text_structure.xml 37.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#">Dnia 25 kwietnia 1968 r. Komisja Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów Józefa Kuleszy (PZPR) i Stanisława Cieślaka (ZSL), rozpatrzyła aktualną sytuację gospodarczą i finansową kraju na tle wykonania zadań planowych w I kwartale 1968 r.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#">- przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z Przewodniczącym - Stefanem Jędrychowskim oraz zastępcą Przewodniczącego - Władysławem Jagusztynem;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#">- przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli z Prezesem - Konstantym Dąbrowskim i wiceprezesem - Bolesławem Szlązakiem;</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#">- przedstawiciele Ministerstwa Finansów z podsekretarzem stanu Józefem Trendotą oraz Prezes Narodowego Banku Polskiego - Stanisław Majewski.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#">Informację o aktualnej sytuacji gospodarczej kraju na tle wykonania zadań planowych w I kwartale 1968 r. złożył Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Stefan Jędrychowski; informację o tendencjach rozwoju sytuacji finansowej w I kwartale br. - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów - Józef Trendota.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W dyskusji udział wzięli posłowie: Józef Łastowski (PZPR), Stanisław Kozioł (ZSL), Władysław Kuszyk (PZPR), Ewa Trojanowska (bezp.), Jan Kołder (PZPR), Stanisław Cieślak (ZSL), Tomasz Malinowski (ZSL), Krystyna Biernacka (SD), Jan Dąb-Kocioł (ZSL), Czesław Burski (ZSL), Eugeniusz Witek (ZSL), Józef Raźny (SD), Maria Mielczarek (PZPR), Bolesław Bednarek (PZPR), Jan Pysz (PZPR), Jan Dziemba (PZPR) i Michalina Tatarkówna-Majkowska (PZPR); dodatkowych wyjaśnień udzielili: Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Stefan Jędrychowski, zastępca Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Władysław Jagusztyn, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów - Józef Trendota oraz Prezes Narodowego Banku Polskiego - Stanisław Majewski.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W dyskusji pozytywnie oceniono wyniki gospodarcze I kwartału br., które znalazły wyraz i we wzroście produkcji, i we wzroście dostaw rynkowych, i w sytuacji finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dobre wyniki osiągnięte w I kwartale nie powinny jednak - zdaniem posłów - dawać podstaw do nadmiernego optymizmu. Przed gospodarką nadal stoi bowiem wiele trudnych i napiętych zadań.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Centralnym problemem pozostaje dalsze usprawnianie planowania i zarządzania, konsekwentne wdrażanie nowego systemu finansowego. Wymaga to m.in. usuwania hamulców, które powodują, że niektóre elementy nowego systemu planowania i zarządzania zatrzymują się na szczeblu zjednoczeń, nie schodząc do przedsiębiorstw; wymaga to wreszcie stałego przystosowywania przepisów do nowej sytuacji. Postulowano przyspieszanie tempa prac nad programami rekonstrukcji branż oraz nad statutami zjednoczeń.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Podkreślając korzystne na ogół wyniki ekonomiczne pracy przemysłu, posłowie zwracali uwagę, że niektóre gałęzie pozostają w tyle za ogólnym trendem rozwojowym. Obserwuje się również w niektórych resortach mniej korzystne proporcje między wskaźnikami wzrostu produkcji towarowej i wskaźnikami wzrostu akumulacji.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W niektórych branżach nie przezwyciężono jeszcze tendencji do ekstensywnego gospodarowania, co znajduje wyraz w nadmiernym wzroście zatrudnienia, a niedostatecznym wzroście wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Mimo wyraźnych postępów w usprawnianiu procesów inwestycyjnych, nadal istnieje szereg spraw wymagających ulepszeń. Wskazywano m.in., że nadmierne są wymagania ilościowe, jeśli chodzi o dokumentacje techniczną i kosztorysy, przy niedostatecznym egzekwowaniu jakościowej strony tej dokumentacji. Dla inwestycji drobnych wymaga się takiej samej dokumentacji jak dla wielkich.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Zwracano uwagę, że wraz ze wzrostem majątku narodowego iść muszą odpowiednie nakłady na konserwację. Niezbędne jest również zapewnienie bazy wykonawczej dla prac konserwacyjno-remontowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W toku dyskusji zwrócono uwagę na konieczność zintensyfikowania przez zakłady, zjednoczenia i resorty prac na rzecz zwiększenia opłacalnego eksportu, przygotowania odpowiednich programów działania w tym zakresie - zgodnie z uchwałami XI Plenum KC PZPR.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wiele uwagi poświęcono sprawom zaopatrzenia rolnictwa w środki produkcji. Dynamiczny wzrost zapotrzebowania na nawozy, maszyny, materiały budowlane stanowi jeden z wyrazów akceptacji i zaufania chłopstwa dla polityki rolnej państwa. Tendencje te trzeba umacniać poprzez stałą poprawę zaopatrzenia wsi. Wymaga to kompleksowych, a nie fragmentarycznych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Pogłębienia wymaga wyraźnie już rysująca się poprawa zaopatrzenia rynku. Coraz lepiej układa się - zdaniem posłów - współpraca przemysłu z handlem. Nadal jednak podejmować trzeba wysiłki zmierzające do zwiększenia ilości, rozszerzenia asortymentu i poprawy jakości towarów rynkowych. Posłowie, którzy wizytowali niedawno zakłady przemysłu lekkiego, wskazywali, że niektóre inwestycje modernizacyjne amortyzują się w ciągu roku; stąd postulat ich nasilenia.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Postulowano również dalszą intensyfikację usług świadczonych ludności.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Ze szczególnym uznaniem spotkało się podejmowanie przez załogi zakładów pracy zobowiązań produkcyjnych dla uczczenia V Zjazdu Partii. Wskazywano na wielkie polityczne znaczenie aktywizacji załóg, która towarzyszy podejmowaniu tych zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dobre wyniki osiągnięte w I kwartale, podbudowane rosnącą aktywnością klasy robotniczej, stwarzają perspektywę dalszego pomyślnego rozwoju naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">O AKTUALNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU NA TLE WYKONANIA ZADAŃ PLANOWYCH W I KWARTALE 1968 R.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Streszczenie informacji złożonej przez Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Stefana Jędrychowskiego na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu Finansów w dniu 25 kwietnia 1968 r.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Główną cechą charakteryzującą rozwój naszej gospodarki w I kwartale br. jest przyspieszenie tempa wzrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Produkcja przemysłowa wzrosła w tym okresie o 10,4 proc. w stosunku do I kwartału ubiegłego roku, podczas gdy plan roczny zakłada wzrost o 7,1 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wartość produkcji podstawowej uspołecznionych przedsiębiorstw budowlano-montażowych wzrosła o 10,9 proc., przy założonym w planie rocznym wzroście o 8,3 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wysokie są również wskaźniki przewozów wykonanych przez transport kolejowy - o 5,8 proc., przez Państwową Komunikację Samochodową - o 16,8 proc. oraz w żegludze morskiej, gdzie wzrost przewozu ładunków wyniósł 18,3 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Na tak wysokie tempo wzrostu produkcji wpłynęły takie czynniki jak:</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- zwiększenie popytu na rynku wewnętrznym;</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- wysoki poziom inwestycji;</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- stosunkowo wysoki wzrost eksportu, który z kolei wpływa na wysokie tempo produkcji;</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- wzrost zdolności produkcyjnej dzięki oddaniu do eksploatacji w 1967 r. i na początku 1968. r. szeregu nowych obiektów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Ożywienie sprzedaży na rynku wewnętrznym objęło tak artykuły spożywcze, jak i przemysłowe. Sprzedaż w uspołecznionym handlu detalicznym w I kwartale br. wzrosła w stosunku do I kwartału ub. roku o 8,5 proc. Nawet jeśli uwzględnić poprawki wynikające z różnic cen niektórych artykułów, osiągnięty wzrost sprzedaży uznać trzeba za wysoki.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Rynek artykułów spożywczych stoi oczywiście pod znakiem skutków podwyżki cen mięsa i obniżki cen innych artykułów. W I kwartale br. sprzedaż mięsa była o 3,9 proc. niższa, a wędlin - o 9 proc. niższa niż w I kwartale 1968 r., co tłumaczy się m.in. układem świąt, które w bieżącym roku przypadały w kwietniu; wzrosła natomiast sprzedaż niektórych innych artykułów spożywczych jak kasze i mąka, a szczególnie tłuszczów zwierzęcych - o 26,9 proc. Był to wzrost zamierzony, ponieważ obniżenie cen smalcu przy jednoczesnym podwyższeniu cen mięsa musiało skierować popyt na tłuszcze zwierzęce. Wzrosła również sprzedaż cukru - o 4,3 proc. i masła - o 3,8 proc. Na tle ożywienia sprzedaży niektórych artykułów spożywczych, nastąpił znaczniejszy wzrost produkcji szeregu gałęzi przemysłu rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Ożywienie obserwuje się także na rynku przemysłowych artykułów konsumpcyjnych; dotyczy to zarówno wyrobów przemysłu lekkiego, jak i artykułów trwałego użytku.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Operatywne plany produkcji głównych wyrobów przemysłu lekkiego zostały wykonane. Nadal jednak występują jeszcze niedobory określonych artykułów takich jak tkaniny wełniane, jedwabne, niektóry wyroby dziewiarskie i pończosznicze i niektóre asortymenty obuwia. Odnotować można równocześnie pewną poprawę jakości i asortymentu obuwia, zarówno z produkcji krajowej, jak i dzięki dodatkowemu importowi.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Prawie we wszystkich podstawowych wyrobach artykułów, trwałego użytku mamy szybki wzrost dostaw do detalu i sprzedaży. W ciągu pierwszych 2 miesięcy br. dostarczono o 35,3 proc. więcej odbiorników radiowych niż w roku ubiegłym, odbiorników telewizyjnych o 31,8 proc., motocykli i skuterów - o 143 proc., rowerów - o 26,8 proc., pralek - o 28,8 proc., lodówek - o 61,3 proc., odkurzaczy - o 42,8 proc., maszyn do szycia - o 40,7 proc. W poważnej mierze zawdzięczać to należy poprawie jakości i asortymentu. Zmniejszyły się natomiast dostawy samochodów osobowych, co wynika z faktu, że FSO, opanowując produkcję samochodów licencyjnych „Fiat”, musiała częściowo zmniejszyć produkcję innych samochodów; poza tym możliwości importu samochodów były niższe niż w roku ubiegłym. Jest to jednak zjawisko przejściowe.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dostawy cementu dla wsi wzrosły - o 12,6 proc., cegły - o 15 proc., papy - o 11 proc., szkła - o 21 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Przemysł poległy Ministerstwu Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych zwiększył w I kwartale produkcję o 11,6 proc., podczas gdy plan roczny przewiduje wzrost o 6,4 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wydatki ludności na usługi wzrosły w I kwartale o 10,9 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego; szczególnie szybko wzrastały usługi świadczone przez drobną wytwórczość, bo o 12,6 proc., usługi kulturalno-socjalne - o 10,8 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Następnym czynnikiem, który wpływał na wysokie tempo wzrostu produkcji był wysoki poziom inwestycji. Nakłady inwestycyjne w styczniu i lutym br. były o 15,2 proc. wyższe aniżeli w roku ubiegłym, w tym nakłady na roboty budowlano-montażowe o 9,4 proc., na zakup maszyn i urządzeń o 25,5 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Pomyślnie wykonane zostały zadania planu budownictwa mieszkaniowego; w I kwartale br. oddano 24.100 mieszkań, obejmujących 64.900 izb i 969.700 m2 powierzchni mieszkalnej; oddana do użytku powierzchnia mieszkalna była o 11,8 proc. większą niż w I kwartale ub. roku; zadania planu rocznego zostały wykonane w I kwartale - 18,2 proc., podczas gdy w roku ubiegłym - w 17 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wysoki poziom zakupów maszyn i urządzeń na cele inwestycyjne oczywiście pozostał w związku z wysokim tempem wzrostu produkcji przemysłu maszynowego.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wartość produkcji przedsiębiorstw podległych Ministerstwu Przemysłu Maszynowego wzrosła o 16,9 proc. przy planowanym rocznym wzroście o 12,3 proc. Szczególnie wysoki jest wzrost produkcji obrabiarek do obróbki plastycznej, maszyn elektrycznych wirujących, lokomotyw elektrycznych i statków. Przy tym wysokim wzroście produkcji powstały pewne napięcia i ujawniły się pewne dysproporcje w rozwoju przemysłu maszynowego polegające na tym, że zdolność produkcyjna w zakresie produkcji finalnej jest dużo wyższa niż zdolność produkcyjna poszczególnych części, elementów i podzespołów. Trzeba będzie w najbliższych miesiącach i latach położyć szczególny nacisk na rozwój tych działów w przemyśle maszynowym, by nie hamowały one ogólnego wzrostu produkcji finalnej.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Na wysoki poziom produkcji wpływały także zadania eksportowe i ich realizacja. W I kwartale eksport wzrósł w stosunku do I kwartału ubiegłego roku o 13,6 proc., podczas gdy plan przewiduje w ciągu roku wzrost o 7 proc. Nie zostały w pełni zrealizowane zadania wyznaczone przez plan roczny dla eksportu maszyn i urządzeń; niedobory te są wyrównywane ponadplanowym eksportem innych towarów, a przede wszystkim węgla kamiennego, siarki, sody kaustycznej, wyrobów drzewnych, niektórych artykułów rolno-spożywczych, a także eksportem towarów konsumpcyjnych pochodzenia przemysłowego.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Z informacji dotyczących innych przemysłów warto wymienić przemysł paliw i energetykę. Znacznie, bo o 28,9 proc. wzrósł przerób ropy naftowej, o 20,7 proc. zwiększyło się wydobycie gazu ziemnego. Produkcja energii elektrycznej wzrosła o 8,9 proc., nadal wysoka jest jednak awaryjność urządzeń energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Przy pomyślnym na ogół wykonaniu planu produkcji wydobycia węgla, górnictwo węglowe napotyka na pewne trudności w osiągnięciu pełnego zatrudnienia w kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Pomyślnie przebiegała realizacja planów w hutnictwie żelaza i metali nieżelaznych.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Produkcja Ministerstwa Przemysłu Chemicznego wzrosła o 16,8 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Bardzo poważnie wzrosła produkcja nawozów azotowych - o 26,7 proc., fosforowych - o 19,5 proc.; produkcja włókien syntetycznych wzrosła o 21 proc., tworzyw sztucznych - o 30,6 proc., sody kaustycznej - o 14,9 proc., opon - o 13,1 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Szybciej niż to zakłada plan - bo o 6,4 proc. - wzrosła również produkcja przedsiębiorstw podległych Ministerstwu Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W rolnictwie aktualną sytuację w dziedzinie produkcji roślinnej uznać można za pomyślną. Świadczy o tym przekroczenie zarówno planu skupu zbóż, jak i planu ich kontraktacji. Nadal silne są w rolnictwie tendencje do zwiększania produkcji i do zakupów środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dostawy nawozów sztucznych nie zaspokoiły zapotrzebowania rolników, mimo że gospodarka chłopska otrzymała ich o 16 proc. więcej niż w minionym roku gospodarczym. Fakt, że zapotrzebowanie na nawozy jest coraz wyższe oznacza, że dalszy przewidziany na następne lata poważny wzrost produkcji nawozów spotka się z odpowiednim popytem. Poważnie, bo o 27,2 proc. wzrosły dostawy wapna nawozowego. Otrzymuje się także wysokie zapotrzebowanie na pasze. Od początku lipca do końca marca sprzedaż pasz dla całego rolnictwa wzrosła o 13,8 proc. w porównaniu z odpowiednim okresem ubiegłego roku gospodarczego, a dla gospodarstw chłopskich o 19,6 proc. Wzrosła także sprzedaż pasz za dostawę zbóż z kontraktacji.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Sprzedaż ciągników, maszyn i urządzeń rolniczych była wyjątkowa wysoka - w pierwszym kwartale przekroczyła poziom ubiegłoroczny o 30 proc. bardzo ożywił się popyt na maszyny ciągnikowe: zakupy kółek rolniczych były o 38 proc. wyższe, a gospodarstw indywidualnych o 20 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wysoko kształtowała się również sprzedaż sprzętu konnego przeznaczonego dla gospodarstw indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Trzeba jednak stwierdzić, że produkcja maszyn i narzędzi rolniczych nie wzrosła w tym stopniu co popyt; spowodowało to pewien spadek zapasów w I kwartale; zaostrzył się deficyt takich maszyn jak ciągniki, rozsiewacze wapna, prasy do słomy, kopaczki ciągnikowe, a w maszynach konnych: siewników nawozowych, kosiarek, grabi, snopowiązałek, młocarni silnikowych MZ-4 i sieczkarni. Dlatego oczywiście bardzo ważnym i istotnym zagadnieniem jest przyspieszenie dostaw z przemysłu, zwłaszcza maszyn żniwnych, jeszcze przed nadchodzącą akcją żniwną.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Mniej korzystnie aniżeli na odcinku produkcji roślinnej kształtuje się sytuacja w dziedzinie hodowli i skupu artykułów hodowlanych. W I kwartale br. skupiono o 2,2 proc. mniej żywca niż w I kw. ub. roku. Na perspektywę pewnej poprawy w dziedzinie hodowli trzody chlewnej wskazuje spadek skupu macior oraz wzrost cen prosiąt w obrotach między rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W okresie pierwszych dwóch miesięcy br. zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej wzrosło o 4,5 proc., podczas gdy plan przewidywał wzrost zatrudnienia o 3,1 proc. Decydującym czynnikiem jest wysoki poziom zatrudnienia w budownictwie, co było między innymi wynikiem pomyślnych warunków atmosferycznych, które sprzyjały wykonywaniu robót budowlano-montażowych. Jednocześnie budownictwo osiągnęło dość duży wzrost wydajności pracy w przeliczeniu na jednego zatrudnionego - o 7,9 proc. Stosunkowo znacznie wzrosło również zatrudnienie w handlu (o ponad 6 proc.). Zatrudnienie w handlu detalicznym jest nielimitowane i raczej należy to zjawisko oceniać jako pozytywne, ze względu na poprawę obsługi konsumentów i na znaczny wzrost obrotów. W przemyśle wzrost zatrudnienia wyniósł 4,2 proc., w transporcie - 2,3 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Osiągnięto większe niż przewidywał plan wzrost wydajności pracy. W przemyśle wydajność ta mierzona wartością produkcji globalnej przypadającej na jednego pracownika wzrosła o 6 proc., wobec 5,1 w I kwartale zeszłego roku. Udział wydajności pracy we wzroście produkcji był jednak nieco niższy niż planowano.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Obserwujemy wyraźne objawy zaostrzenia się napięcia w bilansie siły roboczej na Śląsku, na Wybrzeżu, w Trójmieście. Mamy te objawy m.in. w górnictwie. I dlatego problem przyspieszenia wzrostu wydajności pracy, poprawy ekonomicznych proporcji w przemyśle i budownictwie nadal pozostaje naczelnym zadaniem.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wypłaty na płace w ciągu I kwartału wzrosły o ok. 9 proc. Wypłaty rent w związku z częściową realizacją reformy rent wzrosły o 16,5 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Tak więc w elementach podziału dochodu narodowego wpływających na spożycie, mamy wysoką tendencję wzrostu i ona też przyczynia się do wzrostu popytu na towary i usługi, dynamizując tym samym wzrost produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Ujęte wartościowo zadania handlu zagranicznego są przekraczane zarówno po stronie eksportu, jak i importu, ale wskaźniki importu przekraczane są w większym stopniu niż wskaźniki eksportu.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Na sytuację taką wpływają m.in. takie czynniki jak zakupy związane z uruchamianiem produkcji licencyjnej, dodatkowe zakupy statków oraz zakupy na rzecz szybko rentujących się inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W związku z silniejszym wzrostem importu konieczna jest aktywizacja naszego eksportu, w szczególności eksportu maszyn i urządzeń. Stawia to także przed nami problem racjonalnego a zarazem elastycznego gospodarowania środkami dewizowymi, prawidłowego ustalania priorytetów dostaw importowych.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W roku 1967 nastąpiła po raz pierwszy pewna normalizacja w dziedzinie zapasów. Ponadplanowy wzrost zapasów przestał odgrywaj rolę, jako czynnik zmieniający proporcję podziału dochodu narodowego. W okresie pierwszych dwóch miesięcy ta tendencja stabilizacyjna utrzymuje się.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W roku 1967 nastąpiła też pewna poprawa struktury towarowej zapasów w obrocie towarowym, tzn. wyzbyto się wielu tzw. zapasów niechodliwych drogą przecen, drogą zmniejszenia zamówień. Należy utrzymać tę poprawę struktury. Wydaje się, że można to uznać za pierwsze pozytywne skutki działania nowego systemu finansowego w przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">TENDENCJE ROZWOJU SYTUACJI FINANSOWEJ W I KWARTALE 1968 R.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Streszczenie referatu przedstawionego przez podsekretarza stanu w Ministerstwie finansów - Józefa Trendotę na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów w dniu 25 kwietnia 1968 r.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W I kwartale br. zrealizowano roczny plan dochodów budżetu państwa w ok. 25,7 proc., podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego plan ten zrealizowano w niespełna 24 proc. Na takie ukształtowanie dochodów budżetu decydujący wpływ wywarły dochody od uspołecznionych przedsiębiorstw i jednostek gospodarczych. Dobre na ogół wyniki rzeczowe zanotowane w I kwartale znalazły wyraz w dochodach budżetu.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dość pomyślnie przebiegała realizacja zadań finansowych w przedsiębiorstwach przemysłowych, które roczny plan akumulacji wykonały w okresie dwóch miesięcy 1968 r. w 15,8 proc., podczas gdy akumulacja osiągnięta w analogicznym okresie ubiegłego roku wynosiła 15,3 proc. rocznej kwoty. Nastąpiło to, oceniając w skali całego przemysłu, dzięki wykonaniu w okresie dwóch miesięcy br. 16,4 proc. rocznego planu produkcji towarowej, wobec 15,5 proc. wykonania rocznej produkcji towarowej w analogicznym okresie ub.r.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Dobre wyniki finansowe osiągnęły zwłaszcza przedsiębiorstwa zgrupowane w resorcie przemysłu spożywczego i skupu, korzystniej niż w roku ubiegłym przebiegała realizacja planu akumulacji w przedsiębiorstwach przemysłowych resortu przemysłu ciężkiego. Nieco mniej korzystnie kształtują się relacje między wykonaniem planu akumulacji i planu produkcji towarowej w przedsiębiorstwach przemysłowych podległych Ministerstwu Przemysłu Maszynowego, Ministerstwu Przemysłu Chemicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Niezbyt korzystnie przebiega realizacja zadań finansowych w przedsiębiorstwach przemysłowych resortu przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Ogólnie można ocenić, że stosunkowo wyższe niż przed rokiem zaawansowanie wykonania planu akumulacji przez przemysł, jest w znacznym stopniu rezultatem pomyślnej realizacji zadań produkcyjnych, w mniejszym zaś wynikiem obniżki kosztów. Wskazuje to na potrzebę zwrócenia większej niż dotychczas uwagi na czynniki kształtujące poziom kosztów produkcji, a zwłaszcza na wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Szczególnie wysokie zaawansowanie realizacji planu akumulacji w przedsiębiorstwach obrotu towarowego, które w styczniu i lutym wykonały ponad 20 proc. rocznego planu akumulacji, wobec 13,8 proc. - w analogicznym okresie ub. roku. Częściowo zadecydowały o tym zmiany cen detalicznych mięsa, w znacznej jednak mierze na poziom akumulacji przedsiębiorstw handlowych wpływa obserwowane od początku br. ożywienie obrotów handlu detalicznego. Pomimo lepszych niż przed rokiem wyników osiągniętych na niektórych odcinkach gospodarki nie brak i takich, na których realizacja planu akumulacji napotyka na trudności. W wielu przypadkach nadal zwracają uwagę dysproporcje, jakie zachodzą pomiędzy wykonaniem zadań rzeczowych i finansowych. Należy przeto wzmóc kontrolę nad przebiegiem realizacji planów finansowych, nie sugerując się faktem, że w pierwszych miesiącach na niektórych odcinkach osiągnięto nieco lepsze wyniki niż w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W I kwartale br. wzrosły dochody budżetowe od ludności i gospodarki nieuspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W związku ze wzrostem płac, wpływy z podatku od wynagrodzeń byty o 14,7 proc. wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wpływy z podatków i opłat od indywidualnych gospodarstw rolnych wzrosły o 1,6 proc., spodziewać się jednak należy, że w II półroczu nastąpi spadek tych wpływów spowodowany stosowaniem ulg inwestycyjnych jak również ulg podatkowych z tytułu kontraktacji zbóż.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wpływy z podatku obrotowego i dochodowego od rzemiosła wzrosły w I kwartale o ok. 22,5 proc., co spowodowane jest głównie wysokim zapotrzebowaniem gospodarki uspołecznionej na usługi, roboty i dostawy od rzemiosła indywidualnego. W okresie tym liczba zakładów rzemieślniczych i zatrudnienie w tych zakładach wzrosło o ok. 10 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Znaczna część tego wzrostu liczby zakładów i zatrudnienia wykorzystywana jest jednak nie na usługi ludności, lecz na potrzeby gospodarki uspołecznionej. Podejmowane będą środki mające na celu ograniczenie tej tendencji.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Jeśli chodzi o wydatki budżetu państwa, to szczególnie wysoko zaawansowana jest realizacja planu wydatków na finansowanie przedsiębiorstw i jednostek gospodarczych. Wydatkowano 28,7 proc. w zaplanowanych kwot, podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego - 25,4 proc.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W X kwartale wykorzystano 41 proc. przewidzianej przez plan roczny kwoty na wydatki bieżące na rolnictwo. Związane to jest w głównej mierze z przekazaniem na fundusz rozwoju rolnictwa kwoty 2,7 mld zł. Bardziej niż przed rokiem zaawansowane są wydatki budżetu na finansowanie tego typu działalności, jak akcja nasienna, ochrona roślin, utrzymanie służb zootechnicznych, weterynaryjnych, konserwacja urządzeń melioracyjnych itp.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wydatki bieżące budżetu na naukę zrealizowano w ok. 30 proc., na cele socjalne i kulturalne wydatkowano 25,2 proc. środków przyznanych na ten cel w ustawie budżetowej, w ramach tych wydatków znaczne kwoty przeznaczone są na finansowanie szkolnictwa ogólnokształcącego i wychowania oraz szkolnictwa zawodowego; na te cele wydatkowano 24 proc. kwot przeznaczonych w planie rocznym.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Jedną z bardziej dynamicznych pozycji wydatków budżetu państwa są podobnie jak w poprzednich latach, wydatki na szkolnictwo wyższe. W I kwartale br. przekroczyły one 1 mld zł i były o ok. 9 proc. wyższe niż w I kwartale ub. roku, co odpowiada wykonaniu ok. 24 proc. planu rocznego. Tak ukształtowane wydatki budżetu na szkolnictwo wyższe w I kwartale br. opierają się na założeniu, że w skali rocznej wyniosą one ponad 4,4 mld zł i będą o 11,7 proc. wyższe niż w ub.r. i o 35,7 proc. wyższe niż w 1965 r. W przeliczeniu na 1 studenta, łącznie z wydatkami pozabudżetowymi (np. stypendia fundowane), wydatki na szkolnictwo wyższe wynoszą ok. 16 tys. zł rocznie, w tym na 1 studenta na studiach dziennych 25,3 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Poważną pozycję w wydatkach na szkolnictwa wyższe zajmuje pomoc dla studentów. W br. budżet państwa przeznacza na ten cel, tj. na stypendia, stołówki i domy akademickie ponad 1 mld zł, czyli o 18,1 proc. więcej niż w ub.r. i o 39,4 proc. więcej niż w 1965 r. łącznie natomiast z innymi budżetowymi i pozabudżetowymi formami pomocy dla studentów (stypendia fundowane) wydatki te przekraczają w br. 1,2 mld zł, co w przeliczeniu na 1 studenta wynosi ok. 7.060 zł rocznie, tj. o 330 zł więcej niż w 1965 r. Nadal jednak sygnalizowane jest słabe wykorzystanie środków na stypendia fundowane, bo w granicach 15 proc. planu rocznego w okresie I kwartału br. W związku z tym Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego już obecnie wystąpiło z wnioskiem o wyrażenie zgody na pokrycie wydatków związanych z koniecznością wypłaty większej liczby stypendiów zwyczajnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami szkoły wyższe mają bowiem prawo w przypadki braku reflektantów na stypendia fundowane, wypłacać stypendia zwyczajne.</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wysokość wydatków na ochronę zdrowia była w I kwartale br. o 9 proc. większa niż w roku ubiegłym, odpowiada to 26,1 proc. wykonania planu rocznego.</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wydatki bieżące na kulturę i sztukę, zwiększone w bieżącym roku głównie w zakresie nakładów na radio i telewizję, zabezpieczone zostały przekazaniem z budżetu do dyspozycji odpowiednich przedsiębiorstw ok. 24 proc. rocznej kwoty wydatków.</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W I kwartale br. nastąpiła poprawa w dziedzinie absencji chorobowej. Wpłynęło na to zarówno słabsze niż w ub.r. natężenie epidemii grypy, jak i - co jest godne podkreślenia - poprawa dyscypliny pracy. W związku z tym wypłaty zasiłków chorobowych obniżyły się o ok. 10 proc. w porównaniu z I kwartałem ub.r.</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Poza budżetem państwa realizowane są obecnie wydatki na renty, finansowane z nowoutworzonego funduszu emerytalnego. W I kwartale br. wydatkowano na renty ok. 5,9 mld zł, co stanowi 23,1 proc. rocznej kwoty przeznaczonej na ten cel. Przeliczenie rent wg nowych, podwyższonych stawek zakończone zostanie w końcu kwietnia br. Pozwoli to dokładnie zorientować się jak kształtuje się w nowych warunkach, po reformie przeciętna wysokość rent.</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wydatki na administrację państwową centralną są niższe niż przewidywano w ustawie budżetowej. Wynika to m.in. z wprowadzenia, w życie nowych, przepisów o użytkowaniu służbowych pojazdów samochodowych oraz z redukcji etatów. Nieco wzrosły w porównaniu z rokiem ubiegłym wydatki na administrację terenową.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Finansowanie inwestycji przebiega zgodnie z założeniami planu. W porównaniu z rokiem ubiegłym nie osiągnięto natomiast w I kw. dostatecznej poprawy w zakresie zaopatrzenia inwestycji centralnych i podejmowanych przez rady narodowe - w wymaganą dokumentację. Wywiera to niekorzystny wpływ na organizację i przebieg procesu inwestycyjnego. Korzystniej kształtuje się sytuacja w zakresie przyjętych do finansowania inwestycji zjednoczeń, a także koncentracji nakładów na inwestycje kontynuowane zjednoczeń.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Znaczną poprawę notuje się w gospodarce budżetowej i finansowej rad narodowych wszystkich szczebli. Pomyślnie zapowiada się realizacja planu dochodów własnych rad narodowych. Z wyjątkiem 3 województw, rady uzyskały w I kwartale br. dochody wyższe o 6,8 proc. niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Wydatki budżetów terenowych zostały zrealizowane w X kwartale w wysokości ponad 26 proc. planu rocznego, co uzasadnione jest w znacznej mierze w wyższym niż w roku ubiegłym zaawansowaniem realizacji inwestycji oraz wcześniejszym przekazaniem dotacji dla przedsiębiorstw rolnictwa i gospodarki komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wyrazem zaktywizowania działalności rad narodowych najniższego szczebla jest między innymi wzrost budżetów gromad z 3,2 mld zł w 1965 r. do ok. 5,6 mld zł w br., zaś budżetów miast niestanowiących powiatów i osiedli - z 4,8 mld do 6,3 mld. Podejmowane są kroki do pełniejszego wykorzystania w bieżącym roku kredytów z funduszu miejskiego i funduszu aktywizacji małych miast.</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Na podstawie dostępnych obecnie danych stwierdzić można, że zarówno dochody budżetu państwa, jak i całego systemu finansowego kształtowały się na początku br. nieco korzystniej niż na początku ub. roku. Nie upoważnia to jednak do jakiegokolwiek osłabienia wysiłków niezbędnych dla dalszej poprawy sytuacji finansowej. W obserwowanej w styczniu i lutym br. pewnej poprawie wyników finansowych, zbyt małą rolę jeszcze odgrywa usprawnienie gospodarowania. Dlatego też cały wysiłek skupiać należy na odpowiednio wydatnym rozwoju produkcji towarów szczególnie poszukiwanych w kraju i na rynkach zagranicznych, na wzroście wydajności pracy i obniżce kosztów osobowych produkcji oraz obniżce kosztów materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Resort finansów wraz z resortami gospodarczymi koncentrować będzie uwagę na poprawie wyników gospodarowania przedsiębiorstw i zjednoczeń; do poprawy tej przyczyni się niewątpliwie ożywienie aktywności inicjatywy społecznej w okresie przed V Zjazdem PZPR.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>