text_structure.xml 39.1 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 31 maja 1979 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem posła Jana Soji (PZPR) rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu za 1978 r. oraz informacje o realizacji zadań za I kwartał 1979 r. w częściach dotyczących: Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, Centralnego Urzędu Geologii, Wyższego Urzędu Górniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej z ministrem Andrzejem Szozdą i wiceministrem Tadeuszem Zastawnikiem, Ministerstwa Górnictwa z wiceministrem Bronisławem Podgórskim, Centralnego Urzędu Geologii z prezesem Zdzisławem Dembowskim, Wyższego Urzędu Górniczego z wiceprezesem Mieczysławem Piątkiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów i Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały przedstawione przez resorty oraz koreferaty posłów Ryszarda Najsznerskiego (PZPR) i Marcelego Faski (SD), Stanisława Kamieniarza (PZPR) i Jana Koniecznego (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W materiałach resortu górnictwa podaje się, że w 1978 r. wykonano z nadwyżką planowane zadania produkcyjne w zakresie wydobycia węgla kamiennego (o 0,4 mln t), tj. o 3,5% wyżej w stosunku do 1977 r., produkcji ropy naftowej (o 1,4%) i gazu ziemnego (o 1,3%), zadania w zakresie sprzedaży produkcji i usług wykonana w 106,5%, w tym przemysł zrealizował swoje zadania w 102,2%, a budownictwo 127,9%. Przyrost zdolności produkcyjnych osiągniętych w wyniku zrealizowanych inwestycji przyczyni się do dalszej poprawy technicznego uzbrojenia miejsca pracy w górnictwie węgla kamiennego, wzrostu produkcji przemysłu maszyn górniczych oraz dalszej poprawy stanu bezpieczeństwa pracy. Wdrożenie do kopalń węgla kamiennego 4-ro brygadowej organizacji pracy pozwoliło na skrócenie i unormowanie czasu pracy załóg górniczych przy utrzymaniu średnich zarobków na dotychczasowym poziomie. W roku 1978 systemem tym objęto 10 kopalń oraz przygotowano dalsze kopalnie do wprowadzenia tej organizacji pracy. Zadań budownictwa mieszkaniowego wykonano w 101,4%.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W działalności resortu w roku ubiegłym występowało szereg niedomagań, wzrosła liczba wypadków w stosunku do 1977 r. (o 1500), w tym również wypadków śmiertelnych, nie wykonano (o 0,9%) planowanej sprzedaży produkcji eksportowej głównie na skutek niezrealizowania planowanych dostaw węgla do I obszaru płatniczego; wzrosła wartość zapasów oraz absencja pozaurlopowa, (ilość godzin nie przepracowanych na jednego zatrudnionego w stosunku do roku 1977 wzrosła o 2,4% w przemyśle węgla kamiennego).</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Z informacji resortu wynika, iż pozytywnie przebiega realizacja zadań w I kwartale 1979 r. Potwierdzają to osiągnięte wyniki produkcyjne oraz korzystne efekty uzyskane na szeregu odcinkach działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Resort górnictwa rozumiejąc trudną sytuację jaka występuje w branżach z nim współpracujących podjął szereg doraźnych poczynań zmierzających do sukcesywnego eliminowania niekorzystnych skutków minionej zimy. Te doraźne poczynania wraz z wcześniej ustalonymi działaniami mającymi na celu zabezpieczenie wykonania planu w 1979 r., przynoszą już odczuwalne efekty, toteż tegoroczne zadania resortu górnictwa powinny być w pełni wykonane.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Jak wynika z informacji resortu energetyki i energii atomowej krajowa produkcja energii elektrycznej w 1978 r. wyniosła 115.558 GWh przy planie 115.000 GWh (100,5%). Elektrownie zawodowe wykonały plan w 101,3%, natomiast elektrownie przemysłowe wykonały 93,2% planu, w stosunku do 1977 r. krajowa produkcja energii elektrycznej w 1978 r. wzrosła o 5,7%, przy czym w elektrowniach zawodowych wzrost wyniósł 6,4%, zaś w elektrowniach przemysłowych nastąpił spadek o 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W ocenie resortu krajowe zapotrzebowanie mocy i energii elektrycznej w 1978 r. było znacznie wyższe od założonego w planie. W styczniu i lutym 1978 r. przeciętne zapotrzebowanie mocy wzrosło w stosunku do zapotrzebowania w analogicznych miesiącach poprzedniego roku o 10%, co pogłębiło trwający deficyt mocy. Wynikłe stąd wyłączenia wyniosły w styczniu i lutym średnio 587 MW. Od marca tempo wzrostu zapotrzebowania mocy zaczęło słabnąć i do lipca włącznie utrzymała się w systemie względna stabilizacja. Znaczne przyrosty mocy zainstalowanej w końcu roku złagodziły sytuację, ale jej radykalnie nie poprawiły.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wskaźnik średniej dyspozycyjności bloków 120 i 200 MW wzrósł z 81,5% w 1977 r. do 82,0% w 1978 r. Awaryjność bloków zmniejszyła się z 8,9% w 1977 r. do 8,4% w 1978 r. Wzrost dyspozycyjności i spadek awaryjności wystąpiły w warunkach bardzo intensywnego wykorzystania urządzeń w związku z deficytem mocy, przy obniżonej równocześnie wartości opałowej węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Produkcja ciepła w 1978 r. wyniosła 43.295 Tcal przy planie 43.000 Tcal. Przyrost produkcji ciepła w stosunku do 1977 r. wyniósł 15,1%. Potrzeby odbiorców zostały w pełni zaspokojone. W stosunku do roku 1977 wydobycie węgla brunatnego wzrosło o 0,6%. Wskaźnik jednostkowego zużycia paliwa umownego na produkcję energii elektrycznej wyniósł w 1978 r. 360 g/kWh i został obniżony w stosunku do 1977 r. o 4 g/kWh.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">W roku 1978 oddano do eksploatacji w energetyce zawodowej 2220 MW mocy elektrycznej i 1831 Gcal/h mocy cieplnej. W elektrowni Kozienice uruchomiono pierwszy w kraju blok o mocy 500 MW. W elektrowni Rybnik uruchomiono 4 bloki po 200 MW. Z planowanych efektów w elektrowniach nie przekazano do eksploatacji 2 turbozespołów w pompowej elektrowni wodnej Porąbka - Żar, pomimo ukończenia montażu. Z planowanych efektów w ciepłownictwie nie oddano do eksploatacji kotła WP-120 w Bielsku Białej z powodu nieukończenia robót budowlano-montażowych. W zakresie budownictwa sieciowego przekazano do eksploatacji 3538 MVA w stacjach transformatorowych (102,9% planu) i 3449 km linii (110,7% planu).</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Plan eksportu w 1978 r. został wykonany w 131,1%, osiągając wysokość 303,9 mln zł dewizowych. Saldo obrotów zarówno dla I jak i II obszaru płatniczego było znacznie korzystniejsze od założonego w planie.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W zakresie atomistyki działalność w 1978 r. koncentrowała się na intensyfikacji wykorzystania istniejącej bazy naukowo-badawczej i wytwórczej. Zanotowano dalsze osiągnięcia w dziedzinie prac naukowo-badawczych. Nastąpił wzrost produkcji opartej o istniejącą bazę techniki jądrowej.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Jak wynika z przedstawionych Komisji materiałów w 1978 r. działalność Centralnego Urzędu Geologii obejmowała koordynację i realizację prac geologicznych niezbędnych dla zapewnienia gospodarce narodowej odpowiedniej bazy surowców mineralnych stałych, węglowodorów, wód pitnych i leczniczych oraz prace w zakresie kartografii geologicznej. Na realizację tych zadań przewidziano dla wszystkich zainteresowanych resortów kwotę 5896,0 mln złotych. Dla zrealizowania ustalonych zadań geologicznych planowano w 1978 r. wykonanie 931,1 tys. mb wierceń i robót górniczych, potencjałem CUG oraz innych resortów. W trakcie 1978 r. niektórzy inwestorzy dokonali zmian w planie. Zmiany te były uzasadnione aktualnymi możliwościami finansowymi resortów, wynikami prac geologicznych i potencjałem wykonawczym przedsiębiorstw. Zakres prac dla tematyki ujętej w planie prac geologicznych PSG nie został w pełni wykonany. Zasadniczą przyczyną były braki sprzętowe (urządzeń, części zamiennych i środków transportu) oraz kadrowe.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">CUG wykonuje również badania i roboty geologiczne nie ujętych w planie prac geologiczno-poszukiwawczych, finansowanych przez poszczególne resorty, a dotyczących wierceń mrożeniowych (miedź), wierceń podszybowych i eksploatacyjnych (siarka, sól kamienna), wierceń ruchowych dla kopalń czynnych (węgiel kamienny, rudy cynku i ołowiu) oraz odwodnień (węgiel brunatny i inne obiekty budownictwa przemysłowego).</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Z prac tych wykonano w 1978 r. udokumentowanie zasobów w ilości: 15,9 mld m3 gazu oraz 28,2 mld ton różnych kopalin stałych. Udokumentowano również zasoby wód podziemnych pitnych i przemysłowych w ilości około 68 tys. m3/godz. oraz wód leczniczych w ilości 94,6 m3/godz. Uzyskano ponadto dalszy postęp w rozpoznaniu geologicznym kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji górnictwa i geologii przedstawił poseł Ryszard Najsznerski (PZPR): Resort górnictwa w pełni wykonał zadania roku 1978 oraz I kw. 1979 r. Realizacja zadań przebiegała w warunkach dużego napięcia i przy maksymalnym wysiłku załóg. Nasiliło się wiele podstawowych zagrożeń górniczych. Brak było odczuwalnego postępu w pracy kolei na rzecz górnictwa. Niezadowalające było zaopatrzenie w podstawowe materiały, co przyczyniło się do zwiększenia liczby wypadków.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Sprawy poprawy pracy kolei, poprawy zaopatrzenia materiałowego i poprawy realizacji budownictwa pozaresortowego są nadal aktualne i czekają na właściwe rozwiązanie. Była o tym mowa w licznych opiniach i dezyderatach Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Coroczny poważny wzrost wydobycia węgla nie jest jedyną drogą do zaspokojenia potrzeb energetycznych w kraju. Niezmiernie ważne jest także energiczne działanie na rzecz poprawy sposobu wykorzystania węgla oraz stworzenie odpowiednich bodźców, które zachęcałyby do powszechnej oszczędności energii. Wyrazem postępu w tym zakresie jest racjonalniejsze zagospodarowanie węgli odpadowych i spalanie fluidalnego miału węglowego. Utworzenie w resorcie departamentu przetwórstwa węgla jest zwiastunem postępu organizacyjnego w rozwiązywaniu tego niezmiernie ważnego dla gospodarki narodowej tematu.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Wydobycie w 1978 r. 192,6 mln ton węgla wymagało dużego zaangażowania środków technicznych, których resort otrzymuje coraz więcej. Resort górnictwa powinien wykorzystać wszystkie możliwości dalszej poprawy produktywności kosztownych maszyn i urządzeń. Więcej uwagi poświęcić należy lepszemu przystosowaniu załóg do bezpiecznego operowania nową techniką w trudnych warunkach górnictwa podziemnego. Jest to problem tym ważniejszy, że wprowadzanie 4-brygadowego systemu pracy wymaga zwiększonego dopływu nowych pracowników. System ten, oprócz (w obecnych warunkach) zjawisk pozytywnych niesie za sobą i takie ujemne zjawiska jak wzrost nieusprawiedliwionej absencji oraz pogorszenie dyscypliny pracy. Toteż zadania związane z adaptacją nowo przyjmowanych pracowników należy określić jako pierwszoplanowe.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Decyzji wymaga przyszłościowe określenie polityki w zakresie jakości węgla. Proces mechanizacji urabiania powoduje wzrost udziału sortymentów drobnych i zwiększa zanieczyszczenie urobku. Trzeba zdecydować, czy inwestować w kapitałochłonne zakłady przeróbki mechanicznej węgla, czy też stopniowo przystosowywać odbiorców, a w szczególności energetykę zawodową do wykorzystywania węgla gorszej jakości.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Jesteśmy świadkami niebezpiecznego i postępującego zjawiska systematycznego zatracania się preferencji zawodu górniczego w zakresie płac i możliwości wcześniejszego otrzymania mieszkania. Resort budownictwa permanentnie nie wykonuje zadań na rzecz górnictwa (w 1978 r. - 46%). W tym stanie rzeczy podkomisja widzi poważne zagrożenie dla planowanego rozszerzenia systemu 4-brygadowego na pozostałe kopalnie oraz dla stabilizacji załóg górniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Zarówno w roku 1978 jak i w I kwartale br. zadania wykonywano dzięki maksymalnemu wysiłkowi załóg. Niektóre kopalnie już w I kwartale br. przepracowały dodatkowo 5 niedziel, tzn. tyle, ile planowano na cały bieżący rok. Ponadto istniał stały niedobór podstawowych materiałów do produkcji, a brak wagonów spowodował, że stan zapasów w kopalniach wynosi obecnie ponad 5 mln ton.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">W górnictwie o wydobyciu, bezpieczeństwie i organizacji pracy decydują dostawy materiałów oraz rytmiczna praca kolei. Przy niedostatku tych czynników dla nadrobienia planu toleruje się mniej bezpieczne metody pracy, co obniża dyscyplinę i rzetelność zawodu górniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej, w 1978 r. zostało w pełni wykonane. Podobnie jednak jak przedsiębiorstwa Centralnego Urzędu Geologii - górnictwo odczuwa niedostatek sprzętu, a ten, którym dysponuje jest przestarzały, wyeksploatowany i nieprzystosowany do perspektywicznych wierceń głębokich.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Podkomisja pozytywnie ocenia całokształt działalności resortu górnictwa w omawianym okresie. Niepełne wykonanie zadań eksportu węgla w I kw. br. znajduje uzasadnienie w trudnej sytuacji energetycznej i trudnościach w transporcie kolejowym, spowodowanych ciężką zimą.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Wnosząc o przyjęcie sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu w 1978 r. w części dotyczącej resortu górnictwa podkomisja zaproponowała skierowanie do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów wniosków i uwag zawartych w koreferacie.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Koreferat w imieniu podkomisji energetyki i energii atomowej przedstawił poseł Marceli Faska (SD): Ubiegłoroczny plan produkcji energii elektrycznej wykonany został w 100,5%. Nie wszystkie jednak potrzeby zaspokojono. Podobnie jak w latach poprzednich dał o sobie znać deficyt mocy, okresowo - bardzo ostry. Konsekwencją były niezbędne wyłączenia energii, z wszystkimi wynikającymi z tego skutkami ekonomicznymi i społecznymi. Straty wskutek wyłączeń są ogromne.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Z analizy przeciętnego grudniowego zapotrzebowania mocy w kraju w ciągu ostatnich 4 lat wynika, że wzrosło ono o 35,8% (o 5.133 MW), podczas gdy przeciętna moc zainstalowana w elektrowniach wzrosła w grudniu tylko o 22,2 % (o 4.129 MW). Przyrost zainstalowanej mocy był więc prawie o 20% mniejszy od przyrostu zapotrzebowania. Wyjaśnia to krytyczną sytuację w końcu ub.r., a w całej rozciągłości w styczniu b.r. Szczytowy niedobór mocy w jednym dniu stycznia b.r. osiągnął rekordową wielkość 5.600 MW.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Wskaźnik średniej dyspozycyjności bloków o mocy 120 i 200 MW wzrósł do 82%, ich awaryjność zmniejszyła się, a wskaźnik jednostkowego zużycia paliwa umownego na produkcję energii elektrycznej obniżył się o 4 g/kWh i wyniósł w ub. r. 360 g/kWh. Uwzględniając poziom techniczny naszej energetyki oraz warunki w jakich przychodzi jej pracować - wskaźniki te należy uznać za zadowalające.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Trzeba z ubolewaniem podkreślić, że opinie Komisji Górnictwa, Energetyki i Chemii wyrażone w dokumentach z jesieni i grudnia ub.r. na temat zaniżonego, a nawet niebezpiecznego stanu zapasów paliw dla energetyki, w szczególności zaś węgla kamiennego i brunatnego - nie zostały poważnie potraktowane. Nie zapobieżono na czas wyczerpaniu się zapasów paliw, co było głównym powodem dotkliwych perturbacji w energetyce i w całej gospodarce w końcu minionego roku iw I kwartale b.r.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Niepokojąca jest natomiast sytuacja w bieżącym roku. Na podstawie wyników 4 miesięcy b.r. można stwierdzić, że plan produkcji energii elektrycznej wytwarzanej na bazie węgla brunatnego nie będzie w tym roku wykonany. Niedobory za 4 miesiące br. są już praktycznie nie do odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Linie 400 KV pracowały w ub. roku bezawaryjnie. Nastąpiło natomiast pogorszenie wskaźników awaryjności linii napowietrznych wysokich napięć. Za potrzebami energetyki nie nadąża rozbudowa sieci 110 KV. Poważnym nadal problemem w eksploatacji urządzeń rozdzielczych wysokiego napięcia jest brak części zapasowych do urządzeń importowanych. Plan remontów obejmujący 84,7% mocy zainstalowanej w energetyce zawodowej zrealizowano w 102%. Na uznanie zasługuje wykonanie do 31 października ub. r. 99,5% zadań rocznego planu remontów urządzeń elektrowni oraz elektrociepłowni.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Plan inwestycji, na które przeznaczono w ub. r. wykonano w 99,1%. Przyczyną niepełnej realizacji nakładów były głównie: brak potencjału wykonawczego przedsiębiorstw, braki w zaopatrzeniu oraz opóźnienia w dostawach maszyn, urządzeń i aparatury.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">W wyniku inwestycji moc zainstalowana w elektrowniach zwiększyła się o 1.700 MW, a w elektrociepłowniach o 520 MW.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">W ubiegłym roku podkomisja energetyki jak i komisja wiele uwagi poświęcały inwestycjom w Bełchatowie, czego wyrazem były opinie i wystąpienia do rządu postulujące przyśpieszenie robót, nadrobienie opóźnień i zapewnienie ukończenia całości inwestycji w ustalonym terminie. W ub. r. plan nakładów i prac przy budowie kopalni w Bełchatowie został przekroczony, natomiast dla elektrowni nie wykonano zadań o wartości ok. 1 mld zł. Stwarza to coraz większe zagrożenie dla oddania tej inwestycji, tak ważnej dla gospodarki przed końcem 1980 r. Podkomisja zwraca też uwagę na niezadowalającą realizację zadań w dziedzinie ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Koreferent wniósł o przyjęcie sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu w 1978 r. w części dotyczącej resortu energetyki i energii atomowej i wyraził uznanie wszystkim pracownikom polskiej energetyki za wkład i trud poniesiony przy realizacji napiętych zadań.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Koreferat w imieniu podkomisji górnictwa i geologii przedstawił poseł Stanisław Kamieniarz (PZPR): Pierwotnie przyjęty plan zadań CUG na rok 1978 nie został wykonany. Główna przyczyna to powtarzające się od lat poważne braki sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Prace CUG i podległych mu jednostek wykonawczych przyniosły mimo to poważne przyrosty zasobów surowcowych: gazu ziemnego, węgla, kamiennego i brunatnego, rudy miedzi i soli. Przyrost zasobów węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym wyniósł 1.467 mln ton i był prawie 3-krotnie wyższy od planowanego. Również zasoby węgla brunatnego powiększyły się o przeszło 1,5 mld ton.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">W 9 rejonach kraju CUG prowadził prace badawczo-dokumentacyjne w celu oszacowania regionalnych zasobów wód podziemnych. Zasoby wód pitnych to problem bardzo ważny w odczuciu społecznym. Wykonanie w 1978 r. 1.451 studni - zdaniem podkomisji - nie pokrywa w pełni potrzeb. Należałoby rocznie wiercić około 2.000 studni, przekracza to jednak znacznie możliwości wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Niepokój Podkomisji budzi to, że okres wyczekiwania na budowę ujęcia wody wydłużył się do 4 - 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Na czoło problemów w dziedzinie geologii inżynierskiej wysuwają się prace nad odwodnieniem złóż węgla brunatnego w Bełchatowie. Potrzeby zdecydowanie przekraczają możliwości. Poważne opóźnienie tych robót może odbić się negatywnie na terminowym oddaniu całej inwestycji. Dostawy sprzętu i części zamiennych dla Bełchatowa muszą ulec zdecydowanej poprawie.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Jednostki wykonawstwa geologicznego wykonały globalnie plan 1978 r. w 102,5%. Liczba odwierconych metrów bieżących otworów jest jednak mniejsza niż w początkowych latach 5-latki. Główną przyczyną jest stały brak dostaw sprzętu z produkcji krajowej i importu. Podkomisja wielokrotnie zwracała uwagę na konieczność podjęcia radykalnych kroków w celu zapobieżenia odczuwalnemu kryzysowi w tej dziedzinie. Jak dotychczas nie nastąpiła jednak żadna poprawa.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Trudna sytuacja wytworzyła się w eksporcie usług geologicznych. Plan nie został w pełni wykonany. Trudności w otrzymaniu niezbędnych materiałów pomocniczych z krajów II obszaru spowodowały duże przestoje w pracy wiertnic. Nieuzyskanie dalszych zleceń na prowadzenie prac w NRD spowodowało, że również plan eksportu usług geologicznych do krajów I obszaru nie został wykonany.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Na czele wniosków, które podkomisja proponuje skierować do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów znajduje się sprawa dostaw sprzętu krajowego i importowanego na poziomie gwarantującym realizację przyjętych programów poszukiwań złóż. Dalsze wnioski dotyczą budowy fabryk urządzeń wiertniczych w Ciechanowie, zapewnienia sprzętu dla pełnej realizacji zamierzeń eksportowych oraz usprawnienia akwizycji zawierania kontraktów tak, aby zagwarantować ciągłość tych prac.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji górnictwa i geologii na temat ubiegłorocznej działalności Wyższego Urzędu Górniczego przedstawił poseł Jan Konieczny (PZPR): Dynamiczny rozwój górnictwa, prowadzenie eksploatacji w coraz to niżej położonych pokładach, wprowadzanie do pracy w górnictwie ogromnych ilości nowego, zmechanizowanego sprzętu i urządzeń wymagało wielkiej aktywizacji kadry urzędów górniczych. Ich nadzorowi i kontroli podlega w sumie 301 kopalń, 68 odkrywek i 43 uzdrowiska.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Podkomisja, choć pełna uznania dla pracy urzędów górniczych, zaniepokojona jest wzrostem ogólnej liczby wypadków w górnictwie w 1978 r. Równocześnie obserwuje się wzrost stanu zagrożeń górniczych, w wyniku których doszło do kilku bardzo poważnych wypadków. Podkomisja uważa, że nierozwiązanie problemów techniczno-organizacyjnych, zaniedbania w przestrzeganiu obowiązujących przepisów oraz nieprzestrzeganie dyscypliny w zakresie kontroli zwalczania zagrożeń nie dadzą się niczym wytłumaczyć. Chodzi bowiem o życie człowieka, a w takich przypadkach nie może być mowy o tolerancji. Tym większa jest rola urzędów górniczych, które mają zapobiegać występowaniu tych niebezpiecznych zjawisk. Tolerowanie przez dozór i kierownictwo kopalń nieprawidłowości w wykonywaniu obudowy i niedostosowanie jej do występujących warunków geologicznych może być w skutkach tragiczne. Podkomisja pozytywnie ocenia kontrole prowadzone przez urzędy górnicze na tym odcinku działania.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Szczególnie niebezpieczny problem to pożary. WUG wykazał ogromną operatywność, powodując ścisłe przestrzeganie rygorów przeciwpożarowych i wnikliwy nadzór nad urządzeniami odstawczymi i działalnością służb przeciwpożarowych.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Koreferent postulował:</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">- zwrócenie uwagi na ukończenie inwestycji wentylacyjnych, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy górnika,</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">- niedopuszczanie do ruchu i eksploatacji maszyn i urządzeń oraz materiałów i surowców, które nie gwarantują pełnego bezpieczeństwa i nie odpowiadają wymogom technologicznym,</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">- bardziej rygorystyczne karanie nieprawidłowości techniczno-organizacyjnych i zaniedbań w przestrzeganiu obowiązujących przepisów przez dozór i kierownictwo przedsiębiorstw górniczych,</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">- niedopuszczanie do wykonywania robót górniczych tam, gdzie występują braki materiałowe, względnie gdzie używa się środków zastępczych mających bezpośredni wpływ na wypadkowość.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Poseł J. Konieczny zaproponował przyjęcie sprawozdania WUG z działalności w 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WitoldMożdżyński">Rozstrzygnięcia wymaga - czy powinniśmy nastawiać się na wzbogacanie węgla, czy też na dostosowywanie urządzeń odbiorczych do spalania węgla o niższej jakości. Należałoby dokonać analiz i opracować dokument obejmujący całokształt problemu. Dokument ten przedstawić należałoby Prezesowi Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#RyszardNajsznerski">Na posiedzeniu podkomisji przeprowadzona była szeroka dyskusja, wysłuchano wypowiedzi przedstawicieli resortów. Wydaje się więc, że można ograniczyć się obecnie do przyjęcia przedłożonych przez podkomisje uwag i wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KazimierzDobisiak">Czy minister Szozda mógłby udzielić informacji na temat współpracy Polski z NRD, zwłaszcza po rozmowach przywódców obu krajów: Edwarda Gierka z Erichem Honeckerem? Jakie korzyści przyniosą te rozmowy polskiej energetyce? Chodzi szczególnie o części zamienne do maszyn w kopalniach węgla brunatnego i zakładach energetycznych wykorzystujących to paliwo. Jak przedstawia się problem utwardzania węgla?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanSoja">Realizacja zadań budownictwa nie może koncentrować się na mieszkaniach, ale i rozbudowie bazy hotelowej dla nowo przyjmowanych górników. Wynajmuje się dla nich obecnie ponad 10 tys. kwater prywatnych. Zapewnienie dobrych warunków wypoczynku po pracy zmniejsza fluktuację i ułatwia pozyskiwanie nowych pracowników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ZenonKomorowski">Węgiel stał się towarem reglamentowanym - przydziałowym. Na spotkaniach poselskich tłumaczymy rolnikom, że jest to konieczność, że przy spadku pogłowia, a w konsekwencji eksportu mięsa trzeba eksportować więcej węgla. Nie potrafimy jednak odpowiedzieć na pytanie, jak długo to potrwa, jak długo węgiel będzie nadal reglamentowany.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ZenonKomorowski">Najdotkliwiej brak węgla odczuwają gospodarstwa o małym areale, duże są w znacznie lepszej sytuacji. Ale przecież bez względu na wielkość areału trzeba mieszkanie ogrzać oraz mieć na czym gotować dla ludzi i dla trzody. Gdy w mieszkaniu jest zimno, ludzie włączają grzejniki elektryczne, a to obciąża nasz bilans energetyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AndrzejSzozda">Nawiązując do głosów na temat polityki w dziedzinie jakości spalanego węgla wskazał, że przewiduje się dwie drogi działania. Sprawa jest oczywista, jeżeli chodzi o elektrownie, które mogą spalać węgiel gorszej jakości z kopalń znajdujących się w pobliżu. W projektowaniu nowych elektrowni uwzględnia się możliwość spalania węgla gorszej jakości. Natomiast w elektrowniach wybudowanych dawniej, jak np. Kozienice czy Ostrołęka zachodziłaby konieczność dokonywania poważnych rekonstrukcji, co nie ma uzasadnienia ekonomicznego. Z drugiej strony z tych elektrowni wywozi się ogromne ilości popiołu. Należy więc szukać rozwiązania tej sprawy. Przewiduje się m.in. budowę fabryki betonu, która by zużywała ten odpadowy materiał. Rekonstrukcja elektrowni oznaczałaby ponadto wyłączenie całych bloków z produkcji przynajmniej na rok, a nawet dłużej. Opracowany będzie optymalny program rozwiązania problemu jakości i spalania węgla przez poszczególnych odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AndrzejSzozda">W czasie spotkań tow. tow. E. Gierka i E. Honeckera dyskutowane były m.in. sprawy związane z przyszłością naszego przemysłu węgla brunatnego oraz rozbudowa przemysłu maszyn i urządzeń dla kopalń węgla brunatnego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AndrzejSzozda">Odpowiadając na pytanie posła Dobisiaka w sprawie utwardzania węgla, minister Szozda wskazał, że jedyne nadające się do tego miejsce to Turów, posiadający złoża węgla brykietującego. Roboty przygotowawcze rozpoczynają się w roku bieżącym. Pracuje się nad ponownym zbilansowaniem wydobycia i potrzeb. Wiąże się z tym sprawa ochrony wód i atmosfery. Potrzebny byłby import urządzeń z Austrii. Rozważana jest także ewentualność przewożenia części węgla z Turowa do Konina, co jednak zależy od naszych możliwości transportowych. Wszystkie te sprawy są analizowane. Są one tym ważniejsze, że utwardzanie to pierwszy stopień do zgazowania węgla brunatnego. Jest to nieuchronny kierunek rozwoju. Węgiel nasz nadaje się do zgazowania. Jesteśmy na etapie opracowań technologicznych. Problem powinien być rozwiązany w przyszłym 5-leciu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AndrzejSzozda">Wiceminister górnictwa Bronisław Podgórski omówił zespół zagadnień związanych z działalnością bazy socjalno-bytowej górnictwa w powiązaniu z wprowadzeniem 4-brygadowego systemu.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AndrzejSzozda">Tegoroczna działalność w tej dziedzinie zmierza w dwu podstawowych kierunkach. Po pierwsze zwiększa się zadania własnych przedsiębiorstw budowlanych z 11 do 13 tys. mieszkań rocznie. Po drugie - projektuje się ustawowe umorzenie 60% kosztów budowy domku jednorodzinnego po 25 latach nienagannej pracy w górnictwie.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#AndrzejSzozda">Oczywiście, niewykonywanie zadań przez budownictwo spółdzielcze i Ministerstwo Budownictwa stwarza sytuację, której opanowanie przekracza możliwości górnictwa. Dyskusje na szczeblu wojewodów i resortów, a nawet podejmowane zobowiązania nie przynoszą niestety wyników.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#AndrzejSzozda">Toteż dla potrzeb zatrudnionych w systemie 4-brygadowym resort we własnym zakresie buduje hotele robotnicze. Są one w zasadzie terminowo oddawane do użytku. W przeciwnym razie opóźniałoby to przechodzenie na system 4-brygadowy. Tak stało się niestety w kopalniach „Kazimierz Juliusz” i „Nowy Wirek”, które przejdą na nowy system o miesiąc później niż przewidywano, nie mogą bowiem wcześniej zapewnić hoteli robotniczych nowo przyjmowanym górnikom.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#AndrzejSzozda">Upowszechnianie systemu 4-brygadowego zależy obecnie w decydującej mierze od pozyskiwania nowych załóg. Zdarza się często, że przeszkolony kandydat, po pierwszym zjeździe na dół przestraszy się i zrezygnuje z pracy, musimy więc szkolić większą ilość kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#AndrzejSzozda">Nie podzielam zastrzeżeń w sprawie kwater prywatnych: górnicy czują się tam lepiej niż w kwaterach zbiorowych.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#AndrzejSzozda">Trzeba sobie jednak uświadomić, że nie zdołamy utrzymać młodych górników, jeżeli nie zapewnimy im w stosunkowo krótkim czasie własnych mieszkań. Nie tak dawno temu młodzi górnicy mieszkali w hotelach robotniczych nawet 10 lat, ale obecnie nie chcą czekać dłużej niż 3–4 lata. Jeżeli tego nie uwzględnimy, nie będziemy mieli ludzi do prac dołowych. Zarobki są dobre - górnicy odczuwają troskę partii i rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#AndrzejSzozda">Resort będzie wdzięczny Komisji za skierowanie do rządu dezyderatu w sprawie konieczności pełnego wykonywania zadań w dziedzinie budowy mieszkań dla górników.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#AndrzejSzozda">Resort dostosowuje się w swej działalności do zmieniających się potrzeb. Do niedawna powszechną formą były wycieczki autobusowe. Obecnie rozszerza się wachlarz form, daje się większą swobodę wyboru. Przez zarybianie wód słodkich w pobliżu kopalń stwarzamy możliwość rozwoju wędkarstwa. Rozwijamy ogródki działkowe, organizujemy dla młodzieży więcej festynów i zabaw, dbamy o rozwój sportu, zwłaszcza piłki nożnej, upowszechniamy turystykę.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#AndrzejSzozda">Resort nie rozbudowuje natomiast sieci domów wczasowych. Z domów tych korzysta stosunkowo nieznaczna część górników. Kiedy przyjeżdżają górnicy mieszkający w bardzo skromnych warunkach w tzw. familokach, pobyt w luksusowym domu wczasowym rodzi nierzadko rozgoryczenie: dlaczego nie mam takiego mieszkania? Dlaczego dom wczasowy przez pół roku stoi pusty? Urządzamy więc raczej pola namiotowe, budujemy domki kempingowe.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#AndrzejSzozda">Ustosunkowując się do poruszonej w dyskusji sprawy poprawy jakości węgla, wiceminister B. Podgórski poinformował, że w 1977 r. złożony został w Komisji Planowania program budowy zakładów wzbogacania węgla. Są to jednak inwestycje bardzo kosztowne i trwające wiele lat. Ponadto w niektórych miejscach mamy do czynienia z węglem trudno-wzbogacalnym. Bywa i tak, że wzbogacanie pociąga za sobą utratę części substancji węglowej. Perspektywę taką uświadomiono sobie w czasie dyskusji z kierownictwem huty „Katowice”, żądającym zmniejszenia zawartości popiołu w węglu. Nieuchronna w takim przypadku perspektywa zmniejszenia substancji węglowej przekreśliła jednak sens tego żądania.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#AndrzejSzozda">Ministerstwo Górnictwa, współpracuje z Ministerstwem Energetyki i Energii Atomowej, stara się uczynić wszystko, dla poprawy jakości węgla i jak najbardziej racjonalnego spalania. Dokonywany jest też ogromny wysiłek, dla odbudowania zapasów węgla w elektrowniach.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#AndrzejSzozda">Rynkowe dostawy węgla realizowane są zgodnie z planem. W tym roku wystąpiły pewne opóźnienia w dostawach spowodowane trudnościami transportowymi. Na zwałach kopalnianych leży obecnie 5,7 mln ton węgla, które trzeba przewieźć do odbiorców. Resort górnictwa nie ma natomiast żadnego wpływu na reglamentowanie węgla. Te sprawy decydowane są na wyższym szczeblu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZdzisławDembowski">Służby geologiczne odczuwają brak sprzętu do wierceń głębokich. Narasta też problem wierceń badawczych, których liczba zgodnie z zaleceniami Państwowej Rady Górnictwa - powinna rosnąć, a ich udział w całości prac poszukiwawczych systematycznie się zwiększać. Tymczasem udział wierceń badawczych w ostatnich 3–4 latach systematycznie maleje. Resort, który eksploatuje bogactwa naturalne zawsze będzie przeznaczał większe środki na poszukiwania służące wykonaniu jego bieżących zadań, a w mniejszym stopniu zastanawiał się nad tym, co będzie za 5 i więcej lat.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZdzisławDembowski">Prowadzimy w Polsce poszukiwania do głębokości 6 km; w Czechosłowacji geolodzy schodzą już niżej. Mamy nieźle zbadane bogactwa do głębokości 3.000 m, ale stan rozpoznania na głębokości 3–5 tys. m jest bardzo słaby. Jeśli okaże się, że aktualne potrzeby Ministerstwa Górnictwa wymagać będą przesunięcia poszukiwań z ropy na węgiel, to sytuacja pogorszy się jeszcze bardziej.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZdzisławDembowski">Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Mieczysław Piątek podziękował podkomisji za pozytywną ocenę działalności WUG i zapewnił, że zgłoszone przez posłów wnioski i uwagi będą realizowane i przyczynią się do poprawy stanu bezpieczeństwa górniczej pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZdzisławDembowski">Obrady podsumował poseł Jan Soja (PZPR): Do problemów szczególnie mocno akcentowanych w dyskusji należały sprawy bezpieczeństwa górniczej pracy. Nikt nie zdejmie z nas odpowiedzialności za zdrowie i życie górników. Wymaga to intensyfikowania działań dla dalszej poprawy sytuacji w tej dziedzinie. Należy podjąć produkcję nowego, opracowanego przez naukowców-praktyków, sprzętu ratownictwa górniczego. Na ten cel nie powinno zabraknąć środków finansowych. Trzeba też domagać się respektowania zaleceń prawa górniczego i przepisów bhp, zarówno w kopalniach jak i zakładach innych branż.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ZdzisławDembowski">Sprawą zasadniczą dla wzrostu wydobycia i poprawy warunków pracy górników jest rozszerzenie 4-brygadowego systemu pracy. Został on już wprowadzony w pierwszych kopalniach; obejmuje swym zasięgiem dalsze zakłady wydobywcze. Chodzi o to, aby utrzymać w górnictwie nowych ludzi, których zatrudniono w związku z wprowadzaniem 4-brygadowego systemu. Trzeba im stworzyć odpowiednie zaplecze socjalne, zapewnić kwatery i wyżywienie oraz możliwości wypoczynku. W przeciwnym razie odejdą z górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ZdzisławDembowski">Resorty górnictwa i energetyki osiągnęły w trudnych warunkach dobre wyniki. Jeśli jednak transport będzie nadal decydował o rytmiczności produkcji energii i wydobycia węgla to przewidywany w 1980 r. i latach następnych wzrost zadań w tych gałęziach przemysłu stanie pod znakiem zapytania. Głównym problemem jest wywóz węgla z kopalń, które aby dopomóc kolei, własnym transportem wywożą piasek do podsadzki i węgiel do elektrowni.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ZdzisławDembowski">Do ważnych zadań stojących przed resortami zaliczył poseł Soja lepsze wykorzystywanie materiałów do produkcji oraz maszyn, urządzeń i sprzętu. Górnictwo rozwiązuje te problemy, ale sprawy te muszą być stale w centrum uwagi resortu.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ZdzisławDembowski">Poseł Soja podziękował załogom za dobre wyniki pracy uzyskane w tak trudnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#ZdzisławDembowski">Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania planu i budżetu za 1978 r. w częściach dotyczących Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, Centralnego Urzędu Geologii i Wyższego Urzędu Górniczego.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#ZdzisławDembowski">Uwagi i wnioski zgłoszone w koreferatach i w dyskusji postanowiono przekazać do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>