text_structure.xml 35.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">W dniu 23 kwietnia 1974 r. Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej, obradująca pod przewodnictwem posła Henryka Rafalskiego (ZSL), dokonała oceny stanu realizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie zdrowia i kultury fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Józefem Szczerskim, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej z dyrektorem generalnym Romanem Secomskim, Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki z wiceprzewodniczącym Bogusławem Rybą, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, dyrektor Zespołu NIK Eugeniusz Polakowski oraz eksperci.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Podstawą dyskusji był referat posła Teresy Lebiedzińskiej-Torbus (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Rodzina powszechnie określana jest jako podstawowa komórka społeczna. Stanowi ona naturalne środowisko, w którym człowiek rodzi się, rozwija fizycznie i duchowo, zdobywa podstawowe przygotowanie do życia w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">W Polsce Ludowej rodzina otoczona jest ochroną prawną. Konstytucja PRL gwarantuje rodzinie opiekę ze strony państwa. Postanowienia Konstytucji znajdują rozwinięcie i pogłębienie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Podstawowe funkcje rodziny to funkcja prokreacyjna, wychowawcza i opiekuńcza, ekspresyjna i rekreacyjna oraz funkcja ekonomiczna. Właściwe spełnianie przez rodzinę istotnych jej funkcji uwarunkowano jest zdrowiem fizycznym i psychicznym oraz pomocą społeczeństwa dla rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">W polityce zdrowotnej w naszym kraju zabezpieczenie opieki zdrowotnej w środowisku rodzinnym (w miejscu zamieszkania) zajmuje ważną pozycję. Niemniej jednak nie jest ono jeszcze pełne.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Opiekę zdrowotną nad rodziną sprawuje lecznictwo podstawowe poprzez poradnie ogólne, dla dzieci, kobiet i poradnie stomatologiczne, których sieć systematycznie się rozwija. Należy stwierdzić, że świadczenia profilaktyczno-lecznicze i rehabilitacyjne w oparciu o zasadę rejonizacji coraz bardziej przybierają charakter czynny, planowy oraz zmierzają w kierunku zapewnienia ciągłości i kompleksowości opieki nad rodziną.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Z punktu widzenia funkcji prokreacyjnej i wychowawczej rodziny dużą wagę należy przywiązywać do zdrowia fizycznego i psychicznego rodziców.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Ochrona zdrowia rodziny wymaga również wychowania zdrowotnego dzieci i młodzieży pod kierunkiem pedagogów, rodziców i lekarza. W tym zakresie potrzeby nie są w pełni zaspakajane.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Młodzieży w okresie osiągania dojrzałości stworzyć trzeba warunki korzystania z poradni zdrowia rodziny, które powinny istnieć przy każdym zakładzie opieki zdrowotnej. W pewnych przypadkach należałoby zapewnić w nich anonimowość porad, dla przykładu chociażby w zakresie relacji między współżyciem fizycznym a prokreacją, udostępnienie środków antykoncepcyjnych, nie jest bowiem obojętne czy środkiem regulacji urodzeń będzie przerywanie ciąży, powodujące ujemne skutki dla zdrowia kobiety, czy też stosowanie środków niezakłócających zaspokajania potrzeb seksualnych człowieka i nie powodujących ujemnych, ubocznych skutków w stanie zdrowia fizycznego i psychicznego. Poradnie zdrowia rodziny winny dysponować szerokim wachlarzem świadczeń przy współudziale psychologa, socjologa, prawnika i lekarza. Należy stwierdzić, że o ile dostrzegalny jest wyraźny postęp w zakresie specjalistycznego poradnictwa dla kobiet, to brak w zasadzie specjalistycznego poradnictwa dla mężczyzn. Nie jest dotychczas rozwinięte w kraju poradnictwo genetyczne. Zbyt szczupła jest sieć poradni endokrynologicznych dla kobiet i mężczyzn oraz poradni ginekologicznych dla dziewcząt.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">W myśl przepisów naszego prawa nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym. Rozważenia wymaga postulat zgłoszony przez ZG Ligi Kobiet dotyczący uznania za przeszkodę do zawarcia małżeństwa nałogowego alkoholizmu i narkomanii.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Należy również rozważyć potrzebę i możliwość wprowadzenia przed ślubem obowiązkowych badań lekarskich, które stanowiłyby dalszą gwarancję realizacji postulatu trwałości małżeństwa. Dla trwałości małżeństwa niezbędne jest bowiem, aby było ono zawarte z pełną świadomością i znajomością wzajemnego stanu zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Spotkać się można z opinią, że badania przedślubne byłyby zbyt daleko posuniętą ingerencją prawną w sferę życia osobistego człowieka. Celowość przedślubnych badań jest bezsporna. Wydaje się, że małżonkowie winni być poinformowani nawet o takich chorobach, które nie przesądzają o możliwości zawarcia małżeństwa, jak np. cukrzyca, bezpłodność, konflikty serologiczne, a wywierają duży wpływ na przyszłość rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Ze świadomym macierzyństwem łączy się zagadnienie niepłodności małżeńskiej, które dla dość licznej grupy małżeństw w kraju stanowi przykry problem. Istnieje potrzeba stopniowego rozwijania sieci poradni leczenia niepłodności małżeńskiej.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Unormowania wymaga sprawa sztucznego zapładniania w przypadku niepłodności jednego z małżonków. Tegoż unormowania wymaga pobieranie tkanek.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Wszystkie przywileje kobiet pracujących dotyczące ochrony macierzyństwa i zdrowia kobiety służą rodzinie. Państwo nasze, doceniając obciążenie pracą współczesnej kobiety i jej podstawową funkcję, jaką jest macierzyństwo i wychowanie dziecka, przychodzi jej z pomocą poprzez ochronę pracy kobiet, urlopy macierzyńskie i różne formy instytucjonalnej opieki nad dzieckiem jak: żłobki, przedszkola, dziecince. Istnieje duże zapotrzebowanie na te formy opieki nad dzieckiem. Szczególne potrzeby występują na wsi, gdzie zatrudnienie kobiet przekracza niejednokrotnie kilkanaście godzin dziennie; kobiety te nie są objęte ochroną pracy, nie mają urlopów macierzyńskich i znacznie mniej czasu są w stanie poświęcić na wychowania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Powszechnie wiadomo, że dziecko wiejskie wstępujące w pierwszy rok nauki szkolnej jest opóźnione w rozwoju w porównaniu z dzieckiem w mieście o około 1 rok. Zlikwidowanie tej nierówności jest jednym z ważniejszych celów polityki społecznej państwa i równocześnie działalności rodzin wiejskich. Duże zasługi oddałoby tu zabezpieczenie sieci przedszkoli przede wszystkim na wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Szczególne miejsce w zapewnieniu opieki dzieciom pozbawionym trwale lub częściowo możliwość i wychowywania się we własnej rodzinie zajmują domy dziecka. Do podstawowych zadań domu dziecka, poza zabezpieczeniem prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego, należy działalność socjalno-prawna zmierzająca do stworzenia dzieciom normalnego środowiska rodzinnego w rodzinie własnej, adoptującej lub opiekuńczej. Jedynie bowiem rodzina jest w stanie zaspokoić większość potrzeb uczuciowych i emocjonalnych dziecka. Wychowawcza rola rodziny znajduje wyraz w normach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczących przysposobienia. Małżeństwa przysposabiające dzieci, chcąc im w pełni zapewnić warunki rodzinne, często zabiegają o to, by dziecko nie było świadome, że nie są jego naturalnymi rodzicami. Wydaje się, że z pomocą im mogłoby przyjść wprowadzenie zmiany w prawie o aktach stanu cywilnego, gdzie wiadomość o przysposobieniu winna być zawarta w dodatkowym protokole, a nie w akcie urodzenia. Z punktu widzenia zdrowotnego byłoby to przeciwdziałaniem chorobie sierocej. Rozważyć należałoby kwestię przeniesienia aktu urodzenia dziecka do urzędu stanu cywilnego w miejscu zamieszkania przysposabiających.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">Lepiej od domu dziecka może spełniać zadania wychowawcze instytucja rodzin zastępczych, dlatego też tej instytucji należy stworzyć możliwości szerokiego rozwoju, poprzez preferencje w przydziale mieszkań, udzielanie pomocy finansowej. Dla umocnienia tej formy opieki i wychowania, niezbędne jest ustanowienie statusu rodzin zastępczych kompleksowo regulującego wszelkie kwestie związane z tworzeniem, funkcjonowaniem, finansowaniem, nadzorem pedagogicznym i wychowawczym rodzin zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Równolegle z rozwojem instytucji rodzin zastępczych, należy upowszechniać dotychczasowe próby tworzenia szczególnej formy rodzin zastępczych tzw. rodzinnych domów dziecka (o ograniczonej liczbie wychowanków 9-12 osób).</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">Bezpośrednią opiekę na dziećmi upośledzonymi umysłowo sprawują zakłady opieki społecznej. W aktualnie istniejących 115 domach przebywa około 9.600 wychowanków. Istnieją duże potrzeby rozszerzenia tej formy pomocy. Program wychowawczo-rewalidacyjny w zakładach dla dzieci niedorozwiniętych umysłowo stawia sobie za cel maksymalne usamodzielnienie wychowanków i ewentualny powrót do środowiska rodzinnego, gdy tymczasem w rodzinie dziecko nie ma prawie żadnych szans usamodzielnienia się i stanowi olbrzymie obciążenie.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Osiągnięto duży stopień powszechności w zapewnieniu opieki zdrowotnej dzieci w wieku szkolnym w środowisku nauczania. Niemniej jednak istnieje potrzeba dalszego ilościowego i jakościowego rozwoju tej formy opieki. Program działania na najbliższe lata zakładający oparcie metodyki pracy o system masowych badań przeglądowych i bilansów zdrowotnych, doskonalenie poradnictwa czynnego oraz rozwoju orzecznictwa lekarskiego dla potrzeb ucznia i szkoły — zapowiada dalszą poprawę opieki zdrowotnej w placówkach oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">Przewidywany rozwój medycyny wieku rozwojowego, spowoduje objęcie opieką zdrowotną dzieci i młodzieży od najwcześniejszego okresu do osiągnięcia pełnej stabilizacji biologicznej, z włączeniem zagadnień związanych z progenezą i planowaniem rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#Sprawozdawca">Z funkcją opiekuńczą rodziny łączy się ściśle zagadnienie opieki zdrowotnej i społecznej nad grupą ludzi w okresie poprodukcyjnym. Potrzeba poprawy opieki nad człowiekiem starszym występuje szczególnie ostro na wsi. Olbrzymim osiągnięciem w tym zakresie było uzyskanie prawa do bezpłatnego leczenia oraz prawo rolnika do renty w zamian za przekazaną ziemię. Niemniej istnieje potrzeba rozbudowy sieci domów pomocy społecznej w celu zapewnienia warunków bytu ludziom samotnym, niezdolnym do samodzielnej egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#Sprawozdawca">Mimo że rozwój kultury daje coraz większe możliwości odpoczynku i kulturalnej rozrywki poza domem, rekreacyjna funkcja rodziny nie traci na znaczeniu. Dlatego też pozytywnie należy ocenić akcję organizowania zajęć sportowo-rekreacyjnych w osiedlach mieszkaniowych przez TKKF i spółdzielczość mieszkaniową oraz turystyki — przez kluby PTTK. Program działalności sportowo-rekreacyjnej w osiedlach uzależniony jest od wyposażenia w obiekty i urządzenia sportowo-rekreacyjne. Udostępnić można by więc w tym celu szkolne obiekty i urządzenia sportowo-rekreacyjne, obiekty komunalne oraz organizować w osiedlach wypożyczalnie sprzętu sportowo-rekreacyjnego i turystycznego. Zwiększenia wymaga udział WKKFiT oraz zakładów pracy w nakładach na organizowanie sportu, rekreacji i wypoczynku w osiedlach mieszkaniowych. Rozwój wypoczynku sobotnio — niedzielnego przyczynia się do rozwoju „rodzinnej” kultury fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#Sprawozdawca">Dotychczasowy wkład szkoły, ośrodków wychowania pozaszkolnego i organizacji społecznych w rozwój wf i sportu wśród dzieci i młodzieży jest znaczny — odpowiedni do możliwości i istniejących warunków. Działalność tych instytucji nie zaspokaja jednak w pełni potrzeb, jakie w tej dziedzinie istnieją. Nieodzowne jest podjęcie długofalowych działań zmierzających do wykształcenia w społeczeństwie trwałych nawyków do systematycznego uprawiania ćwiczeń ruchowych. Należy podjąć badania nad programem oraz dydaktyką zajęć wf w szkole. Wychowanie fizyczne nie może być tylko przedmiotem nauczania, ale procesem wychowawczym organizowanym przez szkołę, przystosowującym młode pokolenie do pracy i życia.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#Sprawozdawca">Dyskusja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JaninaSzczepańska">Ocena realizacji przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego niejednokrotnie stanowiła już przedmiot obrad Komisji. Formułowano w tym zakresie szereg postulatów, które jednak nie zostały dotąd zrealizowane, zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji rodzin na wsi. Nie rozwiązano np. dotychczas problemu zaopatrzenia materialnego ludzi starych na wsi. Kobieta wiejska, mimo że częstokroć pracuje 10 do 12 godz. dziennie - ma nadal status kobiety niepracującej, co wyklucza możliwość nabycia przez nią uprawnień emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JaninaSzczepańska">Praca w gospodarstwie rolnym uniemożliwia kobiecie poświęcenie dostatecznej ilości czasu na wychowanie małego dziecka. Stąd też należy dążyć do objęcia opieką przedszkolną wszystkich dzieci w środowisku wiejskim.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JaninaSzczepańska">Władze terenowe nie poświęcają należytej uwagi rozwojowi sportu w małych ośrodkach miejskich i na wsi. Np. w powiecie elbląskim z uwagi na rozwój ruchu turystycznego przeznaczono jedyne boisko sportowe na parking i nie podjęto żadnych starań o przygotowanie nowego obiektu sportowego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JaninaSzczepańska">Należy dążyć do zwiększenia skuteczności interwencji organów porządku publicznego w sytuacjach konfliktowych rodzin alkoholików.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JaninaMakowska">Ze wszech miar pożądany byłby szerszy aniżeli dotychczas rozwój instytucji rodzin zastępczych. Za słuszne uznać więc należy liczne preferencje przyznawane rodzicom zastępczym w projekcie kodeksu pracy; m.in. prawo co urlopu macierzyńskiego dla kobiety podejmującej się opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 4 miesiąca życia.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JaninaMakowska">Większą opieką należałoby otoczyć dzieci niedorozwinięte wywodzące się ze środowiska wiejskiego. W niektórych szkołach wiejskich powołano wprawdzie specjalne klasy dla dzieci opóźnionych w rozwoju, jednakże niektóre z tych dzieci wymagają specjalistycznej opieki lekarskiej i powinny być kształcone w szkołach przystosowanych do ich poziomu umysłowego.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JaninaMakowska">Zasada wprowadzenia badań przedślubny wydaje się słuszna i uzasadniona społecznie. Można by mieć jednak wątpliwości czy praktyka informowania narzeczonych o schorzeniach i kalectwach ukrytych nie będzie kolidowała z przepisami o zachowaniu tajemnicy lekarskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ZenonŁabędzki">Lekarze podejmujący pracę na wsi zwracają uwagę na nieprzystosowanie obowiązującej ustawy o podatku wyrównawczym do obecnej sytuacji. Ustawa ta przewiduje objęcie podatkiem wyrównawczym osoby, których dochód przekracza 120 tys. zł rocznie. Tak określony pułap dochodowy zniechęca lekarzy do podejmowania dodatkowych funkcji zawodowych. Słuszniejsze wydawałoby się uzależnienie podatku wyrównawczego od wysokości dochodów przypadających na jedną osobę w rodzinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JerzyHagmajer">Należałoby wyjaśnić, czy i w jakim stopniu powołana ostatnio Rada ds. wychowania zajmować się będzie problematyką rodziny, i czy w związku z tym postulat Komisji w sprawie utworzenia Rady Rodziny pozostaje w dalszym ciągu aktualny.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JerzyHagmajer">Szczególną uwagę należy zwrócić na problemy planowania rodziny. Niezależnie od propagowania i upowszechniania środków antykoncepcyjnych typu pastylek hormonalnych, celowe wydaje się rozszerzenie akcji uświadamiającej możliwości biologicznego regulowania przyrostu naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JerzyHagmajer">Nie została jeszcze w sposób dostateczny uregulowana pomoc rodzinie wielodzietnej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#JerzyHagmajer">Godnym poparcia wydaje się postulat objęcia zaopatrzeniem emerytalnym nie tylko rolnika przekazującego swoje gospodarstwo państwu, lecz również jego żony. Rozważyć również należy możliwość przyznania emerytury niepracującym zawodowo kobietom wielodzietnym.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#JerzyHagmajer">Akcja „niemowlę też człowiek” nie przyniosła jeszcze oczekiwanych rezultatów. W dalszym ciągu otwarty pozostaje problem zaopatrzenia rynku w artykuły niezbędne do pielęgnacji niemowlęcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefaJaninaKruszka">Wprowadzenie obowiązkowych badań przedślubnych wydaje się niezbędne dla ochrony zdrowia nowo zakładanej rodziny. Zgodnie z obowiązującym kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, przeszkodą do zawarcia małżeństwa, jest choroba psychiczna jednego z przyszłych małżonków. W praktyce przepis ten nie spełnia swej roli m.in. wobec braku konieczności przedstawienia przez osobę wstępującą w związek małżeński zaświadczenia lekarskiego w Urzędzie Stanu Cywilnego. Wydaje się, że wprowadzenie obowiązkowych badań przedślubnych nie musiałoby łączyć się automatycznie z pogwałceniem tajemnicy lekarskiej; sądzić bowiem trzeba, że przyszli małżonkowie sami poinformują się o wynikach.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefaJaninaKruszka">Opracować trzeba program opieki nad ludźmi starymi na wsi, mając na uwadze oddalenie placówek świadczących usługi tym ludziom od miejsca zamieszkania i trudności w komunikacji.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefaJaninaKruszka">Rozważyć również trzeba możliwość rozszerzenia opieki i pomocy kobiecie wiejskiej. Należy przede wszystkim zerwać z rozpowszechnionym stereotypem, że kobieta wiejska nie jest człowiekiem pracy; kobieta ta zajmuje w gospodarce wiejskiej pozycję równorzędną mężczyźnie w zakresie prac produkcyjnych i powinna korzystać z takich samych jak mężczyzna uprawnień socjalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WacławAuleytner">Problematyka rodzinna jest na tyle złożona, że wymaga szeroko zakrojonych, wieloaspektowych badań naukowych. Wydaje się, że przedmiotem nikłego jak dotąd zainteresowania jest problem modelu rodziny; należałoby przede wszystkim podjąć badania nad rodzajem więzi uczuciowych łączących poszczególnych członków rodzin, zwłaszcza rodzin wielopokoleniowych, nad ustaleniem, jakie czynniki życia rodzinnego stanowią o zdrowiu psychicznym rodziny, które z nich - mają wpływ integrujący życie rodzinne, a które na związki rodzinne oddziałują dezintegracyjnie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WacławAuleytner">Nasuwają się w związku z tym praktyczne wnioski. Problematyka „modelu rodziny” powinna stać się przedmiotem zainteresowania Rady do spraw rodziny. Problemy zdrowia psychicznego rodziny powinny wejść w zakres zainteresowań badań poradni przedmałżeńskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AlojzaKozłowska">Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zbyt małym stopniu zabezpieczają możliwość udzielenia rodzicom wychowującym dziecko pomocy przez organizację społeczne i instytucje państwowe.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AlojzaKozłowska">Krzewienie kultury fizycznej ma poważne znaczenie w procesie wychowania młodzieży. Należy uznać, że organizacje społeczne, oświatowe, instytucje państwowe powinny w większym niż dotychczas stopniu ułatwiać młodzieży uprawianie sportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#GabrielFilipczak">Instytucja przysposobienia dziecka stanowi istotne ogniwo w systemie szeroko rozumianej opieki. Możliwości rozszerzenia tej instytucji w praktyce w dużym stopniu zależą od należytej regulacji prawnej. Należałoby ustanowić obowiązek przysposabiających dziecko informowania dziecka o fakcie przysposobienia. Ukrywanie tego przez przybranych rodziców - co jest obecnie zjawiskiem powszechnie spotykanym - prowadzi często do poważnych konfliktów pomiędzy dzieckiem a przysposabiającymi w przypadku ujawnienia prawdy.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#GabrielFilipczak">Zwalczanie zjawisk patologii społecznej, zwłaszcza tak niebezpiecznej w życiu rodzinnym, zależy nie tylko od regulacji prawnej, lecz w równej mierze od aktywnej postawy społeczeństwa oraz organizacji społecznych i państwowych, które niejednokrotnie zbyt późno podejmują działania mające na celu udzielenie pomocy rodzinom zdemoralizowanym.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#GabrielFilipczak">Wieś w dalszym ciągu odczuwa dotkliwie brak boisk, urządzeń sportowych, kadry nauczycieli wf.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WitoldMichałkiewicz">Sprawy życia rodzinnego są tak bardzo złożone i skomplikowane, że ujęcie ich w ścisłych regulacjach prawnych jest z reguły niemożliwe. Wydaje się, że przepisy z zakresu prawa rodzinnego powinny być ujęte w sposób ramowy i ogólny, natomiast kwestie szczegółowe powinno się pozostawić rozstrzygnięciu rozporządzeniom wykonawczym. Przepisy wykonawcze dostosowywałyby regulację prawną do szybko zachodzących zmian w układzie stosunków społecznych rzutujących bezpośrednio na życie rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WitoldMichałkiewicz">Badania nad rodziną koncentrują się obecnie przede wszystkim na sprawach wychowania dziecka. Wydaje się jednak, że przysłania to inny, równie ważny problem — opieki i pomocy kobiecie-matce. Opieka nad kobietą w okresie ciąży i porodu, a nawet w okresie przedprokreacyjnym ma znaczenie decydujące dla zdrowia potomstwa. Według najnowszych badań lekarskich ocenia się, że ok. 80 proc. uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego wywodzi się bezpośrednio z okresu ciąży i porodu.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WitoldMichałkiewicz">W systemie opieki nad dzieckiem znaczenie pierwszoplanowe - przed placówkami opiekuńczo-wychowawczymi - powinny mieć te formy opieki, które zapewniają wychowanie dziecka w warunkach rodzinnych. Dlatego też tak istotne znaczenie ma instytucja adopcji i rodzin zastępczych. Warto podkreślić, że aktualnie obowiązujące przepisy w zakresie adopcji są nadmiernie skomplikowane, co niewątpliwie nie sprzyja wykorzystaniu tej instytucji w praktyce. Dochodzi do zjawisk handlu dzieckiem, co związane jest z rozpowszechnionym pośrednictwem przy przeprowadzeniu adopcji.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WitoldMichałkiewicz">Uznać należy, że wprowadzenie obowiązkowych badań małżeńskich stanowiłoby realizację istotnego postulatu ochrony zdrowia członków nowo zakładanej rodziny. Wydaje się jednak, że o ile wprowadzenie obowiązkowych badań przedmałżeńskich jest uzasadnione, to jednakże negatywny wynik takich badań nie powinien stanowić przeszkody zawarcia małżeństwa. Stanowiłoby to - jak należy sadzić - zbyt daleko idącą ingerencję w sferę życia osobistego człowieka. Nie byłoby również słuszne ujawnianie wyników badań partnerowi badanego kandydata na małżonka. Można chyba bowiem uznać, że cel takich badań zostanie spełniony w dostatecznym stopniu jeśli małżonkowie uzyskają informacje o swym stanie zdrowia i ujemnych następstwach, które w określonych okolicznościach łączyć by się mogły z zawarciem związku małżeńskiego. Ostateczna decyzja w sprawie zawarcia małżeństwa powinna jednak zawsze przysługiwać przyszłym małżonkom. Z całą pewnością poważne komplikacje wywoła kwestia zakresu takich badań; ich zakres powinien być ustalony w odpowiednich zarządzeniach ministra zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WitoldMichałkiewicz">Wobec znacznej ilości dzieci pozamałżeńskich, do rangi poważnego problemu społecznego urasta kwestia ustalania ojcostwa na drodze sądowej. Przede wszystkim powinno się dążyć do tego, by zwiększyć wachlarz środków dowodowych i zarazem pewność tych środków. Realizację tego postulatu można by osiągnąć m.in. poprzez rozbudowę pracowni serologicznych dysponujących nowoczesną aparaturą medyczną, a także pracowni przeprowadzających badania antropometryczne (obecnie w Polsce są dwie takie pracownie). Zastosowanie nowoczesnych środków medycznych w ustalaniu ojcostwa zmniejszyłoby znacznie liczbę pomyłek sądowych. Wydaje się, że skuteczność środków dowodowych miałaby bezpośredni wpływ na postawę mężczyzn, których ojcostwo zostało ustalone.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WitoldMichałkiewicz">Poza zakresem regulacji prawnej znajduje się zagadnienie sztucznego unasienniania. Znaczna zaś liczba małżeństw, które z uwagi na niepłodność nie mogą mieć dziecka (wedle statystyk światowych 15 proc. wszystkich małżeństw) wskazuje, że problem ten wymaga rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WitoldMichałkiewicz">Warto by również zainteresować środowiska naukowe, prawnicze problemami, które w dalszym ciągu nie są uregulowane prawnie i wywołują w praktyce szereg konkretnych trudności. Chodzi tu m.in. o zagadnienie ustalenia momentu śmierci (sprawa nader sporna w naukach medycznych i prawnych) oraz problemy płodności osób, których poważne schorzenia (choroba weneryczna, psychiczna, alkoholizm nałogowy) odbić się mogą ujemnie na potomstwie.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WitoldMichałkiewicz">Wydaje się, że nie jest całkowicie uzasadniona krytyka powszechnie zalecanych środków antykoncepcyjnych (zwłaszcza pigułek hormonalnych). W opinii Światowej Organizacji Zdrowia pigułki hormonalne są skuteczniejsze aniżeli biologiczne środki zapobiegania ciąży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WojciechGromadzki">Problemu rozrodczości nie można ograniczać do badania małżeństw bezpłodnych (odsetek ten systematycznie wzrasta i wynosi obecnie ok. 22 proc.), lecz należy go poszerzyć o sprawę małżeństw bezdzietnych, która w skali społecznej nabiera coraz większego znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WojciechGromadzki">Stan wiedzy na temat płodności i rozrodczości jest w Polsce żenująco niski. Brak nie tylko specjalistów zajmujących się tymi zagadnieniami, lecz również odpowiednich poradni specjalistycznych. Krytycznie należy również ocenić stan badań naukowych nad problemem rozrodu i płodności.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WojciechGromadzki">W poradniach „K” sprawa antykoncepcji stanowi problem drugorzędny, któremu lekarze z uwagi na ogrom pracy nie poświęcają zbyt wiele czasu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WojciechGromadzki">Istnieje konieczność rozwiązania problemu sztucznego zapładniania. Punktem wyjścia do prac nad tym zagadnieniem można by uczynić sporządzone w 1968 r. opracowania naukowe dotyczące sztucznego zapładniania kobiet.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Nieuzasadniony wydaje się postulat ustawowego zabezpieczenia obowiązku ujawnienia przysposobionemu dziecku faktu adopcji; dotychczasowe rozwiązania legislacyjne zmierzają w przeciwnym kierunku, ułatwiając rodzinie adoptującej dziecko ukrycie faktu adopcji. Sprzyjać temu będzie przyznanie prawa do urlopu macierzyńskiego kobiecie podejmującej opiekę nad noworodkiem, jak również realizacja dyskutowanej ostatnio propozycji nowelizacji przepisów o aktach stanu cywilnego, mającej na celu całkowicie zatarcie w tych aktach naturalnego pochodzenia dziecka.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Instytucja badań przedmałżeńskich będzie spełniała swoją funkcję społeczną tylko wówczas, gdy wyniki badań ujawnione zostaną obojgu narzeczonym, należy ich jednak zobowiązać do dochowania tajemnicy o ujawnionych schorzeniach.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Kodeks rodzinny i opiekuńczy powinien przewidywać, obok obowiązku alimentacyjnego, również obowiązek otoczenia opieką starych i niedołężnych rodziców. Rozwiązanie problemu opieki nad ludźmi starymi wymaga ustalenia, że wspólne zamieszkanie starych rodziców z dziećmi pociąga za sobą nabycie praw do powiększenia powierzchni mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Zachodzi konieczność rozszerzenia sieci otwartych placówek zajmujących się wychowaniem i przygotowaniem do zawodu dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo. Placówki takie tworzyć należy również dla ludzi dorosłych, których upośledzenie umysłowe nie jest aż tak głębokie, by nadawali się oni do lecznictwa zamkniętego.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Radykalnego rozwiązania wymaga sprawa podziału mieszkań i wkładów mieszkaniowych w przypadku orzeczenia przez sąd rozwodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JózefSzczerski">Przepisy dotyczące adopcji, określające model rodziny, zabezpieczające członków rodziny przed naruszaniem ich nietykalności cielesnej przez innych członków rodziny oraz dotyczące ustalania ojcostwa należycie wypełniają swoje funkcje społeczne i nie wymagają zmian.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JózefSzczerski">Rozważenia natomiast wymaga problem sztucznego zapładniania kobiet. Powołanie odpowiednich przepisów uzależnić by trzeba od stopnia nasilania się potrzeb społecznych w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JózefSzczerski">Wprowadzenie obowiązkowych badań przedślubnych wydaje się ze wszech miar uzasadnione społecznie. Wyniki tych badań nie powinny jednak w żadnym wypadku przesądzać możliwości wstąpienia w związek małżeński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#HenrykRafalski">Resort zdrowia powinien określić swoje stanowisko w sprawie powołania Rady do spraw Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#HenrykRafalski">Należałoby rozważyć możliwość przedłużenia okresu dzielącego moment zgłoszenia gotowości od zawarcia związku małżeńskiego; tą drogą stworzyć można warunki przeprowadzenia badań przedślubnych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#HenrykRafalski">Wyniki badań przedślubnych powinny być znane obojgu narzeczonym, gdyż tylko wówczas instytucja ta będzie należycie spełniać swoją funkcję społeczną.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#HenrykRafalski">Rozważenia wymaga propozycja wprowadzenia do szkół średnich i wyższych obowiązkowego przedmiotu nauczania obejmującego problemy planowania rodziny i życia w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#HenrykRafalski">Nowelizacja przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powinna nawiązywać do postanowień zawartych w projekcie Kodeksu pracy. Szereg problemów, które w okresie uchwalania Kodeksu rodzinnego trudne były nawet do przewidzenia, wymaga dzisiaj rozwiązania ustawowego. Między innymi należałoby ustawowo zagwarantować prawo do powiększonego zasiłku na dzieci kalekie.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#HenrykRafalski">Nie został jak dotąd opracowany kompleksowy program pomocy dla małżeństw studenckich; problemu tych małżeństw nie można rozwiązywać w drodze administracyjnych zakazów i nakazów. W rzeczywistości małżeństwa studenckie, wbrew obowiązującym przepisom, korzystają z różnorodnych form pomocy, zajmują wspólne lokale w domach studenckich, nie rzadko wprowadzają się tam nawet z dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#HenrykRafalski">Kodeks rodzinny i opiekuńczy powinien określać obowiązek alimentacyjny dzieci wobec rodziców, zwłaszcza rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#LudwikaMieszkowska">Realizacja nowych zasad finansowania wczasów pracowniczych uniemożliwi wielu gorzej sytuowanym rodzinom korzystanie z wypoczynku letniego. Niektóre zakłady pracy dofinansowują wyłącznie swoich pracowników, co oznacza, że pozostali członkowie rodziny, np. żona i dzieci muszą pokryć pełne koszty wczasów.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#LudwikaMieszkowska">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: zastępcę przewodniczącego GKKFiT — Bogusław Ryba, dyrektor departamentu Ministerstwa Sprawiedliwości — Władysław Padulski i dyrektor departamentu Ministerstwa Zdrowia — Zbigniew Ehrman.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#LudwikaMieszkowska">Dyrektor departamentu Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej — Zbigniew Ehrman stwierdził, że wprowadzenie obowiązkowych badań przedślubnych nie stanowiłoby problemu natury organizacyjnej dla organów służby zdrowia; oznaczałoby to przeprowadzenie dodatkowych 600 tys. badań rocznie przy 260 mln rocznych badań przeprowadzanych obecnie. Rozważenia natomiast wymagają funkcje i cel jaki związany jest z prowadzeniem tych badań. Wydaje się bowiem, że na instytucję badań przedślubnych nie można patrzeć wyłącznie przez pryzmat ochrony zdrowia dziecka, lecz również, a może i przede wszystkim, z punktu widzenia szczęścia przyszłych małżonków. Podejmowanie decyzji o zawarciu małżeństwa powinno się zawsze pozostawić swobodzie przyszłych małżonków. Ochronie zdrowia rodziny służyć powinny nie tylko badania przedślubne i poradnictwo przedmałżeńskie, lecz przede wszystkim podniesienie poziomu świadomości społeczeństwa, jego kultury zdrowotnej, co stanowi zawsze problem znacznie trudniejszy niż egzekwowanie obowiązków przewidzianych w przepisach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#LudwikaMieszkowska">Wydaje się, że regulacja prawna sztucznego unasienniania byłaby przedwczesna. Wymaga to bowiem wnikliwego zbadania szerokich następstw o charakterze społecznym, psychologicznym, które łączyłyby się z wprowadzeniem na szerszą skalę sztucznej inseminacji. Jak dotąd żadne z obcych ustawodawstw nie zdecydowało się na rozstrzygnięcie tego zagadnienia na drodze prawnej.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#LudwikaMieszkowska">Komisja zleciła podkomisji opracowanie projektu wniosków wynikających z przebiegu obrad. Wnioski te przekazane zostaną komisjom: Prac Ustawodawczych oraz Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, które pełnią funkcje wiodące w temacie: Kontrola realizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>