text_structure.xml 39.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 3 października 1979 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług oraz Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego obradujące pod kolejnym przewodnictwem posła Bolesława Strużka (ZSL) i Zbigniewa Rudnickiego (SD) rozpatrzyły:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- działalność spółdzielczości rolniczej w dziedzinie skupu owoców i warzyw.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Tadeuszem Kalińskim, Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu, Najwyższej Izby Kontroli, Centralnego Związku Spółdzielczości Rolniczej „Samopomoc Chłopska” oraz Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem”.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą dyskusji nad działalnością spółdzielczości rolniczej w dziedzinie skupu owoców i warzyw, były przedłożone na piśmie informacje Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska” uzupełnione przez wiceprezesa CZSR Tadeusza Kalińskiego oraz uwagi i wnioski zespołu poselskiego przedstawione przez posła Zbigniewa Rudnickiego (SD).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W informacji CZSR „Samopomoc Chłopska” przypomina się, że zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1973 r. w spawie intensyfikacji produkcji ogrodniczej oraz usprawnienia obrotu produktami ogrodniczymi, skup owoców i warzyw prowadzą wojewódzkie spółdzielnie ogrodnicze i gminne spółdzielnie zrzeszone CZSR „Samopomoc Chłopska”, które organizują produkcję ogrodniczą na potrzeby rynku, przemysłu i eksportu oraz przedsiębiorstwa zgrupowane w Zjednoczeni u Przemysłu Owocowo-Warzywnego i Zjednoczeniu Przemysłu Chemicznego, które organizują produkcję w granicach własnego zapotrzebowania surowcowego w wydzielonych bazach. Prawo skupu produktów ogrodniczych mają ponadto rolnicze spółdzielnie produkcyjne i inne jednostki przetwórcze, a od roku 1978 także jednostki uspołecznionego handlu detalicznego w związku z przekazaniem części sklepów agentom i upoważnieniem ich do skupu owoców i warzyw bezpośrednio od producentów.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Sprzedaż detaliczną produktów ogrodniczych prowadzi głównie spółdzielczość spożywców i spółdzielczość rolnicza. Własne punkty sprzedaży owoców i warzyw na rynkach miejskich organizują również państwowe gospodarstwa rolne i rolnicze spółdzielnie produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Poza uspołecznionymi uczestnikami rynku, w obrocie owocami i warzywami biorą także udział kupcy prywatni. Na targowiskach sprzedażą owoców i warzyw zajmują się także producenci.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Tegoroczne zbiory owoców ocenia się na około 1,750 tys. t, tj. o 20 tys. t więcej niż w roku ubiegłym. Wyższe o około 30 tys. t, były zbiory owoców jagodowych. Zbiory warzyw gruntowych ocenia się na około 4.570 tys. t, tj. prawie o 170 tys. t więcej niż w roku ubiegłym. Znacznie lepsze w porównaniu do roku ubiegłego są zbiory ogórków i pomidorów, natomiast gorsze kapusty i cebuli.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Na tle tej oceny zbiorów przewiduje się, że skup podstawowych gatunków owoców i warzyw wyniesie w owocach 890 tys. t, a w warzywach 1.490 tys. t. Udział spółdzielczości rolniczej w skupie owoców wynosi około 78%, a w skupie warzyw 85%. Ze zbiorów 1979 r. zakontraktowano 699 tys. ton owoców i 1. 572 tys. t, warzyw. Średni krajowy wskaźnik realizacji umów kontraktacyjnych w ostatnich latach wyniósł w owocach 88% i warzywach 85%. Niepełne wykonanie umów jest powodowane głównie stratami w produkcji na plantacjach zakontraktowanych.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Na okres zimy 1979/80 r. został ustalony plan rezerw w wysokości zbliżonej do wykonania w roku 1978, kiedy to zgromadzone rezerwy w pełni pokryły zapotrzebowanie rynku do nowych zbiorów w roku bieżącym (nadwyżka ziemniaków i kapusty została skierowana do przerobu przemysłowego względnie na paszę) mianowicie: 430 tys. t, warzyw, 500 tys. t, ziemniaków, 100 tys. ton jabłek. Rezerwy te będą gromadzone głównie przez spółdzielczość rolniczą oraz spółdzielczość spożywców i inne organizacje.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Baza przechowalnicza jest niewystarczająca w stosunku do gromadzonych rezerw. W końcu roku 1978, spółdzielczość ogrodnicza posiadała 201 przechowalni o łącznej pojemności 75 tys. t, w tym 18 tys. t, pojemności chłodniczej i 1 tys. t, komór o kontrolowanej atmosferze, wykorzystanych przede wszystkim do przechowywania jabłek i cebuli. Część rezerw jabłek i cebuli przechowywana jest w pomieszczeniach adoptowanych oraz w państwowych gospodarstwach rolnych, rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i w specjalistycznych gospodarstwach indywidualnych, w ramach zawartych umów; pojemność przechowalni producenckich ocenia się na około 200 tys. t. Warzywa korzeniowe i kapustne oraz ziemniaki przechowywane są nadal głównie w kopcach ziemnych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Plan budowy przechowalni produktów ogrodniczych w latach 1979-1980 obejmuje 14 obiektów o łącznej pojemności 28 tys. t. W latach 1981-85 przewiduje się budowę 120 przechowalni o łącznej pojemności 158 tys. t. Pojemność przechowalnicza w 1985 r. powinna osiągnąć 261 tys. t, w tym komór z atmosferą kontrolowaną - około 35 tys. t. Popiera się budowę małych przechowalni producenckich. Centralny Zarząd Ogrodnictwa CZSR „Samopomoc Chłopska” opracował i rozpowszechnia katalog typowych dokumentacji na budowę takich przechowalni.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">W końcu roku 1978 było 39 przechowalni ziemniaków o łącznej pojemności 24 tys. t, w programie rozwoju przechowalnictwa ziemniaków w spółdzielczości rolniczej do roku 1985 przewiduje się budowę 172 przechowalni o łącznej pojemności 374 tys. t.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Na produkty ogrodnicze ustala się ceny detaliczne odpowiadające podaży i popytowi z uwzględnieniem wahań sezonowych i lokalnych. Ceny te ustalają wojewódzkie spółdzielnie ogrodnicze w uzgodnieniu z pozostałymi uczestnikami obrotu, z wyjątkiem województwa katowickiego, gdzie maksymalne ceny detaliczne ustala okręgowy oddział Państwowej Komisji Cen.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Ceny skupu produktów ogrodniczych ustala się w dostosowaniu do wielkości produkcji towarowej i podaży poszczególnych gatunków w głównych rejonach produkcji. Ze względu jednak na znaczne zróżnicowanie stanu produkcji ogrodniczej w poszczególnych województwach i konieczność dokonywania przerzutów na tereny deficytowe występuje międzyregionalne zróżnicowanie cen. W ciągu ostatnich lat nastąpiło zmniejszenie różnić cen tych samych produktów pomiędzy poszczególnymi rejonami kraju. O poziomie cen skupu decydują obecnie w większym stopniu koszty produkcji niż gra podaży i popytu.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Przy przerzutach międzywojewódzkich rozpiętość pomiędzy cenami detalicznymi na terenach deficytowych a cenami skupu w województwach produkcyjnych może wzrosnąć do 40-75 co spowodowane jest koniecznością pokrycia dodatkowych kosztów przewozu towarów (opłaty taryfowe, ubytki): przy przewozach produktów ogrodniczych szybko psujących się, korzysta się prawie wyłącznie z drogiego transportu samochodowego.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Jak wynika z przeprowadzonych badań, łączna marża handlowa uzyskiwana przez uczestników obrotu owocami i warzywami w Polsce jest stosunkowo niska w porównaniu do innych krajów socjalistycznych i kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Uzupełniając pisemną informację, wiceprezes CZSR „Samopomoc Chłopska” Tadeusz Kaliński stwierdził, że osiągane w ostatnich latach przyrosty skupu owoców i warzyw nie zabezpieczą wykonania zadań ustalonych w wytycznych rządu. Stosunkowo najbardziej zaawansowana jest realizacja zadań w dziedzinie skupu warzyw spod osłon oraz pieczarek. Pomyślnie rozwija się produkcja owoców jagodowych, w tym zwłaszcza czarnych porzeczek. Jednakże pomimo szeregu działań na rzecz zwiększenia kontraktacji owoców pestkowych, zadania w tej dziedzinie nie będą wykonane.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W ostatnim okresie obserwuje się pozytywną tendencję ograniczania lub likwidowania deficytu owoców i warzyw w województwach, które do niedawna były zaopatrywane z innych terenów. W związku z tym zmniejszyły się kosztowne i uciążliwe przewozy masy towarowej m. in. do województwa bielsko-bialskiego, suwalskiego, gdańskiego i łódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W r. 1979 funkcjonowało około 17 tys. gospodarstw specjalizujących się w produkcji ogrodniczej i sadowniczej oraz 2.900 zespołów rolników. W dalszym ciągu obserwuje się tendencję wzrostu tych form produkcji. Na przeszkodzie stoją jednak dotkliwe braki technicznych i chemicznych środków produkcji. Producenci zwracają uwagę na trudności z uzyskaniem środków ochrony roślin, zwłaszcza środków grzybobójczych. Odczuwalne są również braki drzewek wiśni, czereśni, jabłoni na podkładkach skarlających, folii na namioty oraz grzybni do produkcji pieczarek. Brak sprzętu uniemożliwia zaspokojenie popytu na usługi świadczone przez zakłady spółdzielczości ogrodniczej, zwłaszcza karczowanie starych sadów.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Spółdzielczość ogrodnicza rozwija z roku na rok działalność instruktażową i szkoleniową. W ciągu ostatnich 2 lat zatrudniono dodatkowo ponad 100 instruktorów. W okresie zimy organizuję się szkolenia dla około 130 tys. producentów.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Susza panująca w maju i na początku czerwca przyczyniła się do obniżenia zbiorów truskawek i malin. Bardzo udały się natomiast zbiory porzeczek. W stosunku do roku poprzedniego powiększył się globalny skup warzyw, przede wszystkim ze względu na urodzaj pomidorów i ogórków. W okresie nasilonej podaży ogórków powstały pewne trudności z prawidłowym ich zagospodarowaniem.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Wcześniej niż w roku ubiegłym rozpoczęto gromadzenie zimowych zapasów warzyw, ziemniaków i jabłek. Bardzo sprawnie przebiega dotychczas skup ziemniaków. Ze względu na korzystne warunki atmosferyczne będą dość wysokie zbiory oraz lepsza niż w ubiegłym roku jakość ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Wnioski zespołu poselskiego, który wizytował woj. radomskie, przedstawił poseł Zbigniew Rudnicki (SD).</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Zespół poselski wizytował wprawdzie jedno tylko województwo, lecz o dużym znaczeniu w produkcji warzyw i owoców. Posłowie zapoznali się z organizacją skupu, wywiązaniem się z obowiązków kontraktacyjnych obu stron umowy, cenami skupu i detalicznymi, płacami w punktach skupu oraz potrzebami inwestycyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Ogólnie biorąc, posłowie stwierdzili wyraźny postęp organizacji i przebiegu skupu w porównaniu do lat ubiegłych. Pozytywnie oceniono przede wszystkim wzrost ilości punktów skupu tak stałych, jak i sezonowych. Systematycznej poprawie ulega wyposażenie punktów skupu, choć w tej dziedzinie pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Lepiej niż w okresie poprzednim ocenia się pracę kadr zatrudnionych przy skupie. Pomimo wzrostu obowiązków i stosunkowo trudnych warunków pracy, kadry te są dość stabilne.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Coraz skuteczniejsza jest współpraca producenta z jednostką kontraktującą. Występuje jednak wyraźna dysproporcja między wynikami osiąganymi przez specjalistyczne gospodarstwa sadownicze, a wynikami tzw. sadów przyzagrodowych.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">W dalszym ciągu występują trudności z zaopatrzeniem producentów w techniczne i chemiczne środki produkcji. M. in. brakuje mechanicznych pił do cięcia wykarczowanych drzew. Kłopoty z zaopatrzeniem rynku i zapewnieniem harmonijnego przebiegu eksportu stwarza ciągły brak opakowań. Spółdzielczość ogrodnicza powinna bardziej troszczyć się o odnowienie materiału szkółkarskiego i sprawne karczowanie starych sadów.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Prawidłową tendencją jest stawianie producentom coraz wyższych wymagań co do jakości i terminowości dostaw. Ostatnio np. przerzucono na producenta ryzyko nieosiągnięcia odpowiedniej jakości produktów w odniesieniu do owoców przeznaczonych na eksport.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Zdarzają się - i to wcale nie sporadycznie - przypadki jednostronnego zrywania umów kontraktacyjnych. Widząc, że cena w wolnej sprzedaży jest wyższa niż cena zagwarantowana umową, producent woli nieraz zapłacić niewysoką karę umowną, aniżeli wywiązać się z umowy. Jest to zjawisko zdecydowanie negatywne. Dyscyplina wywiązywania się z umów powinna być doskonalona poprzez odpowiednie skalkulowanie wysokości kar umownych.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Zespół poselski stwierdził, że współpraca pomiędzy Centralą Spółdzielni Ogrodniczych a Państwową Komisją Cen oraz pomiędzy wojewódzkimi spółdzielniami ogrodniczymi i wojewódzkimi komisja cen przebiega prawidłowo. Występuje zjawisko zróżnicowania cen skupu oraz cen detalicznych w województwach mających nadwyżki owoców i warzyw i województwach pod tym względem deficytowych. Różnice te usprawiedliwione są kosztami transportu. W szczytowych okresach podaży owoców i warzyw ceny ustalane są na jeden dzień, natomiast w okresie ustabilizowanego skupu na dwa - trzy dni. Zysk osiągany przez centralę handlowe kształtuję się na poziomie około 2% i jest całkowicie uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Niepokoi małe zainteresowanie zakładów pracy ofertą spółdzielczości ogrodniczej masowej sprzedaży warzyw i owoców po cenach zbliżonych do hurtowych, w okresie szczytowego wysypu. Tzw. akcja „witamina” została podjęta na szeroką skalę przez spółdzielczość ogrodniczą, lecz zainteresowanie nią zakładów produkcyjnych nie odpowiada sytuacji ani w popycie ani w podaży.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Płace pracowników skupu kształtują się od 2.200-3.200 zł. Płace te nie odpowiadają rosnącym zadaniom i odpowiedzialności tej grupy pracowników.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Wielkość bazy przechowalnictwa w stosunku do potrzeb w tym zakresie kształtuje się jak 1 do 5. Pozytywnie oceniono preferowanie producentów posiadających własną bazę przechowalniczą. Powstają jednak obawy, aby nie doszło do zachwiania proporcji pomiędzy możliwościami przedsiębiorstw uspołecznionych i indywidualnych producentów. Dlatego też w dyskusji nad przyszłym planem 5-letnim należy zwrócić szczególną uwagę na potrzeby gospodarki uspołecznionej w dziedzinie przechowalnictwa oraz przetwórstwa owoców i warzyw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiesławBąkowski">Spostrzeżenia i wnioski zespołu poselskiego wizytującego woj. radomskie odzwierciedlają stan rzeczywisty produkcji oraz skupu owoców i warzyw.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WiesławBąkowski">Dobrze, że uwypuklono istniejące braki w zaopatrzeniu producentów. Z roku na rok pogarsza się zaopatrzenie w środki ochrony roślin niezbędne do produkcji sadowniczej. Z kilkunastu produkowanych środków grzybobójczych w bieżącym sezonie nie można było kupić nawet jednego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiesławBąkowski">W ostatnich latach odstępuje się stopniowo od produkcji wczesnych odmian jabłek białych na rzecz jabłek czerwonych. Znajduje to wyraz w polityce zakupów oraz w poziomie cen. W tym roku doszło jednak do sytuacji absurdalnej. Na przełomie lipca i sierpnia nikt nie chciał kupować stosunkowo tanich oliwek inflanckich w pierwszym wyborze, podczas gdy ceny na jabłka czerwone kształtowały się na rynku na dość wysokim poziomie. Radykalne ograniczenie produkcji jabłek białych wczesnych odmian nie będzie możliwe. Dlatego też zmiana asortymentu powinna następować systematycznie, bez uszczerbku dla producentów oraz zapotrzebowania społecznego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WiesławBąkowski">W dalszym ciągu dyskutowane są w środowisku producentów i wśród konsumentów rozbieżności pomiędzy cenami skupu i w detalu na owoce i warzywa. Można zrozumieć wysokie marże w odniesieniu do tych surowców, które wymagają przetworzenia bądź uszlachetnienia. Trudno jednak zgodzić się z dysproporcją cen skupu i detalicznych jabłek i innych owoców dostarczanych w gotowej postaci przez producentów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WiesławBąkowski">Spółdzielczość ogrodnicza dokonuje wielu starań w celu sprawnego odebrania masy towarowej z sadów kontraktowanych. Spółdzielczość ta ma jednak ogromne trudności wynikające z niedoinwestowania. Punkty skupu pracują często w nieodpowiednich warunkach lokalowych. Uniemożliwia to wprowadzenie na szerszą skalę mechanizacji i przyczynia się do marnotrawstwa surowców.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WiesławBąkowski">Osiągnęliśmy wyraźny postęp w dziedzinie jakości produkcji eksportowej. W dyskontowaniu tych sukcesów stoi jednak na przeszkodzie brak opakowań. Woj. rzeszowskie może w każdej chwili wysłać na eksport do ZSRR znaczną ilość jabłek, brak skrzynek czyni jednak to zadanie niewykonalnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WiesławBąkowski">Zbyt dużo kosztuje nas gromadzenie rezerw owoców w wielkich aglomeracjach: niewłaściwe warunki przechowalnictwa powodują znaczne ubytki surowca. W przyszłej 5-latce konieczne będzie przeznaczenie większych środków na inwestycje w tej dziedzinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Tradycją pracy obu Komisji stało się coroczne analizowanie stanu zaopatrzenia rynku w owoce i warzywa. Wydaje się, iż tradycja ta powinna być kontynuowana w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Wyniki wizytacji zespołu poselskiego wskazują na znaczny postęp w produkcji i skupię owoców i warzyw. Nie oznacza to jednak, że konsument jest usatysfakcjonowany obecnym zaopatrzeniem rynku. Za małe jest zróżnicowanie produktów tak pod względem jakości, jak i poziomu przetworzenia. Kilka lat temu można było kupić susz jabłkowy lub mus jabłkowy. Obecnie produkty te są trudno osiągalne. W przetwórstwie warzyw preferuje się kapustę kwaszoną i ogórki kwas zonę. Brakuje przetworów wielowarzywnych oraz warzyw dostarczanych na potrzeby ośrodków masowego żywienia w dużych ilościach i w postaci półprzetworzonej (obrana i poszatkowana marchew, buraki, fasolka szparagowa).</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Osiągnięto wyraźny postęp w produkcji warzyw. Zbyt mało jednak wagi przywiązywano do modyfikowania struktury spożycia. Środki masowego przekazu, zwłaszcza telewizja, powinny propagować nowe gatunki jarzyn, z których wiele może stanowić danie zasadnicze dla całej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#BarbaraKoziejŻukowa">W 1979 r. był duży urodzaj na ogórki. Wystąpiła taka sytuacja, że placówki handlu uspołecznionego miały ogórki w ciągłej sprzedaży, natomiast sklepy nieuspołecznione rezygnowały z ich sprzedaży jako mało zyskownej. Niektóre punkty skupu również nie przyjmowały ogórków. Doprowadziło to do zmarnowania pewnej części surowca. Sytuację tę należy ocenić tym bardziej negatywnie, że u sąsiadów, w Niemieckiej Republice Demokratycznej zbiór ogórków nie udał się i ceny kształtowały się na wysokim poziomie. Można więc było korzystnie sprzedać nasze nadwyżki lub wymienić na inne produkty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#EdwardGłodowski">W ostatnich latach dynamika produkcji warzyw i owoców była wysoka. W chwili obecnej jesteśmy już wybitnym producentem światowym w wielu asortymentach. Nie oznacza to jednak, że rozwój ten odbywa się bez żadnych zakłóceń. Wiele kłopotów spowodował nowy układ administracyjny kraju ze względu na nieprzystosowanie granic nowych województw do utworzonych w latach poprzednich baz produkcyjnych warzyw i owoców. Szereg baz produkcyjnych pozostał bez instruktażu oraz wyspecjalizowanej bazy skupu, przechowalnictwa i przetwórstwa. Poważne trudności wynikają z rozproszenia produkcji ogrodniczej i sadowniczej w małych gospodarstwach. Należy dążyć do wprowadzania specjalizacji w ramach całych wsi. Dopiero wówczas można będzie zagwarantować wszystkim producentom fachowy instruktaż, a także prawidłowo zorganizować odbiór surowca. Faktem jest, że pomimo ogromnego rozproszenia umów kontraktacyjnych, spółdzielczość ogrodnicza na ogół dobrze sobie radzi z organizacją produkcji ogrodniczej i skupem surowców.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#EdwardGłodowski">Najpoważniejszą barierą dalszego rozwoju produkcji warzyw i owoców jest brak bazy materialno-technicznej a zwłaszcza: przechowalni, magazynów, przetwórni i specjalistycznych środków transportu. Należałoby już obecnie wystąpić do Komisji Planowania o ponadlimitowy przydział środków transportu przystosowanych do przewozów warzyw i owoców. Mechanizacja punktów skupu jest w dalszym ciągu niedostateczna. W wielu wypadkach producenci muszą samodzielnie wyładowywać i załadowywać towar choć nie zawsze są zdolni do takiego wysiłku. Należałoby zastanowić się nad celowością przeznaczenia części środków planowanego funduszu gminnych ośrodków przetwórstwa na rzecz doposażania istniejących punktów skupu, ewentualnie tworzenia nowych punktów skupu z małymi przechowalniami. Na pozytywną ocenę zasługuje tendencja preferowania producentów posiadających własne przechowalnie warzyw i owoców. Konsekwentnie jednak należałoby wydzielić odpowiednią pulę materiałów budowlanych dla gospodarstw zgłaszających gotowość wybudowania własnych przechowalni.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#EdwardGłodowski">Praktyka lat ubiegłych wskazuje, że zgromadzone rezerwy zimowe przekraczają potrzeby. W roku bieżącym trzeba było przeznaczyć znaczne ilości jabłek i ziemniaków na przetwórstwo przemysłowe. Wysokość rezerw zimowych powinna być określana na podstawie wnikliwych prognoz.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#EdwardGłodowski">Spółdzielczość ogrodniczą oferuje na bardzo dogodnych warunkach sprzedaż warzyw i owoców wielkim zakładom pracy, ale tylko nieznaczny procent zakładów odpowiada pozytywnie na ofertę i to z reguły w mniejszej ilości od proponowanej. Należy zastanowić się nad przyczynami i podjąć skuteczne środki zaradcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#EwelinaSzyszko">Warzywa są towarem bardzo wrażliwym i wymagają odpowiednich warunków przechowywania i transportu. Brak pojemników do przewożenia niektórych warzyw powoduje, że trafiają one do sklepów zwiędłe, pożółkłe, i nie znajdują nabywców. Należy zmniejszyć łańcuch pośredników w handlu warzywami i owocami. Rozszerzać trzeba sieć sklepów własnych państwowych gospodarstw rolnych i spółdzielni produkcyjnych. W sklepach tych, klienci zaopatrują się na ogół chętnie, gdyż trafia do nich towar świeży, dobrej jakości. Sklepy takie uruchamiać należy w nowych osiedlach.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#EwelinaSzyszko">Zaopatrzenie rynku wewnętrznego w warzywa i owoce odbywa się również poprzez sieć sklepów prywatnych. Obowiązujące przepisy nie pozwalają prywatnym kupcom zakupywania jarzyn i owoców w innych województwach, co niejednokrotnie wpływa na zubożenie asortymentu produktów na danym terenie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#EwelinaSzyszko">Jeszcze kilka lat temu w sklepach warzywniczych i spożywczych można było zaopatrywać się w paczkowane warzywa suszone. Kompozycja tych warzyw była bardzo dobra, nadawały się one do sporządzania zup i sosów. Niestety coraz rzadziej warzywa suszone spotykamy w sklepach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MieczysławMarynowicz">W woj. gdańskim odczuwa się poprawę zaopatrzenia w warzywa i owoce. Dokonana ostatnio ocena sytuacji w tym zakresie przez wojewódzki zespół poselski potwierdza tę opinię.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MieczysławMarynowicz">Chociaż nie jest to tematem dzisiejszego posiedzenia, zasygnalizuję niepokojący stan realizacji dostaw węgla i koksu do woj. gdańskiego. Informowano nas, że mimo dokonanych przedpłat w dniu 31 sierpnia kilka składów wiejskich nie miało w ogóle węgla. Rolnicy nie mogli zaopatrywać się w węgiel i koks nie tylko w ramach wolnej sprzedaży, ale nawet na talony otrzymane za odstawiony żywiec. Doświadczenia ubiegłorocznej zimy wskazują, że niezbędne jest zapewnienie większych dostaw węgla dla potrzeb ludności, ażeby nie powtórzyły się trudności, które miały miejsce w ubiegłym roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BolesławStrużek">W roku bieżącym plan skupu owoców jest wyższy o 25% w stosunku do roku ubiegłego, a plan skupu warzyw o 35%; jak przebiega realizacja tego planu?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#BolesławStrużek">Zysk z obrotu warzywami i owocami jest stosunkowo niewielki i waha się w granicach 2%. Stosunkowo wysoka jest natomiast marża handlowa, z uwagi na duże ubytki. Niezbędne jest bardziej racjonalne gospodarowanie warzywami i owocami, co umożliwiłoby obniżanie marży handlowej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#BolesławStrużek">W roku ubiegłym część warzyw przeznaczono na pasze, były to m. in. buraki i marchew. Czy jest słuszne, ażeby tak wartościowe warzywa były spasane?</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#BolesławStrużek">Celowe wydaje się zorganizowanie przez spółdzielczość ogrodniczą objazdowego skupu owoców. Chodzi o owoce mniej wartościowe, nadające się dla celów przetwórstwa przemysłowego, których odstawa jednakże chłopom z różnych względów nie opłaca się. Jest to poważna rezerwa surowcowa, którą należy pilnie uruchomić.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#BolesławStrużek">Spółdzielnie kółek rolniczych w znikomym stopniu dysponują maszynami i narzędziami do produkcji ogrodniczej. Przyczyną jest niedostateczna produkcja tych narzędzi przez przemysł.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#BolesławStrużek">Jak wynika z przedstawionej informacji, dostawy owoców dla przetwórstwa przemysłowego w roku bieżącym są znacznie niższe, niż w roku ubiegłym. Z czego to wynika, czy zmienił się asortyment skupowanych owoców, czy też wpłynęły na to inne przyczyny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#TadeuszKaliński">W związku z tym, że zarówno w eksporcie, jak i na rynku wewnętrznym istnieje większe zapotrzebowanie na owoce kolorowe preferowano w produkcji właśnie te gatunki jabłek. Występowały niedociągnięcia w przemieszczaniu podaży niektórych gatunków jabłek pomiędzy poszczególnymi regionami, co spowodowało niedobór podaży niektórych gatunków owoców, m. in. oliwki inflanckiej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#TadeuszKaliński">Wysokość marży handlowej w 1978 r. wynosiła w cenie detalicznej owoców 65%, a w warzywach 58%. Marża skupu kształtowała się na poziomie 12 do 15%, w hurcie 10 do 20%, a w detalu 15 do 25% m. in. w zależności, czy odbiór odbywał się własnym transportem, czy też transportem spółdzielni. Państwowa Komisja Cen prowadzi szczegółową analizę kształtowania się marż handlowych i wydaje się, że następuje na tym odcinku pewna poprawa.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#TadeuszKaliński">W roku bieżącym ceny skupu jabłek są niższe o 1 zł, co wywołuje zrozumiałe niezadowolenie producentów. Niższe są w związku z tym ceny detaliczne. W innych gatunkach owoców ceny skupu są wyższe od ubiegłorocznych i producenci nie ponoszą strat Wzrosły również ceny skupu niektórych warzyw, uwzględniono bowiem wzrost cen środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#TadeuszKaliński">Warunki techniczne części punktów skupu, hurtowni i sklepów detalicznych warzyw i owoców są rzeczywiście trudne. Wynika to z dużego niedoinwestowania tych placówek. Posiadane środki inwestycyjne w latach ubiegłych kierowane były przede wszystkim na inwestycje w tych placówkach, które zajmowały się eksportem. Kredyty na ten cel przyznawane były na ogół na zasadach samospłaty i szybko dokonywano ich zwrotu (przeciętnie w ciągu 3 lat).</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#TadeuszKaliński">Spółdzielczość ogrodnicza odczuwa duże niedobory opakowań drewnianych. Planowane dostawy na IV kwartał br. nie będą w pełni zrealizowane. Staramy się w miarę możliwości szukać innych form sprzedaży i stosować inne opakowania. Tam, gdzie jest to możliwe, dostarcza się owoce w kartonach. Czesi odbierają je we własnych kontenerach.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#TadeuszKaliński">Staramy się możliwie trafnie określać wysokość niezbędnych rezerw zimowych jarzyn i owoców. Pozwoliło to na uzyskanie pewnej poprawy w zaopatrzeniu rynku wewnętrznego w okresie zimowym. Trudności w dostawach niektórych produktów były rezultatem mniejszego urodzaju. Straty w wyniku nadmiernych zapasów niektórych rodzajów warzyw lub owoców nie są duże. Plan rezerw na rok bieżący kształtuje się na poziomie ubiegłorocznym. W roku bieżącym ubytki w ziemniakach powinny być mniejsze już przez to samo, że zbierane są one w znacznie lepszych warunkach atmosferycznych niż w r. ub.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#TadeuszKaliński">Nie mamy należycie rozwiniętego przemysłu suszarniczego dla warzyw i owoców. Buduje się obecnie w spółdzielczości ogrodniczej trzy suszarnie co wpłynie na poprawę zaopatrzenia rynku.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#TadeuszKaliński">Zakupy warzyw czy owoców przez NRD są raczej sporadyczne i mogą dotyczyć terenów przygranicznych. Eksport jarzyn i owoców do CSRS będzie w roku bieżącym mniejszy niż w latach ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#TadeuszKaliński">Słusznie wskazywano na konieczność szerszej popularyzacji przetwórstwa warzyw i owoców w gospodarstwach domowych. W swoim czasie spółdzielczość ogrodnicza prowadziła taką reklamę w telewizji, ale zmniejszono zakres tych audycji w związku ze wzrostem kosztów emitowania.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#TadeuszKaliński">Dostawy specjalistycznego transportu dla potrzeb spółdzielczości ogrodniczej są daleko niewystarczające, jak również dostawy innych środków produkcji, przede wszystkim wyspecjalizowanych maszyn i narzędzi.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#TadeuszKaliński">Mamy opracowaną dokumentację budowy niedużych punktów skupu łącznie z przechowalniami. Inwestycja taka obliczona jest na około 10 mln zł. Rozbudowę przechowalni w indywidualnych gospodarstwach limituje niedobór materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#TadeuszKaliński">Sklepy ajencyjne mają prawo zakupu warzyw i owoców w innych województwach i trzeba podkreślić, że ruchliwość producentów i sprzedawców w tym zakresie jest na ogół duża.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#TadeuszKaliński">Niedobory dostaw węgla są poważne i na dzień 30 września wynosiły około 700 tys. t Ostatnio zwiększyły się dostawy, ale jest to głównie miał, brak jest dostaw węgla sortowanego. Sygnalizowane trudności woj. gdańskiego są nam znane i podejmuje się interwencję w tej sprawie. W roku ubiegłym województwo to otrzymało 539 tys. t, węgla, a w tym o 12,1% więcej, ale nie zaspokaja to potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#TadeuszKaliński">W planie na rok bieżący przewidywano skup warzyw na poziomie 1. 650 tys. t, a kształtować się on będzie na poziomie 1.400 tys. ton. Mniejszy jest nieco od ubiegłorocznych skup niektórych warzyw m. in. cebuli, ale za to jest ona znacznie lepszej jakości. Skup owoców planowany był na poziomie 1.200 tys. t, a wyniesie 890 tys. t. Mniejszy jest od szacowanego skup jabłek na cele przemysłowe oraz w wyniku suszy - truskawek. Rezerwy zimowe oraz dostawy na eksport nie będą niższe niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#TadeuszKaliński">Przewodniczący Komisji Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług poseł Zbigniew Rudnicki (SD): Poruszona przez posła Marynowicza sprawa nierytmiczności i niedoboru dostaw węgla i koksu dla ludności może być przedmiotem interpelacji poselskiej na najbliższym posiedzeniu Sejmu. W wyniku gruntownej i szerokiej dyskusji należałoby opracować dezyderaty, w których postulować należy m. in.:</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#TadeuszKaliński">- zwiększenie dostaw środków chemicznych oraz podstawowego sprzętu ochrony, sytuacja w tym zakresie jest niepokojąca i powoduje znaczne straty w produkcji;</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#TadeuszKaliński">- zwiększenie dostaw opakowań drewnianych dla przewozu owoców, zwłaszcza jabłek; niedobór tych opakowań powoduje duże trudności zwłaszcza przy spiętrzonych dostawach.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#TadeuszKaliński">- zwiększenie dostaw maszyn i narzędzi specjalistycznych dla producentów warzyw i to zarówno uspołecznionych, jak i indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#TadeuszKaliński">Ponadto zalecić trzeba podjęcie prac nad doskonaleniem współpracy pomiędzy producentem i handlem, trzeba ją traktować jako proces ciągły. Zwrócić należy uwagę na zapewnienie lepszej jakości oferowanych w sklepach warzyw. Warto byłoby podjąć prace nad prototypem pojemników, które pozwoliłyby przedłużyć żywotność jarzyn; takimi pojemnikami powinny dysponować sklepy detaliczne.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#TadeuszKaliński">Wnioskować należy większe zainteresowanie zakładów pracy rozprowadzaniem warzyw i owoców wśród pracowników bezpośrednio od producenta z pominięciem pośrednika. Działania takie mają istotne Znaczenie zarówno z punktu widzenia zagospodarowania nadwyżek jak i poprawy warunków bytowych załóg.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#TadeuszKaliński">W dyskusji dzisiejszej wysunięto cały szereg uwag, które wymaga ją długofalowego działania i powinny być przekazani Komisjom następnej kadencji Sejmu. Wnioski te dotyczą m. in. rozbudowy bazy przechowalniczej warzyw i owoców, wypracowania systemu kredytowania.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#TadeuszKaliński">Zwrócić trzeba uwagę na konieczność podjęcia produkcji specjalistycznego transportu jak i urządzeń dla mechanizacji prac w punktach skupu.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#TadeuszKaliński">Długofalowym problemem jest również popularyzacja przetwórstwa warzyw i owoców w gospodarstwach domowych. Dotyczy to zarówno akcji prowadzonej przez środki masowego przekazu (ale nie tylko przez telewizję) jak popularnych wydawnictw, które powinny być wznawiane i uzupełniane o nowe technologie w tym zakresie. Chodzi także o zwiększenie podaży odpowiednich opakowań (twistów) dla potrzeb przetwórstwa domowego. Zastanowić należałoby się, czy słusznie telewizja podwyższą opłaty za audycje popularyzujące racjonalne żywienie, których znaczenie społeczne jest tak poważne.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#TadeuszKaliński">KOMISJA HANDLU WEWNĘTRZNEGO, DROBNEJ WYTWÓRCZOŚCI I USŁUG.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#TadeuszKaliński">Dnia 3 października 1979 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług obradująca pod przewodnictwem posła Zbigniewa Rudnickiego (SD) rozpatrzyła i przyjęła odpowiedzi na dezyderaty w sprawach: wyodrębnienia w spółdzielczości pracy potencjału dla wykonania własnych inwestycji i remontów, doskonalenia zasad podziału masy towarowej pomiędzy miasto a wieś, zwiększenia przydziału środków transportu dla spółdzielczości inwalidów oraz odpowiedź na opinię uchwaloną w wyniku dyskusji nad realizacją ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#TadeuszKaliński">Następnie poseł Barbara Koziej-Żukowa (SD) poinformowała, że zespół posłów zapoznał się na terenie woj. płockiego i łódzkiego z problemami produkcji i zaopatrzenia rynku w artykuły niezbędne dla dzieci. W przedsiębiorstwach produkujących przetwory mleczne dla dzieci sygnalizowano, że w związku z planowaną podwyżką cen skupu mleka zaostrzyć trzeba kontrolę jego jakości. Podkreślano, że mleko to zawiera małą zawartość tłuszczu. Zdarza się, że producenci przed dostawą dolewają wody, co zwiększa objętość dostaw, ale zaniża wskaźniki tłustości mleka. Zakłady produkujące przetwory mleczne mogłyby zwiększyć produkcję m. in. mleka w proszku i serów, gdyby otrzymywali surowiec wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#TadeuszKaliński">Poseł poinformowała, że zostały skierowane do Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu oraz CRS „Samopomoc Chłopska” odpowiednie postulaty zespołu poselskiego w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#TadeuszKaliński">Komisja przyjęły i zaakceptowała przedstawioną informację.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#TadeuszKaliński">Komisja uchwaliła plan pracy na okres od 1 października 1979 r. do końca VII kadencji.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#TadeuszKaliński">Komisja po zakończeniu wspólnego posiedzenia z Komisją Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego zwiedziła Wystawę Rzemiosł Artystycznych w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#TadeuszKaliński">KOMISJA ROLNICTWA I PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#TadeuszKaliński">Dnia 3 października 1979 r. Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Strużka (ZSL), rozpatrzyła odpowiedzi na opinie, które zreferowała poseł Ewelina Szyszko (SD):</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#TadeuszKaliński">Komisja przyjęła odpowiedź ministra rolnictwa na opinię dotyczącą aktywizacji produkcji rolniczej w drobnych gospodarstwach indywidualnych. Posłowie otrzymali projekt decyzji w tej sprawie prezydium rządu, uwzględniający postulaty zawarte w opinii.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#TadeuszKaliński">Komisja przyjęła też odpowiedź wiceprezesa Rady Ministrów Kazimierza Secomskiego na opinię w sprawie realizacji ustawy Prawo Wodne. Posłowie postanowili mieć na uwadze W toku swej dalszej pracy sprawy poruszone w opinii.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>