text_structure.xml 63.5 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 25 października 1978 r. Komisja Prac Ustawodawczych, obradująca pod przewodnictwem posła Adama Łopatki (PZPR) rozpatrzyła informację na temat realizacji resortowych programów porządkowania prawa oraz informację na temat kontroli realizacji ustaw przez komisje sejmowe w okresie od października 1977 r. do września 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Porządek posiedzenia uzupełniono o rozpatrzenie rządowego projektu ustawy o terminie zakończenia obecnej kadencji ławników ludowych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości z ministrem Jerzym Bafią, Urzędu Rady Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Kancelarii Sejmu, Zrzeszenia Prawników Polskich.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Informację pisemną o realizacji resortowych programów doskonalenia prawa przedstawiło Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W świetle uchwał VII Zjazdu PZPR za zadanie pierwszoplanowe w dziedzinie ustawodawczej uznane zostało zintensyfikowanie prac nad projektami aktów ustawodawczych pełniących wiodącą rolę w doskonaleniu naszego systemu prawa i charakteryzujących nowy etap strategii społeczno-gospodarczej państwa. W uchwale nr 103/77 z dnia 8 lipca 1977 r. w sprawie realizacji rządowego programu doskonalenia prawa Rada Ministrów zobowiązała resorty do potraktowania jako szczególnie ważne, prac nad 11 projektami ustaw mających podstawowe znaczenie dla doskonalenia systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W zakresie problematyki wymienionej w uchwale bardzo zaawansowane są prace nad projektem ustawy o jakości wyrobów, usług oraz robót i obiektów budowlanych, który został w ostatnich dniach wniesiony do Sejmu. Zaawansowane są również prace nad projektem ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. Prace nad projektem tej ustawy prowadzone są w międzyresortowym zespole pod przewodnictwem ministra sprawiedliwości. Przewiduje się, że zakończenie tych prac i przedstawienie projektu Sejmowi nastąpi w drugim półroczu 1979 r. W końcowe stadium weszły prace nad projektem ustawy o ochronie młodzieży przed demoralizacją. Kolejny etap osiągnęły prace nad projektem ustawy o tworzeniu prawa, prowadzone przez zespół pod przewodnictwem ministra sprawiedliwości. Trwają prace nad ustawą o ochronie zdrowia. Rozpatrzony został przez Komisję Prawniczą projekt ustawy o ochronie środowiska; przedstawienie projektu Sejmowi przewiduje się na II kwartał 1979 r. Do uzgodnień międzyresortowych przygotowany jest projekt ustawy o funkcjach konsulów PRL. Zakończenie prac nad projektem nastąpi w IV kwartale 1979 r. Opracowany został także projekt ustawy o systemie edukacji narodowej i ustawy o handlu wewnętrznym, gastronomii i rzemiośle. Prace nad tymi projektami sfinalizowane zostaną w IV kwartale 1979 r.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Jak to zostało podkreślone w programie rządowym i co odnosi się również do programów resortowych - programy te mają charakter ramowy, a terminy określono w celu orientacyjnym. Tak więc zakres działalności legislacyjnej był i będzie nadal znacznie szerszy niż przewidziano w programach, aczkolwiek właściwe resorty uznały, że od niektórych pozycji ujętych w programach należy odstąpić, lub przesunąć termin ich opracowania na okres po 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W wyniku prac legislacyjnych nad projektami aktów wykonawczych w latach 1972-1977 wydano i ogłoszono w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim 935 rozporządzeń Rady Ministrów i ministrów, 396 uchwał Rady Ministrów (liczba ta obejmuje również uchwały samoistne) i 846 zarządzeń Prezesa Rady Ministrów, ministrów i kierowników urzędów centralnych. Poza latami 1974-1975, których ukazało się wiele aktów związanych z wprowadzeniem nowego podziału administracyjnego kraju i z uchwaleniem kodeksu pracy, zaznacza się tendencja do stopniowego zmniejszania liczby tych aktów, zwłaszcza zarządzeń, których w 1972 r. ogłoszono ~w~ Monitorze Polskim 159, a w 1977 r. 109. Tendencja ta jest rezultatem lepszej organizacji procesu tworzenia prawa.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Podstawowym mankamentem polityki tworzenia aktów wykonawczych jest nie nadążanie tych aktów za regulacjami ustawowymi. Ciągle jeszcze zdarzają się sytuacje, iż akty wykonawcze ukazują się ze znacznym opóźnieniem w stosunku do aktów ustawodawczych. Działalność organów państwowych i rady legislacyjnej, zmierza do egzekwowania od resortów obowiązku opracowywania aktów wykonawczych wraz z projektem aktu ustawodawczego, aby uniknąć stanu, w którym obowiązuje nowa ustawa i stare przepisy wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Realizacja przez ministerstwa i urzędy centralne programów doskonalenia prawa przyniosła wiele efektów w zakresie resortowych aktów prawnych. Podjęto starania o uporządkowanie i ograniczenie rozmiarów legislacji resortowej. Dokonywane są przeglądy, mające na celu uchylenie aktów nieużytecznych. W rezultacie zmniejszono stan liczbowy resortowych aktów prawnych do około 19.000 w 1976 r. (w 1973 r. ok. 21.000) i do ok. 17.000 aktów obecnie.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Decyzją nr 66/77 Prezydium Rządu z dnia 8 lipca 1977 utworzony został rejestr przepisów resortowych, którego prowadzenie powierzono ministrowi sprawiedliwości. Obejmuje on akty prawne o charakterze ogólnym z wyjątkiem aktów publikowanych w Monitorze Polskim. Rejestruje się akty wydane po dniu 8.VII.1977 r., natomiast nie sięga się do aktów wydanych wcześniej. Mimo stosunkowo krótkiego okresu działania rejestru, zebrano już materiał umożliwiający ocenę pewnych tendencji w legislacji resortowej.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Formą aktu prawnego najczęściej wykorzystywaną przez resorty jest zarządzenie; zarejestrowano ich 703, tj. 71%. Rzadziej wydawane były okólniki (62), decyzje (35), instrukcje (31), pisma okólne (28) i wytyczne (25). Ponadto ministerstwa i urzędy centralne traktowały jako akty prawne 141 pism bez określonej nazwy, zawierające m.in. regulaminy, wzorce umowne, wzory pism, programy działań, wykazy zadań, porozumienia międzynarodowe i inne. Tak więc w dalszym ciągu, mimo dostrzeżonego postępu, występuje znaczna różnorodność form resortowych aktów ogólnych. Brak jednolitych zasad w posługiwaniu się tymi formami, niekiedy nawet w obrębie tego samego resortu. Zakres legislacji resortowej jest w dalszym ciągu niewspółmiernie duży w stosunku do rzeczywistych potrzeb. Na ogólną liczbę 990 aktów zarejestrowanych - 574 (57%) stanowią uregulowania formalnie nowe, nie zawierające klauzul derogacyjnych, ani w inny sposób nie ustosunkowujące się do wcześniejszych uregulowań. Znaczna liczba aktów, bo 287 (29%) zajmuje się głównie wyjaśnieniem i interpretacją przepisów poprzednio wydanych. Nie zawsze są uchylane wszystkie przepisy, które stały się zbędne w świetle nowej regulacji. Rysuje się potrzeba większej kompleksowości uregulowań prawnych - zwłaszcza w określeniu zasad (systemów) ekonomiczno-finansowych, które mimo wspólnych założeń zróżnicowane są nie tylko na poszczególne branże, ale nawet na poszczególne większe organizacje gospodarcze. Brak jest także dotychczas kompleksowego uregulowania m.in. problematyki koordynacji i kooperacji oraz dyscypliny i organizacji pracy, które to zagadnienia mogłyby chyba uzyskać jednolite rozwiązania w skali krajowej.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Zebrane dotychczas materiały wskazują na to, że resorty traktują przepisy zbyt instrumentalnie, jako podstawowy środek zarządzania. Budzi zwłaszcza wątpliwości wykorzystywanie resortowych aktów prawnych dla załatwiania spraw szczegółowych o niskim stopniu powtarzalności, dla których bardziej odpowiednie są pozaprawne instrumenty oddziaływania, jak np. decyzje, szkolenie pracowników itp.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Zarejestrowane akty prawne wskazują na pozytywną tendencję do coraz częstszego i dokładniejszego wskazywania w nich podstaw prawnych - stanowią je najczęściej przepisy zawarte w uchwałach Rady Ministrów (286) oraz ustawach i dekretach (278). Jednakże dla 438 aktów, tj. 44,3% ogółu zarejestrowanych, nie została podana podstawa prawna lub też powołano tylko przepisy ogólne określające kompetencje merytoryczne danego resortu. Tak duży procent samoistnych aktów resortowych budzi niepokój, gdyż jest to jeden z czynników powodujących nadmierny rozrost legislacji resortowej.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Spośród aktów zarejestrowanych w rejestrze publikowanych było tylko około 67%. Resortów, które wydają dzienniki urzędowe jest 24, tj. ok.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">50% wszystkich ministerstw i urzędów centralnych. Oprócz tęgo wydawane są dzienniki mające w zasadzie charakter międzyresortowy, jak np. Dziennik Taryf i Zarządzeń Komunikacyjnych, Dziennik Urzędowy Cen, Dziennik Łączności, Dziennik Normalizacji i Miar, dzienniki urzędowe wojewódzkich rad narodowych. Nie posiadanie przez niektóre resorty własnych dzienników urzędowych oraz nie publikowanie szeregu aktów, różnorodność organów promulgacyjnych - nie ułatwia orientacji w obowiązującym stanie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Realizacja resortowych programów doskonalenia prawa dokonuje się z udziałem nauki. Doniosłą rolę w tym zakresie spełnia działalność Instytutu Państwa i Prawa PAN oraz działalność Rady Legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Informację resortową skomentował minister Jerzy Bafia.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Minister podkreślił znaczenie doskonalenia prawa z punktu widzenia polityki partii i państwa. Omawiane dzisiaj poczynania są częścią składową kompleksowego i długookresowego procesu porządkowania prawa. Dekada lat 70-tych charakteryzuje się podniesieniem rangi prawa i szacunku dla prawa jako formy aktywności państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Poczynania w dziedzinie doskonalenia prawa należy umiejscawiać w ramach działalności rządu na rzecz realizacji programu rozwoju społeczno-gospodarczego i politycznego. Obecny pierwszy etap porządkowania prawa charakteryzuje się umacnianiem pozycji planowania prawotwórstwa, pogłębianiem wiedzy o stosowaniu prawa i doskonaleniem informacji o prawie, w tym również rozwinięciem systemu rejestracji aktów prawnych. Powstały po raz pierwszy warunki - może jeszcze niekompletne - do sprawowania kontroli nad rozwojem i przeobrażeniami w systemie prawa, nie tylko ustawowego, ale i wewnątrzresortowego. Stworzona posłom możliwość wglądu we wszystkie aspekty rozwoju prawa jest wkładem w rozszerzanie kontrolnej funkcji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W informacji resortowej zawarty jest przegląd ważniejszych zamierzeń w dziedzinie legislacji. Dotyczą one głównie problematyki prawa gospodarczego: zagadnień przedsiębiorstw, jakości produkcji, kształtowania cen i kontroli procesów gospodarczych poprzez ceny. W tej dziedzinie ma również szczególne znaczenie problematyka budżetu i planu. Poczynania resortów w zakresie porządkowania prawa nie znalazły potrzeby jakichś zmian w tym działaniu. Stanowisko Komisji Obrony Narodowej odbiega od stanowiska resortu, który sam widzi potrzebę zmian w chwili obecnej około 120 aktów prawnych, jako nie nadających się do pełnego stosowania. Odnosi się wrażenie, że analiza tematu dokonana przez komisje, nie należała do najgłębszych. Wrażenie to umacnia się, gdy wziąć pod uwagę, że w opinii komisji brak jest konkretnej oceny w aspektach zalecanych przez Komisję Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">W podobnym, bardzo pozytywnym stylu wypowiedziała się Komisja Budownictwa, która uznała działania resortu na polu porządkowania prawa za prawidłowe, a zajmując się jakością aktów prawnych od strony legisla- cyjnej, powołała się na ocenę Ministerstwa Sprawiedliwości, która była także pozytywna. Tu również brak oceny komisji w przedmiocie efektywności prawa, jego wpływu pośredniego na załatwienie spraw obywateli, na poprawę gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Komisja Przemysłu Lekkiego podkreśliła wysiłki ministerstwa w zakresie porządkowania prawa resortowego i to zarówno w zakresie zmniejszenia liczby aktów prawnych, jak i tworzenie takiego systemu prawa, aby w przyszłości można było uniknąć przepisów niepotrzebnych, lub… złej jakości. Zostały dostrzeżone pewne niedociągnięcia i opracowane wnioski zmierzające do ich usunięcia. Oto one:</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- zbadać zasadność regulowania niektórych zagadnień wieloma aktami;</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- zdecydowanie zapobiegać wydawaniu aktów w sposób dowolny przez poszczególne jednostki organizacyjne resortu oraz tworzeniu przez te jednostki własnych.kompetencji legislacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- usprawnić publikację aktów prawnych w Dzienniku Urzędowym MPL;</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- zaprzestać publikacji aktów prawnych w formie powielaczowej;</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- ogłaszać aktualny (po weryfikacji) wykaz aktów prawnych resortu już w I kwartale każdego (roku;</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- wzmóc kontrolę stosowania przepisów prawnych oraz przeciwdziałać zjawisku poprzestawania tylko na ich wydaniu;</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">- zwrócić uwagę na jakość wydawanych aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Ponadto komisja stwierdziła, że zachodzi pewien związek między istniejącą nadmierną liczbą obowiązujących aktów prawnych a złą jakością wyrobów danej branży, np. branży skórzanej.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Głęboką i wszechstronną analizę realizacji programu porządkowania prawa przeprowadziła Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług. Komisja nie zadowoliła się stwierdzeniem postępu w porządkowaniu prawa resortowego, lecz po wyszczególnieniu pozytywów /m.in. wskazano, że w ciągu 10 lat liczba obowiązujących aktów prawnych zmalała z 7.500 do 310) przedstawiono zjawiska negatywne w celu poprawy sytuacji. W opinii zawarto postulat kompleksowej ustawy o handlu wewnętrznym, gastronomii, usługach i rzemiośle, wskazano te akty prawne, które są przestarzałe i nieprzydatne, pokazano luki prawne, np. z dziedziny ochrony konsumenta, które - zdaniem komisji - winny być pilnie wypełnione.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Nieco odmiennie potraktowany został temat przez Komisję Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska. Komisja zrezygnowała z oceny formalnych poczynań resortu administracji w zakresie zmniejszenia liczby aktów prawnych i systemu opracowania projektów tych aktów. Wskazano na nie dotrzymanie przez resort terminów ustalonych w rządowym programie doskonalenia prawa. W siedmiu punktach zawarto wnioski postulujące regulacje prawne poszczególnych tematów, a także zalecenia podjęcia badań nad zagadnieniami, które zdaniem posłów, budzą wątpliwości w zakresie trafności dotychczasowych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Resorty podjęły szybkie działania na rzecz aktualizacji swych wewnętrznych przepisów, zmniejszyły liczbę obowiązujących aktów resortowych, opracowały systemy legislacji, mające na celu nie tylko podniesienie jakości tych aktów. Okazało się, że można było zrezygnować z ponad 2/3 ilości aktów, a w niektórych wypadkach zmniejszyć ją nawet 25-krotnie. W wielu resortach w tworzeniu prawa zaczęto sięgać do opinii terenowych organów administracji państwowej i gospodarczej i coraz częściej korzystać z opinii naukowców.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Przegląd ocen dokonanych przez komisje, upoważnia do wyrażenia opinii, że wszystkie oceniane resorty dokonały bardzo poważnego wysiłku i doprowadziły do dużej poprawy sytuacji w zakresie prawa resortowego. Należy odnotować zmniejszenie się liczby nie publikowanych aktów prawnych, ogłoszenie skorowidzów obowiązujących aktów prawnych z zapowiedzią dalszej ich aktualizacji. Przeglądy resortowego prawa spowodowały ujawnienie często niepokojących luk w regulacjach prawnych poszczególnych tematów lub błędną ich regulację. Dla resortów mogło być wielce pouczające stwierdzenie, że szereg aktów prawnych było wydawanych bez podstawy w aktach wyższego rzędu i odwrotnie - mimo zobowiązań ustawowych, w wielu wypadkach nie wydano stosownych przepisów wykonawczych Niedawna decyzja rządu, zmierzająca do utrwalenia pozytywnych rezultatów porządkowania prawa resortowego poprzez utworzenie rejestru tych aktów, prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości, ułatwia zapobieganie inflacji i bieżącą kontrolę jakości aktów resortowych.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Z doręczonych posłom materiałów wynikają wnioski potwierdzające konieczność oceniania resortowych programów porządkowania prawa przez komisje sejmowe. Okazuje się m. in., że funkcjonowanie rejestru ujawnia utrzymywanie się starych błędów w legislacji resortowej, do których należą.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">- zakres legislacji jest niewspółmiernie duży do potrzeb resortów,</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">- w wielu wypadkach działanie operatywne zastępowane jest wydaniem aktu prawnego,</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">- technika legislacji pozostawia wiele do życzenia i zachodzi potrzeba uzupełniania tych aktów wykładnią autentyczną,</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">- niechęć lub nieumiejętność regulacji kompleksowych, a zadowalanie się wycinkowymi regulacjami, drobiazgowość aktów powodująca ograniczenie samodzielności podległych jednostek i małą stabilność aktu prawnego,</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">- brak podstawy i upoważnienia w aktach wyższego rzędu,</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">- nadal istnieje znaczny procent aktów nieopublikowanych, co ułatwia posługiwanie się prawem.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Tak więc, szeroka kontrola programu porządkowania prawa, dokonana przez niektóre komisje i wyniki tej kontroli wskazują, że inicjatywa Komisji Prac Ustawodawczych była właściwa i potrzebna. Natomiast fakt, że została ona zrealizowana tylko w kilku komisjach powoduje, że nie ma pełnego obrazu sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">W zakończeniu koreferatu poseł A. Bondarowski postulował, aby:</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">- odstąpić od opracowania w chwili obecnej generalnej opinii dla rządu o stanie porządkowania prawa resortowego;</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">- zwrócić się do Prezydium Sejmu z wnioskiem o wydanie ponownych zaleceń poszczególnym komisjom, które do tej pory nie podjęły problemu. Jednocześnie należałoby wnioskować, aby ocena porządkowania prawa odbywała się z wykorzystaniem pomocy specjalistów, opinii Ministerstwa Sprawiedliwości, Urzędu Rady Ministrów i ZPP, a informacje poszczególnych resortów były koreferowane przez przedstawicieli podkomisji poselskich;</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">- przekazać opracowane przez Komisję Przemysłu Lekkiego, Komisję Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług oraz Komisję Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska opinie właściwym resortom celem umożliwienia korzystania z uwag poselskich;</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">- ponownie rozpatrzyć temat w Komisji Prac Ustawodawczych, po uzyskaniu materiałów wszystkich komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełJózefBuziński">Szczególnie ważne z punktu widzenia porządkowania prawa jest postawienie tamy aktom prawnym niezupełnie zgodnym z wytycznymi partii. Nie formułując konkretnych wskazań dotyczących sposobu działania w tym zakresie, mówca podał przykłady naruszania przez rząd i resorty aktów dotyczących planu i budżetu, zwłaszcza jeśli chodzi o korekty w dół poszczególnych zadań gospodarczych. Przykładowo w woj. bielskim wynoszą one około 1,5 mld zł. Znaczna część tych korekt jest niepotrzebna bowiem plan wykonuje się z nadwyżką i będzie on zrealizowany zgodnie z pierwotnymi ustaleniami. Przykładem aktów budzących sprzeciw jest zarządzenie Ministra Zdrowia zabraniające praczkom w zakładach zamkniętych służby zdrowia korzystania z obiadów za 12 zł. W woj. bielskim zarządzenie to nie jest wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełJózefBuziński">Jak stworzyć bariery nie pozwalające na powstawanie tego rodzaju zarządzeń? Działalność komisji sejmowych powinna stwarzać tu pewne ograniczenia, potrzebne są jednak także inne zapory, bowiem nie wszystko można zrobić w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełJózefBuziński">Problem ten ma szczególną rangę społeczno-polityczną. Niesłuszne akty prawne demoralizują społeczeństwo i nie pozwalają na podnoszenie kultury prawnej oraz dyscypliny społecznej i obywatelskiej. Zła, nie do końca przemyślana decyzja budzi sprzeciw i wywołuje niezadowolenie. Należy szczególnie troszczyć się o wnikliwe analizowanie aktów prawnych przed ich podjęciem. Można by nazwać tego rodzaju działalność profilaktyką przeddecyzyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełSylwesterZawadzki">Z informacji resortu wynika, że na 106 ustaw przewidzianych w planie zostało zrealizowanych jedynie 21. Tymczasem do 1980 r. pozostało bardzo niewiele czasu. W tej chwili wiadomo, że sam plan miał poważne słabości już w momencie jego ustanawiania (błędy konstrukcyjne, niedostateczne przygotowanie propozycji przez poszczególne resorty). Jednak obecnie problem polega nie tylko na opóźnieniach w opracowaniu 84 projektów ustaw. Zagrożonych jest także tych 11 projektów, których opracowanie Rada Ministrów uznała w lipcu ub. roku za priorytetowe.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełSylwesterZawadzki">Występuje problem ustawy o planowaniu gospodarki. To dobrze, że jak wynika z informacji Ministerstwa Sprawiedliwości, liczba obowiązujących aktów wydanych przez Komisję Planowania uległa zmniejszeniu z 375 do 143, ale za znacznie ważniejsze zadanie należałoby uznać powstanie wymienionego projektu ustawy, a nie jest to nawet odnotowane we wspomnianej decyzji rządowej. Ustawa ta stworzy kościec dla systemu zarządzania gospodarką narodową, od jej kształtu zależy też treść ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełSylwesterZawadzki">Dlaczego tak długo trwają prace nad ustawą o zwalczaniu demoralizacji młodzieży? Do tej pory projekt przygotowywany był w zaciszu gabinetów, Może gdyby wyjść ze sprawą do społeczeństwa okazałoby się, że przygotowanie optymalnego kształtu projektu będzie trwało znacznie krócej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełSylwesterZawadzki">Podobnie, jak ustawa o planowaniu gospodarczym wyznaczać będzie kształt dobrego gospodarowania, tak samo od uchwalenia ustawy o tworzeniu prawa zależy dobra legislacja. Należy wzmóc wysiłki w celu jak najszybszego przygotowania projektu tego aktu.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełSylwesterZawadzki">Poza wymienionymi przykładami należy zwrócić uwagę na ogólniejszy problem ustaw, których projekty są już od pewnego czasu gotowe, a mimo to nie wchodzą pod obrady Sejmu (np. ustawa psychiatryczna). Jest to zjawisko niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełSylwesterZawadzki">Podstawowym mankamentem aktów wykonawczych jest ich nienadążanie za aktami rangi ustawowej. Można tu odnotować ogromną ilość opóźnień. Np. do tej pory nie wydano jeszcze 8-miu aktów wykonawczych do Karty Praw i Obowiązków Nauczyciela, a przecież ustawa ta wydana została przed ponad 6-ciu laty. Analogiczny przykład stanowi Kodeks pracy: z ponad 100 rozporządzeń wykonawczych - tylko kilka zostało wydanych po wejściu w życie Kodeksu, a pozostają w mocy liczne akty z okresu międzywojennego (np. w zakresie bhp).</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PosełSylwesterZawadzki">Inny problem dotyczący aktów wykonawczych, trafnie podniesiony w informacji resortu sprawiedliwości, to zagadnienie braku lub niedoskonałości klauzul derogacyjnych. Nagminnie stosuje się określenia typu „tracą moc przepisy sprzeczne z daną regulacją”. Mówca poparł inicjatywę biura prawnego Kancelarii Sejmu, aby akty wykonawcze wydane przed przyjęciem ustawy traciły moc najpóźniej w ciągu 6-ciu miesięcy od jej wejścia w życie.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PosełSylwesterZawadzki">Wchodzimy w okres jakościowo nowy w zakresie legislacji resortowej, Trzeba uświadomić naczelnym organom administracji, że etap ilościowego porządkowania przepisów prawnych mamy już poza sobą i nie można obecnie uważać za sukces ograniczenia liczby aktów resortowych o pewien procent. Z tego punktu widzenia przygotowana na dzisiejsze posiedzenie informacja Ministerstwa Sprawiedliwości została opatrzona niewłaściwą nazwą, Do chwili obecnej w istocie rzeczy resorty nie „doskonalą” a jedynie „porządkują” swój stan prawny. Następuje eliminacja pewnej ilości przepisów, ale brak działań systematyzujących.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PosełSylwesterZawadzki">Poseł S. Zawadzki podkreślił znaczenie rejestru przepisów resortowych dla doskonalenia stanu prawa. Znaczenie to jest o wiele większe, niż mogliśmy przypuszczać w momencie powstawania tej instytucji. Jak trafnie stwierdził minister J. Bafia - powstały warunki dla kontroli działalności prawodawczej resortów. Na tle dotychczasowych doświadczeń funkcjonowania rejestru można wskazać na następujące podstawowe kierunki działania:</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PosełSylwesterZawadzki">- doprowadzenie do zwiększenia precyzji w podawaniu przez resorty podstaw prawnych wydawanych aktów (na przestrzeni ostatniego roku niedociągnięcia w tym zakresie dotyczyły 44% aktów);</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PosełSylwesterZawadzki">- merytoryczne doskonalenie stanowionych przepisów (do tej pory 29% aktów to przepisy wyjaśniające i instrukcyjne, co wskazuje, że przepisy poprzednio wydane nie były dość jasne);</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PosełSylwesterZawadzki">- zawieranie precyzyjnych klauzul derogacyjnych we wszystkich ustanawianych aktach;</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PosełSylwesterZawadzki">- zwiększanie stabilności aktów resortowych;</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PosełSylwesterZawadzki">- rozwiązanie problemu publikacji tych aktów. Na uznanie i poparcie ze strony komisji zasługuje odważna decyzja ministra przemysłu lekkiego w sprawie publikowania wszystkich aktów resortowych. Nie można jednak sprawy upraszczać: nie chodzi o postulowanie publikacji wszystkich aktów wydawanych, gdyż nie jest to możliwe (np. w MHZiGM), idzie natomiast o udostępnianie wszystkich tych aktów, które dotyczą obywateli.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PosełSylwesterZawadzki">Wymienione wyżej kierunki wskazują co należy robić, aby przejść od etapu porządkowania do etapu doskonalenia przepisów resortowych. Istotną rolę w tym zakresie mogłaby odegrać pełniejsza realizacja decyzji rządowych w sprawie umocnienia roli komórek prawnych w resortach.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PosełSylwesterZawadzki">Warto wskazać na osiągnięcia resortu przemysłu lekkiego w tym zakresie (na uznanie zasługuje nie tylko on jeden, ale ten przykład jest niewątpliwie dobry i godzien szerszego upowszechnienia przez komisję). W resorcie tym przyjęto szereg istotnych zasad z zakresu procedury i techniki legislacyjnej. I tak:</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PosełSylwesterZawadzki">- tylko minister podpisuje resortowe akty normatywne;</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PosełSylwesterZawadzki">- przed przedstawieniem ministrowi, projekty parafowane są przez komórkę prawną ministerstwa;</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PosełSylwesterZawadzki">-funkcjonują zespoły kodyfikacyjne, tak ogólnoresortowy jak i w poszczególnych departamentach (dla różnych branż);</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PosełSylwesterZawadzki">- w wyniku decyzji o publikacji wszystkich aktów resortowych nastąpiła likwidacja „prawa powielaczowego”.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PosełSylwesterZawadzki">Następnie poseł S. Zawadzki omówił pracę komisji sejmowych nad oceną realizacji resortowych programów porządkowania prawa. Zadanie to podjęło na przestrzeni ostatniego roku 8 komisji i należy uznać to za bardzo dobry początek. Wyróżniły się tu zwłaszcza Komisja Przemysłu Lekkiego, Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług oraz Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PosełSylwesterZawadzki">Praca wymienionych komisji charakteryzowała się tym, że powołały one podkomisje (które pracowały niekiedy przez 2–3 miesiące) oraz zasięgnęły opinii ekspertów. Niestety pozostałe komisje potraktowały wymieniony temat jako drugoplanowy, o czym świadczy choćby umieszczenie go jako drugiego punktu porządku dziennego posiedzeń komisji. Nic też dziwnego, że jeśli - przykładowo - w Komisji Pracy i Spraw Socjalnych w dyskusji nad pierwszym realizowanym punktem porządku dziennego zabrało głos prawie 20-tu mówców, to później nie było już chętnych do dyskusji nad zagadnieniami doskonalenia prawa. Wynika stąd oczywisty postulat umieszczania tematu kontroli realizacji resortowych programów doskonalenia prawa jako podstawowego punktu obrad danego posiedzenia komisji. Poza tym dla zwiększenia efektywności prac komisyjnych konieczne wydaje się zwiększenie udziału naszej komisji oraz biura prawnego Kancelarii Sejmu w przygotowaniu tych posiedzeń. Na podstawie powołanych doświadczeń można dojść do wniosku, że najbardziej celowe byłoby odbywanie posiedzeń komisji co dwa lata. Chodziłoby jednak o to, aby analiza przeprowadzana przez komisje obejmowała nie tylko formalne, ale i merytoryczne aspekty stanu prawa. Można by w tym zakresie zaproponować np. kryterium zgodności prawodawstwa resortowego z Konstytucją PRL.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PosełSylwesterZawadzki">Poseł Bronisława Sokołowska podniosła problem rozszerzenia zakresu konsultacji nad przygotowywanymi aktami normatywnymi zwłaszcza przez objęcie nimi projektów aktów wykonawczych, co do tej pory nie było realizowane. Można sobie wyobrazić różne formy takiej konsultacji: z komisjami sejmowymi, z różnymi kolegiami i organizacjami społecznymi, ciałami doradczymi itp. Można by w ten sposób zapewne uniknąć sytuacji, w której pojawiają się rozporządzenia i inne akty wykonawcze sprzeczne z ustawami, wypaczające koncepcje leżące u ich podstawy. Zjawiska takie poważnie godzą w praworządność. Ponadto konsultacja projektów aktów normatywnych ułatwiłaby wprowadzanie ich w życie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełZygmuntSurowiec">Po upływie roku, po raz drugi Komisja Prac Ustawodawczych podejmuje ocenę realizacji rządowego programu doskonalenia prawa. Już poprzednio wykonywanie programu oceniono krytycznie. Trafne są także zgłoszone dzisiaj uwagi posła Zawadzkiego. Należy do nich dodać kwestię następującą. W ostatnim okresie nasza komisja kilkakrotnie miała okazję dyskutować projekty ustaw, które określano jako „tymczasowe”. Dotyczy to np. nowelizacji prawa górniczego. Dzieje się tak, gdy według programu rządowego w tym roku winno zostać opracowane nowe, kompleksowe prawo górnicze. Podobna uwaga dotyczy ustawy o gospodarce paliwowo-energetycznej. Dlaczego Sejmowi nie przedstawiono projektu kompleksowej ustawy w tym zakresie, jeśli na II Krajowej Konferencji PZPR ustalono potrzebę całościowego uregulowania spraw gospodarki paliwowo-energetycznej? Poza sprawami wyjątkowymi, awaryjnymi - nie można tolerować tego rodzaju praktyki.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełZygmuntSurowiec">Rok temu Komisja Prac Ustawodawczych wyraziła pogląd o celowości objęcia rejestrem przepisów resortowych wszystkich aktów tego rodzaju, a więc nie tylko aktów wydanych po rozpoczęciu funkcjonowania rejestru. Sugestia ta nie została zrealizowana. Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości 438 zarejestrowanych na przestrzeni ostatniego roku aktów resortowych stanowią akty samoistne, a więc bez należytej podstawy prawnej. Zjawisko to należy uznać za wysoce niepokojące. Minister sprawiedliwości jako prowadzący rejestr ma prawo zakwestionować akt resortowy przedstawiony do rejestracji. Czy przypadki tego rodzaju zdarzają się w praktyce?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełZygmuntSurowiec">Mówca wyraził opinię, że jeśli na 21 zobowiązanych komisji sejmowych 8 podjęło temat oceny stanu prawa w resortach, to liczby tej nie można uważać za dużą. Dopóki podejmowanie tej sprawy przez komisje nie stanie się powszechne - Komisja Praw Ustawodawczych winna zagadnienie to powtarzać co roku.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełZygmuntSurowiec">Poseł Antoni Wesołowski (ZSL) podkreślił swą wysoką ocenę materiału informacyjnego dostarczonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wyraził opinię, że kiedyś duży nieporządek w zakresie aktów resortowych istniał w Ministerstwie Rolnictwa. Teraz - jak wynika z informacji - jest tam postęp. Niepokoi natomiast sytuacja w Ministerstwie Komunikacji.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełZygmuntSurowiec">W tym przypadku dane liczbowe w pełni pokrywają się z wnioskami ze spotkań poselskich.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełZygmuntSurowiec">Mówca podkreślił znaczenie doskonalenia aktów resortowych. Ustawy mamy dobre, jest natomiast wiele problemów z aktami niższego szczebla. Np. uchwała Rady Ministrów o gospodarstwach specjalistycznych: 3 lata trzeba było się dobijać, aby zmienić sformułowanie „hektar” na „hektar przeliczeniowy”, co miało ogromne znaczenie merytoryczne. Albo też, czy w ramach porządkowania nie można by znieść zarządzenia ministra handlu w sprawie kartek na cukier? Po co podzielono społeczeństwo na ludzi z miasta i ludzi ze wsi? Na zebraniach poselskich ciągle jesteśmy w tej sprawie interpelowani.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełZygmuntSurowiec">Poseł Adolf Ojczyk (PZPR) zaproponował, aby na przyszłość, gdy Komisja Prac Ustawodawczych ponownie będzie rozpatrywać problematykę stanu prawa resortowego zapraszać na jej posiedzenie przewodniczących tych komisji, które podjęły temat koordynowany.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PosełZygmuntSurowiec">Fakt, że 8 komisji podjęło ten temat, a tylko 3 zrobiły to rzetelnie - świadczy, że jest to problematyka trudna. W większości komisji brak fachowców znających się na legislacji. Równocześnie wiele komisji nie ma zwyczaju korzystania z pomocy ekspertów. Własnymi siłami można policzyć, ile aktów było kiedyś, a ile jest obecnie i jak wygląda dynamika zmian, ale nie można ocenić jakości całego systemu aktów obowiązujących w danym resorcie. Nie jest łatwo wychwycić luki i sprzeczności w stanie obowiązującego prawa. Właściwie może to uczynić tylko specjalista, i to nie tylko znający dobrze przepisy, lecz także praktykę ich funkcjonowania. Na tej podstawie poseł A. Ojczyk wyraził obawę, że jeśli w przyszłości dalszych 13 komisji sejmowych podejmie problematykę oceny stanu prawa w resortach, to w większości przypadków wysłuchują jedynie informacji i nie podejmują merytorycznej dyskusji. Prezydium Sejmu winno omówić to zagadnienie z prezydiami komisji sejmowych, wskazać na właściwe metody pracy. W tym zakresie ważna byłaby też pomoc Komisji Praw Ustawodawczych .</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PosełZygmuntSurowiec">Mówca zwrócił uwagę, że posłowie nie otrzymują dzienników publikacyjnych resortów. Administracja otrzymuje, a poseł nie.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PosełZygmuntSurowiec">[brak tekstu] ... konawczy zawierający dalsze delegacje należy uznać za wadliwy.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PosełZygmuntSurowiec">Funkcjonowanie rejestru przepisów resortowych jest faktem bardzo pozytywnym. Należy jednak postulować powstanie centralnego rejestru, jednolicie obejmującego wszystkie obowiązujące akty normatywne, z ustawami włącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PosełZygmuntSurowiec">Kilka miesięcy temu w opinii skierowanej do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, Komisja Prać Ustawodawczych podniosła problem, że rząd nie czuję się związany ustawami i uchwałami Sejmu, zwłaszcza ustawą budżetową oraz postanowieniami planów społeczno-gospodarczych. Jest to tym bardziej niezrozumiałe, że chodzi tu o akty podjęte z inicjatywy rządu oraz w brzmieniu, jakie uważa on za stosowne. Następnie instancje rządowe w sprawozdaniu z wykonania planu i budżetu bez zająknienia stwierdzają, że w trakcie realizacji tych dokumentów zostały wprowadzone takie a takie zmiany. Chodzi tu o doniosły problem szacunku dla prawa. Jak można w takiej sytuacji np. wymagać od przewodniczącego rady narodowej, aby szanował zarządzenia dajmy na to - ministra zdrowia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Dyskusja na posiedzeniu Komisji umożliwia sformułowanie opinii na temat kontroli realizacji resortowych programów porządkowania prawa przez komisje sejmowe. Trudno obecnie rozstrzygać, czy posiedzenia w tej sprawie komisje winny odbywać co rok, czy co dwa lata. Można powiedzieć nawet bardziej generalnie - co pewien czas, nie mniej niż raz w ciągu kadencji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełAndrzejBondarewski">Poseł zaproponował powołanie podkomisji w celu sformułowania opinii.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełAndrzejBondarewski">Minister Jerzy Bafia wyjaśniając wzrost liczby przepisów prawnych w swoim resorcie ostatnio o 8 pozycji stwierdził, że 5 z nich dotyczy nowo wprowadzonego sądownictwa rodzinnego. Sprawie nadmiaru aktów prawnych obowiązujących w Ministerstwie Komunikacji było poświęcone ostatnie posiedzenie Rady Legislacyjnej, na którym rozpatrywano także projekt ustawy o ruchu na drogach. Wnioski Rady Legislacyjnej pokrywają się z krytyczną opinią posła Wesołowskiego. Trzeba jednak uwzględnić, że Ministerstwo Komunikacji wydaje wiele aktów prawnych w zakresie taryf, które ulegają częstym zmianom.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełAndrzejBondarewski">Odpowiadając na pytanie posła Surowca mówca powiedział, że Ministerstwo Sprawiedliwości stara się unikać sytuacji, w których mogłoby dojść do zakwestionowania aktu normatywnego wydanego przez inny resort. Nie chodzi o to, aby tworzyć konflikty. Jak już podkreślono w dyskusji - stosunek poszczególnych resortów do sprawy doskonalenia prawa ciągle nie jest jednolity. Należy więc przede wszystkim przekonać inne resorty do tej idei. Działa też w praktyce rozszerzony mechanizm wewnętrznej konsultacji resortów z Ministerstwem Sprawiedliwości jeszcze przed wydaniem aktu. W ten sposób przepis decyzji Prezydium Rządu przewidujący możliwość zakwestionowania aktu resortowego pełni przede wszystkim rolę profilaktyczną.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełAndrzejBondarewski">Jeśli chodzi o pytanie posła Zawadzkiego w sprawie niektórych projektów ustaw, które zostały już przygotowane, ale mimo to nie są wniesione do Sejmu - sprawa jest niekiedy niezwykle skomplikowana i decydują o tym różne racje. W przypadku ustawy psychiatrycznej chodzi tu o obiekcje natury politycznej, natomiast gdy idzie o ustawę przeciwko demoralizacji nieletnich, to projekt uważany jest w zasadzie za dobry, ale nie ma jeszcze innych warunków by można go było przedłożyć. Chodzi więc nie tylko o sprawę projektów prawnych, ale polityczne problemy, nieraz o charakterze zasadniczym. Rzecz jasna, kierownictwo państwa ma prawo mieć tu swoje, zdanie.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełAndrzejBondarewski">Mówca poparł postulat nowelizacji aktów przedwojennych. Celowe jest, aby problemem tym zajęła się Rada Legislacyjna. Odpowiedni materiał został już przygotowany przez Biuro Prawne URM.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełAndrzejBondarewski">Minister J. Bafia zapowiedział dostarczanie komisji wszelkich opracowywanych materiałów analitycznych, które będą mogły wzbogacić wiedzę posłów o doskonaleniu prawa. W rządzie myśli się obecnie o podjęciu wspólnie z Sejmem kontroli aktów prawnych najniższego szczebla (uchwały, zarządzenia itp.). Koncepcja w tym zakresie dopiero się krystalizuje. Aktów, które mogą zostać poddane kontroli, jest bardzo dużo. Trzeba się zastanowić, które z nich wybrać, jakie metody zastosować, aby efektywność takiej kontroli była jak największa. Służyłoby to także zwiększeniu możliwości posłów w zakresie inicjowania zmian w ustawodawstwie. Niekoniecznie musi tu chodzić o duże nowe ustawy, znacznie łatwiej jest zgłosić propozycję nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełAndrzejBondarewski">Zdaniem mówcy krytyczność ocen komisji w zakresie szanowania przez rząd obowiązującej mocy uchwał Sejmu mogłaby być jeszcze większa co do aspektów merytorycznych. Inaczej jest jednak pod względem formalnym. Zazwyczaj treść aktów Sejmu jest tak formułowana, że bardzo trudno byłoby wykazać ich naruszenie. Rada Ministrów jest upoważniona przez Sejm do dokonywania zmian w treści planu społeczno-gospodarczego w toku jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełAndrzejBondarewski">Byłoby bardzo pożyteczne, gdyby Komisja Prac Ustawodawczych przyjęła opinię w sprawie doskonalenia stanu prawa.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosełAndrzejBondarewski">Dyskusję podsumował przewodniczący Komisji poseł Adam Łopatka (PZPR): Komisja przedstawi Prezesowi Rady Ministrów opinię odzwierciedlającą przebieg dzisiejszej dyskusji. W opinii tej zwrócimy uwagę na potrzebę dalszego doskonalenia prawa i jego roli, na pewne zagrożenie realizacji rządowego programu legislacyjnego, na potrzebę rozszerzenia wykorzystania nauki w procesie prawotwórczym, rozwinięcia i kontynuowania procesu konsultacji społecznej. Opinia ta odzwierciedli pozytywny stosunek do całego procesu doskonalenia prawa i wyrazi zadowolenie ze starań Ministerstwa Sprawiedliwości o prawidłową treść aktów resortowych.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosełAndrzejBondarewski">Ponadto należy sformułować opinię dla Prezydium Sejmu dotyczącą działalności komisji sejmowych w zakresie oceny resortowych programów doskonalenia prawa. Opinia ta powinna wyrazić zadowolenie z podjęcia tej problematyki przez szereg komisji i zwrócić uwagę na potrzebę uwzględnienia tego zagadnienia przez pozostałe komisje oraz ponownego podjęcia tematu w ciągu dwóch lat. W opinii tej zostałaby wyrażona gotowość współdziałania Komisji Prac Ustawodawczych z innymi komisjami sejmowymi i postulat szerszego wykorzystania biura prawnego Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosełAndrzejBondarewski">Zgodnie z wnioskiem posła Adama Łopatki, komisja powołała zespół poselski dla opracowania projektów opinii, w składzie: poseł Zygmunt Surowiec (ZSL) - przewodniczący, poseł Andrzej Bonadarewski (SD) oraz poseł Sylwester Zawadzki (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosełAndrzejBondarewski">Przewodniczący Komisji poseł Adam Łopatka (PZPR) podkreślił na zakończenie tej części posiedzenia Komisji, że ministerstwa powinny dostarczać posłom odpowiednie dzienniki urzędowe i wskazał na potrzebę zwrócenia uwagi przez Kancelarię Sejmu resortom nie realizującym tego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosełAndrzejBondarewski">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o terminie zakończenia obecnej kadencji ławników ludowych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosełAndrzejBondarewski">Projekt przedstawił minister sprawiedliwości Jerzy Bafia. Instytucja ławników ludowych występuje w naszym kraju przy różnych organach orzekających, a w szczególności przy sądach powszechnych (około 50 tys. ławników) oraz kolegiach DS. wykroczeń (około 70 tys. ławników). Powołując odrębne sądownictwo dotyczące problematyki pracy w ustawie o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych z 1974 r. ukształtowano instytucję ławników w sądach pracy (około 4,5 tys. ławników). Stosownie do przepisów tej ustawy, rady narodowe szczebla wojewódzkiego powinny dokonać wyboru ławników czynnych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych na następną kadencję do dnia 31 października 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PosełAndrzejBondarewski">Nie byłoby jednakże celowe dzielenie wyboru ławników do sądów powszechnych i kolegiów DS. wykroczeń oraz do sądów pracy. Należy zatem przedłużyć kadencję ławników czynnych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych do roku 1980, tak aby mogła zostać wówczas przeprowadzona kampania wyborcza dla wyłonienia ławników sądów powszechnych, kolegiów DS. wykroczeń i ławników sądów pracy. Umożliwiło przeprowadzenie jednolitej kampanii o charakterze masowej akcji politycznej w wymiarze sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełJózefBuziński">Czy zmiana ta ma charakter jednorazowy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MinisterJerzyBafia">Przedłużenie kadencji ławników ludowych czynnych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych ma charakter jednorazowej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MinisterJerzyBafia">Wyrażając opinię dla Komisji Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, Komisja Prac Ustawodawczych stwierdziła, że projekt ustawy o terminie zakończenia obecnej kadencji ławników ludowych w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych nie nasuwa uwag i może być uchwalony w postaci przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MinisterJerzyBafia">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła informację na temat kontroli realizacji ustaw przez komisje sejmowe w okresie od października 1977 r. do września 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MinisterJerzyBafia">Informację przedstawił poseł Marian Liszka (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MinisterJerzyBafia">W okresie od października 1977 r. do września 1978 r. 11 komisji sejmowych oceniło realizację 16 ustaw, poświęcając temu 15 posiedzeń, w tym 3 wspólne dwóch komisji. Liczba ustaw jest wyższa niż w okresie od kwietnia 1976 r. do września 1977 r. w którym 8 komisji sejmowych oceniło realizację 10 ustaw poświęcając temu zagadnieniu 12 posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MinisterJerzyBafia">Ogółem od początku kadencji 19 komisji oceniło realizację 26 ustaw, poświęcając temu tematowi 27 posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#MinisterJerzyBafia">Należy podkreślić, że kontrola wykonywania ustaw, podobnie jak w poprzednim okresie, realizowana była także przy okazji rozpatrywania przez komisje, określonych problemów gospodarczych i społecznych. Kontrole te dotyczyły jednak tylko określonych fragmentów poszczególnych ustaw, co nie umniejsza ich istotnego znaczenia dla oceny działalności organów administracji i gospodarki w danej dziedzinie. Niekiedy rodziło to inicjatywę poddania kontroli całej ustawy, jak to miało miejsce w wypadku kontroli realizacji prawa budowlanego przez Komisję Administracji Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MinisterJerzyBafia">Podobnie jak i w poprzednim okresie, swoje zamierzenia odnośnie kontroli wykonywania ustaw komisje ujmowały w planach pracy, określając zakres kontroli i sposób jej przeprowadzenia, a także współudział innych komisji. Sprawy te były wszechstronnie rozważane, zazwyczaj przez prezydia komisji, a ustalenia czynione stosownie do potrzeb wynikających z sytuacji w dziedzinie normowanej ustawą.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#MinisterJerzyBafia">Najczęstszą formą przygotowywania kontroli wykonywania ustaw były wizytacje terenowe podkomisji poselskich. Posłowie uzyskiwali materiały z wizytowanych jednostek, podczas spotkań z radnymi, członkami komisji rad narodowych, terenowymi organami administracji państwowej, kierownikami zakładów pracy i przedstawicielami samorządu robotniczego. Własne badania kontrolne komisji pozwalały zazwyczaj posłom na wielokierunkowe zapoznanie się z problematyką w kontrolowanej dziedzinie. Stwarzały możliwość pełnego i wnikliwego ustosunkowania się do przedstawianych przez naczelne i centralne organy administracji państwowej materiałów, dotyczących kontrolowanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#MinisterJerzyBafia">Do wszystkich kontrolowanych ustaw materiały przedstawiły resorty, a ponadto do niektórych ustaw - CRZZ, Sekretariat OK FJN, Prokura tura Generalna PRL, zarządy główne związków zawodowych, organizacje zawodowe (m.in. Stowarzyszenie Architektów Polskich, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa). Komisje uzyskały materiały na piśmie z urzędów wojewódzkich oraz komisji rad narodowych. Korzystały również z materiałów kontrolnych NIK oraz opinii WZP i ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#MinisterJerzyBafia">Wyniki przeprowadzonych kontroli, przedstawiane na posiedzeniach komisji, opracowywane były w formie sprawozdań podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#MinisterJerzyBafia">W toku posiedzeń poświęconych kontroli stosowania ustaw, posłowie wysuwali wiele wniosków i postulatów. Dotyczyły one w szczególności podjęcia przez właściwe organy państwowe działań zmierzających do stworzenia odpowiednich warunków do wykonywania ustawy Znajdowały one z reguły wyraz w uchwalonych opiniach i dezyderatach.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#MinisterJerzyBafia">Wnioski dotyczące potrzeby nowelizacji zostały zgłoszone do następujących ustaw:</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#MinisterJerzyBafia">1) o sądach społecznych: Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości zgłosiła potrzebę nowelizacji przepisów kodeksu postępowania cywilnego w kierunku upoważnienia sądów powszechnych do przekazywania organom sądownictwa społecznego niektórych spraw cywilnych oraz z dziedziny prawa pracy;</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#MinisterJerzyBafia">2) o instytutach naukowo-badawczych: Komisja Nauki i Postępu Technicznego zwróciła się do rządu o podjęcie prac nad projektami ustaw ujmującymi kompleksowo całą problematykę naukową i dydaktyczną w kraju, sprzyjającymi lepszej integracji działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej oraz efektywniejszemu wykorzystaniu wyników tej działalności w gospodarce;</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#MinisterJerzyBafia">3) o szkolnictwie wyższym; Komisja zgłosiła wniosek o podjęcie prac nad projektami ustaw j.w.;</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#MinisterJerzyBafia">4) o hodowli zwierząt gospodarskich: Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego uznała, że ustawa wymaga nowelizacji w zakresie dostosowania jej do zmian wynikających z nowego podziału administracyjnego kraju, a także z uwagi na potrzebę uregulowania zagadnień dotyczących rozrodu i dalszego doskonalenia genetycznego zwierząt gospodarskich;</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#MinisterJerzyBafia">5) o organizacji i wykonywaniu rzemiosła: Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług widzi potrzebę ustawowego upoważnienia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług oraz innych zainteresowanych ministrów do wydawania przepisów regulujących zasady niektórych rodzajów działalności rzemieślniczej;</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#MinisterJerzyBafia">6) o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim: Komisja Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego stwierdziła potrzebę nowelizacji ustawy w kierunku dostosowania przepisów do nowego podziału administracyjnego kraju oraz zmiany zasad podziału dochodów z działalności łowieckiej;</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#MinisterJerzyBafia">7) wniosek nowelizacyjny zgłosiła ponadto Komisja Oświaty i Wychowania w odniesieniu do dekretu o obowiązku szkolnym, postulując zmianę przepisu o dowożeniu dzieci do zbiorczych szkół gminnych;</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#MinisterJerzyBafia">8) Komisje: Nauki i Postępu Technicznego oraz Pracy i Spraw Socjalnych przedstawiły wniosek dotyczący zmiany niektórych przepisów wykonawczych do ustawy o zatrudnieniu absolwentów szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#MinisterJerzyBafia">W stosunku do 13 ustaw komisje zakończyły kontrolę uchwaleniem dezyderatów lub opinii. Jedynie w wypadku ustawy o dalszym zwiększeniu emerytur i rent komisja nie uchwaliła dezyderatu ani opinii, postanawiając ponownie skontrolować jej realizację. Zapowiedziano uchwalenie opinii i dezyderatów na jednym z najbliższych posiedzeń komisji w sprawie ustaw: o zwalczaniu gruźlicy oraz ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#MinisterJerzyBafia">W omawianym okresie kontynuowane były przez podkomisję powołaną przez Komisje: Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Prac Ustawodawczych, poselskie prace nad nowelizacją Kodeksu postępowania administracyjnego. Mają one na celu określenie podstawowych kierunków nowelizacji, a następnie opracowanie tekstu noweli. Stan prac nad nowelizacją KPA wskazuje, iż w przyszłym roku, po konsultacjach z zainteresowanymi organami administracji państwowej i konsultacjach środowiskowych, poselski projekt ustawy w tej sprawie będzie mógł być przedłożony Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#MinisterJerzyBafia">Komisja Prac Ustawodawczych przedstawiła w lutym br. Prezydium Sejmu sprawozdanie wraz z wnioskami, w których wskazano m.in. na potrzebę poszerzania i doskonalenia kontroli wykonywania ustaw przez komisje sejmowe przy jak najpełniejszym wykorzystywaniu wytycznych Prezydium Sejmu, formułowania przez komisje opinii i dezyderatów w wyniku kontroli realizacji ustaw i wdrażania ustaw w życie. Podkreślono także znaczenie szerszego zasięgania opinii w terenie przez podkomisje poselskie, rozwijania współdziałania komisji z WZP, szerszego korzystania z ustaleń kontrolnych NIK oraz opinii organizacji społecznych i zawodowych, przedstawiania przez Kancelarię Sejmu opinii i materiałów oraz innych opracowań dotyczących kontrolowanych ustaw, pogłębiania współdziałania innych komisji z Komisją Prac Ustawodawczych. Wnioski te Prezydium Sejmu przesłało w dniu 28 lutego br. do przewodniczących komisji z zaleceniem wykorzystania w pracy komisji.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#MinisterJerzyBafia">Oceniając realizację powyższych wniosków, poseł M. Liszka stwierdził, że w omawianym okresie nastąpiło ożywienie w zakresie kontroli wykonywania ustaw. Nastąpił wzrost liczby dezyderatów i opinii uchwalonych w rezultacie przeprowadzonych kontroli: obecnie 12 dezyderatów oraz 8 opinii, poprzednio 2 dezyderaty i 4 opinie. Poprawiło się współdziałanie komisji sejmowych z Komisją Prac Ustawodawczych, (m.in. uczestnictwo przedstawicieli komisji we wszystkich posiedzeniach dotyczących kontroli wykonywania ustaw). Komisje korzystały w szerszym niż poprzednio zakresie z pomocy Kancelarii Sejmu. Niektóre komisje nie wykazują jednak jeszcze dostatecznego zainteresowania kontrolą wykonywania ustaw. Aktualny jest zatem wniosek, aby wszystkie komisje podjęły tę problematykę przynajmniej raz w każdym okresie planowania. Komisje nie wykazują również dostatecznego zainteresowania wdrażaniem ustaw w życie i zbyt rzadko korzystają z opinii NIK-u, WZP i ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#MinisterJerzyBafia">W zakończeniu swego wystąpienia poseł M. Liszka przedstawił szczegółowo wykaz ustaw poddanych kontroli przez poszczególne komisje.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#MinisterJerzyBafia">Uzupełniając informację posła Mariana Liszki, przewodniczący Komisji poseł Adam Łopatka (PZPR) poinformował, że wspólny zespół poselski Komisji Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Komisji Prac Ustawodawczych przygotował projekt nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego. Projekt ten poddany był wstępnym dyskusjom. Obecnie przygotowywana jest przez Prezydium Klubu Poselskiego PZPR notatka w tej sprawie. Chodzi o decyzje w następujących kwestiach:</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#MinisterJerzyBafia">1. rozszerzenia kodeksu na inne rodzaje postępowań, 2. możliwości odwołania od decyzji podejmowanych w pierwszej instancji, w szczególności przez wojewodów i prezydentów miast wyłączonych, 3. rozszerzenia sądowej kontroli decyzji administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#MinisterJerzyBafia">Należy sądzić, iż po podjęciu decyzji politycznych w grudniu. Komisja rozpoczęłaby pracę z początkiem stycznia 1979 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Do niektórych instytucji rozesłano projekt aktu prawnego, przewidujący możliwość zaskarżania do sądu decyzji administracyjnych dotyczących nieruchomości rolnych. Czy nie pozostaje to w sprzeczności z omawianymi zamierzeniami legislacyjnymi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełAdamŁopatka">Są to odrębne prace rządowe, a występująca w tym zakresie zbieżność nie oznacza sprzeczności zamierzeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Przedstawione w informacji prace komisji sejmowych były okazją dla poszerzenia kontroli funkcjonowania prawa. Brałem udział w wielu działaniach podejmowanych w tym zakresie i wiem, jak istotnych spraw one dotyczyły. Czy jednakże, na bazie tej słusznej inicjatywy, nie należy poddać pod rozwagę problemu poselskiej aktywności w dziedzinie inicjowania ustaw? Niektóre problemy wymagające rozwiązania poprzez zmiany ustawodawstwa nie znajdują odbicia w pracach Sejmu i komisji sejmowych. Zmiana tego stanu rzeczy miałaby znaczenie także z punktu widzenia rangi Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełKazimierzMęcik">Koreferat poselski ciekawie pokazuje problemy kontroli realizacji ustaw. Doskonalenie realizacji ustaw jest ważnym obszarem działania naszej komisji. Stwierdzić należy iż mamy dobre ustawy, gorzej z ich wykonaniem. Działania, jakie podjęliśmy, to dopiero początek.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełKazimierzMęcik">Na wniosek przewodniczącego posła Adama Łopatki (PZPR) komisja przyjęła do wiadomości informacje w przedmiocie kontroli wykonania ustaw, upoważniając swoje prezydium do ostatecznego sformułowania sprawozdania dla Prezydium Sejmu. W sprawozdaniu tym zostanie wyrażona opinia o potrzebie zachęcenia przez Prezydium Sejmu do działalności w zakresie kontroli wykonania ustaw tych komisji, które nie były aktywne w tej sprawie. Jednocześnie należy wyrazić uznanie dla pracy tych komisji, które podjęły kontrolę wykonania ustaw w sposób pogłębiony i wszechstronny. Wytyczne, które Prezydium Sejmu przekazało komisjom są w zasadzie przestrzegane, a sugestie Komisji Prac Ustawodawczych przyjęte i stosowane. Działalność kontrolna komisji powinna być szerzej wykorzystywana do inicjowania zmian ustawodawczych przez posłów.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełKazimierzMęcik">W kolejnym punkcie porządku dziennego komisja rozpatrzyła sprawy bieżące.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełKazimierzMęcik">Na wniosek przewodniczącego komisji posła Adama Łopatki (PZPR) powołano podkomisję do przygotowania referatu o rządowym projekcie ustawy o jakości wyrobów, usług i robót budowlanych, który będzie przedmiotem obrad Komisji Prac Ustawodawczych. W skład podkomisji weszli: poseł Wiesław Sadowski (bezp.) - przewodniczący, poseł Kazimiera Plezia (PZPR), poseł Bronisław Sokołowski (PZPR), poseł Antoni Wesołowski (ZSL) oraz poseł Ryszard Wojna (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełKazimierzMęcik">Poseł A. Łopatka poinformował o zamierzeniach rządu w zakresie przygotowywania projektów ustaw. W najbliższym roku rząd ma zamiar przedstawić 21 projektów ustaw, z tego 7 projektów w roku bieżącym. Są to m.in. projekty ustaw dotyczące zmiany ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, ustawy w sprawie ujednolicenia i uproszczenia postępowania w sprawie przejmowania gospodarstw rolnych, ustawy o zaskarżaniu do sądu niektórych decyzji administracyjnych dotyczących nieruchomości rolnych oraz ustawy o odpowiedzialności majątkowej żołnierzy za szkody w mieniu wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełKazimierzMęcik">Rysują się dobre warunki dla rozwoju poselskich inicjatyw ustawodawczych. Na wniosek posła Adama Łopatki, komisja zwróciła się do Prezydium Sejmu o zgodę na rozpoczęcie prac nad przygotowaniem następujących projektów ustaw z inicjatywy posłów:</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełKazimierzMęcik">- projekt ustawy o samorządzie robotniczym, która uogólniłaby 20-letnie doświadczenia i obecne koncepcje dotyczące roli samorządu robotniczego oraz powszechności jego działania w przedsiębiorstwach, a także stanowiłaby realizację konstytucyjnej zasady udziału załóg w zarządzaniu przedsiębiorstwami; ustawa ta korespondowałaby z projektowaną ustawą o przedsiębiorstwach;</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełKazimierzMęcik">- projekt ustawy o godle, barwie i hymnie PRL, która stanowiłaby wykonanie konstytucyjnego obowiązku w dziedzinie ustawodawstwa. Przedmiot ustawy przemawia za zgłoszeniem odpowiedniego projektu właśnie przez posłów;</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełKazimierzMęcik">- projekt ustawy nowelizujący ustawę o ochronie dóbr kultury i o muzeach; postulaty w tym zakresie były wysuwane przez Komisję Kultury w roku 1962, a następnie w 1965. Odpowiedni projekt miał zostać przedstawiony przez rząd. Z uwagi na przedmiot ustawy - dotyczy ona dóbr ogólnonarodowych - byłoby właściwe zainicjowanie odpowiedniego projektu przez posłów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>