text_structure.xml
35.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 10 maja 1978 r. Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Komisja Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posła Edwarda Dudy (ZSL), rozpatrzyły sprawozdanie podkomisji o przedstawionym przez Radę Państwa projekcie ustawy o zmianie ustawy o radach narodowych.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: członek Rady Państwa Henryk Szafrański (PZPR) przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Marią Regent-Lechowicz Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Ministerstwa Finansów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Kancelarii Rady Państwa, Centralnej Rady Związków Zawodowych, Zarządu Głównego Zrzeszenia Prawników Polskich, Naczelnej Rady Spółdzielczej.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Sprawozdanie podkomisji przedstawił poseł Sylwester Zawadzki (PZPR).</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podkomisja stała przed trudnym zadaniem, została bowiem zobowiązana do rozpatrzenia w krótkim czasie propozycji i uwag wojewódzkich zespołów poselskich i wniosków zgłoszonych w czasie obrad obu Komisji sejmowych. Jednocześnie odbywały się konsultacje w całym kraju: ogółem odbyło się 2700 zebrań konsultacyjnych, w 1793 zebraniach uczestniczyli posłowie. Zgłoszono wiele uwag, podkomisja nie była jednak w stanie rozpatrzyć wszystkich, znaczna część bowiem wpłynęła w ostatnich dniach. Będą one rozważane w toku, prac Rady Państwa i Komisji Rad Narodowych Rady Państwa związanych z przygotowaniem projektu uchwały Rady Państwa w sprawie komitetów kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Nie jest możliwe ustosunkować się dziś do każdego wniosku i każdej uwagi z osobna. Część uwag odnosi się do funkcjonowania, warunków działania, trybu pracy komitetów kontroli społecznej oraz szkolenia ich członków.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Niektóre z nich budzą wątpliwości, jak np. propozycja wprowadzenia 2-letn-iej kadencji komitetów. Podkomisja uważa, że wprowadzanie odrębnej kadencji dla komitetów kontroli społecznej nie byłoby właściwe. Nie można zgodzić się także z propozycją włączania komitetów do kontrolowania realizacji planu społeczno-gospodarczego we wszystkich jednostkach - są to przecież zagadnienia, którymi zajmują się rady narodowe i ich komisje, a także organy samorządu społecznego. W propozycji tej znalazła wyraz tendencja do traktowania komitetów jako swego rodzaju panaceum na wszelkie bolączki i trudności.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Do najbardziej zasadniczych należą uwagi co do samej istoty komitetów kontroli społecznej. Trzeba podkreślić, że projekt prawnego uregulowania komitetów został w dyskusjach przychylnie przyjęty, o czym świadczy zarówno przebieg debat, jak i formułowane wnioski. Jednakże część dyskutantów rozumiała, że powołanie komitetów oznacza tworzenie jeszcze jednego organu kontroli, przy czym jedni uważali, że nie jest to konieczne, podczas gdy inni wprost przeciwnie oceniali, że nowy organ kontroli jest potrzebny, by zastąpić dotychczasowe, nie zawsze efektywne. Zgodnie z II Krajową Konferencją PZPR, podkomisja prezentuje stanowisko, że komitety kontroli społecznej mają koordynować istniejące formy kontroli oraz zapewniać skuteczność działalności kontrolnej. Ich celem nie jest wyręczanie organów powołanych do sprawowania kontroli. Celem zamierzonej regulacji prawnej jest stworzenie całościowego systemu kontroli społecznej. Nie mieliśmy dotychczas takiego systemu. Teraz zostanie on ukształtowany jako układ związany z systemem rad narodowych.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Przechodząc do uwag szczegółowych poseł S. Zawadzki nawiązał do art. 81 b.1 projektu noweli, który mówi o zadaniach komitetów kontroli społecznej i odzwierciedla ich istotę. Podkomisja proponuję, by w artykule tym podkreślić jeszcze bardziej inspiratorską funkcję komitetów.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Po przedstawieniu dalszych poprawek zgłoszonych przez podkomisję do art. 81, mówca powiedział, że intencją podkomisji jest, by zarówno w projektowanej noweli, jak i uchwale Rady Państwa nie stwarzać pretekstów do zastępowania, bądź podporządkowania organów kontroli społecznej organom administracyjnym.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Następnie poseł S. Zawadzki zwrócił uwagę w związku z art. 81 c. 1 projektu noweli, że praktyczna działalność kontrolna komitetów polegać winną na zlecaniu przeprowadzenia odpowiednich kontroli zespołom kontroli społecznej utworzonym przez uprawnione do tęgo organizacje, na ukierunkowywaniu pracy organów kontroli społecznej, a wyjątkowo tylko, komitety powinny powoływać doraźne zespoły kontrolne.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podkomisja przeciwstawiła się podwójnemu podporządkowaniu komitetów kontroli społecznej zależność w pionie rad narodowych w pełni wystarcza, nie wydaje się konieczne dodatkowe podporządkowywanie komitetów niższego szczebla - wyższym. Zasadniczym problemem jest miejsce komitetów kontroli społecznej w systemie rad narodowych. Projekt noweli stoi na gruncie zasady powiązania komitetów z radami narodowymi, ich prezydiami i komisjami. Nadrzędność rad znajduje wyraz w powoływaniu składu komitetu, w dokonywaniu zmian w tym składzie, powoływaniu przewodniczącego komitetu, uchwalaniu regulaminu i udzielaniu wytycznych, a także w wysłuchiwaniu sprawozdań. Mamy zatem do czynienia z szeroką gamą środków, przy pomocy których rady sprawują nadzór nad działalnością komitetów kontroli społecznej. Nadzór bieżący sprawują prezydia rad narodowych, co znalazło wyraz w § 3 ust. 2 projektu uchwały Rady Państwa. Osobnym problemem jest stosunek komitetów kontroli społecznej do komisji rad. Wyrażano obawy, czy nie nastąpi tutaj wzajemne zastępowanie się. Nie mogą to być takie stosunki nadrzędności komitetów nad komisjami, czy odwrotnie. Dlatego też podkomisja proponuje, aby w ust. 4 wpisać sformułowanie o ścisłym współdziałaniu z komisjami rady narodowej.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W ustawie nie można budować rozwiązań bardziej szczegółowych. Zakres działania komisji rad jest w pewnym zakresie szerszy, a w innym węższy od zakresu działania komitetu kontroli społecznej. Komisje uczestniczą w realizacji funkcji uchwałodawczej i inicjatorskiej rad. Komisje zajmują się takimi zagadnieniami, jak plan i budżet, pracują nad ich projektami i analizują wykonanie. W tej dziedzinie są one nie do zastąpienia przez komitety kontroli społecznej. Praktyka jednocześnie wskazuje, że komisje rad rzadko kontrolują działalność wydziałów. Powołanie komitetów kontroli społecznej pozwoli komisjom bardziej zająć się kontrolą jednostek podporządkowanych radzie. Komitety kontroli społecznej będą płaszczyzną uzgadniania działań między organami kontroli społecznej i komisjami.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Na szczególną uwagę zasługuje pozycja prawna rzecznika kontroli społecznej. Z funkcji koordynacyjnej komitetów wynika, że ich działalność będzie przebiegała w formie posiedzeń plenarnych. W koordynowaniu działalności różnych organów kontroli społecznej, przewodniczący komitetu będzie odgrywał ważną rolę. Jednocześnie będzie on pełnił funkcje rzecznika kontroli społecznej. Stanowi to pewne novum. W dotychczasowej praktyce działalności kontrolnej, sformułowanie wniosków pokontrolnych było ostatnim etapem kontroli. Teraz będzie możliwość odwołania się organu kontroli społecznej do komitetu i rzecznika kontroli społecznej w celu zapewnienia skuteczności kontroli. Wojewódzkie zespoły poselskie zaproponowały, aby przepis dotyczący przewodniczącego komitetu kontroli społecznej znalazł się w ustawie, ze względu na rangę tego organu. Podkomisja proponuje, aby w art. 81 a, noweli dodać odpowiedni ustęp.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Co do trybu powołania i pozycji przewodniczącego komitetu w systemie rad narodowych, jesteśmy obecnie bogatsi o konsultacje w terenie, które wykazały, że w pewnych przypadkach istnieje możliwość, aby przewodniczącym komitetu kontroli społecznej był nie tylko wiceprzewodniczący danej rady narodowej. Ponadto Komisja Rad Narodowych Rady Państwa; wskazuje, że pierwszy etap działalności komitetów będzie miał charakter eksperymentalny. Stąd też proponuje się, aby w uchwale Rady Państwa użyć sformułowania: „Prezydium rady narodowej proponuje na przewodniczącego komitetu jednego z zastępców przewodniczącego rady narodowej, albo innego działacza cieszącego się na danym terenie szczególnym autorytetem; w tym przypadku przewodniczący komitetu bierze udział w posiedzeniach prezydium rady narodowej”.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W ten sposób przewodniczącemu komitetu, jeśli nie będzie on radnym, zapewni się stały udział: w posiedzeniach prezydium rady. Po zebraniu doświadczeń można by sprawę tę uregulować w samej ustawie.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Jeśli chodzi o zadania komitetów kontroli społecznej sformułowane w art. 81 c. projektu noweli, to jest tu również szereg ważnych poprawek. Szczególne znaczenie ma proponowana przez podkomisję poprawka do art. 81 c. 1. pkt. 5. Dotychczasowe sformułowanie, w którym mowa o podejmowaniu przez komitety kontroli społecznej interwencji uzasadnionych skargami ludności na działalność organów państwowych, społecznych, gospodarczych, spółdzielczych oraz jednostek gospodarki nieuspołecznionej, groziło przekształceniem komitetów kontroli społecznej w organy koncentrujące się na skargach ludności. By do tego, nie dopuścić, podkomisja proponuje odpowiednią poprawkę, a także precyzyjnie sformułować w uchwale Rady Państwa (§ 11 ust. 1), że „Do zadań komitetów należy ocena prawidłowości załatwiania skarg ludności”. W ten sposób wyraźnie będzie określone, że nie chodzi o załatwienie skarg przez komitety, ale o ocenę załatwiania skarg przez właściwe organy. Komitet będzie w tych sprawach interweniował, jednakże nie może on być zorientowany na bezpośrednie załatwianie skarg.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Następnie poseł S. Zawadzki szczegółowo omówił dalsze poprawki zgłoszone do art. 81. Poprawki te m.in. precyzują przepisy o współdziałaniu komitetów kontroli społecznej z innymi organami kontroli, podkreślają potrzebę zwiększenia efektywności działalności kontrolnej, wzmacniają ochronę prawną kontrolerów społecznych, precyzują przepisy dot. nadzoru nad działalnością komitetów kontroli społecznej przez Radę Państwa i wojewódzkie rady narodowe.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Podkomisja analizowała również projekt uchwały Rady Państwa w sprawie komitetów kontroli społecznej. W szczególności rozważano problem składu komitetów i ich liczebności, podnoszone w wielu uwagach. Chodzi o to, czy proponowane w projekcie uchwały liczby minimalne nie są zbyt wysokie: 40 osób dla wojewódzkiego komitetu, 30 - dla komitetu miejskiego stopnia podstawowego w mieście liczącym ponad 100 tys. mieszkańców oraz dla komitetu dzielnicowego, 15 osób dla pozostałych komitetów stopnia podstawowego. Podkomisja proponuje, by przyjąć wielkości minimalne dla stopnia wojewódzkiego, podstawowego w mieście ponad stutysięcznym i dla komitetów dzielnicowych, a ponadto ustalić, że liczba członków pozostałych komitetów nie powinna być mniejsza niż 15 osób, a w gminach - niż 9 osób.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Podkomisja uważa, że komitet kontroli społecznej powinien poza przedstawicielami organizacji politycznych i społecznych składać się także z działaczy kontroli społecznej i proponuje odpowiednią poprawkę w projekcie uchwały. Mając na względzie potrzebę powiązania kontroli społecznej z kontrolą państwową proponuje także, aby na posiedzenia komitetów kontroli społecznej zapraszani byli przedstawiciele kontroli państwowej, prokuratury, organów ścigania, terenowych organów administracji.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W zgłoszonych uwagach dotyczących istoty koordynacyjnej funkcji komitetów kontroli społecznej występują dwie sprzeczne tendencje: z jednej strony tendencja do ograniczenia możliwości oddziaływania komitetu na inne organy, z drugiej zaś - tendencja do takiego ukształtowania przepisów, aby zobowiązały one do uzgadniania każdego wniosku pokontrolnego z komitetem kontroli społecznej. Obie te tendencje są niesłuszne. Istota koordynacyjnej funkcji komitetów jest w projekcie uchwały ujęta prawidłowo. Podkomisja zaproponowała kilka poprawek zmierzających do uproszczenia relacji procedury w wykonywaniu zadań koordynacyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Gdy chodzi o określenie w projekcie uchwały funkcji rzecznika kontroli społecznej, to podkomisja uważa, że rzecznik kontroli społecznej powinien przyjmować informacje obywateli i nadawać im bieg, gdy szczególny interes społeczny lub rażący sposób naruszenie praw obywatela tego wymaga.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">W § 24 pkt. 3 projektu uchwały przewiduje się, że komitet lub w jego imieniu rzecznik może - w razie ujawnienia zaniedbań lub naruszeń obowiązków - udostępnić niespornie stwierdzone fakty, świadczące o przewinieniu pracownika. Środkom masowego przekazu. Jest to sformułowanie bardzo daleko idące. Budzi ono wiele uwag, gdyż oczyszczenie się z zarzutu niesłusznego w środkach masowego przekazu może być bardzo trudne. Podkomisja uważa, że wystarczy podać fakty świadczące o przewinieniu pracownika do wiadomości załodze zakładu pracy, organizacji, do której pracownik należy, albo samorządu mieszkańców.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">22 wojewódzkie zespoły poselskie wysunęły postulat ukształtowania obsługi technicznej i organizacyjnej komitetów i uwzględnienia tej sprawy w projekcie uchwały Rady Państwa. Biura rad narodowych nie mają możliwości zapewnienia takiej obsługi, dotyczy to zwłaszcza rad stopnia podstawowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Ogólnospołeczna dyskusja dowiodła znaczenia komitetów kontroli społecznej. W przeważającej większości projekt ten spotkał się z poparciem społecznym. Komitety mogą ujawnić rezerwy tkwiące w funkcjonowaniu instytucji naszego systemu, a także przyczynić się do pogłębienia demokracji socjalistycznej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PosełAndrzejBondarewski">Komitety będą miały wpływ na zintegrowanie i uaktywnienie kontroli społecznej, której głównymi gestorami są związki zawodowe, skupiające 50-tysięczną armię kontrolerów społecznych zajmujących się kontrolą zaopatrzenia, cen i ich uwidaczniania, prawidłowością funkcjonowania jednostek handlowych. Poważne zadania w dziedzinie kontroli ma samorząd mieszkańców, jednakże obecnie jego działalność kontrolna kończy się na przekazywaniu wniosków pokontrolnych radom narodowym. Kontrola prowadzona jest również w jednostkach spółdzielczych, jednakże w wielu przypadkach kontrole społeczne są tam nieskuteczne: np. komitety sklepowe asymilują się w poszczególnych sklepach, by zapewnić sobie nabycie towarów deficytowych trudno wtedy mówić o jakiejkolwiek kontroli. Kontrola w zakładach pracy nie wszędzie prowadzone są prawidłowo. Są takie okręgi, gminy i małe miasteczka, gdzie żadne kontrole nie funkcjonują. Dlatego tyle troski podkomisja poświęciła tworzeniu warunków sprzyjających działalności kontrolnej. Projektowana nowela oznacza 2-poziomowe rozszerzenie uprawnień kontrolnych: ze względu na zakres terytorialny i tematykę. Trzeba dbać o to, by działalność kontrolna komisji rad narodowych i komitetów kontroli społecznej nie dublowała się. Ustawa może jedynie stworzyć ramy dla działalności kontrolnej. Nie może zawierać szczegółowych przepisów. Stąd potrzebna jest delegacja dla Rady Państwa. Na podstawie doświadczeń będzie można stwierdzić jakie kierunki działania nadać komitetom tak, aby obejmowało ono potrzeby danego terenu.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PosełAndrzejBondarewski">Projekt dotyczy w istocie rzeczy pogłębienia demokracji socjalistycznej i dlatego powinien zostać przychylnie przyjęty.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełJerzyKusiak">Na podkreślenie zasługuje szeroki zakres konsultacji społecznej, której poddano projekt noweli. Z danych statystycznych wynika, że każdy poseł wziął udział w około 4 spotkaniach. Nie było dotychczas tak szerokiej konsultacji w podobnych sprawach.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełJerzyKusiak">Tworzenie kontaktów kontroli społecznej nie oznacza tworzenia jeszcze jednego organu kontrolnego. Mamy w systemie demokracji socjalistycznej szeroki wachlarz instrumentów kontroli społecznej; kontrola wykonywana przez związki zawodowe, komisje rad, czy instytucja skarg i zażaleń. W przedłożonym projekcie chodzi o koordynację działalności kontrolnej i jej ukierunkowanie. W związku z tym proponuję poprawkę do projektu noweli. Art. 81 a. ust. 1 projektowanej ustawy mówi, że przy każdej radzie narodowej działa komitet kontroli społecznej. Czy sformułowanie takie nie obniża rangi komitetów? Proponuję, aby stwierdzić, że rady powołują komitet; jest to organ rady, a nie przy radzie. Uwagi szczegółowe przedstawię w dalszej części dyskusji.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełAdamŁopatka">Wydaje mi się, że projekt uchwały Rady Państwa jest zbyt obszerny: 19 stron to za dużo. To chyba przesada biurokratyczna. Uchwała powinna być zredukowana do 1/2 lub 1/3 obecnej objętości tym bardziej, że Rada Państwa ustali jeszcze ramowy regulamin organizacji pracy komitetów na podstawie którego rady narodowe uchwalać będą konkretne regulaminy swoich komitetów.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełAdamŁopatka">Uważam, że w projekcie ustawy należy zawrzeć pełnomocnictwa dla rządu, jeżeli komitety kontroli społecznej mają mieć zapewnioną obsługę biurową. Nie powinniśmy zgłaszać poprawek pod adresem uchwały Rady Państwa, ale skoncentrować się na projekcie ustawy. Zapewne Rada Państwa podejmując uchwałę będzie się kierować ustawą.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PosełAdamŁopatka">Zastanawia mnie sama nazwa: komitet kontroli społecznej. Oczywiście, komitet jest organem rady. Należy stwierdzić, że rada narodowa powołuje komitet. Jestem za zbliżeniem pozycji komitetu do pozycji innych organów rady. W tym kierunku zmierzał również poseł Zawadzki mówiąc o wzajemnych relacjach między komitetem a radą. Zastanawiam się, czy słowo „społecznej” obniża czy podnosi rangę komitetów. W myśli politycznej socjalizmu są jak wiadomo dwie tendencje. Jedna, by rady narodowe traktować jako organy władzy państwowej i kompetentnego gospodarza terenu, druga zaś - by akcentować społeczny charakter rad i traktować je jako organizacje społeczne, jak gdyby „wypłukując” rady z atrybutów władzy państwowej. Czy słowo „społecznej” ugruntowuje autorytet organów kontroli, czy jest to czynnik, który mógłby być argumentem na rzecz traktowania rad jako organizacji społecznych? Powinniśmy traktować rady jako organy władzy. Czynniki stwarzające pozór osłabienia władczego charakteru rad mogą działać jako elementy osłabiające organy władzy na rzecz organów administracji. Istnieję taka tendencja, by utożsamiać państwo z jego administracją. Zastanawiam się zatem nad trafnością nazwy organu, który chcemy powołać.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełEdwardDuda">Jako materiały do dyskusji mamy sprawozdanie podkomisji, problemy, które przedstawił poseł Zawadzki jako opinię podkomisji Komisji Rad Narodowych Rady Państwa, uwagi podkomisji przedstawione przez posła Zawadzkiego dotyczące uchwały Rady Państwa i dezyderat w przedmiocie obsługi techniczno-organizacyjnej komitetów. Ponadto posłowie Kusiak i Łopatka zgłosili problemy dotyczące art. 81 a. pkt. 1 noweli. Rozstrzygnijmy ten problem, ponieważ pozostaję on poza sprawozdaniem podkomisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#CzłonekRadyPaństwaHenrykSzafrański">Proszę posła Kusiaka, by zrezygnował ze swojej poprawki. W ust. 2 art. 81 a. mówi się, że komitety powoływane są przez rady narodowe. Komitety koordynować będą działalność organów nie wchodzących w skład rad. Dlatego chcemy utrzymać obecne sformułowanie.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#CzłonekRadyPaństwaHenrykSzafrański">Jeśli chodzi o uwagę posła Łopatki dotyczącą nazwy komitetów, to trzeba podkreślić, że najważniejsze jest podniesienie rangi władzy ludowej. Rady będąc władzą ludu mają charakter społeczny. Prosiłbym, aby z tej wątpliwości zrezygnować.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełSylwesterZawadzki">Chciałbym przypomnieć, że art.47 naszej Konstytucji mówi o trosce rad narodowych o codzienne potrzeby i interesy ludności, o zwalczanie wszelkich przejawów samowoli i biurokratycznego stosunku do obywatela, a także o tym, że sprawują one i rozwijają kontrolę społeczną. Pojęcie kontroli społecznej jest pojęciem konstytucyjnym. Istnieje zasadnicza różnica między kontrolą społeczną i państwową.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełSylwesterZawadzki">Zapewne niedostatecznie podkreślamy w enuncjacjach prasowych i naukowych rolę rad jako organów państwowych. Ta uwaga posła Łopatki jest bardzo zasadnicza. Uważam, że nazwa: komitety kontroli społecznej powinna być utrzymana, najtrafniej bowiem określa ona różnicę pomiędzy kontrolą państwową i społeczną.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełSylwesterZawadzki">Komitety to szczególny rodzaj komisji - jego skład różnić się jednak będzie od składu komisji: komitet będzie się składał w większości nie z członków rady. Jest to zatem nieco inna sytuacja niż sytuacja organu rad. Różne będą również uprawnienia obu tych organów, gdyż komisje ukształtowane są jako organy pomocnicze rady. Komitet będzie działał bardziej na zewnątrz i w związku z tym musi posiadać większą samodzielność. Sformułowanie, że jest to organ rady stwarzałoby mu pod pewnym względem trudniejszą sytuację. Należy zapewnić komitetom większą samodzielność w związku z ich specyficznymi zadaniami. Stąd stanowisko projektu, które można by utrzymać.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#PosełSylwesterZawadzki">Przewodniczący obradom poseł Edward Duda (ZSL) stwierdził że poseł Jerzy Kusiak wycofał swoją propozycję, zaś spostrzeżenie posła Adama Łopatki nie miało charakteru wniosku, lecz było uwagą.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#PosełSylwesterZawadzki">W dalszym ciągu posiedzenia Komisje przystąpiły do szczegółowego rozpatrywania poprawek do projektu ustawy zaproponowanych przez podkomisję.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#PosełSylwesterZawadzki">Do art. 81 a. przyjęty został dodatkowy ustęp, zgodnie z którym pracą komitetu kontroli społecznej kieruje jego przewodniczący, który reprezentuje komitet w stosunkach z innymi organami i jednostkami organizacyjnymi oraz: pełni funkcję rzecznika kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#PosełSylwesterZawadzki">Na wniosek przewodniczącego obradom posła Edwarda Dudy (ZSL) Komisje przyjęły sformułowanie końcowej części zdania art. 81 b. ust. 1 w brzmieniu zaproponowanym przez posła Sylwestra Zawadzkiego (PZPR): Dalsze poprawki zaproponowane przez podkomisję do art. 81 b. przyjęto bez zmian. Został dodany nowy ust. 2 art. 81 b., zgodnie z którym koordynacja działalności kontrolnej przez poszczególne ogniwa kontroli społecznej dotyczy, zwłaszcza działalności organów kontroli powoływanych przez związki zawodowe organizacje spółdzielcze oraz samorząd mieszkańców miast i wsi.</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#PosełSylwesterZawadzki">Następnie Komisje rozpatrzyły szereg poprawek o charakterze uściślającym, zgłoszonych do art. 81 c. projektu ustawy. Z obszernej dyskusji poselskiej nt. poszczególnych poprawek, przytaczamy fragment dot. ochrony prawnej kontrolerów społecznych.</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#PosełSylwesterZawadzki">Poseł Jerzy Kusiak (PZPR) poddał w wątpliwość trafność zaproponowanego przez podkomisję sformułowania art. 81 c. ust. 4 (poprzedni art. 81 c. ust. 3). Zgodnie z projektem Rady Państwa „osoby wchodzące w skład komitetu kontroli społecznej, jak również działający na jego zlecenie kontrolerzy społeczni korzystają przy wykonywaniu swoich funkcji ze szczególnej ochrony prawnej”. Podkomisja zaproponowała ujęcie, zgodnie z którym „osoby wchodzące w skład komitetu kontroli społecznej, jak również kontrolerzy społeczni działający na podstawie pisemnego upoważnienia komitetu kontroli społecznej lub organizacji prowadzącej kontrolę społeczną na podstawie odrębnych przepisów, korzystają przy wykonywaniu swych funkcji z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym i podlegają ich odpowiedzialności”. W ten sposób, szczególną ochronę prawną zamierza przyznać się nie tylko członkom komitetów oraz kontrolerom społecznym działającym z ramienia komitetów, ale kontrolerom działającym z tytułu wszystkich możliwych form kontroli społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełAdamŁopatka">Poseł Kusiak ma rację i spraw tych nie można mieszać. Muszą istnieć różne poziomy kontroli społecznej oraz związane z tym zróżnicowanie stopnia ochrony prawnej kontrolerów.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełSylwesterZawadzki">Z wniosków wielu wojewódzkich zespołów poselskich wynika, przekonanie opinii publicznej o niecelowości tworzenia odrębnych, różnych grup kontrolerów społecznych. Chodzi właśnie o zrównanie stopnia ochrony prawnej. W przeciwnym wypadku może nastąpić zjawisko spychania spraw pod kontrolę komitetów, że względu na wyższy poziom ich ochrony prawnej.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełSylwesterZawadzki">Poseł Jerzy Kusiak (PZPR) podkreślił, iż kwestionując propozycję podkomisji chodziło mu wyłącznie o względy natury legislacyjnej, aby w ustawie o komitetach nie regulować spraw związanych, ale jednak różnych. Merytorycznie poseł popiera poprawkę podkomisji.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełSylwesterZawadzki">Główny Inspektor Kontroli Społecznej CRZZ Wacław Sasin: W przypadku Związków Zawodowych chodzi o 50 tys. społecznych kontrolerów. Nie może być tak, że jeden i ten sam człowiek jednego dnia będzie korzystał ze szczególnej ochrony prawnej, a innego dnia - działając wyłącznie w imieniu macierzystej organizacji kontroli społecznej - nie. Obowiązująca uchwała Rady Ministrów i CRZZ w sprawie kontroli społecznej realizowanej przez Związki Zawodowe nie przewiduje szczególnej ochrony prawnej kontrolerów, chyba, że konkretna kontrola była dokonywana na podstawie zlecenia organu kontroli państwowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Dyskutowany przepis powstał na podstawie opinii powszechnie wyrażanej na zebraniach. Przecież na przykrości będą narażeni ci, którzy kontrolę realizują bezpośrednio, na miejscu. To oni spotkać się mogą Z różnymi szykanami i innymi sposobami udaremnienia ich działalności. W momencie dokonywania zmian w ustawie o radach narodowych istnieje szczególna okazja, aby nadać ochronę prawną przysługującą funkcjonariuszom publicznym wszystkim obywatelom występującym z tytułu kontroli społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#DyrektorBiuraPrawnegoKancelariiSejmuRemigiuszOrzechowski">Problem nadania kontrolerom społecznym statusu funkcjonariuszy publicznych jest złożony i należy go rozpatrywać wszechstronnie. Szczególna ochrona prawna to nie tylko prawa, ale i związane z tym obowiązki. W przypadku zaoferowania łapówki kontrolerowi społecznemu korzystającemu ze szczególnej ochrony, sprawca przestępstwa poniesie szczególną odpowiedzialność. Równocześnie jednak zwiększona zostaje odpowiedzialność kontrolera w przypadku przyjęcia takiej łapówki.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełAdamŁopatka">Referat Biura Politycznego na II Krajową Konferencję Partyjną nie zawiera sugestii, aby poza komitetami tworzyć dalsze instytucje kontroli społecznej. Nadanie statusu funkcjonariuszy państwowych wszystkim kontrolerom społecznym jest niewątpliwie zagadnieniem nowym. Sprawy tej nie można regulować „przy okazji”.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#DyrektorBiuraPrawnegoKancelariiRadyPaństwaStanisławGebert">Trudno jest mi oceniać założenia polityczne sformułowane na Krajowej Konferencji, wydaje się jednak, że podstawowym założeniem ustawy jest wzrost efektywności kontroli społecznej. Przyznanie kontrolerom społecznym szczególnej ochrony prawnej niewątpliwie zwiększa efektywność kontroli społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#GłównyInspektorKontroliSpołecznejCRZZWacławSasin">Zgodnie z uchwałami II Krajowej Konferencji Partyjnej należy podnieść rangę kontroli społecznej, co omawiany przepis w pełni realizuje.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#GłównyInspektorKontroliSpołecznejCRZZWacławSasin">Poseł Sylwester Zawadzki zwrócił uwagę, że orzecznictwo Sądu Najwyższego wykazuje tendencję rozszerzania zakresu ochrony prawnej przysługującej działaczom społecznym, w tym także obywatelom realizującym kontrolę społeczną.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącyobradomposełEdwardDuda">Przypomniał, że w sprawie objęcia kontrolerów społecznych szczególną ochroną prawną. Zgłoszone zostały trzy wnioski: podkomisji, posła Kusiaka - połączony z wątpliwością, czy w tym akcie i w tej formie oraz posła Łopatki.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełPawełDąbek">Poszczególne formy kontroli społecznej powołane zostały do życia na podstawie różnych aktów, zazwyczaj niższej rangi. Podstawowa idea komitetów kontroli społecznej polega na koordynacji różnych form kontroli społecznej. Ale skuteczność koordynacji musi zostać połączoną z efektywnością kontroli. Dlatego też oceniam dyskutowany przepis jako w pełni zgodny z polityczną intencją powołania komitetów kontroli. Nie nadając kontrolerom społecznym statusu funkcjonariuszy publicznych w drodze omawianego przepisu, należałoby w każdym akcie powołującym organa kontroli społecznej dokonać odpowiednich zmian. Aktów tych jest bardzo wiele. Tymczasem sprawę tę można załatwić całościowo jedną generalną decyzją. Zdarzają się przypadki, że społecznego kontrolera wyrzucają za drzwi. Należy temu przeciwdziałać nadając kontroli społecznej odpowiednią rangę. Nie jest to zagadnienie odrębne, ale wiąże się ściśle z powołaniem komitetów kontroli społecznej.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PosełPawełDąbek">Na wniosek zaproponowany przez przewodniczącego obradom posła Edwarda Dudę (ZSL), komisje przyjęły w zasadzie propozycję podkomisji w zakresie przyznania kontrolerom społecznym statusu funkcjonariuszy publicznych przy równoczesnym upoważnieniu przewodniczących obu komisji oraz posła i sprawozdawcy do nadania temu artykułowi ostatecznego brzmienia. Sprawa wymaga jeszcze zbadania, a nie byłoby celowe zwoływanie w tym celu dodatkowego posiedzenia Komisji.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#PosełPawełDąbek">Komisje przyjęły projekt ustawy o zmianie ustawy o radach narodowych z poprawkami podkomisji oraz wynikłymi w toku dyskusji.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#PosełPawełDąbek">Poseł E. Duda omówił następnie problem sformułowania opinii Komisji w sprawie projektu uchwały Rady Państwa. Z Wystąpienia posła S. Zawadzkiego wynikało co najmniej sześć konkretnych sugestii w tym zakresie. Z pewnością Rada Państwa weźmie je pod uwagę. Mówca zaproponował, aby podkomisja przesłała swoje propozycje Radzie Państwa na piśmie.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#PosełPawełDąbek">Poseł S. Zawadzki zgłosił propozycję, aby Komisje zatwierdziły wnioski podkomisji w sprawie uchwały Rady Państwa. Należy dodatkowo postulować - zgodnie z propozycją posła A. Łopatki - istotne zmniejszenie objętości uchwały oraz likwidację powtórzeń, zwłaszcza za tekstem ustawy.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#PosełPawełDąbek">W związku z propozycją posła A. Łopatki w sprawie skierowania do Rady Ministrów dezyderatu domagającego się zabezpieczenia techniczno-organizacyjnej obsługi komitetów kontrolnych, poseł S. Zawadzki stwierdził, że wiąże się to z przygotowywaną uchwałą Rady Państwa, która musi najpierw zdecydować kto będzie się tymi problemami zajmował. Sprawami skarg nie może się zajmować ta część administracji odnośnie której skargi są kierowane.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PosełAdamŁopatka">Pomysł dezyderatu wynikał z poglądów zgłaszanych przez wielu posłów i szereg konsultowanych instytucji o konieczności stworzenia należytego aparatu dla obsługi komitetów kontroli społecznej. Jak wiadomo, aparat biur rad narodowych jest mały i już obecnie nie jest w stanie podołać nałożonym nań zadaniom. Nie można więc obarczać go dodatkową pracą. Realne jest w tej sytuacji działanie przez rząd, albo przez Radę Państwa, która może wpłynąć na zapewnienie obsługi biurowej komitetów.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PosełAdamŁopatka">Przewodniczący obradom poseł Edward Duda (ZSL) stwierdził; że uważa za celowe włączenie tego problemu do wykazu zaleceń, który podkomisja przedstawi Radzie Państwa.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PosełAdamŁopatka">Na zakończenie poseł F. Duda podziękował podkomisji za osiągnięte wyniki przypominając, że sprawozdawcą projektu ustawy będzie wybrany na poprzednim posiedzeniu Komisji poseł Sylwester Zawadzki (PZPR).</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>