text_structure.xml 84.5 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#LeszekMoczulski">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich obecnych.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#LeszekMoczulski">Porządek dzienny został państwu dostarczony wraz zawiadomieniem o dzisiejszym posiedzeniu. Czy ktoś chciałby zgłosić uwagi w sprawie porządku dziennego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WitMajewski">Uważam, że dzisiejszy porządek obrad jest przeładowany. Szczególnie ważna i aktualna jest tematyka sytuacji mniejszości polskiej na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WitMajewski">Jeśli pan minister się zgodzi, to proponowałbym, abyśmy raport o pracy polskiej służby konsularnej w 1995 r. rozpatrzyli na następnym posiedzeniu Komisji w lipcu. Obawiam się, że na dzisiejszym posiedzeniu zabraknie nam czasu na jego rzetelne rozpatrzenie. Uważam, że ten raport jest bardzo ważny dla Komisji, gdyż w dużej części poświęcony jest sprawom polonijnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#LeszekMoczulski">Jak jest opinia pana ministra na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#EugeniuszWyzner">Pozostawiamy tę sprawę do uznania Komisji. Obawiam się jednak, że w proponowanym terminie będę przebywał na urlopie. Uważam jednak, że w niczym to nie przeszkadza. Do państwa dyspozycji będą inni pracownicy ministerstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LeszekMoczulski">Rzeczywiście, dzisiejszy porządek obrad jest bardzo bogaty. Jeśli nie ma w tej sprawie sprzeciwu, to pkt 3 porządku przełożymy na następne posiedzenie Komisji. Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#LeszekMoczulski">Możemy przystąpić do rozpatrzenia pkt. 1. Proszę pana ministra o przedstawienie kandydatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EugeniuszWyzner">W imieniu pana ministra Rosatiego mam zaszczyt przedstawić Komisji kandydata na konsula generalnego RP w Brukseli, pana Lucjana Polaka.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EugeniuszWyzner">Jest on wieloletnim, doświadczonym pracownikiem resortu spraw zagranicznych. Całe swoje zawodowe życie dzielił między służbę konsularną - w której ma bogate doświadczenie - a działania w centrali resortu - głównie w protokole dyplomatycznym.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EugeniuszWyzner">Pan Polak jest dzieckiem emigrantów polskich. Urodził się we Francji. Później re-emigrował do Polski. Stąd m.in. pan Polak zna doskonale język francuski. Jest to szczególnie cennym walorem w Brukseli. Można dodać, że stąd także wzięło się jego wyczulenie na sprawy polonijne. Oglądał je przecież z różnych perspektyw. Jego doświadczenia życiowe są niezwykle cenne.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EugeniuszWyzner">W Ministerstwie Spraw Zagranicznych wielokrotnie spotykaliśmy się z bardzo pozytywną oceną jego działań. Taką ocenę uzyskała także jego niedawna działalność na terenie Włoch - był konsulem w Mediolanie. Jedną z jego umiejętności było integrowanie grup polonijnych w północnych Włoszech. Miał bardzo dobre kontakty z różnymi ugrupowaniami polonijnymi.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EugeniuszWyzner">W swojej pracy wykazywał szczególną dbałość o problematykę kulturalną. Zorganizował wiele imprez polonijnych o charakterze kulturalnym. Miało to szczególne znaczenie dla promocji Polski.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#EugeniuszWyzner">Poza językiem francuskim zna również język włoski i niemiecki.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#EugeniuszWyzner">Biorą pod uwagę te wszystkie walory chciałbym, z pełnym przekonaniem, zarekomendować pana Lucjana Polaka jako kandydata na stanowisko konsula generalnego RP w Brukseli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#LeszekMoczulski">Poproszę kandydata, aby w kilku zdaniach przedstawił nam, jak widzi swoją misję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#LucjanPolak">Chciałbym oświadczyć, że będę kontynuował działalność aktualnego kierownictwa w osobie pana Kisielewskiego, konsula generalnego RP w Brukseli. Urząd ten otrzymał bardzo wysoką ocenę za 1995 r. Dlatego będę realizował przyjęte plany tego urzędu oraz wytyczne naszego ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#LucjanPolak">Cały zespół konsulatu musi pamiętać o tym, że najważniejszym i pierwszoplanowym zadaniem naszej polityki zagranicznej jest realizacja strategicznego celu Polski, którym jest uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej i NATO. Uważam, że wszystkie środowiska polonijne w Belgii są w pełni przekonane o słuszności dążenia do tego celu.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#LucjanPolak">W mojej pracy będę stosował zasady polityki państwa, zachowując - jak dotychczas - neutralność polityczną i światopoglądową, przede wszystkim ze względu na zróżnicowanie środowisk i organizacji polonijnych w Belgii.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#LucjanPolak">Polonię muszę traktować jako prawdziwego partnera wspomagającego rozwój stosunków politycznych, gospodarczych i kulturalnych między Polską a państwem urzędowania.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#LucjanPolak">W pracy konsulatu będę musiał doprowadzić do zasadniczego podniesienia rangi spraw gospodarczych. Wraz z całym zespołem pracowników konsulatu powinniśmy tworzyć klimat sprzyjający uzyskaniu przez Polskę statusu członka obserwatora, a w perspektywie pełnego członkostwa w grupie Schengen. Będę czynił starania o usuwanie barier ograniczających ruch osobowy, a w tym wymianę siły roboczej.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#LucjanPolak">Zadaniem konsulatu jest analizowanie stopnia przestrzegania praw mniejszości narodowej oraz podejmowanie interwencji w przypadkach naruszenia tych praw wobec polskiej grupy etnicznej. W Belgii jest ok. 60 tys. obywateli pochodzenia polskiego i Polaków, w tym kilkanaście tysięcy osób przebywających czasowo w tym kraju. Jest to duża grupa etniczna, jeśli weźmiemy pod uwagę wielkość Belgii.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#LucjanPolak">Z tą grupą trzeba współżyć i współpracować. Trzeba ją wspierać. Należy rozwijać z nią systematyczne kontakty. Stałe podnoszenie prestiżu tej grupy etnicznej możemy osiągnąć wspólnie dzięki współpracy z Polską Misją Katolicką, z Polską Macierzą Szkolną (organizującą niezależne polskie szkolnictwo od czasów przedwojennych) oraz ze wszystkimi innymi organizacjami i stowarzyszeniami, w tym z powstałymi ostatnio. Mam tu na myśli Stowarzyszenie Inżynierów i Ekonomistów Polskich, Stowarzyszenie Lekarzy Polskich, Belgijskie Stowarzyszenie Tłumaczy i Filologów oraz Radę Kultury Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#LucjanPolak">Wymienione stowarzyszenia stanowią mocną podstawę intelektualną sprzyjającą pracy konsulatu w Brukseli. Trzeba jednak podkreślić, że istnieje także inna, bardzo silna grupa. To środowisko godne jest najwyższego uznania i poważania. Mam tu na myśli środowisko kombatanckie. Jest to środowisko wielce zasłużone dla Polski. Bez kontaktów z tą grupą polonijną trudno jest sobie wyobrazić prowadzenie działalności polonijnej.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#LucjanPolak">W tej grupie wymienić można Stowarzyszenie Polskich Kombatantów. Tak jak inne centra tego typu funkcjonujące we Francji i Włoszech, stowarzyszenie to związane jest z centralą w Londynie. Funkcjonuje także Koło Byłych Żołnierzy AK, Koło Benelux Związku Kół I Dywizji Pancernej oraz Koło Przyjaciół Polskiego Lotnictwa.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#LucjanPolak">Wszystkie wymienione organizacje i stowarzyszenia mają swoich przedstawicieli w powstałej nie tak dawno Radzie Polonii Belgijskiej. Została ona wyłoniona w ogólnobelgijskich wyborach demokratycznych. Ma podejmować inicjatywy dotyczące społeczności polskiej w Belgii oraz reprezentować ją wobec władz belgijskich i polskich instytucji krajowych.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#LucjanPolak">Rada będzie także reprezentować interesy Polonii belgijskiej wobec organizacji polonijnych w Europie i na świecie. Należy zaznaczyć, że w krajach Unii Europejskiej żyje ok. 3 mln osób narodowości polskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#LucjanPolak">W mojej przyszłej pracy, wspólnie z całym zespołem konsulatu, zamierzam kontynuować i podejmować inicjatywy mające na celu utrzymanie szkolnictwa polonijnego. Chciałbym rozwijać to szkolnictwo, w zależności od powstałych na miejscu konkretnych sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#LucjanPolak">Szczególnie bliska jest mi problematyka z zakresu kultury, a więc jej promocja i rozpowszechnianie. Uważam, że działalność taką należy prowadzić w środowiskach polonijnych oraz w środowiskach belgijskich. Aktualny stan muszę nie tylko utrzymać, ale także rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#LucjanPolak">Na terenie Belgii przebywa duża grupa twórców pochodzenia polskiego. Są to plastycy, muzycy. Świadectwem ich działania jest ostatnie triennale, zorganizowane w styczniu br., w którym wzięło udział 20 twórców pochodzenia polskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#LucjanPolak">Należy wykorzystać 5 istniejących galerii sztuki w Brukseli prowadzonych przez osoby pochodzenia polskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#LucjanPolak">Dzięki istnieniu dużych skupisk „Polonusów” możliwe będzie organizowanie imprez związanych z polskimi zwyczajami i tradycjami. Chciałbym inicjować i pomagać w organizacji imprez z okazji świat Bożego Narodzenia (wystawa szopek, wieczory wigilijne, wieczory kolęd polskich) i świąt Wielkiejnocy (konkursy pisanek). Można także organizować imprezy z innych okazji historycznych, np. 3 Maja, 11 listopada. Mogą to być spotkania okolicznościowe, wystawy i koncerty.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#LucjanPolak">Do realizacji tych celów chciałbym zaprosić prasę polonijną. Prasa jest skromna, ale wydaje informatory. Można także wykorzystać informator konsulatu generalnego.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#LucjanPolak">Należy cieszyć się z faktu, że na terenie Belgii funkcjonuje polska telewizja kablowa, szczególnie w okolicach Liege. W Brukseli funkcjonuje i jest oglądana satelitarna TV Polonia. Należy podjąć kroki, żeby TV Polonia funkcjonowała także w innych rejonach.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#LucjanPolak">W Belgii istnieje także sieć radiowa emitująca w języku polskim przez kilka godzin tygodniowo.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#LucjanPolak">Niezależnie od problematyki typowo polonijnej bardzo ważna jest także problematyka ogólnoprawna. Dotyczy ona przede wszystkim załatwiania spraw losowych, szczególnie dla osób przebywających w Belgii czasowo.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#LucjanPolak">Konsul powinien bardzo dobrze wykonywać swoją funkcję. Do tych spraw powinien być wciągnięty cały zespół konsulatu niezależnie od stanowiska i zakresu obowiązków, szczególnie w trudnych sytuacjach.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#LucjanPolak">W naszej pracy musimy mieć bardzo dobrze ułożone stosunki z władzami administracyjnymi Belgii, żeby móc szybko reagować na trudne sytuacje naszych obywateli. Powinniśmy mieć także dobre kontakty z instytucjami krajowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LeszekMoczulski">Przechodzimy do pytań. Proszę o zgłoszenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WojciechZarzycki">Pan Polak przedstawił nam bardzo obszerną wizję działań, które będzie podejmował. Uważam, że wizja ta stwarza możliwość bardziej aktywnego działania środowisk polonijnych w Belgii.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WojciechZarzycki">Uważam, że jest to dobra wizja szczególnie dla pełnych kontaktów środowisk polonijnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LonginPastusiak">Miałem przyjemność towarzyszyć Prezydentowi RP w styczniowej wizycie w Brukseli. Doszło wtedy również do spotkania z liderami środowiska polonijnego w Belgii.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#LonginPastusiak">Chciałbym państwu powiedzieć, że spotkanie to wyglądało dość typowo. Liderami organizacji polonijnych jest generacja mocno zaawansowana w wieku. Niepokoiło mnie to, że brak jest młodej krwi, młodego pokolenia wśród zaangażowanych działaczy polonijnych.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#LonginPastusiak">Drugą sprawą, typową dla środowiska polskiego na całym świecie, jest rozbicie.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#LonginPastusiak">Czy jest pan świadomy, jak będzie sobie można poradzić z rozbiciem środowisk polonijnych? Co mógłby pan poradzić, żeby kilkudziesięciotysięczne środowisko zjednoczyć na rzecz wspólnych działań, chociażby konfederacyjnie lub federacyjnie?</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#LonginPastusiak">Jest pan doświadczonym pracownikiem w sferze działalności konsularnej. Bardzo interesuje mnie pański pogląd na temat ustawy o darowiznach i spadkach, która weszła w życie w dniu 24 sierpnia ub.r. Ustawa ta objęła podatkami spadki sprowadzane z zagranicy do Polski.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#LonginPastusiak">Jest to właśnie domena działalności urzędów konsularnych i środowisk polonijnych. Czy ta ustawa, która wprowadza podatek, szkodzi interesom Polski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#LucjanPolak">Uważam, że wprowadzenie tych podatków szkodzi Polsce.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#LucjanPolak">Chociaż nie byłem w tym czasie na placówce, miałem w tej sprawie kilka telefonów od przedstawicieli środowisk polonijnych. Ta sprawa jest niezrozumiała dla Polaków zamieszkałych za granicą, szczególnie dla osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#LucjanPolak">Starsze pokolenie uważa, że należałoby zachęcić wszystkich do tego, żeby spadki przychodziły do Polski, a nie zostawały za granicą. Można tak zrobić przy pomocy miejscowego adwokata. Wtedy spadek nie przechodzi przez konsulat.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#LucjanPolak">Tak samo jest w przypadku darowizn. Zawsze można znaleźć takie rozwiązanie, które będzie niekorzystne dla Polski. Taka jest zasada.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#LucjanPolak">W sprawach spadków i darowizn mieliśmy wiele przykładów dokonywania różnych kombinacji. Zawsze znajdzie się grupa ludzi, która będzie chciała na tym zarobić. Uważam, że generalnie szkodzi to Polsce. Na ogół Polonia nie jest zadowolona z rozwiązań wprowadzonych przez tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#LucjanPolak">Wydaje mi się, że w tej sprawie trzeba będzie znaleźć inne rozwiązanie. Podatek od spadku może być zapłacony także w Belgii. Kiedy jednak spadek sprowadzany jest do Polski, urzędy skarbowe czepiają się tego problemu. To wymaga wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#LucjanPolak">Według mnie jest to sprawa niejasna. Nie znam wszystkich szczegółów tej ustawy. Zaczynam się dopiero przygotowywać do wyjazdu i czytam wiele nowych przepisów z różnych dziedzin.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#LucjanPolak">Z mojego doświadczenia wynika jednak, że przepisy tej ustawy generalnie nie są dobre dla Polaków i dla Polski. Należałoby uprościć to postępowanie. Te przepisy powinny być korzystne, szczególnie dla osób, które pozostają za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać pytania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#LeszekMoczulski">Proponuję, żebyśmy przystąpili do przedstawienia drugiej kandydatury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#EugeniuszWyzner">W imieniu ministra spraw zagranicznych mam zaszczyt przedstawić Komisji kandydata na stanowisko konsula generalnego RP w Wilnie, pana Waldemara Lipkę-Chudzika.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#EugeniuszWyzner">Podobnie jak poprzedni kandydat, pan Lipka-Chudzik jest wieloletnim i doświadczonym pracownikiem służby konsularnej.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#EugeniuszWyzner">Tak się złożyło, że dzisiaj możemy przedstawić państwu doświadczonych kandydatów. Chciałem uprzedzić, że już wkrótce, może na następnym posiedzeniu Komisji, będziemy mieli także innych, młodszych kandydatów, którzy pracują w resorcie stosunkowo niedługo.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#EugeniuszWyzner">Przez dłuższy czas przebywałem z panem Lipką-Chudzikiem w Nowym Jorku. Miałem przyjemność obserwować tam jego pracę. Najpierw pracował on w Konsulacie Generalnym RP jako konsul, a następnie w centrali w charakterze wicedyrektora Departamentu Konsularnego.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#EugeniuszWyzner">W notce biograficznej, którą państwo otrzymali, znalazł się pewien błąd. Napisano, że w latach 1986–1989 kandydat pracował w MSW. Tymczasem chodziło o Ministerstwo Spraw Zagranicznych, gdzie kandydat był wicedyrektorem Departamentu Konsularnego. Za ten błąd przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#EugeniuszWyzner">Następnie kandydat powrócił do Nowego Jorku na stanowisko konsula generalnego. Z całym przekonaniem chciałbym stwierdzić, że wykazał się tam bardzo istotnymi talentami właśnie w pracy z Polonią oraz w trudnej działalności prawno-konsularnej i pomocowej.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#EugeniuszWyzner">Wiemy o tym, że Polonia nowojorska nie należy do najłatwiejszych środowisk. Występują tam bardzo różne tendencje. W trudnym okresie przedtransformacyjnym konsul Lipka-Chudzik wykazał się talentami integrującymi działalność środowisk polonijnych. Z powodzeniem prowadził także działalność w innych sferach. Wydaje mi się, że jest to jeden z plusów jego dotychczasowej działalności.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#EugeniuszWyzner">Kandydat jest z wykształcenia prawnikiem. Ma za sobą wieloletnią praktykę prawniczą, zdany egzamin sędziowski i uprawnienia radcy prawnego. Uważam, że jest to bardzo bogate przygotowanie profesjonalne. Zna biegle język angielski i niemiecki.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#EugeniuszWyzner">Jak wynika z przedstawionej państwu notatki swoją pracę rozpoczął w sądzie wojewódzkim. Następnie pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych jako radca prawny. Później pracował w Misji Wojskowej w Berlinie. O dalszej pracy kandydata już państwu mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#EugeniuszWyzner">Warto podkreślić, że w czasie swojej działalności w centrali na stanowisku wicedyrektora Departamentu Konsularnego oraz w ostatnim okresie (od 1994 r. jest doradcą wicepremiera Pietrewicza w zakresie koordynacji w skali kraju spraw polonijnych), pan Lipka-Chudzik zajmował się problematyką działania resortu na Wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#EugeniuszWyzner">Dzięki m.in. jego działalności zapobieżono likwidacji części cmentarza na Rosie w Wilnie. Uczestniczył aktywnie w tworzeniu pierw-szych organizacji polskich na Litwie, Ukrainie i Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#EugeniuszWyzner">W chwili obecnej jedną z istotnych funkcji pełnionych przez kandydata jest monitorowanie sytuacji Polonii na obszarach byłego Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#EugeniuszWyzner">Wydaje mi się, że omówione predyspozycje i doświadczenie wskazują na to, że mamy dobrego kandydata na stanowisko konsula generalnego RP w Wilnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WaldemarLipkaChudzik">Z prezentacji dokonanej przez pana ministra wynikało, że spędziłem długi czas w pracy w placówkach na Zachodzie. Chciałbym powiedzieć państwu więcej o mojej działalności na Wschodzie. Po wypowiedzi pana ministra można by było przypuszczać, że nie znam mentalności ludzi Wschodu, gdzie mam pojechać.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WaldemarLipkaChudzik">Będąc wicedyrektorem Departamentu Konsularnego w 1987 r. brałem udział w pierwszych powojennych rozmowach na temat Polonii w Związku Radzieckim. Wtedy temat Polonii był tam jeszcze tabu. W czasie rozmów w Moskwie poruszyliśmy ten temat po raz pierwszy, co było wielkim zaskoczeniem dla strony radzieckiej. W późniejszym okresie dowiedziałem się, że poruszenie tego tematu wzbudziło pewien respekt.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WaldemarLipkaChudzik">W latach 1987–1988 prowadziłem zakończone sukcesem rozmowy z ówczesnymi władzami Związku Radzieckiego na Ukrainie i Litwie w sprawie otwarcia polskiego konsulatu we Lwowie, a później w Wilnie. Osobiście kierowałem organizacją konsulatu we Lwowie.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WaldemarLipkaChudzik">W tym czasie prowadziłem także rozmowy z władzami Lwowa na temat cmentarza Łyczakowskiego. Były to pierwsze rozmowy na ten temat. W wyniku tych rozmów rozpoczęto porządkowanie cmentarza.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WaldemarLipkaChudzik">Przy okazji rozmów na temat otwarcia konsulatu w Wilnie rozmawiałem z władzami miejskimi na temat cmentarza na Rosie. W tym czasie Litwini rozpoczęli budowę autostrady, która miała przebiegać przez ścieżkę dzielącą cmentarz. W wyniku moich rozmów i dalszych interwencji (nie tylko moich) zaprzestano tej budowy.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WaldemarLipkaChudzik">Dlatego uważam, że mam prawo powiedzieć, że poznałem mentalność ludzi zamieszkujących po drugiej stronie naszej wschodniej granicy. Tą problematyką zajmuję się również w ostatnim okresie.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WaldemarLipkaChudzik">Chciałbym przedstawić państwu główne kierunki moich działań na Litwie. Będzie to wystąpienie skrótowe i bardzo niedokładne. Na pewno przygotuję w tej sprawie obszerny projekt. Chciałbym jednak, żeby powstał on po krótkim, przynajmniej 3-miesięcznym pobycie w Wilnie.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WaldemarLipkaChudzik">Sytuacja na Litwie jest dosyć zmienna. Nie chciałbym popełnić żadnego błędu.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#WaldemarLipkaChudzik">Przede wszystkim chciałbym przedstawić państwu działania dotyczące blisko 300-tysięcznej grupy Polaków, obywateli litewskich. Inne sprawy pozostające w gestii konsula nie będą dla państwa tak ważne.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#WaldemarLipkaChudzik">To, co będę robił, wynika z uchwały nr 145 Rady Ministrów z 1991 r. w sprawie współpracy z Polonią. Dotyczy ona umocnienia pozycji polskiej grupy etnicznej w kraju jej zamieszkiwania, podtrzymania polskości, znajomości języka polskiego, kultury, tradycji i umacniania więzi z Polonią. Dotyczy ona także ogólnie przyjętej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#WaldemarLipkaChudzik">Zapisy tej uchwały trzeba zaadaptować do miejscowych warunków. Uważam, że ta uchwała jest nadal bardzo aktualna i wystarczy, jeśli będziemy jej przestrzegali.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#WaldemarLipkaChudzik">Wszystkie moje działania będą miały swoje umocowanie w traktacie między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. Za chwilę odbędzie się dyskusja, która dotyczyć będzie tego tematu. Ja chciałem tylko wskazać na podstawę prawną mojego działania.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#WaldemarLipkaChudzik">Jednym z moich ważniejszych zadań w pracy na Litwie będzie działanie na rzecz przyszłego wzrostu szeregów inteligencji polskiej. Konsul powinien pracować nie tylko na wynik dnia dzisiejszego i swoją ocenę. Musimy także myśleć o przyszłości tej grupy etnicznej.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#WaldemarLipkaChudzik">Uważam, że sytuacja nie jest zadowalająca. Na Litwie na 1000 Polaków tylko 50 posiada wyższe wykształcenie. W grupie Rosjan zamieszkałych na Litwie 200 na 1000 posiada wyższe wykształcenie. Na 1000 Litwinów ponad 100 posiada wyższe wykształcenie. Widać tu wyraźne różnice.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#WaldemarLipkaChudzik">Dla porównania podam państwu dane dotyczące mniejszości szwedzkiej w Finlandii. Studiuje 2% populacji mniejszości szwedzkiej w tym kraju. Gdybyśmy takie kryteria przyjęli wobec ludności polskiej zamieszkałej na Litwie, to powinniśmy mieć 6 tys. studentów pochodzenia polskiego. W br. jest ich tylko 1049, czyli sześć razy mniej.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#WaldemarLipkaChudzik">Chciałbym zaapelować także do państwa o rozważenie, w jaki sposób można by było tę sytuację poprawić.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#WaldemarLipkaChudzik">Polacy stanowią mniej niż 3% wszystkich absolwentów litewskich uczelni. Tak było w ub.r. Za nami są tylko Cyganie.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#WaldemarLipkaChudzik">Wydaje mi się, że niezbędne jest przemyślenie w Polsce systemu wspierania polskich studentów z Litwy. Przemyślenia wymaga także system stypendialny w Polsce, który powinien wzmacniać to środowisko.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#WaldemarLipkaChudzik">Czytałem zalecenia Ministerstwa Edukacji Narodowej o preferencyjnych kierunkach studiów. Mam w tej sprawie wiele wątpliwości. Uważam, że powinniśmy preferować takie studia, które cieszą się prestiżem w społeczeństwie. Na pewno prestiżem cieszy się zawód lekarza, niezależnie od sytuacji lekarza w Polsce i jego zarobków. Ten zawód zawsze będzie miał prestiż.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#WaldemarLipkaChudzik">Tymczasem Ministerstwo Edukacji Narodowej nie zaleca przyjmowania na studia medyczne w Polsce studentów z Litwy. Rzekomym powodem jest to, że nie będą później rozumieli, jak wypisać receptę. Uzyskałem taką odpowiedź, kiedy pytałem kogoś o tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#WaldemarLipkaChudzik">Chciałbym w takim razie zapytać, dlaczego zalecamy, żeby studenci z Ameryki studiowali w Polsce medycynę, jeśli po powrocie do kraju muszą zdawać egzaminy w celu nostryfikacji dyplomu? Studenci litewscy kończący studia w Polsce nie muszą dokonywać nostryfikacji dyplomu. Na zasadzie art. 19 par. 2 traktatu polskie dyplomy są uznawane na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#WaldemarLipkaChudzik">Ze względu na konieczność wzmocnienia inteligencji polskiej będę popierał wszelkie inicjatywy i programy zmierzające do podniesienia poziomu wykształcenia Polaków na Litwie. Realizowany jest program pod nazwą „Inicjatywa Akademicka Wschód”, którym kieruje Szkoła Główna Handlowa. Wydaje mi się, że ten program wymaga wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#WaldemarLipkaChudzik">Rozmawiałem z kierownikiem tego programu. Zgadzam się z twierdzeniem, że do tego programu należy wciągać także Litwinów. Jeżeli będziemy wciągali Litwinów do tego rodzaju współpracy, to po jakimś czasie będą oni lepiej nas rozumieli. Będzie tam lepszy klimat dla Polski niż w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#WaldemarLipkaChudzik">Obecnie sytuacja nie jest najlepsza z powodów historycznych. Sprawa wymaga dużej cierpliwości i doprowadzenia do przyjęcia skutecznych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#WaldemarLipkaChudzik">W dobrze pojętym interesie Polski i Litwy leży działanie na rzecz wygaszenia wszelkich istniejących konfliktów narodowościowych. W tej sprawie potrzebna jest cierpliwość każdego z pracowników konsularno-dyplomatycznych. Przyrzekam, że wykażę taką cierpliwość.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#WaldemarLipkaChudzik">Konflikty, oceniane przez nas jako narodowościowe i obejmujące tylko pewną grupę ludności, będą miały duży wpływ na przyszłe stosunki polsko-litewskie. Nie może być inaczej. Dlatego tak ważnym zadaniem jest wyciszanie tych konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#WaldemarLipkaChudzik">Będę starał się wsłuchać w sens tych konfliktów i próbował je rozwiązywać. Wydaje mi się, że sprawa dotyczy także konfliktów powstających wewnątrz organizacji polonijnych. Takie konflikty występują. Trzeba wpływać na ich załagodzenie zachowując świadomość, że konsul nie jest osobą kierującą procesami polonijnymi. Konsul powinien jednak mieć wpływ na te procesy.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#WaldemarLipkaChudzik">Jadąc na Litwę nie mam żadnych uprzedzeń do ludzi i organizacji niezależnie od opcji politycznych i ich dotychczasowych działań. Uważam, że potrzebny jest Związek Polaków na Litwie, jak i Kongres Polaków na Litwie. Te dwie organizacje stanęły na przeciwnych biegunach.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#WaldemarLipkaChudzik">Interesuje nas przede wszystkim rozbudowa życia polskiego. Wszystkie opcje polityczne są chyba potrzebne, gdyż wzajemnie się uzupełniają.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#WaldemarLipkaChudzik">Podejmę współpracę z przedstawicielami każdej opcji i organizacji. Postaram się wszystko integrować. W żadnym przypadku nie przyczynię się do dezintegracji. Każde takie działanie kończy się źle dla konsula, jak i dla tych organizacji. Mamy na to wiele dowodów.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#WaldemarLipkaChudzik">Wszystkie konflikty, a szczególnie narodowościowe, mają często swoje podłoże w zwykłej ludzkiej biedzie. Będę starał się robić, co tylko będzie możliwe, dla poprawy statusu materialnego polskiej grupy na Litwie. Sądzę, że będzie to możliwe poprzez wspieranie wszelkich inicjatyw gospodarczych i wciąganie do nich miejscowych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#WaldemarLipkaChudzik">Bardzo mało słyszymy o gospodarczym zaangażowaniu Polaków na Litwie. Nie spotkałam się z takimi przykładami nawet w prasie polskiej. Chciałbym sprawdzić, czy istnieje taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#WaldemarLipkaChudzik">Nasza pomoc dla Litwy, która jest wymierna, powinna nieco zmienić swój charakter. Pomoc powinna polegać bardziej na wspieraniu inicjatyw gospodarczych prowadzących do samodzielności finansowej organizacji i ludzi, a nie na przekazywaniu konkretnych kwot „na życie”. Uważam, że sprawę tę należy przedyskutować.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#WaldemarLipkaChudzik">Moim zdaniem, w Polsce powinien powstać fundusz gwarancyjny wspierający inicjatywy gospodarcze Polaków na Litwie. Umożliwiłby on małym i średnim przedsiębiorstwom polskim na Litwie prawidłowy rozwój. Brak rozwoju tych firm wynika przede wszystkim z tego, że ludzie nie mają pieniędzy. Nie jest to spowodowane brakiem inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#WaldemarLipkaChudzik">Inicjatywa wśród Polaków zamieszkałych na Litwie wcale nie jest najgorsza. Z samodzielnej działalności gospodarczej utrzymuje się na Litwie więcej osób pochodzenia polskiego niż Litwinów. Brakuje jednak środków zabezpieczających prowadzenie takiej działalności.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#WaldemarLipkaChudzik">Fundusze gwarancyjne nie przynoszą strat, ale zabezpieczają i umożliwiają rozwój gospodarczy. Wystąpię z wnioskiem o zmianę charakteru pomocy udzielanej Polakom na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#WaldemarLipkaChudzik">Dla wzmocnienia ekonomicznego Polaków i rozwoju współpracy mam zamiar wykorzystać swoje kontakty wśród Polonii amerykańskiej. W Stanach Zjednoczonych Ameryki spędziłem 6 lat. Mam tam przyjaciół i znajomych. Mam już pierwsze deklaracje w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#WaldemarLipkaChudzik">Polacy na Litwie mogą być wciągnięci w proces rozwoju stosunków ekonomicznych. Trzeba ich w to wciągać, pozostając jak najdalej od spraw politycznych. Widzimy przecież, że polskie konflikty są czasami przenoszone także na grunt litewski. Nie ma z tego pożytku dla Polaków zamieszkałych za granicą.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#WaldemarLipkaChudzik">Problematyką wschodnią zajmuję się już od dłuższego czasu. W prasie polskiej nie znalazłem poważniejszych doniesień na temat tej Polonii. Zazwyczaj publikowane są informacje bardziej chwytliwe.</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#WaldemarLipkaChudzik">Należałoby przeprowadzić analizę związków zawodowych Polaków i Litwinów. Postaram się to zrobić. Moglibyśmy wciągać Litwinów do współpracy z polskimi organizacjami zawodowymi, np. lekarzy, biznesmenów itd. Jeśli na Litwie nie ma takich organizacji, to należy pomóc je zorganizować, żeby mogły ze sobą współpracować.</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#WaldemarLipkaChudzik">Na pewno przyniesie to pozytywne rezultaty po pewnym czasie.</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#WaldemarLipkaChudzik">Rezultatem może być i to, że Polacy zamieszkali na Litwie czasami powinni bardziej czuć się obywatelami Litwy. To nie będzie przeszkadzało rozwojowi polskości. To pomoże, gdyż nie będzie zarzutów z tego tytułu. Tej sprawie także chciałbym się przysłużyć.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#WaldemarLipkaChudzik">Mam nadzieję, że moje zamiary znajdą zrozumienie wśród członków Komisji. Chciałbym liczyć także na państwa pomoc. Bardzo proszę o zaakceptowanie mojej kandydatury. Nie ukrywam, że chciałbym pracować na Litwie, aby pomóc w rozwoju stosunków polsko-litewskich. Ten rozwój jest niezbędny, gdyż jesteśmy sąsiadami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LonginPastusiak">Chciałbym sprostować wypowiedź pana ministra. Mówiąc o wieku, nie miałem na myśli kandydatów na konsulów, lecz działaczy polonijnych w Belgii. Nasi kandydaci są dojrzałymi mężczyznami, ale nie mieszczą się jeszcze w tej kategorii wieku, o której mówiłem. Sprawa dotyczy prezesów organizacji Polonii belgijskiej.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LonginPastusiak">Nie wiem, czy pan konsul wie, w co wchodzi. Z punktu widzenia zadań konsularnych obejmuje pan chyba najtrudniejszą dla Rzeczypospolitej placówkę. Sytuacja na Litwie jest bardzo trudna. Mam nadzieję, że jest pan tego świadom. Widzę, że pan potwierdza.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#LonginPastusiak">Nie jest dobrze, skoro ambasador RP na Litwie jest skłócony z częścią środowiska polonijnego. Prezes największej organizacji polonijnej „Wspólnota Polska” skłócony jest z inną częścią środowiska polonijnego. Prezes jest skłócony z ambasadorem. Sprawa jest przenoszona na łamy prasy. Odbywa się polemika za pośrednictwem mass mediów. Muszę powiedzieć, że jest to bardzo smutne.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#LonginPastusiak">Ta sytuacja w niczym panu nie będzie pomagała, a wręcz przeciwnie, będzie utrudniała pana działalność. Nawet jeżeli będzie pan chciał mediować w tym konflikcie personalnym, to będzie pan musiał narazić się swojemu szefowi, czyli ambasadorowi, albo innemu działaczowi największej organizacji zajmującej się współpracą z Polonią w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#LonginPastusiak">Stoi przed panem bardzo trudne zadanie. Liczę na to, że pańskie doświadczenie konsularne pomoże panu je wypełnić. Może będzie pan mógł uzdrowić sytuację w takim zakresie, w jakim będzie mógł to zrobić konsul generalny RP.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#LonginPastusiak">Uważam, że głównym problemem nie będą dla pana konflikty narodowościowe na Litwie - jak pan oświadczył. Głównym problemem będą konflikty wewnątrz społeczności narodowości polskiej. Na pewno będzie to panu zajmowało gros czasu.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#LonginPastusiak">Życzę panu pomyślności. Będziemy uważnie obserwować prowadzoną przez pana działalność. Życzymy panu, żeby dał pan sobie radę z tym trudnym problemem.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#LonginPastusiak">Chciałbym zadać pytanie dotyczące noty biograficznej. Wynika z niej, że w 1990 r. odszedł pan ze służby dyplomatyczno-konsularnej. Co skłoniło pana wówczas do odejścia? Jak wynika z noty, stało się po 2 latach działalności jako konsula generalnego w Nowym Jorku.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#LonginPastusiak">Co skłoniło pana do powrotu do służby, z której pan odszedł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WaldemarLipkaChudzik">Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, dokąd jadę i jaka jest tam sytuacja. Szczęściem jest to, że konsul jest w pewnym sensie samodzielnym pracownikiem. Podlega bezpośrednio Departamentowi Konsularnemu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Z dyskusji z pracownikami tego departamentu wynika, że mamy takie samo zdanie.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WaldemarLipkaChudzik">Ambasador nadzoruje pracę konsula. Wynika to z ustawy o funkcji konsula. Pewne sprawy trzeba będzie jasno postawić.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WaldemarLipkaChudzik">Jako urzędnik państwowy nie będę się ustosunkowywał do krytycznej wypowiedzi pana posła. Dopiero jadę na Litwę i będę mógł się sam zorientować, jak wyglądają sprawy.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WaldemarLipkaChudzik">Pytanie dotyczące mojego odejścia z resortu jest dla mnie pytaniem dość kłopotliwym. Powróciłem z Nowego Jorku w 1990 r. Moja praca została oceniona jako wzorowa. Tę opinię mam przy sobie. Tak zostałem oceniony jako wicedyrektor Departamentu Konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych i jako konsul generalny w Nowym Jorku. Kiedy wróciłem do Polski, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych przeprowadzana była reorganizacja. Okazało się wtedy, że nie ma tam dla mnie miejsca. Tę sprawę pozostawiam bez komentarza.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#WaldemarLipkaChudzik">W tej chwili pracuję w Urzędzie Rady Ministrów, zajmując się podobną tematyką. Jeśli ktoś przez całe życie zajmował się jakimś tematem, to zawsze będzie go to interesować. Nie chodzi tu tylko o względy finansowe. Jako prawnik i radca prawny zarabiałem nieźle w amerykańskim koncernie EDS.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#WaldemarLipkaChudzik">W człowieku są zakodowane pewne sprawy. Nie ukrywam, że zawsze wiedziałem, iż kiedyś wrócę. I teraz wracam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WitMajewski">Uważam, że w związku z trudną sytuacją w Wilnie, jest to kandydatura optymalna. Kandydata na stanowisko konsula generalnego RP w Wilnie znamy już bardzo długo. Współpracował przecież z naszą Komisją. Korzystaliśmy z jego opracowań w różnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WitMajewski">Na pewno jest to szczęśliwy traf, że do Wilna może pojechać ekspert - specjalista głęboko zorientowany w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WitMajewski">Mam jednak pytanie. Zespół premiera Pietrewicza zostanie w ten sposób zdekompletowany. Nie jest to jedyna zmiana personalna. Słyszałem także o innych zmianach.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WitMajewski">Czy są następcy na miejsce odchodzących osób? Uważam, że jest to ważny problem dla Komisji. Co stanie się z tym zespołem? Jest to szczególnie ważne w świetle reorganizacji centrum i innych kwestii, które będziemy omawiali dzisiaj na posiedzeniu Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WaldemarLipkaChudzik">Przepraszam, ale nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WaldemarLipkaChudzik">W posiedzeniu bierze udział dyrektor gabinetu wicepremiera, który może wiedzieć więcej na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AndrzejMickiewicz">Mam zaszczyt i przyjemność bezpośrednio współpracować z panem Waldemarem Lipką-Chudzikiem od ponad roku. Znamy się z wcześniejszej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AndrzejMickiewicz">Mogę powiedzieć, że jest to człowiek bardzo spokojny i wyważony. Nie kieruje się emocjami. Każdy problem usiłuje zbadać z kilku punktów widzenia. Jest osobą bardzo kulturalną. Jest bardzo dobrym pracownikiem.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AndrzejMickiewicz">Z jednej strony jest mi żal, że odchodzi z naszego zespołu. Z drugiej strony życzę mu jak najlepiej. Dlatego przychyliłem się do jego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AndrzejMickiewicz">Rzeczywiście po odejściu pana Lipki-Chudzika będzie potrzeba znalezienia następcy. Do dnia dzisiejszego nie prowadziłem jeszcze rozmów w tej sprawie, oczekując na decyzję Komisji w sprawie wyjazdu. Jeżeli decyzja będzie pozytywna, to wtedy ja przystąpię do działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AdamDobroński">Zacznę od glossy do wypowiedzi pana posła Pastusiaka. Wydaje mi się, że przywołanie osoby ambasadora nie jest bardzo istotne. Wolałbym przywołać osobę dotychczasowego konsula w Wilnie i - także w imieniu resortu, który po części tu reprezentuję - wyrazić zadowolenie z jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AdamDobroński">Jest to konsul, który znalazł odpowiednie środki, metody i zrozumienie. Z kombatanckiego punktu widzenia jesteśmy bardzo zadowoleni z jego aktywności i serdeczności. Sądzę, że jest wielu zadowolonych z jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AdamDobroński">Z tego względu pozycja osoby przychodzącej na to stanowisko jest dużo lepsza. Nowy konsul wejdzie na pozycję osoby, która była dobrze akceptowana i odczytywana.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AdamDobroński">Trochę zdziwiło mnie, że w wykazie znajomości języków obcych nie została wymieniona znajomość języka rosyjskiego. Nie wiem, czy zna pan ten język, czy nie? Dziwi mnie to dlatego, że ten język będzie tam bardzo przydatny. Znacznie bardziej niż język niemiecki, który w tym wykazie pan wymienił. Nie będzie pan miał wielu okazji, żeby wykorzystać ten język.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#AdamDobroński">Na pewno będzie pan miał wiele okazji, żeby wykorzystać znajomość języka rosyjskiego. Czy zna pan ten język? Nie wiem, dlaczego nie wymienił go pan w wykazie.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#AdamDobroński">Chciałbym zaspokoić swoją ciekawość zadając kolejne pytanie. Od tego pytania na pewno nie będzie zależeć ocena kandydata na stanowisko konsula generalnego RP w Wilnie. Chciałbym pana zapytać o znajomość przeszłości - historii.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#AdamDobroński">Ma pan bogate doświadczenia prawnicze. Jadąc na Litwę trzeba bardzo dobrze znać historię. Bez tej wiedzy trudno jest zrozumieć obecne zachowania.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#AdamDobroński">Czy mógłby mnie pan uspokoić, że jest to także mocny punkt w pana biografii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WaldemarLipkaChudzik">W wykazie nie wymieniłem języka rosyjskiego, chociaż znam go w mowie i w piśmie. Stało się tak tylko dlatego, że nie zdawałem egzaminu państwowego z języka rosyjskiego. Zdawałem takiego egzaminy z języka angielskiego i niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WaldemarLipkaChudzik">Po rosyjsku mówię dość biegle. Ten język jest mi znany w mowie i w piśmie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WaldemarLipkaChudzik">Jest mi trudno powiedzieć, że znam historię Litwy. Jest bardzo mało ludzi, którzy znają tę historię. Mogę państwa zapewnić, że od dłuższego czasu tymi sprawami się interesuję. Czytuję dostępne książki o Litwie łącznie z pamiętnikami Romera, a także inne wydawnictwa dotyczące Litwy (np. kwartalnik „Lituenia”).</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WaldemarLipkaChudzik">Myślę, że orientuję się wystarczająco, żeby rozpocząć moją misję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać pytania kandydatowi? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#LeszekMoczulski">Możemy w takim razie przystąpić do zaopiniowania kandydatur. Zgodnie ze zwyczajem proszę kandydatów i dziennikarzy o opuszczenie sali.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Czy są jakieś uwagi dotyczące przedstawionych kandydatów? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#LeszekMoczulski">Przechodzimy do głosowania. Najpierw rozpatrzymy kandydaturę pana Lucjana Polaka. Kto z członków Komisji jest za wydaniem pozytywnej opinii o kandydacie na stanowisko konsula generalnego RP w Brukseli?</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#LeszekMoczulski">Za wnioskiem głosowało 10 posłów, głosów przeciwnych nie było, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#LeszekMoczulski">Przechodzimy do zaopiniowania kandydatury pana Waldemara Lipki-Chudzika. Kto z państwa jest za wydaniem pozytywnej opinii o kandydacie na stanowisko konsula generalnego RP w Wilnie?</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#LeszekMoczulski">Za wnioskiem głosowało 10 posłów, głosów przeciwnych nie było, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#LeszekMoczulski">Kandydaci mogą już powrócić na salę.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#LeszekMoczulski">Z przyjemnością mogę państwa poinformować, że Komisja wydała pozytywną opinię o obydwóch kandydatach. Pisemną opinię przekazuję na ręce pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#LeszekMoczulski">Przechodzimy do następnego punktu dzisiejszego posiedzenia. Będziemy mówić o sytuacji mniejszości polskiej na Litwie w świetle ustawy o rozszerzeniu administracyjnych granic miasta Wilna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PiotrStachańczyk">Od kilku lat istotne znaczenie i poważny wpływ na stosunki polsko-litewskie ma sytuacja osób należących do mniejszości narodowych zarówno polskiej na Litwie, jak i litewskiej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PiotrStachańczyk">Ważnym etapem służącym unormowaniu sytuacji było podpisanie w kwietniu 1994 r. traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. Traktat zawierał zapisy podnoszące do rangi zobowiązań traktatowych standardy międzynarodowe dotyczące praw osób należących do mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PiotrStachańczyk">Praktyka realizacji tych uregulowań przez stronę litewską jest wnikliwie obserwowana przez nasze przedstawicielstwa na Litwie. Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadzi również stale analizy dotyczące wypełniania poszczególnych zapisów traktatu. W razie zaistnienia jakichkolwiek wątpliwości co do zgodności działań władz litewskich z duchem i literą traktatu, podejmowane są interwencje mające na celu wyjaśnienie wątpliwości lub eliminowanie zagrożeń dla praw zagwarantowanych w traktacie.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PiotrStachańczyk">Zawarte w traktacie ogólne postanowienia dotyczące praw mniejszości są rozwijane i precyzowane w zawieranych ze stroną litewską umowach niższej rangi.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PiotrStachańczyk">Obecnie trwają negocjacje nad umową o pisowni nazwisk osób należących do mniejszości narodowych, umową o wymianie młodzieży oraz umową o współpracy kulturalnej i naukowej. Te wszystkie umowy zawierają obszerne fragmenty dotyczące mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PiotrStachańczyk">Wykonywanie postanowień traktatu polsko-litewskiego jest kontrolowane przez zespół ds. nadzorowania realizacji traktatu będący częścią polsko-litewskiej grupy międzyparlamentarnej w Sejmie RP.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PiotrStachańczyk">W oświadczeniu wydanym po posiedzeniu w 1995 r. zespół ocenił pozytywnie stan realizacji traktatu przez obie strony. W ostatnim czasie nasiliły się jednak ponownie kontrowersje i spekulacje wokół sytuacji mniejszości polskiej na Litwie łączone przede wszystkim z decyzjami podjętymi przez stronę litewską, a szczególnie z będącą głównym przedmiotem obrad Komisji sprawą ustawy o rozszerzeniu obszaru miasta Wilna.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PiotrStachańczyk">Kontrowersje wiążą się także z zarządzeniem ministra oświaty Republiki Litewskiej nr 387 z dnia 9 kwietnia 1996 r., z negatywną opinią Państwowej Komisji Języka Litewskiego na temat polskiego projektu umowy o pisowni nazwisk osób należących do mniejszości narodowych i rozpatrywanym wstępnie projektem ordynacji wyborczej do Sejmu Republiki Litewskiej, nie przewidującym odpowiednich uprawnień dla mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PiotrStachańczyk">Szczegółowe analizy poszczególnych problemów pozwalają stwierdzić, co następuje. W dniu 24 kwietnia 1996 r. Sejm Litwy podjął decyzję o rozszerzeniu granic administracyjnych granic miasta Wilna. Na mocy tego postanowienia do Wilna włączono 10501 ha gruntów głównie z rejonu wileńskiego, zamieszkałego w większości przez Polaków (ok. 64%).</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PiotrStachańczyk">Obecny zakres rozszerzenia Wilna został przyjęty na podstawie trzeciego z kolei projektu tego typu. Poprzednie projekty z lat 1991–1992 i 1994 zakładały przyłączenie do Wilna znacznie większego terytorium (do 55 tys. ha), co w sposób oczywisty przekraczało potrzeby miasta i zmieniało niekorzystnie dla Polaków proporcje narodowościowe.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PiotrStachańczyk">Organizacje polskie podkreślając, że poszerzenie miasta nie jest uzasadnione urbanistycznie, a wymierzone jest w ludność polską zamieszkałą w rejonach podwileńskich, zaapelowały do prezydenta Litwy Brazauskasa o niepodpisywanie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PiotrStachańczyk">Analizy przeprowadzone przez polskie placówki w Wilnie oraz centralę Ministerstwa Spraw Zagranicznych pozwalają jednak uznać, że przedmiotowa ustawa przy prawidłowej jej realizacji nie będzie naruszać podstawowych, a w tym majątkowych, praw ludności pochodzenia polskiego zamieszkującej tereny podwileńskie.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PiotrStachańczyk">Nie będą również naruszone prawa mniejszości polskiej wynikającej z art. 15 traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, mówiącym o zobowiązaniu do powstrzymania się od działań mogących zmienić stosunki narodowościowe na terenach zamieszkałych przez mniejszości narodowe.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PiotrStachańczyk">Do miasta włączony zostanie teren zamieszkany przez ok. 15 tys. osób. Litwini stanowią ok. 55% tej ludności, a Polacy ok. 35%. Niektóre miejscowości, które wejdą w skład Wilna (np. Solenniki) zamieszkane są w przeważającej większości przez Litwinów.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PiotrStachańczyk">Z rejonu wileńskiego ubędzie ok. 10% ludności. Biorąc pod uwagę, że ok. 55% z nich stanowią Litwini, można łatwo wyliczyć, że odsetek ludności polskiej w rejonie wileńskim wzrośnie o ok. 1%. Zwiększy się również nieznacznie procent ludności polskiej zamieszkałej w granicach Wilna. Nie można więc mówić o spowodowanych wprowadzeniem w życie ustawy niekorzystnych dla Polaków zmianach stosunków narodowościowych.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PiotrStachańczyk">Zgodnie z ustawą nie zmienione pozostaną granice okręgów wyborczych, co pozwoli na zachowanie przez radnych polskiego pochodzenia ich dotychczasowej pozycji w radach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PiotrStachańczyk">Nie zostanie też naruszone prawo ludności polskiej do reprywatyzacji ziemi. Wcześniej, ustawowo, zapewniono zachowanie dotychczasowych procedur reprywatyzacyjnych w odniesieniu do ziemi włączanej do miast, vide znowelizowany art. 5 ustawy o trybie i zasadach przywracania praw własności zachowanych nieruchomości obywateli.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PiotrStachańczyk">Z analizy tekstu ustawy, a także wyjaśnień zawartych w oświadczeniu prezydenta Litwy z dnia 10 maja br. wynika, że na terenach włączonych do Wilna ziemia będzie przywracana byłym właścicielom i ich spadkobiercom w trybie art. 4 ustawy, tzn. na takich samych zasadach, jak na terenach wiejskich. Będzie to zatem pełna reprywatyzacja.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#PiotrStachańczyk">W razie konieczności wywłaszczenia ze względu na potrzeby wynikające stworzenia infrastruktury urbanistycznej, zainteresowani będą mogli otrzymać ekwiwalentne działki w innym miejscu lub rekompensatę pieniężną.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli zreprywatyzowana ziemia będzie użytkowana rolniczo, podatek gruntowy nie ulegnie zmianie.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#PiotrStachańczyk">Sprawy zwrotu ziemi na terenach włączonych do miasta załatwiane będą w tych samych urzędach co dotychczas. Grunty na terenach włączonych do miasta mają być zwracane w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#PiotrStachańczyk">Znamienne jest, że w czerwcu 1995 r. na łamach „Naszej Gazety” prezes Związku Polaków na Litwie pan Ryszard Maciejkianiec wypowiadając się w sprawie obecnie przyjętego projektu rozszerzenia granic Wilna uznał go za sprawiedliwy, a jego wypracowanie za sukces Polaków osiągnięty w wyniku stanowczego uporu i wytrwałych protestów.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#PiotrStachańczyk">Mimo to, że stan prawny zapewnia utrzymanie dotychczasowych procedur reprywatyzacyjnych na terenach podwileńskich włączonych do miasta Wilna, zaniepokojenie budzi nadal tempo reprywatyzacji w rejonach zwartego zamieszkiwania osób należących do mniejszości polskiej. Jest ono zdecydowanie powolniejsze w porównaniu z innymi rejonami Litwy.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#PiotrStachańczyk">Władze litewskie zapewniają, że reprywatyzacja ziemi w rejonach wileńskim i solecznickim przebiega bez zakłóceń. Będziemy obserwować, jak prowadzony jest ten proces w innych regionach. Będziemy badać, dlaczego mamy do czynienia z tak wolnym jego przebiegiem na terenach zamieszkanych przez Polaków. Będziemy stanowczo domagać się realizacji składanych nam w tym zakresie zapewnień.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#PiotrStachańczyk">W dniu 9 kwietnia 1996 r. minister oświaty i nauki Republiki Litewskiej wydał zarządzenie nr 387 uściślające interpretację ustawy o języku państwowym o konieczność używania w szkołach polskojęzycznych dokumentacji urzędowej i tablic informacyjnych w języku litewskim.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#PiotrStachańczyk">W trakcie analizy ww. aktu przez przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej na Litwie powstała wątpliwość, czy zarządzenie to będące aktem wykonawczym do ustawy o języku państwowym, nie narusza praw osób należących do mniejszości, zagwarantowanych w ustawie o mniejszościach narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#PiotrStachańczyk">Ambasada i konsulat RP w Wilnie podjęły w tej sprawie wiele interwencji. Między innymi w dniu 25 kwietnia br. ambasador Widacki odbył na ten temat rozmowę z premierem Stankiewicziusem i marszałkiem Sejmu litewskiego Jurszenasem. Obaj politycy ze zrozumieniem odnieśli się do obaw zasygnalizowanych przez ambasadora. Premier Stankiewiczius obiecał interwencję w tej sprawie w Ministerstwie Oświaty.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#PiotrStachańczyk">Ambasador uzyskał także obietnicę interwencji w tej sprawie od posłów litewskiego parlamentu Justinasa Karosasa - przewodniczącego frakcji Litewskiej Demokratycznej Partii Pracy i Vytałtasa Pleczkajtisa - posła frakcji socjaldemokratycznej oraz przewodniczącego litewsko-polskiej grupy międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#PiotrStachańczyk">W dniu 26 kwietnia br. minister Vladislavas Domarkas wydał decyzję interpretacyjną wyjaśniającą, że zarządzenie z dnia 9 kwietnia 1996 r. nie zakazuje używania obok litewskojęzycznych tablic informacyjnych w języku polskim. W świetle wyjaśnienia ministra zarządzenie nie będzie naruszać praw ludności polskiej zagwarantowanych, m.in. w ustawie o mniejszościach narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#PiotrStachańczyk">Należy jednak podkreślić, że wyjaśnienie jest aktem o niskiej randze i stanowi jedynie wykładnię zarządzenia. Nie można wykluczyć możliwości przyjęcia innej, niekorzystnej dla mniejszości interpretacji, np. w razie pogorszenia stosunków między władzami litewskimi a osobami należącymi do mniejszości polskiej.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#PiotrStachańczyk">Deklaracje dobrej woli składane przez stronę litewską nie są w pełni satysfakcjonujące wobec braku konkretnych prawnych gwarancji rozwiązania problemu. Będziemy stanowczo zabiegać o uzyskanie takich gwarancji.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#PiotrStachańczyk">Ministerstwo Spraw Zagranicznych będzie także bardzo uważnie obserwować praktykę realizacji wymienionych wcześniej dokumentów, szczególnie w kontekście zapowiadanej nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#PiotrStachańczyk">Powracającym ciągle problemem jest sprawa pisowni imion i nazwisk osób należących do mniejszości narodowych w ich ojczystym języku. W art. 13 traktatu zawarty jest zapis gwarantujący mniejszościom możliwość używania swych imion i nazwisk w brzmieniu języka mniejszości narodowej. Równocześnie stwierdza się w tym artykule, że szczegółowe regulacje dotyczące pisowni imion i nazwisk zostaną określone w odrębnej umowie.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#PiotrStachańczyk">Z inicjatywy strony polskiej podjęto rozmowy ze stroną litewską w sprawie zawarcia umowy o pisowni nazwisk osób należących do mniejszości narodowych. W końcu maja br. odbyły się w Wilnie negocjacje nad projektem tej umowy, w trakcie których doszło do pewnych uzgodnień. Następnie jednak Państwowa Komisja Języka Litewskiego negatywnie zaopiniowała polski projekt umowy.</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#PiotrStachańczyk">Naszym zdaniem, proponowane przez stronę polską zapisy w pełni odpowiadają ustaleniom traktatu i standardom międzynarodowym. Dlatego stanowisko Komisji wydaje nam się niezrozumiałe. Ministerstwo Spraw Zagranicznych będzie dokładać wszelkich starań, żeby doprowadzić do podpisania tej niezwykle ważnej dla Polaków umowy. Interwencję w tej sprawie podjęła już ambasada RP w Wilnie.</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#PiotrStachańczyk">Ważnym argumentem w tej sprawie jest fakt, że w Polsce nazwiska osób należących do mniejszości narodowych są zapisywane zgodnie z ich oryginalną formą w języku ojczystym.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#PiotrStachańczyk">Obecnie odbywa się na Litwie dyskusja nad kształtem przyszłej ordynacji wyborczej. Jedną z propozycji, jak się wydaje bliską realizacji, jest dopuszczenie do wyborów tylko partii politycznych (tak jak w wyborach samorządowych) i wprowadzenie jednolitego 4% progu dla wszystkich partii, a więc także dla Akcji Wyborczej Polaków na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#PiotrStachańczyk">W dniu 31 maja br. odbyło się spotkanie prezydenta Brazauskasa z przedstawicielami wszystkich partii reprezentowanych w Sejmie litewskim, podczas którego zostały omówione propozycje poprawek do ordynacji wyborczej. Podczas tego spotkania zaaprobowano m.in. poprawkę stanowiącą, że obowiązujący próg procentowy będzie jednakowy dla wszystkich partii. Oznacza to zniesienie preferencji dla partii mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#PiotrStachańczyk">W dotychczasowej ordynacji próg dla partii reprezentujących osoby należące do mniejszości narodowych był znacznie niższy od progu dla pozostałych partii. Zatwierdzenie tej poprawki byłoby niekorzystne dla mniejszości polskiej. Potencjalny elektorat polski stanowi ponad 7%. Jednak w wyborach w 1992 r. lista ZPL osiągnęła 2,4% głosów. Dlatego wymóg uzyskania progu 4% mógłby być trudny do przekroczenia.</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#PiotrStachańczyk">Uwzględniając fakt, iż w Polsce przedstawiciele mniejszości narodowych korzystają z istotnych preferencji wyborczych, domagać się będziemy, żeby władze litewskie jeszcze raz przeanalizowały proponowane w tym zakresie rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#PiotrStachańczyk">Rozumiemy zaniepokojenie naszych rodaków z Litwy związane z wymienionymi przeze mnie faktami. W celu ochrony interesów mniejszości polskiej na Litwie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych podejmuje wobec strony litewskiej różne działania na drodze dyplomatycznej. O niektórych przykładach takich działań już wspominałem.</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#PiotrStachańczyk">Chciałbym państwa poinformować, że w dniu wczorajszym, na życzenie pana ministra Stefana Mellera, odbyło się jego spotkanie z ambasadorem Republiki Litewskiej, panem Valionisem. W trakcie rozmowy minister zwrócił uwagę, że w ostatnim czasie na Litwie miało miejsce wiele wydarzeń budzących zaniepokojenie istotnych kręgów społeczeństwa polskiego. Wskazał w tym miejscu na wymienione przeze mnie działania władz litewskich. Dodał, że podstawowym problemem jest fakt, iż wszystkie te sprawy, jako dotyczące realizacji istotnych zapisów traktatu, powinny być prowadzone w sposób całkowicie przejrzysty i zrozumiały.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#PiotrStachańczyk">W wielu przypadkach odnotowujemy nieprecyzyjne wyjaśnianie przyczyn i motywów, niepełne podawanie danych, a także zaciemnianie obrazu sytuacji. Powoduje to nieufność i budzi wątpliwości co do rzeczywistych intencji.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#PiotrStachańczyk">Pragnę zapewnić, że rozmowa ta nie była naszym ostatnim działaniem w tej sprawie. Ministerstwo Spraw Zagranicznych będzie nadal z uwagą śledzić sytuację Polaków na Litwie i podejmować kroki służące obronie ich praw oraz realizacji ich słusznych żądań.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#PiotrStachańczyk">Należy jednak uwzględnić fakt, że według prognoz, na sukces w zbliżających się wyborach parlamentarnych na Litwie mogą liczyć partie prawicowe o charakterze narodowym, których stosunek do problematyki mniejszości narodowych może okazać się mniej przychylny niż stosunek obecnie rządzącej ekipy.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#PiotrStachańczyk">W okresie kampanii poprzedzającej wybory parlamentarne na Litwie należy liczyć się z usztywnieniem stanowiska prawicy, jak też sprawującej obecnie władzę Litewskiej Demokratycznej Partii Pracy wobec postulatów mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-24.46" who="#PiotrStachańczyk">Z tego względu kwestie mniejszości polskiej na Litwie powinny być podejmowane w sposób szczególnie odpowiedzialny i wyważony, aby prawa osób należących do mniejszości narodowych nie stały się przedmiotem rozgrywki politycznej pomiędzy poszczególnymi partiami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#LeszekMoczulski">Kto z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WitMajewski">Chciałbym zapytać pana o obecną sytuację. Jaki jest obecnie klimat w stosunku do spraw mniejszości polskiej? Jaka jest tendencja w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PiotrStachańczyk">Powiedziałbym, że generalnie rzecz biorąc, sytuacja jest nie do końca jasna i klarowna. Myślę, że powinno to także wynikać z mojego wcześniejszego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PiotrStachańczyk">Analiza wszystkich omówionych ustaw i przepisów nie zmienia w sposób zasadniczy obecnej sytuacji. Można powiedzieć, że przepisy te nie naruszają praw mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PiotrStachańczyk">Na przykład w przypadku tablic informacyjnych na szkołach nie mamy żadnych sygnałów, aby dokonywano zasadniczych zmian i wywieszano wyłącznie tablice w języku litewskim. Natomiast do zarządzenia dołączone zostało wyjaśnienie, czyli akt znacznie niższej rangi. Jest to interpretacja zarządzenia dokonana przez ministra wydającego to zarządzenie. Na dziś to wystarcza, gdyż de facto nic się nie dzieje.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PiotrStachańczyk">Mówiłem wcześniej, że istnieją gwarancje prawne dotyczące sytuacji osób, które objęte zostaną ustawą o zmianie granic miasta Wilna. Nie możemy powiedzieć, że ustawa narusza prawa tych osób. Taka jest nasza ocena.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PiotrStachańczyk">Kluczem do tego problemu będzie sposób realizacji tej ustawy. Tu mieści się odpowiedź na pytanie o rzeczywiste intencje władz litewskich. Dlatego w dniu dzisiejszym mogę tylko powiedzieć, że sytuacja jest niejasna. O tym właśnie mówił w dniu wczorajszym pan minister Meller ambasadorowi Valionisowi.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PiotrStachańczyk">W sprawach dotyczących traktatu i mniejszości narodowych podstawową rzeczą powinna być jasność i przejrzystość. Chodzi o to, żeby obie strony wiedziały, co się dzieje i dlaczego. W tej chwili brakuje tej przejrzystości. Podejmowane są pewne działania. Później są one wycofywane lub wyjaśniane.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PiotrStachańczyk">Dla nas klimat dotyczący spraw mniejszości jest w pewnym sensie niejasny. Tak mógłbym ocenić dzisiejszą sytuację w świetle materiałów zebranych do analizy wykonania traktatu oraz wczorajszych rozmów ministra Mellera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AdamDobroński">Chciałbym przekazać państwu najważniejsze refleksje z rozmów odbytych z przedstawicielami litewsko-polskiej grupy międzyparlamentarnej. Wizyta miała miejsce w ubiegłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AdamDobroński">Rozmowy zakończyły się - niestety - podpisaniem komunikatu, który stwierdza fakty podstawowe, ale zawiera także informację o protokole rozbieżności. Mówiliśmy o tym na konferencji prasowej.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AdamDobroński">Chciałbym uzupełnić wypowiedź pana dyrektora. Zgadzam się, że ustawa o rozszerzeniu granic Wilna nie może podlegać krytyce przez pryzmat traktatu polsko-litewskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#AdamDobroński">Użyliśmy jednak zwrotu mówiącego, że cała ta ustawa nie jest zgodna z duchem traktatu polsko-litewskiego. Traktat wzywa obie strony do działań polubownych, do działań krzewiących przyjazne postawy i wzmacniających współpracę.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#AdamDobroński">Tymczasem ta ustawa wywołała wśród znacznej części społeczności polskiej na Litwie reakcję zupełnie odwrotną. Takie są fakty. Nikt temu nie zaprzeczy. Już to - moim zdaniem - jest niezgodne z duchem zawartego traktatu. Jest to sprawa niezależna od podziałów występujących wśród tej społeczności i reprezentowanego przez nią poziomu.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#AdamDobroński">Dołączam się do zdania, że o wszystkim zadecyduje sposób realizacji tej ustawy. Ostatnie informacje świadczą o tym, że rząd Litwy zrozumiał istotę i wagę tej sprawy. Ostatnie rozmowy premiera Litwy z grupą polską świadczą o tym, że chce on przyspieszyć w sposób znaczący nadawanie praw własności i usunąć te niebezpieczeństwa, o których wciąż mówimy, że są realne.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#AdamDobroński">Wszystko będzie zależało od prawidłowej realizacji ustawy. W aktach wykonawczych nie ma klarowności i przejrzystości.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#AdamDobroński">Na to wszystko nakłada się obecna sytuacja na Litwie. Z wielkim żalem zauważam, że posłowie litewscy znani mi od dawna, którzy wykazywali wiele sympatii dla Polski i wrażliwość na sprawy polskie, tym razem wystąpili zgodnie twierdząc, że wszystko, co robią Polacy na Litwie, jest godne potępienia i godzi w interes państwa litewskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#AdamDobroński">Nie mam wątpliwości, że mówią tak dlatego, że tego właśnie oczekuje od nich opinia litewska w przededniu wyborów. Karta polska jest wykorzystywana przed wyborami w bardzo niekorzystnej konfiguracji. Na Litwie dostaje się punkty za ostre i krytyczne stanowisko wobec spraw polsko-litewskich, a nie za przyjaźń z Polską, jak byśmy marzyli zgodnie z traktatem.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#AdamDobroński">To jest najboleśniejsza sprawa wśród wszystkich spraw dziejących się w chwili obecnej na Litwie. Gdyby do tego doszła zmiana ordynacji wyborczej zmieniająca sytuację mniejszości, to mogłoby to na trwałe zahamować tak bardzo korzystny proces zbliżania narodów i państw, z czego cieszyliśmy się w ostatnich miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#AdamDobroński">Pozwolę sobie wyrazić nadzieję, którą wyraziliśmy także na spotkaniu grupy międzyparlamentarnej. Bardzo wiele spodziewamy się po zbliżającej się wizycie premiera Litwy w Polsce. Oczekujemy, że premier Litwy przyjedzie z zapewnieniami dotyczącymi realizacji ustawy o Wilnie, żeby wytrącić z ręki argumenty grającym tą kwestią. Takie osoby są też w środowisku polskim. Nie ma co do tego wątpliwości. Takie zapewnienia uspokoiłyby nas wszystkich, którzy życzliwie patrzą na trudne procesy odbywające się na terenie Litwy.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#AdamDobroński">Myślę, że wszyscy bylibyśmy ogromnie zmartwieni, gdyby proces normowania stosunków polsko-litewskich został zahamowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#EugeniuszWyzner">W imieniu kierownictwa resortu spraw zagranicznych chciałbym państwu podziękować za zajęcie się tą niezwykle ważką problematyką. Tak się złożyło, że w chwili obecnej znalazła się ona w zainteresowaniu wielu czynników, w tym mediów.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#EugeniuszWyzner">Przed chwilą usłyszeliśmy, że kontakty międzyparlamentarne mogą nieść za sobą także pewne rozczarowania, jeśli chodzi o reakcje drugiej strony. Na pewno możemy zgodzić się z tym, że element kampanii przedwyborczej odgrywa tu swoją rolę. Jest to jednak przejaw toczącego się dialogu, który jest bardzo potrzebny. Ten dialog musimy prowadzić w wielu płaszczyznach.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#EugeniuszWyzner">Jest zupełnie inną sprawą, czy tego typu spotkania, szczególnie z udziałem kół pozaparlamentarnych, powinny przeradzać się w ostrą krytykę naszej linii politycznej, czy działalności określonych osób w tej sprawie. Muszę powiedzieć, że rezerwujemy tu sobie prawo do własnej oceny. Generalnie rzecz biorąc, są to jednak zjawiska pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#EugeniuszWyzner">Musimy sobie również zdawać sprawę z tego, że Polacy na Litwie, pomimo tego, że traktujemy ich jako Polaków, są jednak obywatelami litewskimi. Działają oni w określonych realiach politycznych. Zgodnie z założeniami traktatu i dobrych stosunków sąsiedzkich muszą oni odpowiednio znajdować się w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#EugeniuszWyzner">Byłoby błędem z naszej strony popieranie działań kwestionujących udział Polaków w realizacji zadań na rzecz dobrych stosunków polsko-litewskich. W tych realiach się mieścimy.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#EugeniuszWyzner">Faktem jest, że w ostatnim okresie z żalem obserwujemy pewne zjawiska w polityce litewskiej, które napawają nas troską. Myślę o takich sprawach, jak choćby procesy reprywatyzacyjne mające związek z ustawą o powiększeniu obszaru miasta Wilna.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#EugeniuszWyzner">Liczymy na to, że będziemy mieli do czynienia z tzw. szybką ścieżką legislacyjną, w załatwianiu priorytetowych i często palących spraw dotyczących odzyskania praw własności przez Polaków na Litwie. Będziemy konsekwentnie działać w tym kierunku i bronić interesów przedstawicieli naszej mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#EugeniuszWyzner">Była mowa także o zmianie ordynacji wyborczej. W polskiej ordynacji wyborczej stworzyliśmy uprzywilejowaną sytuację dla mniejszości narodowych. Taka sytuacja istniała poprzednio także na Litwie. W tej sytuacji mamy pełne prawo oczekiwać, że sytuacja mniejszości polskiej nie powinna ulec pogorszeniu. Podejmowane w chwili obecnej działania nie mogą spotkać się z naszym poparciem.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#EugeniuszWyzner">Jesteśmy zatroskani sprawą umowy dotyczącej pisowni nazwisk. Ta sprawa ma niedwuznaczny mandat w odpowiednim artykule traktatu. Ten tekst był podpisany i ratyfikowany przez obie strony. Jeśli komisja litewska znajduje w naszym projekcie jakieś problemy - co można zrozumieć - to nie ma nic prostszego niż przeprowadzenie szybkich negocjacji. Mogłyby się one odbyć jeszcze przed wizytą premiera Litwy w Polsce i doprowadzić do zawarcia tej ważnej dla nas umowy.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#EugeniuszWyzner">Niestety, mamy w tej chwili sygnały dotyczące pewnego regresu w tej istotnej kwestii, które spowodowały naszą interwencję na szczeblu dyplomatycznym w stosunku do ambasadora Litwy. Nie jest to ostatnie nasze działanie w tej sprawie. Tę sprawę będziemy nadal drążyć.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#EugeniuszWyzner">Miejmy nadzieję, że także przy innej okazji dojdzie do spotkania (może jeszcze przed wizytą premiera) polsko-litewskiego na najwyższym szczeblu, które doprowadziłoby do wyjaśnienia tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#EugeniuszWyzner">Podzieliłem się z państwem tymi uwagami, żeby zaprezentować konieczność kontynuowania naszej linii w sprawie rozwijania przyjaznych i dobrosąsiedzkich stosunków z Litwą. Jesteśmy zainteresowani, aby przedstawiciele naszej mniejszości byli traktowani jako dobrzy obywatele zaprzyjaźnionej Litwy. Nie możemy jednak tracić z pola widzenia ważkich interesów naszej mniejszości zagwarantowanych w traktacie. Taka jest linia działania Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#LeszekMoczulski">Wydaje się, że jest to słuszna droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WitMajewski">Chciałbym zaproponować przejście do pewnych konkluzji dotyczących tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WitMajewski">Jesteśmy w posiadaniu wielu informacji dotyczących tych spraw. Nie przecina to dyskusji. Chciałbym jednak, żebyśmy zastanowili się, co w tej sytuacji powinna zrobić nasza Komisja.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WitMajewski">Pod naszym adresem kierowane są listowne głosy i opinie w tej sprawie, w tym od organizacji społecznych, m.in. od Społecznego Komitetu Nadzorującego Realizację Postanowień Traktatu. W wielu z nich stwierdza się bierność władz polskich.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#WitMajewski">Myślę, że po dzisiejszym rozpoznaniu sprawy możemy powiedzieć, że Komisja aprobuje działania rządu i ministra spraw zagranicznych w kierunku przywrócenia tradycyjnie dobrych stosunków polsko-litewskich. Trzeba podjąć odpowiednie działania, żeby między Warszawą a Wilnem działo się normalnie. Nie obserwujemy tu żadnych zaniedbań. Nie ma bierności. Istnieje wystarczająca aktywność.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#WitMajewski">Będziemy żądali od rządu i Ministerstwa Spraw Zagranicznych, żeby ten kierunek działań podtrzymać i robić wszystko dla normalizacji sytuacji, co obserwowaliśmy jeszcze niedawno.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#WitMajewski">Myślę, że Komisja upoważni pana przewodniczącego do przeprowadzenia rozmowy z marszałkiem Sejmu w celu podjęcia przez niego rozmów z marszałkiem Sejmu litewskiego. Marszałek J. Zych ma dobre kontakty z marszałkiem Sejmu litewskiego. Jeśli będzie taka potrzeba, to nasza Komisja w trybie pilnym mogłaby kontynuować procedowanie na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#WitMajewski">Wydaje mi się, że niezbędna jest rozmowa obu marszałków w tej sprawie. Myślę, że marszałek Sejmu J. Zych nie odmówi nam pomocy. Znamy jego zaangażowanie w takie sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#LeszekMoczulski">Myślę, że jest to trafna propozycja. Marszałek Sejmu litewskiego będzie dla marszałka J. Zycha dobrym partnerem do rozmowy na temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AdamDobroński">Proponowałbym uzupełnić propozycję pana posła Majewskiego o stwierdzenie, że oczekujemy na informacje z Litwy usuwające niepokoje w sprawie sposobu realizacji podjętych ostatnio ustaw i rozporządzeń, dotyczących m.in. mniejszości polskiej na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AdamDobroński">Położyłbym akcent na realizację tych przepisów. Myślę, że możemy oczekiwać na tego typu informację. Nie mówię, że domagamy się takich informacji. Po prostu na nie oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AdamDobroński">Nie wiem, czy taka formuła będzie możliwa do zaakceptowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#LeszekMoczulski">Chciałbym zaproponować państwu przyjęcie syntetycznej formuły, którą traktowalibyśmy jako opinię naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#LeszekMoczulski">W pierwszym zdaniu powinniśmy wyrazić zaniepokojenie informacjami napływającymi z Litwy dotyczącymi pewnego zaostrzenia się stosunków polsko-litewskich na Litwie. W drugim zdaniu powinniśmy wyrazić aprobatę dla dotychczasowych i planowanych działań oraz kierunku działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W trzecim zdaniu powinniśmy wyrazić oczekiwanie na to, że z Litwy nadejdą dobre wiadomości. O tym bardzo trafnie mówił przed chwilą pan minister.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#LeszekMoczulski">Jeśli uda się nam odrzucić na bok emocje, to te wiadomości będą na pewno lepsze.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#LeszekMoczulski">Jeżeli członkowie Komisji wyrażą zgodę, to opinię o tej treści zredagowalibyśmy w gronie prezydium Komisji. Myślę, że opinia ta powinna być podana do wiadomości publicznej.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#LeszekMoczulski">Czy możemy uznać, że jest w tej sprawie konsens? Tak.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#LeszekMoczulski">Oczywiście przeprowadzę odrębnie rozmowę z panem marszałkiem J. Zychem. Trzeba się będzie zastanowić, czy kilku członków naszej Komisji nie powinno pojechać na Litwę, aby zbadać sprawę na miejscu. Mogliby tam próbować wpłynąć na te sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WitMajewski">Chciałbym zgłosić dwie uwagi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WitMajewski">W pierwszym zdaniu dotyczącym naszego zaniepokojenia należałoby użyć takich sformułowań, które nie spowodowałyby zaostrzenia sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#LeszekMoczulski">Na pewno nie napisalibyśmy, że jesteśmy zaniepokojeni traktowaniem ludności polskiej. Napisalibyśmy, że jesteśmy zaniepokojeni sytuacją, w której występują różnice zdań i nie są wyjaśniane lub dopowiedziane do końca. To jest powodem pewnego niepokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WitMajewski">Mam jeszcze jedną sprawę, którą uzależniam od wyniku rozmowy pana przewodniczącego z marszałkiem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WitMajewski">Może stać się tak, że wizyta posłów na Litwie zostanie wywołana poprzez rozmowy marszałków.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WitMajewski">Gdybyśmy wyjechali teraz w charakterze śledczo-politycznym, to wyjazd ten będzie zrozumiany jako zaostrzający sytuację. Dlatego proponowałbym, żeby najpierw odbyć rozmowę z marszałkiem Sejmu. Może po tej rozmowie podjęte zostaną ustalenia dotyczące wyjazdu na Litwę delegacji Sejmu lub Komisji. Mogą być przecież podjęte także inne ustalenia.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#WitMajewski">Proponowałbym dzisiaj nie rozstrzygać sposobu reakcji w tej sprawie. Nie mamy formalnego zaproszenia od Związku Polaków na Litwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#LeszekMoczulski">W rozmowie z marszałkiem Sejmu należałoby zasugerować taką możliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AdamDobroński">Chciałbym powiedzieć, że bardzo realny jest wyjazd na Litwę trójki poselskiej z ramienia grupy polsko-litewskiej.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AdamDobroński">Ta trójka wraz z trójką posłów litewskich stanowi zespół do monitorowania realizacji traktatu. Umówiliśmy się wspólnie, że grupy parlamentarne przycichną, a wezmą się do pracy te trójki. Dlatego wyjazd naszej trójki na Litwę jest bardzo realny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#LeszekMoczulski">Myślę, że ta sprawa jest już jasna.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tym punkcie porządku dziennego? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#LeszekMoczulski">Przechodzimy do ostatniego punktu porządku, którym są sprawy bieżące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#LonginPastusiak">Rozumiem, że raport o pracy polskiej służby konsularnej w 1995 r. nie będzie omawiany na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#LonginPastusiak">Gdybym nie był obecny na posiedzeniu, na którym sprawa ta będzie omawiana, to sugerowałbym rozważenie uchwalenia dezyderatu wspierającego starania Ministerstwa Spraw Zagranicznych o nowelizację tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#LeszekMoczulski">Jest propozycja, żeby posiedzenie w tej sprawie odbyło się w dniu 3 lub 4 lipca br., w czasie posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#LeszekMoczulski">Na tym posiedzeniu omówilibyśmy raport o pracy polskiej służby konsularnej, politykę rządu dotyczącą repatriacji oraz sprawy dotyczące rady programowej TV Polonia.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#LeszekMoczulski">Ta rada powinna zostać powołana. Trzeba przeprowadzić dyskusję nad koncepcją funkcjonowania tej rady. Może także dojdziemy do jakichś wniosków dotyczących jej składu.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#LeszekMoczulski">Na tym posiedzeniu wysłuchalibyśmy także sprawozdania pana posła Majewskiego ze zjazdu Polaków w Kazachstanie.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#LeszekMoczulski">Termin tego posiedzenia uzależniony jest od możliwości udostępnienia sali. Postaramy, żeby posiedzenie odbyło się 3 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#LeszekMoczulski">Chciałem państwa poinformować, że otrzymaliśmy zaproszenie na posiedzenie Rady Krajowej „Wpólnoty Polskiej”, która odbędzie się w dniu 15 czerwca br. W dniu 21 czerwca odbędzie się spotkanie „okrągłego stołu” Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich w Ameryce Łacińskiej.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#LeszekMoczulski">Jeżeli kogoś z państwa interesują te sprawy, proszę o skorzystanie z tych zaproszeń.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#LeszekMoczulski">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#LeszekMoczulski">Stwierdzam, że wyczerpaliśmy dzisiejszy porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#LeszekMoczulski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>