text_structure.xml 64.7 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#StanisławZając">Witam panie i panów posłów. Otwieram wspólne posiedzenie Komisji: Finansów Publicznych oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Witam gości, którzy razem z nami będą dzisiaj pracować: ministra środowiska – pana Janusza Zaleskiego, prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej – pana Andrzeja Sadurskiego, wojewodę dolnośląskiego – pana Zdzisława Średniawskiego oraz wszystkich zaproszonych gości, którzy będą nas wspierać przy sprawnym rozpatrzeniu dzisiejszego porządku posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#StanisławZając">Panie i panowie posłowie otrzymali porządek dzienny: rozpatrzenie rządowej informacji o realizacji zadań „Programu dla Odry-2006” w roku 2006 (druk nr 352).</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#StanisławZając">Czy są jakieś wnioski? Nie widzę, a zatem przechodzimy do realizacji porządku posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu Pełnomocnika Rządu do spraw Programu dla Odry–2006 – pana wojewodę dolnośląskiego, Zdzisława Średniawskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ZdzisławŚredniawski">Przede wszystkim chcę przeprosić za nieobecność wojewody dolnośląskiego – pana Rafała Jurkowlańca. Mam nadzieję, że jako wicewojewoda potrafię tu go godnie zastąpić. Wraz ze mną w tym spotkaniu uczestniczy również dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego – pan Stanisław Zięba oraz pani inspektor – Bogusława Pańko.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#ZdzisławŚredniawski">Obowiązek przygotowania prezentowanej do rozpatrzenia informacji o realizacji zadań „Programu dla Odry–2006” wynika z treści art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 roku o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry–2006”.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ZdzisławŚredniawski">W kilku słowach przypomnę ideę i syntezę powstania tego programu. Program ten jest programem rządowym będącym odpowiedzią na skutki katastrofalnej powodzi, jaka wystąpiła w 1997 roku, której rozmiary przekroczyły nawet najbardziej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławZając">Przepraszam bardzo, panie wojewodo. Szanowni państwo, pracują dwie Komisje, jest nas kilkadziesiąt osób i dlatego bardzo proszę o umożliwienie wypowiedzi, abyśmy wszyscy wzajemnie się słyszeli.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławZając">Bardzo proszę, panie wojewodo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ZdzisławŚredniawski">Przypomnę tylko pewne fakty historyczne. Program jest programem rządowym, będącym odpowiedzią na skutki katastrofalnej powodzi w 1997 roku, której rozmiary przekroczyły nawet najbardziej pesymistyczne przypuszczenia. Tę powódź zresztą nazwano „powodzią tysiąclecia”. Był to bowiem kataklizm, który pochłonął aż 55 ofiar śmiertelnych, a także spowodował olbrzymie straty gospodarcze i społeczne. Wówczas skutki gospodarcze oszacowane na ponad 7,7 mln zł, z czego 75% to straty w Polsce południowo-zachodniej – przede wszystkim w dolinach Odry i Warty. Zniszczonych zostało bez mała 50 tysięcy domów, 1893 mosty, 6900 km dróg wojewódzkich, 530 km dróg krajowych oraz 4494 km obwałowań. Zniszczeniu uległo również 224,4 tys ha gruntów ornych i 150 tys. ha użytków zielonych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ZdzisławŚredniawski">Największe straty zanotowano w ówczesnych województwach: opolskim, wrocławskim, wałbrzyskim, legnickim i katowickim.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ZdzisławŚredniawski">Mając na uwadze rozmiar i skutki tej powodzi, „Program dla Odry–2006” został pomyślany jako długofalowa strategia i zintegrowany program rozwoju całego regionu, tzw. pasma Odry, łącznie z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju, tzn. program opierał się na wieloletnich planach rozwoju poszczególnych województw.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#ZdzisławŚredniawski">Na dzień dzisiejszy swoim zakresem program obejmuje 8 województw: śląskie, opolskie, dolnośląskie, lubuskie, wielkopolskie, łódzkie i kujawsko-pomorskie oraz zachodniopomorskie. Jego główne cele sformułowane są w art. 2 przyjętej ustawy. Do czego one zmierzają? Do zbudowania systemu biernego i czynnego zabezpieczenia powodziowego, usunięcia powstałych szkód powodziowych, poprawy czystości wód w dorzeczu oraz poprawy stanu środowiska przyrodniczego, do zwiększenia lesistości, do utrzymania i rozwoju żeglugi śródlądowej, również do wykorzystania rzek w celach energetycznych oraz dokonania zagospodarowania przestrzennego przy zachowaniu prewencji przeciwpowodziowej oraz do ukształtowania ładu przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#ZdzisławŚredniawski">Na realizację powyższych celów ustawa przewiduje nakłady w kwocie 9.04. 960.386 zł według cen ustalonych w roku 2001. Oczywiście, na dzień dzisiejszy ta kwota ulegnie zmianie. Środki mają pochodzić z następujących funduszy: z budżetu państwa – 10,7%, ochrony środowiska i gospodarki wodnej (zarówno narodowych jak i wojewódzkich) – 21,2%, UE – 30,22%, z kredytów od instytucji finansujących, typu Bank Światowy czy Bank Rozwoju Rady Europy – 20,6% oraz z funduszy jednostek samorządu terytorialnego (głównie gmin) i kapitałów prywatnych – 17,4%.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#ZdzisławŚredniawski">W kontekście powyższego montażu finansowego należy zaznaczyć, że faktyczne obciążenie budżetu państwa zapisane w art. 6 ustawy wynosi 5,5 mld zł, tj. 61,5% ogólnych nakładów, o których mówiłem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#ZdzisławŚredniawski">W 2006 roku Pełnomocnik Rządu do Spraw Programu dla Odry–2006 dysponował rezerwą celową w wysokości 80.660 tys. zł. 65% tej kwoty czyli 52.791 tys. zł przekazanych zostało Ministrowi Środowiska jako dysponentowi części budżetu na zadania realizowane przez regionalne zarządy gospodarki wodnej oraz nadleśnictwa. Pozostałe środki wspierały zadania realizowane przez wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych za pośrednictwem wojewodów z terenu dorzecza Odry, jak również dysponentów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#ZdzisławŚredniawski">Uważam, że warte podkreślenia jest to, iż w 2006 roku regionalne zarządy gospodarki wodnej poza środkami z rezerwy celowej na realizację istotnych z punktu widzenia Programu dla Odry–2006 zadań pozyskały kwotę w wysokości 37.021.537 zł z innych źródeł – w tym głównie z funduszy środowiska i gospodarki wodnej. Warto również zwrócić uwagę na to, że wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych na realizację zadań w ramach Programu wydatkowały 103.947.749 zł, z tego 38% to środki pozyskane ze środków UE.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#ZdzisławŚredniawski">Ze środków rezerwy celowej w 2006 roku zrealizowano m.in. wykup gruntów pod planowany zbiornik Racibórz Dolny. Kontynuowano modernizację śluz Kanału Gliwickiego. Prowadzono prace remontowo-modernizacyjne koryt ścieków w Kotlinie Kłodzkiej. Realizowano modernizację kanału Młynówki w Opolu. Kontynuowano budowę stopnia wodnego Malczyce. Dokonywano i kontynuowano dokumentację oraz prace budowlano-montażowe w obrębie wrocławskiego węzła wodnego. Nadto prace dokumentacyjne przy budowie na górnej Odrze głównie dotyczyły obwałowań w gminach: Kuźnia Raciborska oraz Rudnik. Realizowano zadania dotyczące budowy zbiornika Wielowieś Klasztorna na rzece Prośnie. Prowadzono również prace regulacyjne i modernizacyjne na środkowej i dolnej Odrze oraz na Warcie, np. na ujściu Iny, na Odrze w rejonie Bytomia Odrzańskiego oraz realizowano polder Dobrów-Radczyny na rzece Warcie.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#ZdzisławŚredniawski">Kompletny wykaz rzeczowy zadań zrealizowanych w 2006 roku w ramach Programu dla Odry–2006 oraz szczegółowe informacje dotyczące ich finansowania zawiera przedłożona pod obrady Komisji informacja.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#ZdzisławŚredniawski">Pragnę również poinformować, że przedmiotowy dokument został przyjęty przez Radę Ministrów 3 marca br., a jego skierowanie pod obrady rządu poprzedziła wymagana prawem dla dokumentów rządowych procedura uzgodnieniowa, tzn. uzgodnienia międzyresortowe oraz opinie członków komitetu sterującego tego Programu. Uwagi zgłoszone przez ministra środowiska, ministra finansów, ministra rozwoju regionalnego, przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów oraz Rządowe Centrum Legislacyjne w głównej mierze dotyczyły pomyłek pisarskich i rachunkowych. Ponadto Minister Finansów zgłosił potrzebę zaagregowania i rozliczenia środków na zadania Programu za okres 2002–2006 w układzie analogicznym do tego, jaki podano w zał. 2 do ustawy, tj. z podziałem na budżet państwa, środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Pozostałe to kredyty od instytucji finansowych, fundusze UE i to, co mówiłem wcześniej, czyli inne środki jednostek samorządu terytorialnego, tzn. gminy i środki prywatne.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#ZdzisławŚredniawski">Chęć spełnienia tego oczekiwania spowodowało zaistniałe opóźnienie w przygotowaniu informacji za 2006 rok. Niestety, po wnikliwej analizie posiadanych dokumentów okazało się, że nie jest możliwe jego wykonanie w sposób precyzyjny i w pełni wiarygodny z uwagi na brak wielu do tego niezbędnych danych źródłowych. W tej sytuacji komitet sterujący Programu, jako organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów, podjął decyzję o przedłożeniu informacji za 2006 rok pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów w wersji bez rozliczenia nakładów za lata 2002–2006, obligując przy tym Pełnomocnika Rządu do spraw Programu dla Odry–2006 do uwzględnienia tej informacji podczas omawiania informacji za 2007 rok.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#ZdzisławŚredniawski">Stanowisko to zostało przyjęte i aktualnie trwają prace, mające na celu uwzględnienie tej uwagi. W informacji za 2007 rok zostanie także uwzględniona uwaga ministra środowiska, wskazująca na konieczność przeliczenia planowanych w ustawie nakładów na zadania Programu według bieżących cen. Przypomnę, że dotychczas te przeliczenia dotyczyły wartości z 2001 roku. Uwzględnione zostaną również uwagi zgłoszone przez ministra rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#ZdzisławŚredniawski">Zwracam się z uprzejmą prośbą o przyjęcie informacji o realizacji zadań Programu dla Odry–2006 z 2006 roku. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu wojewodzie – Pełnomocnikowi Rządu do spraw Programu dla Odry–2006. Udzielałem głosu jako pierwszemu Pełnomocnikowi z uwagi na to, że referował ten punkt. Jeśli pan minister zechciałby zabrać głos, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JanuszZaleski">Myślę, że Pełnomocnik powiedział wszystko, co należało powiedzieć. Nie mam nic do dodania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, panie ministrze. Czy ktoś ze strony rządowej chciałby zabrać głos? Pan prezes? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AndrzejSadurski">Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej nie wnosi żadnych uwag pod względem merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AndrzejSadurski">Mieliśmy tylko jedną uwagę dotyczącą różnicy w kosztach. Ustawa z 2001 roku miała ceny również z 2001 roku. W tej chwili ceny zupełnie zmieniły się i zwracalibyśmy się o korektę uwzględniającą przede wszystkim inflację oraz zmianę kosztów robocizny i materiałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu prezesowi. Otwieram dyskusję, proszę panie i panów posłów o zabieranie głosu. Ponieważ pracujemy w dwóch komisjach i nie wszyscy się znamy, bardzo proszę o przedstawianie się przy zabieraniu głosu, abyśmy to mieli zapisane w protokole. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderSkorupa">Aleksander Skorupa. Jestem z Komisji Finansów Publicznych, ale jednocześnie jestem posłem z okręgu wrocławskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderSkorupa">Na kanwie tego sprawozdania chciałbym członkom obu Komisji zwrócić uwagę na znaczenie tego Programu dla naszego regionu, bo w jego imieniu się wypowiadam. Jak państwo zauważyli, program dotyczy (oczywiście z różną intensywnością) 9 województw naszego kraju, co oznacza, że jest wybitnie programem ponadregionalnym, czyli kwalifikującym się do ulokowania go na poziomie wsparcia budżetu państwa lub jako zadanie władz państwowych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#AleksanderSkorupa">Z ubolewaniem mogę stwierdzić, że we wnioskach możemy przeczytać, iż program przebiega zbyt wolno. Oczywiście nie jest to stwierdzenie dotyczące samego sprawozdania, bo ono pokazuje obraz rzeczy. Komisja miała już okazję mówić o zbiorniku Racibórz (a jest to wrocławski węzeł wodny) i o zaporze w Malczycach. Jest to realizowane bardzo długo. Można powiedzieć, że powoduje to wzrost kosztów i brak efektywności. Przykładowo – stopień wodny Malczyce. Ta inwestycja jest prowadzona od 1997 roku. To powoduje, że trochę jakby wracają zamierzchłe czasy w zakresie inwestycji, gdzie budujemy długo, przewlekle i drogo.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#AleksanderSkorupa">Znaczenie Programu dla bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz dla aktywizacji obszaru Odry i jej dorzecza jest, moim zdaniem, strategiczne przynajmniej dla połowy z tych 9 województw.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#AleksanderSkorupa">Kończąc swoją wypowiedź, chciałbym się zwrócić z pewnym apelem czy wnioskiem do obu Komisji, by w ramach swoich kompetencji udzieliły wsparcia dalszej realizacji Programu. Chodzi o zwiększenie jego intensywności rzeczowej, gdyż teraz w „rozdaniu” 2007–2013 mamy szansę uzyskać nowe źródła finansowania. Mam nadzieję, że to się stanie i w racjonalnym terminie będziemy realizowali zadania Programu dla Odry – programu niewątpliwie istotnego dla znacznej części naszego kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi. Zanim udzielę głosu panu posłowi Wziątkowi, bardzo proszę (zwłaszcza panów posłów) o ograniczenie do minimum tych „mikroposiedzeń” Komisji w zespołach, w których panowie pracują w drugiej części sali, by pozwolić wypowiadającemu się być słyszanym – przynajmniej w prezydium, jeżeli inne osoby nie chcą uczestniczyć w tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławWziątek">Chciałbym podkreślić, że Program dla Odry–2006 jest programem bardzo potrzebnym. Jest potrzebny nie tylko tym 9 regionom, ale jest potrzebny z punktu widzenia budowania filozofii państwa – państwa, które potrafi tworzyć filozofię współpracy tych regionów, które mogą rozwiązywać problemy bezpośrednio je dotyczące.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#StanisławWziątek">Idea tego Programu jest znakomita, ale praktyka działania pokazuje, że idea nie jest osiągnięta i pewnie nie będzie osiągnięta przez wiele najbliższych lat, ponieważ dalece niewystarczające są narzędzia do realizacji Programu. To dotyczy nie tylko narzędzi finansowych, co wydaje się oczywiste, ale także narzędzi związanych z organizacją i zarządzaniem tym programem.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#StanisławWziątek">Moja pierwsza uwaga dotyczy faktu, że nie ma wśród nas pełnomocnika. Przy zachowaniu szacunku dla pana wojewody, chciałbym powiedzieć, że pracują dwie Komisje. Wcześniej już Komisja Ochrony Środowiska zajmowała się tym problemem przy innej okazji, i także nie było pełnomocnika. To świadczy o tym, że być może pan wojewoda nie przykłada dość znacznej uwagi dla tego programu. To także nasuwa dalej idący wniosek, który chciałbym poddać pod rozwagę Komisjom i panu ministrowi. Chodzi o to, by dokonać zmiany pełnomocnika tego programu – nie w odniesieniu do pana wojewody dolnośląskiego, lecz do umocowania tego programu na najwyższym ministerialnym poziomie. Nie może być tak, że wojewoda, który przecież jest podporządkowany panu premierowi i panu ministrowi, nie upominał się o potrzeby swojego programu. To nie jest tylko problem tego rządu i tego pełnomocnika. To był problem poprzedniego pełnomocnika i jeszcze wcześniejszego. Dotyczy to wszystkich rządów. Użyję takiego delikatnego określenia – po prostu wojewoda nie ma śmiałości, determinacji do upominania się o potrzeby Programu.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#StanisławWziątek">Proponuję, aby to pan minister przejął na siebie odpowiedzialność za koordynowanie tego programu, bo nie jest to program jednego regionu, dwóch czy trzech województw, ale 9 województw. To już jest poważny, prawie ogólnopolski program.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#StanisławWziątek">Pod rozwagę wszystkich państwa oraz pana ministra, bo od jego woli będzie to zależało, poddaję też następny wniosek. Czy my tylko będziemy przyjmować informację i odkreślać sobie wykonane zadanie – tak, informacja została złożona i tyle – czy też będziemy się rzeczywiście zajmowali problemem, a problemów jest bardzo dużo. Jednym z nich jest kwestia odnosząca się do podpisywania porozumień międzynarodowych. Dokładnie chodzi o porozumienie ze stroną niemiecką. Pytanie może do pana pełnomocnika, chociaż nie sądzę, by pan pełnomocnik miał tę wiedzę, bo to zapada na szczeblu rządowym. Czy jest podpisane porozumienie o współpracy ze stroną niemiecką w zakresie pogłębiania rzeki Odry do głębokości, która spowoduje, że w okresie zimowym bez problemu będą mogły wpływać lodołamacze i kruszyć lód? Według posiadanych przez nas informacji w dalszym ciągu występują problemy ze stroną niemiecką. Mam świadomość, że znowu wojewoda nie będzie w stanie tego problemu jednoznacznie rozstrzygnąć.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#StanisławWziątek">Druga kwestia odnosi się do spraw związanych z ilością środków a potrzebami. Mówimy o tym, że realizacja programu polega na tym, że mamy do dyspozycji określony zakres środków finansowych i je wydajemy. Rozliczamy się jakby nie z tego, co jest istotą sprawy, lecz z wydatkowania środków finansowych. Proponuję, byśmy zmienili filozofię myślenia o sprawie. Mówmy o tym, co jest ważne, co powinno być zrobione, czy jest i czy będzie, a nie mówmy o tym, że wydaliśmy albo nie wydaliśmy tych małych pieniędzy, jakie są w dyspozycji. To świadczy o tym, że trzeba ten program zasilić także wszystkimi środkami pomocowymi, które będą w naszej dyspozycji. To znowu może zrobić ktoś, kto będzie o tym decydował i będzie koordynował działalność na szczeblu rządowym, a nie wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#StanisławWziątek">Apeluję o zmianę sposobu zarządzania Programem i zgłaszam główny wniosek o zmianę pełnomocnika, umocowując ministra środowiska do realizacji tego programu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi. Pan poseł Siedlaczek, pani przewodnicząca Skowrońska, pan poseł Kulas, pan poseł Milcarz. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#HenrykSiedlaczek">Nie będę się odnosił do kwestii zbiornika raciborskiego, gdyż ten temat jest przedmiotem monotematycznej Komisji Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#HenrykSiedlaczek">Jednak w kontekście wypowiedzi pana pełnomocnika chciałbym zwrócić uwagę na kilka aspektów, które de facto nurtują szczególnie tych, którzy mieszkają w obszarze działania Programu dla Odry–2006. Pan pełnomocnik wspomniał o kwestiach dotyczących gmin nadodrzańskich i nawet wymienił gminę Rudnik, gminę Kuźnia Raciborska. Tak po kolei aż do Wrocławia można mówić na ten temat. Chciałem poruszyć kwestie, które (wydaje się nam) wynikają obecnie z jakiegoś niespójnego działania między resortami. Chciałem poruszyć kwestię tzw. międzywala, problem rolników, którzy dzisiaj w tym międzywalu się znaleźli. Jak państwu wiadomo, w ramach programu jest poszerzane międzywale, te stare pruskie wały – około 100 m od głównego koryta rzeki. Nowe obwałowania w niektórych miejscach to nawet ponad kilometr. Stało się tak, że w tym stanie rzeczy uprawa roli dla wielu producentów, których grunty w wyniku budowy nowych wałów przeciwpowodziowych znajdą się lub znajdują się w międzywalu, przestaje być działalnością dochodową. Jedyną możliwością dalszego utrzymania się jest stworzenie warunków do pozyskania przez nich innych gruntów rolnych w zamian za zajęte pod międzywale. Na mocy obecnie obowiązujących przepisów Skarb Państwa dokonuje zamiany gruntów rolnych zajętych wyłącznie pod inwestycje celu publicznego. Zalicza się do tego jedynie stopa wału, natomiast nie zalicza się międzywale.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#HenrykSiedlaczek">Projekt nowej ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich przedłożony przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zakłada od 2008 roku obowiązek ubezpieczenia co najmniej 50% upraw od ryzyka wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Ze względu na zakwalifikowanie międzywali do obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią nie ma możliwości ich ubezpieczenia. Akurat ten problem występuje we wspomnianych przed chwilą miejscowościach. W tej chwili właściciele dużych gospodarstw hodujący bydło mleczne znaleźli się w międzywalu. Nie obejmuje ich obowiązek ubezpieczenia co najmniej 50% upraw i zwierząt gospodarskich. Niestety, nie pomyślano o tym.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#HenrykSiedlaczek">Druga sprawa wynika niejako z kwestii, która dotyczy całego obszaru, ale „urodziła się” na obszarze samego zbiornika Racibórz. Uważamy, że obecnie nie ma spójnej polityki pomiędzy Agencją Nieruchomości Rolnych a pozostałymi resortami chociażby w kwestii gruntów zamiennych. Wydaje nam się, że w obliczu podpisanych umów wieloletnich pod koniec ubiegłej kadencji Sejmu (są to umowy 15-letnie) w gruntach Skarbu Państwa, którymi administruje Agencja Nieruchomości Rolnych, nie wskazano i nie wydzielono potencjalnych gruntów, które mogą być w każdej chwili użyte do zamiany. Dzisiaj starostowie mają z tym ogromny problem.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#HenrykSiedlaczek">W tej chwili wiele spraw jest już w momencie finalnym i trzeba podejmować takie, a nie inne decyzje. Dzisiaj „ręce są związane”, chociażby ze względu na politykę Agencji Nieruchomości Rolnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi. Pani przewodnicząca Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KrystynaSkowrońska">Będę mówiła o rzeczach ogólnych. Wtedy Program dla Odry był potrzebny i przyjęto takie rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym się odnieść do rzeczy dużych, po pierwsze – do wartości całego projektu. Zgodnie z ustawą wartość finansowa całego projektu Programu, to kwota przeszło 9 mld zł, w tym nałożono na budżet państwa obowiązek w wysokości 5 mld 561 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#KrystynaSkowrońska">W informacji o realizacji Programu mamy dane o tym, jak w latach 2002–2006 wyglądały poszczególne nakłady budżetu. Po pierwsze – wiemy, jakie jest przeszacowanie, tzn. jaka jest dzisiaj inflacja i na ile ogółem może być droższy ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#KrystynaSkowrońska">W głosach pana posła Wziątka i pana posła Skorupy była troska o ten program. Ceny wskaźnikowe czy wskaźnik inflacji nie będą miarodajnymi czynnikami do określenia całej wartości projektu. Wiemy, że ten projekt nie ma być zrealizowany szybko. Ustalono określony termin realizacji tego programu do 2016 roku. To wiemy. Jednak poza informacjami analitycznymi chcielibyśmy mieć następującą informację. Czy pan minister bądź pan wojewoda byliby w stanie powiedzieć nam, że w tym okresie zamierzali wydać 5 mld 561 mln zł, a wydali określone środki w związku z przeszacowaniem? Jakie to są potrzeby i jakie zagrożenia? Aby pan minister, pan pełnomocnik czy pan wojewoda mogli to monitorować, to trzeba powiedzieć, w którym miejscu się dzisiaj znajdujemy. Tego mi brakuje. Jeśli pan minister, pan wojewoda potrafi powiedzieć, jakie są potrzeby, każdorazowo przedkładając takie sprawozdanie, i w którym miejscu jesteśmy, to bardzo bym o to prosiła. Te rzeczy są bezdyskusyjne – poza dyskusją dotyczącą potrzeby i tego, co było historią tego projektu. Przynajmniej dla Komisji Finansów Publicznych byłaby to istotna informacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StanisławZając">Dziękuję bardzo. Pan poseł Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JanKulas">Myślę, że nie podlega dyskusji to, że ten program jest ważny, potrzebny i powinien być realizowany. Chodzi tylko o mądrą, efektywną i skuteczną realizację. To w kontekście pierwszego głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JanKulas">Moim zdaniem, w tej chwili nie są potrzebne apele – zwłaszcza do rządu. Chcemy dobrze realizować ten program i dlatego trzeba przyjrzeć się temu wszystkiemu, co działo się dotychczas, i zweryfikować rzeczywiste koszty, co zauważyła moja znakomita przedmówczyni. Chodzi o to, byśmy wiedzieli, o jakim naprawdę zakresie finansowym tej inwestycji rozmawiamy. To było po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JanKulas">Po drugie – dobrze zarządzać i kontrolować oraz szybko budować. Mam przed sobą wyniki kontroli NIK. Ta informacja chwilami jest jednak porażająca – nie tylko negatywna. Zacytuję tylko jedno zdanie: „Z nałożonych ustawą obowiązków nierzetelnie wywiązywał się Pełnomocnik Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006”. Nie mówi się o jakichś zaniedbaniach czy zaniechaniach, lecz o nierzetelnym wywiązywaniu się. W zasadzie trudno o większy zarzut. Nie sądzę, by tę informację należało pogłębić, ale powinny to być jakieś wnioski, konkluzje.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JanKulas">Po trzecie – rzeczywiście trzeba by się zastanowić nad tym, kto powinien być pełnomocnikiem. Nie jestem pewny czy z Warszawy lepiej widać, czy pełnomocnik z Warszawy byłby lepszym rozwiązaniem nawet wtedy, gdy wojewoda dolnośląski został tutaj negatywnie oceniony. Po prostu trzeba by się nad tym głębiej zastanowić. Na pewno należy doprowadzić do bliższego współdziałania z ministrem środowiska. Jest to dla mnie oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JanKulas">Trzeba by także nam wszystkim pokazać, co realnie zrobiono i co jest do zrobienia, by perspektywa 2016 roku była perspektywą realną, a w kontekście 9 mld zł takiej gwarancji na pewno mieć nie można. Niektóre inwestycje ciągną się już prawie 10 lat. Pamiętam, że stopień Malczyce wizytowała Komisja Finansów Publicznych jeszcze w III kadencji.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JanKulas">Wydaje mi się, że Komisje powinny zażądać wielu wyjaśnień, informacji i zastanowić się nad prowadzeniem tej inwestycji, nad zbilansowaniem finansowym, bo program trzeba by zakończyć najpóźniej do 2016 roku.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JanKulas">Pytanie na marginesie tej debaty. Ze Związku Miast Nadwiślańskich zgłaszane są pytania i uwagi: co z Programem dla Wisły, który kiedyś właściwie został przygotowany, zaprojektowany, ale nigdy nie stał się projektem rządowym. Te inicjatywy będą przedkładane i dlatego trzeba mieć na uwadze to, że potrzeby rosną, a obie te rzeki – Odra i Wisła – są głównymi arteriami wodnymi w naszym kraju. Chciałoby się, by miały znaczenie w zakresie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, co jest niezwykle ważne, ale także, by te rzeki naprawdę żyły w aspekcie turystycznym i gospodarczym. Dziękuje za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławZając">Dziękuję bardzo. Pan poseł Milcarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#HenrykMilcarz">Pan poseł Stanisław Wziątek bardzo emocjonalnie odniósł się do problematyki, którą się zajmujemy. I słusznie, bo w końcu jest z tym bardzo związany – nawet regionalnie.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#HenrykMilcarz">Mógłbym powiedzieć, że w końcu mnie to nie dotyczy, ale uważam, że tutaj trzeba patrzeć ponadregionalnie, ponieważ to, jak rozwiążemy problem Odry, będzie również odpowiedzią na pytanie: jakim jesteśmy państwem, na ile sprawnym i jak potrafimy rozwiązywać złożone problemy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#HenrykMilcarz">Mój przedmówca zadał pytanie: o jakich pieniądzach mówimy. Właśnie – o jakich pieniądzach mówimy? Z informacji dowiedzieliśmy się, że wartość projektu to 9 mld zł, z czego 30,2% stanowią środki z UE. Być może gdzieś w tym drobnym druku było to napisane, ale tego nie dostrzegłem. Czy projekt ma decyzję Komisji Europejskiej? Świadomie używam słowo „decyzję”, bo uważam, że jest tak dużo i powinno być fazowanie. Jeśli ma, to oznacza, że oprócz procentowego, tak naprawdę, jest wartościowe przeznaczanie środków, czyli ani grosza więcej. Dookoła beneficjenci przechodzą gehennę. Chyba jest zauważalne to, że rynek został podzielony przez grupy wpływów i w związku z tym ceny są wyższe i będą wysokie. Jeśli jest już podana wartość, to cała różnica jest już nieszczęściem beneficjenta. Państwo jest bogate, ale ma wiele innych obowiązków. Chciałbym się dowiedzieć, na jakim jest to etapie. Jeśli nie ma decyzji, to rozumiem, że jest jeszcze szansa na różne działania.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#HenrykMilcarz">Druga sprawa. Oceniać trzeba, bo na tym polega zadanie, by dawać zadanie, rozliczać i wystawiać oceny, ale przede wszystkim trzeba się skupić na tym, jak możliwie najszybciej ten projekt przeprowadzić i zrealizować. Po pierwsze – jest potrzeba, i tu nie ma co dyskutować, a po drugie – opóźnienia w czasie będą świadczyć tylko o tym, że ponosimy (jako społeczeństwo i naród – śmiało mogę użyć takiego określenia) dużo większe koszty niż zakładane, a myślę, że byłaby to wielka szkoda.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#HenrykMilcarz">W trakcie czytania materiałów nasunęło mi się jeszcze jedno drobne pytanie. Na przestrzeni lat 2005–2006 jest widoczny wzrost niewykorzystania środków, brak wydatkowania. Wiem, że są trudności z wywłaszczeniami, ale te problemy były, są i chyba jeszcze będą. Albo wszyscy razem (z różnych opcji) w końcu przetniemy ten temat i rozwiążemy problem w jakiś rozsądny sposób, albo nie planujmy rzeczy, które później z jakichś przyczyn okazują się niewykonalne. To tak tytułem apelu do nas wszystkich. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo panu posłowi. Pan poseł Szulc, a potem pan poseł Urbaniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JakubSzulc">Najpierw chciałbym się odnieść do tego, o czym przed chwilą mówił pan Wziątek. Spotykamy się co roku w różnych konfiguracjach i w różnym składzie, by przyjmować albo odrzucać realizację Programu dla Odry za kolejne lata, a tak naprawdę dowiadujemy się tylko i wyłącznie o tym, ile pieniędzy zostało wydanych i nic ponadto.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JakubSzulc">Ten raport nie zawiera szczegółowych informacji odnośnie do realizacji poszczególnych etapów, poszczególnych programów, które zostały zawarte w ramach Programu dla Odry-2006. Tak naprawdę nie wiadomo, co zostało zrobione, co nie zostało zrobione, jakie mamy zaległości – również w zakresie finansowania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#JakubSzulc">Kwestia finansowania. Kiedy mówimy o Programie dla Odry–2006, to z samej ustawy ustanawiającej program wieloletni wynika, że środki budżetowe w tym programie to tak naprawdę poniżej 11% sumy wszystkich środków, które będą wydatkowane. Jeżeli do tego doliczyć środki, które mają być wydatkowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska, to ta kwota w sumie urasta do około 30%. W dalszym ciągu jest to 1/3 środków, które mają być przeznaczone na realizację poszczególnych zadań, poszczególnych inwestycji w ramach Programu.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#JakubSzulc">Z informacji o realizacji zadań Programu dla Odry–2006 w 2006 roku jesteśmy w stanie dowiedzieć się tylko i wyłącznie, jakie środki budżetowe zostały przeznaczone na realizację Programu, tzn. ile pieniędzy zostało wydanych z budżetu państwa w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i nic ponadto. Zwracam uwagę na to, że jest to kwota maksymalnie 1/3 wszystkich środków, jakie mają być wydatkowane w ramach tego programu. W takiej sytuacji pytanie jest następujące: na jakim etapie realizacji są te części finansowania, których ta informacja nie obejmuje? Gdzie jesteśmy z zaległościami, jeśli chodzi o środki unijne, o środki z Banku Światowego? Jakie mamy zaległości, jeśli chodzi o środki, które mają być wydatkowane z budżetów poszczególnych samorządów?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#JakubSzulc">Kolejna rzecz. Przeszło rok temu rozpatrywaliśmy informację o realizacji Programu dla Odry–2006 za rok 2005. Ówczesny Pełnomocnik Rządu do Spraw Programu dla Odry–2006 pan wojewoda Grzelczyk mówił, że coraz lepiej jest z wykorzystaniem pieniędzy, tzn. te pieniądze w końcu będą płynąć. Mówił również o tym, że za rok 2006 będzie widać istotne zmiany, jeśli chodzi o realizację Programu. Przed momentem pan poseł Skorupa wspomniał o stopniu wodnym Malczyce. Według ustawy w 2006 roku na stopień wodny Malczyce miało być przeznaczone około 41,5 mln zł, a wydatkowano 31,5 mln zł, czyli o 25% mniej niż to było założone. Jednak z zestawienia wynika, że stopień wodny Malczyce jest jedną z najlepiej realizowanych inwestycji. Chyba tylko Opole dostało większą sumę środków niż ta, jaka była zaplanowana.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#JakubSzulc">Przedsięwzięcia na rzece Bystrzyca Dusznicka: plan – 6 mln zł, wykonanie – 0, na rzece Ścinawka: plan – 6 mln zł, wykonanie – 0, bezpośrednia ochrona miasta Kłodzka: plan – 6 mln zł, wykonanie – 0.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#JakubSzulc">Zdaję sobie sprawę z tego, że środki budżetowe zaplanowane w tym programie to tylko 10%, i wiem, że są wydatkowane w takiej wysokości, w jakiej powinny – przynajmniej tak było do tej pory. Nie mamy zestawienia, które jednoznacznie by to pokazywało. Takie zestawienie było w sprawozdaniu za 2005 rok.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#JakubSzulc">Chcielibyśmy się dowiedzieć, jak wygląda realizacja we wszystkich sektorach, nie tylko w tych, które są finansowane ze środków budżetowych. Rozumiem, że Pełnomocnik Rządu do Spraw Programu dla Odry–2006 jest pełnomocnikiem całego programu, a nie tylko od środków rządowych, które są wydatkowane na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#JakubSzulc">Kolejna, ostatnia rzecz, o której również już wspomniano, a która budzi moje najwyższe zdumienie i zastrzeżenia. Chodzi mianowicie o stwierdzenie NIK, które nam wszystkim powinno dać bardzo wiele do myślenia. NIK negatywnie oceniła działalność w zakresie realizacji Programu dla Odry–2006 mimo odnotowania postępu w rozwiązywaniu problemów – zwłaszcza przeciwpowodziowych. Dalej zostały wymienione informacje, dlaczego opinia NIK jest taka, a nie inna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo panu posłowi. Pan poseł Urbaniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JarosławUrbaniak">Dziękuję bardzo. Kilka pytań. Chciałbym się zapytać o to, kiedy dostaniemy informację o realizacji zadań Programu dla Odry za rok 2007? Czy jeszcze w tej kadencji? Kiedy dostaniemy rzetelną informację na temat wydatkowania środków w latach 2002–2006?</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JarosławUrbaniak">Wcześniej koledzy cytowali pewne fragmenty informacji NIK. W sprawozdaniu NIK naprawdę jest sporo ciekawych rzeczy. Jakie i kiedy zostaną wyciągnięte konsekwencje w stosunku do osób odpowiedzialnych za te nieprawidłowości w latach 2002–2006?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JarosławUrbaniak">Jak każdy jestem z jakiegoś okręgu wyborczego. W moim okręgu miałby leżeć zbiornik Wielowieś Klasztorna, ale nie leży. Jego budowę rozpoczęto w latach 40. XX wieku. Czy zdążymy na stulecie rozpoczęcia budowy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo. Pan poseł Gosiewski. Kto z państwa chciałby jeszcze zadać pytanie, bo chciałabym umożliwić wypowiedź panu ministrowi? Jeszcze pan poseł Wziątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JerzyGosiewski">Zgodnie z informacją pierwotny plan przewidywał 9 mld 48 mln zł według cen z 2001 roku. Zgodnie z wynikami kontroli NIK (z jej własnej inicjatywy) z okresu: 27.09.2001–31.03.2006, czyli około 4,5 roku, wykonanie tego planu wyniosło 1 mld 400 mln zł, co stanowiło 15,5%, a zgodnie ze sprawozdaniami Pełnomocnika Rządu było to 3 mld 145 mln zł, a zatem 34,8%. Różnica jest dwukrotna. Gdyby to było zgodne ze sprawozdaniami, to mniej więcej sukcesywnie zmieścilibyśmy się w ramach realizacji. Jeżeli natomiast jest to zgodne z wynikami kontroli, to intensywność realizacji jest dwukrotnie mniejsza.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JerzyGosiewski">Chciałem się spytać przede wszystkim pana pełnomocnika o to, skąd się wzięła tak ogromna różnica. Wyraźnie plan przewidywał koszty według cen z 2001 roku, a zatem te liczby i procenty powinny być porównywalne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KrystynaSkowrońska">O głos poprosił jeszcze przedstawiciel NIK – pan dyrektor Gierełło, a potem pan poseł Wziątek chciałby sformułować jakiś wniosek – tak przynajmniej zapowiedział.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#KrystynaSkowrońska">Bardzo proszę, panie dyrektorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#HenrykGierełło">Henryk Gierełło – Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego NIK.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#HenrykGierełło">Cieszy fakt tak gremialnego podnoszenia problemu, przedstawionego przez materiał NIK. Chcę podkreślić odzwierciedlenie tego faktu w prezentowanej informacji. To nie często się zdarza, a temat jest bolesny, bo ta ocena jest generalnie negatywna.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#HenrykGierełło">Nie cieszy informacja podana przez autorów tej prezentacji, że wyniki kontroli zostały wykorzystane, dokończymy to zdanie: czy zostały wykonane? Informacja zawiera również wnioski do Prezesa Rady Ministrów i do Pełnomocnika. Oczywiście w informacji nie ma miejsca na bardzo szczegółową prezentację tego, co zrobiono, ale jedno zdanie chyba by wzbogaciło walory tej informacji, gdyby była odniesieniem.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#HenrykGierełło">Jeśli mówimy o wymiernych efektach i przydatności skrupulatności badań NIK, to wystarczy z tego materiału przytoczyć fakt (wprawdzie autorzy nie podają cyfry, a ona jest istotna): było to skuteczne odstąpienie od umowy na wykonanie kompleksowej dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Przypomnę, że chodziło o kwotę 54 mln zł, gdzie wcześniej wydatkowano 12 mln zł i udało się skutecznie odstąpić, więc jest to niewątpliwie istotny element, istotny efekt tych badań. Prośba do autorów, by już bardzo szczegółowo przyjrzeli się temu materiałowi – zarówno izby skarbowej, jak i NIK, co tylko wyjdzie na plus na przyszłe lata, jeśli będziemy wykorzystywać zawarte tam informacje. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pan poseł Wziątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławWziątek">Dziękuję bardzo. Mam świadomość wielu różnic w poglądach politycznych na wiele kwestii, ale chciałbym zaproponować, aby sprawa Programu dla Odry–2006, tak jak wiele innych spraw merytorycznych, którymi zajmują się nasze Komisje, była rozpatrywana ponad podziałami. Wydaje mi się, że jest to tak bardzo istotny aspekt, odnoszący się do bezpieczeństwa mieszkańców, że musimy znajdować kompromisy, a nie stawiać radykalne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławWziątek">Po tym, co zostało powiedziane, chciałoby się rzec, że należałoby taką informację odrzucić. Ja nie chcę formułować takiego wniosku, chciałbym zaproponować inne rozwiązanie – również dlatego, że zagrożenie jest po naszej polskiej stronie. Mówię to na podstawie osobistych doświadczeń, bo miałem honor być przewodniczącym Komitetu Współpracy Przygranicznej Polsko-Niemieckiej Komisji Międzyrządowej. Niemcy nie są zainteresowani, ponieważ po swojej stronie mają problem rozwiązany. Są zdecydowanie lepiej niż my przygotowani do każdej sytuacji powodziowej. Jeżeli na Odrze wystąpi jakikolwiek problem, to strona polska będzie ponosiła tego konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#StanisławWziątek">W związku z tym zgłaszam wniosek nieformalny, ale do rozważenia, aby odłożyć podjęcie decyzji w sprawie przyjęcia tej informacji – głównie w kontekście uwagi, jaką zgłosiła pani przewodnicząca. Uważam, że propozycja, by w materiale uwzględnić całościowy obraz sytuacji Programu, będzie dla nas niezbędna. Chodzi także o to, byśmy dali czas panu ministrowi na to, aby po pierwsze – odniósł się do uwag NIK, a przecież mówimy tutaj o niewłaściwym sposobie zarządzania Programem i nie ma do tego żadnego odniesienia. Po drugie – by zastanowić się nad tym, czy jednak nie zmienić formuły pełnomocnika i nie przyjąć zarządzania tym programem do szczebla centralnego.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#StanisławWziątek">Prośba o to, byśmy teraz nie podejmowali decyzji. Dajmy czas, podejmiemy ją za chwilę, gdy będziemy do niej lepiej przygotowani. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo panu posłowi. Pan poseł powiedział o odłożeniu, nie zgłaszając żadnego wniosku dotyczącego jakiegokolwiek uzupełnienia. Tak zrozumiałam. Co prawda pan poseł wskazał na to, iż niektóre informacje są na tyle nieczytelne, niejasne albo nie pokazują miejsca, w którym jesteśmy, i co należałoby zrobić, że pan poseł proponuje odłożyć, ale nie wskazuje daty.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#KrystynaSkowrońska">W związku z tym chciałabym zadać pytanie panu ministrowi. Pan minister nie wskazywał i nie przekazywał Komisjom dodatkowych informacji dotyczących projektu. Chciałabym, aby odpowiadając, pan minister w sposób szczególny odniósł się do uwag i wniosków dotyczących przedłożonego sprawozdania. Po odpowiedzi pana ministra będziemy rozstrzygać to, czy pan poseł ten wniosek podtrzyma. Szereg pytań było kierowanych do pana ministra, jako koordynującego ten program. Rozumiem, Ze jest to kontynuacja po poprzednikach, ale chciałabym, aby to było stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JanuszZaleski">Dziękuję pani przewodniczącej. Przede wszystkim dziękuję za te bardzo merytoryczne i uzasadnione pytania, wypływające ze wspólnej troski o to, co, jak powiedział pan poseł Wziątek, jest ponad podziałami, ze wspólnej troski o bezpieczeństwo kraju, o bezpieczeństwo ludzi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#JanuszZaleski">Jeśli można zaproponować, to chciałbym na końcu odnieść się do pytań, skierowanych bezpośrednio do ministra. Teraz poprosiłbym pana pełnomocnika i pana prezesa o udzielenie odpowiedzi, bo dysponują stosowną wiedzą. Poproszę pana wojewodę, jeśli pani przewodnicząca się na to zgodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#KrystynaSkowrońska">Tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#ZdzisławŚredniawski">Odpowiem na te pytania, na które będę znał odpowiedź i odpowiem szczerze – aż do bólu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#ZdzisławŚredniawski">Po pierwsze – chcę przeprosić (i uczyniłem to na wstępie) za nieobecność wojewody, który funkcję wojewody objął w grudniu ub. roku, dokładnie 4 miesiące temu i w tej chwili przebywa na urlopie. Stąd w zastępstwie moja obecność. Nie wiem, czemu panów posłów to śmieszy, ale taki jest fakt i taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#ZdzisławŚredniawski">Padła koncepcja czy sugestia, aby pełnomocnikiem nie był wojewoda dolnośląski, by to przenieść na szczebel ministerialny. Chcę zwrócić uwagę na jedną rzecz. Jeżeli wrócimy do 2000, 2001 roku, gdy projekt został realizowany i ostatecznie uchwalony, to zauważymy, że w znacznej mierze inicjatorem tego projektu był ówczesny wojewoda – prof. Janusz Zaleski. Zresztą czynił to wspólnie z wojewodą śląskim, opolskim. Głównie robił to wojewoda dolnośląski, gdyż straty powodziowe największy wymiar miały na terenie Dolnego Śląska i Śląska.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#ZdzisławŚredniawski">Padło szereg uwag i wniosków dotyczących działalności pokontrolnych. Mieliśmy 3–4 miesiące na to, by przygotować tę dzisiejszą informację. Zrobiliśmy to tak, jak potrafiliśmy najlepiej, zdając sobie sprawę z tego, że informacja może być niepełna.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#ZdzisławŚredniawski">Pragnę poinformować panie i panów posłów, że 8 maja br. podczas posiedzenia Rady Ministrów będzie wniesiona poprawka do uchwały dotyczącej Programu dla Odry–2006, zmieniająca termin sprawozdania na dzień 30 czerwca, bo fizyczną niemożliwością jest dokonanie rozliczeń do 31 marca. W związku z tym do 30 czerwca będzie przedłożona pełna informacja, dotycząca realizacji Programu za 2007 rok, gdzie również będą uwzględnione te czynniki, na które brak jest odpowiedzi w sprawozdaniu za 2006 rok. Proszę mi wierzyć, że w tak przyspieszonym tempie i terminie pewnych rzeczy nie dało się dokonać. Nie liczyłem, ale w tym okresie jest to szósty albo ósmy wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#ZdzisławŚredniawski">Z całą powagą podeszliśmy do wszystkich wniosków, w tym przede wszystkim do wniosków, jakie przekazała nam NIK. Chcę zapewnić panie i panów posłów, że sprawa została zgłoszona i toczy się w tej sprawie postępowanie prokuratorskie. Jeśli w czerwcu będę miał stosowne dane lub pełnomocnik, pan wojewoda Jurkowlaniec, to poinformujemy o szczegółach dotyczących właśnie tych kwestii. Jednak wszystkie zalecenia w zdecydowanej większości zostały wykonane.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#ZdzisławŚredniawski">Padło również pytanie o to, czy Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie projektu. Nie, bo przecież pełnomocnik nie jest inwestorem tak przeogromnych zadań. Głównym inwestorem są zarządy melioracji i urządzeń wodnych oraz regionalne zarządy gospodarki wodnej. Wydaje mi się, że tutaj nie ma tego formalnego wymogu.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#ZdzisławŚredniawski">Reasumując, zdaję sobie sprawę z tego, że być może informacja nie do końca satysfakcjonuje panie i panów posłów. Staraliśmy się ją wykonać w sposób rzetelny, na podstawie wiedzy, jaką dotychczas posiadamy. Dzisiaj padły pytania, na które do końca nie możemy odpowiedzieć, ale ta informacja (o czym również mówiłem) będzie zawarta przy ocenie realizacji zadań Programu dla Odry–2006 za 2007 rok w czerwcu br. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pan minister dalej wyznacza osoby do odpowiadania? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JanuszZaleski">Proszę pana prezesa Krajowego Zarządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AndrzejSadurski">Okazuje się, że kwoty, jakie są potrzebne na budowle hydrotechniczne, zabezpieczające ludzi mieszkających w dolinach rzek, to nie są dziesiątki, lecz setki milionów. Jeżeli usłyszeliśmy, że na budowę stopnia Malczyce przeznaczono w ciągu roku 30 mln zł i budowa jest zaawansowana w 40%, a koszt wynosi około 1 mld zł, to łatwo policzyć, że w tym tempie będziemy jeszcze mieli co najmniej 20 lat budowy zbiornika. W międzyczasie szereg obiektów ulegnie zniszczeniu, od razu trzeba będzie zaplanować remonty najstarszych fragmentów stopnia.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AndrzejSadurski">Jeżeli chcemy szybko poprawić sytuację, to przede wszystkim musimy zwiększyć, i to o cały rząd wielkości nakłady na budownictwo wodne. Jeszcze lepszym przykładem jest Świnna-Poręba. Jest to też bardzo potrzebny zbiornik. Dzisiaj zaawansowanie budowy tego zbiornika to niecałe 50% i nie mamy tam pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#AndrzejSadurski">Oprócz zbudowania takich stopni bardzo ważna jest ich konserwacja – śluzy, kanały. Jeśli to planujemy i zwracamy się o środki na konserwację, a dostajemy niecałe 20%, to możemy poprawić w tempie 5 razy wolniejszym. Proszę zwrócić uwagę na to, że stopnie wodne w Polsce są stare. Czasem wiek tych obiektów wynosi ponad 50 lat i nie są one naprawiane. W związku z tym w przypadku ulewnych deszczy może się to zakończyć katastrofą.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#AndrzejSadurski">Po prostu nakłady na gospodarkę wodną powinny się radykalnie zwiększyć, jeżeli mają przynieść wyraźny skutek w postaci poprawienia zabezpieczenia przeciwpowodziowego.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#AndrzejSadurski">Druga sprawa to rozdzielenie pewnych uprawnień. Wały przeciwpowodziowe, które budowane są przez wojewódzkie zarządy, podlegają Ministerstwu Rolnictwa, natomiast za odpływ wód, za bezpieczeństwo przeciwpowodziowe odpowiada Ministerstwo Środowiska. Moim zdaniem, najwyższy czas, by jednak uporządkować te sprawy. Komu zatem podlega zabezpieczenie przeciwpowodziowe w kraju. Takich sytuacji jest bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#AndrzejSadurski">Padło również pytanie o Program dla Wisły. Aktualnie jest on przygotowywany w Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej. Będzie gotowy na początku przyszłego roku i przedłożony Sejmowi. To jest program Wisła 2020. Robimy wszystko, by te działania, które były podjęte dla Odry, równocześnie były podejmowane dla Wisły, byśmy mieli uporządkowane zarządzanie nie tylko gospodarką wodną, ale byśmy mieli zabezpieczenie przeciwpowodziowe w jednym i drugim dorzeczu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KrystynaSkowrońska">Jeszcze pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanuszZaleski">Dziękuję. Myślę, że wyjaśnienia składane przez Pełnomocnika Rządu, który przez Prezesa Rady Ministrów jednocześnie jest upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w tej kwestii i pana prezesa krajowego Zarządu w jakimś stopniu mogły wyjaśnić i odpowiedzieć na pytania posłów, chociaż zapewne nie do końca.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanuszZaleski">Odnosząc się do kwestii usytuowania pełnomocnika, myślę, że ta sprawa wymagałaby dyskusji, bowiem na tej sali padały sprzeczne ze sobą propozycje. Pytanie: czy to stanowisko, obowiązki powinny być w gestii Ministra Środowiska, warto poddać dyskusji, ponieważ być może ułatwiłoby proces podejmowania decyzji i realizacji programu Odra, chociaż nie do końca wierzę panu posłowi Wziątkowi, który był wojewodą, że wojewoda obawia się kontaktów zewnętrznych i lepiej robiłby to minister. Myślę, że jednak warto się nad tym zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanuszZaleski">Jeśli chodzi o układ przedstawionego materiału, to chciałbym zwrócić uwagę, że w czerwcu będziemy mieli informację za 2007 rok i wówczas można by połączyć wzbogaconą informację za 2006 rok i przyjąć jednocześnie informację za 2007 rok. Nie wiem, czy to jest możliwe, czy np. nie wstrzyma to uruchamiania środków budżetowych. Jeśli nie, to można by zaproponować takie rozwiązanie i wówczas obie Komisje otrzymałyby analizy, o które całkiem słusznie się tutaj upominano, przedstawiające narastająco wydawanie środków i analizę wskazującą na to, czy w 2007 roku sytuacja poprawiła się. Zapewne te informacje odnosiłyby się także do środków unijnych, które sukcesywnie są lub będą uruchamiane na realizację przedsięwzięć. Oczekiwałbym sugestii Komisji, dotyczącej rozwiązania sprawy Informacji, bo byłoby łatwiej podejmować decyzje, dotyczące ewentualnych zmian w funkcjonowaniu instytucji Pełnomocnika Rządu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo, panie ministrze. O głos poprosił jeszcze pan poseł Skorupa. Potem dopuściłabym do głosu pana posła Wziątka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AleksanderSkorupa">Analizując sprawozdanie, które niejako jest pewną musztardą po obiedzie, widzimy pewien obraz pasywności tego programu. Oczywiście nie będziemy się przerzucać stwierdzeniami, który wojewoda to realizował, a który pisze sprawozdanie, bo można by powiedzieć, że te rzeczy nie mają znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AleksanderSkorupa">Istota rzeczy polega na tym, że my jako system – system finansów publicznych, nie zapewniliśmy odpowiednich środków, a co za tym idzie – bo jest to jakby sprzężenie zwrotne – realizacji zakresów rzeczowych. Od pełnomocnika należałoby oczekiwać takiej rzeczowej aktywizacji, ale wszyscy wiemy, że jeśli dociera do niego informacja o stanie rzeczywistych środków, jakimi dysponuje, to następuje uśpienie Programu i z tym de facto mieliśmy do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AleksanderSkorupa">Program powinien być zrealizowany do 2016 roku i, moim zdaniem, interesujące jest tylko to, żebyśmy akurat w tym rozdaniu, gdy jako kraj będziemy dysponowali znaczną ilością środków, zintensyfikowali działania rzeczowo-finansowe, bo są one sprzężone. To jest główny cel naszej dyskusji nad tym, czy będziemy w czerwcu dyskutować nad sprawozdaniem za 2007 rok.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#AleksanderSkorupa">Padła tutaj cyfra dotycząca stopnia Malczyce. Wykorzystano niby tylko 30 mln zł z zaplanowanych 40 mln zł. Proszę państwa, ten buldożer nie mógł się tam rozpędzić na takich pieniądzach. Tam powinno być 300 mln zł. Tam wykonawca stoi na budowie i właściwie tylko ją utrzymuje w sensie prac bieżących. Jest to przedsięwzięcie o takiej skali. Bodajże 2 tygodnie temu była dyskusja nad zbiornikiem Racibórz. To wymaga przekroczenia pewnej masy krytycznej w realizacji Programu.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#AleksanderSkorupa">Moim zdaniem, Program został trochę uśpiony z przyczyn finansowych. Naszym zadaniem jest zabezpieczenie pewnych realnych środków i wtedy będą wymagania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo panu posłowi. Rozumiem, że ta dyskusja o wydatkowanie środków tak naprawdę powinna się toczyć w trakcie prac nad ustawą budżetową – wtedy, kiedy mamy Program dla Odry i inne programy.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#KrystynaSkowrońska">Na sali jest przedstawiciel Polskiego Klubu Ekologicznego, pan Szymański. Jeśli dopuszczę naszego gościa do głosu, to ograniczę czas wypowiedzi do 2 minut. Jeżeli będzie dłuższa, to uprzejmie proszę o zgłoszenie swojego głosu do protokołu, ponieważ mamy zaplanowane kolejne posiedzenia Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#BohdanSzymański">Ja naprawdę bardzo krótko. Jako człowiek spoza Sejmu już przez kilkanaście lat obserwuję pracę tej Komisji, a także niektórych innych i patrzę z przerażeniem na jeden temat, którego nikt nie podniósł – poziom naszej służby cywilnej zarówno w ministerstwach, jak i w województwach. Po każdych wyborach z przerażeniem wchodzę do ministerstw czy do swojego urzędu wojewódzkiego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#KrystynaSkowrońska">Bardzo prosiłabym o głos w sprawie Programu, a nie w sprawie tego, jak pan wchodzi. My też wchodzimy, mamy własne pomysły, jak funkcjonują instytucje. Proszę o głos w sprawie tego projektu. Jest pan zaproszony jako gość i bardzo proszę o wypowiedź w sprawie projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BohdanSzymański">Pan wojewoda wspomniał, że wojewoda pracuje 4 miesiące na tym terenie, nad tym sprawozdaniem. Pytam: gdzie są pracownicy, którzy normalnie wykonują swoje obowiązki na co dzień i zgodnie z przyjętym harmonogramem? Być może wymaga on skorygowania na 30 czerwca br. Ci pracownicy powinni swoją robotę normalnie wykonywać. Niestety, ostatnio przyjęło się, że te zmiany zasadnicze i ta robota po prostu stale się jakoś rwie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#BohdanSzymański">Przepraszam, w ogóle nie odnoszę się do wniosku pana posła Wziątka. To jest problem do dyskusji dla państwa. Jako człowiek z zewnątrz, dzielę się tylko swoimi wrażeniami i dziękuję, już nie zabieram głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym powiedzieć, że ten głos jest oderwany. Byłam przekonana, że ten głos będzie w sprawie projektu i Programu. Ten głos jest oderwany. To jest pana przemyślenie i jeśli następnym razem miałyby być tego rodzaju głosy gości, to będę przerywać – z całym szacunkiem dla państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#KrystynaSkowrońska">Pan poseł Wziątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StanisławWziątek">Dziękuję bardzo. Chciałbym pana uspokoić, chociaż nie mam zwyczaju komentować głosów innych. Właśnie w tej chwili, w tym czasie Komisja Spraw Wewnętrznych i Administracji zajmuje się problemem służby cywilnej, którą trzeba przywrócić, bo w ostatnich 2 latach jej nie było.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#StanisławWziątek">Co do wniosku, to ja oczywiście powiedziałem o swojej otwartości na sprawę i nawet jestem gotów go wycofać i przyjąć propozycję pana ministra. Jeśli jest to możliwe z punktu widzenia formalnego, by przeprowadzić przyjęcie informacji za 2006 rok (czyli za czas trochę dalej przeszły) i za rok 2007, który dopiero co minął, to jest to dobre rozwiązanie. Rozumiem, że informacja dotycząca roku 2007 zostanie poszerzona zarówno o przemyślenia pokazujące całościowy problem i potrzeby finansowe, jak i o odniesienia do zarządzenia, o czym mówił pan dyrektor z NIK, aby odnieść się do słabości. Ostatnia kwestia to odniesienie się do kwestii pełnomocnika. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#KrystynaSkowrońska">Rozumiem, że w tym momencie zakończyliśmy dyskusję. Rozumiem, że możemy przejść do głosowania w sprawie przyjęcia informacji o realizacji Programu dla Odry–2006 w roku 2006.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym zapytać panie i panów posłów: kto jest za przyjęciem tego sprawozdania, mając na uwadze całą przeprowadzoną dyskusję? Przygotowując dla Komisji sprawozdanie za rok 2007, pan minister będzie wiedział, jakie są oczekiwania, jakie padły głosy. Chodziłoby nam o kwestie rzeczowo-finansowe, nie same finansowe, gdyż to nie pokazuje realizacji rzeczówki.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#KrystynaSkowrońska">Kto z państwa jest za przyjęciem sprawozdania w takiej wersji, w jakiej ono zostało przygotowane? (12)</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#KrystynaSkowrońska">Kto jest przeciw? (8)</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#KrystynaSkowrońska">Kto się wstrzymał? (0)</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#KrystynaSkowrońska">W związku z tym mam pytanie do sekretariatu o to, czy jest kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MonikaŻołnierowiczKasprzyk">Przed głosowaniem nie został zgłoszony wniosek o sprawdzenie kworum. Głosowanie się odbyło i jest ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#KrystynaSkowrońska">Głosowanie jest ważne. W związku z tym, że nie przeliczyliśmy, nie wszyscy wzięli udział w głosowaniu, chciałabym poinformować panie i panów posłów, że stosunkiem głosów: 12 za, 8 przeciw, przy braku wstrzymujących się, przyjęliśmy sprawozdanie z realizacji Programu dla Odry–2006 za 2006 rok.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#KrystynaSkowrońska">Komisje muszą wybrać posła sprawozdawcę, który sprawozdanie obu Komisji przedstawi na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Proszę o zgłaszanie kandydatur.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#ArkadiuszLitwiński">Chciałbym zgłosić pana posła Skorupę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#KrystynaSkowrońska">Czy pan poseł Aleksander Skorupa wyraża zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AleksanderSkorupa">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#KrystynaSkowrońska">Czy są inne kandydatury? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#KrystynaSkowrońska">Czy jest sprzeciw, by pan poseł Aleksander Skorupa był sprawozdawcą projektu – Program dla Odry–2006, zawartego w druku nr 352 na posiedzeniu plenarnym Sejmu? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#KrystynaSkowrońska">Gratuluję, panie pośle. Mam nadzieję, że w swoim sprawozdaniu pan poseł bardzo wiernie odda dyskusję, zgłoszone w trakcie tego posiedzenia wątpliwości i uwagi o tym, jak powinno wyglądać sprawozdanie i jakie są oczekiwania posłów odnośnie do sprawozdania za 2007 rok.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#KrystynaSkowrońska">Czy pan poseł Litwiński chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#ArkadiuszLitwiński">Chciałbym przypomnieć członkom Komisji Ochrony Środowiska, że za 35 minut w sali nr 13 mamy kolejne posiedzenie. Bardzo bym prosił o obecność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję wszystkim za udział w posiedzeniu Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>