text_structure.xml 83.8 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 10 minut 36</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AleksanderPociej">Witam wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AleksanderPociej">Otwieram kolejne posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AleksanderPociej">Dzisiaj mamy do rozpatrzenia 10 petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AleksanderPociej">Jak zrozumiałem, mamy kworum i wszyscy senatorowie, którzy chcieli się połączyć zdalnie, zrobili to.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#AleksanderPociej">Czy jest na sali ktoś, kto wykonuje zawodowo działalność lobbingową? Nie, nie widzę takich osób.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#AleksanderPociej">W związku z tym przechodzimy do pierwszego punktu: petycja w sprawie zmiany kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, kto z państwa?</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MaciejKowalski">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MaciejKowalski">Maciej Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja zbiorowa złożona przez Naczelną Radę Adwokacką. Dotyczy zmiany kodeksu postępowania karnego i zawiera 2 postulaty.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MaciejKowalski">Pierwszy postulat dotyczy zmiany zasad przeprowadzania przeszukania pomieszczenia należącego do bądź będącego w posiadaniu adwokata, czyli np. kancelarii adwokackiej, poprzez dodanie do art. 222 kodeksu postępowania karnego nowego §3. Przepis ten miałby stanowić, że przed przeszukaniem pomieszczenia należącego do adwokata należy o zamierzonym przeszukaniu powiadomić dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuścić dziekana lub osobę reprezentującą dziekana do udziału w czynności przeszukania w pomieszczeniach tego adwokata. Rozwiązanie to zdaniem wnioskodawców przyczyni się do należytego zabezpieczenia tajemnicy adwokackiej i obrończej.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MaciejKowalski">Następnym postulatem jest zmiana zasad zastosowania środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia adwokata w wykonywaniu zawodu. Autorzy petycji proponują dodanie do kodeksu postępowania karnego nowego art. 276b z 10 nowymi paragrafami, szczegółowymi paragrafami, które regulowałyby kwestię zawieszenia adwokata w wykonywaniu zawodu. I tak §1 tego przepisu stanowiłby, że o zawieszeniu w wykonywaniu zawodu w stosunku do oskarżonego, który jest adwokatem, można byłoby orzekać jedynie na mocy postanowienia sądu. W takim postanowieniu sąd miałby obowiązek określić czas trwania takiego środka zapobiegawczego. Ponadto wnioskodawcy w §3 określili elementy konieczne wniosku o zastosowanie tego środka zapobiegawczego. W dalszych paragrafach wskazano właściwość funkcjonalną i miejscową sądu stosującego środek zapobiegawczy, strony uprawnione do wzięcia udziału w posiedzeniu dotyczącym rozpoznania wniosku, następnie procedurę zażaleniową na postanowienie o zastosowaniu wspomnianego środka, szczególne okoliczności pozwalające na jego przedłużenie oraz przepisy przejściowe. Wnioskodawcy wnoszą również o dostosowanie ustawy ustrojowej, tzn. ustawy – Prawo o adwokaturze, w taki sposób, aby doprecyzować… dostosować do zmian przeprowadzonych w kodeksie postępowania karnego zakaz wykonywania zawodu określony w art. 4 wspomnianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o stan prawny, to kodeks postępowania karnego stanowi, że przeszukania może dokonać prokurator albo – na polecenie sądu lub prokuratora – Policja. W sytuacjach niecierpiących zwłoki, kiedy organ dokonujący przeszukania nie może uzyskać postanowienia, przystępuje do przeszukania, a następnie po jego wykonaniu niezwłocznie występuje o wydanie postanowienia. Tutaj należy zauważyć, że kodeks postępowania karnego reguluje szczególne rozwiązania przy rozpoczęciu przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego należącego do instytucji państwowej lub samorządowej w art. 222 k.p.k. Autorzy petycji uważają, że nie ma uzasadnienia, aby takiego analogicznego rozwiązania nie wprowadzać w przypadku pomieszczeń należących do czy też zajmowanych przez adwokata.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MaciejKowalski">Zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu uregulowane jest przepisami kodeksu postępowania karnego w art. 276. Zgodnie z tym przepisem można zawiesić oskarżonego w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu albo nakazać powstrzymywanie się od określonej działalności. Ten przepis zawiera również inne ograniczenia, ale to nie dotyczy ograniczenia działalności, wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o ustawę – Prawo o adwokaturze, to podkreślić należy, że zgodnie z art. 4 ustawy adwokat nie może wykonywać zawodu, jeżeli pozostaje w stosunku pracy, jeżeli został uznany za trwale niezdolnego do wykonywania zawodu, jeżeli został ubezwłasnowolniony, a także w sytuacjach, gdy zostanie w stosunku do niego orzeczona kara zawieszenia w czynnościach zawodowych albo tymczasowego zawieszenia w wykonywaniu tych czynności.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MaciejKowalski">Ponadto wspomnieć również należy, że zgodnie z §20 kodeksu etyki adwokackiej w przypadku przeszukania lokalu, w którym adwokat wykonuje swój zawód, lub w mieszkaniu prywatnym adwokata, jest on obowiązany żądać uczestniczenia w tej czynności przedstawiciela samorządu adwokackiego. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy w tym punkcie jakichś gości? Nie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#AleksanderPociej">Szanowni Państwo, ja uważam, że to jest dosyć poważny problem, z tego prostego powodu, że adwokaci prowadzą dziesiątki, setki spraw. Myślę, że dokładnie to samo tyczy się również radcy prawnego. I teraz jeżeli z jakiegoś powodu jednostkowego dokonuje się czynności w kancelarii adwokackiej, to wypadałoby, żeby te czynności dotyczyły tylko i wyłącznie tej sprawy, w której postępowanie się toczy. A wszystkie pozostałe sprawy powinny być z tych czynności wyłączone. I uważam, że jeżeli dopuścilibyśmy to, co postulują składający petycję, żeby zawiadamiać dziekana… Uważam, że to w żaden sposób nie hamowałoby wspomnianych czynności, a wzmacniałoby ochronę wszystkich nas, klientów, którzy współpracują czy korzystają z ochrony akurat tego, a nie innego adwokata. Ja uważam, że powinniśmy podjąć działania i podjąć prace nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#AleksanderPociej">Nie wiem, czy są jakieś inne wnioski. Jeżeli nie, to ja składam wniosek o to, żebyśmy rozpoczęli prace nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Gloszsali">1 osoba na sali.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Gloszsali">Nie ma głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#AleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Gloszsali">2 osoby na sali się wstrzymały.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#AleksanderPociej">Zamykam głosowanie, również zdalne.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#AleksanderPociej">Proszę o policzenie głosów</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Gloszsali">3 głosy za, 1  przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#AleksanderPociej">3 głosy za, 1 przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#AleksanderPociej">W związku z tym będziemy kontynuowali prace nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, przechodzimy do punktu drugiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Arkadiusz Waszkiewicz, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Jest to petycja wniesiona przez podmiot indywidualny, osobę fizyczną, pana Sebastiana Adamowicza, w celu uporządkowania przepisów 3 ustaw, mianowicie ustawy o rachunkowości w zakresie art. 77–78, które określają sankcje karne za niezgodne z przepisami ustawy prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz działalność biegłego rewidenta, który niezgodnie z ustawą sporządza księgi rachunkowe… Tutaj autor petycji postuluje zastąpienie wyrazu „lub” wyrazem „albo”, uważając, że ustawa formułuje sankcje niezgodne z zasadami techniki prawodawczej. W zakresie ustawy – Prawo własności przemysłowej autor postuluje dodanie w art. 266 ust. 2 pkt 2 wyrazów „lub umyślne przestępstwo skarbowe”, jeżeli chodzi o kwestie związane z kompetencjami osób zasiadających w kadrze urzędu. Z kolei w ustawie o powszechnym obowiązku obrony autor postuluje zmianę art. 225 ust. 1 i art. 227 ust. 1 poprzez zmianę sankcji i skreślenie we wskazanych przepisach wyrazów „do 30 dni”, uważając, że ustawa niepotrzebnie wskazuje domyślny wymiar kary.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Petycja o tożsamej treści została skierowana również do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie jest ona procedowana. Zostały sporządzone opinie Biura Analiz Sejmowych, w ramach których BAS w kontekście ustawy o rachunkowości stwierdza, że postulat jest jak najbardziej zasadny, ponieważ wspomniana sankcja jest niezgodna z zasadami techniki prawodawczej. W kontekście prawa własności przemysłowej BAS konkluduje, że nie znajduje uzasadnienia sytuacja, w której wymóg niekaralności za umyślne przestępstwo skarbowe wiąże pracowników urzędu patentowego należących do korpusu służby cywilnej, ale nie ekspertów zatrudnionych w urzędzie, którzy z uwagi na rodzaj sprawowanej funkcji są szczególnie narażeni na praktyki korupcyjne. Niemniej jednak ten trafnie rozpoznany… Z tym postulatem wiąże się taka okoliczność, że nadzór nad urzędem patentowym sprawuje z ramienia Rady Ministrów minister właściwy ds. gospodarki. W związku z tym zasadnym wydaje się wystąpienie do niego z postulatem rozważenia celowości nowelizacji wspomnianego artykułu. W konsekwencji decyzja o potrzebie przeprowadzenia takiej zmiany pozostaje w gestii ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Jeżeli chodzi o ustawę o powszechnym obowiązku obrony, postulowana zmiana ma charakter porządkujący. Zdaniem Biura Analiz Sejmowych podjęcie inicjatywy ustawodawczej związanej ze zmianą tego artykułu z uwagi na sam charakter porządkujący jest niezasadne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#AleksanderPociej">Pan senator Mamątow. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#AleksanderPociej">Jak rozumiem, wzrok mnie zmylił i pan senator Mamątow nie prosił o głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RobertMamątow">Panie Przewodniczący, oczywiście, prosiłem i zgłaszam wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją. Ona nie wpływa zasadniczo na porządek prawny, jaki w tej chwili obowiązuje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderPociej">Poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za wnioskiem o niekontynuowanie pracy nad petycją?</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Gloszsali">4 osoby na sali.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#AleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#AleksanderPociej">Czy możemy już doliczyć głosy zdalne?</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#AleksanderPociej">No, trudno. Zamykam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#Gloszsali">8 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#AleksanderPociej">8 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#Gloszsali">1 głos przeciw.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#AleksanderPociej">1 głos przeciw.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#Gloszsali">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#AleksanderPociej">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#AleksanderPociej">W związku z tą decyzją komisji nie będziemy kontynuować pracy nad petycją.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, teraz punkt trzeci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarzenaKrysiak">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarzenaKrysiak">Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MarzenaKrysiak">Omawiana petycja jest petycją zbiorową. Wniesiona została przez Międzyzakładową Organizację Związkową NSZZ „Solidarność 80” RP przy Polskiej Grupie Górniczej, oddział KWK „Mysłowice-Wesoła”. Autorzy petycji proponują zmianę art. 8a ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność…</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MichałSeweryński">Panie Przewodniczący, bardzo słabo słychać panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, żeby pani przysunęła się bliżej do mikrofonu. Koledzy, którzy pracują zdalnie, nie słyszeli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarzenaKrysiak">Autorzy petycji proponują…</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MichałSeweryński">Teraz dobrze.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MarzenaKrysiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MarzenaKrysiak">Autorzy petycji proponują zmianę art. 8a ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Ich celem jest rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do ubiegania się od Skarbu Państwa o odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w związku z pełnioną służbą wojskową, do której odbycia zostały powołane za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MarzenaKrysiak">Autorzy petycji proponują, aby w obowiązującym przepisie skreślić zapis określający czasookres zastosowania unormowania w brzmieniu „w okresie od dnia 1 listopada 1982 r. do dnia 28 lutego 1983 r.”. W opinii wnoszących petycję art. 8a ust. 1, gwarantujący prawo do odszkodowania za szkody i zadośćuczynienia za krzywdę wyłącznie osobom, które od 1 listopada 1982 r. do 28 lutego 1983 r. pełniły czynną służbą wojskową wskutek powołania za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego, jest krzywdzący dla osób, które pełniły taką służbę w innych latach. I zdaniem wnoszących petycję przepis kłóci się z innymi ustawami, narusza elementarne zasady uczciwości i sprawiedliwości oraz godność pokrzywdzonych, a także, w ich opinii, jest rażąco sprzeczny z przepisami konstytucji. I wymieniają tu art. 41 ust. 5 i art. 77 ust. 2. Ponadto, w opinii autorów petycji, przepis łamie zasadę równości, o której mowa w art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MarzenaKrysiak">Wnoszący petycję podnoszą argument, że 2-letnia zasadnicza służba wojskowa w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku stanowiła o wiele większą udrękę, zwłaszcza dla represjonowanych z przyczyn politycznych, niż w czasie tych 4 miesięcy na przełomie lat 1982–1983. W związku z tym autorzy wnoszą o objęcie ustawą osób pełniących służbę wojskową w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, ponadto uczestników Marca ‘68, Grudnia ’70 i Czerwca ‘76, a w uzasadnieniu podkreślają, że pokrzywdzeni żołnierze opozycjoniści byli powoływani pod pozorem obowiązku wojskowego, a w czasie służby byli karani aresztem lub ciężkimi robotami, czego nie rejestrowano, a dokumenty, które były wytworzone, zostały zniszczone.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#MarzenaKrysiak">Omawiając petycję, trzeba przede wszystkim tutaj zaprezentować stanowisko rzecznika prawa obywatelskich z 9 kwietnia 2020 r., w którym wystąpił on do marszałka Senatu z wnioskiem o zainicjowanie procesu legislacyjnego celem zmiany właśnie art. 8a ustawy, która jest przedmiotem petycji, zwanej w skrócie ustawą lutową. Zmiana, którą zaproponował rzecznik, polegałaby na rozszerzeniu czasookresu zastosowania unormowania tak, by z podstawy tej mogły skorzystać wszystkie osoby represjonowane z powodów politycznych. Rzecznik zaproponował dostosowanie okresu określonego w art. 8a ust. 1 ustawy lutowej do okresu wskazanego w art. 3 ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej. W opinii rzecznika przepis art. 8a ust. 1 ustawy lutowej, który ogranicza podstawę faktyczną dochodzenia odszkodowania za poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tylko do okresu od 1 listopada 1982 r. do 28 lutego 1983 r., jest niezgodny z art. 64 ust. 2 konstytucji w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz art. 41 ust. 5 w związku z art. 77 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#MarzenaKrysiak">Swoje stanowisko rzecznik wywiódł z dotychczasowych ustaleń Trybunału Konstytucyjnego, z których wynika, że odszkodowanie i zadośćuczynienie, o których mowa w przywołanym przepisie, są innymi niż własność prawami majątkowymi. Na podstawie art. 64 ust. 2 konstytucji powinny one podlegać równej dla wszystkich ochronie prawnej, co oznacza, że nie może być różnicowania z uwagi na charakter podmiotu danego prawa. Zdaniem rzecznika prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia może być bowiem uznane za inne prawo majątkowe, którego możliwość dochodzenia w pełnej wysokości nie powinna być co do zasady ograniczona ze względu na przynależność do danej grupy podmiotów wyodrębnionej na podstawie cechy nierelewantnej, jaką jest kryterium czasowe w postaci terminu powołania do służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#MarzenaKrysiak">Drugim stanowiskiem, które chciałabym przywołać, omawiając petycję, jest stanowisko prezesa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, ponieważ do urzędu w czerwcu ubiegłego roku wpłynęła petycja zawierająca tożsame postulaty. Prezes urzędu, odpowiadając w czerwcu 2020 r. autorowi petycji, podkreślił, że propozycje wyrażone w petycji są przejawem uznawania przez część środowiska działaczy dawnej opozycji komunistycznej uregulowań ustawy lutowej za zbyt wąskie. Zdaniem tej właśnie grupy odszkodowania i zadośćuczynienia dochodzone w oparciu o przepisy przywołanej ustawy powinny przysługiwać za doznanie represji, o których mowa w art. 3 ustawy o działaczach opozycji komunistycznej.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#MarzenaKrysiak">Prezes Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przypomniał też, że te postulaty znalazły wcześniej, w ubiegłej kadencji Sejmu i Senatu, odzwierciedlenie w 2 senackich projektach nowelizacji ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń… I tu mowa o projekcie z druku nr 665 i projekcie z druku nr 2063. Obie inicjatywy ustawodawcze nie uzyskały akceptacji parlamentu z powodu krytycznego stanowiska Rady Ministrów. Rząd uznał, że znaczące rozszerzenie kręgu zdarzeń, których zaistnienie skutkowałoby powstaniem prawa do odszkodowania i zadośćuczynienia, wiązałoby się z poważnymi skutkami finansowymi dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#MarzenaKrysiak">W opinii pana Jana Kasprzyka, szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, argumenty zawarte w stanowisku Rady Ministrów należy uznać za adekwatne i aktualne również wobec przedstawianej w petycji propozycji nowelizacji ustawy. Zdaniem szefa urzędu należałoby rozważyć, czy nie warto uchwalić odrębnej ustawy, która pozwoli dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za wszelkie represje doznane w PRL z powodów politycznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy gości w tym…</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę. Proszę się przedstawić i proszę zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MonikaKalinowska">Monika Kalinowska, dyrektor Departamentu Współpracy ze Stowarzyszeniami i Ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MonikaKalinowska">No cóż, ja chciałabym potwierdzić wszystko, co zostało powiedziane na temat stanowiska szefa urzędu. Ono generalnie opiera się na założeniu, że proponowane zmiany są niezgodne z istotą samej ustawy, jako że służba wojskowa nie była formą pozbawienia wolności. Niemniej jednak szef urzędu dostrzega potrzebę dyskusji nad stworzeniem jakiejś regulacji prawnej poza ustawą, o której zmianie rozmawiamy, która to regulacja dawałaby działaczom opozycji antykomunistycznej represjonowanym w okresie PRL możliwość uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia za poniesione szkody.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#MonikaKalinowska">Na marginesie tylko chciałabym wspomnieć, że znaczna część osób, których dotyczy petycja, jest objęta działaniem ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej i osobach represjonowanych z powodów politycznych. Aktualnie osób, które uzyskały potwierdzony przez szefa urzędu status osoby represjonowanej, jest ok. 7,5 tysiąca. Jednak tylko nieznaczna część tych osób ma uprawnienia właśnie z tytułu pełnienia służby wojskowej w ramach represji. Będąc beneficjentami czy też mogąc korzystać z przywilejów ustawy o działaczach, osoby represjonowane mogą korzystać z wielu uprawnień, które w ostatnich latach zostały bardzo rozszerzone. Ustawa o działaczach była kilkukrotnie nowelizowana. Po raz pierwszy duża nowelizacja była w 2017 r., kiedy działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane uzyskali prawo do tożsamego z otrzymywanym przez środowisko kombatanckie świadczenia stałego, niezależnego od dochodów. Ale też na przestrzeni lat zwiększały się uprawnienia w zakresie korzystania z pomocy pieniężnej, a w ubiegłym roku działacze opozycji i osoby represjonowane z powodów politycznych uzyskały możliwość skorzystania ze świadczenia wyrównawczego. W tym roku z kolei uzyskały możliwość ponownego przeliczenia kapitału podstawowego z zastosowaniem nowych, korzystniejszych zasad. Tak że grupa, której dotyczy petycja, jest objęta w znacznej części działaniem ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz przywilejami wynikającymi z tej ustawy i również z ustaw dotyczących uprawnień np. w zakresie świadczeń opieki zdrowotnej. Niemniej jednak szef urzędu nie neguje potrzeby zadośćuczynienia czy też odszkodowania za represje, które zostały poniesione w czasie PRL, ponieważ one były częstokroć bardzo daleko idące i nawet te świadczenia, które aktualnie są uzyskiwane w dużo większym rozmiarze niż jeszcze w 2015 r., kiedy ustawa po raz pierwszy weszła w życie, nie kompensują w pełni tych strat, które zostały poniesione przez osoby represjonowane za działalność antykomunistyczną. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderPociej">Ale…</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AleksanderPociej">Tak? Pan senator Mamątow. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RobertMamątow">Ja wprawdzie nie jestem do końca przekonany, że powinniśmy pracować nad tą petycją, ale te odpowiedzi nie były skierowane do nas, do komisji, szefa urzędu do spraw osób represjonowanych. I ja bym jeszcze poprosił państwa członków komisji o to, żebyśmy wystąpili pisemnie jeszcze raz do prezesa, żeby nam spróbował przedstawić, jaka to jest skala i jakie to mogą być koszty. I jego osobiste zdanie, co on o tym myśli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderPociej">Zgadzam się w całej rozciągłości z panem senatorem.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AleksanderPociej">Jeżeli nie będzie głosu sprzeciwu, to dokładnie w ten sposób postąpimy.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś się zgłasza do wypowiedzi? Nie.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#AleksanderPociej">W związku z tym, tak jak zawnioskował pan senator Mamątow, będziemy w przedstawiony sposób procedowali.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, następna petycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JoannaLeśniarek">Joanna Leśniarek, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JoannaLeśniarek">Jest to petycja indywidualna pana Romana Arseniuka.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji wnosi o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej dotyczącej zmiany art. 4 Regulaminu Senatu poprzez dodanie „Senat in pleno” do wyliczenia organów Senatu. W aktualnym brzmieniu art. 4 Regulaminu Senatu stanowi, że organami Senatu są marszałek Senatu, Prezydium Senatu, Konwent Seniorów oraz komisje Senatu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JoannaLeśniarek">Uzasadniając swój postulat, autor petycji wskazuje, że nazwa „Senat in pleno” była wielokrotnie używana przez senatorów na posiedzeniach komisji senackich. W petycji wskazano, że również Trybunał Konstytucyjny posłużył się tą nazwą wyroku w sprawie K 38/03. We wspomnianym przez autora petycji wyroku Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał wniosek grupy posłów na Sejm o zbadanie zgodności art. 7c ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora z przepisami konstytucji w zakresie ustawowej zasady pociągania posłów do odpowiedzialności karnej. W pierwszej części orzeczenia obejmującego uzasadnienie faktyczne sprawy Trybunał przywołał za marszałkiem Sejmu, że art. 7c ustawy o wykonywaniu mandatu odsyła bezpośrednio do regulaminów Sejmu i Senatu, wskazując w swoim ust. 1, że akty te są właściwe do określenia organu właściwego do rozpatrzenia wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła lub senatora do odpowiedzialności sądowej. Kwestia dotyczy zatem zagadnienia organizacyjnego, a więc sprawy sensu stricto wewnętrznej obu izb parlamentu, tj. wskazania właściwego organu do zaopiniowania złożonego wniosku, który, co należy podkreślić, ostatecznie rozpatrywany jest przez Sejm albo Senat in pleno. Trybunał podniósł, że niezależnie bowiem od stanowiska organu rozpatrującego wniosek, którym zgodnie z art. 133 ust. 1 Regulaminu Sejmu jest Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, a zgodnie z art. 26 ust. 1 Regulaminu Senatu – Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich, ostateczną decyzję w sprawie zgody na pociągnięcia posła lub senatora do odpowiedzialności karnej podejmuje w drodze uchwały cała izba parlamentu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#AleksanderPociej">Panie Mecenasie, chciał pan zabrać głos. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarekJarentowski">Tzn. nie chciałem, ale skoro pan przewodniczący prosi, to oczywiście Biuro Legislacyjne się wypowie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MarekJarentowski">Autor petycji naszym zdaniem pominął tutaj różnicę między osobą prawną, jaką jest np. spółka czy przedsiębiorstwo, a organem państwa, jakim jest Senat. Osoba prawna nie działa sama. Spółka nie może działać sama. Przedsiębiorstwo nie działa samo, więc musi mieć zarząd, walne zgromadzenie czy dyrektora. Tymczasem działający w imieniu państwa organ, jakim jest Senat, co do zasady działa sam, w komplecie, czyli, używając określenia łacińskiego, in pleno. Choć oczywiście do niektórych czynności mogą być w takim organie jak Senat powoływane organy wewnętrzne, np. marszałek czy komisje. Określenie Senat in pleno oznacza w istocie Senat w komplecie, czyli Senat działający nie poprzez marszałka, nie poprzez komisję, lecz bezpośrednio. I zatem rozwiązanie, w którym organem Senatu byłby Senat, byłoby rozwiązaniem nielogicznym. To właśnie Senat jest organem państwa, więc nie potrzebuje organów, choć może je mieć i może je tworzyć do spraw proceduralnych, wstępnych. Są to organy takie jak komisje czy marszałek. W przypadku kompetencji przypisanych Senatowi w konstytucji, jak np. wprowadzanie poprawek, przekazywanie ich organowi wewnętrznemu byłoby z konstytucją sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MarekJarentowski">Poza tym zaproponowane w petycji rozwiązanie grzeszy też tautologią, ponieważ organem Senatu działającego in pleno, w całości, miałby być właśnie Senat in pleno. Organ nie może być własnym organem i dodanie określenia „in pleno” nic tutaj nie zmienia.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MarekJarentowski">Trybunał Konstytucyjny w wyroku, na który powołuje się autor petycji, mówiąc o Senacie in pleno, ma na myśli właśnie działający w komplecie Senat, a nie nowy organ wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MarekJarentowski">I można jeszcze dodać, że w niektórych parlamentach, tak jak w Wielkiej Brytanii, istnieje coś takiego jak komisja całej Izby, jest to jednak jedna ze zwykłych komisji, choć składająca się ze wszystkich członków, zbierająca się jednak w trybie właściwym dla komisji i zajmująca się sprawami szczególnej wagi, np. sprawami konstytucyjnymi. W przypadku brytyjskim służy to odformalizowaniu prac w niektórych sprawach. Ale autor petycji nie wspomina o takim rozwiązaniu. Taka komisja w Polsce oczywiście też jest możliwa, ale tutaj nie jest niezbędna żadna zmiana Regulaminu Senatu, a jedynie zmiana załącznika do regulaminu, w którym poszerzono by wykaz komisji. I należałoby też zmienić kompetencje niektórych z nich.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#MarekJarentowski">Tak więc naszym zdaniem petycja nie jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AleksanderPociej">Po wyjaśnieniu pana mecenasa składam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Gloszsalizsali">3 osoby na sali za.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#Gloszsali">Nie ma głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#AleksanderPociej">Nie ma głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#AleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#Gloszsali">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#AleksanderPociej">Na sali nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#AleksanderPociej">Bardzo bym prosił… Możemy podliczyć głosowanie zdalne?</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#Gloszsali">7 za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#AleksanderPociej">Jednogłośnie nasza komisja stwierdziła, że nie będziemy podejmować dalszych prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, następny punkt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Jest to petycja indywidualna wniesiona przez osobę fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Autor petycji proponuje podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń poprzez dodanie dodatkowego artykułu w następującym brzmieniu: „kto w trakcie ogłoszonego stanu klęski żywiołowej lub stanu zagrożenia epidemicznego porusza się w miejscach publicznych bez zakrycia ust i nosa maseczką chirurgiczną bądź przyłbicą, bądź kaskiem, bądź częścią odzieży, podlega karze ograniczenia wolności albo karze grzywny nie niższej niż 1 tysiąc zł”.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Należy zauważyć, że obowiązek zakrywania ust i nosa jest określony w rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym na podstawie ustawy antyepidemicznej i w październiku ubiegłego roku parlament, przyjmując ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, dokonał nowelizacji kodeksu wykroczeń, wprowadzając w art. 116 §1a w brzmieniu: „kto nie przestrzega zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze grzywny albo karze nagany”. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy gości w tym punkcie?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby się wypowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#AleksanderPociej">Skoro nie, to ja składam wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Gloszsali">3 osoby na sali.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#AleksanderPociej">Nikt nie jest przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#AleksanderPociej">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#AleksanderPociej">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o dodanie głosów senatorów głosujących zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#Gloszsali">6 senatorów za, nikt nie był przeciw, 1 osoba się wstrzymała.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#AleksanderPociej">6 głosów za niekontynuowaniem, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#AleksanderPociej">Przechodzimy do następnej petycji.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#AleksanderPociej">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JoannaLeśniarek">Ponownie Joanna Leśniarek, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JoannaLeśniarek">Jest to petycja indywidualna pana Sebastiana Adamowicza.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany w 3 ustawach: ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji oraz ustawie – prawo prasowe. Celem postulowanych zmian jest uporządkowanie przepisów wymienionych ustaw oraz wprowadzenie informatyzacji składania sprostowań prasowych.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników postuluje wprowadzenie zmian polegających na zastąpieniu w art. 6 pkt 11a wyrazów „zaliczenie do pierwszej grupy inwalidów” wyrazami „stwierdzenie całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji” oraz zastąpienie w art. 14 ust. 7 pkt 1 wyrazów „w zakładzie opieki zdrowotnej” wyrazami „w zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego”. Autor petycji wskazuje, że ustawa używa nieaktualnych pojęć.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JoannaLeśniarek">Tożsama petycja została złożona do Sejmu, opinię prawną w jej sprawie przygotowało Biuro Analiz Sejmowych. I, jak wskazano, podniesione w petycji propozycje wynikają ze zmian w prawie, które nie zostały odpowiednio naniesione. Zaliczenie do pierwszej grupy inwalidów… Obecnie jest to całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Zgodnie z wnioskami z tej opinii wniesiona propozycja zmian jest uzasadniona i brak jest przeszkód prawnych, by postulat wnioskodawcy przedmiotowej petycji został zrealizowany przy okazji nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nie jest to sprawa pilna, gdyż ma wymiar czysto porządkujący.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#JoannaLeśniarek">Komisja sejmowa nie zakończyła prac nad tą petycją i przedłużono termin na jej rozpatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#JoannaLeśniarek">W zakresie zmian w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji pierwszym postulatem jest uchylenie art. 1 ust. 3 pkt 3. Zgodnie z jego aktualnym brzmieniem przepisów ustawy dotyczących zasad wyboru rady pracowników i ochrony jej członków nie stosuje się do państwowych instytucji filmowych. Zgodnie z ustawą z 1 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych, jeżeli do 31 grudnia 2012 r. nie została podjęta decyzja o likwidacji państwowej instytucji filmowej lub nie została ona skomercjalizowana, to podlegała ona likwidacji z inicjatywy ministra ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Obecnie w Polsce nie funkcjonuje żadna państwowa instytucja filmowa.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#JoannaLeśniarek">Drugi postulat dotyczy zgodności kształtu art. 19 ust. 2 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji z zasadami techniki prawodawczej. W aktualnym brzmieniu przepis ten stanowi, że jeżeli członek rady pracowników lub osoba, o której mowa w art. 15, w okresie, o którym mowa w art. 16 ust. 1, ujawnią dane, co do których pracodawca zastrzegł poufność, podlega karze ograniczenia wolności lub grzywny.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji uważa, że w przywołanym przepisie trzeba usunąć sformułowanie „podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny” a napisać „tej samej karze podlega”. W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z §78 zasad techniki prawodawczej w przepisie karnym sankcję karną grożącą za popełnienie czynu zabronionego określa się bez odsyłania do innych przepisów karnych. Jednak jeżeli już takie odesłanie jest, to stosuje się je tylko w przypadkach bezpośrednio po sobie następujących przy użyciu w drugiej części zwrotu „tej samej karze podlega, kto”. W tym miejscu należy podkreślić, że brzmienie przepisu nie budzi jednak żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji wskazuje też, że wprowadzenie możliwości przesyłania opatrzonych kwalifikowanych podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym sprostowań środkami komunikacji elektronicznej ułatwiłoby ich składanie i wywołałoby pozytywny skutek społeczny.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#JoannaLeśniarek">Tożsama petycja została złożona także do Sejmu. W tej sprawie Biuro Analiz Sejmowych także przygotowało opinię prawną, zgodnie z którą postulowane w petycji zmiany w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji mają charakter wyłącznie porządkujący. Przyczyniłyby się do większej spójności prawa, jednak potrzeba uporządkowania tekstu prawnego jako wyłączna podstawy do inicjowania i dokonywania zmian ustawowych budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#JoannaLeśniarek">W części petycji dotyczącej prawa prasowego zagadnienie, które poruszył wnoszący petycję leży w zakresie legislacyjnej swobody ustawodawcy i pozostaje do jego oceny. Brak jest przeszkód, aby postulat autora petycji został zrealizowany. Jednak również w tym przypadku wydaje się, że zaproponowane w petycji rozwiązanie powinno zostać wprowadzone przy okazji szerszej nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#JoannaLeśniarek">Prace komisji nad tą petycją zostały zakończone w dniu 1 lipca tego roku i w zakresie zmian w ustawie o informowaniu pracowników komisja zdecydowała o wystąpieniu z dezyderatem do Ministerstwa Rozwoju i Technologii, żeby przy najbliższej okazji zmiany tego prawa także zastosować… I w części petycji dotyczącej prawa prasowego komisja zdecydowała o przekazaniu w formie dezyderatu postulatu do ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, aby przy okazji najbliższej nowelizacji taki przepis wprowadzić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderPociej">Czy do tego punktu mamy jakichś gości? Nie.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AleksanderPociej">Skoro nie, to składam wniosek o to, abyśmy – no, z tego powodu, że w Sejmie już toczą się prace na temat tej petycji – nie kontynuowali nad nią pracy. Nie jest wskazane, żebyśmy równolegle z Sejmem zajmowali się tą samą petycją.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za moim wnioskiem, żeby nie kontynuować prac?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Gloszsali">3 osoby na sali.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#AleksanderPociej">3 osoby na sali za.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#AleksanderPociej">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Gloszsali">Nie ma głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#AleksanderPociej">Nie ma głosów przeciw.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#AleksanderPociej">I nikt się nie wstrzymał na sali.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#AleksanderPociej">Możemy doliczyć…</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Glosyzsali">7 za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#AleksanderPociej">Jednogłośnie komisja podjęła decyzję o niekontynuowaniu prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, przechodzimy do punktu następnego.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarzenaKrysiak">Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MarzenaKrysiak">Przedstawiana petycja jest petycją zbiorową. Została wniesiona przez Fundację Stabilo z Torunia.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarzenaKrysiak">Autorzy petycji wnoszą o uwzględnienie w polskim prawie pracy problemu pracowniczego, jakim jest wypalenie zawodowe. Powstaje ono w wyniku występowania w miejscu pracy długotrwałych sytuacji kryzysowych lub wskutek przedłużającego się bezrobocia. Wnoszący petycję powołują się na nową międzynarodową klasyfikację chorób z maja 2019 r., która została przygotowana przez Światową Organizację Zdrowia. W tej to klasyfikacji usystematyzowano wypalenie zawodowe jako jednostkę chorobową i nadano jej symbol QD85. Zdefiniowano ją jako syndrom będący rezultatem przewlekłego stresu w pracy, z którym nie radzono sobie skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MarzenaKrysiak">W uzasadnieniu petycji jej autorzy powołują na wyniki badania dotyczącego wyzwań i zagrożeń w miejscu pracy, które przeprowadzone zostało wśród przedstawicieli organizacji pozarządowych i ruchów społecznych. Badanie wykazało, że problem wypalenia zawodowego jest zjawiskiem powszechnym, a jego konsekwencje – zdrowotne, a w dłuższej perspektywie społeczne i ekonomiczne – są znaczące.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#MarzenaKrysiak">W opinii autorów petycji jest istotne, by do 1 stycznia 2022 r., czyli momentu wejścia w życie nowej klasyfikacji chorób, dostosować w przywołanym zakresie polskie przepisy kodeksu pracy oraz przepisy wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#MarzenaKrysiak">Pierwszy postulat petycji dotyczy zmiany art. 244 kodeksu pracy, który to przepis reguluje kwestie powoływania komisji pojednawczych. Obecnie przepis stanowi, że w celu polubownego załatwienia sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy mogą być powoływane komisje pojednawcze. Do ich powołania uprawnieni są pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a gdy takiej organizacji nie ma u pracodawcy – pracodawca po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników. Zdaniem autorów petycji ten obowiązujący przepis jest przepisem martwym, proponują zatem, by powoływanie komisji pojednawczych było obowiązkowe, a możliwość inicjowania powołania komisji pojednawczej leżała zarówno po stronie pracodawcy, jak i po stronie pracowników oraz związków zawodowych. Uznają zatem za konieczną zmianę §3 w art. 244 kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#MarzenaKrysiak">Drugi postulat dotyczy art. 229 kodeksu pracy, który reguluje kwestie dotyczące badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracowników. Przepis ten zawiera upoważnienie dla ministrów pracy i zdrowia do określenia w rozporządzeniu m.in. trybu i zakresu badań lekarskich, trybu wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich, zakresu informacji objętych skierowaniem na badania lekarskie i orzeczeniem lekarskim. I autorzy proponują, aby zgodnie z art. 299 §8 kodeksu pracy dokonać zmian w rozporządzeniu ministra zdrowia z 12 listopada 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w kodeksie pracy. Autorzy proponują, by dodać odpowiedni zapis dotyczący konieczności badań w sytuacji wypalenia zawodowego, a także zawrzeć w rozporządzeniu uprawnienie, by lekarz mógł skierować pracownika, u którego stwierdzono wypalenie, na urlop zdrowotny lub mógł na tej podstawie określić niezdolność do pracy i wydać zalecenie dla pracodawcy, co trzeba zmienić w miejscu pracy, aby ograniczyć podobne sytuacje kryzysowe.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#MarzenaKrysiak">Dodatkowo autorzy petycji przedstawili postulaty ogólne w petycji bez propozycji ich konkretnych zapisów. I wśród tych postulatów znajdują się zobowiązanie pracodawców do dbania o dobrostan psychiczny pracowników oraz przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. Obowiązek ten przyczyni się do tworzenia przez pracodawców jednolitych procedur i zasad reagowania na sytuacje kryzysowe. Zdaniem wnoszących petycję proponowane przepisy będą stanowiły podstawę do dochodzenia praw pracowniczych w przypadku nienależytego dbania o dobrostan pracowników.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#MarzenaKrysiak">Kolejna propozycja to umożliwienie pracodawcom powoływania mediatorów, którzy wspomogą rozwiązywanie sytuacji konfliktowych i kryzysowych. Następnie: uwzględnienie problemu zdrowia psychicznego pracowników w przepisach i szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Celem tego byłoby ograniczenie występowania w miejscu pracy zagrożeń dla zdrowia psychicznego pracowników. I ostatni ogólny postulat to wprowadzenie urlopu na poratowanie zdrowia, wzorem urlopów przewidzianych przez Kartę Nauczyciela, dla osób, które w wyniku sytuacji kryzysowych doznały wypalenia zawodowego lub innych problemów psychicznych.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#MarzenaKrysiak">Petycja o tożsamej treści, tyle że wniesiona przez osobę fizyczną – bo tu rozpatrujemy petycję zbiorową – wpłynęła do Sejmu, konkretnie 12 lutego br. Została skierowana do Komisji do Spraw Petycji. Przedłużono prace nad petycją, te prace się nie zakończyły, ale przez Biuro Analiz Sejmowych przygotowana została ekspertyza. I w tej ekspertyzie jej autorzy podnoszą, że jeśli chodzi o postulat dotyczący art. 244 kodeksu pracy, odnośnie do komisji pojednawczych, to zdaniem biura w zakresie zaproponowanej zmiany nie jest do końca jasne, jaki związek występuje pomiędzy sporami o roszczenia pracownicze ze stosunku pracy a wypaleniem zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#MarzenaKrysiak">Jeśli chodzi o ten drugi postulat, zmianę w zakresie przeprowadzenia badań lekarskich, polegający na dodaniu przepisów dotyczących konieczności badań w sytuacji wypalenia zawodowego, to należy podkreślić, że kwestie te reguluje rozporządzenie ministra zdrowia z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#MarzenaKrysiak">Co do propozycji wnioskodawcy dotyczącej rozszerzenia szkoleń i zapisów BHP o kwestie zdrowia psychicznego, to zdaniem biura reguluje ten problem rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, a wprowadzenie zaproponowanych zmian nie leży w kompetencji Sejmu i Senatu, pozostaje w kompetencji Rady Ministrów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AleksanderPociej">Wiem, że mamy gości, którzy w tym punkcie chcieliby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o zgłaszanie się.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#AleksanderPociej">Nasi goście są połączeni zdalnie, tak? To bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#AleksanderPociej">A, przepraszam bardzo. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#DariuszGłuszkiewicz">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#DariuszGłuszkiewicz">Dariusz Głuszkiewicz, zastępca dyrektora w Departamencie Prawa Pracy w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#DariuszGłuszkiewicz">Wypalenie zawodowe jest oczywiście zjawiskiem występującym w środowisku pracy. Ma ono wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy, na jakość pracy. Generalnie można je zaliczyć do czynników psychofizycznych jak też i psychospołecznych, w zależności od tego, z jakiej perspektywy to zjawisko postrzegamy.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#DariuszGłuszkiewicz">Przepisy prawa pracy zauważają to zjawisko, aczkolwiek nie adresują go tak bezpośrednio, a więc nie jest ono wskazane z imienia w jakichkolwiek przepisach, tak jak i inne zjawiska psychospołeczne, chociażby stres, który występuje w środowisku pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#DariuszGłuszkiewicz">Wskazałem, że przepisy prawa pracy zauważają to zjawisko. Można wskazać chociażby art. 11¹ kodeksu pracy, w którym mowa o tym, aby szanować godność pracownika i jego inne dobra. Inne dobra to także zdrowie. Można także wskazać na przepisy działu X kodeksu pracy, a więc przepisy zajmujące się bezpieczeństwem i higieną pracy, gdzie też jest wskazane, że to pracodawca odpowiada za stan bezpieczeństwa i higienę pracy w zakładzie, chroni zdrowie i życie pracowników, w tym poprzez chociażby właściwą organizację pracy, poprzez odpowiednie działania profilaktyczne.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#DariuszGłuszkiewicz">Warto też przywołać art. 226 kodeksu pracy, który dotyczy oceny ryzyka zawodowego, aby bowiem właściwie ocenić środowisko pracy, pracodawca powinien zidentyfikować występujące w nim zagrożenia, przyporządkować im odpowiednie ryzyka i na podstawie tego dokonać prawidłowej oceny ryzyka zawodowego, a więc oceny, czy i jakie zjawiska występują w środowisku pracy i jaki wywierają one wpływ na świat pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#DariuszGłuszkiewicz">I oczywiście kodeks pracy określa tylko minimalne wymagania, jakie powinny być przestrzegane w zakładzie pracy. Pracodawca może w formie chociażby aktów prawa wewnętrznego, regulaminów, wprowadzić inne rozwiązania, które znacząco mogą podnieść jakość pracy pracowników.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#DariuszGłuszkiewicz">Oczywiście, same środki legislacyjne nie są wystarczające do tego, aby załatwić wszystkie sprawy, tak więc tak naprawdę potrzebne są też inne działania. Ministerstwo podjęło inne działania, działania pozalegislacyjne. Jakie działania mam na myśli? No, przede wszystkim są to działania edukacyjne, promocyjne czy też prowadzenie badań naukowych. Takie działania prowadzi nadzorowany przez ministra właściwego ds. pracy Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, który każdego roku podejmuje wiele działań z szeroko rozumianego świata pracy, w tym także dotyczące zjawiska wypalenia zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#DariuszGłuszkiewicz">Działania, o których mówiłem, oczywiście wpływają na kulturę bezpieczeństwa pracy, na atmosferę w pracy. Oczywiście, wszystko to jest do zrealizowania, o ile toczy się właściwy dialog wewnątrzzakładowy, o którym tu też przed chwilą wspomniano. Bardzo dużo oczywiście zależy od świadomości pracodawcy, od jego samozobowiązania się również do tworzenia właściwej atmosfery w środowisku pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#DariuszGłuszkiewicz">W tej chwili oczywiście… Do tego momentu mówiłem o przepisach, o działaniach pozaprawnych, o tym, do czego zobowiązany jest pracodawca. Oczywiście, pewne zadania spoczywają także na pracowniku, ponieważ pracownik również jest zobowiązany, zgodnie z przepisami kodeksu pracy, dbać o swoje zdrowie, zapobiegać negatywnym zjawiskom związanym ze świadczeniem pracy, a więc powinien chociażby oddzielać życie zawodowe od życia prywatnego, równoważyć te 2 sfery życia, powinien utrzymywać dobre relacje w pracy, dbać o to, co robi po pracy, sport itd. Tak więc również po stronie pracownika ważne jest owo samozobowiązanie.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#DariuszGłuszkiewicz">Podsumowując: przepisy prawa pracy zauważają zjawisko, jakim jest wypalenie zawodowe, aczkolwiek, jak powiedziałem, nie adresują go bezpośrednio, tak jak i nie adresują innych zjawisk psychospołecznych. Duża rola jest tutaj do odegrania zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika, tak aby oni poprzez właściwy dialog pomagali sobie wzajemnie tworzyć właściwą atmosferę pracy. Tak więc z punktu widzenia prawa pracy oraz podejmowanych działań pozalegislacyjnych wydaje się, że zjawisko to jest właściwie, że tak powiem, zaopiekowane przez obowiązujący system prawny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AleksanderPociej">Bardzo zaciekawiło mnie, jak pan mówił o tym, że powinniśmy… tzn. że pracownicy powinni dbać o dobre relacje w pracy. Ciekawy jestem, jak to można wprowadzić w życie w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AleksanderPociej">Czy mamy jeszcze jakieś wypowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#AleksanderPociej">Podsumowując pańską wypowiedź: jak rozumiem, zdanie resortu co do tej petycji jest negatywne, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#DariuszGłuszkiewicz">Ta petycja wpłynęła również do ministerstwa, nie tylko do Sejmu i do Senatu. I odpowiedzieliśmy na tę petycję w takim duchu, jak to w tej chwili przedstawiłem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderPociej">Jak rozumiem, w Sejmie toczą się jakieś jeszcze prace w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AleksanderPociej">W związku z tym, tak samo jak w przypadku poprzedniej petycji… Ponieważ są prowadzone prace w Sejmie, to naszym zwyczajem nie będziemy prowadzić równolegle prac. W związku z tym…</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby się wypowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#AleksanderPociej">Skoro nie, to składam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#AleksanderPociej">3 osoby na sali są za.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#AleksanderPociej">Nikt nie był przeciw i nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o doliczenie koleżanek i kolegów pracujących zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#Gloszsali">6 głosów za, nikt nie był przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#AleksanderPociej">6 głosów za, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#AleksanderPociej">Komisja podjęła decyzję o niekontynuowaniu pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#AleksanderPociej">Przechodzimy do następnego punktu. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MaciejKowalski">Ponownie Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MaciejKowalski">Petycja, którą teraz zaprezentuję, jest to petycja indywidualna. Została ona wniesiona przez pana Sebastiana Adamowicza. Postuluje się w niej zmianę niektórych przepisów ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o kodeks postępowania cywilnego, to autor petycji proponuje dodanie w art. 563 przed wyrazami „uprawniona jest” wyrazów „lub oświadczenia przewidzianego w art. 1 §2 kodeksu postępowania rodzinnego i opiekuńczego”. W rezultacie tej zmiany przepis uzyskałby następujące brzmienie: „do zgłoszenia wniosku o zezwolenie na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenia przewidzianego w art. 1 §2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uprawniona jest osoba, która zamierza udzielić pełnomocnictwa”. Autor petycji podnosi, że celem zmiany jest dostosowanie właśnie art. 563 do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#MaciejKowalski">Kolejnym postulatem dotyczącym kodeksu postępowania cywilnego jest zmiana art. 506 w celu umożliwienia ustalenia ojcostwa z urzędu, gdyż, jak autor uważa, ma to szczególne znaczenie w przypadku małoletnich i niepełnosprawnych, którzy mogą mieć problem z wniesieniem pozwu. Niemniej jednak ja chciałbym zauważyć, że w kodeksie postępowania cywilnego występują regulacje, które stanowią, że w imieniu osoby niepełnoletniej, małoletniej czy niepełnosprawnej działa przedstawiciel ustawowy. Ponadto powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka bądź ochrona interesu społecznego.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#MaciejKowalski">Następnym postulatem, jeżeli chodzi o kodeks postępowania cywilnego, jest wprowadzenie obowiązku poddania się badaniom DNA w postępowaniu w sprawach o ustalenie ojcostwa.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#MaciejKowalski">Wnioskodawca proponuje również zmianę art. 519¹ poprzez dodanie treści przepisu, który stanowiłby o możliwości wniesienia skargi kasacyjnej w sprawach o ustalenie ojcostwa.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#MaciejKowalski">Kolejną ustawą, w której pan Adamowicz proponuje zmianę, jest ustawa – Prawo spółdzielcze. I tutaj przedmiotem postulatu jest dodanie do art. 120 ustawy ust. 2 o następującej treści: „w okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura”. Wnoszący petycję w jej uzasadnieniu wskazuje, że celem proponowanej zmiany jest zrównanie sytuacji prawnej spółdzielni i spółek handlowych w okresie likwidacji. W jego ocenie nie ma racjonalnych powodów, aby spółdzielnia mogła ustanowić prokurę w okresie likwidacji, a spółka handlowa już nie.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#MaciejKowalski">Tożsame petycje – bo tutaj jest kilka postulatów połączonych w jeden ze względu na charakter, można powiedzieć, i na bliskość czasu złożenia petycji do Senatu – tożsame postulaty petycyjne zostały złożone również przez pana Sebastiana Adamowicza do Sejmu, gdzie oczekują na rozpatrzenie. Tu chciałbym również dodać, że Biuro Analiz Sejmowych sporządziło opinię dotyczącą postulatów, w której stwierdzono, że nie są one zasadne. Jedynie postulat wprowadzenia obowiązku poddania się badaniu DNA na potrzeby postępowania w sprawach o ustalenie ojcostwa zdaniem opiniującego wymagałby pogłębionej, wszechstronnej analizy przez pryzmat licznych regulacji konstytucyjnych, w szczególności art. 31 ust. 1 i 3. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderPociej">Czy w zakresie tej petycji są… Nie ma gości.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby się wypowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, pan senator Mamątow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#RobertMamątow">Chciałbym spytać, dlaczego tak różne 2 materie w jednej petycji.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AleksanderPociej">Panie Senatorze, nie wiem, czy ma pan włączony…</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#Glosyzsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#RobertMamątow">Mam.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AleksanderPociej">A, okej. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#RobertMamątow">Chciałbym spytać, dlaczego 2 tak różne tematy są w jednej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderPociej">No, tak samo… To znaczy, zanim oddam głos, to powiem, że tak samo mieliśmy w przypadku poprzedniej petycji pana Adamowicza.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#RobertMamątow">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AleksanderPociej">Było prawo autorskie i prawo pracy. Tak że to…</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AleksanderPociej">Ale bardzo proszę, niech pan powie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RobertMamątow">Okej. Ja chciałbym złożyć wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją i ewentualnie przekazanie jej do instytucji, które mogłyby z tego skorzystać – np. do naszego RCL. My nie powinniśmy podejmować prac nad tą petycją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderPociej">Zgadzam się z panem senatorem w stu procentach.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderPociej">I taki wniosek poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za tym, żeby nie kontynuować pracy nad tą petycją?</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Gloszsali">Jednogłośnie za.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#AleksanderPociej">3 głosy za na sali.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#AleksanderPociej">Nikt przeciw.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#AleksanderPociej">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#AleksanderPociej">Proszę o doliczenie głosów zdalnych.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#AleksanderPociej">5 głosów było za, przy czym 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#AleksanderPociej">Komisja zdecydowała, że nie będziemy kontynuować pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o przejście do następnego punktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Jest to petycja indywidualna wniesiona przez osobę fizyczną. Zdaniem wnoszącego petycję potrzebna jest zmiana art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych poprzez nadanie mu następującego brzmienia: pełnoletni obywatel Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkujący na jej terytorium jest obowiązany posiadać dowód osobisty, chyba że posiada ważny paszport.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Autor petycji zauważa, że w obecnym stanie prawnym funkcjonują 2 rodzaje dokumentów tożsamości. Są to dowód osobisty i paszport. Wnoszący petycję stwierdza, że posiadanie dowodu osobistego przez pełnoletnich obywateli jest obligatoryjne, zaś posługiwanie się paszportem fakultatywne. W praktyce jednak zdecydowana część obywateli posiada ważny paszport. Stan faktyczny polegający na posiadaniu przez 1 osobę 2 dokumentów pozwalających potwierdzić jej tożsamość powinien skutkować alternatywną możliwością posługiwania się oboma dokumentami. Wnoszący petycję uważa, że tego rodzaju rozwiązanie zdecydowanie zmniejszy koszty oraz nakład pracy organów kompetentnych do wydawania wymienionych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ArkadiuszWaszkiewicz">Dodatkowym atutem postulowanej zmiany prawnej jest zdaniem autora petycji ograniczenie kontaktów międzyludzkich i wizyt w miejscach publicznych, zwłaszcza w okresie pandemii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy jakichś gości w zakresie tej petycji? Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#BeataStępińska">Tak, Panie Przewodniczący. Dzień dobry. Beata Stępińska, dyrektor Departamentu Spraw Obywatelskich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę. Słuchamy pani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BeataStępińska">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#BeataStępińska">Najważniejszą kwestią, na jaką należy zwrócić uwagę przy rozpatrywaniu przedmiotowej petycji, jest różnica, jaka występuje w funkcjonalności obu tych dokumentów – dowodu osobistego i paszportu.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#BeataStępińska">Dowód osobisty jest podstawowym dokumentem, który stwierdza tożsamość i obywatelstwo polskie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Jego dodatkową funkcją jest możliwość przekraczania granic państw Unii Europejskiej oraz granic państw, które uznają go za wystarczający do przekraczania ich granic. Posiadanie dowodu osobistego jest obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, który zamieszkuje na jej terytorium. Za wydanie dowodu osobistego nie pobiera się opłaty. Dowód osobisty jest podstawowym dokumentem tożsamości, który jest dobrze znany obywatelom, administracji publicznej czy też podmiotom komercyjnym, które weryfikują za jego pomocą tożsamość osoby przy okazji załatwiania sprawy urzędowej. Jednocześnie, na co należy zwrócić uwagę, ustawa o dowodach osobistych przewiduje karę ograniczenia wolności albo karę grzywny dla osoby, która uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#BeataStępińska">Zaś paszport jest podstawowym dokumentem tożsamości obywatela polskiego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, uznawanym również poza granicami państw Unii Europejskiej oraz granicami państw uznających polskie dowody osobiste za wystarczające do przekroczenia granicy i pobytu na ich terytorium. Dokument paszportowy uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadcza obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie ten dokument zawiera. Każdy obywatel polski ma prawo do otrzymania paszportu. Co do zasady realizacja tego prawa uzależniona jest od uiszczenia opłaty za wydanie tego dokumentu. Po upływie ważności paszportu osoba nie ma obowiązku wnioskować o nowy dokument paszportowy.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#BeataStępińska">W związku z tym – z tych względów, które przedstawiłam – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawia negatywną rekomendację w zakresie wniesionej petycji. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderPociej">Widziałem, że pan senator Mamątow chciał zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AleksanderPociej">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#RobertMamątow">Bo mnie ciekawi… Jest spora grupa ludzi, którzy uważają się za bezpaństwowców. No i funkcjonują. I wszystko jest okej.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#RobertMamątow">Czy w takim wypadku my byśmy ich na siłę zmuszali do tego, żeby mieli polski paszport?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#RobertMamątow">Dlatego popieram stanowisko przedstawicielki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i składam wniosek o niepodejmowanie pracy nad tą petycją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderPociej">To jest wniosek, który poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za wnioskiem senatora Mamątowa, który wnosi o nieprowadzanie dalszych prac nad tą petycją? Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#Gloszsali">Jednogłośnie za.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AleksanderPociej">3 głosy na sali były za.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#AleksanderPociej">Nikt nie jest przeciw.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#AleksanderPociej">Nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#AleksanderPociej">Proszę o doliczenie głosów kolegów i koleżanek pracujących zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#Gloszsali">6 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#AleksanderPociej">Jednogłośnie komisja zdecydowała, że nie będzie kontynuowała pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#AleksanderPociej">I przechodzimy do ostatniego punktu.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JoannaLeśniarek">Ponownie Joanna Leśniarek, biuro analiz.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JoannaLeśniarek">Jest to petycja indywidualna osoby fizycznej. Autor petycji wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 2 ust. 2 ustawy o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#JoannaLeśniarek">W aktualnym brzmieniu przepis ten stanowi, że represją w rozumieniu ustawy jest, w pkcie 1, osadzenie w obozach pracy przymusowej w okresie wojny w latach 1939–1945 z przyczyn politycznych, narodowościowych, rasowych i religijnych; w pkcie 2, deportacja, tj. wywiezienie, do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w granicach terytorium państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r. lub z tego terytorium do: III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939–1945, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od 17 września 1939 r. do 5 lutego 1946 r. oraz po tym okresie do końca 1948 r. z terytorium państwa polskiego w jego obecnych granicach.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji postuluje, aby wystarczającym czasem do nabycia prawa do świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy był 1-miesięczny okres represji hitlerowskich wobec dziecka polskiego urodzonego w III Rzeszy podczas robót przymusowych jego rodziców na podstawie samego faktu urodzenia się dziecka w okresie represji i bez względu na faktyczną długość czasu trwania tych represji.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#JoannaLeśniarek">Autor petycji wskazał, że przepis w aktualnym brzmieniu dyskryminuje kilka tysięcy dzieci polskich, które były represjonowane przez czas krótszy. Podstawą uzyskania uprawnień wynikających z przywołanej ustawy powinien być sam fakt represji, a nie czas jej trwania. Zdaniem autora petycji treść wskazanego artykułu ustawy jest dyskryminująca i niezgodna z art. 32 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#JoannaLeśniarek">W opinii wnoszącego petycję dobre rozwiązanie przyjęte zostało w art. 5 ustawy o kombatantach, w którym określono, że ustala się okres represji w wymiarze 1 miesiąca, nawet jeżeli poszkodowany udowodni tylko 1 dzień pobytu w obozie hitlerowskim.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#JoannaLeśniarek">W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 12 października 1998 r. wskazał, że w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wyjaśniane przepisy ustawy oraz ich wykładnia nie naruszają konstytucyjnej zasady państwa prawnego ani zasady równości wobec prawa. Pozostaje w zgodzie z zasadą państwa prawnego przyznanie uprawnień do świadczeń tylko pewnej ściśle określonej grupie osób srożej represjonowanych, z pominięciem osób, które doznały represji mniej dolegliwych, choć sytuacja odwrotna z pewnością zasadę tę by naruszała. Takie unormowanie nie stanowi dyskryminacji innych osób.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#JoannaLeśniarek">Do Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych 19 marca 2021 r. wpłynęła tożsama petycja. Urząd 14 kwietnia br. podjął decyzję o niekontynuowaniu prac nad petycją. Szef urzędu wskazał, że… I tutaj zacytuję: „Analogiczna w swej treści do pańskiego pisma petycja była przedmiotem prac sejmowej Komisji do Spraw Petycji w 2018 r. Zasadniczo nasz urząd w toku prac nad tą petycją pozytywnie wypowiedział się o takim pomyśle, jednak posłowie, którzy w odróżnieniu od naszego urzędu posiadają inicjatywę ustawodawczą i mogli przygotować stosowny projekt ustawy, nie zdecydowali się na poparcie postulatów zawartych w petycji i nie nadali jej dalszego biegu”.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#JoannaLeśniarek">Tutaj trzeba wskazać, że do Sejmu ósmej kadencji 23 listopada 2017 r. złożono petycję o tożsamej treści. I Komisja do Spraw Petycji 6 lutego 2018 r. postanowiła wystosować dezyderat do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w celu oszacowania, ilu osób może dotyczyć taka proponowana zmiana. I na tym komisja zakończyła pracę nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#JoannaLeśniarek">Można jeszcze wskazać, że podczas posiedzenia komisji głos zabrał przedstawiciel ministerstwa rodziny, który stwierdził, że obecnie ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR jest przedmiotem licznych wystąpień różnych grup zainteresowanych nowelizacją tejże ustawy. Jak wskazano, do tych grup można zaliczyć także osoby, które były wysiedlone ze swojego miejsca zamieszkania podczas II wojny światowej, ale nie były wysiedlane w celu pracy przymusowej. Co prawda ustawa wprost mówi, że warunkiem do przyznania tego świadczenia jest fakt deportacji i także wykonywanie pracy przymusowej przez okres co najmniej 6 miesięcy, jednak linia orzecznicza sądów nieco zmodyfikowała te warunki. I tak naprawdę przesłanką przesądzającą w chwili obecnej jest fakt deportacji, nawet bez konieczności wykonywania tej pracy przymusowej, ponieważ trudno oczekiwać, by ówcześnie dzieci 2- czy 3-letnie wykonywały tę pracę przymusową. A zapadały takie wyroki, przyznające te uprawnienia osobom, które przez okres co najmniej 6 miesięcy jednak przebywały na tej deportacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderPociej">Czy mamy… Tak.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#ZbigniewWasiak">Zbigniew Wasiak, naczelnik wydziału w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AleksanderPociej">Gdyby pan mógł bliżej…</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#ZbigniewWasiak">Tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#AleksanderPociej">Bo koledzy nie słyszą.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#ZbigniewWasiak">Tytułem uzupełnienia tych informacji, które zostały przez panią przedstawione, ja tylko zwrócę uwagę na kilka aspektów.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#ZbigniewWasiak">Przede wszystkim z formalnego punktu widzenia ta petycja jest bezprzedmiotowa, ponieważ przepis nie nadaje dzieciom tego typu uprawnień. Jest to wynik linii orzeczniczej sądowej. Tak że w przepisie absolutnie ta przesłanka nie występuje.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#ZbigniewWasiak">A kwestia regulacji art. 2, który określa zakres uprawnionych, jest konsekwencją wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009 r. Ja tylko króciutko poinformuję, że w wyroku tym Trybunał wskazał, że nie ma zastrzeżeń co do samej zasady, aby świadczenia otrzymywały tylko te osoby, wobec których obowiązek pracy przymusowej podczas II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu przybierał szczególnie dotkliwą formę, tzn. był połączony z wysiedleniem, przymusową zmianą miejsca pobytu i wyrwaniem z dotychczasowego środowiska. Także wcześniejsza uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdza prawo do różnicowania uprawnień w zależności od kwestii dolegliwości tych represji.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#ZbigniewWasiak">Zwrócę też uwagę na fakt, że co najmniej od 3 lat zakres uprawnień osób przymusowo deportowanych podlega poszerzeniu. Są to już nie tylko świadczenia pieniężne, ale również prawo do specjalnej pomocy jednorazowej… Jest to nie tylko świadczenie pieniężne, ale i prawo do pomocy pieniężnej okresowej i jednorazowej. Jest to również prawo w zakresie ubezpieczeń społecznych, polegające na zaliczeniu tego okresu deportacji do okresów uzależniających prawo do świadczeń emerytalno-rentowych, czy objęcie szczególnymi uprawnieniami na gruncie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych finansowanych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#ZbigniewWasiak">Tak że z tego punktu widzenia wydaje nam się, że ten aspekt uprawnień dla tych osób jest, biorąc oczywiście pod uwagę całą dramaturgię tej sytuacji, w chwili obecnej adekwatnie uregulowany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderPociej">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AleksanderPociej">Czy jeszcze jacyś goście chcieliby zabrać głos w tej sprawie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś z państwa senatorów? Nie.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#AleksanderPociej">Na podstawie tego, co tutaj usłyszałem, postawię wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa senatorów jest za moim wnioskiem?</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#AleksanderPociej">3 głosy za na sali.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#AleksanderPociej">Nikt na sali nie jest przeciw ani się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#AleksanderPociej">Proszę doliczyć głosy koleżanek i kolegów pracujących zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#AleksanderPociej">Jednogłośnie komisja podjęła decyzję o niepodejmowaniu pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#AleksanderPociej">To była nasza ostatnia petycja w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#AleksanderPociej">Zapraszam wszystkich na godzinę 13.30. Będziemy zajmować się wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka…</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#AleksanderPociej">Nie, Panie Senatorze, w sali nr 176…</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#AleksanderPociej">Tutaj?</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#Glosyzsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#AleksanderPociej">A, to ja mam jakoś źle zapisane.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#AleksanderPociej">Dobrze. To tutaj w takim razie.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#AleksanderPociej">Zamykam posiedzenie naszej komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#AleksanderPociej">Zapraszam za półtorej godziny na następne posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 55</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>