text_structure.xml
62.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PiotrBuczkowski">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, poświęcone rozpatrzeniu sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. w zakresie części 85. Jest nią zbiorczy budżet wojewodów i dotacje celowe na finansowanie zadań zleconych gminom w zakresie działów 70, 74 i 96. Chodzi o gospodarkę komunalną, gospodarkę mieszkaniową oraz niematerialne usługi komunalne, a także dotacje na finansowanie zadań gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PiotrBuczkowski">Witam serdecznie wszystkich posłów, przedstawicieli rządu i instytucji rządowych, zaproszonych gości i ekspertów.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PiotrBuczkowski">Chciałbym na wstępie poprosić państwa w swoim imieniu i przewodniczącego Komisji, pana posła Bilińskiego o zaakceptowanie rozszerzenia porządku obrad o dodatkowy punkt. Chcielibyśmy rozpatrzyć i ewentualnie przyjąć dezyderat obu Komisji do prezesa Rady Ministrów w sprawie gospodarki energią w gminie.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PiotrBuczkowski">Tekst tego dokumentu właśnie państwo otrzymujecie. Dezyderat jest efektem wielu naszych dyskusji komisyjnych, a także postulatów środowisk samorządowych, aby uregulować kwestie związane z przyjętym niedawno Prawem energetycznym.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PiotrBuczkowski">Czy ktoś jest przeciwny rozszerzeniu porządku dziennego? Sprzeciwu nie widzę - możemy zatem przystąpić do obrad.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PiotrBuczkowski">Poproszę przedstawicieli rządu o przedstawienie stanowiska w sprawie wykonania budżetu państwa w roku minionym w dziale 70 - Gospodarka komunalna. Kto z państwa jest do tego upoważniony?</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#AlfredaBergen">W zaproszeniu na dzisiejsze posiedzenie nie znalazło się stwierdzenie, co czynią niektóre komisje sejmowe, że sprawozdanie z wykonania budżetu referuje minister finansów bądź przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki. Zostałam upoważniona przez prezesa Rady Ministrów do prezentowania części dotyczącej zbiorczego budżetu wojewodów i udzielania informacji na ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PiotrBuczkowski">Resort finansów zawsze jest do takich czynności przy-gotowany, nawet jeśli nie jest odrębnie poinformowany, że będzie referował wykonanie budżetu. Proszę wobec tego panią dyrektor o wystąpienie.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#AlfredaBergen">Nie traktuję tego jako złośliwość.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PiotrBuczkowski">Nie miałem takiej intencji, moja wypowiedź była całkiem szczera.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszBiliński">Przyłączam się do stanowiska pana posła Buczkowskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#AlfredaBergen">W dziale 70 - Gospodarka komunalna, w budżetach wojewodów zostały w ustawie budżetowej zaplanowane dochody w wysokości 111 tys. zł. Wykonanie wyniosło 1,910 mln zł, a zatem było dużo wyższe od planowanego. W ogólnej kwocie dochodów 64,3% stanowią wpływy nieplanowane pochodzące ze zwrotu niewykorzystanych dotacji celowych za rok 1995. Środki te zostały przekazane gminom na inwestycje infrastrukturalne realizowane w systemie robót publicznych na zagospodarowanie mienia po jednostkach armii radzieckiej oraz dotacja na uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#AlfredaBergen">32,1% ogólnie wykonanych dochodów za 1996 rok stanowią dochody, które są trudne do zaplanowania: one też stanowiły owe dochody ponadplanowe. Środki te pochodziły ze wzrostu niewykorzystanej dotacji celowej w wysokości 40 tys. zł na zadania powierzone gminie Opoczno w woj. piotrkowskim w zakresie utrzymania i ochrony dróg publicznych z miastem, finansowanych z tego działu, a także z świadczenia usług w zakresie budowy i utrzymania innych dróg nie zarządzanych przez wojewodów, które były wykonywane przez wyspecjalizowane służby podległe wojewódzkim dyrekcjom dróg miejskich.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#AlfredaBergen">W wymienionej kwocie mieszczą się również dochody ze sprzedaży wyrobów i składników majątkowych, zbędnych materiałów, gruzu, drewna i złomu, powstałych w wyniku rozbiórek ulic oraz zużytych środków transportowych oraz innych składników majątkowych. Były to także dochody uzyskane z opłat pobieranych za dzierżawę mienia skarbu państwa, głównie powierzchni magazynowych specjalistycznego sprzętu wojewódzkich dyrekcji dróg miejskich, w tym również samochodów ekologicznych.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#AlfredaBergen">Dochodami były również wpłaty wraz z odsetkami za uszkodzenie sygnalizacji świetlnej oraz zaległe opłaty za zajęcie pasa drogowego na cele nie związane z funkcjonowaniem dróg oraz opłaty za parkowania na drogach wojewódzkich.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#AlfredaBergen">Na dochody zostały również przekazane pewne nadwyżki w dziale - Gospodarka komunalna.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#AlfredaBergen">Pozostałe dochody zrealizowane w tym dziale, stanowiące już tylko 3,6% ogólnej kwoty wpływów w wysokości 68 tys. zł, dotyczą wpłaty do budżetu nadwyżki z zakładu budżetowego BONGO. Jest to Biuro Opieki nad Grobami Obcokrajowców w Warszawie. Źródłem tych dochodów są opłaty za usługi w zakresie międzynarodowego transportu zwłok oraz opieka nad grobami cudzoziemców, te dochody trudne są do przewidzenia i zaplanowania, zależą bowiem od liczby zgonów i przyjazdów cudzoziemców do Polski.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#AlfredaBergen">Podstawowa część dochodów w dziale - Gospodarka komunalna, niestety, nie jest wprowadzona do budżetu. W części są to dochody środków specjalnych funkcjonujących przy jednostkach budżetowych, tzn. wojewódzkich dyrekcjach dróg miejskich. Dochody te są przeznaczane na utrzymanie dróg zarządzanych przez wojewodów.</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#AlfredaBergen">Jeśli natomiast chodzi o wydatki w dziale 70, to w ustawie budżetowej na rok 1996 zostały one zapisane w wysokości 835,651 mln zł. W toku wykonywania budżetu zostały one zwiększone do wysokości 1.141, 979 mln zł. Wykonanie tych wydatków po zmianie wyniosło 99,9%.</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#AlfredaBergen">Zwiększenie wydatków wynikało z przeznaczenia środków dodatkowych z rezerwy ogólnej w wysokości 4,510 mln zł na finansowanie skutków klęsk spowodowanych zjawiskami atmosferycznymi na drogach wojewódzkich w miastach. Na te cele została przyznana kwota 2,730 mln zł oraz na dofinansowanie rozwoju infrastruktury komunikacyjnej i technicznej w Gnieźnie; była to kwota 1,780 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.9" who="#AlfredaBergen">Ponadto wydatki w tym dziale były zwiększane w wyniku rozdysponowania rezerw celowych. Przeznaczono je na podwyżki wynagrodzeń osobowych wraz z pochodnymi dla cywilnych pracowników państwowej sfery budżetowej od 1 lipca 1996 r. zatrudnionych w tym dziale gospodarki. Była to kwota 974 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-7.10" who="#AlfredaBergen">Z rezerwy na modernizację dróg wojewódzkich dodatkowe środki przeznaczone zostały na budowę dróg gminnych i lokalnych w województwach wschodnich, była to kwota 4,2235 mln zł. Ponadto przyznano środki na refundację spłaconych przez miasto Rzeszów zobowiązań powstałych przy realizacji zadań związanych z zarządzaniem, utrzymaniem i ochroną dróg publicznych. Zobowiązania te, wynikające z ustawy o dużych miastach, 24 listopada 1995 r. zostały przejęte do prowadzenia przez gminy. Na ten cel przeznaczono dla Rzeszowa 80 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-7.11" who="#AlfredaBergen">Z rezerwy na dofinansowanie modernizacji dróg krajowych w miastach prezydenckich, która wynosiła 4 mln zł, przyznano dla Elbląga 217 tys. zł, Poznania - 283 tys. zł, Piotrkowa Trybunalskiego - 1,5 mln zł, Skierniewic 500 tys. zł oraz dla Wrocławia 1,5 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.12" who="#AlfredaBergen">Z rezerwy na zobowiązania skarbu państwa zwiększane były w budżetach wojewodów wydatki na wypłatę odszkodowań zasądzonych wyrokami sądowymi. Była to kwota 87 tys. zł, z której dla pracowników zlikwidowanego gospodarstwa pomocniczego, funkcjonującego przy Wojewódzkiej Dyrekcji Dróg Miejskich w Przemyślu przeznaczono 77 tys. i w Koninie 10 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-7.13" who="#AlfredaBergen">W Dziale - Gospodarka komunalna - zostały także zwiększone wydatki na dofinansowanie zadań własnych gmin w wysokości 63 tys. zł. Były to zadania dotyczące zabezpieczenia i unieszkodliwienia bojowych środków chemicznych na terenach przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej w Gorzowie Wielkopolskim. Przeznaczono na nie kwotę 25 tys. zł. Ponadto na pozyskanie paliwa z byłego lotniska w Legnicy, zajmowanego przez wojska rosyjskie wydatkowano 38 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-7.14" who="#AlfredaBergen">Na zmiany wydatków miały wpływ przeniesienia środków. Dotyczy to m.in. przeniesienia kwoty 250 tys. zł z budżetu Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa na zimowe utrzymania dróg miejskich w woj. warszawskim.</u>
<u xml:id="u-7.15" who="#AlfredaBergen">Siedemnastu wojewodów, którzy dysponowali swoją rezerwą na nieprzewidziane wydatki, przeznaczyło jej część na dział 70. Zwiększenia wydatków w tym dziale wyniosły 4,271 mln zł. Środki te zostały przeznaczone na dofinansowanie utrzymania i remont dróg wojewódzkich w miastach i dróg krajowych w miastach prezydenckich.</u>
<u xml:id="u-7.16" who="#AlfredaBergen">Kilka słów na temat wydatków inwestycyjnych. Środki zostały ustalone w ustawie budżetowej w wysokości 51,534 mln zł, a następnie uległy zwiększeniu o kwotę 293,874 mln zł. Łącznie wydatki te zrealizowane zostały w 99,9%. Dodatkowe środki na inwestycje uzyskane zostały z rezerwy ogólnej w wysokości 2,220 mln zł. Przeznaczono je na dofinansowanie budowy odcinka drogi łączącej ulicę Maksymiliana Kolbego z ulicą Wyzwolenia oraz modernizację trzech skrzyżowań w rejonie Muzeum Oświęcimskiego. Na ten cel przeznaczono dodatkowo kwotę 2 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.17" who="#AlfredaBergen">Ponadto kwotę 220 tys. zł wydatkowano na dofinansowanie rozwoju infrastruktury komunikacyjnej i technicznej w Gnieźnie.</u>
<u xml:id="u-7.18" who="#AlfredaBergen">Wzrosły także wydatki z rezerw celowych. Przeznaczono je na budowę i modernizację dróg wojewódzkich i dofinansowanie dróg gminnych oraz lokalnych miejskich w województwach wschodnich. Była to łącznie kwota 6,266 mln zł. Ponadto 1,160 mln zł przeznaczono na dofinansowanie budowy obwodnicy w Zielonej Górze oraz 43 tys. na dofinansowanie programu zarządzania gospodarką odpadami w rejonie Słupska, budowę oczyszczalni ścieków w Białogórze 350 tys. zł, budowę oczyszczalni ścieków w Tumie 350 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-7.19" who="#AlfredaBergen">Ponadto kwotą 99,954 mln zł przeznaczono na zrefundowanie spółdzielniom mieszkaniowym i gminom środków własnych wydatków poniesionych przez nie na inwestycje infrastrukturalne.</u>
<u xml:id="u-7.20" who="#AlfredaBergen">Dodatkowe środki przeznaczone zostały także na dofinansowanie inwestycji centralnych. Były wśród nich oczyszczalnie ścieków w Sulechowie, Chełmie, Krośnie, Chorzowie. Dofinansowano także budowę estakady drogowej w Jeleniej Górze i elektrociepłowni w Głogowie oraz magistrali wodociągowej w Oświęcimiu. Łącznie była to kwota 28,828 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.21" who="#AlfredaBergen">W trakcie roku budżetowego dofinansowane zostały inwestycje komunalne wspomagające realizację kontraktu regionalnego dla województwa katowickiego; była to kwota 10 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.22" who="#AlfredaBergen">Na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych w gminach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym z rezerw celowych przyznano kwotę 43,890 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.23" who="#AlfredaBergen">Znaczne środki zostały przyznane na inwestycje określone w regionalnych programach restrukturyzacyjnych, w tym w woj. wałbrzyskim i łódzkim, a także na zadania określone w programie ochrony środowiska Masterplan dla rejonu Wielkich Jezior Mazurskich. Na ten cel przeznaczono 15,510 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.24" who="#AlfredaBergen">Na dofinansowanie zadań wynikających ze strategicznego programu rządowego „Zagospodarowanie mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej” wydatkowano 4,402 mln zł.</u>
<u xml:id="u-7.25" who="#AlfredaBergen">Nie będę już wymieniała drobniejszych wydatków, dodam jedynie, że zrealizowane wydatki ogółem wyniosły 1.140,759 mln zł, co stanowi 99,9% planu wydatków po zmianach. Wydatki bieżące wykonane zostały w 100% planu po zmianach, a wydatki inwestycyjne w 99,9% planu, także po zmianach.</u>
<u xml:id="u-7.26" who="#AlfredaBergen">Nie wiem czy przedstawiać jeszcze zadania realizowane w ramach wydatków bieżących. Jeśli nie ma takiej potrzeby, to na tym skończyłabym omawianie wykonania budżetu w dziale 70 - Gospodarka komunalna. Być może będą pytania, na które chętnie udzielę odpowiedzi.</u>
<u xml:id="u-7.27" who="#AlfredaBergen">Czy panowie posłowie życzą sobie, abym od razu przedstawiła gospodarkę dotacjami w dziale - Gospodarka komunalna? W dziale tym nie było dotacji na zadania zlecone gminom.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PiotrBuczkowski">Dziękuję pani dyrektor za wypowiedź i proszę o przedstawienie opinii Najwyższej Izby Kontroli na temat zreferowanej części budżetu.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa w dziale 70 - Gospodarka komunalna. Uwagi dotyczące pewnych nieprawidłowości dokonywania wydatków w tym dziale zaprezentuje dyrektor delegatury NIK we Wrocławiu pan Zdzisław Poręba.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#ZdzisławPoręba">Trudno to nazwać uwagami krytycznymi, są to raczej spostrzeżenia dotyczące niektórych uchybień. Dotyczą one rozliczeń dotacji udzielonej gminom na realizację inwestycji infrastrukturalnych wykonywanych w systemie robót publicznych. Rozliczeń takich dokonuje się mimo niewykonania pełnego zakresu rzeczowego wspomnianych inwestycji.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#ZdzisławPoręba">I tak w woj. wałbrzyskim dopuszczono do rozliczenia tych dotacji, chociaż zakres rzeczowy robót został nie wykonany na kwotę 550 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#ZdzisławPoręba">Stwierdziliśmy również, że realizacja zadań inwestycyjnych dotowanych przebiegała nieprawidłowo. Zazwyczaj następują opóźnienia wynikające nie tylko z braku środków, ale również z niewłaściwego przygotowania inwestycji. W województwie wałbrzyskim zdarzały się takie inwestycje, których cykl realizacji został przekroczony dwukrotnie, a wartość dodatkowych robót sięgała w niektórych przypadkach nawet 300 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#ZdzisławPoręba">Tyle moich spostrzeżeń do realizacji budżetu w dziale 70.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy możemy przyjąć, że generalnych zastrzeżeń do wykonania budżetu Najwyższa Izba Kontroli nie ma?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#ZdzisławPoręba">Nie.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PiotrBuczkowski">Proszę zatem o zabranie głosu koreferenta, którym jest pan poseł Sas.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#KazimierzSas">Mam w koreferacie uwzględnić wszystkie budżety wojewodów i z tym jest nie mały kłopot, jako że problematyka gospodarki komunalnej występuje w każdym województwie. Można oczywiście mówić o pewnych typach nieprawidłowości czy usterek w realizacji budżetu, dlatego trudno jest mi omawiać bezpośrednio i posługiwać się przykładami poszczególnych województw.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#KazimierzSas">Generalną już konkluzję wyraziła przedstawicielka Najwyższej Izby Kontroli, że mimo wystąpienia różnych nieprawidłowości w realizacji budżetu, nie wpłynęły one w żadnej mierze na wykonanie budżetu wojewodów za rok 1996 w dziale - Gospodarka komunalna. Taka też jest moja konkluzja.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#KazimierzSas">W związku z tym stawiam wniosek o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w dziale 70.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Czy może chciałby się wypowiedzieć ktoś z ekspertów? Nie widzę chętnych.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PiotrBuczkowski">Sugestia koreferenta była taka, aby pozytywnie przyjąć sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 1996 w dziale 70. Czy jest ktoś przeciwny takiej opinii połączonych Komisji? Nie widzę. W takim razie sprawozdanie przyjmujemy.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PiotrBuczkowski">Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu w dziale 74 - Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne. Kto z ramienia rządu pragnie przedstawić sprawozdanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#AlfredaBergen">Pozwoli pan przewodniczący, że ponownie zabiorę głos. Główne źródła dochodów w dziale 74 - Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne stanowią opłaty za ustanowienie lub prawo zarządu oraz opłaty za użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. W strukturze dochodów wpływy z tych źródeł stanowią 93,9% ogólnej kwoty wykonanych dochodów.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#AlfredaBergen">Drugie źródło stanowią dochody ze sprzedaży nieruchomości skarbu państwa - gruntów, budynków lub wyodrębnionych lokali w budynkach. W strukturze dochodów działu wynoszących ponad 323 mln zł dochody ze wspomnianych źródeł stanowią tylko 1,54% wykonanych dochodów. Pozostałe dochody są niewielkie. Są to głównie wpływy z dzierżawy i leasingu, ze świadczonych usług, a także odsetki za nieterminowe regulowanie należności.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#AlfredaBergen">Niewykonanie planu dochodów w dziale 70 wystąpiło głównie w zakresie opłat za użytkowanie wieczyste. Wpływy z tego tytułu wyniosły 303,798 mln zł. Stanowi to 83,5% planu.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#AlfredaBergen">Tak niskie wykonanie planu spowodowane zostało przede wszystkim trudnościami w egzekucji należności od jednostek, które zostały objęte upadłością lub likwidacją przedsiębiorstw. Jednostkom tym decyzjami rejonowych organów administracji ogólnej ustalono opłaty za zarząd i wieczyste użytkowanie gruntów. Trudności wynikały także z niewypłacalności niektórych przedsiębiorstw i spółek. Były to głównie zakłady służby zdrowia, zobowiązane do wnoszenia opłat z tytułu dzierżaw czy najmu. Niewielkie dochody pochodzą z wpłat nadwyżek uzyskanych przez jednostki gospodarki pozabudżetowej. Była to tylko kwota 31 tys. zł. Jest ona większa i tak od planowanej, ale wynika to z faktu, iż trudno takie wpłaty nadwyżek wcześniej przewidzieć.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#AlfredaBergen">Jeżeli chodzi o wydatki w dziale 74 - Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne, to w budżetach wojewodów zaplanowano je na rok 1996 w wysokości 130,220 mln zł. Są to głównie wydatki bieżące, stanowiące 127,721 mln zł. Kwota ta planowana była przede wszystkim na utrzymanie i działalność jednostek budżetowych funkcjonujących w tym dziale, na odszkodowania i rekompensaty na rzecz osób fizycznych, prace o charakterze prawnym i dokumentacyjnym, na utrzymanie i remonty cmentarzy wojennych i wojskowych, realizowanych przez gminy w ramach dotacji na zadania zlecone. W trakcie realizacji budżetu kwota wydatków została zwiększona o 14,390 mln zł z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów wykwaterowania mieszkańców z terenów przeznaczonych pod budowę ambasady Niemiec w Warszawie. Była to dosyć poważna kwota 1 mln zł. Uległa ona zwiększeniu z rezerwy ogólnej, także z tej rezerwy zwiększono środki przeznaczone na dotacje związane z własnymi zadaniami inwestycyjnymi miasta Chełma. Było to związane z budową budynku komunalnego oraz adaptacją budynku b. internatu Chełmskich Zakładów Obuwia na lokale mieszkalne dla osób, które straciły dach nad głową w wyniku katastrofy budowlanej, która miała miejsce w roku 1996 w Chełmie.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#AlfredaBergen">Z rezerw celowych zwiększone zostały wydatki w dziale 74 głównie na podwyżki wynagrodzeń wraz z pochodnymi dla pracowników zatrudnionych w tym dziale. Była to kwota 756 tys. zł. Ponadto pewne środki przeznaczono na wypłaty odszkodowań zasądzonych od skarbu państwa wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku. Chodziło o wypłaty za mienie, którego przepadek orzeczono wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie. Była to kwota 61 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-16.6" who="#AlfredaBergen">Ponadto chodziło o wypłatę odszkodowań z odsetkami zasądzonych od skarbu państwa wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu na rzecz Orbisu w Warszawie, z tytułu wydania decyzji o uwłaszczeniu nieruchomości z naruszeniem prawa. W tym wypadku w grę wchodziła już znaczna kwota 1,477 mln zł. Ponadto z rezerw celowych zostały zwiększone wydatki na czerpanie paliwa i zahamowanie migracji ropopochodnej, na obszarach opuszczonych przez wojska Federacji Rosyjskiej, na usunięcie zanieczyszczeń zagrażających ujęciu wody pitnej i żeglowności toru wodnego Świnoujście - Szczecin - basen portowy - Mulnik w Świnoujściu.</u>
<u xml:id="u-16.7" who="#AlfredaBergen">Poważne środki przeznaczono także na likwidację skażeń gruntów i wód podziemnych w Kluczewie oraz rekultywację gruntów zanieczyszczonych produktami naftowymi w Świno-ujściu, na modernizację obiektów magazynowych na strażnicę Ochotniczych Straży Pożarnych w Trzebieniu w woj. jeleniogórskim. Wynikało to ze strategicznego programu rządowego „Zagospodarowanie mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej”.</u>
<u xml:id="u-16.8" who="#AlfredaBergen">Także z budżetu b. Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa została przeniesiona do budżetów wojewodów kwota 6,4 mln zł, głównie na wypłatę rekompensat dla kandydatów do spółdzielni mieszkaniowych z tytułu rezygnacji z otrzymania mieszkania spółdzielczego. Dla woj. warszawskiego przyznano kwotę 1 mln zł, kaliskiego 500 tys., lubelskiego 783 tys., skierniewickiego 384 tys., toruńskiego 500 tys., zamojskiego 233 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-16.9" who="#AlfredaBergen">Łącznie na powyższy cel przyznano kwotę 3,4 mln zł. Poważne środki zostały przyznane na wypłatę odszkodowań, za mienie wywłaszczone pod budowę dróg i pokrycie kosztów związanych z gospodarką nieruchomościami skarbu państwa w woj. katowickim. Była to kwota dodatkowa w wysokości 2 mln zł.</u>
<u xml:id="u-16.10" who="#AlfredaBergen">Z rezerw na nieprzewidziane wydatki, utworzonych w budżetach wojewodów, wydatki w tym dziale zostały zwiększone o kwotę 2,271 mln zł. Wojewodowie przeznaczyli te środki m.in. na remonty i konserwację nagrobków i zieleni na grobach wojennych, na wypłaty rekompensat dla kandydatów spółdzielni mieszkaniowych z tytułu rezygnacji z uzyskania mieszkania spółdzielczego, na odszkodowania za grunty przejęte przez skarb państwa z naruszeniem prawa, na opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego województw zamojskiego i koszalińskiego oraz na pokrycie kosztów likwidacji zakładów budżetowych. Na ten ostatnio cel środki ze swych budżetów przeznaczyli wojewodowie płocki i zamojski.</u>
<u xml:id="u-16.11" who="#AlfredaBergen">W ramach uprawnień wojewodów były również dokonywane przeniesienia wydatków bieżących na wydatki inwestycyjne.</u>
<u xml:id="u-16.12" who="#AlfredaBergen">Wykonanie wydatków bieżących dotyczyło głównie kilku grup. Były wśród nich dotacje na finansowanie zadań zleconych gminom przeznaczonych na utrzymanie i remont cmentarzy wojennych i wojskowych. Na ten cel przeznaczono kwotę 6,705 mln zł. Wydatki te zrealizowane zostały w 99,4%.</u>
<u xml:id="u-16.13" who="#AlfredaBergen">Inne wydatki przeznaczono na realizację zadań powierzonych gminom, a także dotacje celowe na dofinansowanie bieżących zadań własnych gmin oraz na finansowanie zadań zleconych gminom o statusie miasta. Niskie wykorzystanie tej dotacji spowodowane było m.in. brakiem wykonawców do rozbiórek budynków wzniesionych z naruszeniem prawa, co określa się mianem samowoli budowlanej. Dotyczy to zwłaszcza województw szczecińskiego i rzeszowskiego.</u>
<u xml:id="u-16.14" who="#AlfredaBergen">W grupie „świadczenia na rzecz osób fizycznych” wydatki w dziale 74 zostały zrealizowane w wysokości 54,776 mln zł. Środki te zostały przeznaczone na rekompensaty dla kandydatów do spółdzielni mieszkaniowych i na odszkodowania na rzecz osób fizycznych za mienie wywłaszczone z naruszeniem prawa.</u>
<u xml:id="u-16.15" who="#AlfredaBergen">Pozostałe wydatki bieżące stanowiły wynagrodzenia wraz z pochodnymi dla 2119 zatrudnionych, zakupu towarów i usług, na utrzymanie jednostek budżetowych funkcjonujących w tym dziale. Na ten cel przeznaczono 67,247 mln zł. W dziale tym funkcjonują biura planowania przestrzennego w 30 województwach, biura urbanistyczne w 3 województwach, wojewódzkie dyrekcje inwestycji w 3 województwach, wojewódzkie biura obsługi kandydatów do spółdzielni mieszkaniowych w 2 województwach, biura inżynierii ruchu - również w 2 województwach.</u>
<u xml:id="u-16.16" who="#AlfredaBergen">Ponadto środki przeznaczone na takie instytucje, jak Jeleniogórska Dyrekcja Inicjatyw Gospodarczych, Zarząd Rewaloryzacji Zespołów Zabytkowych Miasta Krakowa, Ośrodek Systemu Informacji Przestrzennej w Kaliszu i Wojewódzki Zespół Realizacji Inwestycji w Skierniewicach.</u>
<u xml:id="u-16.17" who="#AlfredaBergen">Na wydatki inwestycyjne w tym dziale przeznaczono w roku 1996 kwotę 12,190 mln zł. Środki te przeznaczone zostały przede wszystkim na sfinansowanie kosztów wykwaterowania mieszkańców z terenów przeznaczonego pod budowę ambasady Niemiec w Warszawie, także na wypłatę odszkodowań za mienie wywłaszczone pod budowę dróg wojewódzkich i krajowych, dotacje celowe dla gmin na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych w wysokości 5,146 mln zł. Kwotę 1,910 mln zł wydano na likwidację skażeń wód w Kluczewie i Świnoujściu.</u>
<u xml:id="u-16.18" who="#AlfredaBergen">Sądzę, że byłoby wskazane, abym od razu powiedziała o dotacjach na zadania zlecone gminom o statusie miasta. W dziale 74 w ustawie budżetowej na ten cel przewidziano 129, 399 mln zł. Z kwoty tej na wydatki bieżące przewidziano 63,749 mln zł i na wydatki inwestycyjne 65,650 mln zł.</u>
<u xml:id="u-16.19" who="#AlfredaBergen">W toku wykonywania budżetu środki te zostały zwiększone do wysokości 155,475 mln zł. Zwiększenia te dotyczyły głównie wydatków na zadania inwestycyjne. Zanotowano tu wzrost z ponad 65 mln do 91 mln. Wydatki te zostały zrealizowane w 100%.</u>
<u xml:id="u-16.20" who="#AlfredaBergen">Jeżeli chodzi o przeznaczenie tych środków, to w dziale - Gospodarka komunalna były one przeznaczone na zadania z zakresu modernizacji dróg wojewódzkich w miastach i dróg krajowych w miastach prezydenckich. Wydatki inwestycyjne w wysokości 91,54 mln zł dotyczyły głównie budowy i przebudowy ulic, skrzyżowań, wiaduktów, odbudowy i przebudowy mostów oraz wykonania oświetlenia ulic i sygnalizacji świetlnej.</u>
<u xml:id="u-16.21" who="#AlfredaBergen">Natomiast w dziale - Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne - wydatki na zadania zlecone dużym miastom były niewielkie. W ustawie budżetowej planowane środki w wysokości 793 tys. zostały wykonane w wysokości 663 tys. zł, co stanowi 83,7% planu po zmianach.</u>
<u xml:id="u-16.22" who="#AlfredaBergen">W ramach tej kwoty finansowano głównie uregulowania stanów prawnych gruntów skarbu państwa, organizację ruchu drogowego, prowadzenie operatu ewidencji gruntów i rozgraniczeń gruntów oraz nadzór budowlany.</u>
<u xml:id="u-16.23" who="#AlfredaBergen">Tyle informacji z mojej strony. Jeśli będą pytania szczegółowe, to postaram się w miarę możliwości na nie odpowiedzieć.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PiotrBuczkowski">Proszę o zajęcie stanowiska przez przedstawicieli Naj-wyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia również wykonanie w dziale 74 w budżetach wojewodów. W toku kontroli stwierdzono występowanie pewnych nieprawidłowości. Ich skala i rozmiary nie miały jednak znaczącego wpływu na wykonanie budżetu. O przedstawienie niektórych nieprawidłowości poproszę dyrektora delegatury wrocławskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#ZdzisławPoręba">Bardzo krótko pragnę zwrócić uwagę na cztery kwestie.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#ZdzisławPoręba">Pierwsza dotyczy wydatkowania środków na adaptację budynku na siedzibę urzędu rejonowego w Świdnicy ze środków przeznaczonych na wykonanie wycen nieruchomości, uwłaszczenia i z tytułu opłat za wieczyste użytkowanie. Ponadto chciałbym zaznaczyć, że przy wyborze wykonawcy adaptacji budynku nie przestrzegano ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#ZdzisławPoręba">Druga kwestia, to przypadki wykorzystywania na inne cele dotacji przeznaczonych na utrzymanie czy konserwację cmentarzy. Ponadto zlecano realizację zadań jednostkom niepaństwowym, które nie mieściły się w wykazie zadań możliwych do zlecenia tym jednostkom. Były to co prawda pojedyncze przypadki, niemniej jednak sygnalizuję je państwu, były to bowiem ewidentne uchybienia w realizacji budżetu.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#ZdzisławPoręba">Zdarzały się również przypadki, iż niektóre jednostki, np. zakłady obsługi urzędów wojewódzkich, próbowały zdeponować środki niewykorzystane w danym roku z zamiarem ich wykorzystania w roku następnym. Oczywiście praktyka taka jest niedozwolona. Po naszej kontroli środki te powróciły do budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#ZdzisławPoręba">Tyle krótkich spostrzeżeń dotyczących realizacji wydatków w dziale 74.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PiotrBuczkowski">Proszę koreferenta, pana posła Sasa, aby odniósł się do tej części budżetu.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzSas">W świetle obszernej wypowiedzi pani dyrektor reprezentującej Ministerstwo Finansów, jak i przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, mogę jedynie przekazać krótką konkluzję końcową. Jest nią pozytywne rozliczenie budżetu wojewodów w dziale 74 - Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne. Dodać jednak pragnę dwie uwagi dotyczące uchybień pokazanych przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#KazimierzSas">Uwaga pierwsza, to poprawa skuteczności windykacji dochodów budżetowych z tytułu opłat za użytkowanie nieruchomości skarbu państwa. I uwaga druga: skuteczniejsze było dochodzenie roszczeń od spółdzielni mieszkaniowych z tytułu bądź to strat płaconych dotacji, bądź to w zakresie wykorzystania i rozliczeń dotacji udzielanych spółdzielniom mieszkaniowym.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#KazimierzSas">Konkluzja generalna jest następująca: wnoszę, aby Komisje przyjęły sprawozdanie z realizacji budżetu wojewodów za rok 1996 w dziale 74.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy ktoś z państwa chciałby uzupełnić wypowiedzi przedmówców bądź też zadać pytanie? Nie widzę. Czy ktoś z ekspertów chciałby się wypowiedzieć? Też nie ma chętnych. W takim razie czy ktoś z państwa jest przeciwny przyjęciu pozytywnej oceny przedstawionej przez pana posła Sasa z tymi drobnymi uwagami czy sugestiami.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#ZbigniewCzapliński">Prosiłbym posłów o do-konanie korekty, albowiem to, co powiedział pan poseł Sas o dotacjach dla spółdzielni dotyczy działu 96. Dlatego proszę o wycofanie uwagi, która miała dotyczyć wykonania budżetu w dziale 74, a która może odnieść się jedynie do działu 96.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PiotrBuczkowski">Dobrze, ale powrócimy do tej kwestii przy omawianiu następnego działu budżetu wojewodów. Czy ktoś z posłów jest przeciwny takiej konkluzji? Nie widzę.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#PiotrBuczkowski">W taki razie połączone Komisje postanawiają pozytywnie zaopiniować wykonanie budżetu w dziale 74. Proszę panią dyrektor o przedstawienie syntetycznej informacji dotyczącej działu 96.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#AlfredaBergen">Proponuję, aby wykonanie budżetu w dziale 96 zreferowała pani dyrektor Grzyb, która zajmuje się tym działem gospodarki.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PiotrBuczkowski">W takim razie proszę panią dyrektor Grzyb o przedstawienie wykonania budżetu w dziale 96. Są to dotacje na finansowanie zadań gospodarczych.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#GrażynaGrzyb">W części 85 w dziale 96 na finansowanie zadań gospodarczych zostały zaplanowane środki na dotacje w kwocie 457,956 mln zł. W ciągu roku kwota ta została dodatkowo zwiększona o środki w wysokości 34,573 mln zł. Źródłem sfinansowania zwiększonych wydatków była część 83 - rezerwy celowe. Przeznaczono z niej kwotę w wysokości 17,308 mln zł. Ponadto uzyskano dodatkowe środki z rezerwy ogólnej, znajdujące się w części 81 budżetu.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#GrażynaGrzyb">Z części tej przeznaczono na finansowanie zadań gospodarczych kwotę w wysokości 175 tys. zł. Została ona w całości przeznaczona na remont zakładu Dolnośląskich Fabryk Instrumentów Lutniczych w Lubinie, który uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Ponadto źródłem sfinansowania dodatkowych wydatków były środki planowane w części 21, których dysponentem jest minister transportu i gospodarki morskiej.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#GrażynaGrzyb">Dodatkowe środki wydano na sfinansowanie kosztów przewozów pasażerskich w komunikacji autobusowej w aglomeracji katowickiej. Na ten cel przeznaczono kwotę 13,433 mln zł. Ponadto dodatkowo wojewodowie ze środków, które tworzą w ramach 1% rezerwy tworzonej ze wszystkich wydatków będących w ich dyspozycji, zasilili pulę środków na dotacje przeznaczone na finansowanie zadań gospodarczych. Była to kwota 3,657 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#GrażynaGrzyb">W trakcie roku 1996 zapadły także decyzje zmniejszające wydatki w dziale 96 na łączną kwotę 4,563 mln zł. W wyniku decyzji zwiększających jak i zmniejszających plan na rok 1996. Ostatecznie plan po zmianach na wydatki w dziale 96 na dotacje na sfinansowanie zadań gospodarczych wyniósł 487,966 mln zł. Plan ten został zrealizowany niemal w 100%. Wojewodowie przeznaczyli na dotacje kwotę 487,954 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#GrażynaGrzyb">Ta znaczna kwota podzielona została na dotacje przedmiotowe, na które przeznaczono kwotę 13,433 mln zł, na dotacje podmiotowe, na które wojewodowie przeznaczyli kwotę 14,483 mln zł. Również na różne dotacje dla przedsiębiorstw wojewodowie wydali kwotę 4,7 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#GrażynaGrzyb">Największą pozycją w ramach tych wydatków była kwota dotacji, która była adresowana do spółdzielni mieszkaniowych, a także do przedsiębiorstw gospodarki komunalnej, które łącznie otrzymały kwotę 452,338 mln zł. Ponadto była jeszcze drobna kwota 3 mln zł stanowiąca dotację na inwestycje.</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#GrażynaGrzyb">Omawiając poszczególne rodzaje dotacji chciałabym dodać, że dotacje przedmiotowe, które zamknęły się w kwocie 13,433 mln zł, zostały przeznaczone na dofinansowanie międzymiastowej komunikacji autobusowej w aglomeracji katowickiej. Ten rodzaj usług realizowany jest na zlecenie gmin oraz związków komunalnych, natomiast środki planowane są w części 21 u ministra transportu i gospodarki morskiej. Decyzją ministra finansów, a w trakcie roku budżetowego środki te są przenoszone do wojewody katowickiego.</u>
<u xml:id="u-27.7" who="#GrażynaGrzyb">Dotacje podmiotowe zostały przeznaczone na restrukturyzację długów powstałych w przedsiębiorstwach z tytułu zaległości w opłatach składek na ubezpieczenia społeczne. Na ten cel przeznaczono kwotę 13,634 mln zł. Ponadto kwotę 674 tys. zł przeznaczono na procesy restrukturyzacji przedsiębiorstw, które tracą płynność finansową, a także procesy osłonowe przy likwidacji niektórych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-27.8" who="#GrażynaGrzyb">Tak jak w latach ubiegłych, w tym zakresie obowiązywały szczegółowe zasady wydatkowania tych środków, określone przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 1993 r., podobnie w roku ubiegłym pomoc realizowana była na wniosek przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-27.9" who="#GrażynaGrzyb">Wniosek taki kierowany jest do organu założycielskiego, następnie jest rozpatrywany przez Komisję, której skład jest ściśle określony we wspomnianym rozporządzeniu. Pomoc jest realizowana albo w formie dotacji, albo w formie pożyczek, których spłaty zasilają później środki Agencji Rozwoju Przemysłu.</u>
<u xml:id="u-27.10" who="#GrażynaGrzyb">W roku 1996 z tej formy pomocy skorzystają cztery przedsiębiorstwa w województwach: katowickim, krośnieńskim, legnickim oraz suwalskim.</u>
<u xml:id="u-27.11" who="#GrażynaGrzyb">Również w ramach dotacji podmiotowych znalazły się środki przeznaczone na remont budynku Dolnośląskiej Fabryki Instrumentów Lutniczych w Lubinie. Wydatek ten został sfinansowany ze środków, którymi dysponuje Rada Ministrów. Z dotacji ogólnej przeznaczono na ten cel kwotę 175 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-27.12" who="#GrażynaGrzyb">Ponadto w ramach różnych dotacji dla przedsiębiorstw przeznaczono kwotę 4,7 mln zł na utrzymanie mocy produkcyjnych i remontowych przedsiębiorstw, które mają szczegółowe znaczenie dla obronności kraju. Środki te były zaplanowane w budżecie dla przedsiębiorstw w województwach łódzkim, rzeszowskim i kieleckim. Wykorzystanie tych środków było 100-procentowe.</u>
<u xml:id="u-27.13" who="#GrażynaGrzyb">Jeżeli chodzi o najpoważniejszą kwotę wydatków w ramach działu 96, to były dotacje przeznaczone dla spółdzielni mieszkaniowych, a także dla przedsiębiorstw gospodarki komunalnej. Była to kwota 352,338 mln zł. Gros środków przypadło spółdzielniom mieszkaniowym, była to suma 404,235 mln zł. Reszta przypadła przedsiębiorstwom gospodarki komunalnej.</u>
<u xml:id="u-27.14" who="#GrażynaGrzyb">Tak jak w przypadku innych wydatków, tak i w przypadku tej pozycji wydatki odbiegały poziomem od środków zaplanowanych w ustawie budżetowej. W trakcie roku zapadły decyzje ministra finansów zwiększające środki dla spółdzielni mieszkaniowych. Na wnioski wojewodów minister finansów podjął 10 decyzji zmieniających plan wydatków dla spółdzielni mieszkaniowych. Inne decyzje podejmowali już sami wojewodowie w ramach kompetencji określonych przepisami prawa budżetowego.</u>
<u xml:id="u-27.15" who="#GrażynaGrzyb">Ostatecznie plan po zmianach w zakresie wydatków na dotacje dla spółdzielni mieszkaniowych ukształtował się na poziomie 404,247 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.16" who="#GrażynaGrzyb">Jak przebiegało wykonanie tych wydatków? Otóż ze statystyki budżetowej, jaką składają wojewodowie ministrowi finansów wynika, że przeznaczyli oni na dotacje dla spółdzielni kwotę 404,235 mln zł. Oprócz tych danych nadzór nad wykonaniem wydatków, jak i sprawozdawczość w tym zakresie jest obowiązkiem obecnego Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Taka dyspozycja wynikała z rozporządzenia z 16 marca 1996 roku. Z tego sprawozdania wynika, że wojewodowie przekazali spółdzielniom mieszkaniowym kwotę 404,205 mln zł. Natomiast dotacja należna, która jest wykazywana w ramach tego sprawozdania, wynosiła 484,353 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.17" who="#GrażynaGrzyb">A więc wystąpił niedobór środków, który w takim przypadku podlega sfinansowaniu ze środków planowanych w budżecie następnego roku, a więc na rok 1997.</u>
<u xml:id="u-27.18" who="#GrażynaGrzyb">Kilka słów na temat struktury wydatków na dotacje dla spółdzielni mieszkaniowych. Mniejsza kwota w wysokości 174,976 mln zł była przeznaczona na dofinansowanie kosztów zaopatrzenia budynków spółdzielczych z ciepłą wodą i usługi grzewcze oraz domów jednorodzinnych podłączonych do spółdzielczej sieci ciepłowniczej. Większe środki zostały natomiast przeznaczone na dofinansowanie niektórych remontów spółdzielczych zasobów mieszkaniowych. Zakres rzeczowy tych remontów określa szczegółowo rozporządzenie ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa z 16 marca 1996 r. Charakter tych dotacji dla spółdzielni był fakultatywny.</u>
<u xml:id="u-27.19" who="#GrażynaGrzyb">Jak już powiedziałam, dotacje otrzymały również przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej. Na ten cel planowano kwotę 46,249 mln zł, ale w wyniku decyzji wojewodów przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej ostatecznie otrzymały kwotę 48,103 mln zł.</u>
<u xml:id="u-27.20" who="#GrażynaGrzyb">Przedsiębiorstwa przeznaczyły te środki na dopłaty do usług w zakresie centralnego ogrzewania i ciepłej wody dostarczanych do domów stanowiących własność prywatną, a podłączonych do sieci przedsiębiorstw cieplnych, które nie były jeszcze skomunalizowane. Tylko w nielicznych już województwach występuje ta pozycja wydatków. W roku 1996 zaplanowano te wydatki tylko w 8 województwach.</u>
<u xml:id="u-27.21" who="#GrażynaGrzyb">Ponadto w ramach kwoty dotacji dla przedsiębiorstw gospodarki komunalnej realizowane były wydatki na dofinansowanie kosztów komunikacji tramwajowej wewnątrzmiejskiej i międzymiastowej w aglomeracji katowickiej. Pewną kwotę otrzymał także Chorzowski Park Kultury.</u>
<u xml:id="u-27.22" who="#GrażynaGrzyb">To byłoby wszystko z mojej strony.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PiotrBuczkowski">Dziękuję pani dyrektor i proszę o stanowisko przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie wydatków w dziale 96 - Dotacje na finansowanie zadań gospodarczych. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości i ich rozmiary nie miały znaczącego wpływu na wykonanie budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Na temat niektórych nieprawidłowości występujących w trakcie realizacji budżetu powie jeszcze dyrektor delegatury wrocławskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#ZdzisławPoręba">Tym razem nie będę mówił jednak o nieprawidłowościach, ale powiem o pożądanym zjawisku, jakie zaobserwowaliśmy w ostatnim czasie. Dotyczyło ono racjonalnego wykorzystania dotacji przez spółdzielnie mieszkaniowe.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#ZdzisławPoręba">W poprzednich latach wielokrotnie stwierdzaliśmy w trakcie kontroli niewłaściwe rozliczenie dotacji. Najczęściej nieprawidłowości dotyczyły niewłaściwego stosowania stawek ryczałtowych od lokatorów, zawyżania powierzchni lokali mieszkalnych, jak również niewłaściwego wyliczania kosztów wytwarzania energii cieplnej.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#ZdzisławPoręba">W związku z nagminnym występowaniem tych nieprawidłowości od 2–3 lat postulowaliśmy, aby służby wojewodów oraz organa skarbowe wzmocniły nadzór nad wykorzystaniem dotacji dla spółdzielni. W efekcie na terenie Dolnego Śląska nastąpiła mobilizacja tych służb. Proszę sobie wyobrazić, że w wyniku ich kontroli w ciągu roku ujawniono, że spółdzielnie wykorzystały na terenie miast Dolnego Śląska niezgodnie z przeznaczeniem prawie 43 mln zł. Końcowy efekt wykorzystania tych dotacji był już dobry, bowiem w ciągu roku można było dokonać niezbędnych korekt. Jest to - naszym zdaniem - objaw pozytywny.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PiotrBuczkowski">Dziękuję przedstawicielowi NIK i poproszę o wypowiedź koreferenta.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#KazimierzSas">Po tych wypowiedziach, bardzo zresztą obszernych i konkluzji, którą przedstawił pan dyrektor delegatury wrocławskiej NIK. będę wnosił, aby również w zakresie realizacji dotacji na finansowanie zadań gospodarczych w budżecie wojewodów za rok 1996 Komisje zechciały przyjąć ocenę pozytywną.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Czy ktoś byłby przeciwny pozytywnemu zaopiniowaniu, zgodnie z sugestią pana posła Sasa, wykonanie budżetu w dziale 96? Nie widzę. W takim razie Komisje będą rekomendowały pozytywne przyjęcie wykonania budżetu w tym dziale.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PiotrBuczkowski">Przechodzimy do drugiego punktu obrad - rozpatrzenia i ewentualnego przyjęcia dezyderatu do prezesa Rady Ministrów w sprawie gospodarki energią w gminie. Dezyderat ten proponują prezydia obydwu Komisji.</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#PiotrBuczkowski">Proszę pana posła Bilińskiego o krótkie przedstawienie genezy i treści dezyderatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#TadeuszBiliński">Strategicznym celem społeczno-gospodarczego rozwoju kraju jest zawsze bezpieczeństwo energetyczne. Najdroższa jest zawsze energia nie dostarczona. Chociaż dziś dyskusja na ten temat jest albo za późna albo przedwczesna, to jednak trzeba przypomnieć, że jeszcze nie tak dawno jakże często mieliśmy poważne trudności z dostarczeniem odpowiedniej ilości energii, także dla społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#TadeuszBiliński">Dla rozwiązania tego problemu prowadzą dwie drogi: racjonalizacji użytkowania energii oraz stworzenie właściwych lokalnych rynków energii. Jeśli chodzi o problem pierwszy, to mówimy o nim od pewnego czasu dostatecznie dużo. Komisje nasze dyskutowały o racjonalizacji zużycia energii w sektorze komunalno-bytowym. Także w przemyśle chcielibyśmy doprowadzić do zmniejszenia zużycia energii co najmniej 2–3-krotnie. O tyle bowiem nasza gospodarka jest bardziej energochłonna niż w krajach zachodnich.</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#TadeuszBiliński">Niewiele natomiast mówi się u nas o stworzeniu rynków energii kontrolowanych i synchronizowanych przez samorządy terytorialne. Do rozwiązania mamy tu bardzo wiele kwestii. Należą do nich przekształcenia własnościowe, taryfikacja ilościowa i jakościowa, kwestia podwyższenia sprawności urządzeń wytwarzających energię, odejście od centralnego sterowania i rozdziału energii cieplnej, elektroenergii jak również gazu.</u>
<u xml:id="u-34.3" who="#TadeuszBiliński">Od pewnego czasu coraz częściej dyskutuje się na temat tworzenia lokalnych rynków energii. Istnieją dwa systemowe zadania i wydaje się, że warto je zdefiniować. Jest to stworzenie systemowe lokalnych energii całościowo obejmujących ten problem oraz przejęcie przez gminy kontroli tych lokalnych rynków.</u>
<u xml:id="u-34.4" who="#TadeuszBiliński">W opłatach za mieszkania główna pozycja to opłaty za energię i centralne ogrzewanie oraz ciepłą wodę. Mimo że nastąpiła zmiana ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, to w dalszym ciągu 60–70 procentowe obciążenie lokatorów wynika z opłat za centralne ogrzewanie i ciepłą wodę. A zatem doprowadzenie do zminimalizowania tych kosztów jest naczelnym zadaniem.</u>
<u xml:id="u-34.5" who="#TadeuszBiliński">Od dłuższego czasu trwają na ten temat dyskusje we wspólnej komisji samorządowo-rządowej, w samorządach terytorialnych, jak również w komisjach sejmowych. Kwestia ta była omawiana na wspólnym posiedzeniu prezydiów naszych Komisji.</u>
<u xml:id="u-34.6" who="#TadeuszBiliński">Na ten temat wielokrotnie wypowiadała się również Unia Metropolii Polskich, jak również Forum Samorządowe. Wydaje się zatem za właściwe podjęcie dezyderatu w sprawie gospodarki energią w gminie.</u>
<u xml:id="u-34.7" who="#TadeuszBiliński">Chciałbym zaznaczyć, że treść tego dokumentu zyskała aprobatę Unii Metropolii Polskich oraz forum samorządowego, jak również przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budo-wlanej i Mieszkaniowej.</u>
<u xml:id="u-34.8" who="#TadeuszBiliński">W dezyderacie podkreślona została celowość tworzenia lokalnych rynków energii. Do dezyderatu pozwoliliśmy sobie dołączyć stanowisko przedstawicieli forum samorządów miast i gmin zgromadzonych w dniach 11–12 czerwca 1997 r. oraz sugestie propozycji zmiany ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym oraz ustawę o pracownikach samorządowych.</u>
<u xml:id="u-34.9" who="#TadeuszBiliński">Podjęcie tej problematyki prezydia Komisji uznały za niezmiernie ważne. Rozstrzygnięcie wielu kwestii będzie w najbliższym czasie decydujące w sprawnym funkcjonowaniu lokalnych rynków energii.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PiotrBuczkowski">Nie słyszałem, czy pan profesor o tym mówił, ale ten kierunek działań jest popierany przez stronę samorządową komisji wspólnej. Ten kierunek jest zresztą zawarty w poselskim projekcie ustawy Prawo energetyczne, który - niestety - co z ubolewaniem stwierdzam, nie zdołał się przebić w pracach Sejmu. Rozwiązania tam zawarte nie znalazły się w ostatecznej wersji ustawy Prawo energetyczne.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PiotrBuczkowski">Tym niemniej na wspólnych posiedzeniach prezydiów Komisji doszliśmy do wniosku, że zasadne byłoby wystąpienie z dezyderatem do prezesa Rady Ministrów i rozpoczęcie prac zmierzających do uwzględnienia przynajmniej części postulatów środowisk samo-rządowych.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#PiotrBuczkowski">Tekst dezyderatu państwo otrzymaliście. Czy są do niego uwagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#BohdanMarciniak">Nie widzę na sali przedstawiciela ministra gospodarki, który mógłby się odnieść do treści merytorycznej dezyderatu. Chciałbym wobec tego zwrócić uwagę na jedną kwestię. Czy rzeczywiście należałoby w tej chwili nowelizować ustawę - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym z 1990 roku, czy nie lepiej byłoby zobowiązać rząd w dezyderacie do przedstawienia projektu rozwiązań legislacyjnych?</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#BohdanMarciniak">Chodzi o to, aby nie wracać do nowelizacji ustawy z roku 1990, która praktycznie już się zdezaktualizowała, natomiast zobowiązać rząd do takich zmian legislacyjnych, które by postulaty Komisji załatwiły.</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#BohdanMarciniak">Trudno mi jest dyskutować na temat treści merytorycznej dezyderatu, gdyż mamy do czynienia z postanowieniem wspólnej Komisji rządowo-samorządowej.</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#BohdanMarciniak">Druga uwaga odnosi się do samego projektu zmian kwestionowanej przeze mnie ustawy - Przepisy wprowadzające. Znalazła się tam rzecz - moim zdaniem - bardzo niebezpieczna; chodzi o fakultatywność zrzeczenia się przez gminę uzyskiwanych uprawnień drogą ustawową.</u>
<u xml:id="u-36.4" who="#BohdanMarciniak">Moja propozycja jest następująca: gdyby gmina nie miała prawa zrzec się tych uprawnień, to mogłaby powierzyć ich wykonanie innej instytucji. Wiele lat współpracy i sporów z różnymi środowiskami o charakterze lobby mówi nam, jak wielkie potrafią być naciski z ich strony. Nie chodzi zatem o rezygnację z ustawowo przyznanych uprawnień, ale o możliwość powierzenia wykonywania zadań, które przerastają możliwości gminy, innej jednostce chyba byłoby rozwiązaniem bardziej właściwym.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#StanisławPawlak">Dezyderat zasługuje na poparcie i uznanie i chyba nikt nie będzie temu przeciwny. Mam jednak pytanie dotyczące punktów 5 i 6 dezyderatu. W punkcie 5 mowa jest o przekazaniu właścicielom dróg i ulic infrastruktury oświetleniowej.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#StanisławPawlak">Chciałbym prosić o wyjaśnienie, co kryje się pod tym zapisem? To nie jest przecież proste przedsięwzięcie, ponieważ mamy różne gminy, małe i duże. Szczególnie w tych małych infrastruktura oświetleniowa jest zlokalizowana na słupach energetycznych, stanowiących własność zakładów energetycznych. Moim zdaniem, problemem będzie oddzielenie oświetlenia od linii przesyłowych, które stanowią własność energetyki. Natomiast zawieszone na nich lampy stanowiły kiedyś własność gminy, potem gmina musiała je przekazać na własność energetyki.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#StanisławPawlak">Obecnie gmina płaci energetyce za konserwację tych linii. Odbywa się to w formie zlecenia bądź też przez zwiększoną opłatę za kilowatogodzinę energii zakupionej przez gminę.</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#StanisławPawlak">Proszę zatem o wyjaśnienie, jak sobie autor dezyderatu wyobraża realizację zapisu zawartego w punkcie 5.</u>
<u xml:id="u-38.4" who="#StanisławPawlak">Mam także wątpliwości do punktu 6 dezyderatu. Przed chwilą słyszeliśmy sprawozdanie z wykonania dopłat do ciepłej wody i centralnego ogrzewania dla spółdzielni mieszkaniowych oraz do źródeł ciepła zasilających zbiorowe urządzenia dla domów jednorodzinnych.</u>
<u xml:id="u-38.5" who="#StanisławPawlak">Natomiast w punkcie 6 mówi się o uwolnieniu cen energii przy zaniechaniu dotacji do cen ciepła. Proszę o zastanowienie się, czy tym zapisem nie uderzamy w małe gminy, które są właścicielami kotłowni, często przestarzałych i nie w pełni wykorzystanych. Często obiekty te były budowane na potrzeby olbrzymich zespołów mieszkaniowych, których rozbudowa została przerwana w roku 1990.</u>
<u xml:id="u-38.6" who="#StanisławPawlak">Tymczasem w dezyderacie domagamy się cen wolnych w sytuacji, kiedy koszty wytwarzania energii przez wspomniane ciepłownie są bardzo wysokie. Co prawda piszemy dalej w punkcie 6, że państwo powinno dopłacać do osoby, a nie do producenta ciepła. Zgadzając się z takim rozwiązaniem mam wątpliwość, czy ten zapis nie uderzy w małe gminy, które będą musiały inwestować duże pieniądze w przebudowę kotłowni.</u>
<u xml:id="u-38.7" who="#StanisławPawlak">Zgadzam się z tym, że stan istniejący wymaga naprawy, to nie ulega żadnej wątpliwości. Tylko czy takim ogólnym sformułowaniem w dezyderacie nie doprowadzimy do tego, że w małych gminach te małe kotłownie trzeba będzie w ogóle wyłączyć z eksploatacji. Dotyczy to także wspólnot mieszkaniowych.</u>
<u xml:id="u-38.8" who="#StanisławPawlak">Wniosek naszych Komisji zgłoszony przy omawianiu projektu budżetu na rok 1997 nie został uwzględniony. Chodzi nam o dopłaty do ciepła dla wspólnot mieszkaniowych. Tymczasem stale się stwierdza, że jest to zadanie własne gmin.</u>
<u xml:id="u-38.9" who="#StanisławPawlak">W przypadku budynków komunalnych jest to z pewnością zadanie gmin, natomiast w przypadku budynków wykupionych na własność, chodzi o budynki zakładowe i pegieerowskie, to nie wchodzi w rachubę.</u>
<u xml:id="u-38.10" who="#StanisławPawlak">Znam przypadki, kiedy jedna kotłownia miała ogrzewać 100 mieszkań, a zasilała tylko 18 mieszkań i musiała być wyłączona, ponieważ na dobę zużywała ponad 3 tony opału. Proszę sobie przeliczyć ile wychodzi koszt ogrzania jednego metra kwadratowego powierzchni mieszkalnej.</u>
<u xml:id="u-38.11" who="#StanisławPawlak">Tak więc zgadzając się z intencją dezyderatu, mam wątpliwości do sformułowań zawartych w punktach 5 i 6. Zapis jest bardzo ogólny i mam zastrzeżenia, czy nie spowoduje innych reperkusji, niż to autorzy dezyderatu mieli na myśli.</u>
<u xml:id="u-38.12" who="#StanisławPawlak">Proszę o wyjaśnienie tych wątpliwości.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PiotrBuczkowski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby wypowiedzieć się w tej kwestii? Jeśli nie, to proszę posła Bilińskiego o odpowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#TadeuszBiliński">Zwracam uwagę, że jest to jedynie dezyderat do premiera, a więc nie jest to w żadnym przypadku ostateczna forma rozwiązania problemu.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#TadeuszBiliński">Jeśli chodzi o pierwszy zapis, to chodzi właśnie o uwolnienie samorządów terytorialnych od bardzo dużych opłat za oświetlenie przy drogach krajowych. To jest postulat samorządów terytorialnych, które uważają, że najwyższa już pora uporządkować te kwestie, bo rzeczywiście słupy są własnością zakładu energetycznego, lampy należą do kogoś innego, a trzeci podmiot za to wszystko płaci. Dlatego należy przyjąć inne rozwiązanie, które zapewne przedstawi rząd.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#TadeuszBiliński">Natomiast druga sprawa jest bardziej złożona i skomplikowana. Pragnę tylko przypomnieć, że od roku 1990 dążymy do odejścia od dotacji do ciepłej wody i centralnego ogrzewania. Korzystają z niej tylko niektóre podmioty, a dokładnie mówiąc tylko spółdzielcy. Natomiast samorządy muszą same pokrywać różnice w kosztach i opłatach za energię, jeśli chodzi o budynki komunalne.</u>
<u xml:id="u-40.3" who="#TadeuszBiliński">Wydawało się, że w ciągu ostatniego roku dojdzie do znacznej racjonalizacji zużycia energii. Okazuje się, że co roku próbujemy odejść od dotacji i jakoś się to nie udaje. Obecnie jesteśmy w przededniu przyjęcia ustawy o wspieraniu inwestycji termomodernizacyjnych, która pozwoli na stosunkowo łatwe pozyskanie kredytu i zrealizowanie zadań z zakresu szeroko pojętej termomodernizacji od samego źródła aż do odbiorcy.</u>
<u xml:id="u-40.4" who="#TadeuszBiliński">Zdaniem Ministerstwa Finansów trzeba szybko odejść od dotowania ciepłej wody i centralnego ogrzewania w budynkach. Zdania niektórych wojewodów są odmienne. Przyjęcie dezyderatu nie oznacza, że uda nam się rozwiązać tę kwestię.</u>
<u xml:id="u-40.5" who="#TadeuszBiliński">Jedno jest pewne, że przejście do pomocy podmiotowej jest jedynym rozwiązaniem. Tak więc problem jest istotnie ważny i przedłożenie przez rząd kompleksowego rozwiązania umożliwi dopiero jego wdrożenie.</u>
<u xml:id="u-40.6" who="#TadeuszBiliński">Propozycje zawarte w dezyderacie są wynikiem szerokiej konsultacji, właśnie ze wspólną komisją rządowo-samorządową, co wcale nie oznacza, że jeżeli rząd przedłoży kompleksowy projekt ustawy, która by regulowała te wszystkie kwestie, o których mówimy w dezyderacie, że Komisje się na ten temat nie wypowiedzą.</u>
<u xml:id="u-40.7" who="#TadeuszBiliński">Przypominam, że jako załącznik do dezyderatu dołączone jest stanowisko Unii Metropolii Polskich oraz Forum Samorządowego, które odbyły się w czerwcu. Dlatego zmiana treści dezyderatu byłaby może działaniem niezbyt zręcznym. Jeśli rząd przedłoży propozycję ustawową zgodną z propozycjami samorządów, to z pewnością Komisje ją przyjmą.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PiotrBuczkowski">Dodam, że Komisje przyjmą z zadowoleniem. Czy są jeszcze inne uwagi do dezyderatu? Czy pan poseł Pawlak jest usatysfakcjonowany odpowiedzią? Jeśli tak, to możemy...</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#StanisławPawlak">Nadal sobie nie wyobrażam, jak wzdłuż drogi krajowej, gdzie biegnie energetyczna linia zasilająca, rząd spowoduje, że powstanie druga linia oświetleniowa. Nie mogę sobie tego wyobrazić.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PiotrBuczkowski">W związku z tym, że nie ma już dalszych pytań i uwag chciałbym dowiedzieć się, czy ktoś z państwa jest przeciwny przyjęciu dezyderatu połączonych Komisji w sprawie gospodarki energią w gminie? Nie widzę sprzeciwu, wobec tego uznaję, że dezyderat przyjęliśmy.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#PiotrBuczkowski">Czy są jakieś wolne wnioski? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-43.2" who="#PiotrBuczkowski">Dziękuję wszystkim za obecność. Zamykam wspólne posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>