text_structure.xml 816 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Jan Król, Marek Borowski i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MaciejPłażyński">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MaciejPłażyński">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Zdzisławę Kobylińską, Agnieszkę Pasternak oraz panów posłów Mieczysława Jedonia i Grzegorza Schreibera.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panie posłanki Zdzisława Kobylińska i Agnieszka Pasternak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MaciejPłażyński">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani posłanka Agnieszka Pasternak i pan poseł Grzegorz Schreiber.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MaciejPłażyński">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MaciejPłażyński">Protokół 56 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że w związku z postulatem rządu rozszerzenia zakresu przedmiotowego punktu 1 porządku dziennego, po konsultacji z Prezydium Sejmu oraz Konwentem Seniorów, podjąłem decyzję o zmianie brzmienia tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MaciejPłażyński">Punkt ten otrzymuje brzmienie: Informacja prezesa Rady Ministrów o integracji Polski z Unią Europejską, ze szczególnym uwzględnieniem stanu negocjacji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MaciejPłażyński">Rada Ministrów przedłożyła pilny projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MaciejPłażyński">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1337.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym na podstawie art. 56d ust. 1 regulaminu Sejmu podjąłem decyzję o dodaniu punktu porządku dziennego obejmującego pierwsze czytanie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego punktu 4 w związku z nasuwającymi się wątpliwościami co do zgodności z ustawodawstwem Unii Europejskiej projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MaciejPłażyński">Informuję również, że prezes Rady Ministrów zwrócił się z prośbą o skreślenie z porządku dziennego dotychczasowego punktu 10 obejmującego pierwsze czytanie projektów ustaw dotyczących zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej. Prośba pana premiera wynika z potrzeby wypracowania stanowiska Rady Ministrów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm przeprowadził debatę średnią nad informacją prezesa Rady Ministrów o integracji Polski z Unią Europejską oraz debaty krótkie nad sprawozdaniem komisji o projektach ustaw: o rzeczniku praw dziecka, a także w pierwszym czytaniu projektów ustaw o ogólnym bezpieczeństwie produktów i o systemie oceny zgodności wyrobów, procesów lub usług z wymaganiami o akredytacji, autoryzacji oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw o zasadach pobytu i przemieszczania się obcych wojsk przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, a także nad informacją prezesa Rady Ministrów o organizacji skupu zbóż oraz o wydarzeniach związanych z interwencją Policji wobec rolników w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego, wymagającymi dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Dobrosz, proszę bardzo, tylko proszę powiedzieć, czy jest to sprzeciw do proponowanej długości dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Przede wszystkim chciałbym prosić, żeby Wysoka Izba miała możliwość zadecydowania o punkcie porządku obrad, dotyczącym dwóch projektów ustaw o paliwie rolniczym. My w swoim proteście mówiliśmy, że zdjęcie tych punktów z porządku dziennego nie było zgodne ze wcześniejszymi ustaleniami i proponowaliśmy jednak mimo wszystko to przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanuszDobrosz">Tak się złożyło, że pan premier Jerzy Buzek na Jasnej Górze obiecywał w tym świętym miejscu wielką pomoc rolnictwu. Za dwa dni jest decyzja, że na wniosek rządu wycofane są projekty ustaw dotyczące paliwa rolniczego, które mają fundamentalne znaczenie...</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanuszDobrosz">‍... dla kosztów produkcji. Jest wtedy możliwość pomocy rolnictwu.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanuszDobrosz">W poprzednim roku była podobna sytuacja: wielokrotnie ten projekt się nie mógł przebić. Za chwilę będziemy rozmawiać o Unii Europejskiej. Jest to podstawowe elementarne rozwiązanie, jeśli chodzi o rolnictwo w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanuszDobrosz">Prosiłbym, żeby jednak ta decyzja była podejmowana przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MaciejPłażyński">Niestety, nie przychylam się do prośby pana posła. Uważam, że w tej sprawie trzeba wysłuchać stanowiska rządu. Sprawa ma wielką wagę nie tylko społeczną, ale i finansową. Potrzebne jest stanowisko Rady Ministrów i możliwość zapoznania się z nim posłów. Stąd też przychylam się do prośby pana premiera, oczekując przedstawienia możliwie szybko stanowiska Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Premier Rzeczypospolitej Polskiej zwrócił się wczoraj o zdjęcie tego punktu z porządku obrad, twierdząc, że potrzebne jest stanowisko rządu. Jest informacja, że właśnie wczoraj rząd miał to stanowisko rozpatrywać, czyli po prostu ustała przyczyna niewprowadzania tego do porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#StanisławKalemba">Sądzę, że w czwartek czy piątek na posiedzeniu Sejmu to stanowisko z wczorajszego dnia rząd przecież zdąży przedstawić. Ustała przyczyna niewprowadzania tego punktu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę państwa, nie toczmy dyskusji nad tym punktem. Stanowisko rządu nie jest nam znane. Poza tym jeszcze trzeba się z nim zapoznać. Jak będzie stanowisko, wrócimy do sprawy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MaciejPłażyński">Za chwilę wysłuchamy informacji prezesa Rady Ministrów o integracji Polski z Unią Europejską, ze szczególnym uwzględnieniem stanu negocjacji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MaciejPłażyński">Następnie rozpatrzymy kolejno sprawozdania komisji o projektach ustaw o rzeczniku praw dziecka, o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz o zasadach pobytu i przemieszczania się obcych wojsk przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MaciejPłażyński">Ostatnim rozpatrywanym w dniu dzisiejszym punktem porządku dziennego będzie pierwsze czytanie pilnego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MaciejPłażyński">Jutro rano po głosowaniach nad punktami rozpatrzonymi w dniu dzisiejszym przystąpimy do rozpatrzenia sprawozdań komisji o projekcie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Konwencji przeciwko Braniu Zakładników, o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne. W pierwszym czytaniu rozpatrzymy projekt uchwały w sprawie pomocy społecznej, następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie projektów ustaw o ogólnym bezpieczeństwie produktów oraz o systemie oceny zgodności wyrobów, procesów lub usług z wymaganiami, o akredytacji, autoryzacji oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#MaciejPłażyński">Pytania w sprawach bieżących i interpelacje rozpatrzymy po przerwie, to jest o godz. 17. Ostatnim rozpatrywanym punktem porządku dziennego będzie sprawozdanie komisji o wyroku Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#MaciejPłażyński">W piątek, po głosowaniach nad punktami rozpatrzonymi w dniu poprzednim, dokonamy zmian w składach osobowych komisji. Następnie wysłuchamy informacji prezesa Rady Ministrów o organizacji skupu zbóż oraz o wydarzeniach związanych z interwencją Policji wobec rolników w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#MaciejPłażyński">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZdzisławaKobylińska">Informuję, że za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#ZdzisławaKobylińska">- Finansów Publicznych - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#ZdzisławaKobylińska">- Transportu i Łączności - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#ZdzisławaKobylińska">- do Spraw Służb Specjalnych - o godz. 12.30;</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#ZdzisławaKobylińska">- Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 13.30;</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#ZdzisławaKobylińska">- Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie z Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#ZdzisławaKobylińska">- Kultury i Środków Przekazu wspólnie z Komisją Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisją Mniejszości Narodowych i Etnicznych - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#ZdzisławaKobylińska">- Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#ZdzisławaKobylińska">- Rodziny - o godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#ZdzisławaKobylińska">- Polityki Społecznej wspólnie z Komisją Gospodarki - o godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#ZdzisławaKobylińska">- Komisji Nadzwyczajnej do spraw Zmian w Kodyfikacjach - o godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Informacja prezesa Rady Ministrów o integracji Polski z Unią Europejską, ze szczególnym uwzględnieniem stanu negocjacji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka. Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Historia Polaków ostatnich dwóch stuleci to historia trudna, historia narodu wielokrotnie doświadczanego dramatycznymi próbami. Mało mieliśmy chwil oddechu, prawie wcale okresów bezpiecznego rozwoju. Dzisiaj, 10 lat po odzyskaniu suwerenności przez polskie państwo, możemy jednak powiedzieć: jak nigdy dotąd sprzyja nam koniunktura międzynarodowa. Dzieje się tak dlatego, że Polska odzyskuje swoje miejsce w rodzinie wolnych narodów europejskich. Nie jest to zresztą rzecz nowa. Już jeden z naszych wieszczów Adam Mickiewicz mówił, że im mocniej Polska czuła i podzielała uczucia rodzinne Europy, tym była szczęśliwszą i sławniejszą; im bardziej oddzielała się od Europy, tym widoczniej słabła.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyBuzek">Po 50 latach oddzielania się od Europy, a tym samym słabnięcia Polski, mamy jedyną szansę, aby znów wraz z innymi narodami czuć i podzielać uczucia braterstwa. Czuć, budując tym samym siłę i dobrobyt naszego kraju. W szybkim tempie wkraczamy do zespołu najlepiej rozwiniętych państw naszego regionu. Zdobywanie nowych możliwości rozwoju łączymy przy tym z przywiązaniem do tradycyjnych wartości narodu.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Rzeczpospolita jest już członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Uzyskaliśmy realne gwarancje bezpieczeństwa. Integracja z NATO oznacza ścisłą współpracę militarną, wspólne przestrzeganie zasad bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. Wchodząc do NATO staliśmy się silniejsi dzięki temu, że zgodziliśmy się dostosowywać do reguł obowiązujących w dużym, międzynarodowym związku chroniącym swoich członków. Wzajemne obowiązki oznaczają także wzajemne gwarancje. Zdecydowane poparcie wejścia do NATO przez znaczną większość Polaków i polskich ugrupowań politycznych to przykład zgodnego poszukiwania najlepszej strategii rozwoju naszego kraju. Trwałe zapewnienie mu bezpieczeństwa, niepodległości, rozwoju gospodarczego i społecznego stanowi zadanie wszystkich sił politycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JerzyBuzek">Panie i Panowie! Siły państwa i bezpieczeństwa obywateli nie można dziś budować, opierając się tylko na sojuszu militarnym. Fundamentem pomyślnego rozwoju kraju jest nowoczesna gospodarka, sprawny system zabezpieczeń socjalnych i trwała obecność na wielkim europejskim rynku. Postęp cywilizacyjny sprawia, że - niezależnie od decyzji polityków - obywatele Polski stają się w coraz większym stopniu obywatelami Europy. Wspólnie z setkami milionów Europejczyków uczestniczymy w rozwoju naszego kontynentu.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JerzyBuzek">Rozpoczynamy dziś narodową debatę nad tempem i strategią uczestnictwa Polski w strukturach europejskich. Zwieńczeniem tej debaty będzie referendum, w którym naród podejmie ostateczną decyzję.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Polskie aspiracje członkostwa w Unii Europejskiej w naturalny sposób wypływają z naszej historii i tożsamości. Nigdy nie mieliśmy wątpliwości, że granicą Europy nie jest Łaba, Odra czy Wisła. Gdyby nie II wojna światowa, gdyby nie tragiczny werdykt historii, moglibyśmy wraz z innymi narodami i na równych prawach kształtować współczesną Europę. Choć nie mogliśmy tego czynić w sensie politycznym, to jednak dzięki swoim poetom i uczonym, artystom i myślicielom byliśmy częścią tego europejskiego domu. Nikt i nic nie mogło przekreślić naszych europejskich aspiracji.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JerzyBuzek">Prawo do samodzielnego stanowienia o polskim losie odzyskaliśmy dopiero w roku 1989. Wspólny wysiłek ludzi „Solidarności” doprowadził do przywracania Polski Europie, a Europy Polsce. Doświadczenie 9 krajów, które zdecydowały się wejść do Unii, świadomość sukcesu Unii Europejskiej jako skutecznej instytucji służącej międzynarodowemu rozwojowi oraz świadomość sukcesu odniesionego w jej ramach przez narody stosunkowo biedne przekonują, że członkostwo w Unii Europejskiej to dobry, lepszy od innych sposób zagospodarowania naszej wolności i uzyskania godnego Polski miejsca w Europie.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#JerzyBuzek">Wielokrotnie w naszych dziejach potwierdzaliśmy żywe przywiązanie do tych wartości, które tworzą podwaliny dzisiejszej Europy. Nie zapominamy w tym miejscu o chrześcijańskich korzeniach jedności Europy. Wejście do Unii Europejskiej nie pociąga bowiem za sobą zobowiązań naruszających narodową i chrześcijańską tożsamość. Ojciec Święty Jan Paweł II podczas homilii wygłoszonej w Gnieźnie w 1997 r. powiedział, że zrąb tożsamości Europy jest zbudowany na chrześcijaństwie. Chciałbym, aby polskim wkładem w dzieło integracji europejskiej było przypominanie tej fundamentalnej zasady.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#JerzyBuzek">Przywiązanie do tych ogólnoeuropejskich wartości okazaliśmy również w latach osiemdziesiątych podczas wielkiego narodowego zrywu ku wolności i solidarności. Rząd koalicji posierpniowej ma szczególne prawo i tytuł moralny, by realizować europejskie aspiracje Polaków. Mój rząd ma wolę i determinację wykonania tego zadania. Chcemy w dobrym tempie prowadzić negocjacje, ale chcemy również prowadzić negocjacje twarde, mające na celu przede wszystkim obronę polskich interesów.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#JerzyBuzek">Chcę podkreślić, że naszym wkładem w dzieło integracji europejskiej może być urzeczywistnienie tej wartości, która była wyznacznikiem polskiej polityki przez ostatnie 20 lat, a mianowicie zasady solidarności. To właśnie ta zasada doprowadziła do ostatecznego zwycięstwa nad przeszłością symbolizowaną przez totalitaryzmy i żelazną kurtynę. Dziś zasada solidarności zarówno pomiędzy krajami już będącymi członkami Unii, jak również pomiędzy Unią i innymi krajami, szczególnie tymi, które aspirują do członkostwa, może stać się jednym z fundamentów rzeczywistej jedności europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Od 10 lat przekształcamy, unowocześniamy, a nieraz budujemy od podstaw polski system gospodarczy i społeczny. Chcemy być krajem nowoczesnej gospodarki i zamożnych polskich rodzin. Chcemy zakończyć proces tworzenia państwa będącego dobrem wspólnym obywateli. Nie wahamy się korzystać z dobrych, sprawdzonych na zachodzie Europy wzorów - nadrabiając dziesięciolecia stracone w niedalekiej przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#JerzyBuzek">Wejście do Unii Europejskiej nie narzuca nam zatem innych wymogów niż te, które narzuciliśmy sobie sami w trosce o nasz własny poziom życia. Dostosowywanie polskich standardów do standardów rynku europejskiego to kontynuacja polityki unowocześniania Polski, to kontynuacja marszu w kierunku obranym na początku polskiej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#JerzyBuzek">Trzeba jasno stwierdzić: hamowanie przemian rynkowych, opóźnianie modernizacji to osłabianie naszych aspiracji do członkostwa w Unii Europejskiej. Oczywiście, to nie członkostwo w Unii jest nadrzędnym celem. Celem jest dostatnia Polska zajmująca pełnoprawne miejsce w gronie najlepszych. Wejście do Unii to mocne wsparcie polskich przemian, przynoszące korzystne efekty odczuwalne przez wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#JerzyBuzek">Członkostwo w Unii Europejskiej jest zarazem wyzwaniem i szansą, wyzwaniem wymagającym mobilizacji, szansą dającą możliwości realizacji podstawowych interesów państwa i jego obywateli - bezpieczeństwa i dobrobytu - w najkorzystniejszych warunkach systemowych i geopolitycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Podjęcie historycznego wyzwania udziału Polski w Unii Europejskiej to wielkie narodowe zadanie, ponad podziałami politycznymi, ponad partyjnymi interesami. Rząd pragnie dialogu i współpracy ze wszystkimi siłami społecznymi i politycznymi, których udział w tym procesie jest niezbędny.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#JerzyBuzek">Jedną z instytucji dialogu będzie Narodowa Rada Integracji Europejskiej. Powołam ją jeszcze we wrześniu. Rada skupiać będzie przedstawicieli stowarzyszeń politycznych i obywatelskich, środowisk opiniotwórczych i naukowych. Będzie organem doradczym i opiniotwórczym, mającym za zadanie konsultowanie decyzji związanych z dochodzeniem Polski do członkostwa w Unii i wypracowanie społecznego porozumienia w sprawie narodowej strategii integracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#JerzyBuzek">W polskiej debacie publicznej na temat członkostwa w organizacjach międzynarodowych szczególnie ważne miejsce zajmuje kwestia suwerenności państwa. Przyczyny tego są oczywiste dla każdego, kto choćby pobieżnie zna nasze dzieje. Chcę jednak podkreślić, że obecność w strukturach europejskich umacnia, a nie osłabia polską suwerenność. Jej gwarantem jest przecież siła państwa i zamożność jego obywateli, a nie izolacja. We współczesnym świecie - a Europa nie jest tu wyjątkiem - decyzje podejmowane przez jedne państwa wpływają na inne.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#JerzyBuzek">Jeśli za miarę suwerenności uznać - w drodze wolnego wyboru - zdolność do zapewnienia bezpieczeństwa i dobrobytu narodu, to integracja europejska jawi się jako forma zbiorowego wzmocnienia suwerenności, bo państwa mogą wiele zadań lepiej i skuteczniej podjąć wspólnie niż w odosobnieniu. Unia Europejska powstała z woli tworzących ją państw narodowych i to z ich woli będzie zmieniała swoją strukturę. Te suwerenne państwa podejmować będą decyzje o jej przyszłym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#JerzyBuzek">Musimy być obecni tam, gdzie podejmuje się kluczowe dla Europy decyzje. Znamy może lepiej niż inne narody wysoką cenę osamotnienia. Przez uczestnictwo w decyzjach i instytucjach europejskich staniemy się podmiotem, a nie przedmiotem podejmowanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#JerzyBuzek">Współczesne współzależności polityczne i gospodarcze sprawiają, że to najlepsza forma realizacji drogiej nam zasady: nic o nas bez nas.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#JerzyBuzek">Nasz wielki rodak i gorący patriota Ojciec Święty, który zawsze najcelniej odczytuje nasze aspiracje, w tej sali dobitnie potwierdził poparcie Stolicy Apostolskiej dla dążeń Polski do członkostwa w Unii Europejskiej. I te słowa stanowią ważny argument w polskiej debacie na temat suwerenności.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Polityka integracji z Unią Europejską stanowi priorytet mojego rządu, rządu koalicji Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności. Celem polityki polskiej wobec Unii Europejskiej pozostaje niezmiennie osiągnięcie w niej pełnego członkostwa. Integracja europejska jest priorytetem polityki zagranicznej państwa, a zarazem zobowiązaniem do przeprowadzenia niezbędnych wewnętrznych procesów dostosowawczych, a więc przyswojenia zbioru regulacji wspólnotowych, wprowadzenia przemian strukturalnych oraz systemowych. Pomoże to polskiej gospodarce sprostać rosnącej konkurencji międzynarodowej. Kontynuacja procesów dostosowawczych w sferze gospodarczej jest możliwa i pożądana, ale wymaga utrzymania stabilności makroekonomicznej w długim okresie. Realizacja tych działań wymaga współpracy rządu z parlamentem i wypracowania konsensusu społecznego wokół często kosztownych, ale niezbędnych regulacji prawnych i ekonomicznych. Nasze przyszłe, rychłe - mam nadzieję - członkostwo w Unii Europejskiej stawiam w rzędzie wielkich wydarzeń otwierających dla Polski nowe perspektywy rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#JerzyBuzek">Szanowni Państwo! Oczekiwania Polski związane z członkostwem w strukturach europejskich koncentrują się na dwóch sferach. Pierwsza dotyczy tempa i zakresu naszych przemian wewnętrznych służących niezbędnemu wzmocnieniu państwa. Wejście do Unii oznacza właśnie kolejny krok na drodze do realizacji podstawowego polskiego celu: dokończenia procesu przemian gospodarczych i społecznych. Wkraczając do Unii, uzyskamy bezpośredni dostęp do materialnej i intelektualnej pomocy bardziej rozwiniętych krajów. Druga sfera to zwiększenie - poprzez uczestnictwo w unijnej wspólnocie - bezpieczeństwa, stabilności i harmonijności rozwoju całego kontynentu.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#JerzyBuzek">Polska wkracza do Unii według własnego rytmu. Wolą rządu Rzeczypospolitej Polskiej jest przygotowanie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej na dzień 31 grudnia 2002 r. Jesteśmy świadomi, iż osiągnięcie tego celu wymaga nieprzerwanych prac na kilku wzajemnie współzależnych płaszczyznach: negocjacyjnej, dostosowawczej oraz edukacyjnej i informacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#JerzyBuzek">W 1998 r. rozpoczęliśmy przegląd prawa oraz właściwe negocjacje z Unią Europejską. Od czasu rozpoczęcia tych rozmów odbyły się trzy sesje ministerialne konferencji międzyrządowej, w ramach której toczą się negocjacje. Były także cztery spotkania głównych negocjatorów. Przeprowadzono szereg konsultacji technicznych z Komisją Europejską oraz z ekspertami niektórych państw członkowskich Unii. W lipcu br. praktycznie zakończono tzw. screening, czyli wstępną fazę negocjacji, polegającą na przeglądzie prawa polskiego pod kątem zgodności z dorobkiem prawnym Unii. W związku z przyjęciem przez Unię Europejską Agendy 2000, we wrześniu odbędą się jeszcze dodatkowe sesje przeglądowe, poświęcone rolnictwu i polityce regionalnej. Temu etapowi negocjacji towarzyszyła generalnie pozytywna opinia Komisji Europejskiej co do poziomu przygotowania polskiej administracji do procesu integracji. Dokonany przegląd prawa będzie służył rządowi do właściwego prowadzenia negocjacji w dalszych etapach.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#JerzyBuzek">Do dzisiaj spośród ogólnej liczby 30 obszarów negocjacyjnych Polska przedstawiła 23 stanowiska; 15 z nich zostało otwartych do negocjacji, z tego w 7 przypadkach negocjacje zakończono. Do końca listopada Polska przedstawi pozostałe stanowiska negocjacyjne, w tym tak kluczowe jak rolnictwo, ochrona środowiska oraz polityka regionalna i koordynacja instrumentów polityki strukturalnej. Podczas procesu negocjacyjnego rząd prowadzi stały dialog ze środowiskami pozarządowymi, w szczególności ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców. Jest to niezbędny warunek właściwego przebiegu negocjacji, których skutek musi być dobrze znany całemu społeczeństwu, a poszczególne rozwiązania wypracowane w ich trakcie muszą zyskać poparcie zainteresowanych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#JerzyBuzek">Rząd uważa, że pod koniec 2000 r. lub na początku 2001 r. możliwe będzie zamknięcie negocjacji. Potem nastąpi okres ratyfikacji traktatu akcesyjnego przez Polskę oraz parlamenty wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej i Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#JerzyBuzek">Ten techniczny kalendarz wskazuje, że możliwe i realne jest dotrzymanie przez nas terminu planowego wejścia do Unii Europejskiej w 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Podstawowym zadaniem stojącym dziś przed negocjującą z Unią Europejską Polską jest zwiększenie dynamiki działań dostosowawczych, proces negocjacyjny bowiem prowadzi do spiętrzenia zadań legislacyjnych. Dobra współpraca między rządem a parlamentem jest kluczem do realizacji tego historycznego wyzwania. Od wiosny bieżącego roku rząd podjął intensywne działania zmierzające do przyspieszenia procesu dostosowywania polskiego prawa do prawa europejskiego i terminowego wywiązywania się ze zobowiązań podjętych w czasie procesu negocjacyjnego oraz wynikających z Układu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#JerzyBuzek">Do Sejmu została przekazana informacja o przebiegu negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej oraz o najważniejszych działaniach dostosowawczych. Zawarte jest w niej szczegółowe omówienie aktualnego stanu negocjacji w odniesieniu do każdego obszaru negocjacyjnego oraz procesu dostosowawczego. Istotnym wsparciem procesów dostosowawczych są środki pomocowe z Unii Europejskiej, których kilkukrotny wzrost przewidywany jest już od przyszłego 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#JerzyBuzek">W obszarze działań dostosowawczych podstawowym narzędziem, które umożliwia Polsce przygotowanie się do członkostwa w Unii Europejskiej, jest przyjęty w ubiegłym roku przez rząd Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa. Narodowy program wyznacza kierunek priorytetowych działań dostosowawczych oraz określa harmonogram ich realizacji w latach 1998–2002, jak również instytucje odpowiedzialne za programowanie i realizację zadań, procedury decyzyjne oraz planowane koszty i źródła finansowania zadań dostosowawczych.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#JerzyBuzek">Realizacja priorytetów ujętych w Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa podlega stałej uwadze rządu. Osobiście objąłem kierowanie Komitetem Integracji Europejskiej, aby usprawnić najtrudniejszy element integracji - wdrożenie Układu Stowarzyszeniowego, ustaleń negocjacji i przeglądu prawa.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#JerzyBuzek">Kierownictwo polityczne negocjacji spoczywa w rękach ministra spraw zagranicznych, a wypracowanie strategii i techniki oraz prowadzenie negocjacji należą do głównego negocjatora i jego zespołu. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej koordynuje wykorzystanie środków pomocowych i prace wdrożeniowe. Osoby panów ministrów Bronisława Geremka, Jana Kułakowskiego i Pawła Sameckiego oraz ich wzorowa współpraca gwarantują dobre prowadzenie zamierzonych działań i są dobrze oceniane przez naszych partnerów z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#JerzyBuzek">W zbliżającym się końcowym etapie negocjacji i dostosowania pojawiają się wszakże nowe wyzwania i oczekiwania. Reorganizacja prac rządu, której ważnym motywem jest sprostanie tym wyzwaniom, będzie przeprowadzona w najbliższych tygodniach dzięki znowelizowanej ustawie o działach. Mamy jasny program. Jego osią jest usprawnienie niewydolnych struktur gospodarki i systemu zabezpieczeń socjalnych. Uruchomiliśmy programy naprawcze w górnictwie, przemyśle obronnym, hutnictwie i PKP. Rozpoczynamy wieloletni program wsparcia i przekształcenia polskiego rolnictwa - „Pakt dla wsi”. Trzeba przy tym wyraźnie powiedzieć, że polskiemu rolnikowi integracja europejska przyniesie znacznie więcej szans niż wyzwań czy problemów. Polskie rolnictwo objęte zostanie instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej, uzyska dostęp do dopłat eksportowych, zwiększy swoją konkurencyjność na rynkach zewnętrznych. Obszary wiejskie dotychczas niedoinwestowane skorzystają na rozwoju infrastruktury wiejskiej. Zwiększą się nakłady na rozwój dróg, ochronę środowiska, edukację.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#JerzyBuzek">Należy przełamać taki sposób mówienia o Unii Europejskiej, w którym jest ona przedstawiana jako zagrożenie dla rolnictwa. To nie zagrożenie, to przewidywane dodatkowe 9 mld zł rocznie po naszym wejściu do Unii wspomagające unowocześnienie wsi i łagodzące społeczne dolegliwości procesu restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#JerzyBuzek">Reformy emerytalna, oświaty, zdrowia i administracji, poprawa skuteczności Policji i wymiaru sprawiedliwości, tworzenie nowych miejsc pracy - to nasza odpowiedź na wyzwania współczesnego świata, to warunek pomyślnego rozwoju kraju. Działania te konieczne są w każdym przypadku, jeśli chcemy być państwem nowoczesnym i zasobnym. Przybliżają nas do Unii, ale byłyby niezbędne także wówczas, gdyby Unia Europejska w ogóle nie istniała.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! To, co jest szczególnie istotne, to konsekwencja w kontynuowaniu polskich przemian. Koszty transformacji, jakie ciągle musimy ponosić, nie są ceną członkostwa w Unii, lecz ceną likwidacji 50-letnich zaniedbań i zacofania.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#JerzyBuzek"> Nadrobienie straconych dziesięcioleci będzie krótsze, jeżeli wysiłkowi społeczeństwa towarzyszyć będzie zgoda co do podstawowych kierunków rozwoju państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#JerzyBuzek">W tym miejscu pragnę zwrócić się ze szczególnym apelem do parlamentu, jego komisji i poszczególnych posłów - uczyńmy wspólnie z procesu akcesji do Unii Europejskiej wielki narodowy cel, wokół którego skupią się wszystkie siły polityczne i jak najszersze kręgi społeczne. Wszyscy ci, którzy życzą Polsce szybkiego i harmonijnego rozwoju, przynoszącego korzyści całemu narodowi. Wysiłek, jaki podejmujemy, przygotowując się do członkostwa w Unii Europejskiej, służyć będzie wszystkim Polakom, czego najlepszym przykładem jest wielki skok rozwojowy dokonany przez takie kraje, jak Hiszpania i Portugalia, które przed nami weszły do Wspólnoty Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#JerzyBuzek">Zadaniem nas, polityków, jest dzisiaj przede wszystkim stanowienie dobrego, rzetelnego i jasnego prawa, zgodnego z interesem państwa i z wymogami Unii, ale przede wszystkim stanowiącego warunek dalszego postępu w pokonywaniu luki cywilizacyjnej i rozwojowej.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#JerzyBuzek">Panie i Panowie! To stosowna chwila, by wyrazić uznanie dla wkładu wszystkich poprzednich rządów w proces integracji europejskiej Polski. Rozpoczęcie negocjacji stowarzyszeniowych przez rząd premiera Mazowieckiego, ich przeprowadzenie przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego, podpisanie Układu Europejskiego w czasie, gdy premierem był Jan Olszewski, złożenie wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej przez premiera Waldemara Pawlaka - to doniosłe wybory, które na wiele lat określają miejsce Polski w Europie i na świecie.</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#JerzyBuzek">Cenimy sobie, że dzisiejsza opozycja, której korzenie historyczne sięgają systemu w przeszłości odcinającego Polskę od Europy, podziela wybór geopolityczny, charakteryzujący od początku ruch „Solidarności”. Wskazujemy jednak na współzależności między udaną transformacją, której ciężar dokończenia ponownie podjął obóz posierpniowy, realizując trudne reformy, a szansą na dobre, spełniające aspiracje Polski członkostwo w Unii Europejskiej. Ta współzależność nakazuje zaniechanie tych form walki politycznej, które narażają na szwank nadrzędny interes kraju. Mój rząd przez swój program reform i modernizacji przybliża skuteczną i dokonaną bez opóźnień akcesję do Unii Europejskiej w założonym terminie.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#JerzyBuzek">Wysoka Izbo! Mówiąc o przyszłym członkostwie w Unii, pamiętamy, że istota integracji daleko wykracza poza dziedzinę ekonomiczną. Współpracy gospodarczej towarzyszyło umacnianie demokracji, bezpieczeństwa, ochrony wspólnego europejskiego dziedzictwa, uznania wagi inspiracji chrześcijańskich. Udział w Unii traktujemy więc nie tylko jako gwarancję naszego rozwoju gospodarczego i zabezpieczenia żywotnych interesów Polski, ale także jako konsolidację niezależnego, demokratycznego bytu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#JerzyBuzek">Nasze położenie geograficzne zobowiązuje nas do otwartego i roztropnego działania wobec krajów, których aspiracje członkostwa w Unii nie mogły być dotychczas spełnione. Nie chcemy tworzyć nowych granic podziału Europy ani zadowalać się rolą przedmurza Unii Europejskiej. Otwieramy się szczególnie na najbliższych sąsiadów; spełnienie ich europejskich aspiracji leży w żywotnym interesie Polski.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#JerzyBuzek">Widzimy w Unii najbardziej udaną formę odpowiedzi na stojące przed Europejczykami wyzwania przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#JerzyBuzek">Ostatni kryzys bałkański po raz kolejny udowodnił, że Unia Europejska musi zostać wyposażona w niezbędne środki do realizacji polityki bezpieczeństwa i obrony. Dążymy do Unii ściśle współpracującej z partnerami euroatlantyckimi, nie tracącej z pola widzenia problemów państw, które z różnych przyczyn nie staną się w dającej się przewidzieć przyszłości jej członkami. Niepodległe już poszerzenie Unii wymaga też przeprowadzenia jej wewnętrznej reformy instytucjonalnej.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#JerzyBuzek">Polska ma pełne prawo dostrzegać słabości Unii i włączać się w dyskusje nad ulepszeniem sposobu jej funkcjonowania. Doceniamy jednak także skuteczność, z jaką Unia koryguje swoje niedociągnięcia i poprawia swoją przejrzystość mechanizmów decyzyjnych.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#JerzyBuzek">Reformie wewnętrznych struktur wspólnoty powinna, naszym zdaniem, przyświecać wizja Unii szanującej różnorodność państw członkowskich i odmienność narodowych tradycji. Unii solidarnej, skutecznej, bliskiej obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#JerzyBuzek">Panie i Panowie! Dotychczasowe zaangażowanie parlamentu w sprawy europejskie zasługuje na wielkie słowa uznania. Szczególnie jego kontakty z Parlamentem Europejskim - instytucją, której znaczenie stale rośnie. Dostrzegamy także rangę i konkretny wymiar współpracy polskiego parlamentu z parlamentami narodowymi państw członkowskich Unii Europejskiej i państw ubiegających się o członkostwo.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#JerzyBuzek">Bardzo ważna jest działalność Parlamentarnej Komisji Wspólnej Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej. Zapewnia ona utrzymanie stałego kontaktu polskiego parlamentu z Parlamentem Europejskim i wnosi istotny wkład w proces przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#JerzyBuzek">Polscy parlamentarzyści w swych kontaktach z parlamentami narodowymi krajów członkowskich Unii Europejskiej spełniają ważną rolę w kształtowaniu wizerunku Polski w społeczeństwach „piętnastki” i zjednywaniu akceptacji dla poszerzenia Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#JerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata sejmowa da początek narodowej dyskusji o integracji europejskiej, ukazując znaczenie decyzji wejścia Polski do Unii Europejskiej dla realizacji naszych interesów narodowych. Jestem przekonany, że da początek debacie uczciwej, wnikliwej, merytorycznej, godnej polskiego parlamentu i wagi poruszanej kwestii. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MaciejPłażyński">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 91 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, pan minister Geremek minister spraw zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym w kilku słowach powiedzieć tylko o międzynarodowych uwarunkowaniach procesu integracji Polski z Unią Europejską. Po uzyskaniu członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim to właśnie uznajemy za priorytet działań w zakresie polityki zagranicznej. Oczekujemy poparcia dla naszych aspiracji integracyjnych ze strony zarówno kierownictwa Unii Europejskiej, jak i poszczególnych krajów członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#BronisławGeremek">Od momentu, kiedy Unia Europejska zdecydowała o stworzeniu przekształcającym się państwom Europy Środkowej i Wschodniej dostępu do swojego członkostwa, Polska była niekwestionowanym kandydatem w pierwszej grupie do wejścia do Unii Europejskiej. Wniosek, który złożyliśmy 8 kwietnia 1994 r., jest przedmiotem dalszych negocjacji i procedur w Unii Europejskiej. Stało się oczywiste w środowiskach kierowniczych Unii Europejskiej i w krajach członkowskich, że wejście Polski do Unii Europejskiej ma znaczenie nie tylko dla kraju kandydującego, ale także dla przyszłości Unii Europejskiej. Deklaracje, jakie politycy unijni składają i składali w trakcie wizyt w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, wskazują na znaczenie problemu rozszerzenia dla przyszłości Unii Europejskiej. Z tej trybuny słyszeliśmy także niejednokrotnie deklaracje pełnego poparcia dla polskich aspiracji. Tym politycznym deklaracjom towarzyszą również konkretne działania. Chciałbym tu w szczególności wspomnieć o uprzywilejowanej współpracy Polski z Niemcami i Francją w ramach Trójkąta Weimarskiego, współpracy, która jest jednym z zasadniczych instrumentów realizowania naszych aspiracji politycznych i integracyjnych. W dialogu z Wielką Brytanią, zwłaszcza wokół europejskiej polityki bezpieczeństwa i polityki obronnej, traktuje się Polskę jako ważnego europejskiego partnera. Współpraca z Hiszpanią, gdzie z inicjatywy premiera Hiszpanii...</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Prezydenta...)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#BronisławGeremek">Z inicjatywy prezydenta Hiszpanii nie powiedziałbym, bo pamiętam, że tam rządzi król, panie pośle. Z konkretnej inicjatywy premiera Aznara ekipy ekspertów przyjeżdżały do Polski i pomagały w procesie negocjacyjnym. Chciałbym też powiedzieć o dosyć unikalnym, wyjątkowym procesie współpracy z Niderlandami. Utworzyliśmy forum w postaci konferencji utrechckiej, w której rozwija się debata o integracji europejskiej. Za kilka godzin przyjeżdża do Polski minister Lamberto Dini i sądzę, że rozmowy, które będziemy dzisiaj kontynuowali, także będą służyć takiemu procesowi.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#BronisławGeremek">Nie dzielimy naszych partnerów na ważnych i mniej ważnych. Pamiętamy o tym, że decyzja o wejściu do Unii Europejskiej będzie zależeć od wszystkich członków Unii Europejskiej, zatem od decyzji parlamentów i władzy wykonawczej wszystkich tych krajów. Stąd jest niezwykle ważne, aby prowadzić dialog z wszystkimi krajami członkowskimi Unii.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#BronisławGeremek">Mamy świadomość, że Polska jako kandydat do Unii Europejskiej ma wiele atutów. Wynika to z położenia strategicznego Polski, z jej potencjału demograficznego i ekonomicznego. Mamy jednak także świadomość, że wobec naszego wejścia do Unii Europejskiej pojawiają się też wątpliwości i zastrzeżenia. To powinno być dla polskiej polityki zagranicznej wielkim wyzwaniem. Chodzi o to, ażeby działaniami promocyjnymi w poszczególnych krajach, prowadzonymi zarówno na skalę państwa, jak i w wybranych odcinkach przez poszczególne resorty, ukazać wizerunek państwa, które jest partnerem poważnym i ważnym, wizerunek państwa, które się zmienia i chce być uczestnikiem procesu rozwoju Unii Europejskiej. Formułując program promocji członkostwa Polski w Unii Europejskiej tego właśnie poszukujemy. Sądzimy także, że trzeba mieć świadomość, iż nasze wejście do Unii Europejskiej wiąże się z pytaniami, które stawiają przed sobą społeczeństwa krajów już będących w związku bezpiecznym i pomyślnie pracującym, że jest tu także swoista postawa egoizmu, uzyskanych przywilejów i uzyskanego stanu pomyślności. To jest istotne pytanie, na ile, obok poparcia rządów wszystkich krajów Unii Europejskiej, poparcia kierownictwa Unii Europejskiej dla procesu rozszerzenia, uzyskamy także poparcie społeczeństw krajów Unii Europejskiej i usuniemy obawy, które są związane z procesem jej rozszerzenia i z wejściem do niej kraju tak dużego jak Polska.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#BronisławGeremek">Sądzę, że można powiedzieć, iż doświadczenie kryzysu w Europie Południowo-Wschodniej i lekcja Kosowa ukazały, iż zadaniem chwili jest proces zjednoczenia Europy. W takim procesie zjednoczenia, w którym oprócz dobrego rządzenia i materialnej pomyślności dostrzega się możliwość uczestnictwa krajów tak daleko jeszcze będących od tego procesu integracji, jak kraje Europy Południowo-Wschodniej, szanse krajów z pierwszej grupy, a wśród nich Polski, wydają się oczywiste. Ale proszę także pamiętać, jak dramatycznym problemem jest to dla Unii Europejskiej, która przez niemal pół wieku zdołała wytworzyć więzi między sześcioma, potem między dziewięcioma, dwunastoma, a w tej chwili piętnastoma krajami. Otóż Unia Europejska teraz stoi przed problemem, ażeby do obszaru z 370 mln ludzi dołączyć kolejne ponad 150 mln, co oznacza, że liczba ludzi w Unii Europejskiej dochodziłaby do dramatycznej granicy ponad pół miliarda ludzi. Teraz właśnie dla niej wyzwaniem jest, że piętnaście krajów ma decydować o Unii, która poza pięcioma krajami z pierwszej grupy objąć może jeszcze dziesięć następnych, że zatem Unia miałaby podwoić liczbę państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#BronisławGeremek">Wysoka Izbo! Powiada się, że polityka jest sztuką przekonywania. Przed takim właśnie zadaniem stoimy. Po pierwsze, przekonać, że wejście Polski do Unii Europejskiej leży w interesie narodowym, w polskim interesie, a także w interesie każdej polskiej rodziny, że to właśnie stwarza większe szanse i nie stwarza zagrożeń. Także przekonać wszystkie te kraje i ich społeczeństwa, obywateli krajów członkowskich Unii Europejskiej, że wejście Polski do Unii nie stwarza zagrożeń. Przekonać, że przeciwnie, wejście Polski do Unii Europejskiej stwarza lepsze szanse dla realizacji wartości, które leżą u jej podstaw, lepsze szanse także dla zapewnienia pomyślności, bezpieczeństwa i pokoju na kontynencie europejskim. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MaciejPłażyński">Głos zabierze pełnomocnik rządu do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej pan Jan Kułakowski.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanKułakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zadaniem moim w tym miejscu będzie szczegółowe zapoznanie Wysokiej Izby z aktualnym stanem negocjacji. Polska, jako pierwsza spośród sześciu krajów kandydujących, przekazała 1 września ub. r. stronie unijnej pierwsze 7 stanowisk negocjacyjnych. Do chwili obecnej strona polska przekazała stronie unijnej ogółem 23 stanowiska negocjacyjne. W siedmiu obszarach negocjacje z Polską zostały tymczasowo zamknięte. Obszary te to: telekomunikacja i technologie informacyjne, statystyka, małe i średnie przedsiębiorstwa, nauka i badania, edukacja i kształcenie, polityka przemysłowa, ochrona konkurencji i konsumenta. W 8 innych obszarach negocjacje zostały otwarte, czyli strona polska otrzymała stanowisko negocjacyjne Unii. Są to: „Polityka konkurencji”, „Unia celna”, „Stosunki zewnętrzne”, „Rybołówstwo”, „Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa”, „Prawo spółek”, „Swobodny przepływ towarów”, „Kultura i polityka audiowizualna”.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JanKułakowski">W 8 kolejnych obszarach strona polska przedstawiła swoje stanowiska negocjacyjne, ale negocjacje nie zostały jeszcze otwarte, ponieważ nie otrzymaliśmy jeszcze stanowiska negocjacyjnego Unii Europejskiej. Obszary te to: „Unia gospodarczo-walutowa”, „Energia”, „Polityka socjalna i zatrudnienie”, „Swoboda przepływu kapitału”, „Swoboda świadczenia usług”, „Swoboda przepływu osób”, „Polityka transportowa” i „Kontrola finansowa”.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JanKułakowski">Zgodnie z przyjętym wspólnie z innymi państwami kandydującymi harmonogramem, wszystkie pozostałe stanowiska negocjacyjne zostaną przekazane stronie unijnej do końca listopada br. Będą to następujące obszary: „Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”, „Ochrona środowiska”, „Podatki”, „Finanse i budżet”, „Polityka regionalna i koordynacja instrumentów polityki strukturalnej” oraz „Rolnictwo”.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#JanKułakowski">Kilka słów o ocenie przebiegu negocjacji. Pojawiają się zarzuty, że Polska jest opóźniona w stosunku do innych państw negocjujących. Nie jest to prawdziwy opis aktualnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#JanKułakowski">Dotychczasowe tempo procesu negocjacyjnego uzależnione było od kalendarza przeglądu prawa, tzw. screeningu, harmonogramu przedstawiania stanowisk negocjacyjnych przez stronę polską oraz tempa przygotowania wspólnego stanowiska Unii, tzw. common position.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#JanKułakowski">Tymczasowe zamykanie negocjacji ma miejsce jedynie w odniesieniu do tych obszarów, w których nie zostały zgłoszone problemy negocjacyjne, a proces dostosowawczy jest w nich stosunkowo łatwy. Wyjątkiem jest „Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa”, co do której nie ma zastrzeżeń do strony polskiej. Przyczyną niezamykania tego obszaru jest kwestia cypryjska i związane z nią stanowisko Grecji. Problem ten - co podkreślam - dotyczy wszystkich kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#JanKułakowski">Pod względem ilości złożonych stanowisk negocjacyjnych, zgodnie z ustaleniami podjętymi w ramach współpracy między głównymi negocjatorami krajów prowadzących negocjacje z Unią, wszystkie kraje znajdują się na podobnym etapie. Podobna sytuacja występuje w odniesieniu do liczby obszarów, w których tymczasowo zamknięto negocjacje. Wyjątkiem jest Cypr, z uwagi na generalnie wyższy stopień harmonizacji prawa oraz przyjętą strategię minimalizowania ilości problemów negocjacyjnych w obliczu największej rozbieżności politycznej, jaką jest status podzielonej wyspy.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#JanKułakowski">Różnice między negocjującymi krajami z Europy Środkowej i Wschodniej dotyczą jednego obszaru i wynikają z opisanej wyżej strategii zamykania przez Unię jedynie tych obszarów, w których nie występują problemy negocjacyjne ani dostosowawcze. W związku z tym Polska i Estonia nie zamknęły obszaru „Rybołówstwo”, w odróżnieniu od Węgier i Czech, które rybołówstwa morskiego nie mają, oraz Słowenii, która posiada obecnie jedynie 4 statki rybackie.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#JanKułakowski">Pełne zestawienie zamkniętych obszarów dla 6 krajów negocjujących wygląda następująco: Polska i Estonia - 7 obszarów zamkniętych (w obu przypadkach bez „Rybołówstwa”); Czechy, Węgry i Słowenia - 8 obszarów zamkniętych, dochodzi rybołówstwo. No i wreszcie Cypr - zamkniętych 10 obszarów.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#JanKułakowski">Głównym wyznacznikiem tempa negocjacji jest więc z jednej strony opisywana wyżej strategia zamykania jedynie obszarów negocjacyjnych o charakterze bezproblemowym, a z drugiej - tempo otwierania przez Unię negocjacji w kolejnych obszarach. Z uwagi na długi proces decyzyjny i konieczność prowadzenia konsultacji wewnątrz administracji każdego kraju członkowskiego okres ten sięga - w przypadku szczególnie złożonych obszarów - 5 miesięcy. Przykładem jest obszar „Swobodny przepływ towarów”, co do którego Polska przedstawiła swoje stanowisko 29 stycznia, a wspólne stanowisko Unii zostało nam przekazane dopiero 21 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#JanKułakowski">Wysoki Sejmie! Pojawiają się czasem zarzuty, że rząd polski nie negocjuje wystarczająco twardo. W moim przekonaniu zarzut ten absolutnie nie odpowiada rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#JanKułakowski">Po pierwsze, trudno oceniać, czy sposób prowadzenia negocjacji jest twardy, czy nie, ponieważ - jak do tej pory - żaden poprzedni rząd Rzeczypospolitej nie prowadził negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#JanKułakowski">Po drugie, prawdziwe negocjacje w trudnych obszarach jeszcze się nie zaczęły, natomiast niewątpliwym sukcesem polskich negocjatorów jest zamknięcie obszaru „Telekomunikacja i technologie informacyjne”. Dlaczego tak jest, wytłumaczę ewentualnie w odpowiedzi na zadane mi pytania.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#JanKułakowski">I wreszcie, po trzecie, o postawie polskich negocjatorów świadczą opinie, jakie się pojawiają w Brukseli. Wśród negocjatorów po stronie unijnej panuje głębokie przekonanie, że przedstawiciele Polski należą do najtrudniejszych partnerów. Proszę państwa, gdybyśmy negocjowali miękko, z pewnością taka opinia by się nie pojawiła.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#JanKułakowski">Mógłbym jeszcze mówić o innych sprawach, mianowicie o problemie współpracy między państwami kandydującymi, o naszej współpracy z parlamentem. Czas, jaki został mi wyznaczony, na to nie pozwala, niemniej pozwolę sobie do pewnych zagadnień powrócić, jeżeli zostaną na ten temat postawione pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MaciejPłażyński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MaciejPłażyński">W imieniu AWS pan poseł Marian Krzaklewski.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma go! Nadchodzi... W Brukseli.)</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo poprosić pana posła, jeśli jest w kuluarach, w przeciwnym razie zmienimy kolejność.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Jerzy Jaskiernia, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej z wielką uwagą przeanalizował dokumenty przedłożone przez rząd, jak również wysłuchał dzisiejszego wystąpienia pana prezesa Rady Ministrów. Od kilku miesięcy zabiegaliśmy o tę debatę. Nie jest sprawą normalną, Wysoka Izbo - jeśli od półtora roku toczą się tak ważne negocjacje, gdzie rozstrzygają się podstawowe sprawy polskiej polityki zagranicznej, polskiej polityki wewnętrznej, polskiej racji stanu, gdzie podejmowane są decyzje, które będą rzutowały nie tylko na powodzenie tego rządu, ale kolejnych rządów, kolejnych Sejmów - aby Izba in gremio nie miała możliwości zapoznania się ze stanem negocjacji. Ze zdziwieniem jednak przyjęliśmy dzisiejsze stwierdzenie pana premiera, że oto rozpoczynamy dyskusję o integracji europejskiej. Przecież dwa i pół roku temu premier Włodzimierz Cimoszewicz przedstawił narodową strategię integracji. Dialog trwa, debata się toczy, nie jest to więc żadne otwarcie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JerzyJaskiernia">Równie nie możemy zrozumieć zwrócenia się przez pana premiera do opozycji, przynajmniej do tej, jaką reprezentuje Sojusz Lewicy Demokratycznej, o poparcie procesu integracji. Stanowisko SLD jest w tej sprawie jasne, znane i jednoznaczne. Głosowaliśmy za Układem Europejskim o stowarzyszeniu, udzieliliśmy poparcia integracji o paryskich dokumentach programowych, popieramy to w codziennej działalności sejmowej, popierały to rządy SLD i PSL. Być może więc pan premier apeluje raczej do swojego środowiska, bo tam są największe uwagi i zastrzeżenia co do samej idei integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#JerzyJaskiernia">Rodzi się zresztą pytanie, jakie są źródła tych zastrzeżeń, kto się boi integracji europejskiej, kto się boi standardów europejskich, kto się boi wartości demokratycznych europejskich?</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Spodziewaliśmy się, że dzisiejsze wystąpienie pana premiera przełamie ten brak dialogu, który w kwestiach integracji europejskiej zarysował się w ciągu ostatnich miesięcy. Ale sama zapowiedź pana premiera, że wreszcie we wrześniu powoła Radę Integracji Europejskiej, gdzie będzie dialog rządzących, opozycji, sił pozaparlamentarnych, fachowców, opinii publicznej, to za mało. Rodzi się pytanie, dlaczego przez dwa lata ta rada nie została utworzona. Czego się rząd bał? Jakie informacje chciał ukryć? Dlaczego nie podjął tego dialogu, pomimo że ten instrument już był znany, bo istniał w okresie poprzedniego rządu. Ale znacznie poważniejsza jest inna kwestia, Wysoka Izbo. Przecież odbywamy tę debatę w momencie, kiedy zasadniczo spada zakres poparcia społeczeństwa dla integracji europejskiej. Jest to już trwała tendencja. Jest to już niebezpieczny próg, zwłaszcza w sytuacji, kiedy przecież naród w drodze referendum ma ostatecznie rozstrzygnąć o członkostwie Polski w Unii Europejskiej. Co więcej, szczególnie znamienne jest to, że spada takie poparcie na wsi. Już ponad 60% ludzi na wsi jest przeciwnych integracji. I znów, wracając do dzisiejszych słów pana premiera, nie wystarczy powtórzyć, że integracja będzie korzystna dla rolnictwa, dla wsi, bo ludzie na wsi pytają, jak to się dzieje, że już realizujemy proces dostosowawczy, a sytuacja się pogarsza - spada dochodowość gospodarstw rolnych, brakuje perspektywy co z małymi, średnimi gospodarstwami. Mówi się, że polskie produkty nie są sprzedawane, w wyniku otwarcia.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#JerzyJaskiernia">Jakie tu są straty, jaka jest relacja tych strat, które ponosimy w handlu zagranicznym, mając negatywny bilans z państwami Unii Europejskiej, nawet w stosunku do tych środków, które zostały nam zaoferowane w ramach pomocy. Dlatego też, panie premierze, jeśli pan wzywa do dialogu, to zapytujemy, jakie przesłanki tego dialogu stworzyło pańskie dzisiejsze wystąpienie? Przecież nie wystarczy powiedzieć, że członkostwo w Unii Europejskiej nie jest celem, że celem jest Polska, bo to jest truizm.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#JerzyJaskiernia">Spodziewaliśmy się, że rząd dzisiaj przyjdzie do Sejmu z dylematami, podzieli się troskami,...</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#JerzyJaskiernia">... jakie są opcje decyzyjne, jakie są granice ustępstw, czego oczekuje Unia, gdzie się możemy posunąć, gdzie się nie posuniemy. To nie wystarczy, że, jak pan minister Kułakowski mówi, przedstawiciele Unii uważają, iż jesteśmy dobrymi negocjatorami. Ale cośmy wynegocjowali, cośmy wygrali - proszę wskazać te odcinki.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#JerzyJaskiernia">Weźmy obszar hutnictwa, przemysłu ciężkiego. Było 17 mln ton stali, później 13 mln, dzisiaj już słyszymy, że jest 11 mln. Gdzie jest ta granica polskiego interesu narodowego? Gdzie jest ta granica w odniesieniu do restrukturyzacji górnictwa, w odniesieniu do sytuacji na wsi? Jaki jest w ogóle mandat negocjacyjny?</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#JerzyJaskiernia">Wielokrotnie panowie ministrowie na forum Komisji Integracji Europejskiej mówili, że nie mogą prezentować mandatu negocjacyjnego, ponieważ jest on objęty poufnością. Ujawnienie mandatu utrudniałoby negocjacje. Dobrze, ale jeśli tak, to w jaki inny sposób rząd zamierza dzielić się z parlamentem wątpliwościami, przynajmniej z Komisją Integracji Europejskiej. Jak to jest, że w tak podstawowej kwestii, jak sprawa okresów dostosowawczych w zakresie sprzedaży ziemi cudzoziemcom, nie informuje się Sejmu, nie informuje się sił politycznych, nie ma dialogu na forum Komisji Integracji Europejskiej, a nagle z mediów dowiadujemy się o treści mandatu. Rzecz nie tylko w tym, co ostatecznie zostało zawiezione do Brukseli, tylko w tym dlaczego to, co zostało zawiezione, nie było wcześniej w minimalnym stopniu skonsultowane z liderami politycznymi, już nie tylko na forum nieistniejącej jeszcze Rady Integracji Europejskiej, ale innych kanałów dialogu, które istnieją.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej ocenia, że zasadniczą przyczyną spadku poparcia społeczeństwa dla procesu integracji europejskiej jest brak właściwej polityki informacyjnej. Nie można w nieskończoność mówić, że Polska ma wejść do Unii Europejskiej. Nie można w nieskończoność mówić, że jest to w interesie polskiej racji stanu. Trzeba mówić o konkretach. Trzeba mówić o realnych skutkach, o realnych kosztach.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#JerzyJaskiernia">Pan premier dzisiaj przypomniał Układ Europejski i kto go wynegocjował, ale, panie premierze, gdy ten układ prezentowano wówczas w Izbie, mówiło się o symetrii wzajemnych interesów. Gdzie ta symetria jest dzisiaj? Dzisiaj jest asymetria.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#JerzyJaskiernia"> Czy Unia Europejska tego nie widzi, czy tego nie dostrzega? Czy rząd polski to widzi, czy rząd polski to dostrzega? Jaki jest rachunek zysków i strat? Kiedy Polska zacznie zyskiwać? Jakie dzisiaj elementy polskiej polityki wynikają z faktu procesu dostosowawczego do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#JerzyJaskiernia">Mówimy o tym, panie premierze, z troską, dlatego że bez poprawy polityki informacyjnej, bez rzeczywistego dialogu, bez mówienia ludziom pełnej prawdy, również o trudnościach, o zagrożeniach, o kosztach, o dylematach, nie uzyskamy rzeczywistego poparcia dla tego procesu. Jeśli uzyskamy to poparcie, będzie to poparcie pozorne. Powtórzy się sytuacja sprzed referendum konstytucyjnego, kiedy dopiero w ostatniej fazie przeciwnicy się ujawniają, rzucają różne, często demagogiczne argumenty i to rzutuje później na ostateczne głosowanie. Nie możemy tego błędu powtórzyć. My musimy już dzisiaj, bez względu na to, kiedy to referendum będzie, podjąć rzeczywisty dialog, ale wymaga on, Wysoka Izbo, partnerów. Pan premier przedstawił dzisiaj bardzo pozytywną ocenę zespołu kierującego procesem integracji europejskiej. Ale, panie premierze, co by pan odpowiedział owym członkom parlamentu europejskiego, o których pan mówił, co by pan powiedział na forum parlamentarnej komisji wspólnej RP i Unii Europejskiej, gdyby pana parlamentarzyści zachodni od roku pytali, dlaczego nie ma obsadzonego stanowiska sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#JerzyJaskiernia">Czy chodzi tutaj o spór merytoryczny, czy o walkę o stołki? Czy rzeczywiście AWS i Unia Wolności w tak spektakularnej kwestii, obserwowanej przez środowisko międzynarodowe, nie mogą się od roku dogadać?</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#JerzyJaskiernia">To nie jest prawda, że mamy partnerów. Jeśli przychodzą kolejni urzędnicy, mówią, że tylko pełnią obowiązki, mają ograniczony mandat i nie wiedzą, ile jeszcze czasu będą te obowiązki pełnili, jak możemy traktować zobowiązania, które w ten sposób są wykonywane?</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#JerzyJaskiernia">W tym miejscu dochodzimy, Wysoka Izbo, do spraw o zasadniczym znaczeniu: dostosowanie prawa polskiego. Tak, podjęliśmy w tej sprawie wysiłek. Izba uchwaliła ważną uchwałę, analizujemy zgodność prawa z prawem Unii Europejskiej na wszystkich etapach, ale, panie premierze, jeśli pan dzisiaj w Izbie mówi, przypomina, że rząd deklaruje gotowość spełnienia przez Polskę wszystkich warunków niezbędnych do członkostwa w Unii Europejskiej na 31 grudnia 2002 r., to dlaczego pan w dniu dzisiejszym nie przyniósł do Sejmu programu przedłożeń rządowych w kwestii dostosowania prawa polskiego do prawa europejskiego? Najwyższy czas.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#JerzyJaskiernia"> Przecież rok 2001, koniec tej kadencji, to już kwestia dwóch lat. Jeśli my dzisiaj nie wiemy, jakie będą przedłożenia, kiedy one wpłyną, czego one będą dotyczyły, jakie są ich uwarunkowania, to kiedy rząd to zrobi? W 2001 r., tuż przed 31 grudnia 2002? To będzie za późno, zwłaszcza że przecież musimy analizować je również przez pryzmat polskiej racji stanu, równoważyć spojrzenie Unii Europejskiej i to, co naród polski chciałby w tych przepisach widzieć.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#JerzyJaskiernia">Wreszcie sprawa o zasadniczym znaczeniu. Spodziewaliśmy się, że dzisiaj pan premier i pan minister Kułakowski poinformują nas o przebiegu screeningu negocjacji przedakcesyjnych, ale nie na zasadzie wyliczania tytułów rozdziałów, bo to możemy wyczytać w prasie, ale poinformuje nas o rzeczywistych efektach: do czego się rząd polski zobowiązał w tych przecież tajnych, poufnych negocjacjach, jakie podjął zobowiązania i w jakiej dziedzinie, jakie są skutki budżetowe tych zobowiązań - o tym pan premier nie mówił, a przecież znamy sytuację budżetową. Rysuje się zasadnicze pytanie, jak ta kryzysowa sytuacja budżetowa rzutuje na stopień naszej gotowości i realizacji chociażby tych zobowiązań, które już zostały podjęte. Oczekujemy również bardzo konkretnej odpowiedzi na to, kiedy te zobowiązania będą skutkowały, czy w momencie uzyskania członkostwa, czy z opóźnieniem, co się tutaj udało wynegocjować. Są zresztą sprawy szczegółowe, chociażby reprywatyzacja. My ją rozpatrujemy z punktu widzenia wewnętrznego, ale czy rząd podjął kwestię, co będzie, jeśli na tle decyzji reprywatyzacyjnej Europejski Trybunał Sprawiedliwości uzna roszczenia osób przesiedlonych?</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#JerzyJaskiernia"> Czy rząd jest przygotowany do podjęcia tego problemu i do ewentualnych skutków, które on może oznaczać. My nie wiemy, co on oznacza, rząd musi to bardzo poważnie potraktować.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej wielokrotnie deklarował gotowość dialogu, ale ten dialog musi być partnerski, nie może opierać się na ogólnikach, musi być dialogiem rzeczywistym. Jeśli rząd chce naprawdę włączyć opozycję, musi z nią rozmawiać nie językiem ogólników, a językiem tego, co rzeczywiście z procesu negocjacyjnego wynika. Dlatego też jeszcze raz Sojusz Lewicy Demokratycznej nie tylko podkreśla poparcie dla integracji, ale wzywa do porozumienia ponad podziałami, do zwiększonej troski o dialog ze społeczeństwem, do podjęcia ofensywy programowej rządu, żeby ludzie zaczęli dostrzegać pozytywy procesu integracji europejskiej. Wzywa do mówienia językiem faktów i do nienadużywania argumentu integracji europejskiej do tego, aby nie można było dyskutować, nie można było krytykować nieudacznictwa, nie można było krytykować utraty funduszy PHARE, milionów dolarów tylko dlatego, że popełniono błędy urzędnicze, ponieważ jest zgoda dla integracji, a nie ma zgody dla tych negatywnych praktyk, które tej integracji towarzyszą.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej i na forum Komisji Integracji Europejskiej, i na forum Rady Integracji Europejskiej, i na innych płaszczyznach będzie dążył do tego, aby Polska znalazła się w Unii Europejskiej jako partner, jako podmiot, jako kraj, który realizuje swoje racje, jako kraj, który ma szanse na skok cywilizacyjny i kulturowy, jako kraj, który na tej drodze uzyska trwałe bezpieczeństwo i rozwój. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MaciejPłażyński">W imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność przewodniczący klubu pan poseł Marian Krzaklewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Może dobrze stało się, że po trzech wystąpieniach ze strony rządu było wystąpienie opozycji, ale jak słyszałem, nie jest to opozycja wobec wejścia do Unii Europejskiej i dlatego ta dyskusja przez to może będzie bardziej barwna.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MarianKrzaklewski">Przystępuję już do wystąpienia w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MarianKrzaklewski">Szanowni Państwo! Silna, bezpieczna Polska, to Polska związana ze strukturami europejskimi i atlantyckimi. Jeszcze kilkanaście lat temu wypowiedzenie tej prawdy publicznie prowadziło do oskarżenia o antypaństwowość, dziś, jak pokazała niedawna debata sejmowa poświęcona polityce zagranicznej, jest elementem prawie powszechnego konsensu. To ważne świadectwo wielkości zmian, jakie nastąpiły tu na tej ziemi w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci. Obóz solidarnościowy zawsze opowiadał się za taką właśnie Polską. Dla ludzi „Solidarności” kwestią nadrzędną była bowiem zawsze polska racja stanu. „Nie ma zjednoczonej Europy bez niepodległej Polski” - taki transparent polscy robotnicy wywiesili na bramie gdańskiej stoczni w grudniu 1981 r., bramie rozbitej w grudniową noc przez czołgi i opancerzone transportery.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MarianKrzaklewski"> Za taką właśnie Polską - bezpieczną dzięki członkostwu w NATO i zajmującą godne miejsce w jednoczącej się Europie - zawsze opowiadała się i opowiada Akcja Wyborcza Solidarność, w której imieniu mam zaszczyt dziś przemawiać. W naszym programie przyjętym wiosną 1997 r. mówiliśmy o konieczności jak najszybszego uzyskania przez Polskę pełnoprawnego członkostwa w NATO, mówiliśmy, że przystąpienie do Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej zdynamizuje rozwój naszego kraju, że integracja z Unią Europejską stworzy realną możliwość uzyskania przez Polskę - na równych prawach - bezpośredniego wpływu na kształtowanie nowego porządku w Europie. Zawsze pragnęliśmy Polski niepodległej i bezpiecznej, jednocześnie atlantyckiej i europejskiej. Dziś polska flaga powiewa nad kwaterą Sojuszu Północnoatlantyckiego, dziś mówimy też o terminie wejścia do Unii Europejskiej oraz bardzo już zaawansowanym procesie negocjacji. Nasz program zamienia się w fakty, w fundamenty nowej, lepszej niż kiedykolwiek w ostatnich kilku stuleciach, pozycji geopolitycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Nie musimy wracać do Europy, byliśmy zawsze i jesteśmy jej częścią. Polska od tysiąca lat związana jest z chrześcijańską cywilizacją Zachodu, której wartości współtworzyła i współtworzy, broniła i wciąż broni. Przeszło pół wieku temu - nie z własnego wyboru - znaleźliśmy się jednak za żelazną kurtyną, po totalitarnej stronie podzielonej Europy. Dlatego, i tylko dlatego, nie uczestniczyliśmy w procesie przeobrażeń wolnych narodów Europy toczącym się od lat czterdziestych do osiemdziesiątych. Werdyktem historii przypadła nam inna rola - kruszenia murów postawionych przez komunistyczny totalitaryzm. Zdaliśmy ten egzamin.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy!)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MarianKrzaklewski">To również dzięki „Solidarności”, dzięki pragnieniu wolności milionów Polaków Europa jest znów jedna. Nie byłoby przecież upadku berlińskiego muru w roku 1989 bez wcześniejszego otwarcia stoczniowych bram przez zwycięskich polskich robotników w pamiętnym sierpniu. Dziś, po półwiecznej przerwie, uczymy się współczesnej, europejskiej rzeczywistości, szukamy swego miejsca w integrujących się strukturach gospodarczych, socjalnych i politycznych naszego kontynentu. W tym samym czasie odrabiamy niezawinione zaległości sprzed 1989 r. Przebudowujemy gospodarkę, struktury państwa i instytucje sfery socjalnej, dostosowując je do wymogów rynku i demokracji oraz przygotowując - to już nowa lekcja, wspólna wszystkim krajom świata - do nowych wyzwań związanych z procesami globalizacji instrumentów gospodarczych, społecznych i politycznych. Procesy te powodują, że interes państwa narodowego może być - i jest już dziś - skutecznie realizowany, częstokroć w strukturach wielostronnych. Nowym wyzwaniom próbuje się sprostać we współpracy z nowymi partnerami.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MarianKrzaklewski">Wszystkie te zadania są przy tym ściśle ze sobą powiązane. Powodzenie jednych uzależnione jest od sukcesu innych. Zależność tę dostrzegały wszystkie kolejne rządy, które transformując wolniej czy szybciej polską gospodarkę i sferę socjalną, posuwały również krok po kroku proces integrowania się z Unią. Jak przypomniał przed chwilą pan premier, negocjacje stowarzyszeniowe z Unią rozpoczął rząd Tadeusza Mazowieckiego, podpisanie Układu Europejskiego to czasy premiera Olszewskiego, zaś złożenie wniosku o członkostwo w Unii - premiera Pawlaka. Dodam, że rozpoczęcie negocjacji to czasy premiera Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Doskonale wszyscy pamiętamy, że wejście Polski do Unii wsparł - w czasie swego wystąpienia na tej sali - największy autorytet współczesnego świata, nasz wielki rodak, papież Jan Paweł II. Ojciec Święty powiedział w posłaniu do polskiego parlamentu podczas swojej ostatniej pielgrzymki do ojczyzny, że: „Polska ma pełne prawo, aby uczestniczyć w ogólnym procesie postępu i rozwoju świata, zwłaszcza Europy. Integracja Polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską. Doświadczenie dziejowe, jakie posiada naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie”.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak ważną decyzję, jaką jest integracja z Unią Europejską, chyba jedną z najważniejszych w dziejach współczesnej Polski, trzeba realizować ze szczególną rozwagą, w poczuciu ogromnej odpowiedzialności. Stąd obiegowe - choć dziś chyba rzadsze niż rok czy dwa lata temu - opinie, że w Akcji Wyborczej „Solidarność” istnieją pewne wahania dotyczące naszego miejsca w Europie. Jest to nieporozumienie. Nie ma mowy o żadnych wahaniach. Można natomiast mówić o rozwadze, pewnej najzupełniej zrozumiałej ostrożności wynikającej przede wszystkim z odpowiedzialnego podejścia do modelu Europy i procesu integracji z Unią Europejską. Akcja Wyborcza „Solidarność” podziela wizję Unii Europejskiej jako ekonomicznego i politycznego związku państw narodowych, które swoje kwestie wewnętrzne rozwiązują zgodnie z własną tradycją i tożsamością.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MarianKrzaklewski">Wbrew pojawiającym się opiniom, Polska nie ograniczy swojej tożsamości, dlatego że przystąpi do Unii Europejskiej. Odwrotnie. Integracja w ramach Unii jest szansą na budowę i wzmocnienie naszej tożsamości, a zagrożeniem dla niej są wszelkie ekstremizmy, brak poszanowania tradycji, moralny relatywizm promowany przez niektóre organizacje lewicowe.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#komentarz">(Protesty z sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MarianKrzaklewski">Można mieć nawet nadzieję — wyrażamy ją w naszym programie — że Polska, na miarę swych sił, może wzmacniać tożsamość całej europejskiej wspólnoty, wspierać jej fundamenty kładzione przez chrześcijańskich demokratów: De Gasperiego, Adenauera i Schumana.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MarianKrzaklewski">Chcemy iść do zjednoczonej Europy ze znaną tam przecież wizją Unii funkcjonującej wedle zasad solidarności - Unii solidarnych państw i narodów. W tej wspólnocie powinna obowiązywać zasada: jeden drugiego brzemiona noście, wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#MarianKrzaklewski">Chcemy Europy patriotyzmu, Europy - ojczyzny wszystkich mieszkańców naszego kontynentu, Europy tworzonej przez państwa - ojczyzny naszych narodów. W takiej Europie będziemy czuli się jednocześnie i Polakami, i Europejczykami.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#MarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Akcja Wyborcza „Solidarność” chce integracji z Unią Europejską tak szybko, jak będzie to możliwe. Ale nie może to być członkostwo na byle jakich warunkach. Członkostwo to musi łączyć się z ochroną naszych narodowych interesów; służyć rozwojowi kraju, zmniejszeniu biedy i niesprawiedliwości, zwiększeniu bezpieczeństwa wewnętrznego. Tylko takie członkostwo w strukturach europejskich będzie dla Polski korzystne. Będzie również korzystne dla Europy. Taka postawa jest postawą odpowiedzialności i rozsądku politycznego. Błąd popełniają ci, którzy postawę tę identyfikują z eurosceptycyzmem. Eurosceptycyzm neguje zasadę europejskiej integracji. My chcemy być aktywnym uczestnikiem integracji, jesteśmy bowiem przekonani, że Polska potrzebuje Europy i Europa Polski, ale Polski silnej, wzbogacającej Europę.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#MarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Akcja Wyborcza Solidarność przywiązuje wielką wagę do negocjacji w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej. Stworzono już formalne i instytucjonalne podstawy ku temu. Proces dostosowawczy jest rozwinięty, a pozycja naszego kraju w Europie wzrasta. Wyraźnie jednak chcę powiedzieć, że proces negocjacyjny będzie trudniejszy i nieporównywalny z innymi negocjacjami, w których Polska brała udział w ostatnich latach, od wyniku tych negocjacji bowiem zależy całokształt życia gospodarczego i społecznego w naszym kraju. To wielkie zadanie negocjacyjne jest nierozerwalnie związane z sytuacją wewnętrzną Polski, jej stabilnością, konsekwentnym dostosowywaniem struktur społeczno-gospodarczych do wyzwań współczesnego rynku i zmieniającego się społeczeństwa. Ważne jest także, by polscy negocjatorzy w rozmowach z Unią Europejską mogli konsekwentnie, licząc na wsparcie wszystkich sił politycznych, zabiegać o żywotne interesy polskich obywateli - pracowników, rolników, przedsiębiorców, konsumentów, o interes całej Polski. Zadaniem polskiego rządu i reprezentujących go negocjatorów jest uzyskanie dla naszego kraju jak najlepszego miejsca dla Polski w tym klubie nowoczesnych i bogatych krajów. Do tego powinny prowadzić negocjacje.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#MarianKrzaklewski">Funkcjonowanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej opiera się na czterech filarach. Oprócz swobody świadczenia usług, przepływu towarów, kapitału, jest to również swoboda przepływu osób. W trakcie procesu negocjacyjnego konieczne jest doprowadzenie do takich rozstrzygnięć, które w tej ostatniej dziedzinie nie będą tworzyły dwóch kategorii państw członkowskich. Chodzi o to, by obywatel polski był i pod tym względem pełnoprawnym obywatelem Unii, by mógł swobodnie wybierać miejsce pracy, by łatwa była wymiana uczniów i studentów, aby Polacy mogli poznawać, jak się pracuje i studiuje w innych krajach, a później wracali do ojczyzny, wzbogacając ją o swoje europejskie doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#MarianKrzaklewski">Kolejnym niezwykle ważnym elementem jest sprawa rolnictwa i transformacji tej dziedziny polskiej gospodarki. Zmiany na polskiej wsi, w tym reforma polskiego rolnictwa, przygotowywane w ramach „Paktu dla wsi” mają oczywisty związek z procesami integracyjnymi. Wieś w końcowym efekcie może zyskać na członkostwie w Unii, trzeba jednak wiele pracy, rzeczywistego priorytetu dla spraw wsi, mądrego zagospodarowania środków pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Takich jak paliwo.)</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#MarianKrzaklewski">Mówiąc o terminie integracji, chcę wyraźnie podkreślić, że utrzymujemy gotowość przystąpienia do Unii Europejskiej od 2003 r. Z tą dziedziną wiąże się także przedstawione Unii Europejskiej stanowisko negocjacyjne dotyczące zakupu nieruchomości przez cudzoziemców. Zaproponowane ograniczenia - 5 lat na grunty pod inwestycje i 18 lat na grunty rolne i leśne, w tym działki rekreacyjne - to wyraz rozsądnego kompromisu politycznego odpowiadającego interesom państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#MarianKrzaklewski">W trakcie procesu integracyjnego konieczny jest stały dialog z partnerami społecznymi, w tym samorządami, związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców. Dobrze, że rząd deklaruje taką gotowość i taki dialog prowadzi. Udział partnerów społecznych jest szczególnie pożądany choćby przy pracach związanych z następującymi kwestiami:</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#MarianKrzaklewski">— po pierwsze, naszym dostosowywaniem się do standardów socjalnych istniejących w krajach członkowskich Unii Europejskiej, w tym w szczególności rozwiązywaniem spraw wynikających z przyjęcia przez Polskę Europejskiej Karty Społecznej;</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#MarianKrzaklewski">— po drugie, zwalczaniem bezrobocia i przeciwdziałaniem jego powstawaniu;</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#MarianKrzaklewski">— po trzecie, dostosowywaniem polskiego przemysłu i sektorów produkcyjnych do warunków konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#MarianKrzaklewski">Dobrze, że w tej sytuacji w sprawach pracowniczych po stronie partnera Komisji Europejskiej występuje także NSZZ „Solidarność”, będący członkiem władz Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#MarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska chce być członkiem Unii Europejskiej nie dlatego, że tak chce Bruksela, nie dlatego że pragnie tego jakieś lobby. Chcemy być członkiem Unii dlatego, że jest to zgodnie z naszym narodowym interesem, że dzięki temu będziemy mogli skutecznie naszych interesów bronić. Akcja Wyborcza Solidarność popiera przedstawioną przez rząd informację dotyczącą procesu negocjacyjnego z Unią Europejską. Z zadowoleniem przyjęliśmy wystąpienia pana premiera i ministra Kułakowskiego w tej sprawie. Pokazują one, że rząd, którego AWS jest podstawą, skutecznie dba o nasze interesy w trakcie przygotowań do członkostwa w Unii Europejskiej. Chcemy te działania popierać, będziemy w nich aktywnie uczestniczyć. Będzie to ostateczne zwycięstwo nad sztucznym podziałem naszego kontynentu, będzie to ostateczne zwycięstwo „Solidarności”, która już w 1980 r. upomniała się o odpowiednie miejsce Polski w Europie, zmieniając oblicze Europy i Świata. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MaciejPłażyński">W imieniu Unii Wolności głos zabierze pan Tadeusz Mazowiecki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#TadeuszMazowiecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polsce potrzebna jest dobra, zdecydowana i jasna polityka integracji z Europą, polityka realizująca cel, co do którego istnieje konsens między głównymi siłami politycznymi. Tym celem jest członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej, podobnie jak członkostwo innych krajów środkowoeuropejskich, będzie procesem przejścia od Europy bogatej, ale ograniczonej, do Europy szerokiej, wielkiej, mogącej być partnerem w nowym układzie świata. Dla Polski będzie to zwieńczeniem trwającego od 10 lat procesu uwalniania się z więzów układu pojałtańskiego i skutków podziału Europy. Będzie to przede wszystkim drogą do pokonania zapóźnień cywilizacyjnych, do osiągnięcia takiego rozwoju cywilizacyjnego, jakiego pragniemy - harmonijnego, wszechstronnego i zrównoważonego.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#TadeuszMazowiecki">Wiemy, że Europa posiada także swoje trudne problemy rozwoju duchowego, problemy, które istnieją i istnieć będą, które wpływać będą na nasz rozwój niezależnie od tego, czy będziemy czy nie będziemy w Unii Europejskiej. Polska może także w tym zakresie wnieść wkład. Chciałbym, podobnie jak to już miało miejsce w przemówieniu pana premiera, przypomnieć słowa wypowiedziane na tej sali w czerwcu tego roku podczas pamiętnego spotkania z papieżem Janem Pawłem II, że Stolica Apostolska konsekwentnie wspiera dążenia Polski do integracji z Unią Europejską. Chciałbym wyrazić przekonanie i nadzieję, że te słowa jasnego, mocnego wsparcia przy równoczesnym widzeniu duchowych problemów Europy, które Europa sama widzi i coraz bardziej stara się także na nie otwierać oczy, będą ważnym czynnikiem refleksji w naszej debacie i w świadomości narodowej, że te słowa nie przeminą bez echa.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#TadeuszMazowiecki">Unia Wolności od początku swego istnienia, także wcześniej jako Unia Demokratyczna, aktywnie popierała dążenia i działania, mające na celu integrację Polski ze strukturami politycznymi i gospodarczymi jednoczącej się Europy. Dawaliśmy temu wyraz zarówno w naszych działaniach wewnątrz kraju, jak i w stosunku do partnerów zagranicznych. Dawaliśmy temu wyraz będąc w opozycji i dajemy temu wyraz współrządząc krajem. Szczególnie ważna jest tu sfera polityki zagranicznej, zasadniczej z punktu widzenia powodzenia naszych wysiłków zmierzających do członkostwa w Unii Europejskiej, ale nie mniej ważna jest konsekwentna polityka wewnętrzna w zakresie dostosowań, w zakresie implementacji wszystkich ustaleń negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#TadeuszMazowiecki">Rząd przedstawił parlamentowi informację o przebiegu negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej i o najważniejszych działaniach dostosowawczych w Polsce do członkostwa w Unii Europejskiej. Ten dokument otrzymali wszyscy posłowie. Jest to kompleksowe, czasem bardzo techniczne sprawozdanie ze stanu naszych działań negocjacyjnych i działań dostosowawczych. Jest to zestaw faktów i problemów i właśnie dzięki tej zwięzłości widać równocześnie, jak bardzo obok wielkich słów ważna jest codzienna, mrówcza praca wszystkich nas i wszystkich instytucji państwowych w zakresie procesu integracyjnego. Proces ten bowiem składa się zarówno z samych negocjacji i pertraktacji między krajami kandydującymi a Unią i krajami członkowskimi Unii, jak i z procesu wdrażania oraz - co nie mniej ważne - z procesu kształtowania się opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#TadeuszMazowiecki">Myślę, że sprawozdanie zawarte w tym dokumencie, jak i to, co było dzisiaj powiedziane, a przede wszystkim opinie Komisji Europejskiej, państw członkowskich wskazują na to, że dotychczas nasze negocjacje o wejście do Unii Europejskiej przebiegają pomyślnie. Dotyczy to zarówno wymiaru administracyjno-technicznego, przygotowania merytorycznego delegacji, jakości stanowisk negocjacyjnych, jak i przede wszystkim wymiaru politycznego. Jesteśmy postrzegani jako poważny partner i poważny kandydat do członkostwa. Sama Unia także rozpoczęła już przygotowania do jej rozszerzenia o nowych członków.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#TadeuszMazowiecki">Sam proces negocjacyjny nie sprowadza się jednak tylko do negocjacji. Równie ważny jest proces implementacji, wdrażania naszych zobowiązań negocjacyjnych, a równocześnie realizacja postanowień Układu Europejskiego w ramach stowarzyszenia Polski z Unią Europejską. Fakt ten komplikuje negocjacje, bo strona unijna nawiązuje do problemów nieleżących w polu samych negocjacji członkowskich, ale takich, których rozwiązanie uważa za konieczne, by móc w sposób korzystny negocjować. Przykładem takiego postępowania może być program restrukturyzacji sektora stalowego w Polsce. Ocena tego programu, który rząd przedstawi Komisji Europejskiej do połowy września, będzie rzutować na treść okresowego raportu na temat postępu Polski w drodze do członkostwa, który ma być przyjęty przez Radę Unii Europejskiej jesienią br. Podobne raporty zostaną opracowane w stosunku do wszystkich pozostałych krajów stowarzyszonych. Treść tego raportu, niepozostającego w bezpośrednim związku z krajami starającymi się o członkostwo w Unii Europejskiej, będzie rzutować na miejsce Polski w rankingu krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej, a w konsekwencji na naszą propozycję negocjacyjną.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#TadeuszMazowiecki">Trzeba więc pamiętać, że mogą się pojawić elementy, których wpływ na negocjacje może okazać się niekorzystny. Trzeba być świadomym, że negocjujemy nie tylko rozwiązania dotyczące poszczególnych obszarów negocjacyjnych w oparciu o stanowiska negocjacyjne, ale negocjujemy w pewnym sensie całość naszych stosunków z Unią Europejską, bo nasze członkostwo także będzie dotyczyć całości życia gospodarczego, społecznego i politycznego.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#TadeuszMazowiecki">Negocjacje znajdują się w dobrym punkcie. Nie jesteśmy opóźnieni i przedstawiamy w Brukseli dobre, rozważne stanowiska negocjacyjne. Musimy jednak mieć świadomość, że główne trudności, główne problemy negocjacyjne są dopiero przed nami. Ważnym elementem negocjacji i ważnym problemem integracyjnym jest informowanie o przebiegu negocjacji opinii publicznej, a więc i parlamentu. Należy się spodziewać, że parlament będzie informowany nie tylko ex post o przebiegu negocjacji, ale że negocjatorzy będą się doń zwracać przed sformułowaniem ostatecznego stanowiska dotyczącego rokowań, zwłaszcza w szczególnie trudnych i drażliwych problemach społecznych w takich ważnych dziedzinach, jak rolnictwo czy polityka regionalna, i że będzie to bardzo ważna informacja przy samych negocjacjach.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#TadeuszMazowiecki">Można powiedzieć, że w związku z tym rodzi się pytanie: Czy konieczne jest utrzymywanie tajności stanowisk negocjacyjnych, zwłaszcza wobec faktu, że ich treść szeroko znana jest naszym partnerom zarówno w Komisji Europejskiej, jak i w państwach członkowskich? Nie postuluję oczywiście ujawniania opinii publicznej marginesu negocjacyjnego. Sądzę jednak, że większa otwartość pozytywnie wpłynęłaby na społeczną akceptację procesu negocjacyjnego, zrozumienie dla tego procesu, a w konsekwencji na poparcie integracji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#TadeuszMazowiecki">Tak jak już wspomniałem, zasadniczym elementem całego procesu negocjacyjnego jest proces wdrażania, proces dostosowawczy. Ocena stanu rzeczy w tym zakresie będzie możliwa po przeprowadzeniu przez parlament - a problemem tym zajmuje się obecnie Komisja Integracji Europejskiej, obserwuję jej pracę - raportu o wykonaniu zadań narodowego programu przygotowania do członkostwa. Ocena tego będzie możliwa po przeprowadzeniu szczegółowej analizy. Można powiedzieć, że w ostatnim okresie w pracach Komitetu Integracji Europejskiej pod kierunkiem pana premiera nastąpiło pewne przyspieszenie, ale mamy w różnych dziedzinach opóźnienie. Oczekujemy więc od rządu pokonywania opóźnień legislacyjnych w różnych dziedzinach gospodarki, ekologii, jeśli chodzi o projekty legislacyjne, a przede wszystkim pokonywania opóźnień w instytucjonalnym przygotowaniu, zwłaszcza do wykorzystania przedakcesyjnych funduszy pomocowych, co będzie niezwykle ważnym zadaniem, szczególnie w tak istotnej dziedzinie dla tego procesu, jak rolnictwo. Wszelkie zaniedbania przy przygotowaniu instytucjonalnego wykorzystania funduszy przedakcesyjnych, takich jak SAPARD, byłyby niewybaczalne. Dlatego oczekujemy w tym zakresie energicznych prac i decyzji rządu.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#TadeuszMazowiecki">Podobnie jak pan premier w swoim przemówieniu, chciałbym wyrazić pewien niepokój dotyczący wsparcia przez opinię publiczną. Różne są tego przyczyny i nie sposób ich tu w pełni analizować. Można powiedzieć, że nastąpiło pewne wahnięcie: od zbyt prostego wyobrażania sobie korzyści i łatwego przejścia, pewnego skoku do cywilizacyjnej sytuacji krajów zachodnich - do wahnięcia w kierunku straszenia, obawy przed trudnościami i wręcz szoku w związku z procesem transformacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#TadeuszMazowiecki">Otóż sądzę, że wspólnym zadaniem rządu, parlamentu i wszystkich sił politycznych popierających dążenie do integracji z Unią Europejską jest to, ażeby ten trend spadkowy zahamować. Potrzebne jest przede wszystkim nadrobienie opóźnień w realizacji procesu informacyjnego, ale nie pokona się tego bez włączenia głównej siły oddziaływania medialnego, jaką jest telewizja. Sądzę więc, że telewizja publiczna ma obowiązki wobec państwa, wobec ogólnonarodowego programu integracji i że te obowiązki powinna bardziej skutecznie wypełniać. Istnieją dobre audycje Telewizji Polskiej, ale nadawane są w czasie najmniejszej oglądalności, późną nocą. Sądzę, że kierownictwo TVP powinno się zastanowić nad wypełnianiem swoich zadań i swojego obowiązku wobec procesu integracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#TadeuszMazowiecki">Naszym zadaniem jest też walka o opinię w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Słuszne jest w każdym razie to, że choć nie jesteśmy jeszcze członkiem Unii Europejskiej, chcemy już dziś uczestniczyć w debacie, chcemy, aby nasz głos był słyszany w debacie nad reformą instytucjonalną Unii. Mówi się czasem, że zbyt miękko, na klęczkach podchodzimy do Unii Europejskiej. Nie ma ku temu faktycznych powodów, są może uprzedzenia, ale nie ma faktycznych powodów, aby tak sądzić. Nie taka jest polityka rządu, co znajduje odbicie w faktach. Powiedziałbym więcej, perspektywa naszego rozumowania dotyczącego Unii Europejskiej musi być nie tylko taka, ażeby dla naszych narodowych interesów dobrze przeprowadzić te negocjacje, ale żeby w przyszłości Polska jako członek Unii Europejskiej mocną stopą stanęła w tej Unii - mocną stopą kraju tej co nasz miary, takich potencjalnych możliwości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt, a jednocześnie spoczywa na mnie odpowiedzialność, zaprezentować w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego stanowisko w sprawie informacji złożonej przez prezesa Rady Ministrów w zakresie integracji Polski z Unią Europejską. Po wysłuchaniu tej informacji od razu nasuwa się uwaga, że nie wystarczy ładnie mówić o integracji, o naszych celach, negocjacjach, interesach narodowych, o godnym życiu, trzeba to jeszcze w sposób właściwy zabezpieczyć. A naszym zdaniem rząd tego niestety w dostatecznym stopniu nie czyni. Podpisanie 16 grudnia 1991 r. Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi wyznaczyło podstawowe kierunki działań dla procesu transformacji systemowej oraz było praktycznym wyrazem włączenia się Polski w polityczne i gospodarcze struktury zjednoczonej Europy. To stanowiło nadzieję, że stowarzyszenie będzie służyć przekształceniom, rozwojowi polskiej gospodarki, podniesieniu poziomu życia polskich rodzin oraz że zapewni w przyszłości właściwe, godne miejsce w jednoczącej się Europie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#StanisławKalemba">8 kwietnia 1994 r. rząd RP, premier Waldemar Pawlak, składa oficjalny wniosek w sprawie akcesji do Unii Europejskiej. W maju 1997 r. Sejm przyjmuje opracowaną przez rząd Narodową Strategię Integracji, w której, na wniosek klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, zobowiązano do zabezpieczenia interesów polskich pracowników i rolników w przyszłej zjednoczonej Europie. Następne dokumenty znaczące w procesie integracji to „Partnerstwo dla członkostwa”, Agenda 2000, wreszcie program przygotowania do członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#StanisławKalemba">Jakie były założenia Układu Europejskiego, a jaka jest jego realizacja? Można się odnieść do tego na przykładzie rynków rolnych. Umowa przejściowa zawierała handlową zasadę asymetrii. Zakładała ona, że Unia Europejska będzie szybciej otwierać swoje rynki niż Polska. Postanowienia układu wprowadzają jednak liberalizację dostępu do własnych rynków rolnych stron układu. Już dzisiaj jest oczywiste, że prymat Unii Europejskiej w obrotach handlowych z Polską artykułami żywnościowymi wyraźnie się umocnił od czasu podpisania umowy o stowarzyszeniu, a Polska od tego czasu, po raz pierwszy od 1947 r., stała się importerem netto żywności.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#StanisławKalemba">Efekt kreacji oraz przesunięcia w handlu były dla Unii dwukrotnie większe niż dla Polski. Efekty te są dla Polski zaskakująco małe i są sprzeczne z założoną asymetrią ustępstw, która miała się kształtować na korzyść Polski. Okazała się ona papierowa, a rzeczywiste sukcesy odnoszą, jak dotychczas, kraje Unii Europejskiej. Często nie decydują tutaj mechanizmy wmawianej nam gospodarki rynkowej czy wyższej jakości, ale np. znaczące subsydia do eksportu. Można to odnieść do całej wymiany handlowej z Unią Europejską. W 1998 r. 2/3 całej nadwyżki krajów „piętnastki”, ok. 12 mld dolarów, uzyskano na handlu z Polską. Niestety, ten niekorzystny na handlu z Polską bilans, zabójczy dla naszej gospodarki handel, rozwija się w tempie przyspieszonym.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#StanisławKalemba">Podkreślam, że jedynym rokiem, kiedy deficyt w handlu zagranicznym się poprawił, był rok 1994, rok rządów premiera Waldemara Pawlaka. Wówczas deficyt ten wyniósł blisko 1 mld dolarów. W 1998 r. deficyt wyniósł ok. 20 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polskie Stronnictwo Ludowe konsekwentnie opowiada się za pełnym członkostwem w Unii Europejskiej na zasadach partnerstwa. Jednak w dzisiejszej debacie rząd, kluby parlamentarne muszą odpowiedzieć społeczeństwu na kilka zasadniczych pytań. Moim zdaniem informacja pana premiera była spłycona.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#StanisławKalemba">Po pierwsze, za jaką Europą, Unią Europejską się opowiadamy? Za Europą ojczyzn czy za Europą regionów? Zwłaszcza że wielu prominentnych przedstawicieli Unii Europejskiej, wiele osób życia publicznego, stwierdza, że przyszła Europa ma być federalna, bezpaństwowa.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#StanisławKalemba">Po drugie, kto ma decydować o członkostwie Polski w Unii Europejskiej? Naród w ogólnonarodowym referendum? Z godnością wysłuchałem stanowiska pana premiera, w którym rząd opowiada się za referendum. Ale zdania są w tym zakresie podzielone.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#StanisławKalemba">Po trzecie, czy jest zgoda na członkostwo bez objęcia wsi i rolnictwa wszystkimi prawami i obowiązkami oraz finansami od początku członkostwa?</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#StanisławKalemba">Po czwarte, czy Rada Ministrów i główny negocjator nie odstąpią od 18-letniego okresu przejściowego, jeżeli chodzi o swobodny obrót ziemią rolną - użytkami rolnymi, lasami, jeziorami - i następnie uczynią wszystko, by warunki do tego obrotu były na zasadach wzajemności? Według badań CBOS z czerwca br. przeciwników swobodnego obrotu ziemią było 83%, jeżeli chodzi o mieszkańców wsi, i 89–91%, jeżeli chodzi o rolników. Czy rząd będzie tutaj konsekwentny, wiedząc, że w jednej z najtrudniejszych kwestii negocjacyjnych negocjatorzy mają do czynienia z silnym oporem zdecydowanej części społeczeństwa? Chodzi o kwestię wprowadzenia unijnych rozwiązań w zakresie obrotu ziemią.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#StanisławKalemba">Niepokojące i nie do przyjęcia dla Polskiego Stronnictwa Ludowego jest stanowisko nowo czy wkrótce mianowanego komisarza Unii Europejskiej do spraw rozszerzenia Unii Europejskiej, pana Güntera Verheugena, który stwierdził, że nie widzi możliwości ustanowienia zakazu nabywania ziemi w Polsce i innych krajach kandydackich. A poza tym jednoznacznie opowiedział się za okresem przejściowym dla rolnictwa, czyli znaczącym wyłączeniem polskiego rolnictwa z finansowania.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#StanisławKalemba">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego oświadczam, że nie ma i nie będzie zgody na zniknięcie Rzeczypospolitej Polskiej. Polska musi zostać suwerennym, wolnym i niepodległym państwem, zachowując polską ziemię, kulturę, tradycję, tożsamość - co tu było już wielokrotnie powtarzane - zgodnie z napisem, jaki widnieje przy ul. Wiejskiej na pomniku Witosa, trzykrotnego premiera, premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej w czasie bitwy warszawskiej - „A Polska winna trwać wiecznie”.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#StanisławKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że objęcie polskiej gospodarki żywnościowej Wspólną Polityką Rolną od momentu członkostwa (bez okresu przejściowego) powinno być warunkiem brzegowym akceptacji integracji przez stronę polską. Nie może być tak, że Unia Europejska uzyska duże udziały w polskim rynku żywnościowym, a jej rolnicy będą czerpać dochody głównie z opłat wyrównawczych, gdy tymczasem polscy producenci będą redukować produkcję żywności ze względu na niemożność sprostania konkurencji ze strony Unii Europejskiej i brak minimalnej opłacalności. Objęcie polskich rolników dopłatami kompensacyjnymi musi stanowić nadrzędny cel w negocjacjach z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - najsilniej osadzony na polskiej prowincji, związany ze wsią i tymi, co uprawiają ziemię - nie może pominąć spraw rolnictwa i wsi, jeśli obejmują one 40% ustawodawstwa Unii Europejskiej i stanowią ok. 50% wszystkich problemów związanych z integracją europejską. Politycy Unii Europejskiej - tak jak społeczeństwa i rolnicy - wiedzą, że mechanizm rynkowy w Unii to jest istota Wspólnej Polityki Rolnej, a ten mechanizm deprecjonuje rolnictwo. Wiadomo, że rolnictwo realizuje mniejszą wartość dodaną niż wytwarza. W latach 1995–1996 rolnik w Polsce zagospodarował tylko 75% wytworzonej produkcji dodanej. Rolnicy w Unii Europejskiej są wspierani przez konsumentów albo też, zgodnie ze zmianą w Agendzie 2000, przez podatników. Najbardziej uregulowana jest właśnie Wspólna Polityka Rolna, która od początku lat sześćdziesiątych ma dwa niezmienne cele, mimo że mechanizmy się zmieniają - tj. ochronę dochodów producentów i zapewnienie równowagi na rynku Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#StanisławKalemba">I teraz, proszę Wysokiej Izby, dochód rolniczy na 1 ha użytków rolnych w Polsce, bez subsydiów - to jest z raportu Komisji Europejskiej - jest wyższy niż w Unii Europejskiej, bo wynosi 285 ECU, a w Unii Europejskiej - 281 ECU. Warto tu publicznie powiedzieć, że bez pomocy państwa, jeśli chodzi o jednostkę powierzchni, rolnik polski produkuje więcej. Z pomocą budżetów państw i Unii w Unii Europejskiej dochód rolnika wynosi 542 ECU, a w Polsce - 288 ECU. I tutaj mamy odpowiedź na pytanie, jakie są dochody rolnicze. Jeżeli chodzi o wskaźnik subsydiowania producentów, tzw. PSE, to w Polsce jest on poniżej 20, a w Unii wynosi około 42. Tak samo 2,8 razy niższe są transfery do rolnictwa w przeliczeniu na jedną osobę. Trzeba tutaj mocno w Izbie podkreślić, że rząd nie realizuje przyjętych przez siebie programów dla rolnictwa. Można nawiązać do exposé pana premiera z 11 listopada 1997 r., można nawiązać do średniookresowej strategii dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Przypomnę te cele. Kwiecień 1998 r. - poprawa dochodów rolniczych. Mam pytanie: Co się stało od kwietnia 1998 r. z dochodami rolniczymi? Realizacja jest odwrotna aniżeli założenia. Podniesienie poziomu życia rodzin: Co się tutaj dzieje? Odwrotnie, niż zakładano. Jeżeli chodzi o przybliżenie do standardów europejskich - odwrotnie, niż zakładano, bo zahamowany został przepływ ziemi m.in. przez tę trudną sytuację na wsi, brak możliwości kredytowych. Zwracam uwagę, że założone cele są nierealizowane, działania są wręcz odwrotne. Niepokojąco spadają nakłady na rolnictwo, bezpośrednio na rolnictwo, nie chodzi o KRUS. Nie ma realnego programu odbudowy spółdzielczości, a kuriozalna była próba na poprzednim posiedzeniu Sejmu ustawowego umożliwienia zamiany spółdzielni w spółki. Przykład: brak konsekwencji w realizacji ustawy o regulacji rynku cukru, gdzie doszło do dramatycznej sytuacji - cukrownie są bankrutem dlatego, że branża nie realizuje ani ustawy, ani rozporządzenia Rady Ministrów obecnego rządu, brakuje w tym zakresie konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#StanisławKalemba">Teraz cały czas obserwujemy, w jakim kierunku zmierzamy, jeżeli chodzi o Wspólną Politykę Rolną. A co na tej sali wydarzyło się nie tak dawno, jeżeli chodzi o ustawę o zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa? Czy podjęliśmy działania zmierzające w kierunku udostępnienia gospodarstwom rodzinnym gruntów z zasobów? Nie. Znieśliśmy to, co było do tej pory zapisane. Czy ograniczyliśmy areał, jeżeli chodzi o dzierżawę, możliwość zakupu gruntów, tak jak jest to w Unii Europejskiej, gdzie średnia wielkość gospodarstwa wynosi 17,5 ha? A u nas ograniczenia, jeżeli chodzi o dzierżawę, kilka, kilkanaście tysięcy hektarów. Co ma to wspólnego ze Wspólną Polityką Rolną?</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#StanisławKalemba">Ustawa o gospodarstwie rodzinnym. Konstytucja określa prawo unijne, państwa Unii Europejskiej określają, a u nas nie ma zgody. I przedstawiciel rządu podczas dyskusji o gospodarstwie rodzinnym powiedział, że rząd nie przedstawi stanowiska do projektu poselskiego, po prostu to go nie interesuje. Czyli konstytucja w tym wypadku nie obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#StanisławKalemba">Paliwo rolnicze: panie premierze, uważam, że trzeba mieć odwagę powiedzieć, bo mówienie nieprawdy, że nie ma stanowiska rządu, kiedy ono od wczoraj jest... Trzeba powiedzieć: nie ma zgody rządu na wprowadzenie paliwa rolniczego i wtedy jest sprawa jasna. Zadaję pytanie: jeśli w ciągu 8 miesięcy ceny oleju napędowego dla rolników wzrosły o czterdzieści parę procent, a ceny tego, co rolnik sprzedaje, spadły o 20 czy 30%, to mamy tutaj problem, czy jesteśmy tacy zgodni co do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej czy nie.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#StanisławKalemba"> Wiem, że czas mija, będę zbliżał się już do zakończenia. Podkreślę tylko, że obecnie zostały przekroczone wszelkie granice przyzwoitości, jeżeli chodzi o nieposzanowanie godności rolników i nie dziwmy się, że takie są notowania, jeżeli chodzi o poparcie integracji europejskiej. Wiadomo, że poparcie to spadło w czerwcu do 55%, ale jak rolnicy się ustosunkowują się do tego? Jeszcze w marcu 1998 r. przeciw integracji było 21% rolników, a dzisiaj przeciw integracji jest 46% rolników, więc liczba się podwoiła. Ciekawe, że najwięcej przeciwników integracji jest wśród rolników mających największe gospodarstwa - powyżej 10 ha, tam 61% jest przeciwko integracji europejskiej. Proszę sobie odpowiedzieć, jak obłędna jest u nas polityka rolna czy jej realizacja. 2/3 rolników było zdania, że integracja z Unią Europejską przyniesie więcej strat niż korzyści.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#StanisławKalemba">Jeszcze zasygnalizuję najważniejsze sprawy, jeżeli chodzi o poszczególne obszary negocjacyjne. Demokracja i rządy prawa - opóźnienia w rozprawach sądowych, m.in. sprawa sądów grodzkich. Jeżeli chodzi o gospodarkę, zwracam uwagę na prywatyzację banków, gdzie w zasadzie straciliśmy możliwość prowadzenia suwerennej polityki gospodarczej, gdyż jest tam prawie 60% kapitału zagranicznego, a standardy unijne wynoszą 4, 5, 8, do kilkunastu procent. Pilnujmy tych standardów. Jeżeli chodzi o system podatkowy, opinia biura sejmowych ekspertów jest taka, że w tym zakresie nie zrobiono nic. A administracja celna? Według raportu Komisji Europejskiej 20–25% obrotu na granicy jest niekontrolowane, czyli to jest przemyt. Czy jest program informatyczny (to jest w materiałach), żeby to uporządkować, czy jest wola, żeby przeciwdziałać temu przemytowi? Na to też zwraca uwagę Komisja Europejska w swoim regularnym raporcie. Sprawa Koroszczyna...</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#StanisławKalemba">Czy musimy też zgadzać się na ciągłe zmniejszanie produkcji stali w Polsce? Wypowiedź jednego z urzędników Rzeczypospolitej jest taka, że Unia Europejska byłaby zadowolona, gdybyśmy zredukowali produkcję stali do zera. Już nie będę więcej mówił, tematów jest dużo...</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#StanisławKalemba">Zwracam uwagę, panie premierze, że prawie przez rok nie ma szefa urzędu Komitetu Integracji Europejskiej (listopad 1998 r.). Przypomnę, jaki był raban, jeśli za naszej koalicji przez 2 miesiące nie było jakiegoś czy szefa, czy ministra. Po prostu to jest niedopuszczalne. Pan, panie premierze, nie jest w stanie wszystkiego wziąć na siebie, a dużo spraw, jeżeli chodzi o integrację, po prostu kuleje. Takie uwagi pojawiają się w listach do mnie, w rozmowach w moim biurze, nawet w kontaktach zagranicznych. Jeden z dziennikarzy zagranicznych mówi, że jest taka opinia, iż wielu Polaków nie umie patrzeć kategoriami własnego narodu, że zbyt łatwo oddajemy pole, czynimy ustępstwa. Można by tu podać przykład jogurtów czy cytrusów. My we wszystkim ustępujemy.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#StanisławKalemba">Postęp w negocjacjach jest, tak jak mówi pan minister Kułakowski, ale jaki jest postęp w dostosowaniu naszej gospodarki, w dostosowaniu prawa? Podam przykład ochrony środowiska: jest to jeden z głównych tematów, barier, ale przez dwa lata chyba nie wpłynął żaden projekt z ministerstwa, żeby poprawić istniejący stan, dostosować się. Taką mam informację, jeśli jest inaczej, to proszę powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#StanisławKalemba">Przechodzę do konkluzji. Domagamy się partnerskiego traktowania w procesie integracji. Opowiadamy się za integracją na takich zasadach, jakie miały inne państwa wstępujące do Unii. Biorąc jednak pod uwagę dotychczasowe wyniki ekonomiczne - oddajemy rynek - ujemny bilans w handlu zagranicznym, ciągle powiększający się, zwiększające się u nas bezrobocie, i, co jest niepokojące, brak zauważenia tych negatywnych zjawisk, błędów, w wystąpieniu prezesa, biorąc to pod uwagę, w imieniu klubu zgłaszam wniosek o odrzucenie informacji przedstawionej na tym posiedzeniu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego w imieniu Koła Parlamentarnego „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informacja rządu o przebiegu negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej wywołuje oczywiście pełny zakres problemów związanych z akcesją.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JanŁopuszański">Chciałbym skupić się bardzo krótko na kwestii merytorycznej, zabierając głos w imieniu Naszego Koła. Chcę przypomnieć, że nasza grupa poselska oraz te środowiska, które tytułem faktów mamy prawo reprezentować, odrzuca projekt akcesji, który prowadzi do utraty niepodległości Polski i do podporządkowania działań państwa polskiego nie tyle dobru narodu, ile celom społeczności międzynarodowej i dominujących w niej sił.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JanŁopuszański">Mam przed sobą zapis wypowiedzi nie byle kogo, bo samego przewodniczącego Komisji Europejskiej pana Romano Prodiego, który w kwietniu powiedział, iż budowanie federalnej Europy ma być celem samym w sobie, a nie tylko przygotowaniem Unii do poszerzenia. Po zawiązaniu unii walutowej w procesie integracji europejskiej rozpoczął się nowy rozdział, w którym dotychczasowy kształt państwa narodowego nie ma już racji bytu. Zdumiewa mnie, że są politycy, którzy z tej trybuny usiłują, w kontekście tego typu wypowiedzi, mydlić Polakom oczy, mówiąc, że jest szansa na suwerenność Polski w ramach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JanŁopuszański">Nie rozumiem logiki osób, które twierdzą, że uszczuplenie suwerenności Polski na rzecz Unii Europejskiej prowadzi do umocnienia suwerenności Polski. Poprzednio tego typu argumenty słyszeliśmy, gdy zabierali głos sekretarze Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, twierdzący, że umocnienie tak zwanej przyjaźni ze Związkiem Radzieckim prowadzi do umocnienia niepodległości Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#JanŁopuszański">Odpowiedzialne wkraczanie w nową rzeczywistość polityczną wymaga przede wszystkim jej poznania, przewidywania skutków tego aktu, aby po czasie nie żałować pochopnych kroków. Chciałbym w związku z tym postawić pytania o charakterze zasadniczym. Jaki jest nasz stan wiedzy o rzeczywistości, którą jest Unia Europejska, i o skutkach włączenia Polski do tej rzeczywistości? Jaki jest stan wiedzy Sejmu i jaki jest stan wiedzy rządu w tej sprawie? Pytam w oparciu o fakty.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#JanŁopuszański">Kwestia pierwsza: znajomość prawa europejskiego. Przecież my nie mamy do dzisiaj oficjalnego tłumaczenia podstawowych dokumentów Unii Europejskiej. A jest to cała masa dokumentów. Podobno całość acquis communautaire obejmuje około 120 tys. stron. Czy jest ktoś, kto to wszystko przeczytał i przeanalizował w toku dwuletniego procesu screeningu? Czy na pewno wiemy, o czym mówimy?</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#JanŁopuszański">Mam w ręku dokument, który w związku z innymi pracami Sejmu pojawił się w jednej z komisji. Polski Komitet Normalizacyjny mówi, że zadanie wprowadzenia do 2002 r. do zbioru polskich norm minimum 80% norm europejskich, to jest ponad 5 700 norm ze zbioru około 7 200 norm, zostało nałożone na Polski Komitet Normalizacyjny decyzją Komitetu Integracji Europejskiej. Roczny przyrost norm europejskich to jest około 1000 norm. To spowoduje, że zbiór europejskich norm w końcu 2002 r. będzie wynosił ponad 10 tys. norm. I jaki jest wniosek Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w związku z tym? Mając powyższe na względzie, po zasięgnięciu opinii Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Polski Komitet Normalizacyjny przyjął do stosowania tzw. metodę okładkową wprowadzania norm europejskich do zbioru polskich norm. To jest w języku angielskim. Zastanawiam się, czy przypadkiem komuś okładki nie spadły na oczy i na sumienie polskie.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#JanŁopuszański">W kwestii treści negocjacji. W toku tak zwanego screeningu i prac nad stanowiskiem negocjacyjnym, jak nas poinformował rząd, możliwe jest zajęcie przez Polskę jednego z trzech stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#JanŁopuszański">Po pierwsze, że polskie przepisy nie stwarzają problemu, tzn., że one już są takie, jak Unia Europejska oczekuje.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#JanŁopuszański">Po drugie, że polskie przepisy zostaną dostosowane do przepisów acquis communautaire Unii Europejskiej do chwili akcesji, co zostało nazwane przez rząd problemem technicznym. Jak ta techniczność problemu wygląda, oglądamy właśnie w hutnictwie, w górnictwie, w rolnictwie, w przemyśle okrętowym, jeszcze w wielu innych dziedzinach gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#JanŁopuszański">I wreszcie, że przyjęcie acquis communautaire będzie niemożliwe przed datą akcesji, a w związku z tym Polska wnosi o ustalenie okresu przejściowego. Trzy możliwości. Czwarta nie istnieje. Taki tryb negocjacji uwidacznia, że w toku negocjacji pomiędzy Polską a Unią Europejską to Polska ma się dostosować, a Unia Europejska może co najwyżej poczekać, aż Polska spełni jej oczekiwania. Nie ma mowy o żadnym istotnym przystosowaniu Unii Europejskiej do potrzeb Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#JanŁopuszański">Zwracamy na to uwagę tym wszystkim, którzy twierdzą, że Polska powinna wchodzić do Unii Europejskiej na swoich warunkach. To, co dzisiaj słyszeliśmy: twardo negocjować, mając na celu obronę przede wszystkim polskich interesów. Przecież przywoływanie tego typu haseł w kontekście tego typu faktów to jest tylko hipokryzja. Ci, którzy z zapałem cytują z tego miejsca Ojca Świętego, dokonując wybiórczych manipulacji na jego sejmowej wypowiedzi, nie powinni przypadkiem rozważyć całości jego głosu? Zwłaszcza nauki o warunkach, którym powinien odpowiadać sprawiedliwy ład życia publicznego, czy w Polsce, czy w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#JanŁopuszański">Czy nie powinni sprawdzić, czy obecny ład w Unii Europejskiej odpowiada tej nauce i jak to się ma do realizacji potrzeb polskich? Wreszcie, czy w toku tych negocjacji w ogóle występuje problem potrzeb polskich, dobra Polski? Czy dokonywany jest bilans korzyści i strat związanych z akcesją Polski do Unii Europejskiej? Na posiedzeniu połączonych sejmowych Komisji: Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej już wiele miesięcy temu miałem okazję zapytać pana ministra Jana Kułakowskiego, głównego negocjatora, czy w czasie, w którym badane są przepisy polskie pod kątem zgodności z przepisami Unii Europejskiej, ktoś, ktokolwiek, jednocześnie bada przepisy Unii Europejskiej pod kątem ich zgodności z dobrem Polski i jaki jest wynik tego przeglądu. Dowiedzieliśmy się, że nikt takiego przeglądu nie prowadzi. Nikt nie bada, czy konkretne przepisy i w jakim zakresie dla Polski są korzystne, czy nie. Pytałem pana ministra Kułakowskiego, czy na przykład w perspektywie wejścia Polski w obszar kwotowania produkcji, ktoś, słuchając postulatów negocjacyjnych ze strony Unii Europejskiej w tym zakresie prowadzi bilans skutków wprowadzenia tych kwot w Polsce. Na przykład rolnictwo. Mniejsza produkcja zboża, mięsa, mleka, roślin okopowych itd. może oznaczać likwidację części polskich gospodarstw rolnych. Kiedy, w których rejonach Polski? Czy rząd ma mapę tego typu zmian? Czy rząd pracuje nad programami alternatywnych źródeł zatrudnienia dla rolników pozbawionych rolniczych warsztatów pracy? A może mają sobie wymrzeć? Może na tym ma polegać to, co zostało tutaj przez przedstawiciela AWS nazwane ostatecznym zwycięstwem „Solidarności”?</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#JanŁopuszański">W odpowiedzi na te pytania dowiedziałem się, że rząd ma mandat do wprowadzania Polski do Unii Europejskiej, a nie do badania, czy to się Polsce opłaci, że rolą Sejmu jest prowadzenie takiego bilansu, bo to Sejm wyposaża rząd w mandat negocjacyjny. Pytam, na jakiej podstawie Wysoka Izba ma ten bilans przeprowadzić, skoro rząd niezbędnych informacji nie dostarcza? Być może ich nawet nie ma? Mało, nawet nie widzi potrzeby ich posiadania. Przypominam, że wiosną ub. r. z tej trybuny padały w czasie debat o integracji europejskiej zapewnienia, że w toku postępu negocjacji szczegóły i konsekwencje zostaną uwidocznione i przekazane Wysokiej Izbie. I co?</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#JanŁopuszański">I w tym kontekście wnioski.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#JanŁopuszański">Po pierwsze, nie tylko akcesja Polski do Unii Europejskiej, która prowadzi do przekreślenia suwerenności, niepodległości Polski i podporządkowania polskiego sposobu życia i gospodarki polskiej celom zewnętrznym, niepolskim, ale sam sposób realizacji celów akcesyjnych jest w najwyższym stopniu szkodliwy dla państwa polskiego, dla narodu i dla jego gospodarki. Zabiegi zmierzające do ukrycia przed narodem rzeczywistych skutków akcesji Polski do Unii Europejskiej, polegające na utajnianiu stanowisk negocjacyjnych, braku studium wielu kluczowych problemów negocjacyjnych, pracy na obcojęzycznych tekstach, braku rzetelnej informacji w obiegu publicznym itd. itd.... Twierdzę - to wszystko jest celowym zabiegiem. Twierdzę - podjętym ze świadomością, że wszędzie tam, gdzie do narodu dociera istotna informacja o skutkach włączenia Polski do Unii Europejskiej, tam też radykalnie zwiększa się sprzeciw wobec wstąpienia Polski do unii.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#JanŁopuszański">Zwracam uwagę organizatorom akcesji Polski do Unii Europejskiej, że znajdują się na najlepszej drodze do powtórzenia osiągnięć Targowicy, tyle tylko, że kierunek zaangażowania międzynarodowego, geograficzny kierunek, jest nieco inny.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#JanŁopuszański">Wnoszę w imieniu posłów „Naszego Koła”, podobnie jak to czynili posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, o odrzucenie informacji rządu o przebiegu negocjacji w sprawie członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#JanŁopuszański">Jednocześnie wnoszę w imieniu „Naszego Koła” o dostarczenie wszystkim posłom oficjalnego, urzędowego tłumaczenia Traktatu z Maastricht, dokumentów amsterdamskich oraz wszystkich kluczowych dokumentów dotyczących Unii Europejskiej w języku polskim oraz o rozpoczęcie pilnych prac, zmierzających do przetłumaczenia na polski całości acquis communautaire, które mają Polskę obowiązywać.</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#JanŁopuszański">Proszę wreszcie o rozpoczęcie przez rząd prac nad sporządzeniem uczciwego bilansu korzyści i strat, związanych z wejściem do Unii Europejskiej i o nadanie tym pracom, prowadzonym publicznie, tempa umożliwiającego Polakom podejmowanie decyzji opartych nie na fikcjach i pobożnych życzeniach, ale na rozeznaniu faktów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Słomkę w imieniu Koła Poselskiego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AdamSłomka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy nad sprawą kluczową dla przyszłości Rzeczypospolitej, przyszłości pokoleń naszego kraju, dla naszej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AdamSłomka">Po raz pierwszy poważna debata nad problemem integracji europejskiej odbyła się w pierwszym Sejmie, czyli parlamencie Polski niepodległej, w grudniu 1991 r. w związku z układem stowarzyszeniowym z Unią Europejską. Już wtedy posłowie Konfederacji Polski Niepodległej wnosili, aby w tej sprawie przeprowadzić poważną, publiczną, ogólnonarodową debatę i aby w tej debacie przedstawiać poważne, racjonalne argumenty za i przeciw, tak aby obywatele znali rachunek ewentualnych korzyści i kosztów, jakie trzeba ponieść w związku z integracją europejską, z integracją rozumianą szerzej, niż tylko wstąpienie za wszelką cenę do Unii Europejskiej, rozumianej jako struktura funkcjonująca ówcześnie.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#AdamSłomka">Rzeczywistość potwierdziła w całej rozciągłości nasze stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#AdamSłomka">Po pierwsze, Unia Europejska w międzyczasie zmieniła swoją strukturę i nie ma żadnej wątpliwości, że jeżeli nawet do niej wejdziemy, to wejdziemy do innej Unii, niż istnieje dzisiaj. Co gorsza, nie mamy żadnego istotnego wpływu na to, jak będzie wyglądała Unia Europejska w przyszłości, po roku 2006, ponieważ nawet nie zaproszono Polski do udziału w negocjacjach na temat jej przyszłego kształtu.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#AdamSłomka">Po drugie, główne elity polityczne, czyli przede wszystkim partia postkomunistyczna, która z orientacji promoskiewskiej przeniosła swoją orientację na probrukselską, prozachodnią, orientacje postsolidarnościowe również, nie mówiąc o naszych kosmopolitach z Unii Wolności, nie chcą konsekwentnie powiedzieć, że mogą i powinny istnieć w polityce inne wizje, niż tylko wizja integracji z obecną Unią Europejską. Polska musi mieć wariant rezerwowy, który jest potrzebny i do negocjacji, i do prowadzenia symulacji kosztów zysków i strat, wariant alternatywny, na wypadek gdybyśmy do Unii Europejskiej nie weszli, dlatego że nas nie chcą, a konsekwentnie nas od wielu lat nie chcą. Polska, decyzją polityczną od kilku lat nie jest członkiem Unii Europejskiej, a spełniła podstawowe kryteria już 4 lata temu; nie chcą nas. Niezależnie, czy nas zechcą, czy nie zechcą, również Polska w wyniku referendum, czyli woli narodu, wypowie się, czy chce być w przyszłej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#AdamSłomka">Co będzie, pytam elity polityczne Polski, jeżeli w referendum obywatele opowiedzą się przeciwko wejściu do tej przyszłej Unii Europejskiej, jaką ona będzie po roku 2006, jeżeli okaże się, że, zdaniem obywateli, nie warto tam wejść? Czy jest wizja alternatywna poza tą, o której przypominamy, wizją piłsudczykowską, międzymorza, wizja tych narodów, które mają podobny los, historię i sytuację ekonomiczną jak my, krajów między Rosją a Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#AdamSłomka">Czy jest inna wizja? Czy jest symulacja? Czy to się opłaca? Czy jest możliwa stopniowa integracja europejska, w dwóch dużych etapach? Czy są możliwe inne warianty? Już w roku 1991, kiedy wstrzymywaliśmy się w głosowaniu nad układem o stowarzyszeniu, mówiliśmy, taki był nasz wniosek i podnosimy to w każdej kolejnej debacie - bez symulacji, bez ustalenia kosztów i strat nie można poważnie dyskutować o integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#AdamSłomka">Szacuje się, że na obecnym procesie integracji z Unią Europejską Polska traci rocznie ok. 4 mld dolarów. Jesteśmy pierwszym w historii krajem europejskim, który w trakcie procesu integracyjnego z Unią Europejską traci, a nie zyskuje. Dotychczas w procesie integracji wszystkie kraje, którekolwiek bym wymienił, np. Grecja, Hiszpania, Portugalia, wszystkie po kolei, w tzw. okresie dostosowawczym były traktowane nierównoprawnie. My także zresztą werbalnie mamy podpisany z Unią Europejską taki dokument - że mają zyskiwać kraje wstępujące do Unii Europejskiej. W historii stosunków z Unią Europejską jesteśmy pierwszym krajem, który ma podpisany układ, ale Unia Europejska depcze i łamie układ zawarty między nią a Polską. Polska rokrocznie traci. I pierwsze pytanie jest takie: Dlaczego rząd polski nie egzekwuje od Unii Europejskiej realizacji układu stowarzyszeniowego?</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#AdamSłomka">Drugie pytanie: Dlaczego od 8 lat nie ma bilansu spodziewanych korzyści i kosztów; kosztów w rolnictwie, w sektorze bankowym, w górnictwie, w hutnictwie, w przemyśle zbrojeniowym itd.? Pan premier powiedział, że celem integracji jest wejście do Unii Europejskiej. Muszę powiedzieć, że jest to swego rodzaju kompletne nieporozumienie. Celem integracji jest poprawa losu i życia Polaków. To jest nasz cel. Nie jest naszym celem bycie w jakichś strukturach ekonomicznych, geopolitycznych czy innych. Celem jest zapewnienie godziwego życia obywateli polskich, rozwoju przyszłych pokoleń. To jest najistotniejsze z punktu widzenia i obywateli, i państwa polskiego. Otóż to jest chyba klucz do zrozumienia dramatu, jaki od 8 lat rozgrywa się na tej sali. Elity polityczne w dużej mierze wyrosły na kolanach wobec Moskwy - to, co powiedział Aleksander Kwaśniewski - przez lata chodziliśmy na kolanach do Moskwy, teraz łatwo nam będzie na kolanach do Brukseli. I ta dzisiejsza obłuda SLD; jak to domagają się uczciwej debaty. A co stało na przeszkodzie, kiedy rządziliście przez 4 lata, by doprowadzić do tej debaty i zrobić symulację rachunku strat i zysków? Nic nie stało na przeszkodzie, żebyście to zrobili. Dzisiaj macie pełne usta słów o poważnej debacie. Szkoda, że tak późno.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#AdamSłomka">Otóż są na tej sali euroentuzjaści, którzy chcą wejść do Unii Europejskiej na każdych warunkach, bo wiedzą, że dla ich elektoratu, dla ich kariery życiowej to jest wielka szansa. Dla 15–20% Polaków to jest rzeczywiście wielka szansa. Są też eurosceptycy, którzy uważają, że wartości chrześcijańskie, istotne wartości narodowe są zagrożone. To należy uszanować. Ja reprezentuję opcję polityczną, która określa siebie — eurorealiści. Jeśli chodzi o sprawy geopolityczne, o których mówił przedstawiciel Unii Wolności czy AWS, że historycznie złamiemy Jałtę wejściem do Unii Europejskiej, to jest to nieporozumienie. Jałta została złamana w wyniku wybicia się Polski na niepodległość w roku 1991; a jeżeli ktoś w to nie wierzy, to przynajmniej wejściem do NATO. Nie ma wątpliwości, że po 1991 r. czy po wejściu do NATO, co stało się niedawno, została złamana geopolityczna koncepcja i konsekwencje układu jałtańskiego. Wejście do Unii Europejskiej nie ma nic wspólnego z pozycją geopolityczną Polski; ma wyłącznie związek z rachunkiem ekonomicznym - zysków i strat. Albo nam się to opłaca, albo się nie opłaca. Trzeba to sobie uczciwie powiedzieć i przestać okłamywać własne społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#AdamSłomka">W związku z tym wnosimy, po raz kolejny od 8 lat, o sporządzenie bilansu kosztów, zysków, o przedstawienie długofalowej strategii obrony interesów narodowych wewnątrz kraju, bo bez obrony tego wewnątrz twarde negocjacje z Unią są oczywiście nierealne, o ujawnienie, przynajmniej posłom, przebiegu negocjacji. Nie może być tak, że rząd zmonopolizował i utajnił przed opinią publiczną, przed reprezentacją społeczeństwa przebieg negocjacji. Mamy nadzieję, że te negocjacje z Unią Europejską, cały ten proces oparty o wielce górnolotne słowa, nie zakończy się tak, jak w przypowieści, którą usłyszałem wczoraj w pociągu. Jeden z pasażerów powiedział: To wygląda tak, że rząd obiecuje, iż po wejściu do Unii Europejskiej każdy dostanie mercedesa, tylko zapomniał dodać, że każdy dostanie mercedesa do umycia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Olszewskiego w imieniu Koła Parlamentarnego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwukrotnie w tej debacie przywołano moje nazwisko. Za tę pamięć o moich zasługach na polskiej drodze do Unii jestem niezmiernie wdzięczny, ale byłoby nieprzyzwoitością z mojej strony, gdybym dopuścił do tego, aby przez wyolbrzymienie mojej roli pomniejszono albo zatarto zasługi rzeczywistych autorów i negocjatorów układu stowarzyszeniowego. Muszę zatem przypomnieć, w jakich warunkach w okresie, kiedy byłem premierem, ten układ został podpisany. Nastąpiło to nieomal nazajutrz po powierzeniu mi przez Sejm misji tworzenia rządu. Sprawami kraju kierował wtedy jeszcze gabinet premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego, w poprzednim składzie, kierowany przez ówczesnego wicepremiera, zresztą dzisiejszego również, pana Leszka Balcerowicza, który ten układ z EWG negocjował i podpisał. Mój udział polegał na tym, że się temu nie sprzeciwiłem i podpisanie układu aprobowałem. A uczyniłem tak dlatego, iż nie mając możliwości dokładnego zapoznania się z tekstem układu przyjąłem z najlepszą wiarą zapewnienia, iż jest to układ nie tyle symetryczny, jak twierdził pan poseł Jaskiernia, lecz asymetryczny, na naszą korzyść, pozwalający w krótkim czasie zmniejszyć różnice poziomów ekonomicznego rozwoju między nami a krajami wówczas jeszcze Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Po tym 8 latach możemy stwierdzić, że rzeczywiście jest on wybitnie asymetryczny - tylko w odwrotną stronę. Dzięki niemu, jego szczególnej interpretacji i sposobowi stosowania Unia Europejska eksportuje dziś do Polski to, czego obok żywności ma najwięcej - bezrobocie. Mówię to nie dlatego, że chciałbym występować z zasadniczej, ideologicznej pozycji przeciwko włączeniu, wejściu Polski do Unii Europejskiej. Nie jestem politycznym wizjonerem, jestem raczej politycznym empirykiem i może dlatego chciałbym, żeby Polska uzyskała takie możliwości gospodarczego wzrostu, jakie na przykład zapewniła sobie Irlandia, kraj równie katolicki jak Polska, któremu wejście do Unii nie zaszkodziło w utrzymaniu jego politycznej i kulturowej tożsamości, a przyspieszyło jego rozwój. Chciałbym, żeby to było możliwe także dla Polski. Ale, panie premierze, nie sądzę, żebyśmy uzyskali ten efekt, idąc do Unii Europejskiej w proponowane formule ogólnonarodowej uroczystej procesji, bo wtedy nas wpuszczą tam tylko na kolanach.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JanOlszewski">Trzeba wyciągnąć wnioski z doświadczenia z układem stowarzyszeniowym i podjąć w tej sprawie rzeczywiście bardzo dobrze przygotowane i bardzo konsekwentnie realizowane działania. Skoro tutaj słyszeliśmy o sukcesach, jakie w tym zakresie odniosły takie kraje, jak Hiszpania, Portugalia, Grecja, to wszystkim rekomendowałbym lekturę umów tych krajów o wejście do Unii Europejskiej - wtedy jeszcze Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Tam można stwierdzić, z jakim uporem, z jaką determinacją broniono interesów tych krajów. Znajduje to wyraz dosłownie w dziesiątkach, jeśli nie setkach, różnego typu dodatkowych protokołów określających wyjątki i zabezpieczające bardzo konkretnie gospodarcze - i nie tylko gospodarcze - interesy tych krajów. Czy mamy na to szansę? Myślę, że mimo nieporównywalnie trudniejszej sytuacji tę szansę jednak mamy. Ale żeby ją wykorzystać, potrzebne są twarde działania prowadzone nie tylko na płaszczyźnie negocjacyjnej. Myślę, że z dokumentu rządowego, który otrzymaliśmy - dotyczącego przebiegu tych negocjacji - w istocie rzeczy niewiele można się dowiedzieć, a to, co - powierzchownie biorąc - z niego wynika, nie wystawia dobrego świadectwa naszej koncepcji wejścia do Europy. Po prostu takiej koncepcji w tej informacji rząd nie przedstawił, a jeżeli ją ma, to widać, tak jak sam przebieg rokowań, traktuje ją ciągle jako tajną. To nie jest dobry punkt wyjścia do ogólnonarodowej debaty.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JanOlszewski">Sądzę, że w tej sprawie - poza planem negocjacyjnym, twardo realizowanym - potrzebne są jeszcze działania w dwóch płaszczyznach.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JanOlszewski">Pierwsza to płaszczyzna realnego przygotowania najważniejszych sektorów polskiej gospodarki do walki konkurencyjnej, wewnątrz Unii. To, co się dzieje obecnie w sektorze bankowym, to, co się dzieje w rolnictwie, o którym tu już mówiono, w wielu innych dziedzinach, może wskazywać, że żywiołowo dokonuje się coś odwrotnego. Mianowicie marnowanie naszych szans skonsolidowania tych najważniejszych gałęzi naszej gospodarki na użytek przyszłego wyścigu wewnątrz Unii.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JanOlszewski">Jeżeli już jesteśmy przy rolnictwie - jednym z kanonów europejskiego podejścia do rolnictwa są rekompensaty za zużycie paliwa. Trzeba w tym momencie jednak przypomnieć, że polski rolnik te rekompensaty już miał, że w 1992 r. mój rząd je wprowadził, a następnie zostały cofnięte i przez następnych siedem lat Polska wieś nie może się o nie dobić.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JanOlszewski">Panie Premierze! Naprawdę czas, żebyśmy rzeczywiście dostosowywali się i w tej dziedzinie do Europy.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#JanOlszewski">I druga płaszczyzna, powiedziałbym, intelektualna. Jeżeli mamy zająć pozycję znaczącą wewnątrz Unii, to musimy mieć wypracowany model naszego miejsca, naszego statusu, naszej przyszłej w niej roli. Wymaga to opracowania w wielu dziedzinach i wynegocjowania warunków niezbędnych dla perspektywy rozwoju kraju wewnątrz Unii oraz zagwarantowania w niej odpowiedniej pozycji i roli. To, o co mi chodzi, ze względu na krótki czas spróbuję scharakteryzować na jednym przykładzie tylko. Otóż tak się to historycznie ukształtowało, że Polska choć przynależy do Zachodu, swoją pozycję i rolę w rodzinie narodów Zachodu zawdzięcza z reguły swym stosunkom i wpływom w Europie Wschodniej. Mamy swoją historycznie ukształtowaną strefę szczególnych zainteresowań, która obejmuje stosunki z Ukrainą, krajami bałtyckimi, Białorusią i Rosją. W tej dziedzinie musimy się domagać zapewnienia nam w Unii rozwiązań szczególnych. Akceptując układy statuujące Unię Europejską, my będziemy akceptowali jednocześnie taką właśnie strefę szczególnych interesów niektórych krajów europejskich w rejonie Morza Śródziemnego. Nie ma żadnego powodu, żeby taka sama strefa naszych interesów nie miała powstać w Europie Środkowo-Wschodniej. Nie ma po tym śladu w dokumentach rządowych. Przechodzę do konkluzji, która dla mnie samego jest smutna i gorzka.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#JanOlszewski">Panie Premierze! To, co nam przedstawiono w sprawozdaniu i co usłyszeliśmy dzisiaj w wystąpieniu przedstawicieli rządu, nie jest dobrą podstawą do rozpoczęcia naprawdę przecież koniecznej, ogólnonarodowej debaty nad naszą drogą do Unii Europejskiej, nad naszym przyszłym miejscem w Europie. Dlatego nie będziemy mogli głosować za przyjęciem tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławZając">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławZając">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Czarneckiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#RyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Wystąpienia premiera rządu, wystąpienia przedstawicieli Rady Ministrów to istotny punkt odniesienia dla naszej debaty, ale mnie szczególnie ucieszyło wystąpienie przedstawiciela opozycji, przedstawiciela SLD, który tak raźno, z taką werwą deklarował poparcie swego ugrupowania dla idei integracji Polski z Unią Europejską. Mam nadzieję, panie pośle, że równie gorąco będzie pan przekonywał swój elektorat, ponieważ według badań opinii publicznej, na które pan się również powoływał, właśnie elektorat SLD jest najbardziej eurosceptyczny.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#RyszardCzarnecki">Szanowni Państwo! Dzisiejsza debata jest, jak sądzę, jedną z najważniejszych dyskusji w parlamencie Rzeczypospolitej, bowiem negocjacje naszego kraju z Unią Europejską to nie jest sprawa li tylko rządu, wąskiej, choć sprawnej grupy negocjatorów, to jest sprawa całego społeczeństwa, całego narodu. I właśnie parlament jest dobrą płaszczyzną wymiany nie tylko informacji, ale również podzielenia się wątpliwościami, także pokazania strategii naszego rządu, od tej strategii bowiem tak dużo zależy. Warto w tym miejscu podkreślić istotną rolę parlamentów w krajach przystępujących do Unii Europejskiej, w których odgrywały one w tym procesie rolę szczególną, rolę bardzo pozytywną, wspomnę tutaj choćby parlamenty krajów skandynawskich. Myślę, że należy zgodzić się z wcześniejszym postulatem zgłoszonym przez pana premiera Mazowieckiego zwiększenia roli parlamentu Rzeczypospolitej w procesie negocjacyjnym, a może szczególnie w procesie informowania naszego społeczeństwa o tych negocjacjach.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#RyszardCzarnecki">Z całą pewnością parlament, panie premierze, powinien być i myślę, że będzie, sojusznikiem rządu w tej sprawie. Mam nadzieję, że niezależnie od podziałów politycznych. Jest to ważne także dlatego, że de facto zwiększa to pole manewru dla naszych negocjatorów. Parlament bowiem jest wyrazicielem opinii publicznej, a ta ma prawo i powinna domagać się rozwiązań korzystnych dla naszego kraju. Myślę, że główne pytanie to pytanie o cel tych negocjacji. Wejście Polski do Unii Europejskiej nie jest celem samym w sobie, jest, jak słusznie podkreślił pan premier, środkiem prowadzącym do celu, jakim jest Polska zamożna, bezpieczna, Polska mająca większe znaczenie w rodzinie narodów europejskich. I warto o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#RyszardCzarnecki">Pan poseł Jaskiernia powiedział, że jest to truizm. Dla nas nie jest to truizm. Dla nas jest to bardzo głęboka prawda. Wejście Polskie do Unii Europejskiej to jeden z ważnych, ale środków, instrumentów. Dla nas bowiem celem jest silna Polska w silnej Europie. To, panie pośle, chyba rzeczywiście inna optyka.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#RyszardCzarnecki">Rolą negocjatorów jest przeprowadzenie szczegółowych rokowań. Diabeł siedzi w szczegółach. Te rokowania muszą być bardzo uważnie prowadzone. Przykład umowy stowarzyszeniowej między Rzecząpospolitą a Wspólnotami Europejskimi, tej umowy, o której mówił pan premier Olszewski, to pokazuje. Szereg rozwiązań tam zawartych mogło być z naszego punktu widzenia lepszych.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#RyszardCzarnecki">Myślę, że dzisiaj powinniśmy jeszcze usilniej, uważniej pilnować naszego interesu narodowego. To jest rola negocjatorów w tych negocjacjach. Rolą polityków natomiast jest przedstawienie pewnej wizji Polski i wizji Unii Europejskiej, w jakiej Polska chce się znaleźć. Sądzę, że jest to sprawa, o której powinniśmy dyskutować już w tej chwili, zanim Polska wejdzie do Unii Europejskiej. Jest to nasz obowiązek. Już teraz trzeba o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#RyszardCzarnecki">Trzeba powiedzieć bardzo wyraźnie, że owa integracja europejska to nie tylko kwestia pewnych wspólnych reguł ekonomicznych. To również kwestia pewnego, mówiąc językiem matematycznym, wspólnego mianownika kulturowego i cywilizacyjnego. To również sprawa pewnego wspólnego postrzegania europejskiej przeszłości i europejskiej kultury.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#RyszardCzarnecki">Wydaje mi się, że właśnie nasz kraj, który, co warto powiedzieć, zamieszkuje szósty co do liczebności naród w Unii Europejskiej - po Niemcach, Brytyjczykach, Francuzach, Włochach, Hiszpanach - nasz naród powinien już w tej chwili formułować taką wizję, która z naszego punktu widzenia jest ważna. Sądzę, że Unia Europejska takiej dyskusji od nas oczekuje. Myślę, że tą wizją jest Europa narodów, Europa krajów, które ze sobą ściśle współpracują w ramach wspólnych reguł gry, ale które jednocześnie zachowują własną tożsamość, szanują własną historię i szukają tego, co ich łączy. Tak więc formuła jedności w różnorodności. Myślę, że trzeba to bardzo wyraźnie powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#RyszardCzarnecki">Ta wizja również, w przekonaniu klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, to, myślę, Europa wartości. Unia Europejska składa się z krajów o różnych tradycjach — jest tam prawosławna Grecja, są kraje protestanckie, jest tutaj także wymieniana katolicka Irlandia i jest również miejsce dla Polski; takiej Polski, która troszcząc się o własne nieraz trudne tradycje, idzie wszakże ku przyszłości, pamiętając o historii, dba o nowoczesność. Myślę, że taka Polska jest oczekiwana w Unii Europejskiej. W moim głębokim przekonaniu szanując swoją przeszłość, będziemy sobie w ten sposób zaskarbiali szacunek innych, bo tylko ci, którzy szanują samych siebie, są szanowani przez swoich partnerów. W tym kontekście należy powiedzieć o pewnych korzeniach europejskiej jedności. To ważne. Kiedy był mroczny okres stanu wojennego, nasz papież w Santiago de Compostela mówił — był to rok 1982 — o korzeniach europejskiej jedności. Odwoływał się do średniowiecza, kiedy to właśnie, inaczej oczywiście formułowana, idea europejskiej jedności była tą, która łagodziła konflikty, zmniejszała ilość wojen i potrafiła, na owe czasy, sprawdzić się. Myślę, że do tych doświadczeń należy się również odwoływać. Ale także do doświadczeń najnowszych. Można z dumą powiedzieć, że to właśnie chrześcijańscy politycy, wymienieni wcześniej przez pana przewodniczącego Krzaklewskiego, byli ojcami Europy. Alcide de Gasperi, Schuman, Adenauer to ludzie, którzy w tej trudnej rzeczywistości po II wojnie światowej szukali złotego środka między dwoma skrajnościami: skrajnością komunizmu i skrajnością socjalizmu narodowego. Myślę, że ich propozycja integracji europejskiej, dzisiaj oczywiście w zmieniającej się sytuacji ekonomicznej, w sytuacji rywalizacji między Europą i Ameryką czy Europą i Azją, jest wciąż aktualna.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#RyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Trzeba powiedzieć bardzo wyraźnie: Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność opowiada się za twardymi negocjacjami. Takimi negocjacjami, które będą uwzględniały polski interes narodowy. Oczywiście jest tak, że jest wielki obszar wspólnej sprawy między Polską a Unią Europejską. Ale także są dziedziny, gdzie mamy - i jest to rzecz naturalna, oczywista i zupełnie zrozumiała - różne punkty widzenia i różne interesy. Nie traktujmy tego jako sytuacji anormalnej, jako sytuacji, która mogłaby popsuć nasze relacje z Brukselą. To jest rzecz oczywista. Przypomnijmy sobie doświadczenia krajów, które przed nami weszły do Unii Europejskiej. Hiszpanii, która twardo, nieraz będąc za to krytykowana, negocjowała ze strukturami europejskimi, z EWG i wynegocjowała dla siebie układ dobry, a później na tyle twardo negocjowała w Unii Europejskiej, że w tej chwili Hiszpanie zajmują czołowe stanowiska, gdy chodzi o administrację, i w Komisji Europejskiej, i w Parlamencie Europejskim. To również przykład Szwecji, która weszła całkiem niedawno do Unii Europejskiej i która potrafiła, będąc krajem bogatym, zapewnić dla tej relatywnie nieco biedniejszej prostej Szwecji wspomaganie finansowe ze strony Unii Europejskiej, potrafiła zapewnić również inne specjalne przywileje - właśnie dlatego, że negocjowała twardo.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#RyszardCzarnecki">Kilkanaście lat temu amerykański neokonserwatysta Irving Kristol pisał, że wbrew tym, którzy uważają, że koniec XX w. to zmierzch ery narodów, narody będą dalej głównym punktem odniesienia na europejskiej scenie politycznej i na światowej scenie politycznej. Właśnie tak będzie. Otóż narody również w Unii Europejskiej będą odgrywały istotną rolę. I to narody będą decydowały o kształcie Unii Europejskiej, również naród polski. Naprawdę nie ulegajmy takiej defensywnej postawie, która widzi same li tylko zagrożenia, same — mówiąc językiem Lecha Wałęsy — plusy ujemne dla Polski, gdy chodzi o integrację europejską. Starajmy się dostrzegać wymiar pozytywny. Starajmy się być narodem ofensywnym i widzieć w Unii Europejskiej pewną szansę, choć oczywiście jest to wielkie dla nas wyzwanie.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#RyszardCzarnecki">W tym momencie warto powiedzieć o krajach, które przed nami weszły do Unii Europejskiej i które w różny sposób potrafiły to wyzwanie podjąć. Jest Irlandia, o której wspomniał pan premier Olszewski, jest Portugalia - te kraje, które znakomicie potrafiły wykorzystać swoją obecność w strukturach europejskich. Jest także Grecja, która jednak ma z tym pewne trudności. Trzeba podkreślić, iż to narody są stałym czynnikiem, który będzie decydował o przyszłości Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#RyszardCzarnecki">Dzisiaj trzeba, patrząc przez pryzmat polskiego interesu narodowego, powiedzieć wyraźnie o naszych priorytetach. Bardzo się cieszę, że przedstawiciele opozycji praktycznie nie skrytykowali priorytetów rządowych, że w zasadzie nie przedstawiono tutaj żadnego krytycznego spojrzenia. Takim priorytetem jest dla Klubu Parlamentarnego AWS - mówił o tym pan przewodniczący Krzaklewski - kwestia okresu przejściowego, jeśli chodzi o zakup ziemi dla cudzoziemców. Nie chodzi tu o względy historyczne, lecz ekonomiczne. Jest oczywiste, że cena ziemi w Polsce jest wielokrotnie niższa niż średnia cena ziemi w Unii Europejskiej. Również siła nabywcza Polaków jest mniejsza niż w wypadku naszych bliższych i dalszych sąsiadów. Dlatego też występujemy o okres przejściowy. W moim przekonaniu jest to bardzo rozsądna propozycja i sądzę, że Unia Europejska na tę propozycję się zgodzi. Oczywiście jest tu kwestia pewnych negocjacji co do tego, jak długi będzie to okres, ale sprawa ta jest jednym z priorytetów. Podkreślam to jako przedstawiciel klubu AWS oraz Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#RyszardCzarnecki">Priorytetem jest również kwestia rolnictwa. To, o czym mówili posłowie przede mną, także przedstawiciel PSL, jest ważne. Kwestia objęcia polskich rolników przez CAP, przez Wspólną Politykę Rolną, to kwestia podstawowa. Nie możemy w tej sprawie tak łatwo zgodzić się na jakikolwiek okres przejściowy. Trzeba tutaj twardo negocjować, a wcześniej dbać o to, by maksimum środków w ramach programu SAPARD trafiło do polskiego rolnictwa. Traktujmy to jako sprawę pierwszej wagi.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#RyszardCzarnecki">To jest również kwestia specjalnych stref ekonomicznych. Polska, będąc krajem o bezrobociu zbliżonym do średniej w Unii Europejskiej, nie może sobie pozwolić na zmniejszenie liczby miejsc pracy w tych strefach. W tej kwestii również powinniśmy być twardzi w negocjacjach.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#RyszardCzarnecki">Przed chwilą słyszeliśmy tutaj o eurorealizmie. Warto przełożyć eurorealizm ze sloganu na konkret. Eurorealizmem jest dzisiaj pokazywanie nie tylko korzyści, które płyną z Unii Europejskiej dla Polski, ale także korzyści — powiedzmy to uczciwie — które płyną dla Unii Europejskiej z wejścia do niej naszego kraju. Z całą pewnością Polska — jak powiedział poprzedni przewodniczący Komisji Europejskiej Jacques Santer — to wielkie terytorium. Z Polską wiąże się także przesunięcie o kilkaset kilometrów granicy wschodniej Unii Europejskiej, a także najdłuższy, obok Finlandii, odcinek granicy zewnętrznej Unii Europejskiej. To także wielki rynek zbytu, ale, co warto podkreślić, to także pewien pomost na Wschód. Sądzę, że warto te aktywa podkreślać, bo w negocjacjach powinny one odegrać rolę. Mówienie o tym nie jest narodową megalomanią, jest przykładem eurorealizmu.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#RyszardCzarnecki">W tym kontekście należy powiedzieć bardzo wyraźnie, że naszemu społeczeństwu należy się rzetelna, obiektywna informacja o Unii Europejskiej. Nie propaganda, tylko informacja. My, Polacy, jesteśmy bowiem takim narodem, który propagandy specjalnie nie lubi i często może ona wywoływać efekty odwrotne do zamierzonych. Tak więc w duchu eurorealizmu apeluję o kampanię informacyjną trafiającą do bardzo różnych grup społecznych, także odpowiadającą na pytania i wątpliwości, które są chlebem powszednim i których nie należy traktować jako przejaw eurosceptycyzmu, lecz jako chęć dowiedzenia się jak najwięcej o Unii Europejskiej. Myślę, że ci, którzy stawiają pytania, tak naprawdę są sojusznikami procesu wchodzenia Polski do Unii Europejskiej, są przede wszystkim sojusznikami wchodzenia Polski do Unii Europejskiej na dobrych warunkach, a o to przecież chodzi.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#RyszardCzarnecki">Niektórzy przedmówcy z zaniepokojeniem i troską podnosili kwestię spadku poparcia dla idei integracji z Unią Europejską. Nie widziałbym tego w takich czarnych kolorach. Ten spadek poparcia jest czymś naturalnym, albowiem przez parę lat mówiono o Unii Europejskiej, używając praktycznie sloganów, pewnych haseł. Gdy od rzeczywistości wirtualnej przeszliśmy do rzeczywistości, gdy zamiast sloganów i hasełek o europejskiej jedności mamy konkrety i szczegóły okazało się, że w europejskiej rodzinie narodów również bywają problemy, spory, czasem kłótnie i nic dziwnego że to poparcie spadło. Ale było to również doświadczeniem krajów, które przed nami wchodziły do Unii Europejskiej. Tam poparcie dla procesu integracji po rozpoczęciu negocjacji często nie było specjalnie wysokie. Notabene spójrzmy na to trochę szerszej. W większości krajów, które kandydują do Unii Europejskiej w pierwszej grupie, poparcie dla idei integracji europejskiej jest mniejsze niż w Polsce, a więc nie uważam, aby to był jakiś szczególny problem.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#RyszardCzarnecki">Wreszcie trzeba powiedzieć, że zdaniem posłów Akcji Wyborczej Solidarność sprawa wchodzenia Polski do struktur europejskich powinna być wspólną płaszczyzną między rządem a opozycją, podkreślał to zresztą w swoim wystąpieniu pan premier Jerzy Buzek. Apeluję, abyśmy na tym boisku nie rozgrywali meczu między rządem a opozycją, bo koszty tego meczu poniesiemy wszyscy, poniesie Polska. Myślę, że akurat w tej sprawie powinniśmy działać razem.</u>
          <u xml:id="u-29.19" who="#RyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Oczywiście trzeba, aby to była uczciwa dyskusja, mówić o problemach. O tych problemach mówią posłowie na forum sejmowej Komisji Integracji Europejskiej. Znajdują one nieraz wyraz w poselskich interpelacjach. Do takich problemów, choćby pierwszych z brzegu, należy kwestia obecnych negocjacji o roczny limit produkcji stali w Polsce, bowiem stałe zmniejszanie się tego limitu to dla naszych rodaków groźba utraty miejsc pracy tam wszędzie, gdzie hutnictwo wciąż jest istotną gałęzią przemysłu. To wreszcie kwestia całkiem nowa, która zrodziła się już po rozpoczęciu negocjacji między Polską i Unią Europejską, po rozpoczęciu w Polsce działalności, dzięki reformie emerytalnej, otwartych funduszy emerytalnych. To kwestia proponowanego przez odpowiedni urząd, który się tym zajmuje, limitu 5% w wypadku inwestowania poza granicami kraju aktywów otwartych funduszy emerytalnych. Myślę, że jest to sprawa niebagatelna, albowiem w moim głębokim przekonaniu rząd Rzeczypospolitej Polskiej nie może - podkreślam, nie może - umożliwiać zagranicznym grupom kapitałowym transferu aktywów otwartych funduszy emerytalnych poza granice kraju w celu obniżenia kosztów podmiotów, które te grupy reprezentują. Sprawa jest naprawdę poważna, chodzi według obliczeń o kwotę 1 mld zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-29.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.21" who="#RyszardCzarnecki"> Wpisuję to rządowi do sztambucha, wpisuję może szczególnie Urzędowi Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.22" who="#RyszardCzarnecki">Wysoki Sejmie! Oczywiście jest tak, że obecność Polski w Unii Europejskiej to wielkie wyzwanie. Stwarza to - nie ma co ukrywać - i szanse, i zagrożenia. One są różne, w różnych grupach społecznych, w różnych grupach zawodowych, ale istnieją i nie możemy na integrację europejską patrzeć wyłącznie, jak chcą niektórzy, przez różowe lub czarne okulary, gdyż jedno i drugie patrzenie byłoby po prostu nieuczciwe. Odrzućmy więc te skrajności.</u>
          <u xml:id="u-29.23" who="#RyszardCzarnecki">Myślę, że trzeba mówić o realnych szansach i o potencjalnych zagrożeniach. Należy mówić o tym, co zyskamy na pewno, co zyskać możemy, co zależy od tego, na ile się przygotujemy do procesu integracji, a gdzie, w jakich niszach, w jakich dziedzinach stracimy - tak aby się do tego przygotować, aby minimalizować potencjalne negatywne skutki naszej integracji z Unią Europejską. O tym wszystkim trzeba mówić. O tym wszystkim trzeba mówić w parlamencie. I dobrze, że rząd inicjuje taką debatę.</u>
          <u xml:id="u-29.24" who="#RyszardCzarnecki">Proszę państwa, ponieważ dzisiaj, już za parę godzin, odbędzie się mecz Polska-Anglia, pozwolę sobie zakończyć swoje przemówienie sportową metaforą. Unia Europejska to taka europejska ekstraklasa piłkarska, która oczywiście ma swoje twarde reguły gry. Występowanie w niej niewątpliwie kosztuje drożej niż granie w drugiej lidze, niemniej jakoś wszystkie drużyny chcą grać właśnie w europejskiej ekstraklasie. Dbajmy wspólnie jako parlament Rzeczypospolitej o to, aby polska drużyna znalazła się w tej ekstraklasie i aby była drużyną silną, aby grała i zwyciężała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Freyberg z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#EwaFreyberg">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Cieszę się, że pan poseł Czarnecki z takim optymizmem zakończył swoje wystąpienie. Moje nie będzie tak optymistyczne. Zacznę również od nawiązania do tego fragmentu wypowiedzi pana posła Czarneckiego, w którym wyraził troskę w związku z małym poparciem wyborców SLD dla członkostwa w Unii Europejskiej. Panie pośle, jeżeli to poparcie spada, to nie dlatego, że nasi wyborcy są niedostatecznie przekonani co do korzyści płynących z członkostwa w Unii Europejskiej. Jest to raczej wynik opóźnionego i powszechnie krytykowanego programu informowania społeczeństwa, słynnego PIS, za którego konstrukcję był pan swego czasu odpowiedzialny. Być może jest to również wynik utraty funduszy PHARE, słynnej sprawy sprzed jakiegoś czasu. Proponuję wobec tego, aby pan poseł Czarnecki skoncentrował się raczej na swoim elektoracie i nie udzielał nam rad.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#EwaFreyberg">Swoje dzisiejsze wystąpienie chciałabym zacząć od połowicznie optymistycznego stwierdzenia „lepiej późno niż wcale”. Dobrze bowiem, że odbywa się debata poświęcona jednej z najważniejszych spraw dla przyszłości Polski. Nie jest dobrze natomiast, że musieliśmy wszyscy na nią czekać półtora roku, bo tyle czasu upłynęło od pierwszej i jedynej jak dotychczas debaty, która odbyła się tuż przed rozpoczęciem negocjacji z Brukselą. Trudno zrozumieć, dlaczego rząd tak zwlekał, tak bez końca przesuwał terminy. Nasuwają się różne wyjaśnienia. Brak doświadczenia, brak możliwości - w związku z zajmowaniem się ważniejszymi niż integracja z Unią sprawami. Być może odsuwanie debaty w czasie spowodowane jest samokrytyczną oceną dotychczasowych działań rządu i wynikającej stąd niechęci do publicznej dyskusji nad zaniedbaniami i opóźnieniami. Równie możliwe jest przyjęcie założenia, że rząd jest w pełni zadowolony ze swojej pracy i nie ma potrzeby prowadzenia rozbudowanego dialogu. Doprawdy trudno znaleźć właściwe wyjaśnienie. Trudno wytłumaczyć fakt, że rząd nie jest skłonny dostatecznie często korzystać z tak efektywnego narzędzia dialogu, jakim jest sejmowa debata, szeroko przekazywana za pomocą mediów, komentowana w kraju i za granicą. Wydaje się, że nie ma innego, bardziej sprawnego i taniego - co jest ważne - sposobu docierania do opinii publicznej z informacjami, lepszego sposobu komunikowania, co i dlaczego rząd zamierza, w którym miejscu znajdujemy się na trudnej drodze do członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#EwaFreyberg">Obserwując politykę rządu, czytając komentarze na ten temat prasy zagranicznej, a także polityków z krajów Unii Europejskiej, ma się nieodparte wrażenie, że zamiast aktywnej, przejrzystej, bogatej w informacje polityki, mamy do czynienia ze strategią chowania głowy w piasek, z polityką pasywną, niespójną, powodującą chaos i niepewność zarówno w poszczególnych instytucjach, jak i wśród obywateli.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#EwaFreyberg">Jednocześnie z Brukseli napływają niepokojące sygnały świadczące o tym, że w Polsce publiczne deklaracje poparcia dla polityki integracji rozmijają się coraz bardziej z rzeczywistością. Z taką opinią spotkałam się w materiale wyjściowym dla październikowego raportu oceniającego nasze postępowanie na drodze do członkostwa. Podkreśla się również, że zespół negocjacyjny nie współpracuje tak dobrze, jak powinien, z parlamentem. W efekcie zespół ten, skupiający wielu dobrych fachowców, ma do zaoferowania znacznie mniej niż mógłby, bo postęp w sprawach legislacyjnych jest zbyt wolny, a to właśnie legislacja powinna być najmocniejszym atutem negocjatorów.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#EwaFreyberg">Podkreśla się także, że postęp w sprawach legislacyjnych powinien być ściśle skorelowany i skoordynowany z przebiegiem negocjacji, a zwłaszcza istotne jest, by taka koordynacja miała miejsce w okresach, gdy negocjacje dotyczą szczególnie trudnych obszarów. Tymczasem mamy do czynienia z dużymi opóźnieniami, o czym już była dzisiaj mowa, w pracach nad ważnymi z punktu widzenia członkostwa w Unii Europejskiej projektami, ale bardzo rzadko albo w ogóle pan premier czy też główny negocjator alarmują w związku z tym komisje sejmowe czy opinię publiczną, i co bardzo istotne, nie wskazują na zbieżność w czasie uchwalania ustaw i postępu w negocjacjach. Ja przynajmniej nie słyszałam o tym, uczestnicząc w sejmowej Komisji Integracji Europejskiej, jedynym forum, na którym mamy możliwość wysłuchania przedstawicieli rządu, nie informują również o pilności i randze poszczególnych projektów, nie mobilizują posłów do odpowiedniego działania. Dzieje się tak dlatego, że rząd nie potrafi narzucić zdecydowanego i wyraźnego kierunku działania w sprawach związanych z Unią Europejską. W zamian mamy wrażenie ciągłego nieskoordynowanego pasma opóźnień i chaotycznych prób ich nadrobienia, szukania winnych w poszczególnych instytucjach rządowych, a czasami także w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#EwaFreyberg">Wiele uwag krytycznych zgłaszano pod adresem Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Wydawało się, że po kryzysie wywołanym utratą części funduszy PHARE, zakończonym zmianami personalnymi w kierownictwie urzędu, a także objęciem przez pana premiera funkcji szefa Komitetu Integracji Europejskiej, urząd zacznie właściwie, tzn. w pełni sprawnie funkcjonować. Niestety, tak się nie stało. Wydaje się, że pan premier nadal jest raczej mediatorem w sporach między frakcjami rządzącej koalicji, a nie szefem Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#EwaFreyberg">Sytuację w urzędzie jeden z komentatorów, i tu posłużę się cytatem, określił jako „kipiący tygiel do skrobania rzepek”, pracownicy urzędu komitetu, pisze tenże dziennikarz, to prawdziwa mieszanka wybuchowa. Poczucie kipiącego tygla, gdzie każdy sobie rzepkę skrobie, ma każdy, kto pracuje w Alejach Ujazdowskich. Wszyscy zaangażowani w integrację europejską, niezależnie od opcji politycznych, uważają, że w obecnej strukturze urząd nie spełnia swego zadania. Nie ma też wystarczających kompetencji, by sprawnie kontrolować przygotowanie do członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#EwaFreyberg">Wiele niepokoju budzi od dawna sytuacja kadrowa w urzędzie. Pozwolicie państwo, że znowu zacytuję wypowiedź Alana Mayhew, profesora Katolickiego Uniwersytetu w Leuvain. Pisze on: Każdy kraj przygotowujący się do wejścia do Unii, potrzebuje dobrej, sprawnej administracji bardziej niż kiedykolwiek. W Polsce nastąpił niepotrzebny i niezrozumiały odpływ kompetentnych i znających się na rzeczy ludzi przy kolejnej zmianie rządu. Tracili posady nawet do bólu nawet apolityczni urzędnicy. A nie było kompetentnych osób, którymi można by ich zastąpić. Wiadomo — mówi pan profesor — że zawsze będą ludzie nieodpowiadający nowemu premierowi czy ministrom. Emocje potrafią być nieokiełznane. Czasami lepiej byłoby, gdyby politycy patrzyli do przodu i kierowali się interesem kraju. Przypadkowe osoby nie przeprowadzą Polski przez proces akcesyjny. Oto Węgrzy mają od kilku lat tę samą grupę wysokich urzędników aż do wiceministrów. Niedawna zmiana w rządzie na Węgrzech była dużą zmianą polityczną, ale nie doprowadziła do bezsensownych czystek pośród wykwalifikowanych ludzi. Odwrotnie niż w Warszawie. A ten typ stabilności w administracji jest niezwykle ważny!</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#EwaFreyberg">Przypominam, że to jest cytat osoby z zewnątrz, wydaje się, że życzliwej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#EwaFreyberg">I na zakończenie kilka uwag odnośnie do programu informowania społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#EwaFreyberg">Po pierwsze, został uchwalony z opóźnieniem, rząd zaakceptował PIS dopiero w maju 1999 r. Na Węgrzech na przykład taki program już stworzono trzy lata temu. U nas trwała dyskusja, do której nawiązał pan poseł Czarnecki: Czy rząd powinien tylko informować, czy też promować ideę integracji? Promować, panie pośle, a nie uprawiać propagandę. Wydaje się, że jest to bardzo wyraźne rozróżnienie. Rząd przed dłuższy czas, wbrew opiniom ekspertów i organizacji pozarządowych, proponował ograniczenie PIS do informacji i edukacji, z pominięciem elementów promocyjnych. Dopiero w ostatniej fazie dodano nieśmiało promocji. Stanowisko takie wywołało wiele uwag krytycznych: Czy rząd chce dlatego tylko ograniczyć się do informacji, by przypadkiem nie pokazać, że tak bardzo zależy nam na wejściu do Unii? Skoro członkostwo jest priorytetem rządu, to sprawa warta jest chyba mobilizacji i promocji, a nie zwykłej informacji - pisze dziennikarz „Polityki”. Czy rząd boi się tego wyzwania? A może rząd pomylił PIS z PIT? Myślę, że tego rodzaju wypowiedzi wyraźnie tłumaczą, dlaczego program jest tak krytykowany.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#EwaFreyberg">Przytoczę również wypowiedź pana prof. Jerzego Regulskiego, który stwierdził: PIS jest tak skonstruowany, jakby wejście do Unii rozłożone miało być na długie, długie lata. Rząd nadal wykazuje brak umiejętności w komunikacji społecznej. Tak jak nie przekonał nas do reform, tak nie przekona nas do Unii. Znowu to nie jest cytat z „Trybuny”, pragnę przypomnieć. Powszechne jest dzisiaj przekonanie, że nie da się dalej prowadzić pogłębionej integracji w oderwaniu od społecznej akceptacji. Niedawne doświadczenia krajów skandynawskich i Austrii wskazują na konieczność podjęcia obszernej debaty społecznej dającej szansę współuczestnictwa i współodpowiedzialności za podjęte decyzje „za” lub „przeciw”, a także za pozytywne i negatywne następstwa każdej z tych decyzji. PIS przyjęty został przez Komitet Integracji Europejskiej mimo wcześniejszej krytyki dokumentu. Organizacje pozarządowe cały czas naciskały na uwzględnienie elementu promocji idei integracji i tylko milcząco zaaprobowały wersję, w której mówi się o działaniach informacyjno-edukacyjno-promocyjnych. Lepszy taki PIS niż żaden. Ale czy to jest właściwa droga, czy nie można zbudować dobrego programu przy wykorzystaniu doświadczeń tych, którzy na co dzień będą ten program realizować? We wszystkich krajach organizacje pozarządowe odgrywały bardzo ważną rolę zwłaszcza w promowaniu idei integracji i edukacji społeczeństwa. W Polsce również ten sektor jest partnerem rządu w programie, a także jednym z głównych odbiorców informacji o integracji europejskiej. Badania przeprowadzone na przełomie roku 1998/1999 wykazują jednak, że wprawdzie 83% organizacji pragnie aktywnie się włączyć w działania informacyjne rządu, ale sektor ten nie czuje się dobrze przygotowany do informowania o Unii Europejskiej i nisko ocenia swoją możliwość wpływu na kształt procesu integracji. Tylko 6% badanych organizacji oceniło swój wpływ jako odpowiedni. Niekorzystnie oceniany jest przepływ informacji. 84% badanych organizacji uważa, że dotychczasowa dostępność informacji jest za mała. Trudno się więc dziwić, że spada poparcie społeczeństwa dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej, prawdopodobnie będzie spadało nadal, jeżeli rząd nie rozpocznie skoordynowanych, aktywnych działań we wszystkich obszarach, jeżeli przede wszystkim nie poprawi sposobu komunikowania się ze wszystkimi grupami społecznymi, również z parlamentem.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#EwaFreyberg">Usłyszeliśmy dzisiaj od pana premiera, że rząd pragnie dialogu. Moim zdaniem nie jest to wystarczająco mocne stwierdzenie szefa rządu. Oby na pragnieniach się nie skończyło, bo przychodzi moment, kiedy powiedzenie, od którego zaczęłam swoje dzisiejsze wystąpienie: lepiej późno, niż wcale, przestaje być stosowne, odpowiednie. Przychodzi moment, kiedy jest już za późno, by naprawić błędy i zaniedbania, by wykazać zdecydowanie i determinację w osiągnięciu celu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#LudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli ja żywiłem, a żywiłem, oczekiwania, iż rząd, prezes Rady Ministrów w swoim wystąpieniu w niezwykle ważnej debacie bardzo jasno przedstawi stanowisko rządu, strategię rządu, podstawowe dylematy, pewien ogólny, szacunkowy rachunek kosztów, nie tylko finansowych, to doznałem tutaj rozczarowania i myślę, że nie jestem w tym rozczarowaniu osamotniony.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#LudwikDorn">Wystąpienie prezesa Rady Ministrów cechowały dwie charakterystyki. Po pierwsze, bardzo szeroki stopień ogólności, po drugie, szczególne natężenie wzniosłości. I na tym rzecz się kończyła. Nie dowiedzieliśmy się - Wysoka Izba się nie dowiedział, polska opinia publiczna się nie dowiedziała - jaką rząd ma strategię.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#LudwikDorn">Jeżeli w tej debacie, oprócz wielu poglądów i opinii racjonalnych, pojawiła się cała masa opinii i poglądów nieracjonalnych, nieracjonalnych na zupełnie podstawowym poziomie, to w jakiejś mierze jest to także wina prezesa Rady Ministrów, ponieważ jeżeli rząd, a do niego tutaj należy inicjatywa, nie rysuje jasno obszaru dyskusji swego stanowiska, które jest naturalnym punktem odniesienia dla dyskutantów, to nie należy się specjalnie dziwić, że ta debata się rozpływa i to niekiedy rozpływa w bardzo nieracjonalnych kierunkach.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#LudwikDorn">Kwestia niedopowiedzenia, to, czego rząd nie powiedział, a co ma wpływ na debatę, to takie słowa klucze: twarde negocjacje, obrona interesu narodowego. Niejednokrotnie nawet wśród posłów szczególnie zainteresowanych na Komisji Integracji Europejskiej padały wezwania do twardych negocjacji i pytania, co to są za negocjacje, skoro zawsze ustępujemy. Można powiedzieć, że przedmiotem negocjacji nie są ustępstwa strony unijnej, jeżeli chodzi o dorobek prawa europejskiego. Tutaj żadnego marginesu, jeżeli chodzi o przyjęcie tego prawa, nie ma i jest łudzeniem opinii publicznej twierdzenie, że z czegoś na tym polu można ustąpić. Z niczego nie można ustąpić.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#LudwikDorn">‍To, co jest możliwe, to okresy przejściowe, to czasowe derogacje — i negocjacje tego mogą dotyczyć. To jest także kwestia środków przedakcesyjnych i poakcesyjnych. I tego też mogą dotyczyć negocjacje.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#LudwikDorn">Następna kwestia to obrona interesu narodowego. Odniosłem w tej sprawie wrażenie, jakby było tak, iż strategicznie istnieje interes narodowy Polski i istnieje jakiś interes Brukseli. Rząd nie wyjaśnił, że póki co Unia Europejska to organizacja suwerennych państw, które mają swoje interesy narodowe i jeżeli mogą istnieć jakieś zbieżności bądź konflikty interesów narodowych, to z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Komisja Europejska, instytucje europejskie wobec interesów narodowych państw członkowskich pełnią pewną rolę usługową. Oczywiście, Komisja Europejska ma pewien duży, zdaniem niektórych za duży, stopień autonomizacji wobec tych interesów (nie jest to podmiot całkowicie bezwolny), ale pewne możliwe, dopuszczalne starcie interesów narodowych dokonuje się z państwami członkowskimi. Co więcej, w Unii Europejskiej ścierają się i są powodem licznych konfliktów interesy narodowe państw członkowskich Unii Europejskiej. Jeżeli o takich sprawach rząd nie mówi, to dopuszcza do zamulenia debaty publicznej. Jest to w ogromnej mierze wina rządu. Oczywiście nie tłumaczy to ignorancji i niekompetencji niektórych dyskutantów w tej sali i poza nią, ale jeżeli chodzi o nadanie pewnego tonu i poziomu debaty, to rząd się z tego zadania nie wywiązuje.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#LudwikDorn">Natomiast niepokoi coś innego. W przemówieniu prezesa Rady Ministrów nie było tej podstawowej dla debaty publicznej, dla interesów politycznych kwestii, budzącej poważny konflikt opinii, konflikt polityczny - kwestii w pewnym sensie równoważnej z kwestią wolności zakupu ziemi, tzn. kwestii objęcia polskiego rolnictwa Wspólną Polityką Rolną po przystąpieniu Polski do Unii. Ta sprawa się tu nie znalazła. Główny negocjator na posiedzeniu Komisji Integracji Europejskiej, a także wobec opinii publicznej, mówił, że jest to niezbywalny, nieredukowalny postulat Polski, by z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej polskie rolnictwo było objęte Wspólną Polityką Rolną. Tylko wedle wszelkiej wiedzy jest to postulat całkowicie nierealny z tego względu, że albo rząd, główny negocjator, wyobraża sobie objęcie rolnictwa polskiego Wspólną Polityką Rolną przy istniejącym, już zatwierdzonym budżecie Unii Europejskiej do 2000 r., gdzie wprost się mówi, że, owszem, będzie to finansowane, ale z innych funduszy, i wprost po akcesji Polska nie zostanie objęta całością Wspólnej Polityki Rolnej - i rząd tutaj znalazł jakieś genialne wyjście, genialne dla Unii Europejskiej i dla Polski (jeżeli znalazł, to ja się bardzo cieszę, może o tym bardziej szczegółowo poinformuje) - albo rząd polski liczy na to, że Unia Europejska zmieni swój budżet. Otóż to jest postulat moim zdaniem nierealny i zadanie niemożliwe do wykonania. W takim razie dlaczego wysocy przedstawiciele rządu tę kwestię tak stawiają, skoro się okaże - a okaże się za pół roku, za rok, za półtora - że jest to całkowicie nierealne. Przecież to sformułowanie głównego negocjatora wywołało niesłychane nadzieje. Znaczna część opinii publicznej - a nie ukrywam, że też posłów - stwierdziła, że skoro główny negocjator mówi, to coś z tego będzie. Nic z tego nie będzie. Będzie wielkie rozczarowanie, będzie pewien kryzys, jeżeli chodzi o stosunek znacznej części społeczeństwa polskiego oraz klasy politycznej i parlamentu do zamierzeń integracyjnych - i to kryzys zawiniony przez rząd. Takich rzeczy moim zdaniem robić nie wolno, a tutaj jedyną racjonalną przyczyną była uległość wobec swego rodzaju presji części klasy politycznej, części stronnictw i części opinii publicznej. Ale ceną za tę uległość jest przyszłe rozwianie złudzeń i gorzkie rozczarowanie, które jest pewne już teraz. Niech więc rząd nie popełnia takich błędów.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#LudwikDorn">Kwestia następna, niesłychanie niepokojąca, wiążąca się obawami wyrażanymi w sposób skrajny przez posła Łopuszańskiego, który powoływał się na wypowiedź głównego komisarza Prodiego. Rząd nie określił swojego stosunku do kwestii zasadniczej: czy dążąc do Unii Europejskiej, Polska będzie dążyć także w szybkim tempie do unii walutowo-monetarnej, bo to nie jest to samo. Oczywiście z punktu widzenia elementarnej logiki politycznej unia walutowo-monetarna skłania do federalizmu - i tutaj komisarz Prodi miał rację. Ale unia walutowo-monetarna to nie jest Unia Europejska. Mieliśmy wypowiedzi wicepremiera Balcerowicza, pani prezes NBP Gronkiewicz-Waltz, podobno z prawicy, i to takiej chrześcijańsko-narodowej, że należy jak najszybciej wchodzić do strefy euro. Chyba - ale tutaj mogę się mylić - była też w tym duchu wypowiedź pana ministra Geremka. Ale stanowiska rządu nie ma. A jest to kwestia dla kształtu procesu integracyjnego zasadnicza. Ja skądinąd jestem przeciwnikiem wchodzenia do strefy euro. Nieokreślenie jednak zasadniczego celu rodzi pewien zamęt w dyskusji i uzasadnia te nieracjonalne moim zdaniem obawy, które artykułował poseł Łopuszański. Powtórzę tutaj sformułowanie pana posła Olszewskiego: mój czas mija, więc przechodzę do konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#LudwikDorn">Są konkretne pytania pod adresem rządu, które zgłaszam, i dobrze by było, żeby padła na nie odpowiedź. Ze względów zasadniczych nie będę głosować przeciw informacji rządowej, ale wystąpienie prezesa Rady Ministrów tak dalece nie zarysowało strategii, było na tak wysokim poziomie ogólności, że głosować za jego przyjęciem też nie jestem w stanie, czyli wstrzymam się od głosu. Dziękuję, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#StanisławZając">O zabranie głosu proszę pana posła Zbigniewa Chrzanowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wysłuchał dziś informacji rządu na temat negocjacji Polski z Unią Europejską. Po przystąpieniu Polski do struktur Paktu Północnoatlantyckiego integracja ze Wspólnotą Europejską to priorytet polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#ZbigniewChrzanowski">Kiedy 16 grudnia 1991 r. parafowano umowę stowarzyszeniową pomiędzy Polską a Unią Europejską, mało kto myślał, że już 7 lat później Polska rozpocznie negocjacje w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej. Proces ten został zapoczątkowany w marcu 1998 r. Dziś nie jesteśmy tylko w fazie negocjacji, ale dziś Polska twierdzi, że będzie gotowa przystąpić do Unii 1 stycznia 2003 r. To wielki sukces Polaków.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#ZbigniewChrzanowski">Negocjacje z Unią Europejską są specyficznym procesem. Polska, wchodząc do Unii, winna przyjąć acquis communautaire, czyli porządek prawny Wspólnoty. Wymaga to ogromnego wysiłku ze strony polskiej, dostosowania ustawodawstwa do obowiązujących w Unii Europejskiej reguł, norm i standardów. Prawo to musi być także wdrożone w życie. Jest to ogromne zadanie dla rządu i parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#ZbigniewChrzanowski">Stanowiska negocjacyjne przygotowane przez rząd pokazują sytuację w danym obszarze pod względem zgodności naszego prawa z prawem Unii Europejskiej. Zobowiązujemy się do przyjęcia prawa Unii Europejskiej do 31 grudnia 2002 r., a jeżeli temu nie podołamy, to prosimy o okres przejściowy. To właśnie decyzje, czy wprowadzić okres przejściowy w danej dziedzinie, oraz jego długość będą podlegać negocjacjom. Jak widać, nie da się rozdzielić samych negocjacji od stopnia przygotowania Polski do akcesji. Myślę, że jest to najważniejszy element naszej integracji. Polska nie tylko musi sfinalizować te przygotowania, ale i skorygować to, co powstało przez pół wieku panowania reżimu komunistycznego.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd premiera Jerzego Buzka podjął się trudnego zadania przeprowadzenia 4 reform społecznych. 1 stycznia rozpoczęto reformę administracyjną, emerytalną i służby zdrowia, 1 września ruszyła zaś reforma edukacji. Są to działania przygotowujące nasz kraj do przystąpienia do Unii Europejskiej. To, co od wielu lat funkcjonuje w krajach Zachodu, do nas jest dopiero wprowadzane, skutki zaś będą odczuwane dopiero po pewnym czasie. Reformy te bezpośrednio nie wynikają z perspektywy integracji z Unią Europejską, są one konsekwencją decyzji o naprawie naszego państwa podjętej przez koalicję rządzącą. Należy jednak podkreślić, że to właśnie te reformy w znaczny sposób przybliżają nas do Unii Europejskiej. Zaniechanie tych działań zapewne opóźniłoby nasz proces integracyjny lub spowodowałoby brak możliwości korzystania ze środków przedakcesyjnych czy w dalszej perspektywie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#ZbigniewChrzanowski">Rząd premiera Buzka nie tylko mówi o integracji, rząd przygotowuje naszą gospodarkę do integracji ze Wspólnotą Europejską. Niestety zaniechanie przez poprzednią koalicję SLD–PSL reformowania naszej gospodarki doprowadziło do sytuacji, w której te reformy zbiegły się w czasie z kryzysem w światowej gospodarce, co nie tylko utrudnia ich wdrożenie, ale zwiększa także koszty społeczne.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stan naszej gospodarki, zapóźnienie cywilizacyjne naszego kraju, jakie odziedziczyliśmy po 50 latach komunistycznego systemu, tworzą problemy negocjacyjne. Główne obszary tych problemów to swobodny przepływ kapitału, swobodne przemieszczanie się osób, rolnictwo i ochrona środowiska. Swobodny przepływ kapitału to problem zakupu ziemi przez cudzoziemców. Polska strona zaproponowała okres przejściowy 18 lat; jest to dobre stanowisko negocjacyjne. Jestem przekonany, że w tym czasie siła nabywcza Polaków wzrośnie tak, że ceny ziemi wyrównają się pomiędzy Polską a dzisiejszą Unią Europejską. Uważam przygotowanie takiego stanowiska za właściwe, jednak jest to dopiero stanowisko negocjacyjne. Prawdziwe negocjacje jeszcze się nie rozpoczęły.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#ZbigniewChrzanowski">Podobnie jest w pozostałych trudnych obszarach. Polska jest dopiero w fazie przygotowywania stanowisk negocjacyjnych. Dziś jest zbyt wcześnie, by oceniać proces negocjacyjny.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#ZbigniewChrzanowski">Politycy opozycji często krytykują koalicję za brak profesjonalizmu i kompetencji. Krytyka taka jest kompletnie pozbawiona podstaw. Tak jak stwierdziłem, prawdziwe negocjacje jeszcze się nie rozpoczęły, trudno jest więc je krytykować. Krytyka tempa dostosowywania prawa też jest dyskusyjna. Polska jest na tym samym etapie co pozostałe kraje kandydujące do Unii. Tempo negocjacji nie zależy także od nas samych, lecz w dużym stopniu także od negocjatorów Unii Europejskiej. Niestety, decyzje tam często się opóźniają. Przykładem może być przyjęcie Agendy 2000.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#ZbigniewChrzanowski">Poza tym, jak podkreślają politycy unijni, Unia sama musi być gotowa na przyjęcie nowych członków. Mam tu na myśli reformę instytucjonalną Unii. Bez tej reformy trudno będzie przyjąć nowych członków. Niestety, ta reforma rozpoczęła się dopiero w grudniu zeszłego roku i ma trwać do 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#ZbigniewChrzanowski">Taka bezpodstawna krytyka być może buduje kapitał polityczny ugrupowań opozycyjnych, ale niestety sprzyja też powstaniu szumu informacyjnego wokół procesu integracji. Trudno się potem dziwić, że spada akceptacja procesu integracji wśród społeczeństwa. Taka postawa nie ma nic wspólnego z polską racją stanu, szczególnie zaś dotyczy to polskiej wsi. Polskie Stronnictwo Ludowe, które opowiada się za integracją z Unią Europejską - tak przynajmniej twierdzą politycy tego ugrupowania na forum Sejmu - wywołuje na wsi poczucie zagrożenia wśród mniej zorientowanej społeczności wiejskiej. Zamiast działać na rzecz poprawy świadomości polskich rolników, tak aby mogli lepiej przygotować się do funkcjonowania w warunkach Wspólnej Polityki Rolnej, politycy snują katastroficzne wizje, ile to gospodarstw upadnie lub jaka to będzie dyskryminacja polskiego chłopa w Unii. Tymczasem prawda jest zupełnie inna. Jeśli odpowiednio przygotujemy polskie rolnictwo do funkcjonowania w Unii, to właśnie rolnicy będą największym beneficjentem naszej akcesji. Wspólna Polityka Rolna to 40% budżetu całej Unii. Aby z niej skorzystać, trzeba się dobrze przygotować. Śmiem twierdzić, że polskie rolnictwo byłoby przygotowane dużo lepiej, gdyby nie rządy poprzedniej koalicji. Efekt, jaki one przyniosły, to kompletna destabilizacja rynków rolnych, załamanie się dochodów rolniczych. Nie wiem, czy struktura gruntowa polskich gospodarstw rolnych zmieniła się w tym czasie o 1 ha. Jestem przekonany, że gdyby w 1996 r. koalicja SLD–PSL wprowadziła system skupu zboża podobny do tego, jaki wprowadził minister rolnictwa w tym roku, to dziś sytuacja na wsi wyglądałaby zupełnie inaczej. To właśnie taki system zbliża nas do mechanizmów interwencji stosowanych we Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej. Zrzucanie winy na trudną sytuację polskiej wsi, na obecne rządy, upatrywanie przyczyn kryzysu polskiego rolnictwa w integracji europejskiej to czysta hipokryzja. Najważniejsze jest dobre przygotowanie polskiego rolnictwa. Należy zmieniać instrumenty interwencji na rynku rolnym, trzeba wprowadzać normy i standardy funkcjonujące w Unii, trzeba też zmian świadomości samych rolników. Zmiany te będą trudne, ale niestety konieczne bez względu na to, czy chcemy integracji czy też nie. Wytwarzanie atmosfery zagrożenia utrudnia tylko restrukturyzację sektora rolniczego. My jako kraj kandydujący możemy wywalczyć brak okresów przejściowych dla polskiego rolnictwa, ale na pewno nie będziemy w stanie zmienić reguł Wspólnej Polityki Rolnej. Aby z niej skorzystać, trzeba też wywiązać się z wielu obowiązków. Należy mówić o tym mieszkańcom polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#ZbigniewChrzanowski">Są to niewątpliwie problemy i dylematy naszych negocjacji, jeśli chodzi o wstąpienie do Unii Europejskiej. Jestem przekonany, że należy reformować polską gospodarkę, należy też rzetelnie informować polskie społeczeństwo o wyzwaniach, jakie wynikają z przyszłej integracji Polski z Unią Europejską. Społeczeństwo musi mieć też świadomość, że sprostanie tym wyzwaniom poprawi ekonomiczny byt Polaków. Będziemy równoprawnymi obywatelami Unii Europejskiej uczestniczącymi w swobodnym przepływie kapitału, osób, towarów i usług. Członkostwo da nam realny wpływ na podejmowane w Unii decyzje, zapewni Polsce pokój i bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wyrazić głęboką satysfakcję z tego, że negocjacje z Unią Europejską rozpoczęły i prowadzą rządy obozu posierpniowego. To im zawdzięczamy naprawę polskiego państwa rozpoczętą w 1989 r. Dziś jednak wszystkie siły polityczne powinny wziąć odpowiedzialność za proces integracji europejskiej. Popieram zgłoszoną przez pana premiera propozycję utworzenia Krajowej Rady Integracji. Jest to dobra inicjatywa, inicjatywa leżąca w polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielu polityków porównuje Unię Europejską do ekskluzywnego klubu golfowego. Jest to dobre porównanie, jednak nie wszyscy wiedzą, że aby zostać członkiem klubu golfowego, nie wystarczy zapłacić składkę członkowską, trzeba także umieć grać w golfa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Iwińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie ulega wątpliwości, że problemem numer jeden dla Polski jest niezmiennie zmniejszenie luki cywilizacyjnej dzielącej nasz kraj od państw najwyżej rozwiniętych i integracja z Unią Europejską ma być ogromnie ważnym środkiem, który to umożliwi. I choć Francuzi mówią: ce qui est differe est perdu (co jest odłożone, jest stracone), to mam nadzieję, że odkładanie na tak długo debaty na temat integracji nie doprowadzi do stracenia wielu szans. Natomiast powiem szczerze, że jestem zawiedziony ogólnikowością wystąpień przedstawicieli rządu. Za dużo ogólników i za dużo ideologii, a za mało konkretów. Tak bym najogólniej scharakteryzował wystąpienia wprowadzające. To prawda, że trzeba ze wstąpienia Polski do Unii Europejskiej uczynić cel nadrzędny. I to dobrze, że jest konsensus co do podstawowych celów polityki zagranicznej. Ale zgoda w tej dziedzinie nie może oznaczać zgody na wybór niewłaściwych technik działania, na błędy popełniane w procesie dochodzenia do tych celów, a także na rozwiązania kadrowe łączące się z realizacją tych celów. Stąd z prawdziwym zdumieniem wysłuchałem zwłaszcza wystąpienia pana posła Ryszarda Czarneckiego. Miałem nadzieję, że pan poseł Czarnecki, który reprezentuje siły polskiej nacjonalistycznej prawicy — a te siły w dużej mierze, oprócz tego, że występowały błędy i zaniechania w polityce obecnego rządu, odpowiadają za tak duży spadek poparcia dla idei wstąpienia Polski do Unii Europejskiej — zawrze w swym wystąpieniu pewien element może przeprosin, może ekspiacji. Tymczasem polityk, którego działania na stanowisku szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w dużej mierze doprowadziły do zmniejszenia tego poparcia, który odpowiada za marnotrawstwo znacznej części środków pochodzących z Unii Europejskiej, ma odwagę i czelność pouczać Izbę, ma odwagę i czelność mówić, że Sojusz Lewicy Demokratycznej jest siłą niedostatecznie proeuropejską.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#TadeuszIwiński">Chciałbym zapytać pana posła Czarneckiego, czy on zna dokumenty swojej partii, czy on pamięta, jak zachowała się jego partia, ZChN, w pierwszym demokratycznym Sejmie w dyskusji i w głosowaniu w sprawie stowarzyszenia Polski z Unią Europejską. Kto stymuluje tego typu tezy, że wykupią nas, że jeżeli wstąpimy do Unii Europejskiej, kościoły w Polsce za 20 lat będą wyglądały tak jak dzisiaj we Francji czy Holandii?</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#TadeuszIwiński">Co więcej, nie można pomijać dużej dozy nieprawdy. To w okresie rządów SLD–PSL powstał Komitet Integracji Europejskiej. To w okresie rządów PSL i SLD utworzono Radę do spraw Integracji Europejskiej, która krótko działała, a dzisiaj jak Feniks ma się odrodzić po 2,5 latach. Dobrze, lepiej późno niż wcale. Ale ten czas został zmarnowany, jeśli chodzi o wykorzystanie doświadczenia ludzi, którzy byli w tej radzie, a oni reprezentowali przede wszystkim organizacje pozarządowe, środowiska naukowe, media i znali odpowiedź na pytanie, jak trafiać do społeczeństwa, jak przekonywać obywateli w Polsce, że bilans zagrożeń i zysków będzie w sumie dla nas pozytywny. Oczywiście, zwycięstwo ma wielu ojców, a porażka jest sierotą. Ale pamiętajmy o tym doświadczeniu.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#TadeuszIwiński">SLD, powiem to otwarcie, obok Unii Wolności jest dzisiaj najbardziej proeuropejską partią polityczną. Co więcej, my kładziemy akcent na potrzebę zrealizowania wizji Europy socjalnej - tym bardziej że większość rządów w krajach Unii Europejskiej to są rządy socjalistyczne i socjaldemokratyczne - w której to Europie koncentrowano by się na kwestiach priorytetowych dla przeciętnego obywatela, na wspólnym działaniu, na tworzeniu nowych miejsc pracy, na walce ze zorganizowaną przestępczością, na ochronie środowiska itd. Szkoda zresztą, że w programie integracyjnym, w tych dokumentach, które rząd przedstawia, za słabo się akcentuje ten właśnie element.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#TadeuszIwiński">Dzisiaj dostrzegam w polityce rządu trzy podstawowe słabości i czwartą, która wisi tu jak miecz Damoklesa.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#TadeuszIwiński">Pierwsza największa słabość, o której tu już mówiono, mówił o tym również pan poseł Mazowiecki, jest taka, że do tej pory nie przedstawiono obywatelom rzetelnego bilansu szans i zagrożeń, zysków i strat związanych z integracją europejską, który - powtarzam - jest oczywiście dodatni. Brakuje należytych działań informacyjnych i edukacyjnych, zwłaszcza w szkole. Dopóki w szkole nie będą na szeroką skalę wprowadzone programy edukacji europejskiej, dopóty nie nastąpi przełom w wiedzy i świadomości w tej mierze.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#TadeuszIwiński">Po drugie, są to kwestie organizacyjne: fatalna obsada przez długi czas funkcji kierownika Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, wakat na tym stanowisku od wielu miesięcy - to są dodatkowe czynniki, które negatywnie wpływają na proces integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#TadeuszIwiński">Po trzecie, jest to kwestia pewnych opóźnień w dostosowaniu polskiego prawa do ustawodawstwa europejskiego. Tu zostało sporo zrobione, ale uważam, że zdecydowanie za mało w stosunku do potrzeb. Przecież w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska naturalnego, ochrona praw konsumentów, nawet w dziedzinie turystyki ten wysiłek musi być znacznie większy, również jeśli chodzi o administracyjną zdolność do wdrażania prawa wspólnotowego. Chciałem tu przypomnieć opinię Rady Europejskiej z grudnia 1997 r. w Luksemburgu, która stwierdzała, że w Polsce trzeba zrobić bardzo wiele, jeżeli chodzi o skuteczne stosowanie i egzekwowanie prawa zharmonizowanego z prawem wspólnotowym. Przygotowanie administracji do integracji europejskiej jest wielkim wyzwaniem, jednym z najtrudniejszych problemów, przed którymi stoimy. Przyspieszenie działań na rzecz dostosowania naszego prawa jest więc ważnym imperatywem.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#TadeuszIwiński">Czwarta słabość, a raczej groźba, co - mam nadzieję - się nie rozwinie, a zostanie zduszone w zarodku, to elementy wiążące się z negocjacjami. Była mowa, że nie widać dzisiaj dostatecznych mechanizmów kontroli parlamentarnej w stosunku do procesu negocjacyjnego i działań rządu, nawet jeżeli uznamy, że jest konieczny określony stopień tajności i poufności.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#TadeuszIwiński">Pamiętajmy też, że wszystkie drobne sprawy w tym zakresie są z sobą związane. Jeżeli dzisiaj nastąpi to, o czym pisze część polskiej prasy, że zakaże się wstępu na mecz Polska–Anglia cudzoziemcom, także mieszkającym w Warszawie, spowoduje to takie negatywne skutki propagandowe, że możemy negocjować wiele miesięcy i nie zrównoważymy tego typu głupiej decyzji, gdyby została podjęta, powtarzam, relata refero, jak donosi dzisiejsza prasa. Pamiętajmy więc o tym, że patrzy się na nas przez pryzmat wielkich dokonań, ale i pojedynczych pomysłów i pojedynczych decyzji. Wydaje mi się, że wystąpienie przez rząd bez szerszej konsultacji z ideą 18-letniego okresu przejściowego na zakup ziemi rolnej było poważnym błędem. Oczywiście, sytuacja Polski w dziedzinie rolnictwa jest specyficzna. Nie może być porównywalna z sytuacją innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Estonia i Słowenia mogą w tym zakresie obyć się bez okresu przejściowego, Czechy mogą wystąpić o okres 5-letni, Węgrzy o 10-letni, to rozumiemy, ale nie można proponować okresów, o których wiadomo, że nie będą przyjęte, a co więcej, dadzą okazję, jak się to już stało od tego czasu — mówił o tym również wielki przyjaciel Polski, który, mam nadzieję, będzie komisarzem do spraw poszerzenia Unii Europejskiej, Günter Verheugen — że Unia wystąpi o bardzo długi okres przejściowy, jeżeli chodzi o unijny rynek pracy, co dla Polski jest jedną z najważniejszych rzeczy. Była to niemal riposta. Takie iunctim, czy nam się podoba czy nie, przez pryzmat Unii Europejskiej będzie zachodziło. Pamiętajmy więc o tym, że ogromnie długi okres przejściowy na obroty ziemią stanowi zasadnicze ograniczenie swobody przepływu kapitału, a swoboda przepływu kapitału to jedna z czterech najważniejszych wartości, na których opiera się jednolity rynek. Okres przejściowy jest oczywiście potrzebny, przy tym dłuższy okres przejściowy jest bardziej potrzebny odnośnie do obrotu ziemią rolną przy tych różnicach cen, które są, aniżeli przy zakupie ziemi pod inwestycje. Nawiasem mówiąc, zakup ziemi przez obcokrajowców pod inwestycje następuje w bardzo niewielkim zakresie — to zjawisko ogranicza się generalnie do zakupu ziemi pod stacje benzynowe i pod supermarkety.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#TadeuszIwiński">Reasumując, panie marszałku, Wysoki Sejmie, jest potrzebny konsensus w tej dziedzinie, ale bez tracenia pamięci. To rząd, to obóz prawicowy często oskarża SLD o utratę pamięci. Pamiętamy, jakie podejmowaliśmy kroki, jeżeli chodzi o działania Unii Europejskiej, i co się działo chociażby w tym okresie, gdy Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej kierował pan poseł Ryszard Czarnecki. Apeluję więc o wyeliminowanie tych trzech wielkich słabości, z których ta pierwsza - brak polityki informacyjnej i edukacyjnej - jest najważniejsza, a także o położenie kresu, przezwyciężenie tej rysującej się czwartej słabości, która mogłaby doprowadzić do komplikacji procesu negocjacyjnego. Jeżeli będziemy działali wspólnie i rzeczywiście skutecznie, to wtedy możemy być spokojni o wynik referendum. Jeżeli nie, to może powtórzyć się w istocie taka sytuacja, jaka była przed referendum konstytucyjnym. Dzisiaj wszyscy uważają ustawę zasadniczą za akt dobry i mam nadzieję, że przetrwa ona pokolenie. Mam też nadzieję, że gdy Polska wstąpi do Unii Europejskiej, społeczeństwo polskie będzie z tego zadowolone przez długie pokolenia. Może jednak zaistnieć ogromne ryzyko, że przy dotychczasowych słabościach, z powodu działań niektórych środowisk politycznych, to referendum nie będzie wygrane. Takiemu scenariuszowi trzeba wspólnie - zdecydowanie - zapobiec. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Panie premierze, proszę mi wybaczyć, że chociaż skupię swoją wypowiedź, a dokładniej pytania, które chcę zadać, na pańskim przemówieniu i stanowisku, które pan dzisiaj zaprezentował, to jednak zacznę od tego, że nie sposób przejść do porządku dziennego nad tym dość szczególnym wydarzeniem, jakim było przemówienie pana posła Iwińskiego, które w końcowej partii - jak rozumiem - było wielkim apelem i wielką aplikacją do stanowiska przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej - robiło wrażenie, jakby pan poseł Iwiński zamierzał na nie kandydować - ale przede wszystkim skupiło się na dosyć niezwykłym i brutalnym, nieprzyzwoitym, powiedziałbym, ataku na pana posła Czarneckiego, ataku, który jest nieuzasadniony, który jest niesprawiedliwy...</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AntoniMacierewicz">... i który jest wyłącznie powodowany ideologicznym zacietrzewieniem pana posła Iwińskiego i jego towarzyszy.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AntoniMacierewicz">I to zacietrzewieniem, które, chcę to tutaj powiedzieć — a tak się złożyło, iż czasami czytam państwa organ, „Trybunę”...</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AntoniMacierewicz">... idzie w parze - warto o tym pamiętać - z brutalną kampanią antyrządową i antyeuropejską, systematycznie prowadzoną przez „Trybunę Ludu”, przepraszam, obecnie „Trybunę”. Warto sobie zdać sprawę z tego, że ci panowie, jak zawsze, grają fałszywie i na dwie ręce. Z jednej strony propagandowo za pomocą swoich środków podburzają opinię publiczną przeciwko rządowi i integracji europejskiej nawet tam, gdzie rząd działa trafnie i słusznie, a z drugiej strony składają wiernopoddańcze, proeuropejskie deklaracje na użytek opinii międzynarodowej i rządu. I z tego warto sobie zdawać sprawę.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#AntoniMacierewicz">Chcę powiedzieć, iż dobrze się stało, że dzisiaj pan premier postanowił otworzyć publiczną debatę nad polskim programem związanym z integracją z Unią Europejską. Należę do tych polityków, którzy w tej sprawie chcą być pragmatyczni. Jeżeli integracja z Unią Europejską przyniesie wzrost sprzedaży polskich truskawek w Paryżu, to będę i jestem zacietrzewionym zwolennikiem integracji Polski z Unią Europejską. Jeżeli jednak będzie inaczej, to będę przeciwnikiem. I powiem szczerze i z ubolewaniem, że nie znalazłem w dzisiejszym wystąpieniu przedstawicieli rządu odpowiedzi na kluczowe, podstawowe pytania, które pozwoliłyby rozstrzygnąć ten dylemat. I chcę niektóre z nich tutaj wymienić, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#AntoniMacierewicz">Przede wszystkim aspirujemy do Unii. Czym będzie Unia, z punktu widzenia wiedzy rządu, w roku 2003, kiedy mamy do niej wejść? Czy będzie, jak wynikało z wypowiedzi pana Jana Łopuszańskiego i cytowanego przez niego urzędnika Unii, państwem scentralizowanym? Czy będzie federacją, czy też, jak mówił pan Dorn, będzie porozumieniem suwerennych państw narodowych? To nie jest tajemnica, jak sądzę. Podstawowe kierunki przemiany Unii Europejskiej są znane. Wiadomo, że w najbliższych latach dojdzie do zmiany systemu konsensusowego, który obecnie panuje, na system większościowy. To będzie więc organizm parapaństwowy. Czy, jeżeli dojdzie do takiego układu, Polska nadal będzie do niej aspirowała, z pełną świadomością, że będzie się znajdowała w mniejszości? Powtarzam, być może rząd ma inne informacje, być może pan przewodniczący odpowiedniej komisji sejmowej może nam tę sprawę wyjaśnić. Chciałbym, żeby wyjaśnienia w tej sprawie padły, bo jest sprawą kluczową, do jakiego organizmu Polska ma wejść.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#AntoniMacierewicz">Po drugie, czy negocjacje prowadzone są tak, że Polska zachowuje pole manewru, czy też przeciwnie. Może bowiem się okazać, że za rok Polska spełni różne wiążące nas zobowiązania i żądania Unii w takim stopniu, że nie będzie mogła już się wycofać, a wtedy będzie zmuszona przyjąć dyktat bez względu na to, jak on będzie wyglądał. Wiąże się to z dyskutowaną tutaj sprawą bilansu zysków i strat. One nigdy nie zostały nam przedstawione. One nie zostały też przedstawione w dzisiejszej debacie i dopóki to nie zostanie zrobione, dopóty będziemy się obracali w sferze wyłącznie ogólników. Spośród nich kilka kwestii jest zasadniczych. Sprawa, podnoszona przez pana Iwińskiego, przepływu siły roboczej, dostępu Polaków do rynku pracy, do ogólnoeuropejskiego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#AntoniMacierewicz">Druga kwestia. Czy rząd podtrzymuje stanowisko, które było publicznie sformułowane, ale do dzisiaj nie jest jasne, czy to jest nasze stanowisko negocjacyjne o dążeniu do 18-letniego okresu przejściowego, jeśli chodzi o swobodny obrót ziemią. Miałem nadzieję, że dzisiaj to zostanie powiedziane, że rząd podtrzymuje to stanowisko. Niestety, ta deklaracja dzisiaj nie padła.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#AntoniMacierewicz">Sprawa, która nie była tutaj poruszana, a którą uważam za zupełnie kluczową. Proszę państwa, od 10 lat jesteśmy przekonywani, że skoro świt, już jutro, już pojutrze, już za tydzień, Polska rzeczywiście będzie miała wymienialny system walutowy, że złotówka będzie wymienialna. Panie premierze, jak my mamy być pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, jeżeli złotówka nie jest wymienialna? Kiedy to nastąpi? W listopadzie 2002 roku?</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#AntoniMacierewicz">I wreszcie kwestie, które przez opinię publiczną są najgoręcej odbierane. Sprawa rolnictwa. Czy naprawdę nie można już powiedzieć, jak ma wyglądać polskie rolnictwo w 2003 roku? Ile będzie gospodarstw rolnych? Jak będą wyglądały dopłaty? Mówił o tym pan poseł Dorn. I mówił, niestety, trafnie. Ze wszystkiego co dochodzi do nas jako do posłów i ludzi tym się zajmujących, ze wszystkich informacji wynika, że Polska nie zostanie objęta żadnym systemem sensownych, wyrównujących straty polskiego rolnictwa, dopłat. Jeśli jest inaczej, to bardzo proszę to powiedzieć, bo miliony polskich rolników na to czekają, czeka także cała polska opinia publiczna. Bez takiego postawienia sprawy, konkretnych odpowiedzi na kluczowe pytania, które Polaków dręczą, trzeba powiedzieć, że nie tylko nasze stanowisko będzie związane z wątpliwościami, ale też stanowisko szerokiej rzeszy społeczeństwa, narodu polskiego, będzie sceptyczne wobec wejścia do Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Osnowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AndrzejOsnowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Trzy miesiące temu w tej sali do Zgromadzenia Narodowego papież Jan Paweł II skierował pamiętne słowa. Warto je przypomnieć: „Nową jedność Europy - jeżeli chcemy, by była ona trwała - winniśmy budować na tych duchowych wartościach, które ją kiedyś ukształtowały, z uwzględnieniem bogactwa i różnorodności kultur i tradycji poszczególnych narodów. Ma to być bowiem wielka Europejska Wspólnota Ducha”. Ojciec Święty dalej przestrzegał przed redukowaniem wizji zjednoczonej Europy wyłącznie do jej aspektów ekonomicznych, politycznych oraz przed bezkrytycznym stosunkiem do konsumpcyjnego modelu życia. Akcja Wyborcza Solidarność uważa, że te wskazania winny stać się fundamentem, kręgosłupem i osią naszych działań akcesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AndrzejOsnowski">W swoim wystąpieniu pragnę skupić się następujących trzech grupach zagadnień: po pierwsze, integracja europejska jako zagadnienie ogólnopaństwowe, po drugie, potrzeba doktryny integracyjnej i wreszcie, po trzecie, znaczenie komunikacji społecznej i informacji.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AndrzejOsnowski">Integracja europejska w chwili obecnej nie powinna być widziana li tylko w kontekście naszej polityki zagranicznej, ale całokształtu funkcjonowania państwa. Do takiego patrzenia zmuszają nas zresztą wymagania, które stawia nam Unia Europejska w odniesieniu do różnych dziedzin funkcjonowania państwa. Przykładem jest chociażby konieczność wprowadzenia zmian w zakresie działania specjalnych stref ekonomicznych. Chodzi o to, abyśmy nie dawali się zaskakiwać stawianymi wymaganiami i przez to unikali strat, które pomniejszają oczekiwane globalne korzyści.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#AndrzejOsnowski">Wpływ, jaki na większość dziedzin naszego życia będzie miało uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej, powinien skłaniać do zastanowienia się, jak państwo polskie, jego władza publiczna i polskie społeczeństwo są przygotowane do skutecznego działania w systemie Unii Europejskiej. Niezbędne jest rozpoczęcie ogólnonarodowej dyskusji o tym, co ma oznaczać owo skuteczne uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej, a to znaczy, jakie narzędzia powinniśmy wypracować, aby rola Polski w systemie zintegrowanej Europy realizowała nasz interes narodowy i polską rację stanu, a jednocześnie spełniała oczekiwania obywateli co do dalszego rozwoju ich samych, ich wspólnot i państwa jako całości. Dlatego ważnymi instrumentami wypracowywania formuły naszego uczestnictwa w Unii Europejskiej powinien być dialog z różnymi środowiskami społecznymi, z Kościołem, z samorządami terytorialnymi i innymi.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#AndrzejOsnowski">Integracja z Unią Europejską nie może być zatem postrzegana biernie, jako obowiązek dostosowywania się do pewnych wymogów i standardów, ale czynnie, jako narzędzie, którym możemy i powinniśmy się posłużyć dla lepszego osiągnięcia naszych własnych celów. Niezbędnym tego warunkiem jest posiadanie przez Polskę własnej wizji naszego miejsca w systemie Unii Europejskiej, swoistej polskiej doktryny integracyjnej i dopiero na jej podstawie przeprowadzenie skutecznych negocjacji akcesyjnych. Należy wyrazić nadzieję, że rząd nad taką doktryną pracuje. Elementem tej doktryny powinno być określenie roli, jaką Polska zamierza pełnić w regionie Europy Środkowej i Wschodniej. Obszar ten, jak wiele na to wskazuje, będzie bowiem terenem współistnienia państw - członków Unii Europejskiej, takich jak Polska, Węgry czy kraje nadbałtyckie, oraz państw pozostających poza tą organizacją, jak np. Ukraina. Polska powinna odgrywać tu bardzo silną i aktywną rolę, jako centrum spajania naszego regionu. Polska powinna wykorzystać swój potencjał - gospodarczy, demograficzny - aby stać się zarówno miejscem i osią współpracy w obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i pomostem między tymi krajami a naszymi wschodnimi sąsiadami. Aktywna współpraca z Ukrainą powinna stać się jednym z atutów i wyznaczników naszego członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#AndrzejOsnowski">Ostateczną decyzję w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej podejmą wszyscy obywatele w drodze referendum. Dlatego tak ważna jest publiczna dyskusja nad celami, warunkami i zasadami polskiego członkostwa w Unii, odpowiednia komunikacja społeczna i informacja. Konieczna jest wielka dbałość o należyty poziom owej dyskusji publicznej i informacji. Ostatnie wyniki badań opinii publicznej nad poparciem dla członkostwa w Unii - a także porównanie ich z wynikami sprzed roku - wskazują, jak wiele jest w tym zakresie do zrobienia. Należy oczekiwać, że zarówno rząd, parlament, jak i odpowiednio umotywowane organizacje pozarządowe podejmą wspólnie tę misję.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#AndrzejOsnowski">Papież mówił: Naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie. To, czy z tych możliwości skorzystamy - zachowując swoją tożsamość - czy też rozmyjemy się, rozpłyniemy w tyglu pozbawionym korzeni, zależy od nas samych.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#AndrzejOsnowski">Pragnę na koniec wyrazić nadzieję, że dzisiejsza debata przyczyni się do właściwego i pełniejszego, w tym również społecznego, zrozumienia wyzwań i oczekiwań, przed którymi stoi Polska. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Śleziaka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Nie widzę pana premiera. Panie i Panowie Posłowie! W swoim wystąpieniu pragnę odnieść się do tej części informacji, przedstawionych dokumentów, które dotyczą - jak słusznie na tej sali podkreślano - jednego z najtrudniejszych obszarów negocjacyjnych: zagadnień ochrony środowiska. Chcę mówić o aktualnym stanie dostosowywania prawa w zakresie ochrony środowiska do prawa Unii Europejskiej. Przy tym chcę zaznaczyć, iż zbliżanie prawa rozumiem tak, jak to zostało zdefiniowane w wydanym w 1997 r. przez Komisję Europejską przewodniku, a więc jako działania w trzech etapach. Tak więc jest to nie tylko - jak wąsko pojmujemy - włączenie przepisów prawnych do prawodawstwa krajowego, ale również stworzenie odpowiednich instytucji, wskazanie środków mających na celu realizację przyjętych wymogów, wreszcie stworzenie takiego systemu kontroli i nakładania sankcji, który zapewnia pełne przestrzeganie uchwalonego prawa.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#CzesławŚleziak">Przypomnę, że harmonizacja polskiego prawa z prawem Unii Europejskiej była jednym z kluczowych zagadnień debaty ekologicznej przeprowadzonej niedawno w Sejmie. Zaniedbania w tej dziedzinie w ciągu ostatnich 2 lat spotkały się z krytyką przedstawicieli wszystkich klubów poselskich. Zwracano uwagę, że poza projektami ustaw o substancjach i preparatach chemicznych oraz nawozach i nawożeniu ministerstwo ochrony środowiska, rząd do dzisiaj nie przedstawił Sejmowi projektów tak ważnych ustaw, jak: ustawa o ochronie środowiska, ustawa o odpadach, Prawo wodne, ustawa o opakowaniach, ustawy o organizmach modyfikowanych genetycznie, o dostępie do informacji o środowisku i ocenach oddziaływania na środowisko, o ekologicznej opłacie produktowej i depozytowej, nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, Prawa atomowego, Prawa geologicznego i górniczego. Mógłbym wymieniać tu jeszcze inne ważne obszary do legislacyjnego uporządkowania i dostosowania do wymogów Unii Europejskiej. Przypomnę, że podstawowy zbiór ustawodawstwa wspólnotowego z zakresu ochrony środowiska został ujęty w tzw. liście A. Zawiera ona zestawienie 170 aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#CzesławŚleziak">Komisja Europejska oceniła, że jeśli chodzi o stopień zgodności polskiego prawa ochrony środowiska z prawem Unii Europejskiej, to na dzisiaj tylko 8% polskiego prawa jest w pełni zgodne z wymaganiami Unii Europejskiej. 9 listopada 1998 r. w okresowym raporcie Komisja Europejska stwierdziła: „Od 1997 r. Polska dokonała bardzo niewielkiego postępu w ustawodawstwie z zakresu ochrony środowiska”. I dalej: „Jeżeli prace legislacyjne nie ulegną przyspieszeniu, pełna transpozycja legislacyjna może potrwać dłużej niż zakładano w opinii” (str. 34). Krytyczne opinie o naszym postępie w dziedzinie prawa ochrony środowiska wyrażają wysocy urzędnicy Unii Europejskiej, w tym XI Dyrektoriatu, który jest odpowiedzialny za ochronę środowiska. Obawiam się, że ocena Komisji Europejskiej w raporcie dotyczącym 1999 r. będzie niestety podobna.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#CzesławŚleziak">Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, którą mam zaszczyt kierować, na wczorajszym posiedzeniu kolejny raz w tej kadencji dokonała oceny aktualnego stanu dostosowania polskiego prawa ochrony środowiska do prawodawstwa Unii Europejskiej. Niestety konkluzje z tego posiedzenia nie są optymistyczne. Koleżanki i koledzy posłowie ze wszystkich klubów wyrażali zaniepokojenie stanem prac nad dostosowywaniem naszego prawa ochrony środowiska do wymagań Unii Europejskiej. Domagali się przyspieszenia prac legislacyjnych rządu, precyzyjnego harmonogramu tych prac, odpowiedzi na pytanie, skąd wziąć środki. W tej sprawie komisja przedstawi stosowną opinię.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#CzesławŚleziak">Ze względu na brak czasu jeszcze dwa zdania o finansowaniu tego procesu. Dzisiaj na ochronę środowiska wydajemy 1,7 produktu krajowego brutto, tj. 2,1 mld euro; w 95% są to środki krajowe, to jest 8% nakładów inwestycyjnych. Jakie są potrzeby? Nie wiemy tego do końca. Pojawiają się różne wielkości, ale operujemy liczbą 25–35 mld euro. Idąc w tym tempie, po 2 mld, łatwo policzyć, że trzeba by ok. 20 lat. Na to zgody nie będzie. A jeśli tak, to rodzi się pytanie, skąd wziąć środki.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#CzesławŚleziak">Nie chcę mówić o środkach zagranicznych, powie o tym kolega Bogumił Borowski. Powiem tylko o sprawach, na które mamy wpływ, bo te środki muszą się znaleźć w kraju. Otóż rząd niestety nie ma koncepcji finansowania tego procesu. Nie wiadomo, skąd mają pochodzić pieniądze. Ekorozwój wymaga reformy finansów publicznych pod kątem tzw. zielonych podatków. Komisja ochrony środowiska od paru lat proponuje te zielone podatki, przedstawia koncepcję nowych mechanizmów ekonomiczno-finansowych. Dzisiaj rząd cały czas mówi, że jest na etapie prac studialnych, na etapie założeń. Jest to bardzo poważny problem. Od dwóch lat obserwujemy zmniejszanie środków budżetowych na ochronę środowiska, w tym chociażby na inwestycje centralne z zakresu gospodarki wodnej. Nie wystarczy powiedzieć, że będziemy zwiększali środki, trzeba precyzyjnie określić, gdzie znajdziemy te 35 mld w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#CzesławŚleziak">Z uwagi na brak czasu przechodzę do konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pan premier stwierdził dzisiaj, że integracja jest priorytetem rządu. W świetle tego, co powiedziałem w części dotyczącej ochrony środowiska, ten priorytet jest źle realizowany. Są bardzo poważne opóźnienia. Odnoszę wrażenie, że rząd, odpowiadający za tę problematykę resort ochrony środowiska w tym kształcie strukturalno-kadrowym nie może sprostać i chyba nie sprosta stojącym przed nim wyzwaniom. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem w tej sytuacji, że jako jeden z nielicznych posłów tej kadencji mam szansę uczestniczyć od wielu lat w dyskusji nad integracją — od umowy stowarzyszeniowej przez jej ratyfikację, przez moment zgłoszenia naszej gotowości do członkostwa i rozpoczęcia negocjacji. Oczywiście w tej kadencji jest to już druga debata. Pamiętam krytyczny stosunek posłów koalicji, ekipy rządzącej do uwag, które wtedy zgłaszaliśmy, ale też pewien optymizm, który mi przyświeca zawsze w wystąpieniach, że te słowa co do struktury zapewniającej naszą integrację zostały jednak dobrze przyjęte przez koalicję. Chcę przypomnieć, że zwracaliśmy wtedy uwagę — byłem wśród tych posłów — że struktura przyporządkowania Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej nie jest najkorzystniejsza, że powinien on być jednak przyporządkowany premierowi Rzeczypospolitej, i jest przyporządkowany. Nie wiem, czy należało robić tego typu eksperymenty, co oczywiście miało skutek negatywny, dlatego że wszelkie spory i w układzie personalnym, i w układzie instrumentalnym, a także co do polityki propagującej proces integracji negatywnie odbijają się w naszym społeczeństwie, a w związku z tym coraz więcej mamy eurosceptyków i sceptyków co do procesu integracji. Na pewno tych entuzjastów ubywa. Zresztą mogę to odnieść też do siebie. W pewnym okresie bardzo entuzjastycznie podchodziłem do procesu integracji, a obecnie jestem wśród tych, którzy reprezentują większość, bo podchodzę do tego bardzo realnie. Przede wszystkim szukam podmiotowości polskiej, obrony rodzimego producenta i rodzimego kapitału. Ale pojawia się też coraz więcej sceptyków. I myślę, że to dobrze, iż te debaty prowadzimy cyklicznie. Uważam, że powinniśmy z góry zapewnić możliwość wypowiedzenia się parlamentarzystom w czasie półrocznym, a nie rocznym. Lepiej żeby dzisiejsi opozycjoniści, którzy zdecydowanie jasno przedstawiają, że integracja jest dla nas zagrożeniem, wypowiadali się tutaj, niż w innych środowiskach. A mogę stwierdzić nie jako urzędnik państwowy, który dzisiaj nie ma możliwości kontaktu, tylko przede wszystkim jako reprezentant szerokich sfer społecznych, stanu średniego rolnictwa towarowego, małej i średniej przedsiębiorczości, rzemiosła, że słyszę te głosy bardzo często. Głosy niepokoju, że umowa stowarzyszeniowa, która miała zapewnić asymetrię na korzyść Rzeczypospolitej — mówiono o tym dzisiaj — tę asymetrię niestety zapewnia tylko na korzyść Unii Europejskiej. Dopiero pogłębiona dyskusja merytoryczna doprowadza do uzgodnień stanowisk i nawet przychylności na rzecz integracji. Trzeba bowiem mówić, że to nie tylko Unia Europejska i jej przedstawiciele tak negatywnie oddziałują, że ta asymetria jest korzystna dla nich. Uważam, że wiele problemów jest po naszej stronie, że niezależnie od tego, kto sprawuje rząd, to nie unikamy błędów. Nie jesteśmy w stanie przeprowadzić tego procesu tak idealnie, żeby nie było iskrzeń. I na pewno w koalicji Polskie Stronnictwo Ludowe-Sojusz Lewicy Demokratycznej, przy reprezentowaniu przede wszystkim obszarów wiejskich, strony rolnej, też tych potknięć trochę było. Nie były to jednak tak dotkliwe potknięcia, które dyskredytowałyby politykę tamtego rządu. Chcę tu przypomnieć o wypracowanym dokumencie narodowej strategii integracji. Chcę przypomnieć też o funkcjonowaniu Rady Integracji. I chcę się tutaj odnieść po raz któryś z kolei do dzisiejszej propozycji pana premiera. Udowadniacie, że jednak głosy posłów opozycji są przez was trochę wysłuchiwane, bo proponujecie dzisiaj powołanie Krajowej Rady Integracji, a myślę, że tego nam naprawdę brakuje, bo polityka informowania polskiego społeczeństwa co do korzyści, a także strat, które będziemy mieć, i zagrożeń w polityce integracyjnej nie jest najlepsza. Mógłbym powiedzieć, że nawet brak jest tej polityki, tej dyskusji. Nawet jeśli zostałem niejednokrotnie zaproszony przez przedstawicieli dzisiejszej koalicji na różnego rodzaju spotkania inicjujące lub propagujące, a także doinformowujące polskie społeczeństwo, to trzeba powiedzieć, że następuje jednak pewna selekcja, przy zapraszaniu uwzględnia się tych, którzy określają się jako przychylni procesowi integracji. Sądzę, że trzeba byłoby generalnie zmienić tę zasadę — na te gremia zapraszać tych, którzy są przeciwni integracji, nawet zdecydowanie stoją po przeciwnej stronie, bo słuchając tych argumentów, które są na pewno racją stanu dla Rzeczypospolitej, może zostaną pozyskani.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#RomanJagieliński">Oczywiście, trzeba podkreślić też fakt, że informacje o ciągle zmieniających się datach, kiedy będziemy członkiem Unii Europejskiej, też są wysoce niekorzystne. Przecież z tej trybuny, i nie tylko, słyszeliśmy największych mężów Europy, Unii Europejskiej, którzy oświadczali publicznie przed nami, że będziemy mogli być członkiem Unii Europejskiej już z dniem 1 stycznia 2000 r. Dzisiaj mówimy o 1 stycznia 2003 r. To też wzbudza wiele wątpliwości w polskim społeczeństwie: Czy tak naprawdę chcą nas w Unii Europejskiej, czy to my tylko niezbyt wiele robimy, żeby do tej Unii Europejskiej wejść?</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#RomanJagieliński">Chciałbym, panie marszałku, poprosić jeszcze o kilkanaście sekund, bo chcę się jednak odnieść do problemu rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#RomanJagieliński">My nie narzucamy z tytułu członkostwa w Unii Europejskiej określonego ustroju rolnego jako obowiązującego w Polsce. To są nasze zobowiązania, ale już wewnętrzne. Przecież my musimy rozwiązać ten problem i obszar wiejski zdecydowanie zmienić. Z kolei polityka restrukturyzacyjna, do której się przygotowujemy, jako forma paktu dla polskiej wsi musi być przyporządkowana do Wspólnej Polityki Rolnej, bo ja sobie nie wyobrażam funkcjonowania polskiego rolnictwa bez objęcia całego tego obszaru Wspólną Polityką Rolną.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#RomanJagieliński">Zwracam tu uwagę na fakt, że jesteśmy zobowiązani do przeprowadzenia co najmniej trzech bardzo ważnych prac: przede wszystkim wprowadzenia rejestru gospodarstw rolnych. Ten rejestr będzie obejmował gospodarstwa, ale nie wszystkie, lecz tylko towarowe, które będą związane na trwałe z rynkiem. Nie rozpoczęliśmy jeszcze określonych działań, które nas do tego przybliżą. Jesteśmy też zobowiązani do wprowadzenia rejestru ludności rolniczej, a także rejestru zwierząt gospodarczych. Bez tego nie ma co mówić o tym, że zostaniemy przyjęci do Unii Europejskiej bez okresu przejściowego. Podkreślając ten fakt, zwracam uwagę, że nie tylko jest określone działanie z tamtej strony, bo tam, co mogę potwierdzić, jest często wiele przychylności, ale także są niespełniane warunki z naszej strony.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#RomanJagieliński">I kończąc, chcę podkreślić fakt, że bywając w Brukseli na zaproszenie określonych środowisk, raczej pozarządowych, przekonałem się niejednokrotnie, że nasi negocjatorzy, a na pewno ci, którzy reprezentują obszar wiejski, rolny, według moich kryteriów, ale mówię z punktu widzenia nie liberalnego, tylko pronarodowego, spełniają wymogi. Oni stoją na stanowisku godnego reprezentowania naszych interesów. I to jest ten optymizm, który mnie przekonuje do eurorealizmu, a nie do eurosceptycyzmu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Jurgiela z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chcę stwierdzić, że podziwiam formację SLD, która potrafiła przekształcić swoją naturalną skłonność do RWPG w akceptację dla Unii Europejskiej. Myślę, że to jest metamorfoza dość znaczna.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#KrzysztofJurgiel">Uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej ma służyć przyspieszeniu rozwoju gospodarczego, modernizacji gospodarki i zwiększeniu jej konkurencyjności, a także likwidacji opóźnień dzielących Polskę od innych państw europejskich.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#KrzysztofJurgiel">Członkostwo w Unii Europejskiej wymaga szeroko zakrojonych dostosowań zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej. Chcę przypomnieć, że 20 marca 1998 r. Sejm podjął uchwałę w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w której między innymi zapisaliśmy, że poszerzenie Unii Europejskiej będzie stanowić czynnik stabilizacji demokratycznego ładu i rozwoju w naszym regionie Europy. Przedstawiona przez rząd informacja o przebiegu negocjacji w sprawie członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej i najważniejszych działaniach dostosowawczych w Polsce jest jakby realizacją postanowień uchwały z 20 marca. Prezentuje aktualny stan negocjacji w odniesieniu do poszczególnych obszarów negocjacyjnych. Przypomnę, że w uchwale był właśnie zawarty zapis o konieczności zaprezentowania przez rząd narodowego programu przygotowania Polski do członkostwa - co zostało przyjęte przez rząd w czerwcu ub. r. - w tym w szczególności wskazania perspektyw rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Inne elementy to okresowa prezentacja parlamentowi i prezydentowi stanu negocjacji i zaawansowania procesu dostosowawczego. Podnieśliśmy też w uchwale problem społecznego przyzwolenia na integrację z Unią Europejską. To jest jeden z ważniejszych punktów - aby w ciągu tych trzech lat, które są przed nami, uzyskać społeczne przyzwolenie w sprawie przynależności do Unii Europejskiej. Wskazaliśmy też na potrzebną wszechstronną informację oraz szeroką i odpowiedzialną debatę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#KrzysztofJurgiel">Na podstawie tego dokumentu, który otrzymaliśmy, trudno jest bezpośrednio ocenić jakość negocjacji. Jednak można zwrócić uwagę na kilka spraw szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#KrzysztofJurgiel">W obszarze dotyczącym świadczenia usług ze względu na konieczność wzmocnienia sektora bankowego - to jest pocieszające - Polska będzie się ubiegała o rozszerzenie o spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe i Bank Gospodarstwa Krajowego listy instytucji, które są wyłączone spod działania dyrektywy bankowej. Obecnie w Polsce jest ok. 300 spółdzielczych kas oszczędnościowych i uznawane są one za ważną formę działalności określonych grup społecznych, mającą swe odpowiedniki w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Z kolei Bank Gospodarstwa Krajowego nie powinien podlegać unijnym regulacjom dotyczącym instytucji kredytowych ze względu na przewidywany, odmienny od obecnego, charakter działalności Banku Gospodarstwa Krajowego jako banku w stu procentach państwowego. Bank ten zostanie przekształcony w agendę państwową i będzie służyć jako instrument władzy publicznej do realizacji określonych zadań państwowych (dystrybucja funduszy, obsługa budżetu, obsługa budownictwa mieszkaniowego).</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#KrzysztofJurgiel">Jeśli chodzi o obszar tutaj wspominany, a więc swobodę przepływu kapitału, i szeroko dyskutowany w społeczeństwie problem nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, przedstawiony w stanowisku negocjacyjnym okres przejściowy 18 lat wydaje się okresem wystarczającym.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#KrzysztofJurgiel">W obszarze polityki konkurencji należy negocjować okres przejściowy dla niektórych form pomocy publicznej stosowanych w specjalnych strefach ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#KrzysztofJurgiel">W zakresie podatków wprowadzenie VAT w rolnictwie może zminimalizować niekorzystne skutki cenowe.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#KrzysztofJurgiel">Wyjaśnienia wymaga wskazanie strony unijnej na konieczność przeprowadzenia w Polsce w 2001 r. spisu rolnego. Rząd musi jak najszybciej przygotować projekt ustawy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#KrzysztofJurgiel">Jeśli chodzi o obszar 21, dotyczący polityki regionalnej i koordynacji polityki strukturalnej, Polska podczas screeningu nie zgłosiła problemów negocjacyjnych w dziedzinie: polityka regionalna. Nie oznacza to jednak, że omawiany obszar można uznać za bezproblemowy. Uczestnictwo we wspólnej polityce spójności wymaga od kraju kandydującego ogromnego wysiłku organizacyjnego. Do korzystania bowiem z finansowych instrumentów wsparcia Unii Europejskiej niezbędny jest rozbudowany i wysoko wykwalifikowany aparat administracyjny, zajmujący się programowaniem, wdrażaniem, zarządzaniem finansowym, a następnie oceną programów współfinansowanych ze środków unijnych.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#KrzysztofJurgiel">Rząd powinien jak najszybciej przedstawić Sejmowi projekt ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#KrzysztofJurgiel">Ministerstwo Gospodarki powinno przygotować jak najszybciej narodowy program rozwoju na lata 2000–2006, który ma także objąć 6 narodowych strategii sektorowych.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#KrzysztofJurgiel">Rząd powinien jak najszybciej podjąć prace nad stworzeniem efektywnego systemu i związanych z nim struktur wspierania rozwoju regionalnego, zgodnie z zasadami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Potrzebny jest kilkuletni zintegrowany program rozwoju regionalnego oraz programy restrukturyzacji i rozwoju dla poszczególnych regionów. Samorządy powiatowe, wojewódzkie, a także gminne w Polsce czekają na szybkie rozwiązania prawne w zakresie polityki regionalnej państwa.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#KrzysztofJurgiel">Kilka słów na temat rolnictwa. Obawy przed rozpoczęciem negocjacji budziły takie sprawy jak problem wyłączenia z negocjacji rolnictwa. Jest to już nieaktualne. Inne kwestie to: sprawa rozpatrywania rolnictwa w szerszym kontekście problematyki rozwoju obszarów wiejskich, sprawa nakładów finansowych na rolnictwo, a także ustalania wielkości produkcji i możliwości eksportu polskich produktów - dotyczy to kontyngentów produkcyjnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Poruszana była sprawa zakupu polskiej ziemi. Do narodowego programu partnerstwa dla członkostwa włączono 6 priorytetów, które są wymienione w tym opracowaniu, nie będę tego powtarzał. Myślę, że w znacznym stopniu obejmują one te problemy, które podczas negocjacji powinny być rozwiązane z korzyścią dla polskiego rolnictwa. Bardzo ważnym problemem i zagrożeniem jest sprawa przeprowadzanej restrukturyzacji, prywatyzacji gospodarki, która wyzwala wolną siłę roboczą. Powstają też takie procesy, jak bezrobocie strukturalne oraz bezrobocie technologiczne. Należy te problemy społeczne rozwiązywać. Istnieje konieczność zapewnienia osłon socjalnych i szczególnie tworzenia nowych miejsc pracy. Polityka gospodarcza polegająca na likwidacji miejsc pracy, a także mocy produkcyjnych, prowadzi do zubożenia społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#KrzysztofJurgiel">Jednak, jak wiadomo, przezwyciężenie tego problemu będzie zależało od tempa wzrostu gospodarczego. Powstaje pytanie, jest to na razie pytanie, czy te trudności, które przezwyciężymy... moim zdaniem one mogą umożliwić i znacznie przyspieszyć proces dochodzenia Polski do poziomu gospodarczego na razie najmniej rozwiniętych gospodarczo państw Unii Europejskiej, ponieważ obok pomocy finansowej korzyścią przystąpienia Polski do Unii jest wsparcie procesu tworzenia sprawnej gospodarki rynkowej, kompatybilnej z rozwiązaniami stosowanymi w Unii Europejskiej i podnoszącej konkurencyjność. Pozostanie Polski poza procesem negocjacji mogłoby natomiast sprawić, że wyrównanie dystansu rozwojowego stałoby się nierealne lub zostałoby rozłożone na wiele lat. Przypomnę uchwałę, którą podjęliśmy zdecydowaną większością głosów. Polska potrzebuje Unii Europejskiej, tak jak Unia Europejska potrzebuje Polski. To, czy będziemy potrafili jak najlepiej wykorzystać tę okoliczność zależy od naszej determinacji, współdziałania wszystkich organów państwa i wszystkich sił politycznych oraz zaangażowania Polaków na rzecz członkostwa w Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Bieleckiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#CzesławBielecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta debata, mam nadzieję, nie jest meczem między koalicją a opozycją. Jesteśmy wspólnie uczestnikami procesu, o którym zadecydowały kolejne rządy Rzeczypospolitej. Im bardziej zbliżamy się do celu, którym jest wejście do Unii Europejskiej, tym bardziej, myślę, kierujący, a jesteśmy nimi wszyscy, nie powinni udawać pasażerów, gdyż ponoszą odpowiedzialność. Myślę, że dobrze, że w tej debacie co pewien czas nie mówi się o stronnictwach, w których imieniu się przemawia, a podaje się argumenty i mówi się o państwie.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#CzesławBielecki">Myślę, że na tej sali zbliżamy się do wypracowania wspólnego stanowiska koalicji i opozycji w procesie integracji. Co do jednego jest zgoda: jeżeli pod koniec tej dyskusji będzie wypowiadał się naród w referendum, dobrze byłoby, żebyśmy my na tej sali prowadzili nie tylko dialog konfrontacyjny, ale dialog, który ma na cel możliwie dobre dla Polski rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#CzesławBielecki">Podzielam pogląd pana przewodniczącego Mazowieckiego i pana posła Jaskierni, że parlament nie tylko chce, ale musi wiedzieć, jak skoordynowana jest polityka integracyjna. Myślę, że po kryzysie w Kosowie znaleźliśmy się w fazie, którą można określić jako i koniunkturę w sprawach integracji europejskiej, i impas. Koniunktura jest dlatego, że nagle okazało się, iż taka tendencja narasta wśród członków Unii Europejskiej. Przede wszystkim jest bardzo wyraźna zmiana, jeśli chodzi o ekipę rządzącą Republiką Federalną Niemiec i powrót do roli adwokatów naszego wejścia do Unii. Wydaje się, iż nasi sojusznicy przypomnieli sobie oczywistą prawdę, że w tej szóstce, która aspiruje, my stanowimy populacyjnie 2/3, a gospodarczo też jesteśmy bardzo poważną siłą i co ważniejsze, poważnym potencjałem.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#CzesławBielecki">Ale jest też impas. Ponieważ znaleźliśmy się w sytuacji, w której coraz częściej — i różne siły społeczne to demonstrują — płacimy koszty wchodzenia do Unii, a nie korzystamy jeszcze z funduszy, które mogą wspomóc ten proces i bardzo wielu środowiskom mogą przywrócić wiarę w sens integracji. Ale fakt, że termin 1 stycznia 2003 r. jest dziś coraz bardziej pewny politycznie, nakłada na rząd obowiązek sporządzenia i przedstawienia parlamentowi Agendy 2003. Nie wystarczy bowiem wiedzieć, jaki jest cel, i mieć przed sobą 10 tys. aktów normatywnych czy 120 tys. stron acquis communautaire, i straszyć tym parlamentarzystów i społeczeństwo, tylko trzeba sobie powiedzieć, w jakim tempie parlament, w trybie normalnym, a nie nadzwyczajnym, będzie mógł te dokumenty przyjmować. Tych, którzy jak poseł Łopuszański, straszyli tu nas — jakbyśmy byli analfabetami językowymi czy analfabetami polskimi — że oto sobie tego nie przyswoimy, polecam metody przyjęte przez parlament brytyjski, któremu nie można zarzucić braku konserwatyzmu. Jest to tzw. sifting — sporządzenie takiej instrumentacji wewnątrz samego parlamentu, która pozwala przeglądać te prawa, tak aby nie było to przeglądanie okładkowe, lecz zaiste wgłębianie się w to, w co warto się wgłębiać. W Unii Europejskiej na przykład nie będzie kwestionowany system metryczny. Zwracam na to uwagę. Jest wiele norm, które przyjmujemy, a które w ogóle nie wymagają zasadniczej interwencji ani egzekutywy, ani legislatywy.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#CzesławBielecki">Myślę, że w trójkącie: polityka integracyjna-negocjacje-implementacja (wdrażanie) nieprzypadkowo najsłabszym punktem jest ten trzeci - implementacja. I dlatego tak wielu kolegów posłów, koleżanek posłanek mówiło o sprawach techniczno-organizacyjnych. Myślę, że nie można ich lekceważyć i nie darmo zeszliśmy z marksowskiego szczebla abstrakcji na poziom mówienia o demokracji po prostu i o rynku po prostu, żebyśmy nie chcieli dzisiaj słyszeć konkretów zamiast ogólników. I myślę, że aby prowadzić politykę informacyjną w kwestii integracji, musimy wypracować tę zgodę i parlament jest do tego chyba najlepszym miejscem. Jest bowiem tajemnicą poliszynela, że podziały w kwestii integracji europejskiej są nie aż tak partyjne, jak chcieliby zwolennicy poglądów skrajnych, którzy występowali na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#CzesławBielecki">A zatem pomówmy chwilę o dialogu. Moim zdaniem dialog ma sens tylko wtedy, kiedy szanuje się fakty, liczby, kiedy rozmawiamy o rzeczywistości, a nie uprawiamy polityczny surrealizm i nie przenosimy Polski w Europie - Polski, a nie jakiegoś kraju - do jakiejś ideologicznej nadrzeczywistości. Przecież mówiąc o pewnej wizji Europy, o pewnej wizji cywilizacji, mówimy o pewnych standardach. O nich marzyliśmy, o nie walczyliśmy i nie ma powodu, żeby się teraz ich wyrzekać. Ale jeżeli ten dialog ma mieć sens, to nie jest nam potrzebny kompromis międzypartyjny, tylko znalezienie racjonalnego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#CzesławBielecki">Z prawdziwą przyjemnością wraz z panem przewodniczącym Mazowieckim prowadzimy takie nieformalne rozmowy z kolegami posłami z opozycji, uważając, że we wszystkich bardzo kontrowersyjnych kwestiach trzeba szukać rozwiązania, a nie typowo partyjnego czy międzypartyjnego kompromisu. Ale są granice tego kompromisu. Np. pan poseł Adam Słomka opuścił AWS, a dzisiaj dowiedziałem się, że znalazł się w EWS — to jest europejski wariant Słomki. Ja uważam, że w tym europejskim wariancie Słomki będzie trudno się odnaleźć i AWS, i Unii Wolności, i SLD, a być może nawet PSL — mimo że zgodnie przeciwstawiał się informacji premiera — będzie miał kłopoty, aby się tam znaleźć. To jest już chwilami na prawo od Czyngis-chana. Są kłopoty, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#CzesławBielecki">Myślę też, że dopóki pan poseł Łopuszański nie przedstawi mi depeszy od Pana Boga, o co wielokrotnie apelowałem, dopóty właściwie nie nadaje się jako partner do poważnej dyskusji o integracji europejskiej. Istnieje oczywiście możliwość, że w odróżnieniu od nas, pan poseł Łopuszański łączy się z Panem Bogiem przez telefon komórkowy, ale jest jedna wątpliwość: czy nie grzeszy, bo nie ma takiej telefonii komórkowej w Polsce, w której nie byłoby obcego kapitału. To nie będzie czysto polski telefon komórkowy.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#CzesławBielecki">Chciałbym też, żebyśmy w trakcie dyskusji nie zapomnieli, że już od dawna jesteśmy w innym momencie i nie warto nieustannie wracać do tych sztanc ideologicznych - Europa ojczyzn czy stany zjednoczone Europy. To na pewno jest federacja państw narodowych, przy czym dwa nurty wciąż są w procesie integracyjnym widoczne. Są kraje tradycyjnie ostrożne, tradycyjnie konserwatywne. Można powiedzieć, że dziś Brytyjczycy nawiązują bardziej do tradycji Jean Monnet, czyli dochodzenia do integracji ostrożnie, krok po kroku, od jednego pola do drugiego. A Niemcy w tej chwili są głównymi obrońcami bardzo silnej i zwartej koncepcji, przede wszystkim prowadzenia wspólnej polityki bezpieczeństwa i wspólnej polityki obronnej.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#CzesławBielecki">Mówienie o interesie narodowym, narkotyzowanie się słowem „interes narodowy” chwilami... W tym momencie zapominamy o tym, czym jest racja stanu. Racją stanu Polski w dzisiejszym globalnym świcie jest zrozumienie niepodległości przy współzależności. Być może bardzo wiele grup społecznych w Polsce i bardzo wiele interesów ekonomicznych można omawiać przez pryzmat interesów niepodległych, ale to będzie niepodległość w biedzie, w zapóźnieniu cywilizacyjnym, we frustracji, a z czasem - w kompletnej izolacji.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#CzesławBielecki">My, parlamentarzyści, żądamy od rządu, aby tłumaczył się z tego, co robi, ale warto pamiętać, że to nie rząd i to nie państwo budują bogactwo kraju, lecz naród. Przypominał o tym ostatnio nasz wielki patriota Jan Nowak-Jeziorański. To nie rząd i nie państwo, lecz naród.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#CzesławBielecki">A zatem mówmy o tych polach, gdzie polityka integracyjna napotyka na kontrowersyjne problemy, które musimy rozwiązywać, oraz o tym, jak wygląda sytuacja gospodarcza na tych polach. Ale rozmawiajmy rzetelnie — mówię to do kolegów z PSL — przez pryzmat liczb. Przecież nasze rolnictwo, nasza wieś jest wielkim problemem, ale równolegle jest też bomba medialna, którą co chwila odpala pan Lepper, zaczytujący się Goebbelsem. Przecież rolnictwo nasze to 2 mln gospodarstw, ale w tym tylko jest 20% — 400 tys. gospodarstw, które produkują na rynek, które są gospodarstwami towarowymi. To nie zmienia faktu, że w innych gospodarstwach też żyją ludzie, którzy nie chcą, aby spychano ich na margines społeczeństwa. O tym wszyscy wiemy. Ale przecież Hiszpania wszedłszy do Unii Europejskiej, Hiszpania, która przeszła przez fazę nawet 25-procentowego bezrobocia, fantastycznie posunęła się do przodu. Przecież w Hiszpanii w ciągu ostatniej dekady 2 mln osób odeszło z rolnictwa. I Hiszpania to przeżyła. I Polska też te problemy socjalne i ekonomiczne musi, jak mawiał Piłsudski, w sobie przepracować. Przepracować, a nie odpychać ich i nie stosować łatwej demagogii.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#CzesławBielecki">Górnictwo. Restrukturyzacja naszego górnictwa budzi podziw bardzo wielu krajów, które bardzo zdecydowanie, jak rząd Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii, rozwiązywały problem upadku przemysłu wydobywczego i wzrostu znaczenia ropy na rzecz węgla. A zatem nie mówmy o każdym z tych problemów, o czym mówili już przedmówcy, jak o problemie narzucanym nam z zewnątrz. To jest nasz, wewnętrzny problem, który i tak musimy rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#CzesławBielecki">Myślę, że integracja przemysłu obronnego, jeden z bardzo istotnych celów, który stawiają sobie członkowie Unii Europejskiej, to jest rzecz, na której kolosalnie może skorzystać także nasz przemysł i obronny, i cywilny. Czy chcemy, czy nie chcemy, dzisiejszy świat wygląda inaczej, dzisiejsza liga globalna wielkich korporacji i państw narodowych wygląda inaczej. Jeżeli trzecia lotnicza firma świata, kanadyjski Bombardier, 88% zysków wypracowuje na zewnątrz, poza Kanadą, będąc czysto kanadyjską firmą, to jest to jakieś znamię czasu. Jeżeli skrzydła mogą robić Japończycy, silniki odrzutowe Amerykanie, Rolls-Royce silniki i podwozia, stateczniki Irlandia i pod koniec się okazuje, że to kanadyjski samolot i ta firma fantastycznie ewoluowała w ciągu ostatnich 20 lat, to jest to jakiś przykład, że w erze technotronicznej liczy się po prostu zarządzanie, liczy się realizacja pewnej idei, liczy się sprawność na rynku. My tego rynku nie domkniemy sami, na to na pewno jesteśmy za słabi. Wszyscy, którzy mówią o partnerstwie, zapominają, czego uczono nas jeszcze w szkole podstawowej. Jeżeli ciało A działa na ciało B, to ciało B musi mu odpowiedzieć z taką samą siłą. To jest kwestia dysproporcji. Tych dysproporcji nie zmienimy inaczej, niż wchodząc w konkurencję i nie bojąc się jej.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#CzesławBielecki">A zatem proces integracji europejskiej to jest też walka o to, aby inaczej gospodarować zasobami ludzkimi. Myślę, że o ile inwazja mocy, która powoduje impas społeczny obecnie u nas akceptacji problemu integracji europejskiej, to w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi, właśnie włączając się w Europę, znacznie lepiej energia, inteligencja, zdolności Polaków są wykorzystywane. Myślę też, że to jest wyzwanie dla rządu, żeby te dziesiątki młodych ludzi w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, kompetentnych, znających języki, znalazły na tyle silne kierownictwo polityczne, żeby ono w tym trójkącie: polityka integracyjna - negocjacje - i implementacja miały swojego szefa, który jest w stanie temu podołać. Podzielam pogląd tych mówców, którzy twierdzą, że nawet najlepszy premier Rzeczypospolitej nie podołałby bieżącej koordynacji tego procesu. To nie jest żadne trwałe rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#CzesławBielecki">A zatem jeszcze dwa zdania na koniec. Jeżeli pytamy o wizję Polski w Unii Europejskiej, to musimy sobie jeszcze raz zadać pytanie, na czym tę wizję możemy zbudować. Myślę, że nie możemy winić Unii Europejskiej o to, że do dziś mamy problem z powiedzeniem cudzoziemcom, z czego Polska jest słynna, co jest tym polskim produktem.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#CzesławBielecki">Możemy to powiedzieć o Finlandii, Szwajcarii, Francji, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, a wciąż nie możemy powiedzieć, co jest tym produktem polskim. Jest jakaś pociecha - staliśmy się potęgą turystyczną, ale to jeszcze nie jest odpowiedź na produkt.</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#CzesławBielecki">Na koniec chciałbym więc podziękować, bo te słowa jeszcze nie padły w tej debacie, wszystkim członkom Unii Europejskiej, z którymi pertraktujemy, z którymi negocjujemy, i którzy twierdzą, że w przyszłej wizji Europy Polska ma nie tylko swoje, jak mówimy, należne miejsce, ale miejsce, w którym jesteśmy powiązani politycznymi, ekonomicznymi i społecznymi więzami z tymi, których wybraliśmy jako naszych sojuszników. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzej Słomskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AndrzejSłomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wysłuchaniu wystąpienia pana premiera Buzka trudno nie być rozczarowanym. Mam także poczucie, że podlegam dyskretnemu szantażowi ze strony rządu. Polega to na tym, że z jednej strony Izba otrzymuje informację wątpliwej jakości, a z drugiej strony rząd wie, albo jest pewien, że Izba tego nie odrzuci, bo polski Sejm wysłałby tym samym zły sygnał wobec państw Unii, a to w trakcie procesu negocjacji stawiać by mogło w złym świetle naszą wolę wstąpienia do Unii Europejskiej. Zatem cokolwiek by rząd nie przedstawił, to i tak wie, że nie zostanie to odrzucone, choć krótkie dzieje procesu przystępowania do Unii Europejskiej to również burzliwe dzieje traconych szans, niekompetencji i bałaganu organizacyjnego. Z górą rok temu po dłuższym dochodzeniu znaleziono w rządzie winnego utraty 34 mln ecu z funduszu PHARE w osobie jednego z podsekretarzy stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej. Wyjaśniono także, że odpowiedzialność merytoryczną ponosił ówczesny minister pan Czarnecki, ale uspokajano jednocześnie, że nie była to sprawa dyskwalifikująca go, bo odpowiedzialność rozkładać się miała na wiele innych osób, także w innych ministerstwach. Twierdzono także, że nie wszyscy eksperci zrozumieli nowe podejście PHARE, słabość zaś ludzi pracujących nad projektami miała być przezwyciężona, bo mieli uczyć się także na własnych błędach. Dziś widać, że własne błędy to żadna nauka, a sygnał ostrzegawczy rząd wyraźnie zignorował.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AndrzejSłomski">Wchodzimy do grupy państw o różnych dla Polski sympatiach i trzeba pamiętać o tym, że mamy tam nie tylko swoich zwolenników, ale także i takich, którzy z dużą rezerwą obserwują i komentują nasze wysiłki. Dobre notowania z czasów funkcjonowania Komitetu Integracji Europejskiej pod kierownictwem premiera Cimoszewicza i pani Hübner zwyczajnie popsuto i dziś efekt jest taki, że płyną do nas złe sygnały, że mamy „szansę” trafić do drugiej grupy kandydatów do Unii Europejskiej. Nie mamy opracowanych konkretnych kalendarzy dostosowywania poszczególnych dziedzin do standardów Unii Europejskiej. Brak realistycznych wyliczeń kosztów dostosowania polskiego przemysłu i rolnictwa do standardów, a także brak koordynacji w pracach instytucji prowadzących rozmowy akcesyjne. Mówi się wręcz, że to już nie stagnacja, lecz regres. Można tego typu komentarze zignorować, ale najwyraźniej muszą istnieć przyczyny tego typu ocen. Tak więc przez ponad rok od skandalu z funduszem PHARE rząd nie potrafił ani stworzyć przejrzystego systemu koordynacji działań na rzecz naszego wejścia do Unii, ani zbudować systemu przekonywania naszego społeczeństwa do wstąpienia. Rodzą się pytania, co rząd zamierza zrobić z przedstawionymi wówczas przez Najwyższą Izbę Kontroli raportami z kontroli w dziedzinie integracji europejskiej? Jak rząd ocenia na przykład funkcjonowanie nadzoru nad środkami PHARE po powołaniu do tego specjalnego pełnomocnika? Pytania można mnożyć, i to łatwo, ale nie o to nawet chodzi, ale chcę wiedzieć, czy rząd wyciąga wnioski, i jakie, z raportów NIK. Czy więc rząd, mając informację o negatywnych zjawiskach, nadal skłonny jest sądzić, że w tych warunkach koordynacji i kierowania procesem integracji z Unią data przystąpienia Polski do Unii to rok 2003, 2006, czy może 2010? Problemem o dużym znaczeniu staje się, wobec spadku poparcia społecznego dla przystąpienia Polski do Unii, polityka informacyjna rządu w dziedzinie integracji europejskiej. Dla Polaków członkostwo w Unii przestaje być kwestią odległej abstrakcyjnej perspektywy, staje się problemem nowych rozwiązań i skutków w wielu dziedzinach życia. Jesteśmy w okresie niewątpliwie trudnych negocjacji warunków naszego przystąpienia do Unii. Coraz ważniejsze są więc skala społecznej aprobaty dla procesu integracji oraz jak najlepsze przygotowanie instytucji i społeczeństwa do członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#AndrzejSłomski">Zdanie ministra Kułakowskiego, że rzetelna i regularnie przekazywana informacja o negocjacjach pozwoli na przygotowanie obywateli świadomych i zaangażowanych w problematykę negocjacji, a jednocześnie współodpowiedzialnych za nią, jest niewątpliwie słuszne, tyle że polski program informowania społeczeństwa o Unii Europejskiej rząd zatwierdził 4 maja 1999 r. Według doniesień prasowych wejdzie on w życie z opóźnieniem, ponieważ Urząd Komitetu Integracji Europejskiej nie opracował procedur konkursowych dla przyszłych uczestników programu. Centrum Informacji Europejskiej KIE informuje, że procedury konkursowe dla jednostek pozarządowych będą gotowe dopiero na przełomie września i października. Oznacza to, że pieniądze na realizację projektów będą dostępne dopiero na początku następnego roku. Tak oto program na lata 1999–2002 zredukował się do programu na 3 lata. Tymczasem badania opinii społecznej wykazują spadek społecznej aprobaty dla przystąpienia Polski do Unii i że zarówno wiedza, jak i zainteresowanie Polaków Unią Europejską i integracją są niewielkie.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#AndrzejSłomski">Jak zatem rząd wyobraża sobie wyniki przyszłego referendum, zwłaszcza na wsi i w małych miastach? To przede wszystkim tam trzeba jasno i konkretnie mówić nie o abstrakcyjnych szansach dla wsi i rolnictwa, ale co zyskają i ile stracą mieszkańcy wsi na drodze do Unii Europejskiej. Dotychczas Unia kojarzona jest wyłącznie z zagrożeniem egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#AndrzejSłomski">Na koniec chcę powiedzieć o sprawie, która budzi niepokój, a dotyczy wypowiedzi różnych polityków niemieckich, głównie z partii CDU/CSU, dotyczących odszkodowań, jakie powinny zapłacić między innymi Polska i Czechy tym, którzy po II wojnie światowej zostali przesiedleni i wywłaszczeni. Składałem w tej sprawie interpelację do ministra spraw zagranicznych pana prof. Bronisława Geremka, który w swojej wyczerpującej odpowiedzi wskazał, że wypowiedzi te są konsekwencją politycznej rywalizacji między rządzącą koalicją SPD-zieloni a chadecką opozycją i traktować je trzeba jako próby rozgrywania politycznych wewnątrz niemieckich problemów kosztem naszych dobrosąsiedzkich stosunków. Można by zatem przejść nad tym do porządku dziennego, gdyby nie wypowiedzi sprzed kilku dni, już po 1 września, a więc po dniu rocznicy wybuchu II wojny światowej. Tym razem jednak mamy do czynienia z „nową jakością”. Oto szefowa Związku Wypędzonych Erica Steinbach z CDU stwierdziła: Polska, Czechy i Słowenia będą mogły przystąpić do Unii Europejskiej dopiero wtedy, gdy uchylą bezprawne dekrety sankcjonujące powojenne wypędzenia i wywłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#AndrzejSłomski">Rodzą się więc pytania: Czy polski rząd zamierza zareagować na kolejne tego typu wypowiedzi? Po drugie: Czy można domniemywać istnienie trzydziestego drugiego obszaru negocjacyjnego, a więc nacisków na stronę polską w sprawie uchylenia „bezprawnych dekretów sankcjonujących powojenne wypędzenia i wywłaszczenia Niemców”? Po trzecie: Czy rząd uważa, że powstrzymywanie się od wyrażenia jasnego stanowiska w tej sprawie przyczyni się do wzrostu społecznej akceptacji wchodzenia do Unii Europejskiej czy do spadku poparcia?</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#AndrzejSłomski">Problem więc istnieje i budzi uzasadniony niepokój. Jaskrawo widoczne to jest po 1 września, dniu pełnym najlepszych deklaracji i intencji, jakich wszyscy byliśmy świadkami. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Libickiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj tę debatę prowadzimy w 10 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, nie jakąś dziesiątą rocznicę jakichś eufemistycznie określonych zmian. To było odzyskanie przez Polskę niepodległości. I właśnie dlatego pełna i publiczna debata na temat polskiej suwerenności może mieć miejsce w tej Izbie, ponieważ to jest wolna Rzeczpospolita, a nie żadna kontynuacja przemienionej i po zmianach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MarcinLibicki">W czasie tej debaty mówiono wiele o suwerenności. I rzeczywiście to jest debata o suwerenności - ja się z tym zupełnie zgadzam - bo nikt nam w 1989 r. nie powiedział, że nie musimy więcej walczyć o suwerenność. Dla nas suwerenność jest rzeczą podstawową. I właśnie, jak powiedział pan premier Buzek, w imię obrony tej suwerenności wybraliśmy nie jakieś egzotyczne, nie do zrealizowania, międzymorza, które mogą mieć chyba tylko wymiar populistyczny, kiedy się je głośno przedstawia, tylko właśnie wybraliśmy to, co się popularnie określa jako opcję prozachodnią, to znaczy bliską traktatową współpracę z tymi krajami, które dziś są w Unii Europejskiej, to znaczy traktat o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. To wybraliśmy właśnie ze względu na suwerenność. A ponieważ naszą suwerenność budowaliśmy zawsze na wartościach narodowych, moralnych, religijnych, kulturalnych, na tym też naszą suwerenność chcemy budować przed wejściem do Unii i na tym też naszą suwerenność chcemy budować po wejściu do Unii. Trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, że dzisiaj nie warto debatować na temat zagrożenia tych wartości, ponieważ ta debata odnosi się do konkretnych spraw, które się łączą ze wstąpieniem do Unii, do tego wszystkiego, co pan minister Kułakowski przedstawił nam tutaj bardzo precyzyjnie, mówiąc o konkretnych obszarach debat. Tam nie było debaty o naszych wewnętrznych zagadnieniach kulturalnych i moralnych, o naszych wartościach narodowych, bo na to Unia wcale takiego wielkiego zamachu nie szykuje. Proponuję, żeby ci, którzy tak swobodnie i beztrosko operują tymi pojęciami, które dla nas i dla mojej partii, Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, są niesłychanie drogie, skoncentrowali się raczej na konwencjach międzynarodowych, rzutujących właśnie na wewnętrzne sprawy moralne, prawne, kulturalne, a nie na Unii Europejskiej, bo raczej w tych stu pięćdziesięciu kilku konwencjach międzynarodowych funkcjonujących w obiegu europejskim, z których Polska ratyfikowała niewiele ponad 1/4, są problemy, które mogą zagrażać naszej suwerenności. Dzisiaj nie ma debaty o zagrożeniu suwerenności przez Unii Europejską w tych obszarach, w których powinniśmy bronić naszej suwerenności, właśnie wartości dla nas najważniejszych.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MarcinLibicki">Oczywiście my chcemy Europy ojczyzn. My - mówię o moim środowisku politycznym, o Zjednoczeniu Chrześcijańsko-Narodowym. Zawsze pewne rzeczy ujmuje się skrótowo i my wiemy, co się za tym kryje, powtarzamy to po de Gaulle'u i po pani Thatcher, która to powtarza po dziś dzień, chociaż nie jest premierem angielskim, ale jest wybitną osobistością. My rzeczywiście nie chcemy jednego wielkiego państwa. My chcemy blisko ze sobą współpracujących, związanych traktatem państw, których związek nazywa się Unią Europejską. Tam chcemy Polskę widzieć. Trzeba jednak powiedzieć, że nie będzie suwerenności Polski bez bezpieczeństwa politycznego, bezpieczeństwa granic, bezpieczeństwa gospodarki. To bezpieczeństwo zapewnia nam właśnie Unia Europejska. Dlatego też chcemy wejść do Unii Europejskiej. Oczywiście musimy się dostosować, ale słyszeliśmy takie wypowiedzi: a czy oni się do nas dostosowują? Minister Kułakowski mówił o tych pertraktacjach: dostosowują się, owszem. W jakimś stopniu właśnie o tym wszystkim dyskutujemy. Oczywiście w acquis communautaire możemy znaleźć warunki brzegowe i konieczne dzisiejszego kształtu Unii Europejskiej, opinii Komisji Europejskiej z 1997 r., także w pierwszym corocznym, w tym roku właśnie wydanym raporcie Komisji Europejskiej dla Rady Europejskiej. Mamy z drugiej strony nasze komplementarne dokumenty polskie w postaci stanowisk negocjacyjnych. Mówił o tym obszernie pan minister Kułakowski.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MarcinLibicki">Rząd polski wprowadzając ostatnio cztery wielkie reformy, czynił to przecież dla naszego porządku wewnętrznego, lecz automatycznie spełniał cały szereg warunków stawianych przez Unię Europejską. Robiliśmy to dla siebie, ale jednocześnie dostosowaliśmy się do Unii, zwłaszcza w bardzo istotnej reformie administracji, powszechnie po dziś dzień akceptowanej. Jest to właśnie jeden z wymogów stawianych przez Unię Europejską. To, że rząd przedstawił projekt prywatyzacji 1800 przedsiębiorstw, zatrudniających 35% pracowników, reforma emerytalna, której skutki mogą być lepsze od spodziewanych ze względu na to, że jest nią zainteresowanych 7 mln osób (a szacowano 5 mln), to wszystko skłoniło Komisję Europejską do ogólnego przeświadczenia, że Polska jest przygotowana do sprostania konkurencji sił rynkowych Unii Europejskiej. Przecież nam właśnie o to chodzi, żebyśmy mogli sprostać tej konkurencji, do której staniemy będąc w Unii i która będzie dla nas w gruncie rzeczy łatwiejsza niż jest dzisiaj, kiedy jesteśmy poza Unią.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MarcinLibicki">Dobra ocena Polski ze strony Unii nie została zachwiana przez słuszne postulaty rządu Jerzego Buzka w zakresie obrony interesu narodowego — chodzi o obrót ziemią. Przyjmujemy z wielką satysfakcją postulat wysuwany od dawna przez Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, postulat 18-letniego okresu przejściowego w zakresie handlu nieruchomościami. Był to postulat podnoszony przez nas już od roku 1996 i cieszymy się, że teraz jest realizowany. Bardzo charakterystyczne, że z drugiej strony mam na to pozytywną odpowiedź, informacje, opinie, które przedstawiła pani Francoise Gaudenzi, główny negocjator Unii Europejskiej, przed paru miesiącami. Powiedziała ona: Nie ma żadnych podstaw, aby wyłączyć swobodny obrót ziemią z porozumień integracyjnych z Polską. Niemal w tym samym czasie nie mniej ważny polityk Klaus van der Pas deklarował, że nie widzi w tym względzie problemów. Musi to być oczywiście jeszcze przedyskutowane. Okazuje się, że jeśli się stawia warunki, to te warunki bywają przyjmowane. Jestem przeciwnikiem takiego podchodzenia do sprawy, które się zdarza u nas wśród... mam nadzieję nie wśród negocjatorów, ale wśród polityków, że należy przyjmować wszystko, co oni dają, że po prostu musimy się z tym pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#MarcinLibicki">Niezwykle istotna dla naszych spraw wewnętrznych - i w konsekwencji dla spełnienia warunków wysuwanych przez Unię - jest sprawa naszego budżetu, finansów publicznych. Chodzi nie tyle o dyscyplinę budżetową i monetarną - co do tego nie ma większych kontrowersji - ile o procentowy udział inwestycji w PKB, o nieprawdopodobne obciążenie budżetu wydatkami socjalnymi i o łączący się z tym najściślej system podatkowy, który musi być zreformowany. System podatków musi być radykalnie uproszczony, podatki muszą być obniżone. To jest wymóg dla państwa, które ma 25-letnią perspektywę osiągnięcia wskaźników państw rozwiniętych i które musi zachować dobrze odróżniające nas od Unii wskaźniki wzrostu gospodarczego. Bez reformy podatków tego nie zrobimy.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#MarcinLibicki">Sprawa demografii. Nie da się zbudować skutecznej gospodarki długofalowej przy tak gwałtownie starzejącym się społeczeństwie. Wiemy, że Zachód poradził sobie z tym problemem, sprowadzając - w cudzysłowie - cudzoziemców. Nie uważam, że to jest rozwiązanie, które powinniśmy koniecznie zastosować. Jeżeli społeczeństwo się starzeje, to nie ma szans na długofalowy rozwój gospodarczy. Tu jest wielka rola prorodzinnej polityki państwa, a także wielka duszpasterska rola Kościoła. Chodzi o promowanie prorodzinnej mentalności w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#MarcinLibicki">Istotnym sprzymierzeńcem wielkich reform są małe i średnie przedsiębiorstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanKról">Czas się wyczerpał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MarcinLibicki">Już kończę, panie marszałku. Bardzo proszę jeszcze o chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanKról">Minuta.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarcinLibicki">Wytwarzają one 40% PKB. Są nie tylko wielką siłą napędową gospodarki, ale przede wszystkim upowszechniają - w dobrym rozumieniu tego słowa - mentalność kapitalistyczną. Dlatego uważam, że wielki nacisk na popieranie małych i średnich przedsiębiorstw - między innymi chodzi o kwestię podatków - jest niesłychanie ważny dla naszej przyszłości w Unii.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MarcinLibicki">Trzeba pamiętać, że są czasem stawiane warunki niewłaściwe. Zwróciła na to uwagę pani Heather Grabbe z Uniwersytetu Europejskiego we Florencji. Stwierdziła, że stosuje się podwójne normy oraz żąda od krajów nowo wstępujących spełnienia warunków, których nie spełniły kraje od dawna należące do Unii. Dotyczy to zarówno traktatu z Schengen, jak i Unii Walutowej. Żąda się od krajów nowo wstępujących akceptacji tego, czego nie zaakceptowały kraje już znajdujące się w Unii.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcemy wejść do Unii po to, by bronić suwerenności, by ją zachować. Musimy w tym celu zachować nasze najważniejsze wartości, bo celem jest suwerenność na podstawie naszych wartości, a nie roztopienie się w nijakim organizmie politycznym, który bez swoich wartości narodowych nie zachowa poszczególnych składników politycznych nowego organizmu i dlatego nie będzie miał przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Pilarczyka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z wielką uwagą zapoznałem się z materiałem, który został dostarczony paniom i panom posłom, a także z wielką uwagą wysłuchałem wystąpień pana premiera Buzka, głównego negocjatora pana ministra Kułakowskiego w części dotyczącej przygotowania do członkostwa w obszarze rolnictwa i wsi. Nasuwa się ogólna refleksja na ten temat, iż to, co się mówi, nie jest całkiem zbieżne z tym, co się robi. W zakresie dostosowania do członkostwa w Unii Europejskiej w części dotyczącej rolnictwa należałoby konfrontować wszystkie zamierzenia z bieżącą polityką i instrumentami polityki rolnej rządu Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, z czasem, który jeszcze pozostał do dostosowania się oraz z dokumentami, które w tym zakresie rząd przygotował i starał się realizować.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">W ramach narodowego programu przygotowania do członkostwa wymienia się 6 priorytetów w zakresie działania w obszarze rolnictwa. Pierwszym, głównym, jest ustanowienie spójnej polityki strukturalnej. Otóż w dniu wczorajszym zarówno Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak i Komisja Integracji Europejskiej miały okazję ocenić ten dokument. Został on przyjęty przez rząd i złożony w Brukseli, jest to obowiązujący, oficjalny dokument rządowy w zakresie rolnictwa i obszarów wiejskich. W tym dokumencie mówi się o różnych, bardzo ważnych celach, takich jak zwiększenie liczby miejsc pracy na wsi poza rolnictwem, jak: rozwój edukacji, program przechodzenia na wcześniejsze emerytury i wiele innych bardzo ważnych spraw, wymienię jeszcze chociażby wsparcie dla grup producenckich. Niestety, jeżeli to przekładamy na bieżące rozwiązywanie tych problemów, na instrumenty, którymi te cele chce się realizować, to okazuje się, że należy się obawiać, że jednak ambicje sięgają dużo dalej niż możliwości działania. W związku z tym jest szereg wątpliwości co do tego, czy cele w zakresie restrukturyzacji rolnictwa zostaną osiągnięte w tym terminie, bardzo konkretnym terminie, który pozostał do uzyskania pełnego członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JózefJerzyPilarczyk">Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w tym dokumencie, który jest zatytułowany „Spójna polityka strukturalna”, nie mówi się nic o celach, jakie określono we wcześniejszym i, jak się wydaje, nadrzędnym dokumencie dotyczącym polityki rolnej, jakim jest „Średniookresowa polityka wobec rolnictwa i wsi”. Przypomnę, że według tamtego dokumentu najważniejszy cel to poprawa opłacalności produkcji rolniczej, natomiast w „Spójnej polityce strukturalnej” w zasadzie nie ma mowy o stronie ekonomicznej polskiego rolnictwa, nie ma wymienionych żadnych instrumentów, którymi będzie się dochodzić do docelowego modelu polskiego gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#JózefJerzyPilarczyk">Nie będę się zajmował pozostałymi priorytetami w „Narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej”, ale chciałbym jeszcze parę słów powiedzieć o jednej kwestii, mianowicie o przygotowaniu do Wspólnej Polityki Rolnej. Odnoszę wrażenie, jakby niektórzy członkowie rządu nie akceptowali instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej. Niemniej jednak w dokumentach, o których mówiłem, a w szczególności w informacji, którą otrzymaliśmy, mówi się o bardzo ważnych elementach, natomiast nie określa sposobów ich wdrażania w najbliższym okresie. Przypomnę, że jednymi z ważniejszych elementów Wspólnej Polityki Rolnej są m.in.: kwotowanie produkcji, subwencjonowanie eksportu, system prowadzenia kontroli i nadzoru jakościowego nad produkcją mięsa, mleka, wreszcie systemy regulacji rynku zbóż, warzyw, owoców, cukru - w tej dziedzinie mamy pewne rozwiązanie, które jest w tej chwili nowelizowane - również regulacje dotyczące rynku chmielu, skrobi, tytoniu. Należy też wprowadzić obowiązujący w Unii Europejskiej zintegrowany system rachunkowości, system zarządzania i kontroli, łącznie z ewidencją gospodarstw, ewidencją zwierząt, ewidencją gruntów.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na to wszystko pozostało naszemu krajowi 27 miesięcy, bo tyle jest jeszcze czasu do 1 stycznia 2003 r., kiedy to mamy być gotowi, zgłosić swoją gotowość do członkostwa. Dopiero w listopadzie mamy poznać stanowisko negocjacyjne w ważnych obszarach dotyczących rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#JózefJerzyPilarczyk">Sojusz Lewicy Demokratycznej chciałby włączyć się do apelu o to, abyśmy podchodzili apolitycznie do sprawy rozwiązań dotyczących naszego członkostwa. Niemniej jednak konfrontując zadania, które są przed nami, z możliwościami czasowymi, dochodzimy do wniosku, że jeżeli nie wprowadzi się pewnej dyscypliny we wdrażaniu tych wszystkich rozwiązań, mogą być kłopoty z dotrzymaniem tego ambitnego terminu.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#JózefJerzyPilarczyk">Chciałbym wyrazić pewną aprobatę, szczególnie w zakresie dotyczącym rozwiązywania problemów dostosowywania rolnictwa, dla propozycji pana posła Bieleckiego w sprawie przygotowania czegoś na wzór Agendy 2000 — innego dokumentu pod nazwą Agenda 2003. Jeśli chodzi o charakter tego dokumentu, powinien on zawierać harmonogram realizacji tych wszystkich zadań i celów, których spełnienie założyliśmy sobie w tych już opracowanych i przedstawionych, nie tylko w polskim parlamencie, dokumentach — przede wszystkim dla samodyscyplinowania się. Chcę bowiem przypomnieć Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, że termin 1 stycznia 2003 r. mija po upływie roku od następnych wyborów parlamentarnych, a przynajmniej Sojuszowi Lewicy Demokratycznej nie jest obojętne, jaki będzie stan prac dostosowawczych i przygotowawczych do członkostwa niedługo po następnych wyborach, które właśnie odbędą się za 2 lata. Dlatego bardzo zależy nam na tym, ażeby harmonogram w zakresie dostosowań polskiego rolnictwa był opracowany i przestrzegany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogumiła Borowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Zabierając głos w debacie nad informacją prezesa Rady Ministrów o stanie negocjacji w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, w pierwszych słowach chciałbym podziękować marszałkowi Sejmu RP, iż zechciał przychylić się do usilnych starań posłów pracujących w Komisji Integracji Europejskiej - w tym i moich - o to, aby ta debata miała miejsce we wrześniu br. i by jej wymiar czasowy pozwalał na jak najszersze poinformowanie społeczeństwa o „Narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej” przyjętym przez Radę Ministrów 4 maja 1999 r. Moim zdaniem brak rzetelnej i czytelnej dla odbiorcy informacji o procesach integracji Polski z Unią Europejską jest podstawową przyczyną narastania frustracji i niepokojów w społeczeństwie, a można wprost powiedzieć: lęku przed niewiadomą, jaką niesie ze sobą integracja. Myślę, że ta debata spowoduje to, iż informacje dotychczas dostępne dla elity politycznej i intelektualnej staną się ogólnie dostępne. Właśnie z tego powodu byłem jej gorącym zwolennikiem.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Chciałbym podzielić się pewnymi wątpliwościami w kwestii szczegółowej, zapowiedzianej przez przewodniczącego komisji ochrony środowiska, w której też działam. Chodzi o możliwości efektywnego wdrażania narodowego programu przygotowania do członkostwa w części 3.6.1: ochrona środowiska naturalnego. Pozwolę sobie zacytować jedno zdanie z tego dokumentu: „Pomimo wdrażania nowoczesnych metod i instrumentów zarządzania środowiskiem nie wszystkie narastające latami problemy możliwe są do rozwiązania w krótkim czasie. Działania naprawcze wiążą się z potrzebą dalszego ponoszenia wysokich nakładów inwestycyjnych, szczególnie w sektorze gospodarki wodnej, gospodarki odpadami i ochrony powietrza.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Na ochronę środowiska w Polsce przeznacza się rocznie 1,6% PKB, to jest ok. 8% nakładów inwestycyjnych w skali gospodarki krajowej, jednak szybkie osiąganie standardów ekologicznych Unii Europejskiej oznaczałoby potrzebę zwielokrotnienia - powtarzam: zwielokrotnienia - tych wydatków przez okres najbliższych lat. Stąd środki kierowane na przedsięwzięcia proekologiczne wymagać będą znacznego zasilenia z funduszy przedakcesyjnych Unii Europejskiej oraz innych źródeł zagranicznych” - tu koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Dlatego chciałbym stąd zaapelować do pełnomocnika rządu do spraw negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej, ażeby przy przedstawieniu jesienią br. stanowiska negocjacyjnego w obszarze ochrony środowiska został określony cały niezbędny poziom pomocy zagranicznej w poszczególnych nadchodzących latach na realizację przedsięwzięć proekologicznych, wyrównujących różnicę w wymaganiach i standardach pomiędzy Polską a Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#BogumiłAndrzejBorowski">W cytowanym „Narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej” we wstępie zawarto rozdział: „Wsparcie finansowe dla NPC”, stwierdzając, że w programowaniu wspólnej pomocy finansowej będą brane pod uwagę określone środki. Do szerokiego ogółu zainteresowanych powinno dotrzeć postanowienie, iż od 1998 r. pomoc finansowa ze środków PHARE jest przeznaczona w ok. 70% alokacji rocznej na wspieranie inwestycji umożliwiających dostosowanie polskiej infrastruktury do standardów prawa wspólnotowego, w tym koncentrować się ona będzie — co wyraźnie stwierdzono w tym dokumencie — na dostosowaniu do norm wspólnotowych infrastruktury w zakresie ochrony środowiska. Dalej stwierdzono, że zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej po 2000 r. poza PHARE pomoc przedczłonkowska zostanie wzmocniona poprzez coroczne dodatkowe wypłaty z przeznaczeniem na pomoc dla rolnictwa i na rozwój obszarów wiejskich (SAPARD) oraz pomoc strukturalną zbliżoną do Funduszu Spójności (ISPA), z którego szeroko korzystać ma ochrona środowiska. Najwyższy jednak czas, by strategiczne decyzje o długofalowym charakterze w procesie programowania pomocy zagranicznej, jakie w tymże dokumencie ma opracować KIE, dotarły do nas, posłów.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Na marginesie stwierdzę, że potrzeby te są olbrzymie. Weźmy choćby pod uwagę naszą stolicę - gdzie jestem i posłem, i radnym - w której wrzuca się do Wisły nieoczyszczane ścieki, a odpady komunalne w stanie nieposegregowanym wywozi na wysypisko w Łubnej.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Nie chcę być złym prorokiem, ale ochrona środowiska może stać się przysłowiową piętą Achillesa w procesach integracji Polski z Unią Europejską, co kieruję ku rozwadze Wysokiej Izby. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! To była dziwna, niezwykle dziwna informacja, w której padło wiele słów, a posłanki i posłowie nie usłyszeli niczego, czego by wcześniej nie znali. Z drugiej strony przekonywanie posłów, a za pośrednictwem telewizji - milionów widzów, że wejście Polski do Unii Europejskiej umocni naszą suwerenność, jest jakimś kosmicznym nieporozumieniem. Trzeba było wysłać, panie premierze, właściwego człowieka, żeby zasięgnął języka w sprawach problematyki prawnomiędzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czarneckiego.)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#BogdanLewandowski">Rację ma pan premier Olszewski, mówiąc, że w świetle informacji, którą usłyszeliśmy, rząd nie ma koncepcji i, co gorsza, nie ma pomysłu na miejsce Polski w Unii Europejskiej. Procesja ku czci Unii Europejskiej nie ma większego sensu, a w Sejmie wydaje się przedsięwzięciem egzotycznym. Sytuacja zaś staje się dramatyczna. Coraz więcej Polaków nie chce naszego wejścia do Unii. Ta eurofobia, która dała o sobie znać również dzisiaj w niektórych wystąpieniach poselskich, jest przede wszystkim wynikiem złej polityki rządu, pogarszającej się sytuacji gospodarczej. Ludzie stracili nadzieję, że ten rząd może cokolwiek dobrego zrobić. Dlatego, nawiązując do sportowego porównania pana posła Czarneckiego, chciałbym powiedzieć, że starania o wejście Polski do tej ekstraklasy wymagają zmiany trenera i składu drużyny. W przeciwnym wypadku z całą pewnością znajdziemy się w drugiej lidze.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#BogdanLewandowski">Moja koleżanka klubowa posłanka Freyberg powołała się na opinię zagranicznych autorytetów, że dokonana po wyborach w 1997 r. wymiana kadr, usunięcie ludzi kompetentnych i zastąpienie ich ideologicznym zaciągiem, pogorszyło zdolności negocjacyjne Polski.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#BogdanLewandowski">Wiele krytycznych uwag padło podczas debaty o polityce informacyjnej rządu. Przywrócenie zasady kompetencji powinno zaowocować przygotowaniem przez rząd strategii informacyjnej. Tak uczyniła Hiszpania, przyjmując program działań wewnętrznych, który miał na uwadze kilka podstawowych celów.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#BogdanLewandowski">Po pierwsze, umożliwienie negocjatorowi poznania opinii i włączenie do procesu negocjacji zainteresowanych podmiotów - społeczne, ekonomiczne i polityczne.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#BogdanLewandowski">Po drugie, przygotowanie administracji rządowej i samorządowej do integracji.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#BogdanLewandowski">I po trzecie, umożliwienie społeczeństwu dokładnego zapoznania się ze skutkami członkostwa oraz wynikającymi z tego prawami i obowiązkami. Każdy odpowiedzialny rząd, który ma polityczną wolę prowadzić Polskę w kierunku Unii Europejskiej, musi skorzystać z hiszpańskich doświadczeń. Referendum jest wielkim wyzwaniem dla Polski i nie można wykluczyć, że znowu pojawią się osobnicy, którzy, wzorem Mariana Krzaklewskiego, występując przeciw wejściu Polski do Unii Europejskiej, będą wzywać do intronizacji Chrystusa. Obawiam się, że polityka rządu Jerzego Buzka sprawi, że antyunijne argumenty padną na podatny grunt. Byłoby wielką narodową tragedią, gdyby Polska miała to referendum przegrać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Agnieszkę Pasternak z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Półtora roku temu miało miejsce w Brukseli oficjalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych między Unią Europejską a sześcioma krajami z nią stowarzyszonymi, które uznano za gotowe do rozpoczęcia negocjacji. Podjęta na kilka dni przed tym wydarzeniem uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej zobowiązywała rząd do sporządzenia narodowego programu przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej oraz do okresowej prezentacji parlamentowi stanu negocjacji i zaawansowania procesu dostosowawczego. Powtórzę za moimi przedmówcami, że 18 miesięcy pomiędzy kolejnymi informacjami rządu to zbyt długi okres czasu w tak ważnej obecnie dla Polski sprawie. Może milczenie jest swoistym chowaniem głowy w piasek w obliczu bardzo niekorzystnych dla Polski komentarzy w zachodniej prasie. Komentatorzy w Brukseli piszą, że Polska ześlizguje się powoli na szary koniec kolejki do Unii. Jeden z polityków europejskich wiosną tego roku mówił: zapomnijcie o roku 2003 jako terminie wejścia do Unii, przestańcie myśleć o roku 2006. Jeśli dalej będziecie tak działać, jak działacie, Polska zostanie częścią zjednoczonej Europy po roku 2010. Pracownicy Komisji Unii Europejskiej wskazują na trzy przyczyny krytycznych ocen naszego kraju: niekompetencja, arogancja, drastyczne opóźnienia w dostosowywaniu polskiego prawa do przepisów Unii.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#AgnieszkaPasternak">Wysoka Izbo! Reprezentuję młode pokolenie Polaków. Nam szczególnie zależy na szybkim wejściu do Unii. Chcemy dalej się rozwijać, korzystać z dobrodziejstw zjednoczonej Europy, uczyć się i pracować jak nasi rówieśnicy, a mamy do tego wszelkie predyspozycje. Jestem także kobietą, a sprawy równego statusu kobiet i mężczyzn nadal pozostawiają wiele do życzenia. Trzynasty obszar negocjacyjny, dotyczący polityki społecznej i zatrudnienia, mówi o równym traktowaniu kobiet i mężczyzn. W listopadzie 1998 r. odbył się przegląd prawa polskiego i wspólnotowego pod kątem braków polskiego prawa w tej dziedzinie. Nasze prawodawstwo zawiera jedynie ogólny zarys regulacji, które powinny być zawarte w prawie wspólnotowym. Art. 32 i 33 Konstytucji RP mówią, że kobiety i mężczyźni mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Mają równe prawa do kształcenia, zatrudnienia i awansu, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości. Przepisy dotyczące równouprawnienia kobiet i mężczyzn znalazły się w zasadach ogólnych Kodeksu pracy. Brakuje jednak szczegółowych rozwiązań, ułatwiających dochodzenia roszczeń w przypadkach dyskryminacji i nierównego traktowania oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#AgnieszkaPasternak">Kodeks pracy dotyczy ponadto sytuacji, gdy stosunek pracy został już nawiązany. Nie ma przepisów dotyczących tak powszechnych przypadków dyskryminacji przy przyjmowaniu do pracy. W prawie wspólnotowym nie wymienia się wprawdzie konkretnych sankcji za dyskryminację ze względu na płeć, ale istnieje szerokie orzecznictwo europejskiego Trybunału Sprawiedliwości traktujące o powyższych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#AgnieszkaPasternak">W polskim prawodawstwie w szczególności niezbędne jest zagwarantowanie ochrony w przypadkach nierespektowania zasady równego traktowania przy przyjęciach do pracy, wprowadzenia do polskiego prawa pojęcia dyskryminacji pośredniej, która ma miejsce wtedy, gdy dokonuje się rozróżnienia z innych powodów niż płeć, a skutki są takie, jak by była to dyskryminacja ze względu na płeć. Uregulowania wymagają również przepisy dotyczące ochrony przed zwolnieniem z pracy, awansowania, doboru na szkolenia zawodowe, decydowania o warunkach pracy. Niezbędne jest tzw. udrożnienie drogi sądowej, a także zmiana reguł dowodzenia w sprawach nierespektowania przez pracodawcę zakazu dyskryminacji. Przypomnę, że w prawie wspólnotowym zmieniono obciążenia ciężarem dowodu na pracodawcę dyrektywą Rady z dnia 15 grudnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#AgnieszkaPasternak">Zwracam na te zagadnienia uwagę, gdyż w raporcie z realizacji w 1998 r. „Narodowego programu przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej” czytamy, że regulacje polskie odpowiadają zasadniczo wymogom określonym w traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską. W moim odczuciu słowo „zasadniczo” jest tutaj wyraźnie przesadzone. Już pobieżny przegląd dokumentów, związanych z powyższym zagadnieniem, wskazuje na duże braki.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#AgnieszkaPasternak">Na koniec pragnę powiedzieć, że jestem głęboko rozczarowana dzisiejszą informacją rządu o stanie negocjacji. Posłowie nie otrzymali praktycznie żadnych konkretnych informacji ponad te dawno przeczytane w prasie, ozdobione wyświechtanym już nieco hasłem 50-letnich zaniedbań. Oczekiwałam nie danych historycznych, które wszyscy dawno znają, lecz dużej rzetelnej dawki wiedzy o działaniach, które będą w przyszłości stanowiły o obliczu naszego kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Sylwię Pusz z klubu SLD.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#JanKról">3 minuty 47 sekund, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#SylwiaPusz">Spróbuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JanKról">Myślę, że wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#SylwiaPusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powiedziano dzisiaj na tej sali prawie wszystko na temat stanu naszych negocjacji z Unią Europejską, począwszy od stwierdzeń, że wszystko idzie bardzo dobrze, po słuszne słowa krytyki. Dlatego chciałabym się odnieść do słów pana przewodniczącego Krzaklewskiego, że zacytuję: „Chcemy integracji, bo jest to zgodne z naszym narodowym interesem”. Na czym więc ma polegać ten narodowy interes w dziedzinie integracji europejskiej, skoro dzisiaj mamy tyle kłopotów, skoro 2/3 bilansu płatniczego Unii Europejskiej przypada na Polskę, podczas gdy my o każde korzystne przedsięwzięcie w handlu z Unią musimy bardzo uporczywie negocjować? Jaka jest więc strategia rządu, by tę negatywną tendencję w naszej gospodarce odwrócić? Czy nasz interes narodowy to złe funkcjonowanie Komitetu Integracji Europejskiej, który swą działalność rozpoczął nie tylko od budowania obrazu Polski niechętnej wobec jednoczenia się Europy i niezdolnej do zaakceptowania unijnych standardów, ale także doprowadził do skandalu z ubiegłorocznymi funduszami PHARE. Niestety, ówczesnemu szefowi komitetu wydawało się chyba, że to unia błaga Polskę na kolanach o akcesję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#SylwiaPusz">Żadnych osiągnięć również dla naszego interesu narodowego nie przyniosła polityka informacyjna rządu. Brakuje polskiej kampanii informacyjnej na Zachodzie, która pozwoliłaby zarówno elitom politycznym, jak i zwykłym ludziom dostrzec w naszym kraju interesującego i wiarygodnego partnera. Nie udało się także, przy niemałych funduszach i zapleczu kilkudziesięciu współpracowników, wypracować żadnego hasła popierającego unię, żadnej idei, jak mądrze informować Polaków o zyskach wejścia do zjednoczonej Europy.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#SylwiaPusz">Polska i Polacy prędzej czy później znajdą się w rodzinie europejskiej. Ważne jest jednak, żebyśmy znaleźli się w tej wspólnocie świadomi, czym ona jest. Dzisiaj, niestety, o tym, co oznacza unia, rozmawia się wyłącznie na uniwersytetach i w eksperckich kręgach. Brakuje dzisiaj programów edukacyjnych dla młodzieży szkół średnich, a to właśnie od przygotowania młodzieży zależeć będzie nasza przyszła pozycja w Unii Europejskiej. To właśnie oni będą podejmowali w niedalekiej przyszłości decyzje o sprawach Polski w organach Unii Europejskiej. I, niestety, efektem tej polityki dezinformacyjnej jest właśnie spadające poparcie dla naszego wejścia do Europy.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#SylwiaPusz">Można więc powiedzieć, że rząd nie potrafił stworzyć ani przejrzystego systemu koordynacji działań na rzecz naszego wejścia do Unii Europejskiej, ani zbudować systemu przekonywania społeczeństwa do unii.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#SylwiaPusz">Dopełnieniem całego obrazu, jeśli chodzi o stan naszych negocjacji, jest toczący się targ o stanowisko szefa Komitetu Integracji Europejskiej. Od roku jesteśmy świadkami żenującej przepychanki o to, kto ma koordynować działania na rzecz wejścia Polski do Unii Europejskiej i komu przypaść ma w udziale kontrola nad tym procesem. Na razie jedyną rozrywką - jak się żartuje w Alejach Ujazdowskich - są staże i wyjazdy zagraniczne komitetowej młodzieży do rozmaitych stolic unijnych.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#SylwiaPusz">Kończąc, mogę więc jedynie powiedzieć, że mamy do czynienia już nie tylko ze stagnacją, ale z regresem, a przytaczane przeze mnie słowa pana posła Krzaklewskiego można potraktować tylko jako intencje i życzenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#JanKról">Zanim przejdziemy do pytań, co nastąpi, jak myślę, po przerwie, głos zabierze pełnomocnik rządu do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej pan Jan Kułakowski.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Najpierw są raczej pytania.)</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#JanKról">Już poprosiłem o zabranie głosu pana ministra Kułakowskiego. A potem, jak rozumiem, głos zabierze pan premier.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JanKułakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moja wypowiedź w tym momencie będzie krótka i hasłowa - poprzedza ona zresztą wystąpienie pana premiera - natomiast po przerwie wrócę do pewnych spraw, które zostały poruszone, i postaram się udzielić możliwie najobszerniejszych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JanKułakowski">Po pierwsze, krytyka, że nie przedstawiliśmy konkretów, nie wydaje mi się uzasadniona. Zapytuję państwa, jak można było odebrać informację, którą przedstawiliśmy, mającą ponad sto stron, zawierającą wszystkie elementy zarówno pozycji screeningowych, jak i pozycji negocjacyjnych, jeżeli to nie jest coś konkretnego.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JanKułakowski">Punkt następny. Proszę państwa, chciałbym powiedzieć wszystkim, którzy się wypowiadali na temat członkostwa Polski w Unii Europejskiej, że nigdy nie było, nie jest i nie będzie, póki my jesteśmy w tym składzie rządowym, intencji wchodzenia do Unii na byle jakich warunkach, na kolanach itd. Jesteśmy przekonani, że wejście Polski do Unii leży w interesie narodowym, ale chodzi o wejście takie, żeby była możliwość skutecznej obrony tegoż właśnie interesu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#JanKułakowski">Kolejna kwestia - czy rząd wystarczająco informuje parlament o procesie negocjacyjnym i dostosowawczym. Chciałbym oświadczyć z całą mocą, że jeśli chodzi o tę informację, leży to nie tylko w obszarze naszych intencji, ale my to realizujemy. Czy to wystarcza? Być może nie i trzeba zrobić więcej. Natomiast to, co już zostało zrobione, należy do sfery stałych kontaktów między parlamentem a rządem. Ponieważ dopiero teraz przystępujemy do trudnych spraw negocjacyjnych, sądzę, że metoda informowania i konsultacji powinna ulec pewnym korektom ze względu na trudność zagadnień, jakie w tej chwili przed nami stoją, i takie korekty będą przeprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#JanKułakowski">Punkt następny. Nie mogę z braku czasu wrócić do pytania pana posła Jaskierni, które dotyczyło tego, co wynegocjowaliśmy. Natomiast zobowiązuję się przekazać Sejmowi informację na piśmie zawierającą wszystkie, zespół po zespole, stanowiska - czego żądamy, a czego nie żądamy w poszczególnych stanowiskach. Taką informację przekażę jako komplement, jako dodatek do informacji, którą już państwu przekazaliśmy na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: Suplement, a nie komplement.)</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: Uzupełnienie.)</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#JanKułakowski">Tak.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#JanKułakowski">Punkt następny, nie chciałbym wracać do polemiki, słusznie powiedział pan minister Czarnecki, dotyczącej skrajności i kwestii: Europa a ojczyzny, Europa federalna. To są sprawy, które niosą zbyt duże ryzyko nie tylko hasłowości, ale operowania sloganami. Wydaje mi się, że w sprawach naszej integracji z Europą powinniśmy operować realiami, a nie sloganami, o jakich mówiłem. Podkreślam przy tym, że absolutnie nie zaliczam do sloganów, niektórzy z państwa poruszyli ten zasadniczy i istotny problem, tematu suwerenności i tożsamości państwa. Natomiast twierdzę, że w dzisiejszym świecie suwerenność istotna może być tylko współsuwerennością i że wejście do Unii Europejskiej jest gwarancją jej utrzymania, mówił zresztą o tym pan premier i przedstawiciele klubów koalicyjnych.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, ponieważ przeznaczony mi czas się kończy, chciałbym jeszcze wspomnieć o jednej czy dwóch kwestiach. Korzyści i straty. Otóż na pewno musimy więcej mówić o korzyściach niż o stratach, ale, proszę państwa, mając na myśli wyzwania i szanse. Korzyści wydają mi się zwrotem wyłącznie materialnym. To są szanse, a korzyści są częścią szans. Natomiast straty - tu nie chodzi o straty, nie możemy przyjąć strat. Musimy przyjąć wyzwania i starać się na te wyzwania odpowiedzieć. Dlatego uważam, że pan premier postawił tę sprawę właściwie.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, następnie dwa konkretne problemy. Na tym zakończę. Sprawa zakupu ziemi i swobodnego przepływu osób. Otóż jest rzeczą jasną, że jeśli chodzi o zakup ziemi, można było postawić sprawę inaczej, na przykład stała derogacja. Wiemy jednak, że stała derogacja byłaby nie do uzyskania. To znaczy, że mielibyśmy pierwszą poważną klęskę w negocjacjach, nie uzyskując stałej derogacji. W związku z tym stanowisko, jakie zajęliśmy, jest kompromisem. Maksymalnie długi okres przejściowy na zakup ziemi rolnej i leśnej, natomiast znacznie krótszy, i to jest zrozumiałe, dlaczego, na zakup ziemi pod inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#JanKułakowski">Czy istnieje ryzyko, że ten względnie długi okres... Proszę państwa, myślimy, że komisja, że Unia Europejska zdawała sobie sprawę, że to będzie długi okres, wiedziała o tym, że to będzie długi okres. Żądanie przez nich okresów przejściowych na przepływ osób, gdzie my będziemy bronić stanowiska, że nie ma być okresów przejściowych, nie jest wynikiem naszych żądań w dziedzinie zakupu ziemi, jest decyzją dawno podjętą przez wiele państw członkowskich Unii. Dlatego nie stawiam iunctim między ziemią a osobami, natomiast uważam, że powinniśmy jak najnieustępliwiej negocjować sprawę zakupu ziemi przez cudzoziemców i jak najnieustępliwiej negocjować kwestię braku okresów przejściowych w przepływie osób. Tyle w tej fazie dyskusji. Omówię dalsze szczegóły w drugiej części, po przerwie, kiedy odpowiem na większą liczbę pytań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#JanKról">Obecnie zabierze głos pan Jerzy Buzek prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#JanKról">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim podziękować wszystkim za dyskusję, która się dzisiaj odbyła. Wbrew opinii niektórych posłów, które tutaj prezentowano, była to dyskusja bardzo potrzebna. Przecież doszło do podstawowej polemiki, w trakcie której wiele osób mówiło, że taka podstawowa dyskusja dotycząca zasadniczego dylematu naszej integracji z Unią Europejską jest niezbędna. Emocje polityczne bardzo często oczywiście brały górę. Jest to zrozumiałe, jest to sprawa normalna w parlamencie. Chciałem jednak państwu przypomnieć, że w sprawach naszej polityki zagranicznej już wielokrotnie potrafiliśmy wypracować porozumienie, bardzo głębokie porozumienie. Właśnie u podstaw naszego sukcesu integracyjnego z NATO legło wielkie porozumienie ponad podziałami, które owocowało naszym szybkim, skutecznym wejściem do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Sądzę, że warto takie same sposoby działania, taką samą ofertę wzajemną przedstawić w sprawie integracji z Unią Europejską. Podzieliłbym jednak to nasze porozumienie na dwa etapy. Po pierwsze, to porozumienie w sprawie otwartej, precyzyjnej i uczciwej dyskusji. Muszę stwierdzić, że nie wszystkie dane, które przytoczono na tej sali, były danymi precyzyjnymi. Chciałem państwa zapewnić, że ministrowie odpowiedzą na szereg pytań, które tutaj postawiono, i odpowiedzą przede wszystkim na wszelkie przeinaczenia, które pojawiły się w trakcie dyskusji. Wciąż mam nadzieję, że te przeinaczenia nie są wynikiem złej woli, tylko wynikiem braku doinformowania. I obowiązkiem panów ministrów, którzy zabiorą głos po przerwie, będzie udzielenie odpowiedzi na konkretne pytania oraz sprostowanie niedomówień, sprostowanie danych, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JerzyBuzek">Chciałbym jednak powiedzieć o sprawie, która jest niezwykle ważna, a która nieraz pojawiała się na tej sali jako przykład czegoś, do czego być może źle się dostosowujemy albo w stosunku do czego nasza polityka nie jest wystarczająco zdecydowana i jednoznaczna. Był to przykład rolnictwa. Pan minister Plewa wyjaśni wszystkie szczegóły związane z naszym dostosowaniem, z naszą przyszłością, jeśli chodzi o sprawy rolnicze. Chciałem państwu powiedzieć, że trudna sytuacja, która jest w tej chwili na polskiej wsi, wynika przede wszystkim z wieloletniego zacofania i braku działania na rzecz polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JerzyBuzek">Proszę Państwa! Nie formułuję tutaj oskarżeń. Odpowiedzialni za to jesteśmy wszyscy. Chciałbym tylko, żebyśmy bardzo uczciwie stawiali ten problem. Wyobraźmy sobie, że nie ma Unii Europejskiej i że chcemy konkurować nawet z wolnymi, niezależnymi krajami europejskimi. Przy takim zapóźnieniu, jakie istnieje obecnie w Polsce, jeśli chodzi o rolnictwo, o jego strukturę, to taka konkurencja byłaby bardzo trudna. Ale Unia Europejska jest i niezależnie od tego, czy wstąpimy do Unii czy nie, to ona będzie. Chciałem państwo postawić przed dylematem, zanim pojawią się liczby: Czy państwo naprawdę uważacie, że nasze rolnictwo ma szansę konkurować z rolnictwem unijnym, czy też państwo uważacie, że Unia zniknie?</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: I co na to PSL?)</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#JerzyBuzek">Uważam, proszę państwa, że liczby są konieczne i one muszą być przedstawione. Natomiast chciałbym, żebyśmy nie stawiali tu niektórych pytań i dylematów opacznie, żebyśmy naszym wejściem do Unii czy jego bliskością nie tłumaczyli naszych niepowodzeń. I powtarzam jeszcze raz: nie chodzi tutaj o oskarżanie kogokolwiek, chodzi o uczciwą, otwartą dyskusję. Ale potrzebne nam jest również porozumienie wyższego rzędu, nie tylko to w sprawie precyzyjnej, otwartej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#JerzyBuzek">Proszę państwa, jest nam potrzebne porozumienie co do jednoznacznych starań o wejście Polski do Unii Europejskiej i co do tego, żeby Polska stała się pełnym członkiem Unii w możliwie szybkim terminie. Mówiłem w swoim wystąpieniu o szansach, jakie się z tym wiążą. Tutaj padły słowa lekceważenia i stwierdzenie, że to są truizmy. Otóż chciałem powiedzieć, że właśnie w tym, co się tak lekceważąco nazywa truizmem, na tej sali było jądro sporu. Myślę, że nie powinniśmy tego bagatelizować. Nie powinni tego bagatelizować przede wszystkim ci wszyscy, którzy wierzą, że wejście do Unii daje nam szansę. Szczególnie nie powinni bagatelizować tego ci, którzy do Unii przekonali się stosunkowo późno.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#JerzyBuzek">Przedstawimy, proszę państwa, odpowiednie dane, podobnie jak to było z naszym układem stowarzyszeniowym, które pokażą, jakie byłyby koszty naszego niewchodzenia do Unii. Jest to obliczenie bardzo złożone, bardzo skomplikowane, nie da go się zrobić nawet w ciągu kilku miesięcy. Wymaga ono ogromnego modelu, ale takie obliczenie być musi i rząd do takiego gruntownego obliczenia się przygotowuje.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#JerzyBuzek">Było pytanie o mandat, który posiada obecny rząd czy obecna koalicja, do jasnego stwierdzenia, do propozycji porozumienia w drugiej sprawie. Tą sprawą jest nasze wejście do Unii, nie stawianie dzisiaj dylematu o wejście, tylko jasne stwierdzenie. To jest nasza ogromna szansa, którą musimy wykorzystać, szansa rozwoju kraju, szansa naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#JerzyBuzek">Tym mandatem, oczywiście, można powiedzieć, że są wyniki wyborów, ale jest znacznie ważniejszy mandat. Jest to mandat, który powiada, że przed naszym wejściem do Unii Europejskiej odbędzie się narodowe referendum.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#JerzyBuzek">Proszę państwa, przygotowujemy się do wejścia do Unii Europejskiej. Od tego, jak to zrobimy, jak zrobi to obecna koalicja, jaka będzie współpraca tych osób z opozycji, którzy wierzą w ten sam priorytet, od tego zależy wynik referendum. On przecież nie jest przesądzony. Jeśli więc stawiamy sprawę, że ktoś przesądził o tym, czy Polska będzie w Unii, czy nie, to oczywiście jest nieprawda. Natomiast obecna koalicja i obecny rząd stawia na Unię. Ma to być mocne wejście Polski dobrze przygotowanej do Unii, której warunki działania w roku naszego przystąpienia, w roku 2003, będziemy dokładnie znali. Jeśli więc są jakiekolwiek wątpliwości, co do tego, jak ta Unia będzie wyglądać dzisiaj - bo są - to powiedzmy sobie szczerze: jak będzie referendum, to będziemy wiedzieli wszystko.</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#JerzyBuzek">Proszę państwa, padły tutaj pytania o to, jaka Unia. Te pytania jak w soczewce zbierają jedno tylko pytanie, właściwie o naszą suwerenność. Jest oczywiście także pytanie, ile my z tego będziemy mieli, bardzo proste i słuszne, ale doświadczenia krajów, które wchodziły wcześniej, mówią, że jak zrobimy to dobrze, to będziemy mieli bardzo wiele. Natomiast pytanie o suwerenność Polski jest pytaniem zupełnie innej natury. Było tu postawione dzisiaj kilkakrotnie.</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#JerzyBuzek">Proszę państwa, jesteśmy krajem i narodem o dramatycznej historii. Wtedy, kiedy tworzyły się narodowe państwa Europy, w XIX wieku, my walczyliśmy o narodowy byt. XX wiek nie był udany. Zachłysnęliśmy się wolnością 10 lat temu, zaczęliśmy decydować nareszcie o tym, co będziemy robić. Dlatego, proszę państwa, trzeba rozumieć dramatyczne pytania wszystkich tych, którzy się obawiają. Zwracam się teraz do tych, którzy nie mają wątpliwości. Ileż delikatności, jakiegoż jasnego przedstawienia sprawy wymaga się od nas, i będzie się wymagać, abyśmy mogli przekonać się w większości. My nie możemy tak łatwo jak Duńczycy, Francuzi, Niemcy czy Włosi pogodzić się z utratą nawet cząstki naszej suwerenności, nawet gdybyśmy wiedzieli, że nas to wzmacnia. Mamy pod tym względem okaleczoną przeszłość. I tylko wtedy, kiedy jasno to sobie powiemy i otworzymy się - bardzo głęboko - na argumenty przeciwników, będziemy mogli podjąć prawdziwą otwartą dyskusję, która jest potrzebna, panie pośle, i którą w takiej formule chcieliśmy dzisiaj zacząć. Wymaga to wielkiej otwartości - również na tych, którzy żywią głębokie wątpliwości. I to bez liczb. Przedstawiliśmy wiele liczb, mówił o tym pan minister Kułakowski, a przedstawimy ich następną dużą dawkę w odpowiedzi na państwa pytania po przerwie. Ale przecież nie tylko o to chodzi. Chodzi także o to, żebyśmy w tej narodowej dyskusji mogli się przekonywać o sprawach jeszcze bardziej fundamentalnych niż liczby. I właśnie do takiej dyskusji dzisiaj przystąpiliśmy, taka dyskusja się dzisiaj odbyła. Doceniam ogromną jej wartość i wypowiedzi posłów, zarówno tych, którzy byli przekonani co do naszego wejścia do Unii, jak i tych, którzy zgłaszali ogromne wątpliwości. Jestem przekonany także co do uczciwości tego rodzaju wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-73.13" who="#JerzyBuzek">Było również ważne pytanie o model wejścia do Unii. Na to odpowiadali już sami posłowie - kwestia rozwoju kraju, kwestia jego bezpieczeństwa, a także kwestia naszej sytuacji na kontynencie europejskim. Nie chcemy być przedmurzem Unii, nie chcemy też być pierwszym krajem poza Unią, gdyż jest to szczególnie niekorzystne. A po wejściu do Unii chcielibyśmy otwierać się na kraje leżące na wschód od Polski. To jest nasz narodowy interes: szybkie wejście, współpraca z krajami, które leżą na wschód od Polski, umacnianie strefy bezpieczeństwa i stabilności na wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-73.14" who="#JerzyBuzek">Promocja i informacja — tak, w tym są ogromne niedostatki. Przewiduję powołanie specjalnego wiceministra, który będzie się zajmował wyłącznie tą sprawą. To jest bardzo ważna kwestia, sądzę, że wynika to również z tej dyskusji. Ale jest to obowiązek nie tylko rządu. Przyjmuję państwa pretensje i uwagi, będziemy działać dla poprawy tej właśnie dziedziny. Pan minister Samecki przedstawi szczegóły naszych przygotowań w tym zakresie, są one daleko idące, bo tego się nie robi w dwa tygodnie. Mamy program działania na 3–4 lata, przygotowujemy się od kilku miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-73.15" who="#JerzyBuzek">Jest to natomiast także wyzwanie wobec niezależnych mediów w Polsce, które - o czym była mowa na tej sali - jeśli są mediami publicznymi, mają taki naturalny obowiązek. Jest to jednak również zobowiązanie - jak sądzę - wobec parlamentarzystów. Jestem jednym z was, jednym z parlamentarzystów, i chciałem powiedzieć, że nawiązuję teraz do bardzo mocnych i jednoznacznych wypowiedzi ze wszystkich stron sali na temat entuzjazmu, z jakim posłowie mówili o naszym wejściu do Unii Europejskiej. Ale, proszę państwa, ten entuzjazm to jest także zobowiązanie, że będziemy propagować to w środowiskach, w których przebywamy, szczególnie tam, gdzie wyczuwa się szczególne wahanie. Nie wypowiadajmy sobie, gdzie to jest, mamy przecież badania statystyczne i wiemy. Jeśli więc do Unii Europejskiej „tak”, to również do entuzjastów Unii na tej sali należy propagowanie Unii, dobrego sposobu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Do rządu należy dostarczanie informacji, materiałów, tak aby to, co państwo robicie w tzw. terenie, było wydajne i wspomagało nasz narodowy strategiczny cel.</u>
          <u xml:id="u-73.16" who="#JerzyBuzek">Zgodnie z tym, co było powiedziane na tej sali, zamierzamy także wzmocnić kontakty z parlamentem. One miały miejsce na forum Komisji Integracji Europejskiej. Wczoraj podjąłem decyzję, że stanowiska negocjacyjne będą przedstawione komisji jeszcze przed wysłaniem do Unii Europejskiej. Jest to szczególnie istotne; mamy teraz tak ważne obszary, jak rolnictwo, ochrona środowiska czy polityka regionalna. Szczegółowo o naszych kontaktach mówił tutaj pan premier Mazowiecki i także poprzez komisje będziemy przede wszystkim w najbliższym czasie kontaktowali się z parlamentem.</u>
          <u xml:id="u-73.17" who="#JerzyBuzek">Jeśli chodzi o pytania, jakie padły na tej sali, uważam, że jest to bardzo uczciwe postawienie sprawy, skoro wielu posłów czuło się niedoinformowanych, sądziło, że nie ma dostatecznej liczby danych. Takich pytań padło wiele i po przerwie panowie ministrowie będą kolejno udzielali na nie odpowiedzi, żeby dać państwu pod tym względem jak największą satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-73.18" who="#JerzyBuzek">A na koniec chciałem odpowiedzieć na uwagę jednego z posłów w tej najważniejszej sprawie dotyczącej naszej przyszłości jako kraju, jako państwa, jako narodu, że wchodzimy do Unii Europejskiej właśnie po to, aby Polska trwała wiecznie - Polska silna w rodzinie silnych narodów europejskich. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-73.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JanKról">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JanKról">Ogłaszam przerwę do godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 06 do godz. 17 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu pierwszego porządku dziennego: Informacja prezesa Rady Ministrów o integracji Polski z Unią Europejską, ze szczególnym uwzględnieniem stanu negocjacji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#MarekBorowski">Przed przerwą Sejm wysłuchał prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka oraz innych przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MarekBorowski">Przypominam, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#MarekBorowski">Odczytam w tej chwili nazwiska osób, które zapisały się do zadania pytań, i zapytam, czy ktoś jeszcze jest chętny.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#MarekBorowski">O, właśnie, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#MarekBorowski">Dobrze, zaraz będziemy zapisywali.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#MarekBorowski">Posłowie: Stanisław Stec, Józef Zych, Stanisław Wądołowski, Jerzy Zakrzewski, Sylwia Pusz, Wojciech Szczęsny Zarzycki, Wojciech Nowaczyk, Halina Nowina-Konopka, Mariusz Grabowski, Piotr Krutul, Władysław Stępień, Piotr Gadzinowski, Bronisław Dankowski, Mirosław Pawlak, Ryszard Stanibuła, Władysław Adamski, Bogdan Lewandowski, Anna Sobecka, Mariusz Olszewski, Witold Tomczak, Czesław Siekierski, Lesław Podkański, Cezary Stryjak, Stanisław Misztal, Maria Stolzman, Jan Chmielewski, Zbyszek Zaborowski, Stanisław Masternak, Jan Byra, Grzegorz Woźny. Jeszcze pan poseł Zbigniew Szymański i pan poseł Jan Kulas.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#MarekBorowski">Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#MarekBorowski">Wszyscy. Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-75.12" who="#MarekBorowski">Uprzejmie proszę o zwięzłość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#StanisławStec">Dziękuję, panie marszałku. Ponieważ pierwsze trzy pytania mam do pana premiera, a pana premiera nie ma na sali, to bardzo proszę, panie marszałku, o spowodowanie, aby odpowiedź została udzielona na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#StanisławStec">Pierwsze pytanie: Czy dynamika działań dostosowawczych do Unii, o której mówił pan premier, ma dotyczyć tylko prawa, czy również warunków prowadzenia działalności gospodarczej, np. polskiego rolnictwa, któremu trzeba stworzyć możliwości finansowe przynajmniej w części odpowiadające Agendzie 2000, oraz czy zakłada się wspieranie eksportu, szczególnie produktów rolnych, na zasadach obowiązujących w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#StanisławStec">Drugie pytanie. Mówił pan premier o ważności wykorzystania środków Unii w okresie dostosowawczym, stąd pytanie: Kiedy rząd przedłoży w Brukseli operacyjny program wykorzystania środków z funduszu SAPARD?</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#StanisławStec">Trzecie pytanie: Jakie działania podejmie rząd, aby poprawić bardzo niekorzystny bilans handlowy z krajami Unii Europejskiej, który za rok ubiegły wyniósł minus 12 mld euro?</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#StanisławStec">I dwa pytania do pana ministra Kułakowskiego. Kiedy Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zostanie zapoznana z propozycją mandatu negocjacyjnego polskiego rządu w zakresie rolnictwa? Obiecał to pan na spotkaniu z komisją rolnictwa w czerwcu. I drugie pytanie: Kiedy przedstawiciele naszego kraju będą uprawnieni do kontroli w krajach Unii Europejskiej zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego na takich zasadach, na jakich przedstawiciele Unii Europejskiej kontrolują nasze mleczarnie, zakłady przetwórstwa mięsnego i inne? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Józef Zych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Podobnie mam pytanie do pana premiera. Sądzę, że - zgodnie z regulaminem - pan premier w stosownym czasie zechce odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JózefZych">Panie Marszałku! W wystąpieniu swoim pan premier, zresztą bardzo słusznie, nawiązał do historii naszej drogi ubiegania się o przyjęcie do Unii Europejskiej. Analizując to postępowanie, bardzo trafnie wymienił nazwiska premierów: Mazowieckiego, Olszewskiego, Bieleckiego, Pawlaka. Natomiast zabrakło tam nazwisk dwóch kolejnych premierów, mianowicie Józefa Oleksego i Włodzimierza Cimoszewicza. Jest to problem dość istotny, ponieważ zarówno premier Olszewski, jak i pan poseł Jaskiernia, i wielu innych posłów podniosło tę kwestię, odnosząc się do oceny rządu. Chciałbym zatem zapytać pana premiera, skoro już dokonano oceny działalności poszczególnych premierów (a nie było to tylko formalne) i rządów, czy ta ocena była obiektywna i czy była rzeczywista? To jest pierwsza rzecz. Uzasadnię, panie marszałku, to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JózefZych">Po pierwsze, dzisiaj przedstawiciele rządu mówili w wielu wystąpieniach, że przystępujemy do rozmów bezpośrednich, do negocjacji o przyjęcie do Unii Europejskiej. Wydawać by się mogło, że okres czterech lat poprzedniej kadencji został wyłączony, a przecież był to najtrudniejszy okres, w którym trzeba było dokonać ogromnej pracy. Wspominano o roli parlamentu. Przypomnę tylko, że Sejm odegrał tu kluczową rolę. Odbywały się tu spotkania szefów parlamentów z szefem parlamentu europejskiego. Trzykrotnie przybywał on do Polski. Ponad 300 ustaw jest dostosowanych do norm prawa europejskiego, konstytucja itd. A więc nie można pomijać tego okresu i sądzę, że ocena ta powinna być rzeczywiście absolutnie obiektywna i rzetelna.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#JózefZych">Chciałbym panu premierowi zadać pytanie, ponieważ w swoim wystąpieniu apelował on do posłów lewicy, odnosząc się imiennie również do posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego, aby popierali Unię. Otóż, panie premierze, za czasów poprzedniej koalicji i kadencji Sejmu były wątpliwości, ale w tamtym parlamencie zarówno jeśli chodzi o komisje, jak i współpracę z parlamentem europejskim i innymi instytucjami międzynarodowymi zgodnie współpracowaliśmy i nie było żadnej wątpliwości co do tego, że dążymy wspólnie do Unii Europejskiej. Oczywiście zastrzeżenia były i takie stanowisko do dnia dzisiejszego prezentuje Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#JózefZych">Drugie pytanie dotyczy kwestii dostosowywania naszego prawa do norm europejskich. Bardzo dużo o tym mówiono, wiele organizacji o tym mówi, podejmuje się różne działania, to dostosowanie odbywa się na różnych poziomach, począwszy od Sejmu, rządu, przez różnego rodzaju organizacje. Jeżeli chodzi o tworzenie polskiego prawa, to można łatwo zauważyć, że są bardzo poważne rozbieżności w rozumieniu, co to znaczy dostosowywanie polskiego prawa do norm europejskich. Ponieważ kluczową rolę w stosowaniu tego prawa w przyszłości, a także w jego tworzeniu powinny odgrywać polskie organizacje prawnicze zrzeszające adwokatów, radców prawnych, sędziów, prokuratorów, chciałbym zapytać, czy zamierza się w przyszłości stworzyć ośrodek koordynacyjny albo przynajmniej zorganizować na szczeblu ministerstwa koordynację pracy i współpracy tych wszystkich organizacji prawniczych, a także czy zamierza się włączyć polskich prawników szerzej w skład rady, o której mówił pan premier?</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#JózefZych">Mam także pytanie do pana ministra Kułakowskiego, którego ogromnie cenię i z którym miałem okazję przez wiele lat współpracować na płaszczyźnie współpracy parlamentarnej. Panie ministrze, z wielu wypowiedzi można było wyciągnąć wniosek - sądzę, że błędny - jakoby w okresie rządów poprzedniej koalicji powstawały pewnego rodzaju zaniedbania itd. Pan był bardzo blisko tego procesu. Chciałbym, panie ministrze, zapytać, czy i jakie błędy popełniła poprzednia koalicja w dążeniu, w wypełnianiu obowiązków, w tworzeniu klimatu w parlamencie europejskim, Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy i innych organizacjach, czy też po prostu była to działalność na określonym etapie i odcinku, zgodna z ówczesnymi potrzebami? To jest sprawa niezwykle ważna, żebyśmy mieli jasny, uczciwy obraz sprawy.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#JózefZych">I chciałbym także prosić, panie ministrze, o ustosunkowanie się do takiej kwestii. W ostatnim okresie w Polsce nagle wszyscy - i dziś w Sejmie to samo było - zaczęli mówić, że mamy stawiać twarde warunki, nie na klęczkach podchodzić itd. Co to ma w praktyce oznaczać? Z mojej współpracy z parlamentem europejskim wynika, że w grę może wchodzić merytoryczne przekonywanie i stanowczość, natomiast samo tzw. pewne stawianie się w przypadku, kiedy musimy przekonywać merytorycznie do naszych racji, nie ma większego znaczenia, bo partnerzy z Unii Europejskiej na pewno lubią dyskusję merytoryczną, męską, stanowczą, ale nie taką, że jedynym argumentem na wszystko jest - ja stawiam się i mówię, że nie, inaczej być nie może, tylko tak. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarekBorowski">Ze zrozumiałych w tej Izbie względów nie przerywałem panu posłowi, niemniej następnych posłów upraszam o ograniczenie się do zadawania pytań z minimalnym uzasadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#StanisławWądołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Też mam pytanie do pana premiera. Od ponad pół roku minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej przejmuje od ministra transportu rybołówstwo. Obecnie staje się to faktem. Jednak wiąże się z tym wzmocnienie administracji rybackiej w kontekście negocjacji akcesyjnych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Unią Europejską. W tej sprawie składałem do pana premiera interpelację, która dotyczyła przyznania ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej kilkunastu etatów w zakresie rybołówstwa. Z odpowiedzi udzielonej, z upoważnienia pana premiera, przez ministra pracy i polityki socjalnej wynikało, iż Rada Ministrów przyznała 12 etatów, jednak do dziś pozostało to wyłącznie na papierze. Pytam zatem pana premiera: Kiedy minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej otrzyma przyznane etaty? Czy można prowadzić negocjacje z Unią Europejską na temat rybołówstwa bez fachowców z tej branży? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jerzy Zakrzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja również, podobnie jak moi poprzednicy, mam pytanie do pana premiera. Niestety pan premier jest nieobecny. W trakcie dzisiejszego wystąpienia pan premier poinformował nas - przynajmniej tak to zrozumiałem - o objęciu funkcji szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. O tym, że premier powinien stać na czele tego komitetu, opozycja mówiła wielokrotnie. Dlatego chciałbym, aby pan premier udzielił odpowiedzi na pytanie: Dlaczego aż dwa lata potrzebował pan na podjęcie tak ważnej dla przyszłości Polski decyzji?</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JerzyZakrzewski">Drugie pytanie. Czy brak przez tak długi okres szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej utrudnił koordynację przygotowań do wejścia Polski do Unii oraz czy stwarzało to niekorzystne wrażenie o rzeczywistej gotowości Polski do integracji? Jaki wpływ na pracę negocjatorów polskich w Brukseli oraz trzystuosobowego zespołu Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej miał brak przez tak długi czas szefa tego urzędu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Sylwia Pusz.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MarekBorowski">Nie ma pani poseł Sylwii Pusz.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bez natychmiastowej poprawy bytu rodzin rolniczych nie będzie akceptacji co do integracji europejskiej. Jako poseł rolnik, członek Zarządu Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz członek Łódzkiej Izby Rolniczej chcę zapytać: Dlaczego przedstawiciele związków zawodowych rolników i izb rolniczych, będących członkami europejskich struktur rolniczych i spółdzielczych, takich jak: CEA, COPA, COGECA, nie uczestniczą w procesie negocjacji integracyjnych? Rząd arbitralnie podejmuje decyzje, czyli decyduje o nas, rolnikach, bez nas. Kiedy nastąpi zmiana tej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Jaką rolę w pozostałym okresie dostosowawczym, przygotowującym rolników do zasad i warunków gospodarowania w Unii Europejskiej, przewiduje rząd dla izb rolniczych i ośrodków doradztwa rolniczego, biorąc pod uwagę obniżenie o około 50% w roku bieżącym nakładów finansowych na ich działalność? Czy sytuacja poprawi się już w budżecie 2000 r.?</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Trzy lata pozostały do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Jakie koszty poniosą rolnicy, samorządy, budżet państwa w celu uzyskania partnerskiej pozycji polskiego rolnictwa? Jaka jest łączna kwota wydatków koniecznych do tego, aby tę pozycję osiągnąć? Ile pieniędzy przeznaczy się w budżecie państwa na rok 2000 na rolnictwo oraz na jeden rok z trzech lat wynikających z dostosowania?</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Jaki jest stan zaawansowania przygotowań do korzystania z funduszy preakcesyjnych, na przykład z funduszu SAPARD? Czy jest to skorelowane z zabezpieczeniami finansowymi w projekcie budżetu państwa polskiego na rok 2000?</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Kiedy rząd przedstawi bilans strat i zysków rolnictwa wynikających z integracji? Czy w projekcie pakietu negocjacyjnego określono wielkość produkcji rolnej w Polsce? Jakie kwoty produkcyjne uzyskają polscy rolnicy? W jakim terminie będą one wprowadzone? O jakie wielkości Polska będzie zabiegać w kwotach, jeśli chodzi o mleko, mięso, cukier, rzepak, okopowe, chmiel itp.? Polska jest importerem netto towarów rolno-spożywczych. Czy w przyszłej zjednoczonej Europie Polska będzie netto eksporterem tych artykułów? Kiedy zostanie zdecydowanie ograniczony import artykułów rolno-spożywczych, aby doprowadzić do podniesienia opłacalności rolnictwa i do wyrównania asymetrii? Kiedy rząd zaproponuje i wprowadzi rozwiązania ekonomiczne dla spółdzielczości rolniczej, w tym mleczarskiej, spółdzielczości zaopatrzenia, czyli geesowskiej, dostosowujące do partnerskiej pozycji, porównywalnej ze spółdzielczością w krajach Unii Europejskiej, która na rynku rolnym Unii Europejskiej w około 80–90% uczestniczy w obrocie artykułami rolno-spożywczymi?</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pytam, dlaczego mimo prezentowanego przez rząd stanowiska w sprawie sprzedaży polskiej ziemi na 18 lat polska ziemia z zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa jest wydzierżawiana obcokrajowcom na przykład na okresy 30 lat, jak to ma miejsce w Opolskiem, i dotyczy obszarów, bagatelka, ok. 12 tys. ha? Czy rząd w okresie dostosowawczym będzie kontrolował, kontroluje i może dziś przedstawić, ile ziemi jest w kraju wydzierżawianej lub sprzedanej obcokrajowcom, bo są sygnały pozaprawnego przejmowania polskiej ziemi na zachodzie i północy Polski? Chciałbym w imieniu Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego prosić służby specjalne o sprawdzenie tych informacji, bo myślę, że są godne zainteresowania. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan premier zapowiedział w swoim wystąpieniu powołanie jeszcze we wrześniu, nie podając roku, Narodowej Rady Integracji Europejskiej. Bardzo bym prosił o doprecyzowanie, o jaki wrzesień chodzi. Uważam, że jest to słuszne, ale dla pełnej prawdy powinien dodać - mówił o tym pan poseł Iwiński - że powinno to być raczej odtworzenie, restytucja tej rady, bowiem ona już kiedyś istniała. Chciałbym się dowiedzieć, czy przy powołaniu tej rady zostaną zachowane właściwe proporcje i parytety, w tym polityczne, czy skład rady będzie odzwierciedlał układ polityczny parlamentu?</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WojciechNowaczyk">W dalszej części swego wystąpienia pan premier mówił o zachowaniu suwerenności i sprostaniu konkurencji międzynarodowej. Ja troski pana premiera i rządu nie dostrzegam, bowiem już występujący większościowy udział kapitału zagranicznego w sprywatyzowanych bankach temu przeczy. Czy pan premier tego niebezpieczeństwa nie widzi? Proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#WojciechNowaczyk">Występujący tak samo w dyskusji przewodniczący klubu AWS pan Marian Krzaklewski, kończąc swoje wystąpienie, powiedział, że „Solidarność” zmieniła oblicze Europy i świata. Jeśli tak, to zapytuję, czy w Polsce dostrzega też jej udział w tym, iż występuje obecnie coraz ostrzejsze rozwarstwienie naszego społeczeństwa, że jest coraz więcej biednych i ubogich, że rośnie bezrobocie, które obecnie obejmuje blisko 3 mln osób, w tym znaczną grupę polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#WojciechNowaczyk">Pan poseł Bielecki mówił pięknie o potędze i wzroście Polski, tyle że najwyższy wzrost dostrzegam - jeśli jestem w błędzie, to prosiłbym o sprostowanie - w tej chwili w bezrobociu i ubóstwie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Mariusz Grabowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Mam cztery pytania do pana premiera. Sądzę, że pierwsze pytanie jest w tym miejscu uzasadnione, ponieważ pan premier powoływał się w swej wypowiedzi na słowa Ojca Świętego, jakie padły w tym parlamencie nie tak dawno. Aby pytanie, które chcę zadać, było zrozumiałe, pragnę króciutko przytoczyć słowa Ojca Świętego: „Po upadku w wielu krajach ideologii, które wiązały politykę z totalitarną wizją świata, przede wszystkim marksizmu, pojawia się dzisiaj niemniej poważna groźba zanegowania podstawowych praw osoby ludzkiej i ponownego wchłonięcia przez politykę nawet potrzeb religijnych, zakorzenionych w sercu każdej ludzkiej istoty. Jest to groźba sprzymierzenia się demokracji z relatywizmem etycznym”. I dalej usłyszeliśmy: „Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”. I dalej: „Dlatego Kościół przestrzega przed redukowaniem wizji zjednoczonej Europy wyłącznie do jej aspektów ekonomicznych, politycznych oraz przed bezkrytycznym stosunkiem do konsumpcyjnego modelu życia. Nową jedność Europy - jeżeli chcemy, by była ona trwała - winniśmy budować na tych duchowych wartościach, które ją kiedyś ukształtowały, z uwzględnieniem bogactwa i różnorodności kultur i tradycji poszczególnych narodów. Ma to być bowiem wielka Europejska Wspólnota Ducha”.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Mam pytania do pana premiera: Jak pan ocenia to, co obecnie dzieje się w Unii Europejskiej, w aspekcie słów Ojca Świętego? Czy jest to zgodne z papieskim nauczaniem? Czy wejście Polski do Unii przybliży naszą ojczyznę do tego nauczania, czy też oddali ją od tego nauczania?</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Kolejne pytanie: Jak się ma papieski postulat Europy ojczyzn i poszanowania praw narodów, w tym stworzenia Karty Praw Narodów, do obecnych tendencji federalizacyjnych w Unii Europejskiej, tendencji opartych na zanegowaniu państw narodowych i praw narodów? Jest to pytanie na miejscu, ponieważ — przypomnę — w czasie kampanii wyborczej postulat tworzenia Europy ojczyzn był jednym z naczelnych postulatów Akcji Wyborczej Solidarność i przyczynił się do zwycięstwa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Po trzecie: Czy rząd nadal podtrzymuje utajnienie stanowisk negocjacyjnych i procesu negocjacji przed własnym narodem? Jeżeli tak, to czy nie obawia się negatywnych skutków takiego utajnienia, o których już była mowa na tej sali, a w szczególności takich jak upowszechniona opinia, upowszechniony pogląd o poddańczym oddawaniu Polski, który to pogląd wydaje się być popierany sygnałami ze strony Unii Europejskiej? Nie chciałbym bowiem, panie premierze, dowiedzieć się już po czasie, że na przykład w dziedzinie konkurencji czy w dziedzinie unii gospodarczej i walutowej, czy też w dziedzinie swobodnego przepływu towarów i usług nie zgłaszamy żadnych zastrzeżeń, przyjmujemy wszystko bez żądania jakichkolwiek okresów przejściowych.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Po czwarte: Czy nie budzi zaniepokojenia fakt, że - powiedział to dzisiaj pan minister Kułakowski - jedynym argumentem potwierdzającym, że polscy negocjatorzy twardo negocjują, jest to, iż są w tej sprawie chwaleni przez przedstawicieli Unii Europejskiej? A może oni twardo ustępują? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Halina Nowina-Konopka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Mam pewien dylemat nie pierwszy na tej sali: mianowicie pierwsze wystąpienie pana premiera Buzka - szkoda, że go nie ma, nie lubię mówić pewnych krytycznych ocen pod nieobecność osoby - i wystąpienie pana Mariana Krzaklewskiego były, powiedziałabym, na bardzo wysokim pułapie abstrakcji. I to jest pewna trudność, bo dwie ważne osoby mówią w sposób... powiedzmy, nie na temat.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Otóż co mnie w tej chwili interesuje? Interesuje mnie jak zwykle w tej kadencji sejmowej rolnictwo. Dostaliśmy dokument do ręki, który jest dokumentem przedstawionym w Unii Europejskiej: „Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa”. Jest to dokument, na podstawie którego Unia Europejska orientuje się w kierunkach polityki rolnej, jaką Polska chce kontynuować, prowadzić. Jest to dokument z jednej strony pełen sprzeczności logicznych, z drugiej strony pełen zwykłych, normalnych, bałamutnych sprzeczności, w którym w jednym zdaniu mówi się coś, a dwa zadania dalej mówi się dokładnie odwrotnie. Jest to pierwsza część tego dokumentu, wartościowa z tego względu, że są pewne rzeczywiste dane - jest to zastanawiające - oparte na danych GUS z 1996 r. Czyżby nie było późniejszych danych, bardziej aktualnych? A przecież nastąpiły pewne zmiany w obrazie polskiego rolnictwa w tym czasie. Być może taka była właśnie potrzeba dopasowania danych, jak nam to zostało przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#HalinaNowinaKonopka">Panie Ministrze! Moje pytanie brzmi: Jak pan ma zamiar naprawić te szkody, które zostały wyrządzone Polsce przez przedstawienie tego dokumentu Unii Europejskiej? W jaki sposób? Przecież ktoś, kto...</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gadzinowski: Czy możemy go zobaczyć?)</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#HalinaNowinaKonopka">Macie to państwo wszyscy, to jest przysłane przez sekretarza stanu pana Henryka Wujca — „Spójna polityka strukturalna...”. Wszyscy państwo to macie. Ma to również Unia Europejska i na tej podstawie wyrabia sobie opinię o przygotowaniu merytorycznym albo o rzeczywistych intencjach naszych negocjatorów.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#HalinaNowinaKonopka">Zadaję poważne pytanie: W jaki sposób pan minister chce zniwelować te szkody, które ten dokument wyrządził nam w Unii Europejskiej? Przecież jest to dokument merytorycznie do niczego i każdy, kto go czyta, wie, że ma do czynienia z ludźmi niekompetentnymi albo z ludźmi, którzy prowadzą pewną szczególną politykę, być może wygodną dla Unii - na ten temat nie chcę się wypowiadać.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#HalinaNowinaKonopka">Drugie pytanie, a właściwie stwierdzenie, bo pytanie poprzedza stwierdzenie. Jeżeli ktoś twierdzi, że rolnictwo polskie odniesie jakiekolwiek korzyści z faktu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, to kłamie. Jest to nieprawda i wie o tym każdy, kto tak mówi. Wie o tym, że jest to nieprawda; tak samo jak wszyscy na tej sali o tym wiemy.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#HalinaNowinaKonopka">Panie ministrze, zadałam panu ostatnio w czasie posiedzeń komisji dwa pytania. Jedno pytanie dotyczyło bilansu kosztów i korzyści z przystąpienia do Unii i brzmiało: Czy została przeprowadzona analiza wpływu likwidacji znacznej części gospodarstw rolniczych na wzrost bezrobocia? Wtedy pan minister zechciał mi odpowiedzieć, że w nieobecności pana ministra Plewy nie chce udzielać odpowiedzi. W tej chwili pan minister Plewa jest na sali, może więc tę odpowiedź usłyszę.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#HalinaNowinaKonopka">Drugie pytanie dotyczyło nieco innej kwestii, mianowicie wystąpienia pana o czasowe derogacje przy sprzedaży ziemi, z rozróżnieniem: okres 5-letni - moratorium w wypadku ziemi przeznaczonej pod inwestycje, okres 16-letni, gdy chodzi o ziemię rolną. Zadałam wówczas pytanie: Czy ta decyzja, właśnie takiego, a nie innego postulatu w stosunku do Unii, była poprzedzona analizą wpływu inwestycji zagranicznych na gospodarkę polską? Skierował pan mnie po odpowiedź do swojego doradcy. Doradca udzielił odpowiedzi banalnej, niewyczerpującej. W związku z tym zapytałam go, na jakich analizach się opierał, doradzając panu takie, a nie inne rozwiązanie. Doradca z całą szczerością odpowiedział, że nie ma żadnych analiz...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, najmocniej panią przepraszam, ale to zmienia się w dość długą historię... Gdyby można było zmierzać do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Dobrze, już kończę i zadaję pytanie, zaraz, za chwilę. Panie marszałku, to są sprawy na tyle bulwersujące, że może warto rozwikłać je tutaj na sali, dlatego że zostało zadane pytanie i że unik w odpowiedzi ministra jest, jeśli chodzi o kwestie zasadnicze, rzeczą niepokojącą.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Otóż wówczas dostałam odpowiedź, że żadnych analiz nie ma i że opiera się na uważnym słuchaniu dyskusji zespołu przygotowującego stanowisko negocjacyjne.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#HalinaNowinaKonopka">Prosiłam wobec tego pana ministra o odpowiedź na piśmie. Dostałam na piśmie odpowiedź równie wymijającą, że rzeczywiście jakieś analizy były. Bardzo bym prosiła w tej chwili o udostępnienie mi tych analiz, dotyczących uzasadnienia, że 5 lat wystarczy nam na ochronę ziemi pod inwestycje. Ja twierdzę, że sprzedaż pół hektara ziemi pod inwestycje czasami jest dużo bardziej ważąca na sprawach gospodarczych państwa niż w innym wypadku sprzedaż 20 czy 50 ha ziemi ornej.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#HalinaNowinaKonopka">To są te dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#HalinaNowinaKonopka">Mam jeszcze trzecie pytanie. Mianowicie jest mi znana ekspertyza dotycząca wpływu dopłat bezpośrednich do rolnictwa, dla rolników, na spadek produkcyjności np. zboża w Polsce. To jest ekspertyza, która jest w posiadaniu ministerstwa rolnictwa bodajże, ponieważ ja ją dostałam drogą służbową. W informacji dla Sejmu jest punkt, który dotyczy starania się o inne uregulowania tych dopłat. I teraz pytam: Czy chodzi o zmianę unijnego współczynnika dopłat, który jest stały i niezmienny dla wszystkich państw, czy o zmianę systemu stosowania tego współczynnika? Bo wiadomo nam, że przy takiej wydajności z hektara, jaka jest charakterystyczna dla naszego regionu, zastosowanie tego rodzaju dopłat spowodowałoby w bardzo krótkim czasie spadek produkcji zboża i roślin oleistych. Opieram się na wyjaśnieniu, które jest w posiadaniu ministerstwa rolnictwa, na ekspertyzie z tego ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#HalinaNowinaKonopka">I jeszcze jedno, ostatnie pytanie. Otóż we wrześniu 1998 r. komitet integracji przyjął zasady realizacji w Polsce nowej orientacji PHARE. Główną przesłanką zasadniczej reformy stało się odejście od dotychczasowej formuły wspierania przez UE przemian gospodarczych w naszym kraju na rzecz wsparcia procesów ściśle związanych z wysiłkiem integracji europejskiej. PHARE przestał kierować się potrzebami kraju - beneficjenta pomocy, zaczął natomiast kierować się wymogami przyszłego członkostwa Polski w UE. Jest to, proszę państwa, zasadnicza zmiana, dlatego że te pieniądze, miały iść na poprawę kondycji naszej gospodarki, która ma być konkurencyjna wobec gospodarek krajów unijnych, a z tego wynika, że nie zostanie ona w żaden sposób wzmocniona, a te pieniądze na co pójdą? Chyba na propagandę i na trud dostosowywania naszego prawa do prawa unijnego, które niekoniecznie nam przyniesie jakiekolwiek korzyści.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#HalinaNowinaKonopka">Chciałabym zapytać, poprosić o wyjaśnienie intencji tego rodzaju zmiany. Obawiam się, że ta zmiana może uniemożliwić nam skorzystanie we właściwym wymiarze z innych środków pomocowych, na przykład ze środków SAPARD, ponieważ PHARE należy do tych funduszy, w przypadku których jesteśmy zobowiązani wyłożyć nasze własne, krajowe fundusze po to, żeby dostać później częściową refundację ze środków pomocowych Unii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Piotr Krutul.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa krótkie pytania do pana ministra jako rolnik z ziemi podlaskiej, jako samorządowiec od dwóch lat. Oczekujemy pomocy Unii Europejskiej na infrastrukturę, chciałbym zapytać o fundusze ISPA i SAPARD. Najpierw przedstawię pytanie w sprawie funduszu ISPA. Dlaczego jest tak, że polska wieś, polscy rolnicy nie będą mogli skorzystać z funduszy ISPA, gdyż ustalona górna granica wartości inwestycji pozbawia ich możliwości skonsumowania tego, a preferuje się większe miasta i aglomeracje? Czy nie byłoby celowe zmniejszenie ustalonej wartości inwestycji, tak żeby gminy wiejskie, tereny wiejskie mogły skorzystać z tych funduszy? Jeżeli nie, to należy powiedzieć polskim rolnikom, gminom wiejskim: Niestety, ale z funduszu ISPA państwo nie będą mogli skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PiotrKrutul">Fundusz SAPARD to drugi z funduszy, o którym bardzo dużo się mówi i polscy rolnicy oczekują, że po 2000 r. zaleją ich miliony euro. Bardzo dużo już wydano pieniędzy na różne szkolenia, ekspertyzy, opinie. Każdy, jak myślę, z mieszkańców gmin wiejskich jeździł na szkolenia i dowiadywał się, że owszem będzie bardzo dużo pieniędzy od 2000 r., a na dzień dzisiejszy nikt jeszcze nie wie, na jakie spośród 14 zadań będą przeznaczone te środki. Mam pytanie: Kiedy będą znane te zadania, 2 spośród 14 zadań, które Unia Europejska wskaże? Czy będą to zadania polegające na wspieraniu produkcji, czy tylko na przykład typu: zalesienie gruntów rolnych lub opinie i ekspertyzy? Czy rząd czyni starania, aby zmienić stopień partycypacji, chodzi np. o 20-procentowy obowiązkowy udział mieszkańców wsi, 40-procentowy udział samorządów, gdyż na dzień dzisiejszy w tej trudnej sytuacji polskich rolników, mieszkańców wsi, nie będzie stać na spełnienie tych warunków, które są ustalone?</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PiotrKrutul">Ostatnie pytanie: Czy istnieje zagrożenie, że może dojść do takiej sytuacji, że ani jedna złotówka nie wpłynie z funduszu SAPARD w roku 2000 na polską wieś? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Władysław Stępień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WładysławStępień">Panie Marszałku! Zanim zadam trzy pytania, chciałbym pana marszałka zapytać, kto będzie odpowiadał na pytania kierowane do premiera Jerzego Buzka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekBorowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WładysławStępień">Nie wiem, komu zadać pytania, ale będę zadawał je premierowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WładysławStępień">W dniu dzisiejszym podczas tej bardzo ważnej debaty pan premier oświadczył, że w negocjacjach z Unią Europejską będziemy dbać o chrześcijański charakter państwa i ja to popieram. Pan przewodniczący Krzaklewski podkreślił bardzo znaczące dla nas poparcie Jego Świątobliwości Ojca Świętego. Pan poseł Łopuszański mówił, że cytuje się z trybuny tylko część się z tego, co Ojciec Święty powiedział w parlamencie w sprawie integracji Polski z Europą. Ja chciałbym również podkreślić, że delegacja polskiego Episkopatu była w Brukseli, to była bardzo spektakularna wizyta. W aspekcie tego, że często słychać pytania w kościołach, czy integracja Polski przyniesie szczęście polskiemu narodowi, chciałbym zapytać, jakie jest aktualne stanowisko Episkopatu Polski w kwestii postępowania i prac dotyczących integracji Polski z Unią Europejską, bo to dla społeczeństwa jest bardzo istotna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WładysławStępień">Drugie pytanie chciałbym skierować również do pana premiera. Ostatnio, bodajże w ubiegłym roku, przedstawiciele Unii Europejskiej zaczęli wyrażać opinie, że integracja Polski z Unią Europejską będzie opóźniona o 2–3 lata. Chciałbym zapytać pana premiera, czy rząd zna motywy takich zapowiedzi, że jednak nie 2002 r., lecz może 2005, a może jeszcze później. Jakie są powody takiego postępowania? Czy to wynika ze stanu organizacyjnego polskiej gospodarki i polskiej polityki, czy ze złego postępowania np. na szczęście byłego ministra Czarneckiego czy może innych ludzi, czy też wynika to również z braku stabilności w Polsce w związku z manifestacjami, protestami i sytuacją gospodarczą na wsi?</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#WładysławStępień">I pytanie do pana ministra Kułakowskiego. Panie ministrze, czy Komitet Integracji Europejskiej, czy pan jako bardzo doświadczony i budzący pełne zaufanie strony europejskiej człowiek jest w stanie zagwarantować, że integracja Polski z Europą będzie taką integracją, że polskie małe gospodarstwa rodzinne, gospodarstwa ekologiczne i gospodarstwa nie mające szans na inną strukturę będą mogły w europejskich strukturach konkurować i nie będzie to integracja na zasadzie, że rolnik polski będzie w Europie parobkiem, bo rolnik europejski jest dofinansowany, a nasz nie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Bronisław Dankowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#BronisławDankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej to nie tylko wola elit politycznych, ale również społeczeństwa polskiego. Rola rządu to odpowiednie przygotowanie informacyjne, dostosowawcze. Najwięcej zaniedbań w tym zakresie jest w takich dziedzinach gospodarczych, jak rolnictwo oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, a to one są motorem rozwoju gospodarczego. Dzisiaj zbyt mało uwagi poświęca się tym problemom. W związku z tym mam pytanie do pana premiera: Jakie działania podejmie rząd w celu zwiększenia środków na rolnictwo, wieś polską, popegeerowską, środków dla małych i średnich zakładów? Dzisiaj tu się bardzo dużo mówi o rolnictwie, o dużych zakładach, a prawie nic o małych i średnich przedsiębiorstwach. Poprawiając ich konkurencyjność, świadomość, stan techniczny, na jakie ulgi, dotacje, pożyczki można liczyć? Jeśli w tych dziedzinach gospodarki nie nastąpi bardzo szybko wyraźna poprawa, to widzę czarne chmury nad referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Piotr Gadzinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PiotrGadzinowski">Sprawa pierwsza. W krajach Unii Europejskiej, zwłaszcza w Skandynawii, także ostatnio we Francji - prawdopodobnie niebawem będzie tak również w Niemczech - istnieje ustawodawstwo, które zrównuje w prawach, w statusie prawnym pary, małżeństwa heteroseksualne z parami homoseksualnymi. Małżeństwa, związki homoseksualne mężczyzn z mężczyznami, kobiet z kobietami, tak samo konkubinaty, są zrównane w prawach z tzw. tradycyjnymi małżeństwami.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PiotrGadzinowski">Chciałbym zapytać pana premiera, rząd i koalicję, jakie koalicja ma stanowisko w tej kwestii. Czy jest za paktami solidarnościowymi, czy jest przeciwko?</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Za tradycyjnymi...)</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Szymański: Za zmianą biologii.)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#PiotrGadzinowski">Ja pytanie kieruję do pana premiera. Czy pan poseł już jest premierem?</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#PiotrGadzinowski">Pytanie drugie. Otóż w sprawozdaniu czytamy o kwestiach dostosowania ustawodawstwa dotyczącego kultury i produkcji kulturalnej. W krajach Unii Europejskiej jest znana taka kategoria wyjątku kulturalnego i zasada, że kraje te chronią produkcję w języku narodowym, chronią kulturę narodową. Ma to różne konsekwencje, np. takie, że w kinach czy w radiofoniach i telewizjach publicznych istnieje obowiązek prezentowania produkcji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#PiotrGadzinowski">Na str. 72 mamy taki passus, że rząd zamierza zastąpić kategorię kwoty produkcji polskiej kategorią produkcji europejskiej. Chciałbym się dowiedzieć, chodzi o sprecyzowanie, co to znaczy kwota europejska. Produkcja polska - do tej pory rozumieliśmy, że była to produkcja w języku polskim, chociaż są produkcje w języku polskim niepolskie, np. „Pan Tadeusz”, gdyby patrzeć na skład producentów, będzie to produkcja nie polska, tylko wielonarodowa. Teraz jest pytanie, czy jest to tylko niedopatrzenie czy błąd, czy oznacza to, że produkcje polskie i w języku polskim będą zastępowane przez produkcje enigmatyczne europejskie, tzn. że będą produkty europejskie i produkcje w języku niepolskim, co w efekcie da pełną liberalizację na rynku mediów i co spowoduje, że produkcje w języku polskim zostaną zepchnięte przez inne produkcje i przez inne podmioty silniejsze ekonomicznie. Chciałbym, aby pan premier czy upoważnieni przez niego urzędnicy wyraźnie określili, czy rząd i ta koalicja zamierzają chronić polską produkcję kulturalną? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Gadzinowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Mnie już nie chodzi o małżeństwa. Mam 3 pytania, takie bez owijania, po prostu.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MirosławPawlak">Pierwsze: Czy rząd, zgodnie ze standardami Unii Europejskiej, będzie dążył do odbudowy i rozwoju spółdzielczości w ogóle, a w szczególności spółdzielczości wiejskiej i jakie mechanizmy zastosuje w tym celu? Jakie zastosuje systemy podatkowe? W krajach Unii Europejskiej, na jej rynkach w 50 do 90% funkcjonuje właśnie spółdzielczość, a u nas spółdzielczość leży.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MirosławPawlak">Drugie pytanie: Czy rząd zlecił opracowanie systemu informatycznego dla administracji celnej w celu ochrony granic? Podobno na ten cel zostały wydatkowane duże pieniądze, a takiego opracowania na dzień dzisiejszy nie ma.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#MirosławPawlak">I trzecie pytanie: Jak rząd w procesie dostosowawczym, w procesie integracji z Unią Europejską, ma zamiar restrukturyzować przemysł stoczniowy i utrzymać jego potencjał na miarę taką jak to było nie w tak odległych czasach, kiedy to o polskich statkach mówiło się pływające mercedesy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Ryszard Stanibuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować pytania do pana premiera, ale ponieważ pan premier jest nieobecny, mam nadzieję, że obecni panowie ministrowie ustosunkują się do pytań przedstawionych przeze mnie.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, proszę powiedzieć, jakie działania podejmie rząd, aby w najbliższej przyszłości w procesie dostosowawczym do Unii Europejskiej zmienić radykalnie niekorzystną sytuację, jaka miała miejsce w 1998 r., gdzie niekorzystne saldo obrotów w handlu zagranicznym wyniosło aż 21 mld dolarów, w tym 13 mld, jeśli chodzi o import konsumpcyjny. Czy jest to dostosowanie naszej gospodarki do Unii? A może jest to sabotaż wymierzony w naszą gospodarkę? Kiedy rząd przedstawi bilans zysków i strat w poszczególnych sektorach gospodarki? Uważam, że te wszystkie sektory są już zdominowane przez kapitał zagraniczny. Szczególnie chodzi mi tutaj o to, kiedy ten bilans w zakresie wsi i rolnictwa zostanie przedstawiony. Te informacje, wydaje mi się, są szczególnie ważne dla mieszkańców wsi, gdyż w przyszłości w referendum będą oni decydować o naszym stowarzyszeniu z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#RyszardStanibuła">Panie premierze, kiedy nastąpi właściwa, od dawna oczekiwana, koordynacja pracy i działań Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej oraz rządu w ramach przygotowywania Polski do harmonijnego procesu integracji? Jak pan ocenia obecne i dotychczasowe działania Komitetu Integracji Europejskiej, jakie podejmie pan w przyszłości działania w tym zakresie? Proszę również powiedzieć, ilu ekspertów w negocjacjach z Unią Europejską uczestniczy po stronie polskiej, zwłaszcza w obszarach rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Kto odpowiada za negocjacje dotyczące poszczególnych zagadnień? W jaki sposób postrzega pan, panie premierze, kwestię restrukturyzacji polskiego rolnictwa i przygotowania go do wejścia do Unii Europejskiej, jeżeli ze strony rządu nie ma zgody na takie rozwiązania, jak: paliwo rolnicze, ustawa o gospodarstwie rodzinnym i inne? Są to sprawy, powiem otwarcie, blokowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WładysławAdamski">Tak się składa, panie marszałku, że również swoje pytanie zamierzałem skierować do pana premiera, ale z nieobecnymi nie można pogadać, więc liczę, że może członkowie rządu, którzy jeszcze pozostali na sali, odniosą się do tego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WładysławAdamski">Chciałbym zapytać członków rządu, czy rząd, skoro nie ma ostatecznej pewności co do terminu przyjęcia Polski do Unii Europejskiej - bo nie wiadomo, czy to będzie w końcu 2003 r., czy jeszcze później - może oszacować pełne koszty związane z tymi wszystkimi procesami integracyjnymi i dostosowawczymi, o których w tym momencie mówimy. To bowiem, co państwo podajecie, ma niestety charakter bardzo płynny i jedynie bardzo przybliżony.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WładysławAdamski">Na tej kanwie rysuje się druga kwestia. Czy, biorąc pod uwagę wiele zapowiadanych przez aktualny rząd działań, chociażby reprywatyzację i potrzebę dofinansowania nieudanych niestety reform, wystarczy środków na to, by prawidłowo przeprowadzić proces integracyjny, jak i zresztą całą restrukturyzację polskiego przemysłu i gospodarki, tak aby mogła być konkurencyjna w stosunku do europejskiej? Celowo nie używam tutaj słów: „aby mogła dorównywać europejskiej”, bo chyba na to nas nie będzie stać, ale aby chociaż była konkurencyjna. W związku z tym, że w odniesieniu do Unii Europejskiej ta przepaść gospodarcza, przynajmniej na dzień dzisiejszy, jest ciągle ogromna, chciałbym po prostu zapytać, ale tak bez złośliwości, czy ten optymizm, jaki tutaj panowie ministrowie prezentowaliście, to dobre samopoczucie rządu - już nie mówię o premierze, bo, jak powiedziałem, z nieobecnymi nie można porozmawiać - nie są nadmierne w stosunku do trudności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pięć pytań do pana premiera. Jeżeli pan premier nie będzie mógł być obecny, to bardzo prosiłbym pana ministra Kułakowskiego o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#BogdanLewandowski">Pierwsze pytanie. W związku z dalszymi negocjacjami z Unią Europejską chciałbym prosić o odpowiedź, co jest priorytetem dla rządu: ograniczenia w sprzedaży ziemi dla cudzoziemców czy dostęp naszych obywateli, w możliwie najkrótszym czasie, do unijnego rynku pracy?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BogdanLewandowski">Drugie pytanie. Nierozwiązana pozostaje kwestia transferu należności z tytułu udzielanych świadczeń zdrowotnych. Jak wiadomo, koszty takich świadczeń za granicą, w krajach członkowskich Unii, znacznie przewyższają koszty ponoszone z tego tytułu w kraju, co zapewne doprowadzi do wysokiego deficytu finansowego w tej dziedzinie. Co rząd zamierza zrobić w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#BogdanLewandowski">Trzecia kwestia. W stanowisku strony polskiej przewiduje się wprowadzenie okresów przejściowych w odniesieniu do reguł udzielania pomocy publicznej przeznaczonej między innymi „na ratowanie określonych firm”. Jeśli chodzi o sam proces restrukturyzacji określonych przedsiębiorstw czy też całych przemysłów kluczowych dla gospodarki narodowej, pomoc publiczna nie budzi większych wątpliwości, natomiast udzielanie pomocy w celu ratowania firm wymaga głębszej analizy i dokładnego sprecyzowania, o jakich podmiotach gospodarczych mowa.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#BogdanLewandowski">Dalsze pytanie. Dyrektywa nr 96/53 dopuszcza — w ruchu tranzytowym — pojazdy o nacisku 115 kiloniutonów na oś oraz ruch pojazdów pięcioosiowych o masie 44 ton w transporcie kombinowanym. Norma ta przekracza polskie normy w odniesieniu do dużej części polskich dróg, które wymagają radykalnych działań modernizacyjnych. Wymaga to z kolei określonych nakładów ze strony budżetu państwa. Pytanie: Czy infrastruktura drogowa w Polsce będzie zgodna z unijnymi standardami z chwilą wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#BogdanLewandowski">I ostatnie pytanie. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej nasza wschodnia granica stanie się zewnętrzną granicą Unii. Wymaga to szczególnego uszczelnienia tej granicy, do czego dziś jest nam bardzo daleko. Pytanie: Kiedy Polska, jeśli chodzi o szczelność granic, będzie gotowa do wejścia do Unii Europejskiej i jakich nakładów to wymaga? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Anna Sobecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AnnaSobecka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Żeby nie powtarzać pewnych kwestii, zadam dwa krótkie pytania. Czy rząd polski wie o tym, że elity gospodarcze Unii Europejskiej oczekują ożywienia gospodarczego w Unii w związku z jej poszerzeniem i pozyskaniem nowych rynków zbytu w wewnętrznym obszarze celnym?</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#AnnaSobecka">I drugie pytanie: Czy rząd polski zauważa, że już dziś w ramach tzw. dostosowań do Unii Europejskiej wielkie obszary polskiego rynku są zawłaszczane przez podmioty gospodarcze Unii, a w związku z tym do Polski transportowane jest unijne bezrobocie i następuje eksplozja polskiej biedy? Co rząd polski uczynił, by temu zapobiec? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Mariusz Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MariuszOlszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam kilka pytań. Ponieważ na tej sali bardzo często powoływano się na wypowiedzi Ojca Świętego, szczególnie w tym miejscu, chciałbym zapytać pana ministra o kwestię dotyczącą jednego zdania, które wypowiedział tutaj nie tak dawno Jan Paweł II, a które brzmi: „Europo, otwórz drzwi Chrystusowi”. Czy to przesłanie, które przed Wysoką Izbą zostało przedstawione przez Jego Świątobliwość, zostało zaprezentowane również członkom Unii Europejskiej jako pewnego rodzaju nasz wkład w budowanie wspólnej Europy?</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MariuszOlszewski">Kolejne pytanie. Czy pan minister Kułakowski może Wysokiej Izbie przedstawić, na czym polega wdrożenie w życie tzw. idei Europy federalnej? Ponieważ nagromadziło się w związku z tym wiele sprzeczności i niejasności, chcielibyśmy mieć oficjalną wykładnię co do tego, co to jest Europa federalna.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MariuszOlszewski">Kolejne pytanie. Na tej sali padło wiele haseł dotyczących zachowania suwerenności, niepodległości i naszych korzeni, tradycji narodowej. Chciałbym zapytać, jaki dokument negocjacyjny gwarantuje Polsce zachowanie jej suwerenności, niepodległości, korzeni chrześcijańskich czy też tradycji narodowych. Jeżeli taki dokument istnieje, to bardzo proszę o jego przedstawienie.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#MariuszOlszewski">Następne pytanie. Co sądzi rząd o perspektywach rozwoju takich partii jak Niemiecka Unia Ludowa, która ostatnio zyskuje coraz szersze poparcie u naszego zachodniego sąsiada? Jest to istotne, tym bardziej że zmienia się sposób podejmowania decyzji w Unii Europejskiej, o czym już była mowa w trakcie debaty - odchodzi się od sposobu, który polega na uzyskaniu konsensusu, na rzecz systemu większościowego.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#MariuszOlszewski">I ostatnie pytanie. Czy rząd nie obawia się, że Narodowa Rada Integracji, która ma być rzekomo powołana, nie przejdzie do historii jako narodowa rada zdrady? Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Witold Tomczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WitoldTomczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kieruję pytania do rządu w sprawie negocjacji ze strukturami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WitoldTomczak">Kiedy konkretnie rząd przewiduje przeprowadzenie referendum, w którym to naród wypowie się w kwestii przystąpienia do Unii Europejskiej? Jak rząd to widzi, biorąc pod uwagę kalendarz polityczny Polski wynikający z konstytucji?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WitoldTomczak">Kiedy możemy spodziewać się urzędowego tłumaczenia na język polski podstawowych dokumentów Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WitoldTomczak">Kiedy rząd zamierza przystąpić do sporządzenia i publikacji bilansu strat oraz korzyści wynikających z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WitoldTomczak">Co zrobił rząd, aby przeciwdziałać tym skutkom procesów integracyjnych, które już teraz ciężko dotknęły większość narodu polskiego - mam na myśli bezrobocie, bezdomność, ubóstwo rodzin, degradację polskiego rolnictwa i przemysłu, zagrożenie dla polskiej własności i tożsamości narodowej?</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#WitoldTomczak">Dlaczego rząd nie widzi innej przyszłości dla narodu polskiego poza jedynie słusznym podporządkowaniem liberalnym zasadom struktury ponadnarodowej, jaką jest Unia Europejska, prowadzącym do utraty suwerenności państwa polskiego?</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#WitoldTomczak">Czy prawicowa władza nie dostrzega możliwości budowania Rzeczypospolitej Polskiej niezależnej, silnej, opartej na własnym systemie społeczno-gospodarczym i szerokiej swobodnej współpracy ze wszystkimi partnerami zagranicznymi? Przykładem jest Szwajcaria czy Norwegia.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#WitoldTomczak">Czy pan premier nie wierzy w wielki narodowy kapitał, jakim jest polska ziemia i 40-milionowy naród z tysiącletnią tradycją i kulturą, oddając Polskę w ręce Europejczyków liberałów, którzy odrzucają cywilizację życia? Dlaczego czyni pan to poza świadomością narodu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Czesław Siekierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Z prowadzonego screeningu wynikają niezbędne dostosowania. Moje pytanie dotyczy tego, kiedy będziecie państwo w stanie przedstawić te niezbędne dostosowania w sferze prawa, nowelizacji, nowych rozwiązań prawnych; kiedy powinny być zrealizowane czy kiedy trafią do Sejmu zgodnie z ustaleniami podjętymi na screeningu, a więc jaki jest harmonogram zadań i prac dla nas jako Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#CzesławSiekierski">Drugie pytanie. O wynikach negocjacji integracji decydują przede wszystkim kadry. Chciałbym zapytać, co rząd robi, może będą propozycje także w ramach ustawy budżetowej, żeby zapewnić poprawę jakości kadry, zmniejszenie fluktuacji, ponieważ obserwujemy, że ludzie, którzy się przygotują, natychmiast odchodzą do lepiej płatnych firm komercyjnych. Muszą tu być podjęte bardzo zdecydowane działania, aby zapewnić stabilność kadry, co zagwarantuje sukces, a przede wszystkim merytoryczną stronę negocjacji. Sądzę, że parlament na takie propozycje będzie otwarty. Takie działania rządu powinny uzyskać daleko idące wsparcie parlamentu, łącznie z pewnymi preferencjami, nawet płacowymi, szczególnie dla ludzi, którzy są przygotowani merytorycznie, językowo itd.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#CzesławSiekierski">I trzecia sprawa, pan marszałek wybaczy, bo to nie jest pytanie. Chciałbym wyrazić słowa uznania dla zespołu fachowców, ekspertów, którzy pracują w obszarze integracji, często w drugiej linii, i pomimo tych trudnych uwarunkowań politycznych, w jakich przychodzi im pracować nie z ich winy, w sposób właściwy, godnie pchają ten wózek do przodu. Stwierdzam to jako osoba, która w kręgu tych spraw od paru lat się obraca, gdyż moja praca jest związana z tą problematyką. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Lesław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#LesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam serię pytań, które wychodzą naprzeciw próbie rozmydlenia i zmniejszenia zamulenia tego, co w parlamencie od godz. 9 dzisiaj przeżywamy.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#LesławPodkański">Pierwsze moje pytanie do rządu jest następujące - proszę o jednoznaczną odpowiedź: Kto ma rację? Dzisiaj pan minister Geremek w Radiu „Zet” o godz. 8.15 podał, że mamy 29 obszarów negocjacyjnych. O 9.30 premier rządu, tu, z tej mównicy podał, że mamy 30 obszarów negocjacyjnych. Ja w dokumentach rządowych znajduję, że jest ich 31. To ile w końcu jest obszarów negocjacyjnych? Która część rządu zna prawdę? Czy nie jest to kolejny przykład potężnego bałaganu w rządzie?</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#LesławPodkański">Pytanie kolejne. Proszę rząd Rzeczpospolitej Polskiej o odpowiedź, ale hierarchiczną: Jakie są 3, 4 najważniejsze przesłanki za integracją i jakie są 3, 4 najważniejsze przesłanki przeciwko integracji?</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#LesławPodkański">Pytanie kolejne. Czy rząd zna dokumenty wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej? Z dzisiejszego dnia wnioskuję, że nie. Zmuszony jestem zacytować deklarację w tej sprawie, która brzmi: Trwały rozwój obszarów wiejskich musi być jednym z najważniejszych zadań Unii Europejskiej. Musi być podstawą jej całej polityki rolnej w najbliższej przyszłości, także po jej poszerzeniu. Realizacja tego celu powinna umożliwić powstrzymanie odpływu ludności ze wsi, walkę z nędzą, tworzenie nowych miejsc pracy, zapewnienie równych szans oraz sprostanie rosnącym oczekiwaniom i problemom co do poprawy jakości życia w zakresie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, rozwoju osobistego i wypoczynku, a także poprawy samopoczucia mieszkańców wsi. Panowie z rządu! Co się dzieje? Co innego mówicie, a co innego robicie. Działacie wbrew zaleceniom Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#LesławPodkański">Kolejne pytanie. Układ Europejski traktujemy jako pierwszy etap naszej integracji. Zakładał on stopniową redukcję barier handlowych - i dobrze. Zakładał również asymetrię na naszą korzyść. Moje pytanie brzmi: Jak rząd ocenia realizację tych zapisów? Dlaczego rząd polski niezgodnie z układem europejskim czyni z Polski rynek zbytu dla dotowanych towarów z zagranicy? Co rząd zrobił bądź zamierza zrobić dla wspierania eksportu i tworzenia trwałej, prokonkurencyjnej struktury produkcji i struktury eksportu? Kiedy rząd uruchomi na wzór Unii Europejskiej kredyt eksportowy? Jakie działania rząd podejmuje przeciwko tzw. atakom spekulacyjnym mobilnego kapitału zagranicznego? Czy rząd ma wizję prawa własności dla Polaków z Rzeczypospolitej Polskiej już w Unii Europejskiej? Czy będziemy tam właścicielami czy sublokatorami? W jakim procencie Polacy będą właścicielami Polski?</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#LesławPodkański">I kolejne pytanie w nawiązaniu do wypowiedzi ks. biskupa Głodzia z 5 września w Częstochowie. Pytanie do rządu. Przedstawiciel hierarchii mówi, że następuje wyprzedaż polskiej ziemi przez podstawione osoby u notariuszy w Berlinie. Oni wszyscy twierdzą, że te akty w Berlinie będą miały moc obowiązującą po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Czy tak, panowie ministrowie? Czy nie? Proszę o jednoznaczną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#LesławPodkański">Dla uspokojenia na zakończenie dodam tylko jedno jeszcze zdanie wraz z pytaniem. Dzisiejsze media donoszą, że większość państw Unii Europejskiej nie chce, by podczas grudniowego szczytu w Helsinkach została ustalona data przyjęcia do Unii państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz Cypru. Co na to optymistyczny rząd Rzeczypospolitej Polskiej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Cezary Stryjak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#CezaryStryjak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W informacji rządowej tzw. temat antydyskryminacyjny był poruszany, jeśli się nie mylę, tylko raz, to jest w kontekście równouprawnienia kobiet i mężczyzn w stosunku pracy i zabezpieczenia społecznego. Natomiast nie zauważam całokształtu spraw związanych z równouprawnieniem mniejszości religijnych, seksualnych, narodowych i politycznych, oprócz oczywiście potwierdzenia tego, iż w konstytucji są ogólne zapisy dotyczące mniejszości narodowych i religijnych. Czy zatem strona unijna nie wymaga od nas pakietu ustaw antydyskryminacyjnych w szerszym zakresie? Jakie jest stanowisko rządu Rzeczypospolitej wobec tych zagadnień?</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#CezaryStryjak">I druga kwestia. Jak rząd zamierza rozwiązać sprawę dostosowania sieci drogowej do standardów unijnych w zakresie maksymalnej i minimalnej nośności nawierzchni, gwarantującej bezpieczne korzystanie z dróg? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Stanisław Misztal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StanisławMisztal">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Wyborcy ziemi zamojskiej z niebywałym zadowoleniem przyjęli decyzję kierowanej przez pana Rady Ministrów o odstąpieniu od szaleńczych pomysłów przekształcenia Państwowego Gospodarstwa Leśnego w spółkę akcyjną. Wyborcy uważają, iż zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest wykupienie roszczeń byłych właścicieli lasów, co pociągnie za sobą wydatek 400 mln zł w skali 10-lecia.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#StanisławMisztal">Wyborcy dziękują panu premierowi i panu, panie ministrze ochrony środowiska, za to, że ocaliliście lasy państwowe od zagłady. Jest to dobrze funkcjonująca jednostka organizacyjna, model polskiego leśnictwa, który ma duże szanse być przyjęty jako jeden z wariantów normatywnych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#StanisławMisztal">W tym kontekście bardzo interesuje mnie jako przedstawiciela wyborców, czy prawdą jest, że polskie prawo leśne zostało już praktycznie dostosowane do prawa unijnego. Czy pan premier to potwierdza? Byłoby to wielkim sukcesem polskiego leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#StanisławMisztal">Proszę też powiedzieć, co jeszcze trzeba ewentualnie zrobić, aby zakończyć proces dostosowania prawa leśnego do prawa unijnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Maria Stolzman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałabym uprzejmie prosić o wypowiedź w takiej sprawie, mianowicie: lektura Agendy 2000 utwierdza w przekonaniu, że jeżeli nawet Polska będzie przyjęta w 2003 roku do Unii Europejskiej, czy jakikolwiek inny kraj z państw ubiegających się o członkostwo, to w obecnym budżecie do 2006 roku i tak nie ma środków na realizację wspólnej polityki rolnej dla tych nowo przyjętych krajów. Czy to oznacza, że we wszystkich obszarach związanych z rolnictwem będzie obowiązywał w tym czasie okres przejściowy, czy też pan minister przewiduje, że w drodze negocjacji można będzie to stanowisko zmienić? Bardzo bym prosiła o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Chmielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Mam pytania do przedstawicieli rządu. Czy członkostwo w Unii Europejskiej, zdaniem rządu, będzie źródłem procesów zmieniających bardzo głęboko obecną strukturę naszego społeczeństwa, polskiej gospodarki i naszego państwa? Czy temu ma sprzyjać przyjęty program, między innymi polityki rządu względem małych i średnich przedsiębiorstw do roku 2002?</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JanChmielewski">Z jakimi wydarzeniami historycznymi możemy porównać nasze ewentualne uzyskanie w niedalekiej przyszłości pełnego członkostwa w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#JanChmielewski">Czy jest w posiadaniu Komitetu Integracji Europejskiej ekspertyza wykazująca, jak inne kraje szczegółowo przekazywały swoim obywatelom pełną wiedzę, a więc plusy i minusy, zyski i straty, odnośnie do swego członkostwa w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#JanChmielewski">Kolejne pytanie: co oznacza dla danego kraju ewentualna rezygnacja z narodowej polityki pieniężnej na rzecz Europejskiego Banku Centralnego?</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#JanChmielewski">Wielu też pyta w różnych rozmowach, czy powołanie Rady Euro jest oznaką kształtowania się jakiegoś supereuropejskiego rządu gospodarczego. Jaki będzie los krajów-członków Unii Europejskiej, które pozostaną poza strefą euro? Czy kraje członkowskie unii monetarnej dzięki wspólnej walucie i silniejszym w związku z tym więzom gospodarczym będą rozwijać się szybciej niż pozostałe kraje Unii Europejskiej? Czy na dłuższą metę w ogóle ma sens członkostwo w Unii Europejskiej bez członkostwa w unii monetarnej?</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#JanChmielewski">Co obywatele państw Unii Europejskiej dostaną w zamian za osłabienie tradycyjnych struktur politycznych i na pewno nie tylko politycznych?</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#JanChmielewski">Na spotkaniu z wyborcami zadano mi między innymi takie pytanie: dlaczego eksport artykułów rolno-spożywczych do krajów Unii Europejskiej rósł dynamicznie do roku 1991, a obecnie, gdy w zasadzie jesteśmy lepiej przygotowani do integracji z Unią Europejską, zmalał tak, iż mamy deficyt? Czym to tłumaczyć?</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#JanChmielewski">Kolejne pytanie: czy rzeczywiście, jak podkreśla opozycja, grozi nam członkostwo drugiej kategorii w Unii Europejskiej, czyli bez pełnego członkostwa politycznego, gospodarczego?</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#JanChmielewski">Czy kraj nasz ma dobry wskaźnik wykorzystania funduszy pomocowych z Unii Europejskiej? Jak to się przedstawia na tle innych krajów ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#JanChmielewski">I kolejne pytanie. Nie tak dawno Polska otworzyła nową siedzibę misji przy Unii Europejskiej. Czy inwestycja ta była konieczna i jakie jest jej znaczenie?</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#JanChmielewski">Wiele osób interesuje to, jakie są szanse i zagrożenia różnych regionów naszego kraju, np. Dolnego Śląska, wobec integracji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-128.11" who="#JanChmielewski">Uprzejmie proszę także o wyjaśnienie sprawy zamknięcia negocjacji odnośnie do działu telekomunikacji i techniki informatycznej.</u>
          <u xml:id="u-128.12" who="#JanChmielewski">I ostatnie pytanie. Podkreślano tu trudne problemy kraju. Czy trudne problemy Polski, np. w zakresie ochrony środowiska - choć nie tylko tę dziedzinę tu wymieniano - nie świadczą o tym, że poprzedni system polityczny spowodował tak straszne zniszczenia kraju i ogromne zadłużenia, że trzeba powiedzieć obywatelom, iż bardzo trudno będzie dojść do szybkiej naprawy i spłacenia zadłużenia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Byra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JanByra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować państwa uwagę na Wschód, albowiem odnoszę wrażenie, że zapominamy o tym, iż wstąpienie do Unii spowoduje skutki na naszej wschodniej granicy. Chciałbym zapytać pana ministra Kułakowskiego, czy spotkał się pan z oczekiwaniami ze strony Unii, aby Polska jeszcze na kilka lat przed przystąpieniem do Unii wprowadziła wizy dla Ukraińców? Czy takie oczekiwania są stawiane wobec Polski? Chciałbym zapytać, czy pan minister lub jego pracownicy próbują podnieść tę kwestię w negocjacjach, starając się nie dopuścić do tego, aby z chwilą gdy na Odrze budujemy mosty, na Bugu powstał szlaban. Czy np. formuła swobodnego przepływu ludzi w ramach euroregionów Bug czy Karpaty wchodziłaby w grę, co moim zdaniem leży w interesie naszego państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#GrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polskie firmy i urzędy potrzebują i będą potrzebować coraz większej liczby specjalistów od prawa europejskiego. Niezbędni okażą się doradcy w zakresie ceł i podatków, norm i certyfikatów oraz programów pomocowych bądź funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, które staną się niebawem elementem naszej rzeczywistości. Stawiam trzy pytania: Jak przebiega w Polsce, panie ministrze, kształcenie specjalistów w zakresie prawa Unii Europejskiej? Jaki jest stan studiów europejskich w Polsce? Jak rząd już wykorzystuje specjalistów po europejskich studiach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Zbigniew Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#ZbigniewSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z przedstawionym tekstem informacji Rady Ministrów uprzejmie proszę o jej uzupełnienie: Które państwa spośród naszych wschodnich sąsiadów zostały umieszczone przez Unię Europejską na tzw. czarnej liście, których obywatele są zobowiązani posiadać wizy? I drugie związane z tym pytanie: Jakie warunki musiałyby spełniać te państwa, aby zachować ruch bezwizowy z Polską po jej przyjęciu do Unii Europejskiej? Czy wystarczy zawarcie przez te państwa odpowiednich umów o readmisji oraz uszczelnieniu granic w związku z nielegalną emigracją? Czy Polska będzie popierała starania tych państw w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#ZbigniewSzymański">Moje pytania są rozwinięciem tezy premiera Jerzego Buzka, że nie chcemy wprowadzać nowych podziałów w Europie oraz chcemy być otwarci na naszych najbliższych sąsiadów, umacniać sprawy bezpieczeństwa i współpracy na wschód od Polski. W związku z tym chciałbym jeszcze zapytać - usłyszeć zapewnienie - czy rząd Rzeczypospolitej zrobi wszystko, aby Polska nie stała się krajem frontowym Unii Europejskiej oraz aby nie odcinała się od swoich historycznych, kulturalnych i ekonomicznych związków z krajami Europy Środkowo-Wschodniej?</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#ZbigniewSzymański">I jeszcze jedno szczegółowe pytanie: Czy Polska poprze starania podejmowane przez Słowację w kwestii jej wejścia do NATO i do Unii Europejskiej? Chciałbym podkreślić, że jest to kraj Grupy Wyszehradzkiej, bez którego członkostwa Węgry nie sąsiadują z żadnym krajem ubiegającym się o przyjęcie do Unii Europejskiej ani jej członkiem. Czy Polska nadal będzie konsekwentnie wspierać dążenia krajów bałtyckich do wejścia do struktur europejskich? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie! Ta debata pokazuje, jak bardzo jest potrzebna rzeczowa, konkretna wiedza, informacja. Okazuje się bowiem, że nawet doświadczeni parlamentarzyści zadają podstawowe pytania. Tak odczytuję część pytań szczególnie ze strony opozycji.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#JanKulas">Pierwsze moje pytanie: Co w związku z tym rząd, a zwłaszcza Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje zrobić w zakresie edukacji, obszernej informacji o procesach integracji z Unią Europejską? Wydaje mi się, że ta solidna, rzeczowa wiedza powinna już trafić do szkolnictwa, zwłaszcza ponadpodstawowego, że powinien to być jeden z istotnych elementów reformy edukacji, żeby przynajmniej młode pokolenie było solidnie uświadomione, doinformowane o roli i znaczeniu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#JanKulas">Drugie pytanie: Pan premier był łaskaw w interesujący sposób mówić tutaj o Narodowej Radzie Integracji Europejskiej. Na ile ten projekt jest dojrzały, przygotowany i w jakim kontekście przewiduje się tutaj rolę opozycji? Opozycja bowiem stawiała wiele pytań, szczególnie w wystąpieniu klubowym największego ugrupowania opozycyjnego były praktycznie niemal same pytania, prawie żadnych odpowiedzi. Może czas wspólnie odpowiadać na pewne pytania, może w tej Narodowej Radzie Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#JanKulas">I trzecie pytanie: Jak zwłaszcza Ministerstwo Gospodarki współpracuje z samorządem gospodarczym, z przedsiębiorcami, ze światem biznesu w zakresie przygotowania naszych firm do procesu integracji z Unią Europejską? Mam sygnały - nie tylko z woj. pomorskiego, z Gdańska, Tczewa czy innych miast - że przedsiębiorcy postulują szkolenia, informacje, pytają, jakie są warunki, okoliczności integracji sektora gospodarczego z prawem europejskim. Jakie dotychczas działania podjęto i jakie działania będą podjęte w najbliższym czasie w zakresie przygotowania naszych przedsiębiorców do procesu integracji z Unią Europejską? Pozostawiam moje pytania do ewentualnej odpowiedzi pisemnej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MarekBorowski">Zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#MarekBorowski">Teraz przejdziemy do odpowiedzi. Mam tutaj zgłoszenia licznych przedstawicieli rządu. Może jeszcze na wszelki wypadek, proszę państwa, odczytam kolejność. Gdyby to miała być inna kolejność, to proszę powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#MarekBorowski">Kto reprezentuje prezesa Rady Ministrów? Kto dowodzi tą ekipą? - może tak zapytam.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Komitecie Integracji Europejskiej Paweł Samecki: Ja.)</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#MarekBorowski">Pan minister, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#MarekBorowski">Więc w kolejności pragną zabrać głos: pan Paweł Samecki, pan Jerzy Plewa, pan Krzysztof Ners, pan Tadeusz Donocik, pan Jan Szlązak, pani Irena Boruta, pan Andrzej Grzelakowski i na końcu pan Jan Kułakowski. Czy to się zgadza? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#MarekBorowski">Wobec tego, bardzo proszę, podsekretarz stanu w...</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#komentarz">(Pełnomocnik Rządu do Spraw Negocjacji o Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej Jan Kułakowski: Pan minister Ananicz.)</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#MarekBorowski">Również, w którym miejscu?</u>
          <u xml:id="u-137.10" who="#komentarz">(Pełnomocnik Rządu do Spraw Negocjacji o Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej Jan Kułakowski: Na końcu, przede mną.)</u>
          <u xml:id="u-137.11" who="#MarekBorowski">Przed panem ministrem Kułakowskim, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PawełSamecki">Czy nie ma ograniczenia czasowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarekBorowski">Czy nie ma ograniczenia czasowego? Panie ministrze, jakby to panu powiedzieć, formalnie nie ma, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PawełSamecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytałem dlatego, że jest bardzo dużo zgłoszonych pytań i chciałbym wiedzieć, czy istnieją jakieś ograniczenia czasowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekBorowski">Przepraszam, że się wtrącę jeszcze, ale to dotyczy wszystkich pozostałych. Myślę, że w tej fazie jest najbardziej istotne, żeby postarać się odpowiedzieć na pytania możliwie zwięźle. Ta dyskusja się zaczyna, ona będzie jeszcze trwała. Tam, gdzie nie będzie to możliwe, można zaproponować odpowiedź na piśmie. Myślę, że ta debata jeszcze zaowocuje różnymi interpelacjami i dalszymi pytaniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PawełSamecki">Wysoka Izbo! Chciałbym w moim uzupełniającym wystąpieniu rozwinąć trzy kwestie, które były sygnalizowane częściowo przez pana premiera i oczywiście pojawiały się wielekroć w pytaniach i w wystąpieniach panów posłów i pań posłanek, a także odpowiedzieć na pytania, które zostały zadane teraz w ostatnim czasie. Otóż pierwsza kwestia to sprawa informowania społeczeństwa o skutkach i konsekwencjach procesu integracji. Ta sprawa była podnoszona w kontekście tezy zwłaszcza eksponowanej przez panią poseł Freyberg o tym, że spadek poparcia społecznego dla procesu integracji należy przypisać właśnie niedostatkom procesu informowania społeczeństwa, bałaganowi kompetencyjnemu, nieudolności urzędu komitetu oraz w ogóle słabości koordynacji procesu integracji w administracji rządowej. Otóż ta teza jest, uważam, fałszywa. Gdyby tak było, to nie sposób wytłumaczyć faktu, iż takie poparcie spada także w innych krajach Europy Środkowej. W takim kraju, jak Węgry, które pani poseł Freyberg stawiała za wzór, gdzie program informacji społecznej działa od trzech lat, jak mówiła, gdzie jest stabilna struktura koordynacyjna, w takim samym tempie spada poparcie społeczeństwa dla Unii. To samo obserwujemy w Czechach i to samo obserwowaliśmy także w krajach, które w przeszłości wchodziły do Unii Europejskiej, np. w krajach skandynawskich na początku lat dziewięćdziesiątych. Po fazie pewnej może nie euforii, ale pewnego optymizmu zawsze następuje faza ochłodzenia i bardziej trzeźwego spojrzenia na korzyści i straty i wtedy ujawniają się pewnego rodzaju obawy. Oczywiście, że zadaniem rządu jest próba przeciwdziałania temu, ale proszę nie przeceniać możliwości rządu. Tutaj jedno zdanie wypowiedziane przez Jego Świątobliwość ma większe znaczenie niż milion złotych być może wydanych przez rząd na promocję idei integracji europejskiej. Natomiast żeby być konkretnym, rząd oczywiście działa na rzecz informowania społeczeństwa. Rząd przyjął program informowania społeczeństwa w maju tego roku. Dlatego prosiłbym, aby nie podcinać gałęzi pod programem, który ma zaledwie trzy miesiące. To jest jeszcze ciągle może nie noworodek, ale niemowlak. On rzeczywiście rozpędza się, to jest program obliczony na lata, to nie jest kampania, która się zacznie w maju, skończy się w październiku, to jest program, który, zakładamy, że będziemy kontynuować przez lata i zakończy się w czasie referendum, w czasie wchodzenia do Unii Europejskiej. Nie można utrzymać intensywności informacji, która jest typowa dla kampanii informacyjnej, bo jest to, po pierwsze, marnotrawstwo środków, bo jest to bardzo droga sprawa, a po drugie, nastąpiłoby znużenie społeczeństwa, tak jak następuje znużenie reklamami proszku do prania. W ten sposób nie można działać. Trzeba natomiast wychodzić z informacją do środowisk, które mają największą trudność w dostępie do informacji. Zidentyfikowaliśmy takie właśnie główne grupy społeczne, które są kluczowe z punktu widzenia poparcia, grupy, które są także opiniotwórcze, i do nich chcemy dotrzeć, tak, aby one zostały przekonane. Chodzi zwłaszcza o grupy, które są grupami niezdecydowanymi. Mamy nadzieję, że w ten sposób będziemy rozszerzać poparcie, które nadal jednak utrzymuje się w granicach dobrych. Pragnę podkreślić, że także zakładamy, iż organizacje pozarządowe będą w tym uczestniczyć. Urząd utrzymuje kontakty z 300 organizacjami pozarządowymi w mniejszym bądź większym stopniu, które zasila informacjami, materiałami, zasila także w miarę możliwości finansowo, choć na ogół w drodze konkursowej. A zatem nie jest prawdą, że organizacje pozarządowe są pozbawione dostępu do informacji i do środków, także jeśli chodzi o programy edukacyjne, działalność edukacyjną, co pojawiło się w jednym z ostatnich wystąpień, w wystąpieniu pana posła Woźnego. Otóż w ramach reformy edukacji wprowadzanej we wrześniu - może to rozwinie dalej jeszcze pan minister Winkler z ministerstwa edukacji, ale ja już to zasygnalizuję - do reformowanych, modernizowanych programów edukacyjnych, programów nauczania, właśnie włącza się, zarówno na poziomie edukacji podstawowej, jak i w szkolnictwie średnim, elementy nauczania o Unii Europejskiej. Odnosi się to do przedmiotów, które dotyczą wiedzy o współczesnym społeczeństwie i otaczającym świecie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PawełSamecki">Natomiast jeżeli chodzi o kształcenie specjalistyczne, zwłaszcza studia prawnicze czy ekonomiczne, to również, w miarę naszych możliwości, wspieramy tego rodzaju działania, np. przez specjalistyczne kursy, które organizujemy dla Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Wspieramy bardzo poważnie działalność Kolegium Europejskiego w Natolinie, które jest filią brugijskiego Kolegium Europejskiego, uczelni o bardzo wysokiej renomie. W ramach pomocy Unii Europejskiej finansujemy tzw. katedry Jean Monnet. To są katedry, które prowadzą regularne prace dydaktyczne właśnie w zakresie prawa i ekonomii. Wspieramy także działalność ośrodków badań i studiów europejskich w kilku głównych ośrodkach akademickich — w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi, Krakowie. A zatem, w miarę możliwości i posiadanych środków, robimy to, co jest możliwe. Pragnę zaznaczyć, że środki, które przeznaczamy na działania informacyjne, rosną. W tym roku było to zaledwie 1,5 mln zł, ale już w przyszłym roku przewidujemy 4,5 mln zł na tego rodzaju działania i wierzymy, że taki postęp w alokacji finansowej nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PawełSamecki">Druga ważna kwestia, o której chciałbym wspomnieć, to sprawa przygotowań do wdrożenia przedakcesyjnych programów pomocowych. Otóż, proszę państwa, w wielu wystąpieniach ta sprawa się pojawiała. Pytania dotyczyły programów ISPA, SAPARD i innych programów przedakcesyjnych, tzn. PHARE. Musimy powiedzieć, że działania te są realizowane. One zostały podjęte już w ubiegłym roku i w tej chwili są finalizowane. Nie mamy tutaj żadnych zasadniczych opóźnień. W odniesieniu do programów takich jak SAPARD czy ISPA przygotowaliśmy dokumenty programowe, które są przekazywane Unii Europejskiej jako podstawa programowa do uzyskania środków na konkretne przedsięwzięcia. W ramach programu ISPA dokonano selekcji projektów transportowych oraz z zakresu ochrony środowiska i negocjujemy ostateczny kształt tych programów na rok 2000. Co więcej, zaczynamy już myśleć o roku 2001, ponieważ praktycznie właściwie wiemy już, jak wykorzystać środki na rok 2000. A zatem te przygotowania się toczą i one są na dobrej drodze. Toczą się także przygotowania do stworzenia dokumentów programowych, które będą wytyczną dla przyszłych działań pomocowych już po wejściu do Unii Europejskiej. Myślę tutaj o tzw. narodowym planie rozwoju, który jest kompozycją pięciu głównych strategii sektorowych i szóstej - strategii rozwoju regionalnego. Tenże właśnie wstępny narodowy plan rozwoju, który skończymy w październiku tego roku - mamy konkretny harmonogram prac - będzie dyskutowany jeszcze oczywiście z Komisją Europejską i będzie następnie przyjęty wspólnie jako dokument, fundament czy podstawa dla przyszłości działań programowych w zakresie nie tylko środków przedakcesyjnych, ale także, w dalszej przyszłości, środków funduszy strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#PawełSamecki">Oczywiście, że jest to wielkie wyzwanie dla nas. To prawda. Jest to wyzwanie w postaci konieczności stworzenia nowych procedur, konieczności przeznaczenia zasobów, także kadr, na tego rodzaju działania - jest to zwiększony ciężar prac programistycznych. Ale rząd podejmuje to wyzwanie. W maju Rada Ministrów zdecydowała o przyznaniu konkretnie 45 etatów właśnie dla resortów rolnictwa, ochrony środowiska i transportu w celu wzmocnienia kadr, które będą realizowały prace programistyczne. A zatem pozostaje po prostu w najbliższych miesiącach zakończyć te przygotowania, finalizując dokumenty programistyczne, kształcąc kadry i ustanawiając odpowiednie procedury, zwłaszcza procedury, dzięki którym wzrośnie rola samorządów regionalnych, bo przecież powinny one w większym stopniu współdecydować o wykorzystaniu pomocy w ramach reguł, które są jednak ustalane przez dawcę. I tutaj chciałbym odnieść się do kilku wątków zawartych w pytaniach. Mianowicie także w wystąpieniu pani poseł Nowiny-Konopki pojawił się wątek zmiany profilu pomocy, którą Polska otrzymuje. Otóż zmiana profilu pomocy — z pomocy, którą określały potrzeby transformacyjne naszej gospodarki, na pomoc prointegracyjną — jest zmianą, którą wprawdzie rząd akceptuje, ale która została przesądzona przez dawcę. Nie możemy zapomnieć, że rząd jest biorcą pomocy, a zasady udzielania tej pomocy — także jej przeznaczenie — są jednak do pewnego stopnia determinowane przez dawcę. Tak jest na całym świecie — ten, kto daje, w jakiejś mierze określa kierunki, jeśli chodzi o przeznaczenie tej pomocy, i w tym przypadku musimy również przestrzegać tych reguł.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#PawełSamecki">Ostatni z wielkich wątków, jakie zostały poruszone w wystąpieniach i pytaniach, to sprawa dostosowań prawnych. Otóż również pragnę zapewnić, że nie ma tutaj zasadniczych opóźnień, a nawet nie ma w gruncie rzeczy żadnych opóźnień w tym roku. W ostatnich miesiącach, mówił o tym także pan premier, nastąpiło rzeczywiście istotne przyspieszenie prac dostosowawczych przybliżających nasz system prawny do regulacji unijnych. W II i III kwartale Komitet Integracji Europejskiej oraz rząd przyspieszyły prace i dzięki temu także parlament uzyskał szereg projektów nowych regulacji. Wysoka Izba raczyła w lipcu uchwalić bardzo ważną zmianę ustawy o badaniach i certyfikacji. Rząd złożył projekty ustaw w zakresie regulacji pomocy publicznej, w odniesieniu do szeroko rozumianej certyfikacji oraz w kilku innych dziedzinach. W przypadku innych projektów ustaw - Prawo telekomunikacyjne lub Prawo działalności gospodarczej - prace toczą się już w parlamencie albo też (było na przykład pytanie dotyczące kwestii ochrony środowiska) te sprawy są już rozpatrywane przez stosowne komitety Rady Ministrów i będą finalizowane we wrześniu i październiku. A zatem ręczę, że w roku 1999 nie mamy żadnych opóźnień w odniesieniu do planów zmian legislacyjnych - zmian, jakich od nas oczekuje Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#PawełSamecki">Chciałbym także odnieść się do kilku pytań szczegółowych. Pojawiała się tu kwestia asymetrii wyników w handlu zagranicznym. Wprawdzie Ministerstwo Gospodarki będzie miało tu może więcej do dodania, jednakże chciałbym powiedzieć, iż asymetria ta powstała nie tyle w wyniku stosowania czy wykonywania Układu Europejskiego, bo Układ Europejski to tylko pewne ramy prawne, w obrębie których rozwijają się przecież, za sprawą podmiotów gospodarczych, stosunki ekonomiczne. Powiedziałbym, że w roku 1991, kiedy układ był negocjowany, nikt nie przewidywał, nikt nie śmiał nawet przewidywać, że dynamika gospodarcza będzie tak wielka, że spowoduje zasadniczy wzrost popytu, który przeniesie się na import. Przecież gospodarka, modernizując się, sięga po towary inwestycyjne, które dają nowe technologie i zapewniają wyższą produktywność. Ten wzmożony import nie był w dostatecznym stopniu kompensowany przyrostem eksportu - eksport też się rozwijał, ale nie tak szybko. I to jest ta asymetria, która wynika właśnie z dynamizmu gospodarki polskiej. Jest to zjawisko i sytuacja typowa dla wszystkich transformujących się gospodarek, które przechodzą tak głębokie systemowe przeobrażenia. To nie jest cecha występująca tylko w Europie Środkowej, te zjawiska pojawiały się także i nadal są znane w Ameryce Łacińskiej, właśnie w reformujących się gospodarkach. Nie widzę w tym bardzo dużego zagrożenia dopóty, dopóki poziom deficytu handlowego, a także poziom deficytu na rachunku obrotów bieżących jest pod kontrolą, a tak na razie jest. On wprawdzie rośnie i zaczyna zbliżać się do sfery stanów, o których trzeba mówić z troską, ale nadal tych krytycznych regionów jeszcze nie osiągnął. A zatem myślę, że te procesy są w jakiś sposób nieuniknione. To właśnie modernizacja gospodarki powoduje tę asymetrię. Wierzę, że właśnie wskutek dynamizmu gospodarki wewnętrznej, a także wskutek wsparcia procesów rozwojowych środkami zewnętrznymi będziemy w stanie zmodernizować gospodarkę i przyjdzie czas, kiedy deficyt w handlu i deficyt rachunków obrotów bieżących będzie się relatywnie zmniejszał, co pozwoli nam z jeszcze większą pewnością spoglądać w przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#PawełSamecki">Ponieważ zabrałem już dużo czasu, pozwolę sobie na tym zakończyć. Bardziej szczegółowe odpowiedzi będziemy przekazywać na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MarekBorowski">Teraz proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana Jerzego Plewę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JerzyPlewa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do problemów dotyczących integracji i negocjacji w sprawach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JerzyPlewa">Panie i panowie posłowie podnieśli wiele problemów, zadali wiele pytań, które traktuję jako wyraz troski o ten ważny sektor w procesie integracji, troski, która wiąże się moim zdaniem z poszukiwaniem najlepszego miejsca dla naszego sektora rolno-spożywczego w poszerzonej Europie. Chcę jednak podkreślić, że nie ze wszystkimi opiniami i informacjami, które były przedstawiane w czasie dzisiejszej sesji, mogę się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#JerzyPlewa">Ponieważ jeśli chodzi o sektor rolny, padło bardzo dużo pytań, spróbuję najpierw odnieść się do tych, które powtarzały się najczęściej - podzieliłem je na kilka obszarów - a następnie do pytań szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#JerzyPlewa">Przede wszystkim największą ciekawość budzi kwestia objęcia polskiego rolnictwa mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej. Tutaj mamy te najważniejsze, również jeśli chodzi o skutki ekonomiczne, kwestie, jak chociażby płatności kompensacyjne i limitowanie produkcji, które ma później bardzo duże znaczenie dla możliwości rozwojowych tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#JerzyPlewa">Bardzo wiele pytań i wypowiedzi dotyczyło szacunku potencjalnych korzyści i kosztów tego procesu. Było także wiele obaw i zapytań związanych z malejącym, szczególnie w środowiskach rolniczych, poparciem dla procesu integracji.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#JerzyPlewa">Rozpocznę od sprawy objęcia polskiego rolnictwa mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej. Jak to zostało zaprezentowane w dzisiejszej informacji rządu, negocjacje w sprawach rolnych są nadal w fazie przeglądu prawodawstwa. Ten przegląd w kwestiach bardzo zasadniczych dla nas, a więc w kwestiach takich rynków jak rynek mięsa, mięsa wołowego oczywiście, mleka, zboża, a także polityka strukturalna, jeszcze się nie zakończył. Przegląd prawodawstwa objęty dokumentem Agenda 2000 będzie miał miejsce dopiero w końcu września. Nie został jeszcze zakończony proces przeglądu w obszarze spraw fitosanitarnych.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#JerzyPlewa">Dopiero po zakończeniu tego procesu screeningu będzie można dokonać pełnej analizy potencjalnych skutków i korzyści dla sektora rolnego. Nie oznacza to, że nie są przeprowadzane analizy, ponieważ Agenda 2000 tylko modyfikuje Wspólną Politykę Rolną, a nie tworzy jej od nowa. Niemniej jednak jest bardzo wiele powiązań pomiędzy stanowiskami w poszczególnych podsektorach w samym rolnictwie i w innych sektorach, tak że szacowanie takich korzyści i kosztów, chociaż możliwe, metodami symulacyjnymi, prowadzi do uzyskiwania wyników, które są prawdopodobne, bo trudno powiedzieć, że do końca prawdziwe, przy określonych założeniach. Liczba tych założeń i otrzymywanych wyników jest gigantyczna. Chciałbym tylko powiedzieć, że jeśli chodzi o szacunki kosztów i korzyści dla sektora rolnego prowadzonych jest ponad 90 analiz tylko i wyłącznie na potrzeby stanowiska negocjacyjnego. Niektóre z tych analiz mają charakter ogólnodostępny, prowadzą je instytucje naukowo-badawcze i są one publikowane. Niemniej jednak nie można powiedzieć, żeby na tym etapie można było podać jedną liczbę, która odzwierciedla koszty i jedną liczbę, która pokazuje korzyści. Upowszechnienie takiej liczby miałoby bardzo różnorakie konsekwencje, takie informacje można podać, przedstawiając wszystkie założenia i uproszczenia, które są brane pod uwagę przy tego typu zjawiskach. Chciałbym również stwierdzić, że podstawowy problem przy tego typu analizach jest następujący: wiele kosztów, które powinniśmy ponieść... wielu ekspertów, którzy prowadzą tego typu analizy, ma bardzo poważne wątpliwości, czy te koszty zaliczyć do kosztów związanych z integracją, czy te koszty i tak trzeba ponieść, żeby rozwijać nasze rolnictwo. Podam przykład. Wiemy, dzisiaj również była o tym mowa, że trzeba przyspieszyć prace nad zintegrowanym systemem zarządzania i kontroli, czyli takim bardzo rozbudowanym systemem komputerowym, który zawiera rejestr gospodarstw i rejestr zwierząt po to, żeby można było wprowadzić w przyszłości płatności kompensacyjne. Ale już obecnie wiemy, że rząd stosuje pewne formy wsparcia, które są podobne do unijnych, mam tu na myśli interwencję na rynku zbóż i dopłaty bezpośrednie. Te dopłaty bezpośrednie można byłoby kierować bezpośrednio do wszystkich rolników, gdyby taki system identyfikacji istniał, w związku z tym koszty tego systemu należy zakwalifikować jako koszty funkcjonowania naszej gospodarki, niekoniecznie wynikające z integracji z Unią Europejską. Pokazuję, jak skomplikowany jest to problem i jak niebezpieczne jest uproszczenie i przekazanie informacji, które mogłyby być bardzo wygodne w użyciu, ale nie oddawałyby istoty sprawy. Analizy wszystkich konsekwencji tego procesu są prowadzone i w ramach rozpatrywania stanowiska negocjacyjnego będą wzięte pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#JerzyPlewa">Największy problem z objęciem naszego rolnictwa Wspólną Polityką Rolną pojawił się w momencie opublikowania Agendy 2000. Dopóki tej publikacji nie było, uważano, że problem nie istnieje. Obecnie znamy Agendę, chociaż przegląd prawodawstwa pod tym kątem się nie odbył. Nie ma tam środków na płatności kompensacyjne. Na tym etapie nie ma ostatecznej odpowiedzi, czy ta propozycja budżetowa Unii Europejskiej - Agenda 2000 - zostanie zmodyfikowana, czy nie. Do tej pory ze strony komisji odpowiedzi były następujące: to jest kompromis osiągnięty w sprawach budżetowych jednomyślnie w Unii Europejskiej i oczywiście to może zostać zmienione tylko jednomyślną decyzją wszystkich państw Unii Europejskiej. Czy będą przesłanki do zmiany tej projekcji budżetowej Unii Europejskiej? Jedną z przesłanek, którą specjaliści biorą pod uwagę bardzo poważnie, są wyzwania wynikające z następnej rundy negocjacji w ramach Światowej Organizacji Handlu, a drugą są negocjacje z Unią i ewentualnie traktaty akcesyjne państw wstępujących do Unii. Niemniej jednak na tym etapie, przed screeningiem dotyczącym Agendy 2000, nie ma ostatecznej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#JerzyPlewa">Jeśli chodzi o objęcie płatnościami polskich rolników, to w sprawach rolnych, tak jak i w innych kwestiach, traktujemy acquis communautaire w następujący sposób: przyjmujemy obowiązki unijne - do tego się zobowiązujemy i przygotowujemy program ich przyjęcia, bo na tym polega istota integracji - ale obowiązkom tym towarzyszą również pewne prawa i wszystkie te prawa powinny być rozciągnięte na państwa kandydujące.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#JerzyPlewa">Jeśli chodzi o etap screeningu, czyli przeglądu prawodawstwa, również ze strony komisji europejskiej nie było żadnej próby wyłączenia tych obszarów z przeglądu. Czyli tam, gdzie są płatności kompensacyjne, również przygotowujemy stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#JerzyPlewa">Kilka słów na temat limitów produkcji, ponieważ będą one warunkowały możliwości rozwojowe. Liczenie limitów produkcyjnych odbywa się w stosunku do kilku produktów: mleka, cukru, skrobi ziemniaczanej, izoglukozy, a także tytoniu i roślin oleistych - tutaj jest brana pod uwagę maksymalna powierzchnia.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#JerzyPlewa">To są główne ograniczenia, które w przyszłości mogą wpływać na wielkość polskiej produkcji. Opracowywane stanowisko negocjacyjne zawiera bardzo szczegółowe analizy, na tym etapie również analizy wielowariantowe. Biorąc pod uwagę dotychczasową procedurę wyznaczania tego typu kwot produkcyjnych dla państw, które wstępowały do Unii Europejskiej, przypomnę, że w niektórych wypadkach acquis communautaire w sposób jednoznaczny określa, jakie okresy bazowe i wielkości referencyjne - również współczynniki, o które pytała pani poseł Nowina-Konopka - należy wziąć pod uwagę w celu ustalenia tych limitów.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#JerzyPlewa">W innych wypadkach zasada określania wielkości kwot produkcyjnych nie jest przedmiotem acquis communautaire, a powstaje w wyniku uzgodnień podjętych w czasie negocjacji. Zarówno dla wypadków, w których wynika to z acquis communautaire, jak również z innych aktów, propozycje są opracowywane i jeszcze się zmieniają. Agenda 2000 spowodowała na przykład to, że limity trzeba określić na poszczególne lata do roku 2006, czyli nie przewiduje się już, jak poprzednio, jednego limitu na niektóre towary, a wręcz trzeba przedstawić całą tabelę, którą trzeba wypełnić, żeby określić limity na poszczególne lata. Wskazuje to, że na tym etapie nie można przygotować kompletnego stanowiska negocjacyjnego przed zakończeniem fazy screeningu. Chciałbym, żeby w tej dyskusji uwzględnić tę specyfikę, że to nie perspektywa, iż listopadowa deklaracja przedstawiania stanowiska daje ten komfort nieprowadzenia analiz, tylko zamknięcie tych analiz jest możliwe dopiero po wyjaśnieniu kwestii, które z kolei będą przedmiotem screeningu i w tym momencie zagadnienia te będą mogły być już lepiej rozpoznane.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#JerzyPlewa">Przechodząc do obszaru, który bardzo mocno był również dzisiaj dyskutowany i był przedmiotem olbrzymiej troski: bieżące kontakty z Unią Europejską, a przede wszystkim handel artykułami rolno-spożywczymi oraz ujemne saldo handlowe, które się pojawiło i ugruntowuje się - to kwestie te są brane pod uwagę również w analizach, które prowadzimy. Jeśli chodzi o handel artykułami rolno-spożywczymi, to przyczyn takiego wyniku handlowego jest wiele. Przyczyny te wynikają nie tylko z uwarunkowań traktatowych, ale również z innych czynników, takich jak chociażby te wszystkie elementy, które wpływają na konkurencyjność naszego sektora.</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#JerzyPlewa">Jedno z pytań dotyczyło tego, jak to się stało, że do 1991 r. tak naprawdę ten eksport rósł, a później malał. Jednym z elementów, który odegrał w tym okresie bardzo ważną rolę i w rolnictwie również przyczynił się do takiego efektu, chociaż nie ma zupełnie charakteru rolniczego, był kurs walutowy, który był sztywny w tym okresie i spowodował nieopłacalność importu, bardzo wysoką zaś opłacalność eksportu. Tych czynników jest więcej.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#JerzyPlewa">Chciałbym przy tej okazji zwrócić uwagę na temat, który budzi olbrzymie emocje po obydwu stronach, są to subsydia eksportowe. Ta sprawa nie wynika tak do końca z Układu Europejskiego i wiadomo, że Unia Europejska w swej polityce ma możliwość stosowania takich subsydiów. Strona polska ma również możliwość stosowania subsydiów eksportowych, niemniej jednak biorąc pod uwagę to, że nie jesteśmy krajem zbyt bogatym, nie wykorzystujemy na szeroką skalę tego instrumentu, chociaż takie możliwości są zagwarantowane w porozumieniach międzynarodowych, mam tu na myśli WTO, jest pewne, że subsydiami konkurować nie jesteśmy w stanie z najbogatszymi krajami świata. Oczywiście powstaje pytanie, co wtedy, bo innym instrumentem, który jest stosowany do zneutralizowania subsydiów, jest ochrona rynku. I na tym tle powstają poważne dyskusje, a nawet pewne problemy handlowe z Unią Europejską. Niestety najczęściej poprzez te problemy jest postrzegany i przedstawiany proces integracji europejskiej i najczęściej wybierane są z tych zagadnień tylko te kwestie, które mają jakby trochę negatywny wydźwięk.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#JerzyPlewa">Chciałbym zwrócić uwagę, że od bardzo długiego już czasu sprawa subsydiów eksportowych, zwiększenia dostępu polskich towarów do rynków unijnych jest przedmiotem troski i w tym zakresie trwają dyskusje z Unią Europejską. Mimo że przez długi czas nie było postępu, to jednak należy odnotować, że w ostatnim okresie zauważamy inne podejście Unii Europejskiej. O ile zwiększeniu subsydiów eksportowych do wieprzowiny czy do innych towarów w bardzo trudnym dla nas okresie, mam tu na myśli subsydia unijne, bardzo szeroko informowały media, o tyle o ich zmniejszeniu niewiele było słychać, a takie zmniejszenie nastąpiło i praktycznie import wieprzowiny w ostatnim okresie przestał z tego kierunku napływać.</u>
          <u xml:id="u-144.17" who="#JerzyPlewa">Nie chciałbym się ustosunkowywać do kwestii tych wszystkich produktów ze względu na ograniczenia czasowe, ale wspomnę jeszcze o jednej szczegółowej sprawie - chodzi o jogurty. Ta sprawa była zasygnalizowana w takim właściwie kontekście ustępstw, jakie strona polska w tym zakresie przedstawiła. Otóż strona rządowa nie informuje o kwestiach, które nie mają jeszcze ostatecznego charakteru decyzji rządowych. Chciałbym jednak stwierdzić, że negocjacje z Unią w tym zakresie praktycznie zakończyły się w taki sposób, że uzgodniono, iż jest możliwość wzrostu ochrony krajowego rynku. Nie będę podawał szczegółów, one się pojawią niebawem. Ta ochrona będzie miała zasadniczy charakter, bo w niektórych wypadkach cła będą mogły wzrosnąć nawet 3-krotnie w stosunku do obecnie stosowanych. Myślę, że należy to ocenić właściwie i nie nazywać tego rozwiązania uległością, bo tak naprawdę, jak wynika z naszych informacji, to rozwiązanie w całkowity sposób satysfakcjonuje wnioskodawcę, mianowicie przedstawicieli spółdzielczości mleczarskich, które wystąpiły z propozycją ochrony tego rynku.</u>
          <u xml:id="u-144.18" who="#JerzyPlewa">Pozwoliłem sobie przytoczyć ten przykład, ponieważ chciałbym przejść do sprawy udziału partnerów społecznych w tym procesie, a także malejącego poparcia dla tego procesu wśród społeczności wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-144.19" who="#JerzyPlewa">Myślę, że przedstawianie we właściwych relacjach również i tych kwestii na pewno wpłynie na poprawę sytuacji, chociaż, biorąc pod uwagę spadek popularności procesu integracji z Unią wśród środowisk wiejskich, należy jasno podkreślić, że poza uwarunkowaniami wewnętrznymi miały miejsce pewne czynniki zewnętrzne i do tego spadku na pewno przyczyniły się również niektóre działania w sferze handlowej ze strony Unii. Nasz partner na pewno to odnotowuje.</u>
          <u xml:id="u-144.20" who="#JerzyPlewa">Chciałbym w tym kontekście przypomnieć bardzo niedawną propozycję komisarza Fischlera, mianowicie tzw. opcję dwuzerową, czyli propozycję rozpoczęcia negocjacji ze wszystkimi państwami kandydującymi i szybkiego ich zakończenia, do końca tego roku, w zakresie handlu artykułami rolno-spożywczymi. Opcja ta ma polegać na zniesieniu subsydiów eksportowych do zera, a także opracowaniu kalendarza liberalizacji ceł. Jest to nowa propozycja, są w niej interesujące elementy, ale chciałbym zwrócić uwagę na to, żeby nie było zbyt daleko idących oczekiwań, jeśli chodzi o możliwości rozwiązania tego problemu przed uzyskaniem członkostwa. W tej opcji brakuje jeszcze przynajmniej jednego zera, mianowicie wyrównywania poziomu wsparcia producentów. Ta opcja, pozornie całkowicie atrakcyjna, mogłaby być taka dopiero wówczas, gdyby zawierała trzecie zero. Chcę również przypomnieć, że strona polska w tym kontekście, jeśli chodzi o jedno zero, realizuje to już od dawna, bo nie stosuje praktycznie subsydiów w eksporcie do Unii Europejskiej. Niemniej jednak ta propozycja stanowi pewne otwarcie i świadczy o nowym podejściu naszych partnerów unijnych, które należy w tym miejscu również odnotować.</u>
          <u xml:id="u-144.21" who="#JerzyPlewa">Jeśli chodzi o komunikowanie się z partnerami społecznymi w procesie przygotowań, to chciałbym zwrócić uwagę, że już od początku próbujemy wykorzystać doświadczenia naszych partnerów ze Skandynawii, którzy taką drogę przechodzili; toczyła się tam bardzo szeroka dyskusja, szczególnie w sprawach rolnych, z partnerami społecznymi. Dlatego uważamy, że te negocjacje trzeba prowadzić, szeroko informując najbardziej zainteresowanych ich wynikiem, w tym wypadku mam na myśli producentów rolnych, ich organizacje zawodowe, branżowe, a także ośrodki doradztwa rolniczego, izby rolnicze. Aby ten proces mógł być konsultowany na bieżąco, jeszcze przed pierwszą sesją screeningową rozpoczęły się spotkania z partnerami społecznymi, po to by ich na bieżąco informować. Zapraszamy na te spotkania również przedstawicieli parlamentu i chcę z satysfakcją odnotować, że na przynajmniej kilku z tych spotkań byli przedstawiciele komisji rolnictwa i brali w nich czynny udział. Jest to forum, gdzie dyskutujemy o bardzo szczegółowych kwestiach; nie tylko rozstrzygamy dylematy: tak czy nie, ale przede wszystkim rozmawiamy o acquis communautaire i o tym, jakie to może mieć konsekwencje dla poszczególnych podsektorów. W przypadku Agendy 2000 po screeningu wielostronnym też jest spodziewane spotkanie z partnerami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-144.22" who="#JerzyPlewa">Wychodzimy z założenia, że tylko taki sposób komunikacji pozwoli zarówno przybliżyć te kwestie szerokiemu gronu zainteresowanych grup społecznych, jak i właściwie zidentyfikować wszystkie problemy. W czasie tych dyskusji udało się zasygnalizować wiele nowych kwestii, pojawiły się również nowe pomysły co do stanowiska negocjacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-144.23" who="#JerzyPlewa">Chcę również stwierdzić, że komunikowanie się z partnerami społecznymi ma charakter sformalizowany. W ramach międzyresortowej komisji przed wyjazdem do Brukseli na screening mamy zawsze spotkanie, które oprócz przedstawicieli zainteresowanych instytucji rządowych skupia przedstawicieli partnerów społecznych, co pozwala na właściwą identyfikację omawianych problemów, na podstawie czego ustalamy stanowisko negocjacyjne. Chcę również stwierdzić, że przedstawiciele związków i organizacji rolniczych, jeśli mają takie środki, mogą brać udział jako obserwatorzy w procesie negocjacji w Brukseli. Odpowiadając na szczegółowe pytanie pana posła Zarzyckiego, chciałbym podkreślić, że w kilku przypadkach w spotkaniu screeningowym jako obserwator uczestniczył przedstawiciel polskich organizacji związkowych.</u>
          <u xml:id="u-144.24" who="#JerzyPlewa">Chciałbym teraz przejść do kilku kwestii szczegółowych. Znaczna część pytań pani poseł Nowiny-Konopczyny dotyczyła programu SAPARD, a także programu „Spójnej polityki rolnej”, który został wczoraj przedstawiony przez pana ministra Wujca. Odbyło się spotkanie komisji rolnictwa w tej sprawie. Nie chciałbym bardzo szeroko tego dokumentu teraz naświetlać. Jeśli chodzi o informacje z 1996 r., które są tam przedstawione, to wzięło się to stąd, że tam są podane dane szczegółowe dotyczące poszczególnych gospodarstw. Ostatni pełny spis rolny miał miejsce w 1996 r. i w związku z tym, że nie ma jeszcze danych z następnego spisu, to tylko i wyłącznie tam, gdzie były potrzebne dane spisowe, informacje pochodziły z 1996 r. Jeśli chodzi o przydatność tego dokumentu, to jednym z celów jest opracowanie programu operacyjnego, który będzie się wpisywał w spójną politykę strukturalną i będzie finansowany z środków SAPARD. To jest bardzo szeroki temat. Ponieważ wczoraj miała miejsce dyskusja parlamentarna na ten temat, chciałbym tylko jednym jeszcze słowem do tego wrócić. Mianowicie jeśli chodzi o dalszy kalendarz i szczegółową propozycję programu operacyjnego, to czekamy na pewne dodatkowe regulacje, które w tej sprawie przygotuje Unia Europejska, tzw. reguły implementacyjne, i dopiero wtedy będzie można przedstawić w Brukseli program operacyjny, który jest w fazie przygotowywania.</u>
          <u xml:id="u-144.25" who="#JerzyPlewa">Kilka pytań dotyczyło możliwości konkurowania w Unii Europejskiej małych gospodarstw w momencie integracji. Tak naprawdę z tego, co do tej pory było powiedziane, wiemy jedno - że ostateczne warunki członkostwa w Unii Europejskiej, również warunki dla rolnictwa, nie zostały jeszcze sformułowane, nie zostały wynegocjowane. Dopiero one będą określały możliwości rozwojowe różnych podsektorów polskiej gospodarki żywnościowej. Biorąc pod uwagę to, że prawodawstwo Unii Europejskiej, chociażby traktat rzymski, nie pozwala nawet na to, żeby w sposób trwały wyłączyć tak wielki obszar gospodarki jak rolnictwo danego kraju członkowskiego ze wspólnych organizacji, mam na myśli tutaj szczególnie nową sytuację, jaka jest teraz, kiedy mamy jednolity rynek unijny, to wydaje się, że po zdefiniowaniu tych rozwiązań szczegółowych, biorąc pod uwagę sytuację w Unii Europejskiej, można powiedzieć, że w krajach Unii Europejskiej mają miejsce i rozwijają się, chociaż w różnym stopniu, gospodarstwa zarówno duże, jak i małe, w zależności od typu produkcji. Na przykład gospodarstwa duże preferowane są w produkcji roślinnej. Niemniej jednak, szczególnie w takim państwie jak Austria, w ostatnim okresie obserwujemy bardzo duży wzrost gospodarstw produkujących żywność metodami ekologicznymi. To dotyczyć może również rosnącej liczby pewnych gospodarstw w krajach, gdzie popyt na żywność produkowaną metodami ekologicznymi będzie wzrastał.</u>
          <u xml:id="u-144.26" who="#JerzyPlewa">Również w Polsce ten popyt prawdopodobnie będzie rósł. Niemniej jednak nie należy upatrywać, że będzie to przynajmniej w najbliższych latach rozwiązanie dla wszystkich małych gospodarstw w Polsce. Te gospodarstwa muszą się zmierzyć z ważnym dla nich wyzwaniem. Bo jeśli mówimy o kosztach i korzyściach, nie podając jeszcze liczb, to jedno możemy powiedzieć na pewno. Ten proces wymaga znacznych kosztów i to kosztów, które trzeba ponieść teraz, żeby można było uzyskać potencjalne korzyści. Jedno w tym procesie jest pewne. Jeśli tych kosztów dostosowań nie poniesiemy i nie wyciągniemy wniosków, nie sprostamy wyzwaniom, jakie stoją przed naszym rolnictwem, to korzyści będzie osiągnąć trudno.</u>
          <u xml:id="u-144.27" who="#JerzyPlewa">Chcę wrócić na chwilę jeszcze do kwestii kwot produkcyjnych. Otóż zadaniem negocjatorów jest wynegocjowanie, aby te kwoty były możliwie jak największe. Wtedy producenci mają dużą swobodę. Upraszczając, można tak tę sprawę przedstawić. Oczywiście, nie jest to zadanie łatwe, ale chcę zwrócić uwagę na następujący fakt. Jeśli chodzi o przyznane kwoty, to jeśli one zostaną przyznane i nie będą wykorzystywane, to istnieje specjalny system zarządzania tymi kwotami. I niewykorzystywanie - już nie chcę teraz wnikać w szczegóły jak to wygląda dla poszczególnych produktów - niektórych kwot przez okres na przykład dwóch lat powoduje, że ten limit jest obniżony. Dlatego w interesie nas wszystkich jest nie tylko wynegocjowanie dobrych warunków, ale warunków, które będą realne, będą miały pokrycie i będą mogły być skonsumowane. Bo tak naprawdę jakość przygotowań i stan tego sektora będzie również wpływał na możliwości negocjacyjne.</u>
          <u xml:id="u-144.28" who="#JerzyPlewa">Ja w taki sposób traktuję tę dzisiejszą debatę. Troska, która przejawiała się w tak dużej liczbie pytań, dotyczących tego sektora, wynika również z tego, że wszystkim nam zależy na tym, żeby miejsce tego sektora wynikało rzeczywiście z jego potrzeb. Na pewno wzmocnieniem pozycji negocjacyjnej będzie lepsze przygotowanie tego sektora, a na to mamy jeszcze i już tylko trochę więcej niż trzy lata. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Krzysztofa Nersa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#KrzysztofNers">Panie Marszałku! Szanowni Panie i Panowie Posłowie! Pozwolicie państwo, że odniosę się zbiorczo do kilku tematów, które się głównie przewijały, a później kilka odpowiedzi na pytania szczegółowe.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#KrzysztofNers">Pan premier oczywiście zobowiązał się do przedstawienia państwu materiału dotyczącego zestawienia kosztów i korzyści, tego bilansu szans i wyzwań związanego z członkostwem w Unii. Chciałem tylko powiedzieć, że jest to kategoria dynamiczna. Wiele składników zależy od procesu negocjacyjnego. My uzależniliśmy w stanowisku negocjacyjnym wysokość polskiej składki do budżetu Unii Europejskiej od wielkości środków z pomocy strukturalnej i innej pomocy, które będą dostępne dla Polski po wejściu do Unii.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#KrzysztofNers">Wielu stanowisk dotyczy element negocjacyjności. W związku z tym obecnie nie jest możliwa wymierna ocena skutków, ich wyliczenie. Niemniej jednak zdajemy sobie sprawę z konieczności podjęcia takich prac. Każde przygotowywane stanowisko negocjacyjne zawiera wyliczenie kosztów budżetowych i skutków społeczno-ekonomicznych według konkretnie określonej struktury. Jedno z najbardziej kosztownych stanowisk, dotyczące ochrony środowiska i rolnictwa, nie jest jeszcze przygotowane. W związku z tym nie został jeszcze przygotowany rachunek całościowy.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#KrzysztofNers">Na dzień dzisiejszy w wyniku zsumowania kosztów budżetowych, które należy ponieść w celu wypełnienia zobowiązań zawartych w stanowiskach negocjacyjnych, otrzymaliśmy kwotę 12 mld zł. Jednak zwracam państwa uwagę na to, że mamy dyskomfort, podając liczby, ponieważ bardzo trudno jest rozdzielić koszty integracji od kosztów transformacji. Ten wątek przewijał się w czasie całej dzisiejszej debaty. Czy ulepszenie sieci dróg stanowi koszt integracji czy też koszt modernizacji kraju? W czasie dzisiejszej debaty wiele kwestii wiązaliśmy - często nawet w sposób naciągany - z uzyskaniem członkostwa w Unii. Przypominam państwu, że Polska jest od 1996 r. członkiem OECD oraz członkiem Światowej Organizacji Handlu. Obowiązują w związku z tym bardzo podobne wymagania dostosowawcze, dotyczące harmonizacji prawa bądź zasad postępowania, które Polska przyjęła i realizuje. Często bardzo trudno jest powiedzieć, które z tych dostosowań są związane z procesem akcesji do Unii.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#KrzysztofNers">Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny element. Otóż kiedy przygotujemy wszystkie stanowiska negocjacyjne i rozpoczniemy właściwy proces negocjacji, będziemy mieli do czynienia z twardym negocjowaniem. W niektórych momentach będą potrzebne pewne ustępstwa, pojawi się kwestia uzyskania czegoś za coś — po angielsku: tradeoffs — i na tym polega w istotnej mierze proces negocjacji. To również będzie przekładane na wielkości finansowe.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#KrzysztofNers">I ostatnia kategoria w tej materii to kwestia bardzo skomplikowanego przełożenia elementów jakościowych na liczby. Chodzi o modernizację całej gospodarki, o wprowadzenie lepszych zasad postępowania, o to, co się nazywa otoczeniem biznesu itd. Podkreślam, że w trakcie przygotowywania każdego stanowiska negocjacyjnego niezwykle skrupulatnie jest rozpatrywana kategoria skutków społeczno-ekonomicznych. Co to są skutki społeczno-ekonomiczne? Otóż bierzemy pod uwagę konsekwencje zobowiązań przyjmowanych w stanowisku negocjacyjnym oraz takie wielkości, jak: konkurencyjność polskiej gospodarki, sytuacja gospodarstw rolnych, sytuacja małych i średnich przedsiębiorstw, wpływ na konsumentów. Jest oczywiste, że jeśli będziemy stosować dyrektywę dotyczącą czystej wody, to koszty innego standardu czystej wody narzuconego w dyrektywie będą się rozkładać nie tylko na budżet, ale także, w dużej mierze, na samorządy, konsumentów oraz producentów, którzy będą korzystać z tej wody. To są właśnie skutki społeczno-ekonomiczne, które w związku z każdym stanowiskiem rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#KrzysztofNers">Drugi, szerszy, problem, który został poruszony, dotyczy zapewnienia polskich interesów w dziedzinie finansów. Chciałbym odpowiedzieć na pytanie, które zostało postawione w wypowiedziach pana posła Czarneckiego, pana posła Macierewicza, pani poseł Freyberg oraz kilku innych posłów, na przykładzie dwóch obszarów negocjacyjnych, dotyczących swobodnego przepływu kapitału i Unii Gospodarczej i Walutowej. W tym stanowisku Polska deklaruje zamiar stosowania wszystkich dopuszczalnych wyjątków od ogólnej zasady swobodnego przepływu kapitału, w szczególności w odniesieniu do możliwości stosowania środków ostrożnościowych wobec instytucji finansowych. Co więcej, deklarujemy, że gdyby okazało się, iż stosowane instrumenty nie mieszczą się w zakresie dopuszczalnych wyjątków, dopuszczanych w świetle prawa unijnego, zastrzegamy sobie prawo, że wrócimy do tej kwestii i podniesiemy ten problem jako problem negocjacyjny.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#KrzysztofNers">Jeśli chodzi o kwestię zabezpieczenia interesów funduszy emerytalnych, to uważamy za zgodne z acquis takie instrumenty w obszarze sektora finansowego, które zabezpieczają przed ryzykiem kursowym. To jest tzw. zasada currency matching. Zgodnie z tą zasadą zastrzegamy sobie prawo, że polskie fundusze inwestycyjne mogą inwestować za granicą tylko 10% swoich funduszy, a fundusze ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne zaledwie 5%. A zatem troska o to, że zostaną wyprowadzone pieniądze z Polski, sprowadza się do troski o tych 5%. Uważamy, że potrzebna jest pewna szansa dla funduszy emerytalnych, żeby mogły również operować w bardzo jednakowoż ograniczonym zakresie tych 5% na rynkach zagranicznych. Co więcej, chcę zwrócić państwu uwagę, że interesy funduszy emerytalnych są zabezpieczone w ten sposób, że fundusze emerytalne mogą być podmiotami prawa polskiego, mającymi siedzibę w Polsce, którymi zarządzają towarzystwa emerytalne będące spółkami działającymi na podstawie polskiego prawa i mające siedzibę w Polsce. Tak że naprawdę uwzględniliśmy wszystkie aspekty tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#KrzysztofNers">Kwestia, która budzi dużo emocji - podniesiona w wystąpieniach pana posła Chmielewskiego, pani poseł Freyberg, poruszył ją też pan poseł Macierewicz - to kwestia Unii Gospodarczo-Walutowej. Chcę powiedzieć, że rozważając tę kwestię trzeba spojrzeć w sposób, który jest właściwy zawsze przy przygotowywaniu stanowiska negocjacyjnego. Chodzi o to, jakie są kryteria, którymi się kierujemy w naszym wyborze. Tym kryterium jest zawsze stworzenie takiego systemu gospodarki rynkowej, w którym będziemy stwarzać lepsze warunki, ażeby sprostać presji konkurencji sił rynkowych istniejących we współczesnym świecie. Celem tego jest wyrównywanie poziomu dochodów między Polską i Unią Europejską. Taki jest również cel i kryterium w obszarze: unia gospodarcza i walutowa. Chcę powiedzieć, że takie wyrównywanie poziomów dochodów jest możliwe. Irlandia, która po wejściu do Unii była jednym z najbiedniejszych jej członków, uzyskała poziom średni i przegoniła swojego odwiecznego sąsiada i rywala Wielką Brytanię. Podobnie było z Hiszpanią i z Portugalią. Natomiast nie stało się to w przypadku Grecji. Dlaczego? Dlatego że grecka polityka gospodarcza była polityką nieskuteczną.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#KrzysztofNers">W naszym przypadku stanowiska w obszarze: unia gospodarcza i walutowa i środkiem, i warunkiem jest osiągnięcie słynnych kryteriów konwergencji z Maastricht. Przypomnę państwu krótko, że są to kryteria zdrowej gospodarki. Te kryteria mają zapewnić zrównoważony wzrost gospodarczy i na dalszym etapie przyczynić się do spadku bezrobocia. Jakie są te cztery kryteria, najkrócej mówiąc?</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#KrzysztofNers">Pierwsze to utrzymanie deficytu budżetu państwa poniżej 3% - to jest kryterium w zasadzie światowe, nie tylko unijne. Stany Zjednoczone mają dodatni bilans budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#KrzysztofNers">Drugie kryterium to utrzymanie długu publicznego poniżej 60%. Przypominam państwu, że jest to norma konstytucyjna, jest to zapisane w polskiej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#KrzysztofNers">Następne, trzecie kryterium to obniżenie poziomu inflacji do poziomu panującego w krajach Unii Europejskiej. Wszyscy wiemy, że inflacja najbardziej bije we wzrost gospodarczy i w biednych ludzi, bogaci ludzie zawsze korzystają na inflacji, ofiarami inflacji są zawsze biedacy. Czwarte kryterium związane jest z poziomem inflacji. To jest kryterium wysokości stopy procentowej - jak najniższy poziom stopy procentowej, który jest związany z poziomem inflacji. Obniżenie poziomu stopy procentowej oznacza potanienie pieniądza, potanienie kredytów, oznacza możliwości inwestycyjne i w dalszej kolejności zmniejszenie bezrobocia. To są nasze kryteria dotyczące tego stanowiska. Ale my nie wejdziemy do unii walutowo-gospodarczej w dniu wejścia do Unii Europejskiej. Warunkiem koniecznym jest pozostawanie co najmniej przez dwa lata w europejskim mechanizmie walutowym i utrzymywanie stabilnych kursów walutowych, czyli co najmniej dwa lata po wejściu do Unii musimy jeszcze pozostać poza unią gospodarczą i walutową, poza wspólnym pieniądzem, nawet gdybyśmy tego chcieli. Ale w stanowisku negocjacyjnym powiedzieliśmy wyraźnie, że w określonym momencie rząd polski podejmie decyzje o przystąpieniu do Eurolandu, do wspólnego pieniądza, zwracam uwagę, co najmniej po dwóch latach pozostawania w tym europejskim mechanizmie walutowym. Jeszcze jednym warunkiem jest odejście od obowiązującego systemu kroczącej dewaluacji i całkowite uwolnienie kursu walutowego, który, jak państwo wiecie, obecnie waha się w przedziale plus minus 15%. Samo zdążanie do wejścia do europejskiego mechanizmu walutowego oznacza bardzo istotne korzyści, oznacza stabilizację finansową, większe zaufanie do polskiego pieniądza i oczywiście lepsze warunki gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#KrzysztofNers">Pan poseł Macierewicz wspomniał o tym, że potrzebna jest pełna wymienialność złotego w tym kontekście. Chcę powiedzieć, że przyjęte nowe Prawo dewizowe w listopadzie zeszłego roku w zasadzie zapewnia praktyczną wymienialność złotego. Złoty jest walutą, którą można regulować płatności w handlu zagranicznym, jest walutą praktycznie wymienialną według art. 8 Międzynarodowego Funduszu Walutowego, czyli IMF. Ale istnieją pewne ograniczenia, głównie związane z krótkoterminowym przepływem kapitału i zniesienia tych ograniczeń Polska się zobowiązała dokonać już w 1996 r. w momencie przystąpienia do OECD. W tej chwili i rząd, i Narodowy Bank Polski pracują nad harmonogramem bardzo ostrożnego i wyważonego znoszenia pozostałych barier. I wtedy złotówka już będzie w stu procentach wymienialna, również praktycznie, gdyż wówczas polscy obywatele będą mogli wywieźć z Polski każdą sumę bez ograniczeń, które obecnie jeszcze istnieją.</u>
          <u xml:id="u-146.14" who="#KrzysztofNers">Krótko odpowiem na kilka specyficznych pytań. Pan poseł Pawlak wspomniał o problemie granicy celnej, zewnętrznej granicy celnej na polskiej granicy wschodniej i również częściowo południowej, dopóki Słowacja pozostaje poza pierwszą grupą krajów ubiegających się o członkostwo. Odpowiem państwu bardzo konkretnie. W poniedziałek kierownictwo Ministerstwa Finansów będzie rozpatrywało przygotowaną przez Główny Urząd Celny drugą wersję strategii wzmacniania służb celnych i strategii rozwoju służb celnych na lata 2000–2002, właśnie w związku z tym. Dyskutowaliśmy pierwszą wersję, kierownictwo Ministerstwa Finansów, które sprawuje pewien nadzór nad Głównym Urzędem Celnym, nie było usatysfakcjonowane. Rozumiem, że w momencie przyjęcia ten dokument będzie rozpatrywany przez Komitet Integracji Europejskiej, gdyż jest to część realizacji narodowego programu przygotowania do członkostwa i wtedy państwo na pewno z tym dokumentem będziecie mogli się zapoznać. Chcę tylko powiedzieć, że w stanowisku, które przygotowaliśmy, jest oszacowany koszt niezbędnych dostosowań. Jest to liczba 800 mln zł na lata 2000–2003, z tego 400 mln to wymagane inwestycje, dokonania na ścianie wschodniej, pozostałe są związane z transferem służb celnych z granicy zachodniej na granicę wschodnią i południową. Przypominam państwu, że nasze nieusatysfakcjonowanie z programu przedstawionego przez GUC polegało m.in. na tym, że nie było bardzo dokładnego harmonogramu akcji, które muszą być dokonane od początku roku 2000 do końca roku 2002. Jest tu również kwestia współpracy z europejskimi służbami celnymi, systemu GS, komputeryzacji. To są sprawy, które będą ujęte w tej strategii.</u>
          <u xml:id="u-146.15" who="#KrzysztofNers">Było pytanie ministra pana posła Podkańskiego o kredyty eksportowe. Chcę państwu przypomnieć, że dosłownie trzy czy cztery tygodnie temu rząd przyjął dokument przygotowany przez ministra gospodarki we współpracy z ministrem finansów, w którym są przedstawione finansowe instrumenty wspierania eksportu. Ten program jest w tej chwili realizowany. Nie jest to żaden deklaratywny program, gdyż zawarty jest w nim harmonogram akcji, z którego będziemy wspólnie rozliczani - ja i pan minister Donocik. Staraliśmy się doprowadzić do tego, żeby był harmonogram działań i żeby zarówno finansowe instrumenty wspierania eksportu, jak i instrumenty związane z promocją handlu zagranicznego były w tym harmonogramie uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-146.16" who="#KrzysztofNers">Wracając do pierwszego wątku, jeśli wolno, chciałbym powiedzieć jeszcze o jednym, o kwestii kosztów. Te 12 mld, o których wspomniałem, powinno się całkowicie równać środkom pomocy przedakcesyjnej, które będą dla Polski dostępne w latach 2000–2003. Szacujemy, że to jest właśnie ta wielkość.</u>
          <u xml:id="u-146.17" who="#KrzysztofNers">Pan premier na wstępie powiedział, że trudno jest mówić o liczbach, niemniej bardzo mocno przykładamy się do tego, ażeby osiągnąć pierwszy strategiczny finansowy cel, to znaczy, żeby nie zabrakło środków na współfinansowanie zadań, na które przeznaczone są środki pomocy przedakcesyjnej i później pomocy strukturalnej. Przypominam państwu, że w tym roku jest 153 mln zł w rezerwie na koszty operacyjne i współfinansowanie programów pomocowych. W założeniach budżetu na rok 2000 jest wstępnie zaplanowana na to kwota 500 mln zł i to powinno całkowicie zapewnić budżetowe współfinansowanie wymagane w wypadku środków pomocowych. Do tego powinny jeszcze dojść oczywiście środki prywatne i środki samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-146.18" who="#KrzysztofNers">Natomiast dokonaliśmy bardzo skrupulatnej symulacji dostępnych środków w ramach pomocy strukturalnej po wejściu Polski do Unii. Jest to część pracy na rzecz stworzenia ram finansowych dla narodowych strategii rozwoju, tych pięciu, a jako szóstego - dla narodowego programu rozwoju regionalnego. Pan minister Donocik na pewno więcej o tym powie. Szacujemy wielkość środków, które wynikają z Agendy 2000, na ponad 20 mld euro w latach 2003–2006 w rozbiciu na poszczególne sektory i jesteśmy przekonani, że w budżecie państwa znajdą się środki na współfinansowanie tych programów. One wynikają ze średniookresowej strategii finansowej, ze strategii rozwoju na lata 2000–2010. Tak więc z całą odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że tutaj na pewno nie będzie żadnego problemu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Tadeusza Donocika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#TadeuszDonocik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Postaram się w swojej odpowiedzi uwzględnić wypowiedzi i pytania pań i panów posłów: Jurgiela, Pilarczyka, Czarneckiego, Nowaka, Dankowskiego, Chmielewskiego, Pawlaka, Adamskiego, Lewandowskiego, Sobeckiej, pana posła Stalkmana...</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panią poseł Stolzman.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MarekBorowski">Panią poseł Stolzman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#TadeuszDonocik">... pana posła Chmielewskiego, Woźnego, Szymańskiego i Kulasa.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#TadeuszDonocik">Oczywiście siłą rzeczy musiałem pogrupować problemy i zadane pytania, oprócz pytań szczegółowych, w sposób następujący: polityka regionalna, mała i średnia przedsiębiorczość, handel zagraniczny z elementami eksportu, pomoc publiczna, sąsiedzi ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#TadeuszDonocik">Polityka regionalna. Pierwsze pytanie dotyczyło struktury wspierania rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#TadeuszDonocik">Po pierwsze, projekt ustawy, który jest w Sejmie, najprawdopodobniej wiele rzeczy rozstrzygnie, ale na dzisiaj jest Komitet, jeden z czterech komitetów, Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju; dzisiaj właśnie obradował. Jest zespół do spraw polityki regionalnej i funduszów strukturalnych, który przygotowuje negocjacje z Unią Europejską. Jest zespół średniookresowych strategii, który przygotowuje narodowe strategie, narodowy plan rozwoju. Jest w końcu na dzisiaj jeszcze minister gospodarki, który odpowiada za politykę regionalną we współdziałaniu z RCSS. Jest już również dzisiaj ustawowo ustanowiony dział - polityka regionalna, który zostanie powierzony przez premiera odpowiedniemu ministrowi. To tyle, jeżeli chodzi o instytucje. Oczywiście one działają na poziomie centrum, te wszystkie instytucje współdziałają również z samorządami terytorialnymi, szczególnie z samorządami regionalnymi, czyli z marszałkami i ich urzędami.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#TadeuszDonocik">Kolejne pytanie dotyczy tego, co z narodowym programem rozwoju do 2006 r. Program rozwoju do 2006 r. dotyczy, jak wspomniał o tym przed chwilą pan minister Ners, okresu od 2003 r. do 2006 r., czyli okresu wejścia Polski do Unii Europejskiej do zakończenia siedmioletniego programu pracy Unii Europejskiej, rozpoczynającego się od przyszłego roku. Do tego czasu będziemy pozyskiwać fundusze przedakcesyjne, o których tutaj była mowa. Dla uporządkowania: m.in. są to fundusze PHARE, SAPARD. Fundusz PHARE - głównie dotyczący polityki regionalnej, rynku pracy, SAPARD - dotyczący rolnictwa, ISPA - dotyczący ochrony środowiska i transportu. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej uzyskujemy prawo do tzw. funduszy strukturalnych i funduszu polityki regionalnej. To są również fundusze kohezyjne, które, jak to zostało określone, będą miały wartość ok. 20 mld ECU. Dokładnie, według naszych obecnych wyliczeń, 22 mld ECU na okres tych 4 lat. Czyli średnio rocznie - ok. 5,5 mld, gdybyśmy 4 lata byli w tym czasie w Unii Europejskiej. Dla ułatwienia trzeba podać, że w okresie przedakcesyjnym w ciągu 3 lat na te wymienione fundusze i cele będziemy mogli ubiegać się o środki rzędu 3 mld euro. A zatem po wejściu Polski do Unii Europejskiej będziemy mogli dostać w jednym roku tylko co najmniej dwukrotność tego, co w okresie przedakcesyjnym w tych trzech latach. Mówi to również o skali przedsięwzięcia. Tu pozwolę sobie na dygresję, dotyczącą atmosfery niektórych wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#TadeuszDonocik">Jeżeli w ciągu tych 7 lat, od 2000 r. do 2006 r., będziemy mogli otrzymać z Unii Europejskiej około 25 mld ECU, czyli, przemnażając to bardzo prosto, po 4 zł, około 100 mld nowych zł, czy tego typu pomoc będzie mogła korzystnie wpłynąć na rozwój Polski, jej gospodarki, jej struktur, jej instytucji? Czy wzmocni to konkurencyjność Polski w tym okresie, czy nie? Czy stać nas w końcu na to, ażeby z tej pomocy nie skorzystać, opóźniając na przykład wejście Polski do Unii Europejskiej? Myślę, że Wysoka Izba znajduje tutaj niemalże automatyczną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#TadeuszDonocik">W związku z tym szczególnie nad funduszami strukturalnymi, funduszami na tak wielką skalę, pracujemy już prawie od roku. Dzisiaj finalizujemy prace nad narodowymi strategiami w tych trzech segmentach funduszy strukturalnych; będą one zakończone do końca tego miesiąca. Dzisiaj już na posiedzeniu Komitetu do spraw Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju został przyjęty jeden z dokumentów dotyczących zasobów pracy i całego obszaru związanego z wymiarem: człowiek, jego edukacja, przygotowanie do pracy.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#TadeuszDonocik">Również jest ukończona Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego oraz Narodowa Strategia Transportu. Finalizowane są prace z zakresu rolnictwa, rybołówstwa i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#TadeuszDonocik">Jaki będzie dalszy los tych strategii? W tej chwili posłużą jako materia do ubiegania się o środki w funduszach przedakcesyjnych. Natomiast będą jeszcze doskonalone poprzez uwzględnienie również potrzeb regionalnych, bo w tym samym czasie opracowywane są regionalne strategie tego samego typu. Pod koniec roku będziemy chcieli przystąpić do napisania narodowego planu rozwoju w oparciu o sześć strategii, które będą wspólnym dokumentem na początku rządu (całe procedowanie), a w końcu parlamentu. Chcąc zachować harmonogram, do parlamentu powinien wpłynąć ten dokument na przełomie 2000 i 2001 roku, czyli grudzień przyszłego albo najpóźniej styczeń roku 2001. Dzisiaj nic nie stoi na przeszkodzie, żeby ten harmonogram był zrealizowany. I dopiero wtedy, kiedy parlament przyjmie ów dokument, czyli kiedy wypowie się na ten temat również Wysoka Izba, pojedziemy z nim do Brukseli, ażeby negocjować, ażeby uzyskać poparcie dla tego dokumentu. Dopiero po jego zatwierdzeniu będziemy mieli co najmniej rok na napisanie opracowań i projektów w sprawie konkretnych środków finansowych, na które już będziemy otrzymywali pieniądze do zrealizowania celów, jakie będą wynikały z tychże strategii regionalnych czy narodowych.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#TadeuszDonocik">Odpowiadając w związku z tym na pytanie, czy cele sprecyzowane w tej wspólnej polityce strukturalnej zostaną zrealizowane do czasu zakładanego wstąpienia do Unii Europejskiej, trzeba odpowiedzieć w ten sposób: cele zostaną określone przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Na te cele postaramy się uzyskać gwarancje środków finansowych i zabezpieczyć 25% środków, jakie będą potrzebne w skali kraju. Natomiast realizacja tych celów nastąpi dopiero po wejściu Polski do Unii Europejskiej, ponieważ będą one mogły być przyznane Polsce dopiero wtedy, gdy stanie się ona członkiem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-150.10" who="#TadeuszDonocik">Ze szczegółowych pytań i spraw, które tutaj przewijały się kilkakrotnie, a nie zostały dzisiaj wyjątkowo mocno zaakcentowane, wyłania się problem specjalnych stref ekonomicznych, który jest elementem polityki regionalnej, elementem rozwoju, elementem również polityki eksportowej, w sumie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-150.11" who="#TadeuszDonocik">Wydaje mi się, że w ostatnich miesiącach pojawiło się przekonanie, iż relatywnie negatywny czy ostrożny stosunek do przyszłości specjalnych stref ekonomicznych wynika wyłącznie ze stanowiska Unii Europejskiej. Otóż jest to nieprawdą.</u>
          <u xml:id="u-150.12" who="#TadeuszDonocik">Po pierwsze, ta ostrożność jest spowodowana faktem, iż w wyniku czteroletniego rozwoju specjalnych stref ekonomicznych firmy, które działają w tych strefach, stanowią pewnego rodzaju zagrożenie dla firm działających poza specjalnymi strefami ekonomicznymi, czyli firm, które działają bez ulg i przywilejów. I to firmy polskie podnoszą najczęściej głos przeciwko przywilejom w specjalnych strefach ekonomicznych. Sprzeciw Unii Europejskiej polega tylko na tym, że uznaje, iż stosowany zakres pomocy w specjalnych strefach ekonomicznych jest niezgodny z zakresem i wielkością pomocy stosowanej w Unii Europejskiej. Tam ta pomoc może dotyczyć np. grantu w wysokości 50% wartości inwestycyjnej. W Polsce natomiast zastosowaliśmy narzędzie, gdzie inwestor może skorzystać z 200, 300, a nawet w ekstremalnych przypadkach 400% wartości nakładów inwestycyjnych. Jego wieloletnia działalność w tej strefie stwarza nieuczciwą, a co najmniej nierówną konkurencję dla firm. Ale pomimo tego, że mamy świadomość, iż w latach 1994, 1995, 1997, kiedy powstały te strefy, charakterystyczne dla państw biednych, my takim państwem byliśmy i w pewnym sensie wciąż jesteśmy, w związku z tym nie było możliwości zastosowania innego narzędzia... Dlatego w stanowisku negocjacyjnym mówimy, że owszem, nie będziemy uruchamiać nowych stref i rozwijać istniejących, ale będziemy zabiegać o to, ażeby do 2017 r., czyli do chwili likwidacji ostatniej specjalnej strefy ekonomicznej (zgodnie z ustawą), zachować prawa nabyte w tych strefach. O to będziemy walczyć.</u>
          <u xml:id="u-150.13" who="#TadeuszDonocik">Stąd inwestowanie w strefach dopóki one będą istniały, a zakładam, że wpuszczać będziemy nowych inwestorów według przyjętych przez Radę Ministrów zasad do 2001 r., a w przypadkach wyjątkowych może nawet jeszcze w 2002 r., będzie to bezpieczne w tym kraju jako państwie prawa.</u>
          <u xml:id="u-150.14" who="#TadeuszDonocik">Mała i średnia przedsiębiorczość. 11 maja - przyjęcie programu rządowego, zrozumienie sytuacji, w której możemy powiedzieć, że doceniono fakt, iż trochę poza wolą państwa rozwinęła się na tak wielką skalę mała i średnia przedsiębiorczość. Dynamika tego rozwoju polega na prostych liczbach, cyfrach. W 1998 r. mamy 600 tys. firm w Polsce z rzemiosłem, oczywiście poza rolnictwem, ze sklepami prywatnymi, dzisiaj 2 mln 640 tys. 67% miejscy pracy, 50% dochodów budżetowych państwa. Czyli od tego sektora zależy życie, byt wielu rodzin, wielu ludzi pracujących, samozatrudniających się w tym sektorze. 67% miejsc pracy, to jest ponad 10 mln miejsc pracy w tym kraju na 16 mln 200 tys. zatrudnionych w ogóle. W związku z tym państwo - nie tylko inspirowane przez komisję sejmową, która w tym parlamencie powstała po raz pierwszy - podjęło trud określenia sposobów wsparcia tego sektora w tym dokumencie, ma uczynić ten sektor bardziej konkurencyjnym właśnie ze względu na przygotowania do integracji z Unią Europejską. I wszystkie narzędzia, ponad 100, uruchomiono - harmonogram kwartalny działań, wsparcie finansowe, budowanie otoczenia, dostępu do kredytów gwarantowanych czy gwarancje kredytowe dla tego sektora - to niektóre z tych narzędzi, które mają go wzmocnić, wzmocnić jego udział w inwestycjach na rzecz rozwoju tego sektora, czy w końcu mają wzmocnić jego udział w eksporcie. Jestem przekonany, że w związku z tym ten sektor po 3–4 latach funkcjonowania pod programem, jeżeli będzie w pełni realizowany, będzie innym sektorem w sensie jakości i wzmocnienia w momencie wejścia do Unii Europejskiej niż jest dzisiaj. I tu dalej liczymy na wielkie wsparcie, jakie otrzymywaliśmy do tej pory z komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-150.15" who="#TadeuszDonocik">Pojawił się problem troski o trudną sytuację w eksporcie, w bilansie handlowym, w polskim handlu za granicą. Mówił o tym trochę pan minister Samecki, mówił o tym pan minister Ners. Dodałbym tylko jeszcze dodatkowe elementy. Z jednej strony elementem trochę uspokajającym, oprócz braku zagrożeń na dzisiaj dla państwa z powodu tego deficytu, jest oczywiście również fakt, że w tym czasie wykonano potężne inwestycje zagraniczne w Polsce — w ciągu 6 ostatnich lat o wartości 30 mld dolarów, z tego tylko w 1998 r. o wartości ponad 10 mld dolarów. Zanosi się na to, że w tym roku będzie to również kwota co najmniej 10 mld dolarów, pod warunkiem, że będzie przeprowadzona prywatyzacja telekomunikacji i ZUS. Może nawet będzie to 11 mld dolarów. Oczywiście, że te inwestycje prowadzą za sobą zwiększony import maszyn, urządzeń itd. To stanowi o zwiększającym się w takiej sytuacji deficycie w handlu zagranicznym. Ale również ze względu na to, że te inwestycje idą w kierunku inwestycji produkcyjnych, szczególnie w specjalnych strefach ekonomicznych, już dzisiaj odnotowujemy zwiększenie eksportu z firm wybudowanych w specjalnych strefach ekonomicznych, szczególnie mam na myśli przemysł samochodowy. Ale oczywiście to wszystko nie powinno przysłaniać nam troski i obawy, że w eksporcie na jednego mieszkańca, w produkcji jesteśmy najsłabszym państwem wśród krajów nawet środkowoeuropejskich. Czesi, Słowacy, Słoweńcy są lepsi. Po prostu do tej pory było jeszcze nastawienie na eksport przez pryzmat naszych doświadczeń, nie stosowano takich narzędzi, jak kreowanie i wspieranie dużych central handlu zagranicznego, pozostałości poprzedniej epoki, co spowodowało, że nie nadążyliśmy z instrumentami kreowania eksportu na przykład dla małej i średniej przedsiębiorczości, wzmacniając ją w tym kierunku. Oczywiście wiele się zmieniło w tym kraju. Znowu porównam. W 1989 r. eksport czy import, obrót w handlu zagranicznym był uprawiany tylko przez państwowe centrale handlu zagranicznego. Dzisiaj w Polsce 83% eksportu to sfera działalności firm prywatnych. Niestety, mała i średnia przedsiębiorczość uczestniczy tylko w 22%, we Włoszech — w 80%. Programy, bo jest program — sprzed kilku tygodni — rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, program promocji i zwiększenia eksportu, zwielokrotnienia instrumentów i narzędzi służących wspieraniu eksportu, mają służyć zmianie tej sytuacji, wychodzić naprzeciw oczekiwaniom samych przedsiębiorców i spowodować zwiększenie ich konkurencyjności. W związku z tym zwiększą się również gwarancje rozwoju rynku pracy, ponieważ każda produkcja eksportowa daje nowe miejsca pracy. Tak jak my niestety utrzymujemy dzisiaj miejsca pracy w Unii Europejskiej, dokonując tak wielkiego importu — ocenia się, że utrzymujemy może nawet 400 tys. miejsc pracy w krajach Unii Europejskiej — podobnie, zwiększając eksport, będziemy mogli w wyniku prowadzenia produkcji eksportowej tworzyć miejsca pracy, rozwiązywać szereg problemów.</u>
          <u xml:id="u-150.16" who="#TadeuszDonocik">Pomoc publiczna dla firm, również kwestia dzisiaj sygnalizowana wielokrotnie. Jest w parlamencie ustawa o pomocy publicznej, o zrównaniu prawa wszystkich firm do pomocy publicznej. Istnieje program udzielania pomocy publicznej. Pomoc publiczna w krajach Unii Europejskiej nie jest udzielana, z wyjątkiem sytuacji - i w Polsce też będziemy stosowali takie podejście - kiedy ta pomoc dotyczy obszarów restrukturyzowanych, obszarów o strukturalnym bezrobociu, o starych strukturach przemysłowych, małych miasteczek, wsi, terenów wiejskich itd. Nasza ustawa o pomocy publicznej dla firm również jest pomyślana w ten sposób, że daje prawo do udzielania pomocy bez względu na to, czy jest to firma państwowa, z udziałem skarbu państwa, prywatna czy nawet z kapitałem zagranicznym, byle tylko pomoc była udzielana według określonych reguł. Myślę, że dzięki temu również będzie istniała możliwość udzielania pomocy firmom, które trzeba ratować.</u>
          <u xml:id="u-150.17" who="#TadeuszDonocik">Konkretne pytanie pana posła Lewandowskiego. Dzisiaj w stanowisku negocjacyjnym strona polska wystąpiła o przejściowe dopuszczenie po akcesji stowarzyszeniowej dotychczasowych form pomocy mającej na celu ratowanie przedsiębiorstw, pomimo że niektóre z tych form są oczywiście niedopuszczalne w Unii Europejskiej. Mam na myśli szczególnie samowymierzanie sobie pomocy poprzez niepłacenie podatków czy niepłacenie świadczeń na ZUS itd.</u>
          <u xml:id="u-150.18" who="#TadeuszDonocik">Nasi sąsiedzi ze Wschodu. Tak jak tutaj wspomniano, jesteśmy członkiem WTO, OECD czy CEFTY, organizacji, których członkowie nie zawsze należą do Unii Europejskiej. Tam również następuje wielka liberalizacja przepisów prawa celnego, przede wszystkim taryf i zasad współpracy gospodarczej. Nasze członkostwo w Unii Europejskiej w związku z faktem przynależenia do tamtych organizacji nie zagraża możliwościom współpracy, myślę wręcz, że poprzez prowadzenie polityki regionalnej, danie regionom prawa do korzystania ze współpracy międzynarodowej, zagranicznej pojawiają się nowe możliwości transgranicznej współpracy regionalnej czy międzynarodowej współpracy regionalnej nie tylko z obszarami, które w przyszłości będą z nami sąsiadować z racji należenia do Unii Europejskiej, ale również z tymi, które w Unii znajdą się w odleglejszej perspektywie czy nigdy do niej nie przystąpią. To wszystko również podlega wspieraniu, bo na przykład wspieranie promocji eksportu dotyczy dzisiaj, w sensie finansowym, w większym stopniu krajów wschodnich - Rosji, Ukrainy, Białorusi, Litwy czy Estonii - niż krajów Unii Europejskiej, pomimo że obroty z tymi krajami mamy większe. 100-procentowe dofinansowanie dla przedsiębiorców, dofinansowanie do targów, do powierzchni dotyczy właśnie tamtego rynku - w krajach Unii Europejskiej ta pomoc wynosi co najwyżej 80%, czasem tylko 50%. Stosuje się wiele narzędzi, wiele instrumentów. W związku z tym myślę, że zdrowy rozsądek, w ogóle zasady gospodarcze i handlowe powodują, że handluje się tam, gdzie wzajemne korzyści z obrotów handlowych są oczywiste. Dlatego nie obawiałbym się o przyszłość kontaktów gospodarczych z krajami wschodnimi, tym bardziej że w wypadku większości polskich produktów jeszcze przez wiele lat będą one stanowiły o szansie ich sprzedaży. Oczywiście wiele zależy również od tych krajów - czy zmiany demokratyczne, gospodarcze i przejście do gospodarki rynkowej spowodują w sumie to, że będzie istniało bezpieczeństwo obrotu towarowego. Przecież to, co się stało w ubiegłym roku z rynkiem rosyjskim, nie polegało na tym, że Polska nie chciała wysyłać tam swoich produktów i towarów, ale na tym, że nie miał kto za te towary zapłacić, że nie było poręczeń, zabezpieczenia w obrocie handlowym z tymi sąsiadami. Jednak wszystko jest, myślę, na dobrej drodze.</u>
          <u xml:id="u-150.19" who="#TadeuszDonocik">Jeżeli państwo pozwolicie, odpowiem jeszcze na kilka szczegółowych pytań, które nie mieszczą się w mojej dotychczasowej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-150.20" who="#TadeuszDonocik">Pani poseł Sobecka pyta, czy elity gospodarcze czekają na ożywienie gospodarcze poprzez nowe rynki. Tak, czekają, ale my też, ponieważ dla Unii Europejskiej Polska będzie 40-milionowym rynkiem. Dla Polski Unia Europejska będzie 300-milionowym rynkiem. Myślę, że musimy patrzeć na to tak, że polska konkurencyjna gospodarka... może tak samo, jak wejście Polski do Unii Europejskiej będzie stanowiło zagrożenie dla tej gospodarki, szczególnie dla małej i średniej przedsiębiorczości, tak jednocześnie będzie to wyzwaniem i szansą i musimy patrzeć na potencjalne możliwości, jakie wynikają z tego faktu.</u>
          <u xml:id="u-150.21" who="#TadeuszDonocik">Czy zawłaszczanie polskim rynkiem odbędzie się kosztem polskiej biedy, padło takie pytanie. Czy rząd to widzi, czy rząd o tym wie? Tak, wiemy o tym, ale to jest okres przebudowy państwa, przebudowy systemu gospodarczego i ofiary ponosi całe społeczeństwo. Natomiast dzisiaj już widać, że żyje nam się lepiej niż w okresie, kiedy były kartki. Mówimy o rynku teraz, czy w okresie, kiedy była powszechna bieda? Dzisiaj wejście gospodarczych sieci handlowych jest zagrożeniem dla małych firm handlowych, a jednocześnie doprowadziło do obniżania cen w dużych sklepach. Wszystko ma swoje dobre i złe strony. Musimy tak na to patrzeć, oczywiście starając się tak to regulować, żeby nie doszło do sytuacji, o której pani poseł wspomniała, żeby te działania nie stały się przyczyną trwałej biedy. Dzisiaj prowadzą one do rozwarstwienia społeczeństwa, bo ten, który pracuje, któremu matka natura dała więcej zdolności, więcej energii, ma większe szanse niż ten, który robi to, co mu każą.</u>
          <u xml:id="u-150.22" who="#TadeuszDonocik">Kolejne pytanie: przygotowywanie kadr. Oczywiście robią to uczelnie, szkoły, ale również gospodarka, ponieważ my również przygotowujemy kadry do zadań czekających nas w Unii Europejskiej. Cały system edukacji pozaszkolnej, który próbujemy stworzyć, odtworzyć, uporządkować w tym kraju, jest kierowany przez ministra gospodarki. Utworzyliśmy w tym celu specjalną komórkę. Przedstawiciele rządu jeżdżą na niezliczoną liczbę seminariów, narad, w czasie których również edukujemy, mówimy o tym, co nas czeka, jakie są zagrożenia, jakie szanse, jakie są mocne, słabe strony małej i średniej przedsiębiorczości itd. To są spotkania z przedsiębiorcami, nie z fasadowością. Nie ma tygodnia, żeby nie odbyły się takie seminaria w Warszawie, w większych ośrodkach, na szczeblu powiatowym, gdzie jest to element edukacji i to bardzo praktyczny, bo tam spotykamy się z konkretnymi pytaniami, z konkretnymi sugestiami, z krytyką i mówimy o tym wszystkim, co jest niezrozumiałe w procesie integracji, a ma wymiar gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-150.23" who="#TadeuszDonocik">Myślę, że dwie ostatnie sprawy to sprawa samorządu gospodarczego, współpracy z tym samorządem czy z przedstawicielami przedsiębiorców. W procesie integracji europejskiej porozumiały się, chyba po raz pierwszy w historii, półtora roku temu takie organizacje, jak: Krajowa Izba Gospodarcza, Business Center Club, Rzemiosło Polskie, zrzeszenia handlu i jeszcze kilka innych większych organizacji ogólnopolskich, które utworzyły wspólnie 32 zespoły do omówienia wszystkich tematów, które mają jakikolwiek wymiar gospodarczy, pokrywając się z zespołami negocjacyjnymi. Z tymi zespołami pracujemy na co dzień, wsłuchujemy się w ich uwagi, opinie, które są uwzględniane w procesie negocjacyjnym. Chciałem państwa zapewnić, że wszystkie projekty ustaw, które trafiają do parlamentu, ustawa o działalności gospodarczej, ustawa o pomocy publicznej, wiele programów rządowych, wszystkie one są konsultowane ze środowiskami przedsiębiorców, a przynajmniej z ich reprezentacjami, i to z bardzo szerokimi reprezentacjami, nie mniejszymi na ogół niż 30 organizacji. Działamy oczywiście w oparciu o obecnie obowiązujące prawo i istniejącą reprezentację przedsiębiorców, cały czas powątpiewając, czy jest to już samorząd gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-150.24" who="#TadeuszDonocik">I ostatnia wypowiedź dotycząca tego, co naszym zdaniem jest potrzebne, ażeby móc zrealizować te zadania, o których mówiłem. Co warunkuje albo co stanowi zagrożenie dla realizacji tak widzianej misji i działań rządu? Wydaje mi się, że w zakresie polityki regionalnej oraz małej i średniej przedsiębiorczości dalsza decentralizacja państwa poprzez decentralizację finansów publicznych jest bardzo ważnym postulatem, trzeba to zrobić jak najszybciej. Budżet musi przewidzieć - bo przecież wiemy, że jest krótka kołdra - więcej środków na promocję eksportu, musi przewidzieć środki na wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości, musi znaleźć środki na problematykę integracyjną z Unią Europejską. To są najważniejsze kwestie, które będą warunkowały konkurencyjność polskiej gospodarki. Apeluję o przyspieszenie prac nad projektami ustaw, które są w Sejmie, takimi jak ustawa o działalności gospodarczej, pomocy publicznej, a także nad projektami ustaw związanymi z jakością i certyfikacją - to są projekty, które wpłynęły niedawno lub wpłyną lada tydzień do parlamentu, będą one dotyczyły jakości i konkurencyjności.</u>
          <u xml:id="u-150.25" who="#TadeuszDonocik">I w końcu myślę, że ostatnia sprawa: jeżeli zostanie uchwalona ustawa o działalności gospodarczej, to trzeba będzie szybko wrócić do kwestii samorządu gospodarczego, czyli pojawi się nowy partner dla samorządu terytorialnego zwłaszcza na poziomie regionalnym, nowy partner dla parlamentu, nowy partner dla administracji rządowej, jeśli chodzi o lepsze przygotowanie gospodarki do zadań wynikających z przystosowania jej do konkurencyjnego rynku Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.26" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana ministra Jana Szlązaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanSzlązak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skierowano do mnie dwa bardzo konkretne pytania, wobec tego moja odpowiedź też będzie krótka, konkretna. Pierwsze pytanie zadane przez pana posła Jaskiernię z SLD dotyczyło granic interesu narodowego w odniesieniu do hutnictwa i górnictwa. Drugie pytanie pana posła Kalemby z PSL: Czy produkcja stali musi być zmniejszona? Ponieważ te dwa pytania się dokładnie ze sobą wiążą, pozwólcie państwo, że potraktuję je łącznie.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JanSzlązak">Proszę państwa, Unia Europejska dba jedynie o to, aby pomoc publiczna była wykorzystywana zgodnie z zasadami obowiązującymi właśnie w Unii Europejskiej. Te zasady natomiast mówią o tym, iż pomoc publiczna dozwolona jest w przypadku restrukturyzacji zatrudnienia, ochrony środowiska, prowadzenia badań naukowych i likwidacji mocy produkcyjnych. Jak to się ma do górnictwa? Otóż te zasady są dokładnie przestrzegane. Dotacje budżetowe kierowane do górnictwa są przeznaczane właśnie na restrukturyzację zatrudnienia i na likwidację zdolności produkcyjnych. Nie ma żadnych zastrzeżeń co do faktu, że polskie górnictwo jest dotowane, ponieważ w tym okresie prowadzimy reformę górnictwa, do roku 2002 te dotacje są przewidziane w naszym budżecie. Natomiast niestety górnictwo nasze będzie wspierane także po roku 2002, ponosząc tzw. skutki przeniesione. Problem dotacji czy pomocy publicznej - tak ogólnie mówiąc - dla górnictwa został uregulowany decyzją komisji Unii Europejskiej nr 36/32/93 z 28 grudnia 1993 r. Te zasady będą obowiązywać do 23 lipca 2002 r. Potem będą musiały być stworzone inne zasady, ponieważ w krajach Unii Europejskiej węgiel jest dotowany - z wyjątkiem Wielkiej Brytanii praktycznie w każdym kraju, gdzie ten węgiel jest eksploatowany. Uważamy, że powinniśmy (zastrzegliśmy to w stanowisku negocjacyjnym) brać udział - mam tu na myśli Polskę, przemysł węglowy - w dyskusji na temat zasad udzielania w przyszłości pomocy publicznej temu sektorowi.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#JanSzlązak">Jeżeli zaś chodzi o stal, to również i tutaj obowiązują dokładnie te same zasady pomocy publicznej. Pomoc publiczna dla przemysłu stalowego w krajach Unii Europejskiej była udzielana na znacznie wyższym poziomie niż to ma miejsce u nas; było to 7 dolarów do tony mocy produkcyjnej, u nas zaś ten poziom dotacji to 1 dolar. Ale również i tu zasady są, jak powiedziałem, te same, czyli restrukturyzacja zatrudnienia, ochrona środowiska, badania naukowe i likwidacja mocy produkcyjnych. Jeżeli chcemy kierować pomoc publiczną do produkcji, to jedynie w tym celu, aby zmniejszyć zdolności produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#JanSzlązak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Patrząc historycznie, od roku 1990 w Polsce produkcja stali została zredukowana o ok. 30%. Jeszcze w roku 1989 nasze moce produkcyjne wynosiły 19 mln ton stali, obecnie jest to niewiele ponad 13 mln ton. A co zlikwidowaliśmy? Przestarzałą technologię, nieprzyjazną środowisku produkcję stali w piecach martenowskich. W 1998 r. wyprodukowano 9,9 mln ton stali w piecach martenowskich, dzisiaj produkujemy zaledwie 0,5 mln ton, w piecach, gdzie jest nowoczesny wytop elektryczny - ok. 3,5 mln, a resztę w konwektorach. Po prostu przestawiamy się na nowoczesność. I obecnie, po roku stosowania czy wdrażania programu już zmodyfikowanego - przypomnę, że pierwszy program restrukturyzacji przemysłu stalowego został wprowadzony w 1992 r., natomiast 30 czerwca 1998 r. został przyjęty kolejny program, który był kontynuacją, ale także korektą tamtego - jest przygotowana informacja dla Rady Ministrów na temat wyników jego wdrażania. Co zawiera ta informacja? Otóż wynika z niej to, że niestety nie tyle moc produkcyjna, ile produkcja założona w programie z ubiegłego roku nie może być zrealizowana, ponieważ nie ma takich odbiorów. W programie z 30 czerwca ub. r. przewidywaliśmy maksymalne możliwości produkcyjne na poziomie 12,8 mln ton, a teraz, w 1999 r., określamy je na poziomie 11,9. Redukcja nastąpi w hucie Sendzimira - o 0,6 mln ton, a także w hucie Lucchini, która nie podejmie inwestycji, jaką przedtem planowano, również na poziomie 0,6 mln ton. Natomiast inne, mniejsze huty zwiększają nieco produkcję. W efekcie per saldo jest to 11,9 mln ton.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#JanSzlązak">Odpowiadając na pytania. Nie ma żadnego obowiązku czy wymogu, obligu ze strony Unii Europejskiej, aby nasza produkcja stali miała określony poziom. Nasza produkcja stali będzie miała taki poziom, jaki będzie możliwy do sprzedania, ale bez pomocy publicznej. I to jest właściwie odpowiedź na pytania panów posłów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej panią minister Irenę Borutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#IrenaBoruta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Odpowiem na trzy pytania, postaram się nie zająć zbyt dużo czasu.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#IrenaBoruta">Pierwsze pytanie dotyczy transferu należności z tytułu świadczeń zdrowotnych. Pytanie to zadał pan poseł Bogdan Lewandowski. Wyraziło ono jego troskę o to, czy przystąpienie Polski do Unii, a tym samym przystąpienie do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, obejmujących między innymi tzw. rzeczowe świadczenia medyczne - czy tego typu działanie będzie do udźwignięcia (mam na myśli koszty) przez kasy chorych, ewentualnie przez budżet.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#IrenaBoruta">Oczywiście takie pytanie zadaliśmy sobie również w czasie wypracowywania stanowiska negocjacyjnego w obszarze: Swobodny przepływ osób. Została opracowana w ramach środków funduszu PHARE Sierra ekspertyza w tym zakresie i na podstawie tej ekspertyzy dowiedzieliśmy się, że koszty transferu rzeczowych świadczeń medycznych po przystąpieniu Polski do Unii będą się kształtowały w granicach 1,4–1,9% ogółu nakładów na ochronę zdrowia w 1997 r. Przypomnę, że w wymienionym przeze mnie roku ogólna kwota nakładów na ochronę zdrowia wynosiła 18,8 mld zł. Mając zatem na uwadze to, że w grę wchodziłoby obciążenie nakładów na ochronę zdrowia w granicach, tak jak powiedziałam, 1,4–1,9%, uznaliśmy, że są to koszty do poniesienia, a zatem że Polska będzie gotowa do przystąpienia do koordynacji systemów ubezpieczenia społecznego, będzie mogła takie koszty ponieść.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#IrenaBoruta">Przechodzę do pytania drugiego, które zostało zadane przez panów posłów: Cezarego Stryjaka i Piotra Gadzinowskiego, a odnosiło się do współczesnych modnych kryteriów dyskryminacji, jakimi są: odmienna orientacja seksualna i... Ja nie wymieniałabym wśród tych kryteriów przekonań religijnych, jako że to kryterium dyskryminacji występuje w wielu aktach prawnych, również w naszym Kodeksie pracy w art. 113. Wśród kryteriów, które tam się wymienia, są również przekonania religijne. Do tych współczesnych, powiedziałabym, modnych kryteriów zaliczyć należy właśnie orientację seksualną, ale także nosicielstwo wirusa HIV czy chorobę AIDS i jeszcze inne tego typu podobne kryteria.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#IrenaBoruta">Otóż w określonych gremiach międzynarodowych - mam na myśli głównie Międzynarodową Organizację Pracy i Organizację Narodów Zjednoczonych - podnoszono kwestię potrzeby rozszerzenia kryteriów dyskryminacji właśnie o te nowe kryteria, które są wynikiem pewnych zjawisk społecznych czy pewnych nowych wyzwań, przed którymi stoi społeczeństwo końca XX wieku.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#IrenaBoruta">I między innymi - zresztą miałam okazję brania udziału w tego typu pracach - w Międzynarodowej Organizacji Pracy zaproponowano zmianę konwencji nr 111 w sprawie dyskryminacji w stosunkach pracy, właśnie poprzez uzupełnienie kryteriów dyskryminacji o orientację seksualną, o nosicielstwo wirusa HIV itd. Proszę sobie wyobrazić, że społeczność międzynarodowa uznała, iż jest zbyt wcześnie, by o te kryteria poszerzać katalog kryteriów dyskryminacyjnych wskazanych w konwencji nr 111 MOP. Również określone gremia zbierające się pod egidą ONZ wypowiedziały się przeciwko rozszerzaniu katalogów dyskryminacji o te kryteria.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#IrenaBoruta">Muszę również powiedzieć, że gdy chodzi o Unię Europejską, to do wejścia w życie traktatu z Amsterdamu Unia nawiązywała do dwóch kryteriów dyskryminacyjnych, to jest do narodowości i płci. W traktacie z Amsterdamu katalog dyskryminacyjnych zachowań został poszerzony, ale nie obejmuje on również tych kryteriów, o których wspominali panowie posłowie w swoich pytaniach. Zatem Polska, rząd polski nie stoi przed takim wyzwaniem, że oto pojawiły się nowe normy prawa międzynarodowego i musimy dostosować nasze prawo do tychże norm, jak również, powiedzmy, zjawisko społeczne nie ma tak dużej skali, by stawiało w tej chwili rząd polski wobec potrzeby, konieczności odpowiedzi na pytanie, czy należy poszerzać katalog kryteriów dotyczących norm dyskryminacyjnych. Zatem myślę, że tym stwierdzeniem wyczerpałam odpowiedź na zadane pytanie.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#IrenaBoruta">Przechodzę do pytania trzeciego. Mianowicie pani poseł Anna Sobecka zapytała, czy rząd podejmuje jakieś działania, które miałyby zahamować to, co się nazywa eksportem bezrobocia z krajów zachodnich. Otóż to określenie: eksport bezrobocia jest ściśle powiązane ze swobodą przepływu dóbr i kapitału. Nie możemy hamować czy ograniczać przepływu dóbr i kapitału. Wręcz przeciwnie, chcemy, by w Polsce obowiązywały reguły, które istnieją w krajach Unii Europejskiej. Z drugiej strony musimy też mieć na myśli to, że zwłaszcza inwestycje bezpośrednie są dla Polski źródłem wielkich korzyści. Jak stwierdza m.in. raport Międzynarodowej Organizacji Pracy o wpływie globalizacji na procesy gospodarcze i społeczne w Polsce - dzisiaj mieliśmy w ministerstwie okazję wysłuchania tez tego raportu - inwestycje bezpośrednie są głównym motorem rozwoju gospodarczego w Polsce. Istotne jest również to, że inwestycje te są źródłem tworzenia nowych miejsc pracy. A więc musimy patrzeć na zjawisko eksportu bezrobocia w sposób bardziej kompleksowy. Muszę powiedzieć, że do zjawiska eksportu bezrobocia my się odwołujemy, tłumacząc, iż państwa zachodnie, państwa Unii Europejskiej powinny być bardziej otwarte i zgodzić się na większą skalę napływu osób z Polski właśnie dlatego, że występuje zjawisko eksportu bezrobocia. Ale myślę, że to właśnie tylko w tych kategoriach można tutaj zadziałać, wykorzystać istnienie tego zjawiska czy odwoływać się do niego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej pana ministra Andrzeja Grzelakowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AndrzejGrzelakowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Transport odgrywa istotną rolę w procesie integracji gospodarczej, określa bowiem możliwości przemieszczania towarów, surowców, osób; określa również tym samym możliwości w zakresie mobilności zasobów pracy i ich przepływu między poszczególnymi krajami. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywa infrastruktura transportowa, przy czym nie tyle jej długość, ile standardy jakościowe. Wśród tych standardów podstawowym parametrem określającym jakość tejże infrastruktury jest parametr, który określa nacisk na poszczególną oś. Nawiązuję tutaj do dwóch pytań, które postawili panowie posłowie Lewandowski i Stryjak, wiążących się z realizacją przez stronę polską dyrektywy Rady nr 9653, która właśnie określa i determinuje parametry jakościowe infrastruktury transportowej w drogownictwie.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#AndrzejGrzelakowski">Między tymi wymogami, które określa dyrektywa, wskazująca na potrzebę dostosowania w przewozach międzynarodowych drogowych do parametru określonego na poziomie 115 kN na poszczególną oś, a tymi parametrami, które cechują infrastrukturę drogową transportową Polski, istnieje wręcz swego rodzaju przepaść, ponieważ w układzie sieci drogowej w Polsce tylko 0,5% ogólnej długości sieci drogowej odpowiada temu parametrowi. Mamy łącznie 22 tys. km dróg, które z kolei pozwalają na przemieszczanie pojazdów o nacisku 100 kN na oś. Ten parametr wprowadzono dopiero w 1991 r. Wcześniej obowiązywały absolutnie niższe standardy i gros sieci drogowej krajowej i tej, która służy przewozom międzynarodowym, spełnia wymóg nośności w tym zakresie, określany na 80 kN i 60 kN.Te wielkości wskazują jednocześnie na skalę zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do dostosowania się naszego kraju do tego typu parametrów. Polska powinna inwestować w sieć infrastruktury transportowej minimum 1,5% swojego produktu krajowego brutto. Jesteśmy na takim etapie, że nasze parametry są zdecydowanie niższe od pożądanych i postulowanych przez Komisję Europejską. By sprostać tym wymogom, powinniśmy inwestować w skali roku od 1,5 do 2 mld zł w sieć infrastruktury drogowej. Oznacza to, że potrzebujemy kilkunastu, a może kilkudziesięciu lat, by spełnić wymogi dyrektywy 9653 w tym zakresie. Oczywiście mam na myśli tutaj nie tylko wielkość publicznych środków krajowych, budżetowych, która będzie przeznaczona na ten cel, ale również wielkość środków pomocowych. Myślę tutaj przede wszystkim o środkach pochodzących jeszcze z funduszu PHARE i poczynając od przyszłego roku, o środkach z ISPA, jak również o środkach w postaci kredytów i pożyczek pochodzących z międzynarodowych instytucji finansowych. Szczególną rolę pełni Europejski Bank Inwestycyjny, który wspomaga nasze działania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#AndrzejGrzelakowski">W związku z tym dostosowanie polskiej sieci drogowej do wymogów i standardów dyrektywy wymaga od nas ogromnego wysiłku inwestycyjnego i odrobienia ogromnych zaległości, jakie narosły w tym zakresie w ostatnich kilkudziesięciu latach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Andrzeja Ananicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AndrzejAnanicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do pytań trojga posłów, mianowicie: pani poseł Pusz, pana posła Szymańskiego i pana posła Byry.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#AndrzejAnanicz">Pani poseł Pusz była uprzejma zapytać, jak przebiega w tej chwili prowadzenie akcji informacyjnej i promocyjnej w państwach partnerskich Unii Europejskiej, jeśli chodzi o proces integracji europejskiej. Otóż, tak jak mówił pan premier w swoim wcześniejszym wystąpieniu, wchodzimy w zupełnie nowy jakościowo etap, również jeśli chodzi o zadania stojące przed wszystkimi resortami i wieloma agendami rządowymi oraz pozarządowymi. Myślę, że bardzo istotna jest też w tym rola parlamentu. Wkrótce będziemy mogli się zorientować, jak będzie wyglądał pakiet negocjacyjny w całości. Jest to też wyzwanie dla resortu spraw zagranicznych. W porozumieniu przede wszystkim z resortami głównymi, jeśli chodzi o zbieranie informacji, koordynację działań wokół procesu negocjacyjnego, w porozumieniu z Biurem Głównego Negocjatora, z Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej ustaliliśmy tryb określania tych priorytetów, które w danym momencie powinny skupiać największą uwagę służb dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AndrzejAnanicz">Chcemy w tej chwili nacisk w naszej akcji promocyjnej, informacyjnej położyć na dwie sprawy. Po pierwsze, kontynuować to, co dotąd było robione wobec Komisji Europejskiej i instytucji Unii Europejskiej, po drugie, w znacznie większym stopniu, szerzej, dokładniej i dogłębniej, informować o treści naszych stanowisk negocjacyjnych wobec partnerów, czyli państw członkowskich Unii Europejskiej, i uzasadniać je. To zaczęliśmy już robić, a ta akcja będzie bardzo wyraźnie się nasilała w najbliższych miesiącach, w miarę tego, jak będziemy się zbliżali do uzyskania obrazu możliwego pakietu negocjacyjnego, możliwych najistotniejszych trudności. W tym celu cała sieć służby dyplomatycznej, biur radców handlowych jako części służby dyplomatycznej, została poinstruowana, iż należy zbierać informacje dotyczące grup interesów w poszczególnych państwach członkowskich, co zostało wykonane, o tych środowiskach, które mogą być zainteresowane negocjacjami w tych obszarach gospodarki, nie tylko gospodarki, ale i życia publicznego, społecznego, w których może dojść do konfliktu interesów, po to, żeby można było jak najskuteczniej takie działania podejmować. A więc identyfikacja problemu, odpowiednie środki i działania. Rzecz jasna, że jeśli chodzi o środki budżetowe, są one ograniczone. Dlatego też doszło do porozumienia między ministrem spraw zagranicznych i ministrem gospodarki o przygotowywaniu wspólnych programów działania promocyjnego, do tego też mamy deklarację ministra kultury. Tak że te skromne środki budżetowe, które są w tych 3 resortach, będziemy starali się wspólnie wykorzystywać po to, żeby była to promocja państwa, a nie promocja resortowa. I możemy liczyć na nową jakość w tych działaniach promocyjnych.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#AndrzejAnanicz">Chciałbym teraz przejść do pytania pana posła Podkańskiego, którego tu przed chwilą widziałem. Niestety już go teraz nie ma na sali sejmowej. Pan poseł Podkański stwierdził w swojej wypowiedzi, iż większość państw Unii Europejskiej nie jest skłonna podać dzisiaj, i zgodzić się na to, żeby podać, daty naszego ewentualnego członkostwa w Unii Europejskiej. Myślę tu o całej grupie państw negocjujących. Rzeczywiście na ostatnim spotkaniu ministerialnym Unii Europejskiej, które odbyło się kilka dni temu, nie udało się osiągnąć konsensusu, zgody, co co do tego, iżby na szczycie helsińskim taką datę publicznie ogłosić. Niemniej to wcale nie oznacza, że została podjęta decyzja o nieogłoszeniu daty. W istocie, z informacji, które posiadamy, na cały problem rozszerzenia poświęcono na tym spotkaniu ministerialnym ok. 20 minut i kwestia daty, podania bądź niepodania daty, i jaka to mogłaby być data, była tylko jednym z tematów. Równie istotnym problemem było pytanie o to, czy zaprosić do negocjacji następną grupę państw, jeśli tak, to jaka to ma być grupa. Inne problemy zajęły większą część tego spotkania. Ale ten temat będzie dyskutowany w dalszym ciągu. Myślę, że tutaj bardzo istotne będzie to, jakie oceny okresowe przedstawi Komisja Europejska jesienią tego roku. Również istotne będzie to, jaki będzie obraz stanowisk negocjacyjnych przygotowanych przez państwa aplikujące do Unii Europejskiej i jaki będzie też obraz proponowanych przez komisję i akceptowanych przez radę stanowisk negocjacyjnych strony unijnej. Wtedy znacznie łatwiej będzie mówić, znacznie prostsza będzie dyskusja nad podaniem daty przyjęcia państw członkowskich. Proszę jednak pamiętać o tym, że w perspektywie finansowej przyjętej w tym roku jest to rok 2002, i to początek roku 2002, od tej daty Unia Europejska wyasygnowała pieniądze na cele związane z członkostwem, nie na fundusze przedczłonkowskie tylko właśnie na członkowskie. Tak więc, jeśli chodzi o stronę finansową, pan minister Plewa m.in. mówił, że nie w całości nas to rozwiązanie zadowala. Unia Europejska w jakimś sensie datę wskazała i ona jest nawet o rok bliższa, jeśli chodzi o kwestie finansowe, techniczne. To nie oznacza decyzji politycznej co do tej daty, którą przyjęliśmy jako datę docelową. Jeśli pan poseł Podkański mówił tutaj, że rząd jest może zbyt optymistyczny, to chcę powiedzieć, że w zasadzie podchodzimy do tego bez emocji, wyznaczyliśmy termin docelowy przeobrażeń w państwie. Jeśli chodzi o zaakceptowanie tego terminu, jest to proces i państwa członkowskie Unii Europejskiej jeszcze tego nie sfinalizowały.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#AndrzejAnanicz">Pan poseł Szymański i pan poseł Byra byli zainteresowani kwestiami skutków naszego przyszłego członkostwa w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o stosunki z naszymi sąsiadami wschodnimi. To częściowo było podnoszone w poprzednich wystąpieniach, więc nie będę głęboko wchodził w te problemy. Chciałbym tylko powiedzieć, że już dziś prowadzimy działania dyplomatyczne, i nie tylko dyplomatyczne, które budują współpracę nakierowaną na okres przyszły. Myślę tutaj o całej liście obejmującej kilkadziesiąt propozycji, które wystosowaliśmy w ubiegłym roku zarówno do Łotwy, jak i do Litwy i one były nakierowane na współpracę różnych agend rządowych i pozarządowych bardzo pragmatyczną, bardzo konkretną. To jest wynik pewnej kwerendy, którą przeprowadziliśmy w państwie polskim i to miało na celu zbudowanie takich więzi, które będą oparte na standardach europejskich i będą użyteczne zarówno w procesie negocjacyjnym, jak i później, kiedy państwa stopniowo będą wchodziły do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#AndrzejAnanicz">Jeśli chodzi o Ukrainę, to z polskiej inicjatywy została powołana stała konferencja polsko-ukraińska, poświęcona integracji europejskiej. My dzielimy się konsekwentnie doświadczeniami z procesu negocjowania układu stowarzyszeniowego, a teraz od pewnego już czasu jesteśmy na etapie prezentowania naszych doświadczeń dotyczących harmonizacji prawa i przygotowywania się do członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#AndrzejAnanicz">Nasi partnerzy ukraińscy oceniają tę inicjatywę jako bardzo cenną i uważają, że nawet warto ją jeszcze wzmacniać. Jak powiadam, to był tylko jeden z przykładów naszej inicjatywy, pokazujący charakter naszych intencji.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#AndrzejAnanicz">Jeśli chodzi o ruch wizowy, to od momentu wejścia w życie traktatu amsterdamskiego acquis Schengen jest częścią acquis communautaire i w związku z tym Polska, przystępując do Unii Europejskiej, będzie oczywiście musiała również wdrożyć te regulacje, które składają się na acquis Schengen. To oznacza przyjęcie polityki wizowej, takiej jaka jest opisana przez traktat amsterdamski w części dotyczącej regulacji schengenowskiej.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#AndrzejAnanicz">Proszę Państwa! Chciałbym tutaj jednak zaapelować o to, aby do tej kwestii podchodzić z maksymalnym realizmem i pragmatyzmem. Dziś mamy bardzo liberalną umowę o ruchu bezwizowym z Ukrainą i nie ma w istocie problemów dla gości ukraińskich, którzy chcą odwiedzać nasze państwo. Natomiast przy ruchu bezwizowym duże kłopoty mają obywatele polscy, którzy chcą odwiedzać Ukrainę, jako że np. jest tam obowiązek administracyjny rejestrowania się każdego turysty, każdego gościa u odpowiednich władz w trzecim dniu pobytu. Jeżeli ktoś się nie zarejestruje, może być zawrócony z granicy. Formularze, nie wizowe, tylko wymagające przekroczenia granicy, obejmują około czterech stron. Jest wprowadzona opłata ekologiczna itd. Nie jest rzecz w tym, czy będziemy używali słowa „wiza”, tylko w tym, w jaki sposób będziemy kontrolowali granice skutecznie, efektywnie, tak żeby nie było kolejek i żeby każdy uczciwy obywatel mógł wjechać na obszar Unii Europejskiej z pełnym zadowoleniem, w pełnym komforcie. Mamy na to trochę czasu. Tego czasu nie ma jednak zbyt dużo.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#AndrzejAnanicz">Jeśli chodzi o koszta - bo takie pytanie też padło z tej sali - to w tej chwili znajdujemy się w ostatniej fazie przygotowania projektu stanowiska negocjacyjnego i oczywiście uzasadnienie tego stanowiska, obrys takich kosztów będzie gotowy. W tym momencie nie jestem w stanie udzielić konkretnej odpowiedzi na to pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pełnomocnika rządu do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej pana ministra Jana Kułakowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanKułakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przystąpię do odpowiedzi na bardziej szczegółowe pytania zadane w czasie tej debaty, chciałbym sformułować kilka bardziej ogólnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JanKułakowski">Po pierwsze, wydaje mi się, że z tej debaty można wyciągnąć taki pierwszy wniosek. Fakt, że została postawiona tak duża liczba pytań, i fakt, że tak dużo odpowiedzi zostało udzielonych przez poszczególnych członków zespołu negocjacyjnego oraz innych przedstawicieli Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej bądź resortów, świadczy o zainteresowaniu, o ważności, o znaczeniu tej debaty. Dlatego sądzę, iż można wyciągnąć z tej debaty wniosek, że problem integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej, że problem negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej dotyczy całego społeczeństwa, całej gospodarki. Nie jest to problem ograniczony tylko do pewnych wycinkowych spraw, czyli jest to problem globalny, ogólny i bardzo szeroki.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JanKułakowski">Szereg pytań do pana premiera padło już po jego wyjściu z sali. Na niektóre z tych pytań odpowiedzieli moi przedmówcy, na niektóre odpowiem ja - zapewne nie na wszystkie, ale mogę zapewnić panie i panów posłów, że odpowiedzi na pytania, które padły pod adresem pana premiera, a na które nie odpowiedzieliśmy, zostaną państwu przekazane na piśmie. Chciałbym także podkreślić, że udzielenie wielu odpowiedzi ze strony rządowej wynika z faktu, iż w zespole negocjacyjnym pracuje grupa osób i nie jest tak, że na pytania negocjacyjne może odpowiadać tylko jedna osoba. Mogłaby, ale byłoby to niewłaściwe, bo wszyscy, którzy czują się odpowiedzialni za te negocjacje, są w to zaangażowani.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#JanKułakowski">Proszę Państwa! Przejdę teraz do odpowiedzi na szereg pytań, nie ograniczając się do zadanych po przerwie, ale również wracając do tych, które padły przed przerwą, ponieważ moja wypowiedź przed przerwą była bardzo krótka i ograniczyła się tylko do kilku bardzo ogólnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#JanKułakowski">Najpierw kilka uwag dotyczących wypowiedzi pana posła Jaskierni. Wydaje mi się, że na pierwsze pytanie: jakie rząd przygotuje opcje decyzyjne oraz jakie są granice ustępstw ze strony rządu, nie można po prostu w tej chwili odpowiedzieć. Przecież nie jest to posiedzenie zamknięte. Gdybym zaczął mówić o granicach ustępstw ze strony rządu, to po prostu bym spalił w znacznej mierze swoje stanowisko negocjacyjne.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#JanKułakowski">Padło również pytanie, co wynegocjowaliśmy. Jeśli chodzi o to, obiecałem dzisiaj rano, że przekażemy dokładny wykaz okresów przejściowych, jakie postulujemy. To wszystko jeszcze nie są sprawy wynegocjowane. Podkreślam, że jesteśmy jeszcze we wstępnej fazie negocjacji, że nie jest to opóźnienie, tylko normalny rytm negocjacji, który dotyczy wszystkich kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#JanKułakowski">Kiedy Polska zacznie korzystać z negocjacji? Już korzysta, proszę państwa. Sam fakt złożenia wniosku o członkostwo i jego pozytywna ocena przez Unię Europejską powodują, że są konkretne korzyści. Możemy korzystać z pomocy przedakcesyjnej. Rośnie wiarygodność gospodarcza i polityczna Polski. Powoduje to wzrost pozycji Polski w rankingach międzynarodowych instytucji finansowych. Tym samym mniejsze są koszty obsługi zadłużenia zagranicznego i łatwiejsze staje się pozyskiwanie kredytów na rynkach finansowych. Rosną także inwestycje zagraniczne w Polsce, które przyczyniają się do tworzenia nowych, trwałych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#JanKułakowski">Jeżeli chodzi o wypowiedzi pana posła Kalemby, to duża część odpowiedzi została państwu przedstawiona. Chciałbym natomiast powiedzieć jedną rzecz. Pan poseł Kalemba pyta, za jaką Unią się opowiadamy - za Unią ojczyzn czy regionów? Po pierwsze, uważam, że stawianie opozycji między Europą ojczyzn i regionów nie jest właściwe i że my opowiadamy się na pewno za Europą ojczyzn, dążącą do integracji, która szanuje tożsamości i tradycje poszczególnych ojczyzn składających się na Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, jeżeli chodzi o uwagi pana posła Łopuszańskiego, to pan premier już na nie odpowiadał. Natomiast chciałem podkreślić, że stan wiedzy rządu i tym samym, jak sądzę, parlamentu o skutkach przystąpienia do Unii wypływa z całego procesu negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#JanKułakowski">Pan poseł Słomka zapytywał: Do jakiej Unii wejdzie Polska w roku 2003? Otóż wejdzie do Unii, która jest w trakcie dynamicznego rozwoju. Czyli nie można odpowiedzieć dzisiaj na pewne pytania, bo to by oznaczało, że Unia się zatrzymała, że jest statyczna, a ona nie jest statyczna, ona się nie zatrzymała. Tak więc mamy tutaj stały proces dopasowywania, który wchodzi w rachubę i który jest konieczny.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, chciałem również zwrócić uwagę na jedno pytanie pana posła Ludwika Dorna. Otóż pan poseł Dorn zarzucił mi bezpośrednio na posiedzeniu Komisji Integracji Europejskiej, kiedy była mowa o opcji rządu, o pełnym wejściu do Unii w roku 2003, tzn. o wejściu z rolnictwem w miarę możności bez okresów przejściowych, że jest to tworzenie złudzeń. Chciałem, po pierwsze, powiedzieć, że strategia ostateczna rządu w tej dziedzinie nie jest jeszcze gotowa, jest w trakcie opracowywania, będzie przedstawiona Wysokiej Izbie i znajdzie się w stanowisku negocjacyjnym, które przedstawimy - bo taki jest harmonogram - do końca listopada. Natomiast faktem jest, że opcją rządu na dziś jest pełne wejście do Unii z utrzymaniem daty, chociaż rząd wie i liczy się z tym, że będziemy poddani naciskom Unii, jeżeli chodzi o okresy przejściowe, a być może niektóre okresy przejściowe będą dla nas korzystne, czyli będziemy musieli dokonać rozróżnienia między okresami, przed którymi będziemy musieli się bronić, i okresami, które może łatwiej będziemy mogli, proszę państwa, przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#JanKułakowski">Na inne pytania pana posła Macierewicza odpowiedzi już zostały udzielone.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, jeżeli chodzi o pytania i wypowiedzi pana posła Osnowskiego, to chciałbym odpowiedzieć na dwa pytania. Po pierwsze, co oznacza dla Polski skuteczne uczestnictwo w Unii? Oznacza takie uczestnictwo, które będzie brało pod uwagę i broniło, i wspierało polski interes narodowy. I drugie pytanie: Czy Polska zachowuje pole manewru w negocjacjach i czy nie zostanie zmuszona do przyjęcia dyktatu Unii? Negocjacje to nie dyktat. To znaczy, że będziemy bronić naszego stanowiska w wielu wypadkach tam, gdzie już nastąpiło zamknięcie tymczasowe, to znaczy stanowisko nasze nie jest rozbieżne ze stanowiskiem Unii, a tam, gdzie występujemy o okresy przejściowe, gdzie stawiamy pewne zagadnienia pomocowe, gdzie stawiamy pewne zagadnienia interpretacji acquis communautaire, tam będziemy te sprawy, proszę państwa, negocjować.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#JanKułakowski">Pytanie pana posła Osnowskiego brzmiało: Czy rząd pracuje nad polską doktryną integracyjną? Owszem, tylko jest to ogólna debata narodowa, którą zaanonsował pan premier w swojej wypowiedzi. Ogólna doktryna negocjacyjna to problem długofalowy, to problem, w którym właściwie nie chodzi o rząd-opozycję, lecz o społeczeństwo polskie, o interes narodowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#JanKułakowski">Pan poseł Jagieliński pytał: Czy Unii zależy na przyjęciu Polski? Mamy na to stanowcze oświadczenia przywódców państw członkowskich Unii i instytucji unijnych. Natomiast musimy sobie uświadomić to, że przez przeszło 40 lat Unia nie była Unią Europejską ani Wspólnotami Europejskimi. Była wspólnotami zachodnioeuropejskimi. I obecnie jest jeszcze unią zachodnioeuropejską, aczkolwiek proszę tego nie mylić z inną instytucją. Po prostu Unia też musi przyzwyczaić do tego, że poszerzenie stawia nowy wymiar i tym samym nowe trudności. Dlatego wahania Unii należy w pewnym stopniu rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#JanKułakowski">Jeżeli chodzi o wypowiedź pana posła Słomskiego, dotyczącą m.in. problemu odszkodowania dla Niemców wysiedlonych po II wojnie światowej, to jest to sprawa, która nie jest przedmiotem negocjacji z Unią Europejską. Prawodawstwo europejskie, co do którego prowadzimy negocjacje z Unią, nie obejmuje tej dziedziny i ewentualne zarzuty wobec Polski w tej dziedzinie, skierowane do europejskiego trybunału, nie mogą być przez ten trybunał rozpatrywane, ponieważ nie ma on jurysdykcji w tej dziedzinie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie ma jurysdykcji w tej dziedzinie, ponieważ Wspólnoty, których prawo jest wyłącznym obszarem jego jurysdykcji, powstały dopiero w latach pięćdziesiątych, czyli te kwestie nie są w jurysdykcji europejskiego trybunału.</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, wydaje mi się, że na pytania, które padły przed przerwą, odpowiedzi zostały już udzielone. Przechodzę teraz do dalszych pytań, które zadano po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#JanKułakowski">Pan poseł Chmielewski zapytał, czy możemy się zgodzić na członkostwo drugiej kategorii. Były takie sugestie ze strony Unii: członkostwo polityczne bez członkostwa gospodarczego. Proszę państwa, członkostwo polityczne bez członkostwa gospodarczego nic nie znaczy. Polska dąży do pełnego członkostwa i dlatego rozdzielanie tych dwóch form członkostwa nie ma dla nas sensu.</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#JanKułakowski">Padło pytanie o interesy Śląska w ramach naszego wejścia do Unii Europejskiej. Otóż interesy Śląska i w ogóle interesy regionów polskich są wyzwaniami, z którymi będziemy musieli się liczyć w czasie naszych negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#JanKułakowski">Wreszcie pan poseł Chmielewski pytał również o problem telekomunikacji. Tu chciałbym powiedzieć, że sprawa telekomunikacji może być uznana za sukces negocjacyjny naszego kraju, ponieważ wycofaliśmy wniosek o okres przejściowy dotyczący pasm częstotliwości zarezerwowanych dla wprowadzenia w krajach Wspólnoty jednolitego, paneuropejskiego systemu lądowej, cyfrowej sieci ruchomej łączności publicznej GSM. Wycofaliśmy ten wniosek. Dlaczego? Dlatego, że Unia przyjęła naszą interpretację w tej sprawie. A więc to jest przykład, że nie chodzi o uleganie wszystkiemu, czego zażąda Unia.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#JanKułakowski">Pan poseł Józef Zych postawił pytanie dotyczące tego, jakie błędy popełniła poprzednia koalicja. Chciałbym ująć odpowiedź w dwóch punktach, które może pana posła nie zadowolą. Po pierwsze, byłem ambasadorem przy Unii Europejskiej i bardzo wysoko oceniam akcje pana posła Zycha jako marszałka Sejmu oraz jego kontakty, jego wpływ na Parlament Europejski i na stanowisko tego parlamentu wobec Polski. Natomiast gros krytyki, o której mówiliśmy, dotyczy nie tyle poprzednich koalicji, ile okresu poprzedniego, okresu PRL, który spowodował te opóźnienia i trudności, z jakimi się dzisiaj spotykamy. Pan poseł Zych również mówił o tym, co to znaczy twardo negocjować. Otóż to powiedzenie: twardo negocjować, uważam za rodzaj sloganu. Musimy negocjować dobrze, tak aby interes narodowy mógł na tym skorzystać. Musimy negocjować mądrze. Natomiast nie widzę w ogóle tej alternatywy - negocjowania miękkiego albo też twardego. Jest rzeczą jasną, że jeżeli chcemy bronić interesu narodowego w ramach integracji Polski z Unią Europejską, to te negocjacje muszą mieć pewne znamiona twardości.</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#JanKułakowski">Pan poseł Mariusz Grabowski odwoływał się do wypowiedzi i nauczania Kościoła katolickiego i Ojca Świętego. Pytał, czy wejście do Unii Europejskiej jest spójne z tym nauczaniem. Nie mogę i nie mam zamiaru wygłaszać tutaj referatu z dziedziny teologii i nauki społecznej Kościoła, natomiast naprawdę nie widzę żadnych przeciwstawień, jeżeli chodzi o nasze wejście do Unii Europejskiej i naukę społeczną Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#JanKułakowski">Pytał również pan poseł, jakie jest nasze stanowisko wobec problemu Europy ojczyzn czy federalizmu. Otóż należałoby wyraźnie zdefiniować, co rozumiemy przez Europę ojczyzn. Powtarzam, nam chodzi o Europę zintegrowaną, respektującą ojczyzny. Są różne koncepcje Europy ojczyzn, tak jak są różne koncepcje federalizmu. W tej sprawie nie wypowiedzieliśmy się formalnie - sądzę, że słusznie nie wypowiadamy się formalnie w tej sprawie w okresie negocjacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#JanKułakowski">O utajnieniu stanowisk była już mowa, pan premier już odpowiadał na to. Na pewno nie należy przesadzać z zakresem tajności stanowisk, ponieważ tajność dotyczy marginesu negocjacyjnego. Natomiast wiemy już, że te stanowiska, które przedstawiamy Unii Europejskiej, są dość szeroko znane, dlatego przekazujemy je panu marszałkowi Sejmu, pani marszałek Senatu, Komisji Integracji Europejskiej Sejmu po ich przyjęciu i przekazaniu Unii. Sądzę, że będziemy mogli w okresie intensyfikacji negocjacji pójść dalej i przedstawić - pan premier to zaanonsował - stanowiska po ich przyjęciu przez rząd, przyjęciu przez Radę Ministrów, ale jeszcze przed przekazaniem ich Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-160.24" who="#JanKułakowski">Pan poseł Grabowski dziwi się wreszcie, że podałem jako argument za tym, iż negocjujemy twardo, pochwałę ze strony Unii Europejskiej otrzymaną w Brukseli. Nie pochwałę, proszę państwa - naganę. Powiedziałem, że w Unii Europejskiej twierdzi się, iż Polska jest najtrudniejszym z negocjujących partnerów, czyli nie jest to pochwała ze strony Unii. Jest to raczej nagana, która świadczy o tym, że negocjacje nasze są negocjacjami twardymi.</u>
          <u xml:id="u-160.25" who="#JanKułakowski">Pan poseł Władysław Stępień wspominał o stanowisku Episkopatu wobec integracji. Sądzę, że powinien postawić pytanie Episkopatowi, a nie rządowi, bo są tutaj dwie różne odpowiedzialności. Pan poseł pytał również o te głosy w Brukseli, te wypowiedzi, w których przejawiają się starania o przesunięcie daty. Otóż są różne głosy. Są takie, które mówią, że data, którą sobie wyznaczyliśmy jest datą słuszną. I są głosy, które z powodu pewnych obaw, o których mówiłem przed chwilą, wolałyby tę datę przesunąć. To będzie tematem dalszych dyskusji, bo w tej chwili nie ma jednomyślnego stanowiska Unii Europejskiej, jeśli chodzi o tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-160.26" who="#JanKułakowski">Pan poseł Witold Tomczak pytał, kiedy odbędzie się referendum. Przede wszystkim chciałbym przypomnieć państwu, że referendum w tej sprawie nie jest obowiązkiem konstytucyjnym. Natomiast, jak wiem, większość, jeżeli nie wszystkie siły polityczne w kraju uważają, że referendum powinno się odbyć. I takie jest stanowisko rządu. Natomiast kiedy ono się odbędzie trudno powiedzieć w tej chwili, ponieważ jesteśmy jeszcze w trakcie, w pierwszej fazie negocjacji. Kiedy będziemy wiedzieli, kiedy się skończą negocjacje, jaki będzie ich wynik, dopiero wtedy będziemy mogli określić datę referendum.</u>
          <u xml:id="u-160.27" who="#JanKułakowski">Natomiast jeżeli chodzi o sugestie, że moglibyśmy zrobić tak, jak Szwajcaria i Norwegia. Odizolować się, żyć w autarkii. Po co wchodzić do tej Europy, którą rządzą liberałowie? Proszę państwa! Po pierwsze, nie jesteśmy ani Szwajcarią, ani Norwegią. Po drugie, i Szwajcaria, i Norwegia, o tym się wyraźnie mówi, może z pewnym opóźnieniem, bo miały wejść wcześniej, ale do Unii Europejskiej wejdą i są świadome tego, że będą musiały wejść.</u>
          <u xml:id="u-160.28" who="#JanKułakowski">Pan poseł Mariusz Olszewski mówił o Europie federalnej. Pytał się co to jest. Otóż tu trzeba byłoby wygłosić cały referat na temat federalizmu. Jest to na pewno Europa, w której jak gdyby przeważa supranacjonalizm czy suprapaństwowość, w której decyzje są pobierane w sposób federalny, ale na to pytanie trudno w sposób krótki i zwięzły odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-160.29" who="#JanKułakowski">Suwerenność. Jaki dokument Unii Europejskiej gwarantuje nam zachowanie suwerenności? Proszę państwa, takiego dokumentu nie ma. Ale wynika to z całej logiki traktatów - paryskiego, ziemskich, jednolitego rynku, Maastricht, Amsterdamu. To wynika z logiki. Nigdzie nie ma stwierdzenia, że należy ograniczyć suwerenność państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-160.30" who="#JanKułakowski">Wspomniany był również przez pana posła problem Narodowej Partii Niemiec i pytanie, jak reaguje na to rząd Rzeczypospolitej. Proszę państwa! Nie reagujemy na poszczególne partie w poszczególnych krajach Unii Europejskich czy innych. W tych krajach są takie czy inne partie. One nam się mogą podobać lub nie, ale nie jest rolą rządu polskiego reagowanie na taką czy inną partię.</u>
          <u xml:id="u-160.31" who="#JanKułakowski">Było kilka pytań na temat Narodowej Rady Integracji, o której mówił pan premier. Pytania dotyczące tej sprawy zaczął zadawać pan poseł Olszewski, ale również zadał je pan poseł Kulas i pan poseł Nowaczyk. Proszę państwa! Chciałem odpowiedzieć, po pierwsze, na pytanie pana posła Olszewskiego, Czy ta rada integracji nie będzie radą zdrady? Nie, nie będzie. I pytanie, czy mogłaby być radą zdrady, dla mnie jest pytaniem zupełnie, absolutnie bezpodstawnym.</u>
          <u xml:id="u-160.32" who="#JanKułakowski">Pan poseł Kulas również interesował się, jak ta rada będzie wyglądała, a także pan poseł Nowaczyk, który ironizował, mówiąc, że pan premier powiedział, że ona powstanie we wrześniu, ale nie powiedział, którego roku. Bądźmy poważni, proszę państwa. Naturalnie powiedział, że we wrześniu tego roku. Inaczej nie powiedziałby: we wrześniu. Czyli jest to bardzo szybka decyzja rządu. Jeszcze w tym miesiącu. Natomiast nie mogę w tej chwili podać dokładnie składu, bo to jeszcze nie zostało uzgodnione, ale będzie on taki, ażeby zarówno rozmaite środowiska polityczne, jak i środowiska gospodarcze, naukowe, kulturalne, były w tej radzie reprezentowane.</u>
          <u xml:id="u-160.33" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, pani posłanka Halina Nowina-Konopka stawiała pytanie w sprawie zakupu ziemi przez obcokrajowców i analiz w tej sprawie. Otóż opinia pani poseł na wpływ 5-letniego okresu przejściowego na zakup ziemi pod inwestycje, naprawdę wydaje mi się opinią dosyć odosobnioną. Inwestycje zagraniczne tworzą, proszę państwa, miejsca pracy. Dlatego tutaj przewidujemy krótszy okres przejściowy. Analizy, jakimi posługiwał się rząd, dotyczyły całości rynku nieruchomości ze szczególnym uwzględnieniem ziemi rolnej. Skutków okresu 5-letniego nie badano. Wniosek ten jest wyrazem szczególnej ostrożności ze strony rządu, bo generalnie bowiem rząd prowadzi politykę zachęcania inwestorów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-160.34" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, pan poseł Szczęsny Zarzycki pytał, dlaczego nie zaprasza się do negocjacji organizacji rolniczych Unii Europejskiej, bo wspomniał m.in. COPA, COGECA. Proszę państwa, to jest problem Unii Europejskiej. Nie jest z nami uzgadniane, kto bierze udział w negocjacjach ze strony unijnej. I tak samo to, kto bierze udział z naszej strony, nie jest uzgadniane z Unią. Po prostu każda ze stron ma prawo do typowania takich delegacji, jakie uważa.</u>
          <u xml:id="u-160.35" who="#JanKułakowski">Pytanie pana posła dotyczyło również dzierżawy ziemi. Otóż, proszę państwa, ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nie reguluje problemu dzierżawy. I w najbliższym czasie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawi sprawozdanie z wykonania ustawy o nabywaniu nieruchomości za rok 1998.</u>
          <u xml:id="u-160.36" who="#JanKułakowski">Pan poseł Lewandowski postawił pytanie, czy będziemy bronić bardziej stanowczo ziemi przed zakupem przez obcokrajowców, czy będziemy bronić bardziej stanowczo możliwości pracy Polaków w krajach Unii Europejskiej. Proszę państwa, tutaj nie ma wyboru. My musimy bronić i tego, i tego. I dlatego ja odrzucam, powiedziałem to już raz dzisiaj rano, odrzucam iunctim między tymi dwoma sprawami. Problem trudności, z jakimi spotyka się natychmiastowe zastosowanie swobodnego przepływu osób jest problemem, który nie wiąże się z zakupem ziemi. Być może będą próby jakiegoś iunctim, jakiegoś do ut des w tej dziedzinie, ale to jest problem negocjacyjny, do którego wrócimy. Naszym punktem wyjściowym są te okresy przejściowe na zakup ziemi, które państwo znają, i brak okresów przejściowych, jeżeli chodzi o pracę Polaków za granicą.</u>
          <u xml:id="u-160.37" who="#JanKułakowski">Pan poseł Czesław Siekierski zapytywał o harmonogram prac Sejmu w dziedzinie ustawodawstwa, dotyczącego acquis communautaire i naszego dostosowania do ustawodawstwa europejskiego. Otóż, proszę państwa, w drugiej połowie września Komitet Integracji Europejskiej otrzyma pełne zestawienie planowanych prac w poszczególnych ministerstwach, i jak sądzę, poinformuje o tym harmonogramie również Wysoki Sejm.</u>
          <u xml:id="u-160.38" who="#JanKułakowski">Pan poseł Lesław Podkański twierdzi, że występuje pewien brak rozeznania w rządzie co do tego, ile obszarów negocjacyjnych jest jeszcze przed nami. Otóż to nie jest brak rozeznania. Problem jest bardzo prosty. Formalnie jest 31 obszarów negocjacyjnych — formalnie. Natomiast problem jest taki, że 30 obszar negocjacyjny obejmuje instytucje. Na ten temat nie było screeningu, nie wiemy jeszcze, czy i w jakim momencie będą negocjacje. Myśmy się wypowiadali, że chcemy konsultacji na temat instytucji Unii Europejskiej, ale problem instytucji nie podlegał screeningowi. A 31 obszar negocjacyjny to inne sprawy. Tych innych spraw też na razie nie ma. Tak że de iure mamy 31 obszarów negocjacyjnych, de facto mamy ich 29. Pan poseł Podkański postawił również trudne pytanie o argumenty przemawiające za integracją i przeciw niej. Już o tej godzinie nie mogę na to długo odpowiadać. Argumentami istotnymi, zasadniczymi, przemawiającymi za integracją jest bezpieczeństwo, rozwój państwa, rozwój cywilizacyjny, dobra, dobrobyt ludzi w państwie. Uważam, że nie ma argumentów negatywnych, przeciwnych, natomiast są wyzwania, z którymi musimy się liczyć i na które musimy odpowiedzieć. I wreszcie pan poseł Podkański wspominał również o aktach notarialnych dotyczących podstawowych transakcji. Te akty notarialne, o których mowa, są w Polsce nieważne i prawo europejskie nie czyni ważnymi aktów nieprawnych według prawa narodowego, czyli żadnej obawy w tym względzie być nie może.</u>
          <u xml:id="u-160.39" who="#JanKułakowski">Proszę państwa, starałem się odpowiedzieć na wszystkie pytania. Przepraszam, że trwało to dość długo, ale to świadczy o tym, jak ważna jest ta debata. A jeżeli cokolwiek pominąłem, to naturalnie jestem do dyspozycji Wysokiego Sejmu, ażeby przedstawić dodatkowe odpowiedzi bądź ustnie, teraz, bądź w najbliższej przyszłości, w ciągu najbliższych dni, na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Halina Nowina-Konopczyna.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Spokojnie, panowie, oglądajcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest mi niezmiernie przykro, że o tej porze przedłużam jeszcze rozpatrywanie tego punktu, które się ciągnie od rana, ale muszę przyznać, że bardzo oszczędnie panowie ministrowie odpowiedzieli na moje pytania i niewiele się dowiedziałam. Pierwsze pytanie, które zadałam, dotyczyło pana ministra Kułakowskiego i jego zamiarów, tego, w jaki sposób przeciwdziałać szkodom, które może wywołać omawiany dokument. Proszę państwa, nie usłyszałam z ani jednych ust zaprzeczenia postawionej przeze mnie tezie. To nie jest moja teza, pojawiła się ona w trakcie wczorajszej długiej debaty na posiedzeniu dwóch połączonych komisji: rolnictwa i integracji, w ani jednej wypowiedzi nie ustosunkowano się do tego dokumentu w pełni pozytywnie. Został on uznany za bardzo nieudany dokument. Moje pytanie uważam więc za zasadne. Jeżeli pan minister nie uważa za stosowne na to pytanie odpowiedzieć, to ja to traktuję również jako odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Teraz taka sprawa, wracam do pytania, które postawiłam i na które nie było odpowiedzi, ponieważ nie było pana ministra Plewy, również dzisiaj nie dostałam na to pytanie żadnej odpowiedzi: czy została przeprowadzona analiza wpływu likwidacji znacznej części gospodarstw chłopskich na wzrost bezrobocia w Polsce, globalnie? Czy to zostało przeprowadzone? Twierdzenie, że inwestycje zagraniczne powodują przyrost miejsc pracy, być może, jest w pewnych wypadkach słuszne; w bardzo wielu jest niesłuszne, bo one powodują właśnie znikanie miejsc pracy. Jeżeli panowie są innego zdania, to służę przykładami konkretnych sytuacji w Polsce, gdzie rzeczywiście katastrofalnie przyrasta bezrobocie na skutek prywatyzacji zakładów i kupowania ich przez kapitał zagraniczny. To jest rzecz chyba dosyć powszechnie znana. A zatem bardzo proszę o odpowiedź, czy była przeprowadzana taka analiza, czy nie. Jest chyba bowiem rzeczą powszechnie wiadomą, że właśnie rolnictwo wchłonęło znaczną część bezrobotnych po roku 1990. I że to duże bezrobocie, jawne i ukryte, na wsi jest właśnie tego pochodzenia. Teraz tych ludzi z powrotem oddajemy miastu. Miastu, gdzie wzrasta bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#HalinaNowinaKonopka">Mogę nie dostać odpowiedzi dzisiaj, prosiłabym o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł zadawała, jak rozumiem, te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">To proszę tylko powiedzieć, czego dotyczą, pan minister na pewno je zanotował wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Tak, zadawałam je. Ponieważ jednak nie dostałam odpowiedzi, zadaję je po raz trzeci. Wobec tego uważam, że waga tego problemu nie została zrozumiana. Dlatego to tłumaczę, tylko i wyłącznie dlatego.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Następne pytanie, które zadałam, odnosiło się do płatności kompensacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#HalinaNowinaKonopka">Pan minister zapewne zna algorytm, wedle którego określa się wysokość tych płatności. Zapewne pan pamięta, że jest tam jedna wartość constans i dwie zmienne. Teraz pytanie. Jeżeli w dokumencie, który państwo nam przedstawili, jest mowa o dążeniu do zapobieżenia negatywnym skutkom tego rodzaju dopłat, ze względu na niską wydajność w naszym regionie, to chciałabym wiedzieć, jaki mechanizm państwo tu zastosują. Wyobrażam sobie bowiem, że jest to możliwe, ale chcę to po prostu wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#HalinaNowinaKonopka">Żeby już nie przedłużać, chciałam zadać panu ministrowi Sameckiemu dodatkowe pytanie w związku ze zmianą formuły PHARE. Rząd zapewne wiązał jakieś plany z funduszami PHARE, w końcu formuła nie została tak dawno zmieniona. Interesuje mnie, jaka korekta — wyobrażam sobie, że in minus — nastąpiła po zmianie tej formuły. Z jakich zamierzeń rząd zrezygnował? W jakich dziedzinach? Które dziedziny gospodarcze nie zostaną wzmocnione właśnie przez zastosowanie tych funduszy w tym celu, żeby je wzmocnić? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo pana ministra Kułakowskiego.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze poseł Zarzycki nie uzyskał odpowiedzi. Tylko proszę precyzyjnie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! W związku z tym, że na niektóre zadane pytania nie zostały udzielone odpowiedzi - myślę, że są to kwestie bardzo ważne i konkretne, dotyczące tego, jak rząd odniesie się do spółdzielczości wiejskiej, jakie będą stosowane preferencje, a także jakie będzie zabezpieczenie finansowe przemian czy integracji w zakresie rolnictwa w budżecie roku 2000, jaka będzie rola izb rolniczych i doradztwa rolniczego - chciałbym prosić o pisemne udzielenie odpowiedzi na te pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Rozumiem, że nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, teraz pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanKułakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Udzielę jednej odpowiedzi, pani posłance Nowinie-Konopczynie. Jeżeli chodzi o spójną strategię rolną, którą pani posłanka zechciała uznać za dokument szkodliwy, to rząd mógłby się do tego ustosunkować dopiero wtedy, kiedy by także ten dokument za szkodliwy uznał, a rząd tego dokumentu za szkodliwy nie uznaje. Trudno więc, żebyśmy się ustosunkowali do dokumentu szkodliwego w ocenie pani posłanki, bo ocena ta nie jest przez rząd podzielana.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JanKułakowski">Jeżeli chodzi o inne pytania, to przede wszystkim obiecuję, że na pytania pana posła Szczęsnego Zarzyckiego odpowiemy na piśmie. Na pozostałe pytania pani posłanki Nowiny-Konopczyny odpowie pan minister Plewa, a jeżeli chodzi o pytanie w sprawie PHARE postawione panu ministrowi Sameckiemu, który jest w tej chwili nieobecny, w jego zastępstwie odpowie pan minister Pietras.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana ministra Jerzego Plewę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JerzyPlewa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od drugiego z dwóch pozostałych pytań; dotyczy ono techniki liczenia płatności kompensacyjnych. Otóż w materiałach zostało to zapisane bardzo skrótowo, rzeczywiście ta sprawa wymaga jeszcze szerszego wyjaśnienia. Chodzi tu o płatności kompensacyjne liczone w stosunku do produkcji zbóż. W Unii Europejskiej, żeby te płatności wyliczyć, przyjmuje się zarówno okres referencyjny, jak i obszar referencyjny, a także plony referencyjne; o te wskaźniki chodzi. Co do okresu referencyjnego, to rozumiem, że chociaż sprawa ta nie jest przesądzona, nie jest to przedmiotem pytania pani posłanki. Istotne znaczenie ma powiązanie obszaru referencyjnego z wydajnością z hektara. Tak naprawdę to jest jeden parametr, ponieważ może on być liczony w następujący sposób. Polskę jako kraj można potraktować jako jeden obszar i wtedy mamy wydajność z hektara i średnią przeciętną dla całego kraju. Można następnie dezagregować obszar Polski, podając na podstawie danych statystycznych wydajność z hektara dla określonego obszaru. I tutaj możliwości są różne. Może to być na przykład obszar obecnego województwa przy podziale na 16 województw, a może to być podział na inne obszary, na przykład makroregiony, jeśli takie dane statystyczne istnieją.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JerzyPlewa">Chcę powiedzieć, że te analizy są dokładnie skompletowane i nawet akurat te analizy były robione wcześniej, na przykład dla 49 jeszcze województw w poprzednim układzie administracyjnym. I potencjalne skutki takiego podziału są znane. Wybór wariantu jeszcze nie nastąpił. Na czym będą polegały konsekwencje wyboru odpowiedniego wariantu? Jeśli przyjmiemy za obszar referencyjny całą Polskę, wtedy plony są dla całej Polski, a więc przy takim podejściu zyskają te obszary, na których wydajność jest niższa w stosunku do wydajności na obszarze całej Polski, a stracą te, gdzie jest wyższa. I oczywiście wybór, który stoi przed nami, to dokonanie takiego podziału w zależności od przyjętych celów: Czy w tym wypadku przyjąć podział na przykład na 16 województw, co spowoduje, że obszary rolnicze, na których jest duża wydajność, uzyskają potencjalnie wyższe płatności kompensacyjne, czy poprzez wybór całej Polski spłaszczyć dochody tych, którzy produkują obecnie wydajniej, a wesprzeć tych, którzy produkują mniej wydajnie i być może ich znaczna część nie utrzymuje się z rolnictwa? Ten wybór nie został jeszcze dokonany, ale analizy, które pokazują, jakie są skutki potencjalnych rozwiązań, są dostępne i oczywiście akurat w tym wypadku, tak jak powiedziałem, one już są dostępne od dość długiego czasu. Wybór zostanie dokonany w momencie przyjmowania całego stanowiska negocjacyjnego w sprawach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JerzyPlewa">Jeśli chodzi natomiast o ostatnie pytanie, które pozostało do odpowiedzi, to dotyczy ono analizy skutków likwidacji części gospodarstw. Takiej analizy, z w taki sposób postawionym pytaniem, nie ma. Natomiast analizy, które prowadzimy w kontekście dostosowań do wymogów Unii i integracji, idą znacznie szerzej. Te analizy mają oszacować skutki społeczno-ekonomiczne procesu integracji, w związku z tym uwzględniają nie tylko nawet likwidacje miejsc pracy, które mogą się pojawić w przypadku ograniczenia liczby gospodarstw zajmujących się uprawą. Biorą one również pod uwagę to, że nastąpi restrukturyzacja przetwórstwa i że również w różnych gałęziach przetwórstwa można się spodziewać pewnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#JerzyPlewa">Chcę zwrócić uwagę na to, że tego typu analizy - już mówiłem o tym w pierwszej części swojego wystąpienia - zawsze są robione metodami symulacyjnymi, w związku z tym trzeba przyjąć odpowiednie założenia.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#JerzyPlewa">Chcę również zwrócić uwagę na fakt, że to, iż pewne gospodarstwa nie będą już obecnie... Jak wiemy z naszych danych statystycznych, które mamy nawet z lat późniejszych, chociaż nie z pełnego spisu, znaczna część gospodarstw istnieje w statystyce, natomiast nie zajmuje się produkcją żywności lub w dużym stopniu produkuje żywność na własne potrzeby, a tylko w niewielkiej ilości na rynek lokalny. Właściciele tych gospodarstw najczęściej utrzymują się z innych źródeł, chociaż często, trzeba przyznać, są to źródła takie jak ubezpieczenie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#JerzyPlewa">Chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że przy tego typu analizach uwzględnia się również to, że gospodarstwa rolne są dość trwałe. Nawet jeśli warunki gospodarowania są trudne, to nie ma likwidacji gospodarstw. Wystarczy prześledzić statystyki dotyczące zmiany liczby gospodarstw w Polsce. Jak wiemy, te liczby niewiele się zmieniają. Zmienia się trochę struktura, zmienia się powierzchnia, ale liczba gospodarstw jest bardzo stabilna i nie następuje likwidacja gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#JerzyPlewa">Proces integracji na pewno powinien w pewnym stopniu stymulować zmianę struktury; niekoniecznie będzie on oznaczał likwidację gospodarstw. Gdy wyniki takich analiz będą dostępne, będą w jakimś stopniu odpowiadały na tak postawione pytanie, ale nie tylko na pytanie w ten sposób sformułowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan minister Jarosław Pietras.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JarosławPietras">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odpowiedzieć na pytanie pani posłanki Nowiny-Konopczyny, dotyczące nowej orientacji PHARE, w zastępstwie pana ministra Sameckiego. Pracuję razem z nim w jednym urzędzie i wspieram go w jego wysiłkach przy pracach nad PHARE.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JarosławPietras">W pytaniu pani posłanki pobrzmiewała wątpliwość, czy przypadkiem Polska, przechodząc do nowej orientacji PHARE, nie utraciła pewnych korzyści, które byłyby, gdybyśmy takiej nowej orientacji PHARE nie przyjęli. Pytanie to pani posłanka oparła na stwierdzeniu dotyczącym generalnego celu. Poprzednio PHARE wiązał się ze wsparciem Polski w procesach transformacji, obecnie PHARE wiąże się tak samo z przygotowaniem gospodarki polskiej, ale przygotowaniem jej do sprostania wyzwaniom członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JarosławPietras">Trzeba odnieść się do początków PHARE. PHARE był pomyślany, aby pomóc krajom, które przechodziły z gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. Zatem główne instrumentarium, które było dozwolone, wiązało się z tzw. pomocą techniczną, to jest np. ekspertyzami czy wsparciem ekspertów unijnych polegającym na doradzaniu rządowi polskiemu, w jaki sposób przeprowadzić transformację. W nowej orientacji PHARE odnosimy się do kryteriów kopenhaskich, podstawowych kryteriów członkostwa, wśród których są także takie kryteria jak utrzymanie konkurencyjności, jak sprostanie przez Polskę konkurencji na silnym rynku europejskim. Oznacza to wsparcie także gospodarki i sektorów gospodarczych, ale w inny sposób. Mogę podać przykłady instrumentów, które zostały zastosowane przy pomocy PHARE w poprzednich okresach w odniesieniu do takiego sektora, jakim jest ochrona środowiska, gdzie mniej więcej w corocznej alokacji środków PHARE przeznaczano od kilku do kilkunastu milionów ECU, a obecnie euro, na pomoc techniczną. Były to głównie ekspertyzy dotyczące oceny sytuacji w różnych regionach kraju pod względem różnych wymogów ochrony środowiska. W tej chwili mamy sytuację, w której w ostatniej alokacji, już przy nowej orientacji PHARE, dokonujemy za pomocą środków unijnych znaczących inwestycji, których wartość sięga kilkunastu milionów euro. A zatem odchodzimy od poprzednich instrumentów i wydaje się, że to jest znacząca korzyść. Odchodzimy od instrumentów polegających na zapraszaniu ekspertów unijnych i wydajemy środki na konkretne programy, które także wiążą się z inwestycjami.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#JarosławPietras">PHARE w nowej orientacji nie zmienia swojego charakteru, jeśli chodzi o sektor, tzn. nie ma sektora, który moglibyśmy wykluczyć. Zmienia się natomiast przedmiotowo i podmiotowo. Zatem na pytanie o to, które dziedziny gospodarki zostaną wzmocnione, nie da się w tej chwili odpowiedzieć, ponieważ żadna z dziedzin nie jest bezpośrednio wykluczona, aczkolwiek rząd przygląda się, które z dziedzin potrzebujących szczególnego wsparcia ze względu na przygotowanie do Unii Europejskiej wymagają właśnie koncentracji środków PHARE.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#JarosławPietras">Pan minister Szlązak, odpowiadając na pytania dotyczące sektora stalowego, wspominał, że w tym sektorze, który wymaga przygotowania, żeby mógł sprostać konkurencji na rynku europejskim, m.in. używane są środki PHARE-owskie, i to w ramach nowej orientacji.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#JarosławPietras">Po drugie, nowa orientacja dotyczy nowych alokacji, a zatem to, co było rozpoczęte, jest kontynuowane. Alokacje z poprzednich lat nie zostały jeszcze wydatkowane, zatem rząd nie musiał rezygnować z planów, które były przyjęte i zatwierdzone, lecz opracowywał nowe plany. Zatem nie widzimy tutaj utraty specjalnych szans. To była ta wątpliwość, którą podnosiła pani posłanka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję podsekretarzowi stanu w Komitecie Integracji Europejskiej panu ministrowi Jarosławowi Pietrasowi.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W związku ze zgłoszonym w dyskusji wnioskiem o odrzucenie przedstawionej informacji do głosowania w tej sprawie przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na marginesie chcę powiedzieć, żeśmy się szybko uporali z tym punktem, prawda?</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Przerwa na drugą część meczu.)</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Poradzili sobie bez nas w pierwszej, to i poradzą w drugiej.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim i rządowym projektach ustaw o rzeczniku praw dziecka (druki nr 617, 830 i 1241).</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Cymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu połączonych Komisji: Edukacji, Nauki i Młodzieży, Polityki Społecznej, Rodziny oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o rzeczniku praw dziecka (druk nr 617) oraz o rządowym projekcie ustawy o rzeczniku praw dziecka (druk nr 830).</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#TadeuszCymański">Sejm na 43 posiedzeniu w dniu 20 stycznia br. skierował powyższe projekty ustaw do wymienionych komisji w celu rozpatrzenia. Praca i trud posłów oraz zaproszonych do współpracy ekspertów w trakcie 9 posiedzeń specjalnie powołanej podkomisji oraz 3 wspólnych posiedzeń komisji dały efekt w postaci projektu doręczonego paniom posłankom i panom posłom w druku nr 1241.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Konieczność powołania rzecznika praw dziecka wypływa wprost z art. 72 konstytucji, który nakłada na Sejm obowiązek określenia w drodze ustawy kompetencji i sposobu powoływania rzecznika praw dziecka. Art. 72, traktujący o ochronie dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją, umieszczony został w konstytucji w rozdz. II, o wolnościach, prawach i obowiązkach człowieka i obywatela. Przywołanie zapisów konstytucyjnych było dla komisji istotnym drogowskazem, jeśli chodzi o określenie kierunku prowadzonych prac i ustalenie w końcowym projekcie ustawy proponowanych kompetencji rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#TadeuszCymański">Mając świadomość, że powołanie rzecznika praw dziecka w warunkach polskich jest zagadnieniem całkowicie nowym, mającym szczególny charakter, zwróciliśmy baczną uwagę również na praktykę i doświadczenia innych krajów. W tym kontekście bardzo znaczącym wydarzeniem było spotkanie w parlamencie z goszczącym w naszym kraju na zaproszenie Polskiego Komitetu UNICEF rzecznikiem praw dziecka w Norwegii panem Trond Waage. W mojej ocenie jako posła sprawozdawcy spotkanie to rzuciło nowe światło, stając się źródłem cennej inspiracji dla dalszych prac. Inspiracja ta pomogła nam rozstrzygnąć, po długiej, trudnej dyskusji i wysłuchaniu opinii ekspertów, podstawowy dylemat naszej pracy. Pozwoliła odpowiedzieć na pytanie, jaki ma być i jak ma działać rzecznik praw dziecka - czy ma to być rzecznik z potężnym biurem, które będzie zajmować się tysiącami wniosków o rozpatrzenie spraw interwencyjnych, czy też chcemy stworzyć instytucję komplementarną do rzecznika praw obywatelskich, instytucję, która wzorem licznych rozwiązań już istniejących w innych krajach swoją siłę budować będzie nie na posiadaniu licznego, kosztownego aparatu, lecz na autorytecie przejawiającym się przez aktywność na polu skutecznego egzekwowania już istniejących praw oraz kreowania praw nowych, praw jeszcze bardziej skutecznie chroniących dzieci przed licznymi zagrożeniami.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#TadeuszCymański">Kształt ostatecznego projektu, przedłożonego Wysokiej Izbie w sprawozdaniu, wskazuje jednoznacznie, że górę wzięła opcja rzecznika jako autorytetu i kreatora praw oraz działań chroniących dzieci, a nie urzędnika. W konsekwencji zapisy projektu zawarte w art. 11 i 12, określające kompetencje, znacznie odbiegają od pierwotnych propozycji, które w znacznym stopniu były powieleniem zapisów wziętych z ustawy o rzeczniku praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#TadeuszCymański">Warto tutaj nadmienić, że propozycje te zawierały również w swoich uzasadnieniach szacunki kosztów potrzebnych do funkcjonowania niezbędnego aparatu wykonawczego (przypomnę, iż projekt rządowy zakładał budżet wysokości 1,5 mln zł, natomiast drugi projekt, poselski, przewidywał zagwarantowanie środków na takim poziomie jak w wypadku rzecznika praw obywatelskich).</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oprócz tego kluczowego problemu, który przyszło nam rozpatrywać, były także inne kwestie, wokół których koncentrowała się uwaga i dyskusja komisji. Niektóre z nich, w mojej ocenie bardziej znaczące, uważam za stosowne przywołać w tym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#TadeuszCymański">I tak. Prowadzona była ożywiona dyskusja nad zapisem art. 1 ust. 2, gdzie proponowano dopisać, aby rzecznik praw dziecka „stojąc na straży praw dziecka” działał: „z poszanowaniem odpowiedzialności praw i obowiązków rodziców”. Wniesiono również wątpliwości co do poprawności art. 1 ust. 3, który mówił o naturalnym środowisku dziecka, jakim jest rodzina. Propozycje, aby przyjąć te zapisy, zostały zaakceptowane i znajdują się w proponowanym Wysokiej Izbie projekcie.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#TadeuszCymański">Nie udało się, niestety, uniknąć sporu nad definicją dziecka w projekcie ustawy. Zastanawiano się w tym miejscu, czy ostatecznie przyjęta definicja - która jest zawarta w projekcie ustawy - jest właściwa. Czy określenie dziecka jako: „istoty ludzkiej od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności”, poprzez użycie słów: „od poczęcia” nie jest definicją za daleko idącą. Szczęśliwie i tę różnicę zdań po dyskusji udało się przezwyciężyć.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#TadeuszCymański">Z punktu widzenia celu ustawy za bardzo ważne należy uznać dyskusję i wnioski zgłoszone w komisjach do treści art. 3, określającego obszar działania rzecznika i jego priorytety. Poprzez dodanie do pierwotnie proponowanych treści uzupełnień artykułu podkreślono znaczenie pomocy dla dzieci niepełnosprawnych oraz ochronę prawa dzieci do nauki.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#TadeuszCymański">Szereg dyskutowanych i ostatecznie umieszczonych w projekcie ustawy poprawek dotyczyło zasad powoływania i odwoływania rzecznika praw dziecka oraz kwestii szczegółowych - dookreślających i redakcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#TadeuszCymański">Chciałbym się w sprawozdaniu odnieść również do proponowanych i umieszczonych w nim wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#TadeuszCymański">W pierwszym wniosku, w konsekwencji przyjęcia innego usytuowania, kompetencji i charakteru rzecznika praw dziecka, w odróżnieniu od rzecznika praw obywatelskich, wnioskodawcy nie widzą konieczności powielenia zapisu o kryteriach, jakie winien spełniać rzecznik, analogicznie jak w wypadku rzecznika praw obywatelskich. Wnioskodawcy kierują się tutaj obawą, że zapis analogiczny czy też identyczny jak w wypadku rzecznika praw obywatelskich, ograniczyłby możliwość powoływania na rzecznika praw dziecka jedynie do wąskiego grona wybitnych autorytetów prawnych, na co wskazuje sformułowanie użyte w treści projektu: wyróżniający się wiedzą prawniczą. Dlatego też proponują złagodzić swoim wnioskiem sformułowanie na: „dysponującym niezbędną wiedzą prawniczą”.</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#TadeuszCymański">Wniosek mniejszości nr 2. Wnioskodawcy w tym wniosku proponują, aby rzecznika praw dziecka powoływał Senat. W opinii wnioskujących byłoby to wyrazem uznania dla wyższej izby parlamentu; byłoby też pewną symetrią co do sposobu powoływania rzecznika praw obywatelskich. Chodzi o to, że rzecznik praw obywatelskich jest powoływany zgodnie z zapisem konstytucyjnym przez Sejm. Wnioskodawcy we wniosku mniejszości nr 2 proponują, aby rzecznika praw dziecka, w odróżnieniu od rzecznika praw obywatelskich, powoływał Senat.</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#TadeuszCymański">We wniosku mniejszości nr 3 wnioskodawca proponuje, aby w art. 8 skreślić wyraz „niezawisły”, argumentując, iż cecha ta winna być zastrzeżona dla sądów. Kontrargumentem w dyskusji było to, iż w zapisach dotyczących rzecznika praw obywatelskich używa się określenia „niezawisły”, stąd propozycja, aby ten termin był użyty również w odniesieniu do rzecznika praw dziecka, co niewątpliwie podnosi jego rangę i znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#TadeuszCymański">We wniosku mniejszości nr 4 wnioskodawcy proponują inną redakcję art. 9, traktującego o okolicznościach odwołania rzecznika praw dziecka. Zrzeczenie się urzędu sprowadzają do przypadków skutkujących podjęciem uchwały o odwołaniu przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-176.16" who="#TadeuszCymański">Piąty wniosek mniejszości dotyczy nowej redakcji art. 11. We wniosku mniejszości zakłada się dodanie zapisu o możliwości zwrócenia się do rzecznika praw obywatelskich. Przez ten zapis wnioskodawcy chcą podkreślić wagę tej współpracy. Jednocześnie rezygnują z zapisu o nieznalezieniu przez rzecznika praw dziecka podstaw do interwencji, uznając, że jest zbędny.</u>
          <u xml:id="u-176.17" who="#TadeuszCymański">Przedstawiając wnioski mniejszości, chciałbym poinformować, iż wpłynęło pismo o rezygnacji pani poseł Tomaszewskiej z wniosku mniejszości nr 6. Rezygnacja ta wypływa z faktu zmiany ustawy o urzędnikach państwowych, będącej skutkiem wprowadzenia ustawy o służbie cywilnej; wniosek ten stał się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-176.18" who="#TadeuszCymański">Jednocześnie chciałbym poinformować, iż składam stosowny wniosek dotyczący redakcji art. 17 w celu dostosowania treści tego artykułu do wymogów wynikających z przytoczonej przed chwilą ustawy.</u>
          <u xml:id="u-176.19" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiając sprawozdanie, chciałbym wyrazić przekonanie, iż projekt, który bazował na dwóch pierwotnych projektach, rządowym i poselskim, jest wyrazem pewnego kompromisu i zawiera najbardziej istotne, znaczące treści. Tak skomentował proponowany kształt projektu pełnomocnik rządu do spraw rodziny, uznając, iż jakkolwiek nie spełnia on wszystkich oczekiwań i nie zawiera wszystkich pierwotnych propozycji, jest wyrazem kompromisu i ma na celu dobro dziecka.</u>
          <u xml:id="u-176.20" who="#TadeuszCymański">Chciałbym z tego miejsca podziękować wszystkim, którzy włożyli dużo pracy w przygotowanie tego projektu, przede wszystkim zaproszonym ekspertom, prof. Tadeuszowi Jasudowiczowi, Tadeuszowi Smyczyńskiemu, panu prof. Andrzejowi Rzeplińskiemu, który uczestniczył w większości naszych posiedzeń, a także dr. Monice Płatek. Swoją wiedzą i doświadczeniem wspierali oni te niełatwe i w jakimś stopniu nowatorskie prace.</u>
          <u xml:id="u-176.21" who="#TadeuszCymański">Wyrażam też nadzieję, że projekt ustawy o rzeczniku praw dziecka, który mam zaszczyt przedstawiać, zostanie przez Wysoką Izbę życzliwie przyjęty i sprawiedliwie oceniony. Możliwie szybkie przyjęcie ustawy i powołanie rzecznika praw dziecka niewątpliwie pomoże rodzicom, wychowawcom i wszystkich przyjaciołom dzieci w ich trosce i staraniach o najmłodszych, sprawi, że w naszym kraju dzieci w szczególnie trudnej sytuacji, pokrzywdzone przez los, nieszczęśliwe, uzyskają większą pomoc i ochronę, a na ich twarzach również zagości uśmiech. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi,</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Barbarę Frączek w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#BarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność dotyczące sprawozdania 4 połączonych komisji o poselskim i rządowym projektach ustaw o rzeczniku praw dziecka (druk nr 1241).</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#BarbaraFrączek">Jako członek podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia tych obu projektów byłam świadkiem długich i rzetelnych dyskusji nad ostateczną koncepcją tego urzędu. Byłam świadkiem wsłuchiwania się w głosy wielu ekspertów, których powołała podkomisja. Byłam wreszcie świadkiem tworzenia się w podkomisji zupełnie nowej, ale znacznie bardziej przejrzystej i racjonalnej, odpowiadającej wymogom konstytucyjnym, koncepcji urzędu rzecznika praw dziecka. Urzędu, który nie będzie powieleniem istniejącej już wiele lat instytucji rzecznika praw obywatelskich. Tutaj należałoby dodać, że chociaż w kilkunastu krajach została ustanowiona podobna instytucja, to nigdzie na świecie rzecznik praw dziecka nie ma statusu równorzędnego statusowi rzecznika praw obywatelskich. Nadanie rzecznikowi praw dziecka takich samych uprawnień jak rzecznikowi praw obywatelskich byłoby nieracjonalnym dublowaniem urzędów i wydatków. Wszelkie postępowania wyjaśniające może prowadzić rzecznik praw obywatelskich, ma bowiem odpowiednie doświadczenie i posiada pracowników, którzy dotychczas prowadzili postępowania w sprawach dotyczących dzieci. Równoległe prawo do prowadzenia postępowań wyjaśniających przez obydwu rzeczników prowadziłoby do tego, że w niektórych sprawach oba urzędy zajmowałyby się równocześnie tymi samymi problemami. Można też przewidzieć, że w sprawach prowadzonych przez rzecznika praw dziecka skarżący, niezadowolony z wyniku, traktowałby urząd rzecznika praw obywatelskich jako organ odwoławczy i odwrotnie. Stąd decyzja podkomisji akceptowana przez połączone komisje o powołaniu urzędu rzecznika praw dziecka będącego organem koncepcyjnym, wspomagającym autorytetem swego urzędu wszelkie organizacje działające na rzecz dobra dzieci, czuwającego nad stanem prawa dotyczącego dzieci oraz naturalizacją polityki rządowej i samorządowej w odniesieniu do dzieci, mogącego równocześnie występować do właściwych organów z inicjatywą ustawodawczą.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#BarbaraFrączek">Rzecznik praw dziecka może zwrócić się do rzecznika praw obywatelskich o podjęcie właściwych działań lub przekazać sprawę innym właściwym organom, organizacjom lub instytucjom, co zawiera w swoim zapisie piąty wniosek mniejszości dotyczący art. 11 omawianego projektu, a co bardziej uogólniają zapisy art. 11 w tekście przyjętym przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#BarbaraFrączek">Nadrzędne kryterium, jakim powinien kierować się w wykonywaniu swych uprawnień rzecznik praw dziecka, kryterium dobra dziecka, zostało jednoznacznie w art. 1 projektu zapisane. Pozostaje to w zgodności z zapisami Konwencji o prawach dziecka oraz wielu przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przyjęcie kryterium dobra dziecka pozwala mieć nadzieję, że pojęcie to będzie zawsze odczytywane jako troska o zapewnienie dziecku prawidłowego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#BarbaraFrączek">Fundamentalne dla Akcji Wyborczej Solidarność zapisy, że w rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności oraz uznające rodzinę za naturalne środowisko rozwoju każdego dziecka, są treścią art. 1 i 2 projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#BarbaraFrączek">Pozostaje do rozstrzygnięcia jeszcze jeden problem. Kto powołuje rzecznika praw dziecka: czy Sejm za zgodą Senatu czy odwrotnie? Klub Akcji Wyborczej Solidarność popiera rozwiązanie zaproponowane w przedłożeniu rządowym, a będące treścią drugiego wniosku mniejszości, uwzględniające szczególną rolę Senatu jako Izby wyższej parlamentu i podkreślające jakby odrębność instytucji rzecznika praw dziecka od rzecznika praw obywatelskich. Należy równocześnie pamiętać, że zapis art. 13 mówi, iż rzecznik praw dziecka składa coroczną informację o swej działalności tak w Sejmie, jak i w Senacie, co wydaje się być najistotniejsze.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#BarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podsumowując, klub Akcji Wyborczej Solidarność, nie przeceniając potrzeby powołania instytucji rzecznika praw dziecka, a uznając wymóg konstytucyjny, poprze przedłożony przez połączone komisje projekt ustawy o rzeczniku praw dziecka zawarty w druku nr 1241, z uwzględnieniem wniosków mniejszości nr 1–5. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Wilczyńską w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#ZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Po pierwszym czytaniu poselskiego i rządowego projektów ustawy o rzeczniku praw dziecka, po powołaniu podkomisji wydawało się, że praca nad projektami będzie trwać krótko. Tak jednak nie było. Trzeba było wiele czasu, bardzo wiele pracy, wiele ekspertyz i zaangażowania wielu ekspertów, by sprawozdanie zawarte w druku nr 1241 mogło być przedstawione Wysokiej Izbie do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#ZofiaWilczyńska">Mówię, szanowni państwo, w imieniu posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Posłowie mego klubu od dawna bardzo żywotnie byli i są zainteresowani ustanowieniem i dobrym, właściwym działaniem rzecznika praw dziecka, który to rzecznik - dzięki umocowaniom ustawowym - rozwiązywałby problemy dzieci, młodzieży czy - jeśli ktoś woli - młodocianych czy nieletnich. Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej zabiegali o utworzenie tej instytucji już w X kadencji, w I kadencji i w II kadencji. Posłowie SLD wnieśli zapis do ustawy zasadniczej - to właśnie wspomniany przed chwilą art. 72. Od lat osiemdziesiątych o ustanowienie, powołanie rzecznika praw dziecka z całą żarliwością zabiegała pani Maria Łopatkowa, jako przedstawiciel Komitetu Obrony Praw Dziecka i jako senator III kadencji. Lecz oprócz zabiegów pani senator, wiele zrobiono także tutaj, w Sejmie. I tego zapomnieć nie możemy. W II kadencji, w latach 1993–1997, przedstawione były dwa projekty: poselski i rządowy. Niestety, nie zdążono. 2 kwietnia 1997 r. uchwalona konstytucja ten proces przyspieszyła, choć teraz już jest III kadencja. W drugim roku III kadencji wpłynął do laski marszałkowskiej projekt poselski i w chwilę potem projekt rządowy, o których już wspomniałam. Zastanawiałam się, czytając projekt rządowy, czy nie będzie to raczej projekt zmierzający do obrony praw rodziny - wspomniała o tym pani poseł Staręga-Piasek - czy dziecka poczętego, jak to wynika z art. 1 i treści uzasadnienia. Projekt poselski zaś wyraźnie określał zasady funkcjonowania rzecznika, strukturę, ujmując w zapisach wszystko, co dotyczy problemów dzieci aż do ich pełnoletności. Przedstawione sprawozdanie w druku nr 1241 nie daje absolutnie żadnej nadziei na to, że rzecznik powołany na mocy tej ustawy cokolwiek - poza utworzeniem samego biura rzecznika - będzie mógł zrobić. Dlaczego o tym mówię? Kompetencje rzecznika praw dziecka są określone na przykład w art. 10: „Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka”. Z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę: Czyż nie jest to zaprzeczeniem tej własnej inicjatywy? Chyba sami państwo stwierdzą, że jest to po prostu absurd legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#ZofiaWilczyńska">Art. 11 określa, że rzecznik może zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień. A dodam od siebie - na przykładzie własnym - że władza publiczna, organizacja lub instytucja może odpowiedzieć lub nie. Rzecznik, jak jest to zawarte w projekcie poselskim, żąda wyjaśnień, żąda dokumentów dotyczących danego dziecka w przypadku naruszenia jego dóbr, zdrowia czy też życia. Może być, proszę państwa, też taka sytuacja, że instytucja, do której zwróci się rzecznik, prosząc o wyjaśnienie, stwierdzi, że nie znaleziono podstaw do interwencji. A dziecko w tym czasie zostało zakatowane na śmierć, było molestowane, nagminnie bite. Przykłady tego, o czym mówię, dość często oglądamy w telewizji, czytamy o tym, zastanawiamy się i tworzymy ustawę, która przez swą ułomność, niedoskonałość nie rozwiąże ani też nie zapobiegnie najprawdopodobniej tym wszystkim problemom. A pracując nad tą ustawą tak chcieliśmy, żeby miała inną treść i innych charakter - przynajmniej ja.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#ZofiaWilczyńska">Następny art. 12. Rzecznik może przedstawić właściwym organom władzy publicznej etc. wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie. Zdaniem posłów kolegów i koleżanek mego klubu skuteczny zapis byłby wtedy, kiedy rzecznik mógłby przedstawić wnioski i żądać, powtarzam - żądać, odpowiedniego ich załatwienia czy usprawnienia i to w określonym terminie.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#ZofiaWilczyńska">I w zasadzie na tym, proszę państwa, część merytoryczna czy legislacyjna tego projektu już się kończy. Dalsze artykuły to powołanie i organizacja biura nadana statutem przez marszałka Sejmu, sprawy związane z finansami, funkcjonowanie samego biura. A więc można by powiedzieć krótko - kolejna administracja centralna. A czy o to chodziło w pracach nad tymi ustawami? Czy o to chodziło w pracach tym, którzy prowadzili je przez lat kilkanaście czy kilka? Dlaczego więc rzecznik nie może żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowej, tak jak jest to ujęte w art. 15 projektu poselskiego pkt. 1 i 2, gdzie bardzo wyraźnie określono zarówno termin, jak i zobowiązanie do podjęcia dalszych prac. Dlaczego rzecznik nie może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego w określonej sprawie? Dlaczego rzecznik nie może wystąpić z wnioskami do Sądu Najwyższego ze sprawą budzącą jego wątpliwości? I znów powraca pytanie o tej właśnie inicjatywie, której tak naprawdę rzecznik nie ma. Nie ma też żadnych innych możliwości. Biuro rzecznika na mocy tej ustawy nie rozwiąże absolutnie żadnych spraw. Na przykład sprawa dzieci, których obywatelstwo nie zostało stwierdzone, które nie są też obywatelami innego państwa, ale w naszym kraju te dzieci są, mieszkają. Jak rzecznik nie mając odpowiednich instrumentów do swego działania będzie rozwiązywać te problemy?</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#ZofiaWilczyńska">Rzecznik, według opinii posłów mego klubu, powinien mieć swobodny dostęp do wszystkich instytucji publicznych i prywatnych zajmujących się dziećmi. Tak mówi projekt poselski w art. 17. A instytucji prywatnych jest bardzo wiele. Ani minister edukacji, ani minister zdrowia, ani nawet sam rzecznik nie będzie mógł się do nich odnieść. Problemem jest też to, iż nie będzie mógł ingerować w wystąpienia, jeśli nawet stwierdzi jakieś nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#ZofiaWilczyńska">Rzecznik praw dziecka powinien mieć zagwarantowane ustawą, że będzie mógł przyjmować wnioski wnoszone przez osoby niepełnoletnie i traktować je na równi z wnioskami zgłaszanymi przez dorosłych. I tu nam się pięknie kłania Konwencja o prawach dziecka, którą Polska ratyfikowała w 1991 r. Ani jednego zdania w tej materii. Rzecznik praw dziecka w trakcie swoich prac winien promować prawa dzieci w ustawodawstwie, dążyć także do zmian ustawodawstwa, jeśli taka potrzeba zajdzie. Podobnie jak rzecznik praw obywatelskich, rzecznik praw dziecka powinien zajmować się wydarzeniami bieżącymi. Może nie na takim etapie jak rzecznik praw obywatelskich, ale powinien, po to, by uwzględniano wszystko to, co dotyczy dziecka i ujmowano to również w planach samorządów lokalnych. Rzecznik powinien mieć informacje na bieżąco, jak są przestrzegane prawa dziecka na co dzień w szkole i poza szkołą. Można by tak jeszcze długo wskazywać na braki ustawy, a w przyszłości na pracę rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#ZofiaWilczyńska">Komitet Obrony Praw Dziecka przy Organizacji Narodów Zjednoczonych niejednokrotnie wskazywał na konieczność powołania rzecznika u nas w kraju. Ale ustawa powinna gwarantować to, co nakazuje ratyfikowana Konwencja o prawach dziecka i konstytucja. Niestety przedstawione sprawozdanie tego nie gwarantuje. Dlatego też posłowie mego klubu, mając na uwadze wagę problemu pogarszającej się z dnia na dzień sytuacji zdrowotnej, materialnej i rodzinnej dzieci oraz każdej innej, mogłabym dodać, nie będą głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią posłankę Marię Stolzman o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W drugim czytaniu projektu ustawy o rzeczniku praw dziecka, zawartego w druku nr 1241, mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, które jeszcze uzupełni pan poseł Kracik.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MariaStolzman">Przedstawiany dzisiaj projekt ustawy powstał na podstawie projektu poselskiego i rządowego. Jest w pewnym sensie wypadkową tych dwóch projektów ustaw. Projekt ten powstał w związku z art. 72 ust. 4 konstytucji, który zobowiązuje do powołania rzecznika praw dziecka jako instytucji odrębnej od instytucji rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#MariaStolzman">W imieniu mojego klubu chcę powiedzieć, że projekt ustawy wymaga jeszcze dopracowania, zanim dojdzie do trzeciego czytania. Chodzi tu m.in. o niezgodność art. 4 z regulacjami Unii Europejskiej, co zostało stwierdzone w opinii Komitetu Integracji Europejskiej. Zastrzeżenia te - w dniu, kiedy toczyliśmy prawie całodzienną debatę o integracji - są moim zdaniem poważną przeszkodą w uchwaleniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#MariaStolzman">Chcę dodać, iż nie jestem pewna, czy Komitet Integracji Europejskiej ma rację, czy nie nastąpiło pomieszanie pojęcia obywatelstwa i pojęcia narodowości. Są to jednak dwa różne pojęcia. Stawiam wniosek - ponieważ kto inny powinien te wątpliwości wyjaśnić, ja nie czuję się do tego upoważniona - by Prezydium Sejmu zażądało od Biura Legislacyjnego odpowiedniej ekspertyzy, która tę sprawę ostatecznie wyjaśni. Wtedy będziemy mogli spokojnie nad tym głosować.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#MariaStolzman">Odpowiednią poprawkę składam na ręce pana marszałka. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Józefa Zycha o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie rozpocząć od stwierdzenia, iż art. 6 objętego sprawozdaniem komisji projektu ustawy o rzeczniku praw obywatelskich, zawierający wymóg posiadania przez rzecznika praw dziecka obywatelstwa polskiego, jest niezgodny z prawem europejskim. Otóż podzielam wątpliwości pani poseł. Co więcej, jako prawnik nie mam żadnych wątpliwości, że nastąpiło pomylenie pojęć. Przede wszystkim jest to nieznajomość przepisów dotyczących obywatelstwa. Można być Amerykaninem, Francuzem narodowości francuskiej i mieć obywatelstwo polskie i może być odwrotnie. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#JózefZych">Aby wysunąć zarzut niezgodności z prawem europejskim, po pierwsze, trzeba wskazać przepis, który zakazuje określonego działania. Komitet Integracji Europejskiej zwraca uwagę, że w ogóle przepisów o prawach dziecka nie ma, są natomiast ogólne przepisy o zakazie dyskryminacji. Jeżeli odniesiemy to do rzecznika praw dziecka, to nie ma tu żadnej dyskryminacji, ponieważ w każdym państwie są stanowiska, w odniesieniu do których państwo ma prawo zagwarantować, iż może je objąć obywatel danego kraju. A zatem nie jest to dyskryminacja, nie jest to naruszenie prawa.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#JózefZych">Stwierdziłem już dwukrotnie w czasie debat sejmowych, że w Polsce źle się dzieje. Nie pojmujemy, na czym polega dostosowywanie polskiego prawa do norm Unii Europejskiej. Jeżeli w wypadku takiego projektu ustawy pojawia się tego typu stwierdzenie, to, Wysoki Sejmie, jest niedobrze. Sądzę, że jednak trzeba się głęboko zastanowić, zanim wysunie się tego typu zarzut. A oprócz tego, Wysoki Sejmie, gdyby nawet w Unii Europejskiej obowiązywała zasada, że na określonych stanowiskach, można przytoczyć więcej przykładów, np. w administracji, można stosować pewne kryteria, to proszę sobie wyobrazić, że uchwalamy ustawę, i co? Czy Sejm w dniu dzisiejszym, gdyby przedstawiono obywatela polskiego narodowości polskiej - powiedzmy, polskiego nauczyciela, prawnika itd. - który zna te uwarunkowania, i kogoś, kto miałby równorzędne kwalifikacje, tylko byłby Austriakiem, to zdecydowałby się z czystym sumieniem na taki wybór? Pewnie nie. A prawo ma znaczenie wtedy, gdy jest stanowione z uwzględnieniem określonych warunków. Dzisiaj, słuchając cały dzień tej debaty, można było niestety być świadkiem wielu nieporozumień i niejasności.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przechodząc do samego projektu, chciałbym powiedzieć, że jeżeli ten projekt zostanie uchwalony - jest to sprawa w pełni uzasadniona, popieraliśmy go - problem będzie polegał na tym, aby stworzyć takie gwarancje, o których przed chwilą mówiła pani poseł, żeby to nie była jeszcze jedna instytucja. To ma być przede wszystkim zabezpieczenie i pomoc w trudnej sytuacji, w jakiej mogą znaleźć się dzieci, i tak to należy rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#JózefZych">Istotnie, projekt ten wymaga dopracowania, zgadzam się z tym. W związku z tym, panie marszałku, chciałbym zgłosić określone poprawki. Po pierwsze - mówiłem już o tym w czasie pierwszego czytania - w art. 8 ust. 4 absolutnie zbędny jest zapis: „jeżeli nie ma przeszkód prawnych”. Chodzi o to, że rzecznik ma wrócić w swoim zakładzie pracy, z którego był oddelegowany, na to samo stanowisko lub stanowisko równorzędne. Co to znaczy: „nie ma przeszkód prawnych”? Kodeks pracy, który reguluje stosunki prawne, nie dopuszcza żadnej innej możliwości, chyba żeby powstały przeszkody faktyczne, na przykład likwidacja zakładu pracy. Likwidacja zakładu pracy nie jest przeszkodą prawną, tylko jest przeszkodą faktyczną. A zatem, Wysoki Sejmie, jeżeli już wprowadza się przepis, to musi on mieć określony sens, a w tym przypadku takiego sensu zupełnie się nie dopatrzyłem.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#JózefZych">Następnie w art. 9 w ust. 1 pkt 1 mówi się, że rzecznik może być odwołany w razie „upadku sił”. W polskim języku i w polskim prawie używa się zwrotów: „utrata życia”, „utrata zdrowia”, „utrata sił”. A zatem jeżeli już, to bądźmy konsekwentni, proponuję więc, aby w miejsce „upadku sił” wprowadzić znane pojęcie „utraty sił”.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#JózefZych">I wreszcie mamy w art. 2 zapis, w którym chodzi o uzyskanie pełnoletności. W projekcie rządowym było to precyzyjnie określone: z osiągnięciem wieku 18 lat. Jeżeli zatem pozostawimy art. 2, to powstanie tu pewnego rodzaju pustka, mianowicie trzeba będzie zastanawiać się, kto i kiedy ustanawia i decyduje o tym, kiedy w Polsce uzyskuje się pełnoletność. Można by mówić, że przepisy w tym zakresie mogą się zmienić. Otóż nie zmienią się. Mieliśmy tak pod rządem Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1932 r. i mamy nadal. A zatem jeżeli już tworzyć precyzyjny przepis, to powinien tam być dodany ust. 2 o treści: „uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy”.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#JózefZych">Kiedy słuchałem pana posła sprawozdawcy mówiącego, ilu to fachowców, specjalistów pracowało nad tą ustawą, szczególnie nad jej treścią i przygotowaniem z punktu widzenia legislacyjnego, to muszę powiedzieć, że włos mi się na głowie jeżył.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Rząd, który miał obowiązek przygotować projekt ustawy, przygotował to nieźle, będzie ona działała pod warunkiem, że będą stworzone gwarancje.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#JózefZych">Chodzi o to w odniesieniu do tego projektu, czemu dali wyraz posłowie, wyrażając swoją wolę, że wcale nie trzeba tego „ubierać” w tę szatę legislacyjną od początku do końca. Tworzenie prawa nie jest rzeczą aż tak trudną. Tragedia polega na tym, że w Polsce od 50 lat mówimy o legislacji, tworzeniu prawa, tylko że na wydziałach prawa uniwersytetów jest to szczątkowy przedmiot. Stąd dochodzi potem do takiej sytuacji, żeby gdyby chcieć dziś policzyć, ilu mamy w rządzie legislatorów z prawdziwego zdarzenia, prawników, którzy znają legislację również od strony technicznej, to by się okazało, że jest ogromne zaniedbanie. Tak się dzieje również w parlamencie, tak się dzieje na każdym innym odcinku. A zatem myślę, że wykorzystując to wszystko, o czym ciągle mówimy w Sejmie, powinniśmy wspólnie zastanowić się - Sejm i rząd - jakie wreszcie poczynić działania na tym odcinku.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przecież każdy z nas, na każdym kroku doświadcza jednej rzeczy - nawet ci, którzy tworzą prawo, posłowie, mówią: no tak, przepisy niespójne, zmieniają się, i mają wiele racji, tylko co na to ten szary obywatel, jaki on ma wpływ na to wszystko i co może myśleć o takim państwie, które ma organy, a które nie potrafi porządnie zorganizować procesu legislacyjnego. A jest to przecież absolutnie możliwe i nie trzeba sztabu naukowców do tego, żeby porządnie usiąść, nauczyć się języka polskiego, a także opanować zwroty prawnicze.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#JózefZych">Myślę, że ten projekt w sumie zmierza w kierunku oczekiwanym przez nasze społeczeństwo, a szczególnie przez te dzieci, które doświadczają różnych tragicznych sytuacji. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera ten projekt. Będziemy tylko za tym, aby rząd w ślad za tą ustawą - także w ramach upoważnienia do wydawania przepisów wykonawczych - stworzył warunki. Ma rację pani poseł Wilczyńska, która mówi, że trzeba stworzyć generalny front w Polsce, interdyscyplinarny front na rzecz dziecka, a wtedy będziemy mogli mówić o efektach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziecko to wartość najwyższa dla wszystkich rodziców - ich podstawowym zadaniem i obowiązkiem jest zapewnić swoim dzieciom prawidłowy rozwój biologiczny i psychiczny, dać im poczucie bezpieczeństwa w rodzinie i przygotować do samodzielnego życia w społeczeństwie i państwie, wychować i wykształcić. Tego każde dziecko ma prawo oczekiwać od swoich rodziców. W wypełnianiu wielu funkcji rodzicielskich pomaga państwo, na przykład biorąc na siebie zapewnienie bezpłatnej edukacji wszystkich młodych Polaków do 18 roku życia. Jednak w prawidłowym wychowaniu dziecka ani państwo, ani żadna inna instytucja nie powinna i nie może zastępować rodziców.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#EwaSikorskaTrela">W historii, w tym także nie tak dawnej, pojawiały się teorie i tendencje propagujące inną niż rodzinna formę życia człowieka, na przykład społeczeństwo kolektywistyczne według marksizmu miało zastąpić rodzinę, a wychowaniem dziecka od najmłodszych lat miało zajmować się państwo. Ingerowanie państwa czy jakiejś jego instytucji w wychowanie dziecka stanowi zawsze podstawę destrukcji społecznego ładu, bowiem zmierza do podporządkowania człowieka państwu i odbiera rodzicom ich niezbywalne prawo do wychowania swoich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#EwaSikorskaTrela">Na szczęście polskie rodziny w większości nie poddały się tej zgubnej ideologii. Wszyscy pedagodzy, psychologowie, a także nauka społeczna Kościoła mówią, że zasadniczym miejscem, można by powiedzieć, spokojną niszą wychowania człowieka musi pozostawać rodzina i jej praw nie może znosić ani żadna ustawa sejmowa, konstytucyjna, ani żaden urząd, chyba że mamy do czynienia z rodziną patologiczną, w której nagminnie gwałcone są prawa dziecka, a ono samo staje się bezbronne wobec silniejszych, bo dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#EwaSikorskaTrela">W takiej sytuacji dobro dziecka wymaga ingerencji. Do tego celu służy zapisana już w konstytucji i funkcjonująca z powodzeniem instytucja rzecznika praw obywatelskich - urząd, który także broni interesów dzieci. Nie należy zatem tworzyć drugiego o tych samych czy podobnych kompetencjach. Skoro jednak w Konstytucji RP Sejm poprzedniej kadencji w art. 72 ust. 4 zapisał ustanowienie rzecznika praw dziecka, dziś nie pozostaje nam nic innego, jak to zobowiązanie zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#EwaSikorskaTrela">Osobiście przeciwna jestem powołaniu rzecznika praw dziecka, o czym mówiłam przy pierwszym czytaniu, bowiem uważam, że jesteśmy społeczeństwem cywilizowanym, a nie narodem barbarzyńców, którzy muszą chronić swoje dzieci poprzez powołanie rzecznika praw dziecka. Napawa mnie, muszę powiedzieć, zażenowaniem jako polskiego parlamentarzystę fakt, iż u progu XXI w., w dobie geniuszu ludzkiego, który sięgnął już do gwiazd, w państwie chrześcijańskim Sejm dla obrony dzieci ustanawia w Polsce rzecznika praw dziecka. Czy my, dorośli, nie powinniśmy się tego wstydzić? Czy rzeczywiście nasze dzieci są powszechnie maltretowane, poniewierane i źle traktowane?</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#EwaSikorskaTrela">Ja widzę nasze polskie dzieci kochane, zadbane i w zdecydowanej większości szczęśliwe. Boję się tworzenia w wolnej i demokratycznej Polsce instytucji rzecznika praw dziecka, który w zamysłach posłów SLD, jak piszą w swoim projekcie ustawy w art. 1 ust. 3, zobowiązany byłby podejmować działania zmierzające do ustalania, czy organy władzy publicznej przywiązują wystarczającą wagę do zaspokajania potrzeb, przestrzegania praw i wolności oraz ochrony interesów dzieci we wszystkich dziedzinach życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#EwaSikorskaTrela">Zgodnie z projektem ustawy SLD rzecznik praw dziecka podejmowałby czynności na wniosek obywateli lub ich organizacji, w tym na wniosek dzieci i ich organizacji. A jak piszą posłowie SLD w uzasadnieniu do swojego projektu, cytuję: istotną cechą rzecznika praw dziecka jest możliwość przyjmowania wniosków wnoszonych przez osoby niepełnoletnie i traktowanie ich na równi z wnioskami zgłaszanymi przez dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#EwaSikorskaTrela">Stawiam pytanie: czy chce się przywrócić instytucję młodocianych donosicieli? Donosicieli na swoich rodziców, jak miało to miejsce w przeszłości? Taki zapis działałby antywychowawczo, niszczył psychikę dziecka i łamał jego kręgosłup moralny. Jak ponadto rzecznik miałby sprawdzać władzę publiczną, czy w wystarczający sposób zaspokaja ona potrzeby i wolność dziecka?</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#EwaSikorskaTrela">Z tych propozycji wynika, iż projekt SLD chciałby iść dalej niż prawo krajów Unii Europejskiej, bowiem tego typu ustawa, jak wynika z opinii Komitetu Integracji Europejskiej, nie jest objęta zakresem prawa Unii Europejskiej. Co prawda odrębny urząd rzecznika praw dzieci istnieje w Norwegii i Szwecji, zaś pełnomocnicy do spraw dzieci działają w obrębie rzecznika praw obywatelskich, jak ma to miejsce np. w Hiszpanii, ale nigdzie nie ma on tak dużych uprawnień, jakie proponowane były w projekcie ustawy SLD. Dobrze więc się stało, że rząd przygotował swój projekt ustawy o rzeczniku praw dziecka, oparty na zupełnie innej filozofii powołania tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#EwaSikorskaTrela">Ponadto połączone komisje sejmowe miały możliwość wysłuchania norweskiego rzecznika praw dziecka, który przybliżył nam funkcjonowanie podobnego urzędu w Norwegii. W wyniku prac połączonych komisji ostatecznie dziś rozpatrujemy w drugim czytaniu projekt ustawy, który pozbawiony jest już zapisów nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#EwaSikorskaTrela">W projekcie na podkreślenie zasługuje art. 1 ust. 2 i 3, w którym wskazuje się na poszanowanie odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców, a także zwraca się uwagę, iż rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę fakt, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#EwaSikorskaTrela">Z zadowoleniem przyjmuję fakt, iż zgodnie z proponowanym przez komisję projektem ustawy, o ile będzie on uchwalony, rzecznik praw dziecka miałby pełnić rolę wspierającą rodziców w zapewnieniu dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, miałby działać na rzecz ochrony praw dziecka do życia i ochrony zdrowia, do wychowania w rodzinie i do nauki. Miałby zatem być przyjacielem i pomocnikiem rodziców, a nie ich oskarżycielem czy przeciwnikiem. Tylko taka rola rzecznika mogłaby dobrze służyć dziecku.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zawsze apelować będę w Sejmie o to, byśmy wszyscy, rząd i parlament, starali się pomóc rodzinie, a więc dziecku, każdy w granicach swoich kompetencji i zadań. Chodzi o to, byśmy nie ustanawiali sztucznych i fasadowych urzędów, z których nikt nie ma konkretnych korzyści, a społeczeństwo odbiera takie działania jako pozorowane i zastępcze. Zamiast dobrych praw tworzymy coraz to nowe instytucje, które problemów dziecka nie rozwiążą, bo chcąc pomóc dziecku, należy pomóc jego rodzinie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Danutę Grabowską z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#DanutaGrabowska">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Nie podejmę polemiki z moją przedmówczynią, ponieważ nie ma niejako płaszczyzny porozumienia. Nie chodzi bowiem o to, że chcemy tworzyć instytucję rzecznika praw dziecka dlatego, by walczyć z rodziną. Jest oczywiste, że w normalnej, zdrowej rodzinie najlepszym rzecznikiem dziecka są kochający to dziecko rodzice. O tym wiedzą wszyscy, o tym mówią i pozostaje to poza dyskusją. I nikt nigdy i nigdzie nie powiedział, że rzecznik praw dziecka ma walczyć z rodziną zdrową, normalną, moralną, w której dziecko jest upragnione i kochane; w której oczywiście są takie czy inne problemy, ale to jest normalne. Rzecznik praw dziecka ma być właśnie dlatego, że nie każda rodzina jest rodziną zdrową, że jest cała masa dzieci - i statystyki to pokazują - niechcianych, niekochanych.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#DanutaGrabowska">Proszę państwa, proszę popatrzeć na statystyki polskie. Nie chcę tu wymieniać żadnych przykładów, ale przedmówczyni mnie sprowokowała. Znakomita większość matek, które rodzą dzieci, to są dziewczyny, które przekroczyły dopiero siedemnasty rok życia. Czy wszystkie pragnęły mieć dziecko? Chciałabym, żeby tak było, ale różnie to bywa i potem różne są tego konsekwencje. My nie mówimy o rzeczniku praw dziecka, który walczyłby z rodziną; wprost przeciwnie - oczywiście tam, gdzie nie ma w ogóle problemów, to nie trzeba walki - chodzi o współdziałanie, zrozumienie. Ale jest bardzo duża rzesza dzieci, które wymagają troski, opieki, ba, walki o nie. To dlatego są domy dziecka, że nie ma rodziny; to dlatego 97% dzieci w domach dziecka to sieroty społeczne, a nie naturalne; to dlatego właśnie dzieje się to, co się dzieje, znajdujemy, niestety, noworodki w śmietnikach. I oczywiście nad tym trzeba się zastanawiać, a nie należy mówić, że tworzy się fasadowe instytucje.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#DanutaGrabowska">Chociaż trzeba jednak powiedzieć, jeśli spojrzy się na druki sejmowe, które otrzymywaliśmy, że ten ostatni rzeczywiście wywołuje wrażenie, iż tworzymy instytucję dla instytucji. Więcej się mówi o rzeczniku, o tym, jak on będzie powoływany, jakie składa ślubowanie, jak będzie wyglądał jego urząd, co się tam będzie działo, a najmniej mówi się o dziecku. Najmniej mówi się o tym, jakimi instrumentami w gruncie rzeczy będzie posługiwał się rzecznik, po to by móc dziecka, które tej obrony wymaga, bronić - bo tu chodzi tylko o takie dziecko, o żadne inne. Na szczęście rzeczywiście większość polskich dzieci nie wymaga obrony, ale duża rzesza dzieci tej obrony po prostu potrzebuje. I proszę nie udawać, że nie ma dzieci bitych, maltretowanych, molestowanych, głodzonych, że nie trafiają one, bite i maltretowane, na oddziały chirurgii dziecięcej; bo takie dzieci są. I dla tych dzieci musi być ten rzecznik, nie dla innych.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#DanutaGrabowska">W związku z tym zadaję sobie pytanie, jak my mamy głosować za takim oto kształtem tego urzędu, który nam proponuje ostatni druk sejmowy. Nie jest ważne, panie pośle, ile razy spotkała się podkomisja, ilu powołała ekspertów i jak się napracowała. Ważny jest ostateczny produkt tej pracy, a produkt jest niestety nie do przyjęcia. Bo z niego oto wynika, że rzecznik będzie sobie działał w ten sposób, że może zwracać się do... Czyli wydłuża się droga, bo najpierw sprawa trafia do rzecznika, rzecznik zwraca się do instytucji bądź organizacji, bądź do rzecznika praw obywatelskich. No to po co ten rzecznik, jak ma to być tak. Wtedy rzeczywiście taka instytucja jest niepotrzebna, bo to znaczy, że mamy jeszcze jednego dobrze opłacanego urzędnika wysokiej rangi i jego biuro. I nic więcej. Dla mnie nie jest to ważne, z całym szacunkiem dla koleżanek i kolegów posłów pracujących w komisji i podkomisji — chodzi o ostateczny produkt, a ten jest nie do przyjęcia. Dla mnie, pedagoga, jest nie do przyjęcia. Nie będę mówiła o tym, o czym mówiła moja przedmówczyni, pani poseł Stolzman, o czym mówił pan poseł Zych. Prawdę mówili, po prostu to się kupy, przepraszam za wyrażenie, nie trzyma. To nie jest coś takiego, nad czym poważna instytucja, jaką jest Sejm, mogłaby dzisiaj głosować. To jeszcze raz trzeba po prostu poddać bardzo rzetelnej obróbce. Ja się pytam, jak to się ma z orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego i co to znaczy, że to, co było poprzednio, i to, co otrzymujemy teraz, to jest jak gdyby wypadkowa rozważań. Nie ma prawa być żadnej wypadkowej — albo będzie dobra ustawa, albo jej nie będzie, albo ona jest nam po prostu niepotrzebna. Chciałam, marzyłam o tym, by powołany został rzecznik praw dziecka. Podpisywałam się pod poselskim projektem, ale pod tym, który nam zaprezentowała podkomisja, ja się podpisać nie mogę. Jak to się ma do konwencji, którą ratyfikowaliśmy? Jak to się ma do prawa międzynarodowego i jak to się ma do prawa polskiego? Jak to ma się do kodeksu opiekuńczego i Kodeksu karnego? Otóż ma się nijak. Nie możemy, proszę państwa, tworzyć niespójnego prawa, nie możemy tworzyć takiego prawa, którym się po prostu będziemy ośmieszać. Nie możemy tworzyć takiego prawa, by rzecznik był jak królowa angielska, co to sobie może owszem poreprezentować, ale w gruncie rzeczy nie może dla dziecka zrobić niczego pozytywnego. Za takim projektem w całą pewnością ani ja, ani większość moich koleżanek i kolegów, a mam nadzieję, że większość pedagogów, którzy tu zasiadają na tej sali, jak również prawników, którzy myślą o tym, jak tworzyć sensowne prawo, głosować nie będzie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chcę rozpocząć od pewnego wyznania. Otóż nie jestem członkiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, już nie jestem - z żalem stwierdzam, nie jestem członkiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, nie jestem członkiem Komisji Polityki Społecznej, nie jestem członkiem Komisji Rodziny. Jako taki sobie zwykły poseł przeczytałem ten projekt, nie znając argumentów, nie biorąc udziału w debatach, w dyskusjach, ekspertyzach itd. Napisałem 10 poprawek do tego projektu. Poprawki te panu marszałkowi za chwilę przekażę.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#StanisławKracik">Chcę powiedzieć tak: po pierwsze, myślę, że te poprawki, które przygotowałem, w jakiejś mierze leżą na linii tych wątpliwości, które zostały tutaj podniesione. Ja mam świadomość, że jak ktoś szlachetną ideę krytykuje, to może się narazić na taką blokadę u ludzi, że nie wysłuchają argumentów, bo on jest przeciw temu, co tak ukochaliśmy jako takie piękne i wspaniałe. Oczywiście, nie chcę twierdzić, że nie podzielam pewnych racji pani posłanki Sikorskiej-Treli, intelektualnych, co do tego, że jak jest rzecznik praw obywatelskich, to można by mu dołożyć zadań. Rozwiązanie konstytucyjne jest takie, jakie jest, i właściwie w tej chwili o zmianie konstytucji nikt nie mówi, a problem trzeba rozwiązać. Trzeba zatem zaakceptować instytucję rzecznika. Ale...</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#StanisławKracik">Chciałbym, żeby art. 1 ust. 3 brzmiał tak: „Rzecznik przy wykonywaniu swoich obowiązków i uprawnień kieruje się dobrem dziecka”. Nigdzie nie znalazłem: „obowiązków”.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#StanisławKracik">Tu teza o królowej angielskiej jest słuszna. To znaczy, że gdy się ma określone obowiązki i uprawnienia, wtedy dopiero można działać. Jak się ma tylko uprawnienia, to można z nich skorzystać albo nie skorzystać. Wtedy rzeczywiście jest to byt wirtualny.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#StanisławKracik">Myślę, że nie ma nic do rzeczy fakt, że naturalnym środowiskiem rozwoju dziecka jest rodzina. Przepraszam bardzo, jak będziemy powtarzać w ustawie tego typu stwierdzenia, to jest to bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#StanisławKracik">Art. 3. Wnoszę o to, aby skreślić ust. 2. Uzasadniam to w sposób następujący. Jeżeli się wymieni trzy prawa: do życia i ochrony zdrowia, do wychowania w rodzinie i do nauki, to ja mogę powiedzieć, że prawo do nauki jest gwarantowane konstytucyjnie, w ustawie o systemie oświaty jest zapisany obowiązek szkolny, jest sankcja karna za jego nieprzestrzeganie. Ale to jest mały argument. A istotniejszy jest taki: Co z tymi prawami, których tutaj nie wymieniono? Następuje pewna gradacja praw dziecka. A niby na jakiej podstawie? Kto to rozstrzygnął, że te trzy prawa są takie ważne, a pozostałe nie są ważne? Mogę wymienić kilka dużo ważniejszych. Wydaje mi się więc, że to jest zaproszenie do nieporozumienia. Dlatego należałoby z tego w tym miejscu zrezygnować.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#StanisławKracik">Chcę również do art. 3 ust. 3 zgłosić poprawkę i zaproponować takie jego brzmienie: „Rzecznik jest zobowiązany podejmować działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem”. „Jest zobowiązany”, a nie: „podejmuje działania”. Bo ja nie wiem, czy je podejmie. Powinno być: jest zobowiązany.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#StanisławKracik">Chciałbym równocześnie, żeby ust. 4 mówił o tym, że rzecznik szczególną troską i pomocą otacza dzieci niepełnosprawne. Pozwolę sobie zauważyć, że obowiązek opieki jest już wcześniej wymieniony, a zatem dziecko zaniedbane to znaczy, że nie ma opieki - to jest tautologia. To zupełnie tutaj nie ma sensu. Podkreślenie szczególnego traktowania dzieci niepełnosprawnych wydaje mi się tutaj istotne.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#StanisławKracik">Jeżeli państwo i pan poseł sprawozdawca zgodziliby się z tym, żeby nie wdawać się w spory o narodowość i obywatelstwo, o opinie Komitetu Integracji Europejskiej, to proponowałbym art. 4 skreślić. Sądzę bowiem, że jeżeli Sejm za zgodą Senatu będzie powoływał rzecznika, to naprawdę - obawiam się teraz tutaj jakąkolwiek inną nację wymienić, powiem tylko tak: powoła na tę funkcję osobę właściwą i kompetentną, znającą przedmiot rzeczy. Zatem zastrzeżenie, że Sejm zwariuje, Senat to zaakceptuje i wybierzemy kogoś takiego... ufoludka, jest przecież bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#StanisławKracik"> Spróbujmy jednak trzymać się realiów, ziemi.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#StanisławKracik">Art. 6. Proszę państwa, nie wiem, o co chodzi, i nie chcę obrazić żadnego profesora. Ale jeżeli profesor, który chciałby być rzecznikiem, jest już przygotowany, zamierza utrzymać etat na uczelni, to niech nas Bóg broni przed takim profesorem. Jeżeli on będzie miał czas na wykłady, może jeszcze na trzech uczelniach, żeby mieć limity, i będzie rzecznikiem praw dziecka... Otóż ja chciałbym taką możliwość wykluczyć. I proponuję następujące brzmienie: „Rzecznik nie może zajmować innego stanowiska ani wykonywać innych zajęć zawodowych, a także nie może prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu. Ale: „obowiązkami i godnością”. W związku z tym po jakie licho owa możliwość dla profesorów. Niech uczą na uczelniach. A rzecznik niech zajmuje się dziećmi, po prostu.</u>
          <u xml:id="u-190.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.13" who="#StanisławKracik">Art. 10 — proponuję, żeby składał się z dwóch ustępów. I uważam, że to, co tutaj było podnoszone, da się zapisać. Jest tak: „Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę...” itd. Otóż proponuję, żeby brzmienie było takie: „Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie w każdym przypadku pozyskania informacji wskazującej na naruszenie praw dziecka”. I to jest ust. 1. A ust. 2: rzecznik zobowiązany jest do propagowania praw dziecka — żeby w ustawie była określona przynajmniej część obowiązków tego rzecznika, żeby było powiedziane, że on coś ma robić, aby się go dało rozliczyć.</u>
          <u xml:id="u-190.14" who="#StanisławKracik">Zastanawiam się też czasami - może to uwaga do legislatorów, a nie do posłów - za co ci państwo biorą tutaj pieniądze, i w Sejmie, i w Senacie; jeszcze będziemy o tym dzisiaj mówili, w 5 punkcie. Powiem jednak tak: jeżeli mówimy, że rzecznik może się zwracać do właściwych organów, organizacji, instytucji o podjęcie działań, to przecież chodzi o podjęcie działań na rzecz dziecka, bo w związku z zakresem ich kompetencji... Nie można tak ogólnie, trzeba powiedzieć, w jakich sprawach może się zwrócić, a nie że w każdej, bo tak to możemy im nakazać, nie wiem, pomalować ogrodzenie, co nie będzie miało nic wspólnego z prawami dziecka. Chodzi tu więc tylko o to, co dotyczy praw dziecka i zakresu kompetencji tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-190.15" who="#StanisławKracik">I wreszcie art. 13. Chciałbym, żeby mógł on brzmieć następująco, tak jak państwo proponują: rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi coroczną informację o swojej działalności i - proszę zauważyć - sprawozdanie o stanie przestrzegania praw dziecka. Jeśli on bowiem poinformował, gdzie jeździł, gdzie był, to nic z tego nikomu nie przyjdzie. Powinien być dokument, który się nazywa sprawozdanie. To po pierwsze. Po drugie, chciałbym, żeby w ust. 2 Sejm i Senat mogły w formie uchwały zobowiązać rzecznika do realizacji wybranych przedsięwzięć na rzecz obrony praw dziecka. Przecież może być tak, że ten człowiek będzie pracowity i rzetelny, ale Duch Święty nie obdarzył go aż taką wyobraźnią i nie zajmie się on sprawami, którymi trzeba byłoby się zająć. Sejm i Senat w swojej zbiorowej mądrości mogą mu to zasugerować, w związku z tym musi być jakaś interakcja między tymi ludźmi, bo co - Sejm i Senat mają być w roli biernego niemowy, mają go wysłuchać i co dalej z tego wyjdzie? Przyjąć informację o działalności czy jej nie przyjąć? Po pierwsze, trzeba, żeby było sprawozdanie, po drugie - żeby istniała ta interakcja. Zgadzam się też z tym, że sprawozdanie - ale nie informacja o działalności rzecznika, tylko sprawozdanie o stanie przestrzegania praw dziecka - przedstawiane jest do wiadomości publicznej.</u>
          <u xml:id="u-190.16" who="#StanisławKracik">Nie wiem, tu nie mam pewności, prawnicy mogą mi tutaj zarzucić pewne podwójne zabezpieczenie, ale chciałbym, żeby w art. 15 zostało zapisane, iż wydatki związane z funkcjonowaniem rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i pokrywane z budżetu państwa. Jeśli bowiem powiemy, że są pokrywane z budżetu państwa - a to może jakiś fundusz celowy gdzieś się kiedyś zrobi. A w efekcie, jeżeli się będzie na rzecznika nakładało zadania i obowiązki, przyjmowało od niego sprawozdanie, trzeba mu dać pieniądze. Nie wiem, jak dużego zaplecza logistycznego potrzebuje rzecznik i jak ma wyglądać kancelaria. Nie znam się na tym. Chcę tylko powiedzieć, że jeżeli ta instytucja nie dostanie odpowiedniej logistyki i odpowiednich pieniędzy, wszyscy państwo, którzy postulują utworzenie funkcji rzecznika, uspokajają własne sumienie... A dzieci będą dalej płakać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Łozińskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Tekst jednolity projektu ustawy o rzeczniku praw dziecka, opracowany przez podkomisję, różni się zasadniczo zarówno od tego poselskiego, jak i od rządowego, a szczególnie różni się, jeśli chodzi o pozbawienie tego organu uprawnień do zwracania się o wszczęcie postępowania administracyjnego, możliwości wnoszenia rewizji od orzeczeń w sprawach administracyjno-prawnych i wnoszenia kasacji w postępowaniach sądowych.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#AdamŁoziński">W proponowanym zapisie rzecznik może zwrócić się do rzecznika praw obywatelskich o podjęcie takich działań. Podczas prac podkomisji, a potem komisji przedstawiciel rządu zgodził się z projektem, mimo że jest on, jak mówiłem, inny niż rządowy, widząc w tym dobry kompromis, oparty na mądrym wyważeniu przeciwstawnych argumentów dla dobra dzieci. Dyskusja o kompetencjach rzecznika praw dziecka, o kształcie tej instytucji jest w pewnym sensie sporem o wychowanie i kształtowanie dzieci i młodzieży. W rzeczywistości jest sporem o rodzinę, o jej model i funkcję w życiu naszego narodu. W związku z tym chciałbym zaproponować następującą poprawkę w art. 1 tejże ustawy. Z dwóch powodów. Pierwszy wynika z prawa naturalnego, a drugi z prawa stanowionego. Otóż rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, mają pierwotne, niezbywalne prawo i pierwszeństwo do wychowania potomstwa. Dlatego muszą być uznani za pierwszych i głównych jego wychowawców. Również Konstytucja RP stwierdza, że to rodzice mają prawo do wychowania. W związku z tym art. 1 ust. 2 powinien mieć następujące brzmienie: Rzecznik praw dziecka, zwany dalej rzecznikiem, uwzględniając prawo rodziców do wychowania zgodnie ze swoimi przekonaniami, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o Prawach Dziecka i innych przepisach prawa.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#AdamŁoziński">Szanowni Państwo! Panie i Panowie Posłowie! Zgłaszano uwagi krytyczne odnośnie do tego, że rzecznik praw dziecka nie ma podobnych kompetencji do kompetencji rzecznika praw obywatelskich. Otóż wynika to z ducha konstytucji. To twórcy konstytucji chcieli, aby tak było. Art. 72 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż ustawa określa kompetencje i sposób powoływania rzecznika praw dziecka. Jest to zawarte w rozdz. II konstytucji, mówiącym o wolności, prawach i obowiązkach człowieka i obywatela. Natomiast rzecznik praw obywatelskich w konstytucji ma specjalne miejsce. A mianowicie o instytucji tej mówi się w rozdz. IX, dotyczącym organów kontroli państwowej. Tak więc już w konstytucji zostało określone, iż są to dwa różne organy. Odpowiadam zatem pani posłance Grabowskiej, że właśnie tak twórcy konstytucji widzieli usytuowanie instytucji rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#AdamŁoziński">Ekspert podkomisji pan Andrzej Rzepliński - o czym już tu mówiono - wyraźnie wskazywał, że nie można ustanawiać rzecznika praw dziecka na wzór rzecznika praw obywateli, niejako równolegle obok siebie, bo za jednym zamachem osłabilibyśmy obie te instytucje. Urząd rzecznika nie ma silnych instrumentów władzy, posługuje się miękkimi instrumentami. Gdyby zostały wprowadzone pewne instrumenty władzy, rzecznik praw dziecka w jakimś czasie sam musiałby kontrolować swoje decyzje. Byłoby to zaprzeczeniem ducha tej instytucji, która obserwuje, kontroluje, ale nie ma instrumentów władzy.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#AdamŁoziński">Mam jeszcze pytanie do przedstawicieli rządu, głównie do ministra sprawiedliwości. Rząd przygotował projekty zmiany ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Pojawiły się tam nowe, ciekawe, nowatorskie rozwiązania. Wśród nich jest zapis o mediacji jako alternatywnym środku w postępowaniu w sprawach nieletnich. Jest to spełnienie postulatu Wzorcowych Reguł Minimum Narodów Zjednoczonych, dotyczących wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich. Oprócz tego będą inne rozwiązania dotyczące umieszczania w schroniskach dla nieletnich. Będą również inne zapisy dotyczące ingerencji w sferę praw i wolności obywateli, a także zapis o udziale organizacji społecznych w postępowaniu w sprawach nieletnich. W związku z tym stawiam pytanie: Czy nie będzie to ze sobą kolidować? Czy nie powinniśmy poczekać na pojawienie się tamtej ustawy, by potem znowu nie trzeba było poprawiać. Takie wątpliwości zgłaszam. Nie wiem, czy akurat dzisiaj usłyszymy odpowiedź. Wydaje się, że pewne elementy dotyczące rzecznika praw dziecka powinny być tam zamieszczone. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Bronisławę Kowalską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#BronisławaKowalska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedkładane dzisiaj Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o rzeczniku praw dziecka wieńczy wieloletnie wysiłki podejmowane na rzecz uznania praw dziecka. Tworzy także integralną część ogólnie uznawanych standardów w zakresie ochrony praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#BronisławaKowalska">Trzeba przypomnieć w dyskusji, którą dzisiaj tu toczymy, że pierwsza instytucja rzecznika praw dziecka powstała już w 1981 r. w Norwegii. Tak więc to nie ten parlament, nie my wymyśliliśmy, że będziemy tworzyć instytucję praw dziecka. Naszym zamierzeniem, marzeniem - mówię naszym, bo chodzi o moje koleżanki i kolegów z Parlamentarnego Klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej - już w X kadencji było powołanie na mocy ustawy takiego urzędu, który będzie bronił interesu dziecka w dosłownym tego słowa znaczeniu, tego dziecka, dla którego rodzice i nauczyciele nie mają czasu. Dla tego dziecka, które pozbawione jest opieki lekarskiej, chodzi głodne, często jest poniżane, katowane, a także - jak mówiła pani poseł Grabowska - wykorzystywane seksualnie. Także dla tego dziecka, które w tej chwili w Bieszczadach głoduje, dla tego dziecka, które fundacja Jacka Kuronia SOS przygotowuje wczasy czy kolonie. Ta ustawa - poprzez utworzenie urzędu rzecznika praw dziecka - ma bronić dzieci głodujące na wsiach po byłych pegeerach, także dzieci, które popadają w kolizję z prawem i spędzają dni i noce w izbach dziecka, ponieważ tych dzieci jest coraz więcej, także takich dzieci, które żebrzą pod kościołem i proszą o złotówkę na mleko.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#BronisławaKowalska">W ustawie, o której dzisiaj mówimy, projektodawca pamięta bardziej o dziecku nienarodzonym niż o dziecku, które żyje i potrzebuje opieki. Nienarodzonemu dziecku w ustawie poświęcony jest cały drugi rozdział. Ustawa w ogóle jest kuriozalna, o tym mówiły moje koleżanki, bowiem tak naprawdę nic dziecku nie zapewnia, skoro nawet dziecko samodzielnie nie może zwrócić się do rzecznika praw dziecka, nie może napisać w jakiejkolwiek formie do rzecznika i opowiedzieć o swoim bólu, poniżeniu, hańbie, które go spotyka. Tak więc powoływanie rzecznika praw dziecka, który pozbawia dziecko praw do zwracania się do niego, jest po prostu już kuriozalne samo w sobie. Przy takim zapisie musimy pamiętać o tym, że nie respektujemy zapisów Konwencji Praw Dziecka, bowiem w art. 12 Konwencja Praw Dziecka zapewnia dziecku prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka. Projekt ustawy nie daje takiego prawa. Art. 13 Konwencji Praw Dziecka gwarantuje dziecku prawo do swobodnej wypowiedzi. W tym sprawozdaniu nie znajdujemy takich gwarancji. Natomiast w art. 16 Konwencji Praw Dziecka uznaje się, że żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego, domowego czy nawet w wypadku korespondencji ani nie będzie bezprawnym zamachem na jego honor i reputację. Projekt przedkładany przez komisję nie stwarza takich warunków. Musimy pamiętać, że to z inicjatywy Polski Komisja Praw Człowieka ONZ rozpoczęła pracę nad Konwencją Praw Dziecka, która weszła w życie, o czym mówiła pani poseł Wilczyńska, u nas już w 1991 r. i zgodnie z art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Konwencja ta przyznaje dziecku podmiotowość, stwierdza, że dziecko jest człowiekiem, jest osobą, a nie żywą rzeczą, respektuje nie tylko podmiotowość osobową, ale i podmiotowość prawną dziecka.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#BronisławaKowalska">Dobrym wzorem jest rozwiązanie przyjęte w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, które daje prawo do skutecznego środka odwoławczego każdemu, czyje prawa i wolności zawarte w tej konwencji zostały naruszone przez organa władzy. Każdemu, a więc także i może przede wszystkim dziecku. Proponowane zapisy muszą ulec modyfikacji tak, by nie pozbawiać wątpliwości co do tego, że każde dziecko ma prawo do osobistego zwracania się do rzecznika praw dziecka. Art. 1 pkt 2 w części mówiącej o tym, że rzecznik praw dziecka stoi na straży praw dziecka, przy czym realizacja praw dziecka dokonuje się z poszanowaniem odpowiedzialności i praw obowiązków rodziców, jest wewnętrznie sprzeczny. Z jednej strony zobowiązuje się rzecznika do stania na straży konstytucji i Konwencji o prawach dziecka, a z drugiej zaś zobowiązuje się go do liczenia się z bliżej niesprecyzowaną tradycją.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#BronisławaKowalska">Przysłowie, które jest mądrością narodów, mówi, że dzieci i ryby głosu nie mają. Konstytucja zaś po to przewiduje urząd rzecznika praw dziecka, by podkreślić, że ów głos dziecku się należy. Dorośli często mają trudności w dostrzeżeniu potrzeb tego najmłodszego człowieka. Art. 2, zapewniający dziecku realizację przyrodzonego prawa do życia od chwili poczęcia, wraz z zapisem art. 1 pkt 2 jest wyraźnym ideologicznym nadużyciem.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#BronisławaKowalska">Proponowane przez komisje sprawozdanie w takim kształcie nie chroni interesu dziecka, broni interesów rodziców, opiekunów i wyznawanej przez nich ideologii. W proponowanych zapisach nie dostrzega się w ogóle dziecka. W tej ustawie brakuje jeszcze na końcu zapisu, jakie powinien mieć wynagrodzenie rzecznik, bo ta ustawa wszystko mu zapewnia, wszystko jemu, nie dziecku. Z tego względu będę głosować przeciwko proponowanej ustawie, prezentowanej dzisiaj przez przewodniczącego podkomisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Alicję Murynowicz z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca powiedział na początku, że ogromna praca i trud posłów doprowadziły do powstania tego sprawozdania, projektu ustawy — bardzo wiele słów tutaj padło — ustawy szalenie oczekiwanej, ba, wymaganej od nas konstytucyjnym terminem, który właśnie za chwilę, bo 17 października, mija; rozumiem, skąd to przyspieszenie prac. Natomiast, panie pośle, jak się przeczyta to sprawozdanie, to ta ogromna praca i ten ogromny trud przypominają mi dowcip o facecie, który zasuwał po placu budowlanym z niezaładowanymi taczkami — taki to sprawozdanie i ten projekt ustawy wywołują efekt: góra urodziła mysz — nie zdążył on załadować taczek, tak się strasznie napracował. Tak więc mamy to, co mamy. Przyznam się szczerze, że rzadko mi się zdarza, a już drugą kadencję jesteśmy razem w parlamencie, zgadzać z panem posłem Kracikiem. Panie pośle, wysłuchałam pańskich poprawek i po raz pierwszy podpisuję się pod nimi rękami i nogami, a żeby było jaśniej dla państwa — składam jeszcze 17 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AlicjaMurynowicz">Natomiast chciałam się odnieść do pewnych zapisów i wypowiedzi, chociaż trudno jest z niektórymi polemizować, niektóre powtarzać. Pani poseł Frączek w wystąpieniu klubowym stwierdziła, że najważniejsza dla Klubu Parlamentarnego - Akcja Wyborcza Solidarność jest definicja dziecka zawarta w art. 2. Chciałabym powołać się na uzasadnienie projektu rządowego, który też zamieścił tę definicję. Przynajmniej rząd powoływał się na interpretację orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, a tamci konstytucjonaliści z kolei powoływali się na różne inne interpretacje - cały czas zaznaczam, interpretacje, a nie prawo, nie definicje - a te stwierdzają, że dziecko jest podmiotem prawa nawet jako dziecko poczęte, na przykład w prawie cywilnym, pod jednym wszakże warunkiem - że urodzi się żywe. W związku z tym może dopełnimy art. 2, żeby nie było wątpliwości, to jest uzasadnienie projektu rządowego, natomiast ja proponuję skreślić art. 2.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#AlicjaMurynowicz">Pani poseł Frączek twierdzi, że najważniejsze dla dziecka jest naturalne środowisko, naturalnym środowiskiem dla dziecka jest zaś rodzina i nikt tego nie neguje. Rzecznik praw dziecka ma zostać powołany nie dlatego, żeby honorować rodzinę, tylko, co już powiedziała moja koleżanka poseł Grabowska, jeżeli prawa dziecka w tej rodzinie nie są honorowane, to musi się znaleźć ktoś z dorosłych - czy się to komuś podoba, czy nie - który jego prawami i sprawami się zajmie. Dlatego tak bardzo mnie zaskoczyło na tej sali porównywanie w wielu wystąpieniach rzecznika praw obywatelskich z rzecznikiem praw dziecka. To jest pomylenie pojęć, to jest wyjście z fałszywego założenia. Okazuje się, że my, dorośli, tu na tej sali nie jesteśmy w stanie dojrzeć potrzeb dziecka przez pryzmat dziecka, tylko przez pryzmat istniejących i funkcjonujących od wielu lat instytucji. Proszę państwa, nie załatwimy w ten sposób nic dla dobra dziecka. Nie dokonujmy tego typu porównań. Zajmijmy się instytucją... Wiemy, wiemy, 0:0, remis, przepraszam panie marszałku, ale tam za drzwiami cuda się dzieją. Chodzi o to, że naprawdę trzeba wyjść z zupełnie innego założenia niż porównywanie i patrzenie przez pryzmat rzecznika praw obywatelskich. I też sporo się mówi na ten temat, bo rzeczywiście tak było w projekcie rządowym, że należałoby, aby Senat powoływał rzecznika, bo to jest uhonorowanie Senatu. Kochani! Albo konsekwencja, czyli mówi się o rzeczniku praw obywatelskich i konsekwentnie to będzie Sejm, w sumie z bardzo silną pozycją marszałka w tym momencie, albo będziemy po prostu się kłaniać i zapominamy o meritum sprawy.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#AlicjaMurynowicz">Pani poseł Stolzman stwierdziła, że ten projekt jest wypadkową dwóch projektów. Nie, proszę państwa, to nie jest wypadkowa, to jest wypadek przy pracy. I przyznam się, że nie zgadzam się z posłem Łozińskim, który stwierdził, że dyskusja o rzeczniku praw dziecka jest jakoby dyskusją o wychowywaniu dziecka. Mój Boże! To naprawdę nie jest dyskusja o wychowywaniu dziecka, ale o zagwarantowaniu jego praw. A tak nawiasem, notabene mam pytanie do przedstawicieli rządu: Z jakimi uczuciami rząd przyjął sprawozdanie w momencie, kiedy połączone komisje obcięły jego projekt o 10 merytorycznych i najważniejszych artykułów? Merytorycznych i najważniejszych. Nie jakieś drobiazgi na marginesie, tylko 10 artykułów, które dają rzecznikowi obowiązki, instrumenty i mechanizmy do jego działania. Tego w ogóle nie ma. Rzecznik coś może, ale wcale nie musi. To jest, proszę państwa, kompletne nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#AlicjaMurynowicz">Przyznam się również, że rzeczywiście nie ten poziom intelektualny łączy mnie z panią poseł Sikorską-Trelą. Może chociażby dlatego, że jestem uboższa w wiedzę o marksizm i lekturę z tego zakresu. Byłam leniwa, nie czytałam. Natomiast bardzo dokładnie zapoznałam się ze wszystkimi projektami ustaw, nie tylko z tej kadencji, ze wszystkimi uzasadnieniami, z ekspertyzami i badaniami, również tymi mówiącymi o instytucji rzecznika, ombudsmana i jeszcze paru innych w Europie i nie tylko. Może dlatego nie jestem w stanie się zgodzić, że wizja rzecznika przedstawiona przez panią poseł Sikorską-Trelę to jest wizja właśnie tworząca np. instytucję donosu dziecka na rodziców. Nie wiem, ponoć był kiedyś taki...</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#komentarz">(Poseł Danuta Grabowska: Pawka Morozow.)</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#AlicjaMurynowicz">... bohater Pawka Morozow. Ja się nim nie zachwycałam, nie lubię go, nie popieram jego metod i poglądów, w związku z czym nie jestem w stanie się zgodzić, że instytucja, bo to jest instytucja... My nie rozmawiamy o jakimś tam człowieczku postawionym na stanowisku, który, podejrzewam, będzie zarabiał całkiem niezłe pieniądze. Mówimy o pewnej instytucji i nie obrażajmy tej instytucji a priori. To naprawdę nie do tego prowadzi. I chociaż pani poseł sama stwierdziła, że jesteśmy społeczeństwem cywilizowanym, a nie barbarzyńskim, to niestety barbarzyństwo istnieje i nie można obok tego barbarzyństwa przechodzić sobie ot tak i na nie nie spojrzeć.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#AlicjaMurynowicz">Pani poseł oburzyła się, że w projekcie poselskim Sojuszu Lewicy Demokratycznej daje się dzieciom i dziecięcym organizacjom, czyli nieletnim, prawo wnoszenia własnych spraw. Ja bardzo przepraszam, to może zlikwidujemy Order Uśmiechu? Bardzo proszę, zlikwidujmy Order Uśmiechu, Kapituła Dziecięca go przyznaje. Czy rzeczywiście Kapituła Dziecięca została stworzona po to, aby Order Uśmiechu nadawać np. tym, którzy donoszą, czy tym, którzy dzieci kochają i im pomagają? Bo jeśli wychodzilibyśmy z takiego założenia, to, proszę państwa, jest to pewne nieporozumienie. Jeśli już mieliśmy wyjść z takiego założenia, to musimy być konsekwentni. Dlaczego w projekcie ustawy nie ma nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i o zawodzie lekarza? Drodzy państwo, w tych dwóch ustawach są zapisy, i nikt póki co ich nie zmienił, że jeżeli szesnastolatek (i nikt mi nie powie, że to jest dorosły - to jest dziecko) ma być operowany w szpitalu, to oprócz zgody opiekuna jest wymagana jego zgoda, a jeżeli szesnastolatek nie wyrazi zgody, to w tym momencie wkracza sąd. To samo jest, jeżeli chce się umieścić szesnastolatka w zakładzie psychiatrycznym. No to co? No to likwidujmy to. Bo jeżeli to dziecko ma nie mieć żadnych praw we własnej sprawie, we własnym interesie, to mówię - konsekwentnie, od początku do końca.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#AlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Pozwoliłam sobie, tak jak powiedziałam na początku, wnieść - i zaraz je złożę na pana ręce - 17 poprawek, z których najważniejsza dotyczy właśnie skreślenia art. 2.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#AlicjaMurynowicz">Następna, bardzo drobna poprawka wiąże się z tym, że nie widzę powodu, dla którego rzecznik praw dziecka miałby mieć pięcioletnią, a nie czteroletnią kadencję, tak jak wszystkie bardzo ważne urzędy państwowe, publiczne itd. Nie widzę powodu, dla którego proces odwoływania rzecznika miałby być tak samo ułatwiony jak proces jego powoływania, bo powołać można na wniosek 35 parlamentarzystów, natomiast odwołanie powinno być chronione ściślej, tak jak to jest w bardzo wielu innych ustawach, zgodnie z którymi proces odwoływania jest bardzo ścisły.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#AlicjaMurynowicz">Nie ma czegoś takiego, o czym mówił pan poseł Kracik, nie ma żadnego zapisu o propagowaniu praw dziecka. Już pomijam, że w ogóle nie można się zgodzić na to, że dziecko może coś chcieć od takiego rzecznika. Proponuję, aby jednakowoż rzecznik publicznie informował o stałym numerze telefonu zaufania rzecznika, aby podawał publicznie własny adres, aby wnioski, które wpływają drogą listowną do rzecznika praw dziecka, były zwolnione od opłat pocztowych. To są być może, drodzy państwo, sprawy małe, drobne, ale szalenie ważne.</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#AlicjaMurynowicz">Proponuję również, aby rzecznik podejmował czynności nie z własnej inicjatywy. Już koleżanka Wilczyńska udowodniła, co to jest ta własna inicjatywa. Możemy bowiem znaleźć się w takiej sytuacji: rzecznik powziął wiadomość o krzywdzie, bardzo wielkiej krzywdzie dziecka i nic nie zrobi, bo on nie podejmie tego z własnej inicjatywy, nie musi, nie ma mechanizmów, nie ma przymusu. Jeżeli wystąpi obywatel, organizacja, organ samorządowy — własna inicjatywa też jest niewykluczona — to wtedy jest szansa, że coś drgnie i coś w tym wszystkim się ruszy. Oczywiście, zgodnie z projektem poselskim, przywołuję tutaj również pewne możliwości paraśledczych uprawnień dla rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-196.12" who="#AlicjaMurynowicz">Przyznam się państwu szczerze, że kiedy siedziałam i pisałam te 17 poprawek, przestudiowałam bardzo dokładnie projekt rządowy. Nieraz z tej trybuny mówiłam, że opozycja wcale nie ma żadnego interesu, za przeproszeniem, w pomaganiu rządowi, natomiast ma interes i w tworzeniu dobrego prawa, i w zrobieniu czegoś dobrego dla społeczeństwa, i odniosłam takie nieodparte wrażenie - przecież zarówno w podkomisji, jak i w połączonych komisjach koalicja ma większość, a ja w 10 z tych 17 poprawek przywracam projekt rządowy. Bo to, co wyszło z 4 połączonych komisji, panie pośle sprawozdawco, niezależnie od tego, w jakim trudzie powstawałby ten projekt, jakim potem, łzami i krwią by on ociekał, jest to po prostu legislacyjny gniot i nic więcej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Tomaszewską z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę analizować całości projektu. Zgłosiłam się tylko w jednej konkretnej sprawie, w sprawie poprawki, ponieważ padła uwaga, takie zastrzeżenie co do art. 3 ust. 2, że nie jest dobrze, że spośród rozlicznych praw dziecka wyszczególnia się tylko kilka. Otóż wydaje mi się, że jeżeli prawo do ochrony życia, które jest tu wyszczególnione właśnie jako to jedno z ważniejszych, nie będzie respektowane, to praktycznie żadne prawo nie będzie respektowane. Jest więc jednak jakaś gradacja tych praw. W tej chwili nie chciałabym dyskutować z tym, czy wszystkie, które są tu wymienione, są najważniejsze. Wydaje się, że są istotne, ale jeśli w szczególności to prawo do życia i ochrony zdrowia, które jest zapisane w pierwszym punkcie, nie będzie naprawdę chronione, to w ogóle o innych możemy zapomnieć, możemy nie mówić.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#EwaTomaszewska">A teraz przejdę do tej drobnej usterki w art. 9, którą chciałabym zgłosić. Otóż jak najlepiej życzę każdemu rzecznikowi, oby żył wiecznie, ma prawo nie skorzystać z tego zapisu, ale w pkt. 3 trzeba przewidzieć, że mandat wygasa również w wypadku śmierci rzecznika przed upływem kadencji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabrane głosu pana posła Jana Chmielewskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przede wszystkim chcę zgłosić poprawkę dotyczącą art. 17 projektu ustawy o rzeczniku praw dziecka (druk nr 1241). Ta poprawka wiąże się, jak już wspominał pan poseł Cymański, z wprowadzeniem w międzyczasie zmiany w ustawie o pracownikach urzędów państwowych. Tak więc rzecznik praw dziecka będzie uprawniony do określania wykazu stanowisk pracowników Biura Rzecznika Praw Dziecka objętych aplikacją administracyjną, zasad i trybu odbywania tej aplikacji oraz między innymi rozkładu czasu pracy. Chciałbym także, już nie powtarzając pewnych wywodów i wypowiedzi przedstawicieli klubu, skierować kilka pytań do pana posła sprawozdawcy. Pierwsze: Czy pan poseł jest przekonany, że powołany rzecznik praw dziecka będzie miał wystarczające kompetencje, aby w skuteczny sposób bronić podstawowego dla człowieka prawa, jakim jest prawo do życia, i to prawo do życia od chwili poczęcia? W oparciu o jakie standardy będzie wydawana ocena rodziców, jeśli chodzi o prawo do wychowania w rodzinie, czy ocena pojęć typu: dobro dziecka, godność, podmiotowość dziecka? Czy rzecznik praw dziecka będzie miał obowiązek podejmowania działań zmierzających do ochrony dziecka przed okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją? Chodzi mi tutaj o obowiązek - podkreślam: obowiązek - podejmowania działań. Czy uchwalenie tego projektu będzie wymagało zmian innych ustaw oraz czy powinny być wyraźnie według pana oddzielone kompetencje rzecznika praw dziecka od kompetencji rzecznika praw obywatelskich?</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JanChmielewski">Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że stworzenie odpowiednich warunków dzieciom to stworzenie ojcu, matce, małżeństwu, rodzinie takich warunków, by dzieci mogły się rozwijać w atmosferze miłości. Trzeba prowadzić działania wyprzedzające, stwarzać warunki, by dziecko mogło żyć w atmosferze dobra, prawdy i piękna, a wtedy i skutki, jeżeli chodzi o tragiczne położenie dzieci, będą znacznie mniejsze. Ale oczywiście należy stworzyć możliwość udzielania pomocy dzieciom w sytuacjach bardzo trudnych, tragicznych. Wszystkim dzieciom życzę jednak przede wszystkim, by rozwijały się w atmosferze miłości. Życzę też tego rodzinom. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Tadeusza Cymańskiego o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Myślę, że pan nie musi wykorzystywać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#TadeuszCymański">Tak, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Rozumiem, że pan jako poseł sprawozdawca ustosunkuje się jednocześnie do zadawanych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Korzystając z tego, że mogę zabrać głos w dyskusji już nie jako poseł sprawozdawca, chciałbym się odnieść do kilku kwestii. Jest jednak dużo łatwiej być subiektywnym, niż silić się na obiektywizm, a sprawozdawca ma niestety takie zadanie. Chciałbym z przykrością może na początku zauważyć, że niestety wystąpienia, nie wszystkich, na szczęście, ale niektórych państwa rzucają jednak cień na to, i do niektórych z tych wypowiedzi się odnieść. Myślę, że nawet w osobistych, indywidualnych wystąpieniach pewna rzetelność jest wymagana.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#TadeuszCymański">W jednej z wypowiedzi cytowano tutaj stwierdzenia z materiałów ekspertów o tym, że projekt rządowy jest wyalienowany z tematyki dziecięcej, a sprowadza się do kreowania rodziny i bardzo mocno podkreśla rolę rodziny i rodziców. To jest prawda, tak rzeczywiście ekspert powiedział z pewną uszczypliwością - że jest to projekt rzecznika praw rodziny. Ale trzeba podkreślić również, że ten sam ekspert o projekcie drugiej strony, czyli poselskim, powiedział, że jest to - co jest do sprawdzenia - projekt praw dziecka wyalienowanego z rodziny. Ta delikatna kwestia relacji między dziećmi a rodzicami jest współcześnie bardzo żywa i aktualna. Chciałbym w tym miejscu wyraźnie przypomnieć i polecić uwadze szanownych przedmówców między innymi fragment Konwencji o Prawach Dziecka, której sygnatariusze stanowią, iż konwencję przyjmuje się, biorąc pod uwagę znaczenie tradycji i wartości kulturowych każdego narodu. Z tych też względów ówczesny prezydent Polski i minister spraw zagranicznych pan Skubiszewski w związku z przyjęciem tej konwencji przedłożyli stosowną deklarację, której skromny fragment pozwolę sobie przytoczyć: „Rzeczpospolita Polska uważa, że wykonanie przez dziecko jego praw określonych w konwencji, w szczególności praw określonych w art. 12–16, dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną”. Jeśli już o tym mówimy, to warto zauważyć, że w gorącej debacie nad projektem konstytucji ten termin: władza rodzicielska, który tak bardzo kłuł w oczy wielu ludzi, został skutecznie wyeliminowany. Trudno więc, żeby rodzice i starsi - i moi rodzice, i ja jako rodzic - tak spokojnie, lekko na to patrzyli i nie byli wyczuleni; ba, nawet pewne przeczulenie ma tu rację bytu. A właśnie nie jest tajemnicą, że te drobne kwestie, które oględnie, delikatnie jako sprawozdawca przemyciłem - miałem nadzieję, że ten wulkan nie wybuchnie - jednak w dalszym ciągu są obecne i bardzo możliwe, mówię to z przykrością, że będą też w przyszłości kładły cień na sprawy troski o dziecko. Bo dziecko staje się tu też przedmiotem czegoś, pewnych zabiegów, i niestety podłoże debat wiąże się z czymś nieco innym niż faktyczną troską o dziecko. To są pewne fakty. Władza rodzicielska została zastąpiona terminem „prawa rodzicielskie”. To jest coś, co położyło jakiś cień.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#TadeuszCymański">Teraz taki szczególnie delikatny temat, który przewijał się w wypowiedziach kilku posłów, a więc trud, praca, eksperci. Z pokorą przyjmuję to, że swojej roli nie wypełniłem właściwie, ale żeby tak jednym zdaniem, krótko, z pewną ironią, a nawet szyderstwem traktować pracę wielu jednak posłów, a nawet trzy posiedzenia połączonych komisji, to trzeba mieć w tym momencie dużo hartu ducha. Te komisje i ci członkowie podkomisji nie mają być może tyle szczęścia i talentu, co wypowiadający te opinie, ale trzeba zauważyć - i też są tu dowody i fakty do sprawdzenia - że lepszy jest legislacyjny gniot, coś nieudanego, ale coś, co było tworzone z autentycznym wysiłkiem niż gładkie tworzenie projektów, które... nie wiem, co by na to powiedział sąd, ale być może byłyby tu problemy z prawami autorskimi. Przecież te projekty, jeden i drugi, w ogromnym stopniu - i wcale nie oszczędzam projektu rządowego - były wiernym nawet co do układu treści, nie powiem przepisaniem, ale całe fragmenty pokrywały się z ustawą o rzeczniku praw dziecka. To jest jak dowcip - a może po prostu był to żałosny moment - obserwowanie dzisiaj, jak krytyka pewnych zapisów, słów, terminów czy stwierdzeń tak naprawdę staje się krytyką aktów i dokumentów tworzonych uprzednio, a nawet niektórych stwierdzeń zawartych w konstytucji. Nie jestem może wielbicielem pewnych zapisów, ale szacunek dla aktów już istniejących jednak jest czymś należnym.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#TadeuszCymański">Na końcu refleksja może nietypowa, ale i trochę gorzka. Opatrzyłem ją nazwą: świat, Europa i my. Cały dzień polski parlament poświęcił dziś debacie o tym, jak ścigać Europę, co robić, żeby do tej Europy wejść? Jest znamienne, że w dyskusji na temat tego, co Europa ma już, a ma ogromne osiągnięcia, ma tradycje ochrony praw dziecka - to właśnie Europa jest dla nas wzorem - że do tych rozwiązań istniejących w krajach europejskich nikt z krytyków tego projektu tutaj nie nawiązał. Dobrze by było się zastanowić, dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#TadeuszCymański">Tak się zastanawiam, czy Trond Waage, pierwszy, wzorcowy, wspaniały rzecznik praw norweskich, skuteczny rzecznik, to był faktycznie ten Trond Waage? A może kto inny był w Sejmie? Bo jeśli to był ten sam rzecznik, to trzeba tu wyraźnie powiedzieć, co ten rzecznik mówił i przed czym polski parlament i nas przestrzegał. Dokładnie przed tym, co z takim uporem jest tu forsowane. Co on takiego ma, że jest w stanie wyegzekwować prawa dzieci, że tam, w Norwegii, dzieci są chronione i że ten rzecznik ma posłuch u króla, że jego wypowiedź w telewizji i prasie rzutuje na ustalenia parlamentu. Może tu chodzi o to małe słowo „autorytet”. Może autorytet ma też coś do powiedzenia. Może właśnie autorytet jest tym, co powinien posiadać ten malowany rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#TadeuszCymański">I wreszcie chwila pokory. Może szanowne panie posłanki i panowie posłowie tak tego nie odbierają, ale trzeba zauważyć, jaką skuteczność mamy jako parlament w egzekwowaniu podstawowych praw dziecka, jak na przykład jest chroniona konstytucyjna norma ochrony dzieci przed demoralizacją. Nie tak dawno przyjęliśmy poprawkę do uchwały o sprawozdaniu Krajowej Rady Radiofonii, która stwierdzała, że jest źle i że ma się poprawić. A ja w czwartek z moją córeczką na kolanach widziałem film „Zwierzęta z zielonego lasu”.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Jezu!)</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Jezus Maria.)</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#TadeuszCymański">Pani mówi: Jezu. Ale ja to dokończę, bo to jest ważne. Otóż trzy szczurki w animowanym filmie, przykro mi to mówić z trybuny sejmowej, dokonują egzekucji na żmii, z komentarzem: zabijmy ją, a wszyscy będą się nas bali.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#komentarz">(Poseł Danuta Grabowska: Kto panu kazał oglądać?)</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#TadeuszCymański">Sekwencja kilkunastosekundowa. To jest ewidentny przykład, że organ konstytucyjny, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, nie przestrzega przepisów ustawy. My jako Sejm o tym wiemy, ale na tej sali ma miejsce nie wyrozumiałość, tylko pobłażanie.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#TadeuszCymański">Teraz mówimy i dyskutujemy, że potrzebny jest rzecznik praw dziecka, bo on ze swoimi 100 urzędnikami zapewni egzekwowanie prawa. Nie - może ktoś w to uwierzy - nie ma nigdzie na świecie ani w Europie takiego rzecznika, o którym tu mówiono.</u>
          <u xml:id="u-204.12" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Jakby biskup to wniósł, to byście uchwalili.)</u>
          <u xml:id="u-204.13" who="#TadeuszCymański">To nie jest kwestia wiary. To jest chyba kwestia obserwacji, wrażliwości i zagadnień z innego pogranicza. Ja nie chciałbym z tego miejsca wdawać się w polemikę. Przyjdzie czas i moment, pani poseł też zabierze głos. Mówię to, co jako poseł mam prawo z tego miejsca powiedzieć, i uważam, że warto jest snuć takie refleksje i jeżeli ktoś ma argumenty dotyczące właśnie rzeczywistej praktyki w Europie, to proszę je przedstawić. Bo rzecznik praw dziecka w Norwegii był wzorem do naśladowania, ale jak się okazało, on nie spełnia oczekiwań i nie jest tam tworzone odpowiednie instrumentarium, takie, jakim jest rzecznik praw obywatelskich. Trudno.</u>
          <u xml:id="u-204.14" who="#TadeuszCymański">Chcę powiedzieć, że większość punktów, które się tu nie znalazły, dotyczyła powtórzenia. Myślę też, że i eksperci, których bym wymienił, to też nie są ludzie tuzinkowi, bo jest nawet pan prof. Andrzej Rzepliński z Komitetu Helsińskiego. Łatwo jest wszystko obrócić wniwecz dwoma, trzema gładkimi zdaniami. Ale spory i dyskusje o takim charakterze również dotyczą tych spraw, które wywołują emocje. I nie wstydźmy się powiedzieć, że wywołują one emocje i są trudnymi zagadnieniami. Problem można przedstawić anatomicznie. Chodzi o to, żeby nasze dzieci chodziły z podniesionym czołem, ale żeby nie miały zadartego nosa. Jest problem. Rodzice patrzą na to, że dzieci... To jest problem relacji. Słowa: karność, posłuszeństwo, dzisiaj przechodzą kryzys. Dla niektórych umarły. Ale to nie jest problem ojca-kata czy ojca, który prześladuje dzieci. To jest problem, z którym się spotykamy na co dzień. I myślę, że podczas tej debaty to wszystko może być powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-204.15" who="#TadeuszCymański">Natomiast kończąc, chciałbym wyrazić nadzieję, że pomimo takiego przebiegu dyskusji, takich stwierdzeń, uda się jednak naszemu parlamentowi przyjąć tę ustawę, a rzecznik, który zostanie powołany, uczyni coś więcej. Mam nadzieję też, że jego głos w bardzo ważnych dyskusjach, tych, które może pod wpływem emocji tutaj podkreśliłem, będzie znaczący. I będzie trudniej tym instytucjom, które istnieją, które mają ludzi i środki, bo problem nie tkwi w prawie, tylko w jego egzekwowaniu i przestrzeganiu. Ale rzecznik nie może dublować instytucji, które już się tym zajęły.</u>
          <u xml:id="u-204.16" who="#TadeuszCymański">Chciałbym też powiedzieć jeszcze jedno: rzecznicy w tych krajach występują w konkretnych sprawach, ale tylko na zasadzie precedensu. Natomiast rzeczywiście główne zadanie przyjmują na siebie rzecznicy praw obywatelskich. Rzecznicy mają charakter autorytetów, lobbingów parlamentarnych, organizacji, stowarzyszeń i ich głos jest znaczący. Dużą rolę ogrywa też kultura, tradycja i poszanowanie prawa. To, co u nas jest nie tak, jak byśmy sobie tego życzyli.</u>
          <u xml:id="u-204.17" who="#TadeuszCymański">Odpowiadając wreszcie na pytania kolegi Chmielewskiego, który mówił o obronie prawa do życia - jest to jakieś echo tych dyskusji, które się toczyły w podkomisji i komisji - chcę powiedzieć, że zapis o istocie ludzkiej od poczęcia do pełnoletności zakłada, że to są ramy wyznaczające obszar troski rzecznika praw dziecka. Nie sądzę, żeby rzecznik praw dziecka zajął się li tylko czy przede wszystkim ochroną dzieci nienarodzonych, zapominając o tych, które już biegają. Ale myślę również, że nie będzie odwrotnie: tylko dziećmi, które się urodziły - tutaj podkreślono, że żywe. Bardzo jestem wdzięczny za to określenie, taka licytacja o granicę życia jest moim zdaniem smutną licytacją, niezależnie od światopoglądu, bo jestem zwolennikiem afirmacji życia jednak.</u>
          <u xml:id="u-204.18" who="#TadeuszCymański">Ja przepraszam, jeśli moje słowa tak bardzo irytują, ale trzeba tutaj dzielnie znosić to, jak ktoś mówi i co mówi. Trudno, takie są reguły. Więc myślę, że, panie pośle, ta obawa jest płonna. Tutaj był podawany przykład Śląska, gdzie wskaźnik urodzeń i problemów, zwłaszcza jeżeli chodzi o kobiety w ciąży ze względu na środowisko, był przedstawiany. Rzecznik w takich rejonach powinien szczególnie zająć się ochroną kobiet w ciąży, przez to również tych dzieci, które noszą w swoim łonie.</u>
          <u xml:id="u-204.19" who="#TadeuszCymański">Ocena wobec rodziców do prawa wychowania w rodzinie. Myślę, że zakres pracy rzecznika będzie duży. Ma on, jak praktyka wielu krajów wskazuje, nasłuchiwać, ma być sejsmografem, ma kreować prawo i ma wpływać na egzekwowanie prawa. Przede wszystkim ma mieć siłę poprzez swój autorytet, a nie siłę urzędniczą. To jest ta różnica.</u>
          <u xml:id="u-204.20" who="#TadeuszCymański">Ostatnie pytanie. Chodziło o obowiązek ochrony dziecka.</u>
          <u xml:id="u-204.21" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Jeszcze będą pytania.)</u>
          <u xml:id="u-204.22" who="#TadeuszCymański">Będą jeszcze pytania, tak?</u>
          <u xml:id="u-204.23" who="#TadeuszCymański">Dziękuję bardzo. Przepraszam jeśli kogoś dotknąłem, ale myślę, że w dzisiejszej dyskusji nie było to rzadkością. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do zabrania głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Rulewski chciał zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać trzy pytania, wynikające z tego, że wielu posłów zgłosiło poprawki. Być może odpowiedź na te pytania poszerzy refleksję nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JanRulewski">Mianowicie chciałbym pana posła sprawozdawcę zapytać: dlaczego - częściowo już właściwie pan odpowiedział - taką wysoką rangę nadano urzędowi rzecznika praw dziecka, skoro konstytucja nie umieszcza zapisu o nim w rozdziale IX mówiącym o ochronie prawa. Umieszcza zaś w rozdziale mówiącym o wolnościach i wcale nie rozstrzyga sprawy, czy to ma być urząd, czy tak jak pan poseł sprawozdawca raczył w swoim osobistym wystąpieniu sugerować, powołanie swoistego autorytetu. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#JanRulewski">Drugie pytanie bardziej może szczegółowe, ale bardzo istotne. Jak zdaniem pana, posła sprawozdawcy - pomocy mogą udzielić posłowie lewicy w oparciu o swoje rozwiązania - zachowa się rzecznik w ramach ustawy, którą pan prezentuje jako przedstawiciel komisji, gdy dojdzie do sytuacji, że do powołanego na podstawie art. 72 konstytucji rzecznika wpłynie skarga na podstawie art. 48 konstytucji na rodziców, że rodzice nie szanują w stopniu adekwatnym do dojrzałości dziecka wolności jego sumienia, wyznania, a nawet przekonań? - myślę, że nie politycznych, bo to już jest zjawisko dość powszechne. Jeszcze raz powtarzam: Jak w ramach tej ustawy, co do której zwłaszcza posłowie lewicy nakazują spełnienie - i chyba pan poseł Kracik - jakiegoś obowiązku, ma się zachować rzecznik w obliczu tak trudnej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#JanRulewski">I trzecie pytanie, nastrój poważny, ale można go czasem rozładować. Panie pośle, czy nie rozważaliście... Ustawy mają odpowiadać pewnym problemom, rozwiązywać w tym przypadku problemy społeczne. Niewątpliwie problemem społecznym była kiedyś ochrona praw dziecka, może nawet jest, ale dzisiaj fakty wskazują na coś innego, że to dzieci biją ludzi starszych. Czy nie należałoby tej ustawy poszerzyć o ochronę ludzi w podeszłym wieku, starszych? To oni są zabijani kijami bejsbolowymi, ostatnio nawet policjanci są ganiani przez rządy państwa, o których posłowie lewicy mówią, że chcą wprowadzić rządy króla Maciusia I. Tylko tam był koniec przyjemny, a my w Polsce niestety nie mamy do czynienia z happy endem, lecz z dramatami i tragediami ludzi starszych maltretowanych przez dzieci. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Cymański, sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie pierwsze: Dlaczego rzecznik praw dziecka jest tak wyeksponowany? Rozumiem, skoro w konstytucji nawet nie rozdział, nawet nie kilka punktów, tylko jest to w jakimś czwartym ustępie, zgadzam się. Właśnie ekspert - jeden z tych słabych ekspertów, bo zostali dzisiaj na tej sali ci eksperci przenicowani - zwrócił uwagę na to - podobnie zresztą profesorowie konstytucjonaliści - że jeśli odczytywać intencje twórców konstytucji, to przecież nic nie jest z niczego. I to, że rzecznik praw obywatelskich został w konstytucji potraktowany specjalną częścią z opisem, z wykreowaniem, a ten rzecznik - tak skąpo, nie jest może odpowiedzią, ale jest pewnym światłem, wyjaśnieniem, że na pewno nie dlatego tak skromnie, aby go uczynić równym rzecznikowi praw obywatelskich. Jednak widząc potrzebę tego rzecznika i mając na uwadze oczekiwania autorów projektu poselskiego, myślę, że wielu pracujących chciało, żeby ten rzecznik jednak był mocniejszy. Kompromis jest wtedy, gdy wszyscy są niezadowoleni. I pan pełnomocnik rządu był niezadowolony, bo jego projekt, niestety, został tu bardzo ograniczony. Ale nie było adekwatnej reakcji co do autorów wniosku poselskiego. Na to zwracano uwagę. Chcąc być wiernym faktom, trzeba powiedzieć, że ten zapis tworzony był w bardzo nerwowej atmosferze. Czytałem - biorę tu pewną poprawkę i ryzyko, bo mogę się pomylić - wypowiedź jednego z bardzo cenionych posłów, myślę, że lewicy - to jest też materiał do sprawdzenia - który zauważył ten mankament. Użyte było sformułowanie w rodzaju: był tworzony w pośpiechu i na kolanie ten zapis, dlatego nie został właściwie w sposób należyty ujęty w konstytucji. No, nie można teraz z tego powodu na tej podstawie czynić zarzutów albo w szczególny sposób go kreować. Stąd też brak jest tutaj wyraźnych dyspozycji konstytucyjnych. Przejawem tego była dyskusja toczona na posiedzeniach komisji i podkomisji, czy rzecznik praw dziecka nie powinien być zastępcą rzecznika praw obywatelskich. Pani poseł Liszcz była tego rzecznikiem. To była bardzo interesująca dyskusja, ale jednak uhonorowaniem chyba i spełnieniem oczekiwań kolegi z lewej strony było to, że zechciano jednak uczynić zadość temu, żeby to była osobna instytucja, żeby rzecznik był niezawisły, żeby miał immunitet, przecież szerokie gremia poselskie o to właśnie walczyły. No, ale tak bywa czasami, że na otwartą dłoń jest czasem inna odpowiedź. Jednak zachęcałbym, żeby w tym momencie, na kanwie tego pytania i mojej odpowiedzi, jednak zauważyć, bo warto, że jest tutaj dużo kompromisowych myśli czy spotkań ponad podziałami. Wreszcie jakiej pomocy może udzielić rzecznik? Jeśli chodzi o ten artykuł, to może w tej wersji nie ma podstaw do interwencji. Pan poseł pyta żartobliwie, trochę żartobliwie odpowiem, ale poważnie chodzi tutaj o to, że w tej wersji projektu, który prezentowałem, wychodząc z założenia, po długich dyskusjach, że nie ma tutaj wyjścia, że albo się tworzy instytucję, która ma pewien obowiązek i będzie musiała w każdej konkretnej sprawie interweniować, działać, analizować i zajmować stanowisko, albo, i taka praktyka ma miejsce na świecie i w Europie, rzecznik, dlatego że jest wybierany przez najwyższe Izby, przez parlament, ma autorytet i on decyduje, kiedy, gdzie i jaką sprawą może się zajmować. Był tu szereg bardzo cennych uwag krytycznych. Na przykład w Norwegii rzecznik ma 700 czy ponad 1000 telefonów dziennie i biuro, które te wszystkie telefony przyjmuje, ale selekcjonuje je i tylko na niektóre on odpowiada. To są rozmowy, to jest pewien klimat. To są sprawy spektakularne, np. sprawa dzieci katowanych, sprawy takie, które bulwersują opinię publiczną. Są to sprawy bardzo typowe albo świadczą o rażącym naruszeniu prawa. Rzecznik może to robić. Ale tu nie ma trzeciej drogi. Albo tworzymy instytucję i wtedy będzie to potężny aparat, również urzędniczy, wcale nie wykluczam, z autorytetem, bo jedno drugiego nie wyklucza, albo tworzymy instytucję rzecznika, biorąc pod uwagę, że tu paradoksalnie niektórzy się boją Zachodu, ale dlaczego nie chcemy zauważyć, że oni już to robią i że tam realizacja prawnicza jest dużo dalej posunięta. Nie tylko dlatego, że mają więcej pieniędzy, ale również dlatego że te sprawy są postawione na pewnym poziomie; respektowanie praw, stosunek do prawa, zaangażowanie instytucji, organizacja w tych sprawach są lepsze.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#TadeuszCymański">Ochrona ludzi w podeszłym wieku — temat jest bardzo delikatny. O tym jest nawet trudno mówić, bo bardzo łatwo się narazić na zarzut, że człowiek jest okrutny, starej daty konserwatysta i zakapior, że dzieci wychowuje za pomocą pasa. Ale to nie jest dokładnie tak i myślę, że trzeba wziąć pod uwagę rzeczywistość, tradycję, nawet to, co jest dzisiaj w naszych domach widoczne. Jeśli chodzi o przykłady, które pan poseł podał, to przypomnę tu ciekawą sprawę. Otóż wpłynął do nas projekt nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 r. W tym projekcie proponuje się poszerzenie praw dzieci, ale również w pewnych momentach daje się możliwość stosowania mocniejszych działań w stosunku zwłaszcza do małoletnich sprawców okrutnych czynów czy takiego przypadku, który dotyczył pobicia policjanta. Jeszcze nie wzięliśmy do ręki tego projektu, a już są sygnały, m.in. z Genewy, że prawa tych młodych ludzi są za małe. Mógłbym tu podać przykłady ze swoich doświadczeń jako burmistrza Malborka, jakie postawy się zdarzają. To nie zawsze jest tak, że dziecko jest nieszczęśliwą ofiarą. Dzieci okradzione z dzieciństwa, nie z własnej winy, stają się często bezwzględnymi przestępcami. To są problemy trudne i nie stawiajmy sobie tu zarzutów braku serca czy braku wrażliwości. Może inaczej widzimy te rzeczy. Ale mam nadzieję — i tym chciałbym zakończyć — że jednak dzieci są ponadpartyjne czy bezpartyjne i że troska o dziecko tak naprawdę to nas jednak łączy. Przy finiszu tych naszych prac, nawet przy wstrzymaniu się — bo ja jestem w stanie to zrozumieć, ale prosiłbym o wycieczki również na nasze podwórko — sądzę, że powinniśmy spróbować, przynajmniej w sprawach dzieci i bezpieczeństwa, zawiesić ten straszliwy podział, który ma i niestety wygląda na to, że jeszcze długo będzie miał miejsce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów panią minister Marię Smereczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W toku debaty pojawiły się dwie sprawy, dwa pytania adresowane do rządu. Chciałabym się do nich odnieść. Pani poseł Murynowicz pyta o uczucia rządu w sytuacji, kiedy z projektu ustawy zostało wyjętych kilka artykułów. Nie w tej konwencji chciałabym odpowiadać, chcę natomiast poinformować, że w pracach podkomisji brał udział przedstawiciel rządu i że w toku dyskusji, w toku prezentacji argumentów ekspertów, w toku prezentacji wieloletnich doświadczeń rzecznika praw dziecka z Norwegii - nie będę już tego powtarzać, poseł sprawozdawca o tym mówił - uznano, że zasadne wydaje się przyjęcie tych proponowanych przez podkomisję rozwiązań, które nie uszczuplają autorytetu rzecznika praw dziecka i pozostawiają jego instytucję w takim lepiej działającym na rzecz dziecka zapisie.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MariaSmereczyńska">Jeśli zaś chodzi o to, co dotyczy Ministerstwa Sprawiedliwości - relacje z nowymi ustawami dotyczącymi postępowania w sprawach nieletnich - to na to pytanie panu posłowi Łozińskiemu będą mogli odpowiedzieć pisemnie przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, którzy pracują nad tymi ustawami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym proponuję, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (druki nr 453, 453-A i 1242).</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Wojtyłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AndrzejWojtyła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie wyniki prac Komisji Zdrowia nad nowelizacją ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które przesłano Wysokiej Izbie w druku nr 1242.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#AndrzejWojtyła">Prace nad tym substratem trwały ponad rok. Otóż w maju 1998 r. Wysoka Izba otrzymała druk nr 453, a później autopoprawkę do tej nowelizacji w druku nr 453-A, w lipcu 1998 r. Proponowana nowelizacja dotyczyła art. 8 wspomnianej ustawy - rozszerzała obowiązujący zakaz reklamy wyrobów tytoniowych o procesy przesyłania, dostarczania i kolportażu ulotek i innych materiałów reklamowych kierowanych do odbiorcy. Wnioskodawcy podkreślali, że ostatnio z niepokojem obserwuje się ekspansję reklamową wyrobów tytoniowych, podejmowaną przez koncerny tytoniowe, a skierowaną przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Obowiązująca ustawa nie zakazuje tego rodzaju praktyk, dlatego też wnioskodawcy uznali, że niezbędna jest nowelizacja ustawy, jeśli chodzi o proces całkowitego zakazu przesyłania, dostarczania, kolportażu skierowanych do odbiorców ulotek i innych materiałów reklamowych.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#AndrzejWojtyła">W autopoprawce zawartej w druku nr 453 wnioskodawcy proponowali zmianę art. 1, rozszerzając zakaz reklamy o reklamę w formie tablic i plakatów reklamowych umieszczanych na ulicach i drogach.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#AndrzejWojtyła">Komisja Zdrowia posłużyła się w swoich pracach działającą w jej ramach podkomisją do spraw zdrowia publicznego. W trakcie prac wykorzystano ekspertyzy Biura Studiów i Ekspertyz, zapoznano się również z zaleceniami organizacji międzynarodowych - głównie WHO i Unii Europejskiej - w tej kwestii, zawartymi we wspólnym stanowisku z dnia 12 lutego 1998 r. odnoszącym się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych przez kraje wchodzące w skład członkowski Unii Europejskiej oraz z dyrektywami Parlamentu Europejskiego z lipca 1998 r. w sprawie harmonizacji ustaw, rozporządzeń i przepisów wykonawczych państw członkowskich, odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych. Wysłuchano również argumentów przedstawicieli reprezentujących producentów wyrobów tytoniowych, przedstawicieli plantatorów tytoniu w Polsce, przedstawicieli firm reklamowych.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#AndrzejWojtyła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od kilku lat obserwuje się na rynku polskim ekspansję wyrobów tytoniowych. Istnieją naukowe dowody, że nikotyna zawarta w tych wyrobach jest substancją uzależniającą; jest to zgodne z klasyfikacją WHO. W raporcie naczelnego lekarza Stanów Zjednoczonych w 1988 r. stwierdzono, że palenie tytoniu i inne formy konsumpcji wyrobów tytoniowych prowadzą do uzależnienia. Potwierdzają to również badania ogólnopolskie. Takie badania wykonano w połowie lat dziewięćdziesiątych i okazało się, że 50% codziennych palaczy tytoniu było uzależnionych od tego środka. O tym świadczą również trudności z rzuceniem palenia. Otóż większość osób palących, które pragną rzucić palenie, robi to przynajmniej trzykrotnie, 75% przynajmniej raz, i osoby te często wracają do tego nałogu.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#AndrzejWojtyła">Istnieją dowody, że najbardziej podatne na reklamę wyrobów tytoniowych są dzieci i młodzież. Pokazują to różne badania, przeważnie przeprowadzane w krajach zachodnich. W jednym z badań przeprowadzonych w Stanach stwierdzono, że 85% palących nastolatków wybierało trzy najbardziej reklamowane marki papierosów, podczas gdy wśród dorosłych odsetek ten był ponad 2,5-krotnie mniejszy i wynosił 30%. Z danych naukowych wynika, że przekaz i obrazy w reklamach bardziej oddziałują na dzieci niż na osoby dorosłe. Ponadto pod wpływem reklam młodzi ludzie nabierają przekonania, że palenie jest bardziej rozpowszechnione niż ma to miejsce w rzeczywistości. Dzieci są również najważniejszym celem dla firm tytoniowych. Potwierdzają to własne dokumenty tych firm. Już w 1984 r. analityk jednej z firm tytoniowych w tajnym dokumencie pisał, że rynek tytoniowy odradza się prawie wyłącznie dzięki 18-latkom. Reklama wyrobów tytoniowych bezpośrednio wpływa na częstość palenia i na to, że młodzież sięga po pierwszego papierosa.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#AndrzejWojtyła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Papierosy mają udowodniony negatywny wpływ na ludzkie życie i zdrowie. W dymie papierosowym zawartych jest ok. 4 tys. substancji chemicznych, w tym ponad 40 o działaniu rakotwórczym. W Polsce obecnie, pod koniec lat dziewięćdziesiątych, pali 19% kobiet i prawie 40% mężczyzn. Połowa z nich umrze przedwcześnie z powodu chorób wynikających z palenia tytoniu, z czego 50%, tj. 2,25 mln, w wieku średnim. Badania naukowe dowodzą, że połowa zgonów mężczyzn w wieku średnim to wynik palenia tytoniu. Należąca do najwyższych na świecie zachorowalność i umieralność na raka w Polsce wynika w 58% z ekspozycji na czynniki rakotwórcze dymu tytoniowego. Palacze żyją średnio o 20–25 lat krócej, ponad 50% z nich choruje na raka płuc, 40% - na inne nowotwory, co piąty cierpi na chorobę niedokrwienną serca, 75% - na choroby układu oddechowego. Akcje reklamowe firm tytoniowych przenoszą się obecnie do krajów Europy Środkowej i Wschodniej, np. w Rosji 80% mężczyzn w wieku 20–40 lat jest uzależnionych od tytoniu. Tutaj trzeba obiektywnie stwierdzić, że Polska jest wyjątkiem. Od 1982 r. liczba palących zmniejszyła się o 30%, odsetek palących mężczyzn zmniejszył się z 62 do 39%, a kobiet z 30 do 19%. Niepokojący jest jednak fakt, że zwiększa się w Polsce liczba nastolatków, zwłaszcza dziewcząt, palących tytoń. W Polsce pali 22% chłopców i 13% dziewcząt. Pani profesor Wojnarowska w swoich badaniach wykazuje, że w Polsce nałogowo lub okazyjnie sięga po papierosa 28% dziewcząt. Były to badania wykonywane w dużych aglomeracjach, głównie w Warszawie. W Warszawie ten problem jest bardziej jaskrawy, więcej dziewcząt, głównie dziewcząt, pali papierosy.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#AndrzejWojtyła">Polska ustawa, dotychczas obowiązująca, z 9 listopada 1995 r. jest powszechnie uważana za nowoczesną, jednak eksperci zwracają uwagę na jej jedną istotną wadę — brak całkowitego zakazu reklamy. Profesor Roemer z uniwersytetu w Kalifornii do pana profesora Zatońskiego pisze wręcz — to jest skierowane do parlamentu: „Mam nadzieję, że w najbliższej przyszłości parlament dostrzeże konieczność zakazu wszelkiej reklamy”. Taki zakaz został wprowadzony już we wszystkich krajach Unii Europejskiej w 1998 r. Wcześniej wprowadziła go np. Finlandia w 1998 r., Włochy w 1991 r., Francja w 1993 r., Słowacja w 1997 r., Estonia w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#AndrzejWojtyła">Badania naukowe wskazują, że tylko całkowity zakaz reklamy może przynieść pożądane efekty w postaci spadku spożycia papierosów. Przedstawiciele firm tytoniowych i producenci tytoniu argumentowali, że zakaz reklamy przyniesie negatywne skutki dla gospodarki. Komisja po wysłuchaniu argumentów i wyników ekspertyz jednoznacznie uznała, że gospodarka może się dobrze rozwijać mimo spadku sprzedaży papierosów czy zakazu reklamy, czego przykładem są wspomniane rozwinięte kraje europejskie i Stany Zjednoczone. Przykład Norwegii jednoznacznie wskazuje, że po wprowadzeniu zakazu reklamy tytoniu rynek reklamy rozwijał się nadal harmonijnie. Rynek reklamy może się rozwijać także po wprowadzeniu zakazu reklamy papierosów, czego przykładem jest w Polsce telewizja, gdzie nie wolno reklamować tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#AndrzejWojtyła">Działania mające na celu ograniczenie zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce doprowadziły już do zahamowania wzrostu jego konsumpcji. Przyniosło to zauważalne skutki zdrowotne. Zachorowania bowiem na raka płuc w Polsce u mężczyzn w wieku młodym i średnim po raz pierwszy w tym stuleciu zaczynają wykazywać tendencję spadkową i wiąże się to ze zmniejszeniem ilości wypalanych papierosów, również przy obecnie obowiązującej ustawie. Dla porównania na Węgrzech, gdzie nie udało się uchwalić ustawy antynikotynowej, takiego trendu nie obserwuje się i występuje wzrost zachorowań na na nowotwory.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#AndrzejWojtyła">Mając na względzie powyższe zjawiska, komisja zdecydowała się na nowelizację dotychczasowej ustawy tzw. antynikotynowej, która idzie w kierunku całkowitego zakazu reklamy wyrobów tytoniowych we wszystkich środkach masowego przekazu oraz miejscach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#AndrzejWojtyła">Jest to, jak twierdzi autor ekspertyzy przygotowanej dla Sejmu, konieczne, bo bez tego kroku zahamowanie wzrostu częstości palenia tytoniu wśród młodzieży jest niemożliwe. Jak już powiedziałem, ta częstość palenia, zwłaszcza u dziewcząt, wzrasta.</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#AndrzejWojtyła">Komisja uznała jednocześnie, że należy podjąć bardziej zdecydowane kroki w celu promocji zdrowego stylu życia, wolnego od nikotyny na szeroką skalę. Komisja uznała, że w art. 2 należy zdefiniować termin „reklama wyrobów tytoniowych”, wprowadzając rozróżnienie między reklamą a informacją używaną do celów handlowych pomiędzy firmami. Dlatego też w art. 2 dodaje się pkt 6, który wyjaśnia, definiuje termin „informacja o wyrobach tytoniowych”. Jednak na tych informacjach winien być umieszczony w sposób widoczny i czytelny napis ostrzegawczy o szkodliwości używania tytoniu, o czym mówi poprawka 7 do art. 9 ust. 4. W art. 2 dodaje się również definicję określającą, co to jest promocja wyrobów tytoniowych. W artykule tym dodaje się także pkt 8, mówiący o tym, czym jest zjawisko sponsorowania wyrobów tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#AndrzejWojtyła">Proponujemy również uzupełnienie art. 3 ustawy, mówiącego o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i polityki państwa w tym zakresie. Uzupełnienie dotyczy tego, iż polityka ta powinna mieć charakter działalności wychowawczej i informacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#AndrzejWojtyła">Art. 4 zostaje rozszerzony o ust. 3 mówiący o stworzeniu funduszu dofinansowania programu polityki zmierzającej do zmniejszenia używania wyrobów tytoniowych. Jest to fundusz, który pozwoli w sposób skuteczny tę politykę realizować.</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#AndrzejWojtyła">Komisja proponuje, ażeby sprecyzować miejsca, gdzie nie będzie obowiązywał zakaz palenia tytoniu. Według komisji mają to być pomieszczenia wyodrębnione i odpowiednio przystosowane. Komisja uznała, że dotychczasowy zakaz mówiący o dopuszczalności palenia tytoniu w miejscach wyraźnie wyodrębnionych jest niedostateczny, ponieważ najczęściej miejsca te wyodrębniane są z części pomieszczeń nie izolowanych od siebie, co nie zabezpiecza osób niepalących przed paleniem biernym.</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#AndrzejWojtyła">Również mówi się w nowelizacji o tym, aby sprecyzować, kto jest odpowiedzialny za wprowadzenie zakazu palenia tytoniu. Proponujemy, żeby odpowiadał za to gospodarz lub użytkownik obiektu. Komisja proponuje również precyzyjniejsze określenie zakazu sprzedaży papierosów w art. 6 ust. 2. Zamiast w miejsce sformułowania „W zakładach opieki zdrowotnej, szkołach” itd. mówi się „na terenie wszystkich wymienionych miejsc”, ponieważ są sygnały o obchodzeniu tego przepisu, co jest obecnie czasami obserwowane poprzez sprzedawanie papierosów na przykład na dziedzińcach szkół.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#AndrzejWojtyła">W art. 6 komisja proponuje zmianę ust. 4. Dotychczasowy zapis zabraniał sprzedaży papierosów w opakowaniach mniejszych niż 20 sztuk lub luzem. Proponowany zapis dopuszcza do sprzedaży tylko opakowania po 20 sztuk. Problem ten był przedmiotem ożywionej dyskusji w samej komisji, w podkomisji. Zwolennicy dotychczasowego zapisu argumentowali, że zakaz sprzedaży papierosów luzem i w małych paczkach poniżej 20 sztuk ma na celu ochronę dzieci i młodzieży przed rozpoczęciem palenia. Zakaz sprzedaży papierosów w paczkach większych niż 20 sztuk nie ma nic wspólnego z celem, jakim jest ustanowienie bariery dla młodzieży przed paleniem papierosów. Według bowiem badań rynkowych największym powodzeniem w przedziale wiekowym 18–24 lat cieszą się marki papierosów Marlboro i LM po 20 sztuk produkowane tylko po 20 sztuk. Również podkreślano, że jest to naruszenie ustawy o nieuczciwej konkurencji. W Polsce bowiem tylko jedna firma posiada w swojej sprzedaży i produkuje papierosy w paczkach tylko po 20 sztuk.</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#AndrzejWojtyła">Uwagi dotyczące proponowanego rozwiązania zgłasza również Komitet Integracji Europejskiej w opinii, którą panie posłanki i panowie posłowie otrzymali. KIE podkreśla, że takie ograniczenie narusza art. 28 traktatu stanowiącego Wspólnotę Europejską, przewidujący zakaz wprowadzenia ograniczeń ilościowych oraz art. 30 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, który dopuszcza wprowadzenie zakazów i ograniczeń w sytuacjach uzasadnionych ochroną zdrowia i życia ludzi. KIE stwierdza, że zakaz sprzedaży papierosów w opakowaniach większych aniżeli 20 sztuk nie ma racjonalnego uzasadnienia na gruncie ochrony zdrowia i życia ludzi. Budzi więc wątpliwości co do zgodności z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#AndrzejWojtyła">I wreszcie zmiana dotycząca sankcji. Mówi ona o zwiększeniu grzywny z 25 do 50 tys. Naszym zdaniem ma to zwiększyć skuteczność w egzekwowaniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-212.20" who="#AndrzejWojtyła">Art. 2 mówi o dniu wejścia w życie proponowanych zmian. Komisja proponuje okres 14 dni od ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 1 lit. b, 1 pkt 2 lit. b, pkt 6, pkt 7 lit. b, czyli zmian dotyczących informacji o wyrobach tytoniowych oraz pkt 11 lit. b, mówiący o sankcjach w przypadku naruszenia ustawy, czyli sankcjach dla każdego, kto wprowadza do obrotu wyroby tytoniowe. Zapisy te, zdaniem komisji, powinny wejść w życie po upływie 12 miesięcy, a zapis art. 1 pkt. 3, dotyczący utworzenia funduszu, wchodzi, zdaniem komisji, w życie w dniu 1 stycznia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-212.21" who="#AndrzejWojtyła">Zgodnie z art. 40 ust. 3 regulaminu Sejmu pragnę w imieniu komisji przedstawić następujące wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-212.22" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek nr 1 dotyczy art. 1 pkt. 4 - dodaje się wyrazy „z uwzględnieniem ust. 1”. Chodzi tutaj o obiekty podległe ministrom: obrony narodowej, spraw wewnętrznych i sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-212.23" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek mniejszości nr 2 odnosi się do art. 1 pkt 5; chodzi o wykreślenie ograniczenia dotyczącego górnej liczby papierosów w paczce. Argumenty te przedstawiłem Wysokiej Izbie, omawiając dyskusję, jaka odbyła się na ten temat w komisji.</u>
          <u xml:id="u-212.24" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek nr 3 również dotyczy art. 1 i mówi o zakazie wprowadzenia do obrotu tytoniu bezdymnego.</u>
          <u xml:id="u-212.25" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek nr 4 dotyczy art. 1 pkt. 6 nowelizacji. Wnioskodawcy proponują wprowadzenie zakazu sponsorowania przez firmy tytoniowe działalności sportowej, kulturalnej i oświatowej, zdrowotnej i społeczno-politycznej. Zmiany tej komisja w głosowaniu nie przyjęła. Jej przeciwnicy odnosili się do rozwiązań unijnych, gdzie takie zakazy nie obowiązują i sponsoring jest uprawiany nawet w stosunku do wyścigów samochodowych. Ten termin został przesunięty na 2006 r. Wnioskodawcy proponują przesunięcie wejścia zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych do 24 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-212.26" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek mniejszości nr 5 dotyczy wskazania miejsc, w których zabrania się reklamy i promocji tytoniu. W dalszej części autorzy wniosku proponują przesunięcie terminu zakazu reklamy o 12 miesięcy w telewizji, radiu, ZOZ, szkołach i placówkach oświatowych, na terenie obiektów sportowych oraz w prasie dziecięcej i młodzieżowej, a o 36 miesięcy w zakresie dotyczącym informacji o wyrobach tytoniowych i pkt. 11 lit b. dotyczącym sankcji.</u>
          <u xml:id="u-212.27" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek mniejszości 6 dotyczy art. 1 lit. a pkt. 9, gdzie w proponowanej nowelizacji wyraz „sprzedaje” zastępuje się wyrazami „wprowadza do obrotu”.</u>
          <u xml:id="u-212.28" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek nr 7 dotyczy zakazu produkcji tytoniu bezdymnego, a także obrotu handlowego nim.</u>
          <u xml:id="u-212.29" who="#AndrzejWojtyła">Wniosek mniejszości nr 8 dotyczy art. 1 pkt. 11, gdzie proponuje się skreślenie zaproponowanych przez komisję zapisów dotyczących sprzedaży, obrotu, handlowej organizacji rynku tytoniu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-212.30" who="#AndrzejWojtyła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowane rozwiązania dotyczące zakazu reklamy tytoniu w Polsce obowiązują już w krajach rozwiniętych, gdzie od dawna promocja zdrowego stylu życia jest priorytetem. Kraj nasz do niedawna był bardzo zapóźniony, jeśli chodzi o uregulowania prawne, promocję zdrowia, walkę z paleniem tytoniu, ale obecnie stał się krajem przodującym w tym zakresie wśród krajów z dawnego bloku wschodniego. Proponowane przez komisję rozwiązania zbliżają nas do krajów rozwiniętych. Okres, w jakim dochodzimy do tych rozwiązań, jest krótki, o wiele krótszy, aniżeli w przypadku tamtych krajów. Świadczy to o tym, że politycy w Polsce poważnie myślą o przyszłości obywateli.</u>
          <u xml:id="u-212.31" who="#AndrzejWojtyła">Przyjęcie proponowanych przez komisję rozwiązań świadczy o tym, że potrafimy wykorzystać tzw. zjawisko korzyści zaniedbania, czyli korzystać z pozytywnych doświadczeń krajów rozwiniętych, unikając negatywnych.</u>
          <u xml:id="u-212.32" who="#AndrzejWojtyła">Wszystkim członkom Komisji Zdrowia i podkomisji zdrowia publicznego dziękuję za zaangażowanie i pracę nad nowelizacją. W imieniu Komisji Zdrowia proszę Wysoką Izbę o uchwalenie ustawy w proponowanym przez komisję kształcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.33" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy za bardzo szczegółowe wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Za szczegółowe, jak na tę porę.)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#StanisławZając">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#StanisławZając">Proszę panią poseł Ewę Sikorską-Trelę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz. Tak w XVI wieku nasz poeta Jan Kochanowski opiewał wartość zdrowia. Mam honor w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność przedstawić nasze stanowisko dotyczące niezmiernie ważnej dla zdrowia Polaków zmiany ustawowej. Od lat w różnych krajach i na różnych kontynentach trwa walka o zdrowie człowieka, trwa walka z wszystkim, co je niszczy i zabija. Ogólnie wiadomo, że łatwiej i taniej jest zapobiegać chorobom, niż je leczyć. Jednym z najpoważniejszych i najgroźniejszych czynników niszczących zdrowie jest palenie tytoniu. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, iż w roku 1998 z powodu palenia tytoniu śmierć poniosło 4 mln ludzi, a do roku 2020 palenie stanie się przyczyną co trzeciego zgonu dorosłej osoby. Połowa tych zgonów przypadnie na ludzi w wieku średnim.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#EwaSikorskaTrela">Należy podkreślić, że 80% palących wchodzi w nałóg przed ukończeniem 18 roku życia. Dzieci zaczynają już palić w wieku paru lat, a plaga palenia tytoniu wśród młodocianych poszerza się.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#EwaSikorskaTrela">W marcu br. w Waszyngtonie odbyła się międzynarodowa konferencja pod nazwą: „W sprawie polityki wobec dzieci i tytoniu”. Obecni byli ministrowie zdrowia, przedstawiciele parlamentów i inni przywódcy polityczni z ponad 30 krajów. Na zakończenie konferencji jej uczestnicy przyjęli 8-punktowy kierunek działania w sprawie nałogu palenia tytoniu, obejmujący m.in. położenie kresu reklamie, lansowaniu, sponsorowaniu i innym zachowaniom marketingowym w odniesieniu do papierosów. Przyjęto także programy z dziedziny ochrony zdrowia publicznego zmierzające do zmniejszenia spożycia tytoniu oraz programy pokazujące, jak skutecznie zerwać z nałogiem. Na waszyngtońskiej konferencji dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia pani dr Gro Harlem Brundtland powiedziała: „Epidemia nikotynizmu jest chorobą zakaźną. Przenosi się ona za pomocą reklamy, poprzez przykład osób palących oraz dym. Naszym zadaniem jest uodpornienie ludzi na tę epidemię”.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#EwaSikorskaTrela">Należy podkreślić, iż w coraz większej liczbie krajów na świecie wprowadza się zakaz reklamy tytoniu celem ograniczenia palenia. W kwietniu 1999 r. w Stanach Zjednoczonych zniknęły z ulic amerykańskich miast billboardy reklamujące papierosy, a na ich miejsce na koszt przemysłu tytoniowego pojawiły się antyreklamy palenia. Gazeta mająca najwyższe nakłady na świecie, „New York Times”, chcąc dać przykład innym wydawcom, dobrowolnie zrezygnowała z reklamy tytoniu. Dało to już pozytywny skutek, bowiem Stany Zjednoczone mają w chwili obecnej jeden z najniższych poziomów palenia tytoniu na świecie, a przemysł tytoniowy płaci tam już setki milionów dolarów odszkodowań osobom, które wskutek palenia zachorowały na raka.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#EwaSikorskaTrela">W Unii Europejskiej obowiązuje w zasadzie całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych. Wprowadziły go dwie dyrektywy Rady Europy, z 3 października 1989 r., a także z 6 lipca 1998 r. Państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny dostosować swoje prawo do wymogu tych dyrektyw do 30 lipca 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#EwaSikorskaTrela">Należałoby w tym miejscu zapytać: A co my w Polsce robimy, by coraz skuteczniej chronić Polaków przed zgubnymi skutkami palenia tytoniu? Mamy uchwaloną 9 listopada 1995 r. ustawę sejmową o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która niewątpliwie przyczyniła się do zahamowania wzrostu konsumpcji tytoniu wśród dorosłych. Niestety, w tym samym czasie w latach 1990–1998 doszło w Polsce do dwukrotnego wzrostu częstotliwości palenia papierosów wśród dzieci i młodzieży, jak pisze w swoje ekspertyzie prof. Witold Zatoński, światowej sławy ekspert w dziedzinie nikotynizmu z Centrum Onkologii w Warszawie i jednocześnie niestrudzony orędownik zdrowego życia, czyli życia bez papierosa.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#EwaSikorskaTrela">Jest w Polsce o co walczyć, bowiem codziennie ok. 500 dzieci podejmuje próbę rozpoczęcia palenia. W ciągu ostatnich 10 lat palenie tytoniu było przyczyną zgonu prawie 700 tys. Polaków. Obecnie pali co drugi mężczyzna w Polsce i co trzecia kobieta, o czym była mowa wcześniej. Epidemia chorób wynikających z palenia tytoniu jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za to, że pod koniec XX wieku stan zdrowia dorosłych mężczyzn w Polsce jest często gorszy niż po wojnie. Dlatego klub Akcji Wyborczej Solidarność, w imieniu którego mam honor przemawiać, z zadowoleniem i z pełnym poparciem przyjął projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, zgłoszony przez grupę posłów z naszego klubu.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#EwaSikorskaTrela">Obecnie obowiązująca ustawa była nieszczelna i nie zabezpieczała - szczególnie młodzieży i dzieci - przed agresywną i wszechobecną reklamą wyrobów tytoniowych. To właśnie dzieci i młodzież najbardziej podatne są na wpływy reklamy. Badania wykazują, że dzieci najczęściej palą najbardziej reklamowane papierosy. Nie bez powodu firmy tytoniowe wydają na reklamę w Polsce 100 mln dolarów rocznie. Nie wydawałyby tych pieniędzy, gdyby reklama nie przyczyniała się do wzrostu spożycia papierosów, szczególnie wśród młodocianych. Dlatego klub Akcji Wyborczej Solidarność popiera w całości nowelizację ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w wersji przedłożonej przez Komisję Zdrowia (druk nr 1242).</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#EwaSikorskaTrela">Nowelizacja polega przede wszystkim na wprowadzeniu do ustawy w art. 8 całkowitego zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych, a także na dodaniu do art. 4 ust. 3, mówiącego o utworzeniu stałego źródła finansowania rządowego programu polityki zdrowotnej i społeczno-ekonomicznej, zmierzającej do zmniejszenia konsumpcji tytoniu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#EwaSikorskaTrela">Popieramy także wniosek mniejszości sprowadzający się do dodania w art. 8 ust. 2 w brzmieniu: „Zabrania się sponsorowania przez firmy tytoniowe działalności sportowej, kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej i społeczno-politycznej”.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#EwaSikorskaTrela">Klub Akcji Wyborczej Solidarność nie akceptuje natomiast wniosku mniejszości zgłoszonego przez posłów SLD, aby jeszcze przez 3 lata utrzymać reklamę wyrobów tytoniowych. Bardzo mocno zabiegają o to koncerny tytoniowe. Byłoby to z oczywistą szkodą dla zdrowia Polaków, zwłaszcza dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#EwaSikorskaTrela">Posłowie Akcji Wyborczej Solidarność zwracają się do pań i panów posłów z innych klubów o poparcie nowelizowanej dziś ustawy, albowiem obecna sytuacja zdrowotna kraju, w którym choroby odtytoniowe nadal przyczyniają się do ok. 40% przedwczesnej umieralności u mężczyzn oraz 10% u kobiet, wymaga, abyśmy zrobili wszystko, by zapobiec tej sytuacji. Uchwalenie tej ustawy na pewno przyczyni się do skuteczniejszej ochrony nas wszystkich przed następstwami palenia tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#EwaSikorskaTrela">Zdrowie Polaków jest dobrem najwyższym, dlatego dziękuję wszystkim członkom Komisji Zdrowia, jej przewodniczącemu oraz ekspertom, w tym przede wszystkim prof. Witoldowi Zatońskiemu, za dobrą i konstruktywną współpracę ponad podziałami politycznymi nad tą ważną ustawą, która po uchwaleniu będzie jedną z najnowocześniejszych ustaw antynikotynowych i która zapewne może służyć krajom Europy Środkowo-Wschodniej jako wzór skutecznych działań ustawodawczych, co potwierdzali parlamentarzyści tych krajów w czasie licznych spotkań z naszymi posłami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Władysława Szkopa o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że odejdę od tego kolokwialnego sposobu, dzięki któremu właściwie wszystko już wiemy o tym, ilu Polaków choruje i w jakim przedziale wieku: 18–24 lat czy też 16–18 lat. Z tej gry liczbami, gry faktami wynika również - nawiązując do poprzedniej debaty o rzeczniku praw dziecka - że to matki, w badaniach socjologicznych, są najczęstszą przyczyną rozpoczynania palenia papierosów przez ich dzieci. Nie ojcowie, tylko matki - matki Polki.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WładysławSzkop">Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko klubu do nowelizacji ustawy zawartej w drukach nr 453, 453-A i 1242.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#WładysławSzkop">Istotnie jest tak, że większość państw świata podejmuje działania zmierzające do tego, aby ten zgubny nałóg i przyzwyczajenie stały się reliktem przeszłości. Ale warto jest też wiedzieć, że Unia Europejska wydała dyrektywy, określiła w tym względzie terminy dla państw członkowskich, a wychodzenie przed orkiestrę jest jedną z prób, które na tej sali już widzieliśmy niejednokrotnie, odbijano się od ściany do ściany, uchwalając raz to, raz tamto, próbując wyprzedzić wszystkich, chcąc być wzorcem dla reszty świata. A nie jesteśmy chyba jeszcze pępkiem świata i długo nim nie będziemy.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#WładysławSzkop">Ustawa, która obowiązuje w Polsce, doprowadziła do spadku konsumpcji papierosów, doprowadziła do tego, że wskaźniki zdrowotne, mierzone przeżywalnością, zachorowalnością, uległy poprawie, ale też prace komisji, które były niezwykle skrupulatne, okazały się jeszcze niewystarczające, nie do końca doprecyzowano każdy przepis, który tam się znalazł.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#WładysławSzkop">Reklama papierosów nie jest głównym czynnikiem przyciągającym do palenia. Ona jest niewątpliwie czynnikiem, który stymuluje już wybory palaczy. Głównym czynnikiem stymulującym i nakręcającym rynek zbytu papierosów jest ich cena. Jeśli przyjrzymy się niektórym bardzo tanim papierosom, to zauważymy, że one w ciągu roku zdobyły ponad 10% rynku papierosowego. Nie bez znaczenia jest liczba papierosów w paczce. Spójrzcie, państwo, na dość obrzydliwą reklamę jednej z firm, w której przerzucane są z balkonu na balkon między młodymi ludźmi papierosy i mówi się, że to jest nasza wspólna paczka, co w języku, w slangu młodzieżowym oznacza grupę młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#WładysławSzkop">Nie udało się podczas prac w komisji wypracować takiego przepisu, który zabrania wykorzystywania w reklamie młodych twarzy, żeby ta reklama nie była nakierowana na bezpośredni odbiór młodych. Nie udało się to i myślę, że jest to w pewnym stopniu nasz błąd.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#WładysławSzkop">Proszę państwa, chciałbym zwrócić uwagę na kilka być może drobiazgów. Odniosę się do kwestii określenia sponsoring, które zostało zawarte i w słowniczku ustawy, gdzie podano definicję, i w formule zakazującej sponsorowania działalności zdrowotnej, kulturalnej, sportowej i polityczno-społecznej. Ten przepis z uwagi na sposób, w jaki został zbudowany, ze względów etycznych i moralnych budzi bardzo poważne wątpliwości. Definicja mówi, że tak naprawdę interesuje Wysoką Izbę, Sejm, sponsoring, który jest widoczny, czyli ten, który wykorzystuje znaki firmowe papierosów. Tylko to jest sponsoringiem. A każda inna działalność odbywająca się na zapleczu różnych instytucji i na marginesie różnych rodzajów działalności, które noszą być może znamiona działalności mafijnej, mogących być praniem pieniędzy, nie jest już sponsoringiem. Proponuję w tej definicji postawić kropkę po wyrazie: „instytucji” i skreślić resztę zdania, a więc przyjąć, że sponsoringiem jest każda działalność. Natomiast jaki to zakaz, szanowni państwo, Wysoka Izbo, jeżeli nikt nie może nałożyć sankcji? Blankietowy przepis. Zakazuje się sponsoringu - i co, jeśli będzie realizowany? Nie ma ustanowionej zasady karania ani niczego takiego. Po prostu nie wolno. Życzę każdemu, kto chciałby rozliczyć taki wykonywany sponsoring, powodzenia. Proponuję, aby w odpowiednim artykule uzupełnić to o możliwość stosowania kar, które wynikają z art. 12, poprzez dodanie odpowiedniego punktu.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#WładysławSzkop">Niezwykle cenną inicjatywą podkomisji jest wprowadzenie finansowania programów zdrowotnych ze środków pochodzących z akcyzy papierosowej. Minister finansów nie potrafił powiedzieć, jakie środki finansowe będą mogły być przeznaczone na ten cel na podstawie zapisu, który został przyjęty. Ta bardzo szacunkowa i zgrubna wielkość, która została podana, wahała się w granicach 20–30 mln zł. Jest to kropla w morzu potrzeb. Proponuję zmianę tego przepisu na: finansowanie w wysokości 1,25%.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#WładysławSzkop">Myślę, że to są najistotniejsze z proponowanych zmian. Chciałbym się odnieść do ostatniej kwestii, którą poruszył pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#WładysławSzkop">Pan pozwoli, panie pośle, że nie podzielę pańskiego poglądu co do braku przesłanki w kwestii zdrowotności, jeśli chodzi o paczki zawierające mniej niż 25 sztuk. To koszt pojedynczego papierosa jest zachętą do kupowania w wypadku osób młodych. Nie rozmawiajmy o osobach, które podjęły pracę, wykonują ją, mają swoje dochody. Rozmawiajmy o tej grupie młodzieży i tej grupie dzieci, która nie posiada dochodów i dla której każdy grosz wydany jest istotny. Nie zetknąłem się z wynikami badań, także w podkomisji, które by świadczyły o tym, że jest zainteresowanie wśród młodzieży jakimś określonym gatunkiem papierosów, z wyjątkiem papierosów tanich. Stąd też nie podzielam stanowiska pani poseł Treli wobec wniosku mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#WładysławSzkop">I na koniec chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że rozszerzając przepis art. 7, zastępując słowa „obrót tytoniów bezdymnych” słowami „obrót handlowy tytoniów bezdymnych” wprowadzamy regulację, którą Wysoka Izba odrzuciła niespełna pół roku temu, o zakazie obrotu tabaką. To ułatwienie, to zawężenie tylko do obrotu handlowego będzie powodowało, że rozdawnictwo tabaki będzie możliwe, a to oznacza, że może się również pojawić producent na rynku polskim. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Cyconia w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, chcę przekazać stanowisko mojego klubu w sprawie dyskutowanego projektu ustawy zawartego w drukach nr 453 i 453-A oraz kilka uwag związanych z jego obecnym kształtem wyłonionym po debacie w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MarianAdamCycoń">Sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zawarte w druku nr 1242 oddaje przebieg i efekt dyskusji, jaka toczyła się na ten temat w samej komisji, jak i w podkomisji do spraw zdrowia publicznego. Problemem zainteresowane jest około 1/3 społeczeństwa, czyli ta część społeczeństwa, która używa tytoniu w różnych postaciach, spora grupa zatrudnionych przy produkcji, dystrybucji i reklamie tytoniu, różne stowarzyszenia i agencje zajmujące się tą tematyką i żyjące z tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#MarianAdamCycoń">Jednocześnie skutki zdrowotne i społeczne palenia tytoniu skłaniają do podejmowania wszystkich możliwych działań mogących wpłynąć na zmniejszenie rozmiarów tego zjawiska, prób zniechęcenia i ostrzegania osób niepalących, głównie ludzi młodych, przed podjęciem tego nałogu oraz działania w interesie niepalących w celu ochrony przed tzw. paleniem biernym. Przecież to tytoń w różnych postaciach jest, jak się szacuje, przyczyną pośrednią lub bezpośrednią zgonów około 4 mln ludzi w skali roku. Ocenia się, że jest to liczba większa niż liczba zgonów z powodu alkoholu, AIDS, narkotyków, wypadków drogowych, wypadków przy pracy, żywiołów i morderstw, razem wziętych.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#MarianAdamCycoń">Projekt zmiany w istniejącej ustawie, ocenianej przez ekspertów jako bliska tzw. złotemu standardowi WHO, ma stanowić uzupełnienie kwestii zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych, postrzegając te reklamy jako istotny czynnik powodujący nowe uzależnienia i wpływający na decyzje o rozpoczęciu palenia. Wprawdzie istnieją przykłady nikłego wpływu tego zakazu na rozmiar konsumpcji tytoniu w społeczeństwie, jak w przypadku Finlandii czy Norwegii, jednak dyskusja w komisji nie postawiła nigdy tego argumentu jako wystarczająco uzasadniającego rezygnację z zakazu reklamy w naszych realiach.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#MarianAdamCycoń">Wydaje się, że rozmiar zjawiska, odsetek osób palących oraz rozmiar skutków zdrowotnych pozwalają na podjęcie również takiej próby ograniczenia ekspansji tego nałogu. Stanowisko komisji jest w tej kwestii jasne i zasługuje na uwzględnienie. Trzeba jednak zauważyć, że każdy zakaz wywołuje określone skutki dla podmiotów i osób nim objętych i skutki te muszą się mieścić w rozsądnych i konstytucyjnych granicach. Zarówno przemysł tytoniowy, jak i producenci tej rośliny, a zwłaszcza firmy reklamowe, utrzymujące się w jakimś stopniu z produkcji i eksploatacji reklam tytoniu, muszą mieć czas na reakcję na taki zakaz. Wprawdzie nie będzie on niespodziewany i zaskakujący dla zainteresowanych, niemniej propozycja uchwalenia vacatio legis w formie zadecydowania o wejściu w życie zakazu reklamy po upływie pewnego czasu od ogłoszenia pozwala na zareagowanie tym podmiotom, umożliwiając im minimalizację skutków tej zmiany normy prawnej dla ich interesów.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#MarianAdamCycoń">Każda ustawa powinna mieć na celu wywołanie pożądanych i zamierzonych skutków. Osiągnięcie tego celu zależy w dużej mierze od jej wykonawców i egzekutorów. Jednak metody i obszar celów określa ustawodawca, stąd odpowiedzialność za kształt i skutki norm prawa w tej Izbie stanowionego. Przypominam tu oczywistą zależność dlatego, że na jej tle chcę nakłonić do rozważenia i do zastanowienia się nad szczególnym przypadkiem. Mam tu na uwadze zakaz objęty art. 7 obowiązującej ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. dotyczący produkcji i wprowadzenia do obrotu wyrobów tytoniowych bezdymnych. Zakaz ten dotknął przede wszystkim konsumentów w północnych regionach naszego kraju, tradycyjnie przywiązanych do używania tabaki. Zwyczaj taki kultywowany tradycyjnie od wielu pokoleń na Kaszubach, Warmii i Mazurach był i dalej jest przejawem folkloru. Tabaka produkowana jest przede wszystkim na własne potrzeby i konsumowana przez niewielki, przywiązany do tradycji, do zażywania tabaki i nie poszerzający się praktycznie krąg osób. Warto po 4 latach obowiązywania tego i obserwacji skutków zastanowić się nie tyle nad zaostrzeniem, ile raczej nad stosowną zmianą umożliwiającą produkcję tabaki na własne potrzeby albo nad całkowitym usunięciem takiego zakazu. Przypominam, że jest to jedyny zapis tej ustawy zabraniający produkcji jakiegoś wyrobu, co samo w sobie odbiega od normy zastosowanej do pozostałej grupy producentów i godzi - jest to również jedyny wypadek - w równość praw konsumenckich. Stosowną poprawkę do zmiany ustawy przedstawię panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#MarianAdamCycoń">Trzeba również spojrzeć na projekt pod kątem zgodności jego zapisów z prawem wspólnotowym Unii Europejskiej. Budzi wątpliwości poprawka do ustawowej regulacji ilościowej zawartości opakowania, czyli popularnej paczki papierosów. O ile wprowadzenie w obowiązującej ustawie zakazu sprzedaży papierosów w opakowaniach poniżej 20 sztuk oraz luzem miało na celu utrudnienie dostępu do papierosów, głównie młodzieży, z uwagi na niższą cenę, o tyle zarówno to, jak i żadne inne uzasadnienie nie przemawiają za poszerzeniem tego zakazu na opakowania większe niż zawierające 20 sztuk. Należy zgodzić się ze stanowiskiem postulującym nieumieszczanie takiego zakazu w propozycji zmian ustawy, zwłaszcza że stanowisko takie podziela Komitet Integracji Europejskiej, który uznaje, obrazując to podobnymi przykładami rozstrzyganymi przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, że poprawka ta budzi wątpliwości co do zgodności z prawem Unii. Inne obawy co do zgodności projektu z prawem unijnym budzi fakt nieuwzględnienia możliwości wykorzystania marki producenta do innych wyrobów i usług na zasadzie tzw. dobrej wiary oraz reklam zamieszczanych w publikacjach wydawanych i drukowanych za granicą. Zgoda na prowadzenie procesu dostosowania naszego prawa wewnętrznego do standardów i norm Unii nakazywałaby wystrzeganie się takich niedostatków w celu uniknięcia następnych koniecznych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#MarianAdamCycoń">Dyskusja nad omawianym projektem pozwala na uznanie, że uzupełnia on pakiet zapisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych i ma szansę stać się dodatkowym instrumentem ograniczającym negatywny i groźny wpływ tej używki na zdrowie kolejnych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#MarianAdamCycoń">Klub Unii Wolności poprze poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; z uwzględnieniem wniosków i poprawek, które są zgodne z celem, jakiemu ustawa ma służyć. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Masternaka w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#StanisławMasternak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu przemawiam, poprze proponowaną nowelizację ustawy; wszakże mamy co do tego uwagi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#StanisławMasternak">Kwestia poruszana i przez posła sprawozdawcę, i przez kolejnych posłów, którzy zabierali głos w tej sprawie, jeśli chodzi o drugi wniosek mniejszości; czyli to, co dotyczy liczby sztuk papierosów w opakowaniu. Wydaje mi się, że rozciągamy tę dyskusję, a tu nie bardzo jest nad czym dyskutować. W dotychczas obowiązującej ustawie było odwrotnie - ograniczanie produkcji, jeśli chodzi o ilość mniejszą niż 20. I takie uzasadnienia czy próby mówienia, że produkcja opakowań zawierających więcej niż 20 sztuk coś spowoduje, że to jest dla młodzieży, nie przekonują nas do końca. Wydaje mi się, że jest to tylko wydumany problem.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#StanisławMasternak">Jeśli chodzi natomiast o wnioski mniejszości i o poprawki, które będą zmierzać do przesunięcia w czasie całkowitego zakazu reklamy, to poprzemy je z różnych względów; nie tylko z uwagi na to, że jest w tym także jakiś interes producentów tytoniu, tych, co go uprawiają, rolników. Ale trzeba także dać szansę, a ten argument chyba nie był podnoszony. Nie mówię tu o zgodności z prawem Unii Europejskiej, bo zdaje się, że patrzenie na tę zgodność, to się ma akurat jak kij do oka. Wydaje mi się, że chyba nie jest najważniejsze, czy jest to zgodne czy niezgodne, tylko, że nie można na gorąco, w bardzo szybkim tempie, zmieniać reguł. Być może polscy producenci papierosów, w przeciwieństwie do uznanych firm światowych, mieli mniejsze pole do wcześniejszego wejścia na rynek i odpowiedniego zarekomendowania swoich wyrobów. Zdajemy sobie sprawę, że ta ustawa, te zakazy reklamy, to tylko pobożne życzenia. Spadek palenia tytoniu będzie bardzo powolny, ale i z tego należałoby się cieszyć.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#StanisławMasternak">Rynek tytoniowy będzie jednak istniał nadal. Dlatego trzeba wydłużyć w czasie obowiązywanie całkowitego zakazu reklamy, żeby - jak powiedziałem - dać także jakieś szanse i firmom reklamowym, i firmom produkującym na naszym polskim rynku.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#StanisławMasternak">Zacząłem tu mówić, że nasza wiara w moc tych zakazów jest bardzo optymistyczna. Podchodzimy do tego tak, że jak my uchwalimy, to młodzież automatycznie przestanie palić.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#StanisławMasternak">Ja bym chciał przy tej okazji zwrócić uwagę na inny problem: żeby stworzyć jakąś kasę, która by pomagała, np. półprocentowy odpis z akcyzy - pan poseł Szkop zaproponował przed chwilą 1,25% - i żeby te pieniądze były przeznaczone na odstraszanie, na antyreklamę. Ale te pieniądze nie wystarczą, jeżeli nie będzie działania z różnych stron, żeby umożliwić młodzieży spędzanie wolnego czasu w inny sposób. Padły bowiem świetlice, padły kluby, tak jak na wsi były kluby rolnika czy kluby „Ruchu”. To wszystko jest już historia. Tego nie ma. Najlepsze chęci, najsroższe zakazy wiele nie zdziałają, jeżeli nie będzie działania na innych frontach, aby zaproponować młodzieży, poprzez otwieranie obiektów sportowych, świetlic, inny sposób, inną receptę na spędzanie wolnego czasu. Jeżeli tego nie potrafimy zapewnić, walka z nałogiem używania tytoniu będzie mniej skuteczna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Tomczaka z „Naszego Koła”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WitoldTomczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos w imieniu trzech kół: KPN - Ojczyzna, Ruchu Odbudowy Polski i „Naszego Koła”. Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu te trzy koła poprą w formie najdalej idącej w kierunku ochrony naszego społeczeństwa przed skutkami tego zgubnego nałogu.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WitoldTomczak">Przyłączam się do wypowiedzi pani poseł Sikorskiej-Treli, popierając wszystkie jej argumenty. Chcę tylko zwrócić uwagę, że uważamy, zgodnie z opinią Światowej Organizacji Zdrowia, że najskuteczniejszym środkiem ograniczenia palenia jest podwyższenie cen papierosów przez podniesienie podatków, opłat akcyzowych. Budżet państw, które przyjęły takie rozwiązania, nie ucierpiał i per saldo dochody fiskusa zawsze wzrastały.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WitoldTomczak">Na przykład Kanada znacznie zwiększyła ceny papierosów w ostatnich latach i wprowadziła zakaz ich reklamowania. W efekcie zmniejszyła się liczba wypalanych papierosów, a dochody państwa wzrosły dwukrotnie. Rozwiązanie to jest bardzo korzystne dla młodzieży, stwarza bowiem barierę finansową, ograniczającą regularny zakup papierosów i palenie ich.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WitoldTomczak">W Polsce od kilku lat obowiązują już ceny zbliżone do cen w krajach sąsiednich na większość towarów konsumpcyjnych. Nie dotyczy to jednak papierosów. Według moich informacji w procesie negocjacyjnym Polska chce utrzymać przez 8–10 lat niższe ceny papierosów. Jest to szokujący wyjątek cenowy zastosowany tylko dla papierosów. Akcyza na alkohol jest już wyższa od wymaganej przez Unię. Dlaczego urzędnicy z Ministerstwa Finansów tak dbają tylko o interesy producentów papierosów, a nie o ochronę zdrowia? Argumenty mówiące o większym przemycie w przypadku wyższej ceny papierosów są chwytliwe, ale nie bierze się pod uwagę następujących faktów: dużo więcej zarabia się na przemycie spirytusu i narkotyków niż papierosów. Służby celne i policja coraz skuteczniej walczą z przemytem, korzystając z doświadczeń krajów zachodnich. Istnieje prosta zależność, według której im wyższy jest poziom cywilizacyjny państwa i bardziej dalekowzroczne działania rządu, tym wyższe ceny papierosów i niższy wskaźnik palaczy. Przegrani są palacze, bo tracą to, co mają najcenniejsze, to znaczy zdrowie. Przegranymi jesteśmy my, niepalący, bo część naszych pieniędzy jest przeznaczona na leczenie palaczy i to nas dotykają tragedie naszych bliskich, powodowane paleniem papierosów. Natomiast jedynymi, którzy zarabiają na tym duże pieniądze, są głównie międzynarodowe koncerny.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#WitoldTomczak">Niemniej ważnym czynnikiem powodującym wzrost liczby palaczy wśród młodzieży są kosztowne reklamy, które codziennie oglądamy na ulicach. Młodzież i dzieci są szczególnie podatni na te sugestywne i agresywne reklamy, które w ostatnim czasie wykorzystują również elementy pornografii, odnosząc się do najniższych instynktów psychiki ludzkiej. Każdego roku kilkaset tysięcy polskich dzieci sięga po pierwszego papierosa pod wpływem reklamy i presji środowiska. Każdego roku ponad 100 tys. młodych Polaków staje się nałogowymi palaczami. 60% palaczy sięga po pierwszego papierosa jeszcze przed 14 rokiem życia, a 90% - przed 21. Młodzież i dzieci są więc grupami docelowymi dla producentów papierosów, nawet jeśli o tym nie mówi się oficjalnie. Są też najbardziej obiecującą i praktycznie jedyną grupą konsumentów zastępczych wchodzących w miejsce tych, którzy rzucili palenie lub umarli z powodu tego nałogu. Paradoksem jest też, że w Polsce ciągle pozwala się na reklamę czegoś tak ewidentnie szkodliwego, jakby to był normalny produkt konsumpcyjny, a nie trucizna i narkotyk.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#WitoldTomczak">Przemysł tytoniowy uzasadnia niezbędność reklamy także tym, że jest niezbędna dla konkurencji między producentami i realizuje prawo konsumenta do informacji. Oba te życzenia można łatwo spełnić, nawet jeśli zlikwiduje się reklamę papierosów w ten sposób, że państwowe laboratorium będzie ustalało po przeprowadzaniu cyklicznych losowych badań ranking marek papierosów w zależności od ich szkodliwości i następnie ten ranking publikowało. Producenci będą konkurowali w produkcji jak najmniej szkodliwych papierosów, a palacze będą mogli je wybierać na podstawie rzetelnej informacji. Zakaz reklamy nie wpłynie też znacząco na przychody skarbu państwa i zatrudnienie, jak twierdzi lobby tytoniowe, ponieważ dochody od przemysłu tytoniowego zależą głównie od wielkości akcyzy i są co najmniej kilkaset razy większe od wpływów z ich reklamy. Spadek dochodów z reklamy papierosów nie będzie miał również istotnego wpływu na działalność firm reklamowych, bo jest to znikomy procent w porównaniu do całkowitego rynku reklam w Polsce. Państwa Unii Europejskiej uchwaliły już całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych, a w 1995 r. wprowadzono też taki zakaz w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#WitoldTomczak">„Nasze Koło”, Ruch Odbudowy Polski oraz KPN - Ojczyzna popierają nowelizację ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, chociaż naszym życzeniem byłoby wprowadzenie tego zakazu możliwie w jak najszybszym czasie. W związku z tym, że nie ma takiej propozycji, już od zaraz przychylamy się do propozycji najdalej idących. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#StanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#StanisławZając">Zamiar przedstawienia pytań zgłosili panie i panowie posłowie: Cezary Stryjak, Danuta Grabowska, Regina Pawłowska, Stanisław Kracik, Maciej Manicki, Jan Chmielewski, Tadeusz Wrona.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#StanisławZając">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#StanisławZając">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Cezarego Stryjaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania panią poseł Danutę Grabowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#DanutaGrabowska">Panie Marszałku! Szanowny Panie Pośle Sprawozdawco! Czy rozważający te wszystkie kwestie posłowie Komisji Zdrowia brali pod uwagę również i ten fakt, że na polskim, jak i na każdym zresztą rynku, działa konkurencja i że ta konkurencja wcale nie myśli o zdrowiu mieszkańców? Mówię to jako osoba niepaląca i niezamierzająca palić, jest mi więc wszystko jedno, ile papierosów ma być w paczce, mnie osobiście jest wszystko jedno, ponieważ i tak żadnej nie kupię. Natomiast jak to się dzieje, że wprowadzono taki oto zapis - na szczęście jest wniosek mniejszości nr 2 i mam nadzieję, że Wysoka Izba w swojej mądrości wniosek ten poprze - że oto jedna firma chce wyeliminować wszystkie inne, co wcale nie znaczy, że ludzie przestaną palić? Bo gdyby tak miało być, podpisywałabym się oburącz, ale nie przestaną palić, natomiast ta firma chce wyeliminować wszystkie inne, konkurencyjne, ponieważ jako jedna jedyna ma inny ciąg technologiczny niż wszystkie pozostałe. W przypadku mojego miasta rodzinnego, z którego jestem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#StanisławZając">Przepraszam bardzo, pani poseł. Bardzo proszę o zadawanie pytań. Uzasadnianie, co w jakim mieście się dzieje, wykracza już poza pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DanutaGrabowska">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#DanutaGrabowska">W każdym razie, czy brano pod uwagę fakt, że tutaj chodzi po prostu o czystą konkurencję, o wyeliminowanie pewnych firm z rynku, o rynek bezrobocia w związku z tym w firmach, gdzie produkuje się papierosy, natomiast nie chodzi zdrowie Polaków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania panią poseł Reginę Pawłowską, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#ReginaPawłowska">Moje pytanie do posła sprawozdawcy w nawiązaniu w zasadzie do wystąpienia pani poseł Grabowskiej w tym kontekście: Dlaczego wprowadza się tylko 14-dniowy termin dotyczący zakazu sprzedaży, nawet gdy wejdzie ustawa o zakazie sprzedaży papierosów w większych paczkach? Który zakład pracy jest w stanie przez 14 dni przestawić maszyny? Czyli już w samym tym zapisie, który się proponuje, przy 14-dniowym vacatio legis, po prostu zmusza się jeden zakład do upadłości. Czy komisja brała to pod uwagę? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Kracika, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#StanisławKracik">Panie Pośle Sprawozdawco! Dwa pytania. Pierwsze dotyczy następującej kwestii. Słyszałem tu w wypowiedziach posłów występujących w imieniu klubów bardzo enigmatyczne sformułowania dotyczące vacatio legis. Chciałbym zapytać: Ile trwać będzie vacatio legis dla billboardów? Ile trwać będzie dla prasy? Czy to nie jest tak, że chcemy doczekać do następnej kampanii wyborczej i rozpocząć potem starania o kolejne vacatio legis? Czy to nie jest tak, że mamy świetnie zapisaną reklamę, skojarzenia, gadżety i wszystko inne, żebyśmy byli spokojni, że zrobiliśmy dobrą rzecz, natomiast to w ogóle nie zafunkcjonuje, dlatego że jest troska o to, kiedy fabryki przestawią maszyny itd., itd.?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#StanisławKracik">Wreszcie drugie pytanie. Rzeczony fundusz przeciwdziałania skutkom. To nie jest ważne, czy przejdzie propozycja posła Szkopa, czy ta, która jest w projekcie. To naprawdę nie ma żadnego znaczenia. Czy ktoś policzył społeczne koszty leczenia, rent dla sierot itd. w związku z tym funduszem? Czy to nie jest tak jak z kochającym tatusiem alkoholikiem, który każdą flaszkę wypitej wódki odda dziecku, żeby sobie mogło kupić bułkę, a my wobec tego tworzymy potem fundusz przeciwdziałania skutkom alkoholizmu? I tutaj mamy właśnie taki sam fundusz. Chciałbym wiedzieć, czy zrobiono rzetelny rachunek i czy nie uprawiamy tu po prostu gigantycznej fikcji po to, żeby mieć dobre samopoczucie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#StanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Macieja Manickiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja chciałem już tylko rozszerzyć pytania w sprawie podnoszonej przez moje koleżanki klubowe. Chodzi mianowicie o okres vacatio legis dotyczący zmiany ograniczającej produkcję i obrót paczkami papierosów powyżej 20 sztuk. Pytanie jest takie: Czy autorzy tej zmiany, jeśli chodzi o stan faktyczny dzisiaj obowiązujący, zdają sobie sprawę, jaki jest okres amortyzacji maszyn, które były legalnie zakupione, były legalnie stosowane i kosztowały naprawdę ciężkie pieniądze? Dwutygodniowy okres vacatio legis jest śmieszny, bo przecież nie pozwoli nawet na sprzedaż tego, co wcześniej zostanie wyprodukowane pod rządami legalnie obowiązującej ustawy. Czy to nie narusza czasami przepisów konstytucji dotyczących państwa prawnego, z której to zasady wywodzi się okres vacatio legis? Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie już się na ten temat wypowiadał. Czy to nie narusza również tych przepisów konstytucji, które mówią o swobodzie działalności gospodarczej, której ustawodawca naruszać nie powinien? Dlatego wydaje mi się, że w tym przypadku powinien być dłuższy okres vacatio legis, jeśli taka zmiana ma być wprowadzona...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MaciejManicki">I taką poprawkę, panie marszałku, na pana ręce przekazuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#StanisławZając">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MaciejManicki">Przepraszam, jeszcze jedno pytanie. Wszyscy wiedzą, że palenie papierosów zdecydowanie zmniejsza ryzyko śmierci z innych przyczyn, ale czy wolno się posuwać do absurdu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#StanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Jana Chmielewskiego, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy zdaniem pana posła reklama tytoniu i wyrobów tytoniowych jest sprzeczna z prawami pacjenta, o których teraz więcej mówimy, i słusznie, w tym z fundamentalnym prawem od ochrony życia i do ochrony zdrowia? Dotyczy to szczególnie dzieci i młodzieży, którzy przecież nie mają ukształtowanej osobowości.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#JanChmielewski">I drugie pytanie: Czy przy agresywnej reklamie tytoniu i wyrobów tytoniowych może być skuteczna promocja zdrowia, na którą bardzo duży nacisk kładą kraje wysoko rozwinięte? Wszak wiemy, że zapobieganie jest tańsze niż leczenie.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#JanChmielewski">I trzecie pytanie: Czy bardziej powinniśmy dbać o park maszynowy niż o zdrowie człowieka? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#StanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Tadeusza Wronę, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#TadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła sprawozdawcy. Czy w czasie prac w komisji przewidziano wszelkie okoliczności mogące wystąpić u nieuczciwych producentów, którzy chcieliby w jakiś sposób obejść wszelkie zakazy wynikające z reklamy wyrobów tytoniowych czy też imitacji wyrobów tytoniowych? Czy przewidziano wszystkie możliwe w życiu sytuacje, w których taki producent może produkować wyroby nietytoniowe, które będą się kojarzyły chociażby poprzez markę znanych producentów wyrobów tytoniowych? Czy nie będą występowały sytuacje, które występują przy obchodzeniu ustawy zakazującej reklamy wyrobów alkoholowych, chociażby tej reklamy, w której kapitan Baranowski zamienił honor na honorarium? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej panią Irenę Głowaczewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#IrenaGłowaczewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaniem ministerstwa zdrowia poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zawiera wiele istotnych zmian, które mogą znacznie poprawić funkcjonowanie ustawy w przyszłości. W zmianach tych mieszczą się całkowicie cząstkowe rozwiązania proponowane wcześniej w drukach sejmowych nr 453 i 453a, do których rząd przedstawił pozytywne stanowisko. Obecny projekt zawiera również nowe ważne elementy, odpowiadające potrzebom ochrony zdrowia przed ryzykiem chorób odtytoniowych. Należą do nich w szczególności: ustalenie źródła i wielkości środków finansowych przeznaczonych na realizację programu, wprowadzenie zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych w miejsce dotychczasowych ograniczeń, obciążenie pracodawcy lub gospodarza obiektu odpowiedzialnością za przestrzeganie zakazu palenia tytoniu na podległym mu terenie. Proponowane w tym zakresie rozwiązania są zasadne. Zastrzeżenia budzi jedynie propozycja finansowania programu profilaktycznego z określonej części podatku akcyzowego, gdyż zgodnie ze stanowiskiem ministra finansów byłoby to niezgodne z art. 22 i 24 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. Wśród nowych rozwiązań cenną propozycją jest projekt całkowitego zakazu reklamy wyrobów tytoniowych. Jest on akceptowany przez zdecydowaną większość opinii publicznej, dla której jest oczywiste, że państwo nie może popierać publicznego reklamowania i zachęcania do palenia tytoniu, gdyż wiadomo, że choroby odtytoniowe powodują największą liczbę zgonów dorosłej populacji. Ważnym argumentem przeciwko reklamie tytoniu jest fakt, że jest to produkt powodujący silne uzależnienie biologiczne, podobnie jak narkotyki, a także fakt, że stosowane obecnie treść i forma reklamy papierosów nie służą reorientacji wyborów palaczy, lecz zachęcają wprost do palenia tytoniu i - co gorsza - są adresowane do wyobraźni młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#IrenaGłowaczewska">Bardzo ważne jest również określenie odpowiedzialności za przestrzeganie ograniczeń palenia tytoniu. Zakazując palenia tytoniu w pomieszczeniach zakładów pracy i w innych obiektach użyteczności publicznej, ustawa ustanowiła jedynie odpowiedzialność osoby palącej, pozostawiając pracodawcę, czyli gospodarza obiektu, poza zainteresowaniem tymi ograniczeniami. To w efekcie ograniczyło znacznie skuteczność zakazu. Wprowadzenie uzupełnienia jest więc w pełni zasadne. W odniesieniu do zastrzeżeń Komitetu Integracji Europejskiej wątpliwe wydaje się zastrzeżenie dotyczące proponowanego zakresu zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych. Proponowane w projekcie poselskim rozwiązania są jasne i wykluczają przewidywalne zjawiska kryptoreklamy papierosów. Z zakazu wyłącza się informację handlową między producentami i kupcami, co umożliwia im niezbędną swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. Nie można też zgodzić się z proponowanym przez Komitet Integracji Europejskiej wyłączeniem z zakazu reklamy tytoniu prasy zagranicznej. Mogłoby to doprowadzić do masowego kolportażu reklam tytoniu w pismach, które z formalnego punktu widzenia nie są przeznaczone na polski rynek. Wnioski mniejszości w przeważającej części sprzyjają celom ustawy i skuteczności jej działania. Konkludując, należy uznać proponowane zmiany za celowe, uzasadnione potrzebami zdrowotnymi społeczeństwa. Ich uchwalenie przyczyni się niewątpliwie do pozytywnych efektów funkcjonowania ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Wojtyłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AndrzejWojtyła">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Chciałbym ustosunkować się do pytań, które panie posłanki i panowie posłowie zadali mi jako sprawozdawcy. Otóż pan poseł Szkop twierdzi, że na liczbę wypalanych papierosów ma bezpośredni wpływ cena papierosów. Oczywiście dysponuję nawet wykresami, które obrazują liczbę wypalanych papierosów i ceny w latach 1978–94 w Polsce, i faktycznie jest to prawda. Ale ustawa traktuje o zakazie reklamy, w związku z tym nie ustosunkowywałem się do ceny, tylko do reklamy wyrobów tytoniowych. Jeżeli zaś chodzi o reklamę i wpływ na liczbę wypalanych papierosów, to również dysponuję takim wykresem: wydatki na reklamę mają bezpośrednie wpływy i są wprost proporcjonalne do liczby wypalanych papierosów głównie przez osoby młode. Tyle więc tytułem wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#AndrzejWojtyła">Pan poseł Szkop wątpi w to, że paczki liczące ponad 25 sztuk nie mają wpływu na inicjację palenia wśród młodzieży. Przedstawiłem dyskusję, jaka odbyła się w komisji, a także przedstawiłem ekspertyzy Komisji Integracji Europejskiej, która właśnie taką, a nie inną ekspertyzę przekazała Komisji Zdrowia, i pan poseł Szkop ma oczywiście prawo nie zgadzać się z tą opinią. Polska na razie nie należy do Unii Europejskiej i tych przepisów przestrzegać nie musi. Jeżeli jednak tworzymy prawo tuż przed wejściem do Unii Europejskiej, to myślę, że prawo to już powinniśmy dostosowywać do standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#AndrzejWojtyła">Pan poseł Pasternak mówił o antyreklamie. Chciałem powiedzieć, że antyreklama jest prowadzona w niektórych krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Australii, Francji, Nowej Zelandii, gdzie ośmiesza się reklamę i promocję tytoniu za pomocą płatnych kampanii antyreklamowych. Takie strategie są płatne, a często bezpłatne. To również jakaś tam metoda walki z paleniem tytoniu, stosowana na świecie. W trakcie dyskusji w komisji ten problem poruszany nie był.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#AndrzejWojtyła">Pani poseł Grabowska i pan poseł Stryjek mówili o konkurencji; pytano, czy komisja brała pod uwagę fakt, że tylko jedna firma w Polsce - myślę, że pani posłanka wie, jaka to jest firma - produkuje paczki zawierające tylko 20 sztuk papierosów. Inne firmy produkują paczki zawierające więcej sztuk. Komisja dyskutowała o tym. Dlatego jest wniosek mniejszości, którego ja jestem autorem, przeciwstawiający się temu. Jak powiedziałem w swoim wystąpieniu, w czasie dyskusji w komisji zastanawiano się głównie nad tym, jaki wpływ na inicjację palenia mają paczki mniejsze. Rzeczywiście, papierosy sprzedawane luzem lub w paczkach zawierających mniej niż 20 sztuk - przekonują o tym doświadczenia międzynarodowe - wpływają bezpośrednio na inicjację palenia. W związku z paczkami zawierającymi powyżej 25 sztuk takiego uzależnienia nie stwierdza się.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#AndrzejWojtyła">Czy zastanawiano się nad czternastodniowym terminem wejścia w życie? Oczywiście, mówiono o tym, ale w głosowaniu posłowie zadecydowali, że termin czternastodniowy obowiązuje. Jest to również odpowiedź na pytanie posła Kracika.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#AndrzejWojtyła">Jeżeli chodzi o fundusz, na posiedzenia komisji zawsze byli zapraszani przedstawiciele Ministerstwa Finansów, którzy szacunkowo określili, że 0,5% to jest około 30 mln zł; jest to pięciokrotnie więcej niż w tej chwili wydaje się na walkę z paleniem tytoniu, bo obecnie wydaje się około 6 mln. Pan poseł Szkop proponuje 1,25. Byłoby to ponad dziesięciokrotnie więcej, ponieważ, jak szybko policzyłem, około 80 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#AndrzejWojtyła">Pan poseł Manicki również odnosi się do terminu wejścia w życie ustawy. Wiem, mam takie informacje, że przerobienie maszyny z 25 sztuk na 20 wymaga około 8 miesięcy. My wprowadzamy tutaj termin czternastodniowy, ale ja jestem tylko sprawozdawcą komisji i komisja tak zadecydowała.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#AndrzejWojtyła">Tak, wiem, znam.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#AndrzejWojtyła">Pan poseł Chmielewski mówi o tym, że należy ograniczać palenie, należy więcej uwagi poświęcić promocji zdrowia. Kraje zachodnie, Stany Zjednoczone, kraje skandynawskie rzeczywiście zaczęły działania promocyjne od chwili, kiedy zostało to uchwalone przez Światową Organizację Zdrowia, a było to w 1978 r. w Ałma Acie - Zdrowie dla wszystkich w roku 2000. My tak naprawdę działania promocyjne podjęliśmy dopiero w 1990 r., kiedy to po raz pierwszy został uchwalony narodowy program zdrowia i był aktualizowany w 1993 r., w 1996 r., ponieważ jest to program dynamiczny, który należy dostosowywać do zmieniających się warunków. Będzie on musiał być w najbliższym czasie znowelizowany, ponieważ zmieniła się sytuacja, m.in. wprowadzono nowy podział administracyjny, więcej zadań wykonuje teraz samorząd lokalny i w tym znowelizowanym czy zaktualizowanym narodowym programie zdrowia z 1996 r. nacisk na te samorządy, które powinny większość zadań wykonywać, jest zbyt mały. Na posiedzeniach komisji dyskutujemy na ten temat i prawdopodobnie będzie on musiał być zaktualizowany.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#AndrzejWojtyła">Pan poseł Wrona pyta o obejście zakazów. Spotykaliśmy się również z przedstawicielami firm reklamowych, pytaliśmy o to, czy wszystkie możliwości obejścia zostały wykorzystane. Nie wiem. Być może życie pokaże, że trzeba będzie tę znowelizowaną ustawę poprawić. Zastanawialiśmy się nad tym, pytaliśmy ekspertów, również z dziedziny mass mediów i marketingu, stwierdzono, że jest to pod tym względem optymalne wyjście.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#AndrzejWojtyła">Myślę, że to są wszystkie odpowiedzi na pytania pań posłanek i panów posłów. Jeżeli nie odpowiedziałem na jakieś pytanie, to przepraszam. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#StanisławZając">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#StanisławZając">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt ustawy do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#StanisławZając">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#StanisławZając">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MaciejManicki">Przepraszam, panie marszałku, pan tak szybko powiedział słowa: zamykam dyskusję, mimo tego, że się zgłaszałem, że poprosiłem jednak o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, widziałem, kiedy pan podniósł rękę, było to już po fakcie kiedy powiedziałem: zamykam dyskusję. Wcześniej pan poseł nie sygnalizował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MaciejManicki">Nie, panie marszałku, ja zgłosiłem się wcześniej. Chcę zgłosić formalny wniosek o odroczenie głosowania w trzecim czytaniu do czasu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, przed chwilą wygłosiłem zupełnie inną formułę - o skierowanie do komisji z uwagi na zgłoszone poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MaciejManicki">Tak, wiem. Ale komisja rozpatrzy poprawki i przedstawi sprawozdanie. Natomiast mnie chodzi o to, żeby odroczyć głosowanie nad tymi poprawkami, nad całą ustawą, do czasu uzyskania ekspertyzy na temat zgodności przepisu w zakresie vacatio legis w sprawach, o których mówiłem, z konstytucją. Prezydium Sejmu jest władne zlecić taką ekspertyzę, chociażby Biuru Studiów i Ekspertyz. Z wypowiedzi pana posła sprawozdawcy wynikało, że problem konstytucyjności nie był badany w tym przypadku przez komisję. Dlatego zgłaszam wniosek o odroczenie głosowania, nie o przerywanie procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, rozumiem, że komisja, która będzie rozpatrywać zgłoszone poprawki, zajmie się również i tą kwestią i jeżeli będą wątpliwości, ma możliwość zwrócenia się do ekspertów o wydanie stosownej opinii.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#StanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o zasadach pobytu i przemieszczania się obcych wojsk przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 1107, 1107-A, 1286).</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Czesława Fiedorowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#CzesławFiedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu dwóch Komisji: Spraw Zagranicznych i Obrony Narodowej przedłożyć sprawozdanie z prac nad projektem rządowym ustawy o zasadach pobytu i przemieszczania się obcych wojsk przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zawarty w druku nr 1107.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#CzesławFiedorowicz">Połączone komisje odbyły dwa posiedzenia w dniach 16 czerwca i 22 lipca 1999 r. po odbyciu pierwszego czytania projektu w trakcie 50 posiedzenia Sejmu w dniu 20 maja. Jest to wykonanie konstytucyjnej delegacji zawartej w art. 117 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym zasady pobytu i przemieszczania się obcych sił zbrojnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą być określone w ratyfikowanych umowach międzynarodowych lub ustawach. Taką umową jest umowa NATO SOFA będąca umową państw członkowskich Układu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#CzesławFiedorowicz">Ustawa, którą mam przyjemność państwu prezentować, ma szczególne znaczenie, ponieważ określa zasadniczy tryb regulacji przez polskie prawo wewnętrzne wszystkich kwestii związanych z pobytem obcych wojsk na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W toku prac rząd wniósł jedną autopoprawkę, zawartą w druku nr 1107-A, do art. 20, dotyczącą świadczeń zdrowotnych, wraz z projektem rozporządzenia, a więc częściowo uwzględniono wnioski z pierwszego czytania w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#CzesławFiedorowicz">Doprowadzono w trakcie prac nad ustawą do zmiany nazwy ustawy, która teraz brzmi: o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich przemieszczania się przez to terytorium. Obecny projekt ustawy w stosunku do przedłożenia rządowego uległ pewnemu skróceniu i zawiera on teraz 25 artykułów.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#CzesławFiedorowicz">Najistotniejszym zmianom, które postulowano tak w trakcie pierwszego czytania, jak w pracach komisji i podkomisji nadzwyczajnej, uległ art. 3, odnoszący się do wymogów uzyskiwania zgody na pobyt obcych wojsk. Połączone Komisje: Spraw Zagranicznych i Obrony Narodowej wyeliminowały zupełnie możliwość nieograniczonego czasowo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obcych wojsk. Projekt, który w imieniu komisji państwu przedkładam, zawiera regulację, na podstawie której minister obrony narodowej wydaje zgodę na okres do 3 miesięcy, natomiast na okres dłuższy wymagana jest zgoda Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#CzesławFiedorowicz">Właśnie tej kwestii dotyczy jedyny wniosek mniejszości, złożony przez pana posła Zemke. Wnioskodawca proponuje, by w trzech przypadkach zgodę na pobyt wojsk obcych na terytorium Polski na wniosek Rady Ministrów wyrażał prezydent Rzeczypospolitej: w przypadku konfliktu zbrojnego lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, w przypadku misji pokojowej oraz w przypadku akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom. Na posiedzeniu połączonych komisji w dniu 22 lipca za tym wnioskiem mniejszości głosowało 15 posłów, a 25 było przeciw. Argumenty przesądzające o odrzuceniu wniosku mniejszości wynikały, po pierwsze, z wątpliwości konstytucyjnych, gdyż zdaniem przeciwników tego wniosku konstytucja nie przekazuje takich kompetencji prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej. Po drugie natomiast, wprowadzenie pojęcia zgody związanej z konfliktem zbrojnym nie dotyczy materii tej ustawy. Ustawa, o której mówię, dotyczy stanu pokoju, a nie stanu konfliktów zbrojnych. Te kwestie są uregulowane w innych aktach prawa, w tym w konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W obu przypadkach wyrażania zgody kompetencje te, zdaniem posłów, odnoszą się do sytuacji wewnętrznej i do polskich sił zbrojnych, a nie do wojsk obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczających się przez to terytorium. Takie kompetencje, dotyczące wyrażania zgody na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przypisano ministrowi obrony narodowej i Radzie Ministrów, jednakowoż zobowiązując oba organy do niezwłocznego zawiadamiania o tym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, marszałków Sejmu i Senatu oraz inne organy władzy publicznej. Jest to, zdaniem większości posłów komisji, bardziej przejrzyste, jasno wskazana jest odpowiedzialność za podjęte decyzje.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#CzesławFiedorowicz">Zgłaszano również zastrzeżenia do art. 11, a ściślej - do trybu dochodzenia wysokości odszkodowania na drodze dyplomatycznej. Połączone komisje zaakceptowały rozwiązanie zawarte w treści ustawy, które występuje także w innych regulacjach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#CzesławFiedorowicz">Wątpliwości budził też zapis art. 15, ale w zasadzie w zakresie dotyczącym równoprawnego traktowania wojsk polskich przebywających za granicą, co jednak nie dotyczy wprost tej ustawy. Wskazano wszakże na konieczność ewentualnej nowelizacji ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#CzesławFiedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca chciałbym zapewnić o spójności pozostałych przepisów, przejrzystości legislacyjnej. A zatem projekt tej ustawy jest dobrym wypełnieniem zobowiązania konstytucyjnego oraz spełnia niezbędne wymogi wynikające z naszego członkostwa w NATO. Potwierdzeniem tego faktu była w dotychczasowej pracy pełna zgodność w dyskusji i podczas głosowań w połączonych komisjach. Doprowadzenie w krótkim czasie do drugiego czytania - co postulował rząd - stało się możliwe dzięki bardzo kompetentnej współpracy z przedstawicielami Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Obrony Narodowej w trakcie prac podkomisji oraz połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#CzesławFiedorowicz">Pragnę podziękować kolegom z podkomisji nadzwyczajnej i Biuru Legislacyjnemu za sprawną i merytoryczną pracę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#StanisławZając">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Bronisława Komorowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że o sprawach oczywistych należy dyskutować i rozmawiać jak najkrócej. O tej porze zapewne żadne wojska nie maszerują i maszerować nie będą przez terytorium Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#BronisławKomorowski">Na poważnie. W tym projekcie ustawy zostały dokonane przez komisje pewne zmiany. Wszystkie zmiany, które wprowadziły komisje do projektu rządowego, są w pełni akceptowane przez Klub Parlamentarny AWS. Szczególnie chodzi o zmianę, która wyeliminowała pewne wątpliwości zasygnalizowane przez posłów w trakcie pierwszego czytania dotyczące przyjętego w projekcie rządowym terminu „nieograniczony pobyt obcych wojsk”. To pojęcie zostało wyeliminowane decyzją połączonych komisji z projektu, aczkolwiek wcześniej, w naszym przekonaniu, także nie istniały żadne poważne przesłanki pozwalające sądzić, że może to oznaczać choćby najmniejsze ryzyko z punktu widzenia suwerenności państwa polskiego. Jednak ze względu na nieodległe doświadczenia dotyczące stacjonowania przez kilkadziesiąt lat - w sposób nieograniczony i bez żadnych regulacji prawnych - na ziemiach polskich niechcianych obcych wojsk ograniczających naszą suwerenność ten termin został usunięty.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#BronisławKomorowski">W zasadzie to są wszystkie istotniejsze poprawki, o których warto wspomnieć.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#BronisławKomorowski">Pozostaje jeszcze problem ustosunkowania się do wniosków mniejszości zgłoszonych przez posłów opozycyjnych. Zmierzają one do tego, aby w procesie podejmowania decyzji o pobycie obcych wojsk na terytorium państwa polskiego uczestniczył również prezydent, jako ostateczne ogniwo w procesie podejmowania decyzji. Chcielibyśmy zaznaczyć, że akceptujemy uprawnienia prezydenckie wynikające z zapisów konstytucyjnych i z zapisów w innych ustawach i pilnujemy, aby ich nie umniejszać, jednak Klub Parlamentarny AWS nie widzi potrzeby, aby w tego rodzaju ustawie próbować poszerzyć konstytucyjne uprawnienia prezydenta. Powoływanie się na to, że te zapisy mogły być i powinny być symetryczne do zapisów o użyciu wojsk polskich poza granicami państwa polskiego, gdzie decyzją Sejmu prezydentowi zostało przyznane prawo do decydowania o wysłaniu wojska polskiego poza granice kraju, nie znajduje żadnego poważniejszego uzasadnienia. Prezydent jest zwierzchnikiem polskich sił zbrojnych, a nie obcych wojsk przebywających na terytorium państwa polskiego. Toteż zapis w ustawie o użyciu wojsk polskich poza granicami kraju pociągał za sobą wymóg umocnienia pozycji prezydenta w procesie decyzyjnym. Natomiast w tym przypadku mamy do czynienia z pobytem obcych wojsk.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#BronisławKomorowski">Jeśli rozpatrujemy problem pobytu obcych wojsk z punktu widzenia bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa, to przypomnijmy, że Konstytucja RP - bodajże w art. 134 - stwierdza wyraźnie, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne spoczywa na Radzie Ministrów. Zgodnie z tą logiką w tej ustawie komisje opowiedziały się za utrzymaniem odpowiedzialności albo ministra obrony narodowej, albo Rady Ministrów, a więc także i decyzji rządu, w zależności od długości pobytu i liczby żołnierzy. Wydaje nam się, że jest to w pełni logiczne.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#BronisławKomorowski">Klub Parlamentarny AWS opowiada się przeciwko ewentualnemu przyjęciu wniosków mniejszości. Uznajemy tekst uzupełniony, poprawiony przez komisję projekt rządowy za optymalny, za godny poparcia.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że powinniśmy jak najszybciej przejść do trzeciego czytania i przyjąć ustawę, która niewątpliwie jest częścią polskich przygotowań do funkcjonowania w systemie sojuszniczym, w systemie NATO. W ramach przygotowań należy do zadań parlamentu także przygotowanie całego oprzyrządowania prawnego, umożliwiającego zarówno uczestnictwo wojsk polskich poza terytorium kraju w działaniach wspólnych w ramach Paktu Północnoatlantyckiego, jak i gotowość do uczestniczenia na terytorium naszego kraju w ćwiczeniach, w różnego rodzaju przedsięwzięciach o charakterze wojskowym, które są cząstką już codziennego, normalnego funkcjonowania Paktu Północnoatlantyckiego. I nie na jakieś wydarzenia ekstra, nie na sytuacje zagrożenia suwerenności, lecz właśnie na codzienny, żmudny, szary tryb funkcjonowania Paktu Północnoatlantyckiego jest potrzebna ta ustawa. To nie jest ustawa na czasy zagrożenia, ale na czasy pokoju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Konarskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WłodzimierzKonarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze przedłożony projekt ustawy, uważamy bowiem, że pobyt i przemieszczanie się obcych wojsk to szczególnie ważny temat z katalogu spraw wchodzących w zakres militarno-prawnego sojuszniczego porządku (pozwolę sobie użyć tego właśnie określenia). Musi on być w należyty, demokratyczny sposób przyjęty w państwach członkowskich, tak aby istniała stosowna sojusznicza gotowość współdziałania. Bez takich prawnych instrumentów wiarygodnie działający sojusz nie może się obyć. Oczywiście, powtórzę raz jeszcze, ustawę tę przyjmujemy ze względu na sojusznicze wymagania. Jest bowiem już znane przecież to, że w Polsce nie będą na stałe stacjonować duże jednostki obcych wojsk. Ich pobyt w Polsce może więc mieć raczej charakter tylko czasowy, ćwiczebny. Takie jest stanowisko państw członkowskich NATO, w tym i Polski. Tak będzie, jeżeli nie powstanie sytuacja zagrożenia, która spowodowałaby zmianę tego stanowiska. Jest więc ono par excellence polityczne i zależne od oceny militarno-politycznego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WłodzimierzKonarski">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej docenia znaczenie tej ustawy. Jej funkcjonowanie byłoby znacznie bardziej skuteczne, gdyby przyjęty został złożony przez nas wniosek mniejszości. Chodzi bowiem o to, aby w dziedzinie obronności państwa przyjmowane ustawy gwarantowały harmonijną współpracę najwyższych organów państwa — współpracę, Wysoki Sejmie, czyli właśnie naszą polską wersję cohabitation. Uważamy, że obronność państwa to właśnie ta dziedzina, w której względy partyjno-polityczne nie powinny przesądzać o ustawowych uregulowaniach. Spieszę również wyjaśnić, że intencją i celem tego wniosku mniejszości nie jest proste przekazanie wyrażania zgody w sprawie pobytu i przemieszczania się wojsk w ręce prezydenta. W naszej propozycji zostało wyraźnie sformułowane to, że chodzi również, czy może przede wszystkim, o wniosek Rady Ministrów. Jak wiemy z polskiej praktyki konstytucyjnej, taki wniosek Rady Ministrów jest wnioskiem sine qua non, czyli bez tego wniosku nie mogłoby być decyzji prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#WłodzimierzKonarski">Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej w kwestiach polityki obronnej państwa polskiego dąży do sprawnego rozwiązywania problemów, szybkiego usuwania zaległości w odniesieniu do ustaw i pilnego regulowania kwestii wynikających z naszych sojuszniczych interesów. Tak postąpimy i tym razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Fiedorowicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#CzesławFiedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim powiedzieć, że zgadzam się z większością wniosków zgłoszonych przez posła sprawozdawcę. W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chciałbym wyrazić też zdecydowane poparcie dla projektu tej ustawy. Moi przedmówcy dobitnie wskazali na jej znaczenie, jak również określili czas, w jakim ta ustawa powinna być uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#CzesławFiedorowicz">Chciałbym jednocześnie powiedzieć, że Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie głosował przeciwko wnioskowi mniejszości. Nie jest to wynik żadnych spekulacji politycznych ani wyraz pomniejszania rangi któregokolwiek z organów - doszukiwanie się takiej argumentacji uważam za niesłuszne. Rzeczywiście Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej określa w dwóch miejscach kompetencje: w art. 134, 135 i 136 mówi o zwierzchnictwie nad siłami zbrojnymi, które jest sprawowane za pośrednictwem ministra obrony narodowej, a w art. 126 z prezydenta Rzeczypospolitej czyni owego strażnika, który ma czuwać nad przestrzeganiem prawa, konstytucji, stać na straży suwerenności, bezpieczeństwa oraz nienaruszalności, niepodzielności terytorium. Trudno wysnuć z tego właśnie taki wniosek, że w tej kwestii szczególnej, która dotyczy terytorium Rzeczypospolitej, kompetencje mają być przeniesione tak, by prezydent na wniosek Rady Ministrów podejmował decyzje o wyrażeniu bądź niewyrażeniu zgody. Sądzę, i zresztą w tym duchu przebiegała dyskusja w komisjach, że czymś niespójnym w owej propozycji jest też powołanie się na sytuację konfliktu zbrojnego. Ta ustawa w istocie nie odnosi się do sytuacji konfliktu zbrojnego, a więc można wyraźnie wskazać na pewną ułomność tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#CzesławFiedorowicz">Sądzę, że zapisy w tej ustawie mówiące o niezwłocznym informowaniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o każdym fakcie wyrażenia zgody spełniają normę konstytucyjną i nie tworzą niejasności co do kwestii odpowiedzialności za podjętą decyzję ani też niepotrzebnie nie uruchamiają procesu w zależności od tego, jak długi jest to pobyt, jak długo trwa przemarsz obcych wojsk przez terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#CzesławFiedorowicz">Chciałbym na koniec raz jeszcze powiedzieć, że treść ustawy, która została przedłożona w dniu dzisiejszym, jest akceptowana przez Klub Parlamentarny Unii Wolności. W związku z tym myślę, że przejście do trzeciego czytania umożliwi zakończenie postępowania legislacyjnego i podjęcie decyzji w drodze głosowań w sprawie wniosku mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#StanisławZając">Po tej wstępnej deklaracji, jak rozumiem, pytań do pana posła sprawozdawcy pan poseł nie będzie zgłaszał.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego, „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na wstępie przypomnieć, że w czasie pierwszego czytania „Nasze Koło” składało bardzo poważne zastrzeżenia do projektu tej ustawy. Wyrażam zadowolenie z faktu, że przynajmniej w niektórych ważnych kwestiach dokonano poprawek; w szczególności chodzi o skreślenie zasady dopuszczalności nieograniczonego pobytu wojsk czy też o zapis stanowiący, że umowa o wprowadzenie tych wojsk na teren Polski może zostać zawarta po zobowiązaniu się przez kraj wprowadzający do przestrzegania postanowień prawa polskiego. Tego typu rozwiązania mają oczywiście znaczenie zasadnicze.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#JanŁopuszański">Ubolewam, że nie nastąpiły zmiany w zakresie trybu podejmowania decyzji o wpuszczeniu obcych wojsk na teren Polski. Z naszego punktu widzenia - bez względu na to, czy są to jednostki małe czy duże, mniej czy bardziej liczne i w różny sposób usytuowane politycznie, w zależności od swoich państw - tryb powinien być jeden i należałoby to traktować jako sytuację wyjątkową. Różniliśmy się i różnimy się nadal w sposób zasadniczy od twórców tego projektu ustawy, ponieważ, jeżeli dobrze ich rozumiemy, zakładają oni, że pobyt na polskich poligonach niewielkich, liczących do tysiąca osób, jednostek wojskowych z różnych krajów, nie tylko krajów sojuszniczych, i przechodzenie jednostek wojskowych przez polskie terytorium będą powszechną rutyną. Z naszego punktu widzenia jest to sytuacja bardzo niebezpieczna, która może mieć tendencje do utrwalenia. Postulowaliśmy rozwiązania, które by angażowały odpowiedzialność i rządu jako całości, i pana prezydenta Rzeczypospolitej. Z tego punktu widzenia różnice pomiędzy tekstem projektu w wersji komisji i wnioskiem mniejszości nie są najistotniejsze, lecz raczej drugorzędne.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#JanŁopuszański">Chcę poinformować Wysoką Izbę, że w perspektywie tego zastrzeżenia, o którym powiedziałem, dotyczącego naszym zdaniem niedopuszczalności rutyny polegającej na tym, że bez przerwy kręcą się tu jakieś obce jednostki wojskowe, nawet rzekomo w celu zarabiania pieniędzy przez Rzeczpospolitą, będziemy głosowali przeciwko projektowi ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Zapałowskiego w imieniu Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#AndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasze członkostwo w NATO narzuca nam pewne obowiązki. Są to m.in. zapewnienie odpowiedniej infrastruktury, zaplecza oraz uregulowania prawnego pobytu oraz przemieszczania się wojsk sojuszniczych w naszym kraju. 500 km równin Polski stanowi swoistą bramę, którą wykorzystywały od wieków wojska ciągnące na zachód i w odwrotnym kierunku. Można stwierdzić, iż hipotetyczne zagrożenie militarne Europy Zachodniej może powstać na kierunku Polski. Taki stan rzeczy wynika z ukształtowania terenu państw członków Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#AndrzejZapałowski">Polska jest zainteresowana obroną każdego skrawka ziemi ojczystej. Dlatego też niepokój budzi brak w planach Sojuszu i Sztabu Generalnego Wojska Polskiego lokalizacji dla międzynarodowych przedsięwzięć, instytucji i infrastruktury na wschód od Wisły. Lokalizacja Dowództwa Korpusu Północno-Wschodniego w Szczecinie, a nie np. w Olsztynie, niejako potwierdza tę tendencję. Nie chcę tu mówić o skutkach planowanego uszczuplenia potencjału bojowego związków taktycznych, które już się tam znajdują. Sprawa ta ma istotne znaczenie w wypadku zajęcia przez agresora części naszego terytorium na wschód od Wisły. W gremiach NATO może zapaść decyzja o próbie pokojowego rozwiązania tej sytuacji z uwagi na eskalację konfliktu z użyciem broni masowego rażenia. Negocjacje mogą się toczyć w sytuacji, kiedy część kraju będzie zajęta przez nieprzyjaciela, i prowadzone rozmowy będą dotyczyły właśnie tej części.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#AndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poruszam ten problem przy okazji debaty nad ustawą o przemieszczaniu się obcych wojsk przez terytorium Polski, gdyż pośrednio dotyczy też hipotetycznie wspomnianych sytuacji, a brak debaty w sprawie obronności doprowadza do tego, że pewne kwestie umykają, a na tych terenach tworzy się nowy stan faktyczny.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#AndrzejZapałowski">Jeżeli chodzi o ustawę o przemieszczaniu się wojsk obcych przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chciałbym w tym miejscu zgłosić jedną poprawkę. Mianowicie w art. 15, którego treść przytoczę: „żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny są zwolnieni z obowiązku meldunkowego i mogą korzystać z hoteli i internatów wojskowych na zasadach określonych w przepisach dotyczących zakwaterowania sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej” proponuję wykreślić wyrazy: „na zasadach określonych w przepisach dotyczących zakwaterowania sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”. Ustawa o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej daje mnóstwo finansowych uprawnień żołnierzom, którzy będą stacjonować na terytorium Polski i odnosi się wprost właśnie do tych żołnierzy. Na przykład w art. 6 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych ust. 2 brzmi: zakwaterowanie żołnierzy we wspólnych kwaterach stałych jest nieodpłatne, a w następnych artykułach można przeczytać, że należą się dopłaty i to w wypadku kwater, które będą zajmować czasowo oficerowie. W art. 15 ustawy o przemieszczaniu się wojsk obcych ust. 2 mówi, że minister określi w drodze rozporządzenia między innymi sposób zakwaterowania oraz wysokość opłat, i to w zupełności wystarcza. Można też stosować w tym przypadku zasadę wzajemności, jeżeli inne państwo natowskie nie będzie od nas żądało tych opłat czy jeżeli w drodze porozumień będą one niwelowane. Można wymienić państwa, w stosunku do których stosuje się te opłaty, i te, w stosunku do których się nie stosuje tych opłat. Mówię o tym z uwagi na to, że budżet Ministerstwa Obrony Narodowej jest bardzo mały i uważam, że naciąganie go poprzez tworzenie takich możliwości z punktu widzenia naszego interesu, i budżetowego, i obronnego, jest nie na miejscu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#StanisławZając">Proszę bardzo o przedłożenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#StanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#StanisławZając">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w dyskusji nad tym punktem?</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#StanisławZając">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#StanisławZając">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#StanisławZając">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawkę do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Obrony Narodowej i Komisji Spraw Zagranicznych w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#StanisławZając">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#StanisławZając">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#StanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druk nr 1337).</u>
          <u xml:id="u-263.10" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią Irenę Dzierzgowską w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-263.11" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Panie marszałku, ten projekt nie ma klauzuli pilności, to nie jest pilny projekt. Jest prośba o pilne jego rozpatrzenie, ale to nie jest regulaminowy tryb pilny.)</u>
          <u xml:id="u-263.12" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#IrenaDzierzgowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się do Wysokiej Izby z pilnym projektem zmiany art. 31 ust. 4a ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej. Artykuł ten określa, że prawo do pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego przysługuje osobie bezrobotnej samotnie wychowującej co najmniej jedno dziecko do dnia ukończenia przez nie szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#IrenaDzierzgowska">Pozostawienie tego zapisu w jego obecnym brzmieniu pozbawia prawa do zasiłku osoby wychowujące te dzieci, które ze względu na zmianę ustroju szkolnego rozpoczęły 1 września tego roku naukę w klasie pierwszej w gimnazjum. Równocześnie zasiłek ten przysługiwałby nadal osobom, których dzieci są uczniami 8 klas dotychczasowych szkół podstawowych. Zróżnicowanie sytuacji osób samotnie wychowujących dzieci według takiego kryterium w żadnym razie nie może być utrzymane. Proponuję zatem, aby w art. 31 ust. 4 wyrazy „szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia” zastąpić wyrazami „szkoły podstawowej i gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 15 roku życia”. Wejście w życie tej zmiany nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#IrenaDzierzgowska">Równocześnie z wysokiej trybuny pragnę przeprosić wszystkich, którym ten zapis sprawił rzeczywisty kłopot. Mam nadzieję, że szybka zmiana ustawy przywróci ludziom będącym i tak w trudnej sytuacji losowej należne im świadczenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#StanisławZając">Panie pośle, zgodnie z art. 123 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. Marszałek Sejmu nadaje bieg projektowi ustawy wniesionemu do Sejmu przez Radę Ministrów w trybie art. 123 konstytucji, zwanemu dalej pilnym projektem ustawy, i ustala jednocześnie dalsze kwestie określone w regulaminie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Czy można?)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#StanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Nie chcę toczyć sporu proceduralnego, ale jeśli pan przeczyta pismo przewodnie do tego projektu, to zauważy pan, że to nie jest pilny rządowy projekt, tylko w piśmie tym premier pisze: Z uwagi na nadzwyczajnie pilny charakter sprawy proszę o rozpatrzenie w trzech czytaniach. Klauzuli pilności tutaj nie ma, to nie jest pilny rządowy projekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#StanisławZając">To będziemy prowadzić proceduralną dyskusję, panie pośle. W związku z tym chcę panu powiedzieć, że przedkładając projekt ustawy powołano się na treść przepisu art. 123 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#StanisławZając">Dziękuję, nie dopuszczam dalszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Gdzie jest uzasadnienie trybu pilnego?)</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#StanisławZając">Panie pośle, powołanie się na podstawę prawną w tym momencie decyduje o określonej treści danego projektu.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#StanisławZając">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#StanisławZając">Proszę panią poseł Ewę Tomaszewską o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt prezentacji stanowiska klubu Akcji Wyborczej Solidarność. Pracując nad reformą systemu edukacji, pracując w pośpiechu, by jak najwcześniej objąć nowe roczniki młodzieży zmienionym, lepszym programem nauczania i wychowania, my wszyscy, parlamentarzyści, popełniliśmy błąd. Nie dostrzegliśmy, że zmiana struktury szkoły spowoduje niejasności w odczytywaniu ustawy o pomocy społecznej, określającej m.in. uprawnienia do zasiłku okresowego gwarantowanego, pozbawiając zasiłku znaczną grupę uprawnionych. Nie było to naszym zamiarem. Błąd ten trzeba jak najszybciej naprawić.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#EwaTomaszewska">Pragnę tu podziękować kolegom z Sekcji Pracowników Pomocy Społecznej NSZZ „Solidarność” za szybką sygnalizację tego faktu, a rządowi za przygotowanie w trybie pilnym projektu ustawy korygującej.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#EwaTomaszewska">Ustawa obecnie stanowi, że zasiłek gwarantowany przysługuje do momentu, gdy dziecko, nad którym sprawowana jest opieka, ukończy szkołę podstawową, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia. Zmiana struktury szkoły obniżyła wiek, w jakim w normalnym trybie dzieci kończą szkołę podstawową. By nikogo nie pozbawić przysługujących dziś świadczeń, należy dokonać uzupełnienia zaproponowanego przez rząd, a polegającego na dopisaniu wyrazów „i gimnazjum”.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#EwaTomaszewska">Uznając za priorytet poprawę stanu edukacji polskiego społeczeństwa, celowość wydłużenia okresu nauki, a także uwzględniając zagrożenia patologiami społecznymi, jak: narkomania, alkoholizm, nikotynizm, oddziaływanie sekt. Słuszne jest podniesienie ograniczenia wiekowego do momentu ukończenia gimnazjum tak, by zapewnić dorastającej młodzieży odpowiednią opiekę.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#EwaTomaszewska">Jednakże na rok bieżący na dodatkowy wydatek na ten cel nie przewidziano środków. Jest to sprawa wymagająca rozważenia przy szerszej nowelizacji ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#EwaTomaszewska">Kolejną kwestią niezbędną do rozważenia jest data wejścia ustawy w życie, a raczej data określająca, od kiedy ustawa nabiera mocy tak, by usunąć wszystkie negatywne skutki zaistniałego błędu. Stosowną poprawkę zgłosimy w toku procesu legislacyjnego. Ze względu na pilność tej regulacji prawnej w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność wnoszę o bezzwłoczne przejście do drugiego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Renatę Szynalską w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#RenataSzynalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy dziś w trybie pilnym nowelę ustawy o pomocy społecznej z 1990 r. z późniejszymi zmianami. Nowelizacja poprawia niedopatrzenie rządu i brak korelacji wprowadzonej reformy oświaty ze wspomnianą ustawą o pomocy społecznej. Dobrze, że rząd szybko zajął stanowisko w tej sprawie, czego mamy efekt w postaci noweli, ale nie byłoby wczorajszego zamieszania w mediach i ośrodkach wypłacających zasiłki, gdyby strona rządowa słuchała czasami również opinii opozycji.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#RenataSzynalska">Posłowie SLD zwracali już wcześniej uwagę na zmiany, jakie należy wprowadzić w aktach prawnych w związku z wprowadzaną reformą oświaty, czego dowodem jest chociażby nowelizacja ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, w której stosowne poprawki zostały wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#RenataSzynalska">Ale wracam do nowelizacji z druku nr 1337. Dotyczy ona art. 31 ust. 4. Dotychczasowy zapis wprowadzony do ustawy nowelizacją z dnia 21 stycznia 1999 r. przewidywał, że osobie, która utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, przysługuje gwarantowany zasiłek okresowy, jeżeli samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko. Zasiłek przysługiwał do dnia ukończenia przez dziecko szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia. Po wejściu w życie reformy zasiłki nie przysługiwały osobom, których dzieci 1 września rozpoczęły naukę w nowo utworzonych gimnazjach.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#RenataSzynalska">Nowelizacja stara się przywrócić jakąś logikę w zapisie ustawowym, chociaż zdaniem Klubu Parlamentarnego SLD nie jest pozbawiona pewnych niedociągnięć. Z uwagi na zrozumienie, jakie mamy dla potrzeby pilnej nowelizacji, aby nie komplikować procedury, zarówno ja, jak i mój kolega, poseł Maciej Manicki, złożymy w drugim czytaniu poprawki do proponowanego przedłożenia rządowego. Wnioskuję o przejście niezwłocznie do drugiego czytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#StanisławKracik">Wytrwały Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Nie ma może sensu rzeczywiście przytaczać ani okoliczności, ani samej istoty tej nowelizacji. Głupio wyszło, jak stwierdziła pani minister Dzierzgowska. Myślę, że w tworzeniu prawa - taki był tytuł we wczorajszej prasie - nic samo z siebie się nie zdarza, tzn. ktoś rzeczywiście czegoś nie dopatrzył, ktoś zawinił.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#StanisławKracik">Ustawa o pomocy społecznej nowelizowana była przez Komisję Nadzwyczajną w związku z wielką nowelizacją prawie 150 ustaw, 1200 zmian. Można powiedzieć, że wtedy coś przeoczono? Nie. Gimnazjum jeszcze nie było. Rzeczywiście przy ustawie zmieniającej ustawę o systemie oświaty należało sięgnąć do ustawy o pomocy społecznej. Ale chciałbym zapytać panią posłankę Szynalską: czy SLD zgłaszało taką poprawkę i rząd ją odrzucił? Czy była w ogóle głosowana? Nie.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#StanisławKracik">Myślę - i to powtarzam po raz drugi dzisiaj z tej trybuny - że nie jest obowiązkiem posłów, nie jest obowiązkiem ministra, znać i sprawdzać wszystkie konsekwencje wprowadzonych zmian. Śledzenie konsekwencji w prawie jest obowiązkiem Biura Legislacyjnego Sejmu, Senatu i Biura Legislacyjnego przy Radzie Ministrów. I uważam, że to jest powód, dla którego wszyscy prawnicy z tych trzech instytucji powinni się po prostu rumienić. W tej chwili smacznie śpią. A ja chciałbym właśnie w związku z tym pozwolić sobie na bardzo krótką refleksję. Otóż kiedy trafiamy na jakąś pomyłkę, to naprawiamy błąd, ale zawsze się obawiam, że może to jest za mało, że w takiej sytuacji powinno się myśleć, co zrobić, żeby takie sytuacje się nie powtarzały. Przecież my ciągle występujemy w roli strażaków i gasimy różne legislacyjne niedoróbki, tracąc tutaj czas, a powinniśmy się zajmować czymś ważniejszym.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Czy nie byłoby możliwe, aby Prezydium Sejmu zastanowiło się nad wprowadzeniem albo stosownego oprogramowania - dzisiaj już takie istnieje - które pozwalałoby na pewne crossowe kontrole bazy danych, albo wprowadziło silne zdyscyplinowanie czy uzależniło wynagrodzenia biura prawnego Sejmu i Senatu od tego, czy takie rzeczy się zdarzają czy nie. W efekcie jeżeli tego problemu nie rozwiążemy, to ciągle będziemy mieli takie sytuacje, że ktoś gdzieś o czymś zapomniał, a my będziemy potem referowali sobie nawzajem o tej porze, dlaczego to rodzic ucznia 8 klasy szkoły podstawowej samotnie go wychowujący jest uprawniony do pobierania tego zasiłku gwarantowanego, a jak poszedł do gimnazjum, to nie jest. Właściwie mówimy o nonsensach, które tak naprawdę same w sobie niczego nie oznaczają, natomiast sygnalizują nam jeden tylko problem: że w systemie tworzenia prawa, w systemie legislacyjnym w Polsce jest coś nie tak. Ja nie jestem w tej sprawie ekspertem, ale, panie marszałku, to, co odnośnie do tej sprawy powiedziałem, dedykuję całemu Prezydium Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#StanisławZając">Na pewno Prezydium Sejmu jak wszystkie wnioski tak i ten wniosek będzie analizowało.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Wiesława Wodę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, chcę stwierdzić, że jest potrzeba pilnego jej uchwalenia, ale uważam, że w nieco innej wersji, niż proponuje rząd. Zaraz przedstawię szczegóły. Samotnej matce bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje bowiem, według ustawy o pomocy społecznej z 1990 r., zasiłek z budżetu państwa - obecnie, jak podała prasa, jest to 384 zł miesięcznie przez pierwszy rok, potem 80% tej kwoty. Ustawa dodaje: do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej niż do 15 roku życia. Jak wiadomo, reforma skróciła podstawówki do 6 klas. Tak więc matka ósmoklasisty zasiłek będzie otrzymywała, a matka gimnazjalisty z 1 klasy, o rok młodszego, nie otrzymałaby zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WiesławWoda">W zmianie proponowanej przez rząd zasiłek przysługiwałby tylko przez 2 lata nauki w gimnazjum, gdyż przy normalnym przebiegu nauki uczeń 3 klasy gimnazjum będzie miał już 16 lat. Uważam to rozwiązanie za niezasadne. Proponuję więc zmianę zapisu w projekcie rządowym, polegającą na wpisaniu 15 roku życia zamiast 16 roku. Zmiana ta wywoła skutki finansowe dopiero za 3 lata, tj. po 1 września 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WiesławWoda">Druga istotna uwaga dotyczy art. 2. Mianowicie rząd proponuje, by ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia. Przy dużej sprawności Sejmu ustawa wejdzie w życie dopiero w październiku - musi jeszcze trafić do Senatu i do prezydenta. W tej sytuacji matka gimnazjalisty nie otrzyma zasiłku za wrzesień i część października. Pytam panią minister, za co bezrobotna matka kupi uczniowi książki, które kosztują do 1 klasy gimnazjum ok. 300 zł, i inne niezbędne pomoce. Dlaczego rząd oszczędza na najuboższych? Czy jest to przejaw polityki prorodzinnej, czy brak wyobraźni? Wnoszę więc o dodanie do art. 2 zapisu: „z mocą od 1 września”. Powtarza się stare powiedzenie, że co nagle, to po diable. Pilny rządowy projekt powinniśmy pilnie uchwalić i jeśli przejdziemy dzisiaj do drugiego czytania, to wniosę poprawki, ewentualnie jeśli zostanie skierowany do komisji, skieruję te poprawki do komisji. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#StanisławZając">Rozumiem, że te sygnalizowane przez pana posła poprawki będą zgłoszone w odpowiednim trybie w kolejnym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Tomczaka, „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WitoldTomczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z zadowoleniem przyjęliśmy szybką reakcję rządu na absurdalną sprzeczność dwóch ustaw. Niemniej jednak spowodowało to duże zamieszanie w pracy ośrodków pomocy społecznej, jak również przyczyniło się do dużego niepokoju pokrzywdzonych rodzin, osób samotnych, przede wszystkim matek, wychowujących dzieci. Do mnie wpłynął jeden z takich wniosków, od matki, która od dwóch lat nie może znaleźć pracy, mimo że ma wyższe wykształcenie, a która wychowuje dzieci w wieku od 13 do 18 lat. Właśnie została ona pozbawiona gwarantowanego zasiłku. Mam przed sobą dwie sprzeczne decyzje: z kwietnia - przyznającą zasiłek, z września - uchylającą tę decyzję. Tak że to sporo pracy w ośrodkach pomocy, następnie odwołanie dotyczące tej pani, również nerwy, papier. Jeszcze wczorajszy donos prasowy też napawał niepokojem. Chciałbym, żeby pani minister to wyjaśniła. Były tam wypowiedzi ministerialnych osobistości, przedstawiciel rządu mówił, że w przypadku, gdy gminy mimo wszystko wypłaciły zasiłki, będą musiały zwracać to do budżetu państwa. Chciałbym zapytać, czy to jest aktualne.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WitoldTomczak">Myślę, że należałoby się tym pokrzywdzonym rodzinom... Jak pisze tutaj ta pani z mojego terenu: „W przeciwnym kierunku zmierza polityka prorodzinna państwa, tak pięknie akcentowana w środkach masowego przekazu, skoro zabiera się ostatnie pieniądze rodzinom najuboższym”. Myślę, że rządowi tej koalicji niepotrzebna jest ta opinia, już i tak negatywna. Dlatego chciałbym zapytać, czy nie byłoby godne rozważenia nawet pisemne przeproszenie wszystkich zainteresowanych. Wiem, że to nie było zamierzone. Myślę, że to byłoby dobre dla rządu.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#WitoldTomczak">Chciałbym też zapytać, czy będzie płynność wypłacania, czy będzie jakiś miesiąc, przez który te rodziny będą tego pozbawione.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#WitoldTomczak">Trzy nasze koła wyrażają zadowolenie i poprą tę poprawkę. Apelujemy też o jak najszybsze przejście do drugiego czytania. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#StanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#StanisławZając">Pan poseł zgłosił w pierwszym czytaniu pytania do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#StanisławZając">Proszę bardzo o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią Irenę Dzierzgowską w celu udzielenia odpowiedzi na pytania przedstawione przez pana posła Witolda Tomczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#IrenaDzierzgowska">Pan poseł rzeczywiście przytoczył przykład bardzo przykry. Myśmy od pewnego czasu starali się to monitorować, staraliśmy się poznać, jaka może być skala problemu. Według naszych danych jest tak, że w bardzo wielu ośrodkach pomocy zasiłki zostały wypłacone. Trudno w ogóle w tej chwili określić, jakiej grupy to dotyczy. Szacujemy, że ok. 5 tys. dzieci, które przeszły do gimnazjum, znalazły się w takiej sytuacji, to znaczy matki tych dzieci zostały pozbawione zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#IrenaDzierzgowska">Jestem gotowa pisemnie przeprosić, tylko, panie pośle, obawiam się, że będzie nam ogromnie trudno dotrzeć do takich osób. Deklaruję gotowość w każdej chwili, jak tylko będą dane czy jak tylko do nas także dotrą dane z ośrodków pomocy, dlatego że w niektórych ośrodkach pomocy, jak nas informują, znaleziono też na wszelki wypadek trochę inne źródła, tak żeby nie pozbawiać tych matek w tej chwili jakiejkolwiek możliwości uzyskiwania zasiłku. Myśmy natychmiast się zwrócili również do kuratorów oświaty z prośbą, żeby pieniądze, które w tej chwili są np. na podręczniki, czy pieniądze, które zostały przekazane wojewodom dla gmin na stypendia dla dzieci będące w trudnej sytuacji, w pierwszym rzędzie rzeczywiście zasiliły te rodziny i te dzieci, które znalazły się w takiej sytuacji. Oczywiście to jest tylko gaszenie pożaru czy próba troszeczkę zniwelowania tego, co się już wydarzyło.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#IrenaDzierzgowska">Czy będzie płynność w wypłacaniu? Muszę powiedzieć, że jest mi trudno odpowiedzieć. Sytuacja jest o tyle trudna, że ośrodki pomocy nie podlegają ministrowi edukacji narodowej. Na pewno zrobimy wszystko, żeby nie było żadnych przestojów w wypłacaniu tych zasiłków. Na pewno będziemy się starali, żeby zrekompensować chociaż w ten sposób ten utracony zasiłek. Ale to już musimy się zwrócić do naszych kolegów z Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej i poprosić, żeby razem z nami dotarli natychmiast do wszystkich ośrodków pomocy społecznej, w których ten zasiłek będzie wypłacany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#StanisławZając">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#StanisławZając">W dyskusji zgłoszono wniosek o przystąpienie niezwłocznie do drugiego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#StanisławZając">Proponuję, aby Sejm przystąpił niezwłocznie do drugiego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#StanisławZając">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#StanisławZając">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#StanisławZając">Zamiar zabrania głosu w drugim czytaniu zgłosili panie i panowie posłowie: Maciej Manicki, Renata Szynalska, Wiesław Woda, Ewa Tomaszewska i Stanisław Kracik.</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#StanisławZając">Czy ktoś jeszcze się zgłasza? Nie.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#StanisławZając">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Manickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od kilku pytań skierowanych do pani minister, które jednocześnie, myślę, będą zawierać odpowiedź na pytania z kolei postawione przez pana posła Kracika. Otóż pytam, dlaczego tak późno została zgłoszona inicjatywa korygująca ewidentny błąd reformatorów systemu szkolnictwa, mimo że już w lipcu posłowie SLD zgłosili ten problem przedstawicielom rządu w czasie prac nad nowelą ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, co zresztą znalazło wyraz w sprawozdaniu stałej podkomisji ds. rynku pracy, w którym została zawarta podobna zmiana ustawy o pomocy społecznej, tyle tylko że niestety nie mamy możliwości tak szybkiego przeprowadzania projektów przez Sejm, jaki przysługuje rządowi. To pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#MaciejManicki">Po drugie, dlaczego, mimo że na efekt wysiłku legislacyjnego rządu trzeba było czekać tak długo, do Sejmu wpłynął projekt wadliwy, o którym dyrektor Departamentu Prawnego Ministerstwa Edukacji Narodowej, resortu wskazanego do reprezentowania rządu, wypowiada się publicznie na łamach dzisiejszej prasy o konieczności poprawienia tegoż projektu. Czy naprawdę brakuje rządowi kompetencji, aby przygotować rzetelnie tak prosty przecież projekt, tym bardziej że rząd prosi o jego przeprowadzenie w Sejmie w trzech czytaniach na jednym posiedzeniu? I na tym tle pytanie, na które odpowiedź rozjaśni być może te kwestie: Dlaczego rząd jest reprezentowany przez ministra edukacji narodowej, a nie właściwego ministra w sprawach pomocy społecznej, czyli ministra pracy i polityki socjalnej? Czy rzeczywiście MEN został ukarany za błąd, jak usłyszałem dzisiaj od jednego z urzędników administracji rządowej, z którym rozmawiałem w tej sprawie? Na litość boską karajcie się, jak chcecie, ale nie katujcie ani Sejmu, ani tych, którym te przepisy i zmiany tych przepisów mają służyć.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#MaciejManicki">Zgłaszam, zgodnie z zapowiedzią pani poseł Szynalskiej, notabene wspólnie z panem posłem Kracikiem dwie poprawki do tej ustawy. Pierwsza z nich ma zagwarantować, że te przepisy nie tylko wejdą w życie od 1 września, co przewiduje druga poprawka, ale również mają zagwarantować wypłatę zasiłku za okres wakacji, umownie rzecz biorąc, za ten okres, którego te osoby zostały pozbawione w sposób co najmniej karygodny, tak można określić. Ten przepis, który proponuję dodać, to jest art. 1a, roboczo tak go można numerować, który brzmi, iż gwarantowany zasiłek okresowy, o którym mowa w art. 31 ust. 4a ustawy wymienionej w art. 1, czyli ustawy o pomocy społecznej, przysługuje osobie samotnie wychowującej dziecko będące uczniem, o którym mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, czyli chodzi o tego ucznia, który rozpoczyna naukę w gimnazjum, za okres od dnia ukończenia nauki w roku szkolnym 1998/1999 do dnia 31 sierpnia. I przepis jeszcze taki regulujący, iż wypłata zasiłku, o którym mowa w ust. 1, nastąpi w terminie do 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy. I druga poprawka: ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 1 września 1999 r. Obie te poprawki łącznie załatwiają sprawę w taki sposób, że z mocą od 1 września — zresztą to jest ta sama sprawa, o której mówił już pan poseł z Polskiego Stronnictwa Ludowego — wszystkim będzie przysługiwało prawo do zasiłku: rodzicom, ojcom, matce gimnazjalisty. Natomiast za wcześniejszy okres również otrzymają zasiłek, który zostanie im wypłacony w terminie, o którym mówiłem. Dziękuję bardzo i proszę o odpowiedź na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#StanisławZając">Bardzo proszę o poprawki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Renatę Szynalską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#RenataSzynalska">Panie Marszałku! Jak wiemy gimnazjum trwa trzy lata i jest obowiązkowe. W związku z tym - zgodnie z tym, co powiedział pan poseł Woda - proponuję, aby w art. 1 zastąpić wyrazy: „nie dłużej jednak niż do ukończenia 15 roku życia” wyrazami: „nie dłużej jednak niż do ukończenia 16 roku życia”. Nic nie tłumaczy pozostawienia w ustawie wieku 15 lat. Jeżeli nowela ma być logicznym i spójnym aktem prawnym, proponuję, aby Sejm przyjął tę poprawkę, tym bardziej że nie powoduje ona w tej chwili żadnych skutków finansowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#StanisławZając">Bardzo proszę. Dziękuję. Podpisałem.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Wodę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w drugim czytaniu, ponawiam moje wątpliwości i stawiam formalne wnioski o zmianę zapisu w art. 1, proponuję wyrazy: „nie dłużej niż do 15 roku życia” zastąpić stwierdzeniem: „nie dłużej niż do 16 roku życia”. I propozycja do art. 2, iż ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z mocą od 1 września.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WiesławWoda">Przy okazji z tej trybuny chcę zapytać panią minister, której rola na pewno nie jest łatwa: Dlaczego ktoś, kto pisał tę ustawę, tę zmianę, nie przewidział sytuacji, że ona będzie uchwalona powiedzmy nawet dzisiaj, ale po 14 dniach od ogłoszenia dopiero się uprawomocni, wobec tego przez miesiąc matka zostanie bez środków do życia? Przecież to są, myślę, oczywiste sprawy. Za chwilę, panie marszałku, przygotuję pisemne wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi. Bardzo proszę o ich przedstawienie.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Tomaszewską, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam również - tak jak sygnalizowałam w pierwszym czytaniu - zgłosić poprawkę właściwie tożsamą z poprawką, którą składał pan poseł Manicki, w sprawie art. 2 ustawy, polegającą na dopisaniu: z mocą od 1 września 1999 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że tutaj nie miejsce i nie czas na licytację, kto lepszy, kto bardziej wczuwa się, wykazuje wyższy poziom empatii w stosunku do samotnych ojców czy matek wychowujących dzieci. Chodzi tak naprawdę o to, żeby dwie sprawy rozstrzygnąć za pomocą tych poprawek:</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#StanisławKracik">Po pierwsze, nie próbować tworzyć prawa działającego wstecz, więc 1 września broni się, gdyż mamy nadzieję, że we wrześniu nastąpi opublikowanie tej noweli w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#StanisławKracik">Po drugie, istotne jest również zadośćuczynienie za 2 miesiące wakacji. Niezwykle istotne jest jeszcze to, że, jak pani minister mówiła, wiele ośrodków wypłacało te zasiłki kierując się albo zdrowym rozsądkiem, albo solidarnością z tymi ludźmi, ale naraziło się na zarzuty ze strony regionalnych izb obrachunkowych dotyczące nieuzasadnionego wydatkowania pieniędzy. W efekcie trzeba tym, którzy wykazali się wyobraźnią i odwagą, stworzyć legitymację odnośnie do tych działań, które już podjęli. Dlatego niezwykle istotny jest również ten aspekt prawny dotyczący miesięcy wakacyjnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#StanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią Irenę Dzierzgowską, w tym również w celu udzielenia odpowiedzi na przedstawione przez panie i panów posłów pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#IrenaDzierzgowska">Może zacznę od odpowiedzi na pytanie pana posła Manickiego, ale jeśli można, tak od końca troszkę, myślę bowiem, że trochę łatwiej mi będzie odpowiadać, jeśli wyjaśnię, dlaczego rząd jest reprezentowany przez ministra edukacji narodowej. Ten fragment zapisu w ustawie o pomocy społecznej, ta zmiana wyraźnie wynika ze zmiany ustroju szkolnego. To rzeczywiście jest w jakiś sposób nasza rola, żeby zmieniać te ustawy, te zapisy, które muszą być spójne ze zmianą ustroju szkolnego. Uznaliśmy tutaj, że to rzeczywiście jest nasza rola, ale to oczywiście powoduje pewne dodatkowe kłopoty, zgadzam się z tym. Nie uczestniczyliśmy w lipcowych pracach nad zmianami ustawy o pomocy społecznej. Jeśli pan poseł mówi, że była zgłoszona poprawka do ustawy o pomocy społecznej, to ja niejako nie miałam prawa znać tej poprawki. W związku z tym naprawiamy to, co rzeczywiście wynika ze zmiany ustroju szkolnego - tam gdzie prawo, gdzie różne ustawy rozeszły się i nie są do końca spójne. Nie czuję się ukarana, natomiast wydaje mi się, że jest bardzo ważne, żebyśmy tę zmianę bardzo szybko wprowadzili. Tak że z przyjemnością odebrałam wiadomość, że nawet mimo tak późnych godzin Sejm będzie nad tą zmianą obradował i że być może w trybie możliwie najszybszym uda się te zmiany wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#IrenaDzierzgowska">Jeśli chodzi o to, w jakim terminie ma wejść w życie ustawa, to znowu jest tu pewna niespójność w dotychczasowych przepisach, dlatego że edukacja zwykle posługuje się określeniem rok szkolny i dla nas rok szkolny zawsze się kończy 31 sierpnia. Natomiast w ustawie o pomocy społecznej jest wyraźny zapis „do ukończenia szkoły” i to nie oznacza dokładnie tego samego, co rok szkolny. Rok szkolny się kończy 31 sierpnia, a ukończenie szkoły faktycznie odbyło się 25 czerwca. To rzeczywiście jest ta luka, która wynika znowu z rozejścia się tych dwóch przepisów. I o ile nasze informacje są dobre, to rzeczywiście w czasie wakacji znakomita większość osób, które samotnie wychowują dzieci, miała wypłacany ten zasiłek, ale nie mogę na pewno gwarantować, że nie zdarzyły się przypadki, iż w czasie wakacji dzieciom czy rodzicom nie wypłacono tego zasiłku. A zatem to zadośćuczynienie jest uzasadnione, a nawet, powiedziałabym, konieczne.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#IrenaDzierzgowska">Z przyjemnością popieram także poprawki, które określają, że zasiłek powinien być wypłacany do końca nauki w gimnazjum, czyli do końca trwania obowiązku szkolnego, aczkolwiek tu już troszkę wnikam w materię pomocy społecznej, bo jednak to oznacza wydłużenie o rok wypłacania zasiłku. Jeżeli pomoc społeczna do tej pory uznawała, że jest to zasiłek, który należy wypłacać do 15 roku życia, to ta część zdania jest nadal prawdziwa, natomiast jeśli podstawą było myślenie o obowiązku szkolnym, to oczywiście wydłużamy obowiązek szkolny do 16 roku życia i z tego względu wydłużenie czasu wypłacania zasiłku byłoby logiczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#StanisławZając">Pan poseł przedstawia nam...</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WiesławWoda">Panie Marszałku! No cóż, pani minister moich wątpliwości nie rozwiała. Zresztą sama tutaj stwierdza, że pewne wątpliwości występują. Stąd też uważam, że jeśli mielibyśmy przejść do trzeciego czytania, to powinniśmy zasięgnąć opinii Biura Legislacyjnego, żeby się nie okazało, że ta ustawa jest po prostu źle sformułowana, i żebyśmy kolejny raz jej nie poprawiali. W każdym razie moich wątpliwości pani minister nie rozwiała. Sama zresztą pani minister je ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#StanisławZając">Poprawki, panie pośle - bardzo proszę o przedłożenie.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#StanisławZając">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#StanisławZając">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki, proponuję, aby Sejm skierował projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej do Komisji Polityki Społecznej w celu rozpatrzenia zgłoszonych poprawek z zaleceniem przedstawienia sprawozdania w terminie umożliwiającym rozpatrzenie go na bieżącym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#StanisławZając">Rozumiem, że w pracach komisji będą rozstrzygane również te wątpliwości, o których mówił przed momentem pan poseł Woda.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#StanisławZając">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#StanisławZając">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#StanisławZając">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#StanisławZając">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich. Są to panie i panowie posłowie: Ewa Tomaszewska, Mieczysław Jedoń, Tadeusz Wrona, Stanisław Kracik, Jan Chmielewski, Zofia Krasicka-Domka.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#StanisławZając">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie nadto zgłosić się do wygłoszenia oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#StanisławZając">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#StanisławZając">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Tomaszewską z Akcji Wyborczej Solidarność celem wygłoszenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W odbywającej się dziś, a właściwie już wczoraj ważkiej debacie dotyczącej wstąpienia Polski do Unii Europejskiej niedostateczny nacisk położony został na realizację zasady swobodnego przepływu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#EwaTomaszewska">Jest w naszym interesie wynegocjowanie opcji zerowej, to jest niestosowanie okresu przejściowego. Kraje członkowskie Unii zgłaszają obawy przed gwałtownym napływem pracowników z Polski, a w związku z nim ze wzrostem bezrobocia i obniżeniem standardów socjalnych. Tymczasem dotychczasowy przebieg procesów integracyjnych wskazuje, że obawy te nie są uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#EwaTomaszewska">Proces wyrównywania poziomów rozwoju gospodarczego hamuje rozmiary migracji. Równe prawa ograniczają nieuczciwą konkurencję również na rynku pracy. Różnice kulturowe, potrzeba asymilacji, brak znajomości języka, niepewność zatrudnienia i koszty przeprowadzek ograniczają decyzje migracyjne zarówno wewnątrz Unii Europejskiej, jak i z przyszłych krajów członkowskich. Obcokrajowcy często wykonują te prace, do których za mało jest kandydatów w danym kraju, i to nie tylko prace proste, mało atrakcyjne, ale także wymagające wysokich kwalifikacji. Przyspieszenie rozwoju krajów słabiej rozwiniętych oznacza, że przestają one być obciążeniem dla krajów lepiej rozwiniętych, same zaczynają wchłaniać pracowników z innych niżej rozwiniętych regionów.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#EwaTomaszewska">Dodatkowym argumentem przeciw tym obawom jest fakt, że migracja w samej Unii Europejskiej maleje, a wprowadzenie ruchu bezdewizowego między krajami Unii Europejskiej a Polską nie spowodowało zauważalnego wzrostu przepływu Polaków do krajów Unii.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#EwaTomaszewska">Myślę, że warto zużyć nieco więcej energii, by zlikwidować fobie blokujące przyjęcie korzystnych rozwiązań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#StanisławZając">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Mieczysława Jedonia, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim oświadczeniu chcę odnieść się do aktualnej sytuacji Domu Dziecka „Jutrzenka” w Bardzie Śląskim w woj. dolnośląskim. To stosowny czas, gdyż wczoraj w Wysokiej Izbie omawialiśmy projekt ustawy o rzeczniku praw dziecka, który ma bronić dzieci pokrzywdzonych przez los, także dzieci z domów dziecka.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#MieczysławJedoń">Dom Dziecka w Bardzie Śląskim stanowi wspólnotę, gdyż mieszka tam na stałe 90 dzieci. Od wielu lat pracują tam, w różnych warunkach, wychowawcy i personel wspierający. Zmiany przewidziane w ustawach wprowadzających reformę samorządową w styczniu bieżącego roku dotykają bardzo boleśnie zarówno kadrę domu dziecka, jak i wychowanków. Już od listopada ubiegłego roku odebrano etaty pielęgniarskie, młodzież pozostała bez stałej opieki medycznej. W styczniu 1999 r. dom dziecka otrzymał dotację mniejszą o 30%. Były to jedyne pieniądze na tzw. bieżącą działalność, bez żadnych funduszy na remonty, nawet te najdrobniejsze. Wzrosły ceny utrzymania, a dotacja mimo takiej samej liczby wychowanków zmalała. Rozpoczęły się ogromne trudności, problemy, z czego oszczędzać. Może należałoby mniej dawać dzieciom jedzenia, na ubraniu nie da się już bardziej oszczędzać, bo i tak większość ubrań pochodzi z darów życzliwych ludzi. Nie można także zaoszczędzić na ogrzewaniu; najmłodsi wychowankowie mają od 4 lat. Gdzie jeszcze można szukać oszczędności? Chciałbym zapytać: Co na to rząd? Gdzie polityka prorodzinna, o której tak często mówi rząd? Dlaczego koszty błędów państwa mają ponosić właśnie dzieci z domów dziecka - te dzieci, które i tak dotkliwie już w życiu zostały zranione.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#MieczysławJedoń">Państwo, poprzez swoje instytucje przyjmując obowiązki opiekuńcze, zobowiązało się do zapewnienia dzieciom normalnych warunków życia i możliwości startu w samodzielne życie. W praktyce obecnie wygląda to tak: Bardzo skromna dotacja sprawia, że trzeba się zastanawiać, czy kupić podręczniki do szkoły, czy też najpierw obuwie na jesień; czy zrezygnować z jednego dziennie wyżywienia, aby zaoszczędzić na ogrzewanie. A z czego jeszcze opłacić dojazdy dzieci do szkół i skąd wziąć na leki?</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#MieczysławJedoń">W bieżącym roku 7 wychowanków usamodzielniło się. Skończyli szkołę i są pełnoletni. Ale swoje samodzielne życie rozpoczynają z garścią wspomnień i niepewnością, co będzie dalej. Odeszli z domu dziecka w czerwcu i do dziś nikt nie chce udzielić im pomocy. To są młodzi ludzie. Nikt nie chce podać ręki na samym początku, na starcie. Trudno taką szansę wykorzystać i walczyć o lepsze jutro, nie mając zaspokojonych nawet najbardziej podstawowych potrzeb i pomocy. Tego samodzielnego startu odmawia się dorosłym już wychowankom domu dziecka. Brak jest pieniędzy na wyprawkę w dorosłe życie, mieszkania, a także pracy. Dramat młodych z domu dziecka trzeba zauważyć i trzeba im koniecznie pomóc. Inaczej staną się znów niechciani i zapomniani, powiększą statystyki bezdomnych i bezrobotnych, statystyki sfrustrowanych i zagubionych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#MieczysławJedoń">Zwracam się do rządu o natychmiastową pomoc dla dzieci z Domu Dziecka „Jutrzenka” w Bardzie Śląskim. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#StanisławZając">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Tadeusza Wronę, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#TadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najważniejszym elementem pierwszego dnia obrad obecnego posiedzenia Sejmu była niewątpliwie debata na temat przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nie podlega i nie powinien podlegać dyskusji założony kierunek polityki państwa w tym zakresie. Przystąpienie do Unii Europejskiej, podobnie jak i przystąpienie do sojuszu obronnego NATO, jest naszą narodową racją stanu. Polityka ta ma silne poparcie społeczne. Jeśli czasowo odnotowujemy spadek tego poparcia, zwłaszcza wśród rolników czy osób o niższych kwalifikacjach zawodowych, to bardziej ów spadek odzwierciedla nastroje dotyczące ogólnej sytuacji w kraju niż niechęć do wiązania się ze strukturami europejskimi. Nikt bowiem poważny nie prezentuje alternatywy, nikt poważnie nie postuluje możliwości samodzielnego przetrwania gospodarki polskiej, w obliczu jednoczących się rynków międzynarodowych, czy pomysłów odnowy RWPG i powiązania gospodarki polskiej ze Wschodem. Decydując się na związek z Unią Europejską, decydujemy się przyjąć i spełnić szereg obowiązków. Tu warto wyraźnie podkreślić, kto będzie ponosił ciężar przystosowania kraju i od kogo zależeć będzie spełnienie warunków Unii Europejskiej - zwłaszcza tych najtrudniejszych ze względu na spadek pozostawiony po latach PRL - w zakresie ochrony środowiska, budowy nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej, przekształceń rolnictwa i terenów wiejskich, budowy nowoczesnego systemu edukacji. Owe zadania spadną na samorząd. To jest oczywiste już dziś, gdy mówimy o najefektywniejszym wykorzystaniu przedakcesyjnych środków pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#TadeuszWrona">Jest oczywiste, że ogólnonarodowy program rządowy przystosowania Polski do Unii Europejskiej musi mieć swoje odzwierciedlenie w programach rozwoju regionów, w tysiącach lokalnych programów rozwoju gmin. Ta oczywistość musi mieć jednak swoje odzwierciedlenie w polityce państwa. Konieczne jest jak najszybsze wprowadzenie pojęcia polityki regionalnej oraz określenie sposobu jej realizacji. Konieczne jest stworzenie polskim samorządom trwałych podstaw finansowych. Dotyczy to zwłaszcza powiatów.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#TadeuszWrona">Samorządy polskie już w 1990 r. wybrały kierunek swojej polityki zagranicznej. Z Poznania, Katowic, Częstochowy, Kwidzyna, Cieszyna i z Brzegu nie jest dalej do struktur europejskich niż z Warszawy. Współpraca między miastami i gminami wiejskimi, regionami tworzy już setki mostów między Polską a krajami Unii Europejskiej. Co ważne, samorządy podjęły trud tworzenia tych mostów tak, by łączyły Wschód i Zachód.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#TadeuszWrona">Doświadczenia uzyskane we współpracy z samorządami Francji, Niemiec czy Wielkiej Brytanii przekazywane są wspólnotom lokalnym Ukrainy, Rosji, Litwy, lokalnym społecznościom Rumunii, Bułgarii, społecznościom państw Półwyspu Bałkańskiego. Już w niejednym naszym samorządzie - obok tradycyjnego herbu - spotykamy gwiaździstą flagę Europy, która jest nagrodą Rady Europy za zasługi dla integracji europejskiej. Pierwszym miastem w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej, które tę nagrodę otrzymało w 1993 r., była Częstochowa. Samorządy zatem są i będą najlepszym partnerem administracji rządowej we wdrażaniu programu przystosowania Polski do Unii Europejskiej. Czas najwyższy wzmocnić ich możliwości efektywnego realizowania tych obowiązków. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#StanisławZając">Drobna uwaga. Dzisiaj nie prowadziliśmy debaty o integracji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! To jest moje pierwsze oświadczenie w tej kadencji Sejmu. W poprzedniej kadencji wygłosiłem jedno oświadczenie, a więc bardzo oszczędnie operuję tą formą aktywności poselskiej. Chciałbym zabrać głos w dwóch kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#StanisławKracik">Pierwsza kwestia dotyczy sytuacji w samorządowych kolegiach odwoławczych. Na przykładzie Krakowa chcę stwierdzić, że mamy do czynienia z czymś niewiarygodnie kuriozalnym. Jeżeli gmina, która jest obsługiwana przez samorządowe kolegium odwoławcze, chce utrzymywać korespondencyjną więź z kolegium, to musi dostarczyć do kolegium znaczki, albowiem SKO nie ma na nie pieniędzy. Ma ono zdolność utrzymania lokali i kadry, ale nie ma zdolności prowadzenia korespondencji. Tę sytuację uważam za kuriozalną. Uwagę tą dedykuję szefowi MSWiA. Dzisiaj go nie ma, ktoś pełni te obowiązki, ale będzie następny. Być może należy zacząć od wyjaśnienia tej sytuacji, nasuwa się bowiem pytanie o sens utrzymywania 49 samorządowych kolegiów, które nie są zdolne wykonywać swojej pracy, ponieważ nie mają środków na bieżące utrzymanie.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#StanisławKracik">Druga kwestia dotyczy aktywności poselskiej panów posłów Słomki i Karwowskiego, którzy po - rozumiem, że nieudanej - próbie zlustrowania premiera Buzka rozpoczęli lustrowanie wysypisk komunalnych. Jako burmistrz Niepołomic stwierdzam, że właśnie na ich interwencję przeprowadzono kolejną kontrolę składowiska. Jest to jedno z dwóch prawidłowo prowadzonych składowisk w Małopolsce. Kontrola niczego nie wykazała. Chciałbym jednak oświadczyć, że jest to dobra arena dla tych panów posłów do wykazywania aktywności. Myślę, że pozostali również zgłoszą im podobne obszary do penetracji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę podzielić się miłą informacją. W dniach 28–29 sierpnia odbył się w Legnicy I Kongres Osób Niepełnosprawnych diecezji legnickiej i województwa dolnośląskiego. Inicjatywa zwołania kongresu - jak napisał w liście pasterskim jego organizator ksiądz biskup Tadeusz Rybak, zrodziła się ze stałej troski Kościoła o ludzi doświadczonych cierpieniem, zepchniętych na margines życia, poszkodowanych, biednych, chorych, niosących ciężar różnego rodzaju upośledzeń. Kongres został zwołany, aby:</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#JanChmielewski">- ukazać miejsce niepełnosprawnych w Kościele i społeczeństwie,</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#JanChmielewski">- zintegrować środowisko osób niepełnosprawnych tak w wymiarze instytucjonalnym, jak i rodzinnym,</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#JanChmielewski">- modlić się wspólnie w intencji osób niepełnosprawnych, ich rodzin oraz osób i organizacji wspomagających,</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#JanChmielewski">- pozyskać pełniejszą informację na temat działalności prowadzonej na rzecz osób niepełnosprawnych w parafiach i w większych rejonach,</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#JanChmielewski">- pogłębić wiedzę na temat osób niepełnosprawnych i organizacji zajmujących się niepełnosprawnymi,</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#JanChmielewski">- wskazać drogi współpracy Kościoła, organizacji samorządowych i pozarządowych w służbie osobom niepełnosprawnym.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#JanChmielewski">Ponieważ brałem czynny udział w tym bardzo potrzebnym przedsięwzięciu, pragnę gorąco podziękować organizatorom i patronom kongresu, z księdzem biskupem Tadeuszem Rybakiem, księdzem biskupem Stefanem Regmuntem, marszałkiem Senatu panią Alicją Grześkowiak, wojewodą dolnośląskim Witoldem Krochmalem i marszałkiem województwa dolnośląskiego prof. Janem Waszkiewiczem.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#JanChmielewski">Dziękuję autorom wykładów wygłoszonych podczas kongresu, między innymi pani Annie Starędze-Piasek, pełnomocnikowi rządu do spraw osób niepełnosprawnych, i panu Sławomirowi Piechocie, członkowi Zarządu Miasta Wrocławia. Jestem przekonany, że kongres w istotnej mierze przyczynił się do unaocznienia wielu ludziom w naszym społeczeństwie, że problem niepełnosprawności dotyczy nas wszystkich i że nikt wobec niego nie może pozostać obojętny.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#JanChmielewski">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Zofię Krasicką-Domkę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie!</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">Wczoraj odbyło się interesujące spotkanie w Instytucie Słowackim, z udziałem ambasadora Słowacji w Polsce Andreja Nemcoka — spotkanie z sympatykami kraju graniczącego od południa z naszą ojczyzną. Padło stwierdzenie, że obecna międzysąsiedzka współpraca nie jest narzucona odgórnie, jak to działo się w PRL, lecz oparta na autentycznej przyjaźni i wzajemnej życzliwości. Dzieje się to na trzech płaszczyznach: na poziomie rządu, parlamentu oraz organizacji pozarządowych, jaką jest Polsko-Słowackie Towarzystwo Przyjaźni i Dobrego Sąsiedztwa, liczące ponad tysiąc osób w licznych oddziałach terenowych. Sprawdzoną formą współpracy — na płaszczyźnie gospodarczej, kulturalnej i turystycznej — są związki między samorządami obu krajów.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">Oddział Polsko-Słowackiego Towarzystwa Przyjaźni i Dobrego Sąsiedztwa powstał przy moim Biurze Poselskim w Rabce, a nasz samorząd nawiązał kontakty ze spiską Nową Wsią. W ramach międzysąsiedzkiej współpracy kulturalnej w połowie września jest organizowany w Rabce Festiwal Teatru Pogranicza, z ciekawym programem Państwowego Teatru Lalek „Rabcio”, przy ogromnym zaangażowaniu zespołu dyrektora Piotra Stojowskiego. Ze strony słowackiej będzie brał udział zespół teatralny „Spiske Divadl'o”.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#ZofiaKrasickaDomka">A wracając do działalności Instytutu Słowackiego, funkcjonującego od sześciu lat przy ul. Krzywe Koło w Warszawie, zajmującego się popularyzacją kultury i sztuki słowackiej, to stanowi on równocześnie centrum szerokiej informacji o Słowacji z dziedziny kultury, polityki, gospodarki i turystyki.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#ZofiaKrasickaDomka">Na wczorajsze spotkanie złożyły się także: informacja o bezpośrednich kontaktach między Polakami i Słowakami oraz refleksja nad współdziałaniem w walkach niepodległościowych.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#ZofiaKrasickaDomka">Jestem pod wrażeniem bardzo osobistego świadectwa pana Stanisława Majewskiego, który uczestniczył w powstaniu słowackim. Dla upamiętnienia tegoż powstania ostatnio w Muzeum Powstania Słowackiego, znajdującego się w Bańskiej Bystrzycy, umieszczono w uroczystym trybie pamiątkową tablicę. Również wczoraj podjęto inicjatywę oddania hołdu pamięci Słowakom walczącym w powstaniu warszawskim przez postawienie pomnika - granitowej bryły na warszawskim skwerze.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#ZofiaKrasickaDomka">Na zakończenie w Muzeum Niepodległości otwarto wystawę poświęconą powstaniu słowackiemu. Ambasador wyraził wobec gości zadowolenie z dobrze rozwijającej się przyjaźni i dobrosąsiedzkich stosunków między Polską i Słowacją. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#StanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#StanisławZając">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#StanisławZając">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#StanisławZając">Życzę państwu dobrej nocy.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 2 min 35)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>