text_structure.xml
62.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 01)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Infrastruktury Andrzej Misiołek)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#AndrzejMisiołek">Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#AndrzejMisiołek">Otwieram posiedzenie połączonych komisji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Infrastruktury.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#AndrzejMisiołek">Informuję państwa, że posiedzenie komisji jest transmitowane przez internet.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#AndrzejMisiołek">Witam na naszym posiedzeniu pana ministra Marka Zagórskiego, Ministerstwo Cyfryzacji; panią Magdalenę Witkowską-Krzymowską, również Ministerstwo Cyfryzacji; panią Annę Weber, Ministerstwo Cyfryzacji; pana Kazimierza Schmidta, też Ministerstwo Cyfryzacji; pana Adama Wasaka, Izba Notarialna w Gdańsku; pana Bartłomieja Steckiego, zastępcę dyrektora departamentu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju; panią Joannę Sakowską, też Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju; pana Andrzeja Wojtczaka, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju; i panią mecenas Danutę Drypę. Witam państwa serdecznie.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#AndrzejMisiołek">W porządku dzisiejszego posiedzenia mamy 2 punkty. Pierwszy punkt to rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 867. Drugi punkt to rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o własności lokali, druk senacki nr 838.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#AndrzejMisiołek">Czy ktoś z panów senatorów ma uwagi do porządku obrad? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#AndrzejMisiołek">W związku z tym przystępujemy do realizacji porządku obrad.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#AndrzejMisiołek">Przed nami pierwszy punkt: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#AndrzejMisiołek">Proszę pana ministra Marka Zagórskiego o zreferowanie ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MarekZagórski">Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#MarekZagórski">Mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw, którego cele można sprowadzić do 3 zasadniczych punktów.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#MarekZagórski">Po pierwsze, chodzi o zwiększenie i zapewnienie dostępu do usług publicznych przy użyciu jednego środka identyfikacji elektronicznej – tutaj dla ułatwienia używamy pojęcia loginu, a generalnie chodzi o ośrodek identyfikacji elektronicznej – poprzez stworzenie ram prawnych dla funkcjonowania krajowego schematu identyfikacji elektronicznej; po drugie, o stworzenie podstaw prawnych umożliwiających udostępnianie publicznych usług elektronicznych online, w których wnioski obywateli będą mogły być automatyczne uzupełniane informacjami przetwarzanymi przez inne organy administracji publicznej; po trzecie, stworzenie podstaw prawnych dla udostępnienia i rozwijania przez ministra cyfryzacji publicznej aplikacji mobilnej, tzw. mObywatel, umożliwiającej przechowywanie na smartfonach dokumentów elektronicznych pozwalających na potwierdzenie posiadanych uprawnień.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#MarekZagórski">Oprócz tego w ustawie zostały wprowadzone zmiany wspomagające przygotowania do wprowadzenia dowodu z warstwą elektroniczną, a także zapewnienia możliwości świadczenia przez banki m.in. usług związanych z wdrażaniem programu „Dobry start”.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o dostęp do usług publicznych przy użyciu jednego środka identyfikacji elektronicznej, to musimy stwierdzić, że system, który dzisiaj funkcjonuje w Polsce, jest systemem całkowicie państwowym, opierającym się na środku identyfikacji elektronicznej, jakim jest profil zaufany. W tej chwili z profilu zaufanego korzysta 1 milion 800 tysięcy Polaków. I jest to bardzo duży przyrost w stosunku do ubiegłego roku. W ciągu półtora roku, w ciągu ostatniego roku przybyło dużo ponad 1 milion nowych użytkowników. Niemniej jednak, jeśli chodzi o masowość korzystania ze środków identyfikacji elektronicznej, nie jest to poziom nas satysfakcjonujący. To się wiąże oczywiście z kilkoma elementami, jest to też trochę sprzężenie zwrotne, bo z jednej strony w dalszym ciągu mamy do czynienia ze zbyt małą podażą e-usług administracji o wysokim poziomie dojrzałości, ale z drugiej strony jest to spowodowane tym, że podaży e-usług w administracji nie towarzyszy presja użytkowników środków identyfikacji.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#MarekZagórski">W związku z tym zdecydowaliśmy się na wprowadzenie w Polsce tzw. modelu federacyjnego cyfrowej tożsamości, który pozwala na wprowadzanie do obiegu, organizowanie systemów identyfikacji elektronicznej i wydawanie środków identyfikacji elektronicznej przez inne podmioty niż podmioty państwowe, oczywiście przy zapewnieniu bezpieczeństwa tych systemów. Jest to o tyle istotne, że chcemy w tym procesie skorzystać z deklaracji zainteresowania m.in. podmiotów sektora bankowego, Krajowej Izby Rozliczeniowej, banków, które już z nami współpracują przy potwierdzaniu profilu zaufanego. Wykorzystanie tej ścieżki pozwoli nam na zwiększenie liczby osób posiadających środki identyfikacji elektronicznej do kilkunastu milionów, czyli obejmie tych wszystkich, którzy dzisiaj posiadają konta w bankowości elektronicznej. Jak powiedziałem, z jednej strony spowoduje to rozwój e-usług i większe ich wykorzystanie, z drugiej pozwoli na wdrożenie dawno już oczekiwanych rozwiązań chociażby w systemie służby zdrowia, dlatego że to pozwoli na zapewnienie, zagwarantowanie funkcjonowania tego systemu w sposób bezpieczny i na to wspólnie z ministrem zdrowia bardzo liczymy.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o kwestię związaną z udostępnianiem usług administracji publicznej, to jest to wzmocnienie obowiązku, który już od dawna istnieje, ale jest słabo do tej pory realizowany, polegającego na tym, że państwo nie powinno żądać od obywateli danych, które administracja już na ich temat posiada. Projektowane przepisy wzmocnią realizację tego obowiązku i tak naprawdę ułatwią też tworzenie e-usług przez różne podmioty administracji.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#MarekZagórski">Ostatnim elementem, który wprowadzamy w tej ustawie, oczywiście z tych głównych tematów, o których wspomniałem, jest umocowanie i zalegalizowanie rządowej aplikacji mDokumenty, która ma być tak naprawdę w istocie portfelem, rządowym portfelem elektronicznym na różnego rodzaju dokumenty, w tym oczywiście dokumenty wydawane przez państwo, ale także dokumenty o niższej wadze. W tej aplikacji, którą już prototypowo prowadzi minister cyfryzacji, można dzisiaj wyświetlić tzw. mTożsamość, czyli swego rodzaju odzwierciedlenie dowodu osobistego, które może być wykorzystywane do uwierzytelniania się, przez okazywanie tej aplikacji potwierdzania naszej tożsamości w różnego rodzaju urzędach czy chociażby na poczcie. Oprócz tego zamierzamy, jak powiedziałem, wkrótce wdrożyć do tej aplikacji, umożliwić stosowanie takich dokumentów elektronicznych jak legitymacja szkolna, legitymacja studencka, w następnej kolejności byłby dowód rejestracyjny, zaświadczenie OC, co jest związane z przepisami, które parlament już przyjął, o braku konieczności posiadania tych dokumentów przy sobie w wersji tradycyjnej, aż po takie dokumenty jak karta miejska, które nie są dokumentami państwowymi, czy dokumenty różnych podmiotów społecznych, prywatnych, jeżeli będą chciały takie dokumenty stworzyć.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#MarekZagórski">Sercem, niejako podstawowym elementem tego projektu i tych wszystkich rozwiązań, o których powiedziałem, jest rozwiązanie organizacyjne, które określone jest w projekcie ustawy jako węzeł krajowy, rozwiązanie, które pozwala na integrację systemów różnych podmiotów. Towarzyszy temu rozwiązanie określane w ustawie węzłem transgranicznym, które pozwala na integrowanie się z systemami innych państw członkowskich Unii i wykorzystywanie środków identyfikacji elektronicznej wydawanych przez inne państwa członkowskie do korzystania z polskich usług administracji, a także w drugą stronę, czyli obywatelom polskim posiadającym środki identyfikacji wydane w Polsce na korzystanie z usług innych państw członkowskich.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#MarekZagórski">Uprzejmie proszę Wysokie Komisje o przyjęcie tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#AndrzejMisiołek">Pan przewodniczący, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PiotrZientarski">Panie Ministrze, 2 kwestie.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PiotrZientarski">Pierwsza. Prosiłbym, aby pan był łaskaw ustosunkować się do propozycji poprawek Biura Legislacyjnego, które mamy w opinii, bo to jest bardzo ważna i interesująca nas sprawa.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PiotrZientarski">A druga kwestia jest taka. Wydawałoby się, że ta ustawa powinna – tak jak wiele ustaw, przed chwilą też taką mieliśmy – być przyjęta, że tak powiem, z pełnym aplauzem przez wszystkie kluby, przez wszystkich posłów. Jednak tak się nie stało, tak nie jest. Proszę tutaj nam pokrótce przedstawić, co było przyczyną tego, że ten projekt jednak nie uzyskał ogólnej akceptacji, tylko większość. I prosiłbym pana ewentualnie o ustosunkowanie się, jeśli można, do argumentów przeciwnych. Bo dziwię się… No, dziwię się. Fakt jest taki, że 150 posłów było przeciw, 2 wstrzymało się do głosu. W przypadku tego rodzaju ustawy, która, jakkolwiek na to patrzeć, unowocześnia administrację państwową, stawia ją na wyższym poziomie, ułatwia obywatelowi, takie są założenia, chociażby przez nienoszenie przy sobie dokumentów, czyli można powiedzieć, że same plusy… Jednak nie ma akceptacji. Nas to też na tym etapie interesuje. Proszę o wyjaśnienie w tych 2 kwestiach.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#AndrzejMisiołek">Zanim pan minister ustosunkuje się do tej drugiej kwestii, to ja może poproszę panią legislator, żeby przedstawiła opinię Biura Legislacyjnego, bo musimy zapoznać się z tą opinią, żeby pan minister mógł się do tych uwag ustosunkować.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#DanutaDrypa">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#DanutaDrypa">Panowie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#DanutaDrypa">Biuro Legislacyjne w opinii, która została przygotowana do przedmiotowej ustawy, zawarło 5 uwag szczegółowych wraz z propozycjami poprawek.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#DanutaDrypa">Uwaga nr 1 dotyczy art. 1 pkt 12, w którym to przepisie poprzez dodanie art. 47a i 47b rozszerzono zakres czynności oraz działań bądź też zaniechań, których podjęcie będzie sankcjonowane karą pieniężną. W dotychczas obowiązujących przepisach ustawy o usługach zaufania publicznego oraz identyfikacji elektronicznej istnieją już przepisy, które zawierają kary pieniężne, i w tym przypadku zostało zawarte doprecyzowanie, iż kary pieniężne są nakładane w drodze decyzji przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. W przepisach, które są wprowadzane tą ustawą, nie wskazano podmiotu uprawnionego do nakładania kar pieniężnych. W związku z tym propozycja poprawki zmierza do tego, aby również te nowe kary pieniężne były nakładane w drodze decyzji przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#DanutaDrypa">Z tym przepisem związana jest też taka drobna uwaga. Otóż przy określaniu wysokości kar pieniężnych zostało użyte słowo „złotych” zamiast „zł”. Więc to jest taka propozycja poprawki porządkowej, tak aby kary pieniężne były jednolicie określane w całej ustawie.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#DanutaDrypa">Uwaga nr 2 dotyczy art. 29 pkt 8, w którym to jest dodawany art. 19e. W jego ust. 1 w odniesieniu do oprogramowania dla urządzeń mobilnych jednocześnie użyto 2 określeń, przy czym te określenia są synonimami. Są to wyrażenia „dedykowany” i „przeznaczony”. Przepis ten brzmi: „minister właściwy do spraw informatyzacji udostępnia oraz zapewnia rozwój dedykowanego oprogramowania przeznaczonego dla urządzeń mobilnych”. Propozycja poprawki polega na wykreśleniu wyrazu „dedykowanego”.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#DanutaDrypa">Uwaga nr 3 dotyczy art. 47. Ten przepis wymaga zmian redakcyjnych. Intencją ustawodawcy było wprowadzenie zmian w art. 2 oraz w art. 10, ale przyjęto wadliwą redakcję tego przepisu, tzn. w poleceniu nowelizacyjnym nie jest wskazane, jakie zmiany są wprowadzane. Po prostu są tu błędy, które należy poprawić.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#DanutaDrypa">Uwaga nr 4 odnosi się do art. 61, w którym należy odesłać do właściwego przepisu. W przepisie tym następuje odesłanie do art. 20d ust. 1, tymczasem art. 20d zawiera jedynie punkty. Zatem powinien być tu wskazany przepis art. 20d pkt 1.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#DanutaDrypa">Ostatnia uwaga dotyczy przepisu określającego datę wejścia w życie ustawy. Jest to art. 69, w którym zróżnicowane zostały terminy wejścia w życie niektórych przepisów ustawy. Jeżeli dokonamy analizy poszczególnych wyjątków od generalnej zasady, iż ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia, to zauważymy brak konsekwencji ustawodawcy przy precyzowaniu odstępstw od tej reguły. Szczególnie dotyczy to przepisów, które mają na celu wprowadzenie zmian w około 30 ustawach i zmiany te polegają jedynie na zastąpieniu podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP podpisem zaufanym. W wyniku przyjętej redakcji przepisu dotyczącego wejścia w życie ustawy większość tych przepisów wejdzie w życie miesiąc po ogłoszeniu ustawy, ale np. przepisy art. 13, art. 52 pkt 3 wejdą w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, a niektóre artykuły z dniem 1 stycznia 2020 r. Podobna uwaga dotyczy przepisów określających datę wejścia w życie uwierzytelniania użytkowników w systemie, które wymaga użycia profilu zaufanego bądź innego środka identyfikacji elektronicznej, z tym że w tym przypadku, jeżeli takie zróżnicowanie daty wejścia w życie jest uzasadnione, to należałoby jedynie uszczegółowić poszczególne przepisy.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#DanutaDrypa">Propozycja poprawki polega na tym, aby we wstępie do wyliczenia skreślić cyfrę „1”, ponieważ ustawa wchodzi w życie po upływie 1 miesiąca, a więc wystarczy napisać „miesiąca” zamiast „1 miesiąca”. A pozostałe punkty dotyczą doprecyzowania tego przepisu tak, aby wszystkie przepisy, z wyjątkiem art. 34 i 57, których zmiany polegają na zastąpieniu podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP podpisem zaufanym, weszły w życie w tym samym czasie. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#AndrzejMisiołek">Teraz proszę pana ministra o ustosunkowanie się do tej opinii.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#MarekZagórski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#MarekZagórski">Po pierwsze, chylę czoła przed skrupulatnością Biura Legislacyjnego, bo ona jest bardzo duża, i chcę też powiedzieć, że to jest tak, że te wszystkie propozycje poprawek możemy zaakceptować, ale jednocześnie chciałbym wyjaśnić, dlaczego tak jest.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o pierwszą poprawkę, dotyczącą nakładania kar pieniężnych, to doprecyzowanie…</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#MarekZagórski">Tak, tak jest.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#MarekZagórski">…To doprecyzowanie jest oczywiście możliwe i jeżeli ktoś z państwa senatorów zechce to przejąć, to nie będziemy dramatycznie protestować w tej sprawie. Jednocześnie jest tak, nasza intencja była taka, że będzie to minister cyfryzacji… minister właściwy do spraw informatyzacji. Naszym zdaniem nie stanowiłoby to problemu. Tak samo ta kwestia „złotych” i „zł”. To jest rzeczywiście drobiazg.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o propozycję poprawki drugiej, to tutaj mimo tej, powiedziałbym, niezręczności językowej może pozostać ta wersja, która jest w tej chwili, ale może też być ta wersja, którą proponuje pani mecenas. Więc to jest do państwa decyzji.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o propozycję poprawki trzeciej, to ja rozumiem, że to jest bardziej kwestia techniki legislacyjnej…</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#DanutaDrypa">Tak.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#MarekZagórski">…która, jak to już od dawna wiemy, w zależności od podejścia wypracowanego w różnych ośrodkach odpowiedzialnych w kraju za legislację jest różna. To też zostawiamy do decyzji państwa senatorów. Nie widzimy specjalnej potrzeby, żeby to nowelizować, żeby to zmieniać, ale nie stanowi to jakiegoś wielkiego problemu.</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#MarekZagórski">Propozycja poprawki czwartej absolutnie… Mamy tu do czynienia z błędem legislacyjnym.</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#MarekZagórski">A jeśli chodzi o terminy wejścia w życie przepisów, czyli propozycję poprawki piątej, to z jednej strony oczywiście ta spójność, o której mówiła pani legislator, jest zasadna, ale z drugiej strony to nie wynika z naszego niedopatrzenia, tylko te różne terminy wprowadzania zmian wynikają z planowania integracji poszczególnych systemów z węzłem krajowym. Dlatego zostało przyjęte takie rozwiązanie. Tak jak mówię, możemy to zostawić tak, jak jest, i będzie to spójne, ale jeżeli państwo senatorowie będziecie chcieli podtrzymać tę propozycje, to ona na pewno nie zakłóci naszego spojrzenia na te sprawy czy logiki ustawy.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o pytanie, dlaczego nie uzyskało to ogólnego poparcia… Po pierwszym czytaniu wydawało nam się, że nie powinno być żadnego problemu z poparciem, bo wszystkie kluby projekt chwaliły. Problemy się zaczęły po pierwszym czytaniu, kiedy zostały zgłoszone 2 duże poprawki, aczkolwiek bardzo proste, przy czym najwięcej obaw… To znaczy 2 poprawki, w tym 1 poprawka bardzo prosta. To fakt, że one były bardzo rozbudowane, jedna z nich dotyczyła procedury… Obie były związane z kwestiami bezpieczeństwa. Otóż jeszcze na etapie dyskusji nad tym projektem pojawiła się propozycja, żeby wzmocnić nadzór państwa nad systemami identyfikacji wydawanymi w ramach tej ustawy. I ta propozycja była powieleniem rozwiązań, które zostały zawarte np. w ustawie – Prawo geologiczne. Tam wskazuje się, że szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego dokonuje dodatkowej analizy pod kątem, mówiąc krótko, pochodzenia kapitału, który stoi za podmiotami w tym przypadku ubiegającymi się o wydawanie systemów identyfikacji. Krótko mówiąc, chodzi o to, żebyśmy mieli pewność, że cyfrowa tożsamość naszych obywateli będzie pod kontrolą. Ta poprawka była rozbudowana.</u>
<u xml:id="u-10.13" who="#MarekZagórski">Równie rozbudowana była poprawka dotycząca… To był efekt pewnego przeoczenia, które nastąpiło w trakcie prac rządowych. Chodziło o to, żeby wyposażyć wszystkie służby, bo pierwotnie było chyba tylko ABW…</u>
<u xml:id="u-10.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-10.15" who="#MarekZagórski">Chodziło o to, żeby wszystkie służby wyposażyć w możliwość, którą operacyjnie posiadają, czyli możliwość, jak to się ładnie nazywa, stosowania dokumentów legalizacyjnych, mówiąc krótko, posługiwania się fałszywymi dokumentami, w tym przypadku fałszywymi środkami identyfikacji w ramach działalności operacyjnej. To jest standardem, tylko należało to uzupełnić.</u>
<u xml:id="u-10.16" who="#MarekZagórski">Do tego w istocie sprowadzały się te poprawki. Jednak ich konstrukcja była taka, że były one obszerne. W tej sytuacji część klubów parlamentarnych, przedstawiciele części klubów parlamentarnych poinformowali, że to jest tryb pracy daleko odbiegający od ich oczekiwań i w związku z tym, nie wchodząc w meritum, nawet wskazując, że ustawa jest korzystna, potrzebna i przynosi dobre rozwiązania, zdecydowali się zagłosować przeciwko.</u>
<u xml:id="u-10.17" who="#MarekZagórski">Ja mogę tylko powiedzieć, podkreślić, że ta ustawa jest bardzo ważna, to po pierwsze. Po drugie, z faktu, że ona już jest na takim etapie prac legislacyjnych, osobiście jestem bardzo zadowolony, bo ona rozwiązuje wiele problemów, których wcześniej nie udawało się rozwiązać. Jest też efektem dosyć długiej dyskusji na temat tego, jaki model cyfrowej tożsamości w Polsce zastosować, i jest niezbędna nie tylko, jeśli chodzi o możliwość rozwijania e-usług w administracji, ale w ogóle możliwość rozwijania biznesu opartego o sieć, e-biznesu. O ile profil zaufany mógł być wykorzystywany tylko i wyłącznie w administracji, o tyle komercyjne środki identyfikacji, które będą wydawane w ramach tej ustawy przez podmioty inne niż państwo, będą mogły być stosowane zarówno w usługach e-administracji, jak i w komercji.</u>
<u xml:id="u-10.18" who="#MarekZagórski">Co to oznacza? To oznacza, że środki identyfikacji gwarantowane przez państwo, tak jak powiedziałem, nasza cyfrowa tożsamość będzie mogła być stosowana przez nas także w realizacji usług komercyjnych, a to z kolei, zwłaszcza małym i średnim podmiotom, które chcą prowadzić działalność w sieci, daje coś, co jest absolutnie niezbędne w tym biznesie, czyli poczucie bezpieczeństwa i pewności tego, kto jest po drugiej stronie. W skrócie wygląda to tak. Gdy prowadzę np. sklep internetowy, to dzisiaj weryfikuję swojego potencjalnego klienta poprzez rachunek bankowy, przez zapłatę, która mi wpływa na konto, przez kartę kredytową, bo jeśli mam system rozbudowany, to mogę pobrać środki i to zweryfikować, i opieram się na jego deklaracji, że nazywa się Jan Kowalski. W przypadku zastosowania środków identyfikacji wystarczy, że będę korzystał z usługi oferowanej przez integratora, jakim np. jest Krajowa Izba Rozliczeniowa, i będę mógł weryfikować swoich potencjalnych klientów tymże środkiem identyfikacji, inaczej mówiąc, tak jak w sklepie, fizycznie, za pomocą dowodu osobistego. To pozwoli na stosowanie, da możliwość zaoferowania sprzedaży odroczonej, sprzedaży ratalnej, czyli różnego rodzaju usług, wszelkiego rodzaju promocji, w przypadku których bez tego środka identyfikacji byłaby duża trudność zadbania o bezpieczeństwo takich operacji. Tak więc to jest także z tego punktu widzenia rzecz bardzo istotna. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#AndrzejMisiołek">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#AndrzejMisiołek">Czy ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo, pan senator Jacek Włosowicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JacekWłosowicz">Panie Ministrze, pierwsze pytanie. Te 2 poprawki, o których pan mówił, że zostały zgłoszone, to były poprawki poselskie. Tak?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#MarekZagórski">Tak.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#JacekWłosowicz">Dobrze. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#JacekWłosowicz">Drugie moje pytanie dotyczy podmiotu, który ewentualnie może być uprawniony do świadczenia takich usług. Jakie warunki musi spełniać ten podmiot, aby mógł świadczyć e-usługi?</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#JacekWłosowicz">Kolejne pytanie. Jaki na dzisiaj jest horyzont czasowy? Kiedy według pana ta aplikacja może zostać wprowadzona dla obywateli?</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#JacekWłosowicz">I czwarte pytanie. Powiedział pan, że będziemy mogli korzystać z e-usług, które są świadczone również przez inne państwa. Na jakiej zasadzie? Czy ten login to wtedy będzie… On jest tylko do usług w naszym kraju. A jak to będzie skonstruowane, że ewentualnie będziemy mogli korzystać z jakiegoś pakietu elektronicznych usług zagranicznych? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MarekZagórski">Ja może zacznę od tego…</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#Gloszsali">Mikrofon, proszę.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#MarekZagórski">Ja zacznę od tego, że ta aplikacja wygląda tak, czyli ona już jest. Na razie oczywiście jest tylko mDokumenty. W tej chwili korzysta z niej 50 tysięcy użytkowników. Ona jest już bezpieczna, ale nie ma podstawy prawnej do tego, żeby się tym tak naprawdę uwierzytelnić. Dzisiaj na poczcie oczywiście część urzędników pocztowych to akceptuje, ale chcemy mieć pewność. Dotyczy to nie tylko poczty, chodzi o okazywanie tego w różnych sytuacjach. Zakładam, że w momencie kiedy wejdzie w życie ustawa – zakładam, bo tam jest jeszcze wymóg dokonania uzgodnień między ministrem spraw wewnętrznych i administracji a ministrem cyfryzacji – w każdym razie zakładam, że w momencie kiedy ustawa wejdzie w życie, prawie natychmiast będziemy mogli tę aplikację… Sama aplikacja będzie mogła działać, bo ona już jest, tyle że obsługa mTożsamości, czyli to, co pokazywałem, musi być jeszcze uzgodniona pod kątem bezpieczeństwa czy potwierdzenia bezpieczeństwa, ale tu też jesteśmy już na etapie uzgodnień z ministrem spraw wewnętrznych i administracji. Zakładam, że to będzie niezwłocznie zrobione, czyli ta aplikacja będzie mogła funkcjonować.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#MarekZagórski">Tak jak powiedziałem, do tej aplikacji od 1 września będziemy wkładać dokumenty w niektórych miejscach, bo pilotażowo się do tego przygotowujemy w niektórych miejscach w Polsce, i tak m.in. w gminie Halinów pod Warszawą, w Siedlcach, w Żyrardowie będzie funkcjonowała legitymacja szkolna. Później stopniowo będziemy rozwijać… Oczywiście do tego też jest potrzebna zmiana rozporządzenia ministra edukacji narodowej dotyczącego wzorów legitymacji szkolnych, ale tu też jesteśmy już w trakcie uzgodnień z panią minister Zalewską. Od 1 października na niektórych uczelniach, m.in. na uniwersytecie w Siedlcach, na Politechnice Wrocławskiej, będziemy pilotażowo uruchamiać legitymację studencką. Pozostałe dokumenty, o których wcześniej mówiłem, będą stopniowo wprowadzane. Chcemy, żeby jeszcze w tym roku pojawił się dowód rejestracyjny. Zakładamy, że będzie się to stopniowo rozwijało. Co jest ważne, jeszcze raz to powtórzę, będziemy tę aplikację udostępniali także takim organizacjom… Ja zawsze podaję taki przykład nieuzgodniony z Polskim Związkiem Wędkarskim, ale karta wędkarska też się w tym portfelu zmieści. Także Karta Dużej Rodziny, niezależnie od tego, że jest odrębną aplikacją, będzie mogła być w tym pakiecie.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o funkcjonowanie węzła transgranicznego, to działa to w ten sposób, że my musimy i każde państwo członkowskie musi zapewnić i uznawać środki identyfikacji uznawane w danym państwie członkowskim, ale przede wszystkim musimy zapewnić wszystkim obywatelom Unii Europejskiej, a w zasadzie posiadaczom środków identyfikacji, bo to może być obywatel polski, który posiada środek identyfikacji wydany np. w Wielkiej Brytanii czy w innym państwie członkowskim… Jeżeli on będzie chciał skorzystać z e-usług administracji polskiej, to będzie miał taką możliwość. Węzeł transgraniczny umożliwia przechodzenie z jednego systemu do drugiego, czyli będzie można uwierzytelnić się w polskich e-usługach, w polskich usługach administracji środkiem identyfikacji wydanym i uznawanym przez inne państwo członkowskie i tam samo w drugą stronę. Tak więc tu login nie ma znaczenia w tym sensie, że środek identyfikacji, nasz jeden środek identyfikacji, który zostanie wydany – załóżmy, że będzie to środek identyfikacji wydany w systemie Krajowej Izby Rozliczeniowej przez któryś z banków w Polsce – powinien umożliwiać korzystanie z e-usług administracji we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej i w drugą stronę podobnie. Powinno to działać niezależnie od tego, jakie są warunki jego wydawania, czy jest przypisany do konkretnego obywatela danego państwa, czy też… Często się zdarza, że Polacy pracują za granicą i tam też mogą mieć środki identyfikacji. W tym sensie będzie jeden login. To znaczy, że jeżeli zalogujemy się do naszego własnego ośrodka identyfikacji, to będziemy mieli otwarty – mówiąc w dużym uproszczeniu – dostęp do wszystkich usług.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#MarekZagórski">Jeśli chodzi o warunki, jakie ma spełniać podmiot, to one są określone w ustawie. Po pierwsze, chodzi o potwierdzenie spełnienia wymagań dla zadeklarowanych poziomów bezpieczeństwa. To jest pierwsza sprawa. Muszą być przeprowadzone testy integracyjne z węzłem krajowym, czyli z tym rozwiązaniem organizacyjno-technicznym, które tworzy rząd. Dalej: zapewnienie przez podmiot odpowiedzialny opracowania systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji; przedstawienie dokumentu zawierającego przyrzeczenie, w dużym skrócie mówiąc, polisy ubezpieczeniowej; przedstawienie oświadczenia o działaniu tego podmiotu zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych i uzyskanie pozytywnej opinii szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w tych przypadkach, w których to jest konieczne. Tak to wygląda w dużym skrócie. A decyzję o zatwierdzeniu podmiotu będzie podejmował minister właściwy do spraw informatyzacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo, pan senator Florek.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PiotrFlorek">Krótkie pytanie. Panie Ministrze, czy ta poprawka, o której pan mówił, ta pierwsza poprawka, dotycząca wzmocnienia nadzoru państwa, ABW, uzyskała poparcie ze strony ministerstwa? Bo to któryś z posłów zgłosił.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PiotrFlorek">Chciałbym tak dla dobrej legislacji, bo my zawsze przy tych wszystkich ustawach bardzo się spieszymy, chociaż pewno można by uznać, że z tego, co pani legislator przedstawiła, to właściwie 2 propozycje to byłyby takie, które powinny zostać wprowadzone, nad pozostałymi można by dyskutować… Właśnie dlatego, dla tej dobrej legislacji chciałbym przejąć wszystkie propozycje Biura Legislacyjnego, bo jeżeli wprowadzamy jedną, to można od razu wszystkie pozostałe. Tak że przejmuję te propozycje. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuje bardzo.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#MarekZagórski">Tak, te poprawki, które zostały zgłoszone w trakcie prac komisji w Sejmie, miały naszą akceptację. Jeszcze raz podkreślam, one wzmacniały poziom bezpieczeństwa tych systemów i wpływały na możliwości prac służb, bo to też jest bardzo istotne. To nie było niczym szczególnym, dlatego że służby posiadają takie uprawnienia w stosunku do tradycyjnych dokumentów. Jeżeli mamy do czynienia z działalnością służb także w sieci, a musimy to coraz bardziej uwzględniać, to trudno, żeby te służby nie miały takich narzędzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#AndrzejMisiołek">Czy jeszcze ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos, ewentualnie może ktoś z gości? Nie widzę chętnych.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#AndrzejMisiołek">Tak więc przystąpimy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#AndrzejMisiołek">Ponieważ pan senator Florek przejął te 5 propozycji poprawek Biura Legislacyjnego, jeżeli…</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#PiotrZientarski">Łącznie, łącznie.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#AndrzejMisiołek">Czy pani…</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#DanutaDrypa">One są różne.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#AndrzejMisiołek">Różne, czyli trzeba głosować…</u>
<u xml:id="u-19.8" who="#PiotrZientarski">Ale nie alternatywne, a w większości to są językowe…</u>
<u xml:id="u-19.9" who="#DanutaDrypa">One nie są językowe…</u>
<u xml:id="u-19.10" who="#AndrzejMisiołek">To może dla porządku przegłosujmy…</u>
<u xml:id="u-19.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-19.12" who="#AndrzejMisiołek">Tak. Przegłosujmy te poprawki oddzielnie, żeby nie było później problemu, a na końcu będziemy głosowali nad ustawą.</u>
<u xml:id="u-19.13" who="#AndrzejMisiołek">Czy jest pan sekretarz?</u>
<u xml:id="u-19.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-19.15" who="#AndrzejMisiołek">Jest pan sekretarz. Dobrze.</u>
<u xml:id="u-19.16" who="#AndrzejMisiołek">Proszę państwa, poprawka nr 1.</u>
<u xml:id="u-19.17" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-19.18" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-19.19" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-19.20" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-19.21" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-19.22" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-19.23" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-19.24" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-19.25" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka nr 2.</u>
<u xml:id="u-19.26" who="#DanutaDrypa">Może…</u>
<u xml:id="u-19.27" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#DanutaDrypa">Poprawka nr 2 jest poprawką zmieniającą wyraz „złotych” na „zł”. To jest ta porządkowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejMisiołek">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-21.5" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-21.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-21.7" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-21.8" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka nr 3. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#DanutaDrypa">Poprawka nr 3 wykreśla wyraz „dedykowanego”.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PiotrZientarski">Językowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-23.6" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-23.7" who="#AndrzejMisiołek">Kolejna poprawka.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#DanutaDrypa">Kolejna poprawka wprowadza zmiany redakcyjne w art. 47.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za?</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-25.6" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-25.7" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo, kolejna poprawka.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#DanutaDrypa">Kolejna poprawka wskazuje prawidłowe odesłanie do przepisu.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#DanutaDrypa">Ostatnia poprawka precyzuje przepis dotyczący wejścia w życie ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(10)</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-29.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-29.7" who="#AndrzejMisiołek">Tak, czyli przyjęliśmy 6 poprawek, ponieważ ta pierwsza poprawka była jakby rozbita na 2 poprawki.</u>
<u xml:id="u-29.8" who="#AndrzejMisiołek">Teraz głosujemy nad przyjęciem ustawy wraz z wprowadzonymi poprawkami.</u>
<u xml:id="u-29.9" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za?</u>
<u xml:id="u-29.10" who="#komentarz">(8)</u>
<u xml:id="u-29.11" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-29.13" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-29.14" who="#komentarz">(2)</u>
<u xml:id="u-29.15" who="#AndrzejMisiołek">Ustawa została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-29.16" who="#AndrzejMisiołek">Proponuję, aby sprawozdawcą ustawy był pan senator Jacek Włosowicz.</u>
<u xml:id="u-29.17" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-29.18" who="#AndrzejMisiołek">Pan senator się zgadza.</u>
<u xml:id="u-29.19" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-29.20" who="#AndrzejMisiołek">W takim razie dziękuję, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-29.21" who="#AndrzejMisiołek">Zarządzam minutę technicznej przerwy i punkt następny.</u>
<u xml:id="u-29.22" who="#PiotrZientarski">I punkt drugi. Tak.</u>
<u xml:id="u-29.23" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#komentarz">(Przerwa w obradach)</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#AndrzejMisiołek">Szanowni Państwo, wznawiam obrady.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#AndrzejMisiołek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o własności lokali; druk senacki nr 838.</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#AndrzejMisiołek">Do prezentowania stanowiska rządu w sprawie tej ustawy został delegowany pan minister Artur Soboń.</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#AndrzejMisiołek">Bardzo proszę, Panie Ministrze, o przedstawienie tej ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#ArturSoboń">Celem tej ustawy jest ostateczne określenie adresata normy uprawnionego do badania przesłanek, wynikających z art. 2 ust. 1a ustawy o własności lokali, w zakresie zgodności planowanego wydzielenia samodzielnego lokalu mieszkalnego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo z treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania tego terenu oraz z rozstrzygnięciami budowlanymi.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#ArturSoboń">Zaproponowana norma wskazuje w sposób jednoznaczny kompetencje starosty do stwierdzania w formie zaświadczenia wymagań w zakresie samodzielnego lokalu zgodnie z dyspozycją zawartą w tejże ustawie. Tym samym nowe brzmienie art. 2 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 1a i 2, stwierdza starosta w formie zaświadczenia, eliminuje w ten sposób wątpliwości interpretacyjne dotyczące tego, kto wydaje zaświadczenie o samodzielności lokalu. Jednocześnie doprecyzowano, że ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu musi być zgodne z dokumentami z zakresu planowania przestrzennego i budownictwa. Obowiązek badania przesłanek wydzielenia lokalu nie będzie obejmował budynków istniejących przed dniem 1 stycznia 1995 r. To była kwestia, która budziła wątpliwości w związku z brakiem odpowiedniej dokumentacji, stąd też ten zapis. Art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy jest przepisem przejściowym, który dotyczy postępowań o wydanie zaświadczeń o samodzielności lokali oraz postępowań o zniesienie współwłasności nieruchomości wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy o własności lokali. Do takich postępowań stosuje się przepisy nowe w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#ArturSoboń">Projekt jest wynikiem propozycji składanych przez posłów. Jest to rzeczywiście doprecyzowane tak, żeby nie było, najkrócej mówiąc, żadnych wątpliwości, co starosta powinien wydać i w jaki sposób powinien to zrobić, żeby notariusz mógł spokojnie wyodrębnić lokale zarówno w zabudowie wielorodzinnej, jak i w zabudowie jednorodzinnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#AndrzejMisiołek">Proszę panią mecenas o przedstawienie opinii senackiego Biura Legislacyjnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#AldonaFigura">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#AldonaFigura">Panowie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#AldonaFigura">Biuro Legislacyjne chciałoby zwrócić uwagę na jedną kwestię. Wydaje się, że w ustawie brakuje przepisu przejściowego, który regulowałby sprawy dotyczące postępowań sądowych w toku o zniesienie współwłasności nieruchomości. Zmieniły się przesłanki, które sąd powinien brać pod uwagę w takich sprawach. Wydaje się, że z korzyścią dla strony byłoby, aby przepis przejściowy określał, że nowe przepisy powinny mieć zastosowanie do tych spraw, które jeszcze nie zostały zakończone. Stosowna propozycja poprawki znajduje się w opinii. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#AndrzejMisiołek">Prosiłbym pana ministra o ustosunkowanie się do tej propozycji Biura Legislacyjnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#ArturSoboń">Bardzo bylibyśmy radzi, gdyby taka poprawka została zgłoszona.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#PiotrZientarski">No to…</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#AndrzejMisiołek">Czyli rozumiem, że zaproponowaną poprawkę przejął pan przewodniczący, tak?</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PiotrZientarski">Tak.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#AndrzejMisiołek">Pan senator Pająk chciał…</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#AndrzejPająk">Chciałbym zgłosić 2 poprawki.</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#AndrzejMisiołek">Tak.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
<u xml:id="u-37.6" who="#ArturSoboń">Pan tutaj przedstawił… Bo to jest senacka poprawka. Ja mogę zreferować jeszcze…</u>
<u xml:id="u-37.7" who="#PiotrZientarski">Dobrze. Od razu będziemy znali stanowisko pana ministra.</u>
<u xml:id="u-37.8" who="#AndrzejMisiołek">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#ArturSoboń">Mieliśmy okazję zapoznać się z tymi poprawkami wcześniej. Nasza opinia w odniesieniu do tych poprawek jest pozytywna. Dotyczy to poprawki, o której powiedziała pani mecenas, czyli poprawki, która wprowadza następujący zapis w art. 2: „Do postępowań sądowych o zniesienie współwłasności nieruchomości, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą”. Czyli…</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#ArturSoboń">Tak jest. To jest doprecyzowanie, jakie przepisy ma stosować sąd.</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#ArturSoboń">W poprawce nr 1 senatorowie proponują, aby w art. 1 w pkcie 1 w lit. b po wyrazach „przed tą datą” skreślić następujące słowa: „chyba że w budynku po tej dacie przeprowadzono roboty budowlane wymagające pozwolenia na budowę”. Chodzi generalnie o to, że inne przepisy obowiązywały przed rokiem 1995 i inne obowiązki w tym zakresie były po roku 1995. Po 1995 r. możemy czy mamy prawo oczekiwać pełnej, kompletnej dokumentacji. W celu uniknięcia sytuacji, w której jakieś roboty wpływałyby na wyodrębnienie tego lokalu, a byłyby potwierdzone dokumentacją po roku 1995, posłowie proponowali, aby również wyłapywać tego rodzaju sytuacje, czyli sprawdzać dokumentację po 1995 r., w tym zakresie, którego dotyczyło pozwolenie na budowę bądź zgłoszenie. W związku z tym, że w praktyce powodowałoby to wątpliwości, które chcemy eliminować, a zakres tych robót nie ma znaczenia co do wydania zaświadczenia niezbędnego do wyodrębnienia lokalu, słuszna jest tutaj propozycja senatorów, aby zrezygnować z tej treści, którą przeczytałem w poprawce.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#AndrzejMisiołek">Czy ktoś z pań i panów senatorów chce jeszcze zabrać głos? Czy może pan Adam Wasak, prezes Rady Izby Notarialnej w Gdańsku chce zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#AdamWasak">Tak, jeśli państwo pozwolicie…</u>
<u xml:id="u-39.3" who="#AndrzejMisiołek">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#AdamWasak">Dzień dobry państwu.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#AdamWasak">Jak zapewne państwo się orientują, do Sejmu wpłynęły 2 poselskie projekty dotyczące zmiany ustawy o własności lokali. Jeżeli chodzi o kwestię normy kompetencyjnej, oba projekty regulują sprawę w taki sam sposób, tak że tutaj specjalnie chyba nie ma się nad czym zastanawiać. Wiadomo, że ta zmiana jest niezbędna, ponieważ w praktyce w tej chwili chyba z pół miliona osób czeka na ustanowienie odrębnej własności lokali i nie może się doczekać.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#AdamWasak">Przyznam szczerze, że te projekty różniły się tylko i wyłącznie normą przejściową. Pozwólcie państwo, że będę mówił tylko z punktu widzenia praktyka, bo polityka troszeczkę mniej mnie interesuje. Odnoszę wrażenie, że jest mała pułapka w tym zapisie, który jest aktualnie proponowany. Otóż aktualnie mówimy o budynkach istniejących przed dniem 1 stycznia 1995 r. Musimy mieć świadomość, że kartoteka budynków jest regulacją trochę późniejszą. Czyli w roku 1995 nie było kartoteki budynków i nie byliśmy w stanie stwierdzić, czy te budynki istniały. Obawiam się, że w tej chwili dane w kartotekach budynków są niepełne, np. nie zawierają, zwłaszcza w odniesieniu do starszych budynków, roku budowy. W związku z tym tę przesłankę czasami będzie dość trudno stwierdzić, bo albo będzie się ona opierała na oświadczeniu strony, która, siłą rzeczy, jest zainteresowana, w związku z tym będzie starała się przyporządkować rzeczywistość do swoich potrzeb, delikatnie rzecz ujmując, albo będzie trzeba prowadzić bardzo zawiłe postępowanie dowodowe i będą to robili starostowie, którzy będą musieli, nie wiem, sięgać do jakichś dokumentów, podatków, nie wiadomo czego. Będzie to…</u>
<u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-40.4" who="#AdamWasak">Tak. Ja rozumiem, Panie Ministrze, ale chodzi o to, że to może być dość długie i zawiłe postępowanie.</u>
<u xml:id="u-40.5" who="#AdamWasak">Przyznam zupełnie szczerze, że myśmy analizowali to z praktycznego punktu widzenia i naszym zdaniem pomiędzy regulacją, że te przepisy wchodzą w życie w momencie ich uchwalenia, czyli 11 września 2018 r., a tą regulacją dużej różnicy nie będzie, tym bardziej że cały czas miejmy świadomość, że te przepisy mają charakter norm prewencyjnych, nie represyjnych. Tu nie chodzi o to, żeby teraz ktoś, kto wybudował wcześniej budynek, nie mógł ustanowić odrębnej własności lokalu, bo ten budynek już stoi i nikt go nie rozbierze, on co najwyżej nie ustanowi odrębnej własności lokalu. Chodzi o to, żeby takie budynki nie powstawały w strefie zabudowy jednorodzinnej. I myślę, że to jest najistotniejsze. Dlatego poddałbym to pod rozwagę. Zdecydowanie łatwiejsze będzie stwierdzenie przesłanki, że budowa tych budynków rozpoczęła się po 11 września, bo wtedy mamy po prostu wpis w dzienniku budowy, mamy kartotekę budynków i wiemy, co istniało przedtem, wiemy, co nie istniało w tym czasie, jeśli chodzi o tę datę. Myślę, że pod względem merytorycznym naprawdę z punktu widzenia państwa niewiele się zmieni.</u>
<u xml:id="u-40.6" who="#AdamWasak">I przy okazji, jeśli państwo pozwolicie, chciałbym poruszyć jeszcze jedną kwestię dotyczącą normy. Tu jest kwestia tylko i wyłącznie taka czysto cywilistyczna. Art. 11 ust. 3 otrzymał brzmienie – to była zmiana wprowadzona ustawą o KZN – że: „Jeżeli wydzielenie lokalu byłoby sprzeczne z przepisami generalnie, sąd, znosząc współwłasność nieruchomości, nie orzeka o jej podziale przez wydzielenie lokalu, a ustala udziały współwłaścicieli nieruchomości”. Miejmy świadomość, że wtedy to w ogóle nie jest zniesienie współwłasności i sąd nie może zmienić udziałów właścicieli w nieruchomości, nie znosząc współwłasności. A więc myślę, że w miejscu, gdzie przed literą „a” jest przecinek, powinna być kropka. Czyli przepis brzmiałby tak: „Jeżeli wydzielenie lokalu byłoby sprzeczne z przepisami, sąd, znosząc współwłasność nieruchomości, nie orzeka o jej podziale przez wydzielenie lokalu”, i tu byłaby kropka. Czyli nie może ustanowić odrębnej własności lokali. Może albo znieść w ten sposób, że przyzna ją jednej osobie, ze spłatą na rzecz drugiej, albo po prostu nie zniesie, ale nie może znieść współwłasności w ten sposób, że zmieni udziały, bo to, po pierwsze, nie jest w ogóle zniesienie współwłasności, a po drugie, nie ma żadnej podstawy do zniesienia tych udziałów, do zmiany tych udziałów. Mamy, nie wiem, np. prostą sprawę z zakresu dziedziczenia. Rodzic i dwójka dzieci. Rodzic ma cztery szóste i dzieci mają po jednej szóstej. I jakież to byłoby zniesienie współwłasności? Że co? Że sąd nagle przyzna im po połowie? No nie, to nie jest już zniesienie współwłasności. Tak że myślę, że zakończenie tego… I myślę, że tu nawet nie ma co specjalnie przeredagowywać, wystarczy postawić kropkę przed „a” i skreślić resztę zdania, wtedy to będzie cywilistycznie spójne. Tak? Dziękuję państwu bardzo serdecznie.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#AndrzejMisiołek">Poprosiłbym pana ministra o ustosunkowanie się do tych propozycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#ArturSoboń">Jeśli chodzi o pierwszą propozycję, to… No, zawsze można to opóźnić rzeczywiście do czasu wejścia w życie ustawy o KZN, bo ta data z tego wynika. Natomiast ja rozumiem – i tutaj urzędnicy mogą pokazać, jak to wygląda w praktyce – że mamy do czynienia z nadużyciami w tym zakresie, w zakresie wyodrębniania lokali. W odniesieniu do czasu po 1995 r. powinniśmy oczekiwać, że będziemy mieli kompletne dokumenty, stąd też ta data. To postępowanie, o którym pan mówi, jest do przeprowadzenia, bo każdy dowód potwierdzający tę datę będzie podstawą. Generalnie chodzi o to, żeby w jak największym stopniu społecznie unikać sytuacji, w której wydzielane są samowolnie lokale z budynków jednorodzinnych w, powiedzmy, ilości, która, po pierwsze, jest nieakceptowalna społecznie, a po drugie, nie może być obsługiwana przez istniejącą infrastrukturę itd., itd. Stąd też ten 1995 r.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#ArturSoboń">Co do drugiej poprawki, to chciałbym zapytać, jak ona by wyglądała, bo ja muszę ją tutaj jakoś… Jak ona by dokładnie wyglądała? Bo teraz się o niej dowiedziałem.</u>
<u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-42.3" who="#AdamWasak">Przepraszam najmocniej, jeszcze się wtrącę. Po prostu ta pozostała część zdania nie ma żadnego sensu. Sąd już nic dalej nie może zrobić.</u>
<u xml:id="u-42.4" who="#ArturSoboń">No, tak… To naszym zdaniem tak mogłoby być.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#AndrzejMisiołek">Czy któryś z panów senatorów…</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#PiotrZientarski">Ja ją przejmuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#AndrzejMisiołek">Pan przewodniczący tę zaproponowaną poprawkę zgłasza, tak?</u>
<u xml:id="u-45.1" who="#PiotrZientarski">Tak jest, przejmuję ją.</u>
<u xml:id="u-45.2" who="#AndrzejMisiołek">Czy pani mecenas jeszcze raz ją sformułuje, żebyśmy wiedzieli…</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#AldonaFigura">Poprawka polegałaby na tym, że w art. 1 w pkcie 2 w art. 11 w ust. 3 skreśla się wyrazy… przecinek po wyrazie „lokal” zastępuje się kropką i skreśla się wyrazy: „a ustala udziały współwłaścicieli w nieruchomości”. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#AndrzejMisiołek">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie.</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#AndrzejMisiołek">Mamy zgłoszone 3 poprawki.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#ArturSoboń">Ja mogę powiedzieć tylko jedno: myśmy z Krajową Radą Notarialną współpracowali przy tym projekcie. I tyle.</u>
<u xml:id="u-48.1" who="#PiotrZientarski">No, lepiej późno niż wcale.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#AdamWasak">Przepraszam, ja ad vocem powiem o jednej kwestii. Nie będę ukrywał, że 11 września był dla wszystkich szokiem. I nie mówię o tym 11 września związanym z World Trade Center, tylko o tym, że 11 września naprawdę wszyscy stanęli przed potężnym dylematem, czy w ogóle można ustanawiać, czy nie… Wszyscy zajęli się tą najistotniejszą sprawą i, przyznam szczerze, takie kwestie techniczne pewnie umknęły. Dlatego ja przepraszam, jeśli teraz jest na to za późno, ale, tak jak panowie powiedzieli, lepiej późno niż wcale. Ja z panem ministrem się zgadzam, że ten przepis, ten ust. 1a jest absolutnie potrzebny, bo tutaj chodzi o uporządkowanie pewnych kwestii, tylko zawsze jest pytanie, od kiedy to prawo ma działać, czy ma ono działać wstecz, czy niekoniecznie. A myślę…</u>
<u xml:id="u-50.1" who="#PiotrZientarski">Ale tego nie zmieniamy.</u>
<u xml:id="u-50.2" who="#AdamWasak">Ja rozumiem. Tylko mówię, że to nie jest próba wywrócenia… No, tylko jest pytanie, jak to technicznie będzie działać. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-51.1" who="#AndrzejMisiołek">Jeżeli nie ma więcej głosów w dyskusji, przystąpimy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-51.2" who="#AndrzejMisiołek">Najpierw przegłosujemy te 3 poprawki, 2 poprawki, które zgłosił pan senator Pająk, i poprawkę pana przewodniczącego, a później będziemy głosować nad przyjęciem ustawy.</u>
<u xml:id="u-51.3" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za przyjęciem poprawki nr 1?</u>
<u xml:id="u-51.4" who="#komentarz">(15)</u>
<u xml:id="u-51.5" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-51.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.7" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-51.8" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.9" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-51.10" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-51.11" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka nr 2.</u>
<u xml:id="u-51.12" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za?</u>
<u xml:id="u-51.13" who="#komentarz">(15)</u>
<u xml:id="u-51.14" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-51.15" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.16" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-51.17" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.18" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-51.19" who="#AndrzejMisiołek">Poprawka została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-51.20" who="#AndrzejMisiołek">I poprawka nr 3.</u>
<u xml:id="u-51.21" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za?</u>
<u xml:id="u-51.22" who="#komentarz">(15)</u>
<u xml:id="u-51.23" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-51.24" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.25" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-51.26" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.27" who="#PiotrZientarski">Czyli za było 15? Tak?</u>
<u xml:id="u-51.28" who="#Gloszsali">15 głosów za.</u>
<u xml:id="u-51.29" who="#PiotrZientarski">3 razy 15.</u>
<u xml:id="u-51.30" who="#AndrzejMisiołek">Teraz, proszę państwa, ponieważ przyjęliśmy poprawki, głosujemy nad przyjęciem ustawy w całości wraz z przyjętymi poprawkami.</u>
<u xml:id="u-51.31" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest za?</u>
<u xml:id="u-51.32" who="#komentarz">(15)</u>
<u xml:id="u-51.33" who="#AndrzejMisiołek">Kto jest przeciwny?</u>
<u xml:id="u-51.34" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.35" who="#AndrzejMisiołek">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-51.36" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-51.37" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-51.38" who="#AndrzejMisiołek">Na sprawozdawcę proponuję pana senatora Andrzeja Pająka. Pan senator się zgadza.</u>
<u xml:id="u-51.39" who="#AndrzejMisiołek">Proszę państwa, wyczerpaliśmy porządek dzisiejszego posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-51.40" who="#AndrzejMisiołek">Zamykam posiedzenie połączonych komisji.</u>
<u xml:id="u-51.41" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Dziękuję wszystkim państwu.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 00)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>