text_structure.xml 50.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 16 maja 1985 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Wykorzystania Zasobów Naturalnych, obradująca pod przewodnictwem posła Ryszarda Najsznerskiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- realizację ustawy o gospodarce energetycznej.)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej z jego szefem Jerzym Wójcickim, Ministerstwa Górnictwa i Energetyki z wiceministrem Januszem Bojakowskim Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów.)</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(Realizacją ustawy o gospodarce energetycznej badały w toku terenowych wizytacji trzy zespoły poselskie. Sprawozdania zespołów przedstawili posłowie: Kazimierz Jezierski (PZPR), Marian Sokołowski (PZPR) oraz Krystyna Wawrzynowicz (SD) w zastępstwie nieobecnego przewodniczącego zespołu posła Mariana Karaska (ZSL).)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KazimierzJezierski">Nasz zespół, przy udziale przedstawicieli GIGE i NIK wizytował w dniach 6–7 maja br. Zakłady Wytwórcze Lamp Elektronowych „Połam” im. Róży Luksemburg w Warszawie oraz Zakłady Elektronowe „Lamina” w Piasecznie. Oba należą do największych producentów maszyn, urządzeń i materiałów służących do racjonalizacji gospodarki energetycznej i zobowiązane są do sporządzania planów wieloletnich. Oba zakłady uczestniczą w realizacji 10 grup przedsięwzięć wiodących, o szczególnym znaczeniu dla poprawy gospodarki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KazimierzJezierski">ZWLE „Polam” produkują maszyny i urządzenia technologiczne, świetlówki i zapłonniki, żarówki halogenowe, lampy rtęciowe i sodowe, lampy elektronowe, diody i wskaźniki cyfrowe - ogólna wartość produkcji wynosi 5,3 mld zł. Zakłady są jednym z głównych producentów energooszczędnych źródeł światła. Realizacja zadań w tym zakresie, oparta na zmianie struktury produkcji i instalowaniu nowoczesnych, wysokowydajnych źródeł światła pozwoli na uzyskanie w 1990 r. oszczędności energii elektrycznej (w przeliczeniu na węgiel) w wysokości 0,5 mln ton paliwa umownego. Nakłady na ten cel przedsiębiorstwa poniosą w ramach nakładów eksploatacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KazimierzJezierski">Dzięki wprowadzeniu docelowo nowych źródeł światła obniżony zostanie pobór energii elektrycznej na cele oświetleniowe: w przemyśle - o 40% , tj. ok. 6 mln MWh (co odpowiada ok. 3 mln ton węgla kamiennego), zaś u odbiorców bytowo-komunalnych o ok. 50% - tj. również o 6 mln MWh.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#KazimierzJezierski">Istnieją też dalsze poważne możliwości zracjonalizowania zużycia energii elektrycznej na cele oświetleniowe poprzez elektronizację układów stabilizacyjno-zapłonowych. Oszczędności, które można uzyskać przy zmianie stateczników indukcyjnych na układy elektroniczne, wynoszą ok. 8 W na sztuce (dla świetlówki 40 W). Przyjmując koncepcję perspektywicznej wymiany wszystkich opraw oświetleniowych w liczbie ok. 100 mln sztuk - gospodarka narodowa zyska ok. 800 MW mocy, co odpowiada 1,6 mln ton węgla kamiennego. Barierą dla wdrożenia i rozwoju tego rozwiązania są niedostatki krajowej bazy podzespołów elektronicznych oraz ich wysoka cena, dziesięciokrotnie większa niż w przypadku rozwiązań klasycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#KazimierzJezierski">W bardziej szczegółowym ujęciu program produkcji nowych energooszczędnych źródeł światła obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#KazimierzJezierski">- podjęcie produkcji nowych asortymentów oraz wzrost produkcji wysokoprężnych lamp sodowych - z obecnego poziomu 138 tys. sztuk do 750 tys. sztuk w 1990 r. i 2 mln sztuk w 1995 r. (w tym ZWLE „Polam” 600 tys. w 1990 r. i 1,8 mln w 1995 r.);</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#KazimierzJezierski">- podjęcie produkcji nowych świetlówek w rurze o średnicy 26 mm oraz wzrost produkcji świetlówek głównego szeregu z obecnego poziomu 9 mln sztuk do 23,3 mln sztuk w 1990 r. i 30 mln sztuk w 1995 r. (w tym ZWLE „Polam” 6,5 mln sztuk w 1990 r. i w latach następnych);</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#KazimierzJezierski">- stworzenie w ZWLE „Polam” zdolności wytwórczych dla produkcji świetlówek zwartych (typu „Compact”) 1 mln sztuk w 1990 r. i 1,5 mln sztuk w 1995 r.;</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#KazimierzJezierski">- podjęcie w ZWLE „Polam” produkcji lamp typu „Circolux” przy wykorzystaniu świetlówki kołowej 22 W w ilości 0,5 mln sztuk w 1990 r. i w latach następnych;</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#KazimierzJezierski">- modernizacja żarówek głównego szeregu poprzez wprowadzenie tzw. dwuskrętek (100 mln sztuk w 1990 r. w zakładach „Polam” w Pile i Pabianicach).</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#KazimierzJezierski">Przyjmując, że łączne efekty z realizacji tego programu wyniosą w 1990 r. 850 MW - gospodarka narodowa zyska: zmniejszenie inwestycji w energetyce o 130 mld zł, obniżenie o 850 MW szczytu energetycznego oraz roczną oszczędność energii 2550 GWh. Z każdej złotówki zainwestowanej w realizację tego programu gospodarka narodowa uzyska oszczędność w inwestycjach energetycznych ok. 15 zł. Trzeba podkreślić, że niezależnie od efektów uzyskanych ze stosowania energooszczędnych źródeł światła u ich użytkowników, występują dodatkowe korzyści u producentów surowców i półfabrykatów oraz w transporcie.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#KazimierzJezierski">Kolejna grupa przedsięwzięć wiodących, o szczególnym znaczeniu dla poprawy gospodarki energetycznej, związana jest z elektronizacją napędów elektrycznych. Zastosowanie energo-elektronicznych regulatorów w pracy napędów elektrycznych na podstawie rozwoju krajowej bazy wytwórczej pozwoli zaoszczędzić docelowo w 1990 r. 1,5 mln ton paliwa umownego. Nakłady na ten cel szacowane na ok. 30 mld zł pokryte zostaną przez przedsiębiorstwa w ramach kosztów eksploatacyjnych, kapitałochłonność przedsięwzięcia wynosi 20 tys. zł na tonę paliwa umownego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#KazimierzJezierski">Rozbudowa i modernizacja bazy wytwórczej dla potrzeb elektronizacji napędów elektrycznych w zakładach elektronowych „Lamina” w Piasecznie wymaga nakładów inwestycyjnych w wysokości ok. 2 mld zł. Docelowy efekt energetyczny w 2000 r., wynikający z upowszechnienia stosowania tych układów, wyniesie ok. 21 mld KWh, tj. 8 mln ton paliwa umownego rocznie w energii pierwotnej.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#KazimierzJezierski">Obecny program produkcji „Laminy”, to lampy mikrofalowe i nadawcze, urządzenia technologiczne i kontrolno-pomiarowe oraz przyrządy półprzewodnikowe. Działalność rozwojowa ukierunkowana jest na opracowanie konstrukcji i technologii produkcji nowych typów wyrobów oraz modernizację i rozszerzenie zakresów prądowo-napięciowych wyrobów wytwarzanych przy wykorzystaniu licencji radzieckiej i amerykańskiej. ZE „Lamina” są jedynym dostawcą półprzewodnikowych przyrządów mocy dla krajowej produkcji urządzeń energoelektronicznych, są jednak w stanie zaspokoić tylko 55% potrzeb odbiorców krajowych i możliwości eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#KazimierzJezierski">Porównując poziom elektroniki elektrycznej w świecie z obecnym stanem produkcji krajowej tych urządzeń, trzeba stwierdzić, że ta ostatnia, mimo niezaprzeczalnych osiągnięć technicznych i produkcyjnych, nie jest zadowalająca, zaś dystans do techniki światowej stale się powiększa, zwłaszcza w ostatnich latach. Dotyczy to zarówno asortymentów wyrobów jak i wielkości produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#KazimierzJezierski">A oto uwagi i wnioski naszego zespołu: Należy uznać, że ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej realizowana jest w wizytowanych zakładach w sposób właściwy, poprzez rozwój produkcji urządzeń zmierzających do oszczędności energii, jak również racjonalne użytkowanie paliw i energii we własnym procesie produkcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#KazimierzJezierski">Podstawowym warunkiem zapewniającym realność założonych programów jest wykonanie planowych zadań inwestycyjnych oraz zapewnienie środków dewizowych zarówno na inwestycje, jak i na bieżące zakupy materiałów koniecznych do produkcji. Fundusze rozwoju zakładów pokrywają jedynie częściowo koszty zakupów maszyn i urządzeń w ramach restytucji środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#KazimierzJezierski">Należy wprowadzić w życie art. 9 wspomnianej ustawy, który mówi, że głównemu inspektoratowi gospodarki energetycznej mogą być przyznane z budżetu państwa określone środki finansowe na popieranie szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej przedsięwzięć w zakresie poprawy gospodarki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#KazimierzJezierski">Szczególnie ważne przedsięwzięcia, warunkujące realizację programu oszczędnościowego na lata 1986–1990, należy wprowadzić do NPSG.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarianSokołowski">Nasz zespół poselski wizytował 6 i 7 maja br. elektrownię „Stalowa Wola”, ciepłownię „Olendry”, kopalnię odkrywkową w Machowie oraz kopalnię otworową „Jeziórko”.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarianSokołowski">Kopalnia otworowa w Jeziórku zużywała w 1975 r. gaz ziemny w ilości 400 mln m3 rocznie, używając go do podgrzewania do temperatury 180°C wody wprowadzanej do złoża dla wytapiania siarki. Brak kompleksowych rozwiązań prowadził do wzrostu energochłonności i zużywania tak deficytowego paliwa jak gaz ziemny, niezbędny do produkcji nawozów dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarianSokołowski">Obecnie kopalnia „Jeziórko” zasilana jest gorącą wodą z elektrowni „Stalowa Wola”, elektrociepłowni w Machowie oraz ciepłowni „Jeziórko” i „Olendry”. Prowadzona obecnie rekonstrukcja kopalni pozwoli zwiększyć zdolności wydobywcze z 3,5 mln ton do 3,5 mln ton siarki rocznie. Polega ona na rozszerzeniu frontów eksploatacyjnych i innych pracach, a przede wszystkim na rozbudowie źródeł ciepła. Idzie o pokrycie wzrastającego zapotrzebowania na ciepło z 9 do 12 m3 gorącej wody na tonę siarki - w związku z pogarszającymi się warunkami złoża, przy równoczesnym wdrażaniu programu wycofania paliwa gazowego oraz poprawy wykorzystania złoża do 60% poprzez zwiększenie energii cieplnej. Zużycie gazu ziemnego systematycznie tu spada, niemniej udział kosztów paliw i energii w koszcie wytwarzania siarki przekracza 60% .</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarianSokołowski">Dla rytmicznego wydobycia konieczne jest dostarczanie ciepła o określonych parametrach. Technologia wytopu siarki nie znosi tu zmian. Tymczasem na skutek braku dostaw gazu w br. kopalnia utraciła 165 tys. ton siarki. Zdolność produkcyjna kopalń, zwłaszcza otworowych, z których pochodzi większość siarki, zależy przede wszystkim od rozwiązań energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarianSokołowski">Zgodnie z uchwałą nr 138/75 Rady Ministrów prowadzone są prace w elektrowni „Stalowa Wola”, mające na celu jej modernizację, rozbudowę i przystosowanie dla potrzeb kopalni siarki w Jeziorku”. Z wielu przyczyn przewidywane efekty pierwszego etapu prac - do października 1977 r. - nie zostały osiągnięte, zawiniły tu m.in. opóźnienia w dostawach urządzeń, niewystarczający potencjał przedsiębiorstw wykonawczych i ograniczenie limitów finansowych. Ciepło z tej elektrowni do kopalni „Jeziórko” popłynęło ostatecznie w sierpniu 1978 r. W pierwszym etapie prac nie osiągnięto też planowanej wielkości przesyłu gorącej wody - uzyskując 1150 ton na godzinę zamiast 1400 ton (średnia roczna). W rezultacie zamiast planowanych 220 mln m3 gazu rocznie - wycofano go zaledwie ok. 50 mln m3. Także drugi etap tej inwestycji natrafił na duże trudności i pewne prace trwają do dnia dzisiejszego. W kwietniu br. ukończono i oddano do eksploatacji magistralę trzech rurociągów o długości 22,5 km. Produkcja energii cieplnej dla kopalni „Jeziórko” odbywa się poprzez redukcję pary w elektrowni, kosztem ograniczenia jej mocy elektrycznej o 70 MW.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MarianSokołowski">W realizowanym obecnie drugim etapie przystosowania elektrowni „Stalowa Wola” dla potrzeb kopalni „Jeziórko” najważniejszymi problemami są opóźnienia modernizacji elektrowni II - zwłaszcza kotłów, z powodu opóźnienia o ok. 2 lata dostaw elementów, dalej - opóźnienie modernizacji i rozbudowy układów nawęglania oraz stacji demineralizacji wody (także z winy opóźnień w projektowaniu i dostawach), wreszcie opóźnienie budowy zaplecza techniczno-socjalnego - z uwagi na niewystarczający potencjał wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MarianSokołowski">W związku z opóźnieniem prac modernizacyjnych - dla osiągnięcia zakładanej zdolności produkcyjnej zastosowano projekt racjonalizatorski, przystosowując na okres przejściowy (do zakończenia modernizacji kotłów elektrowni II) kocioł wodny WP-120 do podgrzewania wody w okresach między sezonami grzewczymi. Rezultatem powinno być dalsze zmniejszenie zużycia gazu ziemnego. Obecnie oddaje się do wytopu siarki 2600–2700 ton gorącej wody na godzinę; uzyskanie 3600 ton na godzinę może pozwolić na całkowite wyeliminowanie gazu.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MarianSokołowski">Dzięki racjonalnym działaniom elektrownia „Stalowa Wola” poprawiła wskaźniki dyspozycyjności do 88,5% , zaś kopalnia „Jeziórko” poprzez zastosowanie ogrzewania stykowego zmniejszyła zużycie energii cieplnej o ok. 0,1 Gcal na tonę wydobywanej siarki. Rozważa się możliwość wprowadzenia w przyszłości zamkniętego obiegu wody - co pozwoliłoby na ograniczenie jej zużycia oraz skażenia środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MarianSokołowski">Na polecenie ministra górnictwa i energetyki elektrownia „Stalowa Wola” przystąpiła w 1983 r. do dalszej modernizacji i budowy nowego źródła ciepła. Opracowywane są obecnie założenia techniczno-ekonomiczne tych przedsięwzięć: modernizacji elektrowni III, a w dalszym etapie budowy elektrowni IV - dwóch bloków energetycznych. Koszt prac modernizacyjnych elektrowni III wyniesie ok. 4,8 mld zł w cenach 1984 r. - ich efektem będzie zwiększenie dostaw gorącej wody przy średnim przepływie ok. 3200 ton na godzinę. Założenia budowy elektrowni IV mają powstać do końca br., a inwestycja przewidywana jest na lata 1987–1992. Efekty uzyskane zostaną w latach 1991–1992. Dopiero realizacja tego zadania pozwoli na zwiększenie dostaw energii cieplnej dla kopalni w Jeziórku do 3600 ton na godzinę.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MarianSokołowski">Elektrownia „Stalowa Wola” była szkołą w zakresie wytwarzania prądu od 1938 r. Obecnie jest liderem najbardziej efektywnej gospodarki skojarzonej, jej działalność - podobnie jak innych wizytowanych zakładów - nie budzi zastrzeżeń pod kątem gospodarki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MarianSokołowski">Sądzimy, że należy dla całego zagłębia siarkowego opracować kompleksowy program zaspokojenia potrzeb w zakresie ciepła i energii, uwzględniający najbardziej ekonomiczne rozwiązania gospodarki skojarzonej. Trzeba też w CPR na 1986 r. oraz planach perspektywicznych uwzględnić budowę nowego źródła ciepła w tym rejonie. Jest to konieczne ze względu na likwidację w latach 1987–1988 kotłów rusztowych elektrowni I „Stalowa Wola” po 50-letnim okresie ich eksploatacji, a także kotłów pyłowych tej samej elektrowni po przeszło 40 latach użytkowania. Równocześnie istnieje konieczność zwiększenia dostaw energii cieplnej dla kopalni „Jeziórko” dla likwidacji zużycia gazu - przy utrzymaniu wydobycia, rośnie też zapotrzebowanie na energię cieplną dla celów grzewczych i technologicznych w rejonie Stalowej Woli.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MarianSokołowski">Dla sprawnego przeprowadzenia modernizacji elektrowni III oraz budowy elektrowni IV konieczne jest zaliczenie tych inwestycji do centralnych i objęcie ich zamówieniami rządowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KrystynaWawrzynowicz">Przeprowadziliśmy wizytację na terenie województw katowickiego i bielskiego. Byliśmy w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Gospodarki Energetycznej w Katowicach i Rudzie Śląskiej oraz w Zakładach Przemysłu Wełnianego im. Pawła Findera „Finex” w Bielsku-Białej.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#KrystynaWawrzynowicz">Zgodnie z uchwałą sejmową, konieczne jest systematyczne ograniczanie zużycia paliw i energii poprzez obniżanie energochłonności oraz rozwój i modernizację istniejącej bazy technicznej. Efekty racjonalizacji użytkowania paliw i energii w gospodarce narodowej powinny wynieść do 1990 r. co najmniej 20 mln ton paliwa umownego, a do 2000 r. - 70 mln ton pu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#KrystynaWawrzynowicz">Prace w tej dziedzinie prowadzi laboratorium urządzeń grzewczych zakładu Podstawowych Problemów Użytkowania Paliw i Energii w ORB Gospodarki Energetycznej, które zwiedziliśmy. Zajmuje ono pomieszczenia nieczynnego szybu w kopalni węgla kamiennego, prowadzi badania sprawności energetycznej krajowych i importowanych pieców opalanych paliwami stałymi. Wydaje orzeczenia o dopuszczeniu do produkcji i sprzedaży pieców kuchennych, grzewczych i centralnego ogrzewania. Takich atestów nie otrzymały m.in. dwa rodzaje pieców kuchennych, które miały być importowane z Jugosławii, a także wiele urządzeń grzewczych produkcji krajowej.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#KrystynaWawrzynowicz">Wizyta naszego zespołu w ZPW „Finex” miała na celu zapoznanie się z wykorzystaniem ciepła odpadowego. W zakładach tych pracownicy Okręgowego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej w Katowicach przeprowadzili na przełomie lutego i marca 1981 r. kompleksową kontrolę stanu gospodarki energetycznej. W rezultacie przedstawiono zakładom do terminowego wykonania kilkanaście zaleceń - w tym m.in. dotyczących wykorzystania ciepła odpadowego niskotemperaturowego, zawartego w kondensatach, oparach z suszarni tkanin i ściekach.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#KrystynaWawrzynowicz">Potrzeba wykorzystania niskotemperaturowego ciepła odpadowego doprowadziła do nawiązania współpracy między ZPW „Finex” a OBR Gospodarki Energetycznej. W wyniku tej współpracy zrodziły się projekty instalacji do wykorzystania ciepła odpadowego z powietrza po suszarce firmy „Krauz”, ciepła ze ścieków technologicznych oraz kondensatów. W 1984 r. oba te zamierzenia zostały zrealizowane. Obecnie instalacje odzysku ciepła niskotemperaturowego są integralną częścią linii technologicznej zakładów. Efekty oszczędnościowe z tego tytułu są znaczne. Wynoszą one 600 kcal na godzinę z instalacji wymiennikowej do wykorzystania ciepła ścieków produkcyjnych i 238 kcal na godzinę z instalacji odzysku ciepła odpadowego z powietrza suszarki tkanin „Krauz”. Przyniosło to w 1983 r. oszczędność ok. 1000 ton paliwa umownego, a w 1984 r. - 1183 ton pu.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#KrystynaWawrzynowicz">Obydwie prototypowe instalacje wykonane zostały przez „Montorem” w Bielsku i opatentowane przez ten zakład oraz OBR GE. „Montorem” mógłby wykonać w ciągu roku ok. 30 takich urządzeń dla innych zakładów przemysłu wełnianego. Brak jednak zainteresowania tymi innowacjami ze strony resortu gospodarki materiałowej, zaś zakłady naprawcze „Montorem” - jak oświadczył ich dyrektor - nie są w stanie wykonać następnych wymienników bez dodatkowych środków finansowych na tę produkcję.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#KrystynaWawrzynowicz">Jak poinformował nas energetyk ZPW „Finex”, modernizacja kosztowała ok. 6,5 mln zł, kwota ta zwróciła się w ciągu 1 roku. Niezależnie od korzyści ekonomicznych zainstalowane urządzenia poprawiły warunki środowiska pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#KrystynaWawrzynowicz">Przy okazji pobytu na terenie woj. bielskiego, nasz zespół zwiedził elektrownię szczytowo-pompową „Porąbka-Żar” o mocy 500 MW. W tym wspaniałym obiekcie energetycznym wykorzystuje się blisko 500-metrową różnicę poziomów między górnym zbiornikiem wody a 4 turbinami. Wodę (2 mln m3) tłoczy się na szczyt góry w okresie niskich poborów mocy z sieci, zaś krótki czas potrzebny do uzyskania pełnej mocy elektrowni - zaledwie 3 minuty - przemawia za celowością uruchomienia w przyszłości dalszych podobnych obiektów energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#KrystynaWawrzynowicz">Na podstawie wizytacji nasunęły się nam następujące uwagi i wnioski.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#KrystynaWawrzynowicz">Państwo powinno podejmować przedsięwzięcia stymulujące zmniejszanie zużycia energii w zakładach przemysłowych. Można tu wymienić:</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#KrystynaWawrzynowicz">- udzielanie niskoprocentowych kredytów na inwestycje modernizacyjne, przynoszące zmniejszenie zużycia paliw i energii;</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#KrystynaWawrzynowicz">- umożliwienie spłaty tych kredytów z oszczędności uzyskanych w wyniku modernizacji;</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#KrystynaWawrzynowicz">- umożliwienie częściowego umarzania kredytów lub zastosowania odpowiednich ulg w podatku obrotowym lub w PFAZ;</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#KrystynaWawrzynowicz">- udzielanie niskoprocentowych kredytów na inwestycje umożliwiające podjęcie lub rozszerzenie produkcji urządzeń o małej energochłonności lub niezbędnych dla wprowadzenia przedsięwzięć dla obniżenia energochłonności;</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#KrystynaWawrzynowicz">- stosowanie sankcji w przypadku prowadzenia przedsięwzięć niezgodnie z uzgodnionymi założeniami technicznymi, jeśli może to mieć wpływ na obniżenie przewidywanych efektów.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#KrystynaWawrzynowicz">Zachodzi potrzeba objęcia stymulującym działaniem państwa poprzez kredytowanie gospodarki komunalno-bytowej i rolnictwa takich przedsięwzięć jak:</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#KrystynaWawrzynowicz">- izolowanie ścian i stropów budynków;</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#KrystynaWawrzynowicz">- wymiana kuchennych pieców węglowych na bardziej sprawne oraz przechodzenie z ogrzewania indywidualnego mieszkań na co;</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#KrystynaWawrzynowicz">- popieranie wszelkich inwestycji indywidualnych, polegających na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii - jak uruchomienie nieczynnych małych elektrowni wodnych i budowa nowych, uruchomienie nieczynnych młynów wodnych itp., budowa instalacji dla wytwarzania biogazu - zarówno u rolników indywidualnych, jak i w gospodarstwach uspołecznionych.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#KrystynaWawrzynowicz">W celu zmobilizowania zakładów przemysłowych do podjęcia przez nie działań zmierzających do racjonalnego wykorzystania ciepła odpadowego, należałoby wprowadzić mechanizmy finansowe w formie ulg podatkowych lub nieoprocentowanych pożyczek dla realizacji niezbędnych inwestycji lub zapewnić w budżecie centralnym niezbędne środki na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#KrystynaWawrzynowicz">Zespół proponuje, aby wyrazić uznanie dla działalności kontrolnej GIGE i jego inspektoratów okręgowych. Objęcie szczególną kontrolą 500 dużych zakładów przemysłowych, zużywających powyżej 12 tys. ton węgla kamiennego rocznie - rozpoczęte w I kwartale br. - uznajemy za przedsięwzięcie bardzo ważne, zmierzające do uzyskania dużej oszczędności paliw i energii.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#KrystynaWawrzynowicz">Przedłożony przez GIGE „Kompleksowy program racjonalizacji użytkowania paliw i energii do 1990 r.”, który w ciągu najbliższych 5 lat ma dać oszczędność 22 mln ton paliwa umownego należy uznać za niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania naszej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#KrystynaWawrzynowicz">Dyrektor zespołu NIK Marian Bubak: Z prowadzonych przez NIK kontroli wynika konieczność nowelizacji i ponownego opracowania wielu przepisów wykonawczych do ustawy o gospodarce energetycznej. Działalność GIGE w stosunkowo krótkim czasie, jaki upłynął od uchwalenia tego aktu prawnego można ocenić bardzo pozytywnie. Nie zmienia to jednak faktu, że dotychczasowe działania mają charakter fragmentaryczny, wciąż obowiązuje wiele starych przepisów, zaś brak nowych uniemożliwia pełną realizację ustawy. Można tu wskazać np. rozszerzenie zakresu działania GIGE na sferę komunikacji i transportu, określenie zasad prowadzenia ewidencji dotyczącej energochłonności produkcji, a także określenie - w myśl art. 5 ustawy - zasad organizacji gospodarki energetycznej w zakładach. Nie określono także dotychczas zasad udzielania przez administrację państwową pomocy w działaniach mających na celu wykorzystanie lokalnych źródeł energii.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#KrystynaWawrzynowicz">W wystąpieniach posłów była mowa o funduszach, które trzeba przeznaczyć na unowocześnienie gospodarki energetycznej i cieplnej w przedsiębiorstwach. Funduszem na ten cel dysponuje Urząd Gospodarki Materiałowej, sprawa ta wymagałaby uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#KrystynaWawrzynowicz">Na tle rozszerzenia uprawnień i zakresu zadań GIGE, nasuwa się pytanie, w jakim stopniu inspektorat dostosował się do nowych zadań organizacyjnie i kadrowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JózefŻymankowski">Od 1975 r. narasta niedobór w bilansie energii i paliw. Szczególnie niekorzystna sytuacja była w latach 1980–1981. Od 1982 r. notujemy jednak zmiany na lepsze. Osiągnięto wydobycie węgla kamiennego rzędu 190 mln ton, co pozwala na poprawę zaopatrzenia wewnętrznego oraz niezbędny eksport. Nastąpił także wyraźny wzrost wydobycia węgla brunatnego oraz odbudowa jego zapasów na składowiskach. Jednak tempo wzrostu zapotrzebowania na energię i paliwa przekracza nasze możliwości jego zaspokojenia. Dla zrównoważenia tego bilansu konieczne jest podjęcie specjalnych działań, przede wszystkim zapobieganie marnotrawstwu energii.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JózefŻymankowski">Podstawy prawne dla tego rodzaju działalności zostały stworzone. Od roku funkcjonuje ustawa o gospodarce energetycznej. W 1981 r. Rada Ministrów uchwaliła uchwałę w sprawie oszczędności węgla i nośników energii. Uważam, że możliwe jest obniżenie zapotrzebowania na energię praktycznie we wszystkich działach gospodarki. Przemysł zużywa ponad 50% energii krajowej. Zadania polegałyby tutaj na obniżeniu energochłonności produkcji oraz zmniejszeniu udziału gałęzi i branż o dużej energochłonności. Hutnictwo żelaza, przemysł chemiczny oraz budownictwo zużywają 58% całego zużycia przemysłu, podczas gdy ich produkcja czysta wynosi zaledwie 29% produkcji czystej w całym przemyśle. Ta relacja mówi sama za siebie. Konieczna jest restrukturyzacja gospodarki, ale powinny ją poprzedzić gruntowne badania. Jesteśmy świadomi, że zależy to od określonych uwarunkowań - możliwości inwestycyjnych gospodarki narodowej, odpowiednich maszyn, mechanizmów ekonomicznych itp. Wykonanie tego zadania spoczywa na rządzie, zaś funkcje koordynacyjne i kontrolne na Głównym Inspektoracie Gospodarki Energetycznej. Art. 26 ustawy o gospodarce energetycznej przewiduje, że Rada Ministrów może ograniczyć, a nawet zupełnie wyłączyć pobór energii przez niektórych konsumentów. Do artykułu tego powinny ukazać się odpowiednie akty wykonawcze, które umożliwią tego rodzaju działanie bez narażenia gospodarki narodowej na duże straty.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JózefŻymankowski">Liczba użytkowników energii objętych jej limitowaniem powinna ulec rozszerzeniu. W tej chwili limitowaniem objętych jest ok. 80% użytkowników węgla, 30% użytkowników energii elektrycznej, 75% użytkowników gazu. Przewiduje się objęcie limitowaniem nawet tych użytkowników, którzy zużywają mniej niż 5 GWh rocznie o ile zużywają energię w sposób nieracjonalny. Spowoduje to niewątpliwie zwiększenie liczby zakładów limitowanych, ale jednocześnie udoskonali prognozowanie bilansów dla poszczególnych odbiorców. Rygory te nie powinny prowadzić do ograniczenia produkcji, a do porządkowania gospodarki energetycznej. Powinniśmy osiągnąć tzw. spłaszczenie dobowych poborów mocy, co oznacza równomierne zapotrzebowanie na energię w ciągu doby. W NRD i Czechosłowacji dobowe wahania nie przekraczają kilkuset MW, podczas kiedy u nas sięgają od 1000 do 2000 MW. Może to również wyeliminować niesprawne elektrownie oraz zmniejszyć zbędne wówczas rezerwy mocy. Jednocześnie dostawcy przyjmują przy takim systemie obowiązek zagwarantowania dostaw mocy.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#JózefŻymankowski">Art. 2 ustawy o gospodarce energetycznej stwierdza, że plany społeczno-gospodarcze powinny zapewniać równomierny rozwój gospodarki paliwowo-energetycznej w stopniu umożliwiającym ich wykonywanie. Plany powinny obejmować racjonalizację wykorzystania energii oraz przewidywać środki techniczne służące do tego celu.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#JózefŻymankowski">W przedstawionym Sejmowi opracowaniu pt. „Program zaopatrzenia gospodarki narodowej w paliwa i energię z uwzględnieniem rozwoju energetyki jądrowej do roku 2000” stwierdzono, że kontynuowanie dotychczasowej strategii gospodarczej jest niemożliwe. Niezbędne jest dostosowanie rozwoju gospodarki do naszych możliwości paliwowo-energetycznych. Przewiduje się tam, że w 1985 r. na skutek racjonalizacji wykorzystania energii i paliw - racjonalizacji techniczno-organizacyjnej i strukturalnej - oszczędności wyniosą 5 mln ton paliwa umownego. W 1990 r. mają już one wynieść 20 mln ton paliwa umownego, a w 2000 r. - 70 mln ton.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#JózefŻymankowski">Postanowienie Prezydium Rady Ministrów z 30 marca 1985 r. zawiera szczegółowy program racjonalizacji techniczno-organizacyjnej. Zgodnie z decyzją wicepremiera Z. Szałajdy program racjonalizacji struktury gospodarki miał być przedstawiony Sejmowi. Dotychczas go nie otrzymaliśmy. Przygotowane przez Komisję Planowania przy RM warianty planu społeczno-gospodarczego na lata 1986–1990 przewidują wyższe niż w prezentowanym Sejmowi programie efekty racjonalizacji wykorzystania energii; do 1990 r. mają być one o 16 mln ton wyższe. Jednocześnie nie ma tam zawartych konkretnych programów działania wraz z terminami kiedy mają być podjęte odpowiednie posunięcia. W świetle tego wydaje się, że opracowanie to jest tylko pewnym hasłem. W żadnym z przedstawionych wariantów nie znalazły się środki na przeprowadzenie tak daleko idących oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#JózefŻymankowski">Zwracam się o uwzględnienie wniosku, aby 24 maja na posiedzeniu Sejmu w sprawie trzech wariantów NPSG na lata 1986–1990 sprawa ta została poruszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JanKonieczny">Od lat sytuacja energetyczna kraju jest zła. Składa się na to wiele czynników. Przede wszystkim ceny energii dalekie są od kosztów jej otrzymywania. Panuje niesłuszny pogląd o taniości energii i powszechnej jej dostępności. Wiąże się z tym brak zainteresowania racjonalnością wykorzystania paliw. Przeprowadzone ostatnio zmiany cen nie poprawiły sytuacji, lecz ją pogorszyły, gdyż pogłębiła się jeszcze rozpiętość między rosnącymi cenami na inne surowce a cenami na energię. Poza tym mamy do czynienia ze stałym wzrostem kosztów produkowania energii i wzrostem kapitałochłonności nowych obiektów przemysłu energetycznego. Równocześnie rosną ceny importowanych nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JanKonieczny">Według danych za 1983 r. udział kosztów energii w ogólnych kosztach produkcji przemysłowej wynoszą średnio 8,7 w tym w przemyśle hutniczym 30,6%, a w przemyśle odzieżowym 0,6%. W przypadku wzrostu cen energii o 50%, średni udział kosztów energii w kosztach ogólnych produkcji przemysłowej wzrośnie do 12,8%. Jeżeli zdecydujemy się na wzrost cen energii, który ma pokryć koszty jej wytwarzania, a więc o 70%, wówczas średni udział kosztów energii w kosztach produkcji przemysłowej wzrośnie do 14,2%, w tym w przemyśle hutniczym do 39,7%, a w przemyśle odzieżowym do 1,1%. Dalsze obliczenia wykazują, że koszty własne przemysłu z tego tytułu wzrosną o 7% (przemysłu hutniczego o 15,3%, a przemysłu odzieżowego o 0,5%). Wszystkie gałęzie przemysłu, oprócz przemysłu hutniczego, papierniczego i paszowego, pozostaną dochodowe. W świetle badań można stwierdzić, że podwyżka cen energii nie spowoduje znacznego wzrostu kosztów wyrobów przemysłowych. W większości branż wpływ tej podwyżki będzie nieznaczny.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JanKonieczny">Utrzymywanie dzisiaj obowiązujących cen prowadzi do marnotrawstwa energii i paliw. Bez racjonalności ich użytkowania nie ma co marzyć o przełamaniu bariery stojącej przed naszym przemysłem. Prawidłowe ceny energii powinny być instrumentem sterowania gospodarką polską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszOlszewski">Chciałbym krótko przedstawić wniosek wypływający z naszej wizytacji w Stalowej Woli i w Siarkopolu. Wizytę tę odbyliśmy przy udziale wybitnych fachowców z branży energetycznej. Elektrownia przemysłowa w Stalowej Woli stanowi przykład, że powinno się wykorzystywać wszystko co jest tylko możliwe w dotychczas zamontowanych urządzeniach energetycznych. Np. jeżeli mówimy o energetyce jądrowej, to powinniśmy zastanowić się nad lokalizacją elektrowni jądrowych. Powinny być zlokalizowane w miejscach, w których możliwe będzie racjonalne wykorzystanie powstającej w czasie produkcji energii elektrycznej energii cieplnej, a więc w pobliżu jakiegoś miasta. Jednocześnie elektrownia taka wymaga ogromnych ilości wody. Konstruktorzy powinni więc pamiętać o wybraniu takiej lokalizacji, która umożliwiałaby pełne wykorzystanie możliwości elektrowni jądrowej, a jednocześnie spełniała warunki o których mówimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MarianSokołowski">Wykorzystanie elektrowni przemysłowych zgodne z możliwościami energetycznymi niewątpliwie wpłynęłoby na zmniejszenie deficytu energetycznego. W tej chwili mamy w kraju 229 elektrowni przemysłowych o mocy 3047 MW należących do 7 resortów. Były one budowane dla potrzeb zakładów przemysłowych. Niestety, ostatnio notujemy zmniejszanie się ilości energii produkowanej przez te elektrownie. Analizy ukazują, że w wielu elektrowniach przemysłowych kryją się jeszcze duże rezerwy. Np. elektrownia we włocławskich Azotach, która miała produkować 80 MW ma moc jedynie 20 MW. Jest to ewidentna strata i należy podejrzewać, że w innych elektrowniach przemysłowych jest podobnie. Resort górnictwa i energetyki powinien interweniować w zainteresowanych resortach przemysłowych oraz przeprowadzić bardziej wnikliwą analizę sytuacji w tym dziale energetyki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefGórniak">Ustawa o gospodarce energetycznej weszła w życie przed niecałym rokiem i trudno już wnioskować na ile pomogła w realizacji trudnych zadań gospodarki. Nie wszystkie akty normatywne z nią związane zadziałały i nie wszystkie zostały jeszcze wydane. Mieliśmy w międzyczasie zimę 1984/85, która była najlepszym sprawdzianem dla naszej energetyki.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JózefGórniak">Najpierw powinno się pomyśleć o budowie nowych źródeł ciepła i energii. Pozwoli to na zwiększenie dostaw energii dla gospodarki. Budowa nowych obiektów jest jednak długim procesem, pierwsze efekty będziemy mieli za 5–10 lat. Nie należy jednak z tego rezygnować. Jednocześnie konieczne jest oszczędzanie energii i ciepła technicznego oraz grzewczego. Ostra zima wykazała, że nasza sieć przekazowa jest niesprawna. Nastąpiła dekapitalizacja infrastruktury; wojewodowie i prezydenci miast powinni zwrócić na to większą uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JózefGórniak">Wiele materiału do przemyśleń dały nasze wizytacje poselskie. Np. sprawa modernizacji źródeł światła. Inwestycje rzędu 8–10 mld zł dałyby oszczędności roczne 8 mln ton węgla. Jeżeli porównamy koszty budowy kopalni węgla kamiennego o wydajności 8 mln ton rocznie z tymi inwestycjami, to jest to po prostu niewspółmierne.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JózefGórniak">Należy zwrócić większą uwagę na sprawę postępu technicznego. Przecież skierowanie gospodarki na bardziej oszczędne wykorzystanie paliw i energii jest najmniej kosztowne. Centralne planowanie, dystrybucja i ograniczenia w zużyciu paliw i energii pozwoliły nam przeżyć zimę 1984/1985, ale straty w przemyśle są duże. Posypały się kary, których wysokość wynosiła ok. 600 mln zł. Niestety nie są one właściwie wykorzystywane. Przecież pieniądze te powinny zostać wydane na działania w dziedzinie oszczędności wykorzystywania surowców i paliw. Trzeba znaleźć taki sposób ich wydatkowania, żeby działał on motywacyjnie na przedsiębiorstwo.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JózefGórniak">Należy zwrócić się do Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, aby dokonała analizy przeznaczenia środków na energetykę. Trzeba je kierować tam, gdzie w krótkim okresie uzyskamy wymierne efekty. W sprawach postępu technicznego i co za tym idzie, oszczędności energii i paliw świat idzie naprzód i Polska powinna iść za nim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JanKaczorowski">W czasie wizytacji poselskiej w Stalowej Woli wiele dyskutowaliśmy nt. konieczności podjęcia produkcji nowych urządzeń. Zgłoszono tam postulat, żeby szybciej podjąć produkcję turbin o mocy 360 MW. Należy tylko pamiętać, żeby turbiny te były przystosowane do jednoczesnego produkowania energii cieplnej i elektrycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RyszardNajsznerski">Wkraczamy w fazę podejmowania ostatecznych decyzji w sprawach rozwoju energetyki na następne 5 lat. W dyskusji nad założeniami 5-latki przyjęliśmy, że do 2000 r. oszczędności gospodarki w zakresie energii i paliw wyniosą 70 mln ton paliwa umownego. Część tych oszczędności mamy osiągnąć poprzez restrykcje wobec przedsiębiorstw, a część poprzez racjonalizację wykorzystania. Doszliśmy do przekonania, że nie ma innych możliwości zbilansowania naszych potrzeb i zasobów energetycznych. Na tym tle chciałbym zapytać ob. ministra czy uzbrojony w ustawę określaną jako w miarę nowoczesną uważa on, że ustawa ta i inne środki prawne pozostające w jego dyspozycji są wystarczające, aby program ten zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RyszardNajsznerski">Główny inspektor gospodarki energetycznej Jerzy Wójcicki: Nie będę wracał do przedstawionych obywatelom posłom materiałów, gdyż są one dość wyczerpujące. Zwrócę jedynie uwagę na dwa zasadnicze elementy, które będą warunkowały wykonanie założeń oszczędnościowych przyjętych na lata 1990 i 2000.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#RyszardNajsznerski">Pierwsza sprawa to racjonalizacja wykorzystywania energii i paliw do 1990 r. i 2000 r. Kroki w tym kierunku zostały już podjęte. W założeniach do NPSG na lata 1986–1990 znajduje się ten program już szczegółowo rozpisany na pozycje. Jest to jeszcze materiał roboczy. Chciałbym tylko zauważyć, że filozofia oszczędzania w nim przyjęta jest inna niż dawniej. Znajduje się tutaj komplet przedsięwzięć techniczno-organizacyjnych dla racjonalizacji zużycia energii i paliw podzielony na trzy zasadnicze działy.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#RyszardNajsznerski">Pierwszy z nich to oszczędności wynikające z produkcji maszyn i urządzeń energetycznych. Obywatele posłowie zwiedzali Zakłady im. Róży Luksemburg. Pokazano im tam żarówkę, która świeci tak samo jak żarówka o mocy 75W, a zużywa jedynie 11W energii. Żarówki te będą masowo produkowane. Z przyjętego programu wynika, że w 1990 r. oszczędności wynikające z zastąpienia maszyn i urządzeń energochłonnych - oszczędnymi wyniosą powyżej 7 mln ton paliwa umownego.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#RyszardNajsznerski">Drugi dział obejmuje zastosowanie substytutów paliw deficytowych. Wycofujemy się z drogiego oleju opałowego czy gazu na rzecz paliw dostępnych w kraju. Przewidujemy, że posunięcia z tego działu przyniosą nam ok. 1/4 postulowanych oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#RyszardNajsznerski">Wreszcie ostatni dział to oszczędności strukturalne. Tych oszczędności ani Główny Inspektorat, ani żaden pojedynczy resort sam nie dokona. Zmiana struktury gospodarki kraju jest sprawą szczebla rządu lub nawet Sejmu. Niemniej oszczędności z tego działu mogą być olbrzymie.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#RyszardNajsznerski">Zarzucano w dyskusji Głównemu Inspektoratowi Gospodarki Energetycznej oraz Ministerstwu Górnictwa i Energetyki, że nie wydały wszystkich zarządzeń wykonawczych do ustawy o gospodarce energetycznej. W sumie ma ich być 50. Jest to zadanie gigantyczne, zwłaszcza przy naszych szczupłych zasobach kadrowych. Od chwili uchwalenia ustawy wydaliśmy 11 zarządzeń wykonawczych, a 7 jest już gotowych do podpisu. W najbliższym czasie wydawanie tych zarządzeń jak i zarządzeń wspólnych z ministrem energetyki zostanie zakończone.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#RyszardNajsznerski">Główny Inspektorat często nie ma środków prawnych na wymuszenie od przedsiębiorstw produkcji mniej energochłonnych. Np. cieszyńska Celma produkuje silniki elektryczne, które mogłyby zużywać o wiele mniej energii, ale wcale nie jest zainteresowana ich modernizacją, gdyż kraj i tak kupi wszystko, co Celma wyprodukuje. Przecież straty wynikające ze zbyt dużej energochłonności tych silników ponosi nie Celma, a kupujący, więc dlaczego zakład ten miałby sam finansować modernizację. Ktoś musi dać na to środki i tutaj reforma gospodarcza nie daje nam odpowiedzi - oszczędności będą u kogo innego, a środki są też u kogo innego.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#RyszardNajsznerski">Wiele mówiono tutaj nt. elektrowni przemysłowych. Chciałbym powiedzieć, że w tej chwili cały nasz aparat kontrolny nastawiony jest właśnie na te elektrownie. Liczymy na ich możliwości w czasie szczytów energetycznych. Niestety, wymagają one remontu, a z kolei przedsiębiorstwa remontowe mogą to robić jedynie w I lub w IV kwartale, a więc wtedy gdy mamy do czynienia ze szczytem energetycznym. W innych terminach są zajęte remontami pozostałych elektrowni. Podano przykład Włocławka, gdzie elektrownia przemysłowa przy Azotach wykorzystuje zaledwie 1/4 mocy. Rzeczywiście, ale należy pamiętać, że Azoty także produkują 1/4 tego co miały produkować. 80 MW mocy tej elektrowni przemysłowej zostało zaprojektowane na okres, gdy włocławskie Azoty będą pracowały wykorzystując wszystkie swoje możliwości.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#RyszardNajsznerski">Jak zrealizować ustawę o gospodarce energetycznej? Muszą przede wszystkim znaleźć się środki na inwestycje, na rozwój przedsiębiorstw, na postęp techniczny. Nie można tylko racjonalizować istniejącej produkcji, trzeba także rozwijać bazę energetyczną. Obie te sprawy muszą mieć specjalny priorytet. Podjęliśmy już decyzję, że lata 1986–1990 zostaną przeznaczone na racjonalizację zużycia energii i paliw. Czy nie warto powołać pełnomocnika rządu dla realizacji tych zadań?</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#RyszardNajsznerski">Ostatnia sprawa, o której chciałbym mówić, to problemy samego Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej. Zobowiązaliśmy się kiedyś, że stan kadrowy naszego urzędu, mimo wprowadzenia nowej ustawy, nie ulegnie zmianie. Niestety zmieniły się warunki. Uchwałą Rady Ministrów wprowadzono limitowanie zużycia węgla. Nie ma to być limitowanie administracyjne. Rada Ministrów postanowiła, że będzie to racjonowanie na podstawie technicznie uzasadnionych norm zużycia energii i paliw. Ustalenie takich norm dla każdego zakładu pracy wymaga badań niemal studialnych. Jeden inspektor może przebywać w takim zakładzie pracy nieraz wiele dni. Na ten cel nie mamy ludzi. Występujemy o 60 dodatkowych etatów.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#RyszardNajsznerski">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Górnictwa i Energetyki Janusz Bojakowski: Chciałbym uzupełnić wypowiedź ministra J. Wójcickiego dotyczącą wydawania zarządzeń wykonawczych do ustawy o gospodarce energetycznej. Mamy już harmonogram współpracy z resortem górnictwa i energetyki w sprawie wydawania tych zarządzeń. Razem mamy wydać 39 aktów prawnych. Większość z nich zostanie wydana do końca br.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#RyszardNajsznerski">Jeden z posłów pytał o lokalizację elektrowni jądrowych i możliwość wykorzystania energii cieplnej pochodzącej z tych elektrowni. Budowa elektrowni jądrowej jest niezwykle kosztowna, a jej lokalizację wyznaczają różne czynniki, przede wszystkim obecność dużych zbiorników wodnych. Podjęto już decyzję o lokalizacji drugiej elektrowni jądrowej w rejonie Włocławka i energia cieplna pochodząca z tej elektrowni będzie wykorzystywana dla ogrzewania Włocławka i Płocka. Sprawa została już uzgodniona z władzami województwa włocławskiego i jedynie Płock jeszcze nie podjął decyzji, ale to dlatego, że chcą oni żeby elektrownia jądrowa została zbudowana bliżej Płocka. Jeżeli chodzi o elektrownię jądrową w Żarnowcu to została ona tam zlokalizowana ze względu na dobre warunki wodne. Analizy wykazały, że istnieje możliwość ogrzewania energią cieplną z tej elektrowni niektórych miast Wybrzeża, przede wszystkim Trójmiasta.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#RyszardNajsznerski">Sprawa produkcji siarki w Tarnobrzegu, Zakładamy szybkie wyeliminowanie kosztownego gazu z tej produkcji. Po rozbudowie elektrowni Połaniec II zamiast gazu zaistnieje możliwość stosowania czystej energii elektrycznej. Niestety rozbudowa Połańca II wymaga już w następnym 5-leciu środków z budżetu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#RyszardNajsznerski">W czasie dyskusji poruszono także problem strat w produkcji w I kwartale br. spowodowanych brakiem gazu. Rzeczywiście z importem gazu były kłopoty. Zwróciliśmy się do resortu hutnictwa i resortu przemysłu chemicznego, żeby w okresie letnim ich przedsiębiorstwa brały maksymalne ilości gazu w celu nadrobienia strat. I co się okazało - niektóre przedsiębiorstwa wykorzystują swoje limity gazu zaledwie w 70%. Jest to chyba wystarczająca odpowiedź dla tych, którzy mówią że ze względu na braki energetyczne straty w I kwartale były tak duże.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#RyszardNajsznerski">Ostatnia sprawa, którą poruszę to bilans paliwowy na 1990 r. Jeżeli nawet zaoszczędzimy 20 mln ton paliwa umownego to i tak odczujemy brak paliw i energii. Jeżeli nie potrafimy zaoszczędzić co najmniej 365 mln ton paliwa umownego, to nie ma szans na pokrycie potrzeb kraju w 1990 r. Wymagać to będzie zmiany struktury gospodarki o czym już teraz powinniśmy zacząć dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#RyszardNajsznerski">Niezależnie od cennych uwag dotyczących realizacji ustawy o gospodarce energetycznej, w dyskusji poruszono wiele problemów wykraczających poza funkcjonowanie samej ustawy. Poruszono bardzo poważne zagadnienia dotyczące zbilansowania potrzeb energetycznych kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#RyszardNajsznerski">W opinii powinien znaleźć się wniosek o rozszerzenie zakresu limitowania zużycia paliw i energii. Zrozumiałe jest jednak, że limitowanie musi być wcześniej przedmiotem analizy w każdym zakładzie produkcyjnym i jego poziom musi być uzasadniony technicznie.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#RyszardNajsznerski">Wielu posłów poruszyło probiera dobowych wahań w zużyciu energii. Ciągle jeszcze nie możemy dojść do takiego stanu, żeby pobór mocy był jednakowy w ciągu doby.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#RyszardNajsznerski">Nie można też nie zwrócić uwagi na fakt, że problem zaopatrzenia w energię jest u nas podejmowany koniunkturalnie. Mieliśmy ciężką zimę, więc wszyscy o tym mówili. Teraz, niestety, już zapomniano. Wiele branż ukrywa swoją nieudolność, zrzucając wszystko na straty wynikłe z niedoborów energetycznych w I kwartale. Uważam, że w opinii należy z całą mocą podkreślić, że działania Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej będą niepopularne.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#RyszardNajsznerski">Najważniejsze przedsięwzięcia zmierzające do poprawy bilansu energetycznego kraju muszą znaleźć się w planie 5-letnim i ich realizacja powinna być przedmiotem cyklicznych rozliczeń, także w Sejmie. Wszyscy powinni włączyć się do realizacji programu oszczędnościowego i widzę tutaj dużą rolę elektrowni przemysłowych. Zamierzenia, o których tutaj była mowa, wymagają nakładów rzędu 204 mld zł do 1990 r. Nie ma innej możliwości. Wiemy, że w tej chwili niemożliwe jest stworzenie nowej bazy i dlatego zespół Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej musi w świetle tych zadań wykazać się jeszcze większą energią.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#komentarz">(Komisja uchwaliła opinię dotyczącą stanu polskiej geologii oraz dezyderat w sprawie odrębnej regulacji prawnej dla przemysłu paliwowo-energetycznego.)</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#komentarz">(Komisja postanowiła również wystąpić z wnioskiem o nowelizację ustawy o ustanowieniu tytułu honorowego „Zasłużony Energetyk PRL”.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>