text_structure.xml 78.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 6 kwietnia 1979 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Sadurskiego (ZSL) rozpatrzyła realizację:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- Kodeksu wykroczeń, - Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, - ustawy o ustroju kolegiów ds. wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: posłowie z sejmowej Komisji Prac Ustawodawczych, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z wiceministrem Marianem Janickim, zastępcą Prokuratora Generalnego Józefem Żyta, wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Tadeusz Zygadłowicz oraz przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Najwyższej Izby Kontroli i Zrzeszenia Prawników Polskich.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były informacje na piśmie opracowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Wyższy Urząd Górniczy oraz koreferat podkomisji wygłoszony przez posła Franciszka Sadurskiego (ZSL).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Przy opracowaniu koreferatu podkomisja korzystała z wymienionych informacji resortowych oraz dodatkowych danych przedstawionych na posiedzeniu podkomisji przez Centralną Radę Związków Zawodowych i Kancelarię Sejmu. Ponadto podkomisja wykorzystała uwagi prof. dr Mieczysława Siewierskiego, które koncentrowały się na realizacji przepisów prawa wykroczeń i polityce karania w sprawach o wykroczenia.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Kodeks wykroczeń uchwalony w 1971 r. zastąpił prawo o wykroczeniach z 1932 r. W sensie społecznym kodeks ten jest dopełnieniem Kodeksu karnego, dotyczy spraw drobniejszych, które ze względu na swą masowość stanowią dokuczliwe naruszenia porządku prawnego i publicznego.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Prawa o wykroczeniach zabezpieczają prawidłową działalność różnych dziedzin administracji oraz realizację zadań stojących przed organami administracji państwowej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Rozpoznawanie spraw o wykroczenia w I instancji odbywa się w 2241 kolegiach przy naczelnikach gmin i miast oraz 206 kolegiach w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców. W II instancji funkcjonuje 49 kolegiów przy wojewodach (prezydentach), a w trybie nadzoru - 49 Komisji Orzecznictwa ds. Wykroczeń przy wojewodach.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W roku 1978 wszczęto postępowanie w sprawach o wykroczenia w 723 tys. spraw i ukarano ponad 649 tys. osób. W postępowaniu przyspieszonym załatwiono ponad 68 tys. spraw (12,4%) zaś nakazem karnym objęto ponad 153 tys. spraw (21,7%). Odstąpiono od ukarania wobec prawie 57 tys. osób tj. 8,1%, (uniewinniono 3,4% osób, a umorzono postępowanie z powodu przedawnienia w stosunku do 1,3% osób). Liczba spraw i osób ukaranych systematycznie wzrasta od r. 1974. Najwyższy odsetek ukaranych, to osoby, które popełniły wykroczenia drogowe (38,3%). Niepokojące jest, że ponad 50% ukaranych popełniło te wykroczenia wskutek nadużycia alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Na drugim miejscu są ukarani za zakłócenie spokoju publicznego (31,2%). Za przekroczenia przeciwko mieniu ukarano 4,8%, za wykroczenia przeciwko zdrowiu - 2,1%, za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu pożarowemu 0,8%.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podstawową karą stosowaną przez kolegia jest kara grzywny (91,3% ukaranych, w tym 27,9% z zamianą na areszt zastępczy); aresztem ukarano 1,8%, karę ograniczenia wolności zastosowano w stosunku do 5%, zaś karę nagany w stosunku do 1,9% ukaranych. Wśród kar dodatkowych dominuje zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Coraz częściej stosuje się karę podania orzeczenia kolegium do publicznej wiadomości (w 1975 r. 5,5% ogółu ukaranych, w 1978 r. 8,7%).</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W stosunku do lat poprzednich obserwuje się spadek odwołań do kolegiów II instancji, w 1978 r. złożono 45.264 odwołań. Natomiast na tym samym poziomie utrzymuje się ilość żądań skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, w przypadkach wymierzania kary aresztu przez kolegium I instancji. W 1978 r. utrzymano w mocy 47,1% rozstrzygnięć kolegiów I instancji, w 34,5% odwołań uchylono zaskarżone orzeczenia i wydano nowe, zaś w 18,2% przekazano sprawy do ponownego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Pomyślnie rozwija się działalność profilaktyczno-wychowawcza kolegiów DS. wykroczeń. Odnotowuje się wzrost liczby spraw przekazanych sądom społecznym, organizacjom społecznym lub kierownikom zakładów pracy do ukarania dyscyplinarnego. Obserwuje się również wzrost spotkań członków kolegiów ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Wzrasta udział organów Milicji Obywatelskiej w postępowaniu przed kolegiami. MO złożyła w 1978 r. ponad 648 tys. wniosków o ukaranie (89,6% ogółu wniosków), 5.504 odwołań do kolegiów II instancji i 400 wniosków o uchylenie rozstrzygnięcia w trybie nadzoru. Od 1972 r. odnotowuje się wzrost ilości nałożonych mandatów zarówno przez MO jak i inne uprawnione organy: w 1972 r. nałożono ogółem ponad 2.200 tys. mandatów, a w 1978 prawie o 100% więcej. Przeciętna wysokość wymierzonych grzywien systematycznie wzrasta, w 1978 r. wyniosła 245 zł, zaś ogółem suma grzywien wyniosła ponad 1 mld zł. Ilość mandatów karnych nałożonych przez organa pozamilicyjne stanowi około 10%. Jest problem tzw. mandatów kredytowych (w 1978 r. blisko 1,6 mln). Okazuje się, że ich egzekwowanie napotyka na trudności. Na posiedzeniu podkomisji wypowiedziano się za odstąpieniem od tej formy mandatów, ale sprawa nie jest tak prosta. Pewna część osób nie jest w stanie uiścić mandatu od razu z braku przy sobie gotówki, część uważa, że niesłusznie została ukarana, mogą też wchodzić w grę chwilowe emocje i względy ambicjonalne. Decyzje w takich wypadkach wymagają zbadania okoliczności i rozważenia argumentów.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji poselskiej, polityka represyjna nie nasuwa zastrzeżeń. Przyjęcie grzywny jako kary podstawowej za wykroczenie jest prawidłowe. Kara aresztu stosowana jest tylko w przypadkach wykroczeń o szczególnej szkodliwości społecznej lub popełnionych w okolicznościach obciążających. Stosowanie aresztu zastępczego powinno być natomiast ograniczone do minimum, ponieważ nie spełnia pokładanego celu profilaktycznego i poprawczego. Kary ograniczenia wolności powinny być stosowane tylko wtedy, gdy jest możliwość ich wykonania. Zgodnie z Kodeksem wykroczeń, kara ograniczenia wolności może trwać od 1 miesiąca do 3-ch, polega m.in. na obowiązku wykonywania nieodpłatnie dozorowanej pracy na cele publiczne. Wymierzenie tej kary, tam gdzie nie ma żadnych robót publicznych mija się z celem.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Znajomość przepisów prawa przez kolegia ds. wykroczeń uległo poprawie, m.in. dzięki rozszerzeniu i podniesieniu poziomu szkolenia oraz zapewnieniu kolegiom fachowej obsługi prawnej. Oskarżyciele publiczni - funkcjonariusze MO przyczyniają się do lepszego rozpoznawania spraw. Obwinieni na ogół nie korzystają z pomocy adwokatów. Pokrzywdzeni rzadko występują na rozprawach - kolegia korzystają z nadsyłanych informacji na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Od czasu reformy administracji terenowej przesuwającą orzeczenie I instancji ze szczebla powiatowego do gminnego, powstały problemy zapewnienia kolegiom gminnym właściwej obsługi prawnej i biurowej. Obecnie aż 681 kolegiów nie ma stałej obsługi prawnej. Tylko w 8 województwach wszystkie kolegia mają stałą obsługę prawną. Duża fluktuacja kadr administracyjnych powoduje określone trudności w obsłudze biurowej kolegiów. Występują także trudności lokalowe.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Jeżeli chodzi o kolegia do spraw wykroczeń działające w ramach resortu handlu zagranicznego i gospodarki morskiej, to istnieją tam 3 kolegia I instancji, przy Urzędach Morskich w Gdyni, Słupsku i Szczecinie oraz 2 kolegia II instancji przy Izbach Morskich w Gdyni i Szczecinie. Na przestrzeni lat 1972-78, kolegia ds. wykroczeń przy urzędach morskich rozpatrzyły 2.173 spraw. Największą grupę stanowiły sprawy o wykroczenia wynikające z naruszenia przepisów o ochronie rybołówstwa (w większości wypadków kłusownictwo rybackie), naruszenia obszarów ochronnych dla poszczególnych gatunków ryb. Drugą grupę pod względem ilościowym stanowiły sprawy wynikające z naruszenia przepisów regulujących bezpieczeństwo żeglugi i porządek w portach. Kolegia ds. wykroczeń przy urzędach morskich nie odczuwają trudności w obsłudze organizacyjno-prawnej. Natomiast zgłaszano wniosek o zrewidowanie przepisu dotyczącego przedawnienia sprawy. Obecnie jest to okres 6-miesięczny. Długotrwałe rejsy morskie uniemożliwiają niejednokrotnie ukaranie osób, które dopuściły się wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Przy Okręgowych Urzędach Górniczych istnieje 14 kolegiów ds. wykroczeń I instancji, a jako II instancja Kolegium ds. Wykroczeń przy Wyższym Urzędzie Górniczym. Ponadto przy Prezesie Wyższego Urzędu Górniczego działa Komisja Orzecznictwa ds. Wykroczeń, która podejmuje decyzje w sprawie uchylania prawomocnych rozstrzygnięć kolegiów ds. wykroczeń przy urzędach górniczych. W r. 1978 w postępowaniu zwyczajnym i nakazowym ukarano grzywnami 4.569 osób, a karą aresztu 6 osób. Kolegium ds. Wykroczeń przy WUG rozpatrzyło w ub. roku 311 odwołań, co stanowi 7% rozstrzygnięć wydanych w I instancji. Komisja Orzecznictwa ds. Wykroczeń przy Prezesie WUG rozpatrzyła w r. 1978 - 11 wniosków o uchylenie prawomocnych rozstrzygnięć. Politykę orzecznictwa w sprawach o wykroczenia w górnictwie należy ocenić jako prawidłową i zgodną z postanowieniami kodeksu wykroczeń i prawem górniczym.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Do pełnego obrazu realizacji omawianych na dzisiejszym posiedzeniu ustaw należy głównie sytuacja w zakresie rozpatrywania spraw związanych z nieprzestrzeganiem przepisów przeciwko prawom pracownika ujętych w Kodeksie pracy. W praktyce najczęściej naruszane są przepisy dotyczące warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszelkie naruszenia praw pracowniczych zagrożone są w Kodeksie Pracy karą grzywny do 5 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika orzekają: inspektorzy pracy oraz kolegia ds. wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej. Praktyka wykazuje, że inspektorzy pracy w większości rozstrzygają sprawy we własnym zakresie: w 1976 r skierowali oni do kolegiów tylko 19 wniosków o ukaranie, a we własnym zakresie rozpatrzyli 5.529 spraw. Tylko nieznaczna liczba ukaranych odwołuje się od orzeczeń inspektorów pracy (w r. 1976 tylko 409 osób). Większość spraw (89%) dotyczyła naruszenia przepisów bhp. Faktyczna liczba tych wykroczeń jest znacznie większa, lecz inspektorzy pracy stosują w wielu przypadkach pozakarne środki oddziaływania, m.in. omówienie stwierdzonych uchybień na zebraniu w zakładzie pracy, upomnienia i nagany udzielane przez kierowników zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Przeprowadzona w 1978 r. przez MSW i CRZZ analiza prawidłowości orzecznictwa inspektorów pracy i kolegiów ds. Wykroczeń wykazała, iż polityka represyjna w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika jest zbyt łagodna. Występuje konieczność szerszego wykorzystania przez inspektorów pracy możliwości kierowania spraw do rozpatrzenia przez kolegia ds. wykroczeń, które mogą wymierzać wyższe grzywny.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">We wnioskach szczegółowych, poseł F. Sadurski zwrócił uwagę na konieczność zapewnienia kolegiom lepszej obsługi prawnej i biurowej, dalszego rozwijania działalności profilaktyczno-wychowawczej oraz doskonalenia obowiązujących regulacji prawnych. M.in. rozważyć należy możliwość wprowadzenia kary ograniczenia wolności, zwłaszcza w stosunku do wykroczeń przeciw bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu w komunikacji. Obostrzenia wymagają warunki zamiany grzywien na areszt zastępczy. Areszt zastępczy ograniczyć należy tylko do przypadków, gdy ukarany nie ma żadnej możliwości zapłaty grzywny.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Zgodnie z przepisami Kodeksu wykroczeń, kara ograniczenia wolności może być zmieniona na zastępczą karę grzywny w wysokości od 500 do 1000 zł za każdy miesiąc ograniczenia wolności. Wydaje się słuszne rozważenie możliwości podwyższenia tego równoważnika. Rozważyć należy również możliwość podniesienia górnej granicy grzywny. Obecnie wynosi ona 5 tys. zł, co w niektórych przypadkach nie jest współmierne z dolegliwością społeczną wykroczenia. Podobny wniosek dotyczy podniesienia limitu czasowego ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Celowe byłoby przyznanie kolegiom prawa do nakładania różnego rodzaju obowiązków (wzorem przepisów Kodeksu karnego), jak np. naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, przeproszenia pokrzywdzonego, wykonania określonej pracy na cele społeczne, powstrzymywanie się od picia alkoholu, poddania się leczeniu itp.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAlojzyCzarnecki">W materiałach przygotowanych na dzisiejsze posiedzenie uwidoczniła się poważna liczba mandatów za przestępstwa meldunkowe. Mamy w naszym kraju dobrze opracowany i funkcjonujący system ewidencjonowania ludności. Skąd więc tak duża liczba mandatów? Czy nie wynikają one z faktu, że w miejscowościach wypoczynkowych turyści oraz właściciele prywatnych pensjonatów częstokroć nie dopełniają obowiązku meldowania?</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Całość materiału informacyjnego, przygotowana na dzisiejsze posiedzenie, bardzo dobrze oddaje istotę zagadnienia. W pełni popieram wnioski zgłoszone w koreferacie posła F. Sadurskiego. Dotyczy to również postulatu przydzielenia dodatkowych pomieszczeń dla kolegiów orzekających. Wydaje się, że w tej sprawie Komisja powinna opracować opinię do premiera. Musimy dbać o odpowiedni autorytet kolegiów; w obecnej sytuacji nie zawsze jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Odrębnym zagadnieniem jest sprawa obsługi pracy kolegiów. Jak podano w materiałach, aż 681 spośród nich pracuje bez odpowiedniej obsługi. Ponadto w obsłudze kolegiów zatrudniani są najczęściej ludzie młodzi bez odpowiedniego doświadczenia. Odstrasza ludzi bardzo niska pensja związana z tym stanowiskiem, wynosząca ok. 2000 zł. W tej sytuacji trzeba się dziwić, że jest tak mało odwołań od orzeczeń ferowanych przez kolegia. Należy szukać wyjścia z tej trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Zwiększa się z roku na rok na naszych drogach liczba samochodów (może przedstawiciele resortu udzielą informacji posłom ile ich jest obecnie?), zwraca uwagę rosnąca ilość mandatów za wykroczenia drogowe. W związku z tym, wielokrotnie na Komisji sejmowej podnoszono problem ustawiania radarów: częstokroć znajdują się one w takich punktach, w których seryjnie karze się kierowców. W tym kontekście trzeba też poruszyć problem nakazów ograniczania szybkości na niektórych odcinkach dróg. Wydaje się, że w wielu wypadkach ograniczenie prędkości do 50 km/godz. jest zbyt radykalne przy obecnym stanie motoryzacji i polepszającym się stanie dróg. Należy upowszechniać pułap 60–70 km/godz., wszędzie tam, gdzie są po temu odpowiednie warunki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">W materiałach mówi się o wzroście kar wykonywania dozorowanej pracy na rzecz społeczeństwa. Kara powinna być stosowana wobec tej części ludności, która nie posiada stałego zatrudnienia ani źródeł stałego dochodu. Na ulicach bardzo często widzi się wojsko pracujące na rzecz poszczególnych miast, a przecież wiele koniecznych prac mogliby wykonać właśnie w ramach pracy dozorowanej ci, którzy znaleźli się w konflikcie z normami współżycia społecznego. Należy ich karać i to publicznie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">Trzeba zwrócić baczną uwagę na zwalczanie pasożytnictwa społecznego. Kolegia mają za zadanie przeprowadzać rozmowy nakłaniające poszczególne osoby do podjęcia pracy zawodowej. Najczęściej dana osoba śpiesznie stara się o to, aby uzyskać w dowodzie osobistym stempelek jakiegokolwiek przedsiębiorstwa potwierdzający jej zatrudnienie, lecz w dalszym ciągu nie pracuje. Kolegia nie są w stanie weryfikować wszystkich sytuacji. Wydaje się, że sprawa ta powinna zostać ponownie rozpatrzona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJaninaBanasik">W trakcie spotkania jakie miałam z kobietami na terenie województwa katowickiego, zgłosiły one szereg pytań dotyczących pracy oraz karania służb dozoru w kopalniach. Przy dotychczasowym systemie sankcji wobec pracowników dozoru dochodzi ponoć do sytuacji, iż mogą być oni aż 4-krotnie karani za to samo wykroczenie. Np. po wypadku w kopalni sprawę rozpatruje dyrekcja kopalni, zjednoczenie, kolegium ds. wykroczeń urzędu górniczego, a w razie wypadku śmiertelnego - również prokurator. Zatrudnieni w dozorze pociągani są do odpowiedzialności także wtedy, gdy nie są obecni w kopalni podczas wypadku. Sytuacja ta powoduje poważne psychiczne obciążenie zatrudnionych w dozorze, nie można jej uznać za normalną.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełJaninaBanasik">W składach kolegiów ds. wykroczeń przy urzędach górniczych zasiada coraz więcej ludzi młodych. Osoby te często nie posiadają odpowiedniego doświadczenia, nie znają jeszcze dobrze pracy w kopalnictwie, do kolegiów wchodzą nieraz bezpośrednio po studiach. W kolegiach powinny zasiadać osoby dysponujące doświadczeniem i odpowiednią znajomością rzeczy, bez tego niemożliwe jest odpowiednie egzekwowanie przepisów i mogą powstawać mimowolne niedopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełJaninaBanasik">W naszym kopalnictwie następuje szybki rozwój techniki, w związku z tym następuje również zmiana odpowiedzialności poszczególnych pracowników: np. funkcja i rola pracowników dozoru bardzo się różni w stosunku do sytuacji sprzed chociażby paręnastu lat. Oto przykład: stosujemy obecnie w chodnikach obudowy metalowe, przy nich zawały następują nagle, bez uprzedzenia. Dawniej stosowano stemple drewniane, częsta ich obserwacja pozwalała doświadczonym górnikom odczytywać znamiona zagrożenia. Czy nie należałoby w odpowiedni sposób zrewidować przepisów regulujących kwestie odpowiedzialności?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełJaninaBanasik">Nie mam zamiaru domagać się liberalizacji przepisów związanych z bezpieczeństwem pracy w kopalniach, chodzi natomiast o to, aby odpowiedzialność za wykroczenia była precyzyjnie określana, zgodnie z celem tych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełPawełDąbek">Tryb ustawodawczy złożony z trzech rozpatrywanych dzisiaj ustaw potwierdził swą prawidłowość w ciągu 7-letniej praktyki. Połączył on część ogólną z materialną oraz część dot. odpowiedzialności z częścią szczegółową. Dużym osiągnięciem jest to, iż przy orzekaniu wielu spraw kolegia mają przygotowane normy prawne i nie muszą odwoływać się do Kodeksu karnego. Kodeks wykroczeń, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia oraz ustawa o ustroju kolegiów ds. wykroczeń wynikają z całokształtu naszego prawa i są spójne z takimi kodeksami jak karny, cywilny i inne.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełPawełDąbek">Można się różnie ustosunkowywać do wielu zagadnień podejmowanych w toku dzisiejszych obrad. Dotyczy to np. zagadnienia mandatów. Kary z Kodeksu wykroczeń nie są karami hańbiącymi, z wyjątkiem tych, które podlegają odnotowywaniu w Centralnym Rejestrze Karnym. Mandat kredytowy jest formą bardzo wygodną dla obywatela. Jeżeli mamy trudności ze ściągalnością części tych mandatów, to nie należy w ogóle z nich rezygnować tylko poszukiwać dróg skutecznego ich egzekwowania.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełPawełDąbek">Prawo i praktyka realizacji omawianych dzisiaj ustaw wykazały (podkreślały to również materiały przygotowane na dzisiejsze posiedzenie i koreferat), iż są one zgodne. Zdecydowana większość wydziałów spraw wewnętrznych urzędów wojewódzkich pracuje już na odpowiednio wysokim poziomie. Pewne kłopoty w tej kwestii sprawiają jeszcze urzędy gminne, ale wydaje się, że stopniowo również i tam następują zmiany na lepsze. Dlatego też należy patrzyć na tę sprawę perspektywicznie.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełPawełDąbek">Bardzo pozytywną rolę spełnia w polskim orzecznictwie organ „Zagadnienia wykroczeń”. Na jego łamach wypowiadają się praktycy i teoretycy prawa, jak też wybitni profesorowie zgłębiający poszczególne zagadnienia. Razem powstaje świetny materiał dla wszystkich, którzy zajmują się problemami wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełPawełDąbek">Wydaje się, że wzrostu ogólnej liczby wypadków drogowych nie można oceniać jako elementu zagrożenia, wynika on bowiem z bardzo szybkiego rozwoju motoryzacji w kraju. Wraz z wzrostem ilości samochodów musi w pewnym stopniu wzrastać też ilość wypadków; jest to ogólnie znana prawidłowość.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełPawełDąbek">W przyszłości, przy podejmowaniu działalności legislacyjnej należy wzorować się na pracy poświęconej przygotowaniu omawianych dzisiaj kodeksów. Bez zbędnego pośpiechu, bez rozgardiaszu wielokrotnie przedyskutowano każde sformułowanie projektów (odbyło się kilkanaście spotkań poselskich w tej sprawie). W efekcie powstały teksty dobre, które w pełni potwierdziły swe walory w praktyce. Oczywiście wymagają one w tej chwili pewnych retuszy, lecz wynika to z ogólnego postępu życia społecznego w naszym kraju. Ustawy te będą z powodzeniem długo służyły społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełPawełDąbek">Do rozwiązania pozostały jeszcze drobne zagadnienia związane z wykroczeniami w działach łowieckim i wodnym. Oba te fragmenty trzeba będzie dopracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełAntoniPołowniak">Zgadzam się z ogólną oceną ustaw, dokonaną przez posła F. Sadurskiego i P. Dąbka. Jednakże nasuwają się pewne dodatkowe uwagi szczegółowe.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełAntoniPołowniak">Zwraca uwagę i jednocześnie budzi zaniepokojenie zwiększająca się ilość spraw o wykroczenia. Żyjemy w świecie rozwijającym się bardzo dynamicznie, ale nie oznacza to, że musi intensywnie rosnąć ilość wykroczeń. Wydaje się, że w działalności profilaktycznej powinien być większy udział różnorodnych organizacji i instytucji. Przecież jeżeli jest tak dużo wykroczeń, to do działalności kolegiów zmuszeni jesteśmy angażować coraz większą liczbę wartościowych ludzi. Powoduje to olbrzymie straty czasu społecznie użytecznego.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełAntoniPołowniak">Jeśli zapoznać się ze strukturą wykroczeń, to widać, że wykroczenia drogowe zajmują czołowe miejsce. Wynika to m.in. stąd, że wraz ze wzrostem liczby pojazdów zwiększa się liczba niedoświadczonych kierowców, powodujących zagrożenia na naszych drogach. Dostrzegamy to codziennie. Nasuwa się wniosek, iż trzeba dążyć do zmian w systemie szkolenia kierowców. Można zrezygnować z wielu wiadomości teoretycznych nt. budowy pojazdów, a zdecydowany nacisk położyć na umiejętność ich prowadzenia, znajomość przepisów etc.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełAntoniPołowniak">Ponad 50% wypadków powodują kierowcy w stanie nietrzeźwym. Z materiałów wynika, iż przeciwko nim stosujemy ostre represje, jednakże moim zdaniem powinny być one ostrzejsze. Te wypadki są naszą plagą. Wydaje się, że powinniśmy szerzej stosować odbieranie prawa jazdy i to na dłuższy okres. Drugą pod względem liczebności grupę wykroczeń stanowią zakłócenia spokoju publicznego. Wydaje się, że poza stosowaniem represji, zwłaszcza w stosunku do młodzieży, należy aktywizować działalność profilaktyczną m.in. poprzez komitety blokowe.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełAntoniPołowniak">Należy szerzej korzystać z kar dodatkowych przewidywanych w kodeksach. Materiały notują ich wzrost, ale minimalny. Przeciąż podanie do publicznej wiadomości faktu, iż dana osoba dopuściła się wykroczenia, jest silną dolegliwości, która może skutecznie odstraszyć od powtórnych wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełAntoniPołowniak">Należy zdecydowany nacisk położyć na zintensyfikowanie działań zmierzających do ochrony młodzieży przed deprawacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełBarbaraSurma">Nie można pozostawić sprawy warunków pracy kolegiów w takim stanie, jak obecnie. Są one wyjątkowo trudne. W małych miastach z braku odpowiednich lokali po prostu nie ma gdzie pracować.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełBarbaraSurma">Czy kolegia współpracują z komisjami ds. odwykowego leczenia alkoholików? Czy ta współpraca zdaje w praktyce egzamin?</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełBarbaraSurma">Należy w całej rozciągłości poprzeć wniosek posłanki K. Grzegorczyk, aby ludzie bez stałego zatrudnienia wykonywali prace na rzecz społeczeństwa w ramach pracy dozorowanej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełAdamŁopatka">Powinniśmy na zagadnienie wykroczeń drogowych spojrzeć także z punktu widzenia kierowców. Przecież właściciele pojazdów płacą podatki i z tego względu powinni być otoczeni na drogach opieką, natomiast w obecnej sytuacji często traktowani są jako intruzi. Należy dążyć do tego, aby MO zmieniła swoje nastawienie wobec kierowców i w tym kierunku winna zmierzać działalność resortu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełAdamŁopatka">Odrębnym zagadnieniem jest rozmieszczenie znaków zakazów i nakazów na naszych drogach. Jakże często tam gdzie powinien znajdować się np. znak zakazu parkowania, stawia się zakaz postoju. MO wraz z odpowiedzialnymi służbami terenowymi winno dokonać analizy sytuacji w tej dziedzinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WiceministerMarianJanicki">Gdyby MSW oraz MO posiadały odpowiednie uprawnienia co do ustawiania znaków drogowych, postulaty posłów byłyby stosunkowo proste do realizacji. Jednakże te uprawnienia mają u nas kolegialne organy, które decydują gdzie i jakie ustawić znaki. MO przeprowadza tylko kontrolę ustawienia znaków. Resort dostrzega problem, ale sam nie może go rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WiceministerMarianJanicki">W Polsce mamy obecnie około 5 mln pojazdów mechanicznych; 4 lata temu mieliśmy ich około 4 mln. Przyrost jest więc bardzo znaczny. W dyskusji zrodziło się pytanie, czy nie nazbyt rygorystycznie występujemy wobec kierowców, mimo wielkiego przyrostu samochodów osobowych w ostatnich latach. W 1978 r. zanotowaliśmy o 223 ciężkich wypadków drogowych mniej niż w 1975 r. Świadczy to o tym, iż działalność milicji była skuteczna. MO ma za zadanie zabezpieczyć ruch drogowy i ograniczyć w maksymalnym stopniu liczbę wypadków. Natomiast opiekę nad kierowcami i innymi użytkownikami dróg sprawuje szereg powołanych do tego celu organizacji np. PZM. W czasie tzw. eksperymentu wrocławskiego, kiedy milicjanci na trzech ulicach miasta mieli karać wszystkie przekroczenia przepisów, zanotowano w ciągu krótkiego czasu ponad 30 tys. wykroczeń. Świadczy to o tym, iż szereg drobnych wykroczeń nie jest przez MO karanych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiceprezesWyższegoUrzęduGórniczegoTadeuszZygadłowicz">W niektórych przypadkach karania pracowników służb dozoru w kopalniach można odnieść wrażenie, iż są oni karani za te same przewinienia parokrotnie. Wynika to z faktu, iż stosowane są różne formy karania. Winny wypadu staje przed komisją dyscyplinarną albo przed kolegium, nigdy zaś przed tymi dwoma ciałami naraz. W uzasadnionych przypadkach sprawę może podjąć prokuratura (ze względu na niezawinione spowodowanie śmierci). Wydaje się, że stosowana praktyka jest słuszna i nic tu nie da się zmienić.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiceprezesWyższegoUrzęduGórniczegoTadeuszZygadłowicz">W dyskusji padł zarzut, że w skład kolegiów przy urzędach górniczych wchodzą niedoświadczeni i niewykwalifikowani pracownicy. Z całą odpowiedzialnością stwierdzam, że w kolegiach tych zasiadają ludzie o wysokich kwalifikacjach i odpowiednim doświadczeniu praktycznym. Nieporozumienie mogło wynikać stąd, że czynności pomocnicze sprawowane są przez ludzi młodych, bezpośrednio po studiach, lecz nie ferują oni wyroków.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WiceprezesWyższegoUrzęduGórniczegoTadeuszZygadłowicz">Nowoczesna technika musi wkraczać do naszych kopalń, bez niej nie do pomyślenia byłoby np. pozyskiwanie węgla z tych głębokości, jak obecnie. Obudowy metalowe są koniecznością. Faktem jest, że zdarzały się awarie, jednakże jak stwierdzono - we wszystkich przypadkach bezpośrednią przyczyną były błędy w montażu obudów lub pospolite niedbalstwo. W tej sytuacji tym bardziej zachodzi konieczność karania winnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoJózefŻyta">Kara pieniężna za zanieczyszczenie wód morskich wynosi około 3 tys. zł. Praktycznie rzecz biorąc kapitanowi statku obcego, zwłaszcza z państw kapitalistycznych opłaca się więc „wyczyścić” statek na naszych wodach i zapłacić tę śmiesznie niską karę. Zmiana obowiązującego systemu kar jest obecnie rozpatrywana. Osobiście uważam, że wymienioną kwotę należy znacznie podnieść. Kary te powinny być orzekane przez Izbę Morską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektordepartamentuwMSWJerzyZaremba">Sprawy ewidencji ludności uregulowane zostały w ustawie z 10 kwietnia 1974 r., która weszła w życie 1 stycznia 1975 r. Wdrażanie ustawy napotkało jednak na pewne trudności, ponieważ zbiegło się w czasie z reformą administracji terenowej. Dopiero w końcu ub. roku zakończyliśmy zakładanie kart osobowych dla każdego mieszkańca. W przyszłości przewidujemy wprowadzenie powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności. Notuje się znaczną ilość przekroczeń obowiązujących przepisów w sprawie ewidencji: przeprowadzone w ub. roku kontrole wykazały aż 121 tys. takich wypadków.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#DyrektordepartamentuwMSWJerzyZaremba">Sprawy związane z nadużywaniem alkoholu rozpatrywane są przez kolegia w następujących głównych grupach zagadnień: zakłócenia spokoju publicznego, prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz przystąpienie do pracy w stanie nietrzeźwym. Ustawa przeciwalkoholowa przewiduje możliwość zastosowania represji w stosunku do osób, które skierowane zostały na przymusowe leczenie odwykowe, a nie zgłosiły się na nie. W praktyce jednak rzadko korzysta się z tej możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Rozwiązanie prawne zawarte w omawianych ustawach są ujęte w sposób jak najbardziej prawidłowy. Nie oznacza to jednak, że nie można by dokonać pewnych drobnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Należy wysoko ocenić pracę kolegiów ds. wykroczeń. Pilnego rozwiązania wymaga sprawa zabezpieczenia lokalowego oraz odpowiedniej obsługi prawnej. Prowadzić trzeba szerszą niż dotychczas działalność profilaktyczno-wychowawczą i dążyć do włączenia do niej, jak najszerszych kręgów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W dyskusji słusznie postulowano szersze stosowanie kary pozbawienia prawa jazdy kierowców, którzy prowadzą pojazdy w stanie nietrzeźwym. Wydaje mi się, że nie budzi wątpliwości postulat podniesienia górnej granicy kary grzywny, która wynosi obecnie 5 tys. zł. Okazuje się, że nie dla wszystkich jest to dostateczny hamulec przed popełnieniem wykroczenia. Rozszerzyć należałoby możliwości orzekania o karze ograniczenia wolności, szczególnie w grupie wykroczeń zagrażających bezpieczeństwu drogowemu. Wzorem Kodeksu karnego upoważnić trzeba kolegia do spraw wykroczeń do nakładania obowiązków na ukaraną osobę. W pełni zgadzam się z koniecznością podniesienia kary za zanieczyszczanie środowiska naturalnego, zwłaszcza wód śródlądowych i morskich. Podzielam też wnioski, że organ, który wszczyna postępowanie powinien dysponować oficjalnymi szerszymi niż dotychczas informacjami o osobach obwinionych.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W drugim punkcie porządku dziennego, Komisja przyjęła opinię i dezyderaty skierowane do ministra sprawiedliwości w przedmiocie sądów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Załącznik.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">KODEKS WYKROCZEŃ I POLITYKA KARANIA W SPRAWACH O. WYKROCZENIA.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Koreferat przewodniczącego Komisji Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości posła Franciszka Sadurskiego przedstawiony na posiedzeniu Komisji w dniu 6 kwietnia 1979 r.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Podkomisja w składzie posłowie: Michał Grendys, Stefania Kamińska, Antoni Połowniak i Franciszek Sadurski przygotowała poniższe uwagi o funkcjonowaniu ustaw: Kodeks wykroczeń, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia i o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Komisja wykorzystała informacje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego oraz uwagi Biura Prawnego Kancelarii Sejmu, jak też uwagi prof. dr Mieczysława Siewierskiego do prawa wykroczeń i polityki karania w sprawach o wykroczenia.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W dniu 21 marca br. podkomisja z udziałem przedstawicieli zainteresowanych resortów i urzędów rozpatrzyła problemy związane z realizacją Kodeksu wykroczeń i ustaw towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Również przewodniczący podkomisji omówił z przedstawicielem CRZZ tow. Stanisławem Lachem problemy związane z wykroczeniami z Kodeksu pracy i orzecznictwem inspektorów pracy o wykroczenia przeciwko prawom pracownika.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kodeks wykroczeń uchwalony w dniu 20 maja 1971 r. i obowiązujący od dnia 1 stycznia 1972 r. zastąpił prawo o wykroczeniach z 1932 r.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W sensie społecznym Kodeks wykroczeń jest dopełnieniem Kodeksu karnego. Podobnie jak Kodeks karny reguluje zasady odpowiedzialności i karania oraz określa czyny zakazane lub nakazane pod groźbą kary. Przepisy Kodeksu karnego jednak dotyczą przestępstw godzących dotkliwie w interesy państwa, społeczeństwa oraz w prawa i interesy jednostek, przepisy zaś Kodeksu wykroczeń dotyczą drobniejszych, lecz przez swą masowość nieraz nader dokuczliwych naruszeń porządku prawnego. Cechą charakterystyczną prawa o wykroczeniach jest to, że stanowi ono skuteczny środek zabezpieczający prawidłową działalność różnych dziedzin administracji oraz realizację zadań stojących przed organami administracji państwowej i gospodarczej. Ścisły związek prawa o wykroczeniach z prawami administracyjnymi znajduje wyraz w wysunięciu na czoło - wykroczeń godzących w porządek, spokój i bezpieczeństwo publiczne, w działalności organów państwowych, instytucji państwowych i społecznych.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W I instancji rozpoznawano sprawy o wykroczenia w 2.241 kolegiach przy naczelnikach gmin i miast mniejszych oraz w 206 kolegiach w miastach większych. W II instancji orzekało 49 kolegiów przy wojewodach (prezydentach). W trybie nadzoru rozpoznawało prawomocne rozstrzygnięcia 49 komisji orzecznictwa do spraw wykroczeń przy wojewodach.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W 1978 r. wszczęto postępowanie przed kolegiami w 723 tys. spraw o wykroczenia. Ukarano w nich 649 tys. osób. W postępowaniu przyśpieszonym załatwiono 68.404 sprawy, tj. 12,4%, zaś nakazem karnym - 153.022 sprawy, tj. 21,7%.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Poza ukaraniem pozostało 56.927 osób, tj. 8,1% (odstąpiono od ukarania, uniewinniono - 3,4% osób, bądź umorzono postępowanie, w tym 1,2% z powodu przedawnienia).</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Analiza danych z lat 1972–1978 wskazuje, że liczba spraw i osób ukaranych systematycznie wzrasta, zwłaszcza od roku 1974.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Najwyższy odsetek ukaranych przez kolegia stanowili ukarani za wykroczenia drogowe - 248.182 osoby, tj. 38,3% ogółu ukaranych. Liczba tych wykroczeń systematycznie wzrasta. Pewne odstępstwo stanowią lata 1974 i 1977, ale pamiętać należy, że to są lata amnestii. Ponad 50% ogółu ukaranych za wykroczenia drogowe, to są osoby prowadzące pojazd w stanie wskazującym na użycie alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Drugą pod względem wielkości grupę osób ukaranych stanowią osoby zakłócające spokój publiczny. W 1978 r. było ich 202.507, co stanowi 31,2% wszystkich ukaranych.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Za wykroczenia przeciwko mieniu kolegia ukarały 31.427 osób - 4,8%, za wykroczenia przeciwko zdrowiu - 2,1%, za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu pożarowemu - 0,8%. Ilość tych wykroczeń systematycznie, chociaż powoli, zmniejsza się. Za wykroczenia przeciwko ewidencji ludności ukarano 22.464 osoby, tj. 3,5%. W tej grupie wykroczeń występuje wzrost. Za inne wykroczenia ukarano 125.550 osób, tj. 19,3% wszystkich osób ukaranych przez kolegia w 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Zgodnie z założeniami Kodeksu wykroczeń z wytycznymi ministra spraw wewnętrznych podstawową karę stosowaną przez kolegia jest kara grzywny. Karą tą ukarano - 592.938 osób, tj. 91,3% ukaranych, w tym 27,9% z zamianą na areszt zastępczy. Karą aresztu ukarano 11.931 osób, tj. 1,8% ukaranych, w tym 22,1% orzeczono karę z zawieszeniem jej wykonania. Karą ograniczenia wolności ukarano 32.389 osób - 5% ukaranych, zaś karą nagany 12.194 osoby - 1,9% ukaranych.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Zgodnie z art. 28 k.w. kolegia orzekają następujące kary dodatkowe:</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">1) zakaz prowadzenia określonej działalności lub wykonywania czynności związanych z wymaganym zezwoleniem, 2) zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, 3) przepadek rzeczy, 4) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości, 5) inne kary dodatkowe określone przez ustawę np. nawiązkę (art. 66 k.w.) obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego uszkodzonej rzeczy (art. 74 k.w., art. 80 i 85) itp.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Wśród kar dodatkowych dominuje kara zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Karę tę orzeczono w roku 1978 wobec 71,811 osób ukaranych karami dodatkowymi, co stanowi 55%.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Coraz częściej orzekają jako karę dodatkową - podanie orzeczenia do publicznej wiadomości. W roku 1975 nałożono tę karę na 5,5% ogółu ukaranych, zaś w roku 1978 - na 8,7%.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Jak wynika z danych następuje stały wzrost szczególnie niebezpiecznych dla zdrowia i życia wykroczeń (zakłócenia porządku publicznego przez osoby będące pod wpływem alkoholu lub z pobudek chuligańskich, jak też prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie wskazującym na użycie alkoholu). O ile w roku 1972 ukaranych za to wykroczenie zostało 40,490 osób, to w roku 1978–84.133 osoby.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Wśród kar wymierzanych za przywłaszczenie i kradzież mienia o wartości nieprzekraczającej 500 zł, przeważa kara grzywny (85% ukaranych za to wykroczenie), z tym, że 78,7% to są grzywny przekraczające 1000 zł. Na drugim miejscu występuje kara ograniczenia wolności - 13% ukaranych - zaś w 1,5% - kara aresztu. Taka polityka karania za tego rodzaju przewinienia, nie nasuwa zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W 1978 r. złożono 45.264 odwołań do kolegiów II instancji, co stanowi znaczny spadek odwołań, bo wynoszący 11.270. Natomiast na mniej więcej równym poziomie: w roku 1972–1.645, a w roku 1978–1.894 - utrzymuje się ilość żądań skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Jak wiadomo ten środek zaskarżenia przysługuje w przypadku wymierzania kary aresztu przez kolegium I instancji.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W latach 1972–1978 w wyniku rozstrzygnięć kolegiów odwoławczych w 47,3% przypadkach utrzymano w mocy rozstrzygnięcia kolegiów I instancji, w 34,5% - uchylono zaskarżone orzeczenia i wydano nowe, zaś w 18,2% - przekazano sprawy do ponownego rozpoznania.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Od 1972 r. systematycznie wzrasta ilość wykonanych kar orzeczonych przez kolegia. Łącznie kar aresztu zasadniczego, kar ograniczenia wolności i kar grzywien wykonano w liczbach bezwzględnych w roku 1978–607.108, co stanowi 85,7% ogólnej ilości kar będących w wykonaniu, zaś w 1972 r. tylko - 71,1%. Systematycznie - z roku na rok - wzrastają kary aresztu zastępczego. Jeśli w 1972 r. odbyło karę aresztu zastępczego 12.874, to w 1978 r. - 25.352. Oznacza to blisko 100-procentowy wzrost.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Natomiast jako pozytywne zjawisko należy odnotować systematycznie malejący odsetek kar niewykonanych. Od 5,3% ogółu kar będących w wykonaniu w 1972 r., do 0,9% w 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Rok 1974 charakteryzował się dużym odsetkiem niewykonanych kar - 16,4% - co związane jest z amnestią.</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W działalności profilaktyczno-wychowawczej kolegiów ds. wykroczeń odnotowuje się systematyczny wzrost ilości spraw przekazanych przez kolegia w trybie art. 41 k.w. W 1978 r. przekazano do ukarania sądom społecznym, organizacjom społecznym, kierownikom zakładów pracy do ukarania dyscyplinarnego - 14.474 sprawy, co stanowi 2% spraw. W 1972 r. takich spraw przekazanych było 9.535, co stanowiło 1,4% ogółu spraw. Również odnotowuje się systematyczny wzrost spotkań członków kolegiów ze społeczeństwem w ramach działalności profilaktyczno-wychowawczej. O ile w 1972 r. takich spotkań odbyło się 9.851, to w 1978 r. - 31.055.</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Coraz aktywniejszy jest udział organów Milicji Obywatelskiej w postępowaniu przed kolegiami. Milicja Obywatelska złożyła w 1978 r. - 648.047 wniosków o ukaranie, co stanowi 89,6% ogółu wniosków, brała udział w rozprawach w 56,2% spraw, które wniosła i złożyła 5.504 odwołań do kolegiów II instancji, a ponadto 400 wniosków o uchylenie rozstrzygnięcia w trybie nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Od 1972 r. odnotowuje się wzrost ilości nałożonych mandatów, zarówno przez MO, jak i inne organy uprawnione do karania mandatami, np. służba leśna. W 1972 r. nałożono ogółem 2.209.579 mandatów, a w 1978 r. prawie o 100% więcej, tj. 4.173.387. Od 1975 r., kiedy to podwyższona została górna granica grzywny nakładanej w drodze mandatu karnego z 200 do 1000 zł, przeciętny wymiar grzywien systematycznie wzrasta i w 1978 r. wynosił 245 zł, zaś ogółem w tym roku nałożono grzywien w postępowaniu mandatowym na 1.024.880.052 złotych. Ilość mandatów karnych nałożonych przez organa pozamilicyjne stanowi około 10% ogólnej liczby nałożonych mandatów.</u>
          <u xml:id="u-13.36" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Znaczne rozszerzenie zakresu stosowania postępowania mandatowego nie spowodowało spadku liczby wniosków kierowanych do kolegiów. Okazuje się, że w wielu przypadkach nie proponowano sprawcy wykroczenia mandatu karnego, pomimo iż można i należało to uczynić. W rezultacie kolegia orzekały grzywny w granicach przewidzianych do postępowania mandatowego, bądź stosowały kary nagany lub sięgały po środki oddziaływania wychowawczego. Uwagi te dotyczą przede wszystkim organów spoza resortu spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-13.37" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Na marginesie postępowania mandatowego na posiedzeniu podkomisji wyłonił się następujący problem: otóż na 4.173.000 mandatów karnych nałożonych w 1978 r. - 1.579.000 to są tak zwane mandaty kredytowe. Okazuje się, że pewna ilość ukaranych w tym trybie dobrowolnie nie uiszcza wymierzonej kary grzywny, egzekucja zaś tych grzywien - napotyka na trudności. W tej sytuacji część tych mandatów nie jest zrealizowana. To jest ujemną stroną karania mandatami kredytowymi. Padły więc głosy na posiedzeniu podkomisji o odstąpieniu od karania tą formą mandatów. Przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oświadczył, iż rozważana jest sprawa zniesienia mandatów kredytowych. Problem ten jednak nie wydaje się tak prosty, jakby to mogło wyglądać na pierwszy rzut oka.</u>
          <u xml:id="u-13.38" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Mandatami karnymi w jednym tylko roku ukaranych zostało ponad 4 mln osób, w tym ponad 1,5 mln mandatami kredytowymi. Stanowi to ponad 37% ogółu ukaranych. Znaczna część nie jest w stanie uiścić mandatów z braku przy sobie pieniędzy. Część zaś uważa, że jest niesłusznie ukarana. Ponadto mogą wchodzić w grę pewne względy ambicjonalne, wywołane zadrażnioną sytuacją pomiędzy osobą karzącą, a karaną. Dlatego decyzja o ewentualnym zniesieniu mandatów kredytowych winna być gruntownie przeanalizowana.</u>
          <u xml:id="u-13.39" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Zdaniem podkomisji polityka represyjna kolegiów ds. wykroczeń nie nasuwa zastrzeżeń. Przyjęcie grzywny jako kary podstawowej za wykroczenia jest trafne.</u>
          <u xml:id="u-13.40" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kara aresztu zaś jest karą wymierzoną w wypadkach wykroczeń społecznie bardziej niebezpiecznych lub popełnionych w okolicznościach. obciążających. Słusznie uważa się za takie, prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub podobnie działającego środka, zakłócenie spokoju publicznego pod wpływem alkoholu lub kradzieże mienia.</u>
          <u xml:id="u-13.41" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Stosowanie aresztu zastępczego powinno być istotnie ograniczone do minimum. Ponieważ nie ma on żadnego oddziaływania poprawczego. Umieszczanie ukaranego aresztem zastępczym na krótki okres czasu mija się absolutnie z celem.</u>
          <u xml:id="u-13.42" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Należy jeszcze podkreślić, że w 1978 r. kar aresztu zasadniczego wykonano w stosunku do 9.121 osób, zaś kar aresztu zastępczego znacznie więcej, bo wobec 25.352 osób, w tym z tytułu nie uiszczenia grzywny, w stosunku do 23.969 ukaranych. Jest to jakaś nieprawidłowość.</u>
          <u xml:id="u-13.43" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kary ograniczenia wolności, których w 1978 r. wymierzono ponad 32.000 winny być wymierzone w przypadkach, gdy istnieje możliwość należytego egzekwowania tej kary. Zgodnie bowiem z art. 20 k.w. czas trwania kary ograniczenia wolności wynosi od 1-go do 3-ch miesięcy i polega między innymi na obowiązku wykonywania nieodpłatnie dozorowanej pracy na cele publiczne w wymiarze od 20 do 50 godzin w stosunku miesięcznym. Wymierzenia tej kary tam, gdzie nie są organizowane żadne roboty publiczne mija się zasadniczo z jej celem. W małych gminach niewiele się czyni dla zorganizowania tych kar.</u>
          <u xml:id="u-13.44" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W sposób nie nasuwający zastrzeżeń orzekany jest zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w przypadku przestępstw drogowych.</u>
          <u xml:id="u-13.45" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Stosowanie środków oddziaływania pozakarnego - art. 40 i 41 k.w. - zamiast kar - miało miejsce w rozmiarach dość skromnych.</u>
          <u xml:id="u-13.46" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Szybkość i ekonomia postępowania przed kolegiami stale się poprawia. Należy jednak w tym względzie czynić dalsze wysiłki, zwłaszcza że terminy przedawnienia są tak krótkie, iż zbyt łatwo usuwają możność represji. Na marginesie należy podnieść, że na posiedzeniu podkomisji przedstawiciel Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, postulował wydłużenie okresu przedawnienia w ściganiu wykroczeń do 1 roku, gdyż przyjęty w Kodeksie 6-cio miesięczny termin przedawnienia wykroczeń jest zbyt krótki i prowadzi z konieczności do umarzania postępowania w wielu przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-13.47" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Przestrzeganie przepisów prawa przez kolegia do spraw wykroczeń uległo poprawie z chwilą podniesienia poziomu szkolenia oraz przydzielenia odpowiedniej obsługi. Ogólnie biorąc stan ten nie zawsze jest zadowalający, ale system nadzoru oraz kontroli instancyjnej, stan ten poprawia.</u>
          <u xml:id="u-13.48" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Oskarżyciele publiczni - funkcjonariusze MO przyczyniają się do poprawy w rozpoznawaniu spraw, ale występują tylko w połowie spraw wniesionych. W roku 1978 w 56,2% spraw. Obwinieni na ogół z pomocy adwokatów nie korzystają.</u>
          <u xml:id="u-13.49" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Pokrzywdzeni rzadko występują na rozprawach. Kolegia korzystają z nadsyłanych informacji na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-13.50" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Do kolegiów pierwszej i drugiej instancji wybrano w 1976 r. ponad 68 tys. członków.</u>
          <u xml:id="u-13.51" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Od czasu reformy z 1975 r. przesuwającej orzekanie w I instancji z kolegiów powiatowych do gminnych powstały problemy zapewnienia tym kolegiom właściwej obsługi prawnej i biurowej. Mają one jak dotąd duże braki w kwalifikowanej obsadzie. W okresie działalności kolegiów powiatowych problem obsługi organizacyjno-prawnej i biurowej był w zasadzie rozwiązany dzięki temu, że każde z nich miało swego radcę. Obecnie aż 681 kolegiów nie ma zapewnionej jakiejkolwiek stałej obsługi prawnej. Tylko w 8 województwach wszystkie kolegia mają zapewnioną obsługę prawną, w tym niektóre wyłącznie z uwagi na wykształcenie prawnicze lub administracyjne przewodniczącego kolegium lub jego zastępcy.</u>
          <u xml:id="u-13.52" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Istniejący więc stan rzeczy w zakresie obsługi prawnej kolegiów wymaga rychłej poprawy. Zdawać należy sobie jednak sprawę, że ze względu na występujące braki w kwalifikowanej kadrze prawniczej - dotyczy to zwłaszcza siedzib gmin - problem ten jest trudny do rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-13.53" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Niezadowalająca jest również sytuacja w zakresie obsługi biurowej kolegiów, zwłaszcza wobec wielkiej fluktuacji kadr na stanowiskach referentów spraw wewnętrznych, zajmujących się - między innymi - tą obsługą. Około 50% referentów spraw wewnętrznych zmieniło się, co zmusza wydziały spraw wewnętrznych urzędów wojewódzkich do prowadzenia permanentnego szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-13.54" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Również duże braki występują pod względem lokali, w których odbywają się rozprawy, co godzi w powagę kolegiów i sprawia niewygodę obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-13.55" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Dokonując oceny realizacji Kodeksu wykroczeń, Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, nie można pominąć działalności kolegiów do spraw wykroczeń przy urzędach i izbach morskich oraz działalności kolegiów do spraw wykroczeń przy urzędach górniczych. Ponadto należy omówić problem wykroczeń przeciwko prawom pracownika.</u>
          <u xml:id="u-13.56" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Jeżeli chodzi o kolegia do spraw wykroczeń działające w ramach resortu handlu zagranicznego i gospodarki morskiej, to istnieją 3 kolegia I instancji przy urzędach morskich w Gdyni, Słupsku i Szczecinie oraz 2 kolegia II instancji przy izbach morskich w Gdyni i Szczecinie.</u>
          <u xml:id="u-13.57" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Do właściwości rzeczowej kolegiów przy urzędach morskich należą wykroczenia przeciwko przepisom art. 52–54 Kodeksu morskiego, przepisom art. 41–43 ustawy o rybołówstwie morskim, ustawy o pracy na polskich morskich statkach handlowych w żegludze międzynarodowej, prawa budowlanego oraz zarządzeniom porządkowym dyrektorów urzędów morskich. W szczególności wykroczenia te dotyczą naruszenia obowiązujących zasad w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi i porządku portowo-żeglugowego, ochrony rybołówstwa morskiego i zalewowego, ochrony środowiska morskiego oraz prawa budowlanego w dziedzinie budownictwa morskiego.</u>
          <u xml:id="u-13.58" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W latach 1972–1978 kolegia do spraw wykroczeń przy urzędach morskich rozpatrzyły i orzekły w 2.173 sprawach o wykroczenia przy czym najwięcej spraw rozpatrzyło kolegium przy Urzędzie Morskim w Szczecinie - 1.085, a najmniej w Słupsku - 260 spraw.</u>
          <u xml:id="u-13.59" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Największą grupę spraw (859) stanowiły sprawy o wykroczenia wynikające z naruszenia przepisów o ochronie rybołówstwa. W większości wypadków były to sprawy kłusownictwa rybackiego, polegające na dokonywaniu połowów ryb sprzętem niedozwolonym, naruszenia obszarów ochronnych dla poszczególnych gatunków ryb itp.</u>
          <u xml:id="u-13.60" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Drugą pod względem ilości (707) stanowiły sprawy wynikające z naruszenia przepisów regulujących bezpieczeństwo żeglugi i porządek żeglugowo-portowy, np. naruszenia obowiązujących zasad ruchu i postoju statków, nieprzestrzeganie przepisów porządkowych w portach morskich oraz naruszenie akwenów zamkniętych dla żeglugi.</u>
          <u xml:id="u-13.61" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Pozostałe wykroczenia stanowiły sprawy z zakresu zanieczyszczania wód portowych, niszczenia wydm i umocnień brzegowych, prawa budowlanego i bezpieczeństwa pożarowego w portach i przystaniach morskich.</u>
          <u xml:id="u-13.62" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Karą podstawową stosowaną przez kolegia przy urzędach morskich - to kara grzywny. Najsurowiej były traktowane wykroczenia przeciwko przepisom z zakresu bezpieczeństwa żeglugi, a także naruszenia, z zakresu ochrony rybołówstwa morskiego. W tych ostatnich sprawach w 85 wypadkach orzeczono karę dodatkową - przepadek złowionych ryb, bądź sprzętu połowowego.</u>
          <u xml:id="u-13.63" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Od orzeczeń kolegiów do spraw wykroczeń przy urzędach morskich wpłynęło w omawianym okresie do kolegiów przy izbach morskich - 156 odwołań, z czego w 64 sprawach utrzymano w mocy zaskarżone orzeczenia, zaś 85 uchylono rozstrzygnięcia kolegiów I instancji, część spraw (21) przekazując do ponownego rozpoznania, a w większości spraw wydając rozstrzygnięcia we własnym zakresie, umarzając postępowanie, uniewinniając obwinionych, bądź zmniejszając karę. Kolegia do spraw wykroczeń przy urzędach morskich nie mają trudności kadrowych w zakresie obsługi organizacyjno-prawnej.</u>
          <u xml:id="u-13.64" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Problem dla tych kolegiów jest sprawa 6-cio miesięcznego przedawnienia. Długotrwałe rejsy morskie niejednokrotnie uniemożliwiają ukaranie członków załóg statków morskich, którzy dopuścili się wykroczeń. Dlatego też wysuwany jest postulat, 1-rocznego przedawnienia za wykroczenia popełnione przeciwko tym przepisom przez członków załóg morskich.</u>
          <u xml:id="u-13.65" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Oceniając orzecznictwo kolegiów ds. wykroczeń podległych Ministerstwu Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, należy stwierdzić, że nie nasuwa ono zasadniczych zastrzeżeń. O tym świadczy - między innymi - ilość odwołań do kolegiów II instancji (7%) jak i ilość orzeczeń uchylonych do ponownego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-13.66" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Aktualnie przy okręgowych urzędach górniczych istnieje 14 kolegiów ds. wykroczeń I instancji oraz jako II instancja Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Wyższym Urzędzie Górniczym w Katowicach. Ponadto przy prezesie Wyższego Urzędu Górniczego działa Komisja Orzecznictwa do spraw Wykroczeń, na czele której stoi wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego. Komisja ta podejmuje decyzje w sprawie uchylania prawomocnych rozstrzygnięć wszystkich kolegiów do spraw wykroczeń przy urzędach górniczych.</u>
          <u xml:id="u-13.67" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Właściwość miejscowa kolegiów ds. wykroczeń przy urzędach górniczych odpowiada terytorialnemu zasięgowi działania urzędu, przy którym powołane jest kolegium.</u>
          <u xml:id="u-13.68" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W obecnej kadencji w działalności kolegiów orzeka 802 specjalistów z zakresu górnictwa, zatrudnionych w urzędach górniczych, kopalniach, zjednoczeniach oraz w związkach zawodowych. Obsługę organizacyjno-prawną w pełni zabezpieczają radcowie prawni urzędów górniczych, wykonując obowiązki radców kolegiów. Właściwość rzeczową kolegiów określają normy prawne przewidziane prawem górniczym, zabezpieczające ochronę życia i zdrowia w procesie eksploatacji kopalin. Chodzi przede wszystkim o bezpieczeństwo i higienę pracy w górnictwie.</u>
          <u xml:id="u-13.69" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Katalog wykroczeń stanowiących naruszenie przepisów prawa górniczego, objętych postępowaniem przed kolegiami ds. wykroczeń przy urzędach górniczych jest określony w art. 153 prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-13.70" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Zgodnie z art. VIII przepisów wprowadzających Kodeks wykroczeń sankcjami karnymi za wykroczenia przeciwko nakazom i zakazom dotyczącym zagrożeń pożarowych, gazowych, pyłowych, wodnych, w związku z jazdą ludzi szybami i używaniem materiałów wybuchowych są: kara aresztu do 3 miesięcy lub grzywna do 5.000 zł. Za wszelkie inne wykroczenia przewidziana jest kara grzywny do 5.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-13.71" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W 1978 r. w postępowaniu zwyczajnym i nakazowym ogółem ukarano grzywnami 4.569 osób, zaś w 1977 r. - 3.641 osobę. Różnica ta spowodowana jest najprawdopodobniej amnestią z 1977 r. Karę aresztu wymierzono w 1978 r. tylko 6 osobom, zaś w 1977 r. - 9.</u>
          <u xml:id="u-13.72" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Struktura osób ukaranych w 1978 r. przedstawia się następująco: 402 osoby (8%) to osoby ż kierownictwa ruchu zakładów górniczych, 666 (15%) osób dozoru wyższego, 2170 (48%) osób dozoru średniego, 270 (6%) osób dozoru niższego oraz 1061 (23%) robotników.</u>
          <u xml:id="u-13.73" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kolegium ds. wykroczeń przy Wyższym Urzędzie Górniczym rozpatrzyło w 1978 r. - 311 odwołań, co stanowi 7% rozstrzygnięć wydanych ogółem przez kolegia I instancji. Podkreślić należy, że w 1977 r. również odnotowano 7% odwołań.</u>
          <u xml:id="u-13.74" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Komisja Orzecznictwa do spraw Wykroczeń przy prezesie Wyższego Urzędu Górniczego rozpatrzyła w 1977 r. - 7 wniosków zaś w 1978 r. - 11 wniosków o uchylenie prawomocnych rozstrzygnięć kolegiów ds. wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-13.75" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Politykę orzecznictwa w sprawach o wykroczenia w górnictwie należy ocenić jako prawidłową, zgodną z Kodeksem wykroczeń i prawem górniczym. Stosunkowo niewielki procent odwołań od orzeczeń i nakazów, utrzymanie większości zaskarżonych rozstrzygnięć w zakresie winy (około 70% spraw rozpoznanych przez kolegia Ii instancji) są potwierdzeniem słuszności stosowanych zasad i kierunków orzecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-13.76" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Dla pełnego omówienia problemu wykroczeń, trzeba zwrócić uwagę wykroczeniom przeciwko prawom pracownika uregulowanym w artykułach 281–283 Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.77" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Przepisem najczęściej naruszanym w praktyce jest art. 283 zobowiązujący kierownika zakładu pracy do przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszelkie naruszenia praw pracowniczych zagrożone są karą grzywny do 5.000 zł. W zakresie zasad odpowiedzialności za wykroczenia przeciw prawom pracownika mają zastosowanie przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-13.78" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika orzekają:</u>
          <u xml:id="u-13.79" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">1) inspektorzy pracy, których tryb postępowania regulują przepisy art. 284–290 Kodeksu pracy oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r.;</u>
          <u xml:id="u-13.80" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">2) kolegia do spraw wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-13.81" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Inspektor pracy orzeka o winie i karze w tych sprawach, w których nie zachodzi - jego zdaniem - potrzeba wymierzenia kary grzywny wyższej niż 1.500 zł.</u>
          <u xml:id="u-13.82" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">W tych sprawach kolegium ds. wykroczeń przy terenowym organie administracji państwowej stopnia podstawowego spełnia funkcję organu odwoławczego. Jeżeli natomiast inspektor pracy uzna, że szkodliwość społeczna czynu, stopień winy lub inne ważne okoliczności sprawy przemawiają za wymierzeniem kary surowszej niż grzywna do 1.500 zł, to zgodnie z art. 286 § 1 Kodeksu pracy składa do kolegium wniosek o rozpatrzenie sprawy. W takiej sprawie jest wyłączna właściwość kolegiów I i II instancji. W postępowaniu przed kolegium przysługują wówczas inspektorom pracy uprawnienia oskarżyciela publicznego.</u>
          <u xml:id="u-13.83" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kolegia do spraw wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej stopnia podstawowego są również właściwe do rozpatrywania spraw I instancji w razie uchylenia prawomocnego orzeczenia inspektora pracy w trybie nadzoru przez Głównego Inspektora Pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.84" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Praktyka wskazuje, że inspektorzy pracy, po wszczęciu postępowania w sprawie o wykroczenia, przeważnie wydają rozstrzygnięcie we własnym zakresie. Do rzadkości natomiast należy składanie wniosków o ukaranie do kolegium do spraw wykroczeń. Np. w 1976 r. inspektorzy pracy skierowali do kolegiów tylko 19 wniosków o ukaranie, rozpatrzyli zaś we własnym zakresie 5.529 spraw.</u>
          <u xml:id="u-13.85" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Po wejściu w życie Kodeksu pracy z dniem 1 stycznia 1975 r. inspektorzy pracy wydali orzeczeń o ukaranie grzywną (górna granica 1.500 zł) w: 1975 r. - 4.876, 1976 r. - 5.529, 1977 r. - 5.292.</u>
          <u xml:id="u-13.86" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Warto zaznaczyć, że tylko nieznaczna liczba obwinionych odwołuje się od orzeczeń inspektorów pracy. W 1976 r. na ogólną liczbę 5.529 osób ukaranych przez inspektorów pracy, tylko 409 osób odwołało się do kolegiów.</u>
          <u xml:id="u-13.87" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Jeśli chodzi o strukturę wykroczeń, to np. w 1976 r. spośród 11.208 czynów objętych liczbą 5.529 orzeczeń o ukaraniu, aż 9.919 dotyczyło naruszenia przepisów bhp (art. 283 k.p.), co stanowi 89%. Liczba wykroczeń rozpatrzonych przez inspektorów pracy jest znacznie mniejsza niż liczba faktycznie popełnionych i ujawnionych karalnych naruszeń przepisów Kodeksu pracy. Inspektorzy pracy stosują bowiem w pierwszej kolejności pozakarne środki oddziaływania na sprawcę wykroczenia, a w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-13.88" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- omówienie stwierdzonych uchybień na zebraniu kolektywu społeczno-politycznego zakładu pracy w obecności osób obwinionych oraz - występowanie do osób przełożonych nad sprawcami wykroczeń z wnioskiem o zastosowanie kar porządkowych, będących w dyspozycji tychże przełożonych (art. 108 k.p. - kara - upomnienia, kara - nagany).</u>
          <u xml:id="u-13.89" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Przeprowadzona w styczniu 1978 r. przez Departament Społeczno-Administracyjny MSW i Główny Inspektorat Pracy CRZZ analiza prawidłowości orzecznictwa inspektorów pracy i kolegiów ds. wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej stopnia podstawowego z zakresu stosowania przepisów i słuszności orzeczeń pozwala wysnuć następujący wniosek:</u>
          <u xml:id="u-13.90" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Polityka represyjna stosowana przez organy orzekające w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika powinna - jako zbyt łagodna w stosunku do ciężaru wykroczeń - ulec zaostrzeniu. Wydaje się, że właściwą drogą wiodącą do tego celu byłoby szersze wykorzystanie przez inspektorów pracy możliwości kierowania spraw do rozpatrzenia przez kolegia do spraw wykroczeń, które dysponują znacznie wyższą karą grzywny do 5.000 zł, zamiast 1.500 zł. Istotną przy tym okoliczność stanowi możliwość korygowania przez kolegia I instancji kar przez wyspecjalizowane kolegia II instancji przy terenowych organach administracji państwowej stopnia wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-13.91" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Siedmioletni okres stosowania skodyfikowanego prawa o wykroczeniach w pełni wykazuje, że jest ono stosowane w praktyce w sposób prawidłowy i zgodny z założeniami kodeksu wykroczeń. Ocena funkcjonowania kodeksu wykroczeń, kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, wykazuje ich pełną prawidłowość w skutecznym zwalczaniu ujemnych zjawisk społecznych, we wdrażaniu obywateli do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego, do podnoszenia świadomości prawnej społeczeństwa. Organy prowadzące postępowanie w sprawach o wykroczenia coraz umiejętniej korzystają ze wszystkich środków oddanych do ich dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-13.92" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Działalność kolegiów w omawianym okresie rozwijała się w kierunkach, jakie wyznaczyły jej nie tylko dyrektywy skodyfikowanego prawa o wykroczeniach, ale także w kierunkach wynikających z „programu działania na rzecz poprawy porządku publicznego i dyscypliny kraju” i „programu kontynuacji działań na rzecz dalszego umacniania porządku publicznego i dyscypliny społecznej w kraju” oraz wytycznych Ministra Spraw Wewnętrznych z 1973 r. i 1975 roku.</u>
          <u xml:id="u-13.93" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Wnioski szczegółowe zestawione są w informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w 2-ch grupach.</u>
          <u xml:id="u-13.94" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Do pierwszej grupy należą wnioski mające na celu dalszą poprawę praktycznego stosowania obowiązujących przepisów, do drugiej wnioski dotyczące treści przepisów ustawowych, wymagające pewnych zmian tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-13.95" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Co do poprawy praktyki proponuje się następujące posunięcia:</u>
          <u xml:id="u-13.96" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- zapewnienie kolegiom pełnej stałej obsługi prawnej oraz poprawienie warunków biurowych;</u>
          <u xml:id="u-13.97" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- zaktywizowanie organów spoza resortu spraw wewnętrznych, uprawnionych do nakładania grzywien w drodze mandatu na rzecz umacniania porządku publicznego i dyscypliny społecznej, a nadto objęcie postępowania mandatowego kontrolą wewnątrzresortową;</u>
          <u xml:id="u-13.98" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- zapewnienie, aby wszystkie organa administracji prowadziły należycie postępowanie egzekucyjne zgodnie z obowiązującymi przepisami;</u>
          <u xml:id="u-13.99" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- niepokój budzi wzrost wykroczeń drogowych, a zwłaszcza wykroczeń z art. 87 § 1 k.w. (prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie wskazującym na użycie alkoholu). W stosunku do 1972 r. - w 1978 r. notuje się ponad 100% wzrostu tych wykroczeń. Z faktu tego kolegia do spraw wykroczeń winny wyciągnąć praktyczne wnioski w zakresie stosowanych kar zasadniczych i kar dodatkowych;</u>
          <u xml:id="u-13.100" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- należy rozważyć celowość ewentualnego zniesienia mandatów kredytowych. Przed podjęciem decyzji w tym przedmiocie należy bardzo gruntownie rozważyć wszystkie argumenty przemawiające za i przeciw zniesieniu mandatów kredytowych;</u>
          <u xml:id="u-13.101" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- w zakresie działalności profilaktyczno-wychowawczej, która jest coraz bardziej rozwijana należy w większym niż dotychczas stopniu wykorzystywać siły społeczne oraz korzystać ze środków oddziaływania społecznego.</u>
          <u xml:id="u-13.102" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Co do doskonalenia regulacji prawnych proponuje się następujące zmiany ustawowe:</u>
          <u xml:id="u-13.103" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- wprowadzenie kary ograniczenia wolności do dalszych sankcji, zwłaszcza w dziedzinie wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu i komunikacji, - obostrzenie warunków zamiany grzywny na areszt zastępczy. Stosowanie aresztu zastępczego powinno być istotnie ograniczone do minimum, ponieważ nie ma on żadnego oddziaływania poprawczego, a jest jedynie rodzajem środka egzekucyjnego. Należy ograniczyć jego stosowanie jedynie do wypadków, gdy ukarany rzeczywiście nie ma możliwości zapłaty grzywny i nie ma z czego jej wyegzekwować, a gdyby nie areszt zastępczy, kara grzywny w ogóle nie byłaby wykonana. Takich zresztą wytycznych udzielił już Minister Spraw Wewnętrznych;</u>
          <u xml:id="u-13.104" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- podwyższenie równoważnika przy zamianie kary ograniczenia wolności na grzywnę, aby uchylanie się od kary było nieopłacalne. Zgodnie bowiem z art. 23 k. w. - jeżeli ukarany uchyla się od wykonania kary ograniczenia wolności, ulega ona zamianie na zastępczą karę grzywny, przy czym miesiąc ograniczenia wolności, przyjmuje się za równoważny grzywnie od 500 do 1000 złotych (kara ograniczenia wolności trwa najmniej 1 miesiąc, najwyżej 3 - art. 20 k.w.);</u>
          <u xml:id="u-13.105" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- upoważnienie kolegium do nakładania różnego rodzaju obowiązków (wzorem art. 75 k.k. - naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem, przeproszenie pokrzywdzonego, wykonanie określonej pracy na cele społeczne, powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu, poddanie się leczeniu itd.);</u>
          <u xml:id="u-13.106" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- nałożenie na instytucje państwowe i społeczne obowiązku zbierania danych osobopoznawczych i przekazanie ich kolegiom z wnioskiem o ukaranie. Zgodnie z art. 21 k.p.w. stanowi, że wniosek o ukaranie pochodzący od oskarżyciela publicznego, instytucji państwowej lub społecznej, powinien w miarę możliwości zawierać dane osobopoznawcze; w praktyce nie zawiera on danych w tym przedmiocie, a jeżeli dane te są, to z reguły źródłem ich jest sam obwiniony. Wartość zaś tych danych jest wysoce problematyczna. Kolegium nie ma praktycznie możliwości uzyskania tego rodzaju danych we własnym zakresie, a są one szczególnie potrzebne w przypadku ukarania w drodze nakazu karnego.</u>
          <u xml:id="u-13.107" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Przy ewentualnych zmianach ustawowych należałoby rozważyć jeszcze dwa problemy:</u>
          <u xml:id="u-13.108" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">- Podniesienie górnej granicy kary grzywny. Dotychczas tą granicą jest 5.000 zł, co w niektórych przypadkach jest niewystarczająco dolegliwe, - Podobnie przedstawia się górna granica czasu trwania kary ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-13.109" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Zdaniem podkomisji propozycje te są zasadne, jednak są to wszystko propozycje przyszłościowe de lege ferenda i powinny być rozważane równolegle z ewentualnymi zmianami w Kodeksie karnym i Kodeksie postępowania karnego z 1969 r. i innych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-13.110" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Ponadto należy rozważyć proponowane przez Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej wydłużenie terminu przedawnienia orzekania w sprawach o wykroczenie. Przeciw tym wszystkim proponowanym zmianom trudno opanować, gdyż potrzeba ich jest powszechnie odczuwana.</u>
          <u xml:id="u-13.111" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Rozważenia również wymaga postulat poddania kontroli sądowej w przypadku orzeczenia przez kolegium kary aresztu zastępczego za nieuiszczoną karę grzywny oraz kary aresztu warunkowo zawieszonego w razie uchylenia przez kolegium zawieszenia jej wykonania. Oczywiście ten ostatni postulat może być również kontrowersyjny. Są jego zwolennicy i przeciwnicy. Podkomisja nie ustosunkowując się co do jego zasadności odnotowuje go i uważa, iż powinien być on wnikliwie rozważony przy najbliższej okazji nowelizowania przepisów związanych z wykroczeniami.</u>
          <u xml:id="u-13.112" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Kończąc chciałbym podziękować zainteresowanym resortom. Wyższemu Urzędowi Górniczemu, Biuru Prawnemu Kancelarii Sejmu, przedstawicielowi Centralnej Rady Związków Zawodowych oraz prof. dr Mieczysławowi Siewierskiemu, za dostarczenie Komisji materiałów o funkcjonowaniu kolegiów do spraw wykroczeń oraz udział w pracach podkomisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>