text_structure.xml 106 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 25 listopada 1986 r. Komisja Nauki i Postępu Technicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Rudolfa Michałka (ZSL), rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 1987 r. w częściach dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń,</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- Polskiej Akademii i Nauk,</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">- Urzędu Patentowego PRL,</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">- Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości,</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">- Państwowej Agencji Atomistyki.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Komisja rozpatrzyła projekt uchwały Sejmu w sprawie planu Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki na 1987 r. oraz wyraziła wstępną opinię o założeniach projektu ustawy o jednostkach innowacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W obradach wzięli udział: minister nauki i szkolnictwa wyższego Benon Miśkiewicz, podsekretarz stanu w Urzędzie Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń Ryszard Pregiel, sekretarz naukowy PAN Zdzisław Kaczmarek, prezes Urzędu Patentowego PRL Jacek Szomański, zastępca prezesa Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości Tadeusz Podgórski, wiceprezes Państwowej Agencji Atomistyki Andrzej Rodowicz, przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego Klemens Białecki, zastępca kierownika Wydziału Nauki, Oświaty i Postępu Technicznego KC PZPR Grzegorz Kierpiczow, prezes Krajowej Rady Nauki ZNP Wit Majewski, przedstawiciele NIK, URM.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Uwagi do projektu ustawy budżetowej na 1987 rok w części dotyczącej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawił poseł Jan Janowski (SD): Główne kierunki działań w sferze szkolnictwa wyższego w 1987 r. stanowić będą: opracowanie perspektywicznych programów rozwoju szkół wyższych, co w następnych latach będzie podstawą dla ukształtowania ogólnokrajowego programu rozwoju szkolnictwa wyższego; kontynuowanie prac nad optymalizacją sieci szkół wyższych; dokonanie zdecydowanych zmian w systemie i strukturze kształcenia pod kątem przystosowania ich do współczesnych wymogów rozwoju nauki oraz potrzeb społeczno-gospodarczych kraju; wypracowanie modelu działalności wychowawczej wśród studentów, zakładającego konkretyzację zadań oraz współdecydowanie samorządów i organizacji studenckich; zakończenie I etapu realizacji nowej polityki kadrowej w oparciu o przeprowadzane okresowo oceny kadr nauczycieli akademickich; doskonalenie form i zakresu współuczestnictwa szkół wyższych w realizacji centralnych programów badawczych przy równoczesnym rozwijaniu badań własnych.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wymienione zadania strukturalne i jakościowe określają słuszny kierunek działań rządu i resortu w zakresie doskonalenia form i metod działania w ramach istniejącej sieci szkół wyższych i ich struktur organizacyjnych. Niezmienne pozostają wielkości naboru i zatrudnienia. Założenia CPR na 1987 r. przewidują wzrost rekrutacji na pierwszy rok studiów o 5,3%, ale dotyczy to niemal wyłącznie zwiększenia przyjęć na studia dla pracujących. Globalna liczba studiujących wzrośnie o ponad 3 tys. osób do 333 tys. i oznacza przezwyciężenie trwającej od 1978 r. tendencji spadku rozmiarów kształcenia. Zadania dydaktyczno-wychowawcze wykonywać będzie kadra 136,4 tys. pracowników szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Przegląd celów i zadań resortu na 1987 r. nasuwa dwie refleksje. Pierwsza z nich, w pełni pozytywna, dotyczy wprowadzania jakościowych przemian, a jednocześnie koncentracji środków na zadaniach najważniejszych. Druga refleksja wiąże się z faktem, iż jakościowe przemiany wymagają nowych programów rozwoju szkół i kształcenia studentów oraz doskonalenia pracy wychowawczej. Czy wszystkie te zamierzenia dowodzą, że współczesna polska szkoła wyższa nie zasklepia się w przeżytych strukturach i nie odpowiada wymogom rewolucyjnych zmian w gospodarce lat 90, które...</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">(Nieczytelne)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ZbigniewPuzewicz">... rozwój elektroniki i robotyzacji? Czy przy tak licznych zadaniach zlecanych władzom uczelni będą one w stanie poświęcić dostatecznie wiele uwagi merytorycznej treści dokonywanych przemian w szkolnictwie wyższym?</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#ZbigniewPuzewicz">Zwrócić należy uwagę, iż te rozliczne zadania szkoły wyższe będą musiały realizować w ramach niezmienionej zasadniczo bazy materialnej. Przewiduje się niewielki tylko wzrost liczby miejsc w domach studenckich, podobnie jak niewielki wzrost liczby miejsc w stołówkach. Nakłady inwestycyjne wyniosą ogółem 5,74 mld zł, a środki na remonty 8,6 mld zł. Znając liczne potrzeby i trudności wielu uczelni, niedostatki w wykonawstwie zadań inwestycyjnych, stały wzrost cen robocizny i materiałów należy uznać, iż wzrost środków na inwestycje i remonty jest niewystarczający.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ZbigniewPuzewicz">W pełni poprzeć należy stanowisko resortu, iż możliwości wykonania zadań szkolnictwa wyższego uzależnione są od rozmiarów środków, jakie będą mogły być wykorzystane na wspomaganie podstawowych kierunków działalności szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ZbigniewPuzewicz">W ramach środków budżetowych przewiduje się wzrost wydatków o 16,3% do kwoty 82,2 mld zł. Część środków przeznacza się na pokrycie corocznych skutków w prowadzonej z dniem 1 października br. waloryzacji wynagrodzeń. Nie rozwiązuje to jednak problemu niedoskonałości całego systemu płac w szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ZbigniewPuzewicz">Drugą pozycją wzrostu środków budżetowych są środki na pokrycie kosztów remontów budynków i lokali. Stwarza się tu możliwości zasilania funduszu rozwoju na zakup aparatury i urządzeń. Wielkości podwyżek na te cele łącznie ze zwiększonymi odpisami amortyzacyjnymi należy uznać jednak za niewystarczające. W związku z tym wnioskuję o powiększenie obu tych pozycji w budżecie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ZbigniewPuzewicz">Finansowanie potrzeb szkolnictwa wyższego związane jest z centralnym funduszem postępu naukowo-technicznego, w którym szkoły wyższe mają partycypować w kwocie ponad 26 mld zł oraz kilkunastu mln dolarów. Te znaczące pozycje powinny znacznie poprawić sytuację wielu szkół wyższych, ale wyłącznie w zakresie wyposażenia w aparaturę i materiały. Zależy to w dużej mierze od stanu produkcji i importu aparatury oraz materiałów. A stan w tym zakresie ocenialiśmy już na jednym z poprzednich posiedzeń Komisji negatywnie. Samą zasadę takiego sposobu finansowania należy natomiast ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ZbigniewPuzewicz">Proponuję uznać przedłożone kierunki działań szkolnictwa wyższego na 1987 r. za słuszne, w sposób właściwy skorelowane ze strategicznymi celami polityki społeczno-gospodarczej państwa i zadaniami NPSG na lata 1986–1990. Zwrócić należy uwagę na zbyt liczne ostatnio akcje programowe zlecane szkołom wyższym i wyrazić obawę, czy zbytnio nie absorbują ze szkodą dla merytorycznej działalności.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ZbigniewPuzewicz">Proponuję stwierdzić w naszej opinii, że zadania CPR na 1987 r. mają niezbędne, ale tylko minimalne zabezpieczenie w przedłożonym projekcie budżetu w części dotyczącej szkolnictwa wyższego. Wskazać trzeba jednocześnie, iż proponowane środki na inwestycje w wysokości 5,74 mld zł oraz na remonty w wysokości 8,6 mld zł nie zaspokajają najpilniejszych potrzeb w tym zakresie. Przewidziany w projekcie budżetu wzrost wynagrodzeń osobowych wraz z pochodnymi od płac pokrywa wyłącznie skutki waloryzacji z 1986 r., a nie uwzględnia zapowiedzianej przez rząd regulacji płac w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ZbigniewPuzewicz">Proponuję w związku z tym wystąpienie z wnioskiem o dokonanie korekt w projekcie budżetu zgodnie z przedstawionymi uwagami. Uważam, że konieczne jest wystąpienie do rządu o zapewnienie mocy przerobowych i zaopatrzenia materiałowego na cele inwestycyjno-remontowe szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ZbigniewPuzewicz">Ponieważ przeprowadzana obecnie i wynikająca z ustawy akcja ocen nauczycieli akademickich spowoduje rotację kadrową w dość znacznych rozmiarach, celowe wydaje się wystąpienie z propozycją wspólnego omówienia z kierownictwem resortu rozwiązań systemowych, służących wykorzystaniu tych kadr zgodnie z ich kwalifikacjami.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#ZbigniewPuzewicz">Zwrócić należy uwagę, że zadania w zakresie wychowania fizycznego, sportu i turystyki w szkołach wyższych nie znajdują właściwego wyrazu ani korelacji w projekcie budżetu i w planie zadań inwestycyjnych. Proponuję również wyrazić zaniepokojenie faktem, że mimo pewnych przyrostów bazy socjalnej w szkołach wyższych podległych. Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego, inne resorty nie podjęły dotąd odpowiednich działań dla optymalizacji i przeprowadzenia zmian strukturalnych w podległych im szkołach wyższych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławUrban">W materiałach stwierdza się, że dotacja budżetowa równoważy potrzeby działalności Zrzeszenia Studentów Polskich. Czy kwoty te przeznaczone są tylko dla ZSP, czy też dla wszystkich organizacji społecznych działających na terenie wyższych uczelni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WalentyMaćkowiak">Popieram postulat zgłoszony przez koreferenta w sprawie zwiększenia kwot na inwestycje i remonty szkół wyższych. Wiele szkół podejmuje te zadania w ramach czynów społecznych, ale nie jest to droga do polepszenia bazy i lepszego wyposażenia szkół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MieczysławSerwiński">Szczególnie mocno popieram myśl, aby strukturę kształcenia dostosowywać do wymogów współczesności. Restrukturyzacja wewnętrzna w szkolnictwie wyższym jest konieczna i oby tylko tempo tych prac odpowiadało przedstawionym obietnicom.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MieczysławSerwiński">Rozszerzony zostaje program prac naukowo-badawczych prowadzonych w ramach szkolnictwa wyższego. Dotyczy to szczególnie uczelni technicznych, które podjąć mają ogromne zadania wynikające ze współuczestnictwa w programach badawczych i badawczo-rozwojowych dla potrzeb gospodarki narodowej. Przeznacza się na to stosunkowo znaczne środki. Zauważyć trzeba, iż nie ma już bariery finansowej, natomiast powstaje bariera mózgów, możliwości intelektualnych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MieczysławSerwiński">Popieram program korekty sieci szkół wyższych. Nie chodzi o likwidację szkół czy wydziałów, ale tworzenie odpowiedniej struktury kształcenia w oparciu o konkretny potencjał kadrowy i intelektualny i to ma stać się podstawą przeprowadzonych zmian. Szkoły wyższe muszą spełniać odpowiednie warunki kadrowe, lokalowe i wyposażeniowe. Chciałbym podkreślić, iż prowadzona od 4 lat polityka kadrowa prowadzi do stabilizacji i rozwoju kadry pracowników dydaktyczno-wychowawczych, a także lepszego wykorzystania wyposażenia szkół wyższych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KlemensBiałecki">Chciałbym poinformować Komisję o stanowisku Rady w dwóch kwestiach: sytuacji inwestycyjnej i remontowej w szkolnictwie wyższym oraz płac nauczycieli akademickich. Uchwały dotyczące tych problemów Rada Główna przyjęła 18 września br. na posiedzeniu we Wrocławiu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#KlemensBiałecki">Rada Główna stwierdza, że aktualny stan bazy dydaktycznej i naukowej szkolnictwa wyższego, szczególnie w dużych ośrodkach akademickich, daleki jest od zaspokojenia potrzeb. Dotyczy to głównie wielu obiektów uniwersyteckich, szkół pedagogicznych i artystycznych oraz bibliotek. Baza socjalna szkolnictwa mimo bardzo skromnych normatywów powierzchny nie pokrywa potrzeb mieszkaniowych studentów i pomocniczych pracowników nauki, którzy nie mają własnego mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#KlemensBiałecki">Rada jest w pełni świadoma rozpiętości między potrzebami i możliwościami, uważa jednak, że ich skala nie musi być aż tak drastyczna jak obecnie. Nakłady inwestycyjne na szkolnictwo wyższe, liczone w cenach porównywalnych, zmalały obecnie kilkakrotnie w stosunku do końca lat 70. Rada uważa, że proponowane w planie inwestycyjnym resortu nakłady inwestycyjne na lata 1986–1990 w kwocie 23,6 mld zł w cenach 1984 r. powinny być podwyższone. Ze względu na postępujący wzrost cen w budownictwie kwota ta powinna ulegać corocznej waloryzacji. Plan inwestycyjny powinien uwzględniać w większym stopniu potrzeby budownictwa mieszkaniowego dla pracowników uczelni, od czego w znacznej mierze zależy zapewnienie dopływ młodej i zdolnej kadry naukowej.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#KlemensBiałecki">Rada zwraca uwagę na problemy gospodarki remontowej w szkołach wyższych. Obiekty szkolnictwa wyższego ulegają gwałtownej dekapitalizacji na skutek zbyt niskich nakładów na remonty. Konieczne jest powiększenie środków na remonty obiektów szkół wyższych. Zwrócić należy uwagę, iż wydatki uczelni na konieczne cele remontowe znacznie uszczupliły fundusz rozwoju, co poważnie ogranicza możliwość zakupu aparatury naukowo-badawczej.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#KlemensBiałecki">Rada zwróciła się do władz politycznych i państwowych o pomoc w realizacji postulatów zawartych w jej stanowisku w sprawie sytuacji inwestycyjnej i remontowej szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#KlemensBiałecki">Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego dokonała porównań wysokości płac w szkolnictwie wyższym w Polsce i w innych krajach socjalistycznych oraz porównań średniej płacy krajowej z płacami pracowników szkolnictwa wyższego w naszym kraju. Stwierdzono, iż niski poziom wynagrodzenia nauczycieli akademickich utrzymuje się u nas od wielu lat. Jedynie w 1964 r. średnie wynagrodzenie w szkolnictwie wyższym wynosiło 134% średniego wynagrodzenia w kraju. Od tego czasu następowało pogorszenie tego wskaźnika, a obecnie jest on bliski jedności. Dlatego konieczne jest podjęcie odpowiednich działań regulacyjnych. Dokonana w październiku br. regulacja płac pracowników akademickich nie zmieniła tej sytuacji, ponieważ podwyżka była niższa od wzrostu płac w gospodarce uspołecznionej i niższa od planowanej stopy inflacji. Z oficjalnych danych GUS za I kwartał br. wynika, że średnie wynagrodzenie miesięczne w szkolnictwie wyższym, wynoszące 23.180 zł było znacznie niższe niż w całym przemyśle (25.591 zł), w przemyśle wydobywczym (45.430 zł), a nawet w całym dziale „nauka i rozwój techniki” (26.166 zł).</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#KlemensBiałecki">Niski poziom płac w szkolnictwie wyższym powoduje trudności w pozyskiwaniu młodej, uzdolnionej kadry naukowej oraz odpływ znacznej liczby wartościowych pracowników naukowych, pogoń za dodatkowymi dochodami, co wpływa niekorzystnie na angażowanie się w pracę naukową i dydaktyczną, zatracenie charakteru bodźca ekonomicznego dodatków funkcyjnych, których wysokość nie odpowiada wkładowi pracy, odpowiedzialności i wysokości płac podstawowych.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#KlemensBiałecki">Rada Główna stwierdziła, iż stawiane nauce zadania i oczekiwania społeczne wymagają dokonania możliwie szybko zasadniczej regulacji płac pracowników szkolnictwa wyższego. Nowy system płac powinien zapewniać odpowiednią motywację ekonomiczną zgodną z socjalistyczną zasadą wynagradzania. Zdaniem Rady systemowa regulacja płac powinna opierać się na następujących podstawach: stałej relacji średniej płacy pracowników naukowych do rzeczywistej średniej płacy pracowników sfery produkcji materialnej w danym roku kalendarzowym, rozpiętości płac od 1 do 3,5, przyjmując płacę asystenta za 1, a profesora zwyczajnego za 3,5, ustalenia kwoty bazowej przez określenie płacy asystenta jako 0,8 średniej płacy pracowników sfery produkcji materialnej, korygowania wysokości ustalonej w taki sposób realnej płacy o wskaźnik inflacji.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#KlemensBiałecki">Rada Główna podkreśliła, iż jest w pełni świadomą złożoności problemów płacowych, a sytuacja polityczna, trudności gospodarcze, aspiracje społeczne i bariery psychologiczne utrudniają wprowadzenie radykalnych rozwiązań. Wyraziła jednak przekonanie, że od rozwiązania sprawy płac pracowników naukowych zależeć będzie dalsza przyszłość nauki polskiej oraz sprostanie wyzwaniu zbliżającego się XXI wieku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WitMajewski">Projekt budżetu na rok przyszły nie przewiduje wzrostu płac, co nie pozwala na dokonywanie regulacji płac pracowników naukowych i nauczycieli akademickich. W projekcie budżetu nie ma również środków na waloryzację płac nauczycieli akademickich. Związki zawodowe przedstawiły już władzom propozycje o zbliżonym charakterze do propozycji zawartych w stanowisku Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz zgłoszonych przez koreferenta. Z rocznika statystycznego wynika, że średnia płaca w szkolnictwie wyższym jest niższa niż średnia płaca w szkolnictwie średnim i podstawowym. Z tego powodu szkoły wyższe ubożeją kadrowo i sytuacja taka wymaga zdecydowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WitMajewski">Rząd zapewniał, że wprowadzone zostaną odpowiednie zmiany, ale mimo to sytuacja nie ulega poprawie. W projekcie budżetu nie przewiduje się waloryzacji uposażeń pracowników nauki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#BenonMiśkiewicz">Przekazane uwagi i wnioski dobrze służą stworzeniu właściwych warunków rozwoju szkolnictwa wyższego w kraju i wiele z nich będzie można wprowadzić w życie. Chciałbym wyjaśnić, iż w projekcie budżetu na rok przyszły przewidziano wzrost środków na remonty szkół wyższych o 3.156 mln zł. W tym roku kwota tych środków wynosi 5.444 mln zł. W sumie więc zamierza się wydatkować na remonty w 1987 r. 8.600 mln zł. Są to takie wielkości, o jakie wnioskował resort na podstawie zebranych z uczelni zgłoszeń o ich potrzebach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#BenonMiśkiewicz">W związku z rozszerzeniem programu wychowania fizycznego i sportu w szkołach wyższych przewiduje się budowę w bieżącym 5-leciu 11 obiektów służących tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#BenonMiśkiewicz">Resort podjął prace nad dostosowaniem programu kształcenia do wymogów współczesności również w zakresie tworzenia nowych specjalności kształcących dla XXI wieku. Postulat zawarty w wystąpieniach referenta i w dyskusji będzie realizowany.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#BenonMiśkiewicz">Przyjęto generalnie założenie, że nie przewiduje się w budżecie środków na podwyżki płac. Środki te pochodzić mogą tylko z rezerwy centralnej i wydatkowane będą na podstawie odrębnych decyzji rządowych. Trudno jest planować środki na podwyżki płac, skoro wielkość ich jest jeszcze nie znana. Mimo to, w 1987 r. zapewnione zostały środki na podwyżki płac z rezerwy centralnej.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#BenonMiśkiewicz">Resort nauki i szkolnictwa wyższego finansuje tylko Zrzeszenie Studentów Polskich. Związek Młodzieży Wiejskiej i Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej finansuje bezpośrednio minister finansów, a Związek Harcerstwa Polskiego - minister oświaty i wychowania. Z funduszu socjalnego dla poszczególnych uczelni mogą jednak korzystać wszystkie organizacje, którą działają na terenie uczelni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyLutomski">Chciałbym zadać pytanie, jak resort nauki i szkolnictwa wyższego ocenia możliwości wzbogacenia uczelni o młodą kadrę naukową w związku z niskim stosunkowo poziomem płac. Można przytoczyć przykłady NRD, Kuby i innych krajów socjalistycznych, gdzie płace pracowników naukowych i nauczycieli akademickich znacznie przewyższają poziom średniej płacy w tych krajach. Na Kubie średnia płaca wynosi 180 pesos, a płaca profesora ok. 500 pesos. Jakie są możliwości zmiany polityki płacowej w odniesieniu do absolwentów szkół wyższych, podejmujących pracę naukową? Czy możemy w takich warunkach zapewnić dopływ młodej kadry naukowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BenonMiśkiewicz">Szersza odpowiedź na pytania zadane przez posła J. Lutomskiego wymagałaby dłuższego przygotowania i dłuższego wywodu. Podzielam opinie, że system płac jest nieprzydatny dla prowadzenia właściwej polityki kadrowej w szkołach wyższych. Nasze pobory od 1982 r. wzrastają, ale wzrost ten jest równy wzrostowi kosztów utrzymania. W ramach wzrostu płac występuje wiele dysproporcji. Należy jednak wskazać na swego rodzaju paradoksalną sytuację, ponieważ mimo niskich wynagrodzeń dla młodych pracowników naukowych, mamy do czynienia z większą liczbą kandydatów do objęcia asystentury od wolnych miejsc. Część młodych ludzi, mimo tych nie najlepszych warunków płacowych, chce angażować się w pracę naukową. Oczywiście podzielani pogląd, że trzeba podnieść wysokość płac w całym obszarze szkolnictwa wyższego, aby wyrównać pewne zaistniałe dysproporcje. Opinie wyrażone tu w tej kwestii zgodne są z naszą polityką i zamierzeniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RudolfMichałek">To, że mamy więcej kandydatów do pracy asystenckiej niż etatów asystenckich nie powinno nas uspakajać. Takie rozumowanie jest nieco uproszczone. Można wskazać wiele przykładów, że przy znacznej liczbie kandydatów występują kłopoty z doborem takich, którzy reprezentują odpowiednio wysoki poziom.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła projekt budżetu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 1987 wraz z uwagami i wnioskami koreferenta. Podkreślono, iż zbieżne są ze stanowiskiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz związków zawodowych pracowników nauki. W opinii postanowiono podkreślić, iż poparcie Komisji dla propozycji Rady i ZNP w sprawach polityki płacowej jest Jednym z ważnych warunków rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego oraz prowadzenia właściwej polityki kadrowej.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#RudolfMichałek">W dalszym ciągu obrad rozpatrzono projekt ustawy budżetowej na 1987 r. w części dotyczącej Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń. Koreferat poselski do projektu przedstawił poseł Jerzy Lutomski (PZPR). Mówca podkreślił na wstępie, że problemy postępu naukowo-technicznego realizowane są w czterech grupach potencjału badawczego:</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#RudolfMichałek">- przez korporację Polskiej Akademii Nauk i jej placówki badawcze, - przez uczelnie wyższe, Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, - przez zaplecze badawczo-rozwojowe resortów, przez Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń, - przez przedsiębiorstwa produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#RudolfMichałek">Postęp naukowo-techniczny jest źródłem zmian strukturalnych w gospodarce narodowej. Na tym tle można zapytać, w jakim stopniu istniejący program postępu naukowo-technicznego oraz postępująca od półtora roku przebudowa systemu sterowania nauką i techniką odpowiadają potrzebom naszej gospodarki, a także w jakim zakresie rozpatrywany projekt budżetu koresponduje z zadaniami w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#RudolfMichałek">Plan i budżet Urzędu na 1987 r. trudno porównywać z budżetem roku bieżącego. Plan ten i budżet wykazują, tak jak i działalność Urzędu, tendencje do stabilizacji. W projekcie budżetu występują napięcia ujawniające się zwłaszcza, gdy ów projekt rozpatruje się w powiązaniu z globalnymi nakładami na działalność badawczą i rozwojową.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#RudolfMichałek">Omawiając dział „Nauka” mówca wskazał, że w projekcie CPR na 1987 r. zakłada się, że nakłady na działalność naukowo-badawczą i rozwojową wyniosą 273 mld zł, w tym dotacja z budżetu - 35,5 mld zł. Udział dotacji budżetowej w nakładach ogółem ulega systematycznemu spadkowi. W 1985 r. wynosił on 22,4%, a w 1986 r. wyniesie 15,1%, zaś w projekcie planu na 1987 r. przewidziano, że udział ten będzie wynosił 13%.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#RudolfMichałek">Dotacja w wielkościach bezwzględnych wzrasta wprawdzie w porównaniu do 1986 r. o 7,6%, lecz liczona jest ona w cenach bieżących bez uwzględnienia skutków inflacji.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#RudolfMichałek">W projekcie ustawy budżetowej 25,5 mld zł z dotacji przeznacza się na zasilenie Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki. Na sfinansowanie jednostek budżetowych (bez Urzędu) przeznacza się niespełna 9,5 mld zł. Zgłoszone przez ministerstwa i województwa potrzeby są jednak wyższe o 430,5 mln zł. Niezbędne ograniczenia spowodowały napływ odwołań. Postulaty zwiększenia wydatków mają uzasadnienie przede wszystkim we wzroście cen materiałów i usług oraz w konieczności sfinansowania skutków zmian wynagrodzeń dokonanych w 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#RudolfMichałek">Prawidłowe funkcjonowanie jednostek budżetowych w 1987 r. wymagałoby zmniejszenia udziału dotacji budżetowej przeznaczonej na zasilenie Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki z 25,5 mld zł do 25,1 mld zł i zwiększenie o 400 mln zł rezerwy Urzędu przeznaczonej na dofinansowanie uzasadnionych potrzeb jednostek budżetowych planowana regulacja płac w tych jednostkach. Wniosek ten zgłoszony przez kierownika Urzędu został wstępnie zaakceptowany przez ministra finansów. Mówca wyraził nadzieję, że będzie możliwe uwzględnienie tego właśnie wniosku w trybie roboczej korekty odpowiednich projektów i zaapelował do Komisji, by poparła to zamierzenie w swej uchwale końcowej.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#RudolfMichałek">Dochody w dziale „Nauka” planowane w projekcie budżetu obejmują wpływy z tytułu podatku dochodowego, wpłat z tytułu amortyzacji oraz świadczonych usług dla jednostek gospodarki uspołecznionej i ludności. Wpływy te wzrastają w 1986 r. w stosunku do ustawy budżetowej o 47,3%, natomiast w projekcie planu na 1987 r. zakłada się wzrost o 163% (w stosunku do wielkości przewidzianej w ustawie budżetowej na 1986 r.) z powodu planowanego zwiększenia ilości i zakresu świadczonych usług oraz zmiany cen.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#RudolfMichałek">Przyjęty przez Ministerstwo Finansów plan dochodów z działalności gospodarczej został zwiększony o 56% w stosunku do roku 1986. Wzrost ten należy uznać za bardzo duży, zwłaszcza jeśli uwzględnić wzrost o 400% spłat z tytułu amortyzacji.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#RudolfMichałek">Omawiając wydatki w dziale „Administracja” mówca stwierdził, że główne napięcia dotyczą funduszu płac. Przyrosty zatrudnienia w Urzędzie w 1985 r. i 1986 r. nie pociągnęły za sobą odpowiedniego podwyższenia funduszu wynagrodzeń. W projekcie planu na 1987 r. nie przewiduje się dla Urzędu wzrostu funduszu płac poza uwzględnieniem skutków wynikających ze wzrostu średniorocznego stanu zatrudnienia i utrzymania średniej płacy na obecnym poziomie. Prowadzi to do ograniczenia zatrudnienia w stosunku do przyznanego limitu, oczywiście przy wykorzystaniu przyznanego funduszu płac. Tego rodzaju zjawisko nie może nie spowodować pogorszenia jakości pracy Urzędu.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#RudolfMichałek">Wydatkowanie znacznych środków na rozwój nauki i techniki nakłada szczególne obowiązki na organy nadzorujące celowe i efektywne wykorzystanie tych środków. Mówca przypomniał w związku z tym, że w ub. roku zwrócił uwagę Komisji na potrzebę krytycznej oceny projektu tegorocznego budżetu Urzędu w części dotyczącej płac ostrzegając, że „oficerowie sztabowi” - za jakich należy uważać ludzi, na barkach których spoczywa ciężar planowania, koordynacji i kontroli centralnych programów badawczo-rozwojowych i zamówień rządowych - mają zarobki niższe od średniej krajowej. Jak tego dowodzi przedłożony projekt budżetu Urzędu na rok przyszły, uwagi te pozostały bez echa.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#RudolfMichałek">W projekcie planu wzrastają wydatki Urzędu na podróże służbowe krajowe i zagraniczne, co jest zrozumiałe ze względu na wzrost zatrudnienia i zmianę cen oraz taryf. Ulegają natomiast zmniejszeniu o ponad 4 mln zł środki na zakup materiałów i przedmiotów nietrwałych. Wynika to ze znacznych nakładów poniesionych na wyposażenie Urzędu w 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#RudolfMichałek">Napięcia powoduje wysokość przyznanych Urzędowi środków na opłatę usług. Wynika to z potrzeby zlecania wielu prac osobom spoza Urzędu wobec braku dostatecznej liczby pracowników obsługi. Tego rodzaju sytuacja nie powinna mieć miejsca. Urząd ponosi też wysokie opłaty za korzystanie z pomieszczeń w Pałacu Kultury i Nauki, a także z tytułu przejęcia w administrację budynku przy ul. Jasnej 6 przeznaczonego od kilku lat do generalnego remontu.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#RudolfMichałek">Przystępując do omówienia problematyki inwestycji i remontów kapitalnych mówca podkreślił, że środki na ten cel wydatkowane przez Urząd i podległe mu zakłady (Ośrodek Postępu Technicznego w Katowicach i CINTiE w Warszawie) w 1986 r. są wyższe od środków planowanych na 1987 r. Należy pamiętać, iż Urząd uzyskał dodatkowo środki w ciągu bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#RudolfMichałek">Również w 1987 r. - jak można się spodziewać - Urząd otrzyma dodatkowe środki. Dotyczy to zwłaszcza finansowania inwestycji przy ul. 1 Sierpnia w Warszawie objętej uchwałą Rady Ministrów nr 275/82. Środki te będą pochodziły z rezerwy pozostającej w dyspozycji Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Okazuje się, że wciąż liczymy na dodatkowe ponadplanowe środki. To jest zbyt enigmatyczne rozwiązanie. Nasza Komisja nie powinna ustosunkowywać się do tego rodzaju dobrych życzeń rządu. Znów próbuje się coś załatwić na zasadzie „obiecanek”, czemu jestem przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#RudolfMichałek">Należy podkreślić, że potrzeby w dziedzinie zakupu sprzętu i wyposażenia Urzędu, OPT w Katowicach i CINTiE, jak też w dziedzinie remontów bazy materialnej, są znaczne.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#RudolfMichałek">W końcowej części swego wystąpienia mówca zaznaczył, że w działalności Urzędu występują cztery podstawowe kierunki. Pierwszy wiąże się z krótkookresowym programowaniem i planowaniem postępu naukowo-technicznego, tworzeniem NPSG i CPR w części dotyczącej wspomnianych zagadnień, a także z długookresowym programowaniem rozwoju naukowo-technicznego (na okres minimum 10 lat).</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#RudolfMichałek">Drugi kierunek stanowi międzynarodowa współpraca, a trzeci można określić mianem działalności wspomagającej główny nurt postępu naukowo-technicznego programowanego centralnie. Trzeci kierunek obejmuje problematykę jakości, normalizacji i metrologii, a także wynalazczość, licencje i eksport osiągnięć naukowo-technicznych. Czwarty kierunek obejmuje problematykę związaną z utworzeniem i wdrażaniem mechanizmów oraz instrumentów ekonomicznych i organizacyjnych, zapewniających realizację programów postępu naukowo-technicznego w gospodarce. Chodzi tu o programy krótkookresowe i długookresowe ze szczególnym uwzględnieniem najsłabszego ogniwa systemu, tj. wdrażania nowoczesnych rozwiązań do praktyki przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#RudolfMichałek">Mówca z naciskiem podkreślił, że inicjowanie proefektywnościowych mechanizmów i instrumentów skłaniających przedsiębiorstwa do przyspieszenia postępu naukowo-technicznego powinno być stałym zadaniem Urzędu. Związek między reformą gospodarczą a postępem naukowo-technicznym jest wciąż teoretyczny, na co poseł referent wskazywał na poprzednim posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#RudolfMichałek">Kończąc swe wystąpienie mówca wniósł o zaakceptowanie przez Komisję zadań głównych kierunków działania Urzędu, zmierzających do lepszego powiązania badań z potrzebami gospodarki, a także o przyjęcie projektu budżetu na rok 1987 wraz z uwagami dotyczącymi niektórych elementów tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JerzyNawrocki">W resortach stosuje się jednolity taryfikator. Czy w Urzędzie znajduje zastosowanie taryfikator mniej korzystny dla pracowników?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RyszardPregiel">Chciałbym przedstawić kilka uzupełniających danych i informacji. Urząd nasz administruje środkami budżetowymi, finansowanymi podmiotowo, Centralnym Funduszem Rozwoju Nauki i Techniki, analizuje działalność jednostek podległych i zajmuje się realizacją własnego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#RyszardPregiel">W dziale „Nauka” funkcjonują 204 jednostki finansowane z budżetu państwa. Wydatki tych jednostek wynosiły w 1986 r. 9.460 mln zł. Na tym poziomie będą pozostawały wydatki przewidywane na 1987 r. Biorąc pod uwagę tempo inflacji Urząd opowiada się za utworzeniem rezerwy w kwocie 550 mln zł przeznaczonej na dofinansowanie tych jednostek, które tego potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#RyszardPregiel">Administrując centralnym funduszem rozwoju nauki i techniki Urząd otrzymuje dochody z obciążeń obligatoryjnych dotacji budżetowych. Wystarczą one na pokrycie zobowiązań w 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#RyszardPregiel">Urząd jest organem założycielskim 26 przedsiębiorstw i jednostek w dziale „Nauka”. Projektowane dochody wynoszą 1.800 mln zł. Są one wysokie, ale wykonalne. Należy podkreślić, że oba zakłady budżetowe Urzędu utrzymują się z własnych wpływów, zaś OPT w Katowicach będzie miał przewagę wpływów nad wydatkami.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#RyszardPregiel">Projektowany budżet jest bardzo oszczędny. Łączne wydatki (bez remontów i inwestycji) będą o 16% wyższe niż w 1986 r. Począwszy od 1987 r. Urząd będzie ponosił opłaty z tytułu udziału Polski w międzynarodowych organizacjach naukowych. Opłaty te wyniosą Ok. 20 mln zł. Jeżeli pominiemy je w ocenie, to okaże się, że budżet Urzędu wzrośnie w tej dziedzinie o 1,2% (w cenach bieżących). Warto odnotować wyraźnie zmniejszenie w dziedzinie zakupu materiałów i środków nietrwałych.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#RyszardPregiel">Średnia płaca w Urzędzie mającym 281 etatów wynosi 24.025 zł, co odpowiada średniej krajowej. Urząd jest niewielki i zatrudnia niewielu pracowników administracyjnych. 70 zatrudnionych ma najwyższe kwalifikacje. Struktura Urzędu jest nietypowa. Potrzebujemy pracowników z dużym doświadczeniem i szczególnymi predyspozycjami. Mamy taki sam taryfikator, jak inne resorty. Inaczej wygląda nasza struktura i kwalifikacje kadry. Pamiętajmy, że chodzi o ludzi kierujących wydatkowaniem miliardów przeznaczonych na rozwój nauki i techniki. Każdy z nich mógłby być głównym konstruktorem w zakładzie produkcyjnym. Nasza kadra jest wyjątkowo zintegrowana. Potrzebujemy jednak środków, by pozyskać pracowników o wysokich kwalifikacjach.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#RyszardPregiel">Komisja przyjęła projekt budżetu na 1987 r. w części dotyczącej Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń wraz z wnioskami posła referenta dotyczącymi stworzenia w budżecie Urzędu rezerwy o kwotę 400 mln zł, tj. do wysokości 550 mln zł mającej powstać ze zmniejszenia dotacji na Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JerzyWójciak">W ten sposób zajęliśmy równocześnie stanowisko w sprawie objętej drugim punktem porządku dziennego, tj. w przedmiocie planu Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki na 1987 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RudolfMichałek">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RudolfMichałek">W dalszym ciągu obrad Komisja rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 1987 r. w części dotyczącej Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#RudolfMichałek">Koreferat poselski do projektu budżetu przedstawił poseł Rudolf Michałek (ZSL), który stwierdził, że w świetle przedstawionej posłom informacji pisemnej działalność PAN obejmuje: działalność naukową, doradztwo naukowe, działalność wydawniczą i informację naukową, kształcenie i doskonalenie kadr naukowych, współpracę naukową z zagranicą, produkcję doświadczalną, inwestycje, import, działalność socjalną.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#RudolfMichałek">Wymienione kierunki działalności wynikają z roli i specyfiki PAN w całokształcie organizacji nauki polskiej. W rezultacie rozwijania działalności w tych właśnie kierunkach kształtują się potrzeby budżetowe będące przedmiotem oceny Komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#RudolfMichałek">Przechodząc do omówienia działalności naukowej PAN mówca podkreślił, że realizacja programu badawczego będzie przebiegać według nowych zasad finansowania działalności naukowej. Plan badań naukowych PAN obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#RudolfMichałek">1) Centralne Programy Badań Podstawowych (CPBP), których jest 61 na łączną kwotę 66.117 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#RudolfMichałek">2) Centralne Programy Badawczo-Rozwojowe (CPB-R) - jest ich 8 na łączną kwotę 25.908 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#RudolfMichałek">3) Resortowe Programy Badań Podstawowych (RPBP) i Resortowe Programy Badawczo-Rozwojowe (RPBR), których jest 34; należy do tego dodać jeden Program Działalności Ogólnotechnicznej (PDO); wydatki na te programy wyniosą 3.852 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#RudolfMichałek">Przewiduje się, że w 1987 r. zostanie wydatkowanych z przedstawionych wyżej kwot (według cen z 1984 r.) 15.118 mln zł w zakresie Centralnych Programów Badań Podstawowych, 5.367 mln zł w zakresie Centralnych Programów Badawczo-Rozwojowych oraz 806 mln zł w zakresie Resortowych Programów Badań Podstawowych, Resortowych Programów Badawczo-Rozwojowych i Programu Działalności Ogólnotechnicznej.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#RudolfMichałek">Należy uznać za prawidłową proponowaną strukturę badań, ponieważ badania podstawowe mają priorytet.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#RudolfMichałek">Przechodząc do omówienia doradztwa naukowego mówca stwierdził, że przejawia się ono w postaci ekspertyz, prognoz i opinii wykonywanych na zamówienie naczelnych organów państwowych. W 1987 r. przewiduje się zakończenie 5 ekspertyz oraz podejmowanie dalszych, co wynika z przyjętych wstępnie ustaleń.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#RudolfMichałek">Działalność PAN w tym zakresie zasługuje na pełną akceptację. Nie została ona jednak wyodrębniona w strukturze planowanych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#RudolfMichałek">W dziedzinie działalności wydawniczej i informacji naukowej zasługuje na podkreślenie fakt, że zamierzenia wydawnicze na 1987 r. przewidują 687 tytułów o objętości prawie 21 tys. arkuszy wydawniczych. Planowane wydawnictwa obejmować będą wyniki badań własnych placówek, efekty działalności komitetów naukowych, towarzystw specjalistycznych, oddziałów PAN oraz towarzystw regionalnych. Z przedstawionej informacji wynika, że zarówno środki finansowe, jak i możliwości przerobowe drukarni zapewnia łącznie opublikowanie 18 tys. arkuszy. A więc około 3 tys. arkuszy nie zostanie wydrukowanych. Mając na uwadze trudności w dziedzinie publikacji, a także przedłużający się cykl wydawniczy, co dotyczy zwłaszcza najważniejszych czasopism naukowych, należałoby rozważyć przesunięcie środków finansowych z innych działów tak, aby w pełni zrealizować przedstawione plany wydawnicze. Jest to istotne również z punktu widzenia korzyści płynących z bezdewizowej wymiany z zagranicą, bowiem w ten sposób ulegnie poszerzeniu zakres wymiany informacji naukowo-technicznej.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#RudolfMichałek">Przechodząc do omówienia problematyki kształcenia i doskonalenia kadr naukowych mówca stwierdził, że trudno jednoznacznie ocenić wskaźniki dotyczące liczby planowanych przewodów doktorskich i habilitacyjnych bez analizy stanu kadrowego i struktury pracowników naukowych PAN. Jest zjawiskiem niewątpliwie pozytywnym współpraca pomiędzy jednostkami PAN a uczelniami i innymi jednostkami naukowymi w zakresie kształcenia kadr. Wydaje się, że wciąż niedostatecznie wykorzystywane są możliwości w dziedzinie stażów krajowych. Ze względu na brak danych nie można też ocenić problemu kształcenia kadr poprzez wymianę z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#RudolfMichałek">Gdy chodzi o współpracę naukową z zagranicą, to główne kierunki wymiany naukowej wynikają w tej dziedzinie z przyjętego Kompleksowego Programu Postępu Naukowo-Technicznego krajów RWPG do roku 2000. Ponadto przyjęto także program mający za podstawę dwustronne porozumienie polsko-radzieckie. Przewiduje się intensyfikację kontaktów pomiędzy PAN a innymi akademiami nauk z krajów RWPG. Współpraca z akademiami nauk krajów kapitalistycznych ograniczać się będzie do dyscyplin mogących przynieść konkretne efekty.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#RudolfMichałek">Produkcja doświadczalna realizowana jest w trzech działach - w przemyśle, nauce i rolnictwie. W zakładach skupionych w działach „Przemysł„ i „Nauka” produkuje się przede wszystkim aparaturę naukowo-badawczą. Łączna wartość sprzedaży w 1987 r. będzie wynosić 2.286 mln zł w „Przemyśle oraz 580 mln zł w dziale „Nauka”. Część wyprodukowanej aparatury jest przedmiotem wymiany z zagranicą, przede wszystkim z krajami należącymi do I obszaru płatniczego. W dziale „Rolnictwo” działalność prowadzi 6 przedsiębiorstw zajmujących się genetyką, fizjologią i hodowlą zwierząt, morfologią drzew oraz badaniami hydrobiologicznymi i rybackimi. Wartość sprzedaży tego działu w roku gospodarczym 1986/87 wyniesie 1.295 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#RudolfMichałek">Zdaniem mówcy przedstawione w „Informacji PAN” wartości przerobowe nie pozwalają na ocenę efektywności produkcji we wspomnianych działach. Można jedynie wskazać, na tendencje wzrostowe.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#RudolfMichałek">Przechodząc do omówienia problematyki inwestycji i remontów kapitalnych mówca stwierdził, że przedstawione zamierzenia inwestycyjne wymagają środków w wysokości 1.585 mln zł, z czego 1.185 mln zł pokryje się z budżetu centralnego, a 400 mln zł ze środków własnych. Brak pokrycia na planowane remonty kapitalne. Potrzeby oszacowane na 350 mln zł, a przyznano środki w wysokości 185,1 mln zł. Wskaźniki te nie pokrywają się z zestawieniem wydatków PAN zobrazowanym w tabeli na s. 13 wspomnianej „Informacji” ani też z załącznikiem zamieszczonym na s. 16, a przecież zostały one również zamieszczone w tej samej informacji na s. 10.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#RudolfMichałek">Na import aparatury przeznacza się 3 mln dolarów, z czego 2 mln na import części wymiennych izotopów i podzespołów oraz 1 mln na gotową aparaturę. Ponadto z I obszaru płatniczego przewiduje się import w wysokości 3,3 mln rubli. W żadnej mierze nie zapewnia to pokrycia potrzeb. Od wielu lat nauka polska cierpi dotkliwy brak nowoczesnej aparatury.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#RudolfMichałek">Zamierzenia socjalne uwzględniają zaspokojenie podstawowych potrzeb pracowników własnych PAN oraz poszerzenie bezdewizowej wymiany wczasowej i kolonijnej z akademiami NRD, CSRS i WRL. Łączne wydatki na ten cel są skromne i wynoszą 38,2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#RudolfMichałek">Omawiając budżet PAN mówca stwierdził, że planowane dochody w wysokości 872,4 mln zł stanowią 131,3% w stosunku do roku 1986. Na dochody te składają się wpływy z działu „Nauka” oraz z działalności gospodarczej. Wymaga wyjaśnienia fakt nierealizowania planowanych dochodów w dziale „Nauka”, gdzie zamiast 112,6 mln zł przewiduje się tylko 63,1 mln zł. Rzutuje to bowiem na planowane wskaźniki 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#RudolfMichałek">Planowane wydatki budżetowe na 1987 r. wynoszą ogółem 6.325,6 mln zł. Na wydatki bieżące wypada z tego 4.905,5 mln zł, a na inwestycje i remonty 1.420,1 mln zł. Łączne wydatki w porównaniu z 1986 r. są wyższe o 25,3%. Wyjaśnienia wymaga wielkość wydatków na inwestycje i remonty, bowiem we wcześniejszych informacjach podano inne wskaźniki.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#RudolfMichałek">Wskaźniki sprzedaży produkcji usług zamieszczone w tabeli na s. 15 „Informacji” odbiegają nieco od danych przedstawionych na s. 8 tej samej „Informacji”.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#RudolfMichałek">Główną pozycję w planowanych wydatkach bieżących stanowi „Nauka” (95% całości wydatków). W wydatkach tego działu główne pozycje stanowią:</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#RudolfMichałek">- dotacje na prace rozpoznawcze, na działalność ogólnotechniczną oraz na zasilanie funduszu rozwoju placówek naukowych PAN, - działalność komitetów naukowych PAN, - ekspertyzy naukowe, - dopłaty do wydawnictw naukowych.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#RudolfMichałek">Strukturę wydatków naukowych należy ocenić pozytywnie, uwzględniając przodującą rolę placówek PAN w kierowaniu nauką polską. Mylnie, zdaniem mówcy, zakwalifikowane są wydatki w kwocie 130,1 mln zł na „Szkolnictwo wyższe”. Działalność Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej nie służy przecież wyłącznie resortowi nauki i szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#RudolfMichałek">Placówki naukowe PAN realizują, bądź koordynują wiele tematów z zakresu CPBP, RPBP, CPBR, RPBR. Przeznaczone są na to oddzielne środki finansowe. Nakłady na naukę w budżecie PAN wynoszą 4.642,2 mln zł. Środki na wymienione programy przeznaczone do realizacji w 1987 r. wynoszą łącznie 21.307 mln zł. Większość planowanych wydatków przeznacza się na badania podstawowe, co należy ocenić pozytywnie uwzględniając zadania PAN.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#RudolfMichałek">Kończąc to wystąpienie mówca zaproponował rozważenie możliwości przesunięcia środków finansowych w celu pełnego pokrycia potrzeb wydawniczych. Granicą tej korekty mogą być możliwości produkcyjne drukarni.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#RudolfMichałek">Oceniając pozostałe nakłady oraz ich strukturę na tle kierunków działalności akademii przewidywane na 1987 r. mówca stwierdził, że są one słuszne i odpowiadają w jego przekonaniu, głównym celom polityki naukowej. Na tej podstawie wniósł o pozytywne zaopiniowanie projektu budżetu PAN na 1987 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MieczysławSerwiński">Najważniejsze znaczenie ma oczywiście działalność naukowa PAN. Nie chcąc szczegółowo omawiać tych zagadnień pragnę prosić o wyjaśnienie pewnych kwestii dotyczących doradztwa naukowego. W „Informacji” powiedziano, że jedna z ekspertyz ma dotyczyć stanu nauki w Polsce północnej. Zajmie się tym oddział PAN w Gdańsku. Dlaczego nie ocenimy stanu nauki np. w Polsce środkowej co mnie interesuje. Nie dzielmy się na Polskę północną, środkową itd.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MieczysławSerwiński">Tam, gdzie mogę przemawiam zawsze za przetwarzaniem krajowych surowców. Dlatego ekspertyza na temat ogólnego stanu karbochemii w Polsce łącznie z zagadnieniem uwodornienia węgla jest dla mnie bliska i ważna. Mamy duże możliwości. Powiedziano w „Informacji”, że chodzi o wznowienie prac. Prosiłbym o bliższe wyjaśnienie. Wszystko, co w tej dziedzinie zostanie powiedziane przez PAN będzie miało bardzo duże znaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WitMajewski">Z danych dotyczących działalności socjalnej wynika, że rocznie na potrzeby pracowników akademii w tym zakresie przeznacza się 3 tys. zł. Są to środki zaniżone w stosunku do tego co wynika z ustawy o funduszu socjalnym. Czy są to wszystkie środki? Czy będą uruchomione inne źródła finansowania? Stan obiektów socjalnych akademii jest publicznie komentowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#CzesławDąbrowski">Czy ekspertyzy finansowane są ze środków akademii, czy też ze środków instytucji zlecających, jak to przewiduje odpowiednia uchwała Rady Ministrów? W ub. latach środki na współpracę zagraniczną, na usługi niematerialne, na cele dydaktyczne nie były wykorzystywane zgodnie z planem. Jak się przedstawia to zagadnienie obecnie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#ZdzisławKaczmarek">Chciałbym podziękować za zgłoszone uwagi. Program badań prowadzonych przez PAN jest powiązany z funduszami badań centralnych. Udział budżetu w finansowaniu tych badań jest ograniczony. Z naszych środków budżetowych finansujemy badania prowadzone przy pracach rozpoznawczych czy też badania dofinansowywane z Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki. Absorbuje to niewielką część środków. Ze środków wypracowanych w ramach Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki czerpiemy na rozwój placówek naukowych. Część środków na inwestycje (ok. 400 mln zł) pochodzi z funduszy wypracowanych przez placówki. Stąd różnica między danymi dotyczącymi całościowego i częściowego finansowania z budżetu. Przewidujemy wzrost działalności inwestycyjnej o 219% w stosunku do r.1986. Od pewnego czasu mamy pewne problemy z remontami i odbywamy dyskusje z resortem finansów w sprawie środków na remonty. W 1986 r. dofinansowano działalność remontową. Dlatego obecnie przewidujemy mniejsze nakłady na remonty niż w 1986 r. Dotyczy to działalności podstawowej i obiektów socjalnych. Co się tyczy działalności wydawniczej i formułowanych tu wniosków, to od kilku lat wstępny plan wydawniczy pozostaje na poziomie wyższym o kilka tysięcy arkuszy od możliwości realizacji. Myślę tu o możliwościach naszej własnej bazy, która drukuje około 10 tys. arkuszy, podczas gdy ok. 9 tys. arkuszy ukazuje się w drukarniach podległych resortowi kultury. Wychodząc z realistycznej oceny możliwości wydawniczych określiliśmy nasze potrzeby dotyczące środków. Nie środki finansowe jednak i ich szczupłość stanowią zasadniczą przeszkodę. Od bieżącego roku mamy możliwość dodatkowego finansowania działalności wydawniczej. Koordynatorzy centralnych programów badawczych mogą dotować działalność wydawniczą; Nasze potrzeby finansowe są zaspokojone, a jeśli powstaną nowe tego rodzaju potrzeby w dziedzinie wydawniczej, to skorzystamy ze środków Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#ZdzisławKaczmarek">Wiele uwagi poświęcamy problemom przetwórstwa węgla. Konieczne jest wznowienie pewnych prac. Dlatego zwróciliśmy się do Komitetu Karbochemii o przygotowanie ekspertyzy. Gdy chodzi o ekspertyzę stanu nauki w Polsce północnej, to chciałbym przypomnieć, że w okresie przygotowań do Kongresu Nauki zwracano uwagę na potrzebę dokonywania regionalnych ocen stanu nauki. Za ekspertyzy płaci PAN ze swego budżetu. Duże ekspertyzy są finansowane ze środków centralnych. Mamy odpowiednie porozumienia z Sejmem i Komisją Planowania.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#ZdzisławKaczmarek">Nie w pełni zrozumiałem pytanie dotyczące stanu realizacji budżetu. Wykonanie budżetu było w poprzednich latach zawsze bardzo wysokie. Niezrealizowanie dochodów w 1986 r. w stosunku do planu wynika ze zmiany przepisów - od tego właśnie roku środki związane z amortyzacją nie są odprowadzane do budżetu. Gdy chodzi o środki na cele socjalne, to wymieniona kwota stanowi ich część. Tego rodzaju środki przyznawane są także na poziomie instytutów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RudolfMichałek">Rozumiem, że w świetle tego wyjaśnienia mogę wycofać swoją uwagę dotyczącą działalności wydawniczej. Cykl wydawniczy zostanie skrócony, czy tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#ZdzisławKaczmarek">Tak.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#ZdzisławKaczmarek">Komisja przyjęła projekt budżetu na 1987 r. w części dotyczącej Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#ZdzisławKaczmarek">W dalszym ciągu obrad rozpatrzono projekt budżetu na 1987 r. w części dotyczącej Urzędu Patentowego PRL.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#ZdzisławKaczmarek">Koreferat poselski przedstawił poseł Józef Kuczmowski (PZPR): Zanim wypowiem swoje zdanie na temat budżetu na 1987 r. dla Urzędu Patentowego PRL, którego działalność wynika ze stanu gospodarki państwa i zaopatrzenia społecznego naszej gospodarki („potrzeba jest matką wynalazku”) - kilka refleksji.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#ZdzisławKaczmarek">Posłużę się wyrywkowymi informacjami i opiniami zaczerpnięć tymi ze środków masowego przekazu i prasy technicznej oraz opinią moich wyborców z różnych kontaktów, które, moim zdaniem, wyrażają opinię o wynalazczości i wdrożeniach oraz postępie technicznym w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#ZdzisławKaczmarek">Chciałbym zacząć od sprawy atestacji, której celem jest przełamanie niszczącego nas biurokratycznego sposobu myślenia i działania. Atestacja powinna być procesem ciągłym opartym o znane na całym świecie naukowe systemy organizacji pracy i bodźce motywujące. My natomiast tworzymy własny system, bez względu na to, czy to coś da, czy to ma sens ekonomiczny. Istnieje powszechna opinia, że oto znowu rozkręca się potężna „machina biurokratyczna”, która już niebawem pokryje gęstą siecią Komisji i podkomisji wszystkie uspołecznione przedsiębiorstwa. Do powszechnej atestacji stanowisk i przeglądu struktur przystępuje cała armia administracyjnych specjalistów uzbrojonych w instrukcje, wytyczne, wzorce, komunikaty, normatywy, materiały szkoleniowe i programy kursów. Powstaje wiele komisji resortowych. Ruszyła masowa produkcja atestacyjnej makulatury (a papieru brak).</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#ZdzisławKaczmarek">Tymczasem w fabrykach i zakładach pracy, w przedsiębiorstwach panuje niepokojąca cisza - produkcja spada, koszty rosną. Nic się nikomu nie opłaca. Powstaje pytanie, czy potrzebna jest taka atestacja, aby stwierdzić coś co widoczne jest gołym okiem i o czym wie każdy pracownik zatrudniony w gospodarce uspołecznionej? Oto brak przejrzystego programu gospodarczego, a zamierzenia w tej dziedzinie cechuje tymczasowość. Wydajność pracy jest niska, niezgodna z normami. Produkcja jest mała i byle jaka. Brak nowości i nowoczesności. Występują przerosty w administracji. Ma miejsce ucieczka od odpowiedzialności. Organizacja pracy jest fatalna, warunki pracy i stan bhp odbiegają od norm. Zatracono godność i etykę zawodową. Brak odpowiedzialności jest powszechny. Nie opłaca się postęp techniczny związany z wdrażaniem nowości. Dekapitalizacja majątku sięga już 80%.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#ZdzisławKaczmarek">0 tym wszystkim wie zarówno Centrum, jak i średni i niższy szczebel zarządzania. Nasuwa się zatem pytanie, czy ta atestacja i przegląd struktur dotyczy jedynie stanowisk pracy w przedsiębiorstwach, instytucjach, zakładach pracy, czy również struktur organizacyjnych Centrum?</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#ZdzisławKaczmarek">Tymczasem wyborcy oczekują od nas, posłów informacji o atestacji na wyższych szczeblach, a przede wszystkim kto będzie atestował Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych? Albo Ministerstwo Finansów oraz cały aparat naszych planistów gospodarczych? Kto będzie atestował tych, którzy decydują o stanie naszej gospodarki narodowej?</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#ZdzisławKaczmarek">Przechodząc do zagadnień eksportu polskiej myśli technicznej chciałbym powiedzieć, że niedawno ponownie dowiedziałem się z prasy, iż „Polservice” poprzez swoje Biuro Ochrony Własności Przemysłowej prowadzi również sprawy polskich patentów, ochrony praw autorskich i znaków towarowych oraz prawną ochronę zagranicznych wynalazków w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#ZdzisławKaczmarek">Na ponad 400 tys. osób zatrudnionych w Polsce w zapleczu naukowo-badawczym w ciągu 25 lat udało się sprzedać tylko 400 licencji! A ile wywieziono nielegalnie?</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#ZdzisławKaczmarek">Na eksport polskiej myśli naukowo-technicznej planuje się 400 mln zł, w tej dziedzinie również istnieje „szczególna” polityka fiskalna Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Handlu Zagranicznego, co powoduje, że - jak mówi prof. Cz. Bobrowski - „zarzyna się owcę zamiast ją strzyc”.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#ZdzisławKaczmarek">Gdy chodzi o problematykę wynalazczości i wdrożeń, to dla przypomnienia podaję, że największy kryzys w dziedzinie wynalazczości nastąpił w roku 1981, kiedy to liczba zgłoszonych i zastosowanych projektów wynalazczych była prawie trzykrotnie niższa w porównaniu do 1979 r. W przedsiębiorstwach i zakładach pracy, gdzie organizacja służb racjonalizatorskich była systematyczna i rzetelna, a kierownictwa tych zakładów rozumiały zasady gry reformy gospodarczej, proces ten został szybko reaktywowany i zaczął się rozwijać. To przecież w założeniach reformy gospodarczej wyrażono przekonanie, że główne drogi do poprawy bytu materialnego prowadzić będą w najbliższych latach przez postęp techniczny i rekonstrukcję gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#ZdzisławKaczmarek">Jestem pewien, że Urząd Patentowy PRL wybrał właściwy kierunek prac w r. 1987. Będą się one koncentrować przede wszystkim na:</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#ZdzisławKaczmarek">- popularyzowaniu stworzonych środków organizacyjno-prawnych i instrumentów ekonomicznych służących działalności wynalazczej i oddziaływaniu kierunku prawidłowego ich wykorzystania w jednostkach gospodarki uspołecznionej, - współpracy z właściwymi organami administracji państwowej przy włączeniu do CPR oraz zamówień rządowych zadań związanych z realizacją wybranych wynalazków o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, - organizacji specjalistycznego systemu informacji patentowej w ramach krajowego systemu INTE, przy wykorzystaniu doświadczeń krajowych systemów specjalistycznych i branżowych oraz Międzynarodowego Systemu Informacji Patentowej, - ściślejszej współpracy Urzędu. Patentowego z Urzędem Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń w zakresie wdrażania w naszej gospodarce nowoczesnych rozwiązań technicznych (istotna jest tu ustawa o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych).</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#ZdzisławKaczmarek">Stanowczo jednak za mało uwagi poświęcamy działaniom wdrożeniowym i racjonalizacji, której należy nadać odpowiednią rangę w organizacji przedsiębiorstw, systemie płacowym i polityce finansowej (podatkowej).</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#ZdzisławKaczmarek">Niezbędne również będzie skorzystanie z doświadczeń zagranicznych w tej dziedzinie i stworzenie warunków do szerszego konfrontowania się naszej inżynieryjno-technicznej kadry racjonalizatorów ze współczesnymi wymaganiami technicznymi i ekonomicznymi w skali światowej.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#ZdzisławKaczmarek">Postęp techniczny i racjonalizacja powinny wspomagać rozwiązanie problemu rąk do pracy, zarządzania, wydajności, jakości i nowoczesności wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#ZdzisławKaczmarek">Przechodząc do zagadnień budżetowych, z uwagi na to, że w planie pracy naszej Komisji przewiduje się analizę stanu wynalazczości przemysłowej w Polsce w latach 1983–1986 ograniczę dziś swoją opinię łącznie do projektu budżetu na 1987 r.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#ZdzisławKaczmarek">Otrzymałem z Urzędu Patentowego przejrzyste i wyczerpujące materiały informacyjne. Osobisty kontakt z prezesem tego Urzędu, dr J. Szomańskim, pozwolił mi na poszerzenie poglądów co do zakresu działania tego niezbędnego dla naszej gospodarki urzędu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#ZdzisławKaczmarek">Zadania ustawowe przewidziane do realizacji przez Urząd Uwzględniają postanowienia Prezydium Rządu z 21 października 1985 r. w tym zakresie i obejmują oddziaływanie na rozwój i wykorzystanie wynalazczości w gospodarce, przyznawanie praw wyłącznych na wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe i wzory zdobnicze, rozstrzyganie spraw spornych w zakresie wynalazczości, prowadzenie informacji patentowej, a także współpracy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#ZdzisławKaczmarek">21 października 1985 r. Prezydium Rządu rozpatrywało „Raport w sprawie stanu wynalazczości oraz warunków i kierunków jej rozwoju w latach 1986–1990”. Odpowiednie zadania określono w uchwale nr 178/85 i włączono do planu rocznego na 1986 r. Określono je także w dokumentach dotyczących projektu NPSG na lata 1986–1990.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#ZdzisławKaczmarek">Przedstawiono mi również szczegółowy program prac Urzędu w 1987 r. Omawiany dziś budżet powinien w całości zapewnić realizację tego programu.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#ZdzisławKaczmarek">Projekt planu zatrudnienia Urzędu na 1987 r. wynosi 480 etatów. W dziale „Administracja państwowa” przewiduje się 265 etatów (na poziomie 1986 r.), a w dziale „Nauka” przewiduje się 215 etatów (wzrost o 10 etatów wynikający ze wzrostu zadań wydawnictw Urzędu Patentowego).</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#ZdzisławKaczmarek">Planuje się, że dochody Urzędu wyniosą 247.500 tys. zł, tj. będą o 3,55% wyższe niż przewidywane wykonanie roku 1986. Na projekt planu składają się dochody w dziale „Administracja państwowa” w kwocie 217 tys. zł, tj. o 3,33% więcej niż przewidywane wykonanie w r. 1986. Na wyższy plan dochodów wpłynie przewidywany wzrost zgłoszeń wynalazków, wzorów użytkowych i znaków towarowych przy utrzymaniu opłat w dotychczasowej wysokości. Dochody w dziale „Nauka” mają wynieść 30.500 tys. zł. Będą o 5,17% wyższe niż przewidywane wykonanie w r. 1986, co wynika ze wzrostu wpływów ze sprzedaży wydawnictw Urzędu Patentowego.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#ZdzisławKaczmarek">Projekt planu wydatków na rok 1987 wynosi 397.869 tys. zł, tj. o 9,2% więcej niż przewidywane wykonanie w r. 1986. Na kwotę tę składają się wydatki w kwocie 152.225 tys. zł w dziale „Administracja państwowa”, co oznacza wzrost o 4,82% w stosunku do przewidywanego wykonania w r. 1986, wynikający ze wzrostu cen na materiały i usługi. Wydatki w dziale „Nauka” planuje się w kwocie 245.624 tys. zł, co oznacza wzrost o 12,1% w stosunku do przewidywanego wykonania w r. 1986, co wynika ze wzrostu zatrudnienia w pionie wydawnictw, wzrostu kosztów druku i zakupu materiałów. Wydatki w dziale „Różna działalność” planuje się w kwocie 20 tys., tj. na poziomie 1986 r.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#ZdzisławKaczmarek">Wydatki na inwestycje planuje się w kwocie 50.000 tys. zł. Dotyczą one zakupu maszyn i urządzeń. Nie otrzymano środków na budowę magazynu i biblioteki.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#ZdzisławKaczmarek">Nakłady na kapitalne remonty planuje się w kwocie 10.000 tys. zł. Obejmują one przebudowę wejścia głównego ze względu na wymagania przeciwpożarowe.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#ZdzisławKaczmarek">Wydatki dewizowe planuje się w kwocie 71.688 tys. zł, w tym do I obszaru płatniczego w kwocie 2.701 tys. zł, z przeznaczeniem na zakup literatury i informacji na taśmach magnetycznych (1.402 tys. zł), wyjazdy służbowe i szkoleniowe (712 tys. zł), wynagrodzenia walutowe eksperta w RWPG (587 tys. zł). Do II obszaru płatniczego wydatkowana będzie kwota 68.987 tys. zł z przeznaczeniem na: zakup literatury i informacji na taśmach magnetycznych (6.460 tys. zł), składki do organizacji międzynarodowych (10.467 tys. zł), wyjazdy służbowe (1.130 tys. zł), zakup materiałów i części zamiennych oraz zakupów inwestycyjnych (50.930 tys. zł, tj. 11.000 tys. zł na zakup materiałów i części zamiennych oraz 39.930 tys. zł na zakup maszyn i urządzeń po otrzymaniu limitów z Komisji Planowania przy Radzie Ministrów).</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#ZdzisławKaczmarek">Kończąc swe wystąpienie wnoszę o przyjęcie mojej opinii i projektu budżetu dla Urzędu Patentowego na rok 1987.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#ZdzisławKaczmarek">Proponuję ponadto następujące zalecenia:</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#ZdzisławKaczmarek">- w okresie I kwartału 1987 r. przeprowadzić szczegółową analizę stanu wynalazczości i ochrony własności przemysłowej w latach 1983–1986,</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#ZdzisławKaczmarek">- przeprowadzić szczegółową analizę możliwości wdrażania W krajowych wynalazków/ścisłej współpracy z Urzędem Postępu Naukowo -Technicznego i Wdrożeń,</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#ZdzisławKaczmarek">- opracować informację statystyczną o rozkładzie wynalazków i wdrożeń krajowych oraz zastosowaniu patentów (również zagranicznych) w poszczególnych gałęziach, branżach, instytutach, instytucjach, organizacjach.</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#ZdzisławKaczmarek">Czy rozkład wynalazków i wdrożeń oraz zastosowań patentów są proporcjonalne do środków otrzymywanych na wdrażanie postępu naukowo-technicznego w naszej gospodarce (w myśl zasady: komu więcej dano od tego żąda się więcej), - przedstawić program działania Urzędu na lata 1987–1990 i do 2000 r. szczególnie w zakresie specjalistycznego systemu informacji patentowej w ramach Krajowego Systemu INTE oraz międzynarodowego systemu informacji patentowej, a także w zakresie dostosowania struktur organizacyjnych Urzędu do zmian strukturalnych w gospodarce na szczeblu centralnym i terenowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AntoniFoka">W materiale Urzędu na s. 9 powiedziano, że przewiduje się przeprowadzenie 3300 badań pełnych (tj. na poziomie planu z 1986 r.), dla których zgłaszający ubiega się o patent lub o zmianę patentu tymczasowego na patent. Wielkość powyższa zaspokaja potrzeby w tym zakresie w około 50%. Wynika to z braków kadrowych. Około 3–3,6 tys. zgłoszeń nie zostanie załatwionych mimo upływu odpowiednich terminów. Co uczynił Urząd, by zmienić ten stan rzeczy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#CzesławDąbrowski">Wykorzystanie środków na inwestycje kształtuje się na poziomie 50%. Czy plan na rok 1987 ma za podstawę dotychczasowe wykonanie, czy też dotychczasowe plany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JacekSzomański">Dla zapobieżenia niekorzystnym zjawiskom wynikającym z braku wykwalifikowanych pracowników stosujemy system premiowo-zadaniowy, dzięki temu pracownicy u nas zatrudnieni załatwiają dodatkowo 1000 zgłoszeń. Brak nam 10 ekspertów. Mamy trudności ze znalezieniem kandydatów ze względu na niskie płace.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JacekSzomański">Z-ca Prezesa Urzędu Patentowego Zbigniew Sobczyk: Sytuacja inwestycyjna Urzędu ulega nieznacznej poprawie. Mamy przede wszystkim trudności dewizowe. Nie wiem, czy w pełni wykorzystamy środki. Rozmowy z przedstawicielami central handlu zagranicznego nie pozwalają na pozytywną odpowiedź, na pytanie dotyczące wykorzystania środków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StanisławUrban">Przedłużanie się trybu załatwiania spraw w Urzędzie powoduje duże zaniepokojenie wśród twórców projektów wynalazczych i rodzi wiele krytycznych uwag. Proponuję, by Urząd rozważył szukanie specjalistów poza stolicą. Może należałoby utworzyć oddział terenowy. Chodzi o radykalne przyspieszenie trybu załatwiania spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RudolfMichałek">Rozumiem, że przedstawiciele Urzędu przyjmują uwagi posła referenta. Proponuję, by zaakceptować wnioski posła referenta i przyjąć budżet.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła projekt ustawy budżetowej na 1987 rok w części dotyczącej Urzędu Patentowego PRL.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#RudolfMichałek">W dalszym ciągu obrad rozpatrzono projekt ustawy budżetowej na 1987 r. w części dotyczącej Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#RudolfMichałek">Uwagi do projektu ustawy budżetowej na 1987 r. w części dotyczącej Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości przedstawił poseł Adam Heba (PZPR): Problemy, którymi zajmuje się Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości mają szczególnie ważne znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju, są kluczem do osiągania proeksportowego charakteru naszej gospodarki. Przyzwoita jakość surowców i materiałów, odpowiadająca wymaganiom norm działania produkcji jest warunkiem osiągania dobrej jakości wyrobów, a także warunkiem realności postępu techniczno-technologicznego.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#RudolfMichałek">Osiąganie wysokiej jakości wyrobów i usług wiąże się z realizacją podstawowych celów społeczno-gospodarczych nakreślonych w uchwale X Zjazdu PZPR i przyjętych w projekcie NPSG na lata 1986–1990. Jest to niezmiernie ważny problem społeczny. W społeczeństwie w dalszym ciągu przeważa powszechne przekonanie o niskiej jakości wyrobów przemysłowych, pomimo iż z danych statystycznych wynika, że tendencje obniżenia jakości zostały zahamowane, a w grupie wyrobów objętych kwalifikacją jakościową można nawet mówić o stopniowej poprawie jakości.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#RudolfMichałek">Niska jakość wyrobów wynika zarówno ze złej jakości surowców i materiałów, niedostatecznej ich podaży, jak i z przestarzałego i niepełnosprawnego parku maszynowego oraz braku narzędzi i oprzyrządowania. Trzeba podkreślić, że zakładana w NPSG restrukturyzacja naszego przemysłu może nie przynieść spodziewanych rezultatów, jeśli nie nastąpią zasadnicze zmiany w poziomie jakości surowców, materiałów i wyrobów. Dlatego wnioskuję, aby PKNMiJ w pierwszej kolejności w ramach istniejącego systemu prawnego podjął zdecydowane działania w zakresie kontroli surowców i materiałów do produkcji. Komitet powinien zwiększyć ilość wyrobów objętych obowiązkową kwalifikacją jakości. Za szczególnie ważne należy uznać działania Komitetu w zakresie stosowania systemowych rozwiązań ekonomicznych stymulujących wysoką jakość. Konieczne jest opracowanie programów poprawy jakości oraz zwiększenie skuteczności działań służb kontroli, jak również koordynacja pracy jednostek kontroli niezależnej.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#RudolfMichałek">W projekcie budżetu w części dotyczącej PKNMiJ poziom wydatków bieżących planowanych na 1987 r. jest tylko o 30 mln zł wyższy niż przewidywane wykonanie rb. Wydatki na inwestycje i kapitalne remonty są wyższe o ponad 185 mln zł od przewidywanego wykonania rb. Podwaja się kwotę przeznaczoną na zakupy inwestycyjne, co jest w pełni uzasadnione i wynika z rozszerzenia zadań badawczych, m.in. w zakresie obowiązkowej kwalifikacji wyrobów. Projekt budżetu nie nasuwa żadnych zastrzeżeń i wnioskuję o jego przyjęcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MieczysławSerwiński">Chciałbym zwrócić uwagę na olbrzymi zakres prac PKNMiJ, na wiele ważnych zadań Komitetu. Na szczególne podkreślenie zasługują zamierzenia służące doskonaleniu instrumentów ekonomicznego oddziaływania na jakość. Uważam wprawdzie, że używanie w tym przypadku słowa doskonalenie jest niewłaściwe i należałoby formułować te zadania raczej skromniej, jako dążenie do osiągnięcia poprawy. Poziom jakości wyrobów nie odpowiada ciągle naszym oczekiwaniom i potrzebom.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MieczysławSerwiński">Zamierzenia w zakresie ustalania nowych norm, które również powinny służyć podnoszeniu poziomu jakości, są bardzo rozległe. Niektóre działy i dziedziny wytwórczości wymagają szczególnej uwagi, dotyczy to zwłaszcza wyrobów chemicznych.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#MieczysławSerwiński">Mamy ustawę o jakości. Można stwierdzić z całą pewnością, że Komitet miałby łatwiejsze zadanie, gdyby przepisy tej ustawy były respektowane. Wiele wyrobów nie spełnia kryteriów jakościowych. Komitetowi potrzebna jest zdecydowana pomoc, aby podejmowane działania odnosiły właściwy skutek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#CzesławDąbrowski">Pragnę zauważyć, że dochody Komitetu planowane są na poziomie wyższym od jego wydatków. Nie jest to relacja zbyt często spotykana w budżetach urzędów i komitetów. Czy jednak poziom dochodów, mimo iż stosunkowo wysoki, nie jest planowany z nadmierną ostrożnością? W 1985 r. plan dochodów Komitet wykonał w 150%.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#CzesławDąbrowski">Następca prezesa Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i jakości Tadeusz Podgórski: Zgodnie z sugestiami zawartymi w koreferacie, Komitet nasz kładzie szczególny nacisk na problematykę jakości wyrobów i usług. Służy temu również rozległa działalność w zakresie doskonalenia norm i miar, obowiązujących w rozmaitych procesach wytwarzania wyrobów oraz świadczenia usług. Przyjmujemy do realizacji wnioski zawarte w koreferacie posła A. Heby. Kontakty z przemysłem chemicznym w zakresie przestrzegania obowiązujących i nowych norm są coraz ściślejsze. Proponujemy i podejmujemy realizację nowych rozwiązań systemowych służących osiągnięciu wyższej i stabilnej jakości wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#CzesławDąbrowski">Wysokość planowanych i uzyskiwanych dochodów nie jest zawiniona przez Komitet. Wynika to również z zapotrzebowania przedsiębiorstw w zakresie badania i przyznawania odpowiednich atestów kwalifikacyjnych jakości. W budżecie na rok przyszły urealniono wysokość spodziewanych dochodów Komitetu.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#CzesławDąbrowski">Komisja przyjęła projekt budżetu w części dotyczącej PKNMiJ.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#CzesławDąbrowski">Uwagi do projektu budżetu na 1987 r. w części dotyczącej Państwowej Agencji Atomistyki przedstawiła poseł Danuta Grzywaczewska (PZPR): Projekt budżetu Państwowej Agencji Atomistyki zakłada w porównaniu do obecnego roku wzrost dochodów o 33,6%, a wydatków o 33,8%. Dochody stanowi podatek wpłacany przez przedsiębiorstwo „Polon”, a jego wysokość wynika z rosnącej wartości sprzedaży i usług. Zasługuje na podkreślenie planowany wskaźnik wzrostu wartości sprzedaży tego przedsiębiorstwa o 12,8%. Jest on przeszło dwukrotnie wyższy od wskaźnika wzrostu produkcji przemysłu elektromaszynowego. Jest to produkcja wysoko przetworzona i pożądana z punktu widzenia restrukturyzacji gospodarki narodowej. Dodać należy, że w zakładach doświadczalnych instytutów planuje się również wyższe tempo przyrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#CzesławDąbrowski">Działalność produkcyjna i usługowa jednostek podległych Państwowej Agencji Atomistyki jest wysoce pożyteczna i należy ją maksymalnie rozwijać. Przynosi duże korzyści ekonomiczne również w eksporcie, a także zaspokaja potrzeby społeczne.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#CzesławDąbrowski">Wydatki budżetowe PAA wzrosną, na co wpływa zwiększenie środków na składki wpłacana do organizacji międzynarodowych oraz środki przeznaczone na wprowadzanie w życie aktów wykonawczych do ustawy - Prawo Atomowe. Udział Polski w pracach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu, Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej, Europejskiego Stowarzyszenia Camac i Towarzystwa Badań Radiacyjnych przynosi nam wymierne korzyści. Współpraca międzynarodowa PAA opiera się głównie na wymianie bezdewizowej. Wykorzystuje się możliwości wykonywania badań przy użyciu niedostępnej w kraju aparatury i urządzeń, przyjmowaniu i wysyłaniu stypendystów, dostępu do informacji naukowo-technicznej.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#CzesławDąbrowski">Nie budzi zastrzeżeń rezerwa budżetowa przewidziana na pokrycie wydatków państwowego dozoru jądrowego, szkolenie służb oraz wprowadzanie do realizacji aktów wykonawczych ustawy prawo atomowe. Osobnym zagadnieniem jest wzrost wydatków w rozdziale współpraca naukowo-techniczna i gospodarcza z zagranicą. Wynika to ze zmiany kursu rubla i złotego. Planuje się zorganizowanie w przyszłym roku kilku konferencji, narad i sympozjów, w tym 4 dotyczących energetyki jądrowej. Planuje się również kilka wyjazdów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#CzesławDąbrowski">Pewien niepokój budzi spadek zainteresowania naszym krajem zagranicznych stypendystów. Głównym powodem jest wysokość stypendiów najniższych w porównaniu do stypendiów przyznawanych przez MAEA. Stypendium wynosi w Polsce 24 tys. zł, co stanowi równowartość 120 dolarów, natomiast najniższe ze stypendiów przyznawane przez MAEA wynosi 300 dol. Spowodować to może ograniczenie możliwości wymiany stypendystów oraz pracowników naukowych naszych instytutów. Należałoby podjąć starania w celu wyrównania wysokości stypendiów, co najmniej do najniższego poziomu stypendiów przyznawanych przez MAEA.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#CzesławDąbrowski">Projekt budżetu nie ujmuje środków inwestycyjnych na modernizację bazy technicznej Ośrodka Reaktorów i Produkcji Izotopów, co było przedmiotem dezyderatu naszej Komisji. W informacji podaje się wprawdzie sposób sfinansowania inwestycji w latach 1987–1990 zaproponowany przez NBP i ministra finansów z udziałem kredytu bankowego środków własnych dotacji budżetowej oraz ZSRR i Finlandii, jednak uzależnia się to uruchomienie od umieszczenia tej inwestycji w spisie inwestycji centralnej. Pozostaje zatem nadal otwarta kwestia, tej ważnej i niezbędnej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#CzesławDąbrowski">Na uwagę zasługuje plan prac naukowo-badawczych prowadzonych w ramach PAA. Pracownicy podległych instytutów uczestniczyć będą w przyszłym roku w realizacji 3 centralnych programów badań podstawowych, w 4 centralnych programach badawczo-rozwojowych i 5 zamówieniach rządowych. Efektem tych prac będzie uruchomienie 21 nowych wyrobów i technologii z dziedziny techniki jądrowej oraz rozwoju bazy doświadczalnej, technologicznej i usługowej atomistyki. W programach prac naukowych zawarto wiele istotnych działań z zakresu techniki medycznej, ochrony radiologicznej oraz radiacyjnej ochrony żywności.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#CzesławDąbrowski">Projekt budżetu PAA nie wzbudzą zastrzeżeń, a przyjęty program i wielkości dochodów i wydatków opracowany jest w sposób realny i rzeczowy. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie Agencji i nadzorowanych przez nią jednostek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#JerzyLutomski">Nie mam uwag do koreferatu, ale chciałbym jedynie zastanowić się nad stwierdzonym faktem, że nasze ośrodki atomistyki nie mają zbyt wielu stypendystów. Czy powodem jest istotnie niska wysokość stypendium, czy też nasze ośrodki atomistyki nie reprezentują już dość wysokiego poziomu. Czy należymy do krajów przodujących w zakresie atomistyki i prowadzonych w tej dziedzinie badań? Czy reprezentujemy taki potencjał naukowy i badawczy, który zachęcałby do odbywania w naszym kraju praktyk stypendialnych i wizyt specjalistów zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#JerzyLutomski">Jestem pod wrażeniem niedawnego pobytu na Kubie, gdzie dokonuje się wielu praktycznych przedsięwzięć również w dziedzinie atomistyki, chociaż Kuba uważana jest za kraj rozwijający się i na dorobku. Jest to jednak kraj zaangażowany w budowę własnej elektrowni jądrowej i rozszerzający zakres stosowania techniki jądrowej. Czy my czasem nie wchodzimy w etap, w którym będziemy musieli uczyć się od innych? Obawiam się, że utraciliśmy do niedawna wysoką pozycję naukową w dziedzinie atomistyki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JanKostrzewski">Podzielam obawy posła J. Lutomskiego. Oczywiście dynamiki prac badawczych i rozwojowych w dziedzinie atomistyki nie można mierzyć miarą jednego roku, ale całego 5-lecia. Niemniej musimy sobie uświadomić, że stajemy wobec dramatycznej konieczności znaczniejszego zaangażowania się w tę tematykę.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JanKostrzewski">Prezydium PAN dyskutowało ostatnio nad ekspertyzą w sprawie energetyki jądrowej na tle naszej sytuacji energetycznej. Jesteśmy tu, jak wiadomo, znacznie opóźnieni. Należy rozważyć, czy rozwijamy w sposób odpowiadający naszym potrzebom ważne specjalności atomistyki i ochrony radiologicznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AndrzejRodowicz">Temat stypendiów wywołał tematy pryncypialne. Zacznę od sprawy stypendiów. Ich wysokość ustalają wspólnie Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Przewiduje się, iż ze stypendiów korzystać będą specjaliści krajów rozwijających się. Istotnie wysokość naszego stypendium wynosi 24 tys. zł i nie odpowiada najniższemu nawet stypendium udzielanemu przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej. Państwowa Agencja Atomistyki podejmie starania o zwiększenie wartości stypendiów.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AndrzejRodowicz">To co mają do zaoferowania nasze ośrodki badawcze i naukowe jest interesujące. Nasza wymiana z innymi ośrodkami zagranicznymi jest żywa i niezwykle cenna. Nasze warunki przyznawania stypendium należy uatrakcyjnić od strony materialnej.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AndrzejRodowicz">Poruszono też istotną kwestię, czy nasza atomistyka stawia nas w czołówce krajów prowadzących badania z tego zakresu. Jest faktem, że jako ostatni w Europie budujemy elektrownię atomową. Wynika to z wielu przyczyn. Inaczej podeszliśmy do tego zagadnienia, przez dłuższy czas kierowano się nieco innymi kryteriami oceny możliwości energetycznych kraju. Należy podkreślić, iż do rozwoju energetyki jądrowej przygotowywaliśmy się od 15 lat. Świadczy o tym budowa reaktora „Maria”, pracującego już od 10 lat i unikalnego w skali europejskiej. Pozwala to na prowadzenie ważnych eksperymentów w dziedzinie energetyki jądrowej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AndrzejRodowicz">Należałoby zwrócić większą uwagę na rozwój kadry dla atomistyki i dla rozwoju energetyki jądrowej. Takie działania podejmuje właśnie Państwowa Agencja Atomistyki. Prowadzimy intensywne szkolenie na symulatorach, w laboratoriach i pracowniach doświadczalnych. Wiele uwarunkowań rozwoju atomistyki jest niezależnych od naszej Agencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RudolfMichałek">Proponowałbym nie poszerzać podjętej dyskusji na marginesie omawiania projektu budżetu Państwowej Agencji Atomistyki. Uważam, że należałoby wrócić do tego tematu na jednym z naszych posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła projekt budżetu na 1987 r. w części, dotyczącej Państwowej Agencji Atomistyki.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#RudolfMichałek">Projekt uchwały Sejmu w sprawie planu Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki na 1987 r. zreferował poseł Jerzy Wojdak (SD): Projekt przedstawionego planu zgodny jest generalnie z założeniami NPSG. Komisja Nauki i Postępu Technicznego analizowała dwukrotnie projekt planu Centralnego Funduszu na 1986 r. Zgłoszono wówczas wiele pytań i wątpliwości, z których nie wszystkie zostały wyjaśnione. Obecnie w 7 miesięcy po tamtej dyskusji brak nadal pełnej analizy efektów tego funduszu, który nadal pozostaje funduszem tzw. poligonowym. Np. nie udało się do tej pory uruchomić stypendiów przyznawanych z tytułu rozwiązywania prac badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Uznać należy, iż ta forma wspierania badaczy i twórców ma ogromne znaczenie motywacyjne, ale dotychczas nie przygotowano wniosków, jak również brak jest odpowiednich uregulowań służących wdrożeniu systemu takich stypendiów.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#RudolfMichałek">Konstrukcja planu dochodów i wydatków Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki nie odbiega od schematu przyjętego na rok 1986. Jest ona na ogół zwarta i zrozumiała. Warto jednak zwrócić uwagę na niektóre elementy projektu planu. W 1987 r. wydatnie wzrastają środki funduszu, z przewidywanego wykonania w 1986 r. w wysokości 182,6 mld zł, do 244,3 mld zł. Biorąc nawet pod uwagę stopień inflacji jest to bardzo znaczny przyrost. Fundusz opiera się głównie na obligatoryjnych wpłatach przedsiębiorstw państwowych, które mają tendencję wzrostową. Zwiększenie wpłat przedsiębiorstw umożliwiło ograniczenie dotacji z budżetu centralnego, które wynieść ma tylko 25,5 mld zł. Zwrócić należy uwagę, że kwota rocznych dotacji z budżetu centralnego zwiększona została o 900 mln zł z tytułu przeniesienia części rezerwy działowej w budżecie Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#RudolfMichałek">Wzrastają znacznie kwoty w pozycji „Inne wpływy”, na którą składają się m.in. dochody ze sprzedaży prototypów, urządzeń powstałych przy pomocy środków funduszu. W przyszłości pozycja ta powinna odgrywać coraz większą rolę w gromadzeniu środków na Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#RudolfMichałek">Wzrastają o 300 mln zł kwoty przeznaczone na nagrody za szczególne osiągnięcia w dziedzinie nauki i wdrażania postępu technicznego. Są to środki zdecentralizowane w ponad 20 resortach. Przypuszczać należy, iż nie zaspokoi to wszystkich potrzeb w tym zakresie. Podobnie może być z kwotą 200 mln zł przeznaczonych na stypendia pod warunkiem ich wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#RudolfMichałek">Bardzo poważnie wzrastają kwoty na Centralny Fundusz Wspomagania Wdrożeń. Jest to zgodne z oczekiwaniami społecznymi, potrzebami gospodarki i opinią naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#RudolfMichałek">Chciałbym zapytać, dlaczego mimo sugestii zgłaszanych również na Komisji Nauki i Postępu Technicznego nie powiększono środków na Centralny Fundusz Dewizowy. Wynoszą one, podobnie jak w br., tylko 60 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#RudolfMichałek">Biorąc pod uwagę zgodność projektu planu z założeniami NPSG i CPR na 1987 r. wnioskuję o pozytywne zaopiniowanie projektu planu Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#JerzyLutomski">Chciałbym zwrócić uwagę na wielkość i sposób wykorzystywania Centralnego Funduszu Dewizowego. Przeznaczony on jest głównie na zakup niezbędnej aparatury i literatury naukowo-badawczej. Niestety wykorzystanie tego funduszu, zresztą stosunkowo niewielkiego, utrudniają pracownicy niektórych central handlu zagranicznego. Podejmują oni dyskusje, a często również decyzje o tym, co należy zakupić, mimo iż przedstawia się im konkretne zapotrzebowanie i zamówienia. Działalność niektórych pracowników tych central musi zastanawiać. Niejednokrotnie trzeba podejmować prawdziwą walkę o to, aby zakupy dotyczyły tego, co jest niezbędne placówkom naukowym i badawczo-rozwojowym, a nie tego, co preferują przedstawiciele central handlowych.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#JerzyLutomski">Nierealizowanie w terminie zamówień na zakup określonej aparatury zagraża terminowemu wykonywaniu zadań badawczych, a także powoduje utratę środków dewizowych. Proponuję, aby prezydium naszej Komisji zorganizowało spotkanie z ministrem handlu zagranicznego dla omówienia sprawy zakupów aparatury dla potrzeb placówek naukowo-badawczych w ramach środków przyznanych przez Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RyszardPregiel">Chciałbym podać kilka informacji odnośnie Centralnego Funduszu Dewizowego. W tym roku określono jego wysokość w kwocie 60 mln dol. Z uwagi na trudności dewizowe kraju ograniczono ten fundusz do poziomu 20 mln doi. Sytuacja jest wyjątkowa. Do Banku Handlowego wpłynęły zamówienia dotyczące zakupów na sumę 9 mln dol. Bank uruchomił akredytywy obejmujące kwotę 5 mln dol. Postanowiliśmy przygotować odpowiedni materiał w tej sprawie na spotkanie z ministrem handlu zagranicznego, a także dla wicepremiera Z. Szałajdy. Chodzi generalnie o rozpatrzenie sposobu wydatkowania kwot dewizowych, nawet tych minimalnych na pilne potrzeby rozwoju nauki i techniki. Wydaje się, iż nastąpiło w tej dziedzinie pewne zwyrodnienie techniki handlowej.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#RyszardPregiel">W odniesieniu do centralnego funduszu rozwoju nauki i techniki chciałbym poinformować, iż krótki okres jego funkcjonowania nie pozwala na pełną ocenę zasadności podziału i wykorzystywania środków tego funduszu. Nie możemy kłaść nacisku na wydatkowanie tych środków w 100%, podobnie jak nie możemy dopuścić do nadmiernego niewykorzystywania tych funduszów. Ogólnie stwierdzić trzeba, iż Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki służy dobrze realizacji, programów przyjętych i nadzorowanych przez Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RudolfMichałek">Powinniśmy zwrócić uwagę na nieprawidłową działalność tych central handlu zagranicznego, które realizują zamówienia placówek naukowo-badawczych. Powinniśmy poprzeć starania Urzędu w kierunku znacznej poprawy warunków zakupów aparatury badawczej ze środków funduszu dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#RudolfMichałek">Komisja nasza wyraża ubolewanie, że skromne środki dewizowe nie zostały wykorzystane z winy złej działalności central handlu zagranicznego i będzie wspierać starania w kierunku usprawnienia zakupów.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#RudolfMichałek">Proponuję przyjąć projekt planu Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki na rok 1987 ze zgłoszonymi uwagami i poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła propozycję przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#RudolfMichałek">W kolejnym punkcie porządku dziennego omówiono założenia projektu ustawy o jednostkach innowacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#RudolfMichałek">Posłowie otrzymali projekt ustawy. Jeżeli ktoś nie jest przygotowany do dyskusji, to proponuję skierować uwagi do Sekretariatu Komisji w terminie późniejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AlicjaBracławskaRewera">W moim województwie funkcjonuje kilka zakładów i kombinatów. Przedstawiłam projekt w ośrodku badawczo-rozwojowym Huty Stalowa Wola. Chcę przedstawić kilka spostrzeżeń inicjujących wymianę zdań na ten temat i związanych z dokonaną przeze mnie prezentacją projektu.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AlicjaBracławskaRewera">Otóż projekt ten rozszerza dotychczasowy zakres działalności oraz wprowadza pewne nowe rozwiązania ekonomiczne w stosunku do zawartych w ustawie dotyczącej działalności ośrodków badawczo-rozwojowych i instytutów. Projekt rozszerza potencjał przerobowy dla innowacji i daje przesłanki do zwiększenia zainteresowania wdrażaniem postępu naukowo-technicznego.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#AlicjaBracławskaRewera">W toku dyskusji zwrócono uwagę, że w ustawie należy przewidzieć podejmowanie przez jednostki innowacyjne produkcji seryjnej, z czym wiązałoby się zawieszenie tym jednostkom przywilejów wypływających z projektowanej ustawy. Wskaźnik przychodów zdolności innowacyjnej przewidziany w ustawie powinien być obniżony z 80% na 70%. Decyzję w tej sprawie należy pozostawić ministrowi-kierownikowi Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń. Należy zwiększyć z 50 do 60% udział wpływów dewizowych pozostawianych do dyspozycji jednostki innowacyjnej. Należy rozszerzyć uprawnienia twórcy do otrzymywania dodatkowego dochodu, gdy jednostka innowacyjna wykorzystuje jego wynalazek. Jeżeli zawiązuje się spółka z twórcą patentu, to ustawa powinna gwarantować udział tegoż twórcy w zyskach tej spółki (ustalony procent).</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#AlicjaBracławskaRewera">Ośrodek Badawczo-Rozwojowy przy Kombinacie Przemysłowym Huty Stalowa Wola popiera projekt ustawy o jednostkach innowacyjnych jako nowość w naszej gospodarce. Byłoby celowe, by przedstawione tu uwagi uwzględnić w dalszych pracach nad ostatecznym kształtem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JózefKuczmowski">Z upoważnienia stowarzyszeń naukowo-technicznych reprezentowanych w NOT chciałbym zaproponować, by w tytule ustawy dodać słowo „wdrożeniowych”. W art. 1 projektu należałoby dodać pkt 3 stwierdzający, że za jednostki innowacyjne mogą być uznane ogniwa organizacyjne istniejącego zaplecza naukowo-technicznego, tj. instytutów i ośrodków naukowo-rozwojowych oraz przedsiębiorstw, jeśli otrzymają do wykonania zadania innowacyjno-wdrożeniowe. Należy też dodać pkt 4 stwierdzający, że jednostkami innowacyjnymi mogą być jednostki działające w ustalonym okresie nad rozwiązaniem konkretnego zadania oraz jednostki działające bez ograniczenia czasowego i wykonujące zadania innowacyjno-wdrożeniowe na podstawie zleceń i własnych inicjatyw. Na s. 2 projektu należałoby skreślić pkt 4 przewidujący, że warunkiem uznania za jednostkę innowacyjną jest osiągnięcie w skali roku co najmniej 80% przychodów z działalności określonej w pkt 1–2 ust. 1. Należy wprowadzić nowy pkt 4 przewidujący, że warunkiem jest osiągnięcie w skali roku co najmniej 80% przychodów z działalności określonej w statucie jednostki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MaciejNałęcz">Przedsiębiorstwo w pewnej chwili przestanie być innowacyjne. Co wtedy? Podstawowa trudność, jaką napotykają przedsiębiorstwa to inwestycje, ich lokalizacja i materiały. To trzeba przede wszystkim zapewnić przedsiębiorstwom innowacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RudolfMichałek">Czy jest możliwe osiągnięcie przez jednostkę innowacyjną 80% przychodów własnej działalności o charakterze innowacyjnym?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#RudolfMichałek">Podsekretarz stanu w Urzędzie Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń Ryszard Pregiel</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#RudolfMichałek">Projekt nie został przedstawiony przez Urząd, ale przez Komisję Planowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WojciechBrzost">Przedstawione tu uwagi zbiegają się ze zgłoszonymi w Zespole Komisji Reformy Gospodarczej, w Komitecie Nauki i Techniki, w Komisji Planowania. Projekt wychodzi naprzeciw postulatom. Ustawa powinna stymulować jednostki wdrażające innowacje. Nie chodzi o masową produkcję - dla zakładów, które się tym zajmują mamy preferencje ogólnokrajowe. Chcemy stymulować realizację innowacji i unikalną produkcję. Pojawia się tu skomplikowany problem wyodrębnienia działalności innowacyjnej. Każde przedsiębiorstwo. zajmuje się wdrożeniami, ale nie każde jest innowacyjne. Przedsiębiorstwo innowacyjne to takie, które żyje z innowacji - czerpie stąd większość swych przychodów. Dlatego ustawiono poprzeczkę na tak wysokim poziomie. Większość przedsiębiorstw nie będzie czerpać 80% przychodów ze sprzedaży innowacji. I ta ustawa nie jest dla nich. Być może poprzeczkę ustawiono za wysoko. Chodzi przecież o wyważenie racji polityki gospodarczej. Trzeba się poważnie zastanowić. Należy rozpatrzyć zagadnienie kredytów inwestycyjnych, którym się tu nie zajmujemy. Udzielanie kredytów należy do kompetencji prezesa NBP i jest przedmiotem jego instrukcji kredytowych. Z ustawy będą wynikały pewne zobowiązania dla prezesa NBP. Z chwilą uruchomienia produkcji masowej przedsiębiorstwo innowacyjne traci swój status. Preferencje przysługują na okres wdrażania innowacji. Mogą one mieć charakter jednorazowy, bądź ciągły. Trudny jest też problem jednostek, które chciałyby zyskać status innowacyjny w ciągu np. 2 lat. Sugerowalibyśmy pozostawienie możliwości obniżenia wskaźnika 80% ministrowi-kierownikowi Urzędu. Większość uwag zgłaszanych w dyskusji sugeruje rozszerzanie zakresu preferencji i zwiększenia udziału w funduszu dewizowym do 60%. Jest oczywiste, że środki dewizowe decydują o zdolnościach wdrożeniowych. Następuje tu jednak zderzenie tej racji z preferencjami ogólnej polityki finansowej państwa. Projekt obejmuje jednostki wyodrębnione z jednostek budżetowych, gdyż przewiduje, że mogą być nim objęte tego rodzaju jednostki samodzielnie sporządzające bilans.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JerzyLutomski">Tego rodzaju sformułowanie, jak to, które zawiera art. 2 ust. 1 pkt 4 projektu jest niebezpieczne. Powstanie jednostek innowacyjnych oznacza szczególne przywileje dla nich. Proponuję więc uściślić ten przepis przez stwierdzenie, że innowacyjną jest jednostka, która osiąga 80% przychodów z działalności mającej za przedmiot obrót, wdrażanie czy doskonalenie osiągnięć naukowo-technicznych. Inaczej udzielane przywileje będą stale rosły. Dlaczego w projekcie mowa tylko o upowszechnianiu krajowych projektów wynalazczych? Uznanie jednostki za innowacyjną nie może być wynikiem wyłącznie zmian organizacyjnych. Podstawę musi stanowić działalność naukowo-techniczna. Przecież produkcja serii doświadczalnych to po prostu statutowy obowiązek każdego zakładu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JerzyNawrocki">Nie rozpatrujemy dziś poszczególnych artykułów czy paragrafów, ale samą zasadę projektu. Dyskusja toczy się od 12 sierpnia. Swoje uwagi zgłosiłem już na forum Komitetu Nauki i Techniki. Uwagi wniosła też NOT. Szkolnictwo wyższe i PAN odniosły się do niego pozytywnie. Komitet Nauki i Techniki uznał, że jeżeli projekt ma wywrzeć pozytywne skutki, to należy go poprzeć. Powinniśmy wypowiedzieć się, czy jesteśmy za tego rodzaju regulacją, czy też nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AdamHeba">Czy celowa jest tego typu ustawa? Czy osiągniemy postęp dzięki małym przedsiębiorstwom innowacyjnym? Postęp zależy od zainteresowania przedsiębiorstw przemysłowych. Kupiliśmy kiedyś 1000 robotów. Każdy zakład miał wdrożyć tego rodzaju urządzenie. Żaden z robotów nie pracuje. Trzeba szukać rozwiązań systemowych mobilizujących zainteresowanie przedsiębiorstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AndrzejGawłowski">Reprezentuję Łódź. Projekt został zasadniczo negatywnie oceniony. Zwracano uwagę, że grozi odejście wartościowej kadry do przedsiębiorstw innowacyjnych. Wskazywano, że tworzy się dodatkowy szczebel przy wdrażaniu postępu naukowo-technicznego. Jeżeli to jest trudne w przemyśle, to dlaczego ma być łatwiejsze w przedsiębiorstwach innowacyjnych. Istnieje obawa, przed atomizacją jednostek naukowo-badawczych i przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwo może przekształcić wydział w jednostkę innowacyjną i w ten sposób wydział zarobi na całe przedsiębiorstwo. Można w ten sposób, mając 3 albo 4 takie wydziały wyprowadzić na szerokie wody całe przedsiębiorstwo, tylko niezbyt elegancką drogą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#CzesławDąbrowski">Znam pierwszą wersję, a także kolejne. Nie wprowadzają one zasadniczych zmian w stosunku do pierwszej. Truizmem jest twierdzenie o potrzebie wprowadzania rozwiązań systemowych. Komisja czeka na tego rodzaju propozycje od lat. Jak dotąd nie ma takiej koncepcji. Rozwiązania cząstkowe mogą oczywiście także oddziaływać na rozwój gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#CzesławDąbrowski">Jednakże koncepcja zawarta w projekcie nasuwa zasadnicze zastrzeżenia. Uchwalenie projektu w obecnej wersji przyniesie negatywne skutki. Może to spowodować, że wobec silnych preferencji dla jednostek innowacyjnych pozostałe zakłady poczują się zwolnione od wdrażania innowacji. Część kadry będzie szukać lepszych warunków, a ci, którzy zostaną mogą wykazywać niechęć do stymulowania postępu.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#CzesławDąbrowski">Stworzenie małych przedsiębiorstw innowacyjnych nie przyniesie zasadniczego przełomu.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#CzesławDąbrowski">Projekt ustawy jest niedoskonały z prawnego punktu widzenia. Jego interpretacja wydaje się niemożliwa. Nie wiemy, jaką wyraża koncepcję. Dopiero szczegółowe rozwiązania mogą dać odpowiedź. Nie brak więc przyczyn natury prawno-społecznej, które mogą wywołać negatywne skutki. Koncepcja znajdująca wyraz w projekcie przewiduje wymóg udziału twórcy w zyskach spółki. To stwarza nowe pojęcie własności wyników pracy naukowej. Przewiduje się skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję ministra-kierownika Urzędu w tych sprawach. Kierownik więc będzie się skłaniał do pozytywnego rozpatrywania rozmaitych propozycji. A przecież ustawa o wynalazczości przewiduje odpowiednie zasady. Chodzi tu o zagadnienie wynagrodzeń za wdrożenia. Może to zasadniczo wpłynąć na postawę pracowników naukowych zajmujących się wynalazczością i wdrożeniami. Proponowane rozwiązania muszą uwzględniać ewentualne skutki. Postęp w przedsiębiorstwach innowacyjnych to jeszcze nie wszystko. Budzi też wątpliwości zagadnienie przechodzenia nowych rozwiązań od jednostek innowacyjnych do gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#CzesławDąbrowski">Projekt jest na tyle niedoskonały, że. nie stwarza nadziei na poprawę polegającą na stymulowaniu innowacyjności w gospodarce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#RudolfMichałek">Chciałbym zamknąć dyskusję. Była ona szeroka, ale to dopiero wstępne uwagi. Nie możemy jeszcze zająć stanowiska. Przedstawione uwagi i zastrzeżenia znajdą się w protokole. W każdym razie projekt musi być tak dopracowany, by nie stwarzał furtek dla demoralizacji.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#RudolfMichałek">Proponuję, by zespół złożony z posłów J. Nawrockiego, A. Gawłowskiego, A. Heby przygotował dodatkowe uwagi o projekcie dla prezydium naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#RudolfMichałek">W kolejnym punkcie porządku dziennego rozpatrzono sprawy bieżące.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#RudolfMichałek">Komisja przyjęła projekt opinii w sprawie zmian w ustawach objętych zakresem przedmiotowym projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw określających funkcjonowanie gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#RudolfMichałek">W dalszym ciągu obrad poseł Jerzy Lutomski (PZPR) przedstawił projekt dezyderatu Komisji do Prezesa Rady Ministrów w sprawie barier występujących w zakresie rozwoju prac naukowo-badawczych, a związanych z nadmiernym opodatkowaniem niektórych prac.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#RudolfMichałek">Komisja uchwaliła dezyderat.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#RudolfMichałek">Następnie jednogłośnie uchwalono przygotowany przez posła Stanisława Urbana (ZSL) dezyderat do ministrów: finansów oraz nauki i szkolnictwa wyższego, a także do przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, dotyczący konieczności większego dotowania wydawnictw typu podręczniki akademickie w związku z szybkim wzrostem cen i faktycznym przez to ograniczeniu ich dostępności.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>