text_structure.xml
72.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 02)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gogacz)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#StanisławGogacz">Dzień dobry państwu.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#StanisławGogacz">Otwieram posiedzenie senackiej Komisji Ustawodawczej.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#StanisławGogacz">Zaczekamy jeszcze chwilę z odczytaniem listy gości.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#StanisławGogacz">Witam państwa senatorów.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#StanisławGogacz">Przedmiotem obrad Komisji Ustawodawczej są wnioski zgłoszone na posiedzeniu Senatu dotyczące uchwały w 35. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Komisja zebrała się, żeby je rozpatrzyć. Jest 10 wniosków, mam nadzieję, że wszyscy państwo się zaopatrzyli w zestawienie. Jeżeli ktoś go nie ma, to bardzo proszę, aby wziąć. To są wnioski do żółtego druku, że tak powiem kolokwialnie, czyli do druku nr 324 S. Do tego tekstu są zgłoszone wnioski, tak że proszę to wziąć pod uwagę podczas ich rozpatrywania.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#StanisławGogacz">Poproszę o listę gości.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, witam… Nazwiska nie odczytam. …Związek Stowarzyszenia Osób Represjonowanych im. ks. Jerzego Popiełuszki, reprezentowany przez panią Teresę…</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#Gloszsali">Bogusław Gołąb.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#StanisławGogacz">Przepraszam, pan Bogusław Gołąb go reprezentuje. Pani Alina Cybula-Borowińska – tak, dobrze odczytałem – reprezentuje Stowarzyszenie Kobiet Internowanych, Więzionych, Represjonowanych w Stanie Wojennym Region Mazowsze. Pani Grażyna Olewińska reprezentuje Ogólnopolskie Stowarzyszenie Internowanych i Represjonowanych. Pan Janusz Olewiński jest przewodniczącym tego stowarzyszenia, jak rozumiem. Witam państwa bardzo serdecznie. Oczywiście witam nasze Biuro Legislacyjne i pana senatora Żaryna.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przedmiotem obrad jest, tak jak powiedziałem, rozpatrzenie wniosków zgłoszonych podczas posiedzenia plenarnego. Wnioski były uzasadniane, tak że bardzo bym prosił, żeby osoby, które zechcą zabrać głos, robiły to bardzo krótko. Jesteśmy już zorientowani, jaka była intencja wnioskodawców.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#StanisławGogacz">Proponuję, żebyśmy przystąpili do rozpatrywania poszczególnych propozycji według kolejności, jaką mamy w zestawieniu wniosków. Nad każdym wnioskiem będziemy oczywiście głosować. Nad całością nie głosujemy. Są możliwe, oczywiście, wnioski mniejszości.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#StanisławGogacz">Pierwszy wniosek został zgłoszony przez pana senatora Jana Rulewskiego. Pan senator proponuje, aby w akapicie pierwszym w zdaniu trzecim po wyrazach „wojska i milicji” dodać wyrazy „przy wsparciu Układu Warszawskiego, zwłaszcza Związku Radzieckiego”.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#StanisławGogacz">Czy ktoś chciałby zabrać głos w sprawie tej propozycji?</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, bardzo proszę o krótką wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JanŻaryn">Ja uważam, że ta poprawka jest dobra. Zamieniłbym oczywiście wyrazy „Związek Radziecki” na „Związek Sowiecki”, ponieważ ta nomenklatura jest mi bliższa ze względu na dzisiejsze widzenie tegoż państwa. Przypomnę, że przymiotnik „sowiecki” od 1947 r. był na indeksie słów ocenzurowanych w Polsce komunistycznej. To wtedy wprowadzono przymiotnik „radziecki”, odnoszący się do bardzo pięknej tradycji rad w Polsce. W Związku Sowieckim rady jednak nigdy nie zwołano, bo nie było to państwo demokratyczne. Ale jeśli chodzi o intencje, to jestem za wprowadzeniem sformułowania „przy wsparciu Układu Warszawskiego, zwłaszcza Związku Sowieckiego”, jak najbardziej, choć oczywiście można się zastanawiać, w jakim stopniu to wsparcie było tylko zastraszające, a w jakim potencjalnie realne, gdyby Jaruzelski nie wykonał rozkazu Moskwy i sam nie wprowadził stanu wojennego. Ale nie ma tutaj podejrzeń, moim zdaniem, o jakieś intencje oddalające nas od prawdy historycznej. Tak że jestem za.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#StanisławGogacz">Co do meritum to oczywiście dziękujemy za wypowiedź.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#StanisławGogacz">A jeżeli chodzi o stronę formalną, to chciałbym zapytać pana mecenasa, czy w związku z tym, że autorem wniosku jest pan senator…</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#StanisławGogacz">Czy w takiej sytuacji możemy przyjąć ten wniosek?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#MaciejTelec">Nie ma senatora wnioskodawcy, ale komisja może dokonać modyfikacji…</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#StanisławGogacz">…Modyfikacji w głosowaniu.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, kto jest za modyfikacją pierwszego wniosku, zaproponowaną przez pana senatora Żaryna?</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(14)</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#PiotrZientarski">Żeby wyraz „Radzieckiego” zamienić na „Sowieckiego”.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#StanisławGogacz">Tak.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-7.9" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-7.10" who="#StanisławGogacz">Teraz głosujemy nad wnioskiem pierwszym.</u>
<u xml:id="u-7.11" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem pierwszego wniosku?</u>
<u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(13)</u>
<u xml:id="u-7.13" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-7.14" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-7.15" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-7.16" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-7.17" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przystępujemy do wniosku drugiego. To też jest poprawka pana senatora Jana Rulewskiego.</u>
<u xml:id="u-7.18" who="#StanisławGogacz">O, witamy autora.</u>
<u xml:id="u-7.19" who="#Gloszsali">O, już jest.</u>
<u xml:id="u-7.20" who="#StanisławGogacz">Jest propozycja, aby w akapicie pierwszym w zdaniu trzecim po wyrazach „działaczy «Solidarności»” dodać wyrazy „ludzi nauki, kultury, młodzieży i studentów,”.</u>
<u xml:id="u-7.21" who="#PiotrZientarski">„Studentów” to dużo…</u>
<u xml:id="u-7.22" who="#JanRulewski">Ale z NZS.</u>
<u xml:id="u-7.23" who="#PiotrZientarski">Tak, tak.</u>
<u xml:id="u-7.24" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-7.25" who="#StanisławGogacz">Czyli jest propozycja poszerzenia zakresu podmiotowego, który myśmy tutaj również umieścili. „Ludzi nauki” – z tego co pamiętam, tego chyba nie umieściliśmy – i „kultury”.</u>
<u xml:id="u-7.26" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator wnioskodawca, autor tekstu, chciałby coś powiedzieć na ten temat?</u>
<u xml:id="u-7.27" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanŻaryn">To znaczy jeśli mam być szczery, to przyznam, że nie jestem przywiązany do tej poprawki, wydaje mi się, że jej zakres podmiotowy mieści się w tekście uchwały. Nie jest też ona sprzeczna z sensem uchwały, tak więc mam do niej stosunek ambiwalentny, można powiedzieć. Bez wątpienia sformułowania „ludzie nauki i kultury” nie ma w tekście, choć ruch „Solidarności” jako całość jest tu ujęty. Młodzież i studenci są uwzględnieni. Jeżeli więc państwo uznają, że te dwa środowiska, czyli ludzie nauki i kultury, powinny być wyartykułowane, to oczywiście wprowadzenie tego sformułowania będzie słuszne z merytorycznego punktu widzenia. Ale tak jak powiedziałem, wydaje mi się, że ono mieści się de facto w pojęciu ruchu „Solidarności”, bo traktujemy go jako 10-milionowy ruch, w którym odnaleźli się przecież nie tylko robotnicy, lecz także znaczna większość społeczeństwa, a więc również ludzie kultury i nauki. Jeśli jednak chcemy doprecyzować to sformułowanie, to należałoby wymienić tylko ludzi nauki i kultury, bo młodzież i studenci zostali wspomniani w innym kontekście i lepiej się nie powtarzać.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#StanisławGogacz">W takim razie przystępujemy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JanRulewski">Czyli…</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#JanŻaryn">Tak, tylko modyfikacja.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#Wypowiedźpozamikr">ofonem</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JanRulewski">…Może być „młodzieży i studentów”, chociaż to lokalizowanie…</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#Gloszsali">Mikrofon, Panie Senatorze.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#JanRulewski">…NZS to jest trochę… Powiedziałbym: różna młodzież…</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#JanRulewski">Ludzi kultury i sztuki, proszę państwa…</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#JanRulewski">Tak? Ograniczam wtedy swoją poprawkę.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#Wypowiedzpozamikrofonem">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#JanRulewski">…Kultury i sztuki.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#MaciejTelec">Czyli nie „ludzi nauki i kultury”, tylko…</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PiotrZientarski">„Nauki i kultury”.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#MaciejTelec">„Nauki i kultury” czy „kultury i sztuki”?</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PiotrZientarski">„Nauki i kultury”.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#MaciejTelec">„Nauki i kultury”. Skoro nikt nie zgłasza sprzeciwu, to zakładam, że komisja wyraża zgodę na taką modyfikację.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem wniosku drugiego z autopoprawką, którą autor wniosku przed chwilą przedstawił?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(14)</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#StanisławGogacz">Jednogłośnie za. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do wniosku trzeciego. To jest poprawka senatora Bogdana Klicha.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#StanisławGogacz">W akapicie pierwszym w zdaniu trzecim wyraz „zniszczyła” zastępuje się wyrazami „próbowała zniszczyć”.</u>
<u xml:id="u-12.9" who="#StanisławGogacz">Poproszę pana profesora o wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JanŻaryn">Tak, już powiedziałem, że ta poprawka jest słuszna. Z punktu widzenia współczesnego ewidentnie lepiej brzmi „próbowała zniszczyć”, choć wówczas niewątpliwie stan wojenny go zniszczył. To jest różnica kontekstu, który powinniśmy widzieć. Tak więc albo piszemy z perspektywy tamtej traumy, która dotknęła ruch „Solidarności”, albo z dzisiejszej, kiedy mamy dużo większą wiedzę i rzecz jasna wiemy, że tylko próbowano zniszczyć dorobek „Solidarności”, ale go nie zniszczono.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#StanisławGogacz">Myślę, że uzasadnienie przed chwilą przedstawione jest zrozumiałe. Tak że możemy przystąpić do głosowania, skoro nie ma innych zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem poprawki zawartej w trzecim wniosku w zestawieniu?</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(14)</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#StanisławGogacz">Nie ma głosów przeciwnych.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#StanisławGogacz">Nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#StanisławGogacz">Wniosek czwarty, poprawka senatora Piotra Zientarskiego.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#StanisławGogacz">W akapicie drugim w zdaniu pierwszym po wyrazach „działacze rozwiązanej «Solidarności»” dodaje się wyrazy „z Lechem Wałęsą na czele”.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#PiotrZientarski">Ja tylko chciałbym jedno zdanie…</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PiotrZientarski">…dodać. Mianowicie podkreślamy, i bardzo słusznie, rolę Ameryki, czyli Reagana, rolę generała, obecnie, Kuklińskiego, rolę Brzezińskiego, Jana Pawła II oczywiście. Chodzi o postawę Lecha Wałęsy, o jego rolę jako symbolu tu, ale szczególnie tam, bo przypominamy sobie przyjęcie go w Kongresie itd. Ten element jest kompatybilny. Dlatego też jako międzynarodowy, można powiedzieć, należałoby go podkreślić.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator wnioskodawca chce coś dodać?</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#JanŻaryn">Z przyczyn oczywistych jestem przeciwko tejże poprawce mimo mojej sympatii do pana senatora. To znaczy patrzymy na Lecha Wałęsę, niestety, nie tylko przez pryzmat naszej wiedzy o jego roli w latach 1980–1981 i o jego postawie po 13 grudnia. Tę uchwałę piszemy dziś i patrzymy na niego także przez pryzmat wiedzy, którą zdobyliśmy po tym okresie aż do roku 2016. A dziś wiemy, że bez wątpienia życiorys Lecha Wałęsy jest inny niż ten, który wówczas był nam bliski i znany. I dziś nie bardzo możemy podkreślać rolę Lecha Wałęsy, on sam odebrał nam taką możliwość.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#StanisławGogacz">Teraz pani senator Sztark.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#StanisławGogacz">Proszę o krótką wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#GrażynaSztark">Ja tylko króciutko chcę się odnieść do tej wypowiedzi.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#GrażynaSztark">Mówimy o 35. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Chcę przypomnieć, że ta uchwała właśnie o tym mówi. W stanie wojennym to dzięki postawie, jeszcze raz przypomnę, Wałęsy, który nie podpisał… nie poszedł na jakiekolwiek porozumienie z ówczesną władzą – mówię o stanie wojennym –mogliśmy się godnie zachowywać. On wówczas zachował się godnie i o tym chciałabym przypomnieć, a treść uchwały jest właśnie o tym. Nie o tym, co jest dzisiaj. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Rulewski chce zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#StanisławGogacz">Proszę o krótką wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#JanRulewski">Można by powiedzieć, że przed stanem wojennym Kukliński był członkiem partii. Dlaczego więc go potem honorujemy? Tu możemy odwrócić sytuację. Wałęsa wtedy był dobry, ale skreślamy go, bo teraz jest zły. To jest zła logika. Przede wszystkim, tak jak tu piszemy, bądźmy dziś zjednoczeni wokół oceny historii, a nie tego, co jest dzisiaj czy było wczoraj, dobrze? Poza tym np. „Solidarności” Rolników Indywidualnych, z całym szacunkiem, w moim województwie ja nie dostrzegam.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#StanisławGogacz">Teraz pan senator Misiołek.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#StanisławGogacz">Proszę o krótką wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#AndrzejMisiołek">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#AndrzejMisiołek">Tego, że Lech Wałęsa był przywódcą „Solidarności”, choćbyśmy nie wiem jak chcieli, nie wygumkujemy w tej uchwale, bo nim był. Wtedy był przywódcą i – tak jak powiedziała pani senator Sztark – swoją postawą dawał wszystkim, którzy walczyli o wolność, dobry przykład. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#StanisławGogacz">Pan senator…</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#ZbigniewCichoń">Senator Zbigniew Cichoń: …Czerwiński.</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#StanisławGogacz">Nie, najpierw pan senator…</u>
<u xml:id="u-24.4" who="#Gloszsali">…Potoczny.</u>
<u xml:id="u-24.5" who="#StanisławGogacz">Przepraszam. Potoczny. Dobrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#MichałPotoczny">Ja chciałbym tylko przypomnieć, że poprawka zawarta w trzecim wniosku, polegająca na wprowadzeniu słów „próbowała zniszczyć”, została sformułowana z dzisiejszej perspektywy, jak wspomniał profesor Żaryn, a więc i w odniesieniu do wniosku czwartego powinniśmy się trzymać tej metodologii. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#StanisławGogacz">Ale próba była bardzo mocna.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PiotrZientarski">Tak, oczywiście.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#StanisławGogacz">Proszę o krótką wypowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#JerzyCzerwiński">Otóż rozumiem, że w tym zdaniu mówi się przede wszystkim o zamordowanych w niewyjaśnionych okolicznościach. Proszę przeczytać, o co chodzi w zdaniu. Wyglądałoby na to, że Lech Wałęsa został zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach. Proszę przeczytać dokładnie to zdanie. Przecież to byłoby bez sensu.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#StanisławGogacz">Gdzie to jest? Gdzie to by było wstawione?</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#ZbigniewCichoń">To ja nie wiem…</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#StanisławGogacz">Chodzi o zdanie w akapicie drugim. W zdaniu pierwszym po wyrazach „działacze rozwiązanej «Solidarności»”…</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#JerzyCzerwiński">Może ja przeczytam, jak to by brzmiało, będzie prościej. „W wyniku bezkarności aparatu bezpieczeństwa, wspieranego przez prokuratury i część środowiska sędziowskiego, a także ówczesną propagandę, w latach 1981–1989 zostało zamordowanych w niewyjaśnionych do końca okolicznościach co najmniej kilkadziesiąt osób, w tym kapłani, młodzież szkolna, studenci, rolnicy, robotnicy, uczestnicy antyreżimowych manifestacji, działacze rozwiązanej S«olidarności» z Lechem Wałęsą na czele i «Solidarnością» Rolników Indywidualnych.” Czytajcie państwo.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#ZbigniewCichoń">Kolega logikę wykazał.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#StanisławGogacz">Panie Mecenasie, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#MaciejTelec">Przepraszam bardzo, bo to jest pomyłka pisarska. Panu senatorowi Zientarskiemu chodziło niewątpliwie o to, żeby taka poprawka się znalazła w akapicie pierwszym w zdaniu trzecim.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#PiotrZientarski">No właśnie.</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#MaciejTelec">„Decyzją o wyprowadzeniu wojska i milicji na ulice miast, internowaniu i aresztowaniu działaczy «Solidarności»”… i tutaj…</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#MaciejTelec">(Senator Piotr Zientarski: …Trzeba by dodać „z Lechem Wałęsą”…</u>
<u xml:id="u-31.4" who="#MaciejTelec">…„Z Lechem Wałęsą na czele”.</u>
<u xml:id="u-31.5" who="#PiotrZientarski">Tak jest. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-31.6" who="#MaciejTelec">To jest pomyłka. To ja przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze, czyli jesteśmy zorientowani, o co chodzi, wiemy także, gdzie ta poprawka i w jakim kształcie miałaby się znaleźć. Dziękujemy panu senatorowi Czerwińskiemu za czujność.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, myślę, że powinniśmy przystąpić do głosowania. Jesteśmy zorientowani co do istoty wniosku.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku pana senatora Zientarskiego, z uzupełnieniem pana mecenasa, który wskazał, gdzie ten zapis powinien się znaleźć? Kto jest za przyjęciem wniosku czwartego?</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(5)</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#komentarz">(7)</u>
<u xml:id="u-32.6" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-32.7" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-32.8" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przystępujemy…</u>
<u xml:id="u-32.9" who="#GrażynaSztark">Wniosek mniejszości.</u>
<u xml:id="u-32.10" who="#PiotrZientarski">Wniosek mniejszości.</u>
<u xml:id="u-32.11" who="#StanisławGogacz">Pani senator Sztark razem z panem senatorem Zientarskim zgłaszają wniosek mniejszości. Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#JanRulewski">Ja uważam, Panie Marszałku, że w tym momencie należałoby zrobić małą przerwę…</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#Gloszsali">Panie Przewodniczący…</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#JanRulewski">Panie Przewodniczący i Panie Marszałku też.</u>
<u xml:id="u-33.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-33.4" who="#JanRulewski">…Zrobić przerwę, dlatego że wniosek mniejszości w tej sprawie otwiera olbrzymią dyskusję. Być może nawet głosowanie…</u>
<u xml:id="u-33.5" who="#JanRulewski">Bądźmy dziś zjednoczeni. I dlatego, Panie Marszałku, ja bym proponował powtórzenie dyskusji, powtórzenie głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przystępujemy do…</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, przystępujemy do wniosku piątego.</u>
<u xml:id="u-34.3" who="#StanisławGogacz">Wszystkie wymogi formalne zostały zachowane, tak że to, co pan powiedział, to jest pana stanowisko w tej sprawie. Wynik głosowania jest jednoznaczny.</u>
<u xml:id="u-34.4" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do wniosku piątego, pana senatora Bogdana Klicha.</u>
<u xml:id="u-34.5" who="#StanisławGogacz">W akapicie drugim dodaje się zdania czwarte i piąte.</u>
<u xml:id="u-34.6" who="#StanisławGogacz">A ile zdań jest w tym akapicie?</u>
<u xml:id="u-34.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-34.8" who="#StanisławGogacz">Czyli to mają być dodatkowe zdania, tak? Dodatkowe zdania w brzmieniu: „Wielu robotników, intelektualistów, studentów i rolników z determinacją przystąpiło jednak do tworzenia struktur podziemnych. To dzięki ich odwadze i wysiłkowi Polska po latach odzyskała niepodległość i wprowadziła zasady demokracji parlamentarnej”.</u>
<u xml:id="u-34.9" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator wnioskodawca zechce się do tego ustosunkować?</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#JanŻaryn">Znowu muszę powiedzieć, że mam ambiwalentny stosunek do poprawki. W sensie merytorycznym oczywiście to, co tu zaproponowano, jest to prawda, ale jeżeli zaczniemy rozszerzać podmiotowość opisu w tejże uchwale, to uważam, że trzeba będzie wprowadzić akapit o wyjątkowej roli Kościoła katolickiego. Miejscem, w którym „Solidarność” się schroniła jako ruch społeczny, w gruncie rzeczy nie było przede wszystkim podziemie. Mówię: przede wszystkim, co nie znaczy, że nie było i podziemie. Tak więc jeżeli mamy dalej żłobić, to proponowałbym, żebyśmy dali sobie czas na kolejne poprawki merytoryczne, bo rozszerzamy totalnie podmiotowość.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#JanŻaryn">Tak, i „Solidarności”, i Kościoła katolickiego. Jest to ujęte w takiej formule zawężającej. Uważam, że jej rozszerzanie jest zbędne wobec braku innych odniesień, jak do Kościoła katolickiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#StanisławGogacz">Myślę, że powinniśmy przystąpić do głosowania. Ta dyskusja już toczyła się wcześniej, na sali plenarnej. Wydaje mi się też, że wypowiedzi pana senatora, profesora Żaryna są jasne.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PiotrZientarski">Chciałbym jeszcze jedno zdanie dodać, jeśli można.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PiotrZientarski">Panie Senatorze Wnioskodawco, była o tym mowa w dyskusji. I pokazaliśmy, że było usiłowanie zdławienia „Solidarności”, że była emigracja wewnętrzna. Teraz chcemy pokazać, że oprócz emigracji wewnętrznej były podejmowane aktywne działania, czyli tworzone struktury podziemne. Tego tu nie ma, a powinno być, w moim przekonaniu. Może troszeczkę węziej… Chodzi o podkreślenie tworzenia struktur podziemnych. Może ta druga… Proszę rozważyć ewentualną modyfikację tego sformułowania. Jestem upoważniony przez wnioskodawcę do popierania tej poprawki.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#StanisławGogacz">Proszę, Panie Senatorze.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#JanŻaryn">Nie wiem tylko, w jakim stopniu jest to w tej chwili możliwe.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#JanŻaryn">Sekundę.</u>
<u xml:id="u-39.3" who="#JanŻaryn">To zdanie brzmi: „Efektem tych wielostronnych zmagań – to jest trzeci akapit od końca, dwa ostatnie zdania – w których najistotniejszą rolę odegrali Polacy skupieni wokół ideałów «Solidarności» i Kościoła katolickiego…”. Można by napisać na przykład: „wokół ideałów podziemnej «Solidarności» i Kościoła katolickiego”. I mamy problem z głowy. Gdyby była taka poprawka, wpisująca się, że tak powiem, w intencje, to jak najbardziej byłaby ona sensowna. Prosiłbym właśnie o nierozbijanie…</u>
<u xml:id="u-39.4" who="#Wypowiedzpozamikrofonem">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
<u xml:id="u-39.5" who="#JanŻaryn">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-39.6" who="#JanRulewski">To Moczulski się obrazi.</u>
<u xml:id="u-39.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
<u xml:id="u-39.8" who="#JanŻaryn">Trudno.</u>
<u xml:id="u-39.9" who="#StanisławGogacz">Ale proszę o…</u>
<u xml:id="u-39.10" who="#JanŻaryn">Tylko jest pytanie, czy możemy to uznać za autopoprawkę komisji.</u>
<u xml:id="u-39.11" who="#PiotrZientarski">Komisja musi wyrazić zgodę.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#StanisławGogacz">Proszę po prostu przedstawić propozycję redakcyjną, powiedzieć, jak to by brzmiało.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#PiotrZientarski">Normalnie, tak jak przedstawił przed chwilą senator Żaryn.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#GrażynaSztark">Nie można, przecież nie ma tutaj senatora Klicha.</u>
<u xml:id="u-40.3" who="#PiotrZientarski">Nie, nie, można, bo upoważnił mnie, żebym poparł…</u>
<u xml:id="u-40.4" who="#JanRulewski">Upoważnił.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PiotrZientarski">Panie Przewodniczący, komisja może przegłosować i o to wnoszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#StanisławGogacz">Proszę o odczytanie wniosku piątego. Ja nie wiem…</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PiotrZientarski">Chodzi o zmianę na stronie 2. „Efektem tych wielostronnych zmagań, w których najistotniejszą rolę odegrali Polacy skupieni wokół ideałów podziemnej «Solidarności» i Kościoła katolickiego…”. Dodajemy słowa „podziemnej «Solidarności»”.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#JanŻaryn">Ja jestem za.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#StanisławGogacz">Panie Mecenasie, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#MaciejTelec">To ja tylko podsumuję.</u>
<u xml:id="u-45.1" who="#MaciejTelec">Rozumiem, że pan senator Zientarski, upoważniony przez wnioskodawcę, zaproponował taką zmianę, a komisja wyraża na nią zgodę.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#StanisławGogacz">Tylko czy fakt, że pan się jedynie wypowiedział, że został upoważniony, wystarcza, czy powinniśmy to przegłosować?</u>
<u xml:id="u-46.1" who="#PiotrZientarski">Przegłosujmy.</u>
<u xml:id="u-46.2" who="#StanisławGogacz">Chyba powinniśmy to przegłosować.</u>
<u xml:id="u-46.3" who="#MaciejTelec">Tak jest. Może odczytam te poprawki…</u>
<u xml:id="u-46.4" who="#StanisławGogacz">Jeszcze senator Misiołek chciałby coś powiedzieć.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#AndrzejMisiołek">Ja chciałbym zwrócić uwagę na to, że ta poprawka jest zawężająca. W tamtych czasach byłem studentem, jednym z twórców NZS. Podziemna działalność studencka była równie duża jak…</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#GrażynaSztark">Wcześniej jest o tym mowa.</u>
<u xml:id="u-47.3" who="#PiotrZientarski">NZS został wcześniej wymieniony.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#StanisławGogacz">Jest wymieniony.</u>
<u xml:id="u-48.1" who="#PiotrZientarski">Jest wymieniony.</u>
<u xml:id="u-48.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator Leszek Piechota o to zadbał jako działacz NZS.</u>
<u xml:id="u-48.3" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, proszę o odczytanie wniosku piątego.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#MaciejTelec">Zmodyfikowana poprawka zawarta w piątym wniosku brzmiałaby w ten sposób: w akapicie trzecim wyrazy „ideałów «Solidarności»” zastępuje się wyrazami „ideałów podziemnej «Solidarności»”.</u>
<u xml:id="u-49.1" who="#JanRulewski">„Podziemnej «Solidarności»”… „Walki podziemnej «Solidarności»”.</u>
<u xml:id="u-49.2" who="#JanŻaryn">„Walki podziemnej”…</u>
<u xml:id="u-49.3" who="#Glosyzsali">„Walki”.</u>
<u xml:id="u-49.4" who="#StanisławGogacz">„Walki podziemnej”…</u>
<u xml:id="u-49.5" who="#PiotrZientarski">„Walki podziemnej «Solidarności»”.</u>
<u xml:id="u-49.6" who="#MaciejTelec">Czyli wyrazy „ideałów «Solidarności»” zastępuje się wyrazami „ideałów i walki podziemnej «Solidarności»”.</u>
<u xml:id="u-49.7" who="#PiotrZientarski">Tak jest.</u>
<u xml:id="u-49.8" who="#GrażynaSztark">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przegłosujmy tę autopoprawkę. Nie trzeba jej odczytywać jeszcze raz?</u>
<u xml:id="u-50.1" who="#JanŻaryn">„Oraz Kościoła katolickiego”.</u>
<u xml:id="u-50.2" who="#MaciejTelec">„Oraz”… Tak jest.</u>
<u xml:id="u-50.3" who="#PiotrZientarski">Oczywiście.</u>
<u xml:id="u-50.4" who="#StanisławGogacz">Tak może być, Panie Senatorze?</u>
<u xml:id="u-50.5" who="#JanŻaryn">Tak.</u>
<u xml:id="u-50.6" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-50.7" who="#StanisławGogacz">Najpierw przegłosujemy modyfikację tego wniosku w formule odczytanej przed chwilą przez pana mecenasa.</u>
<u xml:id="u-50.8" who="#StanisławGogacz">Kto jest za modyfikacją?</u>
<u xml:id="u-50.9" who="#komentarz">(11)</u>
<u xml:id="u-50.10" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-50.11" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-50.12" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-50.13" who="#komentarz">(2)</u>
<u xml:id="u-50.14" who="#StanisławGogacz">Teraz przystępujemy do przegłosowania wniosku z poprawką, którą przyjęliśmy, z tą modyfikacją.</u>
<u xml:id="u-50.15" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
<u xml:id="u-50.16" who="#komentarz">(12)</u>
<u xml:id="u-50.17" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-50.18" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-50.19" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-50.20" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-50.21" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa przystępujemy do wniosku szóstego. To jest wniosek, siedzącego obok mnie, wiceprzewodniczącego Cichonia.</u>
<u xml:id="u-50.22" who="#StanisławGogacz">W akapicie drugim dodaje się zdania czwarte i piąte w brzmieniu: „Swoją cenę za obronę społeczeństwa przed łamaniem podstawowych praw człowieka, w tym wolności związkowej, zapłacili adwokaci. Były to aresztowania, zawieszenia w prawie wykonywania zawodu, tendencyjne kontrole skarbowe, inwigilacja, wyłączanie telefonów w zespołach adwokackich etc.”.</u>
<u xml:id="u-50.23" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Żaryn zechce się do tego ustosunkować?</u>
<u xml:id="u-50.24" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#JanŻaryn">To znaczy przede wszystkim bardzo proszę autora poprawki o jej zmodyfikowanie, bo wydaje mi się, że w takiej wersji ona nie powinna się znaleźć w uchwale. Bez wątpienia adwokatura odgrywała wyjątkową rolę w czasie stanu wojennego aż do 1989 r. Tak więc jestem za tym, żeby wprowadzić tu sformułowanie o adwokaturze. Proponuję w zasadzie prosty zabieg, to znaczy żeby przed zdaniem „w trudnym dla polskiego narodu czasie nie zawiedli nas prawdziwi przyjaciele” albo po tym zdaniu, uznając, że pojęcie przyjaciela jest dużo szersze, wprowadzić tylko pierwsze zdanie poprawki, czyli „Swoją cenę za obronę społeczeństwa przed łamaniem podstawowych praw człowieka, w tym wolności związkowej, zapłacili adwokaci”. Kropka. Bez dalszego ciągu.</u>
<u xml:id="u-51.1" who="#PiotrZientarski">Tak, tak.</u>
<u xml:id="u-51.2" who="#JanŻaryn">Ale oczywiście to jest pytanie do…</u>
<u xml:id="u-51.3" who="#PiotrZientarski">To już wystarczy.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewCichoń">Oczywiście przychylam się do propozycji pana profesora Żaryna. Może być poprawka w skróconej formie, tak jak pan zaproponował.</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#StanisławGogacz">Na posiedzeniu komisji dyskutowaliśmy właśnie nad kwestią środowiska sędziowskiego i dodaliśmy jeszcze takie określenie, że niektóre środowiska…</u>
<u xml:id="u-53.1" who="#Glosyzsali">Część.</u>
<u xml:id="u-53.2" who="#StanisławGogacz">…część środowisk… Czy możemy tak in corpore wypowiedzieć się, że po prostu adwokaci…</u>
<u xml:id="u-53.3" who="#Glosyzsali">Tak.</u>
<u xml:id="u-53.4" who="#PiotrZientarski">Ci, którzy bronili, a nie wszyscy bronili.</u>
<u xml:id="u-53.5" who="#JanRulewski">Czyli część.</u>
<u xml:id="u-53.6" who="#StanisławGogacz">To będzie już ograniczenie. Dobrze.</u>
<u xml:id="u-53.7" who="#Gloszsali">Oczywiście.</u>
<u xml:id="u-53.8" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, w takim razie wniosek szósty z autopoprawką, na którą zgodził się autor, otrzymuje brzmienie: „w akapicie drugim dodaje się zdanie czwarte w brzmieniu: «Swoją cenę za obronę społeczeństwa przed łamaniem podstawowych praw człowieka, w tym wolności związkowej, zapłacili adwokaci»”.</u>
<u xml:id="u-53.9" who="#JanŻaryn">Nie, nie… Przepraszam… Można?</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#StanisławGogacz">Tak. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#JanŻaryn">Proponuję, żeby to zdanie umieścić po pierwszym zdaniu akapitu trzeciego. Konwencja jest taka, że jednak opowiadamy o…</u>
<u xml:id="u-55.1" who="#PiotrZientarski">…przyjaciołach.</u>
<u xml:id="u-55.2" who="#JanŻaryn">…przyjaciołach. Ale oczywiście jeżeli państwo znajdą lepsze miejsce, to nie będzie problemu.</u>
<u xml:id="u-55.3" who="#StanisławGogacz">Proszę odczytać całość.</u>
<u xml:id="u-55.4" who="#JanŻaryn">„W tym trudnym dla polskiego narodu czasie nie zawiedli nasi prawdziwi przyjaciele”. I jako pierwszych przyjaciół uznajemy adwokatów.</u>
<u xml:id="u-55.5" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-55.6" who="#JanŻaryn">A potem Jana Pawła II. Tak więc chyba adwokaci będą usatysfakcjonowani.</u>
<u xml:id="u-55.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#StanisławGogacz">Zdanie pierwsze w akapicie trzecim będzie wzbogacone o taki dodatek, o zdanie drugie.</u>
<u xml:id="u-56.1" who="#MaciejTelec">W akapicie trzecim…</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#JerzyCzerwiński">Jeśli można… Przepraszam, jeszcze nie ma głosowania.</u>
<u xml:id="u-57.1" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
<u xml:id="u-57.2" who="#JerzyCzerwiński">Proszę się jeszcze nad tym zastanowić, bo rozbijamy pewien ciąg logiczny. W akapicie trzecim mówi się, przynajmniej na początku, o przyjaciołach, ale z zewnątrz…</u>
<u xml:id="u-57.3" who="#PiotrZientarski">Racja.</u>
<u xml:id="u-57.4" who="#JerzyCzerwiński">To są wybitne postacie. Dołożenie tutaj tego zdania rozbija myśl, niestety. Jeśli już mamy to zdanie wprowadzić… Ono bardziej by pasowało jako przedostatnie zdanie w akapicie drugim. Może nie będę cytował całości, tylko ten fragment: „Tysiące osób były represjonowane, pozbawione pracy, nękane przez SB i zmuszane do współpracy. Swoją cenę za obronę społeczeństwa przed łamaniem podstawowych praw człowieka, w tym wolności związkowej, zapłacili adwokaci. Ponad milion Polaków”… To się mieści w logicznym…</u>
<u xml:id="u-57.5" who="#JanŻaryn">Lepszy kontekst.</u>
<u xml:id="u-57.6" who="#PiotrZientarski">Tak, tak, zdecydowanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, słyszę, że autor tego wniosku zgadza się, żeby w drugim akapicie przedostatnie zdanie tak zabrzmiało. Prawda?</u>
<u xml:id="u-58.1" who="#ZbigniewCichoń">Tak jest.</u>
<u xml:id="u-58.2" who="#PiotrZientarski">Tak jest.</u>
<u xml:id="u-58.3" who="#StanisławGogacz">Czyli jesteśmy co do tego zgodni, nie musimy głosować. Autor się zgodził.</u>
<u xml:id="u-58.4" who="#StanisławGogacz">Tak że dziękujemy, Panie Senatorze, za tę uwagę.</u>
<u xml:id="u-58.5" who="#Gloszsali">Całość.</u>
<u xml:id="u-58.6" who="#StanisławGogacz">Głosujmy nad wnioskiem szóstym.</u>
<u xml:id="u-58.7" who="#Gloszsali">Zmodyfikowanym.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#MaciejTelec">Chciałbym się upewnić. Czyli to zdanie byłoby umieszczone w akapicie drugim…</u>
<u xml:id="u-59.1" who="#StanisławGogacz">Przedostatnie zdanie.</u>
<u xml:id="u-59.2" who="#PiotrZientarski">Po słowie „współpracy”.</u>
<u xml:id="u-59.3" who="#MaciejTelec">Po zdaniu drugim dodaje się zdanie trzecie. To będzie zdanie trzecie. Dobrze, rozumiem. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#StanisławGogacz">Przedostatnie zdanie w akapicie drugim. Dobrze.</u>
<u xml:id="u-60.1" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem wniosku szóstego z autopoprawką, która została przedstawiona?</u>
<u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(14)</u>
<u xml:id="u-60.3" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-60.4" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-60.5" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-60.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-60.7" who="#StanisławGogacz">Wniosek szósty, senatora Kazimierza Wiatra.</u>
<u xml:id="u-60.8" who="#StanisławGogacz">W akapicie…</u>
<u xml:id="u-60.9" who="#PiotrZientarski">Siódmy.</u>
<u xml:id="u-60.10" who="#StanisławGogacz">Siódmy, przepraszam. W akapicie trzecim w zdaniu drugim wyrazy „Ojciec Święty Jan Paweł II, którego kolejne pielgrzymki” zastępuje się wyrazami „Pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II”.</u>
<u xml:id="u-60.11" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze?</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#JanŻaryn">Tak, jestem jak najbardziej za tą poprawką. Dzięki niej zdanie jest lepsze, brzmi lepiej po polsku i jest to oczywiste.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy w takim razie do głosowania.</u>
<u xml:id="u-62.1" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(14)</u>
<u xml:id="u-62.3" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-62.5" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-62.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-62.7" who="#StanisławGogacz">Wniosek ósmy. Jest tu poprawka senatora, profesora Żaryna.</u>
<u xml:id="u-62.8" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę o jej przedstawienie.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#JanŻaryn">Proszę o dodanie zdania: „Jesteśmy wdzięczni generałowi Ryszardowi Kuklińskiemu za poinformowanie, z narażeniem życia swojego i najbliższych, wywiadu amerykańskiego o przygotowaniach do stanu wojennego”.</u>
<u xml:id="u-63.1" who="#JanŻaryn">Jest to próba, oczywiście, wprowadzenia nazwiska. Od razu powiem, żeby była jasność, że jestem także zwolennikiem poprawki zawartej w dziewiątym wniosku, czyli wprowadzenia kolejnych nazwisk. Wydaje mi się, że byłaby to taka koncyliacyjna sekwencja tych postaci. Możemy nawet głosować łącznie, jeśli państwo sobie życzą, ponieważ uważam, że tutaj możemy zawrzeć autentyczny kompromis… Nawet nie kompromis, tylko osiągnąć pewną koncyliacyjność.</u>
<u xml:id="u-63.2" who="#Gloszsali">Konsensus.</u>
<u xml:id="u-63.3" who="#JanŻaryn">I konsensus.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#StanisławGogacz">Czyli przed zdaniem zaczynającym się od słów „Efektem tych wielostronnych”… To byłoby w trzecim akapicie po drugim zdaniu. …Dodaje się zdanie trzecie, czyli…</u>
<u xml:id="u-64.1" who="#JanŻaryn">Tak, przed wyrazem „efektem”.</u>
<u xml:id="u-64.2" who="#StanisławGogacz">Tak. Jeżeli nie ma…</u>
<u xml:id="u-64.3" who="#JanRulewski">Jest.</u>
<u xml:id="u-64.4" who="#StanisławGogacz">Pan senator Rulewski.</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#JanRulewski">To chyba nie jest poprawnie po polsku: z „narażeniem życia swojego”. Wiadomo, że skoro z narażeniem życia, to swojego. Te słowa „z narażeniem życia”…</u>
<u xml:id="u-65.1" who="#JanŻaryn">…„swojego i najbliższych”.</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
<u xml:id="u-66.1" who="#JanRulewski">Ale ja nie skończyłem.</u>
<u xml:id="u-66.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#JanRulewski">Nie skończyłem, przepraszam.</u>
<u xml:id="u-67.1" who="#JanRulewski">Otóż niefortunnie brzmi sformułowanie, że zasługą jest przekazanie wywiadowi. To oznacza, że walka była między wywiadami, tak można przyjąć, czy też była walka wywiadów. Gdyby to było inaczej sformułowane, to bym się zgodził. Oddawanie sprawy wywiadom, które wiadomo, jaką grę prowadzą, niekoniecznie patriotyczną… Można by to zamienić ewentualnie… Jeśli już trzeba, to skoro skreśliliśmy Wałęsę, a honorujemy człowieka jednak z establishmentu partyjnego, który później zmienił zdanie, a zatem też stał się donosicielem, tylko kogoś innego, skoro już ma być ten Kukliński, to – powtarzam – napiszmy o patriotycznej postawie, bo on sugerował, że sprzedając się innym, robi to z pobudek patriotycznych.</u>
<u xml:id="u-67.2" who="#StanisławGogacz">Czyli, żeby…</u>
<u xml:id="u-67.3" who="#JanRulewski">…skreślić słowa o informowaniu wywiadu.</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#StanisławGogacz">A co zamiast tego?</u>
<u xml:id="u-68.1" who="#JanRulewski">Lepiej, żeby tego nie było.</u>
<u xml:id="u-68.2" who="#PiotrZientarski">Za patriotyczną postawę, tak?</u>
<u xml:id="u-68.3" who="#JanRulewski">Za patriotyczną postawę.</u>
<u xml:id="u-68.4" who="#GrażynaSztark">Racja, akurat jeżeli chodzi o wywiad.</u>
<u xml:id="u-68.5" who="#JanŻaryn">Mnie się to bardziej podoba.</u>
<u xml:id="u-68.6" who="#PiotrZientarski">A może nie „wywiadu”, tylko „informowanie”.</u>
<u xml:id="u-68.7" who="#ZbigniewCichoń">„Stanów Zjednoczonych”.</u>
<u xml:id="u-68.8" who="#GrażynaSztark">„Stanów Zjednoczonych”.</u>
<u xml:id="u-68.9" who="#JanRulewski">Albo tak.</u>
<u xml:id="u-68.10" who="#PiotrZientarski">Tak.</u>
<u xml:id="u-68.11" who="#StanisławGogacz">Stanów Zjednoczonych, czyli USA, tak.</u>
<u xml:id="u-68.12" who="#PiotrZientarski">Tak.</u>
<u xml:id="u-68.13" who="#JanŻaryn">Zamiast wyrazów „wywiadu amerykańskiego”.</u>
<u xml:id="u-68.14" who="#PiotrZientarski">Tak.</u>
<u xml:id="u-68.15" who="#JanŻaryn">Co do tego zgoda, natomiast…</u>
<u xml:id="u-68.16" who="#StanisławGogacz">„O przygotowaniach do stanu wojennego”.</u>
<u xml:id="u-68.17" who="#Gloszsali">Tak.</u>
<u xml:id="u-68.18" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Jest autopoprawka senatora Żaryna, wprowadzona na wniosek pana senatora, polegająca na…</u>
<u xml:id="u-68.19" who="#ZbigniewCichoń">Jeszcze pan Czerwiński.</u>
<u xml:id="u-68.20" who="#StanisławGogacz">Tak, widzę, zaraz oddam panu głos.</u>
<u xml:id="u-68.21" who="#StanisławGogacz">…Skreśleniu wyrazu „wywiadu” i wpisania w to miejsce wyrazu „amerykańskiego”…</u>
<u xml:id="u-68.22" who="#StanisławGogacz">(Senator Piotr Zientarski: Nie, „Stanów Zjednoczonych”.</u>
<u xml:id="u-68.23" who="#StanisławGogacz">(Senator Jan Żaryn: Nie, „Stanów Zjednoczonych”.</u>
<u xml:id="u-68.24" who="#StanisławGogacz">Tak, tak, „Stanów Zjednoczonych”, oczywiście, że tak.</u>
<u xml:id="u-68.25" who="#StanisławGogacz">(Senator Jan Żaryn: Zamiast wyrazów „wywiadu amerykańskiego” wyrazy „Stanów Zjednoczonych”).</u>
<u xml:id="u-68.26" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#JerzyCzerwiński">Drobna rzecz. Trzy zdania będą się zaczynały od wyrazów „jesteśmy wdzięczni”. Pytanie, czy tak ma być rzeczywiście. Jeśli wprowadzamy to zdanie zaczynające się od wyrazów „jesteśmy wdzięczni”, to musimy pamiętać, że następne zaczyna się od słów „jesteśmy także wdzięczni wszystkim narodom”. Może na przykład napiszmy „wyrażamy wdzięczność”, żeby stylistycznie to ładnie brzmiało, a potem będzie „jesteśmy wdzięczni”.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Czyli tak będzie: „Wyrażamy wdzięczność generałowi Ryszardowi Kuklińskiemu…”</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#JerzyCzerwiński">Nie. Jeszcze raz powiem. Tam, gdzie mowa o Kuklińskim, będzie „jesteśmy wdzięczni”, potem zaś „wyrażamy wdzięczność wszystkim narodom świata i Polonii”, a potem „jesteśmy wdzięczni”. Przynajmniej rozbijemy trochę te trzy powtórzenia…</u>
<u xml:id="u-71.1" who="#PiotrZientarski">To jest tylko stylistyczna…</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#StanisławGogacz">Proszę, niech pan to odczyta.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#MaciejTelec">Takiej poprawki nie było. Pan senator Żaryn dodaje tutaj…</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#JanŻaryn">Tak, tak. Ale jeżeli to ma poprawić tekst, a nie wpływa na meritum, to ja się zgadzam. Tak więc nie ma problemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#StanisławGogacz">Niech pan odczyta całość, żebyśmy wiedzieli jak to będzie brzmiało.</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#JanŻaryn">Rozumiem, że tak będzie to brzmiało: „Wyrażamy wdzięczność generałowi Ryszardowi Kuklińskiemu za poinformowanie, z narażeniem życia swojego i najbliższych, Stanów Zjednoczonych o przygotowaniach do stanu wojennego”.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#StanisławGogacz">To się mieści w formule autopoprawki.</u>
<u xml:id="u-77.1" who="#PiotrZientarski">Tak, bo tak jest.</u>
<u xml:id="u-77.2" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, myślę, że wszyscy…</u>
<u xml:id="u-77.3" who="#StanisławGogacz">Pan również się zgadza.</u>
<u xml:id="u-77.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem wniosku siódmego…</u>
<u xml:id="u-77.5" who="#Glosyzsali">Ósmego.</u>
<u xml:id="u-77.6" who="#StanisławGogacz">Przepraszam, ósmego z autopoprawką przed chwilą przedstawioną?</u>
<u xml:id="u-77.7" who="#komentarz">(12)</u>
<u xml:id="u-77.8" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-77.9" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-77.10" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-77.11" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-77.12" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do wniosku dziewiątego, senatora Zientarskiego.</u>
<u xml:id="u-77.13" who="#StanisławGogacz">W akapicie trzecim w zdaniu trzecim na końcu dodaje się wyrazy: „w szczególności Zbigniewowi Brzezińskiemu i Janowi Nowakowi Jeziorańskiemu”.</u>
<u xml:id="u-77.14" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę. Pan się do tego odniesie?</u>
<u xml:id="u-77.15" who="#PiotrZientarski">Już się wypowiadali.</u>
<u xml:id="u-77.16" who="#StanisławGogacz">Już się państwo wypowiadali.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#JanŻaryn">Tak. Ja już się wypowiedziałem. Jak najbardziej te dwa nazwiska zasługują na pozytywne wspomnienie.</u>
</div>
<div xml:id="div-79">
<u xml:id="u-79.0" who="#StanisławGogacz">Widzicie państwo, że kiedy się enumeratywnie wymienia osoby, to zawsze jest niebezpieczeństwo, że kogoś pominiemy. Czy teraz nie przychodzi państwu na myśl jakaś pominięta osoba? Chodzi o to, żeby nie przypomnieć sobie o niej już po głosowaniu.</u>
<u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-79.2" who="#StanisławGogacz">Dobrze. W takim razie przystępujemy do głosowania nad…</u>
</div>
<div xml:id="div-80">
<u xml:id="u-80.0" who="#PiotrZientarski">Dodam, że jak słusznie zauważył pan senator Czerwiński, mówimy tu o ludziach z zagranicy.</u>
<u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-80.2" who="#PiotrZientarski">Tak jest. Tu mówimy o ludziach z zagranicy.</u>
<u xml:id="u-80.3" who="#PiotrZientarski">O ambasadorach Polski za granicą, o Polonii.</u>
</div>
<div xml:id="div-81">
<u xml:id="u-81.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-81.1" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem dziewiątym.</u>
<u xml:id="u-81.2" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
<u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(11)</u>
<u xml:id="u-81.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-81.5" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-81.6" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-81.7" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-81.8" who="#StanisławGogacz">Wniosek dziesiąty, senatora Jana Rulewskiego.</u>
<u xml:id="u-81.9" who="#StanisławGogacz">W akapicie trzecim w zdaniu czwartym po wyrazach „przywódcom ówczesnego świata” dodaje się wyrazy „parlamentom demokratycznych państw, zwykłym ludziom”.</u>
<u xml:id="u-81.10" who="#StanisławGogacz">Pan senator Żaryn.</u>
</div>
<div xml:id="div-82">
<u xml:id="u-82.0" who="#JanŻaryn">Tak. Uważam, że ta poprawka też może być. Ona wzbogaca pewną stylistykę tejże uchwały, szczególnie w aspekcie zwykłych ludzi. Parlamenty rzeczywiście wypowiadały się pozytywnie o Polakach w tym czasie. Tak więc jest to zgodne z prawdą historyczną.</u>
</div>
<div xml:id="div-83">
<u xml:id="u-83.0" who="#StanisławGogacz">Pan senator, wiceprzewodniczący Pociej.</u>
</div>
<div xml:id="div-84">
<u xml:id="u-84.0" who="#AleksanderPociej">Ja tylko chciałbym wzmocnić to, co tu jest napisane. Skoro mówimy o anonimowych, zwykłych ludziach, to przypominam, że bardzo wielu z nich po prostu wsiadało w samochody i wiozło dary. To o takich ludziach mówimy. O tych, których w żaden sposób nie możemy, nawet grupowo, wyłapać, a na Zachodzie, przynajmniej Europy, było ich rzeczywiście bardzo dużo, zwłaszcza we Francji.</u>
<u xml:id="u-84.1" who="#JanŻaryn">W Niemczech.</u>
<u xml:id="u-84.2" who="#Gloszsali">Niemcy.</u>
</div>
<div xml:id="div-85">
<u xml:id="u-85.0" who="#StanisławGogacz">Czyli ten wniosek wychodzi naprzeciw właśnie takim…</u>
<u xml:id="u-85.1" who="#MaciejTelec">Tak, tak.</u>
<u xml:id="u-85.2" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-85.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-86">
<u xml:id="u-86.0" who="#JerzyCzerwiński">Przepraszam, Panie Przewodniczący, Komisjo, ale ten fragment – oczywiście on jest słuszny – bardziej by pasował w innej formie w zdaniu poprzednim, tam gdzie jest mowa ogólnie o narodach świata i Polonii. Proszę zobaczyć, że zdanie, o którym teraz mówimy, ma zupełnie inny sens: „Jesteśmy wdzięczni tym przywódcom ówczesnego świata, a w szczególnie prezydentowi USA Ronaldowi Reaganowi, którzy zdecydowali się podjąć walkę”. Jeśli dodamy proponowany fragment, to będzie tak: „Jesteśmy wdzięczni tym przywódcom ówczesnego świata, parlamentom demokratycznych państw, zwykłym ludziom, a szczególnie prezydentowi USA”.</u>
<u xml:id="u-86.1" who="#JerzyCzerwiński">Czyli co, zaprzeczacie…</u>
<u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
<u xml:id="u-86.3" who="#JerzyCzerwiński">Czyta się zawsze z tym, co jest bliższe. Czy chcecie jeszcze jakiegoś konfliktu ze zwykłymi ludzi, w szczególności prezydentem USA? Czytajcie ze zrozumieniem. Ja nie mówię, że to jest złe, ale jeśli chcemy docenić zwykłych ludzi, to może trzeba by to umieścić gdzieś w innym miejscu, ale nie tutaj, bo to zdanie ma po prostu zupełnie inny sens.</u>
</div>
<div xml:id="div-87">
<u xml:id="u-87.0" who="#StanisławGogacz">Ale przed zdaniem zaczynającym się od „Efektem”, czyli następnym, coś wpisaliśmy w jednej z poprzednich poprawek.</u>
<u xml:id="u-87.1" who="#AleksanderPociej">Nie, przerzuciliśmy to i jest wcześniej.</u>
<u xml:id="u-87.2" who="#JanŻaryn">Przerzuciliśmy.</u>
<u xml:id="u-87.3" who="#StanisławGogacz">Aha.</u>
</div>
<div xml:id="div-88">
<u xml:id="u-88.0" who="#AleksanderPociej">Była taka propozycja, ale po interwencji senatora Czerwińskiego dodaliśmy to na koniec trzeciego akapitu.</u>
</div>
<div xml:id="div-89">
<u xml:id="u-89.0" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, czy po zdaniu, które pan przytoczył, po tym zdaniu po kropce nie można tego umieścić?</u>
<u xml:id="u-89.1" who="#ZbigniewCichoń">Po sformułowaniu o Reaganie.</u>
<u xml:id="u-89.2" who="#StanisławGogacz">Po zdaniu o Reaganie. W następnym zdaniu.</u>
<u xml:id="u-89.3" who="#PiotrZientarski">Czy można?</u>
<u xml:id="u-89.4" who="#StanisławGogacz">Pan senator Zientarski.</u>
</div>
<div xml:id="div-90">
<u xml:id="u-90.0" who="#PiotrZientarski">Chcę zwrócić uwagę na to, że w tym akapicie jest tak: „Jesteśmy także wdzięczni wszystkim narodom świata i Polonii, rozproszonej na wszystkich kontynentach, za ofiarność i wspieranie Polaków licznymi”… To może tutaj, gdzie jest „narodom świata”, w tym miejscu, bo tu…</u>
<u xml:id="u-90.1" who="#JanRulewski">Może być.</u>
<u xml:id="u-90.2" who="#PiotrZientarski">Tak, Panie Senatorze Czerwiński? Bo wydaje się…</u>
</div>
<div xml:id="div-91">
<u xml:id="u-91.0" who="#JerzyCzerwiński">O tym mówiłem przed chwilą. W tym miejscu, tak. Bo mówimy o pojedynczych ludziach, niewyróżniających się nazwiskiem.</u>
<u xml:id="u-91.1" who="#PiotrZientarski">O!</u>
<u xml:id="u-91.2" who="#JerzyCzerwiński">„Jesteśmy także wdzięczni wszystkim narodom świata i Polonii rozproszonej”…</u>
<u xml:id="u-91.3" who="#PiotrZientarski">Nie, nie.</u>
<u xml:id="u-91.4" who="#JanŻaryn">Nie.</u>
<u xml:id="u-91.5" who="#PiotrZientarski">…„Narodom świata”, przecinek…</u>
</div>
<div xml:id="div-92">
<u xml:id="u-92.0" who="#JanŻaryn">…„Narodom świata”, przecinek…</u>
<u xml:id="u-92.1" who="#PiotrZientarski">…Przecinek…</u>
<u xml:id="u-92.2" who="#JanŻaryn">Tak.</u>
<u xml:id="u-92.3" who="#PiotrZientarski">…„Parlamentom”.</u>
<u xml:id="u-92.4" who="#JanŻaryn">…„Parlamentom demokratycznych państw – przecinek – zwykłym ludziom i Polonii”.</u>
<u xml:id="u-92.5" who="#PiotrZientarski">Tak jest.</u>
<u xml:id="u-92.6" who="#JanRulewski">Tak może być.</u>
</div>
<div xml:id="div-93">
<u xml:id="u-93.0" who="#StanisławGogacz">Proszę, Panie Mecenasie…</u>
<u xml:id="u-93.1" who="#ZbigniewCichoń">Ci zwykli ludzie są bardzo ważni, ale…</u>
<u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-93.3" who="#StanisławGogacz">Pan mecenas odczyta ten fragment. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-94">
<u xml:id="u-94.0" who="#MaciejTelec">Tak więc, jak rozumiem, jest to modyfikacja wniosku dokonana przez pana senatora Rulewskiego. Polegałaby ona na tym, żeby w akapicie trzecim w zdaniu trzecim po wyrazach „narodom świata” dodać wyrazy „parlamentom demokratycznych państw, zwykłym ludziom”. Może przeczytam to zdanie. „Ojciec święty Jan Paweł II, którego kolejne pielgrzymki do ojczyzny w latach… dały Polakom tak upragnioną nadzieję na”… I teraz kolejne zdanie: „Jesteśmy także wdzięczni…”</u>
<u xml:id="u-94.1" who="#PiotrZientarski">Nie kolejne zdanie, tylko tu wprowadzamy zmianę.</u>
<u xml:id="u-94.2" who="#MaciejTelec">Tak, tak.</u>
<u xml:id="u-94.3" who="#MaciejTelec">„Jesteśmy także wdzięczni wszystkim narodom świata, parlamentom demokratycznych państw, zwykłym ludziom i Polonii, rozproszonej na wszystkich kontynentach, za ofiarność i wspieranie Polaków licznymi dowodami solidarności”.</u>
<u xml:id="u-94.4" who="#PiotrZientarski">Tak jest.</u>
</div>
<div xml:id="div-95">
<u xml:id="u-95.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-95.1" who="#StanisławGogacz">Myślę, że mamy już orientację.</u>
<u xml:id="u-95.2" who="#StanisławGogacz">Pani chciała zabrać głos. Proszę o krótką wypowiedź. Niech pani usiądzie i mówi do mikrofonu. I proszę się przedstawić.</u>
</div>
<div xml:id="div-96">
<u xml:id="u-96.0" who="#AlinaCybulaBorowińska">Alina Cybula-Borowińska, Stowarzyszenie Kobiet Internowanych… Nie będę wymieniać pełnej nazwy.</u>
<u xml:id="u-96.1" who="#AlinaCybulaBorowińska">Chciałabym zwrócić się do komisji, bo wiem, że nie możemy wystąpić na posiedzeniu plenarnym. Tak że chociaż tutaj chciałabym zasygnalizować, że zbliża się rocznica wprowadzenia stanu wojennego, a jeden z naszych kolegów, który w stanie wojennym siedział w więzieniu, teraz siedzi tylko za to, że wystąpił w naszej obronie. Uważamy, że nic złego nie zrobił. Rzucił tortem, bo chciał nagłośnić sprawę, a w inny sposób nie miał możliwości tego zrobić. Były różne akcje nagłaśniania tej sprawy, a chodziło o to, żeby ci, którzy wprowadzili stan wojenny, i ci, którzy nas represjonowali, ponieśli karę. Nigdy nie można było tego zrobić. On dopiero rzuceniem tortu to nagłośnił. Chodzi właśnie o nasze położenie – internowanych, więzionych, prześladowanych. Bardzo byśmy prosili o jakąś uchwałę w sprawie Zygmunta Miernika, żeby on już nie siedział w więzieniu, bo to jest dla nas bardzo nieprzyjemne. Myśmy nawet zwrócili się w tej sprawie do prezydenta i do ministra sprawiedliwości…</u>
<u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-96.3" who="#AlinaCybulaBorowińska">Nie. O to, żebyśmy my kobiety mogły jego karę rotacyjnie odsiedzieć. W innym wypadku my po prostu pójdziemy pod więzienie i będziemy tam siedzieć. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-97">
<u xml:id="u-97.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-97.1" who="#StanisławGogacz">Myślę, że każdy z senatorów…</u>
<u xml:id="u-97.2" who="#AlinaCybulaBorowińska">Przepraszam, że tak emocjonalne, ale…</u>
<u xml:id="u-97.3" who="#StanisławGogacz">…ma mandat, w którego ramach może po prostu interweniować. I myślę, że dobrze byłoby zapoznać senatorów z tą sprawą. Mamy tu senatorów, którzy mają ogromne doświadczenie. Ja proponuję, żebyśmy…</u>
<u xml:id="u-97.4" who="#Gloszsali">…W siedzeniu rotacyjnym.</u>
<u xml:id="u-97.5" who="#GrażynaSztark">Ja też chętnie się dołączę.</u>
<u xml:id="u-97.6" who="#StanisławGogacz">No właśnie, myślę, że będzie okazja, żeby po prostu nawiązać kontakt i zapoznać się z problematyką, o której pani przed chwilą powiedziała. Oczywiście dziękuję za obecność.</u>
<u xml:id="u-97.7" who="#StanisławGogacz">Teraz musimy przystąpić do…</u>
</div>
<div xml:id="div-98">
<u xml:id="u-98.0" who="#JanRulewski">Panie Przewodniczący, tylko jedno zdanie.</u>
<u xml:id="u-98.1" who="#JanRulewski">W tej sprawie została uruchomiona procedura wniosków o łaskę. Sam się tam podpisałem. Zresztą byłem inicjatorem tej procedury. Tak że nie możemy jej przerywać innymi rozwiązaniami, bo w ten sposób ją blokujemy.</u>
<u xml:id="u-98.2" who="#AlinaCybulaBorowińska">Dziękuję i przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-99">
<u xml:id="u-99.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-99.1" who="#BogusławGołąb">Panie Przewodniczący, można?</u>
<u xml:id="u-99.2" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, nie możemy odchodzić od…</u>
<u xml:id="u-99.3" who="#StanisławGogacz">Proszę, jedno zdanie. Mamy jednak głosowania, tak że…</u>
</div>
<div xml:id="div-100">
<u xml:id="u-100.0" who="#BogusławGołąb">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-100.1" who="#BogusławGołąb">Jedno zdanie. Państwo mówicie „narodom świata” i dalej „zwykłym ludziom”. To się jakby dubluje. Narody świata składają się z ludzi. Ja przepraszam bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-101">
<u xml:id="u-101.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, na pewno treści, które chcemy zawrzeć w uchwale, są bardzo bogate i naprawdę można by w niej umieścić o wiele więcej niż jesteśmy w stanie to zrobić. To jest materiał bardzo skondensowany i staramy się, żeby zapisy były jak najbardziej uniwersalne i adekwatne do tego, co było, żeby oddać tamtą atmosferę.</u>
<u xml:id="u-101.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę. Pan senator Czerwiński.</u>
</div>
<div xml:id="div-102">
<u xml:id="u-102.0" who="#JerzyCzerwiński">Jeśli chodzi o tę wątpliwość, to mówimy o pewnych społecznościach. Zwykli ludzie to byli pojedynczy ludzie, którzy często przysyłali paczki. I to jest jedna kwestia.</u>
<u xml:id="u-102.1" who="#PiotrZientarski">No właśnie.</u>
<u xml:id="u-102.2" who="#JerzyCzerwiński">Prosiłbym też o zastanowienie się, czy kwantyfikator „wszystkim narodom świata”… czy to „wszystkim” rzeczywiście tu pasuje. Proszę państwa, czy wszystkie narody świata rzeczywiście chciały nam…</u>
<u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
</div>
<div xml:id="div-103">
<u xml:id="u-103.0" who="#StanisławGogacz">Czyli ma być „narodom świata”.</u>
<u xml:id="u-103.1" who="#JerzyCzerwiński">Bez wyrazu „wszystkim”.</u>
<u xml:id="u-103.2" who="#StanisławGogacz">Dobrze. „Narodom świata”.</u>
<u xml:id="u-103.3" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Rulewski zgadza się, żeby…</u>
<u xml:id="u-103.4" who="#PiotrZientarski">Ale czy na wszystkich kontynentach…</u>
<u xml:id="u-103.5" who="#JanRulewski">Tak, zgadzam się.</u>
<u xml:id="u-103.6" who="#StanisławGogacz">„Na wszystkich” może być.</u>
<u xml:id="u-103.7" who="#PiotrZientarski">Polonia. Tu chodzi o Polonię.</u>
<u xml:id="u-103.8" who="#StanisławGogacz">Zmieniamy w takim razie wyrazy „wszystkim narodom” na wyraz „narodom”.</u>
<u xml:id="u-103.9" who="#ZbigniewCichoń">„Narodom”.</u>
<u xml:id="u-103.10" who="#StanisławGogacz">A „na wszystkich kontynentach” może być. Dobrze. Pan senator zgadza się na tę oto poprawkę.</u>
<u xml:id="u-103.11" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do przegłosowania wniosku dziesiątego, poprawki pana senatora Rulewskiego zawartej w dziesiątym wniosku.</u>
<u xml:id="u-103.12" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
<u xml:id="u-103.13" who="#komentarz">(13)</u>
<u xml:id="u-103.14" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-103.15" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-103.16" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-103.17" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-103.18" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Żaryn zechce być sprawozdawcą?</u>
<u xml:id="u-103.19" who="#JanŻaryn">Tak, ale pan przewodniczący…</u>
<u xml:id="u-103.20" who="#StanisławGogacz">Ale to pan przygotowywał ten tekst, tak że to będzie chyba bardziej wskazane. Pan jest autorem, tak że myślę, że to będzie bardziej wskazane.</u>
<u xml:id="u-103.21" who="#Gloszsali">Wniosek…</u>
<u xml:id="u-103.22" who="#PiotrZientarski">Był już złożony.</u>
<u xml:id="u-103.23" who="#StanisławGogacz">Był złożony wcześniej.</u>
<u xml:id="u-103.24" who="#MaciejTelec">Sprawozdawca…</u>
<u xml:id="u-103.25" who="#Gloszsali">Sprawozdawca.</u>
<u xml:id="u-103.26" who="#StanisławGogacz">Chyba pani senator Sztark zgłosiła wniosek mniejszości, a pan senator się dopisał. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-103.27" who="#StanisławGogacz">Zamykam posiedzenie senackiej Komisji Ustawodawczej.</u>
<u xml:id="u-103.28" who="#StanisławGogacz">Dziękuję wszystkim za obecność.</u>
</div>
<div xml:id="div-104">
<u xml:id="u-104.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 49)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>