PPC / ppc

text_structure.xml 1010 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Jan Król, Franciszek Jerzy Stefaniuk i Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią posłankę Irenę Marię Nowacką oraz panów posłów: Jacka Szczota, Adama Stanisława Szejnfelda i Andrzeja Zapałowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą: pani posłanka Irena Maria Nowacka i pan poseł Andrzej Zapałowski.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie: Andrzej Zapałowski i Jacek Szczot.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisja Zdrowia przedłożyły sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 908.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Proponuję jednocześnie, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusji nad tym sprawozdaniem.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Punkt ten rozpatrzymy po zakończeniu debaty nad informacją o aktualnej sytuacji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">Informuję, że za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia następujących komisji sejmowych:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Etyki Poselskiej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej - o godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Rodziny wspólnie z Komisją Polityki Społecznej, Komisją Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 14 w sali nr 22,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Administracji i Spraw Wewnętrznych - o godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- ds. Kontroli Państwowej - o godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Integracji Europejskiej wspólnie z Komisją Regulaminową i Spraw Poselskich - o godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- posiedzenie Komisji Transportu i Łączności w sprawie rozpatrzenia poprawek zgłoszonych do sprawozdania o poselskim projekcie ustawy o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego odbędzie się w dniu dzisiejszym o godz. 10 w sali nr 23.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Informacja rządu o sytuacji polskiej wsi ze szczególnym uwzględnieniem problematyki rolnictwa wraz z oceną aktualnej sytuacji społecznej w kraju.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Jacka Janiszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przedstawiciele związków zawodowych zgromadzeni na galerii! Rodacy, którzy oglądają nas w telewizji i słuchają w radio!</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">W imieniu Rady Ministrów przedkładam dzisiaj Wysokiej Izbie informację o sytuacji polskiej wsi ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wydarzenia ostatnich tygodni postawiły sprawy wsi i rolnictwa w centrum społecznego zainteresowania. Niewątpliwie słuszne pod względem ekonomicznym protesty rolnicze przyspieszyły zaplanowane wcześniej działania resortu rolnictwa i Rady Ministrów, które były przygotowywane na rok 1999. Wszystkie rozwiązania proponowane dziś wraz ze związkami zawodowymi są konsekwencją i konkretyzacją pomysłów i projektów zawartych w średniookresowej strategii rozwoju polskiej wsi i obszarów wiejskich, którą Wysoka Izba przyjęła w kwietniu 1998 r. Nikt tej średniookresowej strategii rozwoju polskiej wsi nie kwestionuje ani w Polsce, ani za granicą. Jest to zatem, jak sądzimy, dobry element współpracy ponad politycznej i dobry kierunkowskaz dla rozwoju polskiej wsi na najbliższe lata. Pozwolę sobie tylko przypomnieć, iż celem zasadniczym strategii było i jest stworzenie mieszkańcom wsi, szczególnie zaś rolnikom, warunków pracy i życia zgodnych ze współczesnymi standardami cywilizacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">To prawda, że nie sądziliśmy, iż nasze zamierzenia dotyczące polityki rolnej przyjdzie realizować w tak trudnych warunkach. Kryzys rosyjski i znacznie większe, niż początkowo sądziliśmy, wieloletnie zaniedbania doprowadziły do napięć społecznych. A jednak w ciągu całego minionego roku pozostawaliśmy w ścisłym kontakcie z naszymi partnerami społecznymi, zaś w sferze działań ekonomicznych przeprowadziliśmy skuteczną interwencję na rynku zbóż w wymiarze dotąd niespotykanym. Również w podobny sposób staramy się przeprowadzić skup na rynku wieprzowiny.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Rządowy Zespół ds. Wsi, któremu przewodniczę, a który tworzą także ministrowie: finansów, gospodarki, skarbu, edukacji, pracy, zdrowia i ochrony środowiska wspólnie ze związkami zawodowymi opracowuje harmonogram działań bieżących stabilizujących rynki rolne oraz długofalowe rozwiązania gwarantujące pożądane i trwałe zmiany strukturalne polskiej wsi. Premier powołał ten zespół 19 stycznia zgodnie z sugestiami związków zawodowych po to, żeby odejść od stosowanej w Polsce wieloletniej praktyki polegającej na tym, że polityka dotycząca polskiej wsi nazywana jest tylko i wyłącznie polityką rolnictwa i dotyczy tylko jednego resortu, który sam w całym zakresie, w obojętnie jakim czasie, dokonał nie więcej i nie mniej niż to, czego mógł dokonać. Pamiętajmy, że mówimy o polityce wiejskiej, czyli wszystkich elementach związanych z życiem człowieka mieszkającego na wsi.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Pierwsze efekty prac tego zespołu to rozpoczęcie interwencyjnego skupu wieprzowiny po nowej, wyższej cenie i podjęcie przez Radę Ministrów decyzji umożliwiających szybkie reagowanie w razie nadmiernego importu artykułów rolno-spożywczych, szczególnie artykułów rolno-spożywczych dotowanych przez inne państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Podjęta została także decyzja o rozłożeniu podziału kontyngentów importowych na równomierne okresy w ciągu roku. Ten element chciałbym przez chwilę opisać. Przez wiele lat kontyngent dotyczący dostępu do Polski był niski i wydawało się, że właściwie nie miał żadnego wpływu na sytuację wewnętrzną w Polsce. Czym jest np. kontyngent na mięso wieprzowe w wysokości 42 tys. w wypadku Unii Europejskiej, jeżeli produkujemy go ponad 2,2 mln ton. Jednak jeżeli nie rozłoży się kontyngentu w czasie, to może się zdarzyć, że nasze pieniądze budżetowe wykorzystamy w momencie, w którym będziemy mieli do czynienia z największym wysypem importu. Wtedy pieniądze budżetowe wydamy źle, a co najgorsze, nie osiągamy celu, o który nam chodziło.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Rząd podjął także decyzję o zwiększeniu stawki kredytu preferencyjnego zaciąganego przez rolników na zakup środków do produkcji rolnej. Przedłożony został Sejmowi projekt nowelizacji ustawy o dopłatach do niektórych kredytów bankowych, umożliwiający przesunięcie o 6 miesięcy spłaty kredytów zaciągniętych w 1998 r. Wprowadziliśmy autopoprawkę do ustawy o opłatach celnych dodatkowych. Jak pamiętacie państwo, na bazie polskiego prawodawstwa z roku 1995 mieliśmy sześćdziesięciodniowe vacatio legis w momencie, kiedy przekroczyło się próg dostępu towaru takiego jak np. pszenica.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">I tu moja wielka prośba do Wysokiej Izby, aby tą właśnie ustawą zająć się w pierwszej kolejności, ponieważ zejście z 60 dni do 14 dni zgodnie z autopoprawką rządu będzie niezwykle istotnym elementem ochrony dochodowości rolniczej w roku 1999. To jest bardzo ważny element. Dla przykładu mogę powiedzieć, że w zeszłym roku, kiedy rząd podjął decyzję o dopłatach, tzn. o opłatach celnych dodatkowych, próg został przekroczony w czerwcu, a do momentu kiedy mogła ta ustawa wejść w życie zgodnie z prawodawstwem polskim dotychczas obowiązującym wjechało do Polski więcej pszenicy niż przez cały okres przed tą decyzją i cały okres po tej decyzji. Dokładnie było to 75 dni.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Warto o tym pamiętać dlatego, że problemem polskiego rolnictwa nie jest dostęp do tych kontyngentów, które są ułożone w ramach współpracy międzynarodowej. Problemem polskiego rolnictwa, a szczególnie hodowców jest to, iż ten kontyngent przychodzi do Polski w krótkim czasie, w jednym momencie i powoduje załamanie ekonomiczne, szczególnie jeśli chodzi o tych rolników, którzy w naszym kraju najlepiej rozwijają swoje gospodarstwa. To oni obsługują bieżące kredyty, oni te kredyty biorą, planują pewne dochody na kilka lat i te krótkoterminowe załamania rynku powodują, że właśnie oni najbardziej na tym cierpią.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po to właśnie rząd wprowadził tę autopoprawkę i podział na kontyngenty. Prośba polega tylko na tym, ażeby szczególnie kwestia ustawy o opłatach celnych dodatkowych, nad którą to ustawą trwają w Sejmie prace, była rozwiązana jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rząd premiera Jerzego Buzka rozumie politykę rolną jako zespół zadań mających doprowadzić do osiągnięcia następujących celów. Jednym z nich jest podniesienie efektywności produkcji rolnej. W tym miejscu musimy sobie powiedzieć jednoznacznie, że ten cel można w sposób stały osiągnąć po wielu latach. I tu nie wolno zaniedbać takich dziedzin, jak nauka, oświata, doradztwo, a także wszystkich przedsięwzięć, które mogą poprawić technologię zawodu rolnika w Polsce. Zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia, w tym chodzi o poprawę dochodowości gospodarstw rolnych, często w Polsce jest interpretowane jako przede wszystkim - zróbmy skup, zapłaćmy więcej, skupmy się tylko i wyłącznie na cenie - a to nie jest prawda. Jeśli chodzi o dochody rolnika, to uzyskuje się je dzięki bardzo wielu elementom. Bardzo wiele zdarzeń zarówno wewnętrznych w kraju, jak i zewnętrznych za granicą ma na to wpływ. Zatem nie można tylko i wyłącznie skupić się na jednym elemencie, elemencie ceny, bo właśnie fakt, że przez wiele lat tylko na tym się skupialiśmy, spowodował, że ceny rosły, konkurencja na świecie malała, możliwości importowe rosły, problemy rolników w Polsce nawarstwiały się systematycznie. Dlatego ochrona dochodowości polskiego rolnika czy rolnika na świecie nie jest związana tylko i wyłącznie z ceną. Jest to związane także, a może przede wszystkim, z konkurencją międzynarodową, w której bardzo wiele państw, daj Boże już niedługo, jeszcze stosuje dopłaty eksportowe. Mamy więc do czynienia z pierwszym elementem dochodowości rolnika. Zatytułowałbym to: granica - czyli chodzi o cła. Ważne, aby było to zgodne z prawem międzynarodowym, zrozumiałe dla naszych partnerów, a jednocześnie chroniące polskiego rolnika.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Druga sprawa, o czym mówiłem, to podział na kwoty. Chodzi o to, żeby nie było dostępu w krótkim czasie dużej ilości towarów pochodzenia zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wreszcie jeśli chodzi o vacatio legis, czyli ograniczenie możliwości dostępu do naszego rynku w okresie, kiedy rząd już podjął decyzje, że tych możliwości być nie powinno. To prawo musimy szybko zmienić.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Oczywiście interwencja na rynku także jest elementem ochrony dochodowości i musi być stosowana tak długo, jak stosowana jest na całym świecie, dlatego że równowaga konkurencyjna jest wówczas zachwiana.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Bardzo ważnym elementem - na co rolnicy najbardziej narzekają - jest eliminacja pośrednika, czyli tego, który znajduje się pomiędzy producentem a konsumentem. Ta eliminacja jest konieczna. Jest dużo do zrobienia i ze strony rządu, i parlamentu, ażeby jak najszybciej przygotować ustawę. Rząd pracuje nad tym i myślę, że ustawa o grupach producenckich dosyć szybko będzie przekazana do Sejmu. Jest dużo do zrobienia także w związkach zawodowych i branżowych, ale również i sami rolnicy muszą jeszcze dużo zrobić, ażeby mogli wiązać się na stałe z kimś, kto rzeczywiście chce współpracy z przedsiębiorcami rolnymi i nie zaniedbywać go wtedy, kiedy ktoś inny daje lepszą cenę.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ważnym elementem ochrony dochodowości jest marketing i promocja. Często jedna duża firma, najczęściej polska, która zdobędzie jakiś dobry rynek zbytu, robi wszystko, ażeby nie weszła na ten rynek inna polska firma, a rynek jest często taki, że mogłoby ich wejść nawet tysiąc i dla każdego by wystarczyło pracy. I nad tym musimy pracować. Nasza praca, może i polityczna, przede wszystkim musi dotyczyć mentalności ludzi. Chodzi bowiem o to, żeby wspierać się na rynkach, na których możemy coś sprzedać.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Bardzo ważnym elementem ochrony dochodowości, zaniedbanym w ostatnich latach, co trzeba szybko naprawić, zbliżającym producenta rolnego do przetwórcy, jest system kontraktacji. Musimy wprowadzić pewne rozwiązania, które narzucą współpracę pomiędzy producentem rolnym a przetwórcą. Dostęp do eksportu oraz zmiana struktur organizacyjnych i obszarowych gospodarstw wiejskich w Polsce chroni niewątpliwie dochodowość rolnika.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Proszę zwrócić uwagę, że nie wymieniłem wszystkich elementów ochrony dochodowości przeciętnego gospodarstwa rolnego. Wymieniłem tylko ich dużą część. Wskazują one, że ta ochrona nie jest związana tylko z tym, co jest hasłem bardzo wielu polityków, związkowców, działaczy, a mianowicie z ceną. Niekoniecznie cena jest właśnie elementem dochodowości rolnika, ważnym przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wreszcie następnym celem polityki rolnej jest stabilizowanie rynków rolnych oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju. Przeprowadziliśmy już reformę służby weterynaryjnej i mam nadzieję, że będzie to dobra służba, podobna do tej, która jest w Unii Europejskiej i w innych państwach, będzie chroniła nas, obywateli polskich. Proszę zwrócić uwagę, że lekarz, który nas leczy w szpitalu, często leczy skutki zaniedbania lekarza weterynarii pracującego na granicy. Dlatego musimy pamiętać, iż służby weterynaryjne i fitosanitarne - jedną już zreformowaliśmy, a druga jest w ostatniej fazie reformy - będą podstawą funkcjonowania polskiego rolnictwa w najbliższych latach, kiedy na świecie znikną opłaty celne i dopłaty eksportowe. Wówczas trzeba będzie chronić swoich obywateli przez dobrą organizację tych służb. I dlatego jest potrzebny dobry monitoring granic oraz dobry monitoring zjawisk zachodzących na arenie międzynarodowej. W tym celu rząd pana premiera Buzka zorganizował bardzo poważną siłę - grupę osób, która analizuje zjawiska związane z marketingiem rolniczym, szczególnie Unii Europejskiej w Brukseli. Tak więc pewne zdarzenia, które mogą mieć miejsce, jesteśmy w stanie przewidzieć trochę wcześniej niż dotychczas. Właśnie dlatego, że mamy tam odpowiednią grupę osób. Tego nigdy nie było.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Te cele polityki rolnej są i będą realizowane przy zachowaniu następujących zasad: poszanowaniu szczególnego charakteru i potrzeb gospodarki rolnej w różnych regionach kraju, w tym konieczności wyrównania istniejących różnic w ich rozwoju. Tutaj po raz kolejny kłania się to, o czym od wielu lat mówimy jako politycy i związkowcy, a co powinniśmy już zacząć wprowadzać w roku 1999 po reformie samorządowej. Chodzi o politykę wiejską - podkreślam: politykę wiejską, a nie politykę rolną - o charakterze regionalnym. W tym celu już przeprowadzamy małą reformę systemu izb rolniczych, dostosowującą izby do regionów, a później przeprowadzimy reformę, która będzie miała na celu stworzenie mocnego partnera społecznego, który będzie komunikował się z rządem na spotkaniach w różnych miejscach, w Warszawie i, szerzej, w Polsce, a nie na barykadach. Bardzo ważnym elementem kształtowania polityki rolnej i wiejskiej państwa jest dążenie do tego, żeby partner społeczny był silny, komunikatywny i mający w tym państwie niewątpliwy wpływ na politykę wiejską przez najbliższe lata.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Zasadą następną jest związanie rolnictwa z całym systemem gospodarczym kraju. Tu właśnie kłania się po raz kolejny to, iż należy odejść od wiejskiej polityki resortowej. Musi to być polityka wiejska związana z wszystkimi elementami gospodarczego rozwoju państwa. W ciągu ostatnich 10 lat zostały podjęte trzy próby przeniesienia polityki wiejskiej państwa z resortu rolnictwa do rządu, a potem do parlamentu. Były to cele długofalowe. Mówię o dokumentach przygotowanych przez Gabriela Janowskiego, Andrzeja Śmietankę i o dokumencie przygotowanym przez obecny rząd, proponującym średniookresową strategię rozwoju polskiej wsi. Te dokumenty, te pomysły - nieważne, jak oceniane - nigdy jednak nie stały się na wiele lat elementem polityki rządu, a potem parlamentu. Proszę państwa, w ciągu ostatnich 10 lat jest to trzecia próba. Być może stanie się to tym razem. Mam taką nadzieję, bo do trzech razy sztuka.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Następną zasadą jest uznawanie rodzinnego gospodarstwa rolnego za podstawowe miejsce produkcji rolnej. Tu także nie ma kontrowersji. Nie chodzi o nazewnictwo. Chodzi o to, żebyśmy skupili się na prawdziwej definicji tego obywatela, który jest rolnikiem na wsi, którego rzeczywiście, w sposób jasny, chcemy wspierać. Przez ostatnie dziesięć lat takiej definicji nie udało się sformułować. Być może uda się to teraz. Stało się tak dlatego, że pomiędzy ministrami rolnictwa, finansów, transportu i innych działów są spory. Obojętnie, proszę państwa, jakich rządów. Dlatego też, że rzeczywiście nie wiemy, o jakiego obywatela na wsi, z punktu widzenia ochrony, chociażby zmiany systemu podatkowego, nam chodzi. Na wszelki wypadek odcinamy możliwości wszystkim, ponieważ mogą być nadużycia. To prawda, mogą być nadużycia w systemie podatkowym czy w jakimkolwiek innym systemie skierowanym do polskiego rolnika. Ale tylko dlatego nie jest to kierowane jednostkowo do obywatela, o którego nam chodzi, że nie zdefiniowaliśmy go przez 10 lat. Mam nadzieję, że rok 1999, który jest przedstawiony jako rok zmian strukturalnych na wsi, zaowocuje właśnie jednoznaczną definicją obywatela, którego chcemy na wsi wspierać.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Następną zasadą jest dostęp rolników do instytucji i środków przeznaczonych przez państwo na wspomaganie rolnictwa i edukację. Ten rząd przywiązuje wielkie znaczenie do edukacji na wsi. Tak naprawdę to, co mówi pan minister Handke, jest zgodne z rzeczywistością. W mieście nie trzeba tak mocno reformować edukacji, ponieważ prawie każde dziecko, które chce pójść do szkoły podstawowej, średniej czy na studia, zazwyczaj idzie. Problem jest na wsi i w małych miasteczkach. Ten system edukacji ma być nakierowany szczególnie na te obszary. Ma być szansą dla mieszkających tam ludzi. Edukacja jest wielką częścią właściwej polityki wiejskiej państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Następną zasadą jest nieskrępowany dostęp ludności wiejskiej do wyników wszelkich badań i informacji dotyczących ich warunków życia, działalności gospodarczej. Proszę państwa, w tej dziedzinie mamy od 10 lat ogromne zaniedbania. Tak naprawdę rok 1999 będzie podporządkowany bardzo intensywnej pracy przygotowawczej pod względem dystrybucji środków finansowych, które otrzymamy z Unii Europejskiej. Trzeba to nadrabiać bardzo szybko, ponieważ może dojść do sytuacji, że Warszawa będzie do tego przygotowana, ale gmina - najważniejszy element polityki wiejskiej państwa - być może jeszcze nie. Dlatego tak bardzo potrzebna była reforma samorządowa w roku 1998 i 1999 i tak bardzo potrzebny jest teraz wysiłek nas wszystkich, żeby możliwości dystrybucji środków budżetowych i pozabudżetowych w roku 2000 i każdym następnym były zdecydowanie większe, żeby te działania były bardziej przemyślane niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wobec postępującego dostosowywania polskiego rolnictwa do wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej rząd uznaje za jedno z najważniejszych zadań upowszechnianie wśród rolników i członków ich rodzin regulacji dotyczących warunków zdobywania kwalifikacji, zabezpieczeń socjalnych, zakresów i kosztów doradztwa oraz prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">W porozumieniu i we współdziałaniu ze związkami zawodowymi i zrzeszeniami branżowymi opracowany zostanie program restrukturyzacji wsi, rozwoju gospodarstw towarowych oraz pomocy socjalnej i ekonomicznej dla ludzi zaprzestających wykonywania zawodu rolnika. To jest niezwykle istotne dlatego, że będzie robione na podstawie średniookresowej strategii rozwoju polskiej wsi. Teraz jest to dopracowywane w szczegółach, a także wprowadzane z uwzględnieniem perspektywy wielu lat, w których być może tego rządu nie będzie, być może tych ministrów nie będzie, być może rządzić będzie zupełnie inna opcja polityczna, ale pewien plan powinien być.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Tym, którzy klaszczą, chcę powiedzieć, że ja przewiduję, iż zanim nastąpi koniec reformy wiejskiej, to jeszcze nieraz zamienimy się miejscami. I tutaj nie będzie ani wygranych, ani przegranych. Tu należy mieć po prostu jasny plan i być wybitnie konsekwentnym.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chcemy, aby w tym programie, będącym wypełnieniem średniookresowej strategii, znalazły się rozwiązania dotyczące finansowania inwestycji zapewniających samowystarczalność ekonomiczną gospodarstw, w tym kredytowanie zakupu ziemi, maszyn, urządzeń i technologii wspomagających integrację uczestników rynku rolnego oraz możliwości reedukacji zawodowej i uzyskiwania świadczeń socjalno-ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Współcześnie interwencjonizm państwowy obejmuje dotacje i subwencje, interwencyjne zakupy i sprzedaż, aktywną politykę kredytową, stanowienie ceł i opłat granicznych, norm określających jakość produktów. Doświadczenia światowe wskazują, że nie ma wysoko rozwiniętego kraju, w którym całkowicie wyeliminowano by z życia gospodarczego tego rodzaju praktyki. Powszechnie jednak zmierza się do ograniczania protekcjonistycznych działań państwa. Powodem tego są koszty interwencji, jej niska efektywność ekonomiczna i hamowanie rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Zwróćcie państwo uwagę - i to jest jasne, to przyznaje każdy ekonomista na świecie, również w Unii Europejskiej - że te rozwiązania, które dotychczas na świecie istnieją, są bardzo kosztowne, a jednocześnie nie trafiają bezpośrednio do obywatela na wsi w całości. Dlatego trzeba je reformować, zmieniać, dostosowywać do nowoczesnego życia gospodarczego na świecie.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Te niekorzystne zjawiska ograniczają, w większości państw o gospodarce rynkowej, mechanizmy prawne zapewniające równość szans wszystkim podmiotom występującym na rynku rolnym. Niestety, w Polsce jeszcze tak nie jest. W Polsce powinniśmy do tego dążyć. Mechanizmy interwencji muszą być klarowne i dostępne na równych prawach dla każdego, kto spełni ich wymogi. Agencje i instytucje, które prowadzą interwencję, muszą publikować jej kryteria i skutki. Obiektywna, systematyczna i regularna informacja opisująca prawdziwy obraz rynku jest warunkiem niezbędnym do uruchomienia narzędzi i mechanizmów rynkowych będących w dyspozycji państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Szczegółowe dane o zakresie interwencji oraz innych działaniach doraźnych i perspektywicznych w rolnictwie zawiera przekazana paniom posłankom i panom posłom pisemna informacja. W tym miejscu chciałbym tylko podkreślić, że interwencja państwa w coraz większym zakresie kierowana będzie bezpośrednio do rolników. Temu ma być także podporządkowany rok 1999. Powinno to spowodować utrzymanie niskich cen na surowce i artykuły żywnościowe, co oczywiście będzie korzystne dla konsumentów, ale także dla rolników, gdyż utrudni działania importerów, a jednocześnie powiększy ich stały układ dochodowy, przewidywalny w czasie, co nie będzie powodowało takiego rozczarowania, jakie mieliśmy ostatnio, kiedy nagły spadek ceny powoduje, że w żaden sposób nie można systematycznie obsłużyć kredytów.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Największe emocje, co zrozumiałe, wyzwala chwila bieżąca - spadek dochodów, trudności w znalezieniu pracy poza rolnictwem, niepewność jutra. Tak naprawdę zaradzić im mogą tylko działania długofalowe, stwarzające mieszkańcom wsi realne możliwości aktywnego kształtowania własnego życia. Te zaś zależą dziś przede wszystkim, a jeszcze bardziej będą zależeć w przyszłości, od poziomu wykształcenia. W opracowanym przez rząd pakiecie edukacyjnym zapisano utworzenie systemu stypendialnego i kredytowego dla studentów wywodzących się ze wsi, żeby to, co jest naszą hańbą ostatnich lat, czyli że coraz mniej osób ze wsi kończy studia, jak najszybciej naprawić. Temu właśnie mają służyć rozwiązania zapisane przez rząd. Wiejska szkoła w przyszłości w niczym nie powinna się różnić od miejskiej, a co więcej ma zapewnić uczniom z rodzin najbiedniejszych pełną opiekę, także w zakresie dożywiania.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jak państwo zauważyli, w całym moim wystąpieniu unikałem kwestii politycznych. Nie dlatego, abym ich nie dostrzegał czy nie doceniał, lecz dlatego, iż uważam - tak jak rząd, w którym jestem - że problemy polskiej wsi, polskiego rolnictwa są w swej istocie ponad polityczne, więc trzeba się tym zajmować ponad politycznie. W ocenie mieszkańców wsi ostatnie dziesięciolecie uznawane jest za wyjątkowo złe. Być może jednym z powodów tak ostrej oceny jest łatanie przez kolejne rządy pojawiających się wyrw na rynku rolnym, a zapominanie o konieczności prowadzenia długofalowej i konsekwentnej polityki rolnej - ja bym z uporem mówił o konsekwentnej polityce wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Dziś rząd Rzeczypospolitej reaguje na bieżące zagrożenia, nie zapominając o celach strategicznych. Tym strategicznym celem będzie pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich, wypracowany wspólnie z przedstawicielami społecznymi, a także - myślę - politycznymi na bazie średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, którą ten rząd przygotował i ten parlament zaaprobował. I być może, właśnie teraz jest ten przełomowy moment, ażeby to wprowadzić w życie ponad politycznie.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Kochani Państwo! Powiedzmy o dwóch zasadniczych elementach, którym musimy się podporządkować bez względu na to, co chcielibyśmy widzieć za cel polityczny. Po pierwsze, mówmy rolnikom prawdę.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wieś musi ulec restrukturyzacji, każdy o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#komentarz">(Głos z sali: To was Bozia pokarze!)</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Nas?)</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Odpowiedzmy razem, jakiej restrukturyzacji i co z ludźmi, którzy przestaną w najbliższych latach być rolnikami. Czyli odejdźmy od elementów zrzucania winy jedni na drugich,...</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">... a przystąpmy do pracy na wiele lat, dlatego że i jedni, i drudzy przez wiele lat będziemy ten plan wykonywać bez względu na to, czy dzisiaj klaszczemy, czy się uśmiechamy, czy buczymy, czy mówimy dobrze, czy źle. Bez względu na to będziemy się wymieniać w tym celu.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po drugie, co też jest bardzo ważnym elementem, odejdźmy od polityki wiejskiej jako polityki resortowej. Nie skupiajmy się na człowieku, nie skupiajmy się tylko i wyłącznie na jednym resorcie. Nastawmy się na wiele lat wspólnej pracy na rzecz wsi. Mimo że w polityce jesteśmy przeciwnikami, to, proszę państwa, co do celów mamy takie samo zdanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu ministra pracy i polityki socjalnej pana Longina Komołowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatnie tygodnie w Polsce miały szczególny charakter. Weszły w życie trzy wielkie reformy mające niezwykłe znaczenie dla codziennego życia nas wszystkich, a także dla obecnego i przyszłego kształtu polityki społecznej. Patrząc z punktu widzenia zwykłego człowieka reforma administracyjno-samorządowa, której istotą jest decentralizacja decyzji i odpowiedzialności za wiele ważkich dziedzin życia, stworzyła podstawy do poprawy jakości usług społecznych, do wzmocnienia regionalnej i lokalnej odpowiedzialności za sytuację na rynku pracy. Powinna wreszcie ugruntować większe zainteresowanie środowisk lokalnych i sąsiedzkich problemami biedy, ubóstwa i koniecznością przyjścia z pomocą osobom i rodzinom najbardziej potrzebującym wsparcia. Nie oznacza to zdjęcia odpowiedzialności z rządu, ale sprzyja partnerstwu w działaniach rządu i samorządów w celu poprawy sytuacji wielu grup społecznych zagrożonych biedą.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Dla zwykłych obywateli niebagatelne znaczenie ma także reforma ubezpieczeń społecznych. Dzięki różnorodnym formom dbałości o nadchodzącą starość wielu z nas będzie się czuło bezpieczniej, nie mówiąc już o tym, że wielkie dzieło reformy w tej dziedzinie pozwoli nam za lat kilkanaście uniknąć wielkiego kryzysu społecznego i finansowego, gdyby nastąpił splot niedobrych okoliczności demograficznych. Istotne jest również i to, że w wypadku osób starszych zachowane zostały dotychczasowe reguły wraz z przejrzystym systemem waloryzowania wkładów emerytalnych oraz samych emerytur. Powinno to wpłynąć stabilizująco na samopoczucie grup będących już na emeryturze oraz zbliżających się do osiągnięcia wieku emerytalnego. Bez przeprowadzenia reformy systemu zdrowia nie można by było rozpocząć procesu racjonalizacji funkcjonowania tej sfery. Nie można by było rozpocząć też wielkiego zadania prowadzącego do poprawy jakości usług zdrowotnych oraz podjąć działań zmierzających do poprawy stanu zdrowotności społeczeństwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Oprócz wprowadzanych w życie reform uruchomiono reformę edukacji, której istotą jest tworzenie podstaw do wielkiego skoku edukacyjnego, tak cywilizacyjnie niezbędnego w procesie wchodzenia Polski do NATO i Unii Europejskiej i koniecznego dla integracji systemu edukacji z rynkiem pracy. Z drugiej jednak strony reformy te, a szczególnie spory i napięcia towarzyszące wdrażaniu reformy systemu ochrony zdrowia, wynikające przecież także z popełnionych błędów logistycznych, podniosły temperaturę życia społecznego. W tym kontekście w sposób naturalny odsłoniły się mocniej, niż dzieje się to zwykle, różnorodne konflikty społeczne. Jeżeliby spojrzeć na ostatnie tygodnie przez pryzmat gazet, to można by odnieść wrażenie, że kraj jest targany wieloma sprzecznościami, konfliktami interesów, a partnerzy nie wiedzą jak ze sobą rozmawiać, jak wspólnie rozwiązywać trudne i nabrzmiałe problemy społeczne - tak na pewno nie jest. Natężenie i kumulacja konfliktów mają swoje wytłumaczalne przyczyny, choćby takie, że rząd jednocześnie podjął wysiłek restrukturyzacji sektorów, które od dawna już wymagały zmian.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">W ubiegłym roku przez wiele miesięcy trwały negocjacje dotyczące programu restrukturyzacji górnictwa. Przy wielu napięciach, przy zgodności co do rozwiązań i przy różnych stanowiskach co do innych elementów tego programu, praktycznie wszedł on w życie i zyskał też swoje prawne podstawy w postaci ustawy przyjętej przez parlament i podpisanej przez pana prezydenta. Po raz pierwszy od wielu lat udało się więc rozpocząć wdrażanie programu naprawy górnictwa i to takiego, w którym działaniom efektywnościowym w sferze ekonomii towarzyszy racjonalna koncepcja osłon i wspierania rozwoju zasobów ludzkich. Jest to program trudny, ale nastawiony na człowieka, nastawiony na przyszłość i jeżeli jest kosztowny, to znaczy, że taki być musi, aby zostały osiągnięte jego główne cele.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">W ubiegłym roku w tym samym czasie trwały rozmowy ze związkami zawodowymi i pracodawcami w hutnictwie, żeby wypracować rozwiązania istotne dla koniecznej restrukturyzacji tego sektora, ale też dla systemu osłon i aktywizacji zawodowej osób odchodzących z pracy w hutnictwie. Podczas trudnych dyskusji powstały porozumienia podpisane przez wszystkie strony. Widać, jak wiele wysiłku koncepcyjnego i organizacyjnego włożono w to, by w dialogu wypracowywać rozwiązania dla polskiej gospodarki i ludzi w niej pracujących. Po wielomiesięcznych konfliktach, przy groźbach wielu strajków, z manifestacjami ulicznymi w tle, udało się przygotować program naprawczy przemysłu zbrojeniowego. Przedsięwzięcie to nie udałoby się, gdyby nie cierpliwość wszystkich zainteresowanych, gdyby nie wola porozumienia, gdyby nie zgoda partnerów związkowych na realizację programu, dzięki któremu z jednej strony zachowanych zostanie wiele miejsc pracy w tym przemyśle, a z drugiej odchodzący z pracy wyposażeni zostaną w swoiste wiano osłonowe.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Ile konfliktów narosło i ujawniło się w ostatnim czasie? Wystarczy spojrzeć nie na tytuły gazetowe, ale na liczbę spotkań negocjacyjnych prowadzonych w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej i w innych resortach. Wystarczy spojrzeć na korespondencję prowadzoną w tym czasie z wieloma różnorodnymi związkami zawodowymi, na liczbę spotkań Prezydium Komisji Trójstronnej i samej komisji oraz różnych zespołów komisji albo też zespołów trójstronnych zajmujących się poszczególnymi branżami czy też tematami istotnymi dla różnych dziedzin polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Proces reformowania kraju, wdrażania zmian niezbędnych dla lepszej przyszłości musi odsłaniać wiele spraw zaniechanych, bolesnych. Nie ma świata bez konfliktów, ale w rozmowach i we wspólnie wypracowywanych sugestiach widać potrzebę współpracy i ona faktycznie istnieje. Trzeba było odwagi, by poruszyć trudne tematy, do tej pory skrzętnie skrywane i tłumione przez różne rządy. To dlatego w którymś momencie musiała nastąpić kumulacja napięć. Doszły do tego jeszcze zjawiska i zdarzenia nowe.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Kiedy kilka lat temu dyskutowano o potrzebie restrukturyzacji przemysłu lekkiego i pojawiły się wreszcie pewne rozwiązania osłonowe, z pomocą dla tej branży przyszła rodząca się krajowa i zagraniczna koniunktura na wyroby tego przemysłu, szczególnie u naszych wschodnich sąsiadów. Dzisiaj w obliczu dekoniunktury, przy całkowicie zmienionej strukturze własnościowej w tym sektorze, znowu pojawiają się głosy domagające się osłon dla tej branży. Trzeba rozróżnić branże restrukturyzowane, gdzie podejmuje się trud zmiany po to, by je unowocześnić i dostosować do wymogów rynkowych, a pracownikom stworzyć szansę dalszej pracy lub zaoferować świadczenia osłonowe oraz aktywizację zawodową na innych polach, od tych branż, które wewnętrznie już przeobraziły się i funkcjonując, napotykają na nowe kłopoty. Takim problemem jest dla przemysłu lekkiego uszczelnienie granic. W tej sferze podjęto już działania. Trzeba wspomóc ten sektor przez skupienie na nim uwagi służb zatrudnienia po to, by dla tracących w nim pracę znaleźć mieszczące się w ramach prawa i możliwości finansowych Funduszu Pracy i sektora środki wspomagające odejścia, podwyższanie kwalifikacji osób odchodzących z tej branży. Kolejka oczekujących na wsparcie jest duża i kto wie, czy nie należałoby w najbliższym czasie przygotować projekt ustawy o instrumentach restrukturyzacji przedsiębiorstw tak, by zmienić istniejącą już ustawę o tzw. zwolnieniach grupowych i zastosować rozwiązania nowocześniejsze, bardziej elastyczne, także dla pracodawców. Być może wówczas wiele z problemów, z którymi pracownicy dzisiaj przychodzą do rządu, udałoby się rozwiązać w przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Musimy dostrzec również to, że reforma służby zdrowia zmieniła dotychczasowe relacje między pracownikami, związkami zawodowymi i pracodawcami. To nie strona rządowa jest tu pracodawcą. Dlatego w tej nowej sytuacji trzeba szczególnej pieczołowitości i cierpliwości w wypracowywaniu rozwiązań kompromisowych, co przedstawiciele anestezjologów i innych środowisk lekarskich oraz pracodawcy służby zdrowia czynią. Będziemy raczej sprzyjającymi świadkami tego, co rząd stara się robić, niż arbitrami lub - co jest jeszcze gorsze - tymi, którzy napięcie potęgują.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jestem głęboko przekonany, że osiągnięcie porozumienia z reprezentacjami pracowniczymi w służbie zdrowia jest kwestią czasu, a tego przekonania nie podważa nawet fakt ogłoszenia strajku z dniem 19 lutego, bo życie społeczne niesie wiele napięć i trzeba się do nich przyzwyczajać. Nie zmienia to jednak chyba już powszechnego poczucia, iż dokładny monitoring procesu wdrażania reformy służby zdrowia jest niezbędny oraz że opinia publiczna oczekuje przedstawienia przez rząd katalogu zmian w niektórych rozwiązaniach reformy. Ich przedstawienie przysłuży się niewątpliwie klimatowi współpracy i dialogu pomiędzy wszystkimi partnerami współtworzącymi reformę: środowiskami medycznymi, pracodawcami w tej sferze oraz rządem.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Kumulacja napięć społecznych, ujawniająca się na przełomie stycznia i lutego, odsłania jeszcze jeden problem, z którego skali nie zdawaliśmy sobie wszyscy sprawy - problem polskiego rolnictwa i polskiej wsi. Zmiany w tych dziedzinach są niezbędne, ale też wysiłek rządu oraz wszystkich instytucji decydujących o przyszłym kształcie kraju, w tym i parlamentu, jest konieczny do wsparcia procesu reform na polskiej wsi. Mimo napięć, blokad szos i wielu akcji protestacyjnych udało się w dialogu osiągnąć porozumienie wstępne co do przyszłych prac dotyczących Paktu dla wsi. Dyskusje nad nim rozpoczniemy 15 marca. Jestem pewien, że była to najlepsza droga do rozwiązania konfliktu w tej jego ostrej fazie i że należy z cierpliwością i gotowością do racjonalnych kompromisów budować przyszłość polskiej wsi z myślą o cywilizacyjnych wyzwaniach, przed którymi stoi nasz kraj. Jestem pewien, że znajdziemy rozwiązania, które przerwą wreszcie niedobry proces oddalania się miasta od wsi i że nie stanie się to kosztem miasta, lecz dzięki solidarności, jaką różne instytucje i różne środowiska, rożne grupy społeczne i polityczne mogą tu wytworzyć.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Ostatnie tygodnie, pełne społecznych kolizji i gorącej atmosfery, potwierdziły potrzebę istnienia mechanizmów dialogu oraz instytucji dialogu społecznego, takich jak Komisja Trójstronna i jej zespoły. Pewnie, że w ferworze politycznych sporów jesteśmy nieraz gotowi wątpić w skuteczność działań komisji, ale przecież jej istnienie ułatwia nam rozwiązywanie wielu problemów. Nie powinniśmy przy tym liczyć, że wszystkie kwestie uda się rozwiązać bezkonfliktowo i że samo istnienie komisji zamaże istnienie różnic w interesach różnych grup zawodowych i społecznych. Z pracy Komisji Trójstronnej płynie jednak jeszcze jedno ważne doświadczenie. Jest nim klarowanie się w ogniu dyskusji hierarchii spraw, które trzeba realizować.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">W polityce społecznej, w procesach restrukturyzacji wszystkie kwestie są istotne, ale wszystkich spraw naraz, przy tak ogromnym bagażu zaległości, nie da się podjąć i znaleźć dla nich rozwiązań, i to jeszcze akceptowanych społecznie. Powiedzmy sobie jasno: jest wiele problemów, które przyjdzie nam rozwiązywać po zakończeniu etapu wdrażania czterech głównych reform społecznych. Na pewno sprawy wsi są podstawowe, ale listę innych spraw ustalamy wspólnie, w ogniu dyskusji, może będzie tak na najbliższych posiedzeniach Komisji Trójstronnej, której tylu członków widzę na tej sali. A później, z dobrą wolą i cierpliwością, gotowi do dialogu, podejmiemy wszystkie trudne sprawy. Nie uciekniemy od nich bez względu na to, czy jesteśmy w rządzie, czy jesteśmy związkowymi liderami, czy pracodawcami, bez względu na barwy klubowe noszone w parlamencie. Wtedy też, obserwując już pierwsze efekty reform, musimy się zająć najważniejszym wyzwaniem, przed jakim stoją różne bogate kraje świata: osłabianiem zagrożenia płynącego z marginalizacji różnych grup społecznych. To nie znaczy, że zadania tego nie można realizować już dzisiaj. Trzeba to robić, ale realizacja reform, wprowadzenie w życie różnych programów restrukturyzacji wraz z towarzyszącymi im działaniami osłonowo-aktywizującymi, przyjęcie Paktu dla wsi przyspieszy i uprawdopodobni to, że radykalnie zmniejszać się będzie w Polsce sfera ubóstwa i wszystkie zagrożenia z jej istnienia wynikające.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Ostatnie tygodnie w sposób dramatyczny odsłoniły wiele problemów. Nie można załamywać rąk, ale i same ostre słowa wypowiedziane w sporze nie wystarczą. Istotą konfliktów społecznych jest to, że są one wyrazem napięć między konkretnymi ludźmi, konkretnymi grupami społecznymi. A jeżeli tak, to i nadzieja na porozumienie jest większa. W takim duchu trzeba myśleć o rodzących się napięciach, a to oznacza prymat dialogu nad głuchym milczeniem, prymat przestrzegania prawa nad łatwością jego łamania, wolę porozumiewania się i ustalania hierarchii spraw do załatwienia silniejszą niż potrzeba zwykłej, choć niekiedy przydatnej w politycznej grze, destrukcji. Oznacza to wolę wykorzystania istniejących instytucji dialogu społecznego większą niż pragnienie chaosu, kiedy to podatni jesteśmy tylko na emocje. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 91 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">O wystąpienie w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność proszę pana posła Mariana Krzaklewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Napięcia społeczne w naszym kraju są poważne. Potrzebna jest więc nam poważna debata o przyczynach obecnego stanu, a nade wszystko o sposobach zaradzenia nękającym nas problemom. Panowie ministrowie Janiszewski i Komołowski w imieniu rządu obszernie przedstawili sytuację w kraju, główne problemy i kierunki proponowanych zmian. Klub Akcji Wyborczej Solidarność, w którego imieniu mam zaszczyt i obowiązek przemawiać, podziela generalnie te opinie i popiera proponowane działania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Obecne problemy nie są czymś zaskakującym. Zmurszałe fundamenty starego systemu polityki społecznej już nie istnieją, zaś nowe dopiero krzepną. To najtrudniejszy moment dla tego rządu, dla każdego rządu zmieniającego ważne elementy państwa i jego polityki społecznej. To musiało boleć. To boli. To boli, gdyż trzeba zapłacić pełne koszty pozostałości PRL w sferze socjalnej. To boli, bo trzeba zapłacić za zbyt wolne zmiany z lat 1989–1993 i za ich zaniechanie w latach 1993–1997.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Przedstawiony dokładnie rok temu przez rząd bilans otwarcia, oceniający stan polskiej gospodarki, społeczeństwa i państwa na przełomie lat 1997–1998, stwierdzał, że w połowie lat dziewięćdziesiątych uformowało się państwo suwerenne, ale słabe; państwo z demokratycznie wyłanianymi organami władzy, ale zbyt odległe od zwykłych obywateli; państwo z rządami, które nie miały dość siły, aby Polskę konsekwentnie unowocześniać, reformować. Słabość państwa i wynikające z tego opóźnienia w restrukturyzacji gospodarki, w naprawie finansów publicznych oraz w przebudowie niesprawnych, przestarzałych instytucji sfery usług społecznych stawały się coraz wyraźniej barierami dalszego rozwoju społecznego i zdrowego wzrostu gospodarczego. Dla zdecydowanej większości rolniczych ekspertów widoczne były poważne trudności w rolnictwie, na obszarach wiejskich. Końcowy wniosek z lektury licznych opinii ekspertów krajowych i zagranicznych był oczywisty. Polska potrzebowała podjęcia przez rząd trudu niezwykle intensywnej reformy państwa, gospodarki i polityki społecznej. Rząd Jerzego Buzka podjął to wielkie wyzwanie. Zaczęto od czterech niezbędnych, dramatycznie opóźnionych reform. Czy był to błąd? Pole manewru było tak niewielkie, że praktycznie nie było innego wyjścia, co najwyżej można było coś przesunąć o parę miesięcy czy rok. Takie były konsekwencje wcześniejszych zaniechań. Do dziś je odczuwamy. To właśnie dlatego stary system służby zdrowia, coraz bardziej zadłużony, odrzucany przez opinię publiczną, rozsypał się. Dlatego nowe rodzi się w bólach. Kłopoty powiększa fakt, że pogorszyła się koniunktura w kraju, co przewidywano jeszcze w latach 1996–1997, oraz w świecie i że kryzys w Rosji uderzył dramatycznie w eksport naszej produkcji rolnej. Dodatkowo każda trudność staje się pożywką dla ewidentnych przeciwników reform i tych politycznych, i tych zasiedziałych w starych strukturach. Ale jaka była alternatywa? Czy decydując się na kolejne lata zaniechań mieliśmy czekać, aż zmiana rozpadających się starych struktur kosztować będzie jeszcze znacznie więcej? Tylko w przypadku górnictwa przesunięcie reformy o jeden rok kosztuje całe społeczeństwo kilka miliardów złotych. Jak wielkie byłyby wówczas napięcia społeczne i jakie byłyby szanse na społeczny dialog?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowi Posłowie! Zastanówmy się nad wnioskami, jakie wynikają z obecnej sytuacji dla wszystkich sił politycznych zainteresowanych budową silnej Rzeczypospolitej, myślących odpowiedzialnie o Polsce. Zastanówmy się: Jak przetrwać trudny okres, sprawiedliwiej rozdzielić związane z nim koszty? Jak szybko i trwale odczuć pozytywne skutki reform? Jak organizować uzupełniające rynek działania państwa na rzecz wyrównywania szans osób, rodzin i społeczności lokalnych?</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dziś szczególną uwagę poświęcamy sytuacji polskiej wsi. Faktem jest, że w ostatnich latach bardzo wyraźnie spadały realne dochody rolników. Szczególnie wyraźnie zjawisko to wystąpiło w drugiej połowie 1998 r. w wyniku załamania eksportu produktów żywnościowych na wschód, na które niestety zareagowano z opóźnieniem. Polska wieś wymaga wsparcia finansowego, i to nie tylko w dziedzinie rolnictwa. W tej sytuacji całej Polsce potrzebny jest Pakt dla wsi na wzór Paktu o przedsiębiorstwie z przełomu lat 1992/1993. Przyjęcie paktu pozwoli kontynuować w sposób systemowy doraźne posunięcia zawarte w pakiecie wynegocjowanym niedawno między rządem a związkowcami. Pakt dla wsi, czyli rolnictwa i obszarów wiejskich, opiera się na 3 filarach: działaniach wspierających rolnictwo, działaniach tworzących pozarolnicze miejsca pracy i źródła dochodu dla mieszkańców wsi, podnoszeniu standardu życia na wsi.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Założenia paktu powinny być przedstawione wszystkim zainteresowanym stronom w najbliższym czasie. Dziś chciałbym powiedzieć o kilku kluczowych jego elementach.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełMarianKrzaklewski">Zacznę od spraw rolnictwa. Nie ulega wątpliwości, że polskiego rolnictwa nie można pozostawić całkowicie wolnej grze sił rynkowych. Konieczne są działania interwencyjne służące stabilizacji cen produktów rolnych. Innym ważnym zagadnieniem jest organizacja rynku hurtowego produktów rolnych z udziałem samych rolników. Nie może być tak, że rolnik uzyskuje grosze za swoje produkty, zaś pośrednicy gromadzą znacznie większe dochody z handlu. Rolnicy powinni stać się współwłaścicielami firm prowadzących hurtowy skup i sprzedaż produktów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełMarianKrzaklewski">Uszczelnianie granic i równoczesne wspieranie eksportu polskich produktów rolnych są działaniami koniecznymi, w sytuacji gdy inne kraje znacząco ingerują w rynek produktów rolnych, czego konsekwencją jest napływ do Polski dużych ilości taniej, bo dotowanej, żywności z zagranicy. Dogodne kredyty dla rolników są niezbędne, gdy w rolnictwie od zainwestowania środków do zebrania plonów lub sprzedaży hodowanych zwierząt upływa wiele miesięcy. Znaczące obniżenie inflacji, które nastąpiło w 1998 r., umożliwia istotną redukcję stopy ich oprocentowania.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełMarianKrzaklewski">Powiększanie gospodarstw rolnych jest działaniem kluczowym dla osiągnięcia konkurencyjności polskiego rolnictwa na rynku krajowym i na jednolitym rynku Unii Europejskiej. Jedynie odpowiednio duże gospodarstwa mają szansę sprostać konkurencji ze strony farmerów z krajów Unii. Konieczne jest zatem podjęcie przez rząd programu powiększania gospodarstw rolnych, przy aktywnym wykorzystaniu zasobów ziemi będących w dyspozycji Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i wykorzystaniu idei uwłaszczenia bezpośredniego.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PosełMarianKrzaklewski">Szanowni Państwo! Teraz kilka zdań na temat działań tworzących miejsca pracy w otoczeniu rolnictwa i poza nim. Już obecnie większość mieszkańców wsi uzyskuje swój podstawowy dochód z działalności pozarolniczej. Zjawisko to będzie się nasilać wraz z powiększaniem gospodarstw rolnych. W konsekwencji coraz więcej mieszkańców wsi będzie musiało znaleźć pracę i źródła dochodów poza rolnictwem. Dla tworzenia nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich bardzo istotne jest wsparcie lokalnych, małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, które z jednej strony dają mieszkańcom wsi pracę, z drugiej zaś umożliwiają rolnikom zbycie własnych produktów rolnych. Innym ważnym zagadnieniem jest wsparcie dla rolników, którzy chcieliby być współwłaścicielami lub właścicielami zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego. Wówczas uzyskiwaliby dochód nie tylko z produkcji rolnej, ale również ze sprzedaży przetworzonych produktów żywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PosełMarianKrzaklewski">Na obszarach wiejskich o atrakcyjnych walorach turystycznych istotnym źródłem dochodów może być turystyka, co wymaga dokonania niezbędnych inwestycji. Na wieś trzeba przyciągnąć zewnętrznych inwestorów krajowych i zagranicznych. Wielu z nich nie musi lokować swoich firm w dużym mieście. W Polsce mobilność pracowników jest mała, a tymczasem często jest tak, że pracę można znaleźć w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od miejsca zamieszkania. W wielu miejscach w kraju właśnie dzięki usprawnieniu komunikacji autobusowej lub kolejowej można by znacząco zwiększyć mobilność osób zamieszkałych na terenach wiejskich i umożliwić im znalezienie pracy w mieście bez konieczności przeprowadzania się.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Jedną z barier rozwoju gospodarczego wsi jest niższy standard życia, na który składają się m.in.: poziom szkół i słaba dostępność do uczelni, niedobór lekarzy i prawników, zaniedbania w dziedzinie rozwoju infrastruktury. W Polsce lat dziewięćdziesiątych o perspektywach znalezienia dobrej pracy w coraz większym stopniu decyduje wykształcenie. Tymczasem wieś pod względem liczby osób po studiach wyraźnie odstaje od miasta. Bez podniesienia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich trudno będzie znacząco poprawić ich perspektywy na przyszłość. Konieczne są zatem działania wyrównujące szanse edukacyjne mieszkańców wsi w porównaniu z miastem. Wraz z wprowadzeniem reformy oświaty gimnazjum wiejskie powinno stać się nowoczesną instytucją edukacyjną, w której tak samo jak w mieście można nauczyć się myślenia, wartościowania, posługiwania się językiem ojczystym, matematyką i językami obcymi oraz korzystania ze zdobyczy cywilizacji: komputera i zasobów informacyjnych. Powinno również stać się instytucją kulturalną dla całej gminy i ośrodkiem doskonalenia nauczycieli ze szkół podstawowych. Bardzo ważne jest także, aby dostęp do gimnazjów miały wszystkie dzieci w gminie, niezależnie od miejsca zamieszkania. Stąd konieczność zorganizowania systemu dowożenia dzieci do gimnazjum, w tym zakupu specjalnych autobusów lub mikrobusów i ich utrzymanie. Dla biedniejszych gmin samodzielne zorganizowanie takiego gimnazjum może przekraczać ich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PosełMarianKrzaklewski">Obecnie zdobycie wyższego wykształcenia jest dla mieszkańców wsi bardzo trudne. Składa się na to, obok zazwyczaj niższego niż w mieście poziomu szkół, również niedobór w regionach wiejskich szkół wyższych lub filii uczelni oraz wysokie koszty utrzymania podczas studiów w dużym mieście. Ośrodki akademickie są zanadto skoncentrowane. Sieć szkół wyższych i filii uczelni powinna być tak gęsta, aby w dowolnym miejscu w Polsce można było w promieniu 50 km znaleźć co najmniej 3-letnią szkołę wyższą kształcącą w poszukiwanych na rynkach pracy dziedzinach. Istotne jest także, aby powstawały liczne filie renomowanych uczelni. W pierwszej kolejności nowe szkoły wyższe lub filie uczelni powinny być utworzone w tych spośród dawnych 49 miast wojewódzkich, gdzie placówek takich brakuje. Na tym jednak nie należy poprzestać. Niechęć nauczycieli, lekarzy, a także specjalistów z innych dziedzin do pracy na wsi wiąże się nie tylko z niższym standardem życia na obszarach wiejskich, ale także z nikłymi szansami na doskonalenie zawodowe, zdobywanie wyższych kwalifikacji i lepsze wynagrodzenie. Dlatego nasze propozycje przewidują dofinansowanie projektów staży i szkoleń dla wiejskich nauczycieli i lekarzy, ewentualnie także specjalistów z innych dziedzin, aby stworzyć im nie gorsze perspektywy rozwoju i awansu zawodowego niż mają ich koledzy z miast. Istnieją dziedziny, w których zupełnie brakuje na wsi specjalistów, na przykład nauczycieli języków obcych. Aby ich pozyskać, nie jest konieczne, aby przeprowadzali się na stałe na wieś, co dla wielu osób jest barierą nie do pokonania. Alternatywą mogłyby być dobrowolne kontrakty terminowe na czas określony, na przykład rok czy dwa, dla specjalistów, których na wsi bardzo brakuje.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PosełMarianKrzaklewski">Innym problemem, pogarszającym standard życia na wsi, są niedostatki infrastruktury, na przykład telefonów, dróg czy kanalizacji. Projekty infrastrukturalne są zazwyczaj bardzo kosztowne. Rządowe dofinansowanie powinno dotyczyć małych projektów infrastrukturalnych, które przy stosunkowo niewielkim wsparciu rządowym mogą w krótkim okresie znacząco poprawić standard życia w danej gminie lub powiecie oraz stworzyć perspektywę rozwoju gospodarczego tej jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Pieniądze na cele zawarte w drugim i trzecim filarze tego paktu, a więc pieniądze na rozwój wsi i poprawę warunków życia jej mieszkańców, byłyby wykorzystywane na dofinansowanie wybranych w drodze konkursów oddolnych projektów przygotowywanych przez samorządowe województwa, powiaty, gminy i związki jednostek samorządu terytorialnego. Dla zapewnienia efektywnego wykorzystania rządowych środków konieczne jest ich skoncentrowanie na konkretnym terytorium i wybranych dziedzinach. Ze względu na ograniczone środki, jakie można przeznaczyć na dofinansowanie rozwoju wsi i zgodnie z zasadą społecznej solidarności, potrzebne jest dopuszczenie do konkursu tych projektów, które będą realizowane na terenie najbiedniejszych powiatów. Źródłem dobrych rozwiązań na rzecz rozwoju wsi są programy rozwoju regionalnego w krajach Unii Europejskiej, współfinansowane ze wspólnotowych funduszy strukturalnych, do których Polska uzyska dostęp po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Jednakże już obecnie część środków, które uzyskujemy w ramach PHARE, mogłaby służyć współfinansowaniu w naszym kraju dobrze przygotowanych projektów. Środki budżetowe przeznaczane na dofinansowanie oddolnych projektów rozwoju obszarów wiejskich powinny mieć jednego dysponenta, np. komitet Rady Ministrów, przy udziale ministrów odpowiedzialnych za sektorowe działania na rzecz wsi oraz wojewodów. Innym rozwiązaniem mogłoby być utworzenie ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi, które przejęłoby od innych resortów...</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Zgadza się pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PosełMarianKrzaklewski">... ewentualnie z wyjątkiem ministra edukacji narodowej, środki przeznaczane na inwestycje na obszarach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Poprawa sytuacji na polskiej wsi nie może być pełna bez równoczesnej realizacji drugiego wielkiego celu Akcji Wyborczej Solidarność - wsparcia wszystkich polskich rodzin, i tych wiejskich, i tych miejskich. Właśnie w ten sposób najtrwalej i najskuteczniej możemy łagodzić nierówności społeczne, wyrównywać społeczne szanse, zwiększając zarazem samodzielność rodzin i nie uzależniając ich od łaski państwa. W tym roku muszą wejść w życie całościowe rozwiązania prawne obejmujące prorodzinne opodatkowanie i dodatki rodzinne, w tym tegoroczny zwiastun prorodzinności - wrześniowy dodatek dla rodzin z co najmniej trójką dzieci. Od przyszłego roku warto przekształcić go w specjalny dodatek szkolny, wypłacany przed początkiem roku szkolnego. Czy jest w naszym parlamencie ktoś, kto nie rozumie, jak wielką będzie to pomocą dla milionów zwykłych polskich rodzin?</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PosełMarianKrzaklewski">Na temat konieczności polityki prorodzinnej powiedziano już chyba wszystko zarówno w Polsce, jak i na Zachodzie, gdzie takie rozwiązania są znane zdecydowanie lepiej. Wdrożenie takiej polityki zapowiada umowa koalicyjna i aktualne prace rządu, o których przyspieszenie zwracamy się do pana premiera. Rodzinom służyć też będzie wprowadzenie 5-dniowego tygodnia pracy. Ważne, aby jednoznacznie określić rychły początek i jednoznaczną datę końca tej operacji, od półtora roku uzgodnionej z naszym koalicjantem i popieranej przez zdecydowaną większość parlamentarzystów. Nie sposób zapomnieć o kolejnym niezbędnym posunięciu prorodzinnym - bezpośrednich formach uwłaszczenia, które przecież są realne do przeprowadzenia i zapisane w umowie koalicyjnej, z perspektywą pośrednich form uwłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Aby nasze działania były skuteczne w przekształcanych sektorach i instytucjach trzeba uprzedzać zagrożenia i z wyprzedzeniem zapewniać pracownikom pakiety osłonowe. To ułatwiło, a może wręcz umożliwiło restrukturyzację górnictwa. Tak należy postępować w przemyśle zbrojeniowym, lekkim i metalowym, a także w trakcie restrukturyzacji sektora służby zdrowia. Opóźnienie takiego posunięcia w tej właśnie dziedzinie zaowocowało pogłębieniem napięć. Ten niewątpliwie poważny błąd, wskazany niedawno przez władze AWS, jest naprawiany.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#komentarz">(Głosy z sali: O, o, o!)</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PosełMarianKrzaklewski">Jak najszybciej trzeba również przedstawić społeczeństwu decyzje w sprawie wypłaty rekompensat dla pracowników sfery budżetowej oraz emerytów i rencistów za lata 1992–1993, a w związku z tym znowelizować ustawę w tej sprawie, która w tej chwili praktycznie jest niewykonywalna.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#PosełMarianKrzaklewski">Barierę nieufności pozwala pokonać dialog społeczny. Należy przede wszystkim rozmawiać - negocjacje to najlepszy sposób na rozwiązywanie poważnych problemów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Pewno!)</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#PosełMarianKrzaklewski">Przekonaliśmy się o tym po raz kolejny całkiem niedawno. Znowu okazało się, że nastawiony na kompromis dialog z udziałem mediatorów jest lepszy od argumentu siły.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#PosełMarianKrzaklewski">Potrzebne są nowe i lepsze reguły prawne, które umożliwiać będą większą skuteczność dialogu. Do Sejmu powinny wreszcie trafić spóźnione projekty ustaw o Komisji Trójstronnej oraz o reprezentatywności związków do negocjacji zbiorowej. Pilnie trzeba też wypracować prawa precyzujące sprawę sporów zbiorowych między rządem a rolniczymi środowiskami związkowymi. I rząd, i pracodawcy, i pracobiorcy powinni też ustalić wspólnie główne punkty nowej ustawy, określającej realistycznie prawne ramy protestów i strajków. Dzisiejsza sytuacja, dotycząca bynajmniej nie tylko rolników, podważa autorytet państwa i prawa.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest dobrze, gdy media publiczne uczestniczą w politycznej grze, zamiast zgodnie ze swym społecznym obowiązkiem jedynie ową grę opisywać i tłumaczyć. Czas, aby zaczęły dbać o realizację swej publicznej misji, a nie o polityczne zobowiązania szokująco dobrze wynagradzanych szefów.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#PosełMarianKrzaklewski">Pieniądze i polityka. Te dwa słowa stanowią dziś prawdziwe przekleństwo także dla środowisk lokalnych. Spora część samorządowców, stanowczo zbyt duża, zapomniała o istocie swych zadań, przyznając sobie nieprzyzwoicie wysokie wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#komentarz">(Głos z sali: W kasach chorych.)</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wobec ograniczonej skuteczności innych środków nadszedł czas na działania bardziej radykalne. AWS przyjmuje z aprobatą przygotowywaną przez Senat inicjatywę ustawodawczą dostosowującą wynagrodzenia kadr kierowniczych w firmach z udziałem skarbu państwa i samorządowców do reguł zdrowego rozsądku. To nie jest naruszanie uprawnień samorządów, a realizacja woli tych, którzy owe samorządowe wspólnoty mieszkańców tworzą. Wśród nadmiernie opłacanych działaczy samorządowych są ludzie z różnych opcji politycznych, w tym niestety również z AWS.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#PosełMarianKrzaklewski">Chciałbym wszystkim przypomnieć słowo solidarność, które zobowiązuje. Przypomnę niedawną propozycję Komisji Krajowej „Solidarności” co do przekazania 25 mln zł, niegdyś nieprawnie przekazanych OPZZ przez rząd, na cele rolnictwa. Za pracę należy się,...</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: A milion dwieście?)</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#PosełMarianKrzaklewski">Za pracę należy się godziwa płaca...</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla swoich.)</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#PosełMarianKrzaklewski">... ale nie kosztem ważnych celów społecznych własnego środowiska, własnej społeczności. Nawet po sporych obniżkach te wynagrodzenia wciąż mogą być godziwe, a uzyskane w ten sposób kwoty nie będą wcale małe. 1000 nowych złotych miesięcznie to mogą być np. 2 stypendia dla młodych zdolnych ludzi mieszkających z dala od dużych miast. Oni to zapamiętają i oddadzą następnym pokoleniom. Nie ma lepszej formy edukacji obywatelskiej. Niewielka obniżka pensji prezydenta Warszawy to rozwiązanie kłopotów kadrowych placówki kulturalnej, np. borykającego się z problemami muzeum na Pawiaku.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#PosełMarianKrzaklewski">Nie jest właściwe, aby wynagrodzenia w samorządach przekraczały pensję premiera rządu RP.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie i Panowie! Na koniec nie sposób zapomnieć o blokadach tkwiących w ludzkich umysłach, w tym o doktrynalnym przekonaniu niektórych polityków, że wieś musi sobie dać sama radę. Na szczęście pęka także i ta bariera. U wielu ludzi, w tym u polityków, taka zmiana właśnie następuje. Nie wydaje się, aby Ministerstwo Finansów drugi raz zaproponowało, jak latem ubiegłego roku, projekt budżetu z dwukrotnym obcięciem środków na rolnictwo, co w długich dyskusjach zmienialiśmy krok po kroku, podwajając początkowe propozycje. Wierzę, że nowy budżet, budżet na rok 2000 przyjmie za priorytety właśnie wieś i problemy rodziny. AWS będzie o to dbać. Dzisiejsza dyskusja jest początkiem takich starań. Liczymy tu na poparcie naszego koalicjanta. Wynika to z naszej umowy koalicyjnej. Z wdzięcznością przyjmiemy też wszystkie dobre pomysły - a nie mruczenie - z innych stron tej sali. Dobrze by było, gdyby opozycja przynajmniej zastosowała się do zasady primum non nocere - przede wszystkim nie szkodzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej głos zabierze pan poseł Marek Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMarekBorowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Szanowne Panie i Szanowni Panowie! Przed trzema tygodniami Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wystąpił o zwołanie w trybie pilnym nadzwyczajnego posiedzenia Sejmu. Pan marszałek Maciej Płażyński, mimo naszego wniosku popartego przez posłów PSL, nie zwołał posiedzenia. Z wypowiedzi prasowych wynika, że marszałek uznał, iż - sądzę, że po konsultacji z rządem - debata w Sejmie w trudnej sytuacji społecznej może tylko zaszkodzić. To filozofia, której nie podzielamy. Naszym zdaniem lepiej dyskutować w Sejmie, niż na ulicach.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełMarekBorowski"> Wrócimy do tej sprawy w formie projektu stosownych zmian w regulaminie Sejmu, tak by marszałek Sejmu był zobowiązany do zwołania posiedzenia Izby, gdy zwróci się do niego w tej sprawie określona liczba posłów, prezydent lub rząd. </u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełMarekBorowski">To dobrze, że temat tej debaty został rozszerzony i obejmuje także ocenę sytuacji społeczno-politycznej w kraju. Uważamy bowiem, że w chwili obecnej nie można dyskutować wyłącznie o każdej sprawie z osobna - osobno o rolnictwie, osobno o lecznictwie, innym razem o rosnącym bezrobociu, potem o upadku przemysłu lekkiego, zbrojeniowego i wielu innych sprawach - bo wszystkie te problemy skumulowały się w tym samym czasie i wywołują je w znacznym stopniu te same przyczyny.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełMarekBorowski">Dobrze się stało, że ta debata ma właśnie taki szeroki charakter, bo to spowodowało, że występujący tu przede mną przewodniczący Akcji Wyborczej Solidarność pan Marian Krzaklewski po 15 miesiącach rządzenia gabinetu Jerzego Buzka przedstawił nowy program rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełMarekBorowski"> Myślę, że słusznie uczynił, ponieważ poprzedni program, a postaram się to jeszcze wykazać, nie był realizowany. Jedyny problem, jaki mnie trapi, to kwestia tego, że ten poprzedni, nierealizowany, też był autorstwa Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełMarekBorowski">Jeśli nie określimy przyczyn tego stanu rzeczy i nie opracujemy środków zaradczych, będziemy posuwać się od konfliktu do konfliktu, od jednych negocjacji do następnych, od chwilowych, nietrwałych porozumień do kolejnych protestów. Ludzie będą coraz bardziej zdezorientowani i rozgoryczeni, coraz częściej poszukiwać będą autorytetów poza Sejmem i odwracać się tyłem do demokratycznych zasad współżycia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełMarekBorowski">Nasza inicjatywa dyskusji o stanie państwa jest więc jak najbardziej aktualna. Próbowaliśmy taką dyskusję podjąć przy okazji debaty budżetowej. Usłyszeliśmy wówczas od przedstawicieli rządu, że wysuwając zastrzeżenia co do sposobu przygotowania i finansowego zabezpieczenia reform, nakładów na rolnictwo i oświatę, troski o polską, zwłaszcza biedną, rodzinę, braku polityki proeksportowej nie mamy racji, gdyż sprawy są w dobrych rękach i nie ma zagrożeń, jeśli chodzi o ich prowadzenie. Pan premier Jerzy Buzek raczył nawet uznać, że nasze stanowisko wynika - jak to określił wobec dziennikarzy - z frustracji politycznych. W tym miłym, cieplutkim, okraszonym zniewalającym uśmiechem pana premiera samozadowoleniu rząd i koalicja dotrwały do końca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Panie marszałku, nie tak poetycko.)</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełMarekBorowski">Potem, zgodnie z beztroskimi zapowiedziami, obudziliśmy się w nowej Polsce. Przebudzenie było jednak gwałtowne i bolesne. Nie jestem wszakże pewny, czy dostatecznie bolesne, aby rząd przejrzał na oczy. Wypowiedzi, które padły tutaj wcześniej, wypowiedzi ministrów, a także wypowiedź pana przewodniczącego Mariana Krzaklewskiego, upewniają mnie, że chyba jest jeszcze o czym mówić i przed czym przestrzegać. Kluczowym pytaniem jest bowiem dzisiaj to, czy mamy do czynienia z trudnościami przejściowymi, wynikającymi z wprowadzania reform, czy też zagrożenie jest poważniejsze i bardziej długofalowe, a usunięcie przyczyn tego stanu rzeczy wymaga bardziej radykalnych działań lub, inaczej stawiając ten dylemat, czy obecny stan zapalny to wina społeczeństwa, które nie rozumie, nie dorosło i wyznaje takie socjalistyczne przesądy, jak prawo do otrzymania zapłaty za pracę, prawo do opieki lekarskiej, edukacji dla każdego, prawo do godnego życia w dobrze zorganizowanym państwie...</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: Od godnego życia to wy jesteście.)</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełMarekBorowski">... czy też może jest to raczej wina rządu: Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, który coraz częściej zdradza objawy bezradności i utraty kontaktu z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełMarekBorowski">Pan premier, rząd i znaczna większość koalicji nadal, zdaje się, wierzą, że to ten pierwszy przypadek. Jeszcze trochę ponegocjujemy, zaklajstrujemy problem, przeznaczymy na rolnictwo 200 mln zł, które cudownym zrządzeniem losu, oczywiście zupełnie przypadkowo zbieżnym ze strajkami chłopskimi, odnalazły się nagle w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PosełMarekBorowski"> Rada Ministrów przyjmie kolejny program naprawy tego, co przedtem rząd zepsuł, i byle do wiosny. A potem kłopoty znikną. Zegarek sam się naprawi, a wdzięczny naród będzie masowo stawiał władzy pomniki za życia.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PosełMarekBorowski">Przestrzegamy rząd i koalicję przed takim rozumowaniem. Nawet jeśli jest to tylko poza i robienie dobrej miny do złej gry, to zachęcamy do spojrzenia prawdzie w oczy. Nie ukrywamy, że obecną sytuację oceniamy inaczej niż moi przedmówcy. Oceniamy ją jako niebezpieczną. Traktujemy ją wręcz jako zagrożenie dla realizacji szans zrównoważonego rozwoju kraju oraz, co się z tym jednoznacznie łączy, dla sytuacji polskich rodzin. Rejestr okoliczności składających się na taką ocenę jest bardzo długi. Naszym zdaniem sześć z nich ma znaczenie podstawowe.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PosełMarekBorowski">Po pierwsze, jest to dramatyczna, niekiedy wręcz tragiczna sytuacja polskiej wsi. Byłaby ona jeszcze gorsza i pozbawiona perspektyw, gdyby nie desperackie strajki rolników. Dziś już wiadomo, że rząd mógł wcześniej podjąć środki zaradcze. Przyznał to nawet, i chwała mu za to, pan przewodniczący Krzaklewski.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PosełMarekBorowski">Ale rząd nie uczynił tego. W zamian za to usłyszeliśmy żałosne i żenujące tłumaczenia. Oto rzecznik rządu pan Sellin, którego aroganckie wypowiedzi także podgrzały atmosferę na wsi,...</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PosełMarekBorowski">... oświadczył, że rolnicy niepotrzebnie tak denerwują się, bo rząd wszystko robi planowo. Plan natomiast przewidywał zajęcie się rolnictwem dopiero w 1999 r. Z prawdziwą przykrością usłyszałem potwierdzenie tej tezy dzisiaj z ust pana ministra Janiszewskiego, który podziękował rolnikom za to, że swoimi wystąpieniami pomogli mu realizować politykę rolną.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: Egzekwować.)</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#PosełMarekBorowski">Chciałbym zapytać pana premiera - jest to pytanie retoryczne...</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Retoryczne, ale nie merytoryczne.)</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#PosełMarekBorowski">... czy to jest metoda stała i perspektywiczna na mobilizowanie rządu do pracy?</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#PosełMarekBorowski"> Dziwić muszą też wypowiedzi samego pana premiera, z których wynika, że rząd wie, jak trudna jest sytuacja na wsi i od dawna ma przygotowany program naprawczy. Dlaczego ten program został wyjęty z szuflady dopiero po fali strajków i protestów chłopskich? Kto za to odpowiada? Czy poniesie on konsekwencje swoich zaniechań?</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie ten plan?)</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#PosełMarekBorowski">Niektórzy, co bardziej krewcy działacze chłopscy myślą podobno o tym, aby za ukrywanie programu i tym samym sprowokowanie rolników do protestów postawić premiera przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#PosełMarekBorowski">Sojusz Lewicy Demokratycznej chciałby jednak bronić premiera przed tak krzywdzącym zarzutem.</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#PosełMarekBorowski"> Prawda, jak to na ogół bywa, jest prostsza, powiedziałbym przaśna, choć niekoniecznie dla premiera bardziej wygodna. Otóż ten wspaniały program istniał tylko na papierze, nie szły za nim ani ustawy, ani pieniądze, ponieważ miał służyć jako alibi dla ministra rolnictwa i rządu działającego wedle zasady - masz problem, napisz program.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#PosełMarekBorowski">Rząd tradycyjnie próbuje bronić się, obciążając winą za stan rolnictwa poprzedników. Panowie, szkoda czasu, fakty są dla waszych rządów miażdżące. Dziś pan minister wezwał tutaj wszystkich do ogólnego miłowania się, do tego, aby na te sprawy spojrzeć globalnie i aby, mówiąc krótko, nie winić jednego ministra za to, co dzieje się w rolnictwie. Chętnie usłyszymy, kogo jeszcze trzeba za to winić, ale z całą pewnością ministra rolnictwa zwolnić się z odpowiedzialności nie da.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#PosełMarekBorowski">Szczegółowo o naszej ocenie sytuacji w rolnictwie i propozycjach wyjścia z zapaści wypowie się w dalszej części dyskusji poseł Jerzy Pilarczyk. Kilka najistotniejszych faktów musi jednak być podanych z tej trybuny teraz.</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#PosełMarekBorowski">Koalicja Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego przejęła od rządów solidarnościowych w końcu 1993 r. rolnictwo w stanie dramatycznie złym. Bardzo niskie nakłady w budżecie państwa, rozbite pegeery, niszczejące po nich mienie i setki tysięcy bezrobotnych pracowników, horrendalnie zadłużone zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, banki spółdzielcze kredytujące rolników w stanie bliskim upadłości, sami rolnicy potężnie zadłużeni na skutek błędów popełnionych przy wdrażaniu tzw. reformy Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#PosełMarekBorowski">Rozpoczęliśmy mozolne odrabianie strat. Przede wszystkim wzrosły nakłady budżetowe. W ciągu lat 1996–1997 nakłady wzrosły o 60%, przy wzroście inflacji o 37%, realnie więc powiększyły się o 23 punkty procentowe. Uruchomiono 36 linii kredytowych dla rolników, uzdrowiono Bank Gospodarki Żywnościowej i ponad tysiąc banków spółdzielczych. Stworzono kilkadziesiąt tysięcy miejsc pracy na wsi w zawodach pozarolniczych. Oddłużono blisko 500 zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, utworzono ok. 700 spółek byłych pracowników pegeerów, którzy zagospodarowali 600 tys. ha gruntów. Rozumiem, że może to być nużące, ale ta wyliczanka może być dłuższa. Trzeba jednak mówić o faktach, a nie przerzucać się oskarżeniami.</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#PosełMarekBorowski">Wszystko to było oczywiście niewystarczające - i tu pełna zgoda. Przekształcenie rolnictwa to przecież wielki narodowy problem. Dochody w mieście nadal rosły szybko, z czego się oczywiście cieszyliśmy, ale niestety szybciej niż w rolnictwie. Dlatego - i to był zarzut pod naszym adresem - mimo wzrostu dochodów również w rolnictwie, stosunek dochodów rolniczych, tzw. parytet, do miejskich obniżył się z 70% do 65%, ale, podkreślam, przy wzroście dochodów w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#PosełMarekBorowski">Po przejęciu rządów przez koalicję AWS i Unii Wolności nastąpiła jednak prawdziwa zapaść. W 1998 r. nakłady na rolnictwo po raz pierwszy realnie spadły o 15%, a w budżecie na 1999 r., nawet po uchwalonych wczoraj poprawkach, zamiast wzrosnąć, znowu niewiele, ale realnie, spadły. Zlikwidowano większość linii kredytowych, ograniczono interwencję na rynku, co w połączeniu z brakiem reakcji rządu na kryzys w Rosji w ubiegłym roku doprowadziło do gwałtownego realnego spadku dochodów rolników o 40%. Dziś rolnicy mogą porównać rządy SLD i PSL z rządami „Solidarności” i Unii Wolności. Nie mamy obaw o wynik tych porównań.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#PosełMarekBorowski">W tej sytuacji nie może dziwić fakt, że Sojusz Lewicy Demokratycznej ze zrozumieniem odniósł się do protestu rolników. Tymczasem rząd znowu odwołał się do spiskowej teorii dziejów. Oskarżono SLD o inspirowanie strajków, niejasno sugerowano, że to Leszek Miller wygonił chłopów na drogi. Żądano potępienia rolników. Nie poddaliśmy się tej presji. Z wyjątkiem nielicznych, godnych potępienia, przypadków ewidentnego chuligaństwa rolnicy demonstrowali spokojnie i godnie. Doceniła to także polska opinia publiczna. Dlatego nie potępiliśmy i nie potępimy rolników.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#PosełMarekBorowski">Z zażenowaniem i niesmakiem patrzymy natomiast na tych byłych przywódców „Solidarności”, którzy niegdyś na czele demonstracji naruszali prawo znacznie bardziej drastycznie, atakowali i okupowali gmachy publiczne,...</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#PosełMarekBorowski">... a dziś, zamieniwszy swetry i bluzy na garnitury, kamizelki i krawaty, a wysłużone fiaty na lancie,...</u>
          <u xml:id="u-11.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.48" who="#PosełMarekBorowski">... stroją się w piórka surowych obrońców prawa i dialog ze zdesperowanymi rolnikami zaczynają od policyjnych pałek i gumowych kul.</u>
          <u xml:id="u-11.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.50" who="#PosełMarekBorowski">Z dużym zaskoczeniem przyjęliśmy także nagle objawioną niezwykłą aktywność i wręcz mrówczą krzątaninę przewodniczącego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-11.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.52" who="#PosełMarekBorowski"> Najpierw pan przewodniczący Marian Krzaklewski, którego obietnicom rolnicy niebacznie zawierzyli w ostatnich wyborach, przez następnych 15 miesięcy nie przeszkodził w doprowadzeniu rolnictwa na skraj upadku, a w pierwszym głosowaniu nad tegorocznym budżetem w Sejmie, jakby tego było za mało, przyłożył rękę do obcięcia środków na rolnictwo. Teraz, gdy rolnicy przejrzeli na oczy, proponuje Pakt dla rolnictwa i apeluje do sądów o łagodny wymiar kary dla blokujących szosy. </u>
          <u xml:id="u-11.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.54" who="#PosełMarekBorowski">Rozumiemy, że polityk powinien być elastyczny, ale jakiś kręgosłup trzeba przecież mieć.</u>
          <u xml:id="u-11.55" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.56" who="#PosełMarekBorowski">Jednocześnie wysuwane są z różnych stron, w tym także z „Solidarności”, coraz bardziej natarczywe sugestie, że wszystkiemu winien jest wicepremier Balcerowicz.</u>
          <u xml:id="u-11.57" who="#PosełMarekBorowski">Sojusz Lewicy Demokratycznej ma poważne zastrzeżenia do niektórych koncepcji ekonomicznych Leszka Balcerowicza. Wyrażaliśmy je niejednokrotnie publicznie i zapewne w najbliższym czasie będziemy mieli okazję je powtórzyć. Ma także Leszek Balcerowicz na sumieniu grzechy wobec rolnictwa. Ale razy, ciosy trzeba wymierzać sprawiedliwie. Polityka wobec rolnictwa jest polityką całego rządu, w tym zwłaszcza ministra rolnictwa. W rządzie i w koalicji zdecydowaną większość ma Akcja Wybiorcza Solidarność, minister rolnictwa jest przedstawicielem Akcji Wyborczej Solidarność, a zatem za stan spraw w rolnictwie główną i niezbywalną odpowiedzialność ponosi Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-11.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.59" who="#PosełMarekBorowski">Jedno, Wysoka Izbo, jest dziś pewne: jakikolwiek realny program modernizacji wsi i rolnictwa musi kosztować. Bez pieniędzy będzie tym samym, czym do tej pory: zadrukowanym papierem, który nie spowoduje uspokojenia nastrojów na wsi. Tak więc w dziedzinie polityki rolnej, która ma wprowadzić polskie rolnictwo do Unii Europejskiej, źródła konfliktów nie zostały jeszcze, niestety, usunięte. Pan minister Janiszewski w swojej wypowiedzi nie wniósł, niestety, niczego nowego do tej kwestii, powtórzył znane tezy z programu. Nawet znacznie szerzej omówił to pan przewodniczący Krzaklewski. Nie sposób nie zgodzić się praktycznie z ani jednym słowem, które padło. Wszystkie były słuszne. Pytanie tylko, dlaczego ten program do tej pory nie był realizowany i jakie środki i w jaki sposób zostaną zmobilizowane - wziąwszy pod uwagę to, że są jeszcze inne potrzeby - aby ten program był rzeczywiście realizowany. Z całą pewnością Sojusz Lewicy Demokratycznej podpisuje się pod takim programem, panie ministrze Janiszewski. Domagamy się jedynie tego, aby był wdrożony w życie.</u>
          <u xml:id="u-11.60" who="#PosełMarekBorowski">Drugim powodem naszego największego zaniepokojenia jest stwarzająca zagrożenie dla bezpieczeństwa obywateli sytuacja w służbie zdrowia. Społeczeństwo doświadcza uciążliwości, jeśli chodzi o uzyskiwanie pomocy medycznej. Normą stały się napięcia w środowisku lekarzy, pielęgniarek i położnych. W nieodległej perspektywie staniemy wobec niebezpieczeństwa systemowego kryzysu finansów kas chorych. Ta reforma, tak wprowadzana, uderza przede wszystkim w ludzi biednych i słabych,...</u>
          <u xml:id="u-11.61" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-11.62" who="#PosełMarekBorowski">... których nie stać na leczenie się u prywatnych lekarzy. To, że ta reforma została fatalnie przygotowana i jest nieudolnie wdrażana, jest już dzisiaj oczywiste dla wszystkich, nawet dla części koalicji rządowej. Nie dla rządu jednak, który nie przejawia żadnej inicjatywy, okopał się i wyraźnie przygotowuje się do wojny pozycyjnej przeciwko wszystkim. Ostrzegamy, że w tej wojnie ofiarami będą przede wszystkim pacjenci, a jeśli nawet w końcu i rząd - to mała z tego będzie pociecha.</u>
          <u xml:id="u-11.63" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.64" who="#PosełMarekBorowski">Trzecią przyczyną naszych obaw jest narastające zagrożenie dla egzystencji licznych przedsiębiorstw i całych branż, szczególnie tych, które, jak przemysł lekki czy zbrojeniowy, wymagają pilnych programów naprawczych. I w tym przypadku stracono wiele miesięcy, by zacząć się zajmować sprawą dopiero w obliczu napięć w poszczególnych środowiskach pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-11.65" who="#PosełMarekBorowski">Czwarta przyczyna to zahamowanie wzrostu realnej wartości płac w sferze budżetowej oraz świadczeń emerytalnych i rentowych, które musi oznaczać dalsze, niebezpieczne, bo niesprawiedliwe, pogłębienie rozwarstwienia dochodowego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-11.66" who="#PosełMarekBorowski">Piąta przyczyna to perspektywa zbliżającego się kryzysu finansów samorządowych - o czym nikt tutaj, jak do tej pory, dzisiaj jeszcze nie wspomniał - szczególnie finansów powiatowych. Za przejętymi przez samorządy terytorialne zadaniami nie poszły bowiem niezbędne środki. Realne staje się zagrożenie obsługi podstawowych potrzeb społecznych, zwłaszcza oświaty.</u>
          <u xml:id="u-11.67" who="#PosełMarekBorowski">Wreszcie szósta, ale szczególnie ważna przyczyna naszego przekonania, że zjawiska kryzysowe w Polsce nie mają charakteru przejściowego, to widoczny już wzrost poziomu bezrobocia, stanowiący nieuchronny skutek tak radykalnego obniżenia tempa wzrostu gospodarczego. Wzrost bezrobocia musi oznaczać dalsze poszerzenie obszarów polskiej biedy. Musi powodować dodatkowe wydatki budżetu na zasiłki dla bezrobotnych. Stworzy blokady dla startu zawodowego kończącej w najbliższym czasie naukę młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-11.68" who="#PosełMarekBorowski">Wysoka Izbo! Główne przyczyny tej sytuacji są w naszym przekonaniu następujące.</u>
          <u xml:id="u-11.69" who="#PosełMarekBorowski">Po pierwsze, jest to podjęta zbyt gwałtownie polityka schładzania gospodarki. Nie daje ona zakładanych efektów. Trudno bowiem uznać za osiągnięcie celu zmniejszenie produkcji, w sytuacji gdy równocześnie wzrósł deficyt w handlu zagranicznym. Stało się tak w dużej mierze w wyniku nałożenia się błędnej polityki zbyt wysokich stóp procentowych realizowanej przez Narodowy Bank Polski w 1997 r. i na początku 1998 r., a także zbyt restrykcyjnej polityki budżetowej rządu w 1998 r., zwłaszcza zaś niedostosowania tej polityki do okoliczności wynikających z kryzysu w Rosji w drugiej połowie 1998 r., mimo że były możliwości finansowe.</u>
          <u xml:id="u-11.70" who="#PosełMarekBorowski">Druga przyczyna to równoległe rozpoczęcie przez rząd wprowadzania, bez właściwego przygotowania i projekcji finansowej, kilku reform dotyczących dziedzin, w których eksperymenty mogą mieć wielką cenę społeczną. To prawda, że wszystkie dziedziny poddane zmianom wymagały reformy, jednak uruchomienie tych reform w pośpiechu, bez porozumienia z zainteresowanymi środowiskami oraz bez zapewnienia im niezbędnego finansowania, spowoduje nie tylko to, że poniesiemy ogromne koszty, stale jeszcze nieprzedstawione otwarcie przez rząd, ale tak naprawdę oddalimy perspektywę przeprowadzenia sensownych zmian na lepsze.</u>
          <u xml:id="u-11.71" who="#PosełMarekBorowski">Pan przewodniczący Krzaklewski, gdy mówił o tych reformach, powiedział, że być może niektóre z nich można było przesunąć o parę miesięcy. Proszę powiedzieć z ręką na sercu - dzisiaj, po doświadczeniach półrocznych od momentu, kiedy uchwalaliśmy ustawy w sprawie reformy samorządu terytorialnego - czy naprawdę coś by się stało, gdyby ta reforma wchodziła w życie od 1 stycznia 2000 r.?</u>
          <u xml:id="u-11.72" who="#PosełMarekBorowski">Trzecią przyczyną obecnych napięć jest powstrzymywanie się, z powodów politycznych, od wyciągnięcia wniosków z błędów popełnianych przez członków obecnej ekipy rządowej. Minister zdrowia, który źle przygotował reformę, wprowadził w błąd lekarzy, spowodował zagrożenie dla pacjentów, pozostał na stanowisku. Minister rolnictwa, który doprowadził do zaniedbań, które wywołały ostry konflikt społeczny, pozostał na stanowisku. Minister skarbu państwa, który nie realizuje zobowiązań ustawowych dotyczących wypłaty rekompensat dla emerytów, rencistów i pracowników sfery budżetowej, pozostał na stanowisku. A na marginesie trzeba przypomnieć, że roczne odsetki z tego tytułu, które trzeba będzie wypłacić emerytom i rencistom, wynoszą ponad miliard zł. Bardzo słusznie pan przewodniczący Marian Krzaklewski przypomniał o tym teraz, stwierdzając, że trzeba to przyspieszyć, trzeba to zrobić, ale chcę powiedzieć, że jak do tej pory nikt nie próbuje rozliczyć rządu i ministra skarbu z powodu utraty pieniędzy. A to są olbrzymie pieniądze i o tym także proszę pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-11.73" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Pan przygotował niewykonalną ustawę.)</u>
          <u xml:id="u-11.74" who="#PosełMarekBorowski">Odpowiem panu przewodniczącemu Krzaklewskiemu, który podpowiada mi, że ustawa była źle skonstruowana i trzeba było ją poprawiać.</u>
          <u xml:id="u-11.75" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Jest zła.)</u>
          <u xml:id="u-11.76" who="#PosełMarekBorowski">No, toż już rok minął, 15 miesięcy, już dawno można było ją poprawić. Niestety, mamy kilkadziesiąt interpelacji, zapytań i odpowiedzi pana ministra Wąsacza...</u>
          <u xml:id="u-11.77" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: I pozostał na stanowisku.)</u>
          <u xml:id="u-11.78" who="#PosełMarekBorowski">... oraz wiceministrów, którzy za każdym razem informują, że już już za trzy miesiące ustawa pojawi się w Sejmie. Jestem gotów panu przewodniczącemu to przekazać. Ponieważ szykujecie się państwo do oceny ministrów, myślę, że będzie to przydatne.</u>
          <u xml:id="u-11.79" who="#PosełMarekBorowski">Czwartą przyczyną jest długotrwały brak zdolności rządu do reagowania na powstałą sytuację, w tym szczególnie jego niechęć do prowadzenia dialogu społecznego oraz brak zrozumienia, że mając większość w parlamencie, też trzeba liczyć się z opinią społeczną.</u>
          <u xml:id="u-11.80" who="#PosełMarekBorowski">Wysoki Sejmie! Oprócz wyżej wymienionych przyczyn poważnym problemem stała się ostatnio znacząca utrata wiarygodności rządu, bez której prowadzenie dialogu z partnerami społecznymi może okazać się niemożliwe lub co najmniej bardzo utrudnione. Trudno się temu dziwić. Społeczeństwo po 15 miesiącach rządów AWS i Unii Wolności dokonało bolesnej konfrontacji pięknie brzmiących zapowiedzi przed- i powyborczych z ich realizacją. To przecież przed Wysoką Izbą z tej trybuny w listopadzie 1997 r. pan premier Jerzy Buzek zapowiadał w swoim przemówieniu programowym realizację wielu zadań, których niestety nie wykonano. Łaskawie proszę pana premiera o wybaczenie, ale sięgnę do stenogramu. Pan premier Jerzy Buzek zapowiadał wówczas: „Doprowadzimy do wzrostu płac nauczycieli”. Tymczasem realne tempo wzrostu płac w tej grupie zawodowej planowane na 1999 r. jest najniższe od 4 lat. Premier zapewniał: „Rozpoczniemy realizację Narodowego Programu Budownictwa Mieszkaniowego”. Nie tylko nie ma żadnego programu, ale co gorsza, po roku 1997, w którym po raz pierwszy po wielu latach wzrosła liczba oddanych do użytku mieszkań, od czasu objęcia rządów przez AWS i Unię Wolności liczba oddawanych mieszkań i nakłady na budownictwo znowu rok po roku obniżają się. Premier zapowiadał, że w służbie zdrowia „reforma zaowocuje podniesieniem realnych wynagrodzeń pracowników ochrony zdrowia i obniżeniem kosztów funkcjonowania całej struktury”. Dziś widać, że wzrost płac, i to horrendalnie wysokich, po sto kilkadziesiąt milionów starych złotych miesięcznie, zapewniono jedynie dyrektorom ZOZ na lukratywnych kontraktach i kierownictwu kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-11.81" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.82" who="#PosełMarekBorowski">Pierwszym ciepłe posadki zapewnili na odchodnym wojewodowie likwidowanych województw, drugim - wyznaczeni przez rząd pełnomocnicy do spraw utworzenia kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-11.83" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.84" who="#PosełMarekBorowski">Zatrudniano bez żenady, głównie samych swoich, wszystkich, używając języka Kubusia Puchatka, krewnych i przyjaciół Królika,...</u>
          <u xml:id="u-11.85" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.86" who="#PosełMarekBorowski">... legitymujących się właściwą rekomendacją partyjną. Co się natomiast tyczy płac tzw. białego personelu, to mimo że wskaźniki liczby lekarzy i pielęgniarek w Polsce nie dorównują poziomowi państw europejskich, poszukiwania idą w kierunku zmniejszania zatrudnienia, zwolnień z pracy, i to bez programu osłonowego, licznej grupy osób zatrudnionych w służbie zdrowia. Może tak powinno być. Może tak ta reforma powinna wyglądać, tylko o tym trzeba było mówić w zeszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-11.87" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-11.88" who="#PosełMarekBorowski">Musi to niestety zaowocować dalszym pogorszeniem dostępu do opieki zdrowotnej. I tu znowu odwołam się do apelu pana przewodniczącego Krzaklewskiego. Przepraszam, że robię to tak często,...</u>
          <u xml:id="u-11.89" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Ma pan jakiś kompleks.)</u>
          <u xml:id="u-11.90" who="#PosełMarekBorowski">... ale było to, panie przewodniczący, bardzo inspirujące wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-11.91" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.92" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: To nie jest debata o mnie, a o sytuacji w kraju.)</u>
          <u xml:id="u-11.93" who="#PosełMarekBorowski">Tak właśnie, mówimy o sytuacji w kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.94" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Dlaczego odszedłeś z Ministerstwa Finansów?)</u>
          <u xml:id="u-11.95" who="#PosełMarekBorowski">Otóż, panie przewodniczący, wezwał pan do tego, aby zmniejszyć zbyt wysokie wynagrodzenia w różnych miejscach. Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o sprawę samorządową, to przyłączamy się. Już wcześniej publicznie przyłączyliśmy się i nie ma tu między nami różnic.</u>
          <u xml:id="u-11.96" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Obłuda.)</u>
          <u xml:id="u-11.97" who="#PosełMarekBorowski">Szukajmy więcej takich płaszczyzn. Jeśli się uda to zrobić ustawowo, tym lepiej. Jeśli nie, oddziałujmy poprzez naszych radnych. Ale bardzo byłbym wdzięczny, gdyby pan przewodniczący, bo tam nasza moc już nie sięga, zrobił coś, aby te bulwersujące fakty zostały również zlikwidowane, a to leży wyłącznie w gestii rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.98" who="#PosełMarekBorowski">Ubiegając się o zaufanie Wysokiej Izby, premier deklarował: „Przeobrażanie gospodarcze Polski musi się odbywać we współdziałaniu z głównymi siłami społecznymi. (...) Nasza koalicja przyjmie nowoczesne ustawodawstwo dotyczące stosunków pracy i dialogu partnerów społecznych, nawiązujące do idei „Solidarności”. Przedstawimy parlamentowi projekt ustawy o Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych...”. Nie ma ani ustawy, ani normalnego dialogu. Szerzej omówi stan spraw w tej dziedzinie pan poseł Józef Wiaderny.</u>
          <u xml:id="u-11.99" who="#PosełMarekBorowski">Jak zapewnienia z zupełnie innych czasów brzmią dziś obietnice premiera, który deklarował, cytuję w pewnym skrócie: „Celem rządu jest szybki wzrost gospodarczy, trzy razy szybszy niż w Europie Zachodniej”. Szanowny panie premierze, szybki wzrost gospodarczy, o którym pan tutaj pisze, to już był za poprzednich rządów.</u>
          <u xml:id="u-11.100" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.101" who="#PosełMarekBorowski">Teraz niestety maleje on z kwartału na kwartał i staje się niebezpiecznie niski. Na wszelki wypadek po zacytowaniu tych fragmentów przypomnę jednak, że Sojusz Lewicy Demokratycznej nie jest odosobniony w swoich krytycznych ocenach, co więcej, nie są one specjalnością opozycji. Oto przecież bardzo niedawno wicepremier Leszek Balcerowicz w raporcie, który jako poufny ukazał się w prasie,...</u>
          <u xml:id="u-11.102" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.103" who="#PosełMarekBorowski">... przyznał jednoznacznie, że w 1998 r. nastąpiło wyraźne pogorszenie odnośnie do wszystkich odziedziczonych problemów i to na dodatek w przyspieszonym tempie. Leszek Balcerowicz uważa, że ten rząd zaniedbał prywatyzację, nie tworzy dostatecznej liczby miejsc pracy, praktycznie nie ma nowej strategii dla wsi i rolnictwa, źle przygotował przemiany, czytaj reformy, popełnił błędy w budowie kas chorych, zatrudnił w nich częściowo niekompetentny personel, źle przygotował ZUS do reformy emerytalnej. To bardzo surowa autorecenzja wyników działania rządu. Pochodzi ona z rządu, ale nie jest wyjątkiem. Można sięgnąć jeszcze do jednego przykładu, do apelu rozesłanego niedawno do parlamentarzystów przez znaczącego przedstawiciela koalicji rządzącej posła Gabriela Janowskiego, dodatkowo przewodniczącego sejmowej komisji rolnictwa. Prosiłbym o nierobienie panu posłowi krzywdy, powiedział prawdę. Autor apelu pisze otwarcie o braku polityki rolnej gabinetu premiera Jerzego Buzka i dramatycznie wręcz stwierdza: „O groźbie konfliktu społecznego na wsi uprzedzałem wielokrotnie na forum publicznym oraz osobiście premiera Jerzego Buzka i inne czołowe osobistości w kraju. Wskazywałem rozwiązania, prosiłem o podjęcie działań, ostrzegałem”.</u>
          <u xml:id="u-11.104" who="#PosełMarekBorowski">Gdyby pan premier uważnie zapoznał się z tymi opiniami, to może wówczas w większym stopniu szukałby źródeł spadku popularności swojego gabinetu w analizie popełnionych przez swój rząd błędów i zaniedbań, niż w twierdzeniu, że ten spadek społecznej akceptacji to efekt odwagi obecnego rządu i normalna sytuacja przy wprowadzaniu reform.</u>
          <u xml:id="u-11.105" who="#PosełMarekBorowski">Mówię o tym nie z intencją czynienia złośliwości...</u>
          <u xml:id="u-11.106" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-11.107" who="#PosełMarekBorowski">... lecz w przekonaniu, że dla dobra Polski niezbędne jest uświadomienie sobie przez rząd potrzeby dokonania zasadniczych korekt w treści i sposobie uprawiania polityki. To zaś możliwe jest tylko w sytuacji uznania, że jest problem do rozwiązania i przy gotowości do poważnego zastanowienia się nad jego przyczynami.</u>
          <u xml:id="u-11.108" who="#PosełMarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niedopuszczenie do zmaterializowania się negatywnej perspektywy dla Polski to wielka stawka. Pytają nas o propozycje, o naszą receptę. Nasza recepta jest następująca:</u>
          <u xml:id="u-11.109" who="#PosełMarekBorowski">Po pierwsze, należy przywrócić dialog jako metodę dochodzenia do rozstrzygnięć w sprawach publicznych. Rząd musi przy tym wyzbyć się pokusy wybierania sobie partnerów, z którymi chce rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-11.110" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.111" who="#PosełMarekBorowski"> Trzeba przywrócić właściwą rangę Komisji Trójstronnej, która powinna zostać uzupełniona o przedstawicieli samorządu terytorialnego. Proponujemy także stworzenie, na wzór Komisji Trójstronnej, odrębnego forum stałego dialogu z przedstawicielami organizacji rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-11.112" who="#PosełMarekBorowski">Po drugie, rząd musi mówić ludziom prawdę - ktoś to już tutaj powiedział - o swoich zamiarach oraz warunkach realizacji oczekiwań społecznych. Wtedy łatwiej można oczekiwać zrozumienia. Przykładowo, dopiero wtedy gdy rząd przyzna, że składka na kasy chorych jest za niska, można zacząć dyskusję z pracownikami ochrony zdrowia na temat tego, kiedy i w jakiej skali może być podwyższona. Tu bowiem z pewnością istnieją poważne ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-11.113" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.114" who="#PosełMarekBorowski">Po trzecie, należy zrezygnować z propagandy sukcesu i powtarzania twierdzeń o przejściowych trudnościach. Premier powinien także wreszcie wyciągnąć personalne konsekwencje wobec ludzi odpowiedzialnych za bałagan, niewykonywanie swoich obowiązków i bezprawne działania.</u>
          <u xml:id="u-11.115" who="#PosełMarekBorowski">Po czwarte, należy oprzeć na zasadzie wzajemnych uzgodnień między koalicją i opozycją rozstrzygnięcia dotyczące polskiej racji stanu w sprawach wewnętrznych, takich jak bezpieczeństwo obywateli, kontrola służb specjalnych oczy też apolityczność kadr w administracji rządowej, oraz międzynarodowych, związanych dziś głównie z polską drogą do Unii Europejskiej i z funkcjonowaniem w ramach NATO, w tym stworzenie stałych kanałów kontaktów w tych sprawach z opozycją, stałych płaszczyzn.</u>
          <u xml:id="u-11.116" who="#PosełMarekBorowski">Po piąte, i może najważniejsze, należy uwzględnić w polityce gospodarczej wnioski wynikające z niedostatków dotychczasowej terapii, w tym:</u>
          <u xml:id="u-11.117" who="#PosełMarekBorowski">- opracować oraz skonsultować społecznie rzetelną gospodarczą strategię średniookresową, zawierającą narodowy program zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki oraz wspierania eksportu;</u>
          <u xml:id="u-11.118" who="#PosełMarekBorowski">- przygotować kompleksowy system zachęt do inwestowania;</u>
          <u xml:id="u-11.119" who="#PosełMarekBorowski">- uregulować instrumenty prawne mogące wspierać małe i średnie przedsiębiorstwa, które to instrumenty, jak na przykład sprawy leasingu, pozostają, mimo zapewnień rządu, w zawieszeniu;</u>
          <u xml:id="u-11.120" who="#PosełMarekBorowski">- przedstawić projekcję budżetową na 3 najbliższe lata, obejmującą m.in. sprawy kosztów reform w następnych latach, priorytety gospodarcze i społeczne, plany wykorzystania majątku narodowego (prywatyzacja, reprywatyzacja, rekompensaty dla emerytów, uwłaszczenie), a w efekcie uczciwie pokazać, na jakie środki w najbliższych latach będzie mogła liczyć oświata, nauka, rolnictwo, zdrowie i inne sektory sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-11.121" who="#PosełMarekBorowski">W trybie odrębnych negocjacji, co tydzień z kim innym, tych spraw porządnie się nie załatwi. Dopiero na tym tle powinny zostać przedstawione zamiary zmian w podatkach oraz plany obniżania deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-11.122" who="#PosełMarekBorowski">Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej nie przebiera nogami na korytarzach rządowych w oczekiwaniu na łaskawe poklepanie po plecach. Raz jeszcze jednak deklarujemy gotowość współdziałania z rządem w działaniach na rzecz przełamania istniejących niebezpieczeństw. Uważamy bowiem, że nie są to zagrożenia dla tego czy innego rządu lub koalicji rządowej, lecz są to niebezpieczeństwa dla całego społeczeństwa, w tym dla przyszłych pokoleń Polaków.</u>
          <u xml:id="u-11.123" who="#PosełMarekBorowski">To właśnie w kontekście tej sytuacji odczytywać należy podniesioną niedawno przez Leszka Millera, a wydaje się lekko potraktowaną przez koalicję, inicjatywę zakończenia wojny polsko-polskiej, gdyż wydaje się, że jak dotąd główne siły obozu władzy więcej energii wkładały w zwalczanie demokratycznie przecież wybranej opozycji niż w walkę z narastającymi problemami społecznymi i gospodarczymi.</u>
          <u xml:id="u-11.124" who="#PosełMarekBorowski">W tej inicjatywie nie ma nic z pomysłu, żeby zamieniać się rolami między opozycją a obecną większością rządową, by rezygnować z konkurencji politycznej. Ścieranie się idei, programów i konkretnych projektów rozwiązań dotyczących życia społecznego i gospodarczego oraz konkurencja między ugrupowaniami politycznymi to w warunkach państwa demokratycznego naturalne zjawisko. W ocenie Sojuszu Lewicy Demokratycznej w interesie społecznym leży jednak, by te procesy przebiegały w klimacie etyki opartej na dialogu, zdolności do współdziałania oraz poszanowania partnera.</u>
          <u xml:id="u-11.125" who="#PosełMarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza sytuacja w Polsce skłania - to na zakończenie - do przywołania „okrągłego stołu”. Mówi się często, że my, Polacy, nie potrafimy się wspólnie cieszyć z tego, co nam się autentycznie udało. Kilka dni temu w 10. rocznicę wielkiego wydarzenia jedni nie przyszli, drudzy napisali paszkwile, inni znowu oburzyli się, że pili, choć pili niewiele. Takie po wielekroć opisywane polskie piekło, w którym niewątpliwy sukces rozmieniany jest na drobne.</u>
          <u xml:id="u-11.126" who="#PosełMarekBorowski">Po prawie 10 latach trudnej pracy i wyrzeczeń wielu ludzi i kilku rządów, w tym w znacznym stopniu rządów SLD i PSL, Polska uważana jest za kraj sukcesu. Nic nie jest jednak dane raz na zawsze. Jeśli nie wyciągnie pan, szanowny panie premierze, właściwych wniosków z obecnej sytuacji, pozostanie nam niedługo tylko wspomnienie sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-11.127" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Panie marszałku, ja pozwolę sobie jednak na krótką uwagę. Pomysł, żeby prezydent zwoływał Sejm, to jest pomieszanie kompetencji, to jest sprowadzenie Sejmu do roli rady gabinetowej. Niezwołanie przeze mnie Sejmu wynika z kolei ze zrozumienia, że Sejm ma funkcję kontrolną, z której dzisiaj pan skorzystał. Pan dzisiaj korzysta z kompetencji kontrolnej Sejmu. Ale nie zastępujemy władzy wykonawczej, bo to rząd ponosi odpowiedzialność za kwestię polityki bieżącej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Marszałek powinien o tym wiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">I taka jest różnica spojrzeń między mną a klubem składającym wniosek.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełMarekBorowski">Panie marszałku, dziękuję za uwagę. Powiem jeszcze tylko jedno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełMarekBorowski">Proszę państwa, w momencie, kiedy wniesiemy projekt ustawy, zapewne nie wszystko w niej będzie doskonałe i wszystkie dobre uwagi uwzględnimy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Pan poseł Henryk Wujec w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Szanowni Goście! Zacznę od wypowiedzi pana posła Borowskiego. Poseł Borowski, co rzadko się zdarza, przytoczył fragmenty rządowego dokumentu dotyczącego oceny działań rządu. I chyba bardzo dobrze, że rząd krytycznie ocenia swoje działania, że nie ma patentu na nieomylność, jaką - zdaje się - miała koalicja SLD–PSL, nawiązując do dawnej nieomylności PZPR i ZSL.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełHenrykWujec">My skorzystamy ze wszystkich trafnych uwag i propozycji, w odróżnieniu od nieomylnych danych rządów, które doprowadziły do katastrofy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Panie Premierze! Szanowni Posłowie! Wczoraj posypaliśmy sobie głowy popiołem. Rozpoczął się Wielki Post. Ta symboliczna czynność ma w kontekście toczonej debaty bardzo istotne znaczenie. Do tradycji naszej III Rzeczypospolitej należy już odbywanie stałych debat rolnych właśnie w okolicach Wielkiego Postu. Intensywność tych debat zależy od aktualnej fazy chińskiego cyklu, w który akurat wchodzimy. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, że debaty te stają się coraz bardziej zrutynizowane, że posłowie wygłaszają swoje kwestie, swoje oracje, przedstawiają argumenty i powtarzają się. Jedyne, co się zmienia, to miejsca. Tramwaj rządowy przechodzi do opozycji i odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PosełHenrykWujec">Chciałbym dokonać tu pewnego wyłomu.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Rozwiązać parlament!)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PosełHenrykWujec">Sądzę, że należy - naprawdę w interesie tej debaty, ze względu na potrzebę naszego poważnego zastanowienia się - przerwać to teatrum. Powinniśmy się wyrwać z tego zaklętego kręgu, bo przecież przyszliśmy tutaj nie po to, by odgrywać swoje role przed telewizją. Sądzę, że marszałka Borowskiego pociągnęła ta wizja wystąpienia i pozazdrościł sukcesów oracyjnych Leszkowi Millerowi, a niesłusznie. Raczej należy tutaj rozpatrywać sprawy, a nie wygłaszać oracje.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PosełHenrykWujec">Szanowni państwo, oczywiście tak samo mógłbym się odnieść do tego, co powiedział marszałek Borowski, i przytoczyć, co się stało w czasie czteroletnich rządów SLD–PSL. Dlaczego my robimy cztery reformy? Dlaczego nie zrobiono ich wcześniej? W jakiej kondycji zastaliśmy...</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, panu marszałkowi Borowskiemu nie przerywałem. W związku z tym proszę nie przerywać następnym mówcom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełHenrykWujec">... Polskę po „okrągłym stole”, kiedy to inflacja była galopująca - stuprocentowa miesięcznie pod koniec 1989 r. - i doprowadziła do katastrofy gospodarczej? Kto za to ponosi odpowiedzialność? Dlaczego o tym nie było ani słowa w wystąpieniu pana Marka Borowskiego? Jednak nie chciałbym tego tonu wprowadzać. Wydaje mi się, że ten ton nie będzie służył tej debacie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełHenrykWujec">Spróbuję to powiedzieć jakoś inaczej. Mija już prawie 10 lat demokratycznych, rynkowych przemian w Polsce. W dziedzinie restrukturyzacji rolnictwa - a to jest główny temat tej debaty - i dostosowania go do warunków rynkowych jesteśmy prawie w punkcie wyjścia. W tym czasie sprawowały władzę kolejne rządy: premiera Mazowieckiego, premiera Bieleckiego, premiera Olszewskiego, premiera Pawlaka, premier Suchockiej, znów premiera Pawlaka, premiera Oleksego, premiera Cimoszewicza i teraz mamy rządy premiera Buzka. Jednak nadal jesteśmy w punkcie wyjścia i nie widać jasnej perspektywy naprawy.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełHenrykWujec">Mówię o tym nie po to, by zrzucać odpowiedzialność na kogokolwiek czy na jakąkolwiek stronę. Z tej wyliczanki wynika jasno, że odpowiedzialność ponosimy wspólną. Każdy z rządów ma pewne osiągnięcia. Każdy deklarował zrozumienie sytuacji i chęć naprawy. Wprowadzono szereg narzędzi polityki rolnej, takich jak Agencję Rynku Rolnego, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Dokonano bardzo istotnej rzeczy, a mianowicie wprowadzono Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w czasie rządów SLD–PSL, uchwalono wiele ustaw, dokonano wielu zmian, jeśli chodzi o politykę w stosunku do mieszkańców wsi, naprawę tej sytuacji. Dlaczego jednak, mimo tych dokonań, postęp w przekształcaniu rolnictwa i wsi jest tak mały? Dlaczego rolnictwo jest w tej chwili najbardziej zaniedbaną dziedziną życia gospodarczego? Dlaczego nawet w sytuacji, gdy rządem kierował premier z partii chłopskiej, mając do pomocy 120 posłów, nie dokonano istotnego postępu? Chyba się państwo z tym zgodzą.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełHenrykWujec">Pierwsza odpowiedź będzie może zaskakująca, ale sądzę, że warto to powiedzieć: rolnictwo wymaga pokory. Nie jest to dziedzina łatwa. Nie jest to dziedzina dla cudotwórców, hochsztaplerów, ludzi pokroju dawnego Stana Tymińskiego czy ostatnio pana Leppera. Połamali sobie na tym zęby mocniejsi od nas.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wujec na ministra rolnictwa.)</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PosełHenrykWujec">Do tego też się odniosę. Przecież z rolnictwem nie poradził sobie żaden kraj europejski, ani nawet cała wielka Unia Europejska. Przecież wspólna polityka rolna Unii Europejskiej to nie jest jakieś wielkie osiągnięcie polityki gospodarczej. To jest jednak nadal doraźne łagodzenie problemów.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#PosełHenrykWujec">Mnie się zdaje, że słusznie zrobił ostatnio wicepremier Balcerowicz, gdy w imieniu szefów resortów finansów Polski, Węgier, Czech, Słowenii i Estonii skrytykował politykę Unii Europejskiej subwencjonowania eksportu żywności na rynek wschodni. Powiedział: oczekujemy od krajów Unii Europejskiej polityki, która pomaga się rozwijać, a nie przeszkadza. Myślę, że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej powinien wspierać solidarne dążenia 5 krajów w tej dziedzinie. My przecież w dotowaniu eksportu rolnego Unii Europejskiej nie prześcigniemy.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#PosełHenrykWujec">Jeżeli już zdajemy sobie sprawę ze skali tych trudności, ze skali trudności w naprawianiu sytuacji w rolnictwie, możemy przystąpić do sformułowania programu, wieloletniego programu - jak zresztą wcześniej mówił o tym minister rolnictwa - naprawy tej sytuacji. Programu realnego, biorącego pod uwagę realne możliwości Polski, w której - warto przypomnieć - dochód narodowy na głowę mieszkańca jest ośmiokrotnie mniejszy niż w rozwiniętych krajach europejskich. Program taki mamy teraz szansę sformułować. Właśnie teraz, w tej dramatycznej sytuacji. Często tak jest, że najtrudniejsze problemy rozwiązuje się właśnie wtedy, kiedy sytuacja jest najbardziej dramatyczna. Nie możemy tylko łudzić siebie i rolników.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#PosełHenrykWujec">Chciałbym przedstawić zarys takiego programu. Oczywiście nie sposób przedstawić całego programu w tak krótkim wystąpieniu, ale chciałbym państwa uspokoić - te elementy są znane. Co więcej, istnieje w tej sprawie daleko idący konsensus wśród fachowców rolnych, co należy zrobić. Tylko sądzę, że politycy boją się o tym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Restrukturyzacja.)</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#PosełHenrykWujec">Więc chociaż nie jestem fachowcem - odnośnie do tej propozycji, która była składana, to jest na tej sali wielu lepszych fachowców - spróbuję powiedzieć to, o czym i tak większość na tej sali wie. Unia Wolności nie boi się prawdy.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak? Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#PosełHenrykWujec">W Polsce mamy ponad 2 mln gospodarstw, które przekraczają powierzchnię 1 ha i które płacą podatek rolny. Pracuje w nich 4,1 mln osób, co stanowi prawie 26% aktywnej siły roboczej. Ale gospodarstwa te dzielą się na grupy wymagające stosowania innych środków, innej polityki rolnej, innych narzędzi. Wprowadzenie kryterium minimalnej towarowości, co oznacza, że gospodarstwo nie produkuje wyłącznie na samozaopatrzenie, ale pewna część produkcji jest sprzedawana, zmniejsza liczbę tych gospodarstw do około 1,5 mln.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#PosełHenrykWujec">Przy przyjęciu ostrzejszego kryterium (tzn. sprzedaż produktów rolnych jest głównym dochodem) mamy już liczbę tylko 700 tys. gospodarstw, około 1,5 mln zatrudnionych, a przy kryterium jeszcze ostrzejszym (tzn. że gospodarstwo nie tylko sprzedaje, ale również inwestuje, jest gospodarstwem rozwojowym) - liczbę 200 tys. jednostek produkcyjnych zatrudniających tylko 0,5 mln osób, 3% siły roboczej. Widzą państwo, jak obniżył się ten procent siły roboczej, z tych często wymienianych 26 i 27%. To są te gospodarstwa rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#PosełHenrykWujec">Mamy zatem półmilionową klasę rolników, żyjących z pracy na roli i przyszłość swoją wiążących z rolnictwem, i milionową klasę, która także przy sprzyjającej polityce rolnej może spełniać te warunki, ale mamy również 2,5-milionową klasę, która warunków prowadzenia gospodarstwa towarowego z rozszerzoną reprodukcją nie spełnia i spełnić w większości przypadków nie będzie mogła. To trzeba powiedzieć, jest to dramatyczne stwierdzenie, ale prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#PosełHenrykWujec">W tej sytuacji niezbędne jest wyodrębnienie formalnoprawne statusu gospodarstw rozwojowych, żeby nie było takiej sytuacji, jaka zdarzyła się ostatnio, że te gospodarstwa rozwojowe najbardziej ucierpiały na wahaniach cen i spadku popytu. To najbardziej szkodzi polityce restrukturyzacji. Gospodarstwo rozwojowe, spełniające określone kryteria ekonomiczne, powinno zostać objęte pomocą polityki rządowej w sposób następujący: jako normalne przedsiębiorstwo prowadzące księgowość powinno korzystać z dobrodziejstwa odpisywania VAT, co od razu obniżałoby oczywiście koszty produkcji; powinno korzystać bez większych trudności z preferencyjnych kredytów obrotowych i inwestycyjnych; powinno być włączone do ogólnokrajowego systemu kontraktacji, zapewniającego pewność zbytu i umożliwiającego planową politykę rolną, stosowanie rachunku ekonomicznego. W wyjątkowych sytuacjach państwo powinno stosować działania ochronne, np. wtedy gdy polityka innych państw grozi naszemu rynkowi. Skupienie pomocy państwa na gospodarstwach rozwojowych, premiowanie działań restrukturyzacyjnych przyniosłoby bardzo szybki postęp. Załamania koniunktury nie prowadziłyby do tak dramatycznych sytuacji jak obecnie.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#PosełHenrykWujec">Co zrobić jednak z pozostałymi gospodarstwami, niespełniającymi kryterium przedsiębiorstwa rolnego? Z pewnością nie można ich zostawić samym sobie. Większość tych gospodarstw nie jest jednak w stanie sprostać wymaganiom rynkowym, a państwo nie ma takich funduszy, by zapewnić im wszystkim prowadzenie dochodowej działalności gospodarczej. Lepiej to wyraźnie powiedzieć niż przez brak polityki pogarszać ich sytuację, co dzieje się dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#PosełHenrykWujec">Mamy tu do czynienia z sytuacją, z którą już niedawno spotkaliśmy się, analogiczną do tej, jaka występowała przy restrukturyzacji górnictwa - mówił o tym wcześniej przewodniczący Krzaklewski. Tam również inaczej traktowaliśmy kopalnie przynoszące zyski, a inaczej te, które przynoszą straty. Przeznaczyliśmy olbrzymie środki na restrukturyzację tych kopalń i na górników tam pracujących. Podobnie należy postąpić z gospodarstwami nietowarowymi. To też będzie wymagało bardzo dużych nakładów i oczywiście wieloletnich. Gospodarstwa te powinny skorzystać z dwojakiego rodzaju zasilania: socjalnego i antyprodukcyjnego - powiem to wprost. O ile to pierwsze jest zrozumiałe i częściowo zaakceptowane (choć wymagałoby jasnego sformułowania, wykorzystania doświadczeń europejskich w tym zakresie, sformułowania zasad pomocy socjalnej), o tyle to drugie budzi nadal daleko idące kontrowersje. To drugie wymaga przełamania bariery psychicznej. Jak bardziej opłacalne jest zamknięcie deficytowej kopalni, wliczając nawet koszty likwidacji, tak też bardziej opłacalne będzie odłogowanie bądź zalesianie ziemi. Zaoszczędzone pieniądze należy przeznaczyć na rozwój cywilizacyjny wsi, ze szczególnym uwzględnieniem oświaty na wsi, o której tu była mowa.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#PosełHenrykWujec">Oczywiście program taki powinien zawierać program rozwoju terenów wiejskich. Szczególnie istotne jest tutaj stworzenie nowych miejsc pracy dla ludności, likwidacja istniejącego i ukrytego bezrobocia. Mówiliśmy już wcześniej, podczas dyskusji budżetowej, o tym, że to bezrobocie w tej chwili staje się problemem nr 1 - nie bezrobocie w mieście, tylko bezrobocie na wsi. Tworzenie miejsc pracy byłoby elementem tego programu, a przy takim sformułowaniu polityki znajdą się również pieniądze. Na przykład mówi się bardzo wiele o tworzeniu gospodarstw ekologicznych, w pewnym sensie byłoby to panaceum, ale dotychczas nie ma prawa, nie ma projektu ustawy o gospodarstwie ekologicznym. Już we wrześniu mówiło się o tym, że projekt taki wpłynie, ale dotychczas nie wpłynął. A jeśli nie ma prawa, nie możemy eksportować swoich produktów ekologicznych - często nawet z tych małych gospodarstw - i dlatego pytam się tutaj, kieruję pytanie do rządu, kiedy taki projekt wpłynie do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#PosełHenrykWujec">Nie możemy łudzić dalej rolników i społeczeństwa, że państwo może objąć pomocą produkcyjną wszystkie gospodarstwa rolne, bo takich środków w naszym państwie nie ma. Stajemy zatem przed bardzo dramatycznym wyborem. Ale strusia polityka będzie prowadzić do dalszego zastoju w rolnictwie, a co za tym idzie, do zastojów na drogach, do blokad dróg. Wykreuje to z pewnością nowych radykalnych przywódców rolnych. Chciałbym przestrzec przed tym radykalizmem. Już są na tej sali politycy, którzy też stosowali tę drogę radykalną, ale się okazuje, że zawsze się znajdą politycy bardziej radykalni od nich, przebiją ich, znajdą się mocniejsi. Myślę, że ten radykalizm nie prowadzi do rozwiązywania problemów. On pomaga może niektórym politykom, natomiast rolnikom korzyści nie przyniesie i dramatycznej sytuacji w rolnictwie nie zmieni, nie rozwiąże.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#PosełHenrykWujec">Czas najwyższy, by consens istniejący w środowiskach eksperckich, w środowiskach fachowców rolniczych znalazł wreszcie uznanie wśród polityków, gdyż tylko to zapewniłoby rozpoczęcie programu naprawy rolnictwa i konsekwentną jego realizację przez prawdopodobnie różne rządy, bo to będzie polityka długotrwała. Jeżeli tego nie zrobimy, bez tego będziemy skazani na dalsze kontynuowanie debaty rolnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Pan poseł Jarosław Kalinowski w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie z koalicji rządzącej, rządzicie już prawie półtora roku i najwyższy czas, żebyście poczuli się odpowiedzialnymi za sytuację polskiej wsi, żebyście poczuli się odpowiedzialnymi za sytuację 30% polskiego społeczeństwa. Mówienie, że winna jest poprzednia koalicja czy jeszcze ktokolwiek inny jest już po prostu nudne.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale prawdziwe.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełJarosławKalinowski">Kilka tygodni temu rzecznik rządu powiedział wszystkim w Polsce, że wprowadzono najwyższe w świecie cła chroniące rynek wieprzowiny. Szkoda, że nie powiedział, dlaczego nie wprowadzono tego cła pół roku wcześniej. Szkoda też, że nie powiedział, że te najwyższe w świecie cła wynegocjowała poprzednia koalicja PSL–SLD.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełJarosławKalinowski"> To samo dotyczy relacji...</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Importowano 3 mln ton zbóż.)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PosełJarosławKalinowski">Do tego za chwilę, panie przewodniczący Krzaklewski, dojdziemy. Szkoda, że nie wiecie panowie, że w ramach naszych umów z państwami CEFTA można chronić nasz rynek. To jest art. 14. Tylko pytanie, dlaczego tych możliwości, tych wysokich ceł i tych artykułów, które umożliwiają ochronę naszego rynku, nie stosujecie. Mówienie o imporcie zboża w 1996 r. jako głównej przyczynie dzisiejszych waszych niepowodzeń to jest tylko naiwna wymówka. Oczywiście był to bardzo poważny problem w roku 1997. Wchodziliśmy wtedy w okres żniw; jako minister wchodziłem w ten okres żniw z zapasami zboża, które wynosiły 4 mln ton. Ale w roku 1998 te zapasy zboża przed żniwami wynosiły, panie przewodniczący Krzaklewski, 1700 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ze starego importu.)</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PosełJarosławKalinowski">Tylko trzeba potrafić, umieć skutecznie działać.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Musimy razem działać.)</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#PosełJarosławKalinowski">Wy tego nie potraficie.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#PosełJarosławKalinowski"> Ale jeżeli nie chcecie nas słuchać, nie chcecie korzystać z naszych propozycji, to posłuchajcie polityków z Brukseli. Oni niedawno wam, głównie chyba premierowi Balcerowiczowi, dali bardzo dobrą lekcję, jak trzeba chronić własną produkcję, jak trzeba chronić własnych producentów. </u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#PosełJarosławKalinowski"> Tylko jestem ciekawy, czy coś z tej lekcji premier Balcerowicz zapamiętał czy zapamięta.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szkoda, że do debaty na temat wsi i rolnictwa doszło dopiero wtedy, gdy krajem wstrząsnęły chłopskie protesty. Dzisiaj chłopi wprawdzie zeszli z dróg i czekają, ale jutro ma strajkować służba zdrowia, a kolejne protesty i demonstracje zapowiadają górnicy, hutnicy, zbrojeniówka, przemysł lekki, nauczyciele i stoczniowcy z Gdańska. Polska stoi w obliczu kryzysu państwa. Przyczyn tego stanu nie należy szukać w uwarunkowaniach zewnętrznych, ale przede wszystkim w błędnej polityce gospodarczej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#PosełJarosławKalinowski">Dodatkowo kryzys ten wzmagają wprowadzane na zasadzie dyktatu 4 reformy, źle przygotowane merytorycznie i niezabezpieczone finansowo. Przyczyną obecnego kryzysu jest tzw. schładzanie gospodarki. Ta oderwana od rzeczywistości i od rzeczywistych problemów koncepcja gospodarcza w jednym tylko roku doprowadziła do spadku dynamiki rozwoju gospodarczego, pogorszyła sytuację finansową przedsiębiorstw, zwiększyła bezrobocie, powiększyła deficyt w handlu zagranicznym do zatrważającej kwoty 21 mld dol.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#PosełJarosławKalinowski">Na całym świecie trwa walka o rynki zbytu. Pański rząd, panie premierze Buzek, z tej walki zrezygnował, otwierając nasz rynek na nadwyżki produkcji całego świata. Wystarczy powiedzieć, że 30% sprzedawanej na naszym rynku żywności pochodzi z importu. Inaczej postępują Węgrzy i Czesi, którzy w roku 1998 zmniejszyli import, a eksport zwiększyli aż o 25%, pomimo kryzysu rosyjskiego. Unia Europejska tylko w roku ubiegłym osiągnęła w handlu z Polską nadwyżkę wynoszącą 13 mld dol. Autorzy tej polityki zachowują się tak, jakby opłacali ich zagraniczni, a nie polscy podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#PosełJarosławKalinowski">Strategia społeczno-gospodarcza rządu powoduje poszerzanie się sfery ubóstwa i nawarstwianie konfliktów społecznych. Utrzymanie obecnego kierunku polityki gospodarczej zagraża podstawom ładu demokratycznego, budowanego z takim trudem w Polsce. Rząd koalicyjny AWS-Unia Wolności nie potrafi odpowiedzialnie reformować, budować porozumienia społecznego, rozwiązywać konfliktów i korygować błędów. Edukacja tego rządu zbyt drogo już kosztuje całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka tego rządu w sposób najbardziej dramatyczny dotknęła mieszkańców wsi i rolników. W roku ubiegłym nastąpiło gwałtowne załamanie dochodów o 40%. Takiej sytuacji nie było nawet za czasów obowiązkowych dostaw. I nie jest to przypadek. Jest to świadome działanie rządu, świadoma strategia rządu, aby obniżać inflację kosztem dochodów rolników. W roku ubiegłym wieś utraciła 15 bln starych złotych realnych dochodów. Panie premierze Balcerowicz, nieobecny na sali, te 15 bln ukradzione wsi to cena, jaką zapłacili rolnicy za pańską politykę dławienia inflacji i deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#PosełJarosławKalinowski">Zwracam się obecnie do tych wszystkich, którzy zadają pytania: A co wyście zrobili, kiedy byliście u władzy?</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#PosełJarosławKalinowski">Odpowiadam. Może nasza polityka nie była idealna, może popełnialiśmy błędy, ale kiedy my rządziliśmy, chłopi nie musieli wychodzić na drogi, natomiast kiedy rząd nie rozumiał spraw wsi, to z jego posiedzeń wychodził wicepremier, minister rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#PosełJarosławKalinowski"> Krytykujecie naszą politykę, a protokół z rozmów podpisany pomiędzy związkami a rządem jest w gruncie rzeczy próbą przywrócenia, części tylko, rozwiązań, które były realizowane przez naszą koalicję.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#PosełJarosławKalinowski">Dobrze, że negocjacje między związkami a rządem trwają. Zapewniamy wszystkich rolników i mieszkańców wsi, że będziemy dbać o to, by wynegocjowane zapisy były realizowane. A o każdym odstępstwie rządu będziemy informować opinię publiczną.</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Przewodniczący Krzaklewski! Wieś nie oczekuje kolejnych pakietów. Wieś i rolnicy oczekują konkretów. Oczekują skutecznego działania, a nie marnotrawienia pieniędzy podatników, jak się dzieje dziś w ramach tej interwencji, którą prowadzicie, napychając kieszenie pośrednikom, napychając kieszenie spekulantom, niestety obniżając nadal dochody rolników i podwyższając ceny żywności konsumentom.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#PosełJarosławKalinowski">Pańska propozycja zmiany nazwy ministerstwa rolnictwa jest naprawdę wielce interesująca, ale podejrzewam, że nie wpłynie ona na zmianę sytuacji na wsi.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Czy pan Paktu dla wsi nie chce?)</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich tygodniach wieś masowo wyszła na chłopską drogę protestu. Byłem na wielu blokadach, rozmawiałem z protestującymi. Wielu z nich znam osobiście. Zapewniam, że są to ludzie uczciwi, pracowici...</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#PosełJarosławKalinowski">... najlepsi gospodarze Wielkopolski, Warmii i Mazur i innych regionów kraju, każdej gminy. Dziś chcę wam, uczestnicy protestu, wyrazić szacunek i uznanie.</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.37" who="#PosełJarosławKalinowski">Wasza jedność w tych dniach pokazała, że wieś nie pozwoli sobą więcej poniewierać. Strzeżmy tej jedności. Pamiętajmy jednak o naszym 100-letnim doświadczeniu, które uczy, że my, chłopi, mamy do wyboru dwa miejsca - albo rząd i parlament, albo drogi. Nie ma trzeciej możliwości. Jeśli chłopi nie idą do wyborów, to muszą wychodzić na drogi.</u>
          <u xml:id="u-21.38" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Zanim kolegia i sądy zaczną karać rolników za ich protest, wskażmy rzeczywistych sprawców tych wydarzeń. Oni są na tej sali, w ławach rządowych.</u>
          <u xml:id="u-21.39" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoki Sejmie! 10 lat po „okrągłym stole” władza solidarnościowa zapomniała, że największym wrogiem wolności jest bieda. Bieda, która uwłacza ludzkiej godności.</u>
          <u xml:id="u-21.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.41" who="#PosełJarosławKalinowski">To właśnie w obronie tej godności i wolności rolnicy wyszli na drogi. Rolnicy nie są terrorystami ani przestępcami. To najzdrowsza moralnie i duchowo, katolicka, najbardziej narodowa myśląca i czująca część społeczeństwa. Popełnili jeden tylko grzech - zawierzyli tym, którzy ich namawiali do głosowania na Akcję Wyborczą Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-21.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.43" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Premierze Buzek! Panie Przewodniczący Krzaklewski! Panie Premierze Balcerowicz! Gdzie się podziały wasze zasady moralne, wasza wrażliwość, wyobraźnia i wreszcie zdrowy rozsądek? Co się stało, że w 10 lat po odzyskaniu wolności i suwerenności władza solidarnościowa, niepomna własnych doświadczeń, bije polskich chłopów?</u>
          <u xml:id="u-21.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.45" who="#PosełJarosławKalinowski">Dlaczego użyła przeciwko nim wozów opancerzonych, gumowych kul i strumieni wody w czasie mrozów? Żadnej grupy społecznej nie można doprowadzać do ostateczności. Trzeba rozmawiać, negocjować, szukać porozumienia i rozwiązań. Pamiętajcie, panowie, że władza, która chce przy pomocy policji i suchych paragrafów dostosować rzeczywistość do ekonomicznych doktryn, dni swojego rządzenia ma policzone.</u>
          <u xml:id="u-21.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.47" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Premierze! Kilka dni temu byliśmy na pokazie filmu „Ogniem i mieczem”. Niech ta ekranizacja i niech ta powieść Sienkiewicza wywołają refleksję u wszystkich członków pańskiego gabinetu - do czego może doprowadzić zła polityka wobec chłopów. Politykę pańskiego rządu trzeba zmienić, póki jeszcze nie jest za późno. Będzie za kilka dni, w krótkim czasie ku temu doskonała okazja. Wtedy kiedy w parlamencie będzie rozpatrywany wniosek o wotum nieufności w stosunku do wicepremiera ministra finansów Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-21.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Pan poseł Piotr Krutul, „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełPiotrKrutul">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Zastanawiając się nad dzisiejszą jakże trudną sytuacją na wsi polskiej, w polskim rolnictwie wielu zadaje sobie pytanie: Kto jest winien tej sytuacji, gdzie był popełniony błąd? Jeżeli był to błąd, to czy był to błąd celowy czy tzw. popełniony z nieświadomości. Twierdzę w imieniu swoim i „Naszego Koła”, że źródłem nieszczęść polskiego rolnictwa, polskiej gospodarki żywnościowej i całej polskiej gospodarki jest bezmyślne realizowanie międzynarodowych żądań wobec Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełPiotrKrutul"> Od każdego rządu, obojętne - prawicowego czy lewicowego, Polska ma prawo domagać się realizacji interesów Polski, a nie interesów brukselskich, berlińskich, paryskich czy londyńskich. Nie można zamieniać Polski w rynek zbytu obcych produktów żywnościowych. Polskie traktaty międzynarodowe powinny być zawierane dla dobra Polski. Polskie budżety powinny być układane dla dobra Polski, a nie międzynarodowych lichwiarzy.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełPiotrKrutul">Układ stowarzyszeniowy ze Wspólnotami Europejskimi z 1993 r., układ CEFTA, układ dostosowawczy Polski, integracja z Unią Europejską - to są główne źródła tragedii polskiej wsi i zagrożenia dla samowystarczalności żywnościowej Polski, a tym samym - w perspektywie - zagrożenia dla polskiej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełPiotrKrutul">Polscy rolnicy po raz pierwszy od 1989 r. byli zmuszeni w tak dramatyczny sposób, niekiedy przy 20-stopniowym i większym mrozie, apelować, błagać o ratunek dla życia, to było chłopskie SOS. Cztery poprzednie manifestacje rolnicze w Warszawie i porozumienia związków zawodowych nie były dotrzymywane i realizowane. Pytam z tej trybuny: W jaki sposób polscy rolnicy mają bronić swoich i państwa polskiego uprawnionych interesów? W jaki sposób, jak nie blokując drogi? Znane jest powiedzenie: rząd się wyżywi. Pragnę powiedzieć, że rolnik i polska wieś też z głodu nie zginą. Pytam: Co się stanie z robotnikami, hutnikami i stoczniowcami? Kto im da żywność, jeżeli rozłożymy polskie rolnictwo? Jest odpowiedź liberałów z panem Balcerowiczem na czele: wolny rynek, gospodarka rynkowa i oczywiście Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PosełPiotrKrutul">Niektórzy wmawiają nam, że przez tych zbałamuconych chłopów nie dość, że mieliśmy trudności z dojazdami, to teraz musimy płacić za wędliny 5–10% więcej. Kochani Polacy, to nie rolnik się wzbogacił, rolnik nie dostaje rekompensaty i zwrotu kosztów poniesionych na produkcję, już nie mówiąc o pracy włożonej, o minimalnym zysku za swoją harówę w dzień i w noc, wzbogacili się natomiast pośrednicy.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PosełPiotrKrutul">Wracając do Unii Europejskiej, przykładowo w roku 1999 do Polski bez cła zaimportuje się 40 tys. ton żywca wieprzowego po cenach dotowanych i subwencjonowanych. Te pieniądze, o których mówimy, starczą tylko na reeksport duńskiego żywca wieprzowego na Wschód i może do Chin, gdzie swego czasu obecnie jeszcze minister rolnictwa z panem Kwaśniewskim ubijali targu. Pytam: Co ze 150 tys. ton żywca wieprzowego w Polsce? Co chłopi mają z tym zrobić? Gdzie są konkrety - dwa razy z tej trybuny już o tym mówiłem - ze średniookresowej strategii dla rolnictwa? To tylko puste słowa, slogany. Posłowie, którzy dzisiaj są członkami „Naszego Koła”, wielokrotnie w przeszłości wspólnie z innymi obrońcami polskiej wsi podnosili te argumenty. Domagaliśmy się odrzucenia układu stowarzyszeniowego ze Wspólnotami Europejskimi. Domagamy się powstrzymania działań zmierzających do wrzucenia Polski w młyny Unii Europejskiej. To stanowisko różni nas zarówno od prawicy, jak i od lewicy. To jest stanowisko w obronie niepodległości Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#PosełPiotrKrutul">Pytaliśmy w debacie budżetowej: Czy ten budżet był ułożony przez wrogów polskiego rolnictwa? Głosowaliśmy przeciwko temu budżetowi. Nie słuchano nas. Dzisiaj rozumiemy, dlaczego protest rolniczy ma tak dramatyczny charakter. Dlatego będziemy bronić rolników, którzy upominają się o swoje i Polski słuszne prawa. Zachęcam polskich rolników do jednoczenia się wokół słusznej sprawy, jaką jest obrona polskiego rolnictwa, obrona polskiej gospodarki żywnościowej, obrona Polski przed ekonomiczną agresją.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#PosełPiotrKrutul">Jestem rolnikiem z najbiedniejszego w Polsce woj. podlaskiego, z tzw. ściany wschodniej. Proszę wszystkich rolników polskich, ażeby swój protest kierowali przeciwko rzeczywistym zagrożeniom i żeby nie dali się wmanewrować w konflikt wsi z miastem, do czego dążą wszyscy wrogowie polskiego rolnictwa. Proszę was, abyście stosując nawet dramatyczne formy protestu, nie dopuścili do żadnej fizycznej konfrontacji, bo Polak z Polakiem się nie bije. Proszę was, abyście - oprócz protestów - organizowali się także dla wspólnych przedsięwzięć gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#PosełPiotrKrutul">Na zakończenie pragnę oświadczyć, że posłowie „Naszego Koła” udzielą w tym zakresie każdej pomocy, której będą mogli udzielić. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Pan poseł Michał Janiszewski w imieniu koła KPN - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełMichałJaniszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata przerodziła się w debatę o stanie państwa i stanie polskich spraw. Oznacza to, panie premierze, że jest taka potrzeba. Niemniej jednak chciałbym się skupić na temacie zapisanym w tym punkcie obrad. Nie chciałbym wdawać się w dyskusję o tym, czy minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej ma długofalową czy krótkofalową politykę rolną, czy polityka ta polega na zaniechaniu działań czy na działaniach pozornych. Nie jest też najistotniejsze, czy poseł Michał Janiszewski wierzy ministrowi Janiszewskiemu. Najważniejszy jest efekt, jaki przyniesie dzisiejsza debata.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełMichałJaniszewski">Cóż bowiem takiego wydarzyło się w Polsce w sprawach wsi i rolnictwa, że konieczna jest ta dyskusja? Cóż takiego się stało, że polski chłop, polski rolnik, który tylekroć w naszej historii udowadniał życiem, krwią i pracą, jak droga jest mu jego ojczyzna, w ostatnich tygodniach postanowił sparaliżować nerw państwa, jakim jest infrastruktura dróg i przejść granicznych? Odpowiedź jest jedna - nic albo bardzo niewiele.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełMichałJaniszewski">Przekonały mnie o tym zapisy z protokołu rozmów sprzed 10 dni. (Przy okazji zachęcam państwa do lektury tego dokumentu). O czym mówi nam ten dokument podpisany przez troje ministrów i przedstawicieli protestujących rolników? Jeśli chodzi o jego treść, ducha, słownictwo, to niewiele różni się to od postulatów sprzed 18 lat, jakie spisano w Ustrzykach. W warstwie społeczno-gospodarczej treść niektórych punktów dotyczących infrastruktury wiejskiej, przetwórstwa czy edukacji brzmi prawie identycznie. Całość dokumentu wskazuje, że pomimo zmian systemowych, pomimo faktu, że mamy dziś wolne i niepodległe państwo, polska wieś została z wieloma problemami rodem z tamtej epoki; została z poczuciem, że jedynie dogmat ideologii szczęśliwości ludowej zastąpiła wiara w liberalne mechanizmy i niewidzialną rękę rynku, i to niezależnie od tego, czy rządy sprawowały ekipy solidarnościowe, czy SLD.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełMichałJaniszewski">Panie Premierze! Nie ma akurat pana premiera. Skoro sytuacja jest tak dramatyczna, to dlaczego ta dyskusja nie odbyła się rok temu? Były do tego stosowne przesłanki, wielokrotne prośby środowisk wiejskich; oszczędziłoby to wówczas wiele bólu, goryczy i napięć.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PosełMichałJaniszewski">Koło Parlamentarne KPN - Ojczyzna oraz środowiska rolnicze i wiejskie skupione w koalicji Ojczyzna traktują dzisiejszą dyskusję jako wstęp do debaty na temat roli wsi i długofalowych programów kierunkowych jej rozwoju. Widzimy konieczność odbycia takiej debaty, która w obliczu procesów integracyjnych z Zachodem powinna być jedną z podstawowych dla parlamentu naszej kadencji; powinna odbyć się jak najszybciej. Punktem wyjściowym do dyskusji powinno być określenie gospodarki rolnej i żywnościowej w całości gospodarki narodowej. Debata ta powinna obejmować następujące zagadnienia: wielkość pomocy państwa - sposobów i kierunków jej dystrybucji, przy czym trzeba wziąć pod uwagę zwiększenie roli przedstawicieli wsi i rolników we współdecydowaniu; pakiet socjalny i zdrowotny; pakiet edukacyjny i kulturowy; infrastrukturowy i przetwórczy; ochronę polskiego rynku i wprowadzenie mechanizmów kontrolnych pośrednictwa i hurtu produktów spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PosełMichałJaniszewski">Środowiska rolnicze koalicji Ojczyzna deklarują pomoc i chęć współpracy, panie ministrze. Gotowi jesteśmy uczestniczyć w tworzeniu długookresowej strategii dla wsi i rolnictwa, ponieważ uważamy tę sprawę za fundamentalną dla kondycji Rzeczypospolitej; ponad podziałami politycznymi. Polska wieś i polski rolnik muszą mieć pewność, co do swojej produkcji i jej zbytu, co do własności ziemi, szczególnie w zachodnim i północnym pasie Polski, co do nowej polityki w zakresie obrotu ziemi, wykorzystania mechanizmu hipoteki i renty hipotecznej, co do tego, że nastąpi wyrównanie różnic cywilizacyjnych pomiędzy wsią i miastem, co do tego, że społeczności wiejskiej nie będzie straszyć się redukcją gospodarstw rolnych z 2,5 mln do 150 tys. Rolnik bez pomocy państwa nie jest w stanie konkurować z rolniczymi potęgami zachodniej Europy.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PosełMichałJaniszewski">Odbycie debaty nad wcześniej wypracowaną ze wszystkimi siłami politycznymi i środowiskami wiejskimi krótko- i długoterminową strategią przywróci wsi wiarę w lepsze jutro, a polski rolnik być może przestanie straszyć własne dzieci premierem Balcerowiczem, który ponoć nie bardzo naszą wieś lubi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Grabowskiego w imieniu koła ROP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełDariuszGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 24 kwietnia 1998 r. dyskutowaliśmy tutaj o rolnictwie. Praktycznie wszystkie propozycje, które tu dzisiaj zostały wymienione, zostały wtedy złożone. Postawiono także diagnozę, jak będzie rozwijała się sytuacja w rolnictwie. Fakty świadczą o tym, że rząd nie skorzystał z tego, co proponowano, ani nie wysłuchał informacji, które tutaj podano.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełDariuszGrabowski">Debatujemy o rolnictwie w sytuacji, kiedy rolnicy blokują drogi, kiedy protesty na wsi nasilają się. Jest to niedobry moment do prowadzenia dyskusji przede wszystkim z tego powodu, że władza zgadza się na negocjacje czy na debatę w chwili, gdy jest zagrożona. To przywołuje minioną epokę, w której ze społeczeństwem rozmawiało się tylko wtedy, kiedy argument siły i protestu został uzewnętrzniony. To nie my powinniśmy w ten sposób procedować.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełDariuszGrabowski">Sytuacja na wsi jest efektem polityki gospodarczej ostatnich 10 lat, a szczególnie tego, co wydarzyło się w roku 1998. Chodzi mi tu o ograniczanie dochodów rolniczych i możliwości zbytu produktów rolnych. Obecna sytuacja wynika także z budżetu 1998 r. W związku z tym trzeba sobie otwarcie powiedzieć, jakie funkcje w naszej gospodarce ma do spełnienia rolnictwo. Jest ich wiele, ale podstawowe są 4: produkcyjna, rynku zbytu, czyli konsumpcyjna, eksportera i przechowania siły roboczej. Dzisiaj widać, że rolnictwo żadnej z tych funkcji nie jest w stanie wypełniać właściwie. Jako producent okazuje się być zbędne, ponieważ jest zastępowane importem. Jako eksporter nie ma gdzie sprzedać. Jako konsument nie ma dochodów i w związku z tym nie ma za co kupić. Jako przechowalnia siły roboczej nie ma jak utrzymać milionów ludzi, którzy powrócili z miast na wieś w ramach migracji powrotnej. I dlatego powinniśmy sobie otwarcie powiedzieć, że strategia gospodarcza, w której rolnictwo zostanie pozostawione samo sobie i wydane na pastwę losu, nie jest strategią, która umożliwi szybki rozwój Polski. Jeśli rolnictwo tych funkcji wypełniać nie będzie, to cała gospodarka także nie będzie mogła szybko rozwijać się. I dlatego podział Polski na enklawę zacofania na wsi i na enklawę nowoczesności w mieście nigdzie nie będzie skutkował wysokim tempem rozwoju. Co nas czeka, a co szczególnie czeka wieś w najbliższym czasie?</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PosełDariuszGrabowski">Reforma administracyjna, powiedzmy sobie szczerze, nie jest w interesie wsi. Tworzy stanowiska biurokratyczne, sprzyja korupcji...</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełDariuszGrabowski">.‍.. i będzie wypłukiwała kieszenie rolników z pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PosełDariuszGrabowski">Reforma służby zdrowia - szkoda mówić.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#PosełDariuszGrabowski">Reforma emerytalna - już dzisiaj widać wyraźnie, że trzeba będzie szukać w budżecie pieniędzy na KRUS. Tych pieniędzy nie będzie, a to będzie w związku z tym skutkowało obniżaniem rent i emerytur rolnych. I wreszcie reforma oświatowa - oddala szkołę od dziecka wiejskiego, a także należy mieć zupełnie realną obawę, że edukacja tego dziecka zostanie zakończona na poziomie 6 klas.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#PosełDariuszGrabowski"> To jest perspektywa, która czeka wieś. Co za tym?</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#PosełDariuszGrabowski">Moi państwo, trzeba sobie otwarcie powiedzieć, że rolnictwo ma swoją specyfikę. Ta specyfika polega przede wszystkim na tym, że ono samo nie ma własnego mechanizmu rozwoju. Nie mając mechanizmu rozwoju, musi korzystać albo z instytucji, albo z jakiegoś układu zewnętrznego, który ten rozwój napędzi. W naszej sytuacji jedynym organem mogącym to spowodować może być mądre państwo. I w związku z tym trzeba zupełnie innej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#PosełDariuszGrabowski">Jak reaguje Europa na problemy rolne, tego przykład mieliśmy w ostatnich dniach. My przez rok czekaliśmy na to, by Unia Europejska odblokowała eksport polskiego mleka. Natomiast potrzeba było 24 godzin, żeby ta sama Unia Europejska odpowiedziała panu premierowi Balcerowiczowi: nie, gdy ten wystąpił o to, by nie było subwencji dla eksportu rolnego z Unii.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#PosełDariuszGrabowski"> Co więcej, Unia Europejska zwiększyła jeszcze dotacje do tego eksportu. I takie też powinno być nasze państwo. Ono musi umieć wspierać własne rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#PosełDariuszGrabowski">Sprawa druga, także przykład z ostatnich dni. Polski rząd skupuje nadwyżki wieprzowiny, a jednocześnie dwie wielkie firmy: amerykańska i hiszpańska wykupują dwie największe centrale eksportujące produkty rolne. Co to znaczy?</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#PosełDariuszGrabowski"> One to robią po to, żeby albo zablokować polski eksport rolny, albo ewentualnie przejąć skup polskich produktów rolnych, ale w tym celu, aby one zarobiły, a nie aby zarobili polscy rolnicy. I w tej sytuacji - mimo że tam są akcje skarbu państwa - polski rząd nie interweniuje i nie broni tych przedsiębiorstw, a w związku z tym skup produktów rolnych i eksport jest już w tej chwili w rękach koncernów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#PosełDariuszGrabowski">Co trzeba zrobić doraźnie? Doraźnie trzeba przede wszystkim wprowadzić opłaty wyrównawcze na import żywności do Polski, pieniądze z tych dopłat przeznaczyć dla rolników, wprowadzić VAT dla rolnictwa, wprowadzić wreszcie długookresową, zupełnie inną strategię gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#PosełDariuszGrabowski">Powiedzmy sobie otwarcie: nie uda się zmodernizować polskiego rolnictwa w taki sposób, jak miało to miejsce w Europie Zachodniej. To nie ta epoka. Ludzi nie uda się przenieść ze wsi do miasta, tak jak to się tam dokonało. Ci ludzie na wsi zostaną. Trzeba w związku z tym właśnie zupełnie innej polityki gospodarczej, by oni mieli co robić i by w związku z tym to była wieś nowoczesna. Dlatego propozycja pana posła Wujca - szkoda, że pan poseł wyszedł - stworzenia w rolnictwie nowoczesnego sektora gospodarstw towarowych i gospodarstw, jak on to nazywa, socjalnych jest absurdalna. Można powiedzieć, że to dzisiaj już się realizuje. Realizuje się właśnie w ten sposób, że ci najlepsi rolnicy, z tych najbardziej towarowych gospodarstw, wychodzą na drogę, bo nawet oni nie są w stanie wytrzymać konkurencji zagranicznej, dotowanej jeszcze przez państwo. Natomiast jeśli zdalibyśmy się na politykę socjalną, panie pośle Wujec, to oznacza to dokładnie podzielenie wsi i podzielenie polskiego społeczeństwa na biednych i bogatych, a w konsekwencji podzielenie Polski. Chyba, że komuś na tym naprawdę zależy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekJanKról">Czas minął, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełDariuszGrabowski">Jeszcze, jeśli pan marszałek pozwoli, kilka słów.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełDariuszGrabowski">Wczoraj byliśmy świadkami wystąpienia pana premiera Balcerowicza i przyznam, że tym wystąpieniem wystawia on sobie jak najgorsze świadectwo. Jego ekipa nie jest w stanie wyliczyć, jakie będą oszczędności w obsłudze długu wewnętrznego z powodu obniżenia stopy procentowej. Otóż zaryzykuję: w ciągu 5 minut można to wyliczyć i ja szacuję, że każdy punkt procentowy oznacza 1 mld zł oszczędności. Ponieważ rząd przewidział obniżenie stopy procentowej na rok 1999 o 2%, a już wynosi ono 3% i należy się liczyć z następnymi zmianami, to przypominam, że każdy 1% oznacza 1 mld zł oszczędności. To są pieniądze, które powinny trafić przede wszystkim do rolnictwa, bo tam poprzedni rok był najgorszy.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełDariuszGrabowski">Ostatnia sprawa. Polska potrzebuje zupełnie innej polityki gospodarczej. Najpierw jednak Polska potrzebuje zupełnie innej wizji politycznej. Potrzebuje otwarcia obecnej koalicji na rolników, także otwarcia na tych wszystkich, którzy się utożsamiają z wsią. To po pierwsze. Po drugie, Polska potrzebuje zupełnie innego patrzenia na gospodarkę. Państwo musi być silne, bo tylko silne państwo zagwarantuje realizację celów gospodarczych, które są celami i wsi, i miasta. Jeśli tego nie będzie, będziemy mogli sobie rozmawiać co roku, tak jak w tej chwili, a i tak społeczeństwo będzie żyło coraz gorzej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Halla z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jaki wizerunek państwa polskiego wyłania się z przemówień przedstawicieli opozycji? Jest to wizerunek Polski pogrążonej w chaosie władzy, która za główny instrument rządzenia uważa siłę i odmawia dialogu. To są sformułowania, których użył pan poseł Borowski. Pan prezes Kalinowski poszedł dalej, stwierdzając, że Polska stoi wobec kryzysu państwa, wprowadzając reformy na zasadzie dyktatu. Odpowiadam panu posłowi: Prawo do wprowadzenia tych reform dali Polacy, wybierając taki, a nie inny skład parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pomylili się.)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełAleksanderHall">Decyzja podejmowana przez suwerenny parlament i rząd wyłoniony przez ten parlament nie jest żadnym dyktatem, lecz realizacją rządowego programu, mającego poparcie większości.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełAleksanderHall">Pan prezes Kalinowski mówi, że utrzymanie polityki gospodarczej kraju zagraża nawet podstawom ładu demokratycznego, a więc przewiduje dla nas jakiś scenariusz, w którym instytucje demokratyczne byłyby zagrożone, a być może obalone. Otóż jest pewna odpowiedzialność za słowo, której na tej sali nie należy nadużywać. Każdy z nas wie, że wprowadzenie 4 reform społecznych wiąże się z konfliktami społecznymi, z napięciami. Jest nowa sytuacja, do której ludzie muszą się, przystosować i potrzebują na to czasu. Jest też oczywiste, że niektóre z tych reform wymagają pewnych korekt i z całą pewnością rząd gotów będzie takie korekty wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PosełAleksanderHall">To prawda, że drastycznie trudna jest sytuacja polskiej wsi, ale nierzetelnością jest mówienie, że ta sytuacja powstała w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Położenie polskiej wsi jest konsekwencją kilkudziesięciu lat systemu komunistycznego i niestety także niedostatecznych zmian, które zachodziły w ciągu 10 lat zarówno pod rządami solidarnościowymi, jak i rządami koalicji lewicowo-ludowej. Mamy sytuację napięć społecznych, ale z pewnością nie mamy sytuacji ani zagrożenia ładu demokratycznego, ani kryzysu państwa. Taki wizerunek Polski, budowany przez opozycję, dowodzi braku odpowiedzialności. Zresztą tego braku odpowiedzialności było w ostatnich tygodniach znacznie więcej. Otóż byliśmy świadkami blokad, które rzeczywiście w pewnej chwili, w pewnym okresie, nabrały dramatycznego wymiaru. Byliśmy świadkami nieodpowiedzialnych wystąpień niektórych przywódców, że wymienię pana Leppera, który zresztą konsekwentnie podąża w pewnym kierunku, zdaje się, biorąc za wzór przywódcę rumuńskich górników. I powstaje pytanie: jak opozycja parlamentarna, która ma wszelkie możliwości, by występować z tej trybuny ze swoimi racjami i wizją państwa, ustosunkowuje się do takich metod, do takich form działania? Otóż ona je wspiera. Pan prezes Kalinowski wsparł je wprost, solidaryzując się ze wszystkimi formami protestu. Poszedł nawet dalej, mianowicie powiedział, że będzie występował o uprawnienia kombatanckie, a nieśmiałe interwencje policji, polegające na umożliwieniu użytkownikom dróg publicznych korzystania z nich, porównał do represji z okresu Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Miał rację.)</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PosełAleksanderHall">Pan prezes Kalinowski przewodzi partii, która powołuje się na witosowski rodowód. Otóż Wincenty Witos, jeden z największych polskich polityków XX w., był chłopem, ale był też państwowcem, który wiedział, co to jest dobro wspólne. Są granice demagogii, których nie należy przekraczać, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PosełAleksanderHall">Sojusz Lewicy Demokratycznej jako całość zachowywał się nieco oględniej, ale posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zresztą przewodzący dużym organizacjom związkowym, zachowywali się znacznie mniej oględnie. Pan poseł Kisieliński, który stoi na czele dużej organizacji związkowej, górniczej - mającej wszelkie możliwości wyrażania protestów przewidzianych prawem - zapowiada również gotowość do wkroczenia na drogę blokowania dróg Rzeczpospolitej. Pan poseł Wiaderny, szef OPZZ, zaprasza z honorami pana Leppera i razem ze związkiem Sierpień' 80 i i związkiem maszynistów...</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#PosełAleksanderHall">‍... chce budować wspólny front.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#PosełAleksanderHall">Otóż, oczywiście, można stosować takie metody, ale one są świadectwem państwa odpowiedzialności za polskie państwo. Otóż za to państwo jest nie tylko odpowiedzialny rząd i koalicja rządowa, ale także w nie mniejszym stopniu opozycja, która posiada wszelkie prawne możliwości wyrażania swojego stanowiska, wywierania nacisku na rząd i mobilizacji opinii publicznej. Kwestia jest jednak następująca: czy się tę opinię mobilizuje w granicach prawa z myślą o dobru wspólnym, jakim jest państwo, czy się rzeczywiście mobilizuje ją po to, aby zejść z drogi demokracji? Polska jest państwem demokratycznym, ale jest to jeszcze demokracja młoda, tworzą się dopiero obyczaje polityczne, tworzy się nowa kultura polityczna. I nie można, drodzy państwo, dolewać oliwy do ognia. Bo gdyby rzeczywiście stało się nieszczęście, ktoś by został poważnie poszkodowany czy, nie daj Boże, straciłby życie, to odpowiedzialność spadłaby na tych, którzy podsycają, którzy posługują się demagogią i którzy chcą, aby spory w Polsce, które mogą być rozstrzygane w tej Izbie, były przenoszone na ulice. Przestrzegam przed taką metodą działania.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#PosełAleksanderHall">Rozmawiamy o sytuacji społeczno-politycznej w Polsce, a to, moim zdaniem, stanowi istotę tej sytuacji. Pan poseł Borowski mówił bardzo ładnie o potrzebie dialogu, ponowił ofertę pana Millera dotyczącą zakończenia wojny polsko-polskiej, ale weryfikacja tych słów nastąpi w czynach. I oczekujemy od opozycji właśnie czynów konstruktywnych.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#PosełAleksanderHall">Pod adresem polityki gospodarczej rządu padło bardzo wiele zarzutów, ale można odpowiedzieć tak: Przez te 10 lat, które upłynęły od tak chwalonego przez pana marszałka Borowskiego „okrągłego stołu”, Polska przeszła długą drogę. I jest to droga, która naszemu krajowi daje pozycję jednego z liderów zmian w Europie Środkowo-Wschodniej. Natomiast recepty, które niektórzy na tej sali proponują - najdobitniej chyba przedstawiał je pan poseł Krutul z „Naszego Koła”, które wczoraj dało dowód odpowiedzialności za Polskę - to jest droga, która polega na niczym innym, jak na izolacjonizmie i odcięciu się od tej części Europy, która rozwija się dynamicznie i w której Polska powinna się znaleźć jak najszybciej. Otóż droga, którą szliśmy przez te 10 lat, być może niewolna od błędów, zapewniła Polsce status państwa szanowanego, o zdrowej gospodarce. Obawiam się, że droga, którą proponujecie państwo, to jest droga, która może doprowadzić raczej do tego, co się dzieje u naszych wschodnich sąsiadów, bliższych i dalszych, dla których historia okazała się mniej szczęśliwa, a którzy może mieli mniej szczęścia do posiadania na czele swoich rządów, swoich państw ludzi, którzy rzeczywiście biorą pod uwagę długofalowy interes gospodarczy państwa, którego nie można narazić na szwank. Jednym słowem, radziłbym mniej demagogii, więcej odpowiedzialności za państwo.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę, sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełMarekBorowski">Szanowny Panie Pośle Hall! Odnoszę wrażenie, że być może pan poseł nie dosłyszał tego, co ja powiedziałem w sprawach, o których pan mówił, odnosząc się do mojej wypowiedzi. Nie chcę posądzać, że pan przeinaczył. Powiedział pan mianowicie, iż ja stwierdziłem, że w Polsce dzisiaj panuje chaos, a jedyną bronią rządu jest Policja. Otóż nie powiedziałem tak. Zacytuję dokładnie, co powiedziałem: „Nie ukrywamy, że obecną sytuację oceniamy (...) jako niebezpieczną”. Od tego do chaosu to jeszcze kawałek drogi. „Traktujemy ją wręcz jako zagrożenie dla realizacji szans zrównoważonego rozwoju kraju oraz, co się z tym jednoznacznie łączy, dla sytuacji polskich rodzin”. Dlaczego to mówiłem? Bo dalej powiedziałem, że diametralnie inny pogląd na obecną sytuację niż ten, który przedstawiłem, przedstawili ministrowie, którzy wypowiadali się i którzy mówili, że nic się takiego nie dzieje. I na tym wyłącznie polegała różnica między nami. Staram się zwracać uwagę na te słowa, bo stwierdzenie, że w Polsce jest źle i chaos, jest oczywiście stwierdzeniem niebezpiecznym. Ale zagrożenie, uważam, istnieje.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełMarekBorowski">Co do policji. Słowa „policja” użyłem tylko raz. Nie w kontekście w ogóle działań rządu, bo tak oczywiście nie jest, tylko w kontekście interwencji, która w stosunku do protestujących rolników miała miejsce zaraz na samym początku tych strajków, i to z użyciem niestety nie tylko pałek, ale właśnie kul gumowych. Tylko w tym kontekście. To mi się po prostu nie podobało. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Hall.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekJanKról">Ma prawo sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Ja nie cytowałem pana marszałka, ja odtwarzałem pański sposób myślenia. Odniosłem wrażenie...</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełAleksanderHall">... i myślę, że miałem pełne prawo odnieść wrażenie, że wizerunek kraju, jaki pan przedstawia, rzeczywiście robi wrażenie kraju pogrążonego w chaosie, w którym głównym instrumentem rządzenia jest przemoc.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Kalinowski.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekJanKról">Też sprostowanie, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Tak jest, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Panie Pośle Hall! Mówiąc o Witosie w kontekście mojej wypowiedzi, zapomniał pan chyba, że za to państwotwórcze myślenie sanacja, do której tak dzielnie panowie nawiązujecie, osadziła Witosa w Brześciu. A potem Witos za państwotwórcze myślenie musiał udać się na emigrację. Myślę, że...</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Za działalność.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PosełJarosławKalinowski">Nie, za to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekJanKról">Ale to już jest polemika, a nie sprostowanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Sprostowanie pewnego toku myślenia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekJanKról">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Ewentualnie dotyczące braku wiedzy pana Aleksandra Halla.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekJanKról">Przecież pan o tych sprawach nie mówił.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekJanKról">Kończymy tę wymianę zdań.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Wiadernego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełJózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od razu się odniosę do pana posła Halla. Panie pośle, to nie pan będzie dyktował, z kim się ma spotykać Wiaderny. Wiaderny się będzie spotykał z kim zechce. Spotyka się z ludźmi, z szefami związków zawodowych prawnie działających w tym kraju i to będzie czynił.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełJózefWiaderny">Nie pan będzie dyktował.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale oceniać może.)</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PosełJózefWiaderny">Oceniać może, ale nie będzie dyktatu. Dyktat jest jeden, tu, rządu!</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PosełJózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Usłyszeliśmy opinię rządu o sytuacji w kraju. Nasza związkowa ocena jest inna zarówno jeśli chodzi o przyczyny i skalę społecznych protestów, jak i prognozy na przyszłość oraz sposób wyjścia z narastającego kryzysu. Przyczyna coraz częstszych demonstracji, zajmowania ministerstw przez zdesperowanych związkowców i ostatnich blokad dróg przez rolników jest jedna, choć złożona - to polityka społeczno-gospodarcza rządu. Polityka uderzająca w interesy ogromnych grup społecznych, polityka nieliczenia się z partnerami społecznymi, lekceważenia interesów większości obywateli, znieczulicy na sprawy zwykłych ludzi. Do tego polityka ta jest prowadzona bez wyobraźni. Wysocy przedstawiciele rządu dali ostatnio wiele dowodów na to, że, jak powiedziała „Gazecie Wyborczej” prof. Lena Kolarska-Bobińska: „rządzą niekompetentni ludzie, którzy nie wyprzedzają sytuacji, nie mają wizji politycznej i nie potrafią zapobiegać konfliktom. Potrafią wywoływać zmiany, ale nie nimi zarządzać”. Rząd przy każdej okazji chwali się, że przeprowadza reformy. Zwracaliśmy uwagę, że są one źle przygotowane, niekonsultowane z zainteresowanymi stronami, przeprowadzane z pominięciem prawa, w tym również praw związków zawodowych. Po sejmowym eksposé pana premiera Buzka, w którym powiedział m.in., że: „Przeobrażenia gospodarcze Polski muszą odbywać się we współdziałaniu z głównymi siłami społecznymi” oraz że „problemy osłon i programów socjalnych restrukturyzowanych branż będą negocjowane ze związkami zawodowymi”, zaproponowaliśmy rozmowy na te ważne dla nas tematy. Owszem minister Komołowski wielokrotnie rozmawiał ze mną, z OPZZ, ale nic z tych rozmów nie wynikało. Podejmowano decyzje wbrew ustawie o związkach zawodowych bez konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#PosełJózefWiaderny">Podjęliśmy spór z rządem. Brak było jakiejkolwiek reakcji. Dopiero po manifestacji 3 kwietnia w ub. r. pan premier znalazł czas i spotkał się z prezydium OPZZ. Znów padało wiele okrągłych słów, ale nikt nie podejmował rzeczowej rozmowy. I tak to trwa - od demonstracji do demonstracji. Ślemy pisma, występujemy z tej trybuny, ale żadnej poważnej reakcji ze strony rządu na razie nie widać. Fakt, rząd prowadzi konsultacje z jednym, swoim związkiem zawodowym, ale nie jest to dialog społeczny, to dialog prowadzony w jednej formacji, której główne założenia programowe trafnie scharakteryzował pan Jarosław Kaczyński w powszechnie zrozumiałym skrócie.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#PosełJózefWiaderny">A co się dzieje w Polsce? Rolnicy doprowadzeni do ostateczności, gdy zajrzało im w oczy widmo nędzy, zdecydowali się na desperacką akcję blokowania dróg. Kilka ich wcześniejszych manifestacji tu, w Warszawie, rząd potraktował jako happeningi. Sięgnęli więc po nową broń. A jakie mieli wyjście? Historia rozmów wymuszonych przez związki zawodowe rolników przypomina farsę.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#PosełJózefWiaderny">O reformie służby zdrowia słyszeliśmy, że wreszcie pieniądze pójdą za chorym, że wszystko jest znakomicie przygotowane. A jak jest przygotowane, to wszyscy widzą, może z wyjątkiem pana ministra Maksymowicza. To już nie jest skandal, to jest rozpacz.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#PosełJózefWiaderny">Górnictwo postawiono w stan likwidacji. Reforma w tej branży to będzie cud ekonomiczny. Nie patrzy się na fakt, że cały region, jak to kiedyś stało się z PGR, ulegnie degradacji. Nie liczy się w tych działaniach interes narodowy. Umierają przemysły: lekki, zbrojeniowy, choć pan premier obiecał zbrojeniówce, że ten program będzie jeszcze w roku ubiegłym, ale do tej pory nie widać tego.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#PosełJózefWiaderny">Podobny los szykuje się hutnikom. Nie doprowadzono do rozsądnych rozwiązań w przemyśle azbestowym. Mógłbym tu tak wymieniać dziesiątki branż i setki zakładów pracy. Tysiące, setki tysięcy likwidowanych miejsc pracy - oto wynik schładzania gospodarki. Taki jest efekt niefortunnych decyzji rządu, dotyczących handlu przygranicznego i niewiarygodnej wprost niemożności uszczelniania granic i ograniczania nieuczciwego importu, rujnującego polskich pracodawców i pracowników.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#PosełJózefWiaderny">Co będzie za kilka miesięcy, gdy kręcące się jeszcze siłą rozpędu kółka staną z braku pieniędzy i wadliwych rozwiązań legislacyjnych. Czy znów wicepremier Balcerowicz znajdzie w cudowny sposób środki do ratowania tej sytuacji, a ma to miejsce teraz, gdy zaostrzyły się protesty rolników i służby zdrowia. Skąd się te pieniądze wezmą? Może wtedy trzeba je będzie dodrukować.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#PosełJózefWiaderny">Od września ma się rozpocząć kolejna reforma - edukacji. Słyszymy uspokajające wypowiedzi ministra Handke, że pieniądze będą, że reforma jest rozłożona w czasie. Czy w lutym 1999 r. jeszcze ktoś wierzy tym słowom?</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#PosełJózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych nigdy nie kwestionowało konieczności reform. Wielokrotnie nasi związkowcy dawali dowód na to, że możemy w wielu sprawach ustąpić, że rozumiemy potrzeby kraju i jego sytuacji, że kompromis nas nie brzydzi. Ale na miłość boską, są jakieś logiczne granice ustępstw.</u>
          <u xml:id="u-43.14" who="#PosełJózefWiaderny">Jeśli przedstawiciele rządu ciągle mówią społeczeństwu o konieczności przestrzegania prawa, to niech sami się tego prawa trzymają. Oto czarna księga dialogu społecznego...</u>
          <u xml:id="u-43.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Biała.)</u>
          <u xml:id="u-43.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Czarna.)</u>
          <u xml:id="u-43.17" who="#PosełJózefWiaderny">... zawarta w tym dokumencie, to są wszystkie łamane prawa związkowe, ponad 100 w ciągu jednego roku. To jest dialog.</u>
          <u xml:id="u-43.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.19" who="#PosełJózefWiaderny">Jeśli rząd tak szumnie zapowiada piękną przyszłość, jaką zapewnią wprowadzone przez niego reformy, to niechże się przez moment zastanowi nad prostym pytaniem: po co to wprowadza te wszystkie reformy jednocześnie, czy mają one służyć ludziom, czy też zaspokajać ambicje niewyżytych reformatorów.</u>
          <u xml:id="u-43.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.21" who="#PosełJózefWiaderny">Jeśli w ich wyniku następuje nieprawdopodobny chaos kompetencyjny, jeśli to, co funkcjonowało w sposób kulawy, ale jakoś funkcjonowało, ma stanąć, to jaki ma to sens?</u>
          <u xml:id="u-43.22" who="#PosełJózefWiaderny">Reformy ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych zmniejszą wysiłek państwa, a podniosą koszty leczenia i obniżą poziom życia emerytów i rencistów. Reforma oświaty może doprowadzić do tego, że znaczna część Polaków zakończy edukację na sześcioletniej szkole podstawowej.</u>
          <u xml:id="u-43.23" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-43.24" who="#PosełJózefWiaderny">Gadaj sobie, gadaj.</u>
          <u xml:id="u-43.25" who="#PosełJózefWiaderny">I to dotknie tych, których polityka gospodarcza rządu AWS-Unia Wolności doprowadziła do tej wielkiej biedy. Na tych reformach zyskają tylko wysocy urzędnicy nowo powołanych kas chorych, członkowie rad nadzorczych i zarządów spółek skarbu państwa, czyli sami swoi.</u>
          <u xml:id="u-43.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.27" who="#PosełJózefWiaderny"> Przy takiej polityce niepotrzebny jest dialog społeczny. I tylko w tym rząd wykazuje konsekwencję.</u>
          <u xml:id="u-43.28" who="#PosełJózefWiaderny">Muszę stwierdzić, że doświadczenia ostatniego roku budzą najwyższe obawy co do przyszłości dialogu społecznego w Polsce. Rząd zniszczył ten dialog. Zniszczył dorobek kilku lat Komisji Trójstronnej. Zaproponowany przez OPZZ Pakt na rzecz polskiej rodziny, sztandarowy dokument naszego IV kongresu, trafił do Komisji Trójstronnej i tam został zamrożony. A przecież nie domagamy się w nim niczego nadzwyczajnego. Chodzi w nim o to, żeby politykę gospodarczą i społeczną rząd pana premiera Jerzego Buzka prowadził tak, aby nie niszczyła ona wieloletniego dorobku milionów polskich rodzin, tych gorzej uposażonych. Żeby koszty działań rządu nie obciążały wyłącznie najuboższych i najsłabszych. Żeby reformy służyły wszystkim ludziom, a nie tylko wąskiej grupie bogatych i związanych z koalicją obecnie sprawującą władzę. Dlatego przeciwstawiamy się łamaniu zasady trójstronności i podpisywaniu wewnątrz solidarnościowych porozumień - przez kolegów z rządu z kolegami ze związku.</u>
          <u xml:id="u-43.29" who="#PosełJózefWiaderny">Warunkiem powodzenia społecznego dialogu jest równoprawność partnerów i dążenie do rzeczywistego rozwiązywania podejmowanych spraw. Ze zdumieniem więc i oburzeniem przyjęliśmy stwierdzenie, że „demonstracje to normalna forma dialogu między rządem a społeczeństwem”. Przeczytaliśmy to w wywiadzie udzielonym przez pana premiera Buzka „Gazecie Wyborczej” w listopadzie ubiegłego roku. Demonstracje są, naszym zdaniem, wyrazem desperacji, gdy dialog okazuje się już niemożliwy.</u>
          <u xml:id="u-43.30" who="#PosełJózefWiaderny">Wysoka Izbo! Nie twierdzę, że rząd ma złe zamiary. Trudno wprawdzie w to uwierzyć, ale być może rząd chce dobrze. Wychodzi mu jednak tak jak zawsze. Trzeba więc zmusić go do głębszej refleksji. Może tego dokonać parlament. Mogą też ulica i ostre wystąpienia społeczne, o czym przekonały rolnicze blokady i protesty służby zdrowia. Ta druga metoda jest jednak kosztowniejsza, a jesteśmy krajem o średniej zamożności i nie stać nas na likwidację setek tysięcy miejsc pracy. Jeszcze nie wszystko stracone. Jeszcze mamy szpitale, szkoły, kopalnie i pozostało wiele fabryk. Musimy w imię ratowania polskiego dorobku, który przecież nie jest osobistą własnością rządzących, zmusić rząd do ponownego przemyślenia jego pseudo reformatorskich poczynań i do powrotu do dialogu społecznego. Wiadomo: rząd się sam wyżywi. Polska to jednak rzeczpospolita. Jest własnością całego narodu, który ma prawo żyć godnie i wymagać sensownego zarządzania przez tych, którym naprawdę dobrze za tę pracę płaci.</u>
          <u xml:id="u-43.31" who="#PosełJózefWiaderny">Na zakończenie... Nie ma tu pana posła Krzaklewskiego, który powiedział o 25 mln zł przekazanych prawnie OPZZ. Niech pan poseł Krzaklewski nie będzie Janosikiem dla tego rządu, bo trzeba było najpierw zapewnić w budżecie państwa te pieniądze, a nie sięgać po pieniądze cudze. A gdzie jest 1300 mld zł przekazanych przez obecną koalicję, panie Niesiołowski, dla „Solidarności”? To dzielcie, a nie czyjeś pieniądze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Radziszewską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swojej części wystąpienia chciałabym wrócić do polityki rolnej, ponieważ jak się okazało, ta debata jest pretekstem do podsumowywania roku pracy tego rządu, głównie krytycznie. Dzisiaj powiedziano już, że w Polsce 40% osób mieszka na wsi, z czego ponad 25% utrzymuje się z pracy w rolnictwie. Mamy prawie 2 mln gospodarstw rolnych, a mniej niż połowa z nich jest w stanie uzyskać tylko takie dochody, które zapewnią utrzymanie rodzinie. Jeszcze mniej gospodarstw możemy nazwać już dzisiaj gospodarstwami towarowymi. W związku z taką sytuacją wiadomo - rola państwa musi być w jakiś sposób większa i tutaj zdajemy sobie sprawę z tego, że ważne są wszelkie świadczenia społeczne udzielane mieszkańcom wsi. Przy tych wszystkich świadczeniach, na przykład przy zasiłkach rodzinnych czy pomocy społecznej udzielanej mieszkańcom wsi, brane są pod uwagę kryteria dochodowe. I w przypadku rodzin mieszkających na wsi dochód ten jest umowny, wyliczany z tak zwanego hektara przeliczeniowego i nie odzwierciedla rzeczywistego poziomu życia rodzin na wsi. I właśnie te kryteria naliczania dochodów rodzin mieszkających na wsi wymagają zmian już od wielu lat.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Należy zmienić ten stan, kiedy to rodziny mieszkające na wsi są gorzej traktowane niż rodziny o takich samych realnych niskich dochodach mieszkające w mieście. Do tej pory w tej kwestii niewiele zrobiono. Ta sprawa dopiero od ostatniego roku jest rozważana. Przez ostatnie lata również nie zmieniono zasad całej polityki dotyczącej wsi. Dlatego też w chwili obecnej działalność państwa jest bardzo ważna dzięki działalności Agencji Rynku Rolnego. Ta działalność interwencyjna na rynku rolnym, zwłaszcza w sytuacjach krytycznych, z którymi mamy do czynienia przez ostatni rok, jest głośna i dostrzegana.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Przed dzisiejszą debatą pozwoliłam sobie prześledzić informacje, które pojawiały się podczas dyskusji przeprowadzanych wielokrotnie na tej sali sejmowej przez ostatni rok. Jak wiemy w każdym roku Agencja Rynku Rolnego działa zgodnie ze swoim rocznym planem. W roku 1998 Agencja Rynku Rolnego działała zgodnie z planem zatwierdzonym przez Radę Ministrów, nazywanym rocznym planem działań interwencyjnych, opracowanym na podstawie obowiązujących w agencji aktów prawnych, to jest statutu i ustawy. Ta analiza okazała się bardzo ciekawa. Ponieważ dotyczyła roku 1998, dla mnie wielkim zaskoczeniem okazało się, że analizując, sięgamy głęboko w rok 1997. I wielce ciekawą rzeczą okazała się sytuacja finansowa Agencji Rynku Rolnego, będąca wynikiem decyzji podjętych przez poprzednią koalicję w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W 1997 r. w ramach działań interwencyjnych agencja wyłączyła z rynku 1,4 mln ton zbóż, z czego zakup tylko 1/5, czyli 260 tys. ton sfinansował budżet roku 1997. Wyłączenie z rynku pozostałych 1,2 mln ton po zbiorach 1997 r. obciążyło budżet agencji w roku 1998 kwotą prawie 600 mln zł. Ponadto pomoc powodziowa w drugim półroczu 1997 r. uszczupliła posiadane zasoby finansowe agencji. Była to pomoc pod postacią ekwiwalentu pieniężnego wypłacanego za zalaną powodzianom pszenicę oraz pszenicę dostarczaną powodzianom w naturze na łączną kwotę 230 mln zł. W sumie obciążenie budżetu Agencji Rynku Rolnego w 1998 r. z tytułu interwencji na rynku zbóż - tylko zbóż - po zbiorach 1997 r. i pomocy udzielanej powodzianom, wynosiło 800 mln zł przy dotacji budżetowej na agencję w wysokości 320. Decyzje poprzedniej koalicji przeniosły finansowe skutki interwencji na rynku zbóż prawie w całości na budżet 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Mówiąc o pracy Agencji Rynku Rolnego w roku 1998, posługując się cytatem z wypowiedzi pana posła Kalinowskiego, który powiedział: wskażmy rzeczywistych sprawców tych wydarzeń, myślę, że pan poseł Kalinowski, wówczas w 1997 r. minister rolnictwa, powinien sobie głęboko spojrzeć w oczy w lustrze i zastanowić się, analizując ten zastany stan rzeczy w budżecie państwa, czyja to jest wina.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: Powódź.)</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#PosełElżbietaRadziszewska">To było bardzo sprytne. Cały budżet Agencji Rynku Rolnego, opłaty przerzucić z 1997 r. na 1998 r. Cyfry nie kłamią. To jest realna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Poza tym w 1998 r., za czasów nowej koalicji, okazało się, że statut agencji nie przystaje już do obecnych potrzeb, w związku z tym podjęta została próba usunięcia ograniczeń wynikających ze statutu, próba nowelizacji statutu Agencji Rynku Rolnego.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Podjęto szereg nowych rozwiązań interwencyjnych na rynku zbóż w 1998 r. Po raz pierwszy. Mimo ciążących zobowiązań finansowych powstałych w wyniku decyzji podjętych w 1997 roku - dodatkowe zakupy zbóż w ilości 300 ton po zbiorach 1997 r. na kwotę 154 mln oraz konieczność wykupu przed zbiorami w 1998 r. aż 720 ton zbóż z magazynów autoryzowanych ze zbiorów 1997 r. - agencja prowadziła działania interwencyjne na rynku zbóż w szerszym zakresie niż po zbiorach w 1997 r. i prowadziła je mimo ciążących na niej zobowiązań wynikających z poprzedniego roku. Z inicjatywy agencji wprowadzono dopłatę do skupu zbóż konsumpcyjnych. W formie interwencji skupiono 1,2 mln ton, a łączna kwota dopłat do skupionych zbóż i składowania ich wynosiła aż 113 mln zł. Łącznie w 1998 r. działaniami interwencyjnymi, czyli interwencją państwa w politykę rolną, objęto 2,3 mln ton zbóż za kwotę prawie 700 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Reasumując, można powiedzieć, że w 1998 r. Agencja Rynku Rolnego przy bardzo ograniczonych finansach objęła działaniami interwencyjnymi znacznie większą ilość zbóż konsumpcyjnych, niż przez wszystkie wcześniejsze lata. To, co ostatnio stało się przyczyną wyjścia rolników na ulicę, to była górka wieprzowiny, która zaistniała jesienią 1998 r., a została spowodowana normalnym cyklem rolnym oraz załamaniem się rynku wschodniego. Agencja Rynku Rolnego stabilizowała rynek wieprzowiny w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Od początku 1998 r. istniała przewaga podaży nad popytem, znacznie większa, niż w poprzednim roku. W Polsce zgodnie z tendencjami światowymi Polacy spożywają przez ostatnie kilka lat coraz mniej mięsa, w tym wieprzowiny. Wpływa na to nie tylko moda, która panuje w świecie zachodnim, ale również względy zdrowotne. I to właśnie lekarze mówią swoim pacjentom, zalecając im odpowiednią dietę, czego mają nie jeść, i głównie dotyczy to wieprzowiny. Trudno nakazać pacjentowi, by ratując polską gospodarkę, jeśli chodzi o wieprzowinę, zjadał w każdym tygodniu kilogram schabu, 2 kg kiełbasy i kilogram smalcu. Tego się już nie da zrobić. W pierwszej połowie ubiegłego roku agencja zakupiła łącznie 57 tys. półtuszy wieprzowych. Zakupy nadwyżek rynkowych wieprzowiny w pierwszym półroczu stabilizowały sytuację rynkową i ograniczały tempo spadku cen trzody chlewnej, a przeciętna zmienność cen skupu żywca wieprzowego wynosiła w tym okresie 4,8%, a podaży 8%.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W wyniku utrzymujących się na rynku trudności z zagospodarowaniem nadwyżek produkcyjnych mięsa wołowego agencja prowadziła w pierwszym półroczu 1998 r. sprzedaż ćwierci wołowych z przeznaczeniem na eksport. Wycofanie z rynku krajowego mięsa w ilości 30 ton wołowiny przyczyniło się do zahamowania dalszego spadku cen w I kwartale 1998 r. i względnej stabilizacji z lekką tendencją do wzrostu w II kwartale 1998 r. Ale gwałtowne załamanie się eksportu mięsa i jego przetworów od sierpnia 1998 r. przy tym niemal stabilnym popycie konsumentów spowodowało istotny wzrost podaży na rynku wewnętrznym. Wpłynęło to na znaczący spadek cen skupu wieprzowiny na przełomie III i IV kwartału 1998 r., tzn. w okresie, kiedy zwykle ich wzrost występował. W tej sytuacji w celu stabilizacji rynku agencja z dniem 7 października 1998 r. uruchomiła wykup półtuszy wieprzowych. Jednak możliwości finansowe agencji w 1998 r. pozwoliły na zakup około 20 tys. ton półtuszy wieprzowych. Agencja prowadziła obserwację rynku, sporządzała prognozy rozwoju sytuacji w 1999 r. i, jak państwo wiecie, informacje na ten temat były znane wszystkim, i nam parlamentarzystom, i rządowi, i opinii publicznej, tym wszystkim, którzy interesują się polityką rolną. Zostały podjęte kroki zaradcze i dlatego od dnia 29 stycznia, zgodnie z uchwałą Rady Ministrów, zaczęto interwencyjny skup półtuszy wieprzowych po cenach ustalonych przez Radę Ministrów. Działania te zahamowały spadek cen skupu trzody i według danych statystycznych w drugim tygodniu lutego przeciętna cena skupu żywca kształtowała się na poziomie około 3,02 zł za kilogram.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Agencja Rynku Rolnego, zgodnie z nowo przyjętym statutem, zaakceptowanym i wprowadzonym rozporządzeniem prezesa Rady Ministrów, zmierza do zwiększenia elastyczności swojego działania, ucywilizowania rynku rolnego, rynku interwencyjnego, wprowadzenia standardów jakościowych i zwiększenia przejrzystości działań Agencji Rynku Rolnego. Dla ograniczenia nadużyć i korupcji zostały wprowadzone, dopiero od 1998 r., zaostrzone sposoby przeprowadzania kontroli działań interwencyjnych w terenie. Prowadzone są bardziej ścisłe analizy rynkowe i prognozy sytuacji rynkowej na rynkach objętych działaniami Agencji Rynku Rolnego. Agencja podjęła prace nad dostosowaniem swojej działalności do wymogów wynikających z zasad wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. W tym celu nawiązuje współpracę z agencjami interwencyjnymi krajów Unii Europejskiej oraz krajów kandydujących do tego członkostwa. Destabilizacja rynku rolnego, zwłaszcza żywca wieprzowego i zbóż, a także spadek realnych dochodów rolniczych wskazują, że niezbędne jest nadal podejmowanie działań zapewniających skuteczność i realizację polityki interwencyjnej państwa.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Ponadto deklaracje polskiego rządu, przewidujące pełną gotowość Polski do stosowania wspólnotowego prawa w dziedzinie rolnictwa od początku 2003 r., wymagają utworzenia do końca 2002 r. instytucji zdolnych do skutecznego wdrażania zasad wspólnej polityki rolnej oraz nadzorowania jej realizacji. Nadal polityka państwa będzie zmierzać do tego, by eliminować czynniki, które obniżają skuteczność dotychczasowych działań interwencyjnych, w tym w szczególności rozłącznego traktowania problemów stabilizacji rynku rolnego i ochrony dochodów rodzin rolniczych. Będzie nadal prowadzona polityka synchronizacji regulacji handlu zagranicznego z działaniami interwencyjnymi na rynku wewnętrznym. Będą eliminowane niespójności zasad finansowania i wielkości środków przeznaczonych na interwencje z wielkością zadań zleconych do wykonania w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Mając to wszystko na uwadze, miejmy nadzieję, że polityka interwencyjna rządu będzie nadal prowadzona w sposób odpowiedzialny - tak jak do tej pory. Mimo że w 1998 r. były bardzo niesprzyjające warunki do prowadzenia tej polityki, agencja wywiązywała się z tego zadania bardzo dobrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Halinę Nowinę-Konopkę z „Naszego Koła”.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WicemarszałekJanKról">1 min 19 sekund, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! - nie ma premiera - Szanowni Państwo! Panie Ministrze, z malejącym zainteresowaniem, za to rosnącym zniechęceniem słuchałam tego, co pan miał do powiedzenia nam i całej Polsce. Słowa, słowa, słowa, słowa! Popełnił pan grzech zaniechania. Grzech zaniechania może być przestępstwem, jeżeli doprowadza do śmierci. Czy uda się panu doprowadzić do śmierci polskie rolnictwo? Może? Pytam się o to, nie bez powodu. Grzech zaniechania dotyczy np. opłat celnych. Pierwszą rzeczą, którą zrobił Sejm w tej kadencji, było znowelizowanie Prawa celnego, ale za wyjątkiem jednej małej rzeczy - działu dotyczącego obrotu żywnością. Dlaczego? Później musimy to lepiej opracować - na święty nigdy.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Proszę państwa, na sztandarach organizacji chłopskich, na sztandarach wojskowych tam, gdzie służyli chłopi, były wypisane słowa: „żywią i bronią”. W tej chwili ta sytuacja znowu jest aktualna. Dlaczego? Od tego, czy da się zlikwidować polską wieś, polskie rolnictwo, zależy to, czy Polska będzie państwem suwerennym, czy nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Jeżeli Polska utraci możliwość wyżywienia się sama, utraci suwerenność polityczną. Dlatego z całą sympatią podchodziłam do tego, co działo się na drogach, za wyjątkiem momentów, kiedy dochodziło do agresji.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Proszę państwa, gdzie są przyczyny tej trudnej sytuacji wsi? Powiem wprost: Polska jest dostosowywana do wymogów Unii Europejskiej, do wymogów jej rolnictwa. Pan minister Kułakowski zapytany na komisji, czy istnieje jakakolwiek komórka, która bada zgodność prawa europejskiego z polską racją stanu, powiedział, że nie. I to, co się dzieje, dzieje się właśnie na skutek tego, że rolnictwo europejskie również chce mieć przestrzeń działania, a my mamy być rynkiem zbytu dla jego nadwyżek. Proszę państwa, mam w ręku oficjalne ekspertyzy KIE oraz Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, gdzie jest powiedziane, że istnieje niebezpieczeństwo utracenia samowystarczalności żywieniowej, jeżeli będą zastosowane wprost te elementy polityki rolnej, do których my w tej chwili dążymy, nastąpi zduszenie możliwości produkcyjnych polskiego chłopa. Nie będziemy w stanie się wykarmić. Proszę państwa, to nie jest sprawa tylko wsi, to jest sprawa całego narodu.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł. Czas minął, niestety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie marszałku, chciałabym się odnieść do wypowiedzi pana Halla, bo nie skorzystałam z tej możliwości, który odniósł się do postępowania Naszego Koła. Gratuluję panu posłowi przenikliwości politycznej, zwłaszcza w aspekcie niefrasobliwego poczynania sobie z prawem europejskim i niebadania czy ono jest przydatne dla polskiej racji stanu, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Hall: Mówiłem o NATO, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełRomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoje wystąpienie chciałem rozpocząć od pytania: Czy do restrukturyzacji polskiej wsi mogliśmy przystąpić wcześniej? Pytam o to dlatego, że padają głosy na tej sali, iż ten 10-letni okres nie został w tej sprawie efektywnie wykorzystany. Mówimy, że efekty były, ale nie tak satysfakcjonujące, żeby nie mówić o problemach. W 1995 r. jako członek rządu powiedziałem, że polska wieś wymaga głębokiej restrukturyzacji, innego spojrzenia. Na ponad 2 mln podmiotów funkcjonujących w rolnictwie efektywnie pracuje ok. 600–700 tys. i one mają szansę być konkurencyjne wobec rolnictwa Unii Europejskiej. Przypominam sobie też modlitwy na Jasnej Górze, kiedy w Dniu Dziękczynienia modlono się o uratowanie małych gospodarstw chłopskich. A przecież nikt z rządu nie chce i nikt też nie potwierdzi, że chce tego jakakolwiek siła lub jakikolwiek fanatyk, by administracyjnie likwidować jakiekolwiek gospodarstwa. Trzeba pomóc, trzeba dać szansę rozwoju tym, którzy mogą rozwinąć się w rolnictwie, i tym, którzy tej szansy nie mają, bo polskie rolnictwo nawet wtedy, kiedy będziemy mieli pewność, że zaspokoi nasze polskie apetyty i będzie produkować nadwyżkę, nie wypracuje takich dochodów, które będą satysfakcjonujące dla 4 mln ludzi. Cieszę się bardzo, że dzisiaj jest zrozumienie na tej sali. Przyszedł okres przemyśleń w kontekście niemożliwości zaspokojenia życzeń polskich chłopów, życzeń przede wszystkim odnośnie do dochodów. Ale przyszedł też ten moment chyba zaniechania - nie kontynuowano pewnych dobrych programów, o których zresztą wielu członków koalicji, także członków rządu, dzisiaj mówiło. Problem ten dotyczy 40% społeczeństwa i aż 94% polskiego terytorium. Wysiłki rządu i parlamentu powinny skupić się, niezależnie od opcji politycznej, na strategii, która z jednej strony zapewni restrukturyzację wsi, rolnictwa, a z drugiej złagodzi dolegliwości związane z transformacją. Moja Partia Ludowo-Demokratyczna, w której imieniu występuję, opowiada się za natychmiastowym podjęciem prac nad opracowaniem spójnej koncepcji restrukturyzacji wsi i rolnictwa, razem z programami: socjalnym i edukacyjnym, które wspierają zmiany na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełRomanJagieliński">Struktura gospodarstw rodzinnych i ich nikłe powiązania z rynkiem wskazują, że powodzenie programu modernizacji rolnictwa sprowadza się głównie do rozwiązania problemów rynku pracy. Jeśli bowiem jest tak, jak to wynika z powszechnego spisu rolnego z 1996 r., że z 2035 tys. indywidualnych gospodarstw rolnych tylko 6% osiąga wartość produkcji towarowej przekraczającą 25 tys. zł rocznie i dochód porównywalny z dochodami ludności w mieście, to prawdziwe trudności nie dotyczą tych, którym nieźle się żyje z rolnictwa, ale tych, którzy z rolnictwa wyżyć nie mogą. Tak było w 1996 r. Dziś zapaść dotknęła nawet tych najlepszych.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełRomanJagieliński">Niestety problemy wsi i rolnictwa są co raz bardziej upolityczniane, przez co zapomina się często o brutalnych prawach ekonomii, od której nie da się uciec, nawet jeśli byliby najlepsi politycy. Na tym tracą najwięcej sami rolnicy. Konieczny jest moim zdaniem konsensus wokół spójnego programu transformacji wsi i rolnictwa, a zwłaszcza zgoda co do środków budżetowych przeznaczanych na interwencję państwa i co do zakresu programów interwencyjnych, tj. co wspierać z kieszeni podatników i do kogo adresować tę pomoc. Potrzebne jest porozumienie ponadpartyjne i dialog na temat: Jak wykorzystać szansę członkostwa w Unii Europejskiej w interesie polskiej wsi i polskiego rolnictwa? Wychodzę z założenia, że proces integracji, tak jak nasze członkostwo w NATO, jest wolą większości społeczeństwa i mimo głosów przeciwnych w referendum sprawa integracji, według dzisiejszych wyników badań opinii publicznej, jest jednak przesądzona. Podchodzę do tego pragmatycznie - po prostu trzeba wykorzystywać tę szansę, trzeba tłumaczyć, że to nie jest tylko jakieś ogromne zagrożenie, ale także szansa.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełRomanJagieliński">W związku z tym niech mi wolno będzie wnieść konstruktywną propozycję. Polityka restrukturyzacji opierać się musi na następujących założeniach:</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PosełRomanJagieliński">1. Odpowiedzialność za restrukturyzację i modernizację wsi i rolnictwa spoczywa na państwie. Państwo ma środki finansowe i uruchamia odpowiednie programy modernizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PosełRomanJagieliński">2. W polityce restrukturyzacji wsi i rolnictwa należy założyć rozróżnienie instrumentów interwencji:</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PosełRomanJagieliński">- wspierających tendencje rozwojowe rolnictwa,</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PosełRomanJagieliński">- wspierających tendencje odchodzenia od rolnictwa,</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełRomanJagieliński">- łagodzących problemy socjalne - ubóstwa wsi.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PosełRomanJagieliński">Pomocą interwencyjną udzielaną w celu rozwoju wsi musi zostać objęte każde gospodarstwo rolne, które ma szanse sprostać konkurencji na rynku. Nie do pogodzenia z zasadą jednolitego rynku europejskiego jest utrzymywanie z przyczyn politycznych dalszych uprzedzeń wobec gospodarstw wielkotowarowych, powstałych wskutek przekształceń byłych państwowych gospodarstw rolnych. Potwierdza to przykład b. NRD, Czech i Węgier, w których zrestrukturyzowane gospodarstwa państwowe i spółdzielcze są bardziej dochodowe niż gospodarstwa rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PosełRomanJagieliński">3. Wykorzystać należy szanse, jakie stwarza reforma administracyjna i decentralizacja uprawnień decyzyjnych. Myślę tutaj o polityce regionalnej wobec rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#PosełRomanJagieliński">4. Polityka restrukturyzacji musi być zgodna z rokowaniami akcesyjnymi z Unią Europejską. Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej Polska ma obowiązek przygotować rejestr gospodarstw rolnych, rejestr ludności rolniczej, rejestr zwierząt gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#PosełRomanJagieliński">Sytuacja polskiego rolnictwa jest następująca: wśród gospodarstw są takie, które spełniają przyjęte kryteria odnoszące się do gospodarstw rozwojowych, oraz takie, które w tych kryteriach się nie mieszczą. Należy skorzystać z uprawnień przewidzianych dla gospodarstw rozwojowych, a także wspierać te gospodarstwa, które takich uprawnień nie będą mogły nabyć.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#PosełRomanJagieliński">Z kategorią gospodarstwa socjalnego wiążą się następujące rozwiązania. Chcę to, panie marszałku, przytoczyć w celu wyjaśnienia, że to nie jest dyskryminowanie polskich rolników, lecz stwarzanie szansy. Rolnikom, którzy wskutek pomocy państwa odejdą do innych zawodów, należy stworzyć możliwości korzystania z różnych form, na przykład kredytów, pożyczek preferencyjnych, pomocy na tworzenie i wyposażenie miejsc pracy poza rolnictwem, przekwalifikowanie się, przyuczenie do pozarolniczego zawodu, podniesienie kwalifikacji pozarolniczych, a także należy zreformować system emerytalno-rentowy i tak poprowadzić te działania, by przesunąć część środków z działań prosocjalnych i przeznaczyć na działania prorozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#PosełRomanJagieliński">Jeśli gospodarstwa socjalne nie rozwijają żadnego kierunku produkcji rolnej, to nie powinny być uprawnione do korzystania z preferencyjnej pomocy na rozwój produkcji rolnej. Ta preferencyjna pomoc powinna być skierowana tylko do gospodarstw prorozwojowych. Bazą realizacji wszystkich powyższych zamierzeń, które będę chciał przedłożyć do protokołu, związanych z restrukturyzacją wsi i rolnictwa, muszą stać się regionalne i lokalne strategie rozwoju gospodarczego, opracowane według procedur Unii Europejskiej, co pozwoli ubiegać się o środki z funduszy proakcesyjnych. Dotychczasowy sposób finansowania wsi i rolnictwa wskazuje, że znaczne środki są już kierowane na wymienione cele. Problem polega na zwiększeniu skuteczności, podwyższeniu stopnia celowości wydawanych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#PosełRomanJagieliński">W przyszłym tygodniu odbędzie się debata, na którą zostałem zaproszony przez przewodniczącego komisji budżetowej Parlamentu Europejskiego pana Detlewa Samlenda i Fundację Eberta w charakterze eksperta, poświęcona koncepcji restrukturyzacji polskiej wsi i rolnictwa w świetle zmian polityki Unii Europejskiej. W takim duchu zamierzam mówić o propozycji dla Polski, propozycji która winna obejmować ten sam układ prawny w odniesieniu do polskich rolników i rolników europejskich. Wtedy na pewno zaczniemy mówić inaczej: że rolnictwo europejskie nie będzie zagrażać polskiemu producentowi rolnemu i będzie mu stwarzać te same warunki. Jeśli dzisiaj bardzo krytycznie oceniamy - ja też to oceniam krytycznie - że subwencja do eksportu unijnego jest zagrożeniem dla polskiego eksportu, to w przyszłości trzeba pamiętać, że ta subwencja też będzie do dyspozycji polskich producentów rolnych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Michała Kamińskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do meritum, jedna uwaga odnośnie do wystąpienia pana prezesa Kalinowskiego, który zarzucił nam związki z sanacją. Otóż, panie prezesie, w biurach poselskich posłów ZChN nie wiszą portrety Kostka-Biernackiego, lecz portrety Romana Dmowskiego i jak pan zapewne wie z historii, ruch narodowy również w tamtym okresie cierpiał pewne represje, podobnie jak ludowcy, a pierwsze numery w Berezie Kartuskiej mieli narodowcy. Tak więc my mamy - podtrzymuję to stwierdzenie - tak samo mało wspólnego z sanacją jak niektórzy obecni ludowcy z Witosem.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: A kto się na Piłsudskiego powołuje?)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: A gdzie Pinochet wisi?)</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata odbywająca się w cieniu zakończonych niedawno blokad rolniczych jest, i to nie dziwi, okazją dla opozycji do krytyki rządu. To jest zadanie opozycji w każdym demokratycznym państwie. Jest to w pełni uzasadnione i nikt nie może mieć o to do posłów opozycyjnych pretensji. Ja jednak chciałbym zwrócić uwagę na jeden aspekt tych wydarzeń, z którymi mieliśmy do czynienia. Mianowicie czy aby nie przybliżyliśmy się za bardzo do granicy, od której większość Polaków zacznie uważać, że metody siłowe, metody pewnego brutalnego protestu, wychodzenie na ulicę, okupacje, głodówki, to jedyne metody załatwiania spraw. Jeżeli dzisiaj reprezentanci opozycji parlamentarnej wydają się czasami popierać takie działania, to chcę powiedzieć, proszę państwa, wy też na tym nie wygracie, bo dzisiaj jest trudno mówić, że państwo polskie należy tylko do obecnej koalicji rządowej, bo przecież w wielu sejmikach wojewódzkich, wielu miastach, gminach rządzą ugrupowania, które są reprezentantami dzisiejszej sejmowej opozycji. Jeżeli obywatele przeżywają kryzys zaufania do państwa, to przeżywają go także do państwa, które w przyszłości być może będzie rządzone przez opozycję, a dzisiaj w częściach, w samorządzie terytorialnym jest rządzone przez ugrupowania parlamentarnej opozycji. Nie może być źródłem radości opozycji parlamentarnej to, że w Polsce mamy do czynienia z działaniami anarchizującymi państwo, destabilizującymi sytuację społeczną, bo to uderza w nas wszystkich, niezależnie od tego, czy dzisiaj jesteśmy reprezentantami koalicji rządowej czy opozycji. Apeluję o spokój. Chcę powiedzieć, iż nie może być tak - o czym mówiłem wcześniej - że obywatele uznają tylko strajki, głodówki, tylko pewne protesty za właściwą metodę rozwiązywania sporów. Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że nie oznacza to, iż my, posłowie Zjednoczenia Chrześcijańsko Narodowego zasiadający w Akcji Wyborczej Solidarność, nie dostrzegamy realnych problemów polskiej wsi, które legły u podstaw tych protestów. Z tej trybuny ja sam, a także inni posłowie mojego ugrupowania apelowaliśmy do rządu o pewną korektę polityki rolnej. Mówiliśmy o tym, że w polityce rolnej w Polsce jest bardzo trudno opierać się wyłącznie na ideologii wolnego rynku. Uważamy, że w polityce rolnej wolny rynek należy dzisiaj odrzucić. I to nie dlatego, że jesteśmy wrogami liberalizmu i wolnego rynku. Każdy, kto bez przerwy powołuje się na wzorce europejskie, powinien wiedzieć, że wspólna polityka rolna państw Unii Europejskiej jest prawie podręcznikowym zaprzeczeniem zasad wolnego rynku. Mamy tam do czynienia z reglamentacją i szeroko rozbudowanym systemem dotacji. Wobec tego jeżeli ktoś mówi, że problemem Polski i polskiej wsi jest dostosowywanie się na siłę do wzorców europejskich, i to jest powodem naszej nędzy, to trzeba temu niestety zaprzeczyć. Jest dokładnie odwrotnie. Problem biedy polskiej wsi i niedoinwestowania rolnictwa bierze się stąd, że prowadzimy zupełnie inną politykę rolną, rzekłbym odwrotną do tej prowadzonej przez państwa Unii Europejskiej, które swoją produkcję rolną szeroko dotują.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Jeżeli ktoś mówi o tym, że chcemy reform na polskiej wsi, to musi również powiedzieć, że przy zachowaniu obecnej polityki gospodarczej na wsi i dotychczasowych umów międzynarodowych, wszystkich obowiązków, które nałożył na Polskę m.in. traktat stowarzyszeniowy z EWG z 1992 r., polskiej wsi utrzymać się nie da. Potrzeba nam odwagi w dialogu społecznym z polskimi rolnikami, aby pewnie mówić o trudnych sprawach. Z tego miejsca apeluję jednak przede wszystkim o odwagę w kontaktach z Unią Europejską, bo naszych partnerów w Brukseli trzeba przyzwyczaić do tego, że również Polska i polski rolnik mają swoje interesy.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Jeżeli od trzydziestu lat za pieniądze europejskich podatników - co trzeba powiedzieć wszystkim polskim liberałom - restrukturyzacja wsi w krajach Unii Europejskiej odbywała się powoli i z bardzo bogatymi subsydiami, to przecież nie możemy dzisiaj mówić o wolnej konkurencji pomiędzy polską wsią a wsią Unii Europejskiej. Dzisiaj rolnik polski takich subsydiów jest pozbawiony, a jego produkcja także nie jest dotowana. Produkcja w krajach Unii Europejskiej, o czym wszyscy doskonale wiemy, jest dotowana. Niech mi ktoś wyjaśni, w jakim podręczniku na temat wolnego rynku, gdzie w doktrynie liberalnej jest powiedziane, że to jest sprawiedliwa i wolna konkurencja, jeżeli jeden producent otrzymuje dotację do swojego towaru, natomiast drugi - nie. W Polsce obok demagogii socjalnej, z którą nie solidaryzuję się, demagogii często niepotrzebnie wpajającej rolnikom, że na polskiej wsi nic nie trzeba zmienić - i to jest demagogia szkodliwa - mamy również do czynienia z demagogią innego rodzaju. Zgodnie z nią wejście Polski do Unii Europejskiej, sam proces integracji jest automatycznym antidotum na nędzę, biedę i rozwiąże wszystkie nasze problemy. Proszę państwa, tak nie jest. Dlatego w naszych rozmowach z Unią Europejską trzeba bardzo wyraźnie stawiać kwestie okresów przejściowych, a być może także zastanowić się nad renegocjacją niektórych umów.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Chcę przypomnieć, i mogę z dumą powiedzieć, że kiedy w 1992 r. na tej sali odbywała się debata dotycząca ratyfikacją traktatu stowarzyszeniowego Polski z Europejską Wspólnotą Gospodarczą to ówczesny Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko Narodowego jako jedyny klub w tamtym Sejmie w całości głosował przeciwko ratyfikacji tego traktatu nie dlatego, że jesteśmy przeciwni integracji europejskiej, ale dlatego że uważamy, iż musi się ona odbywać na warunkach, które będą zapewniały Polsce miękkie lądowanie w strukturach europejskich. Bo przecież, powtórzę to jeszcze raz, przy zachowaniu dzisiejszej polityki rolnej polska wieś z całą pewnością nie będzie wsią spokojną. Ten wybuch społeczny, który obserwowaliśmy parę tygodni temu, paręnaście dni temu, będzie się powtarzał periodycznie z tego powodu, że po prostu nie da się utrzymać polskiej wsi w konfrontacji z dotowaną wsią europejską i nie da się utrzymać polskiej produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Uważam, proszę państwa, że jest to jeden z najbardziej doniosłych problemów w naszej integracji z Europą. Trzeba także powiedzieć, że przecież państwa Unii Europejskiej określiły w Agendzie 2000 reformę wspólnej polityki rolnej. Ta reforma jest związana z tym, że m.in. Polska ma wejść do Unii i politycy zachodnioeuropejscy zdają sobie sprawę, że dotychczasowego systemu dotacji nie da się utrzymać na takim poziomie jak obecnie i że trzeba najpierw zreformować politykę rolną Unii Europejskiej, by później móc przyjąć państwa z Europy Środkowo-Wschodniej. Ale co my widzimy? Przecież już dzisiaj rządy państw zachodnioeuropejskich mówią bardzo wyraźnie - mówił o tym zresztą niedawno minister do spraw europejskich rządu Republiki Francuskiej, który dosłownie paręnaście dni temu przebywał w Polsce - że nie zgadzają się z przesłaniem Agendy 2000 i nie chcą jej do końca wcielać w życie.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Musimy zadać sobie pytanie, co w związku z tym właśnie z naszym rolnictwem. Tak jak powiedziałem, potrzeba nam odwagi i szczerości w dialogu społecznym, ale potrzeba nam także odwagi i szczerości w rozmowie z naszymi partnerami w Unii Europejskiej. Bo niech nikt się nie łudzi, że dzięki samej tylko liberalnej demagogii proeuropejskiej polscy rolnicy masowo pójdą do urn w referendum i poprą wejście do Unii Europejskiej, dlatego że paru panów dostanie z ramienia Polski stołki w Komisji Europejskiej. Na to liczyć nie można. Polski rolnik jest takim samym obywatelem jak wszyscy inni. Jeżeli dzisiaj polscy rolnicy widzą w telewizji, że znaczące grupy społeczne uzyskują wsparcie w ramach pewnej transformacji, uzyskują często ogromne kwoty na to, by tę transformację przejść, to mają oni prawo oczekiwać od nas, od państwa polskiego, tego samego. Nie można bowiem - kiedyś już o tym mówiłem - patrzeć, jak czynią to niektórzy liberałowie, na państwo jako na rząd słupków w Roczniku Statystycznym. Państwo to są żywi obywatele, to są także żywi polscy rolnicy, którzy zasługują na to, by państwo polskie ich chroniło, tak jak chroni się rolników w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Józefa Pilarczyka z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Premierze! Każdy, kto podejmuje się trudnego zadania rządzenia państwem, a w szczególności rolnictwem, powinien pamiętać o starej maksymie, że Pan Bóg sprzyja każdej ekipie dopóty, dopóki się na niej nie pozna. W przypadku rządu pana premiera Buzka nie do końca jest jasna odpowiedź na pytanie, czy Stwórca poznał się na tej ekipie za wcześnie czy za późno. Według rolników - za późno, bo prawie całe 15 miesięcy, które zostały dane rządowi na rozwiązywanie problemów wsi i rolnictwa, zostały stracone.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Pan marszałek Borowski, występując w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD, przypomniał Wysokiej Izbie słowa, jakie pan premier Buzek wygłosił w czasie wystąpienia programowego. Pragnę przypomnieć deklaracje pana premiera dotyczące wsi i rolnictwa. Cytuję: „Celem prowadzonej przez mój rząd polityki rolnej będzie wielofunkcyjny rozwój wsi i modernizacja rolnictwa, w tym zwłaszcza zagwarantowanie rozwoju nowoczesnych, stabilnych gospodarstw rodzinnych. Będziemy stabilizować rynek produktów rolnych w celu kształtowania dochodów rolników oraz ochrony interesów konsumenta. Mój rząd będzie prowadził skuteczną politykę zapobiegającą zakłóceniom na rynku produktów rolnych i spożywczych - szczególnie wywołanym importem dotowanej lub niepełnowartościowej żywności”. Tu były oklaski. „Będziemy promować i wspierać eksport towarów rolnych”.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Zanosiło się więc na dobry początek. Warto jednak przypomnieć, co było dalej. Dalej była programowa pustka wypełniana od czasu do czasu totalną krytyką stanu objętego po rządzie SLD–PSL, na fali której zlikwidowano programy i linie kredytowe, które funkcjonowały i przynosiły efekty. Mówił już o tym pan marszałek Borowski.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Na początku ubiegłego roku uchwalono głosami posłów AWS i Unii Wolności rzekomo niechciany budżet, w którym w stosunku do 1997 r. nakłady na rolnictwo zmniejszono realnie o 15%. Odpowiadając na dwukrotnie zgłaszany do pana marszałka wniosek posłów SLD, rząd przedłożył, a Wysoki Sejm zaakceptował dokument programowy dla wsi i rolnictwa. Było to 24 kwietnia ub. r. Cele tam określone pokrywały się z tymi, które przyjęliśmy wcześniej w naszym programie. W wystąpieniu klubowym poparliśmy te cele. Sojusz Lewicy Demokratycznej przeciwstawił się jednak kategorycznie temu, że w „Średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich” nie określono instrumentów i sposobów osiągania tych celów. Z tego też powody priorytety makroekonomiczne gospodarki zdominowały i odsunęły na bardzo daleki plan cele określone w strategii dla rolnictwa. Można odnieść wrażenie, że politycy odpowiedzialni za gospodarkę o celach określonych w tym dokumencie, ważnym dla rolnictwa, w ogóle zapomnieli. W tym czasie ogłoszono również - mówił o tym pan premier Buzek - narodziny Narodowego Programu Rozwoju Wsi Polskiej, którego jak na razie jedynym konkretnym efektem jest wywieszenie we wzorcowni Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pokaźnych rozmiarów tablicy z napisem: Narodowy Program Rozwoju Wsi Polskiej. W październiku ub. r. ministerstwo rolnictwa wydało tzw. zieloną księgę pt. „Przyszłość wsi i rolnictwa - wyzwania i szanse”. Wszystko to rzekomo miało rolnictwu wystarczyć, ale niestety były to tylko pozory.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Były też i konkrety, o których nie sposób nie wspomnieć, niestety też z dużą dozą krytyki. Dopiero 25 czerwca, czyli w połowie ubiegłego roku, rząd przyjął program interwencji Agencji Rynku Rolnego na 1998 r., a 28 lipca przyjęto kontrowersyjne, również na tej sali, zasady interwencji na rynku zbóż, które w moim przekonaniu przyczyniły się do tego, że mimo wydania dużych środków finansowych, ceny minimalne zbóż ustalane przez Radę Ministrów nie zostały obronione, a wręcz odwrotnie - spadek cen zbóż wyniósł ok. 25%.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Wiem, że odpowiedzialni za ten dział gospodarki, a może nawet i pan premier Jerzy Buzek, prawdopodobnie potraktują dzisiaj słowa krytyki opozycji jako nieuprawnione. Ale proszę odpowiedzieć nie nam, nie opozycji, lecz sobie i być może słuchającym nas rolnikom na podstawowe pytania: Jak poprawiono w stosunku do 1997 r. opłacalność produkcji rolnej? Jak poprawiono w 1998 r. konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych? Jak w 1998 r. poprawiono życie i pracę mieszkańców wsi? Są to przecież trzy podstawowe cele średniookresowej strategii.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Oczywiście pytania te są retoryczne. Dali temu wyraz rolnicy w słusznym proteście. Proteście, który był wynikiem arogancji przedstawicieli rządu, a arogancja ta była skierowana nie tylko w stronę organizacji i związków rolniczych, lecz, o czym z przykrością muszę poinformować Wysoką Izbę, doświadczyli jej również członkowie sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, kiedy otrzymywali lakoniczne odpowiedzi na dezyderaty, zapytania i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Nie doczekaliśmy się w 1998 r. żadnego projektu rozwiązań ustawowych, które miałyby wprowadzić nowe instrumenty przyspieszające restrukturyzację rolnictwa. Możemy znów zadawać retoryczne pytania: Gdzie są projekty zapowiadanych rozwiązań dotyczących podatku VAT w rolnictwie, zwolnień z podatku dochodowego dla tworzących nowe miejsca pracy na wsi, wcześniejszych emerytur rolniczych, rekompensat z tytułu zaniechań produkcji rolniczej czy zasad ochrony krajowych producentów?</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">W sprawie tragicznie pogarszającej się sytuacji dochodowej w rolnictwie od września ubiegłego roku kierowane były do rządu interwencje nie tylko związków i organizacji rolniczych, ale posłów sejmowej komisji rolnictwa z SLD i innych klubów. Były interwencje izb rolniczych. Interweniowali naukowcy i ekonomiści. W grudniu list do pana premiera wystosowali rektorzy akademii rolniczych. Interwencje kierowane były do ministra rolnictwa oraz do pana premiera. Rząd jednak zareagował dopiero po desperackiej blokadzie dróg, dokonanej przez rolników. W proteście tym wzięli udział rolnicy przodujący w produkcji, jest to charakterystyczne dla tej akcji protestacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Jaka była pierwsza reakcja pana premiera i innych członków rządu? Otóż pan premier publicznie oświadczył, że blokady dróg mają charakter polityczny. Potem ogłosił, że rząd wie, że rolnikom jest źle i że gotowe rozwiązania problemów rolniczych czekają w szufladzie od dawna, a ich realizację zaplanowano oczywiście na 1999 r., ale nie mogą być pokazane i opublikowane dopóki rolnicy blokują drogi. Zagrożono użyciem siły. Daleko idący kompromis przywódców związkowych, którzy nie chcieli brać odpowiedzialności za tragiczne konsekwencje w wypadku użycia przeciw rolnikom sił policyjnych, zaowocował podpisaniem w dniu 8 lutego protokołu z rozmów trzech central związków rolniczych i strony rządowej. Protokół z rozmów nie jest więc żadnym porozumieniem. Rządowy zespół ds. wsi udowodnił, że - mimo zapowiedzi pana premiera Buzka - szuflady były puste. Sojusz Lewicy Demokratycznej krytycznie ocenia treść podpisanego dokumentu. Największym sukcesem związków rolników jest to, że ustalono problemy do rozwiązania i terminy ich realizacji. Czy realne? Mamy co o tego poważne wątpliwości. Jeden z uzgodnionych terminów już nie został dotrzymany. Dotyczy to rozpatrzenia propozycji zastosowania spirytusu do produkcji paliw w terminie do 15 lutego, który już minął.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Kompromitujący dla rządu jest zapis, że do 15 marca opracowany zostanie kompleksowy program polityki społecznej państwa wobec wsi. Świadczy to o tym, że mimo zapowiedzi członków rządu takiego programu do tej pory nie było. Wiele zapisów, które zostały zawarte w protokole, należy uznać za hasła, które dobre są w programach wyborczych partii, a nie w wypadku propozycji rządu mających na celu rozwiązanie konkretnych problemów producentów rolnych. Wyznaczone terminy dotyczące rozpatrzenia przez strony propozycji rozwiązań w zakresie paliwa rolniczego, VAT w rolnictwie, podatku od nieruchomości, giełd towarowych, kontraktacji świadczą o braku przygotowania stanowiska rządu w tych kwestiach, mimo zapisów średniookresowej strategii. Konkretny wymiar mają tylko zapisy protokołu dotyczące ceny skupu żywca wieprzowego w ramach działań interwencyjnych Agencji Rynku Rolnego. Jednak cena 3,20 za 1 kg tylko w niektórych warunkach stanowi pokrycie kosztów produkcji i z tego powodu nie została zaakceptowana przez związki rolników.</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Kontrowersyjnym konkretem jest też zwiększenie limitu kredytowania zakupu środków obrotowych do produkcji rolniczej w gospodarstwach do 100 ha. Jest to, przypomnę, powrót do reguł obowiązujących w okresie naszych rządów, ale stanowi to jednocześnie formę dyskryminacji gospodarstw powyżej 100 ha. Sojusz Lewicy Demokratycznej jest za różnicowaniem, w zależności od powierzchni, pomocy inwestycyjnej, a nie kredytów produkcyjnych. Odroczenie terminów płatności kredytów obrotowych zaciągniętych w 1998 r. na okres 6 miesięcy nie uwzględnia realnych możliwości uzyskania środków ze sprzedaży produkcji, które mogą zaistnieć dopiero jesienią w tym roku. Termin ten powinien być wydłużony.</u>
          <u xml:id="u-55.12" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Pozytywnie należy ocenić możliwość przesuwania terminów płatności kredytów inwestycyjnych i deklarację Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w tej sprawie. Zgodę związków rolników na podpisanie takiego protokołu z rozmów Sojusz Lewicy Demokratycznej ocenia jako daleko idący kompromis wynikający z poczucia odpowiedzialności za los osób protestujących i dążeń do uspokojenia napiętej sytuacji na wsi. Protokół jednocześnie potwierdza, że rząd w dalszym ciągu nie traktuje poważnie swoich deklaracji i celów określonych w „Średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”.</u>
          <u xml:id="u-55.13" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej deklaruje dziś, podobnie jak i 24 kwietnia ub.r., konstruktywne podejście do rozwiązywania nabrzmiałych problemów w rolnictwie i na wsi. Potwierdzamy akceptację celów polityki wobec rolnictwa i wsi, których znaczenie, w szczególności jeśli chodzi o poprawę opłacalności produkcji rolniczej po 15 miesiącach sprawowania władzy przez AWS i Unię Wolności, jest jeszcze większe niż rok temu.</u>
          <u xml:id="u-55.14" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">SLD uznaje za konieczne ustalenie kryteriów, według których nastąpi rozdział gospodarstw rolnych na gospodarstwa objęte instrumentami polityki rolnej i gospodarstwa objęte instrumentami polityki socjalnej. Podstawowym kryterium rozdziału tych dwóch kategorii gospodarstw powinna być ustalona w drodze negocjacji ze związkami rolników minimalna wartość produkcji towarowej. Dodatkowymi wymogami mogą być: obowiązek prowadzenia dokumentacji gospodarczej i finansowej oraz obowiązek ubezpieczenia w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Gospodarstwom takim należy zapewnić:</u>
          <u xml:id="u-55.15" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">1) możliwości zbytu produktów po cenach minimalnych i w ramach określonych kwot produkcyjnych,</u>
          <u xml:id="u-55.16" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">2) możliwości kredytowania rozwoju i produkcji na zasadach preferencyjnych,</u>
          <u xml:id="u-55.17" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">3) objęcie podatkiem dochodowym i podatkiem VAT,</u>
          <u xml:id="u-55.18" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">4) preferencje podatkowe i kredytowe dla grup producenckich i spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-55.19" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">W odniesieniu do gospodarstw objętych polityką socjalną należy m.in. przewidzieć: system wcześniejszych emerytur dla rolników, preferencje podatkowe i kredytowe w agroturystyce, usługach i drobnej przetwórczości oraz instrumenty polityki regionalnej. To tylko niektóre proponowane przez Sojusz Lewicy Demokratycznej rozwiązania systemowe, które szerzej zaprezentujemy w postaci projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-55.20" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że oprócz bezpośrednich instrumentów polityki rolnej należy nie mniej cenić instrumenty pośrednie. Do nich zaliczamy kreowanie popytu wewnętrznego, czyli konsumpcji, i rozwijanie eksportu. Aby rosła konsumpcja żywności, potrzebny jest, naszym zdaniem, wysoki ogólny wzrost gospodarczy. Przy takim właśnie zjawisku rosną przecież dochody konsumentów, przy czym najważniejsze jest, aby zwiększały się one w grupach o niskich i średnich dochodach, ponieważ tylko tutaj utrzymuje się dochodowa elastyczność popytu na żywność. Kiedy rosną dochody warstw najbogatszych, nie ma to większego wpływu na wielkość popytu na żywność. Chłodzenie więc gospodarki, które miało miejsce w 1998 r., jest m. in. przyczyną zmniejszającego się popytu wewnętrznego na żywność. Wysokie rozwarstwienie dochodów ludności, jakie również miało miejsce w 1998 r., to także przyczyna kłopotów ze zbytem produktów rolnych na wewnętrznym rynku. W interesie rolnictwa leży więc utrzymanie wysokiego wzrostu gospodarczego. Profesor Woś określił to w ten sposób: jest to potrzebne rolnictwu jak rybie woda, a człowiekowi powietrze. Mimo zapowiedzi, jeszcze na początku 1998 r., przez ministra rolnictwa zwiększenia eksportu żywności na rynki Dalekiego Wschodu oraz Rosji, Ukrainy, jak również Stanów Zjednoczonych, wyniki w handlu artykułami rolno-spożywczymi wskazują raczej na tendencję odwrotną. Wypchnięci zostaliśmy przez Unię Europejską z rosyjskiego rynku, a na to nałożyła się jeszcze nadmierna liberalizacja importu. Rząd stara się łagodzić swoją odpowiedzialność za brak efektów w poprawie bilansu handlu artykułami rolnymi i, jak zwykle, szuka winnych poza rządem. Mówi o złej umowie CEFTA, o kryzysie w Rosji, o złej polityce proeksportowej Unii Europejskiej, ale nie wykorzystuje możliwości, które dla nas z umów dwustronnych i wielostronnych wynikają.</u>
          <u xml:id="u-55.21" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Dla stabilizacji warunków ekonomicznych w produkcji rolniczej niezbędna jest długofalowa polityka budżetowa, która określi realność programów restrukturyzacji rolnictwa i obszarów wiejskich. Nie do przyjęcia jest taka sytuacja, jaka miała miejsce w roku ubiegłym, że według pierwszej propozycji budżetowej budżet na rolnictwo miał być zmniejszony o 50%, a w drugiej wersji przedłożonej Sejmowi - o 7%. W wersji uchwalonej w dniu wczorajszym przez Wysoką Izbę nakłady na rolnictwo oscylować będą na poziomie roku ubiegłego. Przy powszechnej świadomości, że ciężar obniżenia wskaźnika inflacji w stopniu, który chyba również zaskoczył pana premiera Balcerowicza, głównie ponieśli rolnicy, świadczy to o braku wyczucia sprawiedliwości w podziale korzyści płynących z poprawy wyników gospodarczych państwa.</u>
          <u xml:id="u-55.22" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W rolnictwie w 1998 r. wydarzyło się dużo złego. W wielu gospodarstwach wysokotowarowych powstały nieodwracalne straty. Czas, aby na polityków kierujących gospodarką i decydujących o losach ludności rolniczej i wiejskiej przyszło opamiętanie. Mamy nadzieję, że protesty rolników i dzisiejsza debata im w tym pomogą. Proponowany pakt dla rolnictwa jest niestety próbą klajstrowania trudnej sytuacji na wsi. Rolnicy mają już dość strategii, zielonych książek, narodowych programów i paktów. Rolnicy oczekują konkretów. Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie ich w tym popierał i będzie im w tym pomagał. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.24" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będąc posłem pierwszą, i pewnie moją ostatnią, kadencję...</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O nie!)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełLudwikDorn">... dotychczas wiele zadziwiających stwierdzeń z tej trybuny słyszałem, ale to co usłyszałem dzisiaj, przeszło moje najśmielsze oczekiwania. Mianowicie usłyszałem dziś przedstawiciela rządu, który występując w debacie o wielkim znaczeniu, w sytuacji dla rządu trudnej, rysuje przed opozycją perspektywę przejęcia przez nią władzy. I w związku z tym apeluję do opozycji o to, by mając na uwadze to, że przecież niedługo władzę przejmie, waliła w obecny rząd z pewnym umiarkowaniem.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełLudwikDorn">Usłyszałem też stwierdzenie, że kwestia polityki rolnej i strategii wobec wsi powinna być traktowana jako pozapolityczna, a jest to stwierdzenie zdumiewające, bo zawsze jest to - zwłaszcza w okresie transformacji, w okresie narastającej urbanizacji - podstawowa kwestia polityczna dla wszystkich krajów, które przez ten okres przechodzą. No, ale jeżeli rząd mówi, że to nie jest polityka, i mówi do opozycji, że przecież niedługo przejmie władzę, czyli ustawia się w pozycji defensywnej, to nic dziwnego, że opozycja wchodzi na to pole, na które ją zaproszono. Na to pole śmiałym krokiem wszedł pan marszałek Borowski, który w konkluzji swego wystąpienia złożył propozycję wobec rządu i koalicji rządzącej, by jakby nie czekała do wyborów, tylko już teraz podzieliła się władzą. I ku mojemu zdumieniu ta doktryna Janiszewskiego-Borowskiego, która urodziła się na tej sali i obejmuje, powiedzmy, przytłaczającą większość parlamentarzystów, nie spotkała się ze strony ani przemawiających posłów AWS, ani posłów Unii Wolności z jakąkolwiek odpowiedzią. Jest pytanie, czy milczenie oznacza tutaj zgodę.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełLudwikDorn">Nie spotkała się też z elementami analizy i krytyki pewna konstrukcja polityczno-intelektualna wystąpienia pana marszałka Borowskiego, a naprawdę jest się tu nad czym zastanowić. Jeżeli mianowicie jest tak, że pan marszałek powołuje się na niesłychane zasługi koalicji SLD–PSL w trudnym, rozłożonym w czasie dziele odradzania polskiego rolnictwa i powołuje się na liczbę spółek pracowników pegeerów, głównie na ziemiach zachodnich, mówiąc: to nieprawda, że nic nie robiliśmy, przecież coś zrobiliśmy - to warto tutaj porównać wskaźniki bezrobocia, o którym też mówił pan marszałek, i ich regionalne rozłożenie. Tak zwane spółki pracowników pegeerów stanowiły formę promocji interesów społecznych i gospodarczych kierownictwa tychże pegeerów z pezetpeerowskiego nadania.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">(Głos z sali: I ZSL.)</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PosełLudwikDorn">Jeżeli porównamy wskaźniki bezrobocia z liczbą spółek, nie znajdziemy tutaj żadnego związku i nie widać, by ta forma przekształceń gospodarczych, analogiczna do spółek nomenklaturowych gdzie indziej, znalazła jakiś konkretny społecznie wyraz.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PosełLudwikDorn">Jeżeli pan marszałek używa określeń drastycznych: pełna zapaść polskiego rolnictwa pod rządami koalicji AWS-Unia Wolności - sytuacja jest niesłychanie trudna, i to, niestety, nie bez autorstwa tego rządu - ale zapomina wspomnieć o kryzysie rosyjskim, a przecież 40% eksportu żywności to eksport tam właśnie, i wykorzystującej to, ekspansywnej, o co trudno mieć do Unii Europejskiej pretensje, polityce Unii Europejskiej, to ja widzę tutaj pewne analogie do lat 1989–1993, kiedy posłowie postkomunistyczni mówili na tej sali, że wszystkiemu winna „Solidarność”, no bo straciliśmy rynki wschodnie, rozpadło się RWPG, z czego ja wyciągałem wniosek, że gdyby posłowie komunistyczni rządzili, to RWPG by się nie rozpadło. Sądzę, iż rzeczywiście wniosek taki był słuszny. Myślę jednak, że teraz pan marszałek, oferując wysokiej Izbie tę konstrukcję, nieco przecenił możliwości Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przy całym szacunku dla siły politycznej tej formacji nie sądzę, żeby w jej możliwościach leżały powstrzymanie kryzysu w Rosji i znaczący wpływ na politykę Unii Europejskiej. Tutaj, jak sądzę, pan marszałek, mając realne, rzeczywiste powody do rysowania, powiedzmy, obrazu polityki gospodarczej obecnego rządu w ciemnych barwach, jakby stracił cierpliwość. Uznał, że nie warto malować czarnym tuszem na białym papierze i lepiej od razu wylać kałamarz, co, powiedzmy, prowadziło do efektów nieco komicznych.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PosełLudwikDorn">Oprócz pewnej diagnozy gospodarczo-intelektualnej była jednak w tym wystąpieniu pewna myśl polityczna, ta myśl polityczna, która realizuje się tutaj w postaci wspomnianej doktryny Janiszewskiego-Borowskiego. Jeżeli bowiem Sojusz Lewicy Demokratycznej zastanawia się nad rozkładem odpowiedzialności i wyciąga z tego wnioski w postaci propozycji zakończenia wojny polsko-polskiej, to w tym wystąpieniu, jeśli chodzi o rząd, był jeden jasny punkt. Tym jasnym punktem był wicepremier Balcerowicz, który został tu wzięty w obronę przez pana marszałka przed wściekłymi atakami AWS. Przy czym tutaj pan marszałek był uprzejmy być bardzo selektywny. No bo jeżeli powoływał się na opublikowany jako poufny memoriał pana wicepremiera Balcerowicza, to zapomniał o przemówieniach sejmowych wicepremiera Balcerowicza miesiąc wcześniej, w związku z prezentacją budżetu, kiedy słyszeliśmy, że Polska jest oazą pomyślności gospodarczej w świecie ulegającym kryzysowi gospodarczemu,...</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PosełLudwikDorn">... a koło sterowe spoczywa w pewnych rękach pana wicepremiera, który nie da się tutaj zwieść i dalej będzie płynął szybkim kursem przez spokojne wody. Miesiąc później jednak mieliśmy ten memoriał, gdzie pan Balcerowicz wystąpił w roli majtka na bocianim gnieździe, krzyczącego: Uwaga! Uwaga! Nasz okręt płynie na rafy.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PosełLudwikDorn">To, panie marszałku, jest taka zadziwiająca selektywność, ale ona ma swój polityczny sens, ponieważ za rzeczywiście błędną politykę tego rządu odpowiadają obie strony. Jest autor, czyli wicepremier Balcerowicz, i jest wydawca, czyli premier Buzek.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PosełLudwikDorn"> Zrozumiałem, panie marszałku, że autor ma pozostać ten sam, tylko wydawca ma się zmienić. I to jest ta alternatywa, którą Sojusz Lewicy Demokratycznej prezentuje z tej trybuny Polsce, a także PSL i polskim rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PosełLudwikDorn">Wysoka Izbo! Niemniej wiele tych krytycznych uwag nie tylko wypowiadanych przez posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej - padały one także ze strony AWS, posłów niezależnych - ma głęboki sens. Już nie będę się rozwodził nad błędami popełnionymi w zeszłym roku. Były one ciężkie i ciężko ten rząd będą kosztować. Natomiast jest pytanie, co dalej. Otóż ten rok będzie dla rządu bardzo trudny. Będzie bardzo trudny i widzę następujące wyznaczniki tych trudności. Po pierwsze, popełnione wcześniej błędy - nie wspominam tutaj o tym, bo nie chcę być rytualny, ale to jest pewna prawda, co się odziedziczyło po poprzedniej koalicji, to wszyscy wiedzą, tylko niektórzy udają, że nie widzą - błędy popełnione w zeszłym roku. Po drugie, napięcia naturalne związane z reformami. Po trzecie, napięcia związane z ciężkimi, niekiedy śmiertelnymi błędami w tych reformach. Po czwarte, błędne założenia do ustawy budżetowej na ten rok i wynikające z tego wysokie prawdopodobieństwo nowelizacji budżetu, o czym bardzo prominentni członkowie koalicji rządzącej z Komisji Finansów Publicznych mówią. Kolejny czynnik to przewidywany spadek dynamiki wzrostu gospodarczego i wreszcie wzrost aprobaty dla pozaparlamentarnych form protestów społecznych i nacisków na ciała polityczne, na parlament i rząd. To jest bardzo wyboista droga i jest pytanie, czy rząd w takim kształcie będzie mógł jej podołać. Otóż sądzę, że w takim kształcie nie będzie mógł jej podołać i są tutaj konieczne dwie zmiany.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#PosełLudwikDorn">Po pierwsze, zmiana linii społeczno-gospodarczej. I tutaj jest moje zadziwienie, jeżeli w rządzie istniał przez miniony rok spór między ministrem Kropiwnickim a wicepremierem Balcerowiczem i minister Kropiwnicki we wszystkich strategicznych punktach miał rację,...</u>
          <u xml:id="u-57.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.21" who="#PosełLudwikDorn">... a minister Balcerowicz we wszystkich strategicznych punktach się mylił, to może wyciągnąć z tego wnioski. To nie jest żaden apel czy sugestia, by wicepremiera Balcerowicza pozbawić jakiejś kluczowej pozycji w rządzie, bo ja go traktuję jak dobrodziejstwo inwentarza...</u>
          <u xml:id="u-57.22" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.23" who="#PosełLudwikDorn">‍... to znaczy jako konieczny element, jeśli ta koalicja ma istnieć, a moim zdaniem ona powinna istnieć. Tylko może nie powinno być tak, że trzy pozycje w rządzie, tzn. przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, wicepremiera i ministra finansów powinny być skupione w ręku człowieka, który przez ostatni rok miał obyczaj się mylić. Może warto wyciągnąć z tego pewne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-57.24" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
          <u xml:id="u-57.25" who="#PosełLudwikDorn">Czyli konieczne jest w strukturze politycznej rządu zasygnalizowanie wyraźnej zmiany polityki społeczno-gospodarczej, która będzie konieczna z racji konieczności nowelizacji budżetu. Istnieje wreszcie konieczność stworzenia rządu ofensywnego, rządu, który będzie...</u>
          <u xml:id="u-57.26" who="#PosełLudwikDorn">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-57.27" who="#PosełLudwikDorn">...rządu, który będzie wyprzedzał wydarzenia, wyprzedzał protesty, wyprzedzał napięcia, a nie reagował dopiero post factum, jak to się ostatnio zdarza. W tej sprawie potrzebna jest decyzja koalicji rządzącej. Nie koalicji rządowej, tylko koalicji rządzącej, bo ta koalicja powinna sobie uświadomić, czy chce być koalicją rządzącą, która chce rządzić Polską przez długie lata, czy chce być koalicją rządową, która sobie porządzi do końca tej kadencji. Jeżeli ta koalicja chce być koalicją rządzącą, to rząd, jego formuła muszą ulec głębokiej zmianie. W rozważaniach nad zmianą tej formuły żadne stanowisko i żaden człowiek nie mogą być traktowane jako niezmienialne.</u>
          <u xml:id="u-57.28" who="#PosełLudwikDorn">Wreszcie trzeba sobie na koniec odpowiedzieć na pytanie - uciec od kryterium medialności - jak długo można sprzedawać znakomicie zaprojektowane, znakomicie polakierowane opakowanie od płatków kukurydzianych, w którym nie ma ani jednego płatka kukurydzianego?</u>
          <u xml:id="u-57.29" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.30" who="#PosełLudwikDorn"> Tak się długo robić nie da. W imię rządu tej koalicji apeluję do tej koalicji, aby stworzyła rząd, który ma polityczną treść, polityczną wolę i polityczny rozum. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Szanowni Zebrani! To, co się stało na naszych drogach, to nie była demonstracja czy konflikt jak inne, które muszą od czasu do czasu wstrząsnąć demokratycznym państwem. Po obu stronach grożono użyciem siły. Ta debata odbywa się w innej Polsce. Kryzys zagroził podstawom bytu wsi. Rolnicy mieli rację. Jak ta racja ma się do kwestii prawa, o tym za chwilę. Rolnicy po prostu nie mieli już gdzie się cofnąć. Gdyby doszło do przemocy, a było to bardzo bliskie, to stracilibyśmy godność, zniszczylibyśmy nasze dokonania. Dla świata „Solidarność” była ruchem moralnym, który bez przemocy był skuteczny społecznie i politycznie. Otarliśmy się o granice, poza którymi nie ma już miejsca na traktowanie spraw wsi i rolnictwa inaczej, niż z najwyższą uwagą. Jak mogło dojść do tego? Zapytam: czy ktokolwiek był zaskoczony wybuchem takiego gniewu na wsi? Jeśli tak, to pytam: czy rzetelnie pełnił swoje obowiązki? Jeśli nie, jeśli wiedział, to co uczynił, aby zapobiec takiemu załamaniu? Jeśli można było przewidzieć, a było można, więcej, było oczywiste, że wybuch nastąpi, to gdzie była Agencja Rynku Rolnego, gdzie był minister rolnictwa?</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełGabrielJanowski">Od przeszło roku wskazywałem na przyczyny i nieuchronne konsekwencje kryzysu w rolnictwie. Od początku grudnia informowałem o tym w trybie alarmowym wszystkie gremia. Stanowisko Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi było jednoznaczne. To, co się stało, obok znanych wszystkim przyczyn zewnętrznych, obiektywnych, wcześniejszych zaniedbań, spowodowane było także nadmiernie restrykcyjną polityką budżetową, przerzucaniem całego ciężaru walki z inflacją na wieś. Nie można też wszystkiego tłumaczyć załamaniem eksportu. To właśnie w celu przeciwdziałania takim i innym niespodziankom powołano Agencję Rynku Rolnego. I nie wystarczy, że jej prezes informuje, że nie będzie mógł realizować swych zadań. Zabrakło odpowiednio szybkiej reakcji. A była ona możliwa, była ekonomicznie i społecznie zasadna, była konieczna.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełGabrielJanowski">Propozycje rozwiązań są oczywiste. Nie ma potrzeby wymyślania cudownych, nowych rozwiązań ani ubierania ich w nowe, coraz ładniejsze słowa. Zasady polityki rolnej i rozwoju wsi zostały wytyczone. W środowisku rolniczym panuje w tej kwestii daleko idąca zgoda. Nie pozostaje nic innego, jak konsekwentna i skuteczna ich realizacja, ale ta wymaga współpracy całego rządu przy energicznych działaniach resortu rolnictwa, tego zaś niestety zabrakło. Oczywiście konieczne jest twórcze rozwijanie tej polityki i takie zagadnienia, jak: gospodarstwo rodzinne, organizacja i ochrona rynku, pośrednicy, koszty, integracja muszą być w centrum uwagi. Jest to ogromny obszar pracy publicznej, której nie może zastąpić jedna, nawet w słusznym tonie utrzymana, debata parlamentarna. Polska państwem prawa - to jest poza dyskusją, tymczasem rolnicy to prawo złamali ku oburzeniu tylu polityków i mediów. Owszem, złamali prawo drogowe, prawo o wykroczeniach, ale broniąc swego prawa do pracy, do godności, do uniknięcia niezawinionych bankructw. To też prawo. Jak to się stało, że dochodzi do konfliktu różnych praw? I co w tej sytuacji? O niektórych takich sytuacjach rozstrzygają kodeksy: Karetka na sygnale może przejechać na czerwonym świetle, człowiek ma prawo do obrony koniecznej. Rolnicy z takiego prawa skorzystali, wcześniej bowiem nie zostało wypełnione należycie prawo o Agencji Rynku Rolnego, która ma stabilizować rynki i chronić dochody rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełGabrielJanowski">Wysoka Izbo! Obecność w tej debacie pań i panów posłów, powaga i odwaga w potraktowaniu spraw wsi i rolnictwa, w tym ostatniego kryzysu, będzie miarą naszej zdolności do wzięcia odpowiedzialności za Polskę, zdolności do wyciągania wniosków i podejmowania decyzji. Błędów w polityce, tak jak w życiu, uniknąć się nie da, ale błędy trzeba umieć naprawić i co więcej - zadbać o to, by nie popełniać ich ponownie. Wierzę, że zdolnością tą zdołamy się wykazać. A wierzę, gdyż koalicja rządząca wywodzi się z nurtu, który potrafił nadać nowy kształt Polsce i odmienić bieg rzeczy w zniewolonej Europie.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Papież Jan Paweł II w encyklice „Laborem egxercens” o pracy ludzkiej mówi do nas: „Rolnictwo posiada zasadnicze znaczenie... jako podstawa zdrowej ekonomii”. Tego przesłania musimy wysłuchać, musimy zrozumieć je i przełożyć na rzeczywiste rozwiązania. To jest wymóg wynikający z elementarnego poszanowania dla prawdy, wierności wyznawanym zasadom i naszej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Premierze! Dziękuję panu. Jest pan pierwszym premierem, który bierze udział w debacie rolnej. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Głos z sali: W tej kadencji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Oleksego z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! To dobrze, że pan jako premier siedzi tu i uczestniczy w tej debacie, ale niechby to nie był jedyny wkład w uzdrawianie sytuacji w polskim rolnictwie. Chcę też prosić, żeby pan - kiedy już dojdzie do tego, że zechce pan ujawnić swoje zamiary co do reformowania rządu i oceny działania poszczególnych resortów - nie zapomniał o pośle Dornie, ponieważ on przy całym krytycyzmie należnym rządowi wciąż - odniosłem takie wrażenie - jest po pańskiej stronie. Inaczej bowiem to drzwi SLD mogą stać otworem, jak zawsze dla ludzi inteligentnych i konsekwentnych.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełJózefOleksy">Chcę powiedzieć, że nie mam pewności, czy rolnicy i obywatele słuchający naszej debaty pogłębiają w sobie przywiązanie do rządu i koalicji rządzącej, czy też niesmak i złość do całej elity politycznej. Często uczestnicząc w spotkaniach, mam wrażenie, że jednak obecny rząd przyczynia się do pogłębienia przepaści pomiędzy rządzącymi a społeczeństwem. I nie w tym rzecz, żeby mnożyć przykłady i pokazywać błędy, które na to się złożyły, rzecz w tym, żeby próbować temu zaradzić. Jednak pierwszym krokiem musi być propozycja rządu w tej sprawie. Uważam, że korzyścią z tej debaty przynajmniej będzie to, że rząd chyba się ocknie.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PosełJózefOleksy">Mam jednak takie wrażenie... I że zacznie wyciągać wnioski z tej krytyki, która nie jest krytyką na złość rządowi, choć jest pełne prawo ku temu, by ze strony opozycji i złośliwości się pojawiały. Trzeba to znieść - kiedy będziecie w opozycji, to wtedy rewanż będzie mógł być pełny. Jeżeli natomiast rząd zechce zrozumieć, że to nie jest krytyka na złość, że zapaść polskiego rolnictwa jest faktem i że nie ma się co w tej kwestii spierać, to może rzeczywiście pojawi się nie Pakt dla wsi - bo to jest kolejny papier, którego rolnicy nie uznają za coś wiarygodnego, bo już niejeden taki był prezentowany wobec wsi i rolnictwa - ale może uczciwa współpraca i wreszcie uznanie, że są w Polsce sprawy, nad którymi trzeba dyskutować wspólnie z opozycją po to, żeby potem łatwiej pokonywać trudności.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PosełJózefOleksy">Wierzę, że efektem tej debaty będzie to, że rząd w końcu zrozumie, że nie będzie rządził wiecznie. Mówiono już w tej dyskusji, nawet z pewną pokorą - i to jest sukces tej debaty - o tym, że ta koalicja nie zakłada już, że będzie rozstrzygać o polskich sprawach po wsze czasy. Dopuszcza myśl, że w Polsce może być zmiana władzy, a co za tym idzie, warto przygotować pewne ważne sprawy tak, żeby szły do przodu niezależnie od tego, kto rządzi.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#PosełJózefOleksy">Nie podzielam opinii pana posła Dorna, że konstrukcja myślowa wystąpienia marszałka Borowskiego była szczególnie życzliwa dla premiera Balcerowicza, a nawet gdyby tak było, to nie przysporzyłoby to wcale punktów premierowi Balcerowiczowi, np. w oczach Polskiego Stronnictwa Ludowego. Tak więc uważam, że pewna równowaga została tu zachowana. A jeśli pan poseł Dorn się obawia, że marszałek Borowski wylał cały kałamarz, to ja go uspokajam: gdyby wylał cały kałamarz, to rząd mógłby się już nie wyłonić spod tego atramentu.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#PosełJózefOleksy">Nieprawdą jest też, panie pośle Dorn, że Sojusz Lewicy Demokratycznej głosi tu, że wszystkiemu winna jest „Solidarność”. My bardzo długo dojrzewaliśmy do tego, żeby w ogóle jakiekolwiek zarzuty pod adresem rządzącej „Solidarności” sformułować. Uważamy jednak, że społeczeństwo sygnalizuje, że już pora, że już najwyższy czas to powiedzieć i to ocenić.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#PosełJózefOleksy">Chcę nawiązać do wypowiedzi pana posła Halla, który całkiem spokojnie, w tonie odpowiadającym mi, mówił o wizerunku państwa, jaki się wyłania - o tym, na czym ma polegać siła państwa. Mówił też, że władza pochodzi z woli ludu. Lud ma prawo zmieniać swoją wolę...</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#PosełJózefOleksy">.‍.. i to będziemy zawsze przypominać. Ale chcę powiedzieć panu posłowi Hallowi - który był krytycznie nastawiony do wątpliwości marszałka Borowskiego: czy jest już chaos, czy nie, czy to jest groźne, czy są zagrożenia, czy nie - że największe zagrożenia dla wolności płyną zawsze z biedy, z nędzy. To jest największe zagrożenie dla wolności, a nie to, czy użyjemy do oceny sytuacji takich czy innych słów.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#PosełJózefOleksy">Była mowa o braku odpowiedzialności po obu stronach, była mowa o tym, czy to było legalne, czy nielegalne. Proszę państwa, rolników to mało obchodzi. Rolnicy mają legalizm zakodowany w swoich postawach. I jeżeli zbliżyli się do granicy nielegalności w przypadku niektórych blokad, to zrobili to z rozpaczy i z braku wyobrażenia co do możliwości innego dochodzenia swoich racji. Przy całym rygoryzmie, jaki w kwestii przestrzegania prawa musi być w państwie demokratycznym, to także trzeba zrozumieć. Sojusz Lewicy Demokratycznej tak właśnie podchodzi do oceny tych różnych dramatycznych sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-61.13" who="#PosełJózefOleksy">Pan poseł Hall mówił, że koalicja oczekuje od opozycji czynów konstruktywnych. Nie zdefiniował, o co by chodziło w tym teście na konstruktywność opozycji. Myślę, że nie chodzi o to, żebyśmy usiedli w SLD i zaczęli przygotowywać rządowi decyzje, bo jeśli nawet potrafilibyśmy to zrobić, to nie wypadałoby wszystkich decyzji za rząd przygotowywać. Pytanie więc jest następujące: Na czym ma polegać oczekiwanie, słuszne zresztą, że zachowanie opozycji w ważnych, trudnych sytuacjach będzie także konstruktywne, a nie tylko krytyczne, z racji prawa opozycji do takich właśnie zachowań?</u>
          <u xml:id="u-61.14" who="#PosełJózefOleksy">Zgadzam się z panem posłem Hallem, że Polska ma wizerunek państwa szanowanego, państwa o dobrej gospodarce i nie należy go niszczyć takim czy innym brakiem odpowiedzialności. Jednak trzeba sobie też uczciwie od czasu do czasu powiedzieć, że wizerunek państwa najłatwiej przychodzi niszczyć rządzącym i przed tym posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej ostrzegali dzisiaj najbardziej.</u>
          <u xml:id="u-61.15" who="#PosełJózefOleksy">Uważam, że trzeba mocno podkreślić dwie sprawy, pomijając już niesłuszność wypowiedzi pani Radziszewskiej o tym, że górka wołowiny czy wieprzowiny wyprowadziła rolników na szosy. To jest nieuczciwa ocena i nie żadna górka wieprzowiny, która się zebrała, tylko kryzys w rolnictwie, który nie od dziś narastał. Natomiast trzeba sobie powiedzieć: nie ma w Polsce koncepcji strategicznej restrukturyzacji rolnictwa i polskiej wsi, takiej, która by się nadawała do zastosowania w różnych etapach przy różnych przewidzianych kosztach. To jest temat ponadpartyjny. Apeluję do pana premiera, żeby od tego może zaczął rozmowy z opozycją i zanim rząd w Brukseli przedstawi w tym roku stanowisko negocjacyjne w sprawie polskiego rolnictwa, żeby nad tą strategiczną sprawą, dotyczącą tak dużej części społeczeństwa, usiąść i nad tym stanowiskiem negocjacyjnym w różnym układzie politycznym naprawdę dyskutować. To nie uszczupli ani władzy, ani kompetencji rządu, ani nie będzie strasznym wyróżnieniem dla opozycji. To będzie wyjście naprzeciw naprawdę zrozpaczonym rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-61.16" who="#PosełJózefOleksy">Jest bowiem schizofrenią ekonomiczną i wczesnego Balcerowicza, i obecnego Balcerowicza, i rządów „Solidarności” mówienie o restrukturyzacji i udawanie głupiego, że to może nie kosztować.</u>
          <u xml:id="u-61.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.18" who="#PosełJózefOleksy"> Każda restrukturyzacja musi kosztować i, Wysoka Izbo, restrukturyzacji polskiego rolnictwa nie da się przeprowadzić tylko za pieniądze Unii Europejskiej. Muszą być na to wyłożone także polskie pieniądze i Unia dopilnuje, żeby finansowy wkład Polski w restrukturyzację polskiego rolnictwa był zabezpieczony, i słusznie, bo to jest w pierwszej kolejności nasza sprawa. I dlatego apeluję, żeby zapanowała konstruktywność stosunków po ostrej i należnej rządowi krytyce, bo inaczej te schizofreniczne wyobrażenia będą chłopów mylić. I to, co jest dziś najstraszniejsze, jeśli chodzi o polską wieś, to kompletna niewiara, że ktokolwiek uczciwie się zajmuje ich problemami. Dlatego żadne papiery tu nic już wiele sprawczego nie uczynią. Żeby odbudować wiarę polskich rolników w sens gospodarowania na długą metę w zmienionej strukturze agrarnej - oni to doskonale rozumieją - biorąc pod uwagę, że się nie utrzyma wiele gospodarstw oraz to, co się musi zdarzyć na polskiej wsi, musi być realny, konkretny proces uczciwych rozmów, widoczny publicznie, który dla ludzi na polskiej wsi będzie otuchą i motywacją do własnego działania. Tego brakuje.</u>
          <u xml:id="u-61.19" who="#PosełJózefOleksy">Druga sprawa dotyczy posła Kamińskiego, który bardzo doniośle, jak zwykle, wzywał do odwagi wobec Unii Europejskiej. Gdyby ta odwaga miała mieć taki wyraz zewnętrzny, to prosiłbym, żeby to nie był poseł Kamiński, ponieważ on tak głośno mówi i tak agresywnie, że może przestraszyć przedstawicieli w Brukseli i wtedy nie załatwimy tych interesów, o które nam chodzi, a ta odwaga jest potrzebna. Tezę posła Kamińskiego uważam za słuszną, ale wykonania bym mu nie powierzył.</u>
          <u xml:id="u-61.20" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-61.21" who="#PosełJózefOleksy"> Ta odwaga bowiem wobec Unii Europejskiej to jest po prostu rzetelna kalkulacja polskich rodzimych interesów. I nic w tym nie będzie dziwnego dla Brukseli. To jest normalna zasada między partnerami, byle nie na klęczkach i byle to nasze stanowisko negocjacyjne uwzględniało, że nie wolno już liczyć na to, co w początkach lat dziewięćdziesiątych było zapisane, choć niewypowiedziane, w doktrynie transformacji ekonomicznej w Polsce, a mianowicie, że rolnictwo polskie pozostawia się samemu sobie i wpływ konkurencji zagranicznej oraz otwartych granic zmusi polskie rolnictwo do transformacji czy autotransformacji. To było naiwne, długo powtarzane założenie. Nieważne, skąd się wzięło w polskiej doktrynie transformacji. Ono zrodziło ogromnie dużo nieufności na wsi polskiej do transformacji w ogóle, a także do Unii Europejskiej. Od tego trzeba odejść i to jest prawda, co mówił poseł Jagieliński, że za restrukturyzację rolnictwa jest odpowiedzialne państwo polskie. Prawa rynku muszą tu być zastosowane i rynek swoją rolę musi odegrać. Nie wolno jednak tego pozostawić mechanizmom rynkowym, bo to jest zupełnie inna dziedzina niż wszystkie pozostałe w gospodarce, gdzie mechanizmy rynku rzeczywiście mogą być nawet jedynymi, które działają i regulują te dziedziny.</u>
          <u xml:id="u-61.22" who="#PosełJózefOleksy">Kończąc, chcę powiedzieć, że nie widzę specjalnego związku, jak mówi pani Nowina-Konopka, pomiędzy rolnictwem a suwerennością Polski. To są te niepotrzebne uogólnienia, które zamazują właśnie to konkretne, co trzeba załatwić. To jest pójście za daleko — wiązanie rolnictwa polskiego z suwerennością kraju. Ani Polska nie musi dążyć do tego, żeby się sama mogła wyżywić, ani nie musi i nie będzie mogła bronić wszystkiego, co w tym rolnictwie dziś jest. Trzeba to ulokować we właściwej perspektywie. Moim zdaniem będzie to możliwe, jeżeli rząd zechce posłuchać tego, co mówi opozycja, uwierzyć, że jeśli chodzi o dążenie do władzy, to opozycja ma cierpliwość i poczeka —...</u>
          <u xml:id="u-61.23" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-61.24" who="#PosełJózefOleksy">... czas może już nie jest taki długi, a więc niekoniecznie opozycja musi dążyć do władzy na bazie ważnych, fundamentalnych spraw, które dotyczą całego państwa. A zatem bez tej podejrzliwości, bez zarzutów historycznych, dziś już niewiele tu znaczących, trzeba po prostu siąść i rozwiązywać ten poważny strategiczny problem, jaki przed Polską stoi.</u>
          <u xml:id="u-61.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Czecha z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ze względu na brak czasu będę mówił krótko i będę musiał się odnieść tylko do kilku najważniejszych wątków tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełMirosławCzech">Ta dyskusja, potrzebna, niezbędna, która się powinna odbyć w atmosferze powagi w tej sytuacji, bo dyskutujemy o poważnych sprawach, ma kilku bohaterów: np. reformy wprowadzane przez ten rząd, styl wprowadzania, personalnie bohaterem jest niewątpliwie premier Balcerowicz, a ogólnie rzecz biorąc, bohaterem jest obecnie rządząca koalicja, i opozycja ma oczywiste prawo do tego, aby przedstawić takie przesłanie z tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełMirosławCzech">Z całą powagą również chcę potraktować wystąpienie pana marszałka Borowskiego, chociaż, jak to zauważył mój przedmówca, było w nim wiele złośliwości, charakterystycznych zresztą dla pana marszałka Borowskiego - ale nie w tym problem. Pan marszałek postawił pewne tezy, o których chciałbym powiedzieć, że zgadzają się co do pewnej konstrukcji myślowej, natomiast w takiej sytuacji, gdy mamy do czynienia z pewnym manifestem, okraszonym szczyptą humoru, szczyptą dowcipu, specyficznego zresztą, trudno z nimi polemizować, bo to jest pewna forma manifestu, a nie przedstawienia opinii, które są do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PosełMirosławCzech">Jest pewna teza, którą pan marszałek zawarł na końcu, a mianowicie wezwanie do koalicji, aby opozycję traktowała w sposób poważny i prowadziła dialog. To jest dobre wezwanie. Unia Wolności jest tą partią, która słowo „dialog” ma bardzo mocno wpisane w tradycję, bo, jak można się było zorientować z filmów o „okrągłym stole”, wielu liderów Unii Wolności wówczas przy okrągłym stole zasiadało...</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przepiło.)</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PosełMirosławCzech">... nadając polskiej formie dialogu określony kształt, i chyba z korzyścią dla naszego państwa, bo wczoraj w tym głosowaniu w sposób solidarny, z niewielkimi wyjątkami (byli nimi też posłowie pochodzący z klubu SLD), daliśmy temu wyraz. Jest to wielkie osiągnięcie tych minionych 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełMirosławCzech">Ale by dialog był prowadzony w rzeczywisty sposób, trzeba sobie powiedzieć o pewnych rzeczach rzetelnie. Rzetelnie też trzeba powiedzieć o reformach, o tym, w jaki sposób one są wprowadzane, i o polityce gospodarczej, jaka jest obecnie realizowana. O reformach można powiedzieć tak: Unia Wolności w tej sprawie wyraziła swoje stanowisko w sposób bardzo jasny: tam, gdzie poparcie jest potrzebne, popieramy, tam, gdzie trzeba krytykować i zmieniać te błędne decyzje, które są realizowane, staramy się to czynić.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełMirosławCzech">A teraz jeśli chodzi o tezę czy to, co zostało zawarte już nie w wystąpieniu pana marszałka, ale prezesa Kalinowskiego - tzn. że pewna polityka poniosła porażkę, że należy w tej chwili wszystko radykalnie zmienić, bo mylił się jeden człowiek, a my wszyscy pozostali mieliśmy rację... Efekty po 10 latach transformacji, polskiego rozwoju są obecnie takie, że okazuje się, iż ten człowiek nie mylił się.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A wieś?)</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#PosełMirosławCzech">Panie pośle, za sekundę będę mówił o wsi i rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale już nie będzie czasu.)</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#PosełMirosławCzech">Będzie troszkę czasu. Korekty są potrzebne tam, gdzie trzeba je stosować. Ale nie używajmy do tego takiego obrazu, bo można wykreować pewną sytuację. Słuchając tej dyskusji odniosłem wrażenie, że oto mocny człowiek stąpa po polskiej scenie politycznej, w polskiej rzeczywistości, a u jego nóg rozlega się ujadanie.</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#komentarz">(Głos z sali: I na drogach też.)</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#PosełMirosławCzech">Przepraszam za to określenie, ale wydaje mi się, że zbudowaliście państwo taki obraz.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#PosełMirosławCzech">Obecna społeczno-polityczna sytuacja i reformy, jakie mają miejsce w Polsce, wiążą się z olbrzymią sferą, która w dużym stopniu przez 10 lat polskiej transformacji nie została uwzględniona - chodzi o to, co częstokroć bywa nazywane sferą budżetową i co jest uzależnione od płaconych w państwie podatków. I w tym przejawia się podstawowy problem, o którym obecna koalicja ma prawo do państwa mówić. To, że ma prawo do państwa mówić, wynika z tego, że duża część tych problemów to efekt zaniechań, do których dopuściliście. To jest podstawowy problem, ponieważ 4 lata w polskiej transformacji to jest dużo.</u>
          <u xml:id="u-63.15" who="#PosełMirosławCzech">A teraz przechodzę do sytuacji społeczno-politycznej na wsi, do właściwego tematu dyskusji. Bardzo podobała mi się druga część wystąpienia pana posła Pilarczyka. Przedstawił on skonkretyzowaną wizję tego, co powinno zostać zrobione. Powiedział, że zostanie przedstawiony projekt ustawy o restrukturyzacji polskiej wsi, polskiego rolnictwa, ponieważ trzeba wreszcie podzielić polskie rolnictwo. Istnieje przecież w nim część, której trzeba zapewnić pomoc socjalną, i część, w której mechanizmy interwencji powinny być stosowane. Wspaniale!</u>
          <u xml:id="u-63.16" who="#PosełMirosławCzech">Ku mojemu wielkiemu zadowoleniu przez 4 lata w ubiegłej kadencji byłem członkiem komisji rolnictwa. Pamiętam, jak wicepremier i minister rolnictwa rządu robotniczo-chłopskiego składał obietnice, że do września 1996 r. taka ustawa zostanie przygotowana. A działo się to wszystko po tym, jak został zgłoszony poselski projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym, który przez nas wszystkich dosyć solidarnie został skrytykowany. I wówczas były zapewnienia. Co zrobiliście? Panie prezesie Kalinowski, nic nie zrobiliście i wy ponosicie za to odpowiedzialność. To są te zaniechania, które wynikają z tego, że przez 4 lata nie załatwiliście fundamentalnych spraw wsi i rolnictwa. A mogliście,...</u>
          <u xml:id="u-63.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.18" who="#PosełMirosławCzech">... bo były wówczas deklaracje. Wiceprzewodniczącą komisji rolnictwa była wtedy pani Maria Stolzman. Jak doskonale pamiętacie, z tej trybuny i podczas obrad komisji mówiliśmy, że Unia Wolności - pomimo tego, że będąca opozycji - takie rozwiązanie poprze, bo rozumie, że w niektórych klubach parlamentarnych wystąpi opór przeciwko temu. I co się stało? Nic.</u>
          <u xml:id="u-63.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Półtora roku i nic.)</u>
          <u xml:id="u-63.20" who="#PosełMirosławCzech">To jest inna sprawa, do której chciałbym przejść.</u>
          <u xml:id="u-63.21" who="#komentarz">(Głosy z sali: Aaaaa...)</u>
          <u xml:id="u-63.22" who="#PosełMirosławCzech">Momencik, to jest inna sprawa. Dla mnie te sprawy, o których w tej chwili mówię, wynikają... Chcę kończyć, bo już chyba przekroczyłem czas. Jeżeli z tej debaty wyniesiemy tylko to, co prezes Kalinowski mówi, że deficyt handlowy Polski w ub. r. wyniósł 21 mld dolarów... To jest jawne kłamstwo. Po co to podawać?</u>
          <u xml:id="u-63.23" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: Jakie kłamstwo? A ile?)</u>
          <u xml:id="u-63.24" who="#PosełMirosławCzech">Po co kłamać, skoro GUS podał oficjalne dane, według których wynosi on 13,5 mld. Po co podawać ludziom nieprawdę? Jest więc inna statystyka. Jeżeli natomiast wyjdziemy z tej debaty tylko z tym, że sobie pogadaliśmy, przedstawiliśmy różne racje i będziemy to opowiadali, bo zdobędziemy większe poparcie, to wszyscy tutaj razem nie jesteśmy warci funta kłaków. Sytuacja w polskim rolnictwie i na wsi jest bardzo trudna. I to nie za rządów tej koalicji doszło do tego, że liczba dzieci i młodzieży wiejskiej, które mają możliwości i idą na studia, zmniejszyła się. Ta statystyka, jak wiecie, pogarszała się przez 4 lata, gdy byliście u władzy. I w tej chwili jest taka sytuacja, z którą trzeba sobie jakoś poradzić. Jeżeli uda się rzeczywiście wypracować takie rozwiązania, razem, w komisji rolnictwa, a także na forach parlamentu, w dyskusjach, dobre rozwiązania, to będzie ten podstawowy użytek i uwieńczenie tej misji, którą tutaj pełnimy jako posłowie - uchwalimy dobre prawo. Koalicja rządząca do takiego działania jest gotowa. I chcę powiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-63.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Od kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-63.26" who="#PosełMirosławCzech">No, robimy, przygotowujemy.</u>
          <u xml:id="u-63.27" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Możecie do mnie jeszcze długo mówić: „róbcie”. Jak mówię, we wrześniu 1996 r. miał być przygotowany projekt ustawy. Rządziliście do października 1997 r. Gdzie ten projekt? Przygotowanie tego, jak sami wiecie, nie jest takie proste. Nie krytykujcie więc w sposób niewłaściwy. Razem uda się to zrobić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.29" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Nie ma razem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Czechowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kalinowski - w trybie sprostowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Tak, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełJarosławKalinowski">Przed chwilą pan poseł Czech powiedział, że ja kłamię. A ja muszę stwierdzić, że pan poseł Czech nie potrafi chyba czytać.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie umie.)</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełJarosławKalinowski">„Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju za rok 1998”, Główny Urząd Statystyczny, strona 4: Za 11 miesięcy - minus 19 mld. A do tego trzeba doliczyć grudzień, wychodzi więc 21 mld dol. Panie pośle Czech, trzeba mówić prawdę i trzeba umieć czytać.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełJarosławKalinowski">Natomiast co do naszych działań w poprzedniej koalicji i co do tego, co pan mówił o ustawie o gospodarstwie rodzinnym: Nasz projekt opierał się na rozwiązaniach europejskich. Wprost się do nich odwoływaliśmy. Problem polega na tym, że my chcemy restrukturyzacji rolnictwa na wzór europejski. Tam, gdzie rolnictwo jest chłopskie, rodzinne, gdzie rolnictwo ma rangę taką, o której mogą dzisiaj nasi polscy rolnicy tylko pomarzyć... A wy jako przedstawiciele Unii Wolności chcecie rolnictwo mieć oparte na wzorze liberalnym. I tym się absolutnie różnimy.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Czech chce sprostować?</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełMirosławCzech">Chcę sprostować i powiedzieć, że dane GUS są ogólnie dostępne i chętnie je użyczę. Natomiast, panie prezesie Kalinowski, chcę panu powiedzieć, że mieliście w poprzedniej koalicji większość niemal konstytucyjną i chęciami przez 4 lata można piekło wybrukować, a nie... Nie przygotowaliście odpowiednich rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kalinowski: To są dane GUS.)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panie pośle, proszę mi to podać, niech ja stwierdzę, jakim dokumentem się posługujecie. Proszę mi dać do ręki, bo nie uwierzę.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">„Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju za rok 1998”, Główny Urząd Statystyczny.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Może ja to wyjaśnię, bo wiem, o co chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy też będzie sprostowanie?</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, jak pan ma dopuścić do wyjaśnienia?)</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Wyjaśnię.)</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełMarekBorowski">Za zgodą marszałka.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełMarekBorowski">To jest prawie niemożliwe, ale obaj panowie mają rację. Tak bym to określił. Mianowicie jedna statystyka jest robiona na bazie danych z Narodowego Banku Polskiego, dotyczących, krótko mówiąc, przepływów finansowych, a druga - na bazie towarowej, GUS. I te różnice istnieją od dłuższego czasu.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: To nie w tym jest błąd.)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełMarekBorowski">Nie, ja mówię o głównej różnicy.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: To nie jest główna różnica.)</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełMarekBorowski">Dobrze. Jeżeli pan poseł chce to szerzej przedstawić, proszę bardzo. W każdym razie zgadzamy się co do tego, że obaj mają rację.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: Proszę pozwolić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Przepraszam państwa bardzo. Rzeczywiście idą w świat niepotrzebnie zdania, które są oczywiście błędne. Rzeczywiście obaj panowie mają rację, tylko jeden się powołuje na statystykę bilansu handlu zagranicznego, a drugi na statystykę rachunku bieżącego bilansu płatniczego. I to jest podstawowa sprawa. Tu nie chodzi o statystykę NBP i statystykę GUS, i to, że jedna jest płatnicza, a druga jest towarowa, tylko o różnice pomiędzy bilansem handlu zagranicznego a rachunkiem bieżącym obrotów w bilansie płatniczym. I w tym sensie obaj panowie mają rację.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już nie dopuszczę do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Oczekiwałem, że ktoś udowodni, że jest dodatnie saldo w handlu zagranicznym. Nikt nie udowodnił.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Chcę wyjaśnić.)</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, pan już nic nie wyjaśni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Ja na takiej samej zasadzie jak pan poseł, mój przedmówca. Jako przewodniczący podkomisji ds. ustawy o gospodarstwie rodzinnym chciałem jednoznacznie stwierdzić, że taki projekt był, ale przy zdecydowanym sprzeciwie Unii Wolności wobec uchwalenia tej ustawy nie było możliwości pracy nad tym projektem i nigdy nie ujrzał on światła dziennego.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Pawlaka z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Mam trzy i pół minuty, tak więc będę mówił tezami.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełWaldemarPawlak">Po pierwsze, kwestia różnic. Myślę, że niezależnie od tego, jakie cyfry będziemy wymieniać, na pewno deficyt w handlu bardzo wyraźnie przekracza kwotę 10 mld dolarów i nie jest to powód do optymizmu.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełWaldemarPawlak">Po drugie, ze wszystkich wystąpień klubowych z największą uwagą wysłuchałem wystąpienia pana posła Wujca, który z troską wypowiadał się o sprawach wsi. I chyba naprawdę chodziło mu o rolnictwo. Może sprawy rolnictwa zajmą więcej miejsca w programie Unii Wolności. Chciałbym jednak zadać tylko jedno pytanie panu posłowi Wujcowi: Kto na wsi przynosi straty, a kto zyski? Czy rolnik gospodarujący w małym gospodarstwie, dający utrzymanie swojej rodzinie, zapewniający dzieciom wykształcenie, przynosi społeczeństwu straty, czy zyski?</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PosełWaldemarPawlak">Po trzecie, kierunki myślenia o programie. Potrzebna jest w tym różnorodność. Każda grupa społeczna powinna wiedzieć, jakie są dla niej perspektywy: duże gospodarstwa, chłoporobotnicy, inni mieszkańcy wsi, rzemieślnicy, nauczyciele, lekarze. W różnych regionach potrzebne są różne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PosełWaldemarPawlak">Po czwarte, mechanizmy rynkowe. Rolnicy mówią: Chcemy dobrze produkować i oczekujemy, że nasza praca nie zostanie zmarnowana, każdy powinien dobrze robić swoje. Tymczasem z rządowych sfer słyszą oni pouczenia zamiast tworzenia odpowiednich warunków dla rolnictwa. Rząd powinien pilnować mechanizmów. Apele do Unii Europejskiej o rezygnację z dopłat świadczą o bezradności i przyznaniu, że polityka Unii Europejskiej we współczesnym świecie jest skuteczna. Nie jest natomiast skuteczna polityka apeli i naiwna wiara w liberalne mechanizmy rynku w gospodarce światowej, gdyż rynek rolny jest przez najsilniejsze kraje bardzo chroniony. Tu tkwi zasadniczy błąd koncepcji liberalnej, która daje nam recepty z nierealnego świata, bo ten świat stosuje protekcje, ochronę rynku rolnego i do tego musimy dostosować nasze działania, a nie poruszać się w sferze utopii.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#PosełWaldemarPawlak">Po piąte, uwaga osobista. Te pouczenia dotyczą nie tylko chłopów. W 1994 r., kiedy byłem premierem, też mnie pouczali, co powinienem robić. Odpowiem na to, przytaczając podstawowe fakty. W końcu 1994 r. ceny skupu trzody były na poziomie 2,5 zł za kilogram. Schab kosztował w sklepie 3,5 raza więcej. W roku 1999 rolnik otrzymuje w skupie 1,80 zł za kilogram, konsument natomiast płaci w sklepie ponad 15 zł, a zatem ponad 8 razy więcej. Rolnicy otrzymują mniej, a konsumenci płacą więcej. Piękne programy, wystąpienia i zaklęcia nie wystarczą.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#PosełWaldemarPawlak">Po szóste, tak na zakończenie, pytanie o przyszłość. Omawiamy sytuację dotyczącą rolnictwa w kraju, demokratyczne mechanizmy gospodarcze, a tymczasem demokracja bankrutuje. Problemy dotyczące przemysłu lekkiego, obronnego, służby zdrowia, rolnictwa, problemy społeczne coraz częściej omawiane są na ulicach i drogach.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#PosełWaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Czy demokracja zbankrutuje? Czy protesty i strajki będą jedyną drogą dopominania się o sprawiedliwość? Wygrane wybory dają prawo do rządzenia, ale nie do rządzenia w dowolny sposób. Prawo do rządzenia, ale tak, jak jest to zapisane w konstytucyjnej przysiędze - tak, aby dobro ojczyzny i pomyślność obywateli były najwyższym nakazem.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego, niezrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Panie marszałku, w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania pan poseł Wujec chciał zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Oczywiście nie zabierałbym czasu, ale poseł Pawlak podał pewną kwestię, moim zdaniem, nieprecyzyjnie.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosełHenrykWujec">Ja nie mówiłem o stratach społecznych w odniesieniu do jakiegokolwiek gospodarstwa rolnego, nie mówiłem, że ono przynosi straty społeczne. Ja mówiłem o stratach ekonomicznych. Mówiłem o tym, że 700 tys. gospodarstw wiejskich ma swój dochód z rolnictwa,...</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Miało.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PosełHenrykWujec">... a 1400 tys. tego dochodu nie ma. Mówiłem również o tym, że konieczna jest taka polityka rozwoju obszarów wiejskich, aby każde gospodarstwo wiejskie mogło istnieć i mogło się rozwijać. A także o całej tej polityce pomocy socjalnej bądź też pomocy na rzecz zalesiania, ugorowania w odniesieniu do tych gospodarstw, które sobie nie poradzą. I trzeba to powiedzieć, dlatego że jeśli się tego nie mówi, to się tym gospodarstwom rzeczywiście szkodzi.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Ale wy uderzyliście w najsilniejsze.)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PosełHenrykWujec">No i to była również jedna z rzeczy, której poprzednia koalicja SLD–PSL nie chciała zrobić. Mówiłem o tym, że pan premier Pawlak razem ze 120-osobową grupą swoich posłów - my mieliśmy tylko 40, więc to nie może się równoważyć - też tego nie zrealizował, być może z obawy, że jest to trudna polityka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Heniek, nie kłam!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Wujcowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałem przypomnieć, że w tamtej kadencji Unia Pracy miała 40 posłów.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: A wy 74.)</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród dzisiejszych wystąpień niewątpliwe wrażenie zrobiło wystąpienie pana posła Borowskiego, który w imieniu SLD poddał miażdżącej krytyce dotychczasowe posunięcia rządu w kilku obszarach jego działań. Powiem więcej, to wystąpienie miało charakter manifestu. A manifesty mają to do siebie, że porywają, ale później po nich pozostaje zawód wielu pokoleń - żeby wspomnieć inne, wielokrotnie już na tej sali przypominane manifesty.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełJanRulewski">Trzeba również pamiętać, że 9/10 wystąpienia pana posła Borowskiego to krytyka, permanentna krytyka, a tylko 1/10 to propozycje, propozycje Frontu Jedności Narodu lub zbliżone. To też już odeszło na śmietnik historii.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełJanRulewski">Proszę Wysokiej Izby, jest problem ustrojowy: czy porozumienie i na jakich zasadach. Otóż, panie premierze, to wyborcy, odbierając zaufanie PSL i SLD w poprzednich wyborach, w pańskie ręce, w ręce tej koalicji złożyli swoje nadzieje.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pomylili się.)</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełJanRulewski">Tego zaufania odmawiać nie można, ale też z tego powodu nie można go rozmywać w różnego rodzaju sojuszach. Gra musi być czytelna, odpowiedzialność jedna. I w tym przekonaniu, panie premierze, muszę powiedzieć, że rząd do tej pory tego zaufania nie równoważy. Zachowania rządu w okresie strajków, blokad czy nawet pikiet dowodzą, że rząd nie miał dobrej informacji. Co więcej, że nie wykorzystał tego potencjału reformatorskiego, który nie ogranicza się bynajmniej tylko do posłów z prawej strony, ale wielu reformatorów. I można było go rzucić do rozmów, a może nawet negocjacji, zamiast oddziałów policyjnych.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj rozmawiamy nad położeniem, a zarazem protestami znacznie większych grup ludności niż tylko rolnicy, niż tylko chłopi. Rzecz dotyczy pracowników służby zdrowia, jak również pracowników edukacji. Oni się dają określić pewnym wspólnym mianownikiem. To do tych grup czy do ich warsztatów pracy nie wpłynął żaden z 30 mld dolarów z tytułu inwestycji zagranicznych. To do tych grup nie dotarły przywileje wynikające z ulg podatkowych. To zwłaszcza grupie pracowników budżetowych nie spłaciliśmy długu wynikającego z pomyłek, odebrania czy też poniechania wypłat dodatków za szkodliwą pracę oraz rewaloryzacji. Do dzisiaj tego nie spłaciliśmy, zatem nadużyliśmy kartki wyborczej. A podstawą demokracji nie są sojusze, nie są fronty jedności narodu, tylko kartki wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy o wielu grupach, ale pozwoli Wysoka Izba, że też zwrócę się z pewnymi propozycjami. Wydaje mi się, że w zakresie spraw wsi i terenów wiejskich potrzebne są rozwiązania dwojakiego rodzaju. Dziś te doraźne, żeby uspokoić sytuację, żeby ustabilizować byt tych ludzi, a następne w ciągu najbliższych 2–3 lat. Panie marszałku, nie wydaje mi się, żeby te dzisiejsze... Nie podzielam tezy pana Oleksego, jakoby mielibyśmy do czynienia z zapaścią na wsi. Mamy do czynienia z klęską urodzaju. Polska jest w stanie wyżywić dwa narody, nie jeden, i wyżywi, i do tego prawie się zbliżamy. Wobec tego konieczne jest ustabilizowanie produkcji, dlatego przyjmijmy rozwiązania dotyczące kwot produkcyjnych. Niech ceny podlegają regułom rynkowym, ale stabilizacja gospodarstw producentów niech będzie określana przez kwoty produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PosełJanRulewski">Drugi problem, o którym mówił poseł Jagieliński - co zrobić z tymi, którzy nie mogą być włączeni w proces produkcyjny. Co zrobić z bezrobotnymi, panie pośle Borowski, których liczba wzrosła podwójnie na wsi w trakcie sprawowania rządów przez PSL–SLD. Albo ukrywali się za ojcowską wrażliwością, albo nie opłacało im się zgłaszać wprost do urzędów pracy, w których pracy dla nich nie było. Trzeba środki z Funduszu Pracy przynajmniej w połowie, i to od dzisiaj, przeznaczyć na aktywizację tych ludzi. Proszę pamiętać, że co do aktywizacji na wsi, zaledwie 10 tys. spośród pół miliona młodych ludzi i nieco starszych znalazło pracę w ciągu minionych dwóch lat. Zaś perspektywa dwóch lat, o tym już tutaj mówiono, to przede wszystkim wprowadzenie... Dziś nikt nie mówił, żaden minister nie mówił o tym, czy będzie VAT i czy będą inne formy podatkowe w granicach od 0% do 3%, czy właśnie mieszkańcy wsi będą również czerpać korzyści z VAT. Wreszcie gdzie są pieniądze na to, na co właściwie koalicja zawsze się godziła, tzn. na postęp biologiczny i ośrodki doradztwa rolniczego. Przecież to jest ta nasza kolubryna, która ma spowodować ogólny wzrost poziomu wydajności na wsi, a środków na postęp biologiczny jest mało. Nadal, mimo wszystko, odstajemy od innych państw w zakresie jakości przechowywania środków żywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PosełJanRulewski">Pytam się wreszcie pana premiera, dlaczego kontrahentem, partnerem do rozmów również dla ministra nie stała się ta instytucja, którą uchwaliła, i to dość zgodnie, Wysoka Izba, tj. izby rolnicze? Dlaczego w czasie tych ciężkich dni izby rolnicze zostały zmarginalizowane, przecież to jest polska wieś. Byłem na zebraniu i widziałem, jak bardzo gospodarskie podejście występuje wśród członków tych izb rolniczych. Czy samorząd rolniczy ma się kryć za plecami pana Leppera, czy samorząd rolniczy ma się godzić na pozostawianie Polski w szarej strefie ekonomicznej między Rosją a Niemcami? Takich tendencji w tym samorządzie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#PosełJanRulewski">Panie premierze, może to za odważne, dlatego ukryję za sformułowaniem: rozważenie możliwości przywrócenia okresowych opłat granicznych na tzw. polskie towary wrażliwe. Jeśli Zachód, jeśli nasi partnerzy mają tzw. towary wrażliwe: wołowinę, artykuły włókiennicze, stal czy nawet samochody, to ja się pytam, czy polski rząd ma listę tzw. towarów wrażliwych, którą przedstawi podczas negocjacji z Unią Europejską, od których zależą losy milionów polskich rodzin. I jest jeszcze coś, co jest oczywiste. Panie premierze, rząd wprowadził reformę samorządową, wprowadził zatem w moim przekonaniu instrumenty tej polityki, której nie mogła zrealizować poprzednia koalicja. Tylko wydaje mi się, że my jej do końca nie wykorzystujemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kolasińskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełMarekKolasiński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Dyskusja, która się dzisiaj tutaj toczy, to jedna z ważniejszych debat. Na wsi mieszka ok. 40% ludności, tj. prawie 15 mln osób. Z gospodarstw indywidualnych utrzymuje się ponad 10 mln obywateli. Nie można oddzielić problemów wsi od problemów reszty kraju.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełMarekKolasiński">Sprawy wsi można ująć w dwóch aspektach. Pierwszy dotyczy kwestii zbytu produkcji rolnej, zwierzęcej, roślinnej oraz przetwórstwa rolno-spożywczego. Drugi dotyczy wciąż panującego rzeczywistego bezrobocia na wsi.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PosełMarekKolasiński">Wszystkie dotychczasowe rządy nie potrafiły się uporać z tymi problemami. Zbyt często, zamiast pomagać w zbycie produktów rolnych, zwiększały import. Jestem jednak głęboko przekonany, że nasz rząd w dużej mierze z tym sobie poradzi. Trzeba jednak cierpliwości i zrozumienia, że naprawienie wieloletnich zaległości wymaga pracy także przez wiele lat. Chcę zaznaczyć, że aby ten problem właściwie rozwiązać, trzeba też zrozumienia i odpowiedzialności zarówno ze strony rządu, jak i rolników. W tym wypadku potrzebne jest współdziałanie po obu stronach pozornego tylko sporu o to, jaka powinna być polska wieś i jakie powinno być polskie rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełMarekKolasiński">Drugi aspekt tej kwestii to bezrobocie na wsi. Musimy wspólnie wypracować kompleksowe programy rozwoju rolnictwa oraz mechanizmy likwidacji bezrobocia. Organizacja i tworzenie nowych miejsc pracy to nie tylko obowiązek, to także powinność moralna całego narodu, to nasz wielopokoleniowy dług wobec polskiej wsi, dzięki której Polska jest wolnym państwem, a Polacy wolnym narodem. To przecież polska wieś i polski chłop byli w ostatnich wiekach ostoją polskości, wiary, wolności, naturalnego prawa własności. Ograniczenie, a następnie likwidacja bezrobocia na wsi może nastąpić przez uruchomienie nowych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego oraz innych zakładów przemysłowych, drobnych, rodzinnych, ale tworzących nowe miejsca pracy w otoczeniu rolnictwa, dla ludzi żyjących z rolnictwa i z nim związanych. Żeby tego dokonać, trzeba postawić na edukację wiejską. Szkoły wiejskie nie mogą się różnić od innych szkół w Polsce, także w zakresie wyposażenia i pomocy naukowych. Wiem, że efekty nie przyjdą bardzo szybko, ale to jedyna szansa. Przecież w pracy objawia się sens życia człowieka. Młodzi bez pracy i nauki często ulegają różnym nałogom, obciążając tym także budżet państwa i budżety lokalne.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PosełMarekKolasiński">Wieś potrzebuje dzisiaj nie tyle gaszenia różnych pożarów, w tym protestów rolniczych realizowanych także w pozaprawnych formach, ile przede wszystkim reorganizacji; chodzi tu o reorganizację całej wsi jako struktury administracyjnej i gospodarczej. Polska nie może wkraczać w XXI w. i do Unii Europejskiej, pozostawiając całe strefy życia publicznego na wsi rodem z przełomu XIX/XX w.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełMarekKolasiński">Trzeba w końcu odpowiedzieć na pytanie, czy wsi należy dawać przysłowiową rybę czy wędkę, czy może dać sieci, nie zapominając oczywiście o tym, że w początkowym okresie trzeba dać jedno i drugie. Mądrość polega w tym wypadku na roztropności, na umiejętności odpowiedzi na pytanie, komu, kiedy, ile dać trzeba i w jakiej formie - mechanizmów pozwalających na rozwój czy pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełMarekKolasiński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Przedstawiając tych kilka refleksji, opierałem się również na własnych doświadczeniach, które wyniosłem z rozmów z rolnikami prowadzonych w trakcie ich ostatnich protestów. Mimo że jestem posłem z zagłębia i reprezentuję przede wszystkim elektorat robotniczy, aktywnie włączyłem się w rozmowy z rolnikami blokującymi drogi w moim okręgu wyborczym. Z całą otwartością chciałbym stwierdzić, że rozmowy te były trudne, ale bardzo konstruktywne; uświadomiły mi one powagę sytuacji. Były, co chcę podkreślić, nacechowane dobrą wolą rolników. Z ich postawy i wypowiedzi przebijała wielka nadzieja, że w najbliższym czasie wieś polska otrzyma od tego rządu, rządu premiera Jerzego Buzka, nie tylko wydatną doraźną pomoc materialną, ale i program rozwoju na najbliższe lata, który będzie realizowany z wielką konsekwencją.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PosełMarekKolasiński">Prawdą jest, że nie wystarczy opracowanie programu, nawet najlepszego, trzeba go konsekwentnie realizować. Tej nadziei i tego kapitału zaufania nie możemy zmarnować. To byłby ciężki grzech, grzech zaniechania. Właśnie w takich okolicznościach i takim klimacie prowadziłem rozmowy. Udało się wypracować konsensus. Rolnicy sami natychmiast usunęli blokady. To świadczy o tym, że wszystkie problemy mogą być rozwiązywane przez dialog oparty na prawdzie i dobrej woli, woli wzajemnego zrozumienia racji, bez naruszania spokoju i interesów innych grup społecznych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Byliśmy dzisiaj świadkami bezwzględnego i brutalnego ataku SLD na rząd, na jego politykę, ataku w moim głębokim przekonaniu przede wszystkim cynicznego, bo czymże innym jest próba porównania dzisiejszych działań policji ze zbrodniami komunistycznymi. Warto może przypomnieć, że nawet za rządów SLD, gdy rozprawiano się z demonstracją górników, zostało ciężko rannych - do dzisiaj są kalekami - dwóch górników. Dzisiaj ranni byli tylko pasażerowie zatrzymywanych samochodów. Jestem głęboko przekonany, panowie, że w tych konkretnych wypadkach zatrzymywani byli przez zorganizowane bojówki nie mające nic wspólnego z chłopami, którzy organizowali te blokady. Jeśli mam pretensję - a mam - do działania rządu w tej sprawie, to dlatego, że aparat bezpieczeństwa nie zapewnił odpowiedniej kontroli, nie doprowadził do tego, żeby te bojówki zostały wyodrębnione, wyeliminowane i pokazane całemu społeczeństwu. Myślę, że nawet telewizja, której główną rolą, jak się wydaje, w przebiegu tych wydarzeń było świadome działanie przeciwko rządowi, musiałaby to pokazać.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Otóż ten atak, nawet tak brutalny i cyniczny, ma przede wszystkim polityczne przesłanie. Pan Borowski i jego koledzy z jednej strony grożą buntem i zamieszkami, ale z drugiej strony występują z propozycją całościowego, głębokiego, długotrwałego porozumienia. Można by powiedzieć, że pan Borowski wyszedł właśnie z filmu „Ogniem i mieczem” i przedstawia nam tutaj Chmielnickiego. Otóż powołują się oni przy tym na tradycje i doświadczenia „okrągłego stołu”, chcą zawrzeć powtórną umowę „okrągłego stołu”. To może by w takim razie przypomnieć, jak wyglądał pod tym względem „okrągły stół”, bo dąży się do zaproponowania rolnikom, całej Polsce zamiast rzeczywistych zmian, zamiast rzeczywistych reform, zamiast nowej polityki społeczno-gospodarczej, która jest niezbędna, porozumienia z SLD. Trzeba przypomnieć, że podstawowe problemy polskiej wsi i gospodarki, które stara się dzisiaj rozwiązać Akcja Wyborcza Solidarność, mają źródło, w moim głębokim przekonaniu: po pierwsze, w tzw. planie wicepremiera Balcerowicza z lat 1989–1990, po drugie, w polityce kredytowej banków z tego samego okresu i, po trzecie, w gigantycznej korupcji i żerowaniu na wolnocłowych kontyngentach zbożowych sprowadzanych do Polski w latach 1995–1997.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełAntoniMacierewicz">Oczywiście decydujące znaczenie ma całościowa koncepcja społeczno-gospodarcza z lat 1989–1991, zakładająca wprost wydrenowanie i upadek wsi i podporządkowanie polityki wobec wsi, polityki społeczno-gospodarczej zasadzie wejścia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełAntoniMacierewicz">Warto więc, by panowie posłowie Oleksy, Borowski, Miller i cały klub SLD przypomnieli sobie, kto uchwalał ówczesne ustawy, w latach 1989–1990, składające się na tzw. plan Balcerowicza. Czyżby to pan premier Balcerowicz je uchwalał? Czyżby tych 160 posłów z OKP narzucało to całemu Sejmowi? A czy nie było tak, że to wy, panowie, uchwalaliście te ustawy, że to wy, wraz z ZSL, kładliście fundament pod tę politykę społeczno-gospodarczą, za którą teraz tak krytykujecie wszystkich innych. Nie ja będę bronił posłów OKP, nie byłem zwolennikiem „okrągłego stołu”, wręcz przeciwnie. I to wy jesteście odpowiedzialni za tę politykę kredytowo-bankową, która doprowadziła do zniszczenia kilkudziesięciu tysięcy gospodarstw, które w 1989 r. uwierzyły, że trzeba wziąć swoje sprawy w swoje ręce. Do dzisiaj marnieją w szopach i składach najlepsze maszyny sprowadzane z Zachodu za ciężkie pieniądze gospodarzy, których później po prostu zrujnowano. Gospodarstwa padały, tymczasem banki, które doprowadzały do tej katastrofy, rosły w siłę i żyły dostatniej, zgodnie z powiedzeniem waszego towarzysza pana Gierka. To pod rządami SLD tę operację bankową nazywano sanacją złych długów, a naprawdę było to tuczenie plutokracji postkomunistycznej kosztem rolników. Otóż wy tę koncepcję wtedy fundowaliście i przegłosowaliście. Nie odżegnujcie się teraz od jej konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To niech ktoś książkę napisze.)</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełAntoniMacierewicz">Zresztą SLD nie ma zamiaru tego czynić, wręcz przeciwnie, jeszcze wczoraj pan poseł Szmajdziński zażądał, a dzisiaj powtórzył to pan poseł Oleksy, by wejście do Unii Europejskiej stało się najważniejszym celem polskiej polityki zagranicznej. Przypominam przemówienie pana posła Szmajdzińskiego, który nieomal tym uwarunkował swoją akceptację ratyfikacji układu o NATO. Unia Europejska ma być najważniejszym przyszłym celem polskiej polityki zagranicznej. I powtórzył to dzisiaj pan Oleksy, który z rękoma w kieszeniach - kłania się tu minimum wychowania - zaproponował, zamiast paktu dla wsi, pakt z SLD - pakt dla SLD można by powiedzieć - i na wszelki wypadek, żeby być w porządku wobec liberałów i Unii Europejskiej zapowiadał, że samowystarczalność żywnościowa Polski nie jest wcale najważniejsza, a już z pewnością nie ma żadnego związku z bezpieczeństwem państwa polskiego. To jest prawdziwa doktryna SLD. I warto wiedzieć, co nam się proponuje zamiast tego, co mamy dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełAntoniMacierewicz">Dobrze się stało, jak sądzę, że przedstawiciele SLD to powiedzieli, bo po tej debacie jest oczywiste, że nie chodzi o wieś, o rolnictwo, o lekarzy i górników, tylko po prostu chodzi o odzyskanie władzy, przy czym od razu SLD zapowiada, że będzie ją realizować jeszcze gorzej niż dotychczas była realizowana.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#PosełAntoniMacierewicz">Stawiając sprawę integracji z Unią na czele swoich priorytetów, SLD świadomie pcha Polskę i polskie rolnictwo do katastrofy, obciążając równocześnie za tę katastrofę Akcję Wyborczą Solidarność. Rzeczywiście jest to formuła „okrągłego stołu”, raz już to zrobiliście, panowie, tylko dlaczego namawiacie nas po 10 latach, byśmy się na tę powtórkę zgodzili. Według mnie jest to duża naiwność z panów strony.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Premierze! Jeżeli Akcja Wyborcza Solidarność popełniła błędy w polityce rolnej i społeczno-gospodarczej, a w moim głębokim przekonaniu popełniła i to bardzo duże, to nie są to tylko błędy personalne, ale przede wszystkim są to błędy związane ze zbyt wolnym odchodzeniem od wieloletniej liberalnej polityki społeczno-gospodarczej. W dzisiejszej debacie pan przewodniczący Krzaklewski zapowiedział zmiany w tej mierze. Niestety, z przykrością stwierdzam, że są one - przynajmniej te, które zostały zapowiedziane - zbyt skromne. Wyborcy czekają na zrealizowanie zobowiązań co do Prokuratorii Generalnej, co do powszechnego uwłaszczenia, co do nowej polityki celnej, a przede wszystkim co do nowej polityki w rokowaniach z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#PosełAntoniMacierewicz">Jeżeli to się nie zmieni, jeżeli tu, w polityce społeczno-gospodarczej, nie nastąpią głębokie zmiany, to żadne tasowanie personalnych kart i żadne układy z SLD nic nie pomogą - i wkrótce znowu staniemy wobec dramatu społecznego. Mam nadzieję, że do tego nie dojdzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Macierewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania pan poseł Oleksy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełJózefOleksy">Rzadko się odnoszę do wystąpień pana posła Macierewicza, ale teraz muszę. Muszę wyprostować jego pamięć.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełJózefOleksy">Po pierwsze, panie pośle, w Sejmie kontraktowym, który głosował pakiet programu Leszka Balcerowicza, nie było Marka Borowskiego i nie było Leszka Millera, więc proszę z rozpędu, mając ich abonamentowo na liście, nie przypisywać im czynności, których wówczas nie wykonywali.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ja ich nie wymieniałem.)</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełJózefOleksy">Proszę? Wymienił pan Marka Borowskiego także tu dzisiaj, więc proszę się pilnować, żeby nie było błędów.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełJózefOleksy">Po drugie, za rękę w kieszeni przepraszam, to mi się pierwszy raz zdarzyło. Natomiast nie ma pan racji, przytaczając moją wypowiedź o tym, iż rzekomo zlekceważyłem bezpieczeństwo Polski, mówiąc o samowystarczalności żywnościowej. O bezpieczeństwie żywnościowym w ogóle nie mówiłem, tylko o związku - podpowiedzianym przez panią poseł Nowinę - między rolnictwem a suwerennością Polski. I tu żadnego takiego związku nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełJózefOleksy">Jeśli zaś chodzi o cel, jakim jest wejście do Unii Europejskiej, to jest ono celem dla Polski w polityce zagranicznej najważniejszym po wejściu do NATO, niezależnie od tego, ile trzeba będzie wysiłku, żeby to dobrze wygrać dla polskich interesów. Ale to podtrzymujemy, rzecz jasna.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PosełJózefOleksy">I wreszcie chcę powiedzieć tak: pan się mija z prawdą, mówiąc, iż marszałek Borowski czy ja proponowaliśmy zamiast paktu dla wsi - pakt z SLD. Być może pańska wyobraźnia aż tak daleko się posuwa, węsząc zagrożenia ze strony SLD, ale prostuję - nic takiego tu nie było powiedziane i żadnego paktu z SLD nie proponujemy. Reguły demokracji i walki o władzę rozumiemy nie gorzej niż inni. Proponujemy natomiast ustawicznie, bez zrozumienia po stronie pańskiego obozu, żeby rząd zszedł - i koalicja rządząca - z tej niesłychanej pewności siebie, że ma jedyną receptę dla polskich spraw we wszystkich dziedzinach, żeby zechciał też posłuchać innych i razem z opozycją nad niektórymi ważnymi sprawami pracować. Jeśli nie zechcecie - wasza sprawa. My tylko przedstawiamy taką gotowość pracy razem z wami dla ważnych spraw polskich.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Ministrowie! Wysoki Sejmie! Chciałbym wyrazić podziękowanie dla pana marszałka Płażyńskiego, że ta ważna debata odbywa się dzisiaj, na tym posiedzeniu. Chciałbym też przypomnieć, że jest to kolejna duża debata o problemach polskiego rolnictwa. I to dobrze, że w polskim Sejmie znajdujemy na to czas i argumenty.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Myślę, że trzeba przejść do kwestii budżetowych, bo padło tu wiele pięknych słów, często błyskotliwych, ale treść była czasem bardzo różna. Słusznie powiedziano, że rolnicy pytają dzisiaj o konkrety. Cieszę się, że był chociaż jeden sprawiedliwy po stronie SLD, ale tylko jeden, który uczciwie przyznał, że wydatki budżetu państwa na rolnictwo w 1999 r. będą porównywalne z wydatkami z 1998 r., bo rzeczywiście tak się ta kwestia przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełJanKulas">Warto też dodać... Panie marszałku, czy posłowie lewicy mają prawo mi przeszkadzać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już pomogę panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełJanKulas">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełJanKulas">Chciałbym zwrócić uwagę, że wczoraj podjęliśmy kilka istotnych decyzji, ważnych dla polskiego rolnictwa. Udało się dodatkowo przegłosować 240 mln zł dla Agencji Rynku Rolnego. W tej chwili łącznie przeznaczamy na wydatki Agencji Rynku Rolnego 491 mln zł. To jest praktycznie podwojenie nakładów z przedłożenia rządowego. Już nie wspominam o kwocie 5 mln zł kierowanych do budżetów wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełJanKulas">Nie wolno też zapominać o Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Na KRUS przeznaczamy w tym roku 13 750 tys. zł. Proszę sobie wyobrazić, co podkreślam, że jest to prawie o 3 mln zł więcej niż w 1998 r. To są konkretne uposażenia dla emerytów i rencistów na wsi. Ta grupa jest liczna i ważna - 1 000 953 osoby.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełJanKulas">Pragnę przypomnieć, że w art. 44 w projekcie budżetu zapisaliśmy, że w ramach oszczędności w długu publicznym krajowym i zagranicznym być może uda się przeznaczyć dodatkowe kwoty - nawet do 317 500 tys. zł. Nikt nie mówi, że pieniędzy na rolnictwo jest wystarczająco dużo lub za dużo. Jednak warto przypomnieć o środkach, które są. Warto jeszcze zwrócić uwagę na jedną liczbę. Na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeznaczamy blisko 1 mld zł. To jest prawie podwojenie nakładów. Jeżeli mówimy o modernizacji polskiego rolnictwa, o tworzeniu miejsc pracy, to ta agencja dla nas jest szczególnie ważna.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełJanKulas">Panie i panowie, nie wolno zapominać o faktach. Cztery lata rządów SLD–PSL to bardzo konkretne lata, których skutkiem są dzisiaj wielkie obciążenia, wielkie zaniedbania, olbrzymie skutki społeczne i finansowe.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Widać, jak to naprawiacie.)</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PosełJanKulas">Pytałem w ministerstwie, jakie były skutki tej polityki, i myślę, że parę liczb, w imię prawdy, o którą pan Oleksy również chyba się upominał, który mnie w tej chwili nie słucha, warto przytoczyć te cyfry. Myślę tutaj o imporcie do Polski towarów rolno-spożywczych w latach 1993–1997.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Liczby, liczby.)</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#PosełJanKulas">Kilka liczb: jedynie w 1994 r. sprowadzono 97 tys. ton mięsa wieprzowego; mięso jadalne, podroby z drobiu w tymże samym 1997 r. to ponad 60 tys. ton; ryby świeże, żywe, chłodzone oraz mrożone - 119 tys. ton; w tymże samym roku sprowadzono jeszcze ponad 100 tys. ton filetów rybnych.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#komentarz">(Poseł Józef Oleksy: Ale smaczne.)</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#komentarz">(Głos z sali: A śledzie?)</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#PosełJanKulas">Jeśli chodzi o pszenicę i mieszankę żyta z pszenicą, to jedynie w 1996 r. sprowadzono ponad 2 mln ton. Łącznie przez cztery wspaniałe, w cudzysłowie, lata rządów SLD i PSL sprowadzono ponad 4 mln ton pszenicy i mieszanki żyta z pszenicą. W 1996 r., panie i panowie z PSL - co mówię z żalem i z sympatią do was - sprowadzono nawet 126 tys. ton żyta. Dlaczego? W 1996 r. trzeba było sprowadzić ponad 900 tys. ton smalcu. W 1995 r. trzeba było sprowadzić, waszym zdaniem, ponad 152 tys. ton cukru. Nawet cukru rzekomo w Polsce brakowało. I ostatnia liczba, żeby nie podawać ich za wiele. W 1997 r. sprowadzono ponad 31 tys. ton przetworów pomidorowych, w tym osławiony koncentrat pomidorowy.</u>
          <u xml:id="u-89.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie były ceny?)</u>
          <u xml:id="u-89.13" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Mówiąc o przyszłości polskiego rolnictwa, o jego wielkich, poważnych problemach, które niewątpliwie będziemy rozwiązywali na przestrzeni całego pokolenia - i mam wrażenie, że wszyscy się z tym zgadzamy - trzeba zwrócić uwagę na te kierunki, te dziedziny, które idą ku przyszłości, które dają szanse postępu cywilizacyjnego, kulturowego i edukacyjnego. Dlatego tak dużą wagę parlamentarzyści AWS przykładają do reformy edukacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-89.14" who="#PosełJanKulas">Panie Pośle Oleksy! Próby storpedowania, blokowania, hamowania reformy edukacyjnej, reformy gimnazjalnej to będzie błąd historyczny SLD. Robiliście to przez ostatni rok z żelazną konsekwencją. To będzie wasz historyczny błąd. Dla polskiej wsi, dla polskiej młodzieży wiejskiej jest to kapitalna sprawa, wielka szansa.</u>
          <u xml:id="u-89.15" who="#PosełJanKulas">Kilka liczb dla pana, i nie tylko. Popatrzmy, jaka jest sytuacja ludności na polskiej wsi. Na wsi polskiej na dzień dzisiejszy mamy 5-krotnie mniej osób z wyższym wykształceniem - 5-krotnie mniej! Jeżeli chodzi o wykształcenie średnie i policealne - 2-krotnie mniej. Nie będę przytaczał, przez szacunek, innych liczb odnośnie do wykształcenia podstawowego. To są ważne liczby, ważne fakty, które nasuwają refleksje, wołają o pomoc, o współdziałanie. I dlatego reforma edukacyjna, reforma gimnazjalna jawi się nam jako wielka szansa. Mówiąc o edukacji, trzeba niewątpliwie zwrócić uwagę na upowszechnianie placówek i dziedzictwa kulturowego na wsi polskiej. Mnie to martwi, kiedy szczególnie koledzy z PSL tak mało mówią o kulturze na wsi polskiej.</u>
          <u xml:id="u-89.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale obcięliście blisko połowę na to. Dlaczego kłamiesz?)</u>
          <u xml:id="u-89.17" who="#PosełJanKulas">Proszę nie przeszkadzać. Utrzymanie bibliotek wiejskich, domów kultury nie tylko ze środków samorządowych, ale również innych środków i programów to niejako racja stanu dla polskiej wsi. O tym naprawdę trzeba mówić.</u>
          <u xml:id="u-89.18" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie Posłowie! Nie jestem chłopem z ulicy Wiejskiej, bo takich chłopów tu nie brakuje. Niedawno spotkałem się z rolnikami wsi kociewskiej, wsi pomorskiej w Radostowie w gminie Subkowy, również w Godziszewie w gminie Skarszewy. Przedstawię tylko kilka problemów, które są artykułowane i z którymi większość posłów AWS się solidaryzuje, aczkolwiek często nie można tych postulatów od zaraz wprowadzić. Faktycznie ciągle wraca kwestia dopłat do paliwa rolniczego. Jest to stały postulat. Trzeba będzie się nad tym zastanowić. Podnoszony jest ciągle problem podatku drogowego. Rzeczywiście, zdaniem rolników - i trzeba się chyba do tego przychylić - jest on w jakimś sensie krzywdzący.</u>
          <u xml:id="u-89.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosowałeś przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-89.20" who="#PosełJanKulas">Rolnicy postulują także VAT. Będziemy o to pytali naszego ministra finansów wówczas, kiedy do parlamentu wpłynie stosowny projekt ustawy. Solidaryzujemy się z wnioskiem o uszczelnienie granic. O bardziej skuteczną politykę celną. Ci, co uważnie czytali informacje premiera Buzka, zauważyli, że na str. 19 i 20 stosowne propozycje i działania są przecież zaproponowane. Jedynie z braku czasu nie będę ich cytował. Rolnicy oczekują także bardziej sprawnej, prorynkowej i skutecznej działalności ze strony izb skarbowych. Myślę, że ta kwestia jest adresowana, jest sygnałem dla ministra finansów. I jeszcze jedna sprawa, która była wyartykułowana w Radostowie, a która wróciła również na spotkaniu w Godziszewie, wsiach kociewskich. To nie są nawet stolice czy siedziby gmin, to są autentyczne ośrodki wiejskie. To nie są głosy chłopów z ulicy Wiejskiej. Tam upomniano się również o sprawiedliwość. Czas rzeczywiście na państwo bardziej sprawiedliwe, czas na rozliczenie afer z ostatnich 5, 7, 8 lat. Są problemy, które ciągną się latami. I to mnie cieszy, że rolnicy, tak jak parlamentarzyści AWS, czekają na finał tych wielkich spraw.</u>
          <u xml:id="u-89.21" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie Posłowie! Zbliżając się do końca, myślę, że są potrzebne ważne nowe inicjatywy legislacyjne. Mam nadzieję, że w nie tak odległym czasie będziemy rozważali kwestię gospodarstw rodzinnych i rozmawiali o tym; śp. poseł Bondyra nas do tego przekonywał. Były to bardzo racjonalne argumenty. Jest potrzebny stosowny projekt rządowy.</u>
          <u xml:id="u-89.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Rząd miał go złożyć w 1991 r.)</u>
          <u xml:id="u-89.23" who="#PosełJanKulas">Ja oczywiście również o tym projekcie przypominam.</u>
          <u xml:id="u-89.24" who="#PosełJanKulas">Wspomniałem o edukacji, ale myślę, że kiedy realizujemy tyle trudnych reform rynkowych, to trzeba zauważyć, że pewne szanse na awans cywilizacyjny w tym, nie ukrywamy, jednak ubogim, trudnym budżecie, zapisaliśmy. I to jest głównie dokonanie koalicji AWS-Unia Wolności. Myślę tutaj o funduszu pożyczek i kredytów studenckich. To było nasze życzenie, żeby te pożyczki, kredyty studenckie w pierwszej kolejności trafiły do studenckiej młodzieży wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-89.25" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Zmieniliście ustawę.)</u>
          <u xml:id="u-89.26" who="#PosełJanKulas">I zapewne tak się stanie, cokolwiek pani poseł Łybacka powie. Pani zawsze konsekwentnie głosuje przeciwko reformie edukacji. Ja to rozumiem. Jednak jeśli chodzi o ten fundusz pożyczek i kredytów studenckich, to z tego młodzież wiejska niewątpliwie skorzysta. W tym trudnym, jak powiedziałem, budżecie na ten cel zapisaliśmy 139 mln zł. Będziemy konsekwentnie to zadanie realizowali.</u>
          <u xml:id="u-89.27" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie Posłowie! Aby nie wydłużać, bo będzie jeszcze szereg celnych, krótkich wystąpień parlamentarzystów AWS, myślę, że pakt dla rolnictwa, próba zastanowienia się nad strukturalnymi problemami, wielkimi kwestiami finansowymi, nad dostosowaniem się polskiego rolnictwa do Unii Europejskiej powodują, że jest potrzebna nowoczesna, bardziej sprawna polityka rządowa. Są konieczne większe nakłady. Chciałoby się powiedzieć, że jest potrzebne lepsze, bliższe współdziałanie nie tylko koalicji rządzącej. Ci, co rządzili przez 4 lata, ci, którzy nie wprowadzili żadnej reformy ustrojowej powinni przynajmniej z szacunkiem, z pewną uwagą dać szansę tej koalicji rządowej. A chciałbym przypomnieć pani poseł Łybackiej, panu posłowi Oleksemu i innym, że rząd Jerzego Buzka rządzi niespełna 16 miesięcy. Wy rządziliście pełne 4 lata i z tego tytułu, czy wam się to podoba czy nie, ponosicie realną, konkretną odpowiedzialność. Grzech wielkiego zaniechania. Grzech zaniedbania. A do swoich parlamentarzystów, do mojej koalicji rządowej zwracam się z następującym postulatem: do 4 reform ustrojowych powinniśmy jeszcze w tym roku, poniekąd od dziś, dopisać 5 reformę, reformę rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-89.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Oleksy: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Niech pan prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełJózefOleksy">Panie Pośle! Nie zgadzam się z panem jeśli chodzi o to, co pan zarzuca publicznie Sojuszowi Lewicy Demokratycznej o rzekomym torpedowaniu reformy edukacji. Sojusz rozpoczął już tę reformę. Wy ją kończycie, obyście jej nie wykończyli. Natomiast to nie jest uczciwe, ma pan bowiem w nas wielkiego sojusznika, jeśli chodzi o dbałość o dziecko wiejskie. Panie pośle, niech pan posłucha. My tylko proponowaliśmy, żeby w ramach tej reformy skrócić drogę dziecka wiejskiego do szkoły, upowszechnić wychowanie przedszkolne, obniżyć wiek szkolny do lat 6. Wy nie zgodziliście się na skrócenie drogi dziecka wiejskiego do szkoły. Ponadto będziemy pewni, że ta reforma nie zagraża dzieciom wiejskim, jeśli za parę lat nie pojawi się zjawisko, że dziecko wiejskie będzie kończyło edukację z powodu różnych trudności na poziomie 6 klasy. To są nasze troski. Nie ma żadnego problemu, jeśli chodzi o rzekome niepopieranie reformy edukacji, zgłaszamy tylko konkretne poprawki. Zechciejcie je uczciwie rozważyć.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełJózefOleksy">Powiedział pan też do mnie, że mieliśmy cztery lata komfortowych rządów. Panie pośle, być może z racji wieku pan tego nie pamięta. Dwa pierwsze lata rządów koalicji PSL–SLD to była bez przerwy walka waszego obozu, utożsamianego z Lechem Wałęsą, mająca na celu rozwalenie tej koalicji. Taki mieliśmy komfort w podejmowaniu reform.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Głos z sali: I vice versa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kalinowski.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ponieważ pan poseł Kalinowski prawdopodobnie też się będzie odnosić do pańskiej wypowiedzi, to się pan poseł jednocześnie ustosunkuje do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Szanowny Panie Pośle Kulas! Przedstawiał pan pewne dane statystyczne, ale jeżeli się przedstawia niepełne dane, to znaczy, że się zataja informacje. Ja też mam dane, być może te same, co pan, tylko pan nie wszystkie przedstawił. Zgadza się, że import był duży. Wpłynął on na trudną sytuację na rynku zbożowym w 1997 r. To jest sprostowanie. Ja o tym mówiłem, a pan to przekręcił. Pan zmienił to i podważał moją argumentację i to, co mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: To nie jest sprostowanie, panie marszałku, to nie jest sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Słuchaj i naucz się czegoś.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To ja jeszcze prowadzę obrady.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Import był rzeczywiście bardzo duży, ale nie wspomniał pan o cenach, które też są podane. Były one o 25% wyższe wtedy, kiedy wy odpowiadaliście za politykę rolną. Jeśli chodzi o rok 1998, o bilans handlowy w wypadku artykułów rolno-spożywczych, to... Powiem krótko, że w 1997 r. był o połowę niższy niż w roku 1998, za który wy odpowiadacie.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Rybicki: To jest polemika, a nie sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Rozumiem, że w tej debacie chodzi również o wyjaśnienie czegoś społeczeństwu, ponieważ w tej chwili debata jest na wizji. Nie chodzi o to, żeby ubrać to w piękne słowa i żeby gdzieś ktoś wyrywkowo o czymś poinformował. Jeżeli ktoś chce się odwołać do źródeł, to dopuszczę go do głosu, żeby po prostu społeczeństwo usłyszało prawdę.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, niech pan poseł sprostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Rzeczywiście przedstawię sprostowanie. Poprzednie to były w dużej mierze głosy polemiki.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełJanKulas">Panie Pośle Oleksy! Jest pani poseł Łybacka, może pan zapytać, jak było z reformą edukacji. Koronny zarzut SLD był taki, że jakoby ta reforma była słabo przygotowana. Domagaliście się jej przełożenia o kolejny rok. Przy nowelizacji ustawy oświatowej w lipcu 1997 r. większość z was głosowała przeciw, przy wprowadzaniu przepisów o reformie gimnazjalnej, mówiąc najkrócej, nad którą głosowaliśmy w Sejmie, prawie wszyscy byliście również przeciwni. Głosowania świadczą przeciwko wam.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Oleksy: Bo to są złe projekty.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ireneusza Niewiarowskiego.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Po wystąpieniu pana posła Niewiarowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy jesteśmy pod wrażeniem ostatnich protestów chłopskich. Musimy przyznać, że były one uzasadnione. Przez ostatnie lata to właśnie na barki mieszkańców wsi przerzucono ciężar i koszt transformacji polskiej gospodarki. A przecież wieś ma za sobą złe doświadczenia całych dziesięcioleci, które spowodowały zacofanie, opóźnienie, rozdrobnioną strukturę itd. W ostatnim okresie znacznie obniżyły się ceny skupu płodów rolnych, natomiast wzrosły ceny artykułów przemysłowych. Nożyce cen rozwarły się i tak pozostało do dziś. W tym samym czasie te same zakłady przemysłowe, które podnosiły ceny swoich produktów, wyzbywały się zatrudnionych zbędnych pracowników. Wśród nich zwalniano z pracy w pierwszej kolejności członków rodzin chłopskich. Gospodarstwa rolnicze przyjęły ich ponownie na swoje utrzymanie. Zmniejszał się rozmiar rejestrowanego bezrobocia w miastach, zwiększały rozmiary ukrytego bezrobocia wiejskiego. Narastał kryzys prawie na miarę kryzysu rolnego z lat trzydziestych.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Trudna, zła sytuacja na wsi to nie jest sprawa ostatniego roku, to nie jest tylko sprawa cen kilograma wieprzowiny - to jest całość warunków życia na wsi. To nie tylko niskie ceny wieprzowiny wyprowadziły rolników na blokady, to nie polityczni demagodzy wyprowadzili ich na drogi - to brak nadziei sprawił, że, w wyniku determinacji rolników, protest przyjął tak ostre formy. Jest naturalne, że brak nadziei stwarza podatny grunt dla różnych demagogów i oni to wykorzystali, wykorzystują nadal, również na tej sali. Ale to, czy demagodzy będą mieli wpływy na wsi, zależy też od rządu, od tego, czy pierwsze porozumienie ze związkami rolników uda się przekształcić w pakt dla wsi, w program modernizacji, który unowocześniając wieś, będzie jej dawał nadzieję.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Taki program w zasadzie jest, mówię o średniookresowej strategii rozwoju dla rolnictwa, trzeba go jednak uzbroić w narzędzia, w odpowiednie ustawy. Trzeba też dużej aktywności rządu. Nie może być tak, że słuszne rozwiązanie, np. wprowadzenie do szerszego zastosowania bioetanolu, czeka miesiącami na decyzję. Tak więc potrzebny jest program i jego realizacja, ale też pozyskanie mieszkańców wsi, i nie tylko mieszkańców wsi, do jego realizacji. Potrzebna jest ciągła rozmowa, gorąco zatem popieram pomysł paktu dla wsi jako instytucji dialogu.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Rok temu mówiłem: Tak jak rolnicy wspomagali dotychczas przemiany rynkowe w kraju, tak też sami wymagają wspomożenia w tym procesie przemian. Nigdzie rolnictwo samo nie było w stanie dokonać przekształcenia w kierunku towarowych, rynkowych gospodarstw rolnych. Przemiany w polskim rolnictwie muszą dotyczyć nie tylko producentów rolnych, ale przede wszystkim mieszkańców obszarów wiejskich. Nie zmieni się polskiego rolnictwa bez zmiany polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Świadczenie gospodarki kraju na rzecz wsi i rolnictwa nie jest szczególnym przywilejem, jest natomiast realizacją zasad demokracji i równości. Mieszkańcy wsi nie występują o preferencyjne traktowanie. Rolnicy i mieszkańcy wsi chcą być traktowani tak samo jak wszyscy obywatele w demokratycznej Polsce. Chcą oni mieć równy jak mieszkańcy miast dostęp do oświaty i nauki, do ochrony zdrowia, do pracy i godziwych warunków życia.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysiłek i proces przemian polskiego rolnictwa musimy podjąć bez względu na to, czy do Unii wejdziemy, czy nie. Ten wysiłek musimy podjąć już dzisiaj, teraz, i nie dla Unii Europejskiej, lecz dla nas samych, dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, dla realizacji ich prawa do godnego życia. A na tej sali nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że w żywotnym interesie Polski, nas wszystkich, jest podjęcie wysiłku i działań w kierunku restrukturyzacji polskiego rolnictwa i cywilizacyjnych przemian polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Polityka rolna i rozwoju wsi winna być prowadzona na dwóch płaszczyznach: poprawy sytuacji dochodowej rolników i poprawy warunków życia i pracy mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Poprawę sytuacji dochodowej rolników należy osiągnąć poprzez: zapewnienie wzrostu opłacalności produkcji w wyniku obniżenia kosztów produkcji i wzrostu jej efektywności; stabilizację rynku rolnego, zwłaszcza zwiększenie powiązań między przetwórstwem a rolnictwem; zwiększenie możliwości uzyskiwania dochodów z dodatkowej pracy poza rolnictwem; nasze własne działania, w naszym sołectwie, gminie. My sami, rolnicy, musimy podjąć wysiłek samoorganizacji, musimy tworzyć swoje spółdzielnie, grupy producenckie w celu odebrania tej znacznej części dochodów, z których nas obdzierają i nasi dostawcy przemysłowych środków do produkcji rolnej, i odbiorcy efektów naszej pracy: przemysł rolno-spożywczy, a między nimi cały łańcuch pośredników hurtowych i detalicznych. Rząd ma nam w tym pomóc, ale to my sami musimy odebrać nasze stracone dochody od zmonopolizowanego przemysłu produkującego środki produkcji, od pośredników i od dyktujących nam ceny skupu zakładów przetwórstwa.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Poprawę warunków życia i pracy mieszkańców wsi należy osiągnąć poprzez: rozwój infrastruktury społeczno-gospodarczej, stanowiącej podstawowy warunek aktywizacji obszarów wiejskich, promowanie i wspieranie podejmowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich, rozwój i reformę szkolenia i doradztwa, mające na celu podejmowanie wszelkiej działalności poza własnym gospodarstwem, działalności pozarolniczej tworzącej nowe miejsca pracy dla likwidacji jawnego i ukrytego bezrobocia na wsi, a przede wszystkim poprzez zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży wiejskiej do oświaty. Świadectwem rzeczywistych efektów reformy oświaty będzie rosnąca liczba dzieci wiejskich kształcących się w gimnazjach, w szkołach pogimnazjalnych i zdająca egzamin dojrzałości, dzieci przygotowanych do godnego życia w nowej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Realizacja celów i zamierzeń zapisanych w protokóle porozumienia z 8 lutego wymaga ścisłej współpracy wszystkich: państwowej administracji wojewódzkiej i władz samorządowych, wymaga współuczestnictwa organizacji producentów rolnych, związków zawodowych, organizacji lokalnych i prywatnych przedsiębiorców działających na obszarach wiejskich, a także samych rolników. I nie na blokadach, ale we własnym sołectwie i gminie. Realizacja takiej polityki rolnej wymaga przede wszystkim współpracy różnych sił, nawet współpracy koalicji i opozycji. Inaczej spełnią się przepowiednie najgorszych demagogów. Oby nie. I tym ostrzeżeniem chciałbym moje wystąpienie zakończyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Rybickiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Łybacka, przeoczyłem, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pani posłanka Łybacka.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Coś ze mną nie w porządku, jeśli kobiety nie zauważam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zmuszona sprostować wypowiedź pana posła Kulasa, który usiłował paniom i panom, Wysokiej Izbie, i zgromadzonym przed telewizorami słuchaczom wmówić, jakoby Sojusz Lewicy Demokratycznej był przeciwny reformie systemu edukacji.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie Pośle! Sojusz Lewicy Demokratycznej konsekwentnie opowiada się za koniecznością zreformowania systemu edukacji. Tyle że jednym z głównych powodów tejże reformy musi być wyrównanie szans edukacyjnych. A właśnie sprawa wyrównania szans edukacyjnych jest, niestety, jednym z bardziej niedopracowanych elementów projektowanej reformy, albowiem państwo założyliście model reformy w oderwaniu od polskich realiów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już pani wyjaśniła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Chciałabym, aby pan poseł Kulas, powołując się na głosowania, zechciał również zwrócić uwagę na ogrom wysiłków Sojuszu Lewicy Demokratycznej, aby państwa przywołać do rozsądnego zajęcia się modelem reformy systemu edukacji m. in. w trosce o edukację wiejską.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Rybicki: Panie marszałku, to jest wystąpienie.)</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan marszałek łamie regulamin!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chciałbym przypomnieć, że prawo do zabierania głosu w tym Sejmie, jeśli chodzi o sprostowanie, ma ten poseł, który brał udział w debacie, czyli pani poseł Łybacka dokonała nadużycia regulaminowego, a jej głosowania i innych posłów SLD w sprawie wprowadzenia reformy edukacyjnej tego rządu, to były głosowania zawsze przeciw czy prawie zawsze przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Art. 109 - wyjaśniam - regulaminu Sejmu mówi: „Marszałek Sejmu udziela głosu poza porządkiem dziennym posiedzenia lub w związku z dyskusją jedynie dla zgłoszenia wniosku formalnego lub sprostowania błędnie zrozumianego lub nieściśle przytoczonego stwierdzenia mówcy”.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Pani poseł nie była mówcą, nie może zatem występować.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli poseł chce sprostować...</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie może.)</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">... trudno wtedy wnikać w to, w jakiej formie on ma sprostować.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: W formie oświadczenia poselskiego.)</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast po obu stronach powinien być w pewnym sensie zachowany umiar. Nie będzie potrzeby wchodzenia...</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo pana posła Jacka Rybickiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić na kilka refleksji wynikających zarówno z przedstawionej przez rząd informacji dotyczącej kilku tematów, bo przecież ta debata wykroczyła zdecydowanie poza problemy rolnictwa i wsi, jak i na kilka refleksji wynikających z dotychczasowego przebiegu tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełJacekRybicki">Otóż, po pierwsze, wydaje się, proszę państwa, że jednak zbyt mało było zarówno ze strony opozycji, przede wszystkim ze strony opozycji, jak i koalicji, merytorycznych argumentów, jeśli chodzi o ustosunkowania się do tych propozycji, które jednak ze strony rządu były przedłożone.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez kogo?)</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PosełJacekRybicki">Wydaje się, że teza, która tutaj przyświecała tym wystąpieniom, była dosyć jasna. Tą tezą było przeciwstawienie oazy spokoju, która była przez ostatnie 4 lata, chaosowi, który dzisiaj panuje.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A panuje?)</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Kłopotek: A nie jest tak?)</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#PosełJacekRybicki">Oazy spokoju przez 4 lata, kiedy rolnictwo rosło w siłę - tylko skąd te strumienie zboża, mączki i innych produktów tak wlewały się przez nasze granice. Chyba nie z nieba.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#PosełJacekRybicki">Proszę Państwa! W tych wypowiedziach, również w wypowiedziach klubowych, były też argumenty kuriozalne. Oto pan marszałek Borowski był łaskaw mówić - pod adresem oczywiście posłów dzisiejszej koalicji - o kręgosłupie politycznym, który wypadałoby zachowywać i dbać o to, aby się nie krzywił. Jakież więc skrzywienie grozi tym posłom opozycyjnym, posłom lewicy, którzy zapatrzeni przez lata na Wschód, muszą dzisiaj wykrzywiać się i patrzeć na Zachód,...</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Ad rem.)</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#PosełJacekRybicki">... którzy dawniej otwierali ramiona przed RWPG i Układem Warszawskim, a dzisiaj muszą mówić o Unii Europejskiej i o NATO? Ale to tylko na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#PosełJacekRybicki">Proszę Państwa! Cieszę się natomiast z tego, iż pan marszałek Borowski był także łaskaw w swojej wypowiedzi podpisać się pod programem dla polskiego rolnictwa przedstawionym przez ministra Janiszewskiego. Rzeczywiście warto się zgodzić z opinią, iż polskie rolnictwo wymaga programu długofalowego, polegającego z jednej strony na pewno na mądrej polityce interwencyjnej, mądrej i proeksportowej, z drugiej zaś strony na tworzeniu na polskiej wsi infrastruktury, nowych miejsc pracy, podnoszeniu poziomu wykształcenia etc. - o tym koledzy już mówili.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#PosełJacekRybicki">Warto, proszę państwa, żeby ten program był nie tylko przedstawiony przez rząd - i tu, myślę, też między nami różnicy nie będzie - ale by był on także społecznie akceptowany. Temu m.in. ma służyć propozycja przygotowania paktu dla polskiej wsi. Myślę, że nawet pan prezes Kalinowski nie będzie miał nic przeciwko temu. Wspominam tutaj pana prezesa dlatego, że jego wystąpienie było przede wszystkim próbą - dodajmy: bezskuteczną, jak myślę - zdobycia dodatkowych głosów dla PSL.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Martw się o swoje głosy.)</u>
          <u xml:id="u-107.13" who="#PosełJacekRybicki">Bezskuteczną przede wszystkim dlatego, że w argumentach populistycznych nawet pan prezes Kalinowski pana Leppera nie przebije.</u>
          <u xml:id="u-107.14" who="#PosełJacekRybicki">Proszę Państwa! Drugi temat, który tutaj się bardzo często przewijał, to dialog społeczny. Mówił o tym w wystąpieniu klubowym pan marszałek Borowski, mówiło o tym kilkoro posłów i posłanek, przede wszystkim pan poseł Wiaderny. W moim głębokim przekonaniu tu jeszcze mocniej i jeszcze bardziej demagogicznie usiłowano wmówić społeczeństwu, że przez lata było wspaniale, a dzisiaj jest źle, fatalnie i beznadziejnie. Doszło nawet do tego, że pan poseł Wiaderny odwoływał się do miłości Boskiej - ale to na marginesie. Posłuchajmy więc, jak to było. Pozwólcie państwo, że przedstawię kilka cytatów. „Rząd nie ugnie się przed związkowymi postulatami wypowiadanymi w formie dyktatu”. Wydałoby się jako żywo, że to dzisiaj ktoś powiedział, a nie wicepremier Włodzimierz Cimoszewicz w czwartek, 29 kwietnia 1994 r., po posiedzeniu Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Kilka godzin później, proszę państwa, ówcześnie panujący, a tu obecny na sali pan premier Pawlak odmówił spotkania bilateralnego z „Solidarnością”, mówiąc, że o wszystkich problemach możemy rozmawiać jedynie na szczeblu Komisji Trójstronnej, w gronie przedstawicieli wszystkich związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-107.15" who="#komentarz">(Głos z sali: O to chodziło.)</u>
          <u xml:id="u-107.16" who="#PosełJacekRybicki">Dzisiaj, proszę państwa, podobno nie ma dialogu społecznego, tymczasem - pan poseł Wiaderny o tym mówił - premier ma czas na spotkania bilateralne z OPZZ, minister ma czas na spotkania bilateralne z OPZZ, na jego prośbę, poza Komisją Trójstronną i obok niej.</u>
          <u xml:id="u-107.17" who="#PosełJacekRybicki">Jak związki zawodowe wówczas do tych protestów „Solidarności” się ustosunkowywały? Otóż szef związku Sierpień '80 pan Podrzycki stwierdził, że strajki to rozróba polityczna, której celem jest restauracja utraconych wpływów „Solidarności”, a Rada Regionu Mazowieckiego OPZZ stwierdziła, że protesty można porównać do jednostronnej siły związkowej, dążącej za pomocą strajków do rozstrzygnięć politycznych.</u>
          <u xml:id="u-107.18" who="#PosełJacekRybicki">Proszę państwa, tymczasem wówczas, w 1994 r., postulaty „Solidarności” dotyczyły nie czego innego, jak restrukturyzacji górnictwa, realizacji paktu o przedsiębiorstwie państwowym, wprowadzenia tak fundamentalnych reform, jak właśnie reformy emerytur i rent czy reformy ochrony zdrowia. I wówczas spotkaliśmy się z kategoryczną odmową dwustronnego dialogu. To także kieruję do pana posła Wiadernego. Jest tylko jedna różnica, proszę państwa, między strajkami „Solidarności” a obecnymi protestami i mówiąc o dialogu społecznym warto, żebyśmy o tej różnicy pamiętali. Otóż wówczas „Solidarność” nie dopuszczała do walki o swoje za wszelką cenę - przeciwko innym i kosztem innych. I taka jest różnica. Tak my rozumieliśmy i rozumiemy wspólne dobro i wspólny społeczny dialog. Nie jedni przeciw drugim, nie jedni przeciw rodzinom wiozącym akurat dzieci do domu, nie jedni przeciw chorym, oczekującym na operacje.</u>
          <u xml:id="u-107.19" who="#PosełJacekRybicki">Proszę państwa, kończąc, chciałem powiedzieć, że jestem głęboko przekonany, iż te 4 reformy, które są wprowadzane, udadzą się. Nie udadzą się elitom, niezależnie od tego, kto będzie sprawował rządy, bo być może beneficjantami politycznymi tych reform będziecie wy państwo,...</u>
          <u xml:id="u-107.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan tak się nie śpieszy.)</u>
          <u xml:id="u-107.21" who="#PosełJacekRybicki">... którzy dzisiaj zasiadacie w ławach opozycji. Te reformy się udadzą i docelowo będą służyły każdemu z nas. Będziemy także konsekwentnie restrukturyzowali te działy gospodarki, które zostały zaniedbane przez ostatnie lata, będziemy restrukturyzowali hutnictwo i przemysł zbrojeniowy,...</u>
          <u xml:id="u-107.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jak stocznię.)</u>
          <u xml:id="u-107.23" who="#PosełJacekRybicki">... bo takie rozmowy są już podejmowane w dialogu społecznym. Taka jest nasza filozofia rządów niezależnie od tego, panie i panowie posłowie, jakie demagogiczne argumenty z tej trybuny padają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pozwólcie, że nie ogłoszę przerwy.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze dyskusja.)</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie premierze, zgodnie z porządkiem powinienem o godzinie 15 ogłosić przerwę, ale w związku z tym, że pan premier się zgłasza do dyskusji, proszę bardzo, robię wyjątek. Dalszy ciąg rozpatrywania tego punktu porządku dziennego nastąpi aż o godzinie 20.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padły dzisiaj bardzo znaczące wypowiedzi. Wiele z nich to były wypowiedzi niezwykle barwne, okraszone porównaniami, kalamburami. Myślę, że to wszystko mieści się absolutnie w normach demokracji i chciałbym, aby to było tutaj zupełnie jasno powiedziane. Chciałem również zwrócić uwagę na to, że czasem, niestety, w tych barwnych wypowiedziach gubi się ten najbardziej istotny, merytoryczny sens naszej debaty oraz odpowiedzialność za to, jakie prawo stanowimy i jakie decyzje podejmujemy. Tak już jest w życiu parlamentu i pamiętamy o tym wszyscy, że znaczenie barwnych wypowiedzi przemija, natomiast decyzje, które podejmuje rząd i parlament są długotrwałe. Chciałbym więc przede wszystkim wypowiedzieć się na temat zasadniczych barw naszej dyskusji, a nie na temat barwnych wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa, mówimy o sprawie najpoważniejszej dla naszego kraju z punktu widzenia jego przyszłości. Była tu mowa o reformach, o zmianach, które w naszym kraju przewidujemy i tych, które wprowadzamy w życie, które mają poprawić sytuację i pozytywnie zmienić obraz naszego kraju za kilka, kilkanaście miesięcy, a nawet za kilka lat. Warto tu odnieść się do tego, co było w latach 1990–1993. Dokonaliśmy wtedy bardzo gruntownych reform. Dotyczyły one przede wszystkim naszego życia politycznego oraz życia gospodarczego. Wiemy również, że te reformy wywołały bardzo poważny sprzeciw i olbrzymią dyskusję. Słowa i oskarżenia, które dzisiaj padały, znamy z lat 1990–1992. Te same osoby, które rzucają oskarżenia na dzisiejsze reformy, równocześnie chlubią się reformami z lat 1990–1993, bo tylko taka jest droga w nowoczesnej demokracji i w nowoczesnym państwie. Widzimy to we wszystkich krajach lepiej rozwiniętych niż nasz kraj, a jest ich wiele. Wszędzie należy ciągle dokonywać zmian. Przed takimi zmianami stoją kraje Europy Zachodniej, Unii Europejskiej. I o nich te kraje w tej chwili decydują. Są one trudne i nie są łatwo przyjmowane. Reformy, które wprowadzamy w naszym kraju w tym roku, napotkały na duży sprzeciw w wysoko rozwiniętych krajach zachodnich, mimo że te kraje mają pełną świadomość konieczności ich wprowadzenia. Na przykład reforma administracyjna we Francji napotyka od kilku lat na opór, a jest przecież konieczna.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa, reformy zawsze wiążą się z problemami. Łatwiej było prowadzić dialog społeczny w okresie, w którym w jakimś sensie konsumowało się efekty reform. Chciałbym od razu powiedzieć, że każdy rząd i każda koalicja przystępując do rządzenia, podejmuje na 4 lata pewne decyzje strategiczne. Można przyjąć strategię niewprowadzania daleko idących zmian, konsumowania, pożytkowania tego, co się już stało. I to jest świadomy wybór. Nie chciałbym w jakikolwiek sposób oceniać takiego wyboru. Myślę, że wszyscy państwo zgodzicie się z tym, że w sytuacji, kiedy nie wprowadza się poważnych reform strukturalnych, a na świecie istnieje bardzo silna koniunktura gospodarcza, taka, jaką mieliśmy w latach 1993–1996, to łatwiej by było wprowadzić ewentualne reformy. A jeśli ich nie wprowadza się, to łatwiej byłoby prowadzić dialog społeczny, ponieważ rozmowa ze społeczeństwem, to jest rozmowa o zmianach. Społeczeństwo jest z natury rzeczy zachowawcze i ma do tego prawo, ale my, rządzący, mamy obowiązek pokazywać społeczeństwu perspektywy.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Czterdzieści kilka lat systemu komunistycznego - nie chciałbym odnosić tego do nikogo na tej sali - to jest czterdzieści kilka lat bez zmian i bez perspektyw. O ile rozumiem, to wszyscy obecni na tej sali...</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">.‍.. przyznajemy, że nie były to lata dobre dla naszego kraju. Były to czasy, w których nie zmienialiśmy niczego, bo tego systemu zreformować się nie dało. To już wiemy i pogodziliśmy się z tym. Powiedzmy sobie również, że jeśli mamy poważnie mówić o przyszłości naszego kraju, to musimy mówić - były osoby, które mówiły - z różnych stron sceny politycznej o kosztach reform. A jeśli są koszty reform, to są i pewne społeczne napięcia będące wynikiem takich decyzji. Społeczne napięcia należy rozwiązywać na bieżąco. Nigdy nie zmieniliśmy zasady rozmowy z przedstawicielami społeczeństwa. Nigdy. Ta zasada była realizowana przez cały czas, przez 15 miesięcy trwania koalicji, przez 15 miesięcy trwania rządu.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa, musimy mieć też świadomość, że w takim społecznym dialogu nie wszystko można uzgodnić. Choćby dlatego, że społeczeństwo ma prawo do konserwatywnych zachowań. Może mówić, że może lepiej nie zmieniać, na tej zasadzie, która jest bardzo prosta i zgodnie z którą remont naszego państwa jest potrzebny w wielu dziedzinach. Powtarzam, również nowoczesne państwa zmieniają zasady polityki gospodarczej, społecznej, cały czas remontują swój dom. Ale w czasie remontu często trudności życia są większe niż przed remontem i społeczeństwo niełatwo się decyduje na takie miesiące. Trudno jest społeczeństwu podjąć takie decyzje; to klasa polityczna, która ponosi odpowiedzialność za przyszłość kraju, musi je podejmować. Jestem również przekonany, że wszyscy państwo na tej sali, dumni z reform lat 1990–1993, rozumiecie również absolutną konieczność tych reform, które zostały wprowadzone w bieżącym roku, a były przygotowywane w roku ubiegłym siłami całego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na jedną istotną kwestię. Proszę państwa, bardzo łatwo policzyć koszty reform. Wielokrotnie podkreślaliśmy, że w naszym budżecie koszty te są uwzględnione i je ponosimy. Mamy również zabezpieczenie i zapewnienie funkcjonowania pozostałych dziedzin naszego życia, bo przyrost gospodarczy w naszym kraju nadal jest wysoki, wynosi ok. 5%, a więc jest mniej więcej dwuipółkrotnie większy niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie średnio wynosi ok. 2,2%. A więc te koszty były wyznaczone i zostały przedstawione społeczeństwu, a przede wszystkim klasie politycznej, państwu, osobom zasiadającym w parlamencie. Średniookresowa strategia finansowa to przewiduje - wszyscy ją znaliśmy, widzieliśmy ją wiosną ubiegłego roku - zostało tam określone w perspektywie 3 lat, jakie będą obciążenia i w jakiej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Rząd, który wspiera politycznie i który ukształtowała koalicja Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, tak rozumie dobro wspólne - jest to myślenie nie tylko o bieżących notowaniach rządu czy koalicji, ale o tym, co się w naszym kraju powinno dziać i jak powinien on wyglądać za lat 2 lub 4. I zawsze tak będziemy podchodzić do sprawy związanej z podstawowym obowiązkiem rządzących. Dobro wspólne polega również na tym, że reformy, które realizujemy, są dla wszystkich. Są one nie tylko dla wyborców, którzy popierali obecną koalicję, lecz dla wszystkich Polaków. Reformy te przyniosą pozytywny efekt tylko wtedy, kiedy na ich tle nie będą wytaczane tego rodzaju argumenty, jakie słyszymy na tej sali; argumenty, które mijają się z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Na szczegółowe uwagi i pytania, które padły na tej sali, odpowiedzą jeszcze członkowie Rady Ministrów. Odpowiedzi te będą szczegółowe i zostanie przedstawiona wizja tego, co się w tej chwili dzieje i co będzie w najbliższych tygodniach i miesiącach. Ważne jest, że w tych największych procesach społecznych, najtrudniejszych, na przykład takich, jak reforma służby zdrowia, mamy za sobą 7 tygodni. Nie da się tak skomplikowanej i trudnej reformy, niewątpliwie najtrudniejszej ze wszystkich, wprowadzić w pełni w tak krótkim czasie. Ale ten najtrudniejszy okres mamy już za sobą. Wystarczy przeanalizować pracę podstawowych organizmów w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Cisza. Kamery na lewą stronę.)</u>
          <u xml:id="u-109.13" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Istotne jest to, aby takim reformom również dać czas, dać im szansę realizacji. Jeśli chodzi o protesty przeciwko rozwiązaniom, które wprowadziliśmy na zasadzie pełnego, całkowitego przekonania, że stanowią one o przyszłości naszego kraju, to gdybyśmy o tych reformach w latach 1990–1993 decydowali na podstawie bieżących reakcji, z każdej z nich musielibyśmy się wycofać. I to doświadczenie powinno nas czegoś uczyć, bo wszyscy mogliśmy mieć co do tego wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Na polskich reformach z lat 1990–1993 skorzystali daleko nie wszyscy obywatele naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zwłaszcza emeryci.)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Nie skorzystało bardzo wielu i za to na pewno ponoszą odpowiedzialność ci, którzy w jakiś sposób z nich korzystali i dobre ich skutki rozkładali na społeczeństwo w kilka lat po ich wprowadzeniu. Dlatego chciałbym wyraźnie podkreślić, że obejmując władzę 15 miesięcy temu przystąpiliśmy do reform społecznych, do reform społeczno-samorządowych, aby pozytywne skutki przemian w naszym kraju rozłożyć na znacznie większą grupę społeczną, możliwie na większość naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Głos z sali: I udało się?)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Jest to podstawowy element solidarności społecznej, której zasady wyznajemy. Dlatego nasze reformy wyglądają właśnie tak i dlatego nie mogliśmy z nimi czekać. Zbyt wiele grup obywateli czekało na pozytywne zmiany, zarówno ci, którzy bezpośrednio pracują i są zatrudnieni w związku z tymi wielkimi społecznymi usługami, jak i ci, którzy z tych usług korzystają i czekają na poprawę ich jakości.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ci głodują.)</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Niewątpliwie największym wyzwaniem dla naszego kraju jest sprawa wsi i rolników.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Wszystkie cztery reformy społeczne mają głębokie nastawienie i sens w odniesieniu do wsi. Jeśli szczegółowe rozwiązania wymagają korekty i jeśli są jakieś niedopracowania w tym względzie, to będziemy to na bieżąco zmieniać. Co do reformy oświaty, bo była na ten temat mowa na tej sali; przecież nie wszystkie decyzje zapadły, daleko nie wszystkie, mamy jeszcze przed sobą kilka bardzo ważnych miesięcy zanim zdecydujemy o tym, jak będzie wyglądała polska wiejska szkoła. Jednym z podstawowych celów tej reformy jest postawienie kształcenia na wsi polskiej co najmniej na tym samym poziomie co kształcenia w mieście. To jest ta największa długoterminowa szansa dla polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Nie sposób w ciągu roku nadrobić zaległości lat. Była na tej sali próba odejścia od naszej historii i pominięcia nawarstwiających się od dziesięcioleci zaniedbań w naszym kraju. Jednak przynajmniej w krótkich słowach musimy o tym powiedzieć. Jeśli przystępujemy do naprawy tak wielu dziedzin w naszym kraju i słyszymy słowa krytyki, że to za wiele, że nie powinniśmy przeprowadzać czterech reform społecznych, to pytam: Dlaczego panowie i panie posłowie jednocześnie mówicie, że powinniśmy dokonać natychmiast reformy polskiej wsi i dlaczego krytykujecie, że tego od razu nie zrobiliśmy?</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Naprawa wielkich i trudnych problemów w naszym kraju ma pewną logikę i pewien kalendarz. Bardzo poważnie przygotowujemy się, i przygotowywaliśmy się, do tego, aby zmienić sytuację na polskiej wsi i właśnie przystąpiliśmy do jej zmiany. Warto ten fakt odnotować. Warto odnotować kilkanaście konkretnych propozycji, które są wdrażane i których rozwiązania są albo wypracowane, albo uzgadniane w trakcie rozmów.</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Warto również uwzględnić fakt, niezwykle istotny, mianowicie, że koalicja i rząd opracowały program dla naszego kraju na 4 lata. Jeśli cytuje się fragmenty wypowiedzi z okresu formowania rządu czy fragmenty zapisów umowy koalicyjnej, czy jakichkolwiek programów rządu, to my chcielibyśmy się rozliczyć przed społeczeństwem, przed obywatelami polskimi...</u>
          <u xml:id="u-111.15" who="#komentarz">(Głos z sali: A my nie jesteśmy obywatelami?)</u>
          <u xml:id="u-111.16" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">... po 4 latach sprawowania władzy - i przed państwem także - ale po 4 latach. Wyrwane z kontekstu pojedyncze hasła i pojedyncze zadania, które nie były dotąd należycie zrealizowane - wiemy, że takie są, ale wbrew temu, co państwo sądzicie, mamy program ich realizacji przez następne 2,5 roku, pełny, kompletny program. Na razie podejmujemy decyzje i rządzimy krajem przez niespełna 16 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-111.17" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa, wracając do sprawy może najistotniejszej, do kwestii dialogu społecznego. Chciałem powiedzieć państwu, że niedobrze by było, gdyby ten dialog społeczny rozgrywał się teraz na zupełnie nowej osi. Osi, o której na szczęście już dawno zapomnieliśmy, to znaczy na osi między miastem a wsią. Polska jest tylko jedna i jest ojczyzną nas wszystkich. Musimy pamiętać o tym, że polska wieś została szczególnie niedoinwestowana i w szczególny sposób nie była beneficjantem naszych przemian. Za to odpowiadamy wszyscy wspólnie, bo przemiany polskie trwają od 10 lat. Tak daleko idących zaniedbań i zapóźnień, jakie tam się pojawiły, nie jesteśmy w stanie zlikwidować w ciągu kilkunastu miesięcy. Dlatego program, który mamy, jest programem działań bieżących, doraźnych, bardzo ważnych dla zachowania dochodów tej grupy społecznej, prawie 40 procent obywateli naszego kraju, ale mamy również program działań na średnią i na długą metę. Tego najbardziej oczekuje od nas polska wieś. Wiemy, że takie rozwiązania są szczególnie oczekiwane.</u>
          <u xml:id="u-111.18" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Na szczęście, i to dobrze, są także na polskiej wsi grupy rolników czy takie miejsca, gdzie nie jest najgorzej, gdzie pewne sprawy zostały uregulowane. To dobrze. Jest ich zdecydowana mniejszość, ale odwołujemy się teraz do tego, że w wielu miejscach można było poprawić sytuację. Natomiast dla zdecydowanej większości polskiej wsi program naprawczy jest gotowy i ten program będzie realizowany.</u>
          <u xml:id="u-111.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-111.20" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę państwa, powtórzę jeszcze raz, nie mamy dwóch ojczyzn, miejskiej i wiejskiej, mamy jedną Rzeczpospolitą, wspólny dom wszystkich obywateli. Są sprawy, w których wszyscy odpowiedzialni politycy są ze sobą zgodni, także wtedy gdy zgodnie z regułami demokracji spierają się bardzo ostro o konkretne rozwiązania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-111.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu premierowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że do dyskusji został jeszcze zapisany pan poseł Marian Dembiński z Klubu Parlamentarnego AWS i jest zgłoszonych 45 posłów do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ten punkt przenosimy na godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Po godz. 17 będą zapytania i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W tej chwili zarządzam przerwę do godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 30 do godz. 17 min 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia pytań w sprawach bieżących i interpelacji, które otrzymują oznaczenie punktu 10 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Odpowiedniej zmianie ulegnie numeracja pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia pytań.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przypominam, że czas przeznaczony na pytania nie może być dłuższy niż 2 godziny.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, proszę za chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dokończę, panie pośle, i udzielę panu głosu.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę zająć miejsce w ławach poselskich.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">Postawienie pytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, udzielenie zaś odpowiedzi nie dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nad pytaniem i odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia pytań dodatkowych. Uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#WicemarszałekStanisławZając">Poszczególne dodatkowe pytania nie mogą trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#WicemarszałekStanisławZając">Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu łącznej odpowiedzi na pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, w jakiej sprawie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełMarianDembiński">Panie Marszałku! Wiem, że nastąpiła zmiana prowadzącego obrady i efektem tego jest to, co się wydarzyło. Poprzedni punkt nie został wyczerpany. Jeszcze ja mam 5 minut wystąpienia w debacie...</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: I będzie pan miał.)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełMarianDembiński">... natomiast pan przeszedł od razu do pytań i interpelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie Pośle! Jeżeli debata nad tym punktem nie została zakończona, to w odpowiednim czasie pan poseł zgłosi swoje wątpliwości czy też swój wniosek w tym zakresie. Ja natomiast od godziny 17 przechodzę do rozpatrzenia pytań i interpelacji. Tak jest w porządku dziennym, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Jacek Zieliński: Taka jest tradycja.)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Oczywiście, i ten punkt będzie kończony. Informują mnie tutaj sekretarze, że ten punkt będzie kończony, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Teraz są pytania i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamiar zgłoszenia pytań w sprawie zachowania ciągłości procesów leczenia w związku z wprowadzeniem reformy ochrony zdrowia przedstawili pani poseł Maria Gajecka-Bożek i pan poseł Władysław Szkop z SLD.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pytanie kierowane jest do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę jednego z dwojga posłów zgłaszających pytanie o przedstawienie go.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Niezadowolenie społeczne, protesty pacjentów, protesty środowisk medycznych odzwierciedlają rzeczywistą ocenę wprowadzenia od 1 stycznia nowych zasad finansowania ochrony zdrowia. Organizacje pozarządowe wystawiają negatywną ocenę skutków wprowadzonej reformy.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Czy odpowiada prawdzie przeświadczenie większości społeczeństwa, że wprowadzenie reformy i nowych regulacji prawnych przerwało ciągłość procesów leczenia, narażając pacjentów na utratę zdrowia i życia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Na przedstawione pytania odpowiada z upoważnienia prezesa Rady Ministrów sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pan Maciej Piróg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W odpowiedzi na pytanie pani Marii Gajeckiej-Bożek i pana posła Władysława Szkopa: czy odpowiada prawdzie przeświadczenie większości społeczeństwa, że wprowadzenie reformy oraz nowych regulacji prawnych przerwało ciągłość procesów leczenia, narażając pacjentów na utratę zdrowia i życia, stwierdzam, co następuje.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Otóż przedstawiona przez państwa posłów kwestia o tyle mnie nie dziwi, że, jak powszechnie wiadomo, z dniem 1 stycznia br. zostały wprowadzone nowe zasady finansowania i zarządzania ochroną zdrowia w Polsce. Każda zaś wprowadzana zmiana, niezależnie od dziedziny życia społecznego czy gospodarczego, budzi wątpliwości, obawy przed czymś nowym. Jednakże na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć stanowczo: Wprowadzenie z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie naruszyło ciągłości świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Szanowni Państwo! Zgodnie z zapisami ustawy ubezpieczeniowej oraz przyjętymi założeniami reformy systemu ochrony zdrowia regionalne kasy chorych podpisały kontrakty z funkcjonującymi w Polsce placówkami podstawowej opieki zdrowotnej, samodzielnymi publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej oraz indywidualne kontrakty z lekarzami, w tym z lekarzami rodzinnymi. To właśnie zadaniem lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jest rola przewodnika, opiekuna pacjenta w całym systemie ochrony zdrowia. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej z zasady opiekują się całą rodziną, udzielając zgodnych z zakresem ich kompetencji świadczeń zdrowotnych, ordynują leki, kierują na badania laboratoryjne, do lekarzy specjalistów, do szpitali, posiadają kompleksową informację o zdrowiu pacjenta i jego rodziny oraz koordynują proces leczenia swoich pacjentów. Chciałbym przede wszystkim zwrócić uwagę na fakt, że dopiero nowe regulacje prawne i organizacyjne, zwłaszcza na polu podstawowej opieki zdrowotnej, opierające się na lekarzu pierwszego kontaktu, zapewniają ciągłość niesienia świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Zdaję sobie sprawę, że znajdujemy się dopiero w okresie przejściowym i że nie wszystkie elementy nowego systemu współgrają ze sobą w taki sposób, jak to zaplanowano. Na to potrzeba jeszcze trochę czasu. Niemniej przypomnę, że w okresie zwiększonej liczby zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych nie odnotowano istotnych trudności w zakresie dostępu do świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Zgłaszane obawy znalazły również swój wyraz wśród organizacji pozarządowych. Pytania najczęściej dotyczą dalszej działalności w nowym i ciągle zmieniającym się otoczeniu. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej zna te wątpliwości, ma kontakt z tymi organizacjami i wspólnie na bieżąco stara się rozwiązywać problemy wynikające z braku dostatecznej informacji, a także z niedostatku środków na wspieranie działalności tychże organizacji.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Chciałbym państwu przedstawić w tym miejscu kilka faktów dotyczących finansowania świadczeń zdrowotnych w roku 1999 i 1998 oraz organizacji i realizacji zadań kas chorych. W roku 1998 finansowanie świadczeń zdrowotnych odbywało się głównie z budżetu państwa, z działu 85: Ochrona zdrowia (ministerstwo zdrowia). Na koniec grudnia 1998 r. wykonanie wydatków w tym dziale wynosiło ok. 21 mld zł - jak wynika z danych przedstawionych przez departament budżetu państwa Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">W roku 1999 świadczenia zdrowotne będą finansowane w głównej mierze poprzez składki na ubezpieczenie zdrowotne. Planowane nakłady na świadczenia, zgodnie z planem finansowym kas chorych, wynoszą ok. 21 mld zł. Według projektu ustawy budżetowej w budżecie państwa zapisano nakłady na ochronę zdrowia w wysokości 4,3 mld zł. Planowane nakłady na refundację z tytułu zakupu leków dla uprawnionych w 1999 r. wynoszą ponad 3,5 mld zł. Na podkreślenie zasługuje fakt, że po raz pierwszy nie ma żadnych opóźnień w przekazywaniu środków finansowych do aptek, a kwota przeznaczona na refundację leków wydaje się wystarczająca. Obecny system finansowania ochrony zdrowia jest systemem, w którym płatnicy wykupują oferowane przez świadczeniodawców usługi.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Organizacja i realizacja zadań kas chorych. Wprowadzenie z dniem 1 stycznia ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie naruszyło w żaden sposób ciągłości udzielania tych świadczeń. W okresie przygotowawczym zadania, w szczególności związane z zapewnieniem powszechnej dostępności do świadczeń, realizowali pełnomocnicy regionalnych kas chorych poprzez zawieranie umów ze świadczeniodawcami.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Na uruchomienie i funkcjonowanie systemu powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych w pierwszych czterech tygodniach stycznia została przeznaczona dotacja z budżetu państwa w wysokości 1,7 mld zł. Plany finansowe kas chorych obejmują kwotę - jak już mówiłem - ponad 21 mld zł, która zabezpiecza prawidłowy poziom finansowania usług zdrowotnych w 1999 r., zwłaszcza że kasy chorych nie są jedyną instytucją finansującą ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Kasy chorych pozwoliły również wprowadzić równość podmiotów poprzez zakontraktowanie świadczeń medycznych w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, a także w gabinetach prywatnych. W niektórych działach medycyny liczba kontraktów z niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej zbliża się do 50%, na przykład w stomatologii.</u>
          <u xml:id="u-118.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Szanowni Państwo! Proces wprowadzania reformy w systemie ochrony zdrowia podlega stałemu monitoringowi, zarówno rządowemu, jak i parlamentarnemu. Na bieżąco oceniamy sytuację i podejmujemy stosowne działania, także naprawcze. Prowadzimy dialog ze środowiskiem medycznym. Wielokrotnie podkreślaliśmy, że nowy system nie przyniesie znaczących efektów już pierwszego dnia. Bez wątpienia jednak nowe rozwiązania, takie jak wspomniany wolny wybór lekarza, likwidacja rejonizacji, ułatwiają pacjentowi dostępność do świadczeń zdrowotnych lub też tę dostępność w sposób znaczący poprawiają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zwracam się do pani poseł Marii Gajeckiej-Bożek. Pani poseł zgłaszała zamiar zadania dodatkowego pytania, jeżeli dobrze rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">A teraz zwracam się do pana posła Władysława Szkopa. Czy pan poseł...</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamiar zadania dodatkowych pytań zgłosili panie i panowie posłowie: Grzegorz Kurczuk, Krystyna Cencek, Krystyna Łybacka, Władysław Adamski, Grzegorz Woźny, Jan Kulas, Marek Dyduch, Bogdan Lewandowski, Andrzej Skorulski, Bronisław Dankowski, Stanisław Stec, Krystyna Herman i Janusz Zemke... Już zapisujemy. Jeszcze dodatkowo: pan poseł Tadeusz Zieliński, pan poseł Wojciech Nowaczyk, pani poseł Ewa Janik, pani poseł Katarzyna Maria Piekarska.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy jeszcze ktoś z pań i panów posłów zgłasza zamiar zadania dodatkowego pytania?</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę, pani poseł Maria Gajecka-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Pytań mam bardzo wiele, ale ze względu na ograniczony czas pozwolę sobie zadać dwa pytania. Likwidacja zielonych recept zmieniła możliwości lecznicze, a niektóre grupy pacjentów zostały pozbawione koniecznej pomocy. Pani minister Mańko kilkakrotnie wprowadzała posłów Komisji Zdrowia w błąd, podając nieprawdziwe dane o terminie rejestracji leków, nieprawdziwe informacje o zawartości wykazów tzw. leków refundowanych. W grudniu 1998 r. około 300–400 dzieci z padaczką Lennoxa-Gastauta było leczonych lekiem z wyboru - taloxą, dostępnym w tym czasie tylko na zielone recepty. Lek jest drogi, kosztuje około 350 zł za opakowanie. Dziś te dzieci skazane są na odrzucenie. Ale znacznie droższe i znacznie później zarejestrowane leki znalazły się na liście leków refundowanych. Taloxa została zarejestrowana w czerwcu 1997 r., inne leki w połowie 1998 r. - świadectwa rejestracji mam do wglądu. Proszę mi uprzejmie powiedzieć, jaki jest mechanizm tych decyzji? O co tu chodzi? Czy o dobro dzieci, czy o dobro firm farmaceutycznych?</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">I drugie pytanie. W ostatnich dniach grudnia 1998 r. zwrócono się do pana ministra o sfinansowanie ujętej w rozporządzeniu procedury wysokospecjalistycznej - żywienia pozajelitowego w warunkach ambulatoryjnych. Do dziś resort nie zajął żadnego stanowiska. Koszty ponosi lokalny ZOZ lub pacjent, a są to koszty bardzo wysokie. Kto i kiedy zwróci poniesione koszty? Kto jednostce samodzielnej zwróci odsetki? Kto kupi leki na następny miesiąc? Jak długo jeszcze będzie trwał ten stan niepewności i zagrożenia życia pacjenta? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Rzeczywiście to było kilka pytań...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Dwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">... nie tylko dwa pytania. Mam wielką wiarę, żeby uznać, że były to tylko dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo bym prosił o unikanie wystąpień, tylko konkretyzowanie pytań. Rozumiem, że czasami jest to trudne, że konieczne jest przedstawienie stanu faktycznego. Jednak bardzo proszę, bo taka jest konwencja pytań bieżących i odpowiedzi, tym bardziej że pan minister ma na odpowiedź na dodatkowe pytania 5 minut, co też będzie dosyć trudne.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przechodzimy do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o zadanie dodatkowego pytania panią poseł Krystynę Cencek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełKrystynaCencek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W Śląskiej Kasie Chorych są trzy jednostki o tym samym stopniu referencyjności, takim samym wyposażeniu i takiej samej kadrze. Zakontraktowały one leczenie urazów wielonarządowych, każda po 100 pacjentów. Mam pytanie: Czym wytłumaczyć wysokość kontraktowanych usług, która wynosi 1/4 ich faktycznej wartości? Jeszcze jedno. Skąd już dziś wiadomo, że do jednej placówki będą trafiali chorzy z lżejszymi schorzeniami, a do drugiej z cięższymi urazami wielonarządowymi? Dla informacji podam, że placówka, która otrzymała najniższe stawki, znajduje się przy skrzyżowaniu bardzo ruchliwych tras Katowice - Warszawa i Katowice - Kraków, gdzie dochodzi często do drastycznych wypadków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Grzegorz Kurczuk, który był pierwszy po pani Gajeckiej-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełGrzegorzKurczuk">Nie szkodzi, za to będę miał krótkie i konkretne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełGrzegorzKurczuk">Panie marszałku, mówimy o wprowadzeniu reformy ochrony zdrowia. Pan minister był łaskaw mówić o przekazywaniu środków finansowych, moje pytanie więc brzmi: Od pewnego czasu, od kilku tygodni, lubelskie szpitale, ale nie tylko one, nie przyjmują na staż absolwentów wydziału lekarskiego. Powód jest prosty, ministerstwo zdrowia zapomniało przesłać fundusze na opłacenie etatów stażystów. Podkreślam, środki zapewnia ministerstwo zdrowia. Nigdy wcześniej się nie zdarzyło, aby szpitale nie dysponowały środkami dla młodych medyków. Wszelkie naciski na ministerstwo na razie pozostają bez skutku, co składam na karb wprowadzanej właśnie reformy ochrony zdrowia. Pytanie jest oczywiste: Kiedy i kto podejmie w tej sprawie decyzję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę panią poseł Krystynę Łybacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Zanim zadam pytanie, mam do pana marszałka prośbę natury formalnej. Otóż prosiłabym, aby pan marszałek zechciał mocą swego autorytetu dopilnować, by w drugiej części, odpowiedzi na zadawane pytania, pan minister odpowiadał na wątpliwości posłów, a nie mówił tego, co ma napisane bądź co chce powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">Przechodzę do pytań. Panie ministrze, po pierwsze, proszę powiedzieć, kiedy będą przesłane pieniądze na wojewódzkie kolumny transportu sanitarnego? Kiedy zostanie prawnie uregulowana sprawa WKTS? Kiedy zostaną przekazane pieniądze i kiedy nastąpi regulacja prawna zespołów lotnictwa sanitarnego? Proszę także powiedzieć, kiedy naprawdę zacznie być we właściwy sposób sprawowana opieka zdrowotna nad mieszkańcami wsi i małych miasteczek, ponieważ kontrakty tam zawarte pozwalają jedynie na przyjęcie kilku pacjentów dziennie przez stomatologów, a często ta opieka kończy się w połowie miesiąca. Lekarze pierwszego kontaktu przyjmują za darmo tylko przed południem, po południu pacjenci płacą. Kiedy więc mieszkańcy wsi będą mieli zagwarantowane konstytucją prawo do opieki zdrowotnej? Pytanie bardzo konkretne: W Poznaniu przy ul. Grobla znajduje się zakład opiekuńczy dla osób nerwowo chorych. Jest tam 80 pacjentów, głównie schizofreników. Zakład ten ma zawarty z kasą chorych kontrakt wynoszący zaledwie 40% kosztów funkcjonowania. Krótko mówiąc, trzeba będzie zwolnić pacjentów do domu, zwolnić personel. Proszę powiedzieć, kiedy sprawa tego szpitala zostanie uregulowana? Wreszcie ostatnie pytanie: Proszę powiedzieć, kiedy i w jaki sposób zostaną wprowadzone do leczenia hormony wzrostu dla ludzi z zespołem Turnera? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Władysława Adamskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie ministrze, w wyniku wprowadzania reformy zdrowia mamy niekiedy do czynienia z dziwnymi sytuacjami. Na przykład niepubliczne zakłady, prowadzone przez kościoły i związki wyznaniowe, chwalą wysokość kontraktów zawartych z kasami chorych, zwłaszcza zaś - muszę to powiedzieć - te, które prowadzą podstawową opiekę zdrowotną. Natomiast publiczne zakłady mają zróżnicowane stawki na prowadzenie swojej działalności, szacowane według niezrozumiałych w sumie kryteriów. Należałoby zatem zapytać, jakie to są kryteria, zwłaszcza że porównanie, jakiego dokonałem, nie opiera się na odosobnionym przykładzie. Czym to wytłumaczyć? Żeby pan nie miał żadnych wątpliwości, muszę dodać, że oparte to jest na rzetelnych danych. I jeszcze jedna sprawa. Panie ministrze, powiedział pan, że na efekty reformy zdrowia nie można liczyć od pierwszego dnia. Czy w związku z tym mógłby pan określić, kiedy będzie można liczyć na jakieś efekty? Za rok, dwa, czy może za jakieś 20 lat? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Grzegorza Woźnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie ministrze, mam dwa pytania. Pierwsze pytanie: Co z osobami, które były leczone przez kilka lat, a dokładniej przed 1 stycznia 1999 r., w instytutach znajdujących się poza zasięgiem regionalnej kasy chorych, jeżeli dzisiaj regionalna kasa chorych nie podpisała z tymi instytutami umów? I drugie pytanie: Czy pan minister wie, czy ministerstwo wie, czy toczą się postępowania prokuratorskie lub sprawy w sądach dotyczące utraty zdrowia i życia w związku z niezachowaniem ciągłości procesów leczenia bądź braku dostępności do usług medycznych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Jana Kulasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam też uwagę formalną: żeby pan marszałek zechciał sprawić, aby te odpowiedzi, w których przypadku jest to możliwe, były dziś udzielone, ale by w niektórych kwestiach, bardzo szczegółowych, wrócić do praktyki odpowiedzi pisemnych. Pierwsze pytanie: Panie ministrze, jak pan sądzi, czy siła starego systemu nie utrudnia nam wprowadzenia tej reformy? Czy takie zjawiska jak bardzo wysokie zadłużenie służby zdrowia, przekraczające 6 mld zł, czasem nie utrudniają nowego systemu i nie pogarszają jakości świadczonych usług? I druga sprawa: mam sygnał od ludzi po przeszczepie serca ze stowarzyszenia transplantacji serca z Tczewa, że m.in. tam też nastąpiło - chwilowe, mam nadzieję - pogorszenie usług medycznych, a konkretnie rehabilitacji. Szef Pomorskiej Kasy Chorych zainteresował się sprawą i wydaje mi się, że takie negocjacje, poszukiwanie pewnych rezerw dają również możliwości rozwiązania problemu. Czy pan podziela tę sugestię? I trzecie, ostatnie pytanie: Jak wygląda kwestia rezerw finansowych w regionalnych kasach chorych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełMarekDyduch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Niewątpliwie kontynuacją leczenia jest leczenie sanatoryjne. Jak wiadomo, do tej pory w Polsce niektóre osoby czekały na przydzielenie miejsca w sanatorium pół roku, rok. Nowy system ubezpieczeń zdrowotnych wprowadził pewnego rodzaju zmianę i te osoby nie z własnej winy nie mogły z tego leczenia skorzystać. Dzisiaj wiemy, z doświadczeń, że mało kas chorych zawiera umowy z sanatoriami. Będzie to również problem społeczny, bo jeżeli nie będzie tych umów, to trzeba będzie zwolnić sporą grupę ludzi. Chciałbym zapytać, co się wydarzy, jeżeli te osoby, które nie otrzymały skierowania do sanatoriów, teraz je otrzymają, ale za większą zapłatą. Co się wydarzy, jeżeli kasy chorych nie będą zawierały umów z sanatoriami, gdzie te osoby mogą kontynuować swoje leczenie, które do tej pory kończyły właśnie w sanatoriach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Bogdana Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie ministrze, mówił pan o dialogu, jaki rząd, resort prowadzą ze środowiskiem lekarskim. Jest to dla mnie trochę dziwny, egzotyczny dialog, skoro ciągle wisi nad nami groźba strajku generalnego całej służby zdrowia. Rzecz niespotykana w polskich warunkach. Moje pytanie brzmi: Czy rząd zamierza i w jaki sposób zamierza rozwiązać ten groźny z punktu widzenia społecznego konflikt? I druga kwestia. Panie ministrze, Marek Nowicki, członek Komitetu Helsińskiego i prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, wystosował do premiera pismo w sprawie zagrożeń dla obywateli, które niesie reforma służby zdrowia. Czy rząd ma świadomość, że w wielu wypadkach nastąpiło pogorszenie dostępu pacjenta do podstawowych form leczenia? Czy rząd ma świadomość, że z tego tytułu naruszane są normy konstytucji i ratyfikowanego przez Polskę międzynarodowego paktu praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych człowieka? I trzecia sprawa. Mnożą się w mediach znaki zapytania, także dzisiaj podczas debaty ta sprawa była przedmiotem niektórych wystąpień. Proszę powiedzieć - szczerze, panie ministrze - jak przedstawiają się zarobki pracowników kas chorych? Dotychczas było to bowiem otoczone pewną tajemnicą. Chyba, że w tej mierze zostały zastosowane pewne procedury związane z tajemnicą ochrony państwa - w takim razie proszę mnie o tym poinformować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, chcę zwrócić uwagę na pytanie podstawowe. Musimy się poruszać w ramach tego pytania. Chciałbym przypomnieć, że pytanie dotyczy zachowania ciągłości procesu leczenia w związku z wprowadzeniem reformy służby zdrowia. Nie widzę związku z wysokością zarobków pracowników kas chorych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Czy mogę, panie marszałku, złożyć w tej sprawie dodatkowe wyjaśnienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Otóż ta sprawa jest postrzegana przez społeczeństwo - być może źle - w ten sposób, co było przedmiotem pierwszego pytania, że brakuje środków na leczenie z tego tytułu, że mamy do czynienia z tak wysokimi kominami płac w kasach chorych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Rozumiem, panie pośle, bardzo szeroki kontekst, przy czym musimy poruszać się w płaszczyźnie pytania podstawowego, ponieważ żaden z odpowiadających nie jest w stanie przewidzieć wszystkich możliwych pytań, pozostających w węższym czy szerszym zakresie w związku z pytaniem podstawowym.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Andrzeja Skorulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełAndrzejSkorulski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Odpowiadając na pański apel, zadam pytania podstawowe. Czy dopuszczalne są, szczególnie w obecnej sytuacji, działania monopolistyczne polegające na podpisywaniu przez kasę chorych z wybranymi w sposób nieuzasadniony i nie wynikający z treści ustawy umów na świadczenia zdrowotne? Można nawet powiedzieć: protekcjonistyczny sposób. A miała być przecież konkurencja i poprzez nią zapewnienie lepszych usług zdrowotnych. Pan minister twierdził, iż nie było przerw w świadczeniu tych usług. Daję konkretny przykład w kontekście tego, o co pytałem: miasto Kwidzyń w woj. pomorskim.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełAndrzejSkorulski">Następne pytanie. Panie ministrze, głośno się mówi na temat tzw. trzynastek w służbie zdrowia. Czy prawdą jest, że ta wypłacona trzynastka będzie sfinansowana z funduszy kasy chorych?</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełAndrzejSkorulski">I ostatnie pytanie. Kto spłaci zadłużenia, o których raczył wspomnieć pan Kulas, jednostek, które się przekształciły i są jednostkami samodzielnymi? Czy wojewoda, czy budżet państwa, czy też może kasy chorych? Chodzi także o jednostki, które nie podpiszą z kasami chorych stosownych umów. Prawdopodobnie grozi im, że przestaną istnieć. Kto te zadłużenia będzie ewentualnie pokrywał? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Jeszcze raz bardzo proszę o poruszanie się w płaszczyźnie pytania podstawowego.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę pana posła Bronisława Dankowskiego o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełBronisławKazimierzDankowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Do pańskiego wystąpienia mam pytanie. Nie zachowano ciągłości leczenia, jak pan się przed chwilą wyraził. Na przykład kto ma zabezpieczyć leczenie pacjenta po godz. 18? Lekarz rodzinny odmawia wizyty, pogotowie też odmawia wyjazdu, bo nie ma skierowania na wyjazd od lekarza rodzinnego. Pacjenci przekonują się na własnej skórze o funkcjonowaniu tak zachwalanej pańskiej reformy. W związku z tym mam pytanie: Jaka ma być forma zabezpieczeń świadczeń lekarskich?</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełBronisławKazimierzDankowski">Drugie pytanie. Jak można było pozbawić środków finansowych na kolumny transportu sanitarnego - przykładem jest woj. wielkopolskie - kiedy pierwsze minuty decydują o przeżyciu poszkodowanego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania dodatkowego proszę pana posła Stanisława Steca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Czy resort badał realizację rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 13 lipca w sprawie warunków podpisywania umów przez kasy chorych z zakładami opieki zdrowotnej? Zakładało się przeprowadzenie przetargów. W praktyce był to dyktat kasy chorych i ustalenie wysokości kosztów według uznania.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełStanisławStec">I drugie pytanie. Chciałbym rozwinąć kwestię, o której mówiła pani poseł Łybacka. W niektórych rejonach woj. wielkopolskiego z zakładami opieki stomatologicznej podpisano kontrakty na takich warunkach, że miesięcznie starczy tylko na 5 dni na leczenie bezpłatne. W związku z tym pacjenci przychodzą do przychodni stomatologicznych o godz. 5 rano, żeby się po prostu zapisać. Czy w takich warunkach można realizować opiekę zdrowotną? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania dodatkowego proszę panią poseł Krystynę Herman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełKrystynaHerman">Panie ministrze, zgodnie z ustawą i pana wypowiedzią kasy chorych kompleksowo finansują opiekę zdrowotną. Dlaczego w domach małego dziecka nie zapewniono opieki zdrowotnej w zakresie medycyny szkolnej i nadzoru merytorycznego nad matką i dzieckiem? W domach pomocy społecznej, szczególnie, nie zakontraktowano opieki psychiatrycznej. Również zakłady leczniczo-opiekuńcze mają określone problemy. Kasy chorych nie podpisały umów na tego rodzaju świadczenia zdrowotne. Rodzi to określone problemy w funkcjonowaniu tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełKrystynaHerman">Panie ministrze, proszę wyjaśnić, w jakim terminie te sprawy zostaną rozstrzygnięte. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania dodatkowego proszę pana posła Janusza Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełJanuszZemke">Panie ministrze, chciałbym zadać panu trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełJanuszZemke">Pytanie pierwsze. Do tej pory podczas dyskusji o reformie służby zdrowia wypowiadała się tutaj pani minister Knysok. Dzisiaj mamy nową sytuację. Mam więc pytanie: Czy pani minister Knysok jeszcze pełni swoją funkcję, czy też za zasługi, być może, przeszła do jakiejś regionalnej kasy chorych?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełJanuszZemke">I dwa pytania merytoryczne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, trudno się dopatrzyć w pana pytaniu, że chodzi w nim o ciągłość leczenia. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełJanuszZemke">Absolutnie tak! Przecież jak jest zmiana w kierownictwie ministerstwa, to nie ma ciągłości leczenia.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełJanuszZemke">I dwa pytania merytoryczne. Pytanie pierwsze. Są duże problemy w branżowej kasie chorych. Czy ministerstwu wiadomo, że lekarze zatrudnieni w branżowej kasie chorych - myślę tutaj głównie o żołnierzach zawodowych - mają w dalszym ciągu nieunormowany status? I ostatnie pytanie. Z informacji, jakie docierają do nas masowo, wynika, że na leczenie w kasach chorych są w tym roku środki w wysokości 60% środków z roku 1998. Czy to jest prawda? Gdzie jest prawda? Czy jest prawdą to, że mamy w tym roku przyrost środków na leczenie, co pozwala na zachowanie ciągłości, czy też poszczególne kasy rzeczywiście mają znacznie mniej środków niż w poprzednich latach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Tadeusza Jacka Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Panie ministrze, do mnie również dochodzą pewne sygnały o braku dostępności niektórych świadczeń. Jest to zresztą zjawisko typowe dla każdej reformy, szczególnie takiej, która powoduje zaburzenie struktury lecznictwa wywodzącej się z PRL. Kolejki i brak świadczeń - to była normalna panorama ochrony zdrowia w PRL.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Chciałem zapytać, jakie są tegoroczne nakłady na ochronę zdrowia w zestawieniu z nakładami z zeszłego roku. Po drugie, jakie sumy zostały zakontraktowane przez kasy chorych na świadczenia medyczne? Po trzecie, jakie są nowe świadczenia dotychczas, czyli w zeszłym roku, niedostępne dla chorych? Chciałbym też zapytać, jaka jest proporcja udziału zakładów niepublicznych w tych świadczeniach. Przypomnę, że zakłady niepubliczne, czy ich większość, dotychczas nie kontraktowały usług i w związku z tym pacjent, gdy chciał z ich usług skorzystać, musiał płacić z własnej kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Na koniec proszę powiedzieć, w jakim czasie opanowano początkowe zaburzenie związane z wprowadzeniem reformy w innych krajach, które reformowały ochronę zdrowia, takich jak Czechy czy Węgry. Jak długo ten okres trwał? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Wojciecha Nowaczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Zanim zadam pytanie, to jeśli pan marszałek pozwoli, podzielę się pewną refleksją. Dostrzegam, że na każdym kolejnym posiedzeniu Sejmu, w czasie rozpatrywania punktu obejmującego zapytania, na sali posiedzeń ubywa mikrofonów, jest ich coraz mniej. Dostrzegam je przede wszystkim po prawej stronie. Zmusza to nas do przesuwania się, coraz bardziej, z lewicy na prawicę. Jak tak dalej będzie, to może ich w końcu zabraknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie wiem, czy jest w tym coś zdrożnego, panie pośle. Proszę jednak o pytanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Ja z natury czuję się zawsze lepiej po stronie lewej. No, siłą rzeczy najistotniejszą stroną człowieka jest strona lewa, bo tam bije serce. Dlatego tak to odbieram.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Ten wniosek na pewno uwzględnimy, żeby pańskie, powiedziałbym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Liczyłem bardzo, nie zawiodłem się. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mój przedmówca mówił tutaj o kosztach leczenia, o braku środków. Moi wyborcy informują mnie o sytuacjach, których nie potrafię wyjaśnić. Mówią tak: nie ma pieniędzy na środki leczenia, na sprzęt, lekarze twierdzą, że mają przydzielone małe stawki. Wszyscy zaś wiedzą o tym, o czym mówił pan poseł Lewandowski: o horrendalnie wysokich zarobkach szefów kas chorych, dyrektorów zespołów opieki zdrowotnej - nawet ponad 20 tys. zł. Żeby nie być gołosłownym - dysponuję tu listem. Myślę, że pan marszałek pozwoli, aby pan minister to wyjaśnił, bo takie jest powszechne oczekiwanie. Niech ta prawda będzie wreszcie znana. Myślę, że wymaga tego społeczny solidaryzm, tak pięknie głoszony z trybun. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę panią poseł Ewę Janik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełEwaJanik">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełEwaJanik">Panie Ministrze! Każda choroba jest indywidualnym dramatem chorego i jego rodziny, szczególnie choroba nowotworowa. W świetle zmian na listach refundacyjnych znacznie wzrosły koszty leczenia grupy chorych właśnie na nią cierpiących. Chcę w związku z tym zapytać pana ministra, czy, pana zdaniem, polityka lekowa rządu zapewnia podstawowe środki potrzebne w terapii chorób nowotworowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania dodatkowego proszę panią poseł Katarzynę Marię Piekarską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Czy jest prawdą, panie ministrze, jak podała „Gazeta Wyborcza”, że Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej celowo wstrzymało rejestrację interferonu beta, pomimo pozytywnej opinii Komisji Instytutu Leków? Jeśli tak, to świadomie pozbawiono możliwości leczenia część pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Wiadomo, że interferonem beta może być leczona tylko pewna ograniczona grupa chorych na SM - po pierwszym lub drugim rzucie choroby. Czy przeprowadzono zatem symulację ekonomiczną tego, ile kosztuje renta inwalidzka, opieka nad chorym przykutym do wózka inwalidzkiego? Jeśli chory będzie tylko pięć lat dłużej czynny zawodowo, to czy nie jest to po prostu tańsze dla państwa, tym bardziej, że przecież większość ludzi cierpiących na to schorzenie to osoby pomiędzy 25 a 40 rokiem życia, czyli po prostu czynne zawodowo? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę panią poseł Agnieszkę Pasternak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Panie Ministrze! Od października ubiegłego roku uniemożliwiono młodym lekarzom robienie specjalizacji. Ten problem miał być rozwiązany właśnie z dniem wejścia w życie reformy - od 1 stycznia, jednak do dzisiaj ponad 3 tys. młodych lekarzy nie może robić specjalizacji. Chciałabym zapytać, kiedy ta kwestia zostanie wyjaśniona?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Ministrze! Chciałem zapytać o instytucję, która mimo zachowania ciągłości leczenia bywa potrzebna, gdy kończy się ono niepowodzeniem. Mam na myśli zakłady medycyny sądowej. W Polsce istnieje ich kilkanaście: część przy akademiach medycznych, natomiast pięć, znajdujących się dzisiaj przeważnie w miastach wojewódzkich, było poprzednio ulokowanych przy ZOZ-ach. Obecnie ta piątka nie jest finansowana przez kasy chorych, które twierdzą, że omyłkowo pominięto ją w ustawie i dlatego nie ma tytułu, z jakiego można by ją finansować. Chciałem zapytać, jakie ministerstwo przewiduje możliwości wyjaśnienia tej sprawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O udzielenie odpowiedzi na zadane pytania dodatkowe proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana Macieja Piroga.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie ministrze, regulaminowo ma pan 5 minut, proszę rozpocząć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To oczywiste, że przy ogólności pierwszego pytania można było przygotować sobie tekst. W tej chwili nie mam żadnego tekstu, bo przy takich pytaniach mieć go nie mogę. Państwo pozwolą, że na pytania, zwłaszcza te szczegółowe, odpowiem na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Zemke: Panie marszałku, to jest wybieg.)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: W jakim terminie, panie ministrze?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę państwa, pan minister zaczyna odpowiadać na dodatkowe pytania. Jeżeli zabraknie czasu, a marszałek go nie przedłuży, wtedy będziemy kontynuować. Nie dopuszczam możliwości zadawania dalszych pytań.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie ministrze, proszę kontynuować odpowiadanie na te pytania, na które, ze względu na czas, może pan udzielić odpowiedzi na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Zemke: To jest chwyt poniżej pasa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Żywienie pozajelitowe w warunkach ambulatoryjnych jest to procedura wysokospecjalistyczna kontraktowana przez ministra zdrowia. Proces kontraktowania procedur wysokospecjalistycznych z listy A został zakończony. Natomiast jesteśmy jeszcze przed kontraktowaniem procedur wysokospecjalistycznych z list B i C. Lista B to są środki techniczne, C to są leki. Rzeczywiście w zakresie żywienia pozajelitowego w warunkach ambulatoryjnych ten proces dopiero nastąpi. Natomiast żywienie pozajelitowe, które musi być przeprowadzane od 1 stycznia, ponieważ ta ciągłość musi być zachowana, będzie sfinansowane. Po rozstrzygnięciu tych wszystkich ofert, które zostaną w tym względzie złożone, zostaną podjęte decyzje. Po zakupie centralnym będzie to wszystko rozstrzygnięte. Tak jak mówiłem, żywienie pozajelitowe w ramach procedur z listy A zostało zakontraktowane i jest to przydzielone.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o obrazy wielonarządowe... Chodziło o szpitale w regionie śląskim, jeżeli dobrze zrozumiałem, o różne koszty na tym samym poziomie referencyjnym, o to, że one się różnią o 1/4. Proszę państwa, koszt danej procedury przeprowadzanej według standardu medycznego jest różny w różnym miejscu. W tej chwili niestety jeszcze kontrakty na rok 1999 nie były zawierane według procedur i standardów, tylko według liczby hospitalizowanych na danym oddziale o danej specjalności medycznej. Były także kontraktowane porady ambulatoryjne w danej specjalności. Tak zwane koszty stałe każdego ze szpitali, które sięgają 50%, mogą być różne. Z tego mogą wynikać i tu różnice. W trakcie negocjacji ceny na tę usługę - przy wykazaniu pewnych kosztów w różnych szpitalach, nawet na tym samym poziomie referencyjnym, czy to pierwszym, czy drugim, czy trzecim - mogą być różne. Natomiast w momencie kiedy będą przeprowadzane procedury według określonych standardów pozwalających na wypracowanie metodologii ustalania ceny, która będzie mogła być w pewnym sensie jednolita, rzeczywiście będzie można mówić o pewnym ujednoliceniu cen.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o płacenie stażystom podyplomowym, to pytał o to pan poseł Kurczuk. Było także pytanie o staże specjalizacyjne. Może ja to połączę, chociaż są to dwie różne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Zemke: Można to połączyć.)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o staże podyplomowe, to finansuje je minister zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">O tej sprawie w Lubelskiem słyszałem kilka dni temu. Obiecuję panu posłowi, że jutro zostanie ta sprawa rozwiązana, ponieważ jest to rzeczywiście niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o...</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest w całej Polsce.)</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Nie, to nie występuje w całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o staże, to w całej Polsce są kłopoty ze stażami specjalizacyjnymi. Po kilku latach zostało przygotowane rozporządzenie w sprawie specjalizacji prowadzonej w całkowicie nowym trybie, tzn. już jednostopniowej, nie dwustopniowej, specjalizacji prowadzonej w systemie rezydenckim. Jest to jedna z form prowadzenia tychże specjalizacji. Przez 5–6 lat, bo tyle będzie trwał staż specjalizacyjny, ten etat rezydencki będzie opłacany przez państwo.</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Od kilku miesięcy nie są otwierane nowe specjalizacje I i II stopnia i ażeby zachować ciągłość kształcenia - może nie leczenia, tylko kształcenia lekarzy - rozporządzenie to powinno się już ukazać. Niestety pod koniec zeszłego roku był pewnego rodzaju pat w negocjacjach z Naczelną Izbą Lekarską, jeżeli chodzi o ośrodki akredytacyjne. Ten problem został rozwiązany. W tej chwili rozporządzenie to wyszło z ministerstwa zdrowia, znajduje od kilku tygodni w biurze legislacyjnym rządu. Mam nadzieję - rzeczywiście jest tutaj opóźnienie - że przerwa nie będzie trwała dłużej niż jedna sesja egzaminacyjna, bo niestety ta jedna sesja zostanie stracona.</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#komentarz">(Poseł Agnieszka Pasternak: Dwie, bo od jesieni jest już druga.)</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pani poseł Łybacka pytała - było kilka pytań - o sprawę hormonów wzrostu stosowanych w przypadku zespołu Turnera. Hormon wzrostu jest kontraktowany z listy CEW, procedur wysokospecjalistycznych. Mówiłem o podobnej sprawie. Hormony te będą. W tej chwili jeszcze był pewien zapas, z zakupów centralnych z tamtego roku. Nie będzie braku ciągłości. Ten hormon zostanie zakupiony i przekazany, po zakontraktowaniu, do ośrodków, które to leczenie prowadzą. Będzie zachowana ciągłość, jeżeli chodzi o leczenie hormonem wzrostu.</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o sprawy WKTS, proces legislacyjny, który pozwoli na dostosowanie warunków funkcjonowania WKTS - w tym zakresie jest opóźnienie - został uruchomiony. Stosowne rozporządzenie jest w sejmowej Komisji Zdrowia. Natomiast jeżeli chodzi o pieniądze, które miały być przekazywane na funkcjonowanie tej struktury, to na styczeń zostały one przekazane.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Co do lotnictwa sanitarnego centralnego, jest ono finansowane przez ministra zdrowia, natomiast najprawdopodobniej chodzi o lotnictwo sanitarne regionalne...</u>
          <u xml:id="u-176.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: W Poznaniu.)</u>
          <u xml:id="u-176.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">... na przykład w Poznaniu, Krakowie, Gdańsku. Ponieważ są określone trudności z utrzymaniem tego lotnictwa wtedy, kiedy ono jest w ramach WKTS, ewentualnie w ramach...</u>
          <u xml:id="u-176.18" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Ono jest w ramach WKTS.)</u>
          <u xml:id="u-176.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Wiem. W związku z tym tych pieniędzy, które są przekazywane dla WKTS, nie wystarcza na lotnictwo regionalne. Istnieje projekt dotyczący rozwiązań w ramach ustawy o ratownictwie medycznym, ażeby struktury regionalne lotnictwa włączyć w strukturę lotnictwa sanitarnego centralnego. Jak państwo wiecie, prace w ministerstwie zdrowia nad ustawą o ratownictwie medycznym są w tej chwili w końcowej fazie; w najbliższym czasie ustawa ta zostanie przekazana do uzgodnień.</u>
          <u xml:id="u-176.20" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Ale musi być zachowany etap przejściowy, bo oni zginą do tego czasu.)</u>
          <u xml:id="u-176.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">W dwóch z państwa wypowiedzi upominano się o większe kontraktowanie zakładów niepublicznych w stosunku do publicznych. To znaczy w jednej wypowiedzi. W drugiej zaś sformułowano zarzut, że zakłady publiczne są traktowane lepiej niż niepubliczne. No, trudno mi tutaj to rozstrzygać. Uważam, że większa liczba form właścicielskich, także i gabinety prywatne, to jest to, o co nam chodziło - ażeby można było przekazywać pieniądze także do tych podmiotów zajmujących się leczeniem, ażeby pacjent mógł wybierać między różnymi rodzajami form; mówię tu także o niepublicznych i prywatnych zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-176.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Poseł Woźny pytał o instytuty. Rozumiem, że chodzi o instytuty finansowane m.in. w ramach programów z ministerstwa zdrowia, to znaczy te, gdzie organem założycielskim jest minister zdrowia. To jest jeden z rodzajów finansowania. Drugi dotyczy usług medycznych, które nie są jedynym czy głównym przedmiotem działalności tych instytutów - to finansują kasy chorych. Po trzecie, jest finansowanie w ramach programów naukowych, np. z grantów KBN. To są trzy podstawowe, główne drogi finansowania instytutów.</u>
          <u xml:id="u-176.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pan poseł Kulas pytał o to, w jakim sensie może być utrudnienie. Pan poseł ujął to tak: czy siła starego systemu może utrudniać wejście nowego. Myślę, że tak. Pytanie dotyczyło, jak rozumiem, także zadłużenia, ale wydaje mi się, że nie tylko. Pewnego rodzaju nawyki wywodzące się z funkcjonowania starego systemu są bardzo mocno widoczne i z pewnością trudności z przełamaniem mentalności czy obrona przed nowym, o czym mówiłem, w sposób łagodniejszy, są jedną z bardzo istotnych przeszkód przy wprowadzaniu nowego systemu.</u>
          <u xml:id="u-176.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o opiekę nad chorymi po transplantacjach. Transplantacje serca, ale nie tylko, są to procedury wysoko specjalistyczne. W kosztach tychże procedur jest zawarte także leczenie, zwłaszcza bardzo drogie leczenie immunosupresyjne w pierwszym roku po transplantacji, i te koszty są uwzględnione, jeśli chodzi o środki, jakie otrzymuje zakład opieki zdrowotnej, który tę transplantację wykonuje. Chodzi o leki immunosupresyjne. Ale także o koszty porad, badań, które są wykonywane na tych pacjentach w sposób dużo intensywniejszy i są droższe niż te, które dotyczą przeciętnych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-176.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o dalsze prowadzenie, na przykład, leczenia immunosupresyjnego, także po transplantacjach wątroby w drugim, trzecim roku i kolejnych latach po transplantacji, kontraktowanie i finansowanie tych usług jest już z kasy chorych.</u>
          <u xml:id="u-176.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Leczenie sanatoryjne to rzeczywiście duży problem. W tej chwili zostały w stosunkowo niewielkim stopniu zakontraktowane usługi, które oferują uzdrowiska, sanatoria i szpitale uzdrowiskowe, i to nie tylko przedsiębiorstwa przekształcone, które były prowadzone przez ministra zdrowia, ale także resortowe i związkowe.</u>
          <u xml:id="u-176.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Należy sobie tutaj zadać zasadnicze pytanie. Jakie jest rzeczywiste zapotrzebowanie na tego typu usługi medyczne i czy rzeczywiście 100% tych miejsc, które były do tej pory wykorzystywane, i to wykorzystywane częstokroć - tak jak pan poseł mówił - po rocznym czy nawet dłuższym okresie oczekiwania, czy rzeczywiście te wszystkie usługi trafiały do tych, do których trafiać powinny? Czy rzeczywiście były realizowane te świadczenia?</u>
          <u xml:id="u-176.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Po zbilansowaniu rzeczywistych potrzeb można i trzeba będzie określić, jakie jest zapotrzebowanie - według określonego standardu, bo ten standard jest bardzo różny, a częstokroć nie jest żadnym standardem - w tym momencie będzie można powiedzieć, jaka liczba miejsc sanatoryjnych jest rzeczywiście niezbędna dla zaspokojenia potrzeb zdrowotnych, i na co nas będzie stać.</u>
          <u xml:id="u-176.29" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pan poseł Lewandowski miał wątpliwości co do efektywności dialogu ze środowiskiem lekarskim. Ponieważ ten dialog rzeczywiście się toczy, mamy nadzieję, że do zapowiadanego protestu w formie strajku generalnego nie dojdzie. Myślę, że są ku temu przesłanki, i mam nadzieję, że tak będzie. O tym świadczy także kolejna duża tura rozmów, która się odbyła w dniu wczorajszym z komitetem obrony reform skupiającym olbrzymią większość związków zawodowych w ochronie zdrowia, a także izby: lekarską i pielęgniarską. Nad dwunastoma nakreślonymi przez środowisko problemami podjęto pracę, która trwa.</u>
          <u xml:id="u-176.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Mówiliście, państwo, w dwóch czy trzech zapytaniach, a także w szczegółowych i ogólnych stwierdzeniach, na temat dostępu czy pogorszenia dostępu do usług, wskazywaliście określone fakty. Myślę, że pogorszenie się dostępności usług jest w tej chwili, od 1 stycznia, szczególnie ostro widoczne. Nie było przecież tak, że wszystkie potrzeby zdrowotne w poprzednim systemie funkcjonowania ochrony zdrowia rzeczywiście realizowano w sposób doskonały, pełny i przy szerokim dostępie. Tak z pewnością nie było. Natomiast w tej chwili przy wprowadzaniu reformy, którą trzeba w wielu punktach poprawiać, co w Ministerstwie Zdrowia i w Biurze Pełnomocnika Kas Chorych staramy się czynić, rzeczywiście jest to widoczne bardzo ostro. Tego typu przykłady, kiedy dotyczą bardzo istotnych spraw, jeżeli chodzi o stan zdrowia zainteresowanego w tym momencie człowieka, są bardzo trudne. Natomiast rzeczywisty ogląd, rzeczywista skala problemu nie jest aż tak duża.</u>
          <u xml:id="u-176.31" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o zarobki i kontrakty menedżerskie, to stoję przed państwem już po raz trzeci. Było zapytanie na temat anestezjologów, było zapytanie na temat kontraktów i w tej chwili to pytanie, na które odpowiadam za każdym razem, na temat kontraktów menedżerskich. Rzeczywiście one są bulwersujące. Zresztą daliśmy wykładnię wszystkim wojewodom i marszałkom oraz obecnym organom założycielskim - te ok. 150 kontraktów menedżerskich w 16 starych województwach zostało zawartych z naruszeniem prawa i ci, którzy w tej chwili je przejęli - a podjęli je wojewodowie z dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej pod koniec roku 1998, w trzecim i czwartym kwartale - mogą ubiegać się o ich unieważnienie przez obecnych właścicieli, czyli organy prowadzące, najczęściej jest to marszałek lub starosta. My tę wykładnię daliśmy i to nawet nie kwota, która oczywiście może być bulwersująca, to jest sprawa względna i dyskusyjna, ale zapisy formalne w tych kontraktach zawierają według naszych opinii prawnych 24 błędy, z tych błędów zasadniczych, i mogą ulegać unieważnieniu.</u>
          <u xml:id="u-176.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi natomiast o zarobki pracowników kas chorych, to rzeczywiście relatywnie są one wysokie w stosunku do zarobków pracowników ochrony zdrowia. Myślę, że w sposób zasadniczy nie wpływają na to, że brakuje pieniędzy w ochronie zdrowia...</u>
          <u xml:id="u-176.33" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Jasne, że nie.)</u>
          <u xml:id="u-176.34" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">... natomiast w zestawieniu z zarobkami tych pracowników jest to oczywista nieprawidłowość, tak samo jak wspomniane przed chwilą kontrakty menedżerskie.</u>
          <u xml:id="u-176.35" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pani minister Knysok w dalszym ciągu pełni funkcję pełnomocnika rządu ds. wprowadzenia ubezpieczeń zdrowotnych, ja jestem sekretarzem stanu w ministerstwie zdrowia, nie zastępuję pani minister Knysok, nie jestem na tym samym miejscu, tymczasem większość pytań szczegółowych, dotyczących pytania ogólnego, jest skierowana właściwie do pełnomocnika czy związana z kontraktowaniem i z kasami chorych.</u>
          <u xml:id="u-176.36" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pan poseł Skorulski pyta o zadłużenie jednostek samodzielnych, o wypłatę trzynastki dla pracowników, o działania monopolistyczne kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-176.37" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o zadłużenie jednostek na koniec 31 grudnia 1998 r., to te, które przez część tego roku czy przez cały rok były jednostkami budżetowymi i 31 grudnia zostały usamodzielnione, to ich zadłużenie przechodzi... jest zadłużeniem skarbu państwa. Natomiast od momentu rejestracji w sądzie zakładu, tzn. jednostki samodzielnej, która ulega przekształceniu i jest zarejestrowana jako publiczny samodzielny zakład opieki zdrowotnej, jest to zadłużenie tego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-176.38" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Wypłata trzynastki dla pracowników za rok 1998 nastąpi w terminie ustawowym, tzn. do 31 marca 1999 r. Będzie dotyczyła tych pracowników, którzy pracowali w jednostkach budżetowych. Natomiast jeśli chodzi o zakłady publiczne, samodzielne zakłady opieki zdrowotnej, które występowały w tej formie organizacyjnej przez cały rok 1998 lub przez część roku... będzie to dotyczyło tych publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej, które nie włączyły tego w swój zakładowy system wynagradzania.</u>
          <u xml:id="u-176.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie ministrze...)</u>
          <u xml:id="u-176.40" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Słucham?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę bez dodatkowych pytań, czas już minął.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, panie ministrze, kontynuować odpowiedzi na te pytania, które zostały zadane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Te pieniądze są w ramach kontraktów z kasami chorych. Jeżeli chodzi o wspomnianą formę przetargów w kasach chorych, to w tym roku, w roku 1999, jako jedynym roku, kontraktowanie z kasami chorych odbywa się na podstawie negocjacji, czyli zgłaszania oferty i negocjacji tychże ofert. Natomiast od roku 2000 ma to być na zasadzie konkursu ofert i konkurencji. Na temat przetargów. Jeżeli chodzi o konkurencję w uzyskaniu pieniędzy na świadczenia zdrowotne, tej formy nie ma.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Stomatologia. Czy wystarczy na całe leczenie? To jest problem w jakimś sensie podobny do tego, o którym mówiłem przy okazji dostępności. Czy rzeczywiście usługi stomatologiczne do tej pory były realizowane w pełnym zakresie? Myślę, że nie. W tej chwili także nie na wszystkie usługi stomatologiczne, z których Polacy powinni korzystać, wystarcza pieniędzy i nie wszystkie te usługi są zakontraktowane. Natomiast kwota 5%, ok. 5%, która została wydzielona na ten dział medycyny, była tą najwyższą, którą, wydawało się, można na to przeznaczyć. Uważam, że właśnie ten sektor medycyny powinien być w dużo większym stopniu współfinansowany przez pacjentów, wyłączając dzieci i kobiety w ciąży, przy zapewnieniu pewnego minimalnego standardu.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o zapytanie pani poseł Herman dotyczące usług medycznych w domach małego dziecka, finansowania tzw. metorgów matki i dziecka, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów rehabilitacyjnych. W domach małego dziecka usługi lekarskie czy usługi pielęgniarskie... kiedy nie są to, jak w wypadku pielęgniarek, pracownicy zatrudnieni przez dom, który jest prowadzony przez resort edukacji narodowej, jest to na zasadzie kontraktu, podobnie jak kontraktuje się usługi w zakresie POZ. Jest to częstokroć kontrakt bogatszy, dlatego że tam interwencje pielęgniarskie, niekoniecznie lekarskie, są częstsze niż przeciętnie. Nie jest to zatrudnianie przez ten dom, tylko normalny kontrakt na opiekę nad dziećmi, które są w tymże domu. Ten problem, tak jak metorgi matki i dziecka, których funkcjonowanie jest bardzo zagrożone, a z drugiej strony konieczne... podobnie jeżeli chodzi o zakłady opiekuńczo-lecznicze czy zakłady rehabilitacyjne, ponieważ jest to sektor, który był kontraktowany w dalszej kolejności niż POZ i lecznictwo szpitalne. Nie wszędzie ten proces został zakończony. Natomiast w przypadku metorgów matki i dziecka rzeczywiście to rozwiązanie trzeba znaleźć. Nasze wstępne sugestie są takie, żeby w ramach jednostek budżetowych, jakimi pozostały metorgi, jednostek budżetowych, których organem założycielskim jest wojewoda, jeśli chodzi o nadzór specjalistyczny, także ten nadzór został włączony do tychże metorgów.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeszcze jedno pojęcie i związane z tym pewnego rodzaju niedopowiedzenia. Pan poseł Zemke zadał pytanie na temat rzeczywistych nakładów na ochronę zdrowia i środków na leczenie. Podałem, jakie były nakłady w 1998 r. i jakie są nakłady w 1999 r., biorąc pod uwagę dwa główne źródła, jakimi są kasy chorych - 21 mld i 4,3 mld w budżecie ministra zdrowia, z których to pieniędzy finansowane są m.in. procedury wysokospecjalistyczne; jest to 670 mln zł. (Są to dwa główne, a na dobrą sprawę jedyne, jeżeli chodzi o skalę, źródła finansowania w ochronie zdrowia.) Wynosi to 6,3 punktu procentowego ponad zakładaną inflację. Od roku 1990 jest to najwyższy wzrost nakładów globalnych na ochronę zdrowia. Natomiast operowanie pewnymi procentami bez odniesienia się do tego, czy chodzi o 60, 70, 80% nakładów czy kosztów, czy ceny, czy ceny żądanej w negocjacjach, jest pewnego rodzaju zakłamaniem tych spraw i niedopowiedzeniem. To zależy, z której strony te cyfry padają. Pierwsze wyliczenia w kasach chorych, które dotyczą poziomu kontraktowania po styczniu, mówią o tym, że np. w kasie podkarpackiej, jeśli chodzi o globalny w tym regionie poziom finansowania w 1999 r., to w stosunku do 1998 r. było to 110%.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeszcze nie skończyłem. Próbowałem powiedzieć państwu, że nie na wszystko chyba zdążę odpowiedzieć, bo usłyszałem - nie mam tak dużego doświadczenia, jeśli chodzi o stanie na tej trybunie - że mam 5 minut. Podejrzewam, że już mówię trochę dłużej, ale staram się...</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Marszałek jest tolerancyjny.)</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pan poseł Tadeusz Zieliński pytał o nakłady na służbę zdrowia, na kontrakty na świadczenia, na nowe świadczenia, pytał o proporcje, jeśli chodzi o kontraktowane zakłady publiczne i niepubliczne. O nakładach już mówiłem. Co do nowych świadczeń i ich pełnej formy, chodzi o procedury wysokospecjalistyczne, to przy policzalności pewnych zdarzeń medycznych w tym zakresie można powiedzieć, że wiele z tych świadczeń zostało zakontraktowanych w 100% przy satysfakcjonującym poziomie finansowania. Proporcji zakładów niepublicznych do publicznych w tej chwili dokładnie państwu nie mogę podać. Jeden z elementów przedstawiłem, tzn. wiadomo, w jakich obszarach kontraktowania usług medycznych udział sektora niepublicznego jest większy. Jak mówiłem, w stomatologii to jest ok. 50%, natomiast do 30% w zakresie medycyny rodziny czy w ogóle podstawowej opieki zdrowotnej. Mam nadzieję, że wskaźnik ten będzie się zdecydowanie zwiększał, ponieważ sprawowanie podstawowej opieki zdrowotnej w formie praktyk grupowych lekarskich czy lekarsko-pielęgniarskich, jeśli chodzi o niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, czy praktyk indywidualnych, chociaż ta forma może nie powinna być preferowana ze względu na konieczność zachowania ciągłości...</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jeżeli chodzi o proces reformy w krajach, które tę reformę zaczęły dużo wcześniej, tzn. w Czechach i na Węgrzech, to tam ten proces jeszcze trwa, i to z olbrzymimi perturbacjami przy wyborze systemu ubezpieczeniowego. Na dobrą sprawę proces reformowania, który zresztą w Polsce zaczął się nie 1 stycznia, tylko kilka lat wcześniej, ponieważ wiele elementów reformowania ochrony zdrowia było wprowadzonych wcześniej, jest procesem ciągłym. Tak zasadnicza zmiana w trzech aspektach, która nastąpiła z 31 grudnia na 1 stycznia - tzn. zmiana systemu finansowania (to jest ustawa o p.u.z.), zmiana w olbrzymiej większości zakładów właściciela czy organu prowadzącego (zamiast przedstawiciela administracji rządowej w terenie, tj. wojewody, najczęściej jest nim organ drugiego lub trzeciego szczebla samorządu terytorialnego) i zmiana organizacyjna (tzn. przekształcenie z jednostki budżetowej na publiczny samodzielny zakład opieki zdrowotnej), która w ogromnej większości zakładów nastąpiła także pod sam koniec roku lub na przełomie roku - jest rzeczywiście zmianą rewolucyjną, która bez pewnych perturbacji odbyć się nie może.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy to już wszystko, panie ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Kilka pytań ominąłem, jeszcze mam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">To bardzo proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Pan poseł Bentkowski pytał o zakłady medycyny sądowej. Jest w Polsce 16 zakładów medycyny sądowej, w tym 11 działających w ramach akademii medycznych. Tutaj kłopotu i zagrożenia nie ma. Natomiast sprawą trudną jest to, że olbrzymia większość zdarzeń, które mają miejsce w zakładach medycyny sądowej, to nie są świadczenia zdrowotne. W związku z tym kasa chorych nie ma tytułu, ażeby to finansować. Dlatego jest tu zasadniczy kłopot w przypadku 5 zakładów medycyny sądowej - 4 są w regionach, które nie mają akademii medycznych, tj. w Rzeszowie, Kielcach, Opolu i Olsztynie, i w Bielsku-Białej, gdzie jest drugi zakład medycyny sądowej w regionie śląskim. Wszystkie one są absolutnie potrzebne, jeżeli chodzi o potrzeby sądów, prokuratury i policji. I takie jest jednoznaczne stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Natomiast ponieważ te zakłady - cztery z nich - działają w strukturze szpitali wojewódzkich, w tej chwili już publicznych samodzielnych zakładów, stąd jest jakby drugi kłopot. Dyrektorzy publicznych zakładów, jakimi są wojewódzkie przychodnie specjalistyczne, nie mogą otrzymać od kasy chorych pieniędzy na zdarzenia - bo, jak mówię, nie są to świadczenia zdrowotne - które odbywają się w zakładach medycyny sądowej. Nie ma tytułu, ażeby mógł to finansować minister zdrowia. Nie ma takich programów. Nie jest to wielka skala problemu. W tej chwili jesteśmy już prawie na końcu drogi prowadzącej do rozwiązania tego problemu. W tych 5 zakładach szacunkowe koszty wynoszą 1,7 mln zł. 700 tys. zł wpływa z tytułu opłat od tych, którzy zlecają te usługi, to znaczy, jak powiedziałem, od sądu, prokuratury i policji. Te opłaty, w naszym, tj. organizatorów ochrony zdrowia, mniemaniu są za niskie i stąd jest problem.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Jest gotowość do zlecania tych usług, nie ma gotowości do większego płacenia. Myślę, że przy nowej organizacji, którą zaproponujemy tym zakładom, ten milion będzie możliwy do „znalezienia” i możliwe będzie świadczenie tych usług na dotychczasowym poziomie i w dotychczasowej ilości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejMaciejPiróg">Na pozostałe pytania udzielę odpowiedzi pisemnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Na te pytania, na które nie udzielono odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, pani poseł Maria Gajecka-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie ministrze, tak się akurat składa, że do odpowiedzi na bardzo newralgiczne pytania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy pani poseł chce powtórzyć pytanie, czy pani poseł chce wygłosić komentarz? Jeżeli tak, to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Nie. Chcę powiedzieć, że na pierwsze pytanie nie dostałam w ogóle odpowiedzi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">To proszę powtórzyć pytanie, pan minister udzieli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Chcę panu ministrowi wyjaśnić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł, proszę powtórzyć ewentualnie pytanie, do tego mogę dopuścić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie ministrze, jeśli chodzi o drugie pytanie, też chciałabym jeszcze powiedzieć słowo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dobrze, w stenogramie jest to zapisane. Proszę bardzo, pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie ministrze, co mam odpowiedzieć choremu, który był u mnie w biurze poselskim: nie ma leków do żywienia pozajelitowego. Pan minister mówi, że sprawa będzie załatwiona, a jeśli ten chory nie dostanie leków, umrze za dwa dni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">A na pierwsze pytanie nie dostałam w ogóle odpowiedzi, pomimo że prosiłam pana ministra o tę odpowiedź. I bardzo proszę o tę odpowiedź na piśmie. Z tym że, panie ministrze, ostatnia odpowiedź na piśmie, którą dostałam, była enigmatyczna i nic niewyjaśniająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł. Dwukrotnie już pani powtórzyła, że pani nie otrzymała odpowiedzi na pytania oznaczone określonymi numerami. Rozumiem, że pan minister to skrzętnie zanotował, zresztą jest stenogram posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę, pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie ministrze, odpowiadając, podał mi pan - być może z braku wiedzy na ten temat - nieprawdę w sprawie wojewódzkich kolumn transportu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł, nie mogę dopuścić do polemiki, bo nie prowadzi się dyskusji w sprawach związanych z pytaniami bieżącymi. Jeżeli pani...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie marszałku, to nie jest polemika, ponieważ pan minister nie odpowiedział mi na pytanie, mówiąc, że są pieniądze...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o powtórzenie pytania, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie ministrze, nie ma pieniędzy na WKTS z jednego powodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł. Proszę mnie nie zmuszać, żebym wyłączył mikrofon. Proszę powtórzyć pytanie. Taka jest zasada rozpatrywania tego punktu porządku dziennego, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie marszałku, rozumiem zasadę rozpatrywania punktu, ale rozumiem też, że ten punkt służy przede wszystkim zgłaszaniu istotnych problemów. To jest istotny problem...</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Panie marszałku, takie ograniczenia to może pan stosować w Jaśle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle Iwiński, nie zadawał pan pytań, dlatego bardzo proszę o wstrzymanie się od komentarzy.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: To zależy w pełni ode mnie, ja mam zawsze prawo do komentarza.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Przepraszam, panie marszałku, ale w tej chwili już musiałam przeczekać komentarz kolegi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie ministrze, pieniądze, o których pan mówi, znajdują się - według Ministerstwa Finansów - w kasie chorych, która nie może wszakże ich WKTS wypłacić, ponieważ nie może zawrzeć umowy z jednostką nieposiadającą osobowości prawnej. Nie może również finansować usług transportowych. Natomiast tych pieniędzy nie ma ani w sejmikach, którym kompetencyjnie podlegają kasy, ani u wojewodów, którzy mocą ustawy mają je przekształcać i reformować. Mówiąc krótko, panie ministrze, gdzie są pieniądze na WKTS?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Nie, to nie wszystko, nie otrzymałam jeszcze odpowiedzi na dwa pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">To proszę powtórzyć pytania, pani poseł. Naprawdę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Sprawa druga. Co z lotnictwem sanitarnym do czasu przekształcenia? Przecież ludzie umrą z tego powodu, że nie poleci samolot...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Następne pytanie, pani poseł. Bardzo proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie marszałku, jeśli pan mi będzie przeszkadzał, potrwa to dłużej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Będę przeszkadzał w sytuacji, gdy pani wypowiedź nie będzie odpowiadać kryterium dotyczącemu zadawania względnie powtarzania pytań. Będę pani poseł odbierał głos w każdym takim przypadku.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, pani poseł, o powtórzenie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie marszałku, kryterium wyznacza regulamin i dla pana, i dla mnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o powtórzenie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie ministrze, zasadnicze pytanie wiążące się z pytaniem głównym. Otóż co z opieką zdrowotną i jej ciągłością, jeśli chodzi o mieszkańców wsi i małych miasteczek. Pan minister mi nie odpowiedział. Pytałam o lekarzy pierwszego kontaktu, którzy świadczą tę usługę darmowo tylko przed południem, popołudniami każą płacić. Pytałam również o pięciu pacjentów, na których zakontraktowano usługi stomatologów. To nie tylko umniejsza zakres świadczeń, ale umniejsza dostępność do tego typu usług. I proszę o odpowiedź na piśmie, bo rozumiem, że w tej chwili pan może mi jej nie udzielić: Co z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym dla Nerwowo Chorych w Poznaniu przy ul. Grobla? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł Krystyna Cencek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełKrystynaCencek">Panie Ministrze! Pana odpowiedź w ogóle mnie nie zadowala, w związku z tym bardzo proszę o udzielenie jej na piśmie. A uzupełniając, chciałam dodać, że sprawa dotyczy szpitali górniczych w takich miejscowościach, jak Jastrzębie, Bytom i Sosnowiec. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł Katarzyna Maria Piekarska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Panie ministrze, nie uzyskałam odpowiedzi na moje pytanie, nie było nawet takiej próby. Nie wiem, czy mam je powtórzyć w tej chwili?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o przypomnienie tego pytania, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Bardzo krótko. Czy prawdą jest, jak podała „Gazeta Wyborcza”, że ministerstwo zdrowia celowo wstrzymało rejestrację interferonu beta pomimo pozytywnej opinii komisji Instytutu Leków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Ministrze! Nie pytałem, kto finansuje instytuty medyczne, lecz o to, co będzie z osobami leczonymi przed 1 stycznia 1999 r. w instytutach, które podpisały umowę z kasami chorych, jeżeli osoby te mieszkają w rejonie działania innej kasy chorych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie ministrze, czy chce pan jeszcze w tej chwili udzielić odpowiedzi, czy...</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Jest oświadczenie pana ministra, że udzieli tych odpowiedzi na piśmie. Takie zresztą były też sugestie wielu posłów.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę, panie ministrze, o przedstawienie tych odpowiedzi na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Stenogram jest do wglądu, tak że nie ma z tym problemu.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: W jakim terminie, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">W jak najkrótszym terminie, umożliwiającym posłom zapoznanie się z tą problematyką, która została tutaj poruszona.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł Grażyna Staniszewska z Unii Wolności oraz grupa posłów zgłaszają zamiar przedstawienia pytania do prezesa Rady Ministrów w sprawie zlecania i finansowania zadań powierzonych organizacjom pozarządowym od 1 stycznia 1999 r. w świetle ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę panią poseł Grażynę Staniszewską o przedstawienie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Pytanie to wynika z posiedzenia sejmowej komisji i jest w istocie pytaniem międzyklubowym, pod którym podpisali się posłowie ze wszystkich klubów parlamentarnych, zatroskani sprawą ustania finansowania organizacji pozarządowych z dniem 1 stycznia 1999 r. na mocy być może nietrafnych reguł zawartych przez nas w ustawie o finansach publicznych. Na jakich zasadach będą zlecane i finansowane owe zadania, począwszy od tego roku? Czy rzeczywiście Ministerstwo Finansów zamierza się upierać przy stosowaniu reguł zawartych w ustawie o zamówieniach publicznych do zlecania na przykład organizacji wypoczynku letniego organizacjom społecznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Jerzy Miller.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie grupy posłów dotyczące zasad, na jakich w świetle ustawy o finansach publicznych mogą być zlecane i finansowane zadania realizowane przez organizacje pozarządowe, uprzejmie wyjaśniam, iż stosownie do postanowień art. 71 omawianej ustawy jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych, czyli również jednostki zwane organizacjami pozarządowymi, mogą otrzymywać dotacje celowe na realizację zleconych im zadań na podstawie umów z dysponentami części budżetowych. Jeżeli jest zlecane zadanie państwowe, to podstawą jest art. 111 ust. 3, jeżeli organem wykonawczym jest jednostka samorządu terytorialnego. Warunkiem jest, aby zadanie było związane z realizacją zadań określonego stopnia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Umowa, na podstawie której jednostka nie zaliczona do sektora finansów publicznych będzie otrzymywać dotację celową, powinna, zgodnie z dyspozycją art. 71 ust. 2, określać szczegółowy opis zadania, termin jego wykonania oraz dotację celową należną jednostce wykonującej zadania i tryb płatności, a także tryb kontroli wykonania zadania oraz sposób rozliczenia udzielonej dotacji i zasady zwrotu nie wykorzystanej części dotacji.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Przyjęta w wyżej wymienionej ustawie nowa konstrukcja prawna odnośnie do podstaw prawnych udzielania dotacji celowych spowodowała, że z dniem 1 stycznia 1999 r. straciło moc obowiązującą rozporządzenie Rady Ministrów z 29 lipca 1997 r. w sprawie zlecania zadań niepaństwowych oraz wykazu tych zadań. Nowa ustawa nie ustanawia wykazu zadań, na które jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych mogą otrzymywać dotacje celowe, nie wskazuje konkretnych wykonawców tych zadań ani nie zawiera delegacji do wydania przepisów regulujących te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Dysponent części budżetowej oraz organ wykonawczy organu jednostki samorządu terytorialnego jest zobowiązany do uwzględnienia zasad gospodarki określonych w ustawie o finansach publicznych, w tym postanowień art. 25, gwarantującego prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych ogółowi podmiotów, a także postanowienia art. 92 pkt 5, stanowiącego, iż zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Wobec powyższego do realizacji jednostkom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych oraz fundacjom i stowarzyszeniom mogą być zlecane zadania, których realizacja należy do dysponenta części budżetowej lub do jednostki samorządu terytorialnego, wynikające z przepisów prawa i finansowane ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Zlecanie zadań do realizacji przez jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych jest wybranym przez dysponenta i odpowiednio przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego sposobem realizacji należących do nich zadań. Przekazanie dotacji celowej na omawiane zadania jest formą zapłaty za wykonanie zleconych zadań, podlegającą szczególnym zasadom rozliczenia.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Należy podkreślić, że dotacje są wydatkami zarówno budżetu państwa, jak i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, które podlegają szczególnym zasadom rozliczenia, polegającym m.in. na wypełnieniu warunków wynikających z umowy oraz uwzględnieniu innych zasad gospodarki finansowej, określonych w art. 25 i 92 ustawy o finansach publicznych. Wymieniony art. 71 ustawy o finansach publicznych nie stanowi szczególnej regulacji, która wyłącza obowiązywanie innych postanowień tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Podniesiona natomiast w uzasadnieniu do pytania kwestia stosowania regulacji art. 118 odnosi się do wprowadzenia ograniczenia możliwości udzielania dotacji ze środków publicznych osobom fizycznym na zadania, które nie są związane z realizacją zadań określonego stopnia samorządu terytorialnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zwracam się do pani poseł Grażyny Staniszewskiej: Czy pani poseł otrzymała wyczerpującą odpowiedź, czy też pani poseł zgłasza zamiar przedstawienia dodatkowego pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Jeżeli tak będzie, jak pan minister mówi, to chyba będziemy musieli zrobić szybko nowelizację. Chcę zapytać, czy Ministerstwo Finansów spróbuje - zamiast odbijania tylko cały czas piłeczki, czyli na wszystkie pisma, skierowane zarówno przez resort edukacji, kultury, jak i pracy, odpowiadania, że nie, bo nie, a bo musi być przetarg w każdej sytuacji - poszukać jakiegoś konstruktywnego wyjścia, zanim znowelizujemy ustawę. Bo pewnie będziemy musieli szybciusieńko znowelizować tę ustawę, żeby zmienić reguły, które w istocie mogą doprowadzić do zaniku organizacji.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełGrażynaStaniszewska">My sobie nie wyobrażamy raczej przetargu na wypoczynek letni, do którego startuje Związek Harcerstwa Polskiego i Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i musi być tylko jeden wygrywający, jedna organizacja. Jedna organizacja na pewnym szczeblu, która wygra przetarg na wypoczynek letni? Nie wiem: Dla całych grup młodzieży? Jak to rozumieć? Tego po prostu się nie da zrobić.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Czy Ministerstwo Finansów nie jest gotowe do poszukania wyjścia z tej sytuacji, tak żebyśmy nie zniszczyli różnorodnych organizacji, które istnieją w Rzeczypospolitej? I mamy nadzieję, że się umocnią, a nie zanikną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamiar przedstawienia dodatkowych pytań zgłosili panowie posłowie: Jan Kulas, Marek Dyduch, Wojciech Nowaczyk, Włodzimierz Puzyna.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przedstawię dodatkową listę nazwisk pań i panów posłów. Jeżeli kogoś pominęliśmy, to proszę przypomnieć. Oprócz już wymienionych, zamiar przedstawienia dodatkowych pytań zgłosili panie i panowie posłowie: Franciszek Potulski, Joanna Fabisiak, Tadeusz Tomaszewski, Barbara Hyla-Makowska, Adam Bielan, Józef Lassota i Czesław Fiedorowicz.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Już nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o przedstawienie dodatkowego pytania pana posła Jana Kulasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zapytać, jak pan minister postrzega nie tyle funkcjonowanie organizacji pozarządowych, bo są one ważne, potrzebne i odgrywają coraz większą rolę, ale jak pan postrzega możliwość skorzystania przez organizacje pozarządowe - te tysiące stowarzyszeń i innych podmiotów - z tak trudnych, zawężonych przepisów prawa? Czy ta troska pojawiała się wcześniej w pracach Ministerstwa Finansów, żeby wyjść jednak naprzeciw potrzebom organizacji pozarządowych, które w dużej mierze wyręczają sektor publiczny w wielu istotnych kwestiach, robią to często efektywniej, bardziej racjonalnie? I ostatnie pytanie. Czy w ministerstwie są przygotowywane nowelizacje tych przepisów, które wydają się bardzo trudne w pragmatyce? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie ministrze, gdzieś umknęła mojej uwagi kwestia, ile jest w tegorocznym budżecie środków na dofinansowanie organizacji pozarządowych. Gdyby pan minister mógł nas poinformować... Jak to się ma, jaka jest relacja do 1998 r.? I drugie pytanie. Z wypowiedzi pana ministra wynikało, że dotacji celowych na organizacje pozarządowe może udzielać zarówno samorząd, jak i organy państwowe. Chciałem zapytać, czy samorządy, a więc powiaty, które przejęły na przykład szkoły średnie, czy gminy, które przejęły szkoły podstawowe, będą miały subwencje z budżetu państwa na to, żeby mogły dofinansować organizacje pozarządowe na przykład na akcję „Lato” i inne tego typu działania wypoczynkowe lub związane z rekreacją młodzieży w czasie wakacji? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Wojciecha Nowaczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie ministrze, ustawa o finansach publicznych w znacznym stopniu utrudnia działalność finansową samorządów terytorialnych, które mają do spełnienia ważną społeczną, publiczną funkcję. Bardzo obrazowo mówiła o tym pani poseł Staniszewska. Mogę powiedzieć z dzisiejszego posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, gdzie też była dyskusja na ten temat, że jest przygotowany wniosek komisji o nowelizację tej ustawy. Zapytuję pana ministra, czy można liczyć na życzliwość Ministerstwa Finansów, na to, że się przychylnie do tego tematu ustosunkuje? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Włodzimierza Puzynę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Panie ministrze, Ministerstwo Finansów słynie z dbałości o budżet państwa, a pan minister Balcerowicz jest znany z tego, że apeluje o rozsądne korzystanie z kasy publicznej. Czy uważa pan, że jest to rozsądne korzystanie z kasy publicznej, jeżeli poświęci się pieniądze z tejże kasy na zorganizowanie kilkuset przetargów w Ministerstwie Edukacji Narodowej - przecież to są ludzie, to jest ich czas - po to, żeby wypełnić wymogi ustawy o finansach publicznych w odniesieniu do tych zadań, które ministerstwo dotąd tradycyjnie realizowało? Nie mówiąc już o tym, że realizacja tych przetargów praktycznie daje szansę na zorganizowanie wakacji dla tych dzieci, które potrzebują tych wakacji najbardziej, dopiero w listopadzie, jak to wynikało z harmonogramu przytoczonego przez ministra edukacji.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Czy państwo mają świadomość, jak zagranica w takich sytuacjach daje sobie radę z dotowaniem niezależnych organizacji pozarządowych?</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Mam jeszcze jedno pytanie. Czy nie uważa pan, że to będzie śmieszne, jeżeli zostanie ogłoszony przez poważną instytucję przetarg na zorganizowanie np. występu teatrzyku szkolnego, skoro dotąd wystarczyło skierować tylko mocą kontrolowanej społecznie decyzji pieniądze na ten cel? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O przedstawienie dodatkowego pytania proszę pana posła Franciszka Potulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełFranciszekPotulski">Właściwie mam dwa pytania. Panie ministrze, tak do końca nie zrozumiałem tego wszystkiego, w każdym razie nie byłem w stanie nadążyć za tym, co pan mówił. Inaczej mówiąc, czy ZHP - Związek Harcerstwa Polskiego - uzyska środki na akcję letnią, czy ma szansę je uzyskać nawet gdyby okazało się, że jakaś prywatna osoba założy firmę, która może taniej dalej wywieźć dzieci i zrobić jeszcze parę innych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełFranciszekPotulski">Drugie pytanie. MEN w swoim opracowaniu, mówiącym o preferencjach, jeśli chodzi o organizacje, które będzie wspierał, napisał, że będzie preferował organizacje prorządowe, realizujące cele rządu. Ponieważ podatki płacą nie tylko zwolennicy rządu, czy mógłby pan potwierdzić, że to jest tylko lapsus, że stanowisko rządu jest inne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O przedstawienie dodatkowego pytania proszę panią poseł Joannę Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie ministrze, chciałabym spytać, czy reprezentowane przez pana ministerstwo nie uważa, iż zapisy, o których jest tu mowa, tak naprawdę są niezgodne z polityką rządu, zakładającą przekazywanie władzy w dół, czyli do samorządów, zatem do organizacji pozarządowych? Pomijam poruszaną tu już kwestię przetargów, gdyż istotnie w odniesieniu do spraw, o których mówimy, o dotowaniu czy partycypacji w działaniach organizacji pozarządowych przetargi wydają się śmieszne. Pozostaje jednak jeszcze jedna sprawa - ograniczenie możliwości dotowania klubów, stowarzyszeń, klubów sportowych (była o tym mowa przed godziną w Komisji Kultury Fizycznej i Turystyki), fundacji przez samorządy, nie są one bowiem uznawane jako podmioty publiczne. Trzeba więc dokonywać specjalnych piruetów prawnych, aby zaliczyć je do takich, czy też by je dotować. Skoro już trzy komisje podnoszą tę kwestię, czy jest sens, panie ministrze, odczytywać owo uzasadnienie, rzucając tu licznymi paragrafami i artykułami. Nie mamy przed sobą ustawy i proszę zastąpić może w odpowiedzi te artykuły konkretną treścią, aby słuchający odpowiedzi wiedział, o czym pan mówi, i byśmy wiedzieli, czy istotnie możemy czuć się w tej sytuacji (jak się wydaje, nowelizacja jest niezbędna) bezpiecznie na tyle, iż zadania będą mogły być realizowane zgodnie z harmonogramem, czyli wtedy, kiedy muszą być realizowane, tzn. czy owa akcja letnia będzie bez poślizgów itd. Każda z tych organizacji pozarządowych ma przecież swoją statutową działalność i chciałaby ją wypełniać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Tadeusza Tomaszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam trzy bardzo konkretne pytania i proszę o taką odpowiedź. Zadaniem własnym wszystkich szczebli samorządu są zadania w zakresie kultury fizycznej i turystyki. Mogą one być realizowane za pomocą stowarzyszeń i organizacji pozarządowych oraz klubów sportowych. Proszę powiedzieć, na jakiej podstawie w aktualnej sytuacji prawnej to zadanie mogą realizować kluby sportowe z osobowością prawną?</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Drugie pytanie. Czy na dzień dzisiejszy obowiązują dwa rozporządzenia Rady Ministrów, pierwsze, dotyczące wykazu zadań państwowych zlecanych jednostkom niepaństwowym, a drugie, dotyczące zasad rozliczania tychże przekazanych zadań? Jeśli obowiązują, proszę powiedzieć, czy umowy podpisane przez centralne urzędy administracji państwowej z organami, z jednostkami niepublicznymi są aktualne?</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">I trzecie pytanie. Proszę podać podstawę prawną przeznaczania środków specjalnych pochodzących z dopłat do gier liczbowych na zadania przewidziane w ustawie, to jest sport dzieci i młodzieży oraz osób niepełnosprawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O przedstawienie dodatkowego pytania proszę panią poseł Barbarę Hylę-Makowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Dziękuję bardzo, ponieważ moi przedmówcy wyczerpali już treść moich pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Adama Bielana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełAdamBielan">Panie ministrze, należy chyba zgodzić się z tezą, że jeżeli stanowisko Ministerstwa Finansów, które pan nam dzisiaj tutaj przedstawił, zostanie podtrzymane, to będzie to oznaczało zanik aktywności działalności sektora organizacji pozarządowych, albowiem znaczna większość dotychczas realizowanych przez ten sektor zadań nie będzie mogła być realizowana z uwzględnieniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Istnieją bowiem różne interpretacje ustawy o finansach publicznych. Czy jest szansa na zmianę stanowiska Departamentu Budżetu Państwa w pana ministerstwie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Józefa Lassotę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełJózefLassota">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Powszechnie wiadomo, że podmioty niepubliczne wykonują lepiej zadania niż administracja rządowa bądź samorządowa. Stąd też w ustawie o powiecie i w ustawie o samorządzie województwa znalazł się zapis dotyczący zadania własnego - współpracy z organizacjami pozarządowymi. Już w pytaniach zadanych poprzednio problem jawi się sam sobie: w zasadzie tego zadania własnego - współpracy z organizacjami pozarządowymi samorządy nie mogą realizować, gdyż uwarunkowania po prostu eliminują taką możliwość. Stąd pytanie: Czy ministerstwo przewiduje w najbliższym czasie przygotowanie odpowiednich aktów prawnych, które by określały zasady i możliwości współpracy nie tylko w zakresie finansowania z budżetu, ale również w zakresie pewnych ulg, odpisów, uczestnictwa innych podmiotów w finansowaniu zadań przez organizacje pozarządowe? Jeśli nie, to rozumiem, że szybko musi być zgłoszona inicjatywa poselska, aby to wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełJózefLassota">I drugie pytanie. Pan minister powiedział, że są to dotacje do organizacji, a jednocześnie są przetargi i umowy. Tu jest jakaś sprzeczność logiczna. Albo jest dotacja, albo przetarg i umowa, bo to jest umowa o wykonanie zadania, czyli nie powinno się to nazywać dotacją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Czesława Fiedorowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Panie Ministrze! W trosce o wykonywanie zadań własnych przez samorządy chciałbym zapytać, czy nowa konstytucja, jaką jest ustawa o finansach publicznych, pana zdaniem, zdaniem resortu, nie będzie stanowiła w pierwszej fazie, a więc w roku 1999, utrudnienia bądź pretekstu dla niektórych samorządów do odstępowania od realizowania zadań? Jakie zostaną podjęte przez Ministerstwo Finansów działania interpretacyjne i wyjaśniające wszystkim samorządom wszystkich szczebli sposoby realizacji finansowania zadań publicznych przypisanych samorządom?</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Druga sprawa. Ponieważ rozstrzygnięcia w zakresie zgodności z prawem podejmują regionalne izby obrachunkowe zarówno na poziomie zarządu, jak i rady, to czy ta praktyka, która będzie zawarta w rozstrzygnięciach rad nadzorczych czy też decyzjach wynikających z kontroli, mówiąca o sposobach zgodnych z prawem realizowania tych zadań, nie powinna być rozpowszechniania przez Ministerstwo Finansów bądź też inne agendy rządowe we wszystkich województwach, tak by szukać sposobów realizacyjnych w zgodności z prawem rozstrzyganych decyzji na poziomie samorządów? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jerzego Millera w celu udzielenia odpowiedzi na wszystkie zadane dodatkowe pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Po pierwsze, chciałbym odpowiedzieć - myślę, że wszystkim państwu, którzy zadali pytania uzupełniające - iż nie przedstawiłem interpretacji ministra finansów, lecz cytowałem stosowne artykuły z ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Druga kwestia, nie jest oczywiście celem tych uregulowań, o których mówiłem, ograniczanie możliwości współpracy administracji rządowej i administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Przejdę teraz do poszczególnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Tak więc czy jest przewidywana nowelizacja ustawy? Nie jest przewidywana przez rząd nowelizacja ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Ile jest środków na wspieranie organizacji pozarządowych w budżecie na 1999 r.? Na to pytanie nie potrafię odpowiedzieć, dlatego że, jak już wspomniałem, art. 25 ustawy o finansach publicznych mówi wyraźnie: Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów, chyba że ustawy stanowią inaczej. Do wyjątków można zaliczyć takie pozycje w ustawie budżetowej roku 1999, które byłyby tym objęte, tym zapisem o ustawach stanowiących inaczej. W związku z tym mógłbym powiedzieć, że przypuszczam, że około 90% środków ujętych w ustawie budżetowej roku 1999 może na podstawie art. 25 ust. 1 być wykorzystanych przez organizacje pozarządowe. Mówię o stronie formalnej. Tak naprawdę rewolucyjny w tej ustawie o finansach publicznych jest właśnie art. 25, który zrównuje organizacje pozarządowe w prawie dostępu do środków publicznych z jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi i innymi podmiotami publicznymi, które z tych środków korzystają. W związku z tym sugestie zawarte w niektórych pytaniach, że ustawa ta ogranicza dostępność, są nietrafne. Jest wręcz odwrotnie. I wyprzedzając nieco pytania, nie ma rozporządzenia Rady Ministrów ustalającego zakres zadań państwowych, które mogą być zlecane organizacjom pozapaństwowym. Nie ma. To rozporządzenie skończyło swój żywot 31 grudnia 1998 r. W związku z tym to, co było limitowane w roku 1998, jest dzisiaj nielimitowane na mocy właśnie art. 25 ust. 1. Tak więc nie potrafię podać relacji do roku 1998, jeśli chodzi o możliwości przekazywania środków organizacjom pozarządowym - powtarzam to - na realizację publicznych zadań ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Co do liczby przetargów i tego, czy rzeczywiście marnotrawienie środków na te przetargi jest rozsądne, to, proszę państwa, analizy skutków stosowania ustawy o zamówieniach publicznych wskazują, że ta ustawa jest potrzebna, ponieważ oszczędności spowodowane stosowaniem tej ustawy znacznie przekraczają nakłady na przeprowadzanie przetargów. A dla wyjaśnienia kwestii, czy jest potrzebne kilkaset przetargów, przypomnę, iż są różne formy postępowania w ramach ustawy o zamówieniach publicznych. Zamówienie z wolnej ręki naprawdę nie jest ani kłopotliwe, ani kosztowne.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Jeśli chodzi o organizacje pozarządowe, o teatrzyk szkolny, to ten teatrzyk pewnie funkcjonuje przy szkole, w związku z czym w ogóle nie jest organizacją pozarządową.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy ZHP ma tu szansę? Ma szansę, ponieważ obowiązuje forma porównywania oferty, zatem wszystkie podmioty są równe w dostępie do środków publicznych. Co do tego, czy ważne jest to, czy wywiozą dalej i taniej, to nie wiem, ponieważ to będzie zależne od zapytania ofertowego postawionego przez zamawiającego usługę. Jeżeli będzie decydować cena i odległość, to ten, kto dalej i taniej, wygra.</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy MEN będzie preferował organizacje pozarządowe? Nie znam żadnego stanowiska Rady Ministrów dotyczącego preferowania w przetargach organizacji, które mają charakter organizacji wspierających działania rządu.</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy przepisy nie są przypadkiem niezgodne z praktyką rządu? Nie, wręcz odwrotnie. Rząd uważa, iż prawo dostępu do finansów publicznych powinno być prawem równym dla wszystkich podmiotów, które chcą przystąpić do przetargu.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Dwa pytania dotyczyły klubów sportowych. Kultura fizyczna jest zadaniem publicznym, zawartym w ustawie dotyczącej samorządów gminnego, powiatowego i, jeżeli mnie pamięć nie myli, również wojewódzkiego. W związku z tym wydatkowanie pieniędzy publicznych na realizację zadań publicznych przez organizacje niepubliczne mieści się w tej formule, o której mówimy, zatem nie ma żadnej przeszkody formalnej w zlecaniu tego typu zadań, oczywiście z zachowaniem zasad równego dostępu do środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">W pełni się zgadzam z koniecznością popularyzacji postanowień ustawy o finansach publicznych wśród tych, którzy mają przestrzegać jej zasad, przede wszystkim wśród samorządów terytorialnych, które są nieco zagubione w interpretowaniu zawiłości tej ustawy. Ustawa nie jest napisana łatwym językiem i nie jest oparta o terminologię ogólnie znaną. Zatem w pełni przyznaję, że konieczna jest popularyzacja i postanowień ustawy, i rozstrzygnięć regionalnych izb obrachunkowych, zwłaszcza tam, gdzie te rozstrzygnięcia dotyczą spraw trudnych.</u>
          <u xml:id="u-254.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Co do sprzeczności między umową i dotacją - ustawa w art. 69 wymienia formy wydatkowania środków publicznych. Wymienia dotację i wymienia zakupy towarów i usług jako możliwe formy wydatkowania środków bieżących. W zależności od typu zamówionej usługi publicznej należy stosować albo dotację, albo umowę na realizację usługi lub zakupu towaru. Jeżeli w swojej pierwszej wypowiedzi przekazałem to nieprecyzyjnie, to przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-254.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Panie Marszałku! Przypuszczam, że odpowiedziałem na wszystkie pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Nie otrzymałem odpowiedzi na trzecie z zadanych pytań, mianowicie o podstawę prawną dysponowania środkami specjalnymi, pochodzącymi z dopłat do gier liczbowych, na zadania w zakresie sportu dzieci i młodzieży, a także osób niepełnosprawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Nie otrzymałem odpowiedzi, panie ministrze, na moje pytanie: Czy nowelizacja ustawy o finansach publicznych, proponowana przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, może liczyć na życzliwość, w szczególności pana? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Marek Dyduch chciałby powtórzyć pytanie?</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Ministrze! Pan nie odpowiedział mi na drugie pytanie. Ja zapytałem o samorządy, w których gestii są już w tej chwili zadania własne, dofinansowania czy współfinansowania zadań w kontekście organizacji pozarządowych, w zakresie wypoczynku młodzieży, bo mają te zadania już od dawna, i powiaty, jeżeli chodzi o szkoły średnie itd. Czy one na te cele otrzymają subwencje z budżetu państwa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jerzego Millera celem udzielenia odpowiedzi na powtórzone pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Przepraszam za opuszczenie niektórych pytań. Zacznę od ostatniego pytania. Budżet państwa nie rozróżnia realizacji zadań przez samorząd we własnym zakresie i zlecenia realizacji tego zadania przez organizację pozarządową, zgodnie z ogólną zasadą ujętą w art. 25 o swobodnym dostępie do środków publicznych każdego organu i każdej instytucji, która jest w stanie zrealizować to zadanie. W związku z tym nie przewiduje się specjalnych dotacji tylko dlatego, że ktoś nie realizuje tego zadania sam, ale zleca organizacji pozarządowej.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Co do mojego prywatnego nastawienia do nowelizacji, to myślę, że państwa to zagadnienie mniej interesuje, natomiast Rada Ministrów - zgodnie z regulaminem - na pewno zajmie stanowisko wobec ewentualnego poselskiego projektu nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Z przykrością muszę powiedzieć, że rzeczywiście nie potrafię odpowiedzieć na pytanie dotyczące podstawy prawnej współfinansowania ze środków Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki zadań z zakresu kultury fizycznej, ale postaram się odpowiedzieć na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie ministrze, proszę zająć miejsce obok, bo zgłasza się jeszcze pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Zadałem pytanie o to, czy pan minister zna rozwiązania dotyczące dotowania organizacji pozarządowych na Zachodzie i czy nasze rozwiązanie przystaje do tego, co jako standard stosuje się w krajach rozwiniętych i cywilizowanych, w krajach demokracji obywatelskiej. Zadałem takie pytanie i nie uzyskałem na nie odpowiedzi. Bardzo bym prosił o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Panie pośle, jesteśmy akurat w trakcie przygotowywania rządowego projektu ustawy, dotyczącego współpracy z organizacjami pozarządowymi. W trakcie tej pracy dokonuje się też przeglądu rozwiązań w innych krajach. Bardzo chętnie - myślę, że mogę wyrazić takie stanowisko w imieniu pani minister Teresy Kamińskiej, która przygotowuje ten projekt - zapoznamy pana posła z całym materiałem analitycznym.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Jeśli chodzi o pytanie dotyczące finansowania organizacji pozarządowych za granicą, to jest to rozwiązywane bardzo różnie w różnych krajach, w większości zgodnie z ustawą o finansach publicznych, to znaczy jest równy dostęp do środków publicznych bez względu na formułę organizacyjną instytucji, która stara się o współfinansowanie swojej działalności ze środków publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł Grażyna Staniszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Ja też zadałam pytanie o to, czy Ministerstwo Finansów zechce konstruktywnie popracować nad takim rozwiązaniem zlecania zadań organizacjom społecznym, żeby w efekcie np. wypoczynek letni mógł być organizowany nie przez jeden wygrywający podmiot, np. ZHP, tylko równocześnie przez ZHR i kilka innych organizacji - co, zdaje się, wyklucza formuła przetargu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pozwolę sobie jeszcze raz sięgnąć do art. 25, który mówi wyraźnie, iż prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów, chyba że ustawy stanowią inaczej. Nie znam żadnej ustawy, która by mówiła, iż tylko ZHP może organizować wypoczynek letni dla uczniów czy studentów. A w związku z tym domniemywam, że wszystkie podmioty, które będą miały ochotę przystąpić do przetargu organizowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, będą mogły, posiłkując się art. 25 ust. 1, starać się o realizację tego zadania.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: Jaka jest logika przetargu?)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Przepraszam, czy mógłbym jeszcze dokończyć? Jeżeli zapytanie ofertowe złożone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej będzie zmierzało do wyłonienia jednego oferenta, to oczywiście wtedy wygra jeden podmiot - możliwe, że ZHP. Jeżeli zapytanie ofertowe będzie sformułowane inaczej: że szuka się takich oferentów, którzy dysponują odpowiednimi warunkami i kwalifikacjami personelu, i że ogranicza się liczbę osób poddanych opiece tej instytucji, która przetarg wygrała - to podejrzewam, że wtedy będzie mnogość jednostek organizacyjnych czy instytucji, która ten przetarg wygra.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pytanie było skierowane pod adresem Ministerstwa Finansów. Śpieszę tylko odpowiedzieć, że Ministerstwo Finansów nie uczestniczy w układaniu zapytania ofertowego w zakresie wypoczynku letniego ani zimowego młodzieży szkolnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Wysoka Izbo! Do przedstawionych do dzisiejszego porządku pytań w sprawach bieżących zgłoszonych zostało jeszcze szereg dalszych pytań, przy czym chcę poinformować Wysoką Izbę, że czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Szereg pytań nie zostało rozpoznanych, zwłaszcza następne, mówię tu o pytaniu pana posła Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego, pana posła Zdzisława Podkańskiego i pana Stanisław Kalemby z Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie poprawy sytuacji ekonomicznej w rolnictwie. W tej sytuacji wobec wyczerpania czasu nie mamy możliwości przedstawienia tego pytania, bo rozumiem, że problem jest bardzo złożony.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Za godzinę przedstawimy.)</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przypominam, że czas przeznaczony na interpelacje nie może być dłuższy niż jedna godzina.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Interpelant może zwrócić się do interpelowanego o udzielenie dodatkowych wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">Wyjaśnienia nie mogą trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#WicemarszałekStanisławZając">W sprawie interpelacji oraz udzielonej na nią odpowiedzi może być przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-271.10" who="#WicemarszałekStanisławZając">W przypadku przedłużenia się dyskusji nad rozpatrywaną interpelacją ponad czas określony w regulaminie kontynuować ją będziemy na bieżącym posiedzeniu, ale po wyczerpaniu wszystkich pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-271.11" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Władysław Szkop złożył interpelację do prezesa Rady Ministrów w sprawie niezgodnego z ustawą budżetową na rok 1998 wykorzystania rezerwy celowej przeznaczonej na realizację świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-271.12" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pisemną odpowiedź udzieloną przez ministra zdrowia i opieki społecznej pan poseł uznał za niezadowalającą.</u>
          <u xml:id="u-271.13" who="#WicemarszałekStanisławZając">W związku z tym, zgodnie z art. 120 ust. 3 regulaminu Sejmu, zwrócił się do marszałka Sejmu o umieszczenie interpelacji w porządku dziennym posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-271.14" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł poruszył w swej interpelacji problem niewłaściwego wykorzystania rezerwy celowej przeznaczonej na uzupełnienie środków na wprowadzenie systemu zawierania oraz finansowania umów o realizację świadczeń zdrowotnych z osobami wykonującymi zawody medyczne lub innymi podmiotami upoważnionymi do udzielania świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-271.15" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zdaniem pana posła odpowiedź pana ministra nie zawiera pełnych wyjaśnień odnoszących się do zastrzeżeń i pytań zawartych w interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-271.16" who="#WicemarszałekStanisławZając">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze z upoważnienia prezesa Rady Ministrów podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pan Janusz Solarz.</u>
          <u xml:id="u-271.17" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z uznaniem przez pana posła Władysława Szkopa za niewystarczającą odpowiedzi na interpelację w sprawie wykorzystania rezerwy celowej, zaplanowanej w ustawie budżetowej z 6 marca 1998 roku, na uzupełnienie środków na wdrażanie systemu zawierania oraz finansowania umów o realizację świadczeń zdrowotnych z osobami wykonującymi zawody medyczne lub innymi podmiotami uprawnionymi do udzielenia świadczeń zdrowotnych, udzielonej w piśmie z dnia 16 listopada 1998 roku, pozwalam sobie przedstawić dodatkowe wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Umowy o udzielanie zamówienia na świadczenia zdrowotne mają charakter umów cywilnych i jako takie są kształtowane wolą stron w oparciu o, w tym przypadku, rozporządzenie ministra zdrowia z 5 sierpnia 1993 r. oraz z 13 lipca 1998 r. w sprawie umów o udzielanie zamówienia na świadczenia zdrowotne i w oparciu o Kodeks cywilny. Podmiotami umów o udzielenie świadczeń zdrowotnych w okresie, kiedy je zawierano, byli, z jednej strony - udzielający zamówienia na świadczenia zdrowotne, którymi są organy wymienione w art. 8 ust. 1 pkt. 1–3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, czyli naczelne, centralne organy administracji, na przykład wojewoda, z drugiej strony - przyjmujący zamówienia, czyli osoby wykonujące zawód medyczny, legitymujące się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Jeżeli chodzi o metodologię dofinansowania umów z rezerwy celowej, została ona opracowana w maju 1998 r. i rozesłana do wszystkich wojewodów, którzy byli stroną umów kontraktowych. Integralną częścią wniosku była oferta złożona przez przyjmującego zamówienie oraz protokół z postępowania konkursowego, przeprowadzonego zgodnie z obowiązującymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Wykazane we wniosku kwoty były kalkulowane na podstawie przeznaczonych na ten cel środków własnych wojewodów. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej nie ingerowało w treść zawieranych przez nich umów, gdyż nie było ich stroną. Składane w ministerstwie zdrowia wnioski o dofinansowanie umów z rezerwy celowej były rozpatrywane na posiedzeniu komisji ds. podziału środków z rezerwy celowej na dofinansowanie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych. W celu ustalenia wskaźnika dofinansowania umów wykorzystywano dane pochodzące z ubiegłych lat. Na podstawie tych danych: o ilości zawieranych umów o udzielenie świadczeń zdrowotnych, wysokości kwot dofinansowania, o jakie ubiegali się poszczególni wojewodowie, oraz o ilości prognozowanych przez nich umów, ustalono wskaźnik dofinansowania na 300% wkładu własnego zakładu opieki zdrowotnej w przypadku indywidualnych kontraktów oraz na 400% wkładu własnego w przypadku niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Zmiany w metodologii finansowania kontraktów były podyktowane bardzo dużym zainteresowaniem nimi zarówno lekarzy i pielęgniarek, jak i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, innych pracowników, wojewodów, samorządu lekarskiego, zawodowego i pielęgniarskiego. W związku z tym konieczne było zmniejszenie wskaźnika do połowy. Czyli, jak już powiedziałem, w przypadku dofinansowania kontraktów na poziomie 300%, obniżono je w kolejnych transzach o połowę, czyli do 150% dofinansowania, a w przypadku 400%, jeżeli chodzi o niepubliczne zakłady - do 200%, ponieważ przy zawieraniu kontraktów ilość zainteresowanych nimi podmiotów wzrastała wręcz lawinowo.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Umowy były dofinansowane, gdy spełniały wymogi formalne dotyczące kolejności wpływu wniosku, jego kompletności, daty zawarcia i rozpoczęcia realizacji umowy określonej we wniosku. Pierwszeństwo miały umowy już zawarte, spełniające kryteria określone w powyższej metodologii, następnie zaś liczyła się prawidłowość wypełnienia wniosków.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Ze względu na ograniczenia finansowe, kwota dotacji była stała, zamknięta. Nie wszystkie wnioski, które spełniały wymogi, zostały uwzględnione w dofinansowaniu umów.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Średniomiesięczna wielkość dofinansowania do kontraktów w poszczególnych grupach zawodowych wynosiła brutto, jeżeli chodzi o lekarzy dofinansowanych w I i II transzy - 7068 zł, w kolejnych transzach - 5 tys.; pielęgniarki w I i II transzy - 5800, w kolejnych transzach - 3600 zł.; inne podmioty w I i II transzy - 4500 zł. Dla zobrazowania ilości dodam, że były cztery transze, te środki były uruchamiane w tzw. czterech transzach. Inne podmioty w kolejnych transzach - 3200 zł. Z rezerwy nie były dofinansowane umowy udzielania świadczeń zdrowotnych z osobami wykonującymi zawody medyczne, które zostały zawarte na podstawie obowiązujących przepisów w latach 1996–1997 i przedłużone aneksem na 1998 r. Rezerwa celowa w wysokości 150 mln zł została rozdysponowana w całości.</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">W celu oceny prawidłowości wykorzystania rezerwy celowej przez wojewodów zastosowano różne środki nadzoru. Wnioski składane przez wojewodów do ministerstwa w określonych terminach sprawozdań były systematycznie i szczegółowo badane. Zobligowano wojewodów do zwrotu niewykorzystanych kwot z rezerwy celowej. Zostały przeprowadzone przez pracowników ministerstwa zdrowia kontrole wykorzystania środków z rezerwy celowej w wybranych województwach, przede wszystkim pod kątem, czy środki na dofinansowanie kontraktów zostały przekazane do jednostek i na cele zgodne z zapisem rezerwy; te fragmentaryczne kontrole potwierdziły, że środki te faktycznie zostały tam przekazane. W najbliższym czasie jest planowana bardziej szczegółowa kontrola ministerstwa zdrowia w poszczególnych województwach, jeżeli chodzi o dofinansowanie tychże kontraktów z rezerwy celowej; chodzi o kontrolę bardziej pogłębioną, merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-272.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Chciałbym w tym miejscu również dodać, że w wyniku sygnałów docierających zarówno od wojewodów, jak i z różnych kręgów opinii społecznej na temat nieprawidłowości w realizacji kontraktów, minister zdrowia pod koniec roku wystąpił zarówno do Urzędu Kontroli Skarbowej, jak i do Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie szczegółowej kontroli w tym obszarze, dotyczącej również zasad wykorzystania tej rezerwy, jej przeznaczenia. W tej chwili w fazie końcowej, już na etapie przygotowania protokołu, znajduje się bardzo szczegółowa i bardzo wnikliwa kontrola tejże problematyki i rozdysponowania tej rezerwy przeprowadzona przez Urząd Kontroli Skarbowej; jej wyniki niedługo będziemy znali. Była to bardzo szczegółowa kontrola.</u>
          <u xml:id="u-272.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Posiadam tu również materiały źródłowe dotyczące dofinansowania umów kontraktowych w pierwszym, drugim, trzecim i czwartym etapie, tak jak były uruchamiane, a także wielkość środków na dofinansowanie umów kontraktowych w poszczególnych województwach. Chodzi o to, jakie były środki przekazywane na dofinansowanie kontraktów, również jeżeli chodzi o szpitale kliniczne.</u>
          <u xml:id="u-272.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Myślę, że interesująca może być dla Wysokiej Izby, także dla pana posła Szkopa, informacja, jak te środki się rozkładały na lekarzy anestezjologów. Mogę ogólnie powiedzieć, bo ta rezerwa będzie jeszcze, jak wspomniałem, bardzo szczegółowo sprawdzana i rozliczana, że w przybliżeniu jedna trzecia środków z kwoty 150 mln zł została przeznaczona na dofinansowanie kontraktów dla anestezjologów. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zwracam się do pana posła Władysława Szkopa. Czy pan poseł prosi o dodatkowe wyjaśnienia? Bardzo proszę o powtórzenie, o jakie wyjaśnienia chodzi. A jeżeli pan poseł będzie chciał zabrać głos w dyskusji na późniejszym etapie, to jest już inne zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełWładysławSzkop">Panie ministrze, w składanej interpelacji nie pojawił się w ogóle problem metodologii dysponowania środkami. W przedkładanej interpelacji było pytanie o to, czy rezerwa - i tu bardzo uprzejmie prosiłbym o zwrócenie uwagi na końcówki tytułu - na uzupełnienie środków na wprowadzenie systemu zawierania oraz wprowadzenie systemu finansowania umów z indywidualnymi dostawcami świadczeń zdrowotnych i innymi zakładami do tego uprawnionymi, może być wykorzystywana na dofinansowanie zawartych lub zawieranych kontraktów o udzielanie tych świadczeń. To są dwa odrębne problemy. Prosiłbym uprzejmie pana ministra, żeby zechciał pan odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PosełWładysławSzkop">Odsyłam pana do protokołów komisji budżetowej z 1998 r., z okresu tworzenia tej rezerwy, dotyczących kwestii, jakie było jej przeznaczenie, w jakim celu została utworzona. I stąd drugie pytanie: Czy ta rezerwa, wykorzystana tak naprawdę na dofinansowanie świadczeń osobowych, płac, dochodów osobistych osób fizycznych i osób prawnych, została skierowana we właściwym kierunku, zamiast, jak zaplanowano w budżecie państwa i w Sejmie Rzeczypospolitej, na sfinansowanie tworzenia systemowych rozwiązań dla powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego i biura pełnomocnika. Chodzi o ten problem, panie ministrze, nie o problem metodologii wykorzystania. Proszę uprzejmie o taką odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana Janusza Solarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak powiedziałem na wstępie, rezerwa celowa w ustawie budżetowej została zaplanowana na uzupełnienie środków na wprowadzanie, wdrażanie systemu zawierania oraz finansowania umów o realizację świadczeń zdrowotnych, zarówno z osobami wykonującymi zawody medyczne, jak i z innymi podmiotami uprawnionymi do udzielania świadczeń zdrowotnych. Przedłożona przeze mnie metodologia miała na celu wskazanie, że środki te były przeznaczane na dofinansowanie wprowadzania i wdrażania systemu zawierania umów, czyli - jeśli chodzi o osoby wykonujące zawody medyczne i podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych - odchodzenia od zatrudnienia etatowego w zakresie realizacji świadczeń i przechodzenia na system kontraktowy. Metodologia ta miała na celu jednoznaczne wskazanie, że warunkiem przejścia do finansowania kontraktu na realizację świadczeń zdrowotnych był udział środków własnych, czyli element dofinansowania wdrażania kontraktów na świadczenia zdrowotne, finansowania umów o realizację tych świadczeń, jest tu zachowany.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Można spierać się o wielkość finansowania i jego skalę, ale jest to problem, który pozostaje do oceny. Na tworzącym się rynku świadczeń zdrowotnych zapotrzebowanie na tego typu formę świadczeń jest pewnym wyznacznikiem zainteresowania i wielkości kwot na dofinansowanie tych kontraktów. Jeżeli zapotrzebowanie rosło, kwota dofinansowania w sposób naturalny - taka była reakcja ministerstwa zdrowia - była obniżana. Tworzące się zapotrzebowanie na tę formę powodowało, że kwota dofinansowania mogła być relatywnie mniejsza.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">W wyniku uruchomienia tej rezerwy liczba zawieranych kontraktów wzrosła, i to w sposób znaczący, i wzrosło tempo przechodzenia do tej formy realizacji świadczeń zdrowotnych. Wydaje mi się, że moja odpowiedź w jakiś sposób wyjaśnia wątpliwości posła Szkopa. Jeżeli nie, to jestem gotów udzielić dalszych wyjaśnień. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Są chętni, proszę notować.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przedstawię listę osób, które chcą zabrać głos w tej sprawie: pan poseł Władysław Szkop, pani poseł Krystyna Herman, pani poseł Maria Gajecka-Bożek.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy ktoś jeszcze się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Szkopa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Ministrze! Ta odpowiedź jest kompletnie niesatysfakcjonująca, bo mówimy o dwóch różnych rzeczach. Pan mówi o tym, jak zostały wykorzystane pieniądze, które leżą na kupce, i jak dofinansowano osoby, które zgłosiły się do takiego kontraktu. Proszę mi uprzejmie odpowiedzieć na pytanie, co z tego wyniknęło dla tworzenia systemowego rozwiązania, jeśli chodzi o zawieranie kontraktów. Otóż to, że w jednej z odpowiedzi, która była udzielana na tej sali, a później potwierdzona pisemnie, minister zdrowia zobowiązywał się po dniu 1 listopada przeprowadzić kontrolę. Wyniknęło z tego to, że urzędy skarbowe, poczynając od września 1998 r., rozpoczęły kontrolę sposobu wydawania tych środków. W przedmiotowej interpelacji pytałem pana premiera, a minister zdrowia odpowiadał, że wojewodowie nie kreują umów swobodnie i według własnych kryteriów, że wojewodowie i minister zdrowia stoją na straży istniejącego prawa.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#PosełWładysławSzkop">Panie ministrze, proszę mi odpowiedzieć, czy umowy o zawieranie kompleksowych świadczeń zdrowotnych na terenie szpitala z osobami fizycznymi wykonującymi indywidualną praktykę lekarską nie są dofinansowywaniem działalności lekarskiej przy wykorzystaniu sprzętu państwowego? Czy umowy w 1998 r., które jak pan przed chwilą powiedział spożytkowały około 30% całej rezerwy na zawarcie kontraktów z anestezjologami, nie były kupieniem spokoju ze strony tej grupy zawodowej? Dzisiaj już nie można zawrzeć takiej umowy z niepublicznym zakładem, bo on już jest be. Czy zmienił się stan prawny? Przecież nie, panie ministrze. Jakie wnioski ministerstwo wyciągnęło z faktu, że wojewodowie zawierają umowy z osobami, które obchodzą prawo, biorą urlopy bezpłatne, pomniejszając dochody Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zmniejszając obciążenie podatkowe, nadal pozostając de facto pracownikami zakładu opieki zdrowotnej. Panie ministrze, pan pozwoli, że przytoczę wytyczne jednego z polskich wojewodów, wydane 8 czerwca 1998 r., które brzmią tak: informuję państwa, że kontrakty nie są obowiązkowe, ale w chwili obecnej są korzystne i mogą mieć znaczenie w najbliższej przyszłości. W przypadku opieki stacjonarnej istnieją jeszcze możliwości: kontrakt całościowy.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#PosełWładysławSzkop">Kontrakt całościowy na oddział, kontrakt całościowy na pogotowie ratunkowe, co to jest?</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#PosełWładysławSzkop">Pan pozwoli, że podam panu inny przykład. Pismo z 30 października 1998 r. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej do urzędu wojewódzkiego, zakład, który zawarł umowy. Dyżur doraźnej pomocy. Co to takiego? Lekarz na zwolnieniu, na urlopie bezpłatnym, pracujący w karetce pogotowia ze sprzętem, z sanitariuszem i kierowcą WKTS na umowie kontraktowej. To są te doświadczenia, które państwo zbieraliście? Jak w wypadku systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego stworzyć system zawierania umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych? To były te drogi? To samo pismo, dla zaspokojenia ciekawości Wysokiej Izby, Andrzej L., lekarz rodzinny, 3-miesięczny kontrakt. Panie ministrze, jak się to ma do pańskich informacji? 836 964 zł, nowych złotych. 836 tys. - październik, listopad grudzień. Kontrakt lekarza rodzinnego Andrzeja L.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Ministrze! W jaki sposób zawieraliście państwo umowy z indywidualnymi dostawcami, skoro nie istniało rozporządzenie ministra finansów w sprawie zasad ubezpieczenia indywidualnych praktyk lekarskich z art. 35 ust. 8 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej? Czy to była droga do zbierania doświadczeń? Czy chodziło o to, żeby udowodnić, że odszkodowania związane z pracą osób związanych z zawodami medycznymi są nieistotne i bez znaczenia? Nie trzeba było na to wydawać 150 mln. Każdy wie, że w Polsce jeszcze nie jest rozbudowany rynek prawny, który tego rodzaju usługi mógłby świadczyć. Takich doświadczeń nie trzeba zdobywać za pieniądze publiczne.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#PosełWładysławSzkop">Szanowni Państwo! Rezerwa celowa, która została zawarta w części 83 dział 97 rozdz. 9718 poz. 33, była przeznaczona na jeden jedyny cel - na tworzenie systemowego rozwiązania, które miało stanowić podstawę funkcjonowania systemu 1 stycznia 1998 r. To jest jedno z tych ogniw, którego nie dopatrzyliście państwo w pogoni za bliżej nieznanym efektem. To element logistycznego przygotowania do wprowadzenia systemu.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Ministrze! W odpowiedzi, której udzielał minister zdrowia, interpelującego potraktowaliście jak małe dziecko. Nie interesowały mnie na tym etapie rezerwy celowe 18 i 34. Będzie czas przy ocenie ustawy budżetowej, aby sięgnąć do sposobu wykorzystania tych rezerw. Proszę uprzejmie o udzielenie odpowiedzi na te dodatkowe wątpliwości, które się pojawiły. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Szkopa.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panią posłankę Krystynę Herman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PosełKrystynaHerman">Panie Marszałku! Panie Ministrze! 7 stycznia br. na tej sali zgłaszane były pytania dotyczące przyczyn protestu anestezjologów, a zwłaszcza poczynionych im obietnic lub zobowiązań podczas zawierania kontraktów w IV kwartale. Były zgłaszane pytania w tej sprawie, o której dzisiaj mówimy. Zadawałam wówczas pytania, na które nie dostałam konkretnej odpowiedzi ustnej czy pisemnej. W związku z tym pozwolę sobie powtórzyć te pytania.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#PosełKrystynaHerman">Czy decyzje o utworzeniu niepublicznych zakładów anestezjologicznych były zgodne z obowiązującym prawem? Proszę wskazać, panie ministrze, na podstawie którego zapisu art. 1 i art. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, które wyraźnie określają, co to jest zakład opieki zdrowotnej i co może być zakładem opieki zdrowotnej?</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#PosełKrystynaHerman">Pytanie drugie. Na podstawie jakich aktów prawnych finansowano kontrakty anestezjologiczne na bazie publicznych zakładów opieki zdrowotnej? Pan minister powiedział nam, że dysponuje dokładnymi informacjami na temat rozliczenia tychże kontraktów. Bardzo bylibyśmy ciekawi, ile kontraktów zawarto, jakie kontrakty zawarto, z jakimi grupami pracowników. Ja wówczas zadawałam pytanie i oczywiście nie otrzymałam szczegółowej odpowiedzi. W związku z tym bardzo proszę pana ministra o przedstawienie nam tych informacji, o których dzisiaj pan minister mówił, że jesteście w ich posiadaniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Gajecką-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Jak to jest, panie ministrze, że niepubliczny anestezjologiczny zespół opieki zdrowotnej mógł podpisywać kontrakty w 1998 r., a w 1999 r. nie może być stroną z kasami chorych? Może pan minister się zdecyduje: może czy nie może?</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Pytanie drugie. Rezerwą zarządzał pan minister Wutzow. Czy może mi pan minister odpowiedzieć, jaką funkcję pełni on w tej chwili? Czy prawdą jest, że jest politycznym doradcą ministra zdrowia do spraw prywatyzacji majątku służby zdrowia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze pan poseł Iwiński się zgłasza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie ministrze, chciałbym zapytać, na ile i w jakim stopniu rezerwa celowa mogłaby być użyta do likwidacji zadłużeń szpitali. Ten wątek był częściowo poruszany przy okazji zapytania poselskiego, ale tu jest jakby zupełnie inna możliwość rozwiązania tego dramatycznego dylematu. Jak wiadomo, mamy w Polsce mniej więcej 750 szpitali. Duża część z nich jest zadłużona. Łącznie szacuje się to zadłużenie na 4–6 mld zł. Niektóre sytuacje są kuriozalne. Byłem na przykład nie tak dawno w szpitalu w Działdowie, gdzie nie jest jasne, czy szpital ten jest zadłużony czy nie, ponieważ są różne interpretacje. Były wojewoda ciechanowski uznał, że go oddłużył, ale w praktyce to nie nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Z drugiej strony - tym kończę - na ile w sprawach zadłużenia zakładów opieki zdrowotnej, zwłaszcza szpitali, istnieje groźba przerzucenia obciążenia tym zadłużeniem na jednostki samorządu terytorialnego, szczególnie na powiaty? Istnieje poważna obawa zarządów powiatów i starostów, że gdyby tak się stało, to ich budżet, który i tak jest bardzo skąpy, byłby uszczuplony często o 20, a nawet o 25 procent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana ministra Janusza Solarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zostało zadanych bardzo dużo pytań w różnych kwestiach szczegółowych. Ja chciałbym się odnieść generalnie do pytania pana posła Szkopa, bo ten wątek w wielu jego wypowiedziach się przewijał: czy były podstawy prawne do zawierania kontraktów? Jak powiedziałem, były podstawy prawne, jeżeli chodzi o zawieranie kontraktów. Zrozumiałem bliżej intencje i wątpliwości pana posła Szkopa, dotyczące obszaru zawierania kontraktów z niepublicznymi zakładami anestezjologicznymi i kwestii zasad rozliczania na linii: publiczny zakład opieki zdrowotnej - zakład anestezjologiczny, i na co one były zawierane. Na udzielanie, jeżeli chodzi o niepubliczne zakłady anestezjologiczne, pewnych kompleksowych świadczeń anestezjologicznych. Niewątpliwie - biorąc pod uwagę tytuł, z jakiego niepubliczny zakład anestezjologiczny udzielał tych świadczeń, i sposób korzystania z bazy, sprzętu - ten problem był bardzo różnie rozwiązywany. Był, w odczuciu ministerstwa zdrowia, rozwiązywany pozytywnie tam, gdzie umowa dotyczyła również zasad korzystania ze sprzętu. Jednak w wielu sytuacjach zdarzało się nieodpłatne korzystanie ze sprzętu i pomieszczeń, nie zapisane w umowie, którą zawierał wojewoda - w imieniu wojewody zawierano z niepublicznym zakładem kontrakty, które były dofinansowane - co mogło budzić określone zastrzeżenia i wątpliwości, czy przekazywana kwota była przeznaczona na pokrycie tylko kosztów osobowych związanych ze świadczeniami zdrowotnymi, czy całokształtu kosztów związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Naszym zdaniem, prawidłowe były te drugie rozwiązania, kiedy to wszystkie koszty, jakie ponosił zarówno niepubliczny, jak i publiczny zakład z tytułu udostępniania pomieszczeń i sprzętu, były odzwierciedlone w kontrakcie. Uważamy, że takie rozwiązania były prawidłowe.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Na pewno intencją ministerstwa zdrowia przy uruchamianiu rezerwy nie było marnowanie pieniędzy podatnika. Niemniej jednak wejście w ten obszar bardzo skomplikowanych świadczeń... Jeżeli chodzi o lekarzy anestezjologów, byli oni niewątpliwie grupą zorganizowaną, bardzo zabiegającą o to, ażeby umożliwić jej wyjście z dotychczasowego systemu realizacji świadczeń zdrowotnych, i bardzo aktywną, ale, jak życie potwierdziło, ten rodzaj świadczeń to świadczenia bardzo skomplikowane, wymagające właśnie całej bazy, zaplecza, sprzętu, szczególnie sprzętu specjalistycznego wysokiej klasy. Realizacja, wdrażanie tego rodzaju umów nastręczyły ogromną ilość problemów. I nie można powiedzieć, że...</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Przechodzę tu niejako do kolejnego pytania, związanego z tym, że lekarzom anestezjologom obiecywano kontrakty w następnym roku. Pragnę przypomnieć, że rezerwa zapisana w ustawie budżetowej - o czym z całą brutalnością tej prawdy wszyscy, którzy o dofinansowanie występowali, byli informowani, wszystkie zainteresowane podmioty - jest rezerwą zapisaną w danym roku budżetowym, 1998, i wcale nie musi mieć kontynuacji. Wręcz nie będzie miała kontynuacji w następnym roku, bo zmienia się system finansowania ochrony zdrowia. Jest elementem pewnego programu pilotażowego, wdrożeniowego, ażeby można było w jakiś sposób przeanalizować ten proces przechodzenia, szczególnie w podstawowej opiece zdrowotnej, częściowo również w opiece stacjonarnej. Jeśli chodzi o obszary, które nie naruszałyby integralności świadczeń szpitala, poprawiały efektywność tych świadczeń, dawały pewną możliwość rzetelnej oceny płacenia za tego typu świadczenia - dofinansowaliśmy te obszary kontraktów. No, pewne wynaturzenia mogły tu mieć miejsce. Indywidualnego przykładu kontraktu rodzinnego nie znam i trudno mi się do niego tutaj ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Powiedziałem, że dysponujemy szczegółowymi danymi, ale jeżeli chodzi o wielkość kwot, jakie zostały przekazane na poszczególne województwa, dysponujemy oczywiście również umowami, które do nas wpływały, czy wnioskami o dofinansowanie. Departament Przekształceń Systemowych takie dane i takie umowy posiada.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Jeżeli chodzi o niepubliczne zakłady, o to, czy jest podstawa prawna do ich powstawania, to, proszę państwa, ustawa mówi, jakie wymogi powinien spełniać niepubliczny zakład. Powinien posiadać sprzęt, odpowiednie wyposażenie. Nie jest to bardzo precyzyjne. Wojewodowie zarejestrowali tego typu zakłady, w wypadku których tytuł do sprzętu był zrealizowany w oparciu o zawierane umowy dzierżawy czy użyczenia, sprzęt ten nie był własnością tych zakładów. W szczególnych przypadkach dotyczyło to niepublicznych zozów anestezjologicznych. Minister zdrowia wystąpił do wojewodów o ponowną dokładną analizę tego zagadnienia, o analizę zasad rejestrowania niepublicznych zakładów, o to, by wojewodowie jeszcze raz tej analizy prawnej dokonali. Czy nie popełniono błędów przy ich rejestracji? Niezależnie od tego, wolą ministra jest, ażeby przy kompleksowej nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej również ten problem pewnego doprecyzowania w tym obszarze i jednoznaczności tych przepisów uwzględnić, by w tym zakresie tę ustawę znowelizować i poprawić. Chodzi o to, by była większa jasność i jednoznaczność odnośnie do niepublicznych zakładów, żeby na przyszłość nie było wątpliwości co do tych bardzo istotnych spraw.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Iwińskiego związane z rezerwą celową, o to, czy nie można było przeznaczyć jej na oddłużenie, to odpowiedź jest jednoznaczna: nie można, panie pośle, ponieważ zapis odnośnie do tej rezerwy jest jednoznaczny. Rezerwy celowe mogą być wykorzystane tylko na taki cel, jaki został zapisany. Zapis dotyczący tej rezerwy nastręczał pewne wątpliwości co do tego, do jakich podmiotów może być ona kierowana. Była to jedna z najtrudniejszych spraw, jakie przyszło ministrowi zdrowia realizować, ze względu na brak obiektywnych, czytelnych kryteriów, takich, które mogłyby w jej uruchamianiu oczyścić niejako przedpole i nie powodowałyby różnych emocji w związku z wielkością dofinansowania, kryteriami i tak dalej. Był to element pewnej daleko posuniętej ocenności w jej uruchamianiu, ale przeznaczenie tej rezerwy jest jednoznaczne: uzupełnienie środków na wprowadzenie wdrażania systemu zawierania oraz finansowania umów. Ona mogła być przeznaczona na ten cel, przy wszystkich wątpliwościach co do realizacji, a na pewno nie mogła być przeznaczona na oddłużenie. Mogła być najwyżej niewykorzystana, a środki zwrócone do budżetu. Taka była alternatywa.</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Co do pana pytań odnośnie do obszaru zobowiązań jednostek ochrony zdrowia ustawa wprowadzająca reformę rozstrzyga ten problem jednoznacznie, jeżeli chodzi o jednostki ochrony zdrowia, jednostki budżetowe, funkcje. Zobowiązania jednostek budżetowych są zobowiązaniami skarbu państwa. One nie obciążają samorządu w wyniku przejęcia z dniem 1 stycznia uprawnień organów założycielskich.</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Starałem się w miarę możliwości szeroko i wyczerpująco odpowiedzieć na wątpliwości państwa posłów. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Gajecka-Bożek: Nie otrzymałam odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Przepraszam, panie marszałku, ale nie otrzymałam odpowiedzi. Moje pytanie brzmiało: Czy prawdą jest, że pan minister Wutzow, który odpowiadał za kontrakty, jest teraz doradcą politycznym ministra zdrowia, odpowiadającym za prywatyzację majątku służby zdrowia? Na to pytanie pan minister nie był uprzejmy odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Szkop.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Marszałku! Czy pan marszałek pozwoli na drobne sprostowanie wypowiedzi pana ministra w części dotyczącej przyrzeczeń, które składał Departament Przekształceń Systemowych w Ministerstwie Zdrowia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan składał interpelację, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełWładysławSzkop">... informując, panie ministrze, że w roku 1999 kasy chorych automatycznie prolongują kontrakty zawarte wcześniej. Panie ministrze, takie było przyrzeczenie wobec nowo zawieranych kontraktów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Dziękuję uprzejmie. Przepraszam najmocniej, rzeczywiście, nie odpowiedziałem, nie odniosłem się do pani pytania, niemniej jednak, muszę z przykrością stwierdzić, że nie znana jest mi w tej sprawie decyzja ministra Maksymowicza, jeżeli chodzi o osobę wiceministra Wutzowa, który pełnił tę funkcję aż do momentu odwołania. Tak że nie potrafię w tej chwili na pani pytanie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Jeżeli chodzi o kwestię przyrzeczenia, pytanie dodatkowe pana posła Szkopa, nie znam tej informacji. Jeżeli faktycznie pan poseł ma jakieś materiały źródłowe, potwierdzające, że takie przyrzeczenie było, to muszę z ubolewaniem stwierdzić, że wynikało ono z nieznajomości stanu prawnego. Zresztą ten stan prawny, jeżeli chodzi o możliwość zawierania umów przez kasy chorych z niepublicznym ZOZ, wywoływał ogromne emocje, co usprawiedliwia departament przekształceń systemowych. Być może rozważano taką możliwość. Niemniej jednak, wybitne autorytety prawne wypowiadały się w tej kwestii i stanowisko ministra zdrowia w tej sprawie jest jednoznaczne, że kasy nie mogą zawierać takich umów, że zaburza to integralność świadczeń zdrowotnych w zakładach opieki zdrowotnej. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">A w sprawie pytania pani posłanki Gajeckiej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Ponieważ pan minister nie jest w stanie mi w tej chwili odpowiedzieć, bo nie wie, jakie decyzje podjął pan minister Maksymowicz, ja to doskonale rozumiem, ale bardzo proszę pana ministra o udzielenie mi odpowiedzi na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, iż Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Władysława Szkopa.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Szkop?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PosełWładysławSzkop">Sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję. To znaczy, nie dziękuję za sprzeciw, jest to zwrot grzecznościowy.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że do głosowania nad tym punktem przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy punkt: interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Nawet mamy oszczędność czasową.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że pan marszałek Maciej Płażyński na prośbę przewodniczącego Komisji Zdrowia wyraził zgodę na rozpatrzenie krótkiego punktu dotyczącego sprawozdania komisji o nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej bezpośrednio po zakończeniu rozpatrywania interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym do dokończenia debaty nad informacją rządu przystąpimy po rozpatrzeniu tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (druki nr 892 i 908).</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Zdrowia pragnę złożyć sprawozdanie z prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, druk nr 892. Tekst sprawozdania zamieszczony został w druku nr 908.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Nowelizacja ustawy o zakładach opieki zdrowotnej objęta tymi drukami, z wniosku poselskiego, dotyczy statusu prawnego kolumn transportu sanitarnego. Na wstępie króciutko opiszę sytuację, jaka istnieje w tej sprawie. Chcę powiedzieć, że na mocy noweli do ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z grudnia ubiegłego roku kolumny transportu sanitarnego zostały przekazane wojewodom, którzy stali się organami założycielskimi dla tych kolumn, natomiast Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego został podporządkowany ministrowi zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Następnie, w związku z reformą administracyjną państwa, inna ustawa z 13 października (Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną) przekazała z dniem 1 stycznia 1999 r. kolumny transportu sanitarnego województwom samorządowym, nie czyniąc jednocześnie sejmików wojewódzkich organami założycielskimi w stosunku do tych jednostek. Projekt poselski próbuje zaradzić zaistniałej sytuacji, polegającej na tym, że wojewodowie nie mieli czasu na to, aby dokonać prawnego usamodzielnienia kolumn transportu sanitarnego jako odrębnych osób prawnych, co miało nastąpić w wyniku wpisu tych jednostek do rejestru sądowego, rejestru kolumn transportu sanitarnego. Stracili tę kompetencję z końcem roku, natomiast nowy podmiot, pod egidą którego te kolumny funkcjonują, czyli sejmik wojewódzki, kompetencji organu założycielskiego nie otrzymał, co za tym idzie, kolumny transportu są jednostkami budżetowymi sejmików wojewódzkich i nie można ich zgłosić do rejestru kolumn transportu sanitarnego, nie mogą one uzyskać osobowości prawnej i stać się partnerem w stosunku do kas chorych, kontraktujących usługi transportowe, nie posiadają przymiotu osobowości prawnej, nie mogą więc bezpośrednio zawrzeć z kasami chorych umów na świadczenie usług transportowych. Projekt poselski ma tej sytuacji zaradzić. Proponuje on uczynienie z sejmiku województwa organu założycielskiego, a więc podmiotu zdolnego do tworzenia, przekształcenia i likwidowania kolumn, a także wpisu do rejestru kolumn. Jednocześnie projekt ten przewiduje, że Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego pozostanie jednostką budżetową, finansowaną z budżetu państwa. Projekt poselski spotkał się z aprobującym stanowiskiem Rady Ministrów. Zostało ono przekazane Izbie; w całej rozciągłości jest on poparty. Znalazł się na forum połączonych Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Zdrowia, które postanowiły o przekazaniu projektu do prac w podkomisjach. Jednocześnie podczas pierwszego czytania, które odbyło się na forum wspomnianych komisji, pojawiły się wątpliwości, których główne wątki chcę tu przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Przede wszystkim pojawiło się pytanie, czy projekt nowelizacji powinien przesądzić kwestie gospodarki finansowej kolumn transportu sanitarnego, ponieważ projekt poselski o tym nie mówi. Następnie pojawiło się pytanie, czy oprócz sejmików wojewódzkich nie należałoby uczynić organami założycielskimi innych organów administracji publicznej. Padła bowiem propozycja, aby obok kolumn wojewódzkich pojawiły się np. kolumny powiatowe, co zdaniem wnioskodawcy byłoby sensowne w wypadku olbrzymich województw, na terenie których znajdują się duże miasta, pełniące funkcje powiatu. Dalej rozważano kwestię, czy projekt nie powinien unormować sytuacji przejściowej, tzn. istniejącej od 1 stycznia 1999 r. do dnia, kiedy poszczególne kolumny uzyskają osobowość prawną na mocy wpisu do rejestru sądowego.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Z tym wianem podkomisja nadzwyczajna zajęła się redakcją projektu i w wyniku prac przyjęto następujące rozwiązania. Sejmik województwa, jako jedyny rodzaj organu, stał się organem założycielskim w stosunku do kolumn transportu sanitarnego. Jednocześnie utrzymano dotychczasowy status Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego, który pozostał jednostką budżetową podległą ministrowi zdrowia i opieki społecznej. Po drugie, podkomisja przyjęła zaaprobowaną przez połączone komisje wersję - wszystkie te rozwiązania spotkały się z aprobatą połączonych komisji - iż kolumny transportu sanitarnego, jako osoby prawne, prowadzą samodzielną gospodarkę. Zawiera się to w zmianie 2 dotyczącej art. 70b ust. 1 w słowach: „Kolumny transportu sanitarnego są jednostkami organizacyjnymi posiadającymi osobowość prawną pokrywającymi z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i zobowiązania”.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Komisje postanowiły również, iż przepisy gospodarcze czy gospodarki finansowej, dotyczące zakładów opieki zdrowotnej, a umieszczone w innym rozdziale niż rozdział zajmujący się kolumnami transportu, stosują się odpowiednio do kolumn transportu posiadających osobowość prawną. Co więcej - i na tym polega zasadnicza różnica między przedłożeniem komisyjnym a wnioskiem poselskim - połączone komisje postanowiły, iż organ założycielski, którym jest sejmik województwa, posiada prawo przekształcenia osoby prawnej, którą będzie kolumna transportu, w zakład budżetowy lub jednostkę budżetową. To przekształcenie może nastąpić w sytuacji, kiedy odnotowany będzie ujemny wynik finansowy działalności tego podmiotu. Sejmik będzie też mógł zlikwidować tę jednostkę.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Przyjęto, w wersji zaproponowanej we wniosku poselskim, przepis przejściowy art. 2, który stwierdza, iż kolumny transportu przejęte na mocy ustawy z 13 października Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną stają się kolumnami transportu sanitarnego zgodnie z brzmieniem noweli. Ten przepis nakłada obowiązek rejestracji, złożenia przez organ założycielski wniosku o rejestrację w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy. Jednocześnie komisje przedłużyły okres dostosowawczy ustawy, czyli vacatio legis, do siedmiu dni. Tzn. wniosek nie zawierał żadnego vacatio legis, więc komisje ustanowiły 7-dniowy okres dostosowawczy.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Ponieważ nie chcę się nad tym rozwodzić, więc na tym zakończę.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam w imieniu połączonych komisji wniosek, by Wysoka Izba raczyła przyjąć projekt ustawy zamieszczony w druku nr 908. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Akcja Wyborcza Solidarność, w imieniu której mam honor przemawiać, od dawna zgłaszała brak odpowiednich uregulowań prawnych umożliwiających kolumnom transportu sanitarnego funkcjonowanie w nowym systemie opieki zdrowotnej, który w Polsce wprowadziliśmy od 1 stycznia 1999 r. Istniejąca aktualnie kolizja przepisów uniemożliwiała dokonanie przekształcenia kolumn transportu sanitarnego w samodzielne jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Przepis wprowadzający formę jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną wszedł w życie w dniu 30 grudnia 1998 r. i dlatego praktycznie nie było czasowych możliwości na przekształcenie kolumn transportu sanitarnego w samodzielne, gdyż od 1 stycznia 1999 r., zgodnie z ustawą reformującą administrację publiczną, samorządy województwa przejęły je jeszcze w formie jednostek budżetowych. Taki stan rzeczy uniemożliwił kolumnom zawieranie kontraktów na świadczenie usług transportu sanitarnego poprzez bezpośrednie zawieranie umów z kasami chorych i pozostawił je w ten sposób poza nurtem reformy służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Słuszne są oczekiwania pracowników kolumn transportu sanitarnego, aby ustawodawca, czyli Sejm, jak najszybciej dał im prawną możliwość funkcjonowania na rynku świadczeniodawców i umożliwił gospodarowanie na podobnych zasadach finansowych, jakie mają samodzielne zakłady opieki zdrowotnej. Dobrze więc, że grupa posłów, w tym również posłów naszego klubu, wniosła projekt zmiany ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, w którym to projekcie w art. 70a wyraźnie się wskazuje, iż kolumnę transportu sanitarnego tworzy, przekształca i likwiduje organ założycielski, którym jest sejmik województwa.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W art. 70b wnioskodawcy definiują, iż kolumny transportu sanitarnego są jednostkami organizacyjnymi posiadającymi osobowość prawną, o ile sąd na wniosek organu założycielskiego, czyli sejmiku województwa, wpisze je do odpowiedniego rejestru. Z chwilą wpisu do rejestru kolumn transportu sanitarnego stają się one pełnoprawnymi jednostkami organizacyjnymi, które będą mogły swobodnie działać na rynku i zawierać kontrakty na swoje usługi. Od momentu przekształcenia ich w samodzielne jednostki organizacyjne kolumny transportu sanitarnego będą musiały prowadzić samodzielną gospodarkę finansową, która musi pokrywać z uzyskiwanych przychodów koszty działalności i wszelkie zobowiązania tej jednostki. Jest to niewątpliwie nowa sytuacja, w jakiej, podobnie jak samodzielne zakłady opieki zdrowotnej, znajdą się kolumny transportu sanitarnego. Ale jest to też dla nich ogromna szansa na dalsze lepsze funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Klub Akcji Wyborczej Solidarność uważa, że kolumny transportu sanitarnego z zadowoleniem przyjmą proponowaną w nowelizacji ustawową zmianę, która da im takie same prawa jak samodzielnym zakładom opieki zdrowotnej, pod względem dostępności do zawierania kontraktów za kasami chorych. Mamy nadzieję, że z dobrodziejstw tej ustawy zechcą skorzystać wszyscy pracownicy kolumn transportu sanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Kolumny transportu sanitarnego dysponują dużym majątkiem, który powinien być wykorzystany do płynnego wejścia w nową reformę systemu opieki zdrowotnej w Polsce i dobrze służyć zarówno samodzielnym jednostkom służby zdrowia, jak i, przede wszystkim, pacjentom. Przekształcenie kolumn w nowy prawny organizm powinno również służyć lepszej gospodarce finansowej tych jednostek, wykazaniu przez nie większej aktywności w pozyskiwaniu kontraktów na swoje usługi, co w konsekwencji powinno zapewnić zarówno istniejące już miejsca pracy w tym transporcie, jak i lepsze zarobki pracowników tych jednostek. Dlatego Akcja Wyborcza Solidarność w pełni popiera zgłoszony przez grupę posłów projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Akcja Wyborcza Solidarność uważa, że kolumny transportu sanitarnego są bardzo ważną i sprawdzoną już od lat strukturą w służbie zdrowia i trzeba im dać szansę na dalsze funkcjonowanie w nowym systemie. Uchwalając omawianą dziś nowelizację ustawy, dajemy kolumnom transportu sanitarnego prawo i możliwości dalszego działania na warunkach samodzielnych jednostek organizacyjnych. Teraz dalsze funkcjonowanie kolumn transportu sanitarnego i los ich pracowników zależeć będą wyłącznie od nich samych.</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Klub Akcji Wyborczej Solidarność w pełni popiera tę niezmiernie ważną ustawę i wnosi o szybkie jej uchwalenie, na które z niecierpliwością czekają liczne jednostki kolumny transportu sanitarnego w Polsce. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Seweryna Jurgielańca w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Kolumny transportu sanitarnego w zupełnym chaosie prawno-finansowym wkroczyły w rok 1999. Błędy w ustawie dotyczącej reformy administracji państwowej, bardzo późna zmiana ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, brak przepisów wykonawczych do niej spowodowały, że od 1 stycznia 1999 r. kolumny transportu sanitarnego, nie mogąc zmienić swego statusu, nie dysponują żadnymi środkami finansowymi. Środków takich nie przewidziano bowiem w budżetach wojewodów, budżetach sejmików samorządowych, a także w budżecie państwa. W związku z tym niestety doszło do sytuacji, że nie wypłacano wynagrodzeń, nie przekazano środków na paliwo, a w dniu dzisiejszym według uzyskanych informacji rozpoczął się strajk głodowy w Kolumnie Transportu Sanitarnego w Kaliszu. Stąd oczywiście bezwzględna konieczność nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, która umożliwiłaby dokonanie przekształcenia przejętych przez samorząd wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego w jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Poważne wątpliwości budzi zapis art. 2 dotyczący terminu zgłoszenia wniosku o rejestrację kolumn transportu sanitarnego. Pomijając wszystkie niedogodności administracyjne, samorząd zostanie postawiony przed koniecznością rozstrzygnięcia dylematu, czy sprzęt, w który została wyposażona kolumna transportu sanitarnego - samochody sanitarne - odpowiada wymogom medycznym, czy gwarantuje bezpieczeństwo pacjentowi i personelowi, bowiem do dnia dzisiejszego nie zostało wydane rozporządzenie, jakim warunkom powinien odpowiadać transport sanitarny. Chciałbym prosić, aby pan poseł sprawozdawca był tak uprzejmy i odpowiedział na pytanie, co się będzie działo z kolumną transportu sanitarnego, jeżeli z powodu przeszkód formalnych nie będzie można dotrzymać miesięcznego terminu rejestracji lub jeżeli sąd z takich samych powodów odrzuci wniosek rejestrowy, bo i taka sytuacja może zaistnieć. Żaden nowy przewoźnik w takim układzie, nie mając rozporządzenia dotyczącego tego, jak ma wyglądać samochód sanitarny, nie będzie mógł uzyskać koncesji na realizację transportu, nieznane bowiem są, jak mówiłem, warunki, jakie powinien on spełniać, a były przewoźnik pozostanie jednostką budżetową samorządu bądź zakładem budżetowym w dalszym ciągu z niejasnymi zasadami finansowania, tzn. z utrzymaniem stanu obecnego.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Nie budzą wątpliwości propozycje zawarte w zmianie 2 dotyczące art. 70 b w ust. 2. Ale, Wysoka Izbo, 13 kolumn transportu sanitarnego posiada na swoim wyposażeniu samoloty. Nie udało mi się ustalić, jaki jest lub jaki będzie ich związek z Centralnym Zespołem Lotnictwa Sanitarnego. Niestety, nikt nie potrafił odpowiedzieć na pytanie, jaki będzie status tego związku - Centralnego Zespołu Lecznictwa Sanitarnego w odniesieniu do ustawy o ratownictwie medycznym, gdzie przecież będą tendencje do centralizacji.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Chcę przedłożyć w imieniu klubu SLD poprawkę zmierzającą do ewentualnego uregulowania tych wątpliwości. Proponowane wyłączenie samolotów z KTS wymaga równoczesnego uregulowania losów pozostałego majątku ruchomego. Przedstawienie tej propozycji regulacji panu marszałkowi, panie ministrze, będzie zależało od pańskiej odpowiedzi i pańskiego ustosunkowania się do moich wątpliwości, które dzisiaj wyraziłem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Cyconia w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PosełMarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Proponowany Wysokiej Izbie poselski projekt zmiany ustawy o zakładach opieki zdrowotnej jest jednym z elementów reakcji na zaobserwowane w wyniku wprowadzenia reformy opieki zdrowotnej zjawiska. Złożoność problematyki związanej z jednoczesnym wprowadzeniem całego pakietu reform systemowych praktycznie wyklucza bezbłędne działanie legislacyjne. Sens działania polega jednak na tym, aby te, na szczęście nieduże, problemy likwidować sprawnie i szybko w oparciu o analizę dokonujących się zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PosełMarianAdamCycoń">Nadanie osobowości prawnej kolumnom transportu sanitarnego umożliwia likwidację występującej kolizji z przepisami wprowadzającymi ustawę reformującą administrację publiczną. Jako takie jednostki będą one mogły bez przeszkód zawierać umowy z kasami chorych. Jednocześnie istnieje wymóg wpisu do rejestru w sądzie rejestrowym.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PosełMarianAdamCycoń">Istotny jest również proponowany w noweli pkt 5 art. 70b, pozwalający na elastyczne reagowanie organu założycielskiego w wyniku ujemnego bilansu KTS. Pozwoli to na dostosowanie do aktualnych potrzeb reakcji sejmiku wojewódzkiego, mające na celu prawidłowe zabezpieczenie transportu sanitarnego na obszarze województwa. Powinno to zabezpieczyć prawne możliwości istnienia KTS w formach innych niż osoba prawna, samofinansująca się, o ile budżet województwa będzie zdolny finansować jej działanie jako jednostki lub zakładu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#PosełMarianAdamCycoń">Ujawniane przez media w ostatnich tygodniach przykłady patologii w działalności KTS nie są z pewnością obrazem rzeczywistości, jaka panuje obecnie w tych jednostkach. Problemy organizacyjne, sprzętowe i finansowe transportu sanitarnego nie doprowadziły generalnie do załamania lub istotnego obniżenia jakości i sprawności jego usług, nawet mimo bardzo ciężkich warunków pogodowych.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#PosełMarianAdamCycoń">Pragnąc wyrazić uznanie dla rangi i roli służb transportu sanitarnego, chcę zwrócić się do Wysokiej Izby o szybkie uchwalenie proponowanych zmian, co pozwoli na odjęcie im przynajmniej części występujących kłopotów. Wyrażam również nadzieję, że wprowadzana reforma stworzy przesłanki dla poprawy kondycji i statusu ciężkiej służby tego transportu.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#PosełMarianAdamCycoń">Mój klub, Klub Parlamentarny Unii Wolności, będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Adama Wędrychowicza o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł zrezygnował?</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Serdecznie się cieszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-309.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Pawlak chce zadać pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełStanisławPawlak">Miałbym dwa pytania do pana posła sprawozdawcy. Pierwsze z nich dotyczy art. 70, zmiany 2, w art. 70b w pkt. 5.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PosełStanisławPawlak">„W przypadku braku możliwości pokrycia ujemnego wyniku finansowego w działalności kolumny transportu sanitarnego organ założycielski może podjąć uchwałę o zmianie formy gospodarki finansowej w zakład budżetowy lub jednostkę budżetową albo podjąć uchwałę o jej likwidacji, z zastrzeżeniem art. 60 ust. 2”. Chciałbym zapytać, kto pokryje skutki finansowe przekształcenia, a w najgorszym wypadku likwidacji kolumny, i z jakich środków - a szczególnie w kontekście zapisu: w przypadku braku możliwości pokrycia ujemnego wyniku finansowego - czyli zakłada się, że kolumna już posiada ujemny wynik finansowy. Kogo obciąży się skutkami dotychczasowej działalności kolumn z ujemnymi wynikami finansowymi?</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#PosełStanisławPawlak">Drugie pytanie do pana posła sprawozdawcy dotyczy art. 2. Chodzi mi o to, kto ma wystąpić z wnioskiem o rejestrację kolumny. Co będzie w sytuacji, gdy taki wniosek nie zostanie złożony? I znowu koszty rosną. Kto pokrywa koszty takiej działalności kolumn transportu sanitarnego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana ministra Janusza Solarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść tutaj do kwestii podnoszonej przez pana posła Jurgielańca. Jeżeli chodzi o sprawę możliwości wydzielenia zespołów lotnictwa sanitarnego z wojewódzkich stacji transportu sanitarnego, to chciałem powiedzieć, że w dotychczasowym modelu organizacyjnym w strukturze wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego znajdowały się i znajdują zespoły lotnictwa sanitarnego. Jest to przeważnie jeden śmigłowiec czy - jak w Gdańsku - dwa, czyli nie jest to jakieś zadanie lotnictwa sanitarnego na dużą skalę. Są one w posiadaniu wojewódzkich kolumn, ponieważ to one są właścicielami całej infrastruktury - lotnisk, hangarów - a ta infrastruktura WKTS jest bardzo ściśle, integralnie związana również z całym zapleczem dla funkcjonowania zespołu lotnictwa sanitarnego. Dlatego, zdaniem ministra zdrowia, wydzielanie ze struktury WKTS tychże zespołów, gdzie wręcz całymi latami ten model był wypracowywany i funkcjonuje dobrze, byłoby nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Jeżeli chodzi o Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego, jest on jednostką podległą bezpośrednio ministrowi zdrowia i realizuje zadania w zakresie lotnictwa sanitarnego dla potrzeb całego kraju, wykonuje i koordynuje przewozy lotnicze ogólnokrajowe w tym obszarze, przewozy chorych poza granicami kraju na zlecenie na przykład placówek dyplomatycznych, wykonuje zadania i akcje o charakterze ogólnokrajowym w przypadku klęsk żywiołowych, zabezpiecza pewne zadania wynikające z umów międzynarodowych w zakresie ratownictwa lotniczego, wspomaga i wykonuje loty, jeżeli jest taka potrzeba, na rzecz poszczególnych województw. Zabezpiecza też inne zadania szczególne, takie jak na przykład osłona medyczna przy różnego rodzaju świadczeniach w tym zakresie lotnictwa sanitarnego, wizyty międzynarodowe itp. Stąd formuła tej jednostki jako jednostki budżetowej podległej bezpośrednio ministrowi zdrowia, koordynującemu całokształt zadań w zakresie lotnictwa sanitarnego w kraju, jest - naszym zdaniem - jak najbardziej trafna. W zakresie zadań Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego jest również prowadzenie szkoleń, prowadzenie i finansowanie lekarzy dyżurnych kraju, którzy są finansowani poprzez centralny zespół z jego budżetu. Z uwagi na wymienione funkcje i zadania o charakterze nadzoru i koordynacji oraz bezpośredniego wspomagania poszczególnych województw Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego powinien funkcjonować jako jednostka budżetowa podległa bezpośrednio ministrowi zdrowia, tak jak jest usytuowany dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpołecznejJanuszSolarz">Reasumując, uważam również, że zespoły lotnictwa sanitarnego powinny być w dalszym ciągu integralną częścią struktur wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego, ponieważ są - jak już powiedziałem - bardzo ściśle związane z infrastrukturą wojewódzkich kolumn i koszty administracyjne są tu zdecydowanie mniejsze, bo jest jeden zarząd, jeśli chodzi o funkcjonowanie tegoż lotnictwa. Z chwilą przejęcia WKTS - na mocy tzw. ustawy wprowadzającej - z dniem 1 stycznia przez samorząd wojewódzki nastąpiło przyjęcie mienia - również z mocy ustawy wprowadzającej w tym zakresie. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Mam pytanie do pana posła Jurgielańca: czy składa pan poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Dziękuję bardzo, wystarczą mi te wyjaśnienia, które przedstawił pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dlatego pan poseł usiadł od razu po stronie AWS, że nie składa poprawki.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Jacka Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę odpowiedzieć na pytania, jakie zadali dyskutanci.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Pan poseł Jurgielaniec dopytywał się, jaka będzie sankcja w przypadku niezłożenia wniosku o rejestrację kolumny transportu sanitarnego. Projekt nie przewiduje żadnej sankcji w wypadku niezłożenia wniosku, a tym bardziej niedokonania rejestracji. Konsekwencja niezłożenia wniosku czy braku rejestracji będzie taka, iż podmiot ten nie uzyska osobowości prawnej, a co za tym idzie, będzie niezdolny do zawierania w sposób bezpośredni umów z podmiotami, które mogą zapewnić mu środki na funkcjonowanie. Tak że to jest najmocniejsza sankcja. I jest to mechanizm, który powinien powodować mobilizację ze strony podmiotu odpowiedzialnego za rejestrację, którym jest sejmik wojewódzki, bowiem on tworzy, przekształca i likwiduje te podmioty.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Związane z tym pytanie pana posła Jurgielańca dotyczyło tego, jakie będą losy rejestracji w przypadku, gdy nie będzie obowiązywało rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej dotyczące wymogów medyczno-sanitarnych, jakim mają odpowiadać środki transportu. Otóż, panie pośle, sąd zajmuje się badaniem przesłanek rejestracji osoby prawnej. Sąd nie zajmuje się badaniem stanu technicznego aut czy innych środków transportu, sąd bada tylko to, czy jednostka organizacyjna spełnia kryteria pozwalające na przekształcenie jej w osobę prawną. I to jest zakres badania sprawy przez sąd rejestrowy. Niewątpliwie pytanie pana posła wiąże się ze słusznym postulatem, aby takie rozporządzenie w trybie pilnym zostało wydane, by było czytelne dla obu stron, jakie są warunki, tak aby kolumny transportu mogły te przesłanki spełnić.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Pytanie pana posła Pawlaka z kolei dotyczyło zmiany drugiej, regulującej kwestie gospodarki finansowej, a w szczególności kwestii braku możliwości pokrycia ujemnego wyniku finansowego w działalności kolumny transportu sanitarnego. Pan poseł pytał, kto będzie pokrywał ten ujemny wynik finansowy. Odpowiedź jest oczywista: organ założycielski. On odpowiada za tę jednostkę. Organem założycielskim jest sejmik województwa, czyli województwo samorządowe. Podobnie też, w świetle tych przepisów, zobowiązany do pokrycia kosztów likwidacji będzie ten sam podmiot, ten sam organ, mówiąc ściśle, czyli sejmik wojewódzki. On bowiem jest, można powiedzieć kolokwialnie, panem tej jednostki - panem w sensie organu założycielskiego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Informacja rządu o sytuacji polskiej wsi ze szczególnym uwzględnieniem problematyki rolnictwa wraz z oceną aktualnej sytuacji społecznej w kraju.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Jacka Janiszewskiego oraz ministra pracy i polityki socjalnej pana Longina Komołowskiego, a także posłów zabierających głos w dyskusji. W dyskusji zabrał również głos prezes Rady Ministrów pan Jerzy Buzek.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na liście mówców jest kilku posłów z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Marian Dembiński, który był następny w kolejności, złożył swoje wystąpienie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">AWS ma jeszcze 4 minuty 50 sekund, zgodnie z parytetem w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zapisani są: pan poseł Zdzisław Pupa z Akcji Wyborczej Solidarność, pani posłanka Teresa Liszcz, pan poseł Marek Kaczyński, pan poseł Jerzy Barzowski, pan poseł Ryszard Matusiak.</u>
          <u xml:id="u-317.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów zapisanych na liście chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-317.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-317.11" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego...</u>
          <u xml:id="u-317.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, ja wykorzystam ten czas.)</u>
          <u xml:id="u-317.13" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Musiałby się pan tutaj przesiąść i musiałby pan być jeszcze zaakceptowany, nie ma tak.</u>
          <u xml:id="u-317.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Mnie o czas chodzi, a nie o zmianę miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-317.15" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie ma chętnych, to stwierdzam, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-317.16" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję jednocześnie, że grupa posłów zapisała się do zadania pytania. A jest to liczna grupa.</u>
          <u xml:id="u-317.17" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę zatem o zadanie pytania pana posła Stanisława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-317.18" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym jednak zaapelować do pań posłanek i panów posłów, bo jest jeszcze około 40 zapisanych do głosu, żeby naprawdę zadawać pytania. Jeżeli bowiem dopuścimy do takiej szerokiej formy wypowiedzi, to jutro rano się jeszcze spotkamy na sali, według prawa ciągłości.</u>
          <u xml:id="u-317.19" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: Już tak było.)</u>
          <u xml:id="u-317.20" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tak, tylko że ja będę musiał pozostać z wami, a wy możecie się zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-317.21" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że nie chodzi tu o zajmowanie czasu. Sytuacja jest poważna, nie powinniśmy więc spłycać tych informacji. Przedstawię kilka pytań i proszę o cierpliwe ich wysłuchanie i odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PosełStanisławKalemba">Pierwsze pytanie: Czy pan premier, panowie ministrowie nie uważają, że dzisiaj złożone informacje, podejmowane działania rozmijają się z tragiczną sytuacją bytową, biedą, fatalnymi nastrojami, desperacją rolników, w stosunku do których użyto przemocy? Taka jest bowiem i moja ocena, posła z Wielkopolski, gdzie była największa fala protestów organizowanych przez najlepszych rolników posiadających duże, dobre gospodarstwa produkcyjne, zajmujących się produkcją 200, nawet 1000 sztuk tuczników.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#PosełStanisławKalemba">Drugie pytanie: Czy panowie ministrowie wiedzą, że w związku ze znieczulicą rządu, biedą, zdesperowany rolnik, 62-letni Tadeusz Stachowiak z Bojanic w gminie Kłecko - po użyciu przez policję wobec rolników przemocy przy blokadzie w Łubowie, m.in. armatek wodnych na mrozie i kul gumowych - podpalił się w pobliżu katedry gnieźnieńskiej, chcąc zwrócić uwagę na tragedię braci rolników? Informuję jednocześnie, że jest to rolnik, członek zarządu gminy Kłecko, radny sześciu kadencji, znakomity obywatel, oddany pracy społecznej i sprawom publicznym.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#PosełStanisławKalemba">Następne pytanie: Dlaczego rząd toleruje rozkładający naszą gospodarkę, związany z korupcją, bezkarny przemyt przez granice, import towarów, który według raportów Komisji Europejskiej z 9 listopada ub. r., potwierdzonych zresztą przez opinię publiczną, wynosi na granicy zachodniej 15–20%, na granicy wschodniej 20–25%, w tym znaczna jego część dotyczy artykułów żywnościowych, co stanowi niszczącą, nieuczciwą konkurencję i zmniejsza znacząco wpływy do budżetu? To jest zaprzeczenie tego, że wpływy do budżetu można podnieść tylko przez podniesienie podatków, panie wicepremierze. A cło pobierane na granicach? Właśnie likwidacja tego niekontrolowanego, korupcyjnego przemytu to jest zasadnicze źródło zwiększenia wpływów.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#PosełStanisławKalemba">Następne pytanie: Czy rząd wie, że jeżeli chodzi o obrót kapitałem w rolnictwie, m.in. w produkcji trzody, cykl produkcji i poszczególne ogniwa produkcji i przetwarzania, to udział rolnika producenta w dochodzie wynosi 1,37%, w ubojniach jest to 13%, w hurcie, przetwórstwie - 34%, w detalu - 25%? Czy rząd ma zamiar wprowadzić pewne uregulowania prawne, m.in. dotyczące wysokości marż? Jeśli nie, to musi mieć odwagę wkroczyć w tę sferę, dopłacić rolnikowi z budżetu, gdyż on nie może do swoich produktów dopłacać. Wiadomo, że rolnik wykorzystuje 2/3 wartości dodanej swojej produkcji, 1/3 jest przechwytywana przez innych, poza rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#PosełStanisławKalemba">I pytanie do pana ministra rolnictwa - sądzę, że szczególnie do ministra finansów, ale minister rolnictwa powinien na nie odpowiedzieć: Jeżeli chodzi o średniookresową strategię i program rozwoju wsi i rolnictwa - przecież to jest połowa przedsięwzięcia - to jak wygląda sprawa z planem finansowym, który będzie zabezpieczał realizację tego programu i ile ten plan wynosi, bo bez odpowiedzi na to pytanie jest to koncert życzeń? Z jakich źródeł ten program będzie finansowany?</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#PosełStanisławKalemba">Następna sprawa: Jak rząd zamierza rozwiązywać sprawy wsi i rolnictwa angażując się w produkcję i promocję polskiej żywności - bowiem częściej słyszy się o niej od przedstawicieli obcych państw, a u nas mówi się o rozwoju obszarów wiejskich - i pomoc socjalną? A gdzie jest ogniwo produkcji znakomitej polskiej żywności? Jaki wpływ na całość gospodarki, ekonomię będzie miała tragiczna sytuacja dochodowa rolników? W przemysłach takich jak maszyn rolniczych, środków nawozów, ciągnikowy nastąpi spadek sprzedaży o 40 kilka procent. Czy nie ma świadomości, że to wpłynie między innymi na handel, sklepy, sytuację w gminach, w wioskach itd., że to będzie miało tragiczne skutki dla całej gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#PosełStanisławKalemba">I, panie ministrze, pytanie konkretne, jeżeli chodzi o rynek wieprzowiny: Jak długo za pomocą tych środków, które już w budżecie są, rząd będzie prowadził interwencję, skup interwencyjny, który pierwotnie nie był przecież planowany? Chodzi mi o tygodnie, dni. Mam sygnały, że w ostatnich dniach cena wieprzowiny, po których sprzedawana była - nie przez podmioty mające umowę z Agencją Rynku Rolnego, lecz przez pozostałe - na wolnym rynku spadała, chociażby z takiego powodu, że ma się załamać skup interwencyjny - takie są informacje. Czy rząd nie przewiduje bardziej efektywnego sposobu wykorzystania środków pochodzących z budżetu, a jeśli tak, to jaki? Podmiot, który skupuje od rolnika wieprzowinę, płaci na podstawie odpowiednich dokumentów dzisiaj - zakładam - minimum 2,5 zł za kilogram... Środki z budżetu mogłyby być wypłacane - forma jest tu do wymyślenia, a takich możliwości jest wiele - w kwocie złotówki bezpośrednio dla producenta. Wtedy rolnik bardziej odczułby wspomaganie ze strony państwa i można by wyeliminować tę słuszną opinię, iż w zasadzie na uzyskanych z takim zaangażowaniem, trudem środkach z budżetu państwa, najmniej korzysta rolnik, a korzystają pośrednicy i inne ogniwa.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#PosełStanisławKalemba">I ostatnie pytanie: Jak rząd ma zamiar zabezpieczyć się przed, powiedzmy sobie, pewnymi machinacjami finansowymi, obrotem wieprzowiną w handlu międzynarodowym, gdy będą stosowane znaczące dopłaty do eksportu? Przy takim niekontrolowanym obrocie na granicach czy my mamy pewność, że wyeksportowana, załóżmy, w cenie 2 zł za kilogram wieprzowina... Ona nie będzie wykorzystana w Polsce i ktoś skasuje 2 zł za kilogram. Rolnik będzie stał na blokadach, a ktoś inny będzie się cieszył. Jak zabezpieczyć się przed takimi sytuacjami, które naprawdę są możliwe przy takim niekontrolowanym przemycie na granicach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Te pytania są naprawdę bardzo ważne, aż 5 minut pan pytał. Gdy pomnożymy 5 razy 40, to mamy około 3 godzin samych pytań. To tak na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z art. 111 marszałek Sejmu udziela głosu - poza kolejnością mówców zapisanych do głosu - członkom Rady Ministrów, ilekroć tego zażądają.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem się odnieść do części kwestii podniesionych we wcześniejszej fazie dyskusji. Jestem przekonany, że do pytań, które zostaną zgłoszone, odniesie się pan minister Janiszewski.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, jak zwykle bywa, w takiej debacie mieszają się wypowiedzi o różnym charakterze i różne wątki. Co najmniej część zgłoszonych uwag - ale daleko nie wszystkie - z całą pewnością stanowi merytoryczną podstawę do tego, żeby mówić wspólnie o rozsądnym programie wobec wsi i rolnictwa. Część z państwa wskazywała na to, że nie można budować programu w oderwaniu od rzeczywistości, niektórzy mówili - jak pamiętam - o utopii, a więc może dobrze by było powiedzieć trochę o rzeczywistości i uszanować także niemałe sukcesy, które dotyczą polskiej wsi, żeby nie wszystko przedstawiać w czarnych barwach i nie wpadać w propagandę klęski.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepiej sukcesów.)</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Na domiar tego warto pamiętać również o tym, że na przeobrażenia z poprzednich lat mieliście państwo do pewnego stopnia wpływ. No i teraz...</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę posłuchać. Warto zapoznać się z pewnymi danymi. Po pierwsze, jeżeli chodzi o budżet dotyczący wsi i rolnictwa, to tak nawiasem chciałem zauważyć - to pod adresem wypowiedzi zgłaszanych z tej części sali - że był to budżet rządowy. Ale z tym budżetem warto się zapoznać, proszę państwa, i, jak dobrze wiemy, trzeba liczyć całościowo, a nie fragmentarycznie. Trzeba liczyć sumę wydatków opłacanych z podatków i niezależnie od tego, jak długo państwo będziecie negować, że jest związek między wydatkami a podatkami, taki związek istnieje. Niewątpliwie każdy przyrost wydatków musi mieć swoje pokrycie w podatkach i jeżeli miałby być znaczący, to musiałby doprowadzić do wzrostu podatków. Od tego nie da się uciec. Ale chciałem powiedzieć, że jeżeli podsumować wszystkie wydatki, jakie należą do kompleksu wiejsko-rolnego, to w 1991 r. stanowiły one 10,16% budżetu państwa, w 1993 r. - 9,11%, w 1994 r. - 9,77%, w 1996 r. - 10,18%, w 1997 r. - 10,75%, w 1998 r. - 10,16%, a w 1999 r. będą stanowiły 12,15%, przy czym lwią część, bardzo dużą część stanowią wydatki na KRUS.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, to są wydatki finansowane z podatków i jeżeli chcecie państwo dokonać istotnego zwiększenia wydatków na cele rozwojowe, to nie można uciekać od rzeczywistości - m.in. takiej, że na mocy przepisów uchwalonych w poprzedniej kadencji Sejmu mamy dużo fikcyjnych rolników mieszkających w miastach, a korzystających z tych udogodnień socjalnych. I kto mi powie, że to jest z korzyścią dla polskiego rolnika i polskiej wsi? Oczywiście, że nie.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, przedstawiliśmy tutaj niedawno bardzo skromną modyfikację, która została odrzucona w tej Izbie. Po prostu została odrzucona. Liczę na to, że szukając pieniędzy dla wsi, poszukamy również w tej dziedzinie, w której są niemałe możliwości racjonalizacji.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">To po pierwsze. Jeżeli chcemy lepiej gospodarować, to trzeba dobrze liczyć.</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po drugie, dostarczyliśmy państwu dane GUS - jak wiadomo niezależnej instytucji rządowej. Przed formułowaniem ostatecznych sądów warto się z nimi zapoznać. Co te dane m.in. mówią? Otóż z badań gospodarstw domowych przeprowadzonych przez GUS wynika, że w 1993 r. przeciętny dochód na jednego robotnika wynosił 150,6 zł na osobę, a w roku 1997 wynosił 395,16 zł. W tym samym czasie dochody na jednego rolnika przeciętnie wzrosły ze 157 zł do 439,28 zł w 1997 r. Jest to dynamika dochodu mierzona przez Główny Urząd Statystyczny. Nie chcę przez to powiedzieć, że jest to postęp zadowalający, ale że jeżeli chcemy go ocenić, to trzeba się zapoznać z danymi, trzeba porównać, jak się zmieniają dochody robotników i jak się zmieniają dochody rolników. To jest drugie źródło danych.</u>
          <u xml:id="u-320.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Trzecie źródło danych, szanowni państwo...</u>
          <u xml:id="u-320.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Od jakiej bazy?)</u>
          <u xml:id="u-320.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Od bazy w 1993 r. Jeżeli pan chce, szanowny panie pośle, prowadzić dialog, to może umówmy się w taki sposób; nie wiem, możemy prowadzić to i w inny sposób... Na razie polecam lekturę materiałów Głównego Urzędu Statystycznego.</u>
          <u xml:id="u-320.12" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Sprawa trzecia to są tendencje w zakresie cen. Otóż także z danych GUS wynika, że w ostatnich latach nastąpiło bardzo wyraźne zbliżanie się cen skupu w Polsce do cen w Unii Europejskiej. Przy tym, jak wiadomo, ceny w Unii Europejskiej znajdują się bardzo wyraźnie powyżej poziomu rynkowego, tzn. takiego, przy którym nie gromadzą się wyraźne strukturalne nadwyżki, które następnie trzeba rozładowywać i subsydiować. Dane te zostały państwu dostarczone. Proszę się z nimi zapoznać, zanim będą formułowane oceny. Dla przykładu tylko chciałbym powiedzieć, jeśli chodzi o relacje cen, że cena pszenicy zwykłej w Polsce wzrosła w 1993 r. z 73% poziomu unijnego do 109% (najwyższe ceny pszenicy w Polsce). Jeżeli chodzi o ziarno rzepaku, to ceny rzepaku osiągnęły w 1993 r. 97% poziomu unijnego, a w 1997 r. 115%. Czyli mamy bardzo wyraźny proces dochodzenia do cen Unii Europejskiej - w niektórych dziedzinach, nie wszędzie. Przy tym proszę pamiętać, o czym chcę państwu powiedzieć po rozmowach, które przeprowadziłem, że ceny na niektóre ważne artykuły rolne w Unii Europejskiej będą obniżane w ramach nieuchronnej reformy wspólnej polityki rolnej. Unia Europejska będzie to rekompensować w jakiejś mierze zwiększaniem bezpośrednich transferów do rolnictwa. Ale jest to nieuchronne.</u>
          <u xml:id="u-320.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan premier nie apeluje o obniżenie.)</u>
          <u xml:id="u-320.14" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Taka jest rzeczywistość, proszę państwa. Jest to nieuchronne i obyśmy nie byli w sytuacji, w której nasze ceny znajdą się na poziomie wyższym niż ceny w Unii Europejskiej, bo to by było...</u>
          <u xml:id="u-320.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Dotacje.)</u>
          <u xml:id="u-320.16" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o dotacje, to parę osób spośród państwa w charakterystyczny sposób - można to określić: Schadenfreude - mówi, że nieskuteczne apele itd. Proszę państwa, te dotacje też będą zmniejszane w związku z reformą wspólnej polityki rolnej, która będzie polegała na obniżaniu obecnie nierynkowych cen, przy których w związku z tym gromadzą się bardzo duże nadwyżki. I to musimy... Na razie mogę powiedzieć, że w ramach wspólnej polityki rolnej finansuje się to z ogólnego budżetu. Na przykład rolnicy irlandzcy uzyskują to w znacznej mierze z budżetu tworzonego z opłat innych podatników. W naszych warunkach to musiałoby być płacone tylko i wyłącznie przez polskiego podatnika. I proszę to otwarcie powiedzieć, bo docieramy do takiego pytania.</u>
          <u xml:id="u-320.17" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeśli chodzi o publiczne wsparcie, finansowane przez podatników, które niewątpliwie jest potrzebne, to na co ma ono przede wszystkim trafiać? Na jakie cele? Mamy tu do wyboru dwa kierunki.</u>
          <u xml:id="u-320.18" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po pierwsze, może to być podtrzymywanie poziomu cen wyższych od rynkowych, tzn. takich, przy których gromadzą się strukturalne trwałe nadwyżki, wymagające submagazynowania i subsydiowania i oczywiście wtedy tych samych pieniędzy nie przeznaczymy, bo ich nie będzie, na poprawę oświaty wiejskiej, na infrastrukturę wiejską, na wspomaganie tworzenia się odpowiednich grup, które byłyby w stanie lepiej negocjować ze swoim otoczeniem. Jak wiadomo, trzeba wybierać, na co przeznaczy się ograniczone pieniądze i od tego pytania nikt, proszę państwa, nie ucieknie. Czyli trzeba wybrać pomiędzy tym, czy będziemy iść w kierunku finansowania interwencji antyrynkowych, czy będziemy iść w kierunku przyspieszania pozytywnych przemian na wsi, ale za: albo, albo. Bo te same pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-320.19" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">I teraz jeszcze czwarty fakt, proszę państwa. Stopień osłony, czyli protekcji, mierzony tym, co dopłaca podatnik oraz tym, co dopłaca konsument w postaci zawyżonych cen, jest obecnie w Polsce zdecydowanie większy niż w Czechach oraz na Węgrzech i dynamicznie rośnie. Pozostaje natomiast takie pytanie, od którego nikt z państwa się nie uchyli, i proszę to powiedzieć otwarcie ludziom: Jak przeznaczane są te pieniądze, na jakie cele? W moim przekonaniu istnieje problem zdecydowanej przebudowy struktury wydatków publicznych, które w tej chwili trafiają na wieś i do rolnictwa, tak by więcej przeznaczyć na pozytywne przemiany na wsi, tzn. na te kierunki, które zresztą figurują w programie rządowym, dotyczące jakości, efektywności i poprawy struktury produkcji rolnej, szybszych przeobrażeń w otoczeniu rolnictwa, na pewno szybszej prywatyzacji, żeby rolnicy mieli bardziej efektywnych partnerów. Promocja polskiej żywności z pewnością się tutaj mieści. Akurat to jest bardzo racjonalny kierunek, wymaga przyspieszenia, bo powinno być tak, że pewne naturalne atuty polskiej żywności należy wykorzystywać zdecydowanie lepiej. Na to warto przeznaczyć pieniądze, tylko nie można ich marnować gdzie indziej. Pomyślmy, w jakich dziedzinach możemy osiągnąć największe i trwałe efekty. To jest gospodarskie myślenie, które przecież, jak rozumiem, dominuje także na wsi. Oświata - proszę bardzo, to zdecydowanie trzeba przyspieszyć. Ale to wymaga odpowiedniego spojrzenia na inne dziedziny wydatków.</u>
          <u xml:id="u-320.20" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Może jeszcze jedna uwaga, którą chciałem zgłosić po niektórych wystąpieniach. Otóż niektórzy malowali tutaj, jak zwykle na użytek takich dyskusji, zdemonizowany albo karykaturalny obraz, bo jak wiadomo łatwo dyskutuje się nad stworzoną przez siebie karykaturą. No to może przypomnę tutaj niektórym, że wszystkie instytucje, które miały wspomagać polską wieś w restrukturyzacji, a także stabilizacji rynków rolnych, powstały w latach 1989–1991. Agencja Rynku Rolnego powstała w tym okresie. Poprzedniczka Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa powstała w tym okresie. Agencja własności rolnej powstała również w tym okresie, proszę państwa. A program przeobrażenia polskiego mleczarstwa, który, jak rozumiem, przyczynił się do modernizacji, także miał miejsce w roku 1990. Jeżeli więc mamy dyskutować uczciwie, to nie zapominajmy o faktach. Oczywiście można uprawiać dyskusję w kategoriach tworzonych przez siebie etykietek albo karykatur, tylko, proszę państwa, ona naprawdę nie służy rozwiązywaniu żadnych problemów ludzi. Ona może dać chwilową satysfakcję mówcy, może mu stwarzać wrażenie, że dostanie parę punktów politycznych od swoich odbiorców. Być może, jeżeli się liczy na to, że ludzie nie będą się głębiej zastanawiać. Ale pożytku społecznego z tego, moim zdaniem, na pewno nie ma.</u>
          <u xml:id="u-320.21" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">I wreszcie chciałbym przejść do dwóch wątków zasadniczych. Uważam, że ludzi poznaje się po tym, w jaki sposób chcą służyć innym ludziom. Pod tym względem się różnimy. Tak, tak, proszę pana. Otóż jak ja sobie wyobrażam obronę interesów ludzi? Po pierwsze, poprzez obronę prawa, przestrzegania prawa. A po drugie, przez obronę fundamentów rozwoju tego, od czego najwięcej dla największej liczby ludzi naprawdę zależy. I jeżeli używać wielkich wyrażeń: racja stanu, dobro wspólne, interes społeczny, to uważam, że z pewnością te pojęcia zawierają w sobie co najmniej obronę przestrzegania prawa oraz obronę fundamentów rozwoju. Muszę powiedzieć, że z zaskoczeniem i zdziwieniem przyjąłem właściwie dość powszechny tutaj ton, mianowicie taki, że można negocjować nie tylko interwencyjne ceny skupu żywca, ale stosowanie prawa też. Uważam, że to się przyczynia do erozji prawa w Polsce. Szanowni panowie, zwłaszcza tutaj i tutaj, stosowanie takiej oto metody, że ktoś może decydować, czy prawo jest egzekwowane, czy nie, to jest podważanie jednego z fundamentów uporządkowania życia społecznego. Żadne poczucie słuszności, choćby największe, nie może stanowić podstawy do tego, żeby prawo nie było stosowane.</u>
          <u xml:id="u-320.22" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Sprawa druga dotyczy fundamentów rozwoju. Jeżeli chodzi o cele, to oczywiście jest pełna zgoda, bo co do szlachetnych celów, to każdy się zgodzi, że gospodarka ma się rozwijać, że wzrost gospodarczy, jak słusznie podkreśla prof. Woś, jest niezastąpiony dla polskiego rolnika. Od tego przecież zależy tempo wzrostu popytu żywnościowego, od tego zależą miejsca pracy, czyli to, co jest szczególnie ważne dla wsi, bardziej może istotne niż dla miasta, choć i ludzie w mieście chcą lepiej żyć. Prawdziwa debata, proszę panów i pań, zaczyna się na poziomie środków, to znaczy tego, jak osiągnąć ten cel. I tu wymagana jest pewna wiedza techniczna o relacji między celami a środkami. Chcę powiedzieć - i przepraszam, że powtarzam - że w wielu wypowiedziach formułowano fałszywą diagnozę, a w związku z tym proponowano bardzo niebezpieczne dla ludzi w Polsce terapie. Przypomnę tylko, co starałem się powiedzieć wczoraj. Część państwa, włącznie za panem marszałkiem Borowskim, formułowała diagnozę w kategoriach pewnych przenośni, mianowicie że przyczyną rzeczywistego obniżenia tempa wzrostu w Polsce ma być tzw. chłodzenie, bez wyjaśniania. Liczą na to, prawdę mówiąc o chłodzeniu, że dla ludzi lepiej brzmi termin ogrzewanie, to znaczy rozgrzewanie. Na tej zasadzie będą skłonni krytykować tych, którzy rzekomo chłodzą. Proszę państwa, na tym poziomie w ogóle nie można dyskutować, można tylko próbować przekonać kogoś na chwilę albo wywołać w nim jakieś emocjonalne wrażenia, ale trzeba dyskutować na poziomie faktów. W związku z tym przypomnę, że jeżeli przez tzw. chłodzenie rozumieć ograniczenie tempa wzrostu wydatków, to trzeba zwrócić uwagę na dwa punkty. Dwa lata temu odziedziczyliśmy niebezpieczną sytuację, mianowicie tempo wzrostu wydatków było wyższe od tempa wzrostu realnej produkcji. Gdyby to trwało, mogłoby to się zakończyć tym, co nastąpiło w Czechach w 1994 r., czyli kryzysem walutowym i następnie załamaniem gospodarczym. Uderzyłoby to w każdego, szczególnie w ludzi na wsi. W Czechach gospodarka w tej chwili się zwija, szanowni państwo. W związku z tym bardzo istotne było przyjrzenie się tej dysproporcji, która nazywa się nierównowagą, i próba równoważenia. Co faktycznie nastąpiło? Zalecam po prostu dane GUS. Otóż nie można mówić w Polsce o żadnym zaciskaniu gwałtownym polityki makroekonomicznej, ponieważ realne tempo przyrostu kredytu dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przekraczało 20%, w zeszłym roku 25%. To jest niesamowite tempo. W związku z tym wydatki bardzo szybko rosły. Wobec tego hipoteza, że gwałtowne zaciskanie polityki... gwałtowne przykręcanie śruby wydatków było przyczyną spadku tempa wzrostu, niewątpliwie nie wytrzymuje próby faktów. To jest nieprawda, tego nie było. Była próba stopniowego równoważenia gospodarki przez ograniczanie deficytu, czemu jednocześnie towarzyszyło bardzo szybkie tempo przyrostu kredytu. Jeżeli nie to, co wobec tego jest przyczyną niewątpliwie już występującego obniżenia tempa wzrostu? Zasadniczą przyczyną jest to, że wystąpił rzeczywiście bardzo duży wstrząs zewnętrzny w stosunku do gospodarki. To jest tak jakby statek, który w środku składa się z iluś części od siebie na szczęście izolowanych, dostał w jedną z tych części torpedą. Tempo spadku... Nasze obroty z Rosją, eksport, spadły po sierpniu o 70–80%. To jest realny spadek siły nabywczej, który trafia z zewnątrz, a gospodarka krajów Unii Europejskiej rozwija się dużo wolniej, niż można było przewidzieć. Takiego wstrząsu zewnętrznego żaden zastrzyk pieniądza nie zrekompensuje. Co on może dać? Tylko przyrost cen, ale nie przyrost produkcji. Poza wstrząsami zewnętrznymi drugą przyczyną tego, że tempo wzrostu rzeczywiście spada, jest fakt, że nasza gospodarka w ostatnich latach w niedostatecznym tempie poprawiała konkurencyjność, czyli tempo wzrostu wydajności, nowoczesności produkcji, co zależy przede wszystkim od tempa takich reform jak prywatyzacja, upraszczanie i obniżanie podatków, upraszczanie przepisów podatkowych, a także usuwanie strat gospodarki w tych dziedzinach, w których one występują, np. w górnictwie czy przemyśle zbrojeniowym. Tylko te zmiany mogą doprowadzić do tego, że odporność polskiej gospodarki na wstrząsy zewnętrzne i w związku z tym tempo wzrostu także się umocnią. Żadne zwiększanie masy pieniądza w sytuacji, kiedy nasz deficyt w handlu zagranicznym rośnie, nie pomoże. To jest lekarstwo dużo gorsze od choroby. Mogłoby to doprowadzić do tego, że po jakimś czasie stanęlibyśmy przed wyborem bardzo gwałtownego hamowania, żeby nie było zupełnego poślizgu.</u>
          <u xml:id="u-320.23" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Na koniec chciałbym, proszę państwa, powiedzieć tak... to jest taka ogólna uwaga. Dlaczego większość krajów biednych pozostaje w biedzie, a tylko niektórym, bardzo niewielu w gruncie rzeczy, udaje się wyrwać z biedy? Dlatego, że o wiele łatwiej prowadzić złą politykę gospodarczą, gdyż zła polityka gospodarcza ma, że tak powiem, dwie potężne siostry albo dwóch naturalnych sprzymierzeńców. Jedna to są grupy interesów.</u>
          <u xml:id="u-320.24" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Na przykład grupa importerów.)</u>
          <u xml:id="u-320.25" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Są to takie grupy, które forsują swoje ekonomiczne interesy, niekoniecznie bacząc na to, jak to się odbija na sytuacji innych ludzi. Drugą przyczyną jest zła wiedza ekonomiczna, która np. upatruje rozwiązanie wszystkich ludzkich problemów w zwiększaniu wydatków bez pokrycia, albo w negowaniu, że jest związek między wzrostem wydatków a wzrostem podatków.</u>
          <u xml:id="u-320.26" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Polska w ciągu tych 10 lat z ogromnym trudem - może dlatego, że już się nam udało, właśnie na początku, przeciwstawić tym dwu potężnym siostrom - z różnymi opóźnieniami w prywatyzacji, w restrukturyzacji, w uzdrowieniu finansów publicznych utrzymała się na drodze rozwoju, utrzymała się i odróżnia się pozytywnie od swoich sąsiadów. Każdy może to sprawdzić, proszę państwa. Ale walka o to, żeby się utrzymać na drodze rozwoju, nigdy się nie kończy, nigdy się nie kończy dlatego, że te dwie potężne siły złej polityki gospodarczej, wydatków bez pokrycia, wolnej restrukturyzacji stale działają.</u>
          <u xml:id="u-320.27" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Za każdym razem, a może zwłaszcza w tej chwili, stoimy przed takim pytaniem: czy utrzymamy tę pozycję i sprawimy, że Polska będzie się rozwijać, czy też będziemy równać w dół? Jak u naszych sąsiadów, jeżeli chodzi o sytuację gospodarczą. Z całą pewnością duża część odpowiedzi zależy od tej sali. Jeżeli byłyby kiedyś decyzje, że nie będziemy finansów publicznych uzdrawiać, podatków obniżać, prywatyzacji przyspieszać...</u>
          <u xml:id="u-320.28" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: Korupcji zwalczać.)</u>
          <u xml:id="u-320.29" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">... korupcji zwalczać przez upraszczanie, szanowny panie, m.in. podatków i przepisów, zachęcam do takich uproszczeń, to Polska z całą pewnością będzie równała nie w górę, tylko w dół. Odpowiedź w znacznej mierze, szanowni państwo, znajdziemy na tej sali. Mam nadzieję, że biorąc pod uwagę doświadczenia tych 10 lat i mogąc porównać, do czego prowadzi odmienna polityka gospodarcza, o którą bardzo łatwo... Strasznie łatwo prowadzić złą politykę gospodarczą, jak to miło na krótką metę, jak się wydaje, że wszyscy z tego korzystają... Ale mam nadzieję, że biorąc pod uwagę doświadczenia innych krajów i to, w jakim stopniu Polska potrafiła się odróżnić, z tej drogi rozwoju po prostu nie zboczymy.</u>
          <u xml:id="u-320.30" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeszcze chcę powiedzieć - to ma bardzo ścisły związek z tematem wsi i rolnictwa - bez utrzymania rozwoju dzięki takiej właśnie polityce, czasami trudnej, polska wieś po prostu nie będzie miała żadnych szans. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-320.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu wiceprezesowi Rady Ministrów, ministrowi finansów, za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Taka mi się nasuwa refleksja: Polska w pokoju na drodze rozwoju i chłopi srodze także na drodze.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Irenę Marię Nowacką z SLD.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie premierze, niech pan zostanie.)</u>
          <u xml:id="u-321.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W exposé rządowym premier Buzek mówił o rozwoju rolnictwa. Kolejne miesiące powodowały jednak jego systematyczny upadek. Chciałabym zapytać przedstawicieli rządu: czy gdyby rolnicy nie zaczęli protestować na drogach, to nie powstałby rządowy zespół do spraw wsi, gdyż data jego powołania, 19 stycznia, sugerować może, iż fakt ten został wymuszony rolniczymi blokadami dróg.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Kolejne pytanie do pana ministra Janiszewskiego. Apelował pan, panie ministrze, do Sejmu o pilne zajęcie się ustawą o opłatach celnych dodatkowych. Rząd przecież ma możliwość zgłaszania projektu pilnego. Czy taką propozycję, apel skierował pan na posiedzeniu Rady Ministrów do rządu? Jeśli tak, to jaka była jego reakcja?</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Kolejny problem. W ostatnich miesiącach zwiększa się ilość mięsa i wędlin na polskim rynku, ale równocześnie w sposób znaczący maleje jego spożycie, zwłaszcza lepszych gatunków. Dzieje się tak nie dlatego, że zmienił się system żywienia Polaków, ale że polskie rodziny w sposób gwałtowny ubożeją. Czy pan premier, wywodzący się z AWS, który tak wiele mówi o polityce prorodzinnej, właśnie w ramach tejże polityki prorodzinnej zastanawia się, co zrobić, żeby to mięso, którego jest tak dużo, a które nie trafia do tych, którzy go potrzebują, mogło zostać tam skierowane?</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#PosełIrenaMariaNowacka">I pytanie ostatnie. W wystąpieniach polityków koalicji rządzącej bardzo wiele dzisiaj mówiono o wyrównywaniu szans dziecka wiejskiego, o dożywianiu, dowożeniu, zaopatrzeniu w podręczniki itd., itd. Chciałabym zapytać pana premiera: czy w świetle tego budżetu, który przyjęliśmy wczoraj, budżetu, o którym państwo mówiliście, że jest wyjątkowo trudny, można mówić spokojnie to, co dzisiaj państwo mówiliście? Wiemy bowiem, że niestety szans na realizację tych zamierzeń ten budżet nie daje żadnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Józef Gruszka z PSL, proszę.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Prosiłbym: tak precyzyjnie i sprawnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PosełJózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Członkowie Rządu, którzy jeszcze zostali z tą pustawą Izbą! Kilka pytań. Chociaż na początku chciałoby się powiedzieć, że przemawiał chłop do obrazu, a ten obraz ani razu.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#PosełJózefGruszka">Pierwsze pytanie do pana ministra rolnictwa. Średniookresowa strategia rozwoju - bez pieniędzy, co ona jest warta? Ja rozumiem, że wszystkie zapisy mogą być chwalebne, ale jeżeli nie są wsparte pomocą finansową, to możemy je po prostu oprawić w ramkę i powiesić na ścianie. Jak pan ocenia możliwość funkcjonowania tej strategii bez pieniędzy?</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#PosełJózefGruszka">Drugie pytanie. Grupy producenckie. Mówiono i mówi się o tym dużo. Prasa zamieszcza nawet dzisiaj na swoich łamach deklarację ministerstwa rolnictwa. Dopłaty dla grup producenckich, jeżeli one powstają. 50–60 grup ma dostać pieniądze na opłaty administracyjne. Pytam pana ministra rolnictwa, czy to jest prawda. A jeżeli to jest prawda, to dziwi mnie fakt, że do poselskiego projektu ustawy, którego pierwsze czytanie odbyło się w komisjach, zostało przedstawione negatywne stanowisko rządu. Ja po prostu tego nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#PosełJózefGruszka">Kolejna sprawa. Edukacja. Tak, to najmniejszy koszt reformy. Tam można najwięcej, ale czy przekazanie edukacji resortowej do MEN zdaniem pana, panie ministrze, spełni pokładane w tym nadzieje? Czy to będzie lepiej, niż było w tej resortowej sieci szkół rolniczych, wtedy, kiedy te biedne powiaty będą finansować te szkoły?</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#PosełJózefGruszka">Kolejna sprawa. Opłaty dumpingowe. Panie ministrze, mam do pana pretensje. W informacji, jaką rząd przedstawiał Wysokiej Izbie tutaj w końcu grudnia ubiegłego roku, odpowiadał pan na pytanie pisemnie i na moje pytanie odpowiedział pan, że nic pan nie słyszał o dopłatach dumpingowych, a ja po prostu pytam o opłaty. Myślę, że pan doskonale wiedział, tylko chciał pan spłycić po prostu sprawę.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#PosełJózefGruszka">I pytanie do premiera rządu. Czy chcemy wyciągnąć naukę, jaka płynie z postępowania krajów Unii Europejskiej, jeżeli idzie o płytę wiórową produkowaną w Polsce? Czy chcemy wyciągnąć naukę z tego, co robią Anglicy, przysyłając ekspertów w celu badania kosztów w kopalniach? I, panie ministrze, czy pan już osobiście jako minister rolnictwa wysłał ekipę, która by zbadała koszty produkcji żywności w krajach Unii Europejskiej? Ja myślę tak.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#PosełJózefGruszka">Chciałem jeszcze jedno pytanie zadać panu premierowi Balcerowiczowi, ale po prostu zwyczajnie zostawił nas i problemy wsi i sobie poszedł. Ubolewam nad tym. Ale chcę powiedzieć, że słuchając wykładu pana profesora Balcerowicza, zadawałem sobie pytanie: Kto się bardziej zna na ekonomii, profesor ekonomii, bardzo znamienitej skądinąd uczelni, czy te niemądre chłopy, które wyszły na drogę - bo tak wynikało z tego powiedzenia. Przepraszam was, bracia chłopi, że tak powiedziałem w tej chwili. Wy jesteście lepszymi ekonomistami i wiecie, o co w tym wszystkim chodzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę tylko nie mówić, że się ma pretensje do ministra; pan minister o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę tylko precyzyjnie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan premier Balcerowicz mówił o przestrzeganiu prawa. Mam pytanie: Jak długo rząd nie będzie przestrzegał prawa najwyższego, jakim jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, doprowadzając do dyskryminacji rolników i mieszkańców wsi? Art. 32 konstytucji mówi: Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu publicznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. A czy to nie jest dyskryminowanie społeczne i gospodarcze, że na wsi poziom dochodów wynosi poniżej 40% (do 100), że jest ponad 1700 tys. ludzi bezrobotnych nierejestrowanych (ukryte bezrobocie na wsi), że zwalcza się inflację przez niskie ceny artykułów rolnych?</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Import artykułów rolnych, w tym niekontrolowanych, subsydiowanych, takich, jakie jesteśmy w stanie wyprodukować w kraju, to import bezrobocia. Pytanie: Dlaczego rząd nie skorzystał z możliwości ograniczenia importu artykułów rolnych, na przykład zawartych w umowie CEFTA w art. 14 - specyficzne środki ochronne. Cytuję tylko końcowy akapit. Mówi się: Do czasu znalezienia takich rozwiązań strony mogą stosować środki, które uznają za niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Ministrze Janiszewski! W roku 1997, na koniec tego roku, kiedy pan przyjął tekę ministra rolnictwa, mówił pan, że pan ograniczy import, wykorzysta pan swoje siły witalne, doprowadzając do ograniczenia importu, w tym zboża. W roku ubiegłym wpłynęło ponad 1,5 mln ton. Jak pan to zrealizował? Czy rząd ze względu na tragiczną sytuację ma zamiar ograniczyć import tylko do tego, który jest niezbędny, do czasu sporządzenia bilansu zapotrzebowania na ten import? Dlaczego rząd, znając sytuację na rynku mięsa wieprzowego, rozdzielił kontyngent importowy w wysokości 40% rocznego kontyngentu w I kwartale? Pytam: Czy nie jest to sabotaż? Czy rząd w 1999 r. zapewni dyscyplinę kontroli granicznej jako instrument ochrony naszego rolnictwa? Kiedy rząd będzie realizował preferencyjne, asymetryczne, eksportowe, wynikające z umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską zapewnienia? Jakie działania podjął rząd, aby zwiększyć eksport polskich artykułów rolnych w 1999 r.?</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Chcę przypomnieć, że w 1998 r. 2/3 nadwyżek produkcyjnych Unii Europejskiej wpłynęło do naszego kraju za kwotę ponad 10 mld dolarów. Czy to nie wymowne liczby?</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Premierze! Panie Ministrze! Jakie środki powinny być zabezpieczone w budżecie 1999 r. na pełną realizację zobowiązań wynikających z podpisanych protokołów ze związkami zawodowymi, bo z wyliczeń wynika, że obecny budżet ma pokrycie na te cele w wysokości około 30%. Czy zatem rząd świadomie czyni zobowiązania, aby tylko oddalić niezadowolenie rolników w myśl hasła jakoś tam będzie?</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">I ostatnie pytanie. Panie ministrze Janiszewski, czy ze względu na współwinę rządu za dramatyczną sytuację w rolnictwie pan minister po męsku podejmie decyzję o dymisji z funkcji ministra rolnictwa? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To trudne pytanie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Proste.)</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Może i proste.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Romuald Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze raz prosiłbym, żeby bardziej precyzować pytania i nie krzyczeć na ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Aby zadać pytanie, muszę je zadać w pewnym kontekście. Proszę pana marszałka o cierpliwość i o wyrozumiałość. Co prawda mam problem, gdyż pierwsze pytanie skierować chciałem do pana ministra finansów. Ja je zadam. A w związku z tym, że pan minister finansów łaskawie nas opuścił, prosiłbym, aby udzielił mi odpowiedzi na to pytanie na piśmie. Sądzę, panie marszałku, że to jest również jakieś wyjście z sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#PosełRomualdAjchler">Ale zacznę od tego krótkiego kontekstu. Panie ministrze, do wyjścia rolników na drogi w styczniu doprowadziły trzy problemy. Pierwszy problem to cena wieprzowiny, drobiu i mleka, drugi problem to niepłacenie rolnikom za skupione artykuły rolne i trzeci problem to spłaty kredytów. Kto sądzi inaczej, panie ministrze, jest w błędzie lub nie rozmawiał z rolnikami. Moje pierwsze pytanie kieruję do pana ministra finansów. Obecnie jest ogólna zgoda co do tego, że na obniżeniu inflacji w 1998 r. i zakładanej na 1999 r., dokonanym głównie kosztem rolnictwa i wsi, zyskał budżet państwa - szczególnie na obsłudze zadłużenia wewnętrznego. W wyniku obniżenia stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej - a podstawą jest przecież wysokość inflacji, jak powiedziałem, zmniejszona głównie kosztem rolnictwa - zyskała cała gospodarka. Chciałbym się dowiedzieć, ile zyskał budżet państwa na oszczędnościach w związku z obniżeniem stóp procentowych. Podawane są różne kwoty, nawet pada kwota 2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#PosełRomualdAjchler">I kolejne pytanie w tej kwestii: Ile zyskają kredytobiorcy w całej gospodarce na obniżce stóp procentowych udzielonych im wcześniej kredytów? Czy Ministerstwo Finansów dokonało takich wyliczeń? Pytam o to, bo chcę wiedzieć, ile faktycznie stracili rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#PosełRomualdAjchler">Drugie pytanie. W 1998 r. nie wykorzystano limitu kredytów obrotowych w rolnictwie - myślę tutaj o bieżącej obsłudze rolnictwa, o środkach do produkcji rolnej. Czym rząd uzasadnia wprowadzenie różnicowania kredytowania w gospodarstwach o powierzchni 100 ha? Czyżby uznano, że gospodarstwa o powierzchni 100 ha są gospodarstwami obecnie dochodowymi i nie muszą korzystać z kredytów? Chodzi mi o tę wielkość 6 i 10 kwintali żyta.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#PosełRomualdAjchler">Trzecie pytanie. Rząd ustalił cenę 3,20 zł - ona nie wynika z negocjacji ze związkami zawodowymi, po prostu sam ustalił cenę 3,30 za 1 kg żywca wieprzowego, oczywiście w najlepszych klasach, czyli rolnicy przeciętnie uzyskają kwotę średnio 2,85 do 2,90 za 1 kg żywca. Ośrodki doradztwa rolniczego - powołam się tu na ośrodki w Sielinku i Starej Łubiance - wyliczyły, że opłacalność produkcji w cyklu zamkniętym w tuczu trzody chlewnej wynosi od 3,65 zł do 4,05 zł. Jak pan, panie ministrze, skomentuje te przed chwilą podane wyliczenia?</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#PosełRomualdAjchler">Przyjmując wyżej cytowane liczby za trafne, jestem przekonany, że rolnicy będą generować w związku z tym straty. Mam pytanie: Z jakich dochodów spłacą rolnicy kredyty, które w protokole podpisanym ze związkami przesunięto czy które mają być przesunięte o pół roku, skoro w dalszym ciągu będą generować stratę, co prawda mniejszą, ale stratę?</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#PosełRomualdAjchler">Następne pytanie. Szacuje się, że w Polsce w 1999 r. będzie nadwyżka wieprzowiny na poziomie od 150 do 180 tys. ton. Ja uważam, że będzie to nadwyżka jeszcze trochę większa. Agencja ma obecnie wykupić 45 tys. ton żywca. Pytam, panie ministrze, ile ton wieprzowiny rząd zamierza wyeksportować i czy na dopłaty do eksportu ma pan pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-328.7" who="#PosełRomualdAjchler">I następne pytanie. Szacuje się, że aby rozwiązać bieżące problemy wsi, potrzebna byłaby kwota około 1200 mln zł. To jest kwota, o którą Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpiła przy konstrukcji budżetu do Komisji Finansów Publicznych. I oczywiście w budżecie nie znalazły się pieniądze na rolnictwo. 1200 mln zł kosztuje, w moim przekonaniu, wypełnienie podpisanego porozumienia będącego wynikiem rozmów ze związkami zawodowymi - myślę tutaj przede wszystkim o załatwieniu bieżących spraw, które wynikają z tego porozumienia. Moje pytanie brzmi: Czy rząd zrealizuje ustalenia dokonane ze związkami zawodowymi, a jeśli tak, to skąd pan weźmie brakujące pieniądze, gdyż dzisiaj zna już pan konstrukcję budżetu na rok 1999?</u>
          <u xml:id="u-328.8" who="#PosełRomualdAjchler">I ostatnie pytanie, panie ministrze. Pracuję w rolnictwie, z wyjątkiem przerwy na pracę w Sejmie, 31 lat. Przez cały ten okres 31 lat zajmuję się przede wszystkim produkcją wieprzowiny. I nie jest to gospodarstwo malutkie, bo jest to gospodarstwo o areale 600 ha, z 4 tys. sztuk trzody chlewnej, w tym 320 macior. Ale takiej sytuacji, takiej biedy, takiej nędzy, jaka panuje obecnie, nigdy jeszcze za mojej tak „krótkiej” pracy zawodowej nie było. Czy może pan potwierdzić tę tezę, że tak właśnie w tej chwili jest? To nie jest zresztą jedynie moja teza, ale rolników, z którymi spotykałem się na blokadach dróg w Pniewach, w Gorzyniu, w Nowym Tomyślu, w Czarkowie i Łobżenicy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Czesław Cieślak z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PosełCzesławCieślak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziś praktycznie od samego rana rozpoczęliśmy debatę o sytuacji społeczno-gospodarczej na polskiej wsi. Być może tej debaty jest za dużo, bo ławy poselskie są w większości puste. Szkoda...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o pytanie. O tym wiemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełCzesławCieślak">Moment, panie marszałku, zaraz będzie pytanie. Także w przeważającej większości puste po stronie koalicji rządowej. Szkoda, być może zbyt długo już na ten temat mówiliśmy, chociaż ta mowa praktycznie do niczego nie prowadzi. Bo jak można skomentować kilkuminutową obecność premiera Balcerowicza przez cały dzień i wygłoszone tutaj stanowisko, po którym opuścił tę salę, by nie zapoznawać się już tu z problemami przedstawionymi przez zadających pytania posłów?</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#PosełCzesławCieślak">Panie ministrze, myślę, że jak każdy minister rolnictwa, tak i pan chciałby, pełniąc tę zaszczytną funkcję, żeby polska wieś wspominała pana jako ministra, który chciał dla tej wsi zrobić bardzo wiele. Czy to się panu udało? Śmiem wątpić. W nowej mowie zarówno premiera Balcerowicza, jak i pana ministra mamy krótki temat - reformę edukacji i to, że polską wieś należy przygotowywać do innego myślenia, do innego rozumowania, łącznie ze zmianą edukacji od szkoły podstawowej. Absolutnie się tu z panem zgadzam, bo nie jest to dawanie ryby do konsumpcji, tylko podanie wędki. Tylko chciałbym jeszcze wiedzieć, panie ministrze, czy przy tym podawaniu wędki rząd będzie miał środki, ażeby tę wędkę rzeczywiście uruchomić? Poza tym na konsekwencje tego typu podejścia do sprawy, czyli na konsekwencje wzrostu edukacji i zmiany myślenia rolników, można liczyć dopiero za kilkanaście lat. Co w tym okresie, kiedy polska wieś zacznie się zmieniać, dać temu społeczeństwu, które tam mieszka na co dzień, mieszka dziś? Jakie środki im się gwarantuje i kto ma im pomóc, by zmienili ten swój ciężki los?</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PosełCzesławCieślak">I teraz już konkretnie. Szkoda, bo większość tych pytań kieruję raczej do pana premiera Balcerowicza niż do pana ministra, ponieważ myślę, że również my, krytycznie patrząc na politykę tej koalicji, chcemy w pewnym stopniu pana poprzeć, a nie występować przeciwko ministerstwu rolnictwa. Kilka pytań, ale jeszcze maleńki wstęp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, przepraszam bardzo. Zwyczajowo ustalony czas na zadanie pytania to 2 minuty. 2 minuty już dawno minęły, a pan mówi, że będzie pan jeszcze dawał wstęp do pytania. Panie pośle, przepraszam, ale nie wyrażę na to zgody, mimo iż jest pan posłem z mego klubu. Proszę zadać konkretne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PosełCzesławCieślak">Bardzo krótko, panie marszałku. Bardzo krótko i będzie kilka, 4–5 konkretnych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chcę zwrócić uwagę, powiem, jakie jest moje odczucie. Pan minister jest dzisiaj tak obity, że bez względu na to, co byście o nim powiedzieli, on już na to nawet nie zareaguje.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo. Proszę zadawać pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PosełCzesławCieślak">Panie ministrze, kryzys rosyjski jest pretekstem do usprawiedliwiania przez rząd załamania się polskiego eksportu rolnego. Prawda jest inna. Miejsce naszych artykułów żywnościowych w Rosji zajęła żywność państw Unii Europejskiej, a ostatnio także amerykańska. Trwa bezpardonowa walka gospodarcza o rynki zbytu, także pomiędzy Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi. Preferencyjne długoterminowe kredyty, subwencje, dumpingowe ceny skutecznie eliminują polską żywność z rynków rosyjskich. Konkurencja nie zna litości. Apel polskiego premiera Balcerowicza do państw Unii wywołał wprost odwrotną reakcję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#PosełCzesławCieślak">I teraz już same pytania. Jak się czuje wicepremier, główny kreator polityki unijnej w Polsce, po takiej odpowiedzi na jego apel? Co zrobił rząd, by zrealizować zapowiedziane w exposé premiera Buzka wspieranie polskiego eksportu rolnego? Czym i jak rząd zamierza odzyskać rosyjski rynek dla polskiej żywności? Jakie kroki poczyni rząd wobec importu żywności z Unii Europejskiej do Polski, a także wobec wyparcia nas z rynku rosyjskiego? Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję. Nie można było tak od razu?</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Wiktora Osika.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł...? Nie.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Bogdana Pęka.</u>
          <u xml:id="u-337.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Bez wstępu, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PosełBogdanPęk">Panie Marszałku! Wstęp będzie krótki, ale nie mogę sobie odmówić komentarza, że oto pan wicepremier Balcerowicz wygłosił swoje i poszedł, gdyż pan minister Balcerowicz, jak powszechnie wiadomo, uznaje tylko monolog. Dialogu nie uznaje, na pytania nie odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PosełBogdanPęk">W związku z tym mam pytanie do pana ministra Komołowskiego. Czy pan minister, jako jeden z uczestników rozmów z rolnikami, człowiek, który swoim podpisem uwiarygadnia porozumienie rolników z rządem, uważa, że to, co zostało tam zapisane, jest możliwe do realizacji bez korekty budżetu? Jest to pytanie, jak sądzę, kluczowe, od tego bowiem będzie zależeć spokój społeczny na wsi i w znacznej mierze interesy 1/3 społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#PosełBogdanPęk">Drugie pytanie, także do pana ministra Komołowskiego. I spieszę wyjaśnić, dlaczego nie pytam pana ministra Janiszewskiego. Otóż nie pytam pana ministra Janiszewskiego, gdyż uważam, że pan minister Janiszewski, jako inteligentny człowiek, powinien przejść niezwłocznie do innej odpowiedzialnej pracy, gdyż zadania zwyczajnie go przerosły.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#PosełBogdanPęk">Panie ministrze Komołowski, jeden z ważnych ministrów gospodarczych rządu, pan minister Kropiwnicki, od dawna twierdzi - i pogląd ten podziela Polskie Stronnictwo Ludowe - iż polityka makroekonomiczna pana premiera Balcerowicza była błędna w kluczowych założeniach i doprowadziła właśnie do schłodzenia gospodarki, za co płacimy wszyscy, a ukochani podatnicy pana premiera Balcerowicza w szczególności.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#PosełBogdanPęk">Czy mógłby pan jako poważny członek gabinetu, jeden z ważniejszych, jak widzimy, powiedzieć, czy pan ma jakiś stosunek do tego kluczowego wewnętrznego sporu w łonie gabinetu. Jest to bowiem spór fundamentalny, gdy jeden z ministrów odpowiedzialnych za gospodarkę twierdzi, że minister finansów prowadzi absolutnie błędną politykę, a drugi odwrotnie. Powoduje to potężne napięcia w państwie. Winnych nie ma, a premier rządu bardzo sympatycznie uśmiecha się do społeczeństwa i oświadcza, że nie ma problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wiesław Woda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rząd zapewne monitoruje sytuację dochodową rolników. Dlaczego więc pomimo spadku dochodów rolników do poziomu 40% dochodów innych grup zawodowych, pomimo dwóch znaczących manifestacji na ulicach Warszawy oraz licznych interpelacji i zapytań poselskich przedstawianych z tej trybuny nie podjęto ze związkami rolników poważnych rozmów, zmuszając ich do sięgnięcia po najbardziej drastyczne formy protestu, jakimi były blokady dróg? Nie doszłoby do łamania prawa, gdyby rząd w stosownym momencie podjął decyzje, które później zostały wymuszone.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PosełWiesławWoda">Drugie pytanie. Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej zwrócił się do wójtów i burmistrzów gmin, by przejęli nadzór nad rozrodem trzody chlewnej i finansowanie go, gdyż minister rolnictwa odmówił finansowania tego zadania. Czy wobec braku środków finansowych w wielu gminach ten system zabezpieczy postęp hodowlany i produkcyjny, a żywiec będzie jakościowo konkurencyjny wobec produktów w krajach o wysokim poziomie produkcji rolniczej?</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PosełWiesławWoda">I wreszcie trzecie pytanie. Kilka dni temu rzecznik rządu stwierdził, że podniesienie dopłat do eksportowanej przez Unię Europejską żywności na rynek rosyjski nie wpłynie ujemnie na eksport półtusz z Polski. Czy pan minister rolnictwa podziela pogląd rzecznika rządu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zdzisław Podkański z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PosełZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Napięcia w rolnictwie narastały stopniowo. Pierwszy Krajowy Sejmik Chłopów Polskich rok temu, rezolucje, postulaty, manifestacje 1 czerwca, 10 lipca, 3 grudnia 1998 r., blokady w styczniu 1999 r. - a dziś oświadczenie pana premiera Leszka Balcerowicza, że wszystko jest dobrze i chłopu żyje się dostatnio. Czy czasem ta sytuacja nie przypomina podstawowego hasła wyborczego jednej z sił parlamentarnych, które brzmiało: Słyszysz? Nie słyszę. Widzisz? Nie widzę. W związku z tym mam pytanie: Czy rząd świadomie dąży do konfrontacji ze wsią, czy nie wie, co czyni? Czy nie widzi? Nie słyszy?</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PosełZdzisławPodkański">Drugie pytanie. Po lubelskiej wsi krąży zagadka: Po co są kartofle w mundurkach? Są po to, żeby chłop miał co łupić ze skóry, bo chłopa łupią wszyscy, poczynając od rządu, a na podmiotach skupowych kończąc. Pytanie: Czy rząd przewiduje osłonę prawną dla wyzyskiwanych chłopów, gwarantującą im zapłatę za dostarczane produkty, terminową zapłatę?</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#PosełZdzisławPodkański">Trzecie pytanie. 105 tys. górników do zwolnienia, 80 tys. hutników do zwolnienia, 80 tys. pracowników w przemyśle lekkim do zwolnienia, 20 tys. w przemyśle zbrojeniowym do zwolnienia, 150 tys. w oświacie do zwolnienia, 3–4 mln chłopów do wyrugowania z ziemi - wszyscy mają przejść według oświadczeń przedstawicieli rządu do usług.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Pogrzebowych.)</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#PosełZdzisławPodkański">Jakoś tych usług nie widać. Może te usługi nie rozwijają się, dlatego że naród biednieje, traci dochody i nie stać go po prostu na zakupienie tych usług?</u>
          <u xml:id="u-342.5" who="#PosełZdzisławPodkański">I ostatnie pytanie do pana ministra Janiszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-342.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma go.)</u>
          <u xml:id="u-342.7" who="#PosełZdzisławPodkański">Niech to będzie dowód na to, jak szanuje chłopów i parlament Rzeczypospolitej Polskiej. Sądzę, że pytanie warto zadać. Pan minister Janiszewski powiedział, że wie, iż konieczne jest między innymi podniesienie efektywności produkcji rolnej, poprawienie dochodowości rolników, ochrona rynku wewnętrznego, uznanie rodzinnego gospodarstwa rolnego jako podstawy polityki rolnej. Panie ministrze, skoro pan wie, że to jest niezbędne do rozwoju naszego polskiego rolnictwa i do zabezpieczenia bytu biologicznego narodu, a więc jego bezpieczeństwa żywnościowego, to dlaczego pan prowadzi politykę zmierzającą do restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa poprzez upadłość rodzinnych gospodarstw chłopskich, poprzez degradację ekonomiczną, kulturalną i oświatową wsi? Kto weźmie za to odpowiedzialność, jeżeli rząd nie dotrzyma zobowiązań, a termin minął już 15 lutego i nie dotrzymał? Rolnicy już nie ustąpią. Kto weźmie za to odpowiedzialność? Oczywiście rząd. My mówiliśmy - rząd nie widział, nie słyszał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Kopeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PosełStanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa pytania do pana ministra rolnictwa, niestety nieobecnego.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#PosełStanisławKopeć">Pierwsze pytanie. 27 stycznia tego roku podczas prezentacji w Urzędzie Rady Ministrów narodowego programu rozwoju wsi polskiej „Edukacja”, jak rozumiem, pierwszej obudowy wykonawczej dla średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, autorstwa obu ministrów: edukacji i rolnictwa, przyjął pan na siebie duże zobowiązania finansowe realizacji tego programu, szczególnie w latach 2000–2007, ale również i w roku 1999. Pytam: Skoro nie ma pan środków w swoim tegorocznym budżecie, to skąd chce pan je pozyskać na wsparcie sześciu zadań określonych w załączniku nr 2 tego programu? Być może jest to podwójne liczenie tych samych środków zapisanych w rezerwach celowych.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#PosełStanisławKopeć">Drugie pytanie jest następujące: Dlaczego pan minister, pomimo tak dobrej wiedzy na temat tego, jak wielkim zagrożeniem jest, szczególnie w ostatnich tygodniach stycznia i lutego, wykorzystanie 40% kontyngentu WTO dostępu do polskiego rynku wieprzowiny w styczniu, nie zablokował wykorzystania tego kontyngentu i przesunął go na koniec roku? Wspominał już o tym pan poseł Zarzycki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Stec z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Ponieważ będę miał kilka pytań do osób, które są nieobecne, bardzo proszę o to, aby spowodować, by odpowiedzi zostały udzielone na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PosełStanisławStec">Pierwsze pytanie kieruję do pana premiera Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Mówiłem, by szybciej pytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PosełStanisławStec">Posługiwał się pan danymi, z których wynika, że cena żywca wieprzowego w 1998 r. w stosunku do 1997 r. zmniejszyła się o 5,5%. Natomiast z danych Agencji Rynku Rolnego wynika, że cena ta zmniejszyła się z 4,25 do 2,15. A więc to nie jest 5,5% tylko 50%. Tyle policzyć umiem. Prosiłbym o wyjaśnienie, dlaczego wprowadza się Wysoką Izbę w błąd.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PosełStanisławStec">Drugie pytanie skierowane jest do pana premiera Buzka. Kto rządzi, kto w rządzie personalnie koordynuje działania w sprawie poprawy skuteczności kontroli celnej, weterynaryjnej, fitosanitarnej produktów rolnych i spożywczych sprowadzanych do Polski? Do tych działań rząd się zobowiązał wobec związków rolniczych. Realizacja tego zobowiązania będzie kluczem do rozwiązania problemów wsi.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#PosełStanisławStec">Kolejne pytanie do pana premiera. Kiedy będzie prowadzona promocja polskich produktów rolnych w kraju i za granicą oraz kiedy zostaną wprowadzone dopłaty do eksportu tych produktów, aby można było uruchomić sprzedaż na zewnątrz polskiej żywności, również w ramach kontyngentów do krajów Unii Europejskiej? Nie wykorzystaliśmy ich za rok 1998 i również nie wykorzystamy w 1999 r., jeżeli nie wprowadzimy dopłat, a później Unia Europejska te kontyngenty nam ograniczy.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#PosełStanisławStec">Trzecie pytanie. W rozporządzeniu Rady Ministrów z 15 grudnia 1998 r. ustalono kontyngenty na import w 1999 r. żywności przy obniżonym cle. I tak: mięso wołowe mrożone - 21 tys. ton, mięso wieprzowe - 43 tys. ton i mięso drobiowe - 44 tys. ton. Pytanie do ministra gospodarki: dlaczego na I kwartał przeznaczył aż 37% tego kontyngentu do sprowadzenia, wiedząc o tragicznej sytuacji na rynku rolnym? To z jednej strony agencja interweniuje, a z drugiej strony jest sprowadzany - i w ramach kontyngentu, i poza kontyngentem - żywiec do naszego kraju?</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: A podatnik płaci za to.)</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#PosełStanisławStec">Następne pytanie, również do pana premiera. Kiedy rząd wprowadzi bezpośrednie dopłaty do sprzedanej produkcji rolniczej, które będą bardziej efektywne niż koszty skupu interwencyjnego? Pytanie do pana ministra finansów: w celu realizacji punktu 6 protokołu podpisanego przez rząd ze związkami rolniczymi o obniżeniu kosztów produkcji rolnej zakłada się wprowadzenie podatku VAT w rolnictwie. Czy można się spodziewać, że będzie stawka zerowa na produkcję rolną?</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#PosełStanisławStec">Pytanie do pana ministra rolnictwa: dlaczego rolników zrzeszonych w spółdzielniach pozbawiono możliwości korzystania z kredytu preferencyjnego podwyższonego do 10 q na 1 ha użytków rolnych? Dlaczego na przykład rolnika, który ma 101 ha, zmuszano do korzystania tylko z 6 q na 1 ha? W ogóle uważam, że jest to niezgodne z art. 6 ust. 5 ustawy z 5 stycznia 1995 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych, gdyż ta ustawa upoważnia Radę Ministrów do podwyższenia limitu, a nie do różnicowania korzystania z tego limitu.</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#PosełStanisławStec">Ponadto pytam, dlaczego nie zwiększono wartości kredytów w 1998 r. pod koniec tego roku, gdy już było wiadomo, że limit środków na dopłaty do kredytów obrotowych nie zostanie wykorzystany? Przepadło z tego tytułu około 50 mln zł. I jeszcze jedno pytanie do pana ministra rolnictwa: kiedy zostanie przywrócone kredytowanie programów regionalnych i branżowych, na przykład rozwoju produkcji ogrodniczej czy drobiarskiej?</u>
          <u xml:id="u-348.8" who="#PosełStanisławStec">I dwa pytania do pana premiera Tomaszewskiego - i też bym prosił o odpowiedź na piśmie. Czy pan premier akceptuje, że powiatowe komendy policji kierują do kolegiów do spraw wykroczeń rolników za udział w protestach na drogach? Podzielam tutaj zdanie pana posła Janowskiego, że ze strony rolników była to obrona konieczna. I drugie pytanie: proszę o wyjaśnienie na piśmie, kto jest odpowiedzialny za nieuzasadnione użycie siły wobec rolników przez policję w Łubowie w województwie wielkopolskim przez polewanie zimną wodą w czasie mrozu oraz atakowanie kulami gumowymi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dwa pytania do rządu. Jak wynika z informacji pana premiera Buzka, zadaniem pierwszoplanowym jest odbudowa polskiego eksportu na rynki wschodnie; szacuje się, że głównie z tytułu spadku eksportu saldo obrotów artykułami rolno-spożywczymi z krajami byłego Związku Radzieckiego ulegnie pogorszeniu w porównaniu do 1997 r. o około 318 mln dolarów. I pytanie: czy rząd posiada konkretny plan odbudowy polskiego eksportu, z podaniem formy i terminów? I pytanie drugie: czy rząd przewiduje odbudowę eksportu wschodniego poprzez wymianę barterową? Na przykład bawełna, która jest bardzo potrzebna dla przemysłu lekkiego, a jest obecnie kupowana od wielostopniowych pośredników, może być wymieniana za nadwyżkę artykułów rolno-spożywczych. Jeżeli tak, to proszę podać, kiedy i kto będzie się tym zajmował. Uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Krystyna Cencek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PosełKrystynaCencek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan poseł Krzaklewski w swoim wystąpieniu stwierdził, że tylko duże gospodarstwa rolne mają prawo przetrwać. Oznacza to likwidację mniejszych gospodarstw. Już dziś warunki życia wielu rolników są wręcz drastyczne, co wywołuje protesty i wybuchy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PosełKrystynaCencek">Chciałabym zapytać, jaka zatem będzie przyszłość większości rolników? W sytuacji kiedy planuje się zwolnienia w przemyśle lekkim, w hutnictwie, górnictwie, że nie wspomnę o innych branżach, trudno mi wierzyć, że ludzie ze wsi znajdą zatrudnienie w mieście. Trudno mi też uwierzyć, że nagle znajdą się pieniądze na poprawę warunków życia mieszkańców wsi, gdy brakuje ich nawet na porządne realizowanie wprowadzanych przez rząd reform. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Mirosław Pawlak z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PosełMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłużająca się dyskusja na temat ciężkiej sytuacji w rolnictwie, na wsi, ale nie tylko, spowodowała, że na sali mamy tylko jednego prochłopskiego posła z Unii Wolności pana Henryka Wujca.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Słucham? Pytanie do mnie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jest jeszcze drugi pan poseł, czuwa w drzwiach. To też poseł z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PosełMirosławPawlak">Dwóch, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Obaj z Lubelszczyzny.)</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Niech będzie trzech.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PosełMirosławPawlak">Mieliśmy ładnie zapowiadającą się strategię średniookresową dla wsi i obszarów wiejskich. Dzisiaj rząd funduje nam pakt dla wsi. Nierealizowanie z powodu braku pieniędzy średniookresowej strategii spowodowało tragedię mieszkańców wsi, samorządów gminnych, typowo rolniczych gmin. Bieda była powodem wyjścia rolników na szosy, ponieważ rząd dobrał się chłopu do tej ostatniej, siódmej skóry i skończyła się chłopska cierpliwość...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, przepraszam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PosełMirosławPawlak">... postaram się zadać w tym kontekście trzy pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PosełMirosławPawlak">Jak to jest, panie ministrze rolnictwa, z tym interwencyjnym skupem żywca, skoro w moim powiecie, w powiecie jędrzejowskim, żaden rolnik nie sprzedał żadnej sztuki. Przychodzą do biura poselskiego i pytają: Jak to zrobić, gdzie tu sprzedać, kto kupuje? Na obszarze woj. świętokrzyskiego interwencyjny skup zbóż prowadzą Zakłady Mięsne „Constar” w Starachowicach i zakłady mięsne w Kielcach. Brak ajentów skupowych wydłuża drogę rolnika z żywcem do punktów skupu i uniemożliwia sprzedaż. Dlatego chciałbym zapytać pana ministra, jak tę sprawę w najbliższym czasie ureguluje, ponieważ niedługo skończy się interwencyjny skup żywca.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#PosełMirosławPawlak">Od kiedy, i w jaki sposób, rząd zacznie uszczelniać granice, co było zapisane w protokole między związkami zawodowymi a rządem? W jaki sposób, i od kiedy, wprowadzi cła zaporowe i opłaty wyrównawcze?</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#PosełMirosławPawlak">Następne pytanie: Jak ma się to również do kontroli napływu artykułów żywnościowych, skoro na redzie w Gdyni stoją dwa statki z 40 tys. dziwnych ryb? Dokumenty mówią o rybach, a na statkach są kurczaki.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: To są podwodne kurczaki.)</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#PosełMirosławPawlak">Bije to w producentów drobiu, którzy nie mogą go sprzedać. Dlatego dziwne są to ryby - ze skrzydełkami i z udkami. Jak to się ma, panie ministrze, do zapowiedzianego kontrolowanego napływu żywności? Jak w takich uwarunkowaniach można skutecznie przeprowadzić reformę oświaty w gminach typowo rolniczych, kiedy zabraknie pieniędzy z tego powodu, że biedny rolnik nie zapłaci w końcu podatku własnej gminie, chociaż nie chce tak robić? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: W kwestii formalnej, można?)</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PosełJanKisieliński">Panie Marszałku! Zgodnie z art. 109, z uwagi na brak przedstawicieli rządu - pytania są, ale są to pytania do pana premiera, wicepremiera, ministra pracy, ministra gospodarki - wnoszę o przerwanie tej debaty i odroczenie jej do dnia jutrzejszego.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Rano o dziewiątej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jest głos przeciwny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PosełJanKulas">Sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szczególnie do pana marszałka Stefaniuka zwracam się o rzetelne prowadzenie tych obrad.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#PosełJanKulas">Dziś przed południem już raz złamano regulamin. Mam nadzieję, że to się więcej nie zdarzy.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto złamał?)</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#PosełJanKulas">Pan marszałek Stefaniuk.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Mój wniosek rzeczywiście jest przeciwny, bo podano nieprawdziwą informację. Jest minister rolnictwa, a to jest głównie debata rolna.</u>
          <u xml:id="u-366.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Nie tylko rolna.)</u>
          <u xml:id="u-366.8" who="#PosełJanKulas">Pan minister notuje, wysłuchuje. Jest wiceminister Książek z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Jest wiceminister Gałęziak z Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Są przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, Wysoka Izba widzi, kto jest obecny. Proszę powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Zdaje się, że nie wszyscy dziś widzą. Stwierdzono tu, że nie ma przedstawicieli rządu, więc informuję pana marszałka i przedstawicieli SLD i PSL, że jest bardzo solidna, dobra reprezentacja rządu.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: Słaba.)</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#PosełJanKulas">Dlatego, panie marszałku, uważam, że nie ma podstaw do przerwania tej debaty. Są przedstawiciele rządu, debata ma dobrą reprezentację rządową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę powiedzieć, bo nie zrozumiałem: w którym miejscu złamałem regulamin?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Chodzi o tryb sprostowania. Poseł, który nie zabierał dzisiaj głosu, nie ma prawa prostować wystąpienia innego posła. Dotyczy to prowadzenia przez pana obrad przed południem, wystąpienia pani Łybackiej.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: A poseł Osiatyński?)</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#PosełJanKulas">Było to ewidentne złamanie regulaminu, co konsultowałem i sprawdzałem. Obrady prowadził wtedy pan marszałek Stefaniuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Rozumiem. Pan poseł Kulas też złamał w tej chwili regulamin, ponieważ wniosek przeciwny można złożyć bez uzasadniania.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Było pytanie pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Regulamin nie przewiduje uzasadniania. Ja jednak, zgodnie z regulaminem, mam obowiązek poddać pod głosowanie ten wniosek o przerwanie dyskusji, bez względu na liczbę posłów obecnych na sali. Natomiast...</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk"> Chwileczkę. Panie posłanki i panowie posłowie, informuję, że jeśli ten wniosek przejdzie, to obradujemy w sobotę.</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Głosujemy.)</u>
          <u xml:id="u-371.6" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-371.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Wujec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z wnioskiem złożonym przez posła Kisielińskiego, w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności proszę o 15 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle Wujec...</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk"> Chwileczkę. Niech pan poseł Wujec chwileczkę poczeka.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Uważam, że ze strony rządu jest odpowiednia reprezentacja, aby można było kontynuować zadawanie pytań. Pytania są kierowane w szczególności do ministra rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Nie tylko.)</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były również pytania z prośbą o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jest wniosek posła Wujca.)</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli jest wniosek o 15-minutową przerwę, to mam obowiązek zarządzić tę przerwę.</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym jednak jeszcze raz zapytać pana posła Wujca, czy nie zrezygnuje z tego wniosku, i odwołać się do rozsądku pań posłanek i panów posłów. Bo jeszcze raz mówię, że to grozi... Nie, nie grozi, bo nam nic nie grozi; my od tego jesteśmy posłami, żebyśmy, jak trzeba, pracowali na okrągło. Ale zastanówcie się, czy chcecie poświęcić sobotę, bo ja w tym momencie przerywam obrady. Po co mam siedzieć na przykład do godziny trzeciej nad ranem? Wy macie w pewnym sensie jakieś uwagi...</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Panie marszałku, wycofuję wniosek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PosełHenrykWujec">W takim razie wycofuję również wniosek swojego klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję serdecznie. Wysoka Izba czasem i mnie posłucha.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Za to na sali jest weselej.)</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Sala się zapełnia.)</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Czesław Pogoda zada pytanie. I prosiłbym o streszczanie się.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, jeszcze pewien komentarz. Nie mam sumienia przerywać panom posłom, bo każdy tu łamie regulamin. Ze względu na źródło tej kłopotliwej debaty nie przerywam tematu, ale odwołuję się do was, żebyście w pewnym sensie zachowali umiar.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PosełCzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie ministrze, pytanie kieruję do pana. Proszę odpowiedzieć, czy rząd zamierza podjąć jakieś czynności w sprawie inicjatywy poselskiej dotyczącej tzw. ustawy górskiej. Tereny górskie i podgórskie, zwłaszcza w rejonie Sudetów, zostały dotknięte przez ostatnie 3 lata dotkliwymi skutkami powodzi, jak również przedłużających się opadów deszczu. Rolnicy w tym regionie znajdują się w dramatycznej sytuacji. 80% dzierżawców chce zrezygnować z dzierżawy gruntów z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Jedynym środkiem płatniczym w sklepach wiejskich jest w wielu przypadkach 16-kartkowy zeszyt, w którym rejestruje się towary pobrane bez zapłaty. Proszę, panie ministrze odnieść się do mojego pytania, czy rząd zamierza podjąć jakąś inicjatywę w sprawie terenów górskich, podgórskich, rejonu Sudetów i innych regionów Polski. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, bo jeszcze nie odniosłem się do zarzutu, który przedstawił mi pan poseł Kulas. Rzeczywiście nie zauważyłem, że pani posłanka Łybacka nie zabierała głosu w debacie. Lista była długa i mogłem tego nie zauważyć, ponieważ przejąłem przewodnictwo w obradach w trakcie debaty. Przepraszam za to Wysoką Izbę; w przyszłości będę się starał być bardziej czujny.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast chcę powiedzieć, że podpowiadanie mi z sali też jest przejawem łamania regulaminu. Regulamin nie przewiduje tego, żeby posłowie pomagali marszałkowi prowadzić obrady.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Stanibuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PosełRyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas wizyty pana premiera Buzka w Zamościu pan premier stwierdził, że tak jak ważne są węgiel i górnictwo dla Śląska, tak produkcja rolna i rolnictwo, produkcja zbóż, buraków cukrowych i wielu innych artykułów rolnych na Zamojszczyźnie będą traktowane uczciwie i bardzo poważnie, z troską o przyszłość tego regionu.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PosełRyszardStanibuła">Dlatego pytam pana premiera i pana ministra, ile tych zapowiedzi i twierdzeń zostało zrealizowanych, co zostało dokonane i rozwiązane. Stwierdzam bowiem, że pozostał tylko dramat ludności rolniczej, bieda, beznadzieja, brak możliwości zbytu płodów rolnych po żenująco niskich cenach. Chciałbym zapytać pana premiera, jakie widzi konkretne rozwiązanie - ponieważ wielokrotnie występowaliśmy o to do ministerstwa skarbu, jak również do ministerstwa rolnictwa - ratowania zmodernizowanej ostatnio cukrowni Strzyżów na Zamojszczyźnie. Zatrudnia ona ok. 800 pracowników; jest tam również ok. 3 tys. plantatorów. Sposób ratowania tej cukrowni wydaje się nieskuteczny, dlatego że sugestia ministerstwa skarbu i ministerstwa rolnictwa jest taka, aby przeprowadzić jej prywatyzację w ramach systemu grupowego, czyli prywatyzację grupową. Myślę, że cukrownia ta do czasu, kiedy prywatyzacja zostanie przeprowadzona w ten sposób, nie wytrzyma, niestety, obciążeń związanych z ostatnią renowacją, remontem. Prosiłbym o odpowiedź. Chcę zresztą poinformować, że z interpelacją w tej sprawie będę występował ponownie do pana premiera Buzka.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#PosełRyszardStanibuła">Panie ministrze, co się stało z akcjami tytoniowymi, cukrowymi i innymi, przeznaczonymi dla plantatorów? Dlaczego do tej pory sprawy te nie zostały załatwione pozytywnie? Chcę powiedzieć, że z tego powodu naprawdę rozgoryczonych jest kilkanaście tysięcy rolników i na razie rozwiązań nie ma. Czy prawdą jest, panie ministrze, że może być tak, iż w tym roku kilkanaście cukrowni w kraju nie rozpocznie kampanii cukrowniczej? Chciałbym również, panie ministrze, skierować do pana wnioski powstałe podczas spotkania z sołtysami powiatu zamojskiego, gdzie wyraźnie bardzo mocno podniesiono kwestię oczekiwanego skupu interwencyjnego na Zamojszczyźnie i w rejonie lubelskim. Niestety, tak się składa, że na Zamojszczyźnie kupują naprawdę tylko nieliczne podmioty i w nielicznych miejscach. Natomiast tej interwencji w ogóle nie widać, nie jest ona przygotowana. Agencja Rynku Rolnego w Lublinie uzyskała limit 4 tys. ton skupu wieprzowiny. Limit ten obowiązuje do czerwca, a w tej chwili skupiła ona już prawie 2 tys. ton, myślę więc, że jest to bardzo mały limit. Natomiast sołtysi na tym spotkaniu podkreślali to i pytali - przekazuję te sugestie - kiedy i w jaki sposób rząd będzie sprawował właściwy nadzór nad obrotem rolnym, kiedy rolnik będzie naprawdę godnie traktowany, kiedy infrastruktura skupu będzie funkcjonowała należycie, kiedy firmy, które skupują, będą skupować uczciwie i kiedy będzie właściwy nadzór nad tym?</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#PosełRyszardStanibuła">Chciałbym również zapytać, panie ministrze, jaki jest import - bo jest on prowadzony - benzyny uniwersalnej? Dlaczego na przykład w Polsce obecnie nie dodaje się do paliw alkoholu bezwodnego, dlaczego nie ma w tej chwili projektu ustawy ewentualnie rozstrzygnięć tego typu, aby produkować alkohol bezwodny właśnie z gorszej jakości surowców rolniczych, co dałoby szansę naszym rolnikom, a jednocześnie zaoszczędziłby budżet państwa, gdyż mniej importowalibyśmy benzyny. Czy to w ramach dbałości o polskiego rolnika, panie ministrze, na 1999 r. zaimportowano aż ok. 50 tys. ton wieprzowiny? Co rząd zrobił, aby do tego nie doszło? Chciałbym usłyszeć odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#PosełRyszardStanibuła">Agencja Rynku Rolnego jest przygotowana do wykupu ok. 50 tys. ton nadwyżki wieprzowiny, a nadwyżka ta wynosi w tej chwili ok. 150 tys. ton, a może nawet więcej. W jaki sposób pan minister rozwiąże ten problem? Następne pytanie: czy rząd musi reformować ubezpieczenia rolnicze w KRUS w taki sposób, aby na naszych biednych rolnikach już w pierwszym etapie tej reformy, jak pan minister oświadczył na jednym z posiedzeń Sejmu, zaoszczędzić ok. 18 mln zł. Jakie ma pan, panie ministrze, konkretne propozycje i rozwiązania dla 3/4 polskich rodzin wiejskich żyjących w biedzie poniżej granicy egzystencji? Około 80% gospodarstw rodzinnych ma już ujemną akumulację. W jaki konkretny sposób będzie pan, panie ministrze, chronił - bo mam nadzieję, że tak będzie - i wspierał polski przemysł mleczarski, który jest obecnie niszczony i przeżywa wielkie trudności produkcyjne i eksportowe (np. OSM Zamość, Tomaszów, Łaszczów)?</u>
          <u xml:id="u-378.5" who="#PosełRyszardStanibuła">I następne pytanie, panie ministrze: Kiedy i w jaki sposób rząd rozwiąże problem paliwa rolniczego, na co od dawna się oczekuje? Myślę, że pan minister zdążył to zanotować.</u>
          <u xml:id="u-378.6" who="#PosełRyszardStanibuła">Jeszcze na koniec konkluzja - za co przepraszam, panie marszałku, jako że zabieramy teraz głos w trybie pytań. Upominam się o godne, uczciwe traktowanie rolników i wsi polskiej, stosownie do wkładu ich pracy i ciągłej służby Polsce. A panu premierowi Balcerowiczowi chcę powiedzieć, że aby Polska się rozwijała, musimy najpierw zdecydowanie zadbać o rozwój wsi i rolnictwa. Dopiero wtedy Polska będzie się rozwijać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ryszard Zbrzyzny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PosełRyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tym, że na sali nie ma pana premiera ani wicepremiera, a moje pytania dotyczą nieco szerszego zakresu niż rolnictwo czy sprawy podlegające ministerstwu pracy i polityki socjalnej, dlatego prosiłbym o odpowiedź na piśmie, przynajmniej na te pytania, które wychodzą poza materię spraw resortowych, podległych reprezentantom resortów, którzy są tu na sali. Myślę, że nie będzie kłopotów, jeśli chodzi o notowanie.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PosełRyszardZbrzyzny">A więc pierwsze pytanie: Czy rząd oprócz pakietów osłonowych dla zwalnianych górników, pracowników przemysłu zbrojeniowego, pracowników przemysłu lekkiego, hutników, pracowników służby zdrowia, nauczycieli itd. ma jakieś pomysły prorozwojowe na tworzenie, a nie likwidowanie setek tysięcy miejsc pracy? W tym momencie chciałem zapytać: A co z realizacją przedwyborczych obietnic, zapowiedzi dalszej likwidacji bezrobocia? Dlaczego do dnia dzisiejszego rząd nie zrealizował zobowiązań rekompensacyjnych w stosunku do ponad 4,5 mln emerytów i rencistów pracowników sfery budżetowej - to już jest prawie dwuletnia zwłoka - narażając tym samym budżet państwa na dodatkowe obciążenia - dwa razy po 10 bln starych złotych? Kto za to będzie odpowiadał?</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#PosełRyszardZbrzyzny">Kolejne pytanie. Miarą sytuacji społecznej, jeśli chodzi o akceptację dla sprawujących władzę bądź brak tej akceptacji, jest ilość protestów i strajków w kraju. Proszę zatem o przedstawienie pełnej informacji na temat właśnie takich wydarzeń w okresie ostatnich 15 miesięcy, tj. w okresie sprawowania władzy przez AWS i Unię Wolności, w odniesieniu do okresu sprawowania władzy przez PSL i SLD. Poseł Krzaklewski w swoim wystąpieniu w zastępstwie rządu zapowiedział negocjacje z przedstawicielami rolników w sprawie tzw. paktu dla wsi i rolnictwa. Chciałbym zapytać, jaką rolę ma on odgrywać? Czy taką samą jak pakt o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń, tzn. pakt, który pomógł uśmierzyć i spacyfikować protesty społeczne? Realizacja zapisów tego paktu w dniu dzisiejszym jest daleko niezadowalająca, mało tego, zapowiada się likwidację tych zapisów, które znalazły swoje miejsce w ustawodawstwie - mym tu na myśli przede wszystkim ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. A więc czy rolnicy mają być kolejną oszukaną grupą społeczną, dokładnie przez tę samą ekipę?</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#PosełRyszardZbrzyzny">I na zakończenie chciałem zapytać rząd Rzeczypospolitej, dlaczego tak bardzo zależy mu na wykreowaniu nowej siły politycznej i jej lidera Andrzeja Leppera? Czyżby nie mając koncepcji na sprawowanie władzy ani poparcia społecznego dążyła do nowego „okrągłego stołu”, przy którym ma zamiar pokojowo oddać władzę właśnie temu ugrupowaniu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pana poseł Józef Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pozostałych panów posłów, tę drugą połowę, proszę, żeby zweryfikowali swoje pytania, bo może już ktoś zapytał o tę samą rzecz.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PosełJózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do rządu. Pierwsze: Czy rząd mógłby wskazać jakiś cywilizowany kraj, w którym wprowadza się cztery fundamentalne reformy w ciągu roku, tak jak to uczyniono w Polsce? Przecież oprócz tych reform rząd zamierza restrukturyzować górnictwo, hutnictwo, przemysł zbrojeniowy, lekki, dokonać powszechnego uwłaszczenia, reprywatyzacji. Na to wszystko potrzebne są dziesiątki, a może nawet setki miliardów złotych.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#PosełJózefKaleta">Drugie, wiążące się z tym pytanie, mianowicie czy rzeczywiście w hierarchii potrzeb ważniejsze od uzdrowienia rolnictwa, służby zdrowia, budownictwa mieszkaniowego, edukacji, bezpieczeństwa było powołanie administracyjnych struktur w postaci powiatów, sejmików, marszałków i kas chorych? Z badań opinii społecznej wynika, że tylko 4% społeczeństwa polskiego uważa, iż te 4 reformy są bardzo ważne, natomiast aż 90% opowiada się właśnie za uprzywilejowaniem rolnictwa, służby zdrowia, oświaty i bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#PosełJózefKaleta">I ostatnie pytanie, dotyczące legalizacji czy legalności protestów chłopskich. Otóż rząd stwierdził, że są one uzasadnione. Czy nie można zatem przy ocenie legalności blokad dróg zastosować instytucji obrony koniecznej, stanu wyższej konieczności? Chłopi bronili przecież swoich gospodarstw przed zniszczeniem, a stanowią one dla nich i ich rodzin jedyne źródło utrzymania. Blokady dróg są na Zachodzie znane i tam na ogół nie ściga się chłopów przez prokuraturę i sądy. Z reguły rozwiązuje się te problemy polubownie, u nas zaś angażuje się tysiące prokuratorów, sędziów, policjantów do karania chłopów, którzy protestowali - jak stwierdza rząd - zasadnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Pawlak z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Jacek Janiszewski w swoim wystąpieniu stwierdził, że protesty rolników pomogły przyspieszyć realizację zamierzeń resortu i rządu w sprawach rolnictwa. Pytam więc pana ministra, dlaczego poszczególne grupy zawodowe muszą walczyć o swoje przywileje i godne życie w demokratycznym państwie prawa? Dlaczego rząd nie rozwiązuje problemów poszczególnych środowisk z własnej inicjatywy i nie realizuje obietnic wyborczych oraz zapowiedzi z exposé premiera Jerzego Buzka? Czy rząd nadal będzie ignorował społeczeństwo i bezczynnie oczekiwał kolejnych protestów?</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PosełStanisławPawlak">Po drugie, pan minister Jacek Janiszewski stwierdził, że planowana jest interwencja państwa, która będzie kierowana bezpośrednio do rolników. Pytam więc, od kiedy i na jakich zasadach?</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#PosełStanisławPawlak">Po trzecie, kiedy będzie uchwalony przez Radę Ministrów program działań interwencyjnych Agencji Rynku Rolnego na 1999 r.? Jakie będzie obejmował działania, na jakich rynkach i według jakich cen minimalnych i interwencyjnych?</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#PosełStanisławPawlak">I czwarte, ostatnie pytanie. Zmniejszające się dochody z produkcji rolniczej mają wpływ na realizowanie przez rolników świadczeń pieniężnych. Czy zdaniem pana ministra występuje zagrożenie, jeżeli chodzi o uiszczenie pierwszej raty podatku rolnego za 1999 r. na rzecz gmin, i czy brak realizacji tych zobowiązań nie zachwieje płynności finansowej gmin wiejskich? Czy podobne zagrożenia nie występują także przy płaceniu składki do kasy rolniczego ubezpieczenia społecznego rolników? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Seweryna Kaczmarka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PosełSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przy obecnej mizerii polskiego rolnictwa posiada ono jeszcze znaczne rezerwy produkcyjne. Niemałe również rezerwy istnieją, jeżeli chodzi o popyt na żywność. Jak wynika z szacunków Światowej Organizacji Zdrowia, ok. 14% Polaków jest niedożywionych. Jak rząd planuje rozwiązać ten problem?</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#PosełSewerynKaczmarek">I drugie pytanie. Czy rząd ma wizję tego, w jakich dziedzinach rolnictwa - biorąc za podstawę warunki glebowo-klimatyczne, tradycje, doświadczenie produkcyjne, stopień opanowania technologii i wyposażenie techniczne - mogą nasi rolnicy planować swoją przyszłość i jak będzie tę produkcję wspierał i dotował? Rządy krajów Unii Europejskiej takie plany produkcji rolnej dawno opracowały i realizują je. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława Brzózkę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PosełStanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procesowi transformacji naszej gospodarki towarzyszyły duże zmiany na rynku pracy. W pierwszej kolejności zwalniano chłoporobotników. Wobec braku możliwości zatrudnienia powrócili oni na wieś, zasilając szeregi bezrobotnych. Bezrobocie na wsi gwałtownie wzrosło. W grudniu 1998 r. rejestrowane dotknęło na wsi 835 tys. osób, jednocześnie tzw. ukryte obejmuje ponad 900 tys. osób. Łącznie więc dotyka ono na wsi ponad 1 mln 700 tys. osób i wykazuje tendencje wzrostowe. Powoduje to poszerzanie się obszaru biedy i ubóstwa. 60% bezrobotnych na wsi to ludzie młodzi, w wieku od 15 do 34 lat. O potrzebie tworzenia miejsc pracy w otoczeniu wsi i rolnictwa mówili tu dzisiaj obaj ministrowie - niestety, bardzo ogólnie, a raczej hasłowo. Proszę wymienić konkretne działania rządu i Krajowego Urzędu Pracy w zakresie zmniejszania bezrobocia na wsi w ostatnim roku. Jakie efekty przyniosły te działania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę panią poseł Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Jedno zdanie tytułem wstępu. Pan premier Balcerowicz powiedział przed chwilą, że poza wydźwiękiem politycznym nie ma pożytku z pytań i dyskusji posłów. Ja natomiast powiem, że nie ma pożytku z pracy rządu, jeśli poziom życia większości obywateli się pogarsza. A tak się dzieje. Niedomaga polityka społeczna w kraju, obniża się poziom życia ludzi, rząd i koalicja nie mają wizji systemowych zmian. Często pojawiają się niespójne pomysły, a wielu Polaków już nie wytrzymuje z powodu niskiego poziomu życia. Mam pytanie: Jakimi kryteriami zamierza się kierować rząd przy realizacji zapowiadanego dzisiaj przez pana posła Krzaklewskiego zwiastuna prorodzinności? Bo tak powiedział. Co to oznacza? Czy oznacza to pomoc rodzinom bogatym, mającym więcej niż trójkę dzieci, a nieudzielanie pomocy biednym, którzy mają jedno lub dwójkę dzieci? Czy tak będzie pojmowana zasada sprawiedliwości społecznej? Jest to moim zdaniem wybitnie pokrętne łudzenie społeczeństwa. Jak ta zasada zwiastuna prorodzinności będzie stosowana wobec dzieci wiejskich?</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PosełAnnaBańkowska">Drugie pytanie. Dlaczego rząd opóźnia realizację ustawy o rekompensatach za utracone dodatki branżowe i za brak waloryzacji wynagrodzeń w czasie pierwszych rządów solidarnościowych? Odpowiadając na interpelację, stwierdza, że powodem tego są między innymi zgłaszane nowelizacje ustawy i kolejny raz sam zgłasza zmianę do nowelizacji, tak jakby nie można było załatwić spraw większości, a potem poprzez nowelizację dołączyć do całego problemu kwestię niedużej liczby osób, które mają w tym partycypować. Chcę zaznaczyć, że dotyczy to ludzi w podeszłym wieku.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełAnnaBańkowska">Trzecie pytanie. Jak rząd w ramach polityki prorodzinnej zamierza traktować dzieci niepełnosprawne, żyjące w mieście i na wsi? Sytuacja tych rodzin jest bardzo ciężka. Od 1 stycznia matkom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi odebrano prawo przechodzenia na emeryturę bez względu na wiek, a w ramach reformy służby zdrowia dzieci te tracą możliwość rehabilitacji w sanatoriach. Na przykład matki mające dzieci z porażeniem mózgowym zgodnie z nowymi regulacjami muszą płacić za turnus około tysiąca złotych i więcej. Przecież to oznacza koniec tej formy rehabilitacji.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#PosełAnnaBańkowska">Pytanie czwarte. Czym kierował się rząd, jaką specyficzną zasadą sprawiedliwości i pamięcią historyczną, skoro od 1 stycznia odebrał prawo do bezpłatnego leczenia sanatoryjnego kombatantom i inwalidom wojennym?</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#PosełAnnaBańkowska">Na wsi wiele rodzin utrzymuje się z emerytury i renty. Nie chciałabym żyć za takie pieniądze. A przed chwilą pan premier Balcerowicz wypominał to rolnikom. To jest przecież wegetacja. Jak rząd chce pogodzić hasło polityki prorodzinnej z zaledwie jednoprocentową waloryzacją emerytur i rent? Jak chce pomóc rodzinom emeryckim, które nie są w stanie sfinansować tak wysokich podwyżek kosztów utrzymania, które nastąpiły w tym roku? I w jaki sposób w ramach reformy służby zdrowia chce zapewnić osobom ubogim dostęp do leków?</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#PosełAnnaBańkowska">W ostatnim czasie zanotowano blokowanie kont szkół ponadpodstawowych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Szkoły ponadpodstawowe przeszły z zadłużeniem na bieżący rok. Mają to rzekomo sfinansować powiaty, które nie otrzymały na ten cel pieniędzy. Jak rząd zamierza ten istotny problem rozwiązać?</u>
          <u xml:id="u-390.6" who="#PosełAnnaBańkowska">Siódme pytanie. Jak mają żyć, z czego pokryć koszty specjalizacji poza miejscem zamieszkania młodzi lekarze z dwu-, trzy-, czteroletnim stażem pracy, gdy otrzymują na rękę miesięcznie 700 zł? Sytuacja ta szczególnie dotyczy lekarzy z małych miejscowości i wsi, bo oni są oddaleni od miejsc specjalizacji, a przecież w tych małych miejscowościach też ludzie żyją i chorują, i lekarze pracować muszą.</u>
          <u xml:id="u-390.7" who="#PosełAnnaBańkowska">Ósme pytanie. Jak rząd zamierza ochronić rodziny wiejskie przed wzrostem kosztów utrzymania, jakie wywoływać będzie reforma edukacji, która oddalać będzie dziecko wiejskie od gimnazjum?</u>
          <u xml:id="u-390.8" who="#PosełAnnaBańkowska">Ostatnie pytanie. Czy, a jeśli tak to, w jaki sposób i kiedy, rząd zamierza rozwiązać trudną, tragiczną sytuację finansową gospodarstw rolnych, wydzierżawianych z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Rok 1998 w większości z nich zakończył się stratą bilansową - nie wiem, czy pan minister o tym wie - a w latach poprzednich te zakłady osiągały zyski. Ponadto od 1999 r. wzrastają ich koszty własne, podwyższyła się bowiem składka na ubezpieczenia społeczne. Dlaczego w ramach zawartego ze związkami zawodowymi porozumienia w ogóle nie zaproponowano dla tych właśnie przedsiębiorstw żadnej formy pomocy? Czy mogą one liczyć na umorzenie rat opłat dzierżawnych za II półrocze 1998 r., bo bez tego - jak twierdzą - tylko cud może je uratować przed bankructwem, a pracowników rolnych przed bezrobociem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł za zadanie dziewięciu pytań.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Władysława Stępnia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytań panią poseł Annę Filek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PosełAnnaFilek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zadać pytanie dotyczące problemów, które jeszcze nie są w świetle jupiterów, ale które mogą być rozstrzygane na ulicy, jeśli ich nie załatwimy w najbliższym czasie. Pan przewodniczący Krzaklewski przytoczył tu rzymską zasadę „primum non nocere”, pytam więc: dlaczego w związku z reformą zdrowia najbardziej poszkodowani są inwalidzi, którzy mieli pełną opiekę lekarską w przychodniach przy zakładach pracy chronionej, a obecnie lekarze nie mogą im wystawiać ani skierowań do sanatoriów, ani skierowań do specjalistów, jeżeli nie jest to związane z badaniami, których koszty pokrywa zakład? Dlaczego w Zakładach Opieki Społecznej starzy ludzie zostali pozbawieni pracujących tam lekarzy i jeżeli tylko są w stanie chodzić, muszą się udawać do Zakładów Opieki Zdrowotnej? Dlaczego, mimo że wiele organizacji inwalidzkich zwracało się do rządu o to, żeby usunąć te usterki, żeby tylko inwalidzi zachowali uprawnienia, które dotychczas mają, żeby mogli się leczyć tak, jak się dotychczas leczyli, rząd tego absolutnie nie uwzględnił? Dlaczego w ramach reformy zdrowia, która miała przecież pomóc najbardziej poszkodowanym, zakłady pracy chronionej straciły 40% naliczeń z tytułu ulg podatkowych od osób fizycznych na Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych?</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PosełAnnaFilek">Teraz trzecie pytanie dotyczące innych spraw. Pan premier Balcerowicz mówił, że należy wobec rolników egzekwować prawo, że najważniejsze jest egzekwowanie prawa. Wobec tego pytam pana premiera Buzka: Dlaczego nie egzekwuje się prawa wobec prywatnych spółek, które w ramach prywatyzacji nabyły zakłady, podpisały pakiety socjalne i inwestycyjne i z tych pakietów socjalnych i inwestycyjnych się nie wywiązują? Jako przykład mogę podać cementownię w Krakowie, w mieście, w którym na ogół nastroje społeczne były bardzo dobre i popierano rząd. Otóż została sprywatyzowana cementownia, zakupili ją Turcy, ukradli pieniądze nawet z kasy zapomogowo-pożyczkowej i załoga nie może znaleźć pomocy w rządzie. Chodzi o to, ażeby rząd wyegzekwował pakiet inwestycyjny i pakiet socjalny. Trwa tam strajk. Nikt tym ludziom nie chce pomóc, mimo że rząd ma tam nadal 25% akcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Zaciurę.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Siergiej Plewa.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Stanisław Żelichowski.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Kisielińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełJanKisieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym przeprosić pana ministra Komołowskiego. Nie zauważyłem, że pan minister jest na sali, a większość pytań mam do niego. Jeżeli wolno, to kilka pytań odnośnie do tego, co się dzieje w polskiej gospodarce. A mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PosełJanKisieliński">Panie Ministrze! Czy górnicy siarki, aby otrzymać w końcu wynagrodzenie, muszą przeprowadzić akcję strajkową? Rząd preferujący system prorodzinny zapomina, że należy się wynagrodzenie górnikom tak ciężko pracującym w zagłębiu siarki. Do dnia dzisiejszego, mimo kilku informacji, kilku próśb, pieniędzy górnicy nie otrzymali i przypominam, że zapowiadają akcję strajkową w przyszłym tygodniu. Czy rzeczywiście rząd koniecznie chce, żeby i w tamtym okręgu rozpoczął się strajk?</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełJanKisieliński">Pytanie drugie. Jak, panie ministrze, należy traktować porozumienie zawarte pomiędzy przewodniczącym Akcji Wyborczej Solidarność panem Krzaklewskim a panem ministrem z 24 grudnia, które dzieli górników ze względu na wydobywaną kopalinę i zajmowane stanowisko po sterowanej przez rząd akcji strajkowej celem rozładowania niezadowolenia społecznego w górnictwie? Gdyż jak inaczej można potraktować strajki, jeżeli dyrektorzy podpisują działaczom Solidarności specjalne oddelegowania, rozpoczynające się przed strajkiem, a kończące się dokładnie w dniu podpisania porozumienia między panem ministrem a przewodniczącym „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#PosełJanKisieliński">Pytanie kolejne. Kiedy rząd Rzeczypospolitej Polskiej ujawni listę kopalń przeznaczonych do zamknięcia i kiedy przewiduje się dyskusję ze związkami zawodowymi na ten temat?</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#PosełJanKisieliński">Pytanie czwarte. Pan minister gospodarki twierdzi, że w sferze jego oddziaływania nie może być mowy o czystkach personalnych, a więc w takim razie jak traktować masowe zwolnienia ludzi kompetentnych a na ich miejsce powoływanie solidarnościowych działaczy, którzy lądują jako prezesi bądź doradcy Państwowej Agencji Restrukturyzacji Węgla Kamiennego, czy w spółkach węglowych, jak na przykład pan Trybuł, pan Młodzik, ale niektórzy mniej zasłużyli się w kampanii parlamentarnej, zostają za karę tylko dyrektorami kopalń, jak na przykład pan Dąbrowa, do niedawna przewodniczący związku zawodowego „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#PosełJanKisieliński">Panie ministrze Komołowski, proszę wytłumaczyć, dlaczego górnicy mają korzystać z osłon socjalnych i urlopów górniczych z jednej strony, a równocześnie podnosi się czas pracy w górnictwie do 65 roku życia, czyli o 10 lat dłużej, niż wynosi czas pracy w całej zachodniej Europie. Prawdopodobnie do wspólnej Europy dążymy.</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#PosełJanKisieliński">Proszę wytłumaczyć, dlaczego pensje górników nie mają być rewaloryzowane zgodnie z decyzjami Komisji Trójstronnej, a w tym czasie prezesi Państwowej Agencji Restrukturyzacji Węgla Kamiennego robią sobie 40-procentowe podwyżki płac i mają 3-krotnie wyższe zarobki niż prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-394.7" who="#PosełJanKisieliński">Jak rząd ma zamiar wyrównać te niesprawiedliwości społeczne, chyba że uważa się, że to jest słuszne i sprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-394.8" who="#PosełJanKisieliński">Kolejne pytanie: Czy rząd jest gotowy w imię dobra polskiego górnictwa do zmiany sposobu restrukturyzacji tej branży, czy po prostu rozstrzygnięcie zapadło i ono jest nieodwołalne zgodnie z decyzjami Banku Światowego?</u>
          <u xml:id="u-394.9" who="#PosełJanKisieliński">Pytanie kolejne: Kiedy w stosunku do ludzi, którzy w czasach, kiedy górnictwo zaciskało pasa, kupowali sobie najdroższe samochody służbowe i montowali w swych gabinetach urządzenia klimatyzacyjne, podczas gdy górnicy mieli kłopoty z oddychaniem w przegrzanych przodkach - a obecnie ci panowie są dumnymi przedstawicielami rządu III Rzeczypospolitej - zostaną wyciągnięte konsekwencje?</u>
          <u xml:id="u-394.10" who="#PosełJanKisieliński">Panie Premierze! Kiedy zostaną wyciągnięte konsekwencje w stosunku do wojewodów, którzy dali polecenie strzelania do ludzi celem odblokowania dróg bądź przy mrozach nakazywali oblewanie ich wodą, i w stosunku do innych osób, które to uczyniły?</u>
          <u xml:id="u-394.11" who="#PosełJanKisieliński">I sprawa ostatnia. Ponieważ pan poseł Aleksander Hall zarzucił mi w swojej wypowiedzi, że zapowiadam gotowość protestacyjną, to mam prośbę do pana ministra Komołowskiego o to, żeby publicznie stwierdził, że rząd Rzeczypospolitej Polskiej 4-krotnie przesuwał terminy spotkań z 12 centralami związkowymi - chyba że twierdzi, że nie - i że praktycznie dopiero oświadczenie, że niestety będziemy musieli podobnie jak „Samoobrona” wyjść na ulice, doprowadziło do spotkania w ubiegłym tygodniu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza Woźnego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam jedno pytanie, jako że inne, które chciałem zadać, już zostały postawione. Stąd też proszę, panie ministrze, o odpowiedź na następujące pytanie.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PosełGrzegorzWoźny">Koalicja AWS-Unia Wolności i rząd szczycą się tym, że znaleziono dodatkowe 250 mln zł w budżecie dla Agencji Rynku Rolnego. Wielu dyskutantów mówiło, że nadal środki na skup interwencyjny są za małe. Jak wyjaśnić fakt, że z państwowych środków, ze środków Agencji Rynku Rolnego, powołano Fundację na rzecz Giełd Paszowo-Zbożowych? Przekazano jej 180 mln zł. Kontrola fundacji wykazała, że większość środków wykorzystywana jest na wyjazdy do różnych państw świata. W I kwartale 1998 r. fundacja zafundowała wyjazd 12 członkom „Samoobrony” do Brazylii. Wydano również znaczne środki na wątpliwej jakości filmy szkoleniowe. Pracownicy fundacji z tych środków zostali ubezpieczeni w Amplico Life. Czy nie uważa pan, panie ministrze, że świadczy to o niegospodarności, delikatnie to określając? Czy środki te nie powinny być zwrócone Agencji Rynku Rolnego i pożytecznie wykorzystane na interwencyjny skup, a nie przeznaczone dla wąskiej grupy osób związanych z fundacją? A jeżeli nie, to czy Fundacji na rzecz Giełd Paszowo-Zbożowych nie należałoby nazwać biurem turystycznym? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania panią poseł Annę Sobecką z „Naszego Koła”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełAnnaSobecka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Informacja z dnia 15 lutego: „Wyzwania i zagrożenia dla poszerzonej Unii Europejskiej”. Pod takim tytułem „Le Monde Diplomatique” zamieścił artykuł przestrzegający państwa Europy Środkowej i Wschodniej przed bezwarunkowym przyjmowaniem regulacji Unii Europejskiej. Narzucanie kandydatom dorobku prawnego Unii Europejskiej może stanowić w rękach piętnastki groźne narzędzie służące otwarciu rynku Europy Środkowej na niekontrolowany przepływ kapitału zagranicznego. To z kolei doprowadzić może do zniszczenia lokalnych gospodarek tych państw - pisze Jean Yves Potel w lutowym numerze. Dodaje, że dziedziny najbardziej wrażliwe, takie jak przemysł ciężki i rolnictwo, nie były dotychczas przedmiotem negocjacji. Czy idea jednoczącej się Europy będzie dostatecznym argumentem dla opinii publicznych w krajach środkowoeuropejskich za koniecznością podjęcia trudnych reform - pyta Potel. I pytanie: Czy zjawiska, które są widoczne dla publicystów Zachodniej Europy, widoczne są też dla członków polskiego rządu? I co rząd czyni, aby zapobiec tym niebezpieczeństwom w toku procesów integracyjnych?</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PosełAnnaSobecka">I drugie pytanie. Przewiduje się, że fundusze przeznaczone dla Agencji Rynku Rolnego na interwencyjny wykup żywca wieprzowego wystarczą do około 15 kwietnia. Co rząd zamierza czynić po 15 kwietnia w tej sprawie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Szczepana Skomrę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PosełSzczepanSkomra">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PosełSzczepanSkomra">Cztery pytania do pana ministra, myślę, że konkretne i chodzi mi o to, żeby pan minister odpowiedział mi po prostu jednym zdaniem, bez rozwodzenia się.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PosełSzczepanSkomra">Pierwsze pytanie: Kiedy pan minister, a raczej rząd, przyjmie program, wraz z instrumentarium, restrukturyzacji mleczarstwa?</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#PosełSzczepanSkomra">Drugie pytanie: Kiedy należy się spodziewać wprowadzenia rozporządzenia ministra zdrowia i ministra rolnictwa w sprawie warunków produkcji, skupu i przetwórstwa mleka oraz obrotu mlekiem? To rozporządzenie w poprzednim okresie czekało na swoją kolej dwadzieścia parę lat i myślę, że w tej chwili nie będzie tyle czekać. Jest to bardzo ważny element do uzyskania przez następne przedsiębiorstwa mleczarskie uprawnień eksportowych na rynki Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#PosełSzczepanSkomra">Następne pytanie. Proszę pana ministra o odpowiedź, czy rząd i jego agendy są przygotowane do uruchomienia interwencyjnych zakupów masła i mleka w proszku od 15 kwietnia 1999 r., to znaczy tuż przed rozpoczęciem szczytu skupu mleka, oraz subwencji eksportowych do eksportu serów i mleka w proszku.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#PosełSzczepanSkomra">Kolejne pytanie, może bardziej do pana premiera Balcerowicza niż do pana ministra rolnictwa. Mając na uwadze stwierdzenia pana premiera Balcerowicza, które padały tutaj dzisiaj i wczoraj, o oszczędnym gospodarowaniu środkami publicznymi, środkami podatników, zapytuję, jakie straty poniósł budżet państwa z tytułu niefunkcjonowania przejścia granicznego w Koroszczynie w woj. lubelskim. Moim zdaniem gołym okiem widać, że poniesione koszty nieuruchomienia tego obiektu przez ponad 7 miesięcy z powodzeniem sfinansowałyby chociażby koszty poniesione na reformę administracyjną. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę panią poseł Ewę Tomaszewską z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aby moje pytanie było lepiej umotywowane, pozwolę sobie zacytować krótki fragment artykułu „W kolejce po zdrowie” z gazety lokalnej „Warszawa Bemowo”. „Sytuacja jest wyjątkowo trudna, mówi moja zaprzyjaźniona pani doktor. My się bardzo staramy, ale nie ułatwiają jej media, które wprowadziły bardzo dużo zamieszania alarmistycznymi artykułami na temat reformy. Spowodowały jedynie panikę wśród ludzi i dodatkowy natłok pacjentów, którzy sądzą, że muszą wybrać swojego lekarza natychmiast”.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PosełEwaTomaszewska">Niewiele było gazet, które po prostu informowały. Często było to kruszenie kopii o nic, bo na szczeblu przychodni, jak na przykład na Bemowie, wszystko przebiega na razie sprawnie. Gdyby nie epidemia grypy, w ogóle nie byłoby o czym mówić, poza zarobkami.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Wiadomo mi, że w kwietniu ubiegłego roku rząd zwracał się do telewizji publicznej o możliwość prezentowania informacji o przygotowywanych reformach, ich celach i planowanym przebiegu. Kategoryczna odmowa przyniosła szkodę abonentom, stąd moje pytanie, jak rząd ocenia rolę mediów publicznych w kreowaniu i stymulowaniu pojawiania się ognisk konfliktowych poprzez bądź odmawianie przekazywania informacji o znaczeniu poszczególnych reform, bądź ich zniekształcanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Ryszarda Matusiaka z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełRyszardMatusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pora jest dość późna, ale słuchaczy trochę mamy. Sądzę, że należałoby zacząć od czegoś innego. Pan premier Balcerowicz bardzo mocno pouczał, że Polsce może grozić podobny kryzys, jaki jest w Czechach. Ja bym wolał, żeby tym kryzysem zajęli się Czesi, a nie pan premier Balcerowicz. Byłaby to dobra nauka dla pana Balcerowicza, i żeby o tym nie zapomniał, ciągle nam przypominając, gdzie są źródła kryzysu i problemów polskich. One chyba nie tkwią ani w Czechach, ani w innych krajach, zachodnich, tylko są w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#PosełRyszardMatusiak">W związku z tym mam pierwsze pytanie. Chciałbym, żeby pan premier Buzek wreszcie odpowiedział, kto rządzi krajem, czy pan premier Balcerowicz, czy pan premier Buzek? Drugie pytanie kieruję do pana ministra rolnictwa. Panie ministrze, chciałbym wiedzieć, czy prawdą jest, że data graniczna skupu sztuk żywca tzw. przerośniętego wypada jutro, tj. 19 lutego tego roku? To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#PosełRyszardMatusiak">Po drugie: Czy prawdą jest, że Polska zobowiązała się w negocjacjach z Unią Europejską do obniżenia produkcji żywca wołowego i żywca wieprzowego do poziomu ok. 50–60% stanu na dzień dzisiejszy? Trzecie pytanie: Czy prawdą jest to, o czym pan dzisiaj, panie ministrze, w swoim wystąpieniu wyraźnie powiedział, że oto jest inspiracja tych na ulicach, tych na przejściach granicznych... Uczestniczyłem w spotkaniach z tymi, którzy manifestowali blokując przejścia graniczne. Zachowali się bardzo poprawnie, bardzo spokojnie, bo upominali się o swoje. Czy prawdą jest to, co pan powiedział, że oto wystąpienia tych rolników zainspirowały przyspieszenie prac rządu na temat naszego rolnictwa? Co to znaczy? Może przypomnę panu ministrowi jedną debatę w maju, a zwłaszcza panu premierowi Balcerowiczowi, przepraszam, który uczestniczył wtedy jako minister finansów. Powiedział, że nic się nie dzieje, że wszystko jest w porządku, mamy projekt na średniookresową politykę rządu i wiemy, co w rolnictwie robić. Zrobiliśmy chyba nie to, co powinniśmy, bo powinniśmy przeznaczyć środki na co innego, właśnie na rolnictwo, na edukację, a nie na reformy i inne. To jest, to będzie ocena społeczeństwa, ona zresztą nastąpi w najbliższym czasie. To jest bardzo istotne. Czy prawdą jest to, że wtedy na tym spotkaniu, o ile pamiętam - proszę mnie poprawić - powiedział w swoim wystąpieniu, że będzie się zwracał do posłów o wsparcie, żeby poprzeć średniookresową strategię rozwoju polskiego rolnictwa, gdyż są obawy, że rząd może tego nie zaakceptować? Dlaczego pan, panie ministrze, nie zgłosił votum separatum do decyzji rządu w sprawach rolnictwa? Miał pan przecież takie prawo, mógł pan to zrobić, powiedzieć, że się z tym nie zgadza, nawet złożyć stanowisko przeciwne. Pan tego nie zrobił, panie ministrze, ani razu.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#PosełRyszardMatusiak">Ostatnie pytanie, panie ministrze. Pamiętam wystąpienie pana, choć nie pamiętam dokładnie daty tego posiedzenia komisji, mówiące o tym, że faktycznie są siły w rządzie, które nie chcą poprzeć naszego rolnictwa, polskiego rolnictwa. Powiedział pan, że wtedy poda się do dymisji. Jakie jest pańskie zdanie na ten temat? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę panią poseł Halinę Nowinę-Konopczynę z „Naszego Koła”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie ministrze, nie męczyłabym pana o tej porze, ale sprawa jest dosyć zaskakująca. Bank BGŻ w Ełku zamienia już kredyty preferencyjne na kredyty komercyjne. Jak się to ma do ustaleń podpisanych przez rząd?</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Chciałam się również dowiedzieć, czy prawdą jest, że Agencja Rynku Rolnego zarządzeniem ustaliła cenę skupu na około 3,2 zł? Czy to jest prawda? Jeżeli tak, to jak się to ma do ustaleń podpisanych przez rząd ze związkami?</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Mam jeszcze trzecie pytanie, być może humorystyczne, ale nie do końca. Czy pan minister jest w stanie mi wyjaśnić, jakie skrzydlate ryby są sprowadzane do Polski? Pytam, dlatego że w porcie stoją dwa statki. Jeden jest wypełniony drobiem ze Stanów Zjednoczonych, drugi rybami. Tylko po otworzeniu ładowni okazało się, że te ryby mają skrzydła. Chciałabym wobec tego wiedzieć, co to są za ryby? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Lista posłów zadających pytania została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę obecnie o udzielenie odpowiedzi pana ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jacka Janiszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Obiecuję, że nie będę mówił 2 lub 3 godziny, ponieważ są jeszcze dwie bardzo ważne dla rolnictwa debaty, dzisiaj i jutro, istotne chociażby z tego powodu, że będą miały niezwykły wpływ na interwencję w 1999 r. i na kształtowanie rynku, a myślę, że także na nową filozofię podchodzenia do pewnych spraw związanych z rolnictwem w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Oczywiście najpierw powiem o tych skrzydlatych rybach. Słyszę o tym już 3 tygodnie i myślę, że gdyby było w tym dużo prawdy, to one by już zaśmiardły. Ale oczywiście gdzieś już słyszeliśmy o tym i toczy się postępowanie kontrolne. Na razie potwierdzenia sygnałów, o których państwo mówiliście, nie ma. Ale obiecuję, że po dzisiejszej debacie jutro z samego rana jeszcze raz zażyczę sobie jasnej odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chciałbym powiedzieć, że na pytania o Agencję Rynku Rolnego, o wszystkie sprawy związane ze skupem i inne dotyczące tego zagadnienia odpowie...</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, zwracam się do pana posła Ryszarda Matusiaka, jeżeli pan chce brać udział w debacie, to bardzo proszę o zajęcie takiej postawy, jaka jest stosowna w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">... odpowie pan prezes Lisowski. Może od razu powiem pani Konopczynie - nie wiem, czy jeszcze jest - że zamiana kredytów preferencyjnych na komercyjne zależy od tego, czy ktoś się rozlicza z kredytu, czy nie. Nie umiem odpowiedzieć, czy w Ełku w jakimś konkretnym przypadku jest to związane z taką sytuacją, która po prostu rzadko się zdarza w rolnictwie, a szczególnie u rolników. Bo przypomnę, że 98% rolników regularnie oddaje wszystkie kredyty, które bierze. Z debaty, którą być może obywatele naszego kraju gdzieś słyszą, może wynikać błędny wniosek, że większość rolników nie oddaje kredytów, a zatem stają się oni, niepotrzebnie, wśród urzędników różnych banków podmiotem niewiarygodnym dla banku. A to nieprawda. Jeżeli więc będzie pytanie konkretne, o konkretny przypadek, to oczywiście z ogromną przyjemnością odpowiemy.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Odpowiem także panu, który zwrócił się do mnie przed chwilą, dlatego że były to pytania konkretne. Na to, co dotyczy Agencji Rynku Rolnego, odpowie pan prezes. Drugie pytanie jest bardzo ważne, toteż obywatele, którzy nas słyszą, a niektórzy słuchają w radiu, muszą otrzymać na nie odpowiedź. Czy prawdą jest, że Polska zobowiązała się... Nieprawdą jest i nikomu nie jest to znane, a przynajmniej mnie, żeby był jakikolwiek układ, w którym Polska zobowiązuje się do obniżenia produkcji, wręcz przeciwnie. Celem także tego rządu - i sądzę, że każdego następnego - jest do momentu integracji z Unią Europejską utrzymanie produkcji na jak najwyższym poziomie, dlatego że będzie to podstawa do negocjacji limitów. To jest, myślę, ponadpartyjne. Potem będziemy mogli się zastanawiać nad różnymi rozwiązaniami, kiedy będą środki finansowe nie tylko polskie, ale także unijne. A więc na pewno coś takiego jest nieprawdą. Powtarzam to wszystkim naszym obywatelom, którzy to słyszą, żeby powtórzyli to wszystkim swoim sąsiadom, żeby nie ulegali takiej demagogii.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: I krewnym.)</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Krewnym też.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Bardzo tutaj została zniekształcona moja wypowiedź a propos blokad. Ani nie powiedziałem, że blokady zainspirowały, ani nie powiedziałem, że miały wielkie znaczenie. Niewątpliwie miały jakiś wpływ - jak każde zdarzenie społeczne, czy to wśród lekarzy, czy wśród rolników, czy wśród bardzo wielu innych grup społecznych - na to, żeby być może zostały przyspieszone pewne prace, które i tak były planowane na rok 1999. Niemniej jednak zdecydowanie lepiej jest, jeżeli prowadzony jest dialog ze związkami zawodowymi, który po 15 marca chcemy rozszerzyć jeszcze na inne grupy, m.in. izby rolnicze, jak sądzę, a nie wykluczam także konsultacji ponadpartyjnych. Tu chciałbym sprostować, bo pan poseł Dorn słusznie powiedział, że niepotrzebnie użyłem sformułowania: ponad politycznych. Nie, rolnictwo to także pewna polityka, ale miałem na myśli układ ponadpartyjny. I tego będę bronił, bez względu na to, czy się komuś to podoba czy nie. Rozwiązanie problemów wsi musi mieć charakter ponadpartyjny. Dlatego ktoś może się tu mylić przy takim sformułowaniu, że to jest dobre czy złe, bo być może taka osoba myśli tylko o następnym roku lub dwóch latach. A kiedy się myśli o 20 latach, to trzeba zapewnić na 100%, że będą wymiany koalicji wyborczych, koalicji rządowych. To jest pewne. Nawet Kohl przetrwał tylko 16 lat. My zakładamy oczywiście równie długi okres,...</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: Nie daj Boże, nie daj Boże.)</u>
          <u xml:id="u-410.6" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">... ale w ciągu 20 lat może być tak, że stracimy władzę, i musimy przewidywać taką sytuację, że ktoś inny będzie kończył dzieło, które zakładamy czy rozpoczniemy, lub też ktoś inny będzie je kontynuował, i po to, żeby nie popełniał zbyt wielu błędów, dobrze jest pokazać tę drogę. Tak jak jest w Unii Europejskiej - tam można politykować, owszem, rządzić zarówno z lewa, jak i z prawa, ale wytyczona droga jest jednoznaczna. Być może dlatego w rolnictwie jest tam trochę lepiej niż u nas, że ta droga jest dosyć jednoznaczna, jest mniej demagogii.</u>
          <u xml:id="u-410.7" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o średniookresową strategię, to proszę zwrócić uwagę, że mamy dużą satysfakcję, bo dzisiaj wszyscy mówili, że ta strategia jest dobra. Wszyscy powiedzieli, że jest ona dobrym programem. Duża część mówców zauważyła słusznie - zawsze to mówiłem - że brakuje tam wyraźnie określonych środków finansowych rozłożonych na lata. Ale też ten rząd zakładał, że rok 1998 temu poświęcony nie będzie, a rok 1999 będzie wypełnieniem średniookresowej strategii, jeśli chodzi o rozwiązania legislacyjne i pewne rozwiązania finansowe, po to, żeby od 2000 r. rozpocząć rzeczywiste wpompowywanie środków finansowych w sposób skuteczny. Tym, którym się to nie podoba, chciałbym nawet przypomnieć ich pytania, np. panu posłowi Gruszce. Pytania skierowane były m.in. do mnie. Dotyczyły one tego, jak będzie wyglądał skup, jeżeli zabraknie pieniędzy, albo też innych rzeczy. Po prostu niewątpliwie od wielu lat nie zmieniliśmy struktury wydawania środków finansowych i dlatego potrzebujemy ogromnych pieniędzy, które nie dają efektów. Wydajemy ogromne pieniądze, niezależnie od tego, kto rządzi, a efektów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-410.8" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: Błąd.)</u>
          <u xml:id="u-410.9" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Właśnie, to ogromny błąd i wasz, i nasz, każdego z nas tutaj. Dlatego w 1999 r. trzeba to zmienić - zmienić strukturalnie, ażeby nie wydawać 1 mld zł na interwencję w odniesieniu do 1 mln ton, tylko wydać np. 300 mln zł na interwencję w odniesieniu do 4 mln ton. To jest odpowiedź dla tych wszystkich, którzy uważają, i słusznie, ja się z tym zgadzam, że trzeba wprowadzić interwencję bezpośrednią - przekazywać to bezpośrednio rolnikowi - jasno określoną, wyrazistą.</u>
          <u xml:id="u-410.10" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ale tu w obronie tego rządu przemawia to, że nikt przez czas od roku 1989 nie uregulował jednoznacznie tak zwanej definicji gospodarstwa, definicji podmiotu, do którego ta ukierunkowana pomoc powinna pójść. Ja oczywiście nie zakładam, że ten bałagan ktoś chciał podtrzymywać. Nie zakładam tego. W bałaganie zawsze można zrobić więcej środków finansowych na różne sposoby. Ale niewątpliwie nie zostało to jeszcze dotychczas uregulowane, a nawet w myśl integracji z Unią Europejską my to musimy zrobić, czy nam się podoba, czy nie, do 2002 r. I dlatego te prace zostały rozpoczęte w tak zwanym programie AJAX, będą kontynuowane przez dwa najbliższe lata. Ale mimo że nie są skończone, ja uważam, że skup interwencyjny... w ogóle interwencja na rynku powinna już się rozpocząć interwencją bezpośrednią. I uważam, że jeśli chodzi o zboże - choć także nie jestem bez przeciwników tego pomysłu - zaczęlibyśmy już w roku 1999. Taka szansa jest.</u>
          <u xml:id="u-410.11" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi - do pana posła chcę powiedzieć - o votum separatum czy jakiekolwiek inne zachowanie: trzaśnięcie drzwiami, rozszarpanie sobie koszuli, podcięcie żył, plucie na kogoś, wyjście z rolnikami na ulicę - każdy z tych ruchów jest świetny z punktu widzenia tak zwanego robienia polityki dla siebie, a ośmieszenia państwa i godności rządu, który musi odpowiadać za całe społeczeństwo. I powiem, dlaczego, panie pośle, tego nie zrobiłem. Otóż w pierwszej wersji budżetu było niecałe 50% zabezpieczenia, jeśli chodzi o potrzeby rolnictwa, w stosunku do roku 1998. I wówczas tym, którzy mnie pytali, jednoznacznie powiedziałem, że gdyby stało się tak, że budżet państwa dla rolnictwa w roku 1999 będzie gorszy niż w roku 1998, odejdę. Tylko że niektórzy zapominają, że budżet przyjmuje się w parlamencie: poprzez Sejm, Senat, przez Sejm ponownie i podpisuje przez prezydenta. Żadne z tych zjawisk nie zaistniało, wręcz przeciwnie, uważam, że moje jednoznaczne, jasne stanowisko pomogło temu, że dzisiaj generalnie w roku 1999, w całości, razem z KRUS i innymi rzeczami, mamy 120% w stosunku do roku 1998, jeśli chodzi o środki przeznaczone na rolnictwo. Jeśli chodzi tylko o pieniądze, które ma minister rolnictwa, w stosunku do dystrybucji jest 112%. Żadne więc z tych zjawisk nie zaistniało. A jeszcze może być tak...</u>
          <u xml:id="u-410.12" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Dzięki chłopom.)</u>
          <u xml:id="u-410.13" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Nie, na pewno dzięki posłowi Zarzyckiemu. Niewątpliwie.</u>
          <u xml:id="u-410.14" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Też.)</u>
          <u xml:id="u-410.15" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: Też.)</u>
          <u xml:id="u-410.16" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ale czy pan zauważył, że przegrał pan zakład? I ja mam nadzieję, że pan dotrzyma tego słowa, co do którego się umówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-410.17" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Problem polega na tym, proszę państwa, że zanim doszło do pewnych wypadków, decyzje, jeśli chodzi o finanse, już były. I ja, tak samo jak każdy minister rolnictwa na moim miejscu, powiem, że oczywiście ten budżet jest niezadowalający, ale my jesteśmy odpowiedzialni za państwo. Ten rząd, ta koalicja przyjęła na rok 1998 priorytety czterech reform. Każdy resort powinien się temu podporządkować, bo taka była wola koalicji, która ten rząd stworzyła. I dlatego wszystkie wysiłki wszystkich resortów były podporządkowane temu.</u>
          <u xml:id="u-410.18" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wydaje mi się, że właśnie dzięki temu, że te reformy szybko wejdą w życie, dla rolnictwa pojawią się środki finansowe z oszczędności w tych dziedzinach,...</u>
          <u xml:id="u-410.19" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Kosztem rolnictwa.)</u>
          <u xml:id="u-410.20" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">... które były tak strasznie kosztotwórcze dla budżetu państwa. Ale cieszę się także z tego, że po raz pierwszy od wielu lat nie mówimy tylko: „kosztem rolnictwa” albo „dla rolnictwa”, ale mówimy o tym, że nie tylko rolnictwo, ale polityka wiejska dotyczy nie tylko jednego resortu i nie tylko jednej partii politycznej. I to jest bardzo dobre.</u>
          <u xml:id="u-410.21" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o votum separatum, o którym jeszcze chciałbym powiedzieć, to w ostatnią noc, kiedy przyjmowano budżet, kiedy pan premier Tomaszewski zgłosił votum separatum z powodu 100 mln zł, ja otrzymałem 160 mln zł. I otrzymałem w trakcie walki od czerwca do końca prawie 800 mln nowych złotych, co oznacza, że prawdopodobnie byłbym już po prostu z takim postępowaniem śmieszny. A tej śmieszności nie chciałem się poddać. To jest odpowiedź na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-410.22" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Teraz, już po kolei, postaram się szybko mówić.</u>
          <u xml:id="u-410.23" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Ale czy pan minister otrzymał te pieniądze? Nie, ministerstwo.)</u>
          <u xml:id="u-410.24" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ministerstwo. Tak, oczywiście, tak jest. Bardzo dziękuję Kujawiance, że zwróciła mi uwagę.</u>
          <u xml:id="u-410.25" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Bo się bałam, że to pan wziął.)</u>
          <u xml:id="u-410.26" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ma pani rację, nie powinien się człowiek zapędzać, niewątpliwie tak.</u>
          <u xml:id="u-410.27" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chciałbym odpowiedzieć panu marszałkowi, tylko że go nie ma, bo stwierdził, iż pan minister rolnictwa jest tak obity, że i tak już nie słucha, co ludzie mówią.</u>
          <u xml:id="u-410.28" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po pierwsze, absolutnie nie czuję się obity, w żadnym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-410.29" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po drugie, na tyle mam władz umysłowych, żeby każdego z państwa wysłuchać i odpowiedzieć, na ile potrafię, kompetentnie.</u>
          <u xml:id="u-410.30" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po trzecie, nie mam najmniejszego zamiaru nie kontynuować tego, co uważam za słuszne, a uważam, że po raz pierwszy od wielu lat może dojść do sytuacji, w której jednoznacznie pewne sprawy zostaną wprowadzone na długo, a nie rozwiąże się tego tak, jak było dotychczas, czyli zmieniając ministra albo rząd. Dotychczas to było panaceum na załatwienie wszystkich problemów wsi; także związanych z tymi, którzy siedzą naprzeciwko mnie, i tymi, którzy w ciągu 4 lat sami wymienili trzech ministrów - tylko dlatego, żeby społeczeństwu powiedzieć, że to jest ich wina, iż w rolnictwie jest źle. To jest najprostsze.</u>
          <u xml:id="u-410.31" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Dno pogłębić, od koryta nie ustąpić.)</u>
          <u xml:id="u-410.32" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Ponieważ mam pełną świadomość, że pana akurat ci wszyscy w radiu nie słyszą, a mnie słyszą, to w ogóle nie będę odpowiadał na tego rodzaju zaczepki, których pan poseł Pęk używa, wiedząc dobrze, że ludzie nie rozumieją, o czym mówimy.</u>
          <u xml:id="u-410.33" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-410.34" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o źródła finansowania średniookresowej strategii rozwoju polskiej wsi, musi ona polegać na tym, że to, co jest zawarte w 1999 r. jako budżetowe środki finansowe, może być jedyną podstawą do tego, aby ją wprowadzać. Proszę jednak zwrócić uwagę na to, jeśli przebrnęliśmy już pewien etap, że średniookresowa strategia rozwoju polskiej wsi nie jest elementem polityki rolnej, tylko elementem polityki wiejskiej związanej z kilkoma resortami i nie wolno patrzeć na to tak, że wypełnianie środkami finansowymi średniookresowej strategii rozwoju polskiej wsi jest związane tylko i wyłącznie z budżetem ministra rolnictwa. Nie, jest już związane z kilkoma innymi ministerstwami i z ich budżetem; tak na to trzeba patrzeć.</u>
          <u xml:id="u-410.35" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: A efekty?)</u>
          <u xml:id="u-410.36" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o efekty, jak sądzę, to będziecie państwo mogli obserwować je systematycznie i regularnie w latach 1999, 2000, a także kolejnych i, czego wam nie życzę, może zdarzyć się tak, że będziecie uczestniczyli w wypełnianiu środkami finansowymi średniookresowej strategii w latach następnych. Oczywiście chciałbym, żeby to się stało jak najpóźniej, ale jako realista, człowiek, który musi przewidywać na najbliższych wiele lat, a ktoś, kto się zajmuje polityką rolną czy wiejską, musi takie rzeczy przewidywać, zakładam, że takie nieszczęście także może się zdarzyć. I chciałbym, ażeby w pewnym momencie nie zdarzyło się coś takiego, żeby to, co z politycznego punktu widzenia może się nam nie podobać, było też w perspektywie niedobrą rzeczą dla polityki wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-410.37" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Bardzo dużo pytań dotyczyło średniookresowej strategii. Myślę, że już na to odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-410.38" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o grupy producenckie, to ustawa jest już w KERM, jutro będzie omawiana. Mam nadzieję, że szybko zostanie przyjęta, dlatego że uważam ją za bardzo istotną, jeśli chodzi o eliminację pośredników. Było konkretne pytanie, czy będą jakieś dofinansowania do 50–60 grup; nie wiem, skąd akurat ta liczba się wzięła, skąd takie pomysły. Jeżeli będą one dofinansowane, to wszystkie albo żadna z nich. Chodzi raczej o rozwiązania prawne, które mają prowokować do tego, ażeby eliminować pośredników pomiędzy producentem a dystrybutorem.</u>
          <u xml:id="u-410.39" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: Panie ministrze, z dzisiejszej „Gazety Wyborczej”.)</u>
          <u xml:id="u-410.40" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Nie odpowiadam za to, kto gdzie pisze; mogę tutaj publicznie odpowiedzieć, a tym bardziej w gazecie, którą pan zacytował. Myślę, że najistotniejsze jest, żeby do pewnego projektu podejść bardzo kompetentnie. Grupy producenckie są po to, ażeby zachęcić ludzi, którzy dzisiaj są oszukiwani na wsi, do tego, żeby zauważyli, iż w pewnej grupie mogą przestać być oszukiwani w aż tak dużym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-410.41" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o posła Zarzyckiego, to miał ciekawe pytania, podobne jak zwykle. Pytanie o art. 14. Nic nie stało na przeszkodzie, ażebyście wszyscy: my, wy, korzystali z art. 14, a nikt nie korzystał z jednego tylko powodu - że wiąże się to z ogromnymi restrykcjami. Czyli wykorzystywaliśmy ceny progowe, wykorzystywaliśmy wyższe cła i być może wykorzystamy teraz nawet ten art. 14, ale musi zaistnieć sytuacja polityczna - a ona, moim zdaniem, zaistniała - zrozumiała dla całego świata, że trzeba wykorzystywać właśnie dokładnie tego rodzaju elementy.</u>
          <u xml:id="u-410.42" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Czy ograniczamy import? Oczywiście. Chodzi po prostu tylko o jedno, proszę państwa, że ograniczenie importu ma zawsze taki swój ślizg w czasie i zdecydowanie, jak sądzę, będzie to postępowało w najbliższych miesiącach, choć są trudności. Państwo zapytali także, dlaczego w pierwszym kwartale mięso wieprzowe zostało rozdzielone w większej ilości. Ja także nad tym ubolewam. Stało się tak ze względu na to, że decyzje o podziale na kwartały zapadły przed decyzjami dotyczącymi rozdziału, za które ministerstwo rolnictwa nie odpowiada. Ale jest jeszcze pewne zabezpieczenie i chciałbym, żebyście państwo aż tak mocno się nie martwili o te 40%, bo być może nie zostaną one wykorzystane i podsumujemy to po kwartale. Panu posłowi Zarzyckiemu osobiście przekażę taką informację, bo jest to tak samo przedmiotem mojej troski jak i pana.</u>
          <u xml:id="u-410.43" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Liczb pana nie podaję, bo jest to niemożliwe, że na rynek polski przyjechało 2/3 towarów wyprodukowanych w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-410.44" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Nadprodukcja.)</u>
          <u xml:id="u-410.45" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po prostu niemożliwe. Umówmy się, że, jeśli chodzi o liczby, wyjaśnimy to sobie jednoznacznie.</u>
          <u xml:id="u-410.46" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: To są fakty.)</u>
          <u xml:id="u-410.47" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Z tymi faktami jest bardzo różnie, jak zauważyliśmy nawet w dzisiejszej debacie.</u>
          <u xml:id="u-410.48" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Pan Zarzycki pyta mnie jeszcze - żebyście państwo słyszeli w radiu - czy się podam do dymisji czy nie. Oczywiście, że nie.</u>
          <u xml:id="u-410.49" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po pierwsze, nie sprawię tej przyjemności panu, a po drugie nie sprawię tej przyjemności moim przeciwnikom, obojętnie gdzie są. Uważam, że to nic nie zmieni w strukturze dochodów polskiego rolnika, a może mu tylko zaszkodzić. Dlatego każde rozwiązanie w następnym układzie nic szczególnego nie zmieni. To może być tylko zasłona dymna dla pewnych problemów, które chciałoby się odłożyć na później, a ja problemów rolnictwa na później nie chciałbym odkładać, tym bardziej że rząd mówi jednoznacznie, iż rok 1999 ma być poświęcony temu problemowi. Uważam, że byłaby to zdecydowana nieodpowiedzialność. Wiem, panie pośle Zarzycki, że gdzieś tam w głębi serca pan tego nie chce, ale pan to mówi, żeby było dobrze odebrane.</u>
          <u xml:id="u-410.50" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Dlaczego nie było rozmów z rolnikami? Informuję pana posła Wodę, że były, i to permanentne. Nawet niektórzy się dziwili, dlaczego prowadzę te rozmowy i co one mają wnieść. Otóż, po pierwsze, były one konieczne ze względu na to, że rozmowy rządu ze związkami rządu powinny się odbywać, i to systematycznie.</u>
          <u xml:id="u-410.51" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Po drugie, dlatego że zrobienie na wsi wielkiej reformy nie jest takim zabiegiem jak restrukturyzacja stoczni, huty czy czegokolwiek innego. Jest to zabieg nie finansowy, nie ekonomiczny, a nawet nie strukturalny, tylko mentalnościowy, do którego wszyscy muszą być przygotowani. Już w 1995 r. czy 1996 r. - jak dzisiaj powiedział premier Jagieliński - mówienie właściwie tych samych rzeczy było fatalnie odbierane na wsi. Dzisiaj te same kwestie - dotyczące podatków, VAT, paliwa, bioetanolu, o innych spraw, ułożenia zupełnie innych systemów, czyli zbliżenia człowieka mieszkającego na wsi do problemów związanych z człowiekiem w mieście - nie są krytykowane na wsi. To znaczy, że próg mentalnościowy prawie mamy za sobą. Teraz tylko trzeba następnej rzeczy, żeby to wykorzystać, przypilnować, żeby tej kruchej nici nie zepsuła nam demagogia. Uważam, że wieś gotowa jest do reform. Trzeba je tylko odpowiedzialnie, skrupulatnie próbować wprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-410.52" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Zupełnym zaskoczeniem jest dla mnie to, że Związek Hodowców Trzody Chlewnej twierdzi, iż minister odmówił dotacji. Nie odmówił. Przekazał środki finansowe. Być może - jak to zwykle w życiu bywa - jest ich za mało. Związek ten próbuje wesprzeć się środkami finansowymi i być może to dobrze, że znajduje w pewnych strukturach wsparcie. Ale jeżeli jest gdziekolwiek, panowie posłowie, napisane, że minister odmówił, to z tej trybuny, przy wszystkich świadkach, którzy tu siedzą, i przy wszystkich, którzy nas słuchają, mówię jednoznacznie, że to jest nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-410.53" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o wypowiedzi na temat tego, czy sytuacja w Rosji wpłynie na dochody i ceny wieprzowiny, czy nie, to chcę powiedzieć jednoznacznie, że kryzys rosyjski wpłynie na dochody i ceny w Polsce. Niemożność sprzedaży zboża od roku 1996 do roku 1999 spowodowała w Polsce, że większość rolników przerzuciła się na to, co jest najefektywniejsze w obrocie pieniądza na wsi, czyli drób i trzodę chlewną. Produkcję tę rozpoczęto w dużych ilościach. Praktycznie nie było żadnych problemów ze zbytem, więc nikt się nie przejmował tą ogromną dynamiką produkcji. Nawet produkcja drobiu była wspierana kredytami, mimo że widać było wyraźnie, że może dojść do sytuacji, w której w pewnej części nie będzie co z tym zrobić. To nie był problem, dlatego że Rosja brała wszystko, co wyprodukowaliśmy. Dynamika wzrostu sprzedaży do Rosji była wysoka - 40% rocznie. Cokolwiek więcej wyprodukowaliśmy, było to sprzedane. I nagle we wrześniu 1998 r. zostało to przecięte w 100%. Teraz mozolnie - bo nie jest już tak, że nic nie sprzedajemy - te firmy ponownie zdobywają rynek.</u>
          <u xml:id="u-410.54" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wysiłek rządu jest widoczny. To wszystko nie jest proste, bo konkurencja na świecie nie śpi i chciałaby nam odebrać ten rynek. Nie ma dwóch zdań. Unia Europejska w tym przypadku partnerem dla nas się nie stała. Ale to nie dotyczy Polski. Dotyczy rynku światowego. Tam panuje wolny rynek, walka. Będziemy robić, co się da, żeby ten rynek odzyskać, dlatego że dla nas jest to ogromny problem. Ale zwróćcie państwo uwagę, że nawet firmy przetwórstwa mięsnego bądź inne związane z produkcją rolną, które nastawiły się na to, że nie tylko Rosja jest rynkiem zbytu, dzisiaj normalnie prosperują, dlatego że ich naturalny rynek zbytu nie był związany z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-410.55" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Posłużę się przykładem Stoczni Szczecińskiej i Stoczni Gdańskiej. Niestety, to jest dobry przykład dla polskiego rolnictwa. Otóż stocznia w Szczecinie była reformowana, mimo że wszyscy byli temu przeciwni. Odbywały się debaty. Przypomnijcie sobie, państwo posłowie - ja jestem pierwszy raz posłem, ale oglądałem to tutaj - że było wielu przeciwników. I w Gdańsku nic się nie robiło. Prawda natomiast jest taka, że stocznia w Szczecinie jest dzisiaj piąta na świecie, a gdańska znajduje się w upadłości.</u>
          <u xml:id="u-410.56" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Tak samo jest z rolnictwem. Jeśli ktoś ma jakąś wyobraźnię, a myślę że większość tu siedzących ją ma, to proszę sobie wyobrazić, że rolnictwo polskie to takie jedno przedsiębiorstwo. Jeżeli ktoś sobie to wyobrazi, to zauważy, że jest to przedsiębiorstwo takie jak Stocznia Gdańska - nie było nigdy restrukturyzowane ze względu na bojaźń przed ludźmi i dlatego jest w upadłości. Czas najwyższy zrobić wszystko, by ten element bojaźni przed restrukturyzacją wsi ze względu na ludzi lub politykę przerwać. I oczywiście każdy, kto wesprze tego rodzaju rozwiązania, czy z opozycji, czy z koalicji, jest pożyteczny.</u>
          <u xml:id="u-410.57" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: W 1997 r. mówił pan to samo.)</u>
          <u xml:id="u-410.58" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Pan też, panie pośle. Słuchaczom wyjaśniam, że pan poseł powiedział, iż mówiłem to samo. Chcę powiedzieć, że pan poseł Zarzycki też mówił to samo, ja jednak o stoczni - jednej i drugiej - nie mówiłem jeszcze, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-410.59" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chodzi po prostu o to, że jesteśmy na następnym etapie rozwiązań przyjętych w 1998 r., na następnym etapie - w 1999 r. Jeżeli tego etapu nie stracimy, to nie będzie go w 2000 czy w 2001 r., lecz będzie teraz, co oznacza, że zrobimy następny krok, jak sądzę, nie w kierunku przepaści - tak mówiliśmy w zeszłym roku - lecz w kierunku normalnej drogi, którą przez ten ostatni okres spenetrowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-410.60" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Nie słyszałem, żeby pan przewodniczący Krzaklewski mówił, iż tylko duże gospodarstwa przetrwają. Ktoś tutaj się pomylił. Chcę przypomnieć wszystkim jeszcze raz, że nikt w Polsce chyba nie chce dzielić gospodarstw na dobre, tzn. duże, oraz złe - małe, lecz na dobre i złe, bo i w jednej, i w drugiej grupie jest bardzo dużo dobrych i bardzo dużo złych.</u>
          <u xml:id="u-410.61" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o ustawę górską, to przygotował taką pan poseł Dembiński. Jest ona, przynajmniej według tego, co mi przekazał, w Biurze Legislacyjnym i rząd, jeżeli tylko będzie mógł, wesprze tę inicjatywę i poprze to, żeby jak najszybciej weszła w życie. Zresztą to jest dobra współpraca: rząd rządzi, zajmuje się rozwiązaniami, jeżeli chodzi o funkcjonowanie ustaw, a parlamentarzyści razem z rządem tworzą ustawowe rozwiązania, do których są przekonani. I to dobrze. Dlatego, jeśli tylko ta ustawa pojawi się w rządzie, będę ją zdecydowanie popierał i robił wszystko, aby przeszła przez rząd jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-410.62" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o zeszyt płatniczy, to byłem w 1983 r. stażystą w pegeerze na Kujawach.</u>
          <u xml:id="u-410.63" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-410.64" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Wielgie, to jest takie małe gospodarstwo - 240 hektarów. Pamiętam, że jak szedłem do sklepu, to ludzie tam kupowali na zeszyt. Lata dziewięćdziesiąte - kupowali na zeszyt, potem lata 1994–1997 - kupowali na zeszyt, teraz też kupują na zeszyt. I dlatego samo stwierdzenie, że ktoś kupuje w ten sposób, nie jest dowodem na to, czy ludziom się żyje dobrze czy źle. Wiarygodne jest to, że ten zeszyt ktoś chce wciąż wypełniać, bo gdyby oni nie płacili, to by już nie wypełniał.</u>
          <u xml:id="u-410.65" who="#komentarz">(Głos z sali: Byle nie na kartki, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-410.66" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">I dlatego warto zdawać sobie sprawę, że być może jest to rozwiązanie, które jest także - a to wiem, bo mam kolegę właściciela wiejskiego sklepu - dobre dla tego, kto sprzedaje, ponieważ wie, ile jakiej rodzinie sprowadzić sztuk chleba i jakie są jej potrzeby. Więc proszę tym nie manewrować, dlatego że niekoniecznie świadczy to o tym, jakie jest ubóstwo. To jest zupełnie inny problem.</u>
          <u xml:id="u-410.67" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o problemy zbytu, to występują one niestety nie po raz pierwszy, ale po raz pierwszy w takiej skali. Do roku 1989 ich nie było, bo po prostu dopłacaliśmy do wywozu do naszych przyjaciół ze Związku Radzieckiego. Później pojawiły się problemy zbytu, z którymi, jak państwo zauważyliście, przez 10 lat praktycznie nie bardzo możemy sobie poradzić, z dwóch powodów. Po pierwsze, rzeczywiście żaden rząd nie przygotował rozwiązań strukturalnych, które by promowały sprzedaż, monitoring i marketing, a po drugie, organizacje rolnicze były i są tak słabe, a zakłady przemysłu rolniczego tak rozproszone, że nie potrafią tego samego zrobić razem. Przypomnę jeszcze to, co mówiłem dziś przed południem. Tak naprawdę np. na rynku rosyjskim mogłoby się znaleźć 100, 1000 dobrych firm, które by handlowały żywnością na takich zasadach, na jakich handluje jedna, może dwie. A dzieje się tak dlatego, że jak ktoś gdzieś się dostanie na rynek, to tylko zastanawia się, jak to zrobić, żeby drugi z Polski się tam nie dostał. I to trzeba strukturalnie i mentalnościowo przygotować.</u>
          <u xml:id="u-410.68" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Proszę państwa, czy jest zagrożenie kredytów, czy jest zagrożenie rat w KRUS, czy jest zagrożenie płatności podatku rolnego? Zawsze było jakieś zagrożenie w różnych sytuacjach u różnych ludzi. Być może teraz także. Niedobrze by było, gdyby tak się stało, ale mam nadzieję, że dożyjemy jeszcze, i nastąpi to niedługo, takiego czasu, kiedy będziemy mieli uregulowany system dochodowości rolniczej, i wtedy takich pytań sobie być może zadawać nie będziemy. A może to się stanie wtedy, kiedy normalną strukturę podatkową wprowadzimy na wieś, która już tak naprawdę na to czeka.</u>
          <u xml:id="u-410.69" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o fundację na rzecz giełd - sądzę, że dokładniej powie o tym pan prezes Agencji Rynku Rolnego - została ona powołana kilka lat temu, a cel był bardzo zbożny. Myślę, że swego czasu niepotrzebnie poszło tam wiele pieniędzy. Wielkich efektów z tego wszystkiego rzeczywiście nie ma. Należałoby się zastanowić, czy ona jest generalnie potrzebna - to po pierwsze, a jeśli jest potrzebna, to trzeba jej dać konkretne zadania - to po drugie. Wydaje mi się, że w roku 1999 na te dwa pytania na pewno sobie zdecydowanie odpowiemy. Bo jest także do zrobienia pewna trudna rzecz - wydanie ponad 200 mln nowych złotych na strukturę bardzo szerokiej sieci giełd rolno-towarowych, które z giełdami rolno-towarowymi najczęściej nic wspólnego nie mają, skumulowanie tych środków finansowych i uregulowanie systemu i sytuacji. Chcę to zrobić jeszcze w tym roku i wesprzeć tylko kilka prawdziwych giełd rolno-towarowych w Polsce. Gdyby taką właśnie decyzję podjęto kilka lat temu, to za te 200 mln mielibyśmy 10 wspaniałych giełd rolno-towarowych w stylu europejskim, a tak nie mamy żadnej. Te zaś, które mogłyby się stać wspaniałymi, stoją na skraju bankructwa z braku pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-410.70" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chcę odpowiedzieć pani poseł Sobeckiej, bo to ważne. Nie jest tak, że Polska musi bezwarunkowo przyjąć wszelkie uregulowania Unii Europejskiej. To od nas zależy, na ile będziemy silni i mocni, i mądrzy intelektualnie, i dobrze przygotowani kompetencyjnie w rozmowach z Unią Europejską. Niewątpliwie jest możliwe, ażeby przyjmować tę regulację, która jest dobra, i dyskutować nad tą, która być może jest zła dla polskich obywateli. Niewątpliwie jednak jest tak, że wiele krajów wchodzących do Unii Europejskiej przyjmowało rozwiązania, które w Unii Europejskiej są stosowane. I tu się zgodzę z posłem Kalinowskim, że dla polskiego rolnictwa tego rodzaju rozwiązania, które są w Unii Europejskiej, byłyby idealne. A niektórzy zapominają, że chcą mieć tego rodzaju rozwiązania, a jednocześnie nie być w Unii Europejskiej. Nie da się tak. Po prostu tak się nie da.</u>
          <u xml:id="u-410.71" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Kiedy będzie program restrukturyzacji mleczarstwa? Tu chciałem powiedzieć: wielkie dzięki dla jedynej branży polskiego rolnictwa, która wzięła odpowiedzialność za przygotowanie pewnego programu rozwoju swojej branży. Mnie osobiście zaskoczył liberalizm w tym programie. Otóż ta grupa osób zakłada, że będzie mniej spółdzielni, że będzie mniej producentów, a będą oni produkować tyle samo albo więcej mleka. To mnie zaskoczyło. Jednak inne branże tego nie zrobiły, a jedna, o której wspomniał któryś z posłów, jeszcze żebrze o pieniądze, żeby podtrzymać strukturę, która jest, i nie przedstawia żadnego programu w tej dziedzinie, a szkoda, dlatego że po pierwsze, rząd ma obowiązek dużo w tym zakresie zrobić - to prawda, trzeba to zrobić - ale po drugie, każdą pracę rządu można by przyspieszyć, gdyby inne branże przygotowały coś takiego jak to, co przygotowali mleczarze. To niezwykle ważna rzecz. Prowadzimy rozmowy ze związkami branżowymi i większość z nich się zobowiązała, że coś takiego zrobi. Mam nadzieję, że to się uda.</u>
          <u xml:id="u-410.72" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Jeśli chodzi o rozporządzenie ministra zdrowia i ministra rolnictwa, to z tego, co wiem, ono jest już skończone i powinno być wprowadzone. Oczekuje rzeczywiście od 1975 r., a jest przecież podstawowym elementem kształtowania polityki przechowalnictwa i obrotu żywności w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-410.73" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Bardzo ciekawe pytanie, na które chciałbym odpowiedzieć przy okazji, to pytanie pani poseł Tomaszewskiej o rolę mediów. Ja powiem o roli mediów w protestach rolników. Ktoś mnie zapytał, jak długo to będzie trwało. Odpowiedziałem wprost: żadne wysiłki rządu - ani mediacyjne, ani inne - nic nie dadzą, jeśli człowiek, który robi rozróby, będzie bohaterem w mediach. A tak naprawdę - wiem to, ponieważ znam to środowisko - większość ludzi niekoniecznie identyfikowała się właśnie z nim. Ale też prawdą jest, że większość z nich straciła w krótkim czasie duże dochody. Ten problem musimy sobie wyartykułować. On musi być wzięty pod uwagę w kreowaniu polityki wiejskiej na najbliższe lata, żeby do czegoś takiego, jak tak wielkie, krótkoterminowe zaskoczenia... W końcu nie do najgorszych rolników, czy do tych mniej towarowych, ale do tych najlepszych i wielkotowarowych - dotarło. A zatem jednak, mimo wszystko, ja bym psów na mediach nie wieszał, bo w pewnym momencie wyraźnie było widać, że do opamiętania doszło. Dzięki temu, być może, mogliśmy przeprowadzić normalne negocjacje, do których ja osobiście byłem przekonany od samego początku, wbrew temu, co mówili niektórzy politycy, nawet z mojego ugrupowania. Dlatego że był moment, w którym wieś by nie zrozumiała, że należało to rozwiązywać w inny sposób niż przez negocjacje. I wtedy kiedy społeczeństwo zobaczyło, że rząd chce rozmawiać, a tak naprawdę to jeden ze związków zawodowych nie chce rozmawiać, społeczeństwo zmusiło do rozmów ten związek zawodowy i resztę. Po prostu daliśmy sobie wszyscy szansę. Bez względu na to, kto jak mówi, jestem przekonany, że tak właśnie trzeba było zrobić na tym etapie.</u>
          <u xml:id="u-410.74" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJacekJaniszewski">Chciałbym państwu powiedzieć, że oczywiście mógłbym mówić jeszcze bardzo długo i odpowiadać na wszystkie pytania bardzo konkretnie, ale zeszłoby na to dużo czasu. Powtarzam swoje wcześniejsze zobowiązanie: na każde pytanie będą jeszcze odpowiedzi na piśmie i państwo, tak jak wcześniej, otrzymają je na piśmie, bo przecież moglibyście jeszcze mnie pytać i to by trwało długo, ponieważ starałbym się bardzo dokładnie odpowiedzieć na każde pytanie, zatem oszczędźmy sobie tego. Przekażę każde pytanie. Dotrzymałem, jak zauważyliście, słowa wtedy i na wszystkie pytania odpowiedziałem. A są jeszcze: i edukacja, i prawa, i Agencja Rynku Rolnego. Czyli te odpowiedzi jeszcze trochę potrwają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, zanim udzielę panu głosu - zapewne chodzi o powtórzenia pytania - proponuję, aby odpowiedzieli wszyscy ministrowie. Być może, że to się wzajemnie uzupełni - żebyśmy już nie męczyli bez przerwy pana ministra Janiszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o zabranie głosu ministra pracy i polityki socjalnej pana Longina Komołowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Dwa pytania, które były zadane przez pana posła Pęka. Jeśli chodzi o to, czy możliwe jest zrealizowanie bez korekty budżetu tego porozumienia, które było podpisane. Otóż w czasie tych negocjacji rząd był reprezentowany przez przedstawicieli różnych ministerstw, w tym również gospodarki, skarbu, finansów, pracy, rolnictwa oraz przedstawicieli agencji. Była pełna reprezentatywność i te punkty, które mówią o koniecznościach finansowych, są możliwe do realizacji w ramach tego budżetu, jak również będą realizowane środkami pozabudżetowymi. Czyli korekta budżetu w tym kontekście nie była przewidywana, natomiast z tego, co wiem, są rozważane w tej chwili przygotowania do spożytkowania środków pozabudżetowych. To mogę w tej sprawie powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jeśli chodzi o kwestię sporu, który uzewnętrznia się, myślę tutaj o dyskusji na temat schładzania gospodarki, sporu, który przenika na łamy prasy, do mediów, między premierem Balcerowiczem a ministrem Kropiwnickim. Rozumiem, że ten spór jest widoczny. Pan poseł też powiedział, że jest spór w tej sprawie. Jeśli chodzi o moje zdanie, to myślę, że ono tutaj jest chyba mniej ważne, panie pośle. Rząd tu zdanie generalne reprezentuje, natomiast ja sądzę, że realne procesy gospodarcze muszą mieć odzwierciedlenie w finansach, także te, które będą tym procesom odpowiadały, tak aby nie groził nam kryzys podobny do tego, jaki jest w Rosji. Rozumiem, że pytanie dotyczy deficytu budżetowego. Domyślam się, że pytanie jest właśnie takie. Rozumiem, że ono jest zadane w kontekście sytuacji społecznej wielu grup i ewentualnych możliwości finansowych, ale jestem zwolennikiem takiego działania, które by jednak do takiego kryzysu, jaki jest w Rosji czy Azji Południowo-Wschodniej nie doprowadziło.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Pytanie dotyczyło tego, czy rząd musi reformować KRUS, tak aby zaoszczędzić w I etapie 18 mln zł? Rząd nie reformuje KRUS w tym momencie, ale jest podjęte działanie, by wprowadzić takie same zasady orzecznictwa o inwalidztwie z tytułu wykonywanej pracy. Ta oszczędność 18 mln zł właśnie wynika z tego.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Pytanie pana posła Zbrzyznego, czy rząd oprócz pakietów osłonowych ma pomysły prorozwojowe w sprawie tworzenia miejsc pracy. Otóż pakiety osłonowe to nie jest pomysł na tworzenie miejsc pracy. To jest pomysł, aby przy restrukturyzowaniu gospodarki czy branż w gospodarce spowodować... Jest to taki mechanizm, który pomógłby osobom, które musiałyby opuścić miejsce pracy, przejść przez to w jak najbardziej łagodny sposób. Są różne pakiety osłonowe. Inny jest pakiet osłonowy dla górników, inne są pakiety osłonowe dla innych branż. Nie są one już tak bogate jak dla górników. Natomiast oczywiste jest to, że tworzenie miejsc pracy musi odbywać się w taki sposób, żeby wzmacniać gospodarkę. Z tego tytułu działanie, które zostało podjęte w Ministerstwie Finansów, razem z innymi ministerstwami - myślę o odbiurokratyzowaniu gospodarki, o utrzymywaniu kosztów pracy na możliwie najniższym poziomie, żeby przynajmniej w tej chwili nie wzrastały, dbaniu w ogóle o rozwój gospodarczy, aby ten wzrost gospodarczy trwał, co prawda w tej chwili jest to, ze względu na sytuację zewnętrzną, i nie tylko, nie tyle wzrost, ile minimalny spadek albo też stagnacja na niższym poziomie niż parę lat temu...</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jeśli chodzi o resort pracy, o jego agendy. Z myślą o trwającym wzroście gospodarczym i tworzeniu miejsc pracy przez pracodawców, którym taki system finansowy w gospodarce stwarza możliwości inwestowania, musimy spowodować poprzez swoje działania na rynku pracy, aby wzrastała, poprzez wzrost edukacji, jeśli chodzi o Ministerstwo Edukacji Narodowej, jeśli chodzi konkretnie o Krajowy Urząd Pracy, w ramach ustawodawstwa... W zależności od tego, gdzie te działania są podejmowane, narzędzia są różne. Staramy się, w roku ubiegłym tak było i w tym roku będziemy to kontynuować, aby przez system kontraktowania, a więc przez planowanie na poziomie lokalnym, wspólne planowanie z partnerami na rynku pracy, środki te były jak najbardziej efektywnie wykorzystane, tzn. aby połączyć możliwości różnych partnerów na rynku lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Myślę tu również o programach specjalnych, które podejmujemy. To już się wiąże z pytaniem pani poseł Bańkowskiej o tworzenie miejsc pracy na wsi. Przytoczę trochę danych statystycznych: w ubiegłym roku zrealizowaliśmy 274 programy specjalne. Były one skierowane do grup szczególnego ryzyka, to znaczy do długotrwale bezrobotnych, do młodzieży bez zawodu, młodzieży z terenów wiejskich i kobiet z terenów PGR. Prawie 10 tys. osób było objętych takimi programami. W 10 województwach, szczególnie tych popegeerowskich, wdrożono program szkolenia trójmodułowego, który ma na celu kształtowanie aktywnych postaw życiowych, jest to wyrównywanie deficytu wiedzy ogólnej i zawodowej. To jest bardzo dobry program. Byłem osobiście w paru miejscach w Polsce, gdzie ten program jest realizowany. Jest to program, który trzeba kontynuować, ponieważ w wypadku osób, które z niego korzystają, szczególnie kobiet długotrwale bezrobotnych, efekty są widoczne. Nie chcę się rozwodzić nad tym programem, ale jest on rzeczywiście znakomity.</u>
          <u xml:id="u-412.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Łączę odpowiedź na to pytanie z odpowiedzią o działanie na rynku pracy na terenach wiejskich. Myślę też o liniach kredytowych, które przez mechanizm łączenia możliwych środków, w tym wypadku przez połączenie środków Funduszu Pracy, Agencji Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa, Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa... Uruchomiliśmy bardzo nisko oprocentowane, od 3 do 6%, trzy linie kredytowe. W ramach tych linii kredytowych planujemy zatrudnić 2200 osób, do tej pory - ok. tysiąca osób w wyniku uruchomienia tych linii kredytowych. To są oczywiście linie kredytowe szczególnie dla tych pracodawców, którzy na terenach wiejskich albo obok terenów wiejskich, czyli w małych miasteczkach, są gotowi tworzyć nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-412.7" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Chciałbym tu jeszcze wspomnieć o programie „Absolwent”, który uruchomiliśmy w ubiegłym roku. W ramach tego programu w sposób indywidualny traktuje się każdego absolwenta, który samodzielnie nie znajdzie miejsca pracy. W sposób indywidualny przez sieć naszych biur pracy staramy się go prowadzić przez różne formy aktywizacji zawodowej do zatrudnienia. Bardzo wielu absolwentów skorzystało z tego programu i w dalszym ciągu korzysta. Chciałbym tu jeszcze wspomnieć o oddzielnym działaniu, indywidualnym, Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, która uruchamia np. stypendia dla młodzieży już ze szkół średnich, co jest bardzo ważne, właśnie w kontekście podnoszenia kwalifikacji, a tym samym zwiększenia możliwości znalezienia pracy.</u>
          <u xml:id="u-412.8" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Było tu pytanie pana posła Zbrzyznego o przedstawienie pełnego zestawienia protestów w odpowiednich okresach rządów poprzedniego i obecnego. No właśnie, to jest pytanie, czy ta liczba protestów wzrasta. Niestety, w tej chwili nie dysponuję takim zestawieniem, ale oczywiście przedstawimy takie zestawienie, jeżeli ono jest potrzebne, bo z pytania wynika, że jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-412.9" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Pytanie pani poseł Bańkowskiej, jeśli chodzi o kryteria, jakimi rząd zamierza się posługiwać przy realizacji zasady prorodzinności. Chodzi tu, jak myślę, o ten dodatek prorodzinny i zarezerwowane w budżecie 270 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-412.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Zwiastun prorodzinności.)</u>
          <u xml:id="u-412.11" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Decyzja co do finansów jest. Jeśli chodzi o kwestię kryterium tego, jaka populacja będzie tymi środkami objęta, to w tej chwili trwa w rządzie rozmowa na ten temat, więc nie mogę teraz powiedzieć, jakie będą kryteria. Jeśli chodzi o kwestię dzieci niepełnosprawnych i kwestię utrzymania rehabilitacji, to gotowa jest ustawa o kompleksowej rehabilitacji dzieci i młodzieży, ale wdrożenie tej ustawy potrwa jeszcze trochę, więc dopóki ustawa nie wejdzie w życie, jest przygotowany rządowy program rehabilitacji dzieci i młodzieży. Środki PFRON na rehabilitację społeczną, czyli m.in. na likwidację barier, na turnusy rehabilitacyjne, są przeniesione do samorządów powiatowych. Osoby niepełnosprawne, szczególnie z terenów wiejskich, które do tej pory nie miały dostępu do tych środków, ponieważ stosowano jakby inne... Może nie to, że stosowano, ale po prostu praktyka była taka, że właśnie osoby z tych terenów nie miały do nich dostępu. W tej chwili będą mogły z tych środków skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-412.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Tak. Matka ma płacić tysiąc złotych. Dziecko za darmo, a matka ma płacić tysiąc, tysiąc dwieście złotych. To jest problem, panie ministrze. Dziecko z porażeniem mózgowym nie pojedzie.)</u>
          <u xml:id="u-412.13" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Rozumiem. Okay, to jest problem. Rozumiem, że to jest problem do rozwiązania, ale przez ten fakt przesunięcia środków jednak zwiększyliśmy tutaj możliwości i to jest zdecydowane działanie na korzyść. Jeżeli jeszcze jest ten problem, to ten problem będziemy starali się rozwiązać. Chciałbym też powiedzieć, że został uruchomiony ponownie program samochodowy „Pegaz”. W ramach tego programu rodziny będą jednak mogły skorzystać z tego, chodzi o uzyskanie środka lokomocji. Zresztą wydaliśmy też specjalny informator, który trafi na wieś, dzięki czemu będzie można w sposób kompleksowy poinformować się w tych sprawach. Myślę, że to ułatwi skorzystanie z tego, bo był też problem z informacją w sprawie tego, co w ogóle jest możliwe. Tak że tę kwestię w ten sposób chcemy rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-412.14" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jeśli chodzi o kwestię blokowania kont zadłużonych szkół, to do listopada ubiegłego roku rzeczywiście taka była praktyka, natomiast w tej chwili ze względu na zmianę - zmieniają się organy, są to teraz organy samorządowe - prezes ZUS wydał rozporządzenie wstrzymujące takie działania.</u>
          <u xml:id="u-412.15" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: To jest konkretna informacja. Działo się to w styczniu.)</u>
          <u xml:id="u-412.16" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Dobrze, jeżeli jest taka informacja, uwzględnię to, ponieważ prezes wydał zarządzenie, które miało to wstrzymać. Bardzo proszę o informacje, jako że po prostu takie działania w tej chwili są już wstrzymane.</u>
          <u xml:id="u-412.17" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: W powiecie inowrocławskim.)</u>
          <u xml:id="u-412.18" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Zgadza się, do listopada było tak, w tej chwili już nie, ponieważ kwestia tego zadłużenia będzie rozwiązana na drodze rozliczeń między samorządem a skarbem państwa, a nie między szkołą a ZUS. Tak więc jeżeli jest taka konkretna informacja, to rozumiem, że istnieje potrzeba dodatkowego zadziałania.</u>
          <u xml:id="u-412.19" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Przejdę teraz do pytań pana posła Kisielińskiego, choć co prawda odpowiadałem dokładnie na te same pytania, i nie tylko ja, na spotkaniu, które się odbyło w Katowicach. Jeśli chodzi o pytanie dotyczące tego, że rząd czterokrotnie przesuwał spotkanie z centralami górniczymi, to pan poseł wie i ja wiem, że trudno jest na nie odpowiedzieć wprost, ponieważ różne sytuacje spowodowały, że do tych spotkań nie dochodziło przez dłuższy czas. Ale też pan poseł potwierdzi, że z panem ministrem Steinhoffem spotykaliśmy się z prezydium Związku Zawodowego Górników.</u>
          <u xml:id="u-412.20" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Raz.)</u>
          <u xml:id="u-412.21" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Raz. Odbyło się też spotkanie z wieloma związkami. Tak że do takich spotkań dochodziło, w tym konkretnym przypadku też w konsekwencji doszło do spotkania. Pan poseł dobrze wie, że nie doszło do uzgodnionego spotkania poprzedzającego to ostatnie, dlatego że po prostu warunki pogodowe uniemożliwiły panu ministrowi Steinhoffowi przybycie na nie. Tak więc zdarzają się różne sytuacje i proszę, żebyśmy w tej sprawie jednak nie toczyli publicznego sporu, ponieważ do spotkania doszło i wiele kwestii sobie wyjaśniliśmy.</u>
          <u xml:id="u-412.22" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Inaczej nie potrafiłem tego sformułować.)</u>
          <u xml:id="u-412.23" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Dobrze. Pytano, czy rząd chce, aby odbył się strajk w górnictwie siarki.</u>
          <u xml:id="u-412.24" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Rząd w związku z kwestią zagrożenia płac pracowniczych w Siarkopolu Tarnobrzeg podjął decyzję na posiedzeniu rady funduszu gwarantowanych świadczeń o przyznaniu środków temu zakładowi. Zgadza się, że przesunęło się w czasie przekazanie tych środków. Jutro, jak wynika z wyjaśnień, o 10 rano będą te środki przekazane. Jest już podpisane rozporządzenie. Środki będą przekazane.</u>
          <u xml:id="u-412.25" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Dziś o godz. 22 nie było pieniędzy.)</u>
          <u xml:id="u-412.26" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jutro o 10, tak jak powiedziałem, będą one przekazane.</u>
          <u xml:id="u-412.27" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jeśli chodzi o kwestię podpisania porozumienia między ministrem pracy a przewodniczącym „Solidarności” Marianem Krzaklewskim, która też była podnoszona w Katowicach, to wyjaśniałem, że jeżeli jest strajk, jeżeli jest spór, strony muszą podjąć rozmowy, aby ten spór zakończyć. Uważam, że zawsze trzeba podejmować taką rozmowę, taki dialog. Trzeba wyjaśnić problemy i spróbować je rozwiązać. Tak było i w tym wypadku. Wiem, iż jest sugestia, że ten strajk był zorganizowany w sensie koniunkturalnym - takie hasła padały w Katowicach - ponieważ po podpisaniu załogi natychmiast opuściły kopalnie. Pan po prostu sugerował, że dyrektorzy brali w tym udział. Nic mi na ten temat nie wiadomo. Rząd w sposób oczywisty nie brał udziału w tej inspiracji, natomiast rozwiązywał problemy. Podpisanie tego porozumienia miało na celu właśnie rozwiązanie problemu, a nie włączanie się do sporów międzyzwiązkowych. Powiem wyraźnie, jeszcze raz powtórzę to, co powiedziałem w Katowicach. Rozumiem, że spory międzyzwiązkowe trwają, że trwa rywalizacja o członków i odbywa się to różnymi sposobami. Nie jest to dobre, nie służy rozwiązywaniu problemów na Górnym Śląsku. Sądzę, że również nie służy wdrażaniu programu restrukturyzacji górnictwa, ponieważ właśnie te momenty tę kwestię utrudniają. Myślę, że dla tak ważnego programu, jakim jest program restrukturyzacji górnictwa, ważny byłby taki pokój związkowy na rzecz zrealizowania tego programu.</u>
          <u xml:id="u-412.28" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Panie ministrze, pan nie zrozumiał pytania. Nie pytałem o konflikty między związkami. Pytałem o tych, którzy pracują na przodkach w pełnym wymiarze godzin i co jest z górnikami w pozostałych kopalniach.)</u>
          <u xml:id="u-412.29" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">To jest następny punkt - problem podnoszony właśnie w wyniku tego protestu związkowego. Chciałbym przypomnieć, że podpisane porozumienie - pytanie, które pan poseł w tej chwili stawia odnośnie tego podziału, to jest też nawiązanie do tego porozumienia - nie mogło wyprzedzić pracy komisji lekarskiej, formułującej kryteria, jakimi będziemy się posługiwać przy określaniu listy zawodów czy też stanowisk pracy, które będą następnie objęte tzw. emeryturami pomostowymi. Natomiast tym porozumieniem wyraźnie stwierdziliśmy, że istnieją takie zawody, jak górnik, który pracuje w pełnym wymiarze czasu pod ziemią, i najprawdopodobniej te właśnie kryteria będą tę pracę respektować przy emeryturach pomostowych. Proces ustalania listy zawodów trwa. Jesteśmy właśnie po drugim etapie. Wczoraj i dzisiaj odbyły się kolejne spotkania z udziałem ekspertów związkowych. Z tego, co wiem, eksperci związkowi w czasie dzisiejszego spotkania uznali te kryteria za zadowalające i w tej chwili przystępujemy do tworzenia listy zawodów. Ten proces jest jeszcze przed nami. Taką mam informację z dzisiejszego spotkania.</u>
          <u xml:id="u-412.30" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Wprost przeciwnie, to porozumienie wyprzedziło prace komisji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, pozwólmy kontynuować, bo byśmy nie skończyli dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Panie pośle, ja przedstawiam swój punkt widzenia jako ten, który sygnował to porozumienie, wyjaśniam, dlaczego złożyłem podpis pod takim porozumieniem i co ono ze sobą niesie. Natomiast rozumiem, że każdy może to interpretować: pan poseł interpretuje to w ten sposób, a ja interpretuję to w taki sposób.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Kwestie pensji górników, które zostały ustalone, kwestie wzrostu płac górniczych, które są ustalone w ramach tego programu, to był punkt sporu w ramach tworzenia programu górniczego, bardzo poważny. Na jakiej linii wzrostu te pensje mają być utrzymane i kwestia wysokich pensji dyrektorskich. Tę sprawę pan minister Steinhoff, przypominam, na spotkaniu w Katowicach skwitował w taki sposób, że pensje dyrektorów... Ja tutaj nie chcę powtarzać tego, ponieważ mogę popełnić błąd. W każdym razie do tego się odniósł i, jak myślę, w sposób satysfakcjonujący dla górników, w kontekście płac dyrektorów, a nie w kontekście płac górników, ponieważ te płace, ta ścieżka wzrostu płac jest wyraźnie w programie opisana.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Jeśli chodzi o to, kiedy w likwidowanych kopalniach zostaną podjęte rozmowy w sprawie... tak jak to jest zapisane w programie, że ma to być w drodze ustaleń z partnerami, cały proces likwidacji przyjęty. W tej sprawie są jeszcze niepodjęte decyzje, jeśli chodzi o te kopalnie likwidowane, o ilość tych kopalni, które będą likwidowane - trwa w tej chwili ocena programów przedłożonych przez kopalnie. Gdy proces ten będzie zakończony, te kopalnie będą wyspecyfikowane zgodnie z programem, tam będą podjęte prace. Będę osobiście pilnował tego, żeby były podjęte rozmowy, które by tę kwestię wspólnego ustalenia sposobu od strony społecznej, od strony socjalnej, żeby w rozmowach te kwestie zostały rozwiązane.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Było jeszcze pytanie związane z tym, czy rząd jest gotowy zmienić program czy dyskutować nad zmianą programu. Pan minister Steinhoff - też będę się odwoływał do słów pana ministra, autora tego programu - stwierdził, że program jest wynegocjowany i że w tej chwili nie ma możliwości zmiany programu. Natomiast pracujemy w dalszym ciągu w zespole do spraw socjalnych górników. Jesteśmy umówieni na kolejne spotkania. Myślę, że w ramach prac tego zespołu wszystkie problemy pojawiające się w czasie wdrażania w życie ustawy i programu możemy rozwiązywać i zawsze jest gotowość do takiego działania.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisieliński: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">W przyszłym tygodniu, 24 lutego o godz. 11.</u>
          <u xml:id="u-414.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLonginKomołowski">Dziękuję bardzo. Starałem się na każde z zadanych tutaj pytań odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przyjęliśmy, panie pośle, taką zasadę, że wszyscy ministrowie się wypowiedzą, a później będzie ewentualnie uzupełnienie, jeżeli ktoś nie otrzymał odpowiedzi. Dlatego jest propozycja i prośba do pana ministra Komołowskiego, aby pozostał z nami na sali.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Janiszewskiego poprosić.)</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Na pewno będzie.</u>
          <u xml:id="u-415.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana ministra zdrowia i opieki społecznej Wojciecha Maksymowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani poseł Bańkowska zadała dwa generalne pytania. Pierwsze dotyczyło kombatantów, którzy według tezy pytania utracili prawo do bezpłatnego leczenia. Otóż chcę zwrócić uwagę, że powszechne ubezpieczenie zdrowotne związane jest z powszechnością nieodpłatnego leczenia. To jest pierwsza generalna zasada. Natomiast oczywiście występuje pewnego rodzaju współpłacenie na poziomie odpłatności za leki. I w przypadku inwalidów wojennych, jak i wojskowych, ale również i tych osób, które doznały jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu w wyniku działań wojennych, a nie zostały zaliczone do grup inwalidzkich, zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, przysługuje pełna refundacja kosztów leków.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Przy czym pragnę zaznaczyć, że ten artykuł dotyczący właśnie zakresu podmiotowego osób uprawnionych do refundacji kosztów leków jest artykułem, który pozostał niezmieniony w tekście ustawy przyjętej przez Sejm 26 lutego 1997 r., czyli praktycznie jest to tekst pierwotny. W poprawce, która pojawiła się wraz z nowelizacją wnoszoną przez nasz rząd, rozszerzono zakres refundacji o bezpłatny sprzęt ortopedyczny dla inwalidów wojennych. Poza tym również rozszerzono uprawnienie do korzystania ewentualnie, według woli, z branżowej kasy mundurowej dla wszystkich kombatantów w tym pierwszym roku, przejściowym. Taka była decyzja rządu po przyjęciu przez Sejm kolejnej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Następne pytanie dotyczyło kosztów specjalizacji, które muszą ponosić lekarze z małych miejscowości, udając się do dużych miejscowości. Muszę powiedzieć, że w poprzednim systemie ta sprawa też nie była w żaden szczególny sposób uregulowana. Mówię: też, chociaż to jest niewłaściwe słowo, dlatego że jednak rzeczywiście pojawiają się w tej chwili nowe możliwości. Te nowe możliwości dotyczą głównie właśnie zakresu specjalizacji, który związany jest z praktykowaniem na terenach wiejskich, to znaczy nie tylko wiejskich, ale na terenach wiejskich jest to dominujące - chodzi o lekarzy rodzinnych. Otóż w rozporządzeniu o specjalizacjach, które właśnie jest już w ostatniej fazie uzgodnienia, bo ma się nim zająć jeszcze tylko Komisja Prawnicza, zakładamy możliwość odbywania specjalizacji też w oparciu o gabinety prywatne, jeżeli uzyskają akceptację. To zresztą jest praktykowane szeroko w krajach, w których instytucja lekarza rodzinnego istnieje od dawna. I to pozwala na to, aby większość toku specjalizacji odbywać w miejscu swojego zamieszkania, wcale nie udając się na okres zdobywania specjalizacji poza miejsce zamieszkania. Natomiast wychodząc naprzeciw w ogóle sprawom specjalizacji, to właśnie Wysoki Sejm był łaskaw przyjąć ustawę budżetową, w której znajduje się pewne novum, zapis dotyczący etatów stażowych... nie tyle etatów stażowych, co etatów rezydenckich - odnosi się to do różnych specjalności. To jest nowa forma, którą budżet państwa chce wspomóc, chodzi o możliwość specjalizowania się poprzez przyznawanie takich etatów rezydenckich. Jest kwota przyjęta przez Wysoką Izbę, pozwalająca na to, aby ponad połowa potencjalnych specjalizacji była otwierana w takim trybie, czyli ze wsparciem budżetowym. No, oczywiście istnieje również to, co było praktykowane do tej pory - jeżeli zakład pracy jest zainteresowany specjalizacją, to oczywiście ma prawo wspomóc, na zasadzie delegowania. To było bardzo powszechne do tej pory i myślę, że teraz też będzie powszechne.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Teraz nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Nie, myślę, że będzie. Nie przesądzajmy tego. Również samorządy, widząc, że na ich terenie są potrzebni lekarze rodzinni, mogą się na to zdecydować. Ja tu uzupełniam, bo pani poseł nie było akurat na początku, a to już jest właściwie końcówka mojego wyjaśnienia. Te nowe rzeczy to są właśnie rozwiązania systemowe, tzn. to, że, powtórzę, nowe rozporządzenie (którym, jak powiedziałem, ma się zająć już tylko Komisja Prawnicza - powinna to zrobić w ciągu tygodnia) umożliwia odbywanie specjalizacji w oparciu o gabinety prywatne czy też w ogóle gabinety indywidualne, takie jak lekarzy rodzinnych, że to jest formuła powszechnie stosowana, a w odniesieniu do środowiska wiejskiego głównie chodzi o specjalność lekarzy rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Pani poseł Anna Filek zadała trzy główne pytania. One dotyczą zagadnień, które, jak wiem, zawsze były przedmiotem zainteresowania pani poseł, również w trakcie prac komisji sejmowej poruszano te problemy. To są rzeczywiście trudne problemy, wiążą się one z tym, że zakłady pracy chronionej znajdują się w tym nowym systemie w trudniejszej sytuacji, niż były wcześniej, w znaczeniu chociażby organizacyjnym. Otóż jeżeli chodzi o lekarzy zakładów pracy chronionej, ich możliwości w zakresie wypisywania recept, skierowań do specjalistów, skierowań do sanatoriów są w pewnym stopniu ograniczone, jeżeli nie są lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Jeśli chodzi o leki refundowane, to nie ma przeszkód, ponieważ już większość lekarzy, którzy są zatrudnieni w zakładach, podpisało umowy i nie ma żadnego ograniczenia, mogą podpisywać umowy na wypisywanie recept. Jeżeli chodzi o wypisywanie skierowań, o których była mowa, istnieje taka możliwość, pomijając duże zakłady pracy chronionej, które mogą same utworzyć zakłady opieki zdrowotnej, świadczące usługi na zewnątrz, ale to nie są liczne przypadki, choć też się zdarzają. Wtedy umowa z kasą chorych powszechnie występuje. Natomiast dla lekarzy, którzy tam pracują, jest to możliwość, aby na podstawie zarejestrowanej indywidualnej praktyki na bazie zakładów, chociażby cząstkowo, zupełnie poza pracą w zakładzie, mogli stać się lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego w ramach indywidualnej umowy na porady specjalistyczne. To utworzyłoby drogę do wystawienia skierowań. Rzeczywiście, związane jest to z generalną zasadą, że to lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest tym, który kieruje pacjentów do specjalisty, kieruje pacjentów do sanatorium. To ci lekarze są do dyspozycji osób zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej - dotychczas korzystano z pomocy tam, gdzie akurat ktoś chciał. Nie znaczy to, że w tej chwili osoby zatrudnione w zakładzie pracy chronionej nie mogą skorzystać z normalnej, podstawowej opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania. Chodzi tylko o to, jak jeszcze ułatwić im korzystanie z niej w ramach zakładu pracy chronionej.</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Kwestia składki na fundusz rehabilitacji to jest problem bardzo trudny. To również nasza troska, jest to jednak związane z pierwotnym zapisem dotyczącym ustawy z 26 lutego 1997 r., którego nie proponowaliśmy zmieniać, a który mówi o kompensacji składki ubezpieczeniowej w ramach podatku dochodowego. Ponieważ ten podatek dochodowy jest pomniejszany o wielkość składki...</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Siłą rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">... siłą rzeczy, oczywiście, fundusz rehabilitacji, który powstał właśnie z części, która była odprowadzana...</u>
          <u xml:id="u-416.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Nie była odprowadzana.)</u>
          <u xml:id="u-416.11" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">...w tym momencie też jest pomniejszony. To nie jest tak, że on jest zlikwidowany, ale jest pomniejszony. Oczywiście, że ta składka służy temu, aby rehabilitacja była też gdzie indziej prowadzona. Jest to kwestia decyzji systemowych, które już podjęto w 1997 r., których akurat nie wzruszyliśmy do tej pory i sądzę, że jeżeli okaże się, że jest to ogromnym problemem ograniczającym, to myślę, że musimy zastanowić się nad rozwiązaniami prawnymi. Myślę, że w tym zakresie doświadczenie pani poseł może dużo pomóc.</u>
          <u xml:id="u-416.12" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Następna sprawa. Podopieczni w domach pomocy społecznej. Teza, że zostali pozbawieni opieki zdrowotnej, nie jest do końca słuszna.</u>
          <u xml:id="u-416.13" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-416.14" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Oni nie zostali pozbawieni opieki zdrowotnej, został po prostu stworzony nowy system. W ramach nowego systemu w inny sposób jest dostarczana opieka zdrowotna. Po pierwsze, generalna zasada, że opiekę w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej sprawują lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, ubezpieczenia zdrowotnego. I nic nie stoi na przeszkodzie - takie umowy są właśnie zawierane w odniesieniu do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej - aby objęli oni opieką domy pomocy społecznej. Jest to wola każdego człowieka, gdziekolwiek mieszka, czy to jest dom mieszkalny, czy dom pomocy społecznej. W domu pomocy społecznej osoby, które mają trudności z określeniem tej woli, mogą skorzystać z pośrednictwa dyrektora i tak to jest praktykowane. I lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, którzy w danym rejonie funkcjonują, obejmują je opieką.</u>
          <u xml:id="u-416.15" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">Oczywiście na tym nie koniec. Nic również nie stoi na przeszkodzie, żeby w ramach uzupełnienia tej podstawowej opieki zdrowotnej - tak jak było do tej pory, ale może w znacznie ograniczonym zakresie - domy pomocy społecznej zatrudniały lekarzy, w bardzo ograniczonym wymiarze czasu, do sprawowania opieki.</u>
          <u xml:id="u-416.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Ani domy dziecka, ani domy pomocy społecznej nie dostaną odpowiedzi na interpelację.)</u>
          <u xml:id="u-416.17" who="#MinisterZdrowiaiOpiekiSpołecznejWojciechMaksymowicz">No, ale tak to było, że domy te były finansowane z tych samych środków, z których nadal są finansowane, jeżeli chodzi działalność - z tego byli utrzymywani lekarze i pielęgniarki. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w ramach ich zatrudnienia pensjonariusze byli otoczeni opieką. To nie jest ograniczenie, oczywiście, raczej bym powiedział, że tworzy się właśnie nowa możliwość, bo lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może zostać zobowiązany umową z kasą do objęcia opieką również domu pomocy społecznej. Nie musi się to dokonywać tylko i wyłącznie poprzez zatrudnienie w danym domu pomocy społecznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu prezesa Agencji Rynku Rolnego pana Jana Lisowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę poinformować Wysoką Izbę o paru sprawach, które w państwa pytaniach się przewinęły.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Chciałbym poinformować, że Agencja Rynku Rolnego prowadzi od 1 lutego interwencyjny wykup półtusz wieprzowych, realizując uchwałę Rady Ministrów z 29 stycznia br., która określa, że mamy wykupić do 50 tys. ton półtusz wieprzowych w terminie pomiędzy 1 lutego a końcem czerwca. Uchwała ta była zmieniana dwukrotnie. 31 stycznia wprowadzono rozszerzenie klas mięsności, wedle których agencja prowadzi skup - dołączony został skup półtusz o mięsności poniżej 45%. W tym całym zakresie klas prowadzimy zakup już od początku, czyli od 1 lutego. Druga zmiana, dokonana uchwałą z 9 lutego, to zmiana cen, wedle których prowadzony jest zakup. Realizuje ona ustalenia wynikające z rozmów pomiędzy stroną rządową i reprezentantami rolniczych związków zawodowych. Cena została podwyższona - w przeliczeniu na żywiec z dwóch najwyższych klas, E i U - na 3,20 zł.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Jeśli chodzi o sam przebieg skupu, to w tej chwili mamy wykupionych ok. 17 tys. ton półtusz wieprzowych. Szacujemy, że po podwyższeniu ceny ilość, która zostanie objęta tym wykupem w ramach istniejących środków, czyli 275 mln zł, będzie wynosić ok. 45 tys. ton. Tempo tego wykupu jest więc dość szybkie, jeśli odnieść to zarówno do zaplanowanej ilości, jak i na przykład do tego, w jakim tempie był realizowany ostatni wykup półtusz wieprzowych, który robiliśmy w końcu ub.r. - kupiliśmy wówczas 20 tys. ton półtusz wieprzowych pomiędzy 7 października a 15 grudnia. A więc tempo w tym momencie jest dość znaczne. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów te niższe klasy, o niższej mięsności, agencja ma skupować do 19 lutego. Skup na rzecz agencji prowadzi 228 podmiotów w całym kraju.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Jeśli chodzi o wybór podmiotów, ich liczba nie była limitowana. Dopuszczane były wszystkie, które spełniały warunki nadzoru weterynaryjnego i zezwoleń eksportowych. Staramy się kontrolować przebieg tego skupu we wszystkich jego ogniwach od samego początku. Mamy tutaj współpracę z PISiPAR, uruchamiamy również nasze instrumenty kontrolne. Staramy się też współpracować z władzami lokalnymi, samorządowymi i rządowymi. Będziemy państwu wdzięczni za wszelkie sygnały, jeżeli państwo takie macie, konkretne, dotyczące nieprawidłowości w przebiegu tego skupu. Postaramy się to na bieżąco weryfikować.</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Jeśli chodzi o pytanie: co dalej, to oczywiście pytanie to dotyczy programu działań interwencyjnych na 1999 r. Chciałbym się tutaj odnieść do tych pytań, które spraw programu dotyczyły.</u>
          <u xml:id="u-418.5" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Agencja 22 stycznia przesłała projekt programu działań interwencyjnych na rok 1999 do trzech instytucji, które wedle ustawy i statutu mają ten program opiniować, zanim trafi on pod obrady Rady Ministrów. Jeśli chodzi o zawartość tego programu, to widzimy potrzebę podjęcia interwencji - oprócz żywca wieprzowego - na rynku zbóż, czyli pszenica i żyto w parametrach konsumpcyjnych, artykułów mlecznych, masła i chudego proszku mlecznego.</u>
          <u xml:id="u-418.6" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Widzimy potrzebę pewnych innowacji, które należy wprowadzić w rozwiązaniach dotychczas funkcjonujących. Proponujemy w stosunku do rozwiązań, które były stosowane do 1998 r., wprowadzenie dopłat eksportowych. To dotyczyłoby w szczególności chudego proszku mlecznego, ponieważ jest to towar, który z założenia jest towarem eksportowym, i pewnych dopłat do eksportu wieprzowiny. Chcemy wprowadzić, proponujemy wprowadzenie instrumentu dopłat bezpośrednich do producenta zbóż i to rozwiązanie chcielibyśmy w tym roku zastosować.</u>
          <u xml:id="u-418.7" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Oczywiście, ostateczny kształt programu będzie decyzją Rady Ministrów, i z pewnością ten kształt warunkowany jest środkami finansowymi, które są dostępne agencji na realizację jej zadań.</u>
          <u xml:id="u-418.8" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Chciałbym tutaj ogromnie podziękować państwu za tę pomoc i za te decyzje, które państwo podjęliście, jeśli chodzi o przesunięcie środków na rzecz Agencji Rynku Rolnego. Te decyzje stanowić dla nas będą olbrzymią pomoc w realizacji naszych zadań.</u>
          <u xml:id="u-418.9" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Co do możliwości finansowych, czy na te możliwości finansowe wpływać będzie również sprawa rozwiązania zobowiązań kredytowych, które na agencji ciążą. Mamy tutaj zobowiązania kredytowe na blisko 600 mln zł na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-418.10" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Zgadzam się również, że agencja jako taka powinna podlegać pewnym zmianom. Potrzeba ta wynika z dość bliskiego terminu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Ponieważ termin ten to jest koniec roku 2002, a możemy się spodziewać, że wszelkie agencje, które mają wykonywać wspólną politykę rolną w Polsce, podlegać będą akredytacji, a więc muszą być ocenione wcześniej, oznacza to, że w połowie roku 2002 wszystkie te agencje powinny być gotowe z całym niezbędnym instrumentarium i będą poddane kontroli ze strony Komisji Europejskiej. Musimy być na ten termin gotowi. Zatem jest to raptem trzy lata na wprowadzenie wszystkich systemów. Wydaje mi się, że to jest główny czynnik, który powinien wskazywać kierunki zmian w działaniu Agencji Rynku Rolnego. Tego czasu po prostu jest bardzo mało.</u>
          <u xml:id="u-418.11" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Na działalność Agencji Rynku Rolnego duży wpływ ma sytuacja w handlu zagranicznym zarówno po stronie importu, jak i eksportu. Agencja nie ma możliwości oddziaływania na instrumenty w zakresie handlu zagranicznego, jest jednak w swojej działalności odbiorcą skutków, szczególnie po stronie importu. Z całą pewnością niebezpieczne byłoby zjawisko realizowania dużego importu w momencie, kiedy agencja dokonuje interwencji, a więc wykupuje z rynku nadwyżkę podaży. Oznacza to wtedy niwelowanie skutków działań interwencyjnych agencji. Bardzo zależałoby nam na tym, ażeby napływ, szczególnie w tym momencie, mięsa z importu nie dokonywał się w tym samym czasie, kiedy dokonujemy interwencji.</u>
          <u xml:id="u-418.12" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Bardzo ważny jest eksport. Tu oczywiście istotny jest rynek wschodni. Agencja uruchomiła sprzedaż ze swoich zapasów na eksport zarówno zboża, masła, jak i mięsa wieprzowego. Zawarliśmy, jeśli chodzi o mięso, jako wynik przetargu ofert, kontrakty na ponad 11 tys. ton i od wtorku prowadzimy dwa razy w tygodniu, co wtorek i co czwartek, sprzedaż mięsa wieprzowego na eksport z zapasów Agencji Rynku Rolnego. Pierwsza sprzedaż na giełdach z przeznaczeniem na eksport, która się odbyła we wtorek, objęła blisko 3 tys. ton wieprzowiny z zapasów agencyjnych. Ta sprzedaż dokonuje się na czterech giełdach: w Warszawie, Poznaniu, Olsztynie i Lublinie.</u>
          <u xml:id="u-418.13" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Prowadzimy również działania eksportowe, jeśli chodzi o zboża. Ponad 400 tys. ton zbóż zostało objętych umowami eksportowymi z naszych zapasów i zamierzamy tę działalność kontynuować. Myślimy, że w przypadku mięsa będziemy w stanie w perspektywie tych kilku miesięcy zapewnić ciągłość dostaw dla polskich eksporterów, którzy będą chcieli, i będą mieli możliwości, eksportować mięso z naszych zapasów.</u>
          <u xml:id="u-418.14" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Chciałbym odnieść się do pytania, które dotyczyło fundacji, ponieważ mnie pozostawiono odpowiedź na nie. Otóż fundacja powstała w roku 1993. Zaplecze jej działania stanowiły środki uzyskane z darów rządu amerykańskiego, które, w postaci kukurydzy, trafiły do Polski. Te środki stanowiły zaplecze finansowe działania tejże fundacji. Fundacja jest również akcjonariuszem warszawskiej giełdy towarowej. Po nominowaniu mnie na stanowisko prezesa postanowiłem zapytać, w jaki sposób wydatkowane były środki tej fundacji w ciągu 4 lat jej funkcjonowania. Niestety, z żalem muszę powiedzieć, że nie uzyskałem satysfakcjonującej odpowiedzi, wobec czego agencja skorzystała z prawa fundatora i skierowała tam kontrolę, która badała sposób wydatkowania środków i realizacji celów fundacji.</u>
          <u xml:id="u-418.15" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Wnioski, które powstały w wyniku tej kontroli, zostały przekazane fundacji, z prośbą o ich wdrożenie i odniesienie się do nich. Do tej pory nie mamy odpowiedzi. Fundacja motywuje to tym, że oczekuje na ostateczny wynik kontroli przeprowadzanej przez Najwyższą Izbę Kontroli, która jeszcze się nie zakończyła. NIK ma te wyniki; przekazaliśmy je również właściwemu ministrowi nadzorującemu działalność fundacji, czyli ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-418.16" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">W tym momencie rola fundatora w fundacji jest, niestety, ograniczona, jako że wszelkie możliwości dotyczące zmiany statutu, kształtowania składu władz fundacji, kierunków jej działania, przynależą do kapituły, która nie podlega oddziaływaniu fundatora. Jest ona dożywotnio nieodwoływalna, wobec czego nie mamy tutaj bezpośredniego oddziaływania na sytuację w fundacji. Możemy tylko prosić o informację i wdrożenie tych wyników kontroli, które zostały powzięte.</u>
          <u xml:id="u-418.17" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pana Wojciecha Książka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po północy trzeba podjąć męską decyzję, co powiedzieć, czego nie powiedzieć, a temat edukacji jest jednak bardzo szeroki. Proponuję, że odpowiem na kilka wątpliwości, które się pojawiły, natomiast na pewno na początku marca dojdzie do organizowanej przez komisję rolnictwa debaty na temat edukacji na wsi (potwierdzali to dzisiaj między innymi: pan przewodniczący Janowski, pan poseł Wyrowiński, pan Stanisław Kopeć). My jesteśmy do niej przygotowani i wówczas będzie można wyjaśnić szczegółowe wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Pojawiało się pytanie zasadnicze: po co reforma. Po co czwarta reforma w roku 1999? Ano między innymi po to, żeby wyrównanie szans między wsią a miastem następowało jak najszybciej. Polska wieś nie ma czasu, żeby tkwić w zaułku, w którym tkwi - także od strony edukacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Fakty. Jeżeli chodzi o fakty, to wskaźniki dotyczące wykształcenia średniego i wyższego są gorsze niż w okresie międzywojennym, podczas reformy Janusza Jędrzejewicza, którą nomem omen skasowano w 1952 r. Trójstopniowy ustrój szkolny jest w całej zachodniej Europie, poza Danią.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Jeżeli chodzi o relacje między wsią a miastem, to 35% mieszkańców miast ma minimum wykształcenie średnie, a mieszkańców wsi - niecałe 15%. Wyższe studia ma na wsi niecałe 2%, a w mieście 5 razy więcej - około 10%. Na wsi polskiej około 27% mieszkańców cierpi na tak zwane zjawisko analfabetyzmu funkcjonalnego. Ponad 51% chłopów polskich ma wykształcenie podstawowe lub niepełne podstawowe. Ponad 34% bezrobotnych na wsi stanowią bezrobotni do 24 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Na Suwalszczyźnie w 1998 r. ponad 50% młodzieży, która kończyła szkoły średnie, stało się blokowo bezrobotnymi. To są wyzwania, z powodu których uznaliśmy, że trzeba rozpocząć reformę. Przypominam, że opieramy ją na 6 filarach. Najważniejsza jest reforma programów nowej wiedzy, umiejętności wychowania, którą będziemy przekazywali młodym ludziom, ale ważna jest także reforma ustroju szkolnego, którą, przypominam, rozkładamy na trzy lata, a zaczynamy 1 września 1999 r. (teraz nie trzeba już używać trybu warunkowego). Po trzech latach dokonamy reformy szkolnictwa ponadpodstawowego, czyli mamy czas także na mądrą refleksję, jeżeli chodzi o rolnicze kierunki kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Przypominam, że jeżeli chodzi o gimnazjum, to zapisaliśmy jednak w rozporządzeniu możliwość tworzenia filii gimnazjum w innych szkołach.</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">W § 4 zdecydowaliśmy się, na prośby różnych gmin, na to rozwiązanie. Czyli może być m.in. model wygaszający, polegający na tym, że nie ma naboru do I klasy, zdecydowaliśmy się też na taki, w którym przewiduje się, że filie gimnazjum mogą być w innych szkołach.</u>
          <u xml:id="u-420.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Elementami tego systemu są także zewnętrzny system egzaminacyjny, rozdział zarządzania od nadzoru, zmiana statusu finansowego placówek, żeby dyrektor był rzeczywistym gospodarzem, jak gospodarz w gospodarstwie, w pozyskiwaniu i wydatkowaniu środków, zmiana statusu zawodowego nauczycieli. Podam pewien może drobny przykład. Przy zewnętrznym systemie egzaminacyjnym odbywają się pomiary pilotażowe i w zeszłym roku w małej gminie Wiśniowa w woj. małopolskim wyniki egzaminów, jeżeli chodzi o uczniów klas VIII, były wyższe niż w królewskim mieście Krakowie. Wcale nie jest tak, że jakość kształcenia na wsi jest gorsza niż w mieście, a młodzież ze wsi jest mniej zdolna od młodzieży w miastach. Trzeba wszystkim dać szanse i po to jest m.in. ta reforma.</u>
          <u xml:id="u-420.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Jeden z segmentów reformy rozpoczęliśmy już 1 stycznia 1999 r.; oddaliśmy całość polskiej edukacji do prowadzenia samorządom terytorialnym, dotyczy to również szkół resortowych. Było pytanie, po co to zrobiliśmy. Uważamy, zresztą z tym już szliśmy do kampanii wyborczej, że samorządy terytorialne w mądry, racjonalny sposób dokonają ewolucji, także jeżeli chodzi o szkolnictwo resortowe. Istnieje możliwość, aby szkoły rolnicze, które prowadzą powiaty, były prowadzone przez sejmiki wojewódzkie. Jest to już sprawa tamtych struktur, można doprowadzić do stosownych porozumień. Samorządy wojewódzkie mogą prowadzić szkoły resortowe. Jest wiele świetnych szkół resortowych, ale jednak z badań wynika, że cała masa bezrobotnych wywodzi się z tego rodzaju placówek.</u>
          <u xml:id="u-420.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Teraz parę spraw konkretnych.</u>
          <u xml:id="u-420.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">System stypendialny - utrzymujemy go. W rezerwie budżetowej nr 23 na ograniczenie ubóstwa (tak się to nazywa) w 1999 r. mamy 24 mln na ten cel. Postaramy się w większym stopniu skierować go na tereny wiejskie. Są stypendia resortowe, m.in. przyznają je agencje restrukturyzacji, własności rolnej, są stypendia naukowe premiera, ministra edukacji, samorządowe. Problemem, który chcemy rozwiązać, są kredyty dla studentów ze wsi. Na czym ta sprawa polega? Jest wielka ustawa z ubiegłego roku, natomiast młodzież chłopska nie może korzystać z tych kredytów. Dlaczego? Dlatego, że ich dochód jest zdecydowanie poniżej 800 zł, natomiast rodzice z gospodarstw rolnych nie mogą poręczać kredytów z uwagi na zbyt małą dochodowość gospodarstwa. Jesteśmy po wstępnych rozmowach z agencją restrukturyzacji rolnictwa, która te poręczenia chce, w imieniu tych, nazwijmy: ubogich rodziców, stosować. Czyli ten problem postaramy się w najbliższym czasie rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-420.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Sprawa nauczyciela na wsi. Podtrzymujemy zasadę, że nauczyciel wiejski korzysta z 10-procentowego dodatku, w tej chwili dotyczy to 187 tys. nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-420.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Problem doskonalenia nauczycieli. Jeśli chodzi o środki centralne, to mamy 45 mln na różne formy centralnego doskonalenia. Liczymy, że to, co się wiąże z hasłem: Brwinów, czyli dotychczasowa centralna placówka doskonalenia nauczycieli dla terenów wiejskich, mimo nowego usytuowania również włączy się do tego programu, podobnie jak ośrodki doskonalenia, ODR - ośrodki doradztwa rolniczego, które również z tych grantów mogą korzystać. Na czesne dla nauczycieli, czyli na dokształcanie, w 1999 r. będziemy mieli ok. 33 mln zł. Jest to przeznaczone dla nauczycieli podnoszących kwalifikacje, ale także dla tych, którzy chcą zdobyć kwalifikacje potrzebne do nauczania drugiego przedmiotu.</u>
          <u xml:id="u-420.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Ministerstwo rolnictwa w negocjacjach z Unią Europejską chce stworzyć specjalny system kredytowy dla tzw. nauczycieli deficytowych, nauczycieli informatyki i języków obcych. Wydaje się, że jest to niezwykle ważna inicjatywa i prowadzimy rozmowy, które, mam nadzieję, odniosą pożądany skutek.</u>
          <u xml:id="u-420.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Niezwykle ważny jest problem edukacji ustawicznej na wsi. Chcemy, żeby generalnie szkoła uczyła jak najszerzej profilowo, natomiast kompetencje do konkretnych zawodów młody człowiek zdobywałby w ramach edukacji ustawicznej w centrach kształcenia ustawicznego, centrach kształcenia praktycznego. To jest też rola szkół rolniczych, gospodarstw pomocniczych, które w porozumieniu z rejonowymi urzędami pracy mogą tworzyć placówki zapewniające konkretne kwalifikacje.</u>
          <u xml:id="u-420.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Na Zachodzie człowiek w czasie kariery zawodowej 6–9 razy zmienia zawód. Musimy tak ustawić system edukacji ustawicznej, także dla młodzieży ze wsi, ludzi ze wsi, aby te krótkie moduły przekwalifikowujące były jej dostępne. Wiąże się z tym problem proorientacji zawodowej, miejsce poradni psychologiczno-pedagogicznych, one również muszą służyć uaktywnieniu mieszkańców wsi i tutaj proponujemy pewne rozwiązania. Sprawą niezwykle ważną jest w ogóle problem edukacji ustawicznej rolników. Przypominam, że ponad 50% rolników polskich ma tylko podstawowe wykształcenie. Tutaj różne kursy, szczególnie zimą, są niezwykle ważne i wydaje się, że właśnie ODR Brwinów mogą tworzyć konkretne programy, na co liczymy.</u>
          <u xml:id="u-420.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Pomoce dydaktyczne. W subwencji dla gmin na jednego ucznia przewidujemy 26 zł, na modernizację placówek oświatowych. Oprócz tego mamy 8 mln na zakup podręczników w ramach rezerwy budżetowej, która się nieładnie nazywa: na ograniczenie ubóstwa, ale być może ona nazywa wprost pewne rzeczy, czyli na podręczniki mamy.</u>
          <u xml:id="u-420.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Jest w tej chwili niezwykle ważną sprawą to, że w 1998 r., także za sprawą Sejmu, uruchomiono wielki program, jakim jest program internetu w każdej gminie, i ten program się udał - 2500 gmin otrzymało po 36 tys. zł na ten cel. W 1999 r. mamy 30 mln, za pośrednictwem komisji edukacji i komisji rolnictwa będziemy starali się uzgodnić, aby tych 30 mln nie dzielić na 2,5 tys., ale w pierwszej kolejności przeznaczyć je dla gmin najuboższych. Wyselekcjonowaliśmy ok. 675 gmin o najniższej dochodowości. Jeżeli taki solidaryzm społeczny znajdzie uznanie, to środki te przeznaczalibyśmy na ten cel. Jednak internet ma czemuś służyć, między innymi nauce języków obcych. Chcemy w program: internet w każdej gminie wkomponować w większym stopniu sprawę nauki języków obcych.</u>
          <u xml:id="u-420.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Problem dożywiania. Są środki na kontach Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. W ustawie o pomocy społecznej są one zagwarantowane, są w rezerwie celowej i niezwykle ważny program dożywiania polskich dzieci i młodzieży może zostać zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-420.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Sprawa wypoczynku młodzieży wiejskiej. Jest rozporządzenie Rady Ministrów o zadaniach zleconych, można się ubiegać o środki w tym zakresie. Wiem, że są już wnioski przedstawicieli kółek rolniczych, chodzi o ofertę dla dzieci ze wsi. Oczywiście będziemy starali się to jak najszerszej obsłużyć.</u>
          <u xml:id="u-420.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, była o tym mowa. Wydaje się, że program jest niezwykle ważny, będziemy starali się to zdefiniować z PFRON, żeby znaleźć wspólne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-420.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Przypominam, że szkoła podstawowa ma być szkołą głęboko integracyjną i ten program chcemy rozwijać. Dobrze byłoby, żeby parlament w większym stopniu włączył się program: sala gimnastyczna w każdej gminie. Może wreszcie uda się to zrealizować. Są pewne możliwości w porozumieniu z Urzędem Kultury Fizycznej i Turystyki, przypominam, że dofinansowuje on w jednej trzeciej budowę sal, daje pierwsze wyposażenie i to jest program, który można by wspólnie realizować.</u>
          <u xml:id="u-420.22" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: W niektórych powiatach nie ma sal.)</u>
          <u xml:id="u-420.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Wiem, mówię o tym, o czym rozmawiamy z Urzędem Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-420.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Jest program edukacji kulturalnej regionalnej, uwzględniający również zadania zlecone. Można z tego korzystać. Rozmawiamy z reprezentacją uniwersytetów ludowych, uważamy bowiem, że to może być dobry partner, jeżeli chodzi o pewne konkretne rozwiązania. W reformie programowej uwzględniamy sprawę małych ojczyzn, edukacji regionalnej, dziedzictwa kulturowego.</u>
          <u xml:id="u-420.25" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Niezwykle ważną sprawą jest rozwój szkół wyższych. Była o tym dzisiaj mowa. Przypominam, że utworzyliśmy w 1999 r. 9 wyższych szkół zawodowych: w Elblągu, Gorzowie, Jeleniej Górze, Legnicy, Nowym Sączu, Jarosławie, Tarnowie, Sulechowie. W tej chwili jest kilka wniosków następnych. Z jednej strony chcemy ułatwić dostęp do wyższych studiów młodzieży ze wsi przez promowanie idei wyższych szkół zawodowych, z drugiej chcemy wspierać rozwój filii poważnych wyższych uczelni. Jest to problem standardu usług wyższych uczelni. Mamy z tym w tej chwili pewne problemy. Jest sprawą ważną przybliżenie wyższych uczelni do środowisk lokalnych, jednak z drugiej strony pewna jakość kształcenia, jakość wykształcenia absolwenta wyższej uczelni jest też dla nas sprawą niezwykle ważną.</u>
          <u xml:id="u-420.26" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Inwestycje. Dla szkół podstawowych wiejskich kwota na inwestycje w 1999 r. wynosi około 14 mln zł, ale przypominam, proszę państwa, że w Polsce mamy 1200 szkół, w których uczy się mniej niż 30 uczniów, i 7 tys. szkół, w których uczy się mniej niż 100 uczniów, czyli liczba uczniów w klasach jest zdecydowanie, często nawet właśnie z punktu widzenia wychowawczego, za niska. To się wiąże też z bardzo niskim niekiedy standardem tych budynków, bazy dydaktycznej i pewien problem racjonalizacji jest tutaj ważny.</u>
          <u xml:id="u-420.27" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Sprawa dowozu uczniów do gimnazjów. Państwo będzie gwarantowało dowóz, jeżeli droga do szkoły jest dłuższa niż 4 kilometry. W 1999 r. problem ten - a przypominam, że to jest problem pierwszych klas w tym roku - będzie się sukcesywnie zwiększał. Mamy około 70 mln na ten cel. Są już oferty konkretnych firm polskich, między innymi „Wspólnota” ostatnio drukowała oferty Autosanu. Wydaje się, proszę państwa, że będzie to sprawa wspólnych uzgodnień, także z komisją edukacji i komisją rolnictwa, tak by wspólny program, dotyczący zakupu autobusów dowożących dzieci i młodzież do szkoły, został zrealizowany. Pewne środki już są, jesteśmy tutaj otwarci. Chcielibyśmy, żeby stosowana była zasada mniej więcej jeden do jednego: jedna złotówka gminna, druga jakby z kiesy państwowej, powiedzmy, ze środków budżetowych. Ale jak to rozwiązać, czy będzie zgoda, bowiem problem dotyczy najuboższych gmin, gdzie sieć szkolna jest największa, a mianowicie w Suwalskiem, Słupskiem, na terenach podgórskich? Niektórych gmin nawet na wyłożenie tej połowy środków nie stać i dlatego trzeba będzie być może uwzględnić osobne sposoby kredytowania, częściowego umarzania, żeby ten program zaistniał.</u>
          <u xml:id="u-420.28" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejWojciechKsiążek">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o uwagi, które wynotowywałem na marginesie państwa wypowiedzi, to w tej chwili wszystko. Przypominam, że w grudniu, jak mówił pan poseł Kopeć, wraz z ministerstwem rolnictwa opracowaliśmy wspólny program obrazujący pewne wspólne działania ministerstwa rolnictwa i ministerstwa edukacji w zakresie szeroko rozumianej reformy edukacyjnej. W styczniu go przyjęliśmy. Czyli jednak działaliśmy nie pod presją ulicy, wydarzeń, które się działy podczas blokad, tylko wcześniej. To nie zmienia faktu, że, jak się wydaje, ta akcja protestacyjna uzmysławia wielu osobom wagę problemów wiejskich, a także wagę mądrej edukacji, mądrej ochrony zdrowia jako najważniejszych inwestycji narodowych. Chcemy to wykorzystać także w celu stworzenia mądrego programu dla polskiej wsi. Ten program ma powstać do 15 marca i mam nadzieję, że wspólnie z Sejmem - a tutaj debaty są zaplanowane na 2 marca - potem z ministerstwem, z komisją rolnictwa w najbliższych dniach ten program uzgodnimy. Jako Ministerstwo Edukacji Narodowej jesteśmy otwarci na dialog, żeby rzeczywiście oferta dla młodzieży ze wsi była jak największa. Dla mnie jest to tym ważniejsze, gdyż jestem z Kaszub, urodziłem się na wsi i żyję na Kaszubach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-420.29" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ajchler. Domyślam się, że nie uzyskał pan odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Poseł Czesław Bielecki: W kwestii formalnej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie marszałku, umówiliśmy się, co prawda, że na pytania, na które nie padły odpowiedzi, otrzymamy odpowiedzi na piśmie, ale ja zadałem 8 pytań i na żadne nie dostałem odpowiedzi, nie było nawet takiej próby. Chciałbym jedno pytanie powtórzyć i uzyskać odpowiedź od pana ministra Janiszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#PosełRomualdAjchler">Przypomnę je, tak jak je zadałem. Szacuje się, że w Polsce w 1999 r. będzie nadwyżka wieprzowiny na poziomie 150–180 tys. ton. Agencja ma wykupić 45 tys. ton. Pytam pana ministra, ile ton wieprzowiny zamierza wyeksportować i czy będą pieniądze na dopłaty do eksportu?</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#PosełRomualdAjchler">A jeśli chodzi o to ostatnie wystąpienie, panie ministrze edukacji narodowej, to zwracam się do pana z pytaniem w sprawie dopłat do budowy sali przy technikum rolniczym, które niedawno przejęliście, a chodzi o gminę Międzychód. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Czesław Bielecki w kwestii formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PosełCzesławBielecki">Chciałem zwrócić się do pana marszałka o to, żeby pan marszałek zaapelował zarówno do pytających, jak i odpowiadających, żeby dokonali transformacji ilości w jakość zarówno w pytaniach, jak i w odpowiedziach. Jeżeli pan marszałek mógłby tym posterować, to debata naprawdę potrwa znacznie krócej. I musi być jakaś proporcja między spodziewanymi wypowiedziami w kwestiach bardzo ważnych ustaw i komentarzy i tej debaty, która trwa. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Mamy jeszcze jedną ustawę. Bądźmy cierpliwi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie pośle. Ten punkt trwał od rana i zważywszy na podłoże, które powoduje tę trudną debatę, jest to niemożliwe, już próbowałem.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PosełAnnaFilek">Żeby przyspieszyć, panie marszałku, ja nie otrzymałam odpowiedzi, ponieważ nie ma ministra Wąsacza. Nie otrzymałam odpowiedzi na pytanie w sprawie wywiązywania się przedsiębiorstw, które zakupiły pakiety socjalne i pakiety inwestycyjne, w których skarb państwa ma część udziału, i należą do funduszy inwestycyjnych, z podjętych zobowiązań, ze szczególnym wskazaniem Cementowni Nowa Huta. Rozmawiałam o tym. Ma tę sprawę przekazać panu ministrowi Wąsaczowi pan minister Komołowski, ale chciałabym, żeby to było zanotowane i żebym dostała taką odpowiedź na piśmie. I proszę o szybką interwencję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie dotyczyło to tej tematyki czy przedmiotu, który jest omawiany.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PosełStanisławKalemba">Dziękuję, panie marszałku, za kontynuowanie tego tematu. Jak widać, jest to temat niemniej ważny niż ten, o którym wspominał pan poseł Bielecki. Ja nie uzyskałem odpowiedzi na wiele pytań, ale chciałbym przynajmniej, żebyśmy kończąc ten temat, uzyskali informację od pana prezesa agencji, do kiedy będzie trwał skup interwencyjny po tych cenach, powiedzmy po 3,20, w takim tempie, jaki jest dokonywany obecnie, bo to jest bardzo istotne. Do kiedy ten skup będzie trwał? Czy po skupie tych 45 tys. ton będzie podobna sytuacja do tej w końcu grudnia? Było powiedziane, że nie będzie skupu interwencyjnego, a następnie były blokady, protesty i furtka się znalazła. Jeśli chodzi o wykup następnej partii, co najmniej równorzędnej, w ciągu półrocza, to czy będzie oczekiwanie na następne blokady i czy będziemy się później zastanawiali, jak to rozładować. Szczególnie w kontekście tego, że ceny nie dla podmiotów, które mają podpisane umowy z agencją, ale na wolnym rynku spadły w ciągu ostatnich dni w kontekście kończącego się praktycznie skupu interwencyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Bóg raczy wiedzieć, panie pośle, co będzie za pół roku.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Będzie przemawiać pan minister Łuszczewski czy pan prezes agencji?</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan prezes Jan Lisowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o tempo skupu, a więc o pytanie, które zadał pan poseł Kalemba, to w tej chwili, tak jak mówiłem, skupiliśmy około 17 tys. ton. 45 tys. to tyle, ile może być sfinansowane w ramach uchwały Rady Ministrów, czyli w ramach 275 mln zł, co oznacza, że przy utrzymaniu tego tempa ową ilość skupimy gdzieś pod koniec marca, może w połowie kwietnia, tak całkiem prosto przeliczając.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: Do końca lutego.)</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Nie, myślę, że to jest sprawa marca.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Natomiast jeżeli chodzi o szacunki wielkości nadwyżki podaży wieprzowiny w roku 1999, te, które były czynione jeszcze w pierwszej połowie 1998 r., to profesor Małkowski oszacował ich wysokość na 100–130 tys. ton. To obliczenie było dokonywane jeszcze przed kryzysem rosyjskim. Oczywiście sytuacja w eksporcie na rynek rosyjski warunkuje natężenie problemu nadwyżki wieprzowiny na rynku polskim. Więc tu jedno pytanie dotyczy oczywiście możliwości ponownego otwarcia rynku wschodniego, co z całą pewnością złagodziłoby sytuację nadwyżki wieprzowiny na rynku krajowym, druga zaś sprawa to jest kontynuacja działań łagodzących tę sytuację. I oczywiście to, co agencja w tej chwili ma do dyspozycji, to jest - zgodnie z uchwałą Rady Ministrów - 275 mln zł. Natomiast ewentualna kontynuacja działań interwencyjnych wymagać będzie następnych decyzji rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Czyli nie macie pieniędzy i nie wiadomo, jaki będzie eksport?)</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Tego nie powiedziałem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#PrezesAgencjiRynkuRolnegoJanLisowski">Panie pośle, agencja jest wykonawcą decyzji rządowych. Mogę panu powiedzieć, jaką decyzją jesteśmy związani w tej chwili, jaka jest ilość pieniędzy, jakie tempo skupu i na ile to wystarczy, natomiast nie mogę się wypowiadać na temat przyszłych rządowych decyzji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej złożył wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji. Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw o:</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">1) ratyfikacji umowy między państwami-stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącej statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (druk nr 800),</u>
          <u xml:id="u-431.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">2) ratyfikacji umowy dotyczącej statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, sporządzonej w Ottawie dnia 20 września 1951 r. (druk nr 801),</u>
          <u xml:id="u-431.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">3) ratyfikacji protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, ustanowionych na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Paryżu dnia 28 sierpnia 1952 r. (druk nr 802),</u>
          <u xml:id="u-431.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">4) ratyfikacji umowy w sprawie statusu przedstawicielstw i przedstawicieli państw trzecich przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonej w Brukseli dnia 14 września 1994 r. (druk nr 803).</u>
          <u xml:id="u-431.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka w celu przedstawienia uzasadnienia projektów ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie w imieniu rządu cztery projekty ustaw, które pan marszałek przed chwilą zechciał wymienić.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">29 stycznia br. Polska otrzymała oficjalne zaproszenie do przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego. Wysoka Izba uchwaliła ustawę o ratyfikacji Traktatu. Akcesja Rzeczypospolitej do Sojuszu weszła zatem w fazę końcową, której ukoronowaniem będzie złożenie w archiwach Stanów Zjednoczonych instrumentów ratyfikacyjnych, na mocy których Rzeczpospolita Polska przystąpi do Traktatu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Z chwilą złożenia tego dokumentu Polska stanie się członkiem Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, najskuteczniejszego sojuszu polityczno-wojskowego w ostatnim półwieczu. Uzyska ona gwarancje bezpieczeństwa, z jakich od 1949 r. korzystają państwa członkowskie. Nasze państwo po wstąpieniu do NATO zyska na sile, wiarygodności i znaczeniu międzynarodowym, zwiąże się z najpotężniejszymi demokracjami Ameryki Północnej i Europy sojuszem opartym na wspólnych wartościach.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wstępujemy, Wysoka Izbo, do Sojuszu Północnoatlantyckiego na pełnych prawach i bez żadnych ograniczeń w stosunku do uprawnień posiadanych przez jego dotychczasowych członków. Z tego względu ratyfikacja Traktatu Północnoatlantyckiego wiąże się z koniecznością przyjęcia przez Polskę tych umów międzynarodowych, które stanowią dorobek prawny Sojuszu. Umowy te ustanawiają prawne zasady funkcjonowania cywilnych i wojskowych struktur NATO, a w tych ramach - państw członkowskich organizacji. Można więc powiedzieć, że tak jak ratyfikacja traktatu waszyngtońskiego otwiera nam drogę do członkostwa w NATO, tak przyjęcie pozostałych umów gwarantuje nam status pełnoprawnego członka tej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Cztery umowy, które mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie, należą do tego dorobku prawnego NATO. Umowa między państwami-stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotycząca statusu ich sił zbrojnych, tzw. NATO SOFA, określa zasady przebywania jednostek wojskowych jednego państwa członkowskiego NATO na terytorium innego państwa - strony Traktatu. W związku z faktem, iż żołnierze polscy będą przebywali na terytorium innych państw NATO, chociażby w ramach ćwiczeń, a Polska będzie przyjmować u siebie jednostki sojusznicze, konieczne jest określenie praw i obowiązków zarówno państwa przyjmującego, jak i członków sił zbrojnych przebywających czasowo na jego terytorium.</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Szczególne znaczenie mają postanowienia NATO SOFA odnoszące się do sprawowania jurysdykcji nad siłami zbrojnymi państw Sojuszu przebywającymi na terytorium innych państw członkowskich. W tym aspekcie NATO SOFA generalnie chroni porządek prawny państwa przyjmującego obce jednostki wojskowe na swoim terytorium. Według norm kolizyjnych, stosowanych w sytuacjach, gdy prawo wykonywania jurysdykcji jest zbieżne, pierwszeństwo wykonywania jurysdykcji ma państwo przyjmujące. Wyjątek w tym względzie stanowią przestępstwa popełnione przeciwko mieniu lub bezpieczeństwu państwa wysyłającego albo też przeciwko osobie lub mieniu innego członka sił zbrojnych, pracownika cywilnego, członka rodziny oraz w odniesieniu do przestępstw wynikających z działania lub zaniechania popełnionego podczas wykonywania czynności służbowych. W tych przypadkach uznano priorytet kompetencji jurysdykcyjnych państwa wysyłającego.</u>
          <u xml:id="u-432.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-432.7" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Czy mogę prosić pana marszałka o umożliwienie mi kontynuowania wystąpienia?</u>
          <u xml:id="u-432.8" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Podział kompetencji między państwo przyjmujące a państwo wysyłające został ustalony w art. VII umowy. Organy wojskowe państwa wysyłającego są uprawnione do wykonywania na terytorium państwa przyjmującego jurysdykcji karnej i dyscyplinarnej określonej na mocy przepisów państwa, które wysyła wojska, w odniesieniu do wszystkich osób podlegających prawu wojskowemu tego państwa. Władze państwa przyjmującego sprawują jurysdykcję nad członkami sił zbrojnych, jak też nad personelem cywilnym w odniesieniu do przestępstw popełnionych na terytorium tego państwa i karalnych zgodnie z prawem państwa przyjmującego.</u>
          <u xml:id="u-432.9" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Umowa określa również przypadki, kiedy państwo przyjmujące lub państwo wysyłające posiada wyłączną jurysdykcję. Na mocy art. VII ust. 2a władze państwa wysyłającego sprawują ją w stosunku do osób podlegających prawu wojskowemu tego państwa w odniesieniu do przestępstw karalnych zgodnie z prawem państwa wysyłającego, a nie karalnych przez prawo państwa przyjmującego, włączając w to przestępstwa godzące w bezpieczeństwo państwa, które wysyła (zdrada państwa, szpiegostwo, sabotaż, zdrada tajemnicy wojskowej). Władze państwa przyjmującego sprawują wyłączną jurysdykcję w stosunku do członków sił zbrojnych, personelu cywilnego, członków ich rodzin w odniesieniu do przestępstw karalnych zgodnie z prawem tego państwa, a nie karalnych przez prawo państwa wysyłającego.</u>
          <u xml:id="u-432.10" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Kwestie roszczeń o charakterze cywilnym reguluje art. VIII. Ogólna zasada stanowi, że strony zrzekają się wszelkich roszczeń przeciwko sobie w odniesieniu do szkód w mieniu należącym do ich sił zbrojnych, jeżeli szkoda ta została spowodowana przez członka personelu wojskowego lub osobę zatrudnioną w siłach zbrojnych strony umawiającej się i powstała podczas wykonywania obowiązków służbowych.</u>
          <u xml:id="u-432.11" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Strony zrzekają się również wszelkich roszczeń przeciwko sobie z tytułu zranienia lub śmierci członka ich sił zbrojnych. Chciałbym zaznaczyć, że Rzeczpospolita Polska, związana od 7 maja 1997 r. umową między państwami - stronami Traktatu Północnoatlantyckiego a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla pokoju dotyczącą statusu ich sił zbrojnych (tak zwaną PdP SOFA), już stosuje de facto postanowienia umowy NATO, którą przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-432.12" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Projekt drugiej ustawy odnosi się do ratyfikacji umowy dotyczącej statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego. Celem tej umowy jest zapewnienie im możliwości wykonywania zadań związanych z działalnością NATO.</u>
          <u xml:id="u-432.13" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Kluczowe znaczenie ma tu artykuł, który nadaje Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego osobowość prawną. Zgodnie z nim NATO posiada między innymi prawo do zawierania umów, nabywania mienia ruchomego oraz nieruchomego i dysponowania nim oraz do podejmowania czynności prawnych.</u>
          <u xml:id="u-432.14" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Organizacja, jej mienie i aktywa korzystają z całkowitego immunitetu od postępowania sądowego. Pomieszczenia organizacji są nienaruszalne, jej majątek nie podlega rewizji, zajęciu, konfiskacie lub wywłaszczeniu.</u>
          <u xml:id="u-432.15" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Oficjalni przedstawiciele państw członkowskich przy tej organizacji przebywający na terytorium innego państwa członkowskiego, członkowie ich personelu korzystają z immunitetów i przywilejów przyznanych przedstawicielom dyplomatycznym i ich oficjalnemu personelowi porównywalnej rangi.</u>
          <u xml:id="u-432.16" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jednocześnie zawarto w przedstawionej umowie ograniczenie powyższych przywilejów i immunitetów, zgodnie z którym są one przyznawane przedstawicielom państw członkowskich wyłącznie w celu zapewnienia im niezależnego wykonywania ich funkcji związanych z Traktatem Północnoatlantyckim i mogą one zostać uchylone.</u>
          <u xml:id="u-432.17" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Zakres niektórych zwolnień przewidziany w umowie jest szerszy, niż to wynika z obecnie obowiązujących przepisów. Dotyczy to zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. W związku z powyższym w przypadku przyjęcia przez Rzeczpospolitą umowy, wystąpi konieczność przygotowania rozwiązań prawnych umożliwiających stosowanie takich zwolnień. Związanie się postanowieniami umowy będzie wymagać również dostosowania przepisów polskiego prawa celnego. Stosowanie pozostałych postanowień umowy nie jest uzależnione od wydania ustaw, a zatem po jej ratyfikowaniu oraz opublikowaniu będą one stanowić część krajowego porządku prawnego i będą stosowane bezpośrednio.</u>
          <u xml:id="u-432.18" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Projekt trzeciej ustawy odnosi się do protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych. Umowa ta umożliwia funkcjonowanie zintegrowanej struktury dowodzenia NATO przez określenie statusu prawnego dowództw międzynarodowych rozlokowanych na terytorium państw członkowskich Sojuszu. Istotą protokołu jest zastosowanie znacznej części postanowień umowy między państwami - stronami Traktatu Północnoatlantyckiego, dotyczącej statusu ich sił zbrojnych w odniesieniu do dowództw międzynarodowych oraz personelu tych dowództw. W wielu przypadkach dowództwo NATO posiada uprawnienia analogiczne do uprawnień sił zbrojnych znajdujących się na terytorium innych państw - stron Sojuszu. Tak jak w przypadku poprzednio przedstawionej umowy, zakres niektórych zwolnień przewidzianych w protokole jest szerszy, niż to wynika z obecnie obowiązujących przepisów. Dotyczy to zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. W tym wypadku również wystąpi konieczność przygotowania rozwiązań prawnych umożliwiających stosowanie powyższych zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-432.19" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wreszcie ostatni z przedkładanych Wysokiej Izbie projektów ustaw to upoważnienie do ratyfikacji umowy w sprawie statusu przedstawicielstw i przedstawicieli państw trzecich przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Istotą umowy jest przyznanie państwom trzecim prawa do ustanawiania przedstawicielstw przy Organizacji oraz korzystania przez ich personel z immunitetów i przywilejów przyznanych przedstawicielstwom dyplomatycznym i ich personelowi.</u>
          <u xml:id="u-432.20" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Ponadto, zgodnie z art. 2, państwo, na którego terytorium Organizacja ma swoją siedzibę, czyli Belgia, przyzna zwyczajowe immunitety i przywileje przedstawicielstwom państw trzecich, pełniącym swoje misje, na okres przebywania na terytorium tego państwa w celu zapewnienia właściwej reprezentacji tych państw w pracach organizacji.</u>
          <u xml:id="u-432.21" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przyjęcie przez Wysoką Izbę projektów ustaw ratyfikacyjnych umożliwi Polsce skuteczne funkcjonowanie w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Będzie poważnym wsparciem polityki bezpieczeństwa Rzeczypospolitej, realizowanej we współpracy z naszymi sojusznikami i w oparciu o wypracowane i sprawdzone uregulowania prawno-organizacyjne. Zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie przedstawionych projektów ustaw. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-432.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Komorowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PosełBronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Parę dni temu, właściwie dokładnie dwa dni temu były oklaski, były splendory, był ważny moment potwierdzenia przez Polskę gotowości do ratyfikacji traktatu waszyngtońskiego. Była wtedy także mowa o tym, że już następnego dnia trzeba rozpocząć prace - żmudną pracę, żmudny wysiłek nad dostosowaniem państwa polskiego, jego sił zbrojnych, także systemu prawnego do nowej sytuacji, do funkcjonowania w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PosełBronisławKomorowski">Będzie jeszcze czas na oklaski, będzie czas na baloniki, na radość z faktu, że znajdziemy się w sferze bezpiecznej i stabilnej, jaką stanowi pakt natowski.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#PosełBronisławKomorowski">Rozumiem, że dzisiaj, szczególnie o tej porze, trzeba mówić krótko, trzeba jednak powiedzieć, że oto mamy przed sobą propozycje ważnej pracy, może mało efektownej, ale na pewno bardzo potrzebnej. Rząd przesłał do parlamentu projekty ratyfikacji 4 ustaw, 4 umów, które są fragmentem polskich przygotowań do funkcjonowania w pakcie. Te umowy mogą być ratyfikowane przez Polskę dopiero w momencie, kiedy stanie się ona pełnoprawnym członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#PosełBronisławKomorowski">Warto jednak wspomnieć - mówił o tym minister spraw zagranicznych - że już obecnie niektóre z tych systemów prawnych są przez Polskę stosowane w kontaktach z innymi członkami Paktu Północnoatlantyckiego w ramach Partnerstwa dla Pokoju, a więc niektóre z proponowanych rozwiązań są praktykowane i bacznie obserwowane przez stronę polską i sprawdziły się jako dobre narzędzie regulujące relacje pomiędzy państwami natowskimi w takich sytuacjach jak pobyt obcych wojsk na terytorium jednego z państw członkowskich. Nie mamy więc tutaj do czynienia z jakąś zupełnie nową, nieznaną, zaskakującą sytuacją. Niektóre z tych przepisów są już przez Polskę stosowane i powinniśmy mieć świadomość, że oczywiście te umowy mogą być po prostu tylko i wyłącznie podpisane, ratyfikowane. Prawdziwa praca będzie dotyczyła już czegoś zupełnie innego, będzie dotyczyła dostosowania przepisów prawa wewnętrznego, prawa polskiego do realiów tych umów międzynarodowych, które funkcjonują w wolnym świecie, funkcjonują w Europie Zachodniej od prawie 50 lat.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#PosełBronisławKomorowski">Mój klub nie widzi żadnych zagrożeń z tytułu dostosowania prawa wewnętrznego do realiów i wymogów umów, które Polska zamierza podpisać jako członek paktu. Oczywiście będzie tu potrzebna bardzo dokładna analiza skutków podpisywanych umów, bo jest rzeczą wiadomą, że właśnie fakt stacjonowania czy obecności wojsk jest źródłem różnorakich problemów, które dają o sobie znać regularnie, także dzisiaj w krajach natowskich. Relacje pomiędzy członkami Sojuszu są tym lepsze, im lepsze są uregulowania prawne, im bardziej precyzyjne są przepisy prawa krajowego, zgodne z umowami międzynarodowymi podpisywanymi przez członków paktu.</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#PosełBronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na koniec jedna refleksja, która się jakby sama narzuca przy choćby pobieżnej lekturze samych tytułów umów. Proszę zwrócić uwagę na daty, kiedy powstawały te umowy - rok 1951, rok 1952 - trudno nie mieć refleksji, że oto w ten sposób trochę nadganiamy czas, który nam historia zabrała, że oto wracamy do tego momentu, kiedy inni nie byli w kręgu zależności jałtańskich i mogli tworzyć sojusz wolnych krajów i wolnych ludzi. Myślę, że w ten sposób dzisiaj przełamujemy do końca krąg zależności jałtańskich, nadrabiamy prawie 50 lat zaległości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Longina Pastusiaka w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Jest już po północy, a więc przedwczoraj, 17 lutego, Sejm Rzeczypospolitej przytłaczającą większością głosów upoważnił prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji układu waszyngtońskiego o przystąpieniu Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przedwczorajsza, można powiedzieć historyczna decyzja nie oznacza jednakże końca procesu legislacyjnego związanego z przyjęciem Polski do NATO. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego jest organizacją międzynarodową, posiadającą osobowość prawną, a także własny dorobek prawny. Polska jako wiarygodny i pełnoprawny członek NATO - a przecież innej kategorii członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim nie ma - ma obowiązek przystąpienia do szeregu umów, które, można powiedzieć, stanowią infrastrukturę prawną tej organizacji. Innymi słowy, trzy umowy i jeden protokół, o ratyfikacji których dziś właśnie debatujemy, są konsekwencją decyzji podjętej przedwczoraj przez Wysoką Izbę. NATO ma prawo do zawierania umów międzynarodowych, nabywania mienia ruchomego i nieruchomego i dysponowania nim oraz do podejmowania czynności prawnych.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#PosełLonginPastusiak">Cztery umowy, o których dziś dyskutujemy, pochodzą z różnych lat, dwie z roku 1951, jedna z roku 1952 i jedna z 1994 r. Pierwsza z nich dotyczy statusu sił zbrojnych, druga statusu przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, trzecia statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, czwarta statusu przedstawicielstw przedstawicieli państw trzecich przy NATO. Takich umów Polska będzie musiała ratyfikować więcej. Już w tej chwili rząd skierował do Sejmu trzy następne umowy z NATO, dotyczące przekazywania informacji technicznych dla celów obronnych umowy z 1970 r., następnie umowy o ochronie informacji z 1997 r. oraz umowy o wzajemnej ochronie tajemnic i wynalazków dotyczących obronności z roku 1960. W związku z rychłym sformalizowaniem naszego członkostwa w NATO ważne jest, panie marszałku, aby Sejm możliwie szybko upoważnił prezydenta do ratyfikacji wspomnianych trzech umów.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#PosełLonginPastusiak">Dlaczego właśnie te cztery umowy z NATO, o których dziś debatujemy, są tak ważne? Otóż umowa o statusie sił zbrojnych dotyczy wjazdu i pobytu na obszarze polskim personelu wojskowego innego lub innych państw NATO, a także przejazdu tranzytem sił zbrojnych NATO przez terytorium naszego kraju. Dotyczy to również pobytu polskich żołnierzy na obszarze innych państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Umowa reguluje kwestie o niebagatelnym znaczeniu, takie jak: sprawa jurysdykcji, roszczeń cywilnych, zwolnień podatkowych, celnych, a także określa zasady korzystania z opieki lekarskiej. Umowa ta, zwana w skrócie NATO SOFA, wprowadza zasadę, że obce wojska sojusznicze na obszarze Polski przestrzegać będą polskiego porządku prawnego. Umowa ustala również w sposób klarowny zasady podziału kompetencji między państwem wysyłającym siły zbrojne a państwem przyjmującym je. Umowa wprowadza zasadę, że organy państwa polskiego, jeżeli przyjmować będziemy sojusznicze siły zbrojne, sprawować będą jurysdykcję nad członkami obcych sił zbrojnych oraz towarzyszącym im personelem cywilnym w odniesieniu do przestępstw popełnionych na terytorium naszego państwa i karalnych zgodnie z polskim prawem. Natomiast w przypadku wyroków śmierci nie będą one wykonywane na terytorium państwa przyjmującego, jeżeli ustawodawca tego państwa nie przewiduje kary śmierci.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#PosełLonginPastusiak">Ważną częścią umowy NATO SOFA jest regulacja roszczeń cywilnych, różnych szkód, wypadków, które zdarzają się przecież w czasie ćwiczeń i stacjonowania obcych wojsk. Odpowiednie artykuły umowy określają procedurę regulującą kwestię orzekania o odpowiedzialności za szkody, a także o rozmiarze tych szkód. W wyniku umowy zarówno personel wojskowy, jak i cywilny zwolniony jest w państwie przyjmującym siły zbrojne z formalności paszportowo-wizowych oraz z podatków i dochodów, które personel ten otrzymuje od swojego państwa, tzn. od państwa wysyłającego. Natomiast sojusznicze siły zbrojne, jeżeli będą przekraczać granice Polski, będą podlegać polskim przepisom celnym, a polskie organy celne będą uprawnione do przeprowadzenia np. kontroli osobistej, inspekcji bagażu, pojazdów. Natomiast sprzęt wojskowy, wyposażenie wojskowe, a także uzgodnione wcześniej ilości zaopatrzenia, np. żywności czy paliwa, przeznaczone do wyłącznego użytku sił zbrojnych, będą zwalniane z ceł i podatków.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#PosełLonginPastusiak">Pragnę przypomnieć, że Wysoka Izba już wyraziła zgodę na podobne regulacje prawne, o czym wspomniał przed chwilą z tej trybuny pan minister, upoważniając w 1997 r. prezydenta Rzeczypospolitej do ratyfikacji umowy zwanej PfP SOFA, związanej z udziałem polskim w programie Partnerstwo dla pokoju.</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! O wszystkich czterech umowach bardziej szczegółowo wypowiedzą się moi koledzy z Klubu Parlamentarnego SLD. W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że ratyfikowanie tych umów nie spowoduje zwiększenia wydatków budżetowych państwa, a każda z tych umów stanowić będzie część krajowego porządku prawnego. Zresztą, zgodnie z konstytucją, umowy te mają pierwszeństwo przed ustawami i będą stosowane bezpośrednio.</u>
          <u xml:id="u-436.6" who="#PosełLonginPastusiak">Posłanki i posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą głosować za przyjęciem 4 umów z NATO. Proponujemy, aby skierować je do sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych oraz do Komisji Obrony Narodowej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Pawła Piskorskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PosełPawełPiskorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzadko mamy okazję i przyjemność debatować nad tak prostą kwestią. Ja nie tylko ze względu na czas, ale ze względu na ilość słów i argumentów, które padły w ostatnich dniach, nie będę już bardziej zachwalał polskiego członkostwa w NATO. Nie będę też mówił o oczywistości podpisywanych umów ani o prostocie formuły i całej procedury, która z tymi umowami się wiąże, ponieważ jest to procedura ratyfikacyjna, w której my nad poszczególnymi sformułowaniami pracować nie będziemy, natomiast akceptujemy całość danej umowy.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#PosełPawełPiskorski">Mój klub parlamentarny uważa te umowy za oczywiste. Ich ratyfikację uznajemy za pilną, zarówno ratyfikację tych 4 umów, jak i kolejnych umów, które zostały do nas przez rząd skierowane. Uznajemy również, że kluczową sprawą oprócz całej procedury ratyfikacyjnej, która się odbędzie, będzie rzeczywiście dostosowanie polskiego prawa i potem praktyki, działania do skutków wynikających z tych umów. To powinno nastąpić - nie jest aż tak skomplikowaną procedurą - w możliwie najbliższym czasie. Akceptacja naszego członkostwa w NATO i wszystkich skutków wynikających z aktów prawnych, które są dorobkiem prawnym Sojuszu Północnoatlantyckiego i którymi Polska zostanie objęta, ze wszystkimi pozytywami z tego wynikającymi, nie ulega dla mojego klubu najmniejszej wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#PosełPawełPiskorski">Pozwolę sobie opuścić całą część dotyczącą streszczenia tych umów. Zarówno w wypowiedzi pana ministra Bronisława Geremka, jak i moich przedmówców pewne elementy opisu tych umów już się znalazły. W imieniu mojego klubu parlamentarnego proszę o jak najszybsze przepracowanie tych ustaw i upoważnienie prezydenta do ich ratyfikacji i do szybkiego zajęcia się następnymi ustawami umożliwiającymi pełne członkostwo Polski w Sojuszu Północnoatlantyckim. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Jana Łopuszańskiego o zabranie głosu w imieniu Naszego Koła.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przynajmniej mamy coś swego w tym Sejmie - Nasze Koło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PosełJanŁopuszański">Dziękuję bardzo, panie marszałku, za miłe słowa.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze Spraw Zagranicznych! Chciałbym zacząć od krótkiej uwagi dotyczącej uzasadnienia wszystkich 4 projektów ustaw, które rozpoczyna się od zdania, że konsekwencją przyjęcia Rzeczypospolitej Polskiej do NATO jest konieczność przystąpienia do umów międzynarodowych stanowiących dorobek prawny tej organizacji. Chciałbym tutaj tylko zwrócić uwagę, że konieczność taka w żaden sposób nie wynika z samego traktatu waszyngtońskiego, a osobny tryb ratyfikacji jest najlepszym dowodem, że pojęcie konieczności jest tutaj figurą interpretacyjną, a nie traktatowym obowiązkiem. Akurat w kontekście tych 4 ustaw, które zostały nam przez rząd zaproponowane do ratyfikacji, nie ma to istotnego znaczenia, ponieważ one same nie budzą poważniejszych kontrowersji. Natomiast sama filozofia zawarta w tym uzasadnieniu jest, jako stosowana przez polską politykę zagraniczną, filozofią dosyć niebezpieczną. Nie tylko zresztą w tej sprawie, ale też na przykład w sprawie Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o same umowy, to one, tak jak powiedziałem, w zasadzie poważniejszych zastrzeżeń nie budzą.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#PosełJanŁopuszański">Chcielibyśmy zwłaszcza na etapie prac komisji przepracować je szczegółowo. Niektóre sformułowania tych umów wydają się wymagać uzupełnień w projektach ustaw traktatowych. Np. w zakresie umowy NATO SOFA w art. VIII ust. 2f mówi się o kwotach, poniżej których szkody wyrządzone nie podlegają roszczeniom w stosunkach pomiędzy siłami sojuszniczymi. Te kwoty są w traktacie określone. Sądzę, że taka kwota powinna być określona przez Polskę w momencie ratyfikacji, żeby stanowisko Polski było jasne; chyba że nie będziemy tego określali, ale jeżeli będziemy, to powinna ona być określona.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#PosełJanŁopuszański">Jedyna rzecz, która jest może istotniejsza politycznie i nie wiąże się bezpośrednio z treścią protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, ustanowionych na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, dotyczy w ogóle samej kwestii ustanawiania tych dowództw. Wprawdzie ustanawianie ich wynika z zupełnie odrębnych przepisów, a proponowane tutaj rozwiązania protokołu dotyczą jedynie ich funkcjonowania, jeżeli zostaną ustanowione, niemniej powstaje w związku z tym problem samego funkcjonowania międzynarodowych dowództw wojskowych. I tu chciałbym powiedzieć w imieniu „Naszego Koła”, iż naszym zdaniem polskimi jednostkami wojskowymi w ramach NATO powinni kierować polscy oficerowie, w szczególności zawsze wtedy, kiedy jednostki te działają na terytorium państwa polskiego. Wymaga to odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, które są oczywiście możliwe w ramach NATO. Przykłady są różne, najdalej idzie tu Francja. Posłowie „Naszego Koła” zdają sobie sprawę z tego, że ten kolejny nasz postulat zostanie potraktowany tak jak poprzednie, niemniej wypowiadamy go w poczuciu odpowiedzialności za dobro Polski. Byłoby szczególnym paradoksem historii, gdyby na przykład cele polityki niemieckiej realizowane w 1939 r. przez niemieckie dywizje występujące przeciw polskim dywizjom miały być dziś, na przełomie wieków, 60 lat później, realizowane przy udziale niemieckich oficerów będących przełożonymi polskich dywizji.</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#PosełJanŁopuszański">Przedwczorajszy dzień oczywiście bardzo wiele zadecydował dla polskiej polityki, w związku z tym pewne konsekwencje tego dnia, stąd wynikające, ponosić będziemy. Chciałbym się na zakończenie odwołać do jednej kwestii, która została poruszona przeze mnie w debacie przed dwoma dniami. Myślę, że powinna być uzupełniona także przy tej okazji rozmowy o statucie sił zbrojnych, w trakcie debaty dzisiejszej. Mianowicie tak się składa, że na skutek przystąpienia do traktatu waszyngtońskiego Polska nie może już samodzielnie układać stosunków ze swymi wschodnimi sąsiadami. Oni zresztą o tym dobrze wiedzą i będą bardziej do tego dążyć - zwłaszcza Moskwa - by uzgodnień w sprawach nas dotyczących dokonywać z liderami NATO, ale bez nas i ponad naszymi głowami. Zresztą nie od dziś to czynią. Obecnie jedynie to się zmieniło, że myśmy ten stan zaakceptowali. W tej sytuacji na przykład poszerzenie NATO na wschód staje się oczywistym dobrem Polski, ażeby nie była ona państwem frontowym. Możemy to postulować, ale czy realizacja tego celu od nas będzie zależała?</u>
          <u xml:id="u-440.5" who="#PosełJanŁopuszański">I w kontekście tego, co będzie od nas zależało, następny dylemat. Wczoraj pytałem z tego miejsca o stanowisko rządu polskiego w sprawie renegocjacji układu o ograniczeniu zbrojeń konwencjonalnych. Przypominam, że Rosja w związku z akcesją m.in. Polski do NATO domaga się od nas redukcji broni konwencjonalnej. Kraje NATO delikatnie naciskają, ażeby Polska na to wyraziła zgodę. Co w tej sprawie ma do powiedzenia rząd polski? Odpowiedzi nie otrzymałem. Czy Polska na życzenie Rosji i NATO będzie redukowała swoje siły zbrojne? Czy po to, by w to miejsce weszły jednostki międzynarodowe, a ich dowództwo zostało powierzone obcym oficerom? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-440.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Zapałowskiego w imieniu koła KPN - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PosełAndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu przedwczorajszym uczestniczyliśmy w wydarzeniu, które może z perspektywy lat być porównywane w wymiarze militarnym do unii Polski z Litwą. Czy takiego historycznego znaczenia ten akt nabierze, zależy nie tylko od Polski, ale także od odpowiedzialności i lojalności naszych sojuszników, a na pewno od ich determinacji w realizacji zobowiązań wobec nas.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PosełAndrzejZapałowski">Sam akt Traktatu Północnoatlantyckiego zawiera najważniejsze zasady i cele tego sojuszu. Bez aktów wykonawczych będzie on jednak zbiorem intencji i politycznych gwarancji. Po przyjęciu przez Wysoką Izbę traktatu przychodzi kolej na ratyfikację umów i protokołów, stanowiących jego integralną część. Należy zadać sobie pytanie, dlaczego Polska tak późno przystąpiła do prac nad projektami ustaw, które są niezbędne, aby sprostać podstawowym wymaganiom NATO, np. o ochronie informacji niejawnych. Dlaczego musieliśmy czekać na poniżające ostrzeżenie w grudniu ubiegłego roku ze strony przedstawicieli paktu? Czy zostały wyciągnięte konsekwencje w stosunku do osób, które zawiniły w tych kwestiach?</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#PosełAndrzejZapałowski">W dniu dzisiejszym debatujemy nad czterema umowami, które regulują status Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych, personelu międzynarodowego, status dowództw wojskowych, przedstawicielstw państw trzecich przy organizacji traktatu czy w końcu status sił zbrojnych między stronami traktatu. Te cztery ustawy będą regulowały m.in. uprawnienia wojsk i personelu cywilnego NATO na terenie naszego kraju. Włączenie tych ustaw do polskiego porządku prawnego spowoduje konieczność wielu zmian w naszych przepisach prawnych, zwłaszcza w przepisach podatkowych i celnych.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#PosełAndrzejZapałowski">Bardzo ważne zmiany wynikające z naszego przyjęcia do NATO muszą nastąpić w zasadach cywilnej kontroli nad armią. Mam wrażenie, iż dla wielu środowisk cywilna kontrola nad armią kojarzy się wyłącznie z cywilnym ministrem obrony narodowej. Nie jest w pełni realizowana ustawowa kontrola parlamentu nad armią. Parlament jest pomijany w procesie opiniowania najważniejszych planów dotyczących przyszłości naszych sił zbrojnych. Oto kilka przykładów. W listopadzie ubiegłego roku minister obrony narodowej przedstawił Radzie Ministrów do przyjęcia poprawiony plan restrukturyzacji armii „Armia 2012” bez skierowania go do Komisji Obrony Narodowej. W styczniu tegoż roku minister obrony narodowej podpisał plan tworzenia obrony terytorialnej także bez opinii komisji. Wspomniane dokumenty mają istotne znaczenie dotyczące naszych sił zbrojnych. Pomijanie roli parlamentu w procesie opiniodawczym wskazuje, iż daleko nam do procedur obowiązujących w NATO. Ambasador USA przy NATO pan Hunter wskazuje, iż w sprawach istotnych dla obronności każdego demokratycznego państwa powinna się odbyć ogólnonarodowa debata, poprzedzająca wszelkie decyzje dotyczące bezpieczeństwa narodowego i kwestii militarnych. W Polsce od 1996 r. nie było takiej debaty nawet w Sejmie. Takie podejście szefa ministerstwa obrony do kontroli parlamentu niesie ze sobą dalsze, że tak je nazwę, patologie w tym względzie. Oto bowiem przedstawiciel MON deklaruje na forum Wysokiej Izby, iż zapadły już pewne decyzje, będące przedmiotem interpelacji poselskich, a struktury wojskowe - dowództwo wojsk lądowych - twierdzą, iż mają własne koncepcje.</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#PosełAndrzejZapałowski">Tu należy zadać pytanie: Czy aby na pewno istnieje cywilna kontrola nad ośrodkami decyzyjnymi w wojsku? Czy z dniem wejścia do NATO cudownie znikną te niedociągnięcia? Mam duże wątpliwości, bo czyż ten sam minister obrony, który dotychczas nie realizuje podstawowych zasad będących nie tylko zwyczajem w pakcie, przejdzie w tej historycznej chwili cudowną transformację? Mam nadzieję, że podane tu przypadki, wskazujące na pewne negatywne tendencje panujące w ministerstwie, nie przerodzą się w normę w stosunkach parlament - ministerstwo obrony.</u>
          <u xml:id="u-442.5" who="#PosełAndrzejZapałowski">Inną sprawą jest problem realizacji programu koalicji AWS-Unii Wolności, dotyczący realizacji założonych w tym programie działań. Jak wspomniałem, podpisany został przez szefa MON plan tworzenia obrony terytorialnej, będący istotnym elementem umowy koalicyjnej - półtora roku po powstaniu rządu. Brakuje jednak rozwiązań systemowych w tworzeniu obrony terytorialnej. Mówię o tym, ponieważ w momencie podporządkowania wojsk operacyjnych dowództwu NATO istnieje obecnie szkieletowa struktura wojsk podporządkowanych w stanach nadzwyczajnych dowództwu narodowemu. Chciałbym tu podkreślić, iż w ramach NATO posiadanie rozwiniętej struktury obrony terytorialnej, podporządkowanej narodowemu dowództwu, pozwoli nam mieć pewność, iż żywotne interesy naszego narodu będą tam odpowiednio dostrzegane.</u>
          <u xml:id="u-442.6" who="#PosełAndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głównym celem wstąpienia Polski do NATO jest przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa naszego kraju, wzmocnienie zaś całej struktury NATO jest celem wynikającym z celu pierwszego. Polska racja stanu wymaga, aby kolejności tych celów nie zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-442.7" who="#PosełAndrzejZapałowski">Omawiane dzisiaj projekty ustaw wypełniają obydwa wymienione przeze mnie cele. Czeka nas ciężka praca i należy podkreślić, iż musi to być praca szybka, aby w dniu wejścia do NATO przynajmniej te podstawowe akty prawne były kompatybilne z narodowym stanem prawnym. Należy zadać ponownie pytanie: Dlaczego prace nad nimi wszczęto tak późno? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Włodarczyka w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywistą konsekwencją przyjęcia Polski do NATO jest przyjęcie obowiązujących w Pakcie Północnoatlantyckim podstawowych regulacji prawnych dotyczących statusu sił zbrojnych NATO w naszym kraju i przedstawicieli państw trzecich na terytorium Polski. Dziś rozpatrujemy projekty ustaw umożliwiających ich ratyfikację. Nie wzbudzają one zasadniczych wątpliwości i Ruch Odbudowy Polski będzie głosował za jak najszybszym ich przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Trudno jednak w tym momencie nie zapytać przedstawiciela rządu polskiego o inne regulacje prawne dotyczące naszych sił zbrojnych, naszego krajowego systemu bezpieczeństwa, które wydają się równie, a może bardziej pilne. Była tu już wielokrotnie mowa o tym, iż należy się ostro wziąć do pracy. Przystępując do NATO, nie mamy u nas w Polsce podstawowych regulacji dotyczących podziału kompetencji między premiera, ministra obrony narodowej i prezydenta w zakresie obronności i kierowania siłami zbrojnymi RP. Zasadniczy wymóg Paktu Północnoatlantyckiego - cywilna kontrola nad armią, nie jest więc w Polsce w pełni realizowany. Nakładanie się kompetencji trzech ośrodków władzy powoduje, że armia nie jest w pełni kontrolowana przez polityków. Brak uregulowań w tym zakresie powoduje postępujący od lat paraliż polskich sił zbrojnych, sprzyja ich rozkładowi. Projekty ustawy kompetencyjnej, ustawy o powszechnym obowiązku obrony od lat nie mogą trafić pod obrady Sejmu, a nawet jeżeli trafiają, nie jest to sfinalizowane. Ten stan rzeczy jest dokładnie znany naszym partnerom natowskim i nie wzmacnia naszej pozycji w Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Drugim niezwykle ważnym problemem jest brak koncepcji MON, dotyczącej kierowania siłami zbrojnymi, roli i miejsca Sztabu Generalnego, roli dowództw poszczególnych rodzajów sił zbrojnych. Jeśli chodzi o siły wydzielone i przeznaczone do NATO, to pochłonie to praktycznie większość w pełni sprawnych polskich sił zbrojnych. Tym pilniejsze jest stworzenie dla narodowych sił sprawnie zarządzającego ośrodka kierowniczego. Brak ustawy kompetencyjnej, niejasne usytuowanie kadry kierowniczej, ulegającej wpływom to prezydenta, to rządu, powoduje, że decyzji w tej sprawie nie podejmują politycy, a poszczególne ośrodki w samej kadrze wojskowych, w zależności od tego, z kim są związane. Polska armia niebezpiecznie dryfuje i nie widać, aby nasze przystąpienie do NATO uwolniło wojsko od politycznych przetargów Ministerstwa Obrony Narodowej, rządu i prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Moment wstąpienia do NATO musimy wykorzystać do ostatecznego oczyszczenia szeregów armii z wojskowych ściśle współpracujących z dawną armią sowiecką, do zmiany pokoleniowej. Z wojskowych niekompetentnych, wojskowych ciągle zajmujących stanowiska dowódcze, musimy zrezygnować. Jak wiemy, nawet najwyżsi rangą dowódcy nie spełniają wymogów chociażby językowych, które zawierają dzisiaj rozpatrywane umowy. Ale groźniejsze dla naszej pozycji w NATO są pozostałości, jeśli chodzi o dawnych pracowników służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych, niegdyś ściśle współpracujących i podporządkowanych służbom sowieckim. Myślę tu przede wszystkim o Wojskowych Służbach Informacyjnych, które mają na przykład sprawdzać wiarygodność osób mających dostęp do tajnych informacji Paktu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Parę tygodni temu domagałem się z tej trybuny wyłączenia WSI z procedury sprawdzania takich osób; wyłączenia przynajmniej do czasu uregulowania statusu prawnego WSI. Otrzymaliśmy na forum specjalnej komisji obietnicę, że projekt ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych trafi do Sejmu do końca stycznia. Dziś mamy 19 lutego i nie ma żadnych szans, aby taki projekt trafił tu nie tylko w lutym, ale nawet i w marcu, kiedy będziemy już członkami NATO.</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Minister obrony narodowej jest osobiście odpowiedzialny za ten skandaliczny stan rzeczy. Jest bowiem skandalem, że WSI nie posiadają dotąd od wielu lat swojej własnej ustawy, do której się zobowiązał, podobnie jak nie posiada odpowiedniej regulacji prawnej żandarmeria wojskowa, spadkobierczyni osławionej KBW. Wyjątkowo złe projekty dotyczące żandarmerii i WSI zostały odrzucone już na etapie uzgodnień międzyresortowych. Zarzuty wobec WSI dotyczą nie tylko ich stanu prawnego, handlu bronią czy personaliów. WSI, jak pokazały doświadczenia ostatnich tygodni, nie potrafią sprostać zadaniom bezpieczeństwa, jakie nakłada na nie nasze już bezpośrednie dostosowywanie sił zbrojnych do standardów NATO.</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Dziś nie wystarczy już konieczna i postulowana od wielu miesięcy przez Ruch Odbudowy Polski debata na temat obronności. Dziś konieczne są natychmiastowe decyzje personalne, które, mam nadzieję, przy najbliższej zapowiadanej przez premiera rekonstrukcji jego gabinetu obejmą przede wszystkim skonfliktowane kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Nie zdało ono egzaminu, jakie stawia przed nami członkostwo w Pakcie Północnoatlantyckim. Nasz udział w kształtowaniu przyszłej doktryny NATO, a więc i nasze przyszłe bezpieczeństwo, zależy od tego, jak będzie postrzegana polska armia i cywilne nad nią kierownictwo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Kobielusza z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zanim zostaniemy pełnoprawnym członkiem NATO, należy przyjąć infrastrukturę prawną konieczną dla funkcjonowania struktur Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego także na terenie naszego kraju i działalności naszych przedstawicieli w strukturach NATO. Temu celowi służy pakiet umów, które dzisiaj omawiamy. Chciałbym skupić uwagę na jednej z nich.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PosełAntoniKobielusz">Umowa dotycząca statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, sporządzona w Ottawie 20 września 1951 r., między innymi nadaje tej organizacji osobowość prawną. Organizacja ma prawo do zawierania umów, nabywania i zbywania mienia oraz czynności prawnych. Pomieszczenia Organizacji są nietykalne, a jej majątek nie podlega rewizji, zajęciu, konfiskacie czy wywłaszczeniu. Nietykalne są również archiwa Organizacji. Organizacja nie podlega kontroli finansowej, może posiadać każdą walutę i swobodnie przekazywać swoje fundusze z jednego kraju do drugiego. Organizacja, jej aktywa i majątek są zwolnione od podatków pośrednich i opłat celnych oraz ograniczeń ilościowych przy wwozie i wywozie artykułów do jej oficjalnego użytku.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#PosełAntoniKobielusz">Jak wynika z przytoczonych uprawnień, Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego ma podobny status jak inne organizacje międzynarodowe, a omawiana umowa w równym stopniu dba o interes całości organizacji i poszczególnych państw członkowskich. Chciałem rozwiać wątpliwości tych, którzy patrzą w tej chwili jak gdyby z zewnątrz NATO na uprawnienia, jakie uzyskuje ta organizacja. One również nas będą dotyczyły, my również będziemy członkami, tak że tutaj występuje pełna wzajemność.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Uważam, że należy zgodzić się z zasadą ogólną przyjętą w umowie, iż przedstawiciele państw członkowskich przy Organizacji przebywający na terytorium innego państwa członkowskiego oraz członkowie ich personelu korzystają z immunitetów, przywilejów, jakie mają dyplomaci i ich personel podobnej rangi. Dotyczy to między innymi immunitetu od zatrzymania lub aresztowania, zwolnienia od ograniczeń imigracyjnych, ułatwień walutowych.</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#PosełAntoniKobielusz">Interes każdego państwa członkowskiego gwarantuje przewidziany w art. 3 mechanizm konsultacji w celu ustalenia, czy nie nastąpiło nadużycie przywilejów i immunitetów przewidzianych w umowie, oraz art. 15, stwierdzający, że przywileje są przyznawane nie dla korzyści osobistych, ale w celu zapewnienia swobodnego wykonywania funkcji.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#PosełAntoniKobielusz">Ponadto, jeżeli państwo członkowskie uzna, że nastąpiło nadużycie przywileju lub immunitetu, może domagać się opuszczenia swego terytorium przez taką osobę. Ratyfikacja umowy będzie wymagała zmiany niektórych przepisów, zwłaszcza dotyczących zwolnień podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#PosełAntoniKobielusz">Biorąc pod uwagę wszystkie koszty i korzyści członkostwa w NATO, opowiadam się za szybką ratyfikacją omawianej umowy, tak aby weszła w życie z dniem 12 marca br., kiedy to zostaniemy pełnoprawnym członkiem NATO. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Osnowskiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma pana posła? W takim razie proszę o zabranie głosu pana posła Zbyszka Zaborowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu skoncentruję się na omówieniu projektu ustawy o ratyfikacji umowy między państwami-stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącej statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie 19 czerwca 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PosełZbyszekZaborowski">Umowa ta, jak pozostałe trzy dzisiaj omawiane, jest ściśle związana z Traktatem Północnoatlantyckim. O udziale w nim Polski zdecydował już parlament, niemal jednomyślnie. Te umowy, jak widać, też nie budzą większych kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#PosełZbyszekZaborowski">Omawiana umowa reguluje status sił zbrojnych na terytorium sojusznika, a więc umożliwia faktycznie wysłanie, utrzymywanie i ewentualne użycie sił zbrojnych NATO - jednego bądź więcej państw - a w naszym przypadku przyjęcie wojsk sojuszniczych i ewentualne ich użycie na terytorium Polski dla jej obrony. Umowa ta w szczególności reguluje kwestie dotyczące wjazdu i pobytu na terytorium jednego państwa sił zbrojnych innego państwa lub grupy państw NATO, a także tranzyt wojsk państw sprzymierzonych. Określa kwestie jurysdykcji roszczeń cywilnych, zwolnień podatkowych i celnych, a także zasady korzystania z opieki lekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#PosełZbyszekZaborowski">W moim przekonaniu najważniejsze uregulowanie tej umowy to zawarta w art. 2 zasada przestrzegania porządku prawnego państwa przyjmującego wojska na swoim terytorium. Umowa zobowiązuje również do powstrzymania się od jakiejkolwiek działalności sprzecznej z duchem tej umowy, w tym działalności politycznej. Art. 7 wyraźnie określa podział kompetencji co do sprawowania jurysdykcji między władze państwa wysyłającego i państwa przyjmującego. Władze wojskowe państwa wysyłającego są uprawnione do wykonywania na terytorium państwa przyjmującego jurysdykcji karnej i dyscyplinarnej według przepisów państwa wysyłającego w stosunku do wszystkich osób podlegających prawu wojskowemu tego państwa. Organy państwa przyjmującego sprawują jurysdykcję nad członkami sił zbrojnych i personelu cywilnego w odniesieniu do przestępstw popełnionych na terytorium tego państwa i karalnych zgodnie z prawem państwa przyjmującego. Państwo wysyłające posiada jednak uprawnienia do karania przestępstw, które nie są przestępstwami w rozumieniu prawa państwa przyjmującego i na odwrót. Ta reguła dotyczy również przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa, a więc zdrady, szpiegostwa, sabotażu, zdrady tajemnicy wojskowej. Państwa-strony układu waszyngtońskiego zadbały więc o to, by nie było możliwości wykorzystywania zróżnicowanych systemów prawnych przez personel obcego państwa.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#PosełZbyszekZaborowski">Art. 8 określa zasady i tryb dochodzenia odszkodowań. Strony umowy zrzekają się natomiast roszczeń, jeżeli szkody powstały na skutek wykonywania obowiązków związanych z działalnością w ramach traktatu. Przedmiotowa umowa, o czym już dzisiaj mówiono, była już faktycznie przez Polskę stosowana jako uczestnika Partnerstwa dla pokoju, zgodnie z umową zawartą między państwami-stronami NATO a państwami uczestniczącymi w partnerstwie. Członkostwo w NATO i konieczność bezpośredniego stosowania umowy dotyczącej statusu sił zbrojnych, obowiązującej między członkami NATO, wymaga jednak ponownej niejako ratyfikacji tej umowy. Wcześniejsze porozumienie będzie nas obowiązywać w stosunkach z państwami Partnerstwa dla pokoju.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#PosełZbyszekZaborowski">W umowie z 1951 r. odmiennie uregulowano procedurę rozstrzygania sporów. Nowa umowa wymaga również ograniczonych zmian, o czym mówił pan minister Geremek w odniesieniu do drugiej umowy, w prawie celnym, a także korekty przepisów podatkowych, dotyczy to w szczególności VAT i podatku akcyzowego, aby zapewnić wzajemność zwolnień podatkowych i celnych.</u>
          <u xml:id="u-448.6" who="#PosełZbyszekZaborowski">Nowelizacji wymaga również Kodeks postępowania karnego, jeżeli zgodnie z postanowieniami art. VII ust. 7 lit. b wykonywanie kary pozbawienia wolności orzeczonej przez organy obcego państwa miałoby się odbywać w polskich zakładach karnych. Określenia wymagają również zasady uznawania przez władze polskie uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi bez dodatkowych egzaminów. Większość przepisów umowy może być jednak stosowana bezpośrednio i po wejściu w życie umowy i będzie ona stanowiła część krajowego porządku prawnego.</u>
          <u xml:id="u-448.7" who="#PosełZbyszekZaborowski">Umowa stwarza ramy formalnoprawne do rozmieszczenia wojsk sojuszniczych na polskim terytorium w razie kryzysu międzynarodowego, a także precyzuje kwestie pobytu i użycia polskich sił zbrojnych poza granicami kraju, oczywiście zgodnie z ustawą o zasadach użycia lub pobytu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, przyjętą przez parlament 17 grudnia ub. r., która określa tryb podejmowania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-448.8" who="#PosełZbyszekZaborowski">Niejako na marginesie tej debaty pragnę zauważyć, że faktyczne wykorzystywanie tej umowy i skuteczność gwarancji bezpieczeństwa dla Polski ze strony NATO zależy w dużym stopniu od wyniku renegocjacji układu CFE o ograniczeniu zbrojeń konwencjonalnych w Europie. Myślę, że dobrze byłoby, gdyby pan minister przedstawił wynik czy dotychczasowy stan rozmów w tej sprawie, z pewnością byłoby to interesujące dla parlamentu i opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-448.9" who="#PosełZbyszekZaborowski">Pragnę również podzielić pogląd wyrażony przez jednego z przedmówców o potrzebie przyjęcia ustawy kompetencyjnej; to trwa już za długo, faktycznie dobrych kilka lat, spory wokół ustawy kompetencyjnej nie mogą się przedłużać w nieskończoność. Wszystko jest dobrze, jeżeli mamy pokój i stabilizację w Europie czy w naszym regionie świata, ale w przypadku kryzysu międzynarodowego może to być pewien problem w życiu państwowym.</u>
          <u xml:id="u-448.10" who="#PosełZbyszekZaborowski">Natomiast nie mogę się zgodzić z wezwaniem do wymiany generałów czy przeprowadzenia czystki kadrowej w Wojsku Polskim. Generała nie można mianować z dnia na dzień po szkole oficerskiej, to jest pewien proces: trzeba wychować oficera, ukształtować go, aby mógł wykonywać obowiązki dowódcze na wyższym szczeblu dowodzenia. Tyle niejako na marginesie dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-448.11" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Klubu Parlamentarnego SLD, podobnie jak w przypadku Traktatu Północnoatlantyckiego, poprą w głosowaniu umowy, które są konsekwencją tego traktatu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zanosi się na to, że szybko dziś skończymy.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zająć stanowisko wobec pytań, które padły. Pan poseł Łopuszański ma wątpliwości, czy istotnie konieczne jest podjęcie tych ustaw. Jest to konieczne tylko wtedy, jeżeli chcemy być członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego, jeżeli chcemy, żeby art. 5 traktatu był zastosowany, a to jest artykuł, który daje nam poczucie bezpieczeństwa; wówczas muszą być regulacje, które określą, w jaki sposób inni mogą nam pomagać i jak my możemy pomagać innym.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeśli chodzi o sprawę art. 2a NATO SOFA, dotyczący najniższej sumy roszczeń, to jest ona określona w traktacie, tyle tylko, że nie jest określona w polskich znakach pieniężnych, bo Polska jeszcze nie jest członkiem NATO, a są wymienione wszystkie waluty krajów, które są już członkiem. Gdy Polska stanie się członkiem, także i to się pojawi.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeśli chodzi o to, że polscy oficerowie będą podporządkowani innym, wśród nich niemieckim - tak. Podobnie niemieccy oficerowie będą podporządkowani polskim oficerom; może to jest zamknięcie pewnej lekcji XXI wieku, coś się kończy, a może zaczyna się sytuacja nowa i ważna.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Czy będziemy mogli utrzymywać samodzielne stosunki ze wschodnimi sąsiadami? Uważna lektura traktatu przekonuje jednoznacznie, że państwa pozostają samodzielne w swoich decyzjach, jest to traktat między państwami. Traktat to nie jest połączenie państw w jakikolwiek układ federacyjny. Nie można do NATO przykładać modelu Unii Europejskiej. Tak że w pełni je potwierdzam, Polska będzie mogła układać sobie ze wschodnimi sąsiadami stosunki polityczne i gospodarcze tak, jak będzie uważała za właściwe z punktu widzenia swoich własnych interesów.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wreszcie sprawa CFE, o której także pan poseł Zaborowski wspominał. W kwestii redukcji broni konwencjonalnej nie jest tak. Spór odnoszący się do tego, czy tylko jedna brygada będzie mogła stacjonować na polskim terytorium czy będą mogły stacjonować dwie dywizje typu amerykańskiego, nie dotyczy pułapu, dlatego że tutaj chodzi o formułę czasowego stacjonowania obcych wojsk; nie o stałe stacjonowanie obcych wojsk, tylko o formułę czasowego stacjonowania, co ma odrębny status w ramach CFE. Tak że tutaj żadne zmiany nie następują. Mówię to po raz wtóry. Pan poseł Łopuszański nie chciał wysłuchać mnie poprzednim razem. Mam nadzieję, że tym razem to wyjaśnienie uzna za odpowiedź na jego pytanie. Powtarzam także, iż w sprawie traktatu CFE nie zapadły żadne decyzje i nie zapadną do czasu wejścia Polski do NATO. Dopiero w momencie wejścia Polski do NATO będzie istniała możliwość jakichkolwiek dyskusji, których punktem wyjścia będzie zawsze polski interes narodowy. Punktem czasowym dojścia będzie przewidywany szczyt OBWE w Stambule, który ma w sprawie rewizji czy też zmiany traktatu CFE podjąć odpowiednie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeśli chodzi o poruszoną przez pana posła Zaborowskiego sprawę opóźnienia, o to, dlaczego tak późno zostały przedstawione te propozycje, to chcę powiedzieć, że opóźnienia nie ma. Jak pan poseł Pastusiak wskazywał, możemy ratyfikować te umowy tylko wtedy, gdy się staniemy członkiem NATO, co oznacza, że nie byłoby celowe ratyfikowanie umowy dotyczącej organizacji, do której nie należymy, uczynienie tego przed datą pełnego wejścia do niej, czyli jest to możliwe po podpisaniu, ratyfikacji przez prezydenta Rzeczypospolitej, po złożeniu instrumentów ratyfikacyjnych rządowi Stanów Zjednoczonych, a więc prawdopodobnie 12 marca. To dopiero po 12 marca dorobek prawny NATO będzie przez nas przyjmowany. Oprócz czterech dzisiaj przedstawianych projektów, rząd przedstawia pozostałe trzy, które, jak pan poseł Pastusiak wspominał, zostały już przez rząd zgłoszone. Sądzę, że także ustawa w sprawie ochrony tajemnicy, którą parlament uchwalił, stanowi wyjście naprzeciw oczekiwaniom Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wreszcie jeśli chodzi o potrzebne regulacje dotyczące sił zbrojnych i Wojskowej Służby Informacyjnej, to myślę, że znane są Sejmowi prowadzone prace w tych kwestiach. Jestem przekonany, że Sejm właśnie będzie miejscem, w którym zostaną w tej kwestii podjęte decyzje. Prace, zwłaszcza prace nad ustawą kompetencyjną, powinny już niedługo stworzyć taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-450.7" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chciałbym także powiedzieć, nawiązując do uwag wypowiadanych o stanie naszej armii i o jej kierownictwie, że w moim najgłębszym przekonaniu decyzja naszych partnerów natowskich, Stanów Zjednoczonych i wszystkich pozostałych krajów członkowskich, oparta jest na rozumnej i rozsądnej analizie stanu polskich sił zbrojnych. To polska armia jest głównym komponentem, który trzy nowe państwa członkowskie wnoszą do Sojuszu. Gdyby była ona w takim stanie, że stanowiłoby to obciążenie, to wówczas Senat Stanów Zjednoczonych takiej decyzji by nie podjął.</u>
          <u xml:id="u-450.8" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jestem przekonany, że osobisty prestiż pana Janusza Onyszkiewicza jako ministra obrony narodowej jest pozytywnym elementem w podejmowaniu decyzji.</u>
          <u xml:id="u-450.9" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim zabierającym głos w tej dyskusji za kompetentne analizy przedstawianych aktów, za wyrażenie poparcia dla nadania dalszego biegu tym projektom ustaw i także bardzo podziękować za wygłoszony tu apel, ażeby te akty były traktowane jako sprawa ważna, a zatem pilna. Rząd nie wystąpił o nadanie pilnego charakteru, ale bardzo się cieszy, że znajduje w parlamencie pełne zrozumienie dla znaczenia tych aktów. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowe projekty ustaw o:</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">1) ratyfikacji umowy między państwami - stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącej statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r.,</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">2) ratyfikacji umowy dotyczącej statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, sporządzonej w Ottawie dnia 20 września 1951 r.,</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">3) ratyfikacji protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, ustanowionych na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Paryżu dnia 28 sierpnia 1952 r.,</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">4) ratyfikacji umowy w sprawie statusu przedstawicielstw i przedstawicieli państw trzecich przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonej w Brukseli dnia 14 września 1994 r. — do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Spraw Zagranicznych w celu ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-451.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-451.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Pierwsze czytanie:</u>
          <u xml:id="u-451.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">1) poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych (druk nr 615),</u>
          <u xml:id="u-451.11" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">2) rządowego projektu ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (druk nr 890).</u>
          <u xml:id="u-451.12" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Mirosława Koźlakiewicza w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 615.</u>
          <u xml:id="u-451.13" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że można jeszcze zostać, jeśli ktoś chce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Do czego oczywiście zachęcam.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed kilkoma tygodniami rolnicy zablokowali polskie drogi, dając w ten sposób wyraz swojemu niezadowoleniu z coraz trudniejszej sytuacji ekonomicznej ich gospodarstw. Na tak drastyczne pogorszenie dochodowości gospodarstw wiejskich miało wpływ wiele czynników wynikających z wewnętrznej polityki rolnej, a właściwie jej brak przez całe dziesięciolecia, jak również załamanie się rynku rosyjskiego, na którym poziom naszego eksportu rósł ustawicznie przez ostatnie lata. Nadprodukcja żywca wieprzowego i drobiowego w Unii Europejskiej doprowadziła do zderzenia się naszych interesów z interesami krajów Unii na rynku rosyjskim. Niestety w zwarciu tym jesteśmy na gorszej pozycji, a to z tej prostej przyczyny, że nie stać nas na tak wysokie dopłaty do eksportu, jakie mogą stosować kraje Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Trudna sytuacja naszego rolnictwa ma swoje przyczyny w bezsensownej polityce rolnej prowadzonej od zakończenia II wojny światowej. Rozkułaczanie, często krwawe, rolników posiadających większy areał ziemi, obdarowywanie pozyskiwanymi w ten sposób gruntami innych rolników doprowadziło do tak wielkiego rozdrobnienia gospodarstw, że w efekcie dziś na ogromną, bo ponad dwumilionową ich liczbę, połowa z nich to te, które posiadają mniej niż 5 ha ziemi. Tak duża liczba gospodarstw powoduje, że wieś jest przeludniona i dlatego właśnie na wsi odnotowuje się najwyższy poziom ukrytego bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Od 1989 r., to znaczy od czasu transformacji, kolejne rządy nie wprowadziły gruntownych reform na polską wieś, ze względu na jej nieprawdopodobne zaniedbywanie, mające swoje źródło w polityce rolnej jeszcze z czasów państwa komunistycznego. Ciężar tych reform wydawał się nie do udźwignięcia. Nic więc dziwnego, że niezadowolenie na wsi rosło i doprowadziło do napięć, jakie obserwowaliśmy niedawno.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Trzeba pamiętać, że napięcia takie będą się pojawiać cyklicznie, jeśli ten rząd nie podejmie się tej reformy, bodajże najtrudniejszej z dotychczasowych. Zresztą jeśli w krótkim czasie chcemy stać się członkami Unii Europejskiej, powinniśmy zabrać się do reformowania polskiego rolnictwa od zaraz, bo tego będą wymagać i już wymagają nasi przyszli partnerzy. Nas parlamentarzystów także nic nie zwalnia z poszukiwania najlepszych dla rolnictwa rozwiązań legislacyjnych. Musimy wykazać dbałość o to, abyśmy przez swoją pracę w Sejmie przyczyniali się do tworzenia rynku rolnego ułatwiającego rolnikom zbyt wyprodukowanych przez nich artykułów. Rynek ten nie może jednak funkcjonować w izolacji, w przyszłości bowiem powinien on być zintegrowany z rynkami Unii Europejskiej. Aby ten cel osiągnąć, musimy budować struktury usprawniające obrót produktami rolno-żywnościowymi. Ta sfera organizacji rynku rolnego winna być jednym z priorytetowych zadań polityki rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Budowa struktur usprawniających obrót produktami rolnymi wymaga jednak wcześniejszych unormowań prawnych, dlatego też grupa posłów AWS wniosła do laski marszałkowskiej projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych, który to projekt mam zaszczyt Wysokiej Izbie przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Projekt ustawy szczegółowo określa zasady i warunki prowadzenia składów artykułów rolnych oraz zasady ochrony interesów osób składających artykuły rolne w danym składzie. Przedsiębiorstwo składowe ma być przede wszystkim bezpiecznym miejscem składowania artykułów rolnych, działającym na podstawie udzielonego mu zezwolenia. Przedsiębiorstwo składowe ma mieć także prawo do wystawiania dowodów składowych, potwierdzających ilość oraz jakość przyjętych do przechowania artykułów rolnych. Przedsiębiorstwa takie mogą prowadzić również spółki prawa handlowego, spółki cywilne oraz osoby fizyczne. Wcześniej muszą uzyskać one od ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej stosowne zezwolenie. Zezwolenia w pewnym sensie ograniczają wolność gospodarczą, jednakże ze względu na bezpieczeństwo funkcjonowania całego systemu, a w szczególności ze względu na bezpieczeństwo rolników rozwiązanie takie wydaje się być zasadne. Podmiot starający się o uzyskanie zezwolenia musi przedstawić ministrowi rolnictwa wniosek, następnie umożliwić odpowiednim organom kontrolę przyszłego domu składowego pod kątem jego prawidłowego wyposażenia i przygotowania do bezpiecznego składowania artykułów rolnych. Jest to kontrola wstępna, która ma wyeliminować przedsiębiorców nie mogących zagwarantować prawidłowego składowania artykułów rolnych. Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej przed udzieleniem zezwolenia na działalność domu składowego może zażądać przedstawienia dodatkowych dokumentów, jeśli dane we wniosku będą budziły wątpliwości co do pełnego bezpieczeństwa interesów składujących. Jeżeli w określonym terminie dokumenty takie nie zostaną dostarczone, wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie domu składowego może być odrzucony. Jeśli wniosek zawiera wszystkie elementy wskazane we wzorze, a wstępna kontrola nie wykaże uchybień w przygotowaniu domu składowego, minister rolnictwa wydaje zezwolenie na czas nieokreślony. Podmiot, który uzyskał zezwolenie po uiszczeniu stosownych opłat, stanowiących dochód budżetu państwa, będzie zobowiązany do prowadzenia przedsiębiorstwa zgodnie z przepisami ustawy. W przeciwnym razie minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej może skorzystać z zawartych w ustawie instrumentów dyscyplinujących.</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Dla zabezpieczenia interesów osób deponujących artykuły rolne minister rolnictwa przed udzieleniem zezwolenia będzie wymagać od podmiotu starającego się o koncesję złożenia gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych wystawionych na czas określony, tzn. na 1 rok. Gwarancje te mają zabezpieczać prawidłowe wykonanie zobowiązań przedsiębiorstw składowych. Prawo własności producenta do składowanych artykułów rolnych ma odzwierciedlać dowód składowy. Ma to być dokument zbywalny, którym producent rolny będzie mógł dowolnie obracać. Tylko od rolnika będzie zależeć, czy zechce on obracać dowodem składowym czy też w dowolnym i wygodnym dla siebie czasie, choćby ze względu na dobrą koniunkturę cenową, postanowi sprzedać składowane przez siebie artykuły rolne. Fakt ten będzie miał ogromny wpływ na poprawę płynności finansowej rolnika i na swobodę podejmowanych przez niego decyzji rynkowych. Dowód składowy może ułatwić rolnikom pozyskiwanie kredytów i pożyczek na dogodniejszych niż dzisiaj warunkach. Dowód składowy może stać się formą dokumentu zastawnego dla banku i obniżyć zdecydowanie ryzyko kredytowe. Bank dysponując za zgodą rolnika oryginałem dowodu składowego ma pewność, że przedsiębiorstwo składowe gwarantuje odpowiednią jakość i ilość przyjętych do składu, a następnie zastawionych artykułów rolnych. Po zaspokojeniu zobowiązań wobec banku rolnik odzyskuje oryginał dowodu składowego, co daje mu prawo do ponownego nieograniczonego dysponowania artykułami rolnymi zdeponowanymi w domu składowym. Może on przekazać prawo własności do artykułów rolnych innemu podmiotowi poprzez faktyczną sprzedaż, bądź przez przeniesienie na ten podmiot praw wynikających z dowodu składowego, czyli prawa posiadania dowodu składowego przez kupującego.</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Przewiduje się możliwość utraty prawa własności artykułów rolnych. Może to mieć miejsce przede wszystkim wówczas, gdy składający pod zastaw własnych artykułów uzyska od banku kredyt, którego nie będzie w stanie spłacić. Wówczas bank, składający oryginał dowodu składowego, ma prawo dochodzić swoich roszczeń. Jeżeli po sprzedaży artykułów rolnych i zaspokojeniu roszczeń banku pozostanie określona kwota, zostanie ona zwrócona producentowi. W przeciwnym wypadku producent nadal będzie dłużnikiem banku.</u>
          <u xml:id="u-452.8" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Możliwość obrotu kwitami składowymi daje duże korzyści państwu w jego działaniach interwencyjnych na rynku zboża. Minister rolnictwa przez Agencję Rynku Rolnego w ramach interwencji na rynku zbóż będzie mógł kupować określone ilości zboża, następnie wykorzystując dowody składowe, będzie mógł łatwiej administrować zgromadzonymi rezerwami, choćby przez ponowne wprowadzenie zboża na rynek bez dodatkowych problemów cenowych i wahań popytowo-podażowych.</u>
          <u xml:id="u-452.9" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Rezerwy zboża zakupione przez Agencję Rynku Rolnego winny posiadać określone standardy jakościowe. Zapewnić to może właśnie system koncesjonowanych domów składowych, z których pochodzić będą towary w jednorodnych partiach, spełniających wymogi jakościowe. Domy składowe będą zobowiązane do przyjmowania artykułów rolnych pod warunkiem, że znajdować się one będą w stanie nadającym się do przechowania. Jeśli artykuły rolne wymagać będą czynności doprowadzających je do odpowiedniego stanu, wówczas kosztami tych czynności obciążony będzie składający. Aby zapewnić właściwą jakość składowanych artykułów rolnych, nie wolno będzie przechowywać ich w ilościach przekraczających powierzchnię magazynową, ani też mieszać artykułów różnego gatunku, rodzaju lub jakości.</u>
          <u xml:id="u-452.10" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Upoważniony przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej będzie miał prawo do kontrolowania jakości artykułów rolnych, przechowywanych w danym składzie, a także wglądu do ksiąg przedsiębiorstwa. Projekt ustawy przewiduje możliwość cofnięcia zezwolenia na działalność składu, jeżeli przedsiębiorstwo nie wypełnia warunków udzielonych w koncesji.</u>
          <u xml:id="u-452.11" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Udzielona koncesja powinna być umieszczona w widocznym miejscu przedsiębiorstwa. Dotyczy to także taryfy opłat za przechowywane artykuły, jakie ponosić będzie rolnik.</u>
          <u xml:id="u-452.12" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Wszystkie te wymogi zmierzają do zachowania absolutnej jawności funkcjonowania domów składowych i zapobiegania wszelkim nadużyciom i nieprawidłowościom.</u>
          <u xml:id="u-452.13" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Bardzo istotnym instrumentem, mającym zapewnić bezpieczeństwo składowania artykułów rolnych, ma być instytucja składowego funduszu gwarancyjnego. Środki na rzecz funduszu pozyskiwane będą z kilku źródeł, z których podstawowymi mają być opłaty wnoszone przez przedsiębiorstwa składowe oraz producentów rolnych. Wysokość opłat za każdy rok określać będzie rada funduszu.</u>
          <u xml:id="u-452.14" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Fundusz gwarancyjny ma zagwarantować składającym wypłaty odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań, wynikających z dowodów składowych. Jeżeli udokumentowane straty podmiotu składającego nie będą przekraczać 150 tysięcy ECU, może on oczekiwać odszkodowania w całości. Jeśli zaś przekroczą 150 tysięcy ECU, wówczas decyzję o wypłacie odszkodowania podejmuje rada funduszu. Odszkodowanie to nie może być jednak mniejsze niż 50% gwarantowanej wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-452.15" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Projekt przewiduje sankcje za naruszenie przepisów ustawy. Najważniejsze kary przewidziano w stosunku do tych, którzy będą podrabiać lub fałszować zezwolenia i dowody składowe.</u>
          <u xml:id="u-452.16" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Wprowadzenie w życie ustawy o składowaniu artykułów rolnych nie pociągnie za sobą kosztów budżetowych. Przyczyni się zaś na pewno do rozwoju giełdy towarowej, a w przyszłości terminowej. Rozwój giełd zależeć będzie między innymi od tempa tworzenia zaplecza giełdowego. Zapleczem tym niewątpliwie będą domy składowe.</u>
          <u xml:id="u-452.17" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Giełdy towarowe spełniają wielorakie funkcje. Przede wszystkim usprawniają zarówno krajowy, jak i międzynarodowy obrót towarowy. Zapewniają ponadto ujednolicenie reguł i standardów prowadzenia handlu. Przedmiotem transakcji na giełdzie towarowej są kontrakty na towary masowe o ściśle określonych cechach jakościowych i ilościowych. Dlatego też koncesjonowane domy składowe artykułów rolnych będą na pewno pomocne w realizowaniu transakcji giełdowych.</u>
          <u xml:id="u-452.18" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Poprzez system domów składowych uzyskać można dostęp do towarów o ściśle określonych standardach. Domy takie funkcjonowały już przed wojną i ogromnym błędem było ich zlikwidowanie. Jest już najwyższy czas, aby naprawić ten błąd, zwłaszcza w obliczu problemów w rolnictwie, jakie aktualnie przeżywamy.</u>
          <u xml:id="u-452.19" who="#PosełMirosławKoźlakiewicz">Projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rolników. Mogę to powiedzieć z całą odpowiedzialnością, gdyż po przedstawieniu rolnikom założeń projektu ustawy uzyskałem ich zapewnienie, że wprowadzenie domów składowych byłoby dla społeczności rolniczej dobrym rozwiązaniem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-452.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana Andrzeja Łuszczewskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 890.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, pana Jacka Janiszewskiego, prezentuję rządowy projekt ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw, przygotowany w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Podstawowymi celami wprowadzenia ustawy są: usprawnienie i zabezpieczenie obrotu towarowego i wprowadzenie nowej podstawy kredytu. Ustawa pozwoli przede wszystkim na stworzenie nowej formy zabezpieczenia kredytu przez posiadacza dowodu składowego (właściciela towarów złożonych na skład), opartego na zabezpieczeniu na towarach, w szczególności produktach rolnych, i umożliwi wprowadzenie dodatkowych form finansowania rolnictwa i interwencji na rynku produktów rolnych. W opinii ministerstwa powinno to zwiększyć skuteczność i efektywność ekonomiczną interwencji państwa na rynku towarów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Chciałbym zwrócić uwagę na kilka zasadniczych punktów projektu rządowego, które znacznie różnią go od projektu poselskiego. Podstawową różnicą pomiędzy projektem poselskim a projektem rządowym jest to, że projekt rządowy przywraca polskiemu prawu cywilnemu dowód składowy, papier wartościowy ucieleśniający prawo własności lub prawo zastawu przysługujące posiadaczowi tego dokumentu wobec towarów złożonych w domu składowym. Projekt poselski nie nadaje dokumentowi wydawanemu na podstawie przepisów tego projektu charakteru papieru wartościowego, co uniemożliwia skuteczne stosowanie tej instytucji jako podstawy kredytu czy instrumentu pozwalającego na bezpieczne rozporządzanie towarami złożonymi na skład.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Działalność prowadzona przez domy składowe nie wymaga koncesjonowania, nie istnieje bowiem konieczność administracyjnego limitowania liczby podmiotów prowadzących tego rodzaju działalność. Projekt poselski przewiduje koncesjonowanie działalności przedsiębiorstw składowych, przy czym brak jest uzasadnienia dla wprowadzenia koncesji, a charakter działalności przewidzianych w projekcie poselskim domów składowych nie jest różny od charakteru działalności prowadzonej obecnie przez przedsiębiorców składujących zboże na przykład na podstawie umowy z Agencją Rynku Rolnego.</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Zgodnie z projektem rządowym domy składowe będą upoważnione do wydawania zbywalnych przez indos dokumentów, papierów wartościowych uprawniających do dysponowania złożonym w ich magazynach towarem, które to dokumenty mogą być również podstawą kredytu, oraz będą przeprowadzać sprzedaż towarów w trybie licytacji publicznej, a więc pełnić będą swego rodzaju funkcję podmiotów zaufania publicznego. Projekt rządowy proponuje wprowadzenie obowiązku uzyskania pozwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa składowego, zgodnie z kompetencyjnym podziałem resortowym. W przypadku towarów przemysłowych pozwolenie wydawać powinien minister właściwy do spraw gospodarki, natomiast dla towarów rolnych - minister właściwy do spraw rolnictwa. Zezwolenie zawierać będzie, obok innych cech decyzji administracyjnej, określenie warunków technicznych i organizacyjnych, jakie powinno spełniać przedsiębiorstwo składowe.</u>
          <u xml:id="u-454.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Projekt rządowy przewiduje, że postępowanie dotyczące wydania zezwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa składowego uregulowane jest w przepisach K.p.a. Przepisy projektu rządowego nie wprowadzają, w odróżnieniu od propozycji zawartych w projekcie poselskim, odrębnego trybu postępowania. Przedłużeniu ulega jednak termin rozpatrzenia sprawy, co jest uzasadnione koniecznością przeprowadzenia dość szczegółowych analiz dotyczących organizacji i wyposażenia wnioskodawcy, jak również sprawdzenia wiarygodności osób odpowiadających za prowadzenie działalności przedsiębiorstwa składowego. Nadzór nad działalnością domów składowych, zgodnie z propozycjami projektu rządowego, sprawować mają odpowiedni ministrowie: gospodarki i rolnictwa. W przypadku działalności niezgodnej z przepisami prawa właściwy minister będzie mógł nałożyć na dom składowy karę pieniężną, cofnąć zezwolenie lub zastosować obie te kary łącznie.</u>
          <u xml:id="u-454.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">W celu ochrony posiadacza dowodu składowego przed roszczeniami wierzycieli zarówno domu składowego, jak i osoby składającej towar na skład, ustawa stanowi, że towary złożone na skład w domu składowym, działającym na podstawie wydanego w trybie tej ustawy zezwolenia, nie mogą być przedmiotem zajęcia komorniczego ani nie wchodzą do masy upadłościowej tak domu składowego, jak i składającego. W tym drugim przypadku przedmiotem zajęcia lub aktywem masy upadłościowej może być wyłącznie dowód składowy. W poselskim projekcie brak jest uregulowań dotyczących tej najistotniejszej z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu kwestii.</u>
          <u xml:id="u-454.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Rządowy projekt ustawy o domach składowych wprowadza dwuczęściowy dowód składowy składający się, po pierwsze, z rewersu jako dowodu prawa własności i, po drugie, warrantu jako dokumentu zastawczego. Wprowadzenie dowodu dwuczęściowego ma na celu stworzenie podstawy kredytu dla podmiotów składających towar w domach składowych, co dotyczy w szczególności gospodarstw rolnych. Dzięki takiemu ukształtowaniu tej instytucji, zgodnie zresztą z tradycją polskiego prawa handlowego, możliwe będzie dokonanie sprzedaży towaru nawet w czasie trwania zastawu i wykorzystanie nawet chwilowych korzystnych zmian cen, przy czym fakt sprzedaży towaru zastawionego nie będzie stwarzał jakichkolwiek niebezpieczeństw dla kredytodawcy.</u>
          <u xml:id="u-454.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Projekt poselski przewiduje wprowadzenie dowodu składowego niczym nie różniącego się od obecnej instytucji zawartej w Kodeksie cywilnym, a więc, jak uczy doświadczenie, nie mogącego w żaden sposób stworzyć nowych podstaw do kredytowania rolnictwa. Co więcej, autorzy projektu poselskiego przewidzieli jakby to, że ich projekt nic w stanie prawnym nie zmienia. Projekt poselski wprowadza bowiem obowiązek stosowania przepisów ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów w wypadku towarów przechowywanych w składach prowadzonych na podstawie postanowień tego projektu. Skłania to jednak do zadania pytania: Jaki jest cel tworzenia takiej ustawy, skoro ona nic w stanie prawnym - poza obowiązkiem o charakterze administracyjnym - nie zmienia?</u>
          <u xml:id="u-454.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Praktyka współczesnego obrotu gospodarczego wskazuje na to, że domy składowe świadczą usługi głównie na potrzeby rolnictwa. Wynika to przede wszystkim z długiego i sezonowego cyklu produkcyjnego w rolnictwie. W związku z powyższym w ustawie zawarte zostały odpowiednie przepisy, szczególnie poświęcone składowaniu artykułów rolnych. Projekt poselski reguluje wyłącznie składowanie artykułów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-454.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Ze względu na szczególną rolę Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych w procesie nadzorowania, tworzenia, funkcjonowania domów składowych przyjmujących na skład artykuły rolne w projekcie ustawy zostały zawarte szczegółowe postanowienia dotyczące udziału tej instytucji w nadzorowaniu procesu tworzenia i funkcjonowania domów składowych przyjmujących na skład towar rolno-spożywczy - i tak np. wydanie zezwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa składowego wymaga przeprowadzenia uprzednich kontroli lokali i urządzeń wnioskodawcy przez inspektora ISiPAR. Zezwolenie powinno zawierać szczegółowy wykaz towarów dopuszczonych do składowania w danym składzie.</u>
          <u xml:id="u-454.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Obok przedstawicieli ministra, jako organu nadzoru, czynności nadzorcze wykonuje również ISiPAR. Projekt rządowy przewiduje pewną rutynową częstotliwość przeprowadzanych kontroli oraz możliwość przeprowadzania kontroli nadprogramowych. Protokoły kontroli przekazywane będą do ministerstwa rolnictwa jako organu nadzorującego i w przypadku stwierdzenia uchybień minister będzie mógł nałożyć karę. Ponadto, gdyby stwierdzone uchybienia stanowiły czyn ścigany na innej podstawie prawnej, inspektor ISiPAR zawiadamia odpowiednie organy, np. prokuratora.</u>
          <u xml:id="u-454.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Dom składowy, przyjmując na skład artykuł rolny, jest zobowiązany do ubezpieczenia towarów oddanych na skład. W przypadku towarów przemysłowych umowa zawarta pomiędzy domem składowym a składającym może ten obowiązek wyłączyć. Uregulowania powyższe mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa składowania artykułów rolnych i tworzą szczelny system zabezpieczenia przez normalnym ryzykiem gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-454.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Projekt ustawy w przedłożeniu rządowym wprowadza niezbędne zmiany w obowiązujących aktach prawnych, a w szczególności w Kodeksie cywilnym (zmiana całego tytułu XXX - „Umowa składów”), Kodeksie postępowania cywilnego (wprowadzenie możliwości wydania nakazu zapłaty na podstawie rewersu i warrantu, analogicznie do czeku i weksla), Prawie bankowym (włączenie operacji, których przedmiotem są wydawane przez domy składowe papiery wartościowe - warranty - do katalogu czynności bankowych), ustawie o Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych (wpisanie do katalogu podmiotów podlegających kontroli ISiPAR domów składowych), które eliminują sprzeczności i stwarzają czyste pole do wdrażania projektu ustawy w życie gospodarcze kraju. Projekt poselski nie zawiera takich postanowień.</u>
          <u xml:id="u-454.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Należy dodać, że niniejszy projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Podobne przepisy, dotyczące funkcjonowania domów składowych jako podmiotów upoważnionych do wydawania zbywalnych przez indos dokumentów uprawniających do dysponowania złożonym w nich towarem, obowiązują w większości krajów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-454.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejAndrzejŁuszczewski">Reasumując, panie marszałku, panie i panowie posłowie, rząd przedstawia Wysokiej Izbie projekt regulacji prawnych stwarzających możliwości wprowadzenia tańszych i bardziej efektywnych narzędzi zarówno kredytu rolnego, jak i interwencji na rynku towarów rolnych. Dlatego proszę o przyjęcie projektu i skierowanie go do dalszych prac parlamentarnych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-454.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, od 4 do 43 minut, czyli debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Kuklińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-455.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba przewietrzyć salę.)</u>
          <u xml:id="u-455.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze będzie można przewietrzyć salę do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-455.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PosełMirosławKukliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przypadł mi dziś zaszczyt przemawiania w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych, jak również rządowego projektu ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (druki nr 615 i 890).</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#PosełMirosławKukliński">Przedstawione Wysokiej Izbie projekty ustaw wychodzą naprzeciw uporządkowaniu najistotniejszych problemów, jakie stoją przed Polską w związku z potrzebą dostosowania polskiego rolnictwa do wymogów i standardów panujących w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#PosełMirosławKukliński">Jak wiemy, polskie rolnictwo wymaga jeszcze wielu zmian. Nie tylko po to, aby stać się pełnoprawnym partnerem krajów zachodnioeuropejskich, lecz także generalnie dla poprawy sytuacji na polskiej wsi. Dzisiejsza debata o sytuacji na polskiej wsi, a także ostatnie protesty rolników pokazały, że w tej gałęzi gospodarki zaniedbania są ogromne. Ostatnie 10-lecie też nie było najlepsze. Występowały wprawdzie wahania koniunktury, jednak żadne zmiany systemowe w rolnictwie nie nastąpiły.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#PosełMirosławKukliński">Prezentowany dziś projekt poselskiej ustawy o składowaniu artykułów rolnych nie zrewolucjonizuje polskiego rolnictwa, jednakże będzie jednym z elementów, który, porządkując stan obecny w tej dziedzinie, będzie już mógł przybliżyć polskie rolnictwo do wymogów Unii Europejskiej. Ustawa ta stwarza ramy prawne w zakresie koncesjonowania składów rolnych oraz obrotu dowodami składowymi jako dokumentami potwierdzającymi własność tych artykułów.</u>
          <u xml:id="u-456.4" who="#PosełMirosławKukliński">Wysoka Izbo! Trudno dziś powiedzieć, jak ten system będzie funkcjonował w przyszłości, dlatego też nie można już dziś wyraźnie określić, w jaki sposób wpłynie on na rozwój rolnictwa. To, czy wprowadzenie nowego systemu powiedzie się, będzie zależeć od wielu czynników. Na pewno jednym z nich, o dużym znaczeniu, będzie zainteresowanie ze strony organizacji finansowych, w tym głównie banków.</u>
          <u xml:id="u-456.5" who="#PosełMirosławKukliński">Proponowany poselski projekt ustawy zawiera w swojej treści pięć podstawowych elementów zabezpieczających system składowania artykułów rolnych. Pierwszy z nich to system wydawania koncesji, czyli zezwoleń. Dziś, w dobie wolnego rynku, system koncesjonowania czegokolwiek budzi na ogół sprzeciw, gdyż, jak uważają niektórzy, przeczy on wolnej konkurencji. Nie zawsze jednak tak bywa. W tym wypadku chodzi głównie o wymuszenie na podmiotach gospodarczych ubiegających się o koncesję spełnienia określonych wymogów. Nawet gdy mimo wszystko wystąpią pewne ograniczenia w zakresie wolności gospodarczej z powodu koncesjonowania tejże działalności, nie należy zapominać, że wymóg ten ma służyć bezpieczeństwu całego systemu.</u>
          <u xml:id="u-456.6" who="#PosełMirosławKukliński">Przedłożenie rządowe projektu ustawy o domach składowych i składowym funduszu gwarancyjnym nie mówi o konieczności koncesjonowania. Jednak ze względu na to, że emitowane przez domy składowe dokumenty mogą być podstawą otrzymania kredytu, proponuje się wprowadzić wymóg udzielania zezwolenia przez odpowiedni organ państwowy.</u>
          <u xml:id="u-456.7" who="#PosełMirosławKukliński">Projekt rządowy ujmuje problem nieco szerzej, dzieli składy na składy artykułów rolnych i składy artykułów przemysłowych. Zezwolenia dla składów artykułów przemysłowych udzielałby minister właściwy do spraw gospodarki, a dla składów artykułów rolnych minister właściwy do spraw rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-456.8" who="#PosełMirosławKukliński">Kolejny element w projekcie poselskim, na który chcę zwrócić uwagę, to sprawa zabezpieczenia systemu składowania. Dotyczy to procedur kontrolnych, wykonywanych przez wyspecjalizowane organy państwowe. W zasadzie ta kwestia może pozostać bez głębszej analizy. Procedury kontrolne są pewną oczywistością.</u>
          <u xml:id="u-456.9" who="#PosełMirosławKukliński">Chciałbym jednak odnieść się przez chwilę do art. 14 pkt 2 ustawy. Z zadowoleniem można przyjąć szeroki zakres uprawnień kontrolnych będących w gestii ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Mówię o tym dlatego, gdyż biorąc pod uwagę obecną sytuację na polskiej wsi, a konkretnie na rynku mięsnym, okazuje się, że nikt nie kontroluje firm sprowadzających do Polski mięso pod względem ilości tego mięsa. Prowadzony jest wprawdzie nadzór nad produkcją lub przechowywaniem środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, brak jest jednak kontroli co do ilości sprowadzanych środków. Źle by się stało, gdyby nowy akt prawny zawężał zagadnienie kontroli, tym samym stwarzając podobne luki prawne.</u>
          <u xml:id="u-456.10" who="#PosełMirosławKukliński">Następne dwa elementy stanowiące pewne zabezpieczenie systemu mówią o dokonywanych inwentaryzacjach w składach oraz o udzieleniu gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej jako pewnej formy zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań przez przedsiębiorstwo składowe.</u>
          <u xml:id="u-456.11" who="#PosełMirosławKukliński">To jednak, nad czym znów chciałbym chwilę się zatrzymać, to element piąty, mówiący o składowym funduszu gwarancyjnym. O funduszu tym mówi także projekt zawarty w przedłożeniu rządowym. Pozwolę sobie na charakterystykę jednego tylko z nich, a mianowicie projektowanego funduszu zawartego w druku nr 615, to jest w projekcie poselskim. Główny cel tego funduszu to zapewnienie bezpieczeństwa składowanych artykułów rolnych. Bezpieczeństwo to ma obejmować również zabezpieczenie kredytów. Fakt ten jest bardzo istotny również dla organizacji finansowych czy też banków, które będą udzielały kredytu. Celem funduszu ma być zagwarantowanie składającym wypłaty odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z dowodów składowych. Niezwykle istotne znaczenie ma fakt, że wypłata ta może nastąpić m. in. w przypadku wyczerpania się środków wynikających z gwarancji, o których mowa w rozdz. 3.</u>
          <u xml:id="u-456.12" who="#PosełMirosławKukliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub AWS, w imieniu którego przemawiam, upatruje powodzenia poselskiego projektu i zawartego w nim polskiego systemu składowania artykułów rolnych głównie od prawidłowego zafunkcjonowania wszystkich wyżej wymienionych pięciu elementów, które są pewnym zabezpieczeniem systemu.</u>
          <u xml:id="u-456.13" who="#PosełMirosławKukliński">Nie wchodząc w dalsze szczegóły, chciałbym odnieść się jeszcze do jednej kwestii, a mianowicie do omawianego dość szeroko w projekcie ustawy dokumentu składowego. To ma być dokument, którym producent rolny będzie mógł obracać. Stanowić on będzie również podstawę do udzielenia kredytów i pożyczek po ustanowieniu nad nim zastawu. Rozwiązanie to ma umożliwić producentowi rolnemu funkcjonowanie na rynku artykułów rolnych w roli równorzędnego partnera, ponieważ to od niego zależeć będzie, czy decyduje się na obrót dowodem składowym, czy biorąc pod uwagę na przykład dobrą koniunkturę cenową, podejmie decyzję o sprzedaży artykułu rolnego.</u>
          <u xml:id="u-456.14" who="#PosełMirosławKukliński">Wracając do sprawy kredytów: wiadomo, że dziś banki, rozważając możliwość kredytu, w dużej mierze opierają swoje decyzje na ocenie ryzyka kredytowego, wynikającego m. in. z jakości zastawu, pod który udzielany jest kredyt.</u>
          <u xml:id="u-456.15" who="#PosełMirosławKukliński">Wykorzystanie dowodu składowego jako dokumentu zastawczego powinno umożliwić obniżenie ryzyka kredytowego. Przedsiębiorstwo składowe, które będzie posiadać zezwolenie na prowadzenie działalności, musi zagwarantować odpowiednią jakość i ilość przyjętych na skład artykułów rolnych. To powinno zapewnić również niezmienną jakość przedmiotu zastawu, a tym samym skłonić banki do udzielania pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-456.16" who="#PosełMirosławKukliński">Kończąc, chciałbym zaznaczyć, iż klub Akcji Wyborczej Solidarność popiera zarówno projekt poselski, jak też rządowy. Projekt rządowy wydaje się bardziej kompleksowo ujmować problem i jest lepiej dopracowany. Wnioskujemy więc o przekazanie obu projektów do komisji sejmowych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-456.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Pogodę w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#PosełCzesławPogoda">Panie Marszałku! Panowie Posłowie! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej odniosę się do poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych oraz do rządowego projektu ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#PosełCzesławPogoda">Istotnym elementem tworzenia rynku rolnego jest konieczność budowania struktur usprawniających obrót produktami rolno-spożywczymi i żywnościowymi. SLD uważa, że organizowanie tej sfery rynku rolnego winno być uznane przez rząd za jedno z priorytetowych zadań polityki rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Przedsiębiorstwa składowe lub domy składowe, składy licencjonowane należą do otoczenia giełdy, bez którego funkcjonowanie giełd rolno-spożywczych czy też rolno-towarowych jest utrudnione. Sejm II kadencji rozpatrywał rządowy projekt ustawy o giełdach towarowych i domach składowych, lecz nie zdążył zakończyć swoich prac nad tym projektem. Odnoszę wrażenie, i tak rzeczywiście jest, że rząd koalicji AWS-Unia Wolności w dużej mierze skorzystał w swoim przedłożeniu z naszych prac w II kadencji.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#PosełCzesławPogoda">Rozpatrujemy dzisiaj w pierwszym czytaniu dwa projekty. Jeden z nich to projekt poselski, przedstawiony przez posłów AWS, który został negatywnie oceniony przez rząd i rzeczywiście na taką ocenę zasługuje, ponieważ jest niedopracowany, zawiera błędy merytoryczne, prawne i językowe. Lecz projekt ten ma jedną zaletę, mianowicie taką, że zmusił on rząd do pilnego przedłożenia swojego projektu, który, według naszej oceny, jest bardziej poprawną, dojrzalszą materią prawną i merytoryczną. Dostrzec też można fakt, że projekt poselski wzorowany jest na rozwiązaniach amerykańskich, natomiast rządowy odpowiada tym, jakie stosuje się obecnie w tej materii w Europie. Autorzy projektu poselskiego wykazali swój niewłaściwy stosunek do już obowiązującego prawa, a zwłaszcza do instytucji Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego oraz Kodeksu postępowania administracyjnego. Tyle uwag o charakterze ogólnym.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#PosełCzesławPogoda">Wysoka Izbo! Lektura przepisów projektu poselskiego nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy dokument składowy jest czy nie jest papierem wartościowym, a jeżeli tak, to jakiego rodzaju. Jest to niezgodne z prawem o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Projekt rządowy jest tu bardziej precyzyjny. Stwierdza, że dowód składowy jest papierem wartościowym zbywanym przez indos, którego emitentem jest podmiot prowadzący dom składowy, oraz że w obrocie dowodami składowymi stosuje się przepisy dotyczące prawa wekslowego.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#PosełCzesławPogoda">W omawianych projektach zamieszczono również bardzo szczegółowe rozwiązania dotyczące wydawania zezwoleń, koncesji na prowadzenie przedsiębiorstwa składowego oraz informacje o tym, co winien zawierać wniosek o udzielenie takiej koncesji. Precyzyjnie zostały określone obowiązki przedsiębiorstwa składowego, gdzie przedsiębiorca ubiegający się o koncesję na prowadzenie składu obowiązany jest uzyskać gwarancję bankową lub ubezpieczeniową.</u>
          <u xml:id="u-458.5" who="#PosełCzesławPogoda">Ważnym elementem projektu są zasady składowania, wydawania i przenoszenia artykułów rolnych. W druku poselskim przewiduje się powołanie składowego funduszu gwarancyjnego. Zadaniem jego będzie zapewnienie składającym wypłaty odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez przedsiębiorstwo składowe zobowiązań wynikających z dowodów składowych w przypadku utraty przez to przedsiębiorstwo możliwości wywiązania się z tych zobowiązań. W tym przypadku nasuwają się pewne wątpliwości i pytania, czy nie byłby tu wystarczający system ubezpieczeń obejmujący zarówno przedsiębiorstwa składowe, jak i producentów rolnych. Fundusz miałby być finansowany z opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa składowe i producentów rolnych, ze środków przyznawanych w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej, z dotacji z budżetu państwa, z kar pieniężnych i innych dochodów. Nadzór nad działalnością funduszu sprawować miałby minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-458.6" who="#PosełCzesławPogoda">Projekt poselski dotyczy wszystkich artykułów rolnych, w związku z tym nasuwa się wątpliwość, czy w odniesieniu do pełnego asortymentu artykułów rolnych konieczne jest tworzenie koncesjonowanych składów i czy konieczne jest objęcie wszystkich artykułów ochroną funduszu gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-458.7" who="#PosełCzesławPogoda">Wysoka Izbo! Podsumowując, należy stwierdzić, że projekt rządowy ma o wiele szerszy zakres niż projekt poselski. W druku poselskim większą wagę przywiązuje się, o czym już tu mówiono, do zasad składowania artykułów rolnych, natomiast w druku rządowym więcej uwagi zwraca się na obrót prawem własności do złożonych w składzie rzeczy, ustanowienie prawa zastawu na rzeczach oddanych do składu.</u>
          <u xml:id="u-458.8" who="#PosełCzesławPogoda">Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest za tym, aby omawiane projekty przekazać do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-458.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Wujca w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Panowie Posłowie! Została nas już tylko nieliczna garstka, 12 posłów, liczba symboliczna.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Były dni, że było mniej.)</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#PosełHenrykWujec">Sądzę, że warto nawet o tak późnej porze poświęcić czas tym ważnym projektom, bo rzeczywiście czekaliśmy na nie, a zwłaszcza na projekt rządowy, ponieważ wprowadzają bardzo ważne narzędzia pozwalające na usprawnienie obrotu towarowego, a przede wszystkim obrotu produktami rolnymi. I tutaj uwaga, że rzeczywiście, jak powiedział poseł Pogoda, wielka jest zasługa pana posła Koźlakiewicza, który zainspirował swoich kolegów do złożenia projektu poselskiego, a także grupy posłów. Chociaż projekt ten nie jest doskonały i dotyczy składowania tylko artykułów rolnych, a przygotowali go, posługując się materiałami, które były dostępne, a więc materiałami amerykańskimi, w ten sposób przyspieszyli prace rządu, który wreszcie przedstawił projekt ustawy - lepszy. Notabene warto tutaj zaznaczyć, że dotychczas minister rolnictwa zbytnio posłów oszczędzał. Nie należy tak oszczędzać, bierzemy diety, a niektórzy, na przykład ja, biorą jeszcze ryczałt poselski i trzeba nas zmuszać do pracy. To jest pierwszy poważny projekt, jaki ministerstwo rolnictwa złożyło do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#PosełHenrykWujec">Projekt rządowy, jak zostało podane w uzasadnieniu, wprowadza bardzo istotne pojęcia i narzędzia, dokonuje zmian odpowiednich kodeksów, wprowadza instytucję domu składowego oraz system gwarantowania wykonania zobowiązań wynikających z umów składu. Domy składowe są podmiotami przechowującymi, na podstawie umowy zawartej z oddającym towary na skład, uprawnionymi i w pewnych sytuacjach zobowiązanymi do wydawania papierów wartościowych - dowodów składowych, inkorporujących przysługujące składającemu prawo własności towarów oddanych na skład. Celem tej instytucji jest usprawnienie i zabezpieczenie obrotu towarowego oraz wprowadzenie nowej podstawy kredytu. Pozwoli to przede wszystkim na usprawnienie kredytu opartego na zabezpieczeniu na towarach, w szczególności produktach rolnych, a także umożliwi wprowadzenie dodatkowych form finansowania rolnictwa i interwencji na rynku produktów rolnych, co ma duże znaczenie w kontekście dzisiejszej debaty nad polityką rolną. Praktyka współczesnego obrotu gospodarczego wskazuje na to, że domy składowe świadczą usługi przede wszystkim na potrzeby rolnictwa. Wynika to z charakteru długiego cyklu produkcyjnego. W związku z tym w ustawie złożonej przez rząd zostały zawarte odpowiednie przepisy szczególne, poświęcone składowaniu artykułów rolnych. Szczególnie duża jest tu rola inspekcji skupu i przetwórstwa artykułów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#PosełHenrykWujec">Można się zastanawiać nad tym, czy skierować do komisji oba projekty. Ale zasługi, jakie ma projekt poselski, obligują nas do tego, żeby poprzeć oba te projekty i skierować je do dalszej pracy w komisjach sejmowych. Sądzę, że w komisjach, kiedy będzie się decydować o tym, nad jakim głównie projektem komisje powinny pracować, oczywiście preferencje są po stronie projektu rządowego, ale z wykorzystaniem również tych zapisów, które będą pożyteczne, z projektu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#PosełHenrykWujec">Te dwa projekty, kiedy się je czyta, wydają się bardzo specjalistyczne, i marzy się może tutaj czasami instytucja, jaka była przed wojną, dekretów prezydenta. Były to autorskie projekty ustaw i wówczas autor, który starannie to przygotowywał, w dużym stopniu odpowiadał za to, co było w tej ustawie. Te przedwojenne projekty ustaw często właśnie są wzorcem dla naszych prac legislacyjnych. No, ale mamy inny system, będziemy się jeszcze nad tym trudzić. Miejmy nadzieję, że poprawimy w dalszej naszej pracy te ustawy.</u>
          <u xml:id="u-460.6" who="#PosełHenrykWujec">Klub Parlamentarny Unii Wolności jest za skierowaniem obu projektów ustaw do dalszej pracy w komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-460.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrażam autorom projektu poselskiego i rządowego uznanie za tę próbę uregulowania bardzo ważnej kwestii obrotu artykułami rolno-spożywczymi. Faktycznie, projekt rządowy jest bardziej dojrzały i bardziej dopracowany. Niemniej jednak powstał on przecież z inspiracji tego projektu poselskiego, po zajęciu stanowiska przez rząd. Jednym z elementów, które mogą przybliżyć polskie rolnictwo do wymogów Unii, ale jednocześnie do rynku, jest stworzenie systemu prawnego w zakresie koncesjonowanych składów artykułów rolnych oraz obrotu dowodami składowymi jako dokumentami potwierdzającymi własność tych artykułów.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PosełStanisławKalemba">Projekt poselski z druku nr 615 wychodzi naprzeciw składowaniu artykułów rolnych. Określa on pięć podstawowych elementów: przede wszystkim system wydawania koncesji, po drugie - procedury kontrolne, dalej - dokonywanie inwentaryzacji w składach, gwarancję bankową lub ubezpieczeniową, a także Składowy Fundusz Gwarancyjny. Te ww. priorytety zostały określone w poszczególnych artykułach projektu. Określa się m.in. w sposób generalny zakres podmiotowy i przedmiotowy. Rozdz. 2 projektu reguluje kwestie związane z działalnością przedsiębiorstw składowych. W założeniu projektodawców przedsiębiorstwo takie ma być bezpiecznym miejscem składowania artykułów rolnych, działającym na podstawie udzielonej mu koncesji. Istotnym elementem zabezpieczającym w tym projekcie jest tryb udzielania koncesji (zezwolenia). Udziela jej bowiem minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, ale po przedstawieniu mu wniosku zainteresowanego przedsiębiorcy. Do rozpatrzenia w dalszych pracach w Sejmie jest sprawa zdecydowania się czy to na koncesję, czy na zezwolenie, żeby ten system był szczególnie bezpieczny m.in. przy imporcie artykułów.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#PosełStanisławKalemba">Dalej projekt ustawy w sposób bardzo szczegółowy wymienia wymogi formalne, jakim powinien odpowiadać wniosek. Bardzo pozytywny jest fakt, że koncesja winna być umieszczona w miejscu bardzo widocznym, czyli do wiadomości publicznej. Określa się zasady oraz elementy, jakie powinna zawierać koncesja, umieszczona w tym odpowiednim miejscu, unormowania dotyczące zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania. Jednym z najistotniejszych rozwiązań, jakie znalazły się w projekcie poselskim, jest właśnie gwarancja zabezpieczająca prawidłowe wykonanie zobowiązań przedsiębiorstwa składowego. Dokumentem odzwierciedlającym prawo własności producenta rolnego do składowania artykułów rolnych ma być dowód składowy. Inną korzyścią wynikającą z obrotu dowodami składowymi może być potencjalna obniżka kosztu kredytu bankowego, co już było wielokrotnie wspominane. Generalnie ułatwiłoby to załatwianie, tym bardziej w tym skomplikowanym obecnym systemie, kredytu, bez którego rolnictwo przecież funkcjonować nie może.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#PosełStanisławKalemba">W projekcie jest także zawarty zapis dotyczący utraty prawa własności. Uregulowano kwestie odnoszące się do obowiązków przedsiębiorstw składowych w zakresie wykonywania ich funkcji; chodzi tu m.in. o obowiązek przyjmowania na skład artykułów rolnych, oczywiście pod pewnymi warunkami.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#PosełStanisławKalemba">Kolejny rozdział dotyczy instrumentu mającego zapewnić bezpieczeństwo składowania artykułów rolnych, jakim jest instytucja Składowego Funduszu Gwarancyjnego; uregulowano tu kwestie systemu zarządzania tym funduszem.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#PosełStanisławKalemba">Jeżeli chodzi o projekt rządowy (druk nr 890), to sama konstrukcja w zasadzie nie odbiega w sposób zasadniczy od projektu poselskiego. Chyba zasadnicza kwestia dotyczy kwitu czy dokumentu składowego, potraktowanego jednoznacznie jako papier wartościowy, to na pewno zostało bardziej dopracowane. Ale podobnie jak w projekcie poselskim i w tym projekcie znajdują się zapisy określające i przedsiębiorstwo składowe, i składającego, oczywiście istnieje pewna różnica w określeniu składu; jest też pojęcie dowodu składowego. Inaczej uregulowano tu kwestię samej podstawy, czyli zezwolenia. Można powiedzieć, że zostało to lepiej dostosowane do warunków rynkowych, ale szczególnie w tej początkowej fazie, biorąc pod uwagę brak zaufania rolników, może to wzbudzać pewne wątpliwości i uważam, że koncesja wydawana przez ministra rolnictwa może stać się w tym pierwszym okresie jednak bardziej wiarygodna. Inaczej została rozwiązana sprawa dotycząca działalności domów składowych, zakres też jest szerszy. Uregulowano kwestie wystawiania dowodów składowych oraz ich zbywania w licytacji publicznej, zresztą według załączonego wzoru.</u>
          <u xml:id="u-462.6" who="#PosełStanisławKalemba">Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego obydwa projekty zasługują na rozważenie. W związku z tym stawiam wniosek o przekazanie ich do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz do Komisji Finansów Publicznych. Jesteśmy przekonani, że takie uregulowanie będzie jednym z etapów na drodze postępu w rozwiązywaniu spraw rolnych, a szczególnie kwestii obrotu rolnego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-462.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych (druk nr 615) ma zapewnić bezpieczne sposoby przetrzymywania artykułów rolnych. Według autorów projektu zadanie to można zrealizować przez koncesjonowane przedsiębiorstwa składowe. Koncesje wydawałby minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, po wcześniejszych kontrolach w zainteresowanych ich otrzymaniem podmiotach gospodarczych. Mają one objąć wyposażenie i przygotowanie do bezpiecznego i profesjonalnego składowania artykułów rolnych. Wprowadzenie koncesjonowania autorzy projektu uzasadniają potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania całego systemu przechowywania produktów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#PosełJanChmielewski">Według wniesionego przez grupę posłów projektu ustawy podmiot gospodarczy, który pozytywnie wypadł w trakcie wstępnej kontroli zleconej przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, powinien otrzymać promesę koncesji. Na jej podstawie miałby prawo wystąpić o przyznanie gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej. Otrzymanie takiej gwarancji ma być warunkiem uzyskania koncesji. Byłoby to specjalne zabezpieczenie dla osób deponujących artykuły rolne w przedsiębiorstwie składowym. Do obowiązków ministra należałby nadzór nad działalnością tych przedsiębiorstw. Koncesjonowane przedsiębiorstwa składowe wystawiałyby imienne dowody składowe. Dokument ten stanowić ma zabezpieczenie przy umowach kredytowych lub pożyczkach. Byłby to dokument zbywalny, którym producent rolny mógłby swobodnie obracać. Ponadto projekt ustawy określa zasady składowania i obowiązki w tej dziedzinie przedsiębiorstw składowych.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PosełJanChmielewski">Następnym instrumentem, mającym zapewnić bezpieczeństwo składowania artykułów rolnych, jest Składowy Fundusz Gwarancyjny. Obowiązkowe wpłaty na jego rzecz wnosiłyby przedsiębiorstwa składowe oraz producenci rolni korzystający z ich usług. Wysokość rocznych opłat ma określać rada funduszu, w której skład weszłyby osoby powoływane przez ministra, izby rolnicze, Związek Banków Polskich oraz przez przedsiębiorstwa składowe. Podmioty gospodarcze, które uzyskują koncesje, według autorów mają obowiązek wywieszania jej w widocznym miejscu w siedzibie firmy, aby każdy mógł zapoznać się z jej treścią.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#PosełJanChmielewski">Minister gospodarki może cofnąć lub zawiesić w całości lub w części prowadzoną działalność lub nawet w uzasadnionych przypadkach nałożyć karę pieniężną, gdy przedsiębiorstwo, po pierwsze, narusza przepisy tej ustawy lub ustawy o działalności gospodarczej, po drugie, nie wypełnia warunków zawartych w koncesji, przekracza jej zakres albo nie rozpoczęło działalności w podanym w niej terminie. Myślę, że nikogo nie trzeba przekonywać, iż istotnym elementem tworzenia rynku rolnego jest budowa struktur usprawniających obrót produktami rolno-spożywczymi. Dlatego dobrze się stało, że ta sfera organizacji rynku rolnego została uznana za priorytetową przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#PosełJanChmielewski">Trzeba wspomnieć, że przedsiębiorstwa składowe, domy składowe, składy licencjonowane należą do otoczenia giełdy, bez nich funkcjonowanie giełdy jest utrudnione. Na pewno rozwój giełd towarowych zależeć będzie m.in. od tempa tworzenia zaplecza giełdowego, szczególnie składów. Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu stwierdza w swojej opinii, że istotnymi elementami tego procesu będą tworzony system informacji rynkowej i przepisy dotyczące standaryzacji i jakości artykułów rolnych. Giełdy towarowe w założeniu spełniają różne funkcje, w tym przede wszystkim usprawniają obrót krajowy, zapewniają również - co jest bardzo ważne - ujednolicone reguły i standardy prowadzenia handlu.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#PosełJanChmielewski">W opinii Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu mankamentem projektu ustawy z druku nr 615 jest brak uzasadnienia, czemu mają służyć składy i jakim ogniwem mają być w organizacji rynku rolnego, albowiem słuszne wydaje się rozumowanie, że pierwsza powinna być przedstawiona koncepcja organizacji rynku rolnego w Polsce, a później stosowny projekt ustawy o składowaniu produktów rolnych. W podsumowaniu eksperci stwierdzają, że projekt ustawy nie uwzględnia różnorodności artykułów rolnych, co ze względu na różne warunki ich przechowywania jest kwestią zasadniczą oraz, jak wspomniałem, nie określa miejsca, jakie będą miały składy artykułów rolnych w strukturze rynku rolnego.</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#PosełJanChmielewski">W stanowisku rządu do poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych stwierdza się, że projekt poselski obarczony jest błędami, o których już tutaj państwo wspominali, dlatego może tę kwestię pominę. Uważam, że dobrze się stało, iż rząd przedstawił Sejmowi projekt ustawy zawarty w druku nr 890 o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw, wraz ze szczegółowym uzasadnieniem zaproponowanych rozwiązań, łącznie z kosztami budżetowymi. Oczywiście ze względu na późną porę nie będę szczegółowo analizował projektu rządowego. Dokonał tego wnikliwie przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz występujący przede mną przedstawiciele klubów. Jestem przekonany, że należy docenić zaangażowanie i wkład pracy autorów projektu poselskiego. Nie zapominając o krytycznych uwagach oraz mając na względzie wniesiony projekt rządowy, myślę, że nie tylko trzeba, ale konieczne jest, aby w toku dalszych prac legislacyjnych wypracować najlepsze rozwiązania w zakresie składowania produktów rolnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Chmielewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Romualda Ajchlera z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Już pora taka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">No, tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę pozwolić, że swoje wystąpienie rozpocznę nie od analizy przepisów ustawy i poszczególnych artykułów, lecz od tego, co zapisano w uzasadnieniu do ustawy w druku nr 615.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PosełRomualdAjchler">Chcę zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu, że przyjął się w naszej praktyce legislacyjnej dziwny zwyczaj. Bardzo często używa się następującego stwierdzenia, że wobec perspektywy wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej istnieje potrzeba dostosowania polskiego rolnictwa do wymogów stawianych przez Unię.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#PosełRomualdAjchler">Działa to niekiedy jak swoisty dogmat, który powoduje, że skoro cel nowych rozwiązań prawno-ustawowych wydaje się być bezdyskusyjny, to unormowania szczegółowe bywają gorzej dopracowane. Stwarza to potem wiele luk w nowych ustawach oraz ogromne kłopoty w skutecznym wcielaniu ich w życie. Oby nie spotkało to również omawianych dzisiaj ustaw. Trudno przypuszczać, że ustawa tak skonstruowana wpłynie na rozwój rolnictwa, można bowiem już na wstępie mieć wątpliwości, czy w obecnej sytuacji ekonomicznej, przy braku konkretnego zainteresowania i udziału finansowego państwa w tym przedsięwzięciu, występować będzie zadowalające zainteresowanie tą problematyką ze strony osób fizycznych i prawnych, tworzących przedsiębiorstwa składowe, a przede wszystkim organizacji finansowych, w szczególności banków.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#PosełRomualdAjchler">Jak się wydaje, projekt ustawy, mówię o druku nr 615, znacznie więcej uwagi poświęca sprawom organizacyjno-formalnym, a zbyt mało stronie merytorycznej. Zwłaszcza nas, rolników, nie zadowala, że interes producenta rolnego jest zbyt słabo zabezpieczony. Powinien on być zapewniony poprzez stworzenie większego dostępu producentów rolnych do zagwarantowanych ustawą możliwości kontroli. Zastrzeżenie moje dotyczy choćby składu rady funduszu gwarancyjnego, który powinien być poszerzony o większą liczbę przedstawicieli izb rolniczych, równoważną z liczbą przedstawicieli przedsiębiorstw składowych. Dalsza sprawa to gwarancja wierzytelności przez fundusz. Nie wiadomo znów, dlaczego wierzytelności o równowartości 150 tys. ECU są gwarantowane w pełnej wysokości, a poniżej tej wartości gwarantowane są tylko w 50%.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#PosełRomualdAjchler">Są to co najmniej dziwne praktyki, które mają jak dotychczas swe źródło w dawnych gwarancjach bankowych. Praktyka ta mogłaby mieć ewentualnie miejsce wówczas, gdyby wnoszono zróżnicowane opłaty. Z kolei nieracjonalne wydaje się przeciąganie przedstawienia roszczeń z tytułu odszkodowań do 10 lat od dnia spełnienia warunków do wypłaty odszkodowań.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#PosełRomualdAjchler">Myślę, że wystarczy 5 lat, a co się stanie, gdy fundusz przestanie istnieć, bo taką ewentualność też przecież należy przewidywać w ustawie? Ustawa powinna również zapewniać kontrolę przedsiębiorstw składowych i składów nie tylko przez ministerstwo rolnictwa, ale również kontrolę stanu składowanych artykułów przez producentów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-468.6" who="#PosełRomualdAjchler">Jako producentowi rolnemu zależy mi przede wszystkim na takiej konstrukcji ustawy, aby zabezpieczała interesy producenta i dawała pełną gwarancję dotyczącą zbytu i uzyskania zapłaty za składowane produkty w odpowiednim czasie, a nie - jak to się obecnie często dzieje - że termin ten jest wydłużany nawet na przeszło półroczne okresy.</u>
          <u xml:id="u-468.7" who="#PosełRomualdAjchler">Dlatego też proponuję, aby w art. 26 ust. 1 zapisać wyraźnie, bez żadnych wątpliwości, że dowód składowy nie może stanowić, lecz stanowi zabezpieczenie z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek bankowych. A w ogóle można by go powiązać z kredytowaniem, z instytucją kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. Przypisywanie Ministerstwu Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej obowiązku wydawania zezwoleń, prowadzenia rejestru oraz nadzoru kontroli przedsiębiorstw składowych nie załatwia, moim zdaniem, ogromnego problemu składowania produktów rolnych. Dlatego uważam za stosowny zapis w art. 5, że ministerstwo rolnictwa we współpracy z izbami rolniczymi czyni się odpowiedzialnym za rozwój i racjonalne rozmieszczenie przedsiębiorstw składowych na terenie kraju.</u>
          <u xml:id="u-468.8" who="#PosełRomualdAjchler">Składowanie artykułów rolnych przez przedsiębiorstwa składowe powinno być powiązane, i to dość ściśle, z działalnością Agencji Rynku Rolnego. Agencja powinna być wręcz odpowiedzialna za upłynnianie składowanych produktów. Zapis taki winien znaleźć się w osobnym, dodatkowym art. 39.</u>
          <u xml:id="u-468.9" who="#PosełRomualdAjchler">Analizując dalej projekt ustawy, zwłaszcza artykuły dotyczące składowego funduszu gwarancyjnego, odnosi się wrażenie, że tworzona jest kolejna instytucja biurokratyczna, która będzie zajęta w znacznym stopniu problemami typu: funkcjonowanie rady, zarządu, biura, zabezpieczenie środków na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-468.10" who="#PosełRomualdAjchler">Zadania funduszu z kolei ujęto w art. 40. Są one zapisane w sposób bardzo ogólny, enigmatyczny i mało konkretny. Czy więc zapis w pkt. 2 tego artykułu nie jest wątpliwy, jeżeli sugeruje, że nienależyte wykonanie zadań przez przedsiębiorstwa składowe kwalifikuje się do objęcia gwarancją ze strony funduszu?</u>
          <u xml:id="u-468.11" who="#PosełRomualdAjchler">W art. 42 należałoby powiększyć skład rady funduszu o przedstawicieli producentów rolnych, których desygnowałyby izby rolnicze, oraz przedstawiciela Agencji Rynku Rolnego. Zgłaszam też uwagę do art. 56 ust. 1 pkt 2, który obniża do 50% gwarantowaną wierzytelność przy wysokości przekraczającej równowartość 150 tys. ECU. Po prostu nie rozumiem, dlaczego tak ma się dziać. Z jakich racjonalnych przesłanek to wynika? Mam także wątpliwości do ust. 5 wspomnianego art. 56, gdzie mowa jest, że roszczenia z tytułu odszkodowań przedawniają się dopiero po upływie 10 lat. Dlaczego po tak długim czasie?</u>
          <u xml:id="u-468.12" who="#PosełRomualdAjchler">Druk nr 890 to projekt rządowy ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw. Po pobieżnej analizie można stwierdzić, że projekt ten jest projektem bardziej dopracowanym, załatwiającym przy okazji kompleksowo wiele spraw, które w wyniku uchwalenia ustawy winny być załatwione. Jest projektem, w którym również nie ustrzeżono się, moim zdaniem, błędów, ale podczas dalszych prac w komisjach będzie można szereg wątpliwości wyjaśnić, a błędy poprawić.</u>
          <u xml:id="u-468.13" who="#PosełRomualdAjchler">Na koniec chcę jasno stwierdzić, że oceniane ustawy w chwili obecnej, dzisiaj, nie niosą jeszcze pieniędzy na wieś, ale w perspektywie czasu mogą przyczynić się do poprawy sytuacji rynków artykułów rolnych. Dlatego warto nad nimi pracować. Na temat projektu rządowego - wspomniał już o nim kolega poseł Czesław Pogoda - więcej powiedzą, jak również dokładnie go ocenią, moi koledzy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ireneusza Niewiarowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dwa projekty ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw. Jeden projekt ustawy został przedłożony przez rząd, drugi projekt przedstawia grupa posłów. Sam ten projekt poparłem swoim podpisem, uznając, że ustawa jest bardzo potrzebna, a rząd się nieco spóźnia. Poznawszy jednak projekt rządowy, a także opinię prawną o projekcie poselskim, uznaję, że należy skupić się na projekcie rządowym jako znacznie lepszym. Projekt przedkładany przez rząd jest zgodny z funkcjonującym w Polsce systemem prawa - co nie do końca można powiedzieć o projekcie poselskim - oraz spełnia wymogi prawne Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Proponowany projekt tworzy nowe instytucje cywilnoprawne, domy składowe, oraz system gwarantowania wykonania zobowiązań wynikających z umów składu. Celem utworzenia tych instytucji jest usprawnienie i zabezpieczenie obrotu towarowego oraz wprowadzenie nowej podstawy kredytu. Pozwoli to przede wszystkim na rozszerzenie działalności kredytowej, mającej zabezpieczenie w towarach, w szczególności produktach rolnych. Umożliwi to wprowadzenie dodatkowych form finansowania rolnictwa i interwencji na rynku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Mając na uwadze, że domy składowe pełnić będą funkcje podmiotów zaufania publicznego, proponuje się udzielanie zezwoleń na prowadzenie przedsiębiorstwa składowego. Domy składowe, z mocy proponowanej ustawy, upoważnione będą do wydawania zbywalnych dokumentów wartościowych oraz do prowadzenia sprzedaży składowanych towarów w trybie licytacji. Praktyka obrotu towarowego dowodzi, że domy składowe świadczą swoje usługi przede wszystkim na potrzeby rolnictwa, w którym cykl produkcji jest długi, dłuższy niż w innych rodzajach działalności gospodarczej. Dlatego też w ustawie zostały zawarte szczególne przepisy dotyczące składowania artykułów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Mając na uwadze obrót produktami rolnymi, szczególną rolę nadaje się, z mocy ustawy, inspekcji skupu i przetwórstwa artykułów rolnych. Inspekcji tej nadaje się szczególne uprawnienia dotyczące udziału tej instytucji w nadzorowaniu procesu tworzenia i funkcjonowania domów składowych przyjmujących na składy towary rolno-spożywcze.</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Przedstawiany dzisiaj projekt ustawy o domach składowych będzie instytucją, która przede wszystkim uchroni rolników przed gwałtownymi wahaniami cen artykułów rolnych - czego doświadczamy dzisiaj - a ponadto pozwoli utworzyć za pośrednictwem kwitów składowych źródło zagwarantowania kredytów producentom rolnym.</u>
          <u xml:id="u-470.5" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki! Nie ma pań posłanek. Panowie Posłowie! Prowadzenie domów składowych jako instytucji zaufania publicznego wymaga spełnienia paru warunków. Wydawane przez domy składowe dokumenty mają charakter papierów wartościowych poddanych prawu wekslowemu. Ponadto firmy prowadzące działalność składową muszą, ze względu na bezpieczeństwo klientów, spełniać określane wymagania dotyczące formy prawnej. Muszą to być przedsiębiorstwa prowadzące pełną rachunkowość. Dlatego na wprowadzenie tego rodzaju działalności wymagane będzie uzyskanie zezwolenia. Zezwolenie takie będzie wydawane - w zależności od przyjmowanych na skład towarów - przez resort rolnictwa lub gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-470.6" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Projekt ustawy zawiera odpowiednie procedury udzielania zezwoleń. Zezwolenie jest decyzją administracyjną i, zgodnie z kpa, od negatywnej decyzji resortu służy odwołanie do NSA.</u>
          <u xml:id="u-470.7" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Nadzór nad działalnością domu składowego sprawuje odpowiedni resort rolnictwa lub gospodarki. W przypadku działalności niezgodnej z przepisami prawa dom składowy może zostać ukarany przez odpowiedniego ministra cofnięciem zezwolenia, karą pieniężną lub oboma karami łącznie.</u>
          <u xml:id="u-470.8" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Projekt przedkładanej ustawy o domach składowych stara się przede wszystkim chronić interesy właścicieli składujących towary, które nie mogą być przedmiotem zajęcia i nie wchodzą do masy upadłościowej zarówno domu składowego, jak i składającego.</u>
          <u xml:id="u-470.9" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Ustawa o domach składowych wprowadza nowe instytucje - jakkolwiek znane z prawa wekslowego i Kodeksu handlowego, to niewykorzystywane dotychczas w obrocie towarowym. Taka na przykład jest instytucja banku domicylowego, zwrotnego poszukiwania, czy też umarzania dowodów składowych.</u>
          <u xml:id="u-470.10" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Projekt ustawy wymaga zatem zmiany Kodeksu cywilnego, Prawa bankowego, a przede wszystkim, w ramach nadzoru i kontroli, wprowadzenia przepisów karnych dotyczących przedsiębiorstwa składowego za czyny niezgodne z prawem.</u>
          <u xml:id="u-470.11" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Jestem przekonany, że wprowadzenie do obrotu towarowego instytucji domu składowego i dokumentów składowych jako papierów wartościowych sprawi, że ułomny, jak dotychczas, rynek rolny będzie miejscem styku popytu i podaży produktów rolnych, będzie miejscem, gdzie interesy producentów rolnych i odbiorców będą się spotykać nie na zasadzie konfliktów, ale zbieżności, gdzie nie będą miały miejsca takie wahania cen i koniunktury, jakich dzisiaj jesteśmy świadkami.</u>
          <u xml:id="u-470.12" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Dokument składowy jako papier wartościowy w istotny sposób rozszerzy możliwości kredytowania działalności rolniczej. W sumie - należy to podkreślić - działalność domów składowych, poddana nadzorowi i kontroli ze strony państwa, wpłynie na uspokojenie i stabilność rynku rolnego, a same dokumenty składowe pozwolą rolnikom, producentom rolnym, na szersze niż dotychczas korzystanie z kredytu gwarantującego bardziej zrównoważone utrzymanie gospodarstwa rolnego.</u>
          <u xml:id="u-470.13" who="#PosełIreneuszNiewiarowski">Panie... Niestety, tylko Panowie Posłowie! Wnoszę o przyjęcie przedkładanego przez rząd projektu ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw i przekazanie go do odpowiednich komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jak ktoś się do pań przyzwyczai, to potem tak ciągnie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kopcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PosełStanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ze względu na prawie poranną porę ograniczę się tylko do kilku uwag dotyczących obu projektów, choć głównie projektu poselskiego. O jego roli była tu już mowa dużo wcześniej, podobnie jak o znaczeniu obu projektów dla spraw rozwiązywania naszych problemów rolniczych w ogóle.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#PosełStanisławKopeć">Uwzględniając merytoryczną i formalną stronę rozwiązań zawartych w projekcie ustawy o składowaniu artykułów rolnych (druk nr 615), należy stwierdzić, że przedstawiony projekt jest tożsamy z projektem autorskim przechowalnictwa i marketingu zboża ACIDI-VOCA, co należy ocenić jako przedsięwzięcie merytorycznie zasadne, choć minister rolnictwa, który w imieniu rządu opracował projekt ustawy o domach składowych, zajął w zasadzie negatywne stanowisko wobec tegoż projektu. Zresztą oba projekty, zarówno poselski jak i rządowy, w tej sytuacji nie mają charakteru komplementarnego, lecz konkurencyjny.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#PosełStanisławKopeć">Poselski projekt ustawy, przygotowany w ramach projektu pilotażowego, oparty jest w dużej mierze na amerykańskich rozwiązaniach, które są niezgodne w wielu elementach z polskim systemem prawnym. Przedmiotem regulacji projektu nie są wyłącznie zasady i warunki prowadzenia składów artykułów rolnych, ale również zasady ochrony interesów podmiotów składających towar poprzez ubezpieczenie, gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe, a także tryb powołania i funkcjonowania Składowego Funduszu Gwarancyjnego. Autorzy projektu przedstawili regulację obejmującą instytucje prawa cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#PosełStanisławKopeć">Koncepcja dokumentu składowego nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy zdaniem autorów dokument składowy jest czy nie papierem wartościowym, a jeżeli jest, to jakiego rodzaju. Rozwiązanie ministra rolnictwa w przygotowanym projekcie zakłada, że dokument składowy jest papierem wartościowym zbywanym przez INDOS (dokumentem na zlecenie, jak weksel lub czek), co jest zgodne z Kodeksem handlowym. Natomiast przedstawiona przez ACDI-VOCA koncepcja może być uznana za niezgodną z polską tradycją prawną. Uważam, że dokumenty składowe w polskich warunkach powinny być nie tylko podstawą wprowadzenia towaru do obrotu giełdowego, ale także podstawą kredytu skierowanego bezpośrednio do producentów rolnych, a nie podmiotów zajmujących się skupem.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#PosełStanisławKopeć">Przepisy projektu dotyczące procedur i właściwości organów są rozrzucone po całym projekcie, a kompetencje organizmów państwowych wyznaczone są w sposób mało czytelny. Np. organem wydającym decyzję o udzieleniu koncesji jest ministerstwo rolnictwa, natomiast promesy wydania koncesji udziela główny inspektor ISiPAR. Następnie koncesję wydaje minister rolnictwa, natomiast wniosek składa się do głównego inspektora ISiPAR, co jest niewłaściwe z punktu widzenia zasad funkcjonowania organów państwowych i odpowiedzialności za wydane decyzje. Podobnie dotyczy to procedur składania wniosków, opłat skarbowych czy kosztów kontroli.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#PosełStanisławKopeć">Ważnym elementem przedstawionego projektu jest jego odniesienie do prawa cywilnego. Uważamy, że przyjmowanie towarów na skład oraz wydawanie na ten towar zbywalnych dokumentów winno być regulowane w sposób ogólny, a nie przez nową instytucję o charakterze cywilnoprawnym.</u>
          <u xml:id="u-472.6" who="#PosełStanisławKopeć">Wreszcie zbywanie dokumentów składowych, przenoszenie praw na skład w projekcie przewiduje, że dowód składowy może być zbywalny lub niezbywalny bądź imienny. Uważamy, że zasadność powyższej regulacji winna być przedmiotem analizy prawniczej co do kryteriów i zasad stosowania.</u>
          <u xml:id="u-472.7" who="#PosełStanisławKopeć">Reasumując, koncepcja działania domów składowych powinna być oparta na polskim prawie cywilnym i administracyjnym dotyczącym obrotu towarowego, tak jak to jest w projekcie rządowym. Dotyczy to w szczególności: umowy składu artykułów rolnych, dokumentu składowego, zabezpieczenia zastawu, własności złożonych towarów, procedur koncesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-472.8" who="#PosełStanisławKopeć">Wydaje się, że dobrym rozwiązaniem byłoby końcowe sprowadzenie ustawy o składowaniu artykułów rolnych do następujących czterech zagadnień, mianowicie: warunków składowania artykułów rolnych, trybu i częstotliwości kontroli ISiPAR, obowiązków podmiotów przyjmujących towar na skład, trybu i zasad funkcjonowania Składowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-472.9" who="#PosełStanisławKopeć">Proponuję skierować oba projekty do dwóch komisji sejmowych. Wiodącym jednak winien być projekt rządowy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-472.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Stycznia z klubu AWS.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już luty, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Co zrobić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">No właśnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych jest w rzeczy samej autorskim projektem przygotowanym przez amerykańską organizację ACDI-VOCA w ramach projektu pilotażowego składowania artykułów rolnych. Samo podjęcie próby uregulowania należy ocenić jako przedsięwzięcie od strony merytorycznej zasadne. Projekt poselski zawiera jednak zasadnicze błędy tak o charakterze merytorycznym, jak i językowym. Być może amerykańskiemu źródłu finansowania oraz temu, że w ramach tego projektu wprowadzane były amerykańskie rozwiązania organizacyjne, należy zawdzięczać daleko posuniętą niezgodność przedstawionego projektu z polskim stanem prawa. Przedmiotem regulacji przedmiotowego projektu nie są wyłącznie „zasady i warunki prowadzenia składów artykułów rolnych, (...) zasady ochrony interesów składających poprzez ubezpieczenie i gwarancje bankowe lub ubezpieczeniowe, a także tryb powołania i zasady funkcjonowania Składowego Funduszu Gwarancyjnego”, jak wynikać by mogło z brzmienia przepisu art. 1 projektu. Autorzy projektu ustawy przedstawili bowiem regulację obejmującą dodatkowo instytucje prawa cywilnego oraz przepisy proceduralne, którym w gruncie rzeczy poświęcona jest większa część projektu.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Lektura przepisów projektu poselskiego nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy zdaniem autorów dokument składowy jest czy nie jest papierem wartościowym, i jeżeli tak, to jakiego rodzaju. Projekt przewiduje bowiem możliwość wydawania „niezbywalnych” dokumentów składowych, co pozostaje w sprzeczności z istotą instytucji papieru wartościowego.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Dowód składowy może być wyłącznie dokumentem imiennym (art. 25 ust. 2 projektu). Brak jest także postanowień dotyczących możliwości i formy jego zbywania. Oznacza to, że zbycie prawa, które ucieleśnia dowód składowy, odbywa się w drodze cesji i wręczenia dokumentu. Prawem tym jest wynikające z umowy składu roszczenie o wydanie artykułów rolnych przyjętych przez podmiot składujący do magazynu. Oznacza to, że w rzeczy samej projekt poselski nie zmienia obecnego stanu prawnego, jeżeli chodzi o możliwość obrotu towarami rolnymi złożonymi na skład w przedsiębiorstwie składowym.</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Dokument składowy, przypomnijmy, według Kodeksu handlowego był papierem wartościowym zbywalnym przez INDOS i składał się z dwóch części: rewersu, czyli dowodu własności towarów oddanych na skład, i warrantu, czyli dokumentu zastawniczego. Propozycje zawarte w projekcie poselskim przewidują, że dowód składowy ma być dokumentem jednoczęściowym. Stanowi to podstawową różnicę w stosunku do konstrukcji z Kodeksu handlowego przyjętej w projekcie rządowym. Uważam, że nie istnieją jakiekolwiek przesłanki, które uzasadniałyby rezygnację z dwuczęściowego modelu dowodu składowego na rzecz jednoczęściowego.</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Po pierwsze, dwuczęściowy dowód składowy funkcjonuje w obrocie tak jak jednoczęściowy dowód składowy do chwili oddzielenia od niego warrantu i może być wykorzystywany tak jak jednoczęściowy dowód składowy. Przyjęcie koncepcji dwuczęściowego dowodu składowego powiększa paletę możliwości sposobów wykorzystania tego instrumentu, nie wykluczając wykorzystywania go jako dowodu jednoczęściowego.</u>
          <u xml:id="u-476.5" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Po drugie, wprowadzenie, wzorem Kodeksu handlowego, instytucji banku domicylowego w projekcie rządowym umożliwia pełne zabezpieczenie posiadacza warrantu, którego interes ma charakter wyłącznie pieniężny. Dlatego za całkowicie chybione należy uznać zarzuty pod adresem dwuczęściowego dowodu składowego, iż utrudnia on odnalezienie przez pożyczkodawcę właściciela zboża. W systemie tym jakikolwiek kontakt pomiędzy wierzycielem posiadaczem warrantu a posiadaczem rewersu, a więc właścicielem zboża, nie jest potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-476.6" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Należałoby zastanowić się więc raczej nad przystosowaniem sprawdzonej dwuelementowej struktury dowodu składowego do warunków współczesnych, aniżeli wprowadzać „amerykański” dokument jednoczęściowy. W szczególności że przedstawiona przez projekt poselski koncepcja może zostać uznana za niezgodną z polską tradycją prawną. Należy też zauważyć, że inna jest rola proponowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej instrumentu. W przypadku wielkoobszarowych gospodarstw amerykańskich podstawową rolę w finansowaniu rolnictwa mogą odgrywać instrumenty wywodzące się z rynku kapitałowego, kreowane przez giełdy towarowe i terminowe. W polskiej sytuacji dokumenty składowe nie tylko będą podstawą wprowadzania towarów do obrotu giełdowego, ale także powinny stać się podstawą kredytu kierowanego bezpośrednio do producentów rolnych, a nie podmiotów zajmujących się skupem, z wykorzystaniem instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-476.7" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Marszałku! Wysoka, acz nieliczna o tej porze, Izbo! Projekt poselski został sporządzony przez osoby niedysponujące dostateczną wiedzą o unormowaniach zawartych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Ponadto w żaden sposób projekt ten nie odnosi się zarówno do istniejących faktów ustawowych (Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi), jak i do zasad funkcjonowania naczelnych organów administracji państwowej, wynikających z przeprowadzonej w 1996 r. reformy centrum, tudzież do postanowień ustawy o działach administracji rządowej. Przepisy dotyczące procedury - po części zbędne, a po części wprost szkodliwe - rozrzucone są praktycznie po całym projekcie, a kompetencje organów państwowych wyznaczone są w sposób bardzo niewyraźny. W szczególności autorzy projektu nie odróżniają pojęcia koncesji od zezwolenia (vide art. 5). Wnioskodawcą wnoszącym o wydanie koncesji (zezwolenia) ma być przedsiębiorstwo składowe, tymczasem ex definitione w art. 2 przedsiębiorstwem składowym jest podmiot już posiadający koncesję (zezwolenie). Przepis art. 6 ust. 5 wysławia normę nakazującą ministrowi wydanie promesy przyznania koncesji lub zezwolenia. Jest to albo błąd legislacyjny, albo niezrozumienie przez autorów pojęcia promesa. Być może chodzi tu o zaświadczenie o tym, że prowadzone jest postępowanie o wydanie koncesji. Jest rzeczą co najmniej rzadką w polskim ustawodawstwie, aby wzór wniosku stanowił załącznik do ustawy. Art. 5 wymienia w sposób wyczerpujący, co winien zawierać wniosek. Ponadto należy zwrócić uwagę na to, że przepisy K.p.a. regulują w sposób wyczerpujący cechy pisma wszczynającego postępowanie, czyli podanie. Przepis art. 7 ust. 2 wprowadza swoistą instytucję „zawieszenie postępowania” w sprawie o wydanie koncesji z powodu niedostarczenia dokumentów. Instytucja ta jest różna od zawartej w postanowieniach art. 97 i następnych K.p.a. instytucji zawieszenia postępowania. Ponieważ przesłanką zawieszenia postępowania mogą być tylko okoliczności wymienione w przepisach art. 97–98 K.p.a., nie należy do tych przesłanek bezczynność strony i brak reakcji na żądanie organu złożenia dodatkowych dokumentów, jak również zawieszenie postępowania wymaga wydania przez organ postanowienia, na które służy zażalenie. Wreszcie brzmienie postanowienia art. 7 ust. 2 projektu poselskiego musi spowodować zadanie pytania: a co po upływie 30-dniowego terminu?</u>
          <u xml:id="u-476.8" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Przepis art. 8 projektu zawiera swoistą niedoróbkę lub kwiatek legislacyjny. Otóż odrzucenie wniosku o udzielenie koncesji wymaga uzasadnienia faktycznego i merytorycznego. „Odrzucenie wniosku” - polski Kodeks postępowania administracyjnego nie zna instytucji odrzucenia wniosku. Zapewne autorom chodziło o odmowę udzielenia koncesji. „Wymaga uzasadnienia” - zgodnie z postanowieniem art. 107 K.p.a. każda decyzja administracyjna wymaga uzasadnienia i brak tego jest przesłanką uchylenia tejże decyzji w postępowaniu odwoławczym. „Faktycznego i merytorycznego” - różnica między argumentacją merytoryczną od opartej na faktach jest co najmniej niejasna. K.p.a. przewiduje „uzasadnienie faktyczne i prawne” (art. 107 ust. 1 K.p.a.).</u>
          <u xml:id="u-476.9" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Wprowadzenie dodatkowych opłat (art. 10 ust. 1) obok opłaty skarbowej za wydanie koncesji może być uzasadnione, choć koszty postępowania są ponoszone przez wnioskodawcę (art. 4 ust. 6). Nie jest jednak jasne, jaki charakter prawny ma ta opłata. Ponadto nie jest jasne, na czyją rzecz wnoszona jest opłata, budżetu czy też może instytucji PISiPAR. Jest absolutnie nieuzasadnione obciążanie kosztami przeprowadzania kontroli w funkcjonującym przedsiębiorstwie składowym podmiotu prowadzącego to przedsiębiorstwo niezależnie od wyników kontroli, daje to bowiem możliwość wykonywania kontroli dla szykany i dodatkowo powiększa koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-476.10" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Wreszcie przesłanki podjęcia przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej decyzji w takich sprawach, jak cofnięcie bądź zawieszenie w całości lub części udzielonej koncesji powinny być ściśle oznaczone. Sposób określenia tychże w projekcie jest niezwykle ogólników, ponadto tak samo dla trzech rodzajów decyzji (pierwsze cofnięcie, zawieszenie w drugiej całości lub w trzeciej części). Takie określenie kompetencji organu nie sprzyja bynajmniej interesom i ewentualnej ochronie podmiotów gospodarczych i w związku z tym zwiększa ryzyko inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-476.11" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Autorzy projektu abstrahują nie tylko od postanowień K.p.a., ale także od postanowień Kodeksu cywilnego oraz innych ustaw regulujących zarówno materialne, jak i procesowe prawo cywilne. Przyjmowanie na skład towaru oraz wydawanie na te towary zbywalnych dokumentów powinno być regulowane w sposób ogólny, jak przewiduje to projekt ministerstwa. Jest błędem z punktu widzenia spójności systemu prawa wprowadzenie instytucji o charakterze cywilnoprawnym mających partykularny charakter. Ewentualna ustawa o składowaniu artykułów rolnych powinna mieć wyłącznie charakter administracyjno-prawny, natomiast zmiany dotyczące umowy składu i dokumentów składowych powinny być wprowadzone do Kodeksu cywilnego i do ustawy mającej za przedmiot regulację domów składowych w ogóle. Niezależnie od powyższej argumentacji, należy wskazać na niewłaściwy stosunek regulacji zawartej w projekcie poselskim do instytucji Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-476.12" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Art. 4 projektu określa stosunek uregulowań zawartych w projekcie poselskim do przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z normą zawartą w tym przepisie dla określenia obowiązków strony umowy, której przedmiotem jest składowanie artykułów rolnych, nie stosuje się przepisów Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że zamiarem autorów projektu jest wprowadzenie nowego typu umowy cywilnoprawnej - umowy składu artykułów rolnych. Tymczasem przepisy zawarte w projekcie poselskim nie pozwalają na pełne odtworzenie nowego typu umowy nazwanej. Bardziej przejrzyste i prawidłowe od strony konstrukcji systemu prawa wydaje się być rozwiązanie analogiczne do przyjętego w umowie przewozu - ustawa Prawo przewozowe. Tak więc zamiast wyłączać stosowanie przepisów art. 853–859 Kodeksu cywilnego, wprowadzić można do kodeksu dodatkowe przepisy stanowiące, iż na przykład przepisy tytułu niniejszego stosuje się do składu tylko o tyle, o ile skład ten nie jest uregulowany odrębnymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-476.13" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Zgodnie z założeniami projektu poselskiego dowód składowy może być zbywalny lub niezbywalny lub wyłącznie imienny. Zasadność wprowadzenia regulacji dotyczących niezbywalnych dokumentów składowych jest co najmniej wątpliwa. Pojawia się dość szczególna sytuacja - przeniesienie roszczenia o wydanie towaru jest w świetle obowiązującego prawa w chwili obecnej zawsze możliwe i my nazywamy ją cesją. Tymczasem jest co najmniej niejasny stosunek uprawnienia do przeniesienia roszczenia o wydanie towaru do niezbywalnego charakteru dokumentu mającego stanowić dowód własności towarów złożonych na składzie.</u>
          <u xml:id="u-476.14" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Przedstawiona w projekcie poselskim koncepcja, iż dokumenty składowe winny być dokumentami imiennymi, powoduje zasadniczą niedogodność tego instrumentu. W polskim prawie przyjęte jest, że w przypadku imiennych papierów wartościowych przeniesienie prawa ucieleśnionego w dokumencie następuje w drodze cesji połączonej z wydaniem dokumentu. Oznacza to, że wobec zobowiązanego, w tym wypadku podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo składowe, wierzycielem nie jest każdorazowy posiadacz dokumentu, gdyż dopiero zawiadomienie dłużnika powoduje skutek związany z przeniesieniem wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-476.15" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Autorzy projektu wykazali się niedostateczną znajomością zagadnień związanych z papierami wartościowymi, stąd zawarte w tym projekcie błędy, które de facto dyskwalifikują promowany przez nich dokument składowy jako instytucję mającą usprawnić kredyt rolny czy obrót towarami rolnymi.</u>
          <u xml:id="u-476.16" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">W art. 25 ust. 1 wskazane jest, że dowód składowy potwierdza istnienie prawa własności. Brak jest jakichkolwiek postanowień dotyczących sposobu jego zbywania. Potwierdza to tezę, że jedyną możliwością zbycia towarów, na które wystawiono dowód składowy (w koncepcji projektu poselskiego), jest cesja, ze wszystkimi jej konsekwencjami. Fakt wystawienia dowodu składowego w kilku egzemplarzach, z których jeden jest oryginałem, a prawne znaczenie pozostałych jest co najmniej wątpliwe, vide art. 25 ust. 5, dodatkowo komplikuje proponowaną w projekcie poselskim instytucję.</u>
          <u xml:id="u-476.17" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Wprowadzenie dwuczęściowego dowodu składowego natomiast umożliwi niestosowanie kłopotliwych postanowień ustawy o zastawie rejestrowym i sądowym rejestrze zastawów, której stosowanie przewiduje projekt poselski w art. 26 ust. 2. W przypadku konieczności uzyskiwania każdorazowo wpisu do rejestru zastawów prowadzonego przez kilka sądów w Polsce znacznie przedłuża się okres pomiędzy zawarciem umowy zastawu a powstaniem tegoż, co może powodować przedłużenie okresu pomiędzy zawarciem umowy kredytowej a uzyskaniem przez rolnika pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-476.18" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Brak decyzji co do charakteru prawnego dokumentu składowego w projekcie poselskim powoduje, iż winien on być umarzany zgodnie z przepisami dekretu o umarzaniu utraconych dokumentów (z 1946 r.), o ile przyjąć, że jest to papier wartościowy. W przepisach tego dekretu poza zakres jego normowania wyjęte były rewersy i warranty, które umarzane są zgodnie z przepisami prawa wekslowego. Wprowadzenie możliwości wydania duplikatu dokumentu składowego w miejsce dokumentu utraconego wydaje się pomyłką legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-476.19" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Próbą obejścia problemu związanego z wydawaniem duplikatów na wyemitowane wcześniej papiery wartościowe jest wprowadzenie instytucji dodatkowej gwarancji, w art. 21, na dwukrotną wartość towarów, na które zostaje wydany duplikat dokumentu. Oznaczenie „dodatkowa” dla gwarancji jest - przy braku jakiegokolwiek wcześniejszego obowiązku spoczywającego na składującym towary uzyskiwania jakiejkolwiek gwarancji osób trzecich - co najmniej niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-476.20" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Należy nadto zauważyć, że niemożliwe jest ubezpieczenie się od następstw popełnienia przez ubezpieczającego przestępstwa umyślnego (fałszywe oświadczenie lub wprowadzenie w błąd w celu uzyskania korzyści majątkowej). Tak więc pomysł zawarty w art. 21 wydaje się chybiony. Bardziej wskazane byłoby wprowadzenie jakiejś rozsądnej procedury umorzeniowej przed sądem rejonowym lub skorzystanie z przepisów prawa wekslowego.</u>
          <u xml:id="u-476.21" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Projekt poselski przewiduje dość skomplikowany system gwarantowania wykonania przez przedsiębiorcę przyjmującego na skład artykuły rolne jego zobowiązań wobec posiadaczy dokumentów składowych. Zobowiązanie domu składowego ma charakter niepieniężny. Jest to bowiem zobowiązanie do wydania tego samego lub takiego samego towaru jak towar złożony na skład. Projekt poselski nie przewiduje innych działań domu składowego, które przewiduje projekt ministra, na przykład związanych z instytucją sprzedaży przymusowej.</u>
          <u xml:id="u-476.22" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Roszczenie o wydanie towarów złożonych na skład ma charakter niewątpliwie majątkowy i jego wartość w dniu, w którym stało się ono wymagalne, może zostać obliczona w sposób jednoznaczny. W związku z powyższym za uzasadnione można uznać wprowadzenie instytucji prawnych mających na celu zabezpieczenie wykonania tego obowiązku przez wykonanie zastępczego świadczenia pieniężnego przez osobę trzecią.</u>
          <u xml:id="u-476.23" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Należy jednak zauważyć, że sposób, w jaki projekt poselski reguluje tę kwestię, jest wadliwy. Autorzy projektu poselskiego nie zauważają bowiem faktu, że wykonanie przez gwaranta (bank lub ubezpieczyciela) pieniężnego świadczenia zamiennego na rzecz składającego na skład towary powoduje powstanie po stronie domu składowego długu wobec tejże instytucji finansowej. Kwestia terminu płatności tego długu ma tutaj charakter drugorzędny. Oznacza to, że wierzyciel z tytułu wykonanej gwarancji może podjąć działania egzekucyjne przeciw domowi składowemu, narażając interesy pozostałych osób, które złożyły na skład towary. Dlatego sposób ujęcia tej instytucji w projekcie poselskim należy uznać za wadliwy.</u>
          <u xml:id="u-476.24" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Język projektu poselskiego nacechowany jest dalece idącym brakiem konsekwencji. Już art. 2 projektu zawiera słownik terminów użytych w projekcie; zamiast porządkować znaczenie terminów wprowadza zamęt terminologiczny. Zgodnie z definicjami zawartymi w pkt. 2 i 4 projektu można dojść do bezsprzecznie absurdalnego wniosku, iż dokument zwany dowodem składowym wystawiany jest przez budynek, budowlę lub inne pomieszczenie. Wprowadzono pojęcie „przedsiębiorstwa składowego” - art. 2 pkt 3. Wyrażenie „przedsiębiorstwo składowe” jest w ustawie, zgodnie z tym przepisem, rozumiane podmiotowo. Tymczasem np. w art. 11 ust. 1 i w art. 14 ust. 1 wyrażenie to występuje w znaczeniu przedmiotowym. Słowo” dowód” bez dodatku „składowy” występuje wyłącznie w definicjach, w tekście ustawy występuje już wyłącznie nazwa będąca wyrażeniem złożonym - dowód składowy. Projekt poselski wprowadza pewne modyfikacje w postępowaniu likwidacyjnym oraz upadłościowym, dotyczącym podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo składowe. Rozwiązanie takie wymaga oczywiście określenia wzajemnej relacji przepisów projektu z przepisami prawa upadłościowego, co nie zostało odpowiednio dokonane. Co więcej, autorzy projektu poselskiego kwitują konieczne zmiany w obowiązujących ustawach dwoma przepisami dotyczącymi stosunku do Kodeksu cywilnego i zmieniającymi ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, przy czym akurat te zmiany nie wydają się zasadne.</u>
          <u xml:id="u-476.25" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie marszałku, ile mam jeszcze czasu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę, proszę, niech pan mówi, mamy czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Pozwolę sobie na parę słów podsumowania. Zgłoszony do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych jest efektem - jak już wspomniałem - prowadzonego przez amerykańską organizację projektu pilotażowego pod nazwą Projekt przechowalnictwa i marketingu zbóż. Projekt ten, którego celem było praktyczne wypróbowanie systemu składowania proponowanego w projekcie poselskim, skończył się gdzie indziej niepowodzeniem. Przy tym proponowana przez projekt poselski instytucja „dowód składowy” jako dokument imienny nie zmienia stanu prawnego w sposób, który uzasadniałby twierdzenie, że brak odpowiednich regulacji prawnych stanowi przyczynę niepowodzenia projektu pilotażowego.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Ze względu na to, iż przedstawiony do zaopiniowania projekt poselski w sposób wadliwy reguluje zdefiniowaną w nim materię, apeluję do wnioskodawców projektu poselskiego o wycofanie swojego projektu z procedury legislacyjnej mimo to, iż uważam, że jeden z głównych autorów tej ustawy, pan poseł Mirosław Koźlakiewicz, jest posłem niezwykle sumiennym, uczciwym, bardzo inteligentnym i wspaniale spełniającym swój obowiązek poselski. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Szczepana Skomrę z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PosełSzczepanSkomra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrując projekty ustaw z druków nr 615 i 890 o składowaniu artykułów rolnych i o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw należy podkreślić ogromną potrzebę i pilność rozwiązania problemu składowania produktów rolnych. Podjęcie zatem próby uregulowania zbytu produktów rolnych należy ocenić jako przedsięwzięcie bardzo zasadne i oczekiwane przez rolników. Wdrożenie zaproponowanych rozwiązań w okresie przejściowym, to znaczy w sytuacji, gdy hurtowy rynek artykułów rolnych jest jeszcze nieukształtowany, brakuje podmiotów, które gromadziłyby towary w dużych ilościach, jednolite pod względem wymogów przemysłu przetwórczego, stanowi uzupełnienie i wzmocnienie systemu zbytu artykułów rolnych przez rolników.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#PosełSzczepanSkomra">Nie ujmując nic rozwiązaniom przyjętym w projekcie według druku nr 615, za lepsze uważam rozwiązania przyjęte w propozycji rządowej, przedstawionej w druku nr 890. Projekt tej ustawy tworzy domy składowe oraz system gwarancji wykonania zobowiązań wynikających z umów składu. Domy składowe są podmiotami przechowującymi na podstawie umowy zawartej z oddającym na skład towary, uprawnionymi do wydawania papierów wartościowych, tzw. dowodów składowych inkorporujących przysługujące składającemu prawo własności towarów oddanych na skład. Wprowadzenie takiej operacji wpłynie z jednej strony na usprawnienie i zabezpieczenie obrotu towarowego, a z drugiej - na wprowadzenie nowej podstawy kredytu. Ten system pozwoli na usprawnienie kredytu opartego na zabezpieczeniu na produktach rolnych i umożliwi wprowadzenie dodatkowych form finansowania rolnictwa i interwencji na rynku produktów rolnych. Przepisy dotyczące funkcjonowania domów składowych jako podmiotów upoważnionych do wydawania dokumentów, uprawniających do dysponowania złożonym w nich towarem, obowiązują w większości krajów Unii Europejskiej. Domy składowe, świadczące usługi przede wszystkim na potrzeby rolnictwa, wiążą się z charakterem długiego cyklu produkcyjnego. W związku z powyższym w ustawie zostały zawarte odpowiednie przepisy poświęcone wydawaniu zezwoleń na prowadzenie przedsiębiorstw składowych, składowaniu artykułów rolnych, nadzorowi nad tworzeniem i funkcjonowaniem domów składowych oraz funkcji dowodu składowego. Wydaje się, że przytoczone uregulowania stwarzają możliwość elastyczności w ich praktycznej realizacji, a zasada zbywalności dowodu składowego może umożliwić producentowi większą swobodę na rynku artykułów, w zależności od aktualnego poziomu cen na rynku, np. zbyć dowód, czyli prawo do złożonego w składzie towaru lub sam towar.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#PosełSzczepanSkomra">W odniesieniu do konkretnych przepisów projektowanej ustawy z druku nr 615 pragnę wnieść następujące uwagi.</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#PosełSzczepanSkomra">W art. 6 ust. 1 pkt 5 winna być określona wysokość środków własnych w proporcji do planowanych wartości składów. Promesa winna być wydana na okres dłuższy niż 1 miesiąc, z możliwością jej przedłużenia. Wyszukanie dalszego gwaranta w postaci banku czy firmy ubezpieczeniowej wymaga czasu i określonych zabiegów. Jeśli koncesja wydawana będzie na czas oznaczony, co przewiduje art. 9 ust. 3 projektu, to czas ten winien wynosić minimum 12–16 miesięcy. To zabezpieczy możliwości dokonania rozliczeń i da czas na egzekwowanie roszczeń. Należy przy tym mieć na uwadze, że na okres 1 roku art. 20 pkt 6 projektu przewiduje udzielenie gwarancji bankowych i te rozwiązania powinny być spójne.</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#PosełSzczepanSkomra">W art. 11 pkt. 3 przewiduje się, że od decyzji dotyczącej udzielenia koncesji służy odwołanie. Dobrze, że jest stworzona taka możliwość, źle - że nie określono czasu na odwołanie oraz organu je rozpatrującego. Rozumiem, że byłby to Naczelny Sąd Administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#PosełSzczepanSkomra">W projekcie ustawy zasadniczy akcent położono na składowanie artykułów rolnych, a jedynie przyczynkarsko na możliwość i potrzebę sprzedaży składowanego towaru i obrotu nim. Przecież zwłaszcza o ten obrót, lepiej niż dotychczas zorganizowany i przeprowadzony, chodzi. Dlatego też w art. 25 traktującym o treści dowodu składowego winien być zapis upoważniający przedsiębiorstwo składowe do sprzedaży towaru przez skład. Przedsiębiorstwo składowe spełniałoby zatem także funkcje marketingowe.</u>
          <u xml:id="u-480.6" who="#PosełSzczepanSkomra">W projekcie ustawy nie mówi się o tym, kto ponosi koszty ubytków naturalnych, oczywistych w przechowalnictwie - zresztą nie traktuje o tym ani jeden, ani drugi projekt - czy przechowujący, czy zlecający przechowanie. Ta kwestia powinna być koniecznie rozstrzygnięta, bo nawet w najlepszych warunkach składowane przez dwa miesiące ziemniaki czy owoce nie są takie same jak w momencie przekazania na skład.</u>
          <u xml:id="u-480.7" who="#PosełSzczepanSkomra">Wydaje się też, co znowu wiąże się w pewien sposób z gwarancjami, że kredyty na działalność związaną ze składowaniem powinny być niższe od powszechnie obowiązujących. Skoro tak, to kto będzie do nich dopłacał? W projekcie ustawy zagadnienie to nie jest rozstrzygnięte, a w uzasadnieniu mówi się o bardzo niewielkich skutkach wprowadzenia ustawy dla budżetu.</u>
          <u xml:id="u-480.8" who="#PosełSzczepanSkomra">Na koniec jeszcze uwaga do art. 51 projektu. Dlaczego środki Składowego Funduszu Gwarancyjnego mają być gromadzone na rachunku bankowym wskazanym przez radę funduszu, a nie po prostu w banku oferującym najlepsze warunki prowadzenia rachunku i doradztwa finansowego co do gospodarowania nimi. Trzeba wybrać spośród różnych oferentów, a nie wskazywać. W przeszłości różne fundusze trafiały do różnych banków. Czasami jest tak, że dzisiaj nie ma już tych banków i nie wiadomo, jaki jest los funduszy.</u>
          <u xml:id="u-480.9" who="#PosełSzczepanSkomra">Reasumując, pragnę podkreślić, że w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej system magazynowania produktów rolnych połączony ze skupem interwencyjnym jest jednym z instrumentów prowadzenia polityki przeciwdziałania nadmiernej podaży produktów rolnych na rynku wewnętrznym. A zatem proponuję, aby jeden i drugi projekt, mimo że one są niedoskonałe, skierować do odpowiedniej komisji sejmowej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Seweryna Kaczmarka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PosełSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zawarte w drukach nr 615 i 890 projekty ustaw, które są przedmiotem dzisiejszych obrad, stanowią rzadki przykład kontynuowania zapoczątkowanych w Sejmie II kadencji prac nad rozwiązaniami niezwykle istotnymi dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#PosełSewerynKaczmarek">Giełdy towarowe działają w Polsce od kilku lat i na dobre wrosły już w gospodarczy pejzaż naszego kraju. Jednak dalsza ich działalność warunkowana jest m.in. przyjęciem rozwiązań legislacyjnych, które regulując istniejące fakty gospodarcze dadzą jednocześnie nowy impuls do ich rozwoju. W odniesieniu do rolnictwa giełdy towarowe powinny być elementem realizacji polityki rolnej przeciwdziałającym nadmiernej podaży produktów rolnych na rynku wewnętrznym. Natomiast domy składowe będą instrumentem umożliwiającym prawidłowe i skuteczne funkcjonowanie giełd towarowych. Potrzebę tworzenia takich instrumentów najlepiej uwidoczniają dramatyczne w swej wymowie wystąpienia rolników, z jakimi mamy do czynienia w ostatnim czasie.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#PosełSewerynKaczmarek">Powstaje pytanie: Jakim kryteriom powinny odpowiadać proponowane rozwiązania, aby w sposób najpełniejszy można było realizować zadania stojące przed instytucją domów składowych? Przyjęte rozwiązania powinny zapewnić przede wszystkim bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, bezpieczeństwo składowania, dopływ kapitału i poprawę płynności finansowej sektora rolnego, stabilizację rynku wewnętrznego, uniwersalizm przyjętych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#PosełSewerynKaczmarek">Domy składowe, będąc nowym elementem życia gospodarczego, mają wszelkie szanse stać się instytucjami pełniącymi poważną rolę na rynku finansowym. Dlatego też na pierwszy plan wybija się konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego i przepływów finansowych. W proponowanych rozwiązaniach kwestiom tym również nadano duże znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#PosełSewerynKaczmarek">Analizując oba projekty ustaw można wyodrębnić kilka poziomów zabezpieczeń, polegających na ustanowieniu następujących systemów:</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#PosełSewerynKaczmarek">1) system wydawania i cofania licencji, wraz z ustanowieniem pełnych procedur administracyjnych i audytu firm tworzących domy składowe;</u>
          <u xml:id="u-482.6" who="#PosełSewerynKaczmarek">2) system gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych;</u>
          <u xml:id="u-482.7" who="#PosełSewerynKaczmarek">3) system kontroli i nadzoru nad działalnością domów składowych oraz funkcjonowanie funduszu gwarancyjnego;</u>
          <u xml:id="u-482.8" who="#PosełSewerynKaczmarek">4) system wydawania rejestracji i obrotu kwitami składowymi.</u>
          <u xml:id="u-482.9" who="#PosełSewerynKaczmarek">Wymienione zabezpieczenia z pozoru stanowią elementy ograniczające swobodę gospodarczą. W istocie jednak stanowią gwarancję państwa co do bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, realizowanego przez domy składowe dla wszystkich uczestników projektowanego rozwiązania. Głównymi beneficjentami proponowanych rozwiązań powinny być przedsiębiorstwa i osoby fizyczne będące producentami rolnymi lub działające w przemyśle rolno-spożywczym.</u>
          <u xml:id="u-482.10" who="#PosełSewerynKaczmarek">Wprowadzenie kwitów składowych i umożliwienie dokonywania obrotu tymi papierami powinno poprawić płynność finansową całego sektora. Jednocześnie działalność domów składowych spowoduje możliwość oferowania poprzez giełdy towarowe dużych partii standaryzowanych i gwarantowanych jakościowo produktów rolnych. Zaistnieje ponadto możliwość dokonywania transakcji terminowych na produkty rolne. Dla wielu przedsiębiorstw przemysłowych elementy te odgrywają pierwszoplanową rolę w kształtowaniu własnych zamierzeń. Domy składowe mogą i powinny odgrywać znaczną rolę w stabilizacji wewnętrznego rynku produktów rolnych. Wydaje się jednak, że brak w projektowanych rozwiązaniach wyraźnego powiązania takiej ich roli z zasadami funkcjonowania Agencji Rynku Rolnego w znacznym stopniu ogranicza tę funkcję. Dlatego należy postulować, aby w odniesieniu do niektórych produktów, jak zboże konsumpcyjne, mięso wieprzowe i wołowe, mleko w proszku, masło, skrobia, obligatoryjnie powiązać działalność domów składowych z interwencyjną rolą Agencji Rynku Rolnego. W tym celu dla wymienionych produktów należy ustanowić maksymalne okresy składowania, po ekspirowaniu których następuje wykup w cenach minimalnych gwarantowanych przez państwo. Takie rozwiązanie wzmocni zarówno bezpieczeństwo obrotu kwitami składowymi, jak też pozwoli na przyciągnięcie do gospodarki rolnej kapitału i uruchomienie innych instrumentów finansowych, np. kredytów zbożowych.</u>
          <u xml:id="u-482.11" who="#PosełSewerynKaczmarek">Należy podkreślić, że jakkolwiek pozytywne funkcje domów składowych wynikają z obydwu przedstawionych projektów, to jednak projekt rządowy z druku nr 890 zasługuje na szczególną uwagę. Wynika to z bardziej uniwersalnego charakteru tego projektu oraz powiązania proponowanych rozwiązań z uregulowaniami obowiązującymi w Komisji Papierów Wartościowych. Tworzone na takiej bazie domy składowe będą mogły stać się pełnoprawnymi uczestnikami gry giełdowej, co wzmocni ich kapitałotwórczą rolę i powiąże obrót na krajowych giełdach towarowych z odpowiednimi instytucjami na rynku międzynarodowym. Dobrze więc się stało, że obydwa projekty rozpatrywane są w jednym czasie. Adoptowanie do projektu ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw rozwiązań dotyczących funduszu gwarancyjnego oraz procedur licencjonowania składów artykułów rolnych z projektu zawartego w druku nr 615 pozwoli na uchwalenie dobrych rozwiązań, służących poprawie funkcjonowania całej gospodarki. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-482.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-483.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ze względu na daleko idące zmiany w kodeksach proponowane w projekcie rządowym marszałek Sejmu kieruje, na podstawie art. 56 n regulaminu Sejmu, poselski projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych oraz rządowy projekt ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.</u>
          <u xml:id="u-483.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ponadto ze względu na materię obu projektów ustaw marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o składowaniu artykułów rolnych oraz rządowy projekt ustawy o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw także do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-483.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W dyskusji natomiast zgłoszono wniosek o skierowanie projektów ustaw dodatkowo do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-483.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym decyzję w sprawie skierowania projektów podejmiemy dzisiaj w rannym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-483.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-483.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosił się poseł w celu wygłoszenia oświadczenia poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-483.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek lub panów posłów chciałby się jeszcze zgłosić do wygłoszenia oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-483.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-483.11" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego proszę pana posła Chmielewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! W swym oświadczeniu chcę podjąć refleksję nad możliwością realizacji ustawy kombatanckiej z dnia 24 kwietnia 1997 r., wprowadzającej nowe uprawnienia dla Polaków deportowanych do tzw. przymusowej pracy na terenie byłego Związku Radzieckiego w latach 1940–1946 w postaci prawa statusu inwalidy wojennego.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PosełJanChmielewski">Dodać trzeba, że deportacja Polaków z Kresów Wschodnich to wyrok bez sądu, to po prostu ukaz Stalina z października 1939 r. mówiący o oczyszczeniu z „wrogiego elementu” zajętych 17 września 1939 r. polskich ziem i o zagładzie narodu polskiego. Ukaz, zawierający wyrok co najmniej 20 lat katorgi czy też, jak kto woli, przymusowej pracy, obejmował jednak nie tylko ludzi zdolnych do pracy, lecz również niemowlęta, dzieci i starców. Ci katorżnicy byli przez cały czas nie pod nadzorem administracyjnym, lecz politycznym, sprawowanym przez przedstawicieli NKWD, gdyż byli więźniami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#PosełJanChmielewski">Tysiące zesłańców nie przeżyło tej zaplanowanej zagłady, wspomaganej przez pracę ponad siły, głód, choroby, mróz i ekstremalne warunki bytowania. Wielu jednak wróciło do Ojczyzny. Repatriacja rozpoczęła się w 1946 r., ale bez prawa zatrzymywania się na terenach, z których zostali deportowani, czyli w rodzinnych domach, bo tam, jak pisał Stanisław Wyspiański, „już Moskal stał”. Po powrocie pracowali, chorowali, leczyli się, zakładali rodziny, wyciszali psychiczne rany i nie myśleli o tym, by zbierać medyczne zaświadczenia potwierdzające rodowód przywiezionych chorób, takich jak gruźlica, reumatyzm, owrzodzenia czy też lęki, dziś znane jako „syndrom łagiernika”. Zaświadczenia niezbędne dziś i jakże przydatne, bo przecież o zsyłce nie wolno było mówić.</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#PosełJanChmielewski">I oto w wolnej Polsce Sybiracy mają prawo do ubiegania się o rentę inwalidy wojennego, która może być malutką rekompensatą za ich niezawinioną martyrologię i utratę zdrowia. Ale jednocześnie - i to jest dziwne - lekarze orzecznicy z ZUS żądają pisemnych źródłowych dowodów tych przebytych chorób lub dowodów przystąpienia do ich leczenia w latach 1946–1956. Niestety, niech to wreszcie dotrze do właściwych urzędów i osób, któż zesłańcom na tej nieludzkiej ziemi dawał jakiekolwiek zaświadczenia lekarskie? Jaka przychodnia czy ośrodek zdrowia w Polsce przechowuje tak długo dokumentację chorobową? Lekarze orzecznicy ZUS mówią, że okaleczone dłonie, skrzywione kręgosłupy, zreumatyzowane, opuchnięte kolana i stopy, a nawet lęki można było nabyć również w PRL. I cóż ma robić zesłaniec Sybirak z tą, jakże wydawało się korzystną dla niego ustawą? Może jedynie prosić o jej właściwą interpretację, co z głębokim przekonaniem czynię jako poseł ziemi wrocławskiej w imieniu Sybiraków po roboczych spotkaniach z prezesem Oddziału Wrocławskiego panem Janem Fencem. Niech ci pokrzywdzeni ludzie po 59 latach deportacji z rodzinnych domów, a 44 latach przymusowego w PRL milczenia - dopiero bowiem w 1989 r. nastąpiło reaktywowanie Związku Sybiraków i publiczne rozpoczęcie głoszenia historycznej prawdy z lat 1944–1946 - odczują tak potrzebne zrozumienie i niech otrzymają uprawnienia inwalidy wojennego, jakże często już w końcowej drodze swego życia. A w dalszym ciągu przed tą nieliczną już grupą wyrosła kolejna zmora dalszego oczekiwania na odszkodowanie za katorżniczą przymusową pracę na terenie byłego Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-484.4" who="#PosełJanChmielewski">Na zakończenie serdecznie pozdrawiam Sybiraków, nie tylko z Wrocławia i okolic, z którymi mam zaszczyt się spotykać, ale wszystkich, gdziekolwiek są. Dziękuję za zaproszenie na uroczystości 59 rocznicy deportacji z rodzinnych domów na Sybir. Mam nadzieję, że poruszona sprawa będzie właściwie zrozumiana i wykonana dla dobra tak bardzo boleśnie doświadczonej grupy Sybiraków. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panom posłom za wytrwałość, wszystkim trzem.</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pracownikom Kancelarii Sejmu, obsługi, mediom, straży marszałkowskiej i przedstawicielowi związku zawodowego, który czuwał wytrwale nad przebiegiem dzisiejszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-485.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Życzę dobrej i spokojnej nocy.</u>
          <u xml:id="u-485.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 3 min 51)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>