text_structure.xml 84.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#JacekPiechota">Witam posłów i zaproszonych gości. Otwieram wspólne posiedzenie Komisji: Rozwoju Przedsiębiorczości i Komisji Gospodarki. Ustaliliśmy wspólnie, że ponieważ wniosek o odbycie dzisiejszej debaty został zgłoszony przez Komisję Rozwoju Przedsiębiorczości, to mnie przypada w udziale obowiązek i zaszczyt prowadzenia wspólnego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#JacekPiechota">Temat dzisiejszego posiedzenia został państwu przedstawiony na piśmie. Zgodnie z zaplanowanym porządkiem dziennym rozpoczęlibyśmy od przedstawienia stanowisk Ministerstwa Gospodarki oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Później poprosiłbym o zabranie głosu posła Eugeniusza Wycisło, wnioskodawcę podjęcia tematu przez obie Komisje. Następnie zapraszam wszystkich do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#JacekPiechota">Proszę o zabranie głosu wiceministra gospodarki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AndrzejKaczmarek">Chciałbym przedstawić krótką informację ministra gospodarki, zawierającą naszą ocenę sytuacji prywatnych operatorów i właścicieli stacji paliw w Polsce. Stosowny dokument przekazaliśmy państwu na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AndrzejKaczmarek">Stacje przy hipermarketach stanowią nowy, dość dynamicznie rozwijający się segment rynku obrotu paliwami w Polsce. Dane wskazują, że jeszcze kilka lat temu, w 2001 r. nie było tego typu stacji paliwowych. Dziś jest ich 64, może nieco więcej. Ich udział w ogólnej liczbie stacji w Polsce wynosi około 1%. Generują około 3% sprzedaży na rynku paliw. Skala zjawiska nie jest więc bardzo istotna dla rynku.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AndrzejKaczmarek">Dynamiczny rozwój stacji przy hipermarketach wynika z kilku elementów. Po pierwsze, jest to działalność handlowa o bardzo dużej wskaźnikiem efektywności. To się opłaca, dlatego też hipermarkety podejmując tego typu działalność, generują nowe strumienie zysku.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AndrzejKaczmarek">Szczegółowe dane zawarte zostały w informacji, którą przekaże państwu przedstawiciel Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#AndrzejKaczmarek">Hipermarkety dostrzegły w tym nowe źródło istotnego przychodu. Biorąc pod uwagę, że w Polsce hipermarkety francuskie, takie jak: Geant, Auchan, Carrefour i Leclerc mają istotny udział w rynku hipermarketów, a Francja jest krajem, gdzie udział w sprzedaży paliw przez sieć dystrybucyjną hipermarketów jest najwyższy w Europie, wydaje się, że francuski scenariusz jest realizowany w Polsce przez sieci będące własnością francuskich grup kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#AndrzejKaczmarek">Dane wskazują, że w Polsce działa 66 tego typu stacji. Według planów, które deklarują przedstawiciele sieci hipermarketów, w najbliższej przyszłości ma powstać jeszcze około 18. Wiodącą rolę odgrywa sieć Carrefour. Nawet przy osiągnięciu planowanych wskaźników udział tych stacji w ogólnej liczbie stacji w Polsce będzie ciągle niewielki.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#AndrzejKaczmarek">Średnie wskaźniki dla Europy Zachodniej pokazują, że udział stacji przymarketowych w rynku detalicznym paliw wynosi około 11%. W Polsce wskaźnik ten osiąga kilka procent. Zdaniem ekspertów ma w Polsce szansę wzrosnąć, ale szacuje się, że udział będzie najwyżej kilkunastoprocentowy.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#AndrzejKaczmarek">Wynika to również z faktu, że sieć hipermarketów w naszym kraju jest ograniczona. Hipermarkety znajdują się w miejscach, gdzie jest dużo konsumentów, a więc w największych ośrodkach miejskich. Ponadto niektóre hipermarkety położone są w taki sposób, że wyklucza to budowę przy nich stacji benzynowej, gdyż znajdują się zbyt blisko osiedli mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#AndrzejKaczmarek">Niewątpliwie jest to zjawisko o charakterze rynkowym. Dla hipermarketu uruchomienie nowej działalności związanej ze sprzedażą paliw jest prostsze i tańsze, niż dla przedsiębiorcy budów stacji paliwowej od zera.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#AndrzejKaczmarek">Hipermarkety mają tę przewagę, że mogą zaoferować liczne usługi, które dziś stanowią o atrakcyjności prowadzenia działalności gospodarczej przez stację paliwową. Ponadto hipermarkety mają z góry zapewniony dopływ klientów. Ze strony zarządów dużych sklepów jest to decyzja o charakterze typowo biznesowym. Istotne są także doświadczenia i zasoby logistyczne, bazowe i organizacyjne dużych sklepów. Czyni to tego typu działalność gospodarczą hipermarketów opłacalną z punktu widzenia wskaźników biznesowych.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#AndrzejKaczmarek">W Polsce mamy około 3,5 tys. stacji, których właścicielami są prywatni operatorzy. Udział prywatnych operatorów w globalnej liczbie stacji zmniejsza się systematycznie od lat. Wydaje się, że ten proces będzie postępował. Biznes paliwowy to taki obszar działalności, w którym duzi operatorzy mają naturalną przewagę, co związane jest z kosztami zakupu, logistyki, usług zewnętrznych i marketingu. Działalność sieciowa bardziej się opłaca, a więc mamy do czynienia z grą rynkową i konkurencją.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#AndrzejKaczmarek">Trzeba również zwrócić uwagę na fakt, że rozwój sprzedaży paliw przez sieci hipermarketów stanowi zagrożenie dla biznesu robionego przez duże koncerny paliwowe, przez dużych operatorów sieciowych. W krajach zachodnich duże koncerny paliwowe tworzą grupy lobbistyczne, grupy interesów próbujące zmniejszyć udział operatorów paliwowych hipermarketów w rynku paliwowym.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#AndrzejKaczmarek">Ważne jest, aby te procesy rynkowe następowały zgodnie z zasadami konkurencji, aby uczestnicy rynku respektowali zasady konkurencyjności. W tej sprawie otrzymają państwo komentarz przedstawiciela Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#AndrzejKaczmarek">Dziękuję za głos i czekam na dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JacekPiechota">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JarosławKról">Podejmując się przedstawienia sytuacji polskich prywatnych operatorów i właścicieli stacji paliw w kontekście kompetencji i działań możliwych do podjęcia przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, chciałbym przedstawić państwu w zarysie strukturę i stan konkurencji na rynku paliwowym w Polsce. Stanowi to bowiem istotną podstawę do dalszych rozważań i warunkuje możliwość skorzystania z kompetencji, które posiada prezes UOKiK.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JarosławKról">Generalnie można stwierdzić, że rynek paliwowy w Polsce charakteryzuje się dużą koncentracją w zakresie produkcji paliw i sprzedaży hurtowej oraz dużym rozdrobnieniem na szczeblu detalicznym.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JarosławKról">Jest to ważne, ponieważ na gruncie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zwanej również ustawą antymonopolową, można podejmować działać w stosunku do przedsiębiorcy, który posiada pozycję dominującą na rynku. Ustawa wprowadza domniemanie, że przedsiębiorca posiada pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40%.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JarosławKról">W stosunku do tych przedsiębiorców, którzy nie posiadają takiej pozycji, stosowne działania mogą być podjęte jedynie w przypadku podejrzenia ich udziału w porozumieniu antykonkurencyjnym.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JarosławKról">Jeżeli chodzi o szczebel produkcji i sprzedaży hurtowej, to w Polsce istnieje dwóch liczących się producentów paliw – PKN Orlen S.A., z około 60-procentowym udziałem w sprzedaży paliw oraz Grupa Lotos S.A., z około 20-procentowym udziałem. Pozostała część sprzedawanych w Polsce paliw, czyli około 20%, jest importowana.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JarosławKról">W przeciwieństwie do surowca do produkcji paliw, czyli ropy naftowej, która w 100% jest importowana, zdecydowana większość paliw jest wytwarzana w kraju.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JarosławKról">Jeśli chodzi o szczebel detaliczny, to w chwili obecnej istnieje w Polsce ponad 6,5 tys. stacji paliw. Na koniec 2005 r. były to 6764 stacje, połowa z nich to stacje niezależne. Co do udziału poszczególnych przedsiębiorców, to największą sieć stacji paliw w Polsce posiada PKN Orlen S.A. Liczba stacji działających w jej ramach wynosi 1920.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JarosławKról">Należy jednak podkreślić, że z tej liczby 1369 stacji należy do tego podmiotu, a pozostałe należą do prywatnych operatorów, których łączą z PKN Orlen umowy patronackie lub franchisingowe.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JarosławKról">Drugą, co do wielkości sieć stacji posiada Grupa Lotos S.A. Liczba stacji działających w ramach tej sieci wynosi 395. Stacji własnych jest 118, natomiast należących do prywatnych operatorów 277.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JarosławKról">Sieć sprzedaży detalicznej koncernów zagranicznych przedstawia się następująco: BP Polska Sp. z o.o. posiada 305 stacji, z czego 139 stanowią stacje własne, Shell – 257 stacji, z czego stacji własnych 244, Statoil Polska Sp. z o.o. – 221 stacji, z czego 185 stacji własnych, Conocno Philips Poland Sp. z o.o., operator stacji Jet, posiada 82 stacje oraz Neste Polska Sp. z o.o. – 71 stacji.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JarosławKról">Mimo, że niektóre z sieci zagranicznych znacznie rozwinęły swoją działalność od chwili wejścia na polski rynek, niektóre koncerny nie zdołały się przystosować do panujących u nas warunków. W ostatnich latach z Polski wycofały się takie koncerny, jak: Preem (stacje tego koncernu w większości patronackie przejął Statoil Sp. z o.o.), Slovnaft oraz Esso. Ich stacje zostały przejęte przez Grupę Lotos S.A.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JarosławKról">Dynamicznie rozwijają się sieci sprzedaży detalicznej paliw prowadzone przez sklepy wielkopowierzniowe. W 2004 r. takich stacji było w Polsce 35, obecnie jest 66. Ich udział w sprzedaży detalicznej paliw, biorąc pod uwagę cały kraj, sięga kilku procent. Dla porównania we Francji i Wielkiej Brytanii stacje tego typu dysponują odpowiednio 60-procentowym i 30-procentowym udziałem w rynku, a jeśli chodzi o liczbę stacji odpowiednio 40% i 11%.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JarosławKról">Oczywiste jest, że udział w liczbie posiadanych stacji nie przekłada się na udział w sprzedaży detalicznej paliw. Dobrym tego przykładem są stacje koncernów zagranicznych oraz stacje, które funkcjonują przy hipermarketach. Sprzedają one znacznie więcej paliw niż wynikałoby to z ich udziału w ogólnej liczbie stacji.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JarosławKról">O ile stacje przy hipermarketach konkurują głównie ceną, to koncerny zagraniczne przyciągają klientów znaną marką, dającą gwarantować jakość, akcjami promocyjnymi czy też szeroką ofertą usług dodatkowych. Tak budowana jest strategia promocji.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JarosławKról">Szacunkowy udział poszczególnych grup operatorów stacji paliw w rynku sprzedaży detalicznej przedstawia się następująco. PKN Orlen S.A. i Grupa Lotos S.A. dysponują udziałem w wysokości około 32%, operatorzy niezależni – 31%, sieci zagranicznych koncernów niecałe 30%, a segment tanich stacji – Neste Polska Sp. z o.o., Jet, hipermarkety – około 6%.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JarosławKról">Przechodząc do omówienia sytuacji prywatnych operatorów i właścicieli stacji paliw, które spotykają się z konkurencją koncernów paliwowych i stacji paliw działających przy hipermarketach, należy wskazać, że niezależni operatorzy stacji paliw mogą mieć utrudnione warunki konkurowania, zwłaszcza na skutek stosowania przez ich konkurentów cen zaniżonych i rażąco niskich.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JarosławKról">Innym utrudnieniem konkurowania może być stosowanie wobec nich, przez sprzedawców hurtowych, mniej korzystnych niż w stosunku do ich konkurentów warunków zakupu paliw.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JarosławKról">W ocenie prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jedynie na tych dwóch płaszczyznach mogłoby dochodzić do ewentualnego naruszania przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Odrębnie zatem należy analizować zachowania przedsiębiorców, dla których rynkiem właściwym, w rozumieniu ustawy antymonopolowej, jest rynek sprzedaży detalicznej, a odrębnie postępowanie przedsiębiorców działających na rynku sprzedaży hurtowej paliw.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JarosławKról">Wspomniałem pojęcie, którym posługuje się ustawa antymonopolowa, pojęcie rynku właściwego, który ustala się w każdym postępowaniu antymonopolowym w aspekcie produktowym i geograficznym. W aspekcie produktowym przedsiębiorcy, którzy prowadzą stacje paliw, działają na rynku sprzedaży detalicznej paliw. W aspekcie geograficznym ten rynek jest rynkiem lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JarosławKról">Na taką ocenę rynku wpływa fakt, że klienci nie są skłonni pokonywać dużych odległości w celu zakupu paliwa z uwagi na zbyt wysokie koszty, w stosunku do potencjalnych korzyści wynikających z ewentualnej różnicy cen.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JarosławKról">Można przyjąć, że zazwyczaj taki rynek obejmować będzie obszar o promieniu od kilku do kilkunastu kilometrów. Podkreślenia wymaga kwestia, że zróżnicowane warunki dotyczące popytu na paliwa i koszty prowadzenia działalności gospodarczej oraz istniejące różnice w strukturze konkurencyjnej poszczególnych rynków lokalnych mogą prowadzić do wyraźnych różnic pomiędzy cenami sprzedaży detalicznej w różnych regionach kraju.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JarosławKról">Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie sprzedaży detalicznej mogliby naruszać ustawę antymonopolową albo nadużywając pozycji dominującej na rynku, albo zawierając zakazane porozumienia ograniczające konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JarosławKról">Jeśli chodzi o nadużywanie pozycji dominującej, kwestia ewentualnego stwierdzenia jej nadużycia wymaga ustalenia, iż któryś z przedsiębiorców działających na rynku w ogóle taką pozycję posiada. W dotychczas prowadzonych postępowaniach nie ustalono, aby na jakimkolwiek z objętych badaniem rynków lokalnych sprzedaży detalicznej paliw funkcjonował przedsiębiorca, który posiada pozycję dominującą.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#JarosławKról">Nie stwierdzono, ażeby firma Conocno Philips Poland Sp. z o.o., której zarzucano stosowanie rażąco niskich cen, posiadała pozycję dominującą na rynku sprzedaży paliw na terenie Łodzi. Nie można było zatem postawić zarzutu nadużywania pozycji dominującej.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JarosławKról">W kontekście sytuacji operatorów niezależnych jest to o tyle istotne, że głównym zarzutem stawianym przez nich, w stosunku do innych podmiotów działających na rynku sprzedaży detalicznej, jest właśnie stosowanie cen rażąco niskich.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JarosławKról">Przy braku posiadania pozycji dominującej na rynku przez dany podmiot, zastosowanie ustawy antymonopolowej nie jest możliwe. W takim przypadku pokrzywdzeni przedsiębiorcy mogą dochodzić swoich praw na gruncie Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Stosownie do art. 15 tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest m.in. utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez sprzedaż towarów poniżej kosztów ich wytworzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JarosławKról">O tym, czy doszło do naruszenia przepisów ustawy, rozstrzygają sądy powszechne, na wniosek pokrzywdzonych przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#JarosławKról">Podam przykład innej sprawy, którą zajmował się organ antymonopolowy. Było to postępowanie wyjaśniające w sprawie ustalenia, czy na lokalnym rynku sprzedaży paliw w Bełchatowie doszło do narzucenia nieuczciwych cen paliw. Inspiracją do wszczęcia postępowania były skargi na niskie ceny paliw obowiązujące na stacjach przy hipermarketach.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JarosławKról">Poddano dokładnej analizie ceny stosowane na stacjach prowadzonych przez wszystkich przedsiębiorców w tym mieście. Brano pod uwagę ceny zakupu paliw od hurtowników i ceny odprzedaży paliw tamtejszym odbiorcom. Porównywano ceny paliw na poszczególnych stacjach. Badaniem objęto także ceny sprzedaży paliw hurtownikom przez PKN Orlen S.A. i Grupę Lotos S.A.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#JarosławKról">W ten sposób skonfrontowano informacje podawane przez poszczególnych przedsiębiorców. Dokonana analiza nie wykazała jednak, aby gdziekolwiek doszło do sprzedaży benzyny poniżej kosztów zakupu.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#JarosławKról">Jeżeli chodzi o zakazane porozumienia, to prowadzone dotychczas przez Urząd postępowania dotyczyły zarzutu ustalania cen sprzedaży. Wyniki tych postępowań pozwalają stwierdzić, że nawet jeżeli na niektórych rynkach lokalnych doszło do pewnej zbieżności cen, to brak jest dowodów, że była ona wynikiem zakazanego przez prawo porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#JarosławKról">Z postępowań wynika, że przedsiębiorcy ustalają ceny indywidualnie, jednakże bacznie siebie obserwują. Często na danym rynku lokalnym istnieje jakaś stacja odniesienia, tzw. lider, do której dostosowują ceny inni przedsiębiorcy. Niekiedy ceny są zbieżne z uwagi na stosowanie podobnych, ale nie wynikających ze zmowy, sposobów ustalania cen. Na przykład cena bywa ustalana według formuły: cena w hurcie plus 10% marży.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#JarosławKról">Postępowania dotyczące zmów cenowych, które prezes UOKiK prowadził, wynikały z zarzutu zawyżenia ceny na skutek porozumienia, a nie zaniżenia ceny. Urząd otrzymał skargi, że stacje benzynowe porozumiały się i dokonały podwyższenia ceny. Nie znalazło to potwierdzenia. Okazało się, że mieliśmy do czynienia z działaniami dostosowawczymi.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#JarosławKról">Odrębnej analizy wymaga rynek hurtowy. Definiowany jest on w aspekcie geograficznym, jako rynek krajowy. Największym producentem jest PKN Orlen S.A. z udziałem w rynku wynoszącym około 60%. Udział tego podmiotu przekracza 40-procentowy próg, z którym ustawa antymonopolowa wiąże domniemanie posiadania pozycji dominującej.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#JarosławKról">Samo posiadanie pozycji dominującej nie stanowi naruszenia prawa. Dopiero nadużycie pozycji dominującej je stanowi. Stacje niezależne skarżą się na wysokość cen, po jakich muszą kupować paliwo od sprzedawców hurtowych. Zasadniczy wpływ na kształtowanie tych cen ma system rabatowy stosowany przez koncerny paliwowe, zarówno przez PKN Orlen S.A., jak i przez Grupę Lotos S.A.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#JarosławKról">Ponieważ Grupa Lotos S.A. nie posiada pozycji dominującej na rynku sprzedaży hurtowej, działania tego podmiotu nie mogą być kwestionowane przez organ antymonopolowy. Sytuacja przedstawia się inaczej w odniesieniu do PKN Orlen S.A.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#JarosławKról">Chciałbym państwa poinformować, że aktualnie Urząd prowadzi postępowanie mające na celu wyjaśnienie, czy polityka tego koncernu w zakresie ustalania cen dla poszczególnych kontrahentów nie narusza przepisów ustawy antymonopolowej.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#JarosławKról">PKN Orlen S.A. dla odbiorców hurtowych stosuje rabaty ilościowe, które charakteryzują się tym, że wysokość przyznanego rabatu rośnie wraz z ilością dokonywanych zakupów. Stosowane są również tzw. programy lojalnościowe, które przewidują dla stacji należących do sieci, różnej wysokości rabaty w zależności od przyjętej formy współpracy.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#JarosławKról">Zgodnie z doktryną prawa antymonopolowego, stosowanie upustów przez przedsiębiorstwo, które posiada pozycję dominującą, nie jest zakazane, o ile upusty udzielane są w sposób transparentny i niedyskryminujący poszczególnych kontrahentów. Powszechnie przyjęte jest, że zgodne z prawem antymonopolowym są upusty ilościowe. Ceny sprzedaży paliw ustalane w stosunku do dużych odbiorców mogą odbiegać od cen, które są stosowane w stosunku do odbiorców kupujących mniejsze ilości paliwa.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#JarosławKról">To powoduje sytuację, która spotyka się ze sprzeciwem, iż ceny stosowane wobec dużych odbiorców na własnych stacjach paliw, mimo iż czasem mogą być nawet niższe od cen hurtowych, wcale nie muszą być ustalone poniżej kosztów zakupu.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#JarosławKról">Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podjął postępowanie w sprawie polityki rabatowej PKN Orlen S.A. W każdej sytuacji, której spotykamy się z zarzutem dotyczącym ewentualnych nieprawidłowości, na którymkolwiek rynku lokalnym, Urząd podejmuje stosowne działania. W ramach struktury Urzędu działa 9 delegatur, które przeprowadziły wiele postępowań. W każdej sprawie, w której istnieje słuszne podejrzenie naruszenia przepisów ustawy, takie działania są podejmowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JacekPiechota">Dziękuję za obszerną i wyczerpującą informację.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JacekPiechota">Proszę o zabranie głosu posła Eugeniusza Wycisło, który jest wnioskodawcą podjęcia tego tematu przez obie Komisje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EugeniuszWycisło">Obecnie na rynku funkcjonuje ponad 3,5 tys. prywatnych stacji paliw. Od kilku miesięcy ich sytuacja drastycznie się pogorszyła, gdyż znacznie wzrosły ceny hurtowe. Część posłów została zaalarmowana tym problemem i poproszono nas o zainteresowanie nim resortu gospodarki oraz parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EugeniuszWycisło">Ten segment rynku należy do grupy przedsiębiorstw, które są w kręgu zainteresowań naszej Komisji – do grupy małych i średnich przedsiębiorstw. Sytuacja, która wytworzyła się na rynku, doprowadziła do potrzeby zjednoczenia się niezależnych operatorów stacji paliw przed – ich zdaniem – nieuczciwą konkurencją stacji przymarketowych.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EugeniuszWycisło">Odbyło się wiele zjazdów, w czasie których operatorzy prywatni zdefiniowali najistotniejsze problemy, z którymi się borykają. Podstawowym jest konieczność modernizacji stacji paliw, aby móc stać się silnym konkurentem na rynku paliw.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EugeniuszWycisło">Inne problemy, na które prywatni operatorzy zwracają uwagę, to dumpingowe ceny paliw w koncernach, nieuczciwe uprzywilejowanie własnych stacji paliwowych. PKN Orlen S.A. i Grupa Lotos S.A. są producentami ponad 80% paliwa na nasz rynek i mają pozycję dominującą.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EugeniuszWycisło">Prywatni operatorzy wskazują również na bardzo ostrą, z tendencją wzrostową, konkurencję stacji przymarketowych. Zwrócono uwagę na mechanizmy rynkowe, które pozwalają na stosowanie bardzo niskich cen, które nie są klasycznymi mechanizmami handlowymi. Inne mechanizmy rynkowe pozwalają na niestosowanie marży na tychże stacjach.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#EugeniuszWycisło">Trzecia istotna sprawa, o której w czasie dotychczasowej dyskusji nie było mowy, to przemyt paliwa przez wschodnią granicę. Policja rejestruje, że są montowane kontenerowe stacje w niewielkiej odległości od granicy.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#EugeniuszWycisło">Kolejny problem to nasilająca się i najczęściej nieuzasadniona nagonka medialna na małe prywatne stacje, wskazująca na podróbki i ingerowanie w jakość paliwa. Niejednokrotnie zarzuty są uzasadnione, ale w większości przypadków są one bezzasadne.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#EugeniuszWycisło">Sądzę, że Komisje powinny dać czytelny sygnał prywatnym właścicielom, czy będziemy ich bronić, czy zależy nam na ich obecności na rynku, czy zamierzamy – jak to wynika z wystąpień panów wiceministra i wiceprezesa – pozostawić sprawę bez ingerencji.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#EugeniuszWycisło">Chciałbym zwrócić uwagę na pewną nieprawidłowość. Otóż obecny z nami na posiedzeniu wiceprezes PKN Orlen S.A. Wojciech Heydel jest odpowiedzialny za politykę cenową, a w Ministerstwie Skarbu pracuje jego bardzo bliski krewny. Uważam to za absolutną nieprawidłowość, na tym etapie rozważania tych ważnych problemów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JacekPiechota">Otwieram dyskusję. Mam nadzieję, że na sali panuje jednak przekonanie, że opowiadamy się za konkurencją, oczywiście uczciwą konkurencją. Rzecz w tym, jakie są jej warunki i czy Komisje mogą coś uczynić.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JacekPiechota">Można uznać, że daliśmy już sygnał, iż Komisje są zainteresowane problemem. Od takiej konstatacji do rozwiązania problemu droga jest jeszcze daleka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WaldemarNowakowski">Jestem posłem, który w ramach klubu parlamentarnego przedstawia projekt ustawy o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych. Chciałbym podziękować posłom, którzy byli inicjatorami zwołania dzisiejszego posiedzenia Komisji, za to, że problem został dostrzeżony.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WaldemarNowakowski">W 1994 r. rozpoczęła się w Polsce ekspansja wielkich sieci handlowych. Opieszałość kolejnych ekip rządzących doprowadziła do tego, że dziś mamy dominację wielkich sieci handlowych na rynku. Wielkie korporacje handlowe mają 60-procentowy udział w rynku.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WaldemarNowakowski">Dokonałem pewnych obliczeń szacunkowych i chciałbym powiedzieć ministrowi Andrzejowi Kaczmarkowi, że nie podzielam jego optymizmu. Skoro 1% stacji paliwowych ma 3-procentowy udział w rynku paliw, to oznacza, że przyciągają wielu klientów tegoż rynku. To odzwierciedla dynamikę zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WaldemarNowakowski">Uważam, że ten aspekt powinien być uważnie przeanalizowany i zbadany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WaldemarNowakowski">Dziękuję posłowi Eugeniuszowi Wycisło za kilka istotnych uwag. Wspomniał pan o nagonce medialnej na stacje prywatne. Nagonka medialna dotyczy również mojej osoby, jako inicjatora i współautora ważnej ustawy. Mówi się o interesie prywatnym, a przecież to nie jest interes prywatny, tylko interes narodowy. Trzeba o tym mówić otwarcie. Mam nadzieję, że pan poseł, jako członek Platformy Obywatelskiej, zwróci uwagę kolegom, że trzeba inaczej podchodzić do tej kwestii, nie tylko poprzez układ prywatny.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WaldemarNowakowski">W dniu wczorajszym na posiedzeniu podkomisji, której przewodniczy poseł Artur Zawisza, zostało wniesione uzupełnienie do sprawozdania dotyczącego projektu ustawy o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych. Zgłosiłem poprawki dotyczące zakazu budowy stacji paliwowych przy hipermarketach.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WaldemarNowakowski">Czy uda się to przeprowadzić, zobaczymy. W tej sprawie musi wypowiedzieć się Biuro Analiz Sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WaldemarNowakowski">Jest to kwestia obrony interesu narodowego. 3,5 tys. stacji prywatnych w Polsce to firmy rodzinne, które powinny mieć możliwość dalszego funkcjonowania na rynku.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WaldemarNowakowski">Co do wskaźników, to zwracam uwagę, że można interpretować je na różne sposoby. Niewątpliwie wskazują one na dużą dynamikę rozwoju stacji przymarketowych. Istotnie we Francji ich udział w rynku wynosi prawie 60%. Jeśli w odpowiednim czasie nie podejmiemy stosownych działań, ten scenariusz może zostać powielony w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarekMatuszewski">Sytuacja małych stacji na rynku paliw, głównie na skutek polityki koncernu PKN Orlen S.A. oraz Grupy Lotos S.A., jest dramatyczna. Firmy nieuczciwe, działające w ramach szarej strefy, wcale nie przejmują się tą sytuacją. Z problemami borykają się uczciwi właściciele małych stacji. Konieczne jest obniżanie kosztów i zwalnianie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarekMatuszewski">Dowiedziałem się, że koncern PKN Orlen S. A. na Śląsku sprzedaje w hurcie paliwo małym i średnim firmom po cenach, jakie są na stacjach detalicznych PKN Orlen. Jak te małe firmy mają konkurować?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MarekMatuszewski">Koncerny PKN Orlen S.A. i Grupa Lotos S.A. dają potężne upusty wielkim koncernom zagranicznym. Dlaczego takich upustów nie otrzymują rodzime małe firmy?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MarekMatuszewski">Koncern PKN Orlen S.A. w 2001 r. miał zysk netto w wysokości 380 mln zł, w 2005 r. – 4720 mln zł. W grudniu ubiegłego roku była swoista nagonka na małych i średnich właścicieli stacji paliwowych, że to oni podnoszą ceny. Pamiętam tę debatę.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MarekMatuszewski">Czy Ministerstwo Gospodarki dysponuje informacjami przekazywanymi przez Ministerstwo Finansów, że około 40% małych firm, na skutek polityki PKN Orlen S.A. i Grupy Lotos S.A., jest zagrożonych bankructwem lub już zbankrutowało?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MarekMatuszewski">Ponieważ pan minister nie był łaskaw przytoczyć wszystkich informacji zawartych w materiale przygotowanym przez resort, pozwolę sobie to uczynić. Cytuję fragment dotyczący Francji. „Poszerzenie obszarów ekspansji odbywało się tu przez sztuczne obniżenie cen paliw. W dalszej konsekwencji, po zdobyciu pozycji dominującej hipermarkety rozpoczęły proces stopniowego podwyższania cen paliw, co doprowadziło do sytuacji, w której obecnie ceny paliwa sprzedawanego przez hipermarkety należą do najwyższych w Europie”.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MarekMatuszewski">Ogólna liczba stacji zmalała z 46 tys. w 1975 r. do 15 tys. obecnie. Czy chcemy iść tą drogą, pani ministrze?</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MarekMatuszewski">Otrzymuję informacje, że przedstawiciele wielkich koncernów namawiają właścicieli małych stacji paliwowych, które mają dobre lokalizacje, żeby sprzedali stacje, póki koncern chce je kupić. Argumentują, że za pół roku to koncern będzie dyktował cenę.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#MarekMatuszewski">Jeśli takie są intencje rządu, to proszę o jasne, klarowne stanowisko. Powiedzmy właścicielom małych stacji – „Sprzedajcie stacje póki się da, bo zostaniecie doprowadzeni do bankructwa”. Przykład Francji jest wymowny.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MarekMatuszewski">Na zakończenie chciałbym nawiązać do wypowiedzi posła Eugeniusza Wycisło. Jeśli rzeczywiście w Ministerstwie Skarbu pracuje bliski krewny wiceprezesa PKN Orlen S.A., jest to sytuacja niezbyt dobra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekPietrzak">Ze smutkiem stwierdzam, że z dwóch pierwszych wypowiedzi wynika, iż wszystko odbywa się zgodnie z literą prawa i jesteśmy na straconej pozycji. To, co dzieje się dziś na rynku paliwowym, można określić jako wielkie manewry. Koncerny prześcigają się w mamieniu nas różnymi umowami franchisingowymi, patronackimi, partnerskimi. Z drugiej strony przechodzą do stosowania bardziej agresywnych metod wojny cenowej.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekPietrzak">Stojąc przed koniecznością modernizacji naszych stacji, mamy uszczuplone środki, które moglibyśmy przeznaczyć na modernizację. Stosuje się różne metody walki z nami. Mam na myśli zwłaszcza tzw. stacje segmentu ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MarekPietrzak">Mami się lokalnych klientów argumentem, że są to stacje ekonomiczne. Ceny paliw w tych stacjach są drastycznie zaniżone. Przy okazji niszczy się lokalny rynek. Pozostałe stacje muszą dopasować się do obniżonych cen i często sprzedają paliwo z ujemną marżą, czego nie wytrzymują ekonomicznie. Następuje przejęcie stacji przez wielki koncern.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MarekPietrzak">Do podziału jest 35% rynku paliwowego, więc jest o co się bić. Im wszystkim zależy na tym, żeby nas nie było. Jesteśmy traktowani jak zło konieczne.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MarekPietrzak">Pojawiają się argumenty, że trzeba się organizować, tworzyć wspólne sieci. Proszę państwa, sieć koncernu paliwowego to nie to samo, co sieć tworzona na bazie naszych niezależnych obiektów. Tworzymy taką sieć pod wspólnym logo zastrzeżonym w urzędzie patentowym, ale właścicielami są pojedynczy operatorzy.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MarekPietrzak">Budujemy naszą sieć poprzez wielu niezależnych właścicieli. Dlaczego nikt nie powiedział wprost, że 20% właścicieli fałszuje paliwo, a 80% takich, jak my, stara się i poświęca, aby ratować wolny rynek paliw. Jesteśmy przecież gwarantem równowagi rynkowej. Trudno posądzić o zmowę cenową trzy tysiące właścicieli stacji paliw.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MarekPietrzak">Wiemy, że obowiązuje ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Trzeba jednak zastanowić się nad jej skutecznością. Postulujemy, aby przepisy prawa dotyczące naszej działalności, były jednoznaczne, z wykluczeniem jakichkolwiek interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#MarekPietrzak">Wnosimy, aby ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji była jasna i nie odsyłała w warunkach lokalnych do rozstrzygnięć sądowych. Zanim sprawa zostanie rozpatrzona w sądzie, nie ma już danego operatora stacji paliw. Sprawy trwają latami, a stacja może zniknąć z rynku z powodu konieczności stosowanie ujemnej marży w ciągu 3-4 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#MarekPietrzak">Proponujemy, aby wielkość, a nie wartość sprzedaży decydowała o pozycji dominującej. Uważamy, że dany podmiot stosuje zasadę nieuczciwej konkurencji, gdy ustala ceny detaliczne na rynku globalnym i lokalnym na poziomie cen zakupu proponowanym indywidualnym odbiorcom, będąc jednocześnie monopolistą danego produktu lub usługi.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#MarekPietrzak">Różnica procentowa pomiędzy cenami zakupu a minimalną ceną detaliczną, w zależności od regionu, powinna być ustalona i regulowana, albo przez Urząd Regulacji Energetyki, albo przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#MarekPietrzak">Opowiadamy się za tym, aby była ustalona minimalna cena detaliczna. Chcemy wprowadzenia instytucji bezwzględnej kary przy stosowaniu cen dumpingowych. Za cenę dumpingową uważa się cenę niższą od minimalnej ceny procentowej.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#MarekPietrzak">Wnosimy o to, aby każdy producent miał określoną marżę hurtową i osobną marżę detaliczną, których wysokość będzie podlegała kontroli ministra finansów. Marże muszą być ściśle rozgraniczone. Wiemy, że jeśli chodzi o PKN Orlen S.A., paliwo jest dystrybuowane bezpośrednio na stacje i tam jest ustalana cena.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#MarekPietrzak">Nie dzieje się dobrze na naszym rynku prasowym. Dziennikarze informują, że mamy marżę w wysokości 60–70 gr. Wystarczy jednak wejść na stronę internetową PKN Orlen S.A. i przekonać się, jakie są ceny hurtowe paliwa, a jakie na stacjach operatorów niezależnych. Z tego wynika, że sprzedajemy na granicy opłacalności.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#MarekPietrzak">Jeśli doliczy się do tego minimalną marżę i konieczność ponoszenia opłat za koncesję, zbiorniki, widać wyraźne, że jesteśmy „pod kreską”.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#MarekPietrzak">Borykamy się również z problemem przemytu paliwa przez wschodnią granicę. Nowo wprowadzone prawo nie jest przestrzegane. Mam na myśli przepis mówiący o zbiornikach do 5 tys. litrów. Na wielu stacjach gazowych sprzedaje się olej napędowy w takich zbiornikach bez żadnych konsekwencji. Cena detaliczna na stacjach gazowych jest obniżana, co destabilizuje regionalny rynek.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#MarekPietrzak">Bardzo istotnym problem, pociągającym za sobą istotny uszczerbek dla Skarbu Państwa, jest przemyt paliwa na tzw. ścianie wschodniej. Wnosimy zatem o wyposażenie służb mundurowych, w tym straży miejskiej, policji, służby celnej w uprawnienia do karania nielegalnej sprzedaży paliwa na okolicznych bazarach i giełdach samochodowych.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#MarekPietrzak">Wnosimy o wprowadzenie ścisłego rejestrowania ilości paliwa wwożonego dziennie przez daną osobę. Obserwujemy bowiem zjawisko tzw. mrówczego handlu. Dane osoby przekraczają granicę kilkakrotnie. Potem paliwo sprzedawane jest na bazarach. Stacje znajdujące się przy granicy z Ukrainą i Białorusią ponoszą straty na skutek tego procederu.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#MarekPietrzak">Otrzymujemy pisma z urzędów celnych, na podstawie których stwierdzamy, że urzędnicy celni nie są wyposażeni w takie środki prawne, aby mogli karać bezpośrednio przy stwierdzeniu przemytu. Nie mogą nawet nałożyć mandatu, ponieważ nie ma stosownego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#MarekPietrzak">Proponujemy zatem, aby wyposażyć wszystkie służby mundurowe w odpowiednie instrumenty działania, aby mechanizmy kontroli były skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#MarekPietrzak">Dysponujemy pismem skierowanym przez izbę celną w Przemyślu do ministra finansów, w którym zwraca się uwagę na te ułomności prawa polskiego. Wynika z niego, że pracownicy celni są bezsilni, gdy stwierdzą przemyt paliwa.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#MarekPietrzak">Z tego pisma wynika, że około 12 cystern przemycanych jest w ciągu dnia na Podkarpaciu. Cysterna ma średnio pojemność 25 tys. litrów. Daje to około 300 tys. litrów przemycanego paliwa na dobę. Skarb Państwa ponosi z tego tytułu ogromne straty. Proceder odbywa się na ogromną skalę.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#MarekPietrzak">Liczymy na zrozumienie naszych problemów. Próbujemy organizować się na różne sposoby, nie jesteśmy bierni.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#MarekPietrzak">Słyszymy argument, że rozwiązaniem jest budowanie sieci. Stworzyłem sieć „Delfin”, ale w ramach sieci współpracujemy także z koncernami, bo musimy skądś brać paliwo. Żeby otrzymać paliwo, musimy przedstawić cały system gwarancji, że zapłacimy za nie. Tymczasem koncern Shell nie musi tego robić.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#MarekPietrzak">Wszystkie gwarancje dość drogo kosztują. Nawet jeśli uda nam się wynegocjować pewne upusty w hurtowni, cena paliwa w sprzedaży detalicznej nie jest konkurencyjna wobec cen koncernów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KrystynaTrzcińska">Jestem współwłaścicielką małej stacji na Śląsku. Od stycznia na terenie Śląska trwa dramatyczna sytuacja małych i średnich prywatnych stacji paliw. Nie wiem dlaczego, na stacjach paliw ceny były niższe od cen hurtowych, zamieszczonych na stronie internetowej PKN Orlen S.A., które musieliśmy uiszczać przy zakupie paliwa.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KrystynaTrzcińska">Podane ceny, to ceny netto w temperaturze 15 stopni C. Temperatura rzeczywistego nalewu w styczniu, lutym i marcu br., kiedy były silne mrozy, była znacznie niższa. Przelicznik wydawania w temperaturze rzeczywistej tego paliwa powodował, że było ono droższe o około 5–6 groszy, a nawet kilkanaście groszy na litrze.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#KrystynaTrzcińska">Jeśli właściciel prywatnej stacji paliw podpisał z koncernem umowę na wyłączność zakupu paliw, otrzymywał upusty. Prywatni właścicieli stacji otrzymywali upusty rzędu 3–4 groszy na litrze. Upust nie stanowił rekompensaty strat wynikających z różnicy temperatur. Do tego dochodziły koszty transportu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KrystynaTrzcińska">Na początku marca, kiedy sytuacja stała się dramatyczna, firmy prywatne ponosiły ogromne straty. Zaczęto się zastanawiać, co dalej robić. Właściciele stacji paliw zaczęli zwalniać pracowników i sami stawali przy dystrybutorach, żeby obsługiwać klientów.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#KrystynaTrzcińska">Wtedy zjednoczyliśmy się i zaczęliśmy walczyć o swoje racje. Uważam, że w gospodarce rynkowej powinno być miejsce dla każdego podmiotu, zarówno dla tych dużych firm, jak i dla małych. Czy my jesteśmy skansenem na rynku paliw? W prowadzenie firm zainwestowaliśmy pieniądze rodzinne, a dziś co z tego mamy?</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#KrystynaTrzcińska">Na naszych stacjach pracują często osoby, które ukończyły 50 lat i które nie mają szansy na znalezienie innej pracy. U nas czują się pewnie. W małych firmach traktuje się pracowników niemal jak członków rodziny.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#KrystynaTrzcińska">Wystosowałam pismo do delegatury katowickiej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w imieniu firmy Centurion S.C. z Raciborza. Do tego pisma dołączyłam wykaz cen hurtowych oraz paragony zebrane ze stacji paliw działających na moim rynku, a należących do koncernów. Dotyczyło to obszaru Raciborza, Rybnika i okolic.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#KrystynaTrzcińska">Pozwolę sobie państwu zacytować niektóre dane. W dniu 7 marca 2006 r. cena netto oleju hurtowego w temperaturze 15 stopni wynosiła 2,87 zł za litr. Jeśli do tego dodamy 22% podatku VAT, daje nam to kwotę zakupu w wysokości 3,5 zł. W tym samym czasie na stacji Shell w Rybniku cena oleju wynosiła 3,47 zł, na stacji PKN Orlen S.A. cena oleju wyniosła 3,49 zł, na stacji BP – 3, 49 zł.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#KrystynaTrzcińska">Nawet jeśli uzyskamy 5 gr. rabatu na litrze, to pokryje nam to zaledwie koszty transportu i stratę wynikającą z różnicy temperatur paliwa kupowanego w hurtowni i sprzedawanego na stacji.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#KrystynaTrzcińska">Czy to nie są ceny dumpingowe? Dodam, że nie dotyczą one tylko Rybnika, ale całego województwa śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#KrystynaTrzcińska">Proszę wziąć pod uwagę, że właściciele małych stacji muszą opłacić pracowników, opłacić podatki oraz składki ZUS. Dotychczasowa debata publiczna w tej sprawie wskazywała na to, że wszystko jest w porządku, tylko prywatnym właścicielom coś się nie podoba. Jesteśmy tu po to, żeby wskazać, iż jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#KrystynaTrzcińska">Mam nadzieję, że po dzisiejszym posiedzeniu Komisji będzie większe zrozumienie naszych problemów.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#KrystynaTrzcińska">Jeśli chodzi o rynek przemytu, prosiłabym pana przewodniczącego, żeby zechciał udzielić głosu przedstawicielowi z Podkarpacia, który szczegółowo opowie państwu o tym procederze. Skarb Państwa traci olbrzymie pieniądze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JacekPiechota">Konieczne jest pewne ukierunkowanie dyskusji. Kwestie szczegółowe muszą być podjęte w formie bezpośrednich interwencji. Mam prośbę do przedstawiciela Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, aby urząd zbadał sprawy, o których mówiła przedstawicielka prywatnych właścicieli i poinformował Komisje o swoim stanowisku w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JacekPiechota">Kwestie szczegółowe dotyczące ochrony rynku polskiego, przemytu, urzędów celnych powinny być podjęte przez właściwą komisję, z udziałem przedstawicieli ministra finansów, któremu podlegają te służby.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JacekPiechota">Dziś mam prośbę jedynie o zasygnalizowanie pewnych problemów. Szczegółowymi informacjami możemy się bardzo długo zajmować, ale trudno będzie na ich podstawie wyciągnąć pewne wnioski ogólne, a na tym nam zależy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JacekPiechota">Kto z przedstawicieli prywatnych właścicieli chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MirosławPeć">W imieniu koleżanek i kolegów dziękuję posłom: Waldemarowi Nowakowskiemu, Markowi Matuszewskiemu i Eugeniuszowi Wycisło za inicjatywę zwołania posiedzenia Komisji i możliwość przedstawienia naszych racji.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MirosławPeć">Wiceprezes UOKiK powiedział w swoim wystąpieniu, że paliwo, które znajduje się na rynku, pochodzi z obrotu krajowego. Niestety, to nie jest prawda. W województwach: podkarpackim, lubelskim, białostockim dochodzi do przemytu paliwa zza wschodniej granicy.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#MirosławPeć">Z naszych szacunków wynika, że tylko jednego dnia w województwie podkarpackim przyjeżdża na terytorium naszego kraju 12 cystern. Proszę policzyć, ile traci Skarb Państwa z tytułu niezapłacenia tylko podatku akcyzowego. Z naszych wyliczeń wynika, że Państwo polskie traci dziennie z powodu przemytu paliwa w trzech wschodnich województwach 1 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#MirosławPeć">Kierowaliśmy w tej sprawie liczne pisma do Policji i urzędów celnych. W jednej z odpowiedzi udzielonych przez urząd celny czytamy, że na brak efektywności podejmowanych działań mają wpływ takie okoliczności, jak: „brak uprawnień funkcjonariuszy celnych do wydawania mandatów karnych za wykroczenia, co utrudnia egzekwowanie przestrzegania przez organy celne zakazu handlu paliwem przewiezionym z terenu Ukrainy”.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#MirosławPeć">Dalej czytamy „formalnym rozwiązaniem byłoby dodanie funkcjonariuszy celnych w Kodeksie wykroczeń do katalogu podmiotów mogących wydawać mandaty karne za wykroczenia”.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#MirosławPeć">Wystosowaliśmy również pismo do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które wystąpiło do Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie, przekazując nam informację w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#MirosławPeć">Komendant wojewódzki Policji w Rzeszowie stwierdza m.in. „należy jednak zwrócić uwagę, że w odniesieniu do osób fizycznych i posiadanych przez nie środków transportu brak jest odpowiednich uregulowań prawnych, zarówno w ustawie o ruchu drogowym, jak też w Kodeksie wykroczeń, regulujących przewóz paliwa, w szczególności w pojemnikach, w części bagażowej lub pasażerskiej pojazdu”.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#MirosławPeć">Naprawdę jest to problem, który dotyka zarówno stacje przymarketowe, stacje wielkich koncernów, jak i niezależnych operatorów. Proszę Komisje o pozytywne rozpatrzenie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#MirosławPeć">Przekażę państwu posłom stosowne materiały w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JacekPiechota">Prosiłbym o przekazanie tych materiałów sekretariatom Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Komisji Gospodarki. Zwracam się również do prezesa Marka Pietrzaka z prośbą, abyśmy mogli otrzymać materiały, o których pan mówił, oraz korespondencję stowarzyszenia z poszczególnymi urzędami.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JacekPiechota">Z pewnością kilka kwestii będziemy musieli podjąć na kolejnych posiedzeniach Komisji. W pismach, które panowie cytowali, sygnalizowana jest m.in. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji sprawa braku uregulowań prawnych. Jest to co najmniej bulwersujące. Wolałbym usłyszeć, z jakimi inicjatywami legislacyjnymi wystąpi pan minister, a nie suche stwierdzenia, że brak jest regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JacekPiechota">Proszę, abyście państwo zapoznali nas z tą korespondencją. Razem z przewodniczącym Arturem Zawiszą podzielimy się pracą w tych kwestiach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AlicjaOlechowska">Chciałabym nawiązać do wątku przemytu paliwa. Z materiałów oraz informacji przekazanych przez członków stowarzyszenia wynika, że największą bolączką nie jest konkurencja z dużymi koncernami, lecz przemysł paliwa. Odbywa się to nie tylko na granicy wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#AlicjaOlechowska">Już w poprzedniej kadencji Sejmu na posiedzeniach Komisji Gospodarki często rozmawialiśmy na temat podatku akcyzowego i strat, jakie państwo ponosi z tytułu braku ściągnięcia tego podatku od nielegalnych importerów.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#AlicjaOlechowska">Obecny rząd, który stara się za pomocą prokuratury poprawić sytuację gospodarczą w kraju i walczyć z korupcją oraz różnego rodzaju przestępstwami, chyba w pierwszej kolejności powinien zająć się przemytem paliwowym.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#AlicjaOlechowska">Sprawa była wielokrotnie nagłaśniana w poprzedniej kadencji Sejmu, przy okazji debat dotyczących podatku akcyzowego. Przedstawiciele Izby Paliw Płynnych bardzo często zwracali uwagę na to, że rząd poprzedniej kadencji, nie rozpoczął żadnych działań w tej sprawie. Mogłyby być one bardzo proste, gdyby tylko podjęto decyzję o kontrolowaniu cystern przy wjeździe do kraju. Obecnie kontroluje się cysterny, które już przemieszczają się po naszych drogach.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#AlicjaOlechowska">Potem ci „niby przedsiębiorcy” nie płacą podatku, a paliwo jest sprzedawane w naszych stacjach.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#AlicjaOlechowska">Stąd mój apel do rządu, aby już na granicy, przy wjeździe do kraju był płacony podatek akcyzowy od paliwa. Firma powinna ujawnić wszystkie swoje dane, aby możliwe było sprawdzenie, czy działa legalnie i czy natychmiast odprowadzą podatek akcyzowy.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#AlicjaOlechowska">W przeciwnym wypadku będziemy „ganiać” cysterny niczym wiatr po polu, a proceder nielegalnego rozprowadzania paliwa będzie kontynuowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JacekPiechota">Nie wiem, czy obecny na sali przedstawiciel ministra finansów czuje się na siłach, aby w tej sprawie przedstawić informację. Jeśli nie, to z pewnością będzie to temat, który podejmą nasze Komisje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KrzysztofSzyga">Jestem posłem ze Śląska i znam problem, ponieważ przez 5 lat byłem partnerem franchisingowym jednego z koncernów. Wszystkim państwu reprezentującym środowisko niezależnych operatorów mogę doradzić, aby mocno zastanowili się, nim podejmą tego typu współpracę z koncernami.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#KrzysztofSzyga">Szkoda, że w dniu dzisiejszym nie ma przedstawicieli koncernów zachodnich. Operatorzy niezależni nie są przez koncerny traktowani jak konkurencja. Mała stacja benzynowa, prędzej czy później zostanie przejęta. Taki jest sposób myślenia przedstawicieli wielkich koncernów. Albo mała stacja zostaje odkupiona od właściciela, albo w jej pobliżu buduje się konkurencyjną stację, która stosować będzie ceny dumpingowe, aż po pewnym czasie „wykończy’ małą stację.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#KrzysztofSzyga">Dla koncernów zagrożeniem są stacje przy hipermarketach, ale problem ten jest przez koncerny rozwiązywany. Przy niektórych supermarketach na Śląsku pojawiły się stacje sieci „Jeden, dwa, trzy”, która reklamuje się szyldem „Nasza benzyna jest ze Statoil”. Statoil Polska Sp. z o.o. zaczyna być obecny na terenach działania supermarketów.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#KrzysztofSzyga">Niższe ceny hurtowe uzyskiwane przez koncerny powoduje istnienie programów lojalnościowych. Znaczne upusty są nieosiągalne dla niezależnych operatorów. Programy lojalnościowe to swoista „marchewka dla długim kiju”.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#KrzysztofSzyga">Dumping oraz zmowa są powszechnie stosowane przez koncerny. Koncerny, zwłaszcza w dużych miastach, ustalają między sobą ceny paliw. Nie dotyczy to małych operatorów. Wszystkie koncerny, oprócz sieci Jet, która nie wchodzi w ten układ, ustalają ceny. W sieci Jet obowiązują ceny najniższe w kraju.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#KrzysztofSzyga">Dziwne jest, że na Śląsku ceny paliw są o 30–40 gr. niższe niż w Warszawie. Pani pochodząca ze Śląska ma świadomość, jakie zyski mogłaby osiągnąć, mając stację w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#KrzysztofSzyga">Najprostszym rozwiązaniem, choć prawdopodobnie nieosiągalnym, jest ograniczenie napływu paliwa ze Wschodu. Wystarczy obniżyć podatek akcyzowy, a wpływy do budżetu i tak się zwiększą na skutek zwiększonych obrotów i zwiększenia wpływów z podatku VAT.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#RomanDera">Dziękuję Komisjom za zajęcie się tym problemem. Świadczy to, że Komisje wnikliwie badają wszelkie przejawy życia gospodarczego w Polsce. Dziękuję również przedstawicielom Ministerstwa Gospodarki za przygotowanie bardzo wnikliwego materiału.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#RomanDera">Chciałbym odnieść się do stwierdzenia, że segment stacji paliwowych przy sklepach wielkopowierzchniowych rozwija się najbardziej dynamicznie. Środowisko, które reprezentuję, zawsze twierdzi, że coś, co rozwija się dynamiczniej niż w sposób zrównoważony, wymaga pewnych uregulowań ze strony ustawodawcy lub instytucji państwowych.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#RomanDera">Potwierdzeniem mojego sposobu myślenia jest statystyka przedstawiona na str. 2 materiału – udziały w rynku według sprzedaży oraz wskaźnik efektywności rynkowej MER. Dlaczego w Irlandii i Austrii nie ma stacji benzynowych przy dużych sieciach handlowych?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#RomanDera">Brakuje mi w materiale informacji, że stacje przy wielkich marketach są przeważnie bezobsługowe. Odpada argument stosowany przez sieci marketów, że tworzy się nowe miejsca pracy. Skoro są to stacje bezobsługowe, to niższe koszty pracownicze mogą zdecydowanie wpływać na cenę paliwa.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#RomanDera">Zabrakło również elementu badania jakości paliw na stacjach przymarketowych. Raz w życiu zdecydowałem się z konieczności, bo miałem pusty bak, na zatankowanie paliwa w takiej stacji. Mój samochód, który ma 159 koni mechanicznych, nie osiągał większej szybkości niż 120 km/h. Uważam, że właściwe instytucje powinny zająć się badaniem jakości tego paliwa.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#RomanDera">Uważam, że argument taniego paliwa może być elementem promocji zakupów w supermarkecie. Wiem, że jest niemożliwe, aby ceny paliwa były dumpingowe albo poniżej ceny zakupu. Jeśli prowadzi się sprzedaż w sposób ciągły, istnieje możliwość łatwego udokumentowania dumpingu.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#RomanDera">Roztropny ustawodawca powinien, w tak dynamicznie rozwijającym się segmencie rynku przewidzieć pewne zagrożenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WojciechHeydel">Zostałem osobiście i służbowo wywołany do zabrania głosu. Do wątku osobistego ustosunkuję się na koniec mojej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WojciechHeydel">Jeśli chodzi o pozycję PKN Orlen S.A., chciałbym podać kilka faktów, które ułatwią zrozumienie naszych decyzji. Takiej dyskusji, jak dzisiejsza, nie mielibyśmy w czwartym kwartale ubiegłego roku. Marże hurtowe i detaliczne były bardzo wysokie. Ceny światowe paliw i ropy w pierwszym kwartale bieżącego roku osiągnęły wartości zbliżone do kryzysowych cen z okresu huraganu „Catherina”.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WojciechHeydel">W związku z tym koncern musi prowadzić politykę, która odzwierciedla światowy trend, a nie tylko lokalne problemy. Koncern nie ma dominującej pozycji na rynku detalicznym, w związku z tym wpływ na ceny detaliczne ma znikomy. Ceny detaliczne ustalane są rynek po rynku, mikrorynek po mikrorynku.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WojciechHeydel">Na ich ustabilizowanie, bądź ich poziom wpływają nie tylko PKN Orlen S.A. i koncerny, ale również państwo tutaj siedzący. Państwo też macie prawo podnosić ceny. Nie jest tak, że ukształtowała się zasada, iż paliwo w stacjach PKN Orlen S.A. będzie najdroższe i koncern będzie systematycznie tracił rynek. To było i jest mankamentem koncernu.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#WojciechHeydel">W ostatnich 4–5 latach nasz udział w rynku zmalał z 40% do 27%. Zadaniem zarządu PKN Orlen S.A. jest odwrócenie tego negatywnego trendu. Chciałbym również przypomnieć panom posłom, że Skarb Państwa ma dominujący udział w PKN Orlen S.A. i – jak powiedział premier Kazimierz Marcinkiewicz na spotkaniu z nami – nie zamierza nie korzystać z tego przywileju.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#WojciechHeydel">Trzeba zdawać sobie sprawę, że musimy odwrócić negatywną, z naszego punktu widzenia, tendencję na rynku detalicznym. Zarząd przedstawił strategię rozwoju sprzedaży detalicznej, ogłosił, że zamierza zainwestować 2,2 mld zł w sieć detaliczną w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#WojciechHeydel">To są ogromne pieniądze, które muszą wrócić do akcjonariuszy. Musimy odzyskać rynek. Nie może być tak, że PKN Orlen S.A. będzie ze spokojem tracił rynek i będzie poddawał się tym trendom.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#WojciechHeydel">Kilka słów komentarza w odniesieniu do cen hurtowych. Ceny hurtowe ustalane są na poziomie notowań światowych. Sztuczne ich obniżenie spowoduje, że paliwo wypłynie z Polski.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#WojciechHeydel">Po raz pierwszy słyszę zarzut, że ceny detaliczne paliw są za niskie. Dotychczas spotykaliśmy się z krytyką, że ceny są za wysokie. Jednym z rozwiązań, które mogłyby pomóc i PKN Orlen S.A. i niezależnym operatorom, jest wprowadzenie regionalnych cen hurtowych, na które obecnie nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#WojciechHeydel">Trzeba zdawać sobie sprawę, że musimy uśrednić cenę hurtową na całą Polskę. Taka sama cena obowiązuje na „nalewaku” w Płocku, jak i w Przemyślu, a paliwo trzeba przewieźć. Na razie nie ma zgody na stworzenie regionalnych cen hurtowych, które mogłyby być podwyższane i obniżane, również w zależności od rynku detalicznego.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#WojciechHeydel">Dlatego obecnie występują dysproporcje na rynku detalicznym. Pracujemy nad rozwiązaniem tego problemu. Prowadzone są konsultacje, ale nie ma oficjalnej zgody na wprowadzenie regionalnych cen hurtowych.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#WojciechHeydel">Co do zysku PKN Orlen S.A., który niemal gorszył przedmówców, chciałbym powiedzieć, że gdyby zysk pozostał na poziomie 200 mln zł, jak przed 5 laty, to bylibyśmy już obiektem wrogiego przejęcia przez firmy wschodnie. Myślę, że dobrze, iż PKN Orlen S.A. zarabia i dobrze, że może podejmować ekspansję na inne kraje.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#WojciechHeydel">Dwukrotnie poruszony był w dyskusji wątek osobisty. Otóż mój brat był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa. Jego nominację podpisał Prezes Rady Ministrów Kazimierz Marcinkiewicz. Kwestia była komentowana przez rzecznika rządu oraz rzecznika PKN Orlen S.A. Stwierdzono w sposób jednoznaczny, że nie ma żadnego konfliktu interesów pomiędzy tym, co robił mój brat w MSP, i pełnioną przeze mnie funkcją.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#WojciechHeydel">Mój brat złożył na początku maja rezygnację z pełnionej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#WojciechHeydel">Dziwię się, że takie wątki są przedmiotem dywagacji na tej sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JacekPiechota">Panie prezesie, domyślam się uzasadnienia, ale mam prośbę o przedstawienie uzasadnienia braku zgody na regionalne ceny hurtowe. Ważne jest, abyśmy w tej kwestii mieli jasność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WojciechHeydel">Sprawa jest przedmiotem analiz prawnych i dyskusji, czy po wprowadzeniu takiego rozwiązania PKN Orlen S.A. uzyska monopolistyczną przewagę na rynkach regionalnych. Myślę, że potrzeba 3–4 miesięcy, żeby tę sprawę rozwikłać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AndrzejMiodek">Jeśli chodzi o straty budżetowe, to dumping również je powoduje. Szacowaliśmy, że to, co się dzieje w ostatnim czasie na rynku paliw, skutkuje przynajmniej 500 mln strat w skali roku.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AndrzejMiodek">Jeżeli do dumpingu doprowadza hipermarket, to państwo finansuje kampanię reklamową hipermarketu z pieniędzy tych, którzy zostali zaatakowani przez hipermarket. Rzeczywiście łatwo udowodnić stosowanie praktyk dumpingowych ze względu na ciągłość sprzedaży. My kiedyś udowodniliśmy takie działania i otrzymaliśmy gorące przeprosiny, nigdy nie doszło do procesu.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AndrzejMiodek">Myślę, że stacje przymarketowe pilnują się w tym względzie. Jednak zerowa marża, która skutkuje olbrzymim napływem klientów, powoduje, że stacja musi generować straty. To powoduje, że należny podatek VAT jest mniejszy od naliczonego, co prowadzi do zwrotów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#AndrzejMiodek">To nie jest normalna sytuacja i budzi nasz głęboki sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JacekWróblewski">Dziękuję za możliwość uczestniczenia w posiedzeniu Komisji. Podczas wystąpień moich przedmówców poruszono wiele wątków. Trudno mi odnieść się do wszystkich po kolei. Chciałbym natomiast nawiązać do kilku kwestii.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JacekWróblewski">Krajowy rynek paliw funkcjonuje w powiązaniu z europejskim rynkiem paliw. Ceny paliw w obrocie hurtowym nie mogą być analizowane w oderwaniu od tego, co się dzieje na rynkach otaczających.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JacekWróblewski">Dane dotyczące cen detalicznych, o których informowali moi przedmówcy, odnoszą się tylko do kilku rejonów kraju. Są to rejony o dużej konkurencji. Dlaczego na Śląsku ceny są najniższe? Ponieważ tam jest bardzo silna konkurencja firm paliwowych. Na tamtejszy rynek trafia paliwo z południa, zachodu i od producentów krajowych.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#JacekWróblewski">Ponad 20% paliwa na naszym rynku to paliwo z dostaw wspólnotowych lub z importu z kierunku wschodniego.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JacekWróblewski">Obecnie PKN Orlen S.A. stosuje stały układ cen hurtowych dla całego kraju. Jest to sytuacja bardzo niewygodna dla koncernu, która pogarsza pozycję, nie tylko sprzedawców detalicznych, ale również koncernu na konkurencyjnych rynkach, na których ceny paliw z dostaw zewnętrznych są niższe.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#JacekWróblewski">Chciałbym zwrócić uwagę, że koncerny stowarzyszone w organizacji bardzo ostro konkurują ze sobą o rynek paliw. Dla wszystkich uczestników rynku paliwowego jest to ogromne wyzwanie. Każdy chce zdobyć jak najlepszą pozycję, jak największy obrót i jak największe zyski.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#JacekWróblewski">Problem konkurencji ze strony hipermarketów dotyczy wszystkich uczestników rynku. Ważne jest, żeby konkurencja odbywała się zgodnie z pewnymi regułami. Niskie ceny w sieciach przymarketowych dotykają każdego operatora, również koncerny. Istotne jest, czy koncerny, ze względu na swoją skalę operacyjną, nie mogą oferować paliwa trochę tańszego.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#JacekWróblewski">Z danych, jakimi dysponuję w skali kraju, wynika, że najwyższe ceny paliw obowiązują w sieciach koncernów zachodnich, następnie w sieci PKN Orlen S.A., w Grupie Lotos S.A. Najniższe ceny są na stacjach operatorów niezależnych.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#JacekWróblewski">Chciałbym apelować o to, żebyśmy, myśląc o rynku paliw, wiedzieli, że ten rynek nie do końca jest uregulowany i nie wszystko o nim wiemy. Urząd Regulacji Energetyki jest organem koncesyjnym dla wszystkich, którzy funkcjonują na tym rynku. Kwestia jego kompetencji i aktywności w zakresie rynku oraz stwierdzonych nieprawidłowości nie do końca jest egzekwowana.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#JacekWróblewski">Na rynku są przedsiębiorcy, którzy nie do końca funkcjonują zgodnie z prawem. Oni stanowią największą konkurencję dla wszystkich, którzy uczciwie prowadzą biznes. Sprzedaż paliwa, bez opłaconego podatku akcyzowego, czy też pochodzącego z przemytu, dotyka zarówno drobnych operatorów, jak i koncerny.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#JacekWróblewski">Koncerny paliwowe odprowadzają wszystkie należne podatki, natomiast nie są w stanie konkurować ze sprzedawcami paliwa, którzy nie płacą podatków. Jest to bolączka całego rynku. Nasza organizacja cały czas sygnalizuje ten problem, ale szara strefa nadal funkcjonuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#EugeniuszWycisło">Krótko odniosę się do wątku osobistego. Panie prezesie, wiem, że pański brat złożył rezygnację z zajmowanej funkcji, ale do dnia dzisiejszego nie została ona przyjęta przez premiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JacekPiechota">Proponowałbym nie kontynuować tego wątku. Akurat w tym względzie jestem liberalny. Jeśli chodzi o to, co bracia mogą robić, życie polityczne wskazuje, że mogą zajmować różne stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AndrzejLiss">Problemy polskich podmiotów gospodarczych, którymi zajmujemy się w Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, odnoszą się do różnych branż w Polsce. Państwa problemy są z zakresu rynku paliwowego.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AndrzejLiss">Mam pytanie do pana ministra, czy istnieje w resorcie polityka rynku paliwowego, mająca na celu zapewnienie prawdziwej, uczciwej konkurencji? Czy opracowuje się koncepcje zrównoważonego rynku paliw w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AndrzejLiss">Zwracam się również do członków obu Komisji, aby skierować dezyderat do ministra gospodarki w kwestii innej pozycji polskich podmiotów gospodarczych na rynku polskim. Promuje się przede wszystkim duże sieci, koncerny, natomiast zaniedbuje się małe polskie podmioty gospodarcze, które są pozostawione same sobie.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#AndrzejLiss">Te podmioty obecnie nie są w stanie same się bronić. Czy można wypracować koncepcję, która stworzy zrównoważony rynek dla małych i średnich przedsiębiorstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KrystynaTrzcińska">Został wywołany temat nieuczciwych operatorów stacji paliw, to znaczy sprzedających złej jakości paliwo. My bardzo zwracamy uwagę na jakość paliwa. Staramy się, żeby nie dochodziło do nieprawidłowości. Dziś jesteśmy bezbronni. Coraz więcej z nas pada ofiarą kontroli. Zdarza się, że po dostawie paliwa z koncernu na stację natychmiast pojawia się komisja PIH w celu badania jakości paliwa. Okazuje się np., że została przekroczona prężność paliw. To właściciele stacji odpowiadają przed sądem za te nieprawidłowości, starając się udowodnić, że są niewinni.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#KrystynaTrzcińska">Czy tak powinno być? Na spotkaniach odbywających się w ramach stowarzyszenia ludzie opowiadają, jakie przykrości ich spotkały.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#KrystynaTrzcińska">Prokurator nie jest zainteresowany, skąd pochodzi towar, tylko formułuje zarzut, że właściciel stacji, jako ostatnie ogniwo, wprowadził do obrotu handlowego złej jakości paliwo.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#KrystynaTrzcińska">Zdarzały się sytuacje, kiedy był atest z rafinerii i jedna pozycja nie była wypełniona. Na dole znajdowała się informacja, że ta pozycja, która nie jest ujęta liczbowo, również odpowiada polskiej normie. Paliwo pobrane do badania wykazało, że właśnie ta pozycja nie spełniała norm. Człowiek stracił kilkadziesiąt tysięcy zł, starając się udowodnić przed sądem, że to nie on jest winien.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#KrystynaTrzcińska">Pojawia się pytanie, jakie mamy mechanizmy obrony przed takimi zdarzeniami? Jeśli prężność paliw jest przekroczona, oskarża się nas, że wprowadzamy złej jakości paliwo i jesteśmy na czarnej liście. Nie mamy laboratoriów, żeby sprawdzać jakość paliwa. Nie będziemy trzymać cysterny 2 dni, żeby sprawdzić, czy paliwo dostarczane do nas spełnia wszystkie wymogi. Bardzo pilnujemy tych spraw. Każdy z nas stara się przestrzegać przepisy, żeby nie być oskarżonym o fałszowanie paliwa. Co ciekawe, koncerny nie chcą plombować cystern po załadunku. Czy państwo wyobrażają sobie, że odmawia się plombowania cysterny. Cysterna przyjeżdża na stację nieplombowana.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#KrystynaTrzcińska">W nawiązaniu do wypowiedzi wiceprezesa PKN Orlen S.A. chciałam przytoczyć fragment informacji przygotowanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. „Warto również wspomnieć, iż w przeciągu ostatnich kilku lat koncerny paliwowe w Polsce w sposób znaczący zmieniły politykę handlową poprzez przekształcenie rafinerii z firm przerobowych na przerobowo-rynkowe, w wyniku czego sprzedają one coraz więcej paliw bezpośrednio do swoich stacji benzynowych”.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#KrystynaTrzcińska">Proszę nam powiedzieć, jak to się odbywa. Czy każda stacja jest rozliczana pod względem rentowności?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WojciechHeydel">Nasze stacje rozliczane są w taki sam sposób, jak stacje niezależnych operatorów. Stacje nierentowne są zamykane. W pierwszym kwartale br. zwolniliśmy 600 osób z działu detalicznego, ponieważ sytuacja jest trudna również dla nas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MarekMatuszewski">Popieram wniosek posła Andrzeja Lissa, aby rząd podjął działania, które stworzą możliwości równej konkurencji dla wszystkich podmiotów działających na rynku polskim.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MarekMatuszewski">Na czym polega problem? Otóż PKN Orlen S.A. i Grupa Lotos S.A. dają wielogroszowe upusty tanim sieciom, takim jak Jet. To spowodowało, że oba koncerny zaczęły tracić rynek. Jeśli koncerny przyznają tanim sieciom np. 16 gr. upustu, a na swoich stacjach utrzymują wysokie ceny, to nie powinno dziwić, że tracą klientów.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MarekMatuszewski">Pozwolą państwo, że zacytuję fragment informacji UOKiK. „Należy podkreślić, iż stosowanie upustów przez podmioty posiadające pozycję dominującą nie jest generalnie zakazane przez prawo antymonopolowe o ile upusty te są udzielane w sposób transparentny...”.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MarekMatuszewski">Może nie należy stosować tak gigantycznych upustów. Wtedy polskie koncerny naftowe nie będą tracić rynku. Opowiadam się za tym, żeby koncerny PKN Orlen S.A. i Grupa Lotos S.A. rozwijały się, ponieważ są to polskie firmy, ale popieram również rozwój małych firm.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MarekMatuszewski">Może polskie koncerny zdecydowałyby się na stosowanie upustów wobec małych firm, gdyby te płaciły gotówką? Wówczas nie będzie problemu. Stwórzmy równą konkurencję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JacekPiechota">Sądzę, że gdyby sprawa była tak prosta, to już dawno takie rozwiązania byłyby wprowadzone. Rozumiem, że osoby odpowiedzialne za politykę hurtową i cenową w PKN Orlen S.A. musiałyby wypowiedzieć się w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WojciechHeydel">Powtarzam z całą odpowiedzialnością – nie ma kilkunastogroszowych różnic. Proszę to przyjąć do wiadomości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JacekPiechota">Jeśli są w tej sprawie inne zdania, to proszę PKN Orlen S.A., o przedstawienie informacji, jak prowadzona jest ta polityka. Niezależni operatorzy mogą przedłożyć swoje dane. Porównamy te dwa źródła.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#JacekPiechota">Zmierzamy do końca dzisiejszego spotkania, dzisiejszej dyskusji, ale w żaden sposób nie do końca debaty w sprawach, które zostały poruszone. Po wystąpieniu pana ministra spróbuję określić kierunki naszych dalszych prac. Pewne kwestie powinny być podjęte przez obie Komisje.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#JacekPiechota">Oddaję głos panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejKaczmarek">Uważam, że dyskusja w znacznym stopniu odbiegała od tematu posiedzenia. Szkoda, że temat nie został sformułowany w inny sposób. Nie było z nami np. przedstawiciela Ministerstwa Finansów. Z dyskusji wynika, że jeśli chodzi o problemy, z którymi borykają się operatorzy małych stacji, to stacje przymarketowe nie stanowią największego zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AndrzejKaczmarek">Są to problemy wynikające z przemytu oraz polityk prowadzonych przez duże firmy. Temat jest zatem znacznie szerszy.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AndrzejKaczmarek">Chciałbym podziękować za pytanie dotyczące działań Ministerstwa Gospodarki związanych z szeroko pojętym rynkiem paliw. Po pierwsze, jest przygotowywana strategia rynku paliw w Polsce. Przy Ministerstwie Gospodarki działa sekretarz stanu, pełnomocnik rządu ds. dywersyfikacji zaopatrzenia w nośniki energii. Jego zadaniem jest wypracowanie tego typu strategii.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AndrzejKaczmarek">Po drugie, jest przygotowywany pakiet ustaw energetycznych i paliwowych. Na etapie konsultacji międzyresortowych jest projekt nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw, która przynajmniej w kilku punktach realizuje państwa postulaty.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AndrzejKaczmarek">Projekt odnosi się w dużej mierze do tego, w jaki sposób przeprowadzana będzie kontrola jakości paliw. Jednym z pomysłów jest wprowadzenie zasady, że w przypadku wykrycia złej jakości paliwa na stacji benzynowej będzie w konsekwencji kontrolowany hurtownik.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#AndrzejKaczmarek">Rozważaliśmy kwestię trzeciej próbki, ale technicznie nie da się tego wykonać, bo nie wiadomo, gdzie ta próbka miałaby być przechowywana. Trudno jest wprowadzić system, który by gwarantował, że będzie to skuteczny nowy instrument.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#AndrzejKaczmarek">Jest nowa ustawa o biopaliwach, w której wprowadzamy procentowy udział biopaliw. Kiedy powstanie flota jeżdżąca na innych paliwach, to również będzie okazja do tego, żeby częściej, w sposób bardziej konsekwentny kontrolować obrót paliwami. To również tworzy nowy rynek dla niezależnych operatorów.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#AndrzejKaczmarek">Prezes Roman Dera zwrócił uwagę na statystyki, argumentując, że są kraje, w których nie ma stacji paliw przy supermarketach. Otóż zwracam uwagę, że to nie wynika z faktu, iż w tych krajach są regulacje prawne uniemożliwiające powstawanie tego typu stacji, tylko jest to kwestia polityk lokalnych sieci marketowych, które nie decydują się na tego typu kanał dystrybucji.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#AndrzejKaczmarek">Poseł Krzysztof Szyga mówił o programach lojalnościowych i stwierdził, że są to projekty nieosiągalne dla małych operatorów. Nie zgadzam się z tą opinią. Sądzę, że program lojalnościowy może być wspólnym elementem łączącym sieć.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#AndrzejKaczmarek">Wraz z nową perspektywą finansową wprowadzamy programy wspierające współpracę grup przedsiębiorców. Wydaje mi się, że grupy stacji mogłyby otrzymać o wsparcie na wspólne projekty dotyczące działań np. marketingowych.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#AndrzejKaczmarek">Problemem stacji jest niekorzystny wizerunek stworzony przez prasę. Funkcjonuje pewien stereotyp i powstaje pytanie, jak go zwalczyć. Wiadomo, że duże stacje nie są zainteresowane walką z tym stereotypem.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#AndrzejKaczmarek">Niestety propozycje pana Marka Pietrzaka, dotyczące ustalania minimalnych cen, to regulacje, których dziś się nie stosuje. Obecnie nie reguluje się rynku w taki sposób. Rząd nie wpływa na ceny.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#AndrzejKaczmarek">Dzisiejsza dyskusja na temat sklepów wielkopowierzchniowych dotyczy tej samej kwestii – w jaki sposób zapewnić równe warunki konkurencji dla wszystkich? Czy skuteczność prawna regulacji chroniących rynek, czyli ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jest dostateczna? Jeśli nie, z czego to wynika? Czy nie umiemy stosować prawa, czy jest ono niedoskonałe?</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#AndrzejKaczmarek">Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawia raporty z postępowań, które prowadzi. Prowadzone postępowania nie do końca potwierdzają tezy wynikające z dzisiejszej dyskusji. Urząd nie prowadzi postępowań, które by wskazywały, że grupy małych przedsiębiorców są narażone na nieuczciwą konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#AndrzejKaczmarek">Należy przeanalizować, z czego to wynika. Czy przedsiębiorcy nie korzystają z tego prawa, czy też mówimy o faktach, które nie do końca są potwierdzone skalą zjawisk?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JacekPiechota">Można by jeszcze długo kontynuować tę dyskusję. Rozumiem, że wystąpienie pana ministra wzbudza chęć uzupełnień, wyjaśnień czy polemiki. Chciałbym, żebyśmy kontynuowali pewne tematy na kolejnych posiedzeniach, z przedstawicielami właściwych instytucji i resortów.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JacekPiechota">Nie ulega wątpliwości, że problem istnieje, ale tkwi przede wszystkim w nieuczciwej konkurencji. Moim zdaniem w dniu dzisiejszym najsłabiej byli reprezentowani konsumenci – Federacja Konsumentów, duzi odbiorcy paliw, ci, którzy są najbardziej zainteresowani jak najtańszym paliwem.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JacekPiechota">Ich nie interesuje, czy to najtańsze paliwo będzie pochodziło ze stacji przy supermarkecie, stacji prywatnej, stacji koncernu polskiego bądź zachodniego. Rolą państwa jest prowadzenie takiej polityki, aby żadna grupa nie zdominowała, nie zmonopolizowała rynku.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JacekPiechota">Przykład francuski jednoznacznie świadczy o tym, że przy braku tego rodzaju polityki ze strony państwa może dojść na rynku – dziś dającym dobry efekt, bo najniższą cenę paliwa – do trwałego zachwiania konkurencji i w efekcie rozpoczęcia procesu dyktowania cen, co uderzy w konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JacekPiechota">Na tym rynku swoje miejsce mają i muszą mieć, zarówno koncerny polskie i zagraniczne, jak i prywatni właściciele stacji oraz stacje przy supermarketach. Nie usiłowałbym zakazami regulować tej kwestii. Konieczna jest analiza zapisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. To zadanie powinna podjąć Komisja Gospodarki, która w zakresie swoich działań ma politykę konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#JacekPiechota">Kwestie dotyczące ochrony rynku wewnętrznego i walki z przemytem należy rozpatrywać z Ministerstwem Finansów oraz Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji na wspólnym posiedzeniu obu Komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#JacekPiechota">W tych kwestiach wszyscy uczestnicy rynku mają ten sam interes. Wszystkim, którzy chcą uczciwie zdobywać rynek, zależy na tym, aby wyeliminować przemyt i nieuczciwą konkurencję, tych którzy psują jakość paliwa. Rozumiem, że trwają prace nad nowelizacją ustawy o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#JacekPiechota">Mamy zadania dla naszych Komisji. Bardzo proszę naszych gości o przedstawienie na piśmie wszystkich uwag i propozycji koniecznych zmian ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#JacekPiechota">Proszę prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, aby poinformował Komisje o zakończeniu postępowania w sprawie polityki cenowej PKN Orlen S.A. Istotne jest, jak realizowana jest polityka cenowa i jak mogłaby być realizowana.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#JacekPiechota">Dla mnie znaczące jest to, co powiedział prezes Wojciech Heydel o spadku udziału koncernu w rynku detalicznym. Oznacza to, że PKN Orlen ma podobny interes w handlu detalicznym, jak niezależni operatorzy, to znaczy wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji. Rozumiem, że gdyby kilkadziesiąt niezależnych stacji upadło, nagłośnienie medialne byłoby nieporównanie większe niż w sytuacji zwalnianych z PKN Orlen S.A. 600 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#JacekPiechota">To jednoznacznie obrazuje wyzwania, które stoją przed firmami, w związku z tym, że mamy konkurencyjny rynek. Wielkie koncerny też muszą dostosowywać się do rynku. Przestrzegałbym przed myśleniem, że wielki koncern ma preferencyjnie traktować swoje stacje. To byłaby prosta droga do odzyskania rynku przez PKN Orlen S.A., tylko członkowie Stowarzyszenia Niezależnych Operatorów Stacji Paliw nie byliby usatysfakcjonowani tego typu rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#JacekPiechota">W tym przypadku bezwzględnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów musi stać na straży właściwego traktowania wszystkich odbiorców i na straży takich rozwiązań, które pozwalają na utrzymanie konkurencji na rynku paliw.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#JacekPiechota">Mamy zadania dla Komisji dotyczące oceny funkcjonowania ustaw o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw. Czekamy na inicjatywę rządu w zakresie nowelizacji drugiej z wymienionych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#JacekPiechota">Komisje powinny również podjąć zagadnienia dotyczące przemytu i ochrony rynku. Materiały, które otrzymaliśmy, będą podstawą do tego, aby wystąpić z prośbą o ustosunkowanie się do nich ministra finansów oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#JacekPiechota">Jeżeli w toku dalszych prac członkowie stowarzyszenia, przedstawiciele prywatnych stacji będą mieli kolejne wnioski i uwagi, to bardzo prosimy o bezpośredni kontakt z Komisjami. Będziemy kontynuować naszą współpracę. Nie kończymy rozpatrywania tych kwestii, bo tematy są cały czas aktualne.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#JacekPiechota">Dziękuję za udział w obradach. Informuję, że wyczerpaliśmy porządek dzienny – zamykam wspólne posiedzenie Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości i Komisji Gospodarki.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>