text_structure.xml
40.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 17 września 1965 r. Komisja Oświaty i Nauki, obradująca pod przewodnictwem posła Andrzeja Werblana (PZPR), rozpatrywała:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- informację o stanie prac nad reformami programowymi szkolnictwa wyższego, - metody pracy Komisji Oświaty i Nauki w minionej kadencji Sejmu, - plan pracy Komisji do końca 1965 r., - odpowiedzi na dezyderaty uchwalone przez Komisję poprzedniej kadencji oraz powołała stałe podkomisje.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: Minister Szkolnictwa Wyższego - Henryk Golański, wiceprezes NIK -- Bolesław Szlązak oraz przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Informację o stanie prac nad reformami programowymi szkolnictwa wyższego przedstawił Minister Szkolnictwa Wyższego - Henryk Polański.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską)</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Pod adresem Ministra pytania skierowali:</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#MieczysławKlimaszewski">Przy zróżnicowaniu programów nauczania następuje też zróżnicowanie dyplomów; absolwenci kończący studia zawodowe z tytułem inżyniera (szkoły techniczne i rolnicze) bądź ekonomisty, mogą w swoim odczuciu uważać się za gorzej usytuowanych od kończących uczelnie uniwersyteckie, którzy po czterech latach studiów uzyskują tytuł magistra. W związku z tym zróżnicowaniem programu nasuwa się pytanie, jakie będą właściwie kryteria doboru na te typy studiów?</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#MieczysławKlimaszewski">Mimo, że Uniwersytet Jagielloński w związku z obchodami swojego jubileuszu rozbudował poważnie swą bazę nauczania, wiele jeszcze kierunków studiów na tym Uniwersytecie jest niedostatecznie wyposażonych w nowoczesne pomoce naukowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#WłodzimierzSokorski">W związku z pracami nad reformami programowymi szkolnictwa wyższego nasuwa się pytanie, w jakim stopniu reforma tego szkolnictwa „współgra” z zamierzeniami i planami zatrudniania absolwentów szkół wyższych; chodzi o zabezpieczenie absolwentom uczelni możliwości wykonania zawodu. Wydaje się, że ilości absolwentów, głównie niektórych kierunków humanistycznych, nie pokrywają się z chłonnością rynku zatrudnienia w tych dziedzinach. Wśród młodzieży starszych roczników niektórych kierunków studiów daje się odczuć zaniepokojenie wobec trudności z uzyskaniem pracy. Cały szereg kierunków studiów filologicznych, filozoficznych itp. jest zbyt abstrakcyjnych; ich absolwenci mają trudności ze znalezieniem miejsc pracy.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#WłodzimierzSokorski">Poważnym problemem jest przystosowanie młodzieży akademickiej do samodzielnego myślenia. Obecnie absolwenci szkół wyższych, szczególnie uniwersyteckich, w rezultacie zbyt szkolnych metod nauczania dalecy są od dojrzałości umysłowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#KazimierzBarcikowski">Absolwenci wyższych uczelni, którzy podjęli już pracę zawodową, odczuwają poważnie braki wiadomości z zakresu ekonomiki, organizacji pracy. Jak problemy te zamierza resort uwzględnić w nowych programach, szczególnie na studiach technicznych i rolniczych?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WładysławBieńkowski">W jakiej mierze nowe programy uwzględniają możliwość przekazywania przez poszczególnych profesorów tych treści naukowych, które wynikają z ich indywidualnego warsztatu naukowego. Normalizując szkolnictwo wyższe należy wystrzegać się zbytniego zrutynizowania nauczania, należy pozostawić miejsce dla indywidualności profesora.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#WładysławBieńkowski">Szkolnictwo wyższe nie jest w pełni przygotowane do objęcia narastającego wyżu demograficznego. Równocześnie rośnie zapotrzebowanie na wysokokwalifikowanych pracowników. Jak resort widzi możliwość rozwiązania tego problemu?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszMazowiecki">W zakresie przekazywania wiedzy występują słuszne tendencje do przechodzenia na inne, bardziej nowoczesne formy. Wielką rolę do spełnienia ma w tej dziedzinie pomocnicza kadra naukowa. Jak resort ocenia i widzi rolę tej kadry w reformie programów nauczania szkolnictwa wyższego?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#WładysławOzga">Jak w świetle reformy kształtować się będą różnice programów nauczania wyższych szkół pedagogicznych i wydziałów pedagogicznych na uniwersytetach. W jakim stopniu wydziały nauczycielskie na uniwersytetach zapewniać będą wykształcenie pedagogiczne?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanWąsicki">Absolwenci historii, filologii polskiej, geografii, biologii, nie mogą często znaleźć zatrudnienia. O ile absolwenci wyższych szkół pedagogicznych nie mają na ogół trudności ze znalezieniem pracy, o tyle kończący kierunki humanistyczne na uniwersytetach niechętnie są widziani w szkolnictwie. Konieczne jest przeciwdziałanie temu niepokojącemu zjawisku.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#StefanŻółkiewski">Współczesny rozwój nauk humanistycznych tak się kształtuje, że określone kierunki uniwersyteckie zapewniają tylko zdobycie niezbędnego minimum wiedzy w danej dziedzinie. W celu dobrego przygotowania kadr w określonych dziedzinach konieczne jest organizowanie w szerszym niż dotąd zakresie studiów podyplomowych jako nadbudowy nad studiami magisterskimi. Istnieją już takie studia (np. dziennikarstwo, afrykanistyka, kulturalno-oświatowe). Interesujące jest, czy resort szkolnictwa wyższego poza tymi kierunkami, widzi możliwości tworzenia studiów podyplomowych w innych dziedzinach.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#StefanŻółkiewski">Wprowadzanie nowych form nauczania odbiegających od dotychczas stosowanych, tradycyjnych (ćwiczenia, seminaria, konserwatoria itd.) zakłada wyższy stopień indywidualizacji nauczania; potrzebna jest do tego większa kadra nauczająca. Czy istnieją realne możliwości zapewnienia dopływu tej kadry?</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#StefanŻółkiewski">W nowych programach słusznie dąży się do poszerzenia profilu wykształcenia absolwenta. Konieczność taka wydaje się bezsporna. I tak np. na studiach polonistycznych niezbędne byłoby wyjście poza literaturę i objęcie programem zagadnień związanych z filmem czy telewizją. Rozwój form przekazywania treści kulturalnych wymaga uwzględnienia w programach szkolnictwa wyższego. Niezbędne w tym celu są odpowiednie środki finansowe. Czy budżet resortu to uwzględnia?</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#BolesławPiasecki">Ostatnio coraz poważniejszym problemem jest przyszłość młodzieży, która, mimo zdania egzaminu, nie dostała się na studia wyższe. Jak zamierza się ten problem rozwiązać?</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#BolesławPiasecki">Odpowiedzi na pytania posłów udzielił Minister Szkolnictwa Wyższego - Henryk Golański:</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#BolesławPiasecki">Przy różnicowaniu programów nauczania uniwersyteckiego unikać trzeba różnicowania dyplomów; stąd też podejmowane są wysiłki, by w opinii inżynierów doprowadzić do traktowania serio zarówno tytułów inżynierów jak i inżynierów-magistrów.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#BolesławPiasecki">Uniwersytet Jagielloński jest pod względem wyposażenia w znacznie lepszej sytuacji od wielu innych uczelni uniwersyteckich, np. Uniwersytetu Warszawskiego. Problem uwspółcześnienia warsztatu naukowego nie jest możliwy do rozwiązania w krótkim okresie czasu. Tym niemniej niezbędne jest zaspokojenie najpilniejszych potrzeb wyższych uczelni, w nowoczesne pomoce naukowe, jak np. rzutniki, diaskopy itd. Produkcję tej aparatury należy jak najszybciej podjąć w kraju, jednakże - jak uczy doświadczenie szkół akademickich - osiągnąć to trzeba będzie nie na drodze porozumienia z przemysłem, lecz poprzez gospodarstwa pomocnicze przy szkołach technicznych, którym należy zasugerować produkowanie środków technicznych, służących do przekazywania wiedzy.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#BolesławPiasecki">W dalszym ciągu otwarty jest problem adekwatności programów nauczania na kierunkach filologicznych i socjologicznych do przyszłego zatrudnienia absolwentów w tych dziedzinach. Najliczniejsze fakultety uniwersyteckie: polonistyka i historia stwarzają w tym zakresie najpoważniejszy problem. Z góry można założyć, że do placówek naukowo-badawczych przejdzie niewielka tylko część absolwentów tych kierunków. Równocześnie brak jasności, jakie będzie zapotrzebowanie na nauczycieli z wyższym wykształceniem. W tej sprawie istnieją poważne kontrowersje między Ministerstwem Oświaty i Komisją Planowania. Dyskusje programowe w zakresie nauk filologicznych i socjologicznych nie są jeszcze zamknięte.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#BolesławPiasecki">Nie do końca jeszcze rozwiązany został problem zatrudniania absolwentów wyższych szkół pedagogicznych i kierunków nauczycielskich na uniwersytetach. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że nie wszyscy absolwenci WSP pozostają po zakończeniu studiów w systemie oświaty. Resort oświaty dąży do zatrudniania nauczycieli z wyższym wykształceniem nauczycielskim nie tylko w szkołach średnich, lecz również w szkołach podstawowych.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#BolesławPiasecki">Podstawowym mankamentem dotychczasowego programu nauczania na kierunkach neofilologicznych jest zbyt mała znajomość żywego języka wśród absolwentów tych kierunków. Sprawa metodyki nauczania żywego języka jest nadal otwarta i bez wyposażenia uczelni w nowoczesną aparaturę oraz zabezpieczenia wysokokwalifikowanych nauczycieli - stan ten nie ulegnie zmianie.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#BolesławPiasecki">W związku z niedostatecznym jeszcze rozwojem nauki w zakresie ekonomik branżowych czy teorii zarządzania trudno na razie myśleć o kształceniu studentów w tych kierunkach. W miarę postępującego rozwoju tych dyscyplin i powstawania kadr naukowców w tych dziedzinach, można będzie tę, tak istotną dla przyszłych pracowników gospodarki narodowej dziedzinę wiedzy rozwijać.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#BolesławPiasecki">W miarę realizacji reform programowych szkolnictwa wyższego należy stopniowo rezygnować ze starych form przekazywania wiedzy, jak np. wykład kursowy i coraz przechodzić na formy bardziej nowoczesne. Nie oznacza to jednak rezygnacji z czynnego udziału profesora przy kształceniu studentów. Przeciwnie, należy dążyć do większego zaktywizowania profesorów i docentów w zajęciach z młodzieżą.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#BolesławPiasecki">Niemożliwością byłoby przyjęcia założenia, iż wszystkie potrzeby szkolnictwa wyższego zarówno w dziedzinie kadr, jak i bazy materialnej w krótkim okresie czasu zostaną zaspokojonej czynnikiem limitującym zasięg zmian jest budżet i plan inwestycyjny. Równocześnie jednak dane dotyczące wzrostu kadry doktorów i docentów w ostatnim 5-leciu pozwalają sądzić, że przy utrzymaniu tej tendencji wzrostu uzyskać będzie można kadrę nauczającą dla wyższych uczelni w dostatecznej ilości. Wydaje się więc, że rozsądne i planowe rozłożenie na okres 5 do 8 lat zamierzeń zmierzających do rozbudowy wyższych uczelni pozwoliłoby na spokojne, wolne od zrywów zabezpieczenie wszystkich potrzeb.</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#BolesławPiasecki">Program studiów w dyscyplinach specjalizujących absolwentów wyższych uczelni musi być programem otwartym, to znaczy stwarzać możliwości stałego uwzględniania nowych treści wynikających z postępu nauki. Chodzi bowiem o danie absolwentom maksimum wiedzy w danej dziedzinie.</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#BolesławPiasecki">Żaden system szkolnictwa wyższego nie stwarza gwarancji przyjęcia na studia wszystkich ubiegających się o to. U nas przyjęte zostało w tym zakresie kryterium doboru jakościowego. Problem młodzieży, która nie dostała się na studia wyższe, jest rzeczywiście poważny.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#BolesławPiasecki">Tym niemniej jednak wydaje się, że w zbyt małym stopniu młodzież ta bierze pod uwagę możliwość kształcenia się na studiach dla pracujących, jak też zdobywania wykształcenia pomaturalnego na różnego rodzaju kursach. Istnieje szereg funkcji i stanowisk pracy, gdzie nie jest konieczne posiadanie wyższego wykształcenia.</u>
<u xml:id="u-10.13" who="#BolesławPiasecki">Między tempem wzrostu liczby młodzieży a ilością miejsc na pierwszym roku studiów nie może być pełnej proporcjonalności. Ilość studentów wzrasta harmonijnie z roku na rok, natomiast ilość absolwentów szkół średnich - skokami.</u>
<u xml:id="u-10.14" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#HenrykJabłoński">Wydaje się, że jednolitość programowa wyższych szkół pedagogicznych i szkół uniwersyteckich nie jest konieczna. W wielu krajach w tym zakresie istnieją poważne różnice, co nie oznacza, że absolwent poszczególnych uczelni, które przygotowywały swoich absolwentów do tego samego zawodu na różnych programach i według różnych metod nauczania, wykazują braki w przygotowaniu zawodowym.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#HenrykJabłoński">Rozwój tzw. badań czystych, perspektywicznych jest u nas postawiony na dobrym poziomie. Odczuwamy natomiast poważne braki w zakresie badań podstawowych, ukierunkowanych.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#HenrykJabłoński">Dodatnią stroną nowych programów nauczania w szkołach wyższych jest fakt, że uwzględniamy stosunkowo dużą możliwość na prowadzenie wykładów monograficznych; ma to olbrzymie znaczenie zarówno dla profesorów, jak i dla studiujących. Dobrze, że uniwersytety nasze stają się w większym niż dotąd stopniu nie tylko szkołami przygotowującymi kadry do określonych zawodów, lecz również placówkami naukowymi; stwarza to równocześnie lepsze możliwości rozwoju tych szkół. Ten zakres działania naszych uczelni jest na ogół mniej znany i powinien być szerzej popularyzowany przez prasę. Zagadnieniom tym Komisja Oświaty i Nauki powinna poświęcić odrębne posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#HenrykJabłoński">Wprowadzenie nowego programu nauczania wymaga odpowiednio przygotowanej kadry wykładowców. Konieczne jest nie tylko przygotowywanie nowych sił fachowych, lecz również rozumne wykorzystanie istniejącej już kadry dydaktyczno-naukowej.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#HenrykJabłoński">Niedobrym zjawiskiem jest fakt, że wielu absolwentów wyższych uczelni nie wykonuje zawodu wyuczonego. W dużej mierze spowodowane jest to tym, że niejednokrotnie młodzi ludzie wstępują lub ubiegają się o przyjęcie na studia, do których nie mają dostatecznych uzdolnień. W Norwegii np. istnieje jedyna szkoła rolnicza, do której studenci nie są przyjmowani bezpośrednio po maturze, a dopiero po odbyciu rocznego stażu pracy w rolnictwie; warunek ten jest bezwzględnie spełniany. Ilość osób kończących tę uczelnię, a niepracujących w swoim zawodzie, jest znikoma. U nas bardzo wysoki odsetek absolwentów wyższych szkół rolniczych pracuje poza rolnictwem.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#HenrykJabłoński">W tych warunkach istnieje problem właściwego wykorzystania wyszkolonej kadry na wyższych uczelniach i właściwego kierowania na studia wyższe. Prace w tym zakresie muszą być prowadzone przez długofalową akcję uświadamiającą.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JerzyBukowski">Reforma programów nauczania w szkołach wyższych - to swego rodzaju cykliczne zjawisko, występujące mniej więcej co dziesięć lat w naszym szkolnictwie wyższym. Przyczyny dokonywania rewizji programów nauczania są prawie zawsze te same; przeciążenia programów studiów, dążenie do lepszego przygotowania absolwentów do samodzielnego pogłębiania zdobytej wiedzy. Przeładowanie programów nauczania występuje w wyniku wprowadzania uzupełnień do treści programów. Przy realizacji kolejnej reformy programów nauczania na te problemy trzeba zwrócić baczniejszą uwagę, ażeby w możliwie największym stopniu uniknąć wpływu tych stałych czynników dezorganizujących nasze programy nauczania.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#JerzyBukowski">W okresie powojennym nasze uczelnie i resort szkolnictwa wyższego były niemal bezustannie zobowiązywane różnego rodzaju uchwałami do rozszerzania programów nauczania. Znane są np. uchwały KERM-u obowiązującego do wprowadzania do programów uczelni politechnicznych programów z zakresu smarownictwa, organizacji gospodarki remontowej itp. Są to niewątpliwie poważne problemy dla naszej gospodarki narodowej, tym niemniej nie wydaje się, by mechaniczne wprowadzanie ich jako przedmiotów nauczania na wyższe uczelnie stanowiło rozwiązanie. Programy studiów musimy ochronić przed zewnętrznymi naciskami, zjawisko to nie sprzyja stabilizacji nauczania i rozkłada w poszczególnych cyklach programy studiów. Wydaje się, że istota unowocześnienia studiów polega na wewnętrznej ewolucji poszczególnych dyscyplin nauki.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#JerzyBukowski">W ostatnich latach obserwujemy korzystne zjawisko zmniejszania się drugoroczności na wyższych uczelniach. Politechnika Warszawska na przestrzeni ostatnich pięciu lat notuje korzystne zjawisko zwiększania się liczby studentów, mimo iż na pierwszy rok studiów jest przyjmowana prawie ta sama ilość nowych. Wynika to ze zmniejszenia się odpadu i drugoroczności.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#JerzyBukowski">Istotnym problemem jest poruszona już sprawa nacisku rodziców na przyjmowanie młodzieży, nawet mniej uzdolnionej, na wyższe uczelnie. Można by już nawet zadać sobie pytanie, kto właściwie chce się uczyć - dzieci czy rodzice? O ile dotychczas troska o konieczność kształcenia się ograniczała się do szkoły podstawowej i średniej, to obecnie rozszerza się ona na studia uniwersyteckie. Na studia te trafia niejednokrotnie młodzież mniej zdolna, co powoduje zwiększony odsiew na pierwszym roku studiów.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WładysławOzga">Nowe programy studiów nie mogą uwzględniać tylko wąskiej specjalizacji zawodowej: pewnego rodzaju umiar w tym zakresie musi być zachowany, trzeba brać pod uwagę, że muszą one mieć na uwadze przygotowanie ludzi do wykonania określonego zawodu.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#WładysławOzga">Dla uniknięcia stałych zmian w programach nauczania konieczne jest opracowanie ramowych programów, które pozostawiają margines dla indywidualnej twórczości profesora, możliwość przesunięć i uzupełnień.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#WładysławOzga">Problem przygotowania nauczycieli dla różnego rodzaju szkół jest poważny i wymaga odrębnej dyskusji, która powinna być podjęta również na forum Komisji. Waga sprawy i potrzeby w tym zakresie wynikają z realizacji reformy szkolnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#JerzyWerner">Wyższe uczelnie, zwłaszcza uczelnie typu technicznego, obok kadry naukowej wymagają wykładowców z dużym doświadczeniem praktycznym. Obecność tych ludzi jest wskazane również i po to, aby łagodzić powstające dysproporcje między teoretycznym a praktycznym zakresem programu nauczania. Zakłady pracy powinny umożliwić fachowcom, którzy są w nich zatrudnieni prowadzenie zajęć na wyższych uczelniach.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#FranciszekWasążnik">Przeprowadzona reforma szkół podstawowych i szkół zawodowych oraz rozszerzanie różnego typu szkół pomaturalnych wymaga przygotowania odpowiedniej kadry nauczycieli. Słuszne są zatem wnioski, ażeby problemom systemu szkolenia nauczycieli Komisja poświęciła odrębne posiedzenie. Konieczne jest również opracowanie nowej sieci placówek wyższych szkół pedagogicznych.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#FranciszekWasążnik">Przewodniczący Komisji - poseł Andrzej Werblan (PZPR): Podstawowe kierunki reformy programów nauczania na wyższych uczelniach przedstawione w informacji resortu są słuszne. Wydaje się, że na okres kilku lat określają one oblicze programowe studiów wyższych. Należałoby dążyć, by programy te były jak najbardziej stabilne.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#FranciszekWasążnik">Prace nad opracowaniem nowych programów odbywają się bez pośpiechu, przy dużym zaangażowaniu wybitnych sił fachowych.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#FranciszekWasążnik">Nowe programy nauczania wprowadzają szereg istotnych zmian w metodach nauczania, niemających zaplecza w tradycji. Np. pośrednia metoda kształcenia na studiach typu zawodowego systemem lekcyjno-wykładowym. Ten system kształcenia wymaga odpowiedniego przygotowania fachowych kadr.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#FranciszekWasążnik">Na uczelniach typu politechnicznego, bo tutaj głównie obserwować będziemy zjawisko zawodowych studiów wyższych, należałoby uruchomić ośrodki badające metody realizacji nowego programu nauczania.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#FranciszekWasążnik">Zwiększenie ilości wykładów typu monograficznego na studiach wyższych należy uznać za bardzo korzystne zjawisko, które na pewno wpłynie na podniesienie poziomu studiów wyższych. Należałoby przemyśleć szereg dalszych usprawnień w tym zakresie. Czy nie trzeba byłoby np. odstąpić od tzw. kursowych programów wykładów z dziedziny historii dla studentów filologii, którzy z powodzeniem mogliby wysłuchiwać wykładów z historii Polski przygotowanych dla studentów Wydziału Historii. Wpłynęłoby to bardzo na podniesienie poziomu studiów, pozwoliłoby na lepsze wykorzystanie kadry wykładowców.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#FranciszekWasążnik">Na niektórych kierunkach studiów widzimy potrzebę dwojakiego rodzaju kształcenia: zawodowego i typu naukowego; naturalnie poszczególne te kierunki różnią się czasem trwania studiów, jak i końcowymi tytułami i dyplomami naukowymi. Należałoby przemyśleć, czy czas trwania studiów w zakresie poszczególnych dyscyplin na uniwersytecie nie mógłby być również zróżnicowany. W tym zakresie nie mamy np. żadnych zastrzeżeń w stosunku do czasu trwania studiów w Akademii Medycznej, chodzi nam natomiast o czas trwania studiów na innych kierunkach.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#FranciszekWasążnik">Występują trudności w zatrudnianiu absolwentów niektórych kierunków studiów uniwersyteckich. Jest to problem zawodów o niewielkim zapotrzebowaniu; należałoby pomyśleć czy dla tego typu studiów trzeba organizować masowe kształcenie; może należałoby przygotowywać wg innych programów absolwentów filozofii i socjologii.</u>
<u xml:id="u-15.8" who="#FranciszekWasążnik">Generalne założenie upowszechnienia szkolnictwa średniego pociąga za sobą stały wzrost ilości kandydatów na wyższe uczelnie.</u>
<u xml:id="u-15.9" who="#FranciszekWasążnik">Istnieje poważny problem lepszej niż dotychczas organizacji szkół pomaturalnych. Wydaje się, że jest to czołowe zadanie na najbliższe pięciolecie.</u>
<u xml:id="u-15.10" who="#FranciszekWasążnik">Szkoła średnia powinna w większym niż dotychczas stopniu określać zdolności absolwenta i doradzać zarówno rodzicom, jak i absolwentom, w jakim kierunku powinny podejmować studia czy też nauczanie.</u>
<u xml:id="u-15.11" who="#FranciszekWasążnik">Dodatkowych wyjaśnień udzielił Minister Szkolnictwa Wyższego - Henryk Golański.</u>
<u xml:id="u-15.12" who="#FranciszekWasążnik">W kolejnym punkcie porządku dziennego poseł Władysław Ozga (ZSL) omówił metody pracy komisji Oświaty i Nauki w III kadencji Sejmu.</u>
<u xml:id="u-15.13" who="#FranciszekWasążnik">Komisja przyjęła plan pracy do końca 1965 r., w którym przewiduje, obok prac nad projektami planów i budżetu na rok 1966, rozpatrzenie:</u>
<u xml:id="u-15.14" who="#FranciszekWasążnik">- rozporządzeń wykonawczych do ustawy o stopniach i tytułach naukowych, - aktualnych zagadnień resortu oświaty, - wyników nowego systemu matur oraz projektów rozwoju systemu szkół i kursów pomaturalnych, - rezultatów wprowadzenia nowego systemu przyjęć do szkół wyższych.</u>
<u xml:id="u-15.15" who="#FranciszekWasążnik">Komisja powołała na referentów sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu za 1964 r.:</u>
<u xml:id="u-15.16" who="#FranciszekWasążnik">- w zakresie PAN - posła Tadeusza Toczka (ZSL), - w zakresie Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego - posła Jerzego Bukowskiego (bezp.), - w zakresie Ministerstwa Oświaty - posła Józefa Kaszewskiego (SD), - w zakresie szkolnictwa zawodowego - posła Marię Augustyn (PZPR).</u>
<u xml:id="u-15.17" who="#FranciszekWasążnik">Przewodniczący Komisji poseł Andrzej Werblan przedstawił propozycje dotyczące powołania stałych podkomisji Komisji Oświaty i Nauki. Profil tych podkomisji będzie nieco odmienny niż w poprzedniej kadencji. Doświadczenia zdobyty w toku pracy podkomisji III kadencji Sejmu wykazały, iż bardziej celowe jest przekazanie jednej podkomisji całokształtu zagadnień związanych z kształceniem młodzieży kończącej szkoły podstawowe.</u>
<u xml:id="u-15.18" who="#FranciszekWasążnik">Dlatego też ma miejsce odrębnych podkomisji szkolnictwa średniego i szkolnictwa zawodowego powołuje się jedną podkomisję szkolnictwa średniego i zawodowego; podkomisja ta objęłaby też problematykę związaną z przygotowaniem młodzieży kończącej szkoły średnie do pracy zawodowej.</u>
<u xml:id="u-15.19" who="#FranciszekWasążnik">Wskazane również jest rozpatrywanie przez jedną podkomisję łącznie spraw związanych ze szkolnictwem podstawowym i opieką nad dzieckiem.</u>
<u xml:id="u-15.20" who="#FranciszekWasążnik">Dotychczasowa praktyka działania podkomisji wykazała też iż sprawy inwestycji szkolnych, podlegających różnym resortom, powinny znajdować się w kompetencji tych podkomisji, które współpracują z danymi resortami; dlatego też proponuje się rezygnację z utworzenia odrębnej podkomisji budownictwa szkolnego.</u>
<u xml:id="u-15.21" who="#FranciszekWasążnik">W związku z nabierającym coraz większej wagi problemem kształcenia nauczycieli w wyniku wprowadzania reformy szkolnej, w związku z dyskusją nad metodami kształcenia nauczycieli, nad warunkami socjalno-bytowymi pedagogów wydaje się niezbędne powołanie podkomisji spraw nauczycielskich.</u>
<u xml:id="u-15.22" who="#FranciszekWasążnik">Komisja powołała 4 stałe podkomisje:</u>
<u xml:id="u-15.23" who="#FranciszekWasążnik">- Podkomisja Szkolnictwa Wyższego i Nauki posłowie: Eugenia Krassowska (SD) - przewodnicząca</u>
<u xml:id="u-15.24" who="#FranciszekWasążnik">Jerzy Bukowski (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.25" who="#FranciszekWasążnik">Bolesław Iwaszkiewicz (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.26" who="#FranciszekWasążnik">Henryk Jabłoński (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.27" who="#FranciszekWasążnik">Stanisław Jodłowski (SD)</u>
<u xml:id="u-15.28" who="#FranciszekWasążnik">Mieczysław Klimaszewski (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.29" who="#FranciszekWasążnik">Władysław Kuszyk (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.30" who="#FranciszekWasążnik">Tadeusz Mazowiecki (bezp. „Znak”) Bolesław Piasecki (bezp. „PAX”) Tadeusz Toczek (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.31" who="#FranciszekWasążnik">Jan Wąsicki (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.32" who="#FranciszekWasążnik">Jerzy Werner (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.33" who="#FranciszekWasążnik">Stefan Żółkiewski (PZPR) - Podkomisja Szkolnictwa Podstawowego i Opieki nad Dzieckiem posłowie: Władysław Ozga (ZSL) - przewodniczący</u>
<u xml:id="u-15.34" who="#FranciszekWasążnik">Magdalena Dubiel (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.35" who="#FranciszekWasążnik">Zuzanna Kościjańska (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.36" who="#FranciszekWasążnik">Jan Kulas (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.37" who="#FranciszekWasążnik">Maria Lankamer (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.38" who="#FranciszekWasążnik">Antonina Lubecka (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.39" who="#FranciszekWasążnik">Anna Mędzkiewicz (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.40" who="#FranciszekWasążnik">Włodzimierz Sokorski (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.41" who="#FranciszekWasążnik">Franciszek Wasążnik (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.42" who="#FranciszekWasążnik">Władysław Bieńkowski (PZPR) - Podkomisję Szkolnictwa Średniego i Zawodowego posłowie:</u>
<u xml:id="u-15.43" who="#FranciszekWasążnik">Maria Augustyn (PZPR) - przewodnicząca</u>
<u xml:id="u-15.44" who="#FranciszekWasążnik">Kazimierz Barcikowski (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.45" who="#FranciszekWasążnik">Leon Budzynowski (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.46" who="#FranciszekWasążnik">Antoni Daniel (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.47" who="#FranciszekWasążnik">Bronisław Kawałek (PZPB)</u>
<u xml:id="u-15.48" who="#FranciszekWasążnik">Józef Kaszewski (SD)</u>
<u xml:id="u-15.49" who="#FranciszekWasążnik">Elżbieta Kraska (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.50" who="#FranciszekWasążnik">Sylwester Leczykiewicz (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.51" who="#FranciszekWasążnik">Władysław Piątkowski (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.52" who="#FranciszekWasążnik">Janina Ramotowska (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.53" who="#FranciszekWasążnik">Helena Stępień (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.54" who="#FranciszekWasążnik">Józef Urbanowicz (PZPR) - Podkomisją Spraw Nauczycielskich posłowie: Marian Walczak (PZPR) - przewodniczący</u>
<u xml:id="u-15.55" who="#FranciszekWasążnik">Władysław Bieńkowski (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.56" who="#FranciszekWasążnik">Magdalena Dubiel (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.57" who="#FranciszekWasążnik">Witold Jarosiński (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.58" who="#FranciszekWasążnik">Józef Kaszewski (SD)</u>
<u xml:id="u-15.59" who="#FranciszekWasążnik">Stanisław Kociołek (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.60" who="#FranciszekWasążnik">Zuzanna Kościjańska (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.61" who="#FranciszekWasążnik">Kamila Kurowska (bezp.)</u>
<u xml:id="u-15.62" who="#FranciszekWasążnik">Antonina Lubecka (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.63" who="#FranciszekWasążnik">Janina Ramotowska (ZSL)</u>
<u xml:id="u-15.64" who="#FranciszekWasążnik">Włodzimierz Sokorski (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.65" who="#FranciszekWasążnik">Helena Stępień (PZPR)</u>
<u xml:id="u-15.66" who="#FranciszekWasążnik">Stanisław Trzaska (SD)</u>
<u xml:id="u-15.67" who="#FranciszekWasążnik">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja wysłuchała i przyjęła do wiadomości odpowiedzi Ministra Oświaty na uchwalone w III kadencji dezyderaty Komisji w sprawie warsztatów szkolnych oraz akcji letnich kolonii i obozów. Referentem była poseł Maria Augustyn (PZPR).</u>
<u xml:id="u-15.68" who="#FranciszekWasążnik">O STANIE PRAC NAD REFORMAMI PROGRAMOWYMI SZKOLNICTWA WYŻSZEGO</u>
<u xml:id="u-15.69" who="#FranciszekWasążnik">Informacja złożona przez Ministra Szkolnictwa wyższego - Henryka Golarskiego na posiedzeniu Komisji Oświaty i Nauki w dniu 17 września 1965 r.</u>
<u xml:id="u-15.70" who="#FranciszekWasążnik">Prace nad reformami programowymi szkolnictwa wyższego zostały podjęte zaraz po XI Plenum KC PZPR odbytym w grudniu 1962 r. Prace te trwają już ok. 3 lat.</u>
<u xml:id="u-15.71" who="#FranciszekWasążnik">Główne kierunki reformy programów nauczania w szkołach wyższych koncentrują się na:</u>
<u xml:id="u-15.72" who="#FranciszekWasążnik">- doprowadzeniu treści nauczania do współczesnego poziomu wiedzy;</u>
<u xml:id="u-15.73" who="#FranciszekWasążnik">- odciążeniu młodzieży od nadmiaru zajęć programowych;</u>
<u xml:id="u-15.74" who="#FranciszekWasążnik">- zrewidowaniu okresu kształcenia w kierunku skrócenia cyklu nauczania tam, gdzie jest to możliwe;</u>
<u xml:id="u-15.75" who="#FranciszekWasążnik">- zmiany struktury wewnętrznej planów nauczania, a zwłaszcza rozszerzenia profilu specjalizacyjnego.</u>
<u xml:id="u-15.76" who="#FranciszekWasążnik">Należy podkreślić, że istniejące tendencje o wprowadzaniu wąskiej specjalizacji nie zdały egzaminu. Żyjemy w okresie dynamicznego rozwoju nauk, zwłaszcza przyrodniczych i technicznych, a kształcenie wąskich specjalistów w tych dziedzinach musiałoby powodować stałe przekwalifikowanie i dokształcanie kadr technicznych. W zakresie nauk technicznych dążymy do tego, ażeby specjaliści ci przyswoili sobie gruntownie zakres wiedzy z dyscyplin podstawowych, przyswoili sobie metodę nauczania i nauczyli się samodzielnego aktualizowania posiadanej wiedzy. Na tym tle zrodziła się również koncepcja otworzenia studiów wyższego typu zawodowego, zwłaszcza na kierunkach technicznych, rolniczych i ekonomicznych.</u>
<u xml:id="u-15.77" who="#FranciszekWasążnik">Na kierunku studiów technicznych przejdziemy na kształcenie inżynierów przygotowanych do prac wykonawczych technologicznych, konstrukcyjnych i wdrożeniowych obok magistrów inżynierów przygotowanych do szerszego, bardziej abstrakcyjnego myślenia i projektowania.</u>
<u xml:id="u-15.78" who="#FranciszekWasążnik">Zakłada się, że proporcje obu tych kierunków powinny kształtować się jak 1:1 (w krajach zachodnich jeden magister inżynier przypada często na 3 inżynierów o wykształceniu zawodowym). Okres nauczania w wyższym szkolnictwie zawodowym trwać będzie 3 lata i 8 miesięcy (w trybie dziennym), a na studiach magisterskich jak dotychczas 5 lat.</u>
<u xml:id="u-15.79" who="#FranciszekWasążnik">Nieco odmienny będzie system nauczania na studiach zawodowych. Opierać się on będzie raczej na zajęciach typu lekcyjnego, o bardzo aktywnym wciąganiu w zajęcia słuchaczy, m.in. poprzez repetytoria i kolokwia. Ilość egzaminów będzie znacznie mniejsza niż na studiach magisterskich, gdyż zasób wiadomości słuchacza będzie można poznać w toku kształcenia.</u>
<u xml:id="u-15.80" who="#FranciszekWasążnik">Poważnym osiągnięciem jest opracowanie jednolitego programu nauczania na 4 pierwszych semestrach różnego typu studiów technicznych.</u>
<u xml:id="u-15.81" who="#FranciszekWasążnik">W zakresie studiów rolniczych w okresie pierwszych co najmniej 2 lat programy nauczania będą jednolite dla obu kierunków studiów. Dopiero na 5 lub 4 roku następuje rozdział na studia inżynierskie i studia magisterskie. Na studiach magisterskich rozbudowane będą bardziej dyscypliny teoretyczne, szerszy będzie zakres pracy dyplomowej.</u>
<u xml:id="u-15.82" who="#FranciszekWasążnik">W dziedzinie studiów ekonomicznych, studia zawodowe rozszerzane będą głównie na kierunkach takich jak finanse i kredyt, oraz ekonomik szczegółowych, a studia magisterskie w zakresie ekonomii politycznej i ekonometrii.</u>
<u xml:id="u-15.83" who="#FranciszekWasążnik">Wydaje się, że w tym trybie jesteśmy w stanie zabezpieczyć niezbędną kadrę dla wykonania gospodarczego planu perspektywicznego w naszym kraju. Konieczność reformy podyktowana była również dużym zróżnicowaniem wewnętrznych potrzeb gospodarki, zwłaszcza w zakresie przemysłu, budownictwa i transportu. Ten system nauczania umożliwia podejmowanie studiów wyższych osobom pracującym bez odrywania ich od pracy zawodowej.</u>
<u xml:id="u-15.84" who="#FranciszekWasążnik">Nad reformą programów nauczania w szkolnictwie wyższym pracuje około 400 profesorów i docentów. Najbardziej zaawansowane są prace w zakresie nauk politechnicznych, rolniczych i ekonomicznych, w zakresie nauk uniwersyteckich nie wszystkie prace są jeszcze zakończone. W roku szkolnym 1964/65 objęto już reformą nauczania matematykę, fizykę, geofizykę, astronomię i neofilologię. Na rok akademicki 1965/66 przygotowano nowe plany nauczania na wydziałach geografii, geologii, prawa, gdzie skrócono studia do 4 lat, bibliotekarstwie (również skrócenie studiów do 4 lat), archeologii, etnografii.</u>
<u xml:id="u-15.85" who="#FranciszekWasążnik">Na studiach biologicznych, fizyce i matematyce wyodrębniono sekcje przygotowujące nauczycieli dla szkół średnich. Przy tej specjalizacji okres nauczania jest krótszy o 1 rok (4 lata), przy czym pierwsze 3 lata nauczania są wspólne, na 4 roku następuje zróżnicowanie programów. Studenci, którzy pragną podjąć pracę w zawodzie nauczyciela, studiują dalsze 2 semestry, natomiast studenci podejmujący studia magisterskie jeszcze 4 semestry.</u>
<u xml:id="u-15.86" who="#FranciszekWasążnik">W zakresie studiów uniwersyteckich nastąpiła istotna preferencja dyscyplin podstawowych, rezygnacja z zawężania specjalizacji na korzyść rozszerzania horyzontów poprzez wprowadzanie na wszystkie kierunki szeregu nauk podstawowych jak ekonomia polityczna, filozofia, socjologia.</u>
<u xml:id="u-15.87" who="#FranciszekWasążnik">Istotnym problemem w zakresie reformy programów szkolnictwa wyższego jest również sprawa zmiany systemu przekazywania wiedzy. Poszukiwanie takich form, które w mniejszym niż dotychczas stopniu opierałyby się na werbalnych, tradycyjnych metodach. Planuje się w szerszym niż dotychczas zakresie stosowanie nowych środków technicznych w procesie nauczania, jak np. magnetofon, film itp. We wszystkich programach nauczania zmniejsza się część werbalną na rzecz prac laboratoryjnych, konsultacji, dyskusji itp.</u>
<u xml:id="u-15.88" who="#FranciszekWasążnik">Prace nad zmianą programów nauczania na studiach uniwersyteckich powinny być zakończone w roku bieżącym i stopniowo wdrażane.</u>
<u xml:id="u-15.89" who="#FranciszekWasążnik">Dla umożliwienia zapoznania się zarówno profesorom wyższych uczelni, jak i studentom w zakresie reformy nauczania na studiach wyższych resort podjął pracę nad wydrukowaniem planów i programów nauczania, ponadto uruchomiono ośrodki metodyczne przy wyższych uczelniach. Najszerszą działalność wykazał ośrodek metodyczny przy SGPiS. Inne ośrodki nie ożywiły dotąd swojej działalności.</u>
<u xml:id="u-15.90" who="#FranciszekWasążnik">Podjęto również prace nad opracowaniem nowych podręczników dla szkół wyższych. W zakresie dyscyplin podstawowych mamy opracowanych stosunkowo dużo podręczników dla pierwszych 4 semestrów, gorzej przedstawia się sytuacja na wyższych latach studiów. Zobowiązano Państwowe Wydawnictwa Naukowe do opracowania 5-letniego planu wydawnictw podręczników dla szkół wyższych i to zarówno dla studentów pracujących, jak i dla studiów dziennych.</u>
<u xml:id="u-15.91" who="#FranciszekWasążnik">Planuje się również opracowanie przewodników metodycznych, które będą miały poważniejsze znaczenie zwłaszcza dla studentów pracujących, wskazując im na trudniejsze partie materiałów programowych.</u>
<u xml:id="u-15.92" who="#FranciszekWasążnik">Przewiduje się również szersze niż dotychczas wykorzystanie telewizji dla potrzeb kształcenia. W przyszłym roku podjęte będą na ekranach telewizyjnych wykłady nauk technicznych z zakresu pierwszych 4 semestrów studiów jednolitych. Ten system wykładów stworzy możliwość podejmowania wyższych studiów szerokiej rzeszy osób pracujących.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>