text_structure.xml 43.1 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 17)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Grzegorz Bierecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#GrzegorzBierecki">Mamy kworum, możemy rozpoczynać sto piętnaste posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#GrzegorzBierecki">Witam wszystkich państwa, witam pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#GrzegorzBierecki">Porządek obrad przewiduje rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, druk senacki nr 689.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#GrzegorzBierecki">Czy są uwagi do porządku obrad?</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#GrzegorzBierecki">Witam pana senatora.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#GrzegorzBierecki">Nie ma uwag do porządku obrad. Zatem będziemy procedować zgodnie z zaproponowanym porządkiem.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#GrzegorzBierecki">Informuję państwa o odbywającej się transmisji internetowej naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#GrzegorzBierecki">Zgodnie z regulaminem pytam, czy w posiedzeniu uczestniczą osoby zawodowo zajmujące się działalnością lobbingową.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#GrzegorzBierecki">Prosimy o przedstawienie się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WojciechBronicki">Wojciech Bronicki, BBGTAX.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#GrzegorzBierecki">Witamy pana serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#GrzegorzBierecki">Przystępujemy do realizacji porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#GrzegorzBierecki">Ustawa ta została uchwalona na pięćdziesiątym czwartym posiedzeniu Sejmu 12 grudnia na podstawie projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#GrzegorzBierecki">Do komisji wpłynęły uwagi od organizacji: Polski Związek Plantatorów Tytoni, Stowarzyszenie Obrony Praw Przedsiębiorców, Philip Morris Polska Distribution Sp. z o.o., także z Krajowej Izby Gospodarczej. Dosłownie 15 minut temu wpłynęły uwagi Krajowej Izby Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#GrzegorzBierecki">Wszystkie materiały zamieszczono na stronie internetowej naszej komisji, zostały także przygotowane wydruki na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#GrzegorzBierecki">Do reprezentowania rządu upoważniony jest minister finansów i rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę pana ministra Janczyka o przedstawienie założeń ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WiesławJanczyk">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WiesławJanczyk">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WiesławJanczyk">Jeśli państwo pozwolicie, to może przedstawię takie krótkie résumé, żeby podsumować całość prac, dyskusje i te zmiany, które proponujemy w ustawie o podatku akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WiesławJanczyk">Otóż przedłożony pod obrady Senatu projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym wprowadza opodatkowanie podatkiem akcyzowym nowych kategorii wyrobów, tj. płynu do papierosów elektronicznych oraz wyrobów nowatorskich. Zarówno papierosy elektroniczne, w których wykorzystuje się płyn w celu spożycia pary, jak i wyroby nowatorskie zawierające w swoim składzie tytoń, który po podgrzaniu dostarcza do organizmu nikotynę w postaci pary, stanowią substytut tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Dlatego głównym celem projektu jest zagwarantowanie równego traktowania podatkowego przedsiębiorców działających w branży tradycyjnych wyrobów tytoniowych oraz podmiotów z branż papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich. Oczekujemy również, że podjęte na podstawie projektowanych przepisów działania wpłyną na uregulowanie rynku płynów do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich oraz na zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów. Dzięki znakowi akcyzy, banderoli, naniesionemu na opakowania płynów do e-papierosów i wyrobów nowatorskich konsumenci będą mogli sami zweryfikować legalność produktu w momencie jego zakupu.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#WiesławJanczyk">Przedstawiony projekt zakłada stawkę na płyn do papierosów elektronicznych na poziomie 50 gr za 1 ml oraz 141 zł 29 gr za każdy kilogram i 31,41% średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia, czyli około 300 zł za kilogram. Są to stawki umiarkowane na tle krajów europejskich. Obecnie aż 13 państw unijnych opodatkowało wyroby nowatorskie, zaś 9 państw – płyn do papierosów elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#WiesławJanczyk">Poprawki zgłoszone przez klub Prawo i Sprawiedliwość oraz przyjęte podczas posiedzenia podkomisji stałej do spraw monitorowania systemu podatkowego w dniu 21 grudnia br. dokonują następujących zmian: wprowadzają stawkę sankcyjną dla płynów do papierosów elektronicznych, analogicznie jak w przypadku wyrobów nowatorskich; dokonują zmiany w zakresie dokładności podawanej na opakowaniu jednostkowym ilości wyrobu nowatorskiego, tj. do 1 g, wcześniej miało to być podawane z dokładnością do 1 mg. Wprowadzają one obowiązek oznaczania, legalizacji znakami akcyzy od dnia 1 stycznia 2019 r. płynu do papierosów elektronicznych oraz wyrobów nowatorskich wyprodukowanych i nabytych wewnątrzwspólnotowo lub importowanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy w celu wyrównania warunków prowadzenia działalności małych i dużych podmiotów w związku z możliwością gromadzenia zapasów wyrobów wyprodukowanych przed ich opodatkowaniem.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#WiesławJanczyk">Wprowadzają one stawkę zerową w odniesieniu do płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich do końca 2018 r., co jest rozwiązaniem bardzo korzystnym dla branży e-papierosów oraz wyrobów nowatorskich, gdyż wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym przez podmioty w trakcie konsultacji publicznych. Podmioty te mają 12 miesięcy na założenie składu podatkowego oraz dostosowanie procesu produkcyjnego do oznaczania płynów do papierosów elektronicznych oraz wyrobów nowatorskich znakami akcyzy. Dodatkowo należy wskazać, iż stawka zerowa jest rozwiązaniem stosowanym w systemie podatku akcyzowego w odniesieniu do niektórych wyrobów energetycznych, które nie są przeznaczone do celów napędowych lub opałowych. Z uwagi na funkcjonujące obecnie przepisy w zakresie wyrobów akcyzowych z zerową stawką nie będą one zaskoczeniem dla branży e-papierosów i wyrobów nowatorskich. Przedstawiony projekt zakłada od 1 stycznia 2019 r. stawkę na płyn do papierosów elektronicznych na poziomie 50 gr za 1 ml oraz 141 zł 29 gr za każdy kilogram i 31,41% średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia, tj. około 300 zł za kilogram. Są to stawki umiarkowane.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#WiesławJanczyk">Spodziewamy się, że roczne dochody z opodatkowania tych wyrobów akcyzowych będą stanowiły kwotę 75 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#WiesławJanczyk">Dodatkowo, mając na uwadze fakt, iż rynek papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich podzielony jest pomiędzy 2 duże podmioty tytoniowe oraz kilkadziesiąt małych firm, obciążenie podatkiem akcyzowym zostało zaprojektowane tak, aby w szczególności małe podmioty mogły zachować płynność finansową. Planowane dochody z akcyzy od nowo opodatkowanych wyrobów stanowią zaledwie 1/250 część dochodów z akcyzy od tradycyjnych wyrobów tytoniowych, wynoszących około 18,5 miliarda zł. Ponadto funkcjonujący system podatku akcyzowego z myślą o małych podmiotach umożliwia zwolnienie z zabezpieczenia akcyzowego po roku prowadzonej działalności oraz możliwość produkcji poza składem podatkowym bez konieczności zakładania składu podatkowego. Należy pamiętać, że w przypadku podmiotów dokonujących dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich akcyza od tych wyrobów nie jest należna, gdyż z założenia dotyczy wyłącznie wyrobów akcyzowych zużywanych na terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#WiesławJanczyk">Reasumując, chciałbym podkreślić, że projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym jest projektem wyważonym i odpowiedzialnym, gdyż wychodzi naprzeciw potrzebie wyrównania warunków prowadzenia działalności gospodarczej w branży wyrobów tytoniowych oraz wyrobów powiązanych. Ponadto projekt daje podmiotom 12 miesięcy na dostosowanie się do nowego obciążenia fiskalnego i administracyjnego oraz zapewnia nowe źródło wpływów do budżetu państwa od używek stanowiących substytut tradycyjnych wyrobów tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#WiesławJanczyk">Mając to na uwadze, wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę Biuro Legislacyjne o przedstawienie opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AdamNiemczewski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AdamNiemczewski">Ja mam do tej ustawy 2 uwagi.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AdamNiemczewski">Pierwsza uwaga ma charakter legislacyjny. To jest uwaga dotycząca definicji zawartych w ustawie, definicji papierosów elektronicznych i płynu do papierosów elektronicznych. Obie te definicje objaśniają się poprzez wzajemne odesłania. Wydaje się, że ten zabieg jest troszeczkę niefortunny, a szczególnie w przypadku definicji płynu do papierosów elektronicznych, w której już w definiendum, czyli w tym, co jest określane, co jest przedmiotem, zawiera się określenie, do czego to służy. Wobec tego w części zwanej definiens, czyli w części objaśniającej, jak się wydaje, także z powodów legislacyjnych, nie jest konieczne mówienie o tym, do czego służy ten roztwór, ponieważ będzie wiadomo, że on będzie stosowany do papierosów elektronicznych. Jest tu załączona propozycja poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#AdamNiemczewski">Druga uwaga odnosi się do przepisu przejściowego, do art. 2. Wymaga to troszeczkę obszerniejszego wyjaśnienia. Tak jak pan minister wspominał, do 31 grudnia 2018 r. będzie obowiązywała zerowa stawka akcyzowa na te wyroby, o których mowa w tej ustawie, ale cała ustawa wejdzie w życie 14 dni od dnia ogłoszenia. Wraz z wejściem w życie tej ustawy wchodzi w życie obowiązek m.in. odpowiedniego oznaczania wyrobów nowatorskich przeznaczonych do sprzedaży na terytorium kraju, obowiązek wydrukowania na jednostkowym opakowaniu informacji o ilości wyrażonej w gramach. Zgodnie z art. 99c, jeżeli nie oznaczy się w ten sposób opakowań jednostkowych, to będzie obowiązywała podwyższona stawka akcyzowa. Nie będzie to niestety 3 razy 0, choć jest tu stawka zerowa, jest tam oznaczenie kwotowe plus średnia z 10 miesięcy roku poprzedzającego. Wobec tego po 14 dniach od dnia ogłoszenia, jeżeli importerzy nie spełnią tego obowiązku, którego teraz nie ma, ich wyroby będą objęte podwyższoną stawką akcyzową, inaczej niż w przypadku producentów krajowych. To tylko taka uwaga. Jest tu stosowna propozycja poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo, Panie Dyrektorze.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę pana ministra o odniesienie się do tych uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiesławJanczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiesławJanczyk">Panie Przewodniczący, chcielibyśmy pozostać przy zapisach, które mamy w ustawie, a jeśli chodzi o szczegółowe odniesienie się do propozycji Biura Legislacyjnego, to chciałbym przekazać głos pani dyrektor Departamentu Podatku Akcyzowego, pani Monice Jurkowskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo prosimy, Pani Dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MonikaJurkowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MonikaJurkowska">Odnosząc się do pierwszej ze zgłoszonych propozycji zmian, wyjaśnię, że to wyrażenie mówiące o przeznaczeniu, o sposobie wykorzystania zostało dodane właściwie po konsultacjach publicznych, w czasie których ponad 40 podmiotów podnosiło, że wyrażenie „roztwór wykorzystywany w papierosach elektronicznych”, które było zawarte w projekcie przekazanym do konsultacji, spowoduje uzależnienie opodatkowania tego płynu od wykazania faktycznego jego wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MonikaJurkowska">Ponieważ na gruncie obecnie obowiązującej ustawy są takie przepisy, które uzależniają stawkę akcyzy wyrobu akcyzowego od jego faktycznego przeznaczenia – przykładem jest olej napędowy, ten, który przeznaczony jest do napędu, opodatkowany jest inną stawką niż ten, który przeznaczony jest do celów opałowych – uważamy za zasadne pozostawienie takiego brzmienia, jakie jest obecnie.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MonikaJurkowska">Jeżeli chodzi o drugą kwestię, czyli oznaczanie w gramach ilości tytoniu zawartego w wyrobach nowatorskich, to chciałabym zwrócić uwagę na to, że te wyroby, które znajdują się na rynku, czyli te, które są w kioskach czy w magazynach, w świetle tej ustawy nie są wyrobami akcyzowymi. W związku z tym po wejściu w życie tej ustawy w stosunku do nich nie będzie konieczności takiego oznakowania, one nie będą musiały posiadać informacji o ilości tytoniu znajdującego się w tych wyrobach. Natomiast na wyrobach, które zostaną wyprodukowane, nabyte wewnątrzwspólnotowo lub importowane po wejściu w życie ustawy, w naszej ocenie powinny znaleźć się takie informacje, chociażby z uwagi na obowiązki, które ta ustawa nałoży, czyli np. obowiązek składania deklaracji, bo tam będzie konieczność deklarowania ilości tego wyrobu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo pani dyrektor za te wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#GrzegorzBierecki">Czy ktoś z panów senatorów chce zadać pytania?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę, pan senator Grabowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ArkadiuszGrabowski">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ArkadiuszGrabowski">Ja chciałbym spytać tylko o stawkę akcyzy na te preparaty. Zwracali się do nas, nie tylko do mnie, producenci, przychodzili do biur senatorskich i pytali senatorów o uzasadnienie wysokości tej stawki. Jeśli chodzi o stawkę na wyroby tytoniowe, to jest to, zdaje się, 300 zł za kilogram, a tutaj – przepraszam, ja się troszkę spóźniłem na posiedzenie komisji – jest 500 zł za litr. Czym jest spowodowana ta różnica? Prosiłbym o kilka słów na ten temat. Jak to zostało skalkulowane? Skąd akurat taka wysokość stawki akcyzy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#GrzegorzBierecki">Jak rozumiem, nie ma innych pytań ze strony senatorów.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#GrzegorzBierecki">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WiesławJanczyk">Szanowni Państwo, te stawki zostały skalkulowane przede wszystkim w taki sposób, żeby uwzględnić również roczne zużycie przez statystyczną osobę i koszty funkcjonowania tego, co oferują podmioty dostarczające na rynek…</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WiesławJanczyk">…Papierosy niepalące się i roczne zużycie przez statystycznego palacza tych liquidowych wkładów do palenia. Właściwie całą dyskusję musimy zacząć od tych założeń, które przyjął Departament Podatku Akcyzowego, to jest wydatków poniesionych w skali roku na taką czy inną formę palenia. Otóż w Polsce według danych Głównego Urzędu Statystycznego jest 9 milionów osób, które palą papierosy. W projekcie założyliśmy, że około 300 tysięcy osób pali w sposób ciągły te papierosy nowatorskie, chociaż według informacji, jakie otrzymujemy z branży, są to już 2 miliony osób, w istocie 1 milion 800 tysięcy, wedle tych danych, jakie my podaliśmy w ocenie skutków regulacji. Po pierwsze, sprawdziliśmy, jaki jest koszt tego palenia.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WiesławJanczyk">W przypadku tradycyjnych papierosów mamy do czynienia z kosztem na poziomie 5 tysięcy zł, z czego stawki VAT i akcyzy stanowią kwotę 4 tysięcy zł. Musimy pamiętać o tym, że te produkty obarczone są bardzo wysokim podatkiem akcyzowym i bardzo wysokim podatkiem VAT.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#WiesławJanczyk">Jeśli chodzi o papierosy nowatorskie, to roczne zużycie statystycznie na osobę będzie związane z wydatkiem na poziomie 6 tysięcy 700 zł, jeśli zaś chodzi o papierosy liquidowe, to będą to okolice 1 tysiąca 500 zł, przy czym przy stawce 50 gr za mililitr stawka samej akcyzy będzie wynosiła w granicach 500 zł. Czyli stawka ta w przeliczeniu na litry wygląda na stawkę wysoką, niemniej jednak musimy brać pod uwagę to, że litr zapewnia możliwość palenia przez jeden rok. Tego się nie pije, tylko to się pali. To powoduje też pewne przekłamanie w dyskusji na temat papierosów.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#WiesławJanczyk">Ja nie ukrywam, że myśmy bardzo długo ważyli te miary dla poszczególnych kategorii. Muszę też państwa zapewnić, że Polska nie jest pierwszym krajem, tylko jest w połowie stawki wśród krajów Unii Europejskiej, które wprowadzają tę daninę publiczną. I dzieje się tak w istocie z tego powodu, że w tym roku na rynek zaczęły być wprowadzone papierosy niepalące się. Musimy pamiętać o tym, że papierosy liquidowe miały wakacje podatkowe przez kilkanaście lat, na pewno co najmniej przez 10 lat, i ten rynek rozwijał się swobodnie. Papierosy niepalące się, o wiele bardziej zaawansowane technologicznie, zaczęły wchodzić na rynek dopiero kilka miesięcy temu. Minister finansów nie może się spokojnie przyglądać temu zjawisku, niejako bezkrytycznie patrzeć na możliwość transferu dochodów budżetowych z tej klasycznej, tradycyjnej formy palenia papierosów, która zapewnia dochody do budżetu państwa na trzecim miejscu, jeśli chodzi o akcyzę, po rynku paliw, po rynku alkoholu, na poziomie 18,5 miliarda rocznie. Minister finansów nie może bezkrytycznie patrzeć na to, jak nowatorskie formy palenia powodują transfer środków do kieszeni prywatnych, komercyjnych lub korporacyjnych. Stąd ten wniosek, stąd konieczność pochylenia się nad tym tematem. I tak jak powiedziałem, jesteśmy w połowie stawki wśród krajów unijnych, a więc nie wykazaliśmy jakiejś nadmiernej gorliwości w tej mierze, ale też nie wykazujemy opieszałości.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#WiesławJanczyk">Co więcej, powiem, że sama miara tej stawki związana jest również z obserwacją tego, jak to wygląda w innych krajach Unii Europejskiej. My mamy zdecydowanie niższą stawkę i jeśli chodzi o papierosy nowatorskie, i jeśli chodzi o papierosy liquidowe. A nadmienię też, że rząd jeszcze pod przewodnictwem pani premier Beaty Szydło obniżył stawkę podatku akcyzowego na liquidy z 0,7 do 0,5. Była to decyzja rządu. Wiem, że padały tu postulaty, żeby ta stawka była jeszcze niższa. Niemniej jednak zwracam uwagę na taki szczegół, że rynek, który dzisiaj zaspokaja potrzeby palaczy w tym wolumenie 300 tysięcy lub 2 milionów, będzie ponosił wydatki na akcyzę na poziomie 1/250 części tego, co budżet państwa otrzymuje z akcyzy na papierosy. To pokazuje, że ten charakter opodatkowania jest rachityczny, to opodatkowanie jest minimalne, małe. Ono ma służyć właściwie ewidencji tego rynku. Ja nie ukrywam, że słyszymy postulaty, żeby tę stawkę obniżyć, takie postulaty, żeby ta stawka była zerowa. W toku procedowania w czasie prac komisji finansów przychyliliśmy się do tego postulatu i na mocy decyzji członków komisji finansów, a wcześniej członków podkomisji, wydłużono wakacje podatkowe o jeszcze jeden rok. Wydaje się, że warunki, jakie uzyskała branża, są naprawdę najlepsze z możliwych. Ja mogę szczegółowo wymienić, przedstawić, jak te stawki wyglądają w innych krajach. Nie wiem, czy teraz państwa by to interesowało. Jeżeli nie, to może w dalszej części dyskusji. A teraz na tym bym poprzestał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#GrzegorzBierecki">W materiałach przesłanych do komisji jest taka informacja. Chciałbym zwrócić państwa uwagę na pismo Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu, którzy protestują przeciwko dalszym obniżkom stawek podatku na płyny do papierosów elektronicznych. Takie pismo wpłynęło wczoraj do komisji.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#GrzegorzBierecki">Czy ktoś jeszcze z panów senatorów chciałby zabrać głos? Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#GrzegorzBierecki">W takim razie zapytam, czy ktoś z gości chciałby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę. Proszę o przedstawienie się do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#TomaszChmal">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#TomaszChmal">Moje nazwisko Tomasz Chmal, Stowarzyszenie Obrony Praw Przedsiębiorców, producent płynów do papierosów elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#TomaszChmal">Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#TomaszChmal">Sprawa nie jest tak czytelna, jak to przedstawia pan minister finansów, z kilku powodów. Wyliczenia dotyczące konsumpcji płynów do papierosów elektronicznych nie zostały oparte na rzetelnych analizach. Ta konsumpcja jest zdecydowanie wyższa. Mianowicie konsument zużywa około 10 ml płynu dziennie, a więc będzie płacił 5 zł dziennie do budżetu państwa. W związku z tym przyjęcie zwiększonej stawki dla wyrobu nowatorskiego w postaci 500 zł za litr w stosunku do 300 zł za kilogram dla wyrobu nowatorskiego produkowanego przez globalne koncerny jest niesprawiedliwe z punktu widzenia małych i średnich polskich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#TomaszChmal">Nas jest kilkadziesiąt firm. My nie mamy takiego wielkiego zaplecza lobbingowego, PR, finansowego, osobowego, technicznego, jak mają globalne koncerny, i oczywiście nad tym ubolewamy. My też chcemy wpłacać do budżetu państwa miliardy złotych. Tylko chcielibyśmy mieć możliwość rozwinięcia się w taki sposób, żeby te pieniądze realnie do budżetu mogły trafiać.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#TomaszChmal">W latach dziewięćdziesiątych wprowadzono akcyzę na papierosy, ale wprowadzano ją w sposób stopniowy, pozwalając na dostosowanie się rynku i konsumentów, do tego, że są opłaty. Dzisiaj te opłaty są na wysokim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#TomaszChmal">Teraz mamy do czynienia z zupełnie nowym trendem, to jest trend globalny. Mamy do czynienia z trendem, który nazywamy palenie 2.0. Są państwa, które wprost deklarują, że nie będzie palenia papierosów na ich terenie, że będą tylko wyroby nowatorskie i płyny do papierosów elektronicznych. Taki jest trend światowy. To jest oczywiście kwestia 10–15 lat do przodu, ale o tym właśnie dzisiaj będziemy decydować. W tej sytuacji wystartowanie z propozycją, z ustawą, która już na wstępie, na dzień dobry uprzywilejowuje koncern tytoniowy stawką 300 zł za kilogram, a dyskryminuje małych i średnich polskich przedsiębiorców stawką 500 zł za litr, jest absolutnie niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#TomaszChmal">Dlatego konsekwentnie mówimy o tym, że ta stawka powinna wynosić 30 gr za mililitr, co daje 300 zł za litr. To jest porównywalne do 300 zł za kilogram i to jest wyrównanie szans, jeśli chodzi o małych i średnich polskich przedsiębiorców. Oprócz kilkudziesięciu producentów jest kilkaset sklepów, sklepów w galeriach handlowych, sklepów stacjonarnych, mnóstwo ludzi zatrudnionych jest w tej branży. I z całą pokorą, mając świadomość niejako potęgi koncernów, dopominamy się o tę stawkę 30 gr za mililitr, ponieważ uważamy, że ona pozwoli nam na racjonalne wprowadzenie opodatkowania w styczniu 2019 r. Ta stawka ma też ogromne znaczenie z punktu widzenia zabezpieczenia podatkowego, na które musimy zebrać środki, aby uiścić podatek w styczniu 2019 r. Nie bez znaczenia jest to, w jaki sposób będziemy tę stawkę wyliczać, czy będziemy ją wyliczać od 30 gr, czy od 50 gr, czy od 300 zł za litr, czy od 500 zł za litr.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#TomaszChmal">My jako Polska jesteśmy ogromnym producentem płynu do papierosów elektronicznych dla całej Europy. Miejmy świadomość tego, że gliceryna, która jest składnikiem płynu do papierosów elektronicznych, jest odpadem przy produkcji biopaliw. Miejmy świadomość tego, że my już dzisiaj zaopatrujemy ogromną część rynku hiszpańskiego, portugalskiego, niemieckiego i brytyjskiego, rozpoczynamy współpracę z Litwą, a być może będzie Rosja, być może będą inne kraje. Jednocześnie 19 państw Unii Europejskiej tego podatku w ogóle nie wprowadziło. Tego podatku nie wprowadziły Niemcy, nie wprowadziła Francja, nie wprowadziła Wielka Brytania, nie wprowadziły Czechy, nie wprowadziła Słowacja, nasi sąsiedzi. Wprowadziło go 9 państw, w tym Grecja, Węgry, Łotwa, Portugalia, Hiszpania i Włochy, które poniosły spektakularną porażkę, o czym mówił pan minister, przedstawiając ocenę skutków regulacji. Poniosły one spektakularną porażkę, bo zakładano wpływy budżetowe na poziomie 86 milionów euro, a wpływy wyniosły 5 milionów euro.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#TomaszChmal">Tak więc nie ma tu dyskusji o wpływach do budżetu, Panie Ministrze, nie ma dyskusji o tym, że my nie chcemy być opodatkowani. My chcemy być opodatkowani. Pan słusznie zauważa, że uporządkuje to rynek. I my chcemy uporządkowanego rynku, my chcemy być traktowani w sposób podmiotowy, chcemy legalnie działać na tym rynku, nie wyprowadzać się na Słowację czy do Niemiec, tam gdzie tego podatku nie ma. My chcemy wpłacać coraz więcej pieniędzy do budżetu, ale jeżeli zostanie wprowadzona taka stawka, to powstanie ryzyko. Jakie jest ryzyko? Po pierwsze, takie, że dojdzie do relokacji przedsiębiorstw poza granice, do krajów, w których tej stawki nie wprowadzono bądź nie wprowadzono jej na takim wysokim poziomie. Po drugie, jest bardzo poważne ryzyko tego, że drugi koncern konkurujący z małymi i średnimi polskimi przedsiębiorcami, British American Tobacco, przejmie dużą część rynku, przejmie punkty handlowe, ponieważ będzie w stanie, że tak powiem, być bardziej konkurencyjny w stosunku do nas dzięki swojemu zapleczu finansowemu. I znowu będziemy mieli być może z punktu widzenia ministra finansów bardzo czytelną sytuację, mianowicie będą na rynku 2 podmioty, które będą opodatkowane. Ja rozumiem, że to jest łatwiejsze, ja rozumiem, że to jest prostsze, gdy są 2 wielkie koncerny tytoniowe, liquidowe czy nowatorskie, czy jakkolwiek nazywane, będące przedmiotem opodatkowania, rozumiem, że to nie jest wygodne, gdy jest kilkudziesięciu małych i średnich polskich przedsiębiorców, którzy funkcjonują na tym rynku, ale taka jest dzisiaj rzeczywistość, my jesteśmy, a państwo tak wysoką stawką chcecie nas zniszczyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#GrzegorzBierecki">Ze względu na to, że o 9.00 mamy rozpocząć posiedzenie Senatu, mamy 16 minut na zakończenie naszego posiedzenia komisji. Ja przyjmę jeszcze 2 głosy po 3 minuty, w kolejności dwaj panowie się zgłaszali, a potem poproszę pana ministra o ustosunkowanie się do wypowiedzi i komisja podejmie decyzję.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#GrzegorzBierecki">Chciałbym też poinformować, że w piśmie Krajowej Izby Gospodarczej, które wpłynęło tuż przed naszym posiedzeniem komisji, jest tabelka porównująca wysokość kosztów w przypadku poszczególnych grup wyrobów. Mamy tu płyn do papierosów, paczkę papierosów liczącą 20 sztuk i opakowanie wyrobów nowatorskich. Prosiłbym pana ministra także o potwierdzenie – potem, w trakcie ustosunkowywania się do wypowiedzi – bądź zaprzeczenie tym wyliczeniom, które są zawarte w piśmie Krajowej Izby Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę, w kolejności był pan, a potem pan.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzemysławNoworyta">Przemysław Noworyta, Polski Związek Plantatorów Tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzemysławNoworyta">Panie Przewodniczący! Panowie Senatorowie! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzemysławNoworyta">Bardzo dziękuję za możliwość zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PrzemysławNoworyta">Chciałbym się ustosunkować do kwestii, które tutaj są podnoszone, przede wszystkim w związku z pismem, Panie Przewodniczący, które wystosowaliśmy do komisji. My wnosimy przede wszystkim o to, ażeby w odniesieniu do kategorii nowatorskich wyrobów tytoniowych obniżyć stawkę, tak jak to poczyniono na etapie prac rządowych w przypadku papierosów elektronicznych, kiedy to obniżono ją z 70 gr do 50 gr za 1 ml, bo zgodnie z wyliczeniami, które przedstawił pan minister, ta stawka, przy założeniu dziennego spożycia 3 ml i 1 opakowania papierosów, czyli 20 sztuk, wciąż jest dla nowatorskich wyrobów tytoniowych wyższa.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PrzemysławNoworyta">Moją wypowiedź chciałbym zacząć tak naprawdę od tego, że oto reprezentuję plantatorów tytoniu. W Polsce jest nas 10 tysięcy, 10 tysięcy plantatorów tytoniu, zatrudniamy 40 tysięcy sezonowych pracowników, jest to zatem wciąż jeszcze dosyć duża liczba osób, które żyją z tytoniu. Produkujemy blisko 28 tysięcy t tytoniu. Powiem tak: dla nas rynek nowatorskich wyrobów tytoniowych, które zawierają naturalny tytoń, jest niebywałą okazją do tego, aby mieć nowy rynek zbytu. Nasze szanse obecnie się kurczą, z roku na rok jest coraz gorzej, jest coraz mniejsza opłacalność, coraz słabiej lokujemy produkt z różnych przyczyn, głównie chodzi o politykę prozdrowotną Unii Europejskiej. Tymczasem produkt, o którym tu mówimy, tytoń podgrzewany, który jest blisko 90% mniej szkodliwy od tradycyjnych wyrobów tytoniowych, co zostało naukowo udowodnione, m.in. w badaniach prowadzonych przez Polską Akademię Nauk, jest dużą szansą dla nas, plantatorów tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PrzemysławNoworyta">My w oczywisty sposób będziemy zabiegać o to, żeby ten rynek się rozwinął, bo to jest szansa nie tylko dla nas, plantatorów, ale również dla konsumentów, 9 milionów osób palących. Wyobraźmy sobie, że za 20 lat – a do tego dąży Unia Europejska – nie będzie dymu, będzie tylko podgrzewany tytoń i tego typu nowatorskie wyroby tytoniowe. To będzie sukces Polski, sukces Unii Europejskiej. Dlatego postulujemy, ażeby obniżyć stawkę na nowatorskie wyroby, która w tym momencie jest wyższa aniżeli na e-liquidy, gdy przyjmiemy wyliczenia, które ministerstwo nam tu zaprezentowało.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PrzemysławNoworyta">Ponadto chciałbym powiedzieć dwa słowa odnośnie do małych przedsiębiorców. My również, 10 tysięcy plantatorów, jesteśmy mikroprzedsiębiorcami, produkujemy tytoń w gospodarstwach o średniej wielkości 1,5 ha, taka jest średnia plantacja. No, z całym szacunkiem, Koledzy z e-papierosów, wy mówicie, że to stłamsi polskich przedsiębiorców. No tak, właśnie takie podejście stłamsi nas, plantatorów. Powiedzmy sobie szczerze, rynek e-papierosów, tak to określę, to jest koncern, który ma 70% rynku – jeszcze sekundka – i wyroby nowatorskie to jest koncern. My, plantatorzy, zawsze oddawaliśmy tytoń do koncernów międzynarodowych, taka jest natura rzeczy. My produkujemy tytoń, ktoś go przetwarza, koncerny produkują papierosy.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PrzemysławNoworyta">Dlatego wnosimy przede wszystkim o to, ażeby obniżyć stawkę na nowatorskie wyroby, i o to, żeby ją uprościć, bo ona jest nieczytelna. To jest stawka procentowa, kwotowa… Tak naprawdę, Szanowni Państwo, trudno jednoznacznie określić, jaka jest wysokość tego podatku, mówimy o około 300 zł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję. Rozumiemy pańskie przesłanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę jeszcze o drugi głos, zgodnie z zapowiedzią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WojciechBronicki">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WojciechBronicki">Wojciech Bronicki, BBGTAX.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WojciechBronicki">Ja tylko technicznie chciałbym się odnieść do przedstawionych tu liczb, bo to ma kluczowe znaczenie przy porównywaniu. Minister finansów na posiedzeniu komisji finansów w Sejmie przedstawiał wyliczenia porównujące koszty, jakie ponosimy na 3 różne produkty, opierając się na danych dotyczących dziennego zużycia płynu, bo do czegoś trzeba się odnieść. I to jest kluczowa sprawa. Minister finansów założył, że to są 3 ml, bo jakieś założenie trzeba przyjąć. Z czego to wynika? No, można zrobić badanie, można zapytać, można coś wiedzieć z autopsji, tak jak ja. Stowarzyszenie posługuje się danymi, które z czasem dość znacznie ewoluują. Jeszcze 2 miesiące temu członek stowarzyszenia mówił – tak było w prezentowanej ulotce – że zużywa się 5 ml dziennie. Gdy słuchałem konferencji PAP organizowanej przez stowarzyszenie, to członek tego stowarzyszenia mówił, że 10 ml wystarcza na 2–3 dni, czyli dawałoby to 3,3 ml dziennie. Tymczasem gdy czytam uwagi do tego projektu ustawy, uwagi złożone przez największego z producentów e-papierosów czy płynów do e-papierosów, to okazuje się, że on zakłada – to wynika z prostego przeliczenia – że jest to 2,2 ml dziennie. Dlatego wydaje mi się, że przyjęcie przez ministra finansów 3 ml do takiego porównania jest jak najbardziej uzasadnione. No, 10 ml… Ja z autopsji to wiem, niestety, mój syn próbuje używać tych wyrobów, więc wiem, że chyba nie można by odrywać tego urządzenia od ust, żeby to dziennie wyciągnąć.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WojciechBronicki">Jeszcze 2 kwestie. Pan tu poruszył taką kwestię, że to będzie przeszkadzać w eksporcie. Akcyza w eksporcie nie przeszkadza, bo w eksporcie akcyzy nie mamy, więc jakąkolwiek stawkę byśmy tu nałożyli, to nam to na eksport kompletnie nie rzutuje. Daj nam, Boże, produkujmy jak najwięcej, akcyza nie ma na to wpływu. Podobnie jest w przypadku relokacji, bo gdy przywozimy wyroby, to zgodnie z systemem poboru podatku akcyzowego podatek akcyzowy pobiera się w miejscu konsumpcji, czyli u nas. Dlatego to też nie ma wpływu.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WojciechBronicki">Jeśli chodzi o często tu podawany przykład Włoch, to powtórzę to, co powiedziałem już na posiedzeniu komisji finansów, że koledzy we Włoszech pomylili się w jednym, oni nie wprowadzili znaków akcyzy na te wyroby, dlatego mają taką, a nie inną sytuację. U nas te znaki są. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo proszę pana ministra o ustosunkowanie się do wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WiesławJanczyk">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WiesławJanczyk">Chciałbym zacząć od tego, że w ocenie ministra zdrowia nie ma zdrowszych uzależnień. W związku z tym my nie możemy twierdzić, że te papierosy mniej uzależniają, że są mniej szkodliwe, nie jesteśmy do tego uprawnieni.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WiesławJanczyk">Chciałbym też jeszcze raz przywołać pewne dane, bo chciałbym, żeby one wybrzmiały. Jest np. kwestia tego, ile podatku będzie przypisane do poszczególnych rodzajów używek. Otóż, najwięcej, tak jak do tej pory, statystyczny palacz będzie płacił podatku VAT i akcyzy od papierosów tradycyjnych, to będzie kwota 4 tysięcy zł rocznie. Jeśli chodzi o e-papierosy, to przy zużyciu 3 ml będzie to kwota 879 zł, jeśli chodzi o wyroby nowatorskie – 1 tysiąc 949 zł. A zatem jest tutaj miejsce, żeby się spotkać. Jeżeli nawet to zużycie wynosi 5 ml, to nadal stawka akcyzy i VAT w tych wyrobach nie zrównuje się z kosztami daniny publicznoprawnej dla wyrobów liquidowych i nowatorskich.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WiesławJanczyk">Oczywiście można zakładać, że te technologie będą optymalizowane, wiadomo, w jakim kierunku, można się spodziewać, że cena nowatorskich będzie obniżana, i można się spodziewać, że te urządzenia do spalania liquidowych będą na tyle zwiększać swoją efektywność, że to zużycie będzie malało. Oczywiście minister finansów będzie monitorował ten rynek i mam nadzieję, że długo nie będzie musiał go korygować, ale kiedyś, w przyszłości trzeba się liczyć z tym, że jeżeli uzyskamy bardziej wiarygodne, pewniejsze dane niż te dane, jakimi dysponujemy dzisiaj, nie mając jakby potwierdzenia w postaci sprzedaży znaków akcyzy do poszczególnych podmiotów, to nasza dane oparte na założeniach być może będą wymagały korekty.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WiesławJanczyk">I chciałbym powiedzieć jeszcze jedno. Otóż bez względu na to, ile jest tych podmiotów, oskarżenie o to, że minister finansów nie widzi możliwości, nie zapewnia dobrej możliwości rozwijania się małym i średnim przedsiębiorcom… 22 podmioty wystąpiły do odpowiednich instytutów o przebadanie toksykologiczne tych płynów, które sprzedają w Polsce, więc mówimy o takiej skali. Ale nawet gdyby to były 2 podmioty albo 4 podmioty, to z równą troską traktowalibyśmy ich działalność i aktywność, życząc im sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#WiesławJanczyk">A te argumenty – słusznie mój przedmówca zwrócił uwagę na to hamowanie eksportu – pokazują, jak państwo, argumentując swoje stanowisko, czasami odchodzicie od prawdy. W istocie, jeśli chodzi o eksport, podatek akcyzowy nie będzie niczego hamował, nie będzie niczego blokował.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#WiesławJanczyk">I na koniec powiem tylko o jednej sprawie. W świetle tej regulacji papierosy nowatorskie, które postanowiliśmy jednak objąć regulacjami, dadzą tylko 1/250 część dochodów z podatku akcyzowego z tej sfery, w której mamy co najmniej 300 tysięcy palaczy, a osób palących sporadycznie – to według państwa opinii wypowiedzianych w czasie prac Komisji Finansów Publicznych i zapisanych w stenogramach – do 2 milionów, przy wolumenie 9 milionów palaczy według danych Głównego Urzędu Statystycznego. Myślę, że ta regulacja jest bardzo wyważona. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#GrzegorzBierecki">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#GrzegorzBierecki">Wysłuchaliśmy dyskusji. Ja już muszę zamknąć debatę, bo czas nieubłaganie nas pogania.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#GrzegorzBierecki">Spór dotyczy przewidywanego dochodu z akcyzy w przypadku poszczególnych grup produktów, które dotychczas nie były opodatkowane. Po wprowadzeniu regulacji dowiemy się, jak rzeczywistość wygląda.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#GrzegorzBierecki">Rozumiem, że bardzo ważna jest deklaracja pana ministra, że w przypadku gdyby nastąpiły nieprzewidywane okoliczności na rynku, to korekta stawek podatkowych będzie przez ministerstwo rozważana.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#GrzegorzBierecki">Tak więc składam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#GrzegorzBierecki">Czy są inne wnioski? Nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#GrzegorzBierecki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#GrzegorzBierecki">Kto z panów senatorów jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(6)</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#GrzegorzBierecki">Jednogłośnie za. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#GrzegorzBierecki">Pozostaje nam wybór sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#GrzegorzBierecki">Czy pan senator Romańczuk zgodzi się być sprawozdawcą?</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#TadeuszRomańczuk">Tak.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#GrzegorzBierecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#GrzegorzBierecki">Mamy sprawozdawcę komisji.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#Gloszsali">Czy pan senator pali?</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#GrzegorzBierecki">Pan senator Romańczuk kiedyś palił…</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#Gloszsali">Ale rzucił.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#GrzegorzBierecki">…a jako spółdzielca związany z branżą rolniczą znakomicie się zna na problemach produkcji roślinnej w szerokim rozumieniu. Najkompetentniejszego senatora w tej sprawie wybraliśmy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#GrzegorzBierecki">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 57)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>