text_structure.xml 44.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#BogdanBujak">Otwieram posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Dzisiejszy porządek obrad przewiduje rozpatrzenie sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Proszę o zabranie głosu przewodniczącą podkomisji, panią poseł Małgorzatę Winiarczyk-Kossakowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania rozpatrywała ten projekt na sześciu posiedzeniach, od 16 października 2003 r. do 4 marca 2004 r. W toku prac podkomisji zostały zgłoszone poprawki obejmujące przepisy nieuwzględnione w projekcie poselskim. Sam projekt ustawy i poprawki uzyskały poparcie przedstawicieli rządu, którzy uczestniczyli we wszystkich posiedzeniach podkomisji. Przed szczegółowym zreferowaniem projektu, chciałabym przedstawić obecny stan prawny kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce, a potem - szczegółowe zmiany, które proponujemy. Art. 53 ust. 4 Konstytucji RP traktuje o związkach wyznaniowych, które mają uregulowaną sytuację prawną. Obecnie mamy pięć rodzajów takich regulacji, z tym że, w myśl art. 25 ust. 1 Konstytucji RP, związki wyznaniowe są równouprawnione mimo różnic w rodzaju regulacji prawnej. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską, a Kościołem katolickim, w myśl art. 25 ust. 4 Konstytucji RP, określają konkordat z 1993 r. oraz ustawa o stosunku państwa do Kościoła katolickiego z 1989 r. Mamy jeszcze trzy związki wyznaniowe, to znaczy staroobrzędowy, muzułmański i karaimski, które działają na mocy przepisów rangi ustawowej z okresu międzywojennego, z lat 1928–1936, oraz 11 związków wyznaniowych działających na podstawie ustaw uchwalonych w latach 1991–1997. Są to następujące kościoły, nie będę używać ich pełnych nazw, posłużę się tymi obiegowymi: Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Baptystyczny, Kościół Adwentystyczny, Kościół Polsko-Katolicki, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Kościół Katolicki Mariawitów, Kościół Zielonoświątkowy oraz gminy wyznaniowe żydowskie. Odpowiednie ustawy zostały przyjęte przed wejściem w życie Konstytucji RP w 1997 r. Obecnie w myśl art. 25 ust. 5 Konstytucji RP, przyjęcie nowych ustaw - to jest bardzo ważne i o tym po przyjęciu sprawozdania chciałabym powiedzieć dwa słowa - regulujących stosunki między Rzecząpospolitą Polską a związkami wyznaniowymi, jak również zmiany w ustawach wcześniej przyjętych, wymagają uprzedniego zawarcia umów między Radą Ministrów a przedstawicielami tych związków. Dotychczas żadna taka umowa nie została zawarta. Następna regulacja prawna dotyczy 144 związków. Te związki wyznaniowe są wpisane do rejestru prowadzonego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Podstawę prawną tego rejestru stanowi dział III ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Większość tych związków została wpisana do rejestru na podstawie pierwotnego tekstu tej ustawy, który wymagał wniosku o rejestrację złożonego z podpisami zwykłymi 15 pełnoletnich obywateli polskich. Począwszy od wejścia w życie zmiany wspomnianej ustawy dokonanej 26 czerwca 1997 r. wniosek o rejestrację powinien być zgłoszony - i to jest to novum, które zostało wprowadzone w 1997 r. - przez 100 pełnoletnich obywateli polskich. Przechodzę do szczegółowego omówienia sprawozdania. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania przewiduje dwa rodzaje przepisów, a mianowicie uściślenie i aktualizację niektórych przepisów nowelizowanej ustawy oraz przywrócenie dla trzech związków wyznaniowych terminów na złożenie wniosków w sprawach rewindykacji majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Uściślenia i aktualizacja zawarte są w art. 1 projektu ustawy. Są one wynikiem doświadczeń w stosowaniu ustawy i nie dotyczą jej podstawowych założeń. To są pkt 1 i 2 w wariancie I. Wymieniają one w znowelizowanym art. 14 ustawy ministra właściwego do spraw wyznań jako adresata informacji o zmianach organizacyjnych i personalnych w związkach wyznaniowych, podczas gdy w obecnym brzmieniu ustawy o właściwości mówi oddzielny art. 15. Artykuł ten zostaje skreślony, co wymaga także zmiany przewidzianej w pkt. 6 projektu, gdyż obecnie art. 15 jest powołany w art. 34 nowelizowanej ustawy. W wariancie II przewiduje się ponadto, że odpowiednie zawiadomienie należy skierować do wojewody właściwego terenowo. Podkomisja nie osiągnęła w tej kwestii porozumienia. Część jej członków uznała, że minister właściwy do spraw wyznań, którym jest minister spraw wewnętrznych i administracji, powinien we własnym zakresie zawiadamiać właściwego wojewodę o otrzymanym zawiadomieniu. A inna część uznała, zgodnie z projektem poselskim, że wariant II nakłada na władze związku wyznaniowego jedynie prosty obowiązek wysłania wojewodzie kopii pisma, które wcześniej zostało skierowane do ministra spraw wewnętrznych i administracji, co wymaga znacznie mniejszego społecznego nakładu pracy niż np. opracowanie w każdym przypadku zmiany wzoru korespondencji na szczeblu ministerialnym. Skoro podkomisja nie uzgodniła stanowiska, sprawy sporne przedstawiam do rozstrzygnięcia całej Komisji. Zmiana nr 3 dotyczy uprawnień nauczycieli i innych pracowników oraz uczących się w szkołach prowadzonych bezpośrednio przez osoby prawne związków wyznaniowych. Nie dotyczy szkół o charakterze wyznaniowym, lecz prowadzonych przez stowarzyszenia i fundacje niebędące jednostkami organizacyjnymi związków wyznaniowych. Powołany w niej art. 21 nowelizowanej ustawy dotyczy szkół ogólnokształcących, zawodowych i artystycznych, przedszkoli i innych placówek oświatowo-wychowawczych, natomiast powołany w nim art. 22 ust. 3 dotyczy szkół wyższych. W obecnym brzmieniu art. 23 jest bardziej zwięzły i nie określa rodzaju przepisu regulującego te uprawnienia. Zresztą dotychczas nie ukazał się przepis wykonawczy do art. 23. Natomiast minister edukacji narodowej i sportu wydał 19 listopada 2002 r. na podstawie delegacji zawartej w ustawie o stosunku do Kościoła katolickiego rozporządzenie regulujące te uprawnienia w odniesieniu do szkół prowadzonych przez osoby prawne Kościoła katolickiego. Wydanie przepisu wykonawczego do art. 23 ustawy musi obecnie, zgodnie z art. 92 Konstytucji RP, mieć charakter rozporządzenia, zaś delegacja ustawowa musi zawierać wytyczne dotyczące jego treści. Ta dyspozycja jest spełniona w obu wariantach przez sformułowanie „z uwzględnieniem równouprawnienia kościołów lub innych związków wyznaniowych”. Również w tym przypadku podkomisja nie uzgodniła stanowiska, gdyż część jej członków uznała, że w ustawie należy zobowiązać ministra właściwego do spraw wyznania do zasięgnięcia opinii związków wyznaniowych. Natomiast inna część uznała wysłanie projektu do 160 związków wyznaniowych za zbędne, skoro zaledwie kilka z nich prowadzi szkoły, zaś wobec zasady równouprawnienia, odpowiednie rozporządzenie nie będzie mogło różnić się merytorycznie od przepisów rozporządzenia z 19 listopada 2002 r., dotyczącego szkół Kościoła katolickiego. Ze względu na zgłoszenie przepisu dopiero na jej ostatnim posiedzeniu, podkomisja nie mogła wysłuchać stanowiska Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Mam nadzieję, że dzisiaj przedstawiciele tego resortu to stanowisko nam przedstawią. Jako sprawozdawca i sądzę, że również w imieniu posłów SLD, którzy pracowali w tej podkomisji, opowiadam się z wariantem II. Następne są zmiany nr 4 i nr 5, które uściślają dotychczasowe przepisy dodając, zgodnie ze stosowaną praktyką, obowiązek podawania numeru PESEL wnioskodawców i członków władz. Aktualny tekst ustawy przewiduje zarówno samorozwiązanie związku wyznaniowego, jak i możliwość wykreślenia tego związku z rejestru, jeżeli w ciągu 3 lat nie odpowiada on na żądanie organu rejestrowego. Prawdopodobnie obecnie w rejestrze wpisanych jest nadal kilkanaście związków wyznaniowych, które po prostu przestały działać, ale nie zawiadomiły o tym organu rejestrowego, czyli ministra spraw wewnętrznych i administracji. Związki te nie odpowiadają na pisma nie tylko ministra, lecz również Głównego Urzędu Statystycznego z żądaniem nadesłania ankiet statystycznych. Jednak dotychczas organ rejestrowy nie mógł wykonać dyspozycji przepisu ustawowego pozwalającego w takich przypadkach na wykreślenie związku wyznaniowego z rejestru. Przed wykreśleniem jest bowiem niezbędne przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego, czyli ustalenie majątku związku wyznaniowego i rozstrzygnięcie o jego przeznaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Zmiany nr 5 i nr 7 regulują postępowanie likwidacyjne zarówno w przypadku samorozwiązania związku wyznaniowego, jak i odpowiednich czynności organu rejestrowego. Chciałabym jeszcze dodać, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę przeciwko odmowie rejestracji związku wyznaniowego uznał, że wszyscy wnioskodawcy są stronami postępowania rejestracyjnego. W praktyce niemal zawsze podjęcie i doręczenie decyzji o wpisie do rejestru następuje dopiero po pisemnym wskazaniu przez organ rejestrowy braków we wniosku lub sprzeczności niektórych przepisów statutu z prawem Rzeczypospolitej Polskiej oraz dokonaniu odpowiednich zmian we wniosku. Wyrok NSA zmusza do dwukrotnego wysyłania 100 pism listami poleconymi za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, czyli obciążą resort spraw wewnętrznych i administracji w każdym przypadku wydatkiem ponad tysiąca zł. Tymczasem wniosek o wpis do rejestru jest wolny od opłaty skarbowej, chociaż trzeba dodać, że wnioskodawcy opłacają 3 tys. opłat notarialnych za poświadczenie podpisu. Zmiany nr 4 i nr 5 projektu umożliwiają organowi rejestrowemu prowadzenie korespondencji jedynie z komitetem założycielskim. Wybranie komitetu nie jest obligatoryjne, gdyż taki obowiązek ograniczałby wolność wyznania wnioskodawcy. Jednak w praktyce, przed złożeniem pisemnego wniosku o wpis do rejestru, zainteresowani porozumiewają się z MSWiA dla zapoznania się z przepisami, istnieje więc możliwość wyboru takiego komitetu założycielskiego. Zmiana nr 8, zgodnie z obecną ustawą o ustroju sądów, zastępuje dotychczasową właściwość sądu wojewódzkiego właściwością sądu okręgowego. Zmiana nr 9 dostosowuje brzmienie art. 38d ust. 1 ustawy do omówionych już wymagań stawianych w rozporządzeniu przez art. 92 Konstytucji RP. Wspomniana nowelizacja ustawy o gwarancjach sumienia i wyznania oraz innych ustaw, dokonana w 1997 r. na prośbę zainteresowanych związków wyznaniowych ujednoliciła tryb rozpatrywania wniosków o rewindykację upaństwowionych nieruchomości. Wszystkie te wnioski są rozpatrywane przez mieszane, państwowo-kościelne komisje. Wcześniej, nierównoprawnie, wnioski niektórych związków wyznaniowych rozpatrywały takie komisje, natomiast wnioski innych związków rozpatrywał organ administracji państwowej. W 1997 r. ustawa wyznaczyła termin prekluzyjny do składania wniosków do 31 grudnia 1998 r., czyli na składanie wniosków przewidywała półtora roku. Jednak ze względu na to, że ustawa ta była jedną z tzw. ustaw okołokonkordatowych i została zawetowana przez pana prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, ten okres na składanie wniosków rewindykacyjnych uległ skróceniu z półtora roku do siedmiu miesięcy. W tej sytuacji Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny nie zdążył opracować wymagających zebrania odpowiedniej dokumentacji wniosków dotyczących rewindykacji 85 nieruchomości, Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP - wniosków dotyczących dwóch nieruchomości, a Kościół Chrześcijan-Baptystów w RP zgłosił, że nie zdążył opracować i złożyć w terminie niektórych swoich wniosków. W toku prac podkomisji przedstawiciele MSWiA zapewnili, że pozostają w stałym kontakcie z władzami wszystkich związków wyznaniowych, które zgłosiły roszczenia rewindykacyjne, gdyż trwają prace odpowiednich komisji państwowo-kościelnych. Poza tymi trzema wymienionymi kościołami, inne kościoły i związki wyznaniowe nie wystąpiły o wznowienie terminów i z nowymi wnioskami rewindykacyjnymi. Zatem art. 2 projektu ustawy przywraca możliwość złożenia brakujących wniosków. Ograniczenie w stosunku do projektu ustawy uprawnień do złożenia dodatkowych wniosków do trzech związków wyznaniowych, które zostało wprowadzone w sprawozdaniu podkomisji, budzi pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Zasięgaliśmy w tej sprawie opinii ekspertów, które były oczywiście podzielone, ale przeważała opinia, że nie narusza ono równouprawnienia związków wyznaniowych, gdyż uwzględnia wnioski wszystkich zainteresowanych. Równouprawnienie polega zaś na równości możliwości, a nie na zmuszaniu do zbędnego, pozbawionego pożytku działania. Ze względu na to, że nie następuje zmiana przepisów ustaw o stosunku państwa do tych trzech kościołów, wystarczające są wnioski ich kierownictw, bez konieczności zawarcia umowy, o której mówi art. 25 ust 5 Konstytucji RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BogdanBujak">Proponuję, żebyśmy rozpoczęli rozpatrywanie poszczególnych zmian zaproponowanych przez podkomisję, a omówionych przez panią poseł Małgorzatę Winiarczyk-Kossakowską. Czy panie i panowie mają jeszcze pytania dotyczące sprawozdania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WiesławWoda">Tematyka projektu poselskiego jest dość delikatna, chciałem więc zapytać, czy podkomisja zasięgała opinii Kościoła katolickiego lub innych związków wyznaniowych? Czy w pracach podkomisji uczestniczyli eksperci? Pytam, ponieważ podkomisja przedstawiła w swoim sprawozdaniu rozwiązania wariantowe. Rozumiem więc, że nie było zgodności co do niektórych zapisów. Mam również pytanie do pana posła Bogdana Bujaka: czy na dzisiejsze posiedzenie naszej Komisji został zaproszony przedstawiciel Kościoła katolickiego lub innych związków wyznaniowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Dziękuję za to pytanie. Kiedy pan marszałek Sejmu Marek Borowski skierował ten projekt ustawy do naszej Komisji i została powołana podkomisja, powołani zostali również eksperci. Ekspertem naszej podkomisji był pan prof. Michał Pietrzak z Uniwersytetu Warszawskiego, znawca prawa wyznaniowego. Zostali również powołani inni eksperci. Zasięgnęliśmy także opinii Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu oraz wybitnych znawców prawa wyznaniowego z uniwersytetów w Poznaniu i Katowicach. W tej chwili na sali jest obecny ekspert pan prof. Aleksander Merker, były szef Urzędu do spraw Wyznań, który uczestniczył w pracach naszej podkomisji. Opinie ekspertów zostały uwzględnione przy konstruowaniu sprawozdania. Rozesłaliśmy zaproszenia do zainteresowanych kościołów i ich przedstawiciele uczestniczyli w pracach podkomisji. Sądzę więc, że wymóg konsultacji został spełniony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AndrzejGałażewski">Ponieważ otrzymaliśmy tylko opinie Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, ja osobiście zasięgałem opinii jednego z biskupów Kościoła Katolickiego. Czy kościół ten otrzymał propozycję oceny tej ustawy, czy też został pominięty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WiesławWoda">Nie wątpię, że podkomisja w czasie swoich prac zasięgała opinii różnych ekspertów, ale eksperci mają to do siebie, że często ich opinie się różnią. Dlatego wyraźnie pytałem, czy w pracach podkomisji uczestniczyli przedstawiciele i eksperci, w tym również Kościoła katolickiego, i czy na dzisiejsze posiedzenie zostali zaproszeni również przedstawiciele Kościoła katolickiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Przedstawiciele i eksperci Kościoła katolickiego nie uczestniczyli w posiedzeniach podkomisji. Komisja dotycząca rewindykacji nieruchomości Kościoła katolickiego istnieje już od 1989 r. lub 1990 r., nie pamiętam dokładnej daty. Ta Komisja funkcjonuje już tak długo i tak długo zajmuje się rozpatrywaniem spraw majątkowych Kościoła katolickiego, iż uznaliśmy, że nie naruszy to konstytucyjnej zasady równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych. Poza tym te trzy kościoły w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania miały wpisany dwuletni okres na składanie wniosków do komisji, a zawetowanie ustawy przez pana prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego skróciło ten okres do 7 miesięcy. Dlatego ograniczyliśmy się tylko do nich. Poza tym nie bez kozery mówiłam o art. 25 ust. 5 Konstytucji RP, ponieważ tego typu zmiany wymagają zawarcia umowy między danym związkiem wyznaniowym czy też kościołem a rządem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogdanBujak">Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, dwuletni termin składania wniosków rewindykacyjnych został w stosunku do Kościoła katolickiego przedłużony o ponad rok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AndrzejGałażewski">Wszystko byłoby w porządku, gdyby nowelizacja ustawy dotyczyła tylko i wyłącznie zwrotu nieruchomości. Natomiast ona poszła głębiej, między innymi - w kierunku uściślenia różnych spraw związanych z prowadzeniem szkół. I to dotyczy wszystkich kościołów, a nie tylko tych dwóch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#EugeniuszCzykwin">Gwoli wyjaśnienia, ponieważ byłem obecny przy uchwalaniu ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego i pierwszej ustawy o gwarancjach sumienia i wyznania. Oczywiście teoretycznie można by myśleć o zapraszaniu przedstawicieli 144 kościołów i związków wyznaniowych do prac nad nowelizacją ustawy. Chcę przypomnieć, być może to stanowisko uległo zmianie, że w 1989 r., kiedy była uchwalana ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, przedstawiciele Kościoła katolickiego oświadczyli na posiedzeniach komisji sejmowych, że nie będą się odnosić do projektu ustawy i nie będą uczestniczyć w pracach nad nią, ponieważ kwestie stosunku państwa do kościoła regulowała właśnie przyjęta w 1989 r. ustawa. Była jeszcze ustawa o uposażeniu emerytalnym duchownych. To były trzy ustawy, które były uchwalane, a Kościół katolicki był zainteresowany tylko dwiema, a w późniejszym czasie - konkordatem. Nigdy nie słyszałem o zmianie stanowiska wyrażonego wówczas przez przedstawicieli Kościoła katolickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderMerker">Chciałbym przypomnieć, że dział II ust. 1 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w którym znajdują się art. 14 i 15, ulegające zmianie, generalnie dotyczy wszystkich kościołów i związków wyznaniowych, włącznie z Kościołem katolickim. Ale art. 14 zaczyna się do słów: „Jeżeli odrębna ustawa lub ratyfikowana umowa międzynarodowa nie stanowią inaczej”. Czyli oczywiście w wypadku Kościoła katolickiego obowiązuje konkordat i ustawa o stosunku państwa do Kościoła katolickiego z 1989 r. Następnie jest art. 18, który brzmi: „Przepisy rozdz. 2 i działu III regulują stosunek państwa tylko do tych kościołów i innych związków wyznaniowych, których sytuacja prawna i majątkowa nie jest uregulowana oddzielnymi ustawami”. Wszystkie inne przepisy zawarte w art. 1 omawianego projektu mieszczą się w tej formule, to znaczy nie dotyczą ani Kościoła katolickiego, ani trzech kościołów działających jeszcze na podstawie przepisów z 1928 r. i 1936 r., ani jedenastu kościołów i związków wyznaniowych działających na podstawie szczególnych ustaw z lat 1991–1997. Reasumując - żaden z przepisów omawianej nowelizacji nie ma zastosowania do Kościoła katolickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AndrzejGałażewski">Łącznie z art. 21–23? Czy to też jest odrębnie uregulowane w konkordacie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderMerker">Oczywiście, ponieważ w art. 18 jest powiedziane: „Przepisy rozdz. 2 i działu III regulują stosunek państwa tylko do tych kościołów i innych związków wyznaniowych, których sytuacja prawna i majątkowa nie jest uregulowana odrębnymi ustawami”. Wszystkie przepisy, które w art. 1 noszą numerację punktów od trzeciego do końca, mieszczą się w tej formule art. 18, a więc nie mają zastosowania do Kościoła katolickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BogdanBujak">Sądzę, że te wyjaśnienia w pełni rozwiewają wątpliwości pań i panów posłów. Przystępujemy do rozpatrywania projektu przedstawionego przez podkomisję. Czy są uwagi do tytułu ustawy? Nie ma. Stwierdzam, że Komisja przyjęła tytuł ustawy. Przystępujemy do rozpatrywania art. 1. Podkomisja przedstawia dwa warianty zmiany nr 1. Czy ktoś z pań i panów posłów ma związane z nimi uwagi lub pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AndrzejGałażewski">Ponieważ jestem wnioskodawcą jednego z wariantów, a mianowicie wariantu I, w którym jest mowa o tym, że zawiadamiany o różnych zmianach dotyczących de facto zapisu w Rejestrze kościołów i związków wyznaniowych, który prowadzi minister spraw wewnętrznych i administracji, powinien być dysponent tego Rejestru, czyli właśnie minister. Natomiast wariant II wywodzi się jak gdyby z innej filozofii funkcjonowania państwa, gdzie obywatel ma wykonywać pewne czynności urzędnicze, a mianowicie według pewnej hierarchii, którą się ustala, powiadamiać różne urzędy o pewnych czynnościach, które tych urzędów nie dotyczą. Chodzi o to, że np. trzeba dodatkowo zawiadomić wojewodę o czymś, o czym de facto powinien go poinformować minister spraw wewnętrznych i administracji, ponieważ to on prowadzi Rejestr. To jest po prostu inna filozofia podejścia do funkcjonowania państwa. Ja uważam, że obywatel nie powinien być obarczany obowiązkami, które są obowiązkami urzędniczymi, bez względu na to, ile one będą kosztować wysiłku dany urząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#BogdanBujak">Czy rząd chce przedstawić swoje stanowisko? Nie. Jeżeli nie ma potrzeby dodatkowych wyjaśnień, to przystąpimy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za przyjęciem wariantu I zmiany nr 1? Stwierdzam, że, przy 5 głosach za, 12 przeciwnych i 1 wstrzymującym się, wariant I nie uzyskał akceptacji Komisji. Pytanie do Biura Legislacyjnego: czy mamy głosować również nad wariantem II?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ŁukaszFilipiak">Komisja miała wybór pomiędzy wariantem I a wariantem II. Został wybrany wariant II i jego przyjęcie nie wymaga już głosowania, jednakże zwykle jest jeszcze zadawane pytanie, czy są jakieś zastrzeżenia do treści zawartych w wariancie II?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BogdanBujak">Czy są jakieś zastrzeżenia lub sprzeciw wobec wariantu II? Jeśli zastrzeżeń nie będzie, uznam, że Komisja przyjęła wariant II zmiany nr 1. Nie ma zastrzeżeń ani sprzeciwu. Stwierdzam, że, Komisja przyjęła wariant II zmiany nr 1. Zmiana nr 2 uchyla art. 15 nowelizowanej ustawy i jest konsekwencją naszych decyzji co do zmiany nr 1. Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem zmiany nr 2? Stwierdzam, że przy 12 głosach za, 2 przeciwnych i 3 wstrzymujących się, Komisja przyjęła zmianę nr 2. W przypadku zmiany nr 3 podkomisja ponownie proponuje dwa warianty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AndrzejGałażewski">Tutaj również jeden z wariantów jest mojego autorstwa. W dotychczas obowiązującej ustawie art. 23 ma następujące brzmienie: „Zakaz zastosowania do nauczycieli i wychowawców” itd., itd., „uprawnień i świadczeń społecznych oraz nakładania obowiązków przewidzianych dla pracowników i uczniów w szkołach państwowych określa minister właściwy do spraw oświaty i wychowania oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego po porozumieniu z władzami kościołów i innych związków wyznaniowych”. W wariancie II proponuje się, żeby skreślić wyrazy „po porozumieniu z władzami kościołów i innych związków wyznaniowych”. Ja proponuję, żeby zasięgać opinii, która nie jest obowiązująca, to znaczy złagodzić konieczność porozumiewania się z władzami kościołów i innych związków wyznaniowych, jednakże nie tracić elementu dialogu i poznania ich opinii na temat uprawnień nauczycieli. Wiem dlaczego jest taka opcja, żeby całkowicie te wyrazy skreślić. Jeden z panów z MSWiA powiedział, że ten przepis art. 23 dotychczas nie był realizowany. Czyli nigdy się nie porozumiewano z władzami kościołów i innych związków wyznaniowych, natomiast sprawy uregulowano wyłącznie z Kościołem katolickim. Dlatego prosiłbym o powtórzenie na posiedzeniu Komisji, które jest protokołowane, że takich porozumień, pomimo ustawowego obowiązku, nigdy z żadnymi władzami kościołów nie było. A wydaje mi się, że nie jest problemem zasięganie opinii, ponieważ większość tych kościołów, a zwłaszcza związków wyznaniowych, odpowie, że nie jest zainteresowana i to jest w sumie jednorazowa akcja. Natomiast całkowite wykreślenie tych wyrazów powoduje, że państwo coraz bardziej odsuwa się od dialogu z kościołami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Ja tylko dosłownie dwa zdania. Bardzo bym prosiła, żeby w tej sprawie zabrał głos przedstawiciel ministra spraw wewnętrznych i administracji, bo pan poseł Andrzej Gałażewski dosyć niebezpiecznie zaczyna nam coś sugerować i myślę, że pan nas krzywdzi w ten sposób. Jest mi przykro, że pan w ten sposób traktuje posiedzenia naszej podkomisji, że dążymy tylko do konsultacji z jednym kościołem, a nie przestrzegamy zasady równouprawnienia innych kościołów. Przykro mi to słyszeć, ponieważ w latach 1993–1997 byłam sprawozdawcą wszystkich ustaw dotyczących innych kościołów, niestety nie Kościoła katolickiego, ponieważ nie byłam wtedy posłanką. Natomiast byłam sprawozdawcą przy pracach nad 10 ustawami regulującymi stosunki państwa z innymi kościołami mniejszościowymi. I powiem szczerze, że bardzo przykro jest usłyszeć po latach taką konstatację. Ale każdy z nas ma prawo do wyrażania swoich opinii. Bardzo proszę, żeby zabrał głos pan dyrektor Andrzej Czohara z MSWiA, a także przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Ta zmiana zaproponowana przez pana posła Andrzeja Gałażewskiego i ta proponowana przez nas są podyktowane tylko i wyłącznie tym, że należałoby wysyłać tego typu prośby o opinie do ok. 160 związków wyznaniowych, których większość nie prowadzi tego typu działalności. Ale być może ja rzeczywiście nie jestem specjalistką od tych spraw, chociaż bardzo długo dyskutowaliśmy nad tym zagadnieniem w czasie prac podkomisji. Dlatego proszę przedstawicieli rządu o odpowiedź na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AndrzejGałażewski">Sądzę, że zostałem przez panią poseł źle zrozumiany. Ja nie nawołuję do tego, żeby inaczej traktować Kościół katolicki niż inne kościoły i bynajmniej nie przypisuję tego pani poseł Małgorzacie Winiarczyk-Kossakowskiej. Natomiast na posiedzeniu podkomisji przedstawiciel rządu stwierdził, że ten artykuł jest martwy, poza uregulowaniami dotyczącymi Kościoła katolickiego i nigdy nie był realizowany. Dlatego prosiłbym o wyjaśnienie, czy rzeczywiście nie był realizowany, w związku z czym był martwy i z jakiego powodu. I czy zasięganie opinii i wysłanie 100 listów to jest tak wielkie obciążenie dla ministerstwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TadeuszMatusiak">Sądzę, że pytanie jest skierowane przede wszystkim do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu i taką odpowiedź otrzymamy. Nie zajmowałem się do tej pory tą ustawą, ale skonsultowałem się z panem dyrektorem Andrzejem Czoharą, który był na wszystkich posiedzeniach podkomisji i mówi, że takiej wypowiedzi sobie nie przypomina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AndrzejCzohara">Tego chyba nie powiedział przedstawiciel rządu. Ale spróbuję tę sprawę wyjaśnić. Ten przepis art. 23 w dotychczasowym brzmieniu nie jest wykonywany, ponieważ nie może on stanowić źródła prawa. Po prostu nie jest konstytucyjny. Przepis ten nakłada obowiązek na ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych wydania nawet nie wiadomo czego, aktu prawnego bliżej nieokreślonego. Dlatego jest martwy. Z tym że ja tego na posiedzeniu podkomisji nie powiedziałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#GrażynaPłoszajska">Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu opowiada się za wariantem I. W pisemnym uzasadnieniu, które mam przed sobą, jest napisane: „W wariancie I zaproponowano, by szczegółowy zakres stosowania do nauczycieli, wychowawców i uczących się w szkołach, o których mowa w art. 21 oraz art. 22 ust. 3 ustawy, uprawnień i świadczeń społecznych, a także nakładania obowiązków przewidzianych dla pracowników i uczących się w szkołach publicznych i szkołach wyższych, z uwzględnieniem równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych, określali w drodze rozporządzenia ministrowie właściwi do spraw oświaty i wychowania oraz do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciu opinii władz kościelnych. Zaproponowany zapis zapewnia zatem czynny udział władz kościelnych w procesie legislacyjnym tworzenia projektu rozporządzenia, a w szczególności umożliwia szeroką konsultację projektu z tymi kościołami i związkami wyznaniowymi, które zakładają i tworzą szkoły, przedszkola i placówki oświatowo-wychowawcze oraz szkoły wyższe, o których mowa w art. 23 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Z powyższych względów w pełni uzasadniona jest zmiana treści art. 23 ustawy w sposób zaproponowany w wariancie I w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#BogdanBujak">Czy ktoś z pań lub panów posłów chciałby jeszcze zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Źle się stało, bo pan poseł Andrzej Gałażewski zgłosił ten projekt z różnych przyczyn i chciałabym zaznaczyć, że od niego niezależnych, na ostatnim posiedzeniu podkomisji, kiedy sprawozdanie już było w zasadzie gotowe. Dlatego chciałabym usłyszeć więcej szczegółów na temat tego, jak MENiS zamierza te wymogi ustawowe spełnić? Bo nie widzę przeszkód, żebyśmy się opowiedzieli za wariantem I. Skoro MENiS spełni te warunki, to ja mogę tylko powiedzieć, że to jest świetny pomysł. Proszę więc o bardziej szczegółowe wyjaśnienia, jak zamierza to zrobić. A my bardzo chętnie przychylimy się do wariantu I.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#BogdanBujak">Chodzi chyba o to, żeby ten przepis był rzeczywiście realizowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#GrażynaPłoszajska">MENiS ma duże doświadczenie w tworzeniu aktów prawnych po zasięgnięciu opinii władz kościelnych. W stanowisku, które przedstawiłam, było wyraźnie powiedziane, że chodzi o „konsultację projektu z tymi kościołami i związkami wyznaniowymi, które zakładają i tworzą szkoły, przedszkola i placówki oświatowo-wychowawcze oraz szkoły wyższe”, a więc to by dotyczyło tej grupy podmiotów, które realizują konkretne zadania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Mam dodatkowe pytanie: ile jest w tej chwili takich szkół? Bo to nie chodzi o kościoły i związki wyznaniowe, ale o stowarzyszenia. Tutaj mówimy o tych kościołach, które mają regulację ustawową i tych wpisanych do rejestru, a tych ostatnich jest 144. I w myśl równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych według tego wariantu I musicie państwo zasięgać opinii wszystkich, czyli około 160. Jak to teraz wygląda? Które z nich teraz prowadzą tego typu działalność?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AndrzejGałażewski">Są to pokazane jak gdyby dwa światy: świat Ministerstwa Edukacji, w którym jest naturalną sprawą konsultowanie się i świat Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, szczególnie spraw wewnętrznych, dla którego konsultacja jest rzeczą kłopotliwą. To wynika z pewnej tradycji. Szczególnie dotyczy to spraw wewnętrznych. Mnie jest bliższy sposób podejścia MENiS. Natomiast jeżeli jest taka sytuacja, że rozwiązałoby sprawę lekkie zmodyfikowanie tego artykułu, np. żeby dotyczył on tylko tych kościołów i związków wyznaniowych, które składają wnioski, to jestem gotów w formie wniosku mniejszości przedstawić taką modyfikację w czasie drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#GrażynaPłoszajska">Nie jestem w tej chwili w stanie odpowiedzieć konkretnie, posługując się statystyką, ile będzie takich szkół i placówek. Jeżeli taka informacja jest potrzebna, przygotujemy ją na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#BogdanBujak">Czy proponujemy wariant I autorstwa pana posła Andrzeja Gałażewskiego z modyfikacją, jako wniosek mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#StanisławKurpiewski">Słuchałem tego spokojnie, ale jeśli MENiS tak konsekwentnie stara się nas przekonać, że jest przygotowane, że będzie w stanie nie tylko współpracować, ale i na co dzień porozumiewać się i realizować ten przepis w sposób zadawalający, to ja zgłaszam wniosek, żebyśmy wyszli naprzeciw MENiS i zaakceptowali wariant I. Tylko przyklasnąć. Jeśli tam jest wszystko przygotowane do prowadzenia tej działalności, o której teraz mówimy, to ja będę głosować za wariantem I.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#BogdanBujak">Myślę, że wyjaśnienia przedstawicielki MENiS w zasadniczy sposób wykazały, że wariant I może być realizowany. Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem wariantu I w zmianie nr 3? Stwierdzam, że Komisja jednomyślnie przyjęła wariant I w zmianie nr 3. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 4 dotyczącej art. 31 nowelizowanej ustawy. Kto z pań i panów posłów ma propozycje, pytania lub wątpliwości do zmiany nr 4?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#StanisławGudzowski">Mam pytanie. W ust. 2 pisze się, że wnioskodawcy składają listę zawierającą ich notarialnie poświadczone podpisy. I mam pytanie: Czy również deklaracje o utworzeniu kościoła lub innego związku wyznaniowego mają być poświadczone notarialnie? Bo to są dwa różne dokumenty, co wynika z art. 30.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#BogdanBujak">Proszę stronę rządową o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#TadeuszMatusiak">Też powinno być potwierdzenie notarialne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BogdanBujak">Czy ktoś z państwa ma propozycje do zmiany nr 4? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam zmianę nr 4 za przyjętą. Nie ma propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 4. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Ja tylko chciałam odpowiedzieć panu posłowi Andrzejowi Gałażewskiemu. Otóż ten przepis pochodzi z 1997 r., kiedy zmienialiśmy ustawę o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Wnioskodawcą tych 100 podpisów poświadczonych notarialnie był pan poseł Tadeusz Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#BogdanBujak">Rozpatrujemy zmianę nr 5. Czy są uwagi do tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#EugeniuszCzykwin">Mam uwagę redakcyjną do pkt. c), gdzie nadaje się nowe brzmienie ust. 3 nowelizowanej ustawy. Cytuję: „Jeżeli kościół lub inny związek wyznaniowy przewiduje tworzenie jednostek organizacyjnych mających osobowość prawną, statut powinien określać ich nazwy, teren działania” i tu zgubiliśmy „siedziby władz”. A dalej bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Bardzo przepraszam, panie pośle, czy chodzi o siedzibę, czy o siedzibę władz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#EugeniuszCzykwin">Chodzi o siedzibę władz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#ŁukaszFilipiak">Ale na dobrą sprawę chodzi o wyraz „siedziba”. Bo siedziba, jest siedzibą władz. Dlatego proponujemy tak, jak jest w nowelizowanej ustawie - zostawić wyraz „siedziba”. Bez dodawania „władz”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#BogdanBujak">Rozumiem, że wpisujemy wyraz „siedziba” i to jest pełen zakres tego przepisu. Czy panie i panowie posłowie mają inne propozycje dotyczące zmiany nr 5? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 5. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 5. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 6. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące zmiany nr 6? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja zmianę przyjęła. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 6. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 7. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące zmiany nr 7? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja zmianę przyjęła. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 7. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 8. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące zmiany nr 8? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja zmianę przyjęła. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 8. Przystępujemy do rozpatrywania zmiany nr 9. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące zmiany nr 9? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja zmianę przyjęła. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 9. Przystępujemy do rozpatrywania art. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#ŁukaszFilipiak">Biuro Legislacyjne sygnalizuje, że była dyskusja na temat ewentualnej niezgodności tego przepisu z konstytucyjną zasadą równouprawnienia kościołów. Jednakże we wszystkich ekspertyzach zwrócono uwagę na różnice między terminami, jakie miały poszczególne kościoły, co jest sprawą fundamentalną. Mimo to wszyscy, chociaż bardzo delikatnie, zwracali uwagę, że ten art. 2 może być postrzegany jako niezgodny z zasadą równouprawnienia kościołów. Obecnie bardzo trudno rozstrzygnąć tę kwestię i myślę, że nie zostanie ona rozstrzygnięta do czasu wejścia w życie tej ustawy. Ale z obowiązku sprawę sygnalizujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#BogdanBujak">Czy po wyjaśnieniu Biura Legislacyjnego panie i panowie posłowie mają propozycje do art. 2?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#StanisławGudzowski">Uważam, że art. 2 w obecnej formie nie powinien być przyjęty. Jeżeli miałby zostać przyjęty, to powinien obejmować wszystkie kościoły i związki wyznaniowe, bo powinny być one traktowane tak samo. Jeżeli zostanie przyjęty przez Komisję w tej formie, to obiecuję zgłoszenie w drugim czytaniu wniosku, który będzie obejmował pełen zakres. Uważam, że w obecnie proponowanym brzmieniu jest on niezgodny z Konstytucją RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#BogdanBujak">W związku z tym przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem zmian w art. 2 w brzmieniu przedstawionym w sprawozdaniu podkomisji? Stwierdzam, że, przy 9 głosach za, 2 przeciwnych i 2 wstrzymujących się, Komisja przyjęła art. 2 w brzmieniu przedstawionym w sprawozdaniu podkomisji. Przystępujemy do rozpatrywania art. 3. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące tego artykułu? Jeżeli propozycji nie będzie, uznam, że Komisja artykuł przyjęła. Nie słyszę propozycji. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 3. Przystępujemy do rozpatrywania art. 4: „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”. Czy panie i panowie posłowie mają propozycje dotyczące tego terminu? Propozycji nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła art. 4. Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania w wersji przedstawionej w sprawozdaniu podkomisji i zaakceptowanej przez naszą Komisję. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem takiego projektu ustawy? Stwierdzam, że, przy 9 głosach za, 2 przeciwnych i 2 wstrzymujących się, Komisja przyjęła całość projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania w wersji przedstawionej w sprawozdaniu podkomisji i zaakceptowanej przez naszą Komisję. Proponuję dać Urzędowi Komitetu Integracji Europejskiej tydzień na przedstawienie opinii o zgodności projektu nowelizacji z prawem europejskim. Na sprawozdawcę proponuję panią poseł Barbarę Hylę-Makowską. Czy jest sprzeciw wobec tej kandydatury? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja na sprawozdawcę wybrała panią poseł Barbarę Hylę-Makowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Wykorzystując obecność przedstawicieli MSWiA, chciałam się zwrócić do przewodniczącego Komisji z prośbą o zgodę na zorganizowanie seminarium poświęconego kwestii art. 25 ust. 5 Konstytucji RP. Do tej pory nie jest on realizowany i gdyby Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych wystąpiła z propozycją zorganizowania seminarium pod patronatem jej przewodniczącego, z udziałem ekspertów, przedstawicieli rządu i odbylibyśmy przynajmniej początki dyskusji na temat interpretacji art. 25 ust. 5 Konstytucji RP - byłabym bardzo wdzięczna. Mam już przygotowane materiały i gdyby pan przewodniczący się zgodził, to w ciągu miesiąca moglibyśmy to seminarium zorganizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#BogdanBujak">Każda aktywność w pracy Komisji jest dobrze widziana i jestem za tym, żeby takie seminarium zorganizować. Zamykam posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>