text_structure.xml
55.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#BogdanKrysiewicz">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej, witam przybyłych. Na posiedzeniu chcielibyśmy określić i omówić inicjatywę ustawodawczą, która została zgłoszona do Komisji przez naszą stałą podkomisję. Chcielibyśmy także podjąć decyzję mającą rozstrzygnąć, czy przejmujemy tę inicjatywę jako formę wniosku komisyjnego, czy też nie zdecydujemy się na takie rozwiązanie.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#BogdanKrysiewicz">Zdaję sobie sprawę, iż dla pełniejszego zilustrowania tejże inicjatywy niezbędne są dodatkowe informacje, dlatego też proszę, aby poseł Cezary Miżejewski, przewodniczący stałej podkomisji, zaprezentował krótki komentarz do sprawy, która jest przedmiotem obecnego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#BogdanKrysiewicz">Ponieważ w posiedzeniu biorą udział przedstawiciele zakładów produkujących wyroby zawierające azbest, liczymy, że również oni zechcą wypowiedzieć się w tej kwestii.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#CezaryMiżejewski">Projekt ustawy przedłożonej posłom Komisji Polityki Społecznej jest wynikiem prac podkomisji do spraw rynku pracy i polityki regionalnej, a dotyczy on zakazu produkcji, użytkowania, a także obrotu oraz importu wyrobów zawierających azbest. Jest to problem znany już od wielu lat.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#CezaryMiżejewski">Przypominam, że Polska była zarówno znaczącym producentem, jak i importerem materiałów zawierających azbest. Już w latach osiemdziesiątych przeprowadzono zakrojone na wielką skalę badania pracowników, którzy zatrudnieni byli w zakładach wytwarzających wyroby azbestowe. Wyniki tych badań potwierdziły, znaną już wcześniej, wysoką szkodliwość azbestu, który przyczynia się przede wszystkim do powstawania pylicy azbestowej, tzw. azbestozy oraz do wszelkiego rodzaju chorób nowotworowych.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#CezaryMiżejewski">Chcę przypomnieć, że nie tylko w krajach członkowskich Unii Europejskiej, ale również w Stanach Zjednoczonych były i są wdrażane działania mające na celu wycofywanie azbestu zarówno z produkcji, jak i z użytkowania. Zwracam przy okazji uwagę na fakt, iż obawa przed szkodliwym działaniem azbestu spowodowała, że w wymienionych państwach doszukiwano się obecnie azbestu niemal wszędzie, dlatego też proces wycofywania tego produktu miał niejednokrotnie znamiona dość chaotycznego działania. Dopiero po pierwszych, nader kosztownych doświadczeniach wszystkie te kraje przystąpiły do bardziej planowych działań, które pozwalają uniknąć nieuzasadnionych i niepotrzebnych kosztów a jednocześnie umożliwiają racjonalne wycofywanie tego niewątpliwie szkodliwego dla człowieka produktu. Jest jeszcze jeden aspekt tej sprawy, gdyż azbest szkodzi nie tylko człowiekowi, ale także zagraża środowisku.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#CezaryMiżejewski">Dla udokumentowania szkodliwości azbestu godzi się przytoczyć nieco danych. Otóż w dziewięciu zakładach do tej pory wytwarzających w Polsce azbest, zatrudnionych było od 3 do 5 tys. osób. Wśród tych osób w ciągu ostatnich dziesięciu lat wykryto ponad 600 przypadków zachorowania na choroby zawodowe, których podłożem był kontakt z azbestem. Trzeba sobie zdawać sprawę, iż jest to olbrzymia skala zagrożenia zdrowia.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#CezaryMiżejewski">Obecnie przedkładamy projekt stosownej ustawy, choć jednocześnie godzi się przypominać, że już w roku 1994 minister przemysłu i handlu wydał rozporządzenie, na podstawie ustawy o ochronie środowiska, o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Do chwili obecnej toczy się spór o to, czy minister przemysłu miał do tego prawo. Do tego jeszcze doszedł Kodeks pracy, który miał odrębne regulacje, odnoszące się do zakazu obrotu artykułami zawierającymi azbest oraz do przewozu materiałów niebezpiecznych, a więc i rakotwórczych. Funkcjonowanie tych dwóch niespójnych regulacji spowodowało olbrzymie komplikacje natury prawnej. Wymienione przepisy, charakteryzujące się galimatiasem prawnym, nie zawierały ponadto dwóch istotnych elementów. Pierwszym z nich był brak określenia zasad wycofywania z użytkowania wyrobów azbestowych, a zwracam uwagę, iż jest to sprawa nader ważna. Równie ważna jest kwestia tego, co produkujemy z użyciem azbestu, co sprzedajmy, a także, tego co importujemy.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#CezaryMiżejewski">Drugim, również ważkim elementem, nie ujętym dotychczas w ramy prawne, jest kwestia społecznego kontekstu wycofywania z produkcji wyrobów azbestowych. W tym przypadku w grę wchodzi zamknięcie zakładów produkujących azbest lub choćby zwolnienie znacznej liczby osób, zatrudnionych przy wyrobie tego produktu, bez żadnych osłon socjalnych. Pamiętać należy, iż ludzie zatrudnieni w zakładach produkujących azbest w znacznej mierze są w bardzo złym stanie zdrowia. Muszę powiedzieć, że widziałem dokumentację lekarską pracowników jednego z zakładów tego typu. Z dokumentacji tej wynika, że 60–80 proc. pracowników przedsiębiorstwa miało zmiany w płucach - zwłóknienia i zwapnienia. Taką sytuację zdrowotną określiłbym jako dramatyczną.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#CezaryMiżejewski">Aby pokazać dramatyzm sytuacji, chcę także przypomnieć, że zakłady produkujące azbest ruszyły do strajków dopiero wówczas, kiedy nikt z nimi nie chciał rozmawiać. Stało się w dniu 24 grudnia 1996 roku, czyli w dzień Wigilii. Wtedy to rozpoczęty został strajk okupacyjny. Pokazuje to determinację i zarazem bezsilność ludzi.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#CezaryMiżejewski">Osobiście byłem mediatorem w tym sporze i prowadziłem rozmowy zarówno w Ministerstwie Gospodarki, jak i Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej. Z rozmów tych wyłoniła się taka prawda, że w istniejącym bałaganie prawnym, dotyczącym kwestii azbestu, jedynym skutecznym wyjściem będzie odpowiednia ustawa, która ureguluje wiele problemów. Wśród nich wymienić należy spokojny, dostosowany do procesów restrukturyzacyjnych przedsiębiorstw, tryb wycofywania się początkowo z importu, następnie z produkcji azbestu, a także z obrotu tym artykułem. Ustawa powinna także zaprojektować harmonogram kilkuletniego przygotowania do wycofywania się z użytkowania wyrobów zawierających azbest. Naszym zdaniem potrzeba na wdrożenie tego działania pięciu lat. Musimy sobie zdawać sprawę, że i tak musimy podjąć takie działanie, mając na względzie regulacje stosowane w państwach Unii Europejskiej. Myślę, że lepiej działanie te prowadzić planowo, systematycznie, aby nie stał się i naszym udziałem chaos, jaki towarzyszył wycofywaniu z użycia azbestu w państwach już wcześniej wymienionych. W tamtych państwach, pod wpływem alarmistycznych publikacji prasowych i dramatycznych doniesień o szkodliwości azbestu, rozpoczęto działanie mające znamiona chaosu. Również u nas coraz częściej daje się słyszeć głosy o szkodliwości ocieplania ścian bloków mieszkalnych płytami zawierającymi azbest i o szkodliwości materiałów używanych do pokryć dachowych. Przy okazji chcę wyjaśnić, że nowe płyty nie powinny być zdejmowane, a tylko należycie zabezpieczone, natomiast zdejmować trzeba te elementy budowlane, które na skutek upływu czasu, pod wpływem czynników atmosferycznych, zaczynają się rozkładać, rozsypywać i tym samym rozsiewać nader szkodliwy pył azbestowy.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#CezaryMiżejewski">Ponadto, aby sytuacja była jasna, godzi się jeszcze powiedzieć, że nie ma żadnych norm regulujących zasady, które powinny być przestrzegane przy zdejmowaniu zużytych, a więc niebezpiecznych dla człowieka i środowiska, płyt azbestowych. Mówiąc to mam przede wszystkim na myśli wymogi bezpieczeństwa. Właśnie przy zdejmowaniu popękanych i zniszczonych płyt, ludzie wykonujący tę prace najbardziej są zagrożeni szkodliwym działaniem pylącego azbestu.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#CezaryMiżejewski">Widziałem szwedzkie zabezpieczenia, które stosowane są przy pracach tego typu i określiłbym je w ten sposób, że pochodzą z innego zgoła świata, przy czym pamiętać trzeba, że Szwedzi są nader uczuleni na szkodliwe działanie azbestu.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#CezaryMiżejewski">Nie mam takiej nadziei, że za jednym zamachem dorównamy Szwedom ale uważam, że powinniśmy spróbować uczynić choć jeden krok do przodu, gdyż w przeciwnym wypadku liczba zachorowań, bezpośrednio związanych z działaniem azbestu, będzie stale rosła. Na razie sytuacja jest niewesoła. Wiem na przykład, że azbestowo-betonowe płyty z likwidowanego zakładu w Małkini po prostu kładziono na drogi. Nawierzchnia pokryta tymi wyrobami, zwłaszcza podczas upałów, wydziela wielce szkodliwy pył.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#CezaryMiżejewski">Do całego tego problemu trzeba podejść bardzo spokojnie, bez zbędnej histerii, która już się niestety pojawiła podczas tak niedawnych grudniowych strajków. Podobny ton pobrzmiewał w prasowych relacjach i w audycjach telewizyjnych. Należy się spodziewać, że w lipcu, w przypadku gdyby doszło do zamknięcia kolejnych zakładów produkujących azbest, znów dominować będzie podobny ton relacji i wypowiedzi i znów aktualne staną się przedstawione przeze mnie problemy. Dlatego też uważamy, iż spokojne realizowanie zamierzeń jest bardzo ważne.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#CezaryMiżejewski">Po przedstawieniu tych faktów jasne staje się, czemu służyć ma przedłożona dzisiaj ustawa. Ustawa ta ma także służyć pomocą przede wszystkim pracownikom zakładów „azbestowych”, którzy zostali pozostawieni sami sobie, trzeba też pomóc w restrukturyzacji tych zakładów. Tego oczywiście w ustawie nie ma, gdyż nie jest to materia ustawowa, ale wyjaśniam, iż obecnie w Ministerstwie Gospodarki trwają prace nad przygotowaniem programów restrukturyzacyjnych. Ministerstwo to służy pomocą zakładom przygotowującym programy restrukturyzacyjne. Pracujemy też nad formami pomocy finansowej dla tych przedsiębiorstw. Jest to bardzo istotny element, gdyż pamiętać należy, że zakłady produkujące wyroby zawierające azbest zlokalizowane zostały w w rejonach, w których obecnie sytuacja na rynku pracy jest wręcz tragiczna.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#CezaryMiżejewski">Upadek przedsiębiorstwa zaowocować musi w takiej sytuacji dramatycznym pogorszeniem poziomu życia rodzin pracowniczych, a więc nie tylko aspekt zdrowotny trzeba brać pod uwagę. Przedkładana ustawa ma na celu również połączenie tych dwóch elementów, to jest problemu zdrowia ludzi oraz problemu materialno-finansowego.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#CezaryMiżejewski">Przejdę teraz do krótkiego omówienia zapisów zaproponowanych w projekcie ustawy. Art. 1 brzmi w sposób następujący: „W celu wyeliminowania z gospodarki wyrobów zawierających azbest, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza się zakaz:</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#CezaryMiżejewski">1) importu azbestu oraz wyrobów zawierających azbest - od dnia 1 stycznia 1998 r.,</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#CezaryMiżejewski">2) produkcji wyrobów zawierających azbest od dnia 1 lipca 1998 r.,</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#CezaryMiżejewski">3) obrotu wyrobami zawierającymi azbest - od dnia 1 stycznia 1999 r.”.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#CezaryMiżejewski">Dalej w tymże artykule czytamy, że minister gospodarki może w drodze rozporządzenia wprowadzić zakaz produkcji, obrotu lub importu wyrobów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#CezaryMiżejewski">Z zaprezentowanego tu artykułu wynika, iż przepis ten ma określić harmonogram działań mających na celu wyeliminowanie z importu, obrotu i produkcji wyrobów zawierających azbest. Proponujemy pewne terminy, oczywiście jeżeli inicjatywa ta zostanie przejęta przez Komisję, będziemy się następnie zastanawiać, czy pozostawić zaproponowane terminy, czy też okaże się potrzebne skorygowanie przedstawionych propozycji. W tej chwili, proponując określone daty, mieliśmy na względzie programy restrukturyzacyjne przedkładane obecnie przez przedsiębiorstwa wytwarzające wyroby zawierające azbest. Przedsiębiorstwa te zostały zawarte w załączniku nr 2 do ustawy.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#CezaryMiżejewski">Są to: Eternova-Eternit Polsko-Austriacka Spółka z o.o. w Szczecinie, Formar-Fabryka Okładzin Ciernych S.A. w Markach k. Warszawy, Gambit-Zakłady Wyrobów Azbestowych PP Wyodrębnione w Lubawce, Morpak-Wytwórnia Uszczelek Spółka z o.o. w Gdańsku, Izoterm-Fabryka Odzieży i Tkanin Żaroodpornych w Gryfowie, Polonit-Zakłady Wyrobów Uszczelniających i Termoizolacyjnych Spółka z o.o. w Łodzi, ZWAC Wierzbica-Zakłady Wyrobów Azbestowo-Cementowych PP w Wierzbicy, Izolacja Ogrodzieniec-Przedsiębiorstwo Materiałów Izolacji Budowlanej w Ogrodzieńcu.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#CezaryMiżejewski">W załączniku tym określaliśmy tylko te przedsiębiorstwa, ponieważ niektóre wyroby azbestowe muszą być nadal używane. Niezależnie, czy chcemy tego, czy też nie, w przemyśle obronnym, a zwłaszcza w lotnictwie, nie można się obecnie bez nich obejść. Prezentowana ustawa określi te materiały, które mogą być używane, a minister będzie miał prawo do zawężenia ich listy, natomiast nie będzie miał uprawnień do tego, aby listę tę rozszerzyć, co warte jest podkreślenia. Jeżeli minister zdecyduje się na skreślenie z listy, któregoś z materiałów zawierających azbest, wówczas będziemy wchodzili z materiałami zastępczymi. Widziałem w dokumentacji, dotyczącej kontyngentów dla przemysłu obronnego-lotniczego, zamówienia na materiały bezazbestowe. Podobne materiały zostaną sprowadzone dla przemysłu motoryzacyjnego.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#CezaryMiżejewski">Przechodzę do prezentacji art. 2 naszej inicjatywy ustawodawczej. Oto jego brzmienie: „Organy administracji rządowej w okresie 5 lat od wejścia w życie niniejszej ustawy dokonają:</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#CezaryMiżejewski">1) inwentaryzacji i znakowania obiektów, w których zidentyfikowano materiały zawierające azbest,</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#CezaryMiżejewski">2) określenia zasad zabezpieczenia wyrobów zawierających azbest,</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#CezaryMiżejewski">3) określenia zasad bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest,</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#CezaryMiżejewski">4) określenia kryteriów wyznaczania składowisk odpadów z zawartością azbestu,</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#CezaryMiżejewski">5) określenia programu szkoleń w zakresie bezpiecznego użytkowania i wycofywania wyrobów zawierających azbest”.</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#CezaryMiżejewski">Ponadto Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady, tryb oraz harmonogram działań, o których mowa w ust. 1.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#CezaryMiżejewski">Jak widać, artykuł ten pokazuje bardzo elastycznie, że w ciągu 5 lat od wejścia w życie niniejszej ustawy dokona się inwentaryzacji obiektów, w których zidentyfikowane zostaną materiały zawierające azbest. W artykule tym jest także mowa o ustaleniu zasad, które winny być respektowane przy usuwaniu zużytego azbestu. Jest to niezbędne po temu, aby przy usuwaniu tego produktu nie powstawało kolejne zagrożenie zdrowotne. Ważny jest też element wprowadzenia akcji edukacyjnej. Przypomnę, że w Polsce 1,5 mld metrów kw. pokrytych jest azbestem, jest to liczba zgoła przerażająca. Dane te zamieszczone zostały w uzasadnieniu dołączonym do ustawy. Do takiej sytuacji doszło dlatego, iż płyty azbestowe były zarówno tanie, jak i nader wytrzymałe, a więc chętnie je wykorzystywano. Musimy też zdawać sobie sprawę z faktu, iż płyty bez azbestu, które zastąpią ten szkodliwy produkt, będą droższe. Dlatego też w sytuacji, gdy zdecydujemy się na wstrzymanie w Polsce produkcji płyt azbestowych, musimy także położyć kres importowi azbestu.</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#CezaryMiżejewski">Przechodzę do art. 3, który brzmi w sposób następujący: „Podmioty gospodarcze, określone w załączniku nr 2 do ustawy, prowadzące działalność produkcyjną wyrobów zawierających azbest w okresach kwartalnych przedkładają ministrowi gospodarki informacje o przebiegu procesu restrukturyzacyjnego”.</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#CezaryMiżejewski">Jak widać, artykuł ten pokazuje swojego rodzaju nadzór ministra gospodarki nad przebiegiem procesów restrukturyzacyjnych realizowanych w przedsiębiorstwach wytwarzających wyroby azbestowe. Muszę powiedzieć, że zarówno minister Kaczmarek, jak i wiceministrowie Cieślak i Manicki okazali bardzo duże zainteresowanie restrukturyzacją zakładów produkujących azbest, a także deklarowali pomoc dla tych zakładów i chęć sprawowania osobistego nadzoru nad realizacją przekształceń.</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#CezaryMiżejewski">Z kolei art. 4 zawiera treść następującą: „Pracowników zakładów pracy, określonych w załączniku nr 2 do ustawy, z którymi rozwiązano stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w związku z zakazaniem produkcji z udziałem azbestu, w przypadku stwierdzenia choroby zawodowej po dniu rozwiązania stosunku pracy Zakład Ubezpieczeń Społecznych ze środków budżetu państwa wypłaca jednorazowe odszkodowanie na podstawie przepisów o świadczeniach pieniężnych w razie wypadku przy pracy i choroby zawodowej”.</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#CezaryMiżejewski">Wszystkie zapisy zaproponowane w projekcie ustawy starałem się skonsultować z właściwymi ministrami. Przytoczony zapis konsultowałem w Ministerstwie Pracy. Zapis tego artykułu dotyczy sytuacji, gdy upada zakład pracy lub gdy pracownik odchodzi z zakładu i już po upadku przedsiębiorstwa, bądź po rozwiązaniu stosunku pracy, zapada na chorobę zawodową związaną z pracą przy wytwarzaniu wyrobów zawierających azbest. W obecnej chwili praktycznie nie ma tego, kto powinien wypłacić odszkodowanie osobie w przedstawionej sytuacji. Oznacza to, że jest pewna luka prawna. Zwracam uwagę, że „choroby azbestowe” mogą się ujawnić po 10 lub 20 latach pracy w zakładzie produkującym azbest i że nie zawsze choroba występuje wówczas, gdy pracownik jest aktualnie zatrudniony w tymże zakładzie.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#CezaryMiżejewski">Obecnie obserwujemy znaczne nasilenie występowania liczby chorób związanych z wykonywaniem pracy „przy azbeście”. Trzeba przy tej okazji powiedzieć, że nie jest to skutek wykonywania pracy tego typu w latach dziewięćdziesiątych, ani nawet osiemdziesiątych, gdyż w tych dwóch dziesięcioleciach przeznaczono wiele środków finansowych na tzw. pomoc ekologiczną dla tych przedsiębiorstw. Zwiększenie liczebności zachorowań na choroby tego typu jest efektem pewnej niefrasobliwości typowej dla lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Wówczas to stosowano technologię suchej produkcji azbestu, a więc bardzo szkodliwej dla zdrowia, gdyż przy stosowaniu takiej technologii azbestowy pył swobodnie unosi się w powietrzu. Musimy sobie zdawać sprawę z faktu, że większość zatrudnionych wówczas osób musi wcześniej lub później zachorować.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#CezaryMiżejewski">Niezmiernie istotny jest art. 5, który był konsultowany na szczeblu ministerialnym w resorcie pracy. Treść tego artykułu jest następująca:</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#CezaryMiżejewski">„Ust. 1. Osobom spełniającym określone w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, zwanej dalej ustawą, warunki do przyznania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych, przysługuje zasiłek przedemerytalny, o którym mowa w art. 37 ust. 3 i ust. 6 ustawy, jeżeli jednocześnie:</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#CezaryMiżejewski">1) posiadają okres uprawniający do emerytury, w tym co najmniej 15 lat były zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy bezpośrednio przy produkcji lub przetwórstwie wyrobów zawierających azbest;</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#CezaryMiżejewski">2) ostatnim pracodawcą było przedsiębiorstwo wymienione w załączniku nr 2 do ustawy i stosunek pracy został z nim rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy.</u>
<u xml:id="u-2.39" who="#CezaryMiżejewski">Ust. 2. Zasiłek przedemerytalny, o którym mowa w ust. 1, przyznawany i wypłacany na zasadach określonych w ustawie przysługuje osobom, z którymi rozwiązanie stosunku pracy nastąpi do dnia 1 stycznia 1999 r.”.</u>
<u xml:id="u-2.40" who="#CezaryMiżejewski">Jak wynika z odczytanej treści art. 5 chodzi o przyznanie pracownikom zakładów produkujących azbest ogólnie przysługujących zasiłków przedemerytalnych, ale na korzystniejszych warunkach. Przypominam raz jeszcze, że uprawnienie jest ogólnie obowiązujące, natomiast kryteria nabycia go są korzystniejsze. W praktyce to korzystniejsze rozwiązanie będzie miało zastosowanie do wymienionych już wcześniej przedsiębiorstw produkujących wyroby azbestowe.</u>
<u xml:id="u-2.41" who="#CezaryMiżejewski">Wiadomo, że w trakcie restrukturyzacji część ludzi zatrudnionych w tych zakładach będzie musiała odejść. W chwili obecnej świadectwo pracy wystawione przez zakłady produkujące wyroby zawierające azbest jest swojego rodzaju wilczym biletem dla tych pracowników. Praktycznie nie mają oni żadnych szans na podjęcie pracy w innych zakładach. Dzieje się tak dlatego, że każdy hipoteczny pracodawca boi się ewentualnej odpowiedzialności w przypadku zachorowania pracownika.</u>
<u xml:id="u-2.42" who="#CezaryMiżejewski">Treść art. 6 ustaliliśmy na ostatnim spotkaniu z przedstawicielem Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, które odbyło się przed kilkoma dniami. W spotkaniu tym uczestniczyli także reprezentanci związków zawodowych oraz przedstawiciele kilku resortów, a jego tematem był tzw. specjalny nadzór zdrowotny nad obecnymi lub byłymi pracownikami zakładów, w których stosuje się azbest w procesach technologicznych. Podczas tego spotkania odbyła się między innymi dyskusja nad stworzeniem rejestru materiałów rakotwórczych. Ważne jest jednak, aby wnioski z tej dyskusji można było zindywidualizować. W praktyce chodzi o to, aby rejestrowano na bieżąco informacje o tym, jakie badania przeszli poszczególni pracownicy, a także jakie kroki przedsięwzięto dla ochrony ich przed szkodliwym działaniem czynników rakotwórczych.</u>
<u xml:id="u-2.43" who="#CezaryMiżejewski">Po dyskusji przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej najpierw uznali za stosowne sporządzenie swojego rodzaju wkładki, później zaś przystali na wprowadzenie tzw. książeczki, osoby narażonej na działanie pyłów azbestowych. Do książeczki takiej byłyby wpisywane wyniki wszystkich badań oraz wszelkie zalecenia lekarskie, które w razie potrzeby ów pracownik będzie mógł przedstawić lekarzowi medycyny pracy. Dokument taki zawierałby całość przedsięwziętych działań profilaktycznych i leczniczych. Przypominam, że niejednokrotnie sytuacja zdrowotna pracowników zakładów produkujących azbest bywa nader trudna. Na przykład w Trzemiesznie w woj. bydgoskim od kilku lat nie były przeprowadzane standardowe badania pracowników stykających się z azbestem. Podczas spotkania, o którym przed chwilą mówiłem, przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej zobowiązali się do przeanalizowania tej sytuacji, gdyż tak znaczne zaniedbanie przekracza wszelkie granice.</u>
<u xml:id="u-2.44" who="#CezaryMiżejewski">Tak zatem w skrócie wyglądają założenia przedkładanej ustawy. Dokument ten z jednej strony planuje harmonogram wycofania produkcji i użytkowania wyrobów zawierających azbest, a z drugiej zaś reguluje problem pomocy niezbędnej dla pracowników narażonych na kontakt z azbestem. Nie ukrywam, że pierwotnie zamierzaliśmy zamieścić w projekcie ustawy także kilka artykułów szczegółowo regulujących zasady pomocy, jaka winna być udzielana zarówno samym przedsiębiorstwom, jak i ludziom w nich zatrudnionym. Nie znalazły się one jednak ostatecznie w obecnym projekcie, gdyż na aktualnym etapie prac nie mogliśmy dopracować się dobrych rozwiązań, skonsultowanych na szczeblu ministerstw. Z tego względu, choć nie zarzucamy prac nad tymi problemami, uznaliśmy, że na obecnym etapie lepiej na razie wykreślić je z projektu ustawy. Niemniej, jeżeli taka będzie wola Komisji, wpiszemy dojrzałe, dobrze przygotowane i usystematyzowane regulacje prawne.</u>
<u xml:id="u-2.45" who="#CezaryMiżejewski">W konkluzji proszę o przyjęcie tej inicjatywy ustawodawczej jako inicjatywy Komisji Polityki Społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję posłowi Miżejewskiemu za zaprezentowane wprowadzenie. Ostatnio dyskutowaliśmy nad ustawą, która dotyczyła zagadnień i problematyki, związanej z funkcjonowaniem medycyny pracy. Wówczas już zwracaliśmy uwagę na profilaktykę, a szczególnie na kwestie tych środowisk i zakładów pracy, które uwikłane są w problemy związane ze stosowaniem azbestu.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#BogdanKrysiewicz">Przedłożony projekt ustawy proszę traktować jako materiał wyjściowy do dyskusji. Sądzę, że w dzisiejszej dyskusji powinni wypowiadać się również przedstawiciele zainteresowanych zakładów pracy. Liczę, że powiedzą nam, na ile satysfakcjonują ich propozycje zawarte w przedłożonym projekcie i na ile wychodzą one na przeciw oczekiwaniom zainteresowanych środowisk. Jest to także pewien materiał do dyskusji dla związków zawodowych. Uważam, iż dyskusja nad tymi propozycjami i tezami powinna trwać nie tylko w zakładach. Jest to także materiał wyjściowy dla przedstawicieli rządu. Nie czekamy na rozwój stanów zapalnych w społeczeństwie, ale staramy się bardzo szybko dążyć do rozwiązania nader ważnej kwestii. Poseł Miżejewski, prezentując inicjatywę ustawodawczą, precyzyjnie, operując datami powiedział, kiedy dochodziło do trudnych sytuacji, w których to załogi decydowały się na rozpoczęcie strajków.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#BogdanKrysiewicz">Licząc na wsparcie wszystkich zainteresowanych, otwieram dyskusję nad zaprezentowaną inicjatywą ustawodawczą. Jednocześnie proszę, aby wesprzeć tę inicjatywę nie tylko werbalnie, oczekuję bowiem także konkretnych propozycji, które doprowadzą do tego, że przedstawione zapisy staną się możliwe do zrealizowania i będą rozwiązywały pewien niewłaściwy problem, o szerokiej skali.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#UrszulaPająk">W uzasadnieniu do ustawy jest mowa o azbeście w aspekcie wykorzystania tego produktu w budownictwie, natomiast przedmiotem mojego niepokoju jest także kwestia wykorzystywania azbestu w transporcie. Mówiąc to nam na myśli hamulce samochodowe, do produkcji których używa się azbestu. Ustawa ujmuje problematykę będącą udziałem pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących wyroby zawierające azbest, nie ma natomiast w niej ani słowa na temat zagrożenia, na jakie narażeni są zwykli ludzie, poruszający się drogami i ulicami naszego kraju. Ludzie ci, zwłaszcza przy wzrastającym stale ruchu samochodowym, siłą rzeczy „oddychają azbestem”.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#UrszulaPająk">Proszę o informację, czy autorzy ustawy mogą wyjaśnić, jak znaczny stopień zagrożenia dla zdrowia niesie wykorzystywanie azbestu w samochodowych hamulcach. Jak wykazują badania, liczba zachorowań na raka płuc wzrasta również w przypadku osób niepalących, choć mówi się, że głównym powodem zapadania na tę chorobę jest palenie papierosów.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#UrszulaPająk">Myślę, że poruszona przeze mnie kwestia również winna być przedmiotem zainteresowania twórców przedłożonej ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#BogdanKrysiewicz">Sądzę, że w trakcie dyskusji nad omawianym dzisiaj problemem na pewno pojawiać się będzie coraz więcej zagadnień, a sama dyskusja zacznie zataczać coraz szersze kręgi. Zgadzam się, iż na tę problematykę musimy patrzeć w szerokim aspekcie. Natomiast na początku chcemy przede wszystkim rozwiązać konkretny problem, który ma wymiar gospodarczy i produkcyjny, ale także i społeczny.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JanRulewski">Chcę wyrazić zadowolenie z faktu, że wreszcie jest ustawa i że jej projekt obejmuje większość problemów, jakie mogą wiązać się z ustawową eliminacją całej fazy stosowania azbestu. Jednak uważam, iż ustawa ta jest trochę asymetryczna, gdyż coś nakazuje, ale jednocześnie nie ilustruje właściwych skutków wprowadzenia określonych regulacji prawnych. Wszyscy chyba jesteśmy zgodni co do tego, że wyeliminowanie azbestu będzie operacją kosztowną. Pamiętać jednak trzeba i o tym, że nie wszyscy posiadają środki na to, aby zrealizować ustawowe zapisy.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JanRulewski">Muszę też stwierdzić, że w przedłożonej propozycji, w stosunku do wcześniejszych projektów, zauważam pewien regres. Wpisanie obowiązku znakowania obiektów, w których zostanie zidentyfikowany azbest, muszę określić jako działanie historyczne. Rozumiem, że wdrożenie tej propozycji w praktyce będzie niczym innym, jak znakowaniem budynków, w których mieszkają ludzie. Rozumiem też, że gminy będą związane określonymi zobowiązaniami, które pociągną znaczne skutki finansowe, bardzo uszczuplające kasę. Jeszcze większy problem zrodzi się w przypadku samych zakładów. Jeżeli przyjmujemy, że kilka płyt, na przykład na dziesiątym piętrze budynku, jest w stanie szkodzić mieszkańcom, to rodzi się pytanie, czy zakłady produkujące wyroby zawierające azbest w ogóle mają dalszą rację bytu. Jest to pytanie adresowane do producentów i do związków zawodowych.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#JanRulewski">Jeżeli azbest stosowany w procesie technologicznym, za kilka czy kilkanaście lat, zacznie pylić i szkodzić zdrowiu, czy nie lepiej u progu planowanej restrukturyzacji przewidziane do przekształceń zakłady wręcz rozebrać do samych fundamentów?</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#JanRulewski">Rozważając ten problem należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że zakłady produkujące wyroby z zawartością azbestu są zlokalizowane w małych miejscowościach i praktycznie praca w nich jest jedynym źródłem utrzymania mieszkańców danego terenu. W grę może wchodzić tylko jedna dzielnica, ale czasami będzie to już cała osada czy nawet miasteczko. Ustawa ma znamiona stanowczości, co bez wątpienia jest jej zaletą. Jednak bez gwarantowanych środków budżetowych zaczną się piętrzyć przeszkody w jej realizacji, która zgodnie z projektem została „zakrojona” na rok 1999, a praktycznie nawet do końca 1998 r.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#JanRulewski">W kontekście przedstawionych tu uwag mam pytanie adresowane do przedstawicieli rządu, czy w stosunku do tak szeroko rozumianej grupy podmiotów objętych tą ustawą, przewiduje się takie aktywne narzędzia jak ulgi celne i podatkowe, jakie można uzyskać z racji ocieplania budynków, czy przewiduje się promocję materiałów mających zastąpić azbest, a więc materiałów nie szkodzących zdrowiu. Usłyszałem, że materiały te muszą być droższe od obecnie stosowanego azbestu. Wprowadzenie nowych substytutów azbestu winno okazać się korzystne i dlatego interesuje mnie informacja na ten temat.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#JanRulewski">Interesuje mnie też, a jest to kwestia nader ważna, czy ustawa nam przedłożona została właściwie skalkulowana w kontekście skutków finansowych i organizacyjnych, a także tzw. skutków terminowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#LeonGrela">Jestem zdania, że projekt ten jest potrzebny, jakkolwiek obarczony jest pewnym dość poważnym brakiem. Ów brak wynika z faktu, iż jest to projekt posłów Komisji Polityki Społecznej, Z tego też powodu jest w nim niezmiernie mało zapisów dotyczących sfery ekonomicznej i gospodarczej. Nie ma zapisów na temat kosztów restrukturyzacji zakładów obecnie produkujących wyroby zawierające azbest. Mówiąc skrótowo, brakuje mi w tym projekcie zapisów dotyczących ministra finansów, ministra gospodarki, a także ministra ochrony środowiska.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#LeonGrela">Wobec tego, jeżeli mamy dalej pracować nad tym projektem, musi on być w sposób istotny uzupełniony o problematykę ekonomiczną oraz problematykę gospodarczą.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanRulewski">Chciałbym jeszcze uzupełnić swoją poprzednią wypowiedź o uwagę, że skoro mówimy o budynkach mieszkalnych, to trzeba pamiętać, że jest to mienie administrowane przez samorządy.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#BogdanKrysiewicz">Na początku dzisiejszego posiedzenia dość zgodnie powiedzieliśmy, że omawiana inicjatywa ustawodawcza jest inicjatywą Komisji Polityki Społecznej, zmierzającą do rozwiązania pewnego problemu, który ma wymiar wieloaspektowy. Wobec tego materiał ten traktujemy jako punkt wyjścia do dalszej dyskusji. Cieszę się, że posłowie nader precyzyjnie sformułowali, z kim dalej należy współpracować, aby przygotować sensowny projekt, który z jednej strony byłby projektem realistycznym, a z drugiej rozwiązującym konkretne problemy i odpowiadał na pytania, które rodzą się w kontekście splotu zagadnień związanych z produkcją i stosowaniem azbestu.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#DanutaKawecka">W swojej wypowiedzi chciałabym przybliżyć problem zakładów produkujących wyroby z zawartością azbestu. Nie ukrywam, że jest nam bardzo przykro, iż musieliśmy sami akcją protestacyjną rozpocząć walkę o swoje sprawy. Żyjemy w państwie prawa, ale spotykamy się również z bezprawiem. Nikt bowiem nie przygotował dla pracowników zakładów tego typu osłon socjalnych. Ta kwestia nie powinna być rozwiązywana w takim trybie i nie powinna wychodzić „od dołu”.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#DanutaKawecka">W przedstawionym projekcie ustawy nie zostały spełnione dwa główne postulaty strajkujących załóg. Jednym z tych postulatów było przyznawanie prawa do emerytury po 15 latach pracy w zakładach produkujących wyroby azbestowe, bez względu na wiek osoby ubiegającej się o to świadczenie. Postulowaliśmy także zastosowanie wobec pracowników „azbestowych” zakładów przelicznika wynoszącego dwa lata za jeden rok pracy.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#DanutaKawecka">Oczywiście pamiętać należy, iż byliśmy skłonni do negocjowania naszych propozycji, nie upieraliśmy się przy tym, aby obydwie przedstawione kwestie zostały literalnie zrealizowane. Padały zarzuty, że nasze żądania są zbyt wygórowane, argumentowano, że nawet górnicy mają przelicznik 1,8, ale raz jeszcze chcę podkreślić, że była to kwestia do dalszego negocjowania.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#DanutaKawecka">Chciałam teraz kilka słów powiedzieć o samym azbeście. Już od połowy ubiegłego roku mówiło się o potrzebie zamknięcia zakładów produkujących wyroby z zastosowaniem azbestu. Jednak w tej całej walce o azbest zaginęły sprawy ludzi. Jako związki zawodowe mamy obowiązek zadbać o dotychczasowych i byłych pracowników tych zakładów. Nie muszę od nowa udowadniać szkodliwości azbestu, chciałabym natomiast nieco przybliżyć tę sprawę, posługując się przykładem naszego zakładu działającego od ponad 30 lat. Przez pierwsze 15 lat funkcjonowania przedsiębiorstwa ZWAC nie było słychać o chorobach zawodowych, pierwszy przypadek choroby tego typu pojawił się w Wierzbicy dopiero w roku 1977, podczas gdy zakład istnieje od roku 1965. Za tym pierwszym przypadkiem poszły dalsze.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#DanutaKawecka">Z opinii sporządzonej przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej wynika, że sytuacja w zakładach wytwarzających produkty z wykorzystaniem azbestu jest bardzo dobra, a pracownicy w nich zatrudnieni cieszą się dobrym zdrowiem. Jednak rzeczywistość znacznie odbiega od optymistycznej ministerialnej opinii. W zakładzie w Wierzbicy w chwili obecnej odnotowano już 66 przypadków występowania chorób zawodowych. Wśród nich wykryto 42 przypadki azbestozy płuc, 12 przypadków choroby nowotworowej, 8 przypadków przewlekłego nieżytu oskrzeli, a kilku pracowników zapadło na zapalenie skóry, także uznane za chorobę zawodową osób zatrudnionych w styczności z azbestem.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#DanutaKawecka">Muszę w tym kontekście powiedzieć, że odszkodowania z racji choroby zawodowej są bardzo niskie. W zasadzie 100% odszkodowania wypłacane jest rodzinie zmarłego pracownika, natomiast przy występowaniu azbestozy utratę zdrowia szacuje się na 50–55%, przy nowotworach jest to 75 do 100%, bywa też, iż w innych przypadkach stopień utraty zdrowia zostaje oceniony na 20%, co siłą rzeczy rzutuje na wysokość kwoty odszkodowania.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#DanutaKawecka">Chciałabym teraz krótko powiedzieć o działaniach profilaktycznych stosowanych wobec pracowników Wierzbickiego zakładu. Otóż oprócz corocznych badań o charakterze standardowym wykonywane są także badania specjalistyczne. Badania te, wykonywane w instytutach medycyny pracy, są także badaniami obowiązkowymi. Jednak są to już badania płatne, koszt takiego badania wynosi 150 zł. Ponadto trzeba pamiętać jeszcze i o tym, że musimy dowieźć pracowników do ośrodka, w którym funkcjonuje instytut medycyny pracy. W naszym przypadku w grę wchodzi instytut w Łodzi lub w Sosnowcu.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#DanutaKawecka">Z roku na rok wzrasta liczba pracowników, u których notuje się zmiany w płucach. W roku 1994 wśród załogi naszego zakładu, liczącej wówczas 312 osób, aż 33% zatrudnionych miało zmiany w płucach. W kolejnym roku co prawda liczba zachorowań utrzymała się na tym samym poziomie, ale już w roku ubiegłym zmiany tego typu wykryto u 42 pracowników.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#DanutaKawecka">Gdybyśmy w chwili obecnej przebadali pracowników w instytutach medycyny pracy, dysponujących coraz nowocześniejszą aparaturą, zapewne okazałoby się, że 60–70% pracowników ma zmiany w płucach. Taka tendencja wzrostowa daje dużo do myślenia i nakazuje podjęcie szybkich działań prozdrowotnych.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#DanutaKawecka">Poseł Miżejewski słusznie zauważył, że byli pracownicy zakładów produkujących wyroby, w których wykorzystywany jest azbest, mają wilcze bilety. Mówię tak, gdyż nie jest wyjściem oferowanie tym ludziom zatrudnienia przy robotach publicznych lub przyznanie im zasiłków emerytalnych.</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#DanutaKawecka">Chciałabym jeszcze powiedzieć nieco o samym problemie zapylenia azbestem. Z danych zgromadzonych przez komórkę BHP wynika, że nie tylko osoby bezpośrednio zatrudnione w produkcji narażone są na ryzyko chorób zawodowych. Choroby tego typu odnotowuje się także wśród pracowników umysłowych narażonych na działanie tzw. wtórnego, suchego zapylenia azbestem. Przy okazji wyjaśniam, że obecnie w samym procesie technologicznym stosowana jest mokra metoda rozwłókniania azbestu, co poprawiło bezpieczeństwo pracy o około 50%, a tym samym zmniejszyło zagrożenie szkodliwego oddziaływania azbestu.</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#DanutaKawecka">Pozostało jednak jeszcze groźniejsze zapylenie wtórne, które powstaje wówczas, gdy transportuje się z zakładu gotowe płyty azbestowe, lub gdy usuwa się z terenu zakładu tzw. błoto. Wówczas zdarza się, że część ładunku spadnie z samochodu lub się rozleje, gdyż ma konsystencję półpłynną. Wiadomo bowiem, że nie ma odpowiednich zabezpieczeń, dlatego wysuszone odpady azbestowe zaczynają pylić i unosić się w powietrzu. W takiej sytuacji skażonym powietrzem oddychają nie tylko osoby zatrudnione bezpośrednio w procesie produkcyjnym, praktycznie wszyscy pracownicy podlegają szkodliwemu działaniu tego produktu. W zakładzie w Wierzbicy gros ludzi ma za sobą ponad 20 lat pracy. Dysponuję opinią sporządzoną przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Z opinii tej wynika, że właśnie najdalej po 20 latach ludzie powinni odchodzić z zakładów produkujących azbest. To nie jest nasza wina, że przez tyle lat byliśmy truci szkodliwymi produktami.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#DanutaKawecka">Po przedstawieniu naszej sytuacji zdrowotnej bardzo proszę, aby posłowie Komisji Polityki Społecznej zechcieli wczuć się w te warunki, w jakich musimy pracować. Liczę też, że mój apel nie pozostanie bez echa i że doczekamy się niezbędnej pomocy.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#WiktorLaszczyk">Pragnę podziękować za zaprezentowaną dzisiaj inicjatywę ustawodawczą, gdyż również resort gospodarki miał bardzo podobne odczucia.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#WiktorLaszczyk">W zasadzie przedstawione dzisiaj propozycje oraz sfera ich oddziaływania wychodzą naprzeciw temu, co chcieliśmy uzyskać. Uważamy, że konstruując tę ustawę należy rozgraniczyć dwie sprawy. Ewidentnie najważniejszą kwestią są ludzie zatrudnieni w zakładach produkujących azbest. Zdaję sobie w pełni sprawę, że jest ogromny niepokój wśród załóg, dotyczący przyszłości. Kwestie ludzi nader wyraziście zaprezentowała przedstawicielka ZWAC w Wierzbicy.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#WiktorLaszczyk">Również posłowie w swoich wypowiedziach zadali kilka nader istotnych pytań. W kontekście dotychczasowego przebiegu dyskusji chciałbym odnieść się do treści załącznika do ustawy, oznaczonego nr 2. Otóż na liście zakładów produkujących wyroby zawierające azbest znajduje się między innymi Fomar-Fabryka Okładzin Ciernych S.A. w Markach koło Warszawy. Jednak Fomar przeprowadził już totalną restrukturyzację i praktycznie w chwili obecnej nie stosuje w procesie technologiczno-produkcyjnych tak szkodliwego produktu, jakim jest azbest.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#WiktorLaszczyk">Cieszy ta zmiana, jednak cały czas musimy pamiętać, że pracownicy, którzy obecnie nie mają styczności z azbestem, przez wiele lat narażeni byli na szkodliwe działanie tego produktu, gdyż właśnie azbest był przez długi okres podstawowym tworzywem w produkcji realizowanej w tym zakładzie. Dlatego też wówczas, gdy rozstrzygane będą kwestie osłonowe, zasadnym będzie umieszczenie na liście zakładów objętych działaniem tej ustawy również takich zakładów jak zrestrukturyzowany Fomar.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#WiktorLaszczyk">Chcę teraz nawiązać do kwestii postawionej przez poseł Pająk. Otóż zakaz importu azbestu, który zacznie funkcjonować od dnia 1 stycznia przyszłego roku, praktycznie rozwiązuje tę sprawę. Stoi przed nami problem ochrony naszego rynku przed napływem wyrobów zawierających azbest. W naszym kraju jeździ bardzo wiele samochodów, w przypadku których nie jesteśmy w stanie określić rodzaju materiałów, które zostały zastosowane przy ich produkcji, gdyż nie dysponujemy żadnymi danymi na ten temat. Nie wiemy też na przykład, ile w chwili obecnej importuje się kloców i szczęk hamulcowych chociażby z Rumunii i Ukrainy, które jeszcze stosują azbest w procesie produkcyjnym.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#WiktorLaszczyk">Dlatego też uważam, że tylko bezwzględny zakaz sprowadzania wyrobów zawierających azbest pozwoli nam wykluczyć możliwość negatywnego oddziaływania tego produktu na zdrowie ludzkie.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#WiktorLaszczyk">Propozycje zawarte w art. 1 ustawy dokładnie pokrywają się z propozycjami wszystkich przedsiębiorstw, głównie wytwarzających elementy dachowe. W chwili obecnej w Instytucie Gospodarki pracujemy nad programem restrukturyzacji dziewięciu przedsiębiorstw wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy.</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#WiktorLaszczyk">Program ten ma dać odpowiedź na pytanie, z jakimi kosztami musimy się liczyć przeprowadzając restrukturyzację. Chcemy też sprecyzować, jakie instrumenty już funkcjonują, a jakie należy wprowadzić. W sumie nasze działanie ma określić, jaką kwotę budżet państwa będzie musiał wyłożyć na przekształcenia tych zakładów.</u>
<u xml:id="u-11.8" who="#WiktorLaszczyk">Na posiedzeniu podkomisji mówiłem już o tym, że prowadzimy stalą weryfikację programów restrukturyzacyjnych. Po konsultacjach z dyrektorem BMF - jest to firma konsultingowa, z której usług korzystamy - okazało się, że powinniśmy raz jeszcze wrócić do przedłożonych nam projektów restrukturyzacyjnych i że zakłady będą musiały programy w nowej wersji przygotowywać z naszym udziałem.</u>
<u xml:id="u-11.9" who="#WiktorLaszczyk">Obecnie, przygotowane już programy restrukturyzacyjne, przedłożone przez poszczególne zakłady, zawierają liczne rozbieżności. Ich zawartość jest nader zróżnicowana. Mamy bowiem do czynienia zarówno z fragmentami natury czysto opisowej, jak i z konkretnymi propozycjami poszczególnych rozwiązań. W swojej obecnej postaci programy te nie nadają się do wdrożenia. Muszą one zostać usystematyzowane i ujednolicone. Dopiero po uzyskaniu materiałów należytej jakości przedstawimy je zarówno sejmowej Komisji, jak i zainteresowanym resortom. Wówczas też będziemy wiedzieli, co z tych programów wynika dla poszczególnych ministerstw, a także będziemy w stanie oszacować precyzyjnie skalę problemu i określić koszty niezbędnych przemian.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#BogdanKrysiewicz">Czuję się zobowiązany do tego, aby podziękować posłom za to, iż znalazła się inicjatywa ustawodawcza tego typu, choć jednocześnie muszę przyznać, że inicjatywa ta pojawiła się trochę za późno.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#BogdanKrysiewicz">Chcę też wyrazić pogląd, który jest efektem doświadczenia wynikającego z pracy parlamentarnej, i to nie tylko tej Komisji, że nic nie zastąpi inicjatywy rządowej, dobrze skoordynowanej. Żadna inicjatywa poselska nie jest w stanie ani wyprzedzić inicjatywy rządowej, ani też skutecznie zadziałać. Może to spowodować, co podkreślam, tylko dobrze skoordynowana inicjatywa rządowa. Problematyce dzisiaj omawianej trzeba będzie poświęcić nader dużo czasu właśnie po to, aby skoordynować działania resortów: finansów, gospodarki, ochrony środowiska i działania tych, którzy realizują cele samorządowe. Chciałbym raz jeszcze podkreślić, że jednak zbyt późno dochodzi do tych refleksji, z których wnioski winny być realizowane wyprzedzająco.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WiktorLaszczyk">Mam jeszcze uwagę natury czysto porządkowej. W załączniku nr 1 do ustawy, w tabeli zawierającej wykaz wyrobów nie objętych zakazem produkcji, obrotu lub importu, w pozycji nr 3 „Wyroby azbestowo-kauczukowe z wyjątkiem wyrobów ciernych” w miejsce numeru 1038, należy wpisać numer 1338.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#BogdanKrysiewicz">Przyjmujemy tę uwagę, jest w pełni zasadna.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#CezaryMiżejewski">Chciałbym wyjaśnić, ustosunkowując się do uwag zgłoszonych w dyskusji, że ustawa obejmuje również kwestię poruszoną przez poseł Pająk. Otóż art. 2 mówi między innymi o określeniu programu szkoleń w zakresie bezpiecznego użytkowania i wycofywania wyrobów zawierających azbest.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#AlicjaMurynowicz">Obecnie w naszym kraju wiele osób jest użytkownikami na przykład samochodów marki „Łada”, a jak wiadomo, w klockach hamulcowych tego modelu znajduje się azbest.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#CezaryMiżejewski">Jeżeli chcemy wejść do Unii Europejskiej, to musimy realizować ściśle określone standardy. Wówczas gdy nasze członkostwo w Unii stanie się faktem, dotychczas użytkowane samochody z klockami hamulcowymi zawierającymi azbest będą musiały zostać zastąpione innymi. Na razie jednak nie powinno być powodu do niepokoju, gdyż nie jest to rozwiązanie, które zostanie wprowadzone z dnia na dzień. Proces ten będzie wdrażany przez całe lata. Okres pięcioletni, którym operujemy w ustawie, ma być poświęcony samemu przygotowaniu pewnego procesu.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#CezaryMiżejewski">Z kolei poseł Rulewski mówił o zapisie, w myśl którego winny być inwentaryzowane i znakowane obiekty, w których zidentyfikowano materiały zawierające azbest. Jest to również zgodne ze standardami europejskimi i ma na celu oznakowanie miejsc szczególnie niebezpiecznych. Przechodząc do kolejnej kwestii stwierdzam, że naszym zdaniem powinniśmy zostawić rządowi możliwość stosowania dużej elastyczności, dotyczącej kosztów i terminów, pozwalających na spokojne rozpoczęcie pewnego procesu zmian.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#CezaryMiżejewski">Natomiast poseł Grela powiedział, że ustawa uwzględnia w większym stopniu kwestie socjalne, pomijając jednocześnie problemy gospodarczo-finansowe. W kontekście tej wypowiedzi chciałbym zwrócić uwagę, że cały ten problem jest znacznie szerszy. Uważamy, iż nie było potrzeby, aby wszystkie regulacje przeprowadzać w trybie ustawowym. Mówiąc to mam na myśli między innymi wypłaty z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ustalenie czasu pracy i wymiaru urlopów pracowniczych. Kwestie te będziemy regulować w formie ponadzakładowego układu zbiorowego, przy pomocy Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Z kolei inne działania będziemy prowadzić wespół z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#CezaryMiżejewski">Muszę przyznać, że w pierwszej wersji projektu ustawy było znacznie więcej zapisów poświęconych działaniom gospodarczym. Jednak, po głębszym rozważeniu, uznaliśmy, iż są one zupełnie zbędne w zapisach ustawowych. Dla przykładu podam tu problemy związane z finansowaniem restrukturyzacji. Gdybyśmy zapisali, że państwo obligatoryjnie udzieli środków finansowych, oznaczałoby to w praktyce, że dyrektorzy zakładów nie musieliby podejmować w tym względzie żadnych działań, gdyż obowiązek załatwienia tej kwestii ustawowo został przypisany państwu. Nie było też potrzeby wpisywania, iż państwo może udzielić środków finansowych.</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#CezaryMiżejewski">Zwracam uwagę, że wszystkie te kwestie, których nie udało nam się skonsultować z przedstawicielami poszczególnych ministerstw i których w takiej sytuacji nie dało się sprecyzować, na obecnym etapie wykreśliliśmy z ustawy. Postąpiliśmy tak dlatego, gdyż uważamy, że zamieszczanie wątpliwych zapisów w konsekwencji spowodowałoby, że Rada Ministrów opiniując projekt mogłaby stwierdzić niezgodność propozycji na przykład w kwestiach podatkowych. Taki zarzut mógłby spowodować całościowe odrzucenie projektu ustawy. Nad tymi sprawami pracujemy i będziemy nadal pracować, aby w trakcie posiedzeń Komisji ustalić ostateczny kształt proponowanych zapisów. Obecnie natomiast istnieje potrzeba nadania biegu tej ustawie. Chcemy bowiem, aby rząd wypowiedział się w sposób oficjalny. Na razie mamy tylko cząstkowe wypowiedzi na poziomie ministrów, wiceministrów i dyrektorów departamentów poszczególnych resortów. Z wstępnych opinii mam prawo prognozować, iż rząd wyda zgodę, dlatego też uważam, iż w Komisji możemy spokojnie pracować nad tą ustawą i kolejno rozwiązywać te wszystkie wątpliwości, które dzisiaj zostały zgłoszone.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#KrzysztofOgrzewalski">Chciałbym na wstępie powiedzieć, że Ministerstwo Finansów popiera projekt ustawy. Ponieważ projekt ten powstaje niejako „w biegu” zrozumiałe jest, iż nie mogły się w nim znaleźć szczegółowe regulacje kwestii finansowych, stale bowiem dochodzą nowe propozycje rozwiązań. Oczywiście mamy kilka uwag, które zgłosimy projektodawcom inicjatywy w normalnym trybie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#KrzysztofOgrzewalski">Jest też zrozumiałe, że w projekcie nie znalazły się zapisy dotyczące restrukturyzacji zakładów zajmujących się produkcją azbestu. Podczas dzisiejszego posiedzenia przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki powiedział już, iż stale czekamy na konkretne propozycje, gdyż przedłożone plany restrukturyzacji mają bardzo liczne usterki. W zasadzie na dobrą sprawę nie wiemy, jaka w chwili obecnej jest kondycja finansowa zainteresowanych przedsiębiorstw, w związku z tym nie mamy rozeznania, czego one od nas oczekują.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#KrzysztofOgrzewalski">Z drugiej zaś strony, o czym wiedzą posłowie, bo przecież oni tworzą prawo, są różnorakie rozwiązania, funkcjonują rozporządzenia, które dają zakładom pewne możliwości. Nie wiemy też, dlaczego w ciągu ostatnich dwóch lat niektóre z zakładów nie skorzystały z nich.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#KrzysztofOgrzewalski">Uważamy, że dobrze się stało, iż w pierwszej wersji ustawy tak obszernie zapisana została kwestia socjalna, gdyż jest to problem najważniejszy. Oczywiście niektóre zapisy wymagają jeszcze dopracowania.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#KrzysztofOgrzewalski">Na koniec raz jeszcze chciałbym zadeklarować poparcie dla tej inicjatywy ustawodawczej.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękujemy za tę deklarację. Z dyskusji dzisiaj odbytej wynika, że czas nagli, a więc prace nad przedłożonym dzisiaj projektem musimy przyspieszać. Natomiast na obecnym etapie, co już zostało zasygnalizowane, nie będziemy dyskutowali o szczegółach. Bowiem szczegóły te trzeba będzie uzgadniać w dalszym toku prac parlamentarnych.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#BogdanKrysiewicz">Chciałbym teraz zapytać, czy jest ktoś przeciwny temu, aby projektowi nadać charakter inicjatywy komisyjnej. Nie ma sprzeciwów, wobec czego uznaję, że przedstawiony projekt będzie projektem komisyjnym, który skierujemy do Prezydium Sejmu. Chciałbym też zapewnić przedstawicieli zainteresowanych zakładów, że wystąpię o nadanie sprawie trybu pilnego, tak abyśmy mogli jak najszybciej zająć się koordynacją prac.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję, zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>