text_structure.xml 33.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 31 maja 1977 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów Zbigniewa Rudnickiego (SD) i Danuty Bartosz (bezp.), rozpatrzyła sprawy zatrudnienia w handlu oraz warunki bezpieczeństwa, higieny pracy i socjalno-bytowe pracowników handlu.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z ministrem Adamemu Kowalikiem, Centralnego Związku Rolniczych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” z wiceprezesem Stanisławem Kitą. CZSS „Społem” z wiceprezesem Franciszkiem Łosiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, Ministerstwa Finansów, Najwyższej Izby Kontroli oraz przewodnicząca Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości - Olga Rewińska.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług oraz Zarząd Główny Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości przedstawiły Komisji obszerne materiały informacyjne na omawiany temat.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Referat opracowany w oparciu o wyniki wizytacji, przeprowadzonej przez podkomisję, która badała na terenie woj. bialsko-podleskiego, lubelskiego, wrocławskiego i leszczyńskiego zatrudnienie oraz warunki BHP w handlu, przedstawiła poseł Stanisława Kirsch (PZPR):</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warunki pracy w handlu uległy w ostatnich latach poprawie. Jest jednak jeszcze wiele do zrobienia dla uzyskania dalszego postępu w dziedzinie Organizacji, kultury obsługi oraz skuteczniejszego oddziaływania handlu na pożądaną strukturę konsumpcji.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Rok ubiegły był trudnym okresem w działalności handlu ze względu na wprowadzone z dniem 1 lipca 1976 zmiany organizacyjne oraz na trudności w zaopatrzeniu w artykuły spożywcze, które wystąpiły w połowie roku. Mimo to stwierdzić należy, że handel zrealizował podstawowe zadania. Zrealizował je przy niższym, niż przewidywał plan, stanie zatrudnienia (98,6 proc.).</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Zmniejszyła się liczba osób zatrudnionych w administracji, ale także (o 6.100 osób) liczba pracowników zatrudnionych bezpośrednio w sklepach. Na koniec 1976 r. brakowało, jak się szacuje około 20-25 tys. pracowników w handlu i usługach. W tym roku trudności z zapewnieniem dopływu sprzedawców, zwłaszcza do nowo oddawanych placówek handlowych, mogą się pogłębić.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W Polsce - w porównaniu z innymi krajami socjalistycznymi - stan zatrudnienia w handlu jest niższy. Na 1 tys. mieszkańców przy pada 26,4 osób personelu handlowego, podczas gdy w Czechosłowacji - 41, na Węgrzech - 34, w NRD - 43. Niedobory w zatrudnieniu są szczególnie dotkliwe w tych rejonach i miejscowościach, w których przeważa drobna sieć handlowa, tj. sklepy o 1-2 osobowej obsłudze. Słuszny jest kierunek zwiększania zatrudnienia pracowników sklepowych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zwłaszcza w większych sklepach możliwość zamiany jednego pełnego etatu na 2 „połówki” może przynieść duże korzyści - stanowiąc rezerwę w wypadku choroby, urlopów macierzyńskich itp.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Dla złagodzenia występujących w handlu niedoborów zatrudnienia należałoby zastosować szereg usprawnień organizacyjnych: zwiększyć elastyczność przesuwania personelu z jednego stoiska do innego oraz umożliwić rozpoczynanie pracy przez poszczególnych pracowników o różnej porze. Wiadomo bowiem, że godziny szczytu w sklepach spożywczych przypadają rano oraz po południu i wówczas potrzebna jest największa obsługa. Przed przesuwaniem personelu do najbardziej ruchliwych stoisk, a także przed zatrudnieniem na niepełnych etatach bronią się często kierownicy sklepów, tłumacząc się, że nie jest do końca uregulowany problem odpowiedzialności materialnej, zwłaszcza w sklepach średnich i mniejszych.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przeciętna płaca w handlu w 1976 r. wynosiła 3.202 zł., ale występują odchylania od tej średniej. Przy regulacji spraw płacowych w handlu detalicznym należy brać pod uwagę wielkość obrotu towarowego przypadającego na jednego pracownika, a także uciążliwość wykonywania zadań, co dotyczy zwłaszcza handlu artykułami spożywczymi.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">W 1976 r. na działalność socjalno-bytową w handlu wydatkowano 443.793 tys. zł., tj. o 10 proc. więcej niż w 1975 r. W przeliczeniu na jednego zatrudnionego wynosi to w handlu państwowym 820 zł, w „społemowskim” - 860 zł, a w CZRS - 1035 zł. Zróżnicowany jest również udział tego funduszu w poszczególnych województwach. I tak np. w woj. leszczyńskim z funduszu socjalnego przypada na pracownika 595 zł, a w woj. wrocławskim od 900 zł do ponad 1300 zł. Działalność socjalna w handlu ukierunkowana była przede wszystkim na organizację wypoczynku urlopowego pracowników i zapewnienie zorganizowanego wypoczynku ich dzieciom. Na wczasy pracownicze wydano w 1976 r. 640,6 mln zł. Mimo większej liczby skierowań na wczasy z tej formy wypoczynku skorzystało tylko 27 proc. zatrudnionych. W wielu województwach przedsiębiorstwa handlowe nie posiadają własnej bazy wczasowej, która mogłaby być wykorzystywana w ciągu całego roku. Zdaniem Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości na poprawę w tym względzie miałoby wpływ przyznanie temu Związkowi priorytetu w korzystaniu ze środków i limitów Centralnego Funduszu Inwestycji Socjalnych. Umożliwiłoby to budowę kilku dużych międzyzakładowych ośrodków wypoczynkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Na pozytywną ocenę zasługuje organizacja wypoczynku w okresie ferii letnich i zimowych dla dzieci i młodzieży. W 1976 r. wydano na ten cel 64.890 tys. zł, tj. 17,5 proc. całego funduszu socjalnego. Zapewniona wszystkim zgłoszonym dzieciom ze szkół podstawowych pobyt na jednym turnusie kolonijnym i zimowisku.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Jedną z trudniejszych do rozwiązania spraw jest zapewnienie miejsc w żłobkach i przedszkolach dzieciom pracownic handlu. Przy 80 proc. zatrudnienia kobiet w handlu ten problem rzutuje na poziom pracy, absencję itp., a także utrudnia pozyskiwanie nowych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Działalność kulturalna w przedsiębiorstwach handlowych ogranicza się do zakupu biletów do kin i teatrów, a także organizowania wycieczek. Rozproszenie placówek handlowych i zróżnicowane godziny pracy uniemożliwiają rozwój zorganizowanych form rekreacji m.in. wypoczynku sobotnio-niedzielnego. Ze względu na charakter pracy częste są w handlu praktyki przekraczania 8 godzinnego zatrudnienia. Są również zaległości w wykorzystaniu wolnych dni należnych za niedziele i święta oraz zaległości urlopowe. Większość pracowników handle postuluje, aby wolne soboty były również wolnymi dniami dla handlu, przy utrzymaniu jedynie placówek dyżurujących w godzinach porannych.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Pracownicy handlu nie są, jak wiadomo, przemysłową służbą zdrowia. Ze względu na uciążliwe warunki pracy, konieczność okresowych badań lekarskich itp. resort, centrale spółdzielcze i związek zawodowy podjęły działania mające na celu tworzenie własnych - przychodni i ambulatoriów lekarskich. Jest tych placówek na razie niewiele, a ich wyposażenie pozostawia wiele do życzenia. Większość pracowników korzysta z sieci placówek powszechnej służby zdrowia, co stwarza często wiele trudności i powoduje dużą stratę czasu. Zachodzi więc potrzeba utworzenia przychodni specjalistycznych w miastach wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Wiele schorzeń wskazuje na związek przyczynowy między stanem zdrowia, żywieniem pracowników, a ze względu na rozproszenie minimalny tylko stopniu korzystają ze stołówek. Łącznie ze wszystkich form żywienia przyzakładowego korzystało w 1976 r. 281,8 tys. osób. Korzystanie z obiadów w zakładach gastronomicznych utrudniają przepisy nie zezwalające na stosowanie dopłat do tego typu posiłków przez pracowników.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Sprawą szczególnej wagi jest zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych pracowników handlu. Według stanu na koniec 1976 r. ponad w 319 tys. pracowników dojeżdżało do pracy. Przedsiębiorstwo na ogół nie posiadają własnej bazy hotelowej; przydziały mieszkań w budownictwie spółdzielczym są minimalne.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Wizytacje poselskie dostarczyły wielu przykładów potwierdzających, iż warunki pracy w handlu są bardzo trudne. Większość placówek handlowych mieści się w starych pomieszczeniach, bez zaplecza i urządzeń sanitarnych, a także odpowiedniego ogrzewania, wentylacji itp. Korzystniejsze warunki są w nowo zbudowanych pawilonach, choć i tu w wielu wypadkach sprawy wentylacji nie są rozwiązane. Czyni się wiele, aby poprawić ten stan rzeczy. Modernizacje i remonty przyczyniają się do stopniowego złagodzenia trudności, lecz dotkliwą bolączką jest brak najprostszych urządzeń i sprzętu ułatwiającego ciężką pracę fizyczną. W wielu placówkach ze względu na ciasnotę nie można stosować zmechanizowanego sprzętu, ale i w dużych placówkach pracownice dźwigają kilkudziesięciu kilogramowe opakowania; a zdarza się i tak, że podręczny magazyn mieści się w piwnicy. Potrzeba mechanizacji pracy uwidacznia się jednak najjaskrawiej w obrocie masowymi towarami jak węgiel, wapno, nawozy itp. Na stacjach PKP nie ma niezbędnych do rozładunku towarów urządzeń, warunki bhp urągają podstawowym wymogom, a liczba wypadków potwierdza, że ten stan wymaga pilnej poprawy. Niestety od dłuższego czasu pertraktują z PKP na temat wyposażenia stacji rozładunkowych i ramp nie odnoszą skutku. Rozwiązania wymaga również problem paczkowania artykułów masowych. Czynności te odbywające się w handlu powinny być przeniesione do zakładów przemysłu spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Korzystne zmiany można odnotować w zaopatrzeniu pracowników w odzież roboczą i ochronną, ale z wielu uwag sprzedawców wynika, że przydzielana im odzież (fartuchy ze stylonu) jest niefunkcjonalna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RomanOleksin">Rygory dotyczące zatrudnienia pogłębiają jeszcze trudności, z którymi boryka się handel dysponujący niedostateczną bazą - tj. siecią sklepów i magazynów. Należy zatem przeanalizować profil zatrudnienia i szerzej stosować formy ajencji zryczałtowanej i prowizyjnej, zwłaszcza w małych sklepach.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#RomanOleksin">Obowiązują przepisy uniemożliwiające prywatnym producentom warzyw i owoców do innych rejonów kraju, nawet z tych województw, w których występują nadwyżki tych artykułów. Czy takie postanowienia są uzasadnione? Wydaje się bowiem, że komplikują one usprawnienie zaopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RomanOleksin">Niezbędna jest poprawa w systemie dystrybucji skierowań na wczasy FWP. We wszystkich środowiskach zawodowych słyszy się skargi na niedostateczną liczbę tych miejsc, a równocześnie domy wczasowe nie są w pełni wykorzystane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławMach">W zakresie poprawy warunków pracy w handlu dużą rolę do spełnienia mają władze wojewódzkie. Obecnie - po reorganizacji handlu - mogą one te funkcje wykonywać sprawniej. Potwierdzają taki stan rzeczy przykłady z woj. słupskiego, gdzie zakres modernizacji sieci handlowej został znacznie zwiększony.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławMach">Dużą pomocą w realizacji inwestycji handlowych byłoby zwiększenie mocy wykonawczych kombinatu „Bud-[tekst nieczytelny w pliku PDF] potencjał tego kombinatu wykorzystywany jest do budowy pawilonów handlowych, a do jego obowiązków należeć powinno również przeprowadzanie remontów w dużych obiektach, takich jak np. domy towarowe.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławMach">W woj. słupskim wytyczono plan modernizacji sieci handlowej, a także unowocześnienia magazynów. Zagospodarowano 2 elewatory zbożowe o powierzchni 6 tys. m2. Obecnie spełniają one funkcje magazynów handlowych w pełni zmechanizowanych.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławMach">Pracownicy handlu korzystają z priorytetu w przydziałach miejsc dla dzieci w żłobkach. Władze wojewódzkie podjęły bowiem taką decyzję uznając, że jest ona niezbędna ze względu na ogólny interes miasta - tzn. sprawne zaopatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StanisławMach">Ostatnio zdecydowano się na zamknięcie sklepów w sobotę, aby pracownicy handlu mogli wykorzystać należny im wolny dzień. Wywołało to w wielu miastach niezadowolenie. Wytworzenie przychylnego klimatu wokół tej sprawy jest zadaniem środków masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StanisławMach">W woj. słupskim po likwidacji przemysłu terenowego i podporządkowaniu wielu spółdzielni pracy krajowym związkom, w wojewódzkiej spółdzielni usługowej pozostały nieliczne i najsłabsze placówki usługowe. W związku z tym nastąpiło pogorszenie działalności usługowej.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#StanisławMach">Pomoc resortu handlu wewnętrznego i usług udzielana władzom wojewódzkim, a także realizacja uchwały Sekretariatu KC PZPR w sprawie pracy polityczno-wychowawczej wśród pracowników handlu tworzą korzystne warunki dla poprawy jego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#StanisławMach">Poseł Danuta Bartosz (bezp.) stwierdziła, że poziom handlu i gastronomii w woj. słupskim jest potwierdzeniem troski miejscowych władz o te dziady.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#StanisławMach">Poseł D. Bartosz poinformowała, że do prezydium Komisji wpłynął list od mieszkanki dzielnicy Radogoszcz w Łodzi, która skarży się na złą jakość węgla przydzielanego ludności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#EdwardWiśniewski">W warunkach pracy handlu w poszczególnych regionach kraju obserwuje się duże dysproporcje. W województwach Polski wschodniej i środkowej zaniedbania są większe, natomiast W woj. zachodnich i północnych, a także na Śląsku sytuacja jest lepsza. Należy dążyć do likwidowania tych różnic.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#EdwardWiśniewski">Duże perspektywy rozwoju ma zatrudnienie w handlu na 1/2 etatu i na godziny, które pozwolą łagodzić trudności kadrowe. Obecnie zatrudnienie na tzw. pół etatu jest niewielkie wynosi bowiem zaledwie 2,8 proc.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#EdwardWiśniewski">W pionie handlu wiejskiego, który ma bardzo trudne zadania i działa w trudnych warunkach - płace są niższe niż w innych pionach. W polityce płac powinno się właśnie preferować najtrudniejsze warunki. Odnosi się to, poza handlem wiejskim, również do handlu artykułami spożywczymi w ogóle. Zawarte w materiałach resortowych sugestie mówiące, iż należy zbliżać poziom płac w handlu do poziomu przeciętnych płac w gospodarce uznać należy za słuszne.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#EdwardWiśniewski">System prowizyjny jest stosunkowo rzadko stosowany w handlu, mimo iż zachęca on do wzrostu wydajności pracy i poprawy obsługi klientów. Nie powinno się go jednak stosować do sprzedaży alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#EdwardWiśniewski">Na poprawę pracy w handlu w sposób istotny wpływa zwiększenie samodzielności kierowników sklepu.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#EdwardWiśniewski">Nowe zasady tworzenia funduszu zakładowego, socjalnego i mieszkaniowego nie oddziaływają zbyt widocznie na rozwój działalności socjalno-bytowej w przedsiębiorstwach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#EdwardWiśniewski">Wiele inwestycji przygotowanych do rozpoczęcia zostało wstrzymanych ze względu na brak limitów finansowych. Należałoby w przypadkach, gdy zapewniane jest własne wykonawstwo przedsiębiorstw, umożliwić przystąpienie do realizacji najpotrzebniejszych zadań. Ponadto w niektórych województwach istnieją możliwości przesunięcia mocy wykonawczych miejscowych przedsiębiorstw, warto więc z tego skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#EdwardWiśniewski">Wzrost wypadków śmiertelnych i ciężkich w handlu wiążę się przede wszystkim z wielkimi zaniedbaniami w dziedzinie bhp w transporcie oraz przy rozładowywaniu towarów. Słuszne są wnioski w sprawie poprawy współdziałania handlu i PKP w celu wyposażenia stacji i ramp kolejowych w odpowiednie urządzenia mechaniczne.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#EdwardWiśniewski">Wizytacje poselskie w woj. bialsko-podlaskim i lubelskim potwierdzają, że placówki handlowe zlokalizowane w starym budownictwie pracują w bardzo trudnych warunkach. Oto przykłady: 90 proc. sieci handlowej w woj. bialsko-podlaskim i 70 proc. w woj. lubelskim mieści się w starych i nieodpowiednich lokalach.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#EdwardWiśniewski">Tegoroczny plan etatów dla handlu jest niższy niż w roku ubiegłym. Można zrozumieć, że w tych przypadkach, w których nastąpiła zmiana warunków pracy jest to uzasadnione. Niestety ograniczenia etatowe obejmują wszystkie placówki.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#EdwardWiśniewski">Resort handlu wewnętrznego i usług powinien znaleźć się na liście imiennych odbiorców materiałów budowlanych. Oznaczałoby to poprawę zaopatrzenia i miało wpływ na przyspieszanie inwestycji handlowych.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#EdwardWiśniewski">Na liście pilnych potrzeb inwestycyjnych handlu znaleźć się powinny budowa przechowalni. Obecnie bowiem zimowe rezerwy ziemniaków, owoców i warzyw gromadzi się w warunkach nieodpowiednich, co powoduje ogromne straty. Kolejną pilną potrzebą jest budowa wytwórni produktów garmażeryjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MieczysławMarynowicz">Wizytacje poselskie potwierdzają, że warunki pracy w handlu są trudni, a jego baza, zwłaszcza w starym budownictwie - nieodpowiednia. Nie mało mankamentów występuje też w projektowaniu nowych obiektów. I tak np. magazyn meblowy wybudowany w 1975 r. zaprojektowany został w sposób urągający przepisom bhp. Dla 150 osób personelu przewidziano 1 sanitariat; nie ma wind i innych mechanicznych urządzeń do przemieszczania towarów. Nowo oddany do użytku obiekt już dziś wymaga generalnej modernizacji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MieczysławMarynowicz">Przykładem niepełnego wykorzystania możliwości jest przedsiębiorstwo usług radiowo-telewizyjnych we Wrocławiu. Nie dysponuje ono bazą transportową i wskutek tego ma znacznie ograniczone możliwości pracy w terenie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MieczysławMarynowicz">Urągają wszelkim przepisom sanitarnym i bhp warunki panujące w zakładzie masarniczym w Lesznie. Zmiany w tej placówce są niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MieczysławMarynowicz">Wojewódzka Spółdzielnia Rolnicza we Wrocławiu dysponuje typową dokumentacją i mogłaby szybko zwiększyć bazę miejscowego handlu, lecz uniemożliwia to brak środków i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MieczysławMarynowicz">Nowe województwa, w których niezbędny jest rozwój bazy handlowej uzyskać powinny - w ramach resortu handlu - priorytet inwestycyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#CzesławSłowek">Z uznaniem stwierdzić trzeba, że postęp w handlu jest widoczny, a poprawa warunków bhp w większości przedsiębiorstw zaliczana jest do zadań pierwszoplanowych Tym niemniej szereg spraw wymaga szybkiego rozwiązania. Na pierwszy plan wysuwa się problem zatrudnienia. Ograniczenia w tej dziedzinie powinny iść w parze z postępem mechanizacji pracy i organizacji dostaw. Jeśli jednak są one stosowane wówczas, gdy baza handlowa nie ulega zmianom, kolidują z zadaniami handlu, wśród których poprawa obsługi zalicza się do najważniejszych. Na poparcie zasługuje wniosek dotyczący tworzenia preferencji płacowych dla pracowników handlu artykułami żywnościowymi, owocami i warzywami oraz rybami. Te grupy sprzedawców uzyskały wprawdzie podwyżki, ale nadal w stosunku do pracowników innych branż handlu są one uposażone gorzej.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#CzesławSłowek">Równolegle z rozwojem sieci nowoczesnych pawilonów handlowych i domów towarowych musi iść upowszechnienie mechanizacji pracy. Pozwoli to na ograniczenie ciężkich fizycznych czynności, które wykonują sprzedawcy, a także usprawni zaopatrzenie. Dlatego resort musi konsekwentnie domagać się podjęcia przez przemysł na szerszą skalę produkcji odpowiednich urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#CzesławSłowek">Pewna część sklepów mieszczących się w starych domach ulegnie w najbliższych latach likwidacji. Część jednak musi nadal spełniać swe funkcje. Dlatego też należałoby we wszystkich województwach ustalić listę placówek, które jeszcze przez kilka czy kilkanaście lat będą czynne i wymagają modernizacji. W tych lokalach powinno się przede wszystkim zainstalować: bieżącą wodę, sanitariaty i właściwe ogrzewanie.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#CzesławSłowek">Poszczególne przedsiębiorstwa dysponują określonymi środkami na działalność socjalną i kulturalną, lecz każde z nich stara się wydatkować posiadane sumy samodzielnie i samo prowadzić tę działalność. Zastanowić się należy czy obecnie, w nowym układzie organizacyjnym handlu nie należałoby zintegrować tych poczynań. Słuszne wydaje się tworzenie wspólnych dla handlu państwowego i spółdzielczego przychodni zdrowia, wspólne organizowanie wypoczynku, kolonii dla dzieci itp.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#CzesławSłowek">W programie inwestycyjnym handlu na szczególne preferencje zasługuje wyposażenie w sprzęt zmechanizowany baz transportowych, a także wspólnie z PKP punktów rozładunku towarów masowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JaninaWaśniówska">Pracownicy wiejskich kiosków z artykułami spożywczymi nakłaniani są obecnie do prowadzenia tych placówek na zasadach ajencyjnych, a podkreślić należy, że ajenci nie korzystają z części uprawnień pracowniczych, a więc nie przysługuje im, m. in. emerytura i renta. W odniesieniu do osób zatrudnionych w handlu od kilku czy kilkunastu lat przekształcenie ich w ajentów nie byłoby słuszne.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JaninaWaśniówska">Szczególnie trudnym problemem - rzutującym na poziom pracy i stan zatrudnienia - jest czas pracy w handlu. Pracownicy są zatrudnieni więcej niż 8 godzin dziennie, a ponadto mają trudności z wykorzystaniem dni wolnych za przepracowane niedziele i święta, a także wolne soboty.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JaninaWaśniówska">W handlu detalicznym 80 proc. kadr stanowią kobiety, z których większość to młode matki. Tak więc absencja, na którą składają się przeważnie urlopy macierzyńskie i opieka nad chorymi dziećmi jest w handlu dwa razy wyższa niż w innych działach gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JaninaWaśniówska">W związku z poruszaną w dyskusji sprawą zatrudnienia agencyjnego podać warto, że do związku nadchodzi w tej sprawie sporo listów pracowniczych, a powodem skarg jest utrata części uprawnień pracowniczych przy zatrudnieniu ajencyjnym. Tzw. pół etaty w handlu - to termin umowny, ponieważ zatrudnia się ludzi i na 3/4 etatu i na 7/8, a mimo to liczba chętnych jest niezadowalająca. Ten fakt tłumaczy się m. in. uciążliwością dojazdów, które w bardzo licznych przypadkach zajmują ok. 2 godz.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JaninaWaśniówska">W latach 1975–78 zanotowano w handlu wzrost świadczeń z funduszu socjalnego i mieszkaniowego. Obecnie jednak odpisy na te cele osiągnęły już pułap i nie mogą być zwiększane. Równocześnie jednak narastają potrzeby w związku ze zwiększaniem się liczby emerytów i rencistów. W wielu przedsiębiorstwach, które mają pod swą opieką dużą liczbę emerytów, powstają trudności, bo fundusz socjalny naliczany jest od funduszu płac zatrudnionych pracowników i nie uwzględnia dodatkowych obciążeń.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#JaninaWaśniówska">Dotkliwe są trudności z zapewnieniem miejsc w żłobkach i przedszkolach dzieciom pracowników handlu. Związek przeznaczył w 8 miastach specjalne środki na budowę przedszkoli i żłobków. Przedsiębiorstwa handlowe nie mają możliwości zawierania umów patronackich ze spółdzielniami mieszkaniowymi, wobec tego utrudnione jest spożytkowanie funduszu mieszkaniowego. Wskutek wzrostu cen usług, pożyczki na remonty mieszkań (do 10 tys.) są niedostateczne.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JaninaWaśniówska">Sekcją transportowa przy Zw. Zawod. Prac. Handlu i Spółdzielczości zajmująca się problematyką warunków pracy w transporcie i pracach rozładunkowych wysunęła po dokładnym zbadaniu tych spraw wniosek, aby PKP, które powołały wyspecjalizowane przedsiębiorstwa do rozładunku drobnicy, utworzyły również takie przedsiębiorstwa dla rozładunku przesyłek wagonowych.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JaninaWaśniówska">Dla rozwoju działalności socjalno-bytowej na rzecz pracowników handlu Związek przeznaczył fundusze pochodzące z części składek członkowskich. W ub. roku wyasygnowano na ten cel 157 mln zł. Ponadto 50 mln zł wynosiły dotacje na działalność kulturalną; co roku 15 mln zł wydaje się na uzupełnienie wyposażenia kolonii i wczasów oraz 40 mln zł na uzyskanie dodatkowych miejsc w uzdrowiskach.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JaninaWaśniówska">Wyjaśnień w sprawie złej jakości węgla przeznaczanego na zaopatrzenie -ludności udzielił wiceprezes CZRS „Samopomoc Chłopska” Stanisław Kita. Stwierdził on, że wskutek ogromnych trudności z zaopatrzeniem w węgiel w okresie jesienno-zimowym handel spółdzielczy był zmuszony do odbioru węgla niesortowanego, a zatem nieodpowiedniej jakości. Obecnie sytuacja uległa poprawie i normy jakościowe są przy odbiorze węgla przestrzegane.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#JaninaWaśniówska">Minister handlu wewnętrznego i usług - Adam Kowalik: Kombinat „Bud-Rem” jest nastawiony głównie na realizację inwestycji handlowych oraz wykonywanie prac modernizacyjnych i remontowych w dużych obiektach handlowych. Dla zwiększenia jego potencjału zabiega się o uzupełnienie wyposażenia w wysoko wydajny sprzęt. Postulaty kierownictwa resortu pod adresem ministra budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych dotyczące zwiększenia przydziału materiałów budowlanych dla kombinatu „Bud-Rem” Jako imiennego odbiorcy nie zostać dotychczas pozytywnie rozpatrzone. Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług nie zaniechało jednak dalszych przedsięwzięć w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#JaninaWaśniówska">Minister A. Kowalik wysunął propozycję, ażeby w III kw. br. odbyło się wspólne posiedzenie Prezydium Komisji i Kolegium Ministerstwa dla zapoznania posłów z propozycjami dotyczącymi inwestycji na rok przyszły. Umożliwiłby to również uwzględnienie dodatkowych wniosków i skoordynowanie poczynań. Jeśli chodzi o tegoroczną sytuacją inwestycyjną, to wskutek blokady nie ma możliwości i podejmowania nowych zadań do lipca br. Jeśli więc możliwa byłaby pomoc resortu dla województw, w których potrzeby inwestycyjne są szczególnie pilne, to powrócić do tego tematu należy w drugim półroczu br.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#JaninaWaśniówska">Ważnym i zapoczątkowującym nową koncepcją inwestycyjną przedsięwzięciem jest budowa hal targowych w Warszawie i Katowicach. Na ten cel skierowane zostaną siły i środki „Bud-Rem” pozostałe z 1977 r. Kolejnym kierunkiem inwestycyjnym resortu będzie rozbudowa sklepów garmażeryjnych, takich placówek powstaje w kraju w br., z tego 25 w Warszawie. W tych ośrodkach i rejonach, w których występują pilne potrzeby rozwoju produkcji garmażeryjnej wykorzystywać do tego celu należy małe masarnie.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#JaninaWaśniówska">Wyjaśniając problemy związane z upowszechnianiem nowych zasad odpowiedzialności materialnej pracowników handlu, minister stwierdził, że obecnie są ona stosowane w 12 proc. sklepów - największych, w których istnieją warunki do odpowiedniego zabezpieczenia towarów. Należy szukać rozwiązań, aby pozostałej sieci wprowadzać zasady odpowiedzialności materialnej ograniczonej do winy udowodnionej i tą sprawą zajmie się resort.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#JaninaWaśniówska">Słuszne i wymagające realizacji są propozycje dotyczące zintegrowanych poczynań całego handlu w zakresie pomocy socjalnej dla pracowników.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#JaninaWaśniówska">Tegoroczny plan zatrudnienia zakładał, że w 3 głównych organizacjach handlowych stan zatrudnienia wyniesie 800,6 tys. pracowników, co oznacza potrzebę zmniejszenia zatrudnienia o ponad 23 tys. osób. 3,6 tys. osób zatrudnionych jest na tzw. pół etatach i ten stan nie jest jeszcze zadowalający, Borykając się trudnościami zdobycia pracowników sklepowych, handel ma równocześnie do wykorzystania rezerwy kadrowe, zwłaszcza w administracji i dążyć musi do stosowania pożądanych przesunięć. Wymaga rozważenia z powodu braku personelu - przekazywanie najmniejszych sklepów spożywczych w ręce prywatnych właścicieli. Drogą do łagodzenia bruków personelu w godzinach szczytu sprzedaży jest zróżnicowanie godzin rozpoczynania pracy przez poszczególnych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#JaninaWaśniówska">[Tekst nieczytelny w pliku PDF] społeczną do tego, że pracownicy handlu będą wykorzystywać wolne dni w niektóre soboty. Podobnie jak na Węgrzech jako rozwiązanie tymczasowego przyjmiemy, że w wyznaczoną sobotę 50 proc. sklepów w danym mieście będzie nieczynnych, a w następną sobotę odbiorą sobie wolny dzień pracownicy drugiej połowy sieci handlowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZbigniewRudnicki">Dyskusja wykazała, że poglądy posłów są zbieżne z przedstawionymi w materiałach resortu opiniami dotyczącymi zatrudnienia i warunków pracy w handlu. Materiał dostarczony przez resort uznać należy za obiektywny i wyczerpujący z tym jednak, że w przyszłości istnieje potrzeba dokonywania w podobnych opracowaniach większej syntezy.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZbigniewRudnicki">Powrócić trzeba będzie w dalszych rozważaniach do spraw zatrudnienia w handlu na niepełnym etat. Ta sprawa wymaga również większej popularyzacji w samym handlu, podobnie jak potrzeba przesunięcia niektórych pracowników z administracji do aparatu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZbigniewRudnicki">W organizacji handlu niezbędne jest stosowanie prostszych form zarządzania, które sprzyjają wzrostowi operatywności w sklepach. Należy się spodziewać, że w przyszłości handel, jako ważny dział usług nie będzie się borykał z tak poważnymi trudnościami w zatrudnieniu. Zasługują na poparcie wnioski, które sformułowało Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług w celu zapewnienia realizacji tegorocznych zadań w dziedzinie zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZbigniewRudnicki">Niepokoją statystyki dotyczące wypadkowości w handlu. Analiza przyczyn powstawania wypadków powinna być podstawą dla usuwania zagrożeń w przyszłości. W pełni słuszne są propozycje co do integracji poczynań z zakresu polityki socjalnej w handlu.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ZbigniewRudnicki">W opracowanej w wyniku posiedzenia opinii oraz dezyderatach poprzeć należy propozycje w sprawie umożliwienia handlowi korzystania z centralnego funduszu inwestycji socjalnych. Wskazać również należy na potrzebę ustalenia dopłat za posiłki dla pracowników handlu w zakładach gastronomicznych, objęcia pracowników handlu specjalistyczną służbą zdrowia i zaktualizowanie wysokości pożyczek na wkłady mieszkaniowe i remonty. Zaakcentować też trzeba konieczność pogłębiania współpracy handlu i PKP przy rozładunku towarów.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ZbigniewRudnicki">W kolejnym punkcie porządku obrad informację o przebiegu spotkania Prezydium Sejmu z prezydiami komisji sejmowych przedstawił poseł Zbigniew Rudnicki (SD).</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ZbigniewRudnicki">Komisja przyjęła opinię w sprawie realizacji inwestycji handlowych.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ZbigniewRudnicki">Poseł Lidia Wołowiec (PZPR) złożyła sprawozdanie z udziału w posiedzeniu Prezydium Kolegium Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług poświęconym przygotowaniu handlu i gastronomii do obsługi ruchu turystyczno-wczasowego i ludności wsi w okresie wzmożonych prac polowych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>