PPC / ppc

text_structure.xml 39.9 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Otwieram posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Witam posłów i przybyłych gości. W dniu dzisiejszym odbędą się, aż trzy posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Niejako rozpoczynamy swoistego rodzaju maraton. To ostanie posiedzenie zapowiada się na jako dość długie, gdyż przedmiotem będzie kilka projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Proponowany porządek dzisiejszego posiedzenia został doręczony posłom na piśmie. Jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu, będę uważał, że został on przyjęty. Wobec braku sprzeciwu stwierdzam, że porządek posiedzenia został zaakceptowany.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku dziennego, w którym zajmiemy się rozpatrzeniem sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie pomocy o postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej (druk nr 421).</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Głos przekazuję przewodniczącemu podkomisji posłowi Jerzemu Kozdroniowi, którego proszę o zreferowanie przygotowanego sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselJerzyKozdron">Podkomisja nadzwyczajna zajmowała się projektem zmiany ustawy o prawie pomocy o postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej z druku nr 421. Zmiany spowodowane zostały rozszerzeniem zakresu przedmiotowego tzw. ustawy matki. Chodziło o wprowadzenie do niej prawa pomocy przedprocesowej, ponieważ dyrektywa Unii Europejskiej przewiduje pomoc udzielaną osobom fizycznym, w związku z toczącym się postępowaniem sądowym, a także w sytuacji, gdy do takiego postępowania nie doszło. Ta sytuacja, w której nie doszło do postępowania, to moment, gdy pozew jeszcze nie został złożony do sądu, ale istnieją jakieś spory, które można załatwić na drodze ugody pozasądowej. Pierwszą konsekwencją tych zmian jest zatem zmiana tytułu ustawy. Rząd zaproponował, aby poszerzone tytuł brzmiał: „Ustawa z dnia… o prawie pomocy w postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz o prawie pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem takiego postępowania.”. Podkomisja zaaprobowała nową nazwę. Podobnie sprawa się przedstawia ze zmianą nr 2, który dotyczy zakresu, trybu i warunków przyznawania pomocy osobom fizycznym. Rozróżniamy zatem: pomoc procesową i przedprocesową, pomoc przyznawaną: obywatelom państw Unii Europejskiej, którzy szukać będą pomocy w sprawach lub sporach, które mogłyby być toczone na terenie jurysdykcji krajowej naszego państwa, oraz odwrotnie tzn. gdy obywatele Polski szukać będą pomocy w innych krajach Unii Europejskiej. Art. 1 nie był kontrowersyjny i został przyjęty przez podkomisję jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselJerzyKozdron">W zmianie nr 3, także poparliśmy propozycję rządu akceptując propozycję zmiany i aktualizacji art. 3 ustawy. Proponowany w sprawozdaniu przepis ma zatem brzmienie: „Art. 3. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania w przedmiocie przyznania prawa pomocy stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z poźn. zm.) oraz ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398).”. W tym przepisie odwoływano się do nieobowiązującej ustawy o kosztach sądowych. Zmieniliśmy to odwołanie wskazując na nową ustawę z dnia 28 lipca 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselJerzyKozdron">W zmianie nr 4, zaproponowano dodanie do ustawy art. 3a, w brzmieniu: „Art. 3a. Przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu nie jest równoznaczne z udzieleniem pełno­mocnictwa procesowego.”. Podkomisja rozumiała ten przepis dosłownie, tzn. w sytuacji, kiedy jest przyznane prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu, nie jest to równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego do dalszego prowadzenia postępowania, w tym ewentualnego postępowania sądowego. W przepisie jest mowa o pełnomocnictwie procesowym, czyli o pełnomocnictwie związanym z postępowaniem przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PoselJerzyKozdron">Zmiana nr 5 jest oczywista i podkomisja nie miała zastrzeżeń do tego przepisu. Dotyczy on właściwości sądu. Właściwym do rozpatrzenia wniosku wnioskodawcy ubiegającego się, o przyznanie prawa pomocy, w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, jest sąd polski, jeżeli sprawa miałaby być rozpatrywana w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PoselJerzyKozdron">Natomiast w zmianie nr 6 dodano do art. 9 ust. 1a i 1b. Ust. 1a nie budził wątpliwości, ale w ust. 1b dokonaliśmy kilku korekt. Ust. 1 a przyjął brzmienie: „1a. Wniosek o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej powinien ponadto zawierać szczegółowe przedsta­wienie okoliczności faktycznych tej sprawy.”. Przepis jest dość oczywisty gdyż wiadomo, że gdy ktoś zwraca się o przyznanie prawa pomocy do ugodowego załatwienia sprawy, trzeba przedstawić na czym jego problem polega. Natomiast, ust. 1b wzbudził kontrowersje. Rząd chciał, aby to rozwiązanie przyjęło brzmienie: „1b. Do wniosku dołącza się oświadczenie wnioskodawcy wskazujące, czy wnioskodawcy zostało już wcześniej przyznane prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu, a jeżeli prawo takie było już przyznane, lecz nie doszło do zawarcia ugody, to z jakich przyczyn do zawarcia ugody nie doszło.”. Podkomisja doprecyzowała ten przepis zmieniając pierwsze wyrazy regulacji, oraz wskazując, o którą sprawę chodzi. Tym samym regulacja przyjęła brzmienie: „1b. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1a, dołącza się oświadczenie wnioskodawcy wskazujące, czy wnioskodawcy zostało już wcześniej przyznane prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu w tej sprawie, a jeżeli prawo takie było już przyznane, lecz nie doszło do zawarcia ugody, to z jakich przyczyn do zawarcia ugody nie doszło.”. Doprecyzowujemy zatem oświadczenie wnioskodawcy. Oświadczenie nie musi wskazywać, czy składający go ubiegał się kiedyś w jakichkolwiek sprawach o przyznanie mu pomocy, ale musimy wskazać, że oświadczenie dotyczy konkretnej sprawy. Oświadczenie musi zatem wskazywać, z jakich przyczyn wnioskodawca już miał, lub nie miał, udzielonej wcześniej pomocy w tej samej sprawie. W ocenie podkomisji dla rozpatrywania wniosku o udzielenie pomocy, nie ma znaczenia, iż ktoś wcześniej zwracał się o udzielenie pomocy w innych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PoselJerzyKozdron">Zmiana art. 10 ust. 3, w propozycji rządowej brzmiała: „3. Jeżeli wniosek o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej nie zawiera przedstawienia okoliczności faktycznych tej sprawy, sąd wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia braków w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż miesiąc.”. Podkomisja rozpatrując ten przepis stwierdziła, iż pierwsze wyrazy przepisu są zbyt długie i zbyt często powtarza się nazwa instytucji, dlatego należy zmienić początek, wprowadzając odwołanie do innego przepisu, w którym jest już pełna nazwa instytucji. Tym samym przepis przyjął brzmienie: „3. Jeżeli wniosek, o którym mowa w art. 9 ust. 1a, nie zawiera przedstawienia okoliczności faktycznych sprawy, sąd wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia braków w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż miesiąc.”.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PoselJerzyKozdron">Podobnie sprawa się ma ze zmianą 8 dotyczącą art. 12 gdzie dodaje się po ust. 2 ust. 2a. Tu także, zamiast pełnej nazwy instytucji, wprowadzamy odwołanie, do regulacji, w której ona występuje. Rząd proponował, aby przepis przyjął brzmienie: „2a. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej jest sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, której dotyczy wniosek.”. My natomiast skróciliśmy ten przepis i tym samym przyjął on brzmienie: „2a. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku, o którym mowa w art. 9 ust. 1a, jest sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, której dotyczy wniosek.”. Jak widać następuje tu odwołanie do wniosku, o którym mowa w ust. 9 ust. 1a.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PoselJerzyKozdron">Zmiana nr 9 dotyczy dodania ust. 3. Rząd proponował, aby przepis przyjął brzmienie: „3. Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło.”. Podkomisja doprecyzowała to rozwiązanie, wskazując znów na odmowę dotyczącą tej samej sprawy. Tym samym przepis przyjął brzmienie: „3. Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy w tej sprawie prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło.”. Przepis nie może umożliwiać sądom odmowy udzielania pomocy, ze względu na fakt, iż wnioskodawcy zostało kiedyś udzielone w jakiejś sprawie prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu, przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło. Jeżeli nie doszło do zawarcia ugody, w jakiejś sprawie, to nie może to być przesłanką do odmowy przyznania prawa pomocy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PoselJerzyKozdron">Zmiana nr 10 dotyczy art. 21. Podkomisja uznała, iż propozycja rządowa jest dobra i nie należy jej zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PoselJerzyKozdron">Natomiast zmiana nr 11 dotyczy art. 32 pkt 2. (Dla przypomnienia powiem iż, art. 32 mówi, o tym, iż: „Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia określa stawki opłat…”). Rząd proponował, aby: „3) szczegółowe zasady ponoszenia kosztów prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Krajowej Rady Radców Prawnych, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc.”. Podkomisja zmieniła w proponowanym rozwiązaniu wyraz „zasady”, na wyraz „sposób”. Uznaliśmy, iż bardziej adekwatne będzie określenie sposobu, a nie zasad. Dlaczego dokonaliśmy takiej zamiany? Odpowiedź jest prosta: Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że „zasady” określa ustawodawca, a określanie „sposobu” należy do władztwa ministra.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PoselJerzyKozdron">Wiele z dokonanych zmian budzi pewne kontrowersje resortu sprawiedliwości, jednak wnoszę o przyjęcie sprawozdania w kształcie wypracowanym przez podkomisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Sądzę, iż każda dyskusja jest pomocna w rozwiązywaniu problemów legislacyjnych, które stoją przed Komisją. Zanim otworzę dyskusję ogólną, pozwolę sobie na słowo komentarza. Bardzo lubię, gdy przewodniczącym podkomisji jest pan poseł Jarzy Kozdroń, ponieważ sprawozdania wypracowane przez niego są bardzo klarowne, wyczerpujące oraz świetnie przedstawione Komisji. Dzięki takim prezentacjom Komisja wszystko natychmiast rozumie. Tym samym bardzo chciałbym podziękować przewodniczącemu oraz całej podkomisji za wykonaną pracę, a także za bardzo szybkie jej tempo. Przypominam, iż rozpatrywany projekt został złożony w trybie pilnym, więc my także jesteśmy zobowiązani rozpatrywać go w jak najszybszym tempie. Jest szansa, iż w dniu dzisiejszym, czyli zgodnie z dyspozycją marszałka Sejmu, będziemy w stanie przedstawić sprawozdanie Komisji, pod warunkiem, że zdążymy do godziny 10.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Otwieram dyskusję, jaki stosunek do rozpatrywanego sprawozdania podkomisji ma rząd?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciAndrzejGrzelak">Chciałbym nie tylko się dołączyć do wyrażonych podziękowań, ale osobno podziękować podkomisji za twórcze podejście do pracy. Takie zaangażowanie ułatwia proces legislacyjny. Uważam, iż spory prowadzone podczas obrad podkomisji między posłami, a przedstawicielami rządu miały na celu udoskonalenie tekstu. Jednak, w jednej kwestii proponowalibyśmy pozostawienie propozycji rządu bez zmian. W ocenie rządu zmiana nr 9 dotycząca art. 15 ust. 3 wyjaśnia pewien spór, który kształtuje inne, zmieniane przez podkomisję przepisy.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciAndrzejGrzelak">W ustawie rządowej zmieniany jest art. 9. Ust. 1 tego artykułu dokładnie wskazuje na dane, które powinien zwierać wniosek o przyznanie pomocy. Dodawany ust. 1a jest szczególnym przypadkiem wniosku dotyczącego pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu. Natomiast dodawany art. 1b odnosić się powinien w naszej ocenie do całego przepisu, czyli do ust. 1 i ust. 1a, a nie tak jak to proponuje podkomisja, tylko do ust. 1a. Wobec powyższego jesteśmy za wykreśleniem z ust. 1b wyrazów: „o którym mowa w ust. 1a,”. Następuje w tym miejscu powrót do wskazywanego przed chwilą art. 15 ust. 3. To doprecyzowanie poprzez odwołanie, o którym mówił poseł Jerzy Kozdroń, a które my chcemy wykreślić, jest zapewnione w treści art. 15 ust. 3. Tamten przepis mówi wyraźnie, iż: „Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy w tej sprawie, prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło.”. Jeżeli w trybie art. 9 ust. 1, zwracam uwagę na ust. 1, a nie ust. 1a, wpłynie jakikolwiek wniosek, o prawie pomocy, to byłoby dobrze, aby rozpatrując ten wniosek, mieć nie tylko szczegółowe informacje, co do okoliczności faktycznych sprawy, ale także żeby sąd mógłby wiedzieć z jakim powodem lub pozwanym ma do czynienia. Jeżeli taka strona miała otrzymane prawo pomocy, to sąd nie będzie brał okoliczności innych spraw pod uwagę, ale jeżeli taka pomoc dotyczyła tej sprawy, to sąd będzie sprawę oceniał w trybie art. 15 ust. 3. Pozostawienie, w dodawanym art. 9 ust. 1b, wyrazów: „o którym mowa w ust. 1a” będzie zawężało pole oceny sądu. Sąd dzięki wykreśleniu tych wyrazów będzie w pełny sposób ocenić wnioskodawcę, dowiadując się czy korzystał on kiedykolwiek z instytucji pomocy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselJerzyKozdron">Podkomisja analizując ten przepis pytała stronę rządową, do jakich spraw wstecz ma mieć wgląd sąd? Czy chodzi o ocenę strony w sytuacji jeżeli jest ona pieniaczem i lubi się procesować? Są tacy ludzie, którzy lubią się procesować i będą nadużywali pomocy procesowej. Czy może chodzić, o badanie przez sąd historii udzielania pomocy procesowej w konkretnej rozpatrywanej sprawie. Jeżeli pozostawiamy taką możliwość dogłębnego badania, to sąd będzie analizował wszystkie sprawy. Skutkiem tego może być to, że samo nazwisko będzie decydować, o tym, czy pomoc prawna zostanie udzielona danej osobie. W ocenie podkomisji rozwiązanie rządowe dostarcza sądowi możliwość zbyt szerokiej interpretacji. Ani w Kodeksie postępowania cywilnego, ani w Kodeksie postępowania karnego nie ma przepisów mówiących, iż jednoznacznie zwalnia się kogoś z obowiązków ponoszenia kosztów sądowych. Odmawia się zwolnienia tylko osobom, które są pieniaczami i nadużywają swojego prawa do sądu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Jakie stanowisko wobec proponowanych, różniących się merytorycznie przepisów, reprezentuje Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmuKonradBorowicz">O ile dobrze zrozumiałem pana ministra Andrzeja Grzelaka, to nie chodzi tylko o skreślenie odniesienia do ustępu 1a, ale także odniesienia do „tej sprawy” w ustępie 1b? Konsekwencje tego będą przede wszystkim merytoryczne, a nie legislacyjne. Podzielam opinię przewodniczącego podkomisji Jerzego Kozdronia, że skreślając te wyrazy rozszerzymy zakres działania omawianego rozwiązania. Sąd będzie miał prawo ogólnego weryfikowania, czy wnioskującemu została kiedykolwiek udzielona jakaś pomoc. Z dyskusji na podkomisji wynikało, iż zamiarem ma być badanie, czy wnioskujący uzyskał już wcześniej pomoc w konkretnej sprawie. Reasumując, rozstrzygnięcie ma charakter merytoryczny, a nie legislacyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Za chwilę przejdziemy do podejmowania rozstrzygnięć, dlatego warto pamiętać, o tej ostatniej uwadze przedstawiciela Biura Legislacyjnego. To jest rozwiązanie zawarte w zmianie nr 6, więc jeszcze mamy chwilę czasu namysłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoslankaLidiaStaron">Mam wątpliwość, na którą chciałabym, aby odpowiedzi udzielił przedstawiciel resortu sprawiedliwości. W dyrektywie Rady, w art. 3 stwierdza się, iż: „Pomoc prawna uważana jest za właściwą, kiedy gwarantuje: poradę przedsporną w celu rozstrzygnięcia sporu przed wniesieniem sprawy do sądu”. W proponowanym w sprawozdaniu art. 15 ust. 3 gwarantuje się także prawo uzyskania takiej pomocy. Jednak to nasze rozwiązanie jest chyba mniej korzystne dla ubiegających się o pomoc. Nasz przepis mówi wyraźnie, że: „Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy w tej sprawie prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło”. Tym samym np. przy winie strony przeciwnej, przy braku wystarczającej wiedzy prawnej, sąd stosując nasze rozwiązanie będzie mógł odmówić udzielenia pomocy w trybie procesowym. Jeżeli pomoc była wcześniej uzyskana, a ugoda nie została zawarta, choćby z przyczyn leżących po stronie nie ubiegającej się o nią, sąd będzie mógł odmówić pomocy osobie, która chce ją uzyskać. Reasumując, dyrektywa gwarantuje udzielenie pomocy zawsze, natomiast nasz przepis ogranicza warunki udzielenia tej pomocy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PodsekretarzstanuwMSAndrzejGrzelak">Norma zawarta w art. 15 ust. 3 zawiera prawo wyboru. W przepisie wyraźnie jest powiedziane, że: „sąd może”. Sąd będzie oceniać sytuację, a nie automatycznie podejmować decyzję. Natomiast, jeżeli chodzi o art. 3 ust. 2 lit. a dyrektywy, to jest w tym przepisie powiedziane: „Poradę przedsporną w celu rozstrzygnięcia sporu gwarantuje się przed wniesieniem sprawy do sądu.”, ale ten przepis należy rozpatrywać w powiązaniu z art. 6 ust. 2, gdzie mówi się, iż: „Jeśli oferowane jest doradztwo przedsporne można odmówić lub unieważnić przyznanie dalszej pomocy prawnej na podstawach dotyczących istoty sprawy dopóki zagwarantowany jest dostęp do wymiaru sprawiedliwości”. To jest odpowiedź na pytanie pani poseł Lidii Staroń, czy rozwiązanie z dyrektywy nie gwarantuje bezwzględnego obowiązku udzielenia pomocy prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy udzielona odpowiedź jest wystarczająca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoslankaLidiaStaron">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselArkadiuszMularczyk">Mam pytanie do sprawozdawcy podkomisji. Moja wątpliwość dotyczy art. 15 ust. 3 sprawozdania. Podkomisja w tym przepisie dodała wyrazy: „w tej sprawie”. Zacytuję całe rozwiązanie, aby moja wątpliwość była dobrze zrozumiana: „Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy w tej sprawie prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło.”. Wyrazy dodane przez podkomisję są niepotrzebne, gdyż na początku rozwiązania mówi się o przyczynach dotyczących „istoty sprawy”. Te wyrazy świadczą, że chodzi o konkretną wybraną sprawę, a nie jakąś inną. Z tego względu, nie ma niebezpieczeństwa pomyłki. Takie podwójne doprecyzowanie w przepisie jest zbędne. Ciekaw jestem jak moją uwagę ocenia także przedstawiciel rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwMSAndrzejGrzelak">W projekcie rządowym nie było wyrazów „w tej sprawie”. Ta poprawka została wprowadzona przez podkomisję. Jednak uważamy, iż takie doprecyzowanie nie jest zbyt przesadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselJerzyKozdron">Odpowiadając na pytanie posła Arkadiusza Mularczyka uważam, że w ocenie podkomisji wyrazy „istoty sprawy” dotyczą essentialia negoti danej sprawy czyli jej najważniejszych składników. Jeżeli w danej sprawie była udzielona już pomoc, to można odmówić jej powtórnego przyznania z przyczyn dotyczących jej najważniejszych składników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselArkadiuszMularczyk">Zgadza się, ale wyrazy „istoty sprawy” wskazują, że dana konkretna sprawa była już rozstrzygana. Z tego względu pisząc później „w danej sprawie” znów mówimy, o tym samym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PodsekretarzstanuwMSAndrzejGrzelak">Gdyby przyjąć ten tok rozumowania, o którym ja mówiłem na początku, że do każdej sprawy należałoby dołączyć oświadczenie wnioskodawcy, a nie tylko do „tej sprawy”, która dotyczy ugodowego załatwienia sporu, to doprecyzowanie proponowane przez podkomisję byłoby ważne. Nie rozszerzając jednak zakresu składanych oświadczeń, wyrazy dodane przez podkomisję, mogą powtarzać uwarunkowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselArkadiuszMularczyk">Czy Biuro Legislacyjne uważa, iż doprecyzowanie dodane przez podkomisję wydaje się konieczne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSKonradBorowicz">Biuro przyjęło pewną koncepcję tworzenia przepisów w sposób jednolity. Skoro zdecydowaliśmy się na dopisanie wyrazów w art. 9 ust. 1b, to konsekwentnie postanowiliśmy posługiwać się tą formułą w kolejnych przepisach. Być może jest to swoistego rodzaju zbytnia opisowość, ale dzięki temu mamy 100% jasność, co do treści normy. Z tego względu podzielam zdanie, że takie doprecyzowanie nie jest nadto przesadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy są jakieś inne zastrzeżenia do projektu ustawy? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Zamykam dyskusję ogólną. Przechodzimy do szczegółowego rozpatrzenia przepisów zawartych w druku nr 421.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia tytułu ustawy, któremu proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia do tytułu ustawy? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja poparła tytuł ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia art. 1, w którym zdaniu wstępnemu proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia do wyrazów wstępnych art. 1? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja zaakceptowała zdanie wstępne art. 1.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 1 art. 1, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„1) tytuł ustawy otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 1? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 1.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 2, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„2) w art. 1 ust. 1 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»1. Ustawa określa:</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PoselCezaryGrabarczyk">1) zasady, warunki i tryb przyznawania osobom fizycznym mającym miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej prawa pomocy w postępowaniu w sprawach cywilnych, które ma być wszczęte lub jest prowadzone w Polsce, a także prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczę­ciem takiego postępowania;</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#PoselCezaryGrabarczyk">2) zasady, warunki i tryb przyznawania osobom fizycznym mającym miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej prawa pomocy na potrzeby postępowania w sprawach cywilnych, które ma być wszczęte lub jest prowadzone w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, a także prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem takiego postępowania.«;”.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 2? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 2.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 3, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„3) art. 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»Art. 3. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania w przedmiocie przyznania prawa pomocy stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z poźn. zm.) oraz ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398).«;”.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 3? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 3.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 4, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„4) po art. 3 dodaje się art. 3a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»Art. 3a. Przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu nie jest równoznaczne z udzieleniem pełno­mocnictwa procesowego.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 4? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 4.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 5, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„5) w art. 4 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»2. Wnioskodawca mający miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w innym państwie członkowskim może ubiegać się o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, w której jurysdykcja przysługuje sądom polskim.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 5? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 5.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 6, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„6) w art. 9 po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»1a. Wniosek o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej powinien ponadto zawierać szczegółowe przedsta­wienie okoliczności faktycznych tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#PoselCezaryGrabarczyk">1b. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1a, dołącza się oświadczenie wnioskodawcy wskazujące, czy wnioskodawcy zostało już wcześniej przyznane prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu w tej sprawie, a jeżeli prawo takie było już przyznane, lecz nie doszło do zawarcia ugody, to z jakich przyczyn do zawarcia ugody nie doszło.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przypominam, iż minister Andrzej Grzelak proponował, aby w pkt 1b wykreślić wyrazy: „o, którym mowa w ust. 1a.”. Projekt jest rządowy, dlatego propozycja zostanie poddana pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Kto z członków Komisji jest za dokonaniem rządowej korekty zmiany pkt 1b?</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Za dokonaniem korekty opowiedziało się 5 posłów, 5 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Stwierdzam, iż propozycja nie uzyskała większości, wobec powyższego nie uzyskała akceptacji. Przypominam, iż w drugim czytaniu posłowie mogą złożyć jeszcze odpowiednią poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jeszcze jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 6? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 6.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 7, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„7) w art. 10 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»3. Jeżeli wniosek, o którym mowa w art. 9 ust. 1a, nie zawiera przedstawienia okoliczności faktycznych sprawy, sąd wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia braków w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż miesiąc.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jeszcze jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 7? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 7.</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 8, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„8) w art. 12 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»2a. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku, o którym mowa w art. 9 ust. 1a, jest sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, której dotyczy wniosek.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jeszcze jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 8? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 8.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 9, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„9)    w art. 15 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»3. Sąd może odmówić przyznania prawa pomocy z przyczyn dotyczących istoty sprawy, jeżeli wcześniej zostało przyznane wnioskodawcy w tej sprawie prawo pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, lecz do zawarcia ugody nie doszło.«”.</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#PoselCezaryGrabarczyk">W tym miejscu poseł Arkadiusz Mularczyk miał jakieś zastrzeżenia, czy w związku z nimi zostanie zgłoszona jakaś konkretna poprawka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselArkadiuszMularczyk">Jeżeli stanowisko resortu oraz Biura Legislacyjnego jest takie, że konstrukcja przepisu jest konsekwencją wcześniej przyjętych rozwiązań, to nie mam zastrzeżeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jeszcze jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 9? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 9.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 10, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„10) w art. 21 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»2. Wnioskodawca, który ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, może ubiegać się o przyznanie prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania w sprawie cywilnej, w której jurysdykcja przysługuje sądom innego państwa członkowskiego, na warunkach określonych w niniejszym rozdziale«”.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 10? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 10.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 11, której proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„11) w art. 32 w pkt 2 kropkę zastępuje się średnikiem oraz dodaje się pkt 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PoselCezaryGrabarczyk">»3) szczegółowy sposób ponoszenia kosztów prawa pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem postępowania, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Krajowej Rady Radców Prawnych, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc.«”.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany nr 11? Nie słyszę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia zmianie nr 11.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie art. 1. Przechodzimy do rozpatrzenia art. 2, któremu proponuje się nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PoselCezaryGrabarczyk">„Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.”.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy któryś z członków Komisji ma jakieś zastrzeżenia lub uwagi do zmiany art. 2? Nie widzę zastrzeżeń. Stwierdzam, iż Komisja udzieliła poparcia art. 2.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie ostatniego artykułu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przechodzimy do udzielenia akceptacji całemu projektowi zawartemu w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Kto z członków Komisji jest za udzieleniem poparcia sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie pomocy o postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej (druk nr 421).</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Za udzieleniem poparcia opowiedzieli się wszyscy członkowie Komisji. Stwierdzam, że Komisja udzieliła akceptacji sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie pomocy o postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej (druk nr 421).</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Jaka jest ocena projektu przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzedstawicielkaUrzeduKomitetuIntegracjiEuropejskiejMagdalenaWeglarz">W imieniu Sekretarza Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej pragnę stwierdzić, iż rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie pomocy o postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej zawarty w sprawozdaniu Podkomisji Nadzwyczajnej z dnia 30 marca 2006 roku jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na końcu pozostał nam wybór sprawozdawcy Komisji. Czy są kandydatury na funkcję posła sprawozdawcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselArkadiuszMularczyk">Na funkcję sprawozdawcy chciałbym zaproponować przewodniczącego podkomisji posła Jerzego Kozdronia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy poseł Jerzy Kozdroń wyraża zgodę na pełnienie funkcji sprawozdawcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselJerzyKozdron">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy są inne propozycje? Nie widzę zgłoszeń. Czy ktoś z członków Komisji wyraża sprzeciw wobec kandydatury posła Jerzego Kozdronia na funkcję sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Stwierdzam, że na funkcję posła sprawozdawcy Komisja wybrała posła Jerzego Kozdronia.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktu pierwszego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Czy są jakieś sprawy do załatwienia w punkcie sprawy różne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Przypominam, że tym, że dziś odbędzie się kolejne posiedzenie naszej Komisji wraz z Komisją Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Zamykam posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>