text_structure.xml
43.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#JerzyKozdroń">Otwieram posiedzenie Komisji. Tak się składa, że w tym samym gronie wciąż się dzisiaj witamy. Witam zatem wszystkich, których nie miałem okazji powitać wcześniej. Dzisiaj porządkiem obrad zostały objęte następujące projekty: senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (druk nr 1763), senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (druk nr 1764). Jeżeli państwo pozwolicie, to przejdziemy do punktu pierwszego, a więc Kodeksu postępowania cywilnego (druk nr 1763). Czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#ZbigniewWrona">Jest to projekt senacki.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JerzyKozdroń">Czy jest wnioskodawca? Tradycyjnie nieobecny. W związku z tym, panie ministrze. Ponieważ odbyło się już pierwsze czytanie obu projektów, czy ma pan jakieś uwagi do zgłoszonych projektów? W tej chwili myślę o druku sejmowym nr 1763.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#ZbigniewWrona">W odniesieniu do zmiany procedury cywilnej, która to dotyczy ustanowienia pełnomocnika z urzędu, stanowisko rządu było następujące. Podstawową kwestią, jaką podniósł Trybunał Konstytucyjny, jest powiązanie z instytucją zwolnienia od kosztów sądowych. Kierunkowo prezentowałem stanowisko pozytywne wobec tego kierunku prac. Jednocześnie wskazywałem, iż rząd ma swój projekt, który już znalazł się w Sejmie. W dniu 20 kwietnia, a więc niedawno, znalazł się on w Sejmie. W projekcie tym znajdują się pewne uszczegółowienia. Regulacja rządowa nie sprowadza się tylko do określenia przesłanek – tak jak to jest w projekcie senackim – uzyskania pomocy prawnej i jej zróżnicowania w zależności od tego, czy osobą składającą ten wniosek jest osoba fizyczna, prawna, czy też inna jednostka organizacyjna, ale dodatkowo w sposób szczegółowy normuje sposób składania wniosku, co może być pomocne dla osób zainteresowanych.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#ZbigniewWrona">Debata, która odbyła się w pierwszym czytaniu wykazała, że istnieje zainteresowanie tym, czy ustawa będzie określała jakieś szczególne wymogi owego wniosku. Te wymogi będą zawarte we wzorze oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osób składających wniosek o ustanowienie adwokata/radcy prawnego. Projekt rządowy wprowadza również istotne zmiany w zakresie trybu ustanawiania adwokata/radcy prawnego przewidując (nie ma tego w projekcie senackim) możliwość wskazania przez stronę konkretnego adwokata/radcy prawnego, którego właściwa okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych w miarę możliwości i oczywiście w porozumieniu ze wskazanym adwokatem/radcą prawnym będzie miała obowiązek wyznaczyć. Obecnie praktycznie udział strony w wyborze pełnomocnika jest praktycznie żaden. Chcemy natomiast, aby jakiś wybór był, choć oczywiście nie będzie on decydujący, bo mogą zaistnieć jakieś trudności (urlop, kolizja terminów). Właściwy organ samorządu zawodowego będzie musiał się skontaktować z tą osobą, która miałaby zostać pełnomocnikiem. Ta osoba może się oczywiście nie zgodzić. Nie ma tutaj jakiegoś obligatoryjnego mechanizmu, jednak sposób wpływu…</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JerzyKozdroń">Rozumiem intencje, panie ministrze. Mam jednak pytanie – na jakim etapie znajduje się ten projekt rządowy?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#ZbigniewWrona">W dniu 20 kwietnia znalazł się w lasce marszałkowskiej. Tzn. pismo pana premiera pochodzi z dnia 20 kwietnia 2009 r. W projekcie rządowym wprowadza się również zasadę, że wniosek o ustanowienie adwokata/radcy prawnego z urzędu zgłoszony po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym lub w postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd przekazuje do rozpoznania sądowi pierwszej instancji chyba, że uzna wniosek za uzasadniony. Mówiąc bardziej obrazowo – jeśli kwestia takiego wniosku wyłoni się po raz pierwszy w postępowaniu prowadzonym przez sąd wyższego rzędu, to jeśli taki sąd przychyli się do wniosku, wówczas wyda stosowne postanowienie, a jeśli uzna, że nie ma ku temu wystarczających przesłanek, to przekaże tę sprawę do rozpoznania sądowi pierwszej instancji. Chodzi zatem o stworzenie mechanizmów instancyjnej kontroli postanowienia odmawiającego ustanowienia adwokata/radcy prawnego z urzędu. Takiego rozwiązania nie zawiera projekt senacki.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#ZbigniewWrona">W projekcie rządowym wskazano także na zmianę zasad działania takiego adwokata/radcy prawnego w sprawach, w których obowiązuje przymus adwokacki. W tym zakresie projekt realizuje wskazania wynikające z wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2007 r. Trybunał bowiem uznał za zgodne z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności rozwiązanie pozwalające odmówić adwokatowi/radcy prawnemu ustanowionemu przez sąd sporządzenia skargi kasacyjnej, pod warunkiem jednak, że ta odmowa musi odpowiadać pewnym standardom tak, aby nie pozostawiała strony w stanie niepewności co do jej sytuacji prawnej. Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, iż w obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisu, który określałby termin, w którym strona powinna być powiadomiona o negatywnym stanowisku adwokata/radcy prawnego.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#ZbigniewWrona">Projekt ten zawiera pewne obowiązki – musi być wydana opinia prawna przez owego adwokata/radcę prawnego. Musi być powiadomiona stosowna rada adwokacka lub radców prawnych. Muszą istnieć pewne mechanizmy, które nie skazywałaby strony na gołosłowne, nieuzasadnione odmowy w przedmiocie sporządzenia takiego środka.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#ZbigniewWrona">Projekt stanowiska rządu odnośnie do projektu poselskiego został uzgodniony, choć nie został jeszcze przyjęty przez Komitet Stały RM. Został on już jednak skierowany do tego gremium. On jest kierunkowo pozytywny, bo to co czyni Senat, w minimalnym zakresie czyni zadość wykonaniu wyroku TK. Te wszystkie kwestie według nas sprawiają jednak, że naszym zdaniem, projekt rządowy jest lepszy niż projekt senacki.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JerzyKozdroń">Rozumiem, że projekt rządowy jest już w Sejmie od wczoraj. Tak wynika z tego pisma. Prezentata nosi datę 22 kwietnia 2009 r. Proszę państwa, wobec tego mam taką propozycję, o ile państwo by się na to zgodzili…</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#ZbigniewWrona">Przepraszam. My nie wiemy, kiedy to wpłynęło do Sejmu. Jest to nasza wewnętrzna prezentata.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JerzyKozdroń">Dobrze. Załóżmy, że to wpłynęło na dniach. Mam taką propozycję – nie rozpatrujmy dzisiaj tego senackiego projektu odnośnie do nowelizacji k.p.c. w sytuacji, gdy już wiemy, że podobny projekt, który ową materię reguluje w szerszy sposób, wpłynął ze strony rządu. Tym samym te dwie sprawy moglibyśmy połączyć i rozpatrzyć łącznie. Wtedy należałoby skierować to do podkomisji. Czy jest zgoda członków Komisji na takie załatwienie sprawy? Jeśli zaaprobujemy tę nowelizację, to i tak za chwilę będziemy musieli zmieniać ten przepis, bo wpłynął projekt rządowy, który jest szerszy i bardziej precyzyjny. Reguluje on bowiem formę składania i rozpoznawania tych wniosków, stwierdza on, iż ma to być dokonywane na formularzach. Wskazuje on na sposób zaskarżania, czego nie ma w wersji senackiej. W związku z tym chodzi o to, żebyśmy nie załatwiali tej samej materii dwukrotnie. Jeżeli przyjmiemy sprawozdanie, to sprawa będzie załatwiona. Trzeba to będzie przekazać Sejmowi na drugie czytanie. Natomiast, jeżeli…</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#StanisławChmielewski">Nastąpiła zmiana regulaminu Sejmu i musicie państwo pamiętać o tym, że decyzja o wspólnym rozpatrywaniu projektów znajduje się wyłącznie w gestii komisji, a nie podkomisji. W związku z tym, iż mamy sygnał, że jest szerszy projekt, celowym zabiegiem wydaje się łączne rozpoznawanie obu projektów, ale musi to nastąpić dopiero wtedy, gdy…</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JerzyKozdroń">…będzie to po pierwszym czytaniu. Czy pan profesor chciałby zabrać głos, bo patrzy na mnie przenikliwie?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#MarianFilar">Patrzę z wyraźną aprobatą.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JerzyKozdroń">Przepraszam. Po prostu nie odgaduję już myśli. Jeśli chodzi o aprobatę, to cieszę się. Proszę państwa, moja propozycja jest taka, abyśmy nie rozpatrywali tego projektu w dniu dzisiejszym. Musi być uchwała o łącznym rozpatrzeniu.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#JerzyKozdroń">Przechodzimy do druku sejmowego nr 1764 – senacki projekt zmiany ustawy – k.p.k. Podobnie jak pierwszy projekt, również i tej jest oparty na treści wyroku TK. Nie ma nikogo z wnioskodawców. Panie ministrze – czy macie jakieś uwagi odnośnie do tego projektu?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#ZbigniewWrona">Dziękuję. Prezentowałem tę opinię w toku prac senackich, jak również przy okazji pierwszego czytania tego projektu w Sejmie. Oczywiście, podobnie jak wcześniej, kierunkowo jesteśmy za tym projektem, gdyż realizuje on minimalne wymogi wyroku TK. Chodzi o wprowadzenie pewnych gwarancji przy obowiązywaniu generalnej zasady niejawności postępowania przygotowawczego również w wymiarze wewnętrznym. Chodzi więc o to, że gospodarz postępowania, a więc prowadzący lub nadzorujący prokurator decyduje komu i w jakim zakresie udostępnia akta kierując się dobrem postępowania przygotowawczego. TK stwierdził jednak, że ta zasada nie może przekreślać prawa do obrony w sytuacji, gdy został złożony wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania i ten wniosek opiera się na określonych dowodach. Nie może być bowiem tak, że treść tych dowodów, na podstawie których prokurator występuje do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania (następnie je rozważa i może uwzględnić jako podstawę owego tymczasowego aresztowania), nie jest znana oskarżonemu i jego obrońcy.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#ZbigniewWrona">Termin „oskarżony” jest tu używany w dwóch znaczeniach – szerszym i węższym. Mówiąc „oskarżony” mamy na myśli także podejrzanego. Projekt senacki zakłada, że podejrzanemu lub jego obrońcy udostępnia się akta sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. W art. 263 § 3 stwierdza się, że z wnioskiem o przedłużenie okresu tymczasowego aresztowania należy wystąpić z jednoczesnym przesłaniem właściwemu sądowi akt sprawy, nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka. Przepis art. 250 § 3a stosuje się odpowiednio. Jest to przepis gwarantujący, iż również przy przedłużeniu stosowania tymczasowego aresztowania należy udostępnić materiał w zakresie dowodów wskazane we wniosku. Projekt rządowy znajduje się obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych, a właściwie na etapie konsultacji społecznych. Tym samym projekt ów znajduje się w początkowej fazie, mimo iż moim zdaniem jest to dość dobrze zrobiony projekt i nie powinien ulec daleko idącym zmianom. Niemniej jednak trzeba jeszcze przeprowadzić konsultacje międzyresortowe, a następnie skierować go na posiedzenie Rady Ministrów. Również jest to projekt, który jest bardziej precyzyjny.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#ZbigniewWrona">Propozycja senacka wskazuje, że podejrzanemu lub jego obrońcy udostępnia się akta sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Problem polega na tym, że sąd rozpoznając ten wniosek nie jest wcale związany dowodami powołanymi przez prokuratora i wskazanymi w tym wniosku. Równie dobrze może bowiem przyjąć za podstawę tymczasowego aresztowania wszelkie dowody, które zostały wprowadzone do akt sprawy. Groziłoby to taką sytuacją, że podejrzany nie będzie mógł być zaznajomiony z dowodami, które zostaną przyjęte przez sąd przy zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Dlatego też proponujemy, aby w art. 156 dodać § 5a w następującym brzmieniu: „w toku postępowania przygotowawczego na wniosek podejrzanego lub jego obrońcy prokurator udostępnia akta sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania”. Jest to podobny przepis, ale wskazujemy, iż chodzi także o przedłużenie tymczasowego aresztowania. Dalej jednak są już same różnice.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#ZbigniewWrona">Proponujemy dodać w art. 259 po § 1 dodatkowy § 1 z ind. 1 w brzmieniu: „w postępowaniu przygotowawczym podstawą ustaleń faktycznych uzasadniających zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania mogą stanowić tylko dowody, które zostały wskazane we wniosku prokuratora”. Mamy tu pełną gwarancję, że podejrzany i obrońca będą się z tym zaznajamiać. Nie możemy zamykać oczu na to, że sąd może dostrzec inne podstawy, które nie zostały ujęte we wniosku prokuratora. Nie możemy ograniczać tym sądu w możliwości swobodnego oceniania całości materiału dowodowego i wybierania tych dowodów, które zdaniem sądu stanowią podstawę do zastosowania tego środka. Dlatego też w art. 263 § 6 z ind. 1 (kwestia przedłużenia) przewidujemy instytucję uzupełnienia wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Może to nastąpić na piśmie. Wówczas prokurator przesyła to oskarżonemu i jego obrońcy.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#ZbigniewWrona">Owe uzupełnienie może nastąpić także ustnie na posiedzeniu. W wypadku uzupełnienia wniosku na posiedzeniu, sąd w przypadku jego uwzględnienia, doręcza odpis protokołu podejrzanemu i jego obrońcy. Możliwość uzupełnienia wniosku pojawia się już na posiedzeniu w zależności od wyników tego posiedzenia. Wtedy może to być uzupełnione. W art. 263 znajduje się także uzupełnienie techniczne. W sprawach właśnie z art. 156 § 4 zastosowania tymczasowego aresztowania, a także w wypadkach szczególnie obszernego materiału dowodowego, prokurator we wniosku o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania wykazując dowody, na których opiera się wniosek, może poprzestać na powołaniu kart z akt sprawy. To ułatwia sprawę. Chodzi o ułatwienie korzystania z dowodów, jak również o sprawy, gdzie zachodzi obawa ujawnienia tajemnicy państwowej. Prokurator nie musi ujawniać nazwiska świadka, ale może ograniczyć się do wskazania numeru z karty akt. To są właśnie te uzupełnienia, które znajdują się w projekcie rządowym. Wydaje mnie się, że projekt rządowy jest bardziej szczegółowy i bogatszy. Dlatego też moim zdaniem, że ze wszech miar bardziej pożądane byłoby łączne rozpatrzenie tych projektów.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#JerzyKozdroń">Problem jest następujący, bowiem projekt ten jest jednak daleko w tyle. Znajduje się na etapie uzgodnień. O ile we wcześniejszym przypadku wpłynął już drugi projekt i wspólne rozpoznawanie projektów ustaw nie jest już kwestią czasu i dalece idącym wyrazem lekkomyślności byłoby, gdybyśmy najpierw rozpatrywali dany projekt, a następnie uzupełniali drugi, to w tym przypadku ten projekt jest w mojej ocenie bardzo istotny. Doskonale bowiem wiemy, że prokuratury wnioskując o zastosowanie tymczasowego aresztowania powołują dowody, których nie zna obrońca. Tych akt mu się nie udostępnia. TK to zakwestionował.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#JerzyKozdroń">Co do zasady w art. 250 udostępnia się akta sprawy w części zawierającej dowody zawarte we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Oczywiście, że nikt nie zabroni prokuratorowi przedstawić pozostałych dowodów. Zasadą i regułą jest jednak to, że w wielu sprawach prokurator nie ujawnia całych akt, powołuje się na niektóre dowody, których strona nie zna i nie może się ustosunkować. To legło u podstaw takiego, a nie innego rozstrzygnięcia. Te artykuły, które mi pan przeczytał, panie ministrze, moglibyśmy chętnie przyjąć do rozpatrzenia tego projektu, ale byłoby to wyjście poza ten projekt. Oznaczałoby to nowy projekt. W tym momencie pojawiłyby się poważne wątpliwości co do konstytucyjności tego projektu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby ten projekt był dalej procedowany. My przyjmiemy ów projekt w takim zakresie, w jakim nim dysponujemy, a w pozostałym zakresie będzie nowelizacja z waszej strony i zostanie przyjęta.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ZbigniewWrona">Jeżeli można?</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#JerzyKozdroń">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#ZbigniewWrona">Oczywiście nic złego się nie stanie, aczkolwiek na pewno będzie to budziło wątpliwości. Chodzi o taki „korowód” nowelizacji dokonywanych mniej więcej w tym samym czasie. Obecnie nie ma niebezpieczeństwa, aby w praktyce sądowej podejrzany był pozbawiany wiedzy na temat tych dowodów, ponieważ wyrok TK ma charakter zakresowy. Wyrok zakresowy ma to do siebie, że wskazuje, w jakim zakresie przepis ten ma być stosowany.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#ZbigniewWrona">Wyrok TK prowadzi do takiej konsekwencji, że w razie zainicjowania przez prokuratora (czytam fragment uzasadnienia wyroku TK) postępowania incydentalnego w przedmiocie zastosowania lub przedłużenia tymczasowego aresztowania, oskarżony, którego dotyczyć ma ten środek zapobiegawczy, ma prawo wglądu do materiałów postępowania przygotowawczego (do tej części akt), które stanowią uzasadnienie wniosku prokuratora. Zgodnie z zasadą wiążących wyroków TK i zgodnie z zasadami, które dotyczą wyroków zakresowych, ten przepis nie obowiązuje tylko w tym zakresie, w którym TK stwierdził jego niekonstytucyjność, a więc w zakresie, w którym umożliwia stosowanie tymczasowego aresztowania na podstawie dowodów bez gwarancji zaznajomienia podejrzanego z tymi dowodami.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#ZbigniewWrona">Wynika to zresztą z tezy sentencji wyroku TK: „Art. 156 § 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) w zakresie, w jakim umożliwia arbitralne wyłączenie jawności tych materiałów postępowania przygotowawczego, które uzasadniają wniosek prokuratora w przedmiocie tymczasowego aresztowania, jest niezgodny z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Z dalszej części uzasadnienia wynika, że sądy nie będą już mogły zgodnie z prawem stosować tymczasowego aresztowania, jeśli oskarżony nie zna dowodów, na podstawie których prokurator wystąpił z wnioskiem.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#JerzyKozdroń">Udzielę głosu panu posłowi Chmielewskiemu, który miał szczęście być na tejże rozprawie przed TK.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#StanisławChmielewski">Kojarzę.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#JerzyKozdroń">Kogo pan kojarzy?</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#StanisławChmielewski">Kojarzę, że tam byłem. Nie sprawdzałem tego w sensie dosłownym. Chcę zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, jest to wyrok, który zapadł dość dawno, bo w dniu 3 czerwca 2008 r. Publikacja nastąpiła w czerwcu 2008 r. Patrząc na ten element i na to, co podnosi pan minister, jestem przekonany, że praca ustawodawcy, nawet w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyrokiem zakresowym, powinna nastąpić dość szybko i bez dalszej zwłoki, jeśli taki projekt jest już w Sejmie. Ta materia jest bardzo ważna biorąc pod uwagę wartości konstytucyjne, które są chronione przez naszą ustawę zasadniczą. Chodzi przede wszystkim o prawo do obrony, które jest zasadniczym prawem w demokratycznym państwie prawnym.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#StanisławChmielewski">Trzeba na to spojrzeć w ten sposób, że dalsza zwłoka nie byłaby zrozumiała. Może być niezrozumiałe także to, o czym mówił pan minister, kiedy będziemy wracać do regulowania tej kwestii. Wtedy jednak może nie będziemy tego musieli robić w konwencji incydentalnej, ale w kompleksowym wymiarze, o ile da się pogodzić te wszystkie prace, które trwają nad nowelizacją Kodeksu postępowania karnego. W tym duchu chciałbym zapytać jeszcze o jedną sprawę, którą mamy na styku z tym właśnie problemem i która także zawisła w postępowaniu przed TK. Można się spodziewać kolejnej rozprawy dotyczącej art. 159 k.p.k. i kwestii aprobowania norm konstytucyjnych mając na względzie ich treść.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#StanisławChmielewski">Mam przed sobą kodeks pana posła Kozdronia, który zawiera stan prawny na 2008 r. Art. 159 mówi w dalszym ciągu, że na zarządzenie prokuratora zażalenie przysługuje do prokuratora bezpośrednio przełożonego. To zażalenie dotyczy bowiem udostępnienia lub też nie udostępnienia akt w kontekście art. 156 § 5 k.p.k., o którym mówimy. Mój apel jest taki, że jeśli ten przepis w dalszym ciągu wygląda tak, jak wygląda, a chyba właśnie tak jest (mam przed sobą stosunkowo świeże stanowisko Prokuratora Generalnego pochodzące z dnia 10 kwietnia 2009 r. w sprawie P 85/ 08, która dotyczy art. 159, gdzie Prokurator Generalny stoi na stanowisku zbędności wydawania przez TK z uwagi na niedopuszczalność jego wydania, ale nie w kontekście orzeczeń TK, ale w kontekście całej dotychczasowej filozofii Kodeksu postępowania karnego).</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#StanisławChmielewski">Chciałbym zaapelować do pana ministra sprawiedliwości/prokuratora generalnego, aby rozważył, czy w ramach tej nowelizacji nie należałoby również objąć art. 159. Zastrzegam się, że jeśli do tej pory nigdzie tego nie objęto, to żeby jednak doprowadzić do tego, aby to zażalenie rozpoznawał sąd. Pamiętam, że zgłosiłem się do reprezentowania Sejmu w tej sprawie. Organem, który winien kontrolować decyzje prokuratora w tej materii powinien być sąd, a nie prokurator bezpośrednio przełożony, który na podstawie ustawy o prokuraturze ma prawo nadzorować to postępowanie – zgłaszać uwagi, udzielać ustnych i pisemnych wytycznych. Mamy do czynienia z taką sytuacją, że „sędzia” rozpatruje zażalenie – chodzi mi o termin „sędzia we własnej sprawie”. Tak nie powinno być w demokratycznym państwie prawnym.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#JerzyKozdroń">Zaszczycony poseł apeluje, a wniosek?</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#StanisławChmielewski">Wniosek pozostawiam panu przewodniczącemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#JerzyKozdroń">Czy są inne głosy w tej sprawie? Proszę bardzo, panie mecenasie.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#MichałBaranowski">Michał Baranowski – Biuro Legislacyjne. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo. Chciałem zacytować fragment orzeczenia TK. Otóż TK uznał, iż stoi na takim stanowisku jak Europejski Trybunał Praw Człowieka, czyli w zakresie szerokiego dostępu obrońcy do akt postępowania przygotowawczego w zakresie orzekania o zastosowaniu aresztu tymczasowego. Uważa, że muszą być jawne wszystkie te materiały postępowania przygotowawczego, które uzasadniają zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania. TK stwierdził, że byłoby pożądane wprowadzenie przez ustawodawcę do kwestionowanego przepisu przesłanek ograniczających arbitralne stosowanie zaskarżonej regulacji. Powinny one polegać na doprecyzowaniu przepisów dotyczących dostępu do akt w związku z zastosowaniem lub przedłużeniem tymczasowego aresztowania w taki sposób, aby oskarżony (jego obrońca) miał możliwość efektywnej obrony i podważenia zasadności zastosowania środka zapobiegawczego.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#MichałBaranowski">TK jednocześnie opowiadając się za tym, jak ten przepis powinien wyglądać, wskazał zarazem istnienie konieczności doprecyzowania tych przepisów. Chcielibyśmy zatem zasugerować, a jednocześnie poprzeć stanowisko rządu, że warto byłoby sformułować przepis doprecyzowujący nie opierając się wyłącznie na stanowisku Senatu w takim brzmieniu, jakie znajduje się w druku nr 1764. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PiotrPodczaski">Może jeszcze dopowiem, że Senat wybrał pewien sposób postępowania. Wskazał, że te akta powinny być otwarte. Naszym zdaniem nie wynika to tak wprost z wyroku TK. TK nakazał doprecyzowanie przesłanek odmowy. Wystarczającą sytuacją byłoby, aby owe przesłanki były po prostu lepiej doprecyzowane i zostałaby wskazana wyjątkowość tej odmowy. Naszym zdaniem z wyroku TK nie wynika bezpośrednio, że to musi być otwarte.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#JerzyKozdroń">Rozumiem, panie mecenasie, ale w tym momencie dyskutujemy na temat art. 156, natomiast jeżeli mówimy o art. 250, to w tym zakresie dodany § 3a w istocie rzeczy mieści się w ramach filozofii TK.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PiotrPodczaski">Naszym zdaniem – i tak, i nie. Senat poszedł tutaj nieco za szeroko. Spełnia oczywiście wytyczne TK, ale nie musi tego robić aż tak szeroko. Naszym zdaniem wystarczyłoby szczegółowe doprecyzowanie przesłanek odmowy, czyli stworzenie przepisu, który mówiłby wyraźnie, w jakiej sytuacji prokurator może odmówić dostępu do takich akt. Tak odczytujemy wyrok TK.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#JerzyKozdroń">Czy dobrze rozumiem, że TK stoi na stanowisku, iż można odmówić podejrzanemu i jego obrońcy udostępnienia akt w określonych sytuacjach (podejrzany i jego obrońca nie będą się mogli zapoznać z tymi materiałami)? Jednocześnie jednak te dowody, których się nie udostępni podejrzanemu i obrońcy mogą być podstawą zastosowania tymczasowego aresztowania? Czy dobrze rozumiem?</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PiotrPodczaski">TK nie mógł się tak wypowiedzieć, bo inny był zakres zaskarżenia. TK mógł tylko stwierdzić, iż to co jest w obecnym momencie jest niewystarczające i że tak napisany przepis powoduje arbitralność decyzji prokuratora. Innymi słowy nie ma żadnych wskazanych przesłanek, które mówiłyby o tym, kiedy on może odmówić dostępu do akt, a kiedy nie. Tylko w takim zakresie, naszym zdaniem, wypowiedział się TK. Tylko takim wnioskiem TK był związany.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#JerzyKozdroń">Chcę wiedzieć, jak będziemy interpretować ten przepis z art. 250 § 3a, który teoretycznie wejdzie w życie i będzie mówił o tym, że prokurator występując z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania będzie musiał przedstawić dowody na zasadność zastosowania tego środka. Pojawia się zatem pytanie, czy obrońca i podejrzany będą się mogli zapoznać z tymi materiałami, czy też będą sytuacje, kiedy będzie można wyłączyć jawność dowodów wobec podejrzanego i obrońcy?</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PiotrPodczaski">Po wprowadzeniu tej zmiany zaproponowanej przez Senat nie będzie takiej sytuacji. W każdej sytuacji…</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#JerzyKozdroń">…Ale pańskim zdaniem powinny być takie sytuacje, że na przykład w sprawach świadka koronnego podstawą zastosowania są zeznania tego świadka, to czy będzie można ujawnić ten dowód, czy też powiedzieć… nie znam praktyki, bo dla mnie ta instytucja jest zupełnie nowa. Czy jest tak, że sąd zapoznając się z zeznaniami świadka koronnego, poznaje jego personalia, czy też nie poznaje? W sumie również i sąd ma do czynienia ze zniekształconym głosem?</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PiotrPodczaski">To nie musi dotyczyć świadka koronnego, ale każdego świadka. Stoimy na stanowisku, że z takimi materiałami, w których są dane…</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#ZbigniewWrona">Wysoka Komisjo. Mam głębokie przekonanie… Nie chcę mówić, że zachodzi tu sprzeczność, ale nie do końca zsynchronizowana teza TK w uzasadnieniu. TK mówi w sentencji, że art. 156 § 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) w zakresie, w jakim umożliwia arbitralne wyłączenie jawności tych materiałów postępowania przygotowawczego, które uzasadniają wniosek prokuratora w przedmiocie tymczasowego aresztowania, jest niezgodny z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#ZbigniewWrona">Jeśli położymy nacisk na słowo „arbitralne”, to faktycznie można z tego wnioskować, że TK widzi możliwość wyłączenia tych materiałów, które uzasadniają wniosek prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania, byleby nie było to wyłączenie arbitralne. To jest to, o czym mówili panowie legislatorzy. Gdyby jednak sprecyzować przesłanki owego wyłączenia, to wówczas można byłoby uznać, że jest to możliwe. Niemniej jednak odczytując w całości treść orzeczenia TK, chciałem zwrócić uwagę na następujący fragment: „Wyrok Trybunału powinien natomiast spowodować zmianę w stosowaniu zaskarżonego przepisu (art. 156 § 5), polegającą na wyeliminowaniu takiej możliwości jego interpretacji, która jest niezgodna z konstytucją. W razie zainicjowania przez prokuratora postępowania incydentalnego w przedmiocie zastosowania lub przedłużenia tymczasowego aresztowania, oskarżony, którego dotyczyć ma ten środek zapobiegawczy, ma prawo wglądu do materiałów postępowania przygotowawczego (do tej części akt), które stanowią uzasadnienie wniosku prokuratora”. Dlatego też świetle tego uzasadnienia nie podjął bym się obrony takiej tezy, że mogę kogoś pozbawić wolności nie dając mu wcześniej szansy ustosunkowania się do tego dowodu, który stanowi podstawę faktyczną tego pozbawienia wolności. Takie jest moje przekonanie.</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#ZbigniewWrona">Także propozycja rządowa wychodzi z takiego przekonania. Ona jest bardziej precyzyjna – mówi o tym, że jest możliwe uzupełnianie tego wniosku, poza tym przewidziano tam termin, w którym może nastąpić to zapoznanie się. Gdy zachodzi obawa ujawnienia tajemnicy państwowej, to można poprzestać na ujawnieniu stron akt spraw. Projekt rządowy jest więc bardziej rozbudowany i bardziej precyzyjny, ale również wychodzi z założenia, że nie może być tak, że oskarżony jest pozbawiony wolności, a wcześniej gdy zapadła ta decyzja, nie miał możliwości ustosunkowania się do wszystkich dowodów, na podstawie których to pozbawienie wolności nastąpiło w postaci tymczasowego aresztowania. Nie podjąłbym się obrony innej tezy.</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#ZbigniewWrona">Jeżeli chodzi o takie dowody, jak świadek incognito, czy też świadek koronny, a właściwie wszelkie dowody objęte różnymi tajemnicami, to proszę zwrócić uwagę na fakt, że k.p.k. nie dopuszcza sytuacji, gdy zapadnie wyrok skazujący, oskarżony zaś nie pozna treści tych dowodów, czyli nie zapoznał się ze środkiem dowodowym, a więc tym, co stanowi „mięso” tego dowodu. Dowód to treść jego zeznań. Środek dowodowy to jest to, co stanowi treść zeznań. Świadek jest tylko źródłem dowodu. Niezależnie od tego, jak chroniona jest tożsamość tego świadka… Różne są skale tej ochrony. Mamy instytucje, które mówią o tym, że tylko dane osobowe świadka nie mogą zostać ujawnione. Mamy instytucje świadka incognito, którego tożsamość w ogóle nie jest ujawniana. Mamy instytucję świadka koronnego, ale nie jest to sytuacja, kiedy dane takiej osoby nie są znane. Wręcz przeciwnie – jest to osoba, która zobowiązuje się do tego, że „twarzą w twarz” (może to zrobić za kuloodporną szybą, chroniony przez oddział antyterrorystyczny) musi powiedzieć wobec wszystkich stron i wobec sądu, co się stało. Nie jest to świadek incognito. Uwzględniając zatem pewne odrębności proceduralne dotyczące sposobu przeprowadzania zapoznawania się oskarżonego ze środkiem dowodowym, wydaje mnie się, że nie jest uzasadnione, aby w ogóle odmawiać możliwości zapoznania się w taki, czy w inny sposób, w zależności od zakresu utajnienia źródła dowodowego, aby uniemożliwić zapoznanie się w pełni ze środkiem dowodowym, a więc z treścią tego dowodu.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#JerzyKozdroń">Chciałbym jeszcze zapytać naszego profesora. Pomoże on nam bowiem jak zwykle wiele wyjaśnić. Co pan sądzi o tym, panie pośle?</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#MarianFilar">Moim zdaniem należy zrobić najogólniej mówiąc wszystko, aby tę słuszną linię, o której mówił pan minister, wykreować na realny byt, a nie jedynie wirtualny. Byłbym za tym, aby nie czekać na projekt rządowy, ale zrobić to tak, jak jest w tej chwili. Kiedy natomiast pojawi się projekt rządowy, to trudno. Dwa razy będzie dokonywana ta sama robota, ale nie możemy tego odkładać ad calendas graecas.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#JerzyKozdroń">Czy ktoś jeszcze chciałby coś powiedzieć? Wobec tego zapytam członków Komisji, czy są za tym, abyśmy dzisiaj procesowali nad tym projektem?</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#JerzyKozdroń">Kto jest za przystąpieniem do procedowania nad tą nowelizacją? 4 głosy za. Kto jest przeciwny? Brak głosów przeciw. Kto się wstrzymał? 1 głos wstrzymujący się.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#StanisławChmielewski">Panie ministrze, czy art. 159 jest w jakiejś mierze objęty waszą kognicją?</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#ZbigniewWrona">Nie jest jeszcze objęty, bo czekamy na orzeczenie TK. Podzielam obawy pana posła i jestem skłonny włączyć się do tej nowelizacji, nie czekając na to. Niestety jednak uzgodnienia międzyresortowe rządzą się swoimi sprawami.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#ZbigniewWrona">Ta nowelizacja w tym kształcie nie jest poddana konsultacjom społecznym. Jest to pewien problem. Zastanowimy się nad tym, ale chcielibyśmy, aby ta pełna regulacja stosowania tymczasowego aresztowania była dokonana jak najszybciej. Poza tym musielibyśmy wzbogacać ten projekt. On opóźnił się dlatego, że w początkowym okresie regulowano tutaj jeszcze inne problemy. W toku uzgodnień wewnętrznych nie doszło do uzgodnienia. Jeden z departamentów był zainteresowany tym, aby włączyć pewne dodatkowe kwestie. Początkowo one znalazły się w tym projekcie, niestety jednak nie udało się tego uzgodnić i należało z tego zrezygnować. Dopiero teraz pracujemy nad okrojonym projektem. Nie będziemy jednak tracić tego z pola widzenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#JerzyKozdroń">Pan poseł Wojciech Wilk, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#WojciechWilk">Przepraszam za spóźnienie. Chciałem zapytać – panie ministrze, kiedy możemy spodziewać się tego rządowego przedłożenia?</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#ZbigniewWrona">Jest on na dość słabym poziomie zaawansowania. Sądzę, że dwa miesiące, to jest termin, o który możemy powalczyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#JerzyKozdroń">To jest dość optymistyczny termin. Jak znam życie…</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#WojciechWilk">Przepraszam, panie przewodniczący. Głośno myślę – jest to ważna sprawa, którą należałoby dość szybo uregulować. Może moglibyśmy wziąć część pracy na siebie. Moglibyśmy zgłosić odpowiednie poprawki do tego przedłożenia senackiego, które byłyby możliwe. Chciałbym, aby treść tej regulacji była jak najlepsza.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#JerzyKozdroń">To tylko w zakresie art. 156. Boję się jednej rzeczy – abyśmy nie wyszli poza zakres regulacji. Wtedy będzie to osobna nowelizacja.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#PiotrPodczaski">Wszystko zależy od tego, jaki to jest zakres projektu rządowego. Jeśli to jest tylko doprecyzowanie tych podstawowych zasad, to wówczas nie byłoby problemu. Jeżeli są to nowe rozwiązania, to wówczas rzeczywiście…</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#JerzyKozdroń">Czy macie państwo doprecyzowanie art. 156?</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#ZbigniewWrona">To nie sprowadza się tylko do treści art. 156, ale funkcjonalnie służy to temu samemu celowi.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#JerzyKozdroń">Może w takim razie włączymy to tego art. 156?</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewWrona">Na przykład ta norma, która mówi o tym, że w postępowaniu przygotowawczym podstawę ustaleń faktycznych uzasadniających przedłużenie tymczasowego aresztowania mogą stanowić tylko dowody, które powinny być wskazane we wniosku prokuratora, to powinno być art. 249.</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#JerzyKozdroń">Art. 263 również.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#ZbigniewWrona">To jest akurat kwestia, która nie wiąże się z wykonaniem wyroku TK.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#PiotrPodczaski">Nie musimy sugerować się oznaczeniem jednostek redakcyjnych. Możemy absolutnie zmieniać inne jednostki redakcyjne ustawy pod warunkiem, że jest to ściśle związane z tym, co pozostaje w związku.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#JerzyKozdroń">W związku z tym, panie ministrze – niech pan podaje przepisy. Będziemy się nad nimi zastanawiać.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#ZbigniewWrona">Będziemy to robić teraz, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#JerzyKozdroń">Tak. Od razu.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#MarianFilar">O której godzinie zbiera się w tej sali Komisja Ustawodawcza?</u>
<u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O godzinie 14.30.)</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#ZbigniewWrona">Być może byłoby bardziej właściwe, aby legislatorzy oraz każde z państwa dostało tę nowelizację. Wtedy można byłoby przeczytać poszczególne artykuły i zadecydować, czy one wiążą się na tyle z wyrokiem TK, że można je dołączyć?</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#JerzyKozdroń">Słucham, panie pośle?</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#WojciechWilk">Mam propozycję – odroczmy posiedzenie Komisji do następnego posiedzenia Sejmu. Pan minister przekaże nam ten materiał. Zrobimy to w formie poprawek, którymi będziemy dysponować i na następnym posiedzeniu wprowadzimy to do projektu.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#JerzyKozdroń">Panie mecenasie?</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#PiotrPodczaski">Jesteśmy jak najbardziej „za”. Zawsze wolimy najpierw obejrzeć poprawki, zanim zostaną uchwalone.</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#JerzyKozdroń">Wobec tego – czy możemy liczyć na wasz projekt, panie ministrze?</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#ZbigniewWrona">Tak. Oczywiście.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#JerzyKozdroń">Czy jest ogólna zgoda co do tego, abyśmy dzisiaj tego nie kończyli. Procedujemy dalej nad tym projektem, ale chcielibyśmy zgłosić te poprawki na następnym posiedzeniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#ZbigniewWrona">W moim przekonaniu większość tego projektu da się wprowadzić, bo wiąże się to funkcjonalnie. Są jednak pewne regulacje, które się nie wiążą dotyczące terminów występowania z wnioskiem o przekazanie akt. Kwestie związane z tym, na jakich dowodach sąd może oprzeć rozstrzygnięcie – to się wiąże.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#JerzyKozdroń">Art. 263 § 6: „Z wnioskiem o przedłużenie okresu tymczasowego aresztowania należy wystąpić, z jednoczesnym przesłaniem właściwemu sądowi akt sprawy, nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka”. Moglibyśmy również „pogmerać” również przy tych terminach.</u>
<u xml:id="u-69.1" who="#JerzyKozdroń">Proszę państwa, nie kończymy prac. Pan minister zostawi nam ten roboczy projekt. Zastanowimy się nad zmianami i podczas najbliższego posiedzenia Sejmu po obróbce tego przez Biuro Legislacyjne, łącznie z naszymi sugestiami, będziemy mogli przystąpić do procedowania. Dziękuję serdecznie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>