text_structure.xml 32.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 25 kwietnia 1973 r. Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej, obradujące pod przewodnictwem posła Henryka Rafalskiego (ZSL), dokonała analizy przyczyn absencji chorobowej.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej z wiceministrem Ryszardem Brzozowskim, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wiceprezesem Michałem Krukowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Przemysłu Lekkiego;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">— dyrektor Zespołu NIK — Eugeniusz Polakowski;</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele centralnej Rady Związków Zawodowych i Zarządu Głównego Ligi Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Podstawą dyskusji były materiały informacyjne opracowane przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej oraz wyniki wizytacji przeprowadzonej przez zespół poselski w zakładach przemysłu bawełnianego i skórzanego w Łodzi i woj. łódzkim.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Sprawozdawcą była poseł Stanisława Świderska (PZPR): W r. 1971 w zakładach pracy gospodarki uspołecznionej traciło się dziennie z powodu absencji ponad 7 proc. ogółu roboczodni. Przyczyną 66,7 proc. absencji były choroby; inne przyczyny absencji to: opieka nad chorymi, urlopy macierzyńskie, nieobecności nieusprawiedliwione.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Absencja, zwłaszcza chorobowa z roku na rok powoli wzrasta. Wynika to przede wszystkim ze zwiększania się zatrudnienia kobiet oraz postępującego procesu starzenia się załóg robotniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Według badań Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi absencja chorobowa kobiet jest o około 25 proc. wyższa niż absencja mężczyzn. W związku ze starzeniem się załóg konieczne staje się organizowanie stanowisk pracy dla osób nie w pełni sprawnych fizycznie. Brak tego rodzaju stanowisk nie tylko zwiększa absencję chorobową, lecz również prowadzi do przyznawania III grupy inwalidzkiej wielu pracownikom, którzy mogliby wykonywać lekką pracę, dostosowaną do stanu ich zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Od 1968 r. rośnie także wskaźnik absencji związanej z urlopami macierzyńskimi. W ub. roku wzrost ten związany był z przedłużeniem urlopów macierzyńskich.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Najwyższą absencją chorobową notuje się w kopalniach węgla kamiennego, w hutnictwie i w przemyśle chemicznym. Zwiększona absencja jest tu nie rzadko wynikiem wypadków przy pracy. Według szacunkowych obliczeń Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, gospodarka narodowa traci corocznie z powodu wypadków przy pracy około 3,6 mld złotych. Wskazuje to na decydujący wpływ środowiska pracy na wielkość absencji.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">Podczas wizytacji łódzkich zakładów pracy, posłowie stwierdzili m.in., że główne zagrożenie zdrowia pracowników wynika z nadmiernego zapylenia z nieodpowiednich warunków mikroklimatycznych hal produkcyjnych oraz z nadmiernego hałasu.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">W zakładach pracy zlokalizowanych w mniejszych miejscowościach absencja chorobowa jest o około 20 proc. niższa niż w zakładach zlokalizowanych w ośrodkach wielkomiejskich. Szczególnie wyraźnie zależność ta występuje w przemyśle bawełnianym.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Przemysłowa służba zdrowia obejmuje opieką ogółem około 4,3 mln zatrudnionych. Obowiązana jest ona do objęcia tzw. czynnym poradnictwem wszystkich przewlekle chorych pracowników. Wydaje się jednak, że przemysłowa służba zdrowia nie obejmuje tym czynnym poradnictwem wszystkich tych, którzy powinni z tej formy opieki korzystać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#EugeniuszPolakowski">Z analiz przyczyn absencji chorobowej wynika, że jej poziom uzależniony jest w dużej mierze od warunków w środowisku pracy. W ub. roku Najwyższa Izbą Kontroli przeprowadziła szeroko zakrojoną kontrolę warunków pracy w przemyśle, budownictwie i rolnictwie, obejmując nią 120 zakładów pracy na terenie 10 województw. Wyniki kontroli wskazują, że mimo poważnego zintensyfikowania wysiłków zmierzających do poprawy warunków pracy, odrobienie zaległości narosłych w tej dziedzinie w latach poprzednich wymaga jeszcze dalszych, poważnych starań. W licznych zakładach występują jeszcze poważne zagrożenia dla zdrowia zatrudnionych wynikające ze złych warunków pracy; notuje się także wzrost ilości chorób zawodowych z tego powodu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#EugeniuszPolakowski">Szczególnego znaczenia nabiera profilaktyczna ochrona zdrowia pracowników. Zasięg i zakres opieki profilaktycznej nie zaspokaja jeszcze potrzeb, zaś kontrola stanu zdrowia pracowników, zwłaszcza tych, którzy pracują w warunkach szkodliwych dla zdrowia - nie jest wystarczająca. Nie wszędzie dokonywane są okresowe badania pracowników. Wynika to m.in. ze złej współpracy administracji zakładów z przychodniami przemysłowej służby zdrowia, z niedostatecznego nadzoru ze strony administracji nad terminowym i systematycznym zgłaszaniem się pracowników na badania okresowe.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#EugeniuszPolakowski">Kontrola NIK wskazuje ponadto, że nie są w pełni przestrzegane postanowienia ustawy o bhp w części dotyczącej przenoszenia pracowników zagrożonych chorobą zawodową na inne stanowiska pracy lub do innych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JózefaJaninaKruszka">Wokół problemu absencji chorobowej narosło wiele mitów, które w świetle przedstawionych Komisji materiałów oraz wyników wizytacji poselskiej okazują się fałszywe.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JózefaJaninaKruszka">Na podkreślenie zasługuje przede wszystkim to, że dane, którymi dysponuje Komisja pozwalają na zrehabilitowanie dwóch grup zawodowych, które w przekonaniu opinii społecznej najbardziej ujemnie działają na kształtowanie się samej absencji. Pierwszą z tych grup stanowią chłoporobotnicy. Z danych statystycznych wynika, że ta grupa zawodowa w województwach rolniczych wykazuje najniższą absencję chorobową. Ciężkie warunki pracy w zakładzie i we własnym gospodarstwie, jak również uciążliwe dojazdy do pracy podkreślają potrzebę otoczenia tych ludzi szczególną opieką.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JózefaJaninaKruszka">Druga grupa zawodowa, to lekarze rejonowi. Utarło się przekonanie, że w przeciwieństwie do przemysłowej służby zdrowia, u lekarza rejonowego najłatwiej dostać zwolnienie, że charakteryzuje ich liberalizm. Tymczasem dane statystyczne wykazują, że najwięcej zwolnień wydaje przemysłowa służba zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JózefaJaninaKruszka">Pilna jest potrzeba zorganizowania na terenie wsi służby zdrowia na zasadach analogicznych jak przemysłowa służba zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JózefaJaninaKruszka">Niedostatecznie rozwija się u nas badania z zakresu medycyny pracy na wsi; nie prowadzi się specjalistycznego szkolenia lekarzy zatrudnionych w wiejskich ośrodkach zdrowia. Krytyczne uwagi budzi działalność san.-epid. na wsi. Inspektorzy sanitarni ograniczają się z zasady do nakładania mandatów, natomiast nie prowadzą badań profilaktycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Absencja chorobowa stanowi tylko część ogólnej usprawiedliwionej absencji w zakładach pracy. Na inne formy usprawiedliwionej absencji składają się: płatne przestoje wynikające z nieprzygotowania na czas materiałów do produkcji, prace społeczne, zwolnienia na załatwianie osobistych spraw przez pracowników. Te różne formy opuszczania godzin pracy nie są praktycznie prawidłowo dokumentowane. Ograniczenie tych źródeł absencji jest znacznie poważniejszym problemem aniżeli absencja chorobowa.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Na absencję chorobową decydujący wpływ mają warunki środowiska pracy. Na absencję oddziałują również złe warunki dojazdu do pracy, mieszkaniowe, jak też proces starzenia się załóg. W około 20 proc. absencja chorobowa wynika z wypadków w pracy i poza pracą. Nie małą rolę odgrywa nadużywanie alkoholu. Należałoby rozważyć, czy słuszne jest wypłacanie zasiłków chorobowych, jeśli przyczyną wypadku jest picie alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Obowiązujący obecnie system przyznawania rent inwalidzkich również rzutuje na kształtowanie się wskaźnika absencji chorobowej. Pracownicy oczekujący na przyznanie im renty, mimo iż formalnie przestali być zatrudnieni w zakładzie, korzystają ze zwolnień lekarskich. Wykrzywia to obraz absencji.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Zwolnienia lekarskie budzące wątpliwości z punktu widzenia ich zasadności należą do sporadycznych wypadków. Równocześnie jednak należy sobie uświadomić, że im bardziej powszechna jest opieka lekarska, tym więcej lekarze wydają zwolnień; obejmując badaniami szerokie grono pracowników wykrywają oni choroby we wczesnym stadium i udzielenie wtedy krótkotrwałego zwolnienia jest społecznie bardziej opłacalne, niż długotrwały proces leczenia.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Rozważyć należy potrzebę dokonania zmian w obecnym systemie orzekania o zwolnieniu z pracy z powodu choroby. Czy konieczne jest np. orzekanie komisyjne, czy nie wystarczy opinia jednego lekarza. Analizy wymaga orzecznictwo poszpitalne, choć trudno sądzić, aby w tym zakresie panował nadmierny liberalizm.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Niesłuszne jest ujmowanie w wykazach absencji chorobowej świąt i niedziel. Ograniczanie dni zwolnień wyłącznie do dni prasy pozwoliłoby na lepsze ukształtowanie rzeczywistego obrazu tej absencji.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Przemysłowa służba zdrowia, której podstawowym zadaniem jest dobre poznanie warunków pracy w zakładzie i podejmowanie odpowiedniej działalności profilaktycznej, może skutecznie przeciwdziałać wzrostowi absencji chorobowej. W praktyce jednak przemysłowa służba zdrowia nie dla wszystkich pracowników jest dostępna. Większość poradni przemysłowych, to ośrodki nisko zorganizowane, zatrudniające jednego-dwóch lekarzy opieki podstawowej, niedysponujące bazą laboratoryjno-diagnostyczną. W takich warunkach lekarz nie ma możliwości przeciwdziałania, może tylko leczyć. Ponadto znaczna część lekarzy przemysłowej służby zdrowia pracuje w niepełnym wymiarze godzin. Słuszniejsze byłoby organizowanie dużych międzyzakładowych ośrodków przemysłowej służby zdrowia wyposażonych w odpowiedni sprzęt i grupujących lekarzy różnych specjalności. Przemysłowa służba zdrowia potrzebuje znacznie większej ilości lekarzy, pielęgniarek i personelu pomocniczego. Zaledwie 25 proc. przychodni przemysłowych dysponuje odpowiednią bazą lokalową. W wielu placówkach warunki lokalowe uniemożliwiają wykorzystanie zgromadzonego sprzętu medycznego.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Rozszerza się zakres i zasięg badali kontrolnych prowadzonych. Przez przemysłową służbę zdrowia. I to zjawisko jest prawidłowe.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Natomiast uzasadniony niepokój budzi zwiększająca się z roku na rok ilość badań pracowników nowo przyjmowanych do zakładów; świadczy to bowiem o nadmiernej fluktuacji kadr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarianGórski">Należałoby przeanalizować stan absencji chorobowej w zakładach nowych, a więc takich, w których warunki pracy powinny być znacznie lepsze.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarianGórski">W wielu zakładach urządzenia oczyszczające, wentylacyjne nie są wykorzystywane. Często wynika to z niedbałości administracji zakładów, często jednak z wadliwego funkcjonowania tych urządzeń. Są np. urządzenia wentylacyjne, których włączenie powoduje taki przewiew na hali produkcyjnej, że nie można pracować.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarianGórski">Poważne zastrzeżenie budzi jakość odzieży ochronnej. Brak ustaleń w sprawie współpracy przemysłowej służby zdrowia i sen.- epidu. Właśnie san.-epid. powinien dokonywać stałych, systematycznych kontroli warunków pracy, stężenia substancji toksycznych itp.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarianGórski">Lekarze przemysłowej służby zdrowia pełnią raczej funkcje lekarzy rejonowych. Nie zajmują się profilaktyką, nie wizytują stanowisk pracy, ich kontakt z pacjentem ogranicza się do ścian gabinetu lekarskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MarianGórski">Związki zawodowe, aktyw związkowy w zakładach pracy wywierają zbyt mały nacisk na administrację zakładów i na przemysłową służbę zdrowia; niedostatecznie alarmuje o pogarszaniu się warunków pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JerzyHagmajer">Obciążanie służby zdrowia odpowiedzialnością za nadmierną absencję chorobową nie jest słuszne. Nie mogą bowiem budzić wątpliwości długotrwałe zwolnienia udzielane przez szpitale czy przychodnio specjalistyczne. Do rzadkich wypadków należy nadmierny liberalizm lekarzy otwartej służby zdrowia, udzielanie zwolnień np. za opłatą. Generalnie lekarze działają prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JerzyHagmajer">Istota absencji, wielkość jej wskaźników leży w krótkoterminowych zwolnieniach. Kierownictwa zakładów preferują realizację zadań planu, natomiast nie dokładają dostatecznych wysiłków, aby poprawić warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JerzyHagmajer">Pogłębić należałoby współpracę związków zawodowych, organizacji partyjnych i społecznych z przemysłową służbą zdrowia. Te instancje i organizacje powinny wpływać na kulturę pracy, podnosić obowiązkowość załóg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Trudno zrozumieć dlaczego przy ustalaniu wskaźników absencji bierze się pod uwagę również urlopy wypoczynkowe. Nie można jednakowo traktować zagwarantowanego ustawą prawa do wypoczynku pracownika z opuszczaniem pracy z innych powodów.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Niepokój budzi wzrost absencji chorobowej w tych zakładach przemysłowych, w których wysoki jest poziom mechanizacji i automatyzacji produkcji.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Jak CRZZ ocenia stan realizacji ustawy o bhp? Wyniki wizytacji poselskiej wskazują, że w wielu zakładach stan bhp jest niezadowalający.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#BarbaraKoziejŻukowa">Interesujące byłoby uzyskanie informacji na temat relacji między absencją chorobową w podobnych zakładach u nas i zagranicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#LudwikaMieszkowska">Przemysłowa służba zdrowia nie powinna być uzależniona od dyrekcji zakładów. Należałoby jej stworzyć takie warunki działania, aby maksymalnie ograniczyć jakiekolwiek wpływy na nią. Za bardzo preferuje się wskaźniki planu, zbyt mało uwagi zwraca na zdrowie człowieka. Niejednokrotnie występuje brak korelacji między zadaniami planu a warunkami pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#LudwikaMieszkowska">Niejednokrotnie słyszy się opinię, że łatwiej uzyskać zwolnienie od lekarza rejonowego aniżeli od lekarza przemysłowej służby zdrowia. Jeśli zdarzają się przypadki, że pacjentowi, któremu lekarz przemysłowy zwolnienia takiego odmówił, udziela zwolnienia lekarz rejonowy - należałoby przeprowadzić dodatkowe badania. Analiza wyników tych badań pozwoliłaby na uzyskanie jasności po czyjej stronie jest racja.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#LudwikaMieszkowska">Obowiązuje od pewnego czasu zarządzenie, w myśl którego lekarze rejonowi nie mogą przyjmować pacjentów zatrudnionych w zakładach dysponujących przemysłową służbą zdrowia. Zarządzenie to nie jest słuszne. Pracownik chory ma dużo większą łatwość dotarcia do blisko położonego rejonu, aniżeli do lekarza zakładowego. Lekarz zakładowy nie jest też w stanie, nawet po udzieleniu zwolnienia, kontrolować stanu zdrowia pacjenta korzystającego ze zwolnienia. Należałoby przyjąć zasadę, że pacjent ma prawo wyboru lekarza, do którego zgłasza się w wypadku choroby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#HalinaKiliś">Sondaże przeprowadzone w woj. opolskim wykazały, że w tych zakładach, gdzie są dobre warunki pracy i płacy, absencja chorobowa jest stosunkowo niewielka. Sondaże wykazały również, że najwyższa absencja chorobowa występuje w grupie pracowników, których zarobki kształtu ją się w wysokości do 1.500 zł, najniższa - w grupie zarobków 3.500 zł. Wynika stąd, że sytuacja materialna w sposób istotny rzutuje na stan zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#HalinaKiliś">Obok czynników ekonomicznych, na kształtowanie się absencji niemały wpływ wywiera nierytmiczne wykonywanie pracy. Część zatrudnionych, pracując z maksymalnym wysiłkiem, niejednokrotnie w godzinach nadliczbowych, dla „podgonienia” planu, w okresie osłabienia tempa produkcji czuje wewnętrzne usprawiedliwienie, aby „odpocząć” i w tym celu wykorzystuje zwolnienia lekarskie. Wskazuje to na potrzebę nasilenia akcji wychowawczej w zakładach, przy czym akcję taką należałoby rozpoczynać już w przyzakładowych szkołach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#HalinaKiliś">Dane statystyczne wskazują, że chłoporobotnicy z województw rolniczych, widząc w zakładach przemysłowych istotne dla ich budżetu źródło zarobków, w małym stopniu wykorzystują zwolnienia lekarskie. Inaczej natomiast kształtuje się absencja chorobowa chłoporobotników zamieszkujących rejony uprzemysłowione.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#HalinaKiliś">Lekarze przemysłowej służby zdrowia mają prawo do udzielania 9-dniowych zwolnień lekarskich. Do tego ogranicza się ich kontakt z pacjentem. Nie ma bowiem warunków, aby mogli oni kontrolować postęp w procesie leczenia. Podobnie jest z lekarzami wiejskich ośrodków zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZygmuntHuszcza">Resort oświaty podejmuje różnorodną działalność mającą na celu, poprzez rozszerzanie form opieki nad dzieckiem, odciążenie matek pracujących zawodowo. W tej działalności resort widzi swoją rolę w likwidacji części przyczyn absencji w zakładach pracy. Coraz szerzej np. zamierza się wprowadzać zasadę przedłużonego pobytu ucznia w szkole. Podejmowane są też wysiłki mające na celu organizowanie zajęć dla dzieci i młodzieży w miejscu zamieszkania, udostępnianie im boisk, sal gimnastycznych itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MariaRiemen">Jakie środki zamierza się podjąć w celu zabezpieczenia lepszych warunków środowiskowych mieszkańcom Miasteczka Śląskiego?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MariaRiemen">Jakie przyczyny powodują brak systematycznych badań kontrolnych pracowników?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#GabrielFilipczak">W żadnym wypadku nie należy urlopów wypoczynkowych włączać do statystyki absencji. Za urlop pracownik pobiera wynagrodzenie, a nie zasiłek.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#GabrielFilipczak">Niesłuszna jest opinia, że podwyższenie zasiłków chorobowych wpłynęło na wzrost absencji. Różnice stawek są tak niewielkie, że nie mogą stanowić zachęty do korzystania ze zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#GabrielFilipczak">Prawdą jest, że nacisk administracji zakładów pracy na przemysłową służbę zdrowia jest znaczny. Dotyczy to zwłaszcza tych zakładów, w których lekarze partycypują w funduszu premiowym i zakładowym.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#GabrielFilipczak">Rozbudowujemy wiejską służbę zdrowia, brak jednak dotychczas ustaleń w sprawie zakresu obowiązków lekarza na wsi wobec pracowników rolnych. Przy organizowaniu nowych stanowisk pracy w rolnictwie bierze się pod uwagę opinie różnorodnych specjalistów, jednakże nie uwzględnia się opinii lekarzy.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#GabrielFilipczak">Rolnicy ciągle odczuwają brak odpowiedniej jakościowo i funkcjonalnie odzieży ochronnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AlojzaKozłowska">Występuje ścisły związek między wzrostem absencji chorobowej a intensyfikacją produkcji w zakładach pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AdelaZarzycka">Wiele zastrzeżeń budzi praca służb bhp w zakładach. Służba ta ma duże możliwości likwidowania przyczyn absencji chorobowej. Tymczasem na porządku dziennym są zjawiska niestosowania przez robotników urządzeń ochronnych, mimo iż natężenie hałasu i wibracji przekracza ustalone normy, nieużywanie odzieży ochronnej; zbyt mało troski służby bhp przejawiają o porządek na halach produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AdelaZarzycka">W niektórych zakładach badania okresowe przeprowadzane są po godzinach pracy. Z reguły nie poddają się tym badaniom pracownice, którym spieszno do obowiązków domowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#HenrykRafalski">Komisja postawiła sobie za zadanie przeprowadzenie oceny: przyczyn absencji chorobowej, jej związku z warunkami pracy, absencji chorobowej kobiet i przyczyn tego zjawiska oraz stanu opieki udzielanej przez przemysłową służbę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#HenrykRafalski">Z dostarczonych Komisji materiałów i z przebiegu posiedzenia wynika, że w tej szerokiej problematyce można wyraźnie wydzielić dwie sfery zagadnień: sferę obejmującą sytuację w zakładach pracy oraz sferę działalności przemysłowej służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#HenrykRafalski">W odniesieniu do pierwszej sfery można stwierdzić, że oparte o prawa wielkich liczb, głębokie badania absencji chorobowej wyodrębniły główne źródła tej absencji. Ustalenie takiego rejestru przyczyn pozwoliło na stwierdzenie znamiennych korelacji między wskaźnikami absencji a:</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#HenrykRafalski">- fluktuacją załóg;</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#HenrykRafalski">- warunkami materialnego bytu pracowników;</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#HenrykRafalski">- warunkami pracy i zmianowością pracy;</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#HenrykRafalski">- strukturą wieku i płci oraz stanem rodzinnym pracowników, zwłaszcza kobiet obarczonych ponad trojgiem dzieci;</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#HenrykRafalski">- stanem zdrowia załogi, a w tym ilością przewlekle chorych i nie w pełni sprawnych fizycznie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#HenrykRafalski">Z pewnością jedną z głównych przyczyn absencji są wypadki i urazy odniesione w czasie pracy i poza pracą. Jednakże czynniki te nie są poddawane głębszym badaniom. Obserwuje się niechęć kierownictw zakładów do podejmowania takich badań, jakby w obawie, że wykryte źródła wypadkowości nadmiernie obciążyłyby administrację. Należy jednak postulować podjęcie tych badań.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#HenrykRafalski">Jeśli znane są przyczyny kształtowania się absencji chorobowej, to należy skierować pod adresem resortów, ZUS, związków zawodowych i Państwowej Inspekcji Sanitarnej pytanie, w jakim stopniu zalecenia tych organów wydawane w oparciu o ustawę o bhp są przez zakłady pracy respektowane. Według danych Najwyższej Izby Kontroli i Państwowej Inspekcji Sanitarnej około 60 proc. takich wskazań pokontrolnych nie jest przez administrację zakładów wdrażane w życie.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#HenrykRafalski">Mamy więc jasność, jakie czynniki stanowią przyczyny absencji, dysponujemy nowoczesną, bardzo postępową ustawą o bhp - mamy więc warunki prawidłowego działania. Jeśli działanie takie nie jest podejmowane, obciąża to przede wszystkimi resorty przemysłowe.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#HenrykRafalski">Otwartym problemem jest tzw. czystość wskaźnika absencji chorobowej. Wskaźnik ten powinien uwzględniać trzy elementy:</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#HenrykRafalski">- zachorowalność i związany z tym stan faktyczny zdrowia załogi;</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#HenrykRafalski">- urazy odniesione w pracy i poza pracę;</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#HenrykRafalski">- powikłania ciążowe.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#HenrykRafalski">Wszystkie inne czynniki, które obecnie doliczane są do wskaźnika absencji, należy absolutnie wyeliminować. Do takich elementów zaliczyć np. należy zwolnienie udzielane na opiekę nad chorym dzieckiem. Na marginesie warto dodać, że czas najwyższy, aby ustalić co się państwu bardziej opłaca, czy ponoszenie konsekwencji zatrudniania matek całych dzieci, czy też zapewnienie im odpowiednich warunków sprzyjających poświęceniu się wyłącznie opiece nad dzieckiem.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#HenrykRafalski">Jeżeli dokonane zostanie takie „oczyszczenie” wskaźnika absencji chorobowej, można będzie skoncentrować uwagę na tych czynnikach, które głównie na kształtowanie się absencji wpływają, a następnie podjąć odpowiednie kroki przeciwdziałające. Wydaje się, że administracja zakładu powinna analizować wskaźniki absencji w sposób ciągły i systematyczny. Dobra umiejętność odczytywania rzeczywistych zjawisk, jakie się kryją za tym wskaźnikiem, pozwoli na podejmowanie odpowiednio wczesnego działania, m.in. w sferze organizacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#HenrykRafalski">Niepokoi, że w zasadzie mamy oceny stanu technicznego parku maszynowego w każdym zakładzie pracy, nie mamy natomiast takich ocen w odniesieniu do stanu zdrowia pracowników.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#HenrykRafalski">Naszą przemysłową służbę zdrowia z pewnością można uznać za najlepszy oddział otwartej opieki zdrowotnej. Wzorce organizacji tej służby, jej model, zyskują sobie uznanie poza granicami kraju. Ale ten prawidłowy model ma swoje słabe strony. Zaliczyć do nich należy przede wszystkim to, że forma ta zatrzymała się w zasadzie na szczeblu wielkich zakładów przemysłowych. Nierozwiązana dotąd została sprawa opieki zdrowotnej nad pracownikami małych zakładów przemysłowych, zakładów rolnych, leśnych. Wydaje się, że najsłuszniejszym rozwiązaniem byłoby połączenie przemysłowej i rejonowej służby zdrowia poprzez organizowanie dużych przychodni międzyzakładowych obsługujących pracowników takich małych zakładów i ludność zamieszkującą w danym rejonie. Naturalnie szczególnej uwagi wymaga przygotowanie kadr dla tych międzyzakładowych przychodni.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#HenrykRafalski">Druga słabość modelu przemysłowej służby zdrowia polega na tym, że służba ta nie wykonuje jednego z głównych założeń, jakim jest opracowywanie charakterystyk stanowisk pracy i poszczególnych zakładów, nie prowadzi rejestracji stanowisk szkodliwych. Jedną z przyczyn tego jest brak dostatecznej ilości aparatury diagnostycznej. Gdy te szkodliwe stanowiska pracy zostaną wyselekcjonowane, pracowników tam zatrudnionych trzeba otoczyć szczególną opieką.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#HenrykRafalski">Brak jest jasności w sprawie zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#HenrykRafalski">Uregulować również należy sprawę orzecznictwa o niezdolności do pracy. Prowadzić trzeba merytoryczną ocenę tego orzecznictwa, badać prawidłowość rozpoznania choroby przez lekarza i zastosowanej kuracji. Taka merytoryczna ocena pozwoliłaby rozwiać błędne opinie o bardziej prawidłowym orzekaniu niezdolności do pracy przez przemysłową służbę zdrowia, opinię opartą jedynie na tym, że lekarze tej służby udzielają krótszych zwolnień aniżeli lekarze rejonowi.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#HenrykRafalski">Komisja podjęła problem absencji chorobowej w celu wskazania na te absencjo-twórcze czynniki, które w poważnej mierze obciążają zakłady pracy, a przede wszystkim ich administracje i wskazują, że przepisy ustawy o bhp nie są konsekwentnie i w pełni realizowane.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#HenrykRafalski">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: wiceminister zdrowia i opieki społecznej Ryszard Brzozowski, wiceprezes ZUS Michał Krukowski, zastępca kierownika Wydziału Socjalnego CRZZ M. Kłobucki oraz wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Przemysłu Lekkiego - J. Skowrońska.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#HenrykRafalski">Wiceminister Ryszard Brzozowski podkreślił m.in., że absencja chorobowa w Polsce jest niższa niż w wielu innych krajach, zarówno socjalistycznych, jak i kapitalistycznych. Szerszy i pełniejszy jest także zakres działalności naszej przemysłowej służby zdrowia, która dobrze spełnia swoje zadania, mimo występujących jeszcze braków i niewystarczających środków.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#HenrykRafalski">W najbliższym czasie ukaże się dokument określający najwyższe dopuszczalne stężenie substancji i pyłów w zakładach pracy, poziom hałasu itd. Umożliwi to prowadzenie znacznie lepszej i skuteczniejszej działalności profilaktycznej.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#HenrykRafalski">Przemysłowa służba zdrowia będzie nadal rozbudowywana. Resort oczekuje, że w ciągu dwóch najbliższych lat zabezpieczy się pełną opiekę lekarską w zakładach pracy. Potrzebna jest jednak większa pomoc w tej dziedzinie ze strony samych zakładów. Dotyczy to np. konsekwentnego egzekwowania obowiązku badań okresowych. Resort położy także nacisk na podniesienie poziomu i zwiększenie zakresu opieki lekarskiej w małych zakładach, w których sytuacja pod tym względem jest dotychczas gorsza aniżeli w zakładach dużych.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#HenrykRafalski">Wiceprezes ZUS — Marian Krukowkski stwierdził m.in., iż badania ZUS wskazują na dobre rozeznanie przez przemysłową służbę zdrowia stanu i przyczyn zagrożeń w zakładach pracy, znacznie gorzej natomiast przedstawia się problem środków zapobiegawczych, które zakłady powinny podejmować we własnym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#HenrykRafalski">Zastępca kierownika Wydziału Socjalnego CRZZ - M. Kłobucki poinformował, iż jesienią br. odbędzie się plenarne posiedzenie Centralnej Rady Związków Zawodowych poświęcone zagadnieniom bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach produkcyjnych. CRZZ stoi na stanowisku, że główny nacisk w ochronie zdrowia pracowników musi być w dalszym ciągu położony na działalność profilaktyczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#HenrykRafalski">Omówione przez Komisję problemy ochrony zdrowia i absencji chorobowej mają wielkie znaczenie zarówno dla gospodarki, jak i dla ludności. Wnioski i dezyderaty będące rezultatem podjęcia tego tematu przez Komisję powinny być pomocne w sprecyzowaniu programu działania w tej dziedzinie przez resorty zdrowi i opieki społecznej oraz pracy, płac i spraw socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#HenrykRafalski">Sprawą pilną jest opracowanie przez resort zdrowia jednolitego wykazu chorób zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#HenrykRafalski">Komisja zleciła podkomisji opracowanie projektu dezyderatów w oparciu o przebieg obrad.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>