text_structure.xml
29.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 31 maja 1978 r. Komisja Kultury i Sztuki pod przewodnictwem posła Witolda Lassoty (SD), obradowała na temat realizacji ustawy o bibliotekach w związku z 10 rocznicą jej uchwalenia.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W obradach udział wzięli: wiceminister kultury i sztuki Józef Fajkowski, przedstawiciele Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Finansów, Urzędu Rady Ministrów, dyrektor Biblioteki Narodowej prof. Witold Stankiewicz, dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Toruniu Alojzy Tujakowski, dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej płk Stanisław Korman, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łodzi Roman Kaczmarek, dyrektor Głównej Biblioteki Lekarskiej prof. Feliks Widy - Wirski, dyrektor Biblioteki PAN dr Leon Łoś, dyrektor Biblioteki Sejmowej Tadeusz Kozanecki, dyrektor Biblioteki SGPiS Hanna Uniejewska, dyrektor Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy Janina Cygańska, wicedyrektor Biblioteki UW Anna Romańska, przedstawiciele Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz CRZZ.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Posłowie otrzymali informację departamentu bibliotek, domów kultury i działalności społeczno-kulturalnej, dotyczącą stanu realizacji ustawy o bibliotekach w latach 1968-1978.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Dekret o bibliotekach z dnia 17 kwietnia 1946 roku położył podwaliny pod rozwój polskiego bibliotekarstwa. Żywiołowy rozwój bibliotek, który nastąpił w latach 60-tych wykraczał już daleko poza ramy dekretu i wymagał nowego ujęcia prawnego. Zostało to uzupełnione ustawą o bibliotekach z 9 kwietnia 1968 r. Stworzyła ona ogólnokrajową sieć biblioteczną, powołała do życia sieć bibliotek branżowych i fachowych, zobowiązała wszystkie biblioteki do współpracy mającej na celu najbardziej racjonalną i pełną obsługę czytelników. Ustawa stworzyła podstawy prawne dla działania grupy zawodowej bibliotekarzy, określiła wymogi kwalifikacyjne i jednolity system kształcenia. Był to dokument nowoczesny, spełniający oczekiwania środowisk bibliotekarskich.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W latach 1968-1977 wydano 47 podstawowych aktów wykonawczych do ustawy, w tym 30 aktów bezpośrednio związanych z odpowiednimi jej artykułami i 17 aktów także wynikających z postanowień ustawy o bibliotekach, lecz wydanych w oparciu o inne akty normatywne wyższego urzędu.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Na podstawie ustawy powołano Państwową Radę Biblioteczną - organ doradczy i opiniodawczy ministra kultury i sztuki o charakterze koordynacyjnym. Uznano za naukowe niektóre biblioteki specjalne, publiczne, pedagogiczne, biblioteki muzeów i towarzystw naukowych. Powołano biblioteczne sieci resortowe MON, PAN, CRZZ, biblioteki pedagogiczne Ministerstwa Oświaty i Wychowania, uregulowano działalność bibliotek dla chorych przebywających w placówkach lecznictwa i opieki społecznej. Nadano statuty i regulaminy: Centralnej Bibliotece Statystycznej, Bibliotece Narodowej, Głównej Bibliotece Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, bibliotekom szkolnym i pedagogicznym, bibliotekom publicznym, zatwierdzono regulaminy wypożyczalni i czytelni bibliotek publicznych, wydano wytyczne działalności bibliotek publicznych dla dzieci.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Dla bibliotek sieci ogólnokrajowej ustalono zasady dostarczania obowiązkowych druków i nagrań dźwiękowych, wyceny i inwentaryzacji materiałów bibliotecznych, ich wymiany, nieodpłatnego przekazywania książek między bibliotekami. Ustalono również zasady specjalizacji zbiorów bibliotecznych i powołano organ wykonawczy do tej sprawy. Dla bibliotek publicznych określono tryb zaopatrywania w książki z bieżącej produkcji wydawniczej i wskaźniki zakupu na lata 1971-1980, jak również zasady postępowania ze zbiorami audiowizualnymi.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W sprawach kadrowych ustalono nowe zasady zatrudnienia, wynagradzania i kwalifikacji pracowników, działalności podstawowej i obsługi w bibliotekach publicznych oraz sieci bibliotecznych innych resortów, wydano akty normujące zasady przyznawania nagród i gratyfikacji, ustalono wskaźniki zatrudnienia w bibliotekach publicznych.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W zakresie dokształcania pracowników bibliotek utworzono Centrum Ustawicznego Kształcenia Bibliotekarzy oraz ustalono zasady rekrutacji i trybu kwalifikowania pracowników bibliotek na studia zaoczne bez egzaminów.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W celu podkreślenia wagi i znaczenia zawodu bibliotekarza oraz uznania osiągnięć związanych z działalnością bibliotekarską i czytelnictwem, ustanowiono doroczną nagrodę im. Heleny Radlińskiej.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Realizacja ustawy była kilkakrotnie oceniana przez sejmową Komisję Kultury i Sztuki oraz Państwową Radę Biblioteczną.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W latach 1976-1977 prowadzono dalsze prace nad realizacją ustawy o bibliotekach, zmierzające w dwóch kierunkach: nowelizacji zarządzeń wydanych w latach 1968-75, a nie odpowiadających już aktualnym wymogom merytorycznej działalności bibliotek oraz przygotowania nowych aktów wykonawczych do ustawy w sprawach dotychczas nieuregulowanych. W końcowym stadium uzgodnień znajdują się projekty nowych zarządzeń w sprawie wypożyczeń międzybibliotecznych oraz ustalenia wykazów centralnych bibliotek specjalnych, jak również projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie dalszego rozwoju bibliotek w Polsce.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Uzupełniając informacje resortu, wiceminister J. Fajkowski stwierdził, iż przejęcie przez państwo opieki nad bibliotekami, której domagano się bezskutecznie przez cały okres przedwojenny, było wynikiem przemian politycznych i społecznych dokonanych w naszym kraju po II wojnie światowej. Trzeba tu podkreślić, że biblioteki nie były bierne wobec procesów politycznych i społecznych, brały w nich aktywny udział, uczestniczyły w przygotowaniu wielu ważnych programów oświatowych i kulturalnych, naukowych i gospodarczych, w rozwoju systemu szkolnego i masowego czytelnictwa.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Dekret o bibliotekach z 1946 r. oraz ustawa z 1968 r. wytyczały aktualne i perspektywiczne kierunki rozwoju bibliotekarstwa. Dekret i ustawa zapewniają wszystkim obywatelom dostęp do książek i dokumentów, zgromadzonych w bibliotekach.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Ostatnie 10-lecie to okres dynamicznego rozwoju bibliotek, budowy krajowej sieci bibliotecznej, tworzenia służb informacyjnych, ożywionej współpracy międzynarodowej, powiązania z zagranicznymi systemami. Trwają też prace nad doskonaleniem i unowocześnieniem bibliotek, prowadzi się studia dotyczące automatyzacji prac bibliotecznych i bibliograficznych.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Biblioteki wyrobiły sobie autorytet i mocną pozycję w kulturalnej i oświatowej panoramie Polski.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Jeśli idzie o resort, to inicjował on i utrzymywał kontakty międzyresortowe we wszystkich działaniach dotyczących zarządzeń wykonawczych do ustawy, normalizacji prac bibliotecznych, współpracy międzybibliotecznej, rozwoju szkolnictwa bibliotecznego, polityki płacowej.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Dzięki powołaniu Państwowej Rady Bibliotecznej oraz powiązaniu resortu kultury z bibliotekarskim środowiskiem naukowym możliwe stało się opracowanie raportu o stanie bibliotek oraz programu rozwoju bibliotekarstwa polskiego do r. 1990, dokumentów, które zwróciły uwagę władz na różnorodne trudności, potrzebę zmian organizacyjnych oraz unowocześnienie bazy bibliotecznej i technicznego wyposażenia bibliotek.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Sprawami tymi zajmowała się kilkakrotnie sejmowa Komisja Kultury i Sztuki, a żywe zainteresowanie posłów sprawami rozwoju bibliotek pomogło resortowi w jego działaniach. Dzięki zaangażowaniu Komisji, udało się też przełamać trudności, związane z rozpoczęciem budowy Biblioteki Narodowej.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W ostatnich latach dały o sobie znać braki w bazie i wyposażeniu, niedostatek kwalifikowanych kadr, braki w zaopatrzeniu rynku księgarskiego. W rozwiązaniu kłopotów, dotyczących unowocześnienia bazy materialnej bibliotek powinna pomóc uchwała Rady Ministrów, której projekt przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki został już wstępnie uzgodniony z zainteresowanymi resortami. Uchwała ta zobowiąże również resorty i wojewodów do opracowania własnych planów rozwoju bibliotek, zgodnie z kierunkami wytyczonymi w programie rozwoju bibliotekarstwa polskiego do roku 1990.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W 10 lat po przyjęciu przez Sejm ustawy o bibliotekach, bliska staje się perspektywa zbudowania nowego gmachu Biblioteki Narodowej, który stanie się najwspanialszym hołdem dla wielu pokoleń działaczy polskiej oświaty i kultury, dla bibliotekarek i bibliotekarzy, a dla całego narodu będzie ważnym elementem rozwoju socjalistycznej kultury i powszechnej wiedzy.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Następnie w imieniu Komisji głos zabrał poseł Wojciech Żukrowski (bezp.). Mówca przypomniał losy polskiej książki i polskiego bibliotekarstwa w czasie ostatniej wojny. Niemcy rozpoczęli niszczenie narodu przede wszystkim od niszczenia bibliotek polskich i bibliotek pożydowskich. Zaledwie cząstka spośród nich ocalała na Ziemiach Północnych i Zachodnich. Z terenów wschodnich, dzięki energii Jerzego Borejszy, byłego kuratora „Ossolineum” udało się odzyskać część zbiorów. Księgozbiór wileński został częściowo przeniesiony do Torunia. Ocalało nieco książek z dawnych bibliotek dworskich z XIX wieku i okresu secesji, wśród których znalazło się sporo interesujących pozycji.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Poseł Żukrowski przypomniał cmentarzyska bibliotek, palonych i niszczonych przez okupanta, który postawił sobie za cel unicestwienie ducha, tradycji narodowych, przekazu myśli polskiej, całego tego dorobku, tak dla narodu bezcennego. W osobistych wspomnieniach mówcy szczególnie utkwiło pogorzelisko książek we Wrocławiu - zniszczenie dowodów naszego istnienia i zakorzenienia na tych ziemiach.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Nasza droga do książki nie była prosta i łatwa, popełniano błędy, jak np. tuż po wojnie bezsensowne selekcje książek w bibliotekach, które spowodowały utratę wielu cennych dzieł. Ale dekret z 1946 r. i późniejsza ustawa z 1968 r. stała się ukoronowaniem dzieła i starań (datujących się już od czasów przedwojennych, kiedy to Związek księgarzy dopominał się o ustalenie ram jego działalności) tych wszystkich, którzy o polską książkę walczyli.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Mamy w Polsce 50 tys. bibliotek, co oznacza co najmniej kilkaset kilometrów półek bibliotecznych. Tymczasem brak jest odpowiedniego sprzętu i wyposażenia, które ułatwiłoby nie tylko pracę bibliotekarzy, nie tylko zapewniało lepszą organizację, ale stanowiło też zabezpieczenie przed pożarami.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Miliony tomów krążąc między różnymi bibliotekami naukowymi i wypożyczalni - służą całemu społeczeństwu. Ogromna to zasługa pracowników bibliotek, przedstawicieli zawodu w naszych czasach bardzo sfeminizowanego, charakteryzującego się dużą rozpiętością wieku i niestety mało atrakcyjnego pod względem materialnym. Komisja Kultury wielokrotnie dopominała się o wyższe uposażenia dla bibliotekarzy, których praca wymaga nie tylko kwalifikacji, ale przede wszystkim miłości do książki. Bibliotekarze kształtują gusty czytelnicze, uczą historii, literatury, kultury, upowszechniają przyjaźń, zwłaszcza młodzieży, z książką. Dopiero w Polsce Ludowej powstał tak silny głód czytelniczy, w zaspokojeniu którego wielką zasługę mają bibliotekarze, głównie kobiety bibliotekarki. Także 80% spośród ogólnej liczby osób wypożyczających książki - to kobiety. Ich wpływ na podniesienie poziomu kultury rodzinnej i całego narodu jest ogromny.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Jeśli oceniać skutki ustawy w ciągu ostatnich 10 lat, to z dzisiejszego punktu widzenia wydaje się konieczne zmodyfikowanie niektórych paragrafów i zmiana pewnych sformułowań.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Zasięg bibliotek jest ogromny. Książka dociera do każdego zakątka w Polsce i do każdego Polaka: od małego dziecka, które ma swój własny kącik w bibliotece, poprzez uczniów, których czytelnictwo nie ogranicza się wyłącznie do obowiązkowych lektur - aż po człowieka dorosłego. Zdarza się jednak, zwłaszcza wśród ludzi piastujących kierownicze stanowiska, że książka rzadko bywa czytana, chociaż niekiedy kupowana.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Cały dorobek biblioteczny - powiedział poseł Żukrowski - upoważnia mnie do wyrażenia w imieniu naszej Komisji wyrazów wdzięczności dla tysięcy ludzi, parających się pracą ciężką i niezdrową, wymagającą sił fizycznych, ale przede wszystkim umiłowania książki. Umożliwia im to mądre poradnictwo, lansowanie książek wartościowych, inicjowanie wielu interesujących i popularnych akcji, upowszechniających książkę, a poprzez nią ukazujących dzisiejszą Polskę i jej problemy. Dziś powinniśmy skupić uwagę na pomnikowym dla upowszechnienia książki dziele, jakim jest budowa Biblioteki Narodowej. W historii narodu pozostają bowiem przede wszystkim te fakty i te nazwiska, które związane są z dziejami kultury. Dlatego tak ważne jest, aby Biblioteka Narodowa powstała jak najszybciej. Mówca przypomniał, że sejmowa Komisja Kultury i Sztuki wielokrotnie zajmowała nieustępliwe stanowisko w tej sprawie, domagając się środków i możliwości realizacji inwestycji. Ostatnie, dwukrotne wystąpienia Komisji do Premiera P. Jaroszewicza zostały uwieńczone sukcesem, za co poseł Żukrowski wyraził serdeczne podziękowanie w jej imieniu.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Poseł Wilhelm Szewczyk (PZPR) przypomniał losy książek w okresie wojennym oraz odbudowę bibliotek i księgozbiorów na Ziemiach Północnych i Zachodnich. Na szczególną uwagę zasługują biblioteki publiczne w Zielonej Górze i Opolu, którym udało się zgromadzić wiele cennych zabytków piśmiennictwa polskiego, mimo że na tych ziemiach książka polska była totalnie niszczona przez Niemców.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">W Polsce Ludowej zapewniliśmy książce należne miejsce, odbudowaliśmy nasze bibliotekarstwo, skupiliśmy wielu ludzi oddanych czytelnictwu i czytelnikom, pełnych inicjatyw.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Ale na tych osiągnięciach nie powinniśmy poprzestać, tym bardziej, że książka przeżywa teraz okres dosyć trudny. Głód książki jest bardzo duży, trudny do zaspokojenia w wyniku znanych komisji trudności i ograniczeń. A młodzież i dorośli pragną czytać. Troska o książkę jest więc naszym ustawicznym obowiązkiem. Istnieje konieczność poprawy stanu materialnego naszych bibliotek, bowiem każdy kto jeździ po kraju i trafia do nich - spotyka się z reguły z ogromnymi brakami w wyposażeniu, tłokiem i ciasnotą pomieszczeń. Zdarza się też, że niektóre władze wojewódzkie nie rozumieją problemów bibliotekarstwa, narzucają np. swoim bibliotekom uniwersalizm, odmawiając im prawa do specjalizacji.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Mimo to wszystko, winniśmy być świadomi, że powstał i funkcjonuje wielki warsztat, sprzyjający rozwojowi nauk, rozwojowi czytelnictwa i upowszechnianiu książki.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Poseł Anna Kochanowska (SD) mówiła o trosce o książkach na Ziemiach Północnych i Zachodnich. Przypomniała, jak z narażeniem życia Polacy ratowali książki i zbiory, jak wielu z nich zginęło, próbując ocalić zabytki polskiego piśmiennictwa. Posłanka wspomniała też o wieloletnich tradycjach i zasługach dla książki niektórych towarzystw naukowych. Następnie posłanka mówiła o zasługach indywidualnych, niezamożnych miłośników książki, którzy swoimi skromnymi darami wzbogacają lokalne księgozbiory. Zetknęła się osobiście, z pewnym miłośnikiem książki, który mieszkając wraz z żoną w pokoju z kuchnią udostępniał przez kilka godzin dziennie swój jedyny pokój i zebrane tam książki czytelnikom z okolicy.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Poseł Kochanowska wyraziła niepokój, iż nie wszystkie inicjatywy i wnioski Komisji są realizowane - jak np. budowa biblioteki wojewódzkiej w Olsztynie. Zaproponowała zaktualizowanie wielokrotnie zmienianego programu inwestycji bibliotecznych.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">W jednym z naszych dezyderatów - stwierdziła poseł Kochanowska - domagaliśmy się podwyżek płac dla bibliotekarzy. Komisja chciałaby uzyskać odpowiedź na pytanie, czy i od kiedy sprawa ta będzie aktualna. Następnie posłanka stwierdziła, że obowiązek podejmowania badań naukowych dotyczyć powinien chyba wszystkich bibliotek wojewódzkich. Wystąpiła też z wnioskiem o przekazanie bibliotekarstwu dokumentów mówiących o pracy posłów, którzy zajmują się sprawami kultury oraz o pracy sejmowej Komisji Kultury i Sztuki.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#EdmundMęclewski">W mojej wypowiedzi będzie trochę goryczy wobec nie spełnienia dotychczas wniosku Komisji o podwyżce płacy bibliotekarzy, ale też wiele zadowolenia z osiągnięć w dziedzinie upowszechnienia książki.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#EdmundMęclewski">Poseł Męclewski wspomniał o roli książki polskiej i polskich bibliotek w czasie zaborów i w okresie okupacji. Faszyzm, stwierdził mówca, rozpoczął swoją epokę od palenia książek. Jednak w podziemiu, w konspiracji, wychodziło wiele tajnych wydawnictw, istniała działalność wydawnicza, czynne były biblioteki w prywatnych mieszkaniach, chociaż za posiadanie czy kolportowanie niektórych książek okupanci grozili śmiercią. A jednak ratowano książki z pożogi z narażeniem życia, dzięki czemu ocalało wiele dzieł bezcennych dla kultury narodowej.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#EdmundMęclewski">Mówca podkreślił wielką rolę bibliotekarzy, którzy uczą miłości do książki i którzy zdobywają dla niej coraz to nowe rzesze czytelnicze. Ukoronowaniem tej pracy powinno być oddanie do użytku gmachu Biblioteki Narodowej oraz priorytet dla spraw i potrzeb kultury w budżecie państwa, gdzie obecnie na tę tak ważną dziedzinę życia przeznacza się niezwykle małe środki. Poseł postulował, aby przy najbliższej debacie nad wykonaniem budżetu Komisja wniosła projekt symbolicznej złotówki na fundusz polskiego bibliotekarstwa.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#EdmundMęclewski">Dyrektor Biblioteki PAN w Warszawie dr Leon Łoś poinformował posłów o sytuacji bibliotek naukowych, które cierpią na niedosyt informacji z powodu braku odpowiednich czasopism i materiałów zagranicznych. Bardzo potrzebny byłby program zaopatrzenia wszystkich bibliotek w czasopiśmiennictwo naukowe. Jednym z istotnych źródeł wzbogacania zbiorów jest dwustronna wymiana zagraniczna i Polska Akademia Nauk, mająca dużą bazę wydawnictw naukowych (ok. 23 tys. arkuszy wydawniczych rocznie, w tym ok. 400 czasopism i wydawnictw poszukiwanych przez wiele ośrodków) - tę formę wykorzystuje oszczędzając pulę dewizową. W 1971 r. Polska ratyfikowała konwencję UNESCO w zakresie wymiany wydawnictw. Warto chyba przyjrzeć się, jak ona jest realizowana.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#EdmundMęclewski">Dyrektor Biblioteki Narodowej i przewodniczący Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich prof. Witold Stankiewicz podziękował w imieniu zaproszonych bibliotekarzy za szczególnie serdeczny do nich stosunek ze strony Komisji, która wielokrotnie dała temu wyraz zapraszając m. in. bibliotekarzy na swoje posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#EdmundMęclewski">Bibliotekarze - stwierdził dyrektor Stankiewicz - spełniają dobrze swój obywatelski obowiązek. Rozumieją, że rozwój czytelnictwa w naszym kraju na ogromne znaczenie dla ogólnego rozwoju gospodarczego, dla kultury narodowej. Powinni oni znaleźć się na poczesnym miejscu również przy rozdziale środków na utrzymanie i rozwijanie ich warsztatu pracy oraz na poprawę warunków socjalno-bytowych.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#EdmundMęclewski">Resort kultury i sztuki przyznał w roku ub. pewne kwoty na podwyższenie płac niektórych grup bibliotekarzy, w roku bieżącym trwają starania o przyznanie środków na podwyższenie płac bibliotekarzy pracujących na najniższym szczeblu w małych bibliotekach wiejskich, osiedlach i miasteczkach.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#EdmundMęclewski">Opracowany został raport o stanie naszego bibliotekarstwa, w którym wskazuje się również sytuację kadrową i potrzebę poprawy warunków socjalno-bytowych ogromnej rzeszy zawodowych bibliotekarzy. O tym, że nie jest dobrze świadczyć może fakt, że pracownicy Biblioteki Narodowej w Warszawie od 1974 r. nie otrzymali żadnych środków na podwyżki płac.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#EdmundMęclewski">Coraz częściej słyszy się zdanie, że powiększa się rozwarcie pomiędzy poziomem bibliotek wiejskich i miejskich. Problem jest ogromnej wagi, gdyż ludność wiejska stanowi prawie 50% naszego społeczeństwa. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich opracowało raport w tej sprawie, wskazuje się tam na środki, jakie należy podjąć dla odrobienia zaległości.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#EdmundMęclewski">Wiele jeszcze niedociągnięć występuje w organizacji bibliotek naukowych. Niedostateczna jest baza materialna tych bibliotek, skąpe wyposażenie w niezbędną aparaturę i urządzenia potrzebne dla przyspieszenia i ułatwienia wykorzystania zbiorów, Badania prowadzone w zakresie rozwoju czytelnictwa w naszym kraju dostarczają niepokojących sygnałów o spadku tego czytelnictwa na przestrzeni ostatnich lat. Staramy się rozpoznać przyczyny tego stanu rzeczy. Już obecnie można powiedzieć, że w wyniku nowej struktury administracji państwowej nastąpiło skoncentrowanie uwagi władz terenowych na najważniejszych problemach ekonomicznych i organizacyjnych, natomiast takie sprawy jak rozwój bibliotek zeszły na dalszy plan. Naturalnie sytuacja przedstawia się różnie na poszczególnych terenach; mamy przykłady pozytywnego działania, jak np. inicjatywa władz województwa gdańskiego, utworzenia Centralnej Biblioteki Morskiej.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#EdmundMęclewski">Ogromne znaczenie może mieć podjęcie opracowania i gromadzenia zbiorów naukowych, które uznajemy na ogólne dobro naukowe, podlegające szczególnej ochronie. W tej dziedzinie zamierza się opracować wspólną dla wszystkich bibliotek naukowych politykę działania.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#EdmundMęclewski">Niewystarczające nakłady książek naukowych, literatury fachowej i pięknej, stają się coraz większym hamulcem rozwoju czytelnictwa w Polsce. Biblioteki publiczne muszą mieć zapewnione bieżące uzupełnienie zbiorów. Obecnie jesteśmy w takiej sytuacji, że książki wartościowe sprzedawane są spod lady.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#EdmundMęclewski">Dyrektor Stankiewicz zaprosił posłów do odwiedzenia wystawy skarbów bibliotecznych w Polsce w Pałacu Krasińskich w Warszawie. Na wystawie tej prezentuje się wiele cennych rękopisów pisarzy polskich, m. in. rękopis „Pana Tadeusza”, rękopisy Słowackiego oraz komplet rękopisów „Chłopów” Reymonta.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#AnnaUniejewska">Ustawa o bibliotekach zobowiązuje do dokonania specjalizacji bibliotek. Przygotowano w tej sprawie projekty rozporządzeń wykonawczych, które są w stadium uzgodnień międzyresortowych.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#AnnaUniejewska">Biblioteki naukowe są także bibliotekami publicznymi i muszą mieć zapewnione odpowiednie środki na uzupełnienie zbiorów. Niepokojące jest stałe ograniczanie środków dewizowych na zakup literatury i czasopism naukowych. Niedostateczne jest wyposażenie bibliotek naukowych w niezbędne urządzenia audiowizualne, mikrofilmy i środki przekazu. Znaczenie bibliotek naukowych nadal nie jest doceniane, o czym świadczyć może fakt, że w projekcie tez przygotowywanych na plenum Komitetu Centralnego PZPR nt. rozwoju nauki, nie padło sformułowanie - biblioteka naukowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#StanisławKorman">W 1945 r. ze zbiorów dawnej Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie pozostało zaledwie 17 woluminów. Dzięki ofiarności całego społeczeństwa oraz ogromnego wysiłku bibliotekarzy zbiory tej biblioteki obejmują obecnie 340 tys. woluminów, w tym wiele egzemplarzy unikalnych. Obecnie pracuje się nad doskonaleniem zwartego systemu informacji dla potrzeb odbiorców księgozbiorów wojskowych.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#StanisławKorman">Specjalizacja bibliotek wojskowych obejmuje: biblioteki naukowe, biblioteki fachowe przy sztabach wojskowych i dowództwach okręgów oraz biblioteki oświatowe. Zbiory tych bibliotek są wydatnie wspomagane przez ogólnokrajowy system bibliotek publicznych.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#StanisławKorman">W wojsku przywiązuje się dużą uwagę do upowszechniania czytelnictwa i korzystania z literatury fachowej przez żołnierzy i zawodową kadrę oficerów i podoficerów. Świadczyć o tym może fakt, że przy opracowywaniu programu rozwoju kultury w wojsku wiele miejsca poświęcono roli i znaczeniu bibliotek.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#RomanKaczmarek">Biblioteki publiczne uznane są za biblioteki naukowe, co nie zwalnia ich z obowiązku szeroko pojętego upowszechniania czytelnictwa książki. Zadania tych bibliotek są zatem ogromne, ale niewspółmierne do tego są przyznawane na ten cel środki. Biblioteki publiczne nie dysponują środkami dewizowymi na zakup książek i czasopism obcojęzycznych, a te, które do nich trafiają zdobywane są w sposób przypadkowy.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#RomanKaczmarek">Biblioteki publiczne nie dysponują odpowiednimi środkami i urządzeniami niezbędnymi dla zabezpieczenia konserwacji zbiorów. Biblioteka w Łodzi ma tylko starą, sprzed 60 lat, prasę introligatorską. Jak w takich warunkach można mówić o ratowaniu przed zniszczeniem książek i dorobku naszej współczesności?</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#RomanKaczmarek">Jak wynika z dyskusji, omawiana na dzisiejszym posiedzeniu ustawa, którą Sejm uchwalił przed 10 laty, a której dyrektor Kaczmarek, poseł w IV kadencji Sejmu był referentem - nie zestarzała się, jest nadal żywa i tylko trzeba zapewnić środki dla pełnej jej realizacji.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#RomanKaczmarek">Poseł Jadwiga Jadwiga Cichocka (ZSL) omówiła odpowiedź wicepremiera Wrzaszczyka na dezyderat Komisji, skierowany do rządu w marcu br. dotyczący budowy Biblioteki Narodowej. Jak wynika z tej odpowiedzi, dokonana została inspekcja budowy przy udziale przedstawicieli Komisji Planowania, resortu budownictwa, sekretarza Komitetu Centralnego PZPR Jerzego Łukaszewicza i I Sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Warszawie Alojzego Karkoszki. W wyniku tej wizytacji podjęto szereg decyzji, które powinny zapewnić nadrobienie powstałych opóźnień i dotrzymanie zaplanowanego terminu oddania gmachu do użytku.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WitoldLassota">(SD): W toku ożywionej dyskusji poselskiej padło wiele cennych uwag i wniosków dotyczących dalszego doskonalenia i przyspieszenia realizacji ustawy o bibliotekach. Uwagi te powinny być wykorzystane w bieżącej działalności resortu i zainteresowanych instytucji.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#WitoldLassota">Sprawom rozwoju czytelnictwa, polityki wydawniczej, jak również problemom związanym z warunkami życia i pracy ogromnej rzeszy bibliotekarzy oraz pracowników wydawnictw i księgarń Komisja poświęca wiele uwagi i stara się podejmować niezbędne działania na rzecz ich poprawy.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#WitoldLassota">Po zakończeniu obrad, Komisja dokonała wizytacji budowy gmachów Biblioteki Narodowej.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>