PPC / ppc

text_structure.xml 618 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Jan Król, Franciszek Jerzy Stefaniuk, Stanisław Zając i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MaciejPłażyński">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MaciejPłażyński">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Dorotę Arciszewską-Mielewczyk i Irenę Marię Nowacką oraz panów posłów Ryszarda Wawryniewicza i Zbigniewa Wawaka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani posłanka Irena Maria Nowacka oraz pan poseł Ryszard Wawryniewicz.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MaciejPłażyński">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie: Ryszard Wawryniewicz i Zbigniew Wawak.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MaciejPłażyński">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MaciejPłażyński">Protokół 54 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu nie przeprowadził głosowania nad wnioskiem dotyczącym informacji rządu o interwencji Policji w czasie demonstracji w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o nowy punkt obejmujący głosowanie nad tym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, że w ustalonym terminie zgłoszono kandydatów na członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Wybór członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej w skład kolegium wchodzi 11 członków. Informuję, że zgłoszono 12 kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MaciejPłażyński">Proponuję zatem, aby Sejm przeprowadził w tej sprawie głosowanie imienne.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że właściwe komisje przedłożyły dodatkowe sprawozdanie o projektach ustaw dotyczących języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MaciejPłażyński">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1137-A.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący przeprowadzenie trzeciego czytania tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MaciejPłażyński">Komisja Polityki Społecznej przedłożyła sprawozdanie o projekcie nowelizacji ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MaciejPłażyński">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1237.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#MaciejPłażyński">Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o Służbie Celnej.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MaciejPłażyński">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1154.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#MaciejPłażyński">Komisja Obrony Narodowej przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy dotyczącym zasad mianowania na stopnie wojskowe kombatantów.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#MaciejPłażyński">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1247.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#MaciejPłażyński">Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedłożyły sprawozdanie o projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#MaciejPłażyński">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1249.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#MaciejPłażyński">Rada Ministrów przedłożyła pilne projekty ustaw: o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa oraz o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#MaciejPłażyński">Projekty zostały paniom posłankom i panom posłom doręczone w drukach nr 1250 i 1252.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący przeprowadzenie pierwszego czytania tych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#MaciejPłażyński">Komisja do Spraw Kontroli Państwowej przedłożyła projekt uchwały w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#MaciejPłażyński">Projekt został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1238.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu dotychczasowego punktu 3 porządku dziennego o przeprowadzenie pierwszego czytania tego projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu przedłożyło projekt uchwały o zmianie uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#MaciejPłażyński">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1259.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że jedyna poprawka zgłoszona w drugim czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi została wycofana. Nie zachodzi więc potrzeba prezentowania dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o trzecie czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że grupa posłów z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wniosła o uzupełnienie porządku obrad o informację o przygotowaniu i realizacji skupu zbóż i rzepaku w bieżącej kampanii żniwnej.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#MaciejPłażyński">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uwzględnieniu tego wniosku i dodanie nowego punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej o przygotowaniu i realizacji skupu zbóż i rzepaku w bieżącej kampanii żniwnej.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że na prośbę prezesa Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowych punktów 12 i 14, obejmujących pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz określeniu dodatkowych zadań własnych gminy i informację prezesa Rady Ministrów o stanie negocjacji w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#MaciejPłażyński">Informację tę pan premier przedstawi na najbliższym posiedzeniu Sejmu, czyli w początkach września.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#MaciejPłażyński">Informuję również, że w związku ze spiętrzeniem prac parlamentarnych, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowych punktów 4 i 5, obejmujących odpowiednio sprawozdania komisji o projektach nowelizacji ustaw o społecznej inspekcji pracy oraz o radiofonii i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Przypominam, że...</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#komentarz">(Poseł Ewa Freyberg: Jakie jest uzasadnienie braku informacji, która miała być przedstawiona w punkcie 14?)</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#MaciejPłażyński">Zaraz, tylko dokończę.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Przypominam, że w styczniu bieżącego roku klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej złożył wniosek o uzupełnienie porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do Spraw rozpatrzenia zagrożeń bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#MaciejPłażyński">Projekt uchwały został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 875.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, że wniosek klubu nie został przeze mnie uwzględniony, na podstawie art. 99 ust. 5 regulaminu Sejmu wniosek ten rozstrzygnie Wysoka Izba w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#MaciejPłażyński">W tej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#komentarz">(Poseł Władysław Szkop: Tak, w tej sprawie.)</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek został złożony 12 stycznia br. Od tego czasu minęło ponad 6 miesięcy. W ciągu tych miesięcy w służbie zdrowia i ochronie zdrowia stało się bardzo wiele różnych złych rzeczy. Przed 2 dniami rozpoczęło się postępowanie prokuratorskie w sprawie śmierci pacjenta mieszkającego na granicy 2 województw, któremu odmówiono udzielenia pomocy lekarskiej. Pogotowie przyjechało do niego po 3 godzinach. Zwracam uwagę Wysokiej Izby na potrzebę podjęcia decyzji dotyczącej powołania tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A co ma wspólnego jedno z drugim?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izba rozstrzygnie to za chwilę w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#EwaFreyberg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Komu?)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#EwaFreyberg">Jak rząd uzasadnia wycofanie informacji prezesa Rady Ministrów o stanie negocjacji w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#EwaFreyberg">Chciałam przypomnieć, że miała to być pierwsza informacja od momentu podjęcia negocjacji, które rozpoczęły się w roku ubiegłym w kwietniu. Klub Parlamentarny SLD trzykrotnie zwracał się do Prezydium Sejmu z prośbą o wniesienie takiego punktu pod obrady Sejmu. Również uchwała, którą Sejm podjął w roku ubiegłym w czasie pierwszej debaty poświęconej sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zobowiązała rząd do przedstawiania informacji o stanie negocjacji. To, co obserwujemy, i to, co czytamy o negocjacjach, budzi bardzo poważne zaniepokojenie. Tego samego dnia mamy dwie sprzeczne informacje. Jedną, że Polska nie będzie gotowa do przystąpienia do Unii Europejskiej w roku 2002, i drugą - ze spotkania pana premiera z premierem Francji - że ta data jest jak najbardziej realna. Czytamy również o tym, że Polska ma być członkiem drugiej kategorii w Unii Europejskiej. A więc jest bardzo duży chaos informacyjny. Dlatego moje pytanie jest takie: Jakie jest uzasadnienie tego, że ta informacja nie zostanie przedstawiona w czasie dzisiejszego posiedzenia Sejmu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję, chociaż przypominam, że miejscem, gdzie dyskutujemy o porządku obrad, jest Konwent Seniorów. Tam jest zarówno przedstawiciel klubu SLD, jak i przedstawiciele wszystkich innych klubów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy jednak do głosowania... Może rozstrzygniemy jedną kwestię formalną porządku obrad, to znaczy, czy podejmiemy sprawę Komisji Nadzwyczajnej, czy nie. To też jest związane z porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za uzupełnieniem porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do spraw rozpatrzenia zagrożeń bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 401 posłów. Za - 183, przeciw - 204, wstrzymało się 14.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek o uzupełnienie porządku dziennego odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#MaciejPłażyński">Jeśli chodzi o pytanie pani poseł, to odczytam fragment uzasadnienia, które przesłał pan premier: „Podstawowy przegląd prawa polskiego i europejskiego zostanie zakończony za 2 tygodnie. Zamknie to pierwszy etap negocjacji. Wydaje się zatem, że przedstawienie informacji Wysokiej Izbie w całości pierwszego etapu negocjacji pełniej wyczerpie zainteresowania panów i pań posłanek tą problematyką”.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#MaciejPłażyński">Tak jak mówiłem, informacja byłaby na początku września, na pierwszym posiedzeniu po miesięcznej przerwie.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Pozwolę sobie przypomnieć, że nawet nie w czerwcu, tylko w maju posłowie Klubu Parlamentarnego SLD zgłosili wniosek o uzupełnienie porządku obrad o punkt: Informacja rządu na temat sytuacji w polskim hutnictwie. Wiem, że sprawa ta była omawiana na posiedzeniu Konwentu Seniorów i że ustalono, iż punkt ten zostanie rozpatrzony przed przerwą wakacyjną. Dzisiejsze posiedzenie jest ostatnie przed przerwą wakacyjną. Sytuacja w przemyśle hutniczym zaś jest taka, że w najbliższym czasie przewiduje się zwolnienie 40 tys. hutników. W związku z tym uważam, że nie można dłużej czekać. Chciałbym prosić pana marszałka o podjęcie decyzji zgodnej z tą, jaka zapadła na posiedzeniu Konwentu Seniorów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MaciejPłażyński">Chciałbym przypomnieć, że są to informacje rządu, a nie marszałka, w związku z tym to rząd będzie przedstawiał te informacje. Taka prośba rzeczywiście padła na posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale marszałek wprowadza do porządku?)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MaciejPłażyński">Wprowadzać można materiał, który będzie przedstawiany. Tego materiału jeszcze nie ma. Mam nadzieję, że informacja na temat hutnictwa również będzie we wrześniu.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm przeprowadził debatę średnią nad sprawozdaniem rządu z wykonania budżetu państwa w 1998 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu, łącznie ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 r. oraz debaty krótkie: nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o Służbie Celnej; w pierwszym czytaniu: projektu ustawy o narodowej polityce rolnej oraz pilnych projektów ustaw dotyczących restrukturyzacji przemysłu obronnego; nad sprawozdaniem z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1998 r. wraz z opinią komisji oraz komisyjnym projektem uchwały, a także nad informacją z działalności rzecznika praw obywatelskich w 1998 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad sprawozdaniami komisji o projektach: ustawy dotyczącej zasad mianowania na stopnie wojskowe kombatantów; ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach oraz uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce, a także nad informacją w sprawie skupu zbóż i rzepaku.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MaciejPłażyński">W dniu dzisiejszym, po głosowaniach nad wnioskami zgłoszonymi podczas poprzedniego posiedzenia Sejmu, rozpatrzymy w kolejności sprawozdania komisji o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MaciejPłażyński">— o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej; ustawy dotyczącej zasad mianowania na stopnie wojskowe kombatantów;</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MaciejPłażyński">— o zmianie ustawy o transporcie kolejowym;</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#MaciejPłażyński">— o ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym;</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#MaciejPłażyński">— o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#MaciejPłażyński">Następnie rozpatrzymy sprawozdanie komisji o projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#MaciejPłażyński">Ostatnim punktem porządku dziennego rozpatrywanym w dniu dzisiejszym będzie sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o Służbie Celnej.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#MaciejPłażyński">Jutro rano, po głosowaniach nad punktami rozpatrzonymi w dniu dzisiejszym i rozpatrzeniu uchwały dotyczącej zmiany właściwości Komisji Nadzwyczajnej zajmującej się problematyką spółdzielczości mieszkaniowej, przeprowadzimy trzecie czytania projektów ustaw: o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji, o języku polskim oraz o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#MaciejPłażyński">Następnie rozpatrzymy sprawozdanie rządu z wykonania budżetu w 1998 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu, łącznie ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#MaciejPłażyński">Do rozpatrywania pytań w sprawach bieżących przystąpimy po zakończeniu przerwy, to jest o godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#MaciejPłażyński">Ostatnim punktem porządku dziennego rozpatrywanym w dniu jutrzejszym będzie sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli wraz z opinią komisji oraz projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#MaciejPłażyński">W piątek rano, po głosowaniach nad punktami rozpatrzonymi w dniu jutrzejszym, przeprowadzimy głosowanie imienne w sprawie wyboru członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#MaciejPłażyński">Następnie rozpatrzymy informację z działalności rzecznika praw obywatelskich w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#MaciejPłażyński">W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze czytania projektów ustaw dotyczących restrukturyzacji przemysłu obronnego oraz narodowej polityki rolnej, a także wysłuchamy informacji w sprawie przygotowań do skupu zbóż i rzepaku.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#MaciejPłażyński">W sobotę rano, po głosowaniach, przeprowadzimy pierwsze czytania nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, a następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji o stanowiskach Senatu, jeżeli Senat w trakcie posiedzenia, które rozpoczyna się jutro, zgłosi poprawki do przekazanych mu ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#MaciejPłażyński">Dzień zakończymy głosowaniami nad poprawkami Senatu.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#MaciejPłażyński">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#RyszardWawryniewicz">Przewodnicząca Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży pani poseł Grażyna Staniszewska zaprasza na odbywającą się w dniu dzisiejszym prezentację autobusów szkolnych, które wygrały przetargi zorganizowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Autobusy prezentowane są od godz. 9 do 16 na parkingu przy przejściu z gmachu Sejmu do budynku G.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#RyszardWawryniewicz">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#RyszardWawryniewicz">- Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Finansów Publicznych - o godz. 10;</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#RyszardWawryniewicz">- Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej - bezpośrednio po zakończeniu wspólnego posiedzenia z Komisją Finansów Publicznych;</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#RyszardWawryniewicz">- Polityki Społecznej - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#RyszardWawryniewicz">- Kultury i Środków Przekazu, wspólnie z Komisją Ochrony Konkurencji i Konsumentów - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#RyszardWawryniewicz">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#RyszardWawryniewicz">- Transportu i Łączności - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#RyszardWawryniewicz">- do Spraw Służb Specjalnych - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#RyszardWawryniewicz">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#RyszardWawryniewicz">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - o godz. 13;</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#RyszardWawryniewicz">- Zdrowia - o godz. 13 oraz o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#RyszardWawryniewicz">- Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#RyszardWawryniewicz">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#RyszardWawryniewicz">- Integracji Europejskiej - o godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#RyszardWawryniewicz">- Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - o godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie informacji rządu o interwencji Policji w czasie demonstracji w Warszawie w dniu 24 czerwca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MaciejPłażyński">Sejm na poprzednim posiedzeniu wysłuchał informacji przedstawionej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Krzysztofa Budnika, przewodniczącego podkomisji do spraw Policji pana posła Antoniego Macierewicza oraz przeprowadził dyskusję, w czasie której zgłoszono kilka wniosków.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MaciejPłażyński">Wniosków o powołanie komisji śledczej oraz o zmianę kompetencji Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych lub podkomisji do spraw Policji nie poddam pod głosowanie, ponieważ nie spełniają wymogów regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MaciejPłażyński">Obecnie przystąpimy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MaciejPłażyński">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm informację przyjął do wiadomości, a wnioski o kontynuację prac Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja właśnie w sprawie owego uzupełnienia dotyczącego prac Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Bez tego uzupełnienia, bez jego przedstawienia Wysokiej Izbie, głosowanie będzie przeprowadzone w warunkach, w których posłowie nie mają pełnej informacji na temat przebiegu wydarzeń, a wstępna informacja podkomisji i pana posła Macierewicza pokazała sytuację, powiedzmy sobie, bardzo daleko odbiegającą od tej, która została przedstawiona w sprawozdaniu komisji rządowej. Wyjaśnienie tutaj tych różnic jest zasadniczą sprawą zmierzającą do podjęcia merytorycznej decyzji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MaciejPłażyński">Głosujemy nad informacją przedstawioną przez rząd. Jeśli Wysoka Izba ją odrzuci, to znaczy, że będzie chciała dalej prowadzić prace na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu o interwencji Policji w czasie demonstracji w Warszawie w dniu 24 czerwca 1999 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 402 posłów. Za - 188, przeciw - 195, wstrzymało się 19.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że wniosek o odrzucenie informacji rządu Sejm odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (druki nr 1054 i 1220).</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Szweda.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zajmowanie miejsc. Panów ministrów również proszę o zajęcie miejsc bądź też opuszczenie sali.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Finansów Publicznych, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji przedstawiam sprawozdanie zawarte w druku nr 1220 o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (druk nr 1054).</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#StanisławSzwed">Połączone komisje na swym pierwszym posiedzeniu powołały dziewięcioosobową podkomisję, która na swych trzech posiedzeniach przygotowała projekt ustawy do akceptacji przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#StanisławSzwed">Głównym celem nowelizowanej ustawy jest zamiana zasad wydawania świadectw rekompensacyjnych, zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, na wypłatę rekompensat w formie gotówkowej uprawnionym pracownikom sfery budżetowej z powodu niepodwyższania wynagrodzeń i uposażeń w latach 1991–1992 oraz emerytom i rencistom, którym odebrano dodatki za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#StanisławSzwed">Za proponowanym rozwiązaniem przemawiają następujące fakty.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#StanisławSzwed">Dla większości uprawnionych, a w szczególności dla osób starszych wiekiem obecna ustawa jest mocno skomplikowana. Większość uprawnionych nie posiada wiedzy o papierach wartościowych, o zasadach ich funkcjonowania. Skomplikowany jest system odbioru świadectw rekompensacyjnych za pośrednictwem biur maklerskich. Brak też gwarancji, że uprawnieni nie będą sprzedawać świadectw poniżej ich wartości. To wszystko spowodowało, że większość uprawnionych żąda wypłaty gotówkowej.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#StanisławSzwed">Biorąc pod uwagę długoletni okres oczekiwania oraz fakt, że liczba uprawnionych pod koniec kwietnia bieżącego roku wynosiła 4093 tys. osób, a należna im łączna zwaloryzowana kwota - 13 mld zł, komisja zajęła jednoznaczne stanowisko: należy jak najszybciej przystąpić do realizacji zobowiązań skarbu państwa w formie gotówkowej.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#StanisławSzwed">Do rekompensat w formie gotówkowej nie stosuje się przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych oraz świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Rekompensata zwolniona jest także z opodatkowania. Ustawa określa czas i zasady wypłat. Przyjęto pięcioletni okres realizacji, począwszy od 2000 r. do 2004 r., uwzględniając kryterium wieku - w pierwszej kolejności rekompensaty wypłacano by osobom najstarszym, powyżej 71 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#StanisławSzwed">W pracach podkomisji rozważano również skrócenie okresu wypłat czy przeniesienie jednych grup uprawnionych do innych grup; chodzi tu m.in. o inwalidów. Przyjęto jednak rozwiązanie dające Radzie Ministrów upoważnienie do określenia w rozporządzeniu trybu i harmonogramu wypłat, z uwzględnieniem kryterium wieku.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#StanisławSzwed">Projekt rozporządzenia, który był dołączony do druku sejmowego, określa, w jaki sposób te rekompensaty byłyby wypłacane. Pozwolę sobie przytoczyć treść tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#StanisławSzwed">Od 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2000 r. rekompensaty wypłacane będą uprawnionym, którzy urodzili się przed 1 stycznia 1929 r., czyli mają powyżej 71 lat. Od 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r. rekompensaty wypłacane będą uprawnionym, którzy urodzili się w okresie od 1 stycznia 1929 r. do 31 grudnia 1938 r., czyli są w przedziale wiekowym 61–70 lat. Od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 r. rekompensaty wypłacane będą uprawnionym, którzy urodzili się w okresie od 1 stycznia 1939 r. do 31 grudnia 1948 r., czyli są w przedziale wiekowym 51–60 lat. Od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. rekompensaty wypłacane będą uprawnionym, którzy urodzili się w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 grudnia 1958 r., czyli są w przedziale wiekowym 41–50 lat. I ostatnia grupa: od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r., rekompensaty wypłacane będą uprawnionym, którzy urodzili się w okresie po 31 grudnia 1958 r., czyli mają 40 lat i mniej. Wprowadzenie kryterium wieku, według opinii Rady Legislacyjnej, nie narusza konstytucyjnej zasady równości wobec prawa i jest zgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej. Łączną kwotę przeznaczoną na wypłatę rekompensat w danym roku ustala ustawa budżetowa, a źródłem pokrycia będą wpływy z prywatyzacji. Wypłata rekompensaty pieniężnej przy rozłożeniu jej na 5 lat nie spowoduje zagrożenia dla budżetu państwa. Nominalna wartość rekompensaty podlega kwartalnej waloryzacji, wartość jednostki rekompensacyjnej na koniec I kwartału tego roku wynosiłaby 1,51 zł.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#StanisławSzwed">Drugą kwestią poruszaną przez posłów na posiedzeniu komisji był sposób realizacji wypłat rekompensat. Kto ma się tym zajmować i jak to przeprowadzić w sposób najlepszy? Padały propozycje, aby był to Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Poczta Polska jako instytucja użyteczności publicznej czy Bank Gospodarki Krajowej, czyli instytucje państwowe. Rząd proponował, aby ofertę skierować do banków. Projekt, który zaproponowali posłowie, zakłada, że minister skarbu państwa w drodze przetargu wyłoni taki podmiot, który posiada szeroką sieć dystrybucyjną, pozwoli ograniczyć koszty operacji i będzie bezpieczny w realizacji wypłat rekompensat. Nie wskazaliśmy jednego podmiotu, aby ustawowo nie ograniczyć wyboru najlepszej oferty. Proponowane zapisy nie wykluczają udziału w przetargu takich podmiotów, jak największe banki, konsorcja banków czy Poczta Polska i Bank Pocztowy korzystający z sieci okienek pocztowych. Taka oferta została przedstawiona przez Pocztę Polską i Bank Pocztowy. Z tych względów najlepszym rozwiązaniem jest przetargowe wyłonienie sieci dystrybucji rekompensat w ramach przepisów zawartych w ustawie o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawą, która wywoływała najwięcej kontrowersji, jest objęcie rekompensatą spadkobierców osób, które zmarły przed 12 kwietnia 1997 r., czyli przed wejściem w życie ustawy, a spełniają warunki zawarte w art. 3 ustawy, tj. pracowały w sferze budżetowej w latach 1991–1992 lub utraciły dodatki do emerytur i rent i nie dożyły wejścia w życie ustawy. W związku z tym nie nabyły prawa do rekompensaty. Tu należy zwrócić uwagę, że obecnie obowiązująca ustawa nie uregulowała tej sprawy i prawo do dziedziczenia rekompensat nabywa się z dniem wejścia w życie ustawy, czyli z dniem 12 kwietnia 1997 r., tak jak zakłada również projektowana nowelizacja ustawy. Biorąc pod uwagę ogólną zasadę prawa głoszącą, że nie można przenieść więcej praw niż się samemu posiada, osoby, które zmarły przed 12 kwietnia 1997 r., nie mogły przenieść w drodze spadkobrania praw do świadectw, jako że nie zdążyły tego prawa uzyskać. Taka argumentacja nie przekonała członków komisji, którzy wyrażali pogląd, że jeżeli ktoś nabył prawo do rekompensat, mimo że nie obowiązywała jeszcze ustawa, to taka rekompensata mu się należy, jak również prawo do rekompensat powinni posiadać spadkobiercy dziedziczący po osobach uprawnionych, a zmarłych przed wejściem w życie ustawy. Taką opinię podzieliła również Rada Legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#StanisławSzwed">Mimo wniosków i podejmowanych prób przez podkomisję i komisję, nie udało się rozwiązać tego problemu. Główne powody to przedłużenie wejścia w życie ustawy o co najmniej 1 rok, konieczność odtworzenia na nowo organów spisowych w celu sporządzenia spisów uprawnionych i ich spadkobierców, konieczność opracowania nowych zasad i kryteriów naliczania wysokości rekompensaty dla poszczególnych grup uprawnionych, niemożność umieszczenia dodatkowych uprawnionych w obecnie nowelizowanej ustawie, dlatego że dzisiaj do wyliczenia wysokości rekompensaty stosuje się średnią statystyczną długość życia. Byłaby to niespójność ustawy, polegająca na tym, że spadkobiercy osób, które zmarły przed 12 kwietnia 1997 r., otrzymaliby wartość rekompensaty na podstawie czasu rzeczywiście przeżytego, a spadkobiercy osób, które zmarły po 12 kwietnia, otrzymaliby rekompensatę na podstawie statystycznej długości życia.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#StanisławSzwed">Te problemy, jak również termin rozpoczęcia wypłaty rekompensat - od 2000 r., zdecydowały o tym, że najlepszym rozwiązaniem jest opracowanie oddzielnej ustawy. Połączone komisje w tej kwestii wystąpiły z dezyderatem do premiera Rzeczypospolitej Polskiej o opracowanie nowej ustawy, która uregulowałaby problem spadkobierców osób, które zmarły przed 12 kwietnia, czyli przed wejściem w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o wnioski zgłaszane przez posłów, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na propozycję rozszerzenia liczby osób uprawnionych do nabycia rekompensat m. in. o pracowników kolejowej służby zdrowia. Jedną z przyczyn opóźnień w realizacji obecnej ustawy było niezamknięcie spisów uprawnionych i zgłaszanie kolejnych grup zawodowych. Część wniosków zgłaszanych do projektów ustaw Wysoka Izba przyjmowała, część zaś odrzucała. W tym przypadku, jeśli chodzi o kolejową służbę zdrowia, komisje nie przyjęły wniosku o rozszerzenie osób uprawnionych do rekompensat.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uprawnieni czekają już bardzo długo na realizację zobowiązań państwa wobec nich. Przyjęte rozwiązanie wypłaty rekompensaty pieniężnej wychodzi naprzeciw zarówno oczekiwaniom społecznym, jak i możliwościom budżetowym państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#StanisławSzwed">W imieniu połączonych Komisji: Finansów Publicznych, Polityki Społecznej oraz Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie projektu ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, zawartego w druku nr 1220. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MaciejPłażyński">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MaciejPłażyński">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MaciejPłażyński">O wystąpienie w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność proszę panią poseł Ewę Tomaszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym co do sposobu zrealizowania werdyktów Trybunału Konstytucyjnego w sprawie naruszenia praw nabytych emerytów i pracowników sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#EwaTomaszewska">Pierwotny zapis ustawy gwarantował osobom pokrzywdzonym świadectwa rekompensacyjne. Rekompensata niewypłaconego wynagrodzenia w formie innej niż gotówkowa to rozwiązanie kolidujące z postanowieniami Międzynarodowej Organizacji Pracy, a takie zawierała uchwalona w 1997 r. ustawa. Operowanie papierami wartościowymi jest skomplikowane, często przerasta możliwości niektórych uzyskujących je emerytów. Dlatego też inicjatywę rządu zmieniającą formę rekompensaty ze świadectw rekompensacyjnych na gotówkę klub Akcji Wyborczej Solidarność uważa za korzystną.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#EwaTomaszewska">W pierwszym czytaniu projektu ustawy klub nasz zgłaszał propozycję dwóch zmian. Elementarna sprawiedliwość nakazywała objąć działaniem ustawy również spadkobierców tych pracowników sfery budżetowej i emerytów, którym rekompensaty przysługiwałyby, gdyby dożyli rozstrzygnięcia nowelizowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#EwaTomaszewska">Komisja zajęła w tej sprawie podobne stanowisko - spadkobiercom zmarłych, a w okresie między lipcem 1991 r. a kwietniem 1992 r. zatrudnionym w sferze budżetowej i pozbawionym należnego im i oczekiwanego wzrostu wynagrodzeń, winna przysługiwać rekompensata. Podobnie dotyczy to spadkobierców emerytów otrzymujących dodatki do uzyskiwanych świadczeń w związku z warunkami bądź rodzajem wykonywanej pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#EwaTomaszewska">Nie jest zasadne różnicowanie uprawnień w zależności od daty śmierci pokrzywdzonego. Zważywszy, że wszyscy pokrzywdzeni oczekują na rekompensatę od ponad 8 lat, a sporządzenie nowych list uprawnionych odwlekłoby w czasie realizację wypłat, komisja uznała, że problem ten zostanie uregulowany odrębną ustawą zgodnie z intencją klubu Akcji Wyborczej Solidarność. Przedstawiciel rządu zapewnił komisję o podjęciu pilnych działań w tym kierunku. W tej sytuacji klub nasz popiera zaproponowane przez rząd rozwiązanie, oczekując projektu ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania wynagrodzeń lub świadczeń spadkobiercom pozostałych zmarłych pokrzywdzonych, których obecna regulacja nie obejmuje.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#EwaTomaszewska">Drugi wniosek, jaki klub Akcji Wyborczej Solidarność składał w pierwszym czytaniu, dotyczył przyspieszenia wypłat osobom o głębokim stopniu niepełnosprawności. Wniosek taki można byłoby zrealizować tylko wobec tych, którym nie wypłacono świadczeń emerytalnych w należnej wysokości. ZUS dysponuje odpowiednimi danymi, by móc to zadanie zrealizować. Jednakże w przypadku byłych pracowników sfery budżetowej, którzy w późniejszym okresie stali się osobami w głębokim stopniu niepełnosprawnymi, sytuacja jest znacznie trudniejsza. Bez jakiejkolwiek możliwości wysegregowania tej grupy spośród wszystkich pokrzywdzonych trudno byłoby wyłowić te osoby i przekazać im należne świadczenia. Wobec tego, by nie przedłużać procesu legislacyjnego, a tym samym już i tak dostatecznie długiego okresu oczekiwania pokrzywdzonych na wypłatę rekompensat, klub nasz zrezygnował z prób zapisania w ustawie tej słusznej intencji. Po prostu nie byłaby ona wykonalna.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#EwaTomaszewska">Klub Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował za przyjęciem ustawy w wersji przedstawionej przez połączone komisje: Komisję Polityki Społecznej, Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MaciejPłażyński">W imieniu Klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej głos zabierze pan poseł Franciszek Potulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Powtórzyłem tytuł ze względu na końcową część wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#FranciszekPotulski">Głosujemy za, żeby przeciąć ten taniec chocholi, który koalicja od dwóch lat funduje czekającym cierpliwie, pokrzywdzonym bezprawnie w końcu przez solidarnościowe rządy z lat 1991–1992. Głosować będziemy za, mając świadomość, że główne dolegliwości tej ustawy dla budżetu będą dotyczyć okresu rządów z udziałem SLD. Mamy też świadomość, że przedstawiając propozycję wypłaty gotówkowej rząd nie powiedział, skąd weźmie potrzebne znaczące środki. Wszystko wskazuje na to, że rekompensaty będą wypłacane kosztem dynamiki wzrostu płac pracowników publicznych i dynamiki wzrostu świadczeń emerytalnych i rentowych.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#FranciszekPotulski">W latach 1996–1997 płace państwowej sfery budżetowej wzrastały w tempie porównywanym do tempa wzrostu gospodarczego, a emerytury w tempie o połowę mniejszym. W latach 1998–1999 płace budżetówki wzrosły o 2% ponad inflację, a emerytury i renty o 1% ponad inflację. Wydaje się, że wypłata rekompensat w gotówce będzie powodować obniżenie i tych wskaźników. Po prostu emeryci otrzymają rekompensaty, ale za to otrzymają mniej niż dotychczas bieżących świadczeń. Skutki dla budżetu będą takie, jakich chce minister finansów - czyli żadne. Jak będzie, przekona się rychło Komisja Trójstronna, przekonają się samorządy obserwując tempo wzrostu subwencji i dotacji, jakie otrzymają; przekonają się nauczyciele, pracownicy służby zdrowia, emeryci i renciści - odczują to w swoich zrekompensowanych portfelach.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#FranciszekPotulski">W trakcie prac nad obecną nowelizacją ustawy okazało się, że mamy również do czynienia z dwoma bardzo ważkimi problemami. Rząd twierdził, że świadczenia dotyczą osób, które otrzymały informację o ich przyznaniu w wyniku ustawy z 6 marca 1997 r., czyli bez tych, którzy do tego dnia zmarli. Trybunał Konstytucyjny przyznał prawo do rekompensat - a Sejm to przyjął - dla wszystkich pokrzywdzonych bezprawnie z lat 1991–1992, a ustawa z 6 marca 1997 r. określiła jedynie sposób realizacji tych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#FranciszekPotulski">Rząd ma przygotować odpowiedni projekt uchwały, ale rząd, jak to rząd, może mieć inne ważne sprawy na głowie i może być różnie. Komisja ukoiła swoje sumienie uchwalając stosowny dezyderat, który oczywiście poprzemy, przekonani, że przyjdzie go realizować już po zmianie rządu.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#FranciszekPotulski">Drugi problem to zasięg uprawnionych. Sejm odrzucił wnioski poselskie zmierzające do rozszerzenia zasięgu uprawnionych, ale też w trakcie prac nad nimi okazało się, że pracownicy kolejowej służby zdrowia są przekonani, iż są objęci ustawą, a ministerstwo pracy, że nie są. Problem nie jest łatwy, bo z jednej strony byli to pracownicy przedsiębiorstwa PKP i mieli pewne przywileje z tego wynikające, a z drugiej strony byli wynagradzani według wspólnych tabel ustalanych dla pracowników służby zdrowia działających w sferze budżetowej. Wydaje się jednak, że i ci pracownicy ponieśli niezasłużone straty za tamtych rządów i zadośćuczynienie też im się należy. A fakt, że ministerstwo pracy nie chciało się do tego problemu ustosunkować, należy zaliczyć na korzyść tej grupy pracowników. Odpowiednią poprawkę wniesiemy, zgodnie z regulaminem, na piśmie. Każda forma wypłaty budzi wątpliwości. Ustalenie kolejności wypłat według wieku uprawnionych też ma swoje wady i zalety.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#FranciszekPotulski">Zgłaszamy wniosek dotyczący ujęcia w pierwszej kolejności do wypłat również osób z I grupą inwalidzką.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#FranciszekPotulski">I na koniec jeszcze jedna uwaga. W 1998 r. państwowa sfera budżetowa miała, zgodnie z ustawą budżetową, uzyskać wzrost płac 2% ponad inflację, zakładaną w wysokości 111,5%. Tymczasem, przynajmniej w oświacie, wzrost płac wyniósł 111%, a więc znowu - jak za starych dobrych solidarnościowych czasów - trzeba zaskarżyć ten stan do Trybunału Konstytucyjnego i uzyskać orzeczenie o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#FranciszekPotulski">Jeszcze nie zaczęliśmy wypłacać starych rekompensat, a już możemy mieć nowe zobowiązania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Janusz Lewandowski w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesteśmy na dobrej drodze, aby w końcu spłacić dług wobec rencistów, emerytów i sfery budżetowej. Czeka na to od 7 lat kilka milionów ludzi. Czekaliby nadal, gdyby przy władzy była poprzednia koalicja, która straciła w tej mierze 4 lata.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanuszLewandowski"> I gdybyśmy szli fałszywą drogą...</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie można tego robić.)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JanuszLewandowski">... wytyczoną przez ustawę uchwaloną 6 marca 1997 r. rzutem na taśmę przez poprzednią koalicję, przewidującą zadośćuczynienie w postaci papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanuszLewandowski">Unia Wolności jako moje środowisko i ja osobiście od dłuższego czasu byliśmy zwolennikami wypłaty pieniężnej. Chociaż rodzi to pewne ryzyko dla budżetu państwa, to jednak rodzi daleko mniejsze ryzyko dla samych uprawnionych i obiecuje ostateczne załatwienie tego problemu. Taki jest sens noweli wniesionej przez rząd. Popieramy nowelę. Jest to wyjście z pułapki zobowiązań skarbu państwa. Poprzednia ustawa przewidująca papiery wartościowe o zmiennej wartości nie tylko pociągała za sobą ogromne komplikacje techniczne, nie tylko narażała rencistów, emerytów, a więc osoby starsze, na grę na rynku kapitałowym, do której nie są przygotowani, ale również niosła ryzyko odnowienia się tego problemu, gdyż to ryzyko tkwi w zaspokojeniu roszczeń indywidualnych opiewających na konkretne sumy pieniężne przy pomocy papierów wartościowych o zmiennej rynkowej wartości. Problem po prosu mógłby się odnowić, znowu mógłby wkroczyć do akcji Trybunał Konstytucyjny, mielibyśmy dalszy taniec chocholi.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JanuszLewandowski">Teraz, kiedy jesteśmy na dobrej drodze, liczy się czas. Uprawnieni czekają na to, aby wypłata rekompensat rozpoczęła się nie później niż w przyszłym roku i skończyła się nie później niż w roku 2004. Nie możemy sobie pozwolić na dalsze marnotrawstwo czasu, bo w kronice niepowodzeń są martwe zapisy ustawowe. Przypominam, że pierwszy był martwy zapis ustawy o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych, przewidującej odrębny strumień papierów wartościowych dla uprawnionych rzędu 5 mld zł. Takie było oszacowanie tych zobowiązań kilka lat temu, kiedy one się jeszcze nie waloryzowały. Martwa jest ustawa z 6 marca 1997 r. Jak powiedziałem, jest to błędna droga. Zupełnie jałowe było wszelkie poszerzanie kręgu uprawnionych, gdyż oznaczało to dalszą zwłokę w stosunku do 4 milionów ludzi rzeczywiście uprawnionych z tytułu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Dlatego uważamy, że lepszą metodą jest przeniesienie problemu spadkobierców osób zmarłych przed wejściem w życie ustawy z 1997 r. do odrębnej regulacji, bo nie blokuje to poprzez problem 200 tysięcy ludzi rozwiązania problemu dla 4 milionów oczekujących na rekompensatę.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#JanuszLewandowski">Nowela wskazuje realny sposób wypełnienia zobowiązań już zapadłych praw, nabytych na mocy wcześniej uchwalonej ustawy. Zgadzamy się z rządową propozycją, by zawiadywało tym wszystkim kryterium wieku, to znaczy aby w pierwszym roku wypłaty zobowiązań objęły osoby najstarsze, siedemdziesięciolatków, w ostatnim roku - osoby najmłodsze. Ważne jest w tej chwili wyłonienie w drodze przetargu instytucji, która sprawnie, logistycznie całą tę operację przeprowadzi. Unia Wolności będzie przeciwna wszystkim próbom doskonalenia, majsterkowania i w ten sposób psucia możliwości zaspokojenia roszczeń rencistów, emerytów i pracowników sfery budżetowej. Będziemy szukali najkrótszej drogi do wypełnienia tych zobowiązań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Mirosław Pietrewicz w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MirosławPietrewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym na wstępie pogratulować panu posłowi Lewandowskiemu dobrego samopoczucia wynikającego z faktu, że to właśnie jego rząd, rząd, w którym on był ministrem, doprowadził do sytuacji, którą teraz ten rząd, ten Sejm musi prostować, musi rozwiązywać.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MirosławPietrewicz">Doprowadził do sytuacji, w której nie wypłacono należnych płac pracownikom sfery budżetowej oraz rekompensat emerytom i rencistom. To było w latach 1991–1992. Poprzedni rząd, rząd koalicji PSL–SLD próbował rozwiązać ten problem, przygotował ustawę, która została przyjęta, i całą infrastrukturę potrzebną do rozpoczęcia jej realizacji. Niestety, w wyniku zmiany koalicji zaczęły się rodzić nowe, inne pomysły, które zaowocowały pierwotnie projektem ustawy przewidującym utrzymanie zasady zaproponowanej przez poprzednią koalicję, to znaczy zasady zrekompensowania z wykorzystaniem papierów wartościowych. Obecnie natomiast, dopiero po ponad półtora roku swego funkcjonowania, rząd zaproponował nową zmianę, która — naszym zdaniem — jest zmianą idącą we właściwym kierunku. Dlatego mój klub, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera propozycję rządu. Myślę, że nie warto się tutaj szerzej na ten temat rozwodzić, w każdym razie taka jest prawda. Niestety, dla tej koalicji, a przynajmniej dla części koalicji, tej uczestniczącej w rządzie, który dopuścił do tej sytuacji, jest to prawda smutna.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#MirosławPietrewicz">Chciałem zadeklarować, podobnie jak w czasie pierwszego czytania tego projektu ustawy, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera ten projekt przede wszystkim ze względu na to, iż rozwiązanie polegające na wypłacie gotówki zamiast papierów wartościowych jest rozwiązaniem wygodniejszym dla uprawnionych, prostszym i niewymagającym znajomości funkcjonowania rynku papierów wartościowych. W związku z tym myślę, że sama idea, kierunek zmian, zaproponowane generalne rozwiązania - są słuszne. Nadal mamy pewne obawy o skutki tych bardzo poważnych wypłat dla funkcjonowania budżetu. Rząd nie wyjaśnił bliżej, skąd weźmie środki na te dodatkowe wydatki rzędu 2,5–3,5 mld zł. Sugestia, że będą to dodatkowe środki uzyskane z prywatyzacji, nie jest w cale taka pozytywna. Takie rozwiązanie nie jest pozytywne, ponieważ oznacza, że na rynek kapitałowy musi wejść dodatkowa oferta o wartości od co najmniej 2,5 mld zł do ponad 3,5 mld zł. To z kolei oznacza, czy może oznaczać - w związku z tym, że będzie to dodatkowa oferta - destabilizację tego rynku i m.in. pogorszenie warunków cenowych. Wówczas oferowane na tym rynku akcje bądź udziały przedsiębiorstw polskich będą miały niższe ceny, niestety.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#MirosławPietrewicz">Biorąc pod uwagę interes około czy nawet ponad 4 milionów ludzi, już od kilku lat oczekujących na należne im rekompensaty, popieramy kierunkowo zaproponowane zmiany.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#MirosławPietrewicz">Jednocześnie, panie marszałku, Wysoki Sejmie, zauważyłem, że w projekcie ustawy są pewne potknięcia natury legislacyjnej, które chciałbym tutaj przedstawić i zaproponować poprawki do zapisów.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#MirosławPietrewicz">Otóż w poprawce nr 16, która wprowadza nowy art. 21a, mówi się, że spadkobiercy uprawnionych odbierają rekompensatę w banku, o którym mowa w art. 21 ust. 2. Natomiast art. 21 ust. 2 mówi nie tylko o bankach, ale również o innych podmiotach, konsorcjum takich podmiotów lub innej instytucji, która spełni wymogi przetargowe. A więc chodzi tutaj nie tylko o bank, ale o każdą instytucję, która wygra przetarg. W związku z tym proponuję słowa „w banku, o którym” zastąpić słowami „w instytucji, o której mowa w art. 21 ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#MirosławPietrewicz">O to samo wnoszę, jeśli chodzi o poprawkę nr 18, która dotyczy art. 24 ust. 2. Mianowicie w ust. 2 jest napisane: „minister właściwy do spraw administracji publicznej przekazuje bankowi zaktualizowane spisy”. Otóż wyraz „bankowi” powinien być zastąpiony wyrazami „instytucji, o której mowa w art. 21 ust. 2” i dalej: „zaktualizowane spisy, o których mowa w ust. 1”. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Ryszard Zbrzyzny z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pytanie do pana podsekretarza stanu czy do sprawozdawcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#RyszardZbrzyzny">Myślę, że są to pytania i do podsekretarza stanu, i do pana sprawozdawcy, bowiem informacja, którą uzyskałem z wystąpienia pana posła sprawozdawcy, nie do końca mnie zadowala. Chciałbym mieć pełną wiedzę na temat konsekwencji ustawy, o której w tej chwili dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#RyszardZbrzyzny">Ale po kolei. Czy wypłaty gotówkowe rekompensat, właśnie za niezgodne z prawem działanie rządu w latach 1991–1992, spowodują zaniżenie bieżącej waloryzacji emerytur i rent, szczególnie w okresie działania tej ustawy od roku 2000 do roku 2004? Będą one bowiem elementem corocznych ustaw budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#RyszardZbrzyzny">Czy płace realne w sferze budżetowej właśnie w latach wypłaty tych rekompensat nie będą rosły w sposób oczekiwany przez tę grupę pracowniczą? Mam tu na myśli wzrost realny płac w sferze budżetowej poza określony wskaźnik wzrostu, jaki jest oczekiwany przez tę sferę pracowniczą. Myślę, że istotna jest w tej chwili informacja, że właśnie w sferze budżetowej płace w stosunku do sfery materialnej mają bardzo niski wskaźnik, a więc należałoby w kolejnych latach funkcjonowania państwa spróbować ten wskaźnik poprawić.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#RyszardZbrzyzny">I czy, w konsekwencji tych dwóch pytań, nie będzie tak, że osoby uprawnione do rekompensat, a więc emeryci i renciści, sfera budżetowa, same sobie te rekompensaty sfinansują poprzez niedopłacenie, jeśli chodzi o bieżącą waloryzację emerytur i rent i poprzez mniejsze niż należałoby oczekiwać wzrosty płac w sferze budżetowej?</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#RyszardZbrzyzny">Kolejne pytanie: Czy nie będzie tak, że w latach 2000–2001 rekompensaty otrzymają, praktycznie rzecz biorąc, tylko emeryci i to tylko ci najstarsi i, szczególnie w 2001 roku, tylko niewielka część pracowników sfery budżetowej? Przedziały wiekowe bowiem wcześniej pan poseł sprawozdawca omawiał.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#RyszardZbrzyzny">Zatem proszę o szczegółową informację dotyczącą właśnie tego, ile osób w latach 2000–2004 otrzyma rekompensaty i jakie to kwoty w poszczególnych latach. I czy w konsekwencji nie będzie tak, że parlament tej kadencji, ten rząd, nie przyjmie zobowiązań, które przejdą na kolejną kadencję parlamentu i prawdopodobnie na inną ekipę, która będzie sprawować władzę w Rzeczypospolitej, i czy nie jest to kukułcze jajo dla następców? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Władysław Stępień, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WładysławStępień">Ja również mam pytania i do przedstawiciela rządu, i do posła sprawozdawcy. Ponieważ będący przedmiotem kilku poprzednich debat problem realizacji rekompensat, zaległych świadczeń dla kilku milionów osób zabranych w latach 1991–1992, wciąż budzi dosyć duże zainteresowanie, chciałbym jeszcze raz zapytać przedstawiciela rządu, czy znana już jest ostateczna liczba osób uprawnionych do rekompensat, gdyż padały z tej trybuny różne wielkości, których rozbieżność sięgała około 500 tys. uprawnionych.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WładysławStępień">Chciałbym również zapytać, czy rząd dokładnie wyliczył możliwości budżetowe, jeśli chodzi o zwrot w formie gotówkowej rekompensat w latach 2000–2004. Ponieważ intencją rządu jest, aby pieniądze na ten cel były przeznaczone ze środków uzyskanych z prywatyzacji, a jeszcze kilka innych tytułów czeka na sfinansowanie właśnie z prywatyzacji, chciałbym zapytać, czy na to wszystko wystarczy, czy nie nastąpi taka sytuacja, że do 2001 r., do momentu kiedy rządzi ta koalicja, te pieniądze będą, a później to niech martwią się ci, którzy wygrają wybory?</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WładysławStępień">Chciałbym też zapytać, dlaczego nie przyjęto propozycji rozwiązań zakładających równość wobec prawa. Oto mamy taką sytuację, że po wejściu w życie ustawy rodziny osób, które nie doczekały rekompensaty, mają prawo do otrzymania tych rekompensat, natomiast przed wejściem w życie ustawy rodzina w takim przypadku nie ma żadnych praw. Tymczasem na przykład rodziny pracowników kas chorych, członków zarządów kas chorych mają takie prawa gdyby, co nie daj Boże, komuś się coś stało, a przecież tym pracownikom żaden rząd niczego wcześniej nie zabrał. Nie jest to sprawiedliwe rozwiązanie i warto byłoby, aby rząd się jeszcze nad tym zastanowił. Chciałbym zapytać, dlaczego rząd przyjmuje takie rozwiązanie, które krzywdzi rodziny tych, którzy przed wejściem w życie ustawy niestety odeszli w zaświaty?</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WładysławStępień">I jeszcze jedna kwestia. Jeżeli osoby, których nie uwzględniono w ustawie, np. nauczyciele przedszkoli przekazanych samorządom na początku lat dziewięćdziesiątych - mówiłem z tej trybuny o 200 takich nauczycielach i nauczycielkach z Tarnobrzega, niestety ta propozycja nowelizacji ustawy nie uzyskała poparcia koalicji - wygrają w sądzie sprawę, skąd znajdą się na to środki i w jakim terminie ewentualnie nastąpią wypłaty?</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#WładysławStępień">To są moje pytania. Panie marszałku, proszę pozwolić na tylko jedno zdanie. Proszę pana ministra Lewandowskiego, żeby przemawiając z tej trybuny sejmowej nie zwalał winy na koalicję SLD-PSL za nieudolność rządu, w którym uczestniczył. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Józef Skrzypek: To samo robicie, a zwalacie na nas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Jan Zaciura, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie budzi kontrowersji propozycja wypłacania należności w formie gotówkowej, natomiast niewątpliwie tematem bardzo kontrowersyjnym jest termin ich realizacji, rozłożenie tej wypłaty na tyle lat, o czym m.in. wspominała w pierwszym i w drugim czytaniu pani poseł Tomaszewska. W związku z tym chciałem postawić pytanie panu posłowi sprawozdawcy: Czy komisje w trakcie pracy rozważały, czy przeprowadziły symulacje, jeśli chodzi o możliwości przyspieszenia terminu realizacji świadczeń pieniężnych, zamiast oczywiście świadectw rekompensacyjnych, w różnych układach. Moim zdaniem maksymalny termin realizacji tych świadczeń to trzy lata, a więc rok 2000, 2001 i ewentualnie 2002.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JanZaciura">W związku z tym chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę albo pana ministra, czy można by było rozważyć jeszcze inne warianty oraz skutki, w tym oczywiście skutki finansowe, dla budżetu oraz możliwości ich pokrycia w trakcie realizacji. A drugie pytanie kieruję generalnie do pana ministra, ale gdyby pan poseł sprawozdawca odniósł się do niego, to też byłoby, moim zdaniem, ciekawe dla radiosłuchaczy i telewidzów.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JanZaciura">Na tym posiedzeniu Sejmu będziemy rozpatrywać sprawozdanie rzecznika praw obywatelskich za rok 1998. Jak państwo przeczytali to sprawozdanie, to państwo wiedzą, że rzecznik praw obywatelskich stwierdza w nim, iż w roku 1998 ogromna ilość listów oraz interwencji obywateli, a w szczególności emerytów, rencistów oraz pracowników sfery budżetowej odnosiła się do faktu, że ustawa z 6 marca 1997 r. nie jest realizowana. Rzecznik praw obywatelskich dalej stwierdza, że występował z interwencjami w tej sprawie do rządu. Niestety w 1998 r. nie została rozpoczęta realizacja tejże ustawy. I rzecznik praw obywatelskich uznał, że niezrealizowanie ustawy to bardzo ważny argument na to, że jest to sprzeczne, że tak powiem, z funkcjonowaniem państwa prawnego.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JanZaciura">Czy pan minister podziela ten pogląd, wyrażony przez rzecznika praw obywatelskich? Można postawić jeszcze jedno pytanie, dlaczego musiało do tego dojść, że prawo stanowione przez Wysoki Sejm, przez rząd, bez względu na jego pochodzenie, nie jest realizowane i nie ma z tego tytułu żadnych konsekwencji prawnych? Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Władysław Józef Skrzypek, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam dwa pytania do pana posła sprawozdawcy i pana podsekretarza stanu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WładysławJózefSkrzypek">Pytanie pierwsze: Dlaczego nie przyjęto od razu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i nie wypłacono rekompensat w złotówkach, a tylko przewidziano rekompensaty w świadectwach rekompensacyjnych?</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WładysławJózefSkrzypek">Pytanie drugie: Dlaczego obowiązująca obecnie ustawa nie wzięła pod uwagę rekompensat dla osób, które zmarły przed wejściem w życie tej ustawy? Dotyczyło to przecież dwustu osób.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#WładysławJózefSkrzypek">I chciałbym tutaj wyjaśnić posłowi Stępniowi. Panie pośle Stępień, przecież mieliście szanse wypłacić te rekompensaty, ale to dopiero ten rząd AWS-Unia Wolności wziął się za to i będą one wypłacane. Niech pan tu nie mówi, że my...</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Trzeba było wypłacić od razu, kiedy się należało, w 1991 r.)</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#WładysławJózefSkrzypek">Nie, proszę państwa, my dopiero działamy. I proszę się tak nie odnosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Jan Kulas, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JanKulas">Pierwsze podstawowe pytanie, jaka jest właśnie różnica między obecną nowelą a ustawą z 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent? W tejże podstawowej ustawie, którą rzeczywiście uchwaliła koalicja SLD–PSL, w art. 9 było napisane: świadectwo rekompensacyjne jest skarbowym papierem wartościowym na okaziciela. Na tym więc polega ta zasadnicza różnica. Tam była mowa o świadectwach rekompensacyjnych, a obecna koalicja AWS-Unia Wolności mówi wyraźnie o formie gotówkowej. Chyba to jest ta zasadnicza różnica.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JanKulas">Drugie pytanie: Czy pan poseł sprawozdawca i przedstawiciele rządu widzą jednak możliwość, aby w tej nowelizowanej ustawie, tak ważnej i potrzebnej, na którą oczekuje ponad 4 miliony pracowników sfery budżetowej, emerytów i rencistów, było można uwzględnić właśnie pracowników kolejowej służby zdrowia? Te sygnały, które my posłowie AWS mamy z Tczewa, Chojnic, Gdańska i innych miast, z całego PKP, świadczą o tym, że to jest naprawdę ważna, pilna sprawa. Dlatego poparcie rządu dla tej sprawy mogłoby ją pozytywnie, skutecznie sfinalizować jeszcze w trakcie tego procesu nowelizacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JanKulas">I trzecie, ostatnie pytanie do pana ministra skarbu: Jak są zaawansowane prace rządu w kontekście przygotowywanego projektu ustawy budżetowej na 2000 r.? Jakie kwoty rząd zarezerwował na wypłacenie tychże słusznych rekompensat dla pracowników sfery budżetowej, emerytów i rencistów już w 2000 r.?</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#JanKulas">I pytanie pochodne: Czy pan minister widzi taką możliwość, aby te słuszne świadczenia gotówkowe wypłacić w nieco krótszym czasie? Bo z tego, co planujemy, będzie to jednak okres 5 lat. Czy rząd dostrzega takie możliwości budżetowe, finansowe, aby ten czas nieco skrócić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Najlepiej w przyszłym roku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MaciejPłażyński">Pani poseł Ewa Sikorska-Trela, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Proszę rząd o jednoznaczną odpowiedź. Czy prawdziwe jest twierdzenie klubu SLD, iż wypłata rekompensat pociągnie za sobą brak wzrostu płac sfery budżetowej oraz emerytur i rent w roku 2000 i latach najbliższych?</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#EwaSikorskaTrela">I drugie pytanie - proszę rząd o bardzo precyzyjną odpowiedź. Skąd rząd weźmie pieniądze na wypłatę rekompensat w roku przyszłym i latach następnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MaciejPłażyński">Poseł Zofia Krasicka-Domka, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę zadać pytanie panu posłowi sprawozdawcy, a wcześniej powiem dwa zdania.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">Od 7 lat pokrzywdzeni oczekują wypłat z racji niepodwyższania płac w sferze budżetowej. Należy tu z całą mocą wyrazić uznanie za ogrom pracy i dobrą wolę rządu do zrealizowania ustawy i wypłat w gotówce osobom uprawnionym, co zaznaczył już poseł Kulas. W czasie debaty, zamiast wyrażania zadowolenia, że przyszedł czas na elementarną sprawiedliwość wobec pokrzywdzonych, słyszymy ze strony opozycji mnóstwo wątpliwości i utyskiwań.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">Moje pytanie brzmi: Jak duża jest grupa spadkobierców - po uprawnionych - którzy odziedziczą należności, a jak duża grupa tych, których przodkowie nie doczekali uregulowań prawnych dziś omawianych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#MaciejPłażyński">Pani poseł Maria Kleitz-Żółtowska, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MariaKleitzŻółtowska">Panie Ministrze! Okres oczekiwania na realizację zobowiązań powoduje, że grupa uprawnionych jest wyjątkowo wyczulona na dotrzymanie terminów. Chciałam zapytać, czy ze względu na fakt, że ustawa zawiera konkretnie określone terminy, rząd podjął już działania - a jeżeli tak, to jakie - w celu dotrzymania terminów i realizacji ustawy od początku 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MariaKleitzŻółtowska">I następne pytanie: Czy podziela pan pogląd, że podejmowanie prób realizacji ustawy, która z założenia była ustawą niewykonalną i która zawierała regulacje niegwarantujące wypłat rekompensat w wysokości gwarantowanej ustawą, jest zgodne z ideą państwa prawa i czy jest również uczciwe wobec adresatów tego prawa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Cezary Stryjak, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#CezaryStryjak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie AWS z uporem maniaków próbują dowieść, że oto SLD powinno wypłacić te rekompensaty w czasach swoich rządów. Oczywiście jest to kompletne nieporozumienie. Ja uważam, że jeśli „Solidarność” zabrała, to „Solidarność” powinna oddać. Jeśli zdążę jeszcze zgłosić poprawkę, to złożę taką, aby oddać wszystkim już w przyszłym roku. Od początku obecnej kadencji spotykam się z wieloma interwencjami dotyczącymi rekompensat, przyjmowanymi w moim biurze poselskim. Jest to jeden z wiodących tematów.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#CezaryStryjak">Pragnę poinformować, iż w porozumieniu z klubem SLD zgłosiłem poprawkę, aby w pierwszej kolejności rekompensatę otrzymali również inwalidzi, którzy niewątpliwie potrzebują wsparcia finansowego dla celów rehabilitacji i leczenia. I tu pytanie do rządu: Dlaczego rząd nie uwzględnił niepełnosprawnych przy ustalaniu kryteriów wypłat rekompensat? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Demagogia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MaciejPłażyński">Listę pytających wyczerpaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MaciejPłażyński">Pan podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Hubert Łaszkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#HubertŁaszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim zacznę odpowiadać na pytania, chciałbym stwierdzić, że rząd popiera propozycję przedłożoną tutaj przez komisję w całej rozciągłości.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Podkomisję.)</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#HubertŁaszkiewicz">Podkomisję, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#HubertŁaszkiewicz">Jeżeli chodzi o pytania, to może nie będę odpowiadał po kolei na poszczególne pytania poszczególnych posłów, bo niektóre z nich są bardzo podobne, wręcz takie same, dlatego omówię po kolei problemy, jakie zostały tutaj postawione.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#HubertŁaszkiewicz">Jak wygląda sprawa związana z zabezpieczeniem finansowym tego programu i skąd będą pieniądze? Otóż pieniądze będą z prywatyzacji. W tej ustawie, w tym projekcie jest wyraźnie zapisane, że środki na pokrycie tych wydatków budżetowych będą generowane z prywatyzacji. Program ten jest jednym z kilku programów, które musi zrealizować koalicja. Służy temu dokument pod nazwą „Program prywatyzacji 2001”, który określi na najbliższe lata, ile majątku z prywatyzacji będzie kierowane na poszczególne cele, związane właśnie z realizacją tychże programów. Te cele to reforma ZUS, to również tzw. dziura budżetowa, czyli deficyt, to m.in. także rekompensaty z tytułu niewaloryzowania płac w sferze budżetowej oraz niewypłacenia pewnych dodatków dla emerytów i rencistów. W tej sytuacji kwoty te zostały zapisane w propozycji budżetu na rok przyszły, ale tak jak powiedziałem, zasilenie będą stanowiły przychody z prywatyzacji, które zgodnie z ustawą o finansach publicznych są przekazywane do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#HubertŁaszkiewicz">Jak wyglądają liczby? Otóż nareszcie, na wiosnę tego roku, udało się zamknąć listy uprawnionych. Jak państwo wiedzą, poprzedni parlament zapisał, że z programem można ruszyć wówczas, kiedy będą zamknięte tzw. scalone listy uprawnionych. Ponieważ Wysoka Izba również i w tej kadencji zajmowała się ewentualnymi rozszerzeniami tych list o inne grupy, które wydawało się, że są uprawnione, m.in. pracowników izb wytrzeźwień, pracowników służby zdrowia PKP...</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Głos z sali: I KUL też.)</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#HubertŁaszkiewicz">I KUL też. Te wszystkie grupy zostały odrzucone przez Wysoką Izbę, co pozwoliło na zamknięcie spisów. Spisy zostały scalone przez resort spraw wewnętrznych i administracji. Na dzień dzisiejszy jest nieco ponad 4 miliony uprawnionych, gdyby jednak również tamte grupy zostały dopuszczone, wówczas uprawnionych byłoby ponad 4,5 miliona. Stąd też ta różnica. To jest odpowiedź na pytanie jednego z posłów, jak naprawdę wygląda liczba. Jeżeli chodzi natomiast o wartość już zwaloryzowaną, to jest to około 13 mld zł rozłożone na 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#HubertŁaszkiewicz">Jak wygląda procent PKB w latach? Otóż waha się on od 0,28 do około 0,55. Scalenie czy przyspieszenie tego byłoby już zbyt dużym wysiłkiem dla państwa. Dlatego też jest to termin optymalny, który nie narusza bezpieczeństwa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#HubertŁaszkiewicz">Czy odbije się to na obecnych emeryturach? Nie. Dlatego że jak powiedziałem: zasilanie jest, odbywa się poprzez prywatyzację. W związku z czym nie ma to nic wspólnego z wypłacanymi obecnie emeryturami.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#HubertŁaszkiewicz">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące osób zmarłych przed wejściem w życie ustawy, to, Wysoka Izbo, w końcu nowelizujemy dzisiaj ustawę, którą uchwalił poprzedni parlament - to nie jest nowa ustawa. To jest ustawa, którą uchwalił poprzedni parlament, a my dziś ją nowelizujemy. I tamten parlament uznał, że osoby zmarłe przed wejściem w życie ustawy nie są objęte tym programem i w tabelach nie ujęto takiej grupy. Tak więc tabel, które są w tejże ustawie, nie da się przy tych założeniach - w razie poszerzenia zakresu tej ustawy o grupę osób zmarłych przed jej wejściem w życie - zastosować, ponieważ parametry są tak a nie inaczej przygotowane. Po prostu tak ta ustawa została przygotowana przez poprzednią Izbę. Taka była decyzja.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#HubertŁaszkiewicz">Co do bardzo istotnego pytania, odnoszącego się do rzecznika praw obywatelskich, to owszem, zgadzam się, że nierealizowanie tego programu jest na pewno działaniem niesłusznym. Tylko jest pytanie, dlaczego tego programu nie można było realizować? Jeżeli ktokolwiek ma choć trochę wyobraźni, może sobie to doskonale wyobrazić... Ustawodawca, który w poprzednim parlamencie uchwalił tę ustawę już w końcu kadencji, na pół roku przed jej wygaśnięciem, zaproponował, aby do dwustu okienek ustawić 4 miliony czy 4,5 miliona uprawnionych; mało tego - nie dając gwarancji, że wszyscy otrzymają akcje, bo oczywiście jest pewna wydolność giełdy i kolejność prywatyzacji. I kiedy 4,5 miliona uprawnionych by biegło do dwustu okienek, na wyścigi, to otrzymałby je ten, kto byłby pierwszy, natomiast ten, który by nie zdążył, nie mógłby zrealizować świadectwa rekompensacyjnego. Jeżeli ktoś by chciał się porwać na realizację takiego programu, to sądzę, że byłaby to z jego strony całkowita nieodpowiedzialność. O tyle natomiast po stronie tego rządu i po stronie tej koalicji jest odpowiedzialność, że przejrzano tę ustawę ze wszystkich możliwych stron. Zrobiono wszystkie możliwe przymiarki do tego, żeby znaleźć najlepsze rozwiązanie. Okazało się, że najlepszym rozwiązaniem, zresztą oczekiwanym przez uprawnionych, są właśnie te listy, o których ktoś z państwa wspominał. Właśnie te listy wyraźnie pokazywały, że ludzie oczekują nie na świadectwa rekompensacyjne, które nie wiadomo ile będą warte i nie wiadomo kto je skupi od tych uprawnionych i za jaką cenę. A robione szacunki, symulacja robiona przez resort skarbu wykazała, że od ludzi uprawnionych skupiliby to więksi inwestorzy za około 25% wartości. Jeżeli ktokolwiek chciał w taki program wchodzić, to myślę, że właśnie chyba po tej stronie nie było wyobraźni. I dlatego rząd zaproponował takie rozwiązanie. Nie jest ono dla budżetu, dla finansów publicznych zagrożeniem, a jednocześnie daje gwarancję zrealizowania tego programu.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#HubertŁaszkiewicz">Dlaczego uznano, że najpierw trzeba uwzględnić tych najstarszych? Po prostu nakazuje to sprawiedliwość społeczna. Oni zbyt długo czekali i tego czasu mają mniej niż inni, dlatego zrobiono to w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#HubertŁaszkiewicz">Jeżeli państwo pozwolą, to od razu w odpowiedzi przedstawię liczby dotyczące uprawnionych w poszczególnych latach, bo też takie pytanie było. W roku 2000 będzie ponad pół miliona uprawnionych, w roku 2001 - około 800 tys., w roku 2002 będzie około 750 tysięcy uprawnionych, w roku 2003 - prawie milion i w roku 2004 będzie ponad milion uprawnionych. Tak wyglądają liczby, są to oczywiście kategorie wiekowe od 71 lat, od 61 do 70, 51–60, 41–50 i 40 lat i mniej, bo tacy też są; dotyczy to przede wszystkim rencistów, jak również pracowników sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#HubertŁaszkiewicz">Jeżeli chodzi teraz o pytanie, jaka jest liczba tych, którzy zmarli przed wejściem w życie ustawy, i tych, którzy zmarli po jej wejściu w życie. Otóż, pani poseł, trudno jest odpowiedzieć na to pytanie, takich danych po prostu nie ma, ponieważ ustawa, którą przygotował parlament, obowiązująca obecnie, nie zajmowała się w ogóle osobami, które zmarły przed wejściem w życie tej ustawy. Ten temat pojawił się dopiero wtedy, kiedy komisja zaczęła pracować nad rządową propozycją zmiany, nowelizacji tej ustawy. Obecnie nie ma możliwości wyliczenia, ile takich osób było. Trzeba by było dopiero udać się do organów spisowych, tj. do zakładów pracy, w których ci ludzie pracowali, lub wystąpić do ZUS z wnioskiem o dokładne wyliczenia i, jak sądzę, ZUS byłby w stanie w miarę dokładnie te dane podać. Gorzej by było prawdopodobnie ze sferą budżetową, ponieważ wielu zakładów budżetowych, w których ci ludzie pracowali, już nie ma. Na pewno by to jednak trwało długo.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#HubertŁaszkiewicz">Druga część pytania: ile osób zmarło po wejściu w życie ustawy. Takich danych też nie ma, ponieważ udowodnienie, że jest prawo, leży po stronie tego, który nabył spadek. Po prostu ustawodawcy tak to rozstrzygnęli, że uprawniony do nabycia spadku musi wylegitymować się wyrokiem sądu i dopiero wówczas może stać się podmiotem, beneficjentem tej ustawy. W związku z czym dopiero w trakcie realizacji będzie można obliczyć, ilu jest spadkobierców z wyrokiem sądowym, bo to jest warunek podstawowy.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#HubertŁaszkiewicz">Były tutaj jeszcze pytania dotyczące skrócenia terminów, właściwie na to już odpowiedziałem. Proszę państwa, pomysł tu był bardzo ładny, na pewno - jeżeli jeszcze jest w mediach uwidoczniony, to jest to bardzo chwytliwe - żeby oddać wszystko, wszystkim i natychmiast. Tylko pojawia się pytanie, na ile jest to realne.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#HubertŁaszkiewicz">Było też pytanie, czy można było realizować tamtą ustawę, obecnie obowiązującą, i czy by było to uczciwe. Ja już wspomniałem o tych kwestiach, związanych z logistyką tej ustawy. Myślę, że nie byłoby to uczciwe wobec tych ludzi, którzy zostali przez państwo skrzywdzeni, aby biegli oni, kto pierwszy, ten lepszy, do dwustu okienek. Im się to przecież należy.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#HubertŁaszkiewicz">I na koniec powiem państwu, jak wyglądała symulacja wydawania świadectw, bo proszę nie mylić wydawania świadectw z realizacją roszczenia - to są dwie całkowicie różne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#HubertŁaszkiewicz">Wydanie świadectwa nie oznacza, że roszczenie jest zrealizowane. Ustawodawca zapisał, iż świadectwa rekompensacyjne są niematerialne. A więc wydanie świadectwa wygląda w ten sposób, że uprawniony idzie do punktu maklerskiego, w biurze maklerskim jest wprowadzony do komputera i to się nazywa, że mu wydano świadectwo. Będąc takim uprawnionym, będzie on mógł pozyskiwać, według obecnie obowiązującej ustawy, akcje, które w sposób oczywisty będą spływały sukcesywnie, i z tych akcji dopiero generować pieniądze, które mu się należą. Oczywiście prawo do świadectwa na pewno większość zbyłaby już na samym początku, a z symulacji Ministerstwa Skarbu Państwa wynika, powtarzam, że za to świadectwo otrzymaliby ok. 25%.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#HubertŁaszkiewicz">Konkludując: Jeżelibyśmy chcieli utrzymać realizację tej ustawy, zakładam, że nie byłoby woli zmiany tego. To wydawanie świadectw, a więc to wpisywanie do komputera trwałoby ok. 2,5 roku. Proszę sobie wyobrazić: Na jednego uprawnionego - taką informację nam biura maklerskie przekazały - trzeba by poświęcić 10 minut. I wtedy wychodzi tak naprawdę, jak długo by trwało samo wydawanie świadectw w formie niematerialnej. I dopiero od tego momentu zaczęto by to realizować. Trzeba więc mieć trochę wyobraźni, żeby, proszę państwa, uznać, że ta propozycja, która została przyjęta przez poprzednią Izbę, była po prostu niewykonalna. Dlatego myślę, że uczciwsze jest znowelizowanie ustawy w taki sposób, żeby ludzie, po pierwsze, otrzymali pieniądze, a po drugie, by było to możliwe do zrealizowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł sprawozdawca Stanisław Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może jeszcze, uzupełniając to, co mówił pan minister, warto przy okazji kwestii podziału zobowiązań skarbu państwa wobec emerytów podać kwoty, jakie będą zwaloryzowane w poszczególnych latach, bo to jest istotne. Nie jest tak, że jeżeli w ostatniej grupie jest najwięcej osób, to ta kwota jest największa. Oczywiście im osoby starsze, tym większe mają wartości. Jak już było powiedziane, w 2000 r. dotyczy to 517 tys. uprawnionych i kwoty 1630 mln zł, a w 2001 r. na 822 tys. uprawnionych przypada 3055 mln zł, w 2002 r. na prawie 742 tys. uprawnionych - 2046 mln zł, w 2003 r. na 1 mln uprawnionych - 2074 mln zł i w 2004 r. na 1 mln uprawnionych - 2061 mln zł. Daje to łącznie kwotę 13 mld zł. Oczywiście można podawać, bo to wszystko w podkomisji mieliśmy i takie wyliczenie mamy, ile osób... Na przykład podam, że dotyczy to ponad 0,5 mln osób powyżej 35 roku życia i łącznej kwoty 1 mld zł, a największa grupa jest w przedziale 41–45 lat.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#StanisławSzwed">Odpowiadając panu posłowi Zaciurze, powiem, że przygotowywaliśmy różne warianty, również zawierające zapis o skróceniu okresu. Oczywiście tak jak w ustawie jest zapisane, to Sejm będzie podejmował decyzje w ustawie budżetowej. Ale podam tylko przykład: Jeżelibyśmy chcieli skrócić okres wypłat do 3 lat, to PKB wynosiłoby wtedy 0,60%, czyli byłyby to od razu inne wartości i na poszczególne lata byłoby to już ponad 4 mld zł. Czyli można robić różne symulacje i takie przygotowywaliśmy, ale - ze względów budżetowych przede wszystkim, żeby była realna możliwość realizacji - przyjęliśmy wariant 5-letni. Oczywiście najprostsze byłoby, jeżeliby się udało, wszystkim od razu wypłacić, ale - tak jak pan minister już powiedział - zgodnie z poprzednią ustawą, która do dzisiaj obowiązuje, realizacja przeciągnęłaby się co najmniej do 10 lat: jako że najpierw świadectwa, później zamiana na akcje, później sprzedaż. I najczęściej byłoby tak - było tu już o tym mówione - jak przy świadectwach udziałowych, od razu byłoby to sprzedawane. Tak więc te symulacje były robione i przyjęliśmy najbardziej optymalny wariant do realizacji. Rozumiem to w ten sposób, że jeżeli przyjmujemy nowelizację ustawy, to również konsekwentnie w budżecie te środki Sejm musi uwzględnić - podawałem tutaj już te liczby.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o sprawę inwalidów, to ta sprawa również była poruszana, jako że to było zgłaszane przez panią posłankę Tomaszewską w pierwszym czytaniu. Tą sprawą dosyć długo się zajmowaliśmy. Na dzień dzisiejszy nie mamy takiego wykazu osób. Trudno byłoby wyodrębnić, powiedzieć, jakie kryteria przyjąć - dzisiaj jest to praktycznie niewykonalne. Dlaczego poza tym tylko niepełnosprawni, a nie na przykład kombatanci i tak dalej? Tak więc tutaj tych zagrożeń, tych różnic byłoby bardzo dużo. To było rozpatrywane. Dla jasności ustawy - biorąc także pod uwagę opinię Rady Legislacyjnej, że kryterium wieku jest dopuszczalne - przyjęliśmy, że najbardziej sprawiedliwy w tym momencie będzie podział według kryterium wieku, uwzględniający w pierwszej kolejności tych najstarszych. To tyle, jeśli chodzi o sprawy gotówkowe. Oczywiście mówiło się o tym tutaj od lat, przynajmniej w latach 1993–1994, między innymi Sekretariat Ochrony Zdrowia i inni przedstawiciele Solidarności dopominali się, żeby to było wypłacane w gotówce. Mówiono już tutaj o tym, że ta ustawa w obecnym kształcie była praktycznie niewykonalna i dlatego zdecydowano się na nowelizację.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#StanisławSzwed">Było również pytanie dotyczące rzecznika praw obywatelskich. Zasięgaliśmy opinii u organizacji związkowych, OPZZ poparł nowelizację ustawy, „Solidarność” również. Jedyną kontrowersją było zgłoszenie przez Sekretariat Solidarności Emerytów i Rencistów sprawy spadkobierców osób, które zmarły przed 12 kwietnia. Obecnie obowiązująca ustawa tego problemu nie rozwiązywała, nie ma zapisu mówiącego o tym, w jaki sposób to uregulować. Tak więc po sygnałach od organizacji społecznych próbowaliśmy się zająć tym problemem. Jak już mówiłem przy okazji swego sprawozdania, nie było uprawnień do tej pory, żeby spadkobiercy tych osób mogli znaleźć się w wykazie. Jedynym rozsądnym w tej chwili rozwiązaniem, ażeby nie zablokować tej ustawy, jest przygotowanie nowej ustawy, która by tę sprawę rozwiązała. Na dzisiaj nie mamy ani spisów, ani nie mamy możliwości określenia, jakiej grupy to dotyczy. Z informacji, którą otrzymaliśmy z ZUS, wynika, że jeśli chodzi o emerytów i rencistów, może to dotyczyć 200–250 tys. osób. Ale to jest informacja po prostu tylko taka „papierowa”. Nie mamy informacji dotyczących sfery budżetowej. Poza tym - była już o tym mowa, pan minister mówił - spadkobiercy muszą sądownie udowodnić prawo do spadku. I nie było możliwości tego w tej ustawie ująć. Była też mowa o zupełnie innym sposobie liczenia wartości rekompensat dla osób, które w tej chwili żyją, i dla osób, które zmarły po wejściu w życie ustawy, a także dla tych osób, które zmarły przed wejściem ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#StanisławSzwed">Skąd pieniądze? - myślę, że na to odpowiedzieliśmy, iż to parlament podejmie decyzję w ustawie budżetowej. Dlaczego obecna ustawa nie objęła spadkobierców? - to już też wyjaśniłem. Nie było w poprzedniej ustawie. Ta ustawa, nowelizacja dotyczyć będzie spadkobierców osób, które zmarły po wejściu w życie ustawy, czyli po 12 kwietnia 1997 r., a nowa nowelizacja może rozwiązać problem spadkobierców osób, które zmarły wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#StanisławSzwed">I ostatnia sprawa związana z kolejową służbą zdrowia. Mówiliśmy już o tym, że wcześniej zgłaszano propozycje dotyczące różnych grup, rozszerzające krąg osób uprawnionych. Między innymi dlatego nie można było realizować w ubiegłym roku tej ustawy. Większość propozycji parlament odrzucił i dzisiaj stoimy przed problemem kolejowej służby zdrowia. Ta sprawa była poruszana. Z interpretacji rządu wynika, że ta grupa nie jest objętą rekompensatami, nie nabyła uprawnień. Choć oczywiście można dyskutować z tym poglądem, jako że kolejowa służba zdrowia była częścią służby zdrowia. Myślę, że to będziemy musieli rozstrzygnąć w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#StanisławSzwed">Tu została zgłoszona stosowna poprawka dotycząca kolejowej służby zdrowia. Ale - jak już powiedziałem - myślę, że jeżeli będzie się to odnosić do kolejowej służby zdrowia, to również inne grupy będą zgłaszać swoje żądania.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o poprawkę, którą proponował pan poseł Pietrewicz, to myślę, że jest ona zasadna. W pracach komisji będziemy starali się to uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#StanisławSzwed">Poprawka pana posła Stryjaka, dotycząca zakwalifikowania niepełnosprawnych do I grupy. Myślę, że wyjaśniłem, iż jest to w tej chwili niewykonalne. Jeżeli ponownie rozszerzalibyśmy to, w tym momencie po raz kolejny odkładamy wejście w życie ustawy, czyli opóźniamy jej wejście w życie, a myślę, że prawie 10-letni okres oczekiwania przez uprawnionych wystarczy i dobrze byłoby, żebyśmy ustawę uchwalili i od 1 stycznia 2000 r. realizowali. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MaciejPłażyński">Jeszcze pan poseł, tak?</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Potulski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że nie ma teraz ani pytań, ani polemiki, natomiast mam pytanie do pana marszałka. Czy pan marszałek wyraziłby zgodę na publikację pisemnych odpowiedzi ministerstwa skarbu sprzed pół roku, diametralnie różnych w stosunku do realizacji ustawy? Bo posłowie prowadzili, przy pomocy pana marszałka, korespondencję z ministerstwem skarbu. Czy pan zgodziłby się, żeby te odpowiedzi opublikować i dołączyć do dzisiejszego protokołu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MaciejPłażyński">To jest odpowiedź na interpelację?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#FranciszekPotulski">Na pisemne pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MaciejPłażyński">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WładysławStępień">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Panie ministrze, pan na moje pytanie, czy już jest określona liczba osób uprawnionych, odpowiedział, że jest to nieco ponad 3 mln osób.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Hubert Łaszkiewicz: 4 mln.)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WładysławStępień">Nieco ponad 4 mln. A gdyby ująć tych, którzy są spadkobiercami sprzed dnia wejścia w życie ustawy, to jest 4,5 mln - jeśli dobrze zrozumiałem pana odpowiedź. To znaczy, nie ma ostatecznej liczby, ponieważ zamknięto rejestr. Czy ta liczba jest już uaktualniona?</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#WładysławStępień">I jeszcze mam do pana jedną prośbę, ponieważ stwierdził pan z tej trybuny, że ustawa w poprzedniej wersji jest niewykonalna. Ja doceniam, że obecny rząd chce to wypłacić w gotówce. Jako poseł związkowy przyjmuję to z radością. Ale myślę, że komentowanie, iż tamta ustawa była niewykonalna, jest niezręcznością. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie ministrze. Pan minister Łaszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#HubertŁaszkiewicz">Otóż, panie pośle, myślę akurat odwrotnie - zręcznością jest odpowiedź na pytanie, dlaczego nie było to realizowane. Po prostu taka jest przyczyna. Nie było to realizowane, bo ustawa jest niewykonalna i trzeba było ją tak przerobić, żeby można było to wykonać.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#HubertŁaszkiewicz">Natomiast jeżeli chodzi o liczby, to jak powiedziałem, po scaleniu jest to już ponad 4 mln osób. Wprowadzenie teraz innych grup, o których nie wiemy, ile osób liczą, daje nam prawdopodobnie 4,5 mln ludzi. Tak mniej więcej można by to wyliczyć, choć może to być 4 mln 600 tys., a może 4 mln 400 tys. Tego nikt nie wie. Trzeba by zrobić nowe spisy. Tylko chciałem zwrócić uwagę, że tamte spisy robiono przez prawie 2 lata i jeżeli teraz zaczęto by wprowadzać nowe grupy i znowu trzeba by było scalić spisy, to prawdopodobnie odsunięto by realizację tej ustawy, którą możemy już w przyszłym roku zacząć realizować, o okres, kiedy te spisy byłyby sporządzane, a byłoby to bardzo trudne do wykonania, ponieważ w dużej mierze dotyczyłoby osób zmarłych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#MaciejPłażyński">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#komentarz">(Poseł Ewa Tomaszewska: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#MaciejPłażyński">Pani Ewa Tomaszewska się sprzeciwia, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#EwaTomaszewska">Panie marszałku, po tym, co wysłuchałam w trakcie tych pytań i dyskusji, wydaje mi się, że te poprawki, które były zgłoszone tu publicznie, były już analizowane przez komisję. Poseł sprawozdawca informował również o tym, dlaczego komisja zajęła takie stanowisko. Sądzę więc, że można by to załatwić po prostu w głosowaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MaciejPłażyński">Pani poseł, posłowie złożyli poprawki na piśmie, na przykład pan poseł Manicki złożył kilka swoich poprawek.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: To jest jedna poprawka, tylko ze skutkami... Ona dotyczy kolejowej służby zdrowia.)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MaciejPłażyński">Jedna, tak? Rozbudowana.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#MaciejPłażyński">No to jest prośba, żeby komisje szybko to przeanalizowały, jeśli są to kwestie nie aż tak obszerne. Poza tym potrzebna jest też opinia komitetu integracji w związku ze zmianami wprowadzonymi w regulaminie.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#MaciejPłażyński">Czy można zobowiązać komisje do szybkiej pracy? Gdyby te trzy komisje zebrały się jeszcze na tym posiedzeniu i przeanalizowały te poprawki, to może w ten sposób nie przedłużalibyśmy prac nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#MaciejPłażyński">Proszę, pan przewodniczący komisji finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie marszałku, bardzo przepraszam, że powiem to, co za chwilę powiem, ale Komisji Finansów Publicznych nie trzeba zobowiązywać do szybkiej pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MaciejPłażyński">Chodzi o ten projekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#HenrykGoryszewski">Nie jestem pewien, czy jesteśmy w stanie się zebrać, dlatego że są umówione posiedzenia wspólne komisji, ale natychmiast to przeanalizuję z pozostałymi przewodniczącymi i, jeśli tylko to będzie możliwe, to się zbierzemy.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MaciejPłażyński">Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MaciejPłażyński">Być może będziemy mogli przegłosować to w sobotę, w czasie głosowań.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na stopnie wojskowe kombatantów - żołnierzy walczących o wolność i niepodległość od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1948 r. (druki nr 1055 i 1247).</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Bronisława Komorowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o projekcie ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#BronisławKomorowski">Dyskusja parlamentarna nad rządowym projektem ustawy zbiega się z sześćdziesiątą rocznicą wybuchu II wojny światowej. Zbiega się więc z sześćdziesiątą, okrągłą rocznicą udziału narodu polskiego w dramatycznych zmaganiach, w których uczestniczyła znaczna część starszego już dzisiaj i coraz mniej licznego pokolenia Polaków. Warto więc dzisiaj przypomnieć, że wielka była danina krwi, jaką złożył żołnierz polski w czasie działań wojennych. W trakcie regularnych działań bojowych zginęło około 130 tys. żołnierzy polskich, zaś straty pośród członków formacji niepodległościowych działających w warunkach konspiracji, w warunkach wojny partyzanckiej, liczy się na ok. 200 tys. osób. Z ok. 1122 tys. żołnierzy, którzy w trakcie wojny dostali się do niewoli lub zostali internowani, ok. 90–100 tys. zostało zamordowanych, zmarło lub zaginęło.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#BronisławKomorowski">Wysoka Izbo! Dramat żołnierzy września i zbrojnego podziemia niepodległościowego nie zakończył się 8 maja 1945 r., w momencie zakończenia II wojny światowej. Nie wszystkim było dane powrócić i żyć w ojczyźnie. Wielu z nich ze względów politycznych było zmuszonych do pozostania na obczyźnie. Pragnęli nadal służyć ojczyźnie, byli często sumieniem narodu, ale przez następne blisko 50 lat pozostawali z dala od kraju, z dala od spraw polskich, pomijani, zapominani, żołnierze dzielący jakby stary los polskiego żołnierza tułacza.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#BronisławKomorowski">W kraju wielu zasłużonych żołnierzy skazywano po wojnie na kary śmierci, na wieloletnie więzienie. Wielu z nich podjęło walkę z sowietyzacją Polski. Dla nich koniec wojny oznaczał często decyzję o podjęciu zbrojnego i politycznego oporu przeciwko totalitaryzmowi komunistycznemu, przeciwko zniewoleniu ojczyzny. W latach 1944–1956 ponad 80 tys. członków podziemia niepodległościowego skazano na długoletnie więzienie za przestępstwa polityczne, zaś na około 3 tys. działaczy podziemia niepodległościowego z czasów wojny wykonano wyroki śmierci. Los generała Fieldorfa-Nila jest tutaj symboliczny.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#BronisławKomorowski">Nadszedł już czas, aby podjąć próbę choćby częściowego, choćby symbolicznego wyrównania naszego długu wobec najlepszych synów kraju. 9 lat temu, w 70 rocznicę zwycięskiej wojny z Rosją sowiecką w roku 1920, awansowano na pierwsze stopnie oficerskie żołnierzy wojny, starając się chociaż w tak skromnym wymiarze wyrównać krzywdy, jakich przez lata doznawali. Dzisiaj, proszę państwa, stoimy wobec szansy wyrównania naszego długu wobec kolejnego pokolenia obrońców ojczyzny, demokracji i niepodległej Polski.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#BronisławKomorowski">Komisja Obrony Narodowej odbyła cały szereg posiedzeń w celu rozpatrzenia projektu rządowego. Projekty w takich sprawach zwykle wywołują emocje i ten projekt również wywoływał emocje na posiedzeniach komisji. Mam jednak nadzieję, że udało się nam znaleźć takie rozwiązania, które przynajmniej obniżają temperaturę tych emocji, że udało się znaleźć takie rozwiązania, które nikogo nie krzywdzą.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#BronisławKomorowski">Komisja Obrony Narodowej wprowadziła istotne, daleko idące zmiany w projekcie rządowym. Po pierwsze, znacznie poszerzyła zakres podmiotowy ustawy poprzez likwidację ograniczenia, jakim było w projekcie rządowym uzależnienie prawa do awansu od posiadania uprawnień kombatanckich. Fizycznie mogło to oznaczać, że ci, którzy nigdy nie wystąpili o uprawnienia kombatanckie, a byli i są ludźmi ogromnych zasług, z możliwości awansu nie mogliby skorzystać, bo ustawa by ich po prostu nie objęła. Po drugie, zgodnie z tradycją polską komisja uznała, że bez względu na posiadany obecnie stopień wojskowy - chyba że ktoś już jest oficerem - wszystkim weteranom przysługiwać będzie awans na najniższy stopień oficerski, tj. na stopień podporucznika. Taka jest tradycja polska sięgająca okresu międzywojennego.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#BronisławKomorowski">W trakcie dyskusji w komisji zgłoszono cały szereg poprawek. Część z nich uzyskała akceptację komisji, część z nich (4 poprawki) została zgłoszona jako poprawki mniejszości i zamieszczona w druku sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#BronisławKomorowski">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że Komitet Integracji Europejskiej uznał, że ustawy nie dotyczą przepisy prawa europejskiego, że powinno to być rozwiązywane w całości na gruncie prawa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#BronisławKomorowski">Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy jest szczególną regulacją prawną, posiadającą znaczenie moralne, a także historyczne, oprócz skutków prawnych. Znaczenie moralne z racji zadośćuczynienia żołnierzom za - jak zapisano w preambule do ustawy - wieloletnie przemilczanie ich zasług, za doznane w okresie powojennym represje i prześladowania, za cierpienia związane z przymusowym oddaleniem od ojczyzny - innymi słowy, za zsyłki, za katorgę, za los polskiego żołnierza tułacza.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#BronisławKomorowski">Znaczenie historyczne tej ustawy polega na uhonorowaniu zasług w sposób posiadający długą tradycję i walor szczególny dla wszystkich żołnierzy a dla żołnierzy weteranów przede wszystkim - tj. przez mianowanie na wyższe stopnie wojskowe. Tradycję tę zapoczątkował 21 stycznia 1919 r., w pierwszych dniach istnienia II Rzeczypospolitej, naczelnik państwa i wódz naczelny Józef Piłsudski w przeddzień rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Przyjął wtedy do służby wojskowej wszystkich żołnierzy weteranów uczestników powstania styczniowego, walczących o wolność i niepodległość kraju, nadał im prawo noszenia munduru wojskowego i przyznał najniższy stopień oficerski. Sejm II Rzeczypospolitej rozszerzył te uprawnienia także na tych, którzy jeszcze mogli żyć - na weteranów powstania listopadowego i uczestników Wiosny Ludów.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#BronisławKomorowski">Kolejne precedensy honorowania mianowaniem na pierwszy stopień oficerski podporucznika miały miejsce także w latach Polski Ludowej. Skorzystali z nich kolejno: powstańcy wielkopolscy z lat 1918–1919, powstańcy śląscy trzech kolejnych zrywów lat 1919, 1920, 1921, natomiast w roku 1983 uhonorowano w ten sposób nową kategorię weteranów, tym razem weteranów II wojny światowej, wszystkich uczestników bitwy pod Lenino.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#BronisławKomorowski">Nie negując ani podstaw tych mianowań, ani tym bardziej czynu zbrojnego tych grup żołnierzy, należy się jednak krytycznie odnieść do przyjętej wówczas zasady - dzielenia weteranów na lepszych i gorszych, walczących na słuszniejszych i mniej słusznych albo zupełnie niesłusznych frontach. Nie uhonorowano wtedy oficerskimi mianowaniami, poza wyżej wspomnianymi powstańcami, żadnych innych grup uczestników walk o niepodległość i granice Polski z lat 1914–1921, nie uhonorowano, poza żołnierzami spod Lenino, nikogo więcej, żadnych innych żołnierzy, żadnych innych bitew z okresu II wojny światowej. Owszem były awanse indywidualne, grupowych nie było, ograniczone do tych kategorii, które tu przytoczyłem. Taki sposób postępowania budził zrozumiałe rozgoryczenie i poczucie krzywdy w wielu środowiskach weteranów. Oczywiście znaczna ich część nie spodziewała się niczego lepszego, bo też i wizja Polski, o którą walczyli, daleko odbiegała od rzeczywistości okresu powojennego. Po przełomie ustrojowym roku 1989, jak powiedziałem, także uhonorowano raz konkretną grupę - wymierającą grupę weteranów roku 1920.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#BronisławKomorowski">Zbliżająca się rocznica wybuchu II wojny światowej jest najlepszą okazją, aby te różnice w awansach wyrównać w sposób ostateczny. W projekcie ustawy zapisano, że obejmuje ona wszystkich żołnierzy, uczestniczących w walkach, a żołnierzami są osoby wchodzące w skład sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w takim rozumieniu, jak to opisała ustawa z 1983 r., na podstawie której częścią sił zbrojnych oprócz służących w kraju i za granicą, w wojsku, w marynarce wojennej i siłach powietrznych, byli także zmilitaryzowani kolejarze i pocztowcy, w tym na przykład obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, kobiety z Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet, junacy ze szkół kadeckich na obczyźnie i harcerze Szarych Szeregów w konspiracji.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#BronisławKomorowski">W ustawie nie wymieniamy frontów, nazw jednostek wojskowych, armii i organizacji konspiracyjnych - jedynym kryterium jest tu podległość rządowi Rzeczypospolitej Polskiej, działającemu po wybuchu II wojny światowej w kraju, a następnie na uchodźstwie. Obejmuje to oczywiście wszystkie formacje zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#BronisławKomorowski">Drugą grupą, objętą przez ustawę, są wszyscy inni żołnierzy, którzy w walkach o wolność i niepodległość Polski uczestniczyli w składzie innych polskich formacji wojskowych przy armiach sojuszniczych, które to formacje nie podlegały, najczęściej nie z woli samych żołnierzy, rządowi polskiemu. I oni także, na równych prawach, objęci będą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#BronisławKomorowski">Istotne jest także, że dla wielu żołnierzy, szczególnie żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego, wojna nie zakończyła się 8 maja 1945 r., a narzuconą sobie walkę prowadzili w obronie życia, swojej własnej godności, w obronie życia współobywateli i godności narodowej, w imię tych wartości prowadzili jeszcze przez długie lata po wojnie działalność zbrojną.</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#BronisławKomorowski">Wszyscy wyżej wymienieni, nie posiadający stopni oficerskich, w zamierzeniach ustawodawcy będą mianowani na stopień podporucznika, a posiadający stopnie oficerskie - o jeden stopień, na kolejne stopnie oficerskie, do stopnia pułkownika włącznie; generalskie stopnie są z tego wyłączone.</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#BronisławKomorowski">Możliwość mianowania o dwa stopnie zagwarantowano osobom, które w okresie powojennym nie były ani razu mianowane z powodów innych niż służba wojskowa, czyli jeżeli ktoś był awansowany ze względu na przebieg służby wojskowej czy na ćwiczenia, to oczywiście te ograniczenia takich osób nie dotyczą. Chodzi o mianowanie w oparciu o przepisy ustawy o powszechnym obowiązku obrony narodowej z tytułu szczególnych zasług, a więc w sytuacjach, gdzie nie jest wymagane ani specjalne wykształcenie, ani przygotowanie do pełnienia funkcji oficerskich.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#BronisławKomorowski">Istotnym walorem tej ustawy jest szansa na wyrównanie krzywd i dysproporcji, jakie powstały w okresie powojennym. Ustawa zawiera jednakże pewne wyłączenia. Nie skorzystają z niej ci, którzy w okresie powojennym byli już dwukrotnie mianowani na stopnie oficerskie „za dokonanie czynów świadczących o szczególnym męstwie lub za wyjątkowe zasługi”. Chodzi o wyrównanie. Jak powiedziałem, nieobjęci są tymi ograniczeniami ci, którzy awansowali w trybie normalnej służby wojskowej bądź z tytułu uczestnictwa w ćwiczeniach. Natomiast wszyscy mianowani po wojnie z racji służby wojskowej prawa do mianowania na wyższe stopnie z tego tytułu ustawy nie tracą. Ustawa nie obejmuje także osób, które na mocy ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego utraciły uprawnienia kombatanckie.</u>
          <u xml:id="u-59.20" who="#BronisławKomorowski">Podobnie jak ustawa z 1919 r. wykluczyła z grona weteranów uprawnionych do mianowania na pierwszy stopień oficerski „osoby karane sądownie za przestępstwa, uchybiające godności stanu oficerskiego”, obecna ustawa wyklucza z grona żołnierzy weteranów wszystkich, którzy działali w organach aparatu represji podległych wrogiemu państwu, przeciwko wolności i niepodległości Polski. Można tu zresztą założyć z bardzo dużą dozą prawdopodobieństwa, że wszyscy, którzy uczestniczyli w działaniach określanych ogólnie mianem „utrwalanie władzy ludowej”, w okresie powojennym już dawno awansowali co najmniej dwa razy i nikt im tych awansów nie odbiera; chyba że w trybie przewidzianym w odniesieniu do degradacji przez Ministerstwo Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-59.21" who="#BronisławKomorowski">Ustawa nie jest chyba miejscem odpowiednim do rozstrzygania historycznych sporów o racje tej walki toczonej w okresie powojennym. Chcielibyśmy jednak w oparciu o wypowiedzi na posiedzeniu komisji sformułować pewną opinię. Pragnęlibyśmy przypomnieć, że wspomniana już ustawa kombatancka oraz uchwały Izby poselskiej i Senatu w tym zakresie rozstrzygnęły te kwestie. Ustawa obecna nie ma na celu tworzenia nowych restrykcji i wyłączeń - poza tymi, które już istnieją - natomiast jest adresowana do wszystkich żołnierzy weteranów, których traktuje równoprawnie; a jeśli chodzi o miejsce, w którym jest bardziej szczodra, to jedynie wyrównuje wcześniejsze krzywdy, represje i doznane upokorzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.22" who="#BronisławKomorowski">Na marginesie chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że w ustawie nie pojawia się wyraz „kombatant”. Ma to dwojakie uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-59.23" who="#BronisławKomorowski">Po pierwsze, pragniemy objąć działaniem tej ustawy wszystkich weteranów, a nie tylko tych, którzy faktycznie posiadają zweryfikowane i przyznane uprawnienia kombatanckie. Jest to o tyle istotne, że po nowelizacji prawa w zakresie obywatelstwa i przyznaniu na podstawie projektowanej Karty Polaka równych praw Polakom zamieszkałym poza Polską ustawa ta może również objąć weteranów zamieszkujących obecnie poza granicami kraju.</u>
          <u xml:id="u-59.24" who="#BronisławKomorowski">Po drugie, wydaje się, że już najwyższy czas, aby termin „kombatant” - oznaczający w prawie międzynarodowym żołnierza formacji (współcześnie) biorącej udział w konfliktach zbrojnych, posiadającego szereg charakterystycznych atrybutów i wyróżników, podlegającego prawu wojennemu - pozostawić współczesnym żołnierzom, a stosować odpowiedni dla osób, wieku i zasług stary, polski, piękny termin „weteran”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.26" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JanKról">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#JanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#JanKról">W imieniu klubu AWS głos zabierze pani poseł Jadwiga Zakrzewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#JadwigaZakrzewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Weterani i Kombatanci! Ojczyznę się kocha, ale często jest to miłość bez wzajemności. Tę znaną maksymę można by odnieść do wielu bohaterów walk o niepodległość i suwerenność Polski, którzy w imię miłości do ojczyzny ponosili najwyższe ofiary, nie oczekując w zamian jakichkolwiek rekompensat, ale również nic nie otrzymując.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#JadwigaZakrzewska">Wysoka Izbo! Dyskutujemy dzisiaj nad projektem ustawy dotyczącej honorowego wynagrodzenia kombatantów - obrońców ojczyzny, którzy walczyli w latach drugiej wojny światowej o wolną, niepodległą Polskę; także ludzi, którzy po zakończeniu wojny, nie szczędząc krwi, swą młodość i zdrowie poświęcili wartościom nadrzędnym i najwyższym - walce o ideały humanizmu i demokracji. Mając na uwadze, że jest to honorowe wynagrodzenie, poprzez które państwo polskie zamierza uczcić swych obrońców z okazji 60 rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej, należy pamiętać, że m.in. ze względu na upływający nieubłaganie czas jest to jedna z ostatnich okazji do tego, by państwo mogło wywiązać się ze swojego obowiązku. Ponieważ tylko państwo w pełni suwerenne może zadośćuczynić heroizmowi, z jakim kombatanci ostatniej wojny światowej - i później represjonowani - walczyli o kształt dzisiejszej Rzeczypospolitej, trzeba pamiętać, że czas ten nastał. Należy również podkreślić, że dla weteranów i kombatantów, zatem ludzi szczególnie związanych z mundurem żołnierza polskiego, wyróżnienie w formie mianowania na wyższy stopień wojskowy jest jednym z najwyżej cenionych wyróżnień, czasami lepiej postrzeganym niż jakakolwiek inna gratyfikacja. Proponowana forma powinna być zatem dobrze odebrana w środowiskach kombatanckich, również jako dowód naszej solidarnościowej wdzięczności wobec tych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#JadwigaZakrzewska">Proponowana w projekcie ustawy forma honorowego wyróżnienia sytuuje się również w szerszym kontekście - mimo iż jest skierowana do środowiska weteranów i kombatantów, to jednakże odnosi się także do społeczeństwa, a w szczególności do młodych generacji Polaków. Wielokrotnie podkreślane, także na sali sejmowej, opinie o współczesnym zagubieniu młodych ludzi, odrzucaniu przez nich szczególnych wartości, braku poszanowania autorytetów moralnych może nie dotyczą całej młodzieży, niemniej w dużym stopniu charakteryzują postawy najmłodszej generacji Polaków. W wielu przypadkach źródła tych postaw tkwią również w zachowaniach i działaniach państwa jako instytucji, której jednym z naczelnych zadań jest dbałość o tych obywateli, którzy najwydatniej przyczynili się do jego suwerenności i rozkwitu, wspieranie ich autorytetu, podnoszenie społecznej rangi. Tym samym ta ustawa powinna unaocznić, w jaki sposób państwo traktuje swych bohaterów, w jaki sposób potrafi kultywować najszczytniejsze tradycje narodowe. Za sprawą takiego nauczania historii istnieje szansa wychowania młodzieży w duchu szacunku do wartości nadrzędnych, takich jak własne, niepodległe, suwerenne państwo, wszelkie dobra narodowe oraz harmonijnie rozwijające się i sprawnie pracujące społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#JadwigaZakrzewska">Wysoka Izbo! Jako przewodnicząca sejmowej podkomisji do spraw społecznych i wychowawczych Komisji Obrony Narodowej chciałabym jeszcze podkreślić, jak wielkie znaczenie posiadać będzie uchwalenie tej ustawy dla wychowania wojskowego. Słyniemy jako naród szczególnie przywiązany do tradycji, często odwołujemy się do przykładów zaczerpniętych z bogatej przeszłości. Jest to słuszne i naturalne, ma przecież to tego prawo każdy naród. Do tradycji niepodległościowych nawiązywał także ruch „Solidarności”, dla którego wartości te stanowiły źródło siły moralnej; była to kontynuacja działań zapoczątkowanych przed 60 laty. Przemiany, jakie zaszły w armii po 1989 r., dały pozytywne rezultaty, co zawdzięczamy w dużej mierze przywróceniu w pełni siłom zbrojnym tradycji naszego oręża. Tradycje te stały się podstawą budzenia siły moralnej wojska, podstawą wychowania obywatelskiego i patriotycznego, tak jak w każdej armii państwa demokratycznego. Niedawno obchodziliśmy 55 rocznicę bitwy o Monte Cassino, zbliżają się wielkie rocznice kampanii wrześniowej, powstania warszawskiego, akcji „Burza”. Uczestnicy tych walk stanowią przykład cnót żołnierskich, które powinny stanowić wzór dla pełniących służbę w dzisiejszych czasach, choć nie dane im było uczestniczyć w defiladzie zwycięstwa.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#JadwigaZakrzewska">Nawiązując do tych tradycji, możemy - i w armii, i w społeczeństwie - mówić o takich wartościach moralnych, jak wierność, szlachetność, solidarność, a nade wszystko poczucie godności, obowiązku i honoru żołnierskiego. Te wartości moralne są szczególnie ważne we współczesnych nam czasach, kiedy Wojsko Polskie, wchodzące w skład NATO, musi być wierne ideałom swoich poprzedników, żołnierzy drugiej wojny światowej i uczestników walk o demokratyczną ojczyznę. Wartości, którym byli wierni poprzednicy dzisiejszych żołnierzy, są aktualne i bliskie także naszym sojusznikom. O tym należy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#JadwigaZakrzewska">Ruch kombatancki to naturalne, moralne zaplecze armii. Jest to symbol patriotyzmu i bohaterstwa, wartości podstawowych dla każdego żołnierza. W dzisiejszej dobie członkostwa w NATO, a tym samym nowych wyzwań, proces wychowania oparty na żywych doświadczeniach posiada szczególne znaczenie. Poza tym dostrzeganie przez państwo heroizmu swych żołnierzy stanowi ważny element wyzwalania w młodych pokoleniach żołnierzy właściwych postaw przy wypełnianiu powinności i obowiązków służbowych. Konsekwentnie od lat podkreślamy, że Polska, w której Polacy mogą żyć, pracować i mówić po polsku, to rezultat działań wielu pokoleń Polaków walczących bohatersko o niepodległość ojczyzny w różnych miejscach Europy i świata - szczególnie tych, których dotyczy ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#JadwigaZakrzewska">Reasumując, idea nadania honorowego wyróżnienia weteranom i kombatantom, obrońcom ojczyzny, w postaci mianowania na wyższy stopień wojskowy w pełni zasługuje, w ocenie Akcji Wyborczej Solidarność, na poparcie. Jest to wypełnienie powinności państwa i pokoleń Polaków żyjących w suwerennej Polsce i na świecie, które w niewielkim zakresie mogą zrekompensować trud i wysiłek tysięcy Polaków walczących o wolność i suwerenność swojej ojczyzny. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JanKról">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Wacława Olaka o zabranie głosu w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WacławOlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu w dniu 7 maja 1999 r. stwierdziłem, że Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest za daleko idącą pomocą materialną i uhonorowaniem zasług weteranów walk o wolność i niepodległość ojczyzny. Zwracałem uwagę na tragiczną historię i losy Polaków w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, która doprowadziła do walk nazwanych przeze mnie bratobójczymi. Zwróciłem także uwagę na niegodziwość dzielenia uczestników tamtych walk na słusznych i niesłusznych, ponieważ znalezienie się po jednej czy drugiej stronie barykady zależało od zbiegu okoliczności. Wielu z wojennych kombatantów pozbawia się tego zaszczytnego tytułu tylko dlatego, że przypadek zrządził, że znaleźli się po drugiej stronie barykady.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WacławOlak">Będąc świadkiem tamtych wydarzeń, rozumiem motywy, jakimi kierowali się ludzie podejmujący takie czy inne decyzje, za które ponosili odpowiedzialność niewspółmierną nieraz do czynów, jakie popełnili czy też jakie im przypisywano. Stwierdziłem, że jesteśmy za sprawiedliwym osądzeniem przestępców nadużywających władzy. Nie mniej srogo niż obecna koalicja potępiamy wszelkie przejawy arogancji, nadużywania władzy przez powojenne ekipy rządzące. W tym duchu występowałem w podkomisji Komisji Obrony Narodowej, dążąc do wyeliminowania tych zapisów, które moim zdaniem krzywdzą Bogu ducha winnych żołnierzy - weteranów walk o niepodległość. W obradach przeważał jednak duch historycznych rozliczeń, dlatego moim zdaniem przedłożony projekt nie jest wolny od dalszych podziałów kombatantów na słusznych i niesłusznych i pozbawia pewne grupy kombatantów możliwości mianowania na wyższe stopnie.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WacławOlak">Jednak klub SLD gotów jest w przededniu 60 rocznicy wybuchu II wojny światowej poprzeć przedłożony projekt i wycofać część wniosków mniejszości, pod warunkiem wprowadzenia poprawki do art. 1 ust. 2 pkt 2. Art. 1 ust. 2 pkt. 2 proponujemy nadać brzmienie: I i II Armii Wojska Polskiego oraz innych formacji wojskowych bezpośrednio podporządkowanych dowództwu ludowego Wojska Polskiego i jednostek wojskowych przy armiach sojuszniczych. Poprawka ta wynika mianowicie z tego, że w skład Wojska Polskiego po 22 lipca 1944 r. wchodziły jako samodzielne jednostki między innymi korpus lotniczy, I korpus pancerny oraz wiele innych jednostek rezerwy naczelnego dowódcy Wojska Polskiego i jednostek logistycznych, tzw. bezpośredniego podporządkowania. Zwracamy się w związku z tym o zaakceptowanie tej poprawki i o poparcie także wniosku nr 4 eliminującego wykluczenie z mianowania tych, którzy uprawnienia kombatanckie nabyli w innych warunkach i okolicznościach i dzisiaj mogą być pozbawieni tego prawa kombatanckiego, jak też awansowania na wyższy stopień. Jednocześnie uchwalenie ustawy dałoby sygnał środowiskom kombatanckim o potrzebie zasypywania okopów dzielących to środowisko, a takie są. W tym przypadku będziemy gotowi wycofać poprawki mniejszości nr 1, 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WacławOlak">Klub SLD zwraca się do wszystkich posłów Wysokiego Sejmu o poparcie przedłożonych propozycji. Przedkładam poprawki panu marszałkowi. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JanKról">O zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności proszę pana posła Zbigniewa Janasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#ZbigniewJanas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas pierwszego czytania projektu ustawy o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na stopnie wojskowe kombatantów - żołnierzy walczących o wolność i niepodległość od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1948 r. większość klubów, z wyjątkiem klubu SLD, poparła go. Jednocześnie posłowie w swoich wystąpieniach zadali wiele pytań i zgłosili wiele wątpliwości. W efekcie, biorąc to wszystko pod uwagę, podkomisja, której miałem zaszczyt być przewodniczącym, przygotowała projekt ustawy z druku nr 1247, który następnie Komisja Obrony Narodowej przyjęła, a o którym obecnie dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#ZbigniewJanas">W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chciałbym poprzeć ten projekt. Przewiduje on bowiem, że wszyscy żołnierze, którzy walczyli o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym, a nie byli później mianowani za dokonane czyny świadczące o szczególnym męstwie lub za wyjątkowe zasługi, otrzymają awanse. Z tym, że chorążych, podoficerów i szeregowych mianuje się na pierwszy stopień oficerski podporucznika, a oficerów - o jeden lub dwa stopnie wyżej.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#ZbigniewJanas">Zasada, którą przyjęła podkomisja, a następnie zaakceptowała Komisja Obrony Narodowej, że na pierwszy stopień oficerski mianuje się wszystkich żołnierzy, została oparta na precedensach z dalszej i bliższej historii. Chciałbym tu między innymi przytoczyć ustawę z 1919 r., dotyczącą powstańców z lat 1830 i 1848 oraz ustawę z 1990 r., obejmującą żołnierzy uczestniczących w wojnie z bolszewikami.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#ZbigniewJanas">Bardzo daleko idącą zmianą jest ta, że awanse otrzymują również żołnierze nie będący kombatantami. Wyniknęła ona z ekspertyzy prawnej, wedle której ograniczenie działania ustawy wyłącznie do kombatantów byłoby niezgodne z konstytucją. W art. 2 ust. 2 pkt 2 wprowadzono również zasadę, że mianowaniu nie podlegają osoby wymienione w art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#ZbigniewJanas">Komisja Obrony Narodowej wprowadziła również, jest to zapisane w art. 3 ust. 4, możliwość wystąpienia z wnioskiem o mianowanie przez samego zainteresowanego w przypadku, gdy podmioty do tego zobowiązane nie wywiążą się ze swojego obowiązku. To, o czym do tej pory mówiłem, to są suche fakty, niesłychanie istotne, ale one nie tłumaczą wystarczająco podstawowego przesłania, które niesie z sobą ta ustawa. To przesłanie zostało zawarte w preambule, którą Komisja Obrony Narodowej pozostawiła, mimo wątpliwości zgłaszanych przez legislatorów. A w niej zapisano następujące słowa: W celu szczególnego wyróżnienia obrońców ojczyzny i zadośćuczynienia za wieloletnie przemilczanie ich zasług, za doznane w okresie powojennym represje i prześladowania oraz za cierpienia związane z przymusowym oddaleniem od ojczyzny Sejm Rzeczypospolitej uchwala, co następuje...</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#ZbigniewJanas">Ustawą tą spłacamy część długów, które moje pokolenie zaciągnęło u tych, którzy często w beznadziejnej walce bili się o wolną Polskę. Bardzo wielu tych żołnierzy nie doczekało momentu, gdy ustawa ta wejdzie w życie. W tym miejscu chciałbym więc odwołać się do osobistych wspomnień. Mój dziadek, żołnierz AK z okręgu krakowskiego, nie doczekał tego momentu, a on właśnie należał do tych, którzy nigdy nie wstąpili do ZBoWiD, nie otrzymał więc również żadnego awansu. Mimo że takich żołnierzy ustawa nie obejmuje, od momentu wejścia jej w życie będę mógł o nim i o wszystkich innych żołnierzach myśleć jako o oficerach, którzy spełnili swój obowiązek wobec ojczyzny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JanKról">W imieniu klubu PSL głos zabierze pan poseł Lesław Podkański.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#LesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy każdej tego typu debacie dotyczącej historii naszej drogi w zakresie rozwoju narodu, daniny krwi, męczeństwa zawsze nasuwają się pewne głębsze refleksje. Dzisiaj mamy okazję stwierdzić, że dopiero po 60 latach wracamy myślą do tych bohaterów, którzy za wolność ojczyzny płacili największą daninę, którzy wartość swojego poświęcenia, swojej misji stawiali na pierwszym miejscu i dla nich nawet życie nie było żadną blokadą czy barierą w walce o słuszne prawa naszej ojczyzny. I historia naszego narodu, tak się jakoś dziwnie składa, krwią i męczeństwem jest usłana. Natomiast różny jest udział poszczególnych grup społecznych bezpośrednio uczestniczących w walce na różnych frontach na terenie Polski czy rozsianych po różnych zaułkach świata i później różny udział w podziale łupów, w podziale dóbr. Tak się składa, że największy ciężar - i to dotyczy wszystkich ostatnich lat, można mówić i wieków - spadał na chłopów, na ruch ludowy, to właśnie ci żołnierze i większość kadry dowódczej wywodzili się przede wszystkim ze środowiska wiejskiego i oni właśnie tę największą daninę składali. Często ci starsi, weterani, przekazując nam prawdy historii, mieli pewien niedosyt, że ciągle jeszcze Polska nie dojrzała do sytuacji, by powiedzieć, że prawdziwa jest ta prawda, że prawdziwą czy jedyną sprawiedliwością jest ta sprawiedliwa sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#LesławPodkański">Chciałbym dzisiaj w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL oddać hołd wszystkim tym, którzy nie dożyli dnia dzisiejszego, którzy wcześniej odeszli na zawsze. Tak się dziwnie składa, że tak jak mój przedmówca, pochodzę z rodziny, w której mój dziadek, Paweł Podkański, po 8 latach tułaczki wojennej wrócił do domu i nie dane mu było dożyć dnia uhonorowania jego zasług za walkę. Był bezpośrednim uczestnikiem walki pod Monte Cassino, żołnierzem 2 korpusu. Również rozumiem potrzebę usatysfakcjonowania i złożenia podziękowań tym wszystkim, którzy jeszcze w tej chwili żyją. Członkowie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego popierają zawartą w ustawie propozycję uhonorowania wszystkich weteranów.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#LesławPodkański">Pragnę natomiast, Wysoka Izbo, podzielić się pewną refleksją. Chciałbym, żeby ta dzisiejsza debata była skierowana nie tylko do tych, którzy walczyli, nie tylko do nas tutaj obecnych, ale by bardziej była ukierunkowana na obecne i przyszłe pokolenia młodych Polaków, by wyciągały one właściwe wnioski, naukę, z rozwoju wydarzeń w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#LesławPodkański">Zakończę swoje wystąpienie słowami mojego dziadka, który do mnie jako do młodego chłopaka powiedział: mój synu, czy wnusiu, Polska to taki dziwny kraj, że prawdę najczęściej przyznaje się po śmierci. Oby następne pokolenia poznawały prawdę w tym czasie realnym, w którym żyją. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JanKról">Obecnie przejdziemy do zadawania pytań przez posłów, którzy zgłosili taki zamiar.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#JanKról">Jako pierwszy pan poseł Władysław Adamski.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Mam pytanie do pana ministra. Panie ministrze, był pan uprzejmy stwierdzić, że moment mianowania uczestników walk pod Lenino na wyższy stopień oficerski był dokonaniem podziału żołnierzy na lepszych i gorszych. Być może jest to słuszne spostrzeżenie. Z drugiej strony jednak zastanawiam się, czy obecna ustawa nie pogłębia tego podziału. Czy wyłączenie ludzi, których nazywacie państwo utrwalaczami władzy ludowej, spod dobrodziejstw ustawy, nie jest właśnie tego typu posunięciem? Ludzie ci walczyli na różnych frontach o wolność Polski, ryzykowali swoim życiem, przelewali krew i często znajdowali się później w formacjach utrwalających władzę ludową nie z własnej przyczyny. Czy nie lepsze byłoby zatem wprowadzenie rozwiązania o charakterze indywidualnym, pozwalającego na dokonanie jednostkowych ocen w stosunku do tych, którzy dopuścili się pewnych przestępstw, pewnych wykroczeń. Można by dokonywać wyłączeń spod ustawy, ale czy takie szerokie, ogólne ujęcie tego zagadnienia nie jest wadliwe? Czy, panie ministrze, znowu nie pokutują tutaj przede wszystkim oceny historyczne? Czy to, o czym pan minister był łaskaw wspomnieć, że chodzi o uhonorowanie tych ludzi, o oddanie szacunku wszystkim, którzy walczyli o wolność Polski, nie jest tylko pustosłowiem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Zakrzewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tytule ustawy zawarto końcową datę okresu walk żołnierzy kombatantów o wolność i niepodległość. Chciałbym się dowiedzieć, dlaczego jako datę końcową przyjęto 31 grudnia 1948 r.? Dlaczego ta data zamyka ten okres?</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Już tak nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JerzyZakrzewski">Jeszcze mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. W art. 3 ust. 2 mówi się, że wnioski o mianowanie składa się do kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który, po sprawdzeniu, przedstawia je ministrowi obrony narodowej. Mam pytanie do pana posła: Czy kiedy obserwuje się dotychczasową pracę obecnego kierownika tego urzędu, który nie ukrywa swej niechęci do kombatantów wywodzących się z lewej strony sceny politycznej, nie zachodzi uzasadnione podejrzenie co do przeprowadzenia podziału na kombatantów słusznych i niesłusznych i nierównego ich traktowania przez kierownika tegoż urzędu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#JanKról">Pan poseł Władysław Skrzypek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam pytanie do pana ministra. Proszę państwa, dobrze się stało, że po 60 latach mamy przygotowaną ustawę dotyczącą mianowania na stopnie wojskowe kombatantów żołnierzy walczących o wolność i niepodległość od dnia 1 września 1939 r. do grudnia 1948 r. Stawiam pytanie: Czy Ministerstwo Obrony Narodowej ma rozeznanie co do tego, jaka jest skala mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy walczących podczas II wojny światowej za wolność, za wieloletnie przemilczanie ich zasług oraz za doznane w okresie powojennym represje, prześladowania oraz cierpienia związane z przymusowym oddaleniem od ojczyzny?</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WładysławJózefSkrzypek">Pytanie drugie: W jakim czasie planuje się mianowanie na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość podczas II wojny światowej i w okresie powojennym? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JanKról">Panie pośle, rozumiem, że zadał pan pytanie kierownikowi Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a nie ministrowi obrony narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Tak, panie marszałku. Przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanKról">Minister jest nieobecny, a do reprezentowania projektu tej ustawy wyznaczono kierownika urzędu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JanKról">Pani poseł Ewa Sikorska-Trela, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czy ustawą dziś omawianą objęci zostaną również żołnierze polscy służący przymusowo w wermachcie, którzy następnie, z narażeniem życia, przechodzili do wojsk formacji sojuszniczych na froncie wschodnim lub zachodnim? Dotyczy to dużej liczby Kaszubów - około parudziesięciu tysięcy - którzy z narażeniem swojego życia i życia swoich rodzin masowo dezerterowali z armii niemieckiej, przechodząc do Sił Zbrojnych na Zachodzie, biorąc udział w walce o niepodległość Polski. Uważam, iż ci żołnierze Kaszubi, często dziś nadal niesłusznie traktowani jako służący wrogowi, powinni wreszcie doczekać się uhonorowania stopniami oficerskimi, przez co doczekają się zadośćuczynienia za wieloletnie przemilczanie ich zasług.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować pytania do pana posła sprawozdawcy i odpowiednio do pana kierownika Urzędu ds. Kombatantów. W odniesieniu do art. 1 chciałbym zapytać, dlaczego klauzula innych formacji wojskowych przy armiach sojuszniczych jest umieszczona po I i II Armii Wojska Polskiego. Czy pan poseł sprawozdawca i pan kierownik urzędu nie uważają, że ponieważ jest to odrębna kategoria prawna, powinna być usytuowana jako odrębny, trzeci punkt w ust. 2? Wydaje się, że armie sojusznicze nie dotyczyły tylko Armii Czerwonej, ale i innych armii biorących udział w II wojnie światowej, tymczasem wprowadzenie koniunkcji „oraz” w pkt 2 może być błędnie odczytywane później przy interpretacji. Stąd zapytuję pana posła sprawozdawcę, dlaczego ta klauzula została umieszczona w pkt 2, czy to nie powinno podlegać korekturze w dalszej fazie prac, rozumiem, że poprzez zgłoszenie odpowiedniej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie drugie dotyczy art. 2, ponieważ mówi się tutaj o mianowaniu na wyższy stopień oficerski do stopnia pułkownika. Rozumiem, że nie wchodzi w grę stopień generała. Chciałbym zapytać z czego to wynika, no bo, co prawda byłyby to sytuacje rzadkie, ale można założyć, że są pułkownicy, którzy w takim stopniu ukończyli, którzy nie podlegali mianowaniu, nie awansowali w międzyczasie, tymczasem były precedensy... No, nie ma pana ministra obrony, ale sądzę, że pamiętamy, iż tego typu nominacje generalskie były w przeszłości stosowane. Chciałbym w związku z tym zapytać, dlaczego próbujemy wyłączyć tę grupę ludzi, która mogłaby podlegać awansowaniu w myśl logiki tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie trzecie dotyczy art. 3 i wiąże się z pewnym problemem logistycznym. Chciałbym zapytać, w jaki sposób organy państwowe, mam na myśli w szczególności wojskowe komendy uzupełnień, ale zwłaszcza ataszaty wojskowe w państwach obcych, będą informowały zainteresowanych o możliwościach, które niesie ta ustawa. Czy urzędy te posiadają spis kombatantów, czy mają z nimi kontakt, czy jest przewidywany system dotarcia z informacją - w jaki sposób będzie to realizowane, ponieważ wydaje się, że powinien być sposób ex officio poinformowania osób, które byłyby uprawnione, o tego typu możliwości. Jest bowiem duże ryzyko, że do części osób zainteresowanych, pomimo wysiłku, jaki będzie podejmowany, ta informacja nie dotrze. Stąd chciałbym zapytać, czy tutaj pewne rozwiązanie, wręcz ustawowe, nie powinno wchodzić w rachubę.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie, panie marszałku, czwarte pytanie kieruję w związku z treścią art. 3 ust. 3. Rozumiem, że tutaj daje się kierownikowi Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych prawo wezwania wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku w terminie 3 miesięcy. Ale to, co mnie zaintrygowało, to klauzula, która następuje dalej: pod rygorem zwrotu wniosku lub rozpatrzenia go z uwzględnieniem wyłącznie danych w nim zawartych. Otóż, wg mojej oceny daje się tutaj urzędowi państwowemu zbyt duże pole manewru, bo to oznacza zakłócenie zasady równości. Jednej osobie się zwróci dokumenty, a drugiej - nie, pomimo tego, że gdyby doszło do zwrotu, jej szanse uzyskania uprawnień czy w tym wypadku awansu byłyby większe. Stąd zapytuję: skąd się bierze ta alternatywa, dlaczego tutaj nie ma rozstrzygnięcia precyzyjnego, dlaczego się urzędowi państwowemu pozostawia w tej sprawie uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#JerzyJaskiernia">Wiąże się z tym, panie marszałku, moje ostatnie pytanie. Dlaczego czas zgłoszeń wynosi tylko 3 miesiące. Czy państwo nie uważacie, że w sytuacji, kiedy chodzi o osoby starsze, niedołężne, osoby, z którymi może być utrudniony kontakt, ten termin nie powinien być po prostu dłuższy? Przecież z istoty tej ustawy wynika, że każdy będzie chciał to jak najszybciej zgłosić, ale dlaczego ograniczać czas w tej konkretnej kwestii do 3 miesięcy, czy tutaj termin 6 miesięcy nie byłby bardziej zasadny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JanKról">Pani poseł Zofia Krasicka-Domka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę zadać pytanie panu posłowi sprawozdawcy. W celu szczególnego wyróżnienia obrońców ojczyzny i zadośćuczynienia za wieloletnie przemilczanie ich zasług, za doznane w okresie powojennym represje i prześladowania oraz za cierpienia związane z przymusowym oddaleniem od ojczyzny słusznie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwali zaproponowaną ustawę. I tu moje pytanie do pana posła sprawozdawcy. Kto będzie mógł zgłaszać wnioski o mianowanie weteranów na odpowiedni stopień wojskowy i jakie gremium będzie te wnioski weryfikować? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#JanKról">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#GrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania: do pana posła sprawozdawcy i do pana ministra. Jedną z kwestii podniósł tutaj pan poseł Jaskiernia, mówiąc o rozszerzeniu awansu do stopnia generalskiego. Uważam, że jest to słuszny wniosek. W wyjątkowych wypadkach osoby zasłużone w walce o wolność i niepodległość powinny mieć możliwość awansu na tak wysoki stopień wojskowy.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#GrzegorzWoźny">I druga sprawa. Czy podczas obrad komisji pan minister rozważał również możliwość pośmiertnego awansowania żołnierzy walczących o wolność i niepodległość? Żyją żony, dzieci, wnukowie tych osób. Sądzę, że warto byłoby również o nich pamiętać i w związku z tym rozważyć możliwość awansowania pośmiertnie tych żołnierzy zasłużonych w walce o wolność i niepodległość. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JanKról">Lista pytających posłanek i posłów została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JanKról">Proszę obecnie pana Jacka Taylora, kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, o odniesienie się do zadanych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JacekTaylor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić, że odniosę się również do zawartych w sprawozdaniu Komisji Obrony Narodowej wniosków mniejszości. Jest to uzasadnione, ponieważ pewne rzeczy się pokrywają.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#JacekTaylor">Otóż główny wniosek mniejszości dotyczy skreślenia preambuły. Rząd nie może się z tym zgodzić, dlatego że preambuła do ustawy - wprawdzie rzecz obecnie rzadko stosowana - jest jednak stosowana w sytuacjach, kiedy w grę wchodzi konieczność wyrażenia pewnego przesłania ideowego. Niewątpliwie ten projekt to właśnie coś takiego. Przywołać tu można prostą analogię: ustawa o kombatantach i osobach represjonowanych z 24 stycznia 1991 r. też zawiera takie przesłanie ideowe. Jest to rzecz szczególnie potrzebna przy stosowaniu ustawy - jej interpretacja w znacznej mierze będzie musiała się opierać na przesłaniu zawartym w preambule.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#JacekTaylor">Rządowy projekt ustawy, tak jak i ten projekt, z którym Wysoka Izba ma do czynienia - wersja już po opracowaniu przez Komisję Obrony Narodowej - również zawierał i zawiera nadal preambułę, która tylko niewiele różni się od pierwotnego tekstu. Chodzi właśnie o pewne przesłanie ideowe, uzasadniające oraz ułatwiające interpretację i stosowanie. W związku z tym pada tutaj pierwsze pytanie: Jak to będzie ze stosowaniem tej ustawy? Przede wszystkim myślę, że kilka pytań w ogóle by nie padło, gdyby zadający te pytania pamiętali o sytuacji prawnej, w której pozostajemy, w której przyszło nam się obracać. Otóż zasadniczo sprawę awansów reguluje ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Jest tam przepis, który tego zagadnienia dotyczy - art. 76, który daje nieograniczone możliwości awansu, również na stopnie generalskie. Ten projekt pozostaje w związku z okolicznościami - jest projektem ustawy związanej ściśle z faktem nadchodzącej 60 rocznicy wybuchu II wojny światowej. Z punktu widzenia projektodawcy, czyli rządu, jest on próbą pewnego zadośćuczynienia, wynagrodzenia, wyrównania pewnej dziejowej krzywdy. O ile kiedy mówię o zadośćuczynieniu i nagrodzeniu, wszyscy rozumieją, o co chodzi, o tyle chyba do tej trzeciej funkcji, jaką spełniać w zamyśle rządu ma ustawa, muszę się odnieść szczegółowiej. Chodzi o wyrównanie krzywdy doznanej w ubiegłym półwieczu, kiedy to znaczna część weteranów nie mogła myśleć o stosownych awansach, ponieważ te zarezerwowane były dla osób, w skrócie i najogólniej mówiąc, dobrze widzianych przez ówczesne władze.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#JacekTaylor">Tu od razu odpowiem na pytanie dotyczące liczebności tej grupy osób i sprawności w wykonaniu tej ustawy. Jeżeli przyjąć, że obecnie żyje niespełna 200 tys. osób, które czynnie brały udział w II wojnie światowej (a ci, o których mówi się, że w okresie powojennym również zasłużyli się na tej drodze, to są na ogół jedne i te same osoby - ci, którzy nie brali udziału w II wojnie światowej, a dopiero po wojnie byli aktywni w walce o wolność w tym sensie, o jakim mowa w tej ustawie, to są prawdopodobnie wyjątki), to przypuszczać trzeba, że blisko połowa lub nawet połowa tych osób otrzymała awanse w okresie PRL w stopniu, który ten projekt uznaje za wystarczający, a więc że te osoby były już co najmniej dwukrotnie mianowane na wyższe stopnie oficerskie. Te osoby wyłączamy jako te, których aspiracje, że tak powiem, zostały zaspokojone. Pozostaje druga połowa. Prawdopodobnie jest to mniej niż 100 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#JacekTaylor">Co do stopni generalskich, rzeczywiście ta ustawa, jako okolicznościowa, nie przewiduje ich. Oczywiście uzyskanie tego stopnia jest możliwe na gruncie ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony. Zresztą wszyscy państwo wiecie z gazet, że tak było, tak to stosowano, że wielu prominentów peerelowskich miało stopień generała, chociaż z wojskiem po wojnie nic wspólnego nie mieli, a kiedy wojna się kończyła, pewnie częstokroć nawet nie mieli najniższego stopnia oficerskiego. Tak że to jest, jak powiadam, ustawa, która przy okazji 60 rocznicy wybuchu wojny ma wynagrodzić również pewne krzywdy. Jeśli chodzi o tę zasadniczą intencję, to myślę, że już wiele więcej nie trzeba dodawać.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#JacekTaylor">Przechodząc do dalszych pytań związanych z wnioskami mniejszości, chcę powiedzieć, że panowie posłowie, którzy we wniosku mniejszości, jak również w wypowiedziach sprzed kilku minut, ujmują się za tymi, których dotyczyć będzie to wyłączenie określone w art. 2 ust. 2 pkt 2 projektu ustawy, zgodnie z którym osoby wymienione w art. 21 ust. 2 ustawy o kombatantach nie będą mogły być w ten sposób awansowane, to chcę przypomnieć przede wszystkim, odpowiadając na te pytania, o czym mówi ten przepis przywołany w naszym projekcie, mianowicie art. 21 ust. 2 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach. Otóż ten przepis, uchwalony przecież przez Sejm kontraktowy, wyłącza z grupy osób, którym jest nadana godność kombatanta, tych, którzy w czasie wojny współpracowali z gestapo, tych, którzy w czasie wojny współpracowali z NKWD, oraz tych, którzy po wojnie współpracowali czynnie ze strukturami bezpieczeństwa PRL. Tak więc to rozwiązanie prawne, obowiązujące już od 1991 r., jest w tej chwili kwestionowane we wniosku mniejszości. Tu co prawda chodzi o inne jego zastosowanie, ale sytuacja jest podobna. Sądzę, że nikt po szczegółowym przyjrzeniu się treści przepisu, który w skrócie przytoczyłem, nie będzie takiego wniosku już dłużej podtrzymywał i zgłaszał tego rodzaju wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#JacekTaylor">Usłyszałem również drugie z rzędu pytanie. Zadał je pan poseł Zakrzewski, który kwestionował moją bezstronność w wykonywaniu obowiązków i powoływał się na moją niechęć do części środowiska kombatanckiego. Muszę krótko odpowiedzieć na to pytanie. W moim pojęciu zawiera ono treść zniesławiającą. Zapewne powinienem też wyciągnąć konsekwencje z tego, co tu usłyszałem. Pan poseł może się bronić, wskazując jakieś konkrety, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#JacekTaylor">W związku z tym samym pytaniem, jak to ma być wykonywane, powiem o wianuszku spraw dotyczących szczegółowych rozwiązań. Otóż wymienione są w art. 3 podmioty, które będą wnioskodawcami. Czwarty wnioskodawca to jest bezpośrednio zainteresowany. Ten punkt został dodany w czasie prac Komisji Obrony Narodowej na wypadek, gdyby żaden z wnioskodawców wymienionych w pkt. 1, 2 i 3 nie odniósł się do kogoś, kto jest zainteresowany tym rozstrzygnięciem ustawowym. Wówczas on sam będzie miał prawo wystąpić z wnioskiem dotyczącym własnej osoby. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, którym kieruję, będzie natomiast otrzymywał te wnioski i kierował je do dalszego rozpatrzenia. Jak państwo pewnie wiecie z ustawy, którą cytowałem, o powszechnym obowiązku obrony, na pierwszy stopień oficerski mianuje w tym kraju prezydent i na ostatni, generalski - ale akurat w tej sprawie o to nie chodzi - a na inne stopnie wojskowe mianuje minister obrony narodowej. Zatem urząd, którym kieruję, będzie swoistym przekaźnikiem.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#JacekTaylor">Jeśli chodzi o sprawę odpowiedniego rozpropagowania tej ustawy — o czym mówił poseł Jaskiernia — by attache wojskowi Rzeczypospolitej Polskiej wiedzieli, co robić i stosowali te przepisy, to muszę odpowiedzieć, że zapewne ta ustawa będzie musiała mieć taki sam bieg jak wszystkie inne ustawy. Nie sądzę, by w odniesieniu do jakichkolwiek innych ustaw istniała praktyka specjalnego informowania kogokolwiek. Konstytucja rozstrzyga, że takim właśnie źródłem wiedzy jest Dziennik Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A pośrednictwo MSZ?)</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#JacekTaylor">Zapewne zwrócę się za pośrednictwem MSZ do polskich konsulatów, by wykazały większą niż przeciętna aktywność w tej sprawie, ale zrobię to tylko dlatego, że jest ta rocznica i trzeba się spieszyć, jeżeli ten fakt ma być powiązany z kalendarzem, a ten projekt w ogóle zaistniał w związku z rocznicą 1 września.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#JacekTaylor">Jeśli chodzi o to, co się będzie działo, kiedy dojdzie do stwierdzenia, że brak we wniosku odpowiednich danych to, panie pośle, będzie miała zastosowanie regulacja zawarta w Kodeksie postępowania administracyjnego. Komisja Obrony Narodowej uszczegółowiła zagadnienie w ten sposób - bo tego w projekcie rządowym, przyznaję, nie było - jaki pan poseł Jaskiernia zacytował. Ale zwrot wniosku lub rozpatrzenie go bez uzyskania odpowiednich danych będzie miało zastosowanie w zależności od sytuacji. Tu wchodzi w grę przede wszystkim regulacja Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli termin 3 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#JacekTaylor">Termin 3-miesięczny jest niebywale długi, jak na praktykę administracyjną i ze względu na wiek zainteresowanych. Przypominam, że zasadniczo wnioskodawcą nie jest sam zainteresowany - to dopiero w ostatniej kolejności - przede wszystkim są to władze stowarzyszeń kombatanckich, wojskowe komendy uzupełnień i, jeśli chodzi o zagranicę, nasi przedstawiciele, szefowie attachatów wojskowych. Ten termin wziął się stąd, ten bardzo długi termin, nie miesięczny, a trzymiesięczny.</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#JacekTaylor">Jeśli chodzi o pytanie co do zastosowania tej ustawy do Kaszubów. Oczywiście, pani posłanko, skoro zdążyli przed 8 maja 1945 r. trafić do jakichkolwiek polskich sił wojskowych, ustawa będzie miała do nich zastosowanie, to jest zupełnie pewne, tak samo zresztą, jak ustawa kombatancka. Jeśli ktoś zdążył przed 8 maja 1945 r. - to jest ten przypadek, o którym pani była łaskawa powiedzieć i on jest dość typowy dla mieszkańców północnej Polski - to nie ma żadnych wątpliwości, to jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#JacekTaylor">Może jeszcze wrócę do wniosku mniejszości, słusznie czy niesłusznie posłowie w Komisji Obrony Narodowej rozszerzają oddziaływanie tej ustawy na okres powojenny. Przyznaję, że w projekcie rządowym mowa była tylko o pierwszym okresie powojennym, o okresie do końca 1948 r., a to z tego powodu, że, jak wiadomo z historii, do tamtego czasu trwało czynne przeciwstawianie się terrorowi wprowadzonemu w wyniku obecności armii radzieckiej. Przyznaję, że 31 grudnia 1948 r. nie było żadnego konkretnego zdarzenia i to było w oczach posłów słabością tego rozwiązania. Jeśli ktoś żąda określonego momentu, to wiadomo, kiedy uchwalono Konstytucję 3 maja, wiadomo co do godziny, tu to nie jest możliwe, w związku z czym proponowałem delikatnie pewną korelację z ustawą kombatancką, tzn. koniec 1956 r. Mielibyśmy wówczas do czynienia z pewną spójnością dat. Komisja jednak uznała, że nie należy określać daty, skoro nie można podać konkretnej. Można się z tym zgodzić. W tej chwili popieram stanowisko komisji, ponieważ w gruncie rzeczy ono jest zgodne z płaszczyzną ideową, na której się wszyscy tutaj poruszają, tzn. tym, o czym mowa w preambule do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-87.15" who="#JacekTaylor">Jeśli o czymś zapomniałem, a wiem na pewno, że sprawozdawca pan poseł Komorowski będzie zabierał głos, bo i do niego były skierowane konkretne pytania, to być może on te kwestie omówi, jeśli trzeba. Ja jestem gotów odpowiadać, jeśli któreś z pytań pominąłem, za co z góry przepraszam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JanKról">Proszę pana posła sprawozdawcę Bronisława Komorowskiego o odniesienie się do dyskusji i zadanych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania, z tym że na część z nich już odpowiedział pan minister Taylor. Niewątpliwie do najważniejszych kwestii należy poprawka zgłoszona przez pana posła Olaka, dotycząca... Jedna poprawka została już wcześniej zgłoszona przez pana posła w trakcie posiedzenia komisji. Dotyczy ona trybu wyłączenia spod działania ustawy pewnej kategorii ludzi, na zasadach określonych w ustawie kombatanckiej z roku 1991. Ta kwestia była już rozpatrywana przez komisję i została przegłosowana. Został zgłoszony wniosek mniejszości, który będzie przegłosowany w Sejmie. Pan minister Taylor do tej kwestii się ustosunkował. Natomiast zgłosił pan drugą poprawkę, inną niż te, które były wcześniej zgłaszane w czasie posiedzenia komisji jako wnioski mniejszości. Tu, panie pośle, jesteśmy w pewnym kłopocie, gdyż pańska poprawka może oznaczać niestety... zgłoszenie jej w tej chwili oznacza nie tylko konieczność ponownego zwołania posiedzenia komisji, ale również, po przegłosowaniu tej poprawki, konieczność uzyskania opinii Komitetu Integracji Europejskiej. Stanowi ona w jakiejś mierze zagrożenie dla uchwalenia, przyjęcia ustawy w terminie przed 1 września br., a więc w związku z okrągłą, 60 rocznicą wybuchu II wojny światowej, co niewątpliwie byłoby dobrze postrzegane przez środowiska osób zainteresowanych. To pierwsza uwaga do tej poprawki. Druga zaś jest taka, że w moim przekonaniu poprawka ta niewiele zmienia - albo nic nie zmienia - w porównaniu z tym, co w projekcie ustawy zostało zapisane. Panie pośle, pragnę bowiem zwrócić uwagę, iż art. 1 ust. 2 pkt 2 stanowi, że działaniem tej ustawy są objęci żołnierze I i II armii Wojska Polskiego oraz innych polskich formacji wojskowych przy wszystkich armiach sojuszniczych. Ale nie ma co ukrywać - tu odpowiadam panu posłowi Jaskierni - chodzi głównie o armię radziecką, o sojuszników tej armii, dlatego że inne formacje działające na Zachodzie najczęściej uznawały rząd emigracyjny, rząd na Uchodźstwie; w związku z tym ich dotyczy ust. 2 pkt 1, w którym mówi się, że żołnierzem w rozumieniu ustawy jest osoba wchodząca w skład: „Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej działających w kraju i za granicą, podległych Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej w Kraju i na Uchodźstwie”. Zrobiliśmy takie wyjście umożliwiające zakwalifikowanie żołnierzy formacji niejako regularnych i nieregularnych, którzy byli związani z armiami sojuszniczymi. Jak to działa? Do tej kategorii należą np. żołnierze Armii Ludowej. Dlaczego? Dlatego że 22 lipca 1944 r. dekretem PKWN zostało utworzone wcale nie Ludowe Wojsko Polskie (ta nazwa została stworzona później), lecz Odrodzone Wojsko Polskie, którego częścią stała się Armia Ludowa. W związku z tym Armii Ludowej i innych formacji działających na froncie wschodnim dotyczy pkt 2, w którym mówi się o innych formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#BronisławKomorowski">W moim przekonaniu pańska poprawka, panie pośle, z tego punktu widzenia niewiele zatem wnosi, natomiast komplikuje, bo czas ucieka i niedługo jako parlament będziemy odpowiedzialni za to, iż nie zdążymy przyjąć tej ustawy w pożądanym terminie 1 września. Dlatego chciałbym się do pana posła zwrócić z sugestią, z serdeczną prośbą o wycofanie tej poprawki. Nie jest bowiem ona konieczna z punktu widzenia spraw, o które, jak rozumiem, panu chodziło, natomiast bardzo to komplikuje i właściwie uniemożliwia nam zakończenie prac legislacyjnych nad tą ustawą na czas - na okrągłą, sześćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej, do 1 września 1999 r. Taka jest moja opinia o poprawce zgłoszonej przez pana posła Olaka.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#BronisławKomorowski">Inne pytania zgłoszone w trakcie debaty, w czasie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#BronisławKomorowski">Pan poseł Adamski sugeruje, że nastąpiło tu wyłączenie ludzi związanych z formacjami uczestniczącymi w utrwalaniu władzy ludowej. Otóż, panie pośle, tak nie jest, bo tylko niektóre kategorie osób związanych z utrwalaniem władzy ludowej zostały wyłączone, tak jak to zostało rozstrzygnięte w ustawie kombatanckiej w 1991 r., podobnie jak osoby kolaborujące z Niemcami. Natomiast nie jest tak, że z tej ustawy nie mogą skorzystać ci, którzy służyli w formacjach uczestniczących w działaniach zbrojnych po stronie rządu komunistycznego. Nie. Oni zresztą najczęściej już awansowali i w tej chwili nikt im tych awansów nie zamierza odbierać. Jak powiedziałem, nie chcemy tych kwestii i sporów historycznej natury rozstrzygać poprzez ustawę, pragniemy natomiast wyrównać szanse tym, którzy zasłużyli, a awansów po wojnie nie uzyskali. Trudno się zgodzić z tym, aby przy nadawaniu honorowego wyróżnienia, jakim jest awans na stopień oficerski, nie stosować swoistych wyłączeń. W okresie międzywojennym nawet w stosunku do weteranów powstania styczniowego stosowano jednak ograniczenia, bo jeśli złamali prawo, jeśli nie byli godni honoru oficerskiego, to ich ta ustawa nie obejmowała. I tu także są zastosowane pewne kategorie wyłączeń.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#BronisławKomorowski">Pani poseł Sikorska-Trela skierowała do mnie pytanie dotyczące osób służących w wermachcie. Mówił o tym obszernie pan minister Taylor. Jest to problem dramatu losów polskich, nie tylko Kaszubów, ale i Ślązaków, i innych obywateli państwa polskiego z okresu międzywojennego, którzy znaleźli się na terenach włączonych do Rzeszy, np. w Wielkopolsce. Trzeba tu było zastosować rozwiązanie obowiązujące w ustawie kombatanckiej - jeżeli służba wojskowa kończyła się na przymusowej służbie w wermachcie, to niestety, za to trudno oczekiwać awansu, byłoby to mało poważne. Natomiast jeżeli przed datą 8 maja 1945 r. nastąpił akt przejścia na stronę któregokolwiek z aliantów i wyrażenie woli uczestniczenia w walce zbrojnej narodu polskiego o niepodległość, także w formacjach konspiracyjnych, to oczywiście wszyscy, i Kaszubi, i Ślązacy z tego tytułu żadnych ograniczeń w prawie do awansu nie będą mieli; a więc są oni objęci tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#BronisławKomorowski">Pytania dotyczące generałów. Proszę zwrócić uwagę, że jeśli chodzi o awanse oficerskie, to ta ustawa wprowadza swoisty automatyzm działania i wiele ludzi spełniających pewne formalne wymogi będzie awansowanych poniekąd automatycznie. Jeśli chodzi o generałów, to była, jest i będzie możliwość uzyskiwania awansu przez przez weteranów - na podstawie innej ustawy, ustawy o powszechnym obowiązku obrony. Tu nie można stosować automatu, nie tylko ze względu na rangę stopnia generalskiego, ale również ze względu na to, że tryb mianowania na stopień generalski jest inny niż na inne stopnie oficerskie. Sądzę, że tę odmienność trzeba po prostu uszanować. Jest więc możliwość awansu weteranów na stopnie generalskie, ale nie ma automatyzmu, czyli nie ma takiej sytuacji, że wszyscy weterani, którzy mają dzisiaj stopień pułkownika, automatycznie zostaną generałami, wtedy bowiem chyba mielibyśmy generałów najwięcej na świecie.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#BronisławKomorowski">Kto będzie występował z wnioskiem - pytała pani Krasicka-Domka. Otóż, panie poseł, występować z wnioskiem na mocy projektowanej ustawy mogą stowarzyszenia kombatanckie, komendanci wojskowi oraz indywidualne osoby bądź ich rodziny. Nie ma żadnych ograniczeń, tyle tylko że wniosek musi wpłynąć do Urzędu do Spraw Kombatantów, gdzie powinien być zbadany od strony spełniania formalnych wymogów i następnie skierowany do ministra obrony narodowej, który zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku obrony narodowej przedstawia propozycje awansów panu prezydentowi bądź sam podejmuje decyzje o awansowaniu na wyższe stopnie oficerskie. A więc jest tutaj jasno określony tryb zgłaszania wniosków i ich rozpatrywania.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#BronisławKomorowski">Pytanie pana posła Woźnego: Czy były rozważane możliwości pośmiertnych awansów? Tu chyba pan poseł Podkański wspominał o tym, że to była taka zła polska tradycja, że na ogół z uhonorowaniem osób zasłużonych zwlekano tak długo, że potem można było tylko uhonorować je pośmiertnie. Ta sprawa była rozpatrywana. Myślę, że nie wszystko da się, że tak powiem, w historii poprawić. Wiele osób umarło, nie doczekawszy honorowego wyróżnienia, jakim jest awans na stopień oficerski. I to też chyba może być swoistą przestrogą dla naszych następców, aby żadna zasługa nie została bez nagrody, a żadna wina bez kary.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#BronisławKomorowski">Pan poseł Jaskiernia podniósł istotną kwestię dotyczącą tych trzech miesięcy. Rozumiem, że w trakcie posiedzenia komisji minister Taylor, Urząd do Spraw Kombatantów nie zgłaszał zastrzeżeń co do możliwości wypełnienia wszystkich swoich powinności w terminie trzymiesięcznym. Nam się wydawało rzeczą niedobrą nieokreślenie czasu, bo wtedy niektóre trudne wnioski mogłyby pozostawać stosunkowo długo bez rozpatrzenia. Jako żywo mamy do czynienia tutaj ze środowiskiem ludzi będących często w wieku bardzo zaawansowanym i dlatego ten termin trzymiesięczny, jeśli nie jest kwestionowany od strony możliwości wykonania pewnych prac, jest optymalny. Byłoby źle, gdyby w tym ostatnim momencie wielu jeszcze kombatantów, weteranów, nie doczekało tego awansu. Ten termin trzymiesięczny wydaje się więc optymalny i jakoś obliguje Urząd do Spraw Kombatantów do szybkiej pracy. Myślę, że tym są zainteresowani wszyscy, a środowiska weteranów przede wszystkim. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JanKról">Pan poseł Olak, w związku z propozycją pana posła sprawozdawcy o wycofanie poprawki, bo rzeczywiście chyba ta poprawka obejmuje sprawy, które są zawarte w sprawozdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WacławOlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący! Niestety, wycofać tej poprawki nie mogę z uwagi na to, że musimy podchodzić z dużą ostrożnością do zapisów tej ustawy, ponieważ praktyka działania Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych daje nam dużo do myślenia. W związku z tym do tej ustawy - co prawda tego nie podnosiłem - można mieć jeszcze szereg innych zastrzeżeń dotyczących pewnych zapisów, np. samego pojęcia sił zbrojnych - nie wiadomo, jakie to siły zbrojne, kto je stanowił. Mogę panu oświadczyć, że siły zbrojne w kraju w czasie wojny nie istniały, na dobrą sprawę można do nich zaliczyć, z dużym przybliżeniem, wojsko polskie działające na Zachodzie. Ale nie podnosiłem tej kwestii. Natomiast niestety to nie nasza wina, że tak późno rozpatrujemy tę ustawę; pan poseł zwracał też na to uwagę, mówił o tym panu ministrowi Taylorowi na posiedzeniach podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Ministrowi Taylorowi - kombatantowi.)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WacławOlak">W związku z tym niestety nie mogę wycofać poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JanKról">Pan poseł nie wycofuje poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JanKról">Pan poseł Jaskiernia, rozumiem, nie uzyskał odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym nawiązać do argumentu, który podniósł pan poseł sprawozdawca, zachęcając posła Olaka do wycofania poprawki. Pan poseł powołał się tutaj na Komitet Integracji Europejskiej. Otóż zastanawiam się, jaka jest warstwa merytoryczna tego zastrzeżenia pana posła przewodniczącego komisji i sprawozdawcy, ponieważ mamy tutaj oświadczenie Komitetu Integracji Europejskiej podpisane przez pełniącego obowiązki sekretarza pana Pawła Sameckiego, że przedmiot przedłożonej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Wydaje mi się, że ta generalna odpowiedź świadczy o tym, iż komitet sygnalizuje, że tu nie ma styku pomiędzy ustanawianym prawem a prawem Unii Europejskiej. Gdyby się jednak, panie marszałku, okazało, że jest taki styk, to zwracam uwagę, że kilka miesięcy temu uchwaliliśmy nowy regulamin i że Komitet Integracji Europejskiej ma prawo w każdej fazie postępowania, również przy rozpatrywaniu poprawek po drugim czytaniu, zaprezentować stanowisko, jeżeli ma coś do powiedzenia w danej sprawie. Nie ma więc żadnej przeszkody proceduralnej co do tego, by przedstawiciel komitetu wziął udział w posiedzeniu, na którym będzie rozpatrywana poprawka pana posła Olaka, celem ewentualnego zasygnalizowania zainteresowania komitetu, co w tej sprawie wydaje się mało prawdopodobne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanKról">Tak jest, panie pośle - zgodnie z regulaminem komitet powinien się odnieść czy też ma obowiązek odnieść się również do poprawek i wniosków. Myślę, że odniesie się do nich w trybie roboczym na posiedzeniu komisji, tym bardziej że wcześniej wyraził stanowisko, iż ta materia nie jest regulowana prawem Unii Europejskiej. Niestety mamy taki regulamin, który zobowiązuje do zasięgania opinii Komitetu Integracji Europejskiej w odniesieniu do każdej poprawki czy każdego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JanKról">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! No trudno - nie udało się przekonać pana posła wnioskodawcy poprawki. W związku z tym mamy jednak bardzo trudną sytuację - pamiętajcie państwo, że naprawdę jest to poważne ryzyko, poważne zagrożenie dla terminowego, a więc w okresie przed 1 września, wejścia tej ustawy w życie. I tutaj osoby zgłaszające poprawki w takim trybie - tym bardziej że pan poseł Olak był autorem całego szeregu wniosków mniejszości zgłoszonych w normalnym trybie w komisji; ta poprawka niewiele się różni od tych, które były wcześniej zgłaszane - w jakiejś mierze też biorą odpowiedzialność za ewentualne niedotrzymanie oczekiwanego terminu zakończenia prac legislacyjnych nad tą ustawą. Natomiast sugerowałbym, panie pośle, żeby w takim razie dokonał pan pewnej zmiany, bo ta poprawka ma bardzo poważny mankament merytoryczny. Mianowicie użył pan w poprawce następującego określenia: nadaje się żołnierzom I i II Armii Wojska Polskiego oraz innych formacji wojskowych bezpośrednio podporządkowanych dowódcy Ludowego Wojska Polskiego. Jak już mówiłem, Ludowe Wojsko Polskie to termin powstały już grubo po wojnie. Domyślam się, że chodziło panu o tzw. odrodzone Wojsko Polskie utworzone dekretem PKWN z 22 lipca 1944 r. W tej poprawce jest więc po prostu błąd natury merytorycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#JanKról">Rzeczywiście sprawy terminów są bardzo napięte. Jedyna możliwość po podjęciu przez Izbę decyzji o skierowaniu projektu do komisji jest taka, że dzisiaj zbierze się komisja, jutro będziemy głosowali i ustawa zostanie skierowana do Senatu, który równolegle obraduje, tak żebyśmy w sobotę mogli odnieść się do ewentualnych poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#JanKról">Pan poseł Olak chce jeszcze zmienić treść poprawki? Dyskusji już nie prowadzimy, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WacławOlak">Tak, rzeczywiście, zgłosiłem to niejako w biegu, ponieważ w ogóle tempo prac nad tą ustawą było dość szybkie i dopiero wczoraj dowiedziałem się, że projekt wchodzi pod obrady; pisałem to więc „na kolanie”. Ma pan, panie pośle, rację. Powinno być: odrodzonego Wojska Polskiego. W związku z tym proszę o taką zmianę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanKról">Czyli tę zmianę wprowadza pan poseł. Odnotujemy ją. Ale najlepiej byłoby, gdyby pan poseł na nowo zredagował treść poprawki i złożył ją w sekretariacie. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#JanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#JanKról">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Obrony Narodowej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#JanKról">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#JanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#JanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu i Łączności o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (druki nr 1052 i 1189).</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Seweryna Kaczmarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Transportu i Łączności przedstawić sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym. Druki - wymienione przez pana marszałka - nr 1052 i 1189.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#SewerynKaczmarek">Przedmiotem projektu jest zmiana ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym (DzU nr 96, poz. 591 i DzU z 1998 r. nr 106, poz. 668).</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#SewerynKaczmarek">Celem projektu ustawy jest dostosowanie przepisów ustawy do wymogów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU nr 78, poz. 483), a w szczególności zawartego w art. 36 ust. 2 ustawy upoważnienia dla głównego inspektora kolejnictwa do określenia w drodze zarządzenia zakresu badań koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu szynowego.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#SewerynKaczmarek">Wobec sprzeczności powyższego upoważnienia z przepisami art. 87 i 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w odniesieniu do podmiotu uprawnionego do wydania aktu normatywnego, jak też pod względem formy przepisów wykonawczych, które nie mają charakteru wewnętrznego, nie jest możliwe wydanie aktu wykonawczego w trybie przewidzianym ustawą. Z chwilą uchwalenia nowej konstytucji zarządzenia mogą mieć charakter wyłącznie wewnętrzny. Tę dziedzinę może określić tylko minister w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#SewerynKaczmarek">Projektowana ustawa o transporcie kolejowym demonopolizuje działalność PKP jako jedynego przewoźnika kolejowego. Z tego też powodu na głównego inspektora kolejnictwa został nałożony obowiązek wydawania świadectw wymienionych w ustawie wszystkim podmiotom gospodarczym mającym koncesje na wykonywanie przewozów kolejowych lub zarządzanie infrastrukturą kolejową.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#SewerynKaczmarek">Wydanie świadectwa oznacza, że typ pojazdu, budowle (np. linie kolejowe) lub urządzenia spełniają wymogi bezpieczeństwa. Kryteria oceny muszą być jednolite dla wszystkich. Świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu można porównać do homologacji typu samochodu. Nie należy mylić go ze świadectwem sprawności samochodu (dowód rejestracyjny), które dotyczy określonego egzemplarza. Takie wątpliwości przedstawiano na posiedzeniu komisji. Podobnie wygląda sprawa typu budowli oraz urządzeń służących do prowadzenia ruchu kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#SewerynKaczmarek">W związku z powyższym Komisja Transportu i Łączności proponuje w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#SewerynKaczmarek">1. W art. 13 dodaje się ust. 5 w brzmieniu: Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres badań koniecznych do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectwa dopuszczenia do eksploatacji każdego typu pojazdu szynowego.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#SewerynKaczmarek">2. W art. 36 skreśla się ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#SewerynKaczmarek">W imieniu Komisji Transportu i Łączności, po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz po rozpatrzeniu projektu ustawy na posiedzeniu komisji, wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm projektu ustawy zawartego w drukach nr 1052 i 1189.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#SewerynKaczmarek">Chciałbym powiadomić Wysoką Izbę, że Komitet Integracji Europejskiej stwierdził, iż przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#JanKról">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#JanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#JanKról">Proszę pana posła Józefa Dąbrowskiego o zabranie głosu w imieniu klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JózefDąbrowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt zaprezentować paniom i panom posłom stanowisko klubu AWS w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JózefDąbrowski">Choć inicjatywa rządowa nie jest jeszcze tą, na którą oczekuje od dawna środowisko kolejarskie i która pozwalałaby na głęboką restrukturyzację przedsiębiorstwa PKP, to stanowi istotny element porządkujący obszar funkcjonowania otwartego rynku transportu kolejowego. Formalnie, jak to przedstawił przed chwilą Wysokiej Izbie poseł sprawozdawca, powodem nowelizacji uchwalonej 27 czerwca 1997 r. ustawy jest konieczność dostosowania treści jej art. 36 ust. 2 do przepisów konstytucji. Szkoda, że na tak prosty zabieg trzeba było czekać aż tyle miesięcy, gdyż dotychczasowy brak rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej w istotny sposób opóźnia tworzenie warunków do prawidłowego funkcjonowania transportu kolejowego w Polsce. Nie możemy bowiem ani na chwilę zapomnieć o tym, że w momencie uchwalenia ustawy o transporcie kolejowym został otwarty rynek przewozów kolejowych dla innych niż dotychczasowy naturalny monopolista, jakim jest PKP, krajowych przewoźników. To otwarcie dostępu do infrastruktury kolejowej dla innych przewoźników wymaga zmiany statusu podstawowych regulacji, które do tej pory w obowiązującym porządku prawnym stanowiły przepisy wewnętrzne przedsiębiorstwa PKP. Demonopolizacja usług kolejowych to przede wszystkim wymóg zagwarantowania bezpieczeństwa, zarówno w obszarze budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego, jak i pojazdów szynowych. Tego też dotyczy omawiana nowelizacja.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#JózefDąbrowski">W imieniu klubu AWS wyrażam przekonanie, że przedłożona do akceptacji Wysokiej Izby regulacja dobrze przyczyni się do usprawnienia tego przyjaznego środowisku i bezpiecznego rodzaju transportu. Klub AWS będzie głosował za przyjęciem przedłożenia rządowego, zawartego w sprawozdaniu Komisji Transportu i Łączności (druk nr 1189). Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JanKról">Pan poseł Cezary Stryjak zabierze głos w imieniu klubu SLD, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#CezaryStryjak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu dotyczące zmiany ustawy o transporcie kolejowym. Przyjęcie tej zmiany z powodu wymogów Konstytucji RP nie budzi zastrzeżeń ani klubu, ani poszczególnych posłów SLD. Trzeba nadmienić, że istnieje potrzeba wprowadzenia nowoczesnych regulacji prawnych w zakresie bezpieczeństwa w ruchu kolejowym i ochronie środowiska. Lecz nie tylko. Przepisy bowiem nie powinny hamować wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań i technologii, gdyż nieuzasadniona restrykcyjność i sztywne przepisy mogą spowodować, iż światowi liderzy w produkcji na przykład taboru kolejowego nie zechcą uczestniczyć w modernizacji infrastruktury kolejowej w Polsce. Z drugiej strony zaś skokowe, gwałtowne wprowadzenie nowych wymogów technicznych, oderwanych od polskich realiów, mogłoby spowodować fizyczne wyeliminowanie polskich podmiotów z rynku usług wobec kolei. Należy wyrazić nadzieję, że rząd bierze to pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#CezaryStryjak">Konkludując, klub SLD będzie głosować za przyjęciem zmiany ustawy o transporcie kolejowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JanKról">W imieniu klubu Unii Wolności głos zabierze pan poseł Tadeusz Jarmuziewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#TadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności przedstawić nasze stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym. Głównym celem projektowanej zmiany ustawy jest dostosowanie do wymogów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Proponowana zmiana zawiera dwa zasadnicze elementy.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#TadeuszJarmuziewicz">Po pierwsze, w art. 36 ust. 2 obecnie obowiązującej ustawy zawarte jest upoważnienie dla głównego inspektora kolejnictwa do określenia w drodze zarządzenia zakresu badań koniecznych do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdów szynowych. W związku z art. 87 i 92 konstytucji nie jest możliwe wydanie aktu wykonawczego w trybie przewidzianym ustawą. Przytoczone upoważnienie zawiera więc sprzeczność zarówno pod względem podmiotu uprawnionego do wydawania aktu normatywnego, jak też formy przepisów wykonawczych - sprzeczność konstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#TadeuszJarmuziewicz">Pierwsza z proponowanych zmian dotyczy cofnięcia dotychczasowych delegacji dla głównego inspektora kolejnictwa, to znaczy skreślenia art. 36 ust. 2 w obecnej ustawie o transporcie kolejowym, a druga przewiduje wydanie przepisów wykonawczych niezbędnych do stosowania ustawy; chodzi o rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 13 ust. 4a.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#TadeuszJarmuziewicz">Do przedstawionego projektu zmiany ustawy o transporcie kolejowym dołączony jest projekt przyszłego rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej, wraz z załącznikami, co do zakresu pojazdów szynowych, urządzeń i budowli dla ruchu kolejowego. W połączeniu z proponowanym projektem zmian ustawy stanowi to bardzo przejrzystą całość.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#TadeuszJarmuziewicz">Omawiany projekt ustawy - z oczywistych względów - nie powoduje skutków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#TadeuszJarmuziewicz">Klub Parlamentarny Unii Wolności popiera przedstawiony projekt ustawy. Nie zgłasza do niego zastrzeżeń. Rekomenduje Wysokiej Izbie uchwalenie ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JanKról">Ostatni głos zabierze pan poseł Marek Sawicki w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Omawiana dziś nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym ma charakter zdecydowanie porządkowy. Dostosowujemy przepisy wspomnianej ustawy do wymogów nowej konstytucji. Niewątpliwie uchwalenie tej nowelizacji wpłynie na poprawę bezpieczeństwa przewozu osób i towarów koleją, ale także zwiększy biurokrację i poszerzy oraz przedłuży procedury związane z uzyskaniem świadectwa dopuszczenia urządzeń kolejowych do eksploatacji. Mam obawy, że kolejne środki będą przeznaczane - zamiast bezpośrednio na unowocześnianie i usprawnianie przewozów kolejowych - na ekspertów i ekspertyzy. Jeśli jednak ma to poprawić stan bezpieczeństwa przewozów, to koszty być może są tu mniej ważne. Między innymi z tych powodów mój klub tę nowelizację popiera.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dobrze by było, gdyby oprócz tych dostosowań ministerstwo transportu podjęło skuteczne działania na rzecz dociążenia kolei przewozami tranzytowymi. Wiele państw europejskich stosuje takie rozwiązania. W Polsce jakoś to się nie opłaca. Koleje są niewykorzystane, drogi przeładowane, a drogi główne, tranzytowe, są przeorane koleinami o głębokości kilkunastu centymetrów. Przejeżdżające tiry nie płacą podatku drogowego, gdyż najczęściej nie kupują w Polsce paliwa. Pan premier Balcerowicz podwyższa akcyzę na paliwo co kwartał. Rolnicy orzący pole ciągnikami płacą około 70% haraczu na drogi, które z kolei niszczy zagraniczny transport, zostawiając nam spaliny i ołów. Chcę w tym miejscu przypomnieć, że tylko w ciągu ostatniego roku olej napędowy podrożał o ponad 50%. Za parę dni, 1 sierpnia, przewidziana jest kolejna podwyżka - o ponad 10%. W tym czasie mleko staniało o 30%. Jeszcze nie tak dawno wspierające AWS Porozumienie Ludowe głosiło w swoim programie: Litr mleka równy cenie oleju napędowego. Dziś sytuacja jest taka, że aby kupić litr oleju napędowego, rolnik musi sprzedać ponad 3 litry mleka. Jak długo to błędne koło będzie się kręcić? Kiedy resort transportu zaproponuje rozwiązania, które od dawna są stosowane w Europie? Jak długo za bezczynność, bezmyślność urzędników administracyjnych, ministerialnych płacić będą rolnicy, właściciele pojazdów osobowych, zanieczyszczane środowisko, poszkodowani w wypadkach powodowanych zniszczeniem dróg i nadmiernym natężeniem ruchu? Jak długo bezkarne bandy wyrostków będą wybijać szyby w wagonach i terroryzować podróżnych? Myślę, że czas najwyższy, aby tymi sprawami zajął się jak najpilniej resort transportu i rząd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JanKról">Rozumiem, że ta ustawa ma służyć temu, o czym pan mówił, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JanKról">Trzech posłów wyraziło chęć zadania pytań. Są to panowie posłowie: Władysław Adamski, Władysław Skrzypek i Jerzy Jaskiernia.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JanKról">Czy jeszcze ktoś z posłów wyraża chęć zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jeszcze ja, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#JanKról">Jeszcze pan poseł Kulas.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#JanKról">Proszę, pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Mam jedno stosunkowo krótkie pytanie do pana posła sprawozdawcy. Od dłuższego czasu środowisko kolejarskie oczekuje na ustawę o prywatyzacji, reorganizacji i restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych. Rodzi się tu podstawowe pytanie, kiedy można oczekiwać tego przedłożenia w Sejmie. Nasuwa się też innego rodzaju pytanie, albowiem tamta ustawa miałaby o wiele szerszy zakres problemowy od obecnie rozpatrywanej ustawy o transporcie kolejowym. Chciałbym zapytać o różnice między tymi dwoma aktami prawnymi zarówno co do treści, jak i sposobu rozwiązania problemów konsultowanych ze środowiskiem kolejarskim. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JanKról">Pan poseł Władysław Skrzypek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WładysławJózefSkrzypek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam jedno pytanie do pana ministra transportu. Czy w proponowanej ustawie o transporcie kolejowym przewidywane są takie rozwiązania, które będą przewidywać budowę... Tu mówiliśmy o takich urządzeniach, o takich obiektach, które będą uwzględniały przewożenie tirów na platformach kolejowych. Zresztą tu już było powiedziane, wiemy, jakie mamy drogi, jak zniszczone jest środowisko, jakie ogromne koszty ponosi skarb państwa. Czy w tej ustawie idziemy do przodu, do nowoczesności, czy przewiduje ona budowę platform kolejowych, które mogłyby przewozić tiry? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Jaskiernia, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym do pana posła sprawozdawcy skierować jedno pytanie dotyczące art. 2 przedkładanej ustawy, gdzie mówi się, że ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Chcę, panie marszałku, przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie stwierdzał, że tego typu klauzula jest sprzeczna z zasadami demokratycznego państwa prawnego, art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Odejście od vacatio legis musi być uzasadnione jakąś szczególną, powiem więcej - dramatyczną koniecznością państwową. W związku z tym pytam pana posła sprawozdawcę, jakie to szczególne, dramatyczne okoliczności spowodowały, że komisja rekomenduje tego typu likwidację vacatio legis, co jest wręcz sytuacją bezprecedensową.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JerzyJaskiernia">Niezależnie, panie marszałku, od tego, jakie stanowisko zajmie pan poseł sprawozdawca, chciałbym wyrazić stanowisko, że jest to co najmniej błąd bądź nieroztropne postępowanie, dlatego też zgłaszam poprawkę do art. 2 w brzmieniu: Ustawa wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Kulas, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie ministrze, czy mógłby pan nas poinformować, jakie inicjatywy, działania, przedsięwzięcia podejmie w najbliższym czasie Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, aby zwiększyć możliwości gospodarcze PKP, możliwości konkurencyjne, możliwości przewozowe? Bo trzeba zgodzić się z tą częścią krytyki, również opozycji, że możliwości przedsiębiorstwa PKP są niestety słabo wykorzystane. To jest duży kapitał, który się marnuje. Mam nadzieję, że czas dla kolei, dobry czas, wkrótce nadejdzie.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#JanKulas">I drugie, ostatnie pytanie. Są ważne, trudne sprawy, o których dyskutuje się w tej chwili w przedsiębiorstwie PKP; dotyczą ludzi, ich przyszłości. Dlatego ośmielam się zapytać, kiedy możemy się spodziewać dyskusji nad programem restrukturyzacji PKP. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JanKról">Obecnie proszę o zabranie głosu pana Witolda Chodakiewicza, podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#JanKról">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WitoldChodakiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze pytanie pana posła Jaskierni. Projekt, ustawa o transporcie kolejowym obowiązująca od 1996 r. jest konstytucją. Dotyczy generalnie spraw przewozów kolejowych, niekoniecznie przez przedsiębiorstwo PKP. Generalnie przewozów kolejowych. Jest pewnego rodzaju wyprzedzeniem i określeniem warunków dla sytuacji, która zaistnieje po uchwaleniu ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa PKP.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WitoldChodakiewicz">Drugie pytanie, dotyczące wożenia TIR. Obecnie nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, żeby transport kombinowany, czyli przewozy kolejowe samochodów miały miejsce. W tej chwili przedsiębiorstwo PKP jest przygotowane do wożenia kontenerów. Nie dysponuje specjalnymi wagonami do wożenia całych pojazdów, ciągników z kontenerami. Również nasza infrastruktura jeszcze w chwili obecnej nie jest przygotowana do przewozów wagonami kieszeniowymi, na specjalnych małych kółkach, wymagających specjalnej jakości szyn. To jest drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WitoldChodakiewicz">Trzecie pytanie, również pana posła Jaskierni, dotyczące art. 2. Zmiana czy istota zmiany, która została zgłoszona Wysokiemu Sejmowi, dotyczy zmiany technicznej wynikającej z konstytucji; dotychczas prawo zgłaszania wniosków miał główny inspektor, obecnie, jeżeli chodzi o wnioski w zakresie, o którym mówimy, prawo takie, zgodnie z obowiązującą konstytucją, ma wyłącznie minister transportu. Szybsze wprowadzenie czy uchwalenie tej zmiany pozwoli na to, że rozporządzenie wykonawcze będzie znacznie szybciej wydane. Nie ma natomiast tu spraw o charakterze czy dramatycznym, czy wyczerpującym te okoliczności, o których pan poseł mówił. Ma natomiast to znaczenie tylko praktyczne.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#WitoldChodakiewicz">Pytanie pana posła Kulasa dotyczyło inicjatywy ministerstwa transportu w sprawie PKP. Muszę powiedzieć, że w ministerstwie transportu tyle zaangażowania i pracy, jak w ostatnich miesiącach, od czasu objęcia stanowiska przez ministra Syryjczyka, przedsiębiorstwu PKP nie poświęcano. Jest stale doskonalony, dyskutowany projekt komercjalizacji i restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa PKP. On wiąże się z ogromnymi kwotami, z ogromnymi pieniędzmi, naprawdę z ogromnymi. Rozpatrywanie tego projektu na kolejnych dwóch posiedzeniach KERM, powołanie specjalnych grup w ramach KERM, świadczy o tym, że ma on pełne poparcie wśród członków KERM, wśród ministrów. Natomiast znaleźć trzeba racjonalne rozwiązanie, które nie zakończy się ogólnym poparciem i nieuchwaleniem konkretnych pieniędzy, bo niczego wówczas się nie uzyska. Wiadomo, w jakiej sytuacji jest przedsiębiorstwo PKP, a fragmentem programu jest program ratunkowy, który kosztuje mniej więcej 2 mld zł. Uzyskanie czy znalezienie 2 mld zł w trakcie roku to jest sprawa wyjątkowo trudna. Te pieniądze są jedną z ważnych spraw, ważnych elementów. Także kwestia pracy ministerstwa transportu zmierza przede wszystkim w kierunku doprowadzenia do sytuacji, w której najpierw KERM i rząd uchwalą program restrukturyzacji i projekt ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji i prywatyzacji, a w następnej kolejności liczymy, i wierzymy w to, taki jest nasz kalendarz, że we wrześniu pierwsze czytanie tego projektu ustawy będzie możliwe do wykonania. Wtedy również będzie oczywiście możliwa dyskusja w sejmowej komisji transportu i potem sejmowa nad programem restrukturyzacji przedsiębiorstwa PKP. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Mam jeszcze pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanKról">Proszę? Pan poseł zadawał pytanie panu posłowi sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Tak, ale to jest pytanie do pana ministra w związku z tym, co powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#JanKról">Proszę bardzo, ale już na dodatkowe pytania nie ma miejsca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jednak prosić pana ministra Chodakiewicza o sprecyzowanie tego, co ma na myśli, mówiąc, że projekt ustawy jest konstytucją. Rozumiem, że sięgając po to bardzo wzniosłe słowo „konstytucja”, chce podnieść rangę tego projektu. Pan minister dodatkowo powiedział przed chwilą, że następuje tutaj zmiana procedury wnioskowej. Tak więc to nie jest ustawa natury technicznej, to jest ustawa, która rzutuje na uprawnienia organów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#JerzyJaskiernia">Stąd też to, panie ministrze, o co pytałem. Być może pan poseł sprawozdawca zareaguje, ale to pan reprezentuje rząd. Czy rząd dokonał analizy konstytucyjności art. 2 przez pryzmat kryteriów stosowanych przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie odstąpienia od vacatio legis? Bo z tego, co pan powiedział, to nie padły żadne argumenty prawne. W związku z tym, panie marszałku, proszę pana ministra o dodatkową odpowiedź. Podtrzymuję poprawkę, ponieważ jeśli my tego nie skorygujemy, to zrobi to Senat. Proszę pamiętać, że ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, ale faktycznie nie dociera do adresatów, ponieważ dzienniki promulgacyjne idą dłużej. To jest ten minimalny okres, na co swego czasu zwracał uwagę rzecznik praw obywatelskich. Dlatego też proszę ministra o odpowiedź. Wydaje się, że ta poprawka jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JanKról">Czy chciałby pan minister odnieść się do tej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JanKról">Proszę bardzo, pan minister Witold Chodakiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WitoldChodakiewicz">Wysoka Izbo! Jestem w stanie odnieść się do jednej części tej kwestii. Otóż nie o projekcie powiedziałem, że jest konstytucją, ale że konstytucją transportu kolejowego jest ustawa z 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym. Ustawa o przedsiębiorstwie PKP i przygotowywana ustawa o jego restrukturyzacji to są szczegółowe ustawy dotyczące określonych spraw wynikających z istnienia przedsiębiorstwa PKP. Z ustawy o transporcie kolejowym wynika możliwość koncesjonowania innych podmiotów. To ona reguluje pewne zasady ogólne dla tych wszystkich, którzy korzystają z infrastruktury, i dlatego nazwałem tę istniejącą ustawę o transporcie kolejowym konstytucją przewozów kolejowych transportu kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WitoldChodakiewicz">Jeżeli zaś chodzi o art. 2, to nic poza tym, co odpowiedziałem, nie mam do dodania. Myślę, że ta dyskusja ma charakter formalny. Sądzę, że jeżeli Wysoki Sejm zadecyduje, że vacatio legis powinno być 14 dni, to tak samo nic nie zaszkodzi, jeżeli nie zdecyduje tego. Nie widzę żadnych praktycznych skutków wynikających z tego stwierdzenia dla tej konkretnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Ale chodzi o konstytucyjność art. 2. To jest bardzo ważne, bo może być zakwestionowana konstytucyjność.)</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#WitoldChodakiewicz">Konstytucyjność była powodem wniesienia przez nas poprawki. Nic ponad to, panie pośle, nie mam już do dodania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#JanKról">Proszę pana posła sprawozdawcę o odniesienie się do propozycji pana posła Jaskierni i do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#SewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym serdecznie podziękować przedstawicielom wszystkich klubów za poparcie tego pilnego projektu ustawy i odnieść się do szczegółowych pytań.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#SewerynKaczmarek">Pan poseł Adamski był uprzejmy zapytać się, w jakiej korelacji będzie przedstawiona ustawa o transporcie kolejowym w stosunku do ustawy o restrukturyzacji i reorganizacji przedsiębiorstwa i prywatyzacji przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#SewerynKaczmarek">Powołana została kilka miesięcy temu podkomisja do rozpatrzenia projektu poselskiego na temat właśnie tej zasadniczej ustawy, potrzebnej dla prywatyzacji i restrukturyzacji kolei. Z ubolewaniem muszę stwierdzić, że do dzisiaj nie mamy opinii rządu w tej sprawie. Rząd, przedstawiciele rządu podczas prac komisji obiecywali, że są w trakcie opracowywania projektu rządowego tej ustawy. I z moich informacji wynika, że wiele uregulowań dotyczących głównego inspektora kolejnictwa będzie zapisanych w tej ustawie. Będzie on miał bardzo istotną rolę do spełnienia, tzn. kontrolę nad tym, co się dzieje na kolejach, zgodnie z nową ustawą o działach administracji państwowej - jako agenda rządowa. Dlatego, panie pośle, do tej właśnie nowej ustawy rozszerzenie tych uprawnień głównego inspektora kolejnictwa na pewno znakomicie zostanie przeniesione.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#SewerynKaczmarek">Ustawa dzisiejszych obrad ma natomiast na celu wydanie tego aktu, który usprawni pracę inspektoratu i umożliwi realizację ustawowych zadań w zakresie wydawania świadectw dopuszczenia do eksploatacji budynków, budowli, urządzeń i pojazdów kolejowych. I to jest ten pilny wycinek, który musi być zmieniony. Nie można wydawać tych zaświadczeń dlatego, że jest to tylko wycinek tego, co będzie dotyczyło działalności głównego inspektora kolejnictwa. I dlatego rząd przedstawił ten pilny projekt, a komisja zarekomendowała go w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#SewerynKaczmarek">Pan poseł Skrzypek był uprzejmy zapytać, czy przejdziemy na szyny z ciężkim transportem drogowym. To jest sytuacja, z którą nie może się uporać nie tylko nasz kraj. Szwajcarzy są najbardziej zaangażowani w środkach do przewozu ciężkiego taboru drogowego. Uważam, że przewozy kombinowane to jedna z najważniejszych rzeczy dotyczących przyszłej spójnej polityki. Rozmawialiśmy o tym podczas obrad komisji transportu i minister obiecał, że taką politykę przyjmie, z tym że bez uwzględnienia środków na zakup specjalnych urządzeń, o czym mówił tutaj wcześniej pan minister. Nie możemy po prostu liczyć na to, że coś się w tej sprawie zmieni. Ja uważam, panie ministrze, że dla czystości legislacyjnej - będę tu wyrazicielem opinii członków komisji - art. 2 powinien mieć taki zapis, jaki przedstawił pan poseł Jaskiernia: 14 dni od uchwalenia tej ustawy. Będzie to czyste legislacyjnie, nie będziemy mieć problemu z powrotem z Senatu. Ważne, żeby ta ustawa została jak najszybciej ogłoszona, żebyśmy po prostu mieli czystość, jeśli chodzi o wydawanie tych aktów i tych świadectw, które są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#SewerynKaczmarek">Pan poseł Kulas zadał pytanie panu ministrowi. Ja potwierdzam, że obecna sytuacja na kolei jest bardzo trudna, bardzo skomplikowana, od 1 sierpnia jest projekt likwidacji czy też komasacji zakładów przewozów pasażerskich. Do mnie jako członka komisji bardzo wielu posłów zwraca się z pytaniem, dlaczego to się dzieje i dlaczego bez ustawy, która by zabezpieczała interesy pracowników. Sądzę jednak, że podczas najbliższej debaty na temat przyszłości naszego kolejnictwa będziemy o tej sprawie rozmawiać. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JanKról">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#JanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r. (druki nr 906 i 931).</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Goryszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od początku obecnego dziesięciolecia Rzeczpospolita Polska utrzymuje kontakty z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i korzysta ze środków, jakie stawia ten bank do dyspozycji naszego kraju z przeznaczeniem na finansowanie różnych programów rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#HenrykGoryszewski">Warunki współpracy były kształtowane umowami o charakterze generalnym, zawieranymi przez różnego szczebla władze Rzeczypospolitej z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Dopiero w następstwie tych umów generalnych bank zawiera umowy szczegółowe, stawiając na ich podstawie odpowiednie środki do dyspozycji naszych kredytobiorców. Pierwsza z tych umów została zawarta w 1990 r. Nie była nawet wówczas poddana rządowej aprobacie. Druga, zawierana po wyczerpaniu mocy obowiązującej umowy poprzedniej, została podpisana 15 lipca 1994 r., obowiązywała do końca 1997 r. i ma być zastąpiona przez obecną umowę. Umowa z 15 lipca 1994 r. była aprobowana przez rząd. Tym razem rząd wystąpił do Sejmu o uchwalenie ustawy ratyfikacyjnej tej umowy. Ten wniosek rządu uzasadniany jest kilkoma argumentami. Trzy najważniejsze z nich chciałbym przedstawić Wysokiej Izbie i prosić o wzięcie ich pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#HenrykGoryszewski">Pierwszy dotyczy immunitetów przyznawanych na terytorium Rzeczypospolitej funkcjonariuszom banku i samemu bankowi. O tych immunitetach mówi art. 8 umowy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, a o immunitecie podatkowym, zwalniającym ten bank z podatków, mówi art. 3 umowy.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#HenrykGoryszewski">Drugą kwestią, zdaniem rządu wymagającą ratyfikacji z przyzwoleniem ustawowym, jest prawo subskrybowania złotówkowych obligacji. Jest to uzasadnione tym, że Europejski Bank Inwestycyjny dla udzielenia złotówkowych kredytów polskim podmiotom powinien mieć prawo rozpisywania pożyczek również poprzez emisję na polskim rynku obligacji nominowanych w złotych. Mówiąc inaczej, będzie pożyczał od polskich właścicieli pieniędzy pieniądze, żeby później pożyczyć je polskim instytucjom poszukującym wsparcia w Europejskim Banku Inwestycyjnym, czyli będzie postępował tak, jak inne banki działające na naszym rynku bankowym.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#HenrykGoryszewski">Kolejną kwestią jest zasada najwyższego uprzywilejowania: porównanie banku do polskich instytucji publicznych i międzynarodowych instytucji finansowych. Tę zasadę kształtuje art. 7, mianowicie ostatni, trzeci jego akapit mówi, że Rzeczpospolita przyrzeka, iż Europejski Bank Inwestycyjny nie będzie traktowany gorzej, będzie mógł korzystać z tych wszystkich przywilejów i uprawnień - najlepszych, jakie przysługują polskim instytucjom publicznym oraz międzynarodowym instytucjom finansowym na terytorium Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#HenrykGoryszewski">15 lutego 1999 r. rząd zwrócił się do Sejmu Rzeczypospolitej, do pana marszałka, z wnioskiem zawierającym projekt ustawy ratyfikacyjnej. Temu wnioskowi rząd nadał walor trybu pilnego.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Otrzymaliście stosowny tekst w druku nr 906. Jednakże w trakcie wspólnego posiedzenia Komisji Finansów Publicznych i Komisji Spraw Zagranicznych pojawiły się wśród jego uczestników podstawowe wątpliwości dotyczące węzłowych kwestii umowy zawieranej z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Dołączyły do nich również podstawowe wątpliwości dotyczące uzasadnienia trybu pilnego. Rzecz jest bowiem w tym, że umowa została podpisana 1 grudnia 1997 r., rząd natomiast - prosząc o zachowanie trybu pilnego - zwrócił się do Sejmu 15 lutego 1999 r. Tak więc między podpisaniem umowy a wystąpieniem z wnioskiem o podjęcie ustawy ratyfikacyjnej minęło z górą 13 miesięcy. Tego rodzaju żądanie było więc dla posłów, członków obu komisji dokonujących pierwszego czytania tej ustawy, co najmniej zaskakujące.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#HenrykGoryszewski">Badaliśmy, dlaczego rząd tak długo zwlekał, zażądaliśmy specjalnego rozliczenia czasu pracy nad tą ustawą. I, Wysoki Sejmie, żeby już nie liczyć wcześniejszych działań, 1 grudnia podpisano umowę ramową z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Styczeń i luty, a więc to już 3 miesiące, trwało ustalanie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych trybu ratyfikacji umowy ramowej i wprowadzanie w życie umowy na usuwanie skutków powodzi. Druga umowa, umowa otwierająca drogę do środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego, jest już szczegółowa i możemy ją tu pominąć - oczywiście w naszych rozważaniach, a więc rząd stracił, dwa ministerstwa. W istocie Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Spraw Zagranicznych przez trzy miesiące ustalały tryb ratyfikacji umowy ramowej.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#HenrykGoryszewski">W tym czasie również na żądanie Ministerstwa Spraw Zagranicznych - jest to osobny wątek, wymagający wzięcia pod uwagę w dalszym moim wystąpieniu - dołączono do umowy tekst w języku polskim, uzgodniony z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i przez ten bank podpisany, pierwotnie bowiem umowa była podpisywana wyłącznie w języku angielskim, jako roboczym, urzędowym, oficjalnym języku banku inwestycyjnego. Otóż tak naprawdę to tylko skomplikowało pracę nad tą umową. Samo dołączenie tekstu w języku polskim jest oczywiście chwalebne, ale niestety błędy popełnione w tym tekście, o czym za chwilę, oraz sposób potraktowania przez sygnatariuszy umowy tekstu polskiego budzą bardzo poważne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#HenrykGoryszewski">Tekst umowy ramowej z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, już w języku polskim i angielskim, został przesłany do Ministerstwa Spraw Zagranicznych 31 marca. Mam tu przed sobą harmonogram, który przedłożył nam rząd w odpowiedzi na pytania i żądania obu komisji. Dopiero 18 września Ministerstwo Spraw Zagranicznych skierowało do Ministerstwa Finansów list stwierdzający konieczność korekty umowy ramowej w wersji polskiej wraz z sugestią dołączenia do tejże umowy statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wersji polskiej i angielskiej, a to dlatego, że ta umowa w wielu miejscach powołuje się na treść tego statutu. Dalsze daty i czynności możemy już pominąć, dlatego że z tego, co wyczytałem już widać, że 3, a właściwie 4 miesiące zostały stracone najpierw na ustalanie trybu ratyfikacji umowy i jej warunków, a następnie kolejne prawie 5 miesięcy trwało oczekiwanie na stanowisko Ministerstwa Spraw Zagranicznych wobec przesłanych mu 31 marca obu tekstów umowy ramowej, polskiego i angielskiego.</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#HenrykGoryszewski">Wypada powiedzieć jeszcze o kilku innych wątpliwościach. Skoro mówimy o języku tej umowy międzynarodowej, to jest problem równoprawności obu tekstów, angielskiego i polskiego, na który zwracały uwagę obie komisje i który parokrotnie powracał w czasie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#HenrykGoryszewski">W art. 15, zamykającym konwencję, drugi akapit zaczyna się od następującego stwierdzenia: Na dowód tego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali niniejszą umowę w dwóch autentycznych egzemplarzach w języku angielskim i w dwóch egzemplarzach w języku polskim, z których każda strona została parafowana... itd.</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#HenrykGoryszewski">Otóż proszę zwrócić uwagę - tu jest napisane, że tylko teksty w języku angielskim mają charakter tekstów autentycznych, teksty zaś w języku polskim nie mają takiego charakteru. Ten problem związany jest z błędami popełnionymi przy budowie tekstu polskiego, dlatego że gdyby to było tylko nasze wewnętrzne tłumaczenie - tak jak powiedzmy w Dzienniku Ustaw znalazło się tłumaczenie polskie i ono jest obowiązujące na naszym terenie - konwencji tworzącej chociażby narody zjednoczone, ale to jest naszą władzą suwerenną, efektem tej suwerennej władzy jak my ten tekst przetłumaczymy - musimy to oczywiście zrobić z należytą starannością, sprawnością - i jak go opublikujemy. Natomiast jeżeli doszło do podpisania przez dwie strony, przez Europejski Bank Inwestycyjny i przez państwo polskie, tekstu w języku polskim, który nie jest tekstem autentycznym, bo autentyczny jest tylko tekst angielski, to związaliśmy sobie ręce, ponieważ usunięcie jakiegokolwiek błędu w tłumaczeniu na język polski autentycznego tekstu angielskiego wymaga ponownych renegocjacji z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i takie renegocjacje były po prostu prowadzone. A w tekście w języku polskim jest wiele sformułowań, mimo że ten tekst nie jest długi, które budzą poważne zastrzeżenia i które można wytłumaczyć tylko jednym - pewną jakąś taką dziwną dążnością do dosłownego i wcale nie fachowego oddawania brzmienia terminów angielskich. Ja sobie przypominam, że w ustawach okołocelnych (mówiłem na ten temat w jednym z moich pierwszych wystąpień na forum Sejmu III kadencji - niesprawny tłumacz, a właściwie autor tekstu polskiego, wyjaśniał, iż powinny być używane takie zwroty jak w tekstach różnego rodzaju pisanych na forum WTO) użyto określenia, że minister ustali termin i wysokość tego terminu. No, tu mamy do czynienia z trudniejszym do wychwycenia tego rodzaju oczywistym błędem, bo w art. 8 jest zwrot: rewizja aktywów. Dalipan, ani prawnicy, ani ekonomiści, ani finansiści biorący udział w posiedzeniu komisji, ani nawet eksperci z Ministerstwa Finansów, którzy ten tekst przygotowywali, nie potrafili ustalić, co to jest rewizja aktywów, a to jest przecież tekst urzędowy, który będzie obowiązywał.</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#HenrykGoryszewski">W umowie znaleźliśmy również inne sformułowania, które są nie do końca przemyślane w przekonaniu obu komisji i w przekonaniu sprawozdawcy. Jest przepis mówiący o właściwości sądów. Nakłada on na Rzeczpospolitą obowiązek honorowania wyroków sądowych, jakie zapadną poza terytorium Polski, a więc sądów obcych, w sporach między Europejskim Bankiem Inwestycyjnym a państwem polskim. Nie ma natomiast równoważnego zapisu, że Europejski Bank Inwestycyjny zobowiązuje się do honorowania wyroków sądów polskich. Co więcej, brak jest rozstrzygnięcia - przepis jest niejasny - czy klauzule sądowe dotyczą tylko ratyfikowanej umowy, a więc umowy określającej, tej generalnej tak naprawdę, warunki działalności Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Polsce, czy też mogą być przenoszone również do umów wykonawczych, a więc konkretnych umów kredytowych, zawieranych na podstawie tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#HenrykGoryszewski">Kolejna wątpliwość dotyczy immunitetów. Mianowicie Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu przyznano immunitet od egzekucji, z wyjątkiem egzekucji prowadzonych na podstawie tytułów sądowych. W związku z tym bank nie będzie, przy tym tekście, podlegał egzekucji o charakterze administracyjnym, podejmowanej na podstawie tytułów administracyjnych. I wreszcie immunitet podatkowy. Bank jest zwolniony z podatków. Zarówno Ministerstwo Finansów, jak i Ministerstwo Spraw Zagranicznych argumentowały, że jest to powszechna praktyka i że Europejski Bank Inwestycyjny korzysta z tego rodzaju przywilejów na terenie wszystkich państw Unii Europejskiej. Jest jednakże zasadnicza różnica między relacją Rzeczypospolitej Polskiej do Europejskiego Banku Inwestycyjnego a relacją do niego krajów - członków Unii Europejskiej. Europejski Bank Inwestycyjny jest przez nie utworzony. Stosując bardzo liberalną analogię, powiedziałbym, że one są udziałowcami tego banku. Zyski, jakie ten bank rejestruje i odprowadza na swoje fundusze - mimo że jest bankiem działającym na zasadzie non profit, nie wypłacającym dywidendy - wzbogacają instytucję, która należy do tamtych państw, a więc one są tak jakby w ostatecznym rozliczeniu beneficjentami immunitetu podatkowego, który temu swojemu bankowi przyznali. Natomiast póki co to nie jest nasz bank, a już korzysta z immunitetu podatkowego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#HenrykGoryszewski">Wydaje się, Wysoka Izbo, iż słuszne są dwie refleksje, które były wyrażane na forum obu komisji w czasie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#HenrykGoryszewski">Po pierwsze, na wielu agendach w Polsce, na wielu politykach i na wielu urzędnikach ciąży kompleks pańskiej klamki: że jesteśmy uzależnieni od bogatszych, od Zachodu i w związku z tym musimy po prostu robić to, co oni chcą, i nawet nie wypada podejmować dyskusji z nimi, a cóż dopiero przeciwstawiać się w imię obrony słusznych interesów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#HenrykGoryszewski">Po drugie, Wysoka Izbo, przy analizie pracy nad tą ustawą narzuca się brak koordynacji międzyministerialnej, co w dobrze urządzonym państwie jest nie do pomyślenia. W dobrze urządzonym państwie, kiedy jeden z resortów zaczyna pracować nad jakimś projektem, to włącza się do tej pracy w trybie uzgodnień międzyresortowych wszystkie resorty, które są chociażby w jakimś niewielkim stopniu zainteresowane objętą projektem dziedziną, których sfera zainteresowania obejmuje tę dziedzinę. Tymczasem, według oświadczenia przedstawiciela ministra spraw zagranicznych, ministerstwo dowiedziało się o tej umowie wtedy, kiedy ona była parafowana i podpisana, i kiedy powstał problem, uzgadniany przez 3 miesiące, co do trybu jej ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#HenrykGoryszewski">Mimo tych wszystkich wątpliwości obie komisje zdecydowały o rekomendowaniu Wysokiej Izbie przyjęcia ustawy ratyfikacyjnej. Motywem inspirującym do takiej decyzji był fakt, że oczekujemy na postawienie pierwszych transz kredytowych, co będzie możliwe dopiero po ratyfikacji umowy. Niemniej, Wysoka Izbo, w kontekście wątpliwości, zarzutów, bardzo zasadniczej krytyki, jaka została wyrażona na forum obu komisji, doszło 10 maja 1999 r. do wymiany listów między panem Wolfgangiem Rothem wiceprezesem Europejskiego Banku Inwestycyjnego a panem premierem Balcerowiczem. Oba listy są z tego samego dnia, ich teksty były wcześniej uzgodnione i po prostu zostały wymienione. Pozwolę sobie, Wysoka Izbo, odczytać fragment listu pana premiera Balcerowicza. Otóż pan premier Balcerowicz potwierdza w nim, że otrzymał list od pana Rotha i przyjmuje do wiadomości oświadczenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego, określające m.in. warunki, na jakich tenże bank może prowadzić działalność w Polsce, oraz rolę rządu Rzeczypospolitej Polskiej w realizacji umowy. Bank może finansować jedynie te projekty, o finansowanie których wystąpi rząd polski, jak również inne projekty wchodzące w zakres umowy ramowej, o ile rząd Rzeczypospolitej Polskiej nie zgłosi w stosunku do nich sprzeciwu. To oświadczenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest bardzo ważne w kontekście możliwości wystawiania bankowych papierów dłużnych, obligacji, nominowanych w złotych, ponieważ oczywiście na naszym rynku walutowym przybędzie znakomity biorca lokat. I nie jest rzeczą istotną, czy my per saldo więcej skorzystamy jako pożyczkobiorcy z funduszów przedstawianych nam do dyspozycji przez Europejski Bank Inwestycyjny, czy jako państwo, jako rynek finansowy polski, więcej ulokujemy w tym Europejskim Banku Inwestycyjnym, który ze środków zebranych w Polsce mógłby finansować inne projekty poza Polską. Myśmy się tego obawiali. To był jeden z zarzutów stawianych tej umowie. A to oświadczenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego prawie rozprasza te wątpliwości. Pozyskiwanie środków w walucie polskiej na polskim wewnętrznym rynku finansowym będzie prowadzone zgodnie z obowiązującym w Polsce ustawodawstwem. W tym kontekście bank wystąpi o akceptację programów emisji dłużnych papierów wartościowych w walucie polskiej przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej. A po wejściu w życie programu, w dowolnym momencie jego obowiązywania, bank będzie gotów należycie rozważyć proponowaną przez rząd Rzeczypospolitej redukcję lub zawieszenie swojej działalności na polskim wewnętrznym rynku walutowym.</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Nie tylko w przekonaniu składającego sprawozdanie, ale obu komisji tak ważne stwierdzenia powinny znaleźć się bezpośrednio w samej umowie. Ogromnym brakiem tej umowy, w moim przekonaniu właśnie, albo efektem niewiedzy tych, którzy ją sporządzali, albo efektem owego kompleksu pańskiej klamki jest to, że one się nie znalazły i dopiero obie komisje na wspólnym posiedzeniu wymusiły, doprowadziły do konwalidowania tego braku, ułomnego konwalidowania, w postaci wymiany oświadczeń między reprezentantem rządu polskiego i zarządu Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Ale jest to zawsze lepiej niż nic.</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#HenrykGoryszewski">W imieniu obu komisji wnoszę o przyjęcie tej ustawy ratyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-125.22" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Rynasiewicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#ZbigniewRynasiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność przedstawić stanowisko wobec ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie 1 grudnia 1997 r. Europejski Bank Inwestycyjny utworzony na mocy art.198 d traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską jest instytucją posiadającą osobowość prawną i pewną niezależność od organów wspólnotowych. Jedynymi członkami banku są państwa członkowskie. Europejski Bank Inwestycyjny stanowi rodzaj wspólnotowego funduszu, którego cele zostały zdefiniowane w art.198 e traktatu. Umowa ratyfikacyjna będzie regulowała współpracę finansową Polski z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym do momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w oparciu o nowy plafon kredytowy, który w wysokości 3,5 mld ECU został przyznany przez ministrów Unii Europejskiej dla 10 krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Według przedstawicieli EBI 1/3 wyżej wymienionej kwoty powinna być wykorzystana na projekty inwestycyjne w Polsce. Powyższa umowa jest trzecią już umową podpisaną przez Polskę z tą instytucją, z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Różni się ona od poprzednich umów szerszym zakresem praw i obowiązków stron, w szczególności banku. Umowa ta zawiera takie same warunki, jakie zostały zaproponowane Republice Czeskiej i Republice Węgierskiej. Wykonanie niektórych postanowień umowy wymaga uchwalenia zmian w ustawie o obligacjach oraz w ustawie o publicznym obrocie papierami wartościowymi, w związku z czym ratyfikacja następuje w trybie określonym w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony, przy czym intencją banku jest, aby obowiązywała ona do czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zawarcie umowy nie powoduje także bezpośrednich skutków finansowych dla budżetu państwa. Europejski Bank Inwestycyjny jest bankiem Unii Europejskiej, która przyznała mu status międzynarodowej instytucji finansowej. Umowy z tego typu instytucjami zawierają klauzulę zwalniającą je z opodatkowania i opłat. Na mocy umowy ramowej EBI uzyska możliwość emisji obligacji w złotych polskich po to, abyśmy mogli pożyczać w tym banku w złotówkach. Zarówno z punktu widzenia podmiotów gospodarczych, które korzystałyby z tego typu kredytów, jak i rządu jest to korzystne rozwiązanie minimalizujące ryzyko kursowe.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#ZbigniewRynasiewicz">Do tej kwestii, do której odnosił się już pan poseł sprawozdawca, również w trakcie rozpoczętego procesu ratyfikacyjnego Narodowy Bank Polski zgłosił zastrzeżenia, wyjaśnione w już wcześniej omówionym liście wymiennym z 10 maja tego roku, który stanowi integralną część umowy ratyfikacyjnej pomiędzy Polską a EBI. W konsekwencji tego listu, jak gdyby uszczegółowiającego umowę ratyfikacyjną, Europejski Bank Inwestycyjny może finansować jedynie te projekty, co do których rząd wyrazi pozytywne stanowisko lub w stosunku do których nie zgłosi sprzeciwu. Również bank będzie występował o akceptację programów emisji dłużnych papierów wartościowych w złotych polskich. Musi być zgoda rządu na te dwa punkty, które bardzo szczegółowo omówił pan poseł Goryszewski.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#ZbigniewRynasiewicz">Należy dodać, że poprzednie umowy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, które nie były przedstawiane do analizy Sejmowi, charakteryzowały się ścisłym ograniczeniem limitu środków. W tej umowie nie ma żadnych ograniczonych kwot. Na jej mocy uzyskujemy możliwość korzystania z zasobów EBI, mimo że nie jesteśmy jego członkami.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#ZbigniewRynasiewicz">Trzeba tu podkreślić w tym momencie, że ta dyskusja, która odbywała się na posiedzeniu połączonych komisji, oraz kolejne prace wykonywane w związku z tą kwestią przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Finansów uwidoczniły nam wszystkim brak w naszym ustawodawstwie stosownych przepisów o zawieraniu i wypowiadaniu umów międzynarodowych. Obowiązujące przepisy pochodzą z 1968 r. i trzeba mieć w tym momencie nadzieję i wnosić do rządu, do Ministerstwa Spraw Zagranicznych o to, aby zaległości w tej kwestii jak najszybciej zostały uregulowane.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#ZbigniewRynasiewicz">Wskazując na doprecyzowanie zapisów umowy pomiędzy rządem polskim a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, jej docelowy charakter, korzyści płynące z jej zawarcia (w chwili obecnej została podpisana kolejna transza kredytu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wysokości 40 mln euro, który m.in. będzie przeznaczony na zasilenie budowy obwodnicy poznańskiej - 130 mln euro i przedłużenie odcinka budowanej autostrady A-4 pomiędzy Wrocławiem a Opolem - 150 mln euro; są jeszcze inne inwestycje, wymieniam tylko te jako przykład), wnoszę w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność o akceptację ustawy o ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie 1 grudnia 1997 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Zbyszka Zaborowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#ZbyszekZaborowski">Pan poseł sprawozdawca bardzo obszernie mówił o trybie zawierania tej umowy i procesie ratyfikacyjnym, który przebiega z takimi trudnościami. Chciałbym więcej powiedzieć o działalności kredytowej EBI w Polsce, a więc tej, która była prowadzona do tej pory - oczywiście odnosząc się również do trybu ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#ZbyszekZaborowski">Mój klub generalnie pozytywnie ocenia dotychczasową współpracę Polski z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, datującą się od 1989 r., kiedy to Rada Wspólnot Europejskich ustaliła plan działań na rzecz pomocy krajom Europy Środkowej i Wschodniej i podjęła decyzję o utworzeniu funduszu kredytowego, przeznaczonego na finansowanie projektów inwestycyjnych w Polsce i na Węgrzech, w wysokości 1 mld ECU.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#ZbyszekZaborowski">3 lipca 1990 r. podpisano umowę ramową między rządem RP a EBI. W ramach tej umowy do końca 1993 r. bank udzielił Polsce kredytów na łączną kwotę 553 mln ECU, głównie na projekty związane z modernizacją infrastruktury - kolejnictwo, telekomunikacja, port lotniczy Okęcie - ale też na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, leśnictwo i wydobycie gazu ziemnego. Trzeba podkreślić, że te kredyty są korzystne. Jak powiedział pan poseł Goryszewski, bank działa na zasadzie non profit, a więc liczy tylko marżę związaną z kosztami administracyjnymi, a kredytów udziela po kosztach własnych.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#ZbyszekZaborowski">W ramach drugiej umowy ramowej na lata 1994–1996 bank udostępnił Polsce kredyty na łączną sumę 740 mln ECU (kolejnictwo, autostrady, zbiornik gazu ziemnego, oczyszczalnia ścieków, telekomunikacja). Od 1995 r. Europejski Bank Inwestycyjny udostępnia również Polsce środki finansowe w ramach ograniczonej ilości kredytów bez gwarancji rządowych na projekty realizowane w przemyśle, przetwórstwie rolno-spożywczym, ochronie środowiska i turystyce. Bez gwarancji rządowych do tej pory udzielono Polsce 245 mln ECU w ramach kredytów.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#ZbyszekZaborowski">W 1997 r. Rada Unii Europejskiej podjęła decyzję o nowym plafonie kredytowym dla 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej w wysokości 3,53 mld ECU. 1/3 tej kwoty może być wykorzystana w Polsce. Na ratyfikację kolejnej umowy ramowej czeka przede wszystkim Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, które podpisało umowy kredytowe na kwotę blisko 400 mln ECU - mówił o tym mój przedmówca - przeznaczonych głównie na budowę autostrad, ale również na drogową trasę średnicową na Śląsku. Są to głównie inwestycje drogowe. Umowy kredytowe na kwotę 570 mln ECU oczekują na gwarancje rządowe. Podpisano również trzy nowe umowy kredytowe niewymagające gwarancji rządowych.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#ZbyszekZaborowski">Nowa umowa ramowa różni się od poprzednich. Polska jest w niej traktowana jako kraj, który zostanie przyjęty do Unii Europejskiej i wprowadza szereg rozwiązań z państw członkowskich Unii. Na mocy nowej umowy EBI uzyska m.in. możliwość emisji obligacji w złotych na rynku finansowym w Polsce i tak korzystne traktowanie jak przyznane polskim podmiotom państwowym, w tym państwu. Uzyska również zobowiązanie Polski do uznawania i wykonywania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, ale również sądów i trybunałów państw członkowskich. Pan poseł Goryszewski mówił już o pewnej nierównoprawności z tym związanej, jest to oczywiście zobowiązanie jednostronne. Bank będzie również posiadał przywileje dyplomatyczne, przyznawane przez Polskę w zakresie oficjalnej korespondencji i podróży oraz przekazywania dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#ZbyszekZaborowski">Przywilej dotyczący emisji obligacji wymaga wprowadzenia zmian w ustawie o obligacjach oraz w ustawie Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, dlatego też ratyfikacja tej umowy wymaga zgody parlamentu. Europejski Bank Inwestycyjny oczekuje, że Polska stopniowo będzie akceptowała standardy banku, będące zwykle standardami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#ZbyszekZaborowski">Umowa ramowa ma na celu zbliżenie Polski do wymagań, jakie stawia EBI krajom członkowskim Unii. Podobnie zostały potraktowane Węgry i Czechy. Polska, czyniąc starania o członkostwo w Unii Europejskiej, będzie stopniowo musiała dostosować się do jej wymagań, a zatem spełnienie warunków określonych w tej umowie jest krokiem przybliżającym Polskę do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Umowa ramowa została podpisana 1 grudnia 1997 r. Nasuwa się pytanie, dlaczego dopiero teraz parlament ratyfikuje tę umowę, mimo że od jej ostatecznego zatwierdzenia uzależniona jest realizacja istotnych programów inwestycyjnych. Pan poseł Goryszewski już wyjaśniał, że najpierw były problemy z polskim tłumaczeniem tekstu umowy, później okazało się, że umowa nie została do końca uzgodniona m.in. z Narodowym Bankiem Polskim.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#ZbyszekZaborowski">W trakcie procesu ratyfikacyjnego zaistniała konieczność wymiany listów między ministrem finansów Rzeczypospolitej Polskiej a wiceprezesem Europejskiego Banku Inwestycyjnego. List wymienny precyzuje zasady udzielania kredytów przez EBI. Bank będzie mógł finansować tylko te projekty, o które wystąpił rząd, bądź te, co do których rząd nie zgłosił sprzeciwu. List określa również zasady emisji przez EBI dłużnych papierów wartościowych w złotych polskich, wprowadzając konieczność akceptacji rządu polskiego dla programów emisji obligacji. Po wymianie listów umowa ramowa lepiej zabezpiecza interesy państwa polskiego i gwarantuje stabilność polskiego rynku kapitałowego.</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#ZbyszekZaborowski">Powstaje jednak pytanie, które również pan poseł sprawozdawca już wypowiedział: Czy nie można było tych zasad wynegocjować wcześniej i uniknąć istotnej straty czasu i czy treści zawarte w liście nie mogły być immanentną częścią umowy ramowej?</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#ZbyszekZaborowski">Mimo tych uwag, panie marszałku, Wysoki Sejmie, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej pozytywnie ocenia uzupełnienie umowy ramowej i będzie głosował za upoważnieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji umowy ramowej między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Andrzeja Wielowieyskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ratyfikacja umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym jest niezbędna. Umowa jest korzystna dla nas i jest pilna, bo, jak podkreślił pan poseł sprawozdawca, transze kredytów czekają i szkoda by było, gdyby te prace inwestycyjne, te przedsięwzięcia się opóźniały.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#AndrzejWielowieyski">Pan przewodniczący Goryszewski, przedstawiający sprawozdanie dotyczące tego projektu w imieniu dwóch komisji, chyba dostatecznie już naznęcał się nad agendami rządowymi, które przygotowywały ten projekt do ratyfikacji i niewątpliwie działały niesprawnie, i były niepotrzebne opóźnienia.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#AndrzejWielowieyski">Słusznie podkreślono, że komisje sejmowe wniosły tutaj istotne merytoryczne uwagi i uzupełnienia, które powinny były być w swoim zakresie wykonane przy negocjacjach z bankiem przez agendy rządowe. Charakterystyczne jest to niedopatrzenie polegające na nieuzgodnieniu spraw z Narodowym Bankiem Polskim. Sprawy później wyjaśniono, Narodowy Bank Polski przyjął te wyjaśnienia, uzgodniono dość szybko, że można dostatecznie sprawnie kontrolować działalność banku europejskiego (jest kilka europejskich banków na naszym terenie) i że większego niebezpieczeństwa tutaj nie ma. Niemniej początkowe zastrzeżenia Narodowego Banku Polskiego były słuszne, i to z kilku punktów widzenia, nie tylko z tego punktu widzenia, że obce banki buszowałyby sobie po naszym rynku finansowym i ściągały pieniądze od polskich inwestorów do działania być może gdzie indziej, ale również z uwagi na zaciąganie pożyczek, a także z uwagi na rytm poprawiania naszej sytuacji w zakresie zadłużenia zagranicznego - trzeba unikać nadmiernych spiętrzeń i trzeba być w tym zakresie czujnym, i to nawet w sytuacjach, kiedy kredyty są udzielane przez te społeczne banki europejskie, które nie działają na zasadach komercyjnych, a biorą tylko niewielką prowizję; nawet w tych przypadkach trzeba być czujnym, żeby nie obciążać gospodarki nadmiernymi długami.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#AndrzejWielowieyski">Tak więc sprawa jest jasna. Poprawiliśmy warunki ramowej umowy i nie ma przeszkód, by umowa była ratyfikowana. W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności deklaruję poparcie dla przedstawionego przez komisję projektu.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Mirosława Pietrewicza o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MirosławPietrewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przypadł mi w udziale zaszczyt przemawiania w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego i ustosunkowania się w jego imieniu do rządowego projektu ustawy o ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, dotyczącej działalności tego banku w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MirosławPietrewicz">Rząd, jak już tutaj dzisiaj mówiono, traktował ratyfikację tej umowy jako sprawę pilną. Ale okazało się, że sprawa przestała być pilna, bo minęło 5 miesięcy od daty wspólnego posiedzenia komisji sejmowych, na którym wielu posłów zgłosiło do tej umowy zastrzeżenia, o których obszernie poinformował Wysoką Izbę przewodniczący Komisji Finansów Publicznych pan poseł Henryk Goryszewski. Nie będę więc zatrzymywał się dłużej przy sprawie tych zastrzeżeń. Chcę powiedzieć jednak, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela te zastrzeżenia, są one bowiem istotne. Dotyczą m.in. udzielenia Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu przywilejów, które wychodzą poza ramy obowiązującego w Polsce prawa. Pamiętamy, o czym tu już dzisiaj mówiono, że Polska współpracuje z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym od 1990 r. Współpraca ta była dobra. Dotychczasowe dwie umowy, na podstawie których bank kredytował wiele naszych projektów inwestycyjnych w obszarze infrastruktury transportowej, nie dawały mu jednak istotnych przywilejów w porównaniu z innymi zagranicznymi instytucjami finansowymi. Sądzimy, że nic takiego nie zaszło, by Polska miała podstawy do preferencyjnego traktowania tego banku, rzeczywiście bardzo ważnego, ale działającego na normalnych zasadach komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#MirosławPietrewicz">Europejski Bank Inwestycyjny traktuje nasz kraj, jak sądzę, także normalnie. Nie przewiduje udzielania nam kredytów na warunkach preferencyjnych. Umowa ramowa w każdym razie nic takiego nie przewiduje. Tymczasem umowa ta, podpisana ponad 1,5 roku temu przez wicepremiera rządu polskiego Leszka Balcerowicza, dopuszcza Europejski Bank Inwestycyjny do pozyskiwania na naszym rynku kapitałów drogą emisji papierów wartościowych, które mogą być traktowane przynajmniej tak samo korzystnie, jak papiery wartościowe polskich instytucji publicznych. Traktuje o tym art. 7 umowy ramowej. To oznacza, że bazą pożyczek udzielanych polskim podmiotom przez EBI byłyby środki zgromadzone na polskim rynku kapitałowym. Być może polskie zasoby pieniężne, w tym zgromadzone w funduszach emerytalnych, zamiast służyć dynamizowaniu inwestycji krajowych, służyć będą także podmiotom zagranicznym. W sytuacji naszego kraju, kraju ubogiego w kapitał, wymagającego wielkich środków na modernizację przemysłu, rolnictwa czy infrastruktury technicznej, otwieranie drzwi w kontekście spraw wiążących się z wypływem kapitału za granicę nie wydaje się rozsądne. Takie otwarcie będzie oczywiste, ale na warunkach wzajemności, z chwilą wejścia do Unii Europejskiej. Oceniamy przy tym, iż wymiana listów między wicepremierem i ministrem finansów panem Leszkiem Balcerowiczem a wiceprezesem Europejskiego Banku Inwestycyjnego, mająca na celu ograniczenie swobody pozyskiwania środków przez ten bank na polskim rynku finansowym - dotyczyłoby ono przedsięwzięć akceptowanych przez rząd Rzeczypospolitej - stanowi pewien postęp, ale nie jest to wystarczające. Sądzimy, że współpraca z EBI, tak jak dotychczas, powinna polegać na tym, że bank ten udziela pożyczek polskim podmiotom ze środków pozyskiwanych poza Polską. Taki jest interes kraju biednego - a takim krajem na pewno jest Polska - którego nie stać na wspieranie innych, kraju z bardzo małym kapitałem własnym.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MirosławPietrewicz">Wysoki Sejmie! Poza przedstawionym wyżej poważnym zastrzeżeniem Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego dostrzega jeszcze inne sformułowania zawarte w umowie ramowej, budzące nasze wątpliwości. Pozwalam sobie zwrócić uwagę na sformułowanie zawarte w art. 8 pod (drugą z kolei) lit. a, które mówi, iż przedstawiciele banku będą korzystać przynajmniej z immunitetu od postępowań prawnych i administracyjnych w związku z działaniami podejmowanymi przez nich w ramach wykonywania obowiązków oficjalnych. To oznaczałoby, że nie tylko polskie władze porządkowe, ale i instytucje kontrolne, takie jak Komisja Papierów Wartościowych i Giełd czy nadzór bankowy, nie miałyby uprawnień w odniesieniu do spraw związanych z działaniami tego banku w Polsce. A gdyby się zdarzyło naruszenie przez jakiegoś urzędnika praw obowiązujących w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#MirosławPietrewicz">Trudno nam zrozumieć, jakie intencje przyświecały rządowi akceptującemu taką umowę. Nie sądzimy, aby można było przyjąć tezę, iż należy wprowadzać rozwiązania stosowane w innych krajach europejskich, mimo że nie są one dla nas korzystne. Mogą być od nas wymagane, ale dopiero po wstąpieniu Polski do Unii.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#MirosławPietrewicz">W tej sytuacji klub Polskiego Stronnictwa Ludowego nie będzie mógł poprzeć projektu ustawy ratyfikującej umowę ramową między rządem RP a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, zgodnie z drukami nr 906 i 931. Sądzimy, że rząd powinien zawierać umowy w pełni honorujące istniejący porządek prawny.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#MirosławPietrewicz">I na zakończenie chciałbym jeszcze zwrócić uwagę, że w tekście listu podpisanego przez wicepremiera pana Leszka Balcerowicza do pana Wolfganga Rotha, wiceprezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego, jest użyte słowo w niewłaściwym przypadku, co powoduje, że tekst nie jest zrozumiały. Otóż, w trzecim akapicie, w drugim zdaniu użyto następującego sformułowania: W tym kontekście bank wystąpi o akceptację programów emisji dłużnych papierów wartościowych w PLN, określającego m.in. kwotę... Słowo „określającego” nie odnosi się do niczego. Powinno być odniesienie albo do programów, albo do emisji, ale myślę, że do programów, określających m.in. kwoty itd. Sądzę, że ten błąd ogranicza czytelność tego tekstu. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariusza Grabowskiego w imieniu koła „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prowadzimy obecnie debatę nad umową, której skutki będą bardzo istotne, zaważą bowiem na bezpieczeństwie finansowym polskich rodzin i całego państwa. W tak ważnej sprawie mam tylko 5 min na wyrażenie opinii w imieniu Naszego Koła.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Rząd w uzasadnieniu do tej umowy przedstawia pozytywne cele, jakie chce dzięki niej osiągnąć. Otóż, tak się składa, że nie ma obecnie żadnych przeszkód, aby kontynuować współpracę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym na dotychczasowych zasadach, to znaczy w drodze konkretnych umów kredytowych, które obciążają państwo, tym bardziej że ratyfikowany przez Polskę Układ Europejski przewiduje finansowe wsparcie ze strony EBI. Czemu więc ma służyć proponowana Polakom umowa ramowa? Umowa, której treść wydaje się być napisana na zamówienie jednostronnych interesów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Z uzasadnienia rządowego do tej umowy wynika, że nadrzędnym jej celem jest jak najszybsze wtłoczenie Polski do Unii i jest to zrozumiałe, jeśli weźmiemy pod uwagę rozmiar uzależnienia Polski od obcych, pozostających poza naszym wpływem, instytucji finansowych. Zgodnie z omawianą umową EBI będzie mógł funkcjonować na polskim rynku finansowym w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych, analogicznych polskich instytucji, w tym nawet skarbu państwa, co będzie wyrażać się na przykład w emisji obligacji. Umowa stwarza możliwość nieograniczonego emitowania przez EBI papierów wartościowych, bowiem strona polska nie będzie miała kontroli w tej mierze, jako że EBI nie będzie funkcjonować na polskim rynku finansowym pod takim samym nadzorem, jak polskie instytucje, a przecież nadzór ten zabezpiecza materialną sytuację polskich rodzin, chroni przed różnymi manipulacjami.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Umowa stwarza możliwość nieograniczonego transferu pieniądza za granicę i to poza jakąkolwiek kontrolą, bez zabezpieczenia interesów państwa. To wszystko stwarza realne zagrożenie dla realizacji celów polityki pieniężnej państwa polskiego, tym bardziej że EBI nie będzie musiał oglądać się na te cele. Kto nam da gwarancje, że EBI nie zachowa się w przyszłości tak, jak podobny mu inny bank, mający również służyć finansowaniu zadań publicznych, który wsławił się spekulacjami na niekorzyść akcjonariuszy (mam tu na myśli EBOR), bo umowa nas tutaj absolutnie nie chroni. Dodajmy, że EBI stanie się konkurentem, i to w sytuacji uprzywilejowanej na mocy umowy, dla skarbu państwa w emisji obligacji. Przy czym emisja obligacji przez państwo służyć ma określonym celom społecznie użytecznym, a środki z nich pozyskane również tym celom mają służyć, na przykład wsparciu rolnictwa. Natomiast emisja obligacji przez EBI będzie służyć ściąganiu kosztów kredytów udzielanych Polsce na zasadzie: daję i zabieram jednocześnie, i to zabieram za granicę. Powstaje więc pytanie, kto w takim razie będzie finansował określone przedsięwzięcia w Polsce: EBI czy polski rynek?</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie i Panowie Posłowie! Taka umowa to naszym zdaniem zwykłe żonglowanie bezpieczeństwem materialnym polskich rodzin. Stwarza ona realne niebezpieczeństwo uzależnienia rynku finansowego w Polsce od międzynarodowej instytucji finansowej, pozostającej poza naszą kontrolą i funkcjonującej na super specjalnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z takim trudem prowadzona polityka pieniężna państwa, z takimi wyrzeczeniami ze strony całego narodu, może runąć w gruzy, bo stracimy jako państwo kontrolę nad istotnymi czynnikami tej polityki. Umowę tę można porównać do sytuacji, gdy ktoś oddaje obcemu klucze do drzwi mieszkania i do domowego sejfu na tzw. ładne oczy. Treść tej umowy jest przykładem zdumiewającej spolegliwości wobec żądań Unii Europejskiej w trakcie prowadzonych obecnie negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie i Panowie Posłowie! Obecna konstytucja stawia słuszny wymóg ratyfikacji przez Sejm każdej międzynarodowej umowy kredytowej, której wartość stanowi istotne obciążenie dla skarbu państwa. Omawiana umowa ramowa pozwala na ominięcie takiego każdorazowego wymogu. Stąd powtórnie pytanie, dlaczego nie współpracować z EBI na dotychczasowych zasadach, po co ta umowa, skoro cele, o których mówi rząd w jej uzasadnieniu, mogą być osiągnięte przy tym, co mamy obecnie. Należy jasno powiedzieć, że EBI nie jest jednym z wielu banków w świecie, jest organem Unii Europejskiej realizującym polityczne cele Unii, a te - jak dobrze wiemy i odczuwamy - często są sprzeczne z interesem polskim. Umowa ramowa nie daje instrumentów chroniących nasz interes. Co więcej, w razie sporów wynikających z działalności EBI w Polsce rozstrzygnięć będą dokonywać obce sądy - Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który, o ironio, tak jak EBI jest uzależniony od Unii, lub sąd państwa Unii. Tak więc obcy będą rozstrzygać w naszych sprawach, a nam pozostanie pokornie przyjąć wyrok.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">EBI ma być w Polsce zwolnione z podatków i ceł, tak aby nie było jakiejkolwiek kontroli, i żeby wpływy zamiast do polskiego skarbu państwa mogły wpływać do kasy unijnej. Będzie mógł nabywać w Polsce majątek, np. nieruchomości, który będzie objęty immunitetem miejsca, a więc będzie niedostępny nawet dla działań służących zabezpieczeniu polskich interesów, np. zabezpieczeniu należności.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Naszego Koła wnoszę o odesłanie projektu umowy do właściwej komisji i spowodowanie dostarczenia wszystkim posłom całego stanowiska Narodowego Banku Polskiego co do skutków prawnych umowy. Jednocześnie składam - jako następny - wniosek o odrzucenie ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie i Panowie Posłowie! Koło Poselskie „Nasze Koło” będzie głosować przeciwko tej sprzecznej z polską racją stanu umowie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Janinę Kraus w imieniu koła Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna, moje oświadczenie muszę zacząć od wyrażenia ubolewania, że rząd przed kilkoma miesiącami zdecydował się zwrócić do Sejmu o ratyfikację - i to w dodatku w trybie pilnym - umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, mimo że budziła ona zastrzeżenia ze strony Narodowego Banku Polskiego, a jak się okazało w trakcie prac połączonych komisji również ze strony wielu posłów. Zastrzeżenia te dotyczą zarówno treści samej umowy, jak i związanej z nią inicjatywy legislacyjnej rządu. Dokonana w maju wymiana listów między Rzecząpospolitą Polską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym nie usunęła naszych zastrzeżeń i wątpliwości, ponieważ dotyczą one jedynie interpretacji umowy. Mówię o listach wymiennych, które mają stać się, jak wynika z oświadczenia Ministerstwa Finansów, integralną częścią tej umowy. Z tego co na ten temat powiedzieli dodatkowo pan poseł sprawozdawca, a także moi przedmówcy, wynika, że Wysokiej Izbie przedstawiony został projekt ustawy przygotowany w sposób nieodpowiedzialny i obrażający zasady poprawności formalnej i merytorycznej. Nadal na przykład nie wiadomo, czy z punktu widzenia wymogów konstytucji umowa, której dotyczy projekt ustawy, powinna być ratyfikowany, a jeśli tak, to czy w oparciu o art. 89 czy art. 90 konstytucji. Nadal nie zostały rozstrzygnięte wątpliwości związane z prawnym wyjęciem działalności EBI spod polskiej jurysdykcji i kontroli. Bank ma prawo działać w oparciu o swój „europejski” statut, a ewentualne spory ma rozstrzygać Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich lub jakikolwiek sąd krajowy państwa członkowskiego Wspólnot Europejskich. (Czy nie powinno być Unii Europejskiej w ostatecznym tekście umowy?).</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#JaninaKraus">Nie do końca jasny jest charakter instytucjonalny EBI. Wyjaśnienia dotyczące kosztu kredytów udzielanych przez EBI niczego w rzeczywistości nie wyjaśniły, bo w myśl art. 2 umowy bank ten na podstawie „własnej oceny projektu” może decydować „czy i na jakich warunkach udzieli środków finansowych na jego wsparcie”. Jesteśmy przekonani, że umowa w obecnym kształcie, będąca przedmiotem projektu ustawy, jest nadal dla Polski niekorzystna, a ponadto może stanowić niebezpieczny precedens na przyszłość. Jej warunki zostały nam bowiem przez EBI narzucone w drodze dyktatu wskazującego na potraktowanie naszego państwa jak kraju zależnego, by nie powiedzieć - terytorium powierniczego. Sprawa jest ważna, bo wszystko to sprawia, że działania rządu związane z zawarciem omawianej dziś umowy są sprzeczne z art. 5 i 151 oraz art. 146 ust. 4 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#JaninaKraus">Umowa przewiduje swobodę działalności EBI na terenie Polski w zakresie przewidzianym statutem banku, którego udziałowcami są kraje członkowskie Unii Europejskiej. W ramach tych działań są i takie, które budzą nasz zdecydowany sprzeciw. Nie do przyjęcia jest art. 3 umowy, przewidujący zwolnienie działalności banku z podatków. Przyznanie klauzuli najwyższego uprzywilejowania (w art. 5 umowy) może stać się dla EBI podstawą przyznania bankowi przywilejów podobnych do tych, jakie uzyskał na przykład w przeszłości Fiat. Skutki tej ostatniej umowy są powszechnie znane i w sferze finansowej, i w sferze własnościowej, a także społecznej. W świetle postanowień art. 8 i 9 oraz słowniczka zawartego w art. 1 umowy, przyznanie EBI żądanych przez niego immunitetów dla samego banku i wyjęcie spod polskiej jurysdykcji wszelkich projektów finansowanych przez wyżej wymieniony bank, w tym również projektów realizowanych przez pośredników, w praktyce oznaczałoby rozciągnięcie wyżej wymienionych przywilejów na wiele instytucji, przedsiębiorstw, a także na fizyczne osoby prywatne, w tym krajowe, czyniąc je niejako eksterytorialnymi. Nadto art. 6 wymaga, aby przetargi i inne procedury konkurencji przy przyznawaniu zamówień były zgodne z obowiązującymi w danym momencie w banku przepisami i procedurami.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#JaninaKraus">Mając na uwadze kompromitujące narodowe banki i międzynarodowe organizacje finansowe oraz najwyższe instytucje Unii Europejskiej, całkiem niedawne, przypadki korupcji, nadużyć finansowych w tych instytucjach, posłowie Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna uważają, że przyznanie przywilejów wymaganych przez EBI jest nie tylko nieuzasadnione, ale także szkodliwe, niekorzystne z punktu widzenia interesów Polski, a potencjalnie także kryminogenne. Argumenty, które mają przemawiać za ratyfikowaniem umowy, dotyczą przede wszystkim tego, że Polska potrzebuje wsparcia finansowego EBI w wysokości kilkuset milionów euro - dla posłów KPN - Ojczyzna są nieprzekonywające choćby dlatego, że idące w dziesiątki miliardów dolarów rezerwy dewizowe Polska lokowała dotąd za granicą średnio na 6,5% i rząd nie tylko nie przyczynił się do wyjaśnienia sprawy spożytkowania tych kapitałów na krajowe potrzeby inwestycyjne, o co wielokrotnie od lat wnosiliśmy, ale nie raczył nawet odpowiedzieć na pisemny monit w tej sprawie, wystosowany przez sejmową komisję gospodarki. Symptomatyczne z tego punktu widzenia są też opory, jakie rząd wykazuje w realizacji żądań rolników i innych rodzimych eksporterów, które dotyczą rezygnacji z wyraźnie dotychczas proimportowej polityki na rzecz polityki proeksportowej. Patrząc na możliwe przyszłe skutki dyskutowanej tutaj umowy, a także na skutki umów już zawartych, nie można się oprzeć wrażeniu, że przedstawiciele rządu zachowują się tak, jakby byli akwizytorami zagranicznych banków i organizacji międzynarodowych, a nie urzędnikami państwa polskiego, zobowiązanymi do dbałości o jego podstawowe interesy.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Ratyfikowanie umowy z EBI w drodze ustawowej uczyniłoby ją jednym z nowych źródeł prawa na równi z konstytucją. Dokonanie tego aktu ograniczałoby kontrolę nie tylko Sejmu, ale także Narodowego Banku Polskiego, rządu i sądownictwa. W związku z tym naszym zdaniem ustawa Sejmu wyrażająca zgodę na ratyfikację tej umowy musiałaby być uchwalona w trybie art. 90 ust. 2 konstytucji. Przypomnę, że artykuł ten stanowi, iż „Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach”, i postanawia w ust. 2, że zgodę na ratyfikację takiej umowy międzynarodowej uchwala Sejm większością 2/3 głosów i podobnie Senat - większością 2/3 głosów.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#JaninaKraus">Taki wniosek formalny o zastosowanie takiego trybu głosowania składam na ręce pana marszałka, prosząc równocześnie, aby w tej sprawie wypowiedziało się - zanim nastąpi ostateczne rozstrzygnięcie Sejmu w tej sprawie - Biuro Legislacyjne. Proszę, żeby pan marszałek zechciał spowodować przygotowanie takiej opinii.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Niezależnie jednak od ustosunkowania się Wysokiej Izby do powyższego wniosku z podanych wcześniej w moim wystąpieniu względów Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna głosować będzie za odrzuceniem ustawy o ratyfikacji ramowej umowy między Rzecząpospolitą Polską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zgłosili się panowie posłowie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Jerzego Jaskiernię z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w związku z tym ważnym projektem skierować kilka pytań do pana posła sprawozdawcy i do pana ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie wyjściowe do pana posła sprawozdawcy wiąże się z tym, jak Izba ma potraktować te wszystkie uwagi krytyczne, które pan poseł sprawozdawca przedstawił w imieniu komisji. Ponieważ tu mieliśmy do czynienia z dość niespotykaną w Sejmie sytuacją, że oto jest seria zarzutów i krytycznych uwag, zakończona konkluzją o poparcie. W związku z tym Izba musi się zastanowić nad tym, jak ma zareagować na ten szereg zarzutów, które pan poseł Goryszewski niezwykle precyzyjnie wyartykułował. Po to jednak, żeby tak się stało, musimy wpierw uzyskać odpowiedź na szereg kwestii szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym zapytać w szczególności pana posła sprawozdawcę: Czy jest prawdą, że połączone komisje rekomendowały tę ustawę Izbie przed nadejściem listów wymiennych? A jeśli tak, to jakimi motywami kierowały się połączone komisje, rekomendując dokumenty, które - jak historia pokazała - okazały się wysoce ułomne?</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie kolejne. Pan poseł sprawozdawca stwierdza, że brak jest możliwości egzekucji o charakterze administracyjnym. Chodzi o immunitet. Co Izba ma z tą uwagą zrobić? Czy to jest zarzut, czy to jest krytyka, czy to jest element, który dyskwalifikuje ten dokument, czy to jest tylko taka uwaga na marginesie? Jakie mają być tego konsekwencje?</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę i odpowiednio pana ministra spraw zagranicznych: Jak się przedstawia kwestia jurysdykcji w kontekście zgody na ratyfikację tej umowy? Czy rzeczywiście pojawia się pojęcie eksterytorialności? - i to nie tylko w odniesieniu do Europejskiego Banku Inwestycyjnego, tylko - słyszymy tu - do instytucjach pośredniczących. Prosiłbym w szczególności rząd pana ministra spraw zagranicznych, żeby sprecyzował, czy rzeczywiście rząd badał ten projekt z punktu widzenia zasięgu nie tylko bezpośredniego instytucji EBI, tylko tych instytucji, które będą pośredniczyły. W jakim zakresie one będą objęte zasięgiem immunitetu, eksterytorialności czy też wszelakich ulg, wyłączeń m.in. w zakresie egzekucji?</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy w posiedzeniach komisji brał udział przedstawiciel Komitetu Integracji Europejskiej. Bierzemy bowiem projekt ustawy i wytłuszczona tam konkluzja tego, co mówi Komitet Integracji Europejskiej, co mówi pan minister Samecki, jest taka: projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Ja rozumiem, że rola Komitetu Integracji Europejskiej w szczególności dotyczy tej konkluzji, ale mogłoby się wydawać, że skoro są tak zasadnicze wątpliwości dotyczące korelacji prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej, wręcz o charakterze zarzutów, o których mówił pan poseł sprawozdawca, to rola Komitetu Integracji Europejskiej nie powinna polegać tylko na stwierdzeniu, że projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Trzeba też zapytać, jakie to prawo jest, w jakiej korelacji to pozostaje, czy tego typu rozwiązanie jest zgodne z polskim interesem. Po to są rzeczoznawcy, specjaliści w Komitecie Integracji Europejskiej, żebyśmy tego typu opinię w momencie rozpatrywania uzyskali.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#JerzyJaskiernia">Mam wreszcie pytanie, panie marszałku, do pana posła sprawozdawcy. Z jakich powodów komisje w rekomendowanej ustawie nie przewidują vacatio legis? Mówiłem o tym przy poprzednim punkcie porządku dziennego. Art. 2 brzmi: ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Zapewne komisje wiedzą o tym, że Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie zwracał uwagę, iż brak jakiegokolwiek vacatio legis - a tu mamy do czynienia z tego typu przypadkiem - jest absolutną obrazą demokratycznego państwa prawnego, kwalifikującą do uznania takiej ustawy za niekonstytucyjną. Rozumiem, że nie mamy tu do czynienia ze stanem konieczności państwowej, skoro sprawa ta toczy się od kilkunastu miesięcy i skoro wycofano klauzulę pilności. Dlatego też zapytuję, dlaczego komisje zdecydowały się na tego typu rekomendację, czy poprzedziły ją analizą konstytucyjności, a w szczególności, panie marszałku, czy została zasięgnięta opinia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Gdy większość parlamentarna likwidowała Komisję Ustawodawczą, eksponowano, że jej rolę przejmuje Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Tymczasem w ogóle nie słyszymy o tym, żeby ta komisja dokonywała tego typu analiz. Stąd zapytuję, czy pan marszałek badał tę kwestię, czy taka analiza została przeprowadzona.</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie, panie marszałku, dwa ostatnie pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#JerzyJaskiernia">Po pierwsze, jak mamy rozumieć pańskie oświadczenie, w którym dokonuje pan niejako całościowej oceny tego projektu: więcej to niż nic. A więc mamy to zaaprobować, ponieważ to jest więcej niż nic? Czy w ocenie połączonych komisji, skoro tak zasadnicze wątpliwości zostały stwierdzone, nie powinno się - z zastosowaniem całego instrumentarium dostępnego Kancelarii Sejmu i rządowi - powrócić do wszystkich możliwych argumentów, zwłaszcza w kontekście tego, o czym pan mówił - tłumaczenia polskiego? Chciałbym, żeby pan poseł sprawozdawca jednoznacznie powiedział, co Wysoka Izba ma przyjąć. Czy mamy zaaprobować tekst angielski, czy też tekst polski? W tekście polskim są zasadnicze błędy, ale słyszymy, że tekst polski nie ma znaczenia, ważny jest tylko tekst angielski. A więc czy mamy te błędy w tekście polskim zaaprobować, czy też aprobujemy tekst angielski, który jest inny niż tekst polski?</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie pytanie zasadnicze, panie marszałku. Dotyczy ono następującej kwestii. W dniu 25 czerwca Izba otrzymała od pana premiera Jerzego Buzka informację o listach wymiennych. W piśmie pana premiera Balcerowicza czytamy, że te listy wymienne będą potraktowane jako fragment większej całości. Chciałbym jednak zapytać pana posła sprawozdawcę i pana ministra spraw zagranicznych, jaka jest podstawa prawna do tego typu domniemania czy przypuszczenia. Chciałbym w szczególności zapytać, czy w sytuacji kiedy Wysoka Izba ma przed sobą projekt ustawy, który mówi, że tylko wyraża się zgodę na dokonanie przez prezydenta RP ratyfikacji - nie ma tu nic o listach - pan minister spraw zagranicznych nie uważa, że jeśli te listy mają być elementem prawnego związania - a okazuje się, że tam są właśnie zawarte przynajmniej minimalne gwarancje - to w tekście ustawy ratyfikacyjnej expressis verbis powinno się do nich nawiązać w taki sposób, który nie będzie powodował później wątpliwości co do tego, co jest podstawą związania. Ponieważ sprawa ma zasadnicze znaczenie, panie marszałku, bardzo bym prosił, żeby również Prezydium Sejmu wzięło to pod uwagę, bo mamy tutaj bezprecedensową sytuację, jeśli chodzi o tego typu listy wymienne, a dla praktyki egzekwowania tej umowy może to mieć rozstrzygające znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! W związku z brakiem wprowadzenia minimalnego vacatio legis wnoszę poprawkę do art. 2, aby słowa „wejście w życie z dniem ogłoszenia” zastąpić słowami „w 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy”. Zastrzegam, że gdyby pan poseł sprawozdawca przytoczył jakieś zasadnicze argumenty, jestem gotów wycofać tę poprawkę, ale wydaje mi się, że w tej Izbie powinniśmy przestrzegać, aby art. 2 konstytucji był dotrzymany.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Ryszarda Zbrzyznego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#RyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Jaskiernia w dużej części wyczerpał moje zapytania, niemniej jednak jeszcze kilka chciałbym zadać. Z dokumentów, które nam zostały udostępnione, wynika, że umowa podpisana została w dniu 1 grudnia 1997 r., a więc w kilkadziesiąt dni od przejęcia rządu przez koalicję AWS-Unia Wolności, domniemywam, że była to jedna z pierwszych umów międzynarodowych podpisana przez ten rząd koalicyjny. W związku z tym chciałbym zapytać przedstawiciela rządu Rzeczypospolitej Polskiej, jakimi przesłankami kierował się rząd, podpisując w tak szybkim tempie tę umowę i czy rzeczywiście nie mógł dłużej nad nią popracować, żeby dzisiaj było mniej zastrzeżeń podczas dyskusji na temat ewentualnej ratyfikacji?</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#RyszardZbrzyzny">Chciałbym także zapytać, dlaczego dopiero po upływie około 20 miesięcy Sejm dyskutuje o ratyfikacji tej umowy?</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#RyszardZbrzyzny">Myślę, że należałoby też odpowiedzieć na pytanie, jakie zagrożenia lub korzyści dla państwa polskiego - podkreślam: dla państwa polskiego, a nie dla rządu koalicyjnego - przyniesie ratyfikacja umowy z EBI bądź brak tej ratyfikacji? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Prosiłbym o niepowtarzanie pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie po raz pierwszy na tej sali znajduję się w takiej dziwnej sytuacji, kiedy właściwie to przedstawiciel koalicji wyręcza opozycję, wykazując poważne uchybienia w pracy w działalności rządu.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#BogdanLewandowski">Mam dwa pytania: jedno do pana ministra, drugie do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#BogdanLewandowski">Panie Ministrze! W trakcie debaty padły bardzo poważne zarzuty, jeżeli chodzi o zawartość merytoryczną umowy, nawet użyto tu określeń, że Polska staje się terytorium powierniczym. Bardzo chciałbym uzyskać odpowiedź, panie ministrze, jak wygląda sprawa umów zawartych między Europejskim Bankiem Inwestycyjnym a innymi państwami? Czy rząd przeprowadził analizę tych umów? Czy mamy tutaj do czynienia jakby z zastosowaniem podobnych standardów, czy też umowa zawarta między Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym różni się od dotychczas zawieranych tego rodzaju umów?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#BogdanLewandowski">I drugie pytanie do pana posła Goryszewskiego. Panie pośle, właściwie, analizując pańskie wystąpienie, apelował pan, żeby nie wyrażać zgody na tę ratyfikację, chociaż konkluzja była odmienna. Dlatego bardzo proszę, panie pośle, żeby pan expressis verbis sformułował, czy ta umowa jest w interesie Polski? Czy lepiej dokonać ratyfikacji tej umowy z wszystkimi tego konsekwencjami, czy też nie dokonać tego aktu? Proszę o bardzo jasne, precyzyjnie sformułowane stanowisko. Czy rzeczywiście ta umowa jest zgodna z interesem Rzeczypospolitej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pytanie zada pan poseł Mariusz Grabowski, „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Mam dwa pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Po pierwsze, w trakcie tej debaty pojawiły się różne bardzo niepokojących dla nas wszystkich fakty, informacje na temat otoczenia, jeśli chodzi o kształtowanie się umowy ramowej z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, jak również wskazujące na to, jak wiele niedociągnięć, jak wiele różnych fatalnych zapisów znajduje się w projekcie tej umowy. Te zapisy nie wzięły się znikąd. Były negocjowane przez rząd polski, z naszej strony, z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym z drugiej strony. W związku z tym mam pytanie: Kto ze strony rządu polskiego jest osobą odpowiedzialną za taki stan rzeczy, za taki fatalny kształt projektu umowy ramowej o współpracy z EBI?</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#MariuszKrzysztofGrabowski">Po drugie, słyszeliśmy również w trakcie debaty o tym, jak wiele wątpliwości, m.in. Narodowego Banku Polskiego, wzbudziły zapisy zamieszczone w treści umowy o współpracy z EBI. W wyniku tych wątpliwości, podnoszonych nie tylko przez Narodowy Bank Polski, pojawiły się później oświadczenia, o których pan poseł wspominał przede mną - oświadczenia ze strony Europejskiego Banku Inwestycyjnego, mające stwarzać jakąś tam dla nas gwarancję, że fatalne zapisy umowy nie będą wykorzystane przeciwko interesowi państwa polskiego. W związku z tym mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Jaką moc prawną mają te oświadczenia w stosunku do zapisów umowy, które będziemy ratyfikować? Oświadczeń nie będziemy ratyfikować. Czy to nie będzie tak, że te oświadczenia, w sensie ich prawnej mocy, pozostaną w sferze tzw. obiecanek cacanek? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Radosława Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski: Teraz pan poseł sprawozdawca.)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Poseł sprawozdawca? W zasadzie poseł sprawozdawca, z reguły, zwyczajowo, na końcu zabiera głos.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Sobotka: Niech pan minister nam nie ustala kolejności.)</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#RadosławSikorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za pytania ze strony panów posłów. Tylko chciałbym prosić o wyjaśnienie, bo czegoś nie rozumiem: Czy klub SLD jest podzielony w tej sprawie, czy też proponuje ratyfikację?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Sobotka: Od zadawania pytań jesteśmy my na tej sali.)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#RadosławSikorski">Bo wydaje mi się, że zaistniała tutaj różnica zdań.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#RadosławSikorski">Natomiast pytania panów posłów są rzeczywiście istotne i ważne. Chciałbym móc na nie odpowiedzieć wyczerpująco, przede wszystkim na pytania pana posła Jaskierni. Rozumiem, że wobec nas są dwa. Po pierwsze: Jaka jest jurysdykcja, tzn. jaki jest zasięg ulg i immunitetów, a w szczególności - czy ulgi i immunitety przenoszą się jakby na dalsze instytucje? Ja nie jestem finansistą.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: „Jurysdykcja” to nie jest termin finansowy.)</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#RadosławSikorski">Pytanie pana posła jest bardzo istotne, chciałbym móc na nie odpowiedzieć szczegółowo. Chodzi o projekty finansowe, co do których może się to pytanie pojawić. Co prawda jest to zawarte w art. 1 w definicjach. „Projekt” oznacza jakikolwiek projekt inwestycyjny finansowany przez bank bezpośrednio lub przez pośrednika, spełniający następujące kryteria:</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#RadosławSikorski">— po pierwsze, zlokalizowany jest, względnie jego finansowanie przez bank jest zapewniane na lub przez terytorium Polski i,</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#RadosławSikorski">— po drugie, rząd polski występuje o jego finansowanie i uznaje, iż finansowanie to objęte jest zakresem niniejszej umowy. A więc to nie będą jakieś projekty przez kogoś wymyślone, tylko projekty w Polsce, na życzenie polskiego rządu...</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#komentarz">(Poseł Janina Kraus: Na lub przez terytorium...)</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#RadosławSikorski">Tak, na życzenie rządu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#RadosławSikorski">Po drugie: Jaka jest podstawa prawna takiego potraktowania listów między prezesem a wicepremierem, jeśli chodzi o ustawę ratyfikacyjną? Jest to bardzo istotne pytanie, na które też chciałbym odpowiedzieć szczegółowo, ale na piśmie, bo nie czuję się w tym momencie...</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Musimy teraz mieć odpowiedź, bo głosowanie będzie jutro.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, chciałbym uprościć sprawę. Ponieważ pan poseł Jaskiernia złożył poprawkę, będę proponował odesłanie do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RadosławSikorski">Nie wiem, czy pan poseł sprawozdawca będzie w stanie odpowiedzieć na to pytanie,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#RadosławSikorski">... bo ja rozumiem, że ta wymiana listów ograniczy możliwość działania przez bank w takim zakresie, jak to zostało w tych listach zdefiniowane.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Zbrzyzny zapytał, dlaczego umowa została zaproponowana tak szybko, niedługo po powołaniu rządu. Jak znam życie, stało się tak dlatego, że była już przygotowana przez poprzedni rząd; stąd wynika też poparcie klubu SLD dla tego projektu, bo zawarcie umowy leży w naszym interesie.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Lewandowski proponuje, aby przeanalizować, jak wyglądają umowy między Europejskim Bankiem Inwestycyjnym a innymi krajami. Wymagałoby to jednak także pewnej analizy i w tej chwili nie jestem w stanie precyzyjnie, podając szczegóły, na to pytanie odpowiedzieć. Zanim panu posłowi odpowiem, chciałbym mieć te teksty, lecz teraz, przepraszam bardzo, ich nie mam. Pytanie jest zasadne, ale jeśli pan poseł chciałby otrzymać szczegółową odpowiedź, to udzielę jej na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#RadosławSikorski">Mogę natomiast powiedzieć, że zastrzeżenia, które się pojawiły na pewnym etapie ze strony Narodowego Banku Polskiego, zostały wycofane. W związku z tym rząd, a także połączone komisje, jak rozumiem, proponują przyjęcie tej ustawy, tak jak i klub parlamentarny panów posłów. Dlatego chciałbym złożyć pewną propozycję. Zobowiążę się do udzielenia odpowiedzi w imieniu rządu na zapytania panów posłów, ale proponowałbym, żeby panowie posłowie ze swej strony poparli własny klub i poparli stanowisko rządu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym zwrócić uwagę panu ministrowi. Proszę nie agitować klubu SLD, ponieważ jest to ingerencja w wewnętrzną politykę klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#RadosławSikorski">Biorąc pod uwagę uśmiechy panów posłów, sądzę jednak, że mi to wybaczą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Może pan marszałek nie wybaczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Goryszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Być może nie będę odpowiadał na pytania w kolejności, w jakiej były postawione. Jeśli bowiem wcześniej rozważę w swoich odpowiedziach pewne kwestie, to może to ułatwić ferowanie jakiegoś sądu odnoszącego się do niektórych, bardzo trudnych, pytań.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#HenrykGoryszewski">Kwestią specyficzną jest podnoszona przez pana posła Jaskiernię — również podczas rozpatrywania poprzedniego punktu porządku dziennego, któremu się przysłuchiwałem — sprawa zaniechania vacatio legis ustawy. Wydaje mi się, iż w tym wypadku jest to dopuszczalne i nie ma mowy o złamaniu normy konstytucyjnej, ponieważ ustawa ta nie obowiązuje bezpośrednio ogółu obywateli czy ogółu lub bliżej niesprecyzowanej klasy podmiotów gospodarczych. Art. 1 ustawy brzmi: Wyraża się zgodę na dokonanie przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Co to oznacza? Na wykładach z teorii prawa czy z filozofii prawa — w poszczególnych okresach profesorowie różnie to nazywają — uczy się studentów, że norma prawna ma charakter ogólny, tzn. że jest skierowana do bliżej nieograniczonej, niewyspecyfikowanej personalnie grupy adresatów. Otóż konstytucja, wymagając ustawy sejmowej dla ratyfikowania pewnej kategorii umów międzynarodowych, stwarza sytuację funkcjonowania przepisu, który ma tylko jednego adresata — prezydenta Rzeczypospolitej. Być może do tego byłaby potrzebna raczej uchwała sejmowa, nie ustawa, bo tu jest tylko jeden adresat. Co więcej, przepis sformułowany jest następująco: wyraża się zgodę na ratyfikację. Jeżeli więc byśmy wprowadzili tu vacatio legis, zapis, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, to prezydent, który otrzyma tekst tej ustawy od pana marszałka, będzie musiał odczekać 14 dni, żeby móc ją legalnie podpisać. Natomiast przy tej formule wybór daty podpisania jest po prostu przywilejem prezydenta, jest jego prerogatywą, że użyję sformułowania z konstytucji kwietniowej. I to jest moje wyjaśnienie. Ja nie jestem, panie pośle, konstytucjonalistą, chociaż jestem prawnikiem. Nie roszczę sobie tu żadnego tytułu do tego, żeby prezentować wyjaśnienie, które miałoby walor opinio communis doctorum czy osobisty walor moich osiągnięć, których nie mam w zakresie prawa konstytucjonalnego — po prostu tak interpretuję ten zapis, według tego, czego mnie nauczono. I dlatego uważam, że na pewno w jednym wypadku — w wypadku ustaw upoważniających do ratyfikacji — można nie stosować vacatio legis, jest rzeczą dopuszczalną, można by tak powiedzieć, odwołując się do natury tej ustawy, niestosowanie vacatio legis. Ale to jest mój osobisty pogląd i myślę, że przynajmniej niektórzy członkowie komisji, jeśli zwrócili uwagę na tego rodzaju rozwiązanie, kierowali się takim właśnie, a nie innym motywem.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#HenrykGoryszewski">Jak Izba ma potraktować uwagi krytyczne obu komisji? Wysoki Sejmie, rolą sprawozdawcy jest zapomnieć, chociaż jest to bardzo trudne, o swoich osobistych poglądach i przedstawić tylko przebieg prac w komisji i konkluzje. Nie było wniosku mniejszości. Dyskusja nad tą umową, jaka została podpisana - poza jednym wystąpieniem, nie odbiegającym wyraźnie od tenoru tego, co mówiono na forum połączonych komisji - miała charakter jednoznacznie krytyczny. Dlatego nie musiałem nawet przedstawiać polemiki, bo jej nie było. Poseł, który przywoływał niejako do opamiętania wszystkich krytyków tej umowy, odwoływał się do jednego argumentu: że EBI określił, iż dopóki ta umowa nie zostanie ratyfikowana, nie będzie nam pożyczał - a pieniądze czekają w EBI, m.in. na programy transportowe. Dlatego ten poseł, członek zarazem komisji transportu oraz Komisji Spraw Zagranicznych, argumentował, w taki bardzo emocjonalny sposób, że powinniśmy tę ustawę ratyfikacyjną aprobować. Sądzę, panie i panowie posłowie, że to był motyw decydujący o tym, że posłowie wylali z siebie tę żółć, która się nagromadziła, i słusznie, te pretensje, dlatego że ten projekt umowy można by nazwać knotem, który został wynegocjowany. Ostatecznie jednak, jak sądzę - podkreślam: jak sądzę, jestem tu bowiem prowokowany pytaniami do tego, żebym wyszedł poza granice wiernego przedstawienia przebiegu dyskusji - kierowali się tym, że bardziej korzystne będzie sięgnięcie do tych źródeł kredytowania niż odkładanie ratyfikacji i spowodowanie praktycznie rozpoczęcia negocjacji od nowa.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#HenrykGoryszewski">Z tym, o czym mówiłem, wiąże się bezpośrednio pytanie pana posła Lewandowskiego. Pan poseł prosił mnie, żebym wprost powiedział, czy ta umowa jest w interesie Polski czy nie.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#HenrykGoryszewski">Po pierwsze, panie pośle, sądzę, że to pytanie mógłby pan sformułować do przedstawiciela rządu, który powinien w imieniu rządu odpowiedzieć. Natomiast ja jako poseł w zasadzie nie mam obowiązku odpowiadania na tego rodzaju pytania.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Pokorna prośba.)</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#HenrykGoryszewski">Moje osobiste zdanie, jeśli to nie będzie wykroczeniem poza moje uprawnienia regulaminowe, jest następujące. Ta umowa mimo wszystko może być korzystna dla Polski - przy całym ryzyku, jakie jest związane z jej ratyfikacją - pod jednym warunkiem, że Europejski Bank Inwestycyjny nie będzie nadmiernie sięgał do polskiego rynku finansowego jako do źródła gromadzenia środków na sfinansowanie polskich programów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak się będzie kształtował PKB?)</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#HenrykGoryszewski">Panie pośle, powiedziałem: pod jednym warunkiem, że nie będzie sięgał. Ale pewności nie mam. Bo jeżeli będzie sięgał, to pytanie: Dlaczego w takim razie ma to robić Europejski Bank Inwestycyjny a nie, powiedzmy, Bank Gospodarstwa Krajowego, który jest bankiem państwowym i w związku z tym powinien się cieszyć w Polsce daleko idącym zaufaniem polskich lokatorów, gotowych lokować w bankach pieniądze m.in. na te cele. Bo za Bankiem Gospodarstwa Krajowego tak naprawdę stoi skarb państwa jako jedyny właściciel i możemy powiedzieć, że jest to bodaj jedyny bank, który nie upadnie w Polsce. Każdy inny, bez względu na to, czy jest bankiem dużym, czy małym, może upaść. Padają banki z pierwszej dwudziestki listy światowej, a nie tylko banki - przepraszam bardzo, odpukać, tu nie ma niemalowanego drzewa - tej wielkości, o takim kapitale i takich aktywach jak bank PKO SA czy ten bank, który powstanie z fuzji Banku Handlowego i Banku Rozwoju Eksportu.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#HenrykGoryszewski">Panie pośle Jaskiernia, komisje rzeczywiście rekomendowały ustawę przed nadejściem listów wymiennych między obu stronami i kierowały się, jak sądzę, wyłącznie tym argumentem, o którym mówiłem przed chwilą. Natomiast tego rodzaju obietnica, że będzie próba wymiany takich listów, była złożona - o ile sobie dobrze przypominam, ale już naprawdę nie wiem, czy to sobie przypominam, czy też chcę sobie przypomnieć - chyba przez pana ministra reprezentującego ministra spraw zagranicznych na posiedzeniu tej komisji, jako jeden z możliwych sposobów nienarażających nas na konieczność renegocjacji, zaczynania od początku negocjacji tej umowy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#HenrykGoryszewski">Konsekwencje immunitetu od egzekucji administracyjnej, w moim przekonaniu, są po prostu skandalicznym przeoczeniem ze strony tych, którzy negocjowali, którzy podpisywali i którzy po prostu o tym zapomnieli. Jest to o tyle zaskakujące, że z egzekucji administracyjnej bardzo często korzystają władze podatkowe, władze finansowe, a tu akurat o egzekucji administracyjnej zapomniano.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#HenrykGoryszewski">W posiedzeniach komisji nie brał udziału przedstawiciel Komitetu Integracji Europejskiej. O ile wiem, nie ma takiego obyczaju, żeby go na posiedzenia komisji zapraszać. Sejm, jak do tej pory, jakoś sobie daje radę sam. W moim osobistym przekonaniu - jak już panowie posłowie mnie sprowokowali do osobistych wynurzeń - zapis w regulaminie Sejmu jest stanowczo za daleko idący, np. kiedy mówi, że to komisja, a nie jej prezydium, określa termin, w którym KIE ma odpowiedzieć na pytanie, czy na danym etapie projekt jest zgodny, czy niezgodny z ustawodawstwem europejskim. A zwłaszcza, że trzeba zadawać pytania, również kiedy projekt po prostu jest oczywisty, poza sferą wspólnotowych uregulowań, jak chociażby projekt poprzednio rozpatrywany.</u>
          <u xml:id="u-155.12" who="#HenrykGoryszewski">Co to znaczy, że jest więcej niż nic. Podejmuję ten podstawowy problem, to znaczy problem znaczenia prawnego wymiany listów. O ile wiem, to dosyć często w praktyce międzynarodowej, również traktatowej, napotyka się takie sytuacje, że nie chce się ich zamieścić w umowie, z różnych powodów, również z tego powodu, że utrudniłoby to proces ratyfikacyjny, przedłużyło negocjowanie umów. Strony wymieniają listy. Jest to coś o wiele słabszego niż zastrzeżenia umowne, które są składane przy podpisywaniu umowy wraz z dokumentem ratyfikacyjnym i wówczas są - przynajmniej tak jest w polskiej praktyce, o ile dobrze pamiętam - publikowane w dziennikach ustaw. Rzeczpospolita Polska zastrzega sobie, że tego rodzaju zapisy nie będą miały odniesienia do państwa polskiego i do polskich podmiotów. Na przykład w okresie PRL dotyczyło to zawsze dziedziny, którą się zajmowałem: obowiązkowego arbitrażu międzynarodowego w sprawach gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-155.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy to będzie opublikowane w dzienniku ustaw?)</u>
          <u xml:id="u-155.14" who="#HenrykGoryszewski">Tego nie będzie w dzienniku ustaw. Właśnie o tym powiedziałem, że to ma znacznie mniejszą rangę.</u>
          <u xml:id="u-155.15" who="#HenrykGoryszewski">Mam nadzieję, że odpowiedziałem na pytania pana posła Jaskierni, grupując tematycznie niektóre z nich.</u>
          <u xml:id="u-155.16" who="#HenrykGoryszewski">Pan poseł Zbrzyzny zapytał, dlaczego tak szybko podpisano tę umowę. Otóż, panie pośle, otrzymałem dokument, dwie kartki - trudno to nazwać dokumentem w sensie prawniczym, bo nie jest to podpisane i nie ma daty - zatytułowany: Harmonogram prac związanych z umową ramową. Prace nad nią zaczęto w kwietniu 1997 r. Zatwierdzenie umowy ramowej nastąpiło 25 listopada 1997 r. Biorąc pod uwagę tekst tej umowy, jej objętość, sześć czy siedem miesięcy powinno w zupełności wystarczyć na przygotowanie dobrej umowy. Jednak tej umowy dobrze nie przygotowano. Dlaczego z takim pośpiechem ją podpisano - to pytanie, panie pośle, jest nie do mnie, ponieważ tej umowy nie podpisywał przewodniczący Komisji Finansów Publicznych Sejmu Rzeczypospolitej, tylko wicepremier i minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-155.17" who="#HenrykGoryszewski">Odpowiedź na pytanie pana posła Grabowskiego. Panie pośle, w przedwojennym regulaminie oficerskim, który miałem okazję mieć parę razy w ręku, był piękny zapis, iż przywilejem oficera jest wydawać rozkazy i ponosić za nie odpowiedzialność. Odpowiedzialność zawsze ponosi szef instytucji. Tę umowę podpisał pan premier Balcerowicz, jako minister finansów. Umowa była przygotowywana w Ministerstwie Finansów pod rządami poprzedniego wicepremiera i ministra finansów pana Belki. Prawdę mówiąc, gdybyśmy szukali winnych, to musimy wskazać na tych dwu ministrów: na jednego dlatego, że podpisał, na drugiego dlatego, że tak kierował ministerstwem, iż urzędnicy zapomnieli o tym, że gdy się zawiera umowy międzynarodowe, to powinno się utrzymywać bezpośredni kontakt z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Długo pracowałem w administracji państwowej i było dla mnie szokujące to, że minister spraw zagranicznych dowiedział się, że taka umowa jest zawierana, oraz zapoznał się z tekstem tej umowy wtedy, kiedy została ona podpisana. To jest szokujące.</u>
          <u xml:id="u-155.18" who="#HenrykGoryszewski">Na pytanie pana posła Lewandowskiego: czy ta umowa jest w interesie polskim, już warunkowo odpowiedziałem. Może być w interesie polskim pod warunkiem, że nie będzie wysysania przez Europejski Bank Inwestycyjny pieniędzy z naszego rynku, zwłaszcza że te pieniądze mogą być - jeżeli listy, które zostały wymienione, nie będą honorowane - przeznaczane również na inne projekty, niesłużące inwestycjom w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-155.19" who="#HenrykGoryszewski">Natomiast nie sądzę, by pan poseł Lewandowski miał rację, mówiąc, że wyręczyłem opozycję.</u>
          <u xml:id="u-155.20" who="#HenrykGoryszewski">Po pierwsze - jak powiedziałem na początku, udzielając odpowiedzi - referuję przebieg dyskusji w komisji, przedstawiam stanowisko komisji, a nie moje osobiste poglądy.</u>
          <u xml:id="u-155.21" who="#HenrykGoryszewski">Po drugie, przed chwilą udzieliłem odpowiedzi panu posłowi Grabowskiemu i rozłożyłem - wydaje mi się, w miarę sprawiedliwie - odpowiedzialność i na jedną, i na drugą koalicję, na obu ministrów finansów tych koalicji.</u>
          <u xml:id="u-155.22" who="#HenrykGoryszewski">Jaką moc prawną mają oświadczenia, które nie są ratyfikowane? To pytanie, panie pośle Grabowski, było również postawione przez pana posła Jaskiernię. Wydaje mi się, że wystarczająco na nie odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-155.23" who="#HenrykGoryszewski">Mam nadzieję, że odpowiedziałem na wszystkie pytania. Wątpliwości pozostaną. Każdy z panów posłów będzie głosował zgodnie ze swoim sumieniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jaskiernia.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę krótko przedstawić swoje wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zmuszony skierować trzy pytania. Pierwsze dotyczy mojej poprawki. Ponieważ pan poseł Goryszewski przedstawił tutaj pewną interpretację, chciałbym się upewnić, czy mówił w imieniu komisji, czy prezentował tylko własne poglądy. Sprawa ma znaczenie fundamentalne, chodzi o zarzut braku konstytucyjności ustawy, a więc musimy tu zachować szczególną ostrożność. Otóż, panie pośle, moje pytanie dodatkowe wiąże się z tym, czy komisje przeprowadziły analizę konstytucyjności art. 2 przy wykorzystaniu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Z tego, co pan tutaj powiedział, może się wydawać, że pan posiada wiedzę wskazującą, iż tzw. ustawa upoważniająca do ratyfikacji nie podlega reżimowi vacatio legis przewidzianemu przez Trybunału Konstytucyjny. Jest to bardzo poważna teza i chciałbym się upewnić, czy teza ta wynika z analizy konstytucyjnej, jaką komisje przeprowadziły, czy też był to pański pogląd. Pan podnosi argument, że to jest wyjątkowa sytuacja, bo to dotyczy tylko prezydenta. Otóż nie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, ale to jest polemika...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JerzyJaskiernia">Ale, panie marszałku, to jest sprawa zasadniczej natury - zgłosiłem poprawkę i muszę mieć szansę zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">To proszę zadać pytanie, unikając polemiki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#JerzyJaskiernia">Więc sformułuję pytanie, ale muszę, panie marszałku, sformułować je jednak w pewnym kontekście. Otóż proszę zwrócić uwagę, panie pośle - i to wiąże się z moim pytaniem do pana - że prezydent ma prawo do niepodpisania ustawy, jeśli jest niekonstytucyjna, i skierowania jej do Trybunału Konstytucyjnego, natomiast może to zrobić pod wpływem sygnałów, które do niego docierają. Sytuacja braku vacatio legis oznacza, że prezydent może podpisać ustawę, zanim rzecznik praw obywatelskich, inne podmioty i instytucje zasygnalizują zarzut sprzeczności z konstytucją. A więc brak vacatio legis rzutuje nie tylko na uprawnienia prezydenta, stąd chciałbym, żeby pan się do tego odniósł i formułuję to w postaci zapytania.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa druga. Zasadniczy argument, który pan poseł sprawozdawca przytoczył - i po części również pan minister spraw zagranicznych - dotyczy tezy, że akceptacja umowy w takim kształcie jest warunkiem pomocy. Otóż chciałbym zapytać - po to, żeby to zostało bardzo wyraźnie z tej trybuny stwierdzone - czy jest prawdą, że Europejski Bank Inwestycyjny postawił tego typu ultimatum? Ponieważ skądinąd wiemy, że tego typu pomoc może być realizowana w innych formach, zadaję pytanie, na które pan minister Sikorski nie zareagował, a które ma istotne znaczenie: czy Europejski Bank Inwestycyjny tego typu warunek stawiał też innym partnerom, czy też Polska została potraktowana w sposób szczególny?</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#JerzyJaskiernia">I ostatnie pytanie, panie marszałku. Pan poseł sprawozdawca Goryszewski, który jest przecież znakomitym prawnikiem, powiedział, że w przypadku braku możliwości egzekucji o charakterze administracyjnym mamy do czynienia ze skandalicznym przeoczeniem. Dawno już w tej Izbie nie padły tak ostre słowa z ust tak wysokiego autorytetu. Chciałbym wobec tego zapytać pana posła sprawozdawcę, czy w związku z tym skandalicznym przeoczeniem ocenia pan to tak, że potencjalne skutki tego dla interesu państwa polskiego są takie, że ta umowa kwalifikowałaby się do renegocjacji?</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca Henryk Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie pośle, starałem się możliwie jasno odpowiedzieć, zastrzegając się dwukrotnie, że prezentuję pewną interpretację art. 2 konstytucji w odniesieniu do ustaw ratyfikujących i że mogę domniemywać, iż niektórzy posłowie myśleli co najmniej w podobny sposób, skoro świadomie, z pełną świadomością zwracając uwagę na art. 2, głosowali mimo to za przyjęciem i rekomendowaniem Wysokiej Izbie uchwalenia tej ustawy. Ta kwestia na posiedzeniu komisji nie była podejmowana. Jeszcze raz podkreślam, że nie pretenduję do roli żadnego autorytetu - starałem się odpowiedzieć na te pytania, przedstawić pewną możliwą interpretację, ale, powtarzam, nie pretenduję do roli żadnego autorytetu, a komisje nie zajmowały się tą kwestią.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#HenrykGoryszewski">Co do drugiej kwestii, mogę powiedzieć, sięgając pamięcią do przebiegu dyskusji na posiedzeniu komisji, iż dyskusja, jednoznacznie krytyczna, wywoływała wrażenie, że komisje mogą głosować za odrzuceniem tej ustawy. W tym momencie przedstawiciele Ministerstwa Finansów - z podsekretarzem stanu, który tej ekipie przewodził - argumentowali, iż przyjęcie tej ustawy jest konieczne, m.in. powołując się na to, że tak długo, póki ona nie będzie ratyfikowana - chyba dobrze oddaję sposób wypowiedzi - Europejski Bank Inwestycyjny nie uruchomi tych środków. Mogę powiedzieć tylko tyle, że kiedy zwracano się do mnie z zapytaniami ze strony rządu, kiedy ten projekt ustawy wejdzie pod obrady, do porządku dziennego, Sejmu, to podnoszono też ten sam argument, że pieniądze czekają, nie możemy po nie sięgnąć, dlatego że Europejski Bank Inwestycyjny uzależnia uruchomienie umów kredytowych, przystąpienie do negocjowania i podpisania umów kredytowych, od wejścia w życie, czyli czytaj: od ratyfikacji tej umowy ramowej. Ale oczywiście, że to pytanie powinno być postawione pod adresem dwóch członków rządu: ministra finansów, który podpisywał tę umowę, i ministra spraw zagranicznych, który odpowiada za polską politykę zagraniczną i jest jej koordynatorem. Co do trzeciego pytania...</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#HenrykGoryszewski">Panie pośle, mam prawo, tym bardziej że jestem od czasu do czasu ciągle jeszcze emocjonalnie się wypowiadającym, zwłaszcza kiedy mówię o kwestiach, które są memu sercu bliskie, bo od trzydziestu kilku lat wykonuję zawód prawnika, mam prawo użyć mocnych, chociaż może to nie jest przyjęte w polityce, określeń. Jeżeli o egzekucji administracyjnej zapomniałby minister czy urzędnicy ministerstwa kultury, inaczej bym na to patrzył, a inaczej w tej hipotetycznej formule owego zdania, jeżeli dopuścili się takiego zapomnienia urzędnicy z Ministerstwa Finansów. A ponieważ dialog z nimi o tej ustawie był naprawdę na posiedzeniu komisji sejmowej bardzo trudny, to nie jest wykluczone, że zapomnieli o tym w trakcie negocjacji tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#HenrykGoryszewski">Czy ona się nadaje do renegocjacji? Panie pośle Jaskiernia! To jest pytanie tak naprawdę do premiera, a nie do posła Goryszewskiego. Ja wiem, co bym zrobił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: To może pan minister Sikorski odpowie w imieniu rządu.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Już zakończyliśmy pytania.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawkę i wniosek do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych w celu przestawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jest sprzeciw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Formuła jest taka, że pan pyta o sprzeciw. Nigdy bym się nie ośmielił, ceniąc pana i, powiedziałbym, deklarując sympatię dla pana jeszcze z czasów Sejmu pierwszej kadencji, żeby mieć sprzeciw wobec pańskiej propozycji. Wobec powyższego tylko proszę, czy pan nie mógłby rozważyć, panie marszałku, następującego postępowania: ponieważ poprawka dotyczy tylko jednej kwestii, ewentualnego wprowadzenia vacatio legis 14-dniowego w art. 2, chodziło by o to, żeby tylko zwrócić się do Biura Legislacyjnego, które by sporządziło opinię, czy to jest potrzebne, czy nie. Dla świętego spokoju można by przyjąć te 14 dni bez wspólnego posiedzenia dwóch komisji, moglibyśmy przystąpić do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Pośle! Jest również wniosek w imieniu grupy posłów o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Goryszewski: To nie musi iść do komisji.)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Powrócimy do rozstrzygnięcia i tak w głosowaniu jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu (druki nr 526 i 1237).</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Ewę Tomaszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu zawiera następujące zasadnicze regulacje: Rozszerza okres uprawniający do uzyskania gwarantowanych ustawą uprawnień z dotychczasowego 1949–1956 r. na lata 1949–1959. Dotychczasowy dodatek do emerytury lub renty zmienia w świadczenie samoistne. Przyznaje byłym żołnierzom górnikom i wdowom po nich ryczałt energetyczny, którego dotychczas grupa ta nie otrzymywała. Zaleca organom wojskowym zasięganie opinii właściwych stowarzyszeń żołnierzy górników przy sporządzaniu zaświadczeń potwierdzających rodzaj i okres wykonywania przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej. Żołnierzom przymusowo zatrudnionym w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych przyznaje jednorazowe odszkodowanie, w wysokości: 22 200 zł - jeżeli u poszkodowanego orzeczono na stałe inwalidztwo I grupy lub całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji, 15 850 zł - jeżeli u poszkodowanego orzeczono na stałe inwalidztwo II grupy lub całkowitą niezdolność do pracy, 9510 zł - jeśli u poszkodowanego orzeczono na stałe inwalidztwo III grupy lub częściową niezdolność do pracy, 6350 zł - dla pozostałych poszkodowanych. Wyliczenie tych kwot jest wynikiem analizy systemu odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, określającego stopień utraty zdrowia w wyniku choroby popromiennej. Komisja uznała, że lepiej przyjąć pewien uproszczony, jakby zryczałtowany sposób określania tych wielkości niż zmuszać schorowanych starych ludzi do wędrówek do specjalistów, którzy i tak nie będą w stanie ocenić związku przyczynowego między dzisiejszym stanem zdrowia poszkodowanego a represjami z lat pięćdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#EwaTomaszewska">Komisja wprowadziła do projektu zapis automatycznie przyznający świadczenie pieniężne i ryczałt energetyczny osobom otrzymującym dziś dodatek. W przypadku wdów po żołnierzach górnikach ryczałt energetyczny przyznawany będzie na wniosek osób zainteresowanych, o ile Wysoka Izba przyjmie to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W toku prac komisji najwięcej emocji wywoływał problem przyznania żołnierzom górnikom i wdowom po nich ryczałtu energetycznego. Zwracano tu uwagę na potrzebę pewnej gradacji uprawnień w grupie osób dotkniętych skutkami wojny i represji oraz na fakt, że tylko kombatanci otrzymują dziś ten ryczałt. Przedstawiciele rządu zwracali uwagę na koszty tej regulacji, wynoszące ok. 44 mln zł. Stanowisko rządu wobec tego zapisu było negatywne.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#EwaTomaszewska">W wyniku głosowania komisja przyjęła jednak to rozwiązanie. Za wariantem przyznającym ryczałt było 17 posłów, za wariantem usuwającym ten zapis padły 2 głosy. Zgłoszono wniosek mniejszości polegający na skreśleniu zmiany 4 dotyczącej dodania art. 2a, przyznającego żołnierzom górnikom prawo do ryczałtu energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#EwaTomaszewska">Pozwolę sobie dodać, że Komitet Integracji Europejskiej nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionego projektu i stwierdza, że przedmiot ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Kłaka w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KrzysztofKłak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wielki honor i zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#KrzysztofKłak">W czerwcu br. minął już rok od momentu zgłoszenia do laski marszałkowskiej projektu nowelizacji omawianej ustawy. W tym okresie odbyło się szereg spotkań i dyskusji. Powołana podkomisja przeprowadziła szczegółową analizę projektu, szczególnie pod względem oceny stopnia represji i prześladowań, jakie objęły żołnierzy górników przez zbrodniczy reżim państwa totalitarnego. Efektem tych prac jest przedstawione sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#KrzysztofKłak">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność z satysfakcją przyjmuje to sprawozdanie. W naszej ocenie spełnia ono oczekiwania żołnierzy górników, reprezentowanych w pracach nad ustawą przez Związek Represjonowanych Żołnierzy Górników. Tego, czego nie dopełnił parlament ubiegłej kadencji w ustawie z dnia 2 września 1994 r., dokona zapewne Wysoka Izba na obecnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#KrzysztofKłak">Żołnierze górnicy nigdy nie zabiegali o przyznanie im statusu kombatanta, lecz o uznanie ich za osoby represjonowane z przyczyn politycznych nie przez obce państwo, ale przez własne, jakiekolwiek by ono wtedy było. Jeszcze raz w skrócie pragnę przypomnieć, że represje, jakim byli poddani żołnierze górnicy, objęły grupę liczącą blisko 100 tysięcy osób, która w latach 1949–1958 była skierowana przymusowo do kopalń. W tych bowiem latach w Polsce funkcjonował represyjny system wojskowy batalionów pracy. Do batalionów tych, na mocy ściśle tajnych rozkazów i decyzji, wcielano wówczas tzw. element klasowo obcy i politycznie obciążony. Wśród kilkudziesięciu tysięcy skazanych na przymusową pracę znaleźli się członkowie Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych, WIN, synowie Sybiraków, żołnierze formacji wojskowych na Zachodzie. Do kopalń trafiali właściciele majątków, sklepów, przedsiębiorstw, ofiary politycznych procesów po odbyciu wyroków, osoby związane z Kościołem i katolickim duchowieństwem. Do służby w tych batalionach kierowano także uczniów, studentów, nauczycieli, ludzi kultury. Od pewnego momentu trzonem batalionów byli nawet chłopi, zwłaszcza przeciwnicy kolektywizacji. Potwierdzeniem tych faktów jest m.in. ściśle tajny, wydany przez marszałka Rokossowskiego rozkaz nr 008/51. On to w sposób jednoznaczny i dobitny szczegółowo precyzował, kto powinien pracować w tych batalionach i dlaczego. Oczywiście były to, jak wcześniej wspomniałem, przede wszystkim względy polityczne. O takich samych działaniach ówczesnych władz mówią także tajne instrukcje, zarządzenia, rozkazy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, Informacji Wojskowej, MON.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#KrzysztofKłak">Bataliony pracy i bataliony budowlane zostały utworzone we wrześniu 1949 r. i funkcjonowały przez blisko 11 lat. Zostały zlikwidowane dopiero w roku 1959. Służba i praca w tych batalionach były bardzo ciężkie. Wielu żołnierzy nie dożyło czasu odejścia z tych batalionów, z tych kopalń. Podobnie jak jeńcy i więźniowie, żołnierze pracowali w najgorszych i najbardziej niebezpiecznych miejscach. Nie mieli nawet uprawnień przysługujących więźniom. Wszelkie wykroczenia były surowo karane. Represyjny charakter tej służby jest więc z całą pewnością niepodważalny.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#KrzysztofKłak">Przedłożony dzisiaj Sejmowi tekst ustawy reguluje jednoznacznie zdefiniowanie tego rodzaju represji jako represji z przyczyn politycznych. Rozszerza on grupę osób objętych jej regulacjami o tych, którzy w kopalniach pracowali do roku 1959, a nie, jak wcześniej regulowała to ustawa, tylko do roku 1956. Zmienia pojęcie: dodatek na: samoistne świadczenie pieniężne. Także bardzo ważnym elementem nowej regulacji jest przyznanie żołnierzom górnikom, pracującym w kopalniach wydobywania rud uranu, jednorazowego odszkodowania w formie konkretnych kwot przyznawanych według uproszczonej procedury. Komisja Polityki Społecznej po ożywionej i trudnej dyskusji, związanej z finansami państwa oczywiście, uznała także za uzasadnione dopełnienie w wymiernym kształcie zadośćuczynienia żołnierzom górnikom, proponując przyznanie im ryczałtu energetycznego. Zdaję sobie sprawę, iż ta kwestia w jutrzejszym głosowaniu wzbudzi zapewne największe emocje, związane właśnie z finansami, jakie ta regulacja za sobą niesie. Każdy poseł będzie musiał sobie odpowiedzieć na pytanie, czy ta grupa społeczna w takiej formie prześladowana i pokrzywdzona na taką rekompensatę zasługuje czy też nie i czy państwo polskie także innym grupom nie jest winne pewnego zadośćuczynienia finansowego, oczywiście powtarzam tu raz jeszcze - w skali możliwości naszego państwa, możliwości finansów naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#KrzysztofKłak">W toku prac nad tą nowelizacją pojawiły się także wnioski o pilnej potrzebie przygotowania przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych kompleksowego projektu ustawy, regulującego całościowo i szczegółowo kwestię właśnie zadośćuczynienia wszystkim osobom, które w przeszłości były represjonowane z przyczyn politycznych. Z całą pewnością dotyczy to między innymi, powtarzam, między innymi osób, które były kierowane na takich samych podstawach jak żołnierze górnicy do pracy w batalionach budowlanych, o co upomina się Związek Żołnierzy Batalionów Roboczych „Polski Gułag”. Niestety w omawianej nowelizacji ta kwestia nie została przez komisję uwzględniona.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#KrzysztofKłak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność pozytywnie ocenia zaproponowany przez grupę posłów AWS i przedstawiony dzisiaj Wysokiej Izbie przez Komisję Polityki Społecznej projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Podsiadło w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MirosławPodsiadło">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej popieram projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu, zawarty w drukach nr 526 i 1237.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MirosławPodsiadło">Zasadność pozytywnej opinii w sprawie przedmiotowej ustawy wynika ze szczególnych warunków prac podziemnych (wydobywanie uranu i węgla kamiennego), do jakich zmuszani byli żołnierze, warunków urągających prawom człowieka. Ich skutki wyrażają się trwałą utratą zdrowia, dają podstawę do świadczeń kombatanckich zawartych w projekcie omówionej ustawy. Klub SLD, który mam zaszczyt reprezentować, w głosowaniu pozytywnie wyrazi swoje stanowisko. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Leraczyka w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#ZbigniewLeraczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiany dzisiaj projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rudy uranu był wielokrotnie i szczegółowo omawiany na posiedzeniach powołanej przez Komisję Polityki Społecznej podkomisji. Wysłuchane zostały głosy wszystkich zainteresowanych, a przede wszystkim przedstawicieli Związku Represjonowanych Żołnierzy Górników. Związek ten posiada 48 oddziałów na terenie całej Polski, działa nadzwyczaj sprawnie dla dobra swoich członków. W pracach podkomisji brali udział również przedstawiciele instytucji centralnych, właściwych do omawianego projektu.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#ZbigniewLeraczyk">Proponowana jest zmiana ustawy z 2 września 1994 r. Wprowadziła ona dodatek dla osób represjonowanych w związku z ich przymusowym zatrudnieniem w latach 1949–1956. Ustawa ta jednak pominęła osoby przymusowo zatrudnione również w latach późniejszych, to znaczy do 1959 r. To jest pierwsza proponowana zmiana. Należy podkreślić, że zatrudnienie żołnierzy górników miało charakter represji politycznej i wiązało się ściśle z tajnym rozkazem ministra obrony narodowej marszałka Rokossowskiego z 1 lutego 1951 r. Rozkaz ten skierowany był przeciwko społeczeństwu, a przede wszystkim przeciwko młodym ludziom z tzw. rodzin niepewnych politycznie, dzieciom inteligencji, kupcom, tzw. bauerom, AK-owcom czy wreszcie innym osobom wrogo odnoszącym się do systemu komunistycznego. Ten fakt również jest uwzględniony w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#ZbigniewLeraczyk">Po trzecie, proponuje się zastąpienie dodatku pieniężnego świadczeniem samoistnym z oczywistą korzyścią dla omawianej grupy represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#ZbigniewLeraczyk">Po czwarte, proponowane jest przyznanie żołnierzom zatrudnionym w kopalniach rud uranu jednorazowego odszkodowania - była już o tym mowa - w wysokościach od 22 200 zł - w najwyższym wymiarze - do 6350 zł dla pozostałych poszkodowanych, w zależności od posiadanej grupy inwalidztwa oraz całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Podstawę do wypłaty odszkodowań stanowi zaświadczenie organu wojskowego, potwierdzającego rodzaj i okres wykonywania przymusowego zatrudnienia po zasięgnięciu opinii właściwego stowarzyszenia, zrzeszającego byłych żołnierzy górników. Unia Wolności w pełni popiera wszystkie wyżej wymienione propozycje.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#ZbigniewLeraczyk">Nie możemy jednak zgodzić się na przyznanie wyżej wymienionym oraz wdowom po nich ryczałtu energetycznego w wysokości 50% taryfowych opłat za korzystanie z energii elektrycznej, gazowej i cieplnej na cele domowe. Naszym zdaniem nie jest uzasadnione społecznie zrównanie uprawnień żołnierzy górników z uprawnieniami kombatantów i represjonowanych, zawartymi w przepisach ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Żołnierze górnicy istotnie należą do jednej z grup represjonowanych z powodów politycznych, jednak nie brali udziału w walkach o suwerenność i niepodległość. Ustawodawca ściśle powiązał w ustawie kombatanckiej fakt prześladowania z walką o suwerenność i niepodległość państwa, której konsekwencją była represja. Właśnie ten fakt, a nie znaczne obciążenie dla budżetu, ten fakt - jak twierdzi rząd - jest faktem podstawowym, aby nie poprzeć propozycji dotyczącej przyznania dodatku energetycznego. Są i być powinny ważne dla wszystkich wcześniej ustalone w ustawodawstwie zasady, a nie niewielkie przecież pieniądze, które w tym wypadku wywołałyby w innej grupie społecznej uzasadnione rozgoryczenie.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#ZbigniewLeraczyk">Reasumując, popieramy wniosek mniejszości, aby w art. 1 skreślić zmianę 4 dotyczącą art. 2a. Unia Wolności popiera omawiany dzisiaj projekt ustawy i będzie głosowała za jego przyjęciem, z wyłączeniem wyżej wymienionego art. 1, gdyż proponowane zmiany do obowiązującej do dzisiaj ustawy z 1994 r. są koniecznym zadośćuczynieniem dla represjonowanych w latach 1949–1959 żołnierzy górników. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Stanisława Brzózkę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#StanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#StanisławBrzózka">Środowisko żołnierzy górników jest szczególnie bliskie naszemu klubowi - przypomnę tylko, że ustawa zrodziła się z inicjatywy posłów PSL w 1994 r. Wymienię tu dwa tylko nazwiska: posła Witolda Chrzanowskiego, inicjatora ustawy, i zmarłego tragicznie posła Mariana Korczaka z powiatu grójeckiego, byłego żołnierza armii podziemnej, który po wojnie trafił do kopalni w celu odbycia zastępczej służby wojskowej. W gronie żołnierzy górników jest wielu mieszkańców wsi, trafili do kopalń, bo byli synami kułaków lub sprzeciwiali się kolektywizacji wsi.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#StanisławBrzózka">Nowelizacja ustawy, którą dziś rozpatrujemy, kończy długi okres starań środowiska byłych żołnierzy górników o jej dokonanie, czeka na nią blisko 40 tys. osób. Bardzo ważnym proponowanym zapisem nowelizacji ustawy jest podkreślenie, że przymusowe zatrudnianie żołnierzy w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu stanowiło szczególny rodzaj represji z przyczyn politycznych. Polski system wojskowych ośrodków pracy przymusowej, obejmujący m.in. 69 kopalń węgla i kilka kopalń rud uranowych, istniał w latach 1949–1959 i był ogniwem szerszego politycznego systemu represji, stworzonego na wzór radzieckich stroitielnych batalionów. Obejmował ludzi klasowo obcych i politycznie obciążonych. System ten, będąc polityczną i fizyczną represją, zapewniał jednocześnie tanią siłą roboczą. Praca w kopalniach trwała od 10 do 16 godzin dziennie, w koszarach i w pracy obowiązywał regulamin wojskowy. Odmowa pracy oznaczała na ogół 3 lata więzienia, żołnierze nie mieli prawa noszenia broni.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#StanisławBrzózka">W słynnym rozkazie nr 008 Konstantego Rokossowskiego przedstawiono kategorie wyselekcjonowanych do służby zastępczej, a wśród nich na pierwszym miejscu wymieniono: „poborowych pochodzących ze środowiska bogaczy wiejskich, wywłaszczonych obszarników, kupców, właścicieli przedsiębiorstw przemysłowych zatrudniających siły najemne, właścicieli większych nieruchomości miejskich oraz synów byłych funkcjonariuszy bezpośredniego aparatu ucisku reżimu przedwrześniowego”. O innych kategoriach zaliczonych do tej służby mówił pan poseł Kłak, nie będę więc powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#StanisławBrzózka">Podkreślenie politycznego charakteru represji, jaką była praca w kopalni, jest więc spełnieniem oczekiwania środowiska żołnierzy górników. Spełnieniem tego oczekiwania jest też przyznanie świadczenia za okres odpowiadający okresowi faktycznie wykonywanej pracy przymusowej, a więc za okres do końca 1959 r.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#StanisławBrzózka">Druga zmiana, naszym zdaniem bardzo istotna, dotyczy zamiany dodatku pieniężnego przysługującego żołnierzom górnikom do emerytury lub renty na świadczenie pieniężne. Będzie to więc świadczenie samoistne, otrzymywane bez względu na emeryturę lub rentę. Jest to rozwiązanie, które daje możliwość otrzymania świadczenia przez tych, którzy przeszli trud przymusowej pracy w kopalni, ale obecnie z różnych przyczyn losowych nie mają emerytury. Dotyczy to szczególnie starszych rolników, którzy nie przekazali gospodarstw następcom, nie mają emerytury. Szacuje się, że z możliwości otrzymania tego świadczenia skorzysta ponad 700 takich rolników.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#StanisławBrzózka">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera również propozycję przyznania ryczałtu energetycznego osobom uprawnionym do świadczenia pieniężnego oraz wdowom po żołnierzach górnikach. Dlatego głosować będziemy za odrzuceniem jedynego wniosku mniejszości, zmierzającego do nieprzyznawania tego ryczałtu.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#StanisławBrzózka">I wreszcie zmiana, która dotyczy grupy ludzi najbardziej poszkodowanych, tj. żołnierzy przymusowo zatrudnianych w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych. Przyznanie jednorazowych odszkodowań jest dla nich skromną rekompensatą za utracone zdrowie, za ciężką pracę w warunkach szczególnie szkodliwych. O zagrożeniu zdrowia nikt ich nie informował. Młodzi ludzie nie zdawali sobie sprawy, jak bardzo szkodliwa dla zdrowia jest ich praca. Jak szacuje Związek Represjonowanych Żołnierzy Górników, tzw. uranowców żyje dziś zaledwie około 200. Propozycja przyznania kwotowego, jednorazowego zryczałtowanego odszkodowania, zróżnicowanego w zależności od grupy inwalidztwa, będzie, jak już powiedziałem, pewną rekompensatą za utracone zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#StanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypomnę, że w pierwszym czytaniu omawianego dziś projektu wszystkie kluby zgodnie poparły projekt i kierunki proponowanych zmian. W dużym stopniu zgodne też było głosowanie nad projektem ustawy w Komisji Polityki Społecznej, o czym mówiła pani poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#StanisławBrzózka">Istotnym, wymiernym w złotówkach elementem nowelizacji jest ryczałt energetyczny. Ze względu na skutki finansowe dla budżetu we wniosku mniejszości proponuje się go skreślić.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#StanisławBrzózka">Wysoka Izbo! Są sprawy, które trzeba załatwić honorowo. Nie możemy ludzi represjonowanych w Polsce dzielić na lepszych i gorszych. Przymusowa służba wojskowa w kopalni była niewątpliwie represją polityczną. Tej ciężko doświadczonej przez los grupie starszych dziś ludzi należy się od państwa pomoc taka jak innym grupom ludzi represjonowanych. Emerytury i renty żołnierzy górników są z reguły na najniższym poziomie. Wielu z nich żyje w warunkach biedy.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#StanisławBrzózka">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego zdecydowanie opowiada się za uchwaleniem projektu ustawy, jest przeciwny wnioskowi mniejszości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Andrzeja Zapałowskiego o zabranie głosu w imieniu koła poselskiego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla kamiennego i zakładach wydobywania rud uranu jest poza zadośćuczynieniem materialnym ze strony niepodległego państwa polskiego także wyrazem szacunku dla tych, którzy wówczas jako młodzi chłopcy w okupowanym przez Związek Sowiecki kraju potrafili zachować honor i godną postawę. Zachowując taką postawę, nieśli wartości wolnej i niepodległej Polski, o którą walczyli ich rodzice, a niekiedy także oni sami. O ich wartości świadczy przecież fakt, iż w ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej dla tak wielu młodych ludzi wskazane było wpisanie się do struktur komunistycznego aparatu ucisku, a oni nie zrobili tego. Dlatego też niepodległe państwo winno chociaż w minimalnym stopniu moralnie i materialnie im to wynagrodzić.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna proponuję przyjąć projekt ustawy zaproponowany przez Komisję Polityki Społecznej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja dodam swój skromny głos za propozycją przyjęcia projektu ustawy, jednakże wraz z wnioskiem mniejszości. Część argumentacji, ze względu na którą będę popierał wniosek mniejszości, przedstawił pan poseł Leraczyk. Także poseł Kłak, inicjator tej ustawy, postawił parę istotnych pytań, na które Wysoka Izba musi odpowiedzieć. Czy procedując nad tą ustawą nie zapominamy o tych, których tu nie ma? A prawda jest taka, że gdyby przyjąć rozwiązanie zaproponowane przez wysokie komisje, to oznaczałoby to, może nawet byłoby zgodne z poczuciem sprawiedliwości, że przyznajemy ryczałt energetyczny, jakieś takie materialne namacalne świadczenie tym, których państwo totalitarne nie tylko usiłowało pozbawić honoru, ale wystawiło też na szwank ich zdrowie, ich pozycję zawodową. Jednakże musimy pamiętać również, że w zeszłym roku i w poprzednich latach uchwalaliśmy podobną ustawę dla około 300 tys. ludzi deportowanych na obce ziemie, na ziemie, na których reguły gry określał stan wojenny, a nierzadko psy gończe. Dla tych ludzi nie przewidzieliśmy takiego ryczałtu energetycznego i fakt, że oni tego nie podnoszą, choć już się zgłaszają do biur poselskich, nie zwalnia nas z obowiązku postawienia tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#JanRulewski">Jestem skłonny zmienić swoje stanowisko. Jestem skłonny przychylić się do wniosku i tych posłów, i przedstawicieli stowarzyszenia górników, obecnych na sali, jednakże chciałbym znać stanowisko rządu: realizowanie postulatu sprawiedliwości, zapisanego w konstytucji, spowodowałoby, że tą formą ryczałtu należałoby objąć jeszcze ok. 300 tys. pracowników przymusowo deportowanych poza granice Rzeczypospolitej. Jakie to wywołałoby skutki dla budżetu, począwszy od 1 stycznia przyszłego roku? Wysoka Izbo, ustawa jest tak skonstruowana, że w gruncie rzeczy może dobrze by się stało, żeby te świadczenia wpłynęły na rzecz represjonowanych już od 1 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#JanRulewski">Mam również pewną satysfakcję, Wysoka Izbo, że po raz pierwszy pojawia się namacalna, ustawowa rekompensata dla górników, którzy pracowali w kopalniach uranu. Myślę o jeszcze jednym powodzie do satysfakcji: wszyscy ci, którzy dzisiaj naruszają podstawowe, elementarne normy środowiska pracy, powinni pamiętać, że to już jest ostatnia zapłata, jaką państwo polskie ponosi nie za swoje winy. Dlatego uważam, że praca wysokich komisji, które szeroko spojrzały na problem i wskazały pewne kierunki, jeśli chodzi o to, co grozi tym wszystkim, którzy tych norm nie będą przestrzegać, jest pozytywna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dwóch posłów zgłosiło chęć zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chciałem poinformować, Wysoka Izbo, że od 5 minut powinna trwać przerwa. Jeżeli będziecie zdyscyplinowani, to nie przełożę tego punktu na po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Ryszard Zbrzyzny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#RyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać poseł sprawozdawcę, czy podczas prac komisji były rozważane inne okresy, rozszerzenie okresu obejmującego lata 1949–1956? Jak wiemy, w ustawie mamy rozszerzenie do 1959 r., a więc czy nie dyskutowano kwestii rozszerzenia tego okresu na przykład do roku 1970, być może do roku 1980, żeby zadośćuczynić wszystkim prześladowanym, wszystkim represjonowanym i czy temat zadośćuczynienia wszystkim osobom prześladowanym, represjonowanym w nowożytnej historii Rzeczypospolitej ma szanse kiedykolwiek, bądź w najbliższym czasie, zostać kompleksowo i ostatecznie rozstrzygnięty, rozwiązany ustawowo przez Wysoką Izbę?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#RyszardZbrzyzny">Drugie pytanie: Jak rozszerzenie tego okresu do roku 1959 wpłynie na wzrost liczby osób uprawnionych do dodatków, uprawnień itd., które wynikają z nowelizowanej ustawy i jakie z tego tytułu będą dodatkowe koszty budżetowe dla państwa?</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#RyszardZbrzyzny">Jeśli chodzi o ryczałt energetyczny, który wzbudza tutaj tak wiele kontrowersji, to chciałem zapytać, czy zasugerować, czy rozważano takie oto rozwiązanie, czy nie byłoby wygodniej zamiast tego ryczałtu energetycznego zwiększyć o przewidywaną kwotę otrzymywanego co miesiąc dodatku dla każdego z uprawnionych; byłoby to chyba prostsze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Janusz Zemke zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#JanuszZemke">Panie Marszałku! Chciałbym zadać dwa pytania. Pytanie pierwsze do pani poseł sprawozdawcy, a drugie - korzystając z obecności - do pana ministra Jacka Taylora.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#JanuszZemke">Pytanie pierwsze jest takie: wydłużamy okres do roku 1959 i teraz problem polega na tym, czy mamy pewność, że były wówczas tylko dwa rodzaje kopalń, czyli kopalnie węgla kamiennego i kopalnie wydobywające rudę uranu. Jeśli wydłużymy ten okres, może się okazać, że w tym czasie działała jakaś kopalnia węgla brunatnego czy też kopalnie innego typu. W związku z tym chciałbym zapytać, czy komisja dokładnie wyjaśniła, jakie typy kopalni działały w tamtym czasie. Chodzi o to, by nie powstała niezawiniona luka prawna.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#JanuszZemke">Pytanie drugie - korzystam z obecności pana ministra - jest następujące. Różne dyskusje i oczekiwania budzi sprawa dodatku energetycznego. Z jednej strony oczekuje się, by z tego dodatku korzystała coraz szersza grupa osób, ale z drugiej strony pojawiają się wątpliwości, które zgłaszano dzisiaj z tej mównicy. Stawiam pytanie - pytają o to kombatanci korzystający z tego dodatku - czy urząd kierowany przez pana ministra chce zachować te formy, czy też są przygotowane propozycje innego typu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pana Jacka Taylora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#JacekTaylor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę krótko ustosunkować się do wątpliwości i zastrzeżeń, które zostały zgłoszone. Przede wszystkim chcę powiedzieć, że rząd - tak jak zostało to przedstawione w pisemnym stanowisku - zasadniczo popiera projekt nowelizacji, co więcej, przygotowywał własną. Projekt poselski ubiegł projekt rządowy. Przyznaję, że projekt rządowy nie szedł tak daleko i stosunek rządu się nie zmienił. W takich granicach, w jakich chcieliśmy wnieść do laski marszałkowskiej projekt, popieramy szerszy projekt poselski. Rząd kieruje się przy tym zasadami sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#JacekTaylor">Najbliższy zagadnienia, o którym chciałbym krótko powiedzieć, był w swoim przemówieniu pan poseł Jan Rulewski. Zobligował mnie niejako, nawet żądając, abym przedstawił wyliczenie liczbowe, do czegoś więcej, mianowicie do ustosunkowania się do zagadnienia sprawiedliwości społecznej na tle sprawy nowelizacji ustawy dotyczącej żołnierzy górników. Nawiasem mówiąc, ustawa, która ma być obecnie znowelizowana, została uchwalona 2 września 1994 r., a więc liczy niespełna 5 lat. Ma być ona znowelizowana w tak szerokim zakresie, że należałoby się zastanowić, czy nie byłoby słuszniej napisać nową ustawę w miejsce starej. Skoro jednak jest nowelizacja, to trzeba powiedzieć, że przez te 5 lat sytuacja społeczna w naszym kraju, jego możliwości finansowe, nie zmieniły się aż w tak zasadniczy sposób, by usprawiedliwiało to pewną rewolucję w poglądach na zagadnienie, które zostało uregulowane 5 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#JacekTaylor">Rzeczywiście ustawa wymagała nowelizacji. Również Trybunał Konstytucyjny tego się domagał. Zmiany dotyczące preambuły - odnośnie do tego, że chodzi o represje, które miały miejsce z przyczyn politycznych - są kluczowe dla ustawy. W preambule stwierdza się, że przymusowe zatrudnianie żołnierzy zastępczej służby wojskowej w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu stanowiło szczególny rodzaj represji z przyczyn politycznych. To jest szalenie ważne. Ważna jest również sprawa wyemancypowania świadczenia, które się należy na mocy tej ustawy. Do tej pory było to świadczenie niesamoistne, teraz będzie to świadczenie pieniężne samoistne, niezależne od tego, czy uprawniony pobiera emeryturę bądź rentę. Ma to być świadczenie samoistne.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#JacekTaylor">Kwestia wydłużonego okresu, którego dotyczy ustawa. Oczywiście słusznie Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że ustawą trzeba objąć wszystkich, również tych, którzy zostali zaliczeni do grona cierpiących żołnierzy górników przed dniem 31 grudnia 1956 r. To jest orzeczenie Trybunału z 14 listopada 1995 r. W czasie obrad komisji sporne było to, czy przyjąć termin: do końca roku kalendarzowego 1958 r., czy też uwzględnić także rok 1959. Projekt przyjmuje dłuższy termin.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#JacekTaylor">Wszystkie te zmiany rząd oczywiście gorąco popiera. Popiera również bardzo zasadniczą zmianę, dotyczącą tych najbardziej poszkodowanych, o których popularnie mówi się „uranowcy”, to znaczy tych, co byli w kopalniach uranu i zostali najbardziej poszkodowani, napromieniowani. Im należy się przynajmniej to samo co pracownikom cywilnym, którzy byli zatrudnieni w tych kopalniach, bo pracowali tam nie tylko żołnierze górnicy, ale również pracownicy cywilni — i oni nie mieli żadnych trudności z udokumentowaniem pracy i uzyskaniem odszkodowań. Należy się to również żołnierzom górnikom i teraz to się stanie.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#JacekTaylor">Jeśli chodzi o ryczałt energetyczny, jest to szersze zagadnienie. Otóż od 31 maja 1996 r., a więc już kilka lat, istnieje ustawa o robotnikach przymusowych, to znaczy o ludziach, którzy w latach 1939–1945 byli wywiezieni do III Rzeszy lub do ZSRR na roboty przymusowe. Jest więc tu pewna analogia do sytuacji żołnierzy górników, którzy też pracowali w okropnych warunkach, być może porównywalnych z sytuacją w kopalniach na Uralu, gdzie wywożono Polaków w czasie wojny. Może były one lepsze, może były gorsze, w każdym razie nie było elementu wywozu. Otóż ustawa z 31 maja 1996 r. przyznaje represjonowanym w ten sposób, iż byli wywiezieni na roboty przymusowe, dodatek - jaki się obecnie należy żołnierzom górnikom, ale nie przyznaje im ryczałtu energetycznego, jak również w żaden sposób nie honoruje finansowo wdów po nich. Tymczasem te dwie sprawy mają się tyczyć żołnierzy górników. Postawi to na porządku dnia sytuację nierówności w prawie.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#JacekTaylor">Pan poseł Rulewski miał, moim zdaniem, rację, mówiąc, że jest ćwierć miliona osób, które podpadają pod przepisy ustawy z 31 maja 1996 r. o deportowanych do prac przymusowych. Ćwierć miliona uzyskało już uprawnienia, a jeszcze reszta wniosków wpływa, gdyż ustawa będzie działać do końca bieżącego roku. Jest pewna analogia między jednymi i drugimi, toteż ćwierć miliona osób powie nam za chwilę: nam też się to należy. Skoro pan poseł Rulewski zażądał ode mnie wyliczenia, zrobiłem je naprędce. W przypadku ćwierci miliona osób będzie chodziło o kwotę 2,1 mld zł - nie miliona, ale miliarda złotych rocznie. Bo trzeba policzyć około 70 zł miesięcznie razy 12 miesięcy razy ćwierć miliona osób. To się tyczy tych porównywalnych z naszymi...</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Płatne w jednym miesiącu?)</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#JacekTaylor">Nie, nie, już wyliczyłem za cały rok, pomnożyłem przez 12 miesięcy i to wychodzi 2,1 mld zł rocznie, w zaokrągleniu oczywiście. To nie jest wyliczenie precyzyjne, ale oddaje rząd wielkości. Natomiast w tej chwili dodatek należny żołnierzom górnikom pobiera, według informacji ZUS, około 45 tysięcy osób. Nie liczy się jeszcze w tej liczbie wdów. Jeżeli doda się do tego wdowy, te koszty będą, jak sądzę, wynosiły nie, jak podawał rząd w swoim stanowisku, około 45 mln zł rocznie, ale zapewne więcej, gdyż dojdzie nieznana bliżej liczba wdów. Ze względu na zasady sprawiedliwości w połączeniu z możliwościami państwa, bo pokrzywdzonych jest szalona masa i tylko niektórym z nich cokolwiek dajemy, bardzo proszę o wzięcie pod uwagę tych wszystkich okoliczności, które zgłosiłem w imieniu rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią poseł sprawozdawcę Ewę Tomaszewską.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Tak szybciutko, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć w miarę szybko panu posłowi Zbrzyznemu na pytanie o rozszerzenie okresu. Sprawa była analizowana dość dokładnie z udziałem przedstawicieli organizacji zrzeszających żołnierzy górników. Uznano, że okres do końca 1959 r. zamyka sprawę. To jest kwestia rozkazów, decydujących o skierowaniu żołnierzy górników do pracy. Te rozkazy mają daty, wiadomo, przez jaki okres żołnierze pełnili tę służbę. Wygląda na to, że po 1959 r. takich przypadków już nie było.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#EwaTomaszewska">O ile wzrośnie liczba osób po uwzględnieniu tych, którzy służyli później? Dokładnej liczby nie mamy, ale to jest niewiele w stosunku do grupy już objętej ustawą. Są tylko dość nieliczne przypadki osób, których ustawa nie obejmowała, a które były jednak skrzywdzone i nie ma żadnego racjonalnego powodu, aby traktować ich inaczej dlatego, że do tej szczególnej służby trafiły w okresie nieco późniejszym.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#EwaTomaszewska">Czy była rozważana sprawa powiększenia dodatku zamiast wypłacania ryczałtu? Wprost nie, ale to przecież właściwie wszystko jedno, czy kwotę nazwie się dodatkiem, czy ryczałtem, jeżeli wielkość jej będzie ta sama. Chodzi po prostu o rzeczywiste zwiększenie świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#EwaTomaszewska">Pan poseł Zemke pytał, czy to są tylko te kopalnie. Przedstawiciele żołnierzy górników nie widzieli potrzeby rozszerzenia tego na inne kopalnie, przedstawiali zresztą rozkazy, właśnie słynny rozkaz marszałka Rokossowskiego, który wymieniał określone kopalnie. Nie było z tym problemu.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#EwaTomaszewska">Jeśli chodzi o uwagę pana ministra Taylora, że lepiej było napisać nową ustawę: Być może tak, ale w trakcie dyskusji była postulowana przez komisję ustawa obejmująca całość tego rodzaju działań represyjnych, która by porządkowała w jakiś sposób relacje między grupami osób w różny sposób dotkniętych, czy to przez działania wojenne i udział w tych działaniach, czy to przez represje w tym czasie bądź późniejszym stosowane zarówno przez państwa okupacyjne, jak i przez reżim totalitarny w Polsce w latach czterdziestych i pięćdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#EwaTomaszewska">Myślę więc, że jeśli będzie się porządkować te przepisy, można to zrobić wszystko razem. Tutaj, chociażby ze względu na wiek i warunki bytowania osób dotkniętych tego rodzaju represją, potrzebne było zdaniem komisji działanie szybkie, przede wszystkim wnioskodawcy sami zadecydowali o tym, że w tym momencie trzeba takich zmian dokonać.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#EwaTomaszewska">Wydaje mi się, że na wszystkie pytania udało mi się odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jacek Taylor: Chciałbym tylko sprostować - pomyliłem się o trzy zera.)</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan minister pomylił się o trzy zera, proszę tylko powiedzieć, w którą stronę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JacekTaylor">Przepraszam, że muszę sprostować, ale wyliczając koszty panu posłowi Rulewskiemu z pośpiechu podałem 2,1 mld. Oczywiście chodzi o 2,1 mln zł, co i tak jest kwotą astronomiczną w skali kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję. Właśnie tak myślałem.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę do godziny 17.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 25 do godz. 17 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#StanisławZając">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#StanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce (druki nr 1115-A i 1249).</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Jana Rejczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu dwóch połączonych Komisji: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JanRejczak">Sejm na poprzednim, 54 posiedzeniu w dniu 9 lipca br. skierował w celu rozpatrzenia komisyjny projekt uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego (druk nr 1115-A) do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Pragnę przypomnieć Wysokiej Izbie, że w trakcie prac nad rządowym raportem „Ocena stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce” Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych postanowiła wystąpić z inicjatywą uchwałodawczą do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Rezultatem tych prac jest projekt uchwały Sejmu RP w sprawie bezpieczeństwa publicznego w Polsce. Sejm zapoznał się z projektem uchwały i z obszernym uzasadnieniem podczas sejmowej debaty na temat stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w dniu 8 lipca br. Już w trakcie debaty sejmowej, podczas przedstawiania projektu uchwały, zgłoszono kilka propozycji dokonania zmian i poprawek w uchwale. Także podczas prac połączonych komisji zgłoszono kolejne propozycje zmian i korekty poszczególnych zapisów uchwały. Przedstawiony dziś Sejmowi projekt uchwały zawarty w druku nr 1249 jednak tylko nieznacznie różni się od znanego już Sejmowi projektu uchwały zawartego w druku nr 1115-A.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#JanRejczak">Wysoka Izbo! Przedstawię teraz sprawozdanie z przebiegu prac połączonych komisji ze szczególnym uwzględnieniem naniesionych zmian i poprawek oraz zapoznam Wysoką Izbę z dwoma wnioskami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#JanRejczak">Wiele wątpliwości - także przedstawiciela Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - wzbudziły dwa zapisy uchwały. Pierwsza wątpliwość dotyczyła zapisu na str. 3 w pkt. 2, który brzmiał: „Najpilniej Rada Ministrów winna doprowadzić do ograniczenia biurokracji w Policji przez istotne zmiany w procedurze karnej, regulaminach Policji i wprowadzenie trybu zapiskowego”. Wskazywano, że istotne zmiany w procedurze karnej pozostają, jako materia ustawowa, w kompetencji parlamentu, a nie Rady Ministrów. Komisje zdecydowały, aby przedstawione zdanie zmienić i nadać mu brzmienie: „Najpilniej Rada Ministrów winna doprowadzić do ograniczenia biurokracji w Policji przez zaproponowanie istotnych zmian w procedurze karnej, regulaminach Policji i wprowadzenie trybu zapiskowego”.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#JanRejczak">Komisje, z uwagi na zbyt szczegółową kwestię dotyczącą wprowadzenia służby kontraktowej w Policji, ale z wyłączeniem służby w oddziałach prewencji - jak proponował jeden z posłów - postanowiły pozostawić dotychczasowy zapis. Komisja rozważyła i uznała za celowe pozostawienie kwestionowanego przez kilku posłów zapisu na str. 4 pkt 3. Zapis ten brzmi: „Sejm apeluje do Rady Ministrów o inicjatywę na rzecz rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających, ponieważ jest to jedna z bardziej skutecznych metod rozbijania zorganizowanych grup przestępczych”. Komisje nie podzieliły argumentacji, że Policja w Polsce ciągle nie jest przygotowana do korzystania w pełni z tych form operacyjnych, które uzyskała w ostatnich latach, a także, że pozostawienie tego zapisu sugeruje możliwość pozostawania poza wymiarem sprawiedliwości osób, które popełniły przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#JanRejczak">Kolejna zmiana przyjęta przez komisje i poparta przez przedstawiciela Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczy następującego zdania z pkt. 3 na str. 4: „Rada Ministrów także winna skoordynować pracę operacyjną prowadzoną przez różne służby podporządkowane kilku ministrom tak, aby mogły one w pełni i w odpowiednio krótkim czasie wzajemnie korzystać ze swej wiedzy dla zwalczania przestępczości”. Zaproponowano uzupełnienie tego zapisu stwierdzeniem, że Sejm wzywa Radę Ministrów do przedstawienia projektu ustawy o powołaniu urzędu centralnego koordynującego gromadzenie i wymianę informacji między służbami uprawnionymi do stosowania technik operacyjnych. W wyniku dyskusji komisje postanowiły dodać po ww. zdaniu z pkt. 3 następujące stwierdzenie: W tym celu m.in. niezwłocznie winien zostać przedłożony Sejmowi - dopowiem: przez Radę Ministrów - rządowy projekt ustawy, powołującej oddzieloną od struktur Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji agendę rządową.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#JanRejczak">Komisje wprowadziły również na wniosek zastępcy prokuratora generalnego niewielką modyfikację do pkt. 7 na str. 5 poprzez dodanie słów: oraz ustawie o prokuraturze. Uzupełnione zdanie przyjęło więc następujące brzmienie: „Zmiany prawne (w tym w procedurze karnej oraz ustawie o prokuraturze) i faktyczne winny doprowadzić do przejęcia pełnej odpowiedzialności za prowadzenie postępowania przygotowawczego przez Prokuraturę tak, by Policja mogła się zająć swoim istotnie ważnym zadaniem: wykrywaniem i poszukiwaniem sprawców przestępstw”.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#JanRejczak">Na koniec przedstawię Wysokiej Izbie wnioski mniejszości, zgłoszone do projektu uchwały w trakcie posiedzenia komisji i bezpośrednio po jego zakończeniu.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#JanRejczak">Wniosek pierwszy. Proponuje się skreślić w pkt. 3 na str. 4 pierwsze zdanie dotyczące rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających. Sens wniosku omówiłem przed chwilą. Dodam tylko, że w głosowaniu za przyjęciem tego wniosku opowiedziało się 2 posłów, 16 posłów było przeciw, a 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#JanRejczak">Drugi wniosek dotyczy pkt. 8 na str. 5, a poseł wnioskodawca proponuje, aby w miejsce dotychczasowego zapisu nadać następujące brzmienie pkt. 8: „Sejm uważa za wskazane, aby polityka kadrowa prowadzona w Policji zmierzała do profesjonalizacji zawodu policjanta i stabilizacji kadry”. Jako uzasadnienie do skreślenia pkt. 8 w dotychczasowym brzmieniu podawano następujące argumenty:</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#JanRejczak">1) prawo w Polsce nie penalizuje przynależności do Służby Bezpieczeństwa;</u>
          <u xml:id="u-192.11" who="#JanRejczak">2) dotychczasowy zapis może być rozumiany jako wycinek z tajnej instrukcji policji politycznej, wzywającej do ścigania określonej grupy zawodowej;</u>
          <u xml:id="u-192.12" who="#JanRejczak">3) dotychczasowy zapis spowoduje ponowną weryfikację w Policji, a także doprowadzi do weryfikacji w spółkach ochroniarskich, które nie są związane z resortem spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-192.13" who="#JanRejczak">W głosowaniu nad ww. poprawką za jej przyjęciem, a więc nadaniem nowego brzmienia pkt. 8, głosowało 8 posłów, 14 posłów było przeciw, zaś 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-192.14" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę poinformować, że w głosowaniu nad całością komisyjnego projektu uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego przez połączone Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka 14 posłów opowiedziało się za przyjęciem przedłożonej uchwały, nikt - co pragnę podkreślić - nie głosował przeciw, zaś 8 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-192.15" who="#JanRejczak">W imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka wnoszę o to, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić przedłożony w sprawozdaniu (druk nr 1249) projekt uchwały w sprawie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-192.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#StanisławZając">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Cygonika w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność poprzeć przedstawiony w drugim czytaniu przez sejmową Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych projekt uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#GrzegorzCygonik">Dwa tygodnie temu, podczas sejmowej debaty nad stanem bezpieczeństwa publicznego, powiało pesymizmem. Obywatele nie czują się bezpieczni w swoich domach, na ulicach, w miejscach pracy i wypoczynku. Wzrasta liczba przestępstw, przestępców i zorganizowanych grup mafijnych. Dlatego posłowie Akcji Wyborczej Solidarność będą bardzo stanowczo popierać wszelkie dążenia rządu koalicji Akcja Wyborcza Solidarność - Unia Wolności do poprawy stanu bezpieczeństwa publicznego. Ze szczególnym naciskiem będziemy popierać zawarty w druku sprawozdania komisyjnego postulat pilnego przeprowadzenia przez rząd analizy niezbędnych zmian w Kodeksie karnym, a w szczególności: zaostrzenia sankcji karnych za najbardziej brutalne przestępstwa, za przestępstwa popełnione w warunkach recydywy, wprowadzenia obligatoryjnej kary grzywny za przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści materialnych, wyeliminowania zawieszenia wykonania kary wobec wielokrotnego recydywisty. Będziemy także popierać rozszerzenie dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji i tworzenie centralnej ewidencji pojazdów, ewidencji kierowców, nowych dowodów rejestracji, nowych tablic pojazdów. Zaniechania, zwłaszcza w tej dziedzinie, uniemożliwiają skuteczniejsze zwalczanie kradzieży pojazdów, co przybrało rozmiar plagi społecznej.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#GrzegorzCygonik">Kluczem do realizacji uchwały będzie przedłożony przez Radę Ministrów, wraz z projektem ustawy budżetowej na rok 2000, projekt krajowego programu zwalczania przestępczości, skonsultowany wcześniej z samorządem terytorialnym. Program taki powinien zawierać propozycje niezbędnych zmian prawnych i organizacyjnych, zestawienie podmiotów odpowiedzialnych za ich przeprowadzenie, kalendarz oraz kilkuletni plan finansowania organów porządku publicznego, powiązany ze wzrostem efektywności ich działania. Zdaniem posłów AWS, dzięki temu istnieją możliwości istotnej poprawy bezpieczeństwa obywateli.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#GrzegorzCygonik">Jednocześnie klub Akcji Wyborczej Solidarność nie poprze w głosowaniu zgłoszonych wniosków mniejszości, gdyż zgadzamy się z przedłożeniem komisji, mówiącym że, po pierwsze, „Sejm apeluje do Rady Ministrów o inicjatywę na rzecz rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających, ponieważ jest to jedna z bardziej skutecznych metod rozbijania zorganizowanych grup przestępczych”, i po drugie, „Sejm uważa także za wskazane, aby polityka kadrowa prowadzona w Policji zmierzała do likwidacji istotnego wpływu na pracę tej formacji byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa”. Należy także, przy okazji procedury odnawiania koncesji, dokonać analizy działania firm ochroniarskich pod kątem możliwości wyeliminowania negatywnego wpływu na jakość ich pracy, jaki mogą wywierać byli funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Akcji Wyborczej Solidarność uważają, że przyjęcie tej uchwały umożliwi przyśpieszenie prac nad programami zwalczania przestępczości i że w konsekwencji przyczyni się do poprawy stanu bezpieczeństwa Polaków. Szanowni państwo, dzisiaj polską racją stanu jest to, ażeby Polakom zapewnić bezpieczeństwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Sobotkę w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#ZbigniewSobotka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwała w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego nie jest uchwałą samoistną. Jest to uchwała, która wynika z głębokiej analizy raportu o stanie bezpieczeństwa publicznego, o którym dyskutowaliśmy w Sejmie dwa tygodnie temu, a nad którym Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych dyskutowała dużo dłużej, bo na trzech posiedzeniach. Oczywiście, raport został dwa tygodnie temu przyjęty, natomiast uchwała została skierowana do dwu komisji: Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Wynikiem prac tych komisji jest przedstawiony Wysokiej Izbie projekt uchwały. Jest to uchwała krytyczna, wykazująca podstawowe braki tego typu dokumentu. Uchwała wykazuje zaniepokojenie Sejmu Rzeczypospolitej wzrostem przestępczości w wielu kategoriach przestępstw, a także spadkiem wykrywalności, co trzeba powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#ZbigniewSobotka">Minister spraw wewnętrznych nie może ograniczać się do powiedzenia w Sejmie tylko tego, że przestępczość będzie rosła. Rozumiałem rok temu wypowiedź ministra spraw wewnętrznych i administracji pana Janusza Tomaszewskiego tak, że jest to taka retoryka towarzysząca zawsze nowemu ministrowi spraw wewnętrznych, który mówi, że jeszcze chwilowo nie może zatrzymać przestępczości, bo to spadek po poprzedniej ekipie, która też nie wszystko zrobiła i nie wszystkiego dopełniła. Ale po prawie dwóch latach rządów należałoby się spodziewać, że minister niekoniecznie będzie prezentował to stanowisko przez cztery lata; że dzisiaj raz użył tego retorycznego sformułowania, ale drugi raz już go nie użyje. Myślę, że od ministra spraw wewnętrznych i administracji, który konstytucyjnie odpowiada za bezpieczeństwo publiczne, należy oczekiwać, iż chciałby wskazać, jakimi metodami, za pomocą jakich działań chciałby zmienić dzisiejszy obraz i sytuację, którą mamy, że tak powiem, w kwestii przestępczości, nie tylko przestępczości zorganizowanej, ale w wielu kategoriach przestępstw - że będzie chciał zmienić ten czarny obraz, który został zarysowany nie tylko przez media, nie tylko przez opozycję, obraz, który przede wszystkim objawiał się w głosach krytycznych koalicji rządzącej. Musi minister zarysować perspektywę, powiedzieć, co zrobi rząd, czego oczekuje od Sejmu, ale przede wszystkim przedłożyć jakieś inicjatywy legislacyjne. Po dwóch latach sprawowania władzy to nie może być pustka programowa. A myślę, że - i trzeba to uczciwie powiedzieć - koalicja rządząca w dziedzinie zwalczania przestępczości nie zrobiła tutaj nic. Jest pustka programowa, nie ma żadnej inicjatywy legislacyjnej w tej dziedzinie. Oczywiście dlatego też uważamy, że uchwała ta wychodzi naprzeciw oczekiwaniom i Sojuszu Lewicy Demokratycznej, i opozycji. Myślę, że jest to przykład tego, jak w kwestiach ważnych dla państwa można się porozumieć. Dlatego też Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie tę uchwałę popierał.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#ZbigniewSobotka">Myślę, że należy tę uchwałę potraktować także jako pewien impuls czy nadanie właściwego kierunku i podpowiedź dla rządu, czego Sejm oczekuje właśnie od niego. Wyrażam nadzieję, że przyjęcie przez Sejm uchwały, nad którą dziś debatujemy, zapoczątkuje w tej kadencji Sejmu - późno, bo późno, ale lepiej późno niż wcale - merytoryczną współpracę całego parlamentu w celu poprawy bezpieczeństwa obywateli. W tym duchu opowiadamy się za proponowanym w niej sposobem myślenia, kierunkiem działania, z jednym wyjątkiem, o którym za chwilę. Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa bowiem, że potrzebna jest zmiana naszego sposobu myślenia w kwestiach bezpieczeństwa i porządku publicznego. Celem i punktem odniesienia powinno być dla nas bezpieczeństwo pojedynczego obywatela, o określonym imieniu i nazwisku, żyjącego swoim własnym życiem, mającego swoje konkretne miejsce w społeczeństwie, określone prawa i powinności obywatelskie. Przed nami cztery wielkie, strategiczne zadania w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#ZbigniewSobotka">Po pierwsze, podniesienie poprzeczki, prowadzenie na wysokim profesjonalnym poziomie działań w sferze zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i zwalczania przestępczości, osiągnięcie, najdalej w ciągu kilku lat, średniego standardu zachodnioeuropejskiego w zakresie standardów prawnych, procedur służbowych, procedur postępowania w kontaktach z obywatelami, dowodzenia i zarządzania służbami resortu spraw wewnętrznych oraz indywidualnych umiejętności funkcjonariuszy służb mundurowych.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#ZbigniewSobotka">Po drugie, pełne zastosowanie i wykorzystanie nowoczesnej techniki i technologii w zakresie informatyki, w tym techniki komputerowej, nowoczesnego oprogramowania sprzętu komputerowego, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb łączności oraz procesów uzyskiwania, przechowywania i przetwarzania informacji dla potrzeb przeciwdziałania zagrożeniom i zwalczania przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#ZbigniewSobotka">Po trzecie, stworzenie nowoczesnego systemu finansowania całej sfery zapewniania bezpieczeństwa obywateli i zwalczania przestępczości - zarówno przez budżet, jak i z innych źródeł - w oparciu o kryteria efektywności działania i racjonalności wydatków, a także przy zapewnieniu demokratycznej kontroli nad hierarchią ustalania priorytetów odnośnie do nakładów finansowych w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#ZbigniewSobotka">I po czwarte, opracowanie i wdrożenie ogólnopolskiego systemu wspierania i wyróżniania przez społeczeństwo grup obywateli aktywnych w zapewnianiu sobie i innym bezpieczeństwa, z zaangażowaniem właściwych komisji sejmików wojewódzkich i rad powiatów. Najważniejszym zaś dziś probierzem oceny naszych intencji i naszej skuteczności powinno być poczucie upływu czasu; choćby z uwagi na zdarzenia minionych dwóch tygodni jesteśmy bogatsi o kolejne drastyczne i dramatyczne doświadczenie zagrożeń życia, zdrowia obywateli. Miejmy więc świadomość, że ta droga znaczona jest krwią ofiar - zróbmy w tej sprawie coś konkretnego, i to szybko.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#ZbigniewSobotka">Na posiedzeniu połączonych Komisji: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka zgłosiłem również inne uwagi, ale zgłosiłem także poprawkę mniejszości. Dotyczy ona omawianego przez pana posła sprawozdawcę Rejczaka pkt. 8 tej uchwały w brzmieniu: „Sejm uważa także za wskazane, aby polityka kadrowa prowadzona w Policji zmierzała do likwidacji istotnego wpływu na pracę tej formacji byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Należy także - przy okazji procedury odnawiania koncesji - dokonać analizy działania firm ochroniarskich pod kątem możliwości wyeliminowania negatywnego wpływu na jakość ich pracy, jaki mogą wywierać byli funkcjonariusze SB”. Pan poseł sprawozdawca rzetelnie oddał tok dyskusji na forum obu połączonych komisji, ja zaś chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na kilka aspektów. Chciałbym je w tej dyskusji podnieść, aby przekonać państwa do ewentualnej zmiany redakcji. Chciałbym, żebyśmy odeszli od polityki i spróbowali spojrzeć na ten zapis nieco inaczej. Mianowicie minęło dziesięć lat prawie od początku transformacji ustrojowej, którą przeprowadziliśmy w naszym kraju, i myślę, że czas najwyższy odejść od tej formuły polowania, tropienia esbeków, szukania takich negatywnych wpływów w różnego rodzaju formacjach zmilitaryzowanych, a także dalej, w spółkach ochroniarskich. Chcę powiedzieć, że w 1990 r. odbyła się weryfikacja i ci, którzy zostali negatywnie zweryfikowani, mają zakaz podejmowania pracy w resorcie spraw wewnętrznych, w Urzędzie Ochrony Państwa, także w Policji, Straży Granicznej, a nawet w Państwowej Straży Pożarnej. Więc tego typu zapory... Myślę, że powinniśmy odejść od tego, zrezygnować z takich poszukiwań. Oni nie mogą znaleźć zatrudnienia w resorcie spraw wewnętrznych, więc szukają zatrudnienia gdzie indziej - w prywatnych spółkach, nierzadko w spółkach ochroniarskich. I dzisiaj nie widzę formuły prawnej, którą mielibyśmy nakazać w tej uchwale rządowi do wykonania, to, aby w trakcie weryfikacji tych spółek ochroniarskich patrzeć pod kątem udziału w nich pracowników służby bezpieczeństwa. Wydaje mi się, że to jest dzisiaj niewykonalne. I po co takie martwe zapisy?</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#ZbigniewSobotka">Proponuję, aby odejść od tego zapisu politycznego, a przejść do merytorycznego. Zgłosiłem poprawkę mówiącą o tym, aby spojrzeć na to nieco inaczej. Zaproponowałem następujące brzmienie pkt. 8: Sejm uważa za wskazane, aby polityka kadrowa prowadzona w Policji zmierzała do profesjonalizacji zawodu policjanta i stabilizacji kadry. Należy także przy okazji procedury odnawiania koncesji dokonać analizy działania firm ochroniarskich pod kątem znajomości prawa i innych kwalifikacji zawodowych osób w nich zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#ZbigniewSobotka">Chciałbym, kiedy będzie się wypowiadał przedstawiciel rządu, dowiedzieć się, jakie jest stanowisko rządu w tej sprawie. Bo na posiedzeniu komisji pan minister Brochwicz, jeszcze przed moim wystąpieniem i w ogóle zakwestionowaniem, i zmianą redakcji tego punktu, zaprezentował stanowisko zbieżne, to znaczy zaproponował wykreślenie pkt. 8 jako czegoś, co rządowi także nie leży i na co rząd zwraca uwagę. Jeśli tak to się dzieje, to myślę, że przedstawiciele koalicji rządzącej i rząd przekonają własnych posłów do poparcia tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#ZbigniewSobotka">Oczywiście, tak jak powiedziałem, proponujemy przyjęcie projektu uchwały. Sojusz Lewicy Demokratycznej na tym etapie prac nad tą uchwałą popiera zdecydowanie wszystkie punkty zapisane w tej uchwale. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Andrzeja Potockiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#StanisławZając">Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Józefa Zycha o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Można bez przesady powiedzieć, że obecny tydzień w Sejmie to tydzień, w którym dominować będą problemy bezpieczeństwa. Dziś mówimy o projekcie uchwały. Rzecznik praw obywatelskich w swoim sprawozdaniu rocznym zwraca uwagę na poczucie zagrożenia, jakiego doświadczają obywatele. Najwyższa Izba Kontroli w swoim sprawozdaniu, które będziemy rozpatrywać, porusza problematykę przestępczości gospodarczej. A więc, jeżeli zestawimy te trzy dokumenty, to zobaczymy, jak poważnym problemem dla dzisiejszej Polski jest przestępczość. Stąd też debata, którą odbyliśmy po informacji rządu, ma istotne znaczenie, a może ona spełnić swoje zadanie pod warunkiem, że istotnie wyciągnięte zostaną odpowiednie wnioski, a w szczególności - tak jak się proponuje w uchwale - zostaną podjęte organizacyjne i legislacyjne działania zmierzające do poprawy efektywności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#JózefZych">Rzecz jasna, że ten obszerny projekt uchwały nie oddaje tego wszystkiego, o czym była mowa na tej sali. Na przykład w projekcie uchwały brak jest odniesienia się do sytuacji sądów, do wyroków, do ciągnącego się często bardzo długo postępowania sądowego, a przecież o tym wszystkim była tutaj także mowa.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#JózefZych">Chciałbym zwrócić uwagę na problem, który jest podnoszony w projekcie uchwały, a mianowicie, iż Sejm uważa za szczególnie pilne przeprowadzenie przez rząd analizy niezbędnych zmian w Kodeksie karnym, a w szczególności zaostrzenia sankcji karnych za najbardziej brutalne przestępstwa itd. Koresponduje to ściśle z wcześniejszą uwagą komisji, zawartą w projekcie uchwały, iż społeczeństwo polskie krytycznie ocenia kodyfikacje karne, które są uważane za zbyt liberalne. W sprawozdaniu - bardzo rzeczowym - pana posła zabrakło mi tylko jednego: co na to rząd? Stwierdziliśmy przecież w raporcie, iż Ministerstwo Sprawiedliwości wzywało, żeby spokojnie, bez emocji ocenić tę sytuację, a potem dopiero ewentualnie się zastanowić. Stwierdzenie, że jest to pilne, absolutnie nie wystarczy. Wychodząc z kolejnej debaty, powinniśmy mieć pełną świadomość tego, w jakim czasie i w jakim kierunku powinny pójść te kodyfikacje i rząd w terminie zakreślonym przez Sejm powinien przedłożyć taki program kodyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#JózefZych">Jednym z problemów poruszonych w projekcie uchwały jest sprawa możliwości dożywotniego pozbawienia prawa jazdy nietrzeźwych sprawców wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#JózefZych">Chciałbym przy okazji zwrócić uwagę na bardzo ważne zagadnienie, mianowicie na wypadki drogowe w Polsce w ogóle; było ich w poprzednim roku ok. 65 tys., przy czym - jak oceniają placówki naukowe, które zajmują się tym zagadnieniem - 32% wypadków drogowych to wypadki spowodowane stanem naszych dróg. Jaki jest stan naszych dróg - wiemy; a przy tym ciągle zapowiadane budowy autostrad, przedłużanie terminów, stawianie nowych warunków itd. Sądzę, że na to zagadnienie należy także zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#JózefZych">W projekcie uchwały zwraca się także - i słusznie - uwagę na to, że w celu uczynienia państwa bardziej efektywnym w dziedzinie bezpieczeństwa niezbędna jest zmiana wzajemnych relacji między ministerstwami spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, a także między służbami podległymi tym resortom, a więc prokuraturą i policją.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Takie stwierdzenie występuje w Polsce co najmniej od 20 lat. Gdybym sięgnął do różnych koncepcji, a w szczególności do prowadzonych w środowiskach prawniczych narad dotyczących ścigania przestępczości i relacji wzajemnych między prokuraturą a policją - to można było to stwierdzić 20 lat temu, 10 lat temu i dziś stwierdzamy to samo. Powstaje wobec tego pytanie: kiedy wreszcie te relacje zostaną prawidłowo ustalone i jakie to mają być relacje, bo wciąż mówimy tu o zmianach, o reorganizacji, o nowych zadaniach prokuratury, ale co jakiś czas to wszystko wraca do pewnego stanu. I nie jest to problem dzisiejszego rządu, dzisiejszej koalicji. To jest problem, który występuje od wielu lat i czas najwyższy spojrzeć na stabilność prokuratury, policji, sądownictwa z punktu widzenia absolutnie obiektywnego i jednocześnie przez pryzmat przede wszystkim interesu państwa, a nie interesu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela pogląd, że należy utworzyć centralną ewidencję pojazdów, ewidencję kierowców, nowych dowodów rejestracyjnych itd. O tym była mowa także w czasie rządów poprzedniej koalicji. Natomiast, jak się okazuje, postępy są niewielkie, a można było jednak na tym odcinku wiele zrobić, bo przecież tym zagadnieniem zainteresowane są zakłady ubezpieczeń. Wiemy o ostatnich dyskusjach wokół PZU, o przejęciu przez jedną z niemieckich spółek wykazu naszych ubezpieczonych itd. Gdyby więc było ścisłe współdziałanie i wykorzystanie także środków prewencyjnych zakładów ubezpieczeń, można by na tym odcinku wiele zrobić. Podzielam zatem pogląd, że w Polsce powinna być pełna koordynacja, o charakterze interdyscyplinarnym, gdy chodzi o zwalczanie przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#JózefZych">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosować za przyjęciem poprawki w pkt. 3, a więc na str. 4. Rozumiemy, że organy powołane do ścigania powinny wykorzystywać wszystkie legalnie dostępne i sprawdzone środki. Natomiast nie podzielamy poglądu, aby to Sejm miał apelować do Rady Ministrów o inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Kiedy poddamy projekty uchwał analizie z punktu widzenia zadań, przepisów prawnych, to budzą się wątpliwości. Jakie wątpliwości? Jeżeli Sejm zajmuje się określoną dziedziną i kończy się to tylko apelem do rządu bez określenia terminów oraz wskazania, czego się oczekuje, to to wszystko okazuje się bardzo ogólne i potem bardzo łatwo wytłumaczyć się z takiej uchwały. W moim przekonaniu - i nie tylko w moim - jeżeli Sejm podejmuje uchwałę, to musi ona z punktu widzenia formalnoprawnego i legislacyjnego określać - szczególnie uchwała - zadania, terminy i to wszystko, co jest możliwe do wyegzekwowania.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#JózefZych">Sejm poprzedniej kadencji podjął 6 uchwał w sprawach rolnictwa. Po przeanalizowaniu okazało się, że tylko w połowie uchwały te zostały zrealizowane. A więc są to dokumenty, które tworzymy tylko po to, by siebie zadowolić, by pokazać, jaką mamy wiedzę, jak pracowaliśmy, lecz do niczego w sumie nie prowadzą. Należy podchodzić do tych spraw przede wszystkim z punktu widzenia odpowiedzialności Izby. Jeżeli podejmujemy temat, tworzymy prawo, to powinniśmy oczekiwać, że ci, którzy są odpowiedzialni, wywiążą się z tego. Oczywiście wtedy Sejm pomaga. Nie wyobrażam sobie takiej sytuacji, kiedy rząd, konstytucyjnie odpowiedzialny, mający określone zadania, zamiast występować do Sejmu z określonymi propozycjami czy wnioskami, apeluje o takie czy inne zachowanie. Tak więc w tym zakresie powinniśmy być bardziej precyzyjni, przede wszystkim odpowiedzialni.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Mam nadzieję - i tę nadzieję wyraża także klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - że poważne podejście wszystkich ugrupowań reprezentowanych w Sejmie do debaty o bezpieczeństwie może być poważnym przyczynkiem do poprawy stanu bezpieczeństwa i zlikwidowania wielu zagrożeń, pod jednym warunkiem: że to nie będzie akcyjność i że za rok znowu nie powrócimy do podobnych tematów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się ustosunkować do projektu uchwały, stwierdzając najpierw — w ślad za panem posłem Zychem oraz panem posłem Cygonikiem — iż dobrze się stało, że wzrasta świadomość, iż stan bezpieczeństwa to jest polska racja stanu. Rzeczywiście, stan bezpieczeństwa obywateli, co za tym idzie także bezpieczeństwa państwa, to jest polska racja stanu. Jaki jest, Wysoka Izbo, stan polskiej racji stanu w takim razie? On jest właśnie taki, jaki jest stan bezpieczeństwa polskiego obywatela — katastrofalny. Mam wrażenie — a uczestniczę, w różnym stopniu i w różnym trybie, w tych dyskusjach co najmniej od 10 lat — że mamy tutaj często do czynienia bądź z dyskusją udawaną, bądź dyskusją niekompetentną.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AntoniMacierewicz">W szczególności chcę zwrócić uwagę na pkt 3 uchwały, w którym stwierdza się: „Sejm apeluje do Rady Ministrów o inicjatywę na rzecz rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających (...)”. Chciałbym zapytać wnioskodawców, czy zdają sobie sprawę z tego, co to są materiały obciążające?</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AntoniMacierewicz">Otóż, Wysoka Izbo, są dwa terminy, których się w pracy operacyjnej w tej sprawie używa - materiały obciążające i materiały kompromitujące. To są dwie różne sytuacje. Materiały kompromitujące dotyczą sfery prywatnej człowieka, materiały obciążające dotyczą działalności przestępczej. Gdybyśmy więc to zaakceptowali, gdyby Izba to uchwaliła, oznaczałoby to, że apelujemy do Rady Ministrów, aby wyraziła zgodę na to, by policja mogła przechodzić do porządku dziennego nad popełnianiem przestępstwa i w oparciu o taką wiedzę werbowała agenturę. Czyli, krótko mówiąc, by legalizowano w Polsce funkcjonowanie grup przestępczych. To jest po prostu, nie powiem: w państwie prawa, bo w Polsce od 10 lat mówi się o państwie prawa, im mniej jest prawa, tym więcej się mówi o państwie prawa, ale to jest w Polsce - i, mam nadzieję, będzie - niedopuszczalne. Tego zresztą nigdzie nie ma, takich regulacji nigdzie nie ma. W Stanach Zjednoczonych, które poszły w tej sprawie najdalej, jest to możliwe w wyjątkowych wypadkach i zawsze pod kontrolą prokuratora. Zresztą badania, które tam są przeprowadzane, wskazują na to, że rzeczywiście odchodzi się od tego systemu, bo okazał się on nie wydajny, tylko destrukcyjny dla wewnętrznego funkcjonowania aparatu policyjnego. A tutaj my prosimy Radę Ministrów, by zgodziła się na wydanie takiego zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AntoniMacierewicz">Ale jest i drugi aspekt tego zagadnienia, nie tylko ściśle prawny - aspekt związany ze stanem aparatu ścigania, z którym mamy do czynienia obecnie. Wielokrotnie występowałem w tej Izbie, a także w innych sytuacjach, przestrzegając, że tolerowanie oparcia budowy aparatu bezpieczeństwa Polski niepodległej na strukturze dawnej Służby Bezpieczeństwa będzie prowadziło do katastrofy. Z przykrością muszę powiedzieć, że te słowa się sprawdzają. Co roku Wysoka Izba i polski podatnik przeznaczają więcej pieniędzy na policję. Zwłaszcza widać to w budżetach, od kiedy władzę w Polsce objęła koalicja AWS-Unia Wolności. Co roku więcej wydajemy na policję. Nigdy policja i ministerstwo spraw wewnętrznych nie dostawały tak dużo pieniędzy z przeznaczeniem na ochronę bezpieczeństwa, jak dostają obecnie. I co roku, proszę państwa, jest więcej przestępstw. Co roku jest więcej przestępstw. Można powiedzieć, że każda złotówka, którą wyjmuje obywatel, żeby dołożyć do tego budżetu, oznacza, nie wiem, skradziony samochód, jedno więcej przestępstwo. Przecież to jest sytuacja zupełnie niedopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#AntoniMacierewicz">Oficjalnie przekazano nam informację - przekazał ją pan komendant Michna - że w policji obecnie jest blisko 10%, ponad 7 tys. osób, które były pracownikami Służby Bezpieczeństwa, w tym, o ile dobrze pamiętam tę statystykę, 2 tys., panie pośle Sobotka, które nie przechodziły weryfikacji. Tak naprawdę ten stan rzeczy jest inny, jest dużo gorszy. Ponad 20% ludzi pracujących w Policji miało związki ze Służbą Bezpieczeństwa, dlatego że w latach osiemdziesiątych, gdy zbliżał się tzw. przełom rekonstrukcyjny, jak pan poseł Sobotka powiedział, czy...</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Transformacyjny.)</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#AntoniMacierewicz">O, właśnie, transformacyjny. W miarę tego, jak się zbliżał ten przełom, ludzie ze Służby Bezpieczeństwa przechodzili do Milicji Obywatelskiej, wiedząc, że tam nigdy nie będzie weryfikacji. I rzeczywiście jej nie było. Transformacja ich zastała już w Milicji Obywatelskiej, w związku z tym odnotowani są jako pracownicy Milicji Obywatelskiej. Ale faktycznie większość pracowników służb technicznych wywodzi się ze Służby Bezpieczeństwa i wszyscy, którzy się tą problematyką zajmują, dobrze o tym wiedzą. A więc faktyczny stan jest dużo gorszy. Jeszcze gorszy jest w kadrze kierowniczej.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#AntoniMacierewicz">Wysoka Izbo! Przecież jesteśmy w takiej sytuacji, iż, panie pośle Sobotka, w 10 lat po transformacji, jak mówią jedni, po odzyskaniu niepodległości, jak chcieliby, bardzo chcieliby mówić inni - ja też bym bardzo chciał, żeby tak można było ten moment nazwać - w 10 lat po tym najwyżsi funkcjonariusze Policji w Polsce wywodzą się z ZOMO. Czy pan sobie to wyobraża w Polsce niepodległej po 1918 r.?</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Sobotka: Ja w to nie wierzę.)</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#AntoniMacierewicz">Czy ktoś z panów sobie wyobraża taką sytuację, żeby w 10 lat po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. najwyżsi funkcjonariusze Policji wywodzili się z aparatu opresji z okresu poprzedniego? No przecież to jest po prostu niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#AntoniMacierewicz">Chcę mówić z całym szacunkiem dla ciężkiej, odpowiedzialnej, dramatycznej pracy Policji - wymaga ona szacunku, posłuchu i solidarności każdego obywatela, całego społeczeństwa. Ale szacunek, solidarność, współpraca będą możliwe tylko wtedy, jeżeli będzie to aparat Polski niepodległej. I to powinno znaleźć się w obszarze najżywotniejszych interesów i ministerstwa spraw wewnętrznych, i rządu Rzeczypospolitej, i Komendy Głównej Policji. A czasami mam wrażenie, że w tej podstawowej sprawie dla polskiej racji stanu rozmawiamy zupełnie innym językiem; jakby władze aparatu bezpieczeństwa skupiały się na obronie dawnych ludzi tego aparatu, Służby Bezpieczeństwa, co jest przecież absurdalne.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#AntoniMacierewicz">Wysoka Izbo! Chcę podkreślić dwie kwestie. Wykreślenie tego pierwszego zdania w pkt. 3 - w którym dopuszcza się tolerowanie grup przestępczych, o których wiadomo, że w dużej mierze wywodzą się z dawnego aparatu Służby Bezpieczeństwa i są z nim związane - jest absolutnie konieczne. Chcę jeszcze na zakończenie zwrócić uwagę, że istnieje raport Najwyższej Izby Kontroli, który ewidentnie wskazuje na to, że w zespołach Policji zajmujących się walką z przestępczością zorganizowaną mamy do czynienia z bardzo wieloma kontrowersyjnymi sytuacjami; są tam problemy związane przede wszystkim z płynnością kadr, a także z innymi kwestiami, których nie chcę tu poruszać. Pan komendant Michna zna ten raport. Sprawa ta jest groźna i świadczy o kontrowersyjności sytuacji w aparacie Policji zajmującym się przestępczością. A zatem dawanie jeszcze jednego narzędzia - jest to trudne, delikatne i może doprowadzić do wykrzywienia sytuacji w bezpieczeństwie publicznym - jest według mnie niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#AntoniMacierewicz">Dlatego apeluję o uwzględnienie tego wniosku. Złożę go osobno na piśmie. Wniosek dotyczy zdania pierwszego, w którym dopuszcza się pracę operacyjną w oparciu o materiały obciążające, czyli przestępcze - chodzi o to, by nie było to możliwe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#StanisławZając">Bardzo proszę o przedstawienie sygnalizowanej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#StanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#StanisławZając">Zamiar przedstawienia pytań zgłosili panowie posłowie Jan Chmielewski i Jan Kulas.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#StanisławZając">Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza ponadto zamiar przedstawienia pytania?</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#StanisławZając">Pani poseł Kleitz-Żółtowska, pan poseł Sobotka.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#StanisławZając">Zamykam listę posłów.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Chmielewskiego, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana komendanta głównego Policji. Jaki jest stosunek Komendy Głównej Policji - myślę też o komendach wojewódzkich - do programów prewencyjnych? Szczególnie chodzi mi tu o program: Bezpieczne miasto, osiedle, szkoła. Bo to wydaje się istotne, jeżeli mówimy o bezpieczeństwie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#StanisławZając">O przedstawienie pytania proszę pana posła Jana Kulasa, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę zadać kilka pytań, bo trudno powiedzieć, czy obecnie jest większa, pilniejsza i ważniejsza sprawa niż bezpieczeństwo obywateli. To rzeczywiście kwestia, która dotyczy racji stanu. W tym sensie pogląd ten podzielam.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JanKulas">Chciałbym przejść do pytań szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#JanKulas">Pytanie pierwsze. Wydaje mi się, że w tej chwili bardzo wiele zależy jednak od podniesienia sprawności, skuteczności działania Policji; jeżeli jest to możliwe. Dlatego zapytuję, jak rozumieć zapisy tej ważnej uchwały, które mówią o uproszczeniu procedur, o zmianach w regulaminach Policji i wprowadzeniu tzw. trybu zapiskowego w jej działalności. Jak by to działało w praktyce i kiedy będą konkretne propozycje w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#JanKulas">Drugie pytanie - kwestia dotycząca firm ochroniarskich. Czy Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ma pełną informację na temat działalności firm ochroniarskich? Jak jest w nich przestrzegane prawo, jak stosuje się system prawny? Czy jest możliwe współdziałanie między tymi firmami a Policją?</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#JanKulas">Trzecie pytanie. Czy w tej uchwale są elementy współdziałania, co w naszym Sejmie jest niezwykle rzadkie, chodzi o przedstawicieli opozycji i koalicji rządzącej? Wydaje mi się, że w tej kwestii należałoby postępować konsekwentnie. Jak pan minister zapatruje się na takie współdziałanie? Jakie byłyby możliwe dalsze działania, wspólne inicjatywy, aby takie ponadpartyjne, ponad polityczne współdziałanie w zakresie przywrócenia elementarnego bezpieczeństwa obywateli mogło być skuteczne? Ostatnie pytanie. Na ile realny będzie zapis naszej uchwały? Podzielam pogląd marszałka Zycha, że najpiękniejsza, najbardziej ciekawa uchwała, jeśli nie zapewni się środków finansowych, organizacyjnych i innych, nie wystarczy. Proponuje się w tej uchwale, aby Rada Ministrów razem z projektem ustawy budżetowej przedłożyła projekt krajowego programu zwalczania przestępczości. Jaki to będzie pakiet działań legislacyjnych, organizacyjnych i innych inicjatyw, które mogą być złożone, jak wynika z terminów konstytucyjnych, w ciągu najbliższych 2, 3 miesięcy, aby taki dojrzały, spójny program, krajowy program zwalczania przestępczości, mógł być Sejmowi przedstawiony? Na ile to zadanie jest realne, wykonalne? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#StanisławZając">O przedstawienie pytania proszę panią poseł Marię Kleitz-Żółtowską z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MariaKleitzŻółtowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałam zadać pytanie panu komendantowi głównemu. Nie ulega wątpliwości, że jednym z elementów bezpieczeństwa jest skuteczne przeciwdziałanie narkomanii, szczególnie w tym jej najdramatyczniejszym wymiarze dotyczącym dzieci i młodzieży. Z wielkim uznaniem i szacunkiem odnoszę się do szeregu inicjatyw resortu, zarówno w zakresie ścigania, jak i prewencji, obowiązujących programów, które są wdrażane w tej dziedzinie. Niemniej jednak efekty są mniejsze niż oczekiwania. Z tej trybuny grupa posłów postulowała zmianę ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, opierając się głównie na sygnałach od organów ścigania, które stwierdzały, że zapis tej ustawy, eliminujący karanie i ściganie w wypadku posiadania małej ilości narkotyku, jest ogromną przeszkodą w skutecznym przeciwdziałaniu narkomanii, szczególnie w wypadku przestępstw nakierowanych na dzieci i młodzież. Pół roku temu, czy może trochę dawniej, resort odniósł się do nowelizacji tej ustawy z ogromnym dystansem. Czy po doświadczeniach kolejnych miesięcy stosunek organów ścigania do tej nowelizacji się zmienił? Jakie będzie stanowisko rządu wobec tej nowelizacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Zbigniewa Sobotkę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#ZbigniewSobotka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam pytanie do przedstawiciela rządu, który będzie się wypowiadał w tej kwestii. Chciałbym, aby powiedział on, jaka jest skala zagrożenia, o której mówił pan poseł Macierewicz, to znaczy jaki faktycznie wpływ mają byli funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa na pracę Policji. Ilu jest takich funkcjonariuszy, ilu ich jest w kierownictwie, bo to jest zasadnicza kwestia. Wydaje mi się, że nie jest tak, jak mówi pan poseł Macierewicz, że nie jest to zjawisko tak ogromne. Mam negatywny stosunek do tego typu postępowania z ludźmi, do dokonywania kolejnych weryfikacji 10 lat po fakcie. Chcę powiedzieć, że weryfikacje w Urzędzie Ochrony Państwa miały negatywne skutki dla funkcjonowania nowej formacji, jaka powstawała po likwidacji Służby Bezpieczeństwa. Moim zdaniem ci panowie, którzy dokonywali tej weryfikacji, poszli zbyt głęboko i doprowadziło to do spustoszeń w szeregach sprawnych funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, co odbiło się na pracy Urzędu Ochrony Państwa w nowych czasach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#StanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Antoniego Macierewicza, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AntoniMacierewicz">Mam pytanie do pana komendanta Policji. W związku z sytuacją w zespołach zwalczających przestępczość zorganizowaną, chciałbym, żeby pan komendant powiedział, czy to prawda, że analizy pracy policji, jeśli chodzi o walkę z przestępczością zorganizowaną, za lata 1995–1998 wykazują istotne uchybienia? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#StanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja Brachmańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aż się boję stać na tej trybunie, bo nie wiem, czy jakiś esbek nie wyskoczy z podziemi, bo według teorii pana posła Macierewicza to wszędzie ich widać. W związku z tym to pytanie, które chciałem zadać, a które zadał mój kolega, pozwolę sobie uchylić. Mam jednak dwa pytania do ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#AndrzejBrachmański">Był taki pomysł, żeby wzmocnić pracę dzielnicowych poprzez współpracę z samorządami na tej zasadzie, że część etatów dzielnicowych finansowałyby samorządy, a część, jakby połowę tych etatów, wyposażenie, umundurowanie, czyli tę całą logistykę, finansowałby budżet państwa. W tym roku już to właściwie nie wypaliło również dlatego, że ministerstwo wycofało się z tej jakby swojej części, inaczej mówiąc, zaproponowano samorządom, aby sfinansowały nie tylko etat dzielnicowego w części, że tak powiem, gołej pensji, ale żeby jeszcze się dołożyły do jego wyposażenia.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#AndrzejBrachmański">Pytanie pierwsze brzmiałoby zatem następująco: Czy po niepowodzeniu tego programu w tym roku ministerstwo zamierza zweryfikować ten swój całkiem dobry pomysł i w przyszłym roku rzeczywiście sprawiedliwie podzielić się etatami dzielnicowych z samorządami, co niewątpliwie wzmocniłoby poczucie bezpieczeństwa, zwłaszcza na dole, ponieważ według badań ludzie najbardziej boją się nie mafii i nie esbeków, lecz włamań do piwnic i napadów na ulicy?</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#AndrzejBrachmański">I pytanie drugie. Panie ministrze, wszyscy wiedzą, że firma ochroniarska jest istotnym elementem wzmocnienia bezpieczeństwa obywatela na ulicy, ale czy to nie jest paranoja, że dzisiaj 70, a niektórzy mówią, że nawet 90% firm ochroniarskich to zakłady pracy chronionej? Inaczej mówiąc, w zakładach, w których powinny pracować, przepraszam za wyrażenie, zdrowe i rosłe chłopy, zatrudnia się, za przyzwoleniem rządu, inwalidów albo quasi-inwalidów. Czy ministerstwo zamierza ten, moim zdaniem, dość paranoiczny stan rzeczy w jakiś sposób zmienić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Bogdana Borusewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zakres pytań jest tak szeroki, że w zasadzie trzeba byłoby tę debatę rozpocząć od nowa. Na pytania będę starał się oczywiście odpowiedzieć jak najlepiej, według mojej wiedzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#StanisławZając">Panie ministrze, czy również na te kierowane do pana komendanta głównego Policji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#StanisławZając">Dziękuję bardzo, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#BogdanBorusewicz">Na skierowane do pana komendanta głównego... przepraszam, muszę wziąć jeszcze materiały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#StanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#BogdanBorusewicz">Wysoki Sejmie! Przedstawiony dzisiaj Wysokiej Izbie projekt uchwały, jest inicjatywą komisji, inicjatywą Wysokiej Izby i oczywiście jest on w wielu miejscach niedoskonały, ale sądzę, że doskonalenie go w kierunku zobowiązywania rządu do konkretnych działań, daleko idące, czyli wskazywanie nie tylko kierunków, ale także narzędzi, terminów, to jest, wydaje mi się, jednak zbyt daleko idąca propozycja. No, jest jednak rozdział między władzą wykonawczą a ustawodawczą i tutaj też trzeba to wyważyć. Jeżeli Wysoka Izba za pomocą uchwały chce kierować resortem czy w ogóle programem zwalczania przestępczości w Polsce, to może to robić, tylko obawiam się, że to będzie tak samo skuteczne działanie jak dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#BogdanBorusewicz">Rząd zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji, zdaje sobie sprawę z tego, że bezpieczeństwo jest drugim obszarem po bezrobociu, który w opinii publicznej czy społecznej jest najważniejszy. Zdaje sobie też sprawę z tego, że przestępczości jako zjawiska nie da się zupełnie zlikwidować, że walka z tym zjawiskiem to jest walka, która musi być prowadzona w sposób ciągły przez wszystkich, przez wszystkie rządy, przez wszystkie instytucje. Zdaję sobie też sprawę z tego, iż ta walka jest nieskuteczna, ponieważ dotychczas wzrost przestępczości rocznie wynosi 8–10%, to w skali...</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Sobotka: Tylko w pierwszym roku, to jest w roku 1990, ten przyrost wynosił 60%, a potem malał.)</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#BogdanBorusewicz">Oczywiście, w pierwszym roku, w 1990 r., skok był olbrzymi, ale tego typu zjawiska czy podobna sytuacja jest we wszystkich krajach, które zmieniły system. Nie będę tego dłużej drążył, państwo posłowie doskonale sobie zdają sprawę, że Polska w tym przypadku nie jest enklawą i nie może być enklawą.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#BogdanBorusewicz">W wystąpieniu poprzednim, w wystąpieniu premiera Tomaszewskiego o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce, były przedstawione najważniejsze inicjatywy rządu. Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych efektem opracowanego po raz pierwszy raportu oceniającego stan bezpieczeństwa wewnętrznego państwa będzie wypracowanie w najbliższym czasie programu zwalczania przestępczości. Program zostanie przedstawiony Wysokiej Izbie wraz z projektem ustawy budżetowej, bo tak powinno być. To oczywiście nie ma przełożenia bezpośredniego, że im więcej pieniędzy, tym mniej przestępców, ale to ma swoje znaczenie. Myślę, że to ma swoje znaczenie, ponieważ w Policji trzeba przeprowadzić reformę płac tak, aby ona była bardziej skuteczna, tak, aby płacić przede wszystkim nie za staż i stopień, ale za efektywność pracy. Na to potrzebne są pieniądze, na to potrzeba ok. 110 mln zł, tak jak ocenia Komenda Główna Policji. Bez reformy systemu płac w Policji niewiele się da zrobić.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#BogdanBorusewicz">Szanowni Państwo! Chcę powiedzieć o pewnych tendencjach optymistycznych, które zaznaczyły się w tym roku. Nie wiemy, czy te optymistyczne tendencje się utrzymają. Raport dotyczył roku 1998. Według statystyk policyjnych w ciągu 5 miesięcy spadła liczba niektórych przestępstw ciężkich: o 10% spadła liczba zabójstw, o 12% spadła liczba bójek i pobić, o 10% spadła liczba gwałtów i aż o 16% spadła liczba przestępstw narkotykowych. Zmniejszyła się też liczba przestępców nieletnich, a więc ta kategoria sprawców, która budziła największe zaniepokojenie. Nie wiem, czy te tendencje utrzymają się, czy na koniec roku będzie można przywoływać te liczby. Jeżeli tak by było, to byłoby to zahamowanie tendencji utrzymującej się od 9 lat.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#BogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! Wydaje się, że w projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego komisja chciała pomieścić wszystko. I to jest pewną słabością tej uchwały. Widać to, kiedy czyta się tekst, i widać to także, kiedy słucha się dyskusji państwa posłów. Są tam niektóre propozycje trudne do zrealizowania. Ja naprawdę nie wiem, jak można zrealizować ten kontrowersyjny punkt 8, o którym wspominali panowie posłowie Sobotka i Macierewicz, bez narzędzi ustawowych. Nie wiem, w jaki sposób można byłoby to zrobić - nie mówiąc o tym, panie pośle, że pod względem fachowym dawni pracownicy służby bezpieczeństwa różnią się od tych, którzy zakładają czy założyli agencje ochrony, a nie mieli styczności z organami tego typu, z milicją, nie byli funkcjonariuszami. Ja rozumiem intencję, ale uważam, że bez nowej ustawy nie może być nowej weryfikacji. Dokonując tego w drodze uchwały sejmowej, w drodze pozaustawowej, narazilibyśmy się na poważne problemy. Nie sądzę też, panie pośle, że wszystko zło, począwszy od przestępczości, a skończywszy na problemach, które mamy ze spółkami ochroniarskimi, pochodzi z jednego źródła.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#BogdanBorusewicz">Pan poseł Chmielewski mówił o programach prewencyjnych. Uważam, że sprawa prewencji jest sprawą niezmiernie ważną, bardzo ważną. I na tę prewencję, na programy „Bezpieczne miasto”, „Bezpieczna szkoła” oprócz pieniędzy samorządowych, które na te programy idą, powinny iść także pieniądze budżetowe. Pieniądze budżetowe powinny uruchamiać, inicjować te programy tak, żeby samorządy mogły się do tego dokładać. Bez funkcjonowania tych programów, bez stworzenia zaplecza, środowiska, które się będzie zajmowało sprawami bezpieczeństwa w swoim miejscu zamieszkania, w osiedlu, w mieście, bez stworzenia stowarzyszeń, które się będą zajmować tymi problemami, także stowarzyszeń tych, którzy zostali poszkodowani, prewencja, działalność policji będzie bardzo trudna. Policja, wiadomo, wkracza wtedy, kiedy jest przestępstwo. Często jest bardzo osamotniona. Ale wtedy, kiedy można zapobiec przestępstwom, potrzebne są inicjatywy społeczne, inicjatywy samorządowe. To jest konieczne i tego w Polsce brak. Dlatego będziemy występować o to, aby były jakieś niewielkie nawet pieniądze z budżetu na programy prewencyjne. Te programy to przecież nie tylko sprawa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i Policji. To jest także sprawa Ministerstwa Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#BogdanBorusewicz">Firmy ochroniarskie były w ubiegłym roku gruntownie kontrolowane. Zakres tej kontroli był bardzo szeroki. Nowa ustawa o firmach ochroniarskich daje ministerstwu spraw wewnętrznych możliwość znacznie większej ingerencji, niż to było dotychczas. Daje też możliwość włączenia firm ochroniarskich do pewnego systemu bezpieczeństwa, do systemu zwalczania przestępczości. W tym celu minister spraw wewnętrznych wydał rozporządzenie, które to umożliwia. W ramach kontroli firm ochroniarskich w ciągu 9 miesięcy tego roku było 80 wniosków o odebranie koncesji. Jest to w toku. W 5 poprzednich latach takich wniosków było 150. Widać więc, że skala ochrony jest znacznie większa.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#BogdanBorusewicz">Faktycznie niektóre firmy ochroniarskie zatrudniają niepełnosprawnych, podobnie zresztą jak firmy leasingowe. Jest to przede wszystkim problem finansowy, ale nie jest to problem funkcjonowania tych firm, ponieważ te firmy ochroniarskie, o których wiem, że zatrudniają niepełnosprawnych, to są firmy parkingowe. Nie bardzo sobie wyobrażam, żeby można było... Nie sądzę, żeby były takie sytuacje, żeby niepełnosprawny pełnił funkcję ochroniarza. Firma, która pokazałaby ochroniarza z jedną nogą albo z jedną ręką, nie miałaby żadnych możliwości na rynku.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#BogdanBorusewicz">Narkotyki i problem z obecnie obowiązującą ustawą. Pani poseł, są dwie szkoły. Cały czas trwa spór, czy dopuścić, czy nie dopuścić... My dopuściliśmy kilka lat temu niewielką ilość narkotyku, sąd ocenia, jaka to jest ilość. To stwarza problemy dla policji, ale nie są to jakieś poważne problemy. Także w policji ścierają się te dwie szkoły, chociaż oczywiście przeważa taka szkoła, że najlepiej zamykać. Ale czy to jest skuteczne, pani poseł? Dalszą kwestią jest to, czy można kilkadziesiąt tysięcy osób zamknąć. W tej chwili, jeśli chodzi o populację w więzieniach, to mamy 64 tysiące. W sytuacji pełnej penalizacji posiadania narkotyków narkomana trzeba po prostu umieszczać w więzieniu. To jest problem, nad którym cały czas się dyskutuje i który nie jest rozstrzygnięty. Uważam, że tutaj trzeba ostrożnie postępować, nie jesteśmy w stanie i nie powinniśmy wsadzać narkomanów, powinniśmy wsadzać tych, którzy handlują. W tym wypadku sąd ma możliwości i w tym kierunku przecież zmierzała zmiana prawna.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#BogdanBorusewicz">Program dzielnicowych i firmy ochroniarskie, także pan poseł Brachmański. Jeśli chodzi o dzielnicowych, to wiąże się to z prewencją, z zapobieganiem - i to jest bardzo ważne. O ile mi wiadomo, jest w tym roku trochę inicjatyw samorządowych, ale to nie jest dużo, nie jest tyle, ile się spodziewaliśmy. Wiąże się to z tym także, że samorządy, które utrzymują straż miejską, po prostu wydają pieniądze na bezpieczeństwo - i na wsparcie tego programu dzielnicowych pieniędzy nie starczy. Czyli są to takie samorządy, które przeważnie nie mają straży miejskiej. W Warszawie słyszałem o kilku przypadkach takich inicjatyw, jest to dość ograniczona pula. Jeżeli chcemy więc tych dzielnicowych mieć więcej, to jednak trzeba wyłożyć pieniądze z budżetu. W tej chwili mamy ponad 9 tysięcy dzielnicowych, dokładnie 9600 dzielnicowych, to jest liczba niewystarczająca, ale w tej chwili nie będziemy mieli pieniędzy na to, żeby gwałtownie tę liczbę zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#BogdanBorusewicz">Jeżeli chodzi o braki, które zostały wskazane w pracy Wydziału do spraw Przestępczości Zorganizowanej, to jest na ten temat raport NIK - w nim wskazywano faktycznie na niedociągnięcia. Niemniej chcę zaznaczyć, iż największy problem mamy przede wszystkim z przestępczością drobną, z przestępczością niezorganizowaną, taka jest moja ocena, bo przestępczość zorganizowana jest rozbijana, jest jakoś kontrolowana. To jest zasługą dwóch pionów, które zostały scentralizowane i które powinny być nadal centralizowane, czyli pionu do walki z narkotykami i pionu do walki z przestępczością zorganizowaną. Raport NIK wskazuje na te niedociągnięcia, ale trzeba także powiedzieć, że te piony mają swoje sukcesy. Będziemy je wzmacniać, to znaczy nie zamierzamy ich decentralizować, będziemy je wzmacniać personalnie i finansowo. One stosują przecież już te środki, w które Sejm wyposażył organy Policji kilka lat temu, one podejmują przecież działania pod przykryciem. Takie operacje są stosowane i to na coraz szerszą skalę.</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Mam nadzieję, że do debaty nad bezpieczeństwem jeszcze będziemy wielokrotnie wracać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#StanisławZając">Panie ministrze, będą zapewne powtórzone pytania, ale to za moment.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#StanisławZając">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AntoniMacierewicz">W sprawie sprostowania, źle zrozumianej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#StanisławZając">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Borusewicz w dwóch kwestiach nie do końca zrozumiał i powtórzył moją wypowiedź. Po pierwsze, jeśli chodzi o problemy związane z zespołami zwalczającymi przestępczość zorganizowaną, to w żadnym wypadku, panie ministrze, moja wypowiedź nie mogła i nie miała sugerować dążenia do decentralizacji tych zespołów, w żadnym wypadku. Odwrotnie, podzielam tutaj opinię NIK, że dopiero proces centralizacji, który nastąpił zbyt późno, umożliwia uporządkowanie sytuacji w tych zespołach i przekształcenie ich w skuteczne narzędzie zwalczania przestępczości. Moje pytanie i moja wypowiedź zmierzały do czegoś innego, mianowicie do zawieszenia znaku zapytania nad udzieleniem Policji dodatkowych i szczególnych uprawnień, dopóki nie zostaną uporządkowane sprawy z wykorzystaniem uprawnień, jakich Sejm przedtem już udzielił Policji, a które nie w pełni i z kłopotami są wykorzystywane. To jest jedno sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AntoniMacierewicz">Chciałbym jeszcze sformułować drugie sprostowanie. Ja, panie ministrze, w żadnym wypadku nie formułowałem opinii, że całe zło w Polsce związane z przestępczością czy ze spółkami ochroniarskimi bierze się z tego, że zdecydowano się oprzeć aparat bezpieczeństwa na dawnej Służbie Bezpieczeństwa i że się to kontynuuje. Nie twierdzę, że całe zło stąd się bierze. Za to twierdzę, że bierze się z tego, iż ten stan rzeczy wciąż jest tolerowany, i to nawet tutaj, przez przedstawiciela rządu Rzeczypospolitej niepodległej, wypowiadającego się z tej trybuny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#StanisławZając">Pan marszałek Józef Zych w jakiej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JózefZych">Sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#StanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister, ustosunkowując się, jak sądzę, do mojego wystąpienia - do tej części, w której mówiłem o tym, aby uchwała Sejmu była konkretna, określała zadania i terminy - odniósł się do tego krytycznie, do czego ma pełne prawo. Wobec tego, żeby nie było żadnych niejasności co do moich intencji, chciałbym przytoczyć dwa zapisy z raportu przedłożonego przez rząd. Otóż rząd pisze: „Poprawa stanu bezpieczeństwa nie jest możliwa do osiągnięcia od zaraz. Jest to proces długofalowy, niezmiernie złożony. Wymaga on współpracy i zaangażowania nie tylko wielu instytucji i organów państwowych, ale także - a może przede wszystkim - całego społeczeństwa. Konieczne, wręcz niezbędne, są także działania wspierające wysiłki służb ze strony parlamentu Rzeczypospolitej”. Ustosunkowując się do tego, pan minister był uprzejmy powiedzieć, że jest rozdział między władzą ustawodawczą i wykonawczą, co ja doskonale rozumiem. Wychodząc naprzeciw temu zapisowi, na podstawie art. 31 ust. 4 regulaminu Sejmu, który stanowi, że w uchwale można na określone podmioty nałożyć obowiązki, chciałem właśnie na to zwrócić uwagę. I teraz proszę zauważyć, co dalej mamy w raporcie. Otóż pisze się tak: „Czas najwyższy - i społeczeństwo coraz wyraźniej tego się domaga - wyasygnować odpowiednie, adekwatne do faktycznych potrzeb środki finansowe na służby odpowiedzialne za utrzymanie bezpieczeństwa i porządku, wesprzeć je etatami, wynagradzać ludzi stosownie do trudów niebezpiecznej i odpowiedzialnej służby. Płacić i wymagać. Konieczne są odważne i szybkie decyzje finansowe. Bezpieczeństwo jest kosztowne”. Kiedy przeczyta się cały raport, to nie znajdzie się nigdzie stwierdzenia - ja nie znalazłem - jakie są te adekwatne środki, ile ich potrzeba, jak wspierać to etatami, ile tych etatów potrzeba, jak wynagradzać ludzi i jakie powinny być te szybkie i finansowe decyzje. Stąd też moja wypowiedź, panie marszałku, panie ministrze, zmierzała do jednego: nie zastępować, nie sterować, ale pomagać, zgodnie z tymi wnioskami. A wiec jeżeli ma tu do odegrania rolę Sejm, jeżeli potrzebne są środki, etaty, to potrzebna jest zmiana budżetu. Tak ja rozumiem uchwałę i rolę Sejmu w sytuacjach takich jak obecna. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#StanisławZając">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#StanisławZając">Pan poseł Zbigniew Sobotka.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#StanisławZając">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#ZbigniewSobotka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie uzyskałem odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#StanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#ZbigniewSobotka">Pytałem, jaka jest dzisiaj skala zjawiska tego negatywnego wpływu, domniemanego przez pana posła Macierewicza, funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Jaki negatywny wpływ wywierają ci funkcjonariusze w Policji? Zrozumiałem z drugiej części wypowiedzi pana ministra Borusewicza, że nie ma możliwości prawnych kontrolowania pracy spółek ochroniarskich pod względem dokonywania weryfikacji kadr - jeśli są to podmioty gospodarcze, wpływ rządu na obsadę kadrową jest minimalny.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#ZbigniewSobotka">Chciałbym jeszcze uzyskać jasną odpowiedź na pytanie zadane wcześniej, w trakcie zabierania głosu: Jaki jest mianowicie stosunek rządu do projektu redakcji pkt. 8? Rozumiem, że ton pańskiej wypowiedzi był łagodny, podtrzymujący wypowiedź pana ministra Brochwicza, ale chciałbym, żeby pan to jasno powiedział, ponieważ od tego zależy także - jak mniemam - zachowanie posłów w dniu jutrzejszym w trakcie głosowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#StanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przepraszam, ale ośmielam się powtórzyć pytania, gdyż nie otrzymałem na nie odpowiedzi, a wydają mi się jednak istotne.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JanKulas">Pierwsze: Czy jest możliwe w krótkim czasie odbiurokratyzowanie pracy Policji, uwolnienie policjantów od nadmiernej pracy papierkowej? O tym się przecież mówi, dyskutuje. Czy można coś na ten temat wyraźnie, jasno powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#JanKulas">Drugie pytanie: Czy pan minister pokłada jakąś nadzieję w szerokim, ponadpartyjnym, ponad politycznym współdziałaniu w Sejmie na rzecz poprawy bezpieczeństwa obywateli? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#StanisławZając">Ponownie proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Bogdana Borusewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o sprawę zasadniczą, czyli działanie ponad podziałami, tak aby bezpieczeństwo mieszkańców, bezpieczeństwo obywateli naszego państwa było lepsze niż dotychczas, to oczywiście jestem tego gorącym zwolennikiem. Ponieważ jednak różne są propozycje działania ponad podziałami w różnych sferach, obawiam się pewnej inflacji. Sądzę, że akurat w tym przypadku takie działanie już się zawiązało w tej Izbie. Z wyjątkiem kontrowersji w zasadzie w jednym miejscu, co jest związane z naszymi różnymi korzeniami politycznymi, w innych sprawach kontrowersji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję panu marszałkowi Zychowi za wyjaśnienie moich wątpliwości. Zupełnie się z panem marszałkiem zgadzam. W takim zakresie Sejm ma prawo i nawet obowiązek występować do rządu i wskazywać, w jaki sposób naprawić sytuację. Oczywiście podejmowane działania tego typu wspierają rząd i muszę tutaj Wysokiej Izbie za to podziękować.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#BogdanBorusewicz">Pan poseł Sobotka koniecznie chce uzyskać odpowiedź, czy rząd jest za czy rząd jest przeciw fragmentowi, który wywołuje kontrowersje. Muszę powiedzieć, że rząd nie ma zdania, bo nie zajmował się tą sprawą. Wskazałem na problemy, które mogą łączyć się z wykonaniem uchwały Sejmu, a chcielibyśmy tę uchwałę Sejmu wykonać w pełni.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#BogdanBorusewicz">Czy możliwe jest odbiurokratyzowanie funkcjonowania Policji? Jest możliwe, ale tylko po zmianie Kodeksu postępowania karnego, dlatego że regulaminy Policji są dostosowane do Kodeksu postępowania karnego. Dokonane zmiany, które miały upraszczać procedury, niewiele wniosły w tym względzie. Nie wiem, czy nowelizacja kodeksu jest możliwa. Nie sądzę, żeby była możliwa w tym roku, ale to będzie zależało, to powinno zależeć od Wysokiej Izby. Dopóki nie będzie dokonanych zmian w Kodeksie postępowania karnego, Policja musi wykonywać te czynności, które wykonuje, musi wielokrotnie robić protokoły, potem przepisywać itd., i potem jeszcze prokurator musi to samo powtarzać. A zatem nie jestem w stanie... Jeżeli będzie wola polityczna, to przecież można to zrobić w następnym roku. Uważam, że trzeba byłoby jednak uprościć tę policyjną biurokrację.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#BogdanBorusewicz">Nie mierzyliśmy tego i oczywiście nie jestem w stanie określić, jaki jest wpływ byłych pracowników Służby Bezpieczeństwa na aparat ścigania. Na pewno aparat demokratycznej Polski nie opiera się na instytucji Służby Bezpieczeństwa. Na pewno się nie opiera. Prawdą zaś jest, że pracują tam byli pracownicy Służby Bezpieczeństwa. Nie przeceniałbym ich roli. Oczywiście nie możemy bez regulacji ustawowej określić, że w Policji ci ludzie pracować nie mogą. A więc, panie pośle, stan obecny jest taki, iż w Policji pracuje nieco ponad 6 tysięcy byłych pracowników Służby Bezpieczeństwa, którzy przeszli do policji, w zasadzie w różnych okresach, i funkcjonują już w policji prawie dziesięć lat; jest możliwość sprawdzenia, jak oni funkcjonują, czy dobrze, czy źle. Ja nie mam żadnych podejrzeń co do jakiegoś układu, który ci pracownicy mogliby stworzyć w tej nowej instytucji, jaką jest Policja w naszym demokratycznym państwie. Tyle chciałbym dodać. Dziękuję bardzo Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Rejczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kilka pytań skierowano do wnioskodawców tej uchwały, więc jako poseł sprawozdawca czuję się w obowiązku odpowiedzieć na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#JanRejczak">Pragnę przypomnieć, że projekt tej uchwały pojawił się jako kolejny etap prac komisji nad raportem rządu, oceniającym stan bezpieczeństwa publicznego i porządku w Polsce. Najpierw komisja miała przedłożyć tylko sprawozdanie i swoją opinię o przedłożonym raporcie. Następnie - ponieważ było wiele takich spraw, wymagających reakcji ze strony komisji - rozważaliśmy przedłożenie Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji szeregu dezyderatów związanych z tym raportem. W konsekwencji komisja postanowiła, w celu wzmocnienia swego stanowiska, skierować do Sejmu projekt uchwały, aby podkreślić, jak wielką wagę Sejm przywiązuje do skutecznej walki z przestępczością i do starań o zdecydowaną poprawę bezpieczeństwa. Charakter uchwały jest na pewno bardzo ogólny (ale też w niektórych sformułowaniach konkretny), stąd słuszne są wątpliwości pana posła Józefa Zycha, że nie proponuje się konkretnych kierunków działań czy wręcz terminów rozwiązania niektórych spraw. Sprawę tę podkreślał również pan minister Borusewicz, mówiąc, że niektóre postulaty zawarte w uchwale będą niemożliwe do realizacji bez dodatkowego oprzyrządowania prawnego. Jednakże ta uchwała skierowana jest do rządu; to, co teraz powiem, jest zapewne nie tylko moim osobistym zdaniem: otóż rząd prowadzi coraz skuteczniejszą walkę z przestępczością, jest kompetentny i właściwie ułożył hierarchię tych postulatów - które i w jakiej kolejności realizować. Na pewno do realizacji wielu tych postulatów można przystąpić natychmiast. A parlament, Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych powinna korzystać - i na pewno w najbliższym czasie to uczyni - z prawa do zapytywania rządu, jak realizuje poszczególne postulaty. A więc musi tu być ze strony parlamentu szczególne zainteresowanie sposobem realizowania tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#JanRejczak">Druga sprawa skierowana została do wnioskodawców przez posła Macierewicza i dotyczy zapisu, który znalazł się w uchwale, oraz postulatu Sejmu pod adresem Rady Ministrów - apelu o inicjatywę na rzecz rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających. Zapis ten został zaproponowany przez zespół przygotowujący projekt uchwały; na pewno budził on na wszystkich etapach prac komisji wiele wątpliwości i zastrzeżeń. M.in. wątpliwości posła Macierewicza podzielał poseł Ludwik Dorn, ale też mówił, że ostrożnie kształtuje opinię, iż rozszerzenie metod pracy operacyjnej Policji o prawo pozyskiwania współpracowników przy wykorzystaniu materiałów obciążających jest pomysłem słusznym, natomiast trzeba stwierdzić nieprzygotowanie struktur Policji zajmujących się walką z przestępczością zorganizowaną. Wnosił również o to, by w komisji przeprowadzić dyskusję nad raportem Najwyższej Izby Kontroli, co postulował też poseł Macierewicz, aby celowość wprowadzenia tego zapisu rozważyć w świetle ustaleń Najwyższej Izby Kontroli, która analizowała pracę komisji w aspekcie zwalczania przestępczości zorganizowanej i zwróciła uwagę na fundamentalne niedomogi.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#JanRejczak">Pragnę poinformować, że pomysłodawca tego zapisu też nie jest do końca pewien, czy ma rację, proponując ten zapis, ale sytuacja jest taka, że nie udaje się skutecznie rozbijać przestępczych grup zorganizowanych tradycyjnymi metodami. Założenie, że Policja czy też inne służby werbują współpracowników z tych grup, oferując im nagrody za informacje, jest fałszywe. Jeśli chcemy odnieść sukces - mówił pomysłodawca tego zapisu - podstawowym warunkiem musi być rozbicie więzi wewnątrzgrupowej. Tę opinię podzielał również podsekretarz stanu pan Wojciech Brochwicz. Czynnik finansowy w tej sprawie wydaje się nieskuteczny, ponieważ przestępca zawsze zapłaci więcej.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#JanRejczak">I tutaj sprawa, która by wychodziła naprzeciw wypowiedzi pana posła Macierewicza, a mianowicie wnioskodawca uważał, że główną skuteczną metodą jest pozyskiwanie współpracowników przy wykorzystaniu materiałów kompromitujących, a nie materiałów obciążających. Tutaj tę subtelną różnicę, również merytoryczną, podniósł pan poseł Macierewicz. A więc chodziło rzeczywiście w tym pierwszym zapisie o materiały kompromitujące, a nie materiały obciążające. Oczywiście wszyscy zabierający głos w tej sprawie uważali, że wskazana jest kontrola prokuratorska bądź sądowa całego tego procesu. Stąd po dyskusji w głosowaniu nad tą sprawą komisja zadecydowała, aby ten postulat umieścić.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#JanRejczak">To tyle uwag, które były skierowane do wnioskodawcy, a więc do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#StanisławZając">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#StanisławZając">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#StanisławZając">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o Służbie Celnej (druki nr 1050 i 1154).</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Rejczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o Służbie Celnej, przedstawione w druku sejmowym nr 1154.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#JanRejczak">Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o Służbie Celnej (druk nr 1050) odbyło się w dniu 8 maja br. W związku z nadaniem przez Radę Ministrów projektowi ustawy klauzuli pilności Sejm przyjął uchwałę zobowiązującą Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych do przygotowania sprawozdania do dnia 18 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#JanRejczak">21 maja, po uzgodnieniach międzyklubowych, komisja powołała podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia tego obszernego projektu, zawierającego pierwotnie 95 artykułów oraz liczne załączniki. Podkomisja - po szczegółowym przeanalizowaniu uwag zgłoszonych podczas pierwszego czytania - zaakceptowała ogólną koncepcję ustawy jako ustawy pragmatycznej, określającej status, prawa, obowiązki oraz odpowiedzialność dyscyplinarną funkcjonariuszy celnych. W trakcie prac nad ustawą komisja współpracowała ściśle z przedstawicielami strony rządowej, Federacji Związków Zawodowych Pracowników Administracji Celnej oraz pracodawców w osobach dyrektorów urzędów celnych. Pragnę poinformować ponadto, że projekt ustawy o Służbie Celnej był rozpatrywany także przez Komisję Finansów Publicznych. W dniu 9 czerwca Komisja Finansów Publicznych wyraziła pozytywną opinię o projekcie i zgłosiła kilka uwag i propozycji zmian, w większości uwzględnionych w toku dalszych prac nad ustawą.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#JanRejczak">Na posiedzeniu w dniu 10 czerwca br. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej. Podczas prac komisji zgłoszono liczne wątpliwości i uwagi do projektu ustawy. Komisja uznała za stosowne zwrócić się do marszałka Sejmu z propozycją, aby rząd zdjął z tego projektu klauzulę pilności. Komisja, mimo iż zaakceptowała ogólny kształt ustawy o służbie celnej, postanowiła także zawiesić głosowanie nad przyjęciem sprawozdania z prac komisji. Wyrażano pogląd, iż klauzula pilności nadana projektowi ustawy stanowi przeszkodę do przygotowania właściwego pod względem merytorycznym i legislacyjnym aktu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#JanRejczak">W dniu 15 czerwca br., na wniosek marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Ministrów cofnęła klauzulę pilności nadaną projektowi ustawy o służbie celnej. Pozwoliło to na dalsze kontynuowanie prac podkomisji nadzwyczajnej nad projektem ustawy o służbie celnej i przedłożenie komisji kolejnego sprawozdania o tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#JanRejczak">Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych na posiedzeniu w dniu 9 lipca podjęła decyzję, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić zawarty w sprawozdaniu projekt ustawy o Służbie Celnej (druki nr 1050 i 1154).</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawię teraz sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o Służbie Celnej i omówię najważniejsze zmiany wprowadzone w projekcie w trakcie prac komisji, a także zgłoszone wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#JanRejczak">Na wstępie pragnę poinformować, że komisja zaakceptowała podstawowe instytucje prawne rządowego projektu ustawy, dotyczące w szczególności: nadania funkcjonariuszom celnym statusu służby mundurowej, wprowadzenia stopni służbowych funkcjonariuszy celnych, nawiązania stosunku służbowego z funkcjonariuszami celnymi w drodze mianowania, określenia obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy celnych wynikających ze stosunku służbowego, wprowadzenia mnożnikowego systemu wynagrodzeń dla funkcjonariuszy Służby Celnej i określenia odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy celnych.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#JanRejczak">W trakcie prac komisji powstało wiele wątpliwości dotyczących zaprojektowanych rozwiązań. Niektóre z nich zostały przez stronę rządową wyjaśnione, inne spowodowały wprowadzenie do projektu ustawy zmian lub zaowocowały dodaniem nowych zapisów. Część z dokonanych poprawek ma istotne znaczenie dla ogólnego kształtu ustawy, inne mają jedynie charakter redakcyjno-porządkowy. Pozwolę sobie zatem przedstawić Wysokiej Izbie zmiany najistotniejsze.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#JanRejczak">Zmiany zaproponowane w art. 1 projektu ustawy pozwalają na jednoznaczne określenie zakresu stosowania ustawy o Służbie Cywilnej w stosunku do pracowników administracyjnych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej. Do pracowników tych stosować się będą przepisy ustawy o służbie cywilnej, chyba że ustawa o Służbie Celnej będzie stanowić inaczej. Tak będzie w wypadku konkursów na wyższe stanowiska kierownicze w Służbie Celnej, na które dobór dokonywany jest w trybie ustawy o Służbie Celnej, niezależnie od tego, czy kandydat będzie funkcjonariuszem celnym, czy też nie, a także czy stanowisko, na które przeprowadzony będzie konkurs, jest stanowiskiem urzędniczym czy służbowym.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#JanRejczak">Dodanie nowego ust. 6 do art. 1 jednoznacznie reguluje kwestię stanowiska dyrektora generalnego. W stosunku do pracowników zatrudnionych w Głównym Urzędzie Ceł zadania przewidziane dla dyrektora generalnego urzędu będzie wykonywał prezes Głównego Urzędu Ceł, w urzędach celnych zaś - odpowiednio dyrektor urzędu celnego. W sprawach związanych z pełnieniem służby oraz zatrudnieniem w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej właściwy do podejmowania rozstrzygnięć będzie kierownik urzędu, czyli prezes Głównego Urzędu Ceł - w Głównym Urzędzie Ceł, a dyrektor urzędu celnego - w urzędzie celnym, chyba że ustawa o Służbie Celnej będzie stanowić inaczej.</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#JanRejczak">W art. 10, dotyczącym nawiązywania stosunku służbowego funkcjonariuszy celnych, zmieniono ust. 5 oraz dodano nowe ust. 6 i 7, jednoznacznie regulujące sposób powoływania osób na wyższe stanowiska kierownicze w Służbie Celnej. Powołanie na wskazane stanowiska będą regulować przepisy Kodeksu celnego. Zaproponowano odpowiednią nowelizację art. 282 Kodeksu celnego w tym zakresie. Powołanie funkcjonariuszy celnych na stanowiska: dyrektora Głównego Urzędu Ceł, dyrektora departamentu w Głównym Urzędzie Ceł i jego zastępcę, dyrektora urzędu celnego i jego zastępcę, będzie następować w ramach stosunku służbowego. Z osobami nieposiadającymi statusu funkcjonariusza celnego nawiązywany będzie stosunek pracy na podstawie powołania, przy czym do osób tych będzie się stosować odpowiednio przepisy ustawy o służbie cywilnej, dotyczące pracowników służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#JanRejczak">Wielu zmian dokonano w art. 17, dotyczącym wyższych stanowisk kierowniczych w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej. Pierwsza zmiana dotyczy rozszerzenia katalogu wyższych stanowisk kierowniczych w Służbie Celnej. Zgodnie z propozycją komisji stanowiskami takimi będą także stanowiska: prezesa Głównego Urzędu Ceł, wiceprezesów, przy czym ich liczbę ograniczono do dwóch, oraz dyrektora Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-240.13" who="#JanRejczak">Komisja zaproponowała również wykreślenie z projektu ustawy wymogów stawianych kandydatom przystępującym do konkursu. W ocenie komisji wymogi te powinny zostać określone w akcie wykonawczym, ze względu na ich różnorodność uzależnioną od charakteru wyższego stanowiska kierowniczego.</u>
          <u xml:id="u-240.14" who="#JanRejczak">W ocenie komisji konieczne było także wprowadzenie do projektu ustawy właśnie jako regulacji ustawowych podstawowych zasad określających postępowanie konkursowe w konkursach na wyższe stanowiska kierownicze w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej. Konkurs będzie przeprowadzał prezes Głównego Urzędu Ceł. W toku konkursu sprawdzeniu podlegać będzie wiedza niezbędna do wykonywania zadań na stanowisku, na które przeprowadzany jest konkurs, predyspozycje i zdolności ogólne oraz umiejętności kierownicze. Szczegółowe wymagania dotyczące stanowiska, na które przeprowadzany jest konkurs, określi prezes Głównego Urzędu Ceł. Konkurs przeprowadzany będzie, jeżeli do konkursu zgłosi się co najmniej trzech kandydatów. W wyniku konkursu wyłaniać się będzie co najmniej dwóch kandydatów, spośród których prezes Głównego Urzędu Ceł powoła jednego. Jeżeli kandydatów będzie mniej, doboru na stanowiska objęte konkursem dokona prezes Głównego Urzędu Ceł bez przeprowadzania konkursu. Kierownicy urzędu będą mieli obowiązek upowszechnić informację o konkursie w kierowanym przez siebie urzędzie, poprzez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym, w siedzibie urzędu. Ponadto prezes Głównego Urzędu Ceł będzie ogłaszał szczegółową informację o konkursie w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim.</u>
          <u xml:id="u-240.15" who="#JanRejczak">Konsekwencją zmian dokonanych w art. 10 są zmiany w art. 25, odnoszącym się do ustania stosunku służbowego. Odwołanie osób powołanych na wyższe stanowiska kierownicze w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej regulują przepisy Kodeksu celnego. Odwołanie z tych stanowisk będzie powodować, z pewnymi wyjątkami, zwolnienie z jednostki organizacyjnej Służby Celnej. Wyjątek dotyczy osób powołanych na wyższe stanowiska kierownicze spośród funkcjonariuszy celnych. Ich odwołanie ze stanowiska nie będzie powodować zwolnienia ze służby, a wyznaczenie stanowisk, na których będą pełnić służbę po odwołaniu, należeć będzie do kompetencji kierownika urzędu, w którym poprzednio pełnili służbę. Ta sama zasada dotyczyć będzie pracowników administracyjnych zatrudnionych przed powołaniem w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej.</u>
          <u xml:id="u-240.16" who="#JanRejczak">W art. 26, określającym fakultatywne wypadki zwolnienia ze służby funkcjonariusza celnego, komisja zaproponowała wprowadzenie zmiany do pkt. 7, zgodnie z którym funkcjonariusza celnego można zwolnić ze służby w wypadku likwidacji urzędu lub jego reorganizacji związanej ze zmniejszeniem liczby etatów, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie funkcjonariusza celnego na inne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-240.17" who="#JanRejczak">Komisja proponuje wprowadzenie regulacji, która przed zwolnieniem ze służby funkcjonariusza celnego zobowiązywałaby kierownika urzędu do podjęcia próby przeniesienia funkcjonariusza do innego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-240.18" who="#JanRejczak">W art. 30 komisja proponuje skreślenie regulacji, na podstawie której funkcjonariusz celny zwolniony ze służby mógłby otrzymać na swój wniosek opinię o służbie. W obecnie obowiązujących przepisach prawa pracy zrezygnowano z instytucji opinii o pracy ze względu na brak jej przydatności do zapewnienia obiektywnej informacji o umiejętnościach zawodowych pracownika dla przyszłego pracodawcy. Argumentacja ta w pełni uzasadnia dokonaną zmianę.</u>
          <u xml:id="u-240.19" who="#JanRejczak">Kolejna poprawka dotyczy art. 32 ust. 2 regulującego kwestię składania przez funkcjonariuszy celnych oświadczeń majątkowych. Komisja uważa, iż specyfika zadań wykonywanych w Służbie Celnej wymaga od funkcjonariuszy celnych składania oświadczenia o stanie majątkowym przy nawiązywaniu stosunku służbowego oraz przy jego zakończeniu, raz do roku, ponadto na każde żądanie kierownika urzędu. Komisja proponuje również zmianę charakteru upoważnienia zawartego w art. 32 ust. 3, uznając, że delegacja dla ministra właściwego ds. finansów publicznych do określenia szczegółowego trybu i warunków składania oświadczenia majątkowego powinna mieć charakter obligatoryjny.</u>
          <u xml:id="u-240.20" who="#JanRejczak">W art. 34 wprowadzającym ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej komisja proponuje zmianę pkt. 5, polegającą na zmniejszeniu z 10 do 2% akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego, możliwych do posiadania przez funkcjonariusza celnego. Komisja proponuje również dodanie do art. 34 nowego pkt. 7, zabraniającego funkcjonariuszom celnym sprawowania funkcji w podmiotach, których działalność jest związana z obrotem towarów z zagranicą lub obrotem krajowym towarów pochodzących z zagranicy, lub świadczenia pracy na rzecz tych podmiotów albo na rzecz przedstawicielstw firm zagranicznych prowadzących działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Są to uregulowania analogiczne do ustawy o Inspekcji Celnej i zdaniem komisji w pełniejszy sposób gwarantują niepodejmowanie przez funkcjonariuszy celnych działań, które mogłyby rodzić podejrzenie o nieobiektywne zachowania, sprzeczne z interesem służby.</u>
          <u xml:id="u-240.21" who="#JanRejczak">Komisja wniosła również zmianę do art. 37 dotyczącego podejmowania przez funkcjonariusza celnego zajęcia zarobkowego poza służbą. W przedłożeniu rządowym projektu ustawy dopuszczono możliwość podejmowania przez funkcjonariusza celnego zajęcia zarobkowego poza służbą za zezwoleniem przełożonego. Komisja proponuje wprowadzenie regulacji umożliwiającej funkcjonariuszowi celnemu wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego jedynie na zlecenie organów administracji rządowej za zgodą prezesa Głównego Urzędu Ceł lub w zakresie działalności publicystycznej i dydaktycznej. Jest to przepis analogiczny do art. 34 ust. 2 ustawy o Inspekcji Celnej.</u>
          <u xml:id="u-240.22" who="#JanRejczak">Kolejna zmiana proponowana przez komisję dotyczy art. 46 projektu regulującego wyróżnienia w Służbie Celnej. W związku z tym, iż nie jest możliwe uregulowanie w ustawie szczegółowego trybu udzielania wyróżnień oraz właściwości przełożonych w tych sprawach ze względu na obszerność i szczegółowość regulacji, komisja proponuje dodanie w tym artykule upoważnienia dla ministra właściwego ds. finansów publicznych do określenia tej materii w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-240.23" who="#JanRejczak">Jedną z ważniejszych propozycji komisji jest dodanie nowego art. 52, przewidującego przeznaczenie środków finansowych w wysokości 20% dodatkowych wpływów należności budżetowych uzyskanych w wyniku przeprowadzonych kontroli oraz 20% wpływów uzyskanych przez skarb państwa tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez funkcjonariuszy celnych przestępstw na usprawnienie funkcjonowania Służby Celnej i na nagrody dla funkcjonariuszy, którzy przyczynili się bezpośrednio do uzyskania dodatkowych wpływów budżetowych lub ujawnienia przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-240.24" who="#JanRejczak">Rozdysponowanie środków finansowych, zasady przyznawania nagród, a także rodzaje wpływów należności budżetowych uznawane za dodatkowe pozostawiono do określenia przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Jest to zapis analogiczny do art. 36 ustawy o inspekcji celnej i art. 11a ustawy o Straży Granicznej. Chciałbym podkreślić, iż propozycja wprowadzenia tego zapisu zyskała również aprobatę Komisji Finansów Publicznych. Przyjęcie tak sformułowanego przepisu wymagało odpowiedniej modyfikacji art. 276 § 3 Kodeksu celnego.</u>
          <u xml:id="u-240.25" who="#JanRejczak">W art. 53 i 54 komisja proponuje wyłączenie z okresów służby lub zatrudnienia uprawniających do dodatku za wieloletnią służbę oraz do nagrody jubileuszowej okresów zatrudnienia w partii komunistycznej - Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - jak również w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne. Są to standardy wypracowane w ustawie o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-240.26" who="#JanRejczak">Ponadto w art. 54 ust. 1 komisja proponuje przyznanie funkcjonariuszom celnym nagrody jubileuszowej po 45 latach służby w wysokości 400%. Jest to zapis analogiczny do regulacji funkcjonujących w ustawie o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-240.27" who="#JanRejczak">W art. 58 komisja proponuje dodanie nowego ustępu wprowadzającego odprawę dla funkcjonariusza celnego zwolnionego ze służby w związku z likwidacją lub reorganizacją urzędu. Wydaje się celowe wprowadzenie tego rodzaju odprawy jako pewnej rekompensaty dla funkcjonariusza zwolnionego ze służby tylko z powodu przesłanek występujących powyżej.</u>
          <u xml:id="u-240.28" who="#JanRejczak">Kolejne zmiany dotyczą rozdziału 12 projektu ustawy traktującego o odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy celnych.</u>
          <u xml:id="u-240.29" who="#JanRejczak">W art. 63 ust. 1 komisja zaproponowała rozszerzenie katalogu kar dyscyplinarnych o dwie kolejne, to jest zakaz awansowania na okres 2 lat na wyższy stopień służbowy oraz zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych przez okres 2 lat. W ocenie komisji zaproponowany w projekcie rządowym katalog kar dyscyplinarnych był zbyt wąski, szczególnie w porównaniu z innymi służbami mundurowymi.</u>
          <u xml:id="u-240.30" who="#JanRejczak">W art. 67 komisja wniosła o dodanie nowego przepisu umożliwiającego kierownikowi urzędu powierzenie prowadzenia postępowania wyjaśniającego wyznaczonemu funkcjonariuszowi celnemu w wypadku nieobecności rzecznika dyscyplinarnego. Wprowadzenie tego przepisu jest uzasadnione koniecznością wszczęcia i przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego w wypadku nieobecności rzecznika dyscyplinarnego spowodowanej na przykład długotrwałą chorobą. Jest to szczególnie istotne z uwagi na brzmienie przepisu art. 68 ust. 1 mówiącego o niemożności wszczęcia postępowania dyscyplinarnego po upływie roku od popełnienia czynu.</u>
          <u xml:id="u-240.31" who="#JanRejczak">W art. 70 ust. 1 komisja zaproponowała wyłączenie spośród obrońców obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów i radców prawnych. W ocenie komisji postępowanie dyscyplinarne w służbie mundurowej powinno być prowadzone tylko w kręgu funkcjonariuszy tej służby i osoby z zewnątrz, nawet będące adwokatami lub radcami prawnymi, nie powinny uczestniczyć w tym postępowaniu. Analogiczne rozwiązania obowiązują w innych służbach mundurowych. Komisja proponuje również wpisanie do projektu ustawy - jako nowego art. 80 - upoważnienia dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia trybu przeprowadzania postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego oraz sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych.</u>
          <u xml:id="u-240.32" who="#JanRejczak">W rozdziale 13, odnoszącym się do rozpatrywania sporów o roszczenia funkcjonariuszy celnych ze stosunku służbowego, komisja wnosi o dodanie nowego art. 83, dotyczącego przedawnienia roszczeń z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych. Wprowadzenie tego przepisu uzasadnione jest koniecznością uporządkowania kwestii dochodzenia roszczeń z tytułu uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych, co w przedłożeniu rządowym nie znalazło odzwierciedlenia. Analogiczne rozwiązania określone są w innych regulacjach dotyczących służb mundurowych.</u>
          <u xml:id="u-240.33" who="#JanRejczak">Art. 86 projektu ustawy nowelizuje Kodeks celny. Wprowadzona zmiana art. 282 Kodeksu celnego jest konsekwencją zmiany art. 10 projektu ustawy. Stosownie do zaprojektowanego brzmienia przepisu na stanowiska: dyrektora Głównego Urzędu Ceł, dyrektora departamentu lub komórki równorzędnej i jego zastępcy w Głównym Urzędzie Ceł, dyrektora urzędu celnego i jego zastępcy będzie powoływał i odwoływał prezes Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-240.34" who="#JanRejczak">Komisja proponuje również zmianę w rozdziale 15: Przepisy przejściowe i końcowe. Zgodnie z przedłożeniem rządowym wszyscy dotychczasowi funkcjonariusze celni, spełniający warunki określone w art. 4 ustawy o Służbie Celnej, otrzymają propozycję pełnienia służby. Komisja proponuje natomiast wprowadzenie regulacji umożliwiającej przedkładanie funkcjonariuszom celnym nie tylko propozycji pełnienia służby, ale również propozycji zatrudnienia. W ocenie komisji regulacja taka umożliwi już w pierwszej fazie wdrażania ustawy o Służbie Celnej objęcie stanowisk cywilnych przez osoby zatrudnione na podstawie ustawy o służbie cywilnej. Nowe ust. 10 i 11 w art. 91 oraz zmiany w art. 92 i 95 są konsekwencją omówionej propozycji komisji.</u>
          <u xml:id="u-240.35" who="#JanRejczak">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że zapisy te spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem związkowców z Federacji Związków Zawodowych Pracowników Administracji Celnej. Związkowcy stwierdzili, że wprowadzone poprawki są niekorzystne dla obecnie zatrudnionych pracowników. Dzielą ich na dwie kategorie, bez możliwości wyboru, przy czym jedna z nich - pracownicy cywilni - jest w opinii związkowców kategorią gorszą. Związkowcy zwracali ponadto uwagę na porozumienie zawarte pomiędzy stroną rządową a Federacją Związków Zawodowych Pracowników Administracji Celnej w listopadzie ubiegłego roku, które w opinii związkowców zapewniało każdemu funkcjonariuszowi zatrudnionemu obecnie w administracji celnej otrzymanie propozycji zatrudnienia na stanowisku funkcjonariusza celnego po wejściu w życie ustawy o Służbie Celnej.</u>
          <u xml:id="u-240.36" who="#JanRejczak">Ostatnią zmianą, którą pragnę omówić, jest propozycja nowego zapisu art. 44 ust. 2, dotyczącego dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Komisja postanowiła, aby wszedł on w życie z dniem 1 stycznia 2000 r., łącznie z art. 49 ust. 2 i 3. Wprowadzenie takiej zmiany zaproponowała w swojej opinii Komisja Finansów Publicznych, wskazując, iż przepis ten, dający prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, spowoduje powstanie skutków finansowych dla budżetu państwa nieprzewidzianych w budżecie na rok bieżący.</u>
          <u xml:id="u-240.37" who="#JanRejczak">Przedstawione przeze mnie propozycje zmian rządowego projektu ustawy są najistotniejszymi zmianami zaproponowanymi przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, które znalazły swoje odbicie w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-240.38" who="#JanRejczak">Na zakończenie przedstawię Wysokiej Izbie wnioski mniejszości wraz z krótkim komentarzem.</u>
          <u xml:id="u-240.39" who="#JanRejczak">Pierwszy wniosek mniejszości. Proponuje się nadać art. 26 pkt 1 następujące brzmienie: „1) niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej, stwierdzonego w dwóch następujących po sobie ocenach okresowych, między którymi upłynęło co najmniej 6 miesięcy,”. W wersji projektu ustawy przyjętego przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych przewidziano jako fakultatywną przesłankę zwolnienia ze służby, poza dwoma negatywnymi ocenami okresowymi, również dwie negatywne opinie służbowe, między którymi upłynęło co najmniej 6 miesięcy. Takie brzmienie przepisu daje kierownikowi urzędu (prezesowi Głównego Urzędu Ceł i dyrektorom urzędów celnych) możliwość szybkiego reagowania na niewłaściwe wykonywanie obowiązków służbowych przez funkcjonariusza celnego. Przyjęcie wniosku mniejszości spowoduje, iż okres między stwierdzeniem niewywiązywania się z obowiązków służbowych przez funkcjonariusza celnego a prawną możliwością jego zwolnienia ze służby może się dwukrotnie wydłużyć. W celu przeciwdziałania takim sytuacjom do projektu ustawy wprowadzono instrument dyscyplinujący, tj. opinię służbową, którą bezpośredni przełożony może wydać w każdym czasie. W wypadku wydania negatywnej opinii służbowej, potwierdzonej kolejną negatywną opinią wydaną po upływie 6 miesięcy, kierownik urzędu będzie miał prawo zwolnić funkcjonariusza celnego ze służby.</u>
          <u xml:id="u-240.40" who="#JanRejczak">Drugi wniosek mniejszości. Proponuje się nadać art. 26 pkt 3 następujące brzmienie: „3) powołania do innej służby państwowej,”. Przyjęcie wniosku mniejszości umożliwi funkcjonariuszom celnym połączenie służby w Służbie Celnej z pełnieniem funkcji z wyboru w organach wykonawczych samorządu terytorialnego lub stowarzyszeniach. Może to powodować niebezpieczeństwo nieobiektywnych działań funkcjonariuszy celnych. Kierownik urzędu powinien mieć możliwość dokonania oceny, czy działalność danego funkcjonariusza w organach wykonawczych samorządu terytorialnego lub stowarzyszeniach ma wpływ na prawidłowe pełnienie służby.</u>
          <u xml:id="u-240.41" who="#JanRejczak">Trzeci wniosek mniejszości. Proponuje się nadać art. 33 ust. 2 pkt 2 brzmienie: „2) uczestniczyć w strajku”. Wprowadzenie do projektu ustawy zakazu prowadzenia przez funkcjonariuszy celnych działalności zakłócającej normalną pracę urzędu zaproponowała Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych. W opinii komisji szczególny charakter służby wymaga wprowadzenia przepisu uniemożliwiającego podejmowanie przez funkcjonariuszy działań sprzecznych z zadaniami, do których ta służba została powołana. Ponadto należy pamiętać, iż prawidłowe funkcjonowanie urzędów celnych ma zasadnicze znaczenie dla wymiany towarowej z zagranicą. Zakłócenia w działaniu urzędów celnych oznaczają straty zarówno dla budżetu państwa, jak i podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-240.42" who="#JanRejczak">Czwarty wniosek mniejszości dotyczy wykreślenia z art. 33 ust. 3. Regulacja zaproponowana w przedłożeniu rządowym i w pełni akceptowana przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, wprowadzająca zakaz członkostwa funkcjonariuszy celnych w partiach politycznych, ma na celu wyeliminowanie wszelkich adresowanych do funkcjonariuszy celnych podejrzeń o stronniczość czy kierowanie się interesami politycznymi. Zgodnie z założeniem rządowym ma to być służba apolityczna, nienarażona na jakiekolwiek naciski polityczne. Analogiczne regulacje występują w innych służbach mundurowych (art. 68 ustawy o Straży Granicznej, art. 63 ustawy o Policji).</u>
          <u xml:id="u-240.43" who="#JanRejczak">Kolejny, piąty wniosek mniejszości dotyczy art. 33. Proponuje się dodanie nowego ust. 4 w brzmieniu: „4) Funkcjonariusz celny nie może być członkiem związku zawodowego”. (Konsekwencje w art. 26 pkt 10 oraz 92 ust. 3–6 i skreślenie art. 48.). Uwzględnienie wniosku mniejszości wprowadzającego zakaz członkostwa funkcjonariuszy celnych w związkach zawodowych stanowiłoby naruszenie przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 59 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: „Zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców oraz innych wolności związkowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe”. Umowy międzynarodowe dopuszczają możliwość ograniczenia prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych wyłącznie w stosunku do sił zbrojnych i policji.</u>
          <u xml:id="u-240.44" who="#JanRejczak">Szósty wniosek mniejszości. Proponuje się w art. 35 po wyrazie „stosunek” dodać wyraz „bezpośredniej”. Regulacja zawarta w art. 35 projektu ustawy ma na celu wyeliminowanie powstania podległości służbowej między osobami spokrewnionymi ze sobą do drugiego stopnia włącznie lub pozostającymi w stosunku powinowactwa pierwszego stopnia. W ocenie strony rządowej lojalność funkcjonariusza w stosunku do Służby Celnej nie powinna być w żadnym wypadku przeciwstawiona lojalności wobec osób spokrewnionych czy powinowatych. Wniosek mniejszości ograniczał zakaz podległości służbowej jedynie do podległości bezpośredniej. Oznacza to w zasadzie nieograniczoną możliwość pełnienia służby w urzędzie przez osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa. Mając na uwadze zadania Służby Celnej, do których należą szczególnie zadania wymiarowe i kontrolne, należy dążyć do wyeliminowania potencjalnych zagrożeń związanych z niewłaściwym ich wykonywaniem. Regulacja zawarta w art. 35 temu właśnie służy.</u>
          <u xml:id="u-240.45" who="#JanRejczak">Siódmy i ósmy wnioski mniejszości. Proponuje się w art. 53 skreślić ust. 4, a w art. 54 skreślić ust. 3. Regulacja zaproponowana w art. 53 ust. 4 i art. 54 ust. 3 jest standardem wypracowanym w trakcie prac nad ustawą o służbie cywilnej. Trybunał Konstytucyjny uznał, iż przepis ten jest zgodny z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-240.46" who="#JanRejczak">Ostatni wniosek, to jest dziewiąty wniosek mniejszości, dotyczy przepisów przejściowych, to jest rozdz. 15 projektu ustawy. Zgodnie z wnioskiem mniejszości funkcjonariusze celni zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy o Służbie Celnej staliby się funkcjonariuszami celnymi w rozumieniu ustawy o Służbie Celnej, o ile wyrażą na to zgodę. W opinii komisji propozycje pełnienia służby w Służbie Celnej powinny otrzymać tylko te osoby, które spełniają warunki określone w art. 2 projektu ustawy. Ponadto przedkładane propozycje winny być dostosowane do posiadanych kwalifikacji, przebiegu i oceny dotychczasowej pracy, na zasadach i warunkach ustalonych w ustawie. Na wyższe stanowiska kierownicze przedłożenie propozycji może być poprzedzone postępowaniem konkursowym. Przyznanie nowego jakościowo statusu funkcjonariusza celnego musi się wiązać z przeprowadzeniem określonego postępowania kwalifikacyjnego, chociażby w celu spełnienia wymagań ustawowych. Przedstawiłem wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-240.47" who="#JanRejczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić przedstawiony w sprawozdaniu komisji rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-240.48" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił, że w debacie nad tym punktem porządku dziennego ustalony będzie limit czasu, w podziale na kluby i koła, w granicach od 4 do 43 minut, to jest debata krótka.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#MarekBorowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szkaradka z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AndrzejSzkaradek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej, który był przedmiotem prac Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, mimo pewnych zastrzeżeń należy ocenić pozytywnie, gdyż w sposób kompleksowy reguluje on prawa i obowiązki prawie 15-tysięcznej grupy zawodowej, jaką są funkcjonariusze celni. Wykonują oni ważne i trudne zadania, przynoszące budżetowi państwa prawie 30% dochodu, i nie domagają się przyjęcia w tej ustawie szczególnych uprawnień wykraczających poza te, które posiadają inne służby mundurowe. Celnicy nie żądają także dodatkowych korzyści finansowych, chcą jedynie, aby ich dochody były pewne, a więc finansowane w całości z budżetu państwa oraz aby ich wysokość utrzymywała realną wartość dzięki wprowadzeniu systemu mnożnikowego, czyli wielokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AndrzejSzkaradek">Rozpatrywany projekt przewiduje, z jednej strony, pewne szczególne obowiązki funkcjonariuszy celnych polegające w szczególności na:</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#AndrzejSzkaradek">- pełnieniu służby w czasie określonym wymiarem obowiązków, nierzadko w systemie zmianowym,</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#AndrzejSzkaradek">- bardzo ograniczonych możliwościach podejmowania dodatkowego zajęcia zarobkowego,</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#AndrzejSzkaradek">- zakazie publicznego manifestowania poglądów politycznych,</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#AndrzejSzkaradek">- zakazie uczestniczenia w strajku, a także działalności zakłócającej normalną pracę urzędu,</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#AndrzejSzkaradek">- składaniu oświadczenia o stanie majątkowym.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#AndrzejSzkaradek">Z drugiej strony, jak to w takich ustawach jest praktykowane, przewiduje się określone uprawnienia, które powinny w pewien sposób rekompensować wspomniane wcześniej niedogodności związane z wykonywaniem obowiązków. Do tych uprawnień należy zaliczyć: dodatkowy urlop wypoczynkowy (maksymalnie 10 dni) oraz urlop zdrowotny.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#AndrzejSzkaradek">Należy podkreślić, że w pracach nad tym projektem uczestniczyły obie zainteresowane strony, tj. przedstawiciele prezesa Głównego Urzędu Ceł - jako pracodawcy oraz przedstawiciele Federacji Związków Zawodowych Administracji Celnej - jako pracobiorcy. Rozpatrywany przez Wysoki Sejm akt jest akceptowany i nie wzbudza kontrowersji żadnej z tych stron.</u>
          <u xml:id="u-242.9" who="#AndrzejSzkaradek">W trakcie prac w komisji nad projektem tej ustawy powstał w zasadzie jeden zasadniczy problem związany ze współistnieniem administracji celnej funkcjonariuszy celnych i pracowników cywilnych. Ustawa dotyczy praktycznie wyłącznie funkcjonariuszy celnych, jednakże dopuszcza do zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej pracowników administracyjnych, do których stosowałaby się ustawa o służbie cywilnej. Takie rozwiązanie, analogiczne zresztą do zawartych w innych ustawach o służbach mundurowych, jest uzasadnione potrzebą otwarcia się tej służby na pracowników cywilnych, których wiedza i umiejętności niejednokrotnie mogą przyczynić się do lepszego funkcjonowania administracji celnej. Przykładowe zakresy obowiązków, które mieliby wykonywać pracownicy administracyjni, to: informatyka, obsługa finansowo-księgowa oraz pomoc prawna. Dyspozycyjność funkcjonariusza uzasadnia pełnienie jego służby na każdym stanowisku w Służbie Celnej, jednakże należy mieć na uwadze, że nie każdy dobry fachowiec jest zainteresowany statusem funkcjonariusza, gdyż status taki to nie tylko uprawnienia, ale przede wszystkim obowiązki wynikające ze stosunku służbowego formacji mundurowej. Zasady podległości służbowej, odmiennie regulowany czas służby, możliwość przenoszenia na inne stanowiska, w tym również do innej miejscowości, czy też odpowiedzialność dyscyplinarna są nieodłącznymi atrybutami służby mundurowej.</u>
          <u xml:id="u-242.10" who="#AndrzejSzkaradek">Komisja dokonała kilku poprawek do projektu ustawy, o której mówił poseł sprawozdawca, co pozwoliło na doprecyzowanie poszczególnych jej postanowień. Oczywiście można by się zastanowić, czy nie należałoby dokonać dalszych zmian, być może bardziej radykalnych, ale pamiętajmy, że wszyscy zainteresowani akceptują ten projekt. Uzyskał on pozytywną opinię sejmowej Komisji Finansów Publicznych, a i Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, po uporządkowaniu relacji między ustawą o Służbie Celnej a ustawą o służbie cywilnej, nie zgłosiła istotniejszych zastrzeżeń. Należy więc przyjąć, że ustawa ta została przez rząd przygotowana prawidłowo i po przyjęciu poprawek zgłoszonych przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych powinna być przyjęta przez Wysoki Sejm.</u>
          <u xml:id="u-242.11" who="#AndrzejSzkaradek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność zgłaszam cztery poprawki przywracające pierwotny zapis w projekcie rządowym:</u>
          <u xml:id="u-242.12" who="#AndrzejSzkaradek">- poprawka nr 1 do art. 91 ust. 2: w zdaniu 1 po wyrazie „służby” skreślić wyrazy „albo zatrudnienia na stanowisku pracownika administracyjnego” oraz ust. 10 i 11,</u>
          <u xml:id="u-242.13" who="#AndrzejSzkaradek">- poprawka nr 2 do art. 92: skreślić ust. 2,</u>
          <u xml:id="u-242.14" who="#AndrzejSzkaradek">- poprawka nr 3 do art. 93: w ust. 1po wyrazie „służby” skreślić wyrazy „albo zatrudnienia” i w ust. 2 po wyrazie „służby” skreślić wyrazy „albo zatrudnienia”,</u>
          <u xml:id="u-242.15" who="#AndrzejSzkaradek">- poprawka nr 4 do art. 95: po wyrazie „służby” skreślić wyrazy „albo zatrudnienia”.</u>
          <u xml:id="u-242.16" who="#AndrzejSzkaradek">Chciałbym krótko uzasadnić te cztery poprawki. Przedłożenie rządowe, w art. 91 ust. 2 projektu ustawy o Służbie Celnej, zawierało regulację, że w terminie 9 miesięcy od wejścia w życie ustawy funkcjonariusze celni zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy otrzymają propozycję pełnienia służby w Służbie Celnej. Ponadto regulacja ta była realizacją jednego z punktów porozumienia z dnia 30 listopada 1998 r. pomiędzy stroną rządową a komitetem protestacyjnym Federacji Związków Zawodowych Pracowników Administracji Celnej. Osoby mające na mocy obecnie obowiązujących przepisów status funkcjonariuszy celnych powinny mieć ustawową gwarancję otrzymania statusu funkcjonariuszy po spełnieniu wymagań i w trybie określonych w ustawie o Służbie Celnej.</u>
          <u xml:id="u-242.17" who="#AndrzejSzkaradek">Klub Akcji Wyborczej „Solidarność” jest za wypełnianiem podpisanych porozumień. Jednocześnie wnoszę o przeprowadzenie trzeciego czytania ustawy na obecnym posiedzeniu Sejmu. Chciałbym też powiedzieć, że klub Akcji Wyborczej „Solidarność” jest przeciwko wszystkim poprawkom mniejszości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Brachmańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szósty rok zasiadam w tych ławach, ale jeszcze w czymś takim nie uczestniczyłem. Oto bowiem rząd Rzeczypospolitej Polskiej przedstawił Wysokiej Izbie projekt, który wprowadza rozwiązania ustrojowe ewidentnie szkodliwe dla Rzeczypospolitej; który pod względem techniki legislacyjnej jest jednym z największych knotów, jakie miałem okazję widzieć w polskim parlamencie; który jest ewidentnym ugięciem się państwa przed dyktatem związków zawodowych - a mimo to rządząca koalicja zamierza go przeforsować. Aż chce się zapytać: O co w tym wszystkim chodzi?</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pomysł, by celnicy stali się funkcjonariuszami, zrodził się w głowach działaczy związkowych i tak naprawdę ma bardzo prozaiczną przyczynę - ona się nazywa kasa. Do tej pory płaca celnika składała się z dwóch części - płacy, nazwijmy ją, podstawowej, płaconej z budżetu państwa, i płacy pochodzącej ze środków z tzw. opłat manipulacyjnych pobieranych na granicy. Ponieważ zgodnie z umowami międzynarodowymi opłaty manipulacyjne maleją i wkrótce mają zniknąć, zaczyna brakować pieniędzy na wypłaty. By nie dopuścić do sytuacji, kiedy zniknie jedno z ważnych źródeł finansowania płac celników, wymyślono przekształcenie ich w służbę mundurową, co ma zapewnić pełne pokrycie płac z budżetu na zasadach przewidzianych dla innych służb mundurowych. Dlatego też porozumienie zawarte przez rząd - sygnowane przez pana ministra Wojcieszczuka - ze związkowcami 30 listopada ubiegłego roku zawiera m.in. takie słowa: uprawnienia funkcjonariuszy celnych, a w szczególności uprawnienia emerytalne, będą ustawowo uregulowane na poziomie porównywalnym do innych służb mundurowych, a pan minister Balcerowicz stwierdził dodatkowo, iż wynagrodzenie funkcjonariuszy będzie objęte systemem mnożnikowym.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#AndrzejBrachmański">Inaczej mówiąc - oto fundujemy sobie kolejną służbę mundurową, z całym sztafażem tego, co służba mundurowa ma, z dodatkami, z równoważnikami mundurowymi, za chwilę będą dodatki za brak kwatery stałej, i z tym wszystkim, co jest w innych służbach mundurowych, bo jeżeli ma to być służba mundurowa, to niestety ona musi to mieć. I to jest clou całej sprawy. W związku z tym aż prosi się zadać panu ministrowi finansów pytanie, czy przypadkiem dla państwa polskiego nie lepsze byłoby po prostu zrobienie dobrej siatki płac celników - dobrej siatki płac i dobrego układu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#AndrzejBrachmański">Panie i Panowie Posłowie! Jako poseł z województwa nadgranicznego, w dodatku z takiego, które daje połowę wszystkich dochodów z cła w skali Polski, mogę z całą stanowczością oświadczyć: celnicy powinni zarabiać dobrze, powiem więcej, bardzo dobrze, bo to oni głównie utrzymują budżet państwa i oszczędzanie na wydatkach w cle jest po prostu głodzeniem kury, która znosi złote jaja. Powtarzam więc: celnicy powinni mieć dobrze płacone z budżetu, ale to nie jest powód, by stawali się służbą mundurową. Dziś zgoda Wysokiej Izby na utworzenie z nich policji celnej oznacza, że za chwilę musimy tę formację uzbroić, dać jej możliwości działania zgodnie z techniką pracy Policji. Ba, nie mamy w Sojuszu Lewicy Demokratycznej wątpliwości, że w sytuacji kiedy Służba Celna powstanie, za chwilę chęć przekształcenia się w służbę mundurową zgłoszą inni, np. już słyszymy o pracach nad powołaniem nowej policji - policji skarbowej. A dlaczego funkcjonariuszami nie mieliby zostać na przykład pracownicy urzędów pracy, tzw. policja zatrudnieniowa?</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#AndrzejBrachmański">Naszym zdaniem koalicja otwiera dziś niebezpieczną drogę — upolicyjnienia państwa, a nie jego ucywilnienia, nad czym pracowały wszystkie dotychczasowe parlamenty począwszy od 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sytuacji gdy Unia Europejska odchodzi od służb państwowych jako służb mundurowych, ucywilniając, co się tylko da, Polska idzie dokładnie w odwrotnym kierunku. Podkomisja oraz Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych w trakcie prac legislacyjnych znacznie poprawiły i ulepszyły projekt rządowy, likwidując wiele niedorzecznych zapisów i czyniąc ustawę wewnętrznie bardziej spójną, przede wszystkim likwidując, jeśli tylko to było możliwe, sprzeczności między omawianym projektem a ustawą o służbie cywilnej. Bez odpowiedzi pozostało jednak fundamentalne pytanie: po co? Po co z dotychczasowych celników czynimy celnych policjantów?</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#AndrzejBrachmański">Aby jednak nie powstało wrażenie, że to tylko brzydka opozycja ma w tej sprawie wątpliwości, pozwolę sobie zacytować Wysokiej Izbie obszerny fragment pisma, jakie przewodniczący Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych pan poseł Jan Maria Rokita skierował do pana marszałka tuż przed zamknięciem pracy w komisji. Cytat ten brzmi następująco: Generalnym problemem jest brak odpowiedzi na pytanie, dlaczego celnicy mają się przekształcić w służbę mundurową. Do tej pory bowiem ilekroć powstawała jakaś formacja zmilitaryzowana i umundurowana, działo się tak dlatego, że konieczne było nadanie jej członkom jakichś uprawnień publicznoprawnych, np. prawa używania przymusu, prawa zatrzymań etc. Ustawa nie przewiduje żadnych uprawnień publicznoprawnych dla członków Służby Celnej i w gruncie rzeczy nie ma odpowiedzi na pytanie, dlaczego celnicy mają stać się funkcjonariuszami z wyodrębnioną pragmatyką służbową. Sądzę, że stosunek do tego zasadniczego problemu - pisze pan poseł Rokita - można sensownie ustalić, jeśli zlikwiduje się GUC i wprowadzi komendę główną oraz podległe jej komendy straży celnej, a funkcjonariuszom tej straży nada uprawnienia publicznoprawne. Jeśli natomiast zachowuje się cywilny urząd centralny, czyli Główny Urząd Celny, to niedorzecznością jest wprowadzanie doń w sposób kolizyjny i niespójny wewnętrznie reguł towarzyszących służbom zmilitaryzowanym. Przy takiej decyzji sama idea ustawy jest pozbawiona sensu. Mój pogląd każe dawać zdecydowaną przewagę drugiemu rozwiązaniu. Pierwsze jest możliwe, ale wtedy ustawa wymaga poważnych zmian. Pozwalam sobie przedstawić te uwagi panu marszałkowi - pisze pan poseł Rokita - przewidując duże kłopoty i kolizje w funkcjonowaniu GUC w razie uchwalenia ustawy w obecnym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#AndrzejBrachmański">Przytoczyłem duży fragment tego pisma, żeby nie powstało to właśnie wrażenie, że tylko brzydka koalicja ma wątpliwości co do tego przekształcenia.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Brak uzasadnienia dla powołania Służby Celnej jako formacji policyjnej jest podstawową wątpliwością, jaką zgłasza nasz klub. W związku z tym decyzję o poparciu lub niepoparciu projektu ustawy podejmiemy dopiero po zakończeniu drugiego czytania, uzależniając ją od stosunku innych klubów do zgłoszonych przez nas wniosków mniejszości, a zwłaszcza do wniosku nr 9.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#AndrzejBrachmański">W przedłożeniu rządowym, nieznacznie tylko poprawionym w tym względzie przez komisję, przyjęto bowiem sformułowania, które umożliwiają dokonanie swoistej weryfikacji pracowników celnych bez określenia kryteriów tej weryfikacji. Innymi słowy, nikt, kto dzisiaj jest celnikiem, nie może być pewien, czy nim pozostanie, czy pozostanie funkcjonariuszem celnym, czy zostanie pracownikiem administracyjnym, czy też zostanie w ogóle bez pracy.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#AndrzejBrachmański">Nie mamy nic przeciwko dokonywaniu przy okazji zmiany formuły także przeglądu kadr, ale stoimy na stanowisku, że w takim przypadku powinny być zagwarantowane ustawowo kryteria owego przeglądu. Propozycja owej swoistej weryfikacji budzi też nasze zdziwienie, uważamy bowiem, że weryfikacja kadr w cle powinna być prowadzona na bieżąco, a dotychczasowi prezesi GUC, łącznie z niesławnej pamięci prezesem Paczochą, zapewniali, że cło samo oczyszcza się systematycznie z czarnych owiec, a ci, którzy w nim pracują, którzy pozostali, to sami dobrzy celnicy. Skąd więc ta propozycja weryfikacji? Czyżby to miała być kolejna weryfikacja polityczna, pozostawiająca w cle tylko swoich? Znając bardzo dobrze i bardzo dobrze współpracując w ubiegłej kadencji w obecnym prezesem GUC, aż mi się nie chce wierzyć, że tak to ma być. Myślę, że jest to jakaś pozostałość, której prezes nie zdążył do tej pory naprawić.</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#AndrzejBrachmański">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zgłosił w tej sprawie wniosek, by dotychczasowi funkcjonariusze celni stali się funkcjonariuszami Służby Celnej, jeśli w ciągu miesiąca od wejścia ustawy w życie wyrażą na to pisemną zgodę. Inaczej mówiąc, wniosek idzie w kierunku poprawek zgłoszonych tutaj przez pana posła Szkaradka. I aż się dziwię, że pan poseł Szkaradek zapowiada głosowanie klubu przeciw temu wnioskowi, skoro sam zgłasza wniosek w trochę mniejszym, bym powiedział, zakresie. Trzeba się, panowie, na coś zdecydować. O dziwo, SLD broni tu rządu przed nim samym, zgodnie bowiem z cytowanym porozumieniem zawartym między rządem a Federacją Związków Zawodowych Pracowników Celnych tak właśnie miało być. Czemu rząd złamał to porozumienie, nie jest jasne, natomiast efektem wiarołomstwa rządu jest zapowiadany właśnie strajk celników, który kasie państwa nie przysporzy zapewne dochodów, tak potrzebnych temu rządowi. Zresztą muszę powiedzieć, że odczuwam tu coś w rodzaju, nie wiem czy właściwie, Schadenfreude. Kiedy bowiem w czasie prac w komisji zgłosiliśmy nasz wniosek broniący funkcjonariuszy przed niekontrolowaną weryfikacją, nie uzyskaliśmy w tej sprawie poparcia związkowców. Dopiero kiedy prezes Bujak w dobrej wierze, ale chyba niepotrzebnie, odsłonił to, co stoi za sławetnym art. 91, kiedy stało się do końca jasne, że nie wszyscy dotychczasowi celnicy zostaną funkcjonariuszami, związkowcy podnieśli raban. Zaczęli pisać do premiera, do pana Mariana Krzaklewskiego, ogłaszać strajk. W tej sytuacji, kiedy związkowcy nie potrafią bronić interesów funkcjonariuszy, których rzekomo reprezentują, pozwoliłem sobie już indywidualnie — jako poseł Andrzej Brachmański — zgłosić wniosek nr 5, zabraniający funkcjonariuszom należenia do związku zawodowego. Wychodzę bowiem z założenia, że jeśli w cle mają działać związki przeciwko ich funkcjonariuszom, to lepiej, żeby nie działały wcale. Jest to oczywiście wniosek daleko idący, ale czasami trzeba bronić pracowników przed ich własnymi związkami.</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#AndrzejBrachmański">Wysoka Izbo! Wniosek ten został złożony rzeczywiście w poczuciu bezsiły. Czy ten wniosek, czy każdy funkcjonariusz służby mundurowej może należeć do związku zawodowego przejdzie, czy nie, musicie państwo rozważyć sami. Natomiast chcielibyśmy was poprosić o poparcie kilku wniosków mniejszości. I tu znowu musimy bronić funkcjonariuszy przed ich związkami. Zgodnie bowiem z art. 33 ust. 2 pkt 2 funkcjonariusz celny nie może uczestniczyć w strajku ani działalności zakłócającej normalną pracę urzędu. To sformułowanie „działalności zakłócającej normalną pracę urzędu” jest tak pojemne, że aż strach, można tu bowiem zmieścić dokładnie wszystko. Czy na przykład głośne słuchanie radia zakłóca normalną pracę urzędu, czy nie? Czy wychodzenie na papierosa przez funkcjonariusza zakłóca pracę, czy nie? Przykłady można mnożyć. Dlatego Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje prosty i jasny zapis: nie można uczestniczyć w strajku. Koniec, kropka. Uważamy, że takie pojemne zapisy służą tylko tym, którzy będą szukali haka na funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Pozwolę sobie jeszcze zwrócić uwagę państwa na inne wnioski mniejszości zgłoszone przez klub SLD, mając nadzieję, że zechcą się panowie wsłuchać w nasze propozycje, zmierzające do dalszego poprawienia tej ustawy. Poprawka nr 1 zmierza do tego, aby funkcjonariusza można było zwolnić ze służby tylko w wypadku negatywnych ocen okresowych, a nie również w wypadku negatywnych opinii służbowych. Niestety, nie ma tutaj racji pan poseł sprawozdawca, mówiąc, że ten zapis wydłużyłby okres zwolnienia ze służby nierzetelnego funkcjonariusza. W każdym wypadku, panie pośle sprawozdawco, okres ten będzie taki sam - 6 miesięcy, w każdym wypadku. Tyle że my uważamy, iż opinia służbowa, niższej rangi niż opinia okresowa, która jest pisana przez przełożonego właściwie, przepraszam za wyrażenie, często, jak to się mówi, „z głowy, czyli z niczego”, przy złym stosunku przełożonego do funkcjonariusza jest po prostu batem na krnąbrnego funkcjonariusza. Dwukrotna negatywna opinia służbowa i funkcjonariusz nie pracuje. Uważamy, że jest to zbyt łatwa podstawa do zwolnienia funkcjonariusza ze służby. Uważamy, że powinna to być porządnie zrobiona opinia okresowa. Czas nie ma tu nic do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#AndrzejBrachmański">We wniosku mniejszości nr 2 zmierzamy do tego, by fakt wyboru na funkcje w organach samorządu terytorialnego nie stał się podstawą do zwolnienia ze służby. I znowu wprowadza Wysoką Izbę w błąd pan poseł sprawozdawca, kiedy mówi, że chodzi tu o możliwość łączenia funkcji - otóż nie, nie o możliwość łączenia funkcji. Chcielibyśmy tylko zwrócić uwagę, że w każdym innym zawodzie jest tak, że ten, kto został wybrany na funkcje w organach samorządu terytorialnego, ma prawo do bezpłatnego urlopu - łącznie z tymi, którzy siedzą na tej sali. Natomiast celnikom proponujemy coś gorszego: zostałeś wybrany, społeczność lokalna obdarzyła cię zaufaniem, w związku z tym „w nagrodę” zwalniamy cię ze służby. Uważamy, że nie jest to dobry zapis i prosimy Wysoką Izbę o poparcie naszego zapisu, nie mówiąc o tym, że dalsza część tego sformułowania jest, proszę państwa, kuriozalna. Oto podstawą do zwolnienia ze służby może być wybór na funkcję w stowarzyszeniu.</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#AndrzejBrachmański">Chciałbym, Wysoka Izbo, zwrócić uwagę, że na przykład stowarzyszeniem jest Polski Związek Filatelistów. W skrajnym przypadku wybranie na funkcję prezesa Koła Polskiego Związku Filatelistów jest podstawą do zwolnienia ze służby w cle. Nie mówię już o tym, że byłoby pięknie przywołać tu jako przykład Stowarzyszenie Miłośników Mszany Dolnej. Prezes Stowarzyszenia Miłośników Mszany Dolnej nie może być funkcjonariuszem celnym. Tu już chyba trochę idziemy, że tak powiem, za daleko w paranoję.</u>
          <u xml:id="u-244.16" who="#AndrzejBrachmański">O sprawach związanych z partiami politycznymi wypowie się mój kolega. Natomiast ja chciałbym wypowiedzieć się w sprawie stosunku bezpośredniej podległości. Proszę państwa, w Warszawie to rzeczywiście nie jest problem, jeżeli osoby spokrewnione ze sobą nie mogą pracować w cle, ale w Mszanie Dolnej jest to problem. Polega on, w bardzo skrajnym przypadku, również na tym, że dwoje młodych ludzi pracujących w cle po zawarciu związku małżeńskiego będzie musiało podjąć decyzję o tym, które z nich rezygnuje z dotychczasowej pracy. W Warszawie, jak mówię, to nie jest problem. Ale w Mszanie Dolnej? Myślę, że czasami warto się nad tymi drobnymi życiowymi sprawami pochylić.</u>
          <u xml:id="u-244.17" who="#AndrzejBrachmański">Wreszcie poprawka dotycząca nagród jubileuszowych, które państwo chcecie zabrać pracownikom byłego aparatu PZPR. Polegałoby to, oczywiście, na tym, że ktoś, kto kiedyś był sekretarzem w gminie, po 20 latach postanowił pracować w cle i 20 lat w tym cle pracuje, nie ma prawa do nagrody jubileuszowej. Szczerze mówiąc, nie znajduję właściwych słów na polemizowanie z tą poprawką. Ma ona charakter wybitnie ideologiczny. Mieści się wybitnie w nurcie miłości chrześcijańskiej. Szkoda słów.</u>
          <u xml:id="u-244.18" who="#AndrzejBrachmański">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Jeszcze raz chciałbym zwrócić uwagę na art. 91. Sojusz Lewicy Demokratycznej w czasie prac w komisji stał i konsekwentnie stoi na stanowisku, że ten, kto chce pracować w cle, a do tej pory nie było do niego zastrzeżeń, powinien po prostu w tym cle pracować, jeśli wyrazi na to zgodę. Stąd nasz wniosek - inne brzmienie art. 91 i 93, które umożliwia takie rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-244.19" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, chciałbym powiedzieć, że w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawiłem państwu nasze zastrzeżenia, jakie mamy do tej, naszym zdaniem, jednej z najgorszych pod względem legislacyjnym ustaw. Rozumiemy jednak, że rządowi Jerzego Buzka, przy dużym udziale związkowców celnych, łatwiej jest tworzyć kolejną policję, przyjemniej jest weryfikować ludzi, którzy przynoszą kolosalne dochody budżetowi państwa, niż stworzyć sensowny układ zbiorowy pracy z sensownym systemem płac. Nie chcemy do tego specjalnie przykładać ręki, rozumiemy jednak, że dziś groźba sparaliżowania granic państwa paraliżuje też wysokich urzędników państwowych. Dlatego posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej aktywnie uczestniczyli w pracach nad ustawą, starając się poprawić maksymalnie dużo, nawołując do wprowadzenia rozwiązań spójnych wewnętrznie i spójnych z innymi ustawami. Do końca będziemy walczyli o te zapisy, które naszym zdaniem poprawiają ustawę, i dlatego prosimy Wysoką Izbę o poparcie wniosków mniejszości. Natomiast stanowisko w sprawie całości ustawy uzależniamy od wyników głosowania nad wnioskami mniejszości, generalnie od wyników głosowania nad wnioskiem nr 9.</u>
          <u xml:id="u-244.20" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję państwu serdecznie. Czasami mam wrażenie, w związku z tą ustawą, że duch prezesa Paczochy długo jeszcze będzie się unosił nad polskim cłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Brachmańskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MarekBorowski">Teraz zabierze głos pan poseł Andrzej Potocki z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim, korzystając z okazji, chciałbym złożyć przeprosiny na ręce pana marszałka za nieobecność podczas rozpatrywania poprzedniego punktu, kiedy to byłem wywoływany do głosu w imieniu klubu. Niestety, przyspieszenie debaty, a jednocześnie ważne spotkanie, w którym brałem udział, po prostu uniemożliwiły mi wystąpienie. Tak że proszę uwzględnić moje przeprosiny. Wiem, że pana marszałka wówczas nie było, ale kieruję to do pana jako przedstawiciela Prezydium Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MarekBorowski">Prezydium rozpatrzy.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AndrzejPotocki">Pan marszałek żartuje.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AndrzejPotocki">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! W sprawie rzeczonej ustawy pan przewodniczący Rejczak był uprzejmy złożyć niezwykle wyczerpujące sprawozdanie, powielając, sądzę, jako poseł sprawozdawca stworzony przez siebie wzór rzetelności pracy komisyjnej. W związku z tym niewiele mam do tego do dodania. Stanowisko merytoryczne pana posła Szkaradka klub Unii Wolności również podziela i też nie chciałbym powielać tych kwestii. Chciałbym się tylko odnieść do tego, co padło w debacie.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#AndrzejPotocki">Obyczaj sejmowy jest taki, że kolejka klubowa jest zwykle ta sama i zawsze przedstawicielowi Unii Wolności przychodzi występować po przedstawicielu SLD. Przeważnie jest to przyjemność, gdyż klub SLD ma jednak obyczaj dbać o jakość swoich wystąpień, ale wystąpienie posła Brachmańskiego nasuwa tutaj kilka refleksji dotyczących już nie tyle samej sprawy, co w ogóle pragmatyki postępowania sejmowego. Okazuje się bowiem, wbrew mojemu wieloletniemu przekonaniu, że aby mówić z głowy, trzeba sobie jednak napisać przemówienie — choćby po to, żeby w piątej minucie przemówienia nie wygłaszać tez dokładnie przeciwnych temu, co się powiedziało w pierwszej minucie. Gdy się tego słucha, to można to przemilczeć, ale później następne pokolenia będą czytać przemówienia posła Brachmańskiego i będą pytać, o co chodzi człowiekowi, który, występując, w pierwszym zdaniu straszy rząd Służbą Celną, w drugim zdaniu straszy Służbę Celną rządem, w trzecim zdaniu informuje, że rząd oszukał związkowców, w czwartym zaś potępia w czambuł związki zawodowe funkcjonariuszy. Zgubiłem się mniej więcej w połowie tego wywodu. Rozumiem, że jeżeli chce się zaspokoić wszystkie roszczenia, a jednocześnie nie ma się nic konkretnego do powiedzenia, to właśnie taki efekt się osiąga, ale boję się, że funkcjonariusze, którzy tego słuchają, przedstawiciele związków zawodowych już nie wiedzą, o co chodzi. Otóż, powiedzmy sobie szczerze, nie jest prawdą to, co zostało powiedziane, że głównym źródłem dochodów państwa jest działalność Służby Celnej. Cło jest ważnym źródłem dochodów, szczelność granic jest istotna dla budżetu państwa, ale powiedzieć z trybuny sejmowej, że głównym źródłem dochodów państwa jest działalność Służby Celnej, to ośmieszyć i tę Służbę Celną, i państwo, i samego siebie. Takich rzeczy mówić nie wolno, bo to po prostu nie jest poważne, tym bardziej że pan poseł i jego klub będą podejmować decyzje dotyczące budżetu i wtedy okaże się, że między tymi opiniami a rzeczywistością jest niezwykła rozbieżność. Ale to jest właśnie skutek takiego postępowania, polegającego na tym, że przy każdej okazji próbuje się znaleźć kij, którym chce się uderzyć w rząd. To nie ma sensu, dlatego że rządy się zmieniają, a ważne sprawy pozostają. W efekcie kiedyś trzeba będzie bronić spraw, które dzisiaj się atakowało, i będzie wtedy wstyd, bo ktoś przypomni takie wystąpienie - przypomni, że pan poseł występował w tej samej sprawie w zupełnie inny sposób. Nie można uzależniać wszystkiego od punktu siedzenia. Są sprawy istotne i sprawy, które mają znaczenie dla jakości państwa, i są one niezależne od tego, kto rządzi, kto jest w opozycji, niezależne od tego, czy opozycja jest brzydka. Nie uważam, że opozycja jest brzydka. Dzisiaj — tak, bo panie wyszły, ale zwykle jest całkiem estetyczna. Po prostu nie wolno sobie robić zabawki z istotnych elementów, z istotnych instrumentów służby państwu. Otóż prawdą jest to, że granice Polski nie są szczelne do końca, i prawdą jest to, że nie wolno się temu tylko przypatrywać i stawiać całkowicie słusznych diagnoz, bo Polska cierpi na nadmiar słusznych diagnoz, tylko trzeba podejmować działania. Do tej pory nie byliśmy zadowoleni z funkcjonowania Głównego Urzędu Ceł. Uważaliśmy, że poprzednia prezesura przyczyniła się raczej do podważenia autorytetu tej służby. Nie ma co nam z tego czynić zarzutu, bo tylko taki rząd jest mądry, który potrafi krytycznie popatrzyć na własną działalność. Można oczywiście, będąc w opozycji, do końca świata funkcjonować na zasadzie polemizowania z — cytuję — duchem prezesa Paczochy, ale to by znaczyło, że Sojusz Lewicy Demokratycznej po wieloletnim przywiązaniu do zasad materializmu nagle zmienił pozycję i zaczyna się zajmować spirytualizmem politycznym, co, jak sądzę, nie wzbudzi entuzjazmu ani wyborców, ani władz tego stronnictwa. Ale można też zastanowić się, czy nowe kierownictwo tego urzędu i nowe propozycje zgłaszane przez to kierownictwo nie stanowią szansy poprawienia nie tylko skuteczności służb celnych, ale także autorytetu tych służb w społeczeństwie. Dlatego że służby, które są służbami poddanymi hierarchicznej zależności i które są kierowane na takiej zasadzie, na jakiej kieruje się służbami mundurowymi, to służby, którym stawia się inne wymagania i którym można stawiać wyższe cele także w kategoriach zwykłej ludzkiej uczciwości, przestrzegania pragmatyki służbowej, ale także dyscypliny wobec przełożonych, niż takim służbom, które złożone są z pracowników cywilnych. Ustawa daje w tej mierze możliwości. Nikt nie twierdzi, że jest to idealne rozwiązanie, ale po wielu latach bezruchu w tej materii jest to jakieś rozwiązanie. I sądzę, że z tego akurat zarzutu im czynić nie można, a stąd do państwa policyjnego jest droga tak daleka jak od Trzeciej Rzeczypospolitej do PRL — bardzo długa, dłuższa niż te 10 lat, które tak naprawdę minęły. Każdy argument może ośmieszyć się sam i ten argument jest wyjątkowo śmieszny. Z umundurowania funkcjonariuszy Służby Celnej, jeżeli mogę się takim skrótem myślowym posłużyć, wynikają naprawdę istotne konsekwencje zarówno dla funkcjonowania tej służby, jak i dla samych funkcjonariuszy. To są kwestie w istocie zmienionych uprawnień, zmienionego podporządkowania służbowego, ale także zmienionych wymagań. Nie ma tu przecież mowy o żadnych weryfikacjach. Dwa lata temu to jeszcze można było straszyć, że się wyrzuca ludzi związanych z poprzednią władzą, ale po dwóch latach, kiedy okazuje się, że jednak się nie wyrzuca, to już tego argumentu nadużywać nie można, ale odpowiedzialność funkcjonariuszy przed przełożonymi musi istnieć. I zwykłe pracownicze uprawnienia tutaj nie wystarczą. Chyba że uznamy, że Główny Urząd Ceł jest urzędem jak każdy inny. A nie jest. Dobrze o tym wiemy, że nie jest. I nie to, jakie dochody skarbowi państwa ten urząd przynosi, ale to, jaką materią ten urząd się zajmuje, jaką materią zajmują się funkcjonariusze, powoduje, że jest to urząd specjalnej wrażliwości. Stąd rozwiązania, które są zastosowane, i stąd polemika, która z nimi jest prowadzona; nawet jeśli pewne rozwiązania budzą wątpliwości, to powinna to być polemika rzetelna, bo w przeciwnym razie nie ma mowy o wspólnej pracy nad sprawami państwa.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#AndrzejPotocki">Oczywiście jasne było, że zapis dotyczący byłych funkcjonariuszy partii komunistycznej wzbudzi pewne zastrzeżenia formacji, która tak drastycznie odcina się od dawnych czasów, ale, na litość boską, trzeba wyciągać konsekwencje z uchwalonego już prawa. Obowiązuje ustawa o służbie cywilnej. Teraz ustawa przewiduje pewne mechanizmy. Można się z nimi zgadzać, można się nie zgadzać. Natomiast zwykłego aktu przestrzegania obowiązującego prawa i uwzględniania jego zapisów w projekcie ustawodawczym nie wolno traktować jako zamachu politycznego na jakąkolwiek partię w Polsce, bo to też się ociera o śmieszność. Można, proszę bardzo, złożyć wniosek o zmianę ustawy o służbie cywilnej i wtedy będzie podstawa do tego, żeby kwestionować tego rodzaju zapis. Dopóki takiej zmiany nikt nie przedkłada, to po prostu jest to szukanie argumentu tam, gdzie argumentu w ogóle nie ma. Jedno jest w tym wszystkim, Wysoka Izbo, pocieszające dla Unii Wolności. Mamy nadzieję, że poseł Brachmański, który rozpoczął z tej trybuny drastyczną walkę ze związkami zawodowymi, nie ograniczy się tylko do związków zawodowych funkcjonariuszy, ale zacznie walczyć także z innymi związkami zawodowymi, zwłaszcza z tymi, które do tej pory cieszyły się pełnym poparciem jego klubu, a które ustawicznie naruszają prawo, naruszają prawo, gdzie tylko się da, które nie przestrzegają ustawy o związkach zawodowych, stosują siłę i przemoc w życiu publicznym. Jeżeli pan będzie miał tyle odwagi, by przeciwstawić się tym związkom, to serdecznie panu pogratuluję. Dziękuję, Wysoka Izbo, za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Potockiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Kulas z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nieobecność przedstawiciela PSL odczytuję jako poparcie dla tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JanKulas">Przechodząc do wystąpienia indywidualnego - one też mają swoje znaczenie - chcę powiedzieć, że są granice odpowiedzialności, granice pewnego porządku, ładu publicznego w Sejmie. Jesteśmy w Sejmie, a nie na wiecu. Dlatego z żalem, ale wyraźnie chcę powiedzieć, że padły tu słowa, nad którymi nie można przejść do porządku. Określenie „knot legislacyjny” jest obraźliwe dla dziesiątków posłów tego Sejmu. Toczyły się wytrwałe, ciężkie prace w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, z udziałem ekspertów, doradców, przedstawicieli rządu, GUC. Pracowaliśmy nad tym projektem w Komisji Finansów Publicznych. I oto przedstawiciel SLD tak podsumowuje naszą pracę. To się jeszcze w tym Sejmie chyba nie zdarzyło. Jakież są metody działania, panie pośle? To było powiedziane w imieniu dużego klubu. Opozycja jest potrzebna w Sejmie, ale przekroczono wszelkie granice. Jestem też posłem związkowym. Dla ludzi z „Solidarności” mówienie o dyktacie związkowym w państwie demokratycznym, pluralistycznym, po 10 latach kształtowania, dojrzewania demokracji nie znajduje zrozumienia. Nie znajduje to zrozumienia. Takich posłów jest także wielu w szeregach Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Posłowie związkowi są ważnym partnerem społecznym, ważnym partnerem dialogu.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#JanKulas">Mówi się, że przyjaciół poznaje się w biedzie. Taka bieda w sensie problemów, kłopotów ostatnio zaistniała w administracji celnej. Dziś wiadomo, kto jest przyjacielem, a kto nie. Akcja Wyborcza Solidarność, Unia Wolności biorą na siebie ten wielki trud. Chcemy spełnić słuszne, sprawiedliwe oczekiwania celników administracji celnej. Na tę ustawę, panie i panowie, czekano wiele lat. Nie wypominam niczego poprzednikom, bo nie ma takiej potrzeby. Jesteśmy bliscy spełnienia. Brałem udział w konsultacjach z przedstawicielami administracji celnej. Były one daleko idące. Dobrze, że jest minister, myślę, że to potwierdzi. Dobrze, że jest prezes GUC. Jest pełne poparcie dla projektu rządowego. Co więcej, są zapytania i uwagi, dlaczego postępuje to tak wolno, dlaczego tak długo trwa. Obiecaliśmy, że zrobimy wszystko, co możliwe, by jeszcze teraz, w lipcu, uchwalić tę ustawę. Miejmy nadzieję, że to się uda. Doszło niemalże do akcji protestacyjnej. To wszystko powinno dać do myślenia nie tylko posłom koalicji rządzącej. Sprawne, terminowe przyjęcie tej ustawy jest niezwykle ważne dla 14,5 tys. ludzi, którzy pełnią odpowiedzialną, bardzo ważną służbę. I to chcemy uczynić.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chciałbym jeszcze krótko odnieść się do niektórych aspektów tej potrzebnej, ważkiej ustawy. Szanujmy ją. Zwracam uwagę na art. 2. Kto będzie pracował - i pracuje co najmniej w 95% w administracji służby celnej? Ludzie, którzy cieszą się nieposzlakowaną opinią. Jakość, indywidualność, kwalifikacje - to wielkie walory moralne celników. O to również chodzi w tej ustawie. Mam nadzieję, że doczekamy czasów, kiedy dzień 21 września będzie ważnym, wielkim świętem Służby Celnej. Wiele będzie również zależało od prezesa GUC, żeby to święto tak się przyjęło.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#JanKulas">Przechodzę do kolejnych aspektów. Chcę zwrócić uwagę na art. 32. Nie będę go cytował, powiem jednak, że nakładamy na funkcjonariuszy celnych wielkie powinności. Chcemy spowodować powstanie nowoczesnego, profesjonalnego korpusu Służby Celnej, służby mundurowej, bo takie jest życzenie tych pracowników. Leży to w interesie państwa. W pełni to popieramy.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#JanKulas">Z kwestii bardziej dyskusyjnych, tak to nazwijmy, art. 33 ust. 2: funkcjonariusz celny nie może uczestniczyć w strajku, a także działalności zakłócającej normalną pracę urzędu. To stwierdzenie, że nie może uczestniczyć w strajku, dla mnie osobiście byłoby wystarczające, żeby nie było kontrowersji, ale nie może to być powodem dłuższych dyskusji nad tym artykułem.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#JanKulas">Art. 37 niewątpliwie będzie dyskutowany w odniesieniu do pragmatyki. Chodzi o dodatkowe zajęcia funkcjonariuszy celnych. Tę kwestię trzeba oczywiście dobrze, solidnie rozwiązać. Tu zapisaliśmy to dość wyraźnie: funkcjonariusz celny może wykonywać dodatkowe zajęcia zarobkowe jedynie na zlecenie organów administracji rządowej, za zgodą prezesa GUC lub w zakresie działalności publicystycznej i dydaktycznej. Oczywiście jesteśmy przekonani, że godziwe, rzetelne uposażenia ten problem tak naprawdę rozwiążą. Te kwestie są ujęte m.in. w art. 50, w którym wyraźnie mówimy, że uposażenie składa się z uposażenia zasadniczego i dodatków do uposażenia. Podzielamy nadzieję, że właśnie minister właściwy do spraw finansów zaproponuje w rozporządzeniu atrakcyjne, motywacyjne stawki uposażenia zasadniczego dla poszczególnych stanowisk służbowych.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#JanKulas">Jednocześnie trzeba też podzielić tę słuszną opinię, że należałoby stworzyć dodatkowy system motywacji. I to też zapisaliśmy w ustawie, aczkolwiek, przypominam, do projektu tej ustawy rząd niezwykle starannie przygotował kilkanaście aktów wykonawczych. Mówiliśmy o tym w pierwszym czytaniu i teraz nie ma potrzeby tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#JanKulas">W art. 52 mówimy, że środki finansowe w wysokości 20% dodatkowych wpływów należności budżetowych uzyskanych w wyniku przeprowadzonych kontroli oraz 20% wpływów uzyskanych przez skarb państwa tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez funkcjonariuszy celnych przestępstw przeznacza się na usprawnienie funkcjonowania Służby Celnej i nagrody dla funkcjonariuszy. Mówiąc krótko, ten artykuł tworzy system motywacyjny, daje dodatkowe nagrody. Rzeczywiście trzeba nagradzać dobre, skuteczne działania. Tak być powinno.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#JanKulas">Poseł Brachmański powołał się na art. 35. Myślę, że trzeba wyraźnie powiedzieć, że nie chodzi tutaj o każde powinowactwo. W art. 35 mówimy wyraźnie: małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia nie mogą pełnić służby w urzędzie - i to bardzo ważne - jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek podległości służbowej. To o takie ograniczenia, o takie limitowanie jedynie chodzi. I to trzeba wyraźnie również tutaj powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#JanKulas">Panie i panowie, myślę, że już rozstrzygnęliśmy pewne kwestie dotyczące wysługi lat, nagród jubileuszowych, a mianowicie to, że do tych okresów nie wlicza się okresu zatrudnienia w partii komunistycznej. To jest spór, powiedziałbym, historyczny. Jeśli chodzi o ustawę o Służbie Celnej, dziwię się, że taka poprawka została tutaj zgłoszona. Szanujmy prawo raz stanowione w tej Izbie. Ta trudna sprawa została rozstrzygnięta i należałoby tutaj to w pełni poszanować.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#JanKulas">Panie i panowie, będą jeszcze inni parlamentarzyści AWS zabierali głos w tej ważnej dla nas sprawie. Jest to pewne istotne zobowiązanie wobec dużej grupy pracowniczej. Wiele tygodni i wiele miesięcy były spory, pertraktacje, rzecz się przeciągała. Mam wrażenie, że w tej chwili naprawdę jesteśmy bliscy finału. Tam, gdzie są wątpliwości, gdzie coś zostało niedopowiedziane, myślę, że wiele racji, argumentów padnie ze strony przedstawiciela ministra finansów, ale spodziewam się tutaj też rzeczowego, powiedziałbym: śmiałego, w kontekście wystąpienia posła Brachmańskiego, wystąpienia prezesa Głównego Urzędu Ceł, pana Zbigniewa Bujaka. Trzeba pewne rzeczy jasno, wyraźnie też tutaj dopowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Popierając w pełni stanowisko mojego klubu, jestem również za tym, aby jak najszybciej przystąpić do trzeciego czytania. To będzie możliwe, jeżeli w miarę sprawnie, szybko i skutecznie rozpatrzymy poprawki mniejszości. Dobrze naprawdę by było, gdyby jeszcze na tym posiedzeniu udało się w tym Sejmie uchwalić ustawę o Służbie Celnej. Należy wszystko uczynić, aby jednak tak się stało. Ustawa o Służbie Celnej jest wyjściem naprzeciw podstawowych, elementarnych, słusznych oczekiwań całej administracji, wszystkich pracowników urzędów celnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Kulasowi.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MarekBorowski">Proszę, teraz pan poseł Stanisław Kopeć z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#StanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim krótkim wystąpieniu chciałbym przedstawić cztery poprawki do czterech artykułów zgłoszonego dziś do drugiego czytania sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych - druk nr 1154.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#StanisławKopeć">I tak w art. 26 proponuję skreślić pkt 7, a punkty od 8 do 10 oznaczyć kolejno jako 7, 8 i 9. Proponuję też dodać art. 26a o treści: „Ust. 1. W przypadku likwidacji urzędu lub jego reorganizacji związanej ze zmniejszeniem liczby etatów funkcjonariusz, którego etat ulegnie likwidacji, winien otrzymać propozycję przeniesienia do pracy w innym urzędzie lub w innym dziale administracji państwowej. Ust. 2. W przypadku gdy funkcjonariusz nie wyrazi zgody na przeniesienie do innego urzędu lub do innego działu administracji państwowej, funkcjonariusza można zwolnić ze służby. I wreszcie ust. 3. W przypadku wymienionym w ust. 2, funkcjonariuszowi przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia”. Oczywiście, gdyby ta poprawka przeszła, to w art. 27 ust. 1 po treści „art. 26” należałoby dodać „i w art. 26a”. Uzasadniając tę poprawkę, chcę powiedzieć, iż w związku ze zbliżającym się wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej należy zadbać o funkcjonariuszy, którzy utracą pracę, gdy zachodnia granica Rzeczypospolitej stanie się granicą wewnątrz unijną. Funkcjonariusze celni Republiki Federalnej Niemiec po reorganizacji urzędów na granicy z innymi krajami Unii otrzymywali propozycje przeniesienia na granicę wschodnią i południową lub też do pracy w innych urzędach, na przykład w urzędach skarbowych. W przypadku niezadbania już teraz o gwarancje łagodnego odchodzenia ze służby w razie likwidacji urzędów, w miarę postępu procesu integracji Polski z Unią Europejską, może nastąpić niekontrolowany proces masowego odchodzenia ze służby młodego pokolenia funkcjonariuszy zatrudnionych obecnie na naszej zachodniej granicy.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#StanisławKopeć">Trzy następne poprawki są identyczne z tymi, które zgłosił pan poseł Szkaradek, nie będę więc ich czytał po kolei. Chcę jednak powiedzieć, iż pozostawienie w sprawozdaniu tych trzech artykułów, art. 91, 92 i 95, w aktualnym brzmieniu po wejściu w życie ustawy o Służbie Celnej doprowadzi właściwie do podziału dotychczas zatrudnionych funkcjonariuszy na dwie grupy, mniej więcej równie liczne, na funkcjonariuszy celnych mianowanych oraz pracowników administracyjnych podlegających ustawie o służbie cywilnej. Dotychczasowi funkcjonariusze mianowani mogliby stać się zwykłymi pracownikami administracyjnymi zatrudnionymi jedynie na podstawie Kodeksu pracy na czas nieokreślony. W ten sposób zostaliby oni pozbawieni pewności zatrudnienia i szczątkowych przywilejów, które jeszcze funkcjonują. Ponadto zapisy te nie precyzują kryteriów dokonywanego podziału. Obecnie każdy celnik po ukończeniu okresu służby przygotowawczej i zdaniu egzaminów wymaganych na zakończenie zasadniczego kursu celnego ma możliwość, oczywiście po upoważnieniu przez dyrektora urzędu celnego, wykonywania wszystkich zadań administracji celnej. Organizacja administracji przewiduje możliwość powierzenia każdemu z takich funkcjonariuszy wszystkich obowiązków występujących w różnych komórkach organizacyjnych. I nagle teraz osobie mającej wszystkie uprawnienia i spełniającej wszystkie wymagania można zlecić wykonywanie pracy jako pracownikowi administracyjnemu, a nie funkcjonariuszowi. Jeśli ta osoba by się nie zgodziła, to zostaje jej wypowiedziana umowa o pracę.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#StanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć, iż poprawki do art. 91 i 92, zgłaszane przeze mnie i wcześniej przez pana posła Szkaradka, w wypadku przyjęcia wniosku mniejszości nr 9, zgłaszanego przez mój klub, staną się bezzasadne. Dziękuję za uwagę i przekazuję te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MarekBorowski">To był pan poseł Stanisław Kopeć z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#MarekBorowski">Teraz pan poseł Grzegorz Cygonik z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić, że przypomnę najważniejsze dla nas, posłów Akcji Wyborczej Solidarność, kwestie, które rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej uwzględnia i reguluje. Mimo że niektóre były tutaj wielokrotnie omawiane w trakcie poprzedniej i obecnej dyskusji, to warto je jeszcze raz przywołać. Stojąc na straży właściwej realizacji polityki celnej państwa i spełniając szereg ważnych zadań mających na celu ochronę społeczeństwa między innymi przed przemytem substancji szkodliwych i dóbr intelektualnych, służba celna musi spełniać najwyższe wymagania. Powinny one być wyraźnie określone i ściśle egzekwowane, funkcjonariusze zaś na różne sposoby motywowani do tego, aby je coraz lepiej spełniać. Muszą oni w tym celu znać jasne zasady awansu i mieć pewność, że odbywa się ona na podstawie zobiektywizowanej oceny kwalifikacji, postawy służbowej i moralnej. Już sama przynależność do formacji służby celnej winna w naszym mniemaniu zyskać rangę wyróżnienia. To wszystko, podnosząc prestiż zawodu celnika z jednej strony, wpłynie na jakość funkcjonowania formacji, z drugiej zaś pozwoli tworzącym je osobom osiągnąć większą satysfakcję zawodową.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#GrzegorzCygonik">Do tej pory sprawy służby celnej regulowało rozporządzenie Rady Ministrów, które nie było rozwiązaniem kompleksowym. Teraz chcemy ująć te kwestie w wyższym akcie prawnym - ustawie o Służbie Celnej, którą mam nadzieję Wysoka Izba wkrótce uchwali. Wkrótce, bo Służba Celna jest ostatnią spośród służb mundurowych, która jeszcze nie ma ustawowej regulacji i z tego powodu, chociażby z tego powodu, ten projekt ustawy jest ważny, panowie posłowie z SLD. W naszej ocenie przedstawiony posłom projekt jest dobry. Zyskał on pozytywne opinie zarówno ze strony specjalistów z dziedziny prawa, w tym prawa międzynarodowego, jak też ze strony związków branżowych. Poza drobnymi, w większości redakcyjnymi, poprawkami, które w trakcie prac komisji można wprowadzić, akt ten nie wymaga naszym zdaniem poważniejszych zmian. Należy podkreślić, że wraz z 16 rozporządzeniami ustawa o Służbie Celnej może wręcz stanowić przykład całościowej regulacji prawnej dotyczącej statusu danej formacji.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#GrzegorzCygonik">Co do budzącego kontrowersje art. 91 trudno sobie wyobrazić, aby w ciągu kilkunastu dni można było na podstawie oceny kwalifikacji oraz przebiegu pracy dokonanej zgodnie z zasadami nowej ustawy przedstawić ponad 14 tysiącom osób propozycje dalszej służby. Sam proces oceny musi potrwać. Wyznaczono tu okres 9 miesięcy i z wyżej wymienionych względów uważamy, że w tym czasie realne jest przedstawienie funkcjonariuszom uczciwych, powtórzę raz jeszcze, uczciwych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#GrzegorzCygonik">Podsumowując: wobec faktu, że Służba Celna jest jedyną służbą mundurową nie posiadającą regulacji ustawowej, służbą, która ma dbać o to, aby we właściwy sposób wpływały do budżetu znaczne kwoty, poprzez którą po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej będziemy wykonywać obowiązki w imieniu Unii na naszej wschodniej granicy, powinniśmy jak najszybciej zakończyć prace nad niniejszą ustawą, która uwzględnia specyfikę tej formacji. Wejście w życie ustawy przyczyni się bowiem do podniesienia prestiżu zawodu celnika. Stawiając odpowiednio wysokie wymagania i motywując do ich spełnienia, poprawimy jakość służby, a w konsekwencji wzrośnie zaufanie społeczne do tej jakże ważnej formacji.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu swoim i kolegów z klubu Akcji Wyborczej Solidarność proszę zatem, abyśmy dyskutowali nad tym projektem wyłącznie konstruktywnie i ze szczerym zamiarem uchwalenia ustawy w jak najkrótszym czasie. Będzie to na pewno z korzyścią dla dobra wspólnego, jak również dla samych funkcjonariuszy celnych, którym stworzymy w ten sposób właściwe warunki rozwoju zawodowego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Nikolskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#LechNikolski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę zacząć od kilku wątków związanych z wystąpieniami pana posła Potockiego i pana posła Kulasa, które w równej mierze były poświęcone tak służbie celnej, jak i posłowi Brachmańskiemu, z wyrazami pewnego niezrozumienia, dlaczego w związku z jego wystąpieniem poruszono pewne sprawy, niektóre być może przejaskrawiono, przedstawiając wątek skuteczności retorycznej nad być może precyzyjność sformułowania. Mówicie panowie o pracach nad tą ustawą, jakbyście nie pamiętali rzeczywiście całej jej historii, jakbyście nie pamiętali, że jeśli chodzi o tę ustawę, skierowaną przez rząd w trybie pilnym, to w wyniku prac komisji tryb pilny został zdjęty, ponieważ ustawa wymagała gruntownych poprawek. W związku z tym nie mówcie, że jest idealna, dobra i że nie trzeba nad nią wiele pracować.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#LechNikolski">Po drugie, jeśli się zarzuca posłowi Brachmańskiemu niekonsekwencję, to warto samemu tej niekonsekwencji nie popełniać i mam do pana posła Potockiego prośbę, by takich niekonsekwencji nie popełniał. Otóż jeżeli apeluję o to, by dać nowemu kierownictwu Głównego Urzędu Ceł kredyt zaufania, by pozwolić mu funkcjonować w ramach tej ustawy, to nie można jednocześnie w drugim słowie popierać poprawki zgłoszonej przez pana posła Andrzeja Szkaradka, która część tych uprawnień, o które wnioskował pan prezes, odbiera, bo wtedy jest się również niekonsekwentnym. Jeżeli pan poseł Kulas mówi, że nieprawdą jest, iż ustawa powstała w wyniku dyktatu związkowców, a jednocześnie pan poseł Andrzej Szkaradek zgłasza poprawkę, która jest wnioskiem związkowców przeciwko ostatniemu przedłożeniu rządowemu, to gdzieś tu jest, panowie, niekonsekwencja i dobrze byłoby, gdybyście sami o tym pamiętali. Podobnie już klasyczną niekonsekwencją jest to, że pan poseł Andrzej Szkaradek mówi, że będzie występował przeciwko wnioskom mniejszości, a sam zgłasza poprawkę zbieżną z jednym z wniosków mniejszości i twierdzi, że to jest poprawka warta poparcia. Panowie, zachowajcie w tym wszystkim konsekwencję.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#LechNikolski">Jest problem samej koncepcji ustawy, była tu już o tym wielokrotnie mowa, ona rzeczywiście w gronie pracowników cła tworzy trzy grupy pracownicze: jedna to funkcjonariusze celni, druga to urzędnicy służby cywilnej, trzecia to pracownicy podlegający pod jeszcze inną ustawę o pracownikach administracji państwowej. Jednak skoro rząd uważa, że tak będzie mu lepiej kierować tą grupą pracowniczą, to niech tak będzie. Chciałbym tylko powiedzieć, że już w ramach tego zaistniały pewne wyłomy i niekonsekwencje. Nie ma klasycznego dyrektora generalnego, jest dyrektor urzędu. Skoro jednak taki jest potrzebny, to też niech będzie, nie sprzeciwialiśmy się temu, jeśli to ma pomóc w sprawnym zarządzaniu cłem. Mówię to po to, żeby wobec pana posła Cygonika, który przed chwilą występował, stwierdzić, że konstruktywnie pracowaliśmy nad tą ustawą i wykonaliśmy jego apel przed czasem, to znaczy zanim o to zaapelował, już pracowaliśmy konstruktywnie.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#LechNikolski">Pan poseł Andrzej Szkaradek powiedział, że celnicy chcą być pewni, że będą dobrze zarabiać. Niestety, konstrukcja tej ustawy takiej pewności im nie daje, bowiem na 91 artykułów w tej ustawie, aż 23 razy jest delegacja do różnego rodzaju rozporządzeń. 23 nie 16, panie pośle, bo pan mówił o 16. 23 razy jest delegacja do różnego rodzaju rozporządzeń, a wszystkie one dotyczą spraw finansowych i uposażenia, określenia mnożników, sposobu wykorzystania różnych rezerw itd. To nie jest dobry pomysł na tworzenia prawa, by zbudować takie ramy prawne, a potem wszystko odsyłać do różnego rodzaju rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#LechNikolski">Są dwa wątki, które były już poruszane, ale które moim zdaniem wymagają jeszcze refleksji i autopoprawki rządu w tej sprawie, bo ja nie chcę składać tu poprawki. W jednym z artykułów jest zakaz manifestowania poglądów politycznych, połączony z zakazem przynależności do partii politycznej. Oczywiście zakaz przynależności do partii politycznych w służbie mundurowej jest konieczny. Natomiast jako zakaz manifestowania poglądów politycznych może być rozumiane np. umieszczenie nazwiska funkcjonariusza celnego na liście wyborczej do rad: gminy, powiatu czy województwa. To jest przecież manifestowanie swoich poglądów politycznych, bo taka lista ma konkretną nazwę, logo i konkretny program. Jakie konsekwencje przewiduje w tej sprawie ustawa? Na dobrą sprawę można takiego funkcjonariusza zwolnić ze służby, ponieważ choćby udzielenie urlopu z tego powodu jest jedynie dobrą wolą kierownictwa urzędu celnego, dobrą wolą, a nie obowiązkiem. W tym przypadku natomiast, jeśli ktoś zechce gdzieś tam kandydować, udzielenie urlopu bezpłatnego powinno być po prostu obowiązkiem. Takie rozwiązania są zresztą przyjęte w ustawie o służbie cywilnej i dobrze byłoby, gdyby jednak była korelacja tych przepisów. Proponuję to sprawdzić i ewentualnie zareagować autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#LechNikolski">Wreszcie była mowa o kilku, a dokładniej o dwóch przepisach, dotyczących wyłączenia stażu w byłej PZPR i innych organach jeszcze związanych z ustawą lustracyjną - nie pamiętam w tej chwili dokładnie tego przepisu - chodzi o dodatki za staż pracy i nagrody jubileuszowe. Kilkakrotnie powoływano się na rozstrzygnięcia w tej sprawie, związane z ustawą o służbie cywilnej, uznając, że sprawa jest właściwie w tej ustawie rozstrzygnięta i załatwiona. Pragnąłbym przypomnieć, że w trakcie posiedzenia komisji apelowałem o to, by się przyjrzeć uzasadnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie. Według mnie przepis, jaki jest w tej chwili sformułowany, stoi w sprzeczności z duchem - nie ma posła Potockiego, a to on nawoływał, byśmy trzymali się materii - jest niezgodny z duchem tegoż uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Przypomnę, iż tamto orzeczenie mówiło, że uznaje za zgodne z konstytucją nieprzyznawanie dodatku stażowego za staż pracy w tych instytucjach li tylko dlatego, że poprzednia ustawa o służbie cywilnej takiego dodatku nie przyznawała. Natomiast tu w tej sytuacji, jeżeli ktoś jest dzisiaj celnikiem, pracuje powiedzmy ileś tam lat, zostaje przez prezesa czy w wyniku procedur określonych w art. 21 zakwalifikowany do Służby Celnej, to tak na dobrą sprawę będzie będzie to oznaczało odebranie mu tego dodatku stażowego, który dzisiaj pobiera. A zatem z tego punktu widzenia moim zdaniem można wysnuć tezę, iż jest to przepis niekonstytucyjny. I tu też zwracam się do rządu, by przeprowadził analizę uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i, jeśli podzieli ten pogląd, by w tej sprawie wniósł jednak autopoprawkę, bo taką możliwość, jak rozumiem, ma. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Nikolskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Dyktego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#HenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym się odnieść do wypowiedzi pana posła Brachmańskiego, który na początku swojego wystąpienia, mówiąc o projekcie omawianej ustawy, powiedział, iż większego knota prawnego on jeszcze nie widział. Zauważyłem takie zjawisko, że im lepsze projekty przedstawia rząd, tym większe są ataki opozycji, a szczególnie SLD. Jest to w tym przypadku dziwne zjawisko, ponieważ zarówno pan poseł Brachmański, jak i pan poseł Nikolski, który przed chwilą przemawiał, mówili, że opozycja pracowała konstruktywnie, czyli jakby zaakceptowała ten projekt. Skąd więc nagle ten knot prawny?</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#HenrykDykty">Przechodzę teraz do omówienia merytorycznego przedstawionego projektu.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#HenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak już tu mówiono, i moi przedmówcy mówili, i w pierwszym czytaniu mówiono, przedkładany projekt wynika z konieczności ustawowego uregulowania praw i obowiązków ponad 14 tys. pracowników administracji celnej. Z punktu widzenia specyfiki zadań administracji celnej nie byłoby słusznym rozwiązaniem podporządkowanie tej grupy ustawie o służbie cywilnej. Zadania postawione przed Służbą Celną to zadania formacji mundurowych, takich jak Straż Graniczna czy Policja. Do ważniejszych zadań wykonywanych przez funkcjonariuszy celnych, przypomnę tu, należy ułatwianie prowadzenia legalnej działalności gospodarczej, skuteczne zwalczanie przestępczości celnej, sprawne pobieranie należności oraz skuteczna ochrona prawna obywateli przed zagrożeniami zdrowotnymi i społecznymi, a także ochrona dziedzictwa kulturowego.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#HenrykDykty">Z powyższych powodów dobrze się stało, iż Służba Celna, będąc jedną z tzw. służb mundurowych, będzie mieć odrębną, szczególną regulację dotyczącą praw i obowiązków jej funkcjonariuszy. Uchwalenie ustawy o Służbie Celnej podniesie prestiż tej służby i będzie możliwość bardziej efektywnej realizacji zadań administracji celnej: fiskalnych i takich jak pobór należności celnych i podatkowych, jak również kontrolnych, do których należą m.in. dozór, kontrola przywozu i wywozu towarów. Wraz z prestiżem wzrośnie również przeciętne uposażenie funkcjonariuszy celnych, które będzie stanowić wielokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej, którą określa Rada Ministrów. Mam nadzieję, że właśnie ta sytuacja podwyższenia płac spowoduje, że do służb celnych będą napływać bardzo kompetentne osoby.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#HenrykDykty">Ważne jest, iż projekt ustawy został skonsultowany z ogólnopolskimi związkami zawodowymi. Tutaj nie zgadzam się z posłem Brachmańskim, który mówił, że to nie było akceptowane. Zostało to skonsultowane z NSZZ „Solidarność”, OPZZ, a także Federacją Związków Zawodowych Pracowników Administracji Celnej oraz Radą Służby Cywilnej, co daje poczucie, iż projekt jest akceptowany ogólnie przez społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#HenrykDykty">Aby wzmocnić zaufanie społeczne do służb celnych, wprowadzony jest w projekcie ustawy obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym funkcjonariuszy. Mając na uwadze istotny udział administracji celnej w kształtowaniu dochodów budżetu państwa oraz sprawowaniu funkcji kontrolnych w międzynarodowym obrocie towarowym, nie należałoby poszukiwać nieracjonalnych oszczędności kosztem funkcjonowania tej administracji i ograniczania jej dalszego rozwoju. Sytuacja na granicach nakłada na nasz kraj obowiązek posiadania wysoko kwalifikowanej i skutecznej kadry, która może znacznie rozszerzyć swój zakres obowiązków, m.in. o pobór i kontrolę podatku akcyzowego, kontrolę nielegalnego zatrudniania pracowników, zwrotu subwencji od produktów rolnych, wykrywanie przestępstw celnych i podatkowych, zwłaszcza w wypadku przestępczości międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#HenrykDykty">Cła stanowią jeden z najpowszechniejszych i najważniejszych instrumentów oddziaływania państwa na wymianę towarową z zagranicą. Tak się składa, że żywność w Polsce na razie nie była i nie jest dotowana z budżetu państwa, dlatego też cła stały się faktycznie jedynym instrumentem zaporowym w walce z nierówną konkurencją.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#HenrykDykty">Porównując projekty z druków nr 1050 i 1154, zauważamy, iż nie nastąpiły tu radykalne zmiany. Myślę, że to dobrze, gdyż dzięki temu nie został złamany duch tej ustawy, który według mnie ma dobrą konstrukcję i nie należałoby jej zmieniać. Jeśli chodzi o zmiany, które zostały wprowadzone przez komisje, a o których mówił tu bardzo szeroko sprawozdawca komisji pan poseł Rejczak, to sądzę, że są słuszne i należy je przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#HenrykDykty">Pokrótce ustosunkuję się do wniosków mniejszości, które zawarte są w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#HenrykDykty">Uważam, iż słuszny jest pierwszy wniosek, który nie ujmuje w art. 26 pkt 1 wyrazów „opiniach służbowych”. Opinię służbową wystawia przełożony i jest to bardzo subiektywna ocena. Sądzę, że ten wniosek należałoby przyjąć, ponieważ może dojść do pewnych nadużyć. Jak powiedziałem, jest to ocena bardzo subiektywna, tylko i wyłącznie przełożonego, i jeżeli będzie on chciał usunąć danego pracownika, to w bardzo krótkim czasie, czyli praktycznie po 6 miesiącach, może to zrobić. Uważam, że dla dobra sprawy należałoby ten wniosek mniejszości przyjąć. Takie zasady funkcjonują zresztą w innych ustawach i opinia służbowa nie ma tam zastosowania; natomiast jest opinia o pracowniku. Ocena pracownika jest naprawdę wystarczającym instrumentem, żeby tego, kto się nie nadaje do takiej służby, usunąć.</u>
          <u xml:id="u-258.10" who="#HenrykDykty">Drugi wniosek mniejszości wydaje się uzasadniony, ale tylko w części - jeżeli chodzi o przynależność do stowarzyszeń. Według mnie nie należałoby zabraniać funkcjonariuszom celnym zrzeszania się w różnego rodzaju stowarzyszeniach. W tym artykule mamy sformułowanie „może zwolnić”, czyli zależy to od tego, do jakiego stowarzyszenia się należy. Jeżeli jest to stowarzyszenie, które nie godzi w interesy państwa, nie jest powiązane ze służbą, to należałoby pozwolić funkcjonariuszowi na to, by mógł do niego należeć (możemy tu bowiem wejść w zakres pewnych ograniczeń prawnych obywatela). Natomiast nie zgadzam się z tym, żeby łączyć funkcję funkcjonariusza celnego z objęciem funkcji z wyboru w organach wykonawczych samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-258.11" who="#HenrykDykty">Jeśli chodzi o pozostałe wnioski, to uważam, że są one niezasadne i należałoby je odrzucić. Trzeba też jednoznacznie powiedzieć, iż rozwiązania przyjęte przez komisję w art. 53 ust. 4 i art. 54 ust. 3 są słuszne, co zresztą bardzo szeroko przedstawiał pan poseł Kulas.</u>
          <u xml:id="u-258.12" who="#HenrykDykty">Na zakończenie chciałbym stwierdzić, iż przedstawione sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o Służbie Celnej (druk nr 1154) zasługuje na poparcie; chociaż, podobnie jak do każdego projektu, i tu można wnosić różne drobne zastrzeżenia. Wiadomo, że nigdy nie wypracujemy doskonałej ustawy. Konstrukcja, powtarzam jeszcze raz, jest jednak bardzo dobra i należy tę ustawę przyjąć. Jak już powiedziałem, najważniejsze jest to, że projekt ustawy jest spójny. Tu nie zgadzam się z wypowiedzią posła z SLD, który stwierdził, że projekt ten jest niespójny. Jest on bardzo spójny, o czym świadczą również załączniki i akty wykonawcze, które uzupełniają tę ustawę, i dlatego projekt ten należy popierać.</u>
          <u xml:id="u-258.13" who="#HenrykDykty">Wyrażam przekonanie, iż ustawa ta będzie dobrze służyć funkcjonariuszom celnym, a poprzez to ochronie naszych granic. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie Prezesie! Omawiany projekt ustawy o Służbie Celnej, zawarty w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druk nr 1154), stanowi o reorganizacji tej struktury celem lepszego jej funkcjonowania. Ponadto rządowy projekt ustawy o Służbie Celnej oparty został na sprawdzonych standardach rozwiniętych państw Europy. Jeśli Wysoka Izba uchwali ten projekt, za czym się opowiadam, to funkcjonariusze celni będą służbą mundurową. W przepisach ogólnych stwierdza się, że do ich zadań będzie należało m.in.: wymiar i pobór należności celnych oraz innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów, kontrola przestrzegania prawa w tym zakresie, rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie sprawców, zapobieganie wprowadzaniu na obszar Polski szkodliwych substancji chemicznych, co jest bardzo ważne, materiałów jądrowych, promieniotwórczych, narkotyków, materiałów wybuchowych, współpraca z organami celnymi innych państw oraz organizacji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#JanChmielewski">W art. 2 projektu ustawy stwierdza się, że w Służbie Celnej może pełnić służbę osoba, która jest obywatelem polskim, korzysta z pełni praw publicznych, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, posiada co najmniej średnie wykształcenie, cieszy się nieposzlakowaną opinią oraz posiada dobry stan zdrowia, konieczny do pełnienia służby na określonym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#JanChmielewski">Projekt ustawy stanowi, że funkcjonariuszom celnym będą nadawane stopnie stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego, opinii, oceny okresowej oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych. W art. 8 wymienia się stopnie funkcjonariuszy celnych, przy czym najwyższy stopień, to jest krajowego komisarza celnego, otrzyma prezes Głównego Urzędu Ceł. Słusznym rozwiązaniem jest, aby każdy funkcjonariusz musiał odbyć na początek 3-letnią służbę przygotowawczą, zakończoną pozytywną oceną kwalifikacyjną, dokonaną przez kierownika urzędu. W tym czasie funkcjonariusz podlegałby okresowej ocenie. Przypadki szczegółowe zawiera art. 12. Po zakończeniu służby przygotowawczej z wynikiem pozytywnym funkcjonariusz celny zostaje, według przedłożenia komisji, mianowany do stałej Służby Celnej. Przed podjęciem służby funkcjonariusz powinien złożyć pisemne ślubowanie, iż chce wiernie służyć Rzeczypospolitej Polskiej, przestrzegać zasad Konstytucji RP, rzetelnie wykonywać powierzone zadania oraz strzec dobrego imienia tej trudnej i odpowiedzialnej, ale koniecznej dla interesu państwa, służby, bronić honoru i godności funkcjonariusza celnego.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#JanChmielewski">Rozdział 5 poświęcony jest zmianom warunków pełnienia służby funkcjonariuszy w różnych okolicznościach. W rozdz. 6 omawiana jest kwestia zawieszenia funkcjonariuszy celnych w pełnieniu obowiązków służbowych. Ważny jest fakt, iż funkcjonariusz musi złożyć oświadczenie o stanie majątkowym przy nawiązywaniu stosunku służbowego oraz na żądanie kierownika urzędu. Oczywiście treść tego oświadczenia ma być objęta tajemnicą służbową.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#JanChmielewski">Dla ogółu społeczeństwa warto podkreślić, że funkcjonariusz nie może publicznie manifestować swoich poglądów politycznych, uczestniczyć w strajku, być członkiem partii politycznej, zarządów, rad nadzorczych, komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego, być zatrudniony w takich spółkach, być członkiem zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą, posiadać w spółkach handlowych więcej niż 10% akcji lub udziałów o wartości wyższej niż 10% kapitału zakładowego, prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami. Bez zezwolenia przełożonego, co jest również ważne, funkcjonariusz nie może podejmować żadnego zajęcia zarobkowego poza służbą. Każdy funkcjonariusz według projektu ustawy ma być raz na rok oceniany przez kierownika urzędu, w którym pełni służbę. Dyrektora urzędu i jego zastępców ocenia prezes Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#JanChmielewski">Projekt ustawy zezwala, aby funkcjonariusze mogli zrzeszać się w związkach zawodowych. Kobiety zatrudnione w służbie celnej będą podlegały przepisom prawa pracy dotyczącym szczególnej ochrony pracy kobiet. Wszystkim będzie przysługiwało prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Po 15 latach służby, mówi się o tym w art. 44 ust. 2, funkcjonariusz celny nabywa prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1 dnia za każdy następny ukończony rok służby, jednak nie więcej niż 10 dni. Przewiduje się również możliwość otrzymania płatnego urlopu zdrowotnego po 5 latach służby oraz możliwość otrzymania, za zgodą kierownika urzędu, urlopu bezpłatnego.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#JanChmielewski">W rozdziale 11 projektu ustawy omawia się sprawę bardzo istotną, mianowicie uposażenie i inne świadczenia pieniężne funkcjonariuszy celnych. Motywacją do przejawiania aktywności zawodowej przez funkcjonariuszy celnych ma być między innymi zapis w art. 52, który stwierdza, że środki finansowe w wysokości 20% dodatkowych wpływów należności budżetowych uzyskanych w wyniku przeprowadzonych kontroli oraz 20% wpływów uzyskanych przez skarb państwa tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez funkcjonariuszy celnych przestępstw przeznacza się na usprawnienie funkcjonowania Służby Celnej i nagrody dla funkcjonariuszy, szczególnie tych, którzy przyczynili się bezpośrednio do uzyskania dodatkowych wpływów budżetowych lub ujawnienia przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#JanChmielewski">Trzeba również podkreślić, że za naruszenie obowiązków funkcjonariusze ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną. Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, nagana z ostrzeżeniem, przeniesienie na niższe stanowisko i wydalenie ze Służby Celnej. Kary dyscyplinarne wymierza kierownik urzędu, a postępowanie wyjaśniające prowadzi rzecznik dyscyplinarny, który powoływany jest przez kierownika urzędu na okres 3 lat. Od orzeczenia kierownika urzędu można odwołać się do prezesa Głównego Urzędu Ceł, natomiast od orzeczeń dyscyplinarnych prezesa Głównego Urzędu Ceł przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opowiadam się za przyjęciem przedstawionego projektu ustawy, wraz z poprawkami klubu Akcji Wyborczej Solidarność, informując, że projekt ten podlega opiniowaniu w zakresie zgodności z prawem Unii Europejskiej w fazie uzgodnień międzyresortowych oraz na etapie prac Rady Ministrów. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#EdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Korzystając z czasu przysługującego mojemu klubowi, pragnę zadać parę pytań. Moje wystąpienie właśnie będzie miało charakter pytań skierowanych głównie do prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#EdwardManiura">Panie prezesie, te pytania nie są związane bezpośrednio z tą ustawą, ale myślę, że aby służby celne pracowały w sposób prawidłowy, trzeba stworzyć im pewne warunki. Na posiedzeniu Komisji Transportu i Łączności dowiedzieliśmy się z ust wiceministra transportu, że na ogólną liczbę 120 przejść granicznych, na których dokonywany jest obrót towarowy, mamy „aż” 8 przejść granicznych ze sprawnymi wagami. Kiedy możemy się doczekać tego, kiedy będzie tak, że te główne przejścia będą dysponowały sprzętem, który umożliwi ważenie pojazdów wjeżdżających na polski obszar celny? Myślę, że to jest bardzo istotne nie tylko ze względu na opłaty i sprawy związane z pobieraniem tych wszystkich opłat celnych, ale również ze względu na utrzymanie - czy, inaczej mówiąc, dalszą degradację - naszej substancji drogowej.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#EdwardManiura">Druga sprawa - kolejki na granicy zachodniej. Często przekraczam właśnie granicę zachodnią i muszę powiedzieć, że te kolejki - szczególnie dotyczy to przybywających z Zachodu - powodują to, że Niemcy, którzy chcą zrobić w Polsce zakupy, zawracają, bo im się nie opłaca czekać. Nie wydaje mi się, żeby nie można było tego usprawnić. Jeżeli są jakieś podejrzenia, to oczywiście można taki pojazd skierować do szczegółowej kontroli, ale w wielu przypadkach mogłoby być tak, jak jest wtedy, kiedy się wyjeżdża z Polski - to znaczy mógłby to być płynny ruch. Nie wiem, z czego to wynika, może z pewnych zaleceń, ale myślę, że na pewno można byłoby ten ruch usprawnić, a tym samym spowodować, w jakimś niewielkim procencie, ożywienie handlu przygranicznego.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#EdwardManiura">Trzecia sprawa. Przewoźnicy międzynarodowi od...</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Marszałku! Do ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#EdwardManiura">Panie pośle, jest czas przysługujący klubowi i wykorzystuję ten czas.</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#EdwardManiura">Jest kwestia zmiany Kodeksu celnego, kwestia paragrafu, który dałby ministrowi finansów możliwość wprowadzenia, w drodze rozporządzenia, ograniczenia wwozu na polski obszar celny paliwa. Chodzi o te 200 litrów, tak jak jest w krajach Unii Europejskiej. Nie możemy się na to doczekać, wiemy dobrze, że zza wschodniej granicy przewoźnicy wwożą olbrzymie ilości paliw. Czy ten temat w najbliższym czasie zostanie przedstawiony Wysokiej Izbie w postaci zmiany Kodeksu celnego?</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#EdwardManiura">Skoro przedstawiciele opozycji uważają, że mówię nie na temat, to swoje wystąpienie zakończę stwierdzeniem, że mam nadzieję, iż przyjęcie tej ustawy usprawni pracę służb celnych, co również przeniesie się na dodatkowe wpływy do budżetu państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Posłowie zgłosili chęć zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Lecha Nikolskiego z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#LechNikolski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytam w związku z tezą wygłoszoną przez pana posła Dyktego, że im lepsza ustawa rządowa, tym większa krytyka ze strony opozycji. Mam pytanie do posła sprawozdawcy, jaka jest jego opinia, czy podziela zdanie zawarte w piśmie przewodniczącego Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych skierowanym do marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 10 czerwca 1999 r., piśmie związanym z tą ustawą. Cytuję: „Komisja zawiesiła jednak głosowanie nad przyjęciem sprawozdania. Taka decyzja wynikła z przekonania, że z uwagi na złe przygotowanie projektu przez rząd oraz krótki czas rozpatrywania go przez Sejm, wynikający z klauzuli pilności, nie powstały warunki do przyjęcia przez komisję tekstu logicznego i wewnętrznie spójnego. Konieczność szybkiego głosowania nad tekstem sprawozdania pilnego stawia komisję wobec konieczności przedłożenia tekstu niedopracowanego, pozbawionego jednoznacznej koncepcji organizacji służb celnych, kolizyjnego względem innych ustaw, zwłaszcza o służbie cywilnej, oraz narażonego na niespójności wewnętrzne przy praktycznym głosowaniu”.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#LechNikolski">Mam pytanie: Czy pan poseł sprawozdawca, pan przewodniczący Rejczak podziela tę opinię?</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#LechNikolski">I pytanie drugie. Czy między 10 czerwca a dniem dzisiejszym czy też dniem zakończenia prac przez komisję zdaniem pana posła sprawozdawcy trwały intensywne prace pod jego kierownictwem nad udoskonaleniem tego projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pytanie zada pan poseł Jan Chmielewski z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Kto będzie odpowiedzialny i na jakiej podstawie np. właśnie za obowiązek - podkreślam: za obowiązek - ważenia przewożonych towarów? Czy będą do tej ustawy także, jak to bywa w służbach mundurowych, regulaminy, które sprecyzują sprawy szczegółowe pragmatyki zawodowej Służby Celnej? Chodzi m.in. o obowiązek odpowiedniej analizy fizycznej, chemicznej przewożonych materiałów, także ten podnoszony problem ważenia. Czy ustawa ta będzie rodziła skutki finansowe? Jeśli tak, to jakie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Jana Wojcieszczuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JanWojcieszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako przedstawiciel rządu jestem w komfortowej sytuacji, a zaraz powiem, dlaczego. Otóż te zarzuty, które przedstawiono w wystąpieniu klubowym SLD oraz w wystąpieniu pana posła Nikolskiego - bo zacznę może od zarzutów i odpowiedzi na generalia - są, że tak powiem, łatwe do argumentacji i do przedstawienia, jak sądzę, konkretów przez rząd, mówiąc wprost.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#JanWojcieszczuk">Pan poseł Brachmański w wystąpieniu klubowym przedstawił taką oto tezę, że rząd premiera Buzka doprowadza do upolicyjnienia państwa. Panie pośle, do tego zarzutu — który zresztą był przedmiotem oceny czy też sformułowań w wystąpieniu klubowym Unii Wolności i pana posła Potockiego — chciałbym się w paru zdaniach ustosunkować. Otóż nie ma tu żadnego upolicyjnienia państwa, chociażby z tego względu, że uprawnienia publicznoprawne, które są cechą immanentną działania funkcjonariuszy celnych, są przedstawione w Kodeksie celnym. To jest również odpowiedź na pana zasadniczej natury pytanie: po co w ogóle dla funkcjonariuszy celnych, dla administracji celnej odrębna ustawa, która ma charakter i walor ustawy pragmatycznej? Otóż dlatego, że funkcjonariusze celni wykonują wiele uprawnień publicznoprawnych, które są sformułowane w Kodeksie celnym i ja — gwoli upublicznienia tego, a także w jakiś sposób wyjaśnienia tych zarzutów, które zostały przedstawione w wystąpieniu pana posła Brachmańskiego — kilka z nich przytoczę. Mianowicie: przeprowadzanie rewizji celnej, dokonywanie rewizji osobistej według przepisów, panie pośle, Kodeksu postępowania karnego, kontrola pomieszczeń, przeszukiwanie bagażu podróżnego, zatrzymywanie i kontrola środków transportu, zatrzymywanie konwojów celnych etc. Wydaje się więc, że te elementy związane właśnie z publicznoprawnymi uprawnieniami administracji celnej, funkcjonariuszy celnych w pełni ich predysponują do tego, żeby na pytanie, czy celnicy powinni mieć wyodrębnioną pragmatykę służbową i czy powinni być formacją mundurową, czy nie, odpowiedź była jedna: tak, panie pośle, powinni być objęci pragmatyką służbową. I nie jest to upolicyjnianie państwa, tylko realizacja podstawowych, systemowych rozwiązań, które w każdym państwie demokratycznym, w państwie, które posługuje się rozwiązaniami systemowymi, a nie cząstkowymi, doraźnymi, powinny być podjęte w postaci pragmatyki pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#JanWojcieszczuk">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Druga kwestia: otóż rząd, jak już w swym pierwszym wystąpieniu stwierdziłem, odrobił tę lekcję dobrze. Nie jest tak, że budujemy oto status administracji celnej, opierając się na własnej imaginacji, na własnych li tylko, rządowych, by tak rzec, przemyśleniach, ale - jak mówiłem podczas pierwszego czytania - opieramy się na rozwiązaniach, które obowiązują w innych krajach: w krajach EWG, w krajach OECD. Innymi słowy, rząd nie buduje drzwi do lasu, dlatego że nie ma takiej potrzeby. My nie budujemy jakiejś konstrukcji, która jest charakterystyczna, oryginalna, ma cechę charakterystyczną wyłącznie dla polskich warunków, tylko posiłkujemy się rozwiązaniami państw, które w tej materii są państwami godnymi naśladowania, jak sądzę. Gdyby pan poseł zechciał zapoznać się z rozwiązaniami, jakie w tej materii obowiązują w Wielkiej Brytanii na przykład, we Francji czy w Szwecji, wreszcie w RFN, sądzę, że ostrze tego pytania byłoby znacznie złagodzone albo w ogóle by tego pytania nie było.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#JanWojcieszczuk">Pan poseł był również uprzejmy cytować bardzo dokładnie list pana posła przewodniczącego Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych do pana marszałka Płażyńskiego i panów premierów Balcerowicza i Buzka. Oczywiście, te sformułowania, które pan przytoczył, są prawdziwe. Jest tylko jedna kwestia warta podkreślenia i wyjaśnienia. Otóż, panie pośle, te wątpliwości zostały wyjaśnione w ciągu 24 godzin. Powtarzam: nie była to zmiana konstrukcyjna ustawy, tylko doprecyzowanie pewnych elementów tej ustawy, żeby nie było żadnych wątpliwości. Co najważniejsze, podkomisja na skutek zdjęcia trybu pilnego z prac nad tą ustawą załatwiła później te sprawy w ciągu półtorej godziny, czego pan był świadkiem, bo był pan członkiem tej podkomisji. Więc to larum, że praktycznie ta ustawa jest knotem, a potwierdzeniem tego, że jest knotem jest list przewodniczącego komisji do marszałka Płażyńskiego i do pana premiera Buzka, jest tylko bardzo niewielkim elementem całej tej sprawy. A epilog tej sprawy to, jak powiedziałem, dosłownie parę doprecyzowań, które zostały wykonane w ciągu kilku, kilkunastu godzin. To jest ta sprawa.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#JanWojcieszczuk">Jeżeli chodzi o kwestie związane z podstawową sprawą, na którą pan poseł również zwrócił uwagę, nazywając tryb art. 92 weryfikacją funkcjonariuszy celnych... I tu znowu odpowiadamy na pytanie rudymentarne, podstawowe, fundamentalne: w jaki sposób funkcjonariusze, którzy obecnie nie są służbą i w przeważającej większości nie są funkcjonariuszami mianowanymi, mogą uzyskać ten status stosunku służbowego? Otóż nie ma automatu, nie można tego statusu uzyskać automatycznie. Wprowadzamy w tej ustawie pewien mechanizm, który polega na tym, iż nie ma tu żadnej weryfikacji, jest natomiast art. 2, który wyraźnie precyzuje, jakie wymagania powinny być spełnione i jakie wymagania decydują o otrzymaniu aktu mianowania na funkcjonariusza. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#JanWojcieszczuk">Po drugie, gorąco namawiam do przeczytania art. 91 ust. 2 ustawy. Jest to bardzo istotne, gdyż tam wyraźnie mówimy, że propozycje pełnienia służby będą przedłożone stosownie do kwalifikacji, przebiegu i oceny dotychczasowej pracy na zasadach i warunkach ustalonych w niniejszej ustawie. Konia z rzędem temu, kto wykaże, że tutaj nie ma żadnych kryteriów. Wreszcie ta weryfikacja, którą pan poseł w swoim wystąpieniu tak akcentował, może się skończyć w sądzie, to znaczy osoba, która podlega procedurze przewidzianej w art. 92, ma prawo, po pierwsze, wystąpić do prezesa Głównego Urzędu Ceł z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, a po drugie, może skierować sprawę do sądu pracy - i o tym stanowi wyraźnie art. 93.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#JanWojcieszczuk">Kolejna sprawa, która była zasygnalizowana w wystąpieniu pana posła Brachmańskiego, w wystąpieniu klubowym, to kwestia tego skoku na kasę. Panie pośle, znowu poruszamy się w kręgu zaklętych pojęć. Rząd wielokrotnie tłumaczył, i to jest również sformułowane w uzasadnieniu do tej ustawy, iż do końca 2000 r. musimy zejść, mówiąc językiem nieco kolokwialnym, ze środka specjalnego, to znaczy całość wynagrodzenia funkcjonariuszy celnych musi pochodzić z budżetu, a nie ze środka specjalnego (czytaj: z opłat za czynności manipulacyjne itd). Jeśli tak, to ta ustawa nie ma się do tego w żaden sposób. Bo niezależnie od tego, czy ta ustawa byłaby, czy by jej nie było, to i tak do końca 2000 r. musimy z tym zrobić porządek i 100% wynagrodzenia celników musi pochodzić z budżetu. A z czego to wynika? Wynika to z naszych umów i porozumień z Unią Europejską. I to jest odpowiedź dotycząca kwestii wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#JanWojcieszczuk">Myślę, że ustosunkowałem się do najistotniejszych kwestii, jakie zostały tak ostro zasygnalizowane w wystąpieniu pana posła. Ten obowiązek był tym łatwiejszy, że - jak powiedziałem - argumenty są jednoznaczne. Rozmawiajmy o faktach, a fakty są takie, jak przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#JanWojcieszczuk">Teraz, jeżeli chodzi o wystąpienie pana posła Nikolskiego... Otóż, panie pośle, to nie jest widzimisię rządu, że w ustawie o Służbie Celnej przewidzieliśmy trzy grupy pracowników, że mamy do czynienia z funkcjonariuszami umundurowanymi, z pracownikami administracyjnymi czy z podlegającymi ustawie o Służbie Celnej, czy wreszcie z pracownikami obsługi lub, jak niektórzy wolą, pracownikami technicznymi. To nie jest widzimisię rządu. Tego rodzaju rozwiązania są stosowane na świecie. Odsyłam do wcześniejszego mojego wyjaśnienia w sprawie służb celnych funkcjonujących w krajach Europy Zachodniej oraz w krajach OECD. Są też polskie ustawy dotyczące służb mundurowych. W Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej te trzy grupy pracowników egzystują obok siebie. To jest zupełnie oczywiste. Nie jest to nowe rozwiązanie przyjęte w tym projekcie, jest to po prostu standard.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#JanWojcieszczuk">Jeżeli dobrze zrozumiałem, pan poseł stwierdził, że poprawki, które zostały dzisiaj zgłoszone do art. 92 ust. 2, mają pewien związek z przedłożeniem rządowym, które obowiązywało w tej materii. Przypomnę, że przedłożenie rządowe przewidywało w art. 91 ust. 2 pisemną propozycję pełnienia służby. Tak, panie pośle, takie było przedłożenie rządowe.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#JanWojcieszczuk">Kwestia kolejna. Nie wiem, czy na tak poważną ustawę w sensie materii, którą ta ustawa reguluje - przypominam, ma ona 97 artykułów - 23 rozporządzenia to jest za dużo czy za mało. Dokonałem kwerendy m.in. co do liczby rozporządzeń w innych ustawach pragmatycznych obowiązujących w Polsce i zapewniam, panie pośle, że to nie jest ani mniej, ani więcej. To jest średnia. Natomiast w ustawach pragmatycznych obowiązujących obecnie w Polsce, szczególnie jeśli chodzi o służby mundurowe, spraw płacowych, dotyczących siatki płac, nie reguluje się bezpośrednio w ustawie, lecz przekazuje się do rozporządzeń wykonawczych. To jest obowiązujący standard.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#JanWojcieszczuk">Wreszcie kwestia prawa do publicznego manifestowania poglądów politycznych. Otóż, panie pośle, myślę, że nie budujemy drzwi do lasu. To nie jest twór, który znalazł się tylko w naszym projekcie ustawy. Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że zakaz publicznego manifestowania poglądów politycznych już obowiązuje w administracji celnej na mocy art. 69 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, który od 1 lipca br. objął również administrację celną. Tak więc ten zakaz istnieje w administracji celnej od 1 lipca i jest również standardem w odniesieniu do służby cywilnej. Nic nowego tutaj nie zaproponowaliśmy, staraliśmy się rozwiązać tę sprawę systemowo.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#JanWojcieszczuk">Jeśli chodzi o pytanie, które zgłosił pan poseł Maniura, to odpowie na nie pan prezes Głównego Urzędu Ceł, jeżeli będzie miał taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-268.13" who="#JanWojcieszczuk">Pan poseł Chmielewski zapytał, jak będą uregulowane sprawy dotyczące towarów zgłoszonych do kontroli celnej i związanych z tym kosztów. Pytanie jest niezbyt precyzyjne, a zatem mogę na nie odpowiedzieć ogólnie. Te sprawy są uregulowane w Kodeksie celnym oraz w przepisach około kodeksowych. Gros spraw dotyczy kwestii pieniędzy i zorganizowania właściwych laboratoriów w Służbie Celnej. Sądzę, że to są sprawy bardzo szczegółowe. Takie laboratoria — jak wiem — pan prezes Głównego Urzędu Ceł będzie się starał organizować, przede wszystkim jeśli chodzi o aspekty dotyczące naruszania zasad przywozu towarów wrażliwych. Wiem, że tego rodzaju prace zostały podjęte w Głównym Urzędzie Ceł, ale w dużej części są one zależne od środków finansowych, którymi dysponuje Główny Urząd Ceł do końca tego roku i którymi będzie mógł dysponować w roku budżetowym 2000. Panie marszałku, dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Lech Nikolski zgłasza się w trybie sprostowania, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#LechNikolski">Tak, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#LechNikolski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#LechNikolski">Potrzebne tu jest sprostowanie, bo pan minister Wojcieszczuk nie zrozumiał tego, co proponowałem. Otóż ja wcale nie kwestionowałem tego, że w ustawie o Służbie Cywilnej jest takie rozwiązanie jak zakaz manifestowania poglądów politycznych. Wręcz przeciwnie, pracowałem nad ustawą o Służbie Cywilnej, panie ministrze, dokładnie wtedy dyskutowaliśmy, co to znaczy i uznaliśmy, że manifestowanie poglądów politycznych jest również wtedy, kiedy nazwisko jakiejś osoby figuruje na liście wyborczej, na przykład na liście wyborczej Akcji Wyborczej Solidarność do rady powiatu... no, jakiegoś powiatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę nie agitować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#LechNikolski">No i dobrze, i to jest manifestowanie poglądów politycznych. I jeżeli w ustawie o Służbie Cywilnej uznaliśmy, że w tej sytuacji pracownikowi Służby Cywilnej należy się urlop bezpłatny, a nie usunięcie ze służby z racji złamania tegoż zakazu, to ja chcę mieć takie samo rozwiązanie w ustawie o Służbie Celnej - i o to się dopominałem, a nie o usunięcie tego zakazu. I dlatego odsyłałem do ustawy o Służbie Cywilnej, gdzie, jak mi się wydaje, takie rozwiązanie zostało wprowadzone. To jest ten jeden element.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#LechNikolski">Drugi element, w związku z którym się nie zrozumieliśmy, to poprawka zgłoszona dzisiaj do przedłożenia rządowego. Jeśli dobrze pamiętam, chodzi rzeczywiście o art. 21, ale idzie o możliwość formułowania propozycji związanych z obecnością dzisiaj pracujących w cle osób albo do funkcjonariuszy Służby Celnej, albo do pracowników administracji. Taka w efekcie była poprawka czy też takie było stanowisko rządu, jak wyszło to z komisji, której posiedzenie mieliśmy nie tak dawno. I dzisiaj ta poprawka czy, inaczej, to stanowisko rządu zostało podważone przez pana posła Szkaradka, który, jak rozumiem, jest przedstawicielem klubu koalicyjnego, który zaproponował wykreślenie stamtąd możliwości formułowania propozycji przejścia na te stanowiska administracyjne - bo to zostało zakwestionowane w tej poprawce. Tu się po prostu nie zrozumieliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">A pan poseł Brachmański też w trybie sprostowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#AndrzejBrachmański">Bardzo bym chciał polemizować z panem ministrem, ale rozumiem, że nie mam takiej możliwości, panie marszałku, więc naprawdę w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli chodzi o polemikę, nie ma możliwości regulaminowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#AndrzejBrachmański">Panie ministrze, ja nie mówiłem o skoku na kasę. Mówiłem tylko o tym, że zdajemy sobie sprawę, iż te pieniądze na celników muszą iść z budżetu państwa. Zdajemy sobie z tego sprawę. Tu nie ma mowy o żadnym skoku na kasę. Różnica polega na tym - i tego pan minister nie zrozumiał - że my uważamy, iż, że tak powiem, te pieniądze powinny iść w normalnym trybie pracowniczym, na podstawie dobrego układu zbiorowego i dobrej siatki płac, a nie mnożników mundurowych, bo za mundurowymi idą również inne rzeczy, których nie ma w układzie zbiorowym, a które są niejako wymuszane. To są właśnie dodatki mundurowe, to są inne uprawnienia emerytalne, to są również, panie ministrze, na przykład, to za chwilę, wszystkie te tak zwane równoważniki. A to kosztuje państwo więcej, niż kosztowałoby gdyby to nie była służba mundurowa. Chciałbym państwu na przykład przypomnieć, że w służbach mundurowych istnieje jakiś równoważnik za wczasy, nie pamiętam, jak to się nazywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#AndrzejBrachmański">Panowie, nie miejcie złudzeń, że jak to będzie służba mundurowa, to związkowcy nie będą zaraz chcieli mieć tych równoważników - bo w tym momencie będą mieli rację. I o tym mówiliśmy. O sposobie wydawania pieniędzy z kasy budżetu, a nie o skoku na kasę. Panie ministrze, ja naprawdę uważam, że celnicy za mało zarabiają, im się należy kasa - ale w inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#AndrzejBrachmański">I drugie sprostowanie. Panie Ministrze, rozumiem, że pan minister twierdzi, iż nastąpiło doprecyzowanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, ale to jest polemika. Proszę precyzyjnie sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#AndrzejBrachmański">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#AndrzejBrachmański">Panie ministrze, to doprecyzowanie nie nastąpiło w ciągu 24 godzin, tylko w ciągu znacznie dłuższego czasu, czego najlepszym dowodem jest to, że po raz pierwszy w historii tego parlamentu wnoszono jeszcze poprawki, na posiedzeniu komisji, już po przegłosowaniu projektu w całości. A więc z tymi uwagami, że to były takie piękne poprawki, nie bardzo chciałbym się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#AndrzejBrachmański">Przepraszam pana marszałka, jeśli nadużyłem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Głównego Urzędu Ceł pana Zbigniewa Bujaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#ZbigniewBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako prezesowi Głównego Urzędu Ceł najbardziej zależy mi na tym, aby prace nad ustawą zostały zakończone jak najszybciej, gdyż chciałbym jako prezes Głównego Urzędu Ceł jak najszybciej przedstawić wszystkim pracownikom służb celnych jasną, czytelną perspektywę tego, co ich czeka w nadchodzących miesiącach, w nadchodzących latach. A zmiany, jakie Służba Celna będzie przechodzić, są ogromne i - powiedziałbym - już tych problemów, które tu wystąpią, nam dość. Im więc szybciej ta ustawa zostanie uchwalona, tym lepiej. Oczywiście nie oczekuję na ustawę idealną, bo też mam takie przekonanie, że takowej po prostu nie ma. Każda ustawa jest obciążona różnymi pomyłkami, błędami. Na szczęście cały system prawa działa na tyle dobrze, że zawsze potrafimy w ramach tego systemu prawa wynaleźć stosowne normy, które pozwalają uregulować działanie służby tam, gdzie właśnie występuje jakaś niejasność przepisów.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#ZbigniewBujak">Proszę Państwa! O wadze problemów, które tu są rozstrzygane, niech świadczy choćby to, że pewien postulat ogólny, aby wszyscy pracownicy byli objęci jedną pragmatyką służbową, aby wszyscy celnicy byli funkcjonariuszami celnymi, jest w pewnym sensie prosty. Prosty w ustawie. Czyni ustawę bardzo czytelną, jasną i prostą. Zarazem jednak w samej służbie wcale nie tworzy on prostych i jasnych stosunków. Bo czegóż tak naprawdę ta służba potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania? Jak tu już zostało powiedziane, funkcjonariusz celny ma nałożone na siebie obowiązki publicznoprawne doprawdy wielkiej wagi. Może on dokonywać rewizji, rewizji celnych także w przedsiębiorstwach, jest to jedno z potężniejszych narzędzi pozwalających na przykład ścigać i dowodzić działalności w zakresie przestępczości zorganizowanej. Z tego więc punktu widzenia warto skupić się na tym, aby miał on jak najlepsze warunki pracy, aby miał on jak najlepsze narzędzia pracy. Kiedy jednak mówimy o warunkach pracy, to oczywiście mówimy też o tym, z jaką informacją udaje się on do swojej pracy, kto mu tę informację przygotowuje. Chciałbym więc jako prezes Głównego Urzędu Ceł, aby na zapleczu tejże Służby Celnej, z tyłu tegoż funkcjonariusza celnego byli fachowi pracownicy służby cywilnej, którzy w sposób fachowy przekazaliby mu informację i całe przygotowanie sztabowe do tej jego pracy. Proszę państwa, ale ci pracownicy służby cywilnej też potrzebują dobrego zorganizowania swojej pracy, dobrego zaopatrzenia. Chciałbym więc, aby sprawni i dobrzy pracownicy administracyjni potrafili, jak mówię, sprawnie i dobrze zorganizować im pracę. Ale tu już, jak państwo widzicie, są trzy różne korpusy. Mając je, mogę sprawnie zorganizować pracę i działanie służb celnych. Nie mając ich, można oczywiście tę pracę zorganizować w inny sposób, ale na pewno tworzy to bardzo dziwne z kolei stosunki w samej służbie. Dziwne dlatego, że jeżeli sekretarka czy ktoś, kto parzy kawę, czy ktoś, kto pracuje w recepcji, jest celnikiem, to jest w tym coś nienaturalnego, jest w tym coś nienormalnego i oczywiście sami celnicy mnie pytają o to, czy rzeczywiście w przyszłości tak ma być. Nie, raczej nie. W związku z tym chciałbym, aby wszyscy, którzy zdecydują się być funkcjonariuszami celnymi, zadeklarowali, że taką właśnie funkcję chcą pełnić, aby uzupełnili, jeśli trzeba, wykształcenie, aby rzeczywiście do tej pracy jako funkcjonariusze celni byli gotowi.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#ZbigniewBujak">Proszę Państwa! Odpowiem krótko na kilka kwestii. Dziękuję bardzo panu posłowi Maniurze za pytania. To są proste sprawy, choć kłopoty, które się z tym wiążą, wynikają z pewnych błędów systemowych. Sprawa wag. Proszę państwa, niesłychanie prosta. Za budowę wag odpowiada wojewoda. On musi znaleźć pieniądze i je pobudować. Obowiązek obsługi wag nałożono na służby celne. Ponosimy więc wydatek i obsługujemy te wagi. Ale pieniądze za tzw. osiowe, za przekroczenie norm, pobiera minister transportu.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#ZbigniewBujak">Jest tu więc, proszę państwa, pytanie: kto tak ekonomicznie jest zainteresowany w tym, żeby wagi działały? Nikt. Oczywiście minister transportu powie: panie wojewodo, proszę to wybudować, bo to nie jest moja robota, wojewoda zaś będzie odpychał to od siebie, bo jaki on ma interes w tym, żeby tracić na to czas, pieniądze i angażować ludzi. Dla nas jest to też nieprzyjemna sytuacja, bo też ponosimy koszty i naprawdę nic z tego nie mamy. Pozostaje mi więc jedynie apel do szanownych posłów w tym parlamencie, aby, że tak powiem, otworzyli możliwość naturalnego, normalnego, zgodnego z prawem uregulowania tych kwestii, aby znalazł się jeden gospodarz. Z reguły w innych krajach Unii Europejskiej gospodarzem granicy jest służba celna - od początku do końca odpowiada za przejścia, ich funkcjonowanie, obsługę, za wszystko. U nas ustawa o ochronie granicy uregulowała to inaczej, podzieliła bardzo te zadania. Z pewnymi służbami, jak ze Strażą Graniczną, nasza współpraca jest coraz lepsza, w niektórych dziedzinach jest po prostu znakomita. I tu, na drodze zwykłych już porozumień, umów dla uzyskania sprawności działania w zwalczaniu przemytu, uszczelnianiu granicy, my sobie w ramach umów poradzimy, ale z tą sprawą w ramach umów nie mamy możliwości sobie poradzić. Po prostu tutaj bardzo trudno jest znaleźć sensowne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#ZbigniewBujak">Dużo trudniejszą kwestią są kolejki na granicy. Powiedziałbym, że w pewnym sensie zlikwidowanie kolejek na granicy zachodniej nie powinno być problemem, tego można dokonać. Potrzebna jest jednak bardzo głęboka przebudowa całego systemu działania służb celnych. I tu jest pewien paradoks. Otóż musimy niejako przestać przeprowadzać kontrolę na granicy, musimy otworzyć granicę i, paradoksalnie, jeżeli temu będzie towarzyszyło odpowiednio silne rozbudowanie kontroli postimportowej, to dopiero wtedy uzyskamy skuteczną kontrolę nad obrotem towarowym i dopiero wtedy będziemy mogli naprawdę skutecznie ścigać także przemyt i przestępczość zorganizowaną, która tu działa. Jednakże na razie podejmowane są decyzje, które niejako „wpychają” nas w działalność na granicy, to jest m.in. decyzja o budowie przejść granicznych na granicy zachodniej i lokowaniu tam terminali. Niejako jesteśmy zmuszeni, aby tam właśnie na granicy organizować nasze posterunki, odprawy, także odprawy ostateczne.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#ZbigniewBujak">Oczywiście, proszę państwa, tu nie ma złudzeń. Na granicy, jak państwo wiecie, przy dużym ruchu kontroluje się około 1% liczby samochodów, przy mniejszym ruchu - może do 2%, maksimum 3%. W wyjątkowych sytuacjach, przy wyjątkowym, że tak powiem, sprężeniu organizacyjnym można skontrolować 5% pojazdów - to wszystko. Reszta w gruncie rzeczy po pobieżnej kontroli dokumentów musi przejechać, aby nie zablokować granicy.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#ZbigniewBujak">Rozporządzenie w sprawie alkoholi jest w drodze i nie jest to problemem.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#ZbigniewBujak">I teraz już ostatnia kwestia, ogólna, bo ona się wiąże z charakterem służby na przyszłość. Mówiłem tutaj o uprawnieniach publicznoprawnych — chciałbym powiedzieć, że zajmując się od lat problemami bezpieczeństwa wewnętrznego, zdawałem sobie sprawę z siły i potęgi narzędzia, jakim jest rewizja celna, także rewizja celna w przedsiębiorstwie, ale zarazem nie zdawałem sobie sprawy z tego, jak skuteczne to może być narzędzie, przy współpracy oczywiście z innymi służbami — z policją, Urzędem Ochrony Państwa. Żeby jednak to zadanie wykonać prawidłowo, Służba Celna w tym momencie niejako przekształca się, nabiera zupełnie innego charakteru. Po to, żeby tę kontrolę postimportową prawidłowo przeprowadzić, funkcjonariusze celni muszą mieć wiedzę z zakresu księgowości, dokumentów księgowych, i to bardzo dobrą, tu trzeba znać dokumenty i przepisy bankowe, tu nie ma miejsca dla amatorów — tak samo w wypadku dokumentów gospodarki magazynowej, itd.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#ZbigniewBujak">Przygotowywanie służb celnych do tych zadań jest procesem długim i kosztownym, nie jest więc tak, że my jednym rzutem, jednym posunięciem będziemy w stanie przekształcić, zmienić charakter działania tych służb.</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#ZbigniewBujak">Powstaje, proszę państwa, pytanie, czym w ogóle będą miały się zajmować służby celne, i to jest pytanie otwarte. Na całym świecie, jak się państwo domyślacie, w krajach Unii Europejskiej w momencie likwidowania granic powstała sytuacja rywalizacji między służbami podatkowymi, celnymi i służby celne starały się przejąć na siebie jak najwięcej obowiązków wynikających z innych zadań, które wykonują. Co to jest? Proszę państwa, po pierwsze, pobór VAT. W tej chwili służby celne pobierają ogromne sumy z tytułu podatku VAT, tj. ponad 75%, z tego tylko około 10% jest zwracane i z tego punktu widzenia oceniam służby celne jako najsprawniejsze, najskuteczniejsze w poborze VAT. Równie sprawne i skuteczne są w poborze podatku akcyzowego. Proszę państwa, ale jeżeli już o tym mówię, to już widać, że zbliżamy się, jeśli chodzi o charakter naszego działania, całkowicie do służb podatkowych. I powstaje natychmiast pytanie: w takim razie jaki charakter ma mieć praca celnika w przyszłości, szczególnie na granicy zachodniej, bo na wschodniej ona utrzymuje swój standardowy charakter? Pytanie takie jest stawiane i to bardzo mocno. Z tego punktu widzenia wątpliwości dotyczące tego, czy tworzyć korpus mundurowy w związku z problemami na granicy zachodniej, są zasadne. Tu naprawdę jest się nad czym zastanawiać, choć jak powiedziałem, na tym etapie najważniejsze jest dla mnie ustabilizowanie tych służb. Ale nie tylko, proszę państwa. W tej chwili już można powiedzieć, że służby celne Rzeczypospolitej zostały określone, także w Unii Europejskiej, także przez przedsiębiorców zachodnich, jako te, które w pełni są przygotowane do ochrony własności intelektualnej. Pod tym względem nasze prawo zostało znakomicie dostosowane, ale także i szkolenie celników, które się odbyło, i efekty w postaci zatrzymań towarów podrabianych powodują, że na forach międzynarodowych, jeśli chodzi o te sprawy, Rzeczpospolita już jest stawiana jako wzór, bo nasze służby należą tu do jednych z najskuteczniejszych. Jednak w tej chwili nakładane są na służby następne zadania. To jest już ochrona obrotu towarowego. Tu chodzi oczywiście o rzeczy najprostsze: węgiel, cement, żywność, tekstylia. W jednym przypadku jest to problem kontroli norm, w innym jest to problem certyfikatów. Co to oznacza? To, że kolejne, bardzo skomplikowane sprawy są narzucane Służbie Celnej i żeby ona je wykonała, musi mieć do tego odpowiednie narzędzia. Proszę państwa, to są proste narzędzia, tymi narzędziami służb celnych są, po pierwsze, wszystkie techniki pozwalające wykrywać przemyt na granicy. Premier Balcerowicz, że tak powiem, szuka sposobu dofinansowania tego zakresu działania naszych służb i my sami postaramy się wygospodarować środki, które pozwolą nam zakupić ten sprzęt. Chcę powiedzieć, że wystarczy nam na tym etapie może 17, może 19 mln zł, żeby bardzo skutecznie uszczelnić granice, naprawdę bardzo skutecznie, tak że przemyt np. alkoholu, myślę, jesteśmy w stanie zastopować w kilkudziesięciu procentach. Zyski, jakie może mieć z tego budżet, są potencjalnie bardzo duże. Szacunkowe nasze wyliczenia mówią o możliwości uzyskania wpływów do budżetu na poziomie nawet do 2 mld zł. Na razie jednak musimy się posługiwać naszymi własnymi, bardzo niestety w wypadku tej sprawy skromnymi środkami. To wszystko może oznaczać, że rok budżetowy skończymy z deficytem, więc będę stawał przed Wysoką Izbą i przed komisjami i odpowiadał na pytania, dlaczego. Moim jedynym wtedy argumentem będzie to, że będę mógł pokazać skuteczność zainwestowanych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#ZbigniewBujak">Proszę państwa, są jeszcze inne obszary działania tych służb. Te, które się wiążą z obrotem towarowym, wymagają przede wszystkim wyposażenia laboratoryjnego. Pod tym względem zazdrościmy naszym kolegom czeskim i chciałbym, żebyśmy, planując budżet na przyszły rok, umieli oszacować, umieli dostrzec i oszacować możliwości, jakie ma Służba Celna, pod warunkiem, że dostaniemy elementarne, najprostsze narzędzia, które w sumie nie są drogie. Ogólny koszt inwestycji w technikę służb celnych oceniam na około 100, 120 mln zł. Nie mówię tutaj o informatyzacji, bo to jest osobny rozdział. Zresztą wszystko jest na dobrej drodze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy pan poseł Maniura nie uzyskał odpowiedzi? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#EdwardManiura">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Nie pytałem o kwestie wwozu alkoholu, tylko o kwestie paliwa wwożonego na polski obszar celny. Dzisiaj przepis Kodeksu celnego pozwala wwozić paliwo w zbiornikach fabrycznych. Dzisiaj przewoźnicy, szczególnie ze wschodnich krajów, ze Wspólnoty Niepodległych Państw, wwożą paliwo w ilościach 1000, 2000 litrów. To, po pierwsze, dyskryminuje naszych przewoźników, a po drugie, po prostu jest źródłem ubytków, bardzo pokaźnych, dla budżetu państwa. I chodzi o zmianę przepisu art. 195 - chyba się nie mylę - Kodeksu celnego. I o to polscy przewoźnicy bardzo zabiegają. Myśmy na spotkaniach podkomisji transportu apelowali o to, żeby tę zmianę przeprowadzić w trybie właściwie ekspresowym. I o to chodzi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan prezes jeszcze poinformuje, kiedy zablokuje ten przywóz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#ZbigniewBujak">Przepraszam, panie pośle, ja się oczywiście przejęzyczyłem; chciałem powiedzieć, że właśnie to w sprawie paliwa ta nowelizacja jest przygotowana. W zasadzie tygodnie lub dni, raczej tygodnie dzielą nas od sfinalizowania tej sprawy. Odpowiednia delegacja znajdzie się właśnie w znowelizowanym kodeksie i ona otwiera możliwość wprowadzenia tej zmiany. A mówiłem o alkoholu, bo rzeczywiście to jest w tej chwili oczko w głowie, i w kwestii alkoholu potencjalnie tkwią największe rezerwy. Jestem pod ogromną presją premiera Balcerowicza, aby w tych sprawach jak najszybciej wylegitymować się jakąś skutecznością. I stąd, jak mówię, w tyle głowy mam cały czas alkohol, choć rozumiem, że właśnie w tej sprawie chodzi o paliwo. Dokładnie rozumiem problem i, jak mówię, obecna nowelizacja Kodeksu celnego otwiera możliwość stosownej nowelizacji w przepisach wykonawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Rejczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#JanRejczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W pierwszych słowach chciałbym ustosunkować się do wypowiedzi pana posła Brachmańskiego, który w swoim wystąpieniu - ale proszę posłuchać - użył określenia, że poseł sprawozdawca niewłaściwie, nawet - jeśli dobrze sobie przypominam - kłamliwie przedstawił (ale nie jestem pewien tego słowa; być może przez przejęzyczenie pan to powiedział), opatrzył komentarzem wnioski mniejszości, szczególnie pierwszy i drugi wniosek mniejszości. Chcę jednoznacznie podkreślić, że poseł sprawozdawca nie przedstawiał swojego stanowiska w tej sprawie, tylko stanowisko komisji. I skoro wniosek staje się wnioskiem mniejszości, to znaczy, że w głosowaniu nie zyskał akceptacji komisji i został zgłoszony jako wniosek mniejszości. Podałem argumenty, które były przywoływane przez posłów podczas prac komisji i miały wpływ na głosowanie. Tak było w odniesieniu do wniosku pierwszego i drugiego. Nie będę tego omawiał. Te argumenty mam wypisane szerzej, niż przedstawiłem w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#JanRejczak">Druga sprawa zgłoszona do posła sprawozdawcy ma szerszy wymiar. Była poruszona w wypowiedzi pana posła Lecha Nikolskiego. Dotyczy ona samej projektowanej ustawy, jak też trybu pracy nad nią. Pierwsze czytanie tego dokumentu, przypomnę, odbyło się w maju, 8 maja, i wtedy, kiedy projekt został skierowany decyzją Sejmu do prac w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych powołała nadzwyczajną podkomisję składającą się z czterech osób - w pracach tej podkomisji uczestniczył pan poseł Brachmański, pan poseł Szkaradek, pan poseł Schetyna i ja. A więc był to czteroosobowy zespół, podkomisja spotykała się wielokrotnie, w pracach podkomisji uczestniczyli przedstawiciele wnioskodawców, a więc Ministerstwa Finansów. Na każdym posiedzeniu podkomisji był obecny minister Wojcieszczuk ze swoimi pracownikami, byli obecni przedstawiciele Głównego Urzędu Ceł, związków zawodowych, dyrektorów urzędów celnych, a także eksperci. Chcę powiedzieć, że podkomisja dysponowała bardzo wieloma opiniami na temat pilnego rządowego projektu ustawy o Służbie Celnej, mam tutaj te opinie, były one zamawiane zarówno przez posłów opozycji, jak i posłów koalicji. Na pewno projekt jest bardzo obszerny i, jak każdy projekt, wymagał przejrzenia. Podkomisja, artykuł po artykule, przeglądała go, ważyła racje, korzystała z opinii - przy różnym zaangażowaniu posłów członków podkomisji. Osobiście wyrażam pewien żal, że pan poseł Nikolski nie uczestniczył akurat w pracach tej podkomisji, bo pamiętam, że kiedy była w Sejmie rozpatrywana sprawa projektu ustawy o służbie cywilnej, właśnie pan poseł wniósł bardzo wiele ze swego doświadczenia w prace nad tą ustawą - do momentu kiedy weszła ona w życie. Właśnie ta ustawa o służbie cywilnej - pozostaje ona w pewnym związku z rozwiązaniami ustawy o Służbie Celnej - weszła w życie w trakcie prac nad niniejszą ustawą, dokładnie 1 lipca, i to też zmieniło sposób, w jaki odnosiliśmy ten projekt do ustawy o służbie cywilnej. Stało się to dokładnie 1 lipca, a więc już po skierowaniu do marszałka Sejmu przez przewodniczącego komisji - po posiedzeniu komisji w dniu 10 czerwca - pisma z prośbą o to, żeby rząd uchylił klauzulę pilności wobec tego projektu ustawy. Tutaj wspomnę, by oddać atmosferę, która towarzyszyła nam od początku w pracy nad tą ustawą, że bezpośrednio po pierwszym czytaniu pan przewodniczący Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych również zwracał się do marszałka Sejmu, aby uchylił tryb pilny wobec tej ustawy, ponieważ to była bardzo skomplikowana materia, i wtedy takiej zgody nie uzyskał. Taką zgodę uzyskał dopiero po tym przełomowym posiedzeniu komisji w dniu 10 czerwca, kiedy okazało się, że podkomisja nie była w stanie w taki sposób przygotować projektu ustawy, by mógł być przedłożony Sejmowi bez tego obciążenia, że jeżeli zadziała mechanizm polityczny przy głosowaniu, włącznie z dyscypliną, może zostać uchwalony wadliwy, zły merytorycznie i, powiedzmy, złej jakości legislacyjnej projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#JanRejczak">Przewodniczący komisji, na podstawie przebiegu spotkania, wybrał wszystkie sprawy, z którymi nie poradzono sobie w trakcie dotychczasowych prac nad tym projektem, i sformułował swoje wątpliwości w postaci szeregu pytań. To były chyba cztery pytania lub pięć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#JanRejczak">Na te pytania chcę odpowiedzieć, bo pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie musi pan tak szczegółowo opowiadać przebiegu prac komisji, ponieważ to nie ma związku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#JanRejczak">To nie będę tych pytań omawiał. Ale ma to związek taki, że pan poseł Nikolski powiedział coś, co spowodowało, że podkomisja nadal intensywnie pracowała nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#JanRejczak">Jeżeli panowie już mi dziękują, to powiem jeszcze tylko to, że po przedstawieniu tych wątpliwości, które wypłynęły 10 czerwca, po ich sformułowaniu, podkomisja odpowiedziała na nie konkretnymi zmianami w projektowanej ustawie. Miała miejsce intensywna praca z udziałem wnioskodawcy, na ostatnim posiedzeniu komisji również z udziałem szefa GUC pana prezesa Zbigniewa Bujaka. To może nie wiąże się bezpośrednio ze sprawą, ale w trakcie prac nad tą ustawą zmienił się prezes Głównego Urzędu Ceł. No, ale to miało wpływ na prace tej komisji. Dlatego projekt, który został przedłożony w dniu dzisiejszym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sprawozdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#JanRejczak">... te wszystkie niedociągnięcia eliminuje i dlatego został zaakceptowany przez komisję. A dziś komisja wniosła o to, aby Wysoki Sejm raczył tę ustawę uchwalić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie jeszcze zgłosić się do wygłoszenia oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Stanisława Kopcia z klubu SLD o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#StanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym roku dobiega końca ustawowy termin pięcioletniego obowiązywania rozporządzenia o realizacji strategicznego programu rządowego o zagospodarowaniu mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej, nazywanego w skrócie SPR, jednego z najlepiej realizowanych rządowych programów, realizowanego wspólnie z pięćdziesięcioma samorządami lokalnymi, głównie z Polski zachodniej i północnej. Program ten, po zaangażowaniu w latach 1995–1999 rządowej rezerwy celowej w kwocie blisko 100 mln zł przyznanych na sto osiemdziesiąt zadań zgłoszonych przez samorządy lokalne, wygenerował dotychczas środki własne gmin w wysokości 132 mln zł. Program spełnił więc rolę stymulującą w zakresie zaangażowania środków pozabudżetowych dla zagospodarowania mienia powojskowego.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#StanisławKopeć">Zadania to głównie rewitalizacja substancji mieszkaniowej na osiedlach poradzieckich, dzięki czemu powstało kilka tysięcy mieszkań, wymiana infrastruktury technicznej, adaptacja budynków koszarowych na cele publiczne, takie jak domy pomocy społecznej czy szkoły, czy wreszcie usuwanie zanieczyszczeń chemicznych, ropopochodnych w ramach rekultywacji terenów zdegradowanych w Kluczewie, Świętoszowie, Legnicy i wielu innych miejscowościach. Wiele obiektów pokoszarowych, warsztatowych i poligonowych dzięki tym środkom stało się nowymi warsztatami pracy, dającymi zatrudnienie nowym mieszkańcom, na przykład Bornego-Sulinowa.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#StanisławKopeć">Do zakończenia realizacji tego programu pozostały pięćdziesiąt trzy zadania rozpoczęte w latach ubiegłych oraz sto trzydzieści cztery zadania, które gminy zgłosiły, a na które nie otrzymały dotacji. Wobec takiego stanu rzeczy, w imieniu władz samorządowych pięćdziesięciu gmin objętych programem przedstawicieli unii miast i miasteczek polskich, zebranych w Bornem-Sulinowie 22 kwietnia tego roku, podczas oceny tego programu z udziałem przedstawiciela Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Jerzego Stępnia, który pełnił równocześnie rolę szefa pełnomocnika rządu ds. tego programu, oraz przedstawicieli ministerstwa ochrony środowiska apeluję do wicepremiera ministra finansów o wprowadzenie do budżetu państwa w 2000 r. kwoty 30 mln zł jako rezerwy celowej na kontynuację rozpoczętych zadań oraz przekształcenie strategicznego programu rządowego w program wieloletni pt.: „Zagospodarowanie mienia i rekultywacja terenów zdegradowanych przez wojska Federacji Rosyjskiej” i przedłużenie jego obowiązywania na lata 2000–2002. Szczegółowe uzasadnienie wraz z wykazem kontynuowanych zadań zostało złożone przez pełnomocnika rządu do spraw zagospodarowania mienia ministra Jerzego Stępnia w stosownym czasie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Iwińskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sztuka w najszerszym tego słowa znaczeniu jest czymś naprawdę niezmiernie ważnym. Premierzy i ministrowie finansów to wielkie figury wówczas, gdy są w rządzie, ale gdy schodzą ze sceny, nikt o nich nie pamięta. Tylko artyści są nieśmiertelni - pisał przed laty Alexander Fleming.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#TadeuszIwiński">Przywołuję tę opinię noblisty, wybitnego mikrobiologa, odkrywcy penicyliny, gdyż pierwszy teatr głuchych świata umiera. Chodzi o Pantomimę Olsztyńską, unikatową w skali Polski, Europy, a nawet globu placówkę kulturalną. Jako pierwszy stały teatr głuchych na świecie, otwarty i działający dla szerokiej publiczności, uzyskała ona w 1981 r. dyplom i statuetkę Światowej Organizacji Zdrowia oraz UNESCO z przytoczonym wyżej określeniem.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#TadeuszIwiński">To z tradycji olsztyńskiego teatru głuchych wyrastały inne zespoły teatralne na różnych kontynentach, specjalne festiwale międzynarodowe itd. 9 lipca br. rada nadzorcza Fundacji Sztuki Pantomima Olsztyńska zapowiedziała, z braku pieniędzy, rozwiązanie tej instytucji, co w praktyce oznacza likwidację pantomimy i zaprzestanie wszelkiej działalności zespołów.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#TadeuszIwiński">Ta instytucja żyła zawsze nader skromnie. Własnymi środkami np. stworzono z piętra spalonej kamienicy internat dla utalentowanej głuchej młodzieży. Na działalność artystyczną nie brano środków z budżetu państwa, a podejmowano coraz to nowe inicjatywy: teatry dziecięce, edukacja dzieci cygańskich, szkółki baletowe, koła plastyczne. Twórca pantomimy, jej wieloletni kierownik, prof. Bogdan Głuszczak w liście otwartym sprzed tygodnia, zatytułowanym dramatycznie: Pozwólcie nam godnie umrzeć, napisał: my umiemy być teatrem ubogim, robiącym przedstawienia z niczego. Nauczyliśmy się tego w latach sześćdziesiątych. Liczymy też na ludzi dobrej woli i naprawdę nie chodzi tu o wielkie sumy. Potrzebne są decyzje kompetentne i jednoznaczne. Powtórzył to w rozmowie ze mną kilka dni temu. Wszystko przemija, więc może i czas na pantomimę. Myślę jednak, że jeszcze nie teraz i nie tak brutalnie.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#TadeuszIwiński">Pantomima Olsztyńska przez dziesięciolecia była legendą olsztyńskiej i polskiej kultury. Zespół założony w 1957 r. przez ludzi głuchych, którzy w tworzeniu teatru odkryli swe powołanie i sposób na samorealizację, rozwijał się systematycznie, odnosił ogromne sukcesy międzynarodowe, stał się fenomenem artystycznym. Dorobek pantomimy to 25 premier, 8 filmów artystycznych, z czego 5 zdobyło nagrody na międzynarodowych festiwalach, udział w 10 sztukach Teatru im. Jaracza oraz wielokrotny udział w przedstawieniach Teatru Telewizji, 25 tournée zagranicznych i występy na scenach trzech kontynentów: Ameryki Północnej, Afryki i Europy oraz zakaz występów w krajach obozu socjalistycznego, jeżeli już - to tylko przy okazji festiwali międzynarodowych. To także wielu wybitnych twórców i naukowców, którzy wspierali pantomimę - od Krzysztofa Pendereckiego po prof. Tadeusza Kotarbińskiego.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#TadeuszIwiński">W nowej rzeczywistości gospodarczej w 1991 r. powstała Fundacja Sztuki Pantomima Olsztyńska, koncentrująca się na pracy z dziećmi zarówno słyszącymi, jak i niesłyszącymi, ale organizująca też widowiska dla dorosłych. Po kilku latach wojewoda, prezydent Olsztyna i wspomniana fundacja zawarły porozumienie o współfinansowaniu działalności pantomimy. W roku bieżącym nastąpiła katastrofa finansowa: tylko miasto przyznało niewielkie kwoty i to jedynie na zadania celowe. Wszyscy mówią: nie ma pieniędzy. Jestem świadom tego, jak skromne środki są przeznaczane w budżecie na kulturę, śladowe. Gdyby w języku polskim, wzorem innych języków, skonstruowano słownik nie według alfabetu, ale według częstotliwości używanych słów, to nie ulega wątpliwości, że po słowach niecenzuralnych na pierwszym miejscu byłoby słowo „pieniądze”.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#TadeuszIwiński">Świadom tego, chcę przypomnieć, że dyrektor Fundacji Sztuki „Pantomima Olsztyńska” Tadeusz Prusiński przekazał mi kopie wniosków o dofinansowanie szeregu przedsięwzięć, wysłanych w lutym br. do Ministerstwa Kultury i Sztuki; do dziś nie ma na nie jakiejkolwiek odpowiedzi. Przed laty encyklopedia „Szpilek” definiowała hasło: kultura. „Kultura” - kino w Płońsku. Nie pozwólmy, by ten ponury żart stał się rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#TadeuszIwiński">Apeluję z tego miejsca do ministra kultury i sztuki, do wojewody warmińsko-mazurskiego, który w ramach szczególnej wrażliwości społecznej i artystycznej scedował swoją część finansowych zobowiązań na sejmik wojewódzki, oraz do prezydenta Olsztyna o zapobieżenie likwidacji Pantomimy Olsztyńskiej. Tu chodzi naprawdę o niewielkie pieniądze, całe zadłużenie Pantomimy wynosi 45 tys. zł. Żeby ta placówka przetrwała do końca bieżącego roku, potrzeba zaledwie 20–30 tys. zł, a likwidacja Pantomimy mogłaby stać się niedobrym precedensem, jeśli chodzi o inne placówki, które mogłyby podzielić jej los.</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, mieliśmy w historii wystąpienia kończące się tezą: historia nas rozgrzeszy. W tym przypadku z pewnością byłoby zupełnie inaczej: historia nigdy by nam tego nie wybaczyła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiktora Osika z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WiktorOsik">Panie Marszałku! Panowie Posłowie! W swoim oświadczeniu chciałbym zwrócić uwagę na sposób postępowania w Sejmie z projektami ustaw i uchwał, które dotyczą spraw rolnictwa i obszarów wiejskich. Regułą stało się rozpatrywanie tych dokumentów w ostatnim lub przedostatnim punkcie porządku dziennego, często zdarza się, że obradujemy po północy. Zastanawiam się, czym się kieruje marszałek Sejmu, w taki właśnie sposób ustawiając porządek dzienny. O czym to świadczy? Czy świadczy o tym, jakie miejsce sprawy wsi i rolnictwa zajmują w polityce obecnie rządzącej koalicji? Czy też rządząca koalicja nie ma odwagi dyskutować na ten temat w czasie, gdy jest transmisja telewizyjna lub przynajmniej jest możliwe słuchanie obrad w radiu? Trudno bowiem liczyć na to, że rolnicy nie będą spali o pierwszej w nocy po to, aby słuchać tego, co się mówi w Sejmie o sprawach rolnictwa. Rozumiem, że są powody do wstydu, bo co innego obiecywało się rolnikom, mieszkańcom wsi przed wyborami parlamentarnymi, a zupełnie co innego się robi.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WiktorOsik">Wysoki Sejmie! Obecnie rząd zapewnia, że sprawy rolnictwa i obszarów wiejskich będą traktowane priorytetowo. Ogłasza, że przyjął kilka ważnych dokumentów dotyczących rolnictwa i wsi. Wyrażam nadzieję, że nie będzie to kolejna akcja propagandowa, mająca poprawić tak marny wizerunek Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności w oczach mieszkańców wsi. Uwierzymy w szczerość tych zapewnień, gdy do Sejmu trafią projekty ustaw, które stworzą nowe, lepsze warunki do życia na wsi, gdy w projekcie budżetu na przyszły rok będzie wyraźny wzrost nakładów na rolnictwo. Myślę też, że o tych sprawach będziemy dyskutowali przy otwartej kurtynie, a nie, jak dotychczas, tylko późną nocą. Zauważyłem także, że zazwyczaj debaty w sprawach rolnictwa oraz oświadczeń wysłuchuje tylko marszałek Stefaniuk. Dobrze by było, żeby inni marszałkowie też tego posłuchali. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#JanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatnio środki masowego przekazu wiele uwagi poświęciły polskim lasom, wszak po pożarach traw, które są prawdziwą wiosenną plagą, rozpoczął się sezon letni ognia w lasach. Utrzymujące się od końca czerwca upały i brak opadów w większości rejonów Polski są przyczyną wysokiego zagrożenia pożarowego lasów. Leśnicy apelują o zachowanie szczególnej ostrożności w posługiwaniu się ogniem podczas pobytu w lesie i na terenach sąsiednich. Niestety, najczęściej pożary wywołują wyłącznie ludzie. Trzeba pamiętać, że ogniska można urządzać w odległości co najmniej 100 metrów od lasu, a palenisko musi być właściwie przygotowane. Średnio rocznie wybucha blisko 6 tys. pożarów. W ciągu ostatnich 5 lat spłonęło ponad 43 tys. ha lasów. Gdy płonie stary las, jest to strata praktycznie nie do odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#JanChmielewski">Według nowego raportu Lasów Państwowych w naszym kraju przybywa lasów i poprawia się ich stan zdrowotności. Ubiegłe lata były okresem promowania wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, łączenia celów społecznych, ekonomicznych i ekologicznych. Nareszcie przyroda wysunęła się na plan pierwszy w zarządzaniu lasami. Lasy Państwowe gospodarują na powierzchni 7,5 mln ha, co stanowi 78,4% wszystkich lasów w Polsce i odpowiada 24% powierzchni kraju. Lesistość kraju wynosi 28%, przy przeciętnej w Europie powyżej 30%.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#JanChmielewski">Faktem jest, że powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych stale rośnie. Wzrasta zalesienie gruntów o niskiej jakości, które są nieefektywne w rolniczym użytkowaniu. Krajowy program zwiększenia lesistości przewiduje wzrost powierzchni lasów do 30% w roku 2020 i do 33% w roku 2050. Z radością trzeba stwierdzić, że zadania realizowane są nawet z wyprzedzeniem. Na stan naszego cennego dobra narodowego, jakim są lasy, w istotny sposób wpływają takie czynniki, jak: niekorzystny bilans wodny lasu, nadal mimo poprawy wysoka emisja dwutlenku siarki, tlenku azotu oraz ozonu, a także szkody w ekosystemach leśnych powodowane przez zwierzynę łowną oraz wspomniane wcześniej pożary.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#JanChmielewski">Lasy wymagają i na dziś mają fachową pomoc licznej rzeszy kochających swój fach leśników. Tego znacznego dorobku wszystkich polskich leśników zmarnować nam nie wolno. Dlatego w związku z tym, kierując się poszanowaniem praw przyrody, apeluję, aby uszanować to, co pokolenia leśników z takim trudem i poświęceniem - za co im serdecznie dziękuję - wypracowały przez ostatnie dziesięciolecia.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#JanChmielewski">Na zakończenie chciałbym zauważyć, że każde nieroztropne i krótkowzroczne gospodarowanie leśnym mieniem państwowym może prowadzić do nieodwracalnych strat; społecznych, ekonomicznych i ekologicznych. Jestem przekonany, że szanując i ratując polskie lasy, jako dobro ogólnonarodowe, ratujemy i szanujemy dobro naszego kraju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi. Przyjmujemy apel.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświadczenie jest związane z sytuacją rolników - producentów rzepaku. W 1998 r. niektóre zakłady tłuszczowe, np. w Szamotułach, które po układzie zostały wykupione od wierzycieli przez firmę amerykańską, zaproponowały rolnikom zwiększenie uprawy rzepaku, deklarując, że cena będzie przynajmniej na poziomie 1998 r., czyli wyniesie ponad 900 zł za 1 tonę. Efektem tego było zwiększenie kontraktacji o ponad 30%. Ostateczna cena miała być ustalona do końca kwietnia br. Z ustaleniem ceny zakłady zwlekały praktycznie do momentu rozpoczęcia żniw rzepakowych. I wówczas, mimo znacznego wzrostu kosztów produkcji, zaproponowano cenę na poziomie 2/3 ceny z roku ubiegłego. Postawiono rolników w bardzo trudnej sytuacji, gdyż zakłady tłuszczowe są praktycznie jedynymi odbiorcami rzepaku i podyktowały warunki, które destabilizują i tak bardzo trudną sytuację producentów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#StanisławStec">Należy zadać pytanie: Co robi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów? Przecież ta sytuacja jest wynikiem praktyk monopolistycznych ze strony zakładów przemysłu tłuszczowego. Czyżby urząd obawiał się kapitału zagranicznego? Ustalona cena na rzepak z tegorocznych zbiorów jest znacznie niższa od ceny światowej, mimo że w krajach Unii Europejskiej oprócz ceny płaconej przez odbiorcę rolnicy otrzymują dopłaty wyrównawcze.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#StanisławStec">Apeluję również do rządu o podjęcie radykalnych działań wobec monopolistów. Wbrew pozorom takie możliwości istnieją, gdyż rząd może wzmocnić ochronę celną przed importem oleju rzepakowego oraz innych wyrobów przemysłu tłuszczowego, a także może tę ochronę ograniczyć, gdy zakłady tłuszczowe będą nadal lekceważyć polskiego producenta rzepaku.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#StanisławStec">Z powyższej sytuacji rząd winien wyciągnąć również wnioski zmierzające do zastosowania dopłat rekompensacyjnych dla producentów rzepaku od 2000 r., aby nie rezygnowali z produkcji tej rośliny przed negocjacjami z Unią Europejską. Niezbędne jest zrozumienie dramatu producentów rzepaku, którzy nie dość, że oczekują w kolejkach przed punktem skupu po kilkanaście godzin, to zaproponowano im cenę, która nie pokrywa kosztów produkcji. Jest to poniżenie godności rolnika, które można zakwalifikować jako łamanie praw człowieka. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 22 lipca 1999 r., do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Życzę miłego wypoczynku.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 55)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>