text_structure.xml
34 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 9 lutego 1978 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem posła Jana Lesia (PZPR), dokonała oceny realizacji zadań w zakresie eksportu i jego efektywności w resortach: Górnictwa, Przemysłu Chemicznego i Centralnego Urzędu Geologii.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzenia udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Górnictwa z wiceministrem Mieczysławem Glanowskim, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Janem Sidorowiczem, Centralnego Urzędu Geologii z prezesem Zdzisławem Dembowskim, Komisji Planowania przy Badzie Ministrów Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej oraz Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały opracowane przez resorty górnictwa, przemysłu chemicznego i Centralny Urząd Geologii.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Górnictwa, w 1977 nastąpił wzrost eksport u węgla kamiennego o 2,3%. Po decyzji Prezydium Rządu z dnia 19 sierpnia 1977 r. skorygowany plan eksportu węgla w 1977 r. wynosił 40,3 mln ton. W ciągu 10 miesięcy 1977 r. ogółem wyeksportowano 32,9 mln ton (81,7 proc.). W porównaniu z analogicznym okresem 1976 r. eksport węgla wzrósł ogółem o ponad 2 proc., z czego do drugiego obszaru płatniczego o 4 proc.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Oprócz eksportu węgla resort górnictwa realizował zadania eksportu innych wyrobów, szczególnie w dziedzinie budownictwa oraz maszyn górniczych. Wskaźnik opłacalności tej grupy wyrobów jest stosunkowo wysoki.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Przemyśla Chemicznego, resort ten zaplanował na 1978 r. zwiększenie eksportu ogółem o 11,4 proc. w tym do krajów pierwszego obszaru płatniczego o 18,1 proc., a do krajów drugiego obszaru płatniczego o 5,6 proc. w stosunku do zadań na rok 1977. Realizacja tych zadań da resortowi chemii czwartą pozycję w skali gospodarki krajowej zarówno w eksporcie ogółem, jak również w eksporcie do krajów pierwszego i drugiego obszaru płatniczego.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Najważniejszymi pozycjami w eksporcie do krajów pierwszego obszaru płatniczego są: siarka, barwniki, farmaceutyki i kosmetyki. Natomiast do drugiego obszaru płatniczego eksportujemy głównie siarkę. Występują tu pewne trudności związane z tendencją spadkową cen siarki na rynkach światowych (w 1977 r. spadek cen o 14,2 proc.).</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Dla zmniejszenia niedoborów na rynku krajowym uruchomiono produkcję m.in. opon do samochodów osobowych, tworzyw sztucznych, żywic epoksydowych, polietylenu wysokociśnieniowego, pasów klinowych i węży wysokociśnieniowych. Odczuwa się dalszy wzrost nacisku poszczególnych gałęzi przemysłu na zwiększenie dostaw wyrobów chemicznych. Szczególnie wysoki wzrost przewiduje się w 1978 r. dla przemysłu: motoryzacyjnego, okrętowego i meblarskiego. Aby podołać tym zadaniom, resort chemii zamierza podjąć:</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">- dalsze zwiększenie produkcji o charakterze antyimportowym i proeksportowym;</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">- dalszą rewizję zużycia surowców do produkcji;</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">- zaostrzenie dyscypliny realizacji planu;</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">- dalsze zaktywizowanie eksportu do krajów drugiego obszaru płatniczego.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Opłacalność eksportu surowców i wyrobów przemysłu chemicznego ma tendencję zniżkową. Pogorszenie się koniunktury nastąpiło w 1975 r. i od tej pory wzrasta koszt nabycia złotego dewizowego.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Jak podaje się w informacji resortu przemysłu chemicznego, saldo dewizowe w realizacji zadań eksportowych w 1977 będzie ujemne. Dotyczy to realizacji zadań w drugim obszarze płatniczym, a spowodowane jest spadkiem cen siarki na rynkach światowych o 14,2 proc, oraz nawozów azotowych o 8,3 proc.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Również limity importowe w 1977 r. nie zostały wykorzystane w związku z okresowymi blokadami jakie były wprowadzone przez MHZiGM.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Import artykułów chemicznych z krajów pierwszego obszaru płatniczego ustalony został na rok 1978 na podstawie wieloletnich umów z tymi krajami. W imporcie z krajów drugiego obszaru płatniczego zakłada się zmniejszenie wydatków o 7,0 proc. w stosunku do 1977 r. ze względu na oddanie do użytku nowych zakładów produkcyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Centralnego Urzędu Geologii, w zakresie eksportu usług geologicznych w 3 kwartałach 1977 r. zawarto 9 kontraktów w I obszarze płatniczym oraz 28 kontraktów w II obszarze. Prace w II obszarze płatniczym realizowane są głównie w krajach rozwijających się jak np.: Libia, Kuwejt, Maroko, Algieria, Nigeria, Kolumbia, Wenezuela i Meksyk. Wykonywane są też prace w RFN i we współpracy z RFN w Libii.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Przewiduje się nieznaczne przekroczenie pełnego wykonania planu za rok 1977. Eksport usług geologicznych nie napotyka na trudności kadrowe. Są natomiast trudności nabycia dobrego jakościowo sprzętu pochodzenia zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Plan usług geologicznych na 1978 r. zakłada wartościowy wzrost w stosunku do zadań 1977 r. o 7,3 proc. Nie ma jeszcze pełnego pokrycia zadań planu w podpisanych kontraktach i trwają starania o to pokrycie.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji górnictwa i geologii, dotyczące realizacji zadań eksportu i jego efektywności w górnictwie w 1977 r. przedstawił poseł Ryszard Najsznerski (PZPR): Górnictwo w 1977 r., podobnie jak i w poprzednich latach, miało decydujący udział w eksporcie krajowym. Ogółem wyeksportowano 39,4 mln t węgla, jednakże zadania planu wyższe niż w poprzednich latach, nie zostały w pełni wykonane. Główną przyczyną były trudności przewozowe kolei. W wyniku tych trudności stan zapasów wzrósł na koniec 1977 r. Szczególnie duże trudności wystąpiły w transporcie na trasie Śląsk-Porty. Zdaniem podkomisji, trudności związane z wywozem węgla przy dalszym ich nasilenia mogą dezorganizować pracę kopalń. Dlatego też istnieje pilna konieczność podjęcia środków zaradczych.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Oprócz węgla, resort górnictwa eksportował maszyny i urządzenia, głównie: maszyny i urządzenia do urabiania, do mechanicznej przeróbki węgla, maszyny i urządzenia wiertnicze oraz sprzęt ratowniczy. Stosunkowo młodą, lecz obiecującą dziedziną eksportu, która przy uznanej w świecie pozycji naszego górnictwa ma duże szanse rozwoju - jest budownictwo górnicze. Ta dziedzina eksportu jest bardzo opłacalna.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Mimo że w 1977 r. notowano spadkowe tendencje w kształtowaniu się cen węgla, efektywność naszego eksportu okazała się znaczna. Dzięki wysiłkowi kopalń i producentów maszyn i urządzeń górniczych osiągnięto dodatnie saldo 5 mld zł dew.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Eksport resortu górnictwa stanowi dominującą pozycję w bilansie naszego handlu zagranicznego, jednakże rok 1977 r. był kolejnym okresem, w którym resort górnictwa nie mógł pokryć w pełni zapotrzebowania zarówno na węgiel, jak i na wyroby elektromaszynowe w kraju i za granicą. Z opinii specjalistów wynika, że w tym czasie moglibyśmy wyeksportować kilka milionów ton węgla więcej i niemal 50 proc. więcej wyrobów elektromaszynowych, gdybyśmy dysponowali większymi zdolnościami wydobywczymi kopalń i większym potencjałem produkcyjnym zakładów wytwarzających maszyny i urządzenia górnicze. Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost udziału wyrobów elektromaszynowych w ogólnym eksporcie resortu górnictwa w 1977 r. i pozyskanie dalszych partnerów handlowych na zakup naszych maszyn i urządzeń górniczych. Zdaniem podkomisji, wymaga to jednak podjęcia bardziej zdecydowanych działań, zmierzających do intensywnej rozbudowy zdolności produkcyjnych zakładów wytwarzających maszyny i urządzenia górnicze.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Kryzys energetyczny w świecie spowodował, że wiele krajów m.in. Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia i niektóre kraje afrykańskie intensyfikują górnictwo węglowe. Stwarza to dla nas szanse kompleksowego eksportu - od myśli technicznej, czyli projektowania zakładów górniczych począwszy przez wykonawstwo robót, aż do eksportu maszyn i urządzeń.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Z materiałów przedłożonych, podkomisji i z wizytacji poselskich wynika również konieczność reorganizacji pracy central handlu zagranicznego i ustalenia właściwej między nimi koordynacji. W obecnej sytuacji istnieje konieczność kompleksowego rozwiązywania problemów eksportu i nie można godzić się z brakiem dostatecznego rozeznania niektórych central m.in. „Polservisu”. Podkomisja uważa za celowe, aby np. eksportem usług geologicznych zajmowały się „GEOPOL” i „CEKOP”, które ściśle ze sobą współpracując mogą świadczyć kompleksowe usługi: od poszukiwań i dokumentacji złóż geologicznych do zaprojektowania, zbudowania, wyposażenia i uruchomienia kopalni.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Resort górnictwa uzyskał dobre warunki w realizacji zadań eksportu i jego efektywności. Podkomisja górnictwa i geologii zgłasza wniosek, aby przygotować opinię do prezesa RM w sprawie zapewnienia resortowi górnictwa i Centralnemu Urzędowi Geologii odpowiednich środków, umożliwiających rozwój eksportu bardzo opłacalnych usług kompleksowych.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji górnictwa i geologii dotyczące realizacji zadań eksportowych geologii przedstawił poseł Stanisław Kamieniarz (PZPR):</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Prace geologiczne za granicą były realizowane przez Centralny Urząd Geologii, Przedsiębiorstwo Usług Geologicznych „GEOPOL” i kombinaty współpracujące w takich krajach jak: Mongolia, Czechosłowacja, NRD, Libia, Kuwejt, Maroko, Algeria, Nigeria, Kolumbia, Wenezuela i Meksyk. Jak wynika z przedstawionych materiałów, w ciągu czterech lat nastąpił 6-krotny wzrost eksportu usług geologicznych, świadczy to z jednej strony o dużym zapotrzebowaniu na tego rodzaju usługi, a także o uznaniu wysokich umiejętności naszych specjalistów. Plan eksportu usług geologicznych w ub. roku został wykonany z pewną nadwyżką, przy czym zmniejszyły się nakłady dewizowe na te prace. W porównaniu do 1976 r. eksport usług geologicznych wzrósł o 50 proc., co świadczy o celowości działań Centralnego Urzędu Geologii.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Plan na 1978 r. zakłada dalszy 10 proc. wzrost eksportu usług geologicznych. Jego powodzenie wymaga usunięcia niektórych barier; do szczególnie ważnych problemów wymagających szybkiego rozwiązania podkomisja górnictwa i geologii zalicza zakup nowoczesnego sprzętu do prac geologicznych. Jest to konieczne z uwagi na ostrą konkurencję i konieczność zapewnienia wysokiej jakości usług geologicznych. Konieczne są tu zmiany przepisów dotyczących zakupów sprzętu potrzebnego do realizacji kontraktów nie tylko urządzeń wiertniczych, ale również sprzętu do badań geofizycznych i laboratoryjnych.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Dotychczasowa polityka akwizycyjna prowadzona przez Centralę Handlu Zagranicznego „Copex” i „Polservice” nie gwarantuje właściwego rozwoju usług eksportowych oraz prawidłowego zawierania kontraktów. Praktyka wykazała, że przy zawieraniu tych umów niezbędny jest udział fachowców, tym bardziej, że ofertami z zakresu poszukiwania surowców wiążą się oferty z zakresu eksploatacji i przetwórstwa. Przykładem takiego rozwiązania może być Libia, gdzie wykorzystując rozpoznania złóż geologicznych wspólnie z innymi zainteresowanymi resortami realizuje się inwestycje przemysłu przetwórczego. Konieczne jest także danie Centralnemu Urzędowi Geologii możliwości zatrudnienia dodatkowych pracowników, którzy w wypadku zawarcia kontraktów byliby kierowani do ich wykonania.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Dalszy wzrost zapotrzebowania na usługi geologiczne dyktuje potrzebę zawiązywania spółek zagranicznych lub kredytowania usług geologicznych. Takie perspektywiczne rozwiązania wymagają odpowiednich warunków finansowych i kadrowych oraz zaopatrzenia w sprzęt.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji przemysłu chemicznego przedstawiła poseł Zofia Łęgowik (bezp.): Podkomisja próbowała dokonać oceny działalności eksportowej resortu, a jednocześnie określić najważniejsze warunki dla pełnego wykonania zadań tegorocznych i pięciolatki. Pożyteczne okazały się wnioski z wizytacji poselskiej przeprowadzonej w zakładach przemysłowych pięciu branż przemysłu chemicznego oraz w centrali „Olech”, gdzie koncentruje się przeważająca część zadań importowo-eksportowych resortu chemii.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Lata 1970-77, to okres znacznej, realizowanej w trudnych warunkach, ekspansji eksportowej chemii. Był to również okres gwałtownie rosnących potrzeb przemysłu na wiele produktów chemicznych i związanego z tym wzrostu importu, który obejmował nie tylko surowce, jak np. ropa naftowa i fosforyty, ale również wiele półproduktów, a nawet wyrobów finalnych. W okresie tym eksport chemikaliów wzrósł ponad trzykrotnie, jednak import wzrastał szybciej (5-krotnie). Spowodowało to zwiększenie ujemnego salda dewizowego przemysłu chemicznego, przy niepokojąco dużym udziale importu z krajów kapitalistycznych.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Trudności pogłębiały się w rezultacie niepomyślnego wykonania zadań przemysłu chemicznego w ub. roku, związanego z niższym kształtowaniem się cen eksportowanych przez nas produktów (np. siarka i nawozy azotowe) oraz niepełnym wykonaniem eksportu pod względem ilościowym. Zaważyło tu również ograniczenie eksportu produktów naftowych, w związku z większym niż planowano zapotrzebowaniem kraju oraz niedobory energii elektrycznej.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Pod względem wartości zadań eksportowych w bież. roku przemysł chemiczny zajmie czwartą pozycję w skali gospodarki narodowej. Warto podkreślić przewidywaną wyższą dynamikę eksportu w stosunku do produkcji przemysłowej, przy wzrastających wymaganiach jakościowych. Planowany wzrost obrotów zagranicznych wymagać będzie od resortu i wszystkich branż przemysłowych osiągnięcia dużego przyrostu masy towarowej, zgodnej z potrzebami zarówno pod względem asortymentowym, jak i jakościowym. Nie będzie to zadanie łatwe i wymaga ścisłego współdziałania wszystkich ogniw uczestniczących w realizacji zadań handlu zagranicznego. Niepokoi fakt, że według oceny resortu również najbliższe lata będą bardzo trudne dla przemysłu chemicznego i nie przyniosą zapewne radykalnej poprawy w bilansie płatniczym.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Podkomisja przemysłu chemicznego wyraża zaniepokojenie rysującymi się zagrożeniem realizacji zadań pięciolatki dla przemysłu chemicznego, w tym również zadań eksportowych i widzi potrzebę wnikliwego przeanalizowania tej sytuacji przez rząd. Obawy budzi także występujące opóźnienie, bądź przesunięcie na następne lata wielu ważnych zadań inwestycyjnych zawartych w programie chemizacji gospodarki narodowej. Również zadania inwestycyjne w ubiegłym roku w przemyśle chemicznym nie zostały w pełni zrealizowane, a niektóre spośród tegorocznych nie zostały jeszcze rozpoczęte.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">W sytuacji występującej w kraju deficytu potencjału wykonawczego budownictwa należy zbadać, czy celowym jest eksport usług budowlanych. Nie można godzić się z faktem niepełnej realizacji zadań inwestycyjnych przemysłu chemicznego, gdyż utrudnia to również realizację planu eksportu. Dodatkowe trudności powodują opóźnienia w dochodzeniu do zaplanowanych mocy produkcyjnych niektórych obiektów, zwłaszcza importowanych i opartych na licencjach zagranicznych, a także realizowanych na zasadzie tzw. samospłaty dewizowej. Istnieje potrzeba podjęcia działań, które zapobiegną brakowi produktów chemicznych hamującemu wykorzystanie zdolności produkcyjnych w innych gałęziach przemysłu.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Wobec coraz silniejszej konkurencji na rynkach światowych, konieczna jest wnikliwa analiza i wybór właściwej polityki eksportowej. Istnieje potrzeba specjalizacji produkcji eksportowej przez wykorzystanie w maksymalnym stopniu istniejących surowców krajowych takich jak siarka i sól. Przemysł chemiczny podejmuje te zadania, ale istnieje konieczność ich zdynamizowania i osiągania wyższego stopnia przetwórstwa. Przykładem może być nowoczesna warzelnia soli w Inowrocławiu, czy powstająca wytwórnia PCV we Włocławku. Wnikliwego rozważenia wymaga system przyznawania limitów importowych, ich rozdział na poszczególne branże oraz terminowość uruchamiania tych środków. Zbyt późne decyzje o przyznaniu środków wpływają ujemnie na planowaną produkcję, a tym samym na realizację zadań eksportowych.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Styczeń był dla przemysłu chemicznego niepomyślny i dlatego trzeba dołożyć starań, aby w następnych miesiącach nadrobić istniejące opóźnienia. Jest to konieczne dla zapewnienia warunków utrzymania ciągłości produkcji eksportowej, a także obniżenia importu. Niezbędna jest sprawna realizacja zadań w dziedzinie podejmowania produkcji antyimportowej. Opracowany program produkcji antyimportowej wymaga dużego wysiłku, zarówno ze strony pracowników zaplecza naukowo-technicznego, jak i zakładów produkcyjnych. Istnieje również potrzeba dalszej aktywizacji eksportu do krajów RWPG, czemu sprzyja niewątpliwie system wieloletnich umów. Mimo rozwoju współpracy z krajami socjalistycznymi, w dalszym ciągu nie wykorzystuje się w pełni istniejących tu możliwości.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Wysokie i napięte zadania produkcyjne i eksportowe w przemyśle chemicznym wymagają ciągłego doskonalenia form i metod działania, poszukiwania bardziej skutecznych rozwiązań i przełamywania istniejących barier. Szczególnie wiele uwagi należy poświęcić sprawom efektywności gospodarowania, a zwłaszcza opłacalności eksportu i powiązania z racjonalizacją importu.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JanLeś">Niepokoi nas fakt, że chemia zakupując coraz więcej licencji, zapewniając sobie nowoczesną technikę, jednocześnie wykazuje w swym bilansie płatniczym, coraz większy deficyt. Nie wyklucza się nawet, że ten ujemny bilans wzrośnie jeszcze w najbliższych latach. Nasza Komisja interesuje się, w jaki sposób resort chemii zamierza rozwiązać ten problem i poprawić ujemne saldo. Są to zasadnicze sprawy wymagające rozwiązania. Czy prawdą jest, że niektóre wyroby chemiczne eksportujemy, a jednocześnie te same wyroby importujemy? Jaka jest opłacalność eksportu przemysłu chemicznego?</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszGąsiorek">Załogi zakładów produkcyjnych interesuje, czy ponownie wprowadzone będą zachęty materialne dla pracowników zatrudnionych przy produkcji eksportowej. Kiedyś bowiem za realizację zadań eksportowych przysługiwała specjalna premia. Czy myśli się o jej przywróceniu i w jakim to może nastąpić terminie?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#StanisławSkładowski">Nie mamy pełnej znajomości sytuacji w dziedzinie eksportu, importu i bilansu płatniczego. Od wielu lat mówi się wiele na temat niezagospodarowanych urządzeń sprowadzonych z zagranicy. Dużo takich maszyn i urządzeń jest w przemyśle chemicznym. Trudno jest nawet uzyskać odpowiedź, kiedy urządzenia te zostaną odpowiednio zagospodarowane. Istnieje obawa, że ilość tego sprzętu zwiększa się z każdym rokiem, co budzić musi zaniepokojenie. Wiele mówi się również o opłacalności wyrobów eksportowych. Nie znamy jednak tendencji jakie zarysowują się w ostatnich latach. Trudno wprawdzie przy zmieniającej się szybko koniunkturze podawać aktualne bardziej szczegółowe dane, warto jednak zaznajomić posłów chociażby z tendencjami zarysowującymi się w handlu zagranicznym e 1978 r.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#StanisławSkładowski">Problem obrotów zagranicznych wiąże się z efektywnością inwestycji, ze zbilansowaniem materiałów i surowców oraz maszyn i urządzeń. Jakie zabezpieczenia podjęto pod kątem wykonawstwa inwestycyjnego w 1978 r. Wiemy, że w wielu branżach przemysłu chemicznego odczuwa się niedostatek niektórych wyrobów np. opon w przemyśle gumowym. Dlatego też niezbędna jest wnikliwa ocena istniejącego stopnia zaawansowania inwestycji. Przykład: w szybkim tempie buduje się nową kopalnię w Bełchatowie, natomiast niepokój budzi opóźnianie się realizacji współpracującej z nią wytwórni, która ma produkować taśmy transportowe. Istnieje obawa, że zanim ta wytwórnia zostanie zbudowana trzeba będzie importować kosztowny sprzęt z zagranicy.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WładysławOchota">Coraz bardziej pogłębiają się trudności transportowe. Kłopoty z przewozem towarów mają również fabryki nawozów mineralnych. Czy jest możliwość stworzenia odpowiedniej bazy dla przeładunku nawozów azotowych, bezpośrednio na statki morskie? W 1977 r. zakłady nawozów azotowych na skutek niepełnych dostaw zamówionych wagonów poniosły straty w wysokości 20 mln zł. Jeśli więc nie ma takiej inwestycji w planie, należy podjąć starania o to, by w przyszłości stworzyć bazę magazynową w portach i w ten sposób zabezpieczyć realizację zadań eksportowych. Brak środków transportowych utrudnia również wywiązywanie się zakładów produkcyjnych z umów na dostawy nawozów na zaopatrzenie naszego rolnictwa. Poprawa warunków transportowych wymaga planowych rozwiązań - trzeba zbadać wszelkie możliwości usprawnienia tych usług.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AdolfOjczyk">Koniunktura w handlu zagranicznym ulega ciągłym zmianom, jak pokazują wahania cen uzyskiwanych w eksporcie w latach 1975–76 czy 1977, a to powoduje trudności z uzyskaniem planowanych dochodów z eksportu. Warto przeprowadzić analizę wpływu jaki te zmiany wywierają na wykonanie planu. Potrzebna jest pilnie wiedza, co należy zrobić, jakie podjąć kroki, by nadrobić opóźnienia występujące w produkcji i w dostawach towarów przeznaczonych na eksport. Z drugiej strony trzeba również dokonać wnikliwej oceny wpływu tych opóźnień na zaopatrzenie kraju. Duży niepokój budzą, zwłaszcza opóźnienia w realizacji inwestycji opartych na tzw. samospłacie.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JerzyGrochmalicki">Nie mamy pełnego obraza jak kształtuje się program eksportu i importu, brak jest bowiem kompleksowego potraktowania tego ważnego tematu i koordynowania zagadnień eksportowo-importowych przez Komisję Planowania przy RM.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#JerzyGrochmalicki">Każdy resort ma określony plan eksportu; górnictwo węgla, hutnictwo wyrobów walcowanych itp. Polska jest cenionym eksporterem, ale musi nas niepokoić fakt, że eksportujemy przede wszystkim surowce, a uszlachetnione wyroby czy nawet uszlachetnione surowce sprowadzamy z zagranicy. Mamy np. duże zasoby antracytu nienadającego się do celów energetycznych, ale stanowiącego cenny surowiec do wyrobu elektrod węglowych, włókien syntetycznych i innych wyrobów chemicznych. Tymczasem jest deficyt tych uszlachetnionych środków, co wpływa często na niedostateczną jakość naszych wyrobów finalnych.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#JerzyGrochmalicki">W celu złagodzenia istniejących trudności istnieje potrzeba zapewnienia lepszej koordynacji w dziedzinie importu niektórych sprowadzanych za dewizy surowców. Sprawy te dotyczą m.in. resortu chemii, który jak wynika z przedstawionych na dzisiejszym posiedzeniu materiałów, ma duże trudności zaopatrzeniowe. Nie możemy zgodzić się z takim stanem rzeczy, że to co zarobi w eksporcie górnictwo i geologia, wyda na import chemia. Jak wiadomo w 1977 r. był ujemny bilans obrotów zagranicznych resortu chemii, a jak wynika z przewidywań, ujemne saldo przemysłu chemicznego będzie nadal się zwiększać. Istnieje potrzeba, przeprowadzenia kompleksowego rachunku ekonomicznego w relacji eksport-import.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#JerzyGrochmalicki">Trzeba się także zastanowić, czy eksport urządzeń i maszyn górniczych jest opłacalny. Wiemy, że nasze górnictwo odczuwa brak wielu urządzeń i sprzętu. Trzeba rozważyć kompleksowo co w tej chwili bardziej się opłaca: eksportować maszyny i urządzenia, czy przeznaczyć je dla potrzeb naszego górnictwa. Rozważenia wymaga także problem produktów węglopochodnych, np. hutownictwo odczuwa znaczny deficyt koksu. Już obecnie trzeba więc podjąć decyzje w celu zabezpieczenia dostaw koksu w przyszłości, aby nie przysporzyło to nam znacznie większych kłopotów w 1980 r. i w latach następnych. Warto uporządkować w sposób kompleksowy gospodarkę związaną z wydobyciem i eksportem węgla.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#RyszardNajsznerski">Węgiel kamienny jest nadal jedną z najpoważniejszych pozycji w naszym eksporcie. Słuszne wydają się postulaty w sprawie przyspieszenia prac nad chemizacją przemysłu węglowego, co przyczyniłoby się do zwiększenia eksportu produktów węglopochodnych znacznie bardziej opłacalnego niż eksport węgla.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#RyszardNajsznerski">Centralny Urząd Geologii legitymuje się dużymi osiągnięciami w zakresie eksportu usług geologicznych. W rezultacie prac poszukiwawczych wyłaniają się możliwości pozyskiwania niektórych cennych, deficytowych surowców. Niezbędne jest zabezpieczenie na ten cel środków finansowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#AdolfOjczyk">Zapotrzebowanie naszego przemysłu, rynku wewnętrznego i handlu zagranicznego na wyroby, surowce i półprodukty chemiczne stale rośnie. Przemysł chemiczny ma duże trudności z zaspokojeniem tych potrzeb. Konieczne jest dokonanie przez Komisję Planowania przy RM kompleksowej oceny sytuacji, zestawienie możliwości i potrzeb i wytyczenie kierunków długofalowego rozwoju przemysłu chemicznego, z uwzględnieniem i zabezpieczeniem niezbędnych na ten cel środków.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#AdolfOjczyk">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: wiceminister przemysłu chemicznego: Jan Sidorowicz, wiceminister górnictwa Mieczysław Glanowski, prezes Centralnego Urzędu Geologii Zdzisław Dembowski, dyrektor departamentu w MHZiGM Andrzej Wójcik.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#AdolfOjczyk">Jak wynika z tych wyjaśnień, eksport wyrobów przemysłu chemicznego ma wzrosnąć w 1978 r. o ponad 11%, a pod względem planowanej wartości zajmuje czwarte miejsce w gospodarce narodowej.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#AdolfOjczyk">Najważniejszymi pozycjami tego eksportu są: siarka, barwniki, farmaceutyki i kosmetyki. Opłacalność eksportu przemysłu chemicznego ma tendencje zniżkowe, co spowodowane jest utrzymującym się spadkiem cen dewizowych, zwłaszcza w drugim obszarze płatniczym oraz wzrostem krajowych cen zaopatrzeniowych surowców i materiałów.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#AdolfOjczyk">Resort przemysłu chemicznego realizuje duży program inwestycyjny na zasadzie samospłaty dewizowej. To jest m.in. przyczyną, że znaczna część wyrobów nowych fabryk musi być eksportowana jako spłata kredytów inwestycyjnych, a niektóre z tych wyrobów potrzebne krajowi muszą być importowane z tańszych rynków.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#AdolfOjczyk">Dąży się w miarę możliwości, do uruchamiania produkcji antyimportowej. Program przedsięwzięć antyimportowych zakłada w roku bieżącym zmniejszenie importu o 150 mln zł dew.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#AdolfOjczyk">Zasady ustalania premii eksportowej są jednolite dla wszystkich eksporterów. W systemie tym ujawniło się cały szereg luk i nieprawidłowości, które przemysł zasygnalizował. W wyniku dyskusji nad doskonaleniem systemu zarządzania WOG ustalono, że przy regulacji płac premia eksportowa została włączona do uposażenia pracownika.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#AdolfOjczyk">W 1978 r. zmniejszą się nakłady na import maszyn i urządzeń w przemyśle chemicznym. Dążyć się będzie natomiast do racjonalnego wykorzystania sprowadzonych w latach ubiegłych maszyn i urządzeń.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#AdolfOjczyk">Planowanie cen w eksporcie do krajów kapitalistycznych nastręcza wiele trudności. Stałe wahania cen na rynkach światowych, zmiana koniunktury powoduje w praktyce duże odstępstwa od założeń teoretycznych.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#AdolfOjczyk">Resort przemysłu chemicznego nadal boryka się z trudnościami w realizacji zadań inwestycyjnych, występują również opóźnienia w uzyskiwaniu planowanej zdolności produkcyjnej niektórych nowo uruchamianych inwestycji, co jest jedną z przyczyn zbyt wolnej spłaty dewizowej niektórych obiektów chemicznych.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#AdolfOjczyk">Plan handlu zagranicznego w roku bieżącym cechuje duża realność cen zarówno w chemii, jak i górnictwie. Resort handlu zagranicznego czyni wszystko, ażeby uzyskiwać możliwie najwyższą opłacalność naszych wyrobów przeznaczonych na eksport. Plan eksportu w pierwszym kwartale br. realizowany jest stosunkowo rytmicznie, zwraca się dużą uwagę na nienaganną realizację, zwłaszcza wieloletnich umów eksportowych.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#AdolfOjczyk">Resort chemii został w roku bieżącym stosunkowo dobrze zabezpieczony w środki dewizowe przeznaczone na import surowców i związków chemicznych, zwłaszcza tych, które limitują realizację produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-9.12" who="#AdolfOjczyk">Wiceminister M. Glanowski poinformował m.in., że resort górnictwa w roku ubiegłym borykał się z dużymi trudnościami z transportem węgla do odbiorców krajowych i zagranicznych. Ostatnio nastąpiła znaczna poprawa w tym zakresie. Włączono do przewozów węgla transport samochodowy, lepiej wywiązuje się że swoich zobowiązań kolej.</u>
<u xml:id="u-9.13" who="#AdolfOjczyk">Resort ma dobre wyniki w eksporcie maszyn i urządzeń górniczych oraz budownictwa. Np. w zakresie obudów zmechanizowanych dla kopalń do roku 1980 powinien się zrównoważyć eksport z importem.</u>
<u xml:id="u-9.14" who="#AdolfOjczyk">Prezes Z. Dembowski podkreślił m.in., że prace poszukiwawcze CUG w innych krajach torują niejednokrotnie drogę do rozwoju stosunków gospodarczych z tymi krajami, a także pozyskiwania cennych surowców deficytowych. Niezbędne jest jednak przyznanie na ten cel określonych środków.</u>
<u xml:id="u-9.15" who="#AdolfOjczyk">Dalszy rozwój eksportu usług geologicznych uzależniony jest m.in. od usprawnienia akwizycji — ludzie którzy to robią obecnie nie zawsze są do tego odpowiednio przygotowani. Konieczna jest decyzja, które centrale handlu zagranicznego mają się tym zająć i zapewnienie dla nich wysokokwalifikowanych fachowców. Odczuwa się niedobór sprzętu i urządzeń dla prac poszukiwawczych. Należałoby przeznaczyć część uzysku dewizowego Centralnego Urzędu Geologii na import tego sprzętu.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JanLeś">Przy ustalaniu tematu dzisiejszego posiedzenia Komisja zdawała sobie sprawę ze złożoności rozpatrywanych problemów. Dokonano oceny sytuacji w zakresie handlu zagranicznego w dwóch kluczowych resortach oraz Centralnym Urzędzie Geologii. Wiele spraw wymaga jednak jeszcze dalszych wyjaśnień.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#JanLeś">Jak wynika z dyskusji, nie wszystkie zakłady uruchamiane na licencjach zagranicznych osiągają zamierzone efekty produkcyjne; tak jest na przykład z fabryką nawozów azotowych we Włocławku, ale dotyczy to i innych zakładów.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#JanLeś">Nie są jeszcze w pełni wykorzystane istniejące możliwości rozwoju produkcji antyimportowej. Należałoby jeszcze raz przebadać sytuację w tym zakresie i śmielej podejmować nowe rozwiązania, tak by pokonywać w miarę możliwości trudności produkcyjne i surowcowe opierając się na własnej myśli naukowej i technicznej.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#JanLeś">Więcej uwagi, jak słusznie wskazywano w dyskusji, przywiązywać trzeba do przyspieszenia prac związanych z przeróbką chemiczną węgla kamiennego.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#JanLeś">Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>