text_structure.xml 61 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 27 kwietnia 1979 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Zbigniewa Rudnickiego (SD) rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- odpowiedzi na dezyderaty;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- realizację ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek oraz ich rodzin;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- aktualnie problemy działalności rzemiosła;</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">- przyjęła dezyderaty wynikające z poprzedniego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli posłom z sejmowych komisji: Prac Ustawodawczych oraz Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, przedstawiciele: Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z zastępcą przewodniczącego Tadeuszem Gradowskim, Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Markiem Wieczorkiem, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z wiceministrem Piotrem Karpiukiem, NIK, ZUS, CZSR „Samopomoc Chłopska”, CZSS „Społem”, Centralnego Związku Rzemiosła, Urzędów Wojewódzkich w Olsztynie i Sieradzu, naczelnicy miasta i gminy w Nidzicy oraz miasta Sieradza.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W pierwszym punkcie porządku dziennego, uwagi do odpowiedzi na dezyderaty komisji przedstawił poseł Zenon Komender (bezp. „Pax”). W odniesieniu do odpowiedzi na dezyderat nr 40 z 30 listopada 1978 r. mówca wskazał, że ma on już swoją historię, gdyż nawiązywał do wspólnego dezyderatu Komisji Handlu Wewnętrznego i Usług oraz Komisji Przemysłu Lekkiego z 3 maja 1977 r. Problem polega na tym, że - jak wyjaśnia Komisja Planowania przy Radzie Ministrów - zbyt mechaniczne i niegospodarne były decyzje kierownictw wielu pionów gospodarczych o likwidacji produkcji kooperacyjnej na rzecz finalnej produkcji rynkowej. Zjawisko ma charakter na tyle szeroki, że uznano za stosowne wydać pisma okólne z dnia 24 marca 1979 r. m. in. w tej sprawie. Wydaje się, że ta reakcja była nieco spóźniona, gdyż w poprzednich okresach było dość dużo sygnałów na to, aby odpowiednio zinterpretować wskaźnik udziału produkcji rynkowej w produkcji ogółem poszczególnych jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Mówca zaproponował, by przyjąć odpowiedź, choć trudno nie pamiętać, że jeszcze w grudniu ubiegłego roku przedstawiciel komisji Planowania tłumaczył, że taki problem nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W odniesieniu do dezyderatu nr 45 odpowiedź wicepremiera Mieczysława Jagielskiego w sprawie zatrudniania w handlu w niepełnym wymiarze godzin osób przechodzących na wcześniejszą emeryturę trzeba przyjąć jako pełne wyjaśnienie szerokiego kontekstu społecznego tego problemu, Poseł Z. Komender wyraził nadzieję, że zawarte w odpowiedzi zapewnienia o maksymalnym wykorzystaniu wszelkich możliwości poprawy pracy handlu, zwłaszcza w godzinach szczytowego nasilenia sprzedaży - przyniosą zamierzone efekty.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W odniesieniu do odpowiedzi na dezyderat nr 46 z dnia 21.XII. 1978 r, mówca zaproponował, by przyjąć ją jako wystarczającą. Sprawa odrębnej rejestracji wyrobów tytoniowych w świetle wyjaśnień wydaje się niecelowa. Rzecz w tym, aby sprzedaż napojów alkoholowych nie była zaliczana do oceny wykonania planu, placówek spożywczych „Społem” i „Samopomocy Chłopskiej”.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Odpowiedź na dezyderat nr 47 o ograniczeniu sprzedaży samochodów ciężarowych średniej ładowności prywatnym odbiorcom informuje o załatwieniu tej sprawy w myśl sugestii wyrażonej przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Tadeusz Gradowski nawiązując do dezyderatu nr 40 stwierdził, że w marcu br. przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów wydał zarządzenie wzmacniające rangę produkcji kooperacyjnej. We wnioskach zgłaszanych w związku z ostatnim plenum KC PZPR postulowano, by w przemyśle drobnym stworzyć warunki opłacalności dla produkcji pozakooperacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Poseł Eugenia Kempara (PZPR) nawiązując do znanych Komisji w przeszłości przejawów bagatelizowania problemów produkcji kooperacyjnej wyraziła nadzieję, że omawiane zarządzenia wpłyną na lepszą efektywność gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Komisja przyjęła przedstawione odpowiedzi na dezyderaty.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W drugim punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła realizację ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek oraz ich rodzin (Dz.U. nr 40 poz. 235).</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W przedstawionej posłom przed posiedzeniem pisemnej informacji Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych dotyczącej realizacji tej ustawy stwierdza się, że ustawa wraz z przepisami wykonawczymi stworzyła podstawę prawną do zasadniczej reformy systemu ubezpieczeń tej grupy osób. Do czasu wejścia w życie ustawy, osoby objęte systemem rzemieślniczego ubezpieczania społecznego korzystały w zasadzie tylko i ze świadczeń emerytalnych (były one mniej korzystne niż świadczenia pracownicze) oraz ze świadczeń leczniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W stosunku do dawnego stanu rozszerzono zakres świadczeń o zasiłki macierzyńskie, zasiłek porodowy, zasiłki rodzinne dla ubezpieczonych w podstawowej wysokości oraz dodatki rodzinne dla emerytów i rencistów, zasiłek chorobowy w razie choroby trwającej ponad 30 dni, wypłacany od pierwszego dnia choroby, rentę chorobową oraz renty inwalidzkie i renty rodzinne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Nastąpiło podwyższenie świadczeń emerytalno-rentowych poprzez przyjęcie zasad obliczania świadczeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W wyniku reformy w okresie ostatnich dwóch lat świadczenia emerytalno-rentowe były czterokrotnie podwyższane. Podwyższono podstawy wymiaru świadczeń i składek, co wpływa korzystnie na wysokość przyznawanych emerytur i rent, a także na wysokość zasiłków chorobowych, macierzyńskich i pogrzebowych. Znaczne rozszerzenie zakresu i podwyższenie świadczeń, zwłaszcza emerytur i rent, pociągnęło za sobą dynamiczny wzrost wydatków na świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Zdecydowana większość osób pracujących na własnym rachunku podlegających obowiązkowi ubezpieczenia, regularnie opłaca należne składki ubezpieczeniowe. Niepokojącym zjawiskiem jest jednak zwiększenie liczb osób ubezpieczonych, zalegających z opłacaniem składek. Zadłużenia z tytułu składek dochodzone są w trybie egzekucji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Zaniepokojenie budzi również fakt wysokiego wzrostu poziomu wydatków na zasiłki chorobowe. Dynamika wzrostu liczby dni zasiłkowych w stosunku do 1977 r. (107,2 %) nie znajduje uzasadnienia we wzroście liczby ubezpieczonych. Z analizy przeprowadzonej przez ZUS wynika, że do najczęściej występujących przypadków należy wykorzystywanie przez rzemieślników, których stan zdrowia kwalifikowałby do renty inwalidzkiej, kolejnych, 6-miesięcznych okresów zasiłkowych, w większych zakładach zatrudniających niejednokrotnie kilku lub kilkunastu pracowników prowadzących działalność mimo choroby właściciela, zdarzają się sytuacje, że właściciel pobiera zasiłek chorobowy w kwocie 10,000 zł miesięcznie przy całkowitym zwolnieniu od opłacania składek w tym okresie. Występują również przypadki, że rzemieślnicy mimo orzeczonej niezdolności do pracy nadal pracują lub nadzorują działalność prowadzonego zakładu. Niemal dwuletni okres realizacji ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">- o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin pozwala zdaniem resortu sformułować następujące wnioski.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Zbliżenie świadczeń z ubezpieczenia rzemieślniczego i pracowniczego przyczyniło się do istotnej poprawy warunków socjalno-bytowych osób wykonujących pracę zarobkową na własny rachunek oraz, podniosło społeczną rangę rzemiosła. Ustawa spotkała się z dużym uznaniem ze strony rzemieślników i innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek. Przyznanie rzemieślnikom uprawnień ubezpieczeniowych, w zakresie zbliżonym do uprawnień pracowniczych, stanowi niewątpliwie jeden z istotnych czynników stymulujących rozwój rzemiosła. Zróżnicowanie ryczałtów przyjmowanych jako podstawa wymiaru składek i świadczeń oraz stosowane ulgi w stopie procentowej składki, powodują bardziej prawidłowe niż poprzednio rozłożenie obciążeń pomiędzy poszczególnych ubezpieczonych. Preferując tworzenie nowych, w pełni wydajnych zakładów jako podstawowy kierunek rozwoju rzemiosła, ustawa oraz podjęte po jej wejściu w życie dodatkowe decyzje stwarzają także korzystne warunki dla dalszego prowadzenia zakładów przez rzemieślników którzy osiągnęli wiek emerytalny lub którzy są inwalidami.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">W pisemnej informacji o realizacji rozpatrywanej ustawy dostarczonej posłom przez Centralny Związek Rzemiosła stwierdza się m. in., że zmiany w zakresie świadczeń oraz poszukiwanie adekwatnego do możliwości płatniczych systemu obciążeń rzemieślników na rzecz ubezpieczenia społecznego - spowodowały konieczność wprowadzenia korekt w zakresie ustalania podstaw wymiaru oraz wysokości składek. Zamiast uprzednio obowiązujących dwu stóp procentowych składek, tj. niższej dla osób realizujących usługi dla ludności i wyższej dla pozostałych osób wprowadzono jednolitą składkę na ubezpieczenie społeczne, która wynosi 18% podstawy wymiaru. W miejsce dotychczasowych ryczałtów określających podstawę wymiaru składek zróżnicowaną w zależności od strefy miejscowości (6 stref) wprowadzono obecnie zryczałtowane kwoty, których wysokość uzależniona jest od formy opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Zmiany w systemie świadczeń spowodowały wzrost liczby ubezpieczonych rzemieślników i osób współpracujących. Na koniec l978 r. liczba ubezpieczonych rzemieślników wynosiła 196. 758 osób. W grudniu 1978 r. emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rzemieślników pobierało 43.610 osób na łączną kwotę 900.466.423 zł. W 1978 r. rzemieślnicy z tytułu ubezpieczenia wpłacali składki na kwotę 1.320.679.082 zł.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Na tle wysoce pozytywnej oceny zmian wynikających z nowych przepisów ubezpieczeniowych, środowisko rzemieślnicze odczuwa dwa mankamenty. Po pierwsze, z art 17 ust 1 ustawy wynika, że w przypadku wykonywania rzemiosła przez rencistę chociażby w niewielkim zakresie następuje zawieszenie prawa do pobierania emerytury lub renty; poprzednio obowiązujące przepisy dopuszczały wykonywanie rzemiosła przy pobieraniu całej lub połowy emerytury bądź renty. W wyniku badań przeprowadzonych przez Centralny Związek Rzemiosła okazało się, że na skutek wejścia w życie wymienionego przepisu w I kwartale 1978 r. rzemieślnicy zlikwidowali 5.383 zakłady. Centralny Związek Rzemiosła podjął starania o złagodzenie rygoru w/w przepisu.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Po drugie, ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym i innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1978 roku spowodowała, że wszyscy rzemieślnicy - rolnicy (posiadający co najmniej 0,5 ha ziemi) zostali obciążeni podwójnymi składkami, tzn. ubezpieczenie społeczne rzemieślników oraz na zaopatrzenie emerytalne rolników, uzyskując w zamian prawo do pobierania półrocznej emerytury lub renty. Część rolników, w celu uniknięcia podwójnego obciążenia składkami na ubezpieczenie społeczne, zrezygnowała z legalnego wykonywania rzemiosła. Centralny Związek Rzemiosła zwrócił się do Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych o rozważenie możliwości obniżenia co najmniej o 3% składki na ubezpieczenie społeczne rzemieślnikom podlegającym przepisom o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Koreferat poselski wygłosił poseł Edward Wiśniewski (SD).</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Mówca poinformował, że w celu zapoznania się z realizacją omawianej ustawy powołane zostały dwa, zespoły poselskie. Zespół w składzie posłów: M. Kuszaj, R. Oleksin, A. Wawrzeńczyk, E. Wiśniewski zapoznał się z realizacją ustawy na terenie działania kieleckiej izby rzemieślniczej (woj. kieleckie i tarnobrzeskie) zaś zespół w składzie posłów: J. Koszalski, A. Kwiatkowska, A. Jakubowicz, M. Marynowicz zapoznał się z realizacją ustawy na terenie działania bydgoskiej izby rzemieślniczej (woj. bydgoskie i toruńskie).</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Ustawa wraz z trzema ustawami dotyczącymi polityki podatkowej wobec pozarolniczej gospodarki nieuspołecznionej oraz ustawą o wykonywaniu i organizacji rzemiosła w nowy sposób określiła warunki rozwoju rzemiosła dostosowując je do założeń programu przewidującego -- jak wiadomo - podwojenie wartości usług bytowych dla ludności oraz produkcji rynkowej. Podstawowym celem rządowego programu było stworzenie warunków ekonomiczno-organizacyjnych stymulujących rozwój rzemiosła oraz uruchamiających istniejące rezerwy w zakresie świadczenia usług. Celom tym podporządkowano cytowane uregulowania prawne. Uregulowania te wprowadziły dalsze korzystne zmiany w dziedzinie warunków socjalnych rzemiosła. Ustawa ma szczególne znaczenie społeczne, ponieważ zrównała ona uprawnienia rzemieślników z uprawnieniami pracowników korzystających z systemu powszechnego zaopatrzenia emerytalnej go przy zachowaniu nieznacznych odrębności wynikających ze specyfiki działalności rzemieślniczej. Przed wejściem w życie ustawy, rzemieślnicy oraz osoby prowadzące działalność zarobkową w zakresie handlu i usług w charakterze członków zrzeszeń prywatnego handlu i usług, a także zajmujące się rybołówstwem morskim oraz flisarstwem turystycznym, korzystały ze świadczeń emerytalnych i leczniczych, lecz na mniej korzystnych zasadach niż pozostałą kategorie pracowników. Wyrównanie, uprawnień w tym zakresie stworzyło lepsze zabezpieczenie socjalne rzemieślnikom: uzyskali oni m. in. zasiłki rodzinne, porodowe i macierzyńskie, dodatki dla emerytów i rencistów, a także renty wypadkowe. Podwyższono stawki świadczeń. W okresie ostatnich 2 lat świadczenia rentowe były 4-krotnie podwyższane. Emerytura rzemieślnicza o podstawy wymiaru 3 tys. zł, która w lutym 1977 r. wynosiła ok, l.300 zł, obecnie wynosi co najmniej 2.300 zł; emerytura najniższa wzrosła z 920 zł w lutym 1977 r. do 1.625 zł, a dla emerytów ponad 75-letnich do 2 tys. zł. Od stycznia 1981 r. najniższa emerytura wynosić będzie dla wszystkich emerytów 2 tys. zł miesięcznie. W porównaniu z okresem sprzed reformy, przeciętna emerytura wzrosła z 1.099 zł w 1976 r. do 1.900 zł po ostatniej racie podwyżki dokonanej od 1 stycznia br. Podwyżka zryczałtowanych kwot zarobków od których obliczane są świadczenia rzemieślnicze wpływa korzystnie na wysokość nowo przyznawanych emerytur i rent oraz zasiłków. Kwoty te stanowią równocześnie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Na wniosek ubezpieczonego, zaopiniowany przez organizację społeczno-zawodową, podstawa wymiaru składek może zostać obniżona, nie więcej jednak niż o 50% z obniżki tej skorzystało do końca 1978 r. łącznie 3.661 osób, w tym 3.120 rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">W czasie wizytacji poselskich w woj. kieleckiem i bydgoskiem stwierdzono, że z uprawnień przewidzianych w ustawie korzysta stosunkowo nieznaczna liczba rzemieślników. Na jednym ze spotkań z rzemieślnikami w Kielcach postulowano zwolnienie młodych rzemieślników z opłacania składek, podobnie jak to jest w stosunku do młodych rolników. Postulat ten uznać należy za słuszny.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Osoby objęte ubezpieczeniem mogą zgłaszać wnioski o podwyższenie kwoty podstawy wymiaru składki, nie więcej niż do 10 tys. zł dla zapewnienia sobie wyższych świadczeń obliczanych od tych kwot, a zwłaszcza świadczeń emerytalnych. Łącznie skorzystało z tej możliwości do końca 1978 r. 4.799 osób, w tym 3.927 rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Znaczne są wydatki na świadczenia spowodowane rozszerzeniem ich zakresu zwłaszcza emerytur i rent; wydatki na świadczenia pieniężne wzrosły z kwoty 654. 899 tys. zł w 1976 r. do 1.553.951 tys. zł w r.1978, tj. o 137,3 %. Po doliczeniu nakładów na lecznicze świadczenia rzeczowe, łączne wydatki na ubezpieczenie społeczne osób objętych cyt. ustawą wynosiły w r. 1978 ok. 2 mld zł. Coroczne wypłacanie kolejnych rat podwyżek świadczeń emerytalno-rentowych powodują stałą tendencję wzrostu tych wydatków. Jednocześnie nastąpił znaczny wzrost wpływów ze składek (w r. 1978 - 1,907.056 tys. zł wobec 797.9tys. zł w 1976 r.). Przeciętna miesięczna wysokość składki z tytułu ubezpieczenia wzrosła z 279 zł w 1976 r. do 579 zł. w 1978 r. Najwyższe składki (18% podstawy wymiaru) stosowane są tylko przy wysoko dochodowej działalności, a najniższe (10 %) dla rzemiosła wiejskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Wobec faktu zwiększania się liczby osób ubezpieczonych zalegających ze składkami wydaje się, że niezależnie od stosowania egzekucji administracyjnej zachodzi konieczność bardziej pogłębionego oddziaływania ze strony organizacji społeczno-zawodowych, a w skrajnych wypadkach - stosowania art 16 ustawy przewidującego pozbawienie świadczeń z tytułu ubezpieczenia. Na poziom zadłużeń wpływa również nieterminowi zgłaszacie do ubezpieczenia przez organizacje społeczno-zawodową osób podejmujących działalność. Występuje także nieterminowe zawiadomienie o przerwach to działalności lub jej likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Istniejący stan rzeczy powoduje konieczność przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom niepłacenia składek. O tym że może być inaczej świadczy m. in. przykład woj. tarnobrzeskiego, gdzie ma miejsce tendencja do zmniejszania się tych zaległości.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Jak zwrócono uwagę w materiałach resortowych nastąpił duży wzrost wydatków na zasiłki chorobowe w 1978 r. (w stosunku do 1977 r. o 219 %). Niektóre oddziały ZUS nie sprawują dostatecznej kontroli w tym zakresie; m. in. brak niezbędnych rygorów dyscyplinarnych. W przypadku stwierdzenia rażących uchybień ze strony ubezpieczonego należy podejmować zdecydowane działania na rzecz pozbawienia winnego wypłaty zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">W dalszym ciągu referatu, poseł E. Wiśniewski przedstawił niektóre skutki realizacji art 17 ust 1 ustawy. Znaczna liczba rzemieślników objętych świadczeniami zamyka z powodu tego przepisu swoje warsztaty. Tylko w woj. bydgoskim, toruńskim i wrocławskim w styczniu 1978 r. zaprzestało działalność 759 właścicieli zakładów rzemieślniczych. Większość z nich pracowała w mieszkaniach lub pomieszczeniach nie nadających się do zagospodarowania przez inne osoby. Z uwagi na to, że ich dochody były niewielkie, rezygnacja z emerytury oznaczałaby dla tych osób pogorszenie sytuacji materialnej. Mimo niewielkiego zakresu działalności usługowej tych rzemieślników, skutki wstrzymania tej działalności są dla społeczeństwa w małych miastach dotkliwe, zwłaszcza to odniesieniu do usług z branży metalowej, odzieżowo-włókienniczej, skórzanej, remontowo-budowlanej, komunalnej. Niedawna decyzja ministra pracy umożliwia rzemieślnikom, których prawo do świadczeń zostało, zawieszono z powodu kontynuowania przez nich działalności rzemieślniczej; korzystanie z tych świadczeń. Upoważniono prezesa ZUS do przyznawania w takich przypadkach emerytury lub renty w drodze wyjątku. Decyzja ta łagodzi, ale nie rozwiązuje problemu, gdyż ma charakter rozstrzygnięcie poza ustawowego, kającego charakter uznaniowy. Do końca lutego na 197 wniosków pozytywnie zaopiniowanych przez CZR podjęło tylko 89 pozytywnych decyzji. Jest to dodatkowy argument za nowelizacją omawianego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Sprawa podwójnego obciążenia rzemieślników - rolników została uregulowana rozporządzeniem ministra pracy z lipca 1978 r. obniżającym składkę na ubezpieczenie społeczne rzemieślnikom-rolnikom o 3%.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Z uwagi na fakt obniżenia średniej wieku ubezpieczanego w rzemiośle oraz znacznego podwyższenia składki na ubezpieczenie społeczne należałoby rozważyć możliwość przyznawania rzemieślnikom rent inwalidzkich III grupy. Spowodowałoby to spadek wydatków ponoszonych z tytułu zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Wymaga rozważenia sprawa wpisywania do legitymacji ubezpieczeniowej okresu poprzedniego zatrudnienia, co ma znaczenie z punktu widzenia możliwości uzyskiwania świadczeń. Upoważnienie zawarte w ustawie do określenia zasad i trybu orzekania oraz wydawania zwolnień lekarskich, a także zasady kontroli orzecznictwa lekarskiego w sprawach czasowej niezdolności do wykonywania działalności rzemieślniczej powinno być we właściwy sposób zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">W zakończeniu koreferatu poseł E. Wiśniewski podkreślił, że 2-letni okres realizacji omawianej ustawy poprawił warunki bytowe rzemieślników oraz podniósł społeczną rangę rzemiosła. Ustawa spotkała się z uznaniem społeczności objętej jej zakresem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MałgorzataKuszaj">W toku wizytacji w kieleckiem i tarnobrzeskiem miałam okazję przekopać się, że organizacje rzemieślnicze niedostatecznie zajmują się upowszechnianie postanowień ustawy. Rzemieślnicy stwierdzali niejednokrotnie, że nie mają swoich praw i obowiązków wynikających z ustawy i w konsekwencji nie korzystają z przysługujących im świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MałgorzataKuszaj">Szczególnej uwagi wymaga sprawa warunków pracy młodzieży w rzemiośle. Ludzie młodzi często odchodzą do gospodarki uspołecznionej, gdzie otrzymują lepsze zarobki. Byłoby wskazane, aby uczeń pozostawał przez 2 lata w zakładzie, w którym pobierał naukę.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MałgorzataKuszaj">W przypadku powstania zadłużeń wskutek nieopłacania składek, niejednokrotnie trudno ściągnąć należne świadczenia. Mniej więcej 50% rzemieślników korzysta z podwyższenia podstawy wymiaru składek i tyle samo korzysta ze zmniejszenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanKoszalski">Rezultaty wizytacji poselskiej w województwie bydgoskim, toruńskim i włocławskim pokazują m. in., że byłoby właściwe wpłacanie przez rzemieślników kaucji przeznaczonej na opłacenie składek przy uzyskiwaniu uprawnień rzemieślniczych. Zdarza się, że rzemieślnicy wycofują się z zawodu, lecz nadal pozostają w rejestrze, to pociąga za sobą dodatkowe naliczania składek i przyczynia się do pozornego wzrostu zadłużenia rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanKoszalski">Mówca poparł propozycję nowelizacji art 17 ustawy zwracając uwagę, że zmiana to powinna oddzielać działalność produkcyjną od usług. Najwięcej warsztatów zlikwidowano na wsi, zwłaszcza zaś dotyczy to kowalstwa. Rzemieślnicy, którzy formalnie zlikwidowali swoją działalność nieraz kontynuują ją w sposób półlegalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MieczysławMarynowicz">Ustawa przyczyniła się do poprawy warunków socjalno-bytowych rzemieślników i podniosła społeczną rangę zawodu. Nowe przepisy spotkały się z dużym uznaniem, wymagają one jednak doskonalenia. Dotyczy to szczególnie - jak słusznie postulował poseł referent - nowelizacja art 17 ustawy. Szereg propozycji zgłaszanych przez rzemieślników w toku wizytacji poselskiej dotyczyło uelastycznienia przepisów, m. in. możliwości dobrowolnego deklarowania wyższych składek, możliwości przyznawania rzemieślnikom renty inwalidzkiej, objęcia na zasadzie dobrowolności składkami uczniów, niektóre grupy pracowników handlu, gastronomii i transportu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MieczysławMarynowicz">Na podstawie wizytacji można pozytywnie ocenić współpracę między PZU, a organami rzemieślniczymi. Współpraca ta daje wyraźne efekty. W bydgoskiem składki ściągalne są w 98%. Pozytywną rolę odgrywają tam rozmowy z zalegającymi. Wiele kłopotów sprawia problem osób, które nie prowadzą już działalności rzemieślniczej, a obciążone są zadłużeniem z tytułu zaległych składek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławWróbel">Po 2-letnim funkcjonowaniu ustawy należy zastanowić się nad tym, co rzemiosło uczyniło na rzecz rozwoju usług bytowych dla ludzi pracy. Nie możemy stwierdzić, że osiągnęliśmy rezultaty, które zakładano W ustawie. Z koreferatu wynika, że ubywa starych zakładów rzemieślniczych, a rozwój nowych nie jest równomierny.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#StanisławWróbel">Przede wszystkim zakłady zajmującą się mechaniką pojazdową, a w ogóle nie uruchamia się np. zakładów napraw sprzętu gospodarstwa domowego. Brak zainteresowania działalnością inwestycyjną w rzemiośle, brak także zainteresowania organizacji rzemieślniczych i władz terenowych możliwościami szybkiego rozwoju rzemiosła. Przede wszystkim potrzebne jest większe zainteresowanie strony CZR, a zwłaszcza parnych rzemieślników, którzy nie rozumieją np. potrzeby kształcenia uczniów. Trzeba uświadamiać sobie, że nie można mówić tylko „dajcie, dajcie”, ale należy zastanowić się nad tym co chcemy wspólnie uzyskać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Materiał przedstawiony przez CZB potraktował zagadnienie zbyt wąsko; dotyczył jednego tylko aspektu - rent Poza tym jest przecież obszerna sferą świadczeń dodatkowych, szczególnie ważnych dla kobiet poinformowanie rzemieślników o przysługujących im świadczeniach nie jest dostateczne. Zorganizowana przez dzielnicowe komitety SD w Warszawie akcja informacyjna spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, Działalność informacyjną powinny rozwijać organizacje rzemieślnicze, a przede wszystkim cechy. Zwraca uwagę fakt, że zadłużenie nośnia także tam, gdzie rzemiosło pracuje dobrze i są bogate środki, Izba Warszawska jest dobrą izbą, ale zbyt mało uwagi przywiązuje do opłacania składek. Aby były one płacone rytmicznie, kontakty z ZUS-em winny być stałe i żywe.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Artykuł 17 omawianej ustawy wymaga pilnej nowelizacji. Musimy przeciwdziałać procesom likwidacji rzemiosła. Należy jednak pamiętać, że niejednokrotnie starszy rzemieślnik daje tylko firmę, a kto inny wykonuje pracę. Sprawa tą winna zostać rozsądnie uregulowana, zwłaszcza zaś problem przekazywania warsztatu i rozliczeń z tego tytułu. Przeciwdziałać trzeba przekazywaniom uprawnień o charakterze spekulacyjnym. Prezydent Warszawy zabronił w drodze swojej decyzji zamykania zakładów rzemieślniczych i upoważnił administrację terenową do szczegółowego badania okoliczności zakończenia działalności przez rzemieślnika oraz do ułatwiania przekazywania zakładu następcy. Jest słuszne, aby rzemieślnik po przejściu na rentę mógł nadal pracować i uzyskiwać dochody w granicach 24 tys. rocznie. Likwidacja zakładów rzemieślniczych jest sprzeczna z interesem społecznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#EugeniaKempara">Z jednej strony chodzi o to, aby dalej doskonalić przepisy ustawy z drugiej zaś o to, jak organizacje rzemieślnicze i ich aparat powinny dążyć do realizacji ustawy. Nowe uregulowania prawne wyszły naprzeciw postulatom rzemiosła. Przez niemal całkowite zrównanie uprawnień rzemieślników pracowników gospodarki uspołecznionej podniesiono rangę rzemiosła i jej rolę w społecznym podziale pracy. Z referatu poselskiego wynika, że w ciągu 2 lat obowiązywania ustawy nastąpiły korzystne zmiany w warunkach pracy i życia rzemieślników, lecz wciąż narastają zadłużenia z tytułu niepłacenia składek o podatków, rosną zasiłki chorobowe. Zjawiska tą zwłaszcza zaś przykłady przedstawione w informacji Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych budzą niepokój. Przecież nie tylko chodzi o jakości i skale świadczeń na rzecz rzemiosła, ale także dyscyplinie w wywiązywaniu się przez rzemiosło z jego obowiązków. Jest to przede wszystkim zadanie CZR-u i izb rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#EugeniaKempara">Znowelizowany art 17 powinien w większym stopniu zmierzać do zrównania uprawnień rzemieślników z sytuacją pracowników gospodarki uspołecznionej, tak jednak by nie przeszkadzać rozwojowi rzemiosła. Przepis ten powinien stwarzać możliwości dodatkowych dochodów w usługach, a nie w produkcji rzemieślniczej w małych warsztacikach prowadzonych przez jedną osobę. Należy wyraźnie sformułować tego rodzaju zastrzeżenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PiotrKarpiuk">Ustawa ma wielkie znaczenie społeczne i polityczne ważne jest to, że stwarza ona preferencje dla świadczeń rodzinnych. Z postanowień ustawy należy korzystać w sposób możliwie elastyczny, zwłaszcza w stosunku do młodych rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PiotrKarpiuk">W realizacji ustawy występują poważne trudności. Dotyczy to zwłaszcza składek i świadczeń leczniczych. Szczególnie rażące jest, gdy rzemieślnik ma podstawę wymiaru świadczeń w wysokości l0 tys. zł korzysta z zasiłku w tej wysokości i jednocześnie pracuje nadal lub nadzoruje swój zakład. Zgodnie z wnioskami posła Wróbla, należy te sprawy regulować za pośrednictwem organizacji i ZUS-u.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PiotrKarpiuk">Przepisy przewidują możliwość podwyższenia wymiaru składek dla osób współpracujących. Jeśli postulowano to w terenie, oznacza to, że znajomość ustawy nie jest dobra.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PiotrKarpiuk">Przyznawanie rent inwalidzkich III grupy jest kwestią dyskusyjną.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PiotrKarpiuk">Istnieją poważne wątpliwości dotyczące samej tej instytucji, zwłaszcza zaś dotyczą jej utrwalania. W zasadzie, rencista tego rodzaju powinien pracować, jeśli sam prowadzi warsztat i korzysta ze świadczeń leczniczych. Koszty realizacji tej propozycji musiałyby spowodować znaczne podwyższenie istniejącego już deficytu całego systemu ubezpieczeń rzemieślników. Czy stać nas na to, aby dalej zwiększać świadczenia bez podwyższania składek?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PiotrKarpiuk">Trudnym problemem jest ubezpieczenie osób zatrudnionych przez rzemieślników. Obecnie podstawa wymiaru składki jest zbyt niska, niskie świadczenia i za duże zróżnicowanie. Należałoby podwyższyć podstawę i jednocześnie obniżyć składki.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PiotrKarpiuk">Najtrudniejsza sprawa, to zawieszalność uprawnień do świadczeń w przypadku wykonywania rzemiosła po osiągnięciu wieku emerytalnego. W stosunku do pracowników rzemiosła istnieją określone preferencje.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PiotrKarpiuk">Pracownik zatrudniony w gospodarce uspołecznionej nie otrzymuje żadnych świadczeń dodatkowych: po przejściu na rentę może pracować na 1/2 etatu i wtedy osiągnąć dochód w wys. 24 tys. lub 36 tys. zł. w roku. Rzemieślnik po zaprzestaniu działalności może pracować u innego rzemieślnika lub w gospodarce uspołecznionej i zarobić 2–3 tys. zł miesięcznie. Nie płaci przy tym składek, ma świadczenia lecznicze. Nie wiadomo, ile zakładów zlikwidowano z powodu omawianej zawieszalności. Według danych resortu w 1978 r. przybyło ok. 3 tys. warsztatów.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#PiotrKarpiuk">Wyjaśniliśmy sprawę rybołówstwa. Mówiono, że wskutek likwidacji 180 przedsiębiorstw indywidualnych ubywa 200 tys. ton ryb rocznie. Przy sprawdzeniu okazało się, że np. właściciel 3 kutrów mą pracowników najemnych i trzeba mu jeszcze płacić połowę świadczenia z budżetu państwa. Wiele warsztatów zlikwidowano, ponieważ Urząd Morski kwestionował sprawność sprzętu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#TadeuszBrzeski">Nowelizacja art 17 omawianej ustawy w pełni odpowiadałaby postulatom Związku, szczególnie w odniesieniu do usługowców.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#TadeuszBrzeski">Związek podtrzymują postulat rozważenia możliwości przyznawania rzemieślnikom rent inwalidzkich III grupy. Zaległości w zakresie opłacania składek stanowią przedmiot stałej troski Związku, który starą się o doprowadzenie do świadomości rzemieślników ich zobowiązań leżących w interesie samego rzemiosła. W terenie występują jednak trudności natury organizacyjnej z dotarciem do wszystkich rzemieślników. Zaległości zmniejszają się stopniowo i jest to skutek działania organizacji rzemieślniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#TadeuszBrzeski">W dalszym etapie analiz funkcjonowania ustawy należałoby powrócić do sprawy możliwości wyboru przez samego zainteresowanego albo ubezpieczenia dla rzemieślników, albo dla rolników w wypadku dwuzawodowości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MieczysławMarynowicz">Wiceminister Piotr Karpiuk wybrał incydentalny przykład rybaka dysponującego 3 kutrami. Mamy 460 rybaków łodziowych, osobiście łowiących ryby na morzu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZbigniewRudnicki">Rybactwo indywidualne zyskuje na znaczeniu obecnie gdy z odległych akwenów schodzimy na Bałtyk. Uaktywnienie rybactwa indywidualnego na Bałtyku przyczynia się do zabezpieczenia podaży śledzi i dorszy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#ZbigniewRudnicki">Podsumowując obrady, poseł Z. Rudnicki opowiedział się za globalnym uporządkowaniem spraw i wykluczenie indywidualnych przejawów cwaniactwa. Żądania wysuwane przez środowisko rzemieślnicze nie mogą przekraczać granic rozsądku określonych sytuacją finansową państwa i stanem uregulowań prawnych. Nie możną tworzyć sytuacją, które uprzywilejowałyby wąskie grupy społeczno-zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#ZbigniewRudnicki">Uchwalona w 1076 r. ustawa zakładała obustronne działania: państwo-rzemiosłu, rzemiosło-państwu. Ogólnie biorąc obowiązku rzemiosła były wykopywane lojalnie i rzetelnie zarówno w rozliczeniach dotyczących ubezpieczeń, jak i podatków. Pojawiły się jednakże rysy w dotychczasowej praktyce i nie można dopuścić, by nabrały one charakter trwałych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#ZbigniewRudnicki">Ustosunkowując się do propozycji nowelizacji art. 17 ustawy, mówca stwierdził wyrażoną przez Komisję wolę podjęcia prac w tym zakresie, w ramach przedstawianych w toku obrad ograniczeń. Prezydium Komisji zastanawiało się nad tym zagadnieniem. Należałoby rozdzielić warsztaty produkcyjne od usługowych. W zakładach produkcyjnych prowadzona jest seryjna produkcja rzemieślnicza, przy której dochód miesięczny 2 tys. zł, to praca 2–3 dni. Należałoby wprowadzić zróżnicowanie w zależności od sytuacji w terenie i zaspokojenia popytu na osiągi. poseł Z. Rudnicki zaproponował upoważnienie prezydium do podjęcia prac nad nowelizacją omawianego artykułu, zbadania szczegółowych rozwiązać i przygotowanie projektu dezyderat lub opinii w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#ZbigniewRudnicki">Wobec tendencji do zalegania ze składkami szczególnej uwagi wymaga sprawa dyscypliny płatniczej. Organizacje rzemieślnicze powinny podjąć odpowiednią akcję informacyjną w ciągłego półrocza. W następny półroczu należy konsekwentnie stosować rygory wynikające z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#ZbigniewRudnicki">Okres na zapoznanie się z ustawą był dostatecznie długi. Obecnie należy egzekwować jej postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#ZbigniewRudnicki">Co do zagadnienia świadectw nieudolności do pracy, wprowadzić trzeba zasadę 7-mio i 10-dniowego okresu na złożenie tych zaświadczeń. Jest to naturalny niezbędny wymóg dyscypliny społecznej.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#ZbigniewRudnicki">Wymaga rozwiązania problem zasiłków chorobowych, przy wieloosobowym zatrudnieniu w zakładzie rzemieślniczym. Trzeba podjąć działania w kierunku nowelizacji przepisów bądź zarządzeń wewnętrznych ZUS, gdyż dochodzi do wyłudzania pieniędzy ze Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#ZbigniewRudnicki">W zakończenia swego wystąpienia poseł Z. Rudnicki zaproponował, by Komisja udzieliła poparcia tezom referatu posła Edwarda Wiśniewskiego, przyjęła wnioski wynikające z posiedzenia, powierzając prezydium ich zebranie i sprecyzowanie w odrębnym materiale.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#ZbigniewRudnicki">Propozycję przewodniczącego Komisja przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#ZbigniewRudnicki">W trzecim punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła aktualne problemy działalności rzemiosła, które przedstawił wiceprezes Centralnego Związku Rzemiosła Grochowski.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#ZbigniewRudnicki">W okresie pierwszych dwu lat realizacji rządowego programu rozwoju rzemiosła przyjętego w roku 1976, osiągnięto bardzo znaczne rezultaty: zatrudnienie wzrosło o 32 tys. osób, liczba uczniów o 8 tys., wartość produkcji oraz świadczonych usług a 50%. Zwiększyć się aktywność zakładów rzemieślniczych w świadczeniu produkcji i usług na rzecz ludności. Potwierdza to skuteczność podjętych poprzednio decyzji.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#ZbigniewRudnicki">Są jednak także sprawy, które budzą niepokój. Istnieją województwa, w których liczba zakładów rzemieślniczych, jak też wartość ich pracy nie rośną. Trzeba też zauważyć, że do pełnej realizacji programu usług na lata 1976–1980 brakuje jeszcze 18,6 tys. zakładów. 89 tys. pracowników i 12 tys. uczniów. Wykonanie tych zamierzeń w okresie tego roku i przyszłego będzie bardzo trudne. Zależy to m. in. od realizacji postulatów rzemiosła co do poprawy zaopatrzenia materiałowego oraz inwestycji, o czym trafnie mówił poseł S. Wróbel. W I kwartale br. zarysowała się tendencja wzrostu liczby zakładów rzemieślniczych (o 1300), co należy uznać za fakt wysoce pozytywny, zwłaszcza na tle analogicznego okresu ubiegłego roku. Nie ulega wątpliwości pozytywny wpływ ostatnich decyzji wspólnego posiedzenia Biura Politycznego KC PZPR oraz Prezydium CK SD z lutego br., które zwiększyły inicjatywność rzemiosła i zainteresowanie otwieraniem nowych warsztatów.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#ZbigniewRudnicki">Analizując wzrost liczby zakładów w ub. roku, trzeba zwrócić uwagę, że nie był on równomierny ani w aspekcie branżowym ani terytorialnym. Wprowadzenie bardziej korzystnych uprawnień emerytalnych spowodowało przedwczesną likwidację szeregu zakładów, uwłaszcza jednoosobowych i w rzemiosłach deficytowych lub zanikających (np. szewcy, kowale wiejscy). Gdy chodzi o rozbój terytorialny sieci zakładów rzemieślniczych, to wzrost ich liczby nastąpił głównie w województwach wysoko rozwiniętych pod względem gospodarczym, natomiast w innych regionach jest słabszy (np. łomżyńskie, chełmskie, zamojskie). Bardzo wiele zależy tutaj od troski władz wojewódzkich. Dobry przykład stanowi województwo nowosądeckie, gdzie liczba zakładów ostatni znacznie wzrosła dzięki staraniom władz.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#ZbigniewRudnicki">Rozwój rzemiosła determinowany jest, także przez istniejącą bazę lokalową oraz możliwości inwestowania. Obecnie 53% zakładów mieści się w lokalach własnych rzemieślników, 21% w lokalach dzierżawionych od osób prywatnych oraz 25% w lokalach dzierżawionych od jednostek gospodarki uspołecznionej. Tak więc ok. 50 tys. warsztatów mieści się w mieszkaniach ich właścicieli, a duża liczba zakładów - w pomieszczeniach nie nadających się do tego celu (w różnego rodzaju szopach itp.), które w części winny ulec rozbiórce. Pokazuje to skalę potrzeb inwestycyjnych. Godna jest odnotowania tendencja do finansowania budowy warsztatów ze środków własnych (w ub. roku około 1.400 mln zł). Jednakże obowiązujące przepisy umożliwiały kredytowanie nowych inwestycji tylko do 30% wartości, gdy tymczasem inwestycje rzemieślnicze w branżach preferowanych (przemysł spożywczy, usługi motoryzacyjne) są bardzo kosztowne. Nowe przepisy kredytowe, wynegocjowane w ostatnim czasie z Ministerstwem Finansów są znacznie bardziej korzystne i stwarzają możliwość udzielania pożyczek do 80% wartości inwestycji w przypadku zakładów zupełnie nowych lub do 70% - gdy chodzi o nową lokalizację w związku z wyburzeniem budynku zajmowanego poprzednio itp. Celem ułatwienia realizacji inwestycji rzemieślniczych, Centralny Związek Rzemiosła powołał dwa nowe przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#ZbigniewRudnicki">Ograniczone możliwości inwestycyjne sprawiają, że osiągnięcie założonego do 1980 roku przyrostu zatrudnienia będzie niezwykle trudne. Młodzi ludzie niechętnie idą do rzemiosła. Odstręczają ich zwłaszcza trudne warunki pracy. Plan zatrudnienia byłoby wykonać łatwiej, gdyby zrealizowany został postulat wprowadzenia instytucji stażystów, przynajmniej w niektórych rodzajach rzemiosł. Poza kwestią inwestycji wzrost zatrudnienia zależy przede wszystkim od wzrostu zaopatrzenia rzemiosła w surówce i materiały. Plan na rok 1979, choć niewystarczający, przewiduje wskaźniki bardziej korzystne, niż w latach ubiegłych, zwłaszcza gdy idzie o zwiększanie zakresu rozdzielnictwa centralnego (21 list towarowych).</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#ZbigniewRudnicki">Pierwszy kwartał br. przyniósł poważne perturbacje w zaopatrzeniu, w tym i takie, których niczym nie da się usprawiedliwić (np. kłopoty z otrzymywaniem cementu).</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#ZbigniewRudnicki">Skomplikowany problem, którego znaczenie w pełni doceniane jest przez organizacje rzemieślnicze, stanowi jakość usług. Polega on kontroli ze strony cechów i organizacji spółdzielczych, które w określonych przypadkach mogą stosować sankcje. Nie jest oczywiście możliwe, by mogły one skontrolować poziom każdej indywidualnej usługi. Stąd wielka rola krytyki społecznej. Chodzi także o stworzenia wewnętrznych barier, przeciwdziałających zjawiskom nieuczciwości. Nie może być tak, że zła opinią o dziesiątkach a może nawet setkach niesolidnych rzemieślników rzutuje na opinię o całej grupie społecznej oraz psuje atmosferę współpracy. Wydaje się, że egzekwowanie wysokiej jakości produkcji i usług byłoby ułatwione przy szerszym stosowaniu systemu kredytowego, ponieważ rzemieślnikowi kredytobiorcy bardziej zależałoby na dobrej opinii. Trzeba też podkreślić, że walka o jakość będzie skuteczna tylko wtedy, gdy rzemieślnik będzie mógł otrzymać pełnowartościowa materiały i narzędzia pracy. Polepszeniu jakości pracy służy też funkcjonowanie własnej sieci rzemieślniczych sklepów i domów towarowych, które winny oferować wyroby wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#ZbigniewRudnicki">Działalność Centralnego Związku Rzemiosła jest utrudniona ograniczonym funduszem płac i wydatków na podróże służbowa. Przy przewiewanym wzroście produkcji rzemieślniczej o 17% w tym roku założono bowiem stabilizację funduszu płac, gdy obecnie 3 izby rzemieślnicze w ogóle nie posiadają etatów. Podróże służbowe służą przede wszystkim penetracji źródeł zaopatrzenia w surowce i materiały, obsłudze giełd towarowych i podobnym celom ściśle związanym z potrzebami rozwojem rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MieczysławMarynowicz">Z wyjazdu zespołu poselskiego do woj. bydgoskiego rozwiązanie sprawy stażystów należy uznać za bardzo potrzebna. W ten sposób będzie można osiągnąć zwiększenie stanu zatrudniania w rzemiośle. Nie sprzyjają przepisy finansowa, zwłaszcza gdy chodzi o podatek od wynagrodzeń. Należy przyjąć rozwiązanie, zgodnie z którym podatek od wynagrodzeń pracowników zakładu rzemieślniczego mógłby być zaliczany do kosztów jego prowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MieczysławMarynowicz">Centralny Związek Rzemiosła winien zwrócić uwagę na fakt, że szereg spółdzielni rzemieślniczych nie wykonuje w pełni swoich statutowych obowiązków, polegających na zaopatrzeniu rzemieślników w surowce, materiały i narzędzia oraz na inicjowaniu ich współpracy.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MieczysławMarynowicz">Dla umożliwienia sądom cechowym realizacji ich statutowych zadań w zakresie przestrzegania zasad etyki zawodowej, należy wyposażyć je w prawo wymierzania poważniejszych sankcji, zwłaszcza finansowych. Przepisy obowiązujące w tym zakresie należy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MieczysławMarynowicz">Poprawiła się ostatnio struktura i forma korzystania z kredytów bankowych. Ponieważ jednak niektórzy wojewodowie ustalili, że istniejący lokal rzemieślniczy można nabyć tylko razem z jego kompletnym urządzaniem, postuluję aby na zakup takiego zakładu udzielano kredytów podobnie jak na nowo otwierany zakład.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#BarbaraKoziejŻukowa">W referacie prezesa Gruchalskiego zabrakło dokładniejszego omówienia problemu własnego wykonawstwa inwestycyjnego rzemiosła oraz cen usług budowlanych w tym zakresie. Cenniki te wymagają rewizji, gdyż obecnie nie stymulują dostatecznie aktywności własnego wykonawstwa inwestycyjnego w obrębie rzemiosła. Tymczasem w obliczu powstałych ograniczeń inwestycyjnych jest to często jedyna możliwość inwestycji rzemieślniczych. Nie powiedziano też o realizacji porozumienia z Centralnym Związkiem Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego w sprawie budowy lokali dla potrzeb rzemiosła w nowych osiedlach mieszkaniowych. W praktyce porozumienie to nie jest wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Organizacje rzemieślnicze powinny podjąć bardziej energiczne starania o pozyskiwanie surowców wtórnych i odpadowych. Należy brać pod uwagę, że sytuacja kraju w zakresie zaopatrzenia materiałowo-surowcowego nie będzie ale polepszać i nawet w obliczu wczorajszej obietnicy wiceprezesa Pyki nie posiedzeniu Sejmu, powiększenia dostaw surowców, materiałów i urządzeń dla drobnej wytwórczości nie można liczyć na to, że rząd będzie mógł przydzielić więcej niż sam dysponuje.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Należy zwrócić większą uwagę na jakość produkcji, a w tym także wzornictwo wyrobów rzemieślniczych. Nie może być tak, że rzemiosło coś robi „bo idzie”. Czy mamy schlebiać każdym gustom? Wyobrażenia ludzi o tym co ładne należy kształtować, umożliwiając zakup estetycznych i aktualnych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Trzeba skorygować obowiązującą listę rzemiosł. Obecnie np. ślusarz nie ma prawa wykonać naprawy pękniętego błotnika, choć w okolicy nie ma żadnego innego warsztatu tego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Organizacje rzemieślnicze muszą zdać sobie sprawę z rosnącego w najbliższym czasie konkurenta w postaci uspołecznionego przemysłu drobnego. Konkurencji tej będzie można sprostać tylko dzięki dobrej, uczciwej pracy rzemiosła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#EdwardWiśniewski">Jaka jest możliwość otrzymania długoterminowego kredytu inwestycyjnego (10–15 lat) przez spółdzielnię rzemieślniczą? Bardzo często jest to dla niej warunek dalszego rozwoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#EugeniaKempara">Organizacje rzemieślnicze winny aktywniej reagować na nieetyczne postępowanie niektórych rzemieślników. Na spotkaniach poselskich często daje się przykłady ograniczania się rzemieślników do działalności produkcyjnej przy odmawianiu świadczenia usług, gdy tymczasem zakłady rzemieślnicze winny przyczyniać się do oszczędnego gospodarowania przez wykorzystanie możliwości poprawienia, przerobienia jakiegoś wyrobu, dostosowania go do nowej mody itp.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#EugeniaKempara">Samorząd rzemieślniczy winien walczyć z zaległościami podatkowymi poszczególnych osób. We wszystkich tęgo rodzaju sprawach należy działać nie metodami administracyjnymi (cofnięcie koncesji, to ostateczność) lecz społeczno-wychowawczymi.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#EugeniaKempara">Poseł Czesław Wilczyński poruszył problemy wzrostu zatrudnienia w rzemiośle, zwracając Uwagę na potrzebę bardziej aktywnej postawy organizacji rzemieślniczych w tym zakresie. Niepokój budzi nielegalne świadczenie usług przy wykorzystaniu materiałów pochodzących z pokątnych źródeł lub wręcz kradzieży (np. usługi malarskie). Kluczowe znaczenie ma tu należyte zaopatrywanie rzemiosła w surowce i materiały.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#EugeniaKempara">Poseł przedstawił opinię, że wysokość podatków zapłaconych rzemieślników jest stosunkowo niska. Jeśli np. za garnitur w Warszawie krawiec bierze przeciętnie 4 tys. zł (poza Warszawą do 2,5 tys. zł), to jednorazowa usługa już wystarcza do zapłacenia należnego podatku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JerzyJabłonka">Przedstawione na dzisiejszym posiedzeniu Komisji wnioski w pełni pokrywają się z moimi ocenami. Raz do roku organizujemy naradę, w której udział biorą członkowie cechu i przedstawiciele Izby Rzemieślniczej, komisja handlu Rady Narodowej, przewodniczący rady oraz naczelnik. Istnieje wtedy możliwość pełnej wymiany poglądów. Na terenie miasta i gminy. Nidzica, które liczą łącznie 19 tys. mieszkańców działają 104 zakłady rzemieślnicze. Tylko 11 z nich istnieje na wsi i liczba ta wykazuje stałą tendencję malejącą - świadczenie usług na wsi staje się coraz bardziej nieopłacalne.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JerzyJabłonka">Na moim terenie potwierdza się ogólna tendencja wzrostu liczby zakładów rzemieślniczych. Z wydzielonych na jesieni ub. roku 22 działek (na których można budować także domy mieszkalne) zajętych jest do tej pory 15, a umowy odnośnie kolejnych czterech są w trakcie przygotowywania.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JerzyJabłonka">Wzrost zatrudnienia w rzemiośle ogranicza przede wszystkim brak surowców. Nie chodzi przy tym o zakłady o profilu produkcyjnym, bo takich jest na terenie miasta i gminy tylko kilka, lecz zakłady typowo usługowe, gdzie ledwie można uzyskać surowce i materiały wystarczające do pracy jednej osoby - właściciela zakładu. Warto tu też zwrócić uwagę na poważne trudności z zakupem przez rzemieślników używanych maszyn i urządzeń (np. wycofywanych z PGR-ów). Nie ma w tym zakresie przeszkód o charakterze prawnym, ale kierownicy przedsiębiorstw mają opory, bo chodzi tu o styk z gospodarką nieuspołecznioną. Często kierownicy ci nie wiedzą, na ile taką maszynę wycenić, a z kolei ekspertyza czy wezwanie biegłego może kosztować tyle ile sama maszyna. Byłoby najprościej, gdyby maszyny takie były skupowane przez spółdzielnie rzemieślnicze, które następnie sprzedawałyby je osobom bezpośrednio zainteresowanym.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JerzyJabłonka">Odpowiadam na postawione w toku dyskusji pytanie: co mogę zrobić jak naczelnik gminy, podstawowej jednostki administracji państwowej dla rzemiosła? De facto mogę tylko zapewnić dobry klimat oraz dać działki na budowę lokali. Poza tym jestem bezradny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StefanPiątczak">Miernik wzrostu zatrudnienia nie może być uważany za bezbłędny. W praktyce okazuje się, że założony w programie rządowym wzrost działalności rzemieślniczej (w tym zwłaszcza rynkowej) może zostać osiągnięty przy mniejszym wzroście zatrudnienia niż poprzednio przewidywany. W każdym razie, wniosek taki wynika z doświadczeń woj. olsztyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StefanPiątczak">Należy zwrócić znacznie większą uwagę na poprawę jakości produkcji i usług rzemiosła. W ciągu ostatnich trzech lat znam jeden przypadek rozpatrzenia sprawy przez Sąd cechowy (i do tego zakończony polubownie), a przecież skarg jest znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#StefanPiątczak">W pełni popieram postulat większego uwzględnienia potrzeb rzemiosła w ramach centralnego rozdziału surowców. Dla przykładu: mamy obecnie niezwykłe trudności z naprawą popsutych w okresie ostatnich miesięcy grzejników, przewodów wodno-kanalizacyjnych itp.: rzemiosło mogło by to naprawić, ale nie ma z czego, bowiem przydziały w tym zakresie pokrywają zaledwie 10–15% potrzeb w skali rocznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JerzyGruchalski">Centralny Związek Rzemiosła wystąpił o rewizję cenników budowlanych. Przeprowadzono także rozmowy z CZSBM oraz wspólne kontrole realizacji porozumienia w sprawie budowy lokali rzemieślniczych w osiedlach mieszkaniowych. Nie ma być może do tej pory widocznych efektów tej współpracy, lecz można się ich spodziewać w niedalekiej przyszłości. Z góry jednak wiadomo, że ograniczone możliwości spółdzielczości mieszkaniowej nie pozwolą zrealizować wszystkich postulatów organizacji rzemieślniczych. W tym roku mnożna spodziewać się realizacji inwestycji na sumę ok. 800 mln zł wobec 1.200 mln zł planowanych przez rzemiosło.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JerzyGruchalski">Wiele rzemiosł ujętych jest zbyt wąsko. Centralny Związek Rzemiosła w pełni zgadza się z opiniami posłów o potrzebie skorygowania listy rzemiosł i odpowiednie wnioski zostaną skierowane do MHWiU. Organizacje rzemieślnicze starają się stymulować poprawę jakości wyrobów w drodze organizowania pokazów, tworzenia wzorcowni, działalności CHZ „Remex” itp. Nie ma żadnych ograniczeń w pomocy finansowej dla spółdzielni rzemieślniczych, problem polega natomiast na tym, że Centralny Związek Rzemiosła ograniczony jest przez posiadany limit inwestycyjny, który w roku bieżącym wynosi 60 mln zł. Na skorzystanie z tego limitu czeka od dawna długa kolejka zainteresowanych spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JerzyGruchalski">O etyce rzemieślnika mówimy na wszelkich możliwych forach, różnych spotkaniach, naradach itp. Nasza działalność w tym zakresie może posiadać jednak wyłącznie charakter profilaktyczny, w zasadzie nie mamy bowiem możliwości skutecznego karania. Gdy chodzi o zaległości podatkowe rzemieślników, to w skali całego kraju ich wielkość z roku na rok maleje. Zatrudnienie uczniów: problem polega nie tylko na zapewnieniu odpowiedniej ich liczby, bo w tym zakresie realizujemy wskaźnik rządowego programu rozwoju rzemiosła, lecz w tym, że gro uczniów porzuca rzemiosło na rzecz pracy w przemyśle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarekWieczorek">Stanowisko resortu wobec omawianych problemów jest Komisji znane, co zwalnia mnie od szerszej wypowiedzi w tym zakresie. Jedyna kwestia wymagająca omówienia, to problem zatrudnienia. Opierając się na ustaleniach wspólnego posiedzenia Biura Politycznego KC PZPR i Prezydium CKSD resort uważa, że wzrost liczby zatrudnionych w rzemiośle stanowi obecnie sprawę naczelną, a dla pełnej jej realizacji należy podjąć szereg konkretnych działań. M. in. zostanie niedługo opublikowany przepis, że w okresie najbliższych dwu lat zakłady rzemieślnicze mogą zatrudniać wykształconych przez siebie uczniów bez jakiejkolwiek dodatkowej opłaty z tego tytułu. Natomiast w przypadku staży, sprawa nie wydaje się taka prosta. Chyba nie byłoby słuszne, gdyby warsztat rzemieślniczy, który zatrudnia pracownika niewykwalifikowanego musiał w związku z tym płacić zwiększony podatek, a inny, zatrudniający czeladnika, a więc osobę o pełnych kwalifikacjach w zawodzie Przewodniczący Komisji poseł Zbigniew Rudnicki (SD): Rada Ministrów opracowała już kompleksowy program konkretnych działań na rzecz realizacji rządowego programu rozwoju rzemiosła przy uwzględnieniu decyzji politycznych z lutego br. Z tego względu nie zachodzi potrzeba formułowania dodatkowych postulatów naszej Komisji wobec rządu. Warto natomiast zwrócić uwagę na potrzebę zapewnienia właściwej postawy samorządowych organizacji rzemieślniczych, zwłaszcza w obliczu realizowanego eksperymentu spółdzielczości rzemieślniczej. Eksperyment ten winien rozpocząć się najpóźniej od 1 lipca br jest więc bardzo mało czasu. Wdrażanie eksperymentu nakazuje też rozważenie roli cechów. Wydaje się, że winny one stać się organizacjami typu związku zawodowego, zrzeszającymi rzemieślników oraz pracowników zakładów rzemieślniczych. Takie postawienie sprawy wychodziłoby naprzeciw zamierzeniom eksperymentu spółdzielczego. Powstaje także problem wzrostu autorytetu samorządu. Tylko w ten sposób będzie będzie można zlikwidować zagadnienie nieuczciwości niektórych rzemieślników. Sprawy tej nie da się załatwić Za pomocą decyzji administracyjnej. Należy podkreślić, że w materii tej trzeba przestać wreszcie tylko mówić, a zacząć działać. Należy w pełni egzekwować od rzemieślników realizację ich obowiązków. I jeśli by Centralny Związek Rzemiosła uznał, że trzeba w tym celu zmienić ustawę o wykonywaniu rzemiosła lub akty wykonawcze do niej, to Komisja jest gotowa przedyskutować sprawę oraz sformułować wnioski. Słuszna wydaje się praktyka tych izb rzemieślniczych, które wprowadziły zasadę, że rzemieślnik zostaje relegowany z izby po uzyskaniu trzykrotnego upomnienia. Należy też wpoić w środowisku rzemieślniczym świadomość, że w naszym kraju nikt nie zabrania nawet ludziom zamożnym żyć skromnie, nieuczciwe bogacenie się musi być piętnowane. Jest to w środowisku rzemieślniczym problem o znaczeniu politycznym.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MarekWieczorek">Gdy chodzi o zagadnienia wysokości funduszu płac oraz środków na delegacje służbowe w Centralnym Związku Rzemiosła i organizacjach rzemieślniczych, to wydaje się, że resort handlu i usług jest zorientowany i niewątpliwie nie będzie chciał tworzyć niepotrzebnych barier dla produkcji rzemieślniczej.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MarekWieczorek">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja przyjęła dezyderaty wynikające z poprzedniego posiedzenia: dezyderat nr 48 do wicepremiera T. Pyki w sprawie pilnego podjęcia prac nad zorganizowaniem odzysku i wprowadzeniem do wtórnego przerobu zużytych wyrobów z tworzyw sztucznych, zwłaszcza opakowań, dezyderat nr 49 do ministra handlu wewnętrznego w sprawie rozwoju usług pralniczych oraz potrzeby opracowania kompleksowej koncepcji rozwiązania tego problemu w planie na lata 1981–85, dezyderat nr 50 do wicepremiera J. Szydlaka w sprawie zwiększenia dostaw przemysłowych maszyn do szycia oraz części zamiennych do nich dla odzieżowych spółdzielni pracy oraz spółdzielni świadczących usługi odzieżowe dla ludności.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>