text_structure.xml 142 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczy wicemarszałek Sejmu Andrzej Werblan.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Wysoki Sejmie! Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską.)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Na sekretarzy powołuję posłów Danutę Maszczyk i Marka Ordona.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Danuta Maszczyk.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Protokół 11 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec nie wniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Do Prezydium Sejmu wpłynął wniosek w sprawie uzupełniającego wyboru do Rady Państwa. W związku z tym Prezydium Sejmu — w porozumieniu z Konwentem Seniorów — proponuje uzupełnienie porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia przez dodanie nowego, z kolei piątego punktu, w brzmieniu następującym: „Wybór uzupełniający do Rady Państwa”.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jednocześnie numeracja następnych punktów porządku dziennego uległaby odpowiedniej zmianie.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że propozycja Prezydium Sejmu została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Uważam zatem, że przedstawiony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny — Sejm zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Mandatowo-Regulaminowej w sprawie obsadzenia mandatów w okręgach wyborczych nr 21 w Bytomiu i nr 56 w Siedlcach (druki nr 71 i 72).</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Głos ma sprawozdawca poseł Edward Zgłobicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełEdwardZgłobicki">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu przekazało w dniu 4 listopada 1977 roku Komisji Mandatowo-Regulaminowej do rozpatrzenia sprawę obsadzenia w trybie art. 84 Ordynacji wyborczej mandatów wygasłych wskutek śmierci posłów: Zbigniewa Krzysztoforskiego (okręg wyborczy nr 21 w Bytomiu) i Konstantego Łubieńskiego (okręg wyborczy nr 56 w Siedlcach).</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełEdwardZgłobicki">Prezydium Sejmu zleciło równocześnie Komisji Mandatowo-Regulaminowej przedstawienie Wysokiemu Sejmowi w powyższych sprawach odpowiednich wniosków. Przypominam, że Sejm stwierdził wygaśnięcie mandatów zmarłych posłów na ostatnim posiedzeniu w dniu 27 października 1977 roku.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełEdwardZgłobicki">Zgodnie z postanowieniami Ordynacji wyborczej Wysoka Izba może podjąć obecnie uchwały o wstąpieniu w skład Sejmu tych spośród nie wybranych w okręgach wyborczych nr 21 i nr 56 kandydatów, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów i nie utracili prawa wybieralności.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełEdwardZgłobicki">Na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej — Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że kandydatami do objęcia mandatów poselskich są: w okręgu wyborczym nr 21 w Bytomiu obywatelka Irena Siwiec zamieszkała w Wojsce, gmina Tworóg, nauczycielka, dyrektor szkoły podstawowej w Wojsce, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; w okręgu wyborczym nr 56 w Siedlcach obywatelka Małgorzata Kuszaj, zamieszkała w Łukowie, kierownik komórki społeczno-samorządowej Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców „Społem” w Siedlcach, oddział w Łukowie, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełEdwardZgłobicki">Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że wymienieni kandydaci na posłów mają prawo wybieralności do Sejmu. W związku z tym Komisja zgłasza wniosek o uzyskanie mandatu poselskiego przez obywatelki: Irenę Siwiec w okręgu wyborczym nr 21 w Bytomiu i Małgorzatę Kuszaj w okręgu wyborczym nr 56 w Siedlcach. Jednocześnie Komisja przedstawia Wysokiej Izbie projekty odpowiednich uchwał, których treść zamieszczona jest w doręczonym obywatelom posłom drukach nr 71 i 72. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję obywatelowi posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem uchwały, zamieszczonej w druku sejmowym nr 71, w sprawie obsadzenia mandatu poselskiego w okręgu wyborczym nr 21 — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem uchwały, zamieszczonej w druku sejmowym nr 72, w sprawie obsadzenia mandatu poselskiego w okręgu wyborczym nr 56 — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwały w sprawie obsadzenia mandatów poselskich w okręgach wyborczych nr 21 w Bytomiu i nr 56 w Siedlcach, a tym samym obywatelki Irena Siwiec i Małgorzata Kuszaj uzyskały mandaty posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że obie posłanki zgłosiły się do złożenia ślubowania poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proszę Obywatelki Posłanki o zbliżenie się do Prezydium w celu złożenia ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proszę wszystkich obecnych o powstanie z miejsc.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#komentarz">(Wszyscy wstają)</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#komentarz">(Czyta rotę ślubowania)</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pracować dla dobra Narodu Polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umocnienia więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności, dla pomyślnego socjalistycznego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełMałgorzataKuszaj">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełIrenaSiwiec">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że posłanki Małgorzata Kuszaj i Irena Siwiec złożyły ślubowanie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Projekt uchwały Sejmu w sprawie Orędzia Komitetu Centralnego KPZR, Rady Najwyższej ZSRR i Rady Ministrów ZSRR do narodów, parlamentów i rządów wszystkich krajów świata.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Obywatele Posłowie! W dniu 3 listopada bieżącego roku Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, Rada Najwyższa Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz Rada Najwyższa Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej na uroczystym wspólnym posiedzeniu uchwaliły Orędzie do narodów, parlamentów i rządów wszystkich krajów świata. Orędzie to zostało przekazane władzom najwyższym naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jest to dokument o wielkiej wadze i randze podjęty w historycznej chwili, w 60-lecie Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Idee Orędzia wystosowanego przez najwyższe władze ZSRR oraz nowe pokojowe inicjatywy w sprawie rozbrojenia, przedstawione przez towarzysza Leonida Breżniewa, spotykają się w naszym kraju z powszechnym poparciem. Są wyrazem polityki, w której Polska Ludowa aktywnie uczestniczy.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Konwent Seniorów — z inicjatywy Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — wnosi, aby Wysoki Sejm powziął w związku z Orędziem władz najwyższych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">„Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w imieniu narodu polskiego z wielką uwagą i uznaniem przyjmuje Orędzie Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, Rady Najwyższej i Rady Ministrów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich skierowane do narodów, parlamentów i rządów wszystkich krajów świata z okazji 60-lecia Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wyraża solidarność z treścią Orędzia i pełne poparcie dla jego myśli przewodniej — zespolenia wszystkich ludzi dobrej woli we wszystkich krajach dla wielkiej sprawy pokoju, odprężenia i postępu społecznego.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Orędzie wystosowane przez Kraj Rad stanowi potwierdzenie zapoczątkowanych leninowskim Dekretem o Pokoju i konsekwentnie kontynuowanych po dzień dzisiejszy wysiłków na rzecz pokoju i współpracy między narodami. Jest odzwierciedleniem głęboko humanistycznych założeń Programu Pokoju przyjętego na XXIV i rozwiniętego na XXV Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Dzięki pokojowej polityce zagranicznej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innych państw socjalistycznych oraz wysiłkom całej wielkiej koalicji światowych sił pokoju w stosunkach międzynarodowych pogłębia się doniosły proces odprężenia, wcielane są w życie zasady pokojowego współistnienia państw o odmiennych ustrojach społecznych, rozszerza się pokojowa równoprawna współpraca między narodami.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w pełni popiera wyrażone w Orędziu stanowisko, że sprawą o nadrzędnej randze i pilności jest obecnie zahamowanie forsowanego przez siły militarystyczne wyścigu zbrojeń, zakaz tworzenia nowych środków masowej zagłady, redukcja zbrojeń i sił zbrojnych, utorowanie drogi do powszechnego i całkowitego rozbrojenia.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z uznaniem wita nowe inicjatywy rozbrojeniowe, z którymi wystąpił Sekretarz Generalny Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich — Leonid Breżniew na jubileuszowym posiedzeniu Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i Rady Najwyższej Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Inicjatywy te pogłębią proces odprężenia międzynarodowego, sprzyjać będą postępowi w toczących się rokowaniach w sprawie ograniczenia zbrojeń i rozbrojenia. Realizacja tych inicjatyw oznaczać będzie dalszy, doniosły krok na drodze do umocnienia międzynarodowego bezpieczeństwa i pokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Polska Rzeczpospolita Ludowa udziela pełnego poparcia propozycjom w sprawie zaprzestania przez wszystkie państwa produkcji broni jądrowej z jednoczesnym podjęciem zobowiązania stopniowej redukcji zapasów tej broni, aż do jej całkowitej likwidacji. Doniosłe znaczenie ma inicjatywa ogłoszenia moratorium na wybuchy jądrowe dla celów pokojowych wraz z równoczesnym zakazem wszystkich prób z bronią jądrową. Przyjęcie tej inicjatywy służyć będzie niezmiernie ważnej sprawie zapobieżenia rozprzestrzenianiu broni nuklearnej, do czego Polska przywiązywała zawsze szczególną wagę.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kierując się żywotnymi interesami narodu polskiego i jego niezłomnym dążeniem do umocnienia pokoju w Europie i świecie, upoważnia Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków na arenie międzynarodowej w celu skutecznego po parcia inicjatyw przedstawionych przez Leonida Breżniewa.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oświadcza, że Polska Rzeczpospolita Ludowa, tak jak dotychczas, aktywnie działać będzie na rzecz rozwijania procesu odprężenia i uczynienia go nieodwracalnym, czynić będzie wszystko co możliwe, aby zatriumfowały w świecie idee pokojowego współistnienia i przyjaznej współpracy między narodami. Wespół ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi Polska Rzeczpospolita Ludowa będzie nadal kroczyć wytrwale drogą pokoju, demokracji i socjalizmu”.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem proponowanej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jednomyślnie podjął uchwałę w sprawie Orędzia Komitetu Centralnego KPZR, Rady Najwyższej i Rządu ZSRR.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektów:</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">1) uchwały o narodowym planie społeczno-gospodarczym na 1978 rok (druk nr 69),</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">2) ustawy budżetowej na 1978 rok (druk nr 70).</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proszę o zabranie głosu Wiceprezesa Rady Ministrów, Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Obywatela Tadeusza Wrzaszczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Rządu pragnę uzasadnić przedłożony dziś pod obrady Wysokiej Izby projekt narodowego planu społeczno-gospodarczego na rok 1978. Główne cele i zadania proponowanego planu zapewniają ciągłość strategii społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, wytyczonej w uchwałach VI i VII Zjazdu partii oraz dostosowanie działania do aktualnej i przewidywanej sytuacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Utrzymanie ciągłości tej strategii w warunkach obiektywnie trudniejszych niż można było przewidywać, wymaga obecnie dalszego przegrupowania sił i środków oraz zwiększenia aktywności społecznej i efektywności gospodarowania we wszystkich dziedzinach naszej działalności.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W przedłożonym projekcie planu koncentrujemy się na rozwiązywaniu problemów w chwili obecnej społecznie najpilniejszych i przezwyciężaniu trudności, które stanęły nam na drodze. Kierujemy się przy tym dyrektywą partii zawartą w końcowej wypowiedzi towarzysza I Sekretarza Edwarda Gierka na IX Plenum KC PZPR:</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">„Obowiązkiem nas wszystkich jest trudności te skutecznie przezwyciężać właśnie po to, aby nadal konsekwentnie realizować linię rozwoju kraju zaakceptowaną przez naród i sprawdzoną w blisko już siedmioletnim doświadczeniu”.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pragnę podkreślić, że w pracach nad projektem planu zostały uwzględnione uchwały i zalecenia Wysokiej Izby dotyczące podstawowych zadań w takich dziedzinach, jak poprawa wyżywienia narodu, budownictwo mieszkaniowe oraz rozwój usług i rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wykorzystaliśmy również szeroko wnioski i postulaty zgłaszane na forum Wysokiej Izby, a także wyrażane w trybie interpelacji poselskich oraz w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W trakcie prac nad planem położyliśmy szczególny nacisk na współuczestnictwo i współodpowiedzialność za plan ze strony jego przyszłych realizatorów. Chodziło bowiem o to, aby w fazie tworzenia projektu planu ujawnić zarówno potrzeby, jak i możliwe do wykorzystania rezerwy. Wymagało to znacznego rozszerzenia zakresu wzajemnych konsultacji i uzgodnień z resortami, władzami wojewódzkimi i organizacjami gospodarczymi.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Ciągłość strategii rozwojowej wyraża się w tym, że plan zapewnia uzyskanie dalszego wzrostu poziomu życia naszego społeczeństwa oraz rozwój sił wytwórczych, a zarazem umocnienie równowagi ekonomicznej państwa. Tym podstawowym założeniom zostały konsekwentnie podporządkowane wszystkie zadania i środki ustalone w planie oraz instrumenty służące sprawnej jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Główną cechą charakterystyczną planu jest to, że zapewnia on wszechstronny rozwój gospodarki narodowej znajdujący odbicie w założonym wzroście dochodu narodowego o około 5,5%. Założenia planu zapewniają przy tym nie tylko szybki wzrost ilościowy, ale również postęp w jakości produkcji i nowoczesności naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wzrost gospodarczy tworzy nam materialną podstawę realizacji celów społecznych, a wśród nich dalszego wzrostu płac i dochodów realnych ludności. Plan zapewnia pełną realizację podjętych w roku bieżącym decyzji o ogromnym znaczeniu społecznym, jak podwyżka najniższych płac, rent i emerytur oraz wprowadzenie emerytur i rent dla rolników. Tworzymy też warunki rozwoju oświaty, kultury, ochrony zdrowia, turystyki i innych dziedzin działalności zaspokajających socjalne i kulturalne potrzeby człowieka. Znajduje to syntetyczny wyraz we wzroście udziału spożycia w dochodzie narodowym do ponad 67%, jednocześnie plan zapewnia poprawę zaopatrzenia rynku dzięki znacznemu zwiększeniu dostaw towarów i usług dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Kolejną ważną cechą planu na rok przyszły jest zmniejszenie obciążenia dochodu narodowego inwestycjami przy jednoczesnych zmianach w strukturze programu inwestycyjnego. Polegają one na zapewnieniu priorytetu dla budownictwa mieszkaniowego, gospodarki żywnościowej i produkcji rynkowej. Planując zwiększenie budownictwa mieszkaniowego, tworzymy równocześnie podstawy do przyśpieszenia jego rozwoju w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Ważnym elementem planu jest pogłębienie przeobrażeń strukturalnych w produkcji przemysłowej na rzecz rynku i eksportu przy jednoczesnym ustabilizowaniu produkcji na cele inwestycyjne. Będziemy jednocześnie dokonywać istotnych zmian w strukturze asortymentowej produkcji, dostosowując ją do zmieniających się potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Plan charakteryzuje się wszechstronnym działaniem na rzecz realizacji programu rozwoju gospodarki żywnościowej i społeczno-gospodarczej rekonstrukcji naszego rolnictwa. Na te cele przeznacza się w planie zwiększone środki. W handlu zagranicznym zakładamy rosnący udział obrotów z krajami socjalistycznymi, a zwłaszcza ze Związkiem Radzieckim. Rozwój ten był i jest źródłem umocnienia podstawowych działów naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Plan zapewnia wysoki wzrost eksportu oraz racjonalizację importu. Ma to zasadnicze znaczenie dla umocnienia sytuacji płatniczej kraju. W polityce importowej preferuje się import służący zaopatrzeniu produkcji, dostosowując import dóbr inwestycyjnych do niezbędnych potrzeb wynikających z rozmiarów programu inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Przedstawione wyliczenie głównych cech charakterystycznych planu przyszłego roku pozwala stwierdzić, że plan ten umacnia równowagę gospodarczą kraju. Mamy pełne prawo sądzić, że plan przyniesie w tej dziedzinie odczuwalne rezultaty, jeżeli nawet nie wszystkie jeszcze napięcia będziemy mogli w pełni przezwyciężyć i wyeliminować.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pomyślne wykonanie planu wymaga zwiększonej dyscypliny realizacji jego założeń na wszystkich szczeblach gospodarki i podporządkowania wszystkich działań nadrzędnym priorytetom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wykonanie niełatwego, ale realnego planu na rok 1978 oznaczać będzie realizację zaleceń IX Plenum KC PZPR dotyczących pogłębienia manewru ekonomicznego, zapoczątkowanego przed rokiem przez V Plenum.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatele Posłowie! W planie na rok 1978 wysuwamy na pierwsze miejsce cztery problemy, mające w chwili obecnej podstawowe znaczenie społeczne i gospodarcze, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— poprawę sytuacji rynkowej,</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— dalszy rozwój gospodarki żywnościowej,</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz — powiększenie naszego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Trzy pierwsze spośród tych problemów należą do szczególnie ważnych i pilnych celów społecznych. W ścisłym związku z nimi pozostaje rozwój eksportu, określający nasze możliwości importowe, mające z kolei także niemałe znaczenie dla realizacji głównych celów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Najwyższą rangę wśród celów planu nadajemy sprawie poprawy sytuacji rynkowej. Celowi temu została podporządkowana struktura całego planu, który stwarza możliwość przełamania trudności rynkowych. Chciałbym, Obywatele Posłowie, nieco szerzej przedstawić te problemy.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wiemy wszyscy, że poprawa sytuacji rynkowej, a następnie stabilizacja i wzbogacenie rynku zależą od wielu czynników, a przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— od zwiększenia dostaw towarów i usług w skali odpowiadającej rosnącym dochodom pieniężnym i potrzebom ludności,</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— od lepszego dostosowania struktury asortymentowej i jakości dostaw do występującego na rynku zapotrzebowania,</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— od zachowania określonych w planie proporcji wzrostu przychodów pieniężnych i wyeliminowania przypadków niedostatecznej dyscypliny wypłat,</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— od prawidłowego ubezpieczenia równowagi rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Punktem wyjścia dla określenia rozmiarów dostaw towarów na rynek w roku przyszłym były założenia wzrostu przychodów pieniężnych społeczeństwa. Zgodnie z praktyką utrwaloną w ubiegłym i bieżącym pięcioleciu również i w roku 1978 wzrost przychodów pieniężnych nadal będzie podstawowym czynnikiem poprawy poziomu życia całego naszego narodu, wszystkich ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W projekcie planu zakłada się, że w roku przyszłym przychody pieniężne społeczeństwa zwiększą się w porównaniu z rokiem bieżącym o ok. 82 mld zł, to jest o 6,6%. Wzrost dochodów pieniężnych obejmie wszystkie grupy społeczno-zawodowe — pracowników gospodarki uspołecznionej, emerytów i rencistów, rolników gospodarujących indywidualnie, pracowników rzemiosła. Największą część tego przyrostu, bo przeszło 1/3, przeznaczamy na zwiększenie płac w gospodarce uspołecznionej. Przewidujemy wzrost średniej płacy nominalnej o 2,8%, a realnej — o 1,8% Prawie 1/3 przyrostu przychodów społeczeństwa stanowić będą rosnące o 22% wydatki państwa na świadczenia społeczne, w tym zwłaszcza emerytury i renty. Jest to konsekwencją podjętych w roku bieżącym decyzji o podwyżce emerytur i rent tzw. starego portfela, decyzji o świadczeniach na rzecz kombatantów i uchwalonej niedawno przez Wysoką Izbę ustawy o emeryturach i rentach dla rolników. Jest to więc dowodem naszej troski o poprawę warunków życiowych weteranów walki i pracy, tego pokolenia, które w czasie II wojny światowej i w trudnych latach powojennej odbudowy kładło podwaliny Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Plan zapewnia również wzrost przychodów ludności chłopskiej. Jego rozmiary zależeć będą głównie od uzyskanych wyników produkcyjnych. Wzrosną dochody ludności z tytułu zwiększenia wydatków i dotacji państwa na oświatę i wychowanie, kulturę i sztukę, ochronę zdrowia i opiekę społeczną, kulturę fizyczną i turystykę, działalność socjalną zakładów pracy oraz z tytułu rosnącego udziału dopłat państwa do gospodarki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pragnę poinformować, że na te Wszystkie cele w roku 1978 wydatkujemy z budżetu państwa około 140 mld zł, a łącznie ze świadczeniami z zakładowych funduszy socjalnych — około 153 mld zł. Odpłatność ludności za świadczenia we wszystkich wymienionych dziedzinach łącznie stanowi jedynie 1/4 pełnego kosztu tych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Biorąc pod uwagę wszystkie źródła dochodów społeczeństwa, w planie zakłada się, że w przeliczeniu na 1 mieszkańca w roku 1978 dochody realne wzrosną o około 4%. Oznacza to, że w roku przyszłym tempo wzrostu tych dochodów będzie zbliżone do osiąganego w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W celu zmniejszenia rozpiętości między wzrostem płac nominalnych i realnych Rząd zamierza prowadzić politykę ograniczania ruchu cen. Jednym z instrumentów tej polityki będzie eliminowanie niezasłużonych korzyści uzyskiwanych niekiedy przez jednostki gospodarcze wbrew zasadom systemu ekonomiczno-finansowego nie w drodze zwiększenia rozmiarów produkcji i poprawy jej efektywności, lecz w wyniku nieuzasadnionego ruchu cen.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zmniejszenie tej rozpiętości i umacnianie pieniądza, przewidziane uchwałami IX Plenum, leży w interesie ogółu ludzi pracy, a zwłaszcza pracowników, których płace mają charakter stały. Dotyczy to szczególnie płac finansowanych z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Taka polityka wymagać będzie ze strony państwa znacznie zwiększonego wysiłku. Przewiduje się, że łączna suma subwencji państwowych do całej gospodarki żywnościowej zwiększy się w roku 1978 do blisko 270 mld zł, w tym bezpośrednie dopłaty do cen żywności do około 126 mld zł. Problematykę dotowania celów społecznych przedstawi obszerniej obywatel Minister Finansów, uzasadniając projekt budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Przyjmując za podstawę założenia wzrostu dochodów pieniężnych społeczeństwa — w projekcie planu ustalono, że wzrost dostaw towarów i usług dla ludności wyniesie ponad 12%, a więc będzie znacznie szybszy od tempa wzrostu przychodów.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Aby uzyskać znaczne zwiększenie masy towarów na rynku, zapewniono w planie szybszy wzrost produkcji rynkowej oraz dokonano przegrupowania środków inwestycyjnych i dewizowych na rzecz rynku: Między innymi wprowadzono dodatkowo do planu inwestycje pozwalające w krótkim czasie zwiększyć dostawy produktów żywnościowych. Dodatkowe środki przeznaczono zwłaszcza na rozwój produkcji drobiarskiej, budowę dodatkowych piekarń i wytwórni napojów bezalkoholowych, przetwórni owoców i warzyw, mleczarni itp.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Kształtując w planie strukturę dostaw, uwzględniono zmiany w strukturze popytu na towary i usługi, będące następstwem wzrostu poziomu życia ludności, zmian w strukturze demograficznej społeczeństwa i innych przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wychodząc z analizy potrzeb i możliwości, zakłada się w planie wysokie tempo wzrostu dostaw mebli i artykułów wyposażenia mieszkań, elektromechanicznego sprzętu gospodarstwa domowego, sprzętu elektronicznego powszechnego użytku oraz wyrobów ze szkła i ceramiki szlachetnej.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Szczególny nacisk kładzie się na zapewnienie wzrostu i ciągłości dostaw towarów tzw. standardowych, służących potrzebom wszystkich grup społecznych, zwłaszcza tych najliczniejszych. Będziemy natomiast eliminować pojawiające się przypadki dawania priorytetu towarom służącym konsumpcji wystawnej, niezgodnej z socjalistycznymi wzorcami spożycia.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W planie na rok 1978 dużo uwagi poświęcono problematyce usług dla ludności. Kierowaliśmy się założeniami „Rządowego programu rozwoju usług i rzemiosła do 1980 r.”, aprobowanego przez Biuro Polityczne KC PZPR i CK Stronnictwa Demokratycznego, a następnie uchwalonego przez Wysoki Sejm w grudniu 1976 r.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zakłada się szczególnie wysokie tempo rozwoju tych rodzajów usług, na które występuje duży popyt, a więc m.in. usług przemysłowych, które wzrosną o 20%, w tym usług motoryzacyjnych o 30%, a także usług naprawy sprzętu radio-telewizyjnego i sprzętu gospodarstwa domowego. Wysokie tempo wzrostu osiągną również usługi budowlane.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Istotną rolę we wzbogacaniu podaży towarów i usług dla ludności pełnić będzie rzemiosło. Wzrost produkcji towarów i usług rzemiosła wyniesie ok. 22%.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Mamy świadomość, że o poprawie sytuacji rynkowej nie decyduje tylko ilościowe zwiększenie dostaw. Chodzi o to, aby jednocześnie poprawiać jakość towarów, lepiej dostosować asortyment do zapotrzebowania oraz rytmicznie wykonywać dostawy, zapewniając ciągłość zaopatrzenia. Oczekujemy od pracowników zakładów produkujących artykuły rynkowe oraz od wielotysięcznej rzeszy pracowników handlu większej troski o dobre zaopatrzenie sklepów i lepszą obsługę klientów.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Rząd podejmie kroki, aby silniej i bardziej zdecydowanie egzekwować odpowiedzialność za jakość zaopatrzenia rynku przez producentów i organizacje handlowe. Dlatego rozwiniemy bieżący nadzór nad zaopatrzeniem rynku, przy czym centralnie będziemy śledzili przebieg dostaw najważniejszych artykułów, a bardziej szczegółową kontrolę, obejmującą odpowiednio szerszy asortyment, sprawować będą ministerstwa nadzorujące producentów wspólnie z Ministerstwem Handlu Wewnętrznego i Usług oraz zjednoczenia produkcyjne wraz z centralami handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wielką rolę może tu odegrać również kontrola społeczna, zwłaszcza ze strony organizacji związkowych i samorządów robotniczych. Liczymy na pomoc i poparcie konferencji samorządów robotniczych, które będą analizować i zatwierdzać plany w zakładach pracy. Silniejszą kontrolą i dyscypliną należy objąć również wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonywane przez jednostki gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zasługującym na szczególne podkreślenie elementem planu jest dwukrotnie większe niż w latach ubiegłych ubezpieczenie towarowe w wysokości ok. 40 mld zł, tworzone narastająco w ciągu całego roku przyszłego oraz poważny przyrost rezerw i zapasów w handlu. Plan tworzy więc dobre przesłanki dla stopniowej poprawy sytuacji rynkowej. Nie oznacza to jednak, że gwarantuje on samoczynne osiągnięcie dobrego, w pełni zrównoważonego rynku. W tym celu potrzebne będzie konsekwentne kontynuowanie tej polityki oraz popieranie tendencji do oszczędzania. Trzeba też pamiętać, że zaspokojenie popytu na niektóre towary wymaga dłuższego czasu i znaczniejszego wzrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Rok 1978 będzie charakteryzował się dalszym zmniejszaniem podaży zasobów pracy. Dlatego też, kontynuując politykę pełnego zatrudnienia, trzeba będzie dokonywać dalszej jego racjonalizacji, zapewniając przyrost zatrudnienia, zwłaszcza w gospodarce żywnościowej i działalności usługowej. Biorąc pod uwagę istniejące potrzeby, uznano za celowe, przy pełnym zagospodarowaniu przyrostu zasobów pracy, skierować do pracy nakładczej i ajencyjnej, do rzemiosła oraz innych usług indywidualnych łącznie blisko 100 tys. osób oraz ok. 60 do 70 tys. osób do rolnictwa. Zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej wzrośnie o ok. 50 tys. osób, to jest mniej niż w roku bieżącym. Będzie to możliwe dzięki przyjęciu w końcowej fazie prac nad planem dodatkowego programu oszczędności w zatrudnieniu w wysokości 0,4%. W związku z tym we wszystkich działach gospodarki uspołecznionej, resortach i województwach przewiduje się dalszą racjonalizację gospodarowania kadrami, wzmocnienie dyscypliny pracy oraz przywrócenie właściwej rangi zagadnieniom normowania i organizacji pracy. Takie właśnie zadania Rząd stawia przed resortami i urzędami wojewódzkimi.</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! Kolejnym głównym celem planu na rok 1978 jest dalsza poprawa wyżywienia narodu, uzyskiwana w wyniku rozwoju rolnictwa i całej gospodarki żywnościowej. Za podstawowe zadania rolnictwa uważamy przezwyciężenie ujemnych dla produkcji roślinnej skutków nadmiernych opadów w bieżącym roku oraz utrwalenie pomyślnych tendencji w rozwoju hodowli.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W tym celu w projekcie planu przewiduje się znaczny wzrost dostaw pasz i nawozów mineralnych, to jest środków decydujących o wynikach produkcyjnych w przyszłym roku oraz konsekwentne rozwijanie systemu pomocy kredytowej, wspierającej zwiększanie produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zwiększamy poważnie import pasz treściwych i zapewniamy ich dostawę z zasobów państwowych w wysokości 9,3 mln ton, co powinno umożliwić wzrost produkcji zwierzęcej mimo niższych zbiorów zbóż i ziemniaków w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Szczególną uwagę zwracamy w planie na rok przyszły na polepszenie zaopatrzenia wsi w nawozy, materiały budowlane i maszyny rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obserwujemy korzystne zjawisko szybko rosnącego popytu na nawozy mineralne. Dążąc do zaspokojenia tego popytu, plan zapewnia — kosztem ograniczenia eksportu — wzrost dostaw umożliwiający zwiększenie zużycia pod zbiory przyszłoroczne do około 210 kg nawozów w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych. Równocześnie nastąpi poprawa struktury dostaw na korzyść nawozów azotowych i fosforowych.</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zakładamy wzrost dostaw cementu o 12%, materiałów ściennych o ponad 11%, wapna budowlanego o około 18%. Podejmiemy zdecydowane kroki przeciwko zdarzającemu się obecnie wykupywaniu materiałów budowlanych z rynku wiejskiego przez jednostki gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zapewniamy rolnictwu znacznie zwiększone dostawy ciągników, maszyn i samochodów. Lepsze wyposażenie gospodarstw uspołecznionych pozwoli skierować znacznie większą niż dotychczas liczbę ciągników i maszyn towarzyszących oraz środków transportowych do gospodarstw specjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Nakłady inwestycyjne na rozwój rolnictwa i przemysłu spożywczego znacznie wyprzedzają założenia planu 5-letniego. Szczególną uwagę w projekcie planu na 1978 rok zwracamy na dziedziny decydujące o dalszym rozwoju całego rolnictwa. Przewiduje się, że nakłady inwestycyjne na melioracje, zaopatrzenie wsi w wodę oraz elektryfikację wzrosną w stosunku do roku bieżącego o przeszło jedną szóstą.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W uspołecznionych gospodarstwach rolnych na wielu ważnych odcinkach przyspieszamy inwestycje w stosunku do planu 5-letniego. Na przykład z poważnym wyprzedzeniem realizujemy budowę stanowisk dla trzody chlewnej. W związku z tym w roku 1978 koncentrujemy środki na inwestycjach związanych z gospodarką paszową i budową stanowisk dla bydła, a szczególnie krów. W kółkach rolniczych głównym kierunkiem działalności inwestycyjnej będzie rozbudowa zaplecza remontowo-usługowego.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W przemyśle spożywczym, o czym już wspomniałem, przeznaczamy zwiększone środki na rozwój wielu ważnych dziedzin przetwórstwa. W sumie więc plan stwarza dobre materialno-techniczne warunki dla rozwoju produkcji żywności w roku przyszłym i w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Ocenia się, że przy przeciętnych warunkach klimatycznych w przyszłym roku będzie możliwe zwiększenie produkcji globalnej rolnictwa o 5,8%, a produkcji końcowej netto nawet ponad 7% w stosunku do średniego poziomu z czterech ostatnich lat.</u>
          <u xml:id="u-8.60" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W ciągu czterech lat 1974–1977 konsekwentnie zainwestowaliśmy w gospodarce żywnościowej łącznie około 500 mld zł. W latach tych rolnictwo otrzymało ciągniki, silniki i maszyny rolnicze o łącznej wartości około 100 mld zł, w tym ponad 180 tys. ciągników, ponad 12 tys. kombajnów do zbóż oraz blisko 15 tys. kombajnów do ziemniaków i buraków. Dostawy pasz treściwych z zasobów państwowych wyniosły w tym okresie prawie 30 mln ton, a poziom nawożenia wzrósł z ok. 158 kg/ha do przeszło 190 kg/ha w roku bieżącym. Mamy więc podstawę spodziewać się, że przy średnich warunkach klimatycznych uzyskamy odpowiednie efekty. Zależeć to będzie od umiejętnego i efektywnego wykorzystania stworzonego potencjału, od pracy służby rolnej, przedsiębiorstw obsługi rolnictwa i samych producentów rolnych. Niezmiernie istotne jest poprawienie efektywności gospodarowania w samym rolnictwie. W tym celu właśnie przewiduje się, że w roku przyszłym zostanie odpowiednio udoskonalony system ekonomiczno-finansowy uspołecznionych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-8.61" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Rozwój bazy technicznej rolnictwa, korzystny klimat społeczno-polityczny na wsi, wsparty decyzjami w sprawie rent dla rolników, usprawnienia w systemie sterowania rolnictwem, w tym uspołecznionymi gospodarstwami rolnymi — pozwalają stawiać przed całą kadrą rolniczą odpowiedzialne zadania z przekonaniem, że zostaną one dobrze wykonane.</u>
          <u xml:id="u-8.62" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatele Posłowie! Następnym celem planu, na którym chciałbym zatrzymać uwagę Wysokiej Izby, jest rozwój budownictwa mieszkaniowego. Określając rozmiary tego budownictwa w bieżącym planie 5-letnim, przyjęliśmy jak wiadomo program podstawowy, wynoszący zgodnie z uchwałą VII Zjazdu — 1 525 tys. mieszkań o łącznej powierzchni 93 750 tys. m2 oraz zadania dodatkowe w wysokości 50 tys. mieszkań o łącznej powierzchni 2,5 mln m2.</u>
          <u xml:id="u-8.63" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Na rok przyszły zakładamy w planie wzrost oddawanych do użytku mieszkań, licząc według powierzchni przeszło 10% w stosunku do rezultatów roku bieżącego. Jest to dynamika zgodna z założeniami planu 5-letniego. W celu zdyscyplinowania — zgodnie z uchwałami VIII Plenum Komitetu Centralnego — realizacji inwestycji mieszkaniowych ustalono, że za wykonane w roku bieżącym zostaną uznane budynki przyjęte przez komisje odbioru nie później niż do dnia 15 stycznia roku przyszłego.</u>
          <u xml:id="u-8.64" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wiadomo, że w roku bieżącym w niektórych województwach realizacja planu budownictwa mieszkaniowego wraz z zadaniami dodatkowymi napotyka trudności. Są one związane m.in. z brakiem dostatecznej ilości przygotowanych terenów uzbrojonych, niedociągnięciami organizacyjnymi w budownictwie i innymi przyczynami.</u>
          <u xml:id="u-8.65" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W skali kraju pomyślnie w zasadzie realizowany jest program podstawowy. Natomiast zagrożony jest zarówno co do liczby mieszkań, jak i ich powierzchni program powiększony o zadania dodatkowe. Jednocześnie następuje wzrost przeciętnej powierzchni budowanych mieszkań, która zarówno w roku ubiegłym, jak i bieżącym przekracza założenia planu średnio o 0,5 m2, co w skali całego kraju angażuje potencjał wykonawczy i materiałowy odpowiadający pięciu tysiącom mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-8.66" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W celu poprawy realizacji planu w roku bieżącym dokonano przesunięcia do budownictwa mieszkaniowego części potencjału wykonawczego z budownictwa przemysłowego, zwiększono nakłady inwestycyjne i środki płacowe oraz zapewniono pomoc zakładów pracy w wykańczaniu części mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-8.67" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wykonanie w całym pięcioleciu zarówno programu podstawowego, jak i zadań dodatkowych wymagać będzie w roku przyszłym dużej koncentracji sił i środków. Aby stworzyć sprzyjające ku temu warunki już obecnie, w ramach przegrupowania środków inwestycyjnych zwiększyliśmy dodatkowo o 10 mld zł w planie na rok 1978 środki na kompleks mieszkaniowy. Zapewnia to budowę dalszych fabryk domów, zwiększenie zakresu zbrojenia terenów oraz pokrycie występującego w niektórych regionach wzrostu kosztów budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-8.68" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Nie powinniśmy dopuszczać do przekraczania planowanych kosztów budowy mieszkań, przeciwstawiając się tendencjom do nadmiernego udziału budynków wysokich oraz nadmiernym kosztom, spowodowanym złą organizacją wykonawstwa. Dlatego sprawa realizacji programu rzeczowego i kosztów budownictwa mieszkaniowego musi w roku 1978 być przedmiotem szczególnej troski inwestorów, wykonawców i władz wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-8.69" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatele Posłowie! Wśród społecznych celów planu wysunęliśmy na pierwsze miejsce sprawy rynku, gospodarki żywnościowej i budownictwa mieszkaniowego. Równocześnie podejmujemy działania na rzecz realizacji pozostałych celów społecznych. Założenia planu przewidują w skali wynikającej z oceny istniejących możliwości dalszy, systematyczny rozwój oświaty, kultury, ochrony zdrowia, turystyki i innych dziedzin działalności zaspokajających socjalne i kulturalne potrzeby człowieka. Z dużą troską potraktowano w planie sprawy rozwoju środków masowego przekazu — prasy, radia i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-8.70" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Odpowiedzialne zadania w rozwoju działalności socjalnej i kulturalnej spoczywają na władzach terenowych. Powinny one zapewniać poprawę warunków zdrowotnych ludności, sprawnie wdrażać rozpoczynaną w roku 1978 reformę systemu edukacji, działać na rzecz upowszechnienia kultury.</u>
          <u xml:id="u-8.71" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! Szczególne miejsce w całości naszej współpracy z innymi krajami zajmuje realizacja kompleksowego programu dalszego pogłębiania socjalistycznej integracji ekonomicznej krajów RWPG. Przedsięwzięcia tworzące ten program stanowią coraz to mocniejszy materialny fundament rozwoju światowego systemu socjalistycznego, a zarazem dobrze służą długofalowym potrzebom naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-8.72" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Podobnie jak w latach poprzednich wyjątkowo dużą rolę dla realizacji naszych zamierzeń w roku przyszłym mieć będzie rozwój wymiany towarów i usług oraz współpraca gospodarcza i naukowo-techniczna ze Związkiem Radzieckim, naszym głównym partnerem gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-8.73" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Nadal pomyślnie i w sposób wzajemnie zrównoważony rozwijać się będą obroty towarowe i usługowe z naszymi pozostałymi socjalistycznymi sąsiadami — Czechosłowacją i Niemiecką Republiką Demokratyczną, a także z innymi krajami naszej wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-8.74" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wartość całego naszego eksportu powinna wzrosnąć w przyszłym roku o ponad 10%, przy wzroście importu o około 4%. Taki wzrost importu powinien zaspokoić niezbędne potrzeby gospodarki narodowej pod warunkiem dalszego postępu w racjonalnym wykorzystaniu importowanych surowców i materiałów oraz lepszej synchronizacji zakupu maszyn i urządzeń z harmonogramami realizacji inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-8.75" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Ważnym zadaniem przemysłu jest rytmiczne dostarczanie produkcji przeznaczonej na eksport, a także uzyskanie wyższej jakości tej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.76" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Dynamikę naszych stosunków handlowych z krajami niesocjalistycznymi zarówno rozwiniętymi, jak i rozwijającymi się określamy zgodnie z zawartymi porozumieniami handlowymi i istniejącymi zobowiązaniami oraz warunkami importu i możliwościami lokaty na poszczególnych rynkach naszych towarów eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-8.77" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pragnę przypomnieć, że występujące w tej dziedzinie trudności wynikają z recesji w krajach kapitalistycznych, niekorzystnego dla nas układu cen na rynkach zagranicznych, skutków nieurodzaju w rolnictwie, a niekiedy również z naszej niedostatecznej aktywności eksportowej. Dodatkowy import zbóż w latach 1977–1978 w wysokości 4,5 mln ton poważnie obciąża bilans płatniczy. Musimy na ten import oraz import innych surowców i materiałów, niezbędnych dla zaopatrzenia przemysłu, zapracować przez wydatne przyspieszenie eksportu. W tym celu trzeba dywersyfikować nasze obroty zarówno pod względem geograficznym, jak i struktury towarowej, kierując się zasadą wzajemnych korzyści i przykładając wielką wagę do rozwoju kooperacji przemysłowej, która jest jedną z przyszłościowych form obrotów w warunkach postępującej specjalizacji i międzynarodowego podziału pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.78" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Należy mocno podkreślić fakt, że w trudnych warunkach roku bieżącego udało się przełamać tendencję pogarszania się salda handlu zagranicznego i uzyskać jego poprawę o ponad 2 mld zł dewizowych. Pozwala to założyć na rok przyszły kolejną poprawę tego salda o dalsze 2 mld zł dewizowych. Jest to zadanie w pełni realne i przy umiejętnym wysiłku możliwe do przekroczenia. Poprawa salda handlu zagranicznego ponad założenia planu powinna być przedmiotem szczególnej aktywności wszystkich organizacji gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-8.79" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! Kolejnym problemem, który pragnę przedstawić, są sprawy produkcji przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-8.80" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zadania wzrostu produkcji przemysłowej zostały określone w planie na 6,8%. Oznacza to, że wartość produkcji dziennej, licząc dni robocze, osiągnie mld zł, a więc o 1/3 więcej niż w roku 1975.</u>
          <u xml:id="u-8.81" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Najważniejszym zadaniem jest pogłębienie zmian strukturalnych na rzecz produkcji finalnej i kooperacyjnej służącej potrzebom rynku i eksportu, a także lepsze dostosowanie asortymentu do potrzeb odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-8.82" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pogłębienie manewru gospodarczego w sferze produkcji znajduje swój wyraz w tym, że przyrost produkcji na rynek i eksport będzie prawie o połowę szybszy od przyrostu całej produkcji. Natomiast zgodnie z przyjętym programem inwestycyjnym nie zwiększamy produkcji przeznaczonej na ten cel. Tempo wzrostu produkcji kooperacyjnej zostało określone na 7,5%, czyli wyprzedza tempo wzrostu całej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-8.83" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zakłada się postęp w harmonizowaniu rozwoju poszczególnych gałęzi i branż przemysłu, a także poprawę rocznych i wieloletnich powiązań kooperacyjnych między dostawcami i odbiorcami. Przekraczanie planu produkcji przemysłowej może następować tylko w przypadkach, gdy rozwijana ona będzie przy wykorzystaniu surowców krajowych oraz przy dostosowaniu asortymentu produkcji do popytu na rynku wewnętrznym bądź do zamówień zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.84" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zakładamy postęp w unowocześnieniu gałęziowej struktury produkcji, znajdujący wyraz w szybszym rozwoju przemysłu elektromaszynowego i chemicznego, w których dynamika produkcji przekroczy 8%.</u>
          <u xml:id="u-8.85" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W przemyśle elektromaszynowym szczególnie szybko wzrośnie produkcja wyrobów precyzyjnych, maszyn do obróbki plastycznej metali, aparatury pomiarowej, samochodów osobowych, maszyn elektrycznych, kabli telefonicznych. Wysoko wzrośnie produkcja takich dóbr trwałego użytku, jak pralki automatyczne oraz chłodziarki i zamrażarki domowe, których łączna produkcja przekroczy milion sztuk.</u>
          <u xml:id="u-8.86" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W przemyśle chemicznym poważnie wzrośnie produkcja tworzyw sztucznych, farb i lakierów oraz o ponad 38% opon do samochodów osobowych.</u>
          <u xml:id="u-8.87" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Rozwój naszej gospodarki opieramy na mocnej podstawie rosnącej produkcji i przetwórstwa podstawowych paliw i surowców. Wydobycie węgla kamiennego przekroczy 192 mln ton. Produkcja stali — dzięki Hucie „Katowice” — zwiększy się do 20 mln ton, a miedzi do 365 tys. ton. Produkcja cementu wyniesie blisko 24,5 mln ton.</u>
          <u xml:id="u-8.88" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Oprócz ilościowego wzrostu produkcji szczególny nacisk kładziemy w planie na poprawę jej jakości. Wysoka jakość artykułów rynkowych zapewnia nabywcy lepsze zaspokojenie potrzeb oraz trwałe i niezawodne użytkowanie. Jakość dóbr eksportowych umożliwia konkurowanie na rynkach zagranicznych. Jakość wytwarzanych środków produkcji jest warunkiem efektywności i kosztów eksploatacji. W roku bieżącym Rząd dokonał szerokiej oceny jakości produkcji i podjął w tej dziedzinie szereg zaleceń dla ministerstw, zjednoczeń i zakładów pracy. Decyzje te i przygotowywane dalsze zamierzenia, a w tym opracowywany projekt ustawy o jakości produkcji, powinny sprzyjać uzyskaniu odczuwalnej jej poprawy. Połączenie tych działań z inicjatywą i aktywnością załóg, pracowników nauki i szerokiego aktywu społecznego powinno zapewnić szybszy postęp w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-8.89" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Dokonamy dalszego postępu w ograniczaniu wpływów działalności produkcyjnej na środowisko naturalne. Zainstalowane zostaną urządzenia redukujące zanieczyszczenia pyłowe o prawie 3 mln ton rocznie oraz zanieczyszczenia gazowe o około 200 tys. ton rocznie. Wybudowane zostaną oczyszczalnie ścieków o przepustowości ponad jeden milion metrów sześciennych na dobę, zagospodaruje się znaczne ilości odpadów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-8.90" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Odpowiedzialne zadania stoją w roku 1978 przed całym systemem komunikacyjnym naszego kraju, a zwłaszcza przed jednostkami organizacyjnymi resortu komunikacji, gospodarki morskiej i łączności. W całym tym dziale gospodarki, a zwłaszcza w transporcie kolejowym zakłada się postęp w racjonalizowaniu przewozów, ulepszanie pracy eksploatacyjnej, poprawę jakości i dyscypliny pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.91" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! Charakteryzując plan inwestycyjny na rok 1978, chciałbym zwrócić uwagę obywateli posłów na cztery istotne jego cechy.</u>
          <u xml:id="u-8.92" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Pierwszą z nich jest obniżenie udziału inwestycji w dochodzie narodowym do podziału do około 24%.</u>
          <u xml:id="u-8.93" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Druga — to dokonanie zmian struktury inwestowania w drodze dalszych konsekwentnych przesunięć na cele najpilniejsze społecznie i gospodarczo.</u>
          <u xml:id="u-8.94" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Trzecia — to zwiększenie roli wysoko efektywnych inwestycji modernizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-8.95" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Czwarta wreszcie — to istotne zadania poprawy efektywności inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-8.96" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zmniejszenie obciążenia dochodu narodowego nakładami inwestycyjnymi wynika ze stabilizacji wielkości tych nakładów na poziomie roku bieżącego, przy równoczesnym wzroście dochodu narodowego. Ponieważ w latach ubiegłych zwiększaliśmy inwestycje bardzo dynamicznie, będą one w roku 1978 przeszło dwukrotnie wyższe niż na początku bieżącego dziesięciolecia. Podwojenie nakładów w ciągu 7–8 lat jest świadectwem dużej skali procesów inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-8.97" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Charakterystyczną cechą programu inwestycyjnego jest, jak już mówiłem, przegrupowanie nakładów na rzecz budownictwa mieszkaniowego, gospodarki żywnościowej i rynku. Równocześnie dokonano przesunięć na inne ważne cele energetyczno-surowcowe, takie jak elektrownia Bełchatów, II etap Huty „Katowice”, kombinat w Kwidzyniu, cele związane z zaopatrzeniem rolnictwa w środki produkcji, a także na potrzeby zwiększenia możliwości przewozowych na Górnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-8.98" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Położenie szczególnego nacisku na najbardziej efektywne inwestycje modernizacyjne znajduje wyraz w określeniu po raz pierwszy w naszej praktyce planowania wielkości inwestycji modernizacyjnych w poszczególnych resortach. Ocenia się, że wyniosą one w gospodarce ponad 102 mld zł, to jest 18% ogółu nakładów w gospodarce uspołecznionej. Ważnym zadaniem wszystkich jednostek gospodarczych jest zapewnienie pełnej realizacji tego programu. Kolejnym zadaniem ujętym już w planie jest osiągnięcie oszczędności nakładów sięgającej 3% pierwotnej wartości kosztorysowej. Zmniejszenie nakładów w tej skali zostanie osiągnięte przez poprawę rozwiązań projektowych oraz oszczędności w wykonawstwie.</u>
          <u xml:id="u-8.99" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Istotną cechą planu jest również utrzymanie możliwości elastycznego realizowania mniejszych inwestycji, zwłaszcza przewidzianych systemem WOG oraz finansowanych z funduszów społecznych i specjalnych. Na ten cel w planie zawarte są odpowiednie nakłady.</u>
          <u xml:id="u-8.100" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W odróżnieniu od lat poprzednich nie przewiduje się upoważnień do przekraczania planu inwestycyjnego, co jest wyrazem konsekwentnej realizacji uchwał IX Plenum KC PZPR.</u>
          <u xml:id="u-8.101" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wymaga to przezwyciężenia tendencji do podejmowania nieplanowanych przedsięwzięć inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-8.102" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! W pracach nad całokształtem założeń planu przyjęto za podstawę, silnie akcentowaną przez I Sekretarza naszej partii, dyrektywę głębszego oparcia się na poprawie efektywności gospodarowania we wszystkich dziedzinach działalności. W tym wyraża się również jakościowy charakter planu na rok 1978 i stawianych w nim zadań. Musimy zwiększyć rolę analiz efektywności i rachunku ekonomicznego w podejmowaniu decyzji oraz w ocenie i rozliczaniu wyników działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-8.103" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W projekcie planu zakłada się, że w wyniku poprawy organizacji pracy oraz wzrostu technicznego jej uzbrojenia, wydajność pracy zwiększy się w przemyśle o 6,7%, a w budownictwie o 8%.</u>
          <u xml:id="u-8.104" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W ostatnich latach tempo wzrostu uzbrojenia technicznego pracy w przemyśle i w budownictwie jest wyższe od tempa wzrostu wydajności pracy. Wskazuje to na możliwość wykorzystania rezerw, zwłaszcza w tych zakładach pracy, w których w ostatnich latach zastosowano nowoczesne procesy technologiczne.</u>
          <u xml:id="u-8.105" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Szczególne znaczenie ma uzyskanie postępu w racjonalizacji zużycia energii, paliw, surowców i materiałów, zwłaszcza importowanych. Musimy w tym celu lepiej zdyskontować dokonany w gospodarce w latach ubiegłych postęp techniczny i technologiczny. We wszystkich zakładach zostaną określone konkretne zadania obniżki zużycia materiałów i surowców. Podjęta zostanie weryfikacja norm i normatywów zużycia. Trzeba wyraźnie powiedzieć, że zakłady nie realizujące zadań oszczędnościowych nie mogą liczyć na zwiększone dostawy zaopatrzeniowe.</u>
          <u xml:id="u-8.106" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W roku przyszłym przewidujemy zwiększenie roli bilansów materiałowych w dyscyplinowaniu produkcji i racjonalizacji zużycia. Bilanse asortymentowe wraz z całym systemem poziomych powiązań umownych decydują o sprawnym przebiegu procesów kooperacji i zaopatrzenia. Powinny one być narzędziem służącym do racjonalizacji zużycia i eliminacji stosowania cenniejszych materiałów tam, gdzie mogą one być zastąpione tańszymi i łatwiej dostępnymi.</u>
          <u xml:id="u-8.107" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Projekt planu nakłada także na wszystkie organizacje gospodarcze obowiązek odzysku i wykorzystania materiałów i surowców wtórnych oraz materiałów pochodzenia lokalnego.</u>
          <u xml:id="u-8.108" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Poprawa gospodarowania surowcami i materiałami powinna zapewnić osiągnięcie w 1978 r. obniżki kosztów materiałowych w przemyśle i w budownictwie o ponad 30 mld zł. Projekt planu zakłada także racjonalizację gospodarki zapasami.</u>
          <u xml:id="u-8.109" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Efektywność i jakość powinny być głównym kierunkiem dalszych naszych działań nie tylko w przyszłym roku, ale w całej drugiej połowie bieżącego pięciolecia. We wszystkich bowiem dziedzinach lepsze zaspokojenie potrzeb społecznych zależy w dużej mierze od postępu w efektywności gospodarowania, jakości pracy i produkcji, organizacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.110" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatele Posłowie! Planowanie ma w gospodarce socjalistycznej szczególne znaczenie. Opracowanie prawidłowego planu jest warunkiem koniecznym pomyślnego rozwoju gospodarki. Potrzebne jest jednak równolegle dobre zorganizowanie działalności wykonawczej, a następnie bieżąca analiza i wyciąganie wniosków dla sterowania realizacją planu. W tak rozumianym procesie szczególnie istotne są 3 elementy:</u>
          <u xml:id="u-8.111" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po pierwsze — odpowiadający obiektywnym potrzebom i możliwościom plan, opracowany przy udziale zainteresowanych, przy respektowaniu naszej ustrojowej zasady centralizmu demokratycznego,</u>
          <u xml:id="u-8.112" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po drugie — system finansowo-ekonomiczny i prawno-administracyjny tworzący reguły postępowania w procesie wykonywania planu; do systemu tego zaliczyć należy również całokształt problematyki norm, cen i innych parametrów, a także umowy kooperacyjne i inne umowy gospodarcze, i wszelkie zasady funkcjonowania,</u>
          <u xml:id="u-8.113" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po trzecie — system motywacji obejmujący różnorodne formy oddziaływania moralnego i materialnego na wykonawców planu.</u>
          <u xml:id="u-8.114" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Dopiero harmonijne skojarzenie tych wszystkich trzech składników gwarantuje pomyślne wykonanie planu. Dlatego też po rozpatrzeniu planu przez Wysoką Izbę oraz po doprowadzeniu zadań planu do jednostek niższych szczebli, Rząd podejmie działania zmierzające do stworzenia warunków dla jego prawidłowej realizacji. Zakłada się rozszerzanie zmodyfikowanego systemu ekonomiczno-finansowego w przemyśle oraz przygotowanie wdrożenia tego systemu w budownictwie i rolnictwie. Powinno to sprzyjać rozszerzaniu operatywnej samodzielności wielkich organizacji gospodarczych, a zarazem ich odpowiedzialności za poprawę efektywności i działania zgodnie z założeniami planu.</u>
          <u xml:id="u-8.115" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W wyniku tych przedsięwzięć, jak i innych środków organizacyjno-ekonomicznych polityki państwowej, trzeba przełamywać występujące tendencje wzrostu kosztów i zdecydowanie przechodzić do ich obniżania, a także doprowadzić do uzasadnionego zmniejszania stosowanych w szeregu przypadkach dotacji budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-8.116" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Niezależnie od sprawy doskonalenia rozwiązań systemowych, chciałbym szczególnie mocno podkreślić znaczenie dobrego wykorzystania rozwiązań już istniejących, zwłaszcza powiązań bezpośrednich pomiędzy wszystkimi podstawowymi ogniwami wykonawczymi planu. Sprawne koordynowanie ich działalności, szczególnie powiązań zaopatrzeniowych i kooperacyjnych, w układach międzybranżowych i międzyresortowych decyduje o powodzeniu planu.</u>
          <u xml:id="u-8.117" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Zwiększając rolę planu w sterowaniu gospodarką narodową i dyscyplinując jego realizację, zgodnie z uchwałą IX Plenum — zapewnimy większą stabilność planów, a dokonywane w ciągu roku korekty będą ograniczone do niezbędnego minimum.</u>
          <u xml:id="u-8.118" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Wysoka Izbo! Zdajemy sobie w pełni sprawę z tego, że nie wszystkie zgłaszane w trakcie prac nad planem potrzeby, zwłaszcza inwestycyjne, mogły być w nim uwzględnione. Nadrzędność interesów społecznych wymagała jednak podporządkowania im bieżących interesów branżowych i niekiedy terenowych. Również tych, które rozpatrywane z osobna uznać można za uzasadnione. Liczymy zatem na pełne zrozumienie przesłanek, które wpłynęły na taki kształt planu.</u>
          <u xml:id="u-8.119" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Liczymy również, że zrozumienie tych przesłanek znajdzie wyraz w zwiększonej aktywności załóg i zakładów pracy, organizacji związkowych i młodzieży, stworzy warunki do rozwoju współzawodnictwa pracy oraz rozwijania inicjatyw terenowych i lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-8.120" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">W każdym województwie powinny być zapewnione szczególne preferencje dla wzrostu produkcji rynkowej, z uwzględnieniem miejscowych tradycji i możliwości. W szczególności powinny zostać wzmożone wysiłki na rzecz zwiększenia produkcji materiałów budowlanych przy szerokim wykorzystaniu miejscowych surowców. Ważnym zadaniem wszystkich województw jest systematyczna dbałość o lepsze funkcjonowanie handlu i usług dla ludności, a także zapewnienie warunków lokalowych i zaopatrzeniowych rozwoju rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-8.121" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Tworząc coraz lepsze warunki dla rozwoju aktywności władz terenowych, Rząd przygotowuje nowy akt prawny rozszerzający uprawnienia i obowiązki wojewodów. Chcemy w ten sposób umożliwiać władzom terenowym bardziej skuteczne działanie na rzecz rozwoju swoich regionów.</u>
          <u xml:id="u-8.122" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Obywatele Posłowie! Przedkładając Wysokiej Izbie projekt planu na rok 1978, pragnę stwierdzić, że plan ten stanowi dalszy krok w realizacji tych ogólnonarodowych celów, które wytyczyła Polska Zjednoczona Partia Robotnicza na swym VII Zjeździe, a które uchwaliła Wysoka Izba w planie 5-letnim. Przemawiają za tym następujące cechy tego planu:</u>
          <u xml:id="u-8.123" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po pierwsze — jest to plan dalszego podnoszenia poziomu życia narodu, realizacji ambitnych zadań w polityce społecznej i budownictwie mieszkaniowym,</u>
          <u xml:id="u-8.124" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po drugie — jest to plan poprawy sytuacji rynkowej, lepszych warunków zakupów, szybszego wzbogacania asortymentu towarów i usług na rynku wewnętrznym,</u>
          <u xml:id="u-8.125" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po trzecie — jest to plan aktywnego rozwoju gospodarki żywnościowej i unowocześnienia rolnictwa,</u>
          <u xml:id="u-8.126" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">— po czwarte — jest to plan dalszego i wszechstronnego rozwoju gospodarki narodowej, stawiający nas wśród szybko rozwijających się krajów.</u>
          <u xml:id="u-8.127" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Proponowany plan na rok 1978, na trzeci rok bieżącego pięciolecia, rok który zapoczątkowany zostanie II Krajową Konferencją Partyjną, jest planem ambitnym, ofensywnym, tworzącym korzystne warunki dla podejmowania kolejnych śmiałych zadań w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-8.128" who="#PrzewodniczącyKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówTadeuszWrzaszczyk">Przedstawiając Wysokiej Izbie projekt narodowego planu społeczno-gospodarczego na rok 1978 do rozpatrzenia i aprobaty, wyrażam przeświadczenie, że poparcie Sejmu udzielone temu projektowi stanie się istotnym czynnikiem zapewniającym pomyślne wykonanie proponowanych w nim zamierzeń.</u>
          <u xml:id="u-8.129" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję Obywatelowi Wicepremierowi.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Obecnie proszę o zabranie głosu Ministra Finansów Obywatela Henryka Kisiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt budżetu państwa na 1978 r., którego podstawowe założenia mam zaszczyt w imieniu Rządu przedstawić, odzwierciedla w swych rozmiarach i w swych proporcjach dotychczasowe osiągnięcia przyspieszonego rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego naszego kraju w ciągu ostatnich lat oraz przewiduje umocnienie i rozwinięcie tych osiągnięć w 1978 r. Ściśle powiązany z zadaniami omówionego przed chwilą projektu narodowego planu społeczno-gospodarczego — projekt budżetu na 1978 r. wyraża zwłaszcza tę tendencje i te kierunki działania, które zmierzają do dalszej poprawy materialnych i kulturalnych warunków bytu naszych obywateli oraz do wzmocnienia równowagi ekonomiczno-finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Pomimo znacznych trudności, spowodowanych niesprzyjającymi warunkami wewnętrznymi i zewnętrznymi, mogę dziś z pełnym uzasadnieniem i przekonaniem stwierdzić, że w 1977 r. budżet państwa zamkniemy korzystniejszymi rezultatami niż planowaliśmy, stwarzając tym samym dobry punkt wyjścia do wykonania zadań finansowych, przewidzianych w projekcie budżetu na rok przyszły. Dotychczasowy przebieg realizacji dochodów budżetowych wskazuje, że osiągniemy blisko 50 mld zł więcej dochodów niż planowaliśmy. Jest to przede wszystkim rezultat konsekwentnej realizacji polityki określonej w uchwałach V i VI Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest to przede wszystkim wynikiem dobrej pracy załóg wielu przedsiębiorstw i instytucji, przekraczających zadania produkcyjne i usługowe ustalone w tegorocznym planie; jest to również efektem dokonywanego przez Rząd przegrupowania finansowych oraz materialnych sił i środków. Ponadplanowe dochody budżetowe umożliwiają w tym roku pokrycie nieprzewidzianych wydatków, związanych zwłaszcza z usuwaniem skutków powodzi i strat spowodowanych nadmiernymi opadami deszczu w wielu rejonach kraju.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Osiągnięcie ponadplanowych dochodów w budżecie pozwala także na zwiększenie o wiele miliardów złotych kredytów bankowych. W szczególności powiększono znacznie ponad założenia planu — ale w dobrym interesie całej gospodarki narodowej — kredyty obrotowe i inwestycyjne dla rolników, głównie na rozwój ich gospodarstw specjalistycznych i na zakupy nowoczesnych środków produkcji. Banki zwiększyły także kredyty na budownictwo mieszkaniowe zarówno uspołecznione, jak i indywidualne oraz mogły rozszerzyć kredyty na sprzedaż ratalną artykułów, znajdujących się w dostatecznych ilościach na rynku. Wreszcie część ponadplanowych dochodów stanowić będzie nadwyżkę budżetową w wysokości — jak szacujemy — ok. 7 mld złotych, które zasilą środki rezerwowe przyszłego roku, przyczyniając się już na początku do dalszego umocnienia równowagi finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wysoki Sejmie! Przedłożony projekt budżetu państwa na przyszły rok po raz pierwszy przekracza sumę jednego biliona złotych po stronie dochodów. Dochody cechują się poważnym wzrostem, bo o blisko 8% w porównaniu do ich poziomu w bieżącym roku, a więc wzrostem wyższym niż tempo wzrostu produkcji w gospodarce uspołecznionej i tempo wzrostu dochodu narodowego. Wydatki natomiast charakteryzuje przyrost umiarkowany, nieco poniżej 2%, a więc poniżej tempa wzrostu dochodu narodowego, co sprzyjać będzie umocnieniu równowagi ekonomicznej kraju. Formułując założenie umiarkowanego wzrostu ogólnych wydatków budżetu, kontynuujemy jednak realizację celów społecznych zawartych w programie VII Zjazdu partii, czego wyrazem jest zwłaszcza zagwarantowanie w projektowanym budżecie środków na:</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">— dalsze przyspieszenie rozwoju gospodarki żywnościowej i poprawy wyżywienia narodu,</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">— wydatny rozwój produkcji rynkowej potrzebnej dla poprawy zaopatrzenia ludności,</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">— przyspieszenie rozwoju budownictwa mieszkaniowego oraz — kontynuowanie szerokiego programu rozwoju ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Natomiast w innych dziedzinach, mniej związanych z indywidualnym i społecznym spożyciem ludności, założono pewne zmniejszenie dynamiki wydatków.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Około 270 mld zł, tj. prawie jedna trzecia wydatków budżetu państwa będzie przeznaczona na dotacje dla gospodarki żywnościowej. Wzrastają one w przyszłym roku o ok. 18,5 mld zł. Składa się na to głównie zwiększenie środków na finansowanie rozwoju produkcji rolnej o około 12 mld zł oraz wzrost o ok. 8,5 mld zł wydatków związanych z utrzymaniem stabilizacji cen podstawowych produktów żywnościowych w warunkach rosnącej ich produkcji i nieuchronnego podwyższania się kosztów ich wytwarzania.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Projekt budżetu przewiduje również dalsze zwiększenie o 1,5 mld zł dopłat do kosztów wytwarzania niektórych nieżywnościowych towarów rynkowych, zwłaszcza wyrobów przemysłu lekkiego, w tym wyrobów dziecięcych oraz dopłat do usług, których ceny detaliczne nie w pełni pokrywają koszty produkcji. Zwiększa się także o 1,4 mld zł środki na dofinansowanie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, gdyż opłaty za usługi komunalne i czynsze mieszkaniowe nie pokrywają całości kosztów usług. Dotyczy to również usług komunikacyjnych, zwłaszcza przewozów pasażerskich w komunikacji miejskiej i międzymiastowej.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Ponadto ze środków budżetowych sfinansujemy umorzenia kredytów na budownictwo mieszkaniowe, powiększając wydatki na ten cel z 10,2 mld zł w bieżącym roku do 20,1 mld zł w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Ogółem dopłaty budżetowe do gospodarki żywnościowej, żywnościowych i nieżywnościowych artykułów rynkowych oraz częściowo odpłatnych usług komunalnych i mieszkaniowych wyniosą w 1978 roku ok. 327 mld zł i będą o ok. 11% wyższe niż w 1977 roku. Jak wynika z tych liczb — w przyszłym roku środki budżetowe będą w znacznie większym niż dotychczas stopniu finansować rozwój i spożycie żywności oraz oddziaływać na ogólną poprawę warunków życia ludności.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Poważnym zadaniem dla budżetu na 1978 r. jest założenie zgromadzenia jeszcze większych niż dotąd środków na ubezpieczenia społeczne, głównie na realizację przyspieszonego programu podwyższania rent i emerytur oraz zasiłków rodzinnych i macierzyńskich. Wydatki budżetowe na te cele przekroczą 44 mld zł i będą o ponad 11% wyższe niż w 1977 r. Łącznie ze środkami pozabudżetowymi na ubezpieczenia społeczne zapewnia to wypłaty świadczeń na rzecz ludności w granicach 100 mld zł. Dużą wagę przywiązujemy do przeznaczenia znacznie większych niż w tym roku środków na pomoc dla rodzin, przewidując wzrost wydatków na zasiłki rodzinne, macierzyńskie itp. o przeszło 8%. Wzrastają również znacznie wydatki związane z dalszym rozwojem świadczeń z funduszu kombatantów.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Budżet państwa na 1978 r. zapewnia również środki niezbędne dla sfinansowania planowanego rozwoju ochrony zdrowia, oświaty, szkolnictwa wyższego, kultury i sztuki oraz kultury fizycznej i turystyki kosztem ok. 140 mld zł. Skala wzrostu wydatków na ten cel wynosi ok. 3%, ale stosownie do hierarchii celów społecznych w jednych dziedzinach, gdzie natężenie potrzeb jest większe, wydatki rosną szybciej niż 3%, a w innych, gdzie osiągnęliśmy względnie dobry poziom świadczeń, wydatki rosną nieco wolniej.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Szczególną pozycję w wydatkach na usługi socjalne i kulturalne zajmuje finansowanie ochrony zdrowia. W wyniku objęcia w poprzednich latach całej ludności bezpłatną opieką zdrowotną, a zwłaszcza objęcia nią indywidualnych rolników, bardzo szybko wzrastał udział wydatków na ochronę zdrowia w całości wydatków budżetowych. W konsekwencji wydatki na zdrowie stanowią już dziś 43% ogółu wydatków na działalność socjalną i kulturalną.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W przyszłym roku na potrzeby ochrony zdrowia zapewniamy środki o 1,8 mld zł wyższe niż w br., potrzebne dla sfinansowania kosztów utrzymania nowo uruchamianych obiektów i przewidywanego dalszego zwiększenia zatrudnienia w służbie zdrowia. Ponadto, projekt budżetu przewiduje, że nastąpi dalsze zwiększenie środków w stopniu, jaki będzie potrzebny dla pełnego sfinansowania dopłat do leków nabywanych przez ludność po ulgowych cenach.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Bardzo poważna, bo prawie 60-miliardowa kwota środków, którą przeznaczamy w przyszłym roku na ochronę zdrowia wskazuje na potrzebę zwrócenia większej uwagi na ich racjonalne wykorzystanie. Chodzi tu zwłaszcza o to, aby służyły one wydatniejszemu usprawnieniu opieki nad chorymi przez lepsze wykorzystanie bazy materialnej i aparatury zakładów służby zdrowia oraz wysoko wykwalifikowanej, licznej kadry pracowników służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Oprócz zwiększenia wydatków na ochronę zdrowia w budżecie przewidziano 3-procentowy przyrost wydatków na pomoc społeczną. W ten sposób budżet zapewni środki niezbędne na sfinansowanie dalszego wzrostu wypłat zasiłków i zapomóg, przyrostu miejsc w domach rencistów i dalszego rozszerzenia opieki nad chorymi w domu.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W wydatkach na szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie przewidzieliśmy zwłaszcza wzrost środków niezbędny dla kontynuowania działań, zapewniających realizację reformy systemu edukacji narodowej. Mam tu zwłaszcza na myśli znaczne rozszerzenie zasięgu wychowania przedszkolnego. Stało się ono niemal powszechnym elementem wychowania młodzieży. W 1978 r. obejmiemy nim już prawie 96% ogólnej liczby dzieci w wieku 6 lat. Zapewniamy też środki na kontynuowanie dokształcania koniecznego dla podwyższenia poziomu kwalifikacji kadry nauczycielskiej oraz na dalszy rozwój zbiorczych szkół gminnych.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Proponowane wydatki na szkolnictwo zawodowe i średnie zapewniają już możliwość kontynuowania dalszej nauki dla ponad 98% młodzieży kończącej szkoły podstawowe. Zgodnie z programem przyspieszenia rozwoju rolnictwa budżet przewiduje środki niezbędne dla zwiększenia o ponad 30% liczby oddziałów w szkołach rolniczych. Rozszerzy to znacznie możliwości podnoszenia fachowej wiedzy młodzieży rolniczej, a w przyszłości będzie sprzyjać intensyfikacji produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W szkolnictwie wyższym zapewniamy pokrycie wydatków na dalszą poprawę warunków nauczania. Szkoły te będą bowiem dysponować o ok. 6% wyższymi środkami niż w br. Pozwoli to na sfinansowanie całorocznych skutków tegorocznej podwyżki studenckich stypendiów, zwiększenia płac dla młodej kadry naukowej oraz kosztów utrzymania wielu nowo oddawanych do użytku obiektów.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W wydatkach na kulturę i sztukę, które w warunkach porównywalnych wzrastają o ok. 4%, szczególne miejsce zajmuje finansowanie radia i telewizji. Dążeniem naszym jest bowiem zapewnienie dalszego postępu jakościowego najbardziej masowych form upowszechnienia kultury. Środki te koncentrujemy więc przede wszystkim na poprawie jakości programu telewizyjnego. Zapewniamy też niezbędne środki na sfinansowanie kosztów działalności nowych obiektów, a zwłaszcza bibliotek i ośrodków kultury.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W mniejszym stopniu, bo ok. 2% (licząc w warunkach porównywalnych) wzrastają bezpośrednie wydatki budżetu na kulturę fizyczną i turystykę. Na potrzeby kultury fizycznej i turystyki są jednak przeznaczane znaczne środki pozabudżetowe, a zwłaszcza środki Totalizatora Sportowego, funduszów turystyki i wypoczynku oraz terenowych funduszów rozwoju kultury fizycznej, zasilanych m.in. z zakładowych funduszów socjalnych. Szacujemy, że w przyszłym roku środki te wyniosą ok. 6 mld zł i będą o ok. 8% wyższe niż w br.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wysoka Izbo! Jeśli uzupełnimy wspomniane przeze mnie wcześniej wydatki związane z rozwojem gospodarki żywnościowej po potrąceniu wydatków inwestycyjnych w rolnictwie, wydatki związane z dopłatami do gospodarki mieszkaniowej, artykułów rynkowych i usług dla ludności — o omówione przed chwilą wydatki na usługi socjalne i kulturalne oraz ubezpieczenia społeczne, to okaże się, że łącznie przeznaczamy na te cele ponad 480 mld zł. Stanowi to ok. 63% wydatków bieżących budżetu państwa na 1978 r. Są to środki obok dochodów indywidualnych ludności bezpośrednio kształtujące poziom konsumpcji w naszym kraju. Środki te są jeszcze uzupełniane przez wydatki z zakładowego funduszu socjalnego i zakładowego funduszu mieszkaniowego. Ich poziom szacujemy w przyszłym roku na ok. 20 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Oznacza to, że ze środków państwowych, głównie z budżetu przeznaczymy bezpośrednio na finansowanie potrzeb spożycia indywidualnego i zbiorowego ponad 500 mld zł, a zatem ok. 25 tys. zł rocznie w przeliczeniu na 1 zatrudnionego w gospodarce uspołecznionej, w indywidualnym rolnictwie i rzemiośle.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Rząd przedkłada więc Wysokiemu Sejmowi projekt budżetu, który zapewni warunki dla dalszej poprawy wyżywienia narodu i ogólnej poprawy warunków socjalnych, odpowiednio do funkcji, jakie powinien on pełnić w państwie socjalistycznym.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Oddając tak poważne środki na potrzeby spożycia społecznego, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na oszczędne ich wykorzystanie. Prawidłowa gospodarka środkami budżetowymi może bowiem sprawić, że ich wpływ na poprawę warunków życia ludności będzie znacznie większy niż wynika to z prezentowanych przeze mnie wskaźników wzrostu. Rezerwy poprawy gospodarności i w sferze budżetowej są bowiem bardzo poważne. Odnosi się to zwłaszcza do poprawy gospodarki materiałowej w gospodarce komunalnej, w szkołach, szpitalach i innych instytucjach utrzymywanych ze środków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Poważną pozycję w projekcie wydatków budżetu zajmuje finansowanie prac naukowo-badawczych.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Projekt budżetu państwa na 1978 r. oraz plan finansowy odrębnie gromadzonego funduszu postępu techniczno-ekonomicznego przewidują znaczne środki na dalszy rozwój nauki. Wynoszą one ok. 37 mld zł, a więc o 1,1 mld zł więcej niż w tym roku. Podobnie jak w roku bieżącym dążyć będziemy do większego skoncentrowania tych środków na finansowaniu prac badawczych związanych ściśle z potrzebami rozwoju gospodarki i kultury naszego kraju. Środki te, przy założeniu ich lepszego wykorzystania i koniecznego dalszego podnoszenia efektywności badań, powinny w pełni zapewnić warunki materialne dla kontynuowania rozwoju nauki stosownie do potrzeb rozwoju kraju.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W ramach projektowanych na 1978 r. wydatków budżetowych przewidziano także niezbędne środki na utrzymanie i poprawę stanu obiektów finansowanych z budżetu, a więc na remonty budynków szkolnych, obiektów służby zdrowia, kultury oraz infrastruktury w rolnictwie, gospodarce komunalnej oraz na remonty i polepszenie stanu dróg publicznych. Zamierzamy przeznaczyć na ten cel ok. 32 mld zł, w tym ponad 2 mld zł na sfinansowanie II etapu usuwania szkód powodziowych powstałych w 1977 r. oraz 1 mld zł na utworzenie specjalnej rezerwy na modernizację mieszkań. Jeśli chodzi o tę ostatnią kwotę, ma ona istotne znaczenie dla poprawy warunków mieszkaniowych ludności. Oczekujemy więc, że administracja terenowa podejmie energiczne prace nad przygotowaniem programów tej modernizacji i zapewni na ten cel odpowiednie moce przerobowe, aby preliminowane środki zostały zgodnie z zamierzeniem należycie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Mając na uwadze wzmocnienie równowagi rynkowej, szczególnie oszczędnie zaplanowano także wydatki na administrację państwową oraz wydatki na finansowanie wymiaru sprawiedliwości, bezpieczeństwa publicznego, których poziom będzie tylko 1% do 2% wyższy niż w bieżącym roku. Przy czym w samej administracji poważnie obniżono środki na wydatki materialne.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wysoki Sejmie! Scharakteryzowałem pokrótce dynamikę i strukturę wydatków budżetowych niezbędnych dla sfinansowania aktualnych założeń społecznego i ekonomicznego rozwoju kraju, stosownie do generalnej linii programowej VII Zjazdu, a także zgodnie z wytycznymi IX Plenum partii, które wskazują na konieczność takiego dostosowania kierunków i metod finansowania, aby osiągając cele społeczne i gospodarcze zarazem zmniejszać bieżące napięcia i trudności.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Z tego punktu widzenia istotne znaczenie będzie miała realizacja dochodów budżetu państwa, które nie tylko powinny pokryć zamierzone wydatki, ale także zapewnić z budżetu dodatkowe środki na pokrycie zwiększonej akcji kredytowej banków w wysokości ok. 160 mld zł, w formie tzw. lokaty budżetowej. Tempo wzrostu dochodów budżetowych musi więc znacznie wyprzedzać tempo wzrostu wydatków. Dlatego zakładamy, że dochody wzrosną o około 75 mld zł, to jest — jak już wspomniałem — o 8%.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Osiągnięcie tak znacznego wzrostu dochodów w warunkach przewidywanego zwiększenia produkcji i usług może mieć miejsce tylko w drodze osiągnięcia wydatnego postępu w gospodarowaniu. Chodzi tu zwłaszcza o znaczne polepszenie wykorzystania majątku trwałego, obniżkę kosztów materiałowych, o racjonalne opłacanie wzrostu wydajności pracy w przedsiębiorstwach gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Decydująca część, bo przecież 95% dochodów budżetowych pochodzi z przedsiębiorstw uspołecznionych. Dlatego Rząd przewidział szereg posunięć zmierzających do poprawy gospodarki finansowej przedsiębiorstw. Mam tu na myśli konsekwentne wdrażanie usprawnionego systemu finansowego wielkich organizacji gospodarczych i pełne wykorzystanie tkwiących w tym systemie uprawnień i obowiązków w interesie poprawy efektywności gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że poprawa efektywności gospodarowania urosła dziś do rangi zadania strategicznego. Wiemy także, iż dziś punkt ciężkości przesunął się już na sposoby realizacji tego zadania. W naszej dyspozycji pozostaje też główne źródło wzrostu dochodu narodowego — całkowicie zależne od nas samych — jest to oszczędność surowców i materiałów oraz wzrost wydajności pracy. Tylko w ten sposób możemy wygospodarować dodatkowe środki na dalszy rozwój gospodarczy i poprawę sytuacji rynkowej. Tylko przez obniżenie społecznych kosztów produkcji i poprawę jakości naszej pracy możemy umacniać wartość polskiego pieniądza. Innej drogi nie ma.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Dlatego na rok 1978 zakładamy mobilizujące zadania obniżki kosztów materiałowych w przemyśle o 2,2%, w budownictwie o 0,8%, w transporcie i łączności o 0,9%. Jednakże wobec silnego w ostatnim okresie nasycenia naszej gospodarki nowoczesną techniką wskaźniki te mogą i powinny być osiągnięte i w moim przekonaniu mamy szansę na ich znaczne przekroczenie.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W 1978 roku pracownicy finansowi i pracownicy banków poświęcą szczególną uwagę sprawie obniżki kosztów we wszystkich działach produkcji, traktując ten odcinek planu jako priorytetowy. Będziemy dążyć do udoskonalenia systemu ustalania, kontroli i analizy kosztów, zwłaszcza w przemyśle i budownictwie, jak również podejmiemy kroki, ażeby ulepszyć bieżącą informację o realizacji planu, by na tej podstawie szybko usuwać źródła niekorzystnego kształtowania się kosztów produkcji i usług.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Dużą uwagę także poświęcimy kontroli prawidłowego zagospodarowania zapasów i majątku nagromadzonego w wyniku nakładów inwestycyjnych. Jak już wspomniałem, przewidujemy w budżecie powiększenie środków na pokrycie rozwoju kredytów bankowych przede wszystkim na finansowanie wzrostu produkcji i usług przedsiębiorstw oraz ponoszonych przez nie nakładów inwestycyjnych. W ten sposób w strukturze środków finansowych przedsiębiorstw uspołecznionych, z jakich będą one korzystać na potrzeby rozwoju produkcji, wzrośnie udział kredytu bankowego. Z jednej strony — pozwoli to zwiększyć odpowiedzialność przedsiębiorstw za prawidłowe wykorzystanie tych środków. Są to bowiem środki, które trzeba zwrócić do banku wraz z oprocentowaniem, wymagającym pokrycia z odpowiednio zwiększonych dochodów. Z drugiej strony — umożliwi to rozszerzenie kontroli bankowej nad wykorzystaniem kredytów zarówno w formie nakładów materiałowych, jak i osobowych. Tak więc generalnie biorąc, przedkładana Wysokiemu Sejmowi konstrukcja budżetu służy wzmocnieniu dyscypliny finansowej, niezbędnej dziś dla pogłębienia efektywności gospodarowania ogromnym majątkiem społecznym oddanym do dyspozycji przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Pogłębienia dyscypliny oczekujemy także w dziedzinie gromadzenia dochodów budżetowych od gospodarki nie uspołecznionej. Jest to tym bardziej uzasadnione, że nie przewidujemy większych zmian w systemie poboru dochodów państwa z tego źródła. Założony w projekcie budżetu niewielki wzrost wpływów z gospodarki nie uspołecznionej jest wynikiem spodziewanego rozwoju indywidualnego rzemiosła, któremu stworzyliśmy ostatnio bardzo dogodne i stabilne warunki działania. Jeśli chodzi o dochody budżetu od ludności, to o ich wzroście decydują rosnące obroty dobrami majątkowymi oraz wpływy z opłat administracyjnych, będące w znacznym stopniu wyrazem dążenia do wzmocnienia ładu i porządku w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Kończąc charakterystykę ważniejszych problemów i zadań polityki budżetowej i finansowej na 1978 r., chciałbym jeszcze poinformować Wysoką Izbę, że rok ten będzie okresem dalszego umocnienia gospodarki finansowej rad narodowych. Wyrazem tego są zwłaszcza projektowane przepisy ustawy budżetowej. Przewidujemy w tych przepisach pozostawienie do dyspozycji rad narodowych całości — a nie jak dotąd połowy — osiągniętych w 1977 r. ponadplanowych dochodów z gospodarki nie uspołecznionej i od ludności, i nie wykorzystanych wydatków na administrację. Wprowadzenie tych zmian, przy utrzymaniu dotychczasowych zasad podziału pozostałych ponadplanowych dochodów i nie wykorzystanych wydatków, powinno zwiększyć zainteresowanie władz terenowych realizacją bieżących i zaległych wpływów podatkowych oraz pozwolić na przeznaczenie w roku przyszłym dodatkowych środków na utrzymanie urządzeń socjalnych, kulturalnych i komunalnych, świadczących usługi dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-10.41" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Na 1978 rok zakładamy także zwiększenie uprawnień rad narodowych do wykorzystywania środków funduszu zasobowego w części przekraczającej normatyw rezerwy kasowej. Środki te będą mogły być przeznaczane na dodatkowe sfinansowanie zadań związanych z rozwojem produkcji rynkowej i usług dla ludności oraz na zwiększenie potencjału produkcyjnego komunalnych przedsiębiorstw remontowo-budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-10.42" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt budżetu, zmierzający do maksymalnego wykorzystania źródeł dochodów i zakładający oszczędne wydatkowanie środków, integralnie związany jest z działaniami podejmowanymi dla poprawy efektywności gospodarowania, dyscypliny płacowej i działaniami dla zapewnienia poważnego zwiększenia dóbr konsumpcyjnych i usług.</u>
          <u xml:id="u-10.43" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Tym zadaniom służyć będzie polityka kredytowa banków wobec ludności i gospodarki nie uspołecznionej. W trosce o zapewnienie jak najlepszych warunków rozwoju produkcji żywności priorytet dajemy kredytom obrotowym dla indywidualnych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-10.44" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">W tym zakresie chcemy zapewnić pełne pokrycie potrzeb kredytowych wynikających z zadań produkcyjnych dla indywidualnego rolnictwa. W dysponowaniu kredytami inwestycyjnymi banki będą pobudzały rozbudowę nowoczesnych gospodarstw rolnych, zwłaszcza gospodarstw specjalistycznych, a także zespołów indywidualnych rolników. Przewiduje się dalszy rozwój kredytów na zakup ziemi przez gospodarstwa indywidualne oraz na wyposażenie tych gospodarstw w nowoczesną technikę.</u>
          <u xml:id="u-10.45" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wypłaty kredytów o charakterze konsumpcyjnym utrzymamy w 1978 r. w zasadzie na poziomie roku bieżącego, co wiąże się z przyrostem przychodów pieniężnych ludności osiągniętym w roku bieżącym. Podejmujemy jednak wysiłki dla stworzenia większej preferencji dla kredytów na indywidualne budownictwo mieszkaniowe oraz kredytów dla młodych małżeństw.</u>
          <u xml:id="u-10.46" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Dużą wagę przywiązujemy również do rozwoju oszczędności pieniężnych ludności. Kompleksowe działania podjęte w kierunku wzmocnienia równowagi pieniężno-towarowej powinny przyczynić się do wzmożenia skłonności do oszczędzania. W tym celu będziemy też dążyli do uatrakcyjnienia form lokowania oszczędności pieniężnych w bankach, jak również do usprawnienia bankowej obsługi posiadaczy książeczek oszczędnościowych i rachunków bankowych, usprawniając zwłaszcza posługiwanie się czekami i rachunkami oszczędnościowo-rozliczeniowymi. Liczymy, że działania nasze przyczynią się do wzrostu skłonności społeczeństwa do oszczędzania w miarę wzrostu zaufania do pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-10.47" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Scharakteryzowałem projekt budżetu państwa, który jest w pełni skoordynowany z projektem narodowego planu społeczno-gospodarczego. Projekt budżetu państwa zapewnia niezbędne środki na finansowanie ambitnych zadań tego planu. Proponowany budżet odpowiada podstawowym treściom polityki społeczno-ekonomicznej, wynikającej z programu VII Zjazdu PZPR i jest dostosowany do aktualnych wymagań gospodarki narodowej, zapewniając dalszy jej rozwój i gwarantując dalszą poprawę poziomu życia i kultury naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-10.48" who="#MinisterFinansówHenrykKisiel">Wnoszę o rozpatrzenie przedkładanego budżetu w imieniu Rządu w przeświadczeniu, że jego założenia uzyskają aprobatę obywateli posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję Obywatelowi Ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Obywatele Posłowie! Konwent Seniorów proponuje, aby w dniu dzisiejszym przy pierwszym czytaniu projektów planu i budżetu na rok 1978 nie otwierać dyskusji i odesłać te projekty do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów z tym, że właściwe komisje — zgodnie z art. 39 regulaminu Sejmu — rozpatrzą poszczególne części obu projektów, a swe wnioski oraz uwagi przekażą Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wyraził zgodę na przedstawione propozycje Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Zatem propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Górnictwa, Energetyki i Chemii o rządowym projekcie ustawy o zmianie prawa górniczego (druki nr 63 i 68).</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Udzielam głosu posłowi sprawozdawcy Janowi Lesiowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJanLeś">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Dynamiczny rozwój naszej socjalistycznej ojczyzny wymaga stałej intensyfikacji wydobycia kopalin użytecznych w celu zaspokojenia stale wzrastającego zapotrzebowania gospodarki narodowej, w szczególności na węgiel kamienny i brunatny, rudy metali nieżelaznych, surowce chemiczne oraz materiały budowlane. Znalazło to wyraz w postanowieniach VI i VII Zjazdu PZPR nakreślających dalszy dynamiczny rozwój całego górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJanLeś">W wyniku realizacji uchwał partii polskie górnictwo osiągnęło wysoki poziom techniczno-organizacyjny. Szczególnymi osiągnięciami charakteryzuje się górnictwo węgla kamiennego, brunatnego, rud metali nieżelaznych, a także siarki, zaliczane do nowoczesnych przemysłów górniczych w świecie zarówno pod względem wielkości wydobycia, techniki i organizacji, jak i bezpieczeństwa i higieny pracy oraz troski o warunki pracy i życie górników.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJanLeś">Osiągnięcia górnictwa uzyskane zostały w wyniku systematycznego rozwijania i szerokiego wdrażania postępu naukowo-technicznego i organizacyjnego. Szczególnie w ostatnich latach nastąpił kompleksowy rozwój techniki górniczej, który umożliwił poważną koncentrację wydobycia oraz szersze wprowadzanie mechanizacji i automatyzacji procesów technologicznych, unowocześnianie metod organizacji i zarządzania oraz poprawę bezpieczeństwa i warunków pracy górników.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełJanLeś">Pełne zaangażowanie i ofiarność oraz systematyczne podwyższanie kwalifikacji zawodowych załóg górniczych, a także coraz wyższy poziom kadr technicznych pozwalają na uzyskiwanie stałego znacznego wzrostu wydobycia kopalin oraz systematyczne zwiększanie wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PosełJanLeś">Wysoki Sejmie! Aktualnie obowiązujące prawo górnicze z 1953 r. było pierwszym w Polsce Ludowej prawem górniczym typu socjalistycznego. Uwzględniło ono zasadnicze zmiany ustrojowe i strukturalne, jakie miały miejsce w Polsce po II wojnie światowej. Trzykrotne jego zmiany w latach 1954, 1960 i 1971 dostosowały podstawowe jego normy w najważniejszym zakresie do postępu w organizacji i zarządzaniu gospodarką narodową. Tak ukształtowane prawo górnicze zdało 24-letni egzamin praktyczny jako prawo odpowiadające potrzebom gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PosełJanLeś">Dynamiczny rozwój górnictwa oraz nowe zadania stojące przed nim spowodowały jednak konieczność dokonania daleko idących zmian w regulacji prawnej tak ważnego działu gospodarki narodowej. Przedłożony obywatelom posłom projekt ustawy o zmianie prawa górniczego dostosowuje to prawo do aktualnej struktury organizacji państwa i jego potrzeb oraz do dynamicznego rozwoju górnictwa, spełniając postulaty między innymi górnictwa i organów administracji państwowej oraz związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PosełJanLeś">Wysoka Izbo! Pozwolę sobie teraz zwrócić uwagę obywateli posłów na główne projektowane kierunki zmian prawa górniczego, uwypuklając szczególnie te momenty, które mają istotne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PosełJanLeś">Podstawową sprawą rozwiązywaną w projekcie ustawy jest problem budownictwa górniczego. Prawo budowlane z 1974 roku, najogólniej biorąc, nie ma zastosowania do wyrobisk górniczych oraz obiektów budowlanych zakładów górniczych. Wobec tego projekt ustawy o zmianie prawa górniczego wprowadza do tego prawa nowy dział, normujący sprawy projektowania, budowy, utrzymania i likwidacji wyrobisk górniczych oraz obiektów budowlanych zakładu górniczego, jak również wykonywanie górniczych robót budowlanych oraz nadzór urzędów górniczych w tym zakresie. O celowości przyjęcia tych rozwiązań zadecydował szczególny charakter budownictwa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PosełJanLeś">Kolejna istotna zmiana spowodowana jest koniecznością zapewnienia maksymalnej ochrony złóż kopalin, przy równoczesnym zapewnieniu ochrony środowiska naturalnego w związku z działalnością górniczą. W wyniku tego wprowadza się nowy dział prawa górniczego pt. „Ochrona terenów górniczych”. W przepisach tego działu przewidziano ochronę wszystkich terenów, na które sięgają wpływy eksploatacji górniczej.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PosełJanLeś">Wychodząc z założenia, że na terenach pozostających w zasięgu wpływów działalności górniczej nie można zupełnie zlikwidować ujemnego oddziaływania górnictwa, projekt przewiduje ograniczenia tego oddziaływania do niezbędnego minimum, wprowadzając jako ideę, że podstawową zasadą jest działalność zapobiegawcza przed skutkami szkód górniczych, a naprawa tych szkód jest czynnością następną i uzupełniającą.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#PosełJanLeś">Jako podstawę kompleksowej działalności, wprowadzonej przez wszystkich zainteresowanych na terenach górniczych w zakresie racjonalnej ochrony tych terenów i ich zagospodarowania, projekt przewiduje tak zwany „program ochrony, terenów górniczych”. Przewiduje się określenie przez Radę Ministrów szczegółowych zasad ochrony terenów górniczych, a przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego — zasad sporządzania i trybu zatwierdzania programu ochrony terenów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#PosełJanLeś">Nowym zagadnieniem w stosunku do aktualnego stanu prawnego jest sprawa budownictwa zastępczego i jego zakresu — jako jedna z form naprawiania szkód górniczych. Podjęcie tego zagadnienia w 1967 r. z inicjatywy katowickiej wojewódzkiej instancji partyjnej, kierowanej wówczas przez towarzysza Edwarda Gierka, I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, doprowadziło do sformułowania zasady stosowania budownictwa zastępczego, której generalną ideą jest niedopuszczenie do ubytku substancji użytkowej, a szczególnie mieszkaniowej, niezależnie od tego, czyją stanowi własność. Ta zasada została również przyjęta w projekcie ustawy, który obejmuje zakresem budownictwa zastępczego również obiekty jednostek spółdzielczych i osób fizycznych, a nie tylko jednostek państwowych, jak to ma miejsce obecnie.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#PosełJanLeś">Ponadto przewiduje się stosowanie tego budownictwa nie tylko jako ekwiwalent zniszczonego obiektu, którego naprawa jest technicznie lub gospodarczo nieuzasadniona, ale także w przypadkach, w których zabezpieczenie istniejących obiektów przed wpływami eksploatacji górniczej jest gospodarczo nieuzasadnione. Jest to więc nowość, polegająca na wprowadzeniu wyprzedzającego budownictwa zastępczego. Ma to na celu niedopuszczenie do utraty substancji użytkowej wskutek przewidywanych wpływów eksploatacji górniczej. Ten rodzaj budownictwa obejmuje w konsekwencji działalność profilaktyczną z wyprzedzeniem w czasie. Istotny cel tego budownictwa polega na zastąpieniu dawnej, starej zabudowy nowym budownictwem odpornym na przewidywane wpływy górnicze oraz przystosowanym do obecnych wymagań życia. Szczegółowe zasady i zakres stosowania budownictwa zastępczego oraz sposób jego finansowania określi Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#PosełJanLeś">W zakresie orzecznictwa w sprawach o szkody górnicze projekt dokonuje zmian w organizacyjnym usytuowaniu komisji d/s szkód górniczych. Zmiana w porównaniu do dotychczasowego stanu polega na tym, że okręgowe komisje d/s szkód górniczych działające w I instancji nie będą organizacyjnie związane z urzędami wojewódzkimi, a Odwoławcza Komisja d/s Szkód Górniczych z Urzędem Rady Ministrów, lecz działać będą odpowiednio przy okręgowych urzędach górniczych i przy Wyższym Urzędzie Górniczym.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#PosełJanLeś">Dla pełnej realizacji tych zmian projekt przewiduje, że rozporządzenie Rady Ministrów określi nową organizację komisji oraz ustali ich siedziby i właściwość miejscową. Ponadto projekt wprowadza przepisy regulujące sprawy nadzoru nad działalnością komisji do spraw szkód górniczych, ustala jego zakres i organy powołane do jego sprawowania, łącznie z ustaleniem zasad polityki orzecznictwa w sprawach o szkody górnicze.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#PosełJanLeś">Kończąc ogólne omówienie nowo projektowanego działu prawa górniczego „Ochrona terenów górniczych”, wspomnieć należy, że w dziale tym zamieszcza się nowy rozdział „Rekultywacja terenów górniczych”. Przepisy zawarte w tym rozdziale stanowią koordynację przepisów z zakresu rekultywacji terenów górniczych z przepisami ustawy z 1971 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#PosełJanLeś">Istotną zmianę wprowadza projekt w zakresie przepisów normujących zakończenie eksploatacji złoża lub jego części, zawartych w prawie górniczym od 1960 r. Intencją tych przepisów było przede wszystkim zapewnienie przywrócenia terenów eksploatacji górniczej do stanu gospodarczej użyteczności po zakończeniu eksploatacji złoża lub jego części. Tein cel obecnie ma zapewnić ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów, a zakończenie eksploatacji złoża lub jego części realizowane jest na podstawie planu ruchu. W tej sytuacji projekt dokonuje zmiany nazwy działu i przepisów w nim zawartych.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#PosełJanLeś">Projekt przewiduje również zniesienie jeszcze jednej instancji planowania górniczego, jaką jest „techniczny program zakładu górniczego”. Brak jest bowiem uzasadnienia, by tę instytucję utrzymywać, skoro plan ruchu zakładu górniczego ma przede wszystkim zapewnić prawidłowe wykonanie zadań produkcyjnych i jest on sporządzony w nawiązaniu do długofalowych planów produkcyjnych przedsiębiorstwa górniczego oraz do programu ochrony terenów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#PosełJanLeś">Projekt powierza wydawanie szczegółowych przepisów branżowych Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego w porozumieniu z właściwymi ministrami. Chodzi tutaj głównie o przepisy, które określają warunki ogólne, naukowe i zawodowe kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych oraz górniczej służby mierniczo-geologicznej. Również szczegółowe przepisy określające zasady i tryb wydawania zezwoleń na nabywanie, przechowywanie i używanie środków strzałowych na potrzeby zakładu górniczego projekt powierza Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#PosełJanLeś">Jednym z założeń projektu jest również zagwarantowanie pełnego i niezbędnego udziału terenowych organów administracji państwowej w podejmowanych decyzjach na podstawie prawa górniczego. Zasada ta jest w pełni w nowo projektowanych przepisach zachowana. Udział ten jest zagwarantowany również dzięki zmianie istniejących przepisów, normujących zasady tworzenia obszarów górniczych oraz wyłączenia spod eksploatacji górniczej części złoża z obszaru górniczego.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#PosełJanLeś">Zasadniczą zmianą prawa górniczego jest także bezpośrednie określenie w tym prawie kopalin, których wydobywanie podlega prawu górniczemu. Jednocześnie projekt pozostawia do kompetencji Rady Ministrów objęcie przez prawo górnicze kopalin, których wydobycie podlegać będzie prawu górniczemu w razie spełnienia szczególnych warunków. W wykonaniu tej delegacji przewiduje się objąć przepisami prawa górniczego wszystkie dotychczas objęte tym prawem kopaliny, a w szczególności tzw. kopaliny skalne. Ponadto w odniesieniu do tych kopalin, których wydobywanie odbywa się metodą odkrywkową o różnym zakresie wydobywania i różnych warunkach bezpieczeństwa — Rada Ministrów, gdy uzna to za konieczne, może ograniczyć zakres stosowania prawa górniczego w stosunku do poszczególnych złóż kopalin.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#PosełJanLeś">Projekt potwierdzając istniejącą praktykę, przewiduje, że na podstawie zezwoleń — kopaliny, których wydobywanie podlega przepisom prawa górniczego, będą mogły być wydobywane tylko przez państwowe jednostki gospodarki uspołecznionej, to jest przede wszystkim przez spółdzielnie.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#PosełJanLeś">Projekt w końcu usuwa istotne luki w obowiązującym prawie górniczym, przewidując upoważnienie dla Rady Ministrów do ustalenia zakresu stosowania prawa górniczego do wydobywania kopalin z szelfu kontynentalnego. Problem ten przestał być już zagadnieniem teoretycznym, a wszedł w sferę praktycznego działania.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#PosełJanLeś">Projekt również upoważnia Radę Ministrów do poddawania rygorom prawa górniczego bezzbiornikowego magazynowania w górotworze lub w podziemnych wyrobiskach górniczych kopalin, których wydobywanie podlega przepisom prawa górniczego. Za tym ostatnim rozwiązaniem przemawiają doświadczenia praktyczne z magazynowania ropy naftowej i gazu ziemnego w górotworze i wtórnej ich eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#PosełJanLeś">Przedstawiłem w dużym skrócie główne kierunki projektowanych zmian prawa górniczego. Mają one na celu przede wszystkim dostosowanie prawa górniczego do aktualnej struktury organizacji państwa i jego celów, przy zakładanym rozwoju górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#PosełJanLeś">Chciałbym podkreślić, że w końcowych pracach nad nowelizacją prawa górniczego, obok Komisji Górnictwa, Energetyki i Chemii, duży wkład wniosły szczególnie Komisje: Prac Ustawodawczych, Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#PosełJanLeś">Wysoka Izbo! W pracach nad nowelizacją prawa górniczego obywatele posłowie w swoich wystąpieniach podkreślali prawidłowość przedłożonych propozycji na obecnym etapie rozwoju naszego górnictwa z wnioskiem o ich zatwierdzenie przez Wysoką Izbę. Zwracali jednak również uwagę, że w wyniku uzyskania praktycznych doświadczeń z obecnej nowelizacji prawa górniczego powinniśmy przystąpić do stworzenia takich warunków, by w niedalekiej przyszłości dopracować się nowego prawa kompleksowego zagospodarowania wszelkich bogactw wnętrza ziemi. Prawo to powinno iść w kierunku zintegrowania prawa górniczego i geologicznego, określając sposoby gospodarowania wszelkimi zasobami znajdującymi się wewnątrz ziemi. Chodzi więc o prawo kompleksowe, a przy tym nowoczesne, prawo odpowiadające rozwiniętemu społeczeństwu socjalistycznemu.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#PosełJanLeś">Wysoka Izbo! Proszę Wysoką Izbę, w imieniu Komisji Górnictwa, Energetyki i Chemii, o uchwalenie wniesionej pod obrady Sejmu nowelizacji prawa górniczego w brzmieniu przedłożenia rządowego (druk nr 63) wraz z poprawkami zawartymi w druku sejmowym nr 68.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Ponieważ nikt się nie zgłasza, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie prawa górniczego wraz z poprawkami proponowanymi przez Komisję Górnictwa, Energetyki i Chemii — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Wybór uzupełniający do Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Obywatele Posłowie! Zgodnie z wnioskiem Klubów Poselskich: Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego przedstawiam Wysokiemu Sejmowi propozycję wyboru obywatela posła Jana Szczepańskiego na stanowisko członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Profesor Jan Szczepański, bezpartyjny, należy do najwybitniejszych uczonych polskich, jest wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk, członkiem szeregu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, autorem wielu cennych prac z zakresu socjologii i polityki oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Patriotyczna troska o sprawy publiczne i wieloletnie zaangażowanie w działalności społecznej zyskały prof. Janowi Szczepańskiemu powszechny szacunek. Jest wiceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, Budowniczym Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie zgłoszonej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przypominam, że zgodnie z art. 50 ust. 3 regulaminu Sejmu uchwały w sprawie wyboru do Rady Państwa zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proponuję, aby Sejm podjął następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">„Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie art. 29 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dokonuje wyboru obywatela posła Jana Szczepańskiego na stanowisko członka Rady Państwa”.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wybrał obywatela posła Jana Szczepańskiego na stanowisko członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Interpelacje i zapytania poselskie.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Informuję Wysoką Izbę, że do Prezydium Sejmu wpłynęły: interpelacja posła Bernarda Kusa do Prezesa Rady Ministrów oraz zapytanie posła Edwarda Sieradzkiego do Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Prezydium Sejmu skierowało interpelację i zapytanie do adresatów.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Poseł Bernard Kus w swej interpelacji stwierdza, że od dłuższego czasu wielu rolników, posiadających zwłaszcza większe i bardziej towarowe gospodarstwa indywidualne, weszło w produkcyjne związki kooperacyjne z państwowymi gospodarstwami rolnymi, szczególnie w zakresie produkcji zwierzęcej. Rolnicy ci nie mają jednakże uprawnień w sprawie zakupu węgla, analogicznych do przysługujących rolnikom kontraktującym na rzecz gminnych spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Autor interpelacji zwraca się z zapytaniem, czy Rząd przewiduje przyznanie rolnikom kooperującym z uspołecznionymi gospodarstwami rolnymi uprawnień do zakupu węgla za dostarczaną w ramach kooperacji produkcję zwierzęcą oraz ewentualnego otrzymania ekwiwalentu za nie pobrany węgiel.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">W celu udzielenia odpowiedzi na powyższą interpelację, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, głos zabierze Minister Jan Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MinisterJanKamiński">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, w odpowiedzi na interpelację obywatela posła Bernarda Kusa dotyczącą jednego z odcinków zaopatrzenia produkcyjnego rolników informuję, że stała poprawa tego zaopatrzenia stanowi istotny element polityki gospodarczej Rządu, zmierzającej do powiększania produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MinisterJanKamiński">Znajduje to wyraz we wzrastających dostawach środków produkcji kierowanych na rynek wiejski oraz w stosowaniu w rozdziale tych środków zasady szczególnego uprzywilejowania w zaopatrzeniu producentów rolnych, którzy rozwijają specjalizację gospodarstw i sprzedają produkcję towarową przedsiębiorstwom uspołecznionym w ramach zawieranych umów kontraktacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MinisterJanKamiński">W bieżącym roku poważnie zwiększono dostawy dla rolnictwa takich np. środków produkcji, jak materiały budowlane, pasze, maszyny rolnicze, opał.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MinisterJanKamiński">W okresie 10 miesięcy w placówkach spółdzielczości rolniczej sprzedano o blisko 20% cementu więcej w porównaniu do ubiegłego roku, pasz o ponad 10%, w grupie maszyn rolniczych — ciągników więcej o 15,5% i kombajn nów ziemniaczanych o 23%, przetrząsaczy widłowych o 27%.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MinisterJanKamiński">Łączna wartość sprzedaży towarów charakteru produkcyjnego i konsumpcyjnego była za 10 miesięcy wyższa w stosunku do ubiegłego roku o ponad 33 mld zł. Ocenia się, że na koniec roku wartość sprzedaży wyniesie 314 mld zł i będzie o 38 mld zł większa niż przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MinisterJanKamiński">W planach bieżącego roku przewidziano zwiększone dostawy węgla dla wsi o korzystniejszej strukturze węgla grubego. Dostawy są sukcesywnie wykonywane. Od 1 stycznia do 20 listopada 1977 roku sprzedano ludności wiejskiej 10 730 tys. ton węgla — jest to o 435 tys. ton więcej w porównaniu ze sprzedażą w analogicznym okresie ubiegłego roku. Zwraca się przy tym baczną uwagę na większą rytmikę dostaw oraz właściwe rozmieszczenie opału w sieci handlowej. W ramach zaopatrzenia wsi w węgiel pozycję szczególną zajmuje zaopatrzenie gospodarstw rolnych produkujących zwierzęta rzeźne. Na mocy zarządzenia nr 39 Prezesa Rady Ministrów z czerwca bieżącego roku w sprawie usprawnienia rynkowej sprzedaży opału — rolnicy, którzy sprzedają zwierzęta rzeźne w uspołecznionych punktach skupu, korzystają z zaopatrzenia w węgiel na zasadzie pierwszeństwa, a spółdzielnie gminne — dla zapewnienia ciągłości zaopatrzenia tej grupy odbiorców — zobowiązano do utrzymywania w składach odpowiedniej rezerwy opału. Aktualny stan zapasów jest wyższy o ponad 260 tys. ton niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MinisterJanKamiński">Dla bardziej racjonalnego gospodarowania opałem z dniem 1 marca bieżącego roku wprowadzono zasadę wypłacania ekwiwalentu pieniężnego w przypadku, gdy rolnik — dostawca żywca, wykorzystując lokalne źródła opału, jest w stanie zaspokoić potrzeby mniejszą ilością węgla od tej, do nabycia której jest uprawniony.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MinisterJanKamiński">W czerwcu bieżącego roku ustalone zostały korzystne zasady zaopatrzenia w węgiel dla rolników, którzy sprzedają trzodę, bydło i inne zwierzęta przedsiębiorstwom uspołecznionym. I tak na przykład rolnicy mają uprawnienia do zakupu: 350 kg węgla za dostawę jednej sztuki trzody, 300 kg węgla za dostawę jednej sztuki bydła, 50 kg węgla za dostawę jednej owcy.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MinisterJanKamiński">Rolnicy korzystają również z zaopatrzenia w węgiel w ramach tzw. pomocy hodowlanej, np. otrzymują 350 kg węgla na każdą maciorę hodowlaną, a także mają zapewnione zaopatrzenie w opał przeznaczany na inną kontraktowaną produkcję zwierzęcą i roślinną.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MinisterJanKamiński">Jednym z czynników przyśpieszającym intensyfikację produkcji rolnej, zwłaszcza zwierzęcej, jest kooperacja rolników indywidualnych z jednostkami gospodarki uspołecznionej. Ta forma współdziałania rozwijana jest przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych i państwowe gospodarstwa rolne.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#MinisterJanKamiński">W odniesieniu do produkcji zwierzęcej — umowy kooperacyjne obejmują przede wszystkim dostawy warchlaków z gospodarstw indywidualnych przedsiębiorstwom uspołecznionym. Rolnicy, którzy dostarczają warchlaki do rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych korzystają z uprawnień do zakupu 100 kg węgla. Zaopatrzenie jest realizowane przez miejscowe gminne spółdzielnie. Powiązanie to wynika z wielostronnych kontaktów zarówno tych organizacji, dla których gminne spółdzielnie są głównymi bazami zaopatrzenia, jak i z powszechnych, licznych kontaktów gminnych spółdzielni z rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MinisterJanKamiński">Natomiast zaopatrzenie produkcyjne państwowych gospodarstw rolnych realizowane jest w ramach centralnie ustalanych przydziałów — odpowiednio do zadań produkcyjnych tych gospodarstw — z pominięciem sieci gminnych spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MinisterJanKamiński">Początkowo niewielki zakres powiązań kooperacyjnych systematycznie rozszerza a w niektórych rejonach, w gospodarstwach kooperujących z państwowymi gospodarstwami rolnymi, intensywniej rozwinęła się specjalizacja w produkcji warchlaków. Z tych względów — w nawiązaniu do pytania zawartego w interpelacji obywatela posła Bernarda Kusa, „czy Rząd przewiduje zapewnienie rolnikom kooperującym z uspołecznionymi gospodarstwami rolnymi możliwości zakupu węgla za dostarczaną w ramach kooperacji produkcję zwierzęcą oraz ewentualne otrzymywanie ekwiwalentu za nie pobrany węgiel...” informuję, że Rząd podjął decyzję, zgodnie z którą rolnicy dostarczający w ramach kooperacji warchlaki do państwowych gospodarstw rolnych będą mogli nabyć 100 kg węgla za każdą sztukę dostarczonego warchlaka. Odpowiednie zarządzenia w tej sprawie zostały wydane.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#MinisterJanKamiński">Sprzedaż węgla dla rolników, kooperujących z PGR, za dostarczone warchlaki realizowana będzie od 1 stycznia przyszłego roku przez składy opałowe gminnych spółdzielni. Za takim rozwiązaniem organizacyjnym przemawiają względy praktyczne, liczne kontakty rolników z gminnymi spółdzielniami i możliwość zaopatrzenia się w opał w jednym miejscu zarówno z tytułu umowy kooperacyjnej, z tytułu kontraktacji oraz innych przysługujących rolnikom uprawnień. Za należny, a nie pobrany węgiel rolnikom kooperującym z gospodarstwami uspołecznionymi przysługuje możliwość pobrania ekwiwalentu pieniężnego na ogólnie obowiązujących zasadach. Jesteśmy bowiem zainteresowani jak najbardziej oszczędną gospodarką opałem.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#MinisterJanKamiński">Informując Wysoką Izbę o podjętej decyzji, zbieżnej w pełni z wnioskiem zawartym w interpelacji obywatela posła Kusa, pragnę wyrazić przekonanie, że ustalenia te, odpowiednio wykorzystane, będą sprzyjać dalszemu rozwojowi produkcji rolniczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję Obywatelowi Ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie w poruszonej sprawie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Wobec tego sprawę interpelacji posła Bernarda Kusa uważam za wyczerpaną.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jak rozumiem, odpowiedź na interpelację zawierała informację o pozytywnym rozwiązaniu sprawy, aczkolwiek poprzedzoną nieco przydługą opowieścią.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Zapytanie posła Edwarda Sieradzkiego ma następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">„W związku z występującymi od dłuższego czasu brakami szkła okiennego, oświetleniowego oraz tańszych, a powszechnie używanych gatunków szkła stołowego — zwłaszcza szklanek — zapytuję Obywatela Ministra, jakie są w tej mierze kierunki działań resortu i czy istnieją realne możliwości stosunkowo szybkiego zwiększenia bądź przestawienia produkcji w hutach szkła. Szczególnie jeżeli chodzi o szkło okienne, okres zimowy powoduje znacznie wyższe zapotrzebowanie, natomiast usługi szklarskie nie mogą być w pełni i terminowo wykonywane”. Odpowiedzi na powyższe zapytanie udzieli Minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych obywatel Adam Glazur.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! W odpowiedzi na pytanie obywatela posła Edwarda Sieradzkiego w sprawie produkcji i dostaw niektórych wyrobów przemysłu szklarskiego chciałbym Wysokiej Izbie przedstawić na wstępie niektóre informacje dotyczące rozwoju tej branży naszej gospodarki w ostatnich latach. Chciałbym tę informację bardzo skrócić, niemniej jednak niektóre elementy przekazać.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">W ostatnich latach kosztem dużych nakładów inwestycyjnych zbudowaliśmy nowe huty szkła oraz zmodernizowaliśmy istniejące. Dzięki temu warunki pracy w tym przemyśle uległy radykalnej poprawie. Zwiększyliśmy również tą drogą produkcję podstawowych asortymentów, które są ważne z punktu widzenia zaopatrzenia rynku krajowego, jak i eksportu. Dzięki tej działalności średnioroczne tempo wzrostu produkcji w tym przemyśle w ostatnich latach kształtowało się na poziomie 20%. W podstawowych asortymentach uzyskaliśmy następujące wzrosty produkcji.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Produkcja szkła okiennego wzrosła od 1971 r. z 48,6 mln m2 do 75 mln m2 w 1977 r.; produkcja szklanek z 85 mln szt. w 1971 r. do 170 mln szt. w 1977 r.; produkcja szkła oświetleniowego wzrosła z 9 mln szt. w 1971 r. do 15 mln sztuk w 1977 r.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Prowadzimy intensywną rozbudowę tego przemysłu. W 1978 r. zamierzamy rozpocząć budowę nowoczesnej huty szkła, która w pełni zabezpieczy potrzeby w tym asortymencie produkcji.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">W bieżącym roku prowadzimy modernizację Istniejących hut szkła w kierunku zwiększenia produkcji i poprawy jakości wytwarzanego szkła płaskiego.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">W dostawach rynkowych w 1977 r. sytuacja się kształtuje w sposób następujący: dostarczymy na rynek 16 mln m2 szkła płaskiego. Będzie to około 2,3 mln m2 więcej niż w 1976 r. Będziemy jednocześnie, jeżeli zajdzie tego potrzeba, zwiększali dostawy tego szkła w takich ilościach, aby w pełni zabezpieczyć niezbędne potrzeby występujące w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Dostawy kloszy do lamp szklanych wyniosą w tym roku 10 mln sztuk, a więc o 1 mln szt. więcej niż w 1976 r. Poważne dostawy tego asortymentu będą również dostarczane rynkowi w postaci gotowych lamp. Uważamy jednak, że nie będą jeszcze w pełni zaspokojone potrzeby w tym zakresie, dlatego też prowadzimy działania modernizacyjne oraz zmieniające asortyment produkcji, aby w 1978 r. tą drogą zwiększyć dostawy o dalsze półtora miliona sztuk.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Jak już mówiłem, dostawy szklanek na rynek w bieżącym roku wyniosą 170 mln szt. Uważam jednak, że dla pełnego zabezpieczenia potrzeb w tym zakresie należy dalej rozwijać automatyczną produkcję tych wyrobów. W 1978 r. w istniejących zakładach zamontujemy 4 linie automatyczne, a w 1979 roku 3 linie automatycznej produkcji szklanek o wydajności 16 mln sztuk każda. W ten sposób przewidujemy pełne zaspokojenie potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#MinisterBudownictwaiPrzemysłuMateriałówBudowlanychAdamGlazur">Wysoki Sejmie! Przedstawiłem zgodnie z zapytaniem obywatela posła niektóre problemy związane z asortymentem produkcji wytwarzanym przez przemysł szklarski. Lata ostatnie, co chciałbym jeszcze raz z całą mocą podkreślić, należą do okresu, w którym intensywnie rozwijaliśmy ten przemysł. Rozwijamy go dalej. Chcemy bowiem, aby ten szybko rozwijający się przemysł zaspokajał w pełni zarówno rosnące potrzeby kraju, jak również wysoce opłacalnego i łatwo zbywalnego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Dziękuję Obywatelowi Ministrowi. Sprawę zapytania posła Edwarda Sieradzkiego uważam za wyczerpaną.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Zmiany w składzie osobowym komisji sejmowych (druk nr 73).</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Wniosek Konwentu Seniorów w tej sprawie został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że proponowana przez Konwent Seniorów uchwała w sprawie zmian w składzie osobowym komisji sejmowych została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Uważam, że Sejm proponowaną uchwałę w sprawie zmian w składzie osobowym komisji sejmowych przyjął.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Informuję Wysoką Izbę, że do Prezydium Sejmu wpłynęła interpelacja posła Józefy Wojtkowskiej do Prezesa Rady Ministrów w sprawie działań na rzecz poprawy jakości pasz. Interpelacja ta, zgodnie z art. 80 ust. 1 regulaminu Sejmu, została przekazana adresatowi.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Proszę Obywatela Sekretarza Posła Marka Ordona o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzposełMarekOrdon">W dniu dzisiejszym odbędą się następujące posiedzenia:</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SekretarzposełMarekOrdon">— Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów z udziałem przewodniczących komisji sejmowych — bezpośrednio po zakończeniu obrad Sejmu — sala nr 118,</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SekretarzposełMarekOrdon">— Zarządu Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej — w piętnaście minut po zakończeniu obrad Sejmu — sala nr 101.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Na tym kończymy 12 posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Prac Sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">O terminie następnego posiedzenia zostaną Obywatele Posłowie powiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WicemarszałekAndrzejWerblan">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 12 min. 40)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>