text_structure.xml
63.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#ElżbietaKruk">Dzień dobry, witam państwa. Przepraszam bardzo za spóźnienie. Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum. Stwierdzam przyjęcie protokołów posiedzeń Komisji od 59. do 63. wobec niewniesienia do nich zastrzeżeń. Witam wszystkich obecnych. Witam pana ministra Jarosława Sellina.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#ElżbietaKruk">Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji obejmuje punkty: – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości (druk nr 1511) i pkt II – informacja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na temat Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2021. Czy są uwagi do porządku? Nie widzę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#ElżbietaKruk">W związku z tym przechodzimy do rozpatrzenia pkt I. Ja jestem przedstawicielem wnioskodawców. Uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości przedstawiać nie będę, bo wydaje się to po pierwsze – zbyt oczywiste, po drugie – już od jakiegoś czasu toczymy debatę na ten temat w komisji kultury choćby przy okazji prowadzonej u nas ustawy z inicjatywy pana prezydenta. W pewnym sensie uzasadnieniem do tego projektu będzie też pkt II, czyli informacja pana ministra na temat programu wieloletniego „Niepodległa”, uzasadnienie w tym sensie, że porozmawiamy sobie o tym, jak będą przebiegały uroczystości obchodów tego jubileuszu.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#ElżbietaKruk">Otwieram debatę, oczywiście ogólną. Jeśli są uwagi i pytania, to oczywiście bardzo proszę. Nie ma. W takim razie zamykam pierwsze czytanie.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#ElżbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrywania treści uchwały. Wszyscy z państwa mają wersję z uwagami Biura Legislacyjnego, więc bardzo proszę, byśmy pracowali na tej wersji. Czy są uwagi do tytułu uchwały? Biuro Legislacyjne – bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#EwelinaMaksimiec">Prosimy Wysoką Komisję, żeby formalnie został przyjęty ten wniosek o procedowanie nad tekstem projektu uchwały przygotowanym przez Biuro Legislacyjne już z naniesionymi poprawkami.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ElżbietaKruk">Nie, ja powiedziałam, że pracujemy na nim pod względem technicznym, a czy przyjmiemy te uwagi, to Komisja zdecyduje w trakcie procedowania. Tak to rozumiałam i przy tym pozostańmy.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#ElżbietaKruk">Czy są uwagi do tytułu? Tu jest uwaga Biura Legislacyjnego? Bardzo proszę. Bardzo też proszę przedstawiać uwagi w ramach poszczególnych etapów pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#EwelinaMaksimiec">Oczywiście, tak jest, pani przewodnicząca. Jeśli chodzi o uwagi do tytułu, to sejmowi językoznawcy proponują, aby wyraz „odzyskania” był pisany wielką literą i konsekwentnie w treści uchwały w ostatnim akapicie.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ElżbietaKruk">Czy przedłożyli uzasadnienie do tego, bo jakoś ja nie bardzo wiem, dlaczego to ma być dużą literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#EwelinaMaksimiec">Ponieważ cały „Rok Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości” jest generalnie pisany wielkimi literami, w związku z tym nie zostawilibyśmy tylko „odzyskania” pisanego małą literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ElżbietaKruk">Tak naprawdę chodzi trochę o grafikę, tak? Rzeczywiście wzrokowo to wygląda lepiej, ale nie wiem…</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie może tak być.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#ElżbietaKruk">Właśnie, czy po prostu to nie będzie błąd.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#EwelinaMaksimiec">Chodzi o konsekwencję, żeby w tytule cały rok jubileuszu był pisany wielkimi literami.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#ElżbietaKruk">Nie widzę powodu, bo każda z tych wielkich liter jest z jakiegoś powodu, tak? Jakoś się tłumaczy, a słowo „odzyskania” nie tłumaczy się w żaden sposób, tak że nie widzę powodu, żebyśmy zmieniali ten sposób pisowni, chyba że ktoś uważa inaczej. Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JoannaLichocka">Wydaje mi się, że moglibyśmy się przychylić do tej uwagi, ponieważ w takim razie również słowo „Jubileuszu” nie musimy pisać z wielkiej litery. Jeżeli mielibyśmy zdecydować, że cały tytuł, cała nazwa, każdy wyraz nie jest pisany z wielkiej litery, to zarówno „odzyskania”, jak i „jubileuszu” nie musi być z wielkiej. Jednak przychyliłabym się do tej uwagi Biura Legislacyjnego, żeby całość nazwy była wielkimi literami – oprócz łączników.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#ElżbietaKruk">Czy są inne uwagi? Czy mogłabym poprosić, żeby troszeczkę ciszej i nie między sobą, tylko razem z nami wspólnie pracować?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Nawet spojrzawszy na tę wersję pierwotną ja tu nie widzę niczego, co by mnie biło po oczach. Nie wiem. Może krakowska szkoła nam podpowie, bo ja mam tutaj duże zaufanie do pani poseł Bubuli. Ja bym tu napisała małą literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#ElżbietaKruk">Czy pani poseł wezwana do tablicy odezwie się czy nie?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#BarbaraBubula">Ja jestem zwolenniczką nie nadużywania wielkich liter, więc raczej pozostałabym przy naszej wersji nawet zastanawiając się czy „Rok” też powinien być z wielkiej litery.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#ElżbietaKruk">Ale ten „Rok” to już przyjęliśmy.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#BarbaraBubula">Jeśli tak, to nie upieram się.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#ElżbietaKruk">Jest to już jakby w zwyczaju Komisji, więc od tego nie chciałabym odchodzić, bo dosyć jednolicie już to przyjmujemy zawsze.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#BarbaraBubula">Nie chciałabym, żebyśmy popadli w taki anglosaski model pisania w tytułach wszystkich wyrazów z wielkiej litery.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#ElżbietaKruk">Czy są jeszcze uwagi? Bardzo proszę, pani przewodnicząca.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Rozumiem intencje pani poseł Lichockiej, ale nawet tak rozumując to dla mnie spokojnie mógłby to być „Rok 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości”. Nawet tego „Jubileuszu” mogłoby nie być. Jakby istotą jest 100-lecie odzyskania niepodległości, tak mi się wydaje. Ja popieram szkołę krakowską.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Jeszcze są uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#KrzysztofCzabański">W każdym z tych wariantów powinniśmy być konsekwentni, wszystko jedno który wybierzemy, a w tej chwili mamy propozycję niekonsekwentną, tzn. taką, że jest „Rok Jubileuszu” z wielkich liter i później „Polskę Niepodległości” z wielkich liter, a w środku małymi literami i nie bardzo rozumiem czemu, więc albo albo. Albo stosujemy zasady polszczyzny i wtedy tak, jak mówi pani poseł Bubula, unikamy wielkich liter, albo idziemy na to, że cały tytuł jest wielkimi literami – na modłę anglosaską.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#ElżbietaKruk">Ta niekonsekwencja wynika jakby ze zwyczaju Komisji. Mamy pewien zwyczaj pisania uchwał. Zawsze były toczone dyskusje, czy te tytuły piszemy wielkimi czy małymi literami i wypracowaliśmy pewien zwyczaj komisyjny. „Rok” jest zawsze wielką literą, „Niepodległości” zawsze piszemy w uchwałach wielką literą. To stąd wynika. Przyznam szczerze, że na „Odzyskania” wielką literą też zupełnie nie mogę znaleźć uzasadnienia.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#ElżbietaKruk">Czy są jeszcze inne uwagi do tytułu? Jeśli nie ma, to jesteśmy przy tytule zaproponowanym w projekcie uchwały. Jeśli jest inna propozycja, to bardzo proszę. Jeśli nie ma, to zapytam: czy jest sprzeciw wobec przyjęcia zaproponowanego tytułu…</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#KrzysztofCzabański">Pani przewodnicząca, żeby dobrze zrozumieć. Odkładamy na bok propozycję Biura Legislacyjnego i wracamy do tego tekstu?</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#ElżbietaKruk">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#KrzysztofCzabański">Dobrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#ElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tytułu w wersji z projektu uchwały? Nie ma. Tytuł został przyjęty przez Komisję.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu pierwszego. Od razu bardzo proszę Biuro Legislacyjne, bo są uwagi.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#EwelinaMaksimiec">Może przeczytam cały pierwszy akapit z proponowanym przez językoznawców sejmowych brzmieniem: „11 listopada 1918 roku spełnił się sen pokoleń Polaków – Państwo Polskie narodziło się na nowo. Po rozbiorach i 123 latach niewoli, rusyfikacji i germanizacji, po wielkich, ale nieudanych powstaniach – wolna Polska powróciła na mapę świata. Z tej dziejowej próby nasz Naród wyszedł zwycięsko” – tutaj bez przecinka – „dzięki tym, którzy pozostali nieugięci. Symboliczna data 11 listopada” – pisany z małej litery – „zakorzeniła się głęboko w narodowej tradycji”.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Pierwsze dwie uwagi wydają mi się dosyć oczywiste. Dalej już mam wątpliwości. Jeśli chodzi o „11 Listopada”, to wielka litera wynikała z tego, że mówimy o symbolicznej dacie. Nie mówimy o 11 listopada jako dacie, tylko o symbolicznej dacie 11 Listopada, stąd była ta wielka litera. Tu znowu chętnie bym się odwołała do naszych polonistów. Pani przewodnicząca?</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie wiem, okazuje się, że ja jestem bliższa wersji wyjściowej, bo zaczyna się od normalnej daty i jest „11 listopada”, a dalej jest już jakby taka nazwa własna, która się staje i wtedy jest wielką literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję. Pani przewodnicząca też podziela ten pogląd.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">No tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są inne uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#KrzysztofCzabański">Ale nie jestem polonistą. A mogę? Tak, dobrze. „11 Listopada” z wielkiej litery jest konsekwencją nie tylko tego, że to jest symboliczna data, ale również tego, że w tytule „Niepodległości” piszemy wielką literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#ElżbietaKruk">Tak, czyli to jest logiczne. Dobrze. Dalej to już jest mi wszystko jedno – „głęboko” czy „mocno”. A tam się komuś „mocno” podoba. Bardzo proszę – pani poseł Bubula.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#BarbaraBubula">Ja również jako hobbysta ogrodnik stwierdzam, że coś może się zakorzenić i mocno i głęboko. Utarty związek frazeologiczny, że coś się głęboko zakorzenia niekoniecznie musi być tutaj traktowany jako świętość. Może się coś zakorzenić mocno. Może intencja pani przewodniczącej w pisaniu tego była tutaj słuszna.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#ElżbietaKruk">Dobrze. Wnosząc z dyskusji bez uwag zostały zaakceptowane dwa pierwsze – bardzo państwa proszę, bo naprawdę to nam przeszkadza – … dwie pierwsze uwagi Biura Legislacyjnego i rozumiem, że zostały one przyjęte. Czy ktoś ma propozycję przyjęcia tych dwóch pozostałych? Teraz pytam posłów. Nie ma. Czy są jeszcze jakieś inne? Są 4 uwagi. Dwie pierwsze przyjęliśmy, a dwie następne wzbudziły wątpliwości i nie ma propozycji ze strony posłów co do ich przyjęcia. W związku z tym rozumiem, że zostały przyjęte dwie pierwsze. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#JarosławSellin">Przepraszam, wypowiem się nie jako minister, tylko jako poseł, który też będzie wstawał w momencie odczytywania tej uchwały na sali plenarnej. Uważam, że należy zrezygnować z przymiotnika „nieudane powstania”. Wystarczy „po wielkich powstaniach – wolna Polska powróciła na mapę świata”. Po pierwsze – w sensie znaczenia, które one miały, to jest dyskusyjne, czy one były nieudane czy udane. W dużej mierze dzięki nim z pokolenia na pokolenie idea…</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#ElżbietaKruk">Ze względu na konsekwencje.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#JarosławSellin">…walki o wolną Polskę żyła w kolejnych pokoleniach. Po drugie – to sformułowanie nawet przeczy faktografii, dlatego że przynajmniej jedno powstanie z 1806 r., wielkopolskie, było udane, a chwilę potem po 11 listopada mieliśmy dwa powstania znowu udane: kolejne wielkopolskie i przynajmniej jedno śląskie, które utrwalały tę niepodległość, więc sformułowanie „po wielkich powstaniach” by wystarczyło. Po co to sformułowanie „nieudanych”?</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję. Uważam, że to bardzo dobra uwaga. Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#KrzysztofCzabański">Też chciałem poprzeć ministra Sellina, zwłaszcza że to jest zwrot bardzo nietrafny poza wszystkim innym. Ewentualnie można powiedzieć, że one nie były zwycięskie, ale nieudane to jest już bardzo dyskusyjna sprawa. Ja też bym tak skrócił to zdanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#ElżbietaKruk">Jeśli nie ma sprzeciwu, to uznajemy ten zwrot za wykreślony. To już musi być poprawka do wykreślenia tego? Ja złożę tę poprawkę. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#EwelinaMaksimiec">Chciałam jeszcze dopytać o kwestię interpunkcji, ponieważ w zdaniu zaczynającym się od słów: „Z tej dziejowej próby” między wyrazami „zwycięsko” a „dzięki” proponujemy likwidację przecinka, który jest w pierwotnym przedłożeniu. Rozumiem, że ta zmiana też jest przyjęta, czy Komisja ma inne zdanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#ElżbietaKruk">Jest niepotrzebny, tak. Czy są jeszcze inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia akapitu pierwszego wraz z trzema pierwszymi uwagami Biura Legislacyjnego i poprawką pana ministra posła Sellina, którą ja przejęłam? Nie ma. Pierwszy akapit został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu drugiego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#EwelinaMaksimiec">W takim razie również odczytam treść akapitu drugiego w brzmieniu proponowanym przez językoznawców: „Niepodległość została odzyskana w wyniku walki pełnej poświęcenia i bohaterstwa, nie tylko na polach bitew, lecz także codziennych zmagań i zachowanie duchowej i materialnej substancji narodowej oraz codziennego trwania polskich rodzin. Niepodległość została odzyskana również dlatego, że ludzie reprezentujący różne obozy – lewicy niepodległościowej, narodowy, ludowy – potrafili się porozumieć w najważniejszych sprawach”.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#ElżbietaKruk">Bardzo proszę – pani poseł Sobecka.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję, pani przewodnicząca. Pierwsze zdanie: „Niepodległość została odzyskana w wyniku” – to mi brzmi tak: proszę o usprawiedliwienie z powodu. Nieładnie brzmi. Ładniejsze jest zdanie: „Odzyskanie niepodległości dokonało się poprzez walkę pełną poświęcenia i bohaterstwa nie tylko na polach bitew”.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#ElżbietaKruk">Uznaję, że tutaj już zakończyliśmy debatę, czyli pierwsze zdanie pozostaje tak, jak zaproponowane w projekcie. Natomiast drugie…</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Drugie bym wzięła z wersji Biura Legislacyjnego, dlatego że jest bardzo piękna fraza pierwszego zdania, a potem jest zdanie: „Dokonało się również”. Wydaje mi się, że tutaj można spokojnie użyć zdania: „Niepodległość została odzyskana”.</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#ElżbietaKruk">Ale po co?</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Bo mamy taką propozycję, pani przewodnicząca i należy być otwartym.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#ElżbietaKruk">Jako wnioskodawca pozostałabym raczej przy tym, co jest zaproponowane w projekcie. W związku z tym zapytam: czy ktoś z państwa proponuje wprowadzenie którejś z tych zmian zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne? Teraz pytam o drugie zdanie, bo rozumiem, że co do pierwszego już się porozumieliśmy, że pozostaje to zaproponowane w projekcie. Jeśli nie, to czy jest sprzeciw wobec przyjęcia drugiego akapitu w brzmieniu zaproponowanym w projekcie? Nie widzę. Komisja przyjęła akapit drugi.</u>
<u xml:id="u-55.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#EwelinaMaksimiec">Akapit trzeci brzmiałby: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd pokoleniom, dzięki którym Polska odzyskała niepodległość. Składa hołd pamięci obrońców Konstytucji 3 maja, żołnierzy insurekcji kościuszkowskiej” – pisane małymi literami – „i kolejnych powstań narodowych, legionistów polskich i wszystkich walczących w I wojnie światowej oraz w latach 1918–1921: obrońców Lwowa, żołnierzy powstania wielkopolskiego i powstań śląskich” – również pisanych z małej litery – „oraz bohaterów wojny polsko-bolszewickiej, którzy obronili młodą niepodległość”.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#ElżbietaKruk">Tam są nazwy własne, więc nie wiem, dlaczego mielibyśmy pisać małymi literami, tak że ja bym jednak przy tym pozostała.</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Insurekcja to jest pojęcie historyczne, nazwa własna.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#ElżbietaKruk">Tak, nazwa własna i przyjęliśmy również w uchwałach. To jedyna kwestia. Pozostaje jeszcze przecinek, nie, to nie jest tylko przecinek, to jest zmiana. Czy ktoś z państwa posłów proponuje wprowadzenie którejś ze zmian zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne? Nie widzę. Czy są inne uwagi? W takim razie czy jest sprzeciw wobec przyjęcia akapitu trzeciego? Nie widzę. Komisja przyjęła akapit trzeci.</u>
<u xml:id="u-59.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu czwartego. Czy są uwagi? Nie ma uwag. Biuro Legislacyjne? Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Pani przewodnicząca, jeszcze jedna uwaga do akapitu, który wcześniej przyjęliśmy. Mimo wszystko prosilibyśmy o wyrażenie zgody na rozwinięcie nazwy „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej”. Dotychczas we wszystkich uchwałach Komisja rozwijała tę nazwę.</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#ElżbietaKruk">Przepraszam, rzeczywiście, tak, ale nie potrzeba poprawki. To jest dosyć oczywista sprawa. Dziękuję bardzo za tę uwagę. Rozumiem, że nie ma uwag do akapitu czwartego. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu? Nie ma.</u>
<u xml:id="u-61.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do ostatniego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne. Jeśli chodzi o „odzyskanie”, to rozumiemy, że już konsekwentnie to nie jest przyjęte przez Komisję.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#EwelinaMaksimiec">Biuro Legislacyjne proponuje, aby między nazwiskami „Wojciecha Korfantego, Ignacego Daszyńskiego” zamiast przecinka postawić „i”.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#ElżbietaKruk">Czy są jeszcze inne uwagi? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia akapitu czwartego? Nie ma.</u>
<u xml:id="u-63.1" who="#ElżbietaKruk">Kto jest za przyjęciem uchwały w zaproponowanym brzmieniu ze zmianami przyjętymi przez Komisję? (20) Kto jest przeciw? (0) Kto się wstrzymał? (0) Jesteśmy przy jednym z nielicznych, bardzo miłych momentów, kiedy Komisja przyjmuje projekt jednomyślnie. Dziękuję bardzo. Bardzo proszę panie przewodniczący.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Chciałem zwrócić uwagę na to, że w tej uchwale niepodległości nie odzyskiwała żadna kobieta.</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#Głoszsali">Co?</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#ElżbietaKruk">Że nie ma kobiety wśród „Ojców”.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#JoannaLichocka">Na upartego moglibyśmy mieć kilka kobiet, np. Michalinę Mościcką.</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#ElżbietaKruk">Moglibyśmy na upartego, ale przypomnijmy sobie, że w ustawie już przyjęliśmy „Ojców” – te 6 osób, „matek” nie przyjmowaliśmy rzeczywiście.</u>
<u xml:id="u-68.1" who="#ElżbietaKruk">Czy są jeszcze jakieś uwagi? Dziękuję państwu bardzo. Zamykam…, przepraszam, oczywiście pozostał nam jeszcze poseł sprawozdawca, zawsze zapominam. Bardzo proszę o kandydatów.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#PiotrBabinetz">Proponuję panią przewodnicząca Elżbietę Kruk.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są inne kandydatury? Nie ma, to ja jestem sprawozdawcą Komisji. Dziękuję państwu bardzo. Zamykam pkt I.</u>
<u xml:id="u-70.1" who="#ElżbietaKruk">Przechodzimy do pkt II. Bardzo proszę pana ministra o przedstawienie informacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#JarosławSellin">Pani przewodnicząca, panie posłanki i panowie posłowie. Jednym z głównych wyzwań identyfikowanych już w trakcie kampanii wyborczej w 2015 roku, naszym zdaniem, był deficyt polskiej polityki historycznej. Naszym zdaniem, ze strony instytucji państwa poświęcono jej niewiele uwagi, czego przejawem była np. marginalizacja obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego w roku 2013 – ta rocznica w głównej mierze była celebrowana przez organizacje społeczne a nie przez państwo – czy też niewielki stopień przygotowań do 1050. rocznicy chrztu Polski. Tymczasem, naszym zdaniem, nowoczesna polityka historyczna kształtowana przez tworzenie instytucji, które zajmują się polityką historyczną (głównie muzea, ale nie tylko), jak i projekty miękkie jest jednym z podstawowych narzędzi budowania polityki współczesnych państw w celu wzmacniania własnej wspólnoty obywatelskiej i kształtowania dumy z bycia obywatelem konkretnego państwa i konkretnej społeczności czy też przekazywania właściwego wizerunku międzynarodowego, bo w dużej mierze przez ocenę historyczności czy znaczenia historycznego poszczególnych społeczeństw czy narodów buduje się też pozycję jak najbardziej bieżącą międzynarodową. Naszym zdaniem obchody 100-lecia odzyskania niepodległości stają się taką niepowtarzalną okazją dla realizacji polityki historycznej w każdym z tych wymiarów.</u>
<u xml:id="u-71.1" who="#JarosławSellin">8 listopada ub. roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawił Radzie Ministrów informację na temat planowanej struktury Wieloletniego Programu „Niepodległa” oraz jego szacowanego budżetu, programu przewidzianego na 5 lat, na lata 2017–2021 z budżetem na realizację tzw. miękkich projektów w wysokości ponad 200 mln zł, oczywiście rozłożonych na te 5 lat. Wtedy Rada Ministrów przyjęła kierunkową uchwałę dotyczącą tego programu i powierzyła Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego przygotowanie i realizację tego programu. Jednocześnie Rada Ministrów ustanowiła Pełnomocnika Rządu ds. obchodów 100-lecia odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej w randze sekretarza stanu w ministerstwie kultury (jest tylko jeden sekretarz stanu w ministerstwie kultury), do którego zadań należy koordynowanie i monitorowanie prac związanych z przygotowaniem projektu Programu Wieloletniego „Niepodległa” oraz jego wdrażania.</u>
<u xml:id="u-71.2" who="#JarosławSellin">Przygotowując ten program ministerstwo odwoływało się też do doświadczeń zagranicznych zarówno dotyczących projektów z przeszłości, jak np. 150-lecie zjednoczenia Włoch obchodzone w 2011 roku, jak i obecnie realizowanych, np. 100-lecia powstania wolnego państwa irlandzkiego – okrągła data 1916, ale ten program jest nadal realizowany, czy też 100-lecie niepodległości Finlandii, która odzyskała niepodległość w roku 1917.</u>
<u xml:id="u-71.3" who="#JarosławSellin">Opracowanie tego programu zostało również poprzedzone badaniem społecznym zrealizowanym na zlecenie ministerstwa przez Narodowe Centrum Kultury i TNS-Polska, które nam przyniosło bardzo interesujące wyniki, jeśli chodzi o świadomość historyczną Polaków, o sposób przeżywania historii przez Polaków, o ikony polskiej historii, świadomość konkretnych dat związanych z polską historią itd. Badanie to posłużyło do przygotowania diagnozy naszego programu, ale również do wskazania, w jaki sposób należy planować te obchody.</u>
<u xml:id="u-71.4" who="#JarosławSellin">Obecnie program znajduje się już naprawdę na etapie końcowym prac. Dokładnie wczoraj odbyło się ostatnie spotkanie uzgodnieniowe, jeśli chodzi o uwagi, które były z poszczególnych resortów do tego programu. Jutro ten program stanie na Komitecie Stałym Rady Ministrów i wszystko wskazuje na to, że będzie już przyjęty przez Komitet Stały. Wszystko wskazuje na to, że w najbliższy wtorek za tydzień program zostanie przyjęty przez rząd w postaci specjalnej uchwały.</u>
<u xml:id="u-71.5" who="#JarosławSellin">Główne założenia tego programu obejmują następujące rzeczy. Program będzie realizowany w latach 2017–2021, aby objąć nie tylko świętowanie rocznicy odzyskania niepodległości, ale również pokazać odzyskanie niepodległości jako pewien proces nie tylko w ujęciu militarnym, ale także budowy nowoczesnego państwa, jego obrony, jego utrwalenia. We wcześniejszej debacie już wspominaliśmy choćby o powstaniach śląskich, o powstaniu wielkopolskim, o odzyskaniu dostępu do morza w roku 1920, o wojnie polsko-bolszewickiej, która zakończyła się w 1921 roku, o traktacie ryskim, który ustalił granice Polski też dopiero w 1921 roku. Program będzie obejmował te wszystkie rocznice.</u>
<u xml:id="u-71.6" who="#JarosławSellin">Uważamy, że przy okazji w czasie tych 5 lat należy te przypominać głębszą historię Polski, żeby się nie utrwalił tylko taki pogląd, że Polska ma 100 lat niepodległości, a przecież państwo polskie istniało przez kilkaset lat wcześniej. Dlatego obejmiemy też takie rocznice jak 450-lecie unii lubelskiej, 550-lecie polskiego parlamentaryzmu, na co szczególnie warto zwrócić uwagę w tej Komisji i w tym gmachu. Rok 1468 to jest ten rok, kiedy po raz pierwszy zebrał się sejm walny i będziemy mieli 550-lecie polskiego parlamentaryzmu w październiku przyszłego roku.</u>
<u xml:id="u-71.7" who="#JarosławSellin">Celem głównym programu jest wzmocnienie poczucia wspólnoty obywatelskiej Polaków. Ten cel główny, 3 cele szczegółowe i dobrane do nich wskaźniki produktu i rezultatu tworzą pewną matrycę logiczną programu. Przepraszam za ten biurokratyczny język, ale za chwilę to rozwiniemy w prezentacji elektronicznej.</u>
<u xml:id="u-71.8" who="#JarosławSellin">W ramach programu (to też mówimy jasno) nie będą finansowane wydatki inwestycyjne, bo one się dokonują w ramach innych programów rządowych, np. budowa instytucji, które będą się zajmować polską polityką historyczną, a których jeszcze parę mamy do zbudowania oraz upamiętnienia o charakterze trwałym typu pomniki, tablice, muzea. To też będzie finansowane z innych źródeł. Z tego programu będą finansowane tzw. projekty miękkie: wydarzenia, eventy, obchody itd.</u>
<u xml:id="u-71.9" who="#JarosławSellin">Obok tego programu realizowane są takie inwestycje, jak Muzeum Historii Polski. Chcemy, żeby wstępnie było otwarte już w roku 2018. Muzeum Józefa Piłsudskiego na pewno będzie otwarte w 2018 roku, podobnie Muzeum Jana Pawła II i Kardynała Wyszyńskiego. Muzeum, nowe, Muzeum Wojska Polskiego prawdopodobnie w roku 2020. To wszystko też będzie jakby celebrowane w ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości, ale w nieco odrębnym trybie niż Wieloletni Program „Niepodległa”.</u>
<u xml:id="u-71.10" who="#JarosławSellin">Teraz, jeśli państwo pozwolicie, przedstawimy bardziej uszczegóławiające sprawy w formie elektronicznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#PaulinaFlorjanowicz">Dziękuję. Witam serdecznie. W imieniu ministerstwa kultury oraz Biura Programu „Niepodległa”, które zostało powołane do zarządzania tym wielkim przedsięwzięciem pozwolę sobie przedstawić główne założenia programu od strony organizacyjnej.</u>
<u xml:id="u-72.1" who="#PaulinaFlorjanowicz">Jak już wspomniał pan minister, program pomyślany jest na lata 2017–2021 w ramach podkreślenia tego, że odzyskiwanie niepodległości nie było incydentem, było procesem długotrwałym uwzględniającym cały szereg wydarzeń, dokonania wielu osób i wielu społeczności.</u>
<u xml:id="u-72.2" who="#PaulinaFlorjanowicz">To jest tak naprawdę motto programu, które ukuło się w toku dyskusji i prac programowych, ale które też jest chyba najlepszym podsumowaniem badań, o których przed chwilą wspomniał pan minister. Zostały przeprowadzone po to, żeby rzeczywiście program odpowiadał na społeczne potrzeby. Może na marginesie dodam, że jednym z pytań oprócz Ojców Niepodległości było pytanie o kobiety związane z niepodległością i rzeczywiście w naszej zbiorowej pamięci nie ma takich kobiet. Jeśli komuś kojarzy się jakaś kobieta związana z szeroko rozumianym procesem niepodległościowym, to jest to Emilia Plater, ale to jest jakaś daleka reminiscencja. Dlatego planowana jest zarówno wystawa pokazująca rolę kobiet w odzyskiwaniu niepodległości (Biuro Programu „Niepodległa” planuje taką wystawę) a w komponencie zagranicznym programu, o którym zaraz będę mówić szerzej, jest cała duża ścieżka tematyczna pt. „Polki”, która nie tylko ma pokazać rolę kobiet w procesie budowania niepodległości, ale w ogóle szczególną rolę kobiety w polskiej tradycji, kulturze, polityce. W porównaniu do innych Europejek zawsze ta pozycja Polek była bardzo uprzywilejowana i chcielibyśmy to podkreślić – także w kwestii praw wyborczych, które Polki uzyskały od razu i w ogóle żadna debata nie była do tego potrzebna.</u>
<u xml:id="u-72.3" who="#PaulinaFlorjanowicz">Program został zbudowany wokół 3 wartości, które (i to też jest efekt badań) kształtują naszą tożsamość. To są te 3 wartości, które Polacy sami wskazali. Mówiąc, że Polacy wskazali, to nie jest na zasadzie jakiejś niewielkiej większości czy najczęstszego wskazania. Mówimy tu o wskazaniach powyżej 90%, więc jeśli chodzi o hierarchię wartości, o takie rzeczy najważniejsze, państwowe, to tutaj naprawdę w wielu wypadkach uzyskiwaliśmy odpowiedzi na poziomie 90%, dziewięćdziesiąt kilka procent. Dotyczy to m.in. tych wartości. Te najważniejsze wartości kształtujące według nas samych naszą tożsamość to: dążenie do wolności – to jest absolutnie numer jeden, wskazanie w zasadzie wszystkich niezależnie od okoliczności; poszanowanie godności człowieka i jego praw i solidarność. Oczywiście solidarność w rozumieniu najbardziej nam się kojarzącym z ruchem „Solidarność”, ale też takiej solidarności społecznej, solidarności między różnymi grupami, solidarności w sensie tradycji wieloetnicznej, wielowyznaniowej Rzeczypospolitej, także międzypokoleniowej. To zdecydowanie było najczęściej podkreślane.</u>
<u xml:id="u-72.4" who="#PaulinaFlorjanowicz">Wszystkie projekty, które będą się odbywać w ramach tego programu, w jakiś sposób w swoim uzasadnieniu i w swojej strukturze będą musiały się odwoływać w sposób szczególny do wszystkich albo do którejś z tych wartości.</u>
<u xml:id="u-72.5" who="#PaulinaFlorjanowicz">Cel główny programu to budowa wspólnoty obywatelskiej Polaków. O ile nikt w Polsce nie kwestionuje zasadności posiadania niepodległego państwa polskiego, święto 11 Listopada jest zdecydowanie najczęściej wskazywanym przez Polaków świętem jako najważniejsze święto państwowe, to trudniej jest nam zrozumieć, gdzie w tym wszystkim plasuje się państwo. Poziom zaufania do państwa nie jest satysfakcjonujący. Nie ma też zrozumienia, czemu to państwo służy. Chyba przez te ostatnie 200 lat nauczyliśmy się tak funkcjonować. Mamy bardzo silną tożsamość, która nauczyła się obchodzić bez państwa. To poczucie wspólnoty obywatelskiej jest też narzędziem do budowy silnego kapitału społecznego, który, jak doskonale wiemy, w Polsce cały czas nie jest na zbyt wysokim poziomie. Ten program też ma służyć budowie silnej wspólnoty obywatelskiej. To jest główny cel programu.</u>
<u xml:id="u-72.6" who="#PaulinaFlorjanowicz">Dalej, jak już wspomniał pan minister, program dzieli się na 3 priorytety i na 3 cele szczegółowe. Pierwszy priorytet to są projekty ogólnopolskie realizowane przez poszczególne resorty bądź podległe resortom instytucje. Te, które już są zebrane i figurują w programie, to są te, które zostały już zgłoszone przez instytucje ministra kultury. Oczywiście jest ich najwięcej. Zaraz powiem o kilku przykładach, ale to nie są jedyne. Mamy też propozycje z MEN, z MSW. Wiem, że już w mediach pojawiła się informacja, że w przyszłym roku pojawi się specjalny wzór paszportu. I tak miał być nowy wzór paszportu, więc ten paszport będzie takim paszportem jubileuszowym, więc wszyscy obywatele, a ich jest kilkanaście milionów rocznie, którzy dostają paszport, będą mieli paszport specjalny.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#ElżbietaKruk">Tylko w tym roku wydawany, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#PaulinaFlorjanowicz">Aż takich szczegółów nie znam. Na pewno od stycznia będzie wydawany, ale czy to będzie tylko przez rok, a potem będzie coś innego, to nie czuję się kompetentna, żeby odpowiedzieć na to pytanie.</u>
<u xml:id="u-74.1" who="#PaulinaFlorjanowicz">Mamy już ponad 30 określonych projektów instytucji MKiDN. Jednym z projektów (to też jest efekt badań) będzie projekt „Narodowe śpiewanie”. Teraz nie będę rozwijać szczegółów tej koncepcji, ale będzie realizowany przez NCK trochę na wzór „Narodowego czytania”. To też jest efekt badań społecznych, gdzie jednoznacznie wszyscy wskazywali, że wspólne śpiewanie to jest to, co wszyscy bardzo lubimy. Znajomość samej historii, niestety, jest na słabym poziomie. Nie mamy jakiejś jednej książki czy jednego filmu, który by nam się jakoś szczególnie kojarzył z procesem odzyskiwania niepodległości, ale pieśni legionowe znają wszyscy i chętnie je śpiewają, więc to będzie projekt, który będzie się toczył przez cały rok tak kaskadowo – od oddolnych, lokalnych inicjatyw aż po wielki finał.</u>
<u xml:id="u-74.2" who="#PaulinaFlorjanowicz">„100-lecie awangardy w Polsce”. To jest projekt tak naprawdę realizowany już w tym roku. Jego głównym koordynatorem jest Muzeum Sztuki w Łodzi. W tym roku przypada 100-lecie polskiej awangardy, która bardzo szybko dołączała i zaczęła uczestniczyć w głównym nurcie sztuki awangardowej na całym świecie. Ja tylko wspomnę, że Muzeum Sztuki w Łodzi jest drugim najstarszym muzeum sztuki współczesnej na świecie (po nowojorskiej MoMA), które przygotowało w tym roku świetną wystawę. W sumie w tym roku wokół awangardy jest chyba kilkadziesiąt inicjatyw, realizowanych przez różne instytucje kultury, nie tylko muzea.</u>
<u xml:id="u-74.3" who="#PaulinaFlorjanowicz">Modernizm – to też jest bardzo ważna cecha II Rzeczypospolitej, trochę zapomniana, bardzo wysokiej jakości architektura, która wbrew pozorom w wielu miejscach cały czas się zachowała. Z tym będzie związanych szereg projektów, festiwali, wystaw. Jako przykład mogę podać planowaną wystawę związaną z Gdynią, która cała jest jednym wielkim pomnikiem polskiego modernizmu. Będzie na zmianę pokazywana w Gdyni, a następnie w Tel Awiwie, który powstał mniej więcej w tym samym czasie i w dużej mierze budowany przez tych samych architektów. Później wystawa na temat Tel Awiwu przyjedzie do Gdyni.</u>
<u xml:id="u-74.4" who="#PaulinaFlorjanowicz">Stanisław Wyspiański – postać, która zasługuje na uwypuklenie i pokazanie odbiorcy zarówno polskiemu, jak i światowemu. Tutaj Wyspiańskiego chyba nie trzeba nikomu przedstawiać, natomiast Muzeum Narodowe w Krakowie, które posiada największą kolekcję dzieł Wyspiańskiego, przygotowuje się do szczególnego pokazania jego twórczości.</u>
<u xml:id="u-74.5" who="#PaulinaFlorjanowicz">Europejska Nagroda Muzealna Roku. To jest impreza cykliczna pod auspicjami Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Odbywa się co roku. Właśnie zakończyły się finały tegorocznej nagrody w zeszłym tygodniu w Zagrzebiu. Notabene 4 polskie muzea były nominowane, jedno zdobyło wyróżnienie – Muzeum Śląskie w Katowicach. W ubiegłym roku zwycięzcą głównej nagrody było Muzeum Historii Żydów Polskich i właśnie Muzeum Polin będzie gospodarzem finałów przyszłorocznych. To jest ważne wydarzenie, ponieważ śmietanka muzealnicza z całej Europy, a często nie tylko Europy, zjeżdża się wtedy w jedno miejsce i podczas kilkudniowej imprezy odbywa się festiwal muzealny w danym mieście, gdzie można się zapoznać z historią i muzeami danego miasta, więc to będzie taka promocja nas w świecie muzealniczym.</u>
<u xml:id="u-74.6" who="#PaulinaFlorjanowicz">Pomniki Historii – to są najcenniejsze zabytki w Polsce. Ten tytuł jest wynikiem dosyć skomplikowanej procedury uwieńczonej specjalnym zarządzeniem Prezydenta RP. Pomnik Historii w polskim prawodawstwie istnieje od 1994 roku. Do tego roku tych pomników było 60, czyli przez ponad 20 lat udało się uzyskać ten tytuł 60 obiektom. Lista nie jest reprezentacyjna, więc Narodowy Instytut Dziedzictwa, który odpowiada za opracowanie tych wniosków, przystąpił bardzo ambitnie do przygotowania kolejnych wniosków, żeby na koniec przyszłego roku było 100 pomników historii. Obiekty brakujące, które już w tym roku zaczęły dołączać, to są tak sztandarowe obiekty, jak np. opactwo w Tyńcu czy Wąchocku. Jest tam jeszcze kilka białych plam do uzupełnienia, tak że ten projekt w tej chwili już jest w toku. Oczywiście będzie to też połączone z kampanią promującą, czym są pomniki historii.</u>
<u xml:id="u-74.7" who="#PaulinaFlorjanowicz">Priorytet drugi to tak naprawdę są programy grantowe. To są działania o charakterze regionalnym i lokalnym. Tutaj będą dwa programy dotacyjne dla projektów kulturalnych. Będą dostępne dla samorządowych instytucji kultury i dla organizacji pozarządowych. Biuro Programu „Niepodległa” reprezentowane tutaj przez pana dyrektora Jana Kowalskiego będzie odpowiedzialne za te konkursy. Pierwszy konkurs odbędzie się już w tym roku. Jest tu około 50 mln zł na 5 lat na działania o charakterze miękkim. Dwa podstawowe założenia programów o zasięgu lokalnym i regionalnym – mają to być przede wszystkim projekty włączające lokalną społeczność do współtworzenia, nie tylko do współuczestnictwa, ale do współtworzenia tych obchodów. Po drugie – najwyżej punktowane będą projekty, które będą tworzyły partnerstwa, wspólnotę na poziomie lokalnym, tzn. nie będzie to jedna organizacja, jeden dom kultury samodzielnie coś robiący i narzucający innym, tylko taki, który na poziomie lokalnym znajdzie wielu innych partnerów. Mogą to być lokalne organizacje pozarządowe, czy też oddział archiwów i jakieś wspólne robienie, nie wiem, kroniki miejsca sięgającej czasów odzyskania niepodległości. Na pewno niezależnie od tego, czego byśmy nie wymyślili, to rzeczywistość nas zaskoczy z pomysłami poszczególnych społeczności. Te konkursy będą się odbywać w trybie corocznym przez 5 lat. Na etapie konsultacji społecznych przeprowadziliśmy bardzo szerokie konsultacje w dwóch miejscach w Polsce: we Wrocławiu i w Warszawie. Właśnie z samorządami i z organizacjami pozarządowymi. Występowaliśmy na wszystkich możliwych komisjach: wspólnych, mniejszości, etnicznych i innych, tak że wydaje się, że dotarliśmy z informacją wszędzie tam, gdzie należało.</u>
<u xml:id="u-74.8" who="#PaulinaFlorjanowicz">Tu jest jeden z tych programów dotacyjnych już dla bardzo lokalnych poziomów. On będzie realizowany poprzez sieć 16 regionalnych partnerów dla nas na takie mikrogranty. I program na troszeczkę większe przedsięwzięcia, bardziej o charakterze regionalnym. W obu wnioskodawcami będą albo samorządowe instytucje kultury albo organizacje pozarządowe.</u>
<u xml:id="u-74.9" who="#PaulinaFlorjanowicz">Priorytet trzeci to są działania poza granicami Polski. Tutaj operatorem tego programu będzie Instytut Adama Mickiewicza. Będzie działał w dwóch schematach, tzn. realizował projekty własne bądź robione we współpracy z naszymi instytucjami kultury, a oprócz tego będzie miał program grantowy dla samorządów i NGO, które będą proponowały projekty do realizacji poza granicami Polski w partnerstwie z instytucją zagraniczną. Może to być wystawa, przedstawienie, koncert, natomiast chodzi tutaj o partnerstwa bilateralne.</u>
<u xml:id="u-74.10" who="#PaulinaFlorjanowicz">Działania za granicą zostały skumulowane w 7 ścieżek tematycznych, które państwo tutaj widzą. Teraz nie będę ich szczegółowo omawiać, są opisane w dokumencie programowym. Chciałam natomiast zwrócić uwagę, że tutaj się pojawiają te Polki jako coś, co wydało nam się szczególnie istotne i też atrakcyjne z punktu widzenia odbiorcy zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-74.11" who="#PaulinaFlorjanowicz">Kto realizuje program? Przede wszystkim Pełnomocnik Rządu ds. Obchodów 100-lecia Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Tę funkcję pani premier powierzyła panu ministrowi Jarosławowi Sellinowi, do którego należy koordynowanie całości prac wszystkich resortów w obszarze programu. Dalej – Biuro Programu „Niepodległa”, które tutaj reprezentuje pan dyrektor. W zakresie zagranicznym – Instytut Adama Mickiewicza.</u>
<u xml:id="u-74.12" who="#PaulinaFlorjanowicz">Na koniec może jeszcze pokażemy państwu, jeśli jest, zobaczymy, czy pójdzie, animację dotyczącą logotypu. Nie pokaże się, okay. To ja tylko powiem o logotypie. Jeśli ktoś ma pytania, to logo zaprojektował Józef Piłsudski mówiąc w największym skrócie. To jest wycięte słowo „niepodległa” z jednego z listów Piłsudskiego i tak właśnie to powstało. Jest jego autorem.</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Oczywiście zaraz rozpoczniemy debatę. Nie bardzo wiem, jak to wpasować, ale chciałabym, żeby w tym okresie świętowania niepodległości, słusznie zakreślonym tak szeroko, nie zginęła jeszcze jedna rocznica ważna dla Polski – nie tylko rocznica parlamentaryzmu, ale w 2019 roku jest 450-lecie unii lubelskiej, to jest, przepraszam bardzo, gdzieś uciekła mi koncentracja. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#JarosławSellin">Jeszcze dwa zdania uzupełnienia. Projektów, które pani dyrektor Florjanowicz przedstawiała jako przykłady takich projektów ogólnopolskich, które są już przyjęte do realizacji, jest około 80. To były tylko przykłady. Państwo będą mogli zapoznać się z tymi projektami już po przyjęciu uchwały przez rząd. Na pewno na stronie internetowej będzie już wywieszone, co już uznaliśmy, że jest na tyle cenne i ciekawe, że będziemy to realizować. Tych projektów ogólnopolskich jest już około 80.</u>
<u xml:id="u-76.1" who="#JarosławSellin">Jeszcze druga rzecz. Jak to wygląda w kooperacji z tym, co państwo już legislacyjnie przerabialiście, czyli ustawa prezydencka o obchodach 100-lecia niepodległości? Jak wiadomo i państwo to wiecie, ta ustawa w gruncie rzeczy ograniczała się do powołania Komitetu Honorowego Obchodów 100-lecia Niepodległości, który ma działać przez te lata pod auspicjami Prezydenta i na czele z Prezydentem RP. Myślę, że tutaj będzie bardzo ścisła współpraca, bo pełnomocnik rządu w Komitecie Honorowym będzie sekretarzem Komitetu, czyli takim człowiekiem chyba od najcięższej roboty w gruncie rzeczy. Myślę, że Komitet bardzo dużo rzeczy będzie z nami realizował wspólnie, ale też nas inspirował, co jeszcze można by dodać do tego programu – powiedziałbym, że w takim permanentnym kontakcie i dyskusji z prezydenckim Komitetem Honorowym.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Jeszcze tylko taka krótka informacja. Kiedy umawialiśmy się z panem ministrem na tę informację, to wydawało nam się, że ten program już będzie przyjęty przez rząd. Oczywiście w sposób zrozumiały zdarzyło się tak, że nie, ale rozumiem, że po przyjęciu przez rząd dostaniemy od państwa ten program dla członków komisji kultury. Dobrze? To dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pani poseł Barbara Bubula zgłosiła się jako pierwsza.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#BarbaraBubula">Pierwsza sprawa. Pytanie do pana ministra: czy jest możliwość, żebyśmy zapoznali się z wynikami badań, na podstawie których państwo opracowali ten program? To jest bardzo ciekawe również do przemyślenia przez posłów komisji kultury, jak wyszły dobrze i źle niektóre rzeczy w tych badaniach. Z zaciekawieniem przysłuchiwaliśmy się temu, co państwo mówili na temat stanu świadomości historycznej i w ogóle źródeł tożsamości Polaków. Myślę, że to bardzo ciekawe, jak to wygląda.</u>
<u xml:id="u-78.1" who="#BarbaraBubula">Druga sprawa. Postaram się coś dopowiedzieć do tego, co państwo tutaj zaprezentowali. Być może państwo zechcieliby skorzystać z takiej podpowiedzi. Widać, że jest bardzo dobrze, że zajęliście się sprawami zarówno wiedzy historycznej, jak i architektury, awangardy, różnych elementów, które tam zostały wymienione. Natomiast wydaje się, że to byłaby też dobra okazja do tego, aby poświęcić więcej miejsca także literaturze. Wydaje mi się, że to byłby dobry pretekst do tego, żeby np. ustalić kanon 100 najważniejszych powieści, jakie powstały w ciągu tych 100 lat. Może taka narodowa dyskusja wśród Polaków, która książka zasługuje na to, żeby znaleźć w tym kanonie. Mogą być spory, proszę bardzo, ale niechże to będzie jakieś rozruszanie pomyślenia o tym, co oprócz „Przedwiośnia” i jeszcze paru innych rzeczy, „Innego świata” Herlinga-Grudzińskiego i paru jeszcze innych powieści należałoby do tej setki. Może taka wspólna debata na ten temat zakończona być może jakąś popularyzacją tych dzieł czy np. skierowaniem ich do bibliotek w różnych miejscach kraju, tam, gdzie brakuje książek do czytania, byłaby jakimś kierunkiem działania.</u>
<u xml:id="u-78.2" who="#BarbaraBubula">Ponadto wydaje mi się, że przy tej okazji może warto byłoby stworzyć taki kanon 100 najważniejszych wierszy, które powstały w ciągu tego 100-lecia. Może wydanie jakiejś antologii temu poświęconej byłoby w zasięgu możliwości państwa polskiego. To takie rzucone troszkę na gorąco pomysły, ale wydaje mi się, że warto wykorzystać rocznicę niepodległości również do tego, abyśmy zwrócili się do tego, co jest też jednym ze źródeł naszej tożsamości narodowej, czyli zakorzenienia w literaturze i w kulturze związanej z literaturą, bo wiemy dobrze o tym, że dzięki temu, co wytworzyło się w wieku XIX, możliwe było tak łatwe i z wielkim entuzjazmem i siłą odzyskanie niepodległości w 1918 roku. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-79">
<u xml:id="u-79.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pani przewodnicząca Śledzińska-Katarasińska.</u>
</div>
<div xml:id="div-80">
<u xml:id="u-80.0" who="#DariuszPiontkowski">Przepraszam, czy mogę dwa zdania, bo muszę już wychodzić? Można, pani przewodnicząca? Naprawdę krótko.</u>
</div>
<div xml:id="div-81">
<u xml:id="u-81.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Proszę uprzejmie, jak pan poseł musi.</u>
</div>
<div xml:id="div-82">
<u xml:id="u-82.0" who="#DariuszPiontkowski">Naprawdę bardzo przepraszam. Chodzi mi tylko o logotyp. Rozumiem, że jest to słowo pisane ręcznie przez Józefa Piłsudskiego, ale ono jest wyjęte z kontekstu, a używają je państwo w kontekście całego programu. Gdy piszecie o tym programie, to zawsze jest on pisany wielką literą, więc może warto, żeby logotyp nawiązywał do wielkiej litery i tak jak mówicie o tym programie, to żeby logotyp również był wielką literą.</u>
</div>
<div xml:id="div-83">
<u xml:id="u-83.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Mnie się podoba, żeby był z małej.</u>
</div>
<div xml:id="div-84">
<u xml:id="u-84.0" who="#JarosławSellin">Tylko nie znaleźliśmy w listach Piłsudskiego zdania zaczynającego się od słowa „Niepodległa”, dlatego nie mamy jego charakterem pisma napisanego dużego „N”.</u>
</div>
<div xml:id="div-85">
<u xml:id="u-85.0" who="#DariuszPiontkowski">Rozumiem, że Józef Piłsudski nie tylko pisał o niepodległej Polsce, ale czasami mógł rozpoczynać jakieś zdanie z wielkiej litery i to „N” jest tam gdzieś dostępne i można je dokleić.</u>
</div>
<div xml:id="div-86">
<u xml:id="u-86.0" who="#ElżbietaKruk">Pan minister o tym mówi, że właśnie nie udało się znaleźć takiego zdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-87">
<u xml:id="u-87.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Po prostu szanował język polski i nie pisał wszystkiego z wielkiej litery.</u>
</div>
<div xml:id="div-88">
<u xml:id="u-88.0" who="#ElżbietaKruk">Bardzo proszę, pani przewodnicząca.</u>
</div>
<div xml:id="div-89">
<u xml:id="u-89.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Pan minister powiedział, że będzie na stronach. Bardzo kocham Internet, ale myślę, że jak dostalibyśmy ten program, jakby tak po prostu Komisja dostała, to byłoby bardzo ładnie ze strony ministerstwa. Nawet dzisiaj lepiej by nam się słuchało, gdybyśmy to mieli, ale to taka drobna uwaga. Rozumiem, że dostaniemy w takiej czy innej postaci. To jedna kwestia.</u>
<u xml:id="u-89.1" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Druga. Nie wiem, nie chcę rozpętywać tu dyskusji, zwłaszcza że wydaje mi się, że temat jest taki, że nie budzi tu żadnych sporów, bo emocje na pewno tak, ale przynajmniej nie widzę tu jakiegoś pola do gwałtownych sporów. Rozumiem, że odniesienia historyczne, unia lubelska, lecie parlamentaryzmu itd. to jest jednak głębokie tło, dlatego że ja osobiście trochę bym się bała takiego wymieszania całej historii, jakichś ważnych wydarzeń, dat z historii Polski ze stuleciem odzyskania niepodległości, jeżeli dacie 11 listopada 2018 roku chcemy przypisać jakieś wyjątkowe znaczenie. Za mało wiemy, ja także z tej prezentacji za mało wiem, by wiedzieć, w jakich to jest proporcjach i czy przypadkiem nie będzie tak, że cokolwiek by się działo, to się znajdzie w tym programie. Myślę, że tego programu nie wolno trochę tak zapchać (mówiąc kolokwialnie) różnymi innymi kwestiami.</u>
<u xml:id="u-89.2" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Trzecia kwestia. Ja się bardzo cieszę, że pan minister w tej chwili podzielił mój pogląd (zresztą nie był on moim prywatnym, tylko mojego klubu), że ustawa, którą uchwalaliśmy z projektu prezydenckiego, była wyłącznie o powołaniu Honorowego Komitetu. Próbowałam państwa namówić do przyjęcia bardziej realistycznej wersji tej ustawy, nie udało mi się, ale przynajmniej teraz będzie to zaprotokołowane. Mam dowód, że miałam rację. Panie ministrze, jak jest taka szansa, że się możemy zgodzić, to ja bym proponowała, żeby pan był bardziej otwarty i można było to zrobić. Wtedy byśmy wiedzieli, w jakim jesteśmy miejscu. Przy tym programie, tym pełnomocnictwie, jakie pan uzyskał i przy tym, że ten program przyjmuje rząd, jest rzeczą oczywistą, że mamy głowę państwa, a więc jest pewien jak gdyby ozdobnik, ale nie sądziłabym, żeby w tym Honorowym Komitecie pan minister miał tak strasznie dużo roboty, bo to już jest taki dodatek, prawda? Może jest bardzo przykro, bo nie ma tutaj pani minister Sadurskiej, nie lubię mówić za oczy, ale rozumiem, że to dotrze dla niej. To po prostu tylko taka uwaga, że koncentrujmy się na tym programie rządowym.</u>
<u xml:id="u-89.3" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeszcze jedno. Wspomnieliście państwo o Łodzi, wspomnieliście o Muzeum Sztuki. To wszystko rzeczywiście jest prawda. Ja się bardzo cieszę, ta wystawa taka właśnie jest i to muzeum w „100-leciu awangardy” wiedzie prym, ale prawdę powiedziawszy w samej Łodzi nie jest tak, że wszystkie światła padają na to muzeum. Tam powstało takie porozumienie i koordynacja. Wszystkie środowiska, łącznie z literaturą, właśnie z Domem Literatury, skupiły się wokół tego programu „100-lecie awangardy” i nie ma takiego podziału na branże. Myślę, że to przy tym haśle „100-lecie awangardy” jest bardzo cenne. Z reguły awangarda rzeczywiście kojarzy się ze sztukami wizualnymi, z plastyką, a przecież tak nie było, bo ta awangarda była w muzyce i w dramacie, w literaturze, właściwie była wszędzie. To tylko taka uwaga, jak gdyby podpowiedź, że rozumiem, że tak to także będzie tutaj w tym programie ogólnopolskim. Ta koncepcja łódzka, zresztą wypracowana przez środowiska bez jakichś ingerencji władz, osobiście bardzo mi się podoba i wcale nie jest tak, że tylko Muzeum Sztuki. To nawet w teatrze jest takie centrum dowodzenia i centrum decyzyjne a nie w muzeum. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-90">
<u xml:id="u-90.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Krzysztof Czabański.</u>
</div>
<div xml:id="div-91">
<u xml:id="u-91.0" who="#KrzysztofCzabański">Chciałem wesprzeć wniosek pani poseł Bubuli o tym kanonie literackim, bo obawiam się, że to jest jedna z nielicznych okazji, kiedy coś takiego można spróbować zainicjować przy okazji obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości – razem z wydawnictwami prywatnymi, wspomóc je finansowo i w inny sposób zachęcić do tego, żeby wspólnym wysiłkiem taki kanon opublikowały. W związku z tą wyjątkowością nie ograniczałbym do ostatnich 100 lat, tylko po prostu kanon literatury polskiej – 100 tytułów, bardzo proszę, na 100-lecie. Polecam to troskliwej pamięci pana ministra.</u>
</div>
<div xml:id="div-92">
<u xml:id="u-92.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Tylko 100 pozycji z całej polskiej literatury?</u>
</div>
<div xml:id="div-93">
<u xml:id="u-93.0" who="#KrzysztofCzabański">Niech będzie choćby 100 w tym kanonie.</u>
</div>
<div xml:id="div-94">
<u xml:id="u-94.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze uwagi i pytania? Jeśli nie, to bardzo proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-95">
<u xml:id="u-95.0" who="#JarosławSellin">Oczywiście obiecuję, że jak tylko uchwała zapadnie już formalnie, bo cały czas ten 90-stronicowy dokument podlega jeszcze drobnym modyfikacjom po prostu wskutek uzgodnień międzyresortowych czy pewnych uwag, które – jak sądzę – zakończą się jutro na Komitecie Stałym, a we wtorek uchwałą rządu w ogóle się zakończą, więc jak tylko ten dokument będzie miał kształt ostateczny, to również w formie drukowanej przesłalibyśmy do Komisji w odpowiedniej liczbie egzemplarzy – 90-stronicowy dokument do, jak sądzę, interesującej lektury.</u>
<u xml:id="u-95.1" who="#JarosławSellin">Jeśli chodzi o awangardę, to oczywiście my też chcemy rozumieć to tak szeroko, jak zasugerowała to pani przewodnicząca, że to nie tylko sztuki plastyczne, ale też pokazanie innych wymiarów tej awangardy. Wspominaliśmy tutaj o modernizmie architektonicznym, ale chodzi też o pokazanie innych wymiarów. Po prostu trzeba też pokazać prawdę o tym, że w wyniku walki o niepodległość powstało państwo, które w gruncie rzeczy było państwem dosyć nowoczesnym. Oczywiście miało swoje mankamenty, różne społeczne problemy, ale było państwem nowoczesnym i przejawiało się to również w wymiarze różnych rodzajów dzieł kultury. Ta awangardę w muzyce, w literaturze i w teatrze – jak najbardziej.</u>
<u xml:id="u-95.2" who="#JarosławSellin">Jeśli chodzi o tę sugestię literacką, bardzo cenną, to przyjmujemy ją. Już dzisiaj mamy takie zgłoszenie z Biblioteki Narodowej, żeby stworzyć i upublicznić czy opublikować taki kanon najważniejszych dzieł literackich XX-lecia międzywojennego, czyli tego państwa i tego momentu, który został wytworzony w walce o niepodległość w 1918 roku. Również Narodowy Instytut Audiowizualny złożył taki projekt: 100 wierszy i 100 piosenek na 100-lecie niepodległości. Sprowadza się do tego, że spopularyzujemy kanon polskiej poezji poprzez stworzenie aranżacji muzycznych 100 najpiękniejszych polskich wierszy. Taka lista oczywiście zostanie poddana publicznej dyskusji, w wyniku której powstanie zbiór ostateczny tych 100 wierszy i zaproszeni zostaną kompozytorzy, wykonawcy reprezentujący różne nurty współczesnej muzyki. Te piosenki będą nagrane, potem wyprodukowane w postaci teledysków. Te wiersze będą też przetłumaczone na język angielski, francuski, niemiecki i hiszpański.</u>
</div>
<div xml:id="div-96">
<u xml:id="u-96.0" who="#ElżbietaKruk">Przepraszam, wiersze tylko z XX-lecia?</u>
</div>
<div xml:id="div-97">
<u xml:id="u-97.0" who="#JarosławSellin">Nie.</u>
</div>
<div xml:id="div-98">
<u xml:id="u-98.0" who="#ElżbietaKruk">W ogóle.</u>
</div>
<div xml:id="div-99">
<u xml:id="u-99.0" who="#JarosławSellin">Uważam, że dobrym pomysłem czy propozycją jest to, co zaproponowała pani poseł Bubula – kanon 100 najważniejszych powieści. Z kolei pytanie: czy powieści, które przygotowały polską niepodległość, czy powieści, które są efektem odzyskania niepodległości, czy w ogóle? Można się zastanowić. Podyskutujemy o tym i zainspirujemy jakąś instytucję kultury czy zachęcimy do zrealizowania takiego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-100">
<u xml:id="u-100.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-101">
<u xml:id="u-101.0" who="#BarbaraBubula">A co z tymi badaniami?</u>
</div>
<div xml:id="div-102">
<u xml:id="u-102.0" who="#JarosławSellin">Badania są zrealizowane przez Narodowe Centrum Kultury instytucję nam podległą, ale oni są jak gdyby gospodarzami badań. Myślę, że po prostu należałoby się zwrócić do NCK o to, żeby te badania udostępnił czy przysłał. Gdyby prezydium albo przewodnicząca Komisji wysłała takie pismo do NCK, to myślę, że nie będzie żadnego problemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-103">
<u xml:id="u-103.0" who="#ElżbietaKruk">Dziękuję bardzo za tę bardzo interesującą informację, prezentację. Zamykam pkt II.</u>
<u xml:id="u-103.1" who="#ElżbietaKruk">Zapytam jeszcze: czy są jakieś sprawy bieżące? Jeśli nie ma, to zamykam posiedzenie Komisji. Dziękuję państwu bardzo.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>