PPC / ppc

text_structure.xml 522 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Wznowienie posiedzenia o godzinie 9 minut 18</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczą marszałek Tomasz Grodzki oraz wicemarszałkowie Michał Kamiński, Bogdan Borusewicz, Marek Pęk i Gabriela Morawska-Stanecka</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#TomaszGrodzki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#TomaszGrodzki">Szanowni Państwo Senatorowie, przypominam, że obrady toczą się jednocześnie w sposób tradycyjny oraz z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#TomaszGrodzki">Państwa senatorów znajdujących się w gmachu Senatu proszę o sprawdzenie, czy wszyscy państwo macie wyłączone aplikacje do zdalnego udziału w posiedzeniu. Państwa senatorów biorących udział w posiedzeniu w sposób zdalny informuję, że za 15 minut zablokujemy możliwość przyłączania się do posiedzenia. W razie problemów prosimy o kontakt telefoniczny pod numer uprzednio państwu przekazany.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#TomaszGrodzki">Szanowni Państwo, przystąpimy do głosowania, które ma na celu wyłącznie ustalenie listy senatorów biorących udział w posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#TomaszGrodzki">Proszę o oddanie jakiegokolwiek głosu w celu potwierdzenia obecności.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#TomaszGrodzki">Proszę włączyć aparaturę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 83 senatorów i tylu bierze aktualnie udział w posiedzeniu, ale liczba ta, tak jak widać, już rośnie.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#TomaszGrodzki">Szanowni Państwo Senatorowie, kandydat do Kolegium IPN, pan Adam Benon Duszyk, wycofał formalnie swoją kandydaturę, o czym poinformował wczoraj marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że zgodnie z art. 53 ust. 5 Regulaminu Senatu głosowanie imienne za pomocą kart do głosowania, o którym byli państwo informowani na początku posiedzenia, przeprowadza się tylko, jeżeli liczba kandydatów na określone stanowiska jest większa niż liczba miejsc do obsadzenia. Wobec rezygnacji jednego z kandydatów, która wpłynęła wczoraj wieczorem, Senat nie jest zobligowany do przeprowadzenia w tej sprawie głosowania imiennego. Głosowanie odbędzie się zatem z wykorzystaniem aparatury elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego piątego porządku obrad – powołanie członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#TomaszGrodzki">Zgodnie z ustawą o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Senat powołuje 2 członków kolegium na okres 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#TomaszGrodzki">Informuję, że – po wycofaniu pana Duszyka – zgłoszeni są następujący kandydaci, w kolejności alfabetycznej: pan Bartosz Machalica i pan Grzegorz Motyka. Życiorysy kandydatów zawarte są w druku nr 978.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#TomaszGrodzki">Wnioski dotyczące przedstawionych kandydatur marszałek Senatu skierował do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 978 O.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, pana senatora Bogdana Zdrojewskiego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BogdanZdrojewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#BogdanZdrojewski">Chciałbym w imieniu Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawić krótkie sprawozdanie związane z kandydatami do Kolegium IPN. Sprawozdanie obejmuje oczywiście jeszcze 3 kandydatury, bo to wycofanie nastąpiło wczoraj, późnym popołudniem. Niemniej jednak chcę powiedzieć, że komisja zaopiniowała pozytywnie wszystkich 3 kandydatów. W przypadku pana prof. Grzegorza Motyki 7 senatorów było za, 1 – przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu. W przypadku dra Bartosza Machalicy: 6 – za, 3 – przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu. I w przypadku pana dra Adama Benona Duszyka: 7 – za, 1 – przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu. Wszystkie wnioski o pozytywne zaopiniowanie złożył przewodniczący komisji, pan Aleksander Pociej.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#BogdanZdrojewski">Od razu powiem, że nie będę czytać wszystkich życiorysów. Mają je państwo oczywiście w dokumentach, od kilku dni, tak więc nie ma takiej potrzeby. Powiem jednak, że przy tej okazji oczywiście zadano kandydatom wiele pytań. Te pytania odnosiły się przede wszystkim do oceny działalności IPN w ostatnim okresie. Były to opinie w dominującej części negatywne. Zwracano uwagę na słabość pionu śledczego, na wzmocnienie, bardzo poważne wzmocnienie edukacji, ale takiej komiksowej edukacji. Zwracano także uwagę na przerost budżetu, zwłaszcza w odniesieniu do takich instytutów jak Polska Akademia Nauk. Ale także zwracano uwagę na elementy, które z punktu widzenia kandydatów są ważące, istotne i związane także z dynamiką rozwoju omawianej instytucji w ostatnich latach.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#BogdanZdrojewski">Były też oczywiście oceny pozytywne, i to też samych kandydatów. Nie było ich za dużo, ale dla rzetelności sprawozdania o tym powiem. Wszyscy kandydaci podkreślają, że IPN się zmienia, że, też ze względu na spory budżet, poprawił digitalizację swoich zasobów, że te materiały są dostępne nie tylko i wyłącznie dla pracowników IPN czy współpracowników, lecz także dla osób badających różne fragmenty dziejów, historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#BogdanZdrojewski">W każdym razie z tych ocen, przede wszystkim negatywnych, wynikał wniosek – wniosek pana senatora Mamątowa, nie ma go dzisiaj, więc od razu ten wniosek przedstawię – czy nadmierny krytycyzm wobec IPN nie eliminuje poszczególnych kandydatów. Odpowiedzi były 2, przede wszystkim pani senator Sekuły, z licznymi przykładami, że absolutnie, krytycyzm nie powoduje eliminacji takiej kandydatury, wręcz odwrotnie: taka kandydatura może być IPN, krótko mówiąc, bardzo, bardzo potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#BogdanZdrojewski">Jeżeli chodzi o samych kandydatów – są oni na sali, serdecznie ich oczywiście witamy, i pana profesora, i pana doktora – spełniają oni wszystkie kryteria związane z ewentualną nominacją na tę 7-letnią kadencję, wszystkie te elementy, zarówno formalne, jak i merytoryczne. Spory dorobek w obu przypadkach. W przypadku pana prof. Grzegorza Motyki dodatkowym argumentem i atutem była długoletnia współpraca z IPN właśnie w roli członka kolegium w poprzedniej formule prawnej.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#BogdanZdrojewski">Jeszcze raz podkreślam: wszystkie kandydatury zostały zaopiniowane pozytywnie. I to państwu także rekomenduję. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#TomaszGrodzki">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#TomaszGrodzki">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#TomaszGrodzki">Zgodnie z Regulaminem Senatu marszałek Senatu umożliwia kandydatowi na stanowisko przedstawienie swojej kandydatury albo złożenie wyjaśnień, a także udzielenie odpowiedzi na pytania senatorów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#TomaszGrodzki">W tym momencie chciałbym formalnie przywitać 2 kandydatów, pana dra Bartosza Machalicę i pana prof. Grzegorza Motykę. I zacznę alfabetycznie: czy pan Bartosz Machalica chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#TomaszGrodzki">Jeżeli tak, to zapraszam, zapraszam tu na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#TomaszGrodzki">Jeżeli mogę zasugerować, raczej pominąłbym, że tak powiem, życiorys i dokonania pana doktora, bo te są znane paniom i panom senatorom z dokumentów, natomiast co do całej reszty wypowiedzi jest tu swoboda, w sposób oczywisty nie będzie to limitowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BartoszMachalica">Bardzo dziękuję za udzielenie głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#BartoszMachalica">Przede wszystkim chciałbym podziękować za zgłoszenie mojej kandydatury. Rzeczywiście moja sylwetka została przedstawiona już na posiedzeniu komisji, została też opisana w dokumentach, które zostały przekazane szanownym senatorom.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#BartoszMachalica">Ja deklaruję gotowość do merytorycznej pracy w Kolegium IPN. Nie ukrywam, że zajmuję wobec tej instytucji postawę krytyczną, jednakże chciałbym, żeby moja praca miała charakter merytoryczny. Takim moim priorytetem, jeśli chodzi o funkcjonowanie instytutu, jest zwiększenie pluralizmu w funkcjonowaniu tej instytucji, zarówno jeśli chodzi o pion badawczy, jak i pion edukacyjny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#TomaszGrodzki">Senatorowie mogą teraz kierować do pana Machalicy zapytania. Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#TomaszGrodzki">Pan minister, pan senator Skurkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#TomaszGrodzki">Czy pan senator Komorowski też? Jakoś mi tu mignęło…</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MarekKomorowski">Tak, ale najpierw zobaczę, jakie pytanie, czy nie będzie podobne albo takie samo…</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#TomaszGrodzki">A, czyli żeby się nie powtarzały, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#BogdanBorusewicz">A to macie te same pytania?</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Kandydat wspomniał, że jest krytyczny co do działalności Instytutu Pamięci Narodowej, więc moje pytanie nasuwa się w sposób logiczny. Co kandydatowi nie podoba się – jeśli mógłby to wyartykułować – w pracy Instytutu Pamięci Narodowej, które działania, który obszar, które kwestie jego zdaniem są ułomne i które należałoby naprawić? Czy też może jest za tym, aby Instytut Pamięci Narodowej zlikwidować? To jest już takie pytanie wprost, takie pytanie ostre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę, niech pan zostanie już przy tej mównicy, bo nie wiem, czy pytanie senatora Komorowskiego będzie to samo, czy inne, ale na wszelki wypadek…</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Gloszsali">Nie, to samo będzie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#BogdanBorusewicz">To samo będzie.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Gloszsali">Ciii…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BartoszMachalica">Dziękuję panu senatorowi, panu ministrowi za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BartoszMachalica">Jeśli chodzi o mój krytycyzm, to on dotyczy działalności w zakresie edukacyjnym. Uważam, że działalność edukacyjna jest zbyt mało pluralistyczna. Swoje krytyczne uwagi mam również wobec działalności pionu śledczego IPN, który uważam za zbyt mało efektywny. Sądzę, że jego funkcjonowanie wymaga swego rodzaju przemyślenia, bo jednak w 2022 r. mieliśmy do czynienia z wniesieniem 9 aktów oskarżenia na 1 tysiąc 146 umorzeń spraw. To pokazuje, że… No, jest pytanie, czy te kwestie, którymi zajmuje się pion śledczy, powinny być obszarem zainteresowania prokuratorów, czy może po prostu badaczy, historyków.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BartoszMachalica">Jeśli chodzi o krytycyzm i o kwestię likwidacji, oczywiście, gdy mówimy o likwidacji, jest to swego rodzaju postulat polityczny. Wiadomo, że do likwidacji w najbliższych latach nie dojdzie. Moim zdaniem powinno dojść do głębokiej reformy zmierzającej np. w stronę zwiększenia pluralizmu w zakresie edukacji publicznej. Być może część zadań powinna być przez IPN przekazywana ośrodkom naukowym, ośrodkom badawczym, uniwersytetom, wydziałom historycznym, żeby to one prowadziły działania edukacyjne z zakresu edukacji publicznej. Rozumiem, że to pytanie też zmierza do tego, czy osoba, która jest krytyczna wobec instytucji, powinna zasiadać w jej kolegium. Wydaje mi się, że tutaj takim precedensem jest Krajowa Rada Sądownictwa. Jest to organ konstytucyjny, który obecnie budzi pewne wątpliwości co do konstytucyjności swojej kreacji, jednakże Senat powołał w skład KRS swoich przedstawicieli, którzy również przyjmują krytyczną postawę wobec funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa. Moja koncepcja funkcjonowania w IPN, w Kolegium IPN, jest podobna. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#TomaszGrodzki">Czy pan senator Komorowski chce zadać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarekKomorowski">Tak, mam pytanie. W związku z tym chciałbym, żeby pan szerzej odniósł się do tego, jak pan widzi swoją rolę w Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Czy pan ma orientację, ile publikacji zostało wydanych przez instytut i jego oddziały w kraju w zakresie edukacji? Ile publikacji rocznie instytut wydaje i w jakim zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BartoszMachalica">Jeśli chodzi o liczbę publikacji, to jest to liczba sięgająca kilkuset. Nie podam teraz panu konkretnej liczby. Uważam, że działalność wydawnicza instytutu budzi w większości szacunek. Nie mam zastrzeżeń do działalności merytorycznej większości pracowników pionu badawczego instytutu. Wykonują swoją pracę zgodnie ze swoją wiedzą, opierając się na swoim warsztacie. Uważam, że taka działalność jest potrzebna, tylko jest pytanie o wyznaczanie kierunków badawczych. Ja jako osoba, której bliska jest tradycja lewicowa, demokratycznej lewicy, chciałbym, żeby IPN w swojej pracy badawczej bardziej zajął się tematem rewolucji 1905 r. To jest przykład tego, jaki kierunek powinien być moim zdaniem bardziej zbadany, gdy mówię o pluralizmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#TomaszGrodzki">Pan marszałek Kamiński zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MichałKamiński">Panie Profesorze, czy zgodzi się pan z opinią, że nikogo nie powinno dziwić to, iż przeciwnik istnienia jakiejś instytucji zasiada w ciele kolegialnym tej instytucji, a w najmniejszym stopniu powinno to dziwić reprezentantów partii politycznej, którzy chcą likwidacji Unii Europejskiej, a ich przedstawiciele zasiadają w parlamencie Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">Poruszenie na sali</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Gloszsali">Ma rację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#TomaszGrodzki">Proszę nie wprowadzać obyczajów sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#TomaszGrodzki">Panie Doktorze, proszę odpowiedzieć na pierwszą część pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#BartoszMachalica">Wydaje mi się, że ta analogia jest trafna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Rusiecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Doktorze, mam pytanie dotyczące pana stosunku do procesu lustracji i dekomunizacji, szczególnie jeśli chodzi np. o to, co ostatnio ma miejsce w Olsztynie w odniesieniu do pomników posowieckich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BartoszMachalica">Jeśli chodzi o lustrację, to jest to proces, który się toczy. Ja nie uważam, że powinny tutaj zachodzić jakieś zmiany.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#BartoszMachalica">Jeśli chodzi o rozbiórkę tzw. pomników wdzięczności Armii Czerwonej czy Armii Radzieckiej, to ja również nie uważam, że tutaj… Potrzebna byłaby taka korekta. Uważam, że w sytuacji wojny toczącej się w Ukrainie ta polityka jest zrozumiała i słuszna. Ten przykład olsztyński jest oczywiście trudniejszy, bo to jest pomnik, którego autorem jest Xawery Dunikowski, to jest, cokolwiek by mówić, uznany artysta. Wydaje mi się, że ten pomnik powinien być zabezpieczony, ale jest pytanie, czy jego miejsce jest na centralnym placu Olsztyna. Najlepiej, żeby takie decyzje podejmowały lokalne społeczności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Komorowski, po raz drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MarekKomorowski">Mam do pana pytanie w związku z pańską odpowiedzią. To znaczy w ogóle pan nie odpowiedział na pytanie, jak pan widzi swoją rolę w kolegium. To po pierwsze. Ale zmierzam do tego: czy pan uważa za wystarczający powód… Według pańskiej oceny rewolucja z 1905 r. jest niedostatecznie badana przez dział edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej. Czy to jest wystarczający powód do uznawania, że w tym zakresie Instytut Pamięci Narodowej nieprawidłowo czy nie w pełni wykonuje swoje zadania? Bo ja jestem zdecydowanie innego zdania. Znam wydawnictwa, może nie wszystkie, ale są… Dobrze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#TomaszGrodzki">Panie Senatorze, muszę interweniować, bo pan doktor odpowiedział, że byłoby to w polu jego zainteresowania. A to, że się różni, ma inne zdanie…</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MarekKomorowski">Ale ocenił negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#TomaszGrodzki">Niech pan pozwoli mi skończyć. Powiedziałbym, że to, że pan ma inne zdanie od kandydata, wydaje mi się dość oczywiste. Ale pan dr Machalica już odpowiedział na to pytanie: interesuje go, żeby w tej materii badać sprawy głębiej.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#TomaszGrodzki">Nie słyszę więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Panie Doktorze.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku…</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#TomaszGrodzki">A przepraszam, nie widziałem pana senatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JerzyCzerwiński">Mam pytanie do kandydata związane ze znajomością ustawy o IPN. Wypadałoby, żeby członek kolegium przynajmniej w zarysach znał tę ustawę. Czasowy zakres badań IPN jest określony właśnie ustawowo, od roku 1917, a więc rewolucja 1905 r. nie ma tu nic do rzeczy, tak jak i wszystkie powstania, styczniowe, listopadowe itd. Czy pan świadomie wprowadził ten element, czy też po prostu nie wie pan, jaki jest zakres czasowy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BartoszMachalica">Powiedziałem o tym celowo, bowiem zakres czasowy jest w ustawie różnie określany dla różnych funkcji instytutu. Jeśli chodzi o prowadzenie badań naukowych, to jak najbardziej działalność tego typu może być prowadzona w odniesieniu do wydarzeń sprzed 1917 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#TomaszGrodzki">Nie słyszę więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Panie Doktorze.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#BartoszMachalica">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#TomaszGrodzki">Czy pan prof. Motyka chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#GrzegorzMotyka">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#GrzegorzMotyka">Wysoka Izbo! Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#GrzegorzMotyka">Ja chciałbym przede wszystkim podziękować za rekomendację mojej kandydatury. Możliwość kandydowania do tak ważnej instytucji publicznej, jaką jest Instytut Pamięci Narodowej, to jest zawsze wyróżnienie. Jak państwo wiecie z biogramu, polem moich zainteresowań badawczych jest najnowsza historia Polski, najnowsza historia Ukrainy, stosunki polsko-ukraińskie. Wydaje mi się, że także w kontekście wojny, która toczy się za naszymi granicami, są to kompetencje, które byłyby przydatne dla działalności instytutu. Z pewnością, o czym mówiłem też publicznie w tym tygodniu na konferencji organizowanej przez Katolicką Agencję Informacyjną, chciałbym działać na rzecz tego, aby gorszący, w moim przekonaniu, spór między polskim IPN i ukraińskim IPN w sprawie ekshumacji, który zaczął się toczyć w przestrzeni medialnej, został zakończony. Czas wojny to nie czas na to, aby w tego typu spory prestiżowe dalej toczyć. I nie należałoby wnikać w to, kto czemu zawinił przed wojną, przed inwazją Rosji na Ukrainę, ale spróbować usiąść do stołu i rozwiązać ten trudny i bolesny dla bardzo wielu polskich rodzin problem. Mam tu na myśli oczywiście kwestię braku grobów wielu polskich ofiar, które zginęły w czasie II wojny światowej z rąk UPA.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#GrzegorzMotyka">To, co mnie niepokoi w działalności IPN w ostatnich kilku latach, to bardzo duża fala odejść, często niezwykle cenionych profesjonalistów, z Instytutu Pamięci Narodowej. Odchodzą przeważnie ludzie o określonych poglądach ideowych i to powinno niepokoić, tym bardziej że w jednym wypadku w zwolnieniu napisano wprost, że zwalnia się pracownika naukowego za napisanie artykułu naukowego. I jest to chyba pierwszy wypadek po 1989 r., gdy w ten sposób uzasadniono zwolnienie pracownika, który napisał tekst w uznanym przez aktualnego ministra nauki czasopiśmie naukowym, uznanym, bo przyznał mu odpowiednią liczbę punktów.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#GrzegorzMotyka">To są sprawy, które mnie niepokoją, o które jako członek kolegium na pewno będę pytał.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#GrzegorzMotyka">Dziękuję. Jestem gotów odpowiedzieć na pytania, jeśli takowe się pojawią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#TomaszGrodzki">Proszę zostać, bo rzeczywiście są zapisane osoby do pytań.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#TomaszGrodzki">I jako pierwszy zadaje pytanie pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JerzyCzerwiński">Szanowny Panie Kandydacie, użył pan pojęcia, jeśli chodzi o stosunki polsko-ukraińskie, jak rozumiem, także te w szerszym aspekcie, nie tylko dotyczące IPN, „gorszący spór”. Jakie są przyczyny tego sporu? I czy te przyczyny wywodzi pan z prób symetryzacji opisu sytuacji historycznej – no, w tej chwili jest próba przeforsowania tej symetryzacji – czy też podstawy tego sporu są po prostu natury bardziej prozaicznej, mianowicie takie, że taka, a nie inna jest postawa strony ukraińskiej, która nie chce się przyznać do aktu ludobójstwa? Poglądy pana w tym zakresie są dla mnie bardzo, bardzo ważne ze względów oczywistych. Ja kwestiami polsko-ukraińskimi się interesuję i myślę, że członek kolegium powinien zajmować jednoznaczne stanowisko, zgodne z polską racją stanu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#GrzegorzMotyka">Mówimy o 2 różnych sporach. Pan senator mówi o sporze, który dzieli polskie i ukraińskie społeczeństwo, polskich i ukraińskich polityków, polskich i ukraińskich historyków. To jest kwestia innego widzenia historii. Polska historiografia ma twarde podstawy – a śmiem twierdzić, może nieskromnie, że również mam w tym swój udział – aby uważać, że jej wizja wydarzeń z II wojny światowej, bo o nich pan mówi, jest słuszna. Ten spór długo będzie się toczył i bardzo dobrze, że ta trudna przeszłość nie wpływa na teraźniejszość, nie wpływa na solidarność Polski z Ukrainą i w żaden sposób nie powinna wpływać.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#GrzegorzMotyka">Ja mówiłem o czymś innym, o tym, że od kilku lat toczy się spór o ekshumacje i o budowę cmentarzy polskich ofiar na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, tych, którzy zginęli pomordowani przez UPA. Ja nie chcę wchodzić w kwestię genezy, to, skąd się wziął zakaz, dlaczego to nie jest realizowane. Wydaje mi się, że to nie jest istotne. Ważne jest to, że w oświadczeniach czy w wywiadach szefa ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej i w odpowiedzi na to polskiego Instytutu Pamięci Narodowej wyraźnie zarysowała się różnica zdań. To znaczy obydwaj panowie nie mogą się ze sobą spotkać. I w mojej ocenie wygląda na to, że ten spór przestaje mieć charakter merytoryczny – mówię po prostu o tych oświadczeniach z ostatnich tygodni – tylko ma charakter prestiżowy. Wydaje mi się, że w sytuacji, kiedy mówimy o wojnie – bez względu na to, kto w tej konkretnej sprawie, co powtórzę, gdzieś tam urzędniczo zawinił, ale to na pewno nie jest tak, że wina leży po jednej stronie – należy tego zaprzestać. Ja bym apelował do obydwu prezesów, żeby się spotkali – albo bezpośrednio, albo za pośrednictwem swoich urzędników – i załatwili kwestię w takim duchu, w jakim minister Andrzej Przewoźnik już to załatwił, podpisując umowę bodajże w roku 2005, żeby doprowadzili do tego, aby zaczęto tworzyć miejsca pamięci, cmentarze ofiar polskich, a także ukraińskich tam, gdzie one są jeszcze nieupamiętnione, i zakończyli ten spór, który jest bardzo bolesny dla wielu polskich rodzin, ale także dla mniej licznych ukraińskich rodzin, bo on jest po prostu gorszący dla wielu osób. Ja mówiłem o tym sporze 2 prezesów, zaś ta różnica zdań, opinii, ten konflikt pamięci to jest rzecz po prostu, że tak powiem, na dłuższe trwanie, tego się nie da w sposób oczywisty rozwiązać. Ale pierwszym krokiem do tego jest stworzenie tych miejsc pamięci, tak żeby rodziny ofiar mogły tam jeździć i modlić się nad grobami ofiar.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#GrzegorzMotyka">Tu nie ukrywam, że bardzo wysoko oceniam to, co zrobią biskupi w najbliższych dniach. Oni przygotowują specjalne oświadczenie w tej sprawie i spotkają się najpierw w Warszawie, potem w Łucku, ale także w Parośli, pierwszej polskiej wiosce wymordowanej przez UPA, na wspólnym spotkaniu i modlitwie. To jest właściwy kierunek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#TomaszGrodzki">Pytanie zadaje pan senator Klich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#BogdanKlich">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#BogdanKlich">Panie Profesorze, ten spór nie tylko jest bolesny dla rodzin – tych rodzin w Polsce i tych rodzin w Ukrainie – które mają ofiary tych dramatycznych rzezi, jakie się dokonały na Wołyniu, ale także jest niezwykle niebezpieczny dla bezpieczeństwa Polski i wygranej Ukrainy w wojnie z Rosją. Pan powiedział o tym, że on jest bolesny. Zgadzam się z panem. Ale też praca historyków, która zaczęła się bardzo wcześnie, aby te sprawy wyjaśnić… Ja pamiętam konferencję w Jabłonnie, która miała miejsce w 1992 r., pierwszą konferencję polskich i ukraińskich historyków, która miała te sprawy rozstrzygnąć. Ta dobra wola historyków może być wywracana do góry nogami przez polityków, tak jak np. w ostatnim…</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#BogdanKlich">…niedawnym wywiadzie rzecznika prasowego MSZ, który politycznie wywołał nową odsłonę tego sporu.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#BogdanKlich">Jak pan uważa, w jaki sposób Instytut Pamięci Narodowej i pan osobiście mogą oddziaływać na to, żeby powstrzymywać polityków przed takimi działaniami, których beneficjentem jest tylko i wyłącznie Rosja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#GrzegorzMotyka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#GrzegorzMotyka">Ja może zacznę od tego, że uważam, że bardzo ważnym osiągnięciem tego 30-letniego dialogu polsko-ukraińskiego, w tym tego spotkania w Jabłonnie, o którym mówił pan senator, jest, myślę… To znaczy przede wszystkim zacznijmy od tego, że na początku lat dziewięćdziesiątych właściwie polsko-ukraińska historia przypominała jedną wielką bolesną ranę. O czymkolwiek Polacy i Ukraińcy zaczynali rozmawiać, to zaczynali się sprzeczać o przeszłość. A w tej chwili właściwie pozostał jeden bolesny problem, tzn. Wołyń, w przypadku którego rzeczywiście są różnice zdań. Wydaje mi się, że także w wyniku dialogu, toczonego na bardzo różnych płaszczyznach, powstała w obydwu społeczeństwach – i polskim, i ukraińskim – jednak taka świadomość różnicy zdań i akceptacja nie tyle innego stanowiska partnera, ile tego, że ta różnica zdań się utrzymuje. Mówię o tym dlatego, że ta wspaniała reakcja polskiego społeczeństwa, polskich samorządów i, wreszcie, polskich władz po agresji Rosji na Ukrainę była możliwa dzięki tym wszystkim dyskusjom. Ja wiem z własnego doświadczenia, kieruję placówką naukową od kilku lat i wiem, że Rosjanie próbowali to wykorzystywać w sposób bezpośredni i taki namacalny – była cała seria alarmów bombowych w różnych instytucjach. Grożono nam, że za chwilę wybuchnie bomba, i twierdzono, że to jest zemsta za polskie stanowisko w kwestii Wołynia, że to niby-ukraińscy nacjonaliści tę bombę podłożyli. Polacy się na tego typu manewry nie dali nabrać. Nawet monitoring przestrzeni informatycznej pokazywał, że jedyne, co, że tak powiem, chwyciło, to było… Chodzi o to takie poczucie, pytanie, dlaczego oni nam nie pozwolą odbudować tych cmentarzy. Ja myślę, że… W gruncie rzeczy ja odpowiedziałem panu senatorowi w pierwszej mojej wypowiedzi. Ja uważam, że sprawa ekshumacji, sprawa cmentarzy jest sprawą tak niezwykle ważną, że pchnie w ogóle cały ten problem wołyński na… że pozwoli tej bolesnej pamięci przejść do normalnej historii, tak żeby zaczęła się normalna dyskusja. Toczenie normalnej dyskusji historycznej na wszelkich możliwych poziomach i w różnych formatach sprawi w konsekwencji, że politycy najbardziej radykalni, ci próbujący wykorzystać to do podkreślania jakichś negatywnych odczuć, nie będą mieli takiej otuliny społecznej, żeby uzyskiwać poparcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#TomaszGrodzki">Pytanie zadaje pan marszałek Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MichałKamiński">Panie Profesorze, mając tę możliwość, zadając panu pytanie, nie mogę nie podziękować panu za całą pana pracę naukową, która niezależnie od tego, że tak jak każdy naukowiec ma pan prawo do kontrowersyjnych poglądów, jest – proszę mi wierzyć – szeroko ceniona.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MichałKamiński">Chciałbym pana zapytać o sprawę bezpośrednio związaną z IPN i o pana stosunek do niej. Chodzi o pacyfikację prawosławnych wsi na Białostocczyźnie. Śledztwo IPN nazwało to zbrodnią noszącą charakter ludobójstwa, ponieważ ludzie ci ginęli tylko za to, że byli prawosławni i narodowości białoruskiej. Śledztwo IPN tak stwierdziło. Sprawcy tej zbrodni, tzn. rodziny sprawców tej zbrodni, dostają odszkodowania jako żołnierze wyklęci. Rodziny tych, którzy zostali pomordowani, nie dostają żadnego odszkodowania. Czy pan uważa tę sytuację za moralnie akceptowalną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#GrzegorzMotyka">Bardzo dziękuję za miłe słowa.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#GrzegorzMotyka">Jeżeli chodzi o kwestię dotyczącą pacyfikacji 5 wsi prawosławnych na Białostocczyźnie i ludzi, których Cerkiew prawosławna uznała parę lat temu za świętych Kościoła prawosławnego i męczenników, to jest to jedna z takich oczywistych czarnych kart polskiego podziemia. Dowódca tej operacji, czyli Romuald Rajs „Bury”, w żaden sposób nie powinien być honorowany. To była zbrodnia, akt ludobójstwa, jak to rzeczywiście określili prokuratorzy IPN, której w żaden sposób nie da się usprawiedliwić.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#GrzegorzMotyka">Nie umiem odpowiedzieć w kwestii odszkodowań dla rodzin ofiar. Oczywiście wydaje mi się, że jest to rzecz istotna, ale wydaje mi się też, że to powinno się odbywać poprzez normalne ścieżki prawne. Gdyby rodziny ofiar wystąpiły o takie odszkodowania, to prawdopodobnie IPN byłby proszony o opinię. I byłbym na pewno za tym, żeby… Może inaczej. Byłbym absolutnie przeciwny temu, aby w IPN-owskich opiniach odrzucano te wnioski. Uważam, że wtedy po prostu dokonywano by powtórnej niesprawiedliwości. Chciałbym, żeby to też wybrzmiało. Ja w swoich pracach… Wiele publikacji poświęciłem działalności powojennej partyzantki. I to nie jest tak, że patrzę na nią przez pryzmat „Burego”. „Bury” był raczej wyjątkiem, ale tym bardziej takim, który należy wskazać, należy go wskazać jako osobę, która dopuściła się czynów, które po prostu nie powinny się zdarzyć, mówiąc najbardziej eufemistycznie. I przez nich ci inni partyzanci, często wybitni dowódcy, to bardzo często byli prości ludzie, nauczyciele wiejscy, którzy organizowali tego typu oddziały… Jest to wręcz krzywdzące. Potem trudniej mówić o pamięci tych, którzy zasługują na szacunek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#TomaszGrodzki">Informuję, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#Gloszsali">Jest jedno.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#TomaszGrodzki">Gdzie?</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Hamerski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanHamerski">Panie Profesorze, mam pytanie. Strona ukraińska, nazywam to ogólnie stroną ukraińską, wygląda na to, że zmierza do tego, abyśmy my, aby rząd polski, abyśmy my jako naród polski akceptowali kult Bandery w Polsce. Co pan sądzi na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#GrzegorzMotyka">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#GrzegorzMotyka">Panie Senatorze, wydaje mi się oczywiste to, że dla Polski, dla Polaków Bandera nigdy nie będzie bohaterem. To jest całkowicie zrozumiałe i jasne. Jednak musimy mieć także świadomość tego, że na Ukrainie rzeczywiście jest ogromny szacunek… czy kult Bandery, Szuchewycza. To wynika w dużej mierze z faktu, że ci ludzie zginęli z ręki Sowietów i w walce o niepodległość. Na to przede wszystkim kładziony jest akcent w opowieściach na temat tych ludzi, które są przedstawiane na Ukrainie. I w gruncie rzeczy nie ma z tego dobrego wyjścia. Wydaje mi się, że jedyne, co Polska może robić, to po prostu przypominać prawdę o tym, jakie w wypadku Polaków, w wypadku akcji na Wołyniu, w Galicji Wschodniej, tych antypolskich ludobójczych czystek działania prowadziła UPA, jakie decyzje podejmowali dowódcy UPA. Wydaje mi się, że to jest właściwa droga. Alternatywą jest to, że wkroczymy na ścieżkę narracji moskiewskiej, która próbuje wykorzystywać tego typu kult do przedstawiania całej ukraińskiej niepodległości jako czegoś nagannego. No, w tę pułapkę na szczęście Polska, Polacy nie dali się wepchnąć.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#GrzegorzMotyka">Jest dla mnie oczywiste także to, że Ukrainie na szczęście i zarazem niestety, bo to jest tragiczne, każdego dnia przybywa bohaterów, są to dziesiątki bohaterów. Ja mam nadzieję, że wszyscy bohaterowie tej wojny, którzy walczą w obronie niepodległości państwa, jak pokazuje przykład masowego mordu w Buczy dokonanego przez Federację Rosyjską, walczą dosłownie w obronie swoich rodzin i że kult tych bohaterów, przecież absolutnie godnych szacunku – z pewnością każdy z nas złożyłby kwiaty pod pomnikiem takich bohaterów – będzie stawał się dominujący. Wówczas ten kult, delikatnie mówiąc, kontrowersyjnych postaci przestanie być, też z naszego punktu widzenia, tak rażący. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">Oklaski</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanHamerski">Panie Profesorze, przepraszam, uzupełnię. Mnie nie interesuje kult Bandery na Ukrainie, to są oczywiście sprawy Ukrainy, mnie interesuje kult Bandery na terenie Polski, czyli pomnik Bandery na terenie naszego kraju, ulica Bandery na terenie naszego kraju, bo też są, że tak powiem, takie pomysły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Senatorze, oczywiście, że nie. Całkowicie zrozumiałe jest to, że to jest absolutnie niemożliwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Zdrojewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja z odrobinę innej beczki. Chciałabym zapytać, Panie Profesorze, bo IPN jest organem prowadzącym Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, a tam poszły duże pieniądze, czy kolegium się tym zajmuje. Jaki jest w tej chwili stan prac w tym muzeum?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Marszałku! Pani Senator!</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#GrzegorzMotyka">Kolegium – tak wynika choćby z informacji – wpływa na wybór dyrektora tej placówki i, jak rozumiem, monitoruje prace z nią związane. Przyznam jednak, że nie wiem, jak wygląda w tej chwili budowa muzeum. Ona trwa już od kilku lat. Wiem z rozmów, że pojawiły się tam różnego rodzaju trudności, ale nie znam szczegółów, nie umiem odpowiedzieć na to pytanie. Mogę tylko powiedzieć, że wydawanie publicznych pieniędzy na świąteczne piosenki, na opłacanie piosenkarek, by kierownictwo IPN śpiewało z piosenkarkami kolędy, nie wydaje mi się w sytuacji dzisiejszego kryzysu finansowego najlepszym rozwiązaniem. Tyle mogę powiedzieć. Wydaje mi się, że te środki należałoby lepiej spożytkować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#BarbaraZdrojewska">Panie Marszałku, czy mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#TomaszGrodzki">Uzupełnienie czy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#BarbaraZdrojewska">Tylko uzupełnienie, już nie pytanie. Chciałabym po prostu prosić, żeby, jeżeli zostaną panowie wybrani, zwrócili panowie uwagę na ogromne kwoty, które poszły na to muzeum. Tam co prawda pieniądze zostały obcięte, ale mimo wszystko to są nadal bardzo duże pieniądze i warto zwracać na to uwagę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#GrzegorzMotyka">Oczywiście tak zrobię.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#TomaszGrodzki">Po raz drugi pytanie zadaje pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Kandydacie!</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JerzyCzerwiński">Pozwoli pan, że posłużę się cytatem z dziennika „Rzeczpospolita” z roku 2011, z czasów postępowania w sprawie powołania rady instytutu, bo wtedy była Rada IPN. „Publikacje Motyki na temat stosunków polsko-ukraińskich, a zwłaszcza wołyńskiego ludobójstwa, mają się tak do prawdy jak publikacje Jana Grossa poświęcone stosunkom polsko-żydowskim” – mówił dla „Rzeczpospolitej” ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, który nieformalnie pełni funkcję duszpasterza Kresowian. Takie jest stanowisko bardzo dużej części tego środowiska. Panie Profesorze, proszę to skomentować prostym tekstem. Czy IPN z kolegium, w którego składzie będzie pan zasiadał, będzie wychodziło naprzeciw postulatom tego bardzo ważnego, także dla nas, środowiska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę o komentarz, o możliwie krótką odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#GrzegorzMotyka">Jeśli dobrze pamiętam, autorem tego artykułu był Cezary Gmyz. Prawda? Pan Cezary Gmyz napisał wtedy również inny artykuł. Wówczas istniała Rada Instytutu Pamięci Narodowej i do tej rady każdy kandydat musiał zgłosić się sam. W innym artykule na ten temat pan Cezary Gmyz napisał, że jest 3 świetnych kandydatów, a czwarty, Motyka zgłosił się sam. Tak mniej więcej wyglądała rzetelność jego stwierdzeń.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#GrzegorzMotyka">Oczywiście sprawy polsko-ukraińskie są sprawami bardzo kontrowersyjnymi. Ja nie ukrywam, że należy wszystkie zbrodnie popełnione na ludności cywilnej nazywać po imieniu. Kiedy mówię o zbrodniach UPA popełnionych na Wołyniu, w Galicji Wschodniej, to wywołuje to wiele kontrowersji, zwłaszcza po stronie ukraińskiej. Kiedy mówię o polskich akcjach zemsty, o akcjach, o które pytał pan senator Kamiński, czyli o akcjach „Burego” albo o akcji „Wisła”, i nazywam je tak, jak powinno się je, moim zdaniem, nazywać, czyli zbrodniami wojennymi czy zbrodniami komunistycznymi, to wywołuje to bardzo wiele emocji po stronie polskiej i pojawiają się tego typu opinie. Mogę tylko dodać, że z ks. Tadeuszem Isakowiczem-Zaleskim wspólnie przedstawialiśmy nasze stanowiska w poniedziałek w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski, na zaproszenie Katolickiej Agencji Informacyjnej, w ramach przygotowania do wspólnych uroczystości organizowanych przez polskich i ukraińskich biskupów. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#TomaszGrodzki">Pytanie po raz drugi zadaje pan marszałek Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MichałKamiński">Panie Marszałku, ja w zasadzie zrezygnuję z zadania pytania… Ale ponieważ padło tutaj nazwisko pewnego księdza, to jednak nie zrezygnuję. Czy pan, Panie Profesorze, pamięta to, kiedy w 2008 r. śp. prezydent Lech Kaczyński wycofał swój patronat – powtarzam: wycofał patronat – z obchodów rzezi wołyńskiej, i to, co ten cytowany tutaj ksiądz mówił wtedy o śp. prezydencie Lechu Kaczyńskim? Czy pan może to pamięta?</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">Poruszenie na sali</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#GrzegorzMotyka">Ja rozumiem, że to retoryczne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#Gloszsali">Tak, tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WojciechKonieczny">Panie Profesorze, pan jako osoba, która już pracowała w Kolegium IPN… Chciałbym zadać panu jako takiej osobie pytanie w kwestii jednego z większych zaniedbań polityki historycznej w zakresie pamięci narodowej w Warszawie, a według mnie i w Polsce, czyli stanu stoków Cytadeli Warszawskiej – miejsca straceń polskich bohaterów, w tym polskich bohaterów ruchu lewicowego. Mam tu na myśli głównie Stefana Okrzeję – a wiemy, jaki wpływ jego śmierć miała na polski ruch niepodległościowy i lewicowy. I mam na myśli skandaliczny stan tego miejsca. Czy IPN interesował się tym wcześniej, kiedy był pan w kolegium, oraz czy w razie wybrania pana podejmie pan działania, aby to miejsce było odpowiednio uhonorowane? Pytam, gdyż w tej chwili ta sytuacja to, moim zdaniem, wstyd dla wszystkich instytucji, które są odpowiedzialne za stan pomników pamięci narodowej w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę, Panie Profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#GrzegorzMotyka">Panie Marszałku, Panie Senatorze, ja nie przypominam sobie, aby IPN się tym interesował. Niemniej jednak podobnie jak w wypadku postulatu pani senator Zdrojewskiej przyjmuję to po prostu wiadomości. Ale żebyście mnie państwo dobrze zrozumieli, powiem: ja po prostu z zainteresowaniem przyjmuję obydwa te postulaty, czyli że to jest sprawa, która wywołuje zaniepokojenie. I sam jestem zaciekawiony, jak wyglądają te sprawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#TomaszGrodzki">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#TomaszGrodzki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#TomaszGrodzki">Informuję jednocześnie, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#WojciechKonieczny">Panie Marszałku…</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#Gloszsali">To niech zapisuje się, a nie się zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#TomaszGrodzki">Do dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#Gloszsali">Ale to trzeba się zapisać. A pan się nie zapisał.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#WojciechKonieczny">Bardzo proszę pana marszałka o udzielenie mi głosu, dlatego że w czasie dyskusji tu pojawiły się kwestie, co do których chciałbym się odnieść, a wcześniej nie przewidywałem tego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#TomaszGrodzki">Wyjaśnijmy to. Zapisuje się senator do dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#WojciechKonieczny">Tak.</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WojciechKonieczny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panowie Kandydaci!</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WojciechKonieczny">Padały tutaj często słowa: czy osoby krytycznie nastawione do działalności obecnego Instytutu Pamięci Narodowej powinny ubiegać się o tak zaszczytne funkcje w Kolegium IPN? Otóż w moim odczucia jak najbardziej powinny. Ich brak tam jest wręcz niewskazany. Osoby, które są bardzo zadowolone i jedynie przyklaskują temu, co się dzieje obecnie w IPN, nie gwarantują rozwoju tej instytucji, nie gwarantują tego, że ta instytucja stanie się skuteczniejsza, bardziej sprawna i bardziej merytoryczna. Po prostu tak zawsze jest. Bardzo dobrze, że osoby z takim nastawieniem, że chcą coś zmienić, coś poprawić, mogą zacząć działać. Oczywiście jeżeli traktujemy IPN jako instytucję polityczną, to chcemy, aby była tam reprezentowana jedna opcja. Jeżeli jednak traktujemy IPN jako instytucję, która służy całemu narodowi, wszystkim Polakom – obojętnie jak patrzą na polską historię, jakie znaczenie przywiązują do poszczególnych ruchów, trendów, do tego, co się wydarzyło ileś lat temu – to powinniśmy być za tym, aby właśnie i w Kolegium IPN byli reprezentowani różni ludzie o różnych poglądach.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WojciechKonieczny">Ja mam różne doświadczenia z IPN, również takie, że pod względem merytorycznym jest to instytucja czasami niezbyt dobrze postępująca. Przykład sprzed niecałych 2 tygodni. Osiemdziesiąt lat temu zginął Jan Martyniak, partyzant Gwardii Ludowej PPS-WRN. Pomnik, który postawili w miejscu jego stracenia… Jego śmierci, nie stracenia, bo zmarł w walce z hitlerowcami podczas uwalniania angielskich lotników. …Został usunięty decyzją IPN i miasta Jaworzna. To był ogromny wstyd. Całe szczęście, że interwencje wielu osób, w tym moja, przywróciły pamięć historyczną tego miejsca. IPN się zgodził i naprawił swój błąd, postawił pomnik na nowo i za to chciałbym podziękować. Ale sam fakt, że ktoś postąpił w ten sposób, że polskiego partyzanta, uhonorowanego przez ludzi, przez tych, którzy tam mieszkali… Zginął młody chłopak. Ponieważ tam było w nazwie „Gwardia Ludowa”… Ktoś nie wiedział, że była Gwardia Ludowa WRN, ktoś, kto zasiada w IPN, pracuje tam. To świadczy o tym, że historia jest bardzo jednostronnie przedstawiana i rozumiana przez organy IPN.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WojciechKonieczny">Apeluję do państwa. Jeżeli nawet uważacie, że to nie są osoby… że któraś z tych osób nie jest osobą, która reprezentuje wasz światopogląd czy wasze podejście historyczne, to uszanujcie sytuację i wstrzymajcie się od głosu. Chociaż tyle. To jest potrzebne dla pogodzenia Polaków, również pogodzenia historycznego, do którego jest daleko, ale z trudem i powoli do niego zmierzamy.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#WojciechKonieczny">Przy okazji pragnę jeszcze raz podziękować senatorom, również Prawa i Sprawiedliwości – było ich wtedy kilku czy kilkunastu – którzy poparli uchwałę dotyczącą upamiętnienia rewolucji 1905 r. To było właściwe podejście do problemów historycznych Polski. Proponuję to kontynuować i wyrazić to dzisiaj w głosowaniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#TomaszGrodzki">Pan senator trochę wyprzedził fakty. Ta dyskusja bardziej pasuje do następnego punktu, do informacji o działalności IPN, ale to będzie za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#TomaszGrodzki">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#TomaszGrodzki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#TomaszGrodzki">Przystąpimy do głosowania. Chciałbym tylko poinformować szanownych państwa senatorów, że Senat podejmuje uchwałę w tej sprawie zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. W związku z rezygnacją z kandydowania pana Adama Benona Duszyka liczba kandydatów nie jest większa niż liczba miejsc do obsadzenia, a zatem głosowanie odbędzie się w sposób tradycyjny, z wykorzystaniem aparatury elektronicznej. W sprawie każdego z kandydatów zostanie przeprowadzone odrębne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#TomaszGrodzki">Nastąpi ono po 5-minutowej przerwie, którą w tej chwili ogłaszam. Będzie ona dokładnie 7-minutowa, do godziny 10.20.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">Przerwa od godziny 10 minut 13 do godziny 10 minut 20</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#TomaszGrodzki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#TomaszGrodzki">Chcielibyśmy już przystąpić do finalnej procedury w ramach tego punktu, punktu dwudziestego piątego: powołanie członków Kolegium IPN.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#TomaszGrodzki">Okienko transferowe się zamyka, zostało 30 sekund na…</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do procedury głosowania. Przypominam, że ona odbędzie się tradycyjnie drogą elektroniczną wobec faktu wycofania trzeciej kandydatury, kandydatury pana Duszyka.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania w sprawie powołania pana Bartosza Machalicy na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za tą kandydaturą?</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 93 senatorów, 50 – za, 42 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#komentarz">Głosowanie nr 3</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat powołał pana Bartosza Machalicę na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-65.14" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania w sprawie powołania pana prof. Grzegorza Motyki na członka Kolegium IPN – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-65.15" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za tą kandydaturą?</u>
          <u xml:id="u-65.16" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-65.17" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-65.18" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-65.19" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 92 senatorów, 51 – za, 41 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-65.20" who="#komentarz">Głosowanie nr 4</u>
          <u xml:id="u-65.21" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-65.22" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat powołał pana Grzegorza Motykę na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-65.23" who="#TomaszGrodzki">Proszę powołanych przez Senat członków, nowo powołanych członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu o podejście do stołu prezydialnego, bo chciałbym wręczyć panom uchwałę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-65.24" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-65.25" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-65.26" who="#TomaszGrodzki">2 minuty na celebrację…</u>
          <u xml:id="u-65.27" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-65.28" who="#TomaszGrodzki">Szanowni Państwo, proponuję przenieść gratulacje do kuluarów, bo mamy do rozpatrzenia następny punkt związany z IPN.</u>
          <u xml:id="u-65.29" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego czwartego: informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. Czyli za rok ubiegły.</u>
          <u xml:id="u-65.30" who="#TomaszGrodzki">Tekst informacji zawarty jest w druku nr 971.</u>
          <u xml:id="u-65.31" who="#TomaszGrodzki">Marszałek Senatu otrzymaną informację skierował do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisja na posiedzeniu w dniu 18 maja 2023 r. wysłuchała informacji i poinformowała o tym marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-65.32" who="#TomaszGrodzki">Pragnę w tym momencie powitać obecnych na posiedzeniu Senatu wiceprezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, pana Mateusza Szpytmę…</u>
          <u xml:id="u-65.33" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-65.34" who="#TomaszGrodzki">…a także dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, pana Filipa Musiała.</u>
          <u xml:id="u-65.35" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-65.36" who="#TomaszGrodzki">Proszę pana prezesa o zabranie głosu i przedstawienie informacji – przy założeniu, że szanowni państwo senatorowie otrzymali ją również w formie pisemnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MateuszSzpytma">Chciałbym bardzo podziękować za zaproszenie na dzisiejsze obrady Senatu. Jednocześnie informuję, że zastępuję pana prezesa, dra Karola Nawrockiego, który jest na wcześniej zaplanowanym dłuższym urlopie.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MateuszSzpytma">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#MateuszSzpytma">Instytut Pamięci Narodowej rozpoczął działalność w 2000 r. na mocy ustawy z roku 1998. Tak więc ten okres sprawozdawczy, tj. rok 2022, był dwudziestym trzecim rokiem działalności Instytutu Pamięci Narodowej. W ramach Instytutu Pamięci Narodowej funkcjonowało 7 ustawowych pionów, 11 oddziałów i 7 delegatur. W okresie sprawozdawczym nic się tu nie zmieniło. Przez cały okres sprawozdawczy Instytutem Pamięci Narodowej kierował pan dr Karol Nawrocki.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#MateuszSzpytma">Budżet Instytutu Pamięci Narodowej w tym okresie wyniósł 435 milionów 908 tysięcy – to już jest po zwiększeniu w związku ze zmianami ustawowymi – a wykonanie wyniosło 434 miliony, tj. 99,6%. Zatrudnienie na koniec roku było na poziomie 2 tysięcy 541 osób.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o zmiany strukturalne, zmiany ustawowe, to warto powiedzieć, że nastąpiła jedna ważna zmiana w tym okresie sprawozdawczym. Mianowicie na mocy ustawy ze stycznia 2022 r., ustawy, która weszła w życie 17 marca 2022 r., Instytut Pamięci Narodowej stał się organem prowadzącym Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#MateuszSzpytma">Całość naszej bardzo obszernej działalności mają państwo opisaną w tym 2-tomowym sprawozdaniu. Ja bardzo będę się starał skracać swoją wypowiedź, żeby zostawić więcej czasu na pytania i na dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o to, co uważamy za najważniejsze w tym czasie, to w zakresie działalności edukacyjnej jest to przede wszystkim projekt „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”. On został zainagurowany w marcu w okresie sprawozdawczym na Zamku Królewskim. To projekt edukacyjny, który zbiera działalność bardzo wielu pionów Instytutu Pamięci Narodowej. Jest on skierowany przede wszystkim do zagranicy, chociaż także w Polsce wystawa poświęcona armii polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa była pokazywana w wielu miejscach. Ale zwróciłbym uwagę na to, że w 2022 r. ta wystawa była pokazana i w Kazachstanie, i w Uzbekistanie, i w Gruzji, i w Stanach Zjednoczonych, i w Kanadzie.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#MateuszSzpytma">Mieliśmy też bardzo ważne działanie, które skutkowało wielkim zainteresowaniem mediów, ale było rzeczywiście istotne, mianowicie obalanie obiektów propagandowych związanych z armią sowiecką. W związku z tym, co się wydarzyło, tą pełnoskalową agresją Rosji na Ukrainę, na mocy decyzji pana prezesa dra Karola Nawrockiego postanowiliśmy w Instytucie Pamięci Narodowej wrócić do tematu obalenia pomników, które zostały. Ok. 60 nie zostało usuniętych mimo ustawy, która zresztą powstała tutaj, w tej sali, bo to, państwo kilka lat temu, w 2016 r. zainicjowaliście – chyba pan senator Mamątow, jeśli dobrze pamiętam, to zrobił – ustawę dekomunizacyjną i ona nie została w pełni zrealizowana przez samorządy. Znaleźliśmy zatem mechanizm prawno-organizacyjny zachęcający władze samorządowe do likwidacji, wsparliśmy władze samorządowe w tym zakresie. Udało się zdemontować ponad 20 tych obiektów propagandowych i jeszcze podobna ich liczba została do zdemontowania, prowadzimy usilne działania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#MateuszSzpytma">Tak jak w zeszłych, poprzednich latach odbyły się też wręczenia not identyfikacyjnych. Zawsze w takim przypadku gości nas pan prezydent. W tym roku ta uroczystość odbyła się w Belwederze, gdzie do publicznej wiadomości podaliśmy nazwiska 30 osób, których tożsamość ustaliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#MateuszSzpytma">Myślę, że bardzo ważną inicjatywą, którą podjęliśmy w okresie sprawozdawczym, było uczczenie ofiar akcji „Reinhardt”. To nie tylko miało miejsce jak co roku w ramach Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Prezes Karol Nawrocki przekazał artefakty znalezione w miejscach zbrodni w obozach zagłady – w muzeum w Treblince to było w styczniu, a w październiku w Gross-Rosen – ale także, ponieważ przypadała osiemdziesiąta rocznica akcji „Reinhardt”, zbrodni na narodzie żydowskim w Generalnym Gubernatorstwie i okręgu białostockim, zainaugurowaliśmy uroczystości poświęcone ofiarom na terenie byłego obozu zagłady w Bełżcu. Później były działania edukacyjne prowadzone i przez Centralę Instytut Pamięci Narodowej, i przez oddziały instytutu. To mocno angażowało zwłaszcza oddziały Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie i w Rzeszowie.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#MateuszSzpytma">Warto podkreślić też, że zorganizowaliśmy pogrzeb więźniarek, szczątków więźniarek, prochów osób, które były rozrzucone, na cmentarzu w Niemczech w Fürstenberg/Havel. Odbyło się to w bardzo godny sposób.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#MateuszSzpytma">Myślę, że bardzo ważnym wydarzeniem był udział Instytutu Pamięci Narodowej w sprowadzeniu szczątków prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Właściwie realizowały to kancelaria premiera i Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, natomiast my merytorycznie przygotowaliśmy całą izbę pamięci poświęconą prezydentom Rzeczypospolitej na uchodźstwie. Zapraszam, jeśli państwo senatorowie jej nie widzieli, jest to stała ekspozycja w Świątyni Opatrzności Bożej, w dolnym kościele, bardzo mocno przemawiająca.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#MateuszSzpytma">Warto także podkreślić, że m.in. w reakcji na oczekiwania społeczne, na głosy krytyki, które się pojawiały społecznie, jeśli chodzi o działalność pionu śledczego, zainaugurowaliśmy też projekt „Archiwum Zbrodni”, gdzie sięgamy również do tych śledztw, które zostały zakończone, ale m.in. nowe możliwości technologiczne pozwalają na powrót do tych spraw. Wiemy, jak one są ważne dzisiaj. Państwo senatorowie wiecie m.in. o sprawie ks. Franciszka Blachnickiego. To nie jest sprawa z okresu sprawozdawczego, ale to jest m.in. efekt tej działalności, która była podjęta w roku 2022.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o kwestie nowych technologii, to byliśmy też obecni na najważniejszych targach gamingowych w Bostonie, które miały miejsce w kwietniu.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#MateuszSzpytma">Ważną dla nas w okresie sprawozdawczym datą była także okrągła osiemdziesiąta rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Nasza działalność w tym zakresie była bardzo obszerna. Jest ona udokumentowana w sprawozdaniu, które państwo mają przed sobą.</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#MateuszSzpytma">Oczywiście bardzo aktywnie działaliśmy nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Tutaj już duża zasługa nowo powołanego w poprzednim roku Biura Współpracy Międzynarodowej. Realizowaliśmy działania edukacyjne nie tylko poprzez Biuro Edukacji Narodowej, ale także poprzez Biuro Wydarzeń Kulturalnych czy Biuro Nowych Technologii.</u>
          <u xml:id="u-66.17" who="#MateuszSzpytma">Instytut Pamięci Narodowej zainspirował powstanie wielu audycji telewizyjnych, radiowych, dodatków prasowych czy też był ich autorem. W tym zakresie nastąpiła intensyfikacja także w związku z tym, że funkcjonowało Biuro Rzecznika Prasowego, rzecznika, który jest tutaj obecny razem z nami.</u>
          <u xml:id="u-66.18" who="#MateuszSzpytma">Chciałbym też powiedzieć, że oczywiście, tak jak w poprzednich latach, wręczaliśmy nagrody, także te najważniejsze, jak „Kustosz Pamięci Narodowej”, „Semper Fidelis”, oraz nagrody w ramach konkursów „Świadek Historii” czy „Książka Historyczna Roku”.</u>
          <u xml:id="u-66.19" who="#MateuszSzpytma">Mógłbym tutaj mówić dużo o działalności poszczególnych pionów. Np. nasze archiwum powiększyło się o 320 m.b. To jest zasługa tego nowego, odnowionego projektu „Archiwum Pełne Pamięci”, w ramach którego zbieramy w Polsce i za granicą spuścizny po naszych bohaterach narodowych, ale także i po zbrodniarzach. To wszystko po to, aby służyło to naukowcom, aby służyło to potomnym. Uzupełniliśmy Cyfrowe Archiwum o pół miliona nowych rekordów. Także inwentarz archiwalny został bardzo mocno poszerzony. I proszę sobie wyobrazić, że do archiwum, do realizacji – to pokazuje zasięg i olbrzymie zaangażowanie – wpłynęły 391 tysięcy 482 nowe sprawy. I gdybym państwu chciał referować wszystkie sprawy, którymi Instytut Pamięci Narodowej się zajmuje, które są ważne dla instytucji polskiego państwa, to byłoby tego bardzo wiele.</u>
          <u xml:id="u-66.20" who="#MateuszSzpytma">Myślę, że takie wejście w tę działalność… Chciałbym się tutaj odnieść do słów, które padły w poprzednim punkcie ze strony pana Bartosza Machalicy, dotyczących jakby sensu istnienia Instytutu Pamięci Narodowej. Szanowni Państwo, jestem przekonany, że gdy pan Machalica po pewnym czasie będzie się zapoznawał w ramach posiedzeń z tym, czym się zajmujemy, zmieni swoje zdanie na temat istnienia Instytutu Pamięci Narodowej. Po prostu zobaczy, jak Instytut Pamięci Narodowej jest ważny w infrastrukturze polskiego państwa, jak bez niego państwo byłoby uboższe. Dodam, że archiwum, które liczy ponad 90, a dokładniej 93 km akt, przeprowadziło 332 tysiące kwerend. To jest olbrzymia liczba kwerend wykonanych przez zwykłych archiwistów. To się nie toczy przy reflektorach telewizyjnych, przy mikrofonach radiowych.</u>
          <u xml:id="u-66.21" who="#MateuszSzpytma">Inny charakter ma działalność edukacyjna. Tu rzeczywiście instytut jest bardzo obecny w przestrzeni medialnej. To jest m.in. 60 seminariów i szkoleń dla nauczycieli, 30 projektów ogólnopolskich i konkursów edukacyjnych. Niektóre są ogólnopolskie, niektóre są regionalne. To są nowe wystawy, to są także nowe relacje świadków. Jeśli chodzi o wystawy, to zaprezentowaliśmy w roku sprawozdawczym 73 nowe wystawy, w tym ponad 20 elementarnych. Jeśli chodzi o relacje świadków, to zrealizowaliśmy ich 163 i w sumie już ich mamy prawie 2,5 tysiąca.</u>
          <u xml:id="u-66.22" who="#MateuszSzpytma">Na okres sprawozdawczy przypadły także rozkręcenie się działalności Biura Nowych Technologii powołanego rok wcześniej, inauguracja projektu gamingowego „Gra szyfrów” czy pomocy dydaktycznej w formie aplikacji „Szybowcowa ’87”. Po raz pierwszy w historii Instytutu Pamięci Narodowej gra została włączona do podstawy programowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Czyli wychodzimy naprzeciw wyzwaniom związanym z tym, że uczniowie chcą poznawać wiedzę o przeszłości nie tylko poprzez książki, lektury, ale także w ten sposób. Nie możemy się obrażać na rzeczywistość, na to, że nie wszyscy chcą czytać książki. Trzeba próbować trafiać poprzez programy telewizyjne, poprzez filmy dokumentalne, ale także poprzez gry. Powiem państwu, że na targach w Bostonie – to jest taka ciekawostka – byliśmy jedyną instytucją, która przedstawiła grę poświęconą rzeczywistości, która miała miejsce. Wszystkie inne gry, jakie były tam prezentowane, dotyczyły fantazji, to była fantastyka. A więc nie możemy odpuścić tego pola.</u>
          <u xml:id="u-66.23" who="#MateuszSzpytma">Bardzo ważna była dla nas działalność Biura Wydarzeń Kulturalnych: 56 różnych inicjatyw, w tym 27 koncertów w różnych częściach kraju.</u>
          <u xml:id="u-66.24" who="#MateuszSzpytma">Od początku istnienia Instytutu Pamięci Narodowej bardzo ważne są badania naukowe. Bardzo dużo o tym mówiono, mówił także pan prof. Grzegorz Motyka. One są realizowane w ramach 12 projektów badawczych centralnych i 17 oddziałowych. Efekt tego to książki, o których jeszcze powiem, ale także 78 konferencji. W okresie sprawozdawczym w Instytucie Pamięci Narodowej 5 osób uzyskało doktorat, a 2 osoby habilitację.</u>
          <u xml:id="u-66.25" who="#MateuszSzpytma">O konferencji identyfikacyjnej już mówiłem, ale warto dodać, że aby te 30 osób można było pokazać, wcześniej musi być wykonana bardzo wielka praca ze strony Biura Poszukiwań i Identyfikacji. Prowadzono poszukiwania w 50 miejscach w kraju i za granicą, w tym na Litwie, w Kazachstanie i w Uzbekistanie. Staramy się wykorzystywać te możliwości, które daje nam sytuacja międzynarodowa, i szukać naszych bohaterów narodowych, naszych żołnierzy tam, gdzie oni ginęli, lub tam, gdzie oni umierali. Takim bardzo ciekawym odkryciem było odnalezienie 14 żołnierzy polskich i litewskich poległych w roku 1920, poległych w wojnie polsko-litewskiej, a złożonych w jednym grobie. Odbył się oczywiście pogrzeb, bo są te poszukiwania, później identyfikacje i jest kontynuacja tego na uroczystych pogrzebach, a potem w ramach stwarzania upamiętnień. Upamiętnianiami zajmuje się kolejne biuro, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa. W tym okresie sprawozdawczym wprowadziliśmy do ewidencji bohaterów prawie 2 tysiące 200 grobów, wyremontowaliśmy 51 grobów weteranów, prace remontowe poświęcone były 4 nagrobkom. To, co jest najbardziej widoczne w przestrzeni medialnej, to remonty, upamiętnienia. Nowych upamiętnień było ponad 175. Wydajemy też decyzje ekshumacyjne, bo w Polsce oprócz prokuratorów prezes Instytutu Pamięci Narodowej jest władny wydawać decyzje ekshumacyjne, i było ich 260. Proszę państwa, niekiedy są wątpliwości, czy taka działalność instytutowa powinna być szeroko prowadzona, ale powiem państwu, że wśród tych decyzji zezwalających na ekshumację bardzo duża część dotyczy instytucji niemieckich, bo Niemcy niezwykle skrupulatnie dbają o swoich żołnierzy, żołnierzy Wehrmachtu, którzy ginęli na terenie obecnej Polski, i bardzo dokładnie, gmina po gminie poszukują szczątków, a potem składają je do grobów wojennych, których jest w Polsce kilka. Instytut Pamięci Narodowej wydaje zgody na takie ekshumacje, nie czynimy tutaj żadnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-66.26" who="#MateuszSzpytma">Co do ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu to trudno tu się zgodzić z moim przedmówcą w poprzednim punkcie. Jeśli chodzi o zaprzestanie tej działalności śledczej, to z racji zobowiązań międzynarodowych nie jest to możliwe. Jest możliwe, jeśli ustawodawca, jeśli państwo by sobie tego życzyli i tak uchwalili, że to będzie prowadził nie Instytutu Pamięci Narodowej, tylko prokuratura, ale to musi istnieć, musi istnieć w państwie polskim jednostka, która będzie się zajmowała zbrodniami przeciwko ludzkości, zbrodniami wojennymi i zbrodniami komunistycznymi. Teraz funkcjonuje to w ramach Instytutu Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-66.27" who="#MateuszSzpytma">Współpraca jest bardzo, bardzo dobra między… Prokuratorzy korzystają z pracy historyków, historycy korzystają z pracy prokuratorów. Myślę, że te sytuacje, które w poprzednich latach czasami rodziły pewne konflikty, mamy już za sobą. W tym okresie sprawozdawczym zarejestrowano 1 tysiąc 316 nowych postępowań, podobna liczba została umorzona. Rzeczywiście, tak jak wspomniał tutaj pan Machalica, do sądów skierowano 9 aktów oskarżenia, ale przeciwko 15 oskarżonym. Chciałbym zwrócić uwagę na jeden ważny punkt, tj. na to, że prokuratorzy postawili zarzuty 36 byłym sędziom i prokuratorom, którzy nie są objęci ochroną immunitetów, skierowano także 24 wnioski o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej 22 sędziów i prokuratorów. To jest efekt bardzo dużej pracy ze strony pionu śledczego i wsparcia ze strony historyków. Wracamy do tych kwestii z lat osiemdziesiątych, gdy ludzie niesłusznie byli skazywani za działalność w podziemiu, nawet wbrew przepisom PRL. Państwo oczywiście wiedzą, myślę, że nie muszę tego powtarzać, że Instytut Pamięci Narodowej może ścigać tylko te zbrodnie, przestępstwa, które były zbrodniami w ramach prawa PRL-owskiego. A więc to trzeba mieć na uwadze, jeśli chodzi o to, dlaczego liczba jest taka, a nie inna</u>
          <u xml:id="u-66.28" who="#MateuszSzpytma">Pion prokuratorski w IPN to nie tylko komisja ścigania, ale także Biuro Lustracyjne. Wpłynęło 4,5 tysiąca nowych oświadczeń lustracyjnych. Państwo często pytacie, jak wygląda lustracja, jaki jest stan lustracji. Szanowni Państwo, w Instytucie Pamięci Narodowej mamy 472 tysiące oświadczeń lustracyjnych, z których do tej pory zweryfikowaliśmy 148 tysięcy, a w okresie sprawozdawczym 16 tysięcy. Tak więc to jest bardzo ważna liczba, że ok. 16 tysięcy, mniej więcej tyle oświadczeń lustracyjnych jesteśmy w stanie sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-66.29" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-66.30" who="#MateuszSzpytma">Słyszę, że mój czas się kończy, więc tylko dodam, że skierowano 208 wniosków o wszczęcie postępowań lustracyjnych i zapadły 243 prawomocne orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-66.31" who="#MateuszSzpytma">Na koniec, zanim przejdę do muzeum żołnierzy wyklętych, powiem, że ukazało się 217 nowych publikacji. To, za co nas państwo oceniają, za co nas bardzo często opinia publiczna chwali lub gani, to są publikacje. Funkcjonuje odrębne wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, które ma znakomite osiągnięcia: publikacje uzyskały 11 nagród, 6 wyróżnień, 21 nominacji. Szczegółowe zestawienie mają państwo w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-66.32" who="#MateuszSzpytma">Jestem zobowiązany do tego, żeby powiedzieć kilka słów o Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Szanowni Państwo, , jak wspomniałem, jesteśmy, jako Instytut Pamięci Narodowej, organizatorem od marca 2022 r. W tym czasie miała miejsce bieżąca działalność muzealna zgodnie z tym, jak to muzeum powinno działać, tj. zbiera dokumenty, zbiera pamiątki na potrzeby przyszłej wystawy stałej. Byliśmy także otwarci dla zwiedzających. Ponad 14 tysięcy osób odwiedziło to muzeum w roku 2022. Co istotne, musiał być przeformułowany program inwestycyjny, jeśli chodzi o muzeum.</u>
          <u xml:id="u-66.33" who="#MateuszSzpytma">Jeszcze jedna kwestia, o której warto wspomnieć, jeśli mówimy o muzeum. Tutaj była mowa o tym, że wydano na muzeum bardzo dużo środków, tj. 8 milionów. Budżet muzeum żołnierzy wyklętych w okresie sprawozdawczym wynosił 8 milionów. Zatrudnienie, jak na tak wielkie muzeum, nie było wcale duże, bo zatrudnionych było 27 osób, łącznie to jest 24,5 etatu.</u>
          <u xml:id="u-66.34" who="#MateuszSzpytma">Jeszcze raz, Szanowni Państwo, honorując prośbę pana marszałka, żeby moje wystąpienie nie trwało dziesiątki minut czy godzin, postanowiłem skrócić moje wystąpienie do takiej bardzo zwięzłej formy. Mam nadzieję, że o najważniejszych kwestiach powiedziałem, a jeśli nie, to proszę o pytania, proszę o dyskusję. Jestem do dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-66.35" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Michał Kamiński</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MichałKamiński">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać panu prezesowi pytanie?</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan marszałek Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MichałSeweryński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#MichałSeweryński">Panie Prezesie, mam takie pytanie: czy widzi pan potrzebę dokonania jakichś zmian prawnych w statusie prawnym IPN, które mogłyby ułatwić wykonywanie jego zadań?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MateuszSzpytma">Odpowiadając na to pytanie, powiem tak: jest szereg drobnych kwestii, które powinniśmy poprawić. Pan prezes Karol Nawrocki zbiera wnioski, które by ułatwiły nam bieżącą działalność. Np. jedna z takich kwestii, która by nam ułatwiła działalność, dotyczy odbierania wniosków o dostęp do akt. Ustawa ma już ponad 20 lat i jest w niej taki zapis, który wtedy był normalny, nie budził żadnych wątpliwości, że trzeba się osobiście pojawić i złożyć podpis. Dzisiaj myślimy, że lepiej byłoby, żeby nie było takiego wymogu, bo to jest dla wielu osób po prostu utrudnienie. Instytut Pamięci Narodowej… Ale ja tu mówię o takich kwestiach… Nie są to rzeczy takie po prostu, co do których byśmy chcieli robić jakąś zmianę wielkiej struktury, jakoś zmienić w ogóle funkcjonowanie Instytutu Pamięci Narodowej, tylko takie kwestie ważne, choć nie pierwszorzędne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan marszałek Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie, ja mam pytanie dotyczące tej publikacji, sprawozdania, 2-tomowego, bardzo obszernego. To jest łącznie ok. 900 stron, chyba osiemset kilkadziesiąt stron. Ale połowę zawartości tego drugiego tomu stanowią zdjęcia, bardzo ładne, dobre technicznie, na których w znacznej części występuje obecny prezes IPN, którego znamy. Czy pan sądzi, że dodanie tych zdjęć do sprawozdania było konieczne? Czy pan sądzi też, że my nie znamy pana prezesa, żeby trzeba było go oglądać na tych zdjęciach, no, załóżmy w kilkudziesięciu przypadkach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Marszałku, no, to zależy, jaką przyjmiemy filozofię sprawozdania. Ten schemat, który pan ma w ręce, istnieje od początku istnienia Instytutu Pamięci Narodowej, i tylko rozmiar…</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#BogdanBorusewicz">Żeby nie było wątpliwości: ja dokładnie przeglądam sprawozdania…</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MateuszSzpytma">Nie, no, to się bardzo chwali.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#BogdanBorusewicz">…i to jest pierwsza taka sytuacja ze zdjęciami, że ponad 240 stron zdjęć…</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#MateuszSzpytma">Już odpowiadam, już odpowiadam.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#BogdanBorusewicz">Po co? Niech pan odpowie.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#MateuszSzpytma">To jest tak, Szanowny Panie Marszałku, że my zakładamy, że ta informacja będzie nie tylko dla państwa. Ona jest przekazywana też do wszystkich bibliotek, jest przekazywana do ważnych miejsc. I ona będzie, jak myślę, ważna kiedyś dla badaczy, za 10 lat, za 50 lat, za 100 lat, kiedy nie wiadomo, czy będzie istniał internet… Oczywiście, troszkę pół żartem, pół serio mówię. Niemniej jednak to jest tak, że filozofia tego sprawozdania i zdjęć, jest taka od początku. To jest od początku. Może nie było ich tak dużo, ale zdjęcia zawsze były zawsze dołączone, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#MateuszSzpytma">I, jak myślę, nie ma tam żadnego zdjęcia, na którym byłbym sam prezes Karol Nawrocki. On zawsze jest na jakimś wydarzeniu. Tak więc nie prezentujemy samego pana prezesa, tylko z różnymi osobami, gdy coś otwiera, gdy coś robi. To jest tak, że, no, prezes Instytutu Pamięci Narodowej stara się być na wszystkich najważniejszych wydarzeniach. Dlatego jest po prostu najczęściej uwieczniany i jest obecny na zdjęciach. No, bo z racji swojego urzędu…</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#MateuszSzpytma">Niemniej jednak chciałbym też powiedzieć, uprzedzić takie pytania, które mogłyby być, że planujemy też zrobić taką skrótową wersję tego sprawozdania, tak, jak robiliśmy to w zeszłym roku, żeby to było takie bardziej przeglądowe. Sens tego sprawozdania jest taki, żeby było wszystko, wszystko, co się zdarzyło. Pan marszałek na pewno w drugim pytaniu powie, że mamy duży budżet, za duży budżet. Jak jest większy budżet, to jest więcej działalności, a wtedy jest większe sprawozdanie i więcej zdjęć. A jednocześnie doszło nam też muzeum żołnierzy wyklętych, to jest kolejnych kilkadziesiąt stron. Tak więc ja myślę, że to się da obronić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MichałKamiński">Ja raczej mam wrażenie, że usiłuje pan obronić zapisywanie w pamięci narodowej wizerunku prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Bo z całą pewnością publikacja zdjęć, które zostaną po nas w czasach, w których, jak pan przewiduje, nie będzie już internetu… Ale optymistyczne jest to, że zostanie utrwalony w pamięci narodowej wizerunek pana prezesa.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę o zadanie pytania panią senator Barbarę Zdrojewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#BarbaraZdrojewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#BarbaraZdrojewska">Ja mam właściwie 3 pytania. Zobaczymy, jak się zmieszczę z tymi pytaniami.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#BarbaraZdrojewska">Pierwsze pytanie, Panie Profesorze, dotyczy firmy Kaspersky, z którą IPN podpisał umowę. To jest rosyjska firma, której oprogramowanie antywirusowe państwo kupowali. Czy zostało w tej sprawie wszczęte jakieś postępowanie? Czym to się zakończyło? Gdyby pan mógł powiedzieć parę zdań na ten temat, prosiłabym o to. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MateuszSzpytma">Tak, rzeczywiście, na pewno była taka firma i obsługiwała Instytut Pamięci Narodowej, ale to jest już przeszłość i tego już nie ma. To jest tak, że gdybyśmy o tym wiedzieli, o tej przeszłości, no to wiadomo, że byłoby to… Myślę, że wtedy byśmy z tego nie korzystali. Chociaż tu jest też taki… Proszę mnie też dobrze zrozumieć, ale my nie lustrujemy osób, które przystępują do jakichś przetargów. To nie jest takie proste pod względem prawnym. Tak więc takie sytuacje, jeśli nie mamy jakichś sygnałów ze strony służb, mogą się zdarzać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#BarbaraZdrojewska">Jeśli mogę dopowiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#BarbaraZdrojewska">Zawsze można poprosić o ochronę. Ja uważam, że tego typu instytucja, która z całą pewnością pozostaje w pewnym kręgu zainteresowań Rosji, powinna być szczególnie chroniona i zawsze można wystąpić do odpowiednich służb o ochronę tego typu przetargów. A ja pana pytam o to, jak to się skończyło. No bo ktoś… Skądś ta firma się wzięła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MateuszSzpytma">Nie, już nie korzystamy z jej usług, nie korzystamy z usług tej firmy i to już miało miejsce…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja rozumiem. Ale od kiedy państwo nie korzystają z usług tej firmy? Czy to oprogramowanie nadal jest w komputerach? Może gdyby pan to sprecyzował…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MateuszSzpytma">Panie Rzeczniku, od ilu lat nie korzystamy z usług tej firmy?</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#Gloszsali">Na piśmie, na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#MateuszSzpytma">Od 5 lat nie korzystamy z usług tej firmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#BarbaraZdrojewska">To ja bym poprosiła o odpowiedź na piśmie na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MateuszSzpytma">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#BarbaraZdrojewska">Dobrze. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#BarbaraZdrojewska">A jeśli są następne pytania, to ja moje kolejne za chwilę zadam, bo mam jeszcze inne, ale teraz już nie chcę przedłużać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Prezesie, na wstępie chcę bardzo serdecznie podziękować za to obszerne sprawozdanie, bo je analizowałem, analizowałem też te zdjęcia i to nie są zdjęcia tylko pana prezesa, to są przede wszystkim zdjęcia prezentujące działalność Instytutu Pamięci Narodowej w 2022 r. Tak naprawdę to może tam na co dziesiątym zdjęciu jest pan prezes w kontekście działalności instytutu, różnych konferencji, prowadzonych badań naukowych, działalności edukacyjnej itd. Tak że za tak dobrze przygotowane i za tak obszerne sprawozdanie bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#AleksanderSzwed">W zasadzie miałem, nie ukrywam, chyba z 10 pytań, ale po analizie sprawozdania i wysłuchaniu pana prezesa mogę powiedzieć, że na większość pytań pan już mi odpowiedział. Chciałbym jeszcze zapytać o badania naukowe, które prowadzi Instytut Pamięci Narodowej, i działalność edukacyjną, bo IPN musi dbać przede wszystkim o prawdę historyczną, to wynika z misji Instytutu Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym zapytać o te badania naukowe i edukacyjne w kontekście pewnie trudnych rozmów ze stroną ukraińską, bo wiadomo, że teraz na terenie Ukrainy prowadzone są działania wojenne, tak że w 2022 r. możliwości Instytutu Pamięci Narodowej były ograniczone. Czy państwo rozmawiają ze stroną ukraińską o tej naszej trudnej wspólnej historii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MateuszSzpytma">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MateuszSzpytma">Tak, rzeczywiście badania naukowe są niezwykle istotne. Prowadzimy bardzo szeroką współpracę międzynarodową i prowadzi ją nie tylko pion naukowy, ale także pion źródłoznawczy w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. W ramach działalności tego archiwum współpracujemy przy wydawaniu źródeł dotyczących dziejów Polski i Ukrainy w XX w. Panie Senatorze, mimo agresji, która ma miejsce od 2022 r., nie zaniechaliśmy współpracy ze stroną ukraińską. Sam kilkukrotnie spotykałem się ze stroną ukraińską w roku sprawozdawczym, z przedstawicielami Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Ta jednostka na Ukrainie nadal dysponuje materiałami podobnej proweniencji jak te, które posiada Instytut Pamięci Narodowej. Wspólnie wydajemy publikacje i nawet mieliśmy prezentację dziesiątego tomu, jubileuszowego dziesiątego tomu w Belwederze. Tak że staramy się, aby ten trudny czas nie zniweczył naszych kontaktów, które posiadamy.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AleksanderSzwed">Mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MichałKamiński">Tak. Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AleksanderSzwed">W kontekście badań naukowych i działań edukacyjnych chciałbym zapytać o coś trochę z innej beczki. Chodzi mi o stronę niemiecką. Pan prezes mówił w swoim sprawozdaniu, że strona niemiecka występuje… i praktycznie gmina po gminie bada losy własnych żołnierzy. A jak wygląda działalność Instytutu Pamięci Narodowej, jeśli chodzi o stronę niemiecką i generalnie teren Niemiec?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MateuszSzpytma">Kwestia relacji z Niemcami, przede wszystkim okres II wojny światowej i zbrodni niemieckich jest jednym z najważniejszych obszarów działalności badawczej. Korzystamy z materiałów nie tylko Instytutu Pamięci Narodowej, nie tylko z materiałów zgromadzonych w Polsce, ale także za granicą. To jest tak, że wysyłamy osobę do tamtejszych archiwów.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#MateuszSzpytma">A jeśli chodzi o współpracę naukową z partnerami niemieckimi, to nie jest proste, żeby znaleźć takiego partnera, który chciałby dużo mówić na temat zbrodni niemieckich nazywanych w tamtym kraju zbrodniami nazistowskimi. Staramy się jak tylko to możliwe to nadrobić poprzez naszą działalność, wspieraną przez instytuty polskie, przez nasze placówki. Jak mówię, my prowadzimy bardzo, bardzo intensywne badania, ale ta współpraca, myślę, jest dużo słabsza niż ze stroną ukraińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Rybicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#SławomirRybicki">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#SławomirRybicki">Sprawozdanie zawiera bardzo liczne zdjęcia, które ilustrują ważne wydarzenia, według IPN, w najnowszej historii Polski. Chciałbym zapytać pana, czy IPN przygotowuje się… Bo w tym roku są bardzo ważne rocznice dla znacznej części Polaków, którzy pamiętają, znają współczesną, najnowszą historię Polski, np. osiemdziesiąta rocznica urodzin Lecha Wałęsy bądź czterdziesta rocznica przyznania Lechowi Wałęsie Nagrody Nobla. Czy IPN się przygotowuje do obchodów, a jeżeli tak, to w jakim zakresie i co zamierza, co planuje w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MateuszSzpytma">Instytut Pamięci Narodowej wydał książkę na temat pewnego okresu w działalności, w życiu Lecha Wałęsy, bardzo głośną publikację. Nazwisko Lecha Wałęsy pojawia się niemal w każdym indeksie każdej książki, która dotyczy lat osiemdziesiątych. A jeśli chodzi o organizację obchodów urodzin, to słyszałem, że zajmuje się tym Europejskie Centrum Solidarności. Takie uroczystości już chyba miały miejsce. No, zresztą wątpię, żeby pan prezydent Lech Wałęsa ucieszył się na taką inicjatywę, gdyby ją podjął mój instytut.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#SławomirRybicki">Panie Marszałku, chciałbym dopytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#SławomirRybicki">A ważna dla historii Polski, milionów Polaków data 4 października 1983 r.? Dobrze tę datę pamiętam, bo miałem okazję przekazać Lechowi Wałęsie jako pierwsza osoba informację o tym, że otrzymuje tę nagrodę, Pokojową Nagrodę Nobla. To była dla milionów Polaków wielka satysfakcja i radość, bo każdy w jakiejś części czuł się tym noblistą, mówiąc w dużym uproszczeniu. Każdy z nas był dumny, bo ta nagroda była przecież uhonorowaniem nie tylko Lecha Wałęsy, ale i dążeń Polaków do wolności. Czy tę datę IPN zamierza jakoś szczególnie… Wydaje się zasadne, gdyby tę datę szczególnie wyeksponował i w jakiś sposób to wydarzenie uhonorował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MateuszSzpytma">No, spotkaliśmy się tu, żeby omawiać sprawozdanie za rok 2022…</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#SławomirRybicki">Przygotowania trwają już od roku…</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#MateuszSzpytma">Myślę, że nie zapomnimy o tej dacie. Tutaj jest na sali dyrektor biura prezesa i rzecznik prasowy. Na pewno taka informacja, taka rocznica zostanie odnotowana chociażby w naszych mediach społecznościowych. Nie unikamy takich dat związanych z historią Polski, a także z osobami, które są sceptycznie nastawione do Instytutu Pamięci Narodowej. Dla nas to, że ktoś jest sceptycznie nastawiony do Instytutu Pamięci Narodowej, a był bardzo ważną postacią w historii, nie jest problemem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MichałKamiński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan marszałek Borusewicz.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo…</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#MichałKamiński">Przepraszam, najpierw pan senator Brejza. Przepraszam najmocniej.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak, okej.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#KrzysztofBrejza">Panie Prezesie, w lipcu 2021 r. wysłałem do państwa pismo skierowane do pionu śledczego z pytaniem o słowa jednego z członków kolegium pana Cenckiewicza, który to członek rozpowszechniał informacje, jakoby wybuch wieżowca w Gdańsku w 1995 r. był wynikiem prowokacji Urzędu Ochrony Państwa związanej oczywiście z Lechem Wałęsą. Są to informacje bulwersujące, szokujące, na swój sposób, można powiedzieć, haniebne, bo takie jest insynuowanie tego typu zdarzenia przez członka kolegium. Wysłałem do państwa w lipcu 2021 r. pismo – nie dostałem odpowiedzi. Pytanie było takie: czy wy w ogóle weryfikowaliście takie zdarzenie? Ponowiłem pytanie we wrześniu 2021 r. – nie dostałem odpowiedzi. Ponowiłem pytanie w czerwcu tego roku – nie dostałem odpowiedzi. Powiem panu, że pierwszy raz w działalności senatorskiej spotykam się z sytuacją, w której organ konsekwentnie unika udzielenia…</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#KrzysztofBrejza">…odpowiedzi na bardzo ważne pytanie. A pytanie jest takie: czy słowa poważnego człowieka, jakim powinien być członek Kolegium IPN, dotyczące rzekomego wysadzenia wieżowca przez Urząd Ochrony Państwa były w jakikolwiek sposób weryfikowane przez Instytut Pamięci Narodowej? Jeżeli tak, to z jakim rezultatem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MateuszSzpytma">Przede wszystkim chciałbym podziękować panu senatorowi za takie codzienne zainteresowanie działalnością Instytutu Pamięci Narodowej, bo mało jest parlamentarzystów, którzy by tak często przysyłali do nas pytania, różnego typu wnioski. One często przechodzą przez moje ręce, ja za każdym razem proszę o odpowiedź w ciągu 14 dni i zawsze staram się, żeby pan senator dostał wszystkie odpowiedzi w terminie. Mam nadzieję, że w z decydowanej większości tak się dzieje, i pan senator to potwierdzi, że staramy się bardzo dokładnie odpowiadać. Ta kwestia – przyznam się z kolei panu senatorowi – przez moje ręce nie przechodziła, ale skoro jest tak, a na pewno tak jest, jak pan senator mówi, że zostało to złożone i dotyczy to pionu śledczego, to w takim razie zostało to skierowane do pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej, który ma inną pragmatykę urzędowania niż klasyczny urząd, bo jest to przede wszystkim prokuratura i tam takie kwestie są chyba w inny sposób rozpatrywane. Ja mogę pana senatora zapewnić, że zostanie to odnotowane. Ja zapytam – chociaż w sensie formalnym nie jestem przełożonym prokuratora Andrzeja Pozorskiego, dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, bo jego szefem merytorycznym jest prokurator generalny – dlaczego nie uzyskał pan senator odpowiedzi w rozsądnym terminie.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#KrzysztofBrejza">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan senator Jerzy Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JerzyCzerwiński">Na początek 2 pytania ogólne. W poprzednim punkcie jeden z członków – już obecnie – Kolegium IPN zasugerował, że zakres czasowy, który w ustawie jest określony na 1917 r., powinien być chyba poszerzony do…</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#MichałKamiński">Przepraszam, Panie Senatorze. Proszę o ciszę, bo państwo przeszkadzacie w zadawaniu pytania panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#JerzyCzerwiński">Czy rzeczywiście jest celowe, jest konieczne poszerzenie zakresu działalności IPN, zakresu zainteresowania, np. do 1905 r., czy też nie? Jaka jest pana ocena? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#JerzyCzerwiński">I drugie pytanie. Wróćmy do stosunków polsko-ukraińskich. Zakaz ekshumacji był już znacznie wcześniej, jeszcze przed konfliktem, przed wojną…</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#JerzyCzerwiński">…rosyjsko-ukraińską. Jak według pana powinniśmy tutaj postępować? Czy cierpliwe rozmowy, które na razie nie dają rezultatów… Są stosowane wszelkiego rodzaju wybiegi i preteksty, żeby tylko do tych ekshumacji nie dopuścić. A takowe są… Ze sprawozdania wynika, jak rozumiem, że przynajmniej poszukiwania są, np. w Uzbekistanie, Kazachstanie, na Litwie. A więc dlaczego to Ukraina ma być wyróżniona i ma w ten sposób traktować nie tylko IPN przecież, ale także naród polski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#MateuszSzpytma">Odpowiadając na pierwsze pytanie: ma pan rację, że działalność Instytutu Pamięci Narodowej – jeśli chodzi o badania naukowe to okres 1917–1990 – nie obejmuje czasu dotyczącego rewolucji 1905 r.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#MateuszSzpytma">W mojej ocenie nie ma potrzeby rozszerzania naszej działalności. I tak ona została poszerzona o okres międzywojenny. Tych spraw do zbadania jest bardzo wiele i tych rzeczy do odkrycia jest bardzo wiele.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#MateuszSzpytma">Tutaj jest pole dla ogromnej liczby instytutów badawczych. Mamy Uniwersytet Warszawski, mamy Polską Akademię Nauk, jest Muzeum Niepodległości zarządzające Cytadelą, o której tutaj też była mowa. Tak więc myślę, że to jest raczej zadanie dla tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#MateuszSzpytma">Bo jeśli my się skupimy na kwestiach dotyczących rewolucji 1905 r., jeśli będziemy badać historię każdego pułku, nawet w okresie międzywojennym, to nie zrobimy tego, po co powstał Instytut Pamięci Narodowej w 2000 r., po co ta ustawa została uchwalona. A ona została uchwalona po to, żeby przede wszystkim zbadać ostatnie lata Rzeczypospolitej… właściwie nie Rzeczypospolitej, tylko Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Oczywiście zbrodnie niemieckie musimy badać. A więc wszystko jest możliwe. Naprawdę mamy specjalistów, którzy mogliby siąść i od razu zająć się merytorycznie tematem 1905 r. Tylko wtedy ten człowiek, który będzie się zajmował 1905 r., nie będzie się zajmował rokiem 1985. Ja uważam, że ważniejsze jest, żebyśmy się zajmowali rokiem 1985, bo 1985 r. uniwersytety i akademie nie chcą się zajmować, a jeśli się zajmują, to badają kwestie, które są w naszej ocenie często drugorzędne. Ale oczywiście każde badania są ważne dla historii. My też nie możemy mieć monopolu. Już niektórzy historycy mówili krytycznie: po co rozszerzać działalność Instytutu Pamięci Narodowej o 20 lat, do roku 1917. Tak więc rozszerzenie naszej działalności, myślę, by się nawet środowisku historyków nie spodobało.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#MateuszSzpytma">A druga odpowiedź jest troszeczkę dla mnie niezręczna, bo musiałbym pewne rzeczy sugerować środowisku naszych władz i mówić o tym środowisku politycznemu. Ja powiem w ten sposób: ta kwestia jest tak trudna – ona była przez wiele lat podnoszona w naszych bilateralnych rozmowach ze stroną ukraińską i jakby trochę buksowała, tak bym powiedział enigmatycznie – że ona została przekazana, i słusznie, na poziom bardziej polityczny w takim sensie, że jest to pewne zadanie dla naszej dyplomacji, dla naszych władz rządowych, żeby rozmawiać ze stroną ukraińską, żeby przekonywać ich o tym, jak dla Polski są ważne kwestie ekshumacji i kwestie upamiętnień.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#MateuszSzpytma">Chciałbym powiedzieć, że w odpowiedzi na pewien taki impas powstała komisja, na czele której ze strony polskiej stanął przedstawiciel rządu, pan minister Jarosław Sellin. I mam nadzieję, że na tym forum uda się te kwestie popchnąć do przodu, bo rzeczywiście jest to – delikatnie mówiąc – sytuacja niezadowalająca.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#JerzyCzerwiński">Jeśli można, Panie Marszałku, to dodatkowe krótkie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JerzyCzerwiński">Czy w jakimkolwiek innym państwie, np. w Niemczech, państwie, które teoretycznie powinno mieć znacznie więcej na sumieniu, jesteśmy traktowani tak samo? Czy tam uniemożliwia się nam próby ekshumacji? Ja tutaj nie biorę pod uwagę Rosji, bo uważam, że Rosja niestety może się tutaj zachowywać tak samo jak Ukraina, ale chętnie bym usłyszał od pana prezesa, czy w Rosji też mamy takie problemy. Czy w ogóle próbowaliśmy dokonywać tam ekshumacji naszych rodaków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MateuszSzpytma">Z Rosją mamy taki problem… To w ogóle jest kwestia materiałów archiwalnych i jakiejkolwiek współpracy. Jest zresztą zalecenie MSZ od lutego czy od marca 2022 r., by takiej współpracy nie podejmować, ale gdybyśmy ją nawet podejmowali, to nie byłoby żadnych efektów. Ostatnią rzeczą, którą zrobiliśmy, jeśli sobie dobrze przypominam, jako Instytutu Pamięci Narodowej we współpracy ze stroną rosyjską, to była prezentacja wspólnego tomu w roku 2009.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MateuszSzpytma">Odpowiadając na zasadnicze pytanie pana senatora, powiem, że w innych krajach – nie mówię o Rosji, nie mówię o Białorusi – nie mamy tego typu problemów. To nie jest tak, że z ekshumacjami w Niemczech jest bardzo łatwo. Tam też trzeba się upominać, trzeba się starać, niekiedy trzeba coś mocno powiedzieć. Żadna ekshumacja naszych ofiar, naszych bohaterów w Niemczech nie budzi entuzjazmu, ale to się dzieje. Jeśli się postaramy, mocno nad tym popracujemy i ponegocjujemy, to ekshumacje mają miejsce i nie ma takich problemów jak ze stroną ukraińską. Tutaj jest zdecydowanie gorzej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#MichałKamiński">Pan senator, jak rozumiem, nie ma już więcej pytań. Mamy całą listę. Teraz do pytań są zapisani: pani senator Barbara Zdrojewska, pan senator Bogdan Borusewicz, pan senator Brejza i pan senator Gogacz. Bardzo proszę. Kolejnych senatorów dopisuje pan senator sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#MichałKamiński">Ja poproszę panią senator Barbarę Zdrojewską o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#BarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym zapytać o muzeum żołnierzy wyklętych. Pan powiedział, że te 8 milionów to jest niewiele, to jest na działalność, która jest w tej chwili prowadzona. Domyślam się, że ta kwota wzrosła po przejęciu przez IPN tej instytucji. Chciałabym zapytać o inwestycję, o której opowiadał nam bardzo szeroko, chyba przy okazji ostatniego sprawozdania, pan prezes Nawrocki, na którą zostały przyznane ogromne pieniądze. Ogromne. Potem ta kwota została obniżona co najmniej o 1/3. Państwo lekko nad tym przeszli. Proszę powiedzieć, jakie są losy tej inwestycji. O to chciałam zapytać. Czy już zostały dokonane przetargi, ile pieniędzy wydano? Ja odsyłam do ubiegłorocznego sprawozdania, kiedy roztoczono przed nami wizję ogromnej inwestycji, ogromnego muzeum. To było 2 lata temu albo w poprzednim roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MateuszSzpytma">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MateuszSzpytma">Pan prezes Nawrocki musiał się odnosić do roku bieżącego, jeśli to było w zeszłym roku, dlatego że w roku 2021 nie mieliśmy nic wspólnego z Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL poza merytoryczną współpracą i poza badaniami, które tam prowadziliśmy, które prowadził pan prof. Krzysztof Szwagrzyk. Odpowiadając na pytania pani senator, powiem, że te 8 milionów jest nie tylko na wydatki bieżące, ale także na przygotowanie inwestycji. Tak więc to jest…</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#BarbaraZdrojewska">Ja pytam o inwestycję.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#MateuszSzpytma">Tak. Jeśli powiem pani, że projekt, który był przygotowany w roku 2017, opiewał na… Szacunki mówiły wtedy, że ten projekt będzie kosztował ok. 700 milionów. I to nie jest tak, jak pani powiedziała, że te środki zostały przyznane, bo one właśnie nie zostały przyznane, one były tylko zadeklarowane. Mówiono, że tyle to będzie kosztowało. To wzbudziło pewne kontrowersje nie tylko wśród państwa, ale także wśród osób sprawujących władzę. Przeformułowaliśmy… Idziemy w tym kierunku, że jest przygotowany program inwestycyjny, jest on przeformułowany. Chcemy, aby to muzeum powstało w trochę mniejszym zakresie, niż to było pierwotnie planowane. A więc troszeczkę ten projekt będzie inny. To jeszcze nie jest zaakceptowane – mówię to, żeby to było jasne – ale to, o co chcemy prosić i o co prawdopodobnie się zwrócimy, to będzie kwota ok. 400 milionów zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja przepraszam, dopytam, jeśli można, Panie Marszałku…</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BarbaraZdrojewska">…żebyśmy już nie musieli wracać do tego.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#BarbaraZdrojewska">No dobrze, ale cały czas słyszymy o bardzo dużej kwocie. Cieszę się, że te pieniądze zostały obniżone o 1/3, do kwoty 400… Ale chciałabym się dowiedzieć, co się w IPN dzieje, bo inwestycja została zapowiedziana. Czy zostały dokonane odpowiednie przetargi, jak to w tej chwili wygląda? No, konkrety. Czy tylko opowiadamy o inwestycji, o tym, że ma ona być i za ile, czy cokolwiek przez ten ostatni rok zostało zrobione? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MateuszSzpytma">Opowiadamy, opowiadamy i przygotowujemy się do niej. Przygotowujemy ją, bo żeby dana inwestycja… Żeby środki mogły, nawet w tej kwocie 400 milionów zł, zostać przygotowane, to musi się premier czy… Już nie powiem, kto będzie konkretnie podejmował decyzję – wydaje mi się, że może Rada Ministrów – ale tu musi być wszystko dokładnie wyliczone, dlaczego 400 milionów, a nie 450 lub dlaczego nie 350. A więc to musi zostać przygotowane. I to właśnie zostało przygotowane. A teraz czekamy na decyzję czy będziemy czekać na decyzję odpowiednich władz, aby to się znalazło w wieloletnim planie inwestycyjnym. Bo, jak pani senator na pewno znakomicie wie, nie można ogłaszać przetargów, jeśli się nie ma pewnego finansowania zapisanego w odpowiednich dokumentach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja przepraszam, ale jeszcze raz stawiam, ponawiam pytanie: na jakim etapie jesteśmy? Co państwo zrobili przez ostatni rok? Co jest gotowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MateuszSzpytma">Przygotowaliśmy nowy program inwestycyjny. I…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja proszę o odpowiedź na piśmie, na jakim etapie inwestycji jesteśmy w tej chwili w IPN, jakie jest zaawansowanie tego i na kiedy przewidujecie państwo zakończenie… rozpoczęcie przynajmniej etapu projektu budowy itd. Bo na razie to jest naprawdę tylko opowiadanie o tym, co będzie, jakieś takie zupełnie złudne opowieści. A chodzi o konkrety: coście państwo zrobili i kiedy możemy się spodziewać tego, że te pieniądze będą wydane? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MichałKamiński">Czyli to jest prośba o odpowiedź w formie pisemnej? Bardzo proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MateuszSzpytma">Oczywiście umieścimy to, ale też konkretów, Pani Senator, nie brakuje w sprawozdaniu dotyczącym muzeum, w tym sprawozdaniu, które zostało państwu przekazane, naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, pan…</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#BarbaraZdrojewska">Proszę o odpowiedź na piśmie na temat inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#MateuszSzpytma">Odpowiemy, odpowiemy.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#MichałKamiński">Pan senator, pan marszałek Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie, pierwsze pytanie: z jakimi instytucjami naukowymi w Polsce IPN współpracuje? Czy ma jakieś wspólne programy badawcze, czy daje granty badaczom, którzy są spoza IPN? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#BogdanBorusewicz">Drugie pytanie to jest nawiązanie do innego pytania, które padło przed chwilą, bo jednak sprawa wypowiedzi pana Cenckiewicza jest na tyle bulwersująca, że IPN powinien odpowiedzieć na pytania stawiane przez pana senatora Krzysztofa Brejzę, tym bardziej że pan Cenckiewicz jest w strukturze władz IPN, jest w kolegium, i jego słowa…</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#Gloszsali">Był.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#BogdanBorusewicz">Tak, był w tym czasie w kolegium. I jego słowa nie są słowami jakiegoś człowieka, który jest z boku. W czasie tego wypadku, wybuchu gazowego, w wyniku którego został wysadzony dom, w tym domu mieszkało 3 moich współpracowników z okresu podziemia, m.in. także Adam Hodysz. Tak więc dla mnie istotne jest też to, na jakiej podstawie pan Cenckiewicz doszedł do takiego wniosku, że dom został wysadzony przez polską służbę.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#Gloszsali">Na takiej podstawie, że było postępowanie prokuratorskie…</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#BogdanBorusewicz">I trzecie pytanie… Aha, ja dołączam do pana senatora Brejzy, poprosiłbym, żeby, jeżeli będzie odpowiedź dla niego, była także odpowiedź dla mnie.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#BogdanBorusewicz">I trzecie pytanie, związane z rocznicą urodzin Lecha Wałęsy. Oczywiście to jest jednak istotna postać dla Polski. Mam pytanie: czy w związku z tą rocznicą IPN przygotowuje wznowienie książki pana Gontarczyka i kogoś innego, żeby uczcić tę rocznicę urodzin?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MichałKamiński">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MichałKamiński">Bardzo proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Marszałku, jeśli chodzi o współpracę, to oczywiście podejmujemy ją z tymi, którzy są odpowiedzialni za naukę, czyli np. z Polską Akademią Nauk. Na ostatnim Kongresie Pamięci Narodowej odbyło się wręczenie wspólnej nagrody za najlepszy debiut historyczny. Poszczególne oddziały Instytutu Pamięci Narodowej współpracują z uniwersytetami. Dla historyków, zawodowych historyków taką najważniejszą organizacją zrzeszającą grono naukowców jest Polskie Towarzystwo Historyczne. Z Polskim Towarzystwem Historycznym… Wspieraliśmy PTH na kongresie historyków w Lublinie. Byliśmy też wydawcami najważniejszej publikacji pokonferencyjnej. To jest 5 tomów, duża praca została wykonana przez Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej… To 3 tomy właściwie, przepraszam, 3 tomy wydane przez Instytut Pamięci Narodowej. PTH było z tej współpracy zadowolone.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MateuszSzpytma">Co do drugiego pytania to zgadzam się z panem marszałkiem Borusewiczem, że IPN powinien odpowiedzieć senatorowi Krzysztofowi Brejzie. Ale jednocześnie sprostuję, że pan Sławomir Cenckiewicz nie jest we władzach Instytutu Pamięci Narodowej, jest doradcą prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, więc trudno powiedzieć, żeby on był przedstawicielem władz.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#MateuszSzpytma">I trzecie pytanie pana marszałka, o urodziny Lecha Wałęsy. Myślę, że ono jest troszkę prowokacyjne, więc ja też troszeczkę prowokacyjnie odpowiem, że rozważymy propozycję pana marszałka, aby wznowić książkę „SB a Lech Wałęsa”. Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie, to było pytanie, a nie propozycja. To było pytanie.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#MateuszSzpytma">W takim razie, jeśli to było pytanie…</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#BogdanBorusewicz">Jeśli pan nie zrozumiał, to powtarzam, że to było pytanie, a nie propozycja.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#MateuszSzpytma">Jeśli to było pytanie, to w takim razie będę musiał je zadać panu prezesowi, bo to jest kwestia ważnej postaci, ważnej książki, ważnych autorów. Tak więc pozwolę sobie nie udzielać jakby ostatecznej odpowiedzi w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Bogdan Borusewicz</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Krzysztof Brejza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#KrzysztofBrejza">Panie Prezesie, do rady nadzorczej perły banków polskich, czyli do Rady Nadzorczej Banku Gospodarstwa Krajowego, premier Morawiecki w ostatnim czasie powołał byłego współpracownika Służby Bezpieczeństwa, nieprawomocnie uznanego za kłamcę lustracyjnego, tajnego współpracownika o pseudonimie „Ryszard”, pana Kujdę. Pytanie: czy w tej sprawie pan premier Morawiecki lub pan prezes Kaczyński w ciągu ostatniego roku, ostatnich miesięcy podejmowali jakiekolwiek działania, konsultowali cokolwiek, zapytywali? Czy kierowali oni do kierownictwa IPN pisma w sprawie pana Kujdy?</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#KrzysztofBrejza">I drugie pytanie. Czy pan posiada wiedzę, jakie było stanowisko prokuratora IPN w sprawie lustracyjnej pana Kujdy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o to, czy były pytania w tej sprawie… Na pewno nie było pytań składanych na piśmie. Nie sądzę, żeby były pytania, nawet ustne, kuluarowe… Ja nigdy nie zetknąłem się osobiście z tym, żeby osoby o tej, że tak się wyrażę, wadze czy inni ministrowie pytali o sprawę lustracyjną pana Krzysztofa Kujdy. Nie sądzę, żeby pytali. Niemniej jednak, no, trzeba by pytać głównego prezesa, pana prezesa dra Nawrockiego. Ale, jak mówię, byłbym bardzo zdziwiony, gdyby tak było. Niemniej jednak stanowisko prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej było takie, aby uznać oświadczenie lustracyjne Krzysztofa Kujdy za nieprawdziwe. Nieprawdziwe. I to stanowisko prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej podzielił sąd pierwszej instancji. I pan Krzysztof Kujda złożył odwołanie…</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#Gloszsali">Kazimierz Kujda.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#MateuszSzpytma">Kazimierz Kujda złożył odwołanie i apelację. I jest ona teraz przedmiotem rozpatrywania przez sąd apelacyjny. Ale zdaje się, że w najbliższym czasie to nie nastąpi, przynajmniej wiem z doniesień prasowych, że jest mowa o wiośnie przyszłego roku, o posiedzeniu sądu. Nie wiem, czy tak jest rzeczywiście, bo nie pytałem o to prokuratora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Stanisław Gogacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#StanisławGogacz">Panie Prezesie, na zdjęciach w sprawozdaniu, na tych zdjęciach, o których już w różnym kontekście była dzisiaj mowa… Jedno ze zdjęć pokazuje nam, że delegacja IPN wzięła udział w otwarciu polskiego cmentarza w Zimbabwe w ubiegłym roku. I chciałbym zapytać… Bo jest informacja, że delegacja IPN wzięła udział, a ja chciałbym zapytać, czy IPN w jakiś sposób uczestniczy, również od strony technicznej, inwestycyjnej, krótko mówiąc, sprawczej w tym, żeby takie miejsca jak np. w Zimbabwe… Żeby po prostu takie uroczystości miały miejsce. I w związku z tym moje pytanie jest następujące: czy IPN posiada listę miejsc, w których są rozsiane groby Polaków, pozostające w związku z wędrówką wojenną, cmentarze polskie, cmentarze wojenne? Czy taką listę posiada?</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#StanisławGogacz">I w związku z tym następne pytanie: czy istnieje jakiś mechanizm, który by sprawiał, że cały czas trwa wyszukiwanie polskich grobów, polskich cmentarzy, gdzie być może mogą być szczątki Polaków, rozsianych w tej zawierusze wojennej, o których my nie wiemy? Czy ktoś cały czas wyszukuje, poszukuje, zbiera informacje, gdzie takie groby się znajdują? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MateuszSzpytma">Tak, oczywiście, nasz udział w takim uczczeniu był związany także tym, że myśmy wspierali ten remont i wspieraliśmy też stronę społeczną, która również była zaangażowana w remont, Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń z Krakowa.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MateuszSzpytma">Jest także w Instytucie Pamięci Narodowej Biuro Upamiętnienia Walk i Męczeństwa, ono stara się gromadzić wszelkie informacje na wspomniany temat. Chociaż powiem, Panie Senatorze, że nie tylko IPN może się takimi sprawami zajmować. Może się tym zajmować Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. I również niektóre cmentarze są remontowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Niemniej jednak my jakby staramy się zbierać te wszystkie informacje, gromadzić dane, żeby mieć możliwie pełną wiedzę. Zwłaszcza że to jest też przedmiotem szczególnego osobistego zainteresowania obecnego prezesa, dra Karola Nawrockiego, dlatego, że on jest inicjatorem projektu „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#MateuszSzpytma">A te cmentarze wojenne… Armia Andersa oczywiście w Zimbabwe ani w RPA nie była, ale dzieci, te rodziny, które wyszły z armią polską pod dowództwem gen. Andersa, były wysyłane do takich miejsc jak Rodezja, jak Republika Południowej Afryki. Tak więc dlatego też nam na tych kwestiach bardzo zależy i to jest dla nas bardzo ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o zadanie pytania pana senatora Jarosława Rusieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Prezesie, mam takie, powiedziałbym, bieżące pytanie. Przysłuchiwał się pan debacie dotyczącej powołania członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Każdy z 2 kandydatów, którzy pozostali – teraz to już wybrani członkowie kolegium – eksponował w swoim wystąpieniu, że ma krytyczne stanowisko wobec funkcjonowania instytutu w tym kształcie. Moje pytanie jest takie: czy pan prezes jako przedstawiciel kierownictwa widzi pole do współpracy i uwzględnienia tych krytycznych uwag? I jak pan w ogóle odnosi się do tych stwierdzeń, które pan dr Machalica i pan prof. Motyka przedstawiali? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MateuszSzpytma">Ja bym tu jednak rozróżnił, Panie Senatorze, to, co mówił pan prof. Grzegorz Motyka, od tego, co mówił pan Bartosz Machalica. Pan prof. Grzegorz Motyka krytykował pewne elementy działalności Instytutu Pamięci Narodowej, natomiast pan dr Machalica jakby w ogóle negował sens istnienia Instytutu Pamięci Narodowej. Odnosząc się do wypowiedzi pana doktora, powiem, jak już zresztą wspomniałem, że jestem pewny, iż po paru miesiącach, kiedy pan doktor zapozna się naszą działalnością bieżącą, z tym, za co Instytut Pamięci Narodowej odpowiada i jak byłoby skomplikowane, gdyby IPN miał być zlikwidowany, przejęcie tych zadań – no, nie do zrealizowania bez szkody dla państwa polskiego – to zmieni swój pogląd na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MateuszSzpytma">A co do wypowiedzi pana prof. Grzegorza Motyki… Trzeba przyznać, że to jest wybitny specjalista, to jest znakomity historyk. Jego książki są bardzo pozytywnie, szeroko, oceniane. Pan profesor ostatnio pokazał się też od strony dziennikarskiej – jako, można powiedzieć, felietonista w „Gazecie Wyborczej”. I tam jest bardzo wiele takich krytycznych, uszczypliwych uwag, które czasem przyjmujemy, chociaż niektóre są bardzo krzywdzące. Ostatni felieton był poświęcony panu drowi Tomaszowi Domańskiemu i jego pracy, jeśli chodzi Polaków ratujących Żydów, o kwestie Holocaustu. No, bardzo niesprawiedliwy, bardzo niesprawiedliwy osąd. Ale mam nadzieję, że w panu profesorze zwycięży naukowiec, a nie felietonista, kiedy będzie już działał, funkcjonował w ramach Instytutu Pamięci Narodowej. Myślę, że będziemy korzystać z jego fachowej wiedzy, która jest… Bo jeśli chodzi o relacje polsko-ukraińskie, to naprawdę niewiele osób w Polsce ma taką znajomość tej kwestii. Możemy się nie zgadzać z pewnymi opiniami, z pewnymi interpretacjami pana profesora, ale nie ma najmniejszych wątpliwości, że to jest wybitny naukowiec. Ja mam nadzieję, że jego udział w kolegium ostatecznie będzie na plus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Jerzy Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#JerzyCzerwiński">3 krótkie pytania związane z Opolszczyzną, stamtąd pochodzę.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#JerzyCzerwiński">Pierwsze związane z tzw. marszem śmierci. W styczniu, w lutym każdego roku IPN uczestniczy, głównie merytorycznie, w uroczystości odsłonięcia kolejnego upamiętnienia na drodze marszu śmierci. To był marsz z obozów filialnych Auschwitz w stronę Gross-Rosen, ale to już mniejsza o to. Na trasie tego marszu po prostu pozostały groby ludzi zamęczonych w trakcie tego marszu w 1945 r. I do tej pory wszystko było w porządku – idealny sposób upamiętnienia tych wydarzeń byłby w formie takiego szlaku pamięci – ale w tym roku tej uroczystości nie było, nie odsłonięto żadnego upamiętnienia. Podobno miało to być przesunięte na kwiecień, teraz się mówi o wrześniu. Panie Prezesie, prosiłbym po prostu o interwencję i dokończenie dzieła, przynajmniej w tym roku. Oczywiście także o kontynuowanie tego w latach przyszłych, żeby powstał pełen szlak martyrologii więźniów, nie tylko Polaków, bo tam bardzo wiele narodowości było reprezentowanych.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#JerzyCzerwiński">Druga kwestia: chwała za dokończenie kwestii dekomunizacji w przestrzeni publicznej. Chodzi o pomniki także na Opolszczyźnie. Ale jeden został. I ten jeden z pomników, w Mikolinie, bardzo okazały… On co prawda nie jest na terenie miejscowości, na terenie zabudowanym, jest w polu, ale widać go dobrze z drogi. No, ta czerwona gwiazda razi. Podobno ma być zmieniona formuła tego pomnika. No, jeśli to będzie polegało tylko na zdjęciu czerwonej gwiazdy, to trochę za mało. Trzeba coś z tym pomnikiem zrobić. Nawiasem mówiąc, ja jeszcze pamiętam, że jak byłem dzieckiem, to tam się odbywały główne uroczystości wiernopoddańcze 9 maja, z okazji święta, które wtedy było świętem państwowym, to było takie miejsce skupienia uroczystości, bardzo ekspansywnych i okazałych, jeszcze za czasów PRL… Tym bardziej ten pomnik jest jakby rażący.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#JerzyCzerwiński">I ostatnia kwestia to jest kwestia właściwie już załatwiona, ale prosiłbym o dopilnowanie – w cudzysłowie – tego. Mianowicie Żołnierze Wyklęci, oddział „Bartka”, który na Opolszczyźnie w 3 różnych miejscach był po prostu, mówiąc krótko, zabity w bestialski sposób, byli nawet rozerwani granatami. To jest polana w Barucie, to jest Stary Grodków, lotnisko, „Polana Śmierci”, ale także były majątek Scharfenberg. I to trzecie upamiętnienie powinno być skończone, przygotowane jako miejsce edukacyjne, tak jak pozostałe dwa. Bo to jakby domyka w pewnym sensie ten łańcuch, tę pętlę. Prosiłbym o dokończenie tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Senatorze, Szanowni Państwo, Opolszczyzna jest tym regionem, który wymaga jakby zwiększonej działalności, takiej opieki ze strony Instytutu Pamięci Narodowej, i widzimy taką potrzebę. Tam jest delegatura. Z racji ustawowych nie ma tam oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, tylko jest delegatura. I oczywiście także chcemy dokończyć kwestię dotyczącą tych marszów śmierci. Moi współpracownicy zapiszą tę kwestię i wyjaśnimy, dlaczego nastąpiło pewne przesunięcie tej ostatniej uroczystości.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o kwestię pomników, to prezes robi w tej kwestii nawet dużo więcej, niżby mógł… Niektórzy mają pretensje do prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, pana dra Karola Nawrockiego, że za dużo robi w sprawie dekomunizacji przestrzeni publicznej, ale jest zdeterminowany do tego. No ale nie może pewnych rzeczy przeskoczyć, jeśli ze strony samorządu brak współpracy, to oczywiście nie możemy wjechać ze sprzętem i obalić obiektu propagandowego. To musi się odbywać jednak w sposób cywilizowany. Jeśli więc samorząd się na to nie zgodzi, to musi być decyzja sądu zastępcza i wtedy to można czynić. Te wszystkie rzeczy, które zrobiliśmy w okresie sprawozdawczym, były dokonywane w porozumieniu z samorządami. Po prostu w różny sposób przekonywaliśmy do tego, że warto, oferując najczęściej samorządom to, że w to miejsce postawimy inne, godne upamiętnienie. I tu zgodzę się z panem senatorem, że lifting tych obiektów propagandowych zwykle źle się kończy. Nie jest to dobrym pomysłem. Jednak lepiej, żeby to było coś nowego.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o kwestię oddziału „Bartka”, to tutaj bardzo wiele czynimy, bo szukamy, część znaleźliśmy, robimy te upamiętnienia, przygotowujemy też cmentarz… Wielka inwestycja, jaka będzie, to będzie cmentarz w Kamesznicy. I mamy nadzieję, że prace biura poszukiwań kierowanego przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka kiedyś doprowadzą do tego, że odszukamy wszystkich. Bo to jest jakby nasz obowiązek, żeby tych bohaterów narodowych, zamordowanych bestialsko przez komunistycznych oprawców, znaleźć, żeby ich godnie pochować w poświęconej ziemi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę teraz panią senator Barbarę Zdrojewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#BarbaraZdrojewska">Szanowny Panie Prezesie, pan użył przed chwilą takiego stwierdzenia: mam nadzieję, że zwycięży naukowiec, a nie felietonista. To ja chciałabym zapytać o aktywność w tej chwili pana prof. Cenckiewicza, aktywność przy produkcji i przy przygotowaniu materiałów do emitowanego serialu, propagandowego, moim zdaniem, i skrajnie politycznego po określonej stronie. Chciałabym zapytać pana prezesa: czy pan profesor Cenckiewicz pracuje na pełen etat jako doradca naukowy? Czy pan wyraża zgodę na jego dodatkowe aktywności? Czyli m.in. na ten słynny etat czy pół etatu w MSZ, gdzie, przygotowując film, jednocześnie robił chyba kwerendę do serialu.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#BarbaraZdrojewska">Mnie się nie podoba to, że te działalności się zazębiają. Moim zdaniem IPN powinien być absolutnie odcięty od sytuacji skrajnie upolitycznionych i stawiania swoich pracowników… Pracownicy IPN nie powinni stawać po jakiejś stronie politycznego sporu, tylko skupiać się na kwestiach naukowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowna Pani Senator, to jest tak, żeby to skorygować, że on nie jest moim doradcą, jest doradcą prezesa dra Karola Nawrockiego. Pani widzi te sprzeczności, jakby konflikt interesów w tym przypadku. Ja chciałbym powiedzieć, że pan prof. Sławomir Cenckiewicz nie jest członkiem kierownictwa Instytutu Pamięci Narodowej, nie pracuje w pionie naukowym. Jest doradcą. To jest specyficzne stanowisko, które jako jedyne uprawnia do takiej trochę innej działalności, wykraczającej poza to, czego oczekuje się od sensu stricto naukowców związanych tylko z Instytutem Pamięci Narodowej. Tak to już jest. Tak było w tradycji Instytutu Pamięci Narodowej i chyba tak jest też w różnych ministerstwach, zawsze było, że doradcy mają zdecydowanie większą swobodę. Jak posłucham wypowiedzi pana prof. Andrzeja Zybertowicza, to słyszę, że to też są zupełnie innego typu wypowiedzi niż ministrów pana prezydenta Andrzeja Dudy. Myślę, że z tego to wynika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#BogdanBorusewicz">Ale czy jako doradca, Panie Prezesie, on otrzymuje pensję, ponieważ jest na etacie albo zleceniu? Czy otrzymuje za to doradztwo pieniądze z IPN?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MateuszSzpytma">Tak, otrzymuje. Jest zatrudniony w miejscu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#BogdanBorusewicz">No właśnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja jeszcze dopytam, żeby doprecyzować. Czy ta kwerenda, która była wykonywana, opieram się tylko na źródłach medialnych, przez pana prof. Cenckiewicza w MSZ odpłatnie, to była kwerenda zlecona przez IPN, czy też przez TVP? W jakim celu była prowadzona ta kwerenda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MateuszSzpytma">Nie mogła być zlecona przez Instytut Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#BarbaraZdrojewska">Nie.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#MateuszSzpytma">Nie mam wiedzy, żeby tak było. Zresztą zdaje się, że ten film – państwo oglądali ten film, tak? – te dwa odcinki dotyczą okresu po roku 1990. Pan profesor Sławomir Cenckiewicz nie doradza w tych sprawach panu doktorowi Karolowi Nawrockiemu, tylko doradza w sprawach dotyczących okresu komunistycznego.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#BarbaraZdrojewska">Rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#BarbaraZdrojewska">Przepraszam, Panie Marszałku. Czy mogę powiedzieć jeszcze jedno zdanie?</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#BarbaraZdrojewska">Tak jak pan senator Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#BogdanBorusewicz">No proszę, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym powiedzieć, że rozumiem, że te aktywności nie mają nic wspólnego z funkcją pana profesora w IPN. Ale pozostaje pewien konflikt interesów, to znaczy zaangażowanie po jakiejś stronie politycznej, ewidentne. Moim zdaniem film ma czysto propagandowy charakter i także z naukowego puntu widzenia na pewno będzie kwestionowane takie zaangażowanie w to pracownika IPN. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MateuszSzpytma">Każdy człowiek ma jakieś poglądy polityczne. Akurat pan Sławomir Cenckiewicz ich nie ukrywa, mówi o tym bardzo szeroko. Ale też chciałbym podkreślić, że pan Sławomir Cenckiewicz nie podejmuje żadnych decyzji w Instytucie Pamięci Narodowej, bo jest doradcą. Nie jest decydentem w żadnych kwestiach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Krzysztof Brejza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#KrzysztofBrejza">Panie Prezesie, mija 7 lat od czasu, kiedy pion śledczy wszedł do willi gen. Kiszczaka. Pytanie: czy wszystkie materiały zabezpieczone w tej willi zostały ujawnione opinii publicznej? Według mojej wiedzy nie, nie wszystkie trafiły do archiwum IPN. Tak wynika z odpowiedzi udzielonej przez szefa pionu śledczego w 2019 r. na moje zapytanie.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#KrzysztofBrejza">Pytanie… Mija 7 lat. Zgadzamy się co do tego, że te rzeczy powinny być ujawnione w całości. Czy według pana wiedzy nadal toczą się postępowania, w których część materiałów została zabunkrowana? Może ktoś z jakichś dziwnych powodów część tych materiałów zabunkrował w śledztwach, tak żeby te rzeczy nie zostały ujawnione opinii publicznej. I pytanie czy IPN podejmuje działania w celu ujawnienia wszystkich materiałów, które zostały zabezpieczone w domu tego komunistycznego generała?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MateuszSzpytma">To powinno należeć do obowiązków Instytutu Pamięci Narodowej – wyjaśnianie takich kwestii do końca. I mam nadzieję… jestem przekonany, że tak jest. Nie mam żadnej wiedzy na ten temat, żeby jakieś dokumenty były ukrywane. Ale też powiem, że ja nie nadzoruję bezpośrednio pionu śledczego.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MateuszSzpytma">Jeszcze raz chciałbym państwu powiedzieć, że są w Instytucie Pamięci Narodowej 2 piony, które podlegają prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej pod względem organizacyjnym. Ja tu mówię o pionie śledczym, ścigania. A jeśli chodzi o lustrację, to podlegają w zakresie nieprokuratorskim… W zakresie merytorycznych decyzji dotyczących ścigania przełożonym prokuratorów jest prokurator generalny.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MateuszSzpytma">Ale mimo tego… Nie wiem, po co miałaby być taka potrzeba ukrywania. Naszym obowiązkiem jest ujawnianie wszystkich materiałów, które nie są opatrzone klauzulami. A właściwie klauzulami w Instytucie Pamięci Narodowej jest opatrzona już tylko garstka dokumentów, które się liczy nie w metrach, tylko, można powiedzieć, w centymetrach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#KrzysztofBrejza">To dopytam.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#KrzysztofBrejza">Panie Prezesie, proste pytanie: czy wszystko, co zabezpieczyli prokuratorzy w domu Kiszczaka, zostało ujawnione opinii publicznej? Czy może pan powiedzieć: tak, całość trafiła do archiwum, całość jest dostępna w czytelni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MateuszSzpytma">Nie mogę panu odpowiedzieć na 100% „tak”, bo nie pytałem o tę sprawę, ale jeśli pan senator pozwoli, to odpowiemy w miarę szybko na piśmie. Bo wydaje mi się, że tak powinno być, że wszystkie powinny być ujawnione…</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#KrzysztofBrejza">Świetnie. Wdzięczny będę za odpowiedź pisemną, jeżeli jest taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MateuszSzpytma">…ale ja nie mogę powiedzieć, jeśli nie zapytałem. Może jest jakiś szczególny wyjątek, który powoduje, że jakieś dokumenty są tam oklauzulowane i nie są ujawnione. A więc nie chcę po prostu państwa okłamywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MateuszSzpytma">Ja proszę o zanotowanie tego.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#BogdanBorusewicz">Czyli będzie odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#MarekKomorowski">Panie Marszałku, czy w sprawie formalnej mogę zapytać o jedną rzecz?</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekKomorowski">Informacja dotyczy tylko 2022 r. Jeżeli my będziemy sięgać w pytaniach o działalność instytutu, nie wiem, 7 czy 15 lat do tyłu, to my nigdy nie skończymy. Prosiłbym, żebyśmy się skupili na punkcie, czyli na działalności Instytutu Pamięci Narodowej w roku 2022.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#BogdanBorusewicz">Ale to nie jest sprawa formalna. Każdy może zadawać pytania, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MarekKomorowski">Ale pogubiłem się. My rozmawiamy w ogóle na temat funkcjonowania instytutu, filmów itd., a to nie jest przedmiotem posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#KrzysztofBrejza">To ja również w sprawie formalnej. Przecież te rzeczy nadal nie zostały ujawnione…</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#BogdanBorusewicz">Nie, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#KrzysztofBrejza">…toczy się postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#MarekKomorowski">Ale to nie jest ten punkt, Panie Senatorze…</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#BogdanBorusewicz">Panowie Senatorowie, proszę…</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#MarekKomorowski">Ale to w innym punkcie musi pan…</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#KrzysztofBrejza">…Dwudziesty drugi. Czego się boicie?</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#BogdanBorusewicz">Proszę nie prowadzić dyskusji między sobą.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#BogdanBorusewicz">To nie była sprawa formalna. Sprawy formalne są…</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#MarekKomorowski">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-157.14" who="#BogdanBorusewicz">Jest zapisane w regulaminie, jakie mogą być sprawy formalne.</u>
          <u xml:id="u-157.15" who="#BogdanBorusewicz">Pani senator Janina Sagatowska…</u>
          <u xml:id="u-157.16" who="#MateuszSzpytma">Ja tylko przerwę. Pozwolicie państwo, że…</u>
          <u xml:id="u-157.17" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MateuszSzpytma">Pozwolicie państwo, że oddeleguję panią dyrektor generalną na posiedzenie sejmowej komisji w sprawie finansów publicznych. O 12.00 jest posiedzenie, na którym miałem być obecny. Ale prezesa będzie reprezentować w Sejmie pani dyrektor generalna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#BogdanBorusewicz">Jasne. Panie Prezesie, w tej sprawie nie musimy my decydować, to pan decyduje, kogo pan oddeleguje.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę panią senator Janinę Sagatowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JaninaSagatowska">Panie Prezesie, ja mam pytanie w związku z roszczeniami odszkodowawczymi naszych rodaków wobec Niemiec za skutki II wojny światowej. Chciałabym się dowiedzieć, czy występują tego rodzaju sprawy, a jeśli tak, to czy jakiekolwiek już zostały wygrane. W czym rzecz? Ja sama pisałam jeszcze chyba w 2013 r. czy 2014 r. do rządu o odszkodowania dla tych, którzy jeszcze pozostali po spacyfikowanej wsi, np. w Kochanach, to jest mój powiat, powiat stalowowolski. Wtedy oczywiście otrzymałam od rządu długą odpowiedź, że jeśli chodzi o nasze roszczenia wobec Niemiec, to to, co teraz jest, już uznano i nie mamy żadnych innych, a jeżeli jeszcze żyje ktoś z rodziny czy nawet uczestnik tych zdarzeń, to może sam odnaleźć Niemca i wystąpić w ramach procesu sądowego o odszkodowanie do bezpośredniego sprawcy tej masakry, pacyfikacji tej wsi. Ja chciałabym zapytać: czy dzisiaj nasi poszkodowani rodacy występują z tego rodzaju sprawami i czy to były sprawy wygrane? Czy są takie sprawy? Jeżeli tak, to czy pan wie, jaka jest ich liczba? Bo ostatnio słyszałam, że Polacy mają zamiar występować z takimi roszczeniami, nie czekając nawet na koniec procesu, który się toczy ze strony naszego państwa w sprawie uzyskania rekompensaty za te straszne zbrodnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MateuszSzpytma">Dziękuję, Pani Senator, za pytanie. Te kwestie akurat nie pozostają w kompetencjach Instytutu Pamięci Narodowej, natomiast my pomagamy wyszukiwać dokumenty. Mamy taką znakomitą bazę z Bad Arolsen, jako jedni z nielicznych w Polsce, w której są dokumenty o wszystkich pracownikach wysyłanych do obozów koncentracyjnych na roboty. I w ten sposób służymy pomocą. Natomiast te kwestie były uregulowane między rządami w poprzednich dziesiątkach lat. Jakieś niewielkie odszkodowania były wypłacone robotnikom przymusowym. To były minimalne kwoty. My, jako Instytut Pamięci Narodowej, staramy się państwo polskie wspierać w kwestiach merytorycznych, jeśli chodzi np. o działalność, którą prowadzi obecny wiceminister Arkadiusz Mularczyk. Na jego prośbę, jako szefa parlamentarnego zespołu, oddelegowaliśmy naukowców. Nasi pracownicy są autorami znaczącej części tego raportu o stratach wojennych, tego pierwszego najważniejszego tomu. A drugi tom, który zawiera materiał ilustracyjny ze wszystkich polskich archiwów, w ogóle cały powstał w Instytucie Pamięci Narodowej. Tak że w ten sposób merytorycznie pomagamy w tym zakresie państwu polskiemu. Ale te starania już nie należą do Instytutu Pamięci Narodowej, tylko leżą w gestii władz rządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#BogdanBorusewicz">Teraz ja zadaję pytanie. Panie Prezesie, przychylność ukraińskiej opinii publicznej dla Polski w tej chwili jest olbrzymia. Nie ma takiego precedensu w historii. Podobnie przychylność polskiej opinii publicznej dla Ukraińców i Ukrainy także jest taka, że trudno znaleźć taki precedens w naszej historii. Czy nie powinno być tak, że najtrudniejsze problemy powinny być spychane przez IPN na poziom polityczny, a IPN powinien próbować rozmawiać i załatwiać konkretne sprawy? W związku z tym ja chciałbym zadać panu pytanie: kiedy pan prezes IPN ma zamiar się spotkać ze swoim odpowiednikiem ukraińskim, żeby odblokować kontakty między tymi 2 instytucjami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MateuszSzpytma">Rzeczywiście pan marszałek ma rację, że sytuacja w relacjach międzynarodowych i między społeczeństwami jest wyjątkowa, taka, jakiej nigdy wcześniej nie było, i warto to wykorzystać do tego, aby pewne kwestie jednak załatwić, kwestie, które w relacjach są problemami i będą problemami, jeśli nie będą rozwiązane. Ja bym przestrzegał przed taką pokusą… Ja nie mówię, że pan marszałek ją formułuje, bo to akurat może nie wybrzmiało, ale jest taka pokusa, żeby mówić, że Ukraina jest w tak trudnej sytuacji, że te kwestie w ogóle nie powinny nas teraz interesować, że powinniśmy to zupełnie odłożyć na bok i się tym nie zajmować, że będzie na to lepszy czas. Oczywiście trzeba to podejmować, ale z pewnym taktem. Ja przedstawię moje osobiste zdanie na ten temat. Powiem państwu, że jeśli będzie tak… Mam nadzieję, że wojna skończy się w sposób zwycięski dla Ukrainy i nasze relacje będą bardzo dobre, bo była pomoc militarna, w sensie sprzętu oczywiście, a nie wojska, i pomoc materialna, pomoc humanitarna. I myślimy, że wszystko się później dobrze ułoży. Ja przed tym przestrzegam, dlatego że uważam – to moje osobiste zdanie – że jeśli tych kwestii nie uda się wyjaśnić, nie uda się odpowiednio załatwić, jeśli nie będzie tych ekshumacji, nie będzie upamiętnień, to kiedyś to wszystko, co dobrze się ułoży, znowu się zepsuje i będzie powrót, będą wzajemne pretensje, będą uwagi. I ten pozytywny kapitał, który powinien między naszymi narodami… On by wtedy został roztrwoniony, niepotrzebnie roztrwoniony, a przecież nam wszystkim zależy na tym, żeby relacje z naszym sąsiadem i miedzy naszymi społeczeństwami były pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MateuszSzpytma">Jeśli chodzi o spotkania pana prezesa z jego odpowiednikiem, to jedno takie spotkanie miało miejsce w lipcu ubiegłego roku. Pan marszałek użył słów „jego odpowiednikiem”. Jest pewien kłopot z tym sformułowaniem, bo jeśli popatrzymy na brzmienie nazwy instytutu, to zobaczymy, że rzeczywiście odpowiednikiem dra Karola Nawrockiego jest pan dr Anton Drowobycz, dyrektor ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Ale jeśli popatrzymy na kompetencje, które posiada polski Instytut Pamięci Narodowej, i kompetencje, które posiada ukraiński Instytut Pamięci Narodowej, to zobaczymy, że to się ma nijak do siebie. I nie chodzi tylko o rozmiar instytucji, bo to nie w tym rzecz. Tam tych pracowników jest bardzo niewielu. Ale mnóstwo kompetencji, które posiada nasz IPN, jeśli chodzi o ekshumację, jeśli chodzi o upamiętnienia, po tamtej stronie posiada ministerstwo kultury, a nie ten ukraiński Instytut Pamięci Narodowej. Ten ukraiński Instytut Pamięci Narodowej nie posiada nawet materiałów archiwalnych, co powinno być podstawą działalności każdego instytutu pamięci narodowej. Odpowiednikiem, po części, dra Karola Nawrockiego jest minister kultury w rządzie ukraińskim, ale oczywiście wiemy, że minister kultury w rządzie ukraińskim wolałby rozmawiać nie z prezesem Instytutu Pamięci Narodowej, tylko ze swoim odpowiednikiem ustawowym, ministerialnym, czyli ministrem kultury i dziedzictwa narodowego. I ponieważ nasze rozmowy, które miały miejsce, z ukraińskim IPN nie były do końca satysfakcjonujące, zostało to przeniesione na poziom polityczny. W takim sensie polityczny, że na poziom ministerstw. Jest powołana komisja, o której wspominałem, na czele której w imieniu pana prof. Piotra Glińskiego stoi pan dr Jarosław Sellin. Mamy nadzieję, że ta komisja, która ma odpowiednie umocowania… że efekty jej pracy będą takie, że doczekamy się uregulowania tych drażniących kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie, ja pytam o pewne konkretne działania instytucji, która, jak pan mówi, nie jest odpowiednikiem naszego IPN, ale zajmuje się tą sprawą. Jej stosunek do spraw ekshumacji jest jednak istotny dla ukraińskiej opinii publicznej i będzie istotny. Pytam dlatego, że Senat i obecny marszałek Senatu mają bardzo dobre kontakty z Radą Najwyższą i jej przewodniczącym. W wyniku tych kontaktów przewodniczący Rady Najwyższej niedawno wystąpił w Sejmie i powiedział to, co powiedział, mówił otwarcie, wyszedł naprzeciwko nam w tej wypowiedzi i z tego trzeba korzystać. Ja rozumiem, że żadne następne spotkanie pana dra Nawrockiego z ukraińskim IPN nie jest planowane, i uważam, że to źle.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MateuszSzpytma">A czy mogę się jeszcze odnieść?</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#BogdanBorusewicz">Tak, oczywiście. I namawiałbym do tego, żeby się nie obrażać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MateuszSzpytma">Tych deklaracji, Panie Marszałku, było już bardzie wiele i te deklaracje były bardzo obiecujące, tylko że za nimi później nie idą odpowiednie decyzje administracyjne. Jednocześnie strona ukraińska, zresztą państwo to mogli przeczytać w publikatorach w ciągu ostatnich 2 tygodni, wprost sugeruje, że jakikolwiek ruch będzie możliwy po tym, gdy nastąpi upamiętnienie członków Ukraińskiej Powstańczej Armii w Monastyrzu, w Werchracie na wzgórzu Monastyr. Nie wiem, czy chcemy taki warunek wstępny zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#MateuszSzpytma">Oczywiście my nie mamy nic przeciwko temu, żeby groby wszystkich formacji były chronione, tak powinno być. Skoro my chronimy, państwo polskie chroni groby żołnierzy Wehrmachtu, skoro państwo polskie chroni groby żołnierzy Waffen-SS, skoro państwo polskie chroni groby żołnierzy Armii Czerwonej, to dlaczego mamy nie chronić grobów członków Ukraińskiej Powstańczej Armii. Każdemu, nawet największemu zdrajcy, największemu zbrodniarzowi należy się grób. My nie jesteśmy przeciwko temu, ale jest kłopot z tymi inskrypcjami, z tym, czy one będą miały charakter ściśle informacyjny, tak jak jest na cmentarzach tych wehrmachtowców czy esesmanów. One nie są przez Niemców tworzone w taki sposób, żeby to było miejsce oddania chwały. Tymczasem tu jest ewidentnie dążenie do tego, żeby to miało taki element chwały.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#MateuszSzpytma">To jest prawda, że ci w tej Werchracie zginęli z rąk NKWD, ale wśród nich byli ci, którzy wcześniej mordowali Polaków. Tak więc nie wiem, czy państwo senatorowie, czy Wysoki Senat też by chciał, żeby taki warunek wstępnie został spełniony. W tym jest kłopot.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze. Tym Senat nie będzie się zajmował, tym powinien się zająć IPN we współpracy ze stroną ukraińską.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan Jerzy Chróścikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Prezesie, bardzo dziękuję za współpracę z „Solidarnością” Rolników Indywidualnych w tym ostatnim okresie i upamiętnianie tylu zacnych ludzi, którzy walczyli o niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#JerzyChróścikowski">Mam również pytanie. Poprzednio pytałem prezesa o tę tzw. szerszą publikację, bo tych cząstkowych publikacji to jest dużo na ten temat, „Solidarność” pracownicza ma duże zasoby. Ale była tu mowa o tym, że prace są rozpoczęte. I chciałbym wiedzieć, czy ta praca jest na ukończeniu, czy jest w trakcie realizacji. Pytam o tę taką zbiorczą pracę na temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MateuszSzpytma">Dziękuję, Panie Senatorze, również za współpracę. Dla mnie też osobiście bardzo ważna jest kwestia „Solidarności” Rolników Indywidualnych, bo także zawodowo się tym zajmowałem. Wiem, jak to jest trudny temat z racji różnych konfliktów, jakie targały tą organizacją. Mówię o okresie historycznym, ale też współczesnym.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MateuszSzpytma">Myśmy przygotowali bardzo dużą, jak pan senator wie, wystawę, taką niezwykłą wystawę ogólnopolską o „Solidarności” Rolników Indywidualnych „Tu rodziła się Solidarność Rolników”, pokazywaną w całej Polsce, we wszystkich oddziałach. Wydaliśmy też publikację dotyczącą OKOR, czyli tego okresu, nazwijmy to, nielegalnego działalności „Solidarności” wiejskiej. Nasi pracownicy są też autorami książek, które państwo wydawali, jeśli chodzi o „Solidarność”. Synteza dotycząca „Solidarności” Rolników Indywidualnych w Instytucie Pamięci Narodowej obecnie nie powstaje, ona miała powstawać, była prośba i deklaracja ze strony pana Andrzeja Kaczorowskiego, zasłużonego redaktora też związanego z państwem, ale najlepszego znawcy tej tematyki w Polsce, jednak wycofał się z tego zadania, nad czym ubolewamy, i wydał też trochę własnym sumptem zbiory swoich artykułów, zresztą bardzo dobrych, które były prezentowane ostatnio na kongresie w Rzeszowie. To jest dobra publikacja, myśmy ją promowali w IPN bodajże tydzień temu czy 2 tygodnie temu na Przystanku Historia. Oczywiście zachęcamy naszych historyków do tego, aby badać tę kwestię. W tej syntezie wielkiej, która powstała w Instytucie Pamięci Narodowej, poświęconej „Solidarności”, rolnicy indywidualni też są obecni. Jak pan senator popatrzy na Encyklopedię „Solidarności”, to pan zobaczy, że tam też przedstawicieli „Solidarności” Rolników Indywidualnych jest sporo. Ale rzeczywiście jest tak, jak pan senator mówił, że publikacji dotyczących tej głównej „Solidarności” jest bardzo wiele, bardzo dużo się też mówi o tym. My się staramy, myślę, że akurat do IPN tutaj wielkiego zarzutu nie można mieć, że pomija ten aspekt działalności, bo staramy się o tym mówić, zawsze współpracujemy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi przy kolejnych upamiętnieniach. Ale też myślę, Panie Senatorze, że można by jakimś pismem, jakimś wnioskiem zachęcić np. Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, żeby też podjęło temat „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Pracy jest tak wiele, że dla każdego wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę teraz pana Wadima Tyszkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WadimTyszkiewicz">Panie Prezesie, mam pytanie w kontekście tego – rok się zgadza, to znaczy pytam o 2022 r., ewentualnie wcześniej – czy rozważaliście państwo zatrudnienie jako doradcy w IPN pana Tomasza Piątka, który też opublikował książki? One mają wartość historyczną czy nie? Informacje tam zawarte są prawdziwe czy nie są prawdziwe? Bo nie zostały podważone. IPN chyba powinien się określić, czy informacje zawarte w książkach Tomasza Piątka są prawdziwe. Mnie to interesuje jako Polaka, jako obywatela, bo tego państwo jak gdyby nie kwestionujecie. Proszę więc wypowiedzieć się co do informacji zawartych w książkach Tomasza Piątka. I na koniec pytanie: czy pana zdaniem IPN nie jest upolityczniony, nie jest elementem walki politycznej? Pytanie bezpośrednio do pana: tak czy nie? I czy jest wykorzystywany do tej walki politycznej, czy nie? Odpowiedź „tak” czy „nie” będzie mnie satysfakcjonowała. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MateuszSzpytma">Szanowny Panie Senatorze, postrzegam pana pytanie trochę jako prowokacyjne, bo rozumiem, że pan pyta o książki znanego mitomana Tomasza Piątka. Odpowiem panu, że nie będziemy się zniżać do tego poziomu i nie będziemy odpowiadać na pytania dotyczące… w sensie nie będziemy odpowiadać na książki pana Tomasza Piątka.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WadimTyszkiewicz">Jest tam prawda czy nieprawda?</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#MateuszSzpytma">No, tam są po prostu bzdury, tam są kompletnie bzdury.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WadimTyszkiewicz">Ja chętnie to przeczytam.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#MateuszSzpytma">Ale czy ja mam też polemizować z tygodnikiem „Nie”?</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#Gloszsali">Tak…</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#MateuszSzpytma">Też mam polemizować?</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#WadimTyszkiewicz">A Cenckiewicz? Prawda czy nieprawda?</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#MateuszSzpytma">Cenckiewicz, prof. Sławomir Cenckiewicz jest naukowcem. Jeśli pan senator ma zastrzeżenia do jego pracy naukowej, to proszę mi pokazać recenzje naukowe tych książek naukowych, które by kwestionowały to, co napisał. Rzeczona książka, o której wspominał już pan marszałek Bogdan Borusewicz, spotkała się… No, minęło ile lat? 2008 r., mamy 2023 r., to ile lat? Minęło 15 lat i ukazała się 1 recenzja naukowa, 1 recenzja naukowa książki „SB a Lech Wałęsa”, pozytywna recenzja naukowa. Nikt inny po prostu się nie odważył opublikować recenzji, bo jak zaczął czytać… Wiem, że byli tacy, którzy chcieli ją skrytykować, ale jak się zabrali do czytania i chcieli podważyć, to zrezygnowali z tego po prostu, bo nie było w co uderzać. A jak pan Tomasz Piątek zacznie publikować w wydawnictwach naukowych, punktowanych i te książki będą opatrzone recenzjami, to wtedy możemy zmienić zdanie i możemy przystąpić do recenzowania takich prac. Do tej pory czegoś takiego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo…</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#WadimTyszkiewicz">Nie odpowiedział pan na drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#MateuszSzpytma">Na drugie pytanie… Prezes Instytutu Pamięci Narodowej jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, więc w jakiejś części jest częścią polityki państwa polskiego. To jest zrozumiałe, to jest urzędnik. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej jest urzędnikiem państwowym – nie urzędnikiem rządowym ani tym bardziej, nie wiem, politycznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#BogdanBorusewicz">Ja bym chętnie popolemizował z panem…</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#MateuszSzpytma">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#BogdanBorusewicz">Nie z panem, tylko z panem prof. Cenckiewiczem, no ale nie mam tytułu naukowego. W związku z tym zostawiam to, co wiem, dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#MateuszSzpytma">Panie Marszałku, ja wiem, że pan prof. Sławomir Cenckiewicz ma bardzo dobre zdanie o pana działalności opozycyjnej. I myślę, że gdyby pan zaproponował spotkanie z panem prof. Cenckiewiczem, ten z pewnością by nie odmówił.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#MagdalenaKochan">Bezczelność po prostu…</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#MateuszSzpytma">Ale ja mówię prawdę.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Prezesie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#BogdanBorusewicz">Przechodzimy…</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że pan wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez panią senator Barbarę Zdrojewską i pana senatora Krzysztofa Brejzę.</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#BogdanBorusewicz">I pana senatora Czerwińskiego też, tak? Czy pan prosił o odpowiedź na piśmie?</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#JerzyCzerwiński">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#BogdanBorusewicz">Nie. Pan senator Czerwiński nie prosił o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-176.16" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-176.17" who="#BogdanBorusewicz">I proszę o zabranie głosu panią senator Barbarę Zdrojewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#BarbaraZdrojewska">Szanowny Panie Prezesie, pan dzisiaj tutaj… Ja też chętnie bym polemizowała np. na temat tego, że tylko 1 recenzja naukowa i brak innych recenzji naukowych znakomicie świadczy o publikacji. No, to naprawdę jest bardzo nowatorskie podejście do tego typu publikacji jak książka, o której rozmawialiśmy. Nie będę jednak wchodzić w te polemiki itd. Dzisiejszą pana obecność tutaj, cierpliwość i odpowiadanie na nasze pytania i przynajmniej próbę nawiązania kontaktu i dialogu oceniam pozytywnie. Tak że to odnotowuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym wrócić do sprawy muzeum, o którym mówiliśmy. No, nie mogę tego tak zostawić. Przypominam dyskusję, która odbyliśmy tutaj w Senacie, i głosowanie, które się odbyło przy okazji prezentowania budżetu tego muzeum. To było 700 milionów. I byliśmy atakowani, my opozycja… Ja się wypowiadał wtedy na ten temat, pytałam, dlaczego tak dużo, dlaczego w takim momencie wydajemy tak ogromne pieniądze na taką inwestycję. 700 milionów to ogromna kwota. Państwo ze strony Prawa i Sprawiedliwości bronili wtedy tego, natomiast jak cichcem wprowadzono zmiany i obcięto tę kwotę do 400 milionów, czyli o nawet więcej niż 1/3, to już nikt się nie zająknął, nikt specjalnie tego nie tłumaczył. Z kolei jak słuchaliśmy wypowiedzi pana prezesa Nawrockiego, który mówił o tym muzeum, to mieliśmy wrażenie, że to jest inwestycja, która jest niezbędna w Polsce, która musi powstać natychmiast, dlatego potrzebne są tak ogromne pieniądze i Polacy muszą za to zapłacić. Przypominam, że w tym czasie była też ta idea odbudowywania zamków kazimierzowskich. W podobnym czasie przechodziła też u nas ustawa o odbudowie Pałacu Saskiego. Ja tak patrzę na to i widzę, że coraz mniej na temat tych różnych inwestycji się mówi. A ta inwestycja jest przykładem tego, że w bardzo krótkim czasie wycofujemy się z czegoś, co miało być gigantyczną inwestycją – bo te 700 milionów to jest naprawdę dużo. Nikt przecież nie polemizował z tym, że może funkcjonować jakieś muzeum, i zapewne lepiej, żeby prowadził je IPN, niż żeby to robiło Ministerstwo Sprawiedliwości. Tak że co do tego nie było polemik. Polemika dotyczyła tego, że mamy już jedno Muzeum Żołnierzy Wyklętych, to też duża inwestycja, jest ono w Ostrołęce, a więc po co budować w Warszawie, za tak ogromną kwotę, jeszcze jedno takie muzeum, jeszcze jeden pomnik. To jest sprawa, którą chciałabym tutaj bardzo, bardzo mocno zaznaczyć. I chcę poprosić jeszcze raz, zwrócić się o dokładną informację, na jakim etapie jesteśmy z tą inwestycją. Bo państwo będziecie się spotykali – moim zdaniem słusznie – z zarzutem wrzucania pewnych propagandowych, słomianych projektów, stricte propagandowych, które później nie są realizowane. Albo że mówi się dzisiaj „Koniecznie potrzebujemy 700 milionów!”, a po chwili okazuje się, że 400 milionów też wystarczy i to samo zrobi się za 400. To jest szkodliwe podejście do budżetu państwa, w ogóle do inwestycji, i to w tak trudnej sytuacji. Moim zdaniem czasami naprawdę warto przyznać się, powiedzieć: wycofujemy się, ograniczymy na razie środki, dokonamy jakichś remontów itd., trochę pieniędzy zainwestujemy, ale nie będziemy robili tak drogiego „słomianego misia na miarę naszych czasów” po pandemii, w sytuacji wojny, w sytuacji gigantycznego zadłużenia budżetu państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">Oklaski</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#BogdanBorusewicz">I poproszę pana senatora Bogdana Zdrojewskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#BogdanZdrojewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#BogdanZdrojewski">Ja nawiążę w pierwszej kolejności do tej daty, która kilkakrotnie padła: 2001 – budowanie IPN. Kilku senatorów obecnych na tej sali pamięta tę datę i pamięta sytuację, w której w pewnym sensie symbolicznie delegowany na pierwszego prezesa IPN został senator, pan prof. Leon Kieres. Pamiętam dokładnie oczekiwania, jakie były budowane wobec tej instytucji. I chcę podkreślić, że większość tych rozmaitych oczekiwań została de facto spełniona, została zrealizowana – przez różne postacie, przez różne zespoły, poprzez rozmaite aktywności. A więc bez wątpienia powstanie tego instytutu miało sens.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#BogdanZdrojewski">Drugi element, do którego chcę nawiązać, to jest to, o czym powiedział pan marszałek Bogdan Borusewicz w swoim pytaniu, czyli chodzi o obecny czas i nadzwyczajne okoliczności budowania szans na dużo trwalsze porozumienie pomiędzy Polakami a narodem ukraińskim, pomiędzy rządem polskim i rządem ukraińskim, tak aby ten fundament był trwały i był inwestycją w przyszłość. Czas jest nadzwyczajny, bo z jednej strony mamy sytuację wojny, wojny w Ukrainie, agresji rosyjskiej, a z drugiej strony mamy ogrom obywateli ukraińskich funkcjonujących tu, w Polsce. To nie są setki tysięcy, ale ponad 2 miliony. Polacy, nie patrząc na trudne momenty historii, zachowali się wobec obywateli ukraińskich w sposób fantastyczny. Większość rozmaitych instytucji, NGO, miast, samorządów zdjęła rządowi z pleców poważny problem przyjmowania tych obywateli w naszych miastach, miasteczkach, w rozmaitych instytucjach. Ale ja cały czas jestem pełen obaw, czy ta życzliwość, otwartość na jakimś etapie nie zostanie zamieniona w nieufność lub nawet wrogość. Bo zawsze takie potencjalne zagrożenie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#BogdanZdrojewski">Chcę tu też przypomnieć postać śp. Andrzeja Przewoźnika, który – współpracując ze mną i funkcjonując jako przewodniczący bardzo ważnej instytucji, instytucji funkcjonującej w obszarze ministerstwa kultury – przygotował ogromną ilość znakomicie opracowanej dokumentacji i propozycji związanych z nekropoliami, przede wszystkim z nekropoliami po stronie ukraińskiej, ale też białoruskiej. Większość z nich niestety nie doczekała się realizacji. Cały czas jest to projekt z zaledwie kilkuprocentową efektywnością. Wydaje mi się, że warto do tego powrócić, aby przede wszystkim, krótko mówiąc, te miejsca pamięci bolesnych historii były objęte opieką, cieszyły się właściwym szacunkiem i aby tego czasu, krótko mówiąc, wzajemnej życzliwości i otwartości nie zmarnować. Tak więc z drugiej strony to jest mój apel. Dołączam do tej propozycji zawartej w pytaniu pana marszałka. Bo czas jest nadzwyczajny. I od razu powiem, że bez względu na to, jak ta wojna się zakończy – wszyscy liczymy na zwycięstwo Ukrainy – ten czas aż tak dobry, jeżeli chodzi o szansę na uregulowanie rozmaitych trudnych problemów, nie będzie zawsze. On w pewnym momencie się zakończy.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#BogdanZdrojewski">Nawiążę też do swojej współpracy, zresztą pan zastępca prezesa o tym mówił. Ministerstwo kultury w latach 2007–2015 funkcjonowało w stałym kontakcie z ministerstwem kultury Ukrainy i my wiele kwestii wtedy rozwiązaliśmy. No, głównym problemem było dziedzictwo polskie pozostające poza granicami Polski w chwili obecnej, ale dziedzictwo polskie, nasze narodowe. Większość rzeczy rzeczywiście udało się zrealizować. Nawiązuję do tego momentu, bo wówczas były budowane te prawidłowe, właściwe fundamenty dla prawidłowego odczytywania historii, szacunku do tej historii, historii wspólnej, jak również szacunku do rozmaitych symboli. Mnie jako ministrowi kultury łatwo było o tym mówić, bo zostałem w 1990 r. prezydentem Wrocławia, który na mapie historii funkcjonował przede wszystkim jako miasto niemieckie, ale oddawałem szacunek temu fragmentowi historii Wrocławia przede wszystkim po to, aby sukces Wrocławia budować na prawdzie, a nie na fałszu czy na kłamstwach. Takie same oczekiwania mieliśmy wobec np. włodarzy Lwowa. Wiele rzeczy w tym zakresie udało się zrealizować, w tym także kwestie związane z cmentarzem Orląt Lwowskich, i z tego czerpię pewną satysfakcję, odczuwam pewną dumę.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#BogdanZdrojewski">I teraz przechodzę do tego sprawozdania. Ja mam spore wątpliwości, dotyczące przede wszystkim efektywności wydawania tych ogromnych środków finansowych. Chciałbym, aby ta efektywność była większa, i oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że te zarzuty, które pojawiły się na posiedzeniu komisji praw człowieka, po części są usprawiedliwione. Bo jeżeli mówimy o słabnącej efektywności pionu śledczego, to ja wiem, że to też wynika z zakończenia już wielu śledztw, w związku z czym oczywiście mamy do czynienia ze słabnącą efektywnością. Ale to nie powinno wyglądać aż tak. Otóż wolałbym, żeby ten pion śledczy, krótko mówiąc, miał większą wydajność, większą efektywność, większą sprawność, bo te proporcje pomiędzy umorzeniami i zakończeniami bez określonego efektu a tym efektem, o którym wiemy, są zbyt duże, no, w jakimś sensie dyskwalifikujące.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#BogdanZdrojewski">Kolejna sprawa. Ja się przyglądam cały czas… Doceniam tę politykę edukowania historycznego. I muszę powiedzieć, że tak poważna instytucja, opierająca się przede wszystkim na siłach naukowych, powinna dbać o to, aby ta edukacja jednak nie miała charakteru komiksowego, aby ona miała dużą siłę, dużą powagę, dużą sprawczość, aby było w niej oczywiście minimum rozmaitych intencji czysto politycznych, tak żeby, krótko mówiąc, świadomość obywateli, zwłaszcza tych najmłodszych, jeżeli chodzi o naszą historię, w tym elementy bolesne, była oparta na rzetelności i nie była trywializowana czy nie miała charakteru infantylnego. Nie będę opisywał tych rozmaitych przykładów, gdy mieliśmy do czynienia z wątpliwymi wydarzeniami, tak bym powiedział, sfinansowanymi ze środków IPN. Postarałbym się, aby je, krótko mówiąc, redukować, aby generalnie rzecz biorąc, IPN nie wchodził w taką pewną śmieszność, jeżeli chodzi o niektóre wydarzenia. Tak jak powiedziałem, było ich trochę, nie będę ich przypominał.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#BogdanZdrojewski">I ostatnia kwestia, dla mnie bardzo istotna. 2 kandydatów, a właściwie 3, powiedziało, że w jakimś sensie jest zaniedbywana praca naukowa. Nie precyzowali tego zbyt dokładnie, ale według mojej oceny IPN to taki specjalny rodzaj PAN, oczywiście w zakresie tego fragmentu historycznego. W instytucie Polskiej Akademii Nauk, w tych częściach, które reprezentują nauki humanistyczne, cały czas jest takie przekonanie, że oni są bardzo biedni, że nie mają żadnych środków finansowych, że środki są ograniczane, że utrudnia im się badania, natomiast w IPN następuje sytuacja takiego gigantycznego bogactwa. W związku z tym, jeżeli mamy takie rzeczywiste bogactwo, to efektywność pionu naukowego powinna być zdecydowanie wyższa. Uwagi krytyczne, które pojawiły się w pytaniach, czasami brak odpowiedzi na pytania dotyczące kwestii naukowych, na pytania dotyczące bieżącej aktywności IPN, jeżeli chodzi o zagrożenia, zwłaszcza te związane także z podsłuchami… Tu mamy też wiedzę historyczną, jak do tego ewentualnie dochodziło, jeżeli chodzi o mechanizm. Wszystkie te elementy, według mojej oceny, powinny być miejscem szczególnej dbałości, szczególnej wrażliwości i szczególnej rzetelności.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#BogdanZdrojewski">I tego IPN na następne lata życzę, wiedząc, że efektywność tej pracy może się poprawić na skutek naszych dzisiejszych decyzji, tj. wprowadzenia do kolegium 2, według mnie, bardzo dobrych kandydatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#komentarz">Oklaski</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#BogdanBorusewicz">Teraz pozwolę sobie zabrać głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#BogdanBorusewicz">Proszę się nie dziwić, że było do pana wiele pytań i że jest wiele uwag do IPN. To jest związane z tym, że historię, nasze najnowsze dzieje, a także materiały z IPN są używane do bieżącej walki politycznej. Tak się niestety dzieje i ja to obserwuję od dłuższego czasu.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#BogdanBorusewicz">Jestem mieszkańcem Gdańska, który jest określany jako opcja niemiecka. I ta opcja niemiecka zrobiła Sierpień, przygotowała ten przewrót w Polsce, który dokonał olbrzymich zmian i był początkiem wejścia Polski na drogę demokracji i niepodległości. Mówię o tym, żeby pokazać całą nielogiczność tej narracji, którą nieraz słyszę do dnia dzisiejszego. Tak. Jeżeli byliśmy opcją niemiecką, to co? To można też powiedzieć, że to Niemcy przeprowadzili te zmiany. Były różne teorie. Ja słyszałem różne teorie – że Rosjanie i KGB, że Mosad żydowski. No, konsekwencje tego typu sugestii są właśnie takie. To odbiera nam, nie tylko mnie osobiście, moim kolegom, ale w ogóle Polakom możliwości szczycenia się tymi zmianami, bo to my przeprowadziliśmy te zmiany, niewielka grupa osób, która potem poszła w różne strony. Ale ja jestem oburzony, kiedy usiłuje się dzisiejsze dyskusje polityczne i podziały polityczne przenosić na okres 30–40 lat wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#BogdanBorusewicz">Panie Prezesie, Szanowni Państwo, IPN jest ważną instytucją niezależnie od tego, jak ją oceniamy. Ja wolałbym, żeby nie było takich uwag, że IPN jest upolityczniony, że większość historyków IPN jest związana z obecną władzą. Ale jest taka sytuacja, że materiały zgromadzone przez IPN badają przede wszystkim pracownicy IPN. To z psychologicznego punktu widzenia jest zrozumiałe: mamy archiwa, więc my będziemy pierwsi, my mamy do tego prawo. Ja obserwowałem to, że pewne archiwa nie były udostępniane. Taka uwaga dotyczyła także pana Cenckiewicza, wówczas doktora, który prowadził badania w Gdańsku i był pracownikiem w oddziale w Gdańsku. Ale nie o tym chciałbym mówić. W związku z tym, Panie Prezesie, uważam, że IPN powinien nie tylko dopuścić historyków spoza IPN do badań i publikacji, ale także ich do tego zachęcać. IPN powinien mieć system grantów. Oczywiście macie kierunek badań, wiecie, co należy zbadać, w jakim kierunku iść, ale powinniście, mając granty, proponować takie badanie innym na zasadzie pewnego konkursu, a oprócz tego znajomości historyków, ich poziomu i warsztatu, po to, żeby te publikacje nie były opatrzone jakimś jednym szyldem politycznym albo jedną tezą, pod którą badania się robi. I ja o to apeluję już od dłuższego czasu, kolejny raz o tym mówię. Nie wprowadzacie systemu grantów.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#BogdanBorusewicz">Kolejna istotna sprawa, która jest po prostu taką zadrą w stosunkach polsko-ukraińskich. Bo współpraca ze stroną niemiecką jest dobra, współpraca z tym naszym najważniejszym sąsiadem, który napadł na nas w czasie II wojny światowej i który popełnił olbrzymie zbrodnie, nieporównywalne ze zbrodniami innych sąsiadów. Zatem sytuacja nie może być taka. Uważam, że prezes IPN powinien próbować kontaktować się ze swoim odpowiednikiem, dlatego że prezes IPN nie jest od tego, żeby załatwiać sprawy polityczne, ale, powtarzam, jest od tego, żeby załatwiać konkretne problemy, których załatwienie jest potrzebne, konieczne. Nie może być tak, że Rosjanie, którzy dokonali agresji na Ukrainę, będą wykorzystywali ten problem między nami a Ukraińcami, a robią to i robili to. Kiedy spotykałem się z politykami rosyjskimi, a spotykałem się wielokrotnie, oni zawsze usiłowali napuścić nas na Ukraińców i mówili: „No tak, tacy jesteście antyrosyjscy, a to Ukraińcy wam wymordowali Wołyń, i co wy na to?”. Więc ja odpowiadałem: „To sprawa między nami a Ukraińcami, a wy dajcie materiały dotyczące obławy augustowskiej, w ramach której rozstrzelaliście ponad 600 osób. Macie te materiały. Dajcie te materiały, jeżeli chcecie, żeby nasze stosunki z wami były poprawne”.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#BogdanBorusewicz">Sytuacja w tej kwestii nie jest dobra. Nie jest dobra także dlatego, że część z naszych polityków oczekuje, że Ukraińcy przejmą interpretację historii, tej najnowszej, tej tragicznej historii, interpretację polską. Dobrze by było, ale tak niestety nie będzie. Między Węgrami a Słowakami są bardzo dobre stosunki. Jednocześnie bohaterowie węgierscy są uznawani przez Słowaków za zbrodniarzy, tak jest z hrabią Esterházym. Są to 2 różne interpretacje historii. Jednak oni doszli do takiego stanu, w którym jedni nie próbują narzucać drugim, ale jedni próbują zrozumieć drugich, rację tej drugiej strony. My w tym kierunku powinniśmy zmierzać, ale nie sądząc, że narzucimy Ukraińcom interpretację historii polsko-ukraińskiej, naszą interpretację, bo tak się nie stanie. Dlatego tu IPN ma naprawdę dużo pracy jeszcze do wykonania.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#BogdanBorusewicz">Apeluję, żeby nie patrzeć na jakieś niechętne głosy, odgłosy, a patrzeć na te dobre odgłosy i próbować to wykorzystać, po to, żeby posunąć się dalej. Ja znam doskonale kwestię tego konfliktu, znam ją doskonale, obserwuję od 15 lat. Także to upamiętnienie ukraińskie, co do którego mieliśmy uwagi. No, stało się coś takiego, że jakaś grupa, która nie została ustalona, przyszła i to rozbiła. To upamiętnienie było wystawione oczywiście bez zgody władz polskich, ale nie może być tak, że przychodzi jakaś grupa i rozbija to, co jakaś grupa Ukraińców postawiła.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#Gloszsali">Dodatkowe 5 minut dla pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#JaninaSagatowska">Już minął czas.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#BogdanBorusewicz">Zwracam uwagę na takie sytuacje. A władze polskie nic nie zrobiły, nie znalazły tych sprawców… Nie znalazły sprawców, którzy wystawili to upamiętnienie, ani nie znalazły sprawców, którzy rozbili to upamiętnienie. I to było powodem problemu z ekshumacją. Na tym, proszę państwa, kończę.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#BogdanBorusewicz">Czy ktoś jeszcze? Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-180.14" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-180.15" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że pan senator Szwed złożył swoje wystąpienie do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-180.16" who="#BogdanBorusewicz">Dla porządku zapytam…</u>
          <u xml:id="u-180.17" who="#MagdalenaKochan">Panie Marszałku, przepraszam…</u>
          <u xml:id="u-180.18" who="#BogdanBorusewicz">Pani?</u>
          <u xml:id="u-180.19" who="#MagdalenaKochan">Tak, jeden głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-180.20" who="#BogdanBorusewicz">Aha, widziałem, że pani się zgłaszała. Ale nie została pani zapisana.</u>
          <u xml:id="u-180.21" who="#MagdalenaKochan">Tak, zgłaszałam się.</u>
          <u xml:id="u-180.22" who="#BogdanBorusewicz">Pani senator Kochan, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.23" who="#MagdalenaKochan">Mogę?</u>
          <u xml:id="u-180.24" who="#BogdanBorusewicz">Tak, proszę bardzo, proszę. Ja widziałem, że pani się zgłaszała, ale myślałem, że to jest nieaktualne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MagdalenaKochan">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MagdalenaKochan">Pan wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej był łaskaw stwierdzić, że pan prof. Cenckiewicz dobrze ocenia pracę i zasługi pana marszałka Borusewicza w dojściu Polski do niepodległości. Mnie ta wiadomość nie zdziwiła, bo nie znam nikogo, kto inaczej niż z wdzięcznością myślałby o tych zasługach. Jednak zdecydowanie nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że pan marszałek Bogdan Borusewicz powinien poprosić prof. Cenckiewicza o spotkanie, bo wtedy poznałby opinie pana profesora. Uznaję jednak za ważne to, żeby pan prof. Cenckiewicz poprosił o spotkanie pana marszałka Bogdana Borusewicza, żeby złożyć mu wyrazy wdzięczności za to, że może dzisiaj publikować te kontrowersyjne teorie, podziękować za to, co zrobił pan marszałek dla wolnej Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">Oklaski</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję panu wiceprezesowi Instytutu Pamięci Narodowej, panu Mateuszowi Szpytmie, za przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#BogdanBorusewicz">Stwierdzam, że Senat zapoznał się z informacją o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#BogdanBorusewicz">Komunikat. Szanowni Państwo Senatorowie, dzisiaj o godzinie 15.00 zostanie ogłoszona 10-minutowa przerwa w obradach, w trakcie której odbędzie się posiedzenie Prezydium Senatu.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#BogdanBorusewicz">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 984, a sprawozdanie komisji – w druku nr 984 A.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Infrastruktury, panią senator Jadwigę Rotnicką, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#JadwigaRotnicka">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#JadwigaRotnicka">Mam zaszczyt przedłożyć w imieniu Komisji Infrastruktury sprawozdanie o projekcie uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#JadwigaRotnicka">Ta ustawa przyszła do nas zaopiniowana pozytywnie przez Sejm, pochodzi z przedłożenia rządowego i wprowadza zmiany do istniejącego już od 2000 r. prawa o żegludze śródlądowej i czasie pracy na statkach. Jest to ustawa bardzo potrzebna, ponieważ stanowi implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2017 r. Jednocześnie dopasowuje prawo do dyrektywy wykonawczej nr 2017/2397.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#JadwigaRotnicka">Co takiego normuje ustawa? Ujednolica wymogi dla uzyskiwania unijnych świadectw klasyfikacji członka załogi do wykonywania szczególnych operacji. Zapewnia odpowiednie procedury wydawania i przedłużania ważności dokumentów członków załogi. Nowelizuje przepisy dotyczące uznawania klasyfikacji wydawanych przez inne państwa. Określa ramy funkcjonowania komisji egzaminacyjnej i sposobu przeprowadzania egzaminów. Określa procedury zawieszania i cofania kwalifikacji. Zapewnia stosowanie jednolitych wzorów dokumentów. To wszystko ma być ujednolicone w ramach struktury, jaką jest Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#JadwigaRotnicka">Ta ustawa została bardzo dobrze przyjęta przez Sejm. W zasadzie 2 lub kilku posłów wstrzymało się od głosu, nikt nie był przeciw. Ustawa przyszła do Komisji Infrastruktury. Komisja Infrastruktury zapoznała się z ustawą, nie wniosła żadnych poprawek merytorycznych, tylko przyjęła poprawki legislacyjne, które zaproponował legislator. Ja te poprawki przejęłam i, wraz z opinią pozytywną do całego pakietu, do całej ustawy wraz z tymi poprawkami legislacyjnymi, przedkładam Wysokiemu Senatowi do przyjęcia. I proszę o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senator sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#BogdanBorusewicz">Nie ma takich pytań.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#JadwigaRotnicka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#BogdanBorusewicz">Projekt ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#BogdanBorusewicz">Pan minister Gróbarczyk wyszedł na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#BogdanBorusewicz">To krótka przerwa, krótka przerwa. Proszę pana ministra ściągnąć na salę, jeżeli oczywiście jest to możliwe…</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#komentarz">Głos z sali:</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#BogdanBorusewicz">Tak, ale w tej chwili jesteśmy w tym punkcie…</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">Przerwa w obradach od godziny 12 minut 56 do godziny 12 minut 59</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#SławomirRybicki">Panie Marszałku, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#SławomirRybicki">Pani Senator, mam pytanie, bo…</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#JadwigaRotnicka">Tak?</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#SławomirRybicki">Pani Senator, mam pytanie. Bo to jest regulacja, która dotyczy dość specyficznej grupy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#JadwigaRotnicka">Tak.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#SławomirRybicki">Chciałbym zapytać, czy wiadomo, czy na posiedzeniu komisji była o tym mowa, ilu w Polsce jest armatorów, którzy mają jednostki żeglugi śródlądowej, ile jest tych jednostek i ile osób w Polsce uprawia zawód związany z żeglugą śródlądową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#JadwigaRotnicka">Nie, takich danych nie było i o takich danych nie mówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#SławomirRybicki">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#AleksanderSzwed">To ja też mam pytanie do pani senator sprawozdawcy. Dyrektywa zmienia tutaj bardzo dużo. Zwłaszcza nie będziemy mieli np. stanowiska bosmana i stanowiska szypra. Jak dotąd można było poprzez uzyskanie tych kwalifikacji uzyskać takie stanowisko, ale po wdrożeniu tej dyrektywy nie będzie już takiego stanowiska, ani jednego, ani drugiego. Czy o tym była mowa na posiedzeniu komisji? I co z tymi osobami, które nabyły kwalifikacje do zajmowania takiego stanowiska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JadwigaRotnicka">Nie było szerokiej dyskusji, ponieważ ta ustawa była z przedłożenia rządowego, zaopiniowana pozytywnie. Ona właściwie porządkuje pewne sprawy. Dotychczas na statku najważniejszą pokładową osobą był bosman. Teraz nie będzie stanowiska bosmana, tylko będzie jakieś inne albo kompetencje przejdą do kogoś innego. Ja nie jestem żeglarzem, więc nie wiem, jak wyglądają poszczególne stanowiska. Ja myślę, że strona rządowa, przygotowując to, doskonale sobie zdawała sprawę z tego, jakie będzie musiała jeszcze wykonać rodzaje prac. Czas wprowadzenia wszystkich zapisów to jest okres prawie 10 lat, wtedy ta ustawa ma mieć pełen wymiar. Dobrze mówię, prawda?</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#JadwigaRotnicka">Jeżeli nie ma konkretnych pytań, to ja wnoszę o to, abyśmy mogli zamknąć dyskusję nad tą ustawą i przejść do dalszych tematów.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze. Pani Senator, procedujemy tę ustawę dalej.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#JadwigaRotnicka">Ja tylko dodam, że jest 35 poprawek, ale stricte stylistycznych, które nie zmieniają meritum ustawy, tylko poprawiają stylistykę, żeby to było bardziej zrozumiałe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#JadwigaRotnicka">Jestem wolna, Panie Marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#BogdanBorusewicz">Tak.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#BogdanBorusewicz">Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#BogdanBorusewicz">Czy pan minister Gróbarczyk pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#MarekGróbarczyk">Myślę…</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#BogdanBorusewicz">Panie Ministrze, proszę bardzo. Tym bardziej że na pana czekaliśmy, ja ogłosiłem przerwę. Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#Gloszsali">Ja mam pytanie do pana…</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#BogdanBorusewicz">Tak, jest pytanie, będą pytania do pana. Proszę bardzo tu na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Ministrze. Czy pan wie, o jaką ustawę chodzi?</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#BogdanBorusewicz">Chodzi o ustawę o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-191.12" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo. Jeżeli pan chce, to może pan wystąpić, a jeżeli nie, to będą tylko pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MarekGróbarczyk">Ustawa, którą państwu prezentujemy, o żegludze śródlądowej oraz czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej, przede wszystkim ma za zadanie uporządkowanie kwestii związanych z kwalifikacjami, dopuszczeniami, egzaminami oraz wszelkimi dokumentami związanymi z pracą na statkach żeglugi śródlądowej. Żegluga śródlądowa funkcjonuje w Polsce w ograniczonym zakresie. Naszym celem jest rozbudowa tej żeglugi, tak aby była jednym z podstawowych źródeł transportu.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli będą pytania, to… Oddaję się do państwa dyspozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#BogdanBorusewicz">Panie Ministrze, niech pan zostanie, bo będą pytania.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Sławomir Rybicki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#SławomirRybicki">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#SławomirRybicki">Panie Ministrze, chciałbym zapytać o dane liczbowe, tak żebyśmy wiedzieli, o jakiej skali rozmawiamy. Ilu w Polsce jest armatorów, którzy posiadają jednostki żeglugi śródlądowej? Ile jest tych jednostek zarejestrowanych? I jaka jest liczba osób, które są zatrudnione w tej branży, w branży żeglugi śródlądowej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MarekGróbarczyk">Większość armatorów, którzy funkcjonują w Polsce, nie wykonuje żeglugi po polskich rzekach ze względu na to, że żegluga w Polsce jest ograniczona w tym zakresie. Większość tych firm operuje poza granicami naszego kraju. Ta wielkość jest zmienna, bo ci armatorzy niekoniecznie muszą być zarejestrowani w Polsce. Jest ich kilkunastu, tak mogę powiedzieć. Szczegółowe dane prześlę panu na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#SławomirRybicki">A jeżeli chodzi o liczbę jednostek pływających? Bo po polskich rzekach czy jeziorach pływają jednostki. Ile tych jednostek jest? I o jakiej populacji ludzi zatrudnionych w tej branży rozmawiamy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MarekGróbarczyk">To znaczy mogę odwołać się tu do informacji, które będziemy publikować, a związanych przede wszystkim z naszym nowym programem Reja. Zawiera on wpisy o wszystkich jednostkach pływających zarejestrowanych w Polsce – ponieważ Urząd Morski w Szczecinie wprowadził nowy system rejestru, wprowadzając uproszczenia w zakresie rejestracji. Tak że dzisiaj jest 45 tysięcy jednostek pływających, ale również tych turystycznych, zarejestrowanych w naszym kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#SławomirRybicki">Ja chciałbym dopytać.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#SławomirRybicki">Rozumiem, że chodzi o 45 tysięcy jednostek pływających, czyli żaglówek, jachtów, będących również…</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#MarekGróbarczyk">Tak.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#SławomirRybicki">…własnością osób prywatnych, które uprawiają turystykę…</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#MarekGróbarczyk">Tak.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#SławomirRybicki">Ale chodzi mi o… Mówimy tu o jakiejś abstrakcyjnej sytuacji, w której wprowadzamy regulacje dotyczące zawodów. Pytam więc pana ministra, na ile jest możliwe… Proszę może odpowiedzieć na piśmie. Ile jednostek, które są używane do żeglugi podlegającej regulacji…</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#MarekGróbarczyk">Tu mówi pan o barkach. Barki różnego rodzaju…</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#SławomirRybicki">To są z reguły barki, są to też statki pasażerskie, jak sądzę, które…</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#MarekGróbarczyk">Dokładne informacje prześlę panu…</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#SławomirRybicki">…które kursują po jeziorach, nieraz po rzekach. No i o jakiej liczbie osób, które mogą być objęte regulacją, tu mówimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli pan pozwoli, to te informacje prześlemy na piśmie. Ale jest to niewielka liczba, jeśli chodzi o jednostki pływające po polskich rzekach – jest to kilkanaście do kilkudziesięciu jednostek. Większość operuje poza granicami naszego kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Aleksander Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Ministrze, proponowane zmiany wynikają z implementacji dyrektywy, porządkują pewne rzeczy, tak że oczywiście popieram je. Ale miałbym takie pytanie techniczne, które zadawałem już pani sprawozdawcy. Chodzi mi o stanowisko np. bosmana. Praktyka dotychczasowa wskazywała, że w tym przypadku trzeba było mieć 450 dni praktyki, pływania. Po implementacji dyrektywy już nie będzie takiego stanowiska. Co więc będzie z tymi osobami, które teraz zajmują stanowisko bosmana? Albo jest takie stanowisko jak szyper i ono też nie jest przewidziane po tych zmianach…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MarekGróbarczyk">Nie chcemy wygaszać tych stanowisk w trybie natychmiastowym. Przez 10 lat utrzymamy karencję w sprawie takiego stanowiska, a później one w automatyczny sposób, tzn. w ramach upływu czasu, będą wygaszane.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AleksanderSzwed">A czy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderSzwed">A czy dotychczas zdobyta praktyka, czyli to doświadczenie, które zostało wypracowane, żeby zajmować takie stanowisko, będzie uznawane w przypadku obejmowania kolejnych stanowisk, wyższych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MarekGróbarczyk">Ależ oczywiście, że tak.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#AleksanderSzwed">Dobrze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#BogdanBorusewicz">Więcej zgłoszeń do pytań nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#BogdanBorusewicz">I informuję, że nikt…</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#Gloszsali">Jeszcze to, że minister zobowiązał się odpowiedzieć na piśmie…</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#BogdanBorusewicz">A, no tak. Dobrze. Już, już.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez senatora Sławomira Rybickiego.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#BogdanBorusewicz">Dla porządku informuję, że panowie senatorowie Szwed, Gromko i Gromek złożyli swoje wystąpienia do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-208.13" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-208.14" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siedemnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-208.15" who="#BogdanBorusewicz">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 994, a sprawozdania komisji – w drukach nr 994 A i 994 B.</u>
          <u xml:id="u-208.16" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej, pana senatora Jarosława Rusieckiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#JarosławRusiecki">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#JarosławRusiecki">Chciałbym przedstawić sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#JarosławRusiecki">Komisja Obrony Narodowej w tej sprawie zebrała się 20 czerwca i przedłożyła sprawozdanie. Jeśli chodzi o poprawki, to one są państwu przedstawione. Jest to 5 poprawek, które mają przede wszystkim charakter porządkowo-redakcyjny. Tych 5 poprawek zostało zaproponowanych w wyniku dyskusji między Biurem Legislacyjnym i Ministerstwem Obrony Narodowej. Za chwilę wyjaśnię kwestię przebiegu dyskusji wokół najważniejszej części opinii legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#JarosławRusiecki">Na początek chciałbym wyjaśnić, jakie są cele zmiany w zasadzie ustaw, bo nie tylko tej jednej ustawy te zmiany dotyczą. W związku z obecną sytuacją międzynarodową Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej muszą mieć prawną możliwość skutecznego oddziaływania na zagrożenia terrorystyczne z morza i powietrza, w szczególności te, których nie można zneutralizować środkami pozostającymi w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Niezbędne jest także zapewnienie możliwości reagowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na zagrożenia związane z atakami na szeroko pojętą infrastrukturę energetyczną znajdującą się na morzu – to dotyczy przede wszystkim międzysystemowego gazociągu bałtyckiego, popularnie określanego jako Baltic Pipe – jak również obiekty, urządzenia i instalacje wchodzące w skład infrastruktury zapewniającej dostęp do portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Dodatkowo należy zapobiec niebezpieczeństwom, które mogą grozić terminalowi regazyfikacyjnemu skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#JarosławRusiecki">I w związku z tymi celami, z tymi potrzebami rząd, bo rząd jest projektodawcą tych zmian, jest konieczność umożliwienia Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej podejmowania skutecznych działań w odpowiedzi na zagrożenie terrorystyczne z morza i z powietrza. Dlatego następują konieczne zmiany: w ustawie o ochronie żeglugi i portów morskich; w ustawie o ochronie granicy państwowej; w ustawie o Straży Granicznej; w ustawie – Prawo lotnicze; w ustawie o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu; w ustawie o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej; w ustawie o działaniach antyterrorystycznych i we wspomnianej już wcześniej, ale tutaj to zmiany w innym zakresie, ustawie o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. W związku z tym rząd przedłożył ten projekt, aby w Sejmie uzyskać, jak myślę, bez jakiś odstępstw od projektowanych działań, odstępstw od meritum… W Sejmie, można powiedzieć, była w zasadzie pełna zgodność.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#JarosławRusiecki">W opinii prawnej przedłożonej przez Kancelarię Senatu, w tej części, o której mówiłem, w której jest korekta, korekta uzgodniona z Ministerstwem Obrony Narodowej, a w szczególności z dowództwem operacyjnym, które jakby odpowiada za prowadzenie takich operacji… Zakres tych 5 poprawek, które mają charakter jakby korekty odnoszącej się do zasad techniki prawodawczej… Ta zgoda obopólna, jak również komisji nastąpiła. Sprawa, której dotyczył jakby główny tok dyskusji, wyjaśnień między kancelarią a Ministerstwem Obrony Narodowej… Biuro prawne uważa, że istnieją podstawy do uznania niezgodności przepisów z art. 30 i art. 38 w związku z art. 31 konstytucji w zakresie przewidywanych uprawnień ministra obrony narodowej do podejmowania decyzji o zatopieniu statku lub obiektu pływającego używanego jako środek ataku o charakterze terrorystycznym w przypadku, gdy na jego pokładzie znajdują się pasażerowie oraz inne osoby, które nie zamierzają użyć tego statku lub obiektu pływającego jako środka ataku o charakterze terrorystycznym.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#JarosławRusiecki">Pan mecenas przedstawił swoją logikę, swoją wykładnię tej kwestii. Pan minister Wojciech Skurkiewicz, który był obecny na posiedzeniu, odniósł się do tego. Komisja podzieliła opinię pana ministra, uznając, że to po stronie Ministerstwa Obrony Narodowej czy też dowódcy operacyjnego żołnierzy, bo im należy dać jakby możliwość działania w oparciu o funkcjonujące prawo… Zresztą ta poprawka w ogóle nie została poddana głosowaniu, była ona proponowana przez Biuro Legislacyjne, została szeroko, szeroko wyjaśniona i przedyskutowana. Myślę, że pan minister do tej kwestii szczegółowo się odniesie.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#JarosławRusiecki">Te 5 poprawek technicznych, które zostały uwzględnione, przyjęto jednogłośnie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę teraz sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, pana senatora Bogdana Zdrojewskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#BogdanZdrojewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#BogdanZdrojewski">W znacznym stopniu opisał tę ustawę sprawozdawca, senator Rusiecki, więc ja tylko uzupełniająco.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#BogdanZdrojewski">Oczywiście perspektywa komisji, którą reprezentuję, jest nieco inna. Komisja obrony musi stać na straży tych interesów, które są związane przede wszystkim z imponderabiliami dotyczącymi, krótko mówiąc, obronności, bezpieczeństwa. Nie należy się temu dziwić. A w przypadku Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji ten indywidualny los ewentualnego obywatela jest na pierwszym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#BogdanZdrojewski">My byliśmy w pewnej polemice. My się ucieszyliśmy, mówię o komisji, z poprawek, które zostały wprowadzone w komisji obrony, bo one szły jednak w kierunku pewnego porozumienia, doprecyzowania. I obserwując to, co się dzieje na posiedzeniu komisji obrony, mogliśmy formułować nasze poprawki nieco łagodniej. Mówię „łagodniej”, dlatego że w początkowej fazie w komisji dominował pogląd, aby – najkrócej mówiąc – tę ustawę odrzucić, z tego względu, że idzie ona zbyt daleko, że ma niesprecyzowane definicje, przede wszystkim definicje sytuacji zagrożeń związanych z określonymi obiektami, tymi, które latają lub pływają. Stało się jednak tak, że z naszymi poprawkami możemy tę ustawę poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#BogdanZdrojewski">Jeżeli chodzi o Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, to koniec końców sformułowaliśmy 2 bloki poprawek. Jeśli chodzi o pierwsze poprawki, które są zawarte w druku nr 994 B, 7 senatorów głosowało za, 2 senatorów było przeciw i 2 się wstrzymało. Nad poprawkami zawartymi w punktach od drugiego do szóstego można głosować w bloku. Wszystkie uzyskały jednomyślne poparcie, czyli 11 senatorów głosowało za. Cała ustawa w związku z tym została zaakceptowana i zaopiniowana pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#BogdanZdrojewski">Ja w dużym skrócie powiem, o co chodzi w tych 2 blokach poprawek, nie będę omawiał ich szczegółowo, bo część z nich ma charakter legislacyjny. Generalnie rzecz biorąc chodzi o doprecyzowanie sytuacji, w których obiekt latający lub obiekt pływający może być zestrzelony lub zatopiony. W przypadku statku powietrznego mamy zastąpienie właśnie tego pojęcia, tej kategorii wyrazami „obcego wojskowego statku powietrznego”. Chodzi o to, aby nie było w tej materii wątpliwości, z jakim obiektem mamy do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#BogdanZdrojewski">I ostatnia rzecz. Bardzo istotne jest to, żeby dodać takie brzmienie artykułu, by – krótko mówiąc – zmniejszyć wątpliwości dotyczące zestrzelenia obiektu cywilnego, na którego pokładzie są osoby cywilne, niemające nic wspólnego z ewentualnym zagrożeniem atakiem terrorystycznym. To dotyczy głównie pktu 2. W art. 27 dodaje się ust. 9 w brzmieniu: atakiem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony, o którym mowa… I tu określony artykuł, a ten określony artykuł to jest oczywiście art. 115.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#BogdanZdrojewski">Jeżeli chodzi o pozostałe kwestie, to mieliśmy pewną zgodność dotyczącą poprawek zgłoszonych, jak wcześniej powiedziałem, przez komisję obrony. Nasze poprawki, te z części pierwszej, wynikały także z opinii rzecznika praw obywatelskich, pana Marcina Wiącka, wyrażonej w dokumencie z dnia 12 czerwca 2023 r. Rzecznik praw obywatelskich wyraźnie ustosunkował się do tych dodatkowych ewentualnych kompetencji, kompetencji związanych z bezpieczeństwem, nie tyle je krytykując, ile uznając, że na bazie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, wcześniejszych, z 30 września 2008 r., należy te przepisy, krótko mówiąc, doprecyzować, aby bezpieczeństwo obywateli, obywateli cywilnych, nie było zagrożone ponad miarę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Aleksander Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#AleksanderSzwed">Ja mam pytanie do senatora sprawozdawcy Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym zapytać… To bardzo ważna ustawa, która przeciwdziała zagrożeniom terrorystycznym. Jak dotąd brakowało precyzyjnych przepisów prawnych upoważniających do użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W ocenie skutków regulacji mamy informację, że tego rodzaju przepisy są wdrażane również w innych państwach europejskich. Chciałbym zapytać, czy na posiedzeniu komisji była o tym mowa, a jeśli tak, to ewentualnie jakie zmiany są proponowane w innych państwach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#JarosławRusiecki">W dokumentacji związanej z procedowaną ustawą czy procedowanymi ustawami rzeczywiście są informacje, że kwestie te były przedmiotem zainteresowania m.in. trybunałów konstytucyjnych np. w Niemczech, ale i o tym, że uregulowania takie dotyczą, jeśli dobrze pamiętam, Austrii, Słowacji. W czasie posiedzeń komisji nie komentowaliśmy czy też nie odnosiliśmy się do tych kwestii. Mając na uwadze obecne okoliczności międzynarodowe, zagrożenia, które są z różnych kierunków, taka regulacja jest niezbędna przede wszystkim z punktu widzenia ministra obrony narodowej, w szczególności dowódcy operacyjnego, który podejmuje w tej materii działania, jak również, w konsekwencji, żołnierzy, którzy wykonują rozkazy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#BogdanBorusewicz">Więcej pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#JarosławRusiecki">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#BogdanBorusewicz">Czy pan minister Wojciech Skurkiewicz pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Kilka zdań wyjaśnienia. Szanowni Państwo, to jest ustawa bardzo ważna, która była tworzona bardzo długi czas. Poniekąd odpowiadając na pytanie pana senatora Szweda, dodam, że kwestie dotyczące zagrożeń typu renegade są podejmowane w przepisach prawa większości państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Te przepisy są bardziej lub mniej rygorystyczne – jeżeli w takiej sprawie mogę użyć takiego sformułowania – ale większość państw sojuszniczych ma tego typu rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, chcę powiedzieć państwu – i to mówiłem na posiedzeniach komisji praw człowieka oraz obrony narodowej – że jako Ministerstwo Obrony Narodowej nie zgadzamy się z opinią Biura Legislacyjnego o niekonstytucyjności tych rozwiązań. Ten art. 27 praktycznie już jest obowiązujący. Zapisy art. 27 dają również możliwość podejmowania tych takich drastycznych działań w stosunku do obiektu opanowanego przez terrorystów. I dziś literalnie w ust. 1, na końcu tego ust. 1 jest sformułowanie, że te środki mogą być podejmowane do zatopienia tego statku lub obiektu pływającego włącznie. To już dzisiaj jest w przepisach prawa. Ale my dzisiaj również rozszerzamy katalog obiektów, co do których może nastąpić zagrożenie terrorystyczne. Tutaj chodzi chociażby o Baltic Pipe, o chociażby regazyfikacyjny terminal w Świnoujściu czy też infrastrukturę krytyczną, strategiczną, która jest też na dnie Bałtyku. Tych elementów jest dzisiaj o wiele więcej niż w momencie, kiedy te przepisy prawa były regulowane. Pragnę zwrócić uwagę Wysokiego Senatu na to, że zmiany art. 27 sprowadzają się też do przeniesienia do ustawy takich podstawowych uprawnień, które są obecnie ujęte w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2010 r. w sprawie trybu postępowania i sposobu współdziałania organów w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu grożącemu statkom, obiektom portowym i portom oraz związanej z nimi infrastrukturze, powstałego na skutek użycia statku lub obiektu pływającego jako środka ataku terrorystycznego. Zatem to są przepisy, które już obowiązują, a my je dzisiaj doprecyzujemy.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Przywołany był również tutaj wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany 30 września 2008 r. Szanowni Państwo, Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się w sprawie pytania dotyczącego konkretnej sytuacji – statku powietrznego, na którym są pasażerowie, są osoby postronne. Tutaj decyzja Trybunału, rozstrzygnięcie Trybunału w tej sprawie było jednoznaczne. My w tej ustawie celowo wyłączyliśmy, zupełnie wyłączyliśmy statki powietrzne, które na pokładzie mają pasażerów, osoby postronne. Ta kwestia jest w tej chwili zupełnie wyłączona. My dzisiaj mówimy wyłącznie o statkach powietrznych, które są opanowane przez terrorystów, a na których nie ma osób postronnych i nie ma pasażerów, ale rozszerzamy również katalog w odniesieniu do statków powietrznych o charakterze wojskowym, ale także bezzałogowych systemów powietrznych, które również są czy mogą być bardzo mocno wykorzystywane, jeżeli chodzi o działania wymierzone w bezpieczeństwo Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku, Wysoki Senacie, ja mówiłem o tym na posiedzeniu komisji i chciałbym jeszcze raz to stanowczo podkreślić: ja mam nadzieję, że ta ustawa, te przepisy prawa nigdy nie zostaną użyte, że one nigdy nie będą wprowadzone w życie, że nigdy nie dojdzie do takiej sytuacji, że Polska zostanie zaatakowana przez grupę terrorystyczną, która opanuje czy statek, czy chociażby samolot. Oby do takiej sytuacji nie doszło. Ja liczę, że do takiej sytuacji nigdy nie dojdzie. Ale też proszę mieć świadomość tego, że tych przepisów prawa, tej ustawy nie należy traktować – bo to też było podnoszone na posiedzeniach komisji i na to też zwracałem uwagę mecenasowi z Biura Legislacyjnego – jako sytuacji rutynowych i standardowych, jako rutynowych i standardowych działań żołnierza czy działań Wojska Polskiego. To są sytuacje, które, mam nadzieję, nigdy się nie wydarzą, ale nie można ich określać jako działania rutynowe i standardowe w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#WojciechSkurkiewicz">I jeszcze jedna kluczowa kwestia, która może rodzić wątpliwości, jeżeli chodzi o pytania. Tutaj kwestie ustawowe to jedna sprawa, nadanie uprawnień dowódcy operacyjnemu, bo to jest dowódca operacyjny, to jest jeden obszar, ale jest jeszcze coś takiego jak instrukcja operacyjna, która zobowiązuje dowódcę operacyjnego do podjęcia określonych działań, w określonym porządku i zidentyfikowania całej sytuacji. Instrukcja operacyjna jest dokumentem niejawnym o wysokim gryfie tajności, więc nie chciałbym się tutaj nad nim rozwodzić, ale tych zabezpieczeń jest naprawdę bardzo, bardzo, bardzo dużo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z ministra trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#BogdanBorusewicz">Nie ma takich pytań.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#BogdanBorusewicz">I poproszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Wcisłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#JerzyWcisła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#JerzyWcisła">Potrzeba zmiany ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz innych ustaw pozwalająca reagować polskim Siłom Zbrojnym w przypadku wystąpienia zagrożeń terrorystycznych nie podlega dyskusji, szczególnie po rozpoczęciu otwartej wojny Rosji z Ukrainą.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#JerzyWcisła">Za sztandarowy dowód przemawiający za koniecznością dostosowania rozwiązań prawnych do sytuacji podaje się atak na Nord Stream na Bałtyku. Musimy być przygotowani do ochrony infrastruktury portowej, energetycznej, podmorskich linii przesyłowych i światłowodowych, przyszłych farm wiatrowych, a także Baltic Pipe.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#JerzyWcisła">Nie mieliśmy do tej pory takich rozwiązań prawnych, które by spełniały wymogi XXI w. i były adekwatne do obecnych zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#JerzyWcisła">Pytanie: czy po wprowadzeniu proponowanych rozwiązań będziemy mogli powiedzieć, że Polska pozyskała zdolność skutecznego reagowania na zagrożenia? Mam wrażenie, że nie. Mam wrażenie, że ani polski rząd, ani Siły Zbrojne nie wyciągnęły wniosków np. z przypadków pojawienia się na obszarze Polski rakiet wojennych. Chodzi o Przewodowo, gdzie zginęło 2 obywateli polskich, i Bydgoszcz, gdzie przez 4 miesiące nikt nie interesował się bombą leżącą w lesie, chociaż nasze Siły Zbrojne obserwowały jej lot.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#JerzyWcisła">W przypadku takich zagrożeń, m.in. rakietowych, potrzebne są procedury, których wdrożenie w chwili zagrożenia zajmie kilka minut, a nie klika godzin czy pół dnia. Ale zdaniem wielu ekspertów wojskowych, co odnotowano także podczas prac nad ustawą, wprowadzane zmiany takich możliwości nie dają. Dotyczy to także tej instrukcji operacyjnej, o której mówił pan minister. Istnieje zatem uzasadniona potrzeba ponownego podjęcia prac w celu udoskonalenia tej ustawy – i to od zaraz.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#JerzyWcisła">Mamy jednak świadomość, że tych propozycji nie wypracują parlamentarzyści. Muszą nad tym pracować eksperci wojskowi, by wypracować skuteczne rozwiązania w konfrontacji z zagrożeniem terrorystycznym. Dlatego nie proponujemy zmian, co nie znaczy, że nie dostrzegamy takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#JerzyWcisła">Ustawa budzi też poważne zastrzeżenia natury konstytucyjnej, m.in. w opinii rzecznika praw obywatelskich. Zagrożenie terrorystyczne nie może być usprawiedliwieniem dla proponowania rozwiązań wątpliwych i najprawdopodobniej sprzecznych z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#JerzyWcisła">Mimo to ja zagłosuję za przyjęciem tej ustawy. Wobec wymogu zagwarantowania Polakom bezpieczeństwa muszę pogodzić się z faktem, że polski rząd po raz kolejny przedstawia projekt ustawy kolidującej z ustawą zasadniczą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Marek Pęk</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MarekPęk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MarekPęk">Pan senator Bogdan Zdrojewski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#BogdanZdrojewski">Ja powiem z miejsca, bo to będą 2 uzupełnienia, które powinny paść, aby znaleźć się w protokole.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#BogdanZdrojewski">Otóż chcę potwierdzić opinię czy zastrzeżenie, o którym mówił pan minister. My rzeczywiście nie przewidujemy zastosowania tych przepisów. Jesteśmy dobrej myśli.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#BogdanZdrojewski">Ale bardzo istotne, ważne jest to, czemu ta ustawa ewentualnie ma służyć. Jej głównym pretekstem jest oczywiście ochrona Baltic Pipe – żeby nie było wątpliwości, to jest główny pretekst. I chodzi o ewentualne zabezpieczenie się przed możliwością użycia statku powietrznego czy też, krótko mówiąc, okrętu w celach terrorystycznych.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#BogdanZdrojewski">Definiując określone pojęcia, komisja, którą reprezentowałem, zbudowała przede wszystkim odpowiedź na opinię zawartą w dokumencie przygotowanym przez nasze Biuro Legislacyjne, z sierpnia 2022 r. Zwrócono w niej już wówczas uwagę na kwestie, które mogą oznaczać wprowadzenie de facto procedury legitymującej pozbawienie niewinnego człowieka życia w celu odparcia zagrożenia zamachem terrorystycznym.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#BogdanZdrojewski">Wydaje mi się, że rozwiązania, które zaproponowała i komisja obrony, i komisja petycji, zmierzają w tym kierunku, aby takie zagrożenia, krótko mówiąc, zminimalizować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MarekPęk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Szwed, Gromko i Gromek złożyli swoje wystąpienia w dyskusji dla protokołu.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#MarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#MarekPęk">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku, ja tylko bym chciał uzupełnić swoją wypowiedź o jeszcze dosłownie dwa zdania, po wypowiedzi pana senatora Wcisły. To nie jest tak, że nad tą ustawą pracowali politycy. Oczywiście, my, jako Ministerstwo Obrony Narodowej, którzy sprawujemy nadzór nad wojskiem… I następnie zostało to skierowane do prac Rady Ministrów. Ale ta ustawa – my ją określamy: ustawa Renegade – tworzyła się przez tych kilka lat w dowództwie operacyjnym. Bo to właśnie dowództwo operacyjne, jako to, które będzie czy jest odpowiedzialne za omawiany obszar i ma w swoim zakresie określone uprawnienia, no, jest praktycznie jedynym… tym, które w tym zakresie może najwięcej powiedzieć. Dlatego też przy tej okazji, Panie Marszałku, pragnę przekazać podziękowania na ręce pani pułkownik… Bo ta ustawa to jest też poniekąd i pani pułkownik dziecko, i pana gen. Piotrowskiego. Bo naprawdę, to była bardzo mocna, wytężona praca, która trwała długie, długie miesiące. I to nie jest tak, że to politycy… My, oczywiście, kierujemy to do Sejmu i rządu. Cieszę się, że to zostało przyjęte i dziś możemy o tym rozmawiać na posiedzeniu Senatu. Ale jeszcze raz powtórzę: ta ustawa powstała absolutnie w gronie najwybitniejszych profesjonalistów wojskowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MarekPęk">W dyskusji senatorowie nie zgłosili wniosków o charakterze legislacyjnym, ale komisje przedstawiły odmienne wnioski. Proszę Komisję Obrony Narodowej oraz Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o ustosunkowanie się do przedstawionych wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu osiemnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#MarekPęk">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 982, a sprawozdania komisji – w drukach nr 982 A i 982 B.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej, senatora Rafała Ślusarza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#RafałŚlusarz">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#RafałŚlusarz">Przypadło mi w udziale przedstawić opinię Komisji Obrony Narodowej o ustawie o weteranach działań poza granicami państwa, druk nr 982.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#RafałŚlusarz">Przedłożona ustawa wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk weteranów, a w szczególności reguluje 2 kwestie, o których uwzględnienie wnioskowały te środowiska. Po pierwsze, rozszerza uprawnienie do świadczenia, nazywanego w ustawie „zapomogą”, na funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa oraz strażaków, którzy w związku ze służbą poza granicami państwa nabyli status weterana lub weterana poszkodowanego. I w nowelizowanej ustawie wprowadza się art. 31a, który, analogicznie do art. 31 odnośnie do żołnierzy, czy art. 32 odnośnie do funkcjonariuszy ABW i AW, przyznaje uprawnienie do zapomogi. Taka zapomoga przysługuje każdemu weteranowi, który skończył 65 lat, lub weteranowi poszkodowanemu, jeśli znajdą się oni w trudnej sytuacji materialnej, i może być ona wykorzystana na zaspokojenie potrzeb bytowych, potrzeb zdrowotnych weterana, jak również być wsparciem w przypadku zdarzeń losowych pogarszających sytuację materialną takiej osoby.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#RafałŚlusarz">I druga istotna regulacja, która się pojawia w nowelizowanej ustawie o weteranach, to poszerzenie możliwości otrzymywania dodatku w związku z uszczerbkiem na zdrowiu dla weterana poszkodowanego w związku ze służbą zagraniczną. Obecnie taki dodatek może być wypłacany tylko osobom, które już pobierają emeryturę lub rentę. Osoby, które pozostały w służbie lub podjęły pracę, nie miały uprawnień do takiego dodatku. Omawiana ustawa tę sytuację zmienia poprzez nowelizację art. 36. W tej chwili wystarczającą przesłanką będzie wniosek takiego weterana poszkodowanego oraz, oczywiście, orzeczenie uszczerbku na zdrowiu.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#RafałŚlusarz">Komisja Oborny Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 czerwca zapoznała się z treścią ustawy i stanowiskiem Biura Legislacyjnego. Biuro Legislacyjne zaproponowało poprawkę upodabniającą dodawany art. 31a do art. 32, dotyczącego funkcjonariusza, a nie do art. 31. W opinii Biura Legislacyjnego w art. 32 lepiej jest sformułowana delegacja dla ministra. Ponadto zaproponowano poprawki językowe i gramatyczne. Strona rządowa zaakceptowała te poprawki. Komisja jednogłośnie poparła poprawki, jak również projekt ustawy z poprawkami. Komisja wnosi o przyjęcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, senatora Bogdana Zdrojewskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#BogdanZdrojewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#BogdanZdrojewski">Jak rozumiem, jestem zwolniony z referowania treści ustawy. Dosyć dokładnie zrobił to pan senator Rafał Ślusarz, więc nie ma potrzeby przedstawiania całości ustawy.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#BogdanZdrojewski">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji również poparła ustawę, 11 senatorów zgłosowało za. Nim do tego doszło, zgłoszono 4 poprawki, te poprawki będzie można przegłosować w bloku. Są to poprawki o charakterze legislacyjnym, w ramach których doprecyzowujemy przepisy, jak również poprawiamy pewne zapisy, które uszczegóławiają określone obowiązki. To nadaje tym zapisom jednoznaczny sens. Nie będę ich przedstawiać, bo mają one charakter, tak jak powiedziałem, przede wszystkim legislacyjny i doprecyzowujący. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarekPęk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MarekPęk">Pan senator Aleksander Szwed. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#AleksanderSzwed">Swoje pytanie chciałbym skierować do pana senatora sprawozdawcy Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym zapytać… Jest to bardzo ważna ustawa i jak najbardziej ją popieram, ale chciałbym o coś zapytać. W uzasadnieniu do ustawy mamy informację, że weterani będą mogli ubiegać się o przyznanie takiej zapomogi w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych skutkujących pogorszeniem się w istotny sposób ich sytuacji materialnej. Chciałbym zapytać, jaki organ będzie rozstrzygał w zakresie tego zdarzenia losowego, tego, czy przyznanie zapomogi jest zasadne. I kto będzie wypłacał zapomogę? Czy była o tym mowa na posiedzeniu komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#RafałŚlusarz">Nie było o tym mowy na posiedzeniu komisji. Wniosek o zapomogę… Mówimy o zapomodze, nie o dodatku. To będzie w gestii ministra obrony narodowej. Pan minister obrony odniesie się do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym jeszcze zapytać, dopytać, jeżeli mogę, ile ta zapomoga będzie wynosiła. Ile ten dodatek będzie wynosił? Czy o tym była mowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#RafałŚlusarz">Jeśli chodzi o zapomogi, to one nie są mniejsze niż 1 tysiąc zł. One są oczywiście dopasowywane do sytuacji opisanej przez wnioskującego. Zdarzają się też kwoty kilkutysięczne, jak wynika z tego, co udało mi się dowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#RafałŚlusarz">Jeśli chodzi o dodatek w związku z uszczerbkiem na zdrowiu, to on oczywiście zależy od stopnia tego uszczerbku, który określany jest w procentach. W zależności od tego określane są procenty dodatku. Minimalna wartość to jest 5%, a maksymalna 130%, co daje kwoty od bodajże 79 zł do 2 tysięcy 54 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#MarekPęk">Pytanie zdaje pani senator Janina Sagatowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JaninaSagatowska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JaninaSagatowska">Panie Senatorze, ja chciałabym zapytać, czy na posiedzeniu komisji była ewentualnie mowa o tym, ile jest tych osób, tych weteranów. Czy jest takie rozeznanie w ministerstwie? Czy komisja zastanawiała się nad tym, ile osób te zapomogi czy dodatki mogłoby objąć? Interesuje mnie też, ilu naszych weteranów służyło poza granicami. Wiemy, że my spieszymy z pomocą wszędzie tam, gdzie coś niebezpiecznego dzieje się na świecie. Tak z ciekawości chciałbym wiedzieć, jaka to by była liczba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#RafałŚlusarz">Status weterana ma w Polsce 35 tysięcy osób. Ustawa, powiedzmy, podejmuje problem osób, które będą miały uprawnienie do zapomogi. To jest w sumie 600 osób, z tego 560 żołnierzy, a 40 funkcjonariuszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MarekPęk">Pan senator Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AleksanderSzwed">Jeszcze tylko o jedną rzecz chciałbym dopytać, Panie Senatorze, o ile była o tym mowa w komisji i o ile ma pan taką wiedzę. Zapomoga to jest tryb jednorazowy, a dodatek to tryb stały dodatku comiesięcznego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#RafałŚlusarz">Tak, tak. Dodatek jest świadczeniem stałym, a zapomoga jest świadczeniem jednorazowym, chociaż niewykluczone, że może być powtarzana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MarekPęk">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#MarekPęk">Dziękuję panom senatorom.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#MarekPęk">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#MarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu? Widzę, że tak.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#MarekPęk">Ponownie witam pana ministra Wojciecha Skurkiewicza, sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WojciechSkurkiewicz">W istocie panowie senatorowie sprawozdawcy przedstawili wyczerpująco materię ustawy. Ustawa ważna, wrażliwa, szczególnie dotyczy ona tych weteranów poszkodowanych, którzy są wciąż w służbie czy też pracują, czy są żołnierzami, czy są wciąż funkcjonariuszami.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Tak jak słusznie pan senator Ślusarz zaznaczył, do tej pory ten dodatek był wypłacany wyłącznie tym żołnierzom i funkcjonariuszom, którzy są emerytami czy też pobierają świadczenie rentowe. Dziś dajemy możliwość pobierania tego dodatkowego świadczenia również wszystkim tym, którzy wciąż są w służbie. Będzie ono wypłacane w transzach kwartalnych przez Wojskowe Biuro Emerytalne. Ten dodatek, jeżeli chodzi o żołnierzy, którzy są w systemie emerytalnym, jest wypłacany co miesiąc razem z emeryturą czy też świadczeniem rentowym.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Kwestię, którą poruszył pan senator Szwed, od razu chciałbym sprostować… może nie tyle sprostować, co wyjaśnić. To rozwiązanie dotyczące zapomóg jest wpisane do przepisów ustawy o weteranach na wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. My w Ministerstwie Obrony Narodowej mamy system zapomóg, który jest skutecznie wykorzystywany już od szeregu lat. Podobnego rozwiązania legislacyjnego nie miało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dlatego też pokusiliśmy się o to rozwiązanie i zgodę na wpisanie tego do ustawy o weteranach.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Rzeczywiście jest tak, że o takiej zapomodze decyduje minister, w naszym przypadku minister obrony narodowej, w tamtym przypadku minister spraw wewnętrznych i administracji. Oczywiście to jest scedowane na niższy poziom. W imieniu ministra obrony narodowej dziś realizuje to dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych, ma takie upoważnienie i podejmuje w tym zakresie decyzje. I są to zapomogi naprawdę w różnej kwocie, bo to świadczenie jest realizowane również w przypadku tych, którzy zginęli na służbie czy wykonując zadania służbowe, dla ich rodzin, które pozostają w trudnej sytuacji materialnej, ale także dla tych, którzy odnieśli określony uszczerbek na zdrowiu.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#WojciechSkurkiewicz">Słusznie tutaj panowie senatorowie wskazywali, że dziś w kraju mamy 35 tysięcy weteranów. Dziś z tego świadczenia, dodatku dla weteranów poszkodowanych korzysta 344 żołnierzy Wojska Polskiego i osób cywilnych i 47 poszkodowanych funkcjonariuszy. To jest to, co jest dziś. My zwiększamy o kolejnych 500 osób, 460 żołnierzy, tak mamy to zewidencjonowane, i 40 funkcjonariuszy w podległości ministra spraw wewnętrznych i administracji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#MarekPęk">Pan senator Szwed. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Ministrze, pytając wcześniej senatorów sprawozdawców o te pieniądze, chciałem przede wszystkim się dowiedzieć, czy są to pieniądze godne. Ja bardzo się cieszę, że to właśnie rząd Prawa i Sprawiedliwości dba o polskich weteranów, że przygotowali państwo tę ustawę. No i w zasadzie chcę bardzo serdecznie za to podziękować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MarekPęk">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo, to jest dopełnienie całego systemu. Przy okazji dziękuję tu Wysokiej Izbie, Senatowi. W 2019 r. przeprowadziliśmy bardzo dużą nowelizację ustawy o weteranach i wprowadziliśmy tam szereg mechanizmów, wychodzących naprzeciw, naprawdę naprzeciw potrzebom środowiska weteranów. To były najróżniejsze rzeczy począwszy od tego, żeby członek rodziny mógł nieodpłatnie być np. na turnusie rehabilitacyjnym wraz z weteranem, który uczestniczy w takim turnusie, przez bezpłatne suplementy przy koniecznej suplementacji, bezpłatne leki. No, tych elementów było bardzo wiele, wprowadziliśmy je w roku 2019 nowelizacją ustawy o weteranach. Określone działania w stosunku do weteranów podejmuje pan minister Mariusz Błaszczak, jest z nimi w stałym kontakcie. Ta ustawa jest takim dopełnieniem całego tego systemu i wyjściem naprzeciw oczekiwaniom środowiska weteranów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#MarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#MarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Szwed, Gromko, Szejnfeld, Gromek i Sekuła złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#MarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziewiętnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#MarekPęk">Tekst ustawy zawarty jest druku nr 983, a sprawozdanie komisji – w druku nr 983 A.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej senatora Jarosława Rusieckiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JarosławRusiecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#JarosławRusiecki">Na samym początku chciałbym podziękować panu prezydentowi za przedłożenie projektu tej ustawy, która ma na celu zniesienie ograniczeń czasowych w zakresie nadawania orderów i odznaczeń wojskowych przyznawanych w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#JarosławRusiecki">W czasie posiedzenia pani minister użyła, powiedziałbym, znamiennego sformułowania, dla mnie przynajmniej, że ta ustawa służy temu, aby każdy z żołnierzy, każdy z funkcjonariuszy, którzy poświęcili swoje życie czy zdrowie, został należycie uhonorowany przez pana prezydenta należnym mu odznaczeniu. Za to sformułowanie pani minister bardzo serdecznie dziękuję. I dziękuję panu prezydentowi za dostrzeżenie takich sytuacji, w których – użyję takiego określenia – polscy misjonarze pokoju służą… Częściowo odpowiadając na postawione pytania, powiem, że od ponad 70 lat polscy żołnierze służą w misjach pokojowych . I polscy żołnierze w liczbie 150 tysięcy poświęcali swoje zdrowie, a niektórzy również swoje życie. Temu służy ta ustawa, aby ci żołnierze czy funkcjonariusze zostali uhonorowani przez pana prezydenta w formie odznaczenia państwowego.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#JarosławRusiecki">W czasie obrad komisji zostały zgłoszone 2 poprawki. Jedna poprawka, autorstwa pani mecenas z Biura Legislacyjnego – bardzo za to dziękuję – doprecyzowuje art. 1 pkt 4, ust. 2a. Chodzi o to, że wnioski o nadanie orderów i odznaczeń wojskowych przedstawia prezydentowi minister obrony narodowej albo minister właściwy do spraw wewnętrznych. I druga poprawka, która jest autorstwa… wnikliwej postawie legislacyjnej pana senatora Jerzego Czerwińskiego, doprecyzowująca wcześniejsze ustępy. Obie te poprawki zostały jednogłośnie przyjęte przez komisję. Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę…</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#MarekPęk">Pan senator Szwed? Tak? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AleksanderSzwed">Tak, Panie Marszałku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Senatorze, chciałbym zapytać… W pełni zgadzam się w tym, co pan powiedział w swoim sprawozdaniu, że jest to bardzo ważna inicjatywa pana prezydenta. Chciałbym zapytać, czy na posiedzeniu komisji były prezentowane jakieś statystyki dotyczące tego, ilu naszych żołnierzy, którzy operują poza granicami, zostało uhonorowanych, np. w tym roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JarosławRusiecki">Jeśli dobrze pamiętam, to co do tego, ilu zostało uhonorowanych, nie było podawanej liczby. Ale w informacji, w dokumentach czy też w wystąpieniu pani minister padło, że w przyszłości może to dotyczyć ok. 3,5 tysiąca żołnierzy i funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#JarosławRusiecki">Bardzo dziękuję. I jeszcze raz dziękuję panu prezydentowi, zwierzchnikowi Sił Zbrojnych, za tę nowelizację. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MarekPęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#MarekPęk">Projekt ustawy został wniesiony przez prezydenta. Do prezentowania stanowiska prezydenta w toku prac parlamentarnych została upoważniona pani minister Małgorzata Paprocka, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#MarekPęk">Czy pani minister pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko prezydenta?</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#MarekPęk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MałgorzataPaprocka">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MałgorzataPaprocka">Pan przewodniczący zechciał już zreferować ustawę, ale jeśli Wysoki Senat pozwoli, to ja dosłownie w dwóch zdaniach odniosłabym się do intencji pana prezydenta, które stały za wniesieniem projektu tej ważnej i potrzebnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#MałgorzataPaprocka">Pan prezydent, wnosząc tę inicjatywę, wskazuje na kwestię tego, iż polscy żołnierze pełniący misje poza granicami państwa zawsze służą państwu polskiemu. I bardzo trudno prezydentowi zgodzić się na to – a raczej należy tu powiedzieć, że jest absolutny sprzeciw po stronie pana prezydenta co do tego – aby ze względów, powiedziałabym, czysto formalnych, z racji kwestii czysto terminowych dochodziło do sytuacji, w których brakuje możliwości uhonorowania wszystkich uczestników misji, oczywiście tych spełniających kryteria ustawowe. Dlatego wolą pana prezydenta… Bardzo dziękuję przy tym za pracę. Chciałabym podkreślić, że te prace przebiegały bardzo jednomyślnie, bardzo sprawnie, zarówno na etapie Sejmu, jak i tutaj, w komisjach senackich. I mam nadzieję – zwracam się o to z prośbą do Wysokiej Izby – że tu również nastąpi dokładnie takie jednomyślne poparcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#MałgorzataPaprocka">Pan senator pytał o statystyki. To wygląda w ten sposób, że ponad 50 tysięcy… Mówimy tutaj przede wszystkim o odznaczeniach pamiątkowych, które w nazwie mają określenie „Gwiazda”, bo ten problem dotyczy tak naprawdę dokładnie tych odznaczeń. Zostało ich przyznanych ponad 50 tysięcy, ale w ponad 3 tysiącach przypadków nie było możliwości zrealizowania wniosków przez pana prezydenta, właśnie ze względu na tę wspominaną przeszkodę czasową. Dotyczy to przede wszystkim Gwiazdy Iraku, 17 przypadków dotyczy Gwiazdy Czadu, 42 przypadki – Gwiazdy Morza Śródziemnego, 155 przypadków – Gwiazdy Załóg Lotniczych. A więc w przekonaniu pana prezydenta jest to kwestia absolutnie – niestety – wymagająca interwencji, i to aż ustawowej. Ale jest to konieczne do wprowadzenia, tak aby wszyscy żołnierze, jak również funkcjonariusze, którzy byli – no właśnie – naszą wizytówką, nas jako państwa polskiego, i pokazywali, że Polska jest wiarygodnym partnerem w ramach sojuszy, poświęcali swoje życie i zdrowie, zostali również w ten sposób uhonorowani.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#MałgorzataPaprocka">Tak że jeszcze raz zwracam się do Wysokiego Senatu – dziękując za dotychczasowe prace – o uchwalenie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela prezydenta związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#MarekPęk">Zatem dziękuję bardzo pani minister.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#MałgorzataPaprocka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#MarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku, co do opinii rządu, to ona absolutnie nie była wydawana. Ale zostałem upoważniony, aby podziękować, złożyć podziękowania na ręce pana prezydenta za pośrednictwem pani minister. Absolutnie wspieramy te działania, cieszymy się, że ta inicjatywa jest i te ponad 3 tysiące żołnierzy, którzy służyli na misjach poza granicami kraju, będą mogły otrzymać to zasłużone odznaczenie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MarekPęk">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa chciałby zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#MarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#MarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Szwed, Gromko, Szejnfeld i Gromek złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#MarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#MarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i zawarty jest w druku nr 950, a sprawozdanie komisji w druku nr 950 S.</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, senatora Bogdana Zdrojewskiego, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#BogdanZdrojewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#BogdanZdrojewski">Przedstawiam sprawozdanie pod nieobecność pana senatora Mamątowa, który, krótko mówiąc, trochę gorzej się poczuł i poprosił o zmianę.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#BogdanZdrojewski">Mamy sprawozdanie, które jest bardzo krótkie i które dotyczy prostej kwestii. I chcę od razu powiedzieć, że komisje po wspólnym posiedzeniu w dniu 26 kwietnia br., na którym rozpatrzyły w pierwszym czytaniu przedstawiony przez wnioskodawców projekt ustawy, wnoszą o przyjęcie bez poprawek załączonego projektu ustawy oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu. Głosowanie było zgodne: 20 senatorów było za tym projektem, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#BogdanZdrojewski">Projekt jest bardzo króciutki i bardzo klarowny. Jest efektem petycji wniesionej do naszej komisji i sprowadza się do §1a, zgodnie z którym ograniczenia, o którym mowa w §1, nie stosuje się do kasacji wniesionej przez prokuratora generalnego w sprawach o zbrodnie, gdy, po pierwsze, w sprawie nie toczyło się postępowanie odwoławcze i, po drugie, zarzut rażącej niewspółmierności kary nie został podniesiony w apelacji – podkreślam – żadnej ze stron albo gdy taki zarzut nie został rozpoznany przez sąd odwoławczy. Chodzi, krótko mówiąc, o to, aby kwestionowanie określonego wyroku, jeżeli chodzi o karę, odbywało się w przypadkach nieco zawężonych i w związku z tym wszystkie wyroki szybciej uzyskiwały prawomocność. Taka była intencja. Z tą intencją zgodzili się wszyscy senatorowie będący na posiedzeniu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji, a zarazem upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#MarekPęk">Ale rozumiem, że upoważnionym przedstawicielem wnioskodawców jest nadal pan senator Mamątow, tak?</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#BogdanZdrojewski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#MarekPęk">Zatem dziękuję bardzo, Panie Sanatorze.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#MarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy? Tak?</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#MarekPęk">To jak panu ministrowi wygodniej, ale chyba lepiej z mównicy, bo później mogą być jeszcze pytania.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#MarekPęk">Witam pana Marcina Warchoła, sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#MarekPęk">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MarcinWarchoł">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MarcinWarchoł">Chciałbym poprosić o nieprzyjmowanie tego projektu ustawy, projektu, który ogranicza prawo do sądu. Projekt ten zawęża ramy kasacyjne do tych sytuacji, w których nie była wnoszona apelacja związana z rażącą niewspółmiernością kary i gdy takiego zarzutu nie rozstrzygał sąd odwoławczy. Chcę zaznaczyć, że obywatele mają prawo, oczywiście zgodnie z konstytucją, do dwuinstancyjnego postępowania, konstytucja nie wymaga kasacji. Ale jeżeli już ta kasacja została stworzona, a w naszym systemie mamy kasację, to jednak każdy, i pokrzywdzony, i oskarżony, ma prawo do rzetelnej kasacji.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#MarcinWarchoł">I chcę, Drodzy Państwo, pokazać przykłady takich kasacji, które wnosił prokurator generalny, pan minister Zbigniew Ziobro, a które nie miałyby miejsca, gdybyśmy przyjęli ten projekt, o którym teraz dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#MarcinWarchoł">Sąd apelacyjny, odwoławczy złagodził karę do 15 lat pozbawienia wolności z kary 25 lat orzeczonej przez sąd okręgowy za usiłowanie zabójstwa partnerki przez zadanie jej wielu ciosów siekierą w głowę. Kobieta cudem przeżyła – 25 lat w pierwszej instancji, 15 lat w drugiej instancji. Sąd Najwyższy w całości uwzględnia kasację w zakresie rażącej niewspółmierności kary i uchyla ten niesprawiedliwy wyrok sądu apelacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#MarcinWarchoł">Inny przykład, kiedy to rażąca niewspółmierność kary była podstawą wniesienia kasacji przez pana ministra Zbigniewa Ziobrę. Otóż Sąd Apelacyjny we Wrocławiu skazał na 3 lata pozbawienia wolności, zaledwie 3 lata, mężczyznę za wykorzystywanie seksualne 12-latki, zwabienie, wykorzystanie dziecka, które to dziecko do końca życia będzie żyło z traumą na skutek ohydnego, okrutnego przestępstwa seksualnego. W takiej sprawie sprawca działający z premedytacją, pod wpływem alkoholu, wyrządzający gigantyczną krzywdę dziecku jest traktowany wyjątkowo łagodnie, rażąco łagodnie. No, przecież pamiętajmy, że 2 lata to jest minimalny wymiar kary, a sąd orzeka karę w dolnych granicach wymiaru kary, zaledwie 3 lata. Sąd Apelacyjny, nic nie robiąc sobie z apelacji na niekorzyść wniesionej przez prokuraturę, utrzymuje ten wyrok w mocy. I znów: w takiej sytuacji nie byłoby możliwości tej właśnie reakcji prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#MarcinWarchoł">I podam, Drodzy Państwo, trzeci przykład. Sprawca oblał żonę benzyną, podpalił ją i patrzył, jak płonie – wyjątkowo ohydne, brutalne przestępstwo. Prokurator generalny wniósł kasację od tego rażąco łagodnego wyroku – zaledwie 4,5 roku więzienia dla tego sprawcy. Kobieta cudem przeżyła, poważnie oparzona, do końca życia będzie żyła z tymi obrażeniami.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#MarcinWarchoł">Drodzy Państwo, mówię o takich przykładach, bo częstokroć zdarza się, że sądy apelacyjne łagodzą karę wobec sprawcy, zmniejszając ją dwukrotnie. Np. Sąd Apelacyjny w Szczecinie jest jednym z takich, które prawie dwukrotnie te kary łagodzą. Dlatego bardzo proszę o nieprzyjmowanie tych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#MarcinWarchoł">Chcę zaznaczyć, że reforma wymiaru sprawiedliwości ma służyć obywatelom. To nasz obóz, obóz Zjednoczonej Prawicy wprowadził skargę nadzwyczajną jako dodatkowy środek służący właśnie naprawianiu niesprawiedliwości wyrządzanych w instancjach pierwszej czy drugiej. W przypadku tych szczególnie niesprawiedliwych wyroków przysługuje właśnie skarga nadzwyczajna, bardzo popularna, jako jeden z trzech – bo mamy wznowienie, kasację i skargę nadzwyczajną – tych nadzwyczajnych środków wzruszenia wyroku. I nie ograniczajmy obywatelom, nie ograniczajmy ludziom możliwości poskarżenia się do tej ostatniej instancji, skorzystania z tej ostatniej deski ratunku, jaką jest prokurator generalny, a w efekcie Sąd Najwyższy, po to, żeby takie niesprawiedliwe wyroki mogły być likwidowane, znoszone, uchylane.</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#MarcinWarchoł">Z innych tego typu spraw przypominam sobie sprawę niesprawiedliwego wyroku, wokół którego było mnóstwo dyskusji w Polsce, sprawę pana Komendy. Właściwi sprawcy w końcu zostali skazani, ale – uwaga – w sądzie apelacyjnym rzeczywistym sprawcom tego przestępstwa pierwotnie zarzuconego panu Komendzie… jednemu z nich w sądzie apelacyjnym też złagodzono karę. I znów kasację wniósł prokurator generalny, domagając się surowej kary.</u>
          <u xml:id="u-257.9" who="#MarcinWarchoł">Dlatego kasacja jest środkiem potrzebnym i w przypadku rażącej niewspółmierności kary pełni bardzo istotną rolę. Zaznaczam, że to jest tylko w przypadku zbrodni. To nie dotyczy występków, błahych spraw, to jest ograniczone tylko do zbrodni. Tak więc bardzo proszę o pozostawienie ludziom tej furtki, tej ostatniej deski ratunku i nieprzyjmowanie tego projektu. Ja oczywiście wiem, że zasada stabilności wyroków i dobro sędziów przemawiałyby za tym, żeby było mniej tej kontroli. Ale zobaczmy, do czego doprowadzimy: sądy apelacyjne będą bez żadnej kontroli i tego typu niesprawiedliwe wyroki, które pokazałem, nie będą możliwe już do zweryfikowania. Do tego doprowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-257.10" who="#MarcinWarchoł">Tak że bardzo proszę o niepopieranie tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#MarekPęk">Zatem bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#MarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#MarekPęk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Bogdana Zdrojewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#BogdanZdrojewski">W związku z wystąpieniem pana ministra chcę tylko dorzucić 2 rzeczy, które są według mojej oceny ważne. Po pierwsze, brak uwag Krajowej Rady Sądownictwa do tego projektu i pozytywna opinia rzecznika praw obywatelskich. Rzecznikowi zwłaszcza uzasadnienie przypadło do gustu. A jedyną opinię negatywną mieliśmy właśnie od prokuratora. Tu od razu chcę powiedzieć, że ten nieograniczony dostęp obywateli do określonego środka nie ma związku z tą ustawą. Ta ustawa dotyczy tylko ewentualnego ograniczenia, do określonych ram, kasacji wnoszonych wyłącznie przez prokuratora generalnego. Jest to być może subtelna, ale kluczowa różnica, jeśli chodzi o ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#BogdanZdrojewski">I druga rzecz, bardzo istotna. Otóż warto zwrócić uwagę, jak jest sformułowany pkt 2: zarzut rażącej niewspółmierności kary nie został podniesiony w apelacji żadnej ze stron, ale też gdy taki zarzut nie został rozpoznany przez sąd odwoławczy. Tak więc są te 2 elementy, które są kluczowe, dają szansę, aby te kasacje dalej funkcjonowały, tylko w bardziej zawężonej formule. Co oznacza to, że taki przepis znajdzie się w ustawie? Oznacza to także to, że strony w postępowaniu będą mogły zakładać wniesienie takiego zarzutu, jeżeli uznają, że kara jest niewspółmierna.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#BogdanZdrojewski">A przykłady podane przez pana ministra są rzeczywiście rażące i nie powinny mieć miejsca tak niskie wyroki w odniesieniu do zaprezentowanych przypadków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#MarekPęk">Czy ktoś jeszcze? Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#MarekPęk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senator Aleksander Szwed złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#MarekPęk">Teraz Senat mógłby przystąpić do trzeciego czytania projektu ustawy. To trzecie czytanie objęłoby jedynie głosowanie. Zostanie ono przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego pierwszego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#MarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez Komisję Ustawodawczą i zawarty jest w druku nr 929, a sprawozdanie komisji – w druku nr 929 S.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, senator Lidię Staroń, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#MarekPęk">Pani senator w trybie zdalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#LidiaStaroń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#LidiaStaroń">Składam sprawozdanie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, druk nr 929.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#LidiaStaroń">Komisje na wspólnym posiedzeniu w dniu 26 kwietnia 2023 r. rozpatrzyły w pierwszym czytaniu przedstawiony przez wnioskodawców projekt ustawy. Wprowadziły do niego poprawki i wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego załączonego projektu ustawy oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#LidiaStaroń">Czego dotyczy ten projekt? Bardzo krótko. Projektowana ustawa przewidywała nadanie statusu uczestnika postępowania egzekucyjnego współwłaścicielowi nieruchomości, do której skierowano egzekucję, niebędącemu dłużnikiem. Przedstawione rozwiązania przewidują również prawo przejęcia tej nieruchomości na własność w cenie nie niższej od 3/4 sumy oszacowania, jeżeli na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#LidiaStaroń">Tak powiem prosto. Te przepisy dotyczą tego… One są… Jest ich bardzo mało. Ta zmiana w kodeksie postępowania cywilnego to tak naprawdę uzupełnienie przepisów, które od dawna już są, ale dotyczą tylko gospodarstw rolnych oraz spółdzielczego prawa do lokalu. Przepisy te uzupełniają k.p.c. w sytuacji, kiedy jest egzekucja z nieruchomości. Dotyczy to osób, które nie są dłużnikami, czyli są współwłaścicielami, mają pewne udziały. Te osoby nawet nie wiedzą, że jest egzekucja. Są takie przypadki, gdzie długi dotyczą np. męża. Jest licytacja w sądzie i dopiero wtedy, kiedy w wyniku tej licytacji ktoś kupuje jakiś udział, zazwyczaj połowę, mieszkania… Żona z dziećmi dowiadują się o tym wtedy, kiedy ktoś jest już nowym współwłaścicielem mieszkania. To są dramaty. Mało tego, te długi dotyczą zazwyczaj alimentów, czyli ofiarą będzie ta żona. W wyniku tego, że nie jest już właścicielem, że tak powiem, że posiada tylko połowę… I ona jest ofiarą dlatego, że roszczenie często dotyczy alimentów. Ona jest wierzycielem z jednej strony i ofiarą z drugiej strony. To tyle, jeżeli chodzi o te przepisy, których wcześniej nie było.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#LidiaStaroń">Jeżeli chodzi o gospodarstwo rolne, to one są. Jeżeli chodzi o prawo spółdzielcze, to one są. My uzupełniliśmy te przepisy. One na początku były, że tak powiem, rozszerzone, bo Komisja Ustawodawcza chciała na początku, żeby ta osoba była uczestnikiem postępowania. Ale były poprawki i ona nie jest uczestnikiem postępowania, czyli poprawkami zawężono… Te przepisy dotyczą tylko tego, że jeżeli będzie obwieszczenie o licytacji… Jest możliwość nie tylko informacji i działania… Współwłaściciel ma po prostu prawo pierwokupu, czyli ta żona z tymi dziećmi może kupić tę część albo może, będąc wierzycielem… Tak zresztą jest dzisiaj. Patrzmy na art. 982 dotyczący gospodarstwa. Tak samo jest dzisiaj. Jak jestem wierzycielem egzekucyjnym… Ona może mieć prawo do tej części. Tak? To dotyczy tylko tych przepisów. Ona oczywiście będzie wiedziała o terminie, oszacowaniu, czyli o tym wszystkim, co będzie dotyczyło tej nieruchomości, nieruchomości, której części jest właścicielem, czyli jest jej współwłaścicielem. Te przepisy tego dotyczą. Bardzo proszę w imieniu Komisji Ustawodawczej, żeby one były po prostu przyjęte, żeby je przegłosować, żeby to było prawem. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji, a zarazem upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców. Przypominam, że wnioskodawcy upoważnili do ich reprezentowania również senator Lidię Staroń.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#MarekPęk">Pan senator Aleksander Szwed. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#AleksanderSzwed">Pani Senator, w ocenie skutków regulacji mamy szereg negatywnych opinii, m.in. Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce ocenił projektowane zmiany negatywnie, uznając je za nadmiernie komplikujące oraz prowadzące do przedłużenia postępowania egzekucyjnego. Minister sprawiedliwości, a także Krajowa Rada Komornicza projektowane zmiany ocenili negatywnie. Czy na posiedzeniu komisji była rozmowa o tych opiniach i czy pani jako sprawozdawca mogłaby się odnieść do tych opinii? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#LidiaStaroń">Tak, Panie Senatorze, ponieważ były negatywne opinie… Zresztą jeżeli chodzi o ministerstwo, to ono zmieniło potem opinię, właśnie dlatego że były poprawki, a te poprawki były wynikiem tej rozmowy na posiedzeniu komisji. Tak jak powiedziałam, zmieniono to, teraz ten obszar jest dużo, dużo mniejszy, bo wcześniej ta osoba miała być uczestnikiem tego postępowania. Mało tego, ta osoba także… Mówiono o tym, że być może będzie to postępowanie dłuższe, tak miało być w sytuacji, kiedy projekt, który był wcześniejszy, mówił o tytule wykonawczym wystawionym przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim. Wtedy też, a chodziło wówczas o art. 1004, trzeba było iść do sądu i sprawdzić, jaka była… Trzeba było, że tak powiem, zrobić podział majątku. Tego już teraz nie ma. Te poprawki były po to, żeby nie było tych wszystkich wątpliwości, tych wszystkich negatywnych opinii. Wszystkie te poprawki przegłosowaliśmy. Obecnie ten projekt jest bardzo mały, krótki, zawężony tylko i wyłącznie do tych przepisów, które dotyczą informacji, możliwości działania, prawa pierwokupu, i są dokładnie takie same, jak obecnie już są i dotyczą gospodarstwa rolnego, dotyczą także prawa spółdzielczego do lokalu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MarekPęk">Nie ma już więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#MarekPęk">Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#MarekPęk">Ponownie zapraszam pana ministra Marcina Warchoła, sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jak panu wygodniej, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MarcinWarchoł">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#MarcinWarchoł">W sprawie projektu wypowiadaliśmy się już wcześniej drogą pisemną. Jesteśmy gotowi do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#MarcinWarchoł">Dostrzegając zacne cele, które stoją u podstaw tego projektu, dostrzegamy też pewne zagrożenia i ryzyka. Jest to przede wszystkim możliwość paraliżu egzekucji. Otóż będzie można skarżyć i opis, i oszacowanie. Tego typu prawo przejęcia zdecydowanie skomplikuje możliwość dochodzenia słusznych roszczeń przez wierzycieli. Jeżeli licytacja nie dojdzie do skutku, to będzie możliwe przejęcie za 3/4 tego typu majątku przez osobę, która ma udział. Pani senator raczyła wskazać przykład małżonków. On jest naszym zdaniem o tyle nietrafny, że wspólność małżeńska jest to wspólność bezułamkowa, dlatego też tutaj to nie wchodzi w grę, chyba że po rozwodzie, w przypadku byłych małżonków, to owszem. Pamiętajmy, że tego typu prawo przejęcia, również przed licytacją, nawet przed ceną oszacowania, będzie mogło prowadzić do nadużyć, nadużyć na szkodę wierzycieli, i będzie mogło być poniekąd wykorzystywane instrumentalnie przez dłużników, którzy przez odpowiednie czynności prawne doprowadzą do skomplikowania sytuacji egzekucyjnej i na lata skutecznie pozbawią wierzycieli prawa do egzekucji. Pamiętajmy też, że gdybyśmy wprowadzili to w tak generalnym zakresie, jak to jest w projekcie, to dotyczyłoby to też spadkobrania. Chcemy upraszczać spadkobranie, stosowny projekt jest obecnie w trakcie prac parlamentarnych i jest on związany przede wszystkim z ograniczaniem możliwości poszukiwania dalekich, które nie interesują się rodziną, a obecne przepisy spadkowe są w tej mierze niestety dosyć archaiczne. I dlatego te przepisy, te rozwiązania, które tu wprowadzimy, też ubezskutecznią szybkie, proste spadkobrania. Dlatego nasze uwagi krytyczne, które formułowaliśmy, jesteśmy jak najbardziej w stanie prezentować podczas dalszych dyskusji. Co do celów – zgadzamy się. Trzeba zabezpieczyć prawo tych właścicieli, współwłaścicieli, którzy mają udział w nieruchomości. I nie są to małżonkowie, podkreślam, z tych względów, że wspólność małżeńska jest wspólnością bezułamkową. Ale do tego trzeba dojść inną drogą. Są oczywiście ograniczenia, polegające na tym, że osoby, które są związane z dłużnikiem, nie mogą brać udziału w licytacji. Może należałoby te osoby dopuścić do licytacji, może rzeczywiście jakoś je premiować, ale nie tak daleko, jak to jest w projekcie, przez prawo przejęcia. Proste prawo przejęcia, generalne, do wszystkich sytuacji, może wywrócić egzekucje. W sposób wysublimowany i ograniczony, tak byśmy sugerowali… Jesteśmy gotowi do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#MarekPęk">Pan senator Szwed. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Ministrze, chciałbym zapytać… Bo opowiadając na pytanie skierowane do pani senator sprawozdawcy, a wcześniej przedstawiając sprawozdanie, pani senator wskazywała, że po tych zmianach, po tych poprawkach, które zostały naniesione, Ministerstwo Sprawiedliwości mogłoby jednak poprzeć ten projekt ustawy. Wskazywała, że będzie to korzystne zwłaszcza dla wierzycieli alimentów, czyli osób, które ubiegają się o te zaległości alimentacyjne. Chciałbym zapytać, jak to właśnie jest, czy po tych poprawkach i zmniejszeniu tego projektu, tak jak to sugerowała pani senator sprawozdawca, ministerstwo dalej ma negatywną opinię o tym projekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MarcinWarchoł">Tak, jesteśmy w tym punkcie, który wymaga jeszcze dopracowania… Ten projekt jeszcze wciąż jest zbyt daleko idący i jeszcze potrzebowalibyśmy pewnego pola do negocjacji. Na pewno w takim kształcie nie możemy go poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#AleksanderSzwed">Czyli… Mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MarekPęk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AleksanderSzwed">Czyli, jak rozumiem, jednak dalej te uwagi, które były kierowane, że to zagmatwa ten proces egzekucji… No, efekt będzie jakby odwrotny, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#MarcinWarchoł">Tak, Panie Senatorze, te uwagi są aktualne. Dostrzegamy wagę problemu – podkreślam: dostrzegamy wagę problemu – nie przekreślamy projektu, ale uważamy, że powinien on jeszcze zostać dopracowany. Jesteśmy na to gotowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#MarekPęk">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#MarcinWarchoł">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#MarekPęk">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#MarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#MarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senator Aleksander Szwed…</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#Gloszsali">Jeszcze pani senator Staroń…</u>
          <u xml:id="u-273.8" who="#MarekPęk">Pani senator Staroń chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-273.9" who="#LidiaStaroń">Tak, chcę.</u>
          <u xml:id="u-273.10" who="#MarekPęk">W dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-273.11" who="#LidiaStaroń">Tak.</u>
          <u xml:id="u-273.12" who="#MarekPęk">Dobrze. W takim razie bardzo proszę. Pani senator Lidia Staroń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#LidiaStaroń">Właściwie chcę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#LidiaStaroń">Pierwsza rzecz, która jest najważniejsza: to jest początek drogi, więc jeżeli ten projekt będzie w Sejmie, to przecież będzie można z nim zrobić wszystko, jeżeli chodzi o ministerstwo, wprowadzić różnego rodzaju poprawki, jeżeli ministerstwo uważa, że takie poprawki są potrzebne. Dla nas najważniejszy jest nie tylko cel, ale możliwość, której dzisiaj nie ma. To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#LidiaStaroń">Druga rzecz. Na posiedzeniu komisji Ministerstwo Sprawiedliwości, które rzeczywiście miało opinię negatywną, tę opinię zmieniło. Właśnie te poprawki były po to, żeby już nie było tego, że współwłaściciel będzie uczestnikiem tego postępowania egzekucyjnego, żeby tu już nie było, że trzeba, że tak powiem, wcześniej podzielić nieruchomość, czyli ten majątek czy spadek, różnego rodzaju sytuacje tam były… Nie tylko zawężono te przepisy, ale one są bardzo proste i jakby nie ma tutaj wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#LidiaStaroń">Kolejna kwestia, która jest bardzo ważna. Trzeba powiedzieć, że dotyczy to nieruchomości, więc tutaj nie będzie nadużyć. To dotyczy nieruchomości, które służą wyłącznie zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. To nie jest tak, że ktoś ma jakieś lokale użytkowe. Nie. To dotyczy tylko i wyłącznie tych nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#LidiaStaroń">Kolejna sprawa. Pan minister powiedział o sytuacji byłych małżonków. My mamy wyrok, nawet nie 1, mamy 3 wyroki, gdzie tak się stało, w sytuacji kiedy te osoby nie miały jeszcze rozwodu. Mało tego, komornik stwierdził, i sąd za komornikiem, że jest 1/2 i 1/2. Ja oczywiście uważam, że jest inaczej. Wiem, jakie jest orzecznictwo, ale to się dzieje i tak się dzieje nie pierwszy raz. To nie jest jakiś przypadek. Zatem jeżeli w przepisach jest analogia, dosłownie jest analogia, że dotyczy to gospodarstwa rolnego i tam można zrobić tak, żeby była informacja, żeby współwłaściciel mógł działać, to dlaczego nie ma to dotyczyć mieszkania? Dlaczego współwłaściciel mieszkania nie może mieć informacji i działać? Chodzi nie tylko o współwłaściciela gospodarstwa, którego dzisiaj przepisy dotyczą, ale także – proszę to sprawdzić – o prawo spółdzielcze do lokalu, bo takie przepisy dzisiaj też już są. Tutaj nie ma podstawy do tego, żeby nie dotyczyło to mieszkania, kiedy osoba jest współwłaścicielem tego mieszkania. Przykład, o którym mówię, to jest przykład, że tak powiem, z dokumentów. To nie jest wymyślony przykład, to jest przykład z dokumentów. Dlatego ja proszę, Panie Ministrze, o to, żeby dać możliwość i szansę temu projektowi, bo to jest projekt dla ludzi. Jeżeli pan mówi, że cel jest taki, jaki powinien być, jeżeli pan uważa – chodzi o art. 1005 – że tutaj sprawa zaskarżenia opisu i oszacowania… że ta wątpliwość dotyczyła tylko komorników, którzy mówią, że trzeba szybko. No dobrze, ale przecież, jeżeli ktoś jest także wierzycielem oprócz tego, że jest współwłaścicielem, no to powinien mieć takie prawo. Jeżeli pan czy ministerstwo uważa, że powinno być inaczej, to przecież nie ma żadnego problemu. To jest początek drogi. To jest tylko inicjatywa, która będzie w Sejmie i można zrobić z tym wszystko, co posłowie chcą, co minister chce. Nie ma problemu. To jest dopiero początek, ale to są przepisy dla ludzi. Oni od lat czekają. Tych dramatów i tragedii jest dużo, dużo więcej, a nie powinno ich być. Jest ich za dużo.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#LidiaStaroń">Dlatego proszę o szansę dla obywatela, który jest równy wobec prawa i bez względu na to, czy mieszka w mieszkaniu, czy w gospodarstwie, czy mieszka w lokalu spółdzielczym, prawo powinno być takie same. To jest analogia, więc nie można wyłączyć tych osób, dlatego że nie. Jeżeli ministerstwo uważa, że jeszcze musi zawęzić jakieś przepisy, to proszę bardzo. Ale to jest inicjatywa i mamy szansę na to, żeby jeszcze w tej kadencji ci ludzie mieli też szansę. A mówimy o sprawiedliwości, o normalnej sprawiedliwości, o konstytucji. Bo to prawo powinno być równe dla wszystkich podmiotów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MarekPęk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senator Szwed złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#MarekPęk">Senat teraz mógłby przystąpić do trzeciego czytania projektu ustawy. To trzecie czytanie objęłoby jedynie głosowanie. Zostanie ono przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#MarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i zawarty jest w druku nr 949, a sprawozdanie komisji – w druku nr 949 S.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, senator Magdalenę Kochan, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#MagdalenaKochan">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#MagdalenaKochan">Projekt ustawy, który jest wynikiem petycji, dotyczy problemu, z którym borykamy się już parę ładnych lat. To jest powszechnie nazywane ustawą emerytalną osób rocznika 1953. Rozpatrzyliśmy pozytywnie, uznając, że prawa nabyte nie mogą być odbierane późniejszym prawodawstwem… Tak że przyznaliśmy rację paniom. Bo to głównie kobiety z tego rocznika zostały dotknięte niesprawiedliwością przepisów, która polegała na tym, że w momencie kiedy one przechodziły na wcześniejszą emeryturę, nie wiedziały, że później wprowadzone prawo kwoty wcześniej pobranych emerytur odliczy im od bazy, od kapitału początkowego, na podstawie którego oblicza się wysokość emerytury wtedy, kiedy osiągnęły wiek emerytalny. Uznaliśmy w 2020 r. – Sejm i Senat – że to nie było dobre rozwiązanie. I uznaliśmy, że osobom tym należy przeliczyć ponownie emerytury i wypłacić różnicę między pobieraną a właściwie obliczoną emeryturą – od momentu, w którym niższa emerytura była im wypłacana. I wydawało się, że problem został rozwiązany. Ale ponieważ ta niska wysokość emerytur nie była winą pań, tylko winą zaniechań prawodawcy, uznano także, że należą się paniom odsetki za niewypłacane w terminie emerytury wyższe od naliczanych i od otrzymywanych. Odpowiedzią na to jest ten projekt ustawy, wniesiony do połączonych komisji – Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej – przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#MagdalenaKochan">Problem dotyczy ok. 44 tysięcy osób. Koszt wypłaty odsetek za wypłacanie niewłaściwej wysokości emerytur to 168 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#MagdalenaKochan">W trakcie debaty połączonych komisji nikt z nas nie miał wątpliwości co do tego, że odsetki za niewłaściwe wypłacanie emerytur po prostu się tym paniom – osobom, które o to wystąpią – należą.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#MagdalenaKochan">Chcę także powiedzieć, że projekt tej ustawy został wysłany do wielu instytucji, w tym ministerstw, z prośbą o opinię. I tak np. Związek Zawodowy NSZZ „Solidarność” wypowiada się na ten temat pozytywnie. Pozytywnie wypowiadają się także obywatele opiniujący projekt tej ustawy. No ale nie mamy odpowiedzi ministra finansów… No, odpowiedział tylko, że w tej kwestii właściwy jest minister rodziny i polityki społecznej, ale opinii ministra rodziny i polityki społecznej nie mamy, nie załączono jej do projektu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#MagdalenaKochan">W trakcie dyskusji zapytano także o to, czy osoby, którym przyznano prawo ubiegania się o tę właściwą wysokość emerytury na pół roku po wejściu w życie przepisów z roku 2019, mogą zwrócić się do ZUS o właściwe wyliczanie tych emerytur dzisiaj. Ani przedstawiciel ministerstwa rodziny, ani przedstawiciel ZUS podczas obrad połączonych komisji nie udzielili na to pytanie odpowiedzi. Uzyskałam ją w formie pisemnej: otóż nie, te osoby, które przespały półroczny termin, nie będą mogły się zwracać o ponowne wyliczanie swoich należnych im emerytur. Myślę, że to będzie powód kolejnej petycji i myślę, że to będzie powód kolejnej inicjatywy ustawodawczej Senatu. Te roczniki, które weszły między stary a nowy system emerytalny, w niewłaściwy sposób potraktowane w przepisach przejściowych do tej pory właściwie nie uzyskały pełnej satysfakcji, jeśli chodzi o właściwe ich traktowanie. Myślę, że to jest problem. Nie jest to zarzut do żadnego… Powiem tak: nie jest to problem polityczny, to jest problem przepisów prawa, stosowania prawa i dostrzegania interesu poszczególnych grup, które w związku z dużymi zmianami strukturalnymi i bardzo trudnymi reformami emerytalnymi zostały w jakiś sposób poszkodowane. Warto w tej kadencji zaznaczyć ten problem, warto rozwiązywać go w następnych kadencjach podczas prac parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#MagdalenaKochan">Nie wniesiono poprawek do projektu ustawy. W imieniu obu komisji proszę Wysoką Izbę o przyjęcie projektu ustawy bez poprawek. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji oraz do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#MarekPęk">Przypominam, że wnioskodawcy upoważnili do ich reprezentowania senator Ewę Matecką.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#MarekPęk">Pan senator Janusz Pęcherz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JanuszPęcherz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#JanuszPęcherz">Pani Senator, w tych rozwiązaniach – ja już kiedyś nad tą sprawą mocno się zastanawiałem i w nią zaangażowałem – ta grupa z rocznika 1953 i tak została potraktowana nierówno. Te panie, które złożyły wniosek o emeryturę na przełomie 2013 i 2014 r., nie dostały tego, co dostały panie, które wniosków nie złożyły, a sprawa została załatwiona jednak dzięki tym paniom, które je złożyły. I tutaj to rozwiązanie dotyczy tylko tych kobiet, które są jak gdyby objęte ustawą z roku 2020, i tylko o nich mówimy, jeśli chodzi o uzupełnienie ich emerytury. A ta wspomniana wcześniej grupa dalej nie jest tu przewidziana, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MagdalenaKochan">Tak, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MagdalenaKochan">Dlatego nie bez kozery powiedziałam, że to przedłożenie nie rozwiązuje wszystkich problemów osób, które zostały narażone na styk 2 systemów emerytalnych, tego nowego i tego, który obowiązywał do roku dziewięćdziesiątego… przepraszam, do 2009 r. Dobrze pamiętam, że w 2009 r. wprowadziliśmy nowe rozwiązania emerytalne? Albo w roku 2012… Przepraszam, tak, w 2012 r. Styk tych 2 systemów powoduje specyficzne, bardzo trudne do wytłumaczenia w krótkich, 5-minutowych wystąpieniach problemy. Styk tych problemów i styk tych 2 systemów powoduje zamieszanie w naprawdę wielu kategoriach, m.in. dotknięty jest tym tenże rocznik 1953, ale także wcześniejsze roczniki, a także późniejsze, mniej więcej do roku 1960, 1962. Dlatego powiedziałam, że to jest rozwiązanie tylko części problemu. Wypłacono różnicę wynikającą ze złego naliczania, naliczania niższych emerytur pewnej grupie, a teraz tej samej grupie, jeśli Sejm przyjmie senacki projekt ustawy, wypłacimy odsetki od niesłusznie niewypłacanych kwot emerytur. Jednak pewna grupa zostaje wykluczona z tych przepisów. I to nie jest jedyny problem, który jest w tym zakresie. Mamy także problemy związane z datami przechodzenia na emeryturę, z wyliczaniem wysokości w zależności od kwartału, naprawdę cały pakiet problemów, których ta ustawa nie rozwiązuje, jednak posuwa sprawę o krok do przodu, w dobrym kierunku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MarekPęk">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#JanuszPęcherz">Przepraszam panią senator, że wchodzę jeszcze z pytaniem dodatkowym. Dopytuję o taką mianowicie sprawę. Te panie, o ile wiem, w lutym 2022 r. wystąpiły do Sądu Najwyższego i sąd przyjął kasację tejże ich sprawy, ale nie wiem, jak ta sprawa się toczy. Pytam – w kontekście tego, o czym pani powiedziała, że pewnie znowu będzie musiała być petycja – czy te panie ponownie mogą składać petycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#MagdalenaKochan">Petycję mogą składać w każdej chwili, jak sądzę, bo kasacja nie dotyczy petycji. Pewnie był to pozew zbiorowy, ja nie znam bliżej tej sprawy, domyślam się, że to był pozew zbiorowy, który kasował, krótko mówiąc, niekorzystne dla pań decyzje mające miejsce w sądach. Bo część tych osób po prostu odwoływała się do sądów. Część sądów przyznawała rację skarżącym Zakład Ubezpieczeń Społecznych i decyzje o takim, a nie innym naliczaniu wysokości emerytury, a część sądów nie przychylała się do tych próśb. Inaczej rozpatrywano sprawę w Kielcach, a inaczej w Szczecinie, krótko mówiąc. Myślę więc, że pewna część tych pań, korzystając z jakiegoś pozwu zbiorowego, uzyskała odpowiedź, która nie satysfakcjonowała tych pań, spowodowała wniosek o kasację do Sądu Najwyższego. Czy ta kasacja dotyczy… Na pewno nie dotyczy tych pań, które zwróciły się z petycją o naliczanie im odsetek za opóźnienie należnych wypłat. Nie znam bliżej tej sprawy, podejrzewam, że tak to wygląda. Dlatego powiedziałam, że ta petycja, chociaż… czy ten projekt ustawy, chociaż naprawdę pewnej grupie zapewnia sprawiedliwość, nie wyczerpuje problemu, z którym będziemy jeszcze się mierzyć. I warto, może nawet w tej kadencji, zastanowić się nad powołaniem specjalnej komisji złożonej z członków komisji polityki społecznej lub też innych zainteresowanych parlamentarzystów i przejrzeć te przepisy. Byłoby dobrze, gdyby te przepisy zechciał przejrzeć rząd – to byłoby najlepsze rozwiązanie – bo ma najwięcej do tego narzędzi. Ale zapewniam, że jeśli rząd tego nie zrobi, to zajmiemy się tym jeszcze w tej albo w przyszłej kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MarekPęk">Pan senator Aleksander Szwed.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#MarekPęk">Przepraszam, bo nie zauważyłem… Pani senator Matecka. Bardzo przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#EwaMatecka">Pani Senator, projekt przedstawiony i omawiany dzisiaj w Senacie jest zadośćuczynieniem petycji, co już zostało powiedziane, i rzeczywiście nie rozwiązuje całego problemu innych grup wiekowych. Ale bardzo bym prosiła, żeby coś wybrzmiało teraz z trybuny senackiej. Odsetki zostaną wypłacone z urzędu po 3 miesiącach od wejścia ustawy w życie, a ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2024 r. Proszę powiedzieć, bo być może te osoby zainteresowane nas słuchają, dokładnie za jaki okres będą wypłacone te odsetki, bo to jest bardzo ważna dla nich informacja. Czy może pani…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MagdalenaKochan">O ile dobrze pamiętam, choć na ten temat nie rozmawialiśmy aż tak szczegółowo podczas posiedzenia obu połączonych komisji, od momentu, kiedy im wypłacano nienależnie niskie emerytury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#MarekPęk">Ja tylko wspomnę, że naszym obradom przysłuchują się obecnie sołtysi z gminy Śniadowo, razem z panem wójtem, z panem posłem.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#MagdalenaKochan">Bardzo serdecznie witamy państwa.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#MarekPęk">Witamy.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#komentarz">Oklaski</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#MagdalenaKochan">Sołtysi – sól ziemi.</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#MarekPęk">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#MarekPęk">Pan senator Aleksander Szwed. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#AleksanderSzwed">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#AleksanderSzwed">Panie Marszałku! Pani Senator!</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#AleksanderSzwed">Oczywiście pozdrawiam wszystkich sołtysów.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#AleksanderSzwed">Chciałbym zapytać… W opinii Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mamy taką informację o danych dotyczących wysokości przyznanego i wypłaconego wyrównania ubezpieczonym urodzonym w 1953 r., że ZUS zweryfikował ponad 100 tysięcy spraw objętych ustawą, z czego 68,2 tysiąca spraw zakończyło się wypłatą wyrównania na łączną kwotę 749 milionów zł. Średnio 11 tysięcy zł… Średni wzrost świadczenia w obsłużonych sprawach wyniósł 260 zł. Chciałbym zapytać: czy były podane jakieś statystyki, ile jest takich przypadków z roku 1953, w związku z którymi ta sytuacja nie jest rozwiązana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MagdalenaKochan">Nie, Panie Senatorze, nie umiem odpowiedzieć na to pytanie, bo nie każdy urodzony w roku 1953 korzystał z wcześniejszej emerytury. Na czym ten cały problem polega? Na tym, że kobiety z rocznika 1953 mogły przechodzić na emeryturę, kończąc 60 lat, a mężczyźni – 65. Ale jest wśród nich np. grupa nauczycieli, którzy mogli przechodzić na emerytury po 20 latach pracy przy tablicy, bez względu na wiek, jaki osiągnęli. I teraz cały problem dotyczy tego, że kiedy decydowali się na przejście na wcześniejszą emeryturę, zanim przepisy nowego ubezpieczenia społecznego weszły w życie w 2012 r. czy od 2013, nie wiedzieli, że kwota, którą pobrali w emeryturach przez ten czas, w którym do 2012 r. brali emeryturę… że w momencie, kiedy uzyskają sześćdziesiąty i sześćdziesiąty piąty rok życia, ta kwota zostanie im zdjęta z kapitału początkowego, wedle którego nalicza się wysokość pełnej emerytury, po osiągnięciu wieku emerytalnego. Sąd Najwyższy i Trybunał Konstytucyjny uznały, że nie wolno pozbawiać ludzi praw nabytych. Oni przechodzili na wcześniejsze emerytury przed zmianami w systemie ubezpieczeń społecznych. Zatem umówili się z państwem na to, że mogą przejść. Tymczasem kiedy weszły w życie te nowe przepisy, objęto ich w całości nowymi przepisami i z kapitału początkowego zdjęto to, co pobrali w formie wcześniejszej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#MagdalenaKochan">To, co wydaje się w dalszym ciągu mało sprawiedliwe i moim zdaniem – podkreślam: moim – niezgodne z konstytucją, to jest to, że jeśli ktoś z rocznika 1953, który znalazł się w takiej sytuacji, od momentu, kiedy poprawiliśmy w Sejmie i w Senacie w tej kadencji w 2020 r. ustawę na tyle, żeby tę niesprawiedliwość… Jeżeli ktoś przespał okres pół roku od momentu wejścia w życie ustawy i nie zgłosił do ZUS swoich roszczeń, to on już dzisiaj nie ma do nich prawa, nie ma prawa do ponownego przeliczenia emerytury. I to jest niezgodne z konstytucją. Termin wejścia w życie ustawy nie może likwidować nabytych wcześniej praw. Ale zostawiam to, wiem – na podstawie OSR do tej ustawy – że obecnie z tych zapisów, które prezentujemy, skorzysta 44 tysiące osób, na kwotę 168 milionów zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MarekPęk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#MarekPęk">Pan senator Jerzy Czerwiński:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Senator!</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#JerzyCzerwiński">To jest oczywista oczywistość, że tutaj stracili ludzie, którzy nie mogli przewidzieć działań ustawodawcy. Proszę wyraźnie powiedzieć, praprzyczyna tego to jest przepis, który wszedł w życie bez odpowiednich przepisów przejściowych…</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#MagdalenaKochan">Tak, dokładnie tak.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#JerzyCzerwiński">Właśnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#MagdalenaKochan">Przepis, który wszedł bez dobrych zabezpieczeń… Właściwie rocznik 1953 nie mógł spełnić warunków ustawowych, ponieważ przed 1 stycznia 2013 r. nie był w stanie złożyć jakiejkolwiek…</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#JerzyCzerwiński">Czyli ustawodawca nie przewidział…</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#MagdalenaKochan">Czyli ustawodawca popełnił błąd. Tak.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#JerzyCzerwiński">Dokładnie. Z którego roku jest przepis pierwotny?</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#MagdalenaKochan">Jeszcze raz to powiem panu senatorowi. Mówiłam to przez cały czas. Myślę, że panu senatorowi chodzi o to, żeby powiedzieć: „Tak, to był błąd rządu Platformy Obywatelskiej i PSL”. Tak, to był błąd ustawodawcy i rządu Platformy Obywatelskiej i PSL, za który już nie raz przychodziło nam posypywać głowę popiołem. Nie unikamy tego rodzaju odpowiedzialności. To, co robimy potem, powoli i systematycznie, to wspieranie zmiany przepisów. Nie ma takiego rządu, Panie Senatorze, który by rozwiązał wszystkie problemy narodu. Inaczej moglibyśmy w roku 2023 zamknąć Radę Ministrów i powiedzieć: „Wszystkie sprawy załatwiliśmy, poradzimy sobie bez rządu”. Nie ma takiego rządu, który nie popełnia błędów. Nie to jest istotą. Istotą jest to, czy potrafimy te błędy naprawić.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#JerzyCzerwiński">Ja może skonkluduję pytanie, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#MagdalenaKochan">Dziękuję. Niech pan nie konkluduje za mnie, ja konkluduję za siebie doskonale.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#JerzyCzerwiński">Nie. Wbrew pozorom ja mówię o czymś innym. Mianowicie przypuszczamy, że na następnym posiedzeniu Senatu będziemy mieli ustawę, która będzie regulować powrót do tzw. emerytury nauczycielskiej z art. 88 Karty Nauczyciela w taki sposób, jak w tej chwili jest możliwe. I tam również było podobne – nie wiem, jak to nazwać – niedopatrzenie. Mianowicie zabrano pewne prawa nabyte, czyli ekspektatywę, i nie dano nic w zamian. Potem różne rządy musiały borykać się z taką sytuacją, że część osób została pokrzywdzona działaniami władzy, nie mając na to żądnego wpływu. Art. 88 Karty Nauczyciela, czyli ta emerytura… To jest coś à la emerytura stażowa, ona ma troszeczkę inne znaczenie. To jest niestety kolejny przykład.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#JerzyCzerwiński">I tutaj jest właśnie moje pytanie do pani senator. Czy powinniśmy wyciągać wnioski z takich zachowań? Mówię to w takim oto znaczeniu, że przy zabieraniu, według nas, niesłusznie przyznanych przywilejów, czyli, mówiąc wprost, uprawnień, należy się bardzo dokładnie zastanowić nad tymi, którzy te uprawnienia nabyli wcześniej i je posiadają, nad tym, kto ewentualne będzie zaspokajał roszczenia tych osób w przyszłości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MagdalenaKochan">Tak, Panie Senatorze, to jest bardzo ważne zagadnienie. Tu się z panem w pełni zgadzam. Odpowiedzialność za decyzje, w tym decyzje polityczne, powinien brać ktoś, kto je podejmuje.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MagdalenaKochan">Chcę też powiedzieć, że znamienny jest brak stanowiska ministerstwa pracy, rodziny i polityki społecznej w sprawie projektu ustawy. Nie mamy takiego stanowiska. Minister finansów odpowiedział, że właściwy jest tu minister rodziny i polityki społecznej, a minister rodziny i polityki społecznej nie zajął stanowiska co do tej ustawy. Odpowiedzialność polityczną w pełni popieram. Tak, odpowiedzialność za decyzje jest bardzo istotnym elementem szacunku obywateli do władzy i poważnego tej władzy traktowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#MarekPęk">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#MarekPęk">To było ostatnie pytanie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#MarekPęk">Proszę państwa, teraz ogłaszam 12-minutową przerwę do godziny 15.10, ponieważ mamy spotkanie Prezydium Senatu, takie krótkie, dodatkowe. O 15.10 wrócimy do obrad.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#komentarz">Przerwa od godziny 14 minut 58 do godziny 15 minut 12</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MarekPęk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#MarekPęk">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#MarekPęk">Przed przerwą zakończyliśmy pytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#MarekPęk">Przedstawiciela rządu, rozumiem, nie ma na sali.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#MarekPęk">Zatem otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#MarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#MarekPęk">Dla porządku informuję, że senator Aleksander Szwed złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#MarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#MarekPęk">Teraz Senat mógłby przystąpić do trzeciego czytania projektu ustawy. To trzecie czytanie objęłoby jedynie głosowanie. Zostanie ono przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#MarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego trzeciego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#MarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisję Nadzwyczajną do spraw Klimatu. Zawarty jest w druku nr 928, a sprawozdanie komisji – w druku nr 928 S.</u>
          <u xml:id="u-295.11" who="#MarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej, Komisji Środowiska, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu, senatora Stanisława Gawłowskiego, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-295.12" who="#MarekPęk">Zapraszam pana senatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#StanisławGawłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#StanisławGawłowski">Mam zaszczyt przedstawić w imieniu 2 komisji – Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu – projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#StanisławGawłowski">Sam projekt jest związany bezpośrednio z przeniesieniem kompetencji dotyczących ustalania taryf za odprowadzanie ścieków do systemu zbiorczego oczyszczania ścieków na poziom rad gmin, tak jak to było wcześniej, przez ponad dwadzieścia kilka lat, gdy taki stan prawny w Polsce obowiązywał. Otóż po przyjęciu w 2017 r. nowego prawa wodnego, obowiązującego od 1 stycznia 2018 r., to zadanie zostało przeniesione na poziom przedsiębiorstwa państwowego – Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”. I to zadanie jest realizowane nie najlepiej – tak przynajmniej oceniają to wszyscy zainteresowani bezpośrednio tym obszarem. Ale to „nie najlepiej” to jest tylko i wyłącznie eufemizm, bo tak naprawdę gdyby skorzystać z wiedzy, która została przedstawiona w trakcie pierwszego czytania projektu przez prezesa „Wód Polskich”, w piśmie podpisanym przez prezesa „Wód Polskich”, to okazałoby się, że to zadanie jest realizowane w wymiarze katastrofy. Bo z danych statystycznych, które zostały przedłożone, wynika, że wniosków dotyczących taryfowania od 2018 r. do końca roku 2022 wpłynęło łącznie 926. Przeczytam tu statystykę, bo ona jest ważna z tego punktu widzenia – uzasadnienie jest tylko i wyłącznie głębsze w kontekście przeprowadzenia tego procesu. Otóż w 2018 r. złożono 3 wnioski, do dnia przedstawienia tej informacji nie załatwiono żadnego z tych wniosków. Nawet nie rozpatrzono ich negatywnie – po prostu nie załatwiono tych wniosków. Czyli 4 lata to za mało dla tysięcy urzędników pracujących w „Wodach Polskich”. W 2019 r. złożono takich wniosków 239, liczba decyzji pozytywnych to 109, liczba decyzji odmownych to 28, 79 wniosków czeka do dzisiaj – a raczej do dnia sporządzenia informacji – na rozpatrzenie. W 2020 r. złożono takich wniosków 318, 145 to decyzje pozytywne, liczba decyzji odmownych to 125, 58 wniosków czeka do dzisiaj. Za mało urzędników. Rok 2021: 56 wniosków, 7 rozpatrzonych pozytywnie, 4 – negatywnie, 55 czeka do dzisiaj. Rok 2022: 310 wniosków, 30 rozpatrzono pozytywnie, 138 – odmownie, 107 czeka do teraz. Czyli ogólnie złożonych było 926 wniosków, załatwiono 291, w 295 przypadkach odmówiono, a pozostałe wnioski nie zostały rozpatrzone – było ich mniej więcej tyle samo, tak, mniej więcej tyle samo.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#StanisławGawłowski">Co się dzieje w tym samym czasie? W tym samym czasie mamy dramatyczny wzrost cen nośników energii, cen kosztów pracy. Przecież te przedsiębiorstwa realizujące zadanie publiczne są tak samo zobowiązane do realizacji przepisów prawa obowiązującego w Polsce. Ale jednocześnie te przedsiębiorstwa – a tak naprawdę jedynym sposobem uzyskania tam przychodu jest sprzedaż usług w postaci sprzedaży wody bądź w postaci odbioru i oczyszczania ścieków – są zmuszone do tego, by de facto nie tylko zaprzestać procesów inwestycyjnych, które są niezbędne i istotne z punktu widzenia realizacji zadań, ale również zaprzestać modernizacji własnych instalacji, dlatego że nie ma pieniędzy na odtwarzanie. One nie tylko nie inwestują, ale też nie odtwarzają istniejącego majątku wodno-ściekowego.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#StanisławGawłowski">Branżowa organizacja Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” wyraziła zdecydowanie poparcie dla tego projektu ustawy, podobnie jak korporacje samorządowe, w imieniu których te przedsiębiorstwa realizują zadanie publiczne, jakim jest dostawa wody i odbiór ścieków – one również wyraziły poparcie.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#StanisławGawłowski">Na koniec, żeby jakoś nadzwyczajnie nie przedłużać, powiem, że w Polsce musimy osiągać cele, które dotyczą jakości wód, oczyszczania. A żeby osiągnąć tę jakość wód, musimy również oczyszczać ścieki, zwłaszcza w wyznaczonych aglomeracjach wodno-ściekowych, w części, która dotyczy aglomeracji powyżej 10 tysięcy RLM. Te zadania nie będą realizowane, jeżeli nie zapewni się odpowiedniego finansowania. Jak słyszę przedstawicieli rządu, którzy mówią, że jednym z problemów dotyczących zanieczyszczeń w rzece Odrze jest zrzut ścieków komunalnych, to chcę wyraźnie powiedzieć, że ta sytuacja również do tego doprowadza. Brak możliwości realizacji zadań związanych z budową nowych instalacji sieci kanalizacyjnych, modernizacji oczyszczalni ścieków skutkuje tym, że te ścieki na końcu trafiają do rzek. Jest tylko jeden odpowiedzialny za ten stan – jeden rząd w Polsce rządzi, jeden. Rząd musi brać odpowiedzialność za te rzeczy. Nie chce. Minister Gróbarczyk odpowiedzialny dzisiaj za sprawy w Polsce dotyczące gospodarki wodnej, odpowiadający też za taryfikatora – to jest w ogóle skandal – mówi publicznie, bez analizy, wniosków taryfowych, że nie ma zgody jego, rządu na podwyższanie taryf. To ja pytam w związku z tym, na jakiej podstawie on to mówi. Jakie on ma uprawnienia? On nie jest taryfikatorem. Oczywiście urzędnik, który mu podlega w „Wodach Polskich”, pośrednio mu podlega, będzie się bał podjąć decyzję, która dotyczy bezpośrednio ustalenia nowej taryfy w tym wymiarze. Ale jeżeli pan minister, rząd nie chce podwyższania cen za wodę i ścieki, to ma prosty instrument – jeżeli chce to faktycznie zrealizować. Musi powiedzieć: nie zgadzamy się podwyższanie wam taryf, w związku z tym dopłacimy z budżetu publicznego, państwowego do właściwej taryfy. Tego minister też nie robi. W tej sytuacji jedynym racjonalnym rozwiązaniem jest przyjęcie nowego rozwiązania prawnego, ustawowego, rozwiązania, które funkcjonowało w Polsce przez kilkadziesiąt lat i było uznawane, i jest dzisiaj uznawane za dobre, poprawne rozwiązanie. W związku z tym zwracam się z uprzejmą prośbą do Wysokiego Senatu o przyjęcie przedłożonego przez wysokie komisje projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#MarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji, a zarazem upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców. Przypominam, że wnioskodawcy upoważnili do ich reprezentowania także senatora Stanisława Gawłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#MarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#MarekPęk">Pan senator Janusz Pęcherz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#JanuszPęcherz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#JanuszPęcherz">Panie Senatorze, ja mam pytanie. Czy kiedy dyskutowaliśmy podczas pierwszego czytania, a wcześniej jeszcze na konferencji, gdzie podnoszono te wszystkie problemy, to nic się nie zmieniło w tych „Wodach Polskich” i nie jest lepiej? Czy ma pan takie rozeznanie? Bo czasami takimi naszymi inicjatywami coś tam poruszamy. A tutaj nic się nie stało?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#StanisławGawłowski">Panie Senatorze, niestety mam złą wiadomość. Nie mam żadnej wiedzy, żeby cokolwiek zmieniło się w tym procesie uzgadniania taryf. Mam jednak wiedzę w części dotyczącej postępowania Komisji Europejskiej przeciwko Polsce z tytułu realizacji dyrektywy wodno-ściekowej. Komisja Europejska jest już w zaawansowanym procesie, jeśli chodzi o skargę do TSUE, i tak naprawdę czekamy na rozstrzygnięcie sprawy za chwilę. Aby wszyscy byli zorientowani, to podam to od razu z kwotami i powiem trochę o historii. Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej Polska negocjowała dla różnych aktów prawa europejskiego okresy przejściowe, m.in. dla ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy wodno-ściekowej, przez 2004 r. W ramach tych uzgodnień przyjęto założenie, że do roku 2015, do końca roku 2015 zadania, które są opisane w ramowej dyrektywie wodnej i w dyrektywie ściekowej, zostaną w Polsce zrealizowane. Rzeczywiście też przyjęto założenie, że całość kwot potrzebnych na realizację tych zobowiązań to jest ok. 20, niecałe 20 miliardów zł. Do dzisiaj to było jednym z elementów dyskusji na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu w Krośnie Odrzańskim. Do dzisiaj, też zgodnie ze sprawozdaniem, które przedłożył rząd, w tym przypadku „Wody Polskie”, na zadania obejmujące realizację zadań związanych z gospodarką wodno-ściekową w Polsce – do dzisiaj, czyli do końca roku 2021, tak chyba przedstawił to rząd – wydano 86 miliardów zł. Znacząco więcej niż przewidywali ci, którzy robili założenia przed rokiem 2004. Nie ma ministra Gróbarczyka, a on często mówi, że w roku 2015 kto inny za to odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#StanisławGawłowski">To podam, że w okresie rządów Platformy Obywatelskiej na ten cel, na zadania związane z gospodarką wodno-ściekową przez 8 lat wydano 56 miliardów. 86 miliardów to całość, rządy Platformy – 56 miliardów, PiS rządzący w sumie 10 lat, przed Platformą i teraz, oraz SLD rządzące wcześniej – 30 miliardów. Tak więc to jest ta skala, to porównanie. Widać, kto się problemem prawdziwie przejmował, a kto nie tylko tworzy nowe problemy, ale sprawami zajmować się nie chce. Kwoty mówią wszystko.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Gabriela Morawska-Stanecka</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Nie ma na sali przedstawiciela rządu, więc nie może zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pan senator… Panie Senatorze, czy pan senator do dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#JanuszGromek">Tak.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#GabrielaMorawskaStanecka">To proszę bardzo. Pan senator Janusz Gromek. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JanuszGromek">Pani Marszałek! Wysoka Rado!</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#JanuszGromek">Akurat tak się zdarza, że znam od podszewki sprawy wody i cen, jeśli chodzi o spółki wodno-kanalizacyjne. To, co powiedział senator Stanisław Gawłowski, to wszystko prawda i tylko prawda. W Kołobrzegu od 2014 r. nie podniesiono ceny wody, ale dla tych, co może nie wiedzą, powiem, że był realizowany bardzo duży program za kilkaset milionów, program spójności dorzecza Parsęty i zrobiono bardzo dobrą gospodarkę wodno-ściekową w dorzeczu Parsęty. Na początku lat dziewięćdziesiątych Szwedzi pokazywali, jakie to kolorowe są wypływy z naszych polskich rzek, tzn. jakie są zanieczyszczenia, a po tym wszystkim to się zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#JanuszGromek">Związek, który funkcjonuje w Kołobrzegu, w powiecie kołobrzeskim, wraz z 1 gminą spoza powiatu realizowały tę inwestycję, ale też wyznaczały sobie kierunki realizacji przyłączeń czy to wody, czy kanalizacji, niekiedy to był 1 km gdzieś tam do 1 gospodarstwa czy do 2 gospodarstw. Później były problemy z podłączaniem się i te ceny wody dla niektórych gmin bardzo skoczyły, bo to się wiąże z tymi długościami i z tymi kwotami, które były inwestowane. I na to włodarze się godzili. Obecnie, właściwie od wielu lat ci włodarze walczą z Kołobrzegiem i ze spółką, żeby te ceny zrównać kosztem mieszkańców Kołobrzegu, na co mieszkańcy Kołobrzegu się nie godzą, bo dlaczego mieliby ponosić skutki tego wszystkiego. Cały czas, jeszcze za mojej bytności na miejscu, kiedy byłem prezydentem, dążyłem do tego, żeby te kwoty podatkowe, które gminy mają z naszej spółki, były dokładane do cen wody. Niektórzy dołożyli więcej, niektórzy mniej i jakoś to funkcjonowało.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#JanuszGromek">Obecnie „Wody Polskie” niestety blokują podniesienie ceny wody. Tak że spółka ma bardzo minimalne szanse na to, żeby odkładać środki na inwestycje, na remonty, które absolutnie muszą funkcjonować w takiej firmie. To nawet nie mówi się o dywidendach, o rozdawaniu jakichś pieniędzy, przypisywaniu do miasta, bo nie ma takich pieniędzy, żeby było z czego odkładać. No, niestety, jestem zawiedziony wieloletnią działalnością „Wód Polskich”. To jest bardzo niebezpieczne dla mieszkańców wielu gmin w Polsce, kilkuset, gdzie „Wody Polskie” nie dość, że nie odpowiadają, nie reagują, to nie biorą pod uwagę tego, czego spółki i nawet mieszkańcy chcą. Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dla porządku informuję, że senatorowie Aleksander Szwed, Janusz Pęcherz i Wadim Tyszkiewicz złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Teraz Senat mógłby przystąpić do trzeciego czytania projektu ustawy. To trzecie czytanie objęłoby jedynie głosowanie. Zostanie ono przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego szóstego porządku obrad: wyrażenie zgody na powołanie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Przypominam, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych powołuje Sejm za zgodą Senatu.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Sejm powołał ponownie na to stanowisko pana Jana Nowaka. Uchwała Sejmu w tej sprawie zawarta jest w druku senackim nr 1000.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pragnę powitać na posiedzeniu Senatu powołanego przez Sejm prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, pana Jana Nowaka.</u>
          <u xml:id="u-302.10" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Przypominam, że Regulamin Senatu przewiduje możliwość przedstawienia swojej kandydatury przez kandydata.</u>
          <u xml:id="u-302.11" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Czy pan prezes Jan Nowak chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-302.12" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo, to proszę do mównicy. Proszę bardzo, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#JanNowak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#JanNowak">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#JanNowak">16 maja minęła moja 4-letnia kadencja na stanowisku prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Jak można ją krótko podsumować? Podczas tej kadencji, Szanowni Państwo, do urzędu wpłynęło ok. 72 tysiące 500 spraw, w tym ok. 29 tysięcy 500 skarg i ok. 43 tysiące naruszeń. W tym samym czasie opiniowaliśmy ponad 3 tysiące projektów aktów prawnych. Dzisiaj, przed godziną, na posiedzeniu komisji sejmowej, przedstawialiśmy nasze sprawozdanie z działalności. Opinia Najwyższej Izby Kontroli o działalności urzędu, o wydatkach, o wydatkowaniu budżetu była bez żadnych uwag, a wręcz chwaląca nasz urząd. Taki jest obraz, można powiedzieć, naszych działań.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#JanNowak">Do tego oczywiście dochodzi nasza ogromna praca, jeżeli chodzi o temat edukacji. W całym kraju – obecnie mamy już trzynastą edycję tego konkursu – jest prowadzona już od 13 lat akcja pod hasłem „Twoje dane – Twoja sprawa”. Rokrocznie ok. 50 tysięcy uczniów z całej Polski i ok. 4,5 tysiąca nauczycieli bierze udział w tym ogromnym przedsięwzięciu. To są setki działań, setki konkursów, spotkań, webinariów, konferencji. Często również współdziałamy w tych naszych działaniach z Ministerstwem Edukacji i Nauki oraz z rzecznikiem praw dziecka. To jest ta sprawa edukacyjna.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#JanNowak">W tym roku odnieśliśmy ogromny, tak uważam, sukces. Jest to powołanie z naszej inicjatywy, można powiedzieć, przy naszym ogromnym współudziale Instytutu Prawa Ochrony Danych Osobowych. Został on powołany 27 kwietnia 2023 r. we współpracy urzędu i Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie. W Radzie Naukowej tego instytutu zasiada 17 specjalistów z całej Polski. To jest właśnie inicjatywa, która wieńczy 5-lecie funkcjonowania RODO.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#JanNowak">To są nasze działania. To jest ogrom pracy, którą oczywiście wykonali pracownicy mojego urzędu, a jest ich 211. Tylu pracowników merytorycznych pracuje w Urzędzie Ochrony Danych Osobowych. Jedynie 211 pracowników. W czym jest ich siła? W ogromnej wiedzy, którą mają ci pracownicy. To jest unikalna wiedza, którą nabywa się tylko w tym urzędzie od starszych, doświadczonych pracowników, spośród których wielu pracuje po lat 20. Ja sam pracuję w Urzędzie Ochrony Danych Osobowych łącznie 15 lat. Zdobyta przez te lata wiedza, zdobyte doświadczenie pozwalają kształcić młode kadry, które są zdolne samodzielnie odpowiadać na decyzje, udzielać porad i wykonywać wszystkie niezbędne prace. I tylko dlatego możemy w jakiś sposób przerabiać tak wiele różnych pism, które wpływają do nas z całej Polski. A przecież wiadomo, że nie mamy oddziałów w Polsce. To jest tylko ta nieduża grupa ludzi.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#JanNowak">I mimo tej naszej całej działalności… Jedna sprawa, jedna kontrowersyjna sprawa, sporna, dotycząca KRS przykryła tę całą działalność i stała się zarzewiem sporów i powodem tego, czego byliśmy świadkami na posiedzeniu komisji w Sejmie. To dotyczyło mojego stanowiska sprzed 4 lat. To jest sprawa, która toczy się 4 lat, i jakby nie ma końca. Próbuję to wyjaśniać w każdy możliwy sposób, ale niestety to rzuca cień na całą moją kadencję.</u>
          <u xml:id="u-303.7" who="#JanNowak">Tyle mogę państwu powiedzieć w tym momencie. Jeżeli pojawiają się pytania, z chęcią będę na te pytania odpowiadał, jeżeli pani marszałek się na to zgodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ależ oczywiście, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie panu prezesowi Janowi Nowakowi lub też poprosić go o złożenie wyjaśnień?</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Rybicki. Ja zapisałam się pierwsza i chciałabym panu prezesowi zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Swojego czasu – to było w ubiegłym roku w trakcie posiedzeń komisji nadzwyczajnej do spraw badania, powiem skrótowo, afery Pegasusa – komisja wystąpiła do pana prezesa z pytaniami odnośnie do wycieku danych osobowych firm i podszywania się pod te firmy w SMS-ach. Przesyłano je do klientów tych firm, po czym hakowano ich telefony, montując w nich system operacyjny Pegasus. Wiadomo, jakie są tego konsekwencje. Nie przypominam sobie, żeby pan prezes odpowiedział komisji na to… Czy pan ewentualnie, jeżeli… Nie wiem tego. Bardzo bym prosiła, żeby pan się do tego ustosunkował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#JanNowak">Przed komisję nie byłem wzywany, niemniej jednak na ten temat toczyła się…</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pytania były, były pisma.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#JanNowak">Tak, tak, pisma. Mam ze sobą całą korespondencję, bo sądziłem, że mogę być o to pytany.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#JanNowak">Szanowni Państwo, jeszcze dzisiaj mieliśmy telefon z Kancelarii Senatu w sprawie odpowiedzi na pismo, tak że przyspieszyłem to, więc na pewno dzisiaj to pismo do Senatu od nas trafiło.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#Gloszsali">Ale chciałabym…</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#JanNowak">Wszystko już powoli wyjaśniam. Szanowni Państwo, sprawa ma jakby 2 aspekty. Pierwszy aspekt to jest to, jak my jako urząd jesteśmy umocowani prawnie wobec służb specjalnych. To jest tak, że w Polsce dyrektywę 2016/680, w skrócie często nazywaną dyrektywą policyjną, implementowano w ustawie o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, tzw. ustawie grudniowej, która to ustawa absolutnie wyłącza spod naszych działań wszelkie służby specjalne. My nie mamy dostępu do danych osobowych zebranych w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych na podstawie przepisów prawa w celu nakazania ich usunięcia. Na gruncie tej dyrektywy urząd właściwie nie może więc czynić swoich działań.</u>
          <u xml:id="u-306.6" who="#JanNowak">Jest jeszcze druga sprawa, mianowicie taka, że nasza ustawa, ustawa, na podstawie której pracujemy my jako urząd, również nie pozwala, wyłącza działania służb specjalnych, ale i prokuratury, a także sądów w zakresie, kiedy sprawują sprawiedliwość. Od tej strony więc, Szanowni Państwo, niewiele tutaj możemy zrobić.</u>
          <u xml:id="u-306.7" who="#JanNowak">Szanowni Państwo, uznaliśmy w pismach i w korespondencji, którą prowadziliśmy, że w takiej sytuacji, kiedy mamy ewidentnie do czynienia z podejrzeniem popełnienia przestępstwa – a jeśli nawet robiły to służby, to, jak rozumiem, też w niezgodzie z prawem, czyli cały czas mamy do czynienia z przestępstwem – to Urząd Ochrony Danych Osobowych nie jest właściwym adresatem i nie jest właściwą komórką do badania takiej sprawy. My nie mamy możliwości śledczych, my nie mamy możliwości prac operacyjnych, my w zasadzie pracujemy tylko w obrębie ustawy o ochronie danych osobowych. A tu istnieje podejrzenie, że mamy bardzo poważny temat, bardzo poważny temat, no, poprawności pracy służb, i nie do urzędu należy ocena tej sprawy, naprawdę nie do urzędu.</u>
          <u xml:id="u-306.8" who="#JanNowak">Jeżeli natomiast chodzi o te wszystkie firmy, to trudno dzisiaj stwierdzić, czy z tych portali były wysyłane informacje. Żadna z tych firm nie zwróciła się do nas ze zgłoszeniem naruszenia. Zatem w tych firmach z ich punktu widzenia nie dostrzeżono żadnych niepożądanych ruchów w sieci. Z żadnej z tych firm nie zgłoszono do nas naruszeń. Trudno iść na inspekcję, na kontrolę, kiedy żadna z tych firm nie zgłasza, że tam coś jest nie w porządku. Istnieje możliwość, że to, co zostało wysłane do pewnych osób, zostało wysłane przez kogoś, kto się podszywa pod te firmy. Ale zbadanie takich spraw, badanie IP, takich e-maili, kto się podszywa itd. – to jest ewidentna praca śledcza. To jest praca organów ścigania, które mają możliwości i swoje techniki operacyjne itd., itd., których my, te dwieście ileś osób, urzędników instytucji, która funkcjonuje jako organ nadzorczy i w tym zakresie, co ma, nadzoruje ten temat, nie jesteśmy w stanie… W związku z czym piszemy wprost do państwa, że odsyłamy, że zdecydowanie właściwsze by było, gdyby senacka komisja zawiadomiła organy ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstw przeciwko ochronie informacji. Część szczególna, rozdział 23 ustawy z dnia 6 czerwca 1977 r. – Kodeks karny…</u>
          <u xml:id="u-306.9" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-306.10" who="#JanNowak">I to w tym momencie byłoby zasadne, gdyż możliwości organów ścigania w tym zakresie są zdecydowanie większe. To nie będzie taka prosta sprawa, ale dużo, dużo większa. No ale problem się zaczyna, że jeżeli rzeczywiście robiły to służby, za pomocą specjalistycznych urządzeń, to, Szanowni Państwo, nie wiem, kto jest władny, ale to musi być jakaś specjalna komisja, bo chodzi o kontrolę służb. Takich uprawnień urząd nie posiada i niestety z żalem, ale możemy powiedzieć… Jeszcze jedno zaznaczę: żadna z osób wymienionych w tych pismach nie złożyła do nas skargi. Co by było, gdyby złożyła skargę? Musielibyśmy się zająć skargą osoby fizycznej. Ale co musielibyśmy zrobić w tym momencie? Ano skierować pisma do organów ścigania, żeby ewentualnie one, korzystając z szerokiego wachlarza możliwości, to sprawdziły. Bo my jako urząd nie jesteśmy urzędem, który takie rzeczy może zrobić, nie mamy zresztą takich uprawnień generalnie. Gdybyśmy próbowali, to my wyszlibyśmy poza prawo, które nas ogranicza w tej materii, jak powiedziałem państwu, i ze strony tej dyrektywy policyjnej, i ustawy ją wprowadzającej, i także naszej ustawy, na podstawie której działa urząd, naszej krajowej ustawy. To tyle mogę powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">To ja dopytam pana prezesa. Kiedy pan otrzymał te pisma z Senatu? Czy ma pan tam datę? Bo, widzę, że pan ma ten dokument.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#JanNowak">To ostatnie pismo wyszło dzisiaj, to nie wiem…</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ale kiedy pierwsze pismo pan otrzymał z komisji, od Senatu?</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#JanNowak">Zaraz, patrzę, co mam oczywiście…</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#JanNowak">To jest zastępca… Pierwsze miałem…</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#Gloszsali">Drugie.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#JanNowak">…od Dariusza Salamończyka, to jest zastępca szefa Kancelarii Sejmu…</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Nie, nie, ja pytam o pisma z Senatu.</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#JanNowak">Z Senatu, już, już… Tu mam maile… A tak, przewodniczący komisji, pan Marcin Bosacki, skierował pismo z dnia szóstego… Oj, tu jest pomyłka… 06.06. 2023… A, to może tak, to z czerwca…</u>
          <u xml:id="u-308.8" who="#Gloszsali">Dwa…</u>
          <u xml:id="u-308.9" who="#JanNowak">Ale ja mam 2023…</u>
          <u xml:id="u-308.10" who="#GabrielaMorawskaStanecka">To już na pewno jest kolejne pismo… Dobrze, a…</u>
          <u xml:id="u-308.11" who="#JanNowak">Ale to by było z czerwca? Tak, no ale…</u>
          <u xml:id="u-308.12" who="#Gloszsali">Wcześniejsze, to pierwsze…</u>
          <u xml:id="u-308.13" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Wcześniejsze, pierwsze pismo, kiedy pan otrzymał, kiedy do pana dotarło?</u>
          <u xml:id="u-308.14" who="#JanNowak">Ja odpowiadałem 25 marca 2022 r., no więc musiała tam być pomyłka…</u>
          <u xml:id="u-308.15" who="#GabrielaMorawskaStanecka">A proszę powiedzieć jeszcze, Panie Prezesie…</u>
          <u xml:id="u-308.16" who="#JanNowak">Panu senatorowi odpowiadałem tu, na pewno jest tu już moja odpowiedź, a teraz odpowiadam drugi raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dobrze. Bardzo dziękuję za tę odpowiedź. I proszę powiedzieć… Bo pan mówi, że jeżeli w ten sposób działają służby, to pan nic nie może zrobić. A jakie czynności pan podjął jako prezes, żeby stwierdzić, że to służby wysłały te SMS-y? Bo generalnie to osoby fizyczne zgłosiły u nas w komisji, że dostały takie linki czy SMS-y z linkami, to były konkretne osoby fizyczne, które otrzymały to od konkretnych firm. To jakie czynności pan podjął, żeby stwierdzić, że to służby wysłały, że pan już nie mógł nic zrobić?</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#JanNowak">Nie podejmowałem takich czynności.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">To skąd pan wie, że to zrobiły służby…</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#JanNowak">Ja nie twierdzę…</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">…a nie jakaś inna osoba fizyczna np. wykradła te dane od „Gazety Prawnej” albo od CCC, albo od Autostrady Wielkopolskiej i przesłała takie maile ze spamem lub z jakimś fałszywym oprogramowaniem? Bo tylko to ja chcę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#JanNowak">Pani Marszałek, ja nie twierdzę, że to zrobiły służby. Ale ja tu gdzieś, w tych dokumentach, właśnie mam taki trochę wyblakłym drukiem… To są fragmenty stenogramu przesłane do mnie właśnie z tą mylną datą. I w tych fragmentach stenogramów jest np., że pani Wrzosek – przepraszam, przepraszam najmocniej, najmocniej przepraszam – otrzymała komunikaty od firmy Apple…</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ale to nie dotyczyło… Panie Prezesie, to nie są…</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#JanNowak">I tu kieruje wprost, że to jest wręcz zrobione przez Pegasusa. Sami nazwali właśnie…</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Nie, to nie chodziło o panią Wrzosek. Chodziło o pana Ryszarda Brejzę, o panią Łośko.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#JanNowak">Dobrze. Pan senator Brejza. Tak więc pan Brejza… To była permanentna 6-miesięczna inwigilacja w czasie kampanii wyborczej. Jeżeli pan Brejza tak to komunikował, to ja mogę się domyślać, że tego typu inwigilacje i tego typu… Zresztą tu gdzieś pada słowo czy wręcz jest podejrzenie o Pegasusa… Nie wiem, musiałbym specjalnie… Ale jeżeli pan Brejza formułuje tego typu oskarżenia… No przecież kto może inwigilować?</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dobrze. To ja mam ostatnie pytanie, Panie Prezesie…</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#JanNowak">A więc powiedziałem: domyślnie. Domyślam się, że w całej tej sprawie idzie o to… Jeżeli mówimy o Pegasusie, o opracowaniu operacyjnym, to nie sądzę, żeby ktoś prywatnie takim narzędziem w Polsce dysponował. I nie sądzę, żeby Izrael takie narzędzie przekazał jakimś tam prywatnym osobom czy korporacjom. Ale z całą pewnością sądzę, że jeżeli ktoś w Polsce posiada taką aplikację, to mogły to być jedynie służby specjalne. To jest oczywiście w domyśle. Ja z całą pewnością tego nie potwierdzę ani nie udowodnię – o, tak powiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Czy ja dobrze zrozumiałam pana odpowiedź? Jeżeli osoba fizyczna podejrzewa, że służby ją inwigilują i dostaje podejrzany spam – być może ktoś wyciągnął jej dane osobowe z jakiejś firmy nielegalnie – to panu wystarczy oświadczenie tej osoby, że ona podejrzewa, że to zrobiły służby? I pan nie musi podejmować żadnych czynności, tak? Dobrze zrozumiałam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#JanNowak">Nie, nie. Pani Marszałek, ta osoba, jeżeli czuje się pokrzywdzona, to powinna złożyć skargę.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#JanNowak">(Wicemarszałek Gabriela Morawska-Stanecka: Ale nie do pana? Czy pan nie jest organem, do którego składa się skargę?0</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ja wiem, ja próbuję zrozumieć pana prezesa.</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#JanNowak">Pani Marszałek, oczywiście jeżeli ta osoba jest pokrzywdzona, jest w jakiś sposób poszkodowana… Mój urząd jest od tego, żeby chronić osoby fizyczne. Jeżeli zwróci się do mnie ze skargą… Samo wpłynięcie skargi już uruchamia postepowanie. Ja nie mogę postępować albo nie postępować. Zresztą w tych sprawach z panią Gasiuk-Pihowicz też właśnie było tak, że ja miałem skargę i musiałem wszcząć postępowanie. A nie, że ja mogę sobie chcieć albo nie chcieć. Tak więc musiałbym wszcząć to postepowanie. Ale oczywiście byłbym bezradny. Jak ustalić stan faktyczny? Nie jestem w stanie w tym urzędzie ustalić stanu faktycznego, więc musiałbym zwrócić się do organów ścigania, żeby oni, mając szeroki wachlarz możliwości, zbadali skargę tej pani od strony prokuratora, już od strony karnej.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#JanNowak">Bo znamiona wskazywałyby na przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Rozumiem. Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#JanNowak">A ja wymieniłem z kodeksu karnego ewidentnie te paragrafy, które miałyby tu zastosowanie, jak najbardziej. Dlatego też sądzę – z całą powagą to mówię – i próbowałem to w tych pismach sygnalizować, że zdecydowane lepiej byłoby, gdyby senacka komisja do tych spraw zwróciła się na podstawie kodeksu karnego wprost do organów ścigania o zbadanie tych spraw. To, jak mówię, jest realne. A o wszystkim innym możemy gdybać, tylko gdybać: a co by było, a czy to służby, czy nie służby… No, jeżeliby się okazało, że służby, to kto ma kontrolować służby? W każdym razie uważam, i bardzo za to przepraszam, ale tłumacząc się, to powiem, że ja jako organ, jako organ jedynie nadzorczy w zakresie ochrony danych osobowych takich możliwości nie mam, a nawet nie mam prawa do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">O, i to jest odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Rybicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#SławomirRybicki">No, czy nie ma pan prawa wyrażać opinii jako szef ważnego urzędu państwowego w sprawie dotyczącej przestępstw wobec prywatności obywateli polskich, to mam wątpliwości. Pan mówi, że jak byłaby skarga, to pan by zadziałał, a jak nie ma skargi, to pan nie działa. No, ja znam instytucje w Polsce, które bez skargi w tej sprawie zabierały głos publicznie, to m.in. rzecznik praw obywatelskich, ale także wiele innych instytucji. One nie dostały żadnej skargi ani żadnego pisma, a wyraziły publicznie troskę o prywatność obywateli. Bo sprawowanie urzędu polega nie tylko na tym, że jest aktywność, jak jest skarga, gdyż są sprawy, które nie są skargowe, a bulwersują opinię publiczną i uderzają w interes publiczny, jakim jest prywatność obywateli. Pan w tej sprawie działań nie podjął, chociaż np. europejski inspektor ochrony danych w tej sprawie zabrał głos, mimo że skargi nie dostał, ale czuł się zobowiązany do tego, bo poważnie traktuje swoje obowiązki oraz troskę o obywateli i nadzieje obywateli, że instytucje państwa w sprawach ich dotyczących zabiorą głos. Pan tego głosu nie zabrał, chyba że czegoś nie wiem. Czy uważa pan, że byłoby nadużyciem pana urzędu, gdyby pan z troską odniósł się do naruszeń praw, możliwych naruszeń praw obywateli w Polsce, wyraził w tej sprawie zaniepokojenie i być może poinformował jedną czy drugą izbę lub instytucje publiczne o tym, że pan w tej sprawie ma jakąś określoną opinię?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#JanNowak">Panie Senatorze, musiałbym najpierw mieć rzeczowy dowód, że takie rzeczy mają miejsce. W tej chwili mamy jedynie… Ja zetknąłem się jedynie z zeznaniami podczas posiedzenia komisji kilku osób, które bardzo mgliście tę sprawę przedstawiają. Żadna z tych osób formalnie skargi nie złożyła. Mamy tylko protokoły… Ja mam tylko przesłane protokoły z posiedzeń komisji. Tak więc taka podstawa to jest żadna podstawa.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#JanNowak">Ale ja osobiście odpowiem panu, że wyrażam głęboką troskę. Ja uważam, że byłoby bardzo niedobrze, gdyby takie rzeczy miały miejsce. Uważam, że to byłaby rzecz bardzo, bardzo poważna, tak poważna, że wymagająca poważnych działań. Ale poważnych działań nie ze strony urzędu, który jest bezsilny de facto wobec tej sprawy…</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#Gloszsali">To zlikwidować…</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#JanNowak">No, niekoniecznie. Wie pan, ochrona danych osobowych nie… No, to jest szerszy temat. To nie jest inwigilacja itd. Inwigilacja bez podstaw prawnych jest przestępstwem. I gdyby tego dopuszczały się organy państwa, to z całą pewnością, niezależnie od wszystkiego, to potępiam.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#JanNowak">A jeśli chodzi o to, jaka jest moja rola i co ja mam robić, to ja mam chronić dane osobowe. Ale, Szanowny Panie Senatorze, w całej tej sprawie tu przedstawianej dane osobowe to jest drugorzędna kwestia. Tu chodzi o inwigilację, tu chodzi o wyciąganie tekstów z maili itd., itd. To jest w ogóle nieprawdopodobna sytuacja. Tam sprawa samych danych osobowych itd. nie jest… Można powiedzieć, że tak naprawdę to jest w tej całej sprawie na końcu. Jeżeli jednak ta sprawa rzeczywiście jest, ma potwierdzenie w jakichś dowodach, to ja stwierdzę, że to jest sprawa bardzo poważna, i wyrażam bardzo duże zaniepokojenie. Ale między wyrażeniem zaniepokojenia, co zrobili pan Wiewiórowski i rzecznik praw obywatelskich… Wyrażenie zaniepokojenia można… Ja je wyraziłem, ja autentycznie tym się niepokoję. Jednak podjęcie określonych działań, których podjęcia ode mnie się oczekuje… Tłumaczę, że nie jestem w stanie tych działań podjąć, bo jak je ukierunkować itd. My nigdy nie robimy kontroli ad hoc na zasadzie: coś znajdziemy. Zwykle jest przygotowywany plan kontroli, o kontroli informujemy podmioty i są kontrolowane konkretnie zabezpieczenia baz danych, które te podmioty mają. Na koniec wydajemy decyzję, a ta decyzja jest skarżona, idzie do sądu, sąd wojewódzki klepie naszą sprawę, potem zaś idzie to do Naczelnego Sądu Administracyjnego i, proszę państwa, sklep Morele staje się niewinny, mimo że dopuścił do wycieku danych 2 milionów 200 tysięcy Polaków. Taka rzecz nie zdarzyła się w żadnym kraju w Europie, a mimo to NSA daje taki wyrok i jest to wyrok ostateczny, wyrok bezdyskusyjny. I cóż możemy zrobić? Od początku… Tak dziwnie się zdarza, że te większe kary… Ale cóż to za wielkość kary? To była kara 2 milionów 800 tysięcy zł, tylko weźmy pod uwagę, że firma ma obroty wynoszące blisko 1 miliard zł, więc to rzeczywiście jest niewielka suma. Tyle mogę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#SławomirRybicki">Panie Prezesie, powiedział pan, że ochrona danych osobowych w sprawie Pegasusa ma znaczenie drugorzędne. No, dla pana powinna mieć znaczenie pierwszorzędne, bo jeśli chodzi o przestępstwa, to są oczywiście inne organy państwa, które powinny tym się zająć. Ja muszę powiedzieć, że słucham pana ze zdumieniem, ze zdumieniem słucham tego, że kwestia ochrony danych osobowych jest dla pana tak nieistotna, że jak nie ma…</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#JanNowak">Nie jest nieistotna.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#SławomirRybicki">…skargi, to pan nie podejmuje działań. No, muszę powiedzieć, i to jest opinia, nie pytanie, że moje sumienie nie pozwoli mi zagłosować za powierzeniem panu tej funkcji po raz kolejny, gdyż nie chroni pan danych obywateli w taki sposób, w jaki prezes tego urzędu, gdyby miał więcej dobrej woli lub wykazywał większą aktywność, lub bardziej się przejmował swoimi obowiązkami, by je chronił. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#JanNowak">Panie Senatorze – przepraszam, ale zostałem w pewien sposób wywołany – ja panu wyjaśniam, że ja nie powiedziałem, że sprawa ochrony danych osobowych jest dla mnie nieważna. Ja powiedziałem, że w tym przypadku, w tej sprawie ochrona danych osobowych jest stosunkowo w porównaniu z innymi problemami, ochroną dóbr osobistych, ochroną innych takich praw… Same dane osobowe i właściwa ochrona danych osobowych mają znaczenie mniejsze, ale to nie znaczy, że nie mają znaczenia. Ja nie powiedziałem, że to nie ma dla mnie znaczenia. Ma ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#JanNowak">Szanowni Państwo, RODO to rozporządzenie ogólne o ochronie osób fizycznych ze względu na ochronę danych osobowych. Tak więc ja chronię osoby fizyczne. To nie jest tak, że jest Urząd Ochrony Danych Osobowych… Ja nie chronię żadnych danych. Ja chronię właśnie osoby fizyczne ze względu na dane. Ten urząd jest do tego. I te osoby fizyczne, które składają do nas skargę, bo zostały w taki czy inny sposób dotknięte… Tak jak powiedziałem, każda ta skarga jest respektowana. Jednak trudno coś zrobić, gdy ktoś opowiada o czymś, ale skargi nie złożył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pan senator…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#SławomirRybicki">Jedno pytanie. Czy jest znane panu pojęcie „interes publiczny”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JanNowak">Tak.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#SławomirRybicki">Okej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Matecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#EwaMatecka">Panie Prezesie, proszę powiedzieć, jakie jest pana stanowisko, jako prezesa bardzo ważnej instytucji państwowej, Urzędu Ochrony Danych Osobowych, odnośnie do przetwarzania danych osobowych obywateli Polski przez duże modele językowe sztucznej inteligencji, takie jak np. ChatGPT? I czy spodziewa się pan, że mogą być roszczenia w związku z RODO? Wiemy dobrze, że ten model jest opracowany na podstawie dużego zbioru danych i robi się to w taki sposób, aby można było prowadzić rozmowę, a ten czat bardzo się angażuje w różne tematy w rozmowie. Czy spodziewa się pan roszczeń z tego tytułu? Jakie jest pana stanowisko w sprawie ochrony danych osobowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#JanNowak">No, trudno mówić o roszczeniach, ale tę sprawę śledzimy bardzo pilnie. W tej chwili jedynie Włosi zareagowali bardzo ostro na ChatGPT. To są tzw. sieci neuronowe trenowane, działające na zasobach internetu itd., przeszukujące internet i na tej bazie się uczące. I zarzuty szły w tym kierunku. No, można powiedzieć tak. Google też przeszukuje cały internet, wszystkie nasze przeglądarki przeszukują. ChatGPT jest modelem językowym i formułuje, zresztą bardzo zgrabnie, wypowiedzi. To jest oparte na architekturze OpenAI, to jest już chyba trzecia wersja ChatGPT. Do tej pory toczyła się dyskusja… Włosi to, inni to… O, zapomniałem państwu powiedzieć, że nasz organ współpracuje ściśle i stale z Europejską Radą Ochrony Danych, jesteśmy członkiem europejskiej rady. Sprawą zainteresowała się nie tylko Polska, ale i inne kraje, w związku z czym została powołana podgrupa, w której to podgrupie uczestniczymy, nasi przedstawiciele uczestniczą. Ta podgrupa zajmuje się w tej chwili, w ramach europejskiej rady, wyłącznie kwestią ChatGPT. Jako ciekawostkę mogę tylko powiedzieć, że dosłownie 2 dni temu dostałem informację, że pewne wyspecjalizowane programy – to wszystko trzeba jeszcze potwierdzić – stwierdziły, że ważne są nie tyle zagrożenia, które wynikały z tej dyskusji, z tego, że ChatGPT przeszukuje zasoby internetu, a więc bez pytania zagląda do naszych zasobów w internecie itd… Tym razem poszło o coś innego, a mianowicie o to, że po prostu wykradziono dane użytkowników. Na całym świecie z ChatGPT zdążyło skorzystać… To nie jest jeszcze potwierdzone, to musimy jeszcze zbadać. Ale mówi się, że wyciekły dane stu kilkudziesięciu tysięcy użytkowników, w tym tysiąc dwieście kilkadziesiąt użytkowników z Polski utraciło dane. Gdzieś nastąpił wypływ tych danych i w tzw. darknecie już się handluje tymi danymi. No więc to oprogramowanie stało się niebezpieczne nie tylko ze względu na filozofię samego oprogramowania, ale ze względu na po prostu słabe zabezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#JanNowak">Tak generalnie na sztuczną inteligencję należy patrzeć i optymistycznie, i z ogromną uwagą, uważając, że rodzi dużo zagrożeń, ale także, Szanowni Państwo, nieprawdopodobnie w naszym życiu pomaga. Sam widziałem tego typu oprogramowanie stosowane w diagnostyce medycznej, w diagnostyce raka. Ono pomaga w sposób znakomity. Żaden lekarz nie ma takiej pamięci, takich skojarzeń – lekarz może o czymś zapomnieć, coś pominąć – jakie prezentuje sztuczna inteligencja. Tak że to zjawisko obserwujemy, ale nie wyrywamy się z szeregu, tak jak to zrobili Włosi, tylko razem z innymi krajami Unii Europejskiej będziemy tak postępować, jak Unia wskaże. To nie jest pierwsze działanie, które wspólnie prowadzimy. Ono być może jakiś czas trwa, ale kiedyś szczęśliwie się skończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Jadwiga Rotnicka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#JadwigaRotnicka">Bardzo przepraszam, ale ja pewnych rzeczy z pańskiej wypowiedzi nie rozumiem. Urząd Ochrony Danych Osobowych… Na czym konkretnie polega pana praca? Co pan inicjuje? Czy pan tylko odpowiada na pytania? Bo mówi pan: tego nie mogę robić, tego nie mogę robić. A co pan może zrobić? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#JanNowak">Jak powiedziałem, Urząd Ochrony Danych Osobowych tak naprawdę zajmuje się ochroną osób fizycznych, a nie danych osobowych. Dane osobowe powinny być chronione przez podmioty, które gromadzą takie dane, przez właśnie sklepy internetowe, które korzystają, zarabiają ogromne pieniądze dzięki tym danym. Tymczasem my nadzorujemy i chronimy te dane osobowe.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#JanNowak">I czym my się zajmujemy? A więc tak: monitorowanie, egzekwowanie stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych RODO, upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o przepisach RODO, rozpatrywanie skarg, prowadzenie rejestru naruszeń, nadzorowanie kodeksów, zachęcanie do tworzenia kodeksów postępowania zgodnych z RODO, zatwierdzanie tych kodeksów, przygotowywanie wymogów akredytacji podmiotów monitorujących kodeksy, ustanawianie np. mechanizmów certyfikacji, a także doradztwo, zgodnie z prawem, dla rządu, ale przede wszystkim dla Sejmu i Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Halina Bieda, zdalnie. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Czy pani senator Bieda jest?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#HalinaBieda">Tak, już jestem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#HalinaBieda">Pani Marszałek, ja mam takie pierwsze pytanie: czy pan przewiduje jakieś zmiany organizacyjne, by przyspieszyć rozpatrywanie skarg i zwiększyć swoją kompetencję w sprawach – to jest jakby kontynuacja pytania pani senator Rotnickiej – jakie będą trafiać do urzędu, w związku z nowymi zakazami i obowiązkami przewidzianymi dla platform internetowych?</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#HalinaBieda">A drugie moje pytanie dotyczy tego, czy w związku z licznymi zastrzeżeniami co do funkcjonowania Urzędu Ochrony Danych Osobowych przewiduje pan wykonanie nowych kroków, jakichkolwiek zmian, aby to zaufanie trochę odbudować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#JanNowak">Szanowna Pani Senator, o tym, że jest źle, to dowiadujemy się, niestety, często z mediów. I często te informacje nie są prawdziwe i nie są właściwe. Kiedy stawałem przed komisją sejmową, była upowszechniana taka informacja, że pod względem rozpatrywania skarg to jest niedobrze, ponieważ w ogóle dochodzi do przewlekłości i w sumie było aż 86 spraw sądowych o przewlekłość w naszym urzędzie. Ale sprawdziliśmy to dokładnie i okazało się, że nie 86. Być może ktoś sobie tak to liczył, że wysyłał te skargi, ale one były bezzasadne. I w gruncie rzeczy po kontroli sądu – bo one trafiły do sądu, oczywiście – zostało 13. A z tych 13 zostało zaledwie kilka zasadnych. A więc zostało 0,02%. Ale wcześniej były informacje publiczne, że jest bardzo źle, że to jest 1,5% takich skarg o przewlekłość.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#JanNowak">Całą uwagę i całą siłę skupiamy na tym, żeby jak najszybciej, jak najsprawniej odpowiadać i służyć, służyć społeczeństwu. Ale mamy budżet, jaki mamy. Mamy budżet na tych 211 osób. Mamy legislację, mamy naruszenia, mamy kontrolę. Jak wiele spraw ma ogarniać ten urząd? Departament Skarg jest na pewno największym departamentem, ale, praktycznie rzecz biorąc, trudno sobie wyobrazić, żeby… To można poprawić jedynie sprawnością pracowników. Ale co zrobić, jeżeli pracownicy, którzy zdobywają u nas doświadczenie, odchodzą? Po jakimś czasie stają się wybitnymi specjalistami z jakiejś dziedziny i odchodzą. Szanowni Państwo, ostatnio… Ale my stajemy się kuźnią kadr. My możemy być dumni z tego powodu. Ale, Szanowni Państwo, powiem państwu, że inspektor ochrony danych osobowych w Senacie jest byłym naszym pracownikiem. Inspektor ochrony danych w Sejmie, nowy inspektor ochrony danych osobowych, pani dyrektor, jest naszą byłą panią dyrektor. W Ośrodku Informatyki Sejmu itd… Znakomity informatyk teraz jest tutaj. Dlaczego? Dlatego że państwo macie tutaj dodatek wynikający z cyberbezpieczeństwa, a nasza instytucja, pomimo że się od niej tyle oczekuje, takiego dodatku, prawa do takiego dodatku dla informatyków nie ma. I ja muszę zatrudniać znakomitych informatyków za ile? Za 7 tysięcy? A w tej chwili wszystkie urzędy, wszystkie ministerstwa mają ten dodatek informatyczny. I w tym momencie to jest granica. Będziemy robić wszystko… Usprawniliśmy organizacyjnie urząd, ale nie wyobrażam sobie, że bez większej liczby pracowników w jakiś zdecydowany sposób przyspieszymy czy poprawimy tę pracę. Szanowni Państwo, uruchomiliśmy infolinię, nie można zapominać o tym, że ta infolinia działa i że cały czas udzielamy porad. Niestety, wskutek edukacji, wskutek uświadamiania problemów przybywa nam tych skarg, przybywa nam osób uświadomionych, i mamy coraz więcej pytań, coraz więcej pism. No, to wszystko, co mogę pani odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">I ostatnie pytanie mam. Proszę mi powiedzieć, Panie Prezesie: czy prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych ma prawo weryfikować orzeczenia sądu administracyjnego? Jeżeli jest orzeczenie sądu administracyjnego, w tym wypadku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który nakazuje coś zrobić, to czy prezes może wstrzymać w jakikolwiek sposób wykonalność tego wyroku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#JanNowak">Bardzo dobre pytanie, wyjaśnię to pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ale ja bym chciała tylko wiedzieć, czy tak, czy nie, tylko tak lub nie.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#JanNowak">Oczywiście, że nie. Oczywiście, że nie. Ale, Szanowna Pani Marszałek, ja muszę to wyjaśnić, skoro to dalej funkcjonuje. Ja wyjaśniam i wyjaśniam, ale to na razie jakby skutku nie rodzi. Otóż wyjaśniam.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#JanNowak">Szanowni Państwo, pani poseł Gasiuk-Pihowicz zwróciła się do Kancelarii Sejmu w ramach dostępu do informacji publicznej o to, żeby kancelaria przedstawiła jej podpisy osób popierających członków kandydujących do KRS. Kancelaria odmówiła. Dlaczego kancelaria odmówiła i co było podstawą tej odmowy? Otóż kancelaria odmówiła, gdyż w ustawie o KRS, chyba w art. 81, było jasno sprecyzowane, że tych podpisów, tych list osób popierających, które stanowiły załączniki, tych załączników marszałek Sejmu nie publikuje. I na tej podstawie marszałek Sejmu odmówiła. Pani posłanka poszła do sądu, do sądu wojewódzkiego, który to sąd wojewódzki – działając cały czas w trybie dostępu do informacji publicznej, a więc na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej – wydał wyrok, że jednak kancelaria musi to ujawnić, bo ważniejszy jest dostęp do informacji niż zapisy… Wtedy kancelaria poszła do NSA, kasowała ten wyrok, była kasacja i w ostateczności był wyrok kasacyjny sądu w tej sprawie, o którym mówi się, że ja go uniemożliwiłem, zlekceważyłem itd.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#JanNowak">Szanowni Państwo, ogłaszam to publicznie: to był poważny prawomocny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego i w życiu sobie nie wyobrażam, żebym ja powiedział kiedyś, że takiego wyroku nie należy wykonać. Oczywiście, że kancelaria miała ten wyrok wykonać. Tylko jak? I tu powstaje pewien problem. Proszę państwa, w momencie kiedy pani Gasiuk-Pihowicz złożyła wniosek, a kancelaria odmówiła, czyli podjęła tę decyzję administracyjną, nie było jeszcze RODO, RODO nie obowiązywało, ale już miesiąc potem obowiązywało. Jednak sądy, i ten sąd wojewódzki, i Naczelny Sąd Administracyjny, rozpatrywały sprawę w stanie prawnym sprzed RODO. Szanowni Państwo, w międzyczasie zmieniła się sytuacja, bo weszło nowe prawo, którego jednak Naczelny Sąd Administracyjny, mimo że to prawo obowiązywało od roku, nie uwzględniał. Bo nie mógł. Nie mógł, bo ten sąd musiał to według stanu prawnego obowiązującego w tamtym momencie to ocenić. I teraz co się dzieje? Wpływa skarga. Wpływa skarga, ja musze ją rozpatrzeć. Jednego z tych sędziów, który to… Oczywiście pojawia się druga itd., tak że zrobiliśmy od razu, z urzędu, tak, żeby wszystkich, cała grupę to objęło. A więc wpływa ta skarga, analizuję to pod kątem RODO i, Szanowni Państwo, wychodzi na to, że niestety, ale tych danych nie powinno się ujawniać. I to jest inne postępowanie, bo, proszę państwa, wtedy w sprawie była pani Gasiuk-Pihowicz i Sejm, a sąd rozsądzał sprawę w trybie dostępu do informacji. A tu mamy co innego. Tu grupa ludzi walczy nie o dostęp do informacji, ale o ochronę swoich dóbr, a ja mam ich chronić, bo ja taki mam obowiązek. Czyli – uwaga! – nie ma tzw. związania sprawy, tego, że ja jestem związany wyrokiem. Pan sędzia Szustakiewicz może wypisać… Ale tego nie ma, dlatego że pod względem i podmiotowym, i przedmiotowym to są 2 różne sprawy. I na to dictum, na kasację do NSA, na to wszystko pan przewodniczący nie odpowiedział, ten sąd nie odpowiedział. Ale na to, że ja jestem faszystą, jak najbardziej. A więc, Szanowni Państwo, troszeczkę… Tak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#JanNowak">Czyli co ja uważałem? Ja uważałem, że… Co myśmy zrobili w tej sprawie? Wprowadziliśmy postępowanie zabezpieczające, tzn. żeby do czasu wyjaśnienia sprawy nie przetwarzać tych danych. To jedynie postępowanie zabezpieczające. I, Szanowni Państwo, mówię to tu, w Senacie: ja decyzji w tej sprawie do tej pory nie podjąłem. A co się wyprawia przez 4 lata? Nie ma mojej decyzji w tej sprawie administracyjnej, ja tylko wprowadziłem postępowanie zabezpieczające – bo przecież jak to się wyleje, jeśli te dane wypłyną, to… No, już nie będzie sprawy. O czym będziemy dyskutować?</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję panu bardzo za tą szeroką odpowiedź…</u>
          <u xml:id="u-336.7" who="#JanNowak">Ale ja jeszcze nie skończyłem.</u>
          <u xml:id="u-336.8" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ale mnie chodziło o coś zupełnie innego…</u>
          <u xml:id="u-336.9" who="#JanNowak">Pytanie było krótkie, ale ja bym…</u>
          <u xml:id="u-336.10" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ja znam to… Krótkie. I ja znam to, znam też wyrok z kwietnia tego roku, w którym sąd stwierdził, że pan naruszył ślubowanie. I generalnie dlatego o to mi chodziło…</u>
          <u xml:id="u-336.11" who="#JanNowak">No właśnie, właśnie dlatego, że pani zna ten wyrok, próbowałem przedstawić, jak ten wyrok… A jednocześnie, Pani Marszałek, ja tu zeznaję… jestem tu w charakterze gościa i to, czy senatorowie mnie wybiorą, czy nie, tzn. czy mnie poprą, czy nie poprą, jest ważne, w związku z tym ja po prostu chciałem przedstawić, że niestety ten wyrok – a ściślej mówiąc, uzasadnienie tego wyroku – opiera się w dużej mierze, w istotnych sprawach, przynajmniej w 2 sprawach, na kłamstwach, na tym, że pan sędzia Szustakiewicz minął się z prawdą, pisząc ten wyrok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję panu za te odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Informuję również, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję za przedstawienie swojej kandydatury i udzielenie odpowiedzi na pytania senatorów.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#JanNowak">Ja również dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-337.6" who="#GabrielaMorawskaStanecka">I proszę o zabranie głosu senatora Marcina Bosackiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MarcinBosacki">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MarcinBosacki">Gdy Senat ma dokonać wyboru lub zatwierdzić sejmowy wybór, kogoś na wysokie stanowisko państwowe, jest nam, senatorom, oczywiście łatwiej, gdy ta osoba już na tym stanowisku służyła. Wówczas do oceny tej osoby wystarczy tak naprawdę dorobek, jego dotychczasowe osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#MarcinBosacki">Pana obszerne, choć moim zdaniem niespecjalnie satysfakcjonujące wyjaśnienia, są więc dla mnie – i wierzę, że dla całej większości demokratycznej w Senacie również – drugorzędne w porównaniu z tym, co pan już miał okazję przez lata na stanowisku prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych zaprezentować.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#MarcinBosacki">Skupię się na jednym przykładzie, ale niezwykle ważnym, i na tym, co do czego mam absolutnie pewną wiedzę, czyli pańskich działaniach, a właściwie niestety braku działań w zbadaniu tego, w jaki sposób nie chroniono i atakowano prawa do prywatności i ochrony danych obywateli, osób fizycznych, w aferze Pegasusa. Mam taką wiedzę jako przewodniczący komisji senackiej do spraw Pegasusa. Pani marszałek Morawska-Stanecka jest moją zastępczynią, a również pytający pana pan senator Rybicki jest drugim zastępcą.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#MarcinBosacki">Wie pan co, Panie Prezesie, ja jestem głęboko rozczarowany pana odpowiedziami udzielanymi dzisiaj na sali, ale przede wszystkim odpowiedziami i ich brakiem na moje pisma, które do pana w imieniu komisji Senatu Rzeczypospolitej, czyli w imieniu organu władzy w Polsce, wysyłałem. W marcu ubiegłego roku zwróciłem panu uwagę na informację o prawdopodobnym, nielegalnym pozyskaniu, głównie w roku 2019, danych osobowych klientów kilku firm i ich wykorzystaniu w celu sprzecznego z obowiązującym prawem zainfekowania telefonów komórkowych. Chodziło o wykradzenie danych uczestników programów lojalnościowych takich firm, jak: CCC SA; Infor; Komex; P4, właściciela marki Play; GTC; VRG; HTC; PKN Orlen. Na podstawie aplikacji lub programów lojalnościowych tych firm infekowano telefony osób, które dla obecnej władzy i jej policji politycznej, czyli CBA, były uznawane za niebezpieczne czy niewygodne. Pan mi odpowiedział podobnie jak dzisiaj, że generalnie pan nic do tego nie ma. W dodatku – przepraszam za słowo – insynuował pan, jakobym żądał od pana przeprowadzenia kontroli. Zacytuję pana słowa: „nie można przy tym pominąć, iż podmiotom i organom nie służy prawo żądania przeprowadzenia kontroli przez organ właściwy w sprawie ochrony danych osobowych”. Kiedy ja… Gdyby pan chociaż przeczytał to, co ja do pana wysyłałam, dokładniej, toby pan wiedział, że ja użyłem słów „uprzejmie proszę o przeprowadzenie…”, a nie „żądam”. Nawet w takich sprawach nie potrafi pan dochować precyzji właściwej piastowanemu przez pana urzędowi. Po tym piśmie, które pan do mnie przysłał, w którym de facto powiedział pan, że nic pan w tej sprawie nie może zrobić, wysłałem do pana – prawie miesiąc temu – kolejne pismo, po kolejnych zeznaniach senatora Brejzy. Ale przypomniałem w nim również niewątpliwe przypadki wykradzenia danych od pana mecenasa Romana Giertycha i pani prokurator Ewy Wrzosek. Jeśli chodzi o pana senatora Brejzę, to wskazywałem na to ponad wszelką wątpliwość, bo widzieliśmy te pliki, wysyłane mu w imieniu sztabu czy członków sztabu, grafików sztabu wyborczego w 2019 r., sztabu, którym pan senator Brejza kierował, czyli wysyłane mu rzekomo przez współpracowników, jak też szefową Biura Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej w Sejmie. To były sfałszowane analizy, sfałszowane grafiki, sfałszowane dane. Jest mi przykro, że po prawie 3 tygodniach nie dostałem od pana odpowiedzi. Pan twierdzi, że pan ją dzisiaj wysłał. To jest żart. Przed chwilą sprawdziłem, dlatego dzwoniłem.</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#JanNowak">Wysłana jest na pewno.</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#MarcinBosacki">Senat nie dostał tej odpowiedzi. Być może pan ją wysłał pół godziny temu albo wtedy, kiedy pan mówił, to pana współpracownicy coś na chybcika wysłali.</u>
          <u xml:id="u-338.7" who="#MarcinBosacki">Powiem panu szczerze, pan nie chce sprawować władzy, którą panu ustawy i system prawa Rzeczypospolitej przekazały. Pan ucieka przed tą odpowiedzialnością. Potwierdzają to 2 cytaty, fragmenty wypowiedzi, które pan przedstawił. Jeśli pan uważa, że w sprawie Pegasusa sprawa danych osobowych jest tu na samym końcu, to pan nie rozumie, jaka jest pana rola w systemie sprawowania władzy w Rzeczypospolitej. Jest to rola ochrony danych obywateli. Pan nie chce tego robić. I drugi fragment. Pan sam powiedział, że w wielu sprawach jest pan bezsilny. Zrobimy wszystko, żeby na pana stanowisku zastąpił pana ktoś, kto będzie się czuł mniej bezsilny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Dla porządku informuję, że senator Adam Szejnfeld złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że głosowanie w tej sprawie zostanie przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-339.5" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Proszę o wysłuchanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JerzyWcisła">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#JerzyWcisła">Wspólne posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisji Obrony Narodowej poświęcone rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych na sześćdziesiątym trzecim posiedzeniu Senatu do ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 994, odbędzie się 10 minut po ogłoszeniu przerwy w sali 176. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Ogłaszam przerwę do godziny 21.00.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Po przerwie odbędą się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#komentarz">Przerwa w obradach od godziny 16 minut 32 do godziny 21 minut 01</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#TomaszGrodzki">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#TomaszGrodzki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#TomaszGrodzki">Szanowni Państwo Senatorowie, przypominam, że kolejne, sześćdziesiąte czwarte posiedzenie Senatu planowane jest na dni 12 i 13 lipca 2023 r. Porządek obrad tego posiedzenia zostanie dostarczony państwu drogą elektroniczną, ale uprzedzam, że jest 30 punktów.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#TomaszGrodzki">Jednocześnie pragnę poinformować państwa senatorów, że jeżeli 1 lipca będzie zniesiony stan zagrożenia epidemicznego, to posiedzenia Senatu, jak również posiedzenia komisji senackich odbywać się będą wyłącznie w formule stacjonarnej.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#TomaszGrodzki">Ponadto osoby wymienione w art. 60 ust. 2, 3 i 6 Regulaminu Senatu również nie będą mogły uczestniczyć w posiedzeniach komisji w sposób zdalny – mówimy tu o gościach.</u>
          <u xml:id="u-342.5" who="#TomaszGrodzki">Była próba uzgodnienia międzyklubowego, no ale zakończona bez finału, tak że taki tryb będzie przyjęty, i to wygląda na to, że już do końca kadencji – bo chyba nie ma przesłanek ku temu, żeby ten stan zagrożenia miał być przywrócony.</u>
          <u xml:id="u-342.6" who="#Gloszsali">Może kadencję przedłużą…</u>
          <u xml:id="u-342.7" who="#Gloszsali">Może pan marszałek by powiedział…</u>
          <u xml:id="u-342.8" who="#JerzyFedorowicz">Nie no, szkarlatyna jest, ale to dotyczy dzieci…</u>
          <u xml:id="u-342.9" who="#TomaszGrodzki">A tu czasami duże dzieci też się trafiają.</u>
          <u xml:id="u-342.10" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-342.11" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-342.12" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu trzeciego porządku obrad: ustawa o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-342.13" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 999 Z.</u>
          <u xml:id="u-342.14" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, panią senator Magdalenę Kochan, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-342.15" who="#Gloszsali">Nie ma pani senator.</u>
          <u xml:id="u-342.16" who="#TomaszGrodzki">Czy pani senator się łączy, czy…</u>
          <u xml:id="u-342.17" who="#Gloszsali">Nie ma jej.</u>
          <u xml:id="u-342.18" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-342.19" who="#TomaszGrodzki">Proszę skontaktować z panią senator… O! Jest pani senator Kochan.</u>
          <u xml:id="u-342.20" who="#TomaszGrodzki">Pani senator sprawozdaje. Tak że prosimy panią senator o sprawozdanie zawarte w druku nr 999 Z, o sprawozdanie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MagdalenaKochan">Przepraszając państwa za spóźnienie, proszę o odrzucenie wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek, przyjęcie 2 poprawek i przegłosowanie ustawy w całości z nimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#TomaszGrodzki">Czy państwo senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos? Przypomnę, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili państwo senatorowie Gorgoń-Komor, Libicki i Kochan.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#TomaszGrodzki">Głosujemy nad wnioskiem Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-344.5" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-344.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-344.7" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-344.8" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-344.9" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 43 – za, 51 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-344.10" who="#komentarz">Głosowanie nr 5</u>
          <u xml:id="u-344.11" who="#TomaszGrodzki">Wobec odrzucenia wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami, które są dwie i należy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-344.12" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-344.13" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-344.14" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-344.15" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Szejnfeld, proszę zobaczyć, czy głos jest wysłany.</u>
          <u xml:id="u-344.16" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-344.17" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 93 senatorów, 49 – za, 43 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-344.18" who="#komentarz">Głosowanie nr 6</u>
          <u xml:id="u-344.19" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-344.20" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-344.21" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-344.22" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-344.23" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-344.24" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 94 – za, nikt nie był przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-344.25" who="#komentarz">Głosowanie nr 7</u>
          <u xml:id="u-344.26" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-344.27" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu czwartego porządku obrad: ustawa o świadczeniu wspierającym.</u>
          <u xml:id="u-344.28" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 989 Z.</u>
          <u xml:id="u-344.29" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Jana Filipa Libickiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#JanFilipLibicki">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#JanFilipLibicki">Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która obradowała w dniu dzisiejszym, prosi o odrzucenie wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek oraz o przyjęcie poprawek nr 1, 5, 7–36, 38–41, 43, 47–49, 52–60, 62, 65–68, 70, 72, 74–77 oraz 80. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#TomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos? Informuję, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili państwo senatorowie Gorgoń-Komor, Libicki, Kochan i Hibner.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.8" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.9" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 2 – za, 94 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.10" who="#komentarz">Głosowanie nr 8</u>
          <u xml:id="u-346.11" who="#TomaszGrodzki">Wobec odrzucenia wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-346.12" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 1, 18 i 47 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.13" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.14" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.15" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.16" who="#TomaszGrodzki">Milcząco przyjąłem, że Senat wyraził zgodę na zblokowanie niektórych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-346.17" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.18" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 95 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.19" who="#komentarz">Głosowanie nr 9</u>
          <u xml:id="u-346.20" who="#TomaszGrodzki">Nad poprawkami nr 2, 3, 69, 71, 73 należy głosować łącznie, przy czym przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawkami nr 72 i 74.</u>
          <u xml:id="u-346.21" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.22" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.23" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.24" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Chybicka głosuje?</u>
          <u xml:id="u-346.25" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.26" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 45 – przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.27" who="#komentarz">Głosowanie nr 10</u>
          <u xml:id="u-346.28" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 4 i 6 należy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką nr 5.</u>
          <u xml:id="u-346.29" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.30" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.31" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.32" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.33" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.34" who="#komentarz">Głosowanie nr 11</u>
          <u xml:id="u-346.35" who="#TomaszGrodzki">I teraz jest duży pakiet poprawek: poprawki nr 7–17, 20–27, 30, 33, 35, 36, 38–41, 43, 49, 53, 55, 57–60, 65, 66 i 70.</u>
          <u xml:id="u-346.36" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.37" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.38" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.39" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.40" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-346.41" who="#komentarz">Głosowanie nr 12</u>
          <u xml:id="u-346.42" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 19 i 67 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.43" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.44" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.45" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.46" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.47" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.48" who="#komentarz">Głosowanie nr 13</u>
          <u xml:id="u-346.49" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 28, 52, 75 i 76 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.50" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.51" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.52" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.53" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.54" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.55" who="#komentarz">Głosowanie nr 14</u>
          <u xml:id="u-346.56" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 29.</u>
          <u xml:id="u-346.57" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.58" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.59" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.60" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.61" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 93 senatorów, 50 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.62" who="#komentarz">Głosowanie nr 15</u>
          <u xml:id="u-346.63" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 31.</u>
          <u xml:id="u-346.64" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.65" who="#Gloszsali">Rany boskie, co za samotna popraweczka!</u>
          <u xml:id="u-346.66" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.67" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.68" who="#TomaszGrodzki">Panowie Senatorowie Bosacki i Rybicki, proszę zerknąć, czy panowie głosowali.</u>
          <u xml:id="u-346.69" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.70" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.71" who="#komentarz">Głosowanie nr 16</u>
          <u xml:id="u-346.72" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 32 i 34 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.73" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.74" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.75" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.76" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.77" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.78" who="#komentarz">Głosowanie nr 17</u>
          <u xml:id="u-346.79" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 37.</u>
          <u xml:id="u-346.80" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.81" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.82" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.83" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.84" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.85" who="#komentarz">Głosowanie nr 18</u>
          <u xml:id="u-346.86" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 42 i 79 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.87" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.88" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.89" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.90" who="#komentarz">Sygnał telefonu komórkowego</u>
          <u xml:id="u-346.91" who="#TomaszGrodzki">Panie Senatorze Pociej, proszę zerknąć.</u>
          <u xml:id="u-346.92" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.93" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-346.94" who="#Gloszsali">Co się dzieje, Panie Marszałku?</u>
          <u xml:id="u-346.95" who="#TomaszGrodzki">Jeśli ktoś nie zagłosuje z daleka, to czekamy 20 sekund, dając mu szansę. Taki tu jest system.</u>
          <u xml:id="u-346.96" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 51 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.97" who="#komentarz">Głosowanie nr 19</u>
          <u xml:id="u-346.98" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 44.</u>
          <u xml:id="u-346.99" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.100" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.101" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.102" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Ujazdowski zerknie, czy oddał głos.</u>
          <u xml:id="u-346.103" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.104" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.105" who="#komentarz">Głosowanie nr 20</u>
          <u xml:id="u-346.106" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 45, 61 i 78 należy głosować łącznie, przy czym przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką nr 62.</u>
          <u xml:id="u-346.107" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.108" who="#Glosyzsali">Za!</u>
          <u xml:id="u-346.109" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.110" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.111" who="#TomaszGrodzki">Niech pan senator Ziemniak zerknie, czy wysłał sygnał.</u>
          <u xml:id="u-346.112" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.113" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.114" who="#komentarz">Głosowanie nr 21</u>
          <u xml:id="u-346.115" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 46.</u>
          <u xml:id="u-346.116" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.117" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.118" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.119" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-346.120" who="#Gloszsali">Nie ma tego.</u>
          <u xml:id="u-346.121" who="#TomaszGrodzki">Mogę przeczytać, co to za poprawka.</u>
          <u xml:id="u-346.122" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.123" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 93 senatorów, 52 – za, 34 – przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.124" who="#komentarz">Głosowanie nr 22</u>
          <u xml:id="u-346.125" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 48 i 68 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.126" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.127" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.128" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.129" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.130" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 51 – za, 43 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.131" who="#komentarz">Głosowanie nr 23</u>
          <u xml:id="u-346.132" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 50.</u>
          <u xml:id="u-346.133" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.134" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.135" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.136" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Tyszkiewicz, proszę zerknąć, czy sygnał jest wysłany.</u>
          <u xml:id="u-346.137" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.138" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, żaden senator się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.139" who="#komentarz">Głosowanie nr 24</u>
          <u xml:id="u-346.140" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 51.</u>
          <u xml:id="u-346.141" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.142" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.143" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.144" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.145" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, żaden senator się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.146" who="#komentarz">Głosowanie nr 25</u>
          <u xml:id="u-346.147" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 54 i 77 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.148" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.149" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.150" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.151" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.152" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.153" who="#komentarz">Głosowanie nr 26</u>
          <u xml:id="u-346.154" who="#TomaszGrodzki">Nad poprawkami nr 56 i 80 również należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.155" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.156" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.157" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.158" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.159" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.160" who="#komentarz">Głosowanie nr 27</u>
          <u xml:id="u-346.161" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 63.</u>
          <u xml:id="u-346.162" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.163" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.164" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.165" who="#TomaszGrodzki">Proszę… A, jeszcze chwila.</u>
          <u xml:id="u-346.166" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.167" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.168" who="#komentarz">Głosowanie nr 28</u>
          <u xml:id="u-346.169" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 64.</u>
          <u xml:id="u-346.170" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.171" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.172" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.173" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.174" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 51 – za, 43 – przeciw, żaden senator nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-346.175" who="#komentarz">Głosowanie nr 29</u>
          <u xml:id="u-346.176" who="#TomaszGrodzki">Poprawka… I to są wszystkie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-346.177" who="#TomaszGrodzki">Pozostaje nam głosowanie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-346.178" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.179" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.180" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.181" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.182" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-346.183" who="#komentarz">Głosowanie nr 30</u>
          <u xml:id="u-346.184" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o świadczeniu wspierającym.</u>
          <u xml:id="u-346.185" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu piątego porządku obrad: ustawa o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek.</u>
          <u xml:id="u-346.186" who="#TomaszGrodzki">Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o odrzucenie ustawy. Druki senackie nr 986 A i 986 B.</u>
          <u xml:id="u-346.187" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały, nad wnioskiem o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-346.188" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-346.189" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-346.190" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-346.191" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.192" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 było za, 44 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-346.193" who="#komentarz">Głosowanie nr 31</u>
          <u xml:id="u-346.194" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek.</u>
          <u xml:id="u-346.195" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu szóstego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-346.196" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 993 Z.</u>
          <u xml:id="u-346.197" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Janusza Pęcherza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#JanuszPęcherz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#JanuszPęcherz">Komisje na posiedzeniu rozpatrzyły dzisiaj wnioski zgłoszone we wczorajszej debacie i przedstawiają Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko: Wyskoki Senat raczy przyjąć wniosek zawarty w pkcie 2. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#TomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#TomaszGrodzki">Przypomnę, że byli to panowie senatorowie Bosacki i Pęcherz.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#TomaszGrodzki">Przestępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, przyjęcie poprawki nr 1 wykluczy głosowanie nad poprawką nr 2.</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-348.8" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-348.9" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.10" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 2 – za, 94 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-348.11" who="#komentarz">Głosowanie nr 32</u>
          <u xml:id="u-348.12" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, ponieważ została odrzucona poprawka nr 1, głosujemy nad poprawką nr 2.</u>
          <u xml:id="u-348.13" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-348.14" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-348.15" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-348.16" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.17" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 45 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-348.18" who="#komentarz">Głosowanie nr 33</u>
          <u xml:id="u-348.19" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-348.20" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-348.21" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-348.22" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-348.23" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.24" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 było za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-348.25" who="#komentarz">Głosowanie nr 34</u>
          <u xml:id="u-348.26" who="#TomaszGrodzki">Głosujemy zatem nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-348.27" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-348.28" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-348.29" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-348.30" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.31" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-348.32" who="#komentarz">Głosowanie nr 35</u>
          <u xml:id="u-348.33" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-348.34" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu siódmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-348.35" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 992 Z.</u>
          <u xml:id="u-348.36" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Zygmunta Frankiewicza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#ZygmuntFrankiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#ZygmuntFrankiewicz">Komisje wnoszą o przyjęcie poprawek od pierwszej do osiemnastej, od dwudziestej do dwudziestej trzeciej, od dwudziestej piątej do trzydziestej siódmej oraz od trzydziestej dziewiątej do czterdziestej drugiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#TomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#TomaszGrodzki">Przypomnę, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili państwo senatorowie: Lamczyk, Komarnicki, Dunin, Bieda, Morawska-Stanecka, Kwiatkowski, Matecka i Frankiewicz.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że senator Artur Dunin wycofał swój wniosek zawarty w punkcie dwudziestym czwartym w druku nr 992 Z.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#TomaszGrodzki">Czy ktoś z państwa senatorów chce podtrzymać wycofany wniosek? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-350.7" who="#TomaszGrodzki">Rozumiem, że nie ma sprzeciwu wobec blokowania niektórych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-350.8" who="#TomaszGrodzki">Nad poprawkami nr 1 i 40 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-350.9" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.10" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.11" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.12" who="#TomaszGrodzki">Jeszcze pan senator Tyszkiewicz i pani senator Sekuła, proszę.</u>
          <u xml:id="u-350.13" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.14" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.15" who="#komentarz">Głosowanie nr 36</u>
          <u xml:id="u-350.16" who="#TomaszGrodzki">Teraz będzie poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-350.17" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.18" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.19" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.20" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.21" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.22" who="#komentarz">Głosowanie nr 37</u>
          <u xml:id="u-350.23" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 3, 4, 6, 7, 13, 14, 15, 17, 20, 23, 31, 33, 34 oraz 41 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-350.24" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.25" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.26" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.27" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.28" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 94 – za, 2 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.29" who="#komentarz">Głosowanie nr 38</u>
          <u xml:id="u-350.30" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-350.31" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.32" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.33" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.34" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.35" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.36" who="#komentarz">Głosowanie nr 39</u>
          <u xml:id="u-350.37" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 8, 16 i 30 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-350.38" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.39" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.40" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.41" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.42" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.43" who="#komentarz">Głosowanie nr 40</u>
          <u xml:id="u-350.44" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 9, 11, 37 i 39 należy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką nr 38.</u>
          <u xml:id="u-350.45" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.46" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.47" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.48" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Orzechowska, proszę zerknąć, czy wysłany sygnał…</u>
          <u xml:id="u-350.49" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.50" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.51" who="#komentarz">Głosowanie nr 41</u>
          <u xml:id="u-350.52" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 10.</u>
          <u xml:id="u-350.53" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.54" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.55" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.56" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.57" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.58" who="#komentarz">Głosowanie nr 42</u>
          <u xml:id="u-350.59" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 12.</u>
          <u xml:id="u-350.60" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.61" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.62" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.63" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.64" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.65" who="#komentarz">Głosowanie nr 43</u>
          <u xml:id="u-350.66" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, przyjęcie poprawki nr 18 wykluczy głosowanie nad poprawką nr 19.</u>
          <u xml:id="u-350.67" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.68" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.69" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.70" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.71" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.72" who="#komentarz">Głosowanie nr 44</u>
          <u xml:id="u-350.73" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 21.</u>
          <u xml:id="u-350.74" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.75" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.76" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.77" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.78" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.79" who="#komentarz">Głosowanie nr 45</u>
          <u xml:id="u-350.80" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 22.</u>
          <u xml:id="u-350.81" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.82" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.83" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.84" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.85" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.86" who="#komentarz">Głosowanie nr 46</u>
          <u xml:id="u-350.87" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 25.</u>
          <u xml:id="u-350.88" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.89" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.90" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.91" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.92" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.93" who="#komentarz">Głosowanie nr 47</u>
          <u xml:id="u-350.94" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 26.</u>
          <u xml:id="u-350.95" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.96" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.97" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.98" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.99" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.100" who="#komentarz">Głosowanie nr 48</u>
          <u xml:id="u-350.101" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 26…</u>
          <u xml:id="u-350.102" who="#Gloszsali">Nr 27.</u>
          <u xml:id="u-350.103" who="#TomaszGrodzki">Nr 27, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-350.104" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.105" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.106" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.107" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.108" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.109" who="#komentarz">Głosowanie nr 49</u>
          <u xml:id="u-350.110" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 28.</u>
          <u xml:id="u-350.111" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.112" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.113" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.114" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Błaszczyk… Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.115" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.116" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.117" who="#komentarz">Głosowanie nr 50</u>
          <u xml:id="u-350.118" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 29, 32, 36 i 42 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-350.119" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.120" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.121" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.122" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Jan Maria Jackowski… Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.123" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.124" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.125" who="#komentarz">Głosowanie nr 51</u>
          <u xml:id="u-350.126" who="#TomaszGrodzki">Teraz poprawka nr 35.</u>
          <u xml:id="u-350.127" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.128" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.129" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.130" who="#TomaszGrodzki">Panie Senatorze Borowski, proszę zerknąć… A, i jeszcze senator Gromek.</u>
          <u xml:id="u-350.131" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-350.132" who="#TomaszGrodzki">Panie Senatorze Borowski, proszę zerknąć, czy głos jest wysłany.</u>
          <u xml:id="u-350.133" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.134" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-350.135" who="#komentarz">Głosowanie nr 52</u>
          <u xml:id="u-350.136" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-350.137" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-350.138" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-350.139" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-350.140" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-350.141" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-350.142" who="#komentarz">Głosowanie nr 53</u>
          <u xml:id="u-350.143" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-350.144" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu ósmego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-350.145" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu, Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisji Środowiska, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie, które znajduje się w druku nr 988 Z.</u>
          <u xml:id="u-350.146" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Stanisława Lamczyka, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#StanisławLamczyk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#StanisławLamczyk">W imieniu połączonych komisji proponuję przyjęcie poprawek nr 1, 2, 4, 5, 6, 7. Komisje głosowały przeciw poprawce nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#TomaszGrodzki">Czy pozostały senator sprawozdawca, pan senator Wojciech Piecha, chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.9" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Konieczny głosuje?</u>
          <u xml:id="u-352.10" who="#TomaszGrodzki">I pani senator Czudowska, proszę sprawdzić, czy głos został wysłany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.11" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.12" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.13" who="#komentarz">Głosowanie nr 54</u>
          <u xml:id="u-352.14" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-352.15" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.16" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.17" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.18" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.19" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.20" who="#komentarz">Głosowanie nr 55</u>
          <u xml:id="u-352.21" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-352.22" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.23" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.24" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.25" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.26" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 45 – za, 49 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-352.27" who="#komentarz">Głosowanie nr 56</u>
          <u xml:id="u-352.28" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 4–6 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-352.29" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.30" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.31" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.32" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Zdrojewska niech zerknie, czy nacisnęła guzik.</u>
          <u xml:id="u-352.33" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.34" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.35" who="#komentarz">Głosowanie nr 57</u>
          <u xml:id="u-352.36" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 7.</u>
          <u xml:id="u-352.37" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.38" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.39" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.40" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.41" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.42" who="#komentarz">Głosowanie nr 58</u>
          <u xml:id="u-352.43" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-352.44" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.45" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.46" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.47" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.48" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 94 – za, 1 – przeciw, wstrzymał się 1 senator.</u>
          <u xml:id="u-352.49" who="#komentarz">Głosowanie nr 59</u>
          <u xml:id="u-352.50" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-352.51" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dziewiątego porządku obrad: ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu.</u>
          <u xml:id="u-352.52" who="#TomaszGrodzki">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu oraz Komisja Środowiska przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o wprowadzenie poprawek do ustawy; druk senacki nr 991 A.</u>
          <u xml:id="u-352.53" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-352.54" who="#TomaszGrodzki">Wpłynęła propozycja dotycząca tego punktu, żeby wszystkie poprawki, nr 1–28, zblokować w jedno głosowanie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że tak głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-352.55" who="#JerzyCzerwiński">Oprócz</u>
          <u xml:id="u-352.56" who="#TomaszGrodzki">Oprócz poprawki nr 5, tak? Okej. Czyli głosujemy najpierw nad poprawkami nr 1–4 i nr 6–28. To jest jedno głosowanie. Potem będzie głosowanie nad poprawką nr 5.</u>
          <u xml:id="u-352.57" who="#TomaszGrodzki">Głosujemy nad poprawkami nr 1–4 i 6–28. Tak? Pan… Zapisaliście, tak?</u>
          <u xml:id="u-352.58" who="#TomaszGrodzki">Proszę o uruchomienie maszyny.</u>
          <u xml:id="u-352.59" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.60" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.61" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.62" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.63" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.64" who="#komentarz">Głosowanie nr 60</u>
          <u xml:id="u-352.65" who="#TomaszGrodzki">Pozostaje nam poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-352.66" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.67" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.68" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.69" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.70" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 3 – przeciw, 42 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-352.71" who="#komentarz">Głosowanie nr 61</u>
          <u xml:id="u-352.72" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy zatem do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-352.73" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.74" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.75" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.76" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.77" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 94 – za, nikt nie był przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-352.78" who="#komentarz">Głosowanie nr 62</u>
          <u xml:id="u-352.79" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu.</u>
          <u xml:id="u-352.80" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dziesiątego porządku obrad: ustawa o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021–2027.</u>
          <u xml:id="u-352.81" who="#TomaszGrodzki">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek; druk senacki nr 985 A.</u>
          <u xml:id="u-352.82" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały o przyjęciu ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-352.83" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-352.84" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-352.85" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-352.86" who="#TomaszGrodzki">Proszę po podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.87" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-352.88" who="#komentarz">Głosowanie nr 63</u>
          <u xml:id="u-352.89" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021–2027.</u>
          <u xml:id="u-352.90" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu jedenastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-352.91" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 998 Z.</u>
          <u xml:id="u-352.92" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Jerzego Chróścikowskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Marszałku, w imieniu 2 komisji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz komisji rolnictwa, po dzisiejszym spotkaniu raczymy poprzeć poprawki: nr 1, 3–12, 14–18, 20–22 i 24–26. Jeśli mogę – bo jestem także wnioskodawcą razem z senatorem Pupą i Błaszczykiem – chciałbym prosić, żeby poprzeć poprawkę nr 23, gdyż w innym przypadku byłaby niespójność w głosowaniu, dlatego że w przypadku jednych organizacji zmieniliśmy z 30 do 15 członków, a w przypadku indywidualnych rolników nie zmieniliśmy tego na posiedzeniu komisji. W związku z tym w imieniu nas 3 proponuję, żeby poprzeć również poprawkę nr 23.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#TomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos? Przypomnę, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili panowie senatorowie Bober, Libicki, Godyla, Pęcherz, Chróścikowski, Pupa i Błaszczyk.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#TomaszGrodzki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, zarządzę głosowanie w bloku, który zawiera poprawki nr 1, 4, 8, 9, 11, 14–16, 18, 20–22, 24 i 26.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#Gloszsali">Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#TomaszGrodzki">Zatem głosujemy nad poprawkami, które wymieniłem przed chwilą w bloku.</u>
          <u xml:id="u-354.7" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.8" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.9" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.10" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.11" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.12" who="#komentarz">Głosowanie nr 64</u>
          <u xml:id="u-354.13" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 2, 5, 13 i 19 należy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką nr 7.</u>
          <u xml:id="u-354.14" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.15" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.16" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.17" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.18" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.19" who="#komentarz">Głosowanie nr 65</u>
          <u xml:id="u-354.20" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 3, 6 i 12 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-354.21" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.22" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.23" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.24" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.25" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 94 – za, 1 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.26" who="#komentarz">Głosowanie nr 66</u>
          <u xml:id="u-354.27" who="#TomaszGrodzki">Teraz będzie poprawka nr 10.</u>
          <u xml:id="u-354.28" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.29" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.30" who="#Gloszsali">Nie ma poprawki nr 8…</u>
          <u xml:id="u-354.31" who="#JerzyWcisła">Była w bloku…</u>
          <u xml:id="u-354.32" who="#TomaszGrodzki">Nr 8 była przegłosowana w bloku.</u>
          <u xml:id="u-354.33" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.34" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.35" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.36" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.37" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 95 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.38" who="#komentarz">Głosowanie nr 67</u>
          <u xml:id="u-354.39" who="#TomaszGrodzki">Teraz poprawka nr 17.</u>
          <u xml:id="u-354.40" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.41" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.42" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.43" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.44" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 50 – za, 46 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.45" who="#komentarz">Głosowanie nr 68</u>
          <u xml:id="u-354.46" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-354.47" who="#TomaszGrodzki">Teraz poprawka nr 23.</u>
          <u xml:id="u-354.48" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.49" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.50" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.51" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.52" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 46 – za, 47 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.53" who="#komentarz">Głosowanie nr 69</u>
          <u xml:id="u-354.54" who="#TomaszGrodzki">Dobrze, poprawka nr 25.</u>
          <u xml:id="u-354.55" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.56" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.57" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.58" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Szejnfeld i pan marszałek Karczewski… Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.59" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.60" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.61" who="#komentarz">Głosowanie nr 70</u>
          <u xml:id="u-354.62" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 26 już była. Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-354.63" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.64" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.65" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.66" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.67" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.68" who="#komentarz">Głosowanie nr 71</u>
          <u xml:id="u-354.69" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-354.70" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwunastego porządku obrad: ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych.</u>
          <u xml:id="u-354.71" who="#TomaszGrodzki">Komisja Infrastruktury przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy, mniejszość komisji przedstawiła wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy – druk senacki nr 990 A.</u>
          <u xml:id="u-354.72" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-354.73" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.74" who="#TomaszGrodzki">Wniosek mniejszości nr 1.</u>
          <u xml:id="u-354.75" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.76" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.77" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.78" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Gromek, proszę zerknąć, czy pan wysłał sygnał.</u>
          <u xml:id="u-354.79" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.80" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 64 – za, 29 – przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-354.81" who="#komentarz">Głosowanie nr 72</u>
          <u xml:id="u-354.82" who="#TomaszGrodzki">Wnioski mniejszości nr 2 i 3, nad którymi należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-354.83" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.84" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.85" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.86" who="#TomaszGrodzki">Przyjęcie tych wniosków wykluczy głosowanie nad poprawką nr 1.</u>
          <u xml:id="u-354.87" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Gromek…</u>
          <u xml:id="u-354.88" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.89" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 56 – za, 38 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-354.90" who="#komentarz">Głosowanie nr 73</u>
          <u xml:id="u-354.91" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-354.92" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.93" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.94" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.95" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.96" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.97" who="#komentarz">Głosowanie nr 74</u>
          <u xml:id="u-354.98" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-354.99" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.100" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.101" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.102" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Brejza, proszę zerknąć, czy wysłał pan sygnał, i pan senator Frankiewicz, czy głosował.</u>
          <u xml:id="u-354.103" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.104" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.105" who="#komentarz">Głosowanie nr 75</u>
          <u xml:id="u-354.106" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-354.107" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.108" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.109" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.110" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Borowski, proszę zerknąć, czy wysłał pan sygnał.</u>
          <u xml:id="u-354.111" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.112" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.113" who="#komentarz">Głosowanie nr 76</u>
          <u xml:id="u-354.114" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-354.115" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.116" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.117" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.118" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.119" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.120" who="#komentarz">Głosowanie nr 77</u>
          <u xml:id="u-354.121" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 6.</u>
          <u xml:id="u-354.122" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.123" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.124" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.125" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.126" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.127" who="#komentarz">Głosowanie nr 78</u>
          <u xml:id="u-354.128" who="#TomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 7 i 8 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-354.129" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.130" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.131" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.132" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.133" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 42 – przeciw, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-354.134" who="#komentarz">Głosowanie nr 79</u>
          <u xml:id="u-354.135" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-354.136" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-354.137" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-354.138" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-354.139" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Szejnfeld?</u>
          <u xml:id="u-354.140" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.141" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-354.142" who="#komentarz">Głosowanie nr 80</u>
          <u xml:id="u-354.143" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych.</u>
          <u xml:id="u-354.144" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu trzynastego porządku obrad: ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-354.145" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie, które znajduje się w druku nr 995 Z.</u>
          <u xml:id="u-354.146" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Janusza Pęcherza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#JanuszPęcherz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#JanuszPęcherz">Komisje na dzisiejszym posiedzeniu rozpatrzyły wnioski zgłoszone w trakcie debaty i przedstawiają Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#JanuszPęcherz">Wysoki Senat raczy przyjąć wnioski zawarte w punktach od pierwszego do dwudziestego ósmego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#TomaszGrodzki">Czy pan senator wnioskodawca Jan Hamerski chce jeszcze zabrać głos? Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#TomaszGrodzki">Jest propozycja, aby zblokować głosowania w formie następującej: poprawka nr 1, potem 4–19 i następnie 21–28.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#TomaszGrodzki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, tak zarządzimy.</u>
          <u xml:id="u-356.6" who="#TomaszGrodzki">Zatem głosujemy nad poprawką nr 1, a następnie nad poprawkami nr 4–19 i 21–28.</u>
          <u xml:id="u-356.7" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.8" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.9" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.10" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.11" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.12" who="#komentarz">Głosowanie nr 81</u>
          <u xml:id="u-356.13" who="#TomaszGrodzki">Teraz poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-356.14" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.15" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.16" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.17" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Gromek i pani senator Koc… Panie Senatorze Gromek, proszę zerknąć na wysłanie sygnału.</u>
          <u xml:id="u-356.18" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.19" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.20" who="#komentarz">Głosowanie nr 82</u>
          <u xml:id="u-356.21" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-356.22" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.23" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.24" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.25" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.26" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.27" who="#komentarz">Głosowanie nr 83</u>
          <u xml:id="u-356.28" who="#TomaszGrodzki">Teraz poprawka nr 20.</u>
          <u xml:id="u-356.29" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.30" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.31" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.32" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.33" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.34" who="#komentarz">Głosowanie nr 84</u>
          <u xml:id="u-356.35" who="#TomaszGrodzki">I to wyczerpuje głosowanie nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-356.36" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-356.37" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.38" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.39" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.40" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.41" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.42" who="#komentarz">Głosowanie nr 85</u>
          <u xml:id="u-356.43" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-356.44" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu czternastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-356.45" who="#TomaszGrodzki">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy; druk senacki nr 987 A.</u>
          <u xml:id="u-356.46" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-356.47" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-356.48" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-356.49" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.50" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.51" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.52" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.53" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 54 – za, 41 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.54" who="#komentarz">Głosowanie nr 86</u>
          <u xml:id="u-356.55" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-356.56" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.57" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.58" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.59" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.60" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.61" who="#komentarz">Głosowanie nr 87</u>
          <u xml:id="u-356.62" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-356.63" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.64" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.65" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.66" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.67" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.68" who="#komentarz">Głosowanie nr 88</u>
          <u xml:id="u-356.69" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-356.70" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.71" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.72" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.73" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Chybicka, proszę zerknąć…</u>
          <u xml:id="u-356.74" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.75" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.76" who="#komentarz">Głosowanie nr 89</u>
          <u xml:id="u-356.77" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-356.78" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.79" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.80" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.81" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Szejnfeld, proszę zobaczyć, czy wysłał pan głos. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.82" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.83" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.84" who="#komentarz">Głosowanie nr 90</u>
          <u xml:id="u-356.85" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 6.</u>
          <u xml:id="u-356.86" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.87" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.88" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.89" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.90" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 51 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.91" who="#komentarz">Głosowanie nr 91</u>
          <u xml:id="u-356.92" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 7, ostatnia.</u>
          <u xml:id="u-356.93" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.94" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.95" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.96" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.97" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-356.98" who="#komentarz">Głosowanie nr 92</u>
          <u xml:id="u-356.99" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-356.100" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-356.101" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-356.102" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-356.103" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Borowski i pan senator Arndt…</u>
          <u xml:id="u-356.104" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.105" who="#Gloszsali">Przerwa techniczna dla Fedora.</u>
          <u xml:id="u-356.106" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-356.107" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-356.108" who="#komentarz">Głosowanie nr 93</u>
          <u xml:id="u-356.109" who="#TomaszGrodzki">I przystępujemy do… Wobec wyników głosowania stwierdzam… To było głosowanie nad całością, czy nad poprawką nr 7?</u>
          <u xml:id="u-356.110" who="#Glosyzsali">Całością.</u>
          <u xml:id="u-356.111" who="#TomaszGrodzki">To już było głosowanie nad całością.</u>
          <u xml:id="u-356.112" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w spawie ustawy o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-356.113" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu piętnastego porządku obrad: ustawa o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-356.114" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 997 Z.</u>
          <u xml:id="u-356.115" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora prof. Kazimierza Wiatra, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#KazimierzWiatr">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#KazimierzWiatr">Komisja wnosi o przyjęcie poprawek nr 2–16 oraz 18–26. Jednocześnie informuję, że panie senator Bieda, Matecka i Sekuła dokonały zmiany treści swoich wniosków, poprawek nr 3 i 16, oraz pani senator Bieda i pan senator Kwiatkowski wycofali swoją poprawkę nr 1. Chciałbym podziękować pani senator Biedzie i panu senatorowi Kwiatkowskiemu za wycofanie poprawki nr 1, bo to bardzo ułatwiło procedowanie nad pozostałymi poprawkami. Jednocześnie prosimy o łączne przegłosowanie poprawek nr 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 19, 20, 21, 22, 23 oraz 25. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#TomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#TomaszGrodzki">Przypomnę, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili państwo senatorowie Bieda, Kwiatkowski, Matecka, Sekuła, Wiatr.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że senatorowie Halina Bieda oraz Krzysztof Kwiatkowski wycofali swój wniosek zawarty w pkcie 1 w druku nr 997 Z.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#TomaszGrodzki">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie podtrzymać ten wycofany wniosek? Nie.</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-358.7" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1 jest wycofana.</u>
          <u xml:id="u-358.8" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-358.9" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.10" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.11" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.12" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.13" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 95 – za, 1 senator – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.14" who="#komentarz">Głosowanie nr 94</u>
          <u xml:id="u-358.15" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-358.16" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.17" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.18" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.19" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.20" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.21" who="#komentarz">Głosowanie nr 95</u>
          <u xml:id="u-358.22" who="#TomaszGrodzki">Teraz przystępujemy do bloku wspomnianego przez pana senatora Wiatra. Są to poprawki nr 4–13, 15, 18–23 i 25.</u>
          <u xml:id="u-358.23" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.24" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.25" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.26" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.27" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 94 – za, 1 senator – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.28" who="#komentarz">Głosowanie nr 96</u>
          <u xml:id="u-358.29" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 14.</u>
          <u xml:id="u-358.30" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.31" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.32" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.33" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Gromek…</u>
          <u xml:id="u-358.34" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-358.35" who="#Gloszsali">Gromek czy Gromko?</u>
          <u xml:id="u-358.36" who="#Glosyzsali">Gromek, Gromek.</u>
          <u xml:id="u-358.37" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.38" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-358.39" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 95 – za, 1 senator – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.40" who="#komentarz">Głosowanie nr 97</u>
          <u xml:id="u-358.41" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 16.</u>
          <u xml:id="u-358.42" who="#TomaszGrodzki">Głosowanie nad nią wykluczy głosowanie nad poprawką nr 17.</u>
          <u xml:id="u-358.43" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.44" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.45" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.46" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.47" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.48" who="#komentarz">Głosowanie nr 98</u>
          <u xml:id="u-358.49" who="#TomaszGrodzki">I w ten sposób dotarliśmy do poprawek nr 24 i 26, nad którymi należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-358.50" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.51" who="#Gloszsali">Za!</u>
          <u xml:id="u-358.52" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.53" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.54" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.55" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-358.56" who="#Gloszsali">…Prosić o przerwę.</u>
          <u xml:id="u-358.57" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-358.58" who="#komentarz">Głosowanie nr 99</u>
          <u xml:id="u-358.59" who="#TomaszGrodzki">Dotarliśmy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-358.60" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.61" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.62" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.63" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-358.64" who="#JerzyFedorowicz">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.65" who="#TomaszGrodzki">Jeszcze tam… Znowu Gromek i Ziemniak nam wiszą. Panowie, trzeba sprawdzić, czy jest wysłany sygnał.</u>
          <u xml:id="u-358.66" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.67" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-358.68" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-358.69" who="#komentarz">Głosowanie nr 100</u>
          <u xml:id="u-358.70" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-358.71" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu szesnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-358.72" who="#TomaszGrodzki">Komisja Infrastruktury przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o wprowadzenie poprawek do ustawy – druk senacki nr 984 A.</u>
          <u xml:id="u-358.73" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-358.74" who="#TomaszGrodzki">Prosiłbym o jeszcze chwilę skupienia, bo mam radosną wiadomość. Jest projekt, żeby poprawki nr 1–35 przegłosować łącznie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Wysoka Izba to akceptuje.</u>
          <u xml:id="u-358.75" who="#TomaszGrodzki">Głosujemy nad poprawkami nr 1–35 łącznie, w bloku.</u>
          <u xml:id="u-358.76" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.77" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.78" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.79" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.80" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-358.81" who="#komentarz">Głosowanie nr 101</u>
          <u xml:id="u-358.82" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-358.83" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-358.84" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-358.85" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-358.86" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.87" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-358.88" who="#komentarz">Głosowanie nr 102</u>
          <u xml:id="u-358.89" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-358.90" who="#TomaszGrodzki">Pozostajemy w obszarze wody, bo powracamy do rozpatrywania punktu siedemnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-358.91" who="#TomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 994 Z.</u>
          <u xml:id="u-358.92" who="#TomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Jarosława Rusieckiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#JarosławRusiecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#JarosławRusiecki">Połączone komisje wnoszą o przyjęcie poprawek nr 1–6, a ponadto jest prośba o możliwość łącznego przegłosowania poprawek nr 2–6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#TomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#TomaszGrodzki">Czy pozostały senator sprawozdawca chce jeszcze zabrać głos? Przypomnę, że był to pan senator Bogdan Zdrojewski.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#TomaszGrodzki">Jak państwo słyszeli, jest propozycja aby głosować oddzielnie nad poprawką nr 1, z kolei pozostałe poprawki, nr 2–6, przegłosować łącznie. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Wysoka Izba to zaakceptowała.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania, w pierwszej kolejności nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.8" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.9" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 42 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.10" who="#komentarz">Głosowanie nr 103</u>
          <u xml:id="u-360.11" who="#TomaszGrodzki">Głosujemy teraz łącznie, blokiem, nad poprawkami nr 2–6.</u>
          <u xml:id="u-360.12" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.13" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.14" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.15" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Brejza, proszę zerknąć, czy głos jest wysłany.</u>
          <u xml:id="u-360.16" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.17" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 95 było za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.18" who="#komentarz">Głosowanie nr 104</u>
          <u xml:id="u-360.19" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.20" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.21" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.22" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.23" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Bieda, proszę sprawdzić, czy głos jest wysłany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.24" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.25" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-360.26" who="#komentarz">Głosowanie nr 105</u>
          <u xml:id="u-360.27" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-360.28" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu osiemnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-360.29" who="#TomaszGrodzki">Komisja Obrony Narodowej oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o wprowadzenie poprawek do ustawy. Druki senackie nr 982 A i 982 B.</u>
          <u xml:id="u-360.30" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.31" who="#TomaszGrodzki">Ponieważ jest propozycja, żeby poprawki zblokować i głosować łącznie nad wszystkimi poprawki od pierwszej do czwartej… Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to tak zarządzę.</u>
          <u xml:id="u-360.32" who="#Gloszsali">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-360.33" who="#TomaszGrodzki">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-360.34" who="#JarosławRusiecki">Z wyłączeniem poprawki nr 1.</u>
          <u xml:id="u-360.35" who="#TomaszGrodzki">Dobrze. To jest wniosek pana senatora Rusieckiego. Dobrze. Nad poprawką nr 1 zagłosujemy oddzielnie, a nad poprawkami nr 2–4 razem. Tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-360.36" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-360.37" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.38" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.39" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.40" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.41" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.42" who="#komentarz">Głosowanie nr 106</u>
          <u xml:id="u-360.43" who="#TomaszGrodzki">Pozostałe poprawki. Głosujemy w bloku. Poprawki nr 2–4.</u>
          <u xml:id="u-360.44" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.45" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.46" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.47" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.48" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-360.49" who="#komentarz">Głosowanie nr 107</u>
          <u xml:id="u-360.50" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy zatem do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.51" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.52" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.53" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.54" who="#TomaszGrodzki">Pani senator Czudowska, proszę zerknąć, czy wysłała pani sygnał. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.55" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.56" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-360.57" who="#komentarz">Głosowanie nr 108</u>
          <u xml:id="u-360.58" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-360.59" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dziewiętnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-360.60" who="#TomaszGrodzki">Komisja Obrony Narodowej przedstawiała projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy. Druk senacki nr 983 A.</u>
          <u xml:id="u-360.61" who="#TomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.62" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.63" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-360.64" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.65" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.66" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.67" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.68" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 93 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.69" who="#komentarz">Głosowanie nr 109</u>
          <u xml:id="u-360.70" who="#TomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-360.71" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.72" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.73" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.74" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.75" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 94 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.76" who="#komentarz">Głosowanie nr 110</u>
          <u xml:id="u-360.77" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-360.78" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.79" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.80" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.81" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Bober, proszę zerknąć, czy sygnał jest wysłany.</u>
          <u xml:id="u-360.82" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.83" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-360.84" who="#komentarz">Głosowanie nr 111</u>
          <u xml:id="u-360.85" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-360.86" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego porządku dziennego: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-360.87" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że zostało przedstawione sprawozdanie komisji o projekcie ustawy oraz została przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-360.88" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do trzeciego czytania, które obejmuje jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-360.89" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że komisje wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu ustawy zawartego w druku nr 950 S.</u>
          <u xml:id="u-360.90" who="#TomaszGrodzki">Komisje proponują, aby Senat upoważnił pana senatora Roberta Mamątowa do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.91" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.92" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.93" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.94" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.95" who="#TomaszGrodzki">Pan senator Jackowski, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.96" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.97" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-360.98" who="#komentarz">Głosowanie nr 112</u>
          <u xml:id="u-360.99" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.100" who="#TomaszGrodzki">Jednocześnie informuję, że Wysoki Senat upoważnił pana senatora Roberta Mamątowa do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.101" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego pierwszego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-360.102" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że zostało przedstawione sprawozdanie komisji o projekcie ustawy oraz została przeprowadzona dyskusja, co pozwala przystąpić do trzeciego czytania, które obejmie jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-360.103" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że komisje wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu ustawy zawartego w druku nr 929 S.</u>
          <u xml:id="u-360.104" who="#TomaszGrodzki">Komisje proponują ponadto, aby Senat upoważnił panią senator Lidię Staroń do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.105" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.106" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.107" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.108" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.109" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.110" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 91 – za, 1 – przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-360.111" who="#komentarz">Głosowanie nr 113</u>
          <u xml:id="u-360.112" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.113" who="#TomaszGrodzki">Jednocześnie informuję, że Wysoki Senat upoważnił panią senator Lidię Staroń do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.114" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-360.115" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że zostało przestawione sprawozdanie komisji o projekcie ustawy oraz została przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-360.116" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do trzeciego czytania, które obejmuje jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-360.117" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że komisje wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu ustawy zawartego w druku nr 949 S.</u>
          <u xml:id="u-360.118" who="#TomaszGrodzki">Ponadto komisje proponują, aby Wysoki Senat upoważnił panią senator Ewę Matecką do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.119" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.120" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.121" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.122" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.123" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.124" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, 53 – za, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 41 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-360.125" who="#komentarz">Głosowanie nr 114</u>
          <u xml:id="u-360.126" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.127" who="#TomaszGrodzki">Jednocześnie informuję, że Senat upoważnił panią senator Ewę Matecką do prezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.128" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego trzeciego porządku obrad – drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-360.129" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że zostało przedstawione sprawozdanie komisji o projekcie ustawy oraz została przeprowadzona dyskusja, co pozwala przystąpić do trzeciego czytania, obejmującego jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-360.130" who="#TomaszGrodzki">Przypominam, że komisje wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu ustawy zawartego w druku nr 928 S i proponują ponadto, aby Wysoki Senat upoważnił pana senatora Stanisława Gawłowskiego do prezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.131" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem ustawy oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.132" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.133" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.134" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.135" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.136" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 52 – za, 41 – przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-360.137" who="#komentarz">Głosowanie nr 115</u>
          <u xml:id="u-360.138" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-360.139" who="#TomaszGrodzki">Jednocześnie informuję, że Wysoki Senat upoważnił pana senatora Stanisława Gawłowskiego do prezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-360.140" who="#TomaszGrodzki">Teraz proszę o trochę skupienia i wyciszenie rozmów, ponieważ sprawa dotyczy personaliów.</u>
          <u xml:id="u-360.141" who="#TomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego szóstego porządku obrad: wyrażenie zgody na powołanie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-360.142" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania w sprawie wyrażenia przez Senat zgody na powołanie pana Jana Nowaka na stanowisko prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-360.143" who="#TomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-360.144" who="#TomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-360.145" who="#TomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-360.146" who="#TomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.147" who="#TomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 44 – za, 50 – przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-360.148" who="#komentarz">Głosowanie nr 116</u>
          <u xml:id="u-360.149" who="#TomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat nie wyraził zgody na powołanie pana Jana Nowaka na stanowisko prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-360.150" who="#TomaszGrodzki">Pana Nowaka, zdaje się, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-360.151" who="#TomaszGrodzki">Informuję, że porządek obrad sześćdziesiątego trzeciego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-360.152" who="#TomaszGrodzki">Przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-360.153" who="#TomaszGrodzki">Informuję państwa senatorów, że oświadczenia złożone do protokołu zostaną zamieszczone w urzędowej wersji sprawozdania stenograficznego.</u>
          <u xml:id="u-360.154" who="#TomaszGrodzki">Oświadczenia nie mogą trwać dłużej niż 5 minut. Przedmiotem oświadczenia mogą być sprawy związane z wykonywaniem mandatu, przy czym nie może ono dotyczyć spraw będących przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-360.155" who="#TomaszGrodzki">Marszałek odmówi przyjęcia niewygłoszonych oświadczeń, których treści nie można ustalić lub których wygłoszenie przez senatora nie byłoby możliwe w przysługującym na to czasie, czyli w ciągu 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-360.156" who="#TomaszGrodzki">Nad oświadczeniem senatorskim nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-360.157" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-360.158" who="#TomaszGrodzki">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos? A jednocześnie resztę proszę o przeniesienie dyskusji do kuluarów.</u>
          <u xml:id="u-360.159" who="#TomaszGrodzki">Jako pierwszy zabierze głos pan senator Gawłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#StanisławGawłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#StanisławGawłowski">Swoje oświadczenie kieruję do ministra spraw wewnętrznych i administracji, w sprawach dotyczących mieszkańców Świnoujścia, i składam to oświadczenie w imieniu swoim i pani senator Kochan.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#StanisławGawłowski">Otóż od jakiegoś czasu istnieje poważny problem z dostępem mieszkańców Świnoujścia i turystów do plaży w tej części, gdzie jest wyspa Wolin. Pan wojewoda zachodniopomorski wydał decyzję, w której ograniczył mieszkańcom i turystom możliwość korzystania z części plaży. Jest to związane z zabezpieczeniem obszaru wokół Gazoportu w Świnoujściu. Przez wiele lat ten teren był dostępny dla turystów, turystyki, rozwoju gospodarczego tego miasta i społeczności. Wojewoda zlekceważył oczekiwania mieszkańców Świnoujścia. Uznał, że nie ma innej możliwości niż ograniczenie dostępu w związku z zabezpieczeniem Gazoportu.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#StanisławGawłowski">Wnoszę o zmianę tejże decyzji. Wnoszę o to, żeby została ona zweryfikowana przez bezpośrednio nadzorującego wojewodę ministra spraw wewnętrznych i administracji. Wnoszę w imieniu swoim i pani senator Kochan o to, żeby miasto Świnoujście mogło dalej się rozwijać również jako miejscowość turystyczna, a z tego słynie Świnoujście od wielu, wielu lat. Wnoszę o to, żeby nie blokować tego typu możliwości rozwojowych dla Świnoujścia. Oczekuję, że ta decyzja zostanie podjęta jeszcze przed rozpoczęciem się szczytowego sezonu turystycznego, a więc przed początkiem lipca. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#komentarz">Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Bogdan Borusewicz</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana senator Jerzego Wcisłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#JerzyWcisła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#JerzyWcisła">Oświadczenie kieruję do prezesa Najwyższej Izby Kontroli, pana Mariana Banasia.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#JerzyWcisła">Szanowny Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#JerzyWcisła">W oparciu o art. 203 Konstytucji RP zwracam się do pana prezesa Najwyższej Izby Kontroli o skontrolowanie budowy drogi wodnej łączącej Zatokę Gdańską z Zalewem Wiślanym oraz o analizę działań osób odpowiedzialnych za jej realizację w Ministerstwie Infrastruktury oraz Urzędzie Morskim w Gdyni.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#JerzyWcisła">W załączeniu przedstawiam dowody na to, że budowa tzw. przekopu, sztandarowej inwestycji PiS, jest skrajnym przypadkiem niegospodarności, że dla politycznych celów rząd posuwa się do nielegalnych działań, jest nierzetelny i kłamie na temat celów, jakim ma służyć ta inwestycja.</u>
          <u xml:id="u-363.5" who="#JerzyWcisła">Dodam, że jestem gorącym zwolennikiem tej inwestycji, ale pod warunkiem, że będzie realizowała ona najważniejszy cel, czyli połączy transportowo port w Elblągu z morzem. Dodatkowo kanał ma uniezależnić Polskę od Rosji i pięciokrotnie skrócić drogę do morza.</u>
          <u xml:id="u-363.6" who="#JerzyWcisła">Te atuty spowodowały, że w 2017 r. Sejm i Senat RP niemal jednogłośnie przyjęły ustawę o budowie przekopu, a politycy partii rządzącej wręcz ścigali się w chwaleniu, jak ta inwestycja wpłynie na rozwój portu w Elblągu i samego miasta. Kłamali, bo przecież musieli wiedzieć, że nie budują kanału do serca portu, czyli nabrzeży przeładunkowych. Dopiero pod koniec 2020 r. – po moich interwencjach – rząd wprost przyznał, że inwestycja zostanie zatrzymana 1 km od nabrzeży, co oznacza, że żaden statek do portu nie dopłynie, a więc i nie spowoduje rozwoju portu w Elblągu. Jednocześnie rząd oświadczył, że państwową inwestycję ma dokończyć samorząd. Zadeklarował nawet, że da samorządowi na to pieniądze, ale w zamian zażądał przekazania portu państwu. I ta sytuacja trwa do dzisiaj. Elbląg, który przywrócił port do życia, zainwestował w jego rozwój ponad 100 milionów zł, ma oddać port w przeddzień połączenia z morzem, które – tak jak już wiemy – tylko we współpracy z Gdańskiem da przeładunki na poziomie 2 milionów t rocznie, trzy razy wyższe niż kiedykolwiek po wojnie, a co za tym idzie, zyski dla portu i dla miasta.</u>
          <u xml:id="u-363.7" who="#JerzyWcisła">I właśnie te gwarancje sukcesu portu tak dopingują rząd do jego przejęcia. Widocznie politycy partii rządzącej uznali, że przypisanie sobie jego rozwoju będzie doskonałym atutem w wyborach parlamentarnych, a jeszcze lepszym w samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-363.8" who="#JerzyWcisła">Oczywiście Elbląg nie zgadza się na taki dyktat, a prawie 80% elblążan biorących udział w konsultacjach opowiedziało się za pozostawieniem portu miastu. Jeśli rząd spełni swoją groźbę i nie dokończy inwestycji, to mimo wydania 2 miliardów zł z budżetu państwa stanie się ona nieużyteczna, tak jak autostrada bez zjazdów. A niedokończoną drogą wodną żaden statek do portu nie dopłynie. W dodatku bez dostępu do portu nie będzie przydatny także dla bezpieczeństwa państwa, choć taki cel zapisano w ustawie. Co ważne, z prawnego punktu widzenia rząd nie ma żadnych podstaw, by domagać się od samorządu udziału w kosztach. Budowa dróg dostępowych to ustawowe zadanie państwa, mówi o tym ustawa o portach i przystaniach morskich, zaś ewentualny udział samorządów w kosztach wymaga podpisania z nim porozumienia. Nikt z rządu od 2017 r. do 2022 r. takiego porozumienia samorządowi nie zaproponował. Dopiero 4 lata po rozpoczęciu inwestycji, pod koniec 2022 r., pojawiła się nie tyle propozycja, ile szantaż: „Oddajcie nam port, dostaniecie pieniądze na dokończenie państwowej inwestycji. Jeśli nie, to port wam odbierzemy”. Mam prawo przypuszczać, że ten scenariusz jest realny, o nim politycy partii rządzącej zaczynają już mówić.</u>
          <u xml:id="u-363.9" who="#JerzyWcisła">Jako gorący zwolennik budowy tej drogi wodnej nie mogę się pogodzić z odwróceniem się od założeń, jakie ta inwestycja miała spełniać. Dlatego w oparciu o art. 203 Konstytucji RP proszę pana prezesa Najwyższej Izby Kontroli o zajęcie się tą sprawą. Jestem pewien, że kontrola wykaże bezprawność i szkodliwość działań rządu, a interwencja pana prezesa zatrzyma ten anormalny proces wykorzystania publicznych pieniędzy do politycznych manipulacji i przejmowania majątku samorządowego. 2 miliardy zł mogą przynieść korzyści gospodarcze. Może należy powrócić do sytuacji, w której te 2 miliardy wydane z budżetu państwa miały przynieść efekt ekonomiczny portowi, miastu, państwu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wygłoszenie oświadczenia panią senator Joannę Sekułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#JoannaSekuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#JoannaSekuła">Moje oświadczenie kieruję do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#JoannaSekuła">Oświadczenie dotyczy elementów Polskiego Ładu, który wprowadził w naszym systemie podatkowym koszmarny chaos, którego konsekwencje zaczynają teraz bardzo boleśnie odczuwać przedsiębiorcy. Doprowadził do nieprzewidywalnych wzrostów danin, których obecnie żąda głównie ZUS czy też za jego pośrednictwem NFZ, czy też państwo, ratując w ten sposób swoją nieprawdopodobnie rozwiniętą sferę wydatków. Robi się to niestety kosztem przedsiębiorców, obciążając ich dramatycznie i niesprawiedliwie. A wszystko dlatego, że system został przygotowany naprędce, bez właściwych analiz i prognoz. W moim oświadczeniu chcę zwrócić uwagę na 3 elementy tego systemu. Przedstawię to w formie pytań.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#JoannaSekuła">Dlaczego przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna nie uwzględnia progresywnego rozliczenia, pomimo że płaci się ją w progresji przychodów? Dla wyjaśnienia powiem, że są 3 progi progresji dochodowej i wynikające z tego 3 wymiary składki. Jednakże jeśli przedsiębiorca przekroczy trzeci próg przychodów, to składka zdrowotna zostaje naliczona w maksymalnej wysokości za cały rok. Ponieważ rozliczenie składek za 2022 r. miało miejsce w maju 2023 r., bardzo wielu przedsiębiorców dostało wymiar składki w wysokości kilku tysięcy złotych.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#JoannaSekuła">Druga wątpliwość. Dlaczego roczna składka zdrowotna jest wyliczana za cały rok, pomimo zawieszenia działalności w trakcie roku?</u>
          <u xml:id="u-365.5" who="#JoannaSekuła">I trzecia wątpliwość. Kolejny problem dotyczy osób prowadzących działalność na zasadach ogólnych i rozliczających się na podstawie podatku liniowego, które to zakończyły działalność w roku 2022 bądź na koniec roku, bądź w trakcie roku. W wyniku majowego rozliczenia w roku 2023 uzyskały one informację o tym, że muszą dopłacić jedną składkę zdrowotną, bowiem system naliczania składek zdrowotnych w ZUS został ustawiony w taki sposób, że ten system nie zalicza składki zdrowotnej wpłaconej za miesiąc styczeń. A więc przedsiębiorca prowadzący działalność przez 12 miesięcy zapłacił 13 składek. Obywatel, który przyszedł do mnie z tą sprawą, zakończył swoją działalność w maju, ale składając rozliczenie w maju tego roku, dostał informację, że zapłacił tylko 4 składki i chociaż wykazywał, że dokonał 5 wpłat, z uporem wartym lepszej sprawy urzędnicy i na koniec dyrektor ZUS, pokazując dane z systemu, udowadniali, że zapłacił tylko 4 składki pomimo widocznych na dokumentach bankowych 5.</u>
          <u xml:id="u-365.6" who="#JoannaSekuła">Pytanie jest takie: ile jest takich przypadków? Ilu przedsiębiorców zostało w ten sposób okradzionych? Jaka jest to kwota? Ilu jest takich przedsiębiorców w poszczególnych kategoriach, o które pytałam? I jak państwo postanowiło wykorzystać tę kwotę, którą zagarnęło, pomimo tego, że mamy podobno państwo prawa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę o wygłoszenie oświadczenia panią senator Magdalenę Kochan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#MagdalenaKochan">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#MagdalenaKochan">Ja oświadczenie składam w imieniu swoim i pana senatora Stanisława Gawłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#MagdalenaKochan">Sprawa dotyczy zabytku, dwunastowiecznego unikatowego Zamku Książąt Piastowskich w Krośnie Odrzańskim. To jest jeden z niewielu zabytków na ziemiach dawniej nazywanych odzyskanymi, dzisiaj to są zachodnie ziemie Polski, gdzie książęta piastowscy rządzili przez cały okres średniowiecza. Dwunastowieczny zamek jest dzisiaj oczywiście w bardzo niedobrym stanie, ale władze gminy Krosna Odrzańskiego postanowiły zawalczyć o odbudowę tegoż unikatowego zabytku w skali Polski. W 2017 r., jeśli chodzi o to piastowskie dziedzictwo św. Jadwigi Śląskiej, nawiasem mówiąc, bo przy najeździe Tatarów na Polskę św. Jadwiga przebywała tam wraz z mniszkami ze swojego zakonu, wnioskowano do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o remont i restaurację zamku na kwotę 15 milionów zł. Jeden z ekspertów ocenił wniosek najwyższą ilością punktów. I to nie bardzo spodobało się decydentom rozdysponowywania pieniędzy na tego rodzaju projekty. W związku z tym zatrudniono drugiego eksperta, który dał najniższą z możliwych ocen. Średnia wyszła taka, że zabrakło 1 punktu do pozytywnej oceny tego wniosku. Dodam tylko, że władze miasta Krosna Odrzańskiego są związane z opozycją, a praktycznie rzecz biorąc, pan burmistrz jest członkiem Platformy Obywatelskiej. To się odbywało w 2017 r.. W 2019 r. walczono w sądzie administracyjnym. Niestety sprawa nie została pomyślnie orzeczona przez wojewódzki sąd administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#MagdalenaKochan">W 2020 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało władze gminy, że ma wolne środki i możliwości ponownej oceny tegoż projektu. Władze gminy składają ten projekt. W 2021 r. dostają informację o otrzymanym dofinansowaniu, tyle że w tym roku koszty realizacji projektu to już nie 28 milionów zł, które były zapewnione z ministerstwa, ale 40 milionów zł, bo żadna z firm, które mogły się podjąć tej renowacji, nie chce niżej swojej pracy wycenić. Władze gminy postanowiły spróbować jednak sięgnąć po te pieniądze, rozdzielić projekt, który wiązał się także z renowacją kościoła, na 2 projekty: zamek jako jeden, kościół jako drugi, i na kościół otrzymano dotację z Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020. Ale władze ministerstwa powiedziały: nie, nie, tak nie chcemy, w związku z tym trudno, pożegnajcie 28 milionów, nie będzie żadnej rozdzielności tych projektów. W ten sposób 28 milionów zł zostało gminie zabrane.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#MagdalenaKochan">W 2020 r. Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych – wniosek gminy o realizację tego projektu odrzucony. W 2021 r. Program Inwestycji Strategicznych Polski Ład – składają wniosek o odbudowę zamku piastowskiego i znów nie otrzymują dofinansowania. W 2022 r. druga edycja Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład – wniosek odrzucony. W 2022 r. wniosek o środki na zabezpieczenie, już nie remont, tylko na zabezpieczenie skrzydła wschodniego – brak wsparcia. W 2023 r. – dokumentacja, która pozwoli na odbudowę zamku piastowskiego etapami, ze środków Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Wniosek jest w ocenie.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#komentarz">Sygnał timera</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#MagdalenaKochan">Efekt tego wniosku to 300 tysięcy zł, choć wnoszono o 614, ale już nie na remont, tylko na zabezpieczenie skrzydeł, które się rozsypują.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#MagdalenaKochan">Pytanie do pana jeszcze wczoraj wicepremiera, dzisiaj już nie, ale ministra kultury i dziedzictwa narodowego: czy naprawdę nie widzicie państwo potrzeby remontu i wsparcia gminy, która chce dbać o zabytek unikalny w skali Polski? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#BogdanBorusewicz">I proszę o zabranie głosu panią senator Alicję Chybicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#AlicjaChybicka">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#AlicjaChybicka">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#AlicjaChybicka">Chciałabym poruszyć sprawę chorych na chorobę układową, czyli na toczeń rumieniowaty układowy w Polsce. Jest to choroba o podłożu immunologicznym, jest to tak naprawdę autoimmunologiczny proces zapalny wielu tkanek i narządów.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#AlicjaChybicka">Rumień w kształcie motyla na twarzy to najczęściej pierwszy objaw tej choroby. W Polsce występuje 40–50 przypadków na 100 tysięcy osób. Kobiety chorują 10 razy częściej. Z objawów wstępnych to jest choroba trudna do rozpoznania, a jej przebieg jest bardzo ciężki, utrudniający życie i często kończy się śmiercią. Pierwsze objawy to jest nadwrażliwość na światło słoneczne, owrzodzenia w jamie ustnej, zapalenie stawów, zapalenie błon surowiczych osierdzia, zapalenie opłucnej, zmiany w nerkach z proteinurią, zmiany w układzie nerwowym, najczęściej są to napady drgawek, zaburzenia psychiczne, zaburzenia hematologiczne, takie jak niedokrwistość, leukopenia, trombocytopenia, a także zaburzenia immunologiczne, pojawia się natywne DNA w surowicy, przeciwciała anty-Sm, antykoagulant toczniowy, co oznacza, że pacjent ma zaburzenia krzepnięcia, przeciwciała anty-SM, czyli antyfosfolipidowe w klasie IgG i IgM, przeciwciała przeciwjądrowe w mianie nie niższym niż 1:80, najczęściej 1:160. Do rozpoznania choroby potrzeba 4 spośród 11 kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#AlicjaChybicka">Osoby, które zajmują się tą chorobą w Polsce, biją na alarm, dlatego że bardzo często choroba kończy się źle, ponieważ jest opóźnione rozpoznanie, a leczenie nie jest nowoczesne. Poprawa rokowania w tej grupie chorych wymaga – ja to oczywiście kieruję, bo nie powiedziałam tego, do ministra zdrowia – stałego kształcenia lekarzy różnych specjalności, w tym oprócz reumatologów także lekarzy rodzinnych, dermatologów, nefrologów, neurologów, kardiologów, hematologów, psychiatrów. Konieczne są zmiany systemowe – dlatego piszę do pana, Panie Ministrze – które poprawią wczesną diagnostykę chorób z autoimmunizacji, poprawią system opieki nad pacjentami z postawioną już diagnozą i ich rodzinami oraz poprawią dostęp do skutecznych terapii.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#AlicjaChybicka">Szczegółowe zmiany systemowe niezbędne do poprawy rokowania dla tych chorych to: po pierwsze, wprowadzenie świadczeń wczesnej diagnostyki chorób reumatycznych, w tym chorób z autoimmunizacji, do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej; po drugie, opracowanie programu kompleksowej opieki nad pacjentami z toczniem i ich rodzinami realizowanego w specjalistycznych ośrodkach reumatologicznych, których nie jest za wiele w Polsce; po trzecie, rozszerzenie wskazań refundacyjnych dla leków syntetycznych refundowanych w innych schorzeniach w Polsce, tj. metotreksatu – postać doustna, refundacja apteczna, takrolimusu – refundacja apteczna; po czwarte, objęcie refundacją leków syntetycznych nierefundowanych obecnie w Polsce, takich jak hydroksychlorochina – jest refundacja apteczna, i woklosporyna – refundacja apteczna lub program lekowy; po piąte, objęcie refundacją leków biologicznych, które są bardzo dobre w leczeniu tych chorób i nie mają tych działań niepożądanych, jakie dają sterydy stosowane w pierwszej linii, takich jak anifrolumab – program lekowy niestety, belimumab – program lekowy. Kiedy kończą się te programy, w Polsce chory zostaje bez leku refundowanego i tak naprawdę bez pomocy.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#AlicjaChybicka">Wyszedł taki raport, w którym wszyscy profesorowie, którzy zajmują się tymi problemami, apelują o to. Myślę, że apelowali wielokrotnie do pana, ale niewiele się zmieniło, a często pacjenci niestety odchodzą z tego świata. My również w „Przylądku” mieliśmy takie dzieci, u których bardzo długo to trwało i źle się skończyło. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#JerzyCzerwiński">Swoje dzisiejsze oświadczenie kieruję do pana prof. Konrada Wnęka, dyrektora Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#JerzyCzerwiński">Szanowny Panie Profesorze!</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#JerzyCzerwiński">Mamy już „Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939–1945” autorstwa naukowców z zespołu posła Arkadiusza Mularczyka. Z wywiadu z panem dyrektorem zamieszczonego w „Naszym Dzienniku” 13 czerwca br. wynika, że instytut przez pana kierowany przystępuje do prac nad raportem o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji Związku Sowieckiego i okupacji w czasie II wojny światowej. Przyjmuję to z wielkim zadowoleniem i życzę szybkiej i owocnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#JerzyCzerwiński">Ale aby obraz wyzysku Polski przez ZSRR był pełny, proszę o uwzględnienie nie tylko strat bezpośrednich, osobowych, rzeczowych i tym podobnych, lecz także utraconych korzyści, bo przecież skutki wojny i okupacji sowieckiej trwały przez długi okres powojenny. Według mnie konieczne jest także, oczywiście oddzielne, oszacowanie strat, jakie Polska i Polacy ponieśli wskutek – nazwijmy to tak – miękkiej okupacji, tj. wyzysku i rabunkowej eksploatacji naszego kraju w okresie braku suwerenności, czyli w latach 1946–1989, a właściwie 1946–1990. Zrobienie tego będzie równie trudne jak dla okresu wojny, ale myślę, że jest to konieczne, szczególnie teraz, gdy różni politycy i propagandyści rosyjscy namawiają do wystawienia nam rachunku za tzw. wyzwolenie przez Armię Czerwoną w roku 1945, przekazane Ziemie Odzyskane, domniemane daniny dla Polski ze strony Związku Radzieckiego, a raczej rojenia o tych daninach, itd. Oczywiście rachunek naszych szkód i utraconych korzyści powinien być rozbity na 3 rozłączne obszary: Ziemie Odzyskane, obszar, który należał do II Rzeczypospolitej i do PRL po wojnie, oraz Kresy Wschodnie zagrabione przez Sowietów.</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#JerzyCzerwiński">Szanowny Panie Profesorze, po II wojnie światowej nie podpisano traktatu pokojowego. W wojnie uczestniczyło więcej państw niż 3 wyżej wymienione, tj. II Rzeczpospolita, III Rzesza i Związek Sowiecki. Polska, jako ofiara, pierwsza ofiara, teoretycznie będąca w gronie zwycięzców, choć praktycznie potraktowana jak agresor, faktycznie w wyniku wojny straciła proporcjonalnie najwięcej. Ale przecież w gronie agresorów, sojuszników Hitlera było początkowo więcej państw. Dopiero pod koniec wojny, gdy niewiele to kosztowało i zwycięstwo było pewne, dotychczasowi sojusznicy Niemiec je opuścili. Np. w kampanii wrześniowej 1939 r. przeciw Polsce wystąpili nie tylko III Rzesza i Sowieci, ale również wojska okupowanej przez Niemców Słowacji. Z kolei niektóre państwa istniejące w trakcie II wojny światowej rozpadły się kilkadziesiąt lat po wojnie. Tak jest ze Związkiem Radzieckim i jego republikami, które po 1989 r. wybiły się na niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-371.6" who="#JerzyCzerwiński">Szanowny Panie Profesorze, jaki jest status prawny obecnie istniejących państw wobec Polski w związku z ich uczestnictwem w II wojnie światowej? I czy w konsekwencji tego statusu Polska i Polacy posiadają jakiekolwiek roszczenia wobec tych państw? Z wyrazami szacunku, Jerzy Czerwiński, senator Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#BogdanBorusewicz">Na tym zakończyliśmy oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że protokół sześćdziesiątego trzeciego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji zostanie udostępniony senatorom w terminie 30 dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich w pokoju nr 255.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam sześćdziesiąte trzecie posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji.</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#komentarz">Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską</u>
          <u xml:id="u-372.5" who="#Gloszsali">To jest energia.</u>
          <u xml:id="u-372.6" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 23 minut 13</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>