text_structure.xml
43.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PoselWieslawWalendziak">Otwieram posiedzenie Komisji Skarbu Państwa, zwołane w trybie pilnym za zgodą marszałka Sejmu RP, na wniosek pana posła Zdzisława Jankowskiego reprezentującego Samoobronę. Przedmiotem posiedzenia będzie informacja na temat przebiegu prywatyzacji przedsiębiorstwa STOEN SA. Przypomnę, że przedmiotem prac Komisji Skarbu Państwa były już kierunki i zasady prywatyzacji sektora energetycznego. Efektem tych prac był dezyderat nr 4/5 skierowany do Rady Ministrów, na który odpowiedź uzyskaliśmy 22 lipca 2002 roku. Oba dokumenty zostały udostępnione uczestnikom dzisiejszego posiedzenia. Proponuję, aby zagadnienie prywatyzacji przedsiębiorstwa STOEN SA rozpatrywać także w kontekście treści tych dokumentów. W związku z faktem, że równolegle odbywa się debata budżetowa, w której reprezentuję stanowisko mojego klubu parlamentarnego będę musiał opuścić salę obrad. Dlatego też proszę, aby przewodnictwo objął pan poseł Ryszard Zbrzyzny.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Proponuję następujący tryb postępowania. W pierwszej kolejności głos zabierze poseł, na wniosek którego zwołane zostało dzisiejsze posiedzenie, a następnie udzielę głosu przedstawicielowi Ministerstwa Skarbu Państwa, panu ministrowi Ireneuszowi Sitarskiemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Wczoraj, w późnych godzinach wieczornych, mój ekspert do spraw informatyki - pan Antoni Krupski - poinformował mnie, że w dniu dzisiejszym ma zostać podpisana umowa sprzedaży warszawskiego przedsiębiorstwa dystrybucji energii STOEN SA niemieckiej firmie. Zostałem także poinformowany o tym, że przedstawiciele związków zawodowych nie chcieli ujawnić swoich intencji, a to oznacza, że uzgodniony i podpisany został pakiet socjalny z niemieckim inwestorem. Jako poseł na Sejm mam prawo oczekiwać rzeczowych wyjaśnień w sprawie wspomnianych zdarzeń i spełniam w chwili obecnej swój obywatelski i patriotyczny obowiązek. Uważam, że rząd, który uznaje - mam nadzieję - swoją służebną rolę wobec narodu nie powinien wyprzedawać polskiej gospodarki. Jeżeli ten proceder nie zostanie zatrzymany, wówczas będę uważał, że mamy do czynienia ze zdradą polskiej racji stanu. Dodam, że obserwuję już 13 lat bezowocne eksperymenty prowadzone na narodzie polskim, jak i gospodarce naszego kraju i mogę stwierdzić, że Polska nie odczuła żadnego pozytywnego efektu podejmowanych dotychczas prób prywatyzacji, czy demonopolizacji sektora energetycznego. Bezpieczeństwo energetyczne kraju jest zachowane jedynie dzięki inwestycjom z okresu PRL. Uważam, że bezzwłocznie należy zatrzymać prywatyzację polskiego sektora energetycznego i zagwarantować ustawowo nienaruszalność centralnego zarządzania i kontroli sprawowanej przez państwo polskie w obszarze energetyki.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Za chwilę poproszę, aby pan minister Ireneusz Sitarski przedstawił rzetelną informację na temat przebiegu prywatyzacji przedsiębiorstwa STOEN SA, ale również poinformował o istotnych kwestiach w zakresie prywatyzacji i restrukturyzacji całego sektora energetycznego, w tym również o planowanych przedsięwzięciach. Wcześniej jednak w sprawie formalnej głos zabierze pan poseł Bogdan Pęk.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PoselBogdanPek">Proponowałbym, aby w pierwszej kolejności posłowie mogli sformułować pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Myślę, że nie jest to słuszny wniosek, albowiem przedstawiciel resortu referując zagadnienie może wykluczyć część pytań, jakie zostałyby sformułowane, gdyby dyskusji nie poprzedzało takie wystąpienie.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PoselCzeslawPogoda">Chciałbym zabrać głos w kwestii formalnej. Mianowicie, abstrahując od tego czy wnioskodawcy mają rację, czy nie, nie mogę zaakceptować takiego trybu pracy Komisji Skarbu Państwa. Nie może być tak, że posiedzenie będzie zwoływane zawsze, gdy któryś z posłów zapragnie zgłosić jakąś uwagę odnośnie do działań i decyzji rządu. Zwracam uwagę, że problematyka, która jest przedmiotem dzisiejszego posiedzenia była już rozpatrywana na forum Komisji i dlatego członkowie naszego gremium nie powinni mieć wątpliwości w tym zakresie. Jeżeli jednak ktoś z posłów nie uczestniczył we wspomnianym posiedzeniu, to powinien tego żałować.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Przypomnę, że decyzję o zwołaniu w trybie nadzwyczajnym dzisiejszego posiedzenia podjął marszałek Sejmu, po debacie przeprowadzonej na forum Konwentu Seniorów w przerwie obrad Sejmu. W związku z powyższym w chwili obecnej wykonujemy wolę marszałka Sejmu. Oczywiście, jeżeli Komisja nie zechce debatować na temat przebiegu prywatyzacji przedsiębiorstwa STOEN SA, wówczas może podjąć taką decyzję, co będzie zgodne z regulaminem Sejmu. Nie wiem jednak, czy odpowiednie byłoby przerwanie posiedzenia bez umożliwienia panu ministrowi Ireneuszowi Sitarskiemu przekazania stosownej informacji o przebiegu prywatyzacji firmy STOEN i wyjaśnienia, czy obawy przedstawiane przez posłów Samoobrony są uzasadnione. Proponuję, aby przedstawiciel Ministerstwa Skarbu Państwa zreferował informację. Ewentualną decyzję o przebiegu dalszych prac podejmiemy po tym wystąpieniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSkarbuPanstwaIreneuszSitarski">Na wstępie odpowiem na pytanie, czy w dniu dzisiejszym zostanie podpisana umowa sprzedaży akcji firmy STOEN SA. Informuję, że taka umowa nie zostanie dzisiaj podpisana. W kolejności wyjaśniam, że proces prywatyzacji sektora energetycznego rozpoczął się już kilka lat temu, na mocy stosownych dokumentów poprzedniego rządu. Część sektora została już sprywatyzowana. Przejdę teraz do omówienia procesu prywatyzacyjnego warszawskiego zakładu energetycznego STOEN SA. W ramach przygotowań do procesu prywatyzacji rozpoczętych jeszcze przed rokiem 2000 poprzedni rząd przeprowadził procedurę wstępną i przeprowadził analizy przedprywatyzacyjne. Wspomniany proces był realizowany z uwzględnieniem zintegrowanego harmonogramu, przyjętego przez poprzedni rząd. Procedura sprzedaży firmy STOEN SA została uruchomiona pod koniec września ubiegłego roku poprzez ogłoszenie zaproszenia do rokowań. Problematyka związana z prywatyzacją sektora dystrybucji, w tym firmy STOEN SA i Grupy G 8, była przedmiotem obrad Komisji Skarbu Państwa. Decyzję w sprawie podjął również rząd w ramach dokumentu: "Korekta założeń energetycznych państwa", gdzie stwierdzono, że proces prywatyzacji firmy STOEN SA będzie kontynuowany. W praktyce jednak proces ten, wstrzymany po ogłoszeniu zaproszenia do rokowań, co - jak już nadmieniłem - wydarzyło się pod koniec września ubiegłego roku, został wznowiony. Stało się to na przełomie marca i kwietnia bieżącego roku. W chwili obecnej jesteśmy już na końcowym etapie prywatyzacji tego przedsiębiorstwa. Oczywiście umowa nie zostanie podpisana w dniu dzisiejszym. Chciałbym krótko przybliżyć przebieg omawianego procesu. Mianowicie, do dnia 30 września, a więc przez cały miesiąc, firma RWE miała wyłączność na negocjacje w sprawie zakupu spółki STOEN SA. W dniu 30 września zakończył się proces uzgodnieniowy pomiędzy stroną rządową a inwestorem. W wyniku tego działania uzgodnione zostały parametry transakcji oraz treść umowy. Zgodnie ze stosowaną w takich przypadkach procedurą, po wstępnym wyborze inwestora prowadzone są rozmowy w sprawie pakietu socjalnego. Następnie realizowane są procedury związane z zatwierdzaniem transakcji przez inwestora i Ministerstwo Skarbu Państwa. Firma RWE jest dość dużym inwestorem branżowym i również zastosowała odpowiednie procedury opracowane na taką okoliczność. Od 30 września trwa końcowa faza procesu uzgodnień. Przedstawiciele załogi porozumieli się z inwestorem, w wyniku czego pakiet socjalny został parafowany przez strony. W chwili obecnej trwa procedura zatwierdzeniowa, której zakończenie przewidujemy w przyszłym tygodniu. Zwracam jednak uwagę, że z uwagi na charakter umowy i uwarunkowania prawne, które musimy respektować, umowa ma charakter warunkowy. Jej wejście w życie, z uwagi na postanowienia ustawy o nieruchomościach będzie wymagało przynajmniej zgody ministra spraw wewnętrznych i administracji. W niektórych sytuacjach ważność takich umów jest uzależniona także od zgody Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dopiero po wyrażeniu zgody na transakcję przez odpowiednie organy następuje zamknięcie transakcji.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSkarbuPanstwaIreneuszSitarski">Tym samym sprzedaż tego typu nie może zostać przeprowadzona w trakcie jednego dnia. Potwierdzam również, że rząd na ostatnim posiedzeniu podjął decyzję o sprzedaży inwestorowi większościowego pakietu 85% akcji spółki STOEN SA. Wcześniej nie moglibyśmy sprzedać pakietu stanowiącego 85% akcji. Z uwagi na rezerwę reprywatyzacyjną pakiet taki mógł obejmować 80% akcji. Obecnie jednak jest to możliwe, gdyż środki pochodzące ze sprzedaży tych 5% akcji są przekazywane do funduszu reprywatyzacji w Ministerstwie Skarbu Państwa. Rząd wyraził zgodę na sprzedaż większościowego pakietu obejmującego 85% akcji spółki STOEN SA, a tym samym skorygował, w odniesieniu do omawianej spółki, tak zwany "Zintegrowany harmonogram prywatyzacji sektora elektroenergetycznego i wprowadzania rynku energii elektrycznej", po to, aby możliwe było zrealizowanie transakcji w roku 2002. Przewidujemy, że zamknięcie transakcji nastąpi w roku bieżącym, co oznacza, że do końca roku inwestor obejmie 85% akcji spółki STOEN SA, a do Skarbu Państwa wpłynie kwota, na którą opiewa umowa. Na wszystkie ewentualne pytania jestem gotowy udzielić odpowiedzi. W razie potrzeby szczegółowe wyjaśnienia może przedstawić również obecny na dzisiejszym posiedzeniu dyrektor Departamentu Prywatyzacji w Ministerstwie Skarbu Państwa, pan Jan Szczęsny.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Otwieram dyskusję. Kto z posłów chciałby zabrać głos w sprawie przebiegu prywatyzacji przedsiębiorstwa STOEN SA?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PoselBogdanPek">Muszę stwierdzić, że jak zwykle pan minister nie mówi całej prawdy i to mnie martwi. Informuję, że w dniu 19 czerwca 2001 roku Rada Ministrów przyjęła "Aktualizację zintegrowanego harmonogramu prywatyzacji sektora elektroenergetycznego i wprowadzania rynku energii elektrycznej". Zapisano tam, że realizacja strategii rządowej wymaga bezwzględnej dyscypliny. Przyjęto również, że w przypadku spółek dystrybucyjnych oferta sprzedaży będzie obejmowała do 25% akcji, oraz że w pierwszej kolejności będą sprzedawane spółki produkujące energię, a dopiero w następnym etapie - spółki dystrybucyjne. Podjęte zostały jednak dwie decyzje, które zmieniają strategię prywatyzacyjną. Mianowicie, zdecydowano się na sprzedaż w pierwszej kolejności spółek dystrybucyjnych, co będzie skutkowało znacznym obniżeniem ceny spółek produkcyjnych. Tymczasem wytwórcy energii potrzebują największych nakładów inwestycyjnych. Drugą decyzją wpływającą na kształt strategii prywatyzacji sektora elektroenergetycznego była zmiana oferty sprzedaży akcji STOEN SA z pakietu mniejszościowego obejmującego 25% akcji na większościowy - 85%, którego nabycie daje pełną kontrolę nad spółką. Możemy stanąć w obliczu sytuacji, w której inwestor niemiecki - firma kontrolowana przez samorząd terytorialny tego kraju, mająca duże nadwyżki energii zacznie sprzedawać te nadwyżki w Polsce, zamiast odbierać energię od polskich wytwórców, a to dodatkowo pogorszy sytuację w sektorze elektroenergetycznym. Zapytuję, czy ministrowie reprezentujący w rządzie PSL zgodzili się na powyższe zmiany? Czy wspomniana decyzja dotyczy tylko spółki STOEN SA, czy również Grupy G 8, czy może wreszcie całego sektora? Zapowiadam, że doprowadzę w dniu dzisiejszym do zwołania posiedzenia Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego w trybie nadzwyczajnym, albowiem nie zamierzam dalej firmować takich działań, jak przykładowo tworzenie Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Nie można akceptować sytuacji, w której bieżące potrzeby budżetowe zmieniają strategię gospodarowania w tak wrażliwym sektorze, jak energetyka. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że największe potrzeby inwestycyjne mają podmioty wytwarzające energię, tymczasem formułowane są koncepcje sprzedaży w pierwszej kolejności dystrybutorów, podmiotów sieciowych, czy nawet zakładów w Bełchatowie. W przypadku zrealizowania takiego scenariusza pozostałe podmioty sektora elektroenergetycznego stracą zupełnie wartość. Na zakończenie ponawiam pytanie. Czy decyzje rządu dotyczą tylko spółki STOEN SA, czy też całej Grupy G 8? Czy jesteśmy świadkami zmiany całej strategii prywatyzacyjnej? Kiedy dojdzie do sfinalizowania transakcji sprzedaży 85% akcji spółki STOEN SA - najważniejszego w skali kraju dystrybutora energii, obsługującego Warszawę i okolice stolicy?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanuszLewandowski">Nawiązując do wypowiedzi jednego z przedmówców chciałbym również wyrazić wątpliwość, czy ingerowanie w porządek pracy Sejmu z woli posła, który działa na podstawie niesprawdzonych informacji jest dobrym obyczajem. Działanie to nawiązuje do złej tradycji polskiego sejmikowania sprzed wieków. Jeżeli wszczyna się "awanturę" z tytułu pogłoski o podpisaniu kontraktu prywatyzacyjnego, to zastanawiam się, czy Polska jest nadal na drodze do Unii Europejskiej, czy też wykonała zwrot w kierunku takich krajów jak Kuba, czy Korea Północna. Pretekstem do takiego zachowania powinny być raczej długoletnie opóźnienia w procesie modernizacji jakiegoś sektora niż kontrakt prywatyzacyjny, który przebiega zgodnie z procedurą określoną w ustawie prywatyzacyjnej. We wspomnianym procesie zastrzeżenia może budzić jedynie zmiana strategii rządowej pod wpływem bardzo dużego opóźnienia tych procesów w roku 2002. Zaoferowanie pakietu większościowego w miejsce pakietu mniejszościowego mogę wytłumaczyć tylko względami fiskalnymi, albowiem dochody budżetowe z prywatyzacji zaplanowane na kwotę 6,7 mld złotych, po trzech kwartałach osiągnęły poziom 0,8 mld złotych. Smutny jest również styl, w jakim w procesie prywatyzacji spółki STOEN S.A. uczestniczył potencjalny inwestor polski. Natomiast w ramach pakietu socjalnego oprócz typowych spraw socjalnych negocjowano również możliwość sprzedaży inwestorowi zagranicznemu w krótkim czasie i za dobrą cenę pakietu 1700 akcji załogowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PoselCzeslawPogoda">Przedstawiciel Ministerstwa Skarbu Państwa bardzo wnikliwie, w sposób chronologiczny przedstawił posłom przebieg procesu prywatyzacji spółki STOEN SA. W tym kontekście chciałbym sformułować następujące pytanie. Czy na obecnym etapie, po parafowaniu umowy rząd może wycofać się z omawianej transakcji sprzedaży?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Czy ktoś z posłów chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PoselBogdanPek">Przypominam panu posłowi Januszowi Lewandowskiemu, że dezyderat nr 4/5 Komisji Gospodarki oraz Komisji Skarbu Państwa, podpisany przez przewodniczących obu Komisji w osobach panów posłów: Adama Szejnfelda oraz Wiesława Walendziaka, a przegłosowany głosami posłów Platformy Obywatelskiej zawierał następujące stwierdzenie: "Jednocześnie Komisje stwierdzają, że konieczne jest opracowanie i wdrożenie korzystnej z punktu widzenia interesów gospodarki strategii prywatyzacyjnej, przy preferencji pierwszeństwa prywatyzacji wytwórców energii, a w dalszej kolejności podsektora dystrybucji. Z tego punktu widzenia poważne wątpliwości budzi kontynuowanie rozpoczętych procesów prywatyzacyjnych w podsektorze dystrybucji /Grupa G 8 i STOEN SA/, których głównym celem - zdaniem Komisji - jest zapewnienie wpływów budżetowych". Rozumiem, że pan poseł Janusz Lewandowski zmienił stanowisko w rozpatrywanej sprawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Chciałbym odnieść się do wypowiedzi pana posła Janusza Lewandowskiego, który - będąc w owym czasie ministrem - rozpoczął proces tworzenia Narodowych Funduszy Inwestycyjnych i inne procesy prywatyzacyjne. Nie podzielam poglądu przedstawionego w dniu dzisiejszym przez pana posła, albowiem mówimy o majątku, który jest własnością narodu polskiego. Nikt z rządzących nie zapytał nas o to, czy można sprzedawać majątek narodowy. Musicie sobie uświadomić, że jako ministrowie pełniliście w tamtym okresie swoją powinność wobec narodu i państwa polskiego. Nie można wyprzedawać majątku narodowego bez przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Przypomnę, że takie referendum odbyło się, ale nie zostało zaakceptowane. Na zakończenie dodam, że tragedia polega na tym, że polskie elity nie mają ducha narodowego i patriotycznego.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Zwracam uwagę, że uczestniczymy w nadzwyczajnym posiedzeniu Komisji Skarbu Państwa i dlatego proszę o odnoszenie się wyłącznie do tematu, który jest przedmiotem posiedzenia. Nie jest zatem wskazane odnoszenie się do całokształtu polityki prywatyzacyjnej państwa, albowiem Komisja Skarbu Państwa wyraziła swoje stanowisko w tej kwestii poprzez odrzucenie projektu ustawy skierowanego do Sejmu przez posłów Samoobrony, zakładającego uchylenie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Niebawem stosowne rozstrzygnięcia w tej sprawie zapadną również w Sejmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PoselKazimierzWojcik">Chciałbym sformułować pytanie pod adresem przedstawiciela Ministerstwa Skarbu Państwa, który stwierdził, że obecny rząd realizuje program przygotowany przez rząd pana premiera Jerzego Buzka. Proszę o skomentowanie tego faktu w kontekście wypowiedzi pana premiera Leszka Millera, z której wynikało, że poprzedni rząd robił wszystko źle. Na jakiej podstawie możemy mieć pewność, że program prywatyzacji zostanie dobrze przeprowadzony?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Czy ktoś z uczestników posiedzenia chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#DoradcaSamoobronyAntoniKrupski">Całe swoje życie zawodowe, które rozpoczynałem od elektryfikacji wsi, poświęciłem energetyce. Niezmiennie bardzo ważne jest dla mnie dobro nie tylko sektora energetycznego, ale całego państwa polskiego. Na wstępie wyjaśnię, dlaczego Samoobrona protestuje przeciwko prywatyzacji, w tym zwłaszcza stołecznej spółki energetycznej STOEN SA. Proponuję przeanalizować prawo energetyczne. Od samego początku parlament zwalczał zapis formuły użyteczności publicznej i dopiero teraz dowiedzieliśmy się dlaczego. Prawdopodobnie już wtedy przewidywano, że w przejęciu polskiej energetyki przez państwa zachodnie przeszkodę stanowiło będzie postanowienie prawa o użyteczności publicznej. Dla informacji dodam, że właściciel przedsiębiorstwa opatrzonego klauzulą użyteczności publicznej ma ograniczone prawa do dysponowania tym podmiotem. Zastanówmy się jakim celom służyła prywatyzacja najlepszych zakładów sektora energetycznego, w tym GZE i elektrociepłowni warszawskich oraz jakie są jej wyniki. Mianowicie, elektrociepłownie warszawskie, które przed prywatyzacją odnotowywały dodatni wynik finansowy na poziomie kilkudziesięciu milionów złotych obecnie przynoszą straty. Ujemny wynik finansowy odnotowuje również elektrownia w Połańcu. Można zatem oczekiwać, że stołeczny dystrybutor energii również przestanie generować dodatni wynik finansowy, a tym samym nie będzie odprowadzał żadnych pieniędzy do budżetu państwa. Zapytuję, jakim celom ma służyć omawiana prywatyzacja? W kolejności chciałbym poinformować, że byli pracownicy sektora energetycznego walczą o możliwość odkupienia mieszkań zakładowych na zasadach określonych w ustawie z 2000 roku, ogłoszonej w roku 2001 w Dzienniku Ustaw nr 4. W obliczu różnych trudności wystąpiliśmy do ministra Skarbu Państwa z prośbą o udzielenie pomocy ludziom, za pieniądze których - gromadzone w formie funduszy socjalnych - wybudowane zostały wspomniane mieszkania zakładowe. Otrzymaliśmy odpowiedź, że w tej chwili nie można już nic uczynić w tej sprawie, gdyż obecnie dominującym właścicielem nie jest Skarb Państwa, ale inwestor zagraniczny. Przypuszczam, że podobnym komentarzem zostanie opatrzone zapytanie dotyczące spółki STOEN SA, najważniejszego dystrybutora energii w kraju. Na ostatnim wspólnym posiedzeniu Komisji: Skarbu Państwa oraz Gospodarki, z udziałem przedstawicieli prasy, usłyszeliśmy od pana ministra Ireneusza Sitarskiego, że prywatyzacja nie jest podyktowana głównie względami fiskalnymi. Przedstawiciel resortu potwierdził również, że żadne dyrektywy Unii Europejskiej nie zobowiązują państw członkowskich, czy kandydujących do prywatyzacji majątku narodowego. W tym kontekście zapytuję, po co oddajemy inwestorom zagranicznym zarządzanie podstawową gałęzią gospodarki, jaką jest energetyka? Podmiot zarządzający energetyką i bankami może sparaliżować gospodarkę. Znakomitym przykładem jest tutaj Stocznia Szczecińska. Obecny rząd obiecywał w swoich programach przedwyborczych, że będzie walczył z bezrobociem. Tymczasem w konsekwencji sprzedaży elektrociepłowni warszawskich zwolniono i warunkowo zatrudniono w podmiotach zależnych około 1 tys.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#DoradcaSamoobronyAntoniKrupski">osób, a docelowo liczba ta ma osiągnąć poziom 1,9 tys. pracowników, choć ta informacja nie jest potwierdzona. W kolejności zwracam uwagę, że na forum Komisji dowiedzieliśmy się od przedstawicieli Elektrowni "Połaniec", że w zakładzie tym zwolniono już 700 osób, a kolejnych 500 zostanie zwolnionych w przyszłości. Zapytuję, czemu ma służyć ta prywatyzacja? Przedstawiciele rządu obiecywali walkę z bezrobociem, a tymczasem, w stosunku do poprzednich lat nic w tym zakresie się nie zmienia...</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PoselCzeslawPogoda">Przepraszam, że przerywam, ale zadanie doradcy uczestniczącego w posiedzeniu Komisji jest wyraźnie określone. Nie chcemy słuchać wywodów, które nie są związane z tematem posiedzenia. Powyższe przemówienie jest prezentacją stanowiska politycznego i powinno być wygłaszane przez posła.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Proszę, aby doradca posła Samoobrony unikał prezentowania niesprawdzonych doniesień, gdyż Komisja Skarbu Państwa jest poważnym organem i prowadzi poważną dyskusję.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#DoradcaSamoobronyAntoniKrupski">Konkludując, należałoby sformułować wniosek o uwzględnienie postulatów zawartych w dezyderacie nr 4/5 Komisji Gospodarki i Komisji Skarbu Państwa z 15 maja 2002 roku oraz odstąpienie na razie od prywatyzacji spółki STOEN S.A., a także Grupy G 8. Nie istnieje żadna ważna przyczyna, dla której konieczne byłoby prywatyzowanie tych podmiotów już teraz. Później nie będziemy mogli już ich odzyskać.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PoselHenrykDlugosz">Po pierwsze, chciałbym zaprotestować przeciwko przypisywaniu panu premierowi Leszkowi Millerowi stwierdzenia, iż rząd pana Jerzego Buzka robił wszystko źle. Pan premier Leszek Miller prezentując exposé odniósł się do okresu minionego oraz wyjaśnił, co rząd pod jego kierownictwem zamierza robić. Po drugie, współczuję członkom Komisji, w tym również sobie, tego, że jesteśmy angażowani do rozwiązywania problemów osoby, która ma kłopoty z wykupieniem mieszkania zakładowego. Sejm określił zasady sprzedaży zasobów mieszkaniowych podmiotów sektora energetycznego, PKP, czy innych przedsiębiorstw. Po trzecie, proszę, aby pan minister Ireneusz Sitarski krótko wyjaśnił przyczyny podjęcia decyzji o sprzedaży firmy STOEN SA. Wydaje się bowiem, że logiczniejszym rozwiązaniem byłoby prywatyzowanie w pierwszej kolejności podsektora wytwórczego, a dopiero później dystrybutorów energii. Odniosę się do kwestii związanych z rynkiem energii. Wprawdzie powinien być to w dużej części wolny rynek, ale z informacji, którymi dysponuję wynika, że w Polsce mamy energię eksportową i węgiel eksportowy. Transakcje dokonywane na giełdzie energii obejmują maksymalnie 4% energii. Faktycznie państwo jest bezbronne wobec zorganizowanej grupy menedżerów. W chwili obecnej tona węgla na wolnym rynku kosztuje 160 złotych, ale istnieje również tona węgla eksportowego, której cena kształtuje się na poziomie około 80 złotych. Na tym rynku mamy również energię eksportową. Czy Ministerstwo Skarbu Państwa zamierza coś zmienić na tym rynku? Zwracam uwagę, że jeśli umowy na rynku energii są podpisywane na 20-25 lat, to właściwie dopiero za ćwierć wieku możemy spodziewać się wolnej konkurencji na rynku energii. Trzeba się również liczyć z tym, że jeżeli Polska energetyka będzie wytwarzała energię dwa razy drożej niż sektory energetyczne naszych zachodnich i wschodnich sąsiadów, to nikt nie będzie dopłacał do tej produkcji. Będziemy kupowali tańszą energię.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PoselBronislawDankowski">Dzisiejsze posiedzenie dowodzi utworzenia lobbingu na rzecz poszczególnych osób. Myślę, że uczestniczący w dzisiejszym posiedzeniu doradca pozostał w czasach "jednoosobowego kierownictwa". Zwracam uwagę, że wybraliśmy już dla Polski ustrój demokratyczny, zdecydowaliśmy się również na wdrożenie zasady wolnego rynku. Sądzę, że nie wszyscy posłowie zapoznali się z odpowiedzią Rady Ministrów na dezyderat 4/5, w którym to dokumencie jest zawarte następujące stwierdzenie: "W tym znaczeniu kontynuacja rozpoczętej prywatyzacji Grupy G 8 oraz STOEN SA ma również na celu stworzenie podstaw do wykreowania korzystnych zmian na rynku energii elektrycznej w Polsce". Rada Ministrów udzieliła odpowiedzi na dezyderat. Również załącznik nr 3 do dokumentu: "Ocena realizacji i korekta założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku" zawiera odpowiednio uzasadnione założenia do programu restrukturyzacji i konsolidacji sektora elektroenergetyki oraz propozycje etapowego zwiększenia konkurencji na polskim rynku energii elektrycznej i zwiększenia w nim udziału własności prywatnej. Taki cel jest realizowany. Niedopuszczalne jest zwoływanie nadzwyczajnego posiedzenia Komisji na wniosek posła reprezentującego grupę osób z jakichś względów niezadowolonych z decyzji rządowych. Nie można również wstrzymywać pod sam koniec przygotowywanego przez wiele lat procesu prywatyzacji. Rząd pana premiera Leszka Millera z pewnością podejmie decyzję najkorzystniejszą dla kraju, a nie pojedynczych osób.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Uważam, że decyzja marszałka Sejmu w sprawie nadzwyczajnego posiedzenia Komisji na temat prywatyzacji firmy STOEN SA nie powinna podlegać dyskusji. Proszę zatem, aby posłowie nie podważali decyzji marszałka Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Przypominam, że odpowiedź na dezyderat nr 4/5 jest datowana na dzień 22 lipca 2002 roku, a więc posłowie mieli szansę na zapoznanie się z treścią tego dokumentu. Wprawdzie w odpowiedzi nie ma wzmianki o wielkości oferowanego do sprzedaży pakietu spółki STOEN SA, ale jest stwierdzenie, iż będzie kontynuowany proces prywatyzacji Grupy G 8 i spółki STOEN S.A. będący odstępstwem od strategii przyjętej w czerwcu roku 2001. Dokument, do którego nawiązał pan poseł Bogdan Pęk świadczy o tym, że zamierzenia w stosunku do Grupy G 8 i spółki STOEN S.A. były sygnalizowane ze znacznym wyprzedzeniem. Czy ktoś z posłów chciałby jeszcze zgłosić jakieś uwagi zanim udzielę głosu przedstawicielowi Ministerstwa Skarbu Państwa?</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PoselKazimierzWojcik">Chciałbym odnieść się do odpowiedzi rządu na dezyderat Komisji, a konkretnie do fragmentu dotyczącego zwiększania konkurencyjności na polskim rynku energii elektrycznej. Czy zdaniem pana ministra Ireneusza Sitarskiego będzie to konkurencja uczciwa? Zwracam uwagę, że art. 76 Konstytucji RP stanowi, że administracja państwowa ma chronić polską gospodarkę przed nieuczciwą konkurencją. Zapytuję, czy koncern, który obejmie akcje przedsiębiorstwa STOEN SA nie będzie stosował mechanizmów nieuczciwej konkurencji? Mam między innymi na myśli kwestię dotacji unijnej do jednostki energii.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Proszę, aby przedstawiciel Ministerstwa Skarbu Państwa ustosunkował się do uwag zgłoszonych w toku dyskusji.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PodsekretarzstanuIreneuszSitarski">Po pierwsze, chciałbym zauważyć, że rząd, w tym minister Skarbu Państwa, realizuje proces prywatyzacji zgodnie z Konstytucją RP i stosownymi ustawami, które są wyrazem woli parlamentu. W tych aktach prawnych określone są kompetencje odpowiednich organów, w tym ministra Skarbu Państwa. Procedury prywatyzacyjne zostały opisane w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Tym samym obecny rząd działa zgodnie z prawem obowiązującym w demokratycznej Polsce i dlatego nie odniosę się do pytania o zgodność tych przedsięwzięć z Konstytucją RP. Oczywiście zawsze będzie istniał dylemat, czy należy prywatyzować, czy też nie. Można na ten temat dyskutować, ale nie można formułować tez, że minister Skarbu Państwa i rząd podejmują działania niezgodne z postanowieniami Konstytucji RP, gdyż nie jest to prawda. Działamy zgodnie z prawem. Po drugie, potwierdzam, że obecny rząd realizuje własną politykę w tym zakresie. Przypominam bowiem, że proces prywatyzacji sektora energetycznego został wstrzymany do przełomu marca i kwietnia, kiedy to obecny rząd podjął stosowną decyzję. W następstwie tego wznowiono prywatyzację. Przypomnę, że w załączniku nr 3 do dokumentu: "Ocena realizacji i korekta założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku" zostały określone założenia do programu restrukturyzacji i konsolidacji szeroko rozumianego sektora energetycznego, obejmującego również sektor gazowniczy i węglowy. Odpowiadając na jedno z pytań sformułowane w toku dyskusji wyjaśniam, że zgodnie z wyżej wymienionym dokumentem prywatyzacja w sektorze energetycznym powinna być w pierwszej kolejności realizowana w podsektorze wytwórczym, a dopiero później w podsektorze dystrybucji. Przypominam, że podsektor wytwórców energii został już w dużej części sprywatyzowany. W chwili obecnej kontynuujemy proces prywatyzacji Elektrowni "Ostrołęka", rozpoczęty poprzez ogłoszenie zaproszenia do rokowań. Ostatnio ogłosiliśmy również zaproszenie do rokowań w sprawie prywatyzacji Elektrowni "Kozienice". Tymczasem prywatyzacja Elektrowni "Dolna Odra" i Elektrowni "Stalowa Wola" jest związana z uszczegółowienie programu konsolidacji i przekształceń własnościowych w sektorze energetycznym, który jeszcze nie był przedmiotem prac rządu, a który podlega w chwili obecnej uzgodnieniom pomiędzy ministrem Skarbu Państwa i ministrem gospodarki. Informuję również, że akcje Południowego Koncernu Energetycznego są przeznaczone do upublicznienia. Proces prywatyzacji tego podmiotu będzie prowadzony w przyszłym roku. Dodam, że kontynuowany jest zaawansowany proces prywatyzacji elektrociepłowni, który zamierzamy dokończyć. W kolejności udzielę odpowiedzi na pytanie: dlaczego należy prywatyzować sektor energetyczny. Sektor ten wbrew licznym opiniom potrzebuje środków finansowych na inwestycje, które zapewnią mu konkurencyjność po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Jeżeli do czasu zakończenia procesu akcesyjnego polski sektor energetyczny nie stanie się konkurencyjny wobec podmiotów unijnych, wówczas przedsiębiorstwa z tej branży będą przeżywały kłopoty. Zatem musimy stworzyć takie warunki, aby podmioty sektora energetycznego stały się konkurencyjne.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PodsekretarzstanuIreneuszSitarski">Tam, gdzie możliwe jest zrealizowanie tego postulatu w ramach środków własnych, dokonujemy konsolidacji. W pozostałych przypadkach konieczna jest prywatyzacja. Dodam, że podmioty wymagające prywatyzacji stanowią ponad 30% rynku dystrybucji energii, w tym udział spółki STOEN SA kształtuje się na poziomie 5%. Przy założeniu istnienia zasad wolnorynkowych, najistotniejszym parametrem konkurencji będzie oczywiście cena energii. W związku z powyższym chcemy, aby sektor energetyczny uniknął w przyszłości trudności, z jakimi boryka się sektor chemii ciężkiej, czy branża hutnicza. Dlatego też, uruchomiony został proces prywatyzacji i w przyszłości będzie on kontynuowany. Zakładamy, że omawiane podmioty muszą stać się konkurencyjne już za półtora roku, kiedy to Polska przystąpi do Unii Europejskiej. Chciałbym przypomnieć tezę pana ministra Wiesława Kaczmarka, zgodnie z którą proces prywatyzacji sektora energetycznego rozpoczął się z chwilą ustalenia prawa energetycznego. Ochrona obywatela, sprowadzająca się do kształtowania cen, kontroli bieżącej sytuacji i zapewniania bezpieczeństwa energetycznego państwu, będzie realizowana przez regulacje. Oczywiście wspomniany akt prawny wymaga poprawienia i informuję, że pracuje już nad tym minister gospodarki. Reasumując, obecny rząd realizuje własną politykę w zakresie prywatyzacji sektora energetycznego, a nie kontynuuje polityki rządu pana premiera Jerzego Buzka, co znajduje swoje odzwierciedlenie w podejmowanych decyzjach. W kolejności odpowiem na pytanie sformułowane przez pana posła Bogdana Pęka. Mianowicie, działania rządu w zakresie sektora energetycznego bazują na dokumentach programowych. Poprzedni rząd przyjął założenie, zgodnie z którym prywatyzacja podmiotów sektora energetycznego będzie odbywała się poprzez sprzedaż pakietu mniejszościowego, a w ramach umowy prywatyzacyjnej zostaną uzgodnione zobowiązania inwestycyjne bądź ewentualne dokapitalizowanie. Niestety, wraz z pakietem mniejszościowym inwestor przejmował również kontrolę nad firmą. Mam przykładowo na myśli GZE, jak również Elektrownię "Połaniec", gdzie inwestor kupując pakiet mniejszościowy uzyskał prawo, gwarantowane w umowie sprzedaży, do sprawowania pełnej kontroli nad zarządzaniem. Statut tych podmiotów został dostosowany do postanowień umowy prywatyzacyjnej. Gwarantuję, że żaden inwestor nie kupiłby pakietu 25% akcji po takiej cenie, jak w przypadku transakcji dotyczącej GZE, gdyby równocześnie nie uzyskał kontroli zarządczej. W wyniku decyzji rządu pana premiera Jerzego Buzka mamy obecnie do czynienia z sytuacją, w której dysponujemy pakietem ponad 60% akcji Elektrowni "Połaniec", a mimo to nie mamy nic do powiedzenia w kwestiach zarządzania. Efektem takiego podejścia są ograniczone dochody z prywatyzacji, brak kontroli nad podmiotem i ograniczone możliwości bezpośredniego działania. Stanowisko ministra Skarbu Państwa w tej sprawie jest jednoznaczne. Jeżeli sprzedajemy spółkę inwestorowi branżowemu w trybie zaproszenia do rokowań, to przedmiotem transakcji powinien być pakiet większościowy, albowiem wówczas uzyskujemy pełny efekt fiskalny w postaci maksymalnych dochodów z prywatyzacji.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#PodsekretarzstanuIreneuszSitarski">To, czy wspomniane stanowisko zostanie uwzględnione w programie rządowym, zależy od decyzji Rady Ministrów. Odnosząc się do konkretnego pytania dotyczącego spółki STOEN SA, sformułowanego przez pana posła Bogdana Pęka, wyjaśniam, że w programowym dokumencie "Zintegrowanym harmonogramie prywatyzacji sektora elektroenergetycznego i wprowadzania rynku energii elektrycznej", przyjętym przez poprzedni rząd uwzględniono zasadę sprzedaży pakietów mniejszościowych. W związku z faktem, że zdaniem ministra skarbu państwa korzystniejszym rozwiązaniem jest sprzedaż pakietów większościowych, szef resortu skarbu państwa skierował do rządu wniosek o odstąpienie w przypadku prywatyzacji spółki STOEN SA od zasad prywatyzacyjnych zawartych w "Zintegrowanym harmonogramie prywatyzacji sektora elektroenergetycznego i wprowadzania rynku energii elektrycznej". Wspomniany wniosek został przyjęty w trakcie ostatniego posiedzenia Rady Ministrów, o czym wspomniałem na wstępie. Dzięki takiej decyzji odnośnie do programu prywatyzacji minister skarbu państwa może zawrzeć transakcję, przedmiotem której jest sprzedaż 85% akcji STOEN SA. Dodam, że rząd wyraził zgodę na odstąpienie od zasady pakietu mniejszościowego także w przypadku prywatyzacji Grupy G 8, choć decyzja ta została podjęta wcześniej. Jednakże transakcja powyższa nie doszła do skutku ze względów merytorycznych. Potwierdzam, że minister skarbu państwa w decyzjach prywatyzacyjnych nie kieruje się względami fiskalnymi, czego dowodzi decyzja w sprawie prywatyzacji Grupy G 8. Resort nie może jednak działać w oderwaniu od oczekiwań zatwierdzonych przez parlament w budżecie państwa. Oznacza to, że nawet jeżeli dochodzi do sytuacji, w której ze względów merytorycznych transakcja nie zostaje zamknięta, czego przykładem może być proces prywatyzacji Grupy G 8, minister Skarbu Państwa realizuje zapisy budżetu państwa w możliwie najpełniejszy sposób. W przypadku transakcji dotyczącej spółki STOEN SA decyzja o zaoferowaniu pakietu stanowiącego 85%, a nie 25% akcji spółki będzie miała zasadniczy wpływ na kwotę, która wpłynie do budżetu państwa. Reasumując, Ministerstwo Skarbu Państwa podjęło decyzję o sprzedaży pakietu większościowego w przypadku warszawskiego dystrybutora energii, zdając sobie sprawę z faktu, że transakcja dotycząca Grupy G 8 nie zostanie zrealizowana w tym roku. Powtarzam, że na dzień dzisiejszy umowa sprzedaży nie została parafowana ani podpisana. W chwili obecnej trwa procedura ostatecznego zatwierdzania umowy przez obie strony, czyli inwestora - firmy RWE i ministra skarbu państwa. Przewidujemy, że jeżeli prawnicy zakończą swoją pracę i nie zgłoszą zastrzeżeń, wówczas umowa zostanie podpisana warunkowo. Nie będę wypowiadał się w kwestii mieszkań zakładowych, albowiem problem ten nie jest przedmiotem dzisiejszego posiedzenia Komisji Skarbu Państwa. Również odnośnie do kwestii związanych z regulacją rynku energii, uważam, że w kontekście rozpatrywanego tematu, nie byłoby właściwe omawianie na dzisiejszym posiedzeniu tej problematyki. Informuję jednak, że minister gospodarki koordynuje prace powołanego przez premiera specjalnego zespołu, którego zadaniem jest opracowanie programowego dokumentu o rynku energii. Dokument ten będzie charakteryzował programowo kwestie dotyczące rynku energii i aspekty, o których wspominali w trakcie dyskusji posłowie, w tym kontrakty długoterminowe. W ramach tego dokumentu uszczegółowione zostaną również kwestie związane z konsolidacją i dalszymi przekształceniami w sektorze energetycznym, albowiem w dokumencie "Ocena realizacji i korekta założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku" przyjęliśmy, że odnośnie do sektora energetycznego i gazowego zostaną przeprowadzone dokładne analizy w kontekście założeń zawartych w załączniku nr 3. Rząd przyjął program restrukturyzacji i prywatyzacji sektora gazowego, a w chwili obecnej jest na ukończeniu prac dotyczących sektora energetycznego. Ustalenia te zostaną skierowane do Rady Ministrów w celu przedyskutowania i ewentualnego zatwierdzenia.</u>
<u xml:id="u-30.3" who="#PodsekretarzstanuIreneuszSitarski">Odnośnie do pytania o konkurencji, wyjaśniam, że minister skarbu państwa nie może zajmować się wszystkim. Aspekty związane z konkurencją rozstrzyga Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także Urząd Regulacji Energetyki na podstawie przepisów prawa. Chcę nadmienić, że w przypadku transakcji dotyczącej przedsiębiorstwa STOEN SA ściśle współpracowaliśmy z Urzędem Regulacji Energetyki, albowiem wiele aspektów związanych z transakcją w takim sektorze jak energetyka jest ściśle związanych z polityką regulatora. Celem tej współpracy było wyeliminowanie z umowy ewentualnych zależności od zmian tej polityki, a więc wykluczenie ryzyka, które mogłoby wpłynąć na cenę transakcji. W moim przekonaniu udzieliłem odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące prywatyzacji spółki STOEN SA. Jeżeli będzie wolą Komisji analiza kwestii rynku energii, wówczas stosowny materiał przygotujemy wraz z resortem gospodarki i URE, a następnie przedłożymy posłom.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">Przypominam, że przed wspólnym posiedzeniem Komisji Skarbu Państwa oraz Komisji Gospodarki, które odbyło się w maju bieżącego roku otrzymaliśmy obszerny materiał informacyjny dotyczący zamierzeń restrukturyzacyjnych i prywatyzacyjnych w zakresie sektora energetycznego. Efektem analizy wspomnianych materiałów oraz przebiegu dyskusji było wystosowanie do Rady Ministrów dezyderatu nr 4/5. W odpowiedzi na ten dokument rząd przygotował stanowisko, z treścią którego posłowie mieli okazję się zapoznać. W trakcie dzisiejszego posiedzenia pan minister Ireneusz Sitarski przybliżył aktualną sytuację odnośnie do kwestii prywatyzacji spółki STOEN S.A. i wyjaśnił większość wątpliwości zgłoszonych w trakcie posiedzenia. Czy ktoś z uczestników posiedzenia chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Jesteśmy świadkami czegoś, co już wydarzyło się w XVIII w. i było przyczyną narodowej katastrofy. Mam na myśli rozbiory Polski.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PoselRyszardZbrzyzny">W związku z faktem, że do tej pory nie został zgłoszony żaden wniosek, proponuję zakończyć obrady. Czy ktoś z posłów jest przeciwny? Nie ma sprzeciwu. Zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>