text_structure.xml 105 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 12 września 1986 r. Komisja Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej, obradująca pod przewodnictwem posła Kazimierza Olesiaka (ZSL), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- założenia Centralnego Planu Rocznego na 1987 r.;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- raport o przebiegu i wynikach wdrażania reformy gospodarczej w latach 1981-1985 w rolnictwie i gospodarce żywnościowej;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">-problemy gospodarki ziemią ze szczególnym uwzględnieniem realizacji ustaw z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu gruntów oraz z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami. i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W posiedzeniu uczestniczyli: wiceprzewodniczący Komisji Planowania przy RM Józef Zegar, wiceminister finansów Stanisław Chudzyński, wiceminister rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej Stanisław Śliwiński, prezes KZRKiOR Zdzisław Zambrzycki oraz przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Założenia CPR na 1987 r. przedstawił z-ca przewodniczącego Komisji Planowania przy RM Józef Zegar:</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Zakłada się wzrost dochodu narodowego w granicach 3,2 - 3,5%, przy czym wskaźniki planu nie są jeszcze ostateczne i zależą od ukształtowania się sytuacji w bieżącym roku. Tegoroczne zbiory w rolnictwie były dobre, trzeba jednak brać pod uwagę ewentualność niepowtórzenia się w przyszłym roku korzystnych warunków klimatyczno-pogodowych sprzyjających rolnictwu w ostatnich latach.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Projekt CPR został przygotowany przy uwzględnieniu dających się przewidzieć uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Wśród uwarunkowań zewnętrznych brano przede wszystkim pod uwagę sytuację w handlu zagranicznym i ograniczone zasilanie środkami z importu. Uwzględniono w bilansach niedobory środków inwestycyjnych, m.in. cementu, tarcicy i innych materiałów budowlanych, a także niektórych maszyn i urządzeń, przewiduje się, że w całej 5-latce nakłady inwestycyjne na gospodarkę żywnościową wyniosą 405 - 490 mld zł. Sposób podziału tych środków określi Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Wśród uwarunkowań w sferze produkcji materialnej istotną rolę odgrywa wzrost zasobów pracy. Zatrudnienie w 1987 r. zwiększy się o 0,3% tzn. o 55 tys. osób. Podejmie się także działania aktywizujące (powrót do pracy emerytów i rencistów) w celu zatrudnienia ok. 45 tys. osób. W sumie więc zasoby pracy zwiększą, się o około 100 tys. osób, z czego znaczna część znajdzie pracę w usługach społecznych (oświata, wychowanie, ochrona zdrowia i opieka społeczna). Zasoby pracy w sferze produkcji materialnej będą większe o 50 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Majątek produkcyjny w latach 1985-87 zwiększy się o 2,5%, a w samym roku 1987 oddane zostaną do użytku obiekty wartości 3,5 bln zł, przy równoczesnej likwidacji majątku, rzędu 1,6 bln zł. Likwidacja majątku dotyczy nie tylko zużytych środków produkcji, ale również stopniowego ograniczania nieefektywnych i wysoce materiało-oraz energochłonnych zakładów. Ostatnio podjęto decyzję o wstrzymaniu pracy jednej przestarzałej cementowni, a w przyszłym roku proponuje się zatrzymać trzy dalsze przerzucając dostawy węgla do cementowni pracujących metodą mokrą.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Generalnie podaż podstawowych surowców i materiałów miała się zwiększyć o 1,8%, w tym paliw i energii o 1,4%, obecnie jednak musimy się liczyć z koniecznością dalszego ograniczenia tego wskaźnika nawet do poziomu 0,9%. Zaopatrzenie materiałowo-techniczne będzie nadal problemem węzłowym. Osiągnięcie celów planu wymagać będzie daleko idącej poprawy efektywności gospodarowania i oszczędzania surowców. Dowodzą tego doświadczenia roku bieżącego. Stosunkowo wysoki wzrost produkcji w przemyśle w I półroczu sprawił, że wiele zakładów napotkało obecnie na barierę zaopatrzenia. W przyszłym roku poprawy nie będzie, a więc trzeba skoncentrować wysiłki na obniżeniu zużycia węgla, koksu, oleju opałowego, energii elektrycznej oraz wyrobów hutnictwa, żelaza i metali nieżelaznych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Kolejnym czynnikiem determinującym przyszłoroczny plan jest kwestia zadłużenia i konieczność przeznaczenia części dochodu na spłaty zobowiązań w powiązaniu z niezbędnością znacznego wzrostu importu. Sytuacja tegoroczna nie napawa optymizmem: po 8 miesiącach dodatnie saldo z krajami IX obszaru płatniczego wynosi zaledwie 500 mln dol., podczas gdy na obsługą zadłużenia niezbędne jest dodatnie saldo rzędu 1,5 mld dol. w całym roku. Równocześnie ujemne saldo płatnicze ze Związkiem Radzieckim wynosi obecnie 600 mln rubli. W przyszłym roku trzeba osiągnąć wzrost eksportu w I obszarze płatniczym o około 9%, a w II obszarze o około 7,9%. W ten sposób stworzona zostanie szansa wzrostu importu o około 4,5%.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Ważny problem to przywracanie równowagi rynkowej. Dostawy na rynek towarów (w cenach stałych) mają wzrosnąć o 2,4%, a świadczenie usług dla ludności o około 5%. Obecnie badana jest prawidłowość rozwiązań finansowych dla usług świadczonych ludności wiejskiej. Są informacje, iż część rzemieślników przerzuca się na kooperację z dużymi zakładami przemysłowymi. Zapobiegać temu zjawisku można poprzez tworzenie lepszych warunków działania dla rzemiosła i usług na wsi. Dostawy towarów żywnościowych zwiększą się o 1,3%, a samej żywności bez alkoholu o 1,7%. Dostawy artykułów nieżywnościowych powinny być wyższe o 3,3%. Już dzisiaj obserwujemy, że popyt na artykuły żywnościowe nie spotyka się z odpowiednio większą podażą towarów przemysłowych. Struktura podaży w przyszłym roku kształtuje się następująca: żywność 31%, alkohol 13%, nieżywnościowe artykuły konsumpcyjne 44% i nieżywnościowe artykuły niekonsumpcyjne 12%. Warto podkreślić, że wielkość dostaw środków dla produkcji rolnej ma wzrosnąć o 3,6%.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Istota problemu polega na tym, że ogólny przyrost dostaw towarów i usług na rynek wyniesie 915 mld zł, podczas gdy wzrost niezbędny dla zachowania równowagi rynkowej powinien kształtować się w granicach 1235 mld zł. Zabraknie zatem na rynku towarów na kwotę 320 mld zł i to stanowi jeden z podstawowych dylematów planu wpływających również na konieczność podjęcia określonych poczynań w sferze cen. Przewiduje się stopniowe zmniejszanie dotacji budżetowych, urealnienie wartości amortyzacji trwałych oraz zmiany kursu walut w celu poprawy rentowności eksportu przedsiębiorstw. Równocześnie podejmie się działania w celu ograniczenia tempa inflacji do 7,6 - 8,3% w przyszłym roku. Wzrost cen żywności w 1987 r. zwiększy wydatki ludność i na jej zakup o 5,7 - 6,7%.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Jednym z głównych zadań obecnej 5-latki, a więc również przyszłorocznego planu, jest przywracanie gospodarce zdolności do zrównoważonego i harmonijnego rozwoju. Zależeć to będzie głównie od poprawy efektywności inwestowania, od selektywnej modernizacji aparatu wytwórczego i szybkiego wdrażania postępu technicznego. Problem polega jednak na tym, iż w przyszłym roku 80% nakładów inwestycyjnych pochłoną inwestycje kontynuowane. Front inwestycyjny jest nadal zbyt rozbudowany i chcemy jak najszybciej uporać się z tym problemem. Niezbędne jest także skrócenie cykli inwestycyjnych. Pamiętać należy, iż dysponujemy dochodem do podziału niższym niż dochód wytworzony z racji konieczności obsługi zadłużenia zagranicznego. Dochód narodowy do podziału zwiększy się o 2,8% przy wzroście spożycia o 2,3% oraz rezerw i zapasów o 7,7%. Ogranicza to wzrost nakładów Inwestycyjnych brutto do 2,7%, w tym w sferze gospodarki uspołecznionej do 2,9%. Nakłady w dziedzinie produkcji materialnej zwiększą się o 3,3%, a w sferze konsumpcji o 1,3%. Przemysł spożywczy i paszowy korzystać będzie nadal z preferencji inwestycyjnych - nakłady w tej dziedzinie będą wyższe o 7%. W sumie przewiduje się oddanie w przyszłym roku obiektów wartości 1110 mld zł, o 24% więcej niż w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Co się tyczy wskaźników dotyczących produkcji rolniczej, to wiele zależy od warunków klimatyczno-pogodowych. Jak przewidujemy, powierzchnia zasiewów zbóż nie zmieni się i wyniesie 8240 tys. ha. Powierzchnia uprawy pasz ma wynieść 1050-1060 tys. ha, a więc nieznacznie (0,9%) więcej niż w bieżącym roku. Przewidujemy zmniejszenie powierzchni upraw oleistych z 520 do 480 tys. ha i wzrost powierzchni buraków cukrowych z 423 do 460-470 tys. ha. Powierzchnia upraw ziemniaków nie ulegnie zmianie.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Zakładamy zbiory zbóż na 24,3 mln ton, oleistych 1 mln ton (a więc mniej), buraków cukrowych 15,6-16 mln ton. W produkcji zwierzęcej nakładany podtrzymanie korzystnego trendu wzrostu pogłowia trzody chlewnej oraz podejmiemy środki zapobiegające spadkowi pogłowia krów. Dostawy pasz zwiększą się o ok. 100 tys. ton, przy czym o 1,4 większe będą dostawy koncentratów i pasz wysoko białkowych. Przewiduje się wzrost wysiewu nawozów mineralnych na 1 ha do 189 kg, w gospodarstwach uspołecznionych do 277 kg, a w gospodarstwach indywidualnych do 166 kg. Dostawy ciągników będą wyższe o 500 sztuk i wyniosą 63,5 tys. Wzrost dostaw części zamiennych szacuje się na 5,5%. Melioracja obejmie 125- 135 tys. ha, przewiduje się także podłączenie do sieci wodociągowej 50 tys. gospodarstw chłopskich. Kilka słów o materiałach budowlanych. Dostawy cementu będą wyższe o 0,5 mln ton i wyniosą 5,6 mln ton, wapna 700 tys. ton, elementów ściennych 4,3 mld cegieł. Nie zmienią się dostawy papy oraz płyt azbestowo-cementowych, niższe natomiast mają być dostawy tarcicy iglastej, płyt wiórowych, wyrobów walcowanych, rur stalowych i blachy ocynkowanej.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W sferze postępu rolniczego przewiduje się rozszerzenie do 1,2 mln ha stosowania kompleksowych technologii produkcji zbóż, rzepaku, buraków cukrowych oraz ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W sferze efektów przewiduje się niewielkie zmniejszenie spożycia mięsa i jego przetworów o 0,5%. Trudności stwarza zaopatrzenie rynku w masło. Aby utrzymać bezpieczny poziom zapasów, należałoby importować masło za kwotą 40 mln dolarów, jeżeli chcemy je mieć w przyszłym roku bez kartek. Rzeczywiście takiego poziomu importu nie sposób założyć. Uważamy za racjonalne przeznaczenie części środków na kupno szlachetniejszych odmian oleju i wyraźne poprawienie jakości margaryny.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Na zakończenie kilka informacji o zagranicznych obrotach handlowych artykułami rolno-spożywczymi. Do I obszaru płatniczego przewiduje się eksport w granicach 360 mln rubli, a więc większy o 5,9% i import w granicach 260 mln rubli, a więc większy o 18,2%. Największą pozycję w eksporcie stanowić będą nadal przetwory owocowo-warzywne oraz mrożonki. W handlu z II obszarem płatniczym przewiduje się wzrost eksportu o 8,8% przy wyraźnym zwiększeniu eksportu oleju rzepakowego o ok. 30% i zmniejszeniu eksportu mięsa i jego przetworów o 8,1%. Import wyniesie 1020 mln dolarów, a decydującą pozycją będą nadal zboża i pasze. Łącznie w handlu artykułami żywnościowymi utrzyma się nadal dodatnie saldo z krajami I obszaru (100 mln rubli) oraz ujemne z krajami II obszaru (ok. 30 mln dolarów).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#StanisławŚliwiński">Skoncentruję się na najważniejszych, zadaniach i problemach rolnictwa i gospodarki żywnościowej w przyszłym roku. Robimy wszystko co możliwe w obecnej sytuacji ekonomicznej, by maksymalnie zbliżyć się, do realizacji podstawowego celu osiągnięcia samowystarczalności żywnościowej kraju. Zamierzamy to realizować głównie poprzez zapewnienie warunków sprzyjających wzrostowi produkcji rolniczej przy jednoczesnym ograniczeniu strat produktów rolniczych, przez przyspieszenie rozwoju bazy przechowalniczej i przetwórstwa.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#StanisławŚliwiński">Jako rolnicy wiemy, że z dużą ostrożnością należy podchodzić do zmiennych warunków pogodowych, ostrożnie też, na tle dobrego roku 1986, planujemy przyszłoroczny wzrost globalnej produkcji rolniczej. Zakładamy, że wyniesie on 1-1,2%.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#StanisławŚliwiński">Podstawowym zadaniem jest utrzymanie tempa wzrostu produkcji roślinnej. Będziemy dążyć do zwiększenia udziału pszenicy, jęczmienia i pszenżyta w strukturze zasiewów. Przewidujemy, że powierzchnia uprawy tego ostatniego zboża osiągnie w 1987 r. ok. 250 tys. ha, wobec ok. 70 tys. ha w tym roku. Prace badawcze ukierunkowane będą na dalszą poprawę jakościowych cech produktów roślinnych pod kątem ich przetwórstwa. Dotyczy to również utrwalania znakomitych cech pszenżyta. Są tu zresztą obecni specjaliści w tej dziedzinie, nie chcę więc rozwijać tematu i wdawać się w niebezpieczną dla mnie dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#StanisławŚliwiński">Przewiduje się dalsze rozszerzenie stosowania kompleksowych technologii produkcji zbóż, rzepaku, buraków cukrowych i ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#StanisławŚliwiński">Planuje się, że pełna chemiczna ochrona zbóż, ziemniaków, rzepaku i buraków cukrowych stosowana będzie łącznie na powierzchni ok. 16 mln ha. Jest to jednak uzależnione od pełnej realizacji planowanych dostaw chemicznych środków ochrony roślin, które obok wapna nawozowego należą do podstawowych substancji, decydujących obecnie o wysokości zbiorów. Chcemy dążyć do maksymalnego zwiększenia ich produkcji, monitujemy pracowników chemii, by przyspieszyli opracowanie nowych polskich specyfików w miejsce importowanych. Ten problem badawczy włączony został do planów bieżącej 5-latki, środki na badania są zapewnione.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#StanisławŚliwiński">Zużycie nawozów mineralnych powinno ukształtować się w przyszłym roku na poziomie ok. 190 kg NPK na 1 ha użytków rolnych - wobec 186 kg w br.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#StanisławŚliwiński">Rozwój produkcji zwierzęcej dostosowano do basy paszowej. Plan importu pasz białkowych wynosi 1,5 mln ton koncentratów. Trzeba jednak dodać, że plany importu w tej dziedzinie od lat nie są wykonywane. Minister rolnictwa zrobi co się da, by wyeksportować ponadplanowe ilości środków żywnościowych, uzyskując w ten sposób dewizy, niezbędne na zakup pasz. Równocześnie staramy się zwiększać krajowe zasoby białka paszowego. Przewiduje się zwiększenie areału upraw wysokobiałkowych zbóż i roślin strączkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#StanisławŚliwiński">Podjęto działania mające na celu zwiększenie opłacalności produkcji bydlęcej, zwłaszcza mleka. Od 1 lipca br. poprawiono relację cen skupu mleka w stosunku do innych produktów. Podniesiono dopłaty z funduszu postępu biologicznego do ceń jałowic hodowlanych oraz wprowadzono ekwiwalent za nie sprzedane jałowice. Kontynuowane będzie bezpłatne zwalczanie jałowości krów, a od 1 lipca 1987 r. bezpłatnie będą również leczone schorzenia wymion. Usprawniane będą usługi inseminacyjne, zaś do usług unasienniania zwierząt przewiduje się włączenie w szerszym niż dotychczas zakresie pracowników lecznic weterynaryjnych. Prowadzone będą szkolenia podnoszące kwalifikacje inseminatorów oraz personelu nadzorującego.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#StanisławŚliwiński">Jeśli idzie o dostawy takich urządzeń jak dojarki i schładzarki do mleka - jesteśmy w stałym konflikcie z przemysłem, który wytwarza ich za mało. Obecnie mamy zapewnienia, że produkcja ta zostanie zwiększona.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#StanisławŚliwiński">Poziom i struktura produkcji przemysłu spożywczego będą kształtowane pod kątem dalszej poprawy zaopatrzenia rynku w artykuły żywnościowe. Uwaga przedsiębiorstw będzie się koncentrować na poprawie gospodarności, eliminowaniu strat i ubytków w skupie, przechowalnictwie i przetwórstwie oraz na intensyfikowaniu i unowocześnianiu procesów technologicznych. Rozszerzanie upraw krajowych pszenic wysokoglutenowych poprawi jakość mąki i produkowanych z niej wyrobów - pieczywa i makaronów.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#StanisławŚliwiński">Zwiększenie natomiast produkcji rzepaku bezerukowego wpłynie korzystnie na jakość olejów i margaryn oraz śruty paszowej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#StanisławŚliwiński">Podjęto działania dla przyspieszenia rozbudowy zdolności produkcyjnych przemysłu rolno-spożywczego, a zwłaszcza przechowalnictwa i suszarnictwa oraz przemysłu tłuszczowego. W polityce inwestycyjnej będą szczególnie preferowane inwestycje odtworzeniowo-modernizacyjne oraz rozbudowa istniejących zakładów. W przyszłym roku rozpoczętych zostanie wiele nowych, ważnych inwestycji - m.in. elewatory zbożowe, chłodnia składowa w Krakowie, rozbudowa linii produkcji odżywek sypkich dla dzieci w Opolu. W pierwszych dniach września br. podpisano kontrakty na zakup dwóch kompletnych linii technologicznych do produkcji margaryny. Przewiduje się też dalsze zwiększenie zdolności składowania i suszenia zbóż. W dziedzinie tej przyjęty został w marcu 1985 r. program rządowy, zakładający zwiększenie do końca 1987 r. pojemności składowej o ponad 2 mln ton oraz przyrost zdolności suszarniczej o ponad 180 tys. ton na dobę. Realizacja tego programu napotkała jednak na poważne trudności, spowodowane opóźnieniami w dostawach urządzeń i materiałów, m.in. cementu, stali zbrojeniowej, blach i materiałów pokryciowych.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#StanisławŚliwiński">Tegoroczny plan przewidywał zmeliorowanie 110 tys. ha. Dla jego wykonania niezbędne jest jednak dołożenie przez Ministerstwo finansów kilku miliardów zł. Brak środków finansowych stwarza o wiele większe kłopoty niż problemy materiałowo-techniczne. To samo dotyczy roku przyszłego. Trzeba przypomnieć, że na obecne 5-lecie przewidziano - i zaakceptował to X Zjazd PZPR - zmeliorowanie 700 tys. ha, co oznacza 140 tys. ha średnio rocznie. Na rok przyszły planujemy zmeliorowanie 125-130 tys. ha. Minister rolnictwa dysponuje centralnym funduszem, z którego może wspomagać prace melioracyjne, ale powoduje to z kolei „ulgowe” podejście do problemu ze strony władz wojewódzkich, które czekają na dofinansowanie. Z uwagi na wieloletnie niewykonywanie planu melioracji przez urzędy wojewódzkie przewidujemy większą centralizację tych prac, co nie zwolni jednak władz regionalnych z troski o melioracje.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#StanisławŚliwiński">Przejdę z kolei do przedstawienia problemów związanych z przebiegiem i wynikami wdrażania reformy gospodarczej w rolnictwie i gospodarce żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#StanisławŚliwiński">Reformę rozpoczęto od państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej 1 lipca 1981 r., zaś pół roku później zaczęto wdrażać ją w pozostałych jednostkach rolnictwa i przemysłu spożywczego, dokonując kompleksowych zmian w formach zarządzania i gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#StanisławŚliwiński">Podjęto prace nad dostosowaniem ogólnie obowiązujących rozwiązań ekonomiczno-finansowych do specyfiki produkcji rolnej. Wprowadzono więc nowe zasady podatku rolnego, stymulujące lepsze wykorzystanie ziemi i poprawę struktury agrarnej. Głównym rozwiązaniem jest tu wprowadzenie liniowego podatku od gruntów, a także stosowanie szerokiego zakresu ulg z tytułu: inwestycji i modernizacji obiektów produkcyjnych, nabycia gruntów, a także ich położenia na terenach górzystych i górskich. Produkcja rolnicza na tych terenach stała się bardziej opłacalna m.in. w wyniku zastosowania dodatków do cen skupu mleka, żywca wołowego i kontraktowanej wełny, wprowadzenia preferencji kredytowych oraz utrzymania zwiększonych dotacji do usług rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#StanisławŚliwiński">Wprowadzono w rolnictwie korzystne zasady kredytowania, zapewniające większą dostępność kredytu, korzystne warunki spłaty i większą elastyczność kredytowego oddziaływania na realizację najważniejszych celów gospodarczych. Preferencje te dotyczą głównie inwestycji związanych ze skupem i przechowywaniem płodów rolnych, zaopatrzenia wsi w wodę, rozwoju infrastruktury gospodarczej i społecznej na terenach górzystych i górskich, środków na finansowanie postępu biologicznego, zakupu nieruchomości na cele produkcji rolnej, a także nakładów związanych z uruchomieniem i wyposażeniem nowo organizowanych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#StanisławŚliwiński">W resorcie rolnictwa utworzono scentralizowany rachunek wyrównawczy, którego środki pochodzą z płaconych przez PGR podatków od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń, przeszacowania zapasów i części, kosztów ponoszonych na opłacenie składek ZUS, zrefundowanych z budżetu. Zgromadzone na tym rachunku środki przeznaczone są na pomoc dla przedsiębiorstw pracujących w trudniejszych warunkach glebowo-klimatycznych. Podobny rachunek utworzono dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych i jednostek kółek rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#StanisławŚliwiński">Rolnictwo korzysta ze złagodzonych zasad obciążenia przyrostu wynagrodzeń. Państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej zostały zwolnione od płacenia podatku dochodowego. Stworzono możliwości korzystania z dotacji budżetowej na częściowe pokrycie kosztów hodowli roślin i zwierząt; wykorzystywany jest w tym celu fundusz postępu biologicznego. Dla zapewnienia opłacalności produkcji rolniczej i wzrostu pożądanych jej kierunków dokonuje się corocznej oceny kosztów tej produkcji i wyrównuje ich wzrost poprzez podwyższanie cen skupu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#StanisławŚliwiński">Podjęte działania i zwiększone dostawy wielu środków produkcji przyczyniły się do uzyskania znacznego wzrostu produkcji rolniczej. W produkcji roślinnej, mimo stagnacji w nawożeniu, osiągnięto korzystne plony zbóż, roślin oleistych, strączkowych, buraków cukrowych, warzyw i owoców. Mniejszy niż oczekiwano był natomiast postęp w uprawie ziemniaków. W zakresie produkcji zwierzęcej rozwija się hodowla trzody chlewnej i owiec. Po głębokim spadku pogłowia trzody w 1983 r. sprzyjające warunki ekonomiczne i stabilizacja bazy paszowej w latach 1984-1985 przyczyniły się do jego odbudowy z tendencją wzrostową.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#StanisławŚliwiński">Trudna sytuacja występuje w produkcji mleka. Podjęto wielokierunkowe działania dla zahamowania spadku pogłowia krów oraz polepszenia wyposażenia technicznego mleczarstwa.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#StanisławŚliwiński">Globalna produkcja rolnictwa w ciągu ostatnich trzech lat wzrosła o ok. 10%, zaś jej poziom określony w NPSG na lata 1983- 1985 został przekroczony. Trzeba to odnotować z satysfakcją, pamiętając o korzystnych konsekwencjach społecznych i rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#StanisławŚliwiński">Zróżnicowane było zaopatrzenie rolnictwa w środki produkcji. Nie nadąża za potrzebami przemysł chemiczny, wystąpiły braki nawozów mineralnych i opóźnienia dostaw środków ochrony roślin w stosunku do terminów ich stosowania. Znaczącej poprawie uległo zaopatrzenie rolnictwa w pasze wytwarzane z surowców krajowych, a także maszyny i urządzenia oraz narzędzia rolnicze. Były one jednak niskiej jakości, brak też było części zamiennych. W wielu asortymentach nadal występowały niedobory - np. opryskiwaczy ciągnikowych, samobieżnych kombajnów paszowych, rozsiewaczy nawozów i wapna nawozowego. Mniejsze od planowanych są dostawy surowców z importu. Jest to szczególnie niekorzystne w przypadku pasz białkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#StanisławŚliwiński">Nadal występują duże zaległości w melioracji użytków rolnych. Zadania określone na lata 1983-85 wykonano zaledwie w 73%. Zostało to spowodowane głównie brakiem środków finansowych i niedostatecznym wyposażeniem przedsiębiorstw melioracyjnych w środki techniczne.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#StanisławŚliwiński">Wprowadzono wiele zmian w mechanizmach ekonomicznych, obowiązujących w przemyśle rolno-spożywczym. Jednak ograniczenia zewnętrzne, wynikające z obowiązującego systemu cen, stawiają przemysł spożywczy w kiepskiej sytuacji: ponad 70% jego produkcji objęte jest cenami urzędowymi. Inne niekorzystne czynniki to: szeroki zakres dotacji, reglamentacja wyrobów i uzależnienie rozmiarów produkcji od podaży surowca rolniczego. Zastosowane preferencje nie zlikwidowały niedoboru środków finansowych i nadal nie jest możliwe wygospodarowanie przez przemysł spożywczy środków na niezbędne inwestycje i przedsięwzięcia modernizacyjne. Podejmuje się jednak dalsze działania z nadzieją, że wkrótce przyniosą efekty.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#StanisławŚliwiński">W pracach związanych z wprowadzeniem II etapu reformy przewiduje się przekształcenie struktur organizacyjnych przedsiębiorstw, z zastosowaniem kryteriów ekonomicznej efektywności rozwiązań. W celu tworzenia silnych więzi ekonomicznych i techniczno-organizacyjnych między różnymi etapami przetwórstwa, szerzej będzie wykorzystywana forma przedsiębiorstwa mieszanego, koncernu, spółki i zrzeszeń celowych. Przewiduje się także, że małe przedsiębiorstwa będą wspierane kapitałem dużych jednostek lokalnych i producentów oraz rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#StanisławŚliwiński">Uwagi do założeń Centralnego Planu Rocznego na 1987 r. przedstawił poseł Bolesław Strużek (ZSL):</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#StanisławŚliwiński">Podstawowy materiał dotyczący założeń CPR na 1987 r. przedstawiony przez Komisję Planowania przy RM jest bardzo skromny i nie daje podstaw do wyrobienia sobie opinii na temat podstawowych problemów związanych z przyszłorocznym planem w zakresie rolnictwa. Bardziej rzeczowy i wyczerpujący jest materiał opracowany przez resort rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#StanisławŚliwiński">Występują poważne rozbieżności pomiędzy koncepcjami przedstawionymi przez Komisję Planowania i resort rolnictwa. I tak np. plan nawożenia, wg materiałów Komisji Planowania, przewiduje 195 kg NPK na 1 ha, podczas gdy w materiałach resortu rolnictwa podaje się tylko 190 kg NPK na 1 ha, a na dzisiejszym posiedzeniu przedstawiciel resortu powiedział, że będzie to 189 kg NPK na 1 ha. Tak więc, im bliższe rzeczywistości są materiały, tym bardziej obniża się plan nawożenia. Jeżeli najbliższa zima okaże się surowa, będzie to miało szczególnie ujemne skutki dla rolnictwa. Trzeba koniecznie podjąć zdecydowane kroki dla przeciwdziałania brakowi stabilizacji w dostawach podstawowych środków produkcji dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#StanisławŚliwiński">W materiałach Komisji Planowania przewiduje się przeprowadzenie melioracji na 140 tys. ha, wg materiałów resortowych ma to być 130-135 tys. ha.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#StanisławŚliwiński">Wg materiałów Komisji Planowania pogłowie krów szacuje się na 5400 tys. sztuk (są to dane nie uwzględniające jeszcze spisu czerwcowego), a wg materiałów resortu rolnictwa szacunek ten wynosi 5150 tys. sztuk. Trzeba podjąć wszelkie możliwe środki dla zapobieżenia dalszemu spadkowi pogłowia krów.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#StanisławŚliwiński">Podobne różnice występują pomiędzy szacunkiem stanu pogłowia żywca wieprzowego. Wg oceny Komisji Planowania jest to 4449 tys. szt., a wg resortu rolnictwa 4200 tys. szt.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#StanisławŚliwiński">Zaopatrzenie wsi w wodę wg CPR objąć ma 47-50 tys. gospodarstw, a wg zamierzeń resortu rolnictwa 42 tys. gospodarstw. W tej dziedzinie należałoby poprzeć zamierzenia zawarte w materiale Komisji Planowania.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#StanisławŚliwiński">Nakłady inwestycyjne na przemysł spożywczy wg CPR wzrosnąć mają o 5,6%, a wg resortu rolnictwa o 11,5%.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#StanisławŚliwiński">Tempo wzrostu globalnej produkcji roślinnej wg CPR szacuje się na 1,5% a wg resortu rolnictwa na 2,1%. Wydaje się, że szacunki resortu rolnictwa są bardziej zbliżone do rzeczywistości i oparte na wynikach produkcji w latach 1985-86.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#StanisławŚliwiński">W 1987 r. obserwuje się poważne wzmożenie konkurencji pomiędzy poszczególnymi działami gospodarki w zakresie zaopatrzenia w środki produkcji. W tej konkurencji rolnictwo może znaleźć się na dalszym miejscu, ze strony rządu muszą być podjęte środki zapewniające wsparcie starań resortu rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#StanisławŚliwiński">Dobre plony pasz uzyskane w latach 1985-1986 stwarzają korzystne warunki dla rozwoju hodowli trzody chlewnej i bydła. Musi niepokoić fakt, że pogłowie krów zmniejszyło się o 1 mln sztuk i odpowiada stanowi z lat 1952-1953. Nie byłoby to zjawisko groźne, gdyby wzrosła mleczność krów, jednak wzrost ten jest bardzo nieznaczny.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#StanisławŚliwiński">Uwzględniając wyniki produkcyjne ostatnich dwóch lat, przy zapewnieniu systematycznego dopływu środków produkcji, można byłoby pomyśleć o zweryfikowaniu niektórych planowanych wielkości wzrostu produkcji, naturalnie w sposób umiarkowany i bez nadmiernego optymizmu. I tak np. wzrost produkcji globalnej można by szacować nie na 2% a na 2,2 - do 2,3%. Skup produktów rolniczych należałoby szacować nie na 2,2%, a przynajmniej na 2,5%. Są to szacunki nie oparte na głębszych analizach, ale wydają się możliwe do osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#StanisławŚliwiński">W nadesłanych materiałach brakuje bardziej szczegółowych informacji na temat dopływu środków produkcji i środków inwestycyjnych do rolnictwa. Komisja Planowania szacuje, że nakłady na inwestycje w rolnictwie w roku przyszłym powinny wzrosnąć o 4,2%, a w przemyśle rolno-spożywczym o 5,6%.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#StanisławŚliwiński">Nakłady inwestycyjne w całej gospodarce wyniosą w roku przyszłym 1 bln 900 mld zł, podczas gdy w rolnictwie 340 mld zł co stanowi 17,8% ogólnych nakładów. Z nakładów tych 76% przeznacza się na mechanizację i budownictwo rolnicze, 14% na melioracje, 5,3% na zaopatrzenie wsi w wodę, ok. 3,5% na elektryfikację i ok. 1,2% na obsługę rolnictwa. Należy poprzeć wszystkie wnioski zmierzające do przyspieszenia postępu technicznego w rolnictwie, m.in. propozycję resortu rolnictwa utworzenia rezerwy centralnej w wysokości około 30 mld zł na inwestycje rolnicze, w tym zwłaszcza na melioracje.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#StanisławŚliwiński">W założeniach CPR przyjmuje się, że w roku przyszłym melioracje powinny być przeprowadzone na około 140 tys. ha. Wg planu resortu rolnictwa na 130-135 tys. ha, jak się szacuje, w br. melioracje zostaną wykonane na obszarze 105 tys. ha, jeżeli w roku przyszłym wykonamy je na obszarze 135 tys. ha, to na pozostałe trzy lata 5-latki pozostanie do wykonania 465 tys. ha, czyli przeciętnie rocznie należałoby prowadzić melioracje na 155 tys. ha. Taka sytuacja grozi niewykonaniem założeń planu 5-letniego, w którym przewidywano zmeliorowanie 700 tys. ha gruntów. Warto byłoby przedyskutować z fachowcami stronę, techniczną wykonawstwa melioracji. Sygnalizuje się, że obecnie stosowany system melioracji prowadzi często do nadmiernego wysuszenia gruntów.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#StanisławŚliwiński">W 1985 r. obserwowaliśmy kryzys w indywidualnym budownictwie mieszkaniowym, budownictwie inwentarskim i składowo-magazynowym. Budownictwo osiągnęło wówczas wyniki na poziomie 1981 r. Jeżeli zaopatrzenie materiałowe w roku bieżącym nie poprawi się, to nie należy spodziewać się lepszych wyników. Wzrasta liczba budynków nie wykończonych z braku podstawowych materiałów. Najgorzej przedstawia się sytuacja w 13 województwach północno-zachodnich, gdzie średnio na terenie województwa nie wykonuje się więcej jak 60-70 budynków inwentarskich. Udział budownictwa inwentarskiego na tym terenie wynosi 4,5% całości budownictwa inwentarskiego w kraju. Rezerwy paszowe w województwach północno-zachodnich są stosunkowo duże i występuje dysproporcja pomiędzy stanem inwestycji inwentarskich a możliwościami rozwoju hodowli na tych terenach.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#StanisławŚliwiński">Słabe wyniki budownictwa indywidualnego spowodowane są przede wszystkim nierytmicznymi dostawami materiałów, zwłaszcza w okresie I półrocza. Toteż należałoby poprzeć wniosek resortu o wprowadzenie obowiązkowego pośrednictwa w zakresie zaopatrzenia w cement. Jest to środek doraźny, ale w okresie przejściowym konieczny do wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#StanisławŚliwiński">Należałoby też zwiększyć udział przedsiębiorstw budownictwa rolniczego w realizacji inwestycji rolniczych. Obecnie w zbyt dużym zakresie angażują się one w wykonywanie inwestycji poza resortowych.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#StanisławŚliwiński">Uwzględnić trzeba również wnioski zmierzające do włączenia możliwie dużej liczby obiektów inwentarskich do programu rządowego i zaliczenia obiektów o znaczeniu strategicznym (składowiska, magazyny, przetwórstwo rolnicze) do inwestycji centralnych.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#StanisławŚliwiński">Należałoby również zapewnić większą pomoc finansową dla inwestycji niektórych przedsiębiorstw, które nie są w stanie realizować ich z własnych środków.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#StanisławŚliwiński">Komisja powinna poprzeć zawartą w CPR propozycję przewidującą 195 kg NPK na 1 ha. Unikać należy wahań w wielkości nawożenia pomiędzy poszczególnymi latami. Z uznaniem trzeba odnotować planowany wzrost dostaw koncentratów nawozowych z importu. Import środków ochrony roślin powinien być realizowany w takich miesiącach, aby można było wykonywać zabiegi ochronne w odpowiednich terminach.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#StanisławŚliwiński">Konieczne są energiczne działania na rzecz przezwyciężenia kryzysu w hodowli bydła mlecznego i uprawie buraków cukrowych. Z rozmów, jakie prowadziłem z rolnikami i przedstawicielami państwowych gospodarstw rolnych wynika, że nawet te ostatnie zaczynają zmniejszać uprawę buraków cukrowych. Konieczne jest przyspieszenie mechanizacji tych, upraw oraz zapewnienie dostaw nasion dobrej jakości i herbicydów. Trzeba też zdecydowanie walczyć z zarazą ziemniaczaną, która powoduje coraz większe szkody w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#StanisławŚliwiński">Planowany wzrost produkcji sprzedanej w przemyśle rolno-spożywczym szacowany na 2,1% jest zbyt niski. W roku bieżącym wzrost ten wyniesie 3,7 - 4%. Dostawy na rynek i eksport powinny być znacznie wyższe. Odpowiedź Komisji Planowania na nasze zastrzeżenia, jakie zgłosiliśmy do planu centralnego w tym zakresie nie jest przekonywująca. Podaje się m.in., że w roku przyszłym przewiduje się, zmniejszenie importu surowców rolno-spożywczych oraz, że w skupie znaczną część masy towarowej, stanowią warzywa i owoce. W przemyśle rolno-spożywczym podstawowym wyznacznikiem produkcji są surowce i dlatego wzrost ich dostaw powinien spowodować, również wzrost produkcji przetworzonej. Przemysł rolno-spożywczy domaga się stale zwiększania nakładów na inwestycje, więc związane z tym efekty produkcyjne muszą być bardziej widoczne.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#StanisławŚliwiński">W roku 1987 należy podjąć starania o poprawę jakości margaryny, powinna stać się ona konkurencyjna dla masła, ale można osiągnąć to tylko wtedy, jeżeli dostarczymy na rynek margarynę wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#StanisławŚliwiński">W 1987 r. zakłada się zmniejszenie dotacji do artykułów żywnościowych. Przedsięwzięcie to należy generalnie poprzeć. Równocześnie jednak podjąć trzeba wysiłki na rzecz poprawy rentowności przedsiębiorstw rolno-spożywczych, prowadzona musi być prawidłową polityka finansowa w zakresie cen i obciążeń finansowych.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#StanisławŚliwiński">Więcej uwagi poświęcić należy realizacji uchwały RM w sprawie rozwoju przemysłu terenowego. Resort, wspólnie z organizacjami spółdzielczymi, społecznymi, zawodowymi oraz administracją terenową, powinien popierać rozwój tych przedsiębiorstw i wykorzystać tę szansę dla wzrostu usług produkcyjnych, bytowych i w zakresie produkcji materiałów budowlanych dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#StanisławŚliwiński">W materiałach brakuje informacji dotyczącej tych inwestycji w przemyśle elektromaszynowym czy chemicznym, których efekty będą istotne dla rolnictwa. Proszę o informację, jak przedstawia się sytuacja w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#StanisławŚliwiński">Ostatnia kwestia dotyczy leśnictwa. Przewiduje się pozyskanie 24 mln m³ drewna, w tym drewna grubego - 22,5 mln m³. Warto podkreślić, że znacznie przekracza to tzw. etat rębny. Tylko częściowo łagodzi tę sytuację, skala zalesiania i nasadzania. Więcej uwagi należałoby również w przyszłym roku poświęcić stanowi sanitarnemu lasów.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#StanisławŚliwiński">Wydaje się, iż dojrzała sytuacja, aby w 1987 r. dokonać zasadniczego przeglądu cen na części zamienne i maszyny rolnicze pod kątem ich zasadności z punktu widzenia kosztów produkcji i użyteczności.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#StanisławŚliwiński">W planie zbyt słabo zaakcentowano problem jakości wyrobów przemysłu rolno-spożywczego i sprzętu rolniczego. Należałoby się również zastanowić, jak zwiększyć gestię ministra rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej w stosunku do przemysłowych branż gospodarki, zwłaszcza przemysłu elektromaszynowego i chemicznego. Chodzi tu przede wszystkim o stworzenie „systemu wczesnego ostrzegania”, aby Ministerstwo Rolnictwa nie było ostatnim, które dowiaduje się o spadku produkcji nawozów czy też niewykonaniu importu. Może warto zastanowić się nad powołaniem doradczego komitetu.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#StanisławŚliwiński">Ostatnia sprawą dotyczy sytuacji ekonomicznej gospodarstw prowadzonych na lekkich glebach. Obecny system obciążeń finansowych w niedostatecznym stopniu preferuje te gospodarstwa i w sumie, z racji niższej wydajności, ich sytuacja staje się trudniejsza niż gospodarstw uprawiających gleby średnie lub ciężkie. Obciążenia wydają się nieproporcjonalne i tę sprawą należałoby jak najszybciej rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#StanisławŚliwiński">Uwagi do raportu o przebiegu i wynikach wdrażania reformy gospodarczej w latach 1981-1985 przedstawił poseł Józef Kiełb (PZPR):</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#StanisławŚliwiński">W swoim wystąpieniu mógłbym poprzestać na stwierdzeniu wypowiedzianym w stylu znanym dotąd w kraju: mamy dobre rezultaty, a więc wniosek stąd, że reforma działa sprawnie. Można również nieco dokładniej odnieść się do dokumentu, jakim jest raport o wdrażaniu reformy i przeanalizować zasadność ponad 100 zawartych w nim tez w odniesieniu do rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#StanisławŚliwiński">Powstał również inny dokument - raport Rady Krajowej PRON, który w sposób dość krytyczny analizuje dotychczasowy proces wdrażania reformy. Jest zastanawiające, że ów społeczny raport, przy którego opracowywaniu brały udział poważne autorytety naukowe stosunkowo niewiele miejsca poświęca reformie w rolnictwie. Próbowałem zadać sobie pytanie dlaczego tak się stało. Otóż formułując rzecz po dziennikarsku można by stwierdzić, że przyczyną jest fakt, iż Polska w ostatnich latach uniknęła głodu i widmo sklepów z dyżurującym octem zatarło się w świadomości. Stąd też ów wręcz paradoksalny stan, że im lepsze rezultaty w jakiejś dziedzinie tym mniej staje się ona ważna i coraz więcej ludzi w Polsce uważa, iż poza rogatkami miast niewiele się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#StanisławŚliwiński">Reforma w rolnictwie i gospodarce żywnościowej, jej lepsze rezultaty są głównie efektem większej wydajności pracy i znacznie lepszej dyscypliny; są rezultatem większego uzależnienia pracujących w rolnictwie od losu i stanu gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#StanisławŚliwiński">Sukces reformy jest jak dotąd wynikiem samodzielnego kierowania produkcją przez załogę i dyrekcję. Pozwolono wreszcie decydować o tym co i gdzie siać, co hodować. Przedsiębiorstwa zaczęły działać zgodnie z zasadami rachunku ekonomicznego, interesować się kosztami produkcji i możliwościami ich obniżenia. Racjonalizowały więc strukturę produkcji i nakładów. Warto jednak wiedzieć, iż polegało to głównie na rezygnowaniu z najmniej opłacalnych kierunków produkcji, pozbywaniu się nieefektywnych gruntów i części majątku nie przystosowanego do efektywnych sposobów działania. Można więc powiedzieć, że produkcyjne i ekonomiczno-finansowe wyniki rolnictwa są rezultatem reformy tylko w takim stopniu, w jakim była ona w stanie zmienić postawy i sposób działania przedsiębiorstw i ich załóg.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#StanisławŚliwiński">PGR i drobna wytwórczość były od połowy 1981 roku „poligonem” reformy. Z dotychczasowych ocen jej działalności w tych gałęziach w zasadzie nie wyciągnięto wniosków. Dość porównać, wyniki finansowe w roku 1982, kiedy to wiele PGR osiągnęło czystą nadwyżkę z wynikami lat późniejszych, kiedy tej nadwyżki nie było, bądź, systematycznie się zmniejszała. Generalnie, począwszy od 1983 r., PGR notują deficyt. Jest to ważny sygnał, dowodzący naruszenia zasad opłacalności produkcji rolnej. W momencie, gdy okazało się, iż nie ma już takich elementów, z których można zrezygnować, efektywność zaczęła spadać. Trzeba więc przyspieszyć dyskusję, nad dalszymi losami reformy w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#StanisławŚliwiński">Nasuwają się dwa zasadnicze pytania: czy wprowadzenie reformy gospodarczej spowodowała, że rolnicy mają pieniądze na prowadzenie i doskonalenie swoich gospodarstw i czy za posiadane pieniądze mogą kupić wszystko co im jest potrzebne. Podstawowy dylemat zdaje się polegać obecnie na tym, że ogromny obszar gospodarki żywnościowej funkcjonuje na podstawie cen regulowanych, czyli dekretowanych przez państwo, a system cenotwórstwa opiera się na formule kosztowej. W przybliżeniu 60% skupu produktów rolnych i 40% środków produkcji dla rolnictwa jest sprzedawanych i nabywanych według cen dekretowanych. W wielu branżach przemysłu spożywczego również funkcjonuje ten system, co nie pomaga w uzyskiwaniu środków na rozwój. Bardzo wiele zależy od decyzji o charakterze uznaniowym. Wystarczy spojrzeć na dezyderaty naszej komisji, które z tego punktu widzenia również mają roszczeniowy charakter. Co to ma wspólnego z zasadami reformy?</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#StanisławŚliwiński">Wydaje się, że usiłujemy wdrażać reformę, ale zarazem staramy się jak najmniej zmieniać struktury ekonomiczne. Jeżeli nadal nie będziemy zdawać sobie z tego sprawy staniemy w obliczu ekspansji systemu dotacyjnego i konieczności globalnego rozdzielnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#StanisławŚliwiński">Powstaje więc wielki problem, jak z nieść dotacje, zwłaszcza w rolnictwie. Trzeba rozstrzygnąć ten dylemat. Pojawiają się oceny, że aby przywrócić równowagę, należałoby spowodować wzrost cen detalicznych żywności w granicach 25-30%. Wiele osób twierdzi, iż nie uda się dokonać takiej operacji jednorazowo. Pytanie jednak czy jesteśmy na właściwej drodze. W naszym gospodarczym „lesie” przybywa coraz więcej „dotacyjnych drzew”.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#StanisławŚliwiński">Podobna jest sytuacja w sferze produkcji rolniczej. Przy obecnym systemie nieustannie rozdzielamy środki produkcji zamiast nimi handlować. Teoretycznie istnieje możliwość takiego podniesienia ich cen, aby spełniały one warunki równowagi. Ale można się obawiać, że wówczas duża grupa gospodarstw słabszych ekonomicznie zostałaby wyłączona z rynku. Z. drugiej strony jednak uważa się, nie bez racji, że wyeliminowanie gospodarstw marginalnych (najmniej efektywnie wykorzystujących środki produkcji) jest koniecznym warunkiem poprawy efektywności. Jak więc będziemy działać? Na to pytanie nie ma - jak dotąd - odpowiedzi, nie ma koncepcji, choć zaczyna mówić się o stosowaniu przymusu ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#StanisławŚliwiński">Jak jednak wyglądać ma ten przymus, skoro już dziś wiele gospodarstw państwowych zaczyna „zjadać własny ogon”, brakuje im środków na odtworzenie potencjału, mają wielce zdekapitalizowany park maszynowy. O przymusie można mówić jedynie wtedy, gdy będziemy mieć rozeznanie, ile rolnictwo może uzyskać ze sprzedaży, a ile musi wydać, żeby efektywnie działać. Musimy doprowadzić do tego, by nie przydziały, a pieniądze decydowały o rozwoju efektywnych gospodarstw i upadku tych, które efektywności nie potrafią sobie wypracować.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#StanisławŚliwiński">Z dotychczasowych doświadczeń wynika jeden wniosek: musimy dopracować się racjonalnego systemu cen. Reforma, jak dotąd, nie zmieniła najgłębszych podstaw ekonomicznego systemu w rolnictwie, zatrzymała się na uregulowaniu spraw wprawdzie ważnych, ale zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#StanisławŚliwiński">Tyle ogólnych refleksji. Obecnie chciałbym się odnieść do bardziej szczegółowych tez zaprezentowanych w raporcie o przebiegu i wynikach wdrażania reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#StanisławŚliwiński">Teza 8 mówi o niepełnym wykorzystaniu posiadanych czynników produkcji. Istotnie mamy z tym nadal do czynienia. Nakłada się na to jednak brak remontów obiektów, dewastacja sprzętu, który można sprzedać na przetargu, aby uzupełnić nikłe środki na wykupienie przydziałów nowego. Brakuje również części zamiennych i fatalna jest ich jakość.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#StanisławŚliwiński">Z kolei teza 17 stwierdza, iż spółdzielniom powinna być przywrócona pełna samorządność. Realizacja ustaw prawo spółdzielcze i o samorządzie rolniczym była przedmiotem oceny Sejmu. Ocena ta była bardziej krytyczna od ogólników prezentowanych przez autorów raportu. Dlatego też zgłoszono cenny wniosek, by podczas corocznej debaty nad realizacją programu rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej, Sejm oceniał również, realizacją wspomnianych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#StanisławŚliwiński">Dalekie od założeń w tej dziedzinie jest kształtowanie więzi między jednostkami gospodarczymi różnych sektorów rolnictwa. Pokutują ciągle wdrażane na siłę formy kooperacji, anarchiczny sposób kontraktacji, która w istocie stanowi jedynie instrument zabezpieczenia handlowego i nie przekształciła się w formę organizowania produkcji. Nie jest również tym organizatorem przemysł przetwórczy, nie spełnia on funkcji integracyjnych. W poszukiwaniu metod wiązania rolnictwa z przetwórstwem więcej uwagi poświęcało się dotychczas rozwiązaniom przyspieszającym przemianę struktury agrarnej i ujednoliceniu form własności, a mniej celowi zasadniczemu, a więc zwiększeniu efektywności wykorzystania dostępnych czynników produkcji. Mówiono na ten temat m.in. na konferencji Komisji Wsi i Rolnictwa Rady Krajowej PRON. Wnioski z tej konferencji czekają nadal na realizację.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#StanisławŚliwiński">Utrzymują się też monopolistyczne struktury skupu. Nie chodzi już nawet o rozwój konkurencyjnych prywatnych jego form, co założono w reformie, ale o zróżnicowanie uspołecznionych organizacji skupu.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#StanisławŚliwiński">Problem kolejny to banki. Rolnictwo obsługiwane jest przez Bank Gospodarki Żywnościowej, będący równocześnie „super bankiem” dla banków spółdzielczych. Mimo wszelkich przemian, jakie dokonały się w minionych latach w naszym życiu społeczno-gospodarczym - w tej dziedzinie spółdzielczość jest nadal upaństwowiona. Rozumiem, że państwo prowadzi określoną politykę kredytową; zależy ona zresztą od Sejmu. Na marginesie - to modne mówić posłom: „przecież sami to uchwaliliście”. Dlaczego jednak Bank Spółdzielczy nie może udzielać swym członkom pomocy z ich własnych, złożonych w tym banku środków? Scentralizowany fundusz spółdzielczości samopomocowej jest dla niej de facto bankiem. Mimo to mamy do czynienia z sytuacją, że potężna organizacja gospodarcza nie zawsze może zbudować wiejski sklep bez udziału społecznego czynu ludności.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#StanisławŚliwiński">W tych działach rolnictwa, w których występuje dostatek surowca (a będzie ich coraz więcej, nie chodzi tylko o rzepak) istnieje pilna potrzeba doprowadzenia do zbieżności planów państwa i przemysłu przetwórczego oraz gospodarstw rolnych. W przeciwnym razie nadal będziemy mieli do czynienia z klęskami urodzaju. Właśnie przykład rzepaku sygnalizuje taką potrzebę: obecnie ogranicza się administracyjnie jego kontraktację, bo brak potencjału przetwórczego. Przemysł przetwórczy powinien tu pełnić rolę integrującą, być jednostką zamawiającą i organizującą produkcję. Dostatek surowców rolniczych mamy w zasięgu ręki, za to dyskusje o formach planowania produkcji rolnej w warunkach jej dostatku są jeszcze „w lesie”. Chyba, że regulatorem ma być jedynie zmonopolizowany rynek, np. w branży owocowo-warzywnej. Istnieje jednak obawa, że tego rodzaju rynkowa regulacja doprowadzi do marnotrawstwa i narazi producentów na straty.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#StanisławŚliwiński">Dotychczas autorzy perspektywicznych planów gospodarczych mają bardzo ułatwione życie: zakładają i planują tempo wzrostu spożycia i - częściowo - eksportu oraz określają ich pożądany poziom. Znajdujące się na drugim biegunie gospodarstwa rolne mają na razie nie ograniczone planem możliwości rozwijania produkcji, bo potrzeby nie są zaspokojone. Gdy będzie jednak dostatek surowców rolnych, trzeba będzie wprowadzić system spójnego planowania i to wieloletniego, bo obecnie np. osoby zakładające fermy nie mają gwarancji, że ich produkcja będzie potrzebna i kupiona. Stosowane dziś umowy kontraktacyjne nie spełniają tej roli. Zawierane są na rok, a jedynym ich narzędziem ekonomicznym jest gwarancją wyższej ceny skupu - choć już nie zawsze odbioru. Często bywa tak, że system kontraktacji przeradza się w system decyzji: miało to miejsce w br. w przypadku pszenic wysokoglutenowych. Rząd zadecydował, że płaci się jednakową cenę za pszenicę kontraktowaną i nie kontraktowaną, a tym samym system kontraktacji wziął w łeb. Pamiętać też trzeba o bardzo długich okresach produkcyjnych w rolnictwie, a także o tym, że nakłady inwestycyjne - w ziemię, budynki, maszyny - planować tu trzeba na dziesięciolecia. Stąd niezbędna jest wiedza o rozmiarach pożądanej produkcji i gwarancja jej zbytu.</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#StanisławŚliwiński">Poważnych zmian wymaga też system cen. Musi być łagodzona obecna niespójność i konsekwencje sprzedawania w rolnictwie według cen urzędowych i kupowania po cenach umownych. Wciąż niedoskonały i nieukształtowany do końca jest system gwarantowania opłacalności produkcji rolnej i utrzymywania parytetu dochodów. Zasady równoważenia wzrostu kosztów produkcji rolnej, świadczeń i obciążeń oraz kosztów utrzymania są wciąż sporne, trwają targi co tu liczyć, a czego nie. Państwo niezbyt panuje nad procesem zawyżania przez przemysł cen dla osiągania dodatkowego zysku. W rezultacie windowanie cen środków produkcji dla rolnictwa nakręca spiralę kosztów żywności. Ceny skupu są wynikiem konsultacji - niektórzy mówią, że przetargów - a nie rezultatem prawidłowych. stosunków ekonomicznych. Trzeba zlikwidować te coroczne przepychanki. Nie ulega wątpliwości, że systematyczna ocena ekonomicznych warunków produkcji rolnej to ogromne osiągnięcie w porównaniu do starego systemu nakazywania cen. Trzeba jednak zadać pytanie, czy przedmiotem demokratycznych negocjacji powinny być ceny i składniki kosztów - czy też raczej cele i kierunki działania. Zmuszono w ten sposób PGR do powołania swoich reprezentacji związkowych - bo gdzie trwa przetarg, tam trzeba być obecnym. Istnienie tych niedoskonałych mechanizmów przetargowych zagraża rolnictwu i kolejnym etapom reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#StanisławŚliwiński">Sterowanie za pomocą regulatorów ekonomicznych, wymagające zasadniczego zwiększenia roli pieniądza, nakazuje zweryfikowanie podejścia do zagadnień dotacji w rolnictwie i gospodarce żywnościowej. Dotacje te łącznie sięgają 600 mld zł - w tym 330 mld dla rolnictwa - i zbliżają się poziomem do tych z końca lat 70. A sytuację z tego okresu oceniliśmy przecież jako patologiczną. Dziś blokujemy podwyższanie cen skupu, nawet w uzasadnionych przypadkach, by nie pociągnęło to za sobą wzrostu cen żywności. Wszystko to nie gwarantuje stabilnego rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#StanisławŚliwiński">Nie sprawdziły się moim zdaniem odmienne regulacje w zakresie systemu finansowego, zastosowane wobec państwowych przedsiębiorstw rolnych. Boleję nad tym, że przestano je nazywać gospodarstwami, a zaczęto przedsiębiorstwami - ma to wiele implikacji. Obecny system nie chroni PGR od dekapitalizacji majątku wytwórczego i obniżania zasobności gleb, nie pozwala na utrzymanie i rozbudowę infrastruktury komunalnej - mieszkań i obiektów socjalnych. Zlikwidowano przed rokiem dotację na ten ostatni cel, nie stworzono jednak dotychczas nic w zamian, żadnego systemu kredytowego. Podobnie jest w spółdzielczości rolnej, choć tu jeszcze najlepiej wykorzystano możliwości stworzone przez reformę.</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#StanisławŚliwiński">Niewiele wiadomo opinii publicznej na temat funkcjonowania zasad reformy i odmiennego systemu finansowania w leśnictwie. Panuje tu cisza, wręcz niepokojąca i złowroga. Stan lasów jest bardzo zły, co przyzna każdy kto nie patrzy tylko pod nogi w poszukiwaniu grzybów. Czy udzielony leśnictwu kredyt bankowy nie doprowadzi go do takiej sytuacji, jak PGR którym bank zacisnął obręcz na gardle, jak balzakowski lichwiarz. Również nasza komisja co jest bardzo niepokojące, zwłaszcza po likwidacji resortu leśnictwa w myśl postulatów zreformowania centrum, poświęca sprawom gospodarki leśnej bardzo niewiele uwagi. Są oczywiście wśród nas leśnicy, którzy nieśmiało próbują mówić. Nie chcę przypominać, w jak szczupłym gronie toczyła się dyskusja na jedynym dotychczas posiedzeniu poświęconym sprawom leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#StanisławŚliwiński">O problemach zaopatrzenia i rozdzielnictwa nie ma się co rozwodzić: koń jaki jest - każdy widzi. Centralne rozdzielnictwo, miast być. ograniczane, ulega rozszerzeniu, dochodzą w dodatku dotkliwie odczuwane praktyki monopolistyczne. Spółdzielczość rolnicza coraz częściej spotyka się z próbami monopolizowania dystrybucji towarów przez ich producentów. Robi tak przemysł ciągnikowy, a także cementowy. „Polcement” chciał ostatnio dodatkowy przydział cementu na dwa województwa - koszalińskie i słupskie - rozprowadzaj w jedynym swoim punkcie sprzedaży, a odbiorcy mieliby jeździć po kilkaset kilometrów.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#StanisławŚliwiński">System wspierania przez państwo inwestycji produkcyjnych w rolnictwie jest wciąż niedostateczny i niedoskonały. Trwają targi o kaucje i oprocentowanie kredytów, trwają trudności w zaopatrzeniu materiałowym. Zadania postawione w tym zakresie przez autorów reformy wciąż czekają na podjęcie. Nie można problemu kwitować w ten sposób - przepraszam, że zacytuję, panie ministrze: „środki są, tylko nie umie się ich wykorzystać”. To znaczy kto nie umie? Mogliśmy zapoznać się z raportem NIK w sprawie inwestycji w przemyśle spożywczym; wnioski były tak przerażające, że wystąpiliśmy z dezyderatem w sprawie zwołania nadzwyczajnego posiedzenia rządu w tej kwestii. Przyszła odpowiedź wicepremiera - kto jeszcze jej nie czytał, odsyłam do tekstu, który posłowie otrzymali. Takie „odbijanie piłeczki” może wywołać co najwyżej zażenowanie. Czy to wszystko nie jest rezultatem niestosowania zasad reformy? Nie planuje się większej ilości środków, bo i tak „nie spożytkują”. Kto? Mityczni „oni”. A dla mnie gospodarka narodowa jest całością.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#StanisławŚliwiński">Przemysł nawozowy znajduje się u progu ruiny - dzieje się to w dobie reformy. Sami rolnicy mówią: czy nie byłoby słuszniej by ceny na nawozy były ustalane tak, jak na maszyny. Kogo będzie stać - kupi, kogo nie - zbankrutuje. My tymczasem wciąż przydzielamy nawozy, wprowadzamy nowe formy ich dystrybucji.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#StanisławŚliwiński">Mamy do czynienia z systematycznym niewykonywaniem planów rolniczych inwestycji centralnych: melioracji, elektryfikacji, zaopatrzenia w wodę. Przyczyną jest brak pieniędzy, materiałów, maszyn i urządzeń. Również to każe stwierdzić, że założenia autorów reformy nie są tu realizowane.</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#StanisławŚliwiński">Przed rolnictwem postawiono bardzo precyzyjnie określone i egzekwowane wymogi jakościowe. Nasuwa się wniosek, że powinno ono otrzymywać znak jakości za wiele swych wyrobów. Rolnictwo nie buntuje się, poza przypadkami, gdy jest oszukiwane czy wręcz okradane, by wspomnieć choćby system oceny jakości mleka. Nie zastosowano ulg w podatku dochodowym za produkcję surowców wysokiej jakości, wymagającą przecież zwiększonych nakładów. Można więc stwierdzić, że rolnictwo ponosi koszty reformy, niewiele w zamian otrzymując.</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#StanisławŚliwiński">Wrócę jeszcze do spraw reorganizacji centrum, likwidacja Ministerstwa leśnictwa i Przemysłu Drzewnego była słuszna, trzeba jednak gromadzić bieżące informacje o funkcjonowaniu administracji leśnej w nowej strukturze oraz o skutkach gospodarczych tej likwidacji. W listopadzie br. minie już rok od likwidacji resortu. Zacznijmy debatę na ten temat my, posłowie, bo inaczej dostarczymy argumentów przeciwnikom reformowania centrum.</u>
          <u xml:id="u-2.87" who="#StanisławŚliwiński">Doskonalenia wymaga system rozwiązań motywacyjnych w rolnictwie. Trzeba rozpocząć dyskusję na temat zreformowania zasad wynagradzania w PGR, dzieląc część wypracowanego dochodu netto. Trzeba też rozważyć, czy gospodarstwo rolne ma być przedsiębiorstwem sensu stricte w rozumieniu reformy, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-2.88" who="#StanisławŚliwiński">Mówiłem już o potrzebie zwiększenia roli pieniądza i zreformowania systemu dotacji, który obecnie jest jednym z hamulców produkcji rolnej. Np. dotacje do mieszanek paszowych hamują własną produkcję pasz i wprowadzanie własnych komponentów, takich jak rodzime rośliny strączkowe. W przemyśle mięsnym nikt już nie wie, do czego się dopłaca i ile. W mleczarstwie i przemyśle zbożowym brak bodźców do zmniejszania kosztów i strat surowca oraz podnoszenia jakości produkcji. Obecnie głównym przedmiotem zainteresowania przedsiębiorstw są ulgi, umorzenia i inne przywileje, a zabiegi o nie zastępują aktywność skierowaną na zwiększanie i polepszanie produkcji. W spółdzielniach reforma działa skuteczniej: powstają nowe jednostki, inne ulegają likwidacji, bądź ogłaszają upadłość.</u>
          <u xml:id="u-2.89" who="#StanisławŚliwiński">W tym roku państwo zobowiązało się do utrzymania w ryzach producentów sprzętu i środków do produkcji rolnej, by nie windowali cen na swe wyroby. Czy się to jednak uda i czy jest zgodne z zasadami reformy? Czy nie spowoduje, że niektórzy wytwórcy ograniczą produkcję lub zaczną się domagać dotacji wyrównawczych, które będą parawanem dla niegospodarności?</u>
          <u xml:id="u-2.90" who="#StanisławŚliwiński">Bardziej konsekwentne wdrażanie reformy w rolnictwie i gospodarce żywnościowej mogłoby usunąć wiele napięć, w całej gospodarce. Zasady tej reformy wraz z nieśmiało formułowanymi ostatnio poprawkami, mającymi na celu podwyższenie efektywności gospodarowania, muszą być w rolnictwie zastosowane - ono się tego nie boi. Gospodarność i dyscyplina są tu wysokie, umocnione jeszcze przez samodzielność gospodarowania. Trzeba jednak stwierdzić, że korzyści z reformy w tym dziale gospodarki narodowej są dziś znacznie mniejsze niż nadzieje na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-2.91" who="#StanisławŚliwiński">Mam jeszcze pytanie dotyczące masła. Bodaj 3 posiedzenia wstecz pytałem, jaki jest bilans masła, czy nie stoimy wobec kryzysu zaopatrzenia w ten produkt. Usłyszałem wówczas, że do bilansu rocznego brak 5 tys. ton. Tymczasem dziś słyszymy już o 40 tys. ton.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JózefZegar">Ale wówczas nie ja to mówiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefKiełb">Bardzo dobrze, że zostało to powiedziane. Mamy więc zastąpić to masło margaryną, choć linie wytwórcze do jej produkcji dopiero kupujemy. A może alternatywą ma być ponowne wprowadzenie kartek? Inne rozwiązanie to podniesienie ceny dla zmniejszenia spożycia.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefKiełb">Dyskusja:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RyszardCeliński">Według planu resortu rolnictwa, w roku przyszłym nakłady inwestycyjne na przemysł rolno-spożywczy mają wzrosnąć o 7%. Czy to wystarczy? Czy proponowanemu zwiększeniu nakładów towarzyszyć będzie wzrost dostaw środków materiałowych i technicznych oraz zapewnienie zwiększonych mocy wykonawczych?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#RyszardCeliński">W roku przyszłym planuje się poważny wzrost produkcji owoców i warzyw, a w związku z tym wzrost eksportu tych produktów. Czy dla osiągnięcia podwyższonych wskaźników produkcyjnych zapewni się potrzebne dostawy środków ochrony roślin, środków transportu, opakowań i inne środki, które wpływają na realizacją planów produkcji i eksportu? Nie powinno być tak, żeby niedobór tych środków był przyczyną ograniczenia eksportu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#RyszardCeliński">Czy moglibyśmy uzyskać wyjaśnienie, jak przedstawia się realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych, podjętych wspólnie ze Związkiem Radzieckim. Działania te mają doprowadzić do zwiększenia eksportu warzyw i owoców oraz przetworów owocowo-warzywnych do ZSRR. Obecnie „wąskim gardłem” w rozwoju tego eksportu jest transport i odbiór owocowej warzyw. Ogranicza się terminy odbioru od 15 października do 15 kwietnia. Chciałbym prosić o podanie, jakie wspólne inwestycje będą prowadzone.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#RyszardCeliński">Czy będzie uporządkowana sprawa odpisów dewizowych, które przedsiębiorstwa mają otrzymywać za eksport? Chodzi mi o to, czy rzeczywiście przedsiębiorstwa będą mogły swobodnie dysponować tymi odpisami, co obecnie jest raczej niemożliwe. Odpisy dewizowe w poważnym stopniu zużywane są m.in. na modernizację zakładów produkcyjnych, co ma bezpośredni wpływ na zwiększenie eksportu.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#RyszardCeliński">Jakie są założenia polityki fiskalnej na rok przyszły w stosunku do branży owocowo-warzywnej? Jakie będzie wprowadzać się bodźce ekonomiczne, stymulujące eksport do I i II obszaru płatniczego? Czy eksport owocowo-warzywny będzie opłacalny?</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#RyszardCeliński">Nie zgadzam się z wypowiedzią posła J. Kiełba, który twierdzi, że przemysł rolno-spożywczy nie jest organizatorem baz surowcowych, a tylko organizatorem umów. Nie jest to zgodne z prawdą. Należałoby dokonać kontroli realizacji zarządzenia ministra rolnictwa z marca 1983 r. w sprawie zasad kontraktacji produktów rolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławŻelichowski">Informuje się nas, że w przyszłym roku wstrzymana będzie produkcja dalszych 3 cementowni, które są bardzo energochłonne. Czemu tak późno zorientowano się, że cementownie są tak energochłonne i nie podejmowano wcześniej działań dla modernizacji tej produkcji?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#StanisławŻelichowski">Konieczne są bardziej radykalne przedsięwzięcia służące ochronie lasów. Obecnie zamierają np. lasy w Dolinie Kłodzkiej. Zaatakowane kornikiem drzewa są ścinane, ale nie wywożone z lasu i w związku z tym stają się siedliskiem nowych zakażeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WalentyMaćkowiak">Dobre wyniki w rolnictwie osiągane są m.in. dzięki wprowadzaniu kompleksowych technologii. Jakie są perspektywy dla rozszerzania tych metod działania, skoro wymagają one zapewnienia kompleksowych dostaw środków produkcji? Obecnie coraz częściej występują niedobory w dostawach maszyn, środków ochrony roślin i innych środków chemicznych dla rolnictwa. W br. brak było np. środków chemicznych do zaprawy zboża i rzepaku. W woj. gorzowskim otrzymaliśmy np. środki do zaprawy rzepaku dopiero teraz, a więc w miesiąc po terminie wysiewów”. Czy resort podejmuje kroki dla zainicjowania produkcji nowych środków chemicznych np. antywylęgacza zboża? Są to nowości chemiczne, ale przecież powinny być i u nas stosowane.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WalentyMaćkowiak">Jak wynika z informacji resortu, podjęto kroki dla zahamowania spadku hodowli bydła, a w związku z tym produkcji mleka. Jakie działania podjęto dla odbudowy stanu pogłowia? Z niepokojem dowiadujemy się, że będziemy musieli importować masło; oznacza to, że podjęte przez resort w marcu br. działania na rzecz zahamowania spadku produkcji mleka, o których byliśmy informowani na jednym z posiedzeń komisji, nie dają rezultatu. Obserwuje się masowe palenie słomy przez rolników, co świadczy o tym, że nie przewidują przeznaczania jej na ściółkę dla bydła. Również coraz częściej łąki zamieniane są na grunty orne.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WalentyMaćkowiak">Rozpatrując funkcjonowanie zasad reformy gospodarczej w państwowych gospodarstwach rolnych skierowaliśmy do rządu opinię, w której postulowaliśmy doskonalenie systemu ekonomicznego PGR, Jakie są tego rezultaty?</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WalentyMaćkowiak">Jak przedstawia się sprawa ponadnormatywnego podatku, który jest ściągany od PGR? W sektorze indywidualnym podatek taki nie obowiązuje, a mówiliśmy o zrównaniu wszystkich sektorów rolnictwa. Co gorsza, zasady obliczania tego podatku stale zmieniają się. Kształtował on się na poziomie 17%, następnie 14%, a w r.ub. 11%. Na rok bieżący nie ustalono jeszcze zasad obliczania tego podatku, mówi się o 8%, ale nie jest to jeszcze ustalone. Nadmierne opodatkowanie może doprowadzić PGR do ruiny.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WalentyMaćkowiak">Odpisy amortyzacyjne powinny być w całości pozostawione w PGR, tymczasem muszą one przekazywać połowę tego odpisu na fundusz centralny PGR. Zdarzają się przypadki, że niektóre wojewódzkie urzędy zwalniają PGR od tego obowiązku, ale wymaga to wielu dodatkowych starań.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WalentyMaćkowiak">Usprawnić trzeba również system zwalniania PGR z kaucji przy podejmowaniu inwestycji. Obecnie decyzje w tej sprawie zapadają dopiero w czerwcu, a inwestycje prowadzone są od stycznia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AlojzyNowicki">Jakie środki ma zamiar podjąć rząd dla zachęcenia rolników do zwiększenia areału upraw buraków cukrowych?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AlojzyNowicki">Zbyt późno, bo dopiero w lipcu podawane są do wiadomości ceny skupu produktów rolnych. Jaki ma to sens, np. w przypadku roślin okopowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#IgnacyWall">Jakie konsekwencje poniosła dyrekcja kolei w Puławach za opóźnienie dostaw nawozów dla rolników?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#IgnacyWall">Czy są gwarancje, że środki ochrony roślin sprowadzane z importu będą dostarczone rolnikom w takich terminach, żeby można było planowo przeprowadzać zabiegi ochronne?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#IgnacyWall">Czy jest sens podejmować inwestycje zagranicą i eksportować siłę roboczą, jeśli w kraju mamy takie poważne opóźnienia w realizacji inwestycji? Szpitale buduje się często po kilkanaście lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JadwigaWróbel">W 1987 r. zamierza się zamknąć dalsze 3 cementownie. Czy w związku z tym będziemy w stanie zaspokoić potrzeby rynku w zakresie zaopatrzenia w cement? Mówi się o tym, że zmniejszymy zużycie cementu w naszym budownictwie W jaki sposób zrealizować ten zamiar w budownictwie indywidualnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#StanisławDerda">Czy przewiduje się uspołecznienie banku SOP?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławLucek">Zaopatrzenie rolników w pasze treściwe jest niedostateczne. Na razie hodowla trzody przebiega prawidłowo, ale niedostatek pasz może spowodować spadek, podobnie jak to miało miejsce w hodowli bydła.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#StanisławLucek">Do 31 sierpnia miały być wyrównane zaległości w dostawach węgla. Termin ten już dawno minął, a rolnicy nie otrzymali należnych im dostaw. Często trzeba stać całą noc, żeby otrzymać swój przydział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AdamStadnik">Podobno cementownie, które produkują wapno nawozowe otrzymują tylko połową dotacji, nie są więc zainteresowane podejmowaniem tej produkcji. Czy zasady te zostaną zmienione?</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#AdamStadnik">Proszę o informację o przewidywanych działaniach służących poprawie sytuacji socjalnej mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AdamStadnik">Czy przewiduje się jakąś reorganizację w Komisji Planowania przy Radzie Ministrów? Można mieć wiele zastrzeżeń co do sprawności jej działania.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#AdamStadnik">Niedostateczne dostawy węgla dla cementowni wpływają na stałe zmniejszanie produkcji cementu. Stan ten nie może się nadal utrzymywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#BożenaSnaza">Niektóre koncentraty paszowe nie przyjęły się na rynku, więc trzeba je wycofać i zastąpić poszukiwanymi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#BożenaSnaza">Czy przewiduje się zwiększenie importu herbaty? Brak jest szczególnie tańszych gatunków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WładysławOgara">Zdolność produkcyjna zakładów w Oświęcimiu wynosi 400 ton wapna dziennie. Jeżeli nie są dostarczane wagony, wyprodukowane wapno trafia do zbiornika w wodą. Niestety sytuacja taka powtarza się nieustannie. W jaki sposób chcemy zwiększyć dostawy nawozów wapniowych, skoro są tak ogromne trudności z transportem, powodujące kolosalne marnotrawstwo? Chciałbym się dowiedzieć również, czy wzrost części zamiennych o 5,5% jest liczony wartościowo czy też ilościowo i jak przedstawia się struktura asortymentowa. Nie bardzo wierzę w poprawą jakości części zamiennych, bowiem z tej stali, z której są produkowane obecnie części i maszyny rolnicze nie można uzyskać dobrej jakości.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WładysławOgara">Na posiedzeniu komisji w czerwcu postulowałem wprowadzenie ulg w podatku od funduszu płac w odniesieniu do wynagrodzeń wypłacanych w czasie akcji żniwnej. Powiedziano wówczas, że jest pozytywna decyzja w tej sprawie. Tymczasem, jak dotąd, brak jakiegokolwiek rozporządzenia regulującego tę kwestią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KlemensMichalik">Pragnę przypomnieć, że w nazwie naszej komisji, poza rolnictwem i gospodarką żywnościową, wymienione jest także leśnictwo. Z ubolewaniem stwierdzam, że zarówno w materiałach, jak i wypowiedziach przedstawicieli Komisji Planowania i resortu sprawy leśnictwa zostały potraktowane całkowicie marginesowo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KlemensMichalik">Mam wątpliwą satysfakcję, gdy bowiem 6 listopada ub.r. Sejm zdecydował o likwidacji resortu leśnictwa i przemysłu drzewnego głosowałem przeciw. Nie była to bynajmniej kwestia ambicji. Obawiałem się, że problemy leśnictwa zajmą należnego im miejsca w nowym resorcie ani też nie będą miały odpowiedniej siły przebicia w Komisji Planowania. Niestety moje obawy się potwierdziły.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#KlemensMichalik">Tymczasem sprawa wcale nie jest bagatelna. Obszary leśne zajmują w naszym kraju 8,5 mln ha. W ostatnich latach polskie lasy ucierpiały na skutek klęsk biologicznych, stałą klęską natomiast jest zanieczyszczanie przez przemysł. Jak mogliśmy to usłyszeć, w przyszłym roku planuje się pozyskanie tzw. grubizny w ilości 22 mln m³. Jest to o 3 mln m³ więcej niż wynika z planu urządzania lasów i etatyzacji cięć. Nie jest to bynajmniej kwestia jednorazowa. Owo przekraczanie racjonalnych wyrębów ma miejsce kolejny rok z rzędu. Negatywne tego skutki obserwujemy już w przyszłorocznym planie, w którym zakłada się zmniejszenie produkcji tarcicy. Zaczyna po prostu brakować starych drzewostanów.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#KlemensMichalik">Zgłaszane są poważne wątpliwości, czy plan cięć zachowuje swój walor. Obliczenia robiono kilka lat temu, zanim drzewostan spotkały znane wszystkim klęski. Na dobrą sprawę należałoby rewidować te obliczenia, aby prawidłowo ocenić obecny stan. To ogromna praca, która musi być wykonana, jeżeli nie chcemy wejść na tory rabunkowej, gospodarki drewnem.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#KlemensMichalik">Bardzo zła jest sytuacja ekonomiczna w leśnictwie. Zadłużenie lasów państwowych wynosi obecnie 10 mld zł. Z czego mają to oddać - nikt nie wie. Wcześniej czy później dojść, może do kolejnej dotacji budżetowej i kolejnego wypływu inflacyjnego pieniądza. Wydaje się, że problemy leśnictwa powinny znaleźć się w programie prac naszej komisji w najbliższym czasie. Pomimo trudnej sytuacji leśnictwo płaci również 1,6 mld zł tytułem odszkodowań łowieckich. Chciałem zapytać, jak zostały zrealizowane ubiegłoroczne ustalenia dotyczące gospodarki łowieckiej. O ile wiem zobowiązania, jakie rząd przedstawił w tej dziedzinie naszej komisji nie zostały w pełni zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#KlemensMichalik">Chciałbym również dowiedzieć się, jak wygląda sytuacja na budowie Fabryki Płyt Wiórowych w Żarach. Plan na przyszły rok zakłada zmniejszenie produkcji płyt wiórowych, co musi dziwić, ponieważ obiecywano, że w przyszłym roku fabryka w Żarach ruszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KazimierzOlesiak">Jeszcze w tym roku podejmiemy temat dotyczący funkcjonowania i stanu gospodarki leśnej w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AdamStadnik">Wszystkich niepokoi spadek pogłowia bydła. Dlaczego do tego doszło? Czy jest to efekt braku rozeznania, czy też powierzchownego traktowania problemu z myślą, że parę groszy załatwi sprawę? Wiele podjętych decyzji ma charakter działań pozornych. Mam na myśli chociażby system dofinansowania postępu biologicznego czy też dotowania przedsiębiorstwa obrotu zwierzętami hodowlanymi. Z jednej strony stosujemy dotację do postępu biologicznego, z drugiej zaś przedsiębiorstwo to podwyższa stawki za przewóz bydła. Praktycznie nie trudni się, ono niczym innym poza usługami przewozowymi. Podobne zastrzeżenia budzą bezpłatne badania weterynaryjne u rolników.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#AdamStadnik">Dlaczego ciągle boimy się urealnić cenę mleka? Trwamy ciągle w iluzji, że średnio można uzyskiwać 4 tys. l mleka od 1 krowy rocznie. Jest to jednak możliwe jedynie przy dostatku paszy wysokiej jakości. Pragnę zwrócić również uwagę na to, że zarówno POZH, jak i Animex lansują obecnie na dużą skalą eksport cieląt. Ustalają tak wysokie ceny skupu, że opłaca się sprzedawać cielęta o wadze 60–70 kg, a nie opłaca się ich opasać. Czy jest to racjonalna polityka, także z punktu widzenia interesów eksportowych? Czy nie należałoby sprzedawać mięsa zamiast żywych cielaków? Te pytania są tylko ilustracją pewnej tezy, która nasuwa mi się po uczestnictwie w pracach naszej komisji. Otóż wiele naszych rzeczowych i konkretnych argumentów nie trafia do przekonania i nie jest branych pod uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławDerda">Dobór materiału hodowlanego jest jednym z podstawowych warunków poprawy efektywności hodowli i pozyskiwania mleka. Nie wiem dlaczego nie zauważa się walorów jałówek z jednostronnym pochodzeniem. To dobry materiał hodowlany. Wiem z praktyki, że ile jałówek rolnik zacieli, tyle cielaków sprzeda. Zgadzam się z opinią, że krowa będzie dawała mleko o odpowiedniej zawartości tłuszczu, tylko wówczas, jeśli będziemy dysponować odpowiednimi paszami. W Kietrzu np. uzyskuje się 6 tys. litrów mleka od krowy, ale proszę zobaczyć czym się tam spasa bydło. Wydaje się, że w całej dyskusji nad CPR i w całej jego konstrukcji nie wzięto pod uwagę prostych prawd, Które zna każdy rolnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZegar">Urealnienie cen mleka oznaczałoby zlikwidowanie 200 mld zł dotacji, a więc podniesienie cen detalicznych. Nie jest też jasne, jak wyznaczać cenę realną. Czy ma być nią cena dla hodowcy 1 krowy czy 10 krów? W negocjacjach, jakie prowadzimy ze związkiem rolników na ogół dochodzimy do porozumienia. Myślę, że i tym razem nam się to uda.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZegar">Zgadzam się, że jakość części zamiennych zależy od jakości stali. Jej poprawa wymaga z kolei znacznych nakładów inwestycyjnych. Podany wzrost dostaw części zamiennych w przyszłym roku o 5,5% jest wskaźnikiem wartościowym, liczonym w cenach stałych. Został również utrzymany specjalny program operacyjny. Szczegóły może przedstawić minister przemysłu maszynowego.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZegar">Wyjaśnienie założeń reorganizacji Komisji Planowania, zmiany jej roli wymagałoby długiego wykładu. Ograniczę się więc tylko do stwierdzenia, że w porównaniu z 1980 r. liczba pracowników KP zmniejszyła się o 2,5 tysiąca. Obecnie - jak już informowałem - odstępujemy również od reglamentacji deficytowych materiałów i surowców, przekazując to w gestię zainteresowanych resortów.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZegar">Trudno mi się ustosunkować do pytania, czy lipiec jest najlepszym miesiącem do dokonywania zmian cen skupu. Finowie np. regulują te ceny dwa razy w roku: raz w relacji do kosztów produkcji i powtórnie - w relacji do kosztów utrzymania. Każdy termin ma swoje zalety i wady. Założenia reformy systemu ekonomiczno-finansowego w PGR są już przygotowywane.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZegar">Przypomnę, że mówiłem jedynie o zahamowaniu spadku pogłowia krów w przyszłym roku, a nie o jego odbudowaniu. Nie chcemy, aby pogłowie to było ponownie większe o utracony 1 mln sztuk. Znacznie bardziej racjonalną drogą jest zwiększanie mleczności krów.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZegar">Pytanie posła S. Żelichowskiego brzmiało: czy rząd znał energochłonność cementowni. Rząd nie przydziela węgla poszczególnym cementowniom. Uważamy obecnie, że nie był on racjonalnie rozdzielany. I stąd decyzja, że w przyszłym roku trafi on do cementowni najbardziej efektywnych i najmniej energochłonnych.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZegar">Padło pytanie odnośnie eksportu warzyw do ZSRR i ewentualnego organizowania wspólnych przedsiębiorstw. Jest niewątpliwe, że wyeksportowanie do tego kraju ogromnych ilości mrożonek warzyw i owoców wymaga stworzenia nowej struktury organizacyjnej. Rozważane jest więc wstępne porozumienie w sprawie tworzenia wspólnych, polsko-radzieckich przedsięwziąć: bazy przeładunkowej w Małaszewiczach, przedsiębiorstwa transportowego oraz wspólnej zamrażalni owoców i warzyw. Wymieniłem tylko przedsięwzięcia największe, choć do nich się nie ograniczymy. Rozwijana będzie też sieć sklepów w myśl zasady: sklepy radzieckie, towary nasze.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZegar">Trwają prace nad funduszem rozwoju eksportu rolnego. Jest to o tyle istotne, że w tym eksporcie każdy dolar kosztuje drożej, niż w innych dziedzinach produkcji.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZegar">Jeśli idzie o problem masła, obawiam się, że zostałem źle zrozumiany. Przedstawiałem po prostu alternatywne scenariusze. Powrót do kartek jest dramatycznym wyjściem, z którego nie skorzystamy. Inną możliwością zrównania popytu z podażą masła jest wzrost jego ceny.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#JózefZegar">Mówiono o braku środków finansowych na melioracje. Tymczasem niektóre przedsiębiorstwa melioracyjne osiągają rentowność ok. 40% i minister finansów zabiera im te środki. Nie jestem przeciwnikiem melioracji, ale powinniśmy również szukać odmian roślin dobrze znoszących grunty niezmeliorowane. Zmeliorowanie całego kraju to przedsięwzięcie na niemal pół wieku. Środki na meliorację będą przekazywane radom narodowym jako dotacja celowa, niemożliwe więc będzie przeznaczenie ich na inne przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#JózefZegar">Trzeba dążyć do zwiększenia efektywności produkcji przemysłu spożywczego, ale jesteśmy realistami - może zbyt ostrożnymi i wiemy, że niełatwo ten cel osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#JózefZegar">Poseł B. Strużek podnosił problem opłacalności gospodarowania na lekkich glebach. Jest to poważny dylemat. Nie mamy obecnie sposobu zniwelowania różnic w tej opłacalności. Żyta i ziemniaków, które najlepiej udają się na tych glebach, nie możemy kontraktować, bo więcej ich państwu nie trzeba. Również podatku nie możemy obniżyć w większym stopniu. Rozwiązaniem jest więc zwiększenie obszaru gospodarstw i nastawienie się na chów bydła mlecznego, a także szukanie dodatkowych dochodów poza rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#JózefZegar">Poseł J. Kiełb ocenił negatywnie sposób wdrażania reformy. Taka ocena wynika chyba z różnic w rozumieniu reformy. Musimy decydować: albo nie chcemy reformy, albo jej chcemy i wówczas godzimy się z wszystkimi jej konsekwencjami, także wobec rolnictwa. Obok pozytywów zawsze będziemy mieli w takim przypadku również negatywy; gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą. Innego wyjścia nie ma. Rolnictwo indywidualne od dawna działa w myśl zasad reformy. Jest charakterystyczne, że PGR tylko w 1982 r. wyszły na plus. Gdyby jednak przyjąć zasady wolnorynkowe, byłyby kłopoty ze zbytem wielu produktów. Czy np. po zniesieniu dotacji znaleźliby się nabywcy mleka? To nie jest wszystko takie proste. Jako zwolennik rolnictwa i wsi oraz wieloletni pracownik nauki, zajmujący się ekonomiką rolnictwa - nie spieszyłbym się ze znoszeniem dotacji. Można je ograniczać. Zniesienie cen urzędowych i pozbycie się dotacji przyniosłoby zyski budżetowi państwa. Ale jak na ceny wolnorynkowe zareagują konsumenci?</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#JózefZegar">W wielu przedsiębiorstwach ceny produktów obliczane są zgodnie z formułą kosztową - przechodzi się na ceny umowne. Przedsiębiorstwa zabierają więc zyski rolnictwu, np. w cenie części zamiennych. Ale też przedsiębiorstwa są samodzielne i samorządne, mogą więc - w razie nieuzyskania żądanej ceny - całkowicie wycofać je z produkcji.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#JózefZegar">Była też mowa o synchronizowaniu planów, bilansowaniu produkcji przemysłu i rolnictwa. Pamiętajmy jednak o wahaniach urodzaju. Pełna synchronizacja oznaczałaby przecież powrót do systemu nakazowego. Rynek jest wystarczająco dobrym regulatorem, zaś my regulujemy tylko globalne proporcje.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#JózefZegar">Zgadzam się, że przemysł spożywczy ma niską rentowność w związku z cenami jego produktów. Próbujemy rozwiązać ten problem przy pomocy ulg, inna droga to zmniejszanie kosztów produkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzOlesiak">Mam prośbę do Komisji Planowania o dostarczenie posłom - członkom naszej komisji tabelarycznej części CPR na rok 1987 w zakresie rolnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławŚliwiński">Kierownictwo naszego resortu mniej więcej połowę czasu poświęca problemom leśnictwa i przemysłu drzewnego. Są już niemal gotowe założenia ustawy o państwowym gospodarstwie leśnym, trwają prace nad projektami związanych z nią dokumentów, w niedługim czasie posłowie otrzymają te projekty. Ostro postawiono w nich problem nadmiernych etatów rębnych, określając maksymalne pozyskanie drewna grubego na poziomie 20 mln m³ rocznie. Zamierza się też ostro przeciwdziałać zniszczeniom lasów. Wszystkie te problematy zasługują na odrębne omówienie.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławŚliwiński">Już prawie nie trzeba przekonywać rolników do kompleksowych technologii upraw, wyniki mówią same za siebie. Pytanie jednak, w jakim zakresie i na jakim poziomie chcemy te technologie stosować, czy nas na to stać? Dotyczy to np. uprawy zbóż przy obecnym poziomie nawożenia. Trzeba więc optymalizować użycie wszystkich dostępnych czynników pianotwórczych na całej powierzchni upraw.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#StanisławŚliwiński">Trwa modernizacja fabryki opryskiwaczy, kupuje się je też za granicą, choć ich import obłożony jest cłem - ale sami rolnicy upomną się o te kwoty w lipcu, gdy będzie mowa o wzroście kosztów produkcji rolnej. Resort rolnictwa na bieżąco śledzi stan produkcji środków służących rolnictwu i w razie potrzeby rząd jest informowany o potrzebie podjęcia działań interwencyjnych. Gdy chodzi o import - nie są to decyzje łatwe, z uwagi na szczupłość środków.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#StanisławŚliwiński">Jeśli idzie o obecne dostawy środków ochrony roślin trzeba przyznać, że sprawę trochę zawalono.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefKiełb">No cóż, gdyby się tak dało odłożyć siewy do grudnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławŚliwiński">Argumenty wysuwane przez przemysł chemiczny wskazują na jego dramatyczną sytuację. W przyszłym roku będzie lepiej, bo kilka fabryk przyjęło już zamówienia i zwiększy produkcję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#StanisławŚliwiński">Ceny skupu mleka podniesiono w lipcu, ponadto są różnice w cenach: zimowej i letniej. Cena skupu wzrosła średnio o 4 zł za litr, co oznacza łącznie ponad 40 mld zł. Rolnicy wskazują jednak na uciążliwość produkcji mlecznej i niedoskonałość systemu oceny jakości i odbioru mleka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JózefKiełb">Żeby komuś powiedzieć, że kradnie, trzeba mu to udowodnić. Niezbędne jest więc uruchomienie sprawnego i obiektywnego systemu oceny jakości mleka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławŚliwiński">Minister rolnictwa wystąpił do wojewodów o uruchomienie takiego systemu. Musimy tworzyć takie warunki, aby produkcja mleka i całego przetwórstwa rolno-spożywczego stała się atrakcyjna i opłacalna.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#StanisławŚliwiński">Bardzo zaawansowane są prowadzone w resorcie rolnictwa przygotowania do podjęcia decyzji co do przyszłości zrzeszeń w ich obecnej formie. Wiele wskazuje na to, że niektóre zrzeszenia osiągnęły już pułap swoich możliwości i nie ma sensu utrzymywanie ich w obecnej formie. Wkrótce wystąpimy z wnioskami w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#StanisławŚliwiński">Będziemy starali się pokryć zapotrzebowanie na pasze, chociaż w niektórych asortymentach będą występowały jeszcze niedobory. Spodziewamy się zwiększonego importu śruty z Chin, która będzie używana do mieszanek paszowych.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#StanisławŚliwiński">Sprawę opóźnionych dostaw nawozów w Puławach wyjaśnimy z ministrem komunikacji i przekażemy informacje na ten temat komisji.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#StanisławŚliwiński">Kontraktacja polega na zamawianiu towarów u producenta. Możliwości odbiorcy są jednak często ograniczone. W przypadku zwiększonej podaży istnieją dwie możliwości - albo obniżyć cenę, albo nie przyjąć nadwyżek kontraktacyjnych. Możliwości przetwórcze przemysłu tłuszczowego są ograniczone i dlatego nie byliśmy w stanie odebrać całości plonów rzepaku. Trudno gromadzić zapasy a conto produkcji przyszłorocznej. Resort podziela wiele opinii posłów dotyczących niedomagań naszego systemu kontraktacji. Zdajemy sobie sprawę, że kontraktacja powinna polegać nie tylko na zamawianiu produkcji, ale również na zapewnieniu sprawnego odbioru i dostaw niezbędnych środków produkcji, nasion, środków ochrony roślin itp.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#StanisławŚliwiński">Postawiliśmy rygorystyczne zadania przed przemysłem cukrowniczym, powinny one sprzyjać rozwojowi upraw buraków cukrowych. Rozwiązano problem oceny przyjmowanych buraków. Ustalono, że szyjka buraka zaliczana jest do pełnowartościowego produktu i nie może być w tej kwestii dowolnych interpretacji w poszczególnych punktach skupu.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#StanisławŚliwiński">Staramy się zapewnić plantatorom buraków cukrowych nasiona, środki ochrony roślin, maszyny i opryskiwacze. Zgłaszano też postulat wydzielenia puli nawozów na potrzeby tych plantacji. Nie możemy jednak stwarzać precedensu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#EdwardDębicki">Państwowe gospodarstwa rolne już 5 lat pracują w warunkach reformy gospodarczej. Wszystkie przepisy reformy musiały być przystosowane do potrzeb rolnictwa. W staraniach o opracowanie modelu ekonomicznego dostosowanego do warunków pracy PGR dużą pomocą była dla nas opinia sejmowej komisji. Sytuacja nie jest jednak do końca rozwiązana, występuje wiele trudności; przykładem może być wymierzany PGR podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń. Nie uwzględniono wniosku o zmianę zasad wymierzania tego podatku. Wyznaczono tzw. wolny próg od opodatkowania, który kolejno wynosił 20, 16, 14 i ostatnio - 11%. Oprócz tego płaciliśmy za tzw. przyrost produkcji, były to odpisy na PFAZ, które w 1985 r. wynosiły 3,5 mld zł, a w latach 1986–87 musiałyby wynieść ponad 20 mld zł. PGR znalazłyby się wówczas na progu ruiny. Podobno wnioskuje się, ażeby wolny pułap ustalić na poziomie 8%, a przyrost produkcji na poziomie 0,46%. Mija jednak rok 1986, a dotychczas nie wiemy właściwie na jakich zasadach obliczane będą podatki.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#EdwardDębicki">Zgodnie z zaleceniem Biura Politycznego KC PZPR i Prezydium NK ZSL podjęto pracę nad nowelizacją systemu finansowo-ekonomicznego PGR. Szacuje się, że do końca października prace te powinny być ukończone. Podstawowe założenia nowego systemu zmierzają do dalszego umocnienia samodzielności przedsiębiorstw, do zapewnienia przyrostu płac i wzrostu dochodów gospodarstw. Przewiduje się utrzymanie na dalsze 5 lat funduszu wyrównawczego, obliczanego zgodnie z kryteriami wymiaru podatku gruntowego. Zamierza się zapewnić słabym przedsiębiorstwom pomoc w ustalaniu najbardziej korzystnej struktury produkcji oraz mechanizacji i dostawach środków produkcji. Wkrótce projekt powinien zostać rozesłany do zaopiniowania zainteresowanym resortom i organizacjom rolniczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławChądzyński">Sytuacją finansowa przedsiębiorstw owocowo-warzywnych nie jest zła. Przyznano tym przedsiębiorstwom ulgi podatkowe m.in. przy podejmowaniu produkcji koncentratów owocowo-warzywnych. Wydaje się, że normalny system ekonomiczno-finansowy obowiązujący przedsiębiorstwa państwowe może być z powodzeniem stosowany i w tych przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławChądzyński">Jeżeli chodzi o ponadnormatywne dochody, to trzeba rozstrzygnąć od jakiego zysku będą one obniżane, czy od zysku osiągniętego w ub. roku, czy też w ostatnich 3 latach.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławChądzyński">Spółdzielczość pszczelarska miała przyznane ulgi podatkowe w przypadku przeznaczania uzyskanych z tego tytułu dochodów na cele rozwojowe. Przyznano jej również dotacje na zakup mazutu.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławChądzyński">W dyskusji podkreślano, iż rolnicy indywidualni nie płacą podatku od ponadnormatywnych dochodów, ale z drugiej strony trzeba podkreślić, że gospodarstwa indywidualne nie otrzymują dotacji na budownictwo mieszkaniowe, podczas gdy PGR tak.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#StanisławChądzyński">Instytucja kaucji wprowadzona została w ustawie budżetowej. Trzeba do tej ustawy wydać odpowiednie akty wykonawcze; wymaga to pewnego czasu.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#StanisławChądzyński">Rozważana jest propozycja podwyższenia opłat za dowóz buraków cukrowych.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#StanisławChądzyński">Minister finansów ma znikome możliwości sprawowania nadzoru nad Bankiem Gospodarki Żywnościowej. Uspołeczniony nadzór nad tym bankiem sprawuje m.in. Rada Nadzorcza i samorząd. Umarzanie kredytów jest natomiast w gestii ministra finansów. W najbliższym czasie wyjaśniona zostanie sprawa umorzenia kredytów zaciągniętych na zakup ziemi przed 1980 rokiem. Wkrótce już wojewodowie otrzymają decyzję w tej sprawie, przewiduje się, że umorzenie pójdzie w ciężar budżetu. Umorzenie natomiast innych kredytów uzależnione jest od możliwości finansowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#StanisławChądzyński">To prawda, że cementownie produkujące nawozy wapniowe otrzymywały zmniejszoną dotację, ale mogły ją uzupełnić z funduszu rezerwowego. Środki przeznaczone na ten cel odliczano od podstawy wymiaru podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#StanisławChądzyński">W latach 1985–1986 przekazano do budżetów rad narodowych po 3,6 mld zł z przeznaczeniem na melioracje. Środki na ten cel zarezerwowano w budżecie zgodnie z ustaleniami zawartymi w CPR. Nakłady na inwestycje są przekazywane do rad narodowych w formie dotacji ogólnej, więc może w niektórych województwach środki przewidziane na melioracje wykorzystano na inne cele, ale były to przypadki sporadyczne.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#StanisławChądzyński">PGR rzeczywiście otrzymują dotacje do produkcji pasz treściwych, ale dotacje takie były również przyznawane gospodarstwom indywidualnym, a więc nie dzięki temu PGR osiągnęły dobre wyniki. ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#StanisławChądzyński">Na fundusz rozwoju przemysłu mięsnego, drobiarskiego i przetwórczego przekazano w r.ub. 22 mld zł, z czego wykorzystano tylko połowę.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#StanisławChądzyński">W dyskusji podkreślano, że niełatwa jest sytuacja przemysłu spożywczego i że obserwuje się, stały nacisk handlu na wzrost marż handlowych. W ub.r. musieliśmy częściowo dotować wzrost tych marż. Stały wzrost marż jest jedną z przyczyn wzrostu dotacji. Przy wszystkich kłopotach i stale zmieniających się warunkach przemysł rolno-spożywczy potrafił dostosować, się do reguł reformy gospodarczej. Lepiej byłoby, gdybyśmy mogli jeszcze bardziej ograniczyć dotacje i w tym kierunku będziemy zmierzali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#EugeniuszMalinowski">Czy projekt opracowywanego systemu ekonomiczno-finansowego dla PGR mógłby być przedłożony posłom, członkom naszej komisji, ażebyśmy mogli zgłosić swoje uwagi i wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WładysławOgara">Chciałbym dowiedzieć się, jakie ulgi podatkowe uzyskają przedsiębiorstwa zatrudnione przy akcji żniwnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StanisławChudzyński">W sprawie ulg podatkowych nie muszą być wydawane corocznie nowe decyzje, problem ten powinien zamknąć się w formie jednego rozporządzenia ministra pracy, płac i spraw socjalnych. Sprawę tę postaramy się wyjaśnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AdamStadnik">Dlaczego środki uzyskane z podwyższenia ceny mleka nie trafiły w całości do rolników, a częściowo zostały przeznaczone na różnego rodzaju usługi i koszty pośrednie, związane m.in z leczeniem weterynaryjnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławŚliwiński">Ustalenie wysokich opłat za leczenie zwierząt mogłoby doprowadzić do zaniechania leczenia niektórych chorób, np. chorób wymion. Wobec tego część przychodu z podwyższonych cen mleka przeznaczono na zmniejszenie kosztów pośrednich jego produkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AdamStadnik">Wydaje się jednak, że po drodze giną społeczne pieniądze. Ponieważ leczenie jest bezpłatne rolnik wzywa weterynarza już wtedy, kiedy tylko podejrzewa, że zwierzę może być chore.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławŚliwiński">Potrafimy odróżnić takie przypadki, więc usługi świadczone są nieodpłatnie tylko wtedy, jeżeli było konieczne wezwanie lekarza weterynarii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ZdzisławDębowski">Według opinii, resortu finansów banki spółdzielcze działają dobrze i samodzielnie. Tymczasem, gdy zwróciłem się o przyznanie dodatkowych środków dla ferm drobiowych, to miejscowy bank nie podjął decyzji, choć leży to w gestii jego rady nadzorczej, tylko przesłał odpowiedź, że decyzja uzależniona jest od centrali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#KazimierzOlesiak">Nie wszyscy mogą otrzymywać tyle samo, podział środków musi następować w stosunku do rzeczywistych potrzeb i warunków działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JózefKiełb">Ponawiam wniosek, aby ostatecznie rozstrzygnąć kogo, kiedy i za co należy dotować. Ustalmy, czy mamy dotować produkcję rolniczą, czy też tych, którzy ją zjadają lub pośredniczą w jej rozprowadzaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ZdzisławZambrzycki">Reforma gospodarcza została sprawnie wprowadzona w rolnictwie. Rolnictwo bowiem łatwiej godzi się na pewne ustępstwa niż inne gałęzie gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#ZdzisławZambrzycki">KZRK i OR prowadził badania warunków pracy w całym rolnictwie. Porównywanie cząstkowe mija się z celem. Na podstawie tych badań można już stwierdzić, że znacznie gorsze warunki pracy są w gospodarstwach indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#ZdzisławZambrzycki">Założenia CPR dosyć dobrze uwzględniają stan rolnictwa, chociaż trzeba bardziej wnikliwie analizować sytuację poszczególnych jego działów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KazimierzOlesiak">Nie wszystkie uzyskane dziś wyjaśnienia w pełni nas zadowoliły. Prosimy Komisję Planowania przy RM o nadesłanie materiałów dotyczących rozwoju całej gospodarki żywnościowej w 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#KazimierzOlesiak">W wyniku dzisiejszego posiedzenia zostanie opracowana opinia, w której powinny być uwzględnione wnioski przedstawione w koreferacie i dyskusji. Należy domagać się, wyjaśnienia, w jakim stopniu CPR odzwierciedla założenia NPSG, np. w zakresie inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#KazimierzOlesiak">W opinii trzeba też wyraźnie uwypuklić potrzebę podjęcia decyzji co do rozwoju produkcji środków ochrony roślin, m.in. poprzez rozbudowę zakładu w Jaworznie, który jak najszybciej powinien uruchomić produkcję. Będziemy się też domagać zwiększenia nakładów na melioracje, gdyż w przeciwnym razie może być zagrożone wykonanie planu 5-letniego w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#KazimierzOlesiak">W opinii należy też wskazać, że istotne znaczenie ma zapewnienie rentowności nie tylko przetwórstwa rolno-spożywczego, ale również i innych przemysłów, które produkują na rzecz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#KazimierzOlesiak">Podzielamy pogląd, że należy stopniowo ograniczać dotacje, określając równocześnie, w jaki sposób ma to nastąpić… Konieczne jest obniżenie kosztów produkcji, opracowanie właściwego systemu opodatkowania, rewizja niektórych cen. Dojrzewa potrzeba podjęcia generalnych decyzji dotyczących całego systemu ekonomicznego obejmującego wszystkie sprawy związane z cenami, płacami, dochodami itp.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#KazimierzOlesiak">Na temat funkcjonowania zasad reformy gospodarczej w PGR komisja wypowiadała się na jednym ze swoich posiedzeń. Faktem jest, iż w rolnictwie zasady te najlepiej się sprawdzają. Należy więc dalej doskonalić system ekonomiczno-finansowy w szerokim tego słowa znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#KazimierzOlesiak">Komisja postanowiła opracować opinię w sprawie założeń CPR na 1987 r. i przekazać ją Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz opinię w sprawie raportu o przebiegu i wynikach wdrażania reformy gospodarczej w rolnictwie i gospodarce żywnościowej, kierując ją do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz Spraw Samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#KazimierzOlesiak">Postanowiona, że III punkt porządku dziennego, dotyczący gospodarki ziemią ze szczególnym uwzględnieniem realizacji ustaw: o scalaniu gruntów, o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości oraz o ochronie gruntów rolnych i leśnych rozpatrzyć na kolejnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#KazimierzOlesiak">Krótką informację o pracach resortu rolnictwa nad doskonaleniem zasad gospodarki ziemią przedstawił wiceminister Stanisław Śliwiński.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#KazimierzOlesiak">Powołano zespół poselski dla przygotowania uwag i wniosków do opracowania raportu na temat doskonalenia gospodarki ziemią.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#KazimierzOlesiak">Komisja przyjęta odpowiedź na dezyderat, dotyczący zaopatrzenia rolnictwa w węgiel i pasze treściwe.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#KazimierzOlesiak">W końcowej części posiedzenia rozpatrzono sprawy organizacyjne, m.in. dotyczące planu pracy komisji do września 1987 r.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>