text_structure.xml
43 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 3 października 1978 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Sadurskiego (ZSL), rozpatrzyła ochronę własności społecznej oraz przyjęła swój plan pracy na okres od października 1978 do września 1979 r.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Tadeuszem Skórą, Prokuratury Generalnej PRL z zastępcą prokuratora generalnego Romanem Stażewskim, KG MO z zastępcą komendanta Rudolfem Rusinem, Ministerstw: Przemysłu Materiałów Budowlanych, Finansów, Handlu Wewnętrznego i Usług, Komisji Planowania przy RM, Najwyższej Izby Kontroli, Zarządu Głównego Związku Prawników Polskich, Państwowego Arbitrażu Gospodarczego, Urzędu Wojewódzkiego w Bielsku Białej oraz Urzędu m. Krakowa.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały opracowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Prokuraturę Generalną PRL. W materiałach tych stwierdza się m.in., że przestępczość gospodarcza stanowi ponad 21% całej rejestrowanej przestępczości. Najliczniejszą kategorię przestępstw gospodarczych (ok. 70% całości) stanowią zagarnięcia mienia społecznego. Liczba tych przestępstw wzrosła z 47.029 w roku 1976 do 50.201 w roku 1977. W toku postępowań przygotowawczych odzyskano i zabezpieczono u sprawców mienia wartości 67,5% strat. Wyraźnie zaznaczył się stały wzrost liczby ujawnionych zagarnięć mienia społecznego znacznej wartości oraz dokonanych w sposób zorganizowany. Liczba tych przestępstw w roku 1976 wynosiła 1.513, a suma strat 245 mln zł, natomiast w r. 1977 - 2000, a suma strat 262 mln zł. W porównywalnym okresie I półrocza 1977/78 ich liczba co prawda zmniejszyła się z 1,013 do 708, ale suma strat wzrosła. Przestępstwa te stanowiły 3,6% wszystkich zagarnięć mienia społecznego, ale wyrządzone nimi straty stanowiły ok. 43%.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Gospodarka żywnościowa należy do szczególnie zagrożonych, przestępczością aferową dziedzin gospodarki narodowej. Dominują w niej przestępstwa polegające na zaborze mienia społecznego znacznej wartości. Popełniane są one zwykle przez stwarzanie pozaewidencyjnych nadwyżek surowców, produktów i towarów, będących następnie przedmiotem zaboru. Organa resortu spraw wewnętrznych w sferze gospodarki żywnościowej wszczęły w I półroczu 1977 r. 4.050 postępowań przygotowawczych, w tym 424 o stratach powyżej 100 tys. zł. Spośród 6.801 podejrzanych 1.045 zostało aresztowanych.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Duże zagrożenie przestępczością występuje nadal w obrocie towarowym. W 1977 r. w trzech głównych pionach handlowych („CPHW”, CZSR „Samopomoc Chłopska” i CZSP „Społem”) udowodniono zagadnięcia mienia społecznego wartości 13 5 mln zł, podczas gdy wg danych Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług niedobory stanowiły 1,2 mld zł. Najbardziej zagrożone są placówki handlowe podległe CZSR „Samopomoc Chłopska” (50,7% wszystkich spraw).</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Duże zagrożenie przestępczością występuje w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych oraz gospodarce remontowej. Ujawniono znaczną liczbę przestępstw: w roku 1976 - 5.265 przypadków zagarnięć mienia o stratach 47 mln zł, a w roku 1977 - 5.845 - o stratach 58 mln zł, polegających na kradzieżach materiałów budowlanych dokonywanych indywidualnie i w sposób zorganizowany z zakładów produkcyjnych, placów budów, baz materiałowych, składnic i magazynów oraz z transportu.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Najczęstszymi formami przestępczości w transporcie samochodowym oraz dystrybucji paliw płynnych są kradzieże paliw oraz części zamiennych. Według obliczeń CPN w 1977 r. dokonano kradzieży paliw i produktów naftowych o wartości około 3,6 mld zł.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W Polskich Kolejach Państwowych ujawnia się wzrost nadużyć przy realizacji inwestycji, remontów i zaopatrzenia materiałowo-technicznego. Oddzielny problem w działalności kolei stanowią uszkodzenia przesyłek. Tylko z tego tytułu w 1977 r. PKP wypłaciło 670 mln zł odszkodowań. Od szeregu lat poważny problem stanowią także kradzieże przewożonych przez PKP przesyłek; ilość tych przestępstw i wysokość strat charakteryzuje się tendencją wzrostu.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Duży uszczerbek w mieniu społecznym przynoszą działania przestępcze oraz wypaczanie słusznych intencji dotyczących rozwoju rzemiosła. Należą do nich: nabywanie kradzionych surowców, półfabrykatów, urządzeń i maszyn z uspołecznionych zakładów, wyłudzanie nienależnych kwot pieniężnych z tytułu świadczenia robót, dostaw i usług na rzecz gospodarki uspołecznionej, uszczuplanie należności finansowych państwa oraz korumpowanie pracowników jednostek uspołecznionych.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Nie zmniejsza się ilość włamań do obiektów społecznych. W roku 1977 i I-szym półroczu 1978 r. dokonanych zostało 46.379 włamań do obiektów społecznych, które spowodowały ponad 402 mln zł strat (u sprawców przestępstw zabezpieczono i odzyskano mienie wartości 70 mln zł).</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Obserwuje się wzrost przestępstw, dokonywanych przez osoby pełniące stanowiska kierownicze: w 1971 r. liczba tych przestępstw wyniosła 2.317, a w roku 1977 - 2.638.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W ocenie resortu sprawiedliwości, szczególnie niepokojące jest rosnące zagrożenie poważnymi, często aferowymi zagarnięciami mienia społecznego o wartości przekraczającej 100 tysięcy złotych. Za przestępstwa te sądy wojewódzkie skazały w 1975 r. 742 osoby, w 1976 r. - 857 osób, zaś w 1977 r. - 881 osób.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Kierownictwo resortu sprawiedliwości dokonało oceny polityki karnej sądów za okres I półrocza 1977 r. Ocena ta, potwierdzając wzrost zagarnięć mienia w porównaniu z analogicznym okresem 1976 r. o 6%, ujawniła równocześnie pewne złagodzenie represji (zmniejszenie liczby wyroków pozbawienia wolności w wymiarze powyżej 8 lat). Tymczasem, zgodnie z resortowym programem działania na rzecz umocnienia porządku publicznego i dyscypliny społecznej sprawcy tych przestępstw powinni spotykać się z surowymi represjami. Natomiast ulegają zaostrzeniu represje ekonomiczne: w 423 wypadkach orzeczono najwyższy wymiar grzywny, całkowitą lub częściową konfiskatę mienia orzeczono wobec 749 osób (tj. 87% skazanych).</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W sprawach o przestępstwa celno-dewizowe szeroko stosowano wysokie grzywny oraz przepadek towarów i środków dewizowych, co spowodowało odzyskanie przez państwo znacznych wartości dewizowych.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Działania organów wymiaru sprawiedliwości w zakresie ochrony mienia społecznego nie ograniczają się do represji wobec sprawców. Duże znaczenie posiada także pozbawienie sprawcy uzyskanej w wyniku przestępstwa korzyści majątkowej oraz przywrócenie gospodarce narodowej uszczuplonych wartości. W 1977 r. sądy zasądziły w procesach karnych odszkodowania od 9.538 sprawców na sumę ponad 213,6 mln zł (o 24% więcej niż w 1976 r.).</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Ponadto sądy informują instytucje państwowe i społeczne o ujawnionych nieprawidłowościach w gospodarowaniu i zarządzaniu mieniem społecznym oraz okolicznościach sprzyjających powstawaniu szkód w tym mieniu.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości zachodzi potrzeba zaostrzenia represji karnych wobec sprawców poważnych, głównie aferowych zamachów na mienie społeczne, szczególnie wówczas, gdy są nimi osoby zajmujące stanowiska kierownicze lub organizatorzy porozumień przestępczych.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W informacji o działalności Prokuratury na rzecz ochrony mienia społecznego podkreśla się, że w latach 1971-1976 zagrożenia przestępczością w kraju cechowała malejąca tendencja: w roku 1976 stwierdzono o 31.8% mniej przestępstw niż w roku 1971. W roku 1977 natomiast ogólna liczba przestępstw wzrosła o 6% (do 344.500), zaś wzrost przestępstw gospodarczych był jeszcze wyższy i wyniósł 8%. Przestępstwa skierowane przeciwko mieniu społecznemu wynoszą ponad 25% wszystkich przestępstw.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Działalność Prokuratury w zakresie ochrony mienia społecznego koncentrowała się na zagadnieniach profilaktyki oraz na zwalczaniu najgroźniejszych form przestępczości gospodarczej, tj. aferowych zagarnięć oraz niegospodarności i marnotrawstwa. Obok kontynuacji sprawdzonych i społecznie aprobowanych form działania, podjęto nowe inicjatywy rozszerzając i doskonaląc współdziałanie z administracją państwową i gospodarczą, organami kontroli oraz organizacjami społecznymi i kolektywami pracowniczymi.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W lipcu 1977 r. powołany został departament profilaktyki oraz współdziałania z organami państwowymi i organizacjami społecznymi, który spełnia rolę organu koordynującego działalność zapobiegawczą prokuratur terenowych. W prokuraturach wojewódzkich całość zagadnień związanych z kierowaniem profilaktyką skoncentrowano w gestii jednego z zastępców prokuratora wojewódzkiego.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Z dniem 1 grudnia 1977 r. w ramach departamentu postępowania karnego i ułaskawień został powołany zespół do spraw gospodarczych, którego zadaniem jest nadzorowanie i bezpośrednia pomoc w śledztwach prowadzonych w prokuraturach terenowych o najpoważniejsze przestępstwa skierowane przeciwko mieniu społecznemu.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Prokuratorzy aktywnie przeciwstawiali się tendencjom łagodzenia kar pozbawienia wolności, przekazanych zwłaszcza wobec sprawców zagarnięcia mienia społecznego znacznej wartości (powyżej 100.000 zł). Uznając kary wymierzone w tym zakresie za rażąco łagodne, zaskarżyli 37% orzeczeń sądów wojewódzkich.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">W 1977 r. Sąd Najwyższy uwzględnił 55% rewizji prokuratorskich. Równocześnie sąd ten rozpoznał 8 rewizji nadzwyczajnych Prokuratora Generalnego PRL na niekorzyść 26 sprawców zagarnięcia mienia społecznego o wartości ponad 100.000 zł.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">W ramach kontroli przestrzegania prawa, prokuratorzy przeprowadzili w 1977 r. ponad 14 tys. zaś w I półroczu 1978 r. blisko 7 tys. kompleksowych kontroli w państwowych i spółdzielczych jednostkach gospodarczych, przy czym połowa tych kontroli dotyczyła zagadnień ochrony własności społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Koreferat podkomisji ds. ochrony mienia społecznego przedstawił poseł Jerzy Jóźwiak (SD).</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Mówca przypomniał, że biorąc pod uwagę znaczenie sprawy dla prawidłowego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości już po raz drugi w bieżącej kadencji podjęła temat ochrony własności społecznej i w swoim planie pracy także przewiduje rozpatrzenie tego tematu we wrześniu 1979 r.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Na posiedzeniu, które odbyło się w ub. roku posłowie zgodni byli co do tego, że przyczyn zjawisk godzących w mienie społeczne należy szukać przede wszystkim w bezpośredniej działalności gospodarczej, w sferze organizacji pracy, skuteczności działania systemu zabezpieczenia majątku społecznego, w odpowiedzialności osób zwłaszcza tych, na których spoczywa obowiązek sprawowania pieczy nad powierzoną częścią mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Badania podkomisji, która wizytowała 4 województwa: krakowskie, nowosądeckie, bielskie i gdańskie potwierdziły, że podobnie jak w roku ubiegłym także i obecnie największe zagrożenie dla mienia społecznego występuje w resortach handlu wewnętrznego i usług, budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych oraz dość wyraźnie w resorcie komunikacji. Toteż podkomisja zajęła się przede wszystkim oceną sytuacji w tych trzech resortach. Trafność tego wyboru potwierdzają także informacje resortowe, w których wymienia się jeszcze resort przemysłu spożywczego i skupu oraz resort rolnictwa, jako najbardziej narażone na szkody w mieniu społecznym.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Poza materiałami z wizytacji podkomisja dysponowała opiniami przekazanymi przez sejmową Komisję Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz Komunikacji i Łączności, które rozpatrzyły ochronę mienia społecznego w ramach swych właściwości.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Oceniając aktualną sytuację w dziedzinie ochrony mienia społecznego poseł J. Jóźwiak stwierdził, że z punktu widzenia prawnego sprawa jest uregulowana prawidłowo zarówno w podstawowych aktach prawnych, jak i w aktach bardziej szczegółowych, wśród których podstawowe znaczenie ma decyzja nr 10/71 Prezydium Rządu z dnia 22.I.1971 r. w sprawie wzmożenia działalności państwowych jednostek gospodarczych w zakresie ochrony mienia i zapobiegania niegospodarności. Doskonaleniu ochrony własności społecznej sprzyjają także decyzje polityczne, wśród których zasadnicze znaczenie ma zatwierdzony przez Biuro Polityczne KC PZPR w dniu 25 lipca 1972 r. „Program działania na rzecz poprawy porządku publicznego i dyscypliny w kraju”.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Tak więc skuteczność ochrony mienia społecznego zależy przede wszystkim od konsekwentnej i prawidłowej realizacji przepisów w tej dziedzinie, a także od szerokiego wykorzystywania dostępnych środków i wyzwalania inicjatyw służących wzmożeniu tej ochrony.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Podkomisja stwierdza poprawę w zakresie przedsięwzięć na rzecz ochrony mienia społecznego w porównaniu ze stanem roku ubiegłego, wynikającą głównie z opracowania resortowych programów działalności w tej dziedzinie i stopniowego wcielania ich w życie zgodnie z decyzją Prezesa Rady Ministrów z 1976 r. Ważne znaczenie mają tu uprawnienia koordynacyjne ministra sprawiedliwości, który na podstawie okresowych ocen realizacji resortowych programów ochrony mienia społecznego przedkłada rządowi wnioski.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Wzmożeniu ochrony mienia społecznego sprzyja także intensywna i skuteczna działalność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Mimo pewnego postępu, sytuacja w tej dziedzinie nie jest jednak zadowalająca. Szczególny niepokój budzi wzrost przestępczości wymierzonej przeciwko mieniu społecznemu, w tym zwłaszcza zaborów mienia znacznej wartości i przestępstw aferowych.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Wzrostowi przestępstw w przedsiębiorstwach budowlano-montażowych sprzyja niedostateczne zabezpieczenie składowisk otwartych i magazynów. W transporcie budowlanym klienci zbyt tolerancyjnie odnoszą się do nielegalnych praktyk kierowców (poświadczanie fałszywych danych). W całym transporcie zauważa się stosunkowa łatwość kradzieży i sprzedaży kradzionych paliw płynnych. Kradzieży części zamiennych do samochodów sprzyja niedobór tych części i usług samochodowych.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Poseł J. Jóźwiak podkreślił, że szybko powinien być wdrożony program poprawy gospodarki materiałowej, celowe byłoby także jednolite postępowanie w stosunku do nadużyć w transporcie. W handlu i gastronomii nadal występuje niedostateczne zabezpieczenie pomieszczeń przed kradzieżą oraz zniszczeniem przechowywanych materiałów, także stosowanie urządzeń sygnalizacji alarmowej jest niedostateczne, a postęp w tej dziedzinie - mimo zapowiedzi - niedostrzegalny. Nieprawidłowości w komunikacji w dużym stopniu mają swe źródło w organizacji pracy. W szczególności udoskonalenia wymaga organizacja odbioru przesyłek i usprawnienia współpracy między odbiorcami i koleją. Pilnie też trzeba: zabezpieczać towary w magazynach przed kradzieżą i zniszczeniem, usprawnić gospodarkę materiałową, prawidłowo rozliczać jednostki gospodarki nieuspołecznionej z tytułu zlecenia robót, dostaw i usług.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Podkomisja z uznaniem podkreśla duży wysiłek organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w zakresie ujawnienia przestępstw przeciwko mieniu społecznemu i stosowania skutecznych represji karnych. Trzeba jednak widzieć, że nie wszystkie rodzaje przestępstw są w dostateczny sposób wykrywane i skutecznie zwalczane; dotyczy to np. łapownictwa czy niegospodarności.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Mówca podkreślił słuszność tendencji do surowych kar ekonomicznych wobec sprawców przestępstw przeciwko mieniu społecznemu. Natomiast wątpliwości budzi niejeden wyrok o pozbawieniu wolności, zwłaszcza sankcje wymierzane za poważniejsze przestępstwa są w niektórych wypadkach zbyt łagodne.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Działalność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości towarzyszyły także wzmożone starania o pozbawienie sprawców przestępczych korzyści majątkowych oraz odzyskanie utraconego mienia społecznego. Sprawa ta stanowi istotny miernik działalności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Polityka odszkodowawcza stanowi jednak dopiero początek drogi prowadzącej do odzyskania od sprawców kwot należnych Skarbowi Państwa lub jednostkom uspołecznionym. Mimo, iż kwoty wyegzekwowane z tytułu orzeczeń sądowych nie są małe, nadal jednak procent ściągniętych należności jest zbyt niski. Zdaniem podkomisji poselskiej sytuacja taka wynika z nieskutecznego działania organów egzekucyjnych, z niedostatecznego zainteresowania wierzycieli - jednostek gospodarki uspołecznionej, a także ze zbyt rzadkiego zabezpieczenia majątku sprawcy już we wczesnych stadiach postępowania. Sejmowa komisja już w roku ubiegłym sygnalizowała potrzebę dokonania analizy skuteczności działania organów egzekucyjnych resortów sprawiedliwości i finansów w tym zakresie. Trzeba też rozważyć celowość skupienia egzekucji w jednym organie, gdy chodzi o przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">W trakcie wizytacji podkomisja stwierdziła, że władze wojewódzkie jak i inne jednostki wojewódzkie, w tym zwłaszcza organy wymiaru sprawiedliwości, ścigania i kontroli wykazują wiele troski o mienie społeczne i ściśle ze sobą współpracują w tym zakresie. Województwa posiadają programy kompleksowych działań w celu ochrony mienia społecznego. W ich realizacji uczestniczą przede wszystkim instancje PZPR, komisje WRN, delegatury NIK i społeczne komisje kontrolne. W tej działalności szczególną uwagę należy zwrócić na efektywność kontroli wewnętrznej w zakładach pracy. Stwierdzić należy, że nadal pozostawia ona wiele do życzenia. Wskazanym byłoby, ażeby zagadnienia związane z ochroną mienia społecznego, szeroko pojętą gospodarnością i zapobieganiem marnotrawstwu stanowiły co rocznie przedmiot obrad konferencji samorządu robotniczego w zakładach pracy.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">W świetle wizytacji poselskiej widać jak poważne zadania stoją przed administracją gospodarczą w zakresie zarządzania powierzonym majątkiem narodowym. O wadze problemu świadczyć mogą olbrzymie, bo wynoszące prawie 20 mld zł w 1977 r. straty z powodu złej jakości produkcji. Zła jakość produkowanych towarów występuje szczególnie ostro w resorcie przemysłu maszynowego, lekkiego oraz leśnictwa i przemysłu drzewnego. Straty ekonomiczne i społeczne z tego tytułu spowodowały, że opracowany został projekt aktu normatywnego, który ma wpłynąć na poprawę jakości produkcji. Nie negując znaczenia regulacji formalno-prawnych, poseł J. Jóźwiak stwierdził, że resorty gospodarcze za mało wagi przywiązują do tej ważnej dziedziny, która przecież wpływa na rozwój naszej gospodarki i poziom życia społeczeństwa. Jednostki gospodarcze muszą mieć przekonanie, że istnieje jedność zadań związanych z produkcją oraz ochroną powierzonego im mienia społecznego. Na sprawy te komisja zwracała uwagę w roku ubiegłym, są one jednak nadal w pełni aktualne.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#AntoniKorzycki">Problemy stanowiące przedmiot dzisiejszych obrad mają wielkie znaczenie dla gospodarki kraju, a materiały przedstawione posłom przez resorty są bardzo szczegółowe i zawierają wiele interesujących danych. Materiały te w szczególności wszechstronne informacje MSW, pomagają zrozumieć i rozwiązywać poszczególne aspekty zagadnienia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#AntoniKorzycki">Posła interesował problem, w jakim procencie zwiększył się stopień wykrywalności przestępstw przeciwko mieniu społecznemu w stosunku do poprzedniego okresu. Ogólnie stwierdza się, że wykrywalność przestępstw w Polsce jest duża i że mamy na tym polu poważne osiągnięcia w porównaniu do zagranicy; jak ta sprawa przedstawia się w stosunku do innych krajów, także zachodnich, w których wykrywalność przestępstw jest ponoć mniejsza?</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#AntoniPołowniak">Gospodarka narodowa ponosi z powodu przestępstw przeciwko mieniu społecznemu ogromne straty, lecz ważniejsze od nich i bardziej dotkliwe są szkody społeczne. Słusznie podkreślono, jak duże znaczenie ma dla walki z marnotrawstwem skuteczna kontrola wewnętrzna w przedsiębiorstwach, która niestety jest dotychczas słaba. Może nowo powstałe komitety kontroli społecznej będą w stanie pomóc w tej trudnej sytuacji?</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#AntoniPołowniak">Poseł prosił o odpowiedź na pytanie, czy w skali kraju przewiduje się podjęcie kompleksowych działań mających na celu wzmocnienie kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwach. Tylko bowiem wszechstronne i wieloaspektowe działania są w stanie polepszyć sytuację. Jednoznacznej decyzji wymaga problem, kto ma pracować w kontroli wewnętrznej, bowiem często kierowani są tam nieodpowiedni ludzie.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#FranciszekSielańczuk">Posłowie uzyskaliby bardziej czytelny obraz sytuacji, gdyby przedstawiciele resortów przekazali im informację, jaki procent przestępstw wykryła MO, a jaki organy kontroli wewnętrznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Komisja rozważała problem będący przedmiotem dzisiejszego posiedzenia także rok temu. Postulowała wówczas, aby wykorzystując kodeks pracy uzyskiwać odszkodowania od złych producentów. Działalność ta, oprócz uzyskania rekompensaty finansowej za nietrafioną produkcję, miałaby także aspekt wychowawczy. Czy podjęto jakieś działania, aby wprowadzić to zalecenie w życie?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JerzyZygmanowski">Z materiałów resortu spraw wewnętrznych wynika, że organa ścigania współpracują z różnorodnymi organizacjami społecznymi w dziedzinie wykrywania przestępstw. W tym kontekście mówi się także o zintensyfikowaniu działalności ORMO. Ja tymczasem odnoszę wrażenie - na podstawie doświadczeń z terenu, który reprezentuję, że wręcz przeciwnie - nastąpiło osłabienie w ostatnim okresie działalności ORMO. Czy nie należy podjąć starań, aby faktycznie zintensyfikować tę działalność, zwłaszcza placówek ORMO w zakładach pracy, tak aby mogły one rzeczywiście przyczyniać się do pełnego zabezpieczenia mienia społecznego ich macierzystych zakładów.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#AlojzyCzarnecki">Wyraził podziękowanie przedstawicielom resortów za wszechstronnie i interesująco przygotowany materiał.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#AlojzyCzarnecki">Utarł się pogląd, że instytucją powołaną do ścigania przestępstw przeciwko mieniu społecznemu jest wyłącznie Milicja Obywatelska; jest to pogląd niesłuszny i należy uświadamiać społeczeństwo zwłaszcza o wielkiej roli kontroli społecznej i wewnętrznej kontroli w zakładach pracy. W praktyce jednak, kontrola społeczna zbyt często koncentruje się na sprawach formalnych pomijając meritum zagadnienia. Dowodzi tego m.in. minimalna skuteczność kontroli wewnętrznej w zakładach pracy. Gdyby porównać stan kadr zatrudnionych w kontroli wewnętrznej ze stanem kadr aparatu ścigania, to okazałoby się, że przy niewspółmiernie mniejszej liczbie pracowników aparat ścigania wykrywa znakomitą większość przestępstw przeciwko mieniu społecznemu.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#AlojzyCzarnecki">Budzi niepokój fakt, że Prokurator Generalny musiał odwoływać się do Sądu Najwyższego w sprawie niektórych orzeczeń sądów niższych instancji o zbyt niskich karach dla przestępców gospodarczych, którzy narazili skarb państwa na wielkie straty. Wydaje się, że nowy kodeks w swych rozwiązaniach znacznie wyprzedził świadomość społeczną i że teraz ponosimy tego konsekwencje.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#AlojzyCzarnecki">Optymizm z poprzednich lat kiedy to na posiedzeniach komisji omawialiśmy z satysfakcją tendencję zmniejszania się ilości przestępstw, dziś nie byłby na miejscu. Ilość przestępstw wzrosła o 6%, a wśród nich 1/4 spraw dotyczy zagarnięcia mienia społecznego. Istnieje konieczność, aby zdecydowanie uaktywnić komórki kontroli wewnętrznej, aby wypełniały one prawidłowo zadania, do których je powołano.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JaninaBanasik">W swoim wystąpieniu poruszyła niedostatki w działalności dyrekcji i organów kontroli wewnętrznej zakładów pracy, w zakresie zapobiegania i sygnalizacji organom ścigania o przestępstwach związanych z zaborem mienia społecznego. Dyrekcje zakładów pracy często nie chcą dopuszczać do tego, by wiadomości o popełnionych na terenie ich zakładów przestępstwach, wychodziły na zewnątrz. Należy podjąć skuteczne kroki zmierzające do zobowiązania dyrekcji zakładów pracy, by sygnalizowały fakty popełnienia przestępstw gospodarczych na ich terenie. Sytuacja w tym zakresie jest niedobra także z tego względu, że fałszywy wstyd wiąże zmowę milczenia wobec przestępczości gospodarczej nieraz całe regiony kraju.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#JaninaBanasik">Więcej miejsca należy poświęcić wychowaniu młodzieży przez szkoły dla szacunku i ochrony mienia społecznego. Nie widać obecnie w praktyce, by szkoły przywiązywały należytą uwagę do tego zagadnienia.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#JaninaBanasik">Poseł zwróciła się z pytaniem dotyczącym uściślenia przez przedstawicieli Prokuratury danych dotyczących wzrostu zabezpieczenia mienia w I połowie 1978 r.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#AdamŁopatka">Z przedstawionych na posiedzeniu komisji materiałów wynika, że resorty mają sprecyzowane programy związane z ochroną mienia społecznego. Jak by pozytywne nie były te programy trzeba jednak wiedzieć, że kwestie związane z ochroną mienia społecznego w dużej mierze pozostają poza zasięgiem działania resortów.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#AdamŁopatka">Poprawa ochrony mienia wiąże się ściśle z poprawą efektywności zarządzania gospodarką narodową. Niedopuszczalne jest np. - co ma niestety miejsce w naszej rzeczywistości społecznej - składowanie nawozów sztucznych pod gołym niebem na polu, pozostawianie bez zabezpieczenia na polach drogich maszyn rolniczych, niszczenie maszyn na budowach, marnotrawstwo materiałów budowlanych i in. Jednocześnie obserwujemy często, że dyrekcje poszczególnych przedsiębiorstw są oceniane pozytywnie, chwalone i nagradzane, mimo występowania w ich zakładach lub na terenie realizowanych przez nie obiektów rażących faktów niegospodarności i niedbalstwa. Organa ścigania i kontroli nie są w stanie same zapobiegać źródłom i skutkom złej gospodarki. By zmniejszyć ilość przestępstw gospodarczych należy więc dążyć do ogólnej poprawy sposobu gospodarowania.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#AdamŁopatka">Następnym problemem poruszonym przez mówcę była kwestia złej jakości towarów produkowanych przez przemysł. Wartość wyprodukowanych towarów, niewłaściwej jakości jest co roku ogromna. Należy się więc zastanowić, jak rozwiązać kwestię poprawy jakości. Czy np. należy produkować określone wyroby przemysłowe, mimo że technologia i warunki ich wytwarzania nie zabezpieczają elementarnej funkcjonalności, wytrzymałości i innych parametrów użytkowych? Czy warto produkować przestarzałe i niedopracowane technologicznie artykuły? Należy także dążyć do wyraźnego zdefiniowania co to jest produkcja złej jakości.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#AdamŁopatka">Innym zagadnieniem jest informowanie opinii publicznej o problemie produkcji złej jakości. Publikowanie wiadomości, że produkcja złej jakości wynosi np. 20 mld zł w danym roku powoduje zaniepokojenie opinii publicznej, a także obniżenie troski pojedynczych pracowników za powierzone im mienie społeczne. W takiej bowiem sytuacji rodzą się tego rodzaju szkodliwe poglądy, że skoro toleruje się bezkarnie tak wielkie marnotrawstwo - nie liczy się w ogóle skutków złej gospodarki mieniem o wartości powiedzmy 100 tys. zł. Na tym tle rodzą się szkodliwe nastroje lekceważenia mienia społecznego, jego ochrony, właściwego zarządzania i administrowania.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#AdamŁopatka">Zastępca Komendanta Głównego MO płk. Zbigniew Rusin: Temat poselskiej dyskusji dotyczy tak szerokiej problematyki, że nie można wyczerpać go na jednym posiedzeniu. Profilaktyka, wykrywanie i ujawnianie przestępstw przeciwko mieniu społecznemu jest doceniane przez resort i sprawom tym poświęca się wiele uwagi. Przestępstwa gospodarcze, wzrost niektórych kategorii przestępstw - jest odbiciem sytuacji społeczno-ekonomicznej. Zachwianie równowagi rynkowej w pewnej dziedzinie powoduje natychmiastowy wzrost przestępstw związanych z funkcjonowaniem tej dziedziny gospodarki narodowej. Rozwój kooperacji, szczególnie na styku sektora uspołecznionego i nieuspołecznionego, powoduje powstawanie nowych, dawniej nieznanych kategorii przestępstw.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#AdamŁopatka">Wykrywalność przestępstw zagarnięcia mienia społecznego w 1977 r. wyniosła 88,2% i jest wyższa od wykrywalności w innych kategoriach przestępstw. Wykrywalność przestępstw zagarnięcia mienia za 8 miesięcy 1978 r. wynosi 86,2%.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#AdamŁopatka">Niepokoi jednak fakt, że istnieją branże przemysłowe i konkretne zakłady w tych branżach gdzie stale występują przestępstwa przeciwko mieniu, mimo dokonywania zmian personalnych.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#AdamŁopatka">W związku z pytaniami posłów, mówca poinformował, że jeżeli weźmiemy całość przestępstw przeciwko mieniu społecznemu za 100 - to w okresie pierwszych 8-miu miesięcy 1978 r. 19,8% przestępstw zostało wykrytych na podstawie informacji obywateli, 34% na podstawie informacji uzyskanych od dyrekcji zakładów pracy (w roku 1977 - wykryto 38%); na podstawie informacji zawodowych organów kontroli wykryto w 1977 r. 2,4% przestępstw, za 8 miesięcy 1978 r. - 2,8%. Mówca zwrócił uwagę, że skuteczność działania organów kontroli w ujawnianiu przestępstw gospodarczych nie jest zbyt wysoka.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#AdamŁopatka">Następnie mówca omówił rolę ORMO w wykrywaniu przestępstw gospodarczych. ORMO liczy 400 tys. członków i ogólnie biorąc - ze strony tej organizacji MO nie ma dostatecznej pomocy w ujawnianiu i zwalczaniu przestępczości gospodarczej. Wynika to częściowo z niezbyt wysokiego prestiżu społecznego członków ORMO. W innych krajach socjalistycznych udział czynnika społecznego w ujawnianiu przestępstw gospodarczych jest daleko wyższy niż u nas.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#AdamŁopatka">W związku z pytaniem posła Korzyckiego mówca stwierdził, że trudno jest porównywać poziom przestępczości gospodarczej w innych krajach i w naszym kraju. Np. w innych krajach socjalistycznych sektor nieuspołeczniony odgrywa znacznie mniejszą rolę niż u nas, nie ulega natomiast wątpliwości, że wpływ sektora prywatnego na przestępczość gospodarczą jest duży. Nieporównywalna jest też sytuacja u nas i w rozwiniętych krajach kapitalistycznych w dziedzinie przestępczości gospodarczej. Ale gdy idzie o przestępstwa kryminalne, to u nas popełnia się ich znacznie mniej w stosunku do liczby ludności i ich wykrywalność jest wyższa.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#AdamŁopatka">Zdaniem Komendy Głównej MO - siły MO w zakresie zabezpieczenia mienia społecznego są wystarczające: 2100 funkcjonariuszy wyspecjalizowanych w zwalczaniu przestępczości gospodarczej. Problem poprawy ochrony mienia społecznego leży nie w liczbie funkcjonariuszy, ale w metodach zwalczania przestępczości gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#AdamŁopatka">Poseł Franciszek Sadurski (ZSL) postawił pytanie, czy mały procent przestępstw sygnalizowanych przez organy kontroli wewnętrznej nie jest po prostu następstwem wliczania wyników działalności organów kontroli wewnętrznej do rezultatów dyrekcji zakładów pracy. W praktyce zdarza się z pewnością, że o przestępstwach wykrytych przez dział kontroli wewnętrznej zawiadamia organa ścigania dyrekcja zakładów. Zmieniałoby to ocenę efektywności działania organów kontroli wewnętrznej w zakładach pracy.</u>
<u xml:id="u-9.12" who="#AdamŁopatka">Zastępca Komendanta Głównego MO płk. Z. Rusin zgodził się ze stanowiskiem posła F. Sadurskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#LudomirAnders">Porównywanie ilości przestępstw różnych rodzajów w naszym kraju i w innych krajach jest zagadnieniem trudnym. Mimo to, Prokuraturą Generalna prowadzi obecnie porównywanie ilości przestępstw popełnionych w różnych krajach i stopnia ich wykrywalności. Wykrywalność przestępstw w państwach Europy zachodniej wynosi od 23 do 44% i nie wiadomo czy wskaźnik ten obejmuje całość zagadnienia.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#LudomirAnders">Wskaźnik zabezpieczenia mienia pochodzącego z przestępstwa wynoszący obecnie 46,5% nie jest zadowalający, jednak należy nadmienić, że 2 lata temu wskaźnik ten wynosił jedynie 15%. W 1976 r. wydano 2569 nakazów dotyczących zabezpieczenia mienia, natomiast w ciągu 6-ciu miesięcy roku 1978 wydano 2654 analogicznych nakazów.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#LudomirAnders">Udział dyrekcji przedsiębiorstw w sygnalizowaniu organom ścigania popełnionych przestępstw wykazuje tendencję rosnącą. Istotną kwestią jest tu także metoda liczenia: jeżeli po zauważeniu niedociągnięć dyrekcja zakładu zwróci się do organów kontroli z zewnątrz, a organy te wykryją przestępstwo, to w statystyce przestępstwo to będzie figurowało jako wykryte przez dane organy kontroli, a nie kontrolę wewnętrzną lub dyrekcję zakładu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PiotrOstaszewski">Kontrola działalności jednostek handlu wewnętrznego jest utrudniona ze względu na to, że jednostek jest bardzo dużo a organy kontroli są rozproszone. Poważna część działalności PIH wiąże się z ochroną własności społecznej pozostającej w gestii resortu handlu wewnętrznego i usług: 1400 operacyjnych pracowników Państwowej Inspekcji Handlowej współdziała ściśle z organami MO, z prokuraturą i jej organami terenowymi.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PiotrOstaszewski">W br. PIH skoncentrowała swoją działalność kontrolną na 4-ech grupach tematycznych. Po pierwsze - dokonano kontroli w zakresie zaopatrzenia rynku w warzywa i owoce, na skutek sygnałów od społeczeństwa. Kontrolując działanie sieci dystrybucyjnej w trzech dużych aglomeracjach miejskich, w tym także w Warszawie, stwierdzono m.in. istnienie gangów prowadzących na wielką skalę spekulacje warzywami i owocami. Po drugie - w porozumieniu z Komendą Główną MO, PIH badała przyczyny złej jakości pieczywa. Kontrola przeprowadzona w zakładach piekarniczych wykazała, że zła jakość pieczywa była spowodowana nieprzestrzeganiem norm zużycia surowców. Wygospodarowanie w ten sposób nadwyżki surowców piekarniczych były następnie nielegalnie sprzedawane. Po trzecie - w związku z sygnałami ludności, dokonano kontroli funkcjonowania zakładów masarniczych. Stwierdzono m.in. fałszowanie asortymentów wędlin, a także duże marnotrawstwo surowców. Po czwarte - przeprowadzono kontrole branży meblarskiej i sieci handlowej zaopatrzenia w meble. Stwierdzono m.in. wiele wypadków łapownictwa, nieprawidłowego transportu mebli, złego ich pakowania, a także wprowadzania do handlu uspołecznionego mebli wyprodukowanych przez sektor nieuspołeczniony.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#RomanStężewski">Przestępstwo łapownictwa występuje w dalszym ciągu dość często. W ciągu pierwszych 6-ciu miesięcy 1978 r. stwierdzono 216 przestępstw tego rodzaju co wskazuje na to, że ich liczba będzie mniejsza niż w roku poprzednim. Nie wygląda jednak dobrze sygnalizacja i ujawnianie przestępstw związanych z łapownictwem, mimo wysiłków podejmowanych przez organy ścigania.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#RomanStężewski">Niepokojące jest zjawisko fałszowania wyników ekonomicznych przez dyrekcje przedsiębiorstw. Ilość przestępstw tego rodzaju w 1977–78 roku jest znaczna. Przestępstwa te są bardzo szkodliwe z punktu widzenia społecznego i ekonomicznego. Fałszowanie wskaźników ekonomicznych daje podstawy do wypłacania wielomiliardowych sum dla zakładów pracy, tytułem nagród i premii. Ponieważ nagrody te i premie nie mają żadnego uzasadnienia w faktach, powodują naruszenia równowagi rynkowej. W jednym miesiącu lipcu 1978 r. organa prokuratury ujawniły 76 spraw tego typu.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#RomanStężewski">Odpowiadając na pytanie posła A. Czarneckiego mówca stwierdził, że w latach 1975, 76 i 77 Sąd Najwyższy wydał wytyczne wymiaru sprawiedliwości dotyczące zaostrzenia represji karnej jeżeli idzie o przestępstwa szczególnie niebezpieczne, do których m.in. zaliczono przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu. Mimo to, poziom represji karnej stosowany przez sądy wobec sprawców przestępstw gospodarczych jest niedostateczny. Dlatego w dniu 3. VIII.br. Prokurator Generalny wystosował pismo do I Prezesa Sądu Najwyższego w którym zwrócił uwagę, że sądy nie zawsze stosują się do wytycznych Sądu Najwyższego.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#TadeuszSkóra">Resort sprawiedliwości dostrzega problem nieadekwatności poziomu represji karnej w stosunku do społecznej szkodliwości przestępstw gospodarczych. Mimo wytycznych resortu, w latach 1975–77, poziom represji ustalił się w praktyce na niezmienionym i dość niskim poziomie. Wynika to m.in. z udziału w wyrokowaniu ławników. Wpływ na orzeczenia ławników ze strony resortu jest ograniczony. W praktyce możliwe jest jedynie przekonanie ławników przez sędziego zawodowego do prezentowanych przez niego racji, ale istnieje możliwość, że stanowisko ławników będzie mimo to odmienne i ono przeważy. Resort sprawiedliwości będzie się starał o zaostrzenie poziomu represji w stosunku do sprawców dużych przestępstw aferowych i kradzieży mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#TadeuszSkóra">Problem egzekucji i windykacji roszczeń jest przedmiotem zainteresowania kilku resortów: finansów, administracji, sprawiedliwości. Resorty te pracują nad poprawą funkcjonowania aparatu egzekucyjnego. Była planowana od 1 stycznia 1979 r. integracja pionu organów egzekucyjnych w systemie administracji państwowej z pionem organów egzekucji sądowej. W praktyce powstały jednak trudności natury lokalowej, kadrowej i organizacyjnej, które obecnie są nie do pokonania. Np. aparat egzekucji finansowej jest tak silnie połączony z innymi służbami administracyjnymi, że często trudno stwierdzić które lokale czy etaty pozostają w jego gestii. Po integracji, służby egzekucyjne będą podporządkowane resortowi sprawiedliwości, w związku z czym dojdzie w ciągu roku egzekucja ok. 3 mln spraw finansowych.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#TadeuszSkóra">Opracowując projekt ustawy o jakości resort starał się umieścić w nim kary mające przeciwdziałać złej produkcji. Także Rada Ministrów stoi na stanowisku, że należy w praktyce realizować art. 82 KP. Sytuacja kadrowa w zakładach pracy nie pozwala jednak w praktyce na stosowanie rygorów wynikających z powyższego przepisu. CRZZ bardzo krytycznie odniosła się do proponowanego przez resort rozszerzenia systemu kar za złą produkcję, stojąc na stanowisku, że w naszym kraju kary za złą produkcję są i tak silniej rozbudowane niż w innych krajach.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#TadeuszSkóra">Dyskusję podsumował przewodniczący Komisji poseł Franciszek Sadurski: Temat posiedzenia został postawiony słusznie, co wykazała dyskusja. W przyszłym roku Komisja znowu go podejmie. Na podstawie materiałów, wizytacji i dyskusji poselskiej należy pozytywnie ocenić działalność resortów zmierzającą do poprawy ochrony mienia społecznego. Podkomisja ds. ochrony mienia społecznego pod kierunkiem posła Jerzego Jóźwiaka sformułuje projekt opinii komisji w kwestiach poruszonych w dyskusji poselskiej.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#TadeuszSkóra">W drugim punkcie obrad członkowie komisji omówili problemy związane z przyjęciem planu pracy komisji do końca września 1979 r. Członkowie komisji otrzymali projekt planu pracy na piśmie i nie zgłosili uwag do przedstawionego im projektu. Komisja przyjęła jednogłośnie plan pracy do września 1979 r.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>