text_structure.xml
81 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 29)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Zdzisław Pupa)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ZdzisławPupa">Minęła godzina 8.30.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#ZdzisławPupa">Otwieram posiedzenie komisji.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#ZdzisławPupa">Tematem dzisiejszego posiedzenia komisji jest informacja ministra środowiska na temat aktualnego stanu zagospodarowania olejów przepracowanych.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#ZdzisławPupa">Witam serdecznie na dzisiejszym posiedzeniu komisji panią Magdę Gosk, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami. Minister jest nieobecny, ale pani Magda Gosk ma upoważnienie do reprezentowania go. Witam serdecznie obecnego na sali pana Pawła Sosnowskiego, naczelnika wydziału w Departamencie Gospodarki Odpadami, witam panią Izabelę Szadurę, dyrektor Departamentu Kontroli Rynku w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska, pana Przemysława Kurowickiego, naczelnika wydziału w Departamencie Kontroli Rynku w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska. Jest z nami nasz częsty gość, pani Teresa Warchałowska, wicedyrektor Departamentu Środowiska, jest także pani Hanna Kułakowska, specjalista w Departamencie Ropy i Gazu w Ministerstwie Energii. Jest obecny pan profesor Andrzej Jasiński, wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”, pan Jan Gęsicki z Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój” oraz pan Arkadiusz Dzierżanowski, dyrektor wykonawczy Stowarzyszenia „Forum Recyklingu Samochodów”. Witam szanownych państwa. Witam także obecnych tu szanownych państwa senatorów oraz sekretariat, który mocno wspiera nas podczas prac komisji.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#ZdzisławPupa">Szanowni Państwo, temat, który został państwu zaproponowany, „żyje” w społeczeństwie, jest ważny dla gospodarki i dla środowiska. Poprosiliśmy pana ministra o informacje z tym związane. Dzisiaj wiemy, że są polskie instalacje do przetwarzania olejów przepracowanych, do których, można powiedzieć, trafia mała ilość oleju przepracowanego. Często mówi się – docierają do nas takie sygnały – że olej przepracowany jest sprzedawany za granicę i ktoś inny robi interesy z tym związane, poza tym często jest on spalany i źle wykorzystywany. Olej przepracowany może mieć znaczący udział w gospodarce naszego kraju, dlatego pozwoliliśmy sobie na przybliżenie tego tematu, lepsze zapoznanie się z nim i zgłębienie go.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#ZdzisławPupa">Docierają do mnie różne informacje na temat ilości oleju wprowadzanego do obrotu oraz pozyskiwanego oleju, który został już wycofany z użytkowania. Wobec tego wydaje mi się, że należałoby uściślić i doprecyzować tę sprawę, aby – tak jak już mówiłem – najwłaściwiej prowadzić sprawy związane z naszą gospodarką czy ochroną środowiska. Chodzi o to, aby nasze państwo na tym nie traciło, a środowisko było bezpiecznie.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#ZdzisławPupa">Pani Dyrektor, bardzo proszę, żeby w imieniu pana ministra przedstawiła pani informację. Otrzymaliśmy ją na piśmie, ale dobrze byłoby, gdyby wyłuskała pani z niej najistotniejsze kwestie. Później będziemy starali się interesować się problemami, które zostaną nam przedstawione. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MagdaGosk">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#MagdaGosk">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#MagdaGosk">W imieniu ministra środowiska chciałabym przedstawić materiał informacyjny na temat stanu zagospodarowania olejów przepracowanych w Polsce.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#MagdaGosk">Chciałabym zacząć od, powiedziałabym, wstępnych informacji dotyczących przepisów i uregulowań obowiązujących w tym obszarze. Jeśli chodzi o zagospodarowanie olejów przepracowanych, to pewne ogólne zasady dotyczące gospodarowania tym strumieniem odpadów zostały uregulowane w ustawie o odpadach z 14 grudnia 2012 r. W ustawie o odpadach zawarte są bardzo ogólne przepisy dotyczące selektywnej zbiórki olejów odpadowych. Są też zapisy mówiące o tym, że nie należy ich mieszać, jeśli mieszanie będzie stanowiło przeszkodę w przetworzeniu, jest także zakaz mieszania olejów z innymi odpadami lub substancjami. Są to bardzo ogólne zapisy. Bardzo istotną kwestią jest priorytet dla regeneracji, czyli przepis mówiący o tym, że w pierwszej kolejności należy poddawać oleje regeneracji.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o szczegółowy sposób postepowania z olejami odpadowymi, to został on określony w rozporządzeniu ministra gospodarki z dnia 5 października 2015 r. W rozporządzeniu określono zasady zbierania, magazynowania oraz klasyfikowania olejów odpadowych do właściwego procesu odzysku albo do unieszkodliwiania. W rozporządzeniu zawarto przede wszystkim kryteria dopuszczenia olejów odpadowych do procesu regeneracji. Ponadto wymieniono kryteria klasyfikujące olej odpadowy do unieszkodliwienia i przedstawiono schemat postępowania z olejami odpadowymi. Przedstawiono więc proces klasyfikacyjny, zapisano, kiedy należy poddawać oleje unieszkodliwieniu, kiedy regeneracji, a kiedy innym procesom odzysku.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#MagdaGosk">Kolejnym aktem prawnym regulującym pewne obowiązki związane z olejami odpadowymi – ale nie tylko, bo również z produktami – jest ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. W ustawie określono poziomy odzysku i recyklingu odpadów, w tym olejów odpadowych. Przedsiębiorcy wprowadzający na terytorium kraju produkty w postaci olejów smarowych zostali zobowiązani do osiągnięcia tych poziomów. Jest to odpowiednio: 50% dla odzysku, 35% dla recyklingu.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#MagdaGosk">Od 2014 r. zakres tej ustawy obejmuje również preparaty smarowe oraz dodatki i środki zapobiegające zamarzaniu. Docelowo dla odpadów powstałych z preparatów smarowych, dodatków i środków zapobiegających zamarzaniu określono analogiczne poziomy odzysku i recyklingu, czyli 50% i 35%. Ustanowiono jednak okresy przejściowe i sposób dochodzenia do osiągnięcia tych celów w roku 2020. Rozporządzenie ministra środowiska z października 2014 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z preparatów smarowych, dodatków i środków zapobiegających zamarzaniu określa wymogi, które powinny być spełnione w każdym roku, od 2016 r. do 2020 r. Docelowo w 2020 r. poziom odzysku wyniesie 50%, a poziom recyklingu – 35%, czyli nastąpi zrównanie tych poziomów z poziomami podstawowych olejów, które zostały już uwzględnione w ustawie.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#MagdaGosk">Ponadto ustawa określa, że przedsiębiorcy, którzy nie osiągnęli określonych poziomów odzysku i recyklingu, zobowiązani są do uiszczenia opłaty produktowej. W tej chwili opłata produktowa za 1 kg oleju wynosi 2 zł 10 gr. Oczywiście odnosi się to do różnicy pomiędzy osiągniętym a wymaganym poziomem. Obowiązki dotyczące uzyskania odpowiedniego poziomu odzysku lub recyklingu mogą być wypełniane przez przedsiębiorców samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#MagdaGosk">Obecnie na rynku działają trzy organizacje odzysku zajmujące się zbiórką, odzyskiem i recyklingiem olejów odpadowych. W materiale zawarliśmy informację o tym, jak na przestrzeni lat 2010–2014 kształtowały się osiągane poziomy odzysku i recyklingu. W 2014 r. poziom odzysku wyniósł 80%, a poziom recyklingu – 55%. Jeśli chodzi o zagospodarowanie olejów, to z danych, które otrzymaliśmy od wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska, wynika, że na terenie Polski funkcjonuje 14 instalacji, są one zlokalizowane na terenie 8 województw. Może nie będę przedstawiać szczegółowych informacji na temat każdej instalacji, zostały one przedstawione w materiale.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o monitoring systemu zagospodarowania olejów odpadowych, to oczywiście działalność przedsiębiorców w tym obszarze jest kontrolowana przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Na podstawie informacji uzyskanych z Inspekcji Ochrony Środowiska możemy powiedzieć, że gospodarka olejami odpadowymi prowadzona jest zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jeśli chodzi o wyniki kontroli, to w ostatnim czasie drobne nieprawidłowości stwierdzono tylko podczas czterech kontroli, nie miały one jednak charakteru poważnych naruszeń.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#MagdaGosk">Chciałabym też poruszyć temat, o którym już wspomniał pan przewodniczący. Chodzi o transgraniczne przemieszczanie olejów odpadowych. W materiale zawarte są bardzo szczegółowe informacje dotyczące skali przywozu, wywozu w poszczególnych latach, z rozbiciem na odzysk i unieszkodliwianie. Zostały wskazane kraje, do których następował wywóz lub z których następował przywóz odpadów.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#MagdaGosk">Chciałabym podsumować dane za lata 2013–2015. Wynika z nich, że główny inspektor ochrony środowiska wydał 37 decyzji dotyczących zezwolenia na przywóz olejów odpadowych do Polski. W ramach wykonania tych decyzji faktycznie przywieziono 30 tysięcy t odpadów. W większości przypadków krajem, z którego przywożono odpady, była Litwa. Jeśli chodzi o wywóz, to w tym samym przedziale czasu zostało wydanych tylko 8 decyzji. Czyli wydano 37 decyzji dotyczących zezwoleń na przywóz i tylko 8 decyzji dotyczących zezwoleń na wywóz. W ramach wykonania tych 8 decyzji faktycznie wywieziono 14 tysięcy t odpadów. Oznacza to, że jeśli chodzi o transgraniczne przemieszczanie odpadów, bilans jest dodatni. 16 tysięcy t odpadów więcej przyjechało do Polski zza granicy niż wyjechało za granicę.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#Gloszsali">Mówimy o odpadach olejowych, tak?</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#MagdaGosk">Tak, mówimy o odpadach olejowych.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#MagdaGosk">Ogromna większość z tych 30 tysięcy t odpadów została przywieziona przede wszystkim w celu odzysku i regeneracji. Niewielka ilość została przywieziona w celu unieszkodliwienia, były to odpady przeznaczone do unieszkodliwienia w spalarniach odpadów.</u>
<u xml:id="u-4.15" who="#Gloszsali">Zawierały PCB.</u>
<u xml:id="u-4.16" who="#MagdaGosk">Tak, te oleje zawierały PCB.</u>
<u xml:id="u-4.17" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o wywóz, to – tak jak powiedziałam – stopień realizacji tych 8 decyzji był niewielki, faktycznie wywieziono niecałe 14 tysięcy t.</u>
<u xml:id="u-4.18" who="#MagdaGosk">Podsumowując, powiem, że głównym źródłem powstawania olejów w Polsce są przede wszystkim stacje obsługi pojazdów oraz bazy transportowe i remontowe. Oczywiście jeśli chodzi o ogólny bilans masy wytworzonych odpadów, to część odpadów pochodzi także z żeglugi, chodzi o oleje wytwarzane na statkach żeglugi morskiej i lądowej. W zdecydowanej większości odpady przekazywane są właściwym odbiorcom, by przetworzyli je w przeznaczonych do tego instalacjach. Jak już wcześniej wspomniałam, w czterech przypadkach zostały stwierdzone nieprawidłowości, drobne naruszenia przepisów w zakresie ochrony środowiska.</u>
<u xml:id="u-4.19" who="#MagdaGosk">Odpady są zagospodarowywane przed wszystkim w procesie regeneracji. Gdy ze względu na złą jakość część olejów nie może być poddana regeneracji, są wykorzystywane inne metody odzysku. Jeśli nie jest to możliwe, odpady są poddawane termicznemu przekształceniu w spalarniach odpadów.</u>
<u xml:id="u-4.20" who="#MagdaGosk">Podsumowując, chcę powiedzieć, że transgraniczne przemieszczanie odpadów powoduje dopływ odpadów do krajowych instalacji, a nie odpływ. Z ogólnego bilansu wynika, że w naszym kraju utrzymywane są odpowiednie poziomy odzysku i recyklingu, co pozwala na taki wniosek: w naszej ocenie system gospodarowania odpadami funkcjonuje poprawnie. Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję serdecznie.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZdzisławPupa">Jeżeli pani Izabela Szadura jako dyrektor Departamentu Kontroli Rynku też mogłaby powiedzieć kilka słów na ten temat, to bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#IzabelaSzadura">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#IzabelaSzadura">Proszę państwa, problem międzynarodowego przemieszczania olejów odpadowych jest bardzo istotny dla inspekcji i dla całej gospodarki kraju. Z jakiego powodu? Z takiego, że odpady te mają bardzo cenny walor surowca wtórnego, są wykorzystywane w przemyśle do produkcji olejów bazowych. Na rynku unijnym jest bardzo silna konkurencja w zakresie pozyskiwania tych olejów. W poszczególnych okresach różnie kształtują się tendencje na rynku unijnym w zakresie możliwości pozyskiwania odpadów z danego kraju członkowskiego.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#IzabelaSzadura">W ciągu kilku poprzednich lat przedstawialiśmy szanownej komisji informacje z zakresu międzynarodowego przemieszczania odpadów dotyczące poszczególnych okresów. W porównaniu z poprzednimi okresami, na temat których przesyłaliśmy państwu informacje… Okazuje się, że w poprzednich 4 latach, czyli w latach 2009–2012, tendencja dotycząca przywozu i wywozu olejów odpadowych była wręcz odwrotna. Przeanalizowaliśmy dane z tamtego czteroletniego okresu. W tamtym czasie przywieziono do Polski ponad 12 tysięcy t olejów, a w ciągu ostatnich 3 lat aż 30 tysięcy t olejów, czyli nastąpił dwuipółkrotny wzrost masy przywiezionych olejów. W tamtym czteroletnim okresie wywieziono aż 33 tysiące t odpadów, czyli tendencja była odwrotna – wywieziono z Polski ponad dwuipółkrotnie więcej ton olejów niż przywieziono. W ciągu ostatnich 3 lat, czyli w latach 2013–2015, tendencja się odwróciła. Jest wręcz dodatni trend: do naszych polskich instalacji przywozi się ponad dwukrotnie więcej ton olejów niż się wywozi.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#IzabelaSzadura">Często pytaliśmy przedsiębiorców, skąd taki duży ruch w jedną i w drugą stronę. Przedsiębiorcy stwierdzali, że ważnym aspektem międzynarodowego przemieszczania jest aspekt cenowy. Przedsiębiorcy często analizują ceny na rynku krajowym. Gdy opłacalność jest mniejsza, wysyłają odpady za granicę. Oczywiście przy każdym wydanym zezwoleniu na wywóz oleju bardzo szczegółowo analizujemy, czy jest możliwość wysyłania oleju do danej instalacji, czy spełnia ona wymagania określone w przepisach prawa i czy wysyłający również spełnia wymagania ochrony środowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TeresaWarchałowska">Można? Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#TeresaWarchałowska">Wprawdzie Najwyższa Izba Kontroli nie robiła kontroli… 10 lat temu tylko wyrywkowo przeprowadzaliśmy kontrole dotyczące realizacji postanowień ustawy o płacie produktowej i depozytowej oraz spraw związanych z opakowaniami. Przy okazji poruszana była ta kwestia.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#TeresaWarchałowska">Jeśli pan przewodniczący pozwoli, chciałabym zadać państwu dwa pytania dotyczące tego materiału. Tylko tyle.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#ZdzisławPupa">Będzie można…</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#TeresaWarchałowska">Aha. Dobrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#ZdzisławPupa">Najpierw skończymy przekazywanie informacji, a później będziemy zadawać pytania.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#ZdzisławPupa">Czy pan Arkadiusz Dzierżanowski chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Myślę, że wypowiem się później, w trakcie…</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#ZdzisławPupa">W takim razie…</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#ZdzisławPupa">Szanowni Państwo, otrzymaliśmy informację z ministerstwa, przedstawiły ją pani Magda Gosk, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, oraz pani Izabela Szadura, dyrektor Departamentu Kontroli Rynku w GIOŚ.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#ZdzisławPupa">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#ZdzisławPupa">W pierwszej kolejności chciałbym zapytać państwa senatorów: kto chce zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#ZdzisławPupa">Pani senator Zając i pan profesor senator Probierz.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#AlicjaZając">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#AlicjaZając">Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#AlicjaZając">Z informacji przedstawionej przez panią minister i panią dyrektor wynika, że sytuacja na rynku olejów przepracowanych czy sytuacja dotycząca olejów i odpadów tego rodzaju jest dobra. Do nas zaś dochodzą głosy, że nie do końca tak jest. Dlatego zostało zorganizowane nasze spotkanie. Nie do końca prawidłowo zdiagnozowano system zbiórki odpadów, zwłaszcza w mniejszych podmiotach, już nie wspomnę o jakichś prywatnych posesjach… Przecież tam też można dokonywać tego typu działań z samochodami, nie robi się tego tylko w warsztatach i zakładach specjalistycznych.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#AlicjaZając">Może zadam pytanie: czy ministerstwo planuje jakieś działania w tym zakresie? Chodzi o to, żeby poznać tę sprawę i bardziej szczegółowo zająć się recyklingiem zużytych olejów.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#AlicjaZając">Drugie pytanie: dlaczego w ostatnim czasie tak znacząco spada przerób odpadów? Np. w Rafinerii Nafty Jedlicze, w której działa najnowocześniejsza instalacja do odzyskiwania olejów, z roku na rok przerób spada nawet o 50% i więcej. Ta instalacja po prostu nie wykorzystuje swoich możliwości. Czy jest to wina właściciela zakładu, czyli firmy Orlen Południe, czy chodzi o złe gospodarowanie, czy w ogóle… Z tego, co mówi pani dyrektor, wynika, że jest to opłacalne, więc powinno się zadbać o to, żeby jednak dopływ olejów do tej instalacji, która przecież powstała niedawno i jest w stanie przerobić… Nie znam pozostałych instalacji. Jeżeli można, prosiłabym o jakieś informacje dotyczące pozostałych 13 instalacji. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#MagdaGosk">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#MagdaGosk">Szanowna Pani Senator! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o plany ministerstwa, to tak jak już przedstawiliśmy w naszej informacji… Ocena naszej sytuacji wynikająca z danych, które uzyskujemy, jest pozytywna. W związku z tym obecnie nie widzimy podstaw do tego, żeby podejmować dalsze działania o charakterze legislacyjnym. Problem został już dosyć szczegółowo uregulowany w tym zakresie. Tak jak wspomniałam, szczególnie istotne jest dla nas osiąganie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu. Polska wywiązuje się z tych celów.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#MagdaGosk">Chciałabym spróbować odpowiedzieć na drugie pytanie zadane przez panią senator, dotyczyło ono instalacji w Jedliczach. Te 14 instalacji to podmioty komercyjne działające na rynku. Oczywiście rynek jest regulowany i działa na pewnych zasadach, aspekt finansowy jest jednym… Według rozpoznania, które zarobiliśmy na bazie danych WIOŚ, jest 14 instalacji. Niektóre z nich nie mają dużych mocy przerobowych. Niewątpliwie instalacja firmy Orlen Południe jest największa, jeśli chodzi o moce przerobowe. Jeśli miałabym wskazać instalacje, które mają znaczne moce przerobowe, to powiedziałabym, że kolejne miejsce zajmuje instalacja firmy Oiler w Tczewie…</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#AlicjaZając">Z tym że firma ta zajmuje się polskimi sprawami, czyli…</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#MagdaGosk">Nie, nie tylko. Oiler w Tczewie zajmuje się olejami smarowymi. Tak.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#MagdaGosk">Chodzi też o firmę AIM Energy prowadzącą instalację w Jaśle czy firmę SITA. To są instalacje, które mają znaczące moce przerobowe. Pozostałe instalacje nie mają już tak znaczących mocy przerobowych. Niemniej…</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#AlicjaZając">Największa nie pracuje albo pracuje, wykorzystując 1/3 czy nawet 1/5 swoich możliwości, bo skoro ma możliwość przerobu 100 tysięcy t i więcej, a przerabia 15 tysięcy t…</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#IzabelaSzadura">Proszę państwa, jeśli chodzi o transgraniczny przywóz olejów odpadowych i dostarczanie ich do instalacji, to na przestrzeni tych 3 lat zezwolenia były udzielane właściwie tylko 3 instalacjom, w których prowadzona jest regeneracja olejów odpadowych. Była to głównie rafineria firmy Orlen w Jedliczach – w poprzednich latach była to Rafineria Nafty Jedlicze, potem weszła ona w skład firmy Orlen – odpady były też kierowane do instalacji firm Oiler i EuroBac.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#IzabelaSzadura">Proszę państwa, np. w 2013 r. przywieziono 11 tysięcy t olejów, z czego do Orlenu przywieziono 9 tysięcy 300 t. Czyli prawie 80% wszystkich olejów pozyskanych z zagranicy było kierowanych do Rafinerii Nafty Jedlicze. W roku 2015 nastąpił spadek w porównaniu z poprzednimi dwoma latami, bo zostało przywiezione do Polski blisko 8 tysięcy t odpadów z zagranicy, z czego 6,5 tysiąca t przywieziono do Orlenu. Do pozostałych instalacji przywieziono po kilkaset ton, np. do EuroBacu – ok. 1 tysiąca t, do Oilera – ok. 300 t. Bardzo niewielkie ilości odpadów były przekazywane do spalenia do instalacji odzysku SARPI – ponad 20 t, nie 20 tysięcy t. Były to jednak odpady, które nie nadawały się do regeneracji. Okazuje się, że w rezultacie instalacja firmy Orlen jest główną instalacją, która pozyskuje oleje odpadowe z zagranicy.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#AlicjaZając">Tzn., powiedzmy, może przerobić…</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#IzabelaSzadura">Może przerobić, tam kierowane są…</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#AlicjaZając">Bo gdyby firma je pozyskiwała – w takim pozytywnym rozumieniu – to przerabiałaby maksymalną ilość, jaką może…</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#IzabelaSzadura">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#AlicjaZając">Mam jeszcze pytanie, bo mówimy przecież o odpadach szczególnie niebezpiecznych. Skoro ich liczba maleje i musimy sprowadzać odpady z zagranicy, żeby utrzymać poziom rocznego przerobu odpadów, to co się dzieje z tym, co wytwarza się w Polsce? Dlaczego… Przecież widzimy, że jest więcej samochodów. Mówmy już tylko o rynku motoryzacyjnym. Gdzie jest problem? Gdzie te oleje…</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#Gloszsali">Giną.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#AlicjaZając">…giną? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o masę olejów wprowadzanych na rynek – nie odpadów, tylko olejów – to z roku na rok ona wzrasta. Rosną również poziomy odzysku i recyklingu. W 2014 r. było to 80%, co oznacza, że odpady zostały zagospodarowane w sposób właściwy, zgodnie z przepisami, w instalacjach, które są do tego uprawnione. Tak że jest to już bardzo wysoki poziom. 55% stanowiły odpady przeznaczone do recyklingu, czyli w przypadku olejów – do regeneracji. Patrząc więc na te dane… Napawają one optymizmem i pokazują, że jednak znaczna część odpadów jest właściwie zagospodarowywana.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#KrystianProbierz">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#KrystianProbierz">Troszkę się spóźniłem. Prosiłbym o uściślenie pewnych informacji. Nawiążę do wypowiedzi pani senator.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#KrystianProbierz">Pierwsza sprawa. Zawsze byłem przekonany, że sprowadzanie odpadów jest procederem dotyczącym raczej krajów słabo rozwiniętych. W trakcie dyskusji dowiedziałem się, że uruchomienie naszych mocy przerobowych i ich pełne wykorzystanie jest wymogiem. Rozumiem to. W informacji, którą wszyscy z państwa otrzymali, mówi się zarówno o odpadach płynnych, jak i o opakowaniach, bo te firmy zajmują się tym i tym. Chciałbym, żebyśmy zawężyli to tylko do odpadów płynnych. W informacji brakuje mi jednej sprawy. Z czym mamy do czynienia? Co wchodzi… Ile odpadów… Nawiązuję do wypowiedzi pani senator. Ile jest odpadów płynnych z obszaru Polski, ile z zagranicy i co z tego powstaje? Mamy tylko informację na temat tego, co dopływa do nas z zagranicy, nie mamy zaś informacji na temat tego, co dalej się z tym dzieje. Byłoby dobrze, gdyby w przyszłości zostało to uzupełnione. Co powstaje z tych odpadów czy w jaki sposób… Stanowiłoby to także jakąś kontrolę tych zakładów.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#KrystianProbierz">Jeszcze jedna uwaga. Przeczytałem tę informację i dowiedziałem się, że np. w firmie SITA ostatnia kontrola została przeprowadzona w kwietniu 2012 r. Stwierdzono tam jakieś nieterminowe wykonywanie pomiarów emisji hałasu do środowiska. W zasadzie mijają 4 lata. Co przez te 4 lata… Zakładamy, że jest dobrze. Nie ma powodów, by nie ufać tym informacjom, ale byłoby ciekawe… Co jeszcze mnie zaciekawiło? Np. instalacja w Iwoniczu-Zdroju jest…</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#KrystianProbierz">Nie, tego nie wiem. Pocieszające jest to, że informacja dotycząca tej instalacji kończy się zapisem, że do dnia kontroli instalacja nie została uruchomiona. Być może jest to dobra wiadomość.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#KrystianProbierz">Brakuje mi tutaj danych dotyczących tego, co powstaje z odpadów. Można to łatwo zbilansować. Tyle się sprowadza, tyle jest z tego… Wykonuje się pożyteczne działania. Ja rozumiem, że należy to przetwarzać w jak największym stopniu. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ZdzisławPupa">Może ja jeszcze zadam pytanie dotyczące kwestii, które poruszył pan profesor. Chciałbym zapytać – bo nie wyłapałem tego dokładnie – ile olejów surowych, przemysłowych zostało wprowadzonych na rynek np. w ciągu ostatnich 3 lat, w latach 2013–2015? To też jest interesujące.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#ZdzisławPupa">Jeśli byłaby taka możliwość i szansa, chciałbym również uzyskać informację na temat tego, jaką masę olejów poddano odzyskowi, recyklingowi. Wydaje mi się, że jest to rozsądne pytanie.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#ZdzisławPupa">Mam informację z Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, z której wynika, że w 2014 r. sprzedano w Polsce 236 tysięcy 600 t odpadów smarowych. Mam taką informację. Czy to…</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#ZdzisławPupa">Proszę? Chodzi o oleje smarowe, tak.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#ZdzisławPupa">Czy dane, które państwo posiadacie, są porównywalne do tych danych, czy nie? Chciałbym, żebyście państwo, że tak powiem, skonfrontowali te dane, dobrze? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#MagdaGosk">Dobrze. Na początku odniosę się do kwestii transgranicznego przemieszczania, a pani dyrektor Szadura potem ewentualnie to uzupełni.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o zjawisko transgranicznego przemieszczania odpadów, to jest to zjawisko powszechne, dotyczy ono zarówno krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się. Powinno ono dotyczyć przede wszystkim krajów rozwiniętych. Zgodnie z konwencją bazylejską przemieszczanie odpadów niebezpiecznych do krajów rozwijających się jest zakazane; jest to konwencja ONZ ratyfikowana przez 183 kraje. W związku z tym transgraniczne przemieszczanie odpadów jest postrzegane jako migracja surowców tam, gdzie mogą być one zagospodarowane. W przypadku odpadów niebezpiecznych chodzi o przemieszczanie odpadów do instalacji, które gwarantują wysoki poziom ochrony środowiska i wysoki poziom bezpiecznego dla środowiska unieszkodliwienia odpadów. Jeśli chodzi o oleje przepracowane, to w tym kontekście w procesie regeneracji stanowią one oczywiście surowiec wsadowy.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o liczby dotyczące ilości olejów wprowadzonych na rynek i ilości zagospodarowanych odpadów, to nie mamy jeszcze danych za 2015 r., mamy dane do 2014 r. Pan przewodniczący prosił o dane za ostatnie 3 lata. W 2012 r. wprowadzono na rynek 147 tysięcy t olejów smarowych.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#MagdaGosk">Tak. Obrazuje to tabela nr 3 zamieszczona w materiale.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#MagdaGosk">W 2013 r. było to 149 tysięcy t, a w 2014 r. były to 102 tysiące t. Osiągnięte poziomy to odpowiednio 54%… W 2013 r. zaobserwowaliśmy spadek poziomu do niecałych 30%, ale wynikało to z pewnych procesów. Może potem poproszę pana naczelnika Sosnowskiego, żeby dokładnie wyjaśnił, jakie zjawiska spowodowały ten spadek. W 2014 r. poziom odzysku wyniósł już 80%. Ilość wprowadzonych olejów w 2014 r. to 102 tysiące t, a osiągnięty poziom odzysku to 80 tysięcy t. Nieco ponad 80 tysięcy t odpadów olejowych zostało poddanych odzyskowi, z czego 30 tysięcy t to odpady, które przyjechały z zagranicy.</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#MagdaGosk">Nie, przepraszam. 30 tysięcy t to ilość odpadów pozyskanych z zagranicy w ciągu 3 lat. Czyli w 2014 r. było ich nieco mniej. W każdym razie udział w tym… Tak wyglądają dane.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję serdecznie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#ZdzisławPupa">Pan senator Ryszka prosił o głos.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#CzesławRyszka">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#CzesławRyszka">Mam szczegółowe pytanie do pani minister. W sklepach można kupić piece służące do ogrzewania przerobionym olejem odpadowym. Czy to jest dopuszczalne?</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#MagdaGosk">Znamy ten problem, niedawno dotarła do nas ta informacja. Oczywiście palenie olejem odpadowym w piecykach przydomowych jest całkowicie zakazane, niedopuszczalne. Dotarła do nas informacja o tym, że na rynku pojawiły się oferty sprzedaży takich pieców. Analizujemy ten problem, zastanawiamy się, jakie działania możemy podjąć w tym zakresie, ponieważ jest to absolutnie niezgodne z przepisami.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#ZdzisławPupa">Zanim oddam głos naszym gościom, chciałbym jeszcze zadać pytanie pani dyrektor z GIOŚ. Czy w GIOŚ analizowana jest sytuacja pod względem, można powiedzieć, oszustw czy jakichś kombinacji na rynku olejów przepracowanych? Oczywiście otrzymujemy… Wiemy, że na miarę swoich możliwości staracie się państwo właściwie i precyzyjnie zbierać informacje. Czy docierają do was informacje na temat jakichś działań przestępczych? Chodzi o to, czy ktoś w sposób nieuczciwy, nieuprawniony dysponuje olejami przepracowanymi.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#ZdzisławPupa">Pani senator Zając zauważyła, że rzeczywiście w Rafinerii Nafty Jedlicze… Ta rafineria jest nam bliska dlatego, że mieszkamy w tamtej części Polski. Kiedyś, kilka lat temu Komisja Środowiska była tam na wyjeździe seminaryjnym. Pokazywano nam tę instalację, surowce, które odzyskuje się z olejów przepracowanych, oraz możliwości przerobowe. Z roku na rok ilość tego surowca staje się coraz mniejsza, jednak wydaje mi się, że nie wynika to z nieudolności. Pytanie jest takie: dlaczego często słyszymy narzekanie na brak surowca w instalacjach, mimo że sprowadzamy do naszego kraju oleje przepracowane? Jest chęć przerobu tego surowca w instalacjach. Powinna być taka możliwość ze względu na obowiązek zachowania odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu. Zapewniają nas państwo, że poziom jest zachowany.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#AlicjaZając">Spada, a powinien się zwiększać.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#IzabelaSzadura">Jeśli mogę, odpowiem tak ogólnie. Proszę państwa, przeanalizowaliśmy ogólną moc przerobową wszystkich instalacji zgłoszonych przez wojewódzkie inspektoraty. Mogą one przerobić łącznie ponad 270 tysięcy t olejów przepracowanych. Według tabeli nr 3 zawierającej dane GUS – bo są to dane GUS – np. w 2014 r. na rynek wypłynęło tylko ponad 100 tysięcy t. Czyli już na początku widzimy, że moc przerobowa instalacji jest ponad dwuipółkrotnie większa niż masa olejów, które można byłoby przerobić, corocznie wprowadzana na teren kraju. Czyli nawet jeżeliby…</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#Gloszsali">O której wiemy.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#IzabelaSzadura">Masa, o której wiemy.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#IzabelaSzadura">Tak, chodzi o masę, o której wiemy. Dane nie są zbierane przez nas, są one pozyskiwane od przedsiębiorców, którzy wprowadzają oleje smarowe do obrotu. Ministerstwo pozyskuje dane z Głównego Urzędu Statystycznego. Przekazaliśmy je w tym materiale. Stąd może wynikać konkurencja między instalacjami. Kilka lat temu docierały do nas sygnały, że oleje są przekazywane do innych instalacji, nie do rafinerii w Jedliczach. Analizowaliśmy to, zwracaliśmy się do różnych firm prowadzących instalacje z pytaniem, jakie moce przerobowe wykorzystują. Okazywało się, że większość firm prowadzących instalacje, np. firma Oiler w Tczewie czy nawet firma Orlen w Płocku – była tam instalacja – miała podpisane długoterminowe umowy z przedsiębiorcami, którzy zbierali oleje na rzecz tych instalacji. Właściwie tylko Rafineria Nafty Jedlicze, jako największa instalacja, miała pewne kłopoty z pozyskaniem takiej masy olejów do regeneracji. Wiedzieliśmy o tym, kilka razy uczestniczyliśmy w konferencjach organizowanych przez tę rafinerię. Z rozmowy z przedsiębiorcami, którzy z kolei wysyłali oleje za granicę, wynikało, że aspekt cenowy był jednym z głównych powodów eksportu olejów. Wobec tego rozmawialiśmy z przedstawicielami rafinerii o tym, że być może jej stanowisko powinno być bardziej elastyczne w rozmowach biznesowych. Chodzi o to, żeby rafineria miała możliwość pozyskiwania olejów z rynku krajowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#ZdzisławPupa">Pan senator Ryszka. Podejrzewam, że ma pan trudne pytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#CzesławRyszka">Krótkie pytanie. Z zamieszczonych tutaj tabelek wynika, że nie wszystkie oleje odpadowe nadają się do recyklingu. Mam pytanie: jaka komórka to bada i co się dzieje z przerobionymi olejami, które mają zbyt dużą zawartość różnych metali? Co się dzieje potem? Może właśnie tę część olejów trzeba eksportować?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#MagdaGosk">Szanowny Panie Senatorze! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#MagdaGosk">Rozporządzenie ministra gospodarki z 5 października 2015 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi określa kryteria dopuszczenia olejów odpadowych do procesu regeneracji. Jeśli oleje odpadowe nie spełniają kryteriów zgodnie z diagramem, pewnym drzewem klasyfikacyjnym, które również znajduje się w rozporządzeniu, powinny być przeznaczone do odzysku. Jeśli zaś spełniają kryteria klasyfikujące je do unieszkodliwienia, powinny zostać unieszkodliwione.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o inne procesy odzysku, to mówimy tu o odzysku energetycznym, czyli spalaniu z odzyskiem energii w tzw. procesie R1. Jeśli chodzi o unieszkodliwianie odpadów, to jest to termiczne przekształcanie w spalarniach odpadów.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#ZdzisławPupa">Teraz oddaję już głos następnej osobie w kolejności, pani Teresie Warchałowskiej, dyrektor z Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#TeresaWarchałowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#TeresaWarchałowska">Proszę państwa, odniosę się do tej tabeli. Chciałabym zapytać, czy analizowaliście państwo – pani o tym wspomniała, a pan miał nam to wyjaśnić – skąd wzięła się zapaść poziomu odzysku i recyklingu, który został osiągnięty znacznie poniżej poziomu wymaganego w rozporządzeniu? Mieliśmy o tym usłyszeć.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#TeresaWarchałowska">Druga sprawa. Czy analizowaliście państwo, skąd taka, że tak powiem, obniżona – o ponad 35% – ilość wprowadzanych olejów poddanych odzyskowi w roku 2014 w porównaniu z pozostałymi 4 latami? W pozostałych latach było to 139 tysięcy t, 140 tysięcy t, 147 tysięcy t, a w 2014 r. nagle było to 100 tysięcy t, przy czym wiadomo, że 10 tysięcy t z tej masy pochodzi z importu. Czyli w ogóle bardzo… Stąd pytanie: czy państwo to analizowaliście?</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#TeresaWarchałowska">Kolejna sprawa. Omawiając poszczególne zakłady przetwarzające odpady, podajecie państwo informację o stoczni remontowej Gryfia, która ma jak gdyby dwa pozwolenia. Jedno pozwolenie dotyczy unieszkodliwiania odpadów zaolejonych. Jest to instalacja, której zdolność unieszkodliwiania wynosi 1 tysiąc 200 t na dobę, czyli 400 tysięcy t na rok. Jest to instalacja na jednostce pływającej. W jaki sposób odpady są tam unieszkodliwiane?</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#TeresaWarchałowska">Następna sprawa to kontrole. Kwestia ta została już poruszona przez panów senatorów. Nie ma żadnych, że tak powiem, specjalnych uwag, rzeczywiście pojawiają się drobne nieprawidłowości. Ile kontroli odbyło się w ostatnich latach? Czy odbyły się pomiary emisji? My mówimy tylko o tym, że nie przekazano pomiarów emisji… Czy w ramach kontroli dokonano tylko przeglądu dokumentów? Z informacji wynika, że nie przekazano jakichś sprawozdań. Tak jak powiedziano, chodzi o drobne sprawy. Ile kontroli przeprowadzono? Jest tylko 14 jednostek, które się tym zajmują. Czy wszystkie zostały przebadane? Ile razy były one badane w tym kilkuletnim okresie, z którego pochodzą dane? Raz? Czy w ogóle nie były badane w tym okresie? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję serdecznie, Pani Dyrektor. Widać, że pytania są bardzo konkretne i celne.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo o udzielenie odpowiedzi.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#ZdzisławPupa">No tak, przecież pani dyrektor była ministrem środowiska.</u>
<u xml:id="u-28.4" who="#MagdaGosk">Jeśli pan przewodniczący pozwoli, chciałabym przekazać głos panu naczelnikowi Sosnowskiemu, który odpowie na pierwsze pytanie dotyczące danych. Jeśli zaś chodzi o pozostałe dwa pytania, to za chwilę się do nich odniosę.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PawełSosnowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#PawełSosnowski">Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#PawełSosnowski">Rok 2013 był ostatnim rokiem, w którym można było uwzględniać tzw. nadwyżki odzysku i recyklingu. Do roku 2013 ustawa o obowiązkach przedsiębiorców pozwalała na to, żeby przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu oleje smarowe, ustalając poziomy osiągnięte w danym roku, które zobowiązani byli osiągnąć, mogli uwzględnić także oleje odpadowe poddane odzyskowi i recyklingowi w poprzednich latach, jeżeli były one większe niż wymagane. Czyli jeżeli wymagane było 50%, a uzyskali 70%, więc mieli nadwyżkę 20%, mogli to uwzględnić w kolejnym roku. Rok 2013 był ostatnim rokiem, w którym można było uwzględniać nadwyżki. Dane, które widzą państwo w tabeli nr 3, są pozbawione nadwyżek. W 2013 r. realnie poddano odzyskowi i recyklingowi mniej odpadów. Przedsiębiorcy, składając sprawozdania, uwzględniali nadwyżki z poprzednich lat, bo wiedzieli, że to jest ostatni rok, w którym mogą to zrobić, i nie będzie się to kumulowało w kolejnych latach.</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#PawełSosnowski">Z kolei rok 2014… Zapis dotyczący spadku wprowadzonych olejów, który tutaj widziałem, nie oznacza, że rzeczywiście spadła ilość wprowadzanych olejów, ponieważ od roku 2014 zaczęto oddzielnie rozliczać oleje syntetyczne i półsyntetyczne. Do roku 2013 w zasadzie tylko oleje mineralne podlegały przepisom ustawy. Mimo tego, że tylko oleje mineralne podlegały tym poziomom odzysku i recyklingu, część przedsiębiorców rozliczała się także z olejów syntetycznych i półsyntetycznych. Dane, które państwo widzą, dotyczące roku 2014… Liczby 102 tysiące t, 103 tysiące t dotyczą wyłącznie olejów mineralnych. Jeśli chodzi o oleje syntetyczne czy półsyntetyczne – informacje na ten temat zostały przekazane – było to prawie 17 tysięcy t. Trzeba byłoby pewnie zsumować te dane, żeby zobaczyć, ile mniej więcej ton olejów wprowadzono na rynek.</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#PawełSosnowski">To i tak jest mniej.</u>
<u xml:id="u-29.6" who="#PawełSosnowski">Wcześniej pan senator mówił, że Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego – o ile nie pomyliłem nazwy – podaje większe wartości dotyczące olejów smarowych wprowadzonych na rynek, ale zrzesza ona przedsiębiorców wprowadzających na rynek oleje smarowe. My zaś dysponujemy danymi, które przedsiębiorcy sami składają do urzędów marszałkowskich. Wydaje się, że dane zawarte w tabeli są miarodajne. Zaskakująca jest ta informacja…</u>
<u xml:id="u-29.7" who="#PawełSosnowski">Pani Dyrektor, być może powinniśmy wyjaśnić, dlaczego jest taka rozbieżność pomiędzy informacjami. Dane, które mogą państwo zobaczyć w tabelach, są danymi przekazywanymi przez osoby wprowadzające oleje smarowe do obrotu.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#ZdzisławPupa">Pan profesor Andrzej Jasiński z Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#AndrzejJasiński">Proszę państwa!</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#AndrzejJasiński">Myślałem, że skoro sala jest tak mała…</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#AndrzejJasiński">Dobrze. Została naruszona hierarchia dotycząca postępowania z olejami przepracowanymi. Pierwsza zasada jest taka: powinny być one regenerowane, przy czym powinny być stosowane metody fizykochemiczne. To, co się robi na naszym rynku… Rzeczywiście Rafineria Nafty Jedlicze jest jedyną firmą, w której robi się dobre bazy olejowe, dlatego że obok czysto fizycznego oczyszczania z różnego rodzaju odpadów wytwarzających się w olejach w czasie ich wykorzystywania, nasyca się wiązania nienasycone oraz poprzez uwodornienie anuluje się rodniki powodujące to, że olej szybciej się starzeje. W innych firmach w Polsce nie stosuje się uwodornienia. Stosuje się tylko oczyszczanie na ziemiach odbarwiających, czyli czysto mechaniczne oczyszczanie, nie usuwa się zaś podstawowych czynników powodujących starzenie się oleju, czyli rodników i wiązań nienasyconych. Bez uwodorniania nie będzie dobrych baz olejowych. Tylko Rafineria Nafty Jedlicze robi dobre bazy olejowe.</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#AndrzejJasiński">W hierarchii są także inne metody odzysku, przy czym olej jest wykorzystywany niestety już tylko i wyłącznie w sposób termiczny. Od czasu, kiedy zaczęto częściej używać paliw alternatywnych, oleje przepracowane są chętnie używane jako takie paliwa. Poza tym całkowicie poza kontrolą znajduje się np. spalanie we wszystkich zakładach rzemieślniczych, w których powstają jakieś oleje. Po prostu nikt tego nie kontroluje. Zresztą padło dzisiaj stwierdzenie, że sprzedaje się na rynku… Powiedział o tym pan senator. Te piecyki grzewcze nie mają żadnej certyfikacji. Proszę sobie wyobrazić: olej przepracowany używany w silniku… Ścierają się części mechaniczne, metale, stopy metali, później to wszystko jest spalane. Tlenki metali mają wysoką lotność, ulatują do atmosfery. Jest to poza jakąkolwiek kontrolą. Spalanie w jakikolwiek sposób powinno być zakazane.</u>
<u xml:id="u-31.4" who="#AndrzejJasiński">Jeśli chodzi o hierarchię dotyczącą gospodarki olejami, to jest wyraźnie powiedziane: na pierwszym miejscu są instalacje, które robią to dobrze, tak jak byśmy chcieli, czyli stosują właśnie taką metodę regeneracji, jaka stosowana jest w Rafinerii Nafty Jedlicze, bo daje ona największe zabezpieczenie dla środowiska. Jeśli ta instalacja będzie zapełniona, to mogą być wykorzystywane następne instalacje, choć wytwarzają one odpady niebezpieczne. Ziemie odbarwiające, na których osadzają się stałe części będące w olejach przepracowanych, są odpadami niebezpiecznymi. Trzeba było coś z nimi robić. Zanim Rafineria Nafty Jedlicze zafundowała sobie instalację, w której można stosować hydrotreating, czyli uwodornienie, też stosowano tam starą metodę oczyszczania ziemiami odbarwiającymi. Pan senator pochodzi z tego terenu, wie, że były tam hałdy odpadów. To wszystko zostało zniszczone w sposób termiczny, ale tylko w ramach unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.</u>
<u xml:id="u-31.5" who="#AndrzejJasiński">Proszę więc pamiętać o tym, że każda instalacja poza instalacją Rafinerii Nafty Jedlicze, która regeneruje oleje przepracowane, produkuje odpady niebezpieczne. Dopiero wtedy, gdy zostaną osiągnięte odpowiednie poziomy przerobu w instalacjach za pomocą nawet tych niedoskonałych metod regeneracji, można zacząć mówić o innych metodach, czyli metodach termicznych. Tak że hierarchia dotycząca gospodarki odpadami została bardzo naruszona. To jest fakt. Nie można nad tym dyskutować, bo to jest fakt.</u>
<u xml:id="u-31.6" who="#AndrzejJasiński">A teraz… Dlaczego jest taka rozbieżność, jeśli chodzi o liczby? Dlaczego sprowadza się oleje do Polski? Dlatego, że na naszym rynku pojawiła się masa – użyję najgorszego słowa – podłej jakości olejów. Dolewa się oleje roślinne, rozpuszczalniki, płyny powstałe podczas mycia czegoś, co było zaoliwione, dodaje się PCB, żeby się pozbyć… Ludzie myślą, wiedzą, co może rozpuścić się w oleju, więc wrzucają to do tego oleju.</u>
<u xml:id="u-31.7" who="#Gloszsali">Ale to jest w obrocie legalnym czy nie?</u>
<u xml:id="u-31.8" who="#AndrzejJasiński">To wszystko jest nielegalne. To są informacje z Rafinerii Nafty Jedlicze, która zanim cokolwiek przekaże do instalacji, robi analizę, czyli rozdestylowuje olej, co pokazuje jego zawartość. Niby jest duża masa olejów, ale są one tak fatalnej jakości, że lepiej byłoby sprowadzać je z zagranicy. Poza tym skoro instalacja w Jedliczach może przerobić ok. 80–90 tysięcy t olejów przepracowanych, to dlaczego przerabia maksimum 30 tysięcy t w skali roku, a później dopełnia to destylacją ropy naftowej, co akurat nie jest tam za bardzo opłacalne? Lepiej jednak coś robić niż wpuszczać do obiegu w rurach wodę – bo nie mogą stać puste – i tak pompować, żeby instalacja się nie niszczyła. Robi się więc wszystko, żeby sprowadzać to, co można sprowadzić z zagranicy.</u>
<u xml:id="u-31.9" who="#AndrzejJasiński">Następna sprawa. Nie powinno być sprzedaży olejów przepracowanych, a już na pewno nie powinno się organizować przetargów na sprzedaż olejów przepracowanych, ponieważ przepisy jasno mówią, że niebezpieczne odpady trzeba oddawać bezpłatnie. W tej kwestii też dzieje się coś złego. Owszem, należy zwracać koszty tym, którzy zbierają… W porządku, w końcu jest opłata produktowa, która narzuciła na przedsiębiorców sprowadzających lub produkujących oleje czyste… Opłata produktowa powinna być przeznaczona na zorganizowanie sieci punktów skupu i przerabiania olejów przepracowanych. Po to płaci się te pieniądze. Jakaś sprzedaż czy organizowanie przetargów jest już naruszeniem przepisów. To już rzeczywiście nie powinno mieć miejsca.</u>
<u xml:id="u-31.10" who="#AndrzejJasiński">Proszę państwa, jeśli chodzi o szkodliwość, to z punktu widzenia ochrony środowiska nie ma różnicy pomiędzy olejem przepracowanym a zwykłym olejem. Każdy z nich stanowi zanieczyszczenie np. dla wody. Obojętnie, czy jest to ropa naftowa, czy czysty olej smarowy, czy olej przepracowany – 1 kg oleju zanieczyszcza ok. 5 milionów l wody. Nieważne, czy jest to olej przepracowany, czy czysty. Tak więc z punktu widzenia ochrony środowiska gospodarka olejami czystymi i przepracowanymi musi być bardzo rygorystyczna, bo inaczej będziemy mieli problemy. Olej przepracowany jest bardziej niebezpieczny niż zwykły olej, ale ten zwykły, czysty też jest niebezpieczny dla środowiska. Cały czas powinna być sprawowana ścisła kontrola – taka, jaką objęte są odpady niebezpieczne – zarówno olejów czystych, jak i przepracowanych, z położeniem nacisku szczególnie na oleje przepracowane, bo jest to fantastyczny surowiec.</u>
<u xml:id="u-31.11" who="#AndrzejJasiński">Unia Europejska działa z pewną niekonsekwencją. Przyjęła przecież do swojego dorobku prawnego konwencję bazylejską, która mówi o transgranicznym przemieszczaniu odpadów niebezpiecznych, a jednocześnie mówi wręcz tak: jeżeli produkujesz odpad niebezpieczny, to sam powinieneś go przerobić i to najbliżej swojego miejsca zamieszkania. Jeżeli jakieś państwo produkuje odpady niebezpieczne, to najpierw musi przerobić je swoimi siłami. Dopiero wtedy, gdy nie może zrobić tego swoimi siłami, może wysłać odpady gdzieś za granicę. Nie. Proszę zauważyć, że – tak jak mówiła pani dyrektor – sumaryczna moc przerobowa polskich instalacji zajmujących się oczyszczaniem olejów przepracowanych to 270 tysięcy t, a przerabianych jest zaledwie ok. 80 tysięcy t i to jeszcze w bardzo różny sposób.</u>
<u xml:id="u-31.12" who="#AndrzejJasiński">Czyli narusza się konwencję bazylejską. Unia Europejska przymyka na to oko, dlatego że traktuje to jako surowiec. Jeżeli weźmiemy pod uwagę to, że z 1 t ropy naftowej otrzymujemy 150 kg olejów bazowych, a z 1 t olejów przepracowanych – 600 kg, to zobaczymy, że jest to świetny surowiec. Jeśli dołożymy do tego fakt, że z olejów przepracowanych można oddestylować jeszcze frakcje benzynowe, ropne, tzn. olej napędowy, i jeszcze coś tam zostanie, to zauważymy, że jest to świetny surowiec.</u>
<u xml:id="u-31.13" who="#AndrzejJasiński">Tak więc Unia Europejska przymyka oko na przemieszczanie odpadów niebezpiecznych i już w tym tkwi niekonsekwencja działań Unii Europejskiej. Powiem nawet inaczej: oni nas oszukują, dlatego że najpierw zrobili sobie z Polski złomowisko – jest w Polsce kilka milionów używanych samochodów – a teraz chcieliby zabrać to, co najlepsze, czyli katalizatory platynowe, akumulatory, elektronikę, która znajduje się w samochodach, bo są tam stopy srebra, złota, miedzi. Chcieliby też zabrać oleje przepracowane.</u>
<u xml:id="u-31.14" who="#AndrzejJasiński">Proszę państwa, mógłbym godzinami mówić na ten temat. Swego czasu jako doradca głównego inspektora ochrony środowiska napisałem raport na temat rynku olejów przepracowanych. Zaproponowałem wręcz pewne rozwiązania, tyle że zasięg tego, co napisałem jest niewielki. Mam nadzieję, że jeszcze kiedyś ktoś zapyta mnie, co o tym sądzę, i będę mógł wnieść twórczy wkład w jakieś nowe rozwiązania. To tyle. Jeśli nadal będę potrzebny, jeśli trzeba będzie odpowiedzieć na jakieś pytanie, to chętnie odpowiem.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#ZdzisławPupa">Panie Profesorze, naprawdę dziękuję serdecznie za wyczerpujące informacje na temat olejów przepracowanych. Myślę, że będziemy starali się korzystać z pańskiego doświadczenia i pana wiedzy. Niech pan pozwoli na to, żebyśmy czasami mogli prosić o opinie czy uwagi na temat rynku olejów przepracowanych.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#ZdzisławPupa">W kolejności…</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#ZdzisławPupa">Pan Jan Gęsicki z Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#JanGęsicki">Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, na wstępie chciałbym zgłosić małą uwagę. Wszyscy odnosiliśmy się do tabeli nr 3 na stronie 7. Ja również pozwolę sobie odnieść się do tych danych. Chodzi o dane za rok 2014, interesuje mnie poziom odzysku – 80,6%. Proszę państwa, to jest rekord świata. Tego nikt nie osiągnął. Nie wiem, jak wy to robicie. Specjaliści mogą powiedzieć, że w dyrektywach Unii Europejskiej skala poziomu odzysku nieprzypadkowo określana jest w granicach 50%, nasze przepisy prawa również tak stanowią. Wydaje mi się, że ta skala jest trochę nieprawdopodobna.</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#JanGęsicki">Mam do państwa krótkie pytanie: czy Ministerstwo Środowiska uczestniczy w opracowywaniu projektu najnowszego krajowego planu gospodarki odpadami z dnia 9 marca? Jest projekt tego planu, jeszcze nie wszedł on w życie. Czy państwo osobiście w tym uczestniczycie? Chodzi o to, czy uczestniczycie w tym jako instytucja, nie mówię o konkretnych osobach. Prawdopodobnie tak, bo chyba jest to jest waszym obowiązkiem.</u>
<u xml:id="u-33.3" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, pozwolę sobie na nieco szerszy wywód, którego podstawą będą krajowe plany gospodarki odpadami. Posłużę się danymi bezpośrednio wyjętymi z krajowych planów gospodarki odpadami. Wiemy, że krajowe plany gospodarki odpadami są to strategiczne plany, w których określa się cele i zadania w danej gospodarce. Mówimy tu o olejach odpadowych, poprawnie powinno się używać sformułowania „oleje zużyte”. Plany identyfikują również problemy związane z tą gospodarką.</u>
<u xml:id="u-33.4" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, cofnę się nieco w czasie. Jeżeli macie państwo materiały, które zostały przedstawione, to możecie śledzić to za mną. W załączniku nr 3 znajduje się Krajowy plan gospodarki odpadami 2014. Oczywiście wiedzą państwo, że plan został opracowany w roku 2010. Obejmował on 4 lata, bo wszystkie krajowe plany gospodarki odpadami są opracowywane na 4 lata, uchwalane przez Radę Ministrów i podpisywane przez premiera polskiego rządu.</u>
<u xml:id="u-33.5" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, króciutka informacja z roku 2004. Masa olejów wprowadzonych na rynek wynosiła 241 tysięcy t. Proszę państwa, jest to wiarygodna wielkość. Od tego czasu nasza gospodarka się rozwijała i oczywiście wzrastała liczba osobowych i ciężarowych pojazdów samochodowych. Proszę zwrócić uwagę na to, co stało się z danymi statystycznymi. Liczby zaczęły spadać. W 2006 r. masa olejów wynosiła 185 tysięcy t, w 2008 r. – 166 tysięcy t. Gdy przejdziemy do tabeli, którą państwo prezentujecie, zobaczymy, że nastąpił spadek masy z 139 tysięcy t do 102 tysięcy t. Na następnej stronie jest identyfikacja problemów. W tymże planie zidentyfikowano problemy związane z gospodarką olejami odpadowymi.</u>
<u xml:id="u-33.6" who="#JanGęsicki">Po pierwsze, brak wystarczająco rozwiniętego systemu zbierania olejów odpadowych z małych i średnich przedsiębiorstw oraz małych gospodarstw domowych. Proszę państwa, to się pojawia cały czas, ten problem jest aktualny, o czym wspomniał tutaj pan profesor. Po drugie, brak odpowiedniego, selektywnego zbierania omawianych odpadów w miejscu wytwarzania. To też było omawiane. To jest problem, który zidentyfikowano 6 lat temu. Do dzisiaj nie zostało to rozwiązane. Po trzecie, niepełne wykorzystanie krajowych mocy przerobowych, o których cały czas tutaj mówimy. Niska jakość olejów – o tym również mówimy.</u>
<u xml:id="u-33.7" who="#JanGęsicki">Jest jeszcze jedna ważna sprawa. Proszę zwrócić na to uwagę. Pan profesor szeroko mówił na temat oddziaływania olejów. Bez względu na to, czy jest to olej czysty, czy zużyty, smarowy pochodzenia naturalnego, czyli z ropy naftowej, czy syntetyczny, czy półsyntetyczny jego oddziaływanie na środowisko jest absolutnie negatywne – szkodliwe. A w pkcie 5 jest zapis: „Nieobjęcie wymaganiami w zakresie odzysku i recyklingu olejów smarowych półsyntetycznych i syntetycznych”. Poza obowiązkiem odzysku i recyklingu znalazła się cała grupa olejów, która de facto wchodzi na rynek. To jest plan na rok 2014. Proszę państwa, 17 września 2015 r. Platforma Obywatelska, na koniec swoich rządów, zostawiła taką minę z opóźnionym zapłonem; ja tak podejrzewam. 17 września 2015 r. wprowadzono aktualizację Krajowego planu gospodarki odpadami 2014.</u>
<u xml:id="u-33.8" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, nie będę się już pastwił nad danymi dotyczącymi ilości olejów wprowadzanych na rynek. Oczywiście jest to 145 tysięcy t, 146 tysięcy t, 149 tysięcy t… Nie zostało jednak uwzględnione ok. 200 tysięcy t olejów wprowadzanych na rynek krajowy. Mówimy również o olejach przemysłowych. Państwo w ogóle nie używacie pojęcia „oleje przemysłowe”. Na rynek krajowy wprowadzanych jest ponad 100 tysięcy t olejów przemysłowych. Skutki ich oddziaływania są takie same jak skutki oddziaływania olejów smarowych, niezależnie od tego, czy są to oleje pochodzenia mineralnego, czyli oleje z ropy naftowej, czy oleje syntetyczne, czy półsyntetyczne. Na stronie 37 jest zamieszczona identyfikacja problemów. Ja pominę te problemy, ponieważ są one praktycznie identyczne jak poprzednie, czyli te, które zidentyfikowano pięć lat wcześniej.</u>
<u xml:id="u-33.9" who="#JanGęsicki">Przejdźmy do najnowszego planu, czyli do tego, nad czym teraz państwo pracujecie. Załącznik do uchwały Rady Ministrów, projekt krajowego planu gospodarki odpadami z 9 marca 2016 r. Oczywiście jest to w fazie projektowej. Proszę zwrócić uwagę na tabelę nr 11 na stronie 28. Przypominam, że są to tylko wyciągi, w związku z tym ujęte tu dane nie są faktycznymi… Tabela została żywcem przepisana z informacji z roku 2015.</u>
<u xml:id="u-33.10" who="#JanGęsicki">Następna sprawa. Na stronie 29 zamieszczono identyfikację problemów. Proszę zwrócić uwagę na to, że są wymienione 2 problemy. Z 6–8 problemów, które zidentyfikowano w poprzednich krajowych planach gospodarki odpadami, zachowano jedynie 2 problemy. Pozwolę sobie je zacytować. „Pomimo że zakładane poziomy odzysku i recyklingu olejów odpadowych na przestrzeni lat 2011–2013 zostały osiągnięte, to ze względu na objęcie przepisami preparatów smarowych, co oznacza zwiększenie masy olejów odpadowych, które muszą być poddawane odzyskowi i recyklingowi, istnieje ryzyko nieuzyskania wymaganych poziomów”. W innych sytuacjach mówicie państwo, że będziemy dokładać starań, zwiększać wysiłek, aby uzyskiwać i utrzymywać poziomy zalecane dyrektywami Unii Europejskiej i polskimi przepisami, czyli 50% dla odzysku i 35% dla recyklingu. Niewykonywanie tych obowiązków po prostu naraża nasze państwo na wymierne kary.</u>
<u xml:id="u-33.11" who="#JanGęsicki">Następna strona. To są już takie lapsusy. Strona 86… To jest po prostu błąd techniczny albo po prostu ktoś wziął dane „z kosmosu” i tak zapisał. Gdyby przyjąć, że tempo wzrostu… Informujecie państwo, że w ostatnich paru latach tempo wzrostu wprowadzania olejów smarowych na rynek wzrastało o 1,435%. Gdyby to tempo zostało utrzymane w ciągu 25 lat, czyli do 2030 r., to poziom wszystkich olejów wprowadzonych na rynek wyniósłby 185 tysięcy t. Proszę państwa, dzisiaj wprowadzamy na rynek 340 tysięcy t olejów wszystkich kategorii, zarówno przemysłowych, jak i smarowych. Taka ilość olejów jest wprowadzana na rynek.</u>
<u xml:id="u-33.12" who="#JanGęsicki">Na stronie 95 w pkcie 4.2.1 jest mowa o tym, że w gospodarce olejami odpadowymi przyjęto następujące cele… Jakie cele przyjmuje się w tym projekcie?</u>
<u xml:id="u-33.13" who="#JanGęsicki">Pierwszy cel to zapobieganie powstawania olejów odpadowych. To jest jakieś kuriozum. Kojarzycie państwo… Dopóki jest taka technologia i korzysta się z olejów smarowych, to niestety będziemy używać tych olejów i produkować oleje zużyte. Nie da się tego… Można, powiedzmy, zmniejszać ich ilość na rynku poprzez wydłużanie resursów, lepszą technologię, większą sprawność systemów. To zdanie jest absurdalne.</u>
<u xml:id="u-33.14" who="#JanGęsicki">W pkcie 4 jest zapis: „W przypadku preparatów smarowych wzrost poziomu recyklingu do wartości co najmniej 35% oraz poziomu wartości odzysku do co najmniej 50% w 2020 r. ”. Przepraszam, te poziomy obowiązują nas już w tej chwili. Pani się uśmiecha, ale przepraszam bardzo, proszę zajrzeć do wytycznych z 2014 r. dotyczących wprowadzania preparatów olejów smarowych itd. Zapisano tam te wartości. Dopiero później zastanowiono się nad tym w resorcie, a teraz próbuje się jakoś rozciągnąć to w czasie za pomocą zarządzeń. Ustawa została wprowadzona w październiku 2014 r. Po vacatio legis, z dniem 1 stycznia wprowadzono takie osiągi, czyli 35% dla recyklingu i 50%…</u>
<u xml:id="u-33.15" who="#JanGęsicki">Na końcu jest mowa o olejach odpadowych. W gospodarce odpadami przyjęto odpowiednie kierunki działań, czyli dalekosiężne cele strategiczne. Przede wszystkim chodzi o stosowanie działań na rzecz zapobiegania powstania olejów odpadowych. Znów powtarzany jest ten lapsus. Następne już pominę. Proszę państwa, są zadania, które m.in. mają na celu rozwinięcie istniejącego systemu. My zaś wiemy, że system jest, szczerze mówiąc, rozwalony.</u>
<u xml:id="u-33.16" who="#JanGęsicki">Mógłbym jeszcze zadać pytanie. Czy ministerstwo przewiduje jakiekolwiek środki… Chyba padło tu to pytanie i nie było odpowiedzi. Czy ministerstwo poprzez narodowy fundusz przewiduje środki na rozwój systemów związanych z odzyskiem i recyklingiem olejów odpadowych w Polsce w ciągu najbliższych lat? Nie ma takich środków, nie było… Nie przewiduje się. System nie ujął tego w najnowszych programach.</u>
<u xml:id="u-33.17" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, jeżeli państwo pozwolicie, pozwolę sobie teraz na nieco szerszy wywód.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#ZdzisławPupa">Mam prośbę, żebyśmy tak syntetycznie…</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#JanGęsicki">Dosłownie parę minut…</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#ZdzisławPupa">Do godziny 10.00 musimy zamknąć posiedzenie komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#JanGęsicki">Proszę państwa, gdybyśmy porównali naszą sytuację gospodarki odpadami do obrazu, a skalę wprowadzanych olejów do ramy tego obrazu, to zobaczylibyśmy, że przedstawiona przez państwa rama zaciemnia część obrazu albo w ogóle go nie pokazuje. Taki obraz gospodarki jest po prostu niedopełniony, po prostu wręcz, jak to się mówi, trudny do oceny.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#JanGęsicki">Dokonując podsumowania i oceny tego wszystkiego, co państwu przedstawiłem, muszę powiedzieć, że jeżeli chodzi o aktualny stan gospodarki odpadami, ocena musi być negatywna. Nie chcę być jednak pesymistą. Dzięki współpracy komisji sejmowej, szczególnie pana przewodniczącego, z Polską Izbą Gospodarczą „Ekorozwój”, jest pewne światełko w tunelu. Proszę państwa, istnieją propozycje, które… Polska Izba Gospodarcza „Ekorozwój” proponuje m.in. znowelizowanie ustawy z 11 maja 2001 r.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#JanGęsicki">Mówicie państwo, że przepisy prawa są uregulowane i wszystko jest w porządku. Powiem szczerze, że te przepisy prawa są absolutnie martwe. Zacytuję tylko jedno zdanie: „Przedsiębiorcy mają obowiązek prowadzenia odzysku i recyklingu”. Żaden z nich nie wykonuje tego zadania i nie płaci kary w postaci opłaty produktowej. Oczywiście ustawa dopuszcza cedowanie obowiązków na podmioty takie jak organizacje odzysku. Organizacje te cedują obowiązki na podmioty trzecie, papiery latają w powietrzu, a skutek jest taki, że mamy zupełnie inne dane, pracujemy na innych danych, a rzeczywistość jest jakby obok. Tak jak już mówił pan profesor, skala tego zjawiska jest zatrważająca. Ok. 80–90 tysięcy t zużytych środków smarnych jest spalanych i to w sposób niekontrolowany. Polska Izba Gospodarcza „Ekorozwój”, wychodząc naprzeciw tym problemom, proponuje, by w miarę rozwoju świadomości społecznej i odpowiedniego postępowania z olejami zużytymi, wprowadzić określone procedury. Chodzi m.in. o wprowadzenie opłaty depozytowej, która byłaby skutecznym elementem, czynnikiem związanym…</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#ZdzisławPupa">Przepraszam bardzo, prosiłbym, żeby ewentualnie przygotował mi to pan na piśmie. Gdy pan to przedłoży, zapoznamy się z tym.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#JanGęsicki">Może umówimy się tak: materiały są do wglądu…</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#ZdzisławPupa">Pomalutku. Niech pan zauważy, że ja prowadzę to posiedzenie komisji.</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#JanGęsicki">Tak.</u>
<u xml:id="u-36.4" who="#ZdzisławPupa">Prosiłbym…</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#JanGęsicki">Ogólnie mówiąc, jest propozycja, która w sposób radykalny zmienia filozofię podejścia do gospodarki olejami rozpadowymi. Macie to państwo w materiale.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#Gloszsali">Teraz przewodniczący ma głos.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#JanGęsicki">Tak, tak. Najmocniej przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję serdecznie za przedstawioną informację. Myślę, że z niej skorzystamy. Jestem wdzięczny panu profesorowi za uwagi.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#JanGęsicki">Bardzo proszę. Dziękuję uprzejmie.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo pana Dzierżanowskiego o zabranie głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Bardzo serdecznie dziękuję za możliwość udziału w tym spotkaniu, ponieważ jest ono niezwykle cenne z punktu widzenia wszystkich tych, którzy mają styczność z olejami przepracowanymi.</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Najpierw chciałbym powiedzieć, że z jednej strony odczuwam wielką satysfakcję z powodu części przedstawionego materiału, a z drugiej strony odczuwam ogromny niedosyt. Dlaczego odczuwam satysfakcję? Bo został zaprezentowany schemat postępowania, którego jestem współautorem. Pisałem to, będąc jeszcze młodym urzędnikiem, jeśli chodzi o staż pracy. W związku z tym jest to satysfakcjonujące. Są to zapisy z rozporządzenia z 2004 r. Tak naprawdę cieszy mnie to, że kwestie techniczne bądź kwestie związane z działaniami dotyczącymi odpadów niebezpiecznych generalnie się nie zmieniają. Odczuwam jednak ogromny niedosyt w związku z tym materiałem, dlatego że nie jest on skoncentrowany na kwestiach zbierania zużytych olejów.</u>
<u xml:id="u-39.3" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Muszę powiedzieć tak: prawdopodobnie w ogóle byśmy się tutaj nie spotkali, gdyby nie osobiste zaangażowanie pana profesora Szyszki, który w roku 2008… Ja byłem odpowiedzialny za negocjacje dyrektywy 2008/98. Nie został wtedy wprowadzony obowiązek regeneracji olejów odpadowych dla całej Unii Europejskiej. W ogóle nie rozważaliśmy tego problemu, bo państwa członkowskie bardzo naciskały na to, żeby w ogóle wykreślić z przepisów unijnych obowiązek regeneracji, a jako alternatywę dla postępowania z olejami odpadowymi pozostawić głównie spalanie. Tak naprawdę są przepisy, które teraz powinniśmy jakoś egzekwować. Funkcjonuje wspaniała instalacja w Jedliczach, która tak naprawdę jest niedowartościowana. Ten temat powraca praktycznie jak bumerang, może nie każdego roku, ale w momentach wprowadzania jakichkolwiek zmian prawnych bądź systemowych.</u>
<u xml:id="u-39.4" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Chciałbym odnieść się do kwestii zbierania odpadów, bo nie została ona poruszona w tym materiale. Szacujemy, że branża recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji powinna zamykać się w granicach ok. 100 tysięcy pojazdów wycofywanych z eksploatacji w ciągu roku. Z danych z ostatniego roku wynika zaś, że do stacji demontażu trafia 360 tysięcy sztuk pojazdów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę to, że każdy pojazd ma ok. 5 l oleju, czyli 4 l oleju smarowego i 1 l oleju przekładniowego, to zauważymy, że przy 400 tysiącach pojazdów będzie 2 tysiące t odpadów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę szarą strefę, która jest obecna na rynku… Trafia do niej, powiedzmy, 2/3 pojazdów. Tyle pojazdów jest demontowanych poza wszelkimi ramami prawnymi. W związku z tym należy mówić o ok. 4 tysiącach t olejów przepracowanych, które krążą gdzieś na rynku i tak naprawdę nie są objęte żadną kontrolą. Jeżeli weźmiemy pod uwagę dane CEPiK, to zobaczymy jeszcze gorszy obraz, bo jest tam mowa o ok. 12 milionach pojazdów – nie wiadomo, czy one faktycznie są, czy ich nie ma. Nikt nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie. Jeżeli weźmiemy pod uwagę 12 milionów t odpadów w postaci pojazdów, czyli 12 milionów sztuk pojazdów, to zobaczymy, że będzie 60 tysięcy t olejów odpadowych. One są, czy ich nie ma? Jeżeli są, to oznacza, że krążą gdzieś na rynku, a jeżeli ich nie ma, to oznacza, że zostały pozyskane z odpadów zupełnie poza kontrolą i nie wiadomo, co się z tym dzieje.</u>
<u xml:id="u-39.5" who="#ArkadiuszDzierżanowski">Apelowałbym zatem o to, żeby – tak jak zostało powiedziane – w planie gospodarki odpadami lub na poziomie prawa skoncentrować się raczej na uporządkowaniu całego systemu zbierania olejów odpadowych. Jeśli zbierzemy te oleje w odpowiedni sposób, zgodnie z prawem, to będą one trafiać m.in. do Rafinerii Nafty Jedlicze. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję serdecznie.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#AlicjaZając">Mam do pana pytanie. Jak wygląda współpraca z tymi trzema dużymi podmiotami, które zajmują się selektywną… Chodzi o podmioty z branży, którą pan reprezentuje, czyli branży zużytych pojazdów, tak to nazwijmy.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#ArkadiuszDzierżanowski">W tym momencie jest to indywidualna współpraca. Niestety trzeba powiedzieć, że każdy zakład prowadzi indywidualną gospodarkę odpadową i ma odrębną umowę z odbierającym odpady w postaci olejów i różne inne rodzaje odpadów. Nie wiem, czy w ogóle można narzucić jakikolwiek jednolity system w tym zakresie. Nie chodzi nam jednak o legalnie działających przedsiębiorców. Chodzi raczej o zwrócenie uwagi na tych, którzy działają poza jakimkolwiek systemem, a dysponują dość istotnymi ilościami… Te odpady są poza statystyką, poza wszelką kontrolą inspekcji czy innych organów.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#ZdzisławPupa">Szanowni Państwo, mam prośbę do państwa z ministerstwa, do pani dyrektor z GIOŚ o podsumowanie i odniesienie się do przedstawionych uwag.</u>
<u xml:id="u-43.2" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#MagdaGosk">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#MagdaGosk">Szanowni Państwo, chciałabym po kolei odnieść się do…</u>
<u xml:id="u-44.2" who="#ZdzisławPupa">Prosiłbym, żeby zrobić to syntetycznie.</u>
<u xml:id="u-44.3" who="#MagdaGosk">Syntetycznie. Oczywiście, jak najbardziej syntetycznie.</u>
<u xml:id="u-44.4" who="#MagdaGosk">Panie Przewodniczący, jeśli mogę, to chciałabym zacząć od stanowiska i uwag przedstawionych przez pana profesora Jasińskiego dotyczących braku hierarchii. Hierarchia jest określona w ustawie o odpadach. Jest ogólna hierarchia dotycząca postępowania z odpadami, jest też priorytet dla regeneracji wprowadzony do ustawy o odpadach. W przepisach unijnych, w dyrektywie 2008/98, o której wspomniał pan Arkadiusz Dzierżanowski z ramienia FORS, regeneracja została określona jako fakultatywne rozwiązanie możliwe do wprowadzenia przez państwo członkowskie. My zdecydowaliśmy się wprowadzić priorytet dla regeneracji w Polsce, znajduje się on w ustawie o odpadach.</u>
<u xml:id="u-44.5" who="#MagdaGosk">Pan profesor podniósł również kwestię wartości rynkowej odpadów. Tak to już jest, że odpady mogą mieć ujemną wartość rynkową lub dodatnią wartość rynkową. W niektórych przypadkach trzeba zapłacić za zagospodarowanie odpadów, a w innych przypadkach płaci się za pozyskanie odpadów, ponieważ stanowią one cenny surowiec. Nie chodzi tylko o oleje odpadowe. Dokładnie taka sama sytuacja jest w przypadku złomu metali, makulatury, stłuczki szklanej czy akumulatorów i pozyskiwanego z nich ołowiu. Niestety jest to już obszar swobody wolnego rynku. Kwestie finansowe stanowią pewien czynnik samoregulacji tego rynku.</u>
<u xml:id="u-44.6" who="#MagdaGosk">Kolejna kwestia – konwencja bazylejska i zasada samowystarczalności. Akurat ten temat jest mi szczególnie bliski, gdyż od 16 lat zajmuję się konwencją bazylejską, wcześniej zajmowałam się tym w GIOŚ. Zasada samowystarczalności określona w konwencji bazylejskiej odnosi się oczywiście do odpadów niebezpiecznych i mówi o tym, że państwo członkowskie jest zobowiązane do unieszkodliwienia odpadów na własnym terytorium. Dopiero wtedy, gdy unieszkodliwienie odpadów na własnym terytorium nie jest możliwe, można je eksportować do innych krajów. Konwencja bazylejska posługuje się określeniem „unieszkodliwianie”, a nie „odzysk”. Konwencja bazylejska została wdrożona do przepisów unijnych poprzez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1013 z 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów. Unia Europejska uznała, że w obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej zasady samowystarczalności stosujemy stricte w stosunku do przemieszczania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia. Jeśli chodzi o odzysk – a oczywiście regeneracja olejów odpadowych jest procesem odzysku – to nie ma tego ograniczenia w obrębie 28 państw członkowskich Unii Europejskiej. Nie możemy blokować wywozu odpadów, powołując się na zasadę samowystarczalności. Działania głównego inspektora w tym zakresie są więc w pełni zgodne z konwencją bazylejską i z przepisami unijnymi, za pomocą których konwencja została wdrożona.</u>
<u xml:id="u-44.7" who="#MagdaGosk">Kolejna sprawa. Teraz chciałabym odnieść się do pewnych kwestii podnoszonych przez pana z Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”. Chodzi o masę odpadów. Chciałabym to wyjaśnić. Być może pewne nieporozumienie wynika z tego, że w tabeli nr 3, w której podajemy wielkości dotyczące olejów wprowadzonych na rynek, wyraźnie wskazujemy na to, że są to oleje smarowe, a zatem wielkości te nie obejmują olejów syntetycznych. Pan zaś, mówiąc o wielkościach powyżej 200 tysięcy t, miał na myśli oleje smarowe i syntetyczne. Nasze dane nie dotyczą olejów syntetycznych, dlatego liczby są niższe. To jest istotna kwestia.</u>
<u xml:id="u-44.8" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o zapobieganie powstawaniu odpadów, to jest to jedna z naczelnych zasad w gospodarce odpadami. Chodzi przede wszystkim o zapobieganie. W następnej kolejności jest cała hierarchia dotycząca postępowania z odpadami. Zapobieganie jako takie odnosi się do wszystkich rodzajów odpadów i nie oznacza natychmiastowego eliminowania, tylko oznacza podejmowanie wszelkich działań mających na celu zmniejszenie powstawania każdego rodzaju odpadów.</u>
<u xml:id="u-44.9" who="#MagdaGosk">Jeśli chodzi o aktualizację krajowego planu gospodarki odpadami, to oczywiście aktualizacja jest w toku. Jako departament jesteśmy aktywnie w to zaangażowani. Zakończył się już etap konsultacji społecznych. Sądzimy, że już niedługo dokument ten zostanie skierowany do akceptacji przez Radę Ministrów. Jednak ponownie… Pan powoływał się na plan gospodarki odpadami, w którym dane dotyczyły tylko i wyłącznie olejów smarowych, nie obejmowały zaś olejów syntetycznych. Muszę też podkreślić, że w 2014 r. oleje syntetyczne zostały włączone do zakresu ustawy o obowiązkach przedsiębiorców. W związku z tym obowiązki dotyczą również olejów syntetycznych. Odzysk i recykling zostały określone na tym samym poziomie. Jednak – tak jak już mówiłam państwu na wstępie – w rozporządzeniu została wskazana droga dochodzenia do osiągnięcia tych poziomów w roku 2020 w rozbiciu na poszczególne lata. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#ZdzisławPupa">Dziękuję bardzo szanownym państwu za obecność.</u>
<u xml:id="u-45.1" who="#ZdzisławPupa">Pani senator Zając chciałaby się jeszcze wypowiedzieć, tak?</u>
<u xml:id="u-45.2" who="#AlicjaZając">Tak.</u>
<u xml:id="u-45.3" who="#ZdzisławPupa">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#AlicjaZając">Proponuję, aby komisja przyjęła stanowisko w omawianej sprawie, które najpierw prześlemy do ministerstwa, GIOŚ i do innych… Chodzi o to, żeby nasze spotkanie nie pozostało bez echa, nie było udokumentowane tylko w protokołach, zapisach, które zostaną gdzieś schowane.</u>
<u xml:id="u-46.1" who="#AlicjaZając">Prosimy uczestników naszego dzisiejszego posiedzenia komisji o aktywność w tym zakresie, o przesłanie na adres mailowy komisji ewentualnych uwag, które my – senatorowie, członkowie komisji – wykorzystamy podczas opracowywania tego stanowiska. Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 9 minut 59)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>