text_structure.xml 99 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#StanisławIwanicki">Otwieram posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Porządek obrad został państwu doręczony wcześniej na piśmie. Prezydium Komisji proponuje, aby rozszerzyć ten porządek o drugi punkt - rozpatrzenie dezyderatu Komisji w sprawie prawa prokuratorów do przejścia w stan spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#StanisławIwanicki">Jest to sprawa znana, bulwersująca środowisko prokuratorskie i wymiaru sprawiedliwości, a projekt dezyderatu zostanie państwu przedstawiony i poddany dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#StanisławIwanicki">Czy w sprawie porządku dzisiejszych obrad są inne wnioski lub propozycje? Zgłoszeń nie ma. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu wobec zaproponowanego porządku i jego poszerzenia o drugi, dodatkowy punkt, uznam, że przedstawiony porządek został przez Komisję przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#StanisławIwanicki">Nie słyszę sprzeciwu, porządek obrad Komisja przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia punktu pierwszego, związanego z problemami więziennictwa i jego aktualną sytuacją. Przed posiedzeniem Komisji uzgodniłem z dyr. Janem Pyrcakiem, który w ubiegłym tygodniu, w związku z urlopem dyrektora generalnego Służby Więziennej, kierował Centralnym Zarządem Służby Więziennej, że członkowie Komisji otrzymają raport o stanie więziennictwa oraz że kierownictwo Zarządu Służby Więziennej w kilku tezach przedstawi na posiedzeniu dodatkowe informacje związane z funkcjonowaniem Zarządu, tak aby nie powtarzać tych informacji, które są zawarte w raporcie.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#StanisławIwanicki">Czy są uwagi do sposobu procedowania? Jeżeli nie ma uwag, proszę o zabranie głosu dyrektora generalnego Służby Więziennej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Służba Więzienna opiera swoją działalność na dwóch podstawowych ustawach: o Służbie Więziennej z 26 kwietnia 1996 r. i Kodeksie karnym wykonawczym z 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Ustawy te stanowią, że podstawowymi zadaniami Służby są: wykonywanie tymczasowego aresztowania i kary pozbawienia wolności, prowadzenie działalności resocjalizacyjnej wobec osób skazanych, ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw osadzonymi w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w zakładach karnych i aresztach śledczych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Służba więzienna dysponuje 21.680 etatami funkcjonariuszy. W roku bieżącym liczba osadzonych oscyluje wokół 60. tys. osób. Nasz budżet wynosi w bieżącym roku budżetowym 1.286.544 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Po 1990 r. nastąpiły bardzo istotne zmiany w sposobie funkcjonowania więziennictwa. Podobnie jak w życiu społecznym, tak i w zakładach karnych doszło do demokratyzacji stosunków panujących w tych instytucjach. Nastąpiło odejście od totalitarnego systemu wykonywania kary pozbawienia wolności, od wszystkich cech charakteryzujących ten system.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Doszło do otwartości na kontrolę społeczną, na szerszą współpracę z różnymi instytucjami społecznymi i osobami interesującymi się problemami wykonywania kary pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Po szeregu niekorzystnych zdarzeń - mam na myśli bunty w roku 1989 i na początku lat dziewięćdziesiątych - nastąpiło uspokojenie atmosfery, a tym samym istotne podniesienie poziomu bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych. Zmianie uległa polityka udzielania przepustek, co wiąże się z zasadą otwartości. Skazanym umożliwiono, w szerszym niż uprzednio zakresie, utrzymywanie kontaktów ze światem zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WłodzimierzMarkiewicz">W ubiegłych latach wystąpiły także zjawiska niekorzystne. W latach 1990 i 1991 wymieniono ponad 6 tys. funkcjonariuszy, co spowodowało konieczność bardzo intensywnych szkoleń nowo przyjętych do służby funkcjonariuszy. Był to znaczny wysiłek organizacyjny i finansowy dla Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Wprowadzono nowe, uprzednio nie znane bądź wykorzystywane w niewielkim tylko stopniu, metody oddziaływań resocjalizacyjnych, jak np. inny sposób traktowania alkoholików, narkomanów, nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Powstał cały szereg oddziałów specjalistycznych, co wymagało odpowiedniego przygotowania kadry więziennej, jej przeszkolenia i przygotowania tych oddziałów.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Jak powiedziałem, więziennictwo otwarte jest na kontrolę zewnętrzną. Przejawia się to zarówno w formie instytucjonalnej, w drodze kontroli dokonywanych przez sędziów penitencjarnych, ale także kontroli Rzecznika Praw Obywatelskich i innych instytucji i organizacji - również międzynarodowych - zajmujących się ochroną praw człowieka. Generalnie wszystkie przeprowadzane kontrole oceniają nasze jednostki pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Wiosną 1996 r. nasze jednostki kontrolował Komitet Zapobiegania Torturom i Nieludzkiemu bądź Poniżającemu Traktowaniu Rady Europy. Przesłana polskiemu rządowi w roku bieżącym ocena tej kontroli jest pozytywna, wskazuje jednak pewne mankamenty, dotyczące przede wszystkim złej infrastruktury więziennej, skutkującej nieodpowiadającymi europejskim standardom warunkami pobytu osadzonych w więzieniach; skrytykowano także środki transportu, którymi dysponuje więziennictwo. Do sposobu traktowania więźniów nie było żadnych uwag krytycznych, wręcz przeciwnie - stawiani byliśmy jako wzór do naśladowania.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Pragnę zaznaczyć, że wszystkie działania podjęte przez więziennictwo od 1990 r. prowadzone były bez dodatkowych środków finansowych i kadrowych. Zmniejszenie pojemności zakładów karnych, które wynikało z przyjęcia normy 3 m2 na osobę, jest faktem. W połowie lat osiemdziesiątych, kiedy mieliśmy do czynienia z rekordową liczbą osadzonych - 106 tys. - rzeczywiście dysponowaliśmy w zasadzie tą samą bazą materialną. Obecnie osadzonych jest znacznie mniej, jednak pozostaliśmy z taką samą liczbą zakładów karnych, wymagających utrzymania i remontów, i z taką samą liczbą funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Kosztowne były działania zmierzające do podniesienia standardu sanitarno-higienicznego cel. W latach osiemdziesiątych w celach nie było kanalizacji, ani dopływu wody i w ostatnich latach musieliśmy kilka tysięcy cel wyposażyć w kąciki sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WłodzimierzMarkiewicz">W roku 1992 zmniejszono liczbę kadry więziennej o 675 etatów funkcjonariuszy i 95 etatów cywilnych i dopiero w roku bieżącym zaczynamy zbliżać się do stanu etatowego z roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Nowe formy pracy, o których wspomniałem, także pociągają za sobą koszty, chociażby z uwagi na konieczność specjalistycznego wyszkolenia kadry, niemożliwego do zrealizowania własnymi siłami i zlecanego różnym instytucjom. Przypomnę, że w ostatnich latach utworzono 9 nowych oddziałów odwykowych leczniczo-wychowawczych i oddziałów dla narkomanów. Każdy z nich został wyposażony w odpowiedni sprzęt i pracuje w nich wyszkolona kadra.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Realne nakłady na więziennictwo systematycznie spadają. Rok 1997 w porównaniu z najlepszym w obecnej dekadzie rokiem 1994 przyniósł spadek o 18%. Jest to różnica dotkliwie utrudniająca działanie więziennictwa. Należy do tego dodać niewłaściwy rozkład nakładów, bowiem zbyt małe, także w stosunku do stopnia inflacji, są środki na utrzymanie bieżące jednostek i osadzonych. W kolejnych latach budżetowych nie jest uwzględniany stan struktury. Przypomnę tylko, że na 156 naszych jednostek 100 wymaga bardzo istotnych bądź wręcz kapitalnych remontów, czy modernizacji.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Niepokojący jest fakt, że wchodzący niebawem w życie Kodeks karny wykonawczy, wprowadzający cały szereg nowych instytucji, nie ma finansowego zabezpieczenia. Dysponujemy tylko kwotą, jaką podałem. Dla przykładu, liczba młodocianych wzrośnie z około 4 tys. do około 12 tys. z dnia na dzień, co wynika stąd, że młodocianym według nowego Kodeksu karnego wykonawczego będzie osoba od 15 do 24 roku życia, a nie jak dziś - od 16 do 21 roku życia. Inną nową instytucją wprowadzoną przez Kodeks karny wykonawczy będą ośrodki diagnostyczne.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Chciałbym obecnie omówić nasze problemy. Mamy bardzo zły stan obiektów, starych i bardzo starych. Nowych praktycznie nie mamy, najmłodsze mają około 20 lat i także wymagają większych lub mniejszych remontów. Nie dysponujemy skutecznymi środkami łączności radiowej, które pozwalałyby bezpiecznie konwojować skazanych. Konwojujemy ich przeszło 60 tys. rocznie.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Sieci komputerowe - jeżeli istnieją - są w stadium zalążkowym. Nie ma sieci zewnętrznej, łączącej jednostki, okręgi i Centralny Zarząd, a więc informatyzacja jedynie wspomaga pracę komórki organizacyjnej w jednostce, a nie ma wpływu na poprawę efektywności administrowania instytucją.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Jeżeli chodzi o środki transportu, przeszło trzysta pojazdów specjalnych konwojowych, to pojazdy kilku i kilkunastoletnie, a średnio ich wiek przekracza 8 lat. W ostatnich dwóch latach poprawiliśmy ten stan zakupując w roku ubiegłym około 60 pojazdów, w tym roku zakupimy jeszcze 40, lecz to wszystko nie zaspokaja potrzeb w zakresie bezpiecznego przewożenia osób pozbawionych wolności i bezpiecznego wykonywania czynności służbowych przez funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Warunki służby są problemem niezwykle istotnym. Po pierwsze, jest zbyt mało kadry, a wskaźnik uposażeń jest zbyt niski. Spośród służb mundurowych jest to najniższy wskaźnik, nie licząc straży pożarnej. Dochodzi do tego niepewność dotycząca systemu emerytalnego i ulg czy przywilejów, jakie w przeszłości wiązały się z wykonywaniem zawodu funkcjonariusza, jak ulgowe przejazdy kolejami i autobusami czy bezpłatne leki, czego dziś nie ma.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WłodzimierzMarkiewicz">W 1994 r., kiedy zmieniono ustawę emerytalną Policji, obejmującą również funkcjonariuszy więziennictwa, ograniczając wysokość emerytury do 75% ostatniego uposażenia, odeszło dwukrotnie więcej naszych funkcjonariuszy niż w roku poprzednim. Obecnie również z niepokojem obserwujemy odchodzenie ze służby wielu funkcjonariuszy doświadczonych, zdolnych do dalszego pełnienia obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Zbyt mała liczba funkcjonariuszy powoduje problemy, zwłaszcza z korzystaniem z tak zwanych nadgodzin. Mamy ogromne ilości nadgodzin i wyczerpaliśmy już wszystkie możliwości organizacyjne dla uporania się z tym problemem, a ustawa o kształtowaniu środków na uposażenia sfery budżetowej nie przewiduje możliwości wykorzystywania pieniędzy z wakatów na wypłaty za nadgodziny.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Brak zupełnie możliwości budowy nowych zakładów karnych. Problem polega na tym, że rozmieszczenie zakładów karnych jest inne niż nasilenie przestępstw w poszczególnych regionach kraju. W regionach, w których jest duże nasilenie przestępstw brak jest zwłaszcza aresztów śledczych. Dotyczy to regionów centralnych oraz pasa północno-wschodniego kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Jedyną inwestycją w tej chwili prowadzoną, inwestycją centralną, jest budowa zakładu karnego i aresztu śledczego w Radomiu, trwająca od 1986 r. Jest ona problemem całej naszej służby, lecz mamy nadzieję, że za miesiąc będziemy mogli mówić o uruchomieniu tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WłodzimierzMarkiewicz">W minionych kilku latach doszło do gwałtownego spadku liczby zatrudnionych skazanych i do gwałtownego pogorszenia się sytuacji przedsiębiorstw przywięziennych i gospodarstw, dających zatrudnienie więźniom. Z tym problemem nie możemy się do dzisiaj uporać, a jest on bardzo skomplikowany. Mam nadzieję, że zostanie on podniesiony w dyskusji. Uważamy, że więziennictwu potrzebne są:</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WłodzimierzMarkiewicz">- urealnienie środków finansowych na jego działalność, inwestycje i modernizację. Postulat ten jest aktualny od 1995 r., kiedy przyjęty został przez Radę Ministrów poprzedni raport o stanie więziennictwa, i ciągle oczekujemy na realne planowanie, uwzględniające rzeczywiste potrzeby więziennictwa,</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#WłodzimierzMarkiewicz">- zwiększenie liczby etatów Służby - obecnie, jak powiedziałem, wróciliśmy dopiero do stanu etatowego z 1992 r. i brak jedynie 5 etatów dla zrównania z ówczesną ich liczbą. W okresie tych 6 lat weszło w życie wiele nowych przepisów, jak chociażby nowy Kodeks pracy, inaczej normujący sprawy urlopów. Nie znalazło to odzwierciedlenia w dodaniu etatów naszej służbie. Wiele osób podlega szkoleniu, w związku z nowymi formami działania służby, występuje duża rotacja kadry, co powoduje, że funkcjonariusze kierowani są do ośrodków szkolenia, a to osłabia system ochrony. Konieczne zwiększenie etatów szacujemy na 2600,</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#WłodzimierzMarkiewicz">- poprawa warunków płacowych, to postulat zgłaszany od kilku lat, polegający na zrównaniu ich z warunkami funkcjonariuszy Policji, i ciągle nie uwzględniany. Podobna sytuacja jest z pracownikami cywilnymi, dla których mamy ponadto zbyt mało etatów. Nie pozwala nam to na skuteczne zrealizowanie zapisu ustawy o Służbie Więziennej mówiącego, że w zakładach karnych pracują funkcjonariusze i pracownicy Służby Więziennej. Przy obecnej liczbie etatów i warunków finansowych, jakie oferujemy, nie możemy mówić o ucywilnieniu Służby.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Za konieczne wręcz uważamy oddłużenie naszej Służby w roku bieżącym, o około 25 mln zł. Kwota ta, jako coroczne zadłużenie, powtarza się od kilku lat. Zadłużenie to nie wynika ani z niedbalstwa, ani z nieprzestrzegania dyscypliny budżetowej. Gdyby to oddłużenie nastąpiło, ustabilizowałyby się nasze warunki finansowe, chociaż nadal nie moglibyśmy pozwolić sobie na rozwinięcie nowych inicjatyw.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Stąd też uważamy, że w planach inwestycji centralnych konieczne jest ujęcie naszej następnej potrzeby - budowy aresztu śledczego w Piotrkowie. Stan istniejącego tam aresztu w pełni to uzasadnia. W dalszej kolejności mamy do natychmiastowego odtworzenia - poprzez zburzenie dotychczasowych i wybudowanie nowych - co najmniej 6 jednostek, bowiem dotychczasowe nie nadają się do przetrzymywania ludzi.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Oczekujemy także podjęcia decyzji umożliwiających sfinansowanie komputeryzacji i łączności radiowej. Ponieważ mowa jest o systemie, chodzi o cały obszar kraju i wszystkie nasze jednostki, których jest 156, ale łącznie z oddziałami zewnętrznymi, ośrodkami doskonalenia kadr i innymi jednostkami organizacyjnymi więziennictwa - jest ich 208. Każda z nich musi być ujęta w systemie i łączności, i komputeryzacji. Dlatego środki potrzebne na ten cel przekraczają znacznie możliwości budżetu więziennictwa, który jest nam przyznany.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Kolejny postulat to ustanowienie dyrektora generalnego Służby dysponentem głównym środków budżetowych dla Służby. Może to, co powiem, zabrzmi trochę buńczucznie, ale uważam, że Służba Więzienna to kompetentna, dobrze wyszkolona, ambitna i sprawna formacja. Potrafimy planować nasze działania i skutecznie je realizować, pozostając w zgodzie ze światowymi wzorcami penitencjarnymi.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Polska myśl penitencjarna i umiejętności naszej kadry bardzo często wyprzedzają warunki materialne w jakich więziennictwo funkcjonuje. Myślę, że jest to główna przyczyna naszych niepowodzeń, naszej frustracji i troski o przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Chciałbym wyraźnie powiedzieć, że my, więziennicy, nie jesteśmy po to, aby tworzyć komfortowe warunki w zakładach karnych. Jesteśmy jednak - jak sądzę - po to, aby równoważyć oczekiwania społeczne dotyczące traktowania więźniów, z potrzebami wykonywania kary pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Służba Więzienna nie jest doceniana i nie pamięta się o niej wówczas, gdy mówi się o kwestiach bezpieczeństwa publicznego, porządku w państwie, kiedy mówi się o potrzebach wymiaru sprawiedliwości. Pojawia się natomiast bardzo często wówczas, kiedy dochodzi do niepowodzeń, buntów w zakładach czy spektakularnej ucieczki więźnia, do przestępstwa na przepustce. Wówczas o Służbie Więziennej jest głośno.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Myślę, że jest to jeden z elementów powodujących, że służba w tej formacji jest rzeczywiście ciężka i niewdzięczna. Rola społeczna funkcjonariuszy Służby Więziennej wciąż postrzegana jest nisko. Spotykamy się na co dzień z wrogością osadzonych i ich rodzin, z agresją, z niezrozumieniem naszej roli i potrzeby naszego działania, a przecież to my wykonujemy wyroki wydane w imieniu Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławIwanicki">Zanim przystąpimy do dyskusji, chciałem jeszcze prosić pana dyrektora generalnego o krótkie przedstawienie koncepcji zmian modelowych funkcjonowania Służby, jeżeli państwo taką macie. Wnioski raportu generalnie dotyczą spraw doraźnych i finansowych, a chcielibyśmy także poznać perspektywiczne plany zmiany modelu funkcjonowania Służby Więziennej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Jak wspomniałem, funkcjonujemy opierając się na przepisach nowej ustawy z września 1996 r. i oczekujemy na wejście w życie nowego Kodeksu karnego wykonawczego. Co do modelu funkcjonowania, to myślę, że ustawa o Służbie Więziennej nie wymaga w obecnej chwili generalnych korekt, natomiast z całą pewnością wymagają korekt przepisy wykonawcze do niej wydane. Mam na myśli przepisy dotyczące uposażenia funkcjonariuszy, czasu służby i pokrewne.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WłodzimierzMarkiewicz">Natomiast model funkcjonowania służby wobec osadzonych jest ściśle określony w Kodeksie karnym wykonawczym i jego doprecyzowanie nastąpi w wyniku wydania do Kodeksu karnego wykonawczego regulaminów i innych przepisów wykonawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławIwanicki">Czy ktoś z państwa posłów ma pytania lub uwagi do kierownictwa Służby Więziennej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WitMajewski">Mam pytanie formalne. Czy nadzorujący służby penitencjarne w Ministerstwie Sprawiedliwości jest obecny na posiedzeniu i czy mógłby skomentować poruszone sprawy? Może poprosić pana ministra Piotrowskiego o wypowiedź, jakie są szanse rozwiązania poruszonych spraw, z punktu widzenia resortu sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#LeszekPiotrowski">Nie uchylam się od zabrania głosu z tym, że wolałbym zabrać głos w trakcie dyskusji, z możliwością ustosunkowania się do konkretnych głosów poselskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławIwanicki">Otwieram dyskusję. Kto z posłów ma uwagi lub pytania do kierownictwa Centralnego Zarządu Służby Więziennej i do sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Piotrowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarekLewandowski">Wyrażam satysfakcję z przedstawionego raportu o stanie więziennictwa, bardzo dobrze przygotowanego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarekLewandowski">Pamiętam wielką debatę i wiele pracy, włożonej w poprzedniej kadencji w sprawie legislacji i dyskusję nad więziennictwem. Była też w 1995 r. debata nad poprzednim raportem o więziennictwie, w trakcie której dogłębnie zajmowaliśmy się wszystkimi aspektami tej służby, a owoce tej debaty zostały później wykorzystane w pracach nad ustawą o Służbie Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MarekLewandowski">Proszę o odniesienie się do tamtego raportu w kilku zdaniach, bowiem zawierał on cenne wnioski, które miały w sposób znaczący poprawić sytuację więziennictwa, znaną nam od lat jako trudną. Żeby zaradzić tym trudnościom trzeba byłoby sporego, nadzwyczajnego dofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MarekLewandowski">Sprawa druga. Z prognoz wynika, że będziemy mieli coraz więcej przestępczości zorganizowanej, może to być nawet 30%. Będą to profesjonaliści, których - jestem o tym przekonany - będziemy skutecznie ścigać i będą oni odbywać wyroki. Jak Służba Więzienna poradzi sobie z tak dużą grupą, często recydywistów?</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MarekLewandowski">Będzie także ponad 13 tys. młodocianych, wymagających szczególnego podejścia i oddziaływania, duża grupa ludzi uzależnionych od alkoholu - z raportu wynika, że jest ich ponad 2 tys. i duża grupa skazanych zarażonych wirusem HIV, co jest problemem współczesnego więziennictwa, który i nas dotyka. Czy więziennictwo jest przygotowane, aby poradzić sobie z tak złożonymi problemami?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MarekLewandowski">Na koniec mojej wypowiedzi konstatacja generalna, kierowana do członków Komisji. Moim zdaniem, więziennictwo w Polsce nie wymaga reform. Ono jest zreformowane. W krótkim czasie potrafiło dostosować się do obowiązujących standardów i jest ono takie, jakie być powinno. Nie sądzę, aby były potrzebne inne dogłębne reformy, natomiast trzeba wesprzeć rozwiązanie wszystkich bieżących kłopotów Służby Więziennej, które są wymienione w raporcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WitMajewski">Na tle raportu, który jest dobrym materiałem do przemyśleń, chciałbym postawić kilka pytań, które - moim zdaniem - wymagają odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WitMajewski">Po pierwsze, w innym czasie, w trakcie obrad Komisji uzyskiwaliśmy zapewnienia ze strony resortu sprawiedliwości, że praktycznie środki finansowe na działalność resortu w roku 1998 są wystarczające i pozwalają realizować zadania resortu. Takie zapewnienia składała sama pani minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WitMajewski">Z raportu natomiast wynika, że służby penitencjarne są niedofinansowywane i mają chroniczne zadłużenie. W związku z tym, pytanie do pana ministra Piotrowskiego: czy resort uważa ciągłe zadłużenie i brak pieniędzy na bieżące funkcjonowanie więziennictwa za stan normalny, właściwy dla trwałego funkcjonowania tej służby, czy też uważa, że środki w budżecie na ten cel są niewystarczające i powodują takie skutki, o jakich mówił pan dyrektor generalny Służby Więziennej?</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WitMajewski">Teraz pytanie do pana dyrektora Markiewicza. W raporcie jest stwierdzenie, że zatrudnienie docelowo powinno się zwiększyć o około 2500 osób, a od zaraz o około 400 osób. Z innych zapisów raportu wynika, że aktualny limit zatrudnienia nie jest wykorzystany i w tej chwili jest wolnych około 200 etatów. Dlaczego nie są wykorzystane te etaty, skoro są potrzeby dalszego wzrostu limitu etatowego?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WitMajewski">Kolejne moje pytanie dotyczy kosztów zatrudnienia funkcjonariusza w stosunku do pracownika cywilnego. Czy są one niższe, a jeżeli tak, to czy jest możliwość przekształcenia nie wykorzystanych etatów funkcjonariuszy na etaty cywilne? Operacja taka pozwoliłaby zatrudnić więcej osób za te same pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WitMajewski">Wreszcie pytanie dotyczące całokształtu spraw związanych z więziennictwem, na styku służby penitencjarnej i Policji. Chodzi mi o funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, przewóz więźniów na rozprawy i związane z tym problemy, powodujące stwierdzenia Policji, że nie ma warunków do odpowiedniego zabezpieczenia więźniów w trakcie przewozu i samego transportu. Sprawy w sądach z tego powodu są często odwoływane. Czy nie powinno to być zadanie służb penitencjarnych w większym stopniu niż obecnie? Komisję interesuje ten problem z tego punktu widzenia, że wymiar sprawiedliwości nie funkcjonuje tak, jak powinien funkcjonować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanuszZemke">Zacznę od refleksji, opartej na kilkuletniej osobistej praktyce, polegającej na spotkaniach z kadrą więzienną i osadzonymi w moim okręgu wyborczym. Moim zdaniem, mamy w Polsce dość małą świadomość rewolucyjnych zmian, jakie nastąpiły w więziennictwie w ostatnich latach. To zmiany postrzegane głównie przez pryzmat innego stosunku do osób skazanych, ale także poważne zmiany kadry więziennej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanuszZemke">Mówię o tym dlatego, że istnieje pokusa ciągłych reform, a więziennictwo już przeszło przez etap zasadniczych reform. Jest ono obecnie w nowej sytuacji, jego działalność regulują nowe akty prawne, w tym Kodeks karny wykonawczy, który niebawem ma wejść w życie. Osobiście uważam, że jeśli zmiany są konieczne - a bez wątpienia są - to należy się zastanowić, czy w instytucjach sformalizowanych i zhierarchizowanych powinno się co kilka lat przeprowadzać zmiany gruntowne, rewolucyjne.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanuszZemke">Zajmę się teraz problemami i pytaniami wynikającymi z mojej pracy w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, problemami powstającymi na styku z więziennictwem. Proszę też, by na ich temat wypowiedzieli się przedstawiciele resortu i więziennictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JanuszZemke">Pierwsza sprawa, to ocena współpracy więziennictwa z Policją. Czy są w tej mierze aktualne regulacje prawne, czy są dopracowane zasady współdziałania, czy rysują się problemy w tej współpracy?</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanuszZemke">Przy tej okazji, chciałbym wyrazić niepokój co do porozumienia między więziennictwem a Policją w zakresie łączności oraz baz danych systemu komputerowego. Przeczytałem w raporcie, iż sprawy te nie są rozstrzygnięte, a pasma radiowe będą wkrótce pozajmowane i Policja powoli kończy organizację systemu łączności.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JanuszZemke">Nie wyobrażam sobie takiej sytuacji, żeby więziennictwo miało inny system niż Policja. Należy zrobić wszystko, aby były to systemy zsynchronizowane. Policja opracowuje także całkiem nowe bazy danych i stąd moje pytanie, czy w zakresie łączności i baz danych istnieje porozumienie pomiędzy więziennictwem i Policją?</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#JanuszZemke">Druga grupa spraw. Rozpoczyna się dyskusja nad uprawnieniami policjantów do użycia środków przymusu, spowodowana różnymi wydarzeniami, z jakimi mieliśmy ostatnio do czynienia w naszym kraju. Są poglądy, że należałoby zmienić regulacje dotyczące użycia broni oraz środków przymusu bezpośredniego. Ponieważ stanowiło to także przedmiot kontrowersji w pracy nad ustawą o Służbie Więziennej, chcę spytać, czy po dwóch latach obowiązywania ustawy kierownictwo Służby widzi potrzebę uproszczenia procedur i zwiększenia możliwości korzystania ze środków przymusu bezpośredniego, a w sytuacjach skrajnych także użycia broni przez funkcjonariuszy więziennictwa?</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#JanuszZemke">Pytam o te sprawy dlatego, że w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych przygotowujemy zmiany w ustawach policyjnych, a zasady użycia broni i środków przymusu muszą być takie same dla wszystkich służb, które używają w swych działaniach takich środków.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#JanuszZemke">Następna kwestia, budząca spory we wszystkich służbach mundurowych kraju, to nieustanna dążność do porównywania zarobków poszczególnych służb. Wygląda to tak, że strażacy chcieliby uposażeń więzienników, więziennicy - policjantów, policjanci - wojskowych, a wojskowi - funkcjonariuszy UOP. Każda służba chciałaby mieć uposażenie wyższe niż ma. To z pewnością trzeba będzie unormować, a zwłaszcza unormować trzeba świadczenia rzeczowe. Wydaje się, że należy je ujednolicić. Stąd pytanie, czy kierownictwo Służby Więziennej uczestniczy w dyskusjach na ten temat?</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#JanuszZemke">Komisja Obrony Narodowej i Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych doprowadziły do spotkań kierownictw obu resortów, dla podjęcia próby stopniowego ujednolicenia świadczeń rzeczowych, Nie jest normalne, by dodatki czy to mieszkaniowe, czy remontowe były w każdym resorcie inne.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#JanuszZemke">Pytanie ostatnie dotyczy struktury pośredniej pomiędzy zakładami karnymi a centralą Służby Więziennej, inspektorów okręgowych. Były obawy w czasie tworzenia odpowiednich zapisów ustawowych, że inspektoraty te przerodzą się w źle oceniane i słusznie zlikwidowane dyrekcje okręgowe, przejmą ich kompetencje i ubezwłasnowolnią dyrektorów zakładów karnych. Inspektorzy działają już odpowiednio długo, by można było zadać pytanie, czy te obawy się potwierdzają, czy też inspektoraty pełnią rolę przewidzianą dla nich w ustawie, rolę koordynacyjną i pomocniczą wobec zakładów karnych i aresztów śledczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#IrenaNowacka">Podczas czytania świetnie przygotowanego raportu o stanie więziennictwa nasunęło mi się szereg pytań i wątpliwości. Nie będę mówić o tych, o których powiedzieli poprzednicy, chcę natomiast zadać pytanie dotyczące powodzi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#IrenaNowacka">Wiem, że powódź wyrządziła wiele szkód w zakładach karnych, a gen. Markiewicz nic na ten temat nie mówił. Nie wiem więc, czy więziennictwo zdołało naprawić szkody własnymi siłami i we własnym zakresie, czy też jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#IrenaNowacka">Pragnę też w tym momencie zwrócić uwagę całej Komisji na zatrudnienie skazanych, zobrazowane w tabelach 3, 4 i 5. Łatwo zauważyć, że z roku na rok maleje liczba zatrudnionych osób skazanych. W obowiązującym ustawodawstwie mówi się, że praca jest jedną z form resocjalizacji. Jeżeli tak, należałoby zupełnie zmienić podejście do przywięziennych zakładów pracy, które nie mogę się kierować głównie racjami ekonomicznymi, jak to ma miejsce obecnie.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#IrenaNowacka">Dyrektor takiego zakładu pracy szuka po całej Polsce chętnych, którzy kupią od niego wytworzone towary i spotyka się z nagminnym pytaniem, czy nabywca z tego tytułu uzyska odpis PFRON. Ponieważ odpowiedź jest negatywna, wszystkie duże zakłady, które mogłyby kupić takie produkty - nie kupują ich, nawet, gdy są one tańsze od wytwarzanych przez zakłady pracy chronionej.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#IrenaNowacka">Ustawa o zatrudnieniu skazanych, która weszła w życie w ubiegłym roku i przyznaje pewne ulgi i preferencje zakładom przywięziennym, nie daje tej najważniejszej. Poza tym, od stycznia przyszłego roku zakłady zatrudniające już 25 osób będą musiały odprowadzać składki na PFRON i przez to zbyt dla zakładów pracy chronionej znacznie się zmniejszy. Skazani to osoby przysparzające tyleż problemów, co niepełnosprawni, albo jeszcze więcej, bowiem są niewykwalifikowani, trzeba ich szkolić, pracują z reguły krótko, gdyż opuszczają zakład karny lub przewożeni są do innego zakładu karnego, zaś w świetle prawa zakład przywięzienny jest traktowany jak każde inne przedsiębiorstwo.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#IrenaNowacka">Tabela 3 pokazuje, ile pieniędzy państwo musi wydać na skazanych. Można byłoby tego choć częściowo uniknąć, gdyby można było zatrudnić więcej skazanych. Na przykład pieniądze, które skazani uzyskują na zapomogi dla rodzin, mogliby sami zarabiać w zakładzie pracy. Dlatego apeluję do całej Komisji, abyśmy zastanowili się nad tym, co zrobić, aby rzeczywiście praca stała się jedną z form resocjalizacji. Jeżeli przywięzienne zakłady będą funkcjonowały jak obecnie, to z roku na rok zatrudnienie będzie się zmniejszało, a w ciągu kilku lat przedsiębiorstwa te będą musiały upaść, gdyż prawa ekonomii są bezlitosne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławIwanicki">Myślę, że odpowiedzi na pytanie pani poseł udzieli przede wszystkim kierownictwo Służby Więziennej, bo my możemy pomóc, lecz nie zastąpimy działań kierownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderBentkowski">Nie podzielam tak dobrej opinii o raporcie, jaką wyrażali moi przedmówcy, bowiem nie znajduję w nim tych informacji, które są najciekawsze w sprawozdaniach Służby Więziennej, a jego zawartość jest ujęta w zasadzie w każdej ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderBentkowski">Zawarta w raporcie tabela dotycząca rozdziału budżetu więziennictwa jest ciekawie opracowana, ale nie ma w niej ani słowa, jak są dzielone środki na takie wydatki, jak na przykład pomoc przy utrzymaniu ośrodków wczasowych, kolonii i podobnych. Jak wiadomo, było to kwestionowane swego czasu przez kontrolę Najwyższej Izby Kontroli, czy rzeczywiście więziennictwo może wydatkować takie kwoty w sposób, w jaki to uczyniło? Nie znajduję także w raporcie istotnych informacji, jak się dzielą etaty między centralą, administracją więzienną i bezpośrednio pracujących z więźniami. Brak też danych o zatrudnieniu w centrali w roku 1996 w porównaniu do roku 1997, po wprowadzeniu inspektoratów. Sądzę, że liczba pracowników centrali uległa zmniejszeniu o połowę, bo taki był cel tworzenia inspektoratów.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AleksanderBentkowski">Nie znajduję też danych na temat liczby udzielonych przepustek w latach 1995, 1996 i 1997, co swego czasu zbulwersowało członków Komisji i spowodowało nadzwyczajne środki zastosowane wobec Służby Więziennej. Chciałbym się też dowiedzieć o liczbę etatów w poszczególnych inspektoratach, etatów rzeczywistych, łącznie z delegacjami pracowników z zakładów karnych do inspektoratów.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AleksanderBentkowski">Proszę również przedstawicieli resortu o wyjaśnienie następującej kwestii. Przy ostatnim sprawozdaniu budżetowym, które opracowałem, chwaliłem Ministerstwo Sprawiedliwości, że w ubiegłym roku po raz pierwszy nie mieli długów, jakie zwykle co roku występowały. Ze zdziwieniem dowiaduję się obecnie, że zadłużenie więziennictwa wynosi 170 mld starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#AleksanderBentkowski">Jakim sposobem ministerstwo zdołało ukryć ten niedobór w sprawozdaniu przedstawionym Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka? Przecież więziennictwo jest częścią resortu sprawiedliwości. Gdybyśmy o tym olbrzymim zadłużeniu wiedzieli, z pewnością ocena resortu byłaby inna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PawełJaros">Ciekawi mnie problem przestępczości wśród osadzonych, o czym raport nic nie mówi i prosiłbym o jego przedstawienie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PawełJaros">Sąd wymierzając karę przestępcy oczekuje, że będą realizowane cele tej kary w procesie jej wykonywania. Jest zaskakujące, kiedy człowiek skazany na karę pozbawienia wolności, w warunkach jej wykonywania popełnia przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PawełJaros">Chciałbym się dowiedzieć, czy liczba takich zdarzeń wzrasta czy maleje, jakie środki zaradcze są podejmowane w celu ich usunięcia? Czy przyczyną tych zdarzeń jest niedoinwestowanie, czy można im zaradzić odpowiednią organizacją, opieką psychologa lub w inny sposób?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#BogdanLewandowski">Mimo krytycznych uwag pana posła Bentkowskiego jestem pod wrażeniem tego raportu, sporządzonego profesjonalnie i zawierającego przegląd wiedzy na temat problemów polskiego więziennictwa.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#BogdanLewandowski">Chciałbym jednak prosić jeszcze o wyjaśnienie kwestii, mających - jak uważam - fundamentalne znaczenie dla systemu penitencjarnego.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#BogdanLewandowski">Pierwszą kwestią jest praca dla więźniów, poruszona przez panią poseł Nowacką. Z raportu wynika, że mamy do czynienia z katastrofalnym spadkiem zatrudnienia więźniów, któremu my wszyscy się przyglądamy. Jak ten brak pracy wpływa na proces resocjalizacji więźniów? Czy rząd widzi ten problem i czy podejmuje jakieś działania, które mają zmienić ten stan rzeczy? Trudno przypuszczać, aby więziennictwo samo sobie z tym poradziło.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#BogdanLewandowski">Kwestia druga, to problem przepustek. Opinia publiczna raz po raz jest poruszona tym, że korzystający z przepustek dopuszczają się przestępstw. Czy liczba takich zdarzeń rośnie czy może maleje? Jaka jest ocena instytucji przepustek z punktu widzenia celów resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#BogdanLewandowski">Kwestia trzecia, to stan bezpieczeństwa samych odbywających karę. Czy w trakcie odbywania kary sami więźniowie nie są obiektem agresji lub przestępstw? Czy są jakieś postulaty w zakresie zwiększenia bezpieczeństwa odbywających karę?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#BogdanLewandowski">I kwestia ostatnia. W świetle propozycji, wysuwanych przez część parlamentarzystów, mających na celu przesunięcie na czas nieokreślony vacatio legis kodyfikacji karnych, w tym i Kodeksu karnego wykonawczego, chciałbym się dowiedzieć, jaka jest ocena, dla funkcjonowania więziennictwa nowego Kodeksu karnego wykonawczego mającego wejść w życie 1 września br.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#TeresaLiszcz">Chcę poruszyć kwestie, które zostały zresztą już podniesione. Chodzi mi o zatrudnienie, które spadło katastrofalnie, co poza efektem ekonomicznym ma przede wszystkim psychologiczny wpływ na stan i kondycję skazanych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#TeresaLiszcz">Chcę spytać, jakie konkretne kroki podejmuje resort i Centralny Zarząd Służby Więziennej dla pozyskania możliwości zatrudnienia, a także co możemy zrobić w tej sprawie my - posłowie, i na ile to zależy od zmiany przepisów? Wyczytałam w raporcie i usłyszałam, nie nie spełnia oczekiwań nowa ustawa o zatrudnieniu, która w stosunku do projektu opracowanego przez Centralny Zarząd została okrojona i w istotny sposób zmieniona.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#TeresaLiszcz">Czy wobec tego można prosić Centralny Zarząd Służby Więziennej o pierwotny projekt w tej sprawie, który moglibyśmy podjąć jako projekt komisyjny? Zmiana przepisów jest chyba najłatwiejsza do przeprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#TeresaLiszcz">Następna sprawa - w jaki sposób dzieli się ten ograniczony zasób miejsc pracy? Jakie są kryteria przydziału pracy? Kiedyś był problem przymuszania do pracy, obecnie jest problem zatrudnienia. Jakie są tu preferencje i kolejność?</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#TeresaLiszcz">I trzecia sprawa - modelu zatrudnienia. Moim zdaniem, resocjalizacja nie następuje przez samo mechaniczne wykonywanie pracy, tylko raczej przez spełnianie roli społecznej pracownika. To oznacza, że sam skazany musiałby mieć wpływ na to, jakiej pracy się podejmie, posiadać możliwość wyboru. Wiem, że przez długi czas było tak, że zakład karny zawierał z przedsiębiorstwem na przykład budowlanym umowę, że dostarczy określoną liczbę skazanych, bez nazwisk, a oni sami nie podpisywali żadnej umowy, ani nie wyrażali zgody na taką pracę.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#TeresaLiszcz">Takie zatrudnienie nie może być środkiem resocjalizacji. Z pewnym niepokojem zauważam, że w nowym Kodeksie karnym wykonawczym jest w tym zakresie pewien regres. W 1989 r. Sejm X kadencji wprowadził spore zmiany, próbując dostosować zatrudnienie skazanych do zatrudnienia ludzi na wolności. Wydaje się, że taki właśnie powinien być model zatrudnienia, że tylko w zakresie niezbędnym ze względu na izolację powinien się on różnić od zatrudnienia pracownika. Tymczasem - jak ja to widzę w nowym Kodeksie karnym wykonawczym - następuje odchodzenie co do czasu pracy, wypoczynku skazanych, od tego, co obowiązuje wobec pracowników.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#TeresaLiszcz">Druga kwestia dotyczy przepustek. Nie tak dawno „Rzeczpospolita” opisała przypadek, kiedy człowiek skazany na 8 lat za usiłowanie zabójstwa żony, po roku dostał przepustkę i zabił ją. Pytam, czy jest jakiś system ostrzegania osób zagrożonych, potencjalnych ofiar, że taki przestępca udaje się na przepustkę, aby osoba taka mogła się zabezpieczyć, ochronić przed możliwym przestępczym zachowaniem? W podanym przykładzie nikt nie ostrzegł ofiary - ani Policja, ani sąd penitencjarny, ani zakład karny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WitMajewski">Chciałem zadać jeszcze jedno pytanie. W maju ubiegłego roku, w czasie spotkania z przedstawicielami związków zawodowych pracowników więziennictwa, dowiedziałem się, że są one w sporze ze służbą penitencjarną, że były w tym zakresie interwencje ministra i podpisano projekt nie do końca sprecyzowany. Ponieważ na sali obrad są przedstawiciele związków zawodowych więziennictwa, chciałem się dowiedzieć, czy ten spór został załatwiony, czy porozumienie jest realizowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#GrzegorzKurczuk">Do poruszonych już kwestii chciałbym dodać jeszcze jedną, połączoną z pytaniem do pana ministra Piotrowskiego. Porównując okres poprzedni w więziennictwie ze stanem dzisiejszym, widać istotne zmiany, niektóre pozytywne. Ale widać też po treści raportu, dyskusji i treści pytań, że wiele problemów czeka na rozwiązanie wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#GrzegorzKurczuk">Przeczytałem wczoraj z zaskoczeniem w „Rzeczpospolitej”, że w ciągu dwóch miesięcy, w maju i czerwcu, odeszło ze służby prawie 500 funkcjonariuszy. Ciekawe, jaka to będzie liczba na koniec roku. Sądzę też, że nie odchodzą najmłodsi, tylko ci najbardziej doświadczeni i z powodów rozmaitych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#GrzegorzKurczuk">Przyczyny tego stanu tkwią chyba w tym, o czym mówił gen. Markiewicz i zastanawiam się nad tym, co my jako Komisja powinniśmy zrobić. Pytam, czy to ma być kolejny dezyderat, bo jeden taki mam przed sobą. Między innymi w pkt. 5 pisze się w nim o tym samym, o czym kiedyś mówiliśmy - wyraża się zaniepokojenie sytuacją finansową więziennictwa, która powoduje narastającą dekapitalizację jednostek więziennych i pogarszający się stan sanitarny oraz zwiększające się braki służby więziennej przede wszystkim w wyposażeniu w techniczne środki łączności, transportu itd. Podpisał to jako przewodniczący Komisji pan poseł Bentkowski.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#GrzegorzKurczuk">Minęło od tej pory dwa czy trzy lata, sytuacja nie uległa zmianie, a obawiam się, że może być gorzej. Przy dyskusji budżetowej pani minister Suchocka złożyła obietnicę w zakresie poprawy sytuacji więziennictwa.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#GrzegorzKurczuk">Pamiętam również drastyczne wręcz wypowiedzi na ten temat przedstawicieli związków zawodowych. Od tamtej pory minęło szereg miesięcy i nic się nie zmieniło. Jesteśmy obecnie na etapie kształtowania budżetu na rok przyszły i na podstawie tego, co powiedziałem, kieruję pytanie do pana ministra Piotrowskiego: jakie są plany resortu na rok 1999 w zakresie poprawy tego, o czym dzisiaj jest mowa? Oczywiście nie wierzę w to, że poprawi się wszystko, chciałbym jednak usłyszeć kilka konkretów, co się zamierza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#TadeuszKilian">Chciałbym poruszyć sprawę przestępstw popełnianych przez skazanych na przepustkach. Myślę, że jest to skrót myślowy, ponieważ w moim najgłębszym przekonaniu nie odnosi się to tylko do przepustek, ale i do orzeczeń sądu penitencjarnego dotyczących odroczeń wykonania kary, jak również postanowień sądu w zakresie przerw w odbywaniu kary.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#TadeuszKilian">Odnosi się wrażenie, że przestępstwa popełniane są tylko na przepustkach, jakby tylko więziennictwo było temu winne, bo decyduje o przepustkach. Mówię o tym dlatego, że na decyzje sądu penitencjarnego w powołanych sprawach wpływa w sposób ważący opinia zakładu karnego, w którym skazany odbywa karę.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#TadeuszKilian">Są to przypadki indywidualne, niemniej jednak skala zjawiska związana z odroczeniami wykonania kary i popełniania przestępstw w czasie odroczenia, jak i rezerw w odbywaniu kary, daje pewien obraz. Stąd moje pytanie do pana dyrektora Markiewicza, czy Centralny Zarząd posiada statystyki i wyliczenia wskazujące na przestępstwa dokonywane w czasie odroczeń wykonania i przerw w odbywaniu kary?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam jeszcze jedno pytanie, poza zadanymi wcześniej. Swego czasu postulowałem, że jedną z możliwości poprawienia sytuacji więziennictwa jest stosowanie w większym zakresie zakładów karnych półotwartych.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AleksanderBentkowski">Sami więziennicy wiedzą lepiej, że z prawie 60 tys. osadzonych, przynajmniej 1/3 stanowią tacy, którzy nie wymagają pilnowania, bo nie zamierzają uciekać. Tacy więźniowie powinni przebywać w zakładach karnych, nie wymagających specjalnych zabezpieczeń ani dużej obsady kadrowej.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AleksanderBentkowski">Pytanie dotyczące tej kwestii brzmi: o ile wzrosła liczba miejsce w zakładach półotwartych, ponieważ z ostatniego Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że znosi się szereg zakładów półotwartych, jak np. w Hajnówce, Strzelcach Opolskich czy Wejherowie.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AleksanderBentkowski">W zamian tworzy się, co prawda, jeden czy dwa takie zakłady, ale nie wygląda to zbyt optymistycznie i stąd moje pytanie o liczbę miejsc oraz liczbę skazanych w takich zakładach, bo od chwili zgłoszenia wymienionej sugestii minęło już chyba trzy lata i sądzę, że są już efekty jej zastosowania w praktyce. Sami więziennicy przyznali wówczas, że jest jakimś wyjściem z sytuacji możliwość przetrzymywania 1/3 skazanych w ośrodkach półotwartych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławIwanicki">W materiałach Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w korespondencji kierowanej do Komisji, problemy więziennictwa pod względem objętości tej korespondencji mieszczą się w pierwszej trójce.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławIwanicki">Poza więziennictwem są to problemy prokuratury i prokuratorów i ich stanu spoczynku oraz kuratorów. Prosiłem także pana dyr. Pyrcaka, aby w dniu dzisiejszym przekazano informacje o tych wszystkich kwestiach, które bulwersują nie tylko środowisko pracowników Służby Więziennej, ale i opinię publiczną.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#StanisławIwanicki">Raport i jego opracowanie jest na pewno na najwyższym poziomie, niemniej jednak powinniśmy rozmawiać o tych wszystkich kwestiach, które niepokoją także pracowników Służby Więziennej, niezależnie od stopnia emocji, jakie kierują ich postępowaniem i ocenami przesyłanymi do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#StanisławIwanicki">Na podstawie tej korespondencji, a także wielokrotnych rozmów, jakie prowadziłem z przedstawicielami związków zawodowych, pozwoliłem sobie wyspecyfikować kilka problemów, które zdaniem tych pracowników są niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli większość problemów więziennictwa sprowadza się do braku środków finansowych, to kluczowego znaczenia nabiera także gospodarowanie tymi środkami. To nie jest tylko problem ilości, ale także sposobu wydatkowania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#StanisławIwanicki">Pracowników, a moim zdaniem także mych rozmówców - przedstawicieli związków zawodowych - bulwersuje chociażby problem remontu pałacu w Olszanicy i podawanych astronomicznych kwot. Kwota remontu szacowana jest 6–7 mln zł, finansowanych z różnych źródeł, niezależnie od siebie: z budżetu, ze środków na modernizację, z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie i innych.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#StanisławIwanicki">Jest sprawa przedłużania się budowy aresztu w Radomiu, o czym dyskutowaliśmy przy ocenie budżetu Ministerstwa Sprawiedliwości. Jak można doprowadzić do takiej sytuacji, że terminy nie są przestrzegane, że są bardzo poważne usterki wykonawcze?</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#StanisławIwanicki">Nie chcę się tutaj wypowiadać partykularnie, jako poseł Ziemi Radomskiej, bo doskonale znam tę sprawę i niezależnie od wizyt i wizytacji tego aresztu, opinia - przynajmniej w Radomiu - jest na jego temat jednoznaczna. Przeciekające tunele będą zawsze uniemożliwiały właściwe oddanie tego obiektu do użytku.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli jest tak źle i brakuje na podstawowe potrzeby związane z funkcjonowaniem Służby, to dlaczego w 1998 r. przekazuje się około 6 mln zł na wydatki związane z utrzymaniem ośrodków wczasowych, a jednocześnie w roku ubiegłym dokonuje się zakupu ośrodka pod Poznaniem? Czy to były najważniejsze potrzeby?</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#StanisławIwanicki">Stawiam to pytanie w ślad za związkami zawodowymi i proszę o odpowiedź, bo gdyby pieniądze te podzielić na budżet wszystkich okręgowych inspektoratów, w każdym byłoby więcej o około 400 tys. zł, a jest to duża kwota. Czy zasadne było podpisanie w 1997 r. umowy z Uniwersytetem A. Mickiewicza w Poznaniu na prowadzenie studium podyplomowego penitencjarnego, ponieważ nie jest to tylko kwestia fachowości i zwiększania wiedzy, ale także dofinansowania budżetu innego resortu o kwotę około 100 tys. zł rocznie. Czy zasadne jest finansowanie gazety z budżetu Centralnego Zarządu Służby Więziennej? Jak przedstawia się budowa sieci łączności? Już w 1996 r. przydzielono Służbie Więziennej częstotliwość i mimo, iż nie jest użytkowana - ponoszone są opłaty. W 1996 r. unieważniono przetarg na łączność, a dopiero w 1998 r. wypracowano koncepcję systemu łączności.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#StanisławIwanicki">Czy właściwe i zasadne jest utrzymywanie reorganizacji szkoły oficerskiej w Kaliszu, gdzie prowadzi się szkolenie systemem zjazdów, co zdaniem związkowców także podnosi koszty tego szkolenia, bo poza dezorganizacją służby są to delegacje służbowe i obsługa hotelarska? Podobno była przeprowadzona ankieta, która wykazała, że zainteresowani negatywnie odnoszą się do tego pomysłu.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#StanisławIwanicki">I wreszcie sprawa istotna, funkcjonowanie przedsiębiorstw przywięziennych. Czy jest jakaś koncepcja zmiany tej sytuacji, koncepcja Służby Więziennej? Bo jeżeli mamy zmienić prawo, to koncepcji oczekujemy od państwa, bo w tym was nie zastąpimy.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#StanisławIwanicki">Problemy te podnoszę nie dla krytyki, ale wyłącznie w imieniu związkowców, którzy są zaniepokojeni istniejącym w więziennictwie stanem rzeczy. Nie ma to nic wspólnego z raportem ani modelem funkcjonowania, bo raport jest na wysokim poziomie, choć może wymagać uzupełnienia w pewnych kwestiach, a i model funkcjonowania jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#StanisławIwanicki">Chodzi o to, co jeszcze możemy zrobić dla poprawy sytuacji, nawet przy niedostatecznych środkach finansowych. Bez odpowiedzi na to podstawowe pytanie, co zrobić, aby było lepiej, nie jesteśmy w stanie udzielić odpowiedniej pomocy i w momencie tworzenia budżetu te same od lat problemy będą przedmiotem zainteresowania i nigdy nie będą rozwiązane. Czy ktoś z państwa pragnie jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KazimierzUjazdowski">Chciałbym dołączyć swój głos do domagających się odpowiedzi na następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#KazimierzUjazdowski">Po pierwsze, dlaczego w raporcie zabrakło pełnej oceny efektów resocjalizacji? Jak te efekty mają się do stwierdzenia pana dyr. Markiewicza, iż w gruncie rzeczy głębokie reformy, ujęte w haśle: demokratyzacja stosunków w więziennictwie - mamy już za sobą? Czy istnieje jakaś pozytywna korelacja między zmianami, jakie nastąpiły w procesach resocjalizacji?</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#KazimierzUjazdowski">Po drugie, dlaczego doszło do ewidentnych błędów w części polityki penitencjarnej dotyczącej przepustek? Są oczywiście orzeczenia sądów penitencjarnych, ale byliśmy świadkami fali przestępstw dokonywanych na przepustkach w latach 1994–1995. Dlaczego do tego doszło i czy wyciągnięto z tego jakieś wnioski lub konsekwencje?</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#KazimierzUjazdowski">Wreszcie pytanie, dlaczego konkluzje dotyczą w gruncie rzeczy wyłącznie kwestii natury finansowej? Czy rzeczywiście jest tak, iż sanacja więziennictwa zależy wyłącznie od większej ilości pieniędzy, a wtedy polityka penitencjarna i kondycja więziennictwa ulegną poprawie?</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#KazimierzUjazdowski">Kolejne pytanie, dlaczego w punkcie 7 wniosków finansowych jest rozwiązanie finansowe, które uwalnia politykę finansową więziennictwa spod kontroli resortu sprawiedliwości?</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#KazimierzUjazdowski">Pytanie ostatnie - natury generalnej - dlaczego zabrakło nawet śladu wizji zmian? Czytając 12 tabelę raportu, dotyczącą struktury wykształcenia funkcjonariuszy więziennictwa widać, że tylko 18% ma wykształcenie wyższe i - moim zdaniem -wskazuje to na potrzebę zmiany, wykraczającej wyłącznie poza wzrost wydatków publicznych na tę część zadań państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#IrenaNowacka">W sprawie zatrudnienia skazanych pragnę dodać, że projekt ustawy przygotowanej przez Centralny Zarząd Służby Więziennej znacząco odbiegał od tego, który uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#IrenaNowacka">Obecnie, gdy - jak wspomniałam - od stycznia 1999 r. wejdzie w życie ustawa obniżająca próg zatrudnienia zakładów odprowadzających składki na PFRON, wymaga to od Sejmu znowelizowania ustawy o zatrudnieniu skazanych.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#IrenaNowacka">Właściwie potrzebna jest dobra wola ministra finansów, który zawsze do tych projektów odnosi się z ogromną niechęcią. Centralny Zarząd Służby Więziennej może nam w tym zakresie służyć pomocą, ale za nas tego nie uchwali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StanisławIwanicki">Moim zdaniem, taka inicjatywa merytoryczna powinna być przygotowana przez zainteresowane służby państwowe.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#StanisławIwanicki">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela związków zawodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardIgnaczewski">Reprezentuję przywięzienne zakłady pracy. Przybyliśmy na posiedzenie prosić państwa posłów o pomoc. Organem założycielskim przywięziennych zakładów pracy jest Ministerstwo Sprawiedliwości i na nim spoczywa obowiązek dbałości o te zakłady. Niestety, nie widzimy ze strony organu założycielskiego żadnego zainteresowania tymi zakładami - zainteresowania nie było, odkąd zajmujemy się sprawami tych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#RyszardIgnaczewski">Mam przed sobą ustawę z dnia 28 sierpnia 1997 r., która nakłada pewne obowiązki na organ założycielski przywięziennych zakładów pracy. Wielokrotnie ustnie i pisemnie zwracaliśmy się o zajęcie się naszymi sprawami, bez żadnej reakcji ze strony ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#RyszardIgnaczewski">Par. 1 pkt 2 wymienionej ustawy stanowi, że osiąganie zysku powinno być podporządkowane resocjalizacji. Jest to przepis martwy, z którego nic nie wynika w praktyce, bo przedsiębiorstwa i nawet gospodarstwa pomocnicze, które są jednostkami budżetowymi, lecz na własnym rozrachunku - upadają. Praktycznie jesteśmy zdani wyłącznie na własne siły.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#RyszardIgnaczewski">Następna sprawa, wymagająca zajęcia się nią przez Ministerstwo Sprawiedliwości, to kwestia uregulowana w art. 8 pkt 3 wymienionej ustawy, który powiada, że minister sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia zasady i tryb przyznawania pożyczek bądź dotacji przywięziennym zakładom pracy, ze środków, o których mowa w ustawie. W tej sprawie nic nie zostało zrobione.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#RyszardIgnaczewski">Kolejna regulacja, w art. 10 stanowi, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia wysokość składki na ubezpieczenie społeczne oraz sposób jej naliczania dla osób pozbawionych wolności oraz dla nieletnich zatrudnionych w gospodarstwach pomocniczych zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Także w tej sprawie, mimo wielu naszych pism, nie ma żadnego oddźwięku, a zakłady, w których skazani mogliby zapracować na swoje utrzymanie, niestety - upadają.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#RyszardIgnaczewski">Do pani minister Suchockiej przesłaliśmy wnioski, postulujące podjęcie działań pozwalających zakładom przywięziennym na utrzymywanie produkcji i dających zatrudnienie skazanym, by nie było występujących obecnie anomalii w postaci skazania człowieka za niepłacenie alimentów, który odsiaduje kara jego utrzymanie kosztuje 1000 zł plus alimenty. Do tej pory nie ma żadnej reakcji. Złożyliśmy także do Sejmu nasze wnioski dotyczące pomocy zakładom przywięziennym dla zaradzenia ich obecnym kłopotom. Proponowaliśmy wprowadzenie ulg podatkowych dla osób kupujących w przywięziennych zakładach pracy. To bardzo ważne dla przyciągnięcia klientów, bowiem w zakładach tych wyłącznie bariera zbytu hamuje zatrudnienie większej liczby skazanych, chętnych do pracy.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#RyszardIgnaczewski">W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej i budową autostrad chcielibyśmy otrzymać zamówienia rządowe na potrzeby z tego faktu wynikające. Chodzi, na przykład, o produkcję tablic rejestracyjnych, dzięki czemu może poważnie wzrosnąć nasze zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#RyszardIgnaczewski">Kolejny postulat do CZSW to wznowienie menadżerskiego systemu kierowania naszymi zakładami pod kątem ich możliwości produkcyjnych, aby potencjalni klienci nie odchodzili z przysłowiowym kwitkiem z braku informacji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#RyszardIgnaczewski">Mam nadzieję, że państwo pomożecie nam, mobilizując Ministerstwo Sprawiedliwości do zajęcia się naszymi sprawami - istotnymi, a traktowanymi tylko jako kłopotliwe. I ministerstwo i Centralny Zarząd Służby Więziennej zdają sobie doskonale sprawę z tego, że jeżeli skazany nie zarobi na siebie, to i tak pieniądze z budżetu na jego potrzeby zostaną wyasygnowane.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#RyszardIgnaczewski">Zakłady przywięzienne mogą stanowić potężną gałąź produkcyjną, mogącą odciążyć budżet państwa z dużej części wydatków na utrzymanie skazanych, bo na utrzymanie swoje skazany powinien zapracować sam. Gdyby tak było, bylibyśmy spokojni o losy naszych zakładów pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#IrenaNowacka">W związku z wypowiedziami na temat zatrudnienia skazanych, pragnę zadać pytanie kierownictwu Służby Więziennej. W jaki sposób problem zatrudnienia skazanych rozwiązany jest w krajach zachodnich? Czy tam nadrzędnym warunkiem funkcjonowania tych zakładów są prawa ekonomiczne, czy też tam dyrektor takiego zakładu martwi się jedynie o dobrą pracę więźniów, a nie obchodzą go zamówienia i zbyt?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławIwanicki">Nie ma już chętnych do zabrania głosu, poproszę więc o krótkie, rzeczowe odpowiedzi na zadane pytania. Chciałem także poinformować, że na podstawie dyskusji i odpowiedzi, prezydium Komisji przygotuje na nasze najbliższe posiedzenie wnioski z projektami konkretnych działań, które poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławIwanicki">Pana ministra Piotrowskiego chciałbym spytać, czy informacja z raportu o dużym deficycie Centralnego Zarządu Służb Więziennej na koniec roku polega na prawdzie i z jakich powodów nie znalazła się ona przy ocenie wykonania budżetu za rok ubiegły, bo jest faktem, że pan poseł Bentkowski oceniał materiały przedkładane w tej sprawie naszej Komisji i tej pozycji nie widział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#LeszekPiotrowski">Wobec ogromnej liczby zgłoszonych pytań, chciałbym postawić wniosek formalny o umożliwienie nam opracowania odpowiedzi, zwłaszcza na pytania szczegółowe, bowiem nie są to sprawy proste.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#LeszekPiotrowski">Chciałem też w pierwszej kolejności powiedzieć, że osobiście nie jestem w stanie odpowiedzieć w tej chwili na pytania zgłoszone przez pana przewodniczącego w imieniu związków zawodowych, bowiem odpowiedź taka wymaga przygotowania dokumentów źródłowych.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#LeszekPiotrowski">Dla przykładu, jeżeli ktoś twierdzi, że Służba Więzienna wydała za dużo pieniędzy na - mówiąc skrótowo - Olszanicę, musi być podane w odpowiedzi, ile pieniędzy mogło być wydanych i dlaczego taka, a nie inna kwota została wydana na tę inwestycję. Od listopada ubiegłego roku do chwili obecnej ciągle słyszę o Olszanicy, jako przykładzie marnotrawstwa, lecz nikt jeszcze nie podał dowodów, z których mógłbym wyciągnąć jakiekolwiek wnioski, czy rzeczywiście zarzut niegospodarności jest w tym konkretnym przypadku uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#LeszekPiotrowski">Wracając do początkowej myśli, wdzięczny jestem Komisji za zajęcie się problemem więziennictwa, bowiem jest ono w takiej sytuacji, jak to opisano w raporcie. Stan więziennictwa w Polsce jest katastrofalny i zajęcie się nim wychodzi naprzeciw Służbie Więziennej, związkom zawodowym i kierownictwu resortu.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#LeszekPiotrowski">Aby jednak rzetelnie odpowiedzieć na wszystkie szczegółowe pytania, musimy mieć możliwość przygotowania się do udzielenia tych odpowiedzi. Osobiście jestem zaskoczony mnogością pytań i ich szczegółowością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderBentkowski">Gdyby pan minister zechciał chociaż odpowiedzieć na kwestię, jaką wyczytałem dzisiaj z raportu, jak to się stało, że z pola widzenia zniknęło wspomniane 170 mld starych złotych zadłużenia, byłbym zobowiązany. Jest obecny dyrektor zajmujący się sprawami budżetu i nie powinno to sprawić kłopotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#LeszekPiotrowski">Na to pytanie dyrektorzy Z. Dyzio i J. Pyrcak są w stanie odpowiedzieć natychmiast. Mam na uwadze inne problemy, na które ani ja, ani żadna z towarzyszących mi osób nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć bez przygotowania.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#LeszekPiotrowski">Jeżeli chodzi o generalia, pan poseł Majewski stwierdził, co podtrzymali inni dyskutanci, że jest jakiś konflikt między Centralnym Zarządem Służby Więziennej a związkami zawodowymi. Chcę powiedzieć, że odkąd zajmuję się nadzorem nad służbą więzienną, czyli od listopada ubiegłego roku, istnieje kontrowersja między CZSW a związkami zawodowymi. Zarzuty były wzajemne.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#LeszekPiotrowski">Starałem się jak mogłem wniknąć w ten spór, dbając o to, by nie przerodził się w coś gorszego, co mogłoby mieć poważne następstwa. Dążyłem więc do zminimalizowania sporów, bo już prasa pisała o przygotowaniach strajkowych, akcji protestacyjnej itd.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#LeszekPiotrowski">Odpowiadam więc, w związku ze stwierdzeniem pana posła Majewskiego, że spór ten jest dobry, jest ożywczy, a każda ze stron odgrywa swoją rolę i zachowuje się w sposób zakreślony przez ustawę, w granicach prawa. Każda ze stron zachowuje się uczciwie, nie spotkałem się z żadną akcją nie fair wobec strony przeciwnej.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#LeszekPiotrowski">Chciałbym z całym naciskiem podkreślić, że obu stronom chodzi o dobro Służby Więziennej i dobro polskiego więziennictwa, które zależy w prosty sposób od finansowania. Jeżeli uznamy za bezsporne i udokumentowane, że więziennictwo jest niedofinansowane, jak to wykazał raport pochwalony przez posłów w trakcie dyskusji - pytam, kto do kogo powinien przyjść: posłowie do ministra czy odwrotnie?</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#LeszekPiotrowski">To ja jestem tutaj w charakterze petenta. Jeżeli mamy XIII-wieczne zakłady, jeżeli każda moja wizyta w zakładzie karnym czy areszcie śledczym kończy się listą potrzeb o samochody, karetkę, taki czy inny sprzęt, o środki łączności - moim zdaniem - to trzeba wiedzieć przede wszystkim. Jest to problem budżetowy i tak odpowiadam na pytanie dotyczące zamiarów resortu. Resort zamierza walczyć o więziennictwo poprzez zwiększenie środków budżetowych, a rzeczą wtórną jest, kto ma wydawać te pieniądze, chociaż jest to temat do dyskusji Komisji.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#LeszekPiotrowski">Tak więc, pierwszą rzeczą jest rozstrzygnięcie, ile dać pieniędzy, bo żeby osiągnąć standardy europejskie musimy dążyć do zwiększenia liczebnego kadry, a to są etaty i płace, czyli pieniądze. Żeby osiągnąć wskaźnik jednego funkcjonariusza na dwóch skazanych, musimy mieć na to pieniądze, a nie mamy ich. Nie mieliśmy tych środków w 1998 r. i nie rozumiem skąd wziął się pogląd, że ktoś w imieniu ministerstwa zapewnił, że pieniędzy wystarczy. Ja takiego zapewnienia nie dawałem i nie słyszałem, żeby ktoś w imieniu resortu to powiedział. Jesteśmy tego samego zdania co autorzy raportu.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#LeszekPiotrowski">Pieniędzy nie ma nie tylko na więziennictwo, ale i na sądy i prokuratury, stąd ciągle szukało się i szuka oszczędności. Pieniądze to problem pierwszoplanowy.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#LeszekPiotrowski">Kwestia pracy dla więźniów i co resort zamierza tu zrobić. Resort szuka i zamierza nadal szukać pracy dla więźniów, bo to jest sprawa rynku. Skończyło się kierowanie więźniów do pracy anonimowo. Trzeba obecnie zawierać umowy indywidualne z odpowiedzialnymi pracodawcami, a ich nie ma. To ja pytam państwa posłów co zrobić, bo w raporcie jest napisane m.in. to, że należy zmienić przepisy podatkowe w kierunku wprowadzenia preferencji i ulg dla pracodawców zatrudniających więźniów. Nie muszę szukać innej odpowiedzi na to pytanie, bo droga jest wskazana przez autorów raportu.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#LeszekPiotrowski">Należy więc postawione problemy potraktować wnikliwie i z powagą, i jeżeli nie zadowolą państwa odpowiedzi przedstawicieli Służby Więziennej, to proszę o umożliwienie nam szczegółowego opracowania odpowiedzi na wszystkie pytania. Prosimy również o protokół, bo nawet nie zdążyłem zapisać wszystkich pytań szczegółowo. Byłbym nierzetelny udzielając odpowiedzi nie przygotowanych na faktach i dokumentach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławIwanicki">W związku z wypowiedzą pana ministra Piotrowskiego, dla najlepszego i najpełniejszego rozwiązania tego problemu, proponuję przerwanie dyskusji w tym punkcie obrad. Trzeba stworzyć jeszcze przed uchwalaniem budżetu, takie instrumentarium nacisku, by można było pewne problemy - formalnie i prawnie, i w sposób bardziej stanowczy - mocą działania Komisji załatwić.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławIwanicki">Mam prośbę do kierownictwa Centralnego Zarządu Służby Więziennej, aby przygotowało problemowo odpowiedzi na te wszystkie kwestie, które zostały dziś podniesione, łącznie z propozycjami szczegółowych zmian w prawie i aby, posiadając taki dokument, wrócić do dyskusji jeszcze przed letnią przerwą w pracach parlamentu, bo to dałoby szansę rozpatrzenia tych spraw przed pracami nad budżetem na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli członkowie Komisji uznają, że taka propozycja dalszej pracy jest zasadna, zakończylibyśmy dyskusję w tym miejscu. Jeżeli bowiem otrzymamy dzisiaj częściowe odpowiedzi to byłoby lepiej, gdyby one były pełne i na piśmie. Widzę jednak dalsze zgłoszenia do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#GrzegorzKurczuk">Odnalazłem ostatnio w prasie informacje, że w założeniach budżetowych na rok 1999 jednym z priorytetów wiceministra Balcerowicza mają być potrzeby resortu sprawiedliwości. W związku z tym miałem nadzieję, że przynajmniej jakieś informacje, założenia, liczby, procenty - przynajmniej szacunkowe - otrzymamy, bo jest już czas ku temu, aby faktycznie, a nie tylko w słowach spróbować coś dla resortu wywalczyć. Dlatego o to spytałem.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#GrzegorzKurczuk">Natomiast odpowiadając panu ministrowi Piotrowskiemu myślę, że nie tylko ja, ale i inni posłowie będą chcieli rzeczywiście pomóc. Chcieliśmy to uczynić z budżetem tegorocznym i rzetelnie pracując znaleźliśmy poważne środki finansowe, wynikające z przesunięcia pewnych pozycji, na poprawę sytuacji kuratorów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#GrzegorzKurczuk">Skończyło się to tym, że myśmy pieniądze znaleźli, tylko kuratorzy ich nie dostali, bo je po prostu zabrano. W związku z tym zastanawiam się często, czy nasza pomoc i praca w tym kierunku ma sens. Można się napracować, chcąc komuś pomóc, a potem okazuje się, że resort finansów jest siłą decydującą i kończy się na pobożnych życzeniach.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#GrzegorzKurczuk">Mimo wszystko myślę, że w tak ważnych sprawach nasza deklaracja pomocy i współpracy jest oczywista.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#TeresaLiszcz">Nawiązując do wypowiedzi pana posła Kurczuka chcę powiedzieć, że resort sprawiedliwości nie wykazał należytej determinacji w czasie debaty budżetowej. Jeżeli są zabierane środki wynikające z przedłożenia rządowego, to powinno się tego stanowczo bronić i ze strony resortu powinien być podniesiony alarm.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#TeresaLiszcz">Właściwie wygospodarowane pieniądze zabrała Komisji Finansów Publicznych, która znalazła ważniejszy cel, wbrew przedłożeniu rządowemu i nie było ostrego sprzeciwu ze strony resortu sprawiedliwości, nawet z zagrożeniem dymisją, bo i takich sposobów się używa. Tym razem oczekujemy determinacji ze strony resortu, by nie dać sobie zabrać części z - i tak skromnych - środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#TeresaLiszcz">Uważam, że przed posiedzeniem na ten temat dobrze byłoby poprosić, aby pan minister Balcerowicz wydelegował kogoś do poinformowania Komisji o założeniach budżetowych, byśmy mogli się do nich ustosunkować, zanim zapadną decyzje.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#TeresaLiszcz">Następna kwestia. Wydaje się bardzo dobrym pomysłem przerwanie dzisiaj dyskusji i poczekania na pisemną odpowiedź. Chciałabym zadać jeszcze jedno pytanie do wspólnego udzielenia odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#TeresaLiszcz">Z tego, co mi wiadomo, w przywięziennych przedsiębiorstwach pracuje sporo ludzi wolnych. Czy jest tak, że wśród skazanych nie ma ludzi z potrzebnymi kwalifikacjami, czy zakłada się z góry jakieś proporcje wolnych i skazanych? Czy nie powinno być tak, że w sytuacji dramatycznego braku pracy dla skazanych trzeba ograniczyć zatrudnienie osób wolnych, które mają większe szanse znalezienia pracy gdzie indziej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli są dalsze pytania, bardzo proszę o ich formułowanie, ale o odpowiedzi i propozycje rozwiązań problemowych poprosimy - jak proponowałem uprzednio - na piśmie. Sądzę, że przyjmiemy wniosek pani poseł Liszcz o zaproszenie przedstawiciela Ministerstwa Finansów do dyskusji nad problemami więziennictwa. Zaproszenie skieruję na ręce wicepremiera L. Balcerowicza i myślę, że ktoś z Ministerstwa Finansów przyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#StanisławIwanicki">Wracając do kwestii prac nad budżetem, traktuję jako osobistą klęskę utratę wygospodarowanych pieniędzy i szkoda, że nie wszyscy członkowie naszej Komisji głosowali za budżetem, tak jak Komisja postulowała. Myślę, że są to wybory każdego z nas, ale także doświadczenie - szkoda, że przykre - nas wszystkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WitMajewski">Zgadzam się w pełni z zaproponowanym sposobem procedowania w tej sprawie i nie zgłaszam żadnych dodatkowych sugestii.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WitMajewski">Ponieważ jednak z tego, co oświadczył minister Piotrowski wynika, że jest pewien dobry stan między związkami zawodowymi a pracodawcą w zakresie negocjowanych kwestii, chciałbym usłyszeć zdanie przedstawiciela związków zawodowych na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#BronisławOgonek">Rzeczywiście spór między zarządem związku zawodowego a Centralnym Zarządem Służby Więziennej istniał i - najogólniej rzecz biorąc - dotyczył, naszym zdaniem tego, że za obecny stan rzeczy w Służbie Więziennej, m.in. za braki finansowe i złą kondycję etatową część winy ponosi kierownictwo CZSW. Uważaliśmy, że przygotowywanie cyklicznych, corocznych czy nawet częstszych analiz, bez przygotowania jakichkolwiek modelowych rozwiązań na przyszłość, nic nie przyniesie Służbie Więziennej i to nadal ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#BronisławOgonek">O zarzutach kierowanych pod adresem Centralnego Zarządu Służby Więziennej, czy poszczególnych osób, pisaliśmy w kilku wystąpieniach do pani minister Suchockiej i pana premiera Buzka, z wszystkimi zarzutami był zapoznawany minister Piotrowski, a część z nich przedstawił dzisiaj przewodniczący Komisji.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#BronisławOgonek">W tej chwili trudno mi o tym mówić po tym, co powiedział pan minister Piotrowski 1 lipca br., na ostatnim spotkaniu przedstawicieli Zarządu Głównego naszych związków, że nasze uwagi zostały sprawdzone i nie potwierdziły się. Natomiast przed chwilą usłyszeliśmy, że pan minister będzie je sprawdzał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanisławIwanicki">Uważam, że państwo wyjaśnicie to w ramach działalności Ministerstwa Sprawiedliwości, bo to nie miejsce dla polemiki między związkami zawodowymi a kierownictwem Służby Więziennej czy ministrem sprawiedliwości. Proszę o kolejne pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BogdanLewandowski">Pytanie pierwsze kieruję do pana przewodniczącego. Przed kilkoma już miesiącami osobiście wnioskowałem o zaproszenie pana ministra Balcerowicza na spotkanie budżetowe Komisji i chciałbym wiedzieć, czy prezydium Komisji podjęło w tej sprawie działania.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#BogdanLewandowski">Drugie pytanie kieruję do ministra Piotrowskiego. W świetle wypowiedzi przedstawiciela związku zawodowego chcę spytać, dlaczego ministerstwo nie udziela odpowiedzi na pisma kierowane przez związek zawodowy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#StanisławIwanicki">Odpowiadając na pytanie chcę poinformować, że w momencie, w którym trafią do Komisji przynajmniej robocze, wstępne materiały związane z kreowaniem budżetu wymiaru sprawiedliwości na 1999 rok, takie spotkanie się odbędzie. Czy odbędzie się z wicepremierem Balcerowiczem, czy z upoważnionym przedstawicielem, chciałbym, aby dyskusja była merytoryczna i oparta na dokumentach. Z posiadanych informacji wiem, że na przykład przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi otrzymał już takie materiały. Myśmy jeszcze nie dostali, dlatego dyskusja na te tematy byłaby akademicka, bo jedna strona posiada wiedzę na ten temat, a my na razie jesteśmy jej pozbawieni. Myślę, że taka dyskusja na pewno się odbędzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MarekLewandowski">Zwracam się do pana ministra i kierownictwa Centralnego Zarządu Służby Więziennej z następującą sprawą. Nas interesują bardzo problemy merytoryczne. Zostały one wyspecyfikowane, został podany ich katalog. Bardzo więc państwa proszę, by czekająca nas dyskusja nie polegała na sporach o przysłowiowy grosz i rozstrzyganiu tego, co dawno zostało rozstrzygnięte. Proszę o nie zapędzanie nas w ślepy zaułek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StanisławIwanicki">Myślę, że sugestie pana posła Lewandowskiego, iż dyskusja ta może zejść na manowce, są pozbawione podstaw dlatego, że cały czas wolą wszystkich, niezależnie od stopnia emocji, jest konstruktywna współpraca, wspólne działanie zarówno Ministerstwa Sprawiedliwości, CZSW, jak i Komisji, w kierunku polepszenia warunków więziennictwa.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#StanisławIwanicki">Wobec tego nie ma możliwości prowadzenia dyskusji zastępczej i będzie ona z pewnością merytoryczna, a oferta pana ministra Piotrowskiego, który chce w sposób merytoryczny na piśmie ustosunkować się, po to, aby wizja działań pozytywnych była widoczna, jest tak oczywista, że chyba nie budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli nie ma pytań, poproszę pana dyr. Dyzio o przybliżenie jednego problemu, którego wyjaśnieniem zajmiemy się jeszcze na tym posiedzeniu, przy przyjęciu, że pozostałe problemy zostaną ujęte we wspomnianej odpowiedzi pisemnej. Proszę o podanie, w jaki sposób powstał deficyt i dlaczego kwota ta nie znalazła miejsca w sprawozdaniu z wykonania budżetu za rok ubiegły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#ZbigniewDyzio">Ponieważ prezentowaliśmy całą dynamikę podsumowania budżetu 1997 r., udzielę merytorycznej odpowiedzi na to pytanie. Prawo budżetowe operuje podstawową kategorią, jaką są zobowiązania wymagalne. Po stronie tych zobowiązań sytuacja resortu sprawiedliwości permanentnie charakteryzowała się wielkim zadłużeniem.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#ZbigniewDyzio">Rok 1994 został zakończony deficytem 11 mln zł, 1995 rok - 30 mln zł, w roku 1996 groził deficyt rzędu 37 mln zł, lecz dzięki interwencji ministra finansów 21 grudnia tego roku otrzymaliśmy pieniądze i spowodowało to niwelację omawianych długów do poziomu 1,5 mln zł. Rok 1997 zakończyliśmy małym długiem - kilkudziesięciu tys. zł w skali resortu, przy około 3,5 mld zł całego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#ZbigniewDyzio">Natomiast Centralny Zarząd Służby Więziennej operuje kategorią inną, zobowiązań niewymagalnych, czyli zobowiązań, co do których albo nie upłynęły terminy płatności, albo świadczenie po drugiej stronie zostało nie spełnione, bądź zaszły inne uwarunkowania cywilnoprawne.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#ZbigniewDyzio">Ta kategoria zobowiązań w pewnym sensie łączy się z prowadzeniem w ogóle działalności gospodarczej, bo wyzerowanie roku budżetowego, także po stronie zobowiązań, jest praktycznie rzecz biorąc - niewykonalne. Stąd, oficjalnie przedstawiając wszystkie materiały, podajemy dwie kategorie zobowiązań - i wymagalne i niewymagalne.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#ZbigniewDyzio">Rok ubiegły zakończyliśmy w resorcie sprawiedliwości poziomem zobowiązań niewymagalnych w kwocie 33 mln zł, rok wcześniej było to około 26–27 mln zł. Kategoria ta stale towarzyszy każdemu budżetowi i nie wywołuje żadnych interwencji po stronie oceny dyscypliny budżetowej, bo jest kategorią w pewnym sensie naturalną.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#ZbigniewDyzio">Oczywiście pozostaje kwestia, na ile poziom tych zobowiązań niewykonalnych jest wymuszony sztucznie i na ile jest wysoki w proporcji do całego budżetu. Tutaj jednak wymagana byłaby specyfikacja całości tych zobowiązań, bo jeśli świadczenie na przykład nie zostało spełnione przez drugą stronę zawartej umowy, to nie można w ogóle jeszcze mówić o powstaniu realnej kategorii zadłużenia. Dlatego z podanych ogólnych liczb nie można wprowadzać daleko idących wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#StanisławIwanicki">Jak rozumiem, można to przyjąć w ten sposób, że ocena budżetu i sposób pokazania wszystkich wskaźników i liczb, jak to państwo przedstawiliście w sprawozdaniu z wykonania budżetu za rok ubiegły, odpowiada wszystkim regułom realizacji oceny budżetu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#StanisławIwanicki">Z kolei te wszystkie zadłużenia, jakie wykazał Centralny Zarząd Służby Więziennej są faktycznym stanem, jaki jest w więziennictwie, lecz nie mającym nic wspólnego ze sztuką tworzenia i oceny wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#StanisławIwanicki">Abyśmy wiedzieli, jak to faktycznie jest ze stanem zadłużenia więziennictwa, prosiłbym o zamieszczenie w odpowiedzi pisemnej na pytania także tej kwestii i wskazanie, na ile jest to pewną czysto techniczną manipulacją, a na ile faktycznym zobowiązaniem, które powinno być zrealizowane jeszcze w ubiegłym roku, ale z różnych względów przesunięte zostało na rok następny. Chcielibyśmy wiedzieć, jaki problem finansowy nurtuje państwa przy przesunięciu tych zobowiązań z różnych względów na rok bieżący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JanPyrcak">Temat ten jest tak istotny, że niezależnie od odpowiedzi pisemnej, której udzielimy, warto już dzisiaj powiedzieć parę słów.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JanPyrcak">Istotnie jest tak, jak powiedział pan dyr. Dyzio. 17 mln 456 tys. zł zobowiązań są to zobowiązania zwane niewymagalnymi. Głównie jest to ponad 12 mln zł w wydatkach bieżących, a więc wyżywienie, energia, opał, woda itd.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JanPyrcak">Prawdą jest jednak, że duża część tych zobowiązań, to są zobowiązania prawie wymagalne. Przesunięcie terminu płatności jest wynikiem negocjacji między odbiorcami świadczeń - zakładami karnymi a dostawcami tych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#JanPyrcak">Każdy rok kończymy zobowiązaniami faktycznymi, bo one obciążają budżet kolejnego roku na poziomie około 20 mln zł i dość powiedzieć, że na dzisiaj zobowiązania Służby Więziennej wynoszą 25 mln zł, z czego ponad 5 mln zł to zobowiązania wymagalne.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#JanPyrcak">Chcę przypomnieć, że w 1994 r., w wyniku postulatu Komisji Sprawiedliwości, Służba Więzienna w ostatnich dwóch tygodniach roku została oddłużona na kwotę 22 mln zł. W 1995 r. było kolejne oddłużenie, także dzięki dezyderatowi Komisji Sprawiedliwości, w kwocie ponad 18 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#JanPyrcak">Kolejne dwa lata budżetowe: 1996 r. i 1997 r. takiej pomocy już nie przyniosły, a co więcej, dwa kolejne budżety nie uwzględniały tej faktycznej pomocy, która została Służbie Więziennej w 1994 i 1995 r. udzielona.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#JanPyrcak">To prowadzi do faktu, że w sferze wydatków bieżących wystąpił 19% spadek nakładów na Służbę Więzienną. Następuje niewielki przyrost tych nakładów na wydatki płacowe, ale następuje także realny spadek wydatków rzeczowych.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#JanPyrcak">Wystarczy powiedzieć, że 2/3 kosztów utrzymania skazanych, gdyby policzyć je jako koszty ogólne służby, to są koszty osobowe, koszty utrzymania personelu i administracji, a przecież głośno mówimy, że uposażenia są bardzo niskie.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#JanPyrcak">Wniosek z tego jest taki, że pozostała 1/3 nakładów bieżących to jest oczywiście za mało. Oceniamy, że nakłady na działalność bieżącą jednostek, na remonty, wyżywienie, utrzymanie czy podnoszenie standardu jednostek - nie do poziomu pensjonatów - zaspokajają nasze potrzeby na poziomie około 60% realnych, bardzo gospodarnie wyliczonych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#JanPyrcak">Tyle tytułem wstępnej odpowiedzi na pytanie w tej sprawie, którą ujmiemy również w naszym piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#StanisławIwanicki">Jest zrozumiałe, że braki budżetowe są przesuwane sztucznie na przyszły rok, a deficyt pogłębia się z każdym rokiem i kiedyś trzeba powiedzieć, jaka jest prawda, bo inaczej będziemy żyli w świecie pogłębiającej się fikcji i nigdy państwo nie będziecie w stanie sprostać tym wymaganiom. To na marginesie poprzedniej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#StanisławIwanicki">Jeżeli nie będzie innych głosów członków Komisji, na tym zakończymy pierwszą część dyskusji na temat stanu więziennictwa, której ciąg dalszy odbędzie się po otrzymaniu kompleksowej pisemnej odpowiedzi na zadane pytania. Dziękuję za udział w posiedzeniu zaproszonych gości.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do omówienia punktu drugiego porządku obrad. Prezydium Komisji proponuje, aby Komisja przyjęła swój pierwszy dezyderat, dotyczący prawa prokuratorów do przejścia w stan spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#StanisławIwanicki">Sprawa ta jest w tej chwili już tak nagłośniona, tak oczywista, i tak bulwersująca środowisko prokuratorskie, że nie będę jej szerzej komentował. Problem sprowadza się do tego, że w projekcie ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, przedłożonym Sejmowi przez rząd, proponuje się pozbawienie prokuratorów prawa do przejścia w stan spoczynku w taki sposób, jaki jest przewidziany dla sędziów.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#StanisławIwanicki">Chciałbym przypomnieć, że zaledwie rok temu prokuratorzy takie prawo uzyskali i część prokuratorów z tego prawa już korzysta. Pomijam kwestie natury finansowej, bo to jest całkiem inne zagadnienie, lecz ewentualne pozbawienie tego prawa rodzić będzie problem konstytucyjny z ochroną praw nabytych. Nie będę tu wyrażał opinii, bo to jest sprawa Trybunału Konstytucyjnego i mam nadzieję, że sprawy tej Trybunał rozpatrywać nie będzie, dzięki naszej interwencji. Gdybyśmy jako Komisja obecnie problem ten zignorowali, nie podejmując działań, wykazalibyśmy, że nie reagujemy na te istotne problemy środowiska związanego z szeroko rozumianym wymiarem sprawiedliwości, które w tej chwili są chyba problemem nr 1 trzeciej władzy.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#StanisławIwanicki">Czy w sprawie tej prokurator generalny S. Śnieżko chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StefanŚnieżko">Chciałbym tylko zgodzić się ze wszystkim, co pan przewodniczący powiedział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#StanisławIwanicki">Chciałbym jeszcze dodać, że to prawo prokuratorów odpowiada wszystkim standardom europejskim, a status socjalno-uposażeniowy sędziego i prokuratora jest identyczny.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#StanisławIwanicki">Zrównanie statusu materialnego sędziego i prokuratora nawiązuje także do rozwiązań obowiązujących w II Rzeczypospolitej, kiedy i zarobki, i prawa emerytalne uregulowane były identycznie.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#StanisławIwanicki">Doprowadzenie do takiego podziału w sytuacji wzrastającej przestępczości i spowodowanie, aby bardziej absorbowały prokuratorów problemy uposażeń niż ich praca zawodowa - co jest normalne i zrozumiałe, moim zdaniem, jest także niewłaściwe.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#StanisławIwanicki">Pragnę też podkreślić, że rezolucja VII Kongresu Stanów Zjednoczonych także mówi o zrównaniu uprawnień prokuratorów i sędziów, których status powinien być identyczny. We wszystkich międzynarodowych dokumentach opublikowanych w Polsce, także w wydawnictwach ministra sprawiedliwości, już od kilku lat mówi się o tym w sposób jednoznaczny.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#StanisławIwanicki">Ostatnie dyrektywy Konferencji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prokuratorów, jaka odbyła się w Budapeszcie, Hadze i Ottawie, zainspirowały organy Unii Europejskiej do prac nad tym problemem i - jak się orientuję - takie zalecenia zostaną także opracowane.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#StanisławIwanicki">Wiem, że wielu prokuratorów przychodziło do parlamentarzystów wszystkich opcji politycznych z propozycją wytłumaczenia, na czym polega problem, by nie wskaźniki ekonomiczne wyłącznie decydowały o tym, że osłabiamy szeroko rozumianą trzecią władzę. Nie boję się używać tego typu sformułowań. Mam nadzieję, że w tej Komisji problem nie wymaga ani szerszego komentowania, ani szerszych ocen.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#StanisławIwanicki">Otrzymaliście państwo projekt dezyderatu. Został on nieco poprawiony i proponuję, odczytanie jego ostatecznej treści po wysłuchaniu głosów w dyskusji, jeżeli takie będą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WitMajewski">Zgadzam się z treścią dezyderatu, popieram go i będę głosował za jego przyjęciem. Znając jednak sposób funkcjonowania rządu i pewne opory w rozpatrywaniu spraw, odpowiedź być może wpłynie wtedy, gdy będziemy mieli uchwaloną ustawę.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WitMajewski">Uważam, że w takiej sytuacji z ostrożności Komisja powinna również wnieść odpowiednie poprawki i należy podjąć nad nimi prace. Oczywiście Komisja Nadzwyczajna decyduje o ich przyjęciu, ale my możemy proponować przyjęcie poprawek i tej Komisji, i całej izbie. Chodzi o to, aby wykorzystać wszystkie możliwości pozwalające na uzyskanie pożądanego rozwiązania ustawowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławIwanicki">Członkowie prezydium naszej Komisji o tym dyskutowali i w zależności od dalszego losu tego dezyderatu, przez Komisję będziemy proponowali określone rozwiązania legislacyjne. Gdybyśmy nawet tę sprawę przegrali w Komisji Nadzwyczajnej, jest jeszcze możliwość wprowadzenia tego zapisu do ustawy o prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#StanisławIwanicki">Kwestie te były przedmiotem naszych dyskusji i temu też służy ten dezyderat, aby problem wywołać i publicznie przedstawić, przekazać środowisku prokuratorskiemu, zaś na nas ciąży obowiązek zagwarantowania takiego biegu prac legislacyjnych, by w tej, czy innej ustawie znalazł on miejsce i był przedmiotem głosowań. Jeżeli nie ma innych głosów, odczytam teraz ten nieco zmieniony projekt dezyderatu.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#StanisławIwanicki">„Po zapoznaniu się z projektem ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk 339), przedłożonym Sejmowi przez rząd, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka negatywnie odnosi się do regulacji proponowanej w art. 148 tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#StanisławIwanicki">Propozycja rządu zmierza do pozbawienia prokuratorów uprawnień socjalnych wynikających z przejścia w stan spoczynku, zawartych w art. 62a i 62b ustawy o prokuraturze, w związku z art. 59 par. 2–5 i par. 7, art.art. 711 par. 2–6, 78–782 ustawy o ustroju sądów powszechnych. Uprawnienia te zostały przyznane niespełna rok temu, stosowną nowelizację ustawy o ustroju sądów powszechnych. Zrównała ona status materialny sędziego i prokuratora. Decyzja ta została przyjęta z olbrzymim uznaniem przez środowisko prokuratorskie i sprzyja umocnieniu prokuratury, jakże ważnego ogniwa w systemie organów stojących na straży porządku prawnego.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#StanisławIwanicki">Przedmiotowa zmiana była tym bardziej zasadna, iż nawiązywała do rozwiązań ustrojowych II Rzeczypospolitej, a także do standardów europejskich - pełnej symetrii zawodów sędziego i prokuratora. Takie określenie pozycji prokuratora odpowiada również rezolucji 7. Kongresu Narodów Zjednoczonych w sprawie zapobiegania przestępczości i postępowania z przestępcami oraz dyrektywom Konferencji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prokuratorów w Budapeszcie, Hadze i Ottawie.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#StanisławIwanicki">W okresie narastającej przestępczości, kiedy państwo powinno mobilizować do skutecznej walki z nią wszystkie środki, osłabianie pozycji prokuratorów i prokuratury, zdaniem Komisji, nie jest działaniem słusznym i właściwym.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#StanisławIwanicki">Komisja w pełni podziela opinie zawarte w licznych uchwałach podejmowanych przez środowiska prokuratorskie, w tym w uchwale z 13 maja 1998 r. podjętej przez Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, w szczególności pogląd, iż pozbawienie prokuratorów ww. uprawnień będzie godziło w to środowisko, a w konsekwencji w podstawowe interesy Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#StanisławIwanicki">Podkreślić należy, iż część prokuratorów nabyła już uprawnienia do przejścia w stan spoczynku i zgodnie z regułami demokratycznego państwa prawnego, podlegają one konstytucyjnej ochronie jako prawa nabyte.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#StanisławIwanicki">Dlatego też Komisja zwraca się do Rady Ministrów z wnioskiem o wycofanie propozycji zawartej w art. 148 projektu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i przedstawienie nowego stanowiska w tej sprawie.”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JerzyWierchowicz">Wychodząc naprzeciw temu, o czym mówił pan poseł Majewski, prezydium ustaliło następujący plan działania. Ten dezyderat skierowany do Rady Ministrów otrzyma także Komisja Nadzwyczajna, która pracuje nad projektem stosownej ustawy i w tym tygodniu jeszcze chcemy w składzie całego prezydium udać się na posiedzenie Komisji i przedstawić ten dezyderat z wnioskiem o uwzględnienie stanowiska w nim zawartego przez Komisję Nadzwyczajną. Gdyby nie znalazło to zrozumienia, wtedy będziemy rozmawiać z członkami Komisji Nadzwyczajnej, aby wniesiono poprawkę na forum tej Komisji, po czym będziemy przekonywać posłów do głosowania za nią na posiedzeniu plenarnym. Poprawka jest prosta i polega na skreśleniu treści art. 148 projektu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Taki jest plan działania prezydium i jeżeli państwo uznają go za słuszny, będziemy go realizowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StanisławIwanicki">Czy są w tej sprawie pytania, uwagi lub inne stanowiska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PawełJaros">Uważam, - jak chyba wszyscy - że nie ma przeszkód do podjęcia tego dezyderatu, bo im wcześniej, tym lepiej. Niech rząd zna nasze stanowisko, co ułatwi mu pracę. Proponowane zróżnicowanie płac nie jest zasadne, kwestia nie jest polityczna, bo dotyczy uprawnienia socjalnego i uważam, że powinniśmy wszyscy poprzeć proponowane rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#StanisławIwanicki">Czy są jeszcze zgłoszenia do dyskusji? Zgłoszeń nie ma. Proponuję przyjęcie takiego sposobu głosowania, że jeżeli nie będzie głosów sprzeciwu, Komisja jednogłośnie przyjmie dezyderat uchwalony w dniu dzisiejszym i skierowany do Rady Ministrów oraz tok postępowania z nim.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#StanisławIwanicki">Sprzeciwu nie słyszę, dziękuję państwu. Zamykam posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>