text_structure.xml 43.1 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 02</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Aleksander Pociej</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AleksanderPociej">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Komisji Ustawodawczej – jest pan senator Kwiatkowski – oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AleksanderPociej">I w tej chwili oddaję głos panu senatorowi Kwiatkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję za możliwość krótkiej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#KrzysztofKwiatkowski">Chciałbym w tym miejscu bardzo ciepło, bardzo serdecznie podziękować wszystkim paniom i panom senatorom członkom Komisji Ustawodawczej, bo to posiedzenie jest trzechsetnym posiedzeniem w tej kadencji. Pracą oczywiście panie i panowie senatorowie są obciążeni we wszystkich komisjach, ale zdaję sobie sprawę, jak wyjątkowym obciążeniem jest praca w Komisji Ustawodawczej. W tym miejscu chciałbym państwu bardzo ciepło podziękować, podziękować też za pracę dwojga naszych współpracowników komisji, pani Ani i pana Michała, którzy muszą nad tym czuwać. Z uwagi na specyfikę komisji kieruję te podziękowania także na ręce pana Jakuba, żeby przekazał je też koleżankom i kolegom z Biura Legislacyjnego. Wykonujecie wspaniałą pracę. Mamy 100 inicjatyw ustawodawczych w tej kadencji komisji – całego Senatu, ale inicjowanych przez Komisję Ustawodawczą. I to jest naprawdę wyjątkowa praca, nasza wspólna, za którą bardzo ciepło, bardzo serdecznie jeszcze raz dziękuję. I chyba ujawnię lekką tajemnicę, że w tej skrzyneczce nasi współpracownicy komisji coś przygotowali, co już po części roboczej – ale oczywiście także dla naszych gości… Wszyscy będą mogli sobie sięgnąć…</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ale najpierw praca, a później…</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak, później elementy dodatkowe. Żeby nie było wątpliwości: to są cukierki.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#KrzysztofKwiatkowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#AleksanderPociej">Czy pan senator Libicki, szef Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, też ma jakiś jubileusz dzisiaj?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanFilipLibicki">Nie, nie, nie mam jubileuszu. To jest sto czterdzieste siódme posiedzenie senackiej komisji rodziny, więc z którejkolwiek strony byśmy patrzyli, nie jest to żaden okrągły jubileusz. Tak że niestety nie. Ale idąc śladem senatora Kwiatkowskiego, na pewno poproszę o głos, jeśli taki jubileusz będzie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję w imieniu swoim i komisji praw człowieka. Jesteśmy pod tym względem wyraźnie średniakami, bo mamy dwieście trzydzieste piąte posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, w porządku obrad dzisiaj mamy rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#AleksanderPociej">A ponieważ mamy takie 2 punkty jednobrzmiące, zaplanowane jeden po drugim, to chcę tylko powiedzieć, że tu chodzi o druk nr 905, sejmowe nr 2860, 2954 i 2954-A.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#AleksanderPociej">Jest z nami… Są z nami przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, z panem ministrem Marcinem Romanowskim.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MarcinRomanowski">Dziękuję, Panie Przewodniczący…</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#AleksanderPociej">Panie Ministrze, koniecznie guzik…</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#AleksanderPociej">Tak. I żeby się zapaliło… O, jest już, jest włączony mikrofon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarcinRomanowski">Tak, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MarcinRomanowski">Panowie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MarcinRomanowski">Przedłożona ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadza do polskiego prawa przepisy, których celem jest pewne uzupełnienie i doprecyzowanie w zakresie stosowania przepisów rozporządzenia Rady nr 219/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. Jest to rozporządzenie w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę. Rozporządzenie, jak wiadomo, jest stosowane bezpośrednio. Ono jest stosowane w Polsce od 1 sierpnia 2020 r. Nie wymaga ono implementacji, ale wymaga pewnych doprecyzowań w polskim systemie prawnym, aby dostosować chociażby zakres właściwości polskich sądów i wyjaśnić ewentualne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o podstawowe zmiany zawarte w ustawie, to jest to w pierwszej kolejności uwzględnienie sytuacji wskazanej w motywie osiemdziesiątym czwartym wspomnianego rozporządzenia, a mianowicie chodzi o poszanowanie praw dziecka do zachowania jego tożsamości w sytuacji, kiedy prowadzone jest postępowanie w sprawie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, a dziecko ma bliski związek z innym państwem członkowskim. W tym celu proponujemy wprowadzenie art. 26 ust. 2 do tzw. ustawy o organie centralnym, który to przepis ma zapewnić przekazywanie sobie wzajemnie informacji między ministrem sprawiedliwości, ministrem spraw zagranicznych oraz właściwym konsulem, tj. informacji dotyczących postępowań w sprawie umieszczenia w placówce opiekuńczej lub w pieczy zastępczej dziecka, które ma bliskie związki z Polską, postępowań toczących się w innych państwach. Wymiana tych informacji powinna umożliwić polskiemu organowi centralnemu przedstawienie organom innego państwa członkowskiego, prowadzącym postępowanie w sprawie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, osób spokrewnionych z dzieckiem, które gotowe są do sprawowania nad dzieckiem opieki. Rozwiązanie to niewątpliwie przyczyni się do lepszego zagwarantowania ciągłości wychowania dziecka w rodzinie w tym samym kręgu kulturowym, zgodnie z tożsamością dziecka.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MarcinRomanowski">Druga sprawa to uwzględnienie możliwości przewidzianej w motywie dwudziestym drugim i czterdziestym czwartym preambuły rozporządzenia, a chodzi tu o rozszerzenie kognicji 11 sądów okręgowych i Sądu Apelacyjnego w Warszawie, które obecnie rozpoznają tzw. sprawy haskie, dotyczące uprowadzeń, rozszerzenie o możliwość rozstrzygania spraw z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, opieki, kontaktów i alimentów w sytuacji, gdy w toku postępowania o odebranie dziecka, prowadzonego na podstawie konwencji haskiej z 1980 r., uczestnicy wyrazili zgodę lub uznali jurysdykcję tego sądu oraz osiągnęli porozumienie w sprawie powrotu dziecka oraz w tych wyżej wymienionych, pozostałych sprawach. To rozwiązanie niewątpliwie umożliwi kompleksowe rozstrzygnięcie spraw z zakresu władzy rodzicielskiej, opieki, kontaktów, alimentów w ramach postępowania z zakresu konwencji haskiej z 1980 r. Wyeliminujemy tym również potrzebę prowadzenia w innym państwie kosztownych z perspektywy polskiego obywatela postępowań. Niewątpliwie ma się to przyczynić do uregulowania, które przyspieszy tego typu postępowania, zapewni pewność prawa i uwzględni również wspólne stanowisko uczestników postępowania dla dobra dziecka.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MarcinRomanowski">Kolejna zmiana jest już niezwiązana bezpośrednio z kwestią doszczegółowienia związanego z wejściem w życie rozporządzenia, ale jest to rozwiązanie, które ma wyjaśnić pojawiające się w praktyce wątpliwości odnośnie do zawieszania w niektórych sądach postępowania – a rzeczywiście te wątpliwości prowadziły do takiego zawieszania postępowania – w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, w przypadku gdy w innym państwie prowadzone było postępowanie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką… W projektowanych przepisach wprost wskazujemy, że ta okoliczność nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania w przedmiocie władzy rodzicielskiej, postępowania prowadzonego przed polskim sądem. Nie jest bowiem zasadne, aby w sytuacji, kiedy polski sąd posiada jurysdykcję – a ten zagraniczny na podstawie konwencji haskiej z 1980 r., zgodnie z rozporządzeniem z 2019 r., takiej jurysdykcji nie posiada – te postępowania były zawieszane, bo jest to rozwiązanie niewątpliwie niekorzystne dla polskich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#MarcinRomanowski">Kolejne zmiany w zakresie kodeksu postępowania cywilnego to wprowadzenie nowych działów regulujących wydawanie zaświadczeń od orzeczeń polskich sądów, które będą właśnie bez procedury dodatkowej, egzekwatur, wykonywane w sprawach rodzinnych za granicą, a także regulujących kwestie zaskarżania postanowień w przedmiocie zaświadczenia, ponadto jest tu dookreślenie organów właściwych do wykonania czynności określonych w poszczególnych przepisach – chodzi tutaj o wykonywanie orzeczenia zarządzającego powrót dziecka, doręczenie zawiadomienia etc.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MarcinRomanowski">Państwo Senatorowie, wierzę, że te przepisy opracowane w Ministerstwie Sprawiedliwości znajdą poparcie. Niewątpliwie przyczynią się one do usprawnienia postępowań sądowych w zakresie postępowania wykonawczego rodzinnego w sprawach transgranicznych. Mam nadzieję, że znajdą one poparcie połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#MarcinRomanowski">Pozwolę sobie również przyłączyć się do tych gratulacji dla Komisji Ustawodawczej z okazji trzechsetnego posiedzenia. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderPociej">A teraz Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JakubZabielski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JakubZabielski">Panowie Przewodniczący! Wysokie Komisje! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JakubZabielski">Ja zacznę od tego, że podziękuję za ciepłe słowa w kierunku Biura Legislacyjnego skierowane przez pana senatora Kwiatkowskiego. Przekażę je kolegom. Dziękujemy, że mogliśmy z pewną satysfakcją z państwem współpracować przez te 300 posiedzeń – a pewnie trochę ich jeszcze będzie do końca kadencji.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JakubZabielski">No ale do rzeczy. Proszę państwa, jeżeli chodzi o ustawę, to Biuro Legislacyjne nie zgłasza co do samych rozwiązań proponowanych w odniesieniu do k.p.c. i innych nowelizowanych ustaw zastrzeżeń legislacyjnych. Ustawa co do zasady jest prawidłowo skonstruowana.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JakubZabielski">Mamy jednak wątpliwości, które sygnalizujemy w naszej opinii, dotyczące trybu uchwalenia zmiany w art. 5 ustawy. Chcę zwrócić uwagę, że poprawką zgłoszoną w drugim czytaniu Sejm postanowił rozpatrywaną przez Wysokie Komisje ustawą zmienić również ustawę o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw; to jest ustawa z 7 lipca 2022 r. Przypominam, że w zeszłym roku Sejm uchwalił ustawę obszernie nowelizującą kodeks karny, to była ta ustawa, która budziła bardzo dużo kontrowersji – chodziło o przepadek auta, możliwość skazania osoby, która ukończyła 14 lat… Wszystkie te najważniejsze kwestie wymieniliśmy w naszej opinii, ja nie będę powtarzał tego, co było przedmiotem noweli kodeksu karnego z 2022 r. Ustawa ta, zgodnie z jej przepisem o wejściu w życie, ma wejść 14 marca tego roku. Niemniej Sejm poprawką wydłużył okres vacatio legis ustawy do 1 października 2023 r. Poprawka od strony merytorycznej… Ja oczywiście nie będę kwestionował wydłużenia vacatio legis. Vacatio legis musi być odpowiednie, i skoro ustawodawca uznaje, że dotychczasowy okres dostosowawczy jest zbyt krótki i postanawia ten okres dostosowawczy wydłużyć, to z punktu widzenia konstytucyjnego nic złego tu się nie dzieje. Ale tryb, w jakim dokonano tej zmiany, zastrzeżenia konstytucyjne budzi. Już wielokrotnie wskazywaliśmy państwu jako Biuro Legislacyjne, że dokonywanie w projekcie rozpatrywanym przez Sejm na ostatnim etapie procedury, w drugim czytaniu, zmiany, która w sposób istotny wykracza poza zakres przedłożenia, skutkuje naruszeniem chociażby art. 118 i 119 konstytucji. Dodatkowo dokonana przez Sejm zmiana w związku z tym, że jej skutek musi nastąpić najpóźniej 14 marca tego roku, oznacza de facto również naruszenie innych przepisów konstytucji związanych z procedurą. Dotyczy to chociażby przepisów przyznających prezydentowi prerogatywy do podpisania ustawy w terminie 21 dni albo do skorzystania przez niego z jednego z dwóch przewidzianych w konstytucji środków: weta albo skierowania ustawy, w trybie kontroli uprzedniej, do kontroli przez Trybunał Konstytucyjny. Czyli tutaj mamy potencjalne naruszenie art. 122 ust. 2 konstytucji. W następstwie dojdzie do naruszenia art. 126 ust. 2 konstytucji, no i art. 144 ust. 3 pkt 6 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JakubZabielski">Problem, jaki stoi przed Wysokimi Komisjami i przed Senatem, jest następujący. Jeżeli wolą Wysokich Komisji, wolą Senatu, byłoby wydłużenie okresu vacatio legis, czyli uchwalenie tego art. 5 w takim kształcie, w jakim ten przepis jest po decyzji Sejmu, to tak naprawdę ta ustawa musiałaby być przyjęta przez Wysoki Senat bez poprawek. Istnieje bowiem ryzyko, że Sejm nie zdążyłby rozpatrzyć ustawy z ewentualnymi poprawkami przed upływem terminu, kiedy ustawa wywrze skutek, czyli przed 14 marca 2023 r. No i nie zapominajmy, że jeszcze w to wszystko będzie zaangażowany pan prezydent, że musimy jeszcze tę ustawę opublikować, i dobrze by było, żeby ona miała choć jakieś drobne vacatio legis. A więc jesteśmy tak naprawdę w sytuacji zero-jedynkowej: zgłoszenie poprawek czy przyjęcie wniosku o odrzucenie de facto zaskutkuje tym, że art. 5 swojego skutku prawdopodobnie nie będzie mógł osiągnąć, to znaczy tego, że ta ustawa, której art. 5 dotyczy, wejdzie w życie 14 marca 2023 r. Stąd też tak naprawdę konsekwencją tego jest również to, że my nie możemy przyjąć żadnej innej poprawki do tej ustawy, w tym ewentualnych modyfikacji zmian w zakresie k.p.c. czy innych modyfikowanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JakubZabielski">To wszystko z mojej strony. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy jakichś zgłoszonych gości w związku z tym projektem?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Gloszsali">Nie.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#AleksanderPociej">Nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#AleksanderPociej">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#AleksanderPociej">Pan przewodniczący, senator Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KrzysztofKwiatkowski">Po wypowiedzi przedstawiciela Biura Legislacyjnego ja osobiście… Oczywiście to mój subiektywny pogląd, ale uświadomiłem sobie tę szatańską alternatywę: mamy nowelizację kodeksu karnego – który, przypominam, większość senatorów, ja też byłem w tej grupie, oceniała negatywnie – i mamy dzisiaj projekt nowelizacji przepisów, w którym, jak się okazuje, sam rząd doszedł do wniosku, że trzeba wydłużyć vacatio legis, wejście w życie tych przepisów, przypominam, negatywnie ocenionych przez senatorów. Przedstawiciel Biura Legislacyjnego mówi o tym, że wprowadzenie jakiejkolwiek poprawki spowoduje, że nie zakończymy procesu…</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak, że będzie to najprawdopodobniej skutkować tym, że nie zakończymy procesu legislacyjnego przed okresem na wejście w życie tych przepisów, które oceniamy negatywnie i które mają wejść w życie później, jeżeli – bo taki jest jeden z zapisów tej nowelizacji – przyjmiemy ten projekt. Ja nie ukrywam, patrząc także na względy proceduralne, o których mówił pan mecenas, i na to, jak procedowano tę ustawę na poziomie Sejmu, że ja się wstrzymam w tym głosowaniu. Bo chociaż sposób procedowania oceniam negatywnie, to nie zapominam o swojej negatywnej ocenie tamtej nowelizacji kodeksu karnego. I zdaję sobie sprawę z tego, że gdybyśmy dzisiaj wprowadzili poprawki czy przyjęli weto wobec tego projektu, to ta poprzednia zmiana, którą tak jednoznacznie ocenialiśmy… no, byłby kłopot z przesunięciem wejścia w życie tych przepisów. Oczywiście biorę także pod uwagę to, że jesienią może się zdarzyć tak, że w przyszłości te zmiany już inna większość parlamentarna będzie oceniać, zarówno w Sejmie, jak i w Senacie – i to przesunięcie także z tego względu jest istotne.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#KrzysztofKwiatkowski">Rekapitulując: ja za chwilę w głosowaniu się wstrzymam, co jednak nie zmniejsza mojej dezaprobaty wobec sposobu procedowania tej nowelizacji w Sejmie, ale i nie pomniejsza entuzjazmu co do perspektywy późniejszego wejścia w życie krytycznie przeze mnie ocenianej nowelizacji przepisów karnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JerzyCzerwiński">Panowie Przewodniczący! Wysokie Komisje!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JerzyCzerwiński">Ja bym prosił pana ministra, żeby umotywował, dlaczego ten art. 5 znalazł się w ustawie. Bo być może przyczyny są na tyle oczywiste, że przekona to głosujących.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderPociej">To jest ciekawe, bo najpierw pan senator Kwiatkowski powiedział dokładnie to, co i ja chciałem powiedzieć, a teraz senator Czerwiński zadał pytanie, które ja chciałem… Powoli eliminujecie mnie panowie z dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MarcinRomanowski">Panowie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#MarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o motywację, dlaczego ta poprawka się tu znalazła… Ona wynika z pewnych sprzeczności, które pojawiły się z jednej strony w kodeksie, w tej obszernej nowelizacji kodeksu karnego, a z drugiej strony także w mniej więcej w tym samym czasie w procedowanych 2 innych ustawach – w noweli kodeksu karnego wykonawczego i ustawie o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. To wynikało z takiej nadzwyczajnej, bym powiedział, koincydencji i z faktu, że obszerna nowelizacja kodeksu karnego wpłynęła jako pierwsza, a została uchwalona jako ostatnia spośród tych wszystkich wymienionych projektów. Jednocześnie ta koincydencja była tak bliska, że procedowanie obszernej nowelizacji kodeksu karnego i finalizacja miały miejsce w czasie, kiedy jeszcze te ustawy nie były ogłoszone, więc te sprzeczności, które się pojawiły, można by powiedzieć… no, nie dało się ich usunąć w procesie legislacyjnym. Zwrócę też uwagę, broniąc tego rozwiązania, że jest to zmiana, która w pewnym sensie, można by powiedzieć, w żaden sposób nie jest merytoryczna. Ona tylko i wyłącznie przesuwa wejście w życie ustawy. Cóż, można by rzec, że nie ma żadnej innej ustawy, która byłaby lepsza – poza tymi, które zostały już uchwalone… A więc to jest trochę taka, bym powiedział, sytuacja bez wyjścia i kwadratura koła, sytuacja nadzwyczajna, wynikająca z tej koincydencji, o której wspomniałem. W związku z tym proszę też o uwzględnienie tej okoliczności. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AleksanderPociej">Chciałbym bardzo w tym miejscu podziękować panu senatorowi Czerwińskiemu za dociekliwość, ponieważ jego pytanie wskazało, jaki bajzel jest w legislacji, którą państwo…</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JerzyCzerwiński">Ja tak nie twierdzę.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#AleksanderPociej">…którą… Nie, nie, ja mówię, że zadał pan pytanie, które wykazało, jaki bałagan jest w uchwalanych naprędce ustawach, za którymi państwo głosujecie. Cały czas wracam tu do poprzedniej dyskusji, odsyłając nas niejako do Trybunału Konstytucyjnego co do kwestii konstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Borusewicz się zgłaszał.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#BogdanBorusewicz">Po pierwsze, pan minister powiedział, że nie ma lepszej ustawy. No faktycznie, nie ma lepszej ustawy… Ale była lepsza ustawa, którą pogorszyliście, ustawa – Kodeks karny. Te zmiany, które wprowadziliście, pogarszają tę ustawę w wielu miejscach, i na to wskazywaliśmy i apelowaliśmy – ale rozumiem, że te apele nie zostały wysłuchane. I teraz wy macie do nas apel, żeby przesunąć wejście w życie ustawy. Ten apel jest podkreślony tym, że ta propozycja, z mojego punktu widzenia, jest niekonstytucyjna – ja rozumiem, że z tym rząd i większość rządowa się nie zgadza, niemniej jednak mówimy to cały czas, kiedy omijacie pierwsze czytanie i wprowadzacie zmiany dopiero w drugim czytaniu. Mówimy to cały czas, a rząd przesyła tego typu zmiany robione w ten sposób. To nie jest jakiś wyjątek, to jest zasada. A więc jeżeli z mojego punktu widzenia chcielibyście, żebyśmy zagłosowali za przesunięciem tej zmiany, to powinniście nie robić tego w taki sposób, bo wiecie, jakie jest stanowisko większości senatorów.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#BogdanBorusewicz">W związku z tym ja się zastanowię, czy nie zgłosić usunięcia tego przepisu, który zmienia wejście w życie wspomnianej ustawy, nie dlatego, że nie uważam, że nie jest to rzecz dobra, ale uważam, z punktu widzenia politycznego, że jeżeli zdecydowaliście się jeść tę żabą, to zjedzcie ją do końca i ze smakiem. A więc ja w tej chwili nie zgłaszam wniosku o usunięcie tego przepisu, niekonstytucyjnego ze względu na sposób jego wprowadzenia, ale zastanowię się, czy tego nie zrobić w czasie posiedzenia plenarnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#AleksanderPociej">Przypominam kolegom z Prawa i Sprawiedliwości, że jeżeli chcą, żeby w ogóle ten projekt przeszedł, to ktoś…</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Gloszsali">Musi zgłosić wniosek.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#AleksanderPociej">…ktoś musi złożyć wniosek o przyjęcie tego „ślicznego” przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#AleksanderPociej">Ale najpierw pan przewodniczący Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KrzysztofKwiatkowski">Ja z jedną informacją… My niestety nie możemy regulaminowo postawić takiego wniosku, że Senat przyjmuje stanowisko o nieprzyjęciu stanowiska – a najbardziej by mnie korciło przedstawienie takiego wniosku. W tej konkretnej sytuacji oczywiście moja wypowiedź mówiąca o moim wyborze – oczywiście każdy z nas, pań i panów senatorów, zdecyduje indywidualnie – czyli o tym, że w tym głosowaniu się wstrzymam, jest brakiem akceptacji co do sposobu procedowania w Sejmie, ale oczywiście, bym powiedział, akceptacją dla skutku, jeżeli ta nowelizacja byłaby przyjęta, w postaci przesunięcia w czasie wejścia w życie przepisów, które oceniam negatywnie. Mówię o tym bardzo precyzyjnie, bo, bym powiedział, każdy z nas za chwilę będzie podejmował decyzję i musi zważyć te racje. Dlatego też tak dosyć precyzyjnie informuję, w jaki sposób będę głosował w kontekście intencji, które mi w tym głosowaniu przyświecają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AleksanderPociej">Pan minister chciał zabrać głos. Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MarcinRomanowski">A, już. Jest pewne opóźnienie, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MarcinRomanowski">Jeżeli można też zgłosić ad vocem kwestii konstytucyjności, to chciałbym zwrócić uwagę, że zgodnie także z orzecznictwem Trybunału ma tutaj znaczenie charakter, zakres, głębokość, można by powiedzieć, tych zmian. A tutaj mamy do czynienia ze zmianą tylko i wyłącznie w pewnym sensie formalną.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MarcinRomanowski">Co do użytego przez pana senatora Pocieja sformułowania, to chciałbym zwrócić uwagę, że sprzeczności między projektami, między ustawami, które są procedowane mniej więcej w tym samym czasie, wynikają zazwyczaj po prostu ze zmian, które są przyjmowane w toku prac parlamentarnych. To z tego wynika. A więc nie nazwałbym tego bajzlem, tylko uprawnieniem polskiego parlamentu do tego, żeby ustawy procedować. No, to nie jest przecież tak, że projekty są przyjmowane w takim kształcie, w jakim zostały przedłożone.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#MarcinRomanowski">Bardzo dziękuję i jednocześnie proszę o przyjęcie rzeczywiście tego projektu, bo on jest również ważny ze względu na obowiązujące już rozporządzenie z 2019 r. i na pewno będzie służyć polskim dzieciom, żeby te sprawy były rozpatrywane jeszcze sprawniej. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AleksanderPociej">Przepraszam bardzo, pani się zgłaszała, ale… To proszę zabrać głos. I proszę się przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#AleksanderPociej">Ale przede wszystkim proszę włączyć mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#AgataKoschelSturzbecher">Adwokat Agata Koschel-Sturzbecher, Instytut Legislacji i Prac Parlamentarnych…</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#AleksanderPociej">Ale nie działa…</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#Gloszsali">Teraz… Teraz się włączył. Już jest włączony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AgataKoschelSturzbecher">Agata Koschel-Sturzbecher, Instytut Legislacji i Prac Parlamentarnych przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AgataKoschelSturzbecher">Ja bardzo krótko chciałabym tylko powiedzieć na temat tego projektu ustawy, że co do zasady w zakresie zmian merytorycznych my nie mamy uwag. My się zgadzamy, że ustawa jest potrzebna, jak najbardziej, do wprowadzenia. Ona oczywiście wprowadza w sposób techniczny te przepisy dotyczące rozporządzenia Rady. Ale z dużym zdziwieniem przyjęliśmy treść tego projektu, to, jak on został zmieniony, tj. właśnie tego art. 5. I tutaj oczywiście podzielamy stanowisko Biura Legislacyjnego w całym zakresie, tzn. sposób wprowadzania takich zmian w projektach ustaw, które w naszej ocenie nie dotyczą przedmiotowo tego zapisu, powinien spotkać się z odpowiednią reakcją. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję, Pani Mecenas.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderPociej">Szkoda, że wtedy, kiedy pytałem o gości, pani się nie wypowiedziała, ale bardzo się cieszę, że pani mecenas jest.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AleksanderPociej">Panu ministrowi muszę odpowiedzieć w sposób następujący. Panie Ministrze, tak mnie uczono kiedyś, i to było normalne, że gdy pisało się takie poważne zmiany, to zbierała się jakaś rada legislacyjna, ktoś tam na dany temat myślał interdyscyplinarnie. Bo tłumaczenie, że przychodzi coś z jednej strony i przychodzi z drugiej, to… Pan minister uwierzył w to, że u was posłowie piszą ustawy, projekty ustaw. No, obydwaj dobrze wiemy, że to jest nieprawda. I gdyby pan śledził prace albo przychodził tutaj w poprzedniej kadencji, albo i na początku tej, to zauważyłby pan, ile razy pana koledzy ministrowie, wiceministrowie przychodzili tutaj, przynosili projekt, prawa strona potakiwała radośnie, opowiadając się za przyjęciem tego projektu, twierdząc, że wszystko jest w porządku, nasze Biuro Legislacyjne mówiło, że to jest gniot, pokazywało dokładnie konieczne poprawki, i oczywiście było to wyśmiewane i odrzucane, a potem ci sami ludzie, ci sami ministrowie, przychodzili z dokładnie tymi poprawkami, bo nagle łapali się za głowy, że rzeczywiście była to prawda. Siedem razy przychodzili tutaj, żeby przedstawić…</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AleksanderPociej">Tak że przyjmując pana uwagę, chciałem odbić piłeczkę, że to nie jest takie proste, jak pan minister to ujął.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#AleksanderPociej">Słyszałem… Mam informację, że pan marszałek Borusewicz chciałby zabrać głos. Bardzo proszę, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#KrzysztofKwiatkowski">I senator Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#AleksanderPociej">Panie Senatorze, oczywiście przepraszam bardzo, już…</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JerzyCzerwiński">Jak zawsze…</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#AleksanderPociej">Ponieważ pan senator Borusewicz… No, to w tej chwili pan senator Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#AleksanderPociej">Panie Senatorze, proszę bardzo. Pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JerzyCzerwiński">Panowie Przewodniczący! Wysokie Komisje!</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JerzyCzerwiński">Ja, wyrażając zadowolenie z tego, że te sprzeczności, o których mówił pan minister, zostały w porę wychwycone, a jednocześnie dla realizacji głównego celu tej ustawy, wnoszę o jej uchwalenie bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderPociej">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AleksanderPociej">Wracam… Czy pan marszałek Borusewicz chciałby zabrać głos? Bardzo proszę, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AleksanderPociej">Nie słyszymy pana.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#AleksanderPociej">Panie Marszałku, niestety dalej pana nie słyszymy.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Gloszsali">Panie Przewodniczący, może trzeba poprosić o włączenie mikrofonu…</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#AleksanderPociej">Panie Marszałku, może… Chyba ma pan wyłączony mikrofon, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JanFilipLibicki">Może odszedł gdzieś na chwilę?</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#AleksanderPociej">Nie, jest. Rozumiem, że jest przy…</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#AleksanderPociej">Jest.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#AleksanderPociej">Panie Marszałku, widzimy pana, ale nie słyszymy, a ponieważ głos do nas nie dochodzi, to nawet nam się pan na ekranach nie wyświetla. Tak że…</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#BogdanBorusewicz">A teraz słychać?</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#AleksanderPociej">O, świetnie!</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#JanFilipLibicki">Tak, teraz świetnie.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#AleksanderPociej">Tak jest. Bardzo prosimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#BogdanBorusewicz">Mam pytanie do pana ministra, dość proste. To pytanie jest związane z tym, że pan minister mówi o dzieciach polskich. Ja rozumiem, że to chodzi o dzieci z małżeństw mieszanych. No i chodzi o zabezpieczenie tradycyjnego wychowania, kultury kraju pochodzenia. No dobrze, ale w związku z tym czy to także dotyczy spraw w Polsce? Załóżmy, że jest dziecko, którego ojcem jest obywatel kraju arabskiego i ten obywatel kraju arabskiego będzie chciał wychować to dziecko na dobrego muzułmanina. Czy ta ustawa także zabezpiecza taką sytuację? No bo pan minister mówił o dzieciach w Polsce i rozumiem, że o polskich, które są poza Polską, a jednocześnie jeden z rodziców jest obywatelem polskim. Ale czy to działa także… Czy będzie to działało na terenie polskim, a w tym konkretnie przypadku… Jak to będzie działać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderPociej">Panie Ministrze, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AleksanderPociej">Czy jest włączony? Nie, dalej niestety…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MarcinRomanowski">O jest…</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksanderPociej">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MarcinRomanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MarcinRomanowski">To rozporządzenie oczywiście obowiązuje w całej Unii Europejskiej – wyłączona jest Dania – i dotyczy oczywiście każdego w każdym państwie członkowskim. Jeżeli będziemy mieli do czynienia z kwestią podlegającą pod kognicję rozporządzenia z 2019 r., to każde dziecko będzie tym chronione. A więc ono dotyczy ochrony tożsamości… Mówimy o tym z perspektywy polskiej, polskiego dziecka, ale jeżeli mamy do czynienia z dzieckiem z innego państwa, to ta tożsamość analogicznie będzie chroniona.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#Gloszsali">W ramach Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#MarcinRomanowski">W ramach Unii Europejskiej oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AleksanderPociej">Nie widzę więcej zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AleksanderPociej">Mamy jeden wniosek, senatora Czerwińskiego o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AleksanderPociej">W związku z tym zarządzam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#AleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#AleksanderPociej">I doliczamy koleżanki i kolegów pracujących zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#EwaGawęda">Panie Przewodniczący, niestety nie dostałam tablicy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#AleksanderPociej">W takim razie… Przepraszam, czy możemy odświeżyć?</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#AleksanderPociej">Szanowni Państwo, głosowanie zdalne zostanie powtórzone. Wysyłamy zaraz ankietę.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#AleksanderPociej">Ankieta została… Tak? Czy jeszcze nie? Za chwilę zostanie wysłana. Jeszcze proszę chwilę…</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#AleksanderPociej">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#JanFilipLibicki">To jeszcze raz głosujemy? Czy nie?</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#KrzysztofKwiatkowski">Zdalni, tak?</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#Gloszsali">Tak, tylko zdalni.</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#AleksanderPociej">Czy to już jest… Czy…</u>
          <u xml:id="u-30.19" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-30.20" who="#AleksanderPociej">Jeszcze jedna ankieta.</u>
          <u xml:id="u-30.21" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-30.22" who="#AleksanderPociej">Musimy odczekać 20 sekund, bo jeszcze jedna osoba musi zagłosować.</u>
          <u xml:id="u-30.23" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-30.24" who="#AleksanderPociej">Tak?</u>
          <u xml:id="u-30.25" who="#AleksanderPociej">13 osób za…</u>
          <u xml:id="u-30.26" who="#BogdanBorusewicz">Przepraszam. W tym zamieszaniu, Panie Przewodniczący, ja nie zagłosowałem…</u>
          <u xml:id="u-30.27" who="#KrzysztofKwiatkowski">A czy możemy przez dopisanie… Pytam Biuro Legislacyjne: czy możemy głos pana marszałka przez dopisanie – jeśli zadeklaruje, jak głosuje…</u>
          <u xml:id="u-30.28" who="#BogdanBorusewicz">Mój głos jest przeciw.</u>
          <u xml:id="u-30.29" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-30.30" who="#KrzysztofKwiatkowski">Tak jest. Dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-30.31" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-30.32" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.33" who="#AleksanderPociej">Dziękuję serdecznie, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-30.34" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-30.35" who="#AleksanderPociej">13 głosów za, 4 – przeciw…</u>
          <u xml:id="u-30.36" who="#Gloszsali">I 13 senatorów wstrzymujących się, ale skoro pan marszałek się dolicza, to 14…</u>
          <u xml:id="u-30.37" who="#KrzysztofKwiatkowski">Nie, pan marszałek jest przeciw.</u>
          <u xml:id="u-30.38" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-30.39" who="#KrzysztofKwiatkowski">Czyli 5 – przeciw, 13 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-30.40" who="#AleksanderPociej">13 – za, 5 się wstrzymało…</u>
          <u xml:id="u-30.41" who="#JanFilipLibicki">Nie, 5 przeciw.</u>
          <u xml:id="u-30.42" who="#AleksanderPociej">…5 przeciw i 13 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-30.43" who="#AleksanderPociej">Bardzo przepraszamy za to zamieszanie, ale 3 razy głosowaliśmy i jeszcze musieliśmy doliczać głosy przekazywane nam dźwiękowo.</u>
          <u xml:id="u-30.44" who="#AleksanderPociej">No dobrze.</u>
          <u xml:id="u-30.45" who="#Gloszsali">Sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-30.46" who="#AleksanderPociej">I teraz: kto chciałby sprawozdawać? Może pan… No, byłoby miło, gdyby ktoś z osób głosujących za podjął się tej „wspaniałej” roli, żeby sprawozdać to przedłożenie.</u>
          <u xml:id="u-30.47" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-30.48" who="#AleksanderPociej">No, i jakoś nie ma…</u>
          <u xml:id="u-30.49" who="#KrzysztofKwiatkowski">Pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JerzyCzerwiński">Tak, zgłaszam się z poczucia obowiązku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderPociej">Dziękujemy serdecznie. Ja wiedziałem…</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MarekKomorowski">Panie Przewodniczący, proszę dopisać mój głos za.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderPociej">…że poczucie obowiązku wygra u pana senatora Czerwińskiego…</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#MarekKomorowski">Panie Przewodniczący… Halo, halo…</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AleksanderPociej">Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekKomorowski">Proszę… Tu senator Komorowski. Proszę dopisać głos za…</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#JanFilipLibicki">Nie, już zamknięte jest…</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AleksanderPociej">Ale zamknięte jest głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MarekKomorowski">No tak… Ale do protokołu proszę dopisać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderPociej">Do protokołu dopiszemy, że pan senator Komorowski po głosowaniu chciał dodać swój głos.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MarekKomorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JanFilipLibicki">A cukierki?</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#AleksanderPociej">Zamykam…</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#JanFilipLibicki">A, można się częstować…</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#AleksanderPociej">… posiedzenie 3 połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 41</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>