text_structure.xml
21.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 15 lipca 1983 r. Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Komisja Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posła Ludomira Stasiaka (ZSL), rozpatrzyły w pierwszym czytaniu - rządowy projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra administracji i gospodarki przestrzennej, - rządowy projekt ustawy o utworzeniu Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.)</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: wicemarszałek Sejmu Halina Skibniewska, minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska gen. dyw. Włodzimierz Oliwa oraz wiceministrowie Jan Jabłoński i Bogdan Łysak, pełnomocnik rządu ds. reformy gospodarczej minister Władysław Baka, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych.)</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(W pierwszym punkcie porządku dziennego komisja wysłuchała uzasadnienia projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra administracji i gospodarki przestrzennej, które przedstawił minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska - gen. dyw. Włodzimierz Oliwa.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzOliwa">Podstawową przesłanką podjęcia prac nad nową organizacją resortu była troska o dalsze doskonalenie funkcjonowania terenowych organów administracji państwowej. Konieczność ta wynikła zwłaszcza z rozszerzających się zadań rad narodowych obejmujących coraz większy krąg dziedzin życia społeczno-gospodarczego. Przedstawiony projekt wzmacnia prawne podstawy oddziaływania ministra na rozwój dziedzin wchodzących w zakres zainteresowań urzędu. Uwzględnia on również wnioski szeregu środowisk naukowych i zawodowych, postulujące oddzielenie międzyresortowych funkcji koordynacyjnych i kontrolnych ochrony środowiska od działalności wywołującej niekorzystne jego zmiany. Ponadto projekt przewiduje dostosowanie sposobu realizacji zadań ministra do zmian w zarządzaniu gospodarką narodową wynikających z reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzOliwa">Wychodząc z powyższych przesłanek w przedstawianym projekcie ustawy określony został szczegółowo obszar działania nowego ministerstwa. Obejmie on sześć ważnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego. Dotyczą one:</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzOliwa">- zagadnień nadzoru nad bieżącą działalnością terenowych organów administracji państwowej, koordynacji i kontroli działalności tych organów oraz ich organizacji i sprawności funkcjonowania, - miejscowego planowania przestrzennego i nadzoru urbanistyczno-budowlanego oraz techniczno-budowlanego, gospodarki gruntami nierolniczymi i nieleśnymi, lokalizacji inwestycji, jak również zagadnień urbanistyki, architektury i koordynacji w dziedzinie projektowania budowlanego, - gospodarki komunalnej, a zwłaszcza zaopatrzenia w wodę i ciepło, komunikacji miejskiej i drogownictwa, odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków, oczyszczania miast, zieleni miejskiej, a także pracującego na rzecz tej gospodarki przemysłu komunalnego, - gospodarki mieszkaniowej obejmującej politykę mieszkaniową, budownictwo mieszkaniowe oraz modernizację i gospodarkę zasobami mieszkaniowymi, - geodezji i kartografii, - kompleksowej kontroli województw, której przedmiotem będzie badanie realizacji zadań oraz ocena sprawności zarządzania i efektywności gospodarowania, jak również obsługi ludności i zaspokajania jej potrzeb.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzOliwa">Projekt ustawy, określając zwiększone zadania ministra względem terenowych organów administracji państwowej miał na uwadze potrzebę stworzenia korzystniejszych warunków do zapewnienia krajowi dobrej i sprawnie działającej administracji państwowej, zwłaszcza stopnia podstawowego. Temu celowi powinny służyć:</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzOliwa">- wykonywanie przez ministerstwo całości funkcji związanych z bieżącym nadzorem nad działalnością terenowych organów administracji państwowej;</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#WłodzimierzOliwa">- tworzenie prawnych, technicznych i ekonomicznych warunków do realizacji zadań przez te organy, a także udzielanie im pomocy w szkoleniu kadr;</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#WłodzimierzOliwa">- działania zmierzające do określania zasad planowania przestrzennego, państwowego nadzoru budowlanego, projektowania urbanistyczno-architektonicznego, lokalizacji inwestycji i gospodarki terenami;</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#WłodzimierzOliwa">- prognozowanie i programowanie rozwoju nadzorowanych dziedzin, zwłaszcza w zakresie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, wdrażanie postępu technicznego i ekonomicznego, a także działalność normatywna stwarzająca warunki do realizacji zadań przez jednostki resortowe;</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#WłodzimierzOliwa">- likwidacja obecnego resortowego podziału administracji geodezyjnej;</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#WłodzimierzOliwa">- podjęcie działań wykonywanych dotychczas przez Inspekcję Sił Zbrojnych w zakresie kompleksowej kontroli województw.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#WłodzimierzOliwa">Przedstawione przesłanki wynikające z potrzeby wypełnienia, w ramach rekonstrukcji naczelnych organów administracji państwowej, ważnego obszaru działalności społeczno-gospodarczej, obejmującego kształtowanie przestrzeni i sieci osadniczej oraz warunków komunalno-mieszkaniowych ludności uzasadniają utworzenie urzędu ministra administracji i gospodarki przestrzennej.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#WłodzimierzOliwa">Przewiduje się, że do nowego ministerstwa przejdą sprawy:</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#WłodzimierzOliwa">- z Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej dotyczące ewidencji gruntów i budynków, rozgraniczenia i podziału nieruchomości na obszarze gmin, - z Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych dotyczące koordynacji projektowania budowlanego, obejmującego określenie zasad funkcjonowania i warunków działania państwowych jednostek projektowania, - kompleksowej kontroli województw.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#HalinaSkibniewska">Czy przewiduje się w nowym resorcie administracji i gospodarki przestrzennej powołanie departamentu zajmującego się ochroną środowiska? Istnienie takiego departamentu jest bowiem niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizacji planowania przestrzennego.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzOliwa">Taki departament jest przewidziany w schemacie organizacyjnym nowego resortu.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#FelicjaTomiak">Gdzie będzie się mieściła siedziba nowo utworzonego resortu administracji i gospodarki przestrzennej.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WłodzimierzOliwa">Nowy resort pozostanie w dotychczasowej siedzibie Ministerstwa Administracji Terenowej i Ochrony Środowiska na ul. Filtrowej w Warszawie, natomiast Centralny Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej otrzyma do dyspozycji budynek znajdujący się nad Zalewem Zegrzyńskim.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#WłodzimierzOliwa">W drugim punkcie porządku dziennego komisje wysłuchały uzasadnienia projektu ustawy o utworzeniu Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które przedstawił pełnomocnik rządu ds. reformy gospodarczej, minister Władysław Baka: Projekty ustaw: o utworzeniu urzędu ministra administracji i gospodarki przestrzennej oraz o utworzeniu Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki wodnej są kolejnym ważnym krokiem na drodze przebudowy struktury organizacyjnej i funkcji centralnego szczebla kierowania gospodarką w dostosowaniu do długofalowych celów społecznych oraz założeń realizowanej reformy gospodarczej. Uwzględnione zostały doświadczenia, zarówno pozytywne jak i negatywne, wynikające z funkcjonowania dotychczasowych rozwiązań. Uważnie przestudiowano również i uwzględniono doświadczenia innych państw socjalistycznych w kierowaniu rozpatrywanymi dzisiaj sferami życia społeczno-gospodarczego.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#WłodzimierzOliwa">Intensywne prace nad skrystalizowaniem koncepcji systemowo-organizacyjnej w odniesieniu do ochrony środowiska i gospodarki wodnej, nadzoru i projektowania budowlanego oraz gospodarki przestrzennej, mieszkalnictwa i gospodarki komunalnej, geodezji i kartografii w powiązaniu z administracją trwały blisko trzy lata.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#WłodzimierzOliwa">We wrześniu 1981 r. w ramach Komisji ds. Reformy Gospodarczej powołana została specjalna grupa robocza, w której reprezentowane były wszystkie zainteresowane środowiska i instytucje, z zadaniem przestudiowania i sformułowania różnych wariantów organizacji kierowania sprawami ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz gospodarki przestrzennej ze wskazaniem plusów i minusów każdego z wariantów. Do pracy z wielkim zaangażowaniem włączyły się stowarzyszenia naukowo-techniczne i organizację społeczne. Nadeszło wiele listów od indywidualnych osób, w których nadawcy dawali wyraz swej troski o jak najlepsze uregulowanie spraw, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Również prasa poświęciła wiele uwagi tym zagadnieniom. Dzięki tej wielkiej pracy osiągnięto dość głębokie rozpoznanie problemu. Równolegle trwały prace, które zostały już sfinalizowane, nad uregulowaniem organizacyjno-systemowym innych doniosłych zagadnień ściśle wiążących się z dyskutowaną dzisiaj problematyką. Mam tutaj zwłaszcza na myśli projekt ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym oraz projekt ustawy o Radzie Ministrów. Umożliwiło to zakończenie przygotowań i przedstawienie Wysokiemu Sejmowi rządowych projektów ustaw regulujących w doskonalszy niż dotychczas sposób, sprawy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz administracji terenowej i szeroko rozumianej gospodarki przestrzennej.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#WłodzimierzOliwa">Przy formułowaniu koncepcji rozwiązań, którą następnie zapisano w postaci projektu ustaw, kierowano się trzema zasadami: zasadą integralności i komplementarności, zasadą zgodności funkcji, zasadą wysokiej skuteczności.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#WłodzimierzOliwa">Połączenie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w jeden układ organizacyjny wynika z zasady komplementarności i integracji oraz wiąże się z następującymi przesłankami:</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#WłodzimierzOliwa">- zarządzanie gospodarką wodną i ochroną środowiska może być sprawowane za pomocą analogicznych metod, zwłaszcza wykorzystujących zintegrowany system cen i wpłat oraz kar za naruszenie przepisów prawa wodnego i ochrony środowiska, co zapewnia spójność prowadzonej polityki w zakresie nadzoru i kontroli;</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#WłodzimierzOliwa">- ochrona wód przed zanieczyszczeniem stanowi integralny element ochrony środowiska, gdyż stan i jakość zasobów wodnych wpływają na poziom i czystość wód powierzchniowych. Jednocześnie integracja problematyki ilości i jakości wód w jednym układzie organizacyjnym stwarza warunki dla systemowego gospodarowania zasobami wód. Oddzielenie zagadnień ochrony wód przed zanieczyszczeniami od zagadnień gospodarowania zasobami wodnymi przyniosło w ostatnim dziesięcioleciu negatywne skutki społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze;</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#WłodzimierzOliwa">- integracja środków gromadzonych dotychczas na oddzielnych funduszach celowych, tj. gospodarki wodnej oraz ochrony środowiska ułatwi dokonywanie wyboru inwestycyjnego między przerzutami wody, jak np. z Nysy Kłodzkiej do Wrocławia, z Pilicy do Łodzi, z Raby do Krakowa, czy z Narwi do Warszawy a przeciwdziałaniem zanieczyszczaniu źródeł wody;</u>
<u xml:id="u-6.9" who="#WłodzimierzOliwa">- za łącznym traktowaniem obydwu dziedzin przemawia praktyka działania wydziałów ochrony środowiska i gospodarki wodnej w urzędach wojewódzkich, - podobne rozwiązanie organizacyjne zastosowano z powodzeniem w NRD - kraju o podobnej strefie klimatycznej i zbliżonych warunkach hydrograficznych (Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).</u>
<u xml:id="u-6.10" who="#WłodzimierzOliwa">Projekt ustawy spełnia również drugą z wymienionych zasad, a mianowicie zasadę niełączenia polityki i nadzoru w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej z działalnością gospodarczo-produkcyjną resortów korzystających z walorów środowiska i użytkujących zasoby wodne. Układ ten - wewnętrznie nieantagonistyczny - stanowi przeciwieństwo obecnego, gdzie sprawy ochrony środowiska i gospodarki wodnej znajdują się w gestii kilku resortów (MRiGŻ, MAGTiOS, MK) i kolidują z ich zadaniami związanymi m.in. z eksploatacją zasobów przyrodniczych.</u>
<u xml:id="u-6.11" who="#WłodzimierzOliwa">Zasada skuteczności wyraża się w tym, że projekt ustawy o Centralnym Urzędzie Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kładzie kres dotychczasowemu rozproszeniu funkcji administracyjnych w dziedzinie legislacji, nadzoru i kontroli w różnych resortach, dla których działalność ta niejednokrotnie posiada znaczenie drugorzędne.</u>
<u xml:id="u-6.12" who="#WłodzimierzOliwa">Projekt ustawy przewiduje, że prezes CUOSiGW będzie mógł skuteczniej realizować zadania w zakresie ochrony środowiska i gospodarowania zasobami wodnymi przy pomocy istniejących i planowanych norm prawnych oraz narzędzi ekonomicznych. Szczególna rola Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej polegać będzie na opracowaniu i wdrożeniu spójnego systemu cen i opłat za użytkowanie zasobów przyrodniczych, tak aby podnieść ich znaczenie w rachunku ekonomicznym podmiotów gospodarczych, a zwłaszcza przedsiębiorstw działających w oparciu o zasadę samodzielności i samorządności oraz samofinansowania. Jest to tym bardziej istotne, iż należy liczyć się z narastającymi naciskami na wzmożenie intensywności eksploatacji najłatwiej dostępnych zasobów wodnych i pomijanie wymogów perspektywicznego kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego.</u>
<u xml:id="u-6.13" who="#WłodzimierzOliwa">W toku dyskusji nad kształtowaniem funkcji i organizacji Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wiele uwagi poświęcono sprawie organizacyjnego podporządkowania zagadnień ochrony przyrody. Po wnikliwym rozważeniu wszystkich aspektów uznano, że zarówno ze względu na istniejący obecnie - i sprawdzający się w praktyce system, obejmujący m.in. parki narodowe, rezerwaty, pomniki przyrody, ochronę gatunkową roślin i zwierząt, jak i przede wszystkim ze względu na wspólną z leśnictwem bazę materialno-techniczną służącą ochronie przyrody nie należy przenosić tych spraw od strony realizacyjnej do Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Natomiast zapewnić należy nadzór ze strony nowo powołanego Urzędu nad sprawami przyrody jako częścią środowiska naturalnego. Takie też rozwiązanie zostało przyjęte w projekcie ustawy.</u>
<u xml:id="u-6.14" who="#WłodzimierzOliwa">Na zakończenie pragnę zwrócić uwagę, że utworzenie nowego organu centralnej administracji nie spowoduje zwiększenia ogólnej liczby etatów administracyjnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#FranciszekDąbal">Dlaczego Urząd, który ma mieć tak rozległe kompetencje, nie będzie miał szefa w randze ministra.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#FranciszekDąbal">Pełnomocnik rządu ds. reformy gospodarczej - minister Władysław Baka: Dotychczasowe obserwacje funkcjonowania naczelnych organów administracji państwowej wskazywały na związek rangi kierującego daną agendą rządową, a skutecznością działań podejmowanych przez tę agendę. Istnieją jednak przykłady, które zaprzeczają tej prawidłowości. Operatywność funkcjonowania Rady Ministrów wymaga ograniczenia liczby członków tego organu. Rozbudowa personalna składu Rady Ministrów spowoduje, że organ ten nie będzie mógł sprawować rzeczywistych funkcji kierowniczych. Ponadto konstrukcja kompetencji Centralnego Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wskazuje, że organ ten nie powinien się w swojej działalności koncentrować na operatywnym zarządzaniu. W ostateczności egzekucją uprawnień nowego organu w wypadku powstania sporów kompetencyjnych będzie się zajmował prezes Rady Ministrów.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#LudomirStasiak">W związku z tym, że dzisiejsza posiedzenie komisji ma na celu wstępne zapoznanie się z przedstawionymi projektami ustaw, a poglądy przedstawione przez ministra Władysława Bakę wydają się nam być dość kontrowersyjne, rezerwujemy sobie możliwość ich przedyskutowania na następnym posiedzeniu naszych komisji.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#LudomirStasiak">Wicemarszałek Sejmu - Halina Skibniewska: Jakie środki będzie posiadał nowy Urząd, by mógł egzekwować w praktyce przyznane mu rozległe kompetencje.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#LudomirStasiak">Pełnomocnik rządu ds. reformy gospodarczej - minister Władysław Baka: Nowy Urząd otrzymał środki służące egzekucji jego kompetencji, które można podzielić na kilka grup: natury materialno-prawnej, natury administracyjno-reglamentacyjnej, materialno-ekonomiczne (nary pieniężne). Kary te będą znacznie bardziej dotkliwe niż kary występujące obecnie. Będą bowiem zaliczane do nieuzasadnionych kosztów przedsiębiorstwa, co za tym idzie zostaną objęte podatkiem dochodowym, a w ostateczności zmniejszą realnie osiągnięty przez przedsiębiorstwo zysk.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#LudomirStasiak">Bardzo ważnym środkiem pozostającym w gestii nowego Urzędu będzie jego działanie natury programowo-inwestycyjnej. Wymogi nowych strategii rozwojowych niosą ze sobą konieczność oceny skutków każdej nowo podjętej działalności inwestycyjnej pod kątem kosztów i strat, jakie działalność ta spowoduje pogarszając walory naturalnego środowiska człowieka. Może się okazać, że większość dotąd preferowanych inwestycji, z tego punktu widzenia będzie nieopłacalna. Ocena strat, jakie pogarszając środowisko - mogą przynieść nowe kierunki inwestowania, będzie miała dużą rangę przy kształtowaniu narodowych planów społeczno-gospodarczych.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#ZdzisławSmoręda">Zaniepokojenie naszego środowiska spowodował fakt pozostawienia poza składem Rady Ministrów szefa nowego Urzędu. Wnioskujemy więc o podniesienie rangi tego stanowiska do funkcji ministra. Wnioskujemy także włączenie do kompetencji nowego Urzędu ogółu problemów związanych z meteorologią.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#TadeuszKlofik">Do kogo po powołaniu nowego Urzędu będzie należało utrzymywanie czystości w lasach.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#WładysławBaka">Za czystość w lasach będzie odpowiedzialny minister leśnictwa i przemysłu drzewnego, bo to leży w jego kompetencjach, natomiast prezes Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie mógł nakazać temu ministrowi oczyszczenie określonych obszarów leśnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JanSłomiński">Czy głównym zadaniem administracji państwowej w gminach powinna być reglamentacja i rozdzielnictwo różnych dóbr deficytowych. Zaangażowanie się naczelników gmin w problemy rozdzielnictwa powoduje, że po krótszym lub dłuższym okresie czasu wchodzą oni w konflikt z miejscową ludnością - co nie jest sytuacją właściwą.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WłodzimierzOliwa">Resort nasz pragnął uregulować kwestię rozdzielania deficytowych artykułów przez organy administracji terenowej, już po przeprowadzeniu reorganizacji. W przyszłości chcemy, by podstawową instytucją dokonującą rozdziału dóbr deficytowych na wsi były gminne spółdzielnie. Spotykamy się jednak z postulatami ludności, która pragnie, by reglamentacja i rozdzielnictwo pozostawało nadal w rękach naczelników. Proponujemy, by np. traktory - których przypada przeciętnie na jedną gminę od 7 do 15 sztuk rocznie rozdzielały komisje rolnictwa rad narodowych. Docelowo pragniemy jednak, by naczelnicy gmin stali się arbitrami w rozdzielnictwie dóbr, a nie sami dokonywali rozdziału.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Komisje powołały podkomisję do szczegółowego rozpatrzenia projektów ustaw.)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>