text_structure.xml 83 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#JerzyJaskiernia">Otwieram posiedzenie Komisji, witam panie i panów posłów. W programie posiedzenia jest pierwsze czytanie projektów poselskich uchwał - w sprawie uczczenia 50. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, druk nr 477; w sprawie uczczenia 50. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, druk nr 497 oraz poselskiego projektu oświadczenia Sejmu - w sprawie uczczenia 50. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, druk nr 498.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#JerzyJaskiernia">Oddam kolejno głos przedstawicielom wnioskodawców z uprzejmą prośbą o bardzo krótkie wprowadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JerzyZdrada">Panie przewodniczący, prosiłbym jednak o wstrzymanie toku prac, dlatego że jako pierwszy, według kolejności druków, jest druk podpisany przez posłów Unii Wolności. Poseł M. Dmochowska niedługo nadejdzie, a nasze posiedzenie zostało zwołane w trybie nagłym, w związku z tym prosiłbym o kilkuminutową zwłokę i rozpoczęcie obrad w obecności wszystkich wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JerzyJaskiernia">Nie odczytamy projektu bez obecności pani poseł bądź kogokolwiek z wnioskodawców, a jest ich tu kilkudziesięciu. Propozycja była taka, że ponieważ są obecni wnioskodawcy pozostałych projektów, to wysłuchamy ich wprowadzenia, które jest w istocie pewnym powtórzeniem uzasadnień, po to żeby nie tracić czasu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JerzyJaskiernia">Rozumiem, że naszym zadaniem jest to, aby na podstawie trzech projektów uchwał Komisja przygotowała rekomendację jednolitego tekstu projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy Komisja podziela opinię, że taka jest nasza rola? W przeciwnym razie efekt naszej pracy byłby bardzo iluzoryczny. Czy są zastrzeżenia do takiej formuły? Nie widzę. Przechodzimy więc do rozpatrzenia poszczególnych projektów.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JerzyJaskiernia">Jako pierwszy będzie druk nr 477, proszę panią poseł Marię Dmochowską o prezentację projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MariaDmochowska">Najpierw proszę o naniesienie dwóch niewielkich autopoprawek do tekstu, mianowicie w pierwszym zdaniu proszę skreślić wyrazy: „Polski Podziemnej”. Po wykreśleniu pozostaje tekst następujący: „Żołnierzy i ludności cywilnej”.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MariaDmochowska">W drugim akapicie jest zapis: „pamięć o dziejach Państwa Podziemnego i Armii Krajowej”. Proszę o dodanie po wyrazach: „o dziejach” wyrazu: „Polskiego”.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MariaDmochowska">Zwrócę teraz uwagę na najistotniejszą sprawę. Po pierwsze mówimy o 50. rocznicy Powstania Warszawskiego i akcji „Burza”. Mówiąc o Powstaniu Warszawskim nie można pominąć tej akcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do prezentacji projektu uchwały zawartego w druku nr 497, proszę pana posła M. Króla o dokonanie prezentacji projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarianKról">W naszym projekcie uchwały koncentrujemy się przede wszystkim na samej rocznicy i oddaniem hołdu oraz szacunku żołnierzom bohaterskiej walki powstańczej i ludności cywilnej Warszawy. Podkreślamy w projekcie, że Powstanie Warszawskie było ważnym czynnikiem tworzenia demokratycznej i suwerennej Polski.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MarianKról">Nie rozpatrujemy okresu kombatanckiego, przechodzimy natomiast do współczesności, aby wezwać rząd do kontynuowania działań opiekuńczych nad byłymi powstańcami Warszawy. Musimy mieć świadomość, że dziś najmłodszy powstaniec Warszawy ma co najmniej ok. 60 lat. Jest to więc pokolenie w większości wyeksploatowane i zmęczone.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MarianKról">Podkreślamy również konieczność dokonania głębszych badań naukowych nad genezą, rolą i znaczeniem Powstania Warszawskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MarianKról">Z punktu widzenia patriotycznego okres ten ma wymiar ogromny, z drugiej strony wielu historyków i znawców okresu Powstania Warszawskiego uznaje, że ten, kto podejmował decyzję o powstaniu zdawał sobie sprawę, że większość uczestników powstania i ludności Warszawy była skazana na niepowodzenie. Powstanie Warszawskie było przygotowane, z jednej strony - i słusznie - przeciwko hitlerowcom, ale również politycznie przeciwko tym, którzy szli ze Wschodu wyzwalając Polskę. Jest to bardzo złożona materia, uważam że warto byłoby zgłębić to zagadnienie i jednocześnie wyjaśnić tę skomplikowaną problematykę.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MarianKról">W zakończeniu naszego projektu mówimy o godnym uczczeniu rocznicy - Sejm wzywa cały naród, aby w 50. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego oddał honor wszystkim poległym i żyjącym bohaterom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę o zaprezentowanie poselskiego projektu oświadczenia Sejmu w sprawie uczczenia 50. rocznicy wybuchu powstania Warszawskiego. Proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła J. Wiatra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JerzyWiatr">Wnioskodawcami jest 38 posłów z trzech klubów: SLD, PSL i UP.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JerzyWiatr">Chciałem zgłosić dwie autopoprawki dla ujednolicenia charakteru tekstów, nad którymi pracujemy. Proponuję, by Komisja zechciała traktować ten projekt, jako projekt uchwały, a nie oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JerzyWiatr">Ponadto w ostatnim wierszu, ze względów stylistycznych należy usunąć wyraz „już”. Ostatnie zdanie w projekcie brzmiałoby następująco: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyrażając uczucia wolnego narodu, składa hołd ich bohaterskiej walce”.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JerzyWiatr">Projekt dotyczy samego Powstania Warszawskiego, nie dotyczy akcji „Burza”. Jest to świadomy wybór, a nie przeoczenie. O ile oddanie czci Powstaniu Warszawskiemu jest kwestią, która nie budzi wątpliwości i kontrowersji, o tyle ocena akcji „Burza” jest wysoce kontrowersyjna. Można byłoby na ten temat prowadzić długą dyskusję, dla której z pewnością uchwała czcząca 50. rocznicę Powstania Warszawskiego nie jest dobrą okazją.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JerzyWiatr">Obok bezspornego elementu patriotyzmu i bohaterstwa żołnierzy Polski Podziemnej wiązały się sporne, dyskusyjne decyzje polityczne i bez oddania pewnego ukłonu w stosunku np. do narodowych dążeń Litwinów w stosunku do Wileńszczyzny, nie można byłoby tak po prostu oddać czci akcji „Burza”, a przecież to oświadczenie nie może być traktatem historycznym. Dlatego jest to projekt, podobnie jak w druku nr 497, dotyczący jedynie 50. rocznicy Powstania Warszawskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JerzyWiatr">Projekt ten jest napisany w duchu szerokiego pojednania narodowego. Stara się akcentować to, co łączy, a nie co dzieli. Podkreśla szczególną rolę Armii Krajowej, której niewątpliwie przypada zasługa największego udziału w ruchu oporu Polski w czasie wojny, ale wymienia również zgodnie z prawdą historyczną u jej boku, inne formacje wojskowe. Ponieważ Powstanie Warszawskie było tym szczególnym aktem, zrywem patriotycznym, gdzie obok siebie, na sąsiednich barykadach walczyli żołnierze Armii Krajowej, Armii Ludowej i innych formacji Polski Podziemnej.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JerzyWiatr">Projekt, który referuję, próbuje także w pewien nie antagonizujący sposób odnieść się do tej tragedii politycznej, której elementem była sytuacja wokół Powstania.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JerzyWiatr">Nie mówimy tak wyraźnie, jak w projekcie referowanym w druku nr 477, o tym, że Polska nie była niepodległa, choć mówimy, że Powstanie Warszawskie było sprzeciwem wobec zdecydowania o losie Polski przez obce mocarstwa. W tym - myślę - oddana jest prawda historyczna. Natomiast projektodawcy są zdania, że nie można całego okresu powojennego kwitować tak jednoznacznie, jako sytuacji, w której Polska pozbawiona była niepodległości, ponieważ stawia to pod znakiem zapytania status międzynarodowy państwa polskiego w okresie 1944–1989.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JerzyWiatr">Stopień niepodległości tego państwa był różny w różnych okresach, był z pewnością znacznie mniejszy przed 1956 r. niż po 1956 r., ale to nie nadaje się do wyłożenia w krótkiej uchwale. Stąd proponujemy, żeby to, co będzie w uchwale Sejmu było wspólnym mianownikiem. Na co każdy niezależnie od różnic poglądów na okres powojenny mógł się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JerzyWiatr">W naszym przekonaniu każdy może się zgodzić z tym, że Powstanie Warszawskie było sprzeciwem wobec zdecydowania o losie Polski przez obce mocarstwa, że było wiecznie żywym symbolem woli wolności i niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JerzyWiatr">Ponieważ teksty powstawały bez wiedzy o innych projektach, stoimy na stanowisku, że nie będziemy się upierali przy naszym tekście. Jesteśmy gotowi do znalezienia tekstu, który będzie dobrym wspólnym mianownikiem.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JerzyWiatr">Gdyby Komisja zechciała uznać za taki wspólny mianownik projekt referowany przez pana posła M. Króla, druk nr 497, to nie widzę przeszkód z naszej strony, żeby zrezygnować z druku 498 i potraktować druk 497 jako podstawę dla pracy nad wspólnym dokumentem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyJaskiernia">Jak przedstawiciel druku 497 rozumie wypowiedziane przez siebie słowa, że Powstanie Warszawskie było skierowane przeciwko Związkowi Radzieckiemu?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyJaskiernia">W żadnym wypadku Powstanie Warszawskie nie było skierowane przeciwko temu krajowi. Cała akcja „Burza” była nastawiona na współdziałanie bojowe w walce z okupantem niemieckim. Nie jesteśmy seminarium historycznym i nie będziemy się wdawać w bardzo dokładne dywagacje historyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JacekUczkiewicz">Mam pytanie do pani poseł M. Dmochowskiej: - w ostatnim zdaniu projektu stwierdzacie państwo: „Ocalili Polskę” - na jakiej podstawie tak twierdzicie?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JacekUczkiewicz">Jak, pani zdaniem, po przeczytaniu takiego oświadczenia poczują się ci żołnierze Powstania Warszawskiego, którzy w powojennej Polsce czynnie włączyli się w funkcjonowanie państwa polskiego. Znam wiele osób, które funkcjonowały na bardzo wysokich stanowiskach, jako członkowie partii i bezpartyjni i działali na rzecz państwa polskiego, które wtedy istniało.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JacekUczkiewicz">Czy nie uważa pani, że ten tekst jest wymierzony przeciwko nim?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyCiemniewski">Chciałem zapytać przedstawiciela wnioskodawców druku 497, jak należy rozumieć i z czego ma wynikać sposób rozumienia, iż Powstanie Warszawskie było ważnym czynnikiem tworzenia demokratycznej i suwerennej Polski?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JerzyCiemniewski">Stwierdzenie to bez nawiązania do faktów, co się działo pomiędzy rokiem 1944 w Polsce, przy sloganowości epitetów, które były używane, przy zawłaszczaniu określenia „demokratycznej i suwerennej Polski”, stworzyć może wrażenie, iż autorzy mieli na myśli fakt, że Powstanie Warszawskie było ważnym czynnikiem tworzenia tej Polski, z którą mieliśmy do czynienia między 22 lipca 1944 r., a rokiem 1989.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WitMajewski">Panie przewodniczący, proponuję żebyśmy nie kontynuowali zadawania pytań i udzielania odpowiedzi, ponieważ jesteśmy w takim gronie, które dobrze zna najnowszą polską historię.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WitMajewski">Proponuję natomiast przystąpienie do procedowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WitMajewski">Sejm oczekuje od nas jednolitego tekstu, stawiam więc wniosek o zamknięcie dyskusji i spotkanie trzech wnioskodawców w celu uzgodnieniu tekstu, który będzie do przyjęcia dla wszystkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie pośle, chcę zauważyć, że bierzemy udział w pierwszym czytaniu projektów uchwał. Jako minimum pierwszego czytania jest właśnie stworzenie szansy zadawania pytań i wysłuchanie odpowiedzi. Przerywanie dyskusji bez jej wszczęcia i bez umożliwienia odpowiedzi posłom reprezentantom byłoby jednak przesadą, biorąc pod uwagę istotę pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JerzyJaskiernia">Poproszę posłów reprezentantów o udzielenie odpowiedzi na zadane pytania. Potem zastanowimy się nad dalszą procedurą. Czy pani poseł M. Dmochowska zechciałaby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MariaDmochowska">Jest rzeczą niewątpliwą, że żyliśmy w państwie niesuwerennym, co nie oznacza, że obywatele polscy nie mogli mieć wielu osiągnięć i zrobić wiele dobrego dla społeczeństwa i dla państwa. Ich to zupełnie nie obraża, po prostu sam fakt historycznego życia w państwie niesuwerennym, tak jak kiedyś fakt życia pod rozbiorami nic nie odejmował narodowi polskiemu i członkom społeczeństwa polskiego w ich patriotycznej działalności.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MariaDmochowska">To, że ktoś nie zauważył, że żył w państwie niesuwerennym jest do przyjęcia, natomiast w tej chwili chyba nie ma na tej sali nikogo, kto by o tym nie wiedział.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MariaDmochowska">Jest to prawda, że żyliśmy w państwie niesuwerennym, i dobrze byłoby od czasu do czasu przypomnieć to sobie. Wtedy inaczej się funkcjonuje i inaczej się rozumie rolę suwerennego państwa, jakie teraz mamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarianKról">Odpowiadam pani poseł M. Dmochowskiej - myślę, że w naszym gronie nie powinniśmy się przekonywać o tym, iż powstanie nie było przeciwko Związkowi Radzieckiemu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MarianKról">To był wyraz politycznej dezaprobaty. Pani wie, że jeżeli byłoby uzgodnienie, to są uzgodnienia między partnerami. Nie było tego uzgodnienia między partnerem, jakim było kierownictwo Powstania Warszawskiego, czy przedstawicielami rządu londyńskiego oraz władzami wojskowymi, czy władzami radzieckimi.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#MarianKról">Wiemy, że wojska radzieckie doszły nad Wisłę i tam się zatrzymały - dlaczego tam stanęły? Historycy, którzy mają opcję patrzenia prowschodniego czy proradzieckiego, dokładnie to przedstawili. Nie chciałbym teraz szerzej tego tematu wyjaśniać.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#MarianKról">Odpowiadając panu posłowi J. Ciemniewskiemu - stwierdzam, że gdyby patrzeć na pana pytanie przez pryzmat dnia dzisiejszego, to rzeczywiście bardzo dużo wiemy o tamtym okresie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#MarianKról">Trzeba jednak patrzeć na Polaków, którzy walczyli o Polskę w 1944 r., wówczas nie wiedzieli oni, co kryje się za działaniami decydentów różnych opcji. Najważniejszym zadaniem dla każdego Polaka w 1944 r. była walka o niepodległość, walka z hitlerowcami.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#MarianKról">Trzeba również mieć świadomość, że nie od Polaków zależało, w jakiej strefie wpływów politycznych będziemy w latach 40-tych. Decyzje zapadały poza Polską i poza Polakami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JerzyWiatr">Czuję się trochę urażony określeniem pani poseł M. Dmochowskiej. Stanowczo nie mogę się zgodzić z obraźliwym określeniem, że pominięcie akcji „Burza” jest półprawdą. Półprawdą byłoby, gdyby o akcji „Burza” mówiło się tylko nieprawdziwie. Fakt, że się o tym nie mówi, nie jest półprawdą.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JerzyWiatr">Pani poseł zgodzi się z tym, że w naszym projekcie nie będzie poruszonych wiele innych zagadnień. Projekt przecież nie będzie podręcznikiem historii najnowszej, czy walki narodu polskiego w czasie okupacji.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JerzyWiatr">Chciałbym powtórzyć - akcja „Burza” jest zbyt skomplikowanym problemem, by dało się go ująć w jednym czy dwóch zdaniach.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JerzyWiatr">Ponieważ jest to uchwała, a nie rozprawa, wobec czego każde ujęcie jedno- czy dwuzdaniowe musi te bardzo skomplikowane kwestie uprościć i stworzyć niepotrzebne zadrażnienia.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JerzyWiatr">Zgadzam się, że Powstanie Warszawskie było fragmentem akcji „Burza”, ale z tego nie wynika, że nie można mówić o tym fragmencie bez odwoływania się równocześnie do szerszego kontekstu.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JerzyWiatr">Nie należy dotykać tego, co jest wysoce kontrowersyjne. Skupić się należy na tym, w czym Sejm, rzeczywiście wyrażając wolę całego narodu, może przez aklamację, bez głosowań oddać cześć tym wszystkim, którzy w pełni na to zasłużyli.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JerzyWiatr">Co do kwestii niepodległości, to nie jest tak, że ktoś jest naiwny i nie rozumie, że Rzeczpospolita była nie w pełni suwerenna przed 1989 r. Oczywiście, że nie była. Polska naprawdę nie była suwerenna od czasów wojny północnej, z krótkim okresem XX-lecia międzywojennego.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JerzyWiatr">Matomiast powiedzieć po prostu, że odebrano narodowi wolność i niepodległość, to znaczy zrównać wszystko, co było po 1944 r. z sytuacją, w której dokonywało się Powstanie Warszawskie. Polska była przed Powstaniem Warszawskim w niewoli i po 1944 r. dalej w niewoli, aż do 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JerzyWiatr">Jeżeli to chcemy pokazać, jeżeli ma to być myślą tej uchwały, to nie będzie uchwała ta jednoczyła, lecz jątrzyła. Będzie odnawiała podziały, tworzyła przekonanie, że wyraża się tu jeden skrajny punkt widzenia.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#JerzyWiatr">Prawda jest bowiem bardziej złożona. Tę prawdę, jak myślę, projekt, który referuję oddaje, bo mówi, iż Powstanie Warszawskie było sprzeciwem wobec decydowania o losie Polski przez obce mocarstwa.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#JerzyWiatr">Wdawanie się w subtelną ocenę tego, w jakim stopniu była Polska suwerenna, a w jakim nie była, jak suwerenność Polski powojennej, w pewnych okresach była mniejsza, a w innych większa - tego nie da się ująć w uchwale.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#JerzyWiatr">Stąd nasza propozycja, żeby to była taka uchwała, co do której wszyscy mogą z czystym sumieniem, z przekonaniem przyjąć przez aklamację.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#JerzyWiatr">Dlatego jest mój apel, żeby zmierzać do takiego tekstu, w którym nie będziemy eksponowali tych różnic, jakie są między nami, w głosowaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JerzyJaskiernia">Musimy podjąć pewne decyzje - mamy do wyboru dwie możliwości. W wystąpieniu pana posła J. Wiatra pojawiła się oferta, aby druk nr 497 potraktować jako punkt wyjściowy. Zgłoszone zostało jedno zastrzeżenie posła J. Ciemniewskiego. Gdyby propozycja tego typu zyskiwała poparcie Komisji, to jest to krótki druk, moglibyśmy więc szybko dokonać jego przejrzenia i podjąć decyzję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JerzyJaskiernia">Gdyby ta oferta nie wzbudzała zainteresowania, to możemy powołać podkomisję, która z udziałem posłów wnioskodawców przeanalizuje wszystkie projekty.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy w tej sprawie chciałby ktoś z państwa się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#BolesławMachnio">Jestem za tym, żeby z tych trzech druków sporządzić jeden, nad którym powinna pracować podkomisja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszSzymański">Chciałbym zaproponować skład takiej podkomisji - posłowie J. Ciemniewski, J. Uczkiewicz oraz E. Januła. Trzyosobowy skład pracowałby wspólnie z udziałem wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JerzyJaskiernia">Spróbujmy jeszcze dodać posła Szczepaniaka, żeby uwzględniony był klub PSL.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JerzyJaskiernia">Jest więc propozycja powołania podkomisji w składzie czteroosobowym z prośbą o udział wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy jest zgoda Komisji na takie rozwiązanie? Nie widzę sprzeciwu, w związku z tym za chwilę odbędzie się ukonstytuowanie się podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JerzyJaskiernia">Jak państwo widzicie swoją pracę czasowo, czy jest szansa na pracę podkomisji jeszcze dziś, a Komisja zbierze się jutro, czy też uważacie, że jest to niemożliwe i będziemy szukali terminu innego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#EugeniuszJanuła">Jeżeli Komisja zatwierdzi skład podkomisji, proponuję żeby została na tej sali i natychmiast zaczęła pracować nad ujednoliceniem tekstu.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#EugeniuszJanuła">Sądzę, że jest możliwość abyśmy doszli do kompromisu w ciągu około pół godziny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JerzyJaskiernia">Jeżeli prace rzeczywiście trwałyby pół godziny, to możemy zwołać osiedzenie Komisji na godz. 19oo. Czy państwo wyrażają zgodę na to, żeby o godz. 19oo przybyć na posiedzenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JanuszSzymański">Dlaczego nie jutro?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę bardzo, jeżeli jest taka wola wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JerzyJaskiernia">Słyszę inne propozycje, aby jeszcze dziś zwołać posiedzenie Komisji, po głosowaniach. Umawiamy się więc, że podkomisja podejmuje teraz pracę, a bezpośrednio po głosowaniach Komisja spotka się ponownie w celu rozpatrzenia sprawozdania podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JerzyJaskiernia">Proszę członków podkomisji o podejście do stołu prezydialnego, aby podkomisja mogła się ukonstytuować.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JerzyJaskiernia">Ogłaszam przerwę w obradach Komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JerzyJaskiernia">Witam ponownie panie i panów posłów, proszę pana posła Janułę o poinformowanie nas o wynikach pracy podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#EugeniuszJanuła">Sądzę, że ustaliliśmy w 95% jednolity tekst wychodząc z założenia, że tekst ten będzie podstawą do oświadczeń klubowych, w których każdy klub zgodnie ze swoją intencją będzie mógł wyłonić swoje racje.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#EugeniuszJanuła">Podkomisja kierowała się zasadą, że tekst powinien być zwarty i krótki. Każdy z nas ma tekst przegłosowany przez podkomisję, nie widzę natomiast pani poseł M. Dmochowskiej i posła J. Ciemniewskiego. Mam nadzieję, że dojdą na posiedzenie, bo oni zgłaszali wnioski mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy są pytania do posła sprawozdawcy? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JerzyJaskiernia">Otwieram dyskusję nad sprawozdaniem podkomisji. Pamiętajmy, że zgłoszone zostały wnioski mniejszości. Rozważmy tę kwestię, gdyż przy takiej uchwale wnioski mniejszości są czymś kuriozalnym. W tekście, który mamy bardzo wiele zostało przeforsowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KazimierzPańtak">Chciałem dokładnie to samo powiedzieć, proponujemy pracę nawet do rana, ale nie róbmy wniosków mniejszości, bo będzie śmiech na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MarekMazurkiewicz">Wydaje mi się, że do uchwały tego typu wnioski mniejszości byłyby nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MarekMazurkiewicz">Mam jedną wątpliwość i proszę o zrozumienie. Pewne pojęcia mają charakter normatywny. Czy w kontekście określonych terminów prawa międzynarodowego i konstytucyjnego, ostatnie zdanie: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa...”</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#MarekMazurkiewicz">„Niepodległa” wydaje się być nieporozumieniem, z punktu widzenia prawa międzynarodowego Polska była i jest niepodległa od 1918 r. i z tego punktu widzenia nie sądzę, żeby można było stawiać inną tezę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#BolesławMachnio">Wydaje mi się, że mówimy o Powstaniu Warszawskim, a nie o tym, co się dzisiaj dzieje. Uważam, że słowo „niepodległa” jest tutaj niepotrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy podkomisja rozważała zasadność tego zdania jako całości, bo ono wzbudza kontrowersje, a nie wiem czy dla całej uchwały jest niezbędne?.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#EugeniuszJanuła">Tekst jest wynikiem kompromisu, mieliśmy trzy bardzo rozbieżne teksty, sądzę że dwaj autorzy tekstów poszli na maksymalne kompromisy.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#EugeniuszJanuła">Tak się składa, że nie ma obecnie na sali posłów, którzy zgłosili autopoprawki, ale bardzo stanowczo staliby na stanowisku, że właśnie zdanie: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa” musi pozostać w tekście. Kompromisowo zgodziliśmy się, natomiast zrozumiałe jest, że były w podkomisji zastrzeżenia, które podzieliła część członków Komisji.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#EugeniuszJanuła">Podkreślam, że tekst jest dużym kompromisem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy gotowy tekst, z różnych względów zgłaszanie poprawek byłoby zachęceniem do konfrontacji politycznej. Czy ktoś z państwa wnosi poprawki do tego tekstu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#EugeniuszJanuła">Podkomisja wnosi autopoprawkę w trzecim akapicie: „Polska nie uległa duchowemu zniewoleniu. Pamięć o dziejach Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej”. Autopoprawka polega właśnie na postawieniu kropki po słowie: „zniewoleniu”, a słowo „Pamięć” rozpoczyna drugie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RyszardGrodzicki">Zapewne będziemy mieli do czynienia z apelem o przyjęcie tej uchwały w drodze aklamacji. Przy obecnym sformułowaniu sądzę, że przynajmniej część posłów będzie miała dosyć poważne wątpliwości, czy w ten sposób się zachowa.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#RyszardGrodzicki">Jeśli mówimy tylko o jednej formacji Armii Krajowej, to już np.: Bataliony Chłopskie także dla części społeczeństwa były elementem, który ożywiał ducha wolności. Opuszczenie ich jest pewnym nietaktem w stosunku do PSL. Dla znacznej części z sali również i ten element będzie problemem, gdyby pozostać przy trzech głównych ugrupowaniach.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#RyszardGrodzicki">Zawrzyjmy więc w tych odniesieniach historycznych pewien kompromis, aby tak nie było problemów na sali obrad, bo dopiero wtedy będzie to miało wydźwięk polityczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#KazimierzPańtak">Wydaje mi się, że poseł R. Grodzicki nie zwrócił uwagi, że tu chodzi tylko o Powstanie Warszawskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JerzyJaskiernia">Jedynie teksty proponowane przez PSL i SLD były w miarę neutralne, sprowadzały się tylko do pewnych stwierdzeń generalnych.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JerzyJaskiernia">Tekst Unii Wolności, który został w dużym stopniu inkorporowany, będzie otwierał wątpliwości, o których mówił poseł R. Grodzicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JerzyWiatr">Tekst jest typowym produktem kompromisu. Gdyby pan, panie pośle R. Grodzicki wziął do ręki wyjściowy tekst złożony przez posłów Unii Wolności, to zobaczyłby pan, jaka jest różnica między obydwoma tekstami. W podkomisji toczyła się potężna dyskusja o to, żeby stworzyć tekst, pod którym wszyscy będą mogli się podpisać.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JerzyWiatr">Jeżeli teraz zaczniemy ciągnąć ten kompromis, to zniszczymy cały efekt i doprowadzimy do sytuacji, gdzie zamiast uchwały, która w należytej atmosferze oddaje cześć Powstaniu Warszawskiemu, będzie głosowanie i powrót do trzech pierwotnych tekstów.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JerzyWiatr">Apeluję do wszystkich. Wszyscy muszą trochę ustąpić. Jeżeli będziemy nieustępliwi i będziemy trzymali się żelaznej logiki, nie osiągniemy żadnego efektu.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JerzyWiatr">To prawda, że w Powstaniu Warszawskim nie tylko Armia Krajowa brała udział, ale drugą prawdą jest, że 90% powstańców to żołnierze AK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JerzyJaskiernia">Jesteśmy w szczególnie trudnej sytuacji, bo trzy projekty skierowane zostały do Komisji Ustawodawczej, która jest wprawdzie od bardzo wielu spraw w Sejmie, ale nie od debat historycznych.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JerzyJaskiernia">Szkoda, że nie ma w Sejmie komisji historycznej, gdzie mogłaby nawet pół roku trwać intensywna praca intelektualna.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JerzyJaskiernia">Najlepiej byłoby znaleźć dziś taki tekst, który poprzez aklamację zostałby przyjęty. Poseł R. Grodzicki sygnalizuje istotne sprawy, chociaż wyliczanie formacji, z których jedne są uwzględnione w tekście, a inne pominięte, może wzbudzić u części posłów sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#JerzyJaskiernia">Proponuję, żeby państwo zechcieli odnieść się do tekstu w taki sposób, że najpierw zaproponują poprawki, które następnie będziemy rozstrzygali.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#JerzyJaskiernia">Pana posła J. Ciemniewskiego nie było w pierwszej części naszej dyskusji, a był poważny wątek dyskusji, żeby nie wprowadzać do tekstu poprawek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#JerzyJaskiernia">Każdy z klubów będzie mógł przecież zgłosić wnioski podczas drugiego czytania i osiągnąć ten sam efekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JerzyCiemniewski">Rozumiem ducha kompromisu, ale w pewnych sprawach ten duch kompromisu jest niemożliwy. Wydawało się, że 5 czerwca 1989 r. pewne sprawy wyjaśnił, rozstrzygnął i załatwił kwestie oceny faktu niesuwerennego charakteru Polski. Ten niesuwerenny charakter był rezultatem zdarzeń II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JerzyCiemniewski">Powstanie Warszawskie było antycypacją tego, co może się stać z suwerennością Polski w sytuacji, w której dominacja sowiecka utrwali się na obszarze Polski. Wyrazem tego było stwierdzenie: „Walczący osamotniony kraj nie mógł wówczas odzyskać niepodległości”, wykreślając słowo „pełnej”, bo w moim przekonaniu i kolegów z mojego klubu to pojęcie jest niepodzielne i niestopniowalne.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JerzyCiemniewski">Nie można być trochę podzielnym i trochę niepodzielnym. I to jest różnica, panie prof. Wiatr, która nas dzieli w sposób zasadniczy. Pan uważał przez wiele lat, że można być trochę niepodległym, trochę wolnym i trochę niewolnym.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JerzyCiemniewski">Co do tego nie może być porozumienia między nami. Na tle stosunku do historii nie możemy z lewicą znaleźć wspólnego języka. Nie możemy też podpisać się pod tekstem, który będzie w dalszym ciągu utrzymywał fałsz, z którym myśleliśmy, że kończymy w 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JerzyCiemniewski">Jeżeli panowie staracie się mówić tym samym językiem o bohaterstwie ludzi, a nie o celu, który miało przynieść narodowi Powstanie Warszawskie, to nie ma między nami możliwości oddawania czci wydarzeniom historycznym, które inaczej widzimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy przed sobą tekst uchwały podkomisji, zamykamy dyskusję i przystępujemy do pracy.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy do tytułu uchwał ktoś z państwa zgłaszał uwagi? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JerzyJaskiernia">Przystępujemy do rozpatrzenia zdania pierwszego. Czy do tego zdania ktoś z państwa ma uwagi? Przeczytam jego treść:</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JerzyJaskiernia">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 50. rocznicę Powstania Warszawskiego czci pamięć bohaterów, żołnierzy i ludności cywilnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JanuszWojciechowski">Mam zastrzeżenia do dwukropka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegokancelariiSejmu">Dwukropek musi być, ponieważ chodzi o bohaterów, tymi bohaterami są żołnierze i ludność cywilna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanuszWojciechowski">Proponuję następującą treść: „czci pamięć bohaterskich żołnierzy Powstania Warszawskiego i ludności cywilnej”, pomijając dwukropek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JerzyJaskiernia">To jest różnicowanie ludności cywilnej, która w tym akurat wypadku odgrywała bardzo istotną rolę. Czy pan poseł wycofałby się z tej propozycji? Dziękuję. Nie ma uwag do zdania pierwszego, odczytuję zdanie drugie:</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JerzyJaskiernia">„Walczący, osamotniony kraj nie mógł wówczas odzyskać pełnej niepodległości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarianKról">Proponowałbym rozważyć sugestię pana posła J. Ciemniewskiego, aby wykreślić wyraz: „pełnej”.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MarianKról">Mówimy o okresie, w którym jest Powstanie Warszawskie. Walczący, osamotniony kraj nie miał szansy uzyskania niepodległości, nie ma więc znaczenia, czy jest ona pełna czy niepełna.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MarianKról">Mówimy o określonej sytuacji, o czasie i miejscu. Byłbym za wykreśleniem tego wyrazu, które niepotrzebnie wartościuje „niepodległość”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JerzyJaskiernia">Otwieram dyskusję w tej sprawie. Czy podkomisja badała tę sprawę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#EugeniuszJanuła">Tak, kwestia dotyczyła wartościowania „pełnej” czy „niepełnej niepodległości”. W drodze kompromisu uznaliśmy, że należy wpisać „pełnej niepodległości”. Za skreśleniem był pan poseł J. Ciemniewski. W związku z tym kwestia ta pozostaje do rozstrzygnięcia przez Komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JerzyJaskiernia">Podkomisja podtrzymuje propozycję zapisu zdania. Czy pan poseł zgłasza poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JerzyCiemniewski">Zgłaszam poprawkę w postaci skreślenia wyrazu: „pełnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy pan poseł J. Wiatr chciałby, na tle wystąpienia pana posła J. Ciemniewskiego, wyrazić swoje zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JerzyWiatr">Sprawa jest następująca - to zdanie jest ściśle związane logicznie z przedostatnim zdaniem: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa”. Jeżeli wypadnie wyraz „pełna”, a zostanie zdanie: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa”, to będzie oczywisty wniosek, że do 1989 r. Polska była niepodległa.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JerzyWiatr">Nie mogę zgodzić się z poglądem, że niepodległość jest niestopniowalna. Na pewno Polska za Jana III Sobieskiego była niepodległa i w pełni suwerenna. Po wojnie północnej nie była w pełni niepodległa i za Stanisława Augusta Poniatowskiego nie była w pełni niepodległa. Ale była państwem polskim i powiedzieć, że nie ma różnicy między czasami Stanisława Augusta Poniatowskiego a czasami po rozbiorach byłoby szaleństwem.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#JerzyWiatr">Jeżeli się daje takie proste przykłady z historii, to dlatego, że nie jest to prawda, jak pan poseł J. Ciemniewski ironizuje. Stopień niezależności państw jest różny, tu chodzi o stwierdzenie faktu.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#JerzyWiatr">Każdy oczywiście wolałby, żeby Polska była w pełni niepodległa, ale mówimy o tym, co jest białym miejscem. Dlatego trzeba coś wybrać - albo wstrzymujemy wyraz „pełnej”, albo jeżeli panu posłowi J. Ciemniewskiemu chodzi o skreślenie „pełnej”, bo wtedy trzeba skreślić zdanie: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa”.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#JerzyWiatr">Przy takiej podwójnej operacji wyraz „pełnej” może zniknąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarianKról">Nie zgadzam się z panem posłem J. Wiatrem, bo musimy pamiętać, że Powstanie Warszawskie, to był sierpień 1944 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JerzyJaskiernia">Trzeba jednak wyraźnie dostrzegać intencję, która jest klarowna. Nie chodzi tu o sytuację kilkunastu dni, a 45 lat. Sądzę, że poprawka pana posła J. Ciemniewskiego jest czytelna, pan poseł ją podtrzymuje, przeprowadzamy więc głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JerzyJaskiernia">Kto z członków Komisji Ustawodawczej jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#JerzyJaskiernia">W głosowaniu Komisja odrzuciła poprawkę 7 głosami, przy 3 głosach - za i 2 głosach wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#JerzyJaskiernia">Zapytuję pana posła, czy zgłasza pan poprawkę mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JerzyCiemniewski">Tak, zgłaszam w postaci integralnego tekstu, który przedstawimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie pośle, czy nie byłoby zręczniej, gdyby Unia Wolności w swoim wystąpieniu zgłosiła poprawkę tej treści. Wprowadzanie bowiem do sprawozdania Komisji Ustawodawczej będzie wymagało dodatkowych wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JerzyJaskiernia">A zatem, teraz przyjęlibyśmy tekst, który opracujemy głosami większości, a klub i tak ma prawo zrobić to, co pan chce zrobić. Poprawka mniejszości jest anonimowa, nie musi nawet ujawniać autora. W przypadku poprawki klubu Unii Wolności będzie to spektakularne, upodmiotowione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JerzyCiemniewski">Niestety, nie mogę się zgodzić z sugestiami, jak ma postępować Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JerzyCiemniewski">Zgłaszamy wniosek mniejszości w postaci integralnego tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JerzyJaskiernia">Muszę tutaj odwołać się jednak do procedury. Poprawka pana posła sprowadzała się do skreślenia wyrazu „pełnej”. I to ma pan prawo uczynić wnioskiem mniejszości. Nie ma możliwości tworzenia integralnych tekstów. Jeśli tu pan sygnalizuje wniosek mniejszości, to on będzie w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JerzyJaskiernia">Zapytuję, czy podtrzymuje pan ten właśnie wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie przewodniczący, myślę że istnieje pewna różnica pomiędzy tekstem ustawy, nad którą się pracuje, a tekstem uchwały Sejmu w sprawie uczczenia 50. rocznicy Powstania Warszawskiego.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JerzyCiemniewski">Jeżeli pan przewodniczący tej różnicy merytorycznej nie dostrzega, to rzeczywiście dyskusja staje się coraz trudniejsza.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#JerzyCiemniewski">Istota rzeczy w tego rodzaju tekście polega na odzwierciedleniu pewnej myśli, pewnego stosunku do historii i rzeczywistości. Każde słowo ma tutaj znaczenie, nadaje sens pewnej inicjatywie.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#JerzyCiemniewski">Jeżeli słowa te się skreśla, to ja rozumiem, istnieje przyzwyczajenie do funkcjonowania takich instytucji, które skreślały słowa i dopisywały. To jednak nie jest oddanie pewnej myśli. O to właśnie chodzi, że pewna myśl może być integralna tylko z użyciem pewnych słów i przestaje być integralna w momencie, gdy tych słów zabraknie.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#JerzyCiemniewski">W związku z tym zapowiadam, że zostanie zgłoszony wniosek mniejszości w postaci integralnego tekstu, jeżeli określone słowa wypadają z przedłożonego przez nas tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JerzyJaskiernia">Pan poseł sugeruje jakiś spór, a takiego przecież nie ma. Trwa jedynie dyskusja natury proceduralnej, jak zapisać wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JerzyJaskiernia">Pan poseł polemizuje, tylko nie wiem z kim, bo na pewno nie ze mną, gdyż niczego jeszcze nie sformułowałem.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JerzyJaskiernia">Istota prawna poprawki sprowadzała się do skreślenia wyrazu: „pełnej”. Teraz pan mówi, że nie chce tego wariantu, tylko zgłosi pan tekst kompleksowy. Czy mam rozumieć, że przedmiotem pańskiego wniosku mniejszości będzie cały tekst uchwały?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JerzyCiemniewski">Tak. będzie cały tekst uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#JerzyJaskiernia">Dziękuję, w tej sytuacji mamy o tyle ułatwioną sytuację, że zmieniamy procedurę.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#JerzyJaskiernia">Wniosek mniejszości pana posła J. Ciemniewskiego będzie obejmował całość, a ja będę procedował co do poszczególnych zdań. Będzie to kumulacja pewnych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#JerzyJaskiernia">Mam pytanie do Biura Legislacyjnego KS, czy możemy procedować w taki sposób z poprawką mniejszości pana posła. Będzie to cały tekst z modyfikacjami, a nie forma, którą pan poseł z przyczyn moralno-politycznych kwestionuje. Według mnie wszystko jest prawidłowe, po raz pierwszy się spotykam, żeby nad projektem uchwały procedować w innym trybie.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#JerzyJaskiernia">A zatem, mam pytanie, czy była w tradycji Sejmu, czy były jakieś przesłanki prawne, żeby w sprawie tej uchwały przyjąć inną procedurę niż tę, która wynika z regulaminu Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Do tej pory w mojej pracy nie spotkałem się jeszcze z takim przypadkiem. Mogę natomiast zacytować art. 40 ust. 2 pkt 2 regulaminu, że w sprawozdaniu Komisji wnioskuję przyjęcie projektu z określonymi poprawkami w formie tekstu jednolitego projektu. Pozostaje kwestia interpretacji, co rozumiemy przez tekst jednolity projektu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JerzyJaskiernia">Sądzę, że nie ma wątpliwości, przecież zawsze Komisja wnosi jednolity tekst. Na życzenie wnioskodawców przedkłada wnioski mniejszości. Jest to normalna forma sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JerzyJaskiernia">Pytam pana z Biura Legislacyjnego KS o następującą kwestię, to co normalnie składa się na poprawkę mniejszości pana posła J. Ciemniewskiego miałoby skreślić słowo „pełnej”. Próbuję wczuć się w intencje pana posła. Pan poseł uważał, że tego typu formalny tryb nie odzwierciedlałby ducha całej inicjatywy. W związku z tym, wiedząc na czym polega poprawka, rozumiem że intencją pana posła J. Ciemniewskiego jest to, aby poprawka ta była wkomponowana w tekst, który będzie całościowo poprawką mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JerzyJaskiernia">Pytam więc, czy jest to dopuszczalne w sensie prawnym. Jeśli jest dopuszczalne, to uważam, że nie ma przyczyn, dla których mielibyśmy tego nie robić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Jest dopuszczalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WłodzimierzNieporęt">Czy praca podkomisji i naszej Komisji, w związku z oświadczeniem pana posła J. Ciemniewskiego ma sens? Pan poseł, w ramach swojego punktu widzenia, przedstawia nam pogląd i zakreśla nieprzekraczalne granice, do czego ma prawo, ale nie chce słuchać racji innych, w związku z tym rozumiem, że na sesję plenarną Sejmu wchodzimy z różnymi tekstami.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WłodzimierzNieporęt">Na tym polega ten problem i myślę, że nasza praca w tej chwili jest niecelowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JerzyJaskiernia">Abstrahuję od tego, jaki miały charakter i co one oznaczały, to jest sprawa, którą reprezentowała podkomisja. Formalnie pan poseł ma prawo do zgłoszenia wniosku mniejszości, dylemat polegał na tym, jak to się ma wyrazić.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JerzyJaskiernia">Rysuje się pytanie do przewodniczącego podkomisji, bowiem zrozumiałem, że członkowie podkomisji w wyniku uzgodnień obustronnie z czegoś zrezygnowali.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#JerzyJaskiernia">Powstaje pytanie, po co został zawarty kompromis, dajmy dwa różne teksty - jeden, który odpowiada większości podkomisji; drugi, który odpowiada posłowi J. Ciemniewskiemu, a Sejm rozstrzygnie w drodze głosowania.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#JerzyJaskiernia">W innym wypadku efekt kompromisu stosuje się iluzoryczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#EugeniuszJanuła">Z wielkim zdziwieniem odbieram głos pana posła J. Ciemniewskiego, bo tekst, który państwu przedstawiliśmy, jest w około 70% tekstem przedłożonym przez poseł M. Dmochowską.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#EugeniuszJanuła">Inni autorzy tekstów poszli na maksymalne ustępstwa i w ramach pracy podkomisji uzgodniliśmy praktycznie cały tekst, zarówno pan poseł J. Ciemniewski, jak i pani poseł M. Dmochowska zgłaszali w trakcie pracy podkomisji tylko drobną poprawkę. Nie było żadnej mowy o jakimkolwiek nowym tekście.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#EugeniuszJanuła">W istocie rzeczy, gdyby tak pan poseł J. Ciemniewski postawił sprawę, wracamy do trzech różnych tekstów. Dlaczego pan poseł nie sygnalizował takiego stanowiska w podkomisji, tylko generalnie zgadzał się z jej stanowiskiem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JerzyCiemniewski">Po pierwsze, niekoniecznie muszę się tłumaczyć ze swojego postępowania, ale to zrobię. Dlatego, że wyrazy: „pełna niepodległość” miała dla nas zasadnicze znaczenie. Sygnalizowaliśmy to jako wniosek mniejszości, liczyliśmy że wniosek ten zostanie przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JerzyCiemniewski">Sens całego tekstu nabiera dla nas innego znaczenia przy wyrazach: „pełna niepodległość” i „niepodległość”.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JerzyCiemniewski">Zgłaszaliśmy również następne zdanie, od którego również uzależnialiśmy nasz stosunek do tego tekstu. Mianowicie następne zdanie: „Narzucone mu na długie lata niesuwerenne władze”. Sens tych stwierdzeń był tylko wtedy, kiedy było słowo „pełna” lub „niepełna niepodległość”.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#JerzyCiemniewski">Ponieważ sprawa została rozstrzygnięta w taki sposób, tekst o takiej wymowie jest dla nas nie do przyjęcia. Klub Unii Wolności nie może zaaprobować takiego tekstu, który stwarza sytuację fałszu historycznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JerzyJaskiernia">Rozumiem, że przyjęliśmy już poprawkę mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JerzyWiatr">Sytuacja uległa zasadniczej zmianie. Ten tekst jest produktem kompromisu. Pan poseł J. Ciemniewski może się z tym zgadzać lub nie, ale to jest produkt daleko idącego kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JerzyWiatr">W tej sytuacji, jeżeli będziemy procedowali tak, jak zamierza to robić pan przewodniczący, to powstanie sytuacja zupełnie nienormalna, bo Komisja przyjmie i przedstawi Sejmowi coś, co jest daleko idącym ustępstwem ze strony grupy posłów, których reprezentuję oraz grupy posłów reprezentowanych przez pana posła M. Króla. Ustępstwo było zrobione po to, żeby uzyskać sytuację, w której Sejm może przez aklamację przyjąć tę ważną uchwałę. Teraz dowiaduję się, że i tak będziemy mieli do czynienia z wyborem między dwoma tekstami.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#JerzyWiatr">Jeżeli mam mieć taką sytuację, to proponuję uznać, że nastąpiło fiasko w pracy podkomisji, wrócić do punktu wyjścia, dokonać w podkomisji uzgodnienia nowego wspólnego tekstu, na podstawie tekstu, który przedstawiła grupa posłów reprezentowanych przez posła Króla i tekstu grupy posłów, reprezentowanych przeze mnie. Tekst ten przedstawić jako projekt Komisji, a potem posłowi J. Ciemniewskiemu zostawić wolną rękę, żeby przedstawiał tekst w pierwotnej lub innej wersji.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#JerzyWiatr">Jeżeli ma nie być kompromisu, to nie ma sensu uchwalać tego tekstu. Tekst ma sens tylko wtedy, jeżeli to jest z naszej strony pójście w większym stopniu w kierunku tekstu, który reprezentowała pani poseł M. Dmochowska. Jeżeli nie ma kompromisu, to nie ma tego tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#BolesławMachnio">Niedawno podejmowaliśmy podobną uchwałę w sprawie Monte Cassino. Przyjęliśmy ją jednogłośnie przez aklamację. Wydaje mi się, że w tej chwili zachodzi potrzeba oddania czci Powstaniu Warszawskiemu i tym wszystkim, którzy w gruzach zginęli. W czasie okupacji w Warszawie był ruch ludowy, były Bataliony Chłopskie, wszyscy ci ludzie walczyli w Powstaniu Warszawskim.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#BolesławMachnio">Nie mogę podpisać się pod takim tekstem, że w Powstaniu Warszawskim walczyła tylko Armia Krajowa.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#BolesławMachnio">Tekst powinien być krótki i jednolity, a jeśli ktoś chce udowodnić, że poza narodem polskim ktoś jeszcze brał udział w Powstaniu Warszawskim, to nie mam nic przeciwko temu. Tekst jednak musi być jednolity nie mówiący o indywidualnych zasługach danej organizacji podziemnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy nową sytuację. Dla formalności chciałbym zapytać pana posła J. Ciemniewskiego, czy podtrzymuje, że nie jest w stanie przyjąć tekstu, który jest wynikiem kompromisu. Jeśli pan poseł potwierdzi, że nie jest w stanie uznać tego za kompromis, tylko przewiduje inny wariant, to powstaje pytanie, czy nie trzeba będzie powrócić do podkomisji w celu przyjęcia dwóch alternatywnych tekstów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JerzyCiemniewski">Stwierdzenie, że tekst jest rezultatem kompromisu jest trafne, ale określiliśmy również granice tego kompromisu. Wyrazy: „pełna niepodległość” były wyrazami granicznymi, których przekroczyć nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JerzyCiemniewski">W związku z tym jestem za kompromisem, ale nie zaprzeczeniem swoim przekonaniom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JerzyJaskiernia">Wydaje się, że propozycja, o której mówił pan poseł J. Wiatr jest zasadna. Skoro nie mamy szans na tekst jednolity, jest propozycja następująca, aby wobec rozwoju sytuacji sprawę ponownie skierować do podkomisji z prośbą, aby podkomisja dała wariantowe teksty uchwały. Metodą głosowania ustalimy stanowisko Komisji. Wariant, który przegra, stanie się wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JerzyJaskiernia">Podkreślam, że ze względu na wydźwięk sprawy jest to bardzo niezręczna procedura, ale nie mamy możliwości ocenzurowania kogokolwiek.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy w związku z taką propozycją ktoś z państwa chciałby zabrać głos lub zgłosić alternatywną propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#KazimierzPańtak">Apeluję do państwa, będzie kompromitacja, jeżeli wyjdziemy z takim tekstem. Skoro jednak nie jest to możliwe, to decydują prawa demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JerzyWiatr">Spróbujemy jeszcze pójść w kierunku pewnego kompromisu. Chciałbym więc zapytać pana posła J. Ciemniewskiego, czy wniosek o usunięcie wyrazu „pełnej” jest jedynym, czy pierwszym z licznych propozycji zmian w tym tekście?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#JerzyCiemniewski">Mam propozycję alternatywną, mogą być wyrazy: „pełnej niepodległości”, ale z następnym zdaniem: „Narzucono mu na długie lata niesuwerenne władze”.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#JerzyCiemniewski">Jeżeli są wątpliwości co do związku pomiędzy Powstaniem Warszawskim, a dalszymi losami Polski, to autorzy takich myśli są szczęśliwi. Dla kraju natomiast miało to określone znaczenie historyczne. W naszym przekonaniu jest to hołd wobec ludzi, którzy podejmowali decyzje o wybuchu powstania ze świadomością groźby sowieckiej dla niepodległości Polski. W świadomości śmierci wywożonych w akcji „Burza”, o której się tutaj nie chce mówić i to jest nasz kompromis, który przyjęliśmy. Nie mówimy o akcji „Burza” i o skutkach dla milionów Polaków, ani tego, że tereny niepodległej Polski zostały zajęte przez internacjonalistyczną pomoc.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#JerzyCiemniewski">Dalszy ciąg tekstu może zostać zachowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JerzyWiatr">Sytuacja jest naprawdę bardzo trudna, ale myślę, że w sprawach tego typu ktoś musi ustąpić. Rzeczywiście, przedstawianie Sejmowi dwóch tekstów alternatywnych i głosowanie, jak gdyby była to ustawa o wysokości progów podatkowych, byłoby kompromitowaniem się i naigrawaniem z tej rocznicy. Tego nie wolno zrobić.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JerzyWiatr">Wiem, że to jest ustępowanie pod pewną formą szantażu, dlatego zadałem panu posłowi J. Ciemniewskiemu pytanie, czy to jest tylko początek długiej listy, a potem będziemy ustępowali krok za krokiem, ale jeżeli pan poseł mówi, że usunięcie wyrazu „pełnej” całkowicie go zaspokaja i on, jak również inni posłowie Unii Wolności nie będą zgłaszali innych tekstów, to wtedy prosiłbym o podjęcie próby cofnięcia tej decyzji i usunięcia wyrazu „pełnej”.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JerzyWiatr">Jeżeli za tę cenę możemy uzyskać jednomyślność i uchwalenie tej uchwały przez aklamację, to moim zdaniem, trzeba na to pójść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JerzyJaskiernia">Jest to w istocie wniosek o powrót do decyzji w tej kwestii. Czy do rozpatrywanego zdania są jeszcze inne poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy do zdania drugiego „Powstanie pozostawało jednak wiecznie żywym symbolem woli wolności i niepodległości” są poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JanuszWojciechowski">Proponuję nadanie następującej treści temu zdaniu: „Powstanie pozostało jednak trwałym symbolem wolnościowych dążeń narodu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JerzyCiemniewski">To jest tylko kwestia redakcyjna, nie mająca nic wspólnego z żadnym podtekstem. Nie zgadzam się na „wolnościowych”, bo w języku polskim przymiotnikowa forma wolności nie brzmi dobrze. Można zastąpić „...trwałym symbolem woli niepodległości” lub „walki o niepodległość”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JerzyJaskiernia">Może: „trwałym symbolem walki o niepodległość”.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JerzyJaskiernia">Kolejne zdanie: „Polska nie uległa duchowemu zniewoleniu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardGrodzicki">Do początku tekstu miałbym następującą propozycję: „Warszawa nie uległa duchowemu zniewoleniu, świadomość istnienia polskiego państwa podziemnego ożywiała ducha wolności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JerzyJaskiernia">Propozycja pana posła zmierza do tego, żeby w miejsce „Polska” wpisać „Warszawa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JerzyCiemniewski">Jestem przeciwny, Warszawa nie jest odrębnym bytem narodowym. Polska cała była przedmiotem oddziaływania i duch narodu utrzymywał swoją niezależność pod wpływem faktu historycznego, którym było Powstanie Warszawskie.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#JerzyCiemniewski">Nie chodzi o to, że Warszawa nie uległa duchowemu zniewoleniu, tylko że Powstanie Warszawskie miało dla narodu polskiego ten sens, iż stanowiło odniesienie dla jego oporu w okresie komunistycznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JerzyWiatr">Cała rzecz polega na tym, że Powstanie Warszawskie nie było lokalną historią, miało znaczenie ogólnokrajowe i nie można powiedzieć: „Warszawa nie uległa duchowemu zniewoleniu”, a Poznań uległ? - przecież to jest bez sensu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy na tle tej dyskusji wycofuje pan poseł swoją poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RyszardGrodzicki">Zaproponowałem pełne zdanie, a panowie zatrzymujecie się wciąż na kilku wyrazach. Zdanie to ma związek z dalszą częścią tekstu.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#RyszardGrodzicki">„Warszawa nie uległa duchowemu zniewoleniu, świadomość istnienia polskiego państwa podziemnego ożywiała ducha wolności”.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#RyszardGrodzicki">Zdanie to trzeba rozpatrywać w całej zwartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy wariant pana posła R. Grodzickiego, który ma charakter poprawki kompleksowej do trzeciej sekwencji. Czy w tej sprawie ktoś z państwa chciałby się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JerzyCiemniewski">Sens zdania, które zaproponował pan poseł R. Grodzicki jest zupełnie odmienny. Sensem tego zdania jest stwierdzenie, charakteryzuje ono stan na 1944 r. Natomiast sensem zdania zaproponowanego przez podkomisję jest ocena wpływu Powstania Warszawskiego na dalsze 45 lat i mam nadzieję następne lata historii Polski. Chodzi również o pamięć o dziejach polskiego państwa podziemnego, a nie o fakt świadomości istnienia w 1944 r. państwa podziemnego.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JerzyCiemniewski">Istnienie państwa podziemnego wywierało na świadomość znacznej części Polaków doniosłe znaczenie. Do tego doświadczenia historycznego i społecznego odwołuję się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy pan poseł podtrzymuje swoją poprawkę? Pan poseł podtrzymuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#EugeniuszJanuła">Rzeczywiście, poprawka ta może zmienić sens i proponuję pozostać przy pierwotnym tekście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JerzyJaskiernia">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki pana posła R. Grodzickiego?</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JerzyJaskiernia">W głosowaniu Komisja odrzuciła poprawkę 5 głosami, przy 2 głosach - za i 5 - wstrzymujących się. Pan poseł ma prawo do zgłoszenia wniosku mniejszości, a do sprawy powrócimy.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do zdania kolejnego:</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JerzyJaskiernia">„Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanuszWojciechowski">Proponuję następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JanuszWojciechowski">„Pamięć o dziejach państwa podziemnego ożywiała ducha wolności”.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#JanuszWojciechowski">Jeżeli mówimy o przełożeniu wartości, które niosło Powstanie Warszawskie na cały kraj, to nie możemy w takim razie pominąć innych organizacji. Państwo podziemne, to była nie tylko Armia Krajowa, ale również inne organizacje, chociażby Bataliony Chłopskie, organizacja licząca 160 tys. żołnierzy. Nie możemy zgodzić się, aby tej organizacji zabrakło.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#JanuszWojciechowski">Gdyby było to odniesione wyłącznie do Warszawy i potraktowano Powstanie Warszawskie jako wydarzenie lokalne, ale takim przecież nie było. Dlatego jeśli mówimy o państwie podziemnym, to w całości jego wysiłku, a nie jednej tylko organizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy poprawkę pana posła J. Wojciechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JerzyCiemniewski">Państwo podziemne w okresie akcji „Burza” miało tylko jedne siły zbrojne w postaci „Armii Krajowej”. „Bataliony Chłopskie” stanowiły integralną część podporządkowaną dowództwu Komendy Głównej Armii Krajowej. W ramach funkcjonowania polskiego państwa podziemnego były częścią składową „Bataliony Chłopskie”. W związku z tym mówienie o innych formacjach nie jest tu potrzebne. W ramach „Armii Krajowej” funkcjonowały „Bataliony Chłopskie” oraz Narodowe Siły Zbrojne. Te, które się nie podporządkowały Komendzie Głównej Armii Krajowej i nie stanowiły elementu struktury polskiego państwa podziemnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#BolesławMachnio">Takie sformułowanie zaciemnia zupełnie okres historii i wkład „Batalionów Chłopskich”, tego nie wolno zlekceważyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanuszWojciechowski">Zwracam uwagę pana posła J. Ciemniewskiego, że z tego zapisu możemy dojść do wniosku, że Armia Krajowa była czymś innym niż państwo podziemne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy pan poseł podtrzymuje swoją poprawkę? Mamy potwierdzenie pana posła.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#EugeniuszJanuła">Tekst ustalony jest wynikiem daleko idącego kompromisu. Merytorycznie zgadzam się z panem posłem J. Wojciechowskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JerzyJaskiernia">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki pana posła J. Wojciechowskiego?</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JerzyJaskiernia">W głosowaniu Komisja przyjęła poprawkę 6 głosami, przy 3 głosach przeciwnych i 6 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#JerzyJaskiernia">Wprowadzamy nowe brzmienie: „Pamięć o dziejach państwa podziemnego ożywiała ducha wolności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JerzyCiemniewski">Zapowiadam zgłoszenie poprawki mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JerzyCiemniewski">Podejmowanie uchwały w sprawie uczczenia 50. rocznicy Powstania Warszawskiego bez wspomnienia Armii Krajowej - to wola Komisji. Pod pojęciem 45 lat mogą się kojarzyć najczarniejsze okresy, kiedy nie można było przypominać Armii Krajowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekMazurkiewicz">Ale można przypominać różne inne ugrupowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#EugeniuszJanuła">Ośmielam się zauważyć, jako historyk, że Armia Krajowa jest integralną częścią państwa podziemnego i pojęcie Państwo Podziemne zawiera również w sobie pojęcie Armii Krajowej.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#EugeniuszJanuła">Gdyby pan poseł zechciał to rozważyć, a jak sądzę można to wyeksponować w wystąpieniu klubu parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do kolejnej sekwencji: „Dziś Polska jest znów wolna i niepodległa”.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy w tej sprawie są uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#BolesławMachnio">Proponuję zdanie skreślić, bo nie mówimy o dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JerzyJaskiernia">Mamy poprawkę pana posła B. Machnio o skreślenie tego akapitu. Czy są inne propozycje? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#JerzyJaskiernia">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#JerzyJaskiernia">Kto z państwa jest za poprawką pana posła B. Machnio?</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#JerzyJaskiernia">W głosowaniu posłowie przyjęli poprawkę 5 głosami, przy 2 głosach przeciwnych i 3 - wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa zgłasza wniosek mniejszości? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do następnego akapitu:</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#JerzyJaskiernia">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uroczyście uznaje, że powstańcy warszawscy dobrze zasłużyli się ojczyźnie”.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#JerzyJaskiernia">Czy w tej sprawie są poprawki? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#JerzyJaskiernia">Stwierdzam, że Komisja poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#JerzyJaskiernia">Spróbujmy zbadać, jaki otrzymaliśmy tekst końcowy. Proszę przedstawiciela Biura Legislacyjnego KS o ostateczny tekst projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 50. rocznicę Powstania Warszawskiego czci pamięć bohaterów żołnierzy i ludności cywilnej. Walczący osamotniony kraj nie mógł wówczas odzyskać pełnej niepodległości. Powstanie pozostało trwałym symbolem walki o niepodległość. Polska nie uległa duchowemu zniewoleniu. Pamięć o dziejach polskiego państwa podziemnego ożywiła ducha wolności.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uroczyście uznaje, że powstańcy warszawscy dobrze zasłużyli się ojczyźnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JerzyJaskiernia">Zwracam się z pytaniem, czy do tekstu uchwały są wnioski mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyCiemniewski">Jak już mówiłem, nie do przyjęcia dla nas jest słowo „pełnej”. Również nie możemy się pogodzić z faktem, że uchwała w sprawie uczczenia 50. rocznicy Powstania Warszawskiego pomija Armię Krajową. Armia Krajowa była taką formacją, która nie może nie zostać wymieniona w tekście o Powstaniu Warszawskim.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JerzyCiemniewski">Dowódcy Armii Krajowej podejmowali decyzje w sprawie Powstania Warszawskiego, żołnierze Armii Krajowej w pierwszym rzędzie podjęli walkę.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JerzyCiemniewski">Pierwszy akapit uchwały mówi o żołnierzach, nie wymieniając formacji. Nie stało się to przez przypadek.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#JerzyCiemniewski">To, że jest użyta formuła - żołnierze, a nie żołnierze Armii Krajowej czy jakiejkolwiek innej formacji, nie jest sprawą przypadku. Obejmuje to zarówno żołnierzy walczących w Powstaniu, jak i żołnierzy „berlingowców”, którzy szli na pomoc Powstaniu Warszawskiemu. Taka była myśl tego sformułowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JerzyJaskiernia">W ramach tego, co zostało przegłosowane pan poseł zgłasza w dwóch kwestiach zastrzeżenia, które mogą rzutować na pana stosunek do całości - skreślenie słowa „pełnej” i pominięcia słowa „Armii Krajowej”.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JerzyJaskiernia">Rozumiem, że nie wymienił pan skreślenia zdania przedostatniego, a więc ten obszar traktuje pan jako ewentualną zgodę.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#JerzyJaskiernia">Rozważmy, czy gdyby Komisja przywróciła słowo „pełnej” wobec skreślenia zdania przedostatniego i wprowadziła wyrazy: „Armii Krajowej” - czy to dałoby szansę, aby jednomyślnie przyjąć projekt, a przede wszystkim bez poprawek mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy pan poseł Grodzicki byłby gotowy do przyjęcia takich zmian?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RyszardGrodzicki">Nie chodzi tu o mnie. Mój ojciec był oficerem Armii Krajowej i brał udział w Powstaniu Warszawskim. Nie jest to więc problem mojego stosunku do Armii Krajowej, bo w pewnym duchu byłem wychowywany.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#RyszardGrodzicki">Proponowałbym pomyśleć o odrębnym zdaniu, które by uwidaczniało rolę Armii Krajowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JanuszWojciechowski">Doceniam potrzebę umieszczenia Armii Krajowej, ale nie w takim kontekście, jak było w pierwotnym zdaniu. Proponuję zawrzeć to w pierwszym zdaniu tekstu:</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JanuszWojciechowski">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 50. rocznicę Powstania Warszawskiego czci pamięć bohaterów - żołnierzy Armii Krajowej i innych organizacji wojskowych oraz ludności cywilnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JerzyCiemniewski">To nie jest to rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JerzyJaskiernia">Propozycja jest następująca:, jeżeli to może być kompromisem, który umożliwi przyjęcie tekstu bez poprawek: skreślić wyraz: „pełnej” i zdanie przedostatnie oraz utrzymać „i Armii Krajowej”. A kluby mogą zgłaszać własne poprawki mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#RyszardGrodzicki">Intencję pana przewodniczącego wyrażoną na początku posiedzenia rozumiałem w taki sposób, że chodzi o to, aby nie było awantury na sali plenarnej. Aby dać taki projekt, który by nie prowokował nikogo do proponowania zmian w uchwale.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#RyszardGrodzicki">Niezależnie od tego, co sądzę, mogę dziś zagwarantować, że podporządkuję się uchwale Komisji, ale podejrzewam, że tekst ten sprowokuje niektóre osoby do zaproponowania poprawek z mównicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JerzyJaskiernia">Co się stanie na sali tego nie wiemy. Jeśli chodzi o kluby SLD i PSL, które proponowały alternatywne rozwiązania, to przedstawiciele ich wyrazili zgodę na kompromis. Przypuszczam, że zadbają o to, aby oddziaływać na posłów w duchu przyjęcia tego kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JerzyJaskiernia">Nie mamy gwarancji, że ktoś nie zgłosi poprawki. Przecież jeden poseł może ją zgłosić, chodzi o to, żeby dziś z Komisji wyjść z jednolitym tekstem. To, co się będzie działo na sali, to sprawa dalsza, nad którą już nie panujemy.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JerzyJaskiernia">Obecność posłów: J. Wiatra, M. Króla i J. Ciemniewskiego czyni ten kompromis czymś realnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MarekMazurkiewicz">Jestem ostatnim, który chciałby wykorzystać tragiczne wydarzenie naszej historii dla reanimowania dziś dodatkowych zaognień społecznych.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MarekMazurkiewicz">Uważam, że tekst powinien być taki, by mógł być przyjęty przez wszystkie opcje reprezentowane w Komisji i przez całe nasze społeczeństwo jako moment pochylenia się nad tym bardzo tragicznym i wielkim wydarzeniem.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MarekMazurkiewicz">Czy my mamy w tej sytuacji zapewnienie ze strony podmiotów reprezentowanych, także w tej Komisji, że w przypadku przyjęcia projektu występujemy z jednolitym projektem uchwały do izby. W wystąpieniach klubowych, jeśli będą, nie pojawi się atak na wspólnie uzgodniony tekst, który będzie podstawą nie budującego wydarzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JerzyJaskiernia">Jeśli pan poseł miałby do zaproponowania w tym tekście czegoś co mogłoby go uczynić bardziej akceptowanym, to proszę teraz zgłosić. Skoro nie ma propozycji, to traktuję nasze uzgodnienia jako wyraz konsensu Komisji. W wyniku dyskusji w trybie konsensu przyjęliśmy tekst uchwały.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#JerzyJaskiernia">Pana legislatora proszę jeszcze raz o odczytanie tekstu po wniesionych korektach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 50. rocznicę Powstania Warszawskiego czci pamięć bohaterów - żołnierzy i ludności cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Walczący osamotniony kraj nie mógł wówczas odzyskać niepodległości. Powstanie pozostało trwałym symbolem walki o niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Polska nie uległa duchowemu zniewoleniu. Pamięć o dziejach polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej ożywiała ducha wolności.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uroczyście uznaje, że powstańcy warszawscy dobrze zasłużyli się ojczyźnie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#BolesławMachnio">Chciałem zapytać pana posła J. Ciemniewskiego, czy akcja „Burza”, o której wspominał, bez udziału Batalionów Chłopskich, ludności wiejskiej byłaby możliwa? Czy istnienie Armii Krajowej bez wsi byłoby możliwe?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#BolesławMachnio">Nie chciałbym dzielić społeczeństwa. W czasie okupacji też byłem żołnierzem i nie było różnicy między AK i BCh oraz AL. Dlaczego dziś mamy doprowadzać do tych różnic.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#BolesławMachnio">Przeżyliśmy już okres, kiedy nie można było mówić o Armii Krajowej, a dziś nie wolno mówić o BCh i innych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JerzyJaskiernia">Ten argument już słyszeliśmy, traktuję to jako pana posła wypowiedź. Pojęcie „żołnierze” obejmuje różne formacje, więc proponuję już więcej tego nie komentować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JerzyCiemniewski">Sugerowanie, że w moim głosie był jakiś cień niechęci do innych formacji wydaje się daleko niesprawiedliwy. Jak również w szczególności, że nie doceniam, czy lekceważę ludzi wg pochodzenia społecznego czy warstwy społecznej, do której należą. Udział wsi w akcji „Burza”, jak i w całym oporze przeciwko okupantowi, uważam za integralną część oporu naszego narodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JerzyJaskiernia">Na tym zamykamy dyskusję, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JerzyJaskiernia">Kto z państwa jest za rekomendowaniem izbie tekstu uchwały, po wniesionych korektach?</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JerzyJaskiernia">W głosowaniu Komisja rekomenduje Sejmowi jednogłośnie, przy 1 głosie wstrzymującym się, jednolity tekst będący wyrazem rozpatrzenia trzech projektów uchwał.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#JerzyJaskiernia">Przystępujemy do wyboru posła sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#JerzyCiemniewski">Proponuję na sprawozdawcę panią poseł M. Dmochowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JerzyJaskiernia">Pani poseł nie jest członkiem naszej Komisji, nie możemy więc przyjąć tej kandydatury.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#JerzyJaskiernia">To jest Komisja Ustawodawcza i sprawozdawca musi być z grona Komisji, która rozpatrywała projekty. Pani poseł występowała tylko jako jeden z inicjatorów.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy są inne kandydatury z grona Komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JerzyCiemniewski">Uważam, że tego rodzaju sprawozdanie powinien składać człowiek, który osobiście był w tym wydarzeniu zaangażowany.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JerzyCiemniewski">Uważam, że w tym przypadku powinien być ktoś, kto może szczycić się zasługami tego rodzaju, albo powinniśmy zrobić wyjątek i poprosić osobę spoza grona Komisji. To nie jest sprawa merytoryczna, lecz sprawa pewnych zachowań symbolicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JerzyJaskiernia">Niestety, nie ma pani poseł M. Dmochowskiej i nie możemy jej zapytać o zgodę na kandydowanie. Mamy dwóch pozostałych uczestników Powstania Warszawskiego - posłów: J. Wiatra i M. Mazurkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JerzyJaskiernia">Jeżeli Komisja wyrażałaby zgodę na odejście od formuły przedstawiciela Komisji, to ja zgłaszam kandydaturę posła J. Wiatra. Poseł J. Wiatr był uczestnikiem Powstania Warszawskiego i wydaje mi się, że spełnia to wszystko, o czym mówił pan poseł J. Ciemniewski.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy Komisja wyraża zgodę, żeby w trybie wyjątku wyznaczyć sprawozdawcę spoza składu Komisji? Mam zgodę Komisji.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#JerzyJaskiernia">Mam kandydatury na sprawozdawcę pani poseł M. Dmochowskiej i pana posła J. Wiatra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JerzyWiatr">W wyborach tego rodzaju nie mam zamiaru uczestniczyć, bo uważam, że nie jest to wybór na stanowisko przewodniczącego Komisji. Jeżeli miałyby się dokonywać wybory między kandydatami na sprawozdawcę w tej sprawie, to uważam, że byłoby to poniżej poziomu tej sprawy. Dlatego proszę o nieuwzględnianie mojej kandydatury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JerzyJaskiernia">Skoro są tutaj spory co do osób, a poseł M. Dmochowskiej nie ma i nie możemy zapytać o zgodę na kandydowanie, proponuję zatem osobę posła Eugeniusza Januły, który przewodniczył podkomisji. Chyba, że poseł J. Ciemniewski podtrzymuje kandydaturę poseł M. Dmochowskiej, wówczas przegłosujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JerzyCiemniewski">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy są inne kandydatury niż posła Januły?</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś jest przeciwny tej kandydaturze? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#JerzyJaskiernia">Stwierdzam, że jednogłośnie pan poseł E. Januła został wybrany na sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy w sprawach różnych ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#KazimierzPańtak">Chciałem wyrazić satysfakcję, że jednak doszliśmy do porozumienia. Przepraszam, że poruszam tę kwestię w sprawach różnych - ale w tym przypadku było to niezmiernie ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy są inne wypowiedzi? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JerzyJaskiernia">Dziękuję państwu za przybycie i na tym zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>