz">Sądzę, że treść art. 71 wypełnia materię regulującą publikowanie aktów normatywnych i zapewnia unormowanie także publikacji aktów prawa miejscowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przyjmuję więc, że wnioskodawcy nie zmieniają swego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Uważam, że możemy jednak popełnić błąd. Akty powszechnie obowiązujące nie koniecznie muszą obowiązywać na całym terytorium kraju. Przedłożona propozycja nie podejmuje tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Przypomnę, że na mocy ustawy o stanie wyjątkowym z 1983 r. stan taki może być ogłoszony na część terytorium państwa. Akt tego rodzaju będzie aktem powszechnie obowiązującym.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PoselIrenaLipowicz">Uważam więc, że kwestia podjęta we wniosku przedstawicieli rządu wymaga jeszcze namysłu. Intencja którą wyraził prof. A. Gwiżdż nie budzi wątpliwości. Nie wynika ona jednak z przedłożonej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiem jednak, iż wnioskodawcy nie zamierzają wnosić zmian do swojej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy zatem do głosowania nad trzema przedłożonymi propozycjami art. 71.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 71 w brzmieniu przedłożonym przez podkomisję z wykreśleniem ujętych w nawiasie wyrazów: " rozporządzenia o mocy ustawy".</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 23 głosy popierające, 5 głosów przeciwnych, przy 4 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 71 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora S. Pastuszkę:</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Akty prawotwórcze powszechnie wiążące /z wyjątkiem powszechnie uznawanych zasad prawa międzynarodowego/ obowiązują po ich należytym ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w sposób określony ustawą.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zasady i tryb wydawania oraz rozpowszechniania urzędowych dzienników publikacyjnych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 5 głosów popierających, 20 głosów przeciwnych, przy 7 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 71 w następującym brzmieniu przedłożonym przez przedstawicieli Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera:</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Warunkiem wejścia w życie ustawy oraz aktu normatywnego wydanego na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie i w celu jej wykonania jest ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i w trybie określonym w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych oraz wydawania i rozpowszechniania urzędowych dzienników publikacyjnych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 15 głosów popierających, 12 głosów przeciwnych, przy 5 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Z wyników przeprowadzonych głosowań wynika, że poparcie większości komisji otrzymały dwa wnioski: podkomisji i przedstawicieli Rady Ministrów. Wnioski te będą zatem przedmiotem głosowania alternatywnego.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 71 poprzez wybór między brzmieniem przedłożonym przez podkomisję wraz za wykreśleniem wyrazów ujętych w nawiasie - użycie przycisku "za", a brzmieniem przedłożonym przez przedstawicieli Rady Ministrów, wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów popierających, przy 13 przeciwnych i braku wstrzymujących się, przyjęła propozycję podkomisji. Tak więc art. 71 otrzymał brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Warunkiem wejścia w życie ustawy oraz aktu normatywnego wydanego na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie i w celu jej wykonania jest ogłoszenie na zasadach i w trybie określonych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Umowy międzynarodowe ratyfikowane na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie są ogłaszane w trybie przewidzianym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zasady i tryb ogłaszania innych aktów normatywnych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Artykuł ten, podobnie jak i następne artykuły, będą miały zmienione numerację. Być może również art. 71 powinien - zgodnie z sugestią przedstawicieli Rady Ministrów - zostać przesunięty dalej. Jest to jednak kwestia o której zdecydujemy w ramach całościowych prac redakcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 72, który dotyczy ustaw organicznych - ustrojowych. Oprócz dwóch wariantów podkomisji, wnioski przedłożyli: przedstawiciele Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner, senator A. Grześkowiak i poseł I. Gwiżdż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PiotrWinczorek">Chcę zwrócić uwagę, że przegłosowany już art. 69 nie zawiera ustaw organicznych. Należy więc albo uzupełnić art. 69 o ustawy organiczne, albo zrezygnować z rozpatrywania art. 72.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 69 został przyjęty w brzmieniu przedłożonym przez przedstawicieli Rady Ministrów. Przypominam, że prezentując propozycje art. 69 zwróciłem uwagę, że wniosek przedstawicieli rządu nie wymienia ustaw organicznych, lecz należy go widzieć łącznie właśnie z wnioskiem przedstawicieli rządu dotyczącym art. 72, który zawiera regulację dotyczącą ustaw organicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#StanislawGebethner">Ustawa organiczna jest ustawą ...???</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#StanislawGebethner">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Wydaje mi się, że z propozycji rządu, który reprezentują prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner. wynikało poparcie dla ustaw ustrojowych. Członkowie Komisji, którzy zapoznali się z drukiem nr 23/07 nie mają wątpliwości, że jest to komplementarne zawarcie na pojęcia ustawy na wyższym poziomie abstrakcji. Pojęcie to zawiera wszystkie rodzaje ustawy: o różnej mocy i różnym zakresie oddziaływania w hierarchii źródeł prawa, niezależnie od nazwy. dla mnie kwestia tanie ulega wątpliwości. Wątpliwość została jednak posiana. Natomiast sami autorzy dokonali wykładni autentycznej tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselWitMajewski">Chcę polemizować ze stanowiskiem przedstawicieli rządu. Skoro w art. 69 jest mowa o ustawach w sposób jednolity, to nie możemy zakładać, że obejmuje to również ustawy organiczne. Ustawy organiczne dochodzą do skutku w innym trybie i mają inną moc. Na tej samej zasadzie można powiedzieć, że i konstytucja jest ustawą, a przecież. Art. 69 nie przewiduje istnienia aktów o mocy pośredniej między konstytucją a ustawą zwykłą.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PoselWitMajewski">Uważam więc, że głosowanie nad ustawami organicznymi, po przyjęciu art. 69 wydaje się bezprzedmiotowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W logice autorów art. 69 głosowanie nad ustawami organicznymi jest w pełni ............. .</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PiotrWinczorek">Proszę również zwrócić uwagę, że z kolei w art. 73 mówi się tylko o ustawie. Jeżeli nie zostaną przyjęte art. 69, art. 72 i art. 73 to powstaje pytanie jak pojęcie ustawy z art. 69 ma się do pojęcia ustawy organicznej z art. 72 i pojęcia ustawa w art. 73.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PiotrWinczorek">Gdyby przyjąć określenia pozostające wobec siebie w logicznym związku, to należałoby ustawy wymienione w art. 73 wyróżnić dodatkowym przymiotnikiem. Tak postąpiła senator A. Grześkowiak przyjmując w swoim wniosku nazwę: "ustawy zwykłe." Ustawy zwykłe i ustawy organiczne łącznie tworzą pojęcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PiotrWinczorek">Można również przyjąć określenie ustawy organicznej obok pojęcia ustawy. Wówczas wyraz: "ustawa" użyty w art. 69 odnosi się do art. 73 a pojęcie ustawy organicznej to jeszcze inny akt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JanuszTrzcinski">Ja nie widzę sprzeczności i dlatego popieram stanowisko przedstawicieli rządu. Proszę zwrócić uwagę na sformułowanie art. 72 w trzech przedłożonych wersjach. Znajdują się tam m.in. takie formuły jak: "Ustawami organicznymi są ustawy regulujące". Sformułowania tego rodzaju pozostają w związku z wcześniejszym brzmieniem art. 69. Równocześnie nie jest sprzeczne z art. 73.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JanuszTrzcinski">Kwestii o której mówimy nie da się inaczej zdefiniować. Ustawa organiczna to jeden z rodzajów ustaw. Proszę zwrócić uwagę, że w art. 69 nie wymienia się na przykład ustaw konstytucyjnych. Przyjęcie racji prezentowanych przez część uczestników debaty oznaczałaby, że art. 69 powinien wymieniać: Konstytucję, ustawy konstytucyjne, ustawy organiczne. ustawy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JanuszTrzcinski">Uważam więc, że nie będzie błędu jeżeli art. 69 pozostanie bez zmian. Należy przyjąć, że nie jest on w sprzeczności8i ani z art. 72 ani z art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselJerzyGwizdz">Chcę zgodzić się z tym, o czym przed chwilą mówił prof. J. Trzciński. Ponadto chcę dodać, że nie uważam aby w art. 72 potrzebny był ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że jednak powstało nieporozumienie w trakcie głosowania nad art. 69. Chodziło nie tylko o stosunek do treści art. 69 ale również o przyjęcie lub odrzucenie zasady istnienia ustaw organicznych. Uważam, że głosując nad art. 69 przegłosowaliśmy odrzucenie ustaw organicznych. Skoro jednak są wątpliwości w tej sprawie, to należy w pierwszej kolejności zdecydować w głosowaniu, czy przyjmujemy instytucję ustaw organicznych, czy też nie. W zależności od wyniku głosowania przejdziemy - lub nie - do kwestii szczegółowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam, że jednak wiedzieliśmy nad czym głosujemy w przypadku art. 69. Mówiąc o wniosku przedstawicieli Rady Ministrów dotyczącym art. 69 wyraźnie wskazałem na art. 72 również przedłożony przez przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ekspert Komisji, prof. wiktor Osiatyński: Chcę przedstawić kilka uwag na temat ustaw organicznych o których można zarówno mówić, że mają sens jak i że nie mają sensu. Osobiście uważam, że jest to instytucja bardzo ryzykowna zwłaszcza w formie ustaw ustrojowych. Jest bowiem tak, że doświadczenie ostatnich 5 lat uczy nas, że bardzo trudno jest osiągnąć porozumienie wobec ustaw wymagających do uchwalenia wysokiej większości. Uważam więc, że wprowadzenie ustaw organicznych w przypadku parlamentu takiego jaki mamy obecnie a tym bardziej w przypadku takich parlamentów które możemy mieć w przyszłości, oznacza że ustaw organicznych nie uda się uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Sugeruję więc aby pójść drogą polegającą na tym, że konstytucja w każdej z tych spraw coś mówi. Chodzi o sprawy wymienione w czterech projektach konstytucji, które przewidują ustawy organiczne.Konstytucja powinna stawiać warunki progowe których zwykła ustawa nie może naruszyć.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wprowadzenie ustaw organicznych w odniesieniu o materii określonych konstytucyjnie, nie jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozumiałbym przyjęcie wyższej poprzeczki dla na przykład ustaw wymienionych w art. 73 ust. 2. propozycji przedstawicieli Rady Ministrów, a więc dla ustaw określających granice praw i wolności obywateli. Tego typu ustawy powinny wymagać szczególnego trybu. Nie ma natomiast takiego uzasadnienia dla ustaw quasi- konstytucyjnych i ustrojowych. Wiele aspektów praktycznych każe zastanowić się nad zasadnością wprowadzenia tego rodzaju ustaw.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Trzeci rodzaj ustaw w przypadku których wchodzi w grę inny tryb niż tryb uchwalenia ustaw zwykłych, to ustawy kodeksowe. W takim przypadku chodzi o ochronę kodeksów przed parlamentem, który nie powinien zmieniać struktury i filozofii  kodeksów. Z tego powodu przed wojną Kodeksy były przyjmowane jako rozporządzenia prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mam więc istotne wątpliwości co do zasadności organicznych regulujących kwestie ustrojowe, wyłącznie z punktu widzenia praktycznego wyrażającego się w drugim rozdrobnieniu parlamentu dziś i jeszcze bardziej w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ekspert Komisji, prof. W. Osiatyński opowiedział się przeciwko ustawom organicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Chcę zwrócić uwagę, że w konsekwencji przyjęcia art. 69 w brzmieniu zaproponowanym przez przedstawicieliRady Ministrów, powinniśmy konsekwentnie przyjąć art. 72 i art. 73. Widoczna jest bowiem pewna logika tworząca rozwiązania ,,,,,,,,,,,,,,,,.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Pojęcie ustawy w art. 69 jest pojemne. Mieszczą się w nim ustawy określone w art. 72 i art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proponuję nie prowadzić już dalej dyskusji na temat, co wynika z przyjęcia art. 69.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jako członek Komisji Konstytucyjnej mam pytanie do przedstawicieli Rady Ministrów jako wnioskodawców. W ust. 2 znajduje się określenie: "w szczególności." Czy oznacza to więc, że katalog ustaw organicznych może być rozszerzony. Jeżeli tak, to kto ma o tym decydować. Uważam, że jeżeli w konstytucji nie określimy katalogu ustaw organicznych, to stworzona zostanie podstawa do niebezpiecznych interpretacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselJerzyGwizdz">Przedłożyłem również propozycję art. 72. Jej brzmienie jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselJerzyGwizdz">"Ust. 1. Ustawami organicznymi są ustawy regulujące:</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PoselJerzyGwizdz">1/ zasady i tryb wyboru Prezydenta oraz wyborów Sejmu i Senatu, a także samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PoselJerzyGwizdz">2/ obywatelską inicjatywę ustawodawczą oraz referendum,</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PoselJerzyGwizdz">3/ zasady organizacji Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#PoselJerzyGwizdz">4/ ustrój i zasady działania sądów,</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#PoselJerzyGwizdz">5/ ustrój i zasady działania Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika praw obywatelskich i Najwyższej Izby Kontroli,</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#PoselJerzyGwizdz">7/ kwestie związane ze stanami nadzwyczajnymi w Państwie.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#PoselJerzyGwizdz">Ust. 2. Do uchwalenia, zmiany lub uchylenia ustaw organicznych jest wymagana bezwzględna większość głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby członków  Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#PoselJerzyGwizdz">Ust. 3. Ustawy organiczne mogą być ogłoszone przez Prezydenta dopiero po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny ich zgodności z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#PoselJerzyGwizdz">Ust. 4. Jeżeli ustawa organiczna uznana zostanie za niezgodną z Konstytucją Prezydent odmawia podpisania ustawy."</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#PoselJerzyGwizdz">Jednakże pod wpływem przebiegu dyskusji wycofuje swój wniosek, przenosząc swoje poparcie na wniosek przedstawicieli Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#AndrzejGwizdz">Odpowiadając na pytanie pana przewodniczącego chcę podkreślić, że myśl naszej propozycji polega na właśnie na niewyczerpującym określeniu katalogu ustaw organicznych. Myśl o tym aby otworzyć możliwość uchwalenia ustaw dotyczących podstawowych dziedzin życia publicznego, w szczególnym trybie określonym w ust. 1, była obecna podczas debaty na ten temat na posiedzeniu Rady Ministrów. Chodzi o to aby tej kategorii ustaw zapewnić wyższość nad innymi ustawami uchwalonymi w zwykłym trybie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#AndrzejGwizdz">Tak więc katalog ustaw2 organicznych ujęty w ust. 2 naszej propozycji, nie jest katalogiem zamkniętym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy praktycznie ma to wyglądać tak, że jeżeli Rada Ministrów wnosi projekt ustawy organicznej, to tym samym proponuje wyższy pułap głosów dla jej uchwalenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AndrzejGwizdz">Właśnie tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Kto ma ostatecznie zdecydować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#AndrzejGwizdz">Sejm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam, że koncepcja  ta w znacznym stopniu "rozmiękcza" materię konstytucyjną. Skłaniam się więc raczej do skreślenia w ust. 2 wyrazów: "w szczególności."</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Rozumiem, że rząd będzie określał, które jego projekty będą projektami ustaw organicznych. Powstaje jednak inne niebezpieczeństwo polegające na formułowaniu zarzutów pod adresem projektów poselskich, czy ich materia należy do materii ustaw organicznych czy też nie. W przypadku tego typu sporów, w sposób generalny lub indywidualny musiałby rozstrzygać TrybunałKonstytucyjny. Uważam więc, że mogłoby wówczas dojść do zakłócenia procesu legislacyjnego.Ó</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselTadeuszMazowiecki">Chcę zapytać prof. A. Gwiżdża na czym miałaby polegać wyższość ustaw organicznych, poza koniecznością uchwalenia tego typu ustaw wyższą większością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Prof. A. Gwiżdża chcę zapytać, jakie zalety stwarza otwarty katalog materii ustaw organicznych?</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Zwracam uwagę, że w propozycji podkomisji, katalog jest zamknięty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Myślę, że pan przewodniczący bardzo ostrożnie wyraził wątpliwość wynikającą z użycia formuły "w szczególności". Uważam, że formuła ta oznacza nie tylko "rozmiękczanie" konstytucji ale wręcz fragmentaryzację konstytucji. Pojawia się problem, kto ma rozstrzygać jakie jeszcze - poza wymienionymi - materie mogą być materią ustaw organicznych.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Proszę zwrócić uwagę, że przyjęcie tej koncepcji ustaw organicznych oznaczałoby że Konstytucja utraciłaby centralne miejsce w systemie źródeł prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#LeszekWisniewski">Mam pytanie związane z procedurą przyjmowania i ratyfikowania umów międzynarodowych. Jeżeli umowę międzynarodową będzie regulowany na przykład stosunek Polski do Unii Europejskiej - co będzie oznaczać uregulowanie kwestii o charakterze ustrojowym. Czy w takim przypadku nie powinna wchodzić w grę ustawa organiczna a nie ustawa zwykła jak to przyjęliśmy do tej pory.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AndrzejGwizdz">Szczególna moc prawna ustaw organicznych znaczyłaby to, że inne ustawy musiałyby w swojej treści być zgodne z ustawami organicznymi. Chcę dodać, że właśnie ta kwestia budziła szczególne zainteresowanie przedstawicieli administracji państwowej. W tym bowiem zawiera się sens ustawy funkcjonującej na poziomie niższych niż Konstytucja ale wyższych niż ustawa zwykła. Przykładem może być materia samorządu terytorialnego, materia struktur administracji rządowej w terenie. Chodziłoby więc o to aby to zostało określone ustawą organiczną - kompetencje organów samorządu terytorialnego, kompetencje terenowych organów administracji rządowej - nie było zmieniane przez ustawy wkraczające w różne dziedziny, administracji terenowej i naruszające jej schematy organizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AndrzejGwizdz">Tak więc sens ustaw organicznych, to konieczność istnienia zgodności ustaw zwykłych z normami zawartymi w ustawach organicznych.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AndrzejGwizdz">Jeżeli chodzi o kwestię otwartości katalogu ustaw organicznych, to należy pamiętać, że w każdym przypadku Sejm decydowałby, czy danej ustawie nadać charakter ustawy organicznej, a więc podnieść jej moc obowiązującą i nadać jej charakter ustawy wiodącej w jakiejś dziedzinie, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#AndrzejGwizdz">Uważam więc, że nie powinno być obaw o naruszenie kompetencji organu ustawicznego gdyż w kwestii tej będzie decydował Sejm bez względu na to, czy będzie to inicjatywa rządowa czy poselska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#StanislawGebethner">Skoro Rzecznik Praw Obywatelskich proponuje aby Kodeksy były materią ustaw organicznych, to otwartość materii ustaw organicznych sprzyja tej propozycji. Pewna elastyczność wyraża się w tym, że Kodeks drogowy nie powinien być ustawą organiczną ale Kodeks karny na pewno powinien być ustawą organiczną.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#StanislawGebethner">Ponadto również chcę podkreślić, że decyzja należy do Sejmu. Sejm będzie mógł zdecydować, że również ustawa w systemie oświaty powinna być ustawą organiczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę zapytać, czy przedstawicielom Rady Ministrów znany jest system prawny jakiegoś państwa w którym istnieje otwarty system ustaw organicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Nie jestem zwolennikiem ustaw organicznych ale ostatnia wypowiedź przedstawiciela rządu jeszcze bardziej mnie zaniepokoiła.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Przedłożona propozycja oznacza, że wszyscy wnioskodawcy będą zabiegali o to aby ich ustawa była ważniejsza niż inne - przyznał to prof. A. Gwiżdż. Zaczną się więc przetargi nie tylko o tryb pilny, ale jeszcze o to aby projekt mógł stać się ustawą organiczną. Tymczasem przedłożona propozycja nie daje żadnych kryteriów materialnych nawet dla Trybunału Konstytucyjnego. W tej sytuacji nawet Trybunał Konstytucyjny na pytanie o to co jest lub nie materią ustawy organicznej, nie będzie mógł odpowiedzieć. Będzie mógł odpowiedzieć tylko w oparciu o to co postanowi Sejm do przypadku do przypadku.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PoselIrenaLipowicz">Zwracam bowiem uwagę, że nie została określona procedura uznania ustawy za organiczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Nie otrzymałem od prof. A. Gwiżdża odpowiedzi na moje pytanie. Rozumiem, że wnioskodawca może wnioskować aby projekt jego ustawy potraktowano jako ustawę organiczną. Rozumiem, że Sejm będzie podejmował uchwały w tej kwestii. Co jednak będzie Jeżeli zostanie uchwalona ustawa zwykła a uprawniona grupa posłów lub inny uprawniony podmiot występuje ze skargą do Trybunału Konstytucyjnego stwierdzając, że naruszone zostały zasady poprawnej legislacji, ponieważ materia była tak ważna, że powinna być przeprowadzona w trybie ustawy organicznej. Wówczas powstanie problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zabierając głos jako dyskutant uważam, że otwartość katalogu ustaw organicznych jest największą słabością przedłożonej propozycji, która m.in. nie wymienia materii kodeksowej.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam również, że otwarty katalog ustaw organicznych będzie uruchamiał partykularyzmy na zasadzie dlaczego moja ustawa ma być gorsza od innych.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mówiąc nieco żartobliwie proponuję przyję zasadę zgodnie z którą każda ustawa, która uzyskuje bezwzględną większość głosów w obecności połowy ogólnej liczby posłów, staje się ustawą organiczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Żartobliwie uwaga pana przewodniczącego ma swój odpowiednik w historii. Tak bowiem funkcjonował system Republiki ..........</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Zmiany konstytucji były dokonywane nie jako zmiany konstytucji expressis werbis, lecz zmiana następowała wówczas jeżeli ustawa dochodziła do skutku spełniając warunki zmiany konstytucji m.in. w postaci uzyskania odpowiedniej większości. Zaproponowana koncepcja nawiązuje do tego modelu.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PoselJerzyCiemniewski">Ponadto proponuję aby najpierw rozstrzygnąć sprawę co do zasady, a więc czy mają być ustawy organiczne. W przypadku pozytywnego stanowiska Komisji należałoby powrócić do problemów związanych z konstrukcją ustaw organicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#StanislawGebethner">Odpowiadając posłowi M. Mazurkiewiczowi, chcę jeszcze raz podkreślić, że to Sejm będzie decydował o tym, czy nadaje danej ustawie formę ustawy organicznej. Jeżeli na przykład będzie to projekt ordynacji wyborczej, to sprawa jest prosta gdyż objęta jest ust. 2 pkt 2. Każda następna ustawa ordynacji wyborczej przyjętej jako ustawa organiczna wymagać będzie zmiany w formie ustawy organicznej. W tej kwestii sprawa jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#StanislawGebethner">Jeżeli chodzi o kwestię otwartości poruszoną przez poseł I. Lipowicz uważam, że wcale nie musi być tak iż wszyscy wnioskodawcy będą zabiegać o to aby ich projekt został uchwalony jako ustawa organiczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">W dalszym ciągu nie otrzymałem wyczerpującej odpowiedzi na moje pytanie. Propozycja przedstawicieli Rady Ministrów zakłada że ustawą organiczną nie jest ustawa uznana przez Sejm za ustawę organiczną lecz jest określony przedmiotowo jako ustawa regulująca jedną z podstawowych dziedzin życia publicznego. E........racja ma charakter przykładowy. Mogą być zatem inne podstawowe dziedziny życia publicznego, które kwalifikują się jako ustawy organiczne, lecz nie wyliczone w ust. 2. Każdy podmiot któremu służy skarga do Trybunału Konstytucyjnego będzie mógł podnieść zarzut, że Sejm uchwalił w trybie ustawy zwykłej materię, która dotyczy jednej z podstawowych dziedzin życia publicznego i powinna była zostać przyjęta w formie ustawy organicznej. Jeszcze raz pytam jakie ma być rozwiązanie tego typu dylematu.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Zgłaszam wniosek formalny aby poddać pod głosowanie wniosek propozycję przedstawicieli Rady Ministrów z formułą: "w szczególności" i bez formuły "w szczególności".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Komisja nie może zmieniać treści wniosków przedłożonych przez przedstawicieli Rady Ministrów, którzy jak dotychczas nie zgłosili autopoprawki.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę również pamiętać, że wariant I propozycji podkomisji zawiera koncepcję ustaw organicznych wraz z katalogiem zamkniętym. Katalog ten jest bardzo zbliżony do katalogu przedłożonego przez przedstawicieli Rady Ministrów, choć oczywiście jest zamknięty. Mamy więc do wyboru propozycję alternatywną wobec propozycji przedstawicieli rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PiotrWinczorek">Mam uwagę dotyczącą wszystkich propozycji przewidujących ustawy organiczne. Regulując kwestię katalogu ustaw przedłożone propozycje często posługują się m.in. formułą: "zasady prawa wyborczego", "zasady organizacji Rady Ministrów", "zasady prawa budżetowego i podatkowego". Z tego rodzaju formuł można wnioskować, że chodzi o ustawy o zasadach.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PiotrWinczorek">Natomiast przepisy szczegółowe miałby być regulowane w innych aktach.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PiotrWinczorek">Biorąc jako przykład formułę: "zasady prawa wyborczego można domniemywać, że byłaby to krótka ustawa regulująca zasady prawa wyborczego. Pojawia się jednak pytanie o to co byłoby ordynacją wyborczą - czy tylko zasady, czy również akt rozwijający te zasady.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PiotrWinczorek">Pojawia się więc pytanie o to jak te inne akty normatywne będą się miały do tej ustawy organicznej która będzie regulować zasady. Czy będą to ustawy, czy też akty wykonawcze w stosunku do ustawy organizacyjnej. Kwestia ta nie jest jasno określona. Nie wyjaśnia również art. 73 w którym jest znowu mowa o zasadach. Obawiam się więc zamętu z powodu użycia wielu pojęć, których treść nie jest określona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SenatorJerzyMadej">Uzupełniając uwagę pana przewodniczącego, chcę dodać, że koncepcja zamkniętego katalogu ustaw organicznych zawarta jest nie tylko w propozycji podkomisji ale również w propozycji senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#SenatorJerzyMadej">Ponadto podzielam niepokój wyrażony przez prof. P. Winczorka z jego ostatniej wypowiedzi dotyczącej formuły mówiącej o zasadach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Zwolennikom Katalogu otwartego chcę zwrócić uwagę. że będą podejmowane próby petryfikowania prawa przez aktualną polityczną większość parlamentarną. Nie należy jednak zapominać, że większości parlamentarne zmieniają się. Do zwolenników Katalogu otwartego chcę zaadresować przypomnienie, że to za czym zagłosują teraz może się w przyszłości bardzo boleśnie obrócić przeciwko nim. Będzie to słuszna kara za przyjęcie tak niebezpiecznej konstrukcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#StanislawGebethner">Odpowiadając poseł I. Lipowicz, chcę powiedzieć, że jest to broń obosieczna.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#StanislawGebethner">Odnosząc się do pytania posła M. Mazurkiewicza chcę jeszcze raz podkreślić, że to Sejm uznając daną materię za tak ważną, że wymagającą ustawy organicznej, rozstrzyga kwestię o którą pytał poseł M. Mazurkiewicz. Jest to ta sama zasada zgodnie z którą Zgromadzenie Narodowe uchwalając określone przepisy nadaje im rangę ustawy zasadniczej, gdyż przepisy te mają szczególną rangę społeczną, polityczną i ustrojową. Nie widzę więc problemu. Jeżeli Sejm nie uzna danej kwestii za tak ważną dla życia publicznego aby nadać jej rangę ustawy organicznej, to skarga do Trybunału Konstytucyjnego jest bezprzedmiotowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Pracujemy nad nową Konstytucją a Konstytucja powinna maksymalnie porządkować prawo które tworzymy. Otwarcie katalogu ustaw organicznych na tyle, że będą one kształtowane przez układy polityczne jest podważaniem w znaczje części tej ciężkiej pracy, którą teraz wykonujemy. Otwartość katalogu może być ryzykowna. Mówię to jednak jako ............. a nie jako przewodniczący Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WiktorOsiatynski">Słuchając ostatniej wypowiedzi nasunął mi się wniosek, że w istocie rzeczy chodzi o to, czy chcemy otworzyć w Sejmie podwójny konflikt. Jeden konflikt jest zawsze o treść ustawy. Drugim konfliktem będzie konflikt o charakter ustawy. Oznacza to więc pomnożenie przez dwa wszelkich konfliktów, które mają miejsce w parlamencie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań. Rozpoczniemy tradycyjnie od wniosku podkomisji, który w wariancie I ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ustawami /organicznymi/ są ustawy regulujące:</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zasady i tryb wyboru Prezydenta oraz wyborów do Sejmu i Senatu, a także organów samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ obywatelską inicjatywę ustawodawczą oraz referendum,</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ zasady organizacji Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ ustrój i zasady sądów,</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ ustrój i zasady działania Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu i Najwyższej Izby Kontroli,</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ zakres działania Rzecznika Praw Obywatelskich,</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ ustrój i zakres działania terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">8/ stany nadzwyczajne w Państwie.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Do uchwalenia, zmiany lub uchylenia ustaw organicznych /ustrojowych/ połowy ustawowej liczby posłów i senatorów."</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozstrzygnięcia wymaga kwestia ujęta w nawiasie i dotycząca uchwały, a więc czy ustawa organiczna, czy ustawa ustrojowa.</u>
          <u xml:id="u-89.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie ....... ustaw o których mowa w propozycji podkomisji, poprzez wybór między nazwą: "ustawy organiczne" - użycie przycisku "za" a nazwę "ustawy ustrojowe" - użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Przepraszam, panie przewodniczący ale uważam, że głosowanie należy rozpocząć o kwestii zasadniczej jaką jest wybór między wariantem I a wariantem II propozycji podkomisji, który przewiduje skreślenie art. 72. Dopiero gdy Komisja przyjmie wariant I należy przeprowadzić głosowanie dotyczące nazwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przyjmuję uwagę posła J. Ciemniewskiego, choć chcę przypomnieć, że głosowania rozpoczynaliśmy od porządkowania propozycji podkomisji poprzez rozstrzyganie ujęć alternatywnych.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o dokonanie wyboru między wariantem II propozycji podkomisji przewidującym skreślenie art. 72 - użycie przycisku "za", a wariantem I zawierającym przedłożone brzmienie art. 72 - ujęcie przycisku "przeciw" wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 18 głosów popierających, przy 11 przeciwnych i 2 wstrzymujących się przyjęła wariant II.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc Komisja zdecydowała o skreśleniu art. 72 w propozycji podkomisji, który przewidywał istnienie ustaw organicznych - ustrojowych.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowania dwóch pozostałych propozycji brzmienia art. 72.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że głosowanie nad dwu pozostałymi propozycjami art. 72 nie powinno mieć miejsca gdyż w poprzednim głosowaniu zdecydowaliśmyo kreśleniu art. 72, czyli zasady ustaw organicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Głosowanie które odbyło się dotyczyło tylko propozycji podkomisji. Wystarczy więc aby członkowie Komisji byli konsekwentni i wówczas zostaną odrzucone takie dwa pozostałe wnioski.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przypominam również, że głosowanie nad pozostałymi propozycjami ma również to uzasadnienie, że dopiero propozycje odrzucone w głosowaniu mogą stać się wnioskami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 72 w następującym brzmieniu przedłożonym przez przedstawicieli Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera:</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ustawą organiczną jest ustawa regulująca jedną z podstawowych dziedzin życia publicznego o szczególnym znaczeniu. Uchwalenie ustawy organicznej, jej zmiana lub uchylenie następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub senatorów.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Jako ustawy organiczne uchwala się w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zasady prawa wyborczego,</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ ustrój i zasady sądów i trybunałów,</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ ustrój i zasady działania organów kontroli państwowej,</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ ustrój i zakres działania samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ zasady i konsekwencje wprowadzenia stanów nadzwyczajnych,</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ zasady prawa budżetowego i podatkowego,</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ zasady tworzenia i ogłoszenia przepisów prawa."</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 24 głosów przeciwnych, przy 5 popierających i 3 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 72 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ustawami organicznymi są ustawy regulujące:</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zasady i tryb wyboru Prezydenta oraz wyborów do Izby Poselskiej i Senatu a także samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-93.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ obywatelską inicjatywę ustawodawczą oraz referendum,</u>
          <u xml:id="u-93.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ zasady organizacji Rządu,</u>
          <u xml:id="u-93.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ ustrój i zasady działania sądów,</u>
          <u xml:id="u-93.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ ustrój i zasady działania Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli,</u>
          <u xml:id="u-93.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ ustrój i zakres działania samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-93.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ zasady tworzenia prawa.</u>
          <u xml:id="u-93.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Do uchwalenia zmiany lub uchylenia ustaw organicznych wymagana jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby członków w obu Izbach.</u>
          <u xml:id="u-93.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Ustawy organiczne mogą być ogłaszane przez prezydenta dopiero po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny ich zgodności z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-93.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Jeżeli ustawa organiczna uznana zostanie za niezgodną z Konstytucją Prezydent odmawia podpisania ustawy."</u>
          <u xml:id="u-93.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów przeciwnych, przy 7 popierających i 5 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-93.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc wolą większości Komisja odrzuciła wszystkie propozycje art. 72. Projekt Konstytucji nie będzie więc zawierał ustaw organicznych.</u>
          <u xml:id="u-93.27" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Proszę jednak nie zapominać, że głosowane będą jeszcze całościowe propozycje alternatywne pochodzące z projektu senackiego i projektu obywatelskiego, które zawierają koncepcję ustaw organicznych - ustrojowych.</u>
          <u xml:id="u-93.28" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 73, który podejmuje kwestie zdefiniowania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-93.29" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-93.30" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ustawa jest podstawowym aktem normatywnym regulującym obowiązki, prawa obywateli i granice wolności oraz zasady ustroju i funkcjonowania organów państwowych i samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-93.31" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Ustawy mogą regulować inne sprawy nie przekazane w Konstytucji innym organom władzy państwowej."</u>
          <u xml:id="u-93.32" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Propozycje innego brzmienia art. 73 przedłożyli przedstawiciele Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner, senator A. Grześkowiak, a także wspólnie poseł M. Kurnatowska i poseł C. Śleziak. Natomiast poseł J. Gwiżdż przedłożył wniosek o skreślenie art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselJerzyGwizdz">Wycofuję swój wniosek o skreślenie art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy chcą dokonać zmian lub uzupełnień w swoich wnioskach? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę zapytać posła J. Gwiżdża dlaczego wycofuje swój słuszny wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselJerzyGwizdz">W tej chwili sytuacja jest taka, że przyjęliśmy tylko art. 69 wymieniający ogólnie źródła prawa. Nie ma innych przepisów określających czym jest ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę przejąć wniosek posła J. Gwiżdża. Nie złożyłem identycznego wniosku, skoro został już złożony. Jednakże wobec jego wycofania sytuacja uległa zmianie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że definiowanie ustawy jest nie tylko błędne ale nawet niebezpieczne. Jest to bowiem - wbrew pozorom - tworzenie sytuacji w której powstają wątpliwości co do tego, czy akt nieodpowiadający określonym wymogom jest aktem ustawowym.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PoselJerzyCiemniewski">Ponadto pojawia się pytanie, czy poza określonym sformułowaniem materii ustawy, ustawa może regulować inne materie.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że ustawa ze swojej istoty jest jedynym źródłem stanowienia prawa powszechnie obowiązującego. Istnieje niebezpieczeństwo, że poprzez definiowanie nie nastąpi umocnienie pozycji ustawy, lecz przeciwnie - zostaną stworzone podstawy do ograniczenia czy kwestionowania właściwości ustawy w jakichś materiach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przejmuję wniosek posła J. Ciemniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Alicja Grześkowiak /NSZZ"S"/: Wobec odrzucenia koncepcji ustaw organicznych utraciła rację bytu moja propozycja art. 73 i dlatego wycofuję ją, choć jednocześnie chcę przypomnieć, że artykuł ten wchodzi w skład całościowej alternatywnej propozycji obejmującej system źródeł prawa według projektu senackiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WiktorOsiatynski">Mam uwagę do wszystkich trzech propozycji brzmienia art. 73. Chodzi mi o istotę konstytucji i konstytucyjnych wolności obywatelskich. Nie może być tak, aby ustawa mogła wyznaczać granice praw obywatelskich. Tego typu granice może wyznaczać tylko konstytucja. Jeżeli konstytucja poza określenie zasady podziału władz ma jakiś sens, to tylko taki, jeżeli wyznacza ograniczenie dla ustaw. Ustawa nie może określać granic praw i wolności. Tymczasem we wszystkich trzech propozycjach art. 73 jest przyjęta formuła zgodnie z którą może wyznaczyć prawa obywateli i granice wolności. Po co zatem mamy konstytucje. Jeżeli zostanie przyjęta jedna z trzech przedłożonych formuł to powstanie sytuacja bardzo niedobra. Ustawa może określić granice praw i wolności, tylko wówczas jeżeli tego typu wyraźne upoważnienie znajdzie się w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WiktorOsiatynski">Opowiadam się więc za skreśleniem art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselJerzyGwizdz">Przekonała mnie argumentacja prof. W. Osiatyńskiego i wobec tego podtrzymuję wniosek o skreślenie art. 73.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PoselMariaKurnatowska">Wspólnie z posłem C. Śleziakiem przedłożyliśmy następujące brzmienie art. 73: "Tylko w drodze ustawy mogą być regulowane obowiązki i prawa oraz granice wolności obywateli, a także ustrój, zakres działania i postępowania organów władzy publicznej."</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PoselMariaKurnatowska">W tej chwili wspólnie z posłem C. Śleziakiem doszliśmy do wniosku, że to co proponowaliśmy jako materię ustawy powinno być materią konstytucji i dlatego też wycofujemy naszą propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań. Rozpoczniemy od wniosku najdalej idącego, czyli wniosku o skreślenie.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek posłów: J. Gwiżdża, J. Ciemniewskiego o skreślenie art. 73.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 23 głosów popierających, przy 2 przeciwnych i 5 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 73 w brzmieniu podkomisji został więc skreślony.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli tak dalej pójdzie to okaże się, że w rozdziale III będzie niewiele więcej poza tytułem, a przecież podkomisja zagadnień systemu źródeł prawa kierowana przez senatora P. Andrzejewskiego pracowała bardzo intensywnie nad tym rozdziałem.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Jestem zwolennikiem Konstytucji bardzo syntetycznych i składających się z niewielu artykułów.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Aby nie było żadnych wątpliwości proponuję poddać pod głosowanie propozycję przedstawicieli Rady Ministrów prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#RadyMinistrow">"Ust. 1. Ustawa jest podstawowym powszechnie obowiązującym aktem normatywnym.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#RadyMinistrow">Ust. 2. Tylko w drodze ustawy można nakładać nowe obowiązki prawne na obywateli, ustalać granice ich konstytucyjnie określonych praw i wolności, określać wzajemne prawa i obowiązki między obywatelami, jak również określać zasady powoływania, ustroju, zakresu działania oraz zasady postępowania organów władzy publicznej."</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#RadyMinistrow">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 19 głosów przeciwnych, przy 5 popierających i 4 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#RadyMinistrow">Przechodzimy do art. 74, który dotyczy umów międzynarodowych. Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#RadyMinistrow">"Ratyfikowanie przez Rzeczpospolitą Polską następujących umów międzynarodowych, ich wypowiedzenie lub wycofanie się z nich wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie:</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#RadyMinistrow">1/ traktaty o pokoju, sojusze oraz inne umowy o zasadniczym znaczeniu politycznym lub wojskowym,</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#RadyMinistrow">2/ umowy wprowadzające zmianę granic Państwa,</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#RadyMinistrow">3/ umowy na podstawie których Rzeczpospolita Polska staje się członkiem organizacji międzynarodowych,</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#RadyMinistrow">4/ umowy trwale i poważnie obciążające Państwo pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#RadyMinistrow">5/ umowy dotyczące praw wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#RadyMinistrow">6/ umowy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja przewiduje formę ustawy."</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#RadyMinistrow">Ponadto zostały przedłożone propozycje: posła W. Majewskiego, senatora P. Andrzejewskiego oraz całościowa propozycja senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#RadyMinistrow">Jeżeli chodzi o propozycje posła W. Majewskiego i senatora P. Andrzejewskiego to odwołują się one do przyjętego już art. 117, który w kontekście uprawnień prezydenta również podejmuje kwestię umów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#RadyMinistrow">Poseł W. Majewski proponuje skreślenie art. 74 argumentując, że materia ta jest uregulowana w art. 117. Równocześnie proponuje, aby pkt 2 z art. 74 przenieść do art. 117 ust. 2. Przypomnę, że art. 117 ust. 2 brzmi: "Upoważnienia ustawy wymaga zawarcie, ratyfikacja i wypowiedzenie przez Prezydenta umów międzynarodowych dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#RadyMinistrow">1/ zmiany granic oraz integralności Państwa,</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#RadyMinistrow">2/ sojuszy, układów politycznych, wojskowych oraz pokoju,</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#RadyMinistrow">3/ praw, wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#RadyMinistrow">4/ obciążenia Państwa pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#RadyMinistrow">5/ spraw uregulowanych w drodze ustawowej."</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#RadyMinistrow">Odmienne rozwiązanie proponuje senator P. Andrzejewski. Jego wniosek przewiduje bowiem skreślenie art. 117 ust. 2 z argumentacją aby dwukrotnie nie regulować tej samej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-104.20" who="#RadyMinistrow">We wniosku senatora P. Andrzejewskiego treść art. 74 jest następująca:</u>
          <u xml:id="u-104.21" who="#RadyMinistrow">"Ust. 1. Ratyfikowanie przez Rzeczpospolitą Polską następujących umów międzynarodowych i ich wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie jeżeli dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-104.22" who="#RadyMinistrow">1/ zmiany granic oraz integralności Państwa,</u>
          <u xml:id="u-104.23" who="#RadyMinistrow">2/ sojuszy, układów politycznych, wojskowych oraz pokoju,</u>
          <u xml:id="u-104.24" who="#RadyMinistrow">3/ praw wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-104.25" who="#RadyMinistrow">4/ umów, na podstawie których Rzeczpospolita Polska staje się członkiem organizacji międzynarodowych,</u>
          <u xml:id="u-104.26" who="#RadyMinistrow">5/ obciążenia Państwa pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-104.27" who="#RadyMinistrow">6/ spraw uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja przewiduje formę ustawy.</u>
          <u xml:id="u-104.28" who="#RadyMinistrow">Ust. 2. Zasady i tryb zawierania, ratyfikacji i wypowiadania innych umów międzynarodowych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-104.29" who="#RadyMinistrow">Całościowa propozycja senator A. Grześkowiak ma następujące brzmienie: "Art. 74</u>
          <u xml:id="u-104.30" who="#RadyMinistrow">"Związanie sięprzez Rzeczpospolitą Polską następującymi umowami międzynarodowymi, ich wypowiedzenie lub wycofanie sięz nich wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie:</u>
          <u xml:id="u-104.31" who="#RadyMinistrow">1/ traktaty pokoju lub sojusze albo umowy o charakterze wojskowym,</u>
          <u xml:id="u-104.32" who="#RadyMinistrow">2/ umowy dotyczące integralności terytorialnej Rzeczpospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-104.33" who="#RadyMinistrow">3/ umowy dotyczące praw, wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-104.34" who="#RadyMinistrow">4/ umowy na podstawie których Rzeczpospolita Polska staje się członkiem organizacji międzynarodowych,</u>
          <u xml:id="u-104.35" who="#RadyMinistrow">5/ umowy trwale obciążające państwo pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-104.36" who="#RadyMinistrow">6/ umowy dotyczące materii uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja przewiduje formę ustawową.</u>
          <u xml:id="u-104.37" who="#RadyMinistrow">Art. 74a</u>
          <u xml:id="u-104.38" who="#RadyMinistrow">1. Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego Ją prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-104.39" who="#RadyMinistrow">2. Prawomocnie zawarte umowy międzynarodowe, po ich ogłoszeniu w Rzeczpospolitej Polskiej stanowią część wewnętrznego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane przez wszystkie organy państwa, w szczególności przez sądy oraz organy samorządowe, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania przepisów prawa wewnętrznego, ich postanowienia mogą być uchylone, zmienione lub zawieszone tylko w sposób przewidziany w samych umowach lub zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-104.40" who="#RadyMinistrow">Art. 74b</u>
          <u xml:id="u-104.41" who="#RadyMinistrow">Zawarcie umowy międzynarodowej, której ustalenia są sprzeczne z Konstytucją, wymaga uprzedniej zmiany Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny na wniosek którejkolwiek z Izb Sejmowych, Prezydenta lub Rządu dokonuje oceny zgodności prawa międzynarodowego z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-104.42" who="#RadyMinistrow">Art. 74 c</u>
          <u xml:id="u-104.43" who="#RadyMinistrow">Umowa międzynarodowa zatwierdzona przez obie Izby Sejmu oraz zwyczajowa norma prawa międzynarodowego mają moc wyższą nad ustawą, jeśli nie da się ich pogodzić z ustawą, pozostałe umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską przeważają w razie sprzeczności nad aktami prawnymi niższymi od ustawy."</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselWitMajewski">W druku 23/07 pkt."b" mojej poprawki brzmi: "Art. 74 pkt. 2 przenieść do art. 117 ust. 2." Proponuję autopoprawkę polegającą na zamianie pkt. 2 na pkt 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań. Rozpoczniemy od głosowań wniosków posła W. Majewskiego i senatora P. Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PiotrWinczorek">Za bardziej zwarte uważam rozwiązanie regulujące w rozdziale o źródłach prawa kwestię materii umów międzynarodowych ratyfikowanych na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie. Sugeruję więc przyjęcie rozwiązania zaproponowanego przez senatora P. Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mam podobne wrażenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoselWitMajewski">Proponując swoją poprawkę wziąłem za punkt wyjścia to co jest już uchwalone. Uważam, że przyjęcie propozycji senatora P. Andrzejewskiego powinno zostać poprzedzone reasumpcją głosowania nad treścią art. 117.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#SenatorJerzyMadej">Proponuję senatorowi P. Andrzejewskiemu aby w swojej propozycji skreślił wyraz: "następujących" w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#SenatorJerzyMadej">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ "S"/: Przyjmuję tę redakcyjną uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Poseł W. Majewski miałby rację wówczas gdybyśmy byli już po rozpatrzeniu rozdziału o źródłach prawa. Sytuacja jest więc bardziej luźna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o dokonanie wyboru między propozycją posła W. Majewskiego przewidującą skreślenie art. 74 i przyjęcie stosownej regulacji w art. 117 ust. 2 - użycie przycisku "za", a propozycją senatora P. Andrzejewskiego przewidującą zachowanie art. 74 w przedłożonym brzmieniu przy jednoczesnym skreśleniu art. 117 ust. 2 - użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 4 przeciwnych, i 10 wstrzymujących się przyjęła propozycję senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc jeżeli chodzi o treść art. 74, to mamy propozycję senatora P. Andrzejewskiego, propozycję senator A. Grześkowiak i propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli chodzi o propozycję podkomisji to w pierwszej kolejności musimy rozstrzygnąć kwestię ujętą w nawiasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PawelSarnecki">Uważam, że w odniesieniu do formuły ujętej w nawiasie konieczne jest głosowanie alternatywne, a więc wybór między: "ich wypowiedzenie" i "lub wycofanie się z nich".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mam odmienny pogląd. Uważam, że nie jest to alternatywa. Mamy tylko przesądzić, czy formuła ujęta w nawiasie ma się stać treścią art. 74, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o wprowadzenie do treści art. 74 wyrazów: "lub wycofanie się z nich".</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 17 głosów przeciwnych, przy 8 popierających i 4 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 74 w brzmieniu przedłożonym przez podkomisję wraz ze skreśleniem przyjętym przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 9 głosów popierających, 18 głosów przeciwnych, przy 2 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do wniosku senatora P. Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Uważam, że w ust. 2 zbędny jest wyraz: "ratyfikacja". Ratyfikacja jest bowiem formą zawarcia umowy. Proponuję więc wyraz: "ratyfikacja" zastąpić wyrazem: "wykonywania". Brzmienie ust. 2 byłoby wówczas następujące: "Zasady i tryb zawierania, wykonywania i wypowiadania innych umów międzynarodowych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Treść ust. 2 została przyjęta po dyskusji w podkomisji z udziełem ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Uważam ponadto, że ratyfikacja jest czymś innym niż zawieraniem umowy. Jest to jedna z czynności nadawania klauzuli wykonalności. Jest to pewien tok działań prawnych. Zawieranie jest pojęciem szerszym niż ratyfikacja. Proszę również o wypowiedź ekspertów, skoro doszło do różnicy zdań z takim autorytetem jak poseł J. Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PawelSarnecki">Sądzę, że tradycyjnie rozróżnia się kwestię zawierania, ratyfikacji i wypowiadania umów międzynarodowych. Ratyfikacja nie wchodzi bez reszty w pojęcie zawierania. Uważam więc, że propozycja senatora P. Andrzejewskiego jest właściwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 74 w brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego wraz z autopoprawką redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 26 głosów popierających, 1 głos przeciwny, przy 3 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do wniosku przedłożonego przez senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Alicja Grześkowiak /NSZZ"S"/: Wycofuję swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc Komisja przyjęła art. 74 w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ratyfikowanie przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych i ich wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zmiany granic oraz integralności państwa,</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ sojuszy, układów politycznych, wojskowych oraz pokoju,</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ praw, wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ umów, na podstawie których Rzeczpospolita Polska staje się członkiem organizacji międzynarodowych,</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ obciążenia Państwa pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ spraw uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja przewiduje formę ustawy.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zasady i tryb zawierania, ratyfikacji i wypowiadania innych umów międzynarodowych określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przypominam, że już wcześniej zdecydowaliśmy o skreślenie art. 117 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 75, który dotyczy kwestii wykonywania niektórych kompetencji organów władzy państwowej przez organizacje międzynarodowe. Przypominam, że nad kwestią tą już dyskutowaliśmy w trakcie debaty nad rozdziałem pierwszym.</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Efektem debaty było przyjęcie art. 10 ust. 2 w następującym brzmieniu: "Rzeczpospolita Polska może na mocy umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu wykonywanie niektórych uprawnień władz państwowych."</u>
          <u xml:id="u-117.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wyjściowe brzmienie podkomisji składa się z trzech ustępów spośród których ust. 1 i ust. 2 zostały przedłożone w dwóch wariantach.</u>
          <u xml:id="u-117.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wariant I ust. 1. brzmi:</u>
          <u xml:id="u-117.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Na mocy umowy międzynarodowej wykonywanie niektórych kompetencji organów władzy państwowej może być przekazane organizacji międzynarodowej lub ponadnarodowej."</u>
          <u xml:id="u-117.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wariant II przewiduje skreślenie ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-117.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wariant I ust. 2 brzmi: "Ustawa, na mocy której wyrażono zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, wymaga dla uchwalenia większości 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów / oraz może być przedłożona do zatwierdzenia w referendum/.</u>
          <u xml:id="u-117.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wariant II ust. 2 ma treść:</u>
          <u xml:id="u-117.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, następuje w formie ustawy organicznej /ustrojowej/."</u>
          <u xml:id="u-117.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Treść ust. 3 jest następująca: "Jeżeli wynika to z umowy konstytuującej organizację międzynarodową lub ponadnarodową, prawo przez nią stanowione stosowane jest bezpośrednio, mają pierwszeństwo w wypadku kolizji z normami prawa krajowego."</u>
          <u xml:id="u-117.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto przedłożone zostały również propozycje przedstawicieli Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera oraz propozycja senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-117.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Brzmienie propozycji przedstawicieli Rady Ministrów jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-117.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikowanie umowy międzynarodowej, na mocy której Rzeczpospolita Polska przekazuje organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu wykonywanie niektórych uprawnień władzy państwowej, wymaga uchwalenia jej przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby osób oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy liczby senatorów.</u>
          <u xml:id="u-117.27" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Sprawę wyrażenia zgody na przekazanie organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu Sejm może, przed uchwaleniem ustawy o której mowa w ust. 1, poddać referendum."</u>
          <u xml:id="u-117.28" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Propozycja senatora P. Andrzejewskiego ma następującątreść:</u>
          <u xml:id="u-117.29" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ustawa na mocy której wyrażono zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 10 ust. 1, wymaga dla uchwalenia większości dwóch trzecich głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów i senatorów /oraz może być przedłożona do zatwierdzenia w referendum/."</u>
          <u xml:id="u-117.30" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Do treści art. 75 ust. 2 odnosi się również propozycja posła W. Majewskiego zawarta na str. 15 druku nr 23/07 jako pkt XIV, w którym poseł W. Majewski proponuje dodanie po art. 102 nowego art. 102a o treści: "Sejm wyraża zgodę, na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 10 ust. 2, większości dwóch trzecich głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Zgoda na ratyfikację może też być rozstrzygnięta w referendum."</u>
          <u xml:id="u-117.31" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy chcieliby coś dodać?</u>
          <u xml:id="u-117.32" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Chcę przypomnieć, że w toku prac nad zasadami ogólnymi, na wniosek poseł H. Suchockiej, to co było normą wypracowaną przez podkomisję zagadnień źródeł prawa na użytek określenia hierarchii norm i zasad rozstrzygania w przypadku kolizji norm, zostało rozbite. W art. 10 ust. 2, została przyjęta propozycja podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-117.33" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam więc, że art. 19 ust. 2 można przenieść ponownie do rozdziału o źródłach prawa tworząc normę całościową. Utrzymanie art. 10 ust. 2 oznacza że w art. 75 trzeba tylko komplementarnie - uzupełniająco - opisać jaki jest stosunek tej normy po scedowaniu do innych źródeł prawa. Stąd właśnie wzięła się moja poprawka powołująca się na art. 10 ust. 2, jako sprawczą przyczynę zmian w art. 75. Chodzi o to aby uniknąć podwójnego regulowania tej samej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-117.34" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeżeli Komisja nie wyrazi sprzeciwu, to proponuję skreślenie wariantu I ust. 1 propozycji podkomisji, jako że jego materia jest już ujęta w art. 10 ust. 2, oczywiście jeżeli nie będzie zgłoszony wniosek o reasumpcji i przeniesienie art. 10 ust. 2 do art. 75. Dalsze postępowanie byłoby już łatwiejsze gdyż wszystkie pozostałe propozycje dotyczą już tylko procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Kwestia o której dyskutujemy jest w zasadzie kwestią proceduralną a nie materialno-prawną. Kwestia ta powinna więc być uregulowana wśród przepisów określających procedurę ustawodawczą, a więc w rozdziałach o Sejmie i Senacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Taką właśnie propozycję przedłożył poseł W. Majewski.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy ktoś jest przeciwny skreśleniu wariantu I ust. 1 art. 75 w propozycji podkomisji? Nikt nie jest przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Myślę, że teraz powinniśmy ustalić ostateczne brzmienie wariantu I ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#SenatorJerzyMadej">Mam uwagę od ust. 3 w propozycji podkomisji, choć nie bardzo wiem do kogo mam skierować tę uwagę. Nawet jeżeli przeniesiemy do art. 102a ust. 2 z art. 75, to i tak pozostanie ust. 3 zawierająca bardzo ważną kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PiotrWinczorek">W moim przekonaniu art. 75 ust. 3 jest przepisem o charakterze prawno-materialnym a nie proceduralnym. Powinien więc pozostać raczej w rozdziale o źródłach prawa. Charakter proceduralny ma natomiast ust. 2 w wariancie I.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Przewodniczącego podkomisji zagadnień systemu prawa, senatora P. Andrzejewskiego chciałbym zapytać, czy w ogóle zniknęła kwestia stosunku prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego. Art. 75 mówi tylko o jedynej kategorii umów międzynarodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Podzielam uwagę psoła J. Ciemniewskiego. Ponadto, chcę zapytać ekspertów w kwestii ujętej w propozycji senatora P. Andrzejewskiego formuły mówiącej o połowie ogólnej liczby posłów i senatorów. Czy nie oznacza ona iż chodzi o zebranie się Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PoselTadeuszIwinski">Chcę również zwrócić uwagę, że zarówno wniosek przedstawicieli Rady Ministrów jak i wniosek senatora P. Andrzejewskiego stwarzają dodatkowe uprawnienia Senatowi. Nasuwa się więc pytanie, czy propozycje te nie są sprzeczne z duchem - gdyż nie są sprzeczne z literą - rozdział IV traktujący o Sejmie i Senacie, przy założeniu, że rozdział IV utrzyma się w dotychczasowej postaci i nie zostanie przyjęty wniosek mniejszości przewidujący parlament jednoizbowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StanislawGebethner">W art. 75 ust. 3 propozycji wyjściowej podkomisji proponuje skreślenie wyrazów: "lub ponadnarodową". Nie jest to bowiem nazwa stosowana.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#StanislawGebethner">Odnosząc się też do pytania psoła J. Ciemniewskiego chcę zwrócić uwagę, że kwestię stosunku umów międzynarodowych do wewnętrznego porządku prawnego jest przedmiotem art. 76 i art. 77.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#StanislawGebethner">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Muszę poruszyć kilka kwestii z tego powodu, że nie wszyscy obecni w tej chwili brali udział w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#StanislawGebethner">Odpowiadając posłowi J. Ciemniewskiemu chcę powiedzieć, że ma on rację. Podkomisja zagadnień systemu źródeł prawa przyjęła normę całościową odnoszącą się do kwestii poruszonej przez posła J. Ciemniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#StanislawGebethner">Nie jest mi znana przyczyna z powodu której podkomisja redakcyjna pominęła formułę wypracowaną przez podkomisjęzagadnień systemu źródeł prawa. Formuła ta ma następującą treść: "Jeżeli wynika to z umowy konstytuującej organizacje międzynarodowe, prawo przez nią stanowione stosowane jest bezpośredni, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z normami prawa krajowego."</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#StanislawGebethner">Jednakże w toku dalszych prac tę całościową normę zaczęto dzielić, czyniąc z jej poszczególnych części odrębne zasady. Najpierw stworzono zasadę ustrojową z przepisu, który miał tylko regulować kolizję między normami i hierarchią norm źródeł prawa. Tak więc z tego przepisu stworzono zasadę ustrojową dotyczącą cedowania suwerenności poszczególnych władz na organizacje międzynarodowe. Tak chciała poseł H. Suchocka a Komisja ją poparła. W związku z tym odpadł jeden człon normy całościowej będący przesłanką określenia stosunku poszczególnych norm organizacji międzynarodowych do prawa krajowego.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#StanislawGebethner">Ponadto zaczęto inaczej traktować przesłankę formalną. W rezultacie tego trzy człony jednolitej konstrukcji zaproponowanej przez podkomisję zagadnień systemu źródeł prawa, zaczęły żyć każdy swoim własnym życiem.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#StanislawGebethner">Stąd też pojawienie się normy proceduralnej jest skutkiem "wystrzelenia" art. 75 ust. 1 do art. 10 ust. 2. Art. 75 ust. 3 można ulokować w dalszych przepisach które będą dotyczyć kolizji norm.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#StanislawGebethner">Jest więc tak, że cała koncepcja i konstrukcja przyjęta przez kierowaną przezemnie podkomisję została załamana. Poseł J. Ciemniewski ma więc rację.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#StanislawGebethner">Kwestia II to pytanie czym różni się to co zaproponowała podkomisja redakcyjna w stosunku do mojej propozycji. Słusznie zwrócił uwagę na tę kwestię poseł T. Iwiński, choć przy okazji odniosłem wrażenie, że jest jakaś fobia Sejmowa iż Senat chce sobie coś uzurpować. Chcę posła T. Iwińskiego wyprowadzić z błędu gdyż nie jest tak. Rozwiązanie to dyktowała dużo poważniejsza przesłanka, gdyż w kwestii tej wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny przyokazji poprawek Senatu w związku ze zmianami w Konstytucji w trybie art. 106. Było to wówczas gdy przygotowywana była ustawa Konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#StanislawGebethner">Przypomnę, że wymóg zawarty w Konstytucji odnosi się zarówno do procedowania głosowania i quorum tak w Sejmie jak i Senacie.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#StanislawGebethner">Dodam jeszcze w tej kwestii, wystąpiła różnica między mną a senator A. Grześkowiak. Było również wówczas tak, że Senat odrzucił referendum w swoich poprawkach, ale ponieważ nie zostały one uznane, mamy referendum konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#StanislawGebethner">Tak więc formuła mówiąca o większości posłów i senatorów ma zapewnić jednolite materialne gwarancje w obu izbach przy przyjmowaniu tego rodzaju ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Moim zdaniem P. Andrzejewski zbyt pesymistycznie stwierdził, że nastąpiło rozbicie całościowej koncepcji wypracowanej w jego podkomisji. Moim zdaniem tak nie jest, przypominam bowiem, że przyjęliśmy art. 74 dotyczący umów międzynarodowych. Sądzę, że należy rozważyć, czy art. 75 ust. 2 nie należy włączyć jako kolejny ustęp w art. 74. Materia jest bowiem bardzo podobna.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto proszę zwrócić uwagę, że art. 75 w propozycji podkomisji zawiera również ust. 3. Materii ust. 3 nie regulują pozostałe wnioski.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ekspert Komisji, prof. Piotr winczorek: Chcę również odnieść się do pytania postawionego przez psoła T. Iwińskiego, a więc, czy formuła mówiąca o ogólnej liczbie posłów i senatorów nie oznacza obowiązku zebrania się Zgromadzenia Narodowego. Uważam, że nie rysuje się taki obowiązek. Gdy bowiem w grę wchodzi konieczność zebrania się Zgromadzenia Narodowego stosowana jest formuła: "członkowie Zgromadzenia Narodowego", a nie formuła wymieniająca posłów i senatorów. Tak jest np. w art. 109 ust. 2 pkt. 3, który mówi o uznaniu przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zwracam uwagę, że lepsza formuła została ujęta w propozycji przedstawicieli Rady Ministrów. Chodzi bowiem o dwie odrębne uchwały dwóch organów, co jest oczywiście trudniejsze do osiągnięcia niż uchwała podjęta przez jeden organ.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Idea jest taka sama zarówno w propozycji przedstawicieli Rady Ministrów jak i w propozycji senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Wycofuję swój wniosek popierając jednocześnie wniosek przedstawicieli Rady Ministrów w którym zastosowana jest formuła lepsza pod względem prawnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Również uważam, że redakcja przyjęta we wniosku przedstawicieli Rady Ministrów jest lepsza.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Ponadto chcę jednak poruszyć jeszcze jeden problem o którym mówił poseł T. Iwiński. Rozstrzygnięcie przyjęte w propozycji przedstawicieli Rady Ministrów - które uważam za słuszne - wymaga jednak pewnej refleksji polegającej na cofnięciu się do przepisów regulujących stosunki między Sejmem a Senatem. Powstaje bowiem problem, czy zaproponowane rozstrzygnięcie odnosi się również do trybu i większości, która jest uprawniona do przyjmowania lub odrzucania poprawek Senatu. Uchwała dotycząca ustawy o której mówimy, przyjęta przez Senat większością głosów, z natury rzeczy powinna również znaleźć się w Sejmie. W związku z tym nie wydaje się chyba możliwe aby Sejm mógł nie przyjąć tej uchwały bezwzględną większością głosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę zapytać, czy przewodniczący podkomisji zagadniem systemu źródeł prawa nie widzi możliwości skonstruowania art. 75 w ten sposób aby treść art. 76 była ust. 1, treść art. 77 była ust. 2, a treść art. 75 ust. 3, była ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że wówczas otrzymalibyśmy całość problematyki prawno-materialnej dotyczącej umów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PoselJerzyCiemniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Koncepcja posła J. Ciemniewskiego jest oczywiście do przyjęcia, lecz oznacza powrót do wyjściowej propozycji podkomisji zagadnień systemu źródeł prawa. Ta wyjściowa propozycja została następnie rozbita na trzy artykuły. Początkiem tego rozbicia było "wystrzelenie" ust. 1 do art. 10 ust. 2. Ust. 2 przeniesiono do art. 75 a ust. 3 do art. 76.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że propozycja posła J. Ciemniewskiego jest powrotem do koncepcji podkomisji. Koncepcja ta nie została - z bliżej nieznanych mi przyczyn - zapisana w zestawieniu do głosowania. Nie będę tego komentował. Nie chciałbym również aby było to tak komentowane jak słychać w niektórych głosach, a więc dlatego, że koncepcję tę przedłożył ktoś z opozycji. Jest to oczywiście nieuprawnione. Wydaje mi sięjednak, że propozycja ta jako alternatywna powinna zostać zapisana.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę przypomnieć, że gdy głosowaliśmy nad uzupełnieniem art. 10 o ust. 2, złożyłem zastrzeżenie aby powrócić do omawianej kwestii gdy będziemy dyskutować nad źródłami prawa. Teraz bardzo cieszy mnie to, że materia ta wraca rykoszetem. Idealnie byłoby oczywiście tak jak mówił poseł J. Ciemniewski, a więc aby powrócić do pierwszej koncepcji i zamiast art. 10 ust. 2 ...</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#PoselJerzyCiemniewski">Głosy z sali: Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#PoselJerzyCiemniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: ... zamiast art. 75, zamiast 76 stworzyć jeden przepis który ogromnie uczytelniłby całą tę problematykę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mam propozycję proceduralną polegającą na tym aby podjąć próbę przegłosowania rozwiązań merytorycznych. Natomiast w drugiej kolejności podjęlibyśmy wysiłek aby przyjętym rozwiązaniem merytorycznym nadać sensowną systematykę. Wówczas propozycję systematyki zaproponowaną przez posła J. Ciemniewskiego moglibyśmy rozpatrzyć jutro.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Najpierw zdecydujmy więc jakie normy przyjmujemy, a później rozstrzygniemy gdzie te normy mają być usytuowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Chcę podkreślić, że z mojej propozycji nie wynika przeniesienie treści art. 10 ust. 2 do rozdziału o źródłach prawa.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Uważam, że całościową materię stanowi materia regulowana w art. 75 ust. 3, art. 76 i art. 77.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#SenatorJerzyMadej">Przedstawicieli Rady Ministrów chcę zapytać o brzmienie ust. 2, które uważam za złe. Z ust. 2 nie wynika co ma być przekazane. Czy jest to błąd redakcyjny, czy też niepełne brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Końcowa część ust. 2 odsyła do ust. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Chcę zwrócić uwagę, że chodzi o specjalny tryb wejścia w życie ustawy o której mowa w art. 75.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Odnosząc się do uwagi senatora W. Piotrowskiego chcę podkreślić, iż uważam, że w takim przypadku nie może być mowy o poprawkach do tego typu ustawy. Wynika to z tego, że żaden parlament nie może zmieniać umowy międzynarodowej pod którą podpis złożył przedstawiciel rządu uznając tekst za ostateczny.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Uważam, że z art. 75 ust. 1 propozycji podkomisji wynika, że obie izby muszą podjąć zgodne uchwały kwestionowane większością 2/3 głosów. W tym przypadku Senat nie ma prawa weta tego typu ma przy ustawach zwykłych. Jeżeli Senat nie wyrazi aprobaty większością 2/3 głosów ustawy nie ma. Trzeba to bardzo jasno powiedzieć aby nie było później wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzedstawicielPrezydentaRPWalerianPiotrowski">Sprawę trzeba wyjaśnić. Należy bowiem przyjąć, że częściowe wyjaśnienie nastąpiło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proponuję przejść do głosowań merytorycznych które nie muszą przesądzać ostatecznego usytuowania przyjmowanych norm.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Kwestia pierwsza, to ostateczne ustalenie treści wariantu I ust. 2, który wobec skreślenia ust. 1 stał się ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Należy również dodać, że utracił rację bytu wariant II ust. 2 gdyż Komisja odrzuciła koncepcję ustaw organicznych.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc Komisja ma zdecydować o ujętej w nawiasie formule: "oraz może być przedłożona do zatwierdzenia w tym referendum".</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Dla pełnej jasności chcę dodać, że w propozycji podkomisji zagadnień systemu źródeł prawa formuła była następująca: "a następnie wymaga zatwierdzenia w referendum".</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Podkomisja redakcyjna dokonała zmiany tej formuły.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przyjęcie formuły: "może" oznacza otwarcie pola dla gry politycznej. Referendum ma więc charakter otwarty, co jest bardzo istotnym zagadnieniem, które w przyszłości będzie rodzić określone skutki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#SenatorJerzyMadej">W nowym ust. 1 propozycji podkomisji jest mowa o co najmniej połowie ogólnej liczby posłów. Czy należy więc rozumieć, że ustawę ratyfikującą przyjmuje tylko Sejm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W tym wniosku chyba tak. Wniosek ten zostanie poddany głosowaniu alternatywnym wraz z propozycją przedstawicieli Rady Ministrów gdzie jest wyraźnie mowa o Sejmie i Senacie.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o włączenie do nowego ust. 1 propozycji podkomisji następującej formuły ujętej w nawiasie:</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"oraz może być przedłożona do zatwierdzenia w referendum".</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 2 przeciwnych i 2 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc nowy ust. 1 otrzymał brzmienie: "Ustawa, na mocy której wyrażono zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej o której mowa w art. 10 ust. 2 wymaga dla uchwalenia większości 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów oraz może być ona przedłożona do zatwierdzenia w referendum.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W następnym głosowaniu proceduralna formuła podkomisji zostanie przeciwstawiona proceduralnej formule przedłożonej przez przedstawicieli Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Ust. 2 propozycji przedstawicieli Rady Ministrów proponuje uzupełnić o wyrazy: uprawnień o których mowa w ust. 1." Początkowa część ust. 2 miała by więc następującą treść: "Sprawę wyrażenia zgody na przekazanie uprawnień o których mowa w ust. 1 organizacji międzynarodowej..."</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o wybór między nowym ust. 1 z propozycji podkomisji w brzmieniu ustalonym przez Komisję - użycie przycisku "za" a propozycję art. 75 przedstawicieli Rady Ministrów wraz z uzupełnieniem ust. 2 o formułę: "uprawnień o których mowa. W ust. 1" - użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów popierających, przy 8 głosach przeciwnych i braku wstrzymujących się, przyjęła propozycję przedłożoną przez przedstawicieli Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do nowego ust. 2 propozycji podkomisji. W dyskusji wskazano na konieczność skreślenia wyrazów: "lub ponadnarodowych". Proszę ekspertów o uwagi na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselTadeuszMazowiecki">Czy kwestia ujęta w nowym art. 75 ust. 2 nie jest tożsama z treścią art. 76.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PiotrWinczorek">Kwestia ujęta w nowym ust. 2 dotyczy np. prawa Wspólnot Europejskich. Natomiast treść art. 76 dotyczy innych umów. Umowy międzynarodowe są już jakby innym rodzajem prawa. Obecnie mówi sięjuż o prawie międzynarodowym i prawie wspólnotowym jako o dwóch systemach prawnych. Niedostrzegam więc kolizji.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PiotrWinczorek">Akceptacja treści nowego ust. 2 w art. 75 w propozycji podkomisji oznaczałaby, że Polska przystępując do Unii Europejskiej musiałaby uznać prawo, które już zostało ustanowione w Unii. Polska byłaby również zobowiązana do przyjmowania aktów ustanawianych przez organy Unii. Natomiast art. 76 dotyczy innych umów międzynarodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ eksperci wskazywali, że pojęcie "organizacja ponadnarodowa" nie jest stosowane, proponuję skreślenie wyrazów: "lub ponadnarodowych".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PoselTadeuszMazowiecki">Uważam, że Unia Europejska jest bardziej organizacją ponadnarodową niż międzynarodową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#LeszekWisniewski">Pojęcie "organizacja ponadnarodowa" występuje choć rzadko. Jest m.in. użyte w art. 93 konstytucji hiszpańskiej, ale obok pojęcia: "organizacja międzynarodowa". W innych konstytucjach - RFN, Grecji - jest mowa tylko o organizacjach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#LeszekWisniewski">Pojęcie: "organizacja ponadnarodowa" sugeruje iż zaistniała sytuacja ogranicza naród w jego suwerenności. Uważam, że jest to mniemanie błędne gdyż jeżeli naród wyraża zgodę za pośrednictwem swych przedstawicieli, parlamentu lub bezpośrednio w referendum, na przyłączenie się do określonej umowy w której funkcjonuje dana organizacja, oznacza to, że struktura międzynarodowa staje się jakby przedłużeniem struktur narodowych. Decyzje zapadają więc za zgodą narodu.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#LeszekWisniewski">Nie można więc mówić o ograniczeniu suwerenności narodu. Jest to raczej dowartościowanie tej suwerenności poprzez to, że nie tylko w sprawach wewnątrzpaństwowych decyduje naród, ale również - wspólnie z innymi narodami - decyduje w sprawach np. europejskich.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#LeszekWisniewski">Stąd też pojęcie: "organ międzynarodowy" czy: "organizacja międzynarodowa" jest pojęciem to pojęcia mylące. Jestem więc za ich skreśleniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PoselJerzyCiemniewski">Mam jednak zasadnicze wątpliwości co do reprezentowanego potraktowania wspólnym terminem organizacji tak różnych jak organizacje międzynarodowe i organizacje które określa się - choć może nie w powszechnym języku - mianem organizacji ponadnarodowych.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PoselJerzyCiemniewski">Organizacje ponadnarodowe - jak np. Unia Europejska - to organizacje, których władze i organy podejmują decyzje mające bezpośredni skutek na terenie państw uczestniczących w danej organizacji. Natomiast organizacje międzynarodowe są organizacjami stanowiącymi porozumienie państw o innym zakresie suwerenności. W tym przypadku charakter suwerenności wobec władz organizacji ponadnarodowej jest inny.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PoselJerzyCiemniewski">Odnoszę więc wrażenie, że rozróżnienie jest uzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PiotrWinczorek">Chcę wyjaśnić, że sprawa ta była wielokrotnie dyskutowana. Sporządzone zostały również ekpertyzy dotyczące tej kwestii. Przygotowali je prof. R. Szafarz i prof. A. Wasilkowski. Oboje stwierdzili, że użycie tego terminu nie jest właściwe, gdyż funkcjonował on w języku politycznym, publicystycznym a nawet prawnym ale dawniej. Termin ten został już wycofany z obiegu. Eksperci ci zachęcali więc aby nie stosować tego terminu. Termin ten byłby bowiem niezrozumiały dla naszych partnerów, którzy nie posługują sięjuż nim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PoselLonginPastusiak">Termin: "organizacja ponadnarodowa" ma swoje źródło w publicystyce i odnosi się w zasadzie do organizacji narodowych ale działających na skalę międzynarodową. Są to na przykład korporacje międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PoselLonginPastusiak">Podnadto należy pamiętać, że pojęcie: "organizacje międzynarodowe" jest pojęciem szerszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Termin: "organizacje ponadnarodowe" pojawił się w sytuacji gdy prawo międzynarodowe było określane prawem narodów. Po II wojnie światowej przyjęto określenie: "prawo międzynarodowe publiczne". Nazwa: "organizacje ponadnarodowe" została zastąpiona nazwą: "organizacje międzynarodowe".</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PoselJanuszSzymanski">W systemie prawa międzynarodowego mamy dwa typy organizacji, które występują dzisiaj, co znajduje potwierdzenie w publikacjach prof. R. Szafarz i prof. A. Wasilkowskiego. Chodzi o organizacje międzynarodowe rządowe i organizacje międzynarodowe pozarządowe. Innego podziału nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o skreślenie w nowym ust. 2 art. 75 propozycji podkomisji, wyrazów: "lub ponadnarodową".</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów popierających, przy 1 przeciwnym i 6 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie następującego zmodyfikowanego brzmienia nowego ust. 2 art. 75 propozycji podkomisji: "Jeżeli wynika to z umowy konstytuującej organizacje międzynarodowe, prawo przez nią stanowione stosowane jest bezpośrednio, mając pierwszeństwo w wypadku kolizji z normami prawa krajowego."</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 27 głosów popierających, przy braku głosów przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc w wyniku przeprowadzonych głosowań nad art. 75 Komisja przyjęła przepisy proceduralne zgłoszone we wniosku prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera oraz przepisy z wniosku podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 76, który dotyczy umów międzynarodowych. Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące: "ratyfikowane umowy międzynarodowe, po ich ogłoszeniu w Rzeczypospolitej Polskiej, stanowią część wewnętrznego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania ustaw."</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto propozycję brzmienia art. 76 przedłożyli przedstawiciele Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner. Treść tego wniosku jest następująca:</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Ratyfikowane umowy międzynarodowe, po ich ogłoszeniu w Rzeczpospolitej Polskiej, stanowią część wewnętrznego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Umowy międzynarodowe ratyfikowane na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie są ogłaszane w trybie przewidzianym dla ustaw.</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zasady i tryb zawierania, ratyfikacji i wypowiadania umów międzynarodowych oraz sposób ich ogłaszania określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-148.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PoselLonginPastusiak">Czy z brzmienia art. 76 wynika, że prawo międzynarodowe ma automatycznie przewagę nad prawem wewnętrznym?</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PoselLonginPastusiak">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Na to pytanie powinni odpowiedzieć eksperci gdyż brali aktywny udział w pracach podkomisji zagadnień sytemu źródeł prawa. Ze swej strony chcę dodać, że hierarchię i kwestię kolizji między normami określają inne normy konstytucyjne zawarte w dalszych artykułach.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PoselLonginPastusiak">Art. 76 dotyczy tylko zasady stosowania ratyfikowanych umów międzynarodowych w prawie wewnętrznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanuszTrzcinski">Mam uwagę do art. 76. Uważam, że art. 76 należy czytać łącznie z art. 69, który - obawiam się że przesądził o hierarchii źródeł prawa. Nie wiem czy przesądził dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy chcieliby coś dodać? Nie.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ mamy dwie propozycje, proponuję uczynić je przedmiotem głosowania alternatywnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Proponuję skreślenie ust. 3 w propozycji przedstawicieli Rady Ministrów. Kwestia ta została bowiem już uregulowana w art. 74 przyjętym w wersji przedłożonej przez senatora P. Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przychylam się do uwagi posła J. Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy ktoś jest przeciwny skreśleniu ust. 3 w propozycji przedstawicieli Rady Ministrów? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 76 poprzez wybór między propozycją podkomisji - użycie przycisku "za" a zmodyfikowaną propozycją przedstawicieli Rady Ministrów - użycie przycisku "przeciw" wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 19 głosów popierających, przy 9 głosach przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc Komisja przyjęła przepis o następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ratyfikowane umowy międzynarodowe po ich ogłoszeniu w Rzeczpospolitej Polskiej stanowią część wewnętrznego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania ustaw."</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 77 który również dotyczy umów międzynarodowych. Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące: "Umowa międzynarodowa ratyfikowana na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli umowy tej nie da siępogodzić z przepisami ustawy. Pozostałe umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską mają pierwszeństwo, w wypadku gdy nie dają się pogodzić z aktami normatywnymi podporządkowanymi ustawie."</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto swoje propozycje przedłożyli: poseł M. Kurnatowska oraz poseł W. Majewski. Propozycja poseł M. Kurnatowskiej ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Jeżeli przepisów umowy międzynarodowej nie da się pogodzić z przepisami ustawy, to umowa międzynarodowa ratyfikowana na podstawie upoważnienia ustawy ma pierwszeństwo przed ustawą o ile umowa międzynarodowa gwarantuje szerszy zakres podstawowych praw i wolności obywateli. Pozostałe umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską mają pierwszeństwo, jeżeli nie dają się pogodzić z aktami normatywnymi podporządkowanymi ustawie."</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poseł W. Majewski proponuje aby po art. 77 dodać art. 77a w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Jeżeli wynika to z umowy konstytuującej organizację międzynarodową lub ponadnarodową prawo przez nią stanowione stosowane jest bezpośrednio, mając pierwszeństwo w wypadku kolizji z normami prawa krajowego."</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselWitMajewski">W związku z przyjęciem wcześniejszych regulacji wycofuję swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy poseł M. Kurnatowska podtrzymuje swoją propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselMariaKurnatowska">Tak, podtrzymuję i jednocześnie zwracam uwagę, że mój wniosek zakłada, że umowa międzynarodowa ratyfikowana na podstawie upoważnienia ustawy ma pierwszeństwo przed ustawą o ile umowa taka gwarantuje szerszy zakres podstawowych praw i wolności obywateli.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PoselMariaKurnatowska">Chodzi więc o to aby ratyfikowana umowa międzynarodowa nie ograniczała tych, które są zawarte w prawie polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są dalsze pytania do wnioskodawców 2. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 77 poprzez wybór między propozycją podkomisji - użycie przycisku "za" a propozycję poseł M. Kurnatowskiej - użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 18 głosów popierających, przy 10 przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła art. 77 w brzmieniu propozycji podkomisji:</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc art. 77 otrzymał brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Umowa międzynarodowa ratyfikowana na podstawie upoważnienia wyrażonego w ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli umowy tej nie da się pogodzić z przepisami ustawy. Pozostałe umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską mają pierwszeństwo, w wypadku gdy nie dają się pogodzić z aktami normatywnymi podporządkowanymi ustawie."</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W świetle dyskusji i propozycji przedłożonej zwłaszcza przez posła J. Ciemniewskiego zwracam się do ekspertów i przedstawicieli Biura Legislacyjnego aby wykorzystując merytoryczne rozstrzygnięcia dotyczące art. 75, art. 76 i art. 77 przygotowali artykuły porządkujące w sposób bardziej całościowy - przegłosowane przepisy. W trakcie tych prac - w razie konieczności - proszę również dokonać zmian redakcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 78, który dotyczy rozporządzenia. Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy określone w Konstytucji tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich uprawnień, o których mowa w ust. 1, innemu organowi."</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto do art. 78 swoje wnioski przedłożyli: poseł J. Szteliga, przedstawiciele Rady Ministrów prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner oraz senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy chcieliby coś dodać do swoich wniosków? Nie.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań. Rozpoczniemy od wniosku przedstawicieli Rady Ministrów. Treść wniosku przewiduje aby w art. 78 propozycji podkomisji:</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"a/ dodać nowy ust. 1 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-157.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"1. Powszechnie obowiązującymi aktami normatywnymi organów władzy wykonawczej są tylko rozporządzenia. Inne akty normatywne organów władzy wykonawczej mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki podległe organizacyjnie organowi wydającemu akt normatywny.</u>
          <u xml:id="u-157.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">b/ dotychczasowy ust. 1 oznaczyć jako ust. 2 i w ustępie tym wyraz "wyraźnego" zastąpić wyrazem "szczegółowego" a na końcu dodać wyrazy "oraz wytyczne co do treści aktu."</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselMarianMazurkiewicz">Chcę zapytać przedstawicieli Rady Ministrów jakie będą konsekwencje dodania nowego ust. 1 w art. 78, dla treści art. 79. Wydaje mi się, że konieczne będą skreślenia w art. 79.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#StanislawGebethner">Uważam, że nie ma sprzeczności między art. 78 a art. 79. Być może będzie niewielkie powtórzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji przedstawicieli Rady Ministrów przewidującej dodanie nowego ust. 1 i zmiany w ust. 2 propozycji podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 22 głosów popierających, przy 2 przeciwnych i 4 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 78 w brzmieniu wniosku podkomisji wraz ze zmianami przyjętymi zgodnie z wnioskiem przedstawicieli Rady Ministrów zaaprobowanymi przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 2 przeciwnych, i 2 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 78 w następującym brzmieniu przedłożonym przez posła J. Szteligę:</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno ściśle określać organ mający wydać rozporządzenie i zakres spraw przekazanych do uregulowania /według zasad określonych w ustawie/.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać uprawnień, o których mowa w ust. 1, innemu organowi."</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 6 głosów popierających, 13 głosów przeciwnych, przy 9 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 78 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Rozporządzenia są powszechnie obowiązującymi aktami prawnymi. Wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji. Są one aktami wykonawczymi w stosunku do aktów ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Wydawane mogą być tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego i nie mogą zawierać przepisów sprzecznych z jakąkolwiek ustawą. Upoważnienie powinno ściśle określać organ kompetentny do wydawania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swych uprawnień innemu organowi."</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 2 głosy popierające, 21 głosów przeciwnych, przy 6 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc zgodnie z wolą większości Komisji art. 78 - który będzie miał zapewne inną numerację - uzyskał następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Powszechnie obowiązującymi aktami normatywnymi organów władzy wykonawczej są tylko rozporządzenia. Inne akty normatywne organów władzy wykonawczej mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki podległe organizacyjnie organowi wydającemu akt normatywny.</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Rozporządzenia są wydawane przez organy określone w Konstytucji tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne co do treści aktu.</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich uprawnień, o których mowa w ust. 1, innemu organowi."</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 79 dotyczącego zarządzeń. Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"1. Zarządzenia są wewnętrznymi aktami normatywnymi organów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zarządzenia są wydawane na podstawie ustawy, mogą one określać działalność lub organizację organu wydającego zarządzenia lub jednostek jemu podległych.</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zarządzenia wiążą wyłącznie pracowników organów państwowych wydających zarządzenia oraz jednostek im podległych. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli i osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z prawem."</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jest to treść wariantu I.</u>
          <u xml:id="u-160.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wariant II przewiduje skreślenie art. 79.</u>
          <u xml:id="u-160.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto do art. 79 swoje wnioski przedłożyli: wspólnie senator J. Madej i poseł J. ......, przedstawiciel Rady Ministrów prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner oraz senator a. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-160.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PoselIrenaLipowicz">W wariancie I propozycji podkomisji, w ust. 3 znajduje się sformułowanie: "podstawy decyzji wobec obywateli i osób prawnych". Jak wiadomo obecnie sytuacja prawna obywatela może być regulowana nie tylko decyzją ale m.in. również uchwałą urzędu gminy. Proponuję więc rozważyć zmianę tej formuły przyjmując np. termin: "rozstrzygnięcie".</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Użyte pojęcie: "decyzji" jest szersze od pojęcia: "decyzja administracyjna".</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PoselIrenaLipowicz">Pojęcie: "decyzja" bez dodatkowych określeń, w sensie prawnym nie istnieje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PawelSarnecki">Mam takie wrażenie jak senator P. Andrzejewski.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PawelSarnecki">Chcę dodać, że podczas debaty w podkomisji problem ten był dyskutowany. na szczupłość pojęć jakie mogą być zastosowane w tym przypadku, zwracał uwagę zwłaszcza poseł J. Ciemniewski. Termin: "rozstrzygnięcia ma również swoje wady.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PawelSarnecki">Wydaje się, że termin: "decyzja" ujęty w ust. 3 ma szeroki zakres i może być uznane za synonim: "rozstrzygnięcia".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Rozstrzygnięcia wymaga również kwestia ust. 4 w propozycji senatora J. Madeja i posła J. Zdrady. Propozycja ta ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">" Ust. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia są wewnętrznymi aktami prawnymi państwowych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Uchwały i zarządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego lub innych powszechnie obowiązujących aktów prawnych określających kompetencje organów sprawujących kierownictwo i nadzór w stosunku do podporządkowanych im jednostek. Zarządzenia określać mogą funkcjonowanie lub organizację organu wydającego zarządzenie.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Uchwały i zarządzenia wiążą wyłącznie pracowników państwowych jednostek organizacyjnych podległych organom je wydającym. Nie mogą stanowić podstawy aktów prawnych, z których wynikają prawa lub obowiązki obywateli.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Uchwały i zarządzenia podlegają co do ich zgodności z prawem powszechnie obowiązującym /z aktami prawotwórczymi powszechnie wiążącymi/."</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę wnioskodawców o wypowiedź na temat znaczenia formuły ujętej w nawiasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PoselJerzyZdrada">Formuła ujęta w nawiasie wyraża naszą wątpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Proszę aby eksperci pomogli w decyzji, czy lepsza jest formuła ujęta w nawiasie, czy formuła: "z prawem powszechnie obowiązującym".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PiotrWinczorek">Do tej pory nie używaliśmy formuły: "akt prawotwórczy". Być może jednak natomiast pojęcia: "akt normatywny" powinno używać się pojęcia: "akt przetwórczy".</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PiotrWinczorek">Opowiadam sięjednak za skreśleniem  formuły ujętej w nawiasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PoselJerzyZdrada">Chcę zgłosić autopoprawkę do ust. 1, polegającą na skreśleniu wyrazów: "Rady Ministrów". Opowiadamy się również za skreśleniem wyrazów ujętych w nawiasie w ust. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Przepraszam panie przewodniczący ale chcę jeszcze zapytać czy uchwały Sejmu i uchwały Senatu będą podlegały normie art. 79 ust. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PoselJerzyMadej">Dlatego zaproponowaliśmy skreślenie wyrazów: "Rady Ministrów", gdyż uważamy że uchwały wydają również inne organy i państwowe jednostki organizacyjne. Uchwały te powinny wiązać w sposób określony w ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PoselJerzyMadej">Ostatecznie decydujemy się jednak na utrzymanie ust. 1 bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Wbrew pozorom jest to bardzo ważny artykuł, który ma szansę zatrzymać rozwój prawa powielaczowego, które trudno zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Uważam jednak, że ust. 3 nie jest precyzyjny zarówno w wersji podkomisji jak i w wersji posła J. Zdrady i senatora J. Madeja.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Chodzi mi zwłaszcza o zdanie drugie w ust. 3 propozycji podkomisji. Jest to formuła słuszna, lecz nie jest zapisana zbyt przejrzyście. Rozumiem, że np. minister nie może wydać zarządzenia nakazującego odmowę wydawania decyzji w określonych sprawach. Takie zarządzenie ministra byłoby sprzeczne z prawem. Być może w zdaniu drugim ust. 3 należałoby napisać, że chodzi o decyzje merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W ust. 3 w zdaniu drugim propozycji senatora J. Madeja i posła J. Zdrady jest użyta formuła: "aktów prawnych". Jest to formuła szersza i dzięki temu lepsza.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Podkomisja zagadnień systemu źródeł prawa przygotowała inną wersję, lecz nie znalazła się o na w projekcie jednolitym. W wersji tej była formuła: "nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec innych osób fizycznych lub prawnych".</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Po raz kolejny zwracam uwagę, że treść przyjęta przez podkomisję zagadnień systemu źródeł prawa nie znalazła się w wykazie wniosków zgłoszonych do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Podczas dyskusji w dniu 5 lipca br. była możliwość zgłoszenia dowolnego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto zwracam uwagę na brzmienie wniosku senator A. Grześkowiak, która podejmuje problemy występujące w wymianie poglądów.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji przedstawicieli Rady Ministrów prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera przewidującej aby w art. 79 w wariancie I propozycji podkomisji "w ust. 1. wyraz "zarządzenia" zastąpić wyrazami "Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów".</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 4 przeciwnych i 1 wstrzymującym, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji przedstawicieli Rady Ministrów prof. A Gwiżdża i prof. S. Gebethnera przewidujący skreślenie ust. 4 w wariancie I propozycji podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 15 głosów przeciwnych, przy 11 popierających i 4 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-170.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponieważ propozycja podkomisji jest przedłożona w dwóch wariantach, musimy dokonać wyboru jednego z wariantów.</u>
          <u xml:id="u-170.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie wariantu II przewidującego skreślenie art. 79.</u>
          <u xml:id="u-170.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów przeciwnych, przy 9 popierających i 1 wstrzymującym się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-170.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Mamy więc w tej chwili trzy całościowe propozycje: uporządkowaną propozycję podkomisji, propozycję senatora J. Madeja i posła J. Zdrady oraz propozycję senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-170.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W kolejnych głosowaniach określimy stopień poparcia dla każdej z propozycji.</u>
          <u xml:id="u-170.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 79 w brzmieniu przedłożonym jako wariant I podkomisji wraz z przyjętą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-170.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 19 głosów popierających, 7 głosów przeciwnych, przy 2 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-170.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 79 w brzmieniu przedłożonym przez senatora J. Madeja i posła J. Zdradę wraz z autopoprawkami w ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-170.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 13 głosów popierających, 15 głosów przeciwnych przy 1 wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-170.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 79 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-170.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Zarządzenia są wewnętrznymi aktami prawnymi państwowych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-170.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zarządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego lub innych obowiązujących aktów prawnych określających kompetencje organów sprawujących kierownictwo i nadzór w stosunku do podporządkowanych im jednostek. Zarządzenia określać mogą ponadto własne funkcje lub organizacje organu wydającego zarządzenie.</u>
          <u xml:id="u-170.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zarządzenia wiążą wyłącznie pracowników państwowych jednostek organizacyjnych, wydających zarządzenia oraz jednostek im podległych. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec innych osób fizycznych lub prawnych.</u>
          <u xml:id="u-170.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z Konstytucją lub innymi konstytucyjnie wskazanymi źródłami prawa na zasadach ogólnych."</u>
          <u xml:id="u-170.27" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 4 głosy popierające, 24 głosy przeciwne, przy  1 wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-170.28" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc w wyniku przeprowadzonych głosowań art. 79 uzyskał następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-170.29" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów są wewnętrznymi aktami normatywnymi organów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-170.30" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Zarządzenia są wydawane na podstawie ustawy, mogą one określać działalność lub organizację organu wydającego zarządzenia lub jednostek jemu podległych.</u>
          <u xml:id="u-170.31" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Zarządzenia wiążą wyłącznie pracowników organów państwowych wydających zarządzenia oraz jednostek im podległych. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli i osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-170.32" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z prawem."</u>
          <u xml:id="u-170.33" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ"S"/: Zwracam uwagę, że z ust. 4 wynika, że kontroli co do zgodności z prawem podlegają tylko zarządzenia. Tymczasem ust. 1 wymienia szerszy zakres aktów.</u>
          <u xml:id="u-170.34" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W propozycji senatora J. Madeja i posła J. Zdrady kwestia ta była ujęta lepiej, lecz niestety upadła w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-170.35" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przechodzimy do art. 80, który dotyczy prawa miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-170.36" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Brzmienie propozycji podkomisji jest następujące: "Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej stanowią na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych prawo miejscowe, powszechnie obowiązujące na terenie ich działania.</u>
          <u xml:id="u-170.37" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Przepisy porządkowe prawa miejscowego mogą określać czyny zabronione pod groźbą kary wymierzonej w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach."</u>
          <u xml:id="u-170.38" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ponadto swoje propozycje przedłożyli: poseł W. Majewski, przedstawiciele Rady Ministrów prof. A. Gwiżdż i prof. S. Gebethner oraz senator A. Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-170.39" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy są pytania do wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#LeszekWisniewski">Jest polegający na tym, że trudno ustalić, czy organy samorządu terytorialnego również posługują się terminologią przez nas przyjętą a więc, że akty powszechnie obowiązujące wydawane są w formie rozporządzeń a akty wewnętrznie obowiązujące w formie zarządzeń.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#LeszekWisniewski">Pojawia się pytanie, a co z uchwałami, które są również prawnie zobowiązujące jeżeli dotyczą np. zagospodarowania przestrzennego. Kwestię tę trzeba uregulować w art. 80 bądź przez dodanie w brzmieniu podkomisji sformułowania stwierdzającego, że chodzi o rozporządzenia. Powinny chyba zostać również włączone uchwały rad gmin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Czy wnioskodawcy innych propozycji chcieliby odnieść się do kwestii podniesionej przez prof. L. Wiśniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PoselWitMajewski">Nie rozumię do końca wypowiedzi prof. L. Wiśniewskiego, gdyż w mojej propozycji i innych propozycjach mówi się o przepisach nie rozstrzygając pod jakim tytułem będą wydawane przepisy miejscowe. Możliwe więc będą uchwały, zarządzenia lub inne akty w zależności od rodzaju sprawy. Nie bardzo więc rozumiem, z czego ekspert wnosi, że nie będą możliwe uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#LeszekWisniewski">Poprzednio mówiliśmy tylko o organach państwowych w odniesieniu do rozporządzeń i zarządzeń. W tej sytuacji trudno jest ustalić w art. 80 w jakiej formie mają być wydawane akty prawa miejscowego, skoro przyjęliśmy, że zarządzenia są wewnętrznymi aktami normatywnymi organów państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PoselIrenaLipowicz">Ostrożna formuła zawarta w propozycji posła W. Majewskiego jest dobra. Jest rzeczywiście tak, że obecnie przepisy prawa miejscowego występują w formie zarządzeń porządkowych. Jeżeli przyjmiemy inną formułę, to we wszystkich licznych obowiązujących aktach ustawowych i aktach wykonawczych będziemy musieli dokonywać zmian.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PoselIrenaLipowicz">Tymczasem jest jednak tak, że nikt nie myli zarządzenia porządkowego, które jest tradycyjną i specyficzną formą prawa miejscowego powstającego w wyniku uchwały rady gminy, z zarządzeniem ministra, które jest aktem wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PoselIrenaLipowicz">Uznaje się bowiem, że przepisy miejscowe mają swoje tradycyjne nazwy często nawiązujące do okresu międzywojennego i nie ma potrzeby ich zrównywania pod warunkiem, że będzie iż są to przepisy miejscowe w rozumieniu ustawy o samorządzie terytorialnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StanislawGebethner">Zwracam uwagę, że różnica między propozycją posła W. Majewskiego a naszą polega tylko na tym, że my dodajemy jeszcze delegację do wydania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#StanislawGebethner">Ustawa ta będzie mogła wyjaśnić ewentualne problemy związane z formą przepisów prawa miejscowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PoselMariaKurnatowska">Były jednak zgłaszane wątpliwości, że chodzi nie tylko o zasady i tryb ale również o sposób ogłaszania aktów prawa miejscowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Proszę zwrócić uwagę, że w art. 79 jest mowa nie o wszystkich uchwałach i wszystkich zarządzeniach, lecz ściśle określonych uchwałach Rady Ministrów, zarządzeniach prezesa Rady Ministrów i ministrów. Nie chodzi więc o akty prawa miejscowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zostały przedłożone 4 propozycje. Proponuję więc - już tradycyjnie - przeprowadzenie głosowań, które ustalą stopień poparcia Komisji dla każdej z propozycji.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 80 w brzmieniu propozycji podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 9 głosów popierających, 16 głosów przeciwnych, przy 4 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 80 w następującym brzmieniu przedłożonym przez posła W. Majewskiego: "Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, wydają przepisy prawa miejscowego obowiązujące na terenie ich działania.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 16 głosów popierających, 8 głosów przeciwnych, przy 5 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, wydają przepisy prawa miejscowego na obszarze ich działania. Zasady i tryb wydawania przepisów prawa miejscowego określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 19 głosów popierających, 3 głosy przeciwne, przy 7 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 80 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Ust. 1. Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji państwowej mają na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych prawo do wydawania przepisów prawa miejscowego, powszechnie obowiązujących na terenie ich działania. Prawo miejscowe nie może zawierać przepisów określających czyny zabronione pod groźbą kary wymierzonej w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 2. Odpowiednie ustawy ustalą zakres tworzenia prawa miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 3. Ustawowe akty prawne i rozporządzenia mają pierwszeństwo przed prawem miejscowym.</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Ust. 4. Prawo miejscowe podlega kontroli co do jego zgodności z Konstytucją i innymi powszechnie obowiązującymi aktami prawnymi na zasadach ogólnych."</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 2 głosy popierające, 21 głosów przeciwnych, przy 6 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-179.13" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc z wyników przeprowadzonych głosowań wynika, że poparcie Komisji zyskały dwa wnioski: posła W. Majewskiego i przedstawicieli Rady Ministrów. Wnioski te będą teraz przedmiotem głosowania alternatywnego.</u>
          <u xml:id="u-179.14" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 80 poprzez wybór między propozycją posła W. Majewskiego - użycie przycisku "za", a propozycją przedstawicieli Rady Ministrów użycie przycisku "przeciw", wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-179.15" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów popierających, przy 8 głosach przeciwnych, i 1 wstrzymującym się, przyjęła propozycję przedstawicieli Rady Ministrów, prof. A. Gwiżdża i prof. S. Gebethnera.</u>
          <u xml:id="u-179.16" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc art. 80 został przyjęty w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-179.17" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, wydają przepisy prawa miejscowego na obszarze ich działania. Zasady i tryb wydawania przepisów prawa miejscowego określa ustawa."</u>
          <u xml:id="u-179.18" who="#PoselAleksanderKwasniewski">W ten sposób zakończyliśmy głosowania nad wnioskami cząstkowymi do rozdziału III projektu, gdyż jak rozumiem wycofany został wniosek posła W. Majewskiego przewidujący dodanie art. 102a.</u>
          <u xml:id="u-179.19" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Do przegłosowania pozostają jeszcze dwa wnioski całościowe, zawierające alternatywne brzmienie rozdziału III. Wnioski te przedłożyli: senator A. Grześkowiak i senator P. Andrzejewski.</u>
          <u xml:id="u-179.20" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie rozdziału III - Źródła prawa. W następującym brzmieniu przedłożonym przez senator A. Grześkowiak:</u>
          <u xml:id="u-179.21" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Art. 1.</u>
          <u xml:id="u-179.22" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Źródłami prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy organiczne, ustawy zwykłe, rozporządzenia i zarządzenia władzy wykonawczej, przepisy prawa miejscowego oraz umowy międzynarodowe i zwyczajowe normy prawa międzynarodowego w zakresie wskazanym w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-179.23" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Źródłem prawa są także dekrety z mocą ustawy wydane przez Prezydenta w wypadkach określonych w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-179.24" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Żaden przepis niższego rzędu nie może być sprzeczny z przepisem hierarchicznie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-179.25" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4. Przepisy prawne nie mogą mieć mocy wstecznej, chyba że zawierają uregulowania bardziej korzystne dla obywateli.</u>
          <u xml:id="u-179.26" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 2.</u>
          <u xml:id="u-179.27" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-179.28" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-179.29" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Wszystkie akty prawne Rzeczypospolitej Polskiej muszą być zgodne z Konstytucją. Przepisy naruszające przepisy Konstytucji lub wskazane w niej wartości i zasady nie mogą być stosowane i powinny być uchylone w trybie przewidzianym dla kontroli konstytucyjności aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-179.30" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 3.</u>
          <u xml:id="u-179.31" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Ustawami organicznymi są ustawy regulujące:</u>
          <u xml:id="u-179.32" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zasady i tryb wyboru Prezydenta oraz wyborów do Izby Polselskiej i Senatu a także samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-179.33" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ obywatelską inicjatywę ustawodawczą oraz referendum,</u>
          <u xml:id="u-179.34" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ zasady organizacji Rządu,</u>
          <u xml:id="u-179.35" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ ustrój i zasady działania sądów,</u>
          <u xml:id="u-179.36" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ ustrój i zasady działania Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli,</u>
          <u xml:id="u-179.37" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ ustrój i zakres działania samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-179.38" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ zasady tworzenia prawa.</u>
          <u xml:id="u-179.39" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Do uchwalenia, zmiany lub uchylenia ustaw organicznych wymagana jest bezwzlędna większość głosów w obecności conajmiej połowy ustawowej liczby członków w obu Izbach.</u>
          <u xml:id="u-179.40" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Ustawy organiczne mogą być ogłaszane przez Prezydenta dopiero po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny ich zgodności z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-179.41" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4. Jeżeli ustawa organiczna uznana zostanie za niezgodną z Konstytucją Prezydent odmawia podpisania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-179.42" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 4.</u>
          <u xml:id="u-179.43" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. W formie ustawy zwykłej muszą być wydane akty prawne dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-179.44" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ granic wolności i zakresu praw i obowiązków obywateli ustanowionych w Konstytucji wraz z ich gwarancjami,</u>
          <u xml:id="u-179.45" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ obowiązków i praw obywateli oraz organizacji społecznych w stosunku do państwa, obowiązków i praw w stosunkach między obywatelami oraz między organizacjami społecznymi,</u>
          <u xml:id="u-179.46" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ określenia czynów zabronionych pod groźbą kary lub innych środków przymusu państwowego, zasad odpowiedzialności karnej oraz zasad wymiarów i wykonania kar oraz amnestii,</u>
          <u xml:id="u-179.47" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ systemu kredytowo-pieniężnego i systemu finansowania działalności publicznej wraz z prawem budżetowym,</u>
          <u xml:id="u-179.48" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ zasady systemu bankowego,</u>
          <u xml:id="u-179.49" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy państwa oraz odpowiedzialności państwa za ich działalność,</u>
          <u xml:id="u-179.50" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ systemu zarządzania i rozporządzania mieniem Skarbu Państwa oraz organizacji państwowych,</u>
          <u xml:id="u-179.51" who="#PoselAleksanderKwasniewski">8/ ochrony środowiska naturalnego,</u>
          <u xml:id="u-179.52" who="#PoselAleksanderKwasniewski">9/ organów wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, organów ochrony porządku publicznego, organów kontroli,</u>
          <u xml:id="u-179.53" who="#PoselAleksanderKwasniewski">10/ terenowych organów państwa,</u>
          <u xml:id="u-179.54" who="#PoselAleksanderKwasniewski">11/ ustroju i zakresu działania samorządu społecznego, pracowniczego i zawodowego,</u>
          <u xml:id="u-179.55" who="#PoselAleksanderKwasniewski">12/ postępowania przed organami administracji i kontroli legalności działania administracji.</u>
          <u xml:id="u-179.56" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Wymagana jest także forma ustawy w innych sprawach, gdy tak wyraźnie stanowi Konstytucja.</u>
          <u xml:id="u-179.57" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Konstytucyjne wskazanie materii zastrzeżonych dla ustawy nie oznacza, że inne materie są wyłączone spod regulacji ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-179.58" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4. Ustawy inne niż ustawy organiczne uchwalane są zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby członków w obu Izbach.</u>
          <u xml:id="u-179.59" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 5.</u>
          <u xml:id="u-179.60" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Rozporządzenia są powszechnie obowiązującymi aktami prawnymi. Wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji. Są one aktami wykonawczymi w stosunku do aktów ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-179.61" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Wydawane mogą być tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego i nie mogą zawierać przepisów sprzecznych z jakąkolwiek ustawą. Upoważnienie powinno ściśle określać organ kompetentny do wydawania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-179.62" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Organ upoważniony do wydawania rozporządzenia nie może przekazać swych uprawnień innemu organowi.</u>
          <u xml:id="u-179.63" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 6.</u>
          <u xml:id="u-179.64" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Zarządzenia są wewnętrznymi aktami prawnymi państwowych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-179.65" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Zarządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego lub innych powszechnie obowiązujących aktów prawnych określających kompetencje organów sprawujących kierownictwo i nadzór w stosunku do podporządkowanych im jednostek. Zarządzenia określać mogą ponadto własne funkcjonowanie lub organizację organów wydającego zarządzenie.</u>
          <u xml:id="u-179.66" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Zarządzenia wiążą wyłącznie pracowników państwowych jednostek organizacyjnych, wydających zarządzenia oraz jednostek im podległych. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec innych osób fizycznych lub prawnych.</u>
          <u xml:id="u-179.67" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4. Zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z Konstytucją lub innymi konstytucyjnie wskazanymi źródłami prawa na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-179.68" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 7.</u>
          <u xml:id="u-179.69" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji państwowej mają na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych prawo do wydawania przepisów prawa miejscowego, powszechnie obowiązujących na terenie ich działania. Prawo miejscowe nie może zawierać przepisów określających czyny zabronione pod groźbą kary wymierzonej w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.</u>
          <u xml:id="u-179.70" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Odpowiednie ustawy ustalą zakres tworzenia prawa miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-179.71" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Ustawowe akty prawne i rozporządzenia mają pierwszeństwo przed prawem miejscowym.</u>
          <u xml:id="u-179.72" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4. Prawo miejscowe podlega kontroli co do jego zgodności z Konstytucją i innymi powszechnie obowiązującymi aktami prawnymi na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-179.73" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 8.</u>
          <u xml:id="u-179.74" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Związanie się przez Rzeczpospolitą Polską następującymi umowami międzynarodowymi ich wypowiedzenie lub wycofanie sięz nich wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie:</u>
          <u xml:id="u-179.75" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ traktaty pokoju lub sojusze albo umowy o charakterze wojskowym,</u>
          <u xml:id="u-179.76" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ umowy dotyczące integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-179.77" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ umowy dotyczące praw, wolności i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,</u>
          <u xml:id="u-179.78" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ umowy na podstawie których Rzeczpospolita Polska staje się członkiem organizacji międzynarodowych,</u>
          <u xml:id="u-179.79" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ umowy trwale obciążające państwo pod względem finansowym,</u>
          <u xml:id="u-179.80" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ umowy dotyczące materii uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja przewiduje formę ustawową.</u>
          <u xml:id="u-179.81" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 9.</u>
          <u xml:id="u-179.82" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego Ją prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-179.83" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Prawomocnie zawarte umowy międzynarodowe, po ich ogłoszeniu w Rzeczypospolitej Polskiej stanowią część wewnętrznego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane przez wszystkie organy państwa, w szczególności przez sądy oraz organy samorządowe, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania przepisów prawa wewnętrznego, ich postanowienia mogą być uchylone, zmienione lub zawieszone tylko w sposób przewidziany w samych umowach lub zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-179.84" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 10.</u>
          <u xml:id="u-179.85" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zawarcie umowy międzynarodowej, której ustalenia są sprzeczne z Konstytucją, wymaga uprzedniej zmiany Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny na wniosek którejkolwiek z Izb Sejmowych, Prezydenta lub Rządu dokonuje oceny zgodności prawa międzynarodowego z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-179.86" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 11.</u>
          <u xml:id="u-179.87" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Umowa międzynarodowa zatwierdzona przez obie Izby Sejmu oraz zwyczajowa norma prawa międzynarodowego mają moc wyższą nad ustawą jeśli nie da sięich pogodzić z ustawą. Pozostałe umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską przeważają w razie sprzeczności nad aktami prawnymi niższymi od ustawy."</u>
          <u xml:id="u-179.88" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów przeciwnych, przy 2 głosach popierających i 3 wstrzymujących się odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-179.89" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie rozdziału III - Źródła prawa w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego:</u>
          <u xml:id="u-179.90" who="#PoselAleksanderKwasniewski">"Art. 1.</u>
          <u xml:id="u-179.91" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Konstytucja jest najwyższym stanowionym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-179.92" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Wszystkie akty prawne obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej muszą być zgodne z Konstytucją. Przepisy naruszające Konstytucję są uchylane w trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-179.93" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio poza wyjątkami przez nią określonymi.</u>
          <u xml:id="u-179.94" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 2.</u>
          <u xml:id="u-179.95" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Źródłami prawa w Rzeczpospolitej Polskiej są:</u>
          <u xml:id="u-179.96" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ ustawy ustrojowe, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, dekrety,</u>
          <u xml:id="u-179.97" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ rozporządzenia,</u>
          <u xml:id="u-179.98" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ zarządzenia.</u>
          <u xml:id="u-179.99" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 3.</u>
          <u xml:id="u-179.100" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Prawomocnie zawarte umowy międzynarodowe przyjęte w trybie określonym w Konstytucji po ich ogłoszeniu stanowią część wewnętrznego porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-179.101" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 4.</u>
          <u xml:id="u-179.102" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Ustawy ustrojowe regulują:</u>
          <u xml:id="u-179.103" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1/ zasady i tryb wyboru Prezydenta oraz wyborów do Sejmu i Senatu, a także do organów samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-179.104" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2/ zasady organizowania i przeprowadzania referendum oraz obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej,</u>
          <u xml:id="u-179.105" who="#PoselAleksanderKwasniewski">3/ zasady organizacji Rządu oraz instytucji Skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-179.106" who="#PoselAleksanderKwasniewski">4/ ustrój i zasady działania sądów i prokuratury,</u>
          <u xml:id="u-179.107" who="#PoselAleksanderKwasniewski">5/ ustrój i zasady działania Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,</u>
          <u xml:id="u-179.108" who="#PoselAleksanderKwasniewski">6/ ustrój i zakres działania samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-179.109" who="#PoselAleksanderKwasniewski">7/ kwestie związane ze stanami nadzwyczajnymi w państwie.</u>
          <u xml:id="u-179.110" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Do uchwalenia ustaw ustrojowych wymagana jest bezwzględna większośćgłosów w obecności conajmiej połowy ustawowej liczby członków w Sejmie i Senacie.</u>
          <u xml:id="u-179.111" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 76 ust. 3 i 4 stosuje sięodpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-179.112" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 5.</u>
          <u xml:id="u-179.113" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Rozporządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego. Upoważnienie to określa ściśle organ upoważniony do wydawania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania rozporządzeniem.</u>
          <u xml:id="u-179.114" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swych uprawnień innemu organowi.</u>
          <u xml:id="u-179.115" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 6.</u>
          <u xml:id="u-179.116" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Zarządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego lub innych powszechnie obowiązujących aktów prawnych określających kompetencje organów sprawujących kierownictwo i nadzór w stosunku do podporządkowanych im jednostek lub jako wewnętrzne akty prawne państwowych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-179.117" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 7.</u>
          <u xml:id="u-179.118" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Organa samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji państwowej na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych mają prawo wydawania przepisów miejscowych obowiązujących powszechnie na terenie ich działania.</u>
          <u xml:id="u-179.119" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Art. 8.</u>
          <u xml:id="u-179.120" who="#PoselAleksanderKwasniewski">1. Żaden przepis nie może być sprzeczny z przepisem hierarchicznie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-179.121" who="#PoselAleksanderKwasniewski">2. Przepisy prawne nie mogą mieć mocy wstecznej, chyba że zawierają uregulowania bardziej korzystne dla obywateli lub dotyczą przywrócenia praw niesłusznie odebranych."</u>
          <u xml:id="u-179.122" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Stwierdzam, iż Komisja w głosowaniu większością 21 głosów przeciwnych, przy 2 popierających i 6 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-179.123" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Tak więc zakończyliśmy głosowania nad wnioskami dotyczącymi rozdziału III jednolitego projektu Konstytucji RP. Rozdział ten otrzymał tytuł: "Źródła prawa."</u>
          <u xml:id="u-179.124" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Jeszcze raz proszę ekspertów i przedstawicieli biura legislacyjnego, o zwrócenie uwagi na możliwości redakcyjnego usystematyzowania przepisów przyjętych przez Komisję w trakcie głosowań nad art.: 75, 76 i 77.</u>
          <u xml:id="u-179.125" who="#PoselAleksanderKwasniewski">Za chwilę ogłoszę przerwę. Po przerwie wznowimy obrady. Przedmiotem debaty będzie rozdział projektu dotyczący sądów i trybunałów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>