text_structure.xml 102 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 18 lutego 1982 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradującą pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyła - stan realizacji programów operacyjnych na rzecz produkcji rynkowej oraz współpraca handlu z przemysłem.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">- przedstawiciele Komisji Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">- minister handlu wewnętrznego i usług Zenon Komender, przedstawiciel Ministerstwa Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z wiceministrem Krzysztofem Kuczyńskim, Urzędu Gospodarki Materiałowej z wiceministrem Jerzym Gruchalskim, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Państwowej Komisji Cen oraz CZSS „Społem”, CZSR „Samopomoc Chłopska”, Centralnego Związku Rzemiosła, Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów, Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy oraz Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Informację przedstawiły: Ministerstwo Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Mlnisterstwo Finansów, Centralny Związek Spółdzielni Pracy, CZSS „Społem”, CZSR „Samopomoc Chłopska”, Centralny Związek Rzemiosła, Centralny Związek Spółdzielni Inwalidów oraz Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JerzyJóźwiak">Już w roku 1981 Komis ja podkreślała potrzebę podjęcia przez rząd działań na rzecz stworzenia w gospodarce, sfer chronionych z punktu widzenia zaopatrzenia ludnością Rząd, występując naprzeciw tym postulatom, stworzył programy operacyjne dla produkcji rynkowej, dotyczące zaopatrzenia w artykuły spożywcze, środki higieny osobistej, wyroby dla dzieci i młodzieży, a także środki zaopatrzenia rolnictwa. Należy wyrazić nadzieję, że dyskusja na posiedzeniu Komisji wykaże, iż programy operacyjne nie są tylko posunięciem nośnym propagandowo, ale będą stanowić faktyczne ubezpieczenia rynku w zakresie sfer szczególnie chronionych ze względów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JerzyJóźwiak">Koreferat zespołu poselskiego przedstawił poseł Czesław Słowek (ZSL).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#CzesławSłowek">Zespół zapoznał się z ustaleniami i realizacją programów operacyjnych, które mają decydujący wpływ na zaopatrzenie ludności i rolnictwa. Dotyczą one: piekarnictwa oraz przetwórstwa zbożowego; zagospodarowania oraz przetwórstwa mleka; produkcji oraz zaopatrzenia w mięso i tłuszcze; zaopatrzenia rolnictwa i przemysłu spożywczego w maszyny, narzędzia i środki transportu oraz części zamienne, akumulatory i opony; zaopatrzenie w podstawowe środki czystości i higieny; produkcji i zaopatrzenia w wyroby odzieżowe, dziewiarskie oraz obuwie dla dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#CzesławSłowek">Intencją programów operacyjnych jest zapewnienie produkcji i dostaw towarów, wyrobów i usług, niezbędnych dla przetrwania kryzysu i najważniejszych dla zaspokojenia społecznych potrzeb ludności oraz funkcjonowania gospodarki. Stąd też jednostkom uczestniczącym w ich realizacji przyznano prawo korzystania z priorytetu w zaopatrzeniu surowcowo-materiałowym, w przydziałach energii i paliw oraz maszyn i środków transportu.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#CzesławSłowek">W trudnych warunkach kryzysowych realizacja programów operacyjnych może również neutralizować ujemne skutki przechodzenia od systemu nakazowo-dyrektywnego do systemu zarządzania parametrycznego, wynikającego z reformy gospodarczej. Jest to także pewne zabezpieczenie rynku, który jako słabszy ulega presji przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#CzesławSłowek">Programy operacyjne - jako integralna część centralnego planu rocznego - stanowią próbę zharmonizowania zadań produkcyjnych i powiązań kooperacyjnych ze środkami na ich realizację. Nie wszystkie te zadania są jednak w pełni spójne; zawierają one wiele uwarunkowań i luk systemowych. Trudności w szczególności dotyczą dewiz na zakup deficytowych surowców, komponentów i części zamiennych z importu, zaopatrzenia materiałowego z krajowej bazy surowcowej oraz zdolności przetwórczych i wykonawstwa inwestycyjno-budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#CzesławSłowek">Przyjęta w programach operacyjnych na rok bieżący wielkość dostaw towarów chronionych wskazuje na stopniową poprawę w dziedzinie zaopatrzenia rynku - z wyjątkiem mięsa, jego przetworów i tłuszczy. Realizacja tych zadań, uwzględniając nowe ceny, wpłynie na stopniowe przywracanie równowagi globalnej.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#CzesławSłowek">I. Program operacyjny piekarnictwa oraz przetwórstwa zbożowego.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#CzesławSłowek">Produkcję i dostawy pieczywa na 1982 r. założono w wysokości 3800 tys. ton, tj. na poziomie wykonania ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#CzesławSłowek">Planowane dostawy mąk wypiekowych statystycznie zapewniają realizację rocznych zadań produkcyjnych. Praktyczna jednak realizacja, pomimo dużego wysiłku PZZ i istotnej poprawy w styczniu br. nie pozwoliła na odbudowę normatywnych technologicznych zapasów mąki w piekarniach. Wpływa to niekorzystnie na jakość pieczywa i rytmikę produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#CzesławSłowek">Prognozy wynikające z napiętego bilansu zbożowego, niskiego skupu zboża i trudności w imporcie stwarzają istotne niebezpieczeństwo zmniejszenia produkcji pieczywa. Tak więc podstawowym obecnie problemem jest zgromadzenie niezbędnej ilości zboża nadprodukcję mąki.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#CzesławSłowek">Wzrostowi cen na pieczywo nie towarzyszy odpowiednia poprawa jakości, zwłaszcza chleba. Jest to m.in. źródło marnotrawstwa pieczywa.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#CzesławSłowek">Realizacja przedstawionych zadań w pionach uspołecznionych nastąpi przy ponadnormatywnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych - na trzecich zmianach, w wolne soboty i częściowo niedziele. Wynika to z nierównomiernie rozłożonych zdolności produkcyjnych w poszczególnych regionach kraju oraz z dużych okresowych wahań w popycie.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#CzesławSłowek">Stan ten pogłębiają trudności związane z niedoborem zatrudnienia w piekarnictwie - zarówno uspołecznionym, jak i w rzemiośle indywidualnym.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#CzesławSłowek">Program operacyjny przewiduje znaczącą poprawę zaopatrzenia piekarń w energię i paliwa oraz w urządzenia, maszyny i części zamienne. Ustalenia te jednak daleko odbiegają od zgłoszonych potrzeb, zwłaszcza w odniesieniu do piekarń małych i średnich. W pionie „Społem” potwierdzone dostawy poszczególnych typów urządzeń wynoszą od 30 do 75%. Nadal na rozwiązanie oczekuje produkcja pieców dla małych i średnich piekarń.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#CzesławSłowek">Program operacyjny w zakresie inwestycji uwzględnia kontynuację wszystkich piekarń rozpoczętych przed 1982 r. oraz podjęcie budowy nowych 12 piekarń w pionie „Społem” i 30 piekarń w pionie CRS „Samopomoc Chłopska”. Podstawowym problemem w działalności inwestycyjnej „Społem” jest zapewnienie wykonawstwa. W pionie CRS realizacja programu inwestycyjnego będzie dokonywana potencjałem własnym.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#CzesławSłowek">Założony w programie operacyjnym przemiał zbóż na mąki w wysokości 3.800 tys. t. zabezpiecza potrzeby. Wielkość przemiału zbóż w młynach gospodarczych w plonie CRS może być zwiększona do 300 tys. t, co stanowi ok. 25% pokrycia potrzeb piekarń GS. Istotnym warunkiem realizacji tych zadań jest poprawa stanu technicznego młynów oraz uzupełnienie posiadanego parku maszynowego. Potrzeby w tej dziedzinie uwzględnione zostały w minimalnym stopniu. Z tych też przyczyn nadal nieczynnych jest 169 młynów gospodarczych. Działalność uzupełniającą w przemiale zbóż na mąkę i śrutę prowadzi także 1090 młynów rzemiosła. Stan techniczny tych młynów wymaga doinwestowania. W odniesieniu do piekarnictwa rysują się następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#CzesławSłowek">- rynek pieczywa wymaga ciągłej obserwacji i analizy popytu. Sprawą nadrzędną jest zapewnienie dostaw mąk wypiekowych, zgodnych pod względem ilościowym, asortymentowym i jakościowym z obowiązującymi normatywami;</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#CzesławSłowek">- poprawa zaopatrzenia w pieczywo drobne pszenne wymaga zapewnienia odpowiednich dostaw tłuszczy, ekstraktu słodowego i mleka w proszku;</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#CzesławSłowek">- szczupłe zdolności produkcyjne piekarń i ich racjonalne wykorzystanie wymagają aktywnego działania dla uzyskania pełnego zatrudnienia. Rewizji wymaga problem płac w piekarnictwie - co najmniej do poziomu obowiązującego w przemyśle spożywczym. Zajęcia stanowiska wymaga też wniosek o ustanowienie „karty piekarza i ciastkarza”; pilnego rozwiązania wymaga sprawa zapewnienia rentowności produkcji piekarniczej, bądź to w formie udzielenia bonifikat, względnie obniżania ceny zaopatrzeniowej mąki wyciekowej czy wprowadzenia zmian w procesji podatkowej;</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#CzesławSłowek">- osiągnięcie minimum przyrostu zdolności produkcyjnych w piekarnictwie wymaga zapewnienia wykonawstwa budowlano-montażowego, a także dostaw podstawowych materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#CzesławSłowek">II. Program operacyjny zagospodarowania i przetwórstwa mleka.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#CzesławSłowek">Roczny plan okupu mleka założono w wysokości 9,5 mld zł, co w porównaniu z 1981 r. stanowi 2,6% wzrostu. Uwzględniając obecnie ograniczone dostawy żywności na rynek wiejski oraz istotny niedobór środków mlekozastępczych, założoną wielkość skupu należy uznać za zbliżoną do optymalnej. W niektórych rejonach możliwości skupu nie są jednak w pełni wyczerpane.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#CzesławSłowek">Celem programu operacyjnego jest zapewnienie prawidłowych warunków do skupu mleka, racjonalnego jego zagospodarowania, efektywnego wykorzystania białka i tłuszczu mlecznego oraz poprawy jakości mleka i przetworów mleczarskich.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#CzesławSłowek">Jedynie dostawy na rynek mleka spożywczego i mleka w proszku dla niemowląt ustalone zostały na poziomie realizacji 1981 r. Dostawy pozostałych artykułów kształtują się na poziomie niższym niż w roku ub. Szczególnie niska jest podaż w I kw. br. serów dojrzewających (53,7%), śmietany (74,9%) oraz masła (81,6%). Potrzeby importowe masła na I kwartał br. wynoszą około 30 tys. t, wobec przyjętych 10 tys. t. w programie operacyjnym. Program operacyjny zakłada zmniejszenie importu masła do poziomu 43,9% roku ub. Z tych też względów obniżono normę przydziału masła na kartki dla dzieci w lutym br.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#CzesławSłowek">Działalność przemysłu mleczarskiego w br. skoncentrowana jest na zapewnieniu zaopatrzenia rynku w mleko spożywcze, twarogi i mleko w proszku dla dzieci oraz na intensyfikowaniu produkcji masła.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#CzesławSłowek">Na wzrost produkcji pozostałych przetworów mleczarskich surowca nic wystarcza. Na ten stan rzeczy istotny wpływ ma niedorozwój przemysłu mleczarskiego. W niektórych okresach i rejonach, na skutek braku zdolności przetwórczych, nadal znaczną ilość mleka przeznacza się na produkcję kazeiny. Krytyka społeczna dotyczy też złej jakości niektórych wyrobów, np. twarogów oraz mleka spożywczego i śmietany.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#CzesławSłowek">Wiele krytycznych uwag odnosi się do słabej dyscypliny w przerzutach produktów mleczarskich niereglamentowanych, np. serów dojrzewających, do województw, które nie mają zorganizowanej bazy produkcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#CzesławSłowek">Należy przewidywać, że wzrost cen detalicznych wpłynie na pewne przesunięcia w popycie. Np. podwyższenie cen twarogów chudych z 12 zł na 54 zł za 1 kg spowodowało wyraźne zahamowanie ich sprzedaży. W odczuciu społecznym cena ta jest nadmiernie zawyżona.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#CzesławSłowek">Na realizację programu operacyjnego zapewnione zostały dostawy węgla o 2,7% wyższe, koksu o 12,5% i energii elektrycznej o 3,9% wyższe niż w roku 1981.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#CzesławSłowek">Dostawy podstawowych materiałów budowlanych na realizację zadań inwestycyjno-modernizacyjnych mają wydatnie wzrosnąć. I tak np. dostawy cementu wzrosną 2,5 raza, tarcicy o 40%, eternitu - o 30,4%, wyrobów walcowanych o 21,3%.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#CzesławSłowek">Założone w programie dostawy maszyn i urządzeń nie pokrywają potrzeb przemysłu mleczarskiego. Trudna sytuacja występuje w dostawach konwi z uwagi na deficyt cyny i blach ocynkowanych oraz cystern samochodowych do mleka - z uwagi na brak dostaw z importu blachy kwasoodpornej. Niedostatecznie też pokryte są potrzeby w zakresie folii i pergaminu do pakowania masła oraz twarogów. Wiele niepokojących zjawisk, które wpływają na realizację zadań w przemyśle mleczarskim, dotyczy transportu ogólnego i wewnętrznego, zaopatrzenia w części zamienne, akumulatory i ogumienie. Program operacyjny zagospodarowania i przetwórstwa mleka wskazuje na potrzebę:</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#CzesławSłowek">- podjęcia działań aktywizacyjnych dla pozyskania w skupie całości mleka towarowego;</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#CzesławSłowek">- zaostrzenia wymogów i przestrzegania reżimu technologicznego dla zapewnienia trwałej poprawy jakości przetworów mleczarskich;</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#CzesławSłowek">- poddania rewizji ceny twarogów chudych;</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#CzesławSłowek">- ustalenia właściwych proporcji produkcji kazeiny i przeznaczenia większej części surowca na produkcję mleka spożywczego i produktów żywnościowych;</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#CzesławSłowek">- konsekwentnego egzekwowania i przestrzegania dostaw przetworów objętych listą towarów rozdzielanych;</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#CzesławSłowek">- w zależności od wyników skupu mleka i kształtującego się popytu rozpatrzenia proporcji produkcji wyrobów odtłuszczonych;</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#CzesławSłowek">- zapewnienia wykonawstwa budowlano-montażowego, zgodnie z zakładanym przyrostem zdolności przetwórczych mleczarń;</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#CzesławSłowek">- wystąpienia do Komisji planowania przy RM w sprawie usunięcia barier hamujących produkcję konwi oraz cystern samochodowych do przewozu mleka, a także pokrycia niezbędnych potrzeb mleczarstwa w zakresie folii, pergaminu i skrzynek do transportu mleka;</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#CzesławSłowek">- wystąpienia ministra hutnictwa i przemysłu maszynowego z wnioskiem o zapewnienie dostaw podwozi do cystern do mleka, części zamiennych do wózków krajowych oraz akumulatorów i opon - zgodnie z programem operacyjnym resortu.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#CzesławSłowek">III. Program operacyjny produkcji oraz zaopatrzenia w mięso i tłuszcze.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#CzesławSłowek">Rynek mięsno-tłuszczowy jest najbardziej niestabilnym i newralgicznym segmentem zaopatrzenia, weryfikowanym przez społeczeństwo w trakcie codziennych zakupów. Wokół zaopatrzenia w mięso ogniskuje się znaczna część napięć społecznych. Program operacyjny na rok bieżący przewiduje niższe dostawy mięsa i przetworów niż w 1981 r. oraz znacznie niższe dostawy drobiu, co związane jest z sytuacją paszową w drobiarstwie. Dostawy tłuszczy wieprzowych wzrosną o 4,1%, a dostawa tłuszczy roślinnych osiągnie poziom 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#CzesławSłowek">Wielkości te są nadal weryfikowane na skutek zmniejszania się skupu. Obecnie szacuje się, że skup drobiu osiągnie 110 tys. t, zamiast 175 tys. t. Z tego tylko chociażby względu roczne dostawy mięsa i przetworów nie osiągną zakładanej wielkości.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#CzesławSłowek">Na pokrycie reglamentacji oraz niezbędnych potrzeb rynku w I kw. br. potrzeba 380 tys. t. mięsa. Wydaje się zatem, że wyższe dostawy mięsa w I kw.br. -chociaż stanowią tylko 82,1% poziomu 1981 r. - odbywają się kosztem trzech pozostałych kwartałów. Na uzupełnienie tej luki potrzeba 180–200 tys. t. mięsa. Zakup takiej ilości mięsa z importu wydaje się nierealny. Stan ten zagraża systemowi kartkowemu.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#CzesławSłowek">Ta trudna sytuacja wymaga podjęcia pilnych decyzji: bądź zwiększenia importu, bądź też zmniejszenia i tak już niskich norm sprzedaży mięsa na kartki, względnie wycofanie się z systemu reglamentacji. Przeprowadzona ostatnio bardzo wysoka podwyżka cen na mięso i jego przetwory nie spowoduje - w warunkach niskiego spożycia - zmniejszenia popytu, wpłynie natomiast na pewne przesunięcia popytu w asortymencie. Wymaga to dostosowania struktury podaży wędlin do potrzeb konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#CzesławSłowek">W odczuciu społecznym nie nastąpiła - wraz ze wzrostem cen - oczekiwana poprawa jakości wędlin i wyrobów podrobowych. Handel, wbrew zaleceniom, nie podjął skutecznych działań zapobiegających przenikaniu do obrotu wyrobów nieodpowiadających ustalonym parametrom.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#CzesławSłowek">Zmniejszane stopniowo dostawy mięsa na rynek mają ścisły związek z niskim wykorzystaniem zdolności ubojowej i przetwórczej zakładów masarskich, zwłaszcza w pionie GS i w zakładach rzemieślniczych. Wynosi ono: w gminnych spółdzielniach od 53,3% do 58,5% a w rzemiośle od 30 do 50%. W niektórych regionach wyłączono warsztaty rzemieślnicze z dostaw mięsa lub też znacznie ograniczono dostawy masy podrobowej. Problem ten trzeba rozpatrzyć, tym bardziej, że jakość wyrobów podrobowych rzemiosła nie jest kwestionowana.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#CzesławSłowek">Rozstrzygnięcia wymaga też - uwzględniając wszystkie racje społeczne i ekonomiczne - sprawa wstrzymania dostaw żywca do zakładów GS i konieczności odbioru mięsa z odległych nieraz zakładów przemysłu mięsnego. Angażuje to transport, zwiększa zużycie deficytowego paliwa, a nade wszystko nie sprzyja rytmicznemu zaopatrzeniu ludności w systemie kartkowym.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#CzesławSłowek">Środki na realizację zadań wynikających z programu operacyjnego, takie m.in. jak paliwo i energia, maszyny i urządzenia oraz części zamienne, zostały zabezpieczone. Trudności dotyczą zakupu maszyn, urządzeń i części zamiennych oraz dodatków, komponentów i niektórych materiałów z II obszaru płatniczego, programu Realizacja programu operacyjnego zagospodarowania i przetwórstwa mięsa wskazuje na potrzebę:</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#CzesławSłowek">- rozpatrzenia ponownego bilansu mięsa i tłuszczy oraz podjęcia w trybie pilnym decyzji w sprawie pełnego pokrycia sprzedaży reglamentowanej względnie dokonanie koniecznych zmian w zaopatrzeniu rynku w mięso i tłuszcze;</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#CzesławSłowek">- dostosowania struktury produkcji wędlin do kształtującego się popytu;</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#CzesławSłowek">- podjęcia energicznych przedsięwzięć dla uzyskania poprawy jakości wędlin i wyrobów podrobowych oraz zobowiązania handlu do skutecznego przeciwdziałania przenikaniu na rynek wyrobów niezgodnych z obowiązującymi normami jakościowymi;</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#CzesławSłowek">- zobowiązania przemysłu mięsnego handlu do równomiernego proporcjonalnie zaopatrywania sklepów we wszystkie asortymenty mięsa i wędlin;</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#CzesławSłowek">- rozpatrzenia wszystkich racjonalnych przesłanek przemawiających za zwiększeniem dostaw żywca do masarni GS oraz zapewnieniem przydziału podrobów dla wytwórni rzemieślniczych;</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#CzesławSłowek">- zagwarantowania dostaw węgla i pasz treściwych hodowcom dostarczającym żywiec i drób - w ilościach wynikających z umów kontraktacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#CzesławSłowek">- przywrócenia GS uprawnień do skupu od rolników mięsa pochodzącego z uboju gospodarczego oraz umożliwienia rolnikom uzyskiwanie mięsa czy jego przetworów za dostarczony na ten cel żywiec.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#CzesławSłowek">IV. Program operacyjny zaopatrzenia rolnictwa i przemysłu spożywczego w maszyny, urządzenia i środki transportu oraz części zamienne, akumulatory i opony.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#CzesławSłowek">Utrzymujący się od wielu lat głęboki niedobór maszyn i narzędzi rolniczych wpłynął na niski stopień mechanizacji produkcji rolnej, zwłaszcza w gospodarce indywidualnej. Spowodował także niepełne wykorzystanie istniejącego potencjału na skutek braku części zamiennych oraz z racji występujących dysproporcji w produkcji maszyn towarzyszących. Program operacyjny wychodzi naprzeciw potrzebom rolnictwa i przemysłu spożywczego. Spośród zasadniczych trudności w realizacji tego programu należy wymienić niepełne zabezpieczenie środków dewizowych z II obszaru oraz rytmicznych dostaw kooperacyjno-zaopatrzeniowych ze źródeł krajowych.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#CzesławSłowek">Program operacyjny zaopatrzenia rolnictwa stwarza warunki do stopniowego wzrostu produkcji i ograniczenia strat, poprawia wyposażenie w narzędzia, maszyny i części zamienne, chociaż w wielu przypadkach daleko odbiega od rzeczywistych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#CzesławSłowek">Dostawy nawozów mineralnych nie zaspokoją potrzeb rolnictwa. Wg przyjętych założeń programu - dostawy nawozów azotowych wzrosną o 4,7% (już jednak twierdzi się, że produkcja tych nawozów jest zagrożona), fosforowych - o 15%, a wapniowych - o 10,4%.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#CzesławSłowek">Dostawy nawozów potasowych ulegną zmniejszeniu o 21,1%. Główne przyczyny tego stanu rzeczy wynikają z braku zdolności produkcyjnych przemysłu chemicznego oraz związane są z trudnościami w dostawach surowca, gazu ziemnego i amoniaku z importu.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#CzesławSłowek">W dostawach narzędzi i maszyn rolniczych przewidziany jest znaczny postęp we wszystkich pozycjach - z wyjątkiem ciągników, których dostawy będą mniejsze o 7,3% oraz kombajnów zbożowych, gdzie zakładany jest spadek o 28,6%. M.in. zakłada się wzrost dostaw pługów o 33%, bron talerzowych o 62,8%, rozsiewaczy konnych o 53,8%, rozrzutników obornika o 14,9%, snopowiązałek o 20%, dojarek o 53,3%.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#CzesławSłowek">W programie operacyjnym położono duży nacisk na poprawę zaopatrzenia rolnictwa w widły, łopaty, łańcuchy gospodarskie i gwoździe. Podjęto też prace dla poprawy zaopatrzenia rynku w lemiesze.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#CzesławSłowek">Dostawy części zamiennych do sprzętu, rolniczego wzrosną tylko o 2%, co nie pokrywa minimalnych potrzeb rolnictwa. Bez rozbudowy potencjału produkcyjnego nie będzie też pokryte zapotrzebowanie rolnictwa m.in. na łożyska, wały korbowe, koła zębate, a także podzespoły związane z hydrauliką i elektrotechniką. Dotyczy to także akumulatorów, w tym do ciągników i maszyn rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#CzesławSłowek">Zwiększenie dostaw opon o 28% nie zaspokaja potrzeb rolnictwa. Największe trudności dotyczą opon ciągnikowych i ogumienia do maszyn rolniczych. W tych warunkach zagrożona jest również produkcja niektórych maszyn, np. przetrząsaczo-zgrabiarek - do każdej z nich trzeba 3 szt. opon.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#CzesławSłowek">Szczególne zagrożenia w realizacji założonej produkcji dotyczą przemysłu chemicznego - głównie z powodu braku środków dewizowych z II obszaru na zakup surowców i części kooperacyjnych. Realizacja programu operacyjnego zaopatrzenia rolnictwa i przemysłu spożywczego wskazuje na konieczność:</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#CzesławSłowek">- zapewnienia środków gwarantujących pełne dostawy elementów kooperacyjno-zaopatrzeniowych ze źródeł krajowych na finalną produkcję maszyn i urządzeń dla rolnictwa i przemysłu spożywczego;</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#CzesławSłowek">- zapewnienia niezbędnego poziomu dostaw z importu, poprzez przydział odpowiedniej puli środków dewizowych, zwłaszcza dla tych przedsiębiorstw, które nie mają odpisu dewiz z eksportu;</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#CzesławSłowek">- poddania rewizji całej sfery produkcji części zamiennych dla rolnictwa i przemysłu spożywczego, opartej na surowcach krajowych;</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#CzesławSłowek">- ustalenia konkretnych zadań dla poszczególnych gestorów w zakresie zwiększenia regeneracji części zamiennych, akumulatorów oraz opon do ciągników i maszyn rolniczych;</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#CzesławSłowek">- włączenia rzemiosła oraz spółdzielczości prasy do produkcji urządzeń, czarnych narzędzi rolniczych i części zamiennych, gwarantując jednocześnie przydział zaopatrzenia materiałowo-surowcowego.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#CzesławSłowek">V. Program operacyjny zaopatrzenia w podstawowe środki czystości i higieny.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#CzesławSłowek">Stan zaopatrzenia rynku w podstawowe środki higieny i utrzymania czystości jest rażąco sprzeczny z potrzebami ludności, a dostawy tych środków, przewidziane w programie operacyjnym na rok bieżący, tylko w nieznacznym stopniu poprawią obecny żenujący stan rzeczy. Dostawy proszków do prania wystarczą zaledwie na pokrycie niskich norm kartkowych i w niewystarczającym stopniu pokryją potrzeby zbiorowe zakładów pracy i usług pralniczych. Dostawy mydeł toaletowych pozwalają na miesięczny przydział pół kostki na osobę, co w powszechnym odczuciu społecznym jest daleko niewystarczające. Jedynie zwiększone dostawy past do zębów, kremów do golenia, szamponów do włosów oraz płynów do mycia naczyń, przewidziane w programie, stwarzają szansę poprawy zaopatrzenia rynku.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#CzesławSłowek">Wobec krytyki społecznej, dotyczącej złej jakości tzw. „proszku popularnego” podjęto decyzje w sprawie wycofania go z produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#CzesławSłowek">Zaopatrzenie rynku w podstawowe środki czystości i higieny uwarunkowane jest dostawami surowców i preparatów - zarówno krajowych, jak i z importu. Reorientacja zakładów produkcyjnych na lepsze wykorzystanie dostępnych surowców krajowych jest co najmniej niedostateczna.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#CzesławSłowek">Istotne zagrożenie dla realizacji programu operacyjnego stanowi znaczny niedobór środków płatniczych na import surowców i komponentów z II obszaru.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#CzesławSłowek">Program Operacyjny zaopatrzenia w środki czystości nasuwa następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#CzesławSłowek">- zapewnienie środków dewizowych na import surowców, zgodnie z założoną wielkością produkcji finalnej, jest podstawowym warunkiem wykonania planowanych dostaw na rynek;</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#CzesławSłowek">- podjąć trzeba decyzje i doprowadzić do szybkiego zawarcia umów na dostawy tłuszczy technicznych pomiędzy dostawcami a odbiorcami w kraju;</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#CzesławSłowek">- włączyć trzeba do programu operacyjnego produkcję i dostawy na rynek proszków do szorowania oraz środków do dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji;</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#CzesławSłowek">- wykorzystać trzeba potencjał wytwórczy rzemiosła na produkcję proszków i mydeł, zapewniając przydział opału, możliwości zakupu kalafonii oraz przeznaczania na te cele co najmniej 50% tłuszczy zbieranych przez zakłady rzemieślnicze;</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#CzesławSłowek">- rozpatrzyć trzeba możliwość dodatkowego importu mydła toaletowego i proszków do prania ze środków dewizowych „Pewexu”.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#CzesławSłowek">VI. Program operacyjny zaopatrzenia w wyroby odzieżowe, dziewiarskie i obuwie dla dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#CzesławSłowek">Odpowiedzialność za realizację i bieżące sterowanie programem operacyjnym spoczywa na Ministerstwie Przemysłu Chemicznego i Lekkiego. Jego uczestnikami są również spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidzkie i przemysł terenowy. Cele i zadania programu operacyjnego związane są m.in. z ochroną wyrobów przeznaczonych dla najmłodszego pokolenia. Najwyższy wzrost założono w bieliźnie osobistej z tkanin dla dzieci do lat 11 oraz w bieliźnie młodzieżowej od 11–15 lat (o 23,1% i 36,4%), w ubiorach z dzianin dla dzieci do 2 lat (o 26,8%) i od 2 do 11 lat (o 29,7%) oraz obuwia dla dzieci i młodzieży (o 25,6%).</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#CzesławSłowek">Poprawa zaopatrzenia rynku w pieluszki jest możliwa tylko pod warunkiem konfekcjonowania przeznaczonych na ten cel tkanin. Racje społeczne przemawiają za tym, aby do realizacji tego zadania zaangażować nie wykorzystany potencjał drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#CzesławSłowek">Do zasadniczych trudności należy zaopatrzenie surowcowo-materiałowe - krajowe i z importu. Szczególne braki dotyczą włókien celulozowych i włókien elanowych. Istotne zagrożenie wynika z niedoboru środków dewizowych na import z II obszaru. W opinii przedstawicieli resortu, istnieje w tej kwestii pewna luka systemowa. Polega ona na tym, że środki dewizowe przydzielono tylko tym producentom, którzy realizują produkcję finalną, pomijając tych, którzy wytwarzają surowce do tej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#CzesławSłowek">Konsekwencją tych trudności jest zagrożenie zatrudnienia dla około 60 tys. osób w skali całego resortu, w tym ponad 50 tys. osób w przemyśle dziewiarskim, pończoszniczym i skórzanym.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#CzesławSłowek">Na tle trudności zaopatrzeniowo-materiałowych, katastrofalna sytuacja ma miejsce w spółdzielczości pracy i spółdzielczości inwalidów, jak również w sferze usług. Podstawowe materiały - takie, jak tkaniny, przędzę, skóry i tworzywa sztuczne na produkcję wyrobów dla młodzieży w spółdzielczości pracy i inwalidzkiej zostały przewidziane w programie operacyjnym resortu. Wielkości te nie zostały jednak potwierdzone. Umożliwia to wykorzystanie zdolności wytwórczych od 30% w spółdzielczości inwalidów do 50% w spółdzielczości pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#CzesławSłowek">Również rzemiosło bezskutecznie zabiega o uczestnictwo w programie operacyjnym w zakresie obuwia oraz odzieży dziecięcej i młodzieżowej. Jest ono szczególnie predestynowane do tej produkcji, z uwagi na dogodne warunki wykorzystania surowców odpadowych i niepełnowartościowych. Dotychczasowe dostawy wyrobów dziecięcych i młodzieżowych mogą być w rzemiośle podwojone pod warunkiem pełnej dostępności materiałów odpadowych i niepełnowartościowych oraz umożliwienia uzupełniającego zakupu materiałów pełnowartościowych. Trudności pogłębia fakt, że załamał się również istniejący do niedawna system zaopatrzenia lokalnego z puli rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#CzesławSłowek">Dla realizacji programu operacyjnego zaopatrzenia w wyroby przemysłu lekkiego konieczne jest:</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#CzesławSłowek">- zapewnienie odpowiednich dostaw celulozy wiskozowej dla produkcji włókien oraz odbudowania zapasów tego surowca;</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#CzesławSłowek">- przydzielenie Ministerstwu Przemysłu Chemicznego i lekkiego 285 mln zł dew. na import towarów centralnie bilansowanych, niezbędnych dla wykonania zadań w I kw. br.;</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#CzesławSłowek">- uregulowanie systemu dysponowania środkami dewizowymi na import, pochodzącymi z wpływów za eksport;</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#CzesławSłowek">- przyspieszenie potwierdzenia dostaw podstawowych surowców, dla drobnej wytwórczości;</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#CzesławSłowek">- włączenia do programu operacyjnego produkcji wózków dziecięcych i tornistrów szkolnych, z zapewnieniem na te cele zaopatrzenia materiałowego;</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#CzesławSłowek">- zaangażowanie niewykorzystanego potencjału przetwórczego drobnej wytwórczości do konfekcjonowania tkaniny „tetra” na pieluszki;</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#CzesławSłowek">- umożliwienie rzemiosłu nieskrępowanego dostępu do surowców odpadowych i niepełnowartościowych oraz przydzielenie uzupełniających surowców pełnowartościowych na produkcję dla dzieci i młodzieży;</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#CzesławSłowek">- wobec zagrożenia samodzielności przedsiębiorstw i spółdzielń w dziedzinie pozyskania zaopatrzenia materiałowego na usługi, zwrócenie się do ministra handlu wewnętrznego i usług o przeanalizowanie sytuacji i podjęcie działań na rzecz rozwiązania sygnalizowanych trudności, przywrócenie uzupełniającego zaopatrzenia materiałowego dla usług z puli rynkowej;</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#CzesławSłowek">- śledzenie rynku i analiza kształtującego się popytu, wobec wprowadzenia nowych - na niektóre wyroby b. wysokich - cen;</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#CzesławSłowek">W odczuciu społecznym wyższe ceny na niektóre towary nie znajdują uzasadnienia w oczekiwanej poprawie ich jakości. Stąd też handel, w drodze negocjacji na towary objęte systemem cen wolnych, winien konsekwentnie przeciwstawiać się nadmiernemu ich wzrostowi.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JadwigaBiernat">Programy operacyjne zostały wprowadzone na okres jednego roku. Musimy się zastanowić co uczynić, aby były one realne. Wątpliwości budzi program operacyjny produkcji żywności. Czy realne są planowane wielkości dostaw środków zaopatrzenia do produkcji rolnej? Już zaczyna się wiosna w rolnictwie, a - jak słyszę - wiele dostaw jest opóźnionych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZdzisławSikorski">W programie zaopatrzenia kraju w produkty rolne i żywność mówi się, że skromna pula dewizowa przyznana na jego realizację (38 mln dolarów) będzie wykorzystywana na import pasz dla drobiu, mięsa i drobiu bitego. Czy jest sensowne wykorzystywanie skromnych środków dewizowych na import drobiu bitego, gdy w drobiarstwo mamy zainwestowane 70 mld zł i ten olbrzymi majątek jest obecnie wyłączony z produkcji z braku paszy. Decyzja o imporcie drobiu rzeźnego miałaby w tej sytuacji charakter aspołeczny. Środki te należy przeznaczyć w pierwszej kolejności na import pasz, zwłaszcza że zaplanowane na II kwartał dostawy drobiu w wysokości 18 tys. ton wydają się mało realne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławaObidoska">Mam obawy co do realności dostaw maszyn i urządzeń dla piekarnictwa i masarnictwa ujętych w programie produkcji dla rolnictwa oraz co do tego czy ich asortyment będzie zgodny z potrzebami tych działów. W związku z obecnymi kłopotami z mąką można się niepokoić o asortyment pieczywa i jego jakość. Już obecnie znaczne ilości pieczywa o zbyt niskiej jakości musimy przeznaczać na pasze. Niedostateczna sprawność wyeksploatowanych pieców piekarniczych powoduje przypalanie pieczywa i marnowanie surowca. Stąd potrzeba szybkiego rozwinięcia tej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WładysławaObidoska">Mimo negatywnej odpowiedzi na nasz dezyderat w sprawie trwałego zwolnienia piekarzy od służby wojskowej, proponuję powtórzyć go i wysunąć taki sam postulat w stosunku do młynarzy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WładysławaObidoska">Nie brak obecnie żywca dla małych ubojni spółdzielczych, często jednak trzeba żywiec ten odsyłać do punktów skupu, gdyż brakuje freonu do agregatów chłodniczych. Podobno są szanse zastąpienia agregatów freonowych agregatami amoniakalnymi. W każdym razie niedopuszczalne jest utrzymywanie sytuacji, w której znaczna część bazy przeróbczej mięsa stoi niewykorzystana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JózefWojtala">W terenie panuje opinia, że obecnie trwa walka przedsiębiorstw o wepchnięcie się do programów operacyjnych. W moim odczuciu brak jest gwarancji uzyskania niezbędnych środków na realizację celów założonych w tych programach. W przypadku programu mięsnego stoimy przed tragicznym dylematem: albo import 200 tys. ton mięsa, albo zmniejszenie przydziałów kartkowych, albo wręcz wycofanie się z systemu kartkowego. Niestety, rozwiązanie najprostsze, czyli import, jest nie do przyjęcia ze względu na brak środków.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JózefWojtala">Programy operacyjne nie są spójne, jest w nich wiele zawinionych przez Komisję Planowania niedomówień. Została w nich potraktowana bardzo marginesowo drobna wytwórczość. Jeśli nawet wytwórca produktu finalnego otrzymuje środki potrzebne mu do produkcji, to zazwyczaj nie otrzymują już ich drobni kooperanci, produkujący niezbędne elementy. Rzemieślnicy dotychczas zaopatrywali się z funduszu rynkowego. Jest on obecnie bardzo skąpy. Postuluję więc, aby przynajmniej produkcja przeznaczona dla dzieci i młodzieży była zaopatrywana z tego funduszu w pierwszej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EdwardWiśniowski">Zgadzam się z poglądem, że niektóre programy zawierają zadania, na realizację których nie zapewniono środków. Odnosi się to szczególnie do jednostek drobnej wytwórczości. Oto niektóre przykłady: w informacji Komisji Planowania na temat programu zaopatrzenia rolnictwa stwierdzono, że resort przemysłu maszynowego i hutnictwa wdroży produkcję glebogryzarek w ilości 7,5 tys. sztuk. Tymczasem produkująca dotychczas te urządzenia spółdzielnia pracy musiała ograniczyć swą produkcję do jednej trzeciej, a więc do 1500 sztuk z braku niezbędnych silników. W ten sposób dochodzimy do sytuacji, w której producent przygotowany do tej produkcji i doświadczony w niej musi ją redukować, a równocześnie gdzie indziej w ramach programu operacyjnego rozpoczyna się ją od zera. Takich przykładów jest więcej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#EdwardWiśniowski">Programy żywnościowe obejmują jedynie podstawowe wyroby. Nie dotyczą one m.in. ryb, przetworów cukierniczych i konserw, a więc wyrobów, które również mają wpływ na zaopatrzenie ludności w żywność.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#EdwardWiśniowski">Podobnie program produkcji środków czystości i higieny nie obejmuje wielu produkowanych przez drobną wytwórczość środków do czyszczenia i szorowania wykorzystywanych w przemyśle. A przecież gdy ich zabraknie, zwiększy się zużycie innych środków kosztowniejszych w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#EdwardWiśniowski">Jednostki zaopatrzeniowe mają zakaz zaopatrywania wytwórców nie objętych rozdzielnikami, a więc skazani są oni na bezczynność. Równocześnie inne zakłady przy okazji programów operacyjnych otrzymują środki na produkcję nie objętą tymi programami, a więc drobna wytwórczość ponownie jest dyskryminowana co stoi w jawnej sprzeczności z uchwałą 112 Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#EdwardWiśniowski">Programy operacyjne nie obejmują usług, np. program ochrony zdrowia nie obejmuje usług lekarskich, program energetyczny usług w zakresie dystrybucji gazu bezprzewodowego itp. Nasza Komisja powinna tę sprawę podnieść. Nieobjęcie przez programy operacyjne usług oznacza pełne wycofanie się z koncepcji przejęcia przez rzemiosło i usługi ludzi z przemysłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZdzisławWydrzyński">Co zamierza się uczynić dla zatrzymania karuzeli cen na zboże. Gdy państwo jeszcze niedawno płaciło za kwintal zboża 450 zł, ceny na wolnym rynku kształtowały się na poziomie 1000 zł. Dziś państwo płaci 1450 zł, a cena na wolnym rynku wzrosła do 3–4 tys. za kwintal. Nadal opłaca się zużywanie chleba na pasze. Trzeba więc cod uczynić, aby sprawa ta nie ciągnęła się nadal.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#ZdzisławWydrzyński">Wybudowaliśmy przemysł do produkcji kazeiny. Czy jednak w obecnej sytuacji żywnościowej tona kazeiny nie jest społecznie znacznie kosztowniejsza od zużytego na ten cel mleka? Oczywiście żal majątku zainwestowanego w ten przemysł, ale chyba jednak sprawa wymaga zastanowienia.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#ZdzisławWydrzyński">Co zamierza się zrobić z wybudowanymi za olbrzymie ilości dewiz takimi obiektami, jak rzeźnia drobiu w Karczewiu? Warto się zastanowić czy nie należałoby dla wykorzystania tego majątku sprowadzić za dewizy pasz i produkować drób na eksport, aby zarobić na te pasze. Stworzyłoby to szansę wykorzystania tych obiektów.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#ZdzisławWydrzyński">Wiele razy deklarowano poparcie dla ogródków działkowych. Mam tu pismo stwierdzające, że ceny typowych domków i altanek dla działkowiczów mają wzrosnąć z 60 tys. zł na 165 tys. zł. Na to człowieka pracy nie stać, a przecież nie jest to żaden luksus. Należałoby się więc zastanowić nad możliwością ratalnej sprzedaży tego rodzaju dóbr oraz nad ewentualnością uruchomienia taniej produkcji elementów surowców odpadowych w cenach dostępnych dla przeciętnej kieszeni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EugeniuszCzuliński">Wielokrotnie wskazywaliśmy na potrzebę pomocy dla drobnej wytwórczości i rozwijania tego sektora. Ogarnia mnie zniechęcenie, gdy muszę o tym mówić po raz kolejny. Zamierzaliśmy przenosić ludzi z przemysłu kluczowego do drobnej wytwórczości, a dzisiaj nie mamy pracy dla tych ludzi, którzy w drobnej wytwórczości zatrudnieni są od lat.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#EugeniuszCzuliński">Konieczne jest rozwiązanie sprawy nierentowności piekarnictwa. Postuluję obniżenie ceny zaopatrzeniowej mąki lub obniżenie podatku obrotowego od zakładów piekarniczych. Trzeba też na stałe wprowadzić możliwość zaliczania pracy w piekarniach jako służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#EugeniuszCzuliński">Tak zwana dyżurna kiełbasa kosztuje już obecnie 320 zł. Przy tej cenie powinna być przynajmniej dobra. Należy też wrócić do małej mechanizacji w sprzedaży wędlin i serów, wyciągnąć z lamusa krajarki.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#EugeniuszCzuliński">Rzemiosło wędliniarskie powinno mieć zapewnione surowce, gdyż wiadomo, że z takiego samego surowca lepszy wyrób zrobi rzemieślnik niż przemysłowa przetwórnia. Czy nas stać na żółty ser po 200 zł, w którym tłusta jest tylko cena?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#EugeniuszCzuliński">Mam przed sobą materiał Centralnego Związku Spółdzielczości Inwalidzkiej, z którego wynika, że już obecnie 9 tys. inwalidów pozostaje bez pracy ze względu na brak surowców. Uważam, że niezależnie od sytuacji gospodarczej inwalidzi powinni otrzymać możliwość pracy w pierwszej kolejności - zwłaszcza w ustroju socjalistycznym.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#EugeniuszCzuliński">Niedopuszczalna jest sytuacja, w której, w warunkach braku opon, ograniczamy bieżnikowanie z braku surowca. Przecież z takiej samej ilości surowca można bieżnikować trzykrotnie większą liczbę opon, niż wytworzyć nowych.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#EugeniuszCzuliński">Uważam za niedopuszczalne propozycje odejścia od systemu reglamentacji mięsa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanMełgieś">Konieczne jest konstruowanie programów operacyjnych w oparciu o nasze realne możliwości. Już wielokrotnie zapewniano nas o poprawie zaopatrzenia rynku, ale pozostało to tylko w sferze obietnic, a stan faktyczny nie uległ poprawie.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanMełgieś">Rolnictwu przyrzekano poprawę zaopatrzenia w sprzęt. Ostatnio wizytowałem kilka zakładów produkujących sprzęt rolniczy i stwierdziłem, że niewiele się tam robi dla rolnictwa. Przeciwnie, załogi tych zakładów otoczyły mnie i zwracały się z prośbą o interwencje w sprawie poprawy zaopatrzenia w surowce i części. Brak jest grzejników do parowników, łap do kultywatorów i innych części zamiennych do podstawowego sprzętu. Co robić w tej sytuacji? Czy nie należałoby przydzielać na wsi kowalom więcej żelaza, ażeby oni mogli dorabiać zniszczone części do maszyn rolniczych?</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanMełgieś">Od 1 lutego br. wprowadziliśmy nowe ceny. W sprzęcie rolniczym różnice niejednokrotnie są tak olbrzymie, że trudno uwierzyć, iż jest to uzasadnione. Np. grabiarka konna kosztuje obecnie 8 tys. zł a przed podwyżką 2 tys. Trzeba doprowadzić do tego, ażeby w telewizji przeprowadzono rzetelną kalkulację i wytłumaczono, co złożyło się na tę nową cenę, czy rzeczywiście musi być aż tak wysoka.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JanMełgieś">Dotąd nie ma jeszcze cenników na artykuły rolne. Chłopi w związku z tym wstrzymują się od dostaw i czekają na nowe ceny. Bank nie chce zaliczać wpłat za dostarczone artykuły rolne na rachunek specjalny, który przewiduje przeliczenie po ustaleniu nowych cen.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanMełgieś">Konieczne jest zapewnienie rolnictwu podstawowych maszyn i urządzeń. Trzeba najpierw produkować pługi, brony, kultywatory, a nie glebogryzarki. Niedopuszczalne jest, że w jednej z fabryk w Radomsku zalega 10 ton gwoździ 4-calowych, a chłopi nie mogą ich kupić na rynku, ażeby naprawiać walące się budynki inwentarskie.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JanMełgieś">Trzeba przejrzeć wszystkie ceny artykułów rolniczych i artykułów przemysłowych dla rolnictwa i ustalić właściwe relacje między nimi.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#JanMełgieś">Zbliżają się wiosenne roztopy, a na wsi brak obuwia gumowego. Chłopi nie będą mogli wyjść w pole, a dzieci do szkół. Niedostateczne są również dostawy taniego ubrania roboczego.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#JanMełgieś">W piekarnictwie używa się złych gatunków mąki, zawierających zbyt dużo otrąb, chleb jest niedobry. Chłopi natomiast karmią bydło zbożem, gdyż nie mogą kupić otrąb w młynie. Nie składajmy deklaracji, obietnic, a weźmy się naprawdę do porządnej roboty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#TadeuszKałasa">Rozumiem rozgoryczenie mojego przedmówcy. Odwiedziłem na terenie województwa warszawskiego kilka zakładów produkujących sprzęt rolniczy i GS-ów i stwierdziłem, iż rzeczywiście brak jest tam podstawowego sprzętu i narzędzi dla rolników. Nie ma gwoździ, łańcuchów, części zamiennych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#TadeuszKałasa">Realizacja przedstawionych nam programów operacyjnych teoretycznie powinna przyczynić się do zapełnienia półek, oby tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#TadeuszKałasa">Jakość pieczywa stale nie jest taka, jaką nam obiecywano przed podwyżką. Na ogół lepsze jest pieczywo i lepiej obsługiwani są klienci w sklepach firmowych, rzemieślniczych, prywatnych. Trzeba zatem rozszerzać sieć takich sklepów.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#TadeuszKałasa">Zostały zachwiane relacje cen zboża, mąki i chleba. Skutki tego już się uwidaczniają. Zwiększa się zapotrzebowanie na chleb. Mamy sygnały, że zakłady piekarnicze stają się nierentowne. Trzeba przeprowadzić rzetelną kalkulację, poprawić relacje cen, ażeby przywrócić piekarnictwu rentowność.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#TadeuszKałasa">Konieczna jest szybka modernizacja zakładów spożywczych. Rozpocząć trzeba jak najszybciej produkcję maszyn o mniejszych gabarytach, dostosowanych do potrzeb małych zakładów wytwórczych.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#TadeuszKałasa">Popieram wnioski referenta, a zwłaszcza te, które dotyczą lepszego wykorzystania bazy produkcyjnej zakładów rzemieślniczych, przerabiających artykuły szybko psujące się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#DanutaSerafin">Nasz rynek wewnętrzny nadal jest źle zaopatrzony. Brak jest podstawowych artykułów, brak herbaty, kawy, środków czystości. U nas, w Konskiem już racjonujemy chleb, gdyż sprzedajemy tylko po jednym bochenku. Czy przewidziana jest reglamentacja chleba na terenie całego kraju? Zastosowaliśmy zasadę, że na wsi chleb mogą kupować tylko ci rolnicy, którzy wywiązali się z dostaw zboża.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#DanutaSerafin">Po dokonaniu podwyżek cen, rynek nieco uspokoił się i jest trochę więcej towarów, ale daleko jest jeszcze do doskonałości.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#DanutaSerafin">Konieczna jest poprawa kultury obsługi klienta i weryfikacja kadr w handlu wewnętrznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StanisławPawłowski">Ustalenia Najwyższej Izby Kontroli wskazują, iż obowiązujące aktualnie przepisy, regulujące stosunki pomiędzy producentem, handlem i indywidualnym nabywcą w niedostatecznym stopniu chronią tego ostatniego. Wynika to z tego, że mamy do czynienia z rynkiem producenta, co stwarza handlowi i konsumentom bardzo ograniczone możliwości oddziaływania na ilość, asortyment, jakość i ceny produkowanych wyrobów. Przepisy, regulujące tę sferę stosunków, bardzo ogólnie określają obowiązki i odpowiedzialność producentów, a przewidziane w nich rygory za odstępstwa od norm i zobowiązań umownych są śmiesznie łagodne, nie dość precyzyjne i nie stanowiące formy przymusu wobec producenta. Powstały one w epoce rynku producenta i dlatego przyznają przemysłowi uprzywilejowaną pozycję. Stałe występowanie bruków w zaopatrzeniu rynku rodzi klimat sprzyjający nasilaniu się nadużyć na szkodę konsumenta, polegających na ukrywaniu towarów i spekulacji. Walkę z nadużyciami prowadzą organa ścigania, inspekcji i kontroli, natomiast w niedostatecznym stopniu przeciwdziałają im przedsiębiorstwa handlowe, centrale spółdzielcze i resort handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#StanisławPawłowski">Powyższa sytuacja wskazuje na konieczność podjęcia działań chroniących bardziej skutecznie indywidualnych nabywców towarów rynkowych. Za podjęciem takich działań przemawia również fakt poważnego obniżenia się jakości wyrobów, zarówno przemysłowych, jak i żywnościowych. Mamy do czynienia ze stałym pogarszaniem się wskaźników wadliwości towarów, np. w sprzęcie elektronicznym wskaźnik wadliwości w 1979 r. wynosił 11,6% a w 1980–12,4%.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#StanisławPawłowski">Na wystąpienia NIK w tej sprawie otrzymujemy odpowiedzi, w których bezkrytycznie stwierdza się, że jakość produkcji nie może ulec poprawie, ponieważ jest to okres wdrażania reformy gospodarczej w warunkach niedoborów materiałowych i stosowania zamienników. Niektóre resorty zwracają również uwagę, że w związku z ustawami o przedsiębiorstwie państwowym i o samorządzie ingerencja resortu jest ograniczona. Tak być nie może; konieczne jest opracowanie przepisów w sprawie zasad i trybu nadzoru resortów gospodarczych nad jakością produkcji.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#StanisławPawłowski">Przedstawiona sytuacja ma ścisły związek z aktualnym stanem gospodarki w kraju. Działania zmierzające do prawnych regulacji warunków umów o dostawy pomiędzy producentem, bądź importerem a jednostkami uspołecznionego handlu, a także działania zmierzające do zagwarantowania podstawowych praw indywidualnych nabywców towarów powinny być podejmowane równolegle z kompleksem poczynań reformowanej gospodarki kraju. Konieczna jest m.in. weryfikacja przepisów dotyczących bezpośrednio lub pośrednio sfery ochrony interesów konsumentów, a w szczególności Kodeksu cywilnego w części dotyczącej rękojmi za wady i gwarancji, w kierunku precyzyjnego określenia odpowiedzialności producenta z tytułu gwarancji i rękojmi oraz uprawnień nabywcy do dochodzenia roszczeń wobec sprzedawcy z obu tych tytułów.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#StanisławPawłowski">Niezbędna jest również weryfikacja uchwały nr 192 Rady Ministrów z 1973 r. w sprawie umów sprzedaży oraz umów dostawy między jednostkami gospodarki uspołecznionej w kierunku określenia zakresu odpowiedzialności producenta za wady jakościowe. Należy również zaostrzyć sankcje ekonomiczne w stosunku do dostawców i odbiorców towarów rynkowych za nieprzestrzeganie warunków określonych w umowach o dostawy.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#StanisławPawłowski">Konieczne wydaje się także uaktualnienie przepisów z 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz przepisów wykonawczych w kierunku nałożenia na producentów towarów żywnościowych obowiązku informowania w wyraźny sposób o istotnych dla konsumenta cechach towarów, w szczególności: o składzie surowcowym oraz terminie przydatności.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#StanisławPawłowski">Należałoby dokonać przeglądu przepisów wydanych przez Ministerstwo Handlu Wewnętrznego, a określających zasady i tryb załatwiania w uspołecznionym handlu detalicznym reklamacji wnoszonych przez nabywców oraz zasad prowadzenia i wykorzystania książek skarg i wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BolesławGałek">Mówi się o tym, że musimy we własnym zakresie zabezpieczyć zaopatrzenie rynku w artykuły żywnościowe. Jest to zasada słuszna, ale musimy być poparta konkretnymi działaniami.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#BolesławGałek">Czy będzie zrealizowany program dostaw nawozów? Mam takie odmiany zbóż, że musimy użyć 240 kg nawozów na 1 ha. Musimy również stosować odpowiednie ilości środków ochrony roślin, gdyż wtedy piony są o 50% wyższe. Niezbędne jest zapewnienie dostaw sprzętu, maszyn rolniczych, ogumienia do traktorów i maszyn. Bez tego nie wykonamy programu produkcji żywności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JerzyJóźwiak">Na dzisiejszym posiedzeniu dyskutujemy o programach operacyjnych związanych z poprawą sytuacji rynkowej. Dla realizacji tych programów konieczne jest zabezpieczenie niezbędnych środków, a przede wszystkim zaopatrzenia materiałowo-technicznego. Poza programami przedmiotowymi objęte być powinny również centralnym zaopatrzeniem materiałowo-technicznym niektóre operacyjne programy podmiotowe, do których zaliczyć należy drobną wytwórczość. Dobrze byłoby, ażeby minister gospodarki materiałowej poinformował nas, jak w hierarchii zaopatrzenia została ustawiona drobna wytwórczość. Ocena realizacji planu wykazuje, że w roku ubiegłym drobna wytwórczość jako jedyna wykonała swoje zadania z nadwyżką. Ponadto trzeba mieć na uwadze, że w ramach drobnej wytwórczości funkcjonują spółdzielnie inwalidów i niewidomych i te w żadnym wypadku nie mogą być dyskryminowane w sferze zaopatrzenia materiałowo-technicznego.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JerzyJóźwiak">Dobrze byłoby również zapoznać się z przedsięwzięciami, które ma zamiar podjąć resort handlu wewnętrznego dla dostosowania się do zmieniających się warunków gospodarczych. Konieczne jest, ażeby z jednej strony wywierał on presję na producentów, by w terminie realizowali swoje zobowiązania wobec rynku, a z drugiej - ażeby podejmował operatywne działania dla doskonalenia obsługi klientów.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JerzyJóźwiak">Resort finansów ma właściwy stosunek do przedsiębiorstw produkujących wyroby rynkowe. Resort ten deklaruje, że nie będzie miał na uwadze w pierwszym rzędzie interesów klasy państwowej, ale przede wszystkim realizację podstawowych celów społecznych, że w sposób elastyczny, tam gdzie to będzie konieczne, korygowany będzie podatek obrotowy.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JerzyJóźwiak">W dyskusji wiele miejsca poświęcono problemom produkcji maszyn i urządzeń rolniczych. Wiemy, że dotacje przedmiotowe i docelowe do tej produkcji mają być przyznawane tylko do 15 lutego. Trzeba zastanowić się jakie wyjście jest słuszniejsze, czy stale mamy dokonywać zmiany cen skupu i produktów rolnych, czy też poprzez inne bodźce ekonomiczne wpływać na zwiększenie opłacalności produkcji rolnej. Do produkcji maszyn rolniczych dopłaca się nie tylko w krajach socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JerzyJóźwiak">Programy operacyjne są złem koniecznym, oby nie stały się tylko fikcją. Doprowadzić trzeba do ich wiarygodności i spójności z możliwościami materiałowo-surowcowymi, rozważyć wszystkie elementy pozytywne i negatywne, chociażby skutki restrykcji gospodarczych, jakie zastosowały w stosunku do nas państwa zachodnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#EdwardSzymański">Trzeba przyznać rację referentowi i dyskutantom, że programy operacyjne posiadają wiele mankamentów, a przy tym są często wewnętrznie niespójne. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze - programy operacyjne są przedsięwzięciem planistycznym, dotychczas nie spotykanym. Stanowią więc swego rodzaju poletko doświadczalne, co tłumaczy ich liczne niedociągnięcia. Zamysł opracowania programów operacyjnych powstał pod koniec ubiegłego roku przy okazji przygotowywania projektu planu gospodarczego na rok bieżący. Rząd doszedł wówczas do wniosku, że skoro nie jesteśmy w stanie pokryć wszystkich potrzeb społecznych, trzeba określić obszary chronione - tak, aby w najważniejszych segmentach rynku można było zwiększyć potrzeby i przetrwać najtrudniejszy dla gospodarki okres. Po drugie - przeżywamy obecnie bezprecedensowe trudności gospodarcze. Ma to decydujący wpływ na kształt programów operacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#EdwardSzymański">W dyskusji padły dwa pytania: czy programy operacyjne są realne i czy wszystko, co jest niezbędne ze społecznego punktu widzenia, zostało objęte programami operacyjnymi?</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#EdwardSzymański">Na pierwsze pytanie możemy odpowiedzieć, iż w zasadzie programy są realne, ale pod dwoma warunkami: jeśli ze strony wszystkich wykonawców programów będzie wykazywana maksymalna inicjatywa i jeśli uda się osiągnąć możliwie najwyższy poziom eksportu. Eksport bowiem - jak wiadomo - będzie decydował o poziomie importu, o czym tak wiele mówiono w dzisiejszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#EdwardSzymański">To wszystko, co w zakresie dewiz jesteśmy w stenie wygospodarować, zostało w pełni wykorzystane dla programów operacyjnych. Nie ma żadnych możliwości dalszego zwiększania środków dewizowych na import z krajów kapitalistycznych. Wynika to z naszego ogromnego zadłużenia w tych krajach, jak również i stąd, że w dziedzinie powiązań ze światem nasza pozycja jest nadal niekorzystna.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#EdwardSzymański">Trzeba więc twardo powiedzieć, że nie ma skąd wygospodarować dodatkowych przydziałów dewiz. Jeśli resorty tego nie rozumieją, znaczy to, że nie rozumieją złożoności naszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#EdwardSzymański">Ponad 50% importu przeznaczamy na to wszystko, co jest związane z kompleksem żywnościowym. Jeśli dodamy do tego import na cele zdrowia, komunikacji itp. to okaże się, jak niewiele środków pozostaje dla przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#EdwardSzymański">Nie ma mowy o tym, abyśmy mogli importować w bieżącym roku 200 tys. ton mięsa ani nawet 170 tys. ton, jak w roku ubiegłym. Musimy zatem myśleć o zmniejszeniu dotychczasowych norm kartkowych. Będziemy się starali zachować obecnie obowiązujące normy jeszcze przez kwiecień, z uwagi na przypadające w tym miesiącu święta, ale będzie się to musiało odbić negatywnie na zaopatrzeniu w mięso w maju i czerwcu.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#EdwardSzymański">Pytano, czy grożą nam kartki na chleb. Rząd czyni wszystko, aby do tego nie dopuścić, uważając reglamentację pieczywa za ostateczność. Oznaczało jednak konieczność importu 1500 tys. ton zbóż z krajów kapitalistycznych i skup 800 tys. ton zboża w kraju. Jest to zadanie niesłychanie trudne, nie można więc jeszcze obecnie powiedzieć, czy uda się nam uniknąć kartek na chleb. W tej sytuacji trudno byłoby postulować poprawę jakości pieczywa.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#EdwardSzymański">Nie ma też wielkiej szansy na zwiększenie importu ze środków Pewexu. Tylko ok. 30% „utargu” Pewexu stanowią tzw. żywe dewizy.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#EdwardSzymański">Na drugie pytanie trzeba odpowiedzieć negatywnie: Programy operacyjne nie obejmą wszystkich potrzeb, a jedynie te najbardziej istotne ze społecznego punktu widzenia. Należy podkreślić, że nie można było objąć programami wszystkich obszarów gospodarki również i dlatego, że z dniem 1 stycznia br. weszła w życie reforma gospodarcza. Przy samodzielności przyznanej przedsiębiorstwom dziwne wydają się zabiegi niektórych producentów o to, aby za wszelką cenę znaleźć się w programie operacyjnym. Jest to tendencja niezdrowa. Postulowano np. objęcie programem operacyjnym produkcji wózków dziecięcych i tornistrów. A przecież nawet w naszej trudnej sytuacji nie jest aż tak źle, żeby nie można było, przy odrobinie inicjatywy, znaleźć w kraju surowców potrzebnych do produkcji tornistrów - bez szukania ratunku w odpowiednim programie operacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#EdwardSzymański">Należy przypomnieć, że rozdzielnictwem centralnym objętych jest obecnie tylko 14 najważniejszych surowców i paliw. Pozostałe materiały nie są i nie będą rozdzielane. Jeśli chodzi o surowce odpadowe, to wszystkie bariery ich skupu zostały zlikwidowane. Nie widać natomiast niezbędnej inicjatywy dla ich pozyskiwania.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#EdwardSzymański">Wymownym przykładem braku inicjatywy jest sprawa komponentów do środków piorących i mydeł. Nadal importujemy tłuszcze i wszystkie komponenty z zagranicy, podczas gdy mamy możliwości ich wytwarzania w kraju. Okazuje się, że producentom łatwiej jest kupować tłuszcz niezbędny do produkcji mydła z importu, niż zatroszczyć się o to, aby tłuszcze przemysłowe nie spływały strumieniami do naszych rzek. Musimy zatem więcej troski włożyć w rozszerzenie własnej bazy surowcowej.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#EdwardSzymański">Mówca wyraził nadzieję, że plany operacyjne, które Komisja Planowania zaczęła już opracowywać na II kwartał, będą zawierać mniej mankamentów, a wnioski wysunięte w dyskusji będą szczególnie pomocne w przygotowaniu znacznie lepszych programów operacyjnych również na II półrocze br.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#EdwardSzymański">Wiceminister gospodarki materiałowej - Jerzy Gruchalski: Należy zgodzić się z uwagą przedstawiciela Komisji Planowania, że producenci robią wszystko, aby jakoś „zaczepić się” o program operacyjny. Wynika to stąd, że w zaopatrzeniu materiałowym zostały ustalone priorytety i w pierwszej kolejności zabezpiecza się potrzeby programów operacyjnych. Należy bardzo skrupulatnie opracować listę zarówno przedsiębiorstw finalnych, jak i kooperacyjnych pracujących w ramach programów operacyjnych. Obecnie panuje pewien bałagan w tej dziedzinie - po prostu wszyscy uczą się nowego systemu.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#EdwardSzymański">Należy też przyznać, że nie wszyscy jeszcze przedstawiciele drobnej wytwórczości mają świadomość, że funkcjonują już w ramach reformy gospodarczej. Surowce rozdzielane stanowią zaledwie ok. 30% zaopatrzenia materiałowego drobnej wytwórczości. Pozostałe pozyskuje się drogą penetracji i odpowiednich umów z przedsiębiorstwami. Na rok bieżący Komisja Planowania dokonała rozdziału surowców dla drobnej wytwórczości imiennie na poszczególne związki, tak więc w niektórych asortymentach zaopatrzenie będzie nawet nieco lepsze niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#EdwardSzymański">Najpoważniejszy problem dla drobnej wytwórczości stanowi zaopatrzenie w surowce nie rozdzielane. Zakłady drobnej wytwórczości są pod względem dostępu do tych surowców w gorszej sytuacji niż duże przedsiębiorstwa przemysłu kluczowego.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#EdwardSzymański">Szczególne trudności napotyka drobna wytwórczość w zaopatrzeniu w tkaniny. Urząd Gospodarki Materiałowej będzie się starał znaleźć sposób na to, aby drobna wytwórczość miała lepszy niż dotychczas dostęp do tych surowców.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#EdwardSzymański">Wicepremier Kowalczyk powołał zespół, który ma zbadać możliwości poprawy zaopatrzenia drobnej wytwórczości, w tym zwłaszcza w materiały i surowce dla usług. W ubiegłym roku drobna wytwórczość i rzemiosło zaopatrywały się w materiały bezpośrednio na rynku. W bieżącym roku nie ma jednak takich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#EdwardSzymański">Odzysk surowców odpadowych i wtórnych nie jest sprawą łatwą. Mamy np. w kraju dużo surowców odpadowych pochodzenia mineralnego, ale są one nie do odzyskania bez poważnych inwestycji. Jeśli chodzi o surowce metaliczne, to samego żelastwa użytkowego pozyskano w ubiegłym roku około 170 tys. ton. Jest to dużo, ale możliwości w tej dziedzinie są znacznie większe. W zakładach samochodowych np. jest dużo odpadów blach do wykorzystania. Drobna wytwórczość powinna wykazywać więcej inicjatywy i aktywności w pozyskiwaniu surowców odpadowych.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#EdwardSzymański">Nie potrafimy zbilansować potrzeb w zakresie tłuszczów technicznych. Istotnie moglibyśmy wyeliminować import tych tłuszczów - m.in. poprzez odzyskiwanie tłuszczów spuszczanych do kanalizacji czy pozyskiwanie padłej zwierzyny. Samo tylko rzemiosło zamierza w tym roku odzyskać około 6 tys. ton tłuszczu. A tymczasem resort mający w swej gestii gospodarkę rybną planuje odzyskanie zaledwie 200 ton tłuszczu. Jak widać, są jeszcze w tej dziedzinie duże rezerwy.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#EdwardSzymański">Ważnym problemem jest bieżnikowanie opon. Z każdym rokiem regenerujemy ich coraz więcej. W roku bieżącym zamierzamy zregenerować 1000 tys. sztuk opon. Jest to już bardzo licząca się na rynku ilość. Rozważamy obecnie problem zwiększenia przydziałów surowców na regenerację opon - nawet kosztem zmniejszenia dostaw surowców na produkcję nowych. Mamy niezbędne moce produkcyjne. W ubiegłym roku po raz pierwszy podjęto regenerację opon dla potrzeb rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#KrzysztofKuczyński">Sprawozdanie referenta i wnioski zgłoszone w dyskusji są zbieżne z oceną problemów przez resort.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#KrzysztofKuczyński">Mamy zabezpieczony potencjał produkcyjny na produkcję konwi do mleka, ale w kraju nie mamy cyny, a środków na jej import - jak wiadomo - brakuje. Do produkcji cystern potrzebne są blachy kwasoodporne - również nie produkowane w kraju. Chcemy obecnie przejść na import tych blach z krajów socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#KrzysztofKuczyński">W resorcie hutnictwa i przemysłu maszynowego preferowana jest produkcja dla rolnictwa. O ile w styczniu br. produkcja wyrobów walcowanych kształtowała się na poziomie 71%, a samochodów osobowych - na poziomie 67% w stosunku do stycznia ubiegłego roku, to produkcja maszyn rolniczych ukształtowała się na poziomie 116% w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#KrzysztofKuczyński">NIK przeprowadziła kompleksową kontrolę w przemyśle piekarniczym oraz w przemyśle hutniczym produkującym urządzenia dla hutnictwa. Wynika z niej, że wiele maszyn jest eksploatowanych niewłaściwie, co powoduje szybkie ich zużycie.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#KrzysztofKuczyński">Padało tutaj pytanie jaka jest realność programów operacyjnych. Asortyment produkowany przez przemysł hutniczy został ustalony we współpracy z odbiorcami. W styczniu wiele tych ustaleń na pierwszy kwartał zostało zrealizowanych prawie w 50% i dotyczy to wyrobów, dla których przewidziano znaczny wzrost produkcji. Poseł J. Mełgieś kwestionował produkcję glebogryzarek. O ile wiem poseł pochodzi z terenu gdzie są gleby lekkie i gdzie ciężkie glebogryzarki są mniej potrzebne. Natomiast przemysł spotykał się z olbrzymimi naciskami na podjęcie tej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#KrzysztofKuczyński">Padały pytania czy produkować rozrzutniki obornika czy też widły. Trzeba powiedzieć wyraźnie, że wieś się wyludnia i nie można się wycofać z mechanizacji. Wytwarzając więc i to, i to, trzeba kłaść nacisk na rozrzutniki obornika.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#KrzysztofKuczyński">Będą w tym roku gwoździe. Zamiast 30 tys. ton zamierzamy dostarczyć 50 tys. ton, kosztem zmniejszenia eksportu. Tak więc, zgodnie z postulatami społecznymi, sprawa gwoździ będzie rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#KrzysztofKuczyński">Pokrycie materiałowe w ramach programów operacyjnych jest dla nas sprawą nową i uczymy się dopiero działania w tym systemie. Jesteśmy w stanie ustalić zapotrzebowanie poszczególnych wytwórców i ich dostawców kooperacyjnych I, II lub III stopnia. Natomiast na ogół nawet sami producenci finalni nie orientują się jakie jest zapotrzebowanie dalszych dostawców, a łańcuch kooperacyjny sięga często dziesiątego stopnia. Dążymy do tego, by objąć rozdziałem, w ramach programów operacyjnych, możliwie wszystkich dostawców. Trzeba sobie jednak uświadomić, że programy operacyjne obejmują swoim zakresem jedynie 20–30% materiałów, tak więc dostawcy niższego rzędu mogą zaopatrywać się na wolnym rynku. Programy operacyjne stworzyły obecnie znacznie głębszy system nakazowy niż był dotychczas. Jest to jednak sytuacja przejściowa.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#KrzysztofKuczyński">Zgadzam się z uwagami co do jakości produkcji. Jednakże w warunkach reformy gospodarczej resort gospodarczy nie jest podmiotem planu i nie może odpowiadać za jakość. Resortowe służby jakości mogą prowadzić tylko wyrywkową kontrolę. Głównym mechanizmem musi być więź ekonomiczna między producentem a odbiorcą. Dyrektorzy zresztą oświadczają wprost, że są oni samodzielni i samorządni i sami ponoszą konsekwencje finansowe w związku z tym co produkują. Kontrola ze strony resortu jest tym bardziej utrudniona, że obecnie sprawozdawczość prowadzi GUS na podstawie danych bezpośrednio z przedsiębiorstw i to utrudnia nam nawet orientację w zakresie realizacji programów operacyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JerzyJóźwiak">Chodzi tylko o to, abyśmy nie odnieśli wrażenia, że w epoce reformy gospodarczej resorty gospodarcze są zbędne. Bo jeśli posłowie na podstawie wypowiedzi przedstawicieli resortów odniosą takie wrażenie, to wysuną odpowiednie wnioski na forum Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WitoldPereta">Nawiązując do wniosków zgłoszonych przez posła G. Słówka muszę stwierdzić, że najważniejszą sprawą w realizacji programu mięsnego jest dostarczenie rolnikom w całości obiecanych im przy kontraktacji pasz i węgla. Jest to sprawa podstawowa, gdyż już obecnie mamy sygnały o wycofywaniu się, zwłaszcza gospodarstw uspołecznionych z dalszej hodowli żywca wieprzowego. W skrajnej sytuacji może dojść do powtórzenia się sytuacji z końca 1980 r. i do konieczności kierowania warchlaków na ubój. Spowodowałoby to całkowitą nierealność programu mięsnego. Dostawy pasz są więc sprawą podstawową.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WitoldPereta">W I kwartale br. dostarczymy na rynek więcej mięsa, niż wynikało to z programu operacyjnego. Mieliśmy dawać 113 ton mięsa miesięcznie łącznie z drobiem, dajemy około 130 ton. Spowoduje to trudności w dalszych kwartałach i konieczność ponownego zbilansowania dostaw mięsa. Oznacza to również, że począwszy od maja musimy się liczyć ze zmniejszeniem przydziałów kartkowych.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WitoldPereta">Była tu mowa o potrzebie dostosowania produkcji do potrzeb rynku. Z punktu widzenia konsumenta jest to sprawa oczywista i niesłychanie ważna. Jednak, jako producent, chcę stwierdzić, że w obecnych warunkach jest to niemożliwe do załatwienia. Musimy bowiem robić z takiego surowca, jaki dostajemy, a ponadto podwyżki cen nie spowodowały zmian w preferencjach konsumentów. Niektóre rodzaje mięsa i wędlin nadal są poszukiwane, a inne leżą w sklepach i w obawie przed zepsuciem są kierowane przez kierowników sklepów do sprzedaży pozakartkowej. Tak więc grozi nam, że będziemy mieć konsumentów z niezrealizowanymi kartkami.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WitoldPereta">Mimo podwyżki cen, nadal 14 gatunków wyrobów wędliniarskich jest nierentownych. Tak więc jak najszybciej mysi być podjęta decyzja w sprawie dalszego dotowania przemysłu mięsnego. W przeciwnym razie samorządne przedsiębiorstwa nie będą chciały tych gatunków produkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JerzyJóźwiak">Jeśli przemysłowi państwowemu nie opłaca się produkcja wędlin, to co w takim razie stoi na przeszkodzie w przekazaniu surowca do małych masarni rzemieślniczych, którym produkcja się opłaca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WitoldPeret">Mam sygnały z woj. poznańskiego, że tamtejsi rzemieślnicy twierdzą, że po obecnie obowiązujących cenach produkcja wędliniarska jest nieopłacalna. Musi więc być jak najszybciej podjęta decyzja w sprawie dotowania przemysłu wędliniarskiego niezależnie od tego, w którym sektorze się on mieści.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WitoldPeret">Przy obecnej strukturze dostaw kartka nie wpływa na konsumenta zachęcająco do kupowania tych gatunków, które przemysł mięsny może dostarczyć. Należy więc zastanowić się nad powrotem do idei kartki wartościowej.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WitoldPeret">Słuszne są uwagi, że jakość musi być poprawiona. Wiele jest gatunków wędlin, ale nie wszystkie muszą być produkowane. Jeśli np. na kiełbasę krakowską nie ma popytu, to nie będzie ona produkowana. Np. w Warszawie od 1,5 tygodnia wycofano kiełbasę krakowską ze sprzedaży. Muszę tu jednak powiedzieć, że wszystkie wyroby przemysłu mięsnego produkowane są według ściśle określonych receptur i nie można często poprawić jakości w ramach tych receptur i za tę samą cenę. Można natomiast zamiast receptur niechodliwych wykorzystywać inne, ale droższe.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WitoldPeret">Zwracam uwagę, że mimo podwyżki cen w br. w okresie od 1 lutego do końca roku minister finansów dopłaci do przemysłu mięsnego 56 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WitoldPeret">Wprawdzie nasza centrala jest w likwidacji, ale jeszcze działamy i podejmiemy niezbędne decyzje w sprawie jakości wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#WitoldPeret">Całkowicie popieramy wniosek o cofnięcie zakazu uboju gospodarczego. Decyzja w tej sprawie należy do ministra handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WitoldPeret">W najbliższym czasie ustalona zostanie nowa struktura produkcji przemysłu mięsnego i podziału między poszczególne województwa.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#WitoldPeret">Poseł Z. Sikorski pytał dlaczego za nieliczne wolne dewizy sprowadza się drób bity, a nie paszę. Informuję, że podjęliśmy decyzję, aby za całość dewiz uzyskanych z dodatkowego eksportu sprowadzać wyłącznie paszę. Z pewnością w skali całego roku zdołamy dostarczyć zaplanowane 109 tys. ton drobiu. Prawdą jest, że w II kwartale przemysł drobiarski będzie musiał zostać ograniczony, ale prawdą jest też, że zadania I kwartału zostały przekroczone i znaczne ilości drobiu przechowujemy w chłodniach, aby rynek nie odczuł w II kwartale gwałtownego załamania.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#WitoldPeret">Poseł Wł. Obidowska mówiła o braku freonu. Z technicznego punktu widzenia nie istnieje możliwość zastąpienia freonu amoniakiem. Wymagałoby to wymiany całego sprzętu. Jeśli więc mamy poważnie traktować łańcuch chłodniczy freon musi być.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#WitoldPeret">Cenniki na żywiec są już wydrukowane. Opóźnienie wynikło z faktu, że uchwała Rady Ministrów została podpisaną dopiero w poniedziałek. Do dziś zdążyliśmy je wydrukować: w najbliższy poniedziałek będą wisiały we wszystkich punktach skupu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PiotrBednarek">Cieszę się, że poseł koreferent zawarł w swej wypowiedzi wszystkie nasze postulaty. Niemniej pragnę się ustosunkować do głosów, które padały tu już w dyskusji. Przedstawiciele Komisji Planowania i resortów gospodarczych stwierdzili, że reglamentowanych jest tylko 14 podstawowych surowców i że w związku z tym drobna wytwórczość niepotrzebnie na siłę stara się włączyć w programy operacyjne. Tymczasem jest inaczej. Wszystkie pozostałe surowce pełnomocnicy ministrów przeznaczają wyłącznie na realizację programów operacyjnych. Oto przykład: pełnomocnik ministra przemysłu chemicznego ds. programów zaopatrzenia w środki higieny zakazał wykorzystywania detergentów poza programem. Grozi to, że np. środki do czyszczenia i szorowania naczyń kuchennych, które nie znalazły się w programie, przestaną być produkowane.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PiotrBednarek">Podobnie w przemyśle lekkim podjęto decyzję, że pełnomocnik będzie przyznawał surowce tylko na produkcję dla rynku wewnętrznego. Tymczasem wiele naszych zakładów produkuje na eksport i nie może otrzymać surowców. Nie należy się więc dziwić, że zakłady za wszelką cenę starają włączyć się do programu operacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PiotrBednarek">W żadnym programie żywnościowym nie znalazły się ryby. Spółdzielczość rybacka ma własne kutry. Brak do nich paliwa, części zamiennych, brak samochodów chłodni do przewożenia. A tymczasem ten dział spółdzielczości zatrudnia wielu ludzi i dostarcza znaczne ilości żywności. Podobne kłopoty występują w spółdzielniach produkujących odzież i konfekcję. Niedawno zdarzyło się, że za brak pasty do obuwia spadały bardzo potężne głowy. Dzisiaj nie ma Pyki, ale też nadal nie ma terpentyny do produkcji pasty do obuwia.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PiotrBednarek">Złe jest zaopatrzenie usług. Przykładem mogą być usługi szewskie w Warszawie. Obecny zapas kleju wystarczy niewiele ponad tydzień.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PiotrBednarek">Związek nasz zrzesza prawie 2 tys. spółdzielni, a ma tylko 252 etaty samochodów osobowych. Jest to wynik wielu akcji likwidowania samochodów służbowych. Nie ma też obecnie możliwości wykorzystywania prywatnego samochodu do celów służbowych. W rezultacie wiele spraw załatwia się za pomocą ciężarówek, a nie samochodów osobowych.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PiotrBednarek">Moce produkcyjne spółdzielczych zakładów bieżnikowania opon wykorzystywane są zaledwie w 25–30%.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PiotrBednarek">Prezes Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów - Janusz Łukasik: Konieczne jest uporządkowanie planów operacyjnych. Opracowuje się je już na II kwartał, a jeszcze lista uczestników tego programu na I kwartał nie zastała do końca zamknięta. Trzeba wrócić do systemu gestii w zaopatrzeniu, jasno określić kto ma realizować zaopatrzenie usług w surowce i materiały.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PiotrBednarek">W programach operacyjnych zagwarantowuje się 30% zatrudnienia inwalidów. Dziękujemy Komisji za zrozumienie dla naszych spraw i prosimy o dalszą obronę inwalidów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RomanSzagała">Staramy się jak najlepiej realizować program przetwórstwa i zagospodarowania mleka na cele spożywcze. W 1980 r. - 72% tego mleka wykorzystywane było na cele spożywcze, w bieżącym roku chcemy jeszcze zwiększyć ten udział.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#RomanSzagała">W roku bieżącym produkcja kazeiny maleje o połowę. Ze zbytem kazeiny nie mamy kłopotów i jest to dla nas bardzo korzystny eksport.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#RomanSzagała">Dla poprawy jakości wyrobów przemysłu mleczarskiego podejmujemy zarówno działania doraźne, jak i systemowe. Staramy się jak najszybciej wdrażać nowe technologie, będziemy dokonywać zmian w programach produkcji na rzecz zwiększenia udziału produktów o wyższej zawartości tłuszczu. Staramy się uruchomić bodźce materialnego zainteresowania pracowników wynikami produkcyjnymi przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#RomanSzagała">Program pozyskania mleka jest realny. Dokonane podwyżki cen skupu mleka, zwiększone zaopatrzenie rolników w węgiel oraz różnego rodzaju działania organizacyjne naszego związku wpłynęły na urealnienie tego programu. Natomiast rozwój przetwórstwa limitują nam przede wszystkim dostawy środków produkcji. Nie ma w tej chwili innego opakowania do przewożenia mleka poza konwią mleczarską. Zapotrzebowanie na konwie w latach ubiegłych nie było przez przemysł realizowane. Z zadowoleniem więc przyjmujemy obietnice resortu, że w roku bieżącym nastąpi poprawa w tym zakresie. Rozwój produkcji mleczarskiej limitują nam także opakowania. Nadal odczuwamy poważne niedobory pergaminu, folii miękkiej i twardej itp.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#RomanSzagała">Podejmujemy działania na rzecz usprawnienia transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Odczuwamy duże niedobory dostaw akumulatorów i opon.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#RomanSzagała">W przyszłym tygodniu organizujemy specjalną konferencję z udziałem wszystkich inwestorów i resortu budownictwa, na której omawiany będzie postęp prac na poszczególnych inwestycjach mleczarstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#ZdzisławKomińczyk">Resort realizuje podstawowe cztery programy: program produkcji nawozów, produkcji leków i wyrobów sanitarnych, produkcji środków czystości oraz obuwia i odzieży dziecięcej. Ponadto uczestniczymy w realizacji dziesięciu pozostałych programów.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#ZdzisławKomińczyk">Powstały duże zaległości w realizacji programu produkcji nawozów. Plan w styczniu nie został wykonany z powodu braku amoniaku. Otrzymaliśmy go teraz z importu, ale nie zdołamy nadrobić zaległości.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#ZdzisławKomińczyk">Nie zostanie również wykonany plan produkcji środków sanitarnych i czystości. Natomiast są możliwości nadrobienia planu produkcji obuwia i odzieży dla dzieci. Uczestniczy w tym wiele resortów.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#ZdzisławKomińczyk">Trudności wystąpiły w produkcji dziewiarskiej, gdyż niskie ceny tych wyrobów nie zachęcały do jej podejmowania. Nie mogliśmy więc znaleźć chętnych wytwórców. Teraz program jest już zamknięty, tymczasem producenci się zgłaszają. Włączenie ich będzie możliwe dopiero w następnych kwartałach.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#ZdzisławKomińczyk">Resort miał przyznane na I kwartał bieżącego roku około 650 mln zł dew. na import surowców i materiałów, a otrzymaliśmy tylko 365 mln zł dew. Jeżeli środki te nie zostaną zwiększone, to spowoduje to dalsze zachwianie realizacji planów produkcyjnych, czego skutki odczuje nie tylko nasz resort, ale i inne. Sytuacja jest tak trudna, że grozi nam postój około 60 tys. ludzi w I kwartale. Stoi kilka fabryk obuwia, zakładów przędzalniczych, inne pracują tylko na 50% obrotach, Najgorzej przedstawia się sytuacja w przemyśle: dziewiarskim, obuwniczym, gumowym, przędzalniczym. Dla tych przemysłów nie zabezpieczyliśmy surowców w IV kwartale ub. roku. Nie otrzymujemy celulozy ze Świecia. Paradoksem jest, że produkcja farb i lakierów nie znalazła się w żadnym programie operacyjnym. Nie została włączona do planów operacyjnych także produkcja proszków do szorowania.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#ZdzisławKomińczyk">Dyrektor Centralnego Zarządu Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego Kazimierz Nowakowski: Zaopatrzenie w mąkę zakładów piekarniczych jest na ogół zgodne z planem. W I kwartale dostarczymy o 20 tys. ton mąki więcej, niż wypadałoby to z planu (25% rocznego zapotrzebowania). Chcemy na 30 czerwca wywiązać się w 50% z rocznych planów operacyjnych. Naszym zdaniem, powinny rosnąć zapasy mąki zarówno w hurcie, jak i w detalu, o ile w międzyczasie nie zaistnieją jakieś nieprzewidziane okoliczności i nadmierny wykup. Wszyscy wiemy, że są duże trudności z realizacją planu skupu zboża.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#ZdzisławKomińczyk">Handel sygnalizuje nam, że piekarnie nie chcą piec ciemnego chleba, odkładają ciemną mąkę na zapas, co jest zjawiskiem niebezpiecznym, gdyż ta właśnie mąka szybciej się psuje. Trzeba zrobić wszystko, ażeby te 4–5% chleba ciemnego, jaki przewiduje się w planie było wypiekane systematycznie.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#ZdzisławKomińczyk">Tak więc będziemy starali się zabezpieczyć piekarnictwo w mąkę pod względem ilościowym, gorzej natomiast będzie z poprawą jakości. Na to trzeba poczekać do nowych zbiorów.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#ZdzisławKomińczyk">Nie mamy możliwości wymiany rolnikom zboża na otręby, bo nie posiadamy zapasów. Te otręby, które uzyskujemy przy przemiale mąki oddajemy do mieszanek paszowych i są one przekazywane rolnikom za dostawy żywca. Zarówno umowy kontraktacyjne, jak i sprzedaż zboża na zasadzie pożyczki nie przewidują warunku zwrotu otrąb. Radykalna poprawa w piekarnictwie nastąpi dopiero po zrównoważeniu podaży i popytu.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#ZdzisławKomińczyk">Obniżka cen mąki ma byś pokryta dotacjami dla przemysłu zbożowo-młynarskiego, może tę dotację należałoby przyznać na szczeblu hurtu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JanAugustyniak">Padło w dyskusji pytanie, czy Ministerstwo Finansów nie spowoduje przez swoją politykę podatkową wzrostu spirali cen. Chciałbym stwierdzić, że resort finansów elastycznie podchodzi do spraw związanych z wpływami do budżetu. Nie uważamy samych wpłat za sprawę najważniejszą. Resort finansów ma zróżnicowane podejście do podatników: stosuje ulgi podatkowe, inwestycyjne, a w niektórych przypadkach dotacje przedmiotowe, mimo iż dotacje te traktujemy jako wyraz nieprawidłowości gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JanAugustyniak">Wszystkie wnioski zgłoszone w dyskusji zostaną przez kierownictwo resortu wnikliwie rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JanAugustyniak">Prezes Zarządu CZSS „Społem” Bogdan Augustyn: „Społem” występuje na rynku w podwójnej roli: jako producent i jako organizacja handlowa „konsumująca” niejako programy operacyjne.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JanAugustyniak">Wnioski posła-referenta i dyskutantów świadczą o rzetelnej trosce o sprawy rynku. Należy również podzielić pogląd NIK, że nigdy dotychczas nie była tak ważna sprawa rygorystycznego egzekwowania od producentów wykonawstwa zadań produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JanAugustyniak">„Społem” odpowiada za program operacyjny dotyczący piekarnictwa. Zapewnimy pełne ilościowe pokrycie zapotrzebowania ludności miast na pieczywo. Jakość i asortyment pieczywa kształtuje się różnie w poszczególnych regionach kraju. Powstaje problem pełnego pokrycia potrzeb w II kwartale. Jak już podnoszono w dyskusji mogą wystąpić na rynku trudności. Obecnie mamy spiętrzenie dostaw mąki ciemnej, co wpływa negatywnie na jakość pieczywa. Ludność nie lubi wyłącznie pieczywa ciemnego, a my musimy dostosowywać się do wymogów konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#JanAugustyniak">Jeśli chodzi o trudności zaopatrzenia w środki piorące, czyszczące, mydło itp. to należy podkreślić, że „Społem” podjęła działania na rzecz odzysku tłuszczów we własnych masarniach. W społemowskich zakładach wytwórczych w Kielcach rozszerza się w br. znacznie - bo aż o 170% - produkcję środków piorących. Jako organizacja handlowa „Społem” podejmuje wiele działań zmierzających do terminowego wyegzekwowania dostaw towarów z przemysłu. „Społem” dba również o usprawnienie wewnętrznej organizacji pracy w sklepach.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JanAugustyniak">Założono, że w I półroczu br. każda wojewódzka spółdzielnia „Społem” uruchomi co najmniej jeden sklep z artykułami używanymi. Podjęto też działania na rzecz zwiększenia własnej produkcji, przy elastycznym dostosowywaniu się do aktualnych możliwości surowcowych. Nie jest to sprawa błaha, jeśli zważyć, że w ogólnych dostawach żywności na rynek udział „Społem” wynosi 10–15%.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JanAugustyniak">Handel złożył zapotrzebowanie na 8,5 tys. ton kawy zbożowej. Przemysł może jednakże dać jedynie ok. 5 tys. ton, tłumacząc to brakiem wystarczających zdolności produkcyjnych. W obecnej sytuacji wprowadziliśmy więc system równomiernego podziału kawy zbożowej na poszczególne województwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JerzyJóźwiak">Prosiłbym przedstawiciela resortu rolnictwa o wyjaśnienie problemu kawy zbożowej. Słyszeliśmy bowiem w swoim czasie, że brakuje zboża na produkcję kawy, a dzisiaj dowiadujemy się, że przemysł nie ma mocy przerobowych.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JerzyJóźwiak">Wiceprzewodniczący Zarządu CZSR „Samopomoc Chłopska” Tadeusz Materka: „Samopomoc Chłopska” może zapewnić pełne zaopatrzenie ludności wsi w pieczywo. Trzeba jednak, aby w sposób poważny potraktowane zostały wnioski, jakie spółdzielczość wiejska wniosła do programu operacyjnego dotyczącego piekarnictwa.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JerzyJóźwiak">Nie możemy się zgodzić z wiceministrem hutnictwa i przemysłu maszynowego, że źle eksploatujemy maszyny piekarnicze. Trzeba pamiętać o tym, że dysponujemy starym parkiem maszynowym, a przy tym często pracuje on na trzy zmiany.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JerzyJóźwiak">Jeśli chodzi o młynarstwo, to ludność wiejska coraz bardziej napiera na przemiał zboża dla własnych potrzeb. Młyny gospodarcze są bardzo wyeksploatowane, niezbędne jest więc uwzględnienie wniosków „Samopomocy Chłopskiej” w sprawie doinwestowania zarówno młynarstwa, jak i piekarnictwa. Trzeba tu przyznać, że z powodu braku zboża niektóre młyny nie są w pełni wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JerzyJóźwiak">Zwrócenia uwagi wymagają wnioski „Samopomocy Chłopskiej” w sprawie masarnictwa. Trzeba zwłaszcza wyeliminować nakładające się przewozy, tj. wywóz bydła ze wsi i przywóz na wieś mięsa. Nie należy również lekceważyć podniesionego w dyskusji problemu, „karty piekarza” i „karty młynarza”. Jest to ważne, gdyż są to zawody powoli zamierające.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JerzyJóźwiak">Bardzo zła jest sytuacja w zaopatrzeniu rolnictwa w środki ochrony roślin. Coraz mniej otrzymuje wieś nawozów oraz zapraw do nasion. Konieczne jest zwiększenie produkcji tych środków w oparciu o surowce krajowe. Trzeba ten temat potraktować poważnie, jeśli bowiem rolnictwo nie otrzyma niezbędnych środków, może nastąpić w naszej gospodarce prawdziwa tragedia. Nadal brakuje na wsi drobnych narzędzi, gwoździ, sprężyn, wideł, łańcuchów gospodarskich. Trzeba rozliczać wszystkich producentów z wykorzystywania surowców deficytowych, gdyż jest jeszcze w tej dziedzinie dużo marnotrawstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JanMieczkowski">Po dokonaniu bilansu możliwych do uzyskania dla rolnictwa w roku bieżącym dostaw produktów przemysłu chemicznego okazało się, dostawy nawozów azotowych i fosforowych będą znacznie niższe, niż wynikałoby to z programu operacyjnego, a jedynie poziom dostaw nawozów potasowych będzie zgodny z programem. Tak więc nawożenie azotowe będzie musiało być o 5 kg na 1 ha mniejsze niż w roku ubiegłym, a o 10 kg mniejsze, niż przyjęto w programie operacyjnym. Należy przy tym dodać, że stan zapasów nawozów w GS-ach jest b. niski, w niektórych wręcz zerowy. W związku z powstałą sytuacją trzeba było zmienić plan nawozowy dla poszczególnych województw oraz wprowadzić zasadę, iż województwa same będą dokonywać podziału puli nawozów pomiędzy poszczególne sektory rolnictwa. W ten sposób - w zależności od potrzeb - będzie można przesunąć w ramach województwa pewne ilości nawozów z sektora państwowego do indywidualnego lub też odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JanMieczkowski">Przekazano też w teren wytyczne, w myśl których w pierwszej kolejności powinny otrzymać nawozy plantacje nasienne i ogrodnicze, a w następnej trzeba zapewnić zaopatrzenie w nawozy pod zboża - zgodnie z umowami kontraktacyjnymi. Pilną sprawą jest też zabezpieczenie odpowiednich ilości nawozów dla producentów rzepaku, buraków cukrowych i rolników prowadzących uprawy specjalistyczne. Rozważa się możliwość wprowadzenia od przyszłego roku tzw. wiązanej sprzedaży nawozów, tj. w zamian za zakontraktowaną produkcję roślinną i zwierzęcą.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JanMieczkowski">Jeszcze ważniejszą sprawą jest zapewnienie rolnictwu odpowiednich dostaw środków ochrony roślin. Jeśli środków tych zabraknie, część upraw może w ogóle „wypaść” z produkcji. Aktualne zabezpieczenie zapotrzebowania na środki niezbędne do zwalczania stonki ziemniaczanej wynosi 46%. Wydaje się w tej sytuacji niezbędne zakupienie brakujących ilości środków za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#ZenonKomender">Gdy na początku bież. roku stało się jasne, że zadania planu na 1982 r. nie mają pokrycia w środkach, postanowiono w nowy sposób ująć w planie zaprogramowanie zaopatrzenia rynku. Ta nowa formuła planu gospodarczego polegała na wydzieleniu kilku dziedzin, szczególnie ważnych z punktu widzenia potrzeb społecznych, w których stworzone zostaną warunki dla pełnej realizacji zadań gospodarczych. Należy podkreślić, że pierwsza wersja planu opracowanego przez Komisję Planowania nie przewidywała programów operacyjnych. Dopiero w drugiej fazie dyskusji nad projektem planu zdecydowano wprowadzić programy, których nie należy utożsamiać z dawnymi „listami towarowymi”. Programy operacyjne polegają na tym, że po raz pierwszy na realizację określonych zadań zabezpieczono w planie odpowiednie środki.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#ZenonKomender">Nie wszystkie jednak potrzeby społeczne będą mogły w tym roku zostać zaspokojone. Na niektóre nie ma po prostu środków - ani z importu, ani ze źródeł krajowych. Zostały zerwane więzi kooperacyjne, co musi rzutować negatywnie na realizację zadań produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#ZenonKomender">Ogromnie ważnym problemem jest uświadomienie opinii publicznej, jak przedstawia się sytuacja w zakresie artykułów reglamentowanych.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#ZenonKomender">Społeczeństwo osądza wiarygodność kierownictwa gospodarczego m.in. według tego, czy kartka zaopatrzeniowa ma pełne pokrycie. Trzeba podkreślić, że kartka jest zobowiązaniem całej gospodarki wobec konsumentów, a nie jednego tylko resortu. Przy obecnym stanie rynku jest sprawą dużej wagi, aby odpowiednie towary docierały do tej grupy konsumentów, dla których są przeznaczone, a więc np. do odbiorców wiejskich, do młodzieży itp. Wiąże to się ściśle z programami operacyjnymi dotyczącymi określonych sfer produkcji chronionej. Dlatego też kierownictwo resortu wyraża wdzięczność Komisji za podjęcie tego ważnego tematu i dokonanie tak wnikliwego przeglądu opinii i odczuć społecznych.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#ZenonKomender">Mówiąc o systemie reglamentacji warto pamiętać, że przed jego wprowadzeniem rozważano, czy nie bardziej prawidłowa byłaby kartka wartościowa. W przeprowadzonej wówczas dyskusji społecznej wariant kartki wartościowej został odrzucony. Resort stoi na stanowisku, że - mimo iż kartka wartościowa byłaby obecnie z wielu względów wygodniejszą - należy uszanować opinię społeczną i pozostać przy systemie dotychczasowym.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#ZenonKomender">Sprawa zaopatrzenia w mięso jest jedną z trudniejszych do rozwiązania. W społeczeństwie nie ma pełnej świadomości, że żyjemy nadal ponad nasze możliwości. Już w listopadzie ub. roku sygnalizowaliśmy Radzie Ministrów rysujące się trudności w zaopatrzeniu w artykuły zbożowe i pieczywo. Wyrażano wtedy pogląd, że nie można dopuścić do racjonowania chleba. Obecnie jednak - mimo dokonanych zmian cen - relacja między ceną pieczywa a wolnorynkową ceną zboża została ponownie zachwiana. W tej sytuacji, wobec trudności ze skupem zbóż, nie jest wykluczone wprowadzenie kartki na chleb.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#ZenonKomender">Bardzo trudna jest sytuacja w zakresie środków uzyskiwanych z „Pewexu”. Ponieważ tylko niewielka część wpływów realizowana jest w dewizach, a większość w bonach towarowych, nie ma środków na sfinansowanie zakupów tak potrzebnych na naszym rynku artykułów, jak masło czy smalec.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#ZenonKomender">Zgadzam się z opinią, iż są dziedziny, np. drobna wytwórczość, w których programy operacyjne spowodowały spore zaburzenia. Została zahamowana realizacja uchwały 112. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że niezależnie od konieczności doraźnego prostowania popełnionych błędów, jedynym rozwiązaniem jest doprowadzenie do sytuacji, w których efekty ekonomiczne nie mogą być osiągane kosztem konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#ZenonKomender">Jeszcze raz dziękuję za podniesienie tak wielu tematów, wysunięte tu postulaty i opinie staną się przedmiotem obrad Komitetu Gospodarczego Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JerzyJóźwiak">Zaletą naszej dyskusji jest to, że stosunkowo szybko, w ciągu miesiąca sformułowaliśmy nasz pogląd na nowe rozwiązania wprowadzone w warunkach stanu wojennego. Możemy dzięki temu stosunkowo szybko zaproponować niezbędne korekty tego systemu, m.in. w stosunku do drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JerzyJóźwiak">Programy operacyjne stwarzają korzystniejsze warunki dla tych przedsiębiorstw, które w nich uczestniczą. Pozostałym grozi brak pracy. Chodzi więc o to, aby przedsiębiorstwa realizujące programy operacyjne pracowały na tyle dobrze, aby nie było wątpliwości, iż z przywileju uczestnictwa w tych programach korzystają zasłużenie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JerzyJóźwiak">Proponuję w wyniku naszej dyskusji sformułować opinię oraz dezyderaty m.in. w sprawie kauczuku dla bieżnikowania opon, środków do szorowania freonu.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#JerzyJóźwiak">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła i przyjęła odpowiedzi na opinię w sprawie zaopatrzenia rynku oraz na dezyderat dotyczący zastępczej służby wojskowej w piekarniach i masarniach rzemieślniczych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>