text_structure.xml 746 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Marek Borowski i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Beatę Świerczyńską oraz panów posłów Jerzego Jankowskiego, Tadeusza Sławeckiego i Henryka Dyrdę.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Beata Świerczyńska i pan poseł Jerzy Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Jerzy Jankowski i Tadeusz Sławecki.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Protokół 97 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu zgłoszono wnioski o odrzucenie informacji: o sytuacji w służbie zdrowia oraz o przypadkach nieprzestrzegania traktatu polsko-litewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">Informuję, że Rada Ministrów przedłożyła pilny projekt ustawy dotyczącej waloryzacji za IV kwartał 1995 r. niektórych emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedstawiła sprawozdanie w sprawie rządowego sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">Zgłoszono wnioski dotyczące zmian w składzie osobowym posłów Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu podjął uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zasadności zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Kluby parlamentarne zapowiedziały wnioski w sprawie zmian w składzie osobowym komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby skreślić następujące punkty porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">— 8, dotyczący sprawozdania komisji o projekcie uchwały w sprawie rządowego dokumentu: Górnictwo węgla kamiennego - polityka państwa i sektora na lata 1996–2000,</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">— 9, dotyczący pierwszego czytania projektów uchwał w sprawie zmiany regulaminu Sejmu, a także aby dodać punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">1. Głosowania nad wnioskami o odrzucenie informacji:</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">— prezesa Rady Ministrów o sytuacji w służbie zdrowia w związku z trwającym strajkiem lekarzy w publicznych placówkach służby zdrowia,</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">— ministra spraw zagranicznych o przypadkach nieprzestrzegania traktatu polsko-litewskiego przez stronę litewską.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o sprawozdaniu z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r. oraz o opinii i raporcie z badania sprawozdania finansowego za okres obrotowy od 15 maja do 31 grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji za IV kwartał 1995 r. niektórych emerytur i rent oraz o zmianie ustawy o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">Zmiany w składzie osobowym posłów Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Wybór składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zasadności zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Zmiany w składzie osobowym komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#komentarz">(Poseł Józef Łochowski: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Wprawdzie już zatwierdziliśmy propozycje Prezydium Sejmu, ale bardzo proszę. Zaraz wyjaśnimy, o co chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po raz kolejny zdejmowany jest z porządku obrad punkt dotyczący projektu uchwały w sprawie górnictwa. Program już przyjęliśmy. Jest to naprawdę formalne przyjęcie uchwały. Ponieważ terminy zaproponowane w tej uchwale już prawie mijają, bez sensu będzie jej podejmowanie dopiero na następnym posiedzeniu Sejmu. Jest to bardzo krótki punkt, uchwała została jednomyślnie przyjęta w komisji i nie sądzę, aby były jakieś protesty bądź inne głosy z sali. Sprowadzi się to de facto do przegłosowania uchwały. Dlatego sugerowałbym, aby jednak powrócić do tego tematu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Co prawda pan poseł Łochowski nieco spóźnił się ze sprzeciwem, ale, panie pośle, uwzględniam tę sytuację i w związku z tym przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Przypomnę, że Prezydium Sejmu proponowało, aby skreślić między innymi punkt 8, dotyczący sprawozdania komisji o projekcie uchwały w sprawie rządowego dokumentu: Górnictwo węgla kamiennego — polityka państwa i sektora na lata 1996–2000.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Wobec tej propozycji wniósł sprzeciw pan poseł Łochowski.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">W związku z tym, zgodnie z przyjętą zasadą, pod głosowanie poddam propozycję Prezydium Sejmu. Jej odrzucenie oznaczać będzie, iż sprzeciw został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu, aby z porządku dziennego skreślić punkt 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 412 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 153 posłów, przeciw - 210, 49 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił propozycję Prezydium Sejmu, a tym samym punkt 8 zostaje utrzymany w porządku dziennym posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefZych">Powracamy do wniosków do porządku dziennego zgłoszonych w trybie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JerzyJankowski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę - na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu - o zdjęcie z porządku obrad 98 posiedzenia Sejmu punktu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (druki nr 1850 i 1992 oraz 1935 i 1993).</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JerzyJankowski">Uzasadnienie wniosku: „Wniosek wychodzi naprzeciw ustaleniu Konwentu Seniorów dotyczącemu rozpatrywania przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zbieżnych tematycznie punktów porządku posiedzenia łącznie, w określonych blokach tematycznych. Uzasadnia go propozycja zdjęcia z 98 posiedzenia Sejmu punktu dotyczącego pierwszego czytania poselskich i komisyjnego projektów uchwał w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 91, 1512, 1684, 1756, 1757, 1777, 1893-A i 1967). Proponujemy łączne rozpatrzenie wymienionych punktów na jednym z kolejnych posiedzeń Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek nasz wynika ponadto z potrzeby skupienia uwagi na rozpatrywaniu innych, ważnych merytorycznie spraw objętych porządkiem 98 posiedzenia Sejmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Zgłasza się pan poseł Ryszard Bugaj, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Apelowałbym gorąco o nieprzychylanie się do tego wniosku. Merytoryczna zbieżność jest na dzisiejszym posiedzeniu, ponieważ te druki dotyczą spraw finansowych, przynoszących konsekwencje dla budżetu, a nie spraw proceduralnych związanych z regulaminem Sejmu. W uzasadnieniu po prostu próbuje się wprowadzić Izbę w błąd. Przypominam, że ta sprawa czeka na rozpatrzenie już bardzo długo i Prezydium Sejmu zapowiedziało, że będzie rozpatrzona właśnie dzisiaj, bo - jak powiadam - wiąże się ściśle ze sprawami budżetowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Zgłasza się pan poseł Nowina-Konopka, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród tych projektów zmian w regulaminie jest zmiana zapowiadana przez Polskę już od dwóch lat, która się wiąże z funkcjonowaniem nie tylko rządowych, ale wszystkich innych projektów ustawodawczych w związku z dostosowywaniem Polski do przyszłego członkostwa w Unii Europejskiej. Zarówno rząd, jak i parlament deklarowały wielokrotnie, że sprawa, która jest już obecnie zaległością wieloletnią, zostanie szybko załatwiona. Odkładamy tę sprawę przez ostatnie pół roku; projekt został sporządzony późną wiosną zeszłego roku. Bardzo nalegam i proszę, aby nie wstrzymywać jej biegu; można to załatwić w ciągu 5-minutowych oświadczeń poselskich i posłać do komisji. To naprawdę nam wiele czasu nie zajmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Pan poseł Nowina-Konopka nawiązał do rozstrzygniętej już propozycji przełożenia sprawy regulaminu, ale merytorycznie pan poseł ma rację, bo rzeczywiście te kwestie w regulaminie są i Prezydium Sejmu wprowadzi je na kolejne posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o skreślenie punktu porządku dziennego dotyczącego projektów ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 413 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 176 posłów, przeciw - 197, 40 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o uregulowaniu roszczeń wynikających z przejęcia nieruchomości na obszarze m.st. Warszawy na własność skarbu państwa lub gmin.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyJankowski">Na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny BBWR i KPN wnosi o rozszerzenie porządku 98 posiedzenia Sejmu o punkt: Pierwsze czytanie projektu ustawy o uregulowaniu roszczeń wynikających z przejęcia nieruchomości na obszarze m.st. Warszawy na własność skarbu państwa lub gmin.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JerzyJankowski">Uzasadnienie wniosku: „W kwietniu 1996 r. został zgłoszony przez grupę posłów kolejny projekt ustawy z zakresu spraw reprywatyzacyjnych, obejmujący specyficzną kwestię własności na terenie m. st. Warszawy. Obecny projekt uwzględnia szereg wniosków zgłoszonych w trakcie dyskusji nad poprzednimi propozycjami. Przeprowadzenie dyskusji nad wniesionym projektem wreszcie umożliwiłoby rozpoczęcie pracy przez podkomisję powołaną do rozpatrzenia projektów ustaw reprywatyzacyjnych, bowiem rząd zwleka z przygotowaniem nowych rozstrzygnięć prawnych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W tym i we wszystkich następnych przypadkach, tam gdzie Prezydium Sejmu opowiada się przeciwko wprowadzeniu nowego punktu, wynika to tylko z jednej przyczyny, z przyczyny czasowej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o uregulowaniu roszczeń wynikających z przejęcia nieruchomości na obszarze m.st. Warszawy na własność skarbu państwa lub gmin, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 415 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 95 posłów, przeciw - 305, wstrzymało się od głosowania 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JózefZych">Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie systemu zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JerzyJankowski">„Ustawa o zamówieniach publicznych stanowi podstawowy akt prawny regulujący i stymulujący rozwój rynku budowlanego. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że powołane do życia instytucje i zasady postępowania uregulowane ustawą zostały pozytywnie zweryfikowane w praktyce. Mimo to nieodzowne jest dla zwiększenia skuteczności ustawy i wyeliminowania jaskrawo występujących zjawisk patologicznych dokonanie wielu istotnych zmian. Co równie istotne, zgodne ze zobowiązaniami wynikającymi z Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie Polski ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, Polska jest zobowiązana wprowadzić najpóźniej do 1 stycznia 1998 r. postanowienia dyrektyw Unii Europejskiej oraz postanowienia WTO GPA i Banku Światowego. W tej sytuacji konieczne jest znowelizowanie ustawy o zamówieniach publicznych jeszcze w tej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JerzyJankowski">Złożony w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych stanowi ograniczoną wersję nowelizacji ustawy. Nie obejmuje wszystkich nieodzownych zmian dostosowujących ustawę do wymagań europejskich, nie obejmuje progów kwalifikacji inwestycji lub dostaw, nie uwzględnia specyfiki projektowania budowlanego, zbyt upraszcza kwestię prekwalifikacji przedsiębiorstw, a nadto do poselskiego projektu ustawy nie dołączono projektów aktów wykonawczych. W chwili obecnej Urząd Zamówień Publicznych kończy prace nad kolejną wersją kompleksowej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JerzyJankowski">Wobec powyższego nieodzowne jest jak najszybsze zobowiązanie rządu do przedłożenia Sejmowi ustawy o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie systemu zamówień publicznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 412 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 30 posłów, przeciw - 330, wstrzymało się od głosowania 52 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefZych">Komisja Polityki Społecznej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JerzyJankowski">„Komisja Polityki Społecznej zwraca się z uprzejmą prośbą o umieszczenie w porządku 98 plenarnego posiedzenia Sejmu sprawozdania Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (druk nr 2103).</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JerzyJankowski">Uregulowania zawarte w wymienionym wyżej druku dotyczą osób, którym przyznaje się prawo do świadczeń z tytułu posiadania uprawnień kombatanckich, a którzy pomimo osiągniętego wieku 55 lat (kobiety) oraz 60 lat (mężczyźni) nie posiadają uprawnień emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#JerzyJankowski">W związku z tym, że powyższe uregulowania dotyczą niewielkiej, zasłużonej grupy osób, których warunki materialno-bytowe są niejednokrotnie bardzo trudne, Komisja Polityki Społecznej uprzejmie prosi o przychylne ustosunkowanie się do niniejszego wniosku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu przewiduje rozpatrzenie tego sprawozdania na pierwszym lutowym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Polityki Społecznej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 413 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 191 posłów, przeciw - 165, 57 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JózefZych">Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz projektu ustawy o świadczeniach zdrowotnych gwarantowanych przez państwo ze środków publicznych wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JerzyJankowski">„Komisja przedstawiła sprawozdanie w dniu 21 stycznia 1997 r. Zakończenie procesu legislacyjnego przyspieszy podjęcie dalszych prac na rzecz reformy opieki zdrowotnej w Polsce. Umożliwi dalszy i szybszy przebieg procesów legislacyjnych niezbędnych do podejmowania działań na rzecz przekształcania służby zdrowia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu przewiduje rozpatrzenie tego sprawozdania na pierwszym lutowym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Nadzwyczajnej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 409 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 24 posłów, przeciw - 348, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Komisji Nadzwyczajnej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Grupa posłów z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu na temat przyczyn ograniczeń w zbycie zboża, żywca i warzyw produkowanych przez polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JerzyJankowski">„W 1996 r. przed żniwami rząd RP zawiesił cła na import zbóż. Następnie zawieszenie poboru cła na zboża sprowadzane z zagranicy mające obowiązywać do końca czerwca 1997 r. spowodowało import około 3 mln ton zbóż, destabilizując tym wewnętrzny rynek zbóż, doprowadzając jednocześnie do ograniczenia zbytu zbóż będących w posiadaniu polskich rolników oraz możliwości zbytu zbóż przez te firmy skupowe, które w czasie żniw skupywały zboża od polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JerzyJankowski">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 94 posiedzeniu plenarnym poszerzył porządek obrad o punkt złożony przez posła Andrzeja Bajołka, w którym Wysoka Izba zażądała informacji rządu RP o przyczynach gwałtownego obniżenia cen płodów rolnych, zbóż chlebowych, żywca, ziemniaków i warzyw z jednoczesnym znacznym wzrostem cen detalicznych żywności.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JerzyJankowski">W udzielonej Wysokiej Izbie informacji rząd RP zaprzeczył tezie zawartej w uzasadnieniu do wniosku o poszerzenie porządku obrad o zjawisku ograniczonej zbywalności płodów rolnych. Zaprzeczył także twierdzeniu wnioskodawcy o gwałtownym spadku cen zboża, żywca i warzyw. Rząd nie dostrzegł sygnalizowanego w uzasadnieniu wzrostu detalicznych cen żywności, Wysoka Izba w debacie odbytej nad informacją rządu ograniczeń w zbycie na płody rolne jako skalę i przyczyny. Znalazło to wyraz w głosowaniu nad wnioskiem o odrzucenie udzielonej przez rząd informacji. Za wnioskiem o odrzucenie informacji głosowało 340 posłów, przeciw było 9 i 33 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JerzyJankowski">Na 96 plenarnym posiedzeniu Sejmu Prezydium Sejmu zaakceptowało wniesienie do punktu: Interpelacje i zapytania poselskie pytania posła Wojciecha Zarzyckiego o przyczyny nieograniczonego bezcłowego importu zbóż i jego skutków dla gospodarki rolnej. W udzielonej przez rząd odpowiedzi na to i dodatkowe pytania, w połączeniu z odrzuconą na 96 posiedzeniu Sejmu informacją o przyczynach gwałtownego obniżenia cen płodów rolnych, uwidacznia się całkowita niemoc lub niechęć rządu do realizacji takiej polityki żywnościowej, której głoszenie w kampanii wyborczej w 1993 r. głoszącym je ugrupowaniom pozwoliło uzyskać parlamentarną większość.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JerzyJankowski">Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki na 97 posiedzeniu Sejmu złożył wniosek o poszerzenie porządku obrad o informację rządu na temat bezcłowego importu zbóż. Prezydium Sejmu przychyliło się do przedstawienia przez rząd RP informacji. W głosowaniu wniosek o informację na temat bezcłowego importu zbóż przepadł głosami posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej i posłów Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JerzyJankowski">Wyżej opisane fakty zmuszają do zadania pytań, które nie mogą pozostać bez odpowiedzi: Czyżby rząd i głosujący w Sejmie poczuli wstręt do programów i haseł, które pozwoliły parlamentarnej większości na powołanie obecnego rządu? Kiedy rząd przedstawi klarowne, jasne zasady aktywnej polityki żywnościowej?</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JerzyJankowski">Składając wniosek o poszerzenie porządku obrad obecnego posiedzenia Sejmu, wnioskodawcy zdają sobie sprawę z napiętego programu prac obecnej sesji Sejmu. Niemniej jednak zbliżający się okres płacenia przez rolników składek ubezpieczeniowych na rzecz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz pierwszej raty podatku gruntowego spowoduje znaczne zwiększenie podaży zbóż i innych płodów rolnych na rynku. Zatem podjęcie stosownych decyzji regulacji rynku żywnościowego przez rząd RP musi nastąpić przed terminem wpłaty raty podatku gruntowego.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#JerzyJankowski">Wnioskowane obecnie przywrócenie ceł na import zbóż może, ale nie musi, spowodować popyt na zboża krajowe zalegające u rolników i w gminnych spółdzielniach, które skupywały zboża w okresie żniw. Może, ale nie musi, bowiem na wprowadzenie ceł na importowane zboża oczekują z utęsknieniem ci, którzy sprowadzili z zagranicy ok. 3 mln ton zbóż bez ceł, a obecnie chcą je sprzedać albo raczej upchnąć ze znacznym zyskiem. Istnieje niebezpieczeństwo, że obrona słusznych rolniczych racji może sprokurować negatywną sytuację, której skutki odczują z jednej strony polscy konsumenci, a z drugiej strony polscy chłopi, którzy przecież też są konsumentami.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JerzyJankowski">Rząd musi odpowiedzieć, kto zrekompensuje gminnym spółdzielniom skupującym zboża od polskich rolników straty wynikłe z braku możliwości zbycia zboża, spowodowane bezcłowym, nie kontrolowanym importem. Rząd winien udzielić informacji, jak ma zamiar rozwiązać spowodowaną swoimi błędnymi decyzjami sytuację w sposób korzystny dla polskich konsumentów i rolników”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku grupy posłów o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu na temat przyczyn ograniczeń w zbycie zboża, żywca i warzyw produkowanych przez polskich rolników, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 415 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 235 posłów, przeciw - 138, 42 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZych">Grupa posłów z Unii Pracy Klubu Parlamentarnego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o sytuacji w telewizji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JerzyJankowski">„Od dłuższego czasu informacje o sytuacji w telewizji publicznej skupiają uwagę społeczną. W ostatnich dniach przedmiotem kontrowersji stały się wiadomości dotyczące kontroli finansów Telewizji Polskiej SA. Telewizja Polska jest spółką, która w dużej części finansowana jest z opłat abonamentowych obywateli. Ma ona największy wpływ na kształtowanie opinii publicznej. Realizuje ustawowe zadania. W tej sytuacji, wobec niepokojących informacji o rozrzutnej polityce finansowej oraz zmianach personalnych w telewizji, Sejm RP powinien zapoznać się z sytuacją w Telewizji Polskiej SA”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ArturSmółko">Panie Marszałku! Troszkę wyprzedzając, bo mam świadomość, że Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku, chciałem zapytać, czy Prezydium Sejmu widzi taką możliwość, by poprzeć wprowadzenie tego punktu do porządku obrad następnego posiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Chciałbym poinformować, że kontrola jest przeprowadzana przez NIK w telewizji m. in. na skutek wniosku jednej z komisji sejmowych i Prezydium Sejmu ją zleciło. Do dziś kontrola ta nie została zakończona. Wobec tego po tym wniosku skontaktuję się dzisiaj z prezesem Najwyższej Izby Kontroli, bo mam rozmowę awizowaną, ustalę, na jakim etapie jest kontrola i wtedy będzie można cokolwiek powiedzieć. Bo sądzę, że debata i informacja będą ważne, jeżeli będziemy mieć sprawozdanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#ArturSmółko">Panie Marszałku! W tej sytuacji chciałbym wycofać ten wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 98 posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JózefZych">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje:</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JózefZych">— przeprowadzenie debaty średniej nad sprawozdaniami komisji o projektach ustawy budżetowej oraz założeń polityki pieniężnej na 1997 r.,</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#JózefZych">— przeprowadzenie debat krótkich nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw dotyczących: Prawa o adwokaturze i ustawy o radcach prawnych, paliwa rolniczego oraz w pierwszym czytaniu pilnego projektu ustawy o waloryzacji za IV kwartał 1995 r. niektórych emerytur i rent,</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JózefZych">— przeprowadzenie łącznej debaty krótkiej nad sprawozdaniami komisji o pilnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i o sprawozdaniu z działalności tego funduszu w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby w dyskusjach:</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#JózefZych">— nad informacjami o planach prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń oraz o dyspozycjach dotyczących udzielania ulg podatkowych,</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#JózefZych">— nad sprawozdaniami komisji: o projekcie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz o projektach ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#JózefZych">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#JózefZych">Głosowania przeprowadzimy: nad dodanym punktem pierwszym - za chwilę, w czwartek rano i w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#komentarz">(Głosy z sali: Czy razem z budżetem?)</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#JózefZych">Nie, Wysoki Sejmie, to jest oddzielne zagadnienie. Dzisiaj rozmawiałem w tej sprawie z panią przewodniczącą Ziółkowską. Gdyby mianowicie okazało się, że w czasie debaty zostaną zgłoszone poprawki, które wymagać będą sprawozdania komisji, to wtedy zbierze się komisja, i w takim przypadku skończymy obrady 98 posiedzenia, a po przerwie - godzinnej czy dwugodzinnej - rozpoczniemy nowe posiedzenie Sejmu, dotyczące tylko sprawozdania i głosowania, bo tak przewiduje regulamin Sejmu. Jesteśmy przygotowani na ewentualność, że te głosowania, to kolejne posiedzenie Sejmu odbyłoby się w piątek w godzinach wieczornych, ale zadecydujemy o tym dziś, kiedy zobaczymy, czy będą poprawki i jakie oraz czy uda się rozpatrzyć je bez odsyłania do komisji, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#JózefZych">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy w czwartek w godz. 16–19.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#JózefZych">W czwartek obradować będziemy bez przerwy obiadowej. Chodzi po prostu o to, żeby w piątek zakończyć obrady.</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#JózefZych">Debata dotycząca pierwszego czytania pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji niektórych rent i emerytur za IV kwartał 1995 r. zgodnie z wnioskiem klubu Unii Pracy popartym przez Konwent Seniorów odbędzie się w czwartek rano.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JerzyJankowski">Informuję, że w dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JerzyJankowski">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JerzyJankowski">— Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JerzyJankowski">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JerzyJankowski">— Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JerzyJankowski">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — o godz. 14.10,</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#JerzyJankowski">— Komisji do Spraw Służb Specjalnych — o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#JerzyJankowski">— Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o odrzucenie informacji:</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JózefZych">1) prezesa Rady Ministrów o sytuacji w służbie zdrowia w związku z trwającym strajkiem lekarzy w publicznych placówkach służby zdrowia,</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JózefZych">2) ministra spraw zagranicznych pana Dariusza Rosatiego o przypadkach nieprzestrzegania traktatu polsko-litewskiego przez stronę litewską.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#JózefZych">W sprawie sytuacji w służbie zdrowia Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra zdrowia i opieki społecznej pana Ryszarda Jacka Żochowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam obecnie pod głosowanie. Jego odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm informację przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji o sytuacji w służbie zdrowia w związku z trwającym strajkiem lekarzy w publicznych placówkach służby zdrowia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 407 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 121 posłów, przeciw - 255, 31 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku w sprawie informacji o przypadkach nieprzestrzegania traktatu polsko-litewskiego przez stronę litewską.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych pana Dariusza Rosatiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przystąpimy do głosowania, chciałbym Wysoką Izbę poinformować i zwrócić się do pana premiera, że w dalszym ciągu pozostaje nie rozwiązana sprawa zablokowania konta polskiego na Litwie. Rząd litewski do dnia dzisiejszego nie podjął decyzji w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#KazimierzWilk">Panie premierze, zgłosiłem też drugi wniosek do pana ministra Rosatiego o powołanie w trybie art. 8 ust. 4 traktatu wspólnej polsko-litewskiej komisji rządowej, nadzorującej jego przestrzeganie. Pan minister Rosati nie podzielił mojego zdania, że taka komisja jest potrzebna. Chciałbym, panie premierze, zwrócić się do pana i przekazać list, w którym uzasadniam konieczność zajęcia się tym problemem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo, panie pośle, co prawda nie w tym miejscu i nie w taki sposób należało to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JózefZych">Jeżeli Sejm odrzuci wniosek o odrzucenie informacji, to tym samym postanowi, iż przyjmuje informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji o przypadkach nieprzestrzegania traktatu polsko-litewskiego przez stronę litewską, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 410 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji głosowało 38 posłów, przeciw - 320, wstrzymało się od głosowania 52 posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o projektach:</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#JózefZych">1) ustawy budżetowej na rok 1997 (druki nr 1973, 1973-A, 2105 i 2105-A)</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#JózefZych"> 2) założeń polityki pieniężnej na 1997 r. (druki nr 1972 i 2104).</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#JózefZych">... ale, panie i panowie, ja jeszcze nie zdążyłem odczytać zapowiedzi...</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji panią poseł Wiesławę Ziółkowską w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie ustawy budżetowej na rok 1997.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#JózefZych">Pani poseł, odczekamy minutę.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#JózefZych">Panie marszałku, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o szybsze podejmowanie decyzji. Myślę, że pani posłanka może już rozpocząć.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo o ciszę na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedstawiam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 1997, z wyłączeniem kierunków prywatyzacji. Komisja uznała, iż „Kierunki prywatyzacji” są dokumentem o znaczeniu strategicznym, długofalowym i w związku z tym powinny być omawiane osobno, po to chociażby, aby nie umknęły uwagi naszej w potoku liczb, którymi ja będę państwa zasypywała.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WiesławaZiółkowska">Projekt budżetu państwa rząd przedstawił w ustawowym terminie, a następnie 29 listopada złożył autopoprawkę spowodowaną zmianami w ustawach podatkowych. Pierwsze czytanie odbyło się 14 listopada 1996 r., natomiast komisje sejmowe rozpoczęły prace nad budżetem 22 listopada.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WiesławaZiółkowska">Projekt budżetu państwa został zaopiniowany przez 32 ekspertów. Ekspertami byli m.in. profesorowie: Gajl, Fedorowicz, Gomułka, Jaworski, Sochacka-Krysiak, Zienkowski, Kotowicz-Jawor, Nykiel, Sadowski, Piotrowska-Marczak, Strzyczkowski i Kabaj. Ekspertyzy te miały różny charakter: od ekspertyz oceniających makroproporcje do ekspertyz o charakterze bardzo szczegółowych analiz. Rzetelnie trzeba przyznać, że przydatność tych ekspertyz w trakcie prac nad budżetem była bardzo różna.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#WiesławaZiółkowska">W trakcie prac nad budżetem tegorocznym napotkaliśmy dwa istotne utrudnienia. Jedno z nich to reforma centrum, która ograniczyła w bardzo poważnym stopniu możliwość porównywania wydatków w poszczególnych częściach budżetowych. Drugie utrudnienie jest spowodowane faktem, że inne wielkości rząd przyjmował w momencie opracowywania projektu budżetu, a okazało się, że inne wielkości będą faktycznie w wykonaniu 1996 r., głównie jeśli chodzi o dwie pozycje: o produkt krajowy brutto i o inflację.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#WiesławaZiółkowska">Przy opracowywaniu budżetu uwzględniono dynamikę PKB 5,5%. Teraz okazuje się, że dynamika ta będzie prawdopodobnie wyższa. Może nawet wynieść 6,6%, co oznacza, że nominalnie będzie także wyższa wartość produktu krajowego brutto. Porównania wielkości wydatków czy dochodów w stosunku do produktu krajowego brutto ujętego w projekcie budżetu są obarczone błędem; mają raczej małą wartość informacyjną.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#WiesławaZiółkowska">Podobnie wygląda sytuacja z inflacją. W trakcie opracowywania budżetu zakładano, że inflacja na koniec roku wyniesie 17,8%, natomiast faktyczna inflacja osiągnęła poziom 18,5% (grudzień do grudnia), co też będzie miało wpływ na przebieg procesów inflacyjnych w 1997 r. i tak samo może mieć wpływ na to, w jakim stopniu nominalne wzrosty wydatków w poszczególnych częściach i działach będą miały charakter wzrostów realnych.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#WiesławaZiółkowska">Podstawą do przedstawionego przeze mnie sprawozdania są opinie wszystkich komisji branżowych, komisji sejmowych, a także pomocniczo opinie ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#WiesławaZiółkowska">Omówienie sprawozdania komisji o projekcie budżetu na rok 1997 przedstawiam w następującym układzie:</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#WiesławaZiółkowska">1. Uwagi do założeń makroekonomicznych na rok 1997.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#WiesławaZiółkowska">2. Ocena deficytu, potrzeb pożyczkowych państwa oraz długu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#WiesławaZiółkowska">3. Omówienie zmian w strukturze dochodów i wydatków finansów całego sektora publicznego.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#WiesławaZiółkowska">4. Ocena dochodów budżetu państwa oraz przedstawienie propozycji zmian zgłoszonych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#WiesławaZiółkowska">5. Ocena planowanych wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#WiesławaZiółkowska">6. Omówienie funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#WiesławaZiółkowska">7. Omówienie propozycji zmian w wydatkach.</u>
          <u xml:id="u-32.15" who="#WiesławaZiółkowska">8. Uwagi ogólne dotyczące efektywności gospodarowania finansami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-32.16" who="#WiesławaZiółkowska">9. Omówienie wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-32.17" who="#WiesławaZiółkowska">Przystępuję do uwag do założeń makroekonomicznych na rok 1997. Otóż konstrukcję budżetu oparto na następujących założeniach: Przyjęto, iż wzrost produktu krajowego brutto wyniesie 5,7–5,8% w stosunku do 1996 r. To założenie nie budziło większych zastrzeżeń ze strony ekspertów, a także posłów. Niektórzy tylko zwracali uwagę, iż takie źródło wzrostu PKB jak eksport może być tu zagrożone, dlatego że przyjęte w projekcie budżetu szacunki dynamiki eksportu są, ich zdaniem, zbyt wysokie. Ale z kolei wskazywano, że być może dynamika wzrostu produkcji rolnej jest nieco zaniżona i jeśli okazałoby się, że eksport jest niższy, to tę różnicę można w jakimś stopniu zrekompensować wzrostem produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-32.18" who="#WiesławaZiółkowska">Kwestią najbardziej kontrowersyjną był problem bilansu obrotów towarowych i zakładanych wpływów z eksportu, a także z importu. Otóż w ustawie zakłada się wzrost dynamiki eksportu do 15%, tzn. o 5,5 punktu procentowego wyżej aniżeli w roku 1996. Natomiast jeśli chodzi o import, to przyjmuje się, iż dynamika importu będzie wykazywała odmienny kierunek, tzn. zakłada się 7-punktowy spadek dynamiki importu - z 28% w 1996 r. do 21% w 1997 r. Zdaniem prawie wszystkich ekspertów są to zbyt optymistyczne założenia, jeśli chodzi o dynamikę eksportu. Natomiast jeśli chodzi o dynamikę importu, to zamiast jej obniżenia ze względu na zniesienie podatku importowego i korzystną politykę kursową dla tanienia importu import będzie wzrastał w tempie szybszym nawet niż w roku 1996. Z tego też powodu zakładany przez rząd deficyt obrotów towarowych nie ma właściwie szans na to, aby był utrzymany w wysokości 9,5 mld zł. Niektórzy eksperci szacują, że osiągnie on nawet poziom 12,6 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.19" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejną kontrowersyjną kwestią był założony wzrost spożycia prywatnego. Otóż zakłada się spadek dynamiki spożycia prywatnego z 6 do 4,8%. Zdaniem niektórych posłów i ekspertów przy założeniu wzrostu dochodów z wszystkich tytułów realnie o 4,1% i przy takim wzroście kredytów ten spadek dynamiki spożycia prywatnego jest raczej mało prawdopodobny.</u>
          <u xml:id="u-32.20" who="#WiesławaZiółkowska">Do spożycia zbiorowego nie wnoszono uwag. Jest ono zakładane w wysokości 3% wzrostu, tak jak zresztą w roku 1996.</u>
          <u xml:id="u-32.21" who="#WiesławaZiółkowska">Dynamikę nakładów inwestycyjnych, tzn. nakładów brutto na środki trwałe, zakłada się w wysokości 16%. W porównaniu z rokiem 1996 oznacza to 4-punktowy spadek.</u>
          <u xml:id="u-32.22" who="#WiesławaZiółkowska">Kwestią, która budziła liczne kontrowersje, była kwestia inflacji. Zresztą nie jest to problem nowy, występuje on corocznie. Szczególnie ostro wystąpił w momencie, kiedy okazało się, że inflacja grudzień 1995 do grudnia 1996 zamiast planowanych w budżecie 1996 r. 17% osiąga 18,5%. Oznacza to, że musi się ona odbić na wzrostach cen w roku 1997. Jeżeli chcielibyśmy osiągnąć faktycznie zakładany spadek inflacji, mierzony relacjami grudzień do grudnia, do poziomu 13%, to oznacza, iż powinniśmy w stosunku do grudnia 1996 r. obniżyć inflację aż o 5,5 punktu procentowego, podczas gdy w roku 1996, licząc też grudzień do grudnia, obniżyliśmy inflację o 3,1 punktu procentowego.</u>
          <u xml:id="u-32.23" who="#WiesławaZiółkowska">Ustawa budżetowa zakłada, iż przeciętna inflacja w roku 1997 ma wynosić 15%. I tutaj chcę wyjaśnić, że ustawa budżetowa nie zakłada terminów podwyżek cen regulowanych przez rząd ani ich wysokości. Jest to kompetencja władzy wykonawczej. Natomiast jedynie w uzasadnieniu do budżetu rząd przedstawia swoje zamiary co do wysokości i co do terminu wprowadzania podwyżek cen.</u>
          <u xml:id="u-32.24" who="#WiesławaZiółkowska">Średni wskaźnik wzrostu produkcji przemysłowej przyjmuje się w wysokości 12,3%.</u>
          <u xml:id="u-32.25" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejne założenie budżetowe to stopy procentowe. W budżecie przyjmuje się zasadę ostrożnej polityki dostosowywania stóp procentowych do tempa inflacji, przy czym dobrze wiemy, że stopy procentowe kształtuje Narodowy Bank Polski. Zakłada się, iż średnie stopy procentowe będą: kredytu lombardowego 21,6%, kredytu redyskontowego 18,6%.</u>
          <u xml:id="u-32.26" who="#WiesławaZiółkowska">Polityka stóp procentowych, w świetle gwałtownie rosnących kredytów dla podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych, musi budzić liczne kontrowersje. A kierowanie nią nie będzie łatwym zadaniem. Najgorszym rozwiązaniem byłoby jednak prowadzenie przez Narodowy Bank Polski chwiejnej i nie konsultowanej z rządem polityki stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-32.27" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejne założenie to dewaluacja kursu centralnego. Tę dewaluację zakłada się na poziomie niższym niż w 1996 r., kiedy dewaluowano przeciętnie kurs miesięcznie więcej niż o 1%. Natomiast na 1997 r. zakłada się tylko 9-procentową inflację, a więc około 0,7% miesięcznie. Takie założenie dotyczące dewaluacji kursu centralnego ma swoje pozytywne i negatywne aspekty. Pozytywne takie, iż może hamować inflację poprzez ograniczanie zachowań indeksacyjnych, a negatywne - że może wpływać ograniczająco na dynamikę eksportu.</u>
          <u xml:id="u-32.28" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o kolejne założenie, dotyczące wynagrodzeń, to ustawa budżetowa sankcjonuje ustalenia Komisji Trójstronnej. Komisja Trójstronna przyjęła, że w podmiotach gospodarczych podlegających ustawie o negocjacyjnym systemie kształtowania wynagrodzeń wynagrodzenia te, liczone w ciężar kosztów, wzrosną o 2 punkty procentowe powyżej przeciętnej inflacji planowanej na 1996 r., czyli o 17%. W 1996 r. natomiast zakładano, że wynagrodzenia te miały wzrosnąć powyżej średniorocznej planowanej inflacji o 3,6 punktu procentowego.</u>
          <u xml:id="u-32.29" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o państwową cywilną sferę budżetową, to zakłada się, że przeciętne wynagrodzenie w 1997 r. powinno średnio wzrosnąć o 20,5%, a więc o 5,5 punktu procentowego powyżej przeciętnej planowanej inflacji średniorocznej. W roku ubiegłym te 5,5% wzrostu powyżej średniej inflacji rocznej było zakładane dla całej sfery budżetowej, w roku bieżącym - tylko dla państwowej sfery cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-32.30" who="#WiesławaZiółkowska">Preferencyjnie, jeśli chodzi o wzrost wynagrodzeń, zostały potraktowane takie działy, jak: oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, a także wynagrodzenia nauczycieli akademickich.</u>
          <u xml:id="u-32.31" who="#WiesławaZiółkowska">Przewiduje się, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniesie 1043 zł i wzrośnie o 18,8%, a więc w stosunku do planowanej średniorocznej inflacji o 3,8%, podczas gdy w 1996 r. planowano, iż ten wzrost będzie wynosił w porównaniu ze średnioroczną inflacją 3,9 punktu procentowego.</u>
          <u xml:id="u-32.32" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o emerytury i renty, to zakłada się, że za 1997 r. przeciętna emerytura i renta wypłacona z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wzrośnie realnie o 1,5%, zaś waloryzacja będzie przeprowadzona w trzecim i w dziewiątym miesiącu wskaźnikami 105,2 w przypadku każdej z tych waloryzacji. Oprócz tego emeryci i renciści otrzymają wyrównanie za 1996 r. do wysokości 2,5% realnego wzrostu emerytur i rent, bo taki wzrost był zakładany na 1996 r. Czyli w 1996 r. był planowany realny wzrost emerytur i rent 2,5%, natomiast na 1997 r. jest planowany 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-32.33" who="#WiesławaZiółkowska">Oprócz tego wyrównania emeryci i renciści otrzymają także wyrównanie związane z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, z tytułu waloryzacji emerytur i rent za IV kwartał 1994 r. Środki na tę waloryzację w kwocie 1,3 mld zł są zawarte w rezerwach celowych. Nie jest to jednak pełna kwota potrzebna do pokrycia realizacji orzeczenia. Dlatego też w art. 50 komisja proponuje upoważnić Ministerstwo Finansów do uzupełnienia kwoty wymaganej do realizacji orzeczenia z oszczędności z rezerw celowych oraz obsługi długu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-32.34" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia pkt. 2.</u>
          <u xml:id="u-32.35" who="#WiesławaZiółkowska">Ustawa budżetowa obejmuje budżet państwa, fundusze celowe, plany finansowe funduszy celowych oraz dochody i wydatki państwowej gospodarki budżetowej. Na rok 1997 planuje się, iż dochody budżetu państwa będą wynosiły 115,3 mld zł, wydatki państwa - 127,5 mld zł, natomiast deficyt budżetowy - 12,2 mld zł. Komisja proponuje dokonanie niewielkich zmian po stronie dochodów i wydatków, nie zmieniając wysokości deficytu. Zmiany po stronie dochodowej wynoszą 149 865 tys. zł, a wydatki wzrastają także o 149 865 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-32.36" who="#WiesławaZiółkowska">W art. 38 komisja ponadto upoważnia Radę Ministrów do zwiększenia deficytu w wypadku otrzymania zagranicznych pożyczek na inwestycje w sferze ochrony zdrowia do równowartości 105 mln dolarów. Wprowadza się także możliwość zwiększenia deficytu z tytułu uzyskania kredytów na wsparcie restrukturyzacji węgla kamiennego do kwoty 150 mln dolarów. Komisja natomiast nie wyraziła zgody na powiększenie deficytu o dalsze 100 mln dolarów na wsparcie reformy systemu ubezpieczeń. Uznała bowiem, iż 100 mln dolarów to kwota o wiele za mała, aby dokapitalizować fundusze emerytalne, i o wiele za duża - i w ogóle niepotrzebna - na opinie, konsultacje dotyczące projektu reformy systemu ubezpieczeń. Gdyby rząd wykorzystał te upoważnienia, to deficyt budżetowy także nie przekraczałby 3% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-32.37" who="#WiesławaZiółkowska">Nie tylko jednak deficyt budżetowy określa potrzeby pożyczkowe państwa. Są one ponadto wyznaczone przez: wykup bonów skarbowych - w wysokości 41,2 mld zł; zobowiązania długoterminowe krajowe - na kwotę 8,7 mld zł; kredyty zagraniczne udzielane i otrzymane - na kwotę 2,6 mld zł oraz udzielane pożyczki dla KUKE - w wysokości 86,8 mln zł. Łączne potrzeby pożyczkowe państwa w 1997 r. wynoszą 64,9 mld zł, co oznacza ich spadek w stosunku do roku 1996 o 0,5 mld zł. Te potrzeby pożyczkowe zostaną pokryte przychodami z wyemitowania skarbowych papierów wartościowych w wysokości 43,4 mld zł oraz obligacji w wysokości 18 mld zł, pokryte zostaną również ze źródeł zagranicznych w wysokości 2,1 mld zł, a także z pozostałości z roku 1996 w wysokości 1,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.38" who="#WiesławaZiółkowska">W art. 7 komisja upoważniła ministra finansów do sprzedaży skarbowych papierów wartościowych za granicą i do zaciągania kredytów zagranicznych na łączną kwotę nie większą niż 32 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.39" who="#WiesławaZiółkowska">Warto wskazać, że o ile jeszcze w 1996 r. udział sektora bankowego w finansowaniu krajowym deficytu wynosił zaledwie 33%, o tyle w 1997 r. przewiduje się wzrost jego udziału aż do 60%. To zjawisko może być różnie oceniane. Wtedy, kiedy kredyty dla gospodarki byłyby zbyt niskie, taki wzrost finansowania przez sektor bankowy mógłby oznaczać dalsze wypychanie kredytów. W sytuacji kiedy kredyty dla podmiotów gospodarczych i osób fizycznych rosną gwałtownie, ten wzrost może oznaczać ich hamowanie.</u>
          <u xml:id="u-32.40" who="#WiesławaZiółkowska">W art. 10 ustawa przewiduje także możliwość wykupu na rynku pierwotnym skarbowych papierów wartościowych przez Narodowy Bank Polski, ale w wysokości nie większej niż 2% wydatków, to znaczy w wysokości nie większej niż 2,5 mld zł. Tutaj pani minister Wasilewska-Trenkner zobowiązała się, iż tylko w ostateczności rząd będzie korzystał z tego instrumentu.</u>
          <u xml:id="u-32.41" who="#WiesławaZiółkowska">Na koniec roku 1997 przewiduje się dług publiczny w wysokości 213,5 mld zł. Zakłada się więc wzrost długu publicznego o kwotę 20,5 mld zł, to znaczy o kwotę niższą niż w roku 1996, kiedy to dług publiczny wzrósł o 32,2 mld zł. W relacji do produktu krajowego brutto dług publiczny zmniejszył się o 4,3 pkt. procentowego i na koniec roku wyniesie prawdopodobnie 49,7% PKB. Warto przy tym zaznaczyć, że zmienia się struktura długu publicznego, zmniejsza się udział zadłużenia zagranicznego, chociaż i tak jest ono ciągle wysokie i wynosi 38,4 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-32.42" who="#WiesławaZiółkowska">Należy podkreślić, iż Polska po raz kolejny z rzędu spełnia dwa wymogi traktatu z Maastricht, a mianowicie 3-procentowy wskaźnik udziału deficytu w relacji do PKB i 60-procentowy wskaźnik udziału długu publicznego w stosunku do produktu krajowego brutto. Na tym tle niektórzy posłowie i eksperci przedstawiali dylemat, czy zasadne jest prowadzenie polityki dalszego obniżania udziału wydatków w relacji do produktu krajowego brutto. Trzeba powiedzieć, że w ciągu 3 lat wydatki i dochody w relacji do produktu krajowego brutto zmniejszyły się o więcej niż 3 punkty procentowe. Czy należy więc kontynuować politykę zmniejszania udziału wydatków w relacji do PKB, czy też należy utrzymać te relacje na nie zmienionym poziomie przez jakiś czas i skierować środki na określone dziedziny i przestać sztucznie hamować wydatki na oświatę, zdrowie, co w efekcie prowadzi do zadłużenia i do premiowania najmniej efektywnych.</u>
          <u xml:id="u-32.43" who="#WiesławaZiółkowska">Zdania były tutaj podzielone, ale jasno trzeba powiedzieć, że każde z tych rozwiązań ma pozytywne i negatywne aspekty. Zdaniem części posłów to drugie rozwiązanie - zatrzymanie spadku stopy redystrybucji budżetowej i zwiększenie nakładów na naukę, szkolnictwo wyższe, ochronę zdrowia oraz bezpieczeństwo publiczne - z punktu widzenia długofalowego rozwoju kraju byłoby korzystniejszym wyjściem z tego dylematu.</u>
          <u xml:id="u-32.44" who="#WiesławaZiółkowska">Punkt 3 - bilans finansów publicznych. Finanse publiczne obejmują nie tylko budżet państwa, ale również budżety gmin, fundusze celowe, a także gminną i państwową gospodarkę pozabudżetową. Łącznie dochody całego sektora publicznego na rok 1997 wynoszą 197 mld zł. Udział w tych dochodach poszczególnych segmentów sektora finansów publicznych jest następujący: budżet państwa daje 59% dochodów, gminy - 11%, fundusze celowe - 25%, gminna gospodarka i państwowa gospodarka pozabudżetowa - 5%.</u>
          <u xml:id="u-32.45" who="#WiesławaZiółkowska">Zupełnie inny jest rozkład wydatków w poszczególnych segmentach sektora budżetowego. Otóż na ogólną kwotę wydatków finansów publicznych 210 mld zł po odjęciu transferów przez budżet państwa przechodzi tylko kwota 88 mld zł, przez budżety gmin - 27 mld zł, przez fundusze celowe - 82 mld zł i przez gospodarkę gminną i państwową pozabudżetową - 13 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.46" who="#WiesławaZiółkowska">Warto więc zwrócić uwagę na to, iż fundusze celowe dysponują niewiele niższą kwotą niż budżet państwa po odjęciu wszystkich transferów. Można zauważyć, że w tej strukturze mamy do czynienia z następującymi zmianami. Otóż maleje udział budżetu państwa w wydatkach, rośnie udział funduszy celowych, rośnie udział gminnej i państwowej gospodarki pozabudżetowej. Natomiast jeśli chodzi o budżety gmin, to zakłada się lekki spadek udziału budżetów gmin w wydatkach ogółem funduszy publicznych, z tym że trzeba uczynić tu zastrzeżenie, że na etapie planowania gminy raczej zaniżają od 10 do 20% swoje wydatki, stąd też to zastrzeżenie, jeśli będziemy analizować wykonanie, może się okazać nieaktualne.</u>
          <u xml:id="u-32.47" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia punktu czwartego, a mianowicie do oceny dochodów budżetu państwa oraz przedstawienia propozycji zmian w odniesieniu do tych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-32.48" who="#WiesławaZiółkowska">Ogółem dochody budżetu państwa mają osiągnąć kwotę 115,3 mld zł. Oznacza to, iż wzrost nominalny tych dochodów będzie wynosił 15,6%, czyli niewiele powyżej średniego rocznego wskaźnika inflacji. Głównym źródłem dochodów są podatki, które stanowią w ogólnych dochodach 85%; dochody niepodatkowe stanowią 11%, dochody z prywatyzacji - 4%. Wśród dochodów podatkowych pierwsze miejsce zajmują podatki pośrednie, które w 1997 r. osiągają kwotę 55 mld zł i wzrastają w stosunku do 1996 r. o 17,5% - mimo iż zlikwidowano podatek importowy, to jednak wzrost ten jest pokryty wzrostem akcyzy, a także wzrostem VAT.</u>
          <u xml:id="u-32.49" who="#WiesławaZiółkowska">Posłowie zwracali także uwagę na postępujący spadek ściągalności VAT oraz ceł. Wyrażamy nadzieję, że podporządkowanie aparatu celnego ministrowi finansów tę sytuację zmieni.</u>
          <u xml:id="u-32.50" who="#WiesławaZiółkowska">Przewiduje się, że udział podatku dochodowego od osób fizycznych w ogólnych dochodach podatkowych wyniesie 27%, kwotowo osiągnie poziom 30,5 mld zł, przy czym trzeba pamiętać, że 6% wpływów z tego podatku otrzymują duże miasta, natomiast 16% wpływów otrzymują gminy. Na rok 1997 wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych będą o 16% wyższe w stosunku do wykonania roku 1996, w którym to roku nie wykonano założonych wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych. Przyczyny oczywiście będziemy analizować dopiero przy absolutorium, natomiast można wskazać, że jedną z głównych mogą być ulgi. Na rok 1997 planuje się, że ulgi, zwolnienia, odliczenia z tego podatku zmniejszą jego kwotę o 5,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.51" who="#WiesławaZiółkowska">Niektórzy eksperci zwracają uwagę na problem ściągalności podatku dochodowego od osób fizycznych, wskazując, że głównym źródłem tego podatku są dochody emerytów i rencistów oraz pracowników najemnych, ponieważ tam ta ściągalność jest najłatwiejsza. Oni dostarczają 75% tego podatku, mimo że podatek naliczony w pozostałych grupach, poza emerytami i rencistami oraz pracownikami najemnymi, jest znacznie wyższy. Ściągalność podatku poza tymi dwoma grupami - gdzie albo zakład pracy, albo instytucja wypłacająca świadczenie ściąga podatek - jest niska i spada. Może to wynikać z kilku przyczyn. Może być podyktowane dużą dowolnością kształtowania kosztów. Główną rolę odgrywa jednak taki, a nie inny kształt ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych, i to już nie jest materia ustawy budżetowej - to jest materia ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-32.52" who="#WiesławaZiółkowska">Udział podatku dochodowego od osób prawnych ma wynosić ogółem w dochodach państwa 11%, przy czym zakłada się, że jego wpływy wzrosną tylko o 10% w stosunku do roku 1996. Zdaniem części posłów taki szacunek podatku dochodowego od osób fizycznych jest zaniżony. Być może jest to zaniżenie nie przewidziane przez Ministerstwo Finansów, ponieważ wykonanie 1996 r. jest wyższe od planu - tak jak zresztą przewidywaliśmy w sprawozdaniu komisji dotyczącym budżetu na rok 1996. W tym roku też - zdaniem niektórych posłów - dochody z tytułu podatku od osób prawnych są nie doszacowane na kwotę od 0,5 do 0,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.53" who="#WiesławaZiółkowska">W przypadku podatku dochodowego od osób prawnych komisja wnosi o przekazanie przez Ministerstwo Finansów szczegółowej analizy i oceny funkcjonowania ulg inwestycyjnych. Ulgi inwestycyjne pochłaniają coraz większe kwoty z budżetu państwa i warto wiedzieć, w jaki sposób wpływają nie tylko na inwestycje jako takie, ale na procesy restrukturyzacyjne w gospodarce. Czy pomagają utrzymać tę starą strukturę gospodarki, czy też wpływają na jej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-32.54" who="#WiesławaZiółkowska">Dochody niepodatkowe stanowią także około 11%. Głównym źródłem w tych dochodach są oczywiście cła i oczywiście - rokrocznie to mówimy - cła w tym roku są również zaniżone. Mimo że zakłada się obniżenie o 1,17% średniej stawki celnej, to jednak przyjęcie wzrostu nominalnych dochodów z ceł tylko o 14% jest założeniem zbyt ostrożnym, tym bardziej że wszyscy eksperci potwierdzali, iż nie ma, praktycznie rzecz biorąc, takiej możliwości, aby dynamika wpływów z importu spadła w stosunku do roku 1996. To niedoszacowanie można określić w granicach od około 0,8 do co najmniej 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.55" who="#WiesławaZiółkowska">Zmiany, jakie proponuje komisja polityki gospodarczej Wysokiej Izbie, dotyczące strony dochodowej budżetu są znikome - wynoszą łącznie 149 865 tys. zł. I tak: z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych o 10 mln zł zaledwie, z tytułu dochodów niepodatkowych o 139 865 tys. zł, w tym z ceł o 50 mln zł, wpłaty z zysku od przedsiębiorstw państwowych i spółek skarbu państwa o 10 mln zł oraz dochodów jednostek budżetowych o 79 865 tys. zł. Warto wskazać, że dochody jednostek budżetowych są w budżecie założone o 10% niższe niż w roku 1996 i tutaj istnieje także rezerwa, nawet większa, niż to wynika z proponowanego przez nas podwyższenia.</u>
          <u xml:id="u-32.56" who="#WiesławaZiółkowska">Dochody z prywatyzacji stanowią 4% ogólnych dochodów budżetowych. Tej pozycji nie będę omawiać, bo rozumiem, że zostanie szerzej przedstawiona przez pana posła referującego załącznik dotyczący prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-32.57" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia punktu 5, to znaczy oceny planowanych wydatków budżetowych. I tak: ogólna kwota wydatków budżetowych wynosi 127,5 mld zł, co oznacza wzrost o 117,1% w stosunku do wykonania roku 1996. W wykonaniu roku 1996 nie ma jednak kwoty, którą minister finansów przekazał na oddłużenie, a w tym roku nazywane jest to restrukturyzacją służby zdrowia i oświaty. Jest to kwota rzędu 2,2 mld zł. Gdyby do wykonania wydatków roku 1996 w wysokości 109,8 mld zł dołożono kwotę 2,2 mld zł - kwotę na oddłużenie - to wówczas dynamika wydatków w roku 1997 w stosunku do 1996 wynosiłaby ogółem nie 17,1%, lecz 14,8%. Natomiast udział w produkcie krajowym brutto zamiast zakładanego wzrostu byłby znacznie niższy.</u>
          <u xml:id="u-32.58" who="#WiesławaZiółkowska">Dysponentami wydatków budżetowych są szefowie urzędów i wojewodowie. Od dwóch lat można zauważyć tendencję do szybkiego wzrostu wydatków rozdysponowywanych przez wojewodów. I tak: w roku 1996 była to kwota 19 mld zł, co stanowiło w relacji do wydatków realizowanych przez budżet państwa po odjęciu transferów 26%, natomiast w roku 1997 jest to już kwota 24,3 mld, co stanowi 28% w stosunku do wydatków realizowanych przez budżet, bez transferów. Mamy więc do czynienia ze zjawiskiem decentralizacji, ale jest to zjawisko decentralizacji bez rozwoju samorządności.</u>
          <u xml:id="u-32.59" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja wielokrotnie podkreślała, że nie ma możliwości technicznej, czasowej, aby zanalizować szczegółowo budżety 49 wojewodów. Ten problem musi być rozstrzygnięty poprzez decyzje dotyczące kolejnego szczebla samorządu.</u>
          <u xml:id="u-32.60" who="#WiesławaZiółkowska">I wreszcie jeszcze jedna uwaga natury ogólnej - mianowicie rośnie systematycznie udział rezerw celowych. Rezerwy celowe w 1995 r. wynosiły 1,7 mld zł, w 1996 r. - 4,2 mld zł, a w 1997 r. rezerwy celowe wynoszą już 8,2 mld zł. To jest 9% wydatków budżetu państwa w odniesieniu do tych wydatków już po odjęciu transferów. Ten wzrost rezerw jest częściowo uzasadniony. Jeżeli ma on sprzyjać racjonalizacji wydatków, to taki wzrost przejściowo można by zaakceptować. Natomiast bardzo wielu ekspertów i także posłów zgłaszało zastrzeżenia do wzrastającej liczby pozycji obejmujących rezerwy celowe, a co więcej, zwracało uwagę na to, iż niedopuszczalne w świetle Prawa budżetowego jest przerzucanie wydatków między rezerwami celowymi, bo rezerwa celowa jest na określony cel i zgodnie z Prawem budżetowym na ten cel ma być wydana, a jeśli nie może być wydana, to powinna być pozostawiona jako nie wydana. Celom, co do których nie wiadomo, jakie będą, ma służyć rezerwa ogólna, która rokrocznie w naszych budżetach jest relatywnie bardzo mała. Komisja sugeruje, aby raczej nieco podwyższyć rezerwę ogólną, a tworzyć mniej niepotrzebnych rezerw celowych.</u>
          <u xml:id="u-32.61" who="#WiesławaZiółkowska">I jeszcze jedna uwaga dotycząca ogólnych wydatków — wydatki majątkowe rosną tylko o 14,2% w porównaniu z 1996 r., a ich udział w wydatkach ogółem utrzymuje się na tym samym poziomie — 5,2%. Szybciej w ramach wydatków majątkowych rosną nakłady inwestycyjne. Wydatki na inwestycje centralne, państwowe, gminne plus rezerwa wynoszą łącznie w tym budżecie 2,9 mld zł, co oczywiście oznacza duży nominalny wzrost o 32%. Wydatki inwestycyjne dobrze realizowane mają zawsze element czynnika prorozwojowego, o ile każda pozycja wprowadzona do inwestycji jest wcześniej szczegółowo zanalizowana, terminowo realizowana.</u>
          <u xml:id="u-32.62" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o głównych dysponentów naszych pieniędzy publicznych, to chciałabym wskazać, iż jest trzynastu dysponentów, którzy z ogólnej puli wykorzystują 93% wydatków. W celu uporządkowania tych działów podam po kolei, kto w największym stopniu korzysta z pieniędzy publicznych. Otóż 16% pieniędzy publicznych pochłaniają ubezpieczenia społeczne - 20,5 mld zł. 19,5 mld zł przekazujemy na opiekę zdrowotną, 19,2 mld zł na edukację, obsługa długu zagranicznego pochłania 17,6 mld zł, opieka społeczna - 12,5 mld zł, obrona narodowa - 7,2 mld zł, administracja państwowa - 4,9 mld zł, bezpieczeństwo publiczne - 4,8 mld zł, rolnictwo - 3,5 mld zł, wymiar sprawiedliwości - 2,7 mld zł, dotacje do zadań gospodarczych - 2,7 mld zł, nauka - 2,2 mld zł, transport - 2 mld zł. W tych działach wydajemy 93% wszystkich pieniędzy publicznych. Przy czym największą dynamikę wykazują nakłady na administrację państwową i nie jest to zjawisko nowe. Mimo że na rok 1997 zakłada się, iż płace w administracji państwowej będą wzrastały tylko nominalnie, to jednak zakłada się tam 3 tys. etatów dla pracowników służby cywilnej i dodatkowe dodatki - w związku z tym ten wysoki, nie tylko zresztą z tego tytułu, bardzo wysoki wskaźnik wzrostu, najwyższy wśród wymienionych przeze mnie dysponentów.</u>
          <u xml:id="u-32.63" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia wydatków w poszczególnych działach.</u>
          <u xml:id="u-32.64" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o ubezpieczenia społeczne, to kwota, jaką na nie przeznaczamy, wynosi 20,5 mld zł; w stosunku do roku ubiegłego jest to wzrost o 18%. Głównymi beneficjentami są: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - 8,7 mld zł, ZUS - 6,3 mld zł, służby mundurowe (wydatki na zaopatrzenie emerytalno-rentowe) - 4,2 mld zł; sfinansowanie zobowiązań z tytułu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wyniesie 1,3 mld zł. Komisja omawiała kwestię prawidłowości szacunku dotacji do ZUS i KRUS, a także prawidłowości szacunków niezbędnych środków na wypłatę emerytur i rent mundurowych. Muszę powiedzieć, że dokumenty przedstawione przez wszystkie wymienione przeze mnie podmioty nie pozwalają ocenić, w jakim stopniu prawidłowo określono dotację do tych podmiotów. Chcę wskazać, że są tacy dysponenci odbierający dotacje z budżetu, którzy rokrocznie wykazują pewną nadwyżkę. W związku z tym komisja jeszcze w trakcie prac nad budżetem, przed przyjęciem przez Senat, będzie się zwracać do Ministerstwa Finansów o szczegółowe wyliczenie tych dotacji.</u>
          <u xml:id="u-32.65" who="#WiesławaZiółkowska">Ochrona zdrowia. Na ochronę zdrowia wydajemy 19,5 mld zł, z tego z budżetu państwa 18,2 mld zł i 1,3 mld zł w ramach zadań realizowanych przez wielkie miasta. Jest to stosunkowo duży, bo 22-procentowy wzrost. Ale mamy tu do czynienia z problemem. Jeżeli jednak do wydatków na ochronę zdrowia w 1996 r. dołożymy kwotę 1,82 mld przeznaczoną na oddłużenie, to wówczas dynamika wydatków w służbie zdrowia wynosi tylko 9%. Bardzo wyraźnie widać tę sytuację na przykładzie leków. W 1996 r. wydaliśmy na leki 1,6 mld zł. Jeżeli do tego dodamy kwotę 0,7 mld zł zobowiązań wymagalnych z tytułu leków, to otrzymamy łącznie 2,3 mld zł; jest to kwota, która w 1996 r. była potrzebna na leki. Tymczasem na rok 1997 zaplanowaliśmy 1,9 mld zł, co oznacza, że następuje spadek o 0,4 mld zł w stosunku do ubiegłego roku. Mimo pewnej poprawy, jeśli chodzi o gospodarkę lekami, nie ma żadnych szans, aby ta kwota wystarczyła, ponieważ jednocześnie zakłada się wzrost cen regulowanych leków średnio o 15,4%. Z góry można więc powiedzieć, że, niestety, powtórzy się proces powstawania zobowiązań wymagalnych.</u>
          <u xml:id="u-32.66" who="#WiesławaZiółkowska">Właściwa komisja resortowa opiniująca budżet wyraziła głębokie zaniepokojenie powtarzaniem się i nierozwiązywaniem kwestii zadłużenia. Wielu posłów formułowało opinię, iż konieczna jest wreszcie rzetelna ocena potrzeb ochrony zdrowia i następnie bardzo rygorystyczne rozliczanie ministra odpowiedzialnego za dyscyplinę budżetową. Jeśli bowiem z jednej strony nie doszacowujemy budżetu, to i z drugiej strony nie wyciągamy konsekwencji wobec osób, które dopuszczają się łamania dyscypliny budżetowej. Posłowie wskazywali także, że konieczna jest wnikliwa weryfikacja liczby podmiotów świadczących usługi i różnych jednostek pomocniczych. Liczba jednostek pomocniczych w ochronie zdrowia jest olbrzymia, trudna do zliczenia. Konieczne jest także szybkie przekształcanie jednostek budżetowych w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, tak by przykład Bobolic nie był jedyny, żeby w Polsce takich Bobolic były setki, i to czym prędzej.</u>
          <u xml:id="u-32.67" who="#WiesławaZiółkowska">Edukacja. Wydatki na edukację (rozumianą jako oświata, wychowanie i szkolnictwo wyższe, bez wydatków ponoszonych przez samorządy, ale z uwzględnieniem subwencji oświatowej) łącznie z budżetu państwa, po uwzględnieniu propozycji komisji budżetowej, wynosić będą 19 150 mln zł. Oznacza to 15-procentowy udział w wydatkach ogółem; w stosunku do 1996 r. wzrasta on o 0,7 punktu procentowego. Natomiast jeżeli zwiększymy wydatki roku bazowego o zobowiązania wymagalne, to okaże się, że zamiast zakładanego wzrostu udziału tych wydatków w wydatkach ogółem o 0,7 punktu procentowego, wzrastają tylko o 0,1%.</u>
          <u xml:id="u-32.68" who="#WiesławaZiółkowska">Na oświatę i wychowanie w ramach wydatków dotyczących edukacji, po zmianach wprowadzonych przez komisję, proponuje się przeznaczyć 15,4 mld zł. Oznacza to wzrost w stosunku do roku 1996 o 22%, przy czym ze zobowiązaniami wymagalnymi dynamika wynosi 15,7%. Komisje wskazywały na niedoszacowanie wydatków i na ryzyko tego, że zobowiązania wymagalne będą ponownie narastać.</u>
          <u xml:id="u-32.69" who="#WiesławaZiółkowska">Komisje wykazały także brak środków na pokrycie 4 tys. etatów oraz brak środków na pokrycie wyrównania wzrostu wynagrodzeń pracowników samorządowych za rok 1996. Komisje uznały także, iż zbyt niskie są nakłady na inwestycje. Część z tych propozycji komisji będzie uwzględniona przy zwiększaniu wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-32.70" who="#WiesławaZiółkowska">Szkolnictwo wyższe. Na szkolnictwo wyższe przewidujemy 3,7 mld zł. To jest wzrost w stosunku do roku ubiegłego o 23,3%. Szkolnictwo wyższe ma zaplanowany najwyższy wskaźnik wzrostu płac - 25,1%. Natomiast faktem niezaprzeczalnym jest, że środki przeznaczone w budżecie na tę podwyżkę pokrywają zaledwie 96,1 limitu etatów kalkulacyjnych. Komisje wyliczyły, że brakuje 111 mln zł. Komisja budżetowa próbowała szukać rozwiązania tej kwestii, jednak Ministerstwo Finansów uzasadniło swoje negatywne stanowisko tym, iż podwyższenie tych środków na wynagrodzenia dla szkół wyższych oznaczałoby podwyższenie wskaźnika dla cywilnej sfery budżetowej, a tym samym konieczność podwyższenia wskaźnika dla wszystkich pracowników mundurowych i orzecznictwa, dla wszystkich przelicznikowych. Pociągnęłoby to za sobą koszty znacznie większe niż 111 mln zł, o które wnosiły właściwe komisje.</u>
          <u xml:id="u-32.71" who="#WiesławaZiółkowska">Z tej kwoty 3,7 mld zł na szkolnictwo wyższe 3,5 mld jest przekazywane na dotacje do szkół wyższych, 0,5 mld zł - na pomoc materialną dla studentów i 0,3 mld zł - na stypendia dla studentów. Komisje oceniły, że środki przeznaczone na stypendia dla studentów są bardzo niskie, o wiele za niskie w stosunku do potrzeb. Komisje szczegółowo analizowały tę kwestię zarówno w kontekście rosnącego ciągle udziału studentów płacących za studia, jak i ograniczenia dostępu do studiów dla osób z rodzin o średnich i niskich dochodach, a także z rodzin mieszkających w małych ośrodkach miejskich oraz na wsi. Łączna liczba studiujących wynosi 992 tys., z tego na uczelniach niepaństwowych - 164 tys. Z wszystkich tych studentów tylko 20% otrzymuje pomoc materialną w postaci stypendiów. Zakłada się na rok 1997 niewielki wzrost tej pomocy tylko dla studentów dziennych, bo ze wskaźnika 39,1 do wskaźnika 40,4. Komisje będą proponowały podwyższenie środków na stypendia dla studentów.</u>
          <u xml:id="u-32.72" who="#WiesławaZiółkowska">Komisje stwierdziły także, że zbyt niskie są wydatki na nakłady inwestycyjne, i wnosiły o ich zwiększenie, co częściowo zostało uwzględnione przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-32.73" who="#WiesławaZiółkowska">Obsługa długu publicznego jest czwartym co do wysokości źródłem wydatków. Planuje się, iż wydatki na obsługę długu publicznego będą wynosiły 17,6 mld zł, co oznacza wzrost w stosunku do wykonania roku 1996 o 22%. Wykonanie roku 1996 wynosi 14,4 mld zł i jest o 3,5 mld zł niższe, aniżeli planowano w 1996 r. Stąd też można wnioskować, że koszty obsługi długu publicznego są przeszacowane. Sądzę, że to przeszacowanie wynosi ok. 0,5–0,8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.74" who="#WiesławaZiółkowska">Opieka społeczna jest piątym działem z tych, które w największym stopniu wykorzystują środki budżetowe. Na opiekę społeczną planujemy wydać 12,5 mld zł, co oznacza wzrost o przeszło 16% w stosunku do 1996 r. Z tych środków korzysta głównie Fundusz Pracy, który dofinansowujemy w wysokości 5 mld zł, następnie Państwowy Fundusz Kombatantów - 0,1 mld zł, wydatki mieszkaniowe - 0,4 mld zł, zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne - 3,7 mld zł, finansowanie domów pomocy społecznej - 1,3 mld zł i świadczenia pieniężne z pomocy społecznej - 1,4 mld zł. Komisje zwróciły uwagę, że kwota przeznaczona na świadczenia pieniężne z pomocy społecznej może być za mała, dlatego że zmieniają się zasady przyznawania pomocy społecznej i zwiększa się liczba osób, które będą podlegały nowym zasadom korzystania z pomocy społecznej. W związku z tym zaproponowały zmniejszenie dotacji do Funduszu Pracy i zwiększenie rezerwy celowej na pomoc społeczną. Część posłów ponadto zwróciła uwagę, iż zasiłek rodzinny i pielęgnacyjny nie pełni właściwie roli zasiłku rodzinnego. Zasiłek rodzinny, który obecnie wynosi 25,2 zł, a od 1 marca 1997 r. ma wynosić 29 zł, jest bardzo niski. Taki zasiłek rodzinny, zdaniem części posłów, nie sprzyja polityce prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-32.75" who="#WiesławaZiółkowska">Obrona narodowa to szósty dział z tych, które w największym stopniu korzystają ze środków budżetowych. Na obronę narodową przeznaczono kwotę 7,2 mld zł (bez emerytur i rent). Z emeryturami i rentami, rzędu 2 mld zł, kwota ta wynosiłaby 9,2 mld zł i stanowiłaby 7,2% wydatków. Komisje zwróciły uwagę, że wzrost wydatków na obronę narodową jest zbyt niski i nie gwarantuje realizacji uchwały Sejmu z 16 lutego 1995 r. zobowiązującej rząd do zwiększenia wydatków rzeczowych realnie o 3%. Komisje wnosiły o zwiększenie wydatków rzeczowych o 140,5 mln zł, z tym że część wydatków proponowały uzyskać z przesunięć, część z dodatkowej kwoty w budżecie państwa. Po wnikliwej, zdaniem komisji branżowej, analizie najpilniejszych potrzeb modernizacyjnych armii kwota wydatków powinna wynosić 335,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.76" who="#WiesławaZiółkowska">Siódmym dysponentem środków budżetowych jest administracja państwowa. Dysponuje ona kwotą 4,9 mld zł - po prostu tyle nas kosztuje administracja państwowa. W tym 51% stanowią środki na wynagrodzenia i pochodne, które wzrastają o 19,9%.</u>
          <u xml:id="u-32.77" who="#WiesławaZiółkowska">Ile faktycznie zarobimy, i w sensie jakościowym, i w sensie kosztowym, na reformie centrum - nie wiadomo. Komisja postanowiła jednak zwrócić się do ministra z zapytaniem, ile wynoszą oszczędności etatowe z tytułu reformy centrum i jakie przewiduje się koszty tej reformy po kilku pierwszych miesiącach wdrażania jej. Na podstawie materiałów, którymi dysponowaliśmy, bardzo trudno ocenić, czy ta reforma będzie efektywna.</u>
          <u xml:id="u-32.78" who="#WiesławaZiółkowska">Ósmym beneficjentem korzystającym ze środków publicznych jest bezpieczeństwo publiczne. Tutaj komisje stwierdziły w sposób bardzo jednoznaczny, że 10-procentowy wzrost środków na bezpieczeństwo publiczne jest za mały. Komisje stwierdziły także, że utrwala się zła struktura wydatków. Wydatki rzeczowe łącznie z wydatkami inwestycyjnymi na bezpieczeństwo publiczne stanowią tylko 19,7% ogółu wydatków. Z kwoty 4,8 mld zł (oczywiście bez emerytur i rent) na Policję przeznacza się 3,2 mld zł, na Straż Graniczną - 0,4 mld zł, na Straż Pożarną - 0,7 mld zł. To są główni dysponenci kwoty na bezpieczeństwo publiczne.</u>
          <u xml:id="u-32.79" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja pozytywnie zaopiniowała wzrost liczby etatów w Policji o 500 dla funkcjonariuszy i 800 dla pracowników cywilnych, a także wzrost zatrudnienia w Straży Granicznej aż o 1000 etatów, szczególnie na tzw. ścianie wschodniej. Komisja pozytywnie zaopiniowała wniosek o wydzielenie budżetu Policji. Przyjęto, iż budżet Komendy Głównej Policji będzie stanowić odrębną część, część 39. Zdaniem komendanta Policji ma to sprzyjać racjonalizacji i poprawie efektywności gospodarowania pieniędzmi wydawanymi na bezpieczeństwo publiczne.</u>
          <u xml:id="u-32.80" who="#WiesławaZiółkowska">Komisje zwróciły także uwagę na fakt, iż zbyt niskie są środki na wydatki inwestycyjne, szczególnie na tworzenie Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, i wniosły o ich podwyższenie o 90 mln zł. Komisje zaleciły ministrowi zmniejszenie wydatków Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW, ograniczenie kosztów ponoszonych przez Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe na ochronę obcych przedstawicielstw dyplomatycznych na zasadzie wzajemności, a także wyrównanie świadczeń wypłacanych żołnierzom i funkcjonariuszom. W tej chwili funkcjonariusze MSW mają niższe świadczenia i gratyfikacje dodatkowe niż żołnierze. Komisje zwróciły się do ministra o przedstawienie programu zrównania świadczeń funkcjonariuszy MSW ze świadczeniami żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-32.81" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejnym działem wykorzystującym w największym stopniu środki budżetowe jest rolnictwo. Na rolnictwo wydajemy 12,5 mld zł, oznacza to wzrost o 13% w stosunku do roku ubiegłego i stanowi ok. 10% wydatków budżetu państwa. 70% stanowią wydatki na emerytury i renty. Po ich odliczeniu wydatki na rolnictwo wynoszą 3,5 mld zł, z tego: 0,7 mld zł na dotacje do zadań budżetowych, nawozów, postępu biologicznego, zwalczania chorób, chemizację rolnictwa i doradztwo, 0,5 mld zł na dotacje do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz 0,4 mld zł do Agencji Rynku Rolnego. Komisje zwróciły uwagę, że zbyt niskie są środki na kredyty skupowe, a także na restrukturyzację wsi, i wnosiły o zawarcie w budżecie państwa rezerwy na wprowadzenie dopłat do paliwa rolniczego. Struktura wydatków w rolnictwie nie ulega od wielu lat żadnej zmianie.</u>
          <u xml:id="u-32.82" who="#WiesławaZiółkowska">Dziesiątym działem o najwyższych wydatkach budżetowych jest wymiar sprawiedliwości i prokuratura. Kosztują one nas 2,7 mld zł. Oznacza to wzrost o 18% w stosunku do roku ubiegłego, przy czym udział w wydatkach ogółem nie zmienia się i wynosi 2,1%. Zakłada się wzrost zatrudnienia wśród sędziów i prokuratorów o 475 etatów, a pracowników cywilnych - o 935 etatów. Jednak zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa, a także wielu posłów, są to wzrosty za niskie, podobnie jak za niskie są wzrosty płac w wymiarze sprawiedliwości i prokuraturze, a także środki na remonty.</u>
          <u xml:id="u-32.83" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejnym działem są dotacje przeznaczone na finansowanie zadań gospodarczych. Te dotacje, obok gwarancji i poręczeń kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorstwa oraz dopłat do należnego bankom oprocentowania kredytów, wyznaczają wydatki budżetu państwa związane z finansowaniem podmiotów gospodarczych. Na rok 1997 planuje się, iż dotacje przeznaczone na finansowanie zadań gospodarczych będą wynosiły 2,7 mld zł i wzrosną w stosunku do 1996 r. o 6,1%. Środki przewiduje się przeznaczyć na: 0,7 mld zł na dotacje do przewozów kolejowych, 0,2 mld zł na dotacje do przewozów autobusowych, 0,4 mld zł na dotacje do spółdzielni mieszkaniowych, 0,8 mld zł na dotacje do restrukturyzacji przemysłu, 0,2 mld zł na utrzymanie mocy przemysłu obronnego, 0,3 mld zł na dotacje do inwestycji kolejowych PKP.</u>
          <u xml:id="u-32.84" who="#WiesławaZiółkowska">Oprócz tego w art. 9 ustawy budżetowej wyznaczony jest limit ubezpieczeń kontraktów eksportowych gwarantowanych przez skarb państwa w wysokości 3,4 mld zł. Ponadto pamiętać trzeba, iż ulgi inwestycyjne oznaczają ubytek dochodów budżetu państwa w wysokości 4,3 mld zł i też są formą finansowania zadań gospodarczych. Oprócz tego państwo ponosi koszty związane z pożyczką na wypłatę odszkodowań z tytułu ubezpieczeń i kredytów eksportowych (KUKE), dokonywane są też wypłaty z budżetu z tytułu poręczeń i spłat kredytów zaciąganych przez przedsiębiorstwa rzędu 628 mln zł. Bez uwzględnienia limitów kredytów poręczanych przez skarb państwa kwotę przeznaczoną na wspieranie działalności przedsiębiorstw można szacować na ok. 12 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.85" who="#WiesławaZiółkowska">Działem, na który niewątpliwie przeznaczamy zbyt mało środków - i to już od szeregu lat - jest nauka. Na naukę przekazujemy tylko 2,2 mld zł. Nie realizujemy uchwały Sejmu z 13 października 1995 r., która zobowiązywała rząd, aby w roku 1997 przeznaczył na naukę 1% PKB. Tymczasem w roku 1991 przeznaczyliśmy na naukę 0,76% PKB, w roku 1997 natomiast planujemy przekazać 0,51% PKB. W porównaniu z krajami Unii Europejskiej udział w PKB wydatków na badania i rozwój jest przeciętnie 4-krotnie niższy, a w tych krajach w ostatnich latach nastąpił ich szczególny wzrost. Zdaniem komisji środki te nie gwarantują osiągnięcia celu, jakim ma być zapewnienie warunków umożliwiających ciągłość badań naukowych o charakterze podstawowym.</u>
          <u xml:id="u-32.86" who="#WiesławaZiółkowska">I wreszcie ostatni z tych głównych działów - transport. Na transport przeznaczamy przeszło 2 mld zł - wzrost o 9% - w tym na modernizację i utrzymanie dróg publicznych 0,9 mld zł, co oznacza wzrost o ok. 10%. Zdaniem komisji są to wydatki zbyt małe, i to w odniesieniu do wszystkich województw - trudno mówić o tym, byśmy w tej sytuacji mogli bezpiecznie jeździć po naszych drogach. Komisja zgłosiła także szereg uwag dotyczących przesunięć w ramach tego działu - omówię to później, kiedy będę się odnosić do kwestii zwiększenia wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-32.87" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja stwierdziła również, że zbyt niskie są wydatki na sferę mieszkaniową. Mamy do czynienia ze zmniejszaniem wydatków na regulacje zaszłości, takich jak premie gwarancyjne i wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych, natomiast nie towarzyszy temu wzrost środków na aktywne formy wspierania budownictwa mieszkaniowego. Im więcej podejmujemy uchwał dotyczących rozwoju budownictwa mieszkaniowego, tym dynamiczniejszy jest tam spadek.</u>
          <u xml:id="u-32.88" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia pkt. 6 - fundusze celowe. Ustawa budżetowa zawiera plany finansowe 13 funduszy celowych. Po raz pierwszy w ustawie znalazły się 3 plany finansowe funduszów, które otrzymują największą dotację z budżetu państwa spośród wszystkich dotowanych podmiotów. Tym podmiotem jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, która jak dotąd nie przedstawiała na użytek budżetu państwa nawet ogólnych planów finansowych. Komisja stwierdziła, że to jest niedopuszczalne, aby główny beneficjent dotacji budżetowych nie przedstawiał planów finansowych. W tym roku te plany są, natomiast brakuje jeszcze jednego planu, a mianowicie planu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ale nie ma jeszcze zbiorczego planu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, a one też dysponują pieniędzmi publicznymi, gdyż dysponują opłatami za korzystanie ze środowiska, i to w wysokości podobnej do tej, jaką otrzymuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mam nadzieję, że w następnym budżecie pojawią się wreszcie wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. Łączne wydatki tych funduszy wynoszą prawie 85 mld zł, z tego dotacja z budżetu 20 mld zł - dotacja z budżetu stanowi aż 24% ogólnych wydatków funduszy celowych i wzrasta, gdyż w 1996 r. stanowiła 21,5%.</u>
          <u xml:id="u-32.89" who="#WiesławaZiółkowska">Najwyższe dotacje z budżetu, tak jak powiedziałam, otrzymuje KRUS. Dotyczy to trzech funduszy. Fundusz Emerytalno-Rentowy: globalna kwota wydatków wynosi 9,2 mld zł, z tego 93% pokrywane jest z dotacji - 8,6 mld zł - która to dotacja wzrasta w stosunku do roku 1996 o 15%. Przeciętną liczbę świadczeniobiorców określa się na 2 mln. Ma być ona niższa w porównaniu z 1996 r. o 30 tys. osób, a przeciętne świadczenie ma wynosić 426 zł. Tutaj zgłaszamy bardzo jednoznacznie prośbę do pana ministra rolnictwa, który nadzoruje te fundusze, o przedstawienie szczegółowego wyliczenia liczby gospodarstw, które są zobowiązane do płacenia składki, i liczby pobierających świadczenia. Ciągle bowiem występuje rozbieżność między zobowiązanymi do płacenia składek a biorącymi świadczenia z tytułu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-32.90" who="#WiesławaZiółkowska">Wydatki z Funduszu Prewencji i Rehabilitacji, które planuje się w kwocie 24,3 mln zł, będą pokrywane w 85% z budżetu państwa. To jest fundusz, którego działanie należy ocenić bardzo pozytywnie. To dzięki temu funduszowi rolnicy pracujący w ciężkich warunkach mogą korzystać z sanatoriów. Ale ja niejednokrotnie na posiedzeniach komisji podnosiłam problem: Czy musi to koniecznie oznaczać, że za przejazdy kolejowe też płacimy z budżetu państwa, z podatków? Za każdy przejazd do sanatorium? Czy musi to oznaczać, że korzystający z sanatorium nie wnosi żadnej odpłatności albo znikomą? Wydaje mi się, że lepiej wprowadzić pewne niewielkie odpłatności i zwiększyć liczbę świadczeniobiorców, osób pobierających świadczenia z tego funduszu, bo przecież liczba rolników, którym takie leczenie, podreperowanie zdrowia byłoby potrzebne, jest na pewno znacznie większa od liczby tych, którzy z tego korzystają. Ale, niestety, mimo podnoszenia tej sprawy już trzykrotnie, przy trzech kolejnych budżetach, nigdy nie uzyskuję akceptacji.</u>
          <u xml:id="u-32.91" who="#WiesławaZiółkowska">Fundusz Administracyjny KRUS jest w zasadzie w całości pokrywany z budżetu, ponieważ stanowi odpis Funduszu Emerytalno-Rentowego. Chcę na koniec omawiania tych funduszy powiedzieć, że ich plany dołączone do budżetu są tak ogólnikowe, że, praktycznie rzecz biorąc, nie da się ocenić ani zasadności wysokości dotacji, ani tego, na co rzeczywiście te pieniądze mają być wydatkowane, np. ile na administrację, na podróże, na remonty.</u>
          <u xml:id="u-32.92" who="#WiesławaZiółkowska">Drugim funduszem co do wysokości dotacji z budżetu jest Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Wydatki tego funduszu szacuje się na 62,3 mld zł, z tego dotacja 5,8 mld zł. Ta dotacja jest przeznaczona w części na zadania nie związane z ubezpieczeniami, w części na zadania związane z ubezpieczeniami. Na zadania związane z ubezpieczeniami przeznacza się kwotę 3,2 mld zł. Jeżeli tę kwotę 3,2 mld zł odnieść do kwoty wypłat emerytur i rent, to okazuje się, że dotacja z budżetu do emerytur i rent pracowniczych wynosi 5,3%. Zadaję również pytanie, i to jest kwestia ciągle otwarta, dotyczące prawidłowego wyszacowania dotacji. W 1996 r. dotacja dla FUS była zawyżona o 0,6 mld zł. W tej chwili można przypuszczać, że to zawyżenie jest tego samego rzędu.</u>
          <u xml:id="u-32.93" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja zwróciła także uwagę na wysoki wzrost wydatków inwestycyjnych, bo aż o 60%, i uważa, że wydatki te powinny być powstrzymywane.</u>
          <u xml:id="u-32.94" who="#WiesławaZiółkowska">Trzecim korzystającym z dotacji funduszem jest Fundusz Pracy. Przy planowanych wydatkach w wysokości 8,2 mld zł dotacja ma wynosić 58,5%, to jest 4,8 mld zł, co w porównaniu z rokiem ubiegłym oznacza spadek udziału dotacji w wydatkach funduszu o 3 punkty procentowe. Głównie przeznacza się tę dotację na zasiłki dla bezrobotnych. Przyjmuje się, że zasiłki będzie pobierać przeciętnie 1270 tys. bezrobotnych, czyli 54% ogólnej liczby bezrobotnych, a przeciętny zasiłek będzie wynosił 323 zł.</u>
          <u xml:id="u-32.95" who="#WiesławaZiółkowska">Na tym tle eksperci i niektórzy posłowie poruszają kwestię tego, iż nie wypełniamy warunku konwencji MOP, która określa, że relacja przeciętnego zasiłku do wynagrodzenia brutto nie powinna być niższa niż 50%. Zdaniem ekspertów nasz zasiłek jest relatywnie przeciętnie dwukrotnie niższy aniżeli w krajach OECD. Ponadto druga uwaga: problem, nad którym rokrocznie komisje dyskutują, to struktura wydatków z Funduszu Pracy. Zdaniem dużej części posłów zbyt niski jest udział w wydatkach z tego funduszu nakładów na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, a więc przyuczenie, interwencje, roboty publiczne. Ten udział wynosi tylko 14,3%, w krajach OECD zaś 33%. Komisje także poddawały pod rozwagę zróżnicowanie pobierania zasiłków w zależności od sytuacji na rynku pracy. Na przykład w Warszawie, gdzie bezrobocie jest prawie na poziomie bezrobocia naturalnego, zasiłki pobiera 62% bezrobotnych, a w woj. olsztyńskim, gdzie stopa bezrobocia jest prawie siedmiokrotnie wyższa, zasiłki pobiera 50% bezrobotnych. Wnosimy, aby Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej było uprzejme rozważyć taką propozycję i ustosunkować się do niej na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-32.96" who="#WiesławaZiółkowska">Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W trakcie prac nad budżetem rada funduszu obniżyła składkę z 0,2% do 0,18%. Zdaniem wielu posłów obniżenie jest zbyt małe w porównaniu z planowanymi wydatkami tego funduszu. Planowane wydatki na rok 1997 wynoszą 54,3 mln zł, natomiast dochody 181,4 mln zł, stan zaś środków na koniec roku 662,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.97" who="#WiesławaZiółkowska">Komisje stwierdziły także, iż jeśli chodzi o nadzór ministra nad tym funduszem, to jest on niewystarczający. Nie może być tak, że w projekcie budżetu jest inny plan Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a dopiero potem zbiera się rada funduszu i obniża odrobinę składkę i kiedy już właściwie mamy zakończone prace nad budżetem, to przynosi się nam nowy załącznik do ustawy budżetowej. To jest, zdaniem komisji, niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-32.98" who="#WiesławaZiółkowska">Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Przewidywane wydatki tego funduszu wynoszą 1,1 mld zł i trzeba powiedzieć, że środki tego funduszu w ciągu bardzo krótkiego okresu, bo 3 lat, od 1994 do 1997 r., uległy podwojeniu. Ten fundusz nie umie tym nadmiarem środków efektywnie gospodarować. Na to wskazywaliśmy na wielu posiedzeniach Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i Komisji Polityki Społecznej, na to wskazywała także Najwyższa Izba Kontroli. Natomiast to, co potrafi robić ten fundusz, to niewątpliwie podwoić wydatki na koszty biur i oddziałów. Komisja ten fakt ocenia negatywnie. Środki tego funduszu kieruje się na refundację z tytułu tworzenia miejsc pracy dla niepełnosprawnych, szkolenie i przekwalifikowanie. Nie możemy jednak w oparciu o materiał, który przedstawił nam PFRON, ani w oparciu o wyjaśnienia, które składał PFRON, stwierdzić, ile nowych miejsc pracy ma powstać z tych środków w 1997 r. Jaka jest efektywność tego funduszu, jaka skuteczność jego działania? Tak więc będziemy występować, także w trakcie roku, o uzupełnienie tych materiałów do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ale nie tylko do niego, również do ministra pracy, który jest ministrem nadzorującym ten fundusz, a który do tej pory tę funkcję nadzorczą spełnia w znikomym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-32.99" who="#WiesławaZiółkowska">Na koniec pozwolę sobie przedstawić ogólne uwagi, dlatego że, jak powiedziałam na początku, udział funduszów celowych w wydatkach publicznych ciągle rośnie, a te fundusze są słabo kontrolowane i zakres marnotrawstwa pieniędzy publicznych tutaj jest naprawdę duży. Kierujemy więc następujące uwagi: zbyt ogólne są plany finansowe, to po pierwsze. Nie można zmieniać planu finansowego w trakcie roku; nie może być tak, że w wypadku budżetu państwa limit wydatków jest limitem dyrektywnym, natomiast jeśli chodzi o plany finansowe funduszów, również tych w całości prawie dotowanych z finansów publicznych, to są one traktowane luźno. Co innego przedstawia się nam jako załącznik do budżetu, a potem dalece odmienne jest od tego wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-32.100" who="#WiesławaZiółkowska">NIK stwierdza, że brak jest dostatecznej inicjatywy i występują zaniedbania w egzekwowaniu należności z tytułu składek i kar, które powinny wpłynąć na rachunek funduszu, a jednocześnie kieruje się żądania zwiększenia dotacji. Jeżeli nie zdyscyplinujemy i nie wprowadzimy bardzo rygorystycznych zasad i ścisłej kontroli wyliczenia dotacji dla tych funduszy, to nigdy nie będą one zainteresowane tym, aby faktycznie ściągać należne im składki i kary. Według NIK częste są przypadki wykorzystywania środków niezgodnie z przeznaczeniem lub w nadmiarze, np. na wynagrodzenia albo na różne działania administracyjne. NIK stwierdza także, iż przeznaczane są na ten sam cel środki z różnych źródeł przy złej ich koordynacji.</u>
          <u xml:id="u-32.101" who="#WiesławaZiółkowska">Nie omawiałam wszystkich funduszy celowych, bo trwałoby to zbyt długo, niemniej uwagi te dotyczą wszystkich 13 funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-32.102" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do omówienia punktu 7, propozycji zmian w wydatkach. Otóż wszystkie zmiany, jakie zgłoszono w trakcie prac komisji, ujęte są w 330 wnioskach. W tych 330 wnioskach domagano się zwiększenia wydatków szacunkowo o kwotę 5 mld zł. W znaczącej części wniosków zwiększających wydatki wskazywano źródła finansowania, ale najczęściej była to rezerwa ogólna i rezerwa celowa i gdybyśmy przyjęli te źródła finansowania, to rezerwy ogólnej by już w ogóle nie było, a rezerwa celowa zostałaby znacznie zmniejszona. Wskazywanie więc tego typu źródeł finansowania mija się z celem, bo jedna komisja nie wie o wnioskach drugiej, a każda z nich wnosi o naruszenie jakiejś rezerwy. Natomiast komisja budżetowa, jak wspominałam na początku, zwiększyła dochody budżetu państwa o kwotę rzędu 150 mln zł, zmniejszyła zaś wydatki w ramach wszystkich części o kwotę rzędu 500 mln zł. Na zwiększenie wydatków dysponowaliśmy zaledwie 650 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.103" who="#WiesławaZiółkowska">Zmniejszenia wydatków dotyczyły wszystkich naczelnych organów władzy, które nie są bezpośrednio włączone do budżetu zatwierdzanego przez Radę Ministrów, lecz są do niego dołączane. Chodzi tu więc o Kancelarię Sejmu, Kancelarię Senatu, Kancelarię Prezydenta, NIK, NSA, Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny, rzecznika praw obywatelskich. W każdej z tych części obcinaliśmy wydatki. Głównie były to wydatki na podróże, nieraz wydatki majątkowe, były to także wydatki na fundusz dyspozycyjny. I tak zmniejszyliśmy wydatki w sumie: w Sejmie o 7,7 mln zł, w Senacie - o 4,9 mln zł. Mimo tego zmniejszenia oba te podmioty mają wciąż bardzo wysoki wzrost wskaźnika wydatków - Sejm prawie 131%, Senat 123%. Chciałabym tu zaapelować do państwa posłów i senatorów o samoograniczanie się i dawanie dobrego przykładu. Otóż nie można tolerować zjawiska, że koszt podróży zagranicznych wzrasta rokrocznie o 40%. Jeśli chodzi o zwiększanie liczby podróży zagranicznych, to przoduje Senat. Na 100 senatorów 84 podróżowało za granicę, a zgodnie z przedłożonym planem ma zamiar podróżować 90. Na 460 posłów podróżowało w 1996 r. 164 - jest tu więc wskaźnik znacznie niższy, bo 36%, a przewiduje się wzrost do ok. 42%. Widać tu pewien umiar, jeśli chodzi o Sejm, niemniej kwota przeznaczona na podróże zagraniczne jest też wysoka. Zdaniem zdecydowanej części posłów Sejm i Senat powinny służyć przykładem efektywnego wykorzystywania pieniędzy publicznych, a Senat nie może być izbą turystyki.</u>
          <u xml:id="u-32.104" who="#WiesławaZiółkowska">W Kancelarii Prezydenta zmniejszyliśmy środki o 3,1 mln zł; NIK — o 5,9 mln zł; w Naczelnym Sądzie Administracyjnym — o 10,2 mln zł (przy czym tutaj popełniliśmy pewien błąd i później, po przedstawieniu sprawozdania, zgłoszę poprawkę); w Sądzie Najwyższym — o 8,2 mln zł; Kancelarii Prezesa Rady Ministrów — o 1,6 mln zł; rzecznikowi praw obywatelskich — o 0,8 mln zł; Ministerstwu Finansów — o 4,3 mln zł; Ministerstwu Pracy i Polityki Socjalnej — o 0,6 mln zł; Trybunałowi Konstytucyjnemu — o 1,1 mln zł; Ministerstwu Skarbu Państwa — minus 6,8 mln zł; Centralnemu Urzędowi Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast — minus 1,1 mln zł; Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej — o 45,9 mln zł; Urzędowi Służby Cywilnej — o 1 mln zł; Ministerstwu Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — o 33 mln zł; Ministerstwu Kultury i Sztuki — o 11,6 mln zł; koszty obsługi długu zagranicznego obniżyliśmy tylko o 38 mln zł; Państwowej Inspekcji Pracy zmniejszyliśmy środki o 6 mln zł; Urzędowi Kultury Fizycznej i Turystyki — o 0,3 mln zł; Krajowemu Urzędowi Pracy — o 150 mln zł; Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji — o 1,7 mln zł, KRUS — o 0,5 mln zł. To są te bardziej znaczące zmniejszenia.</u>
          <u xml:id="u-32.105" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o wydatkowanie tej kwoty, to komisja uznała, iż priorytet ma edukacja, i na edukację postanowiła przeznaczyć z wygospodarowanych środków przeszło 200 mln zł. Na finansowanie wynagrodzeń i pochodnych dla 4 tys. etatów w placówkach podległych kuratorom - 66,7 mln zł, na zwiększenie subwencji oświatowej z tytułu wyrównania za rok 1996 płac pracowników samorządowych - 66,6 mln zł, na składkę dla organizacji Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży - 2,9 mln zł, dla Archiwów Państwowych - 3 mln zł, dla Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - 0,7 mln zł, na dofinansowanie zadań inwestycyjnych w szkołach wyższych - 12 mln zł, na budowę dwóch sal wideokonferencyjnych w UAM - 1,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.106" who="#WiesławaZiółkowska">Proponujemy także utworzenie nowej rezerwy celowej na stypendia dla studentów w wysokości 18 mln zł. Ponadto zaproponowaliśmy zwiększenie rezerwy na remonty szkół i placówek oświatowych o 20 mln zł oraz rezerwy 12, na dożywianie uczniów w szkołach, o 10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.107" who="#WiesławaZiółkowska">Ponadto zaproponowaliśmy zwiększenie wydatków na działalność ogólnotechniczną i wspomagającą badania KBN o 3 mln zł. Subwencję ogólną gmin z tytułu zwiększenia dochodów podwyższyliśmy o 1,3 mln zł. Zaproponowaliśmy także zwiększenie rezerwy w pozycji 11 o 120 mln zł na zasiłki z pomocy społecznej w związku z przechodzeniem niektórych bezrobotnych do pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-32.108" who="#WiesławaZiółkowska">Zaproponowaliśmy także utworzenie rezerwy celowej na inwestycje. Podkomisja do spraw inwestycji, która pracuje w ramach Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, pod przewodnictwem pana posła Ciesielskiego, dokonała wnikliwej analizy wszystkich inwestycji. Zaproponowała zmniejszenie w 32 pozycjach inwestycyjnych, w tych wypadkach, kiedy wydłuża się cykl realizacji inwestycji albo znacznie podwyższa planowany koszt inwestycji, i zwiększyła wydatki w pozycjach inwestycyjnych, w których realizacja inwestycji przebiega bardzo efektywnie, i to dotyczy aż 21 pozycji. W sumie z samej kwoty na inwestycje centralne utworzono rezerwę w wysokości 86 341 tys. zł, która może być uruchomiona, o ile inwestorzy wykażą się poprawą efektywności inwestowania. Do tej kwoty dołożyliśmy jeszcze 23,2 mln zł, zwiększając rezerwę centralną, w tym również na inwestycję przeznaczoną na Górnośląskie Centrum Onkologii. Ten problem dyskutowaliśmy bardzo długo. Postanowiliśmy wprowadzić tę inwestycję do inwestycji centralnych, natomiast o wysokości kwoty postanowiliśmy nie decydować teraz, ponieważ członkowie podkomisji do spraw inwestycji centralnych, którzy będą wizytowali wkrótce tę inwestycję, muszą ocenić efektywność wydatkowania dotychczasowych środków.</u>
          <u xml:id="u-32.109" who="#WiesławaZiółkowska">I kolejne zwiększenie - utworzenie nowej pozycji rezerwy celowej na uzupełnienie środków w domach dziecka o 45 mln zł. To uzupełnienie wydaje się w świetle kontroli NIK oraz alarmów prasowych jak najbardziej uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-32.110" who="#WiesławaZiółkowska">Ministerstwu Finansów zwiększyliśmy środki o 0,7 mln zł dla Agencji Rozwoju Komunalnego, Ministerstwu Pracy i Polityki Socjalnej - o 0,8 mln zł na zwiększenie zatrudnienia w ochotniczych hufcach pracy o 75 etatów, o 0,2 mln zł zwiększyliśmy środki na zatrudnienie (10 etatów) w Zespole do Spraw Reformy Ubezpieczeń Społecznych, o 0,2 mln zł zwiększyliśmy środki na wzrost zatrudnienia (o 15 etatów) w szkołach policealnych pracowników służb społecznych, Ministerstwu Skarbu Państwa zwiększyliśmy wydatki majątkowe i bieżące na reformę centrum o 4,1 mln zł, ministerstwu rolnictwa zwiększyliśmy wydatki na dopłatę do kredytów na cele skupowe o 55 mln zł, zmniejszając oczywiście dotację na Agencję Rynku Rolnego, zwiększyliśmy także wydatki na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o 20 mln zł na infrastrukturę wsi, na stypendia dla najuboższych uczniów szkół rolniczych postanowiliśmy zaproponować Wysokiej Izbie przekazanie 6 mln zł. Na upowszechnianie doradztwa rolniczego w wiejskim gospodarstwie domowym - kwotę 2,5 mln zł; na Centralny Inspektorat Standaryzacyjny - 0,6 mln zł; na Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu - 0,3 mln zł; na Centralną Bibliotekę Rolną - 0,2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.111" who="#WiesławaZiółkowska">W Ministerstwach: Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Przemysłu i Handlu zwiększyliśmy wydatki na dopłatę do wykupu licencji połowowych na Morzu Ochockim o 10 mln zł. Na dopłatę do taryf w transporcie kombinowanym - 5 mln zł; budowę drogowej trasy średnicowej Chorzów-Świętochłowice - 25 mln zł. Z tego też tytułu zmniejszyliśmy dotację przedmiotową do przewozów PKS na wniosek właściwej komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-32.112" who="#WiesławaZiółkowska">W Ministerstwie Obrony Narodowej przesunięto z usług o różnym charakterze: z wypoczynku, z funkcjonowania duszpasterstwa, z zakupów sprzętu powszechnego użytku, ze zmniejszenia dotacji dla Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, środki na modernizację sił zbrojnych — według mego wyliczenia jest to kwota 71 301 tys. zł. Tę kwotę na modernizację armii zwiększyliśmy o kolejne 43 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.113" who="#WiesławaZiółkowska">Na Policję postanowiliśmy przeznaczyć kwotę 50 mln zł, na poprawę stanu łączności w Policji; na Ministerstwo Sprawiedliwości - 5 mln zł, na remonty sądów i prokuratur. Dla ministra zdrowia natomiast komisja wnosi o podwyższenie środków o 20 mln zł na programy zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-32.114" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja także przyjęła dezyderaty zobowiązujące dysponentów wymienionych przeze mnie części - w odniesieniu do wszystkich środków, które rozdysponowała - do przedstawienia do końca lutego propozycji wykorzystania tychże środków.</u>
          <u xml:id="u-32.115" who="#WiesławaZiółkowska">Punkt 8. Uwagi ogólne dotyczące efektywnego gospodarowania finansami publicznymi. Proszę Wysokiej Izby, jeśli komisje dokonały 330 poprawek w budżecie państwa - te poprawki były nie tylko przesuwaniem środków między częściami, ale także między działami i rozdziałami - to znaczy, że komisje wyraziły swoje priorytety, preferencje. Ale zarówno ministrowie, jak i wojewodowie mają dużą możliwość przesuwania środków między działami, rozdziałami, także między częściami. Nasuwa się więc pytanie: Jaki sens ma nasza praca, jeżeli sugestie, które wyraziliśmy poprzez te wnioski, nie będą zaakceptowane i realizowane przez dysponentów części budżetowych? To powinno być kontrolowane przez komisję budżetową i zapewne sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 1997 będzie musiało zawierać również wyjaśnienie zrealizowania zaleceń komisji i Sejmu, jeśli Sejm je zaakceptuje. Jeśli tak się nie stanie, to będziemy utrwalali zasadę złego planowania, bo takie ministerstwo czy taki dysponent, skoro wie, że może przesuwać niemal dowolnie środki - chociaż tutaj głównym decydentem jest minister finansów - to on źle planuje, on tak planuje, jak mu wygodnie w tym momencie, żeby może niezbyt się tłumaczyć przed komisją, żeby mu to zaakceptowano, żeby nie było widać, że ma jeszcze gdzieś jakieś oszczędności itd. Jednak duży wpływ ma w tym wypadku minister finansów. Wydaje mi się, że ze strony ministra finansów powinien być znacznie większy nadzór i znacznie większy opór, jeśli chodzi o przemieszczanie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-32.116" who="#WiesławaZiółkowska">Komisja już po raz któryś z rzędu stwierdza, że konieczna jest szybka zmiana Prawa budżetowego. Przy czym to nie jest takie prawo, aby kilku posłów mogło przygotować wniosek poselski. To jest materia, która dotyczy całych finansów publicznych i całej struktury finansowej państwa - i tę propozycję musi złożyć rząd. Konieczne jest naszym zdaniem jasne określenie odpowiedzialności ministra za naruszenie dyscypliny budżetowej. Czy na przykład takie przekroczenie wydatków w ministerstwie zdrowia czy w ministerstwie oświaty, w wyniku którego zobowiązania wymagalne rosną rokrocznie raz o 90%, raz o 60%, jest naruszeniem dyscypliny, czy jest niedoszacowaniem w budżecie planowanych wydatków? Te kwestie muszą być jednoznacznie rozstrzygnięte, bo w przeciwnym razie będziemy zawsze premiować nieefektywnych.</u>
          <u xml:id="u-32.117" who="#WiesławaZiółkowska">Trzeba jasno określić odpowiedzialność właściwego ministra za fundusz celowy. Do tej pory ministrowie nie czują się odpowiedzialni za fundusze celowe. Jeżeli omawiamy Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, to ministra pracy nie ma, po prostu nie przychodzi, jest pełnomocnik i to wszystko. A tymczasem nadzór sprawuje minister pracy. I tak jest ze wszystkimi funduszami. Przed komisją powinien stawać nadzorujący minister. Tak samo jak przed Sejmem powinien w tej sprawie odpowiadać nadzorujący minister.</u>
          <u xml:id="u-32.118" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna kwestia to rezerwy celowe. Trzeba rozstrzygnąć, jaka jest możliwość przesuwania między poszczególnymi pozycjami rezerwy celowej i czy w ogóle jest możliwość przesuwania. Moim zdaniem takiej możliwości być nie powinno, to też zdyscyplinuje liczbę rezerw celowych, a także wysokość środków w poszczególnych rezerwach celowych, oraz zachęci do tego, żeby wydatki, których określić się nie da, ująć w rezerwach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-32.119" who="#WiesławaZiółkowska">Trzeba także w Prawie budżetowym określić, jak się postępuje z nadwyżkami i nie wykorzystanymi środkami. W tej chwili znaczne są nie wykorzystane środki z tytułu obsługi długu publicznego - 3,3 mld zł. Czy minister finansów ma prawo te środki przesunąć na rezerwę, a z tej rezerwy na oddłużenie czy na przykład zmniejszenie deficytu, czy nie? Przecież konstytucja i Prawo budżetowe mówią jednoznacznie, że wydatki określa Sejm. A tu mamy do czynienia z sytuacją, że poza Sejmem następuje wydatkowanie pieniędzy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-32.120" who="#WiesławaZiółkowska">Przechodzę do punktu 9, do omówienia wniosków mniejszości. Informuję Wysoką Izbę, że poza jednym wnioskiem mniejszości, mianowicie wnioskiem nr 3, wszystkie wnioski mniejszości są doskonale znane, ponieważ kilkakrotnie w komisji były omawiane, ale ponieważ nie uzyskały akceptacji, to - zgodnie z prawem - zostały tutaj zgłoszone. Krótko je przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-32.121" who="#WiesławaZiółkowska">Sumarycznie, we wnioskach przyjmuje się, że zmniejszenia wynoszą 73,5 mln zł, a zwiększenia - 68,2 mln zł. Czyli różnica między zmniejszeniami a zwiększeniami wynosi 5,3 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-32.122" who="#WiesławaZiółkowska">Pani poseł Grzebisz-Nowicka proponuje we wniosku nr 1 zwiększyć wydatki o 4 mln zł z przeznaczeniem na wodociąg regionalny Nowy Korczyn-Nida 2000, realizowany przez siedem gmin zrzeszonych w Związku Międzygminnym Nida 2000. Przedsięwzięcie to obejmuje ujęcie i stację uzdatniania wody oraz rozprowadzenie wody do 13 700 gospodarstw. Koszt tej inwestycji wynosi około 9 mln zł, z czego ponad połowę tej kwoty wygospodarują gminy zrzeszone w związku i wojewoda kielecki. Brakuje 4 mln zł. Wnioskodawca proponuje pokryć tę sumę ze środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-32.123" who="#WiesławaZiółkowska">W głosowaniu Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów odrzuciła ten wniosek, gdyż jego przyjęcie oznaczałoby rozszerzenie zakresu inwestycji finansowanych z budżetu państwa bez wcześniejszej analizy ich skutków w dłuższym okresie, dokonanej przez rząd i przez Komisję do Spraw Oceny i Kontroli Inwestycji Centralnych. Będzie jeszcze jeden wniosek, gdzie proponuje się wprowadzić inwestycję centralną na sali sejmowej. Inwestycji centralnej na sali sejmowej nie można wprowadzać, bo to jest zobowiązanie do finansowania na wiele, wiele lat. Musi to być szczegółowo przeanalizowane i zweryfikowane tak co do terminu realizacji, jak i kwoty.</u>
          <u xml:id="u-32.124" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 2 pana posła Kazimierza Milnera to zwiększenie wydatków o 10 mln zł dla Kopalni Siarki Jeziórko. Ten temat też był obszernie omawiany. Minister gospodarki ma środki na restrukturyzację przemysłu, w tym górnictwa. Wniosek ten nie uzyskał akceptacji komisji. Wynik głosowania: 4 osoby - za, 21 osób - przeciw, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-32.125" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 3 - panowie posłowie Czerniawski i Stec proponują zmniejszyć dotacje dla jednostek niepaństwowych w Senacie o 1 mln zł i przeznaczyć tę kwotę - 600 tys. na podróże krajowe, 200 tys. na materiały i wyposażenia, 200 tys. na usługi materialne. Wnioskodawcy nie uzasadniają swojego wniosku. Niemniej należy zauważyć, że przegłosowane przez komisję zmniejszenia powodują, iż wydatki na podróże krajowe byłyby w Senacie o 15% niższe niż w 1996 r., wydatki na materiały i wyposażenia stanowią 116%, czyli wydaje się, że wzrost jest wystarczający, zaś wydatki materialne - 114,8%. Natomiast dotacje dla jednostek niepaństwowych wynosiłyby 129,5%.</u>
          <u xml:id="u-32.126" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 4, pana posła Wielowieyskiego, dotyczy Kancelarii Prezydenta, zmniejszenia wydatków majątkowych. Był on omawiany w komisji. Po przyjęciu wniosku i tak wzrost wydatków w Kancelarii Prezydenta będzie wynosił 21,4%. W głosowaniu przeszły wnioski zmniejszające wydatki w Kancelarii Prezydenta na łączną kwotę 3125 tys. zł, i to rekomenduje do tej pory Wysokiej Izbie komisja, z tym że część z tych wniosków, prawie połowa, dotyczy przesunięcia tej kwoty na rezerwy celowe, czyli nie jest to w gruncie rzeczy zmniejszenie ostateczne.</u>
          <u xml:id="u-32.127" who="#WiesławaZiółkowska">Pan poseł Wielowieyski zgłosił wcześniej wnioski zmniejszające wydatki w Kancelarii Prezydenta na łączną kwotę 12 mln zł, w tym wydatków bieżących o 4040 tys. zł i majątkowych o 8 mln zł. W tej chwili pan poseł Wielowieyski proponuje zmniejszenie wydatków majątkowych o 4 mln zł i wydatków bieżących o 2915 tys. zł - łącznie o 6915 tys. zł i to jest źródło nadwyżki, o której mówiłam, zestawiając te 10 wniosków.</u>
          <u xml:id="u-32.128" who="#WiesławaZiółkowska">Pan poseł Szweda i pan poseł Bomba proponują wprowadzić nową pozycję rezerw celowych: dofinansowanie inwestycji centralnej Górnośląskiego Centrum Onkologii i przeznaczyć na to kwotę 30 mln zł z rezerwy celowej na inwestycje. Nad wnioskiem powyższej treści głosowano i został on odrzucony. Wynik głosowania: 7 osób za wnioskiem, 19 - przeciw, 2 osoby wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-32.129" who="#WiesławaZiółkowska">Posłowie przyjęli wniosek o wprowadzenie do załącznika tytułu bez określenia kwoty.</u>
          <u xml:id="u-32.130" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 8. Poseł Mieczysław Czerniawski proponuje podwyższyć kwotę wydatków w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o 603 tys. zł, z przeznaczeniem na etaty kalkulacyjne dla kolegium służb specjalnych. Wniosek ten przywraca środki na sfinansowanie 18 etatów dla funkcjonariuszy zatrudnionych w Sekretariacie Kolegium ds. Służb Specjalnych, które zostały odebrane w wyniku przyjęcia w głosowaniu komisji wniosku pana Bujaka. Wówczas wniosek pana posła Bujaka uzyskał prawie pełne poparcie (26 osób głosowało za wnioskiem, przeciw - nikt, 2 osoby wstrzymały się od głosu).</u>
          <u xml:id="u-32.131" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 9, pana posła Krajewskiego. Pan poseł proponuje wpisać na listę inwestycji centralnych Kopalnię „Wesoła” i przeznaczyć na tę inwestycję dotację w kwocie 10 600 tys. zł i jednocześnie o tę samą kwotę obniżyć dotację dla wspólnej inwestycji Kopalni: „Czeczot” i „Piast”.</u>
          <u xml:id="u-32.132" who="#WiesławaZiółkowska">Uwaga jest taka sama. Inwestycji centralnych nie wprowadza się tą metodą do budżetu państwa. To wymaga spełnienia całej procedury, ponieważ są to zobowiązania wieloletnie.</u>
          <u xml:id="u-32.133" who="#WiesławaZiółkowska">Wniosek nr 10, pana posła Krajewskiego, dotyczy zwiększenia o 7 mln zł wydatków dla ogólnopolskich stowarzyszeń dzieci i młodzieży, dla harcerzy, wprost z przeznaczeniem na realizację zadań zleconych. Jest to wniosek rokrocznie ten sam. Dziwię się tylko dlaczego, jeśli rokrocznie pojawia się ten sam wniosek, nie są od razu ujęte jakieś środki. Pan poseł koalicjant powinien to załatwić, a nie corocznie sprawiać ten sam kłopot, zgłaszając wniosek na jednym posiedzeniu komisji, na drugim i wreszcie na sali sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-32.134" who="#WiesławaZiółkowska">Wnioskodawca proponuje zmniejszenie o tę kwotę wydatków na rezerwy ogólne. Rezerwa ogólna i tak jest mała, proszę państwa, nie sądzę, abyśmy mogli przyjąć tę propozycję. Wcześniej w komisji głosowano nad tym wnioskiem. Poparło go tylko 8 posłów, 20 posłów było przeciwko, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-32.135" who="#WiesławaZiółkowska">Proszę Państwa! Na tym kończę sprawozdanie. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy pracowali razem ze mną przy tym sprawozdaniu. Dziękuję także Kancelarii Sejmu, Wydziałowi Studiów Budżetowych i wszystkim przedstawicielom rządu, którzy wnikliwie i rzetelnie odpowiadali na nasze pytania. Tym, którzy robili to niewnikliwie i nierzetelnie, nie będę dziękować.</u>
          <u xml:id="u-32.136" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-32.137" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia w celu przedstawienia sprawozdania komisji o kierunkach prywatyzacji w 1997 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 1997 (druk nr 2105) dotyczące kierunków prywatyzacji w 1997 r., które stanowią załącznik nr 12 do ustawy budżetowej, oraz dochodów i wydatków w zakresie prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MieczysławJedoń">Załącznik nr 12 był rozpatrywany najpierw przez Komisję Przekształceń Własnościowych, a następnie przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. W sumie do projektu wersji rządowej komisje wniosły 10 poprawek (zmian) o różnym ciężarze gatunkowym, zarówno merytorycznych, jak i o charakterze redakcyjnym. Oto niektóre najważniejsze z tych zmian, które zostały przyjęte przez komisje i są rekomendowane Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#MieczysławJedoń">W kierunkach prywatyzacji zapisano, że biorąc pod uwagę pozytywne cechy wykorzystywanego dotąd mechanizmu prywatyzacji oraz potrzebę przyspieszania jej tempa, rząd przedstawia kierunki prywatyzacji majątku państwowego w roku 1997, które stanowią pierwszy etap realizacji programu prywatyzacji majątku państwowego, zakładającego sprywatyzowanie jego zasadniczej części do roku 2000. Program taki rząd przedstawi Sejmowi do końca I kwartału 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#MieczysławJedoń">W zapisie: Główne programy prywatyzacyjne - prywatyzacja kapitałowa dokonano uściślenia, a mianowicie: prywatyzacja kapitałowa będzie prowadzona również w branży kopalnictwa i przetwórstwa rudy miedzi. W 1997 r. zostaną przyspieszone procesy demonopolizacji w sektorze telekomunikacji oraz przygotowania prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA. Dokonano również wpisu, że w 1997 r. zostanie rozpoczęty nowy program sprzedaży akcji/udziałów skarbu państwa w byłych jednoosobowych spółkach skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#MieczysławJedoń">Ponadto Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów jednogłośnie przyjęła wniosek o nowym zapisie, że przedmiotem prywatyzacji kapitałowej będą przedsiębiorstwa i jednoosobowe spółki skarbu państwa o relatywnie dużej wartości oraz dobrej sytuacji ekonomicznej. W 1997 r. zostaną sprywatyzowane kolejne banki, w tym m.in. Powszechny Bank Gospodarczy, oraz podjęte zostaną działania przygotowawcze do prywatyzacji grupy bankowej Pekao SA. Zostaną również zdecydowanie przyspieszone działania przygotowawcze do prywatyzacji Państwowego Zakładu Ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#MieczysławJedoń">W pkt. 4: Zmiana wierzytelności na akcje/udziały w spółkach dokonano nowego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#MieczysławJedoń">Minister skarbu państwa rozpocznie komercjalizację z konwersją wierzytelności zgodnie z przepisami działu III ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W oparciu o art. 18 wyżej wymienionej ustawy kontynuowany będzie program kontraktów menedżerskich.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#MieczysławJedoń">W punkcie: Regulacje systemowe - przedsięwzięcia legislacyjne wpisano, że rząd do końca I kwartału 1997 r. przedstawi Sejmowi projekt ustawy o funduszach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#MieczysławJedoń">Wysoki Sejmie! Po raz pierwszy do załącznika nr 12 ustawy budżetowej jest załączony wykaz przedsiębiorstw państwowych przewidzianych do komercjalizacji z funduszami własnymi. I tak: do 50 mln nowych zł jest 208 przedsiębiorstw, 17 przedsiębiorstw państwowych z funduszami własnymi powyżej 50 mln do 100 mln zł, 8 przedsiębiorstw powyżej 100 mln do 200 mln nowych zł i 4 przedsiębiorstwa państwowe powyżej 200 mln nowych zł. Ogółem jest 237 przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Główne programy prywatyzacyjne to programy, które są już kontynuowane, a mianowicie prywatyzacja kapitałowa, która będzie prowadzona w branżach: farmaceutycznej, chemicznej, wytwarzania energii cieplnej, produkcji artykułów spożywczych i napojów, produkcji maszyn i urządzeń, materiałów budowlanych, środków transportu i transportu oraz handlu, a także w branży kopalnictwa i przetwórstwa rudy miedzi. W 1997 r. zostaną przyspieszone procesy demonopolizacji w sektorze telekomunikacji oraz przygotowania prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA. W 1997 r. zostanie rozpoczęty nowy program sprzedaży akcji/udziałów skarbu państwa w byłych jednoosobowych spółkach skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#MieczysławJedoń">Program prywatyzacji bezpośredniej ma wpłynąć na przyspieszenie, dzięki rozwiązaniom zawartym w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Dotyczy to wszystkich stosowanych do tej pory technik prywatyzacyjnych, jak sprzedaż, wniesienie oraz oddanie majątku przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. W 1997 r. prywatyzacja metodą bezpośrednią obejmie około 200–300 przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#MieczysławJedoń">Program narodowych funduszy inwestycyjnych będzie realizowany w 1997 r. poprzez:</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#MieczysławJedoń">— przygotowanie do wprowadzenia akcji NFI do obrotu giełdowego (planowany termin pierwszych notowań akcji NFI na giełdzie to pierwsze półrocze 1997 r.),</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#MieczysławJedoń">— monitoring narodowych funduszy inwestycyjnych i spółek oraz wykonywanie wobec nich funkcji właścicielskich,</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#MieczysławJedoń">— prace nad rozszerzeniem regulowanego rynku pozagiełdowego dla spółek.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#MieczysławJedoń">Uruchamiane będą działania mające na celu wprowadzenie do obrotu maksymalnej liczby akcji spółek uczestniczących w programie narodowych funduszy inwestycyjnych. W 1997 r. nie przewiduje się prywatyzacji dalszych przedsiębiorstw w trybie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#MieczysławJedoń">Kolejny program to zamiana wierzytelności na akcje i udziały w spółkach. Ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków pozwoliła na uruchomienie nowego narzędzia prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#MieczysławJedoń">Inne programy to Stabilizacja - Restrukturyzacja - Prywatyzacja i prywatyzacja mienia rolnego skarbu państwa, która dotyczyć będzie restrukturyzacji i prywatyzacji, rozwiązania problemów zadłużenia oraz wspierania aktywnych form zwalczania bezrobocia wśród byłych pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#MieczysławJedoń">Wysoki Sejmie! Programy przewidziane do realizacji w 1997 r. to:</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#MieczysławJedoń">— reprywatyzacja;</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#MieczysławJedoń">— rekompensaty dla emerytów i sfery budżetowej — bardzo ważny program, oczekiwany przez 4 mln obywateli, który będzie realizowany w związku z wykonaniem zobowiązań państwa wobec obywateli, wynikających z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#MieczysławJedoń">— fundusze emerytalne — które niezbędne są do stworzenia dodatkowego filara ubezpieczeń emerytalno-rentowych w postaci prywatnych funduszy emerytalnych; rząd do końca pierwszego kwartału 1997 r. przedstawi Sejmowi projekt ustawy o funduszach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-34.22" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów szczegółowo zajmowała się projektem budżetu państwa na rok 1997 w części 17, dotyczącej Ministerstwa Skarbu Państwa, w tym zbiorczego budżetu wojewodów w zakresie działu 97: Różne rozliczenia (Prywatyzacja), oraz w części 08, dotyczącej ministra finansów w zakresie dochodów z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-34.23" who="#MieczysławJedoń">Zgodnie z ustawą z dnia 8 sierpnia 1996 r. z dniem 1 października 1996 r. zniesiony został urząd ministra przekształceń własnościowych i utworzony został urząd ministra skarbu państwa. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 września 1996 r. przeniesiono dochody i wydatki z części 14, dotyczącej MPW, do części 17: Ministerstwo Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-34.24" who="#MieczysławJedoń">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów szczegółowo analizowała możliwość uzyskania zaplanowanych dochodów z prywatyzacji, w tym szczególnie wiele uwag było poświęcone realności sprywatyzowania w bieżącym roku banków i uzyskania z tego tytułu określonych dochodów. Po długotrwałych dyskusjach i wyjaśnieniach przedstawicieli Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Skarbu Państwa komisja uznała, że te dochody są realne do uzyskania.</u>
          <u xml:id="u-34.25" who="#MieczysławJedoń">Podstawowe wielkości dochodów i wydatków w zakresie prywatyzacji zapisane w projekcie ustawy budżetowej na 1997 r. i przyjęte przez komisję, a rekomendowane Wysokiej Izbie, przedstawiają się następująco:</u>
          <u xml:id="u-34.26" who="#MieczysławJedoń">Dochody ogółem wynoszą 4 450 000 tys. zł. Dochody Ministerstwa Skarbu Państwa przyjęto w wysokości 3 350 000 tys. zł. Na wielkość tych dochodów składać się będą głównie:</u>
          <u xml:id="u-34.27" who="#MieczysławJedoń">— dochody z tytułu prywatyzacji kapitałowej w wysokości 2 510 000 tys. zł;</u>
          <u xml:id="u-34.28" who="#MieczysławJedoń">— dochody z prywatyzacji bezpośredniej, dzierżawy i leasingu w wysokości 490 000 tys.;</u>
          <u xml:id="u-34.29" who="#MieczysławJedoń">— dochody z rozliczeń Funduszu Prywatyzacji, na rachunku którego gromadzone były wpływy z opłat za świadectwa udziałowe narodowych funduszy inwestycyjnych, w wysokości 350 000 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-34.30" who="#MieczysławJedoń">Dochody, jakie ma osiągnąć budżet w 1997 r., są o 38,2% wyższe niż osiągnięte w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-34.31" who="#MieczysławJedoń">Wydatki Ministerstwa Skarbu Państwa ustalono w wysokości 126 708 tys. zł. W ramach tej kwoty przewidziano sfinansować:</u>
          <u xml:id="u-34.32" who="#MieczysławJedoń">— wydatki na prywatyzację w wysokości 84 000 tys. zł,</u>
          <u xml:id="u-34.33" who="#MieczysławJedoń">— wydatki związane z utworzeniem i funkcjonowaniem Agencji Prywatyzacji — 2644 tys. zł,</u>
          <u xml:id="u-34.34" who="#MieczysławJedoń">— wydatki związane z funkcjonowaniem centrali Ministerstwa Skarbu Państwa (administracja państwowa) — 29 564 tys. zł,</u>
          <u xml:id="u-34.35" who="#MieczysławJedoń">— dotacje — 10 386 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-34.36" who="#MieczysławJedoń">Dochody zaplanowane do uzyskania przez ministra finansów wynoszą ogółem 1450 tys. zł i będą to dochody z prywatyzacji banków.</u>
          <u xml:id="u-34.37" who="#MieczysławJedoń">W głosowaniu nad przyjęciem kierunków prywatyzacji w 1997 r. 18 głosów było za, nikt nie głosował przeciw, 7 osób wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-34.38" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę dochodów i wydatków związanych z prywatyzacją oraz o przyjęcie załącznika nr 12 do ustawy budżetowej dotyczącego kierunków prywatyzacji w 1997 r. wraz z wykazem przedsiębiorstw państwowych przewidzianych do komercjalizacji w 1997 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-34.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie sprawozdawcę komisji pana posła Waldemara Michnę o zabranie głosu w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie założeń polityki pieniężnej na 1997 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów upoważniła mnie do zaprezentowania Wysokiej Izbie sprawozdania z prac nad projektem uchwały Sejmu w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1997 r. Myślą przewodnią przedkładanego projektu uchwały Sejmu o założeniach polityki pieniężnej na 1997 r. jest zobowiązanie Narodowego Banku Polskiego do wyboru takich ścieżek oraz takich sposobów umacniania wartości pieniądza, które nie tylko nie będą pozostawały w sprzeczności z realizacją zadań gospodarczych uchwalanych w ustawie budżetowej na 1997 r. oraz w gospodarczych programach rządu, ale będą ułatwiać realizację tych zadań. Projekt uchwały Sejmu zmierza do zobowiązania prezesa Narodowego Banku Polskiego i rządu do współdziałania w kształtowaniu polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WaldemarMichna">Narodowy Bank Polski, prezentując Sejmowi ocenę sytuacji w dokumencie pierwotnym dotyczącym założeń, zawierającym analizy i programy społeczno-gospodarcze związane z polityką pieniężną na 1997 r., nie wraca już do dokonanego w 1995 r. radykalnego zwrotu w polityce kursowej. Przypomnienie tego zwrotu jest jednak konieczne dla oceny źródeł stanu wielu obecnych napięć. Otóż w 1995 r. ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 25,4%, kurs dolara wzrósł zaś tylko o 6,7%, a marki niemieckiej o 20,5%. Nastąpiła bardzo duża aprecjacja złotego powodująca ograniczenie wzrostu eksportu. W rezultacie spadek opłacalności eksportu wyniósł prawie 15%, a spadek konkurencyjności, po uwzględnieniu wzrostu produktywności w przemyśle, o 8%. Był to punkt zwrotny w polityce kursowej, gdyż w latach 1992–1995 kurs dolara i marki zwiększał się mniej więcej proporcjonalnie do wzrostu cen produkcji sprzedanej przemysłu. Ten wielki zwrot został dokonany w celu ograniczenia tempa wzrostu rezerw dewizowych brutto; należy stwierdzić, że był to zwrot zbyt wielki.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WaldemarMichna">To, że brakowało dostosowania rytmu zmian kursu walutowego do rytmu wzrostu produktywności i konkurencyjności, spowodowało odłożenie się deficytu w 1996 r. w wysokości ok. 8,5–10 mld dolarów w rejestrowanym handlu zagranicznym. Rachunki ciągle nie są jeszcze ostateczne. W 1996 r. import rejestrowany wzrósł o ponad 30%, a eksport rejestrowany tylko o ok. 6%. Przedkładany dziś projekt uchwały Sejmu w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1997 r. jest pierwszym projektem uchwały Sejmu w sprawie polityki pieniężnej po ujawnieniu się w 1996 r. skutków wielkiego zwrotu w polityce kursowej w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WaldemarMichna">Punktem wyjścia Narodowego Banku Polskiego do oceny sytuacji gospodarczej Polski na przełomie lat 1996 i 1997 jest założenie, że w 1996 r. tempo przyrostu popytu było większe od tempa przyrostu podaży i od tempa przyrostu produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#WaldemarMichna">Na popyt składają się nie tylko płace i świadczenia socjalne, ale także kredyty konsumpcyjne. W wolnym tempie rosły oszczędności. Inwestycje i oszczędności gospodarstw domowych miały zbyt mały udział w zasobach środków dopływających do gospodarstw domowych, a także do przedsiębiorstw. Stąd Narodowy Bank Polski, nie nazywając formalnie obecnego stanu przegrzaniem koniunktury, jak czynią to niektórzy ekonomiści, sugeruje jednak zastosowanie restrykcyjnej polityki pieniężnej w 1997 r. w taki sposób, jak gdyby stan obecny gospodarki można było określić mianem przegrzania koniunktury. Przytaczane przez Narodowy Bank Polski fakty, dotyczące relatywnie wciąż niskich oszczędności, zbyt niskiego udziału zaangażowania dochodów w inwestycjach i wysokiej konsumpcji, nie mogą być podważane. Trzeba tylko dodać, że wysoka konsumpcja była dla gospodarki swoistą kompensatą utraty popytu globalnego, związaną ze spadkiem dynamiki eksportu. Spadek dynamiki eksportu stał się okolicznością sprzyjającą wzrostowi konsumpcji w kraju.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#WaldemarMichna">Narodowy Bank Polski proponuje takie operacje polityki pieniężnej, które mają prowadzić w 1997 r. do wzrostu realnych stóp procentowych na kredyty w celu ograniczenia wzrostu popytu krajowego. Ograniczanie jednocześnie popytu wewnętrznego oraz popytu w postaci spadku dynamiki eksportu przez niekorzystną relację kursu może jednak ograniczać wzrost gospodarczy. Dodać też trzeba, że opinia co do przegrzania koniunktury nie jest jednoznaczna. Płace rosną bowiem wciąż wolniej od produktu krajowego brutto, a inflacja ulega stopniowemu ograniczeniu. Te cechy sytuacji gospodarczej mogą być traktowane jako oznaki normalnego raczej rozwoju, a niekoniecznie przegrzania koniunktury. Trzeba więc zachować w tworzeniu restrykcyjności polityki pieniężnej, w warunkach niekorzystnego kursu dewizowego dla eksportu bardzo dużą ostrożność.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#WaldemarMichna">Do opracowanych przez Narodowy Bank Polski założeń polityki pieniężnej na 1997 r. rząd zgłosił liczne uwagi polemiczne i wyjaśniające. Ze stanowiska rządu, zgłoszonego do założeń polityki pieniężnej na 1997 r. wynika, po pierwsze, że niezależnie od antyinflacyjnego działania, jakie zamierza podjąć Narodowy Bank Polski w sferze monetarnej, rząd realizuje równolegle i będzie realizował antyinflacyjny program na lata 1996–1997. W ramach tego programu zrealizował już m.in. zniesienie podatku importowego od 1 stycznia 1997 r. oraz zniesienie ceł na import zbóż w roku gospodarczym 1996–1997 (konkretnie do 30 czerwca) w celu przeciwdziałania wzrostowi inflacyjnemu cen. Jak wiadomo, obydwa wymienione przed chwilą przeze mnie działania mają charakter dyskusyjny, wywołały wiele dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#WaldemarMichna">Po drugie, rząd informuje, że będzie realizował w 1997 r. wiele programów restrukturyzacji przedsiębiorstw i branż gospodarczych w celu wymuszania ich samofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#WaldemarMichna">Powyższe wyjaśnienia rząd zaprezentował w swoim stanowisku do założeń polityki pieniężnej w odpowiedzi na zarzut, na krytykę ze strony Narodowego Banku Polskiego, iż w polityce gospodarczej rządu na 1997 r. nie można dostrzec, jak sformułował to Narodowy Bank Polski, instrumentów stymulujących wzrost efektywności, a więc wzrost produktywności i konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, co stanowi warunek m.in. ekspansji eksportowej. Narodowy Bank Polski sugeruje m.in., aby już obecnie przedsiębiorstwa osiągały konkurencyjność w zasadzie bez udziału korzystnego kursu dewizowego, a głównie lub wyłącznie dzięki przyrostowi produktywności i postępowi technicznemu, obniżce kosztów, a w sumie głównie lub wyłącznie dzięki wzrostowi konkurencyjności. Uwidacznia się tu pewna różnica ocen sytuacji. Narodowy Bank Polski oczekuje rozwiązywania problemów głównie przez stosowanie instrumentów wzrostu efektywności, rząd mówi o restrukturyzacji, która będzie prowadziła do samofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#WaldemarMichna">Chciałbym na marginesie tej różnicy ocen zwrócić uwagę, że niezależnie od potrzeby stymulowania wzrostu efektywności, co jest oczywiste, kurs walut w krajach odrabiających dystans rozwojowy był i jest ważnym elementem strategii proeksportowej. Tak było w Japonii i w Niemczech w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, gdy wyrównywały one poziom gospodarczy; wówczas świadomie utrzymywały one silnie nadwartościowy kurs walut obcych, aby w ten sposób wzmocnić pozycję konkurencyjną i dopiero po jej osiągnięciu przejść zdecydowanie do kursu parytetowego i podwartościowego. Z drugiej strony, w nawiązaniu do uwagi Narodowego Banku Polskiego, odnoszącej się do małej dostrzegalności instrumentów wywołujących postęp w budowie efektywności i konkurencyjności naszej gospodarki, można stwierdzić, że narasta z nieodpartą siłą potrzeba zbudowania w nieodległej przyszłości, wzorem Japonii z lat przeszłych, a także wzorem jej obecnego postępowania, polskiego programu np. dwukrotnego zwiększenia produktywności przedsiębiorstw do 2005 r., chociażby tylko ze względu na zamierzoną integrację Polski z Unią Europejską. Tego typu programy tworzyły zresztą i realizowały także inne kraje, zwykle czyniły to pod pretekstem czy pod hasłami zwiększenia produktywności, postępu technicznego itd. Programy takie były wyznacznikami służącymi precyzowaniu polityki gospodarczej, a także pieniężnej. Program np. dwukrotnego zwiększenia produktywności gospodarczych jednostek prywatnych i publicznych w ciągu 7–8 lat mógłby być dobrym punktem wyjścia do orientowania polityki gospodarczej, pieniężnej, prywatyzacyjnej itp.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#WaldemarMichna">Dzisiaj widać z całą bezwzględnością, że integracja Polski z Unią Europejską bez wzrostu produktywności może powodować różne negatywne skutki. W tym sensie z krytyki Narodowego Banku Polskiego pod adresem polityki gospodarczej należałoby wyciągnąć konstruktywne wnioski, ale w realizacji tego wniosku oczywiście powinien także uczestniczyć Narodowy Bank Polski i temu powinna być podporządkowana polityka pieniężna.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#WaldemarMichna">O ile w lipcu 1996 r. w uwagach do realizacji polityki pieniężnej w 1995 r. rząd krytycznie oceniał politykę wysokich stóp procentowych prowadzoną przez Narodowy Bank Polski w 1995 r., to obecnie w stanowisku do założeń polityki pieniężnej na 1997 r. rząd nie ustosunkowuje się do tej kwestii. Wyraża natomiast stanowisko, że programowana przez rząd podaż pieniądza w 1997 r. jest nader wysoka. Kwestionuje także modele rachunków służących wyliczaniu zapotrzebowania na przyrost pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#WaldemarMichna">W czasie dyskusji kwestie podaży pieniądza i inne zostały między rządem i Narodowym Bankiem Polskim uzgodnione, nastąpiło w tej sprawie - można powiedzieć - zbliżenie stanowisk, a może nawet consensus. Rząd deklaruje, że będzie dążył do finansowania deficytu budżetu państwa w sposób minimalizujący jego proinflacyjne działania.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W procesie dyskusji nad wyżej wymienionymi problemami polityki pieniężnej w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wykształtował się projekt uchwały Sejmu w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1997 r. Projekt ten określa tylko kilka wybranych zadań spośród szerokiego wachlarza problemów polityki pieniężnej, polityki kursowej, polityki umacniania systemu bankowego.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#WaldemarMichna">Po pierwsze, projekt uchwały Sejmu odnotowuje myśl zawartą zarówno w opracowaniach Narodowego Banku Polskiego, jak i stanowisku rządu, że ograniczanie docelowe w 1997 r. inflacji nie może być ani wyłącznie owocem polityki gospodarczej ani wyłącznie owocem polityki monetarnej. Może być tylko owocem wspólnym polityki pieniężnej i gospodarczej, a więc działań NBP i rządu. Stąd też projekt uchwały zobowiązuje Narodowy Bank Polski i rząd do współdziałania w dziele realizacji polityki gospodarczej. Jakkolwiek sama treść tego zobowiązania może wydawać się wręcz banalna przez swoją oczywistość, wyrasta ona z konkretnej rzeczywistości. I w kontekście tej rzeczywistości, jaką są poglądy na podział odpowiedzialności za ograniczenie inflacji oraz podział odpowiedzialności za rozwój gospodarczy kraju, to zobowiązanie ma swój sens. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów ma zresztą przekonanie, że w trakcie tej ostatniej dyskusji nad założeniami polityki pieniężnej na 1997 r. nastąpiły daleko idące zbieżności poglądów na temat podziału odpowiedzialności i procedur uzgadniania polityki pieniężnej z polityką gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#WaldemarMichna">Po drugie, projekt uchwały Sejmu zakłada dopuszczalny przyrost pieniądza o 27,4–28,6 mld zł w 1997 r. Ograniczanie przyrostu do tej kwoty ma służyć osiągnięciu ograniczania inflacji średnio do 15% w stosunku do 1996 r. Z przyrostem podaży pieniądza wiąże się wiele problemów. Wśród tych problemów ważny okazuje się wzrost pieniądza rezerwowego jako swoistego miernika i regulatora przyrostu pieniądza ogółem. Ważna jest jednak nie tylko kwota przyrostu pieniądza. W przyroście pieniądza bardzo duże znaczenie ma struktura kredytów, a w tym udział kredytów na konsumpcję w kredytach ogółem.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#WaldemarMichna">W trakcie dyskusji w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów zrodził się postulat do Narodowego Banku Polskiego, aby ograniczał udział kredytów na konsumpcję, nie ograniczając kredytów na inwestycje. Chodzi tu jednak o to, aby regulacja odbywała się nie przez wzrost stopy procentowej, a przez plafony kredytów konsumpcyjnych. Stosowanie plafonów kredytów konsumpcyjnych należy do praktyki społecznej gospodarki rynkowej; zdarza się w każdym razie stosowanie plafonów kredytowych, co ma tę zaletę, że nie musi następować zmiana stopy procentowej w celu regulacji określonych rodzajów kredytów.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#WaldemarMichna">Po trzecie, projekt uchwały Sejmu tworzy przesłanki dla uściślenia polityki stosowania określonych instrumentów polityki pieniężnej, w tym polityki stóp procentowych, polityki kursowej, polityki rezerw obowiązkowych oraz operacji otwartego rynku.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#WaldemarMichna">Podejmując omawianie polityki stosowania różnych instrumentów oddziaływania na gospodarkę zasobami pieniężnymi, trzeba podkreślić, że brakuje wciąż wyraźnego podziału, jeśli chodzi o odpowiedzialność za gospodarowanie różnymi instrumentami. Na przykład regułą w większości krajów jest to, iż decydowanie o stopach procentowych należy do banku centralnego, a decydowanie o kursach walutowych jest wyłączną kompetencją rządu. Brak wyraźnych granic, jeśli chodzi o kompetencje i odpowiedzialność w tej sprawie w Polsce, utrudnia niejednokrotnie rozwiązywanie różnych problemów i prowadzi do różnych sporów.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#WaldemarMichna">Narodowy Bank Polski prowadzi politykę wysokich stóp procentowych. W przeszłości utrudniało to dostęp przedsiębiorstw do kredytów. Obecnie banki komercyjne obniżają stopy procentowe, polityka wysokich stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego może bowiem skierować polskich kredytobiorców do banków zagranicznych, których kapitał bankowy wynosi już około 1/3 całości kapitału bankowego w Polsce. Wysokie stopy procentowe mogą też przyciągać kapitał spekulacyjny. Tradycyjna polityka stóp procentowych przy otwartej polityce bankowej wymaga więc nowych dostosowań. Intencją projektu uchwały Sejmu jest wywołanie działań zabezpieczających przed tymi ewentualnymi zjawiskami niepożądanymi.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#WaldemarMichna">Projekt uchwały Sejmu nie wiąże rąk Narodowemu Bankowi Polskiemu żadną sztywną dyrektywą. Nakłada on na Narodowy Bank Polski obowiązek dostosowania stóp procentowych do potrzeb ograniczania inflacji oraz utrzymania pożądanych zmian w bilansie płatniczym Polski. Projekt uchwały Sejmu nie zmierza do jakiejkolwiek zmiany obecnych przepisów określających odpowiedzialność za kreację polityki kursowej czy polityki pieniężnej, stwierdza tylko, że polityka kursowa będzie prowadzona w taki sposób, aby nie była czynnikiem wpływającym na pogorszenie konkurencyjności polskiej gospodarki. Jeszcze raz pragnę podkreślić, iż w większości krajów polityka kursowa należy głównie do kompetencji rządu, podobnie jak polityka stóp procentowych do kompetencji banku centralnego. Projekt uchwały pozostawia realizację zadań w zakresie polityki pieniężnej i kursowej do wspólnych decyzji rządu i Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#WaldemarMichna">Godzi się w tym miejscu przypomnieć, że we wciąż aktualnym rządowym programie pod tytułem „Założenia polityki proeksportowej” istnieje następujący zapis: W aktualnej sytuacji przy braku innych instrumentów wspierania eksportu kurs walutowy jest podstawowym elementem decydującym w handlu zagranicznym. Jego dynamika na tle zjawisk inflacyjnych w gospodarce ma zasadniczy wpływ na tendencje w obrocie towarowym z zagranicą. Z punktu widzenia proeksportowego oddziaływania kursu walutowego istnieje bezpośredni związek między skalą korekt kursu i stopą inflacji. Nienadążanie zmian kursu za tempem inflacji powoduje zmniejszenie proeksportowego działania kursu i wzmocnienie atrakcyjności importu.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#WaldemarMichna">Pogłębiający się deficyt w rejestrowanym handlu zagranicznym skłoni zapewne rząd do aktywnego udziału w kształtowaniu kursu walutowego w 1997 r. Projekt uchwały przewiduje kontynuację polityki rezerw obowiązkowych od depozytów. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów zaniepokojona jest wysokimi i wciąż rosnącymi kosztami operacji otwartego rynku. Wysoka nadpłynność banków znajduje swoje ujście poprzez operacje otwartego rynku w lokatach w Narodowym Banku Polskim. Operacje otwartego rynku są skutecznym, lecz bardzo drogim instrumentem rozwiązywania sprawy nadpłynności. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuje nie wiązać banku żadną konkretną formą rozwiązań. Proponuje tylko zwrócić uwagę na potrzebę ograniczenia kosztów. Służy temu odpowiedni zapis w projekcie uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#WaldemarMichna">Po czwarte, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuje w projekcie uchwały umieszczenie dwóch zapisów, oznaczonych liczbami porządkowymi 4 i 5, które zmierzają do lepszego wykorzystania znacznej części rezerw dewizowych. Polska jest ciągle eksporterem taniego kapitału i importerem drogiego kapitału. W gronie znawców problemu kwestia jest znana i była wielokrotnie dyskutowana. Była też kilkakrotnie omawiana na plenarnych posiedzeniach Sejmu. Nie wdając się w zbędne szczegóły, dodać należy, że lepsze wykorzystanie może polegać m.in. na zaangażowaniu części rezerw na przykład w program zwiększenia produktywności polskich podmiotów gospodarczych, o czym mówiłem na początku.</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#WaldemarMichna">Po piąte, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów widzi konieczność ustanowienia skutecznego zestawu motywów zachęcających ludność do zwiększania oszczędności. W 1997 r. przestają działać odpisy podatkowe od zakupu papierów wartościowych, tj. obligacji i bonów skarbowych. Konieczne jest - bez zbędnych opóźnień - wdrożenie nowego systemu zachęcania ludności do oszczędności. Zapis zobowiązujący Narodowy Bank Polski i rząd do stworzenia nowych motywacji do oszczędzania znajduje się w projekcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#WaldemarMichna">Po szóste, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów spodziewa się, że sprawy umacniania całego systemu bankowego będą przedmiotem oddzielnego postanowienia Sejmu. Natomiast jedna kwestia związana ze sprawą umocnienia systemu bankowego nie może być pominięta, chociaż w całości problemu jest bardzo drobna. Chodzi tu o pewną, niewielką pomoc dla banków spółdzielczych, które łączą się, by tworzyć mocniejsze jednostki. Pomoc Narodowego Banku Polskiego, jeśli chodzi o wspieranie łączenia banków spółdzielczych, ma już swoją tradycję. Proponowana pomoc określona została na kwotę 20 mln zł, tj. w wysokości pomocy, jaka została udzielona faktycznie bankom w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-36.26" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zaprezentowane zobowiązania Narodowego Banku Polskiego i rządu nie obejmują całości problemów polityki pieniężnej. Stanowią niewielki wybór problemów. Zdaniem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wybór ten dotyczy newralgicznych spraw. Jeżeli Wysoki Sejm podejmie uchwałę, nada ona polityce pieniężnej określone cechy. Wśród tych cech najważniejszą będzie zorientowanie polityki pieniężnej na taką metodę umacniania pieniądza, która nie utrudnia, lecz ułatwia realizację polityki gospodarczej określonej w ustawie budżetowej na 1997 r., której projekt referowała pani przewodnicząca Ziółkowska.</u>
          <u xml:id="u-36.27" who="#WaldemarMichna">Projekt uchwały, który zreferowałem przed chwilą, został przyjęty w drodze consensusu, nie ma wniosków mniejszości. W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnoszę, aby Wysoki Sejm podjąć raczył uchwałę w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1997 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Waldemarowi Michnie.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Panie marszałku, czy mogłabym...)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie swojego wystąpienia zapowiadałam zgłoszenie wniosku - poprawki dotyczącej NSA. W rozpędzie obcinania wydatków podwójnie niejako obcięliśmy wydatki dla Naczelnego Sądu Administracyjnego, w efekcie czego Naczelny Sąd Administracyjny dysponowałby kwotą wydatków bieżących na rok 1997 w wysokości 66% wydatków 1996 r. W związku z tym proponuję podwyższyć kwotę wydatków bieżących dla Naczelnego Sądu Administracyjnego o kwotę 2621 tys. zł i wówczas wydatki bieżące NSA w stosunku do 1996 r. wzrosną o 6%. Składam tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MarekBorowski">Czy mam to rozumieć jako autopoprawkę komisji?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Nie, to moja własna poprawka. Bo komisja w międzyczasie nie miała posiedzenia.)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#MarekBorowski">Rozumiem, tylko jeżeli to miałaby być poprawka pani poseł, to jednak powinna być zgłoszona w dyskusji lub po jej zakończeniu.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#MarekBorowski">Może ktoś ją jednak przejmie; mimo wszystko to bym proponował.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Można złożyć na piśmie, po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, nie. Chcę przypomnieć regulamin Sejmu, zgodnie z którym poprawki na piśmie zgłasza się wtedy, gdy nie można było zabrać głosu w dyskusji, co w tej chwili trudno jeszcze przewidzieć, choć można podejrzewać, że tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Czuję się winna w związku z tym błędem...)</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#MarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#MarekBorowski">Mieliśmy już trzy wystąpienia wprowadzające.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#MarekBorowski">Chciałbym przypomnieć, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 76 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#MarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Mieczysław Czerniawski w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeden ze znanych europejskich finansistów zauważył kiedyś, że ludziom zasiadającym do dzielenia pieniędzy tylko wydaje się, że je dzielą. Zazwyczaj dzieje się odwrotnie. To pieniądze dzielą ludzi. Refleksja ta sprawdza się w naszych, polskich warunkach. Oto dopiero mamy zamiar podzielić, a już podejrzewa się nas o nieczyste intencje. Już organizuje się protesty, tylko dlatego że może być źle. I krzyczy się, że na pewno będzie źle! Wcześniej mówiono, że pod rządami SLD i PSL nastąpi krach gospodarki. Dziś słyszymy, że budżet na 1997 r. to budżet niespójny, to budżet wyborczy, a gospodarka znowu chyli się ku upadkowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MieczysławCzerniawski">Jeden z czołowych polityków opozycji kilka dni temu powiedział, że ten budżet to wyborcza kiełbasa, z której potem zrobi się pasztet. Pragnę powiedzieć, że przerabianie kiełbasy na pasztet to zajęcie niegodne polityka. To nawet zajęcie niegodne porządnego masarza. Dlatego nie podejmujemy tego tonu w dyskusji nad budżetem. Takie kategorie myślenia cechują bowiem polityków, którym nie wytrzymują nerwy.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MieczysławCzerniawski">Nie dziwię się zdenerwowaniu opozycji, nie dziwię się, że szczególne zdenerwowanie wykazują byli ministrowie finansów i członkowie byłych rządów, którzy dziś zasiadają w ławach opozycji sejmowej bądź są w opozycji poza Sejmem. Bo jak tu się dziwić temu zdenerwowaniu, kiedy gospodarka polska ma się dobrze — maleje bezrobocie, spada inflacja, rośnie produkcja, ludziom wprawdzie żyje się trudno, ale żyje się lżej niż na początku lat dziewięćdziesiątych? Jak się nie denerwować, kiedy budżet na 1997 r. jest budżetem dobrym, jest budżetem racjonalnym, jest budżetem prorozwojowym i prospołecznym? Jak tu się nie denerwować, kiedy dochód narodowy w stosunku do 1993 r. wzrósł o około 20%, produkcja o około 25%, inflacja z 38% spadła do 18,5%, deficyt budżetowy zmalał do 2,4%, a stopa bezrobocia do 13,5%? Otwarcie Polski na świat spowodowało, że tylko w ubiegłym roku inwestorzy zagraniczni zainwestowali w Polsce około 5 mld dolarów, dzięki czemu poziom zagranicznego kapitału zbliżył się do 13 mld dolarów. Jak tu się nie denerwować, kiedy wymiana gospodarcza Polski z zagranicą sięgnęła ok. 61 mld dolarów, przeciętna płaca osiągnęła poziom 375 dolarów, a dochód narodowy zbliżył się do 150 mld dolarów? Jak tu się nie denerwować, kiedy Polska jest dziś członkiem klubu najszybciej rozwijających się krajów świata — OECD oraz gdy stowarzyszenie Polski z Unią Europejską stało się faktem? Czy jest to porażka? Czy jest to niepowodzenie koalicji SLD–PSL w realizacji reform i programu gospodarczego? My odpowiadamy: nie, zdecydowanie nie, albowiem nawet ślepy i głuchy tzw. niezależny polityk musi uznać fakty.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#MieczysławCzerniawski">Fakty zaś mówią: program gospodarczy SLD i PSL przyniósł pozytywne efekty w latach 1994–1996, a polska gospodarka okazała się jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się na świecie. Tak, to dorobek — o czym zawsze mówiliśmy — nie tylko tej koalicji, to również rezultat reform zapoczątkowanych w latach 1989 i 1990. My o pozytywnych elementach dorobku tamtych rządów potrafimy mówić bez zawiści i chęci dyskredytacji tego dorobku. Natomiast opozycji o pozytywach lat 1994–1996 powiedzenie chociażby jednego słowa nie może przejść przez gardło. No, ale to pozostawiam sumieniu polityków opozycji, wierząc, że takowe sumienie posiadają.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#MieczysławCzerniawski">Jako politycy SLD, politycy odpowiedzialni za decyzje szczególnie w tak delikatnej materii, jaką jest gospodarka czy finanse państwa, bronimy tezy, o której często mówi Grzegorz Kołodko, wicepremier naszego rządu, iż wzrost gospodarczy nie jest, podobnie jak rozum, dany na zawsze, trzeba wiele świadomych zabiegów i wysiłków, by korzystne tendencje utrwalać. I tej zasadzie byliśmy wierni przy konstruowaniu budżetu na 1997 r. i będziemy wierni w czasie realizacji wszystkich zapisów zawartych w tymże budżecie.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#MieczysławCzerniawski">Przedłożone sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o rządowym projekcie ustawy budżetowej na 1997 r., które dziś rozpatrujemy, dotyczy czwartego już z kolei budżetu koalicji PSL–SLD. Chociaż jest to pierwszy budżet rządu premiera Włodzimierza Cimoszewicza, uważamy, że ten budżet w końcu naszej kadencji otwiera nowe perspektywy, służy właśnie utrzymaniu wzrostu gospodarczego, wzmacnia tendencje prorozwojowe i prospołeczne.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#MieczysławCzerniawski">Zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej powstaje wiele szans dla rozwoju różnych dziedzin życia. Będzie to możliwe m.in. dlatego, że prowadzona w ostatnich trzech latach polityka makroekonomiczna korzystnie wpłynęła na gospodarkę. To jest fakt wskazujący, iż idziemy w dobrym kierunku. Już w 1995 r. — przypomnę — osiągnęliśmy realny poziom produktu krajowego brutto zbliżony do wielkości w latach 1988–1989. Wymagało to stabilizowania warunków gospodarowania, wprowadzania reform systemowych i oczywiście uporu w realizacji programów społeczno-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#MieczysławCzerniawski">Na korzystne wyniki gospodarki polskiej rzutowały dodatnio kontynuowane w latach 1994–1996 reformy rządów PSL–SLD oraz ograniczenie, podkreślam, ograniczenie kosztów społecznych reform, społecznych przekształceń.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Rząd szacuje, że w 1997 r. produkt krajowy brutto wzrośnie o 5,5% w ujęciu realnym. Jest to zadanie trudne, ale sądzimy, iż wykonalne. Utrzymanie się takiego wysokiego tempa wzrostu gospodarczego wymagać będzie przyrostu produkcji przemysłowej, produkcji budowlano-montażowej oraz wzrostu produkcji rolniczej albo utrzymania jej przynajmniej na poziomie 1996 r. Towarzyszyć temu musi restrukturyzacja, rozbudowa i pełne wykorzystanie istniejącego potencjału produkcyjnego oraz zwiększenie nakładów inwestycyjnych. Dlatego też założone nakłady inwestycyjne w gospodarce rosną wyraźnie szybciej niż cały produkt krajowy brutto. Oznacza to racjonalniejsze tempo wzrostu wydatków budżetowych na tzw. spożycie zbiorowe do poziomu 3%. Nie jest ekonomicznie możliwe równoczesne zapewnienie przyspieszenia inwestycyjnego, warunkującego utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, i spożycia w tym samym tempie co wzrost produktu krajowego brutto. Trzeba wybierać, co ma rosnąć szybciej: spożycie finansowane z dochodów osobistych gospodarstw domowych czy spożycie finansowane przez wydatki rzeczowe z budżetu? Wszyscy wiemy, że najbardziej dokuczliwa jest codzienność, dlatego realizowana polityka rządu koalicyjnego SLD–PSL zapewniła szybszy wzrost spożycia gospodarstw domowych niż wydatków rzeczowych z budżetu. Zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest ona właściwa. Celowe jest jej kontynuowanie w 1997 r. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z tego, że przez pomyłkę czasami syty otrzymuje więcej niż głodny, ale staramy się korygować takie nieprawidłowości, przyjmując każdą rzeczową, opartą na racjonalnych przesłankach krytykę.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Wiadomo, że podstawowym warunkiem osiągania wzrostu gospodarczego i stopniowej poprawy życia społecznego w bieżącym roku jest dalsze ograniczenie poziomu inflacji. Prowadzona przez rząd polityka przyniosła w tym względzie pozytywne efekty. Oczywiście nie zawsze i nie we wszystkich grupach społecznych jest to zauważalne w równym stopniu. Konieczność zmniejszenia tempa inflacji i utrzymanie tendencji wzrostu gospodarczego stanowi w 1997 r. nadal najważniejsze zadanie polityki makroekonomicznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#MieczysławCzerniawski">Liczby mają to do siebie, że po przetworzeniu pewnych granicznych wielkości wchodzimy w sferę abstrakcji, ale to nie znaczy, że jeżeli coś dotyczy milionów, to nie dotyczy jednostek, choć jednostkom wydaje się, że tak jest. Inflacja pustosząc budżet pustoszy indywidualne portfele. Dlatego też uważamy, że nieodzownym warunkiem wzrostu jest utrzymanie deficytu budżetu państwa na możliwie najniższym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie analizy oraz wyników pracy w komisjach wprowadzone zostały korekty do pierwotnego projektu. W ocenie Sojuszu Lewicy Demokratycznej sprawi to, że budżet na rok 1997 będzie w zadowalającym stopniu spełniał swoje prorozwojowe i prospołeczne funkcje. Nadrzędnym motywem debaty budżetowej było wspieranie tego, co może służyć tworzeniu warunków do utrzymania wzrostu gospodarczego, wzrostu stanowiącego podstawę urzeczywistnienia najważniejszych celów. My jako Sojusz Lewicy Demokratycznej zaliczamy do nich przede wszystkim zmniejszenie poziomu bezrobocia i poprawę warunków życia, w tym wzrost spożycia.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#MieczysławCzerniawski">Staraliśmy się pracować w komisjach, dając z siebie maksimum wysiłku. Jest w tym ogromna zasługa pani przewodniczącej Wiesławy Ziółkowskiej, która zagospodarowała nas w sposób absolutnie uroczy. W toku prac zaproponowano szereg przesunięć, zmian wielkości projektowanych dochodów i wydatków. Równolegle trwały prace wewnątrzklubowe. W okresie tym prowadziliśmy również ożywione negocjacje i rozmowy z posłami, kolegami z PSL oraz przedstawicielami poszczególnych resortów. Na zebraniach grup negocjacyjnych podejmowaliśmy wspólne ustalenia, dotyczące właśnie zmian dochodów i wydatków budżetu.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#MieczysławCzerniawski">Pani przewodnicząca w swoim sprawozdaniu szczegółowo relacjonowała, z jakich źródeł to uzyskaliśmy i jakie elementy zdecydowały o zwiększonych dochodach budżetu państwa - w pełni to akceptowaliśmy - a także gdzie, w jakich dziedzinach, w których naczelnych organach władzy, administracji, instytucjach szukaliśmy - i znaleźliśmy - oszczędności. Myślę, że te prawie 6,5 bln starych złotych, które zgromadziliśmy z tytułu dodatkowych dochodów i oszczędności, to jest wynik po prostu rzetelnej pracy poszczególnych komisji i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, a także efekt prac, które prowadziliśmy we własnych klubach. Myślę, że dopatrywanie się tutaj pewnych nieścisłości, nieprawidłowości w projektowaniu budżetu jest co najmniej nie do końca zasadne. To właśnie my - posłowie, Sejm - zadawaliśmy sobie często i zadajemy pytanie, na ile powinniśmy korygować rządowe przedłożenie budżetu, projekt budżetu, który do Sejmu przekazuje rząd. Jaki to winien być zakres, jaka skala? Myślę, że praca nad budżetem na 1997 r. ujawniła jak gdyby optymalne możliwości, które wykorzystały komisje, komisja budżetowa i posłowie.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#MieczysławCzerniawski">W pełni również aprobujemy propozycję - takie propozycje składało SLD w porozumieniu z kolegami z PSL - aby tych środków nie rozdrabniać, nie przeznaczać ich na kilkadziesiąt drobnych pozycji, lecz skierować na te dziedziny życia społecznego w naszym państwie, które wymagają największych nakładów. Mówiliśmy i w czasie pierwszego czytania, i w trakcie prac nad budżetem, że priorytetem winna być oświata i wychowanie, że powinniśmy zadbać o to, aby nauczyciele samorządowi mieli zagwarantowane płace na równi z tzw. nauczycielami kuratoryjnymi, że należy sfinansować te 4 tys. etatów dla nauczycieli kuratoryjnych, przeznaczyć dodatkowe środki na domy dziecka, podjąć próbę przyjścia z pomocą studentom, skierować - być może jeszcze ograniczone - środki w stronę najuboższej młodzieży wiejskiej, zadbać o bezpieczeństwo obywateli, wspomóc służbę zdrowia i wysiłki na rzecz dozbrojenia armii. Wymieniam tylko zasadnicze kierunki, za którymi opowiadaliśmy się od początku i które proponowaliśmy również Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. W pełni zgadzamy się z wnioskiem, który przedłożyła pani przewodnicząca Wiesława Ziółkowska - każda złotówka z tych dodatkowych środków winna być skontrolowana, rozliczona i przeanalizowana właśnie przez naszą komisję, Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, albowiem zbyt często zdarzało się tak, iż dodatkowe środki, które przyznawaliśmy uchwalając budżet, nie szły na cele, o których mówiliśmy w tej sali.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! W ramach budżetu bieżącego roku założone zostały uzasadnione priorytety. Chciałbym króciutko je scharakteryzować.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#MieczysławCzerniawski">Po pierwsze, myślę, że warto raz jeszcze podkreślić, iż pragniemy, aby realny wzrost wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej i poprawa relacji płacowych w tej sferze w 1997 r. dokonały się właśnie poprzez podwyżkę wynagrodzeń w sferze budżetowej o te 5,5% - mówię o realnych podwyżkach. Sądzę, że należy w pełni się zgodzić z tym, by największe podwyżki zostały przeznaczone dla pracowników oświaty, ochrony zdrowia, szkolnictwa wyższego i pracowników kultury. Myślę więc, że w 1997 r. będziemy kontynuować proces odbudowywania poziomu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, który zapoczątkowaliśmy w 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#MieczysławCzerniawski">Po drugie, zabezpieczenie realnego wzrostu rent i emerytur. Oznacza to, że w 1997 r. nastąpi realny wzrost rent i emerytur pracowniczych i rolniczych o 1,5%, a po włączeniu zaległej waloryzacji za IV kwartał 1995 r. wzrost ten osiągnie poziom około 4%.</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#MieczysławCzerniawski">Po trzecie, bezpieczeństwo publiczne kraju.</u>
          <u xml:id="u-40.19" who="#MieczysławCzerniawski">Po czwarte, zwiększenie nakładów na oświatę, naukę, szkolnictwo wyższe, w tym na wzrost wynagrodzeń nauczycieli. Nie odwołuję się już tutaj do procentów, do liczb, gdyż w sposób wyczerpujący przedstawiła je w swoim sprawozdaniu przewodnicząca Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-40.20" who="#MieczysławCzerniawski">Po piąte, kontynuowanie reformy funkcjonowania systemu służby zdrowia. Myślę, że wzrost nakładów o 8% zabezpiecza przynajmniej w sposób minimalny założony program tejże reformy, za którą Sojusz Lewicy Demokratycznej jednoznacznie się opowiada.</u>
          <u xml:id="u-40.21" who="#MieczysławCzerniawski">I wreszcie po szóste, w centrum uwagi znalazła się sprawa restrukturyzacji obszarów wiejskich. Jak wiem, środki, które na to zostały przeznaczone, plus nawet dodatkowe środki z tych wygospodarowanych przez komisję, nie są jeszcze wystarczające, ale myślę, że w dobry sposób zabezpieczają w 1997 r. ten program, który został przez rząd przyjęty do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-40.22" who="#MieczysławCzerniawski">Zaproponowaliśmy także zwiększenie nakładów na kulturę i sztukę - po paru latach degresji rok 1997 jest więc dobrym zwiastunem - a także na umocnienie systemu kredytowego finansowania budownictwa mieszkaniowego, podkreślam: umocnienie systemu kredytowego, co pozwoli na zwiększenie środków na ożywienie programu mającego na celu zwiększenie dostępności mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-40.23" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Zaproponowaliśmy również wyodrębnienie budżetu dla Policji z budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ja również wyrażam w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przekonanie, że ta decyzja przyniesie szereg korzyści. Stworzy ona możliwość większego usamodzielnienia finansowo-gospodarczego komend rejonowych Policji. Dysponowanie środkami przez komendantów rejonowych będzie stwarzać zupełnie nową jakość pod względem wyboru celów i odpowiedzialności. Wreszcie to wydzielenie budżetu Policji - o co szczególnie policjanci zabiegali - który zostanie bezpośrednio powiązany z budżetem centralnym i Ministerstwem Finansów, znacznie skróci czas planowania, zasilania w środki i uprości procedurę sprawozdawczości, która nieraz powodowała, iż pieniądze, które Sejm uchwalał w styczniu czy w lutym, do komend rejonowych docierały dopiero w maju czy w czerwcu. Sądzę, że wskutek tego organy decyzyjne, a w szczególności komisje sejmowe, będą miały lepszy, bezpośredni pogląd na sprawę potrzeb Policji.</u>
          <u xml:id="u-40.24" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Oczywiście największe emocje wzbudzają podwyżki cen. Należy zgodzić się z tym, iż dezorganizują one budżet każdej rodziny, dotykają każdego obywatela, gdyż decydują o poziomie życia ludzi, zwłaszcza najuboższych, tj. emerytów, rencistów oraz rodzin niepełnych. Rozumiemy, że nawet przy 13-procentowej inflacji, licząc grudzień 1997 r. do grudnia 1996 r., ruch cen będzie konieczny. Ale budzi to zrozumiały niepokój. Mamy świadomość, że będzie to spowodowane zarówno podwyżkami cen, jak i przewidzianym poziomem bankowych stóp procentowych. Sojusz Lewicy Demokratycznej proponuje dokonanie w trakcie bieżącego roku pogłębionych analiz, aby w miarę możliwości wprowadzać ewentualne korekty do proponowanych podwyżek - podwyższać na tyle, na ile uzasadniają to stan finansów i potrzeby społeczne, zgodnie z odwiecznym pytaniem: Na ile trzeba, na ile wystarczy?</u>
          <u xml:id="u-40.25" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na zakończenie zwrócić uwagę, iż budżet ten ma wielkie znaczenie, zwłaszcza jeśli chodzi o wydatki z budżetu państwa, które oznaczają - i myślę, że jest to bardzo pozytywna cecha - zmniejszenie wzrostu udziału wydatków na obsługę długu publicznego oraz zmniejszenie udziału dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Uważamy, iż pozwoli to na wykorzystanie większych środków przeznaczonych na spożycie poprzez podnoszenie poziomu dochodów indywidualnych oraz na sprawność służb publicznych. Planuje się zmniejszenie relacji dochodów budżetu oraz wydatków budżetowych w 1997 r. i deficytu budżetowego w stosunku do produktu krajowego brutto. Stanowi to odwrócenie niekorzystnego trendu i potwierdzenie polityki odchodzenia od nadmiernego fiskalizmu.</u>
          <u xml:id="u-40.26" who="#MieczysławCzerniawski">Naszym zdaniem o prorozwojowym charakterze budżetu na 1997 r. świadczą: wspomniany już szybszy wzrost nakładów inwestycyjnych w stosunku do wzrostu produktu krajowego brutto, wspartego dodatkowo obniżką oprocentowania kredytów i rozszerzeniem ulg inwestycyjnych oraz uruchomieniem specjalnych stref ekonomicznych; planowana wysoka dynamika obrotów handlowych z zagranicą; zmniejszenie obciążenia wyników finansowych przedsiębiorstw poprzez zwiększenie roli podatków pośrednich w dochodach budżetu oraz obniżenie realnej stawki podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-40.27" who="#MieczysławCzerniawski">Budżet państwa na 1997 r. jest prospołeczny, gdyż: zakłada podniesienie poziomu dochodów indywidualnych, w tym realny wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej o 3,4%, wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej o 5,5 punktu ponad poziom inflacji oraz realny wzrost przeciętnej emerytury i renty pracowniczej o ponad 4%; wspiera politykę zmniejszenia inflacji, obciążającej głównie uboższe warstwy ludności; zakłada wzrost realnego poziomu nakładów na sferę budżetową, w tym na oświatę i wychowanie, ochronę zdrowia, kulturę i sztukę oraz bezpieczeństwo obywateli.</u>
          <u xml:id="u-40.28" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Przedstawiając stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pragnę stwierdzić, iż przedłożone Wysokiej Izbie sprawozdanie w sprawie budżetu na 1997 r. znajduje nasze pełne poparcie. Nie jest to nadal, jak mówiłem już wielokrotnie, budżet naszych marzeń. Marzenia w tym wypadku muszą być oparte na wyliczeniach. Najlepszymi byłyby tu największe. Nie możemy się zobowiązać do rzeczy niemożliwych, dlatego potrzebny jest kompromis. Wiele mamy - i o tym doskonale wiemy - do zrobienia, aby zaspokoić oczywiste potrzeby i uzasadnione aspiracje rozmaitych grup społecznych. To prawda oczywista. Ale metodą osiągnięcia tych celów nie jest zgłaszanie populistycznych wniosków na tej sali, nawet gdyby program danej partii był najwspanialszy. O tym nie intencje decydują, lecz decyduje rzeczywistość, a tą rzeczywistością jest wzrost gospodarczy, wzrost produkcji, wzrost eksportu i inwestycji. Przez ten pryzmat patrzymy i z osiągnięcia ich nie rezygnujemy. Dlatego też po raz kolejny od paru lat - czy ktoś będzie ironicznie uśmiechał się na tej sali, czy nie - debatujemy nad budżetem rozwoju, a budżet w 1997 r. taki jest, i tylko za polityczną grę należy uważać twierdzenie, że jest to budżet wyborczy.</u>
          <u xml:id="u-40.29" who="#MieczysławCzerniawski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o uchwalenie ustawy budżetowej na 1997 r., zawartej w druku sejmowym nr 2105. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-40.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Mieczysław Czerniawski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Alfred Domagalski z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AlfredDomagalski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dobiegają końca prace nad kształtem ustawy budżetowej na 1997 r. Ten chyba najważniejszy akt prawny, jaki uchwalają parlamenty wszystkich demokratycznych państw na świecie, określa kierunki rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego kraju, określa tempo rozwoju i stopień, w jakim z jego owoców skorzysta społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AlfredDomagalski">Jak nigdy w tej kadencji Sejmu, projekt ustawy budżetowej poddany został wnikliwej ocenie i analizie. Czynili to eksperci na zlecenie sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, ale także ekonomiści i publicyści rekrutujący się z różnych szkół ekonomicznych i różnych obozów politycznych. Rozrzut opinii i ocen jest mniej więcej zbliżony do szerokiego spektrum polskiej sceny politycznej, a prawidłowością jest, że im dalej autorowi do rządzącej koalicji, tym wyrażane opinie bardziej krytyczne.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AlfredDomagalski">W ostatnim okresie najpoważniejszym zarzutem, jakim obarczono projekt ustawy budżetowej, jest jej rzekomo wyborczy charakter. Polskie Stronnictwo Ludowe, w imieniu którego występuję, nie podziela tej opinii. Nie oznacza to jednak, że uważamy, iż jest to budżet idealny. Natomiast samego faktu, że rosną realne dochody ludności i spożycie, nie można uznać za koniunkturalny gest. Rośnie bowiem jednocześnie produkt krajowy brutto, spadają inflacja i bezrobocie. Przypomnę, że rok 1997 jest szóstym z kolei, w którym będziemy mieli do czynienia ze wzrostem gospodarczym, a dopiero trzecim, w którym następuje wzrost dochodów realnych i spożycia indywidualnego. Owoce wzrostu gospodarczego polskie społeczeństwo rozpoczęło więc konsumować dopiero po trzech latach. Jak się wydaje, jest to dość oczywista prawidłowość ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AlfredDomagalski">Uważamy, że wspólnie wypracowany produkt krajowy musi być podzielony tak, aby gwarantował wzrost gospodarczy w latach przyszłych. Inwestycje muszą więc rosnąć szybciej niż konsumpcja. Nie musimy już jednak zaciskać pasa, chociaż z popuszczaniem także trzeba być ostrożnym. Wszystko wskazuje na to, że projekt ustawy budżetowej na 1997 r. zasadę tę respektuje. Produkt krajowy brutto rośnie szybciej niż spożycie, a inwestycje z kolei wyprzedzają wzrost produktu krajowego brutto. Trudno mieć z tego powodu pretensje do autorów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AlfredDomagalski">Pragnę w swoim wystąpieniu wyrazić stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego w kilku najważniejszych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! Ostatni budżet tej kadencji parlamentu budowany jest w oparciu o podobne zasady jak budżety poprzednie. Ma on zapewnić realizację założeń polityki społeczno-gospodarczej na 1997 r., których celem jest kontynuacja wzrostu gospodarczego i dalsza poprawa warunków życia polskiego społeczeństwa. W ocenie Polskiego Stronnictwa Ludowego przedłożony dziś do drugiego czytania projekt budżetu jest budżetem zorientowanym na zrealizowanie założeń polityki społeczno-gospodarczej określonych zarówno w „Strategii dla Polski”, jak i w „Pakiecie 2000”. Naczelnym założeniem obu tych dokumentów jest wzrost produktu krajowego brutto, tak aby w roku 2000 był on o 30% wyższy niż w roku 1995. Jest to naszym zdaniem zadanie w pełni realne, chociaż w trakcie jego realizacji będzie występować niewątpliwie wiele zagrożeń i trudności. Założony w projekcie ustawy budżetowej wzrost produktu krajowego brutto o 5,5% nie wydaje się zagrożony. Podstawowym czynnikiem tego wzrostu, zgodnie z prognozą rządu, ma być przyrost popytu krajowego. Utrzyma się bowiem stosunkowo wysokie tempo wzrostu spożycia indywidualnego oraz tempo wzrostu nakładów na środki trwałe. Zarówno przyrost popytu krajowego, jak i utrzymujące się tempo wzrostu nakładów inwestycyjnych oceniamy jako zjawiska bardzo pozytywne. Przyrost spożycia podnoszący poziom życia społeczeństwa powoduje, że reformy rynkowe są do zaakceptowania i ich niezbędna kontynuacja nie będzie budzić społecznego sprzeciwu, a wysoki poziom inwestycji stanowi gwarancję wzrostu gospodarczego w latach przyszłych.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#AlfredDomagalski">Założony przyrost nakładów brutto na środki trwałe na poziomie 16% może być nawet przekroczony. Wynika to z pilnej potrzeby wymiany zużytego technologicznie majątku produkcyjnego, rosnącego popytu i napływającego kapitału zagranicznego w postaci inwestycji bezpośrednich. Hamulcem może się tu jednak okazać niska stopa oszczędności ludności. Jej podniesienie bez utworzenia funduszy emerytalnych i rozwoju funkcjonujących na korzystnych warunkach kas mieszkaniowych będzie jednak trudne. W każdym razie opowiadamy się za polityką, która zagwarantuje wysoki poziom inwestowania w dłuższym okresie.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#AlfredDomagalski">Klub PSL uważa, że tempo wzrostu gospodarczego mierzone przyrostem produktu krajowego brutto mogłoby być jeszcze większe, gdyby udało się utrzymać wysokie tempo wzrostu eksportu. Niestety od dwóch lat mamy do czynienia z malejącą dynamiką eksportu i rosnącą dynamiką importu. Wyniki roku 1996 są już niepokojące. Wysokiego ujemnego salda w obrotach towarowych wynoszącego, jak wynika ze wstępnych danych Ministerstwa Gospodarki, ponad 8 mld dolarów nie jest już w stanie zrekompensować handel nie rejestrowany. Jeżeli zaś potwierdziłyby się wczorajsze informacje ministra Kaczurby, to okazałoby się, że w roku ubiegłym tempo wzrostu eksportu mogłoby być niższe niż produktu krajowego brutto. Byłaby to sytuacja wysoce alarmująca i podważająca dotychczasową argumentację dotyczącą polityki pieniężnej, a przede wszystkim kursu walutowego i stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#AlfredDomagalski">Nie jesteśmy przekonani także co do realności prognozy bilansu płatniczego na rok 1997. Rząd prognozuje, że wpływy z eksportu będą wyższe o 15%, a wypłaty za import o 21%. W wyniku szybszego wzrostu importu niż eksportu prognozowane jest ujemne saldo w obrotach towarowych z zagranicą na poziomie 9,5 mld dolarów. Wiele wskazuje na to, że 15-procentowy wzrost eksportu może być trudny do uzyskania, a import może rosnąć bardziej dynamicznie. Polityka rządu i banku centralnego zdaje się potwierdzać te przypuszczenia. Słabnie przecież ochrona celna, zniesiony został podatek importowy, obowiązują zerowe stawki celne na import zbóż w pierwszym półroczu tego roku, postępuje aprecjacja złotego. Z drugiej strony przewidywania co do poprawy koniunktury u naszych czołowych partnerów nie są zbyt optymistyczne. Trudno także sądzić, że w krótkim czasie zdecydowanie poprawi się konkurencyjność polskiej gospodarki, tym bardziej że rząd nie jest w stanie zdecydowanie zwiększyć wydatków na naukę, bez rozwoju której trudno oczekiwać szybszego wzrostu jakości i innowacyjności wyrobów naszego przemysłu. Tak gwałtowny wzrost importu, jaki wystąpił w minionym roku i zapewne powtórzy się w roku bieżącym, musi się odbić na aktywności produkcyjnej w kraju. Polskie Stronnictwo Ludowe kolejny raz zwraca uwagę na tę kwestię, mimo że część ekonomistów, także przedstawiciele Międzynarodowego Funduszu Walutowego, uważa, że taka nierównowaga jest zupełnie uzasadniona w przypadku kraju, który się szybko rozwija. Niski udział Polski w wymianie międzynarodowej i załamanie się wysokiego tempa wzrostu eksportu w 1995 r. nakazują dokładniejszą i bardziej wielostronną analizę przyczyn tego stanu.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#AlfredDomagalski">Polskie Stronnictwo Ludowe pozytywnie odnosi się do planowanego wzrostu spożycia zbiorowego i indywidualnego. Będzie on zgodnie z prognozą niższy niż w 1996 r., ale kwestią bardzo ważną jest utrzymanie właściwych proporcji między wzrostem spożycia i wzrostem nakładów brutto na środki trwałe. Jest to zresztą jeden z podstawowych dylematów polityki gospodarczej, gdzie najbardziej ujawnia się sprzeczność między celami krótkookresowymi i długookresowymi. Stąd też nie jest możliwe utrzymanie tak wysokiego tempa wzrostu spożycia w 1997 r., jakie miało miejsce w roku ubiegłym. Wzrost spożycia zbiorowego o 3% i indywidualnego o 4,8% uważamy za optymalny.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#AlfredDomagalski">Klub PSL uważa także, że trafnie zostały określone priorytety polityki społeczno-gospodarczej. Ich liczba - przypomnę, że jest ich 10 - nie gwarantuje jednak skutecznego działania we wszystkich przypadkach. Rozumiemy, że jest to próba odrobienia wieloletnich zaniedbań i wskazanie na problemy najbardziej pilne do załatwienia.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#AlfredDomagalski">Z zadowoleniem odnotowujemy dwukrotnie szybszy wzrost płac w sferze budżetowej w stosunku do płac w przedsiębiorstwach, liczący się wzrost wydatków, wyższy niż wydatków ogółem, na oświatę i wychowanie, szkolnictwo wyższe, naukę, ochronę zdrowia, bezpieczeństwo publiczne i obronę narodową.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#AlfredDomagalski">Wyszło jednak na to, że zapisane w priorytetach rolnictwo w zasadzie utrzymało jedynie wydatki realne na poziomie z 1996 r. Tendencja do obniżania udziału wydatków budżetowych w produkcie krajowym brutto powoduje, że rolnictwo może mieć kłopoty z pozyskiwaniem środków budżetowych na swoją restrukturyzację. Niezbędne jest zatem stworzenie mechanizmów, które pozwolą na generowanie takich środków także przez samo rolnictwo. Byłyby one uzupełnieniem środków budżetowych. Dotychczas praktycznie w tym zakresie nie mamy się czym pochwalić.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#AlfredDomagalski">Wysoki Sejmie! Dla oceny projektu budżetu znaczenie zasadnicze ma stan równowagi budżetowej. Biorąc pod uwagę tendencje światowe, gdzie deficyty budżetowe stały się niemal regułą, możemy mówić raczej o stanie nierównowagi budżetowej. Chodzi więc o wielkość deficytu budżetowego, a nie o sam fakt jego występowania. Od 1993 r. sytuacja w tym zakresie jest pomyślna. Deficyt budżetowy ustabilizował się na poziomie poniżej 3% produktu krajowego brutto - w poszczególnych latach od 2,6% do 2,8%. Jest to istotny czynnik stabilizacji makroekonomicznej. Taki poziom deficytu sprawia, że w ujęciu realnym dług publiczny obniża się. Wynikiem utrzymania wysokiej dyscypliny w tym zakresie jest obniżenie udziału długu publicznego w produkcie krajowym brutto z 86% w 1992 r. do niespełna 50% w 1997 r. Daje to Polsce poczesne miejsce wśród krajów europejskich. Z satysfakcją można odnotować fakt, iż groźna tendencja do narastania długu została odwrócona. W ślad za relatywnym spadkiem długu publicznego obniżają się także koszty jego obsługi w relacji do produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#AlfredDomagalski">Problemem nadal poważnym, chociaż z roku na rok o mniejszej skali, pozostaje inflacja. Jej poziom w projekcie ustawy określa się na 113%, licząc grudzień do grudnia. Wskaźnik ten budzi wiele wątpliwości. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia dotychczasowe działania rządu zmierzające do ograniczania inflacji i zamierzenia w tym zakresie na rok 1997 i lata następne. Jest to bardzo poważna dolegliwość naszej gospodarki, ale droga jej stopniowego obniżania jest, naszym zdaniem, w warunkach polskich, najbardziej odpowiednia, chociaż zdajemy sobie sprawę z niecierpliwości części polityków. Szybsze tłumienie inflacji jest oczywiście możliwe, ale może spowodować osłabienie tempa wzrostu gospodarczego, co mogłoby się okazać w efekcie o wiele groźniejsze.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#AlfredDomagalski">Można mówić, iż poziom 13-procentowego wzrostu cen jest założeniem zbyt optymistycznym i trudnym do zrealizowania. Niewątpliwie tak. Trudno jednak wskazać na zadania łatwe do zrealizowania w gospodarce. Wskaźnik inflacji jest w dużym stopniu mniej lub bardziej dokładnym szacunkiem i nie można go traktować jako zadania sztywnego. Ani rząd bowiem, ani Narodowy Bank Polski nie dysponują instrumentami pozwalającymi na dużą precyzję w tym zakresie. Istotne znaczenie odgrywa tu wiele czynników niezależnych i trudnych do przewidzenia. Jeśli nawet będziemy mieli do czynienia z 1% odchyleniem od przyjętego wskaźnika, to nie zmieni to w znaczący sposób właściwości budżetu.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#AlfredDomagalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka uwag pragnę poświęcić dochodom i wydatkom budżetowym. Budzą one zawsze emocje. Dzielenie pieniędzy, wbrew pozorom, nie należy do czynności najbardziej przyjemnych. Pod tym względem jest to budżet trudnego kompromisu. Jest to jednocześnie budżet bardzo napięty. Po raz pierwszy od kilku lat mamy do czynienia z wyższym wzrostem wydatków niż dochodów budżetowych. Opierając się na szacunkowych danych o wykonaniu budżetu państwa za 1996 r. i przyjmując średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych jako deflator, można obliczyć, że dochody budżetu rosną tylko o 0,6%, a wydatki o 1,9%. Jest to oczywiście wynikiem decyzji obniżających wysokość podatku od osób prawnych i fizycznych oraz likwidacji podatku importowego.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#AlfredDomagalski">Wzrost dochodów i wydatków budżetowych w stosunku do planowanego wzrostu produktu krajowego brutto jest nieznaczny i powoduje to dalsze ograniczenie skali redystrybucyjnej roli budżetu. Zdaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego w sytuacji ciągle jeszcze niskiego poziomu usług społecznych udział dochodów i wydatków budżetowych w produkcie krajowym brutto jest obniżany zbyt szybko.</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#AlfredDomagalski">Polskie Stronnictwo Ludowe pozytywnie odnosi się do przesunięć w wydatkach budżetowych dokonanych przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Okazało się, iż możliwe było ograniczenie wydatków m.in. na administrację państwową oraz naczelne organy władzy państwowej, takie jak Kancelarie: Prezydenta, Sejmu, Senatu i przesunięcie tych środków na będące w o wiele trudniejszej sytuacji dziedziny naszego życia publicznego, takie jak: oświata, szkolnictwo wyższe, nauka, ochrona zdrowia czy bezpieczeństwo publiczne. Mamy nadzieję, że zwiększone środki wykorzystane będą racjonalnie i efektywnie, znacznie poprawiając sytuację tych dziedzin naszego życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#AlfredDomagalski">Szkoda, że uszczuplenie dochodów budżetowych odbiło się na obniżeniu w stosunku do pierwotnych założeń wydatków na rolnictwo. Gdy używa się także średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych jako deflatora, okazuje się, że wydatki na rolnictwo wzrastają tylko o 0,3%, co nie przyspieszy procesu restrukturyzacji tego działu gospodarki narodowej. Jak już wspomniałem, niezbędne staje się tworzenie warunków i mechanizmów pozwalających na generowanie części potrzebnych środków w samym rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! Wraz z projektem ustawy budżetowej rozpatrujemy dziś kierunki prywatyzacji w 1997 r., zawarte w załączniku nr 12. Opowiadamy się za ich przyjęciem. Nie ulega wątpliwości, że zmieniająca się na korzyść sektora prywatnego struktura własnościowa polskiej gospodarki stanowi istotny i pozytywny czynnik rozwoju i wzrostu gospodarczego. Szczególne znaczenie przywiązujemy do trzech podstawowych celów stojących przed prywatyzacją. Są to: utrwalenie wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego, utrzymanie dobrego tempa prywatyzacji, wspomaganie reform instytucjonalnych, w tym reformy systemu emerytalno-rentowego. Wyrażamy przekonanie, że zrealizowanie założeń w połączeniu z realizacją tych właśnie celów zbliży Polskę do standardów europejskich i jednocześnie zabezpieczy najbardziej żywotne interesy naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-42.21" who="#AlfredDomagalski">Pełna realizacja ustawy budżetowej zależeć będzie od wielu czynników. W szerokim ujęciu sukces będzie efektem zaangażowania wielu służb państwowych, wszystkich dysponentów poszczególnych części budżetu, będzie efektem pracy administracji rządowej i władz samorządowych, a także współpracy między nimi. Niezbędna jest wysoka dyscyplina i determinacja. Mamy nadzieję, że trudny politycznie rok 1997 nie będzie jednak miał większego wpływu na gospodarkę i realizację zadań wynikających z ustawy budżetowej, a pełna realizacja budżetu przyniesie w efekcie dalszą poprawę warunków życia całego polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-42.22" who="#AlfredDomagalski">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, podzielając poglądy, opinie i obawy przedstawione przez posłów sprawozdawców, akceptuje przedłożony projekt ustawy i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Alfredowi Domagalskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jerzego Osiatyńskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podobnie jak w 1995 r., tak i w roku 1996 nastąpił znaczny realny wzrost dochodu narodowego, produkcji przemysłowej, inwestycji, bezpośrednich inwestycji zagranicznych, realnych dochodów gospodarstw domowych i spadek stopy bezrobocia. Wszystkim tym korzystnym wskaźnikom towarzyszyły także zjawiska niekorzystne. Należą do nich pogarszające się wyniki sektora przedsiębiorstw państwowych, gdzie koszty rosną szybciej niż przychody, a rentowność spada. Warto przy tym odnotować, że sektor prywatny ma wyniki lepsze niż przed rokiem. Niekorzystne są także: dynamika obrotów handlu zagranicznego, znacznie niższe od przewidywanego tempo wzrostu eksportu, natomiast wyższe tempo wzrostu importu i zmniejszanie się naszych rezerw dewizowych. Mimo to wyniki gospodarcze ubiegłego roku zasługują na uznanie. Na uznanie zasługują także wskaźniki obrazujące dyscyplinę budżetową państwa, zmniejszenie relacji deficytu budżetowego do PKB, spadek zadłużenia sektora publicznego w relacji do produktu krajowego brutto, zmniejszający się udział Narodowego Banku Polskiego w finansowaniu deficytu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JerzyOsiatyński">Ten fragment przemówienia dedykuję panu posłowi Mieczysławowi Czerniawskiemu. Wydaje mi się, że w podobny sposób - pozytywnie - ocenialiśmy osiągnięcia rządu w roku ubiegłym. Nie warto przypisywać nam rzeczy, które są oczywistą nieprawdą; bardzo łatwo można znaleźć to w sprawozdaniach sejmowych. W gospodarce jest dostatecznie wiele obszarów niepewności, starajmy się zatem tę mgłę raczej rozpraszać niż zagęszczać. Proponujemy merytoryczną dyskusję nad budżetem. W toku posiedzeń komisji państwo bardzo często zgadzaliście się z oceną tego, co się będzie działo w bilansie handlowym lub gdzie indziej. W naszych wnioskach staramy się po prostu doprowadzić tę konkluzję do końca.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JerzyOsiatyński">Wracam do głównego tematu mojego przemówienia: Dlaczego zatem Unia Wolności kwestionuje politykę, która przynosi tak dobre wyniki? Dlaczego odmawiamy poparcia ustawie budżetowej, która dostarcza narzędzi realizacji tej polityki? Po pierwsze, czynimy tak dlatego, że naszym zdaniem projekt budżetu na rok 1997 jest wewnętrznie niespójny i nie dostarcza odpowiedzi w sprawie intencji rządu co do rozwiązania podstawowego dylematu w polityce gospodarczej na 1997 r., jakim będzie z jednej strony obniżenie inflacji i umocnienie pieniądza, a z drugiej utrzymanie wysokiego tempa wzrostu konsumpcji, inwestycji i dochodu narodowego. Po drugie, Unia Wolności odmawia poparcia tego budżetu dlatego, że umacnia on politykę braku konsekwentnych głębokich zmian całych sektorów gospodarki i pojedynczych przedsiębiorstw państwowych, politykę braku demonopolizacji produkcji i rynku, opóźniania prywatyzacji, powtórnego upolityczniania gospodarki. To z kolei będzie nadal wzmagać zapotrzebowanie na dotacje, utrzymywanie wysokich podatków, składek ubezpieczeniowych i innych opłat obciążających koszty pracy, a przez to ograniczać możliwości jawnego zatrudnienia i wzrostu płac, zmniejszania szarej strefy w gospodarce. Jedno i drugie osłabia podstawę rozwoju gospodarczego Polski teraz i w latach następnych. Po trzecie, będziemy głosować przeciw, gdyż coraz większa proporcjonalnie część pieniędzy podatników jest przesuwana do różnych parabudżetowych agend i agencji, czemu towarzyszy dalsze rozrastanie się funduszy pozabudżetowych. W 1997 roku fundusze celowe mają wydać niemal tyle samo (82,1 mld zł), co budżet centralny (88 mld zł), tymczasem publiczna kontrola nad tymi pieniędzmi jest coraz słabsza mimo widomych oznak marnotrawstwa grosza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#JerzyOsiatyński">Brak wewnętrznej spójności budżetu przejawia się w kilku miejscach. Zacznę od dochodowej strony budżetu. Na wykonaniu dochodów budżetowych w 1996 roku silnie zaważyły zjawiska związane z naszym bilansem handlowym. W odróżnieniu od roku poprzedniego, kiedy Polska gromadziła zagraniczne rezerwy dewizowe, w ubiegłym roku te rezerwy przejadaliśmy i na koniec roku nasz bilans płatniczy był o około 6 mld dolarów gorszy, niż to zakładano w ustawie budżetowej rok wcześniej. Daje to dodatkowe dochody budżetu państwa rzędu 3,24 mld zł. Ponadto dochód wytworzony w cenach stałych był o 1 punkt większy, niż to przyjęto w konstrukcji budżetu na 1996 rok. Ostatecznie więc dochody budżetu państwa tylko z tych dwóch tytułów powinny się zwiększyć o około 4,1 mld zł. Tymczasem wykonanie dochodów budżetu w 1996 roku było niższe od zakładanego w ustawie na 1996 rok według wcześniejszych danych o 1,7 mld zł. W toku prac komisji budżetowej nie udało się uzgodnić rozliczenia tej różnicy, sięgającej 5,8 mld zł, tj. blisko 8% dochodów budżetu państwa. Naszym zdaniem na ten ubytek dochodów wpłynęły przede wszystkim następujące czynniki:</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#JerzyOsiatyński">Po pierwsze, w rezultacie nadmiernie liberalnego sięgania do art. 8 ustawy o zobowiązaniach podatkowych nastąpiło pogorszenie się efektywności poboru podatkowych i innych należności skarbu państwa od przedsiębiorstw. Ubytek dochodów budżetu państwa z tego tytułu rząd szacuje na około 1mld zł. Od 1994 roku domagamy się ustawowego ograniczenia możliwości przyznawania przez rząd ulg, odroczeń i zwolnień podatkowych tylko do ściśle określonych przypadków. Wszystkie inne próby zaradzenia temu zjawisku nie przyniosły i nie przyniosą poprawy ściągalności należności skarbu państwa i art. 8 pozostanie wygodną furtką, że tak powiem, ręcznego sterowania, którego koszty ponoszą wszyscy sumienni i rzetelni podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#JerzyOsiatyński">Po drugie, nastąpiło znaczne uszczuplenie dochodów budżetowych w rezultacie odpisów z tytułu darowizn dla osób fizycznych. Ubytek dochodów podatkowych z tego tytułu szacuje się na 1,2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#JerzyOsiatyński">Po trzecie, najkosztowniejsze dla dochodów budżetowych okazało się niewprowadzenie przez ministra finansów zaplanowanych w ustawie budżetowej na rok 1996 podwyżek akcyz lub ich podwyżki w skali mniejszej, niż planowano. Dochody z podatku akcyzowego w 1996 roku były mniejsze od planowanych o 2,3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#JerzyOsiatyński">Po czwarte, podobnie jak rok wcześniej także w ubiegłym roku nastąpiły uszczuplenia dochodów celnych. Chociaż import w 1996 roku był o około 2,5 mld dolarów większy, niż to przyjęto w ustawie budżetowej, dochody z ceł będą mniej więcej takie, jak planowano. Co kryje się pod tą różnicą? Naszym zdaniem tak jak w roku ubiegłym kryje się pod nią liberalizm koalicji SLD–PSL w przyznawaniu bezcłowych kontyngentów. Nieprawidłowości w tym zakresie potwierdza niedawny raport Najwyższej Izby Kontroli. Jest ich świadome także Ministerstwo Finansów, z którego inicjatywy w projekcie ustawy budżetowej na 1997 rok ustala się górną granicę ubytku należności celnych z tytułu kontyngentów. Witamy ten spóźniony zapis z zadowoleniem. Domagaliśmy się go już w ubiegłym roku, wnosząc o uzupełnienie ustawy budżetowej na 1996 rok o następujący artykuł (cytuję z naszego wystąpienia w debacie rok temu): „W roku 1996 Rada Ministrów może przyznać kontyngenty bezcłowe nie wynikające z międzynarodowych umów traktatowych ani z warunków agrometeorologicznych na łączną kwotę ubytku przychodów celnych z tytułu takich kontyngentów nie większą niż 400 mln zł”. Dokładnie ten sam limit rząd proponuje przyjąć na rok bieżący.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#JerzyOsiatyński">Niestety, to stanowisko ministra finansów ani zapisy w ustawie budżetowej na rok 1997 nie zmieniły praktyki. Świadczą o tym ustanowione w końcu listopada i w grudniu 1996 r. z mocą do końca grudnia ub. r. nowe kontyngenty celne. Będą one kosztowały budżet 1997 r. przeszło 300 mln zł. Ponawiamy wobec tego nasze ubiegłoroczne pytania: Kto, Wysoka Izbo, spośród tych, którzy o tych kontyngentach wcześniej nie wiedzieli, mógł w ciągu 2–3 tygodni przygotować wymagane dokumenty i przejść przez wszystkie procedury, aby z nich skorzystać?</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#JerzyOsiatyński">Klub Parlamentarny Unii Wolności zwraca się do pana marszałka i Prezydium Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli zbadania praktyki przyznawania bezcłowych kontyngentów także w 1996 r., o imienne ustalenie beneficjentów tych decyzji i oszacowanie ich finansowych skutków dla dochodów budżetowych w 1997 r. Zwracamy się także do pana marszałka o nadanie biegu leżącemu w Sejmie projektowi ustawy o zasadach podziału kontyngentów celnych. Jej celem jest zapewnienie temu procesowi przejrzystości oraz otwartych i konkursowych metod ubiegania się o kontyngenty, zgodnie zresztą z zasadami ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podobnie jak w ubiegłym roku, niedobrym ubezpieczeniem dochodów budżetu jest zaniżona prognoza inflacji. Jak w latach poprzednich, skutki niedoszacowania inflacji w fazie konstrukcji budżetu na 1996 r. znalazły potem odbicie w narastaniu zadłużenia jednostek budżetowych i w późniejszych wymuszonych decyzjach rządu o oddłużeniu szkół, szpitali, policji czy wojska oraz w podważeniu podstaw racjonalnego rachunku gospodarczego tych jednostek, a także podstaw działania samorządów lokalnych. O tych wszystkich sprawach bezskutecznie uprzedzaliśmy rok temu, m.in. w związku z przejmowaniem szkół podstawowych przez samorządy lokalne. To samo grozi nam w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#JerzyOsiatyński">Wysoki Sejmie! Co gorsza, w projekcie budżetu na 1997 r. brakuje wewnętrznej spójności - między założeniami co do salda bilansu handlowego i płatniczego, dopuszczalnym spadkiem rezerw dewizowych a założoną wobec tego inflacją z jednej strony i założonymi wskaźnikami wzrostu dochodu narodowego - z drugiej.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#JerzyOsiatyński">Przyjęte w konstrukcji budżetu na 1997 r. założenia co do dynamiki eksportu i importu na 1996 r. są zbyt optymistyczne. Po 11 miesiącach 1996 r. eksport w wyrażeniu dolarowym wzrósł o ok. 5,3%. W projekcie budżetu przyjęto, że za całe 12 miesięcy zwiększy się on w porównaniu z 1995 r. o 9,5%. Jest to wskaźnik „sufitowy”; będzie dobrze, jeżeli wyniesie 6%. Na rok bieżący przyjęto zwiększenie tempa wzrostu eksportu o przeszło 50% — z 9,5 do 15%. Czy takie przyspieszenie jest realistyczne, nawet uwzględniwszy oczekiwaną poprawę koniunktury na Zachodzie, zwłaszcza w Niemczech? W każdym razie jest to zadanie bardzo ambitne, wymagające wsparcia środkami finansowymi, których zresztą w budżecie na 1997 r. nie widzimy. Zwiększenie dynamiki eksportu o 50% w stosunku do rzeczywistego wykonania w 1996 r. daje jednak już tylko ok. 10% wzrostu w 1997 r., a nie 15%, jak założono w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#JerzyOsiatyński">Całoroczne wykonanie importu w 1996 r. będzie bliższe raczej 32% wzrostu niż założonym 28%. Po 11 miesiącach jest 31,2%. Dalej, mimo zniesienia podatku importowego i obniżki efektywnej stawki celnej, w sumie zmniejszających krajowy koszt importu o 4,2 punktu procentowego (co samo w sobie przekłada się na 8-procentowy wzrost importu), w projekcie budżetu przewiduje się obniżenie dynamiki importu o 1/4 - do 21%. I to założenie jest nierealistyczne; za sukces będzie można uznać utrzymanie dynamiki importu w 1997 r. na poziomie ok. 28%.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#JerzyOsiatyński">W rezultacie tych rozbieżności bilans płatniczy Polski już w 1996 r. będzie o ok. 6 mld dolarów gorszy, niż zakładano przed rokiem, a w 1997 r. deficyt bieżących obrotów zamiast zakładanych w ustawie budżetowej blisko 4 mld dolarów może wynieść nawet 8 mld dolarów. Nie rejestrowany handel przygraniczny tej dodatkowej luki nie zrekompensuje, gdyż różnice cen w rejonach przygranicznych wykazują już naturalną tendencję do wyrównywania się. Luki tej nie zniweluje też dodatkowy napływ krótkoterminowych lokat, które z kolei zależą głównie od oczekiwań aprecjacji waluty kraju, gdzie lokata jest dokonywana.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#JerzyOsiatyński">Przy już obecnie planowanym zwiększeniu oferty prywatyzacyjnej dalsze zwiększanie przychodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich jeszcze w 1997 r. też wydaje się mało realistyczne. Tak więc jeśli nie zostaną podjęte środki zaradcze, w przyszłym roku nastąpi nie przewidziany w budżecie ani w założeniach polityki pieniężnej spadek rezerw dewizowych o 3–4 mld dolarów zamiast założonego w budżecie ich wzrostu o 0,3 mld dolarów. Zawarta w projekcie budżetu niespójność polega więc na tym, że nie są ze sobą zgodne założenia co do przewidywanej podaży pieniądza, ubytek rezerw walutowych oznacza bowiem podaż pieniądza mniejszą o ok. 9–12 mld zł, z przyjętymi założeniami co do inflacji i co do wzrostu produktu krajowego brutto i jego części składowych.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#JerzyOsiatyński">Prawdopodobnie rezerwy dewizowe Polski są obecnie dostatecznie duże, aby można się było zgodzić na ich pewien spadek, jednak pod warunkiem, że miałoby to charakter jednorazowy, że jednocześnie podjęto by aktywne działania niwelujące różnice w dynamice eksportu i importu, m.in. przez dalszą prywatyzację central handlu zagranicznego i systemowe wspieranie eksportu. Wobec tego konieczna będzie kombinacja redukcji rezerw z hamowaniem ekspansji kredytowej, a więc także spożycia, inwestycji i dochodu narodowego. W tym samym kierunku będzie zresztą działać zmniejszanie się podaży zagranicznego pieniądza w systemie bankowym. Rząd tych dylematów nie chce zauważyć, nawet jeżeli nieśmiało zwraca na nie uwagę Narodowy Bank Polski, dla którego poziom przyszłorocznej inflacji i stabilności złotego stanowią o jego racji istnienia.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#JerzyOsiatyński">Po drugie, odmawiamy poparcia polityce gospodarczej, która zapowiada dalsze rozmiękczanie dyscypliny finansowej dla nie restrukturyzujących się sektorów gospodarki i państwowych przedsiębiorstw z jednej strony oraz którą cechuje z drugiej strony brak koncepcji systemowego, rzeczywistego wsparcia dla małych i średnich firm sektora prywatnego, firm dynamicznie się rozwijających, konkurencyjnych i eksportujących.</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#JerzyOsiatyński">Nie jesteśmy przeciwni pomocy publicznej w ogóle. Ale jest źle, kiedy rząd nie wie, jak wielka jest pomoc, której udziela, i na jak długo jej udziela oraz jak jest ona wykorzystywana. Dotacje nie są przy tym w Polsce największą częścią pomocy dla przedsiębiorstw, stanowią tylko jej czwartą część. Na podstawie przeszło 150 aktów prawnych, w połowie rangi niższej niż ustawa, przedsiębiorstwa poza dotacjami korzystają z ulg, odroczeń i umorzeń należności podatkowych i składek na ZUS, z preferencyjnych kredytów i poręczeń oraz z operacji kapitałowych polegających na wnoszeniu przez skarb państwa kapitału do spółki czy konwersji zadłużenia na akcje.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#JerzyOsiatyński">Według opinii Rady Strategii Gospodarczej z końca ubiegłego roku wsparcie finansowe było kierowane głównie do dużych firm państwowych i wykorzystywane na finansowanie ich bieżącej działalności, a nie na restrukturyzację, co jest sprzeczne z deklarowaną polityką rządu. Jednocześnie narzędzia wspierania sektora prywatnego, zwłaszcza małych i średnich firm, nie są wykorzystywane, np. do końca listopada nie udzielono żadnej dopłaty do odsetek od kredytów na finansowanie kontraktów eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#JerzyOsiatyński">Unia Wolności odmawia więc wsparcia z jednej strony budżetowi, który zapowiada dalsze marnotrawienie pieniędzy podatników na dotacje służące nie restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych i ich prywatyzacji, ale finansowaniu ich niegospodarności i podwyżek płac nie usprawiedliwionych ekonomicznymi wynikami, a z drugiej strony budżetowi, który zapowiada dalszą dyskryminację małych i średnich firm i w którym nie ma przejrzystych, takich samych dla wszystkich podmiotów gospodarczych zasad dostępu do pomocy publicznej. Odmawiamy wsparcia budżetowi, który przez to marnotrawstwo nie pozostawia dość środków na umacnianie podstaw rozwoju gospodarczego i przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do coraz gorzej kontrolowanych wydatków pieniędzy podatników przez fundusze celowe, a zwłaszcza przez coraz to nowe agencje państwowe, Unia Wolności, podobnie jak rok temu, opowiada się za ograniczeniem finansowania z budżetu funduszy celowych i państwowych agencji, które lokują nadwyżki środków w obligacje i bony skarbowe. Co więcej, tworzenie agencji państwowych powinno być możliwe tylko w drodze ustawowej, a sposób wydawania przez nie pieniędzy uregulowany przepisami Prawa budżetowego. Opowiadamy się także za zmniejszeniem obowiązujących składek na te fundusze, zwłaszcza składek obciążających koszty pracy.</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Unia Wolności ma inny niż koalicja SLD i PSL pogląd na podstawowe priorytety w polityce gospodarczej Polski w 1997 r. i na drogi ich realizacji. Prowadziłaby inną politykę gospodarczą, opartą na innym budżecie. Naczelnym celem polityki gospodarczej powinno być zapewnienie równowagi finansów publicznych. Cel ten chcemy osiągać przez:</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#JerzyOsiatyński">— po pierwsze, reformę systemu ubezpieczeń społecznych,</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#JerzyOsiatyński">— po drugie, umocnienie kontroli nad rządowymi gwarancjami i poręczeniami, m.in. przez uchwalenie ustawy o gwarancjach skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-44.25" who="#JerzyOsiatyński">— po trzecie, umocnienie kontroli nad funduszami celowymi oraz ograniczenie finansowania z budżetu funduszy celowych i agend rządowych, które wykazują trwałe nadwyżki płynności na koszt budżetu państwa, a których bogatą listę dostarczają rok w rok sprawozdania z wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-44.26" who="#JerzyOsiatyński">Drugim celem polityki gospodarczej musi być dalsza redukcja inflacji, nie tylko przez stosowną politykę pieniężną, ale w nie mniejszym stopniu przez bardziej energiczne wymuszanie poprawy konkurencyjności wszystkich podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-44.27" who="#JerzyOsiatyński">Trzecim celem jest uproszczenie i stabilizacja systemu podatkowego, co zarazem powinno się przyczynić do poprawy ściągalności należności skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.28" who="#JerzyOsiatyński">Czwartym celem powinno być opracowanie nowego systemu finansowania gmin (a następnie samorządowych powiatów i gmin), który zapewniałby decentralizację finansów publicznych i który stopniowo zwiększałby udział dochodów i wydatków samorządów lokalnych w łącznych dochodach i wydatkach budżetu centralnego i budżetów lokalnych do ok. 40% w latach 1998–1999 — a więc chodzi o wzrost tego udziału, a nie spadek, jak to przewiduje ustawa budżetowa na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-44.29" who="#JerzyOsiatyński">W polityce adresowanej do przedsiębiorstw opowiadamy się za dalszą liberalizacją systemu gospodarczego i znoszeniem barier przedsiębiorczości. Pilnie potrzebna jest koncepcja „drugiego kroku” we wspieraniu małych i średnich przedsiębiorstw — przez stworzenie różnych udogodnień, ale przede wszystkim przez znoszenie wielu starych i nowo powstających barier związanych z systemem podatkowym, systemem opłat na ubezpieczenia społeczne, koncesjonowaniem, sprawozdawczością i systemem księgowości, które obowiązują te małe firmy, często uniemożliwiając ich zakładanie i normalne funkcjonowanie i spychając je w szarą sferę. Opowiadamy się za bezwzględnym wymuszaniem poprawy konkurencyjności i efektywności przedsiębiorstw, które mogą przejściowo korzystać z pomocy państwa, ale które nie mogą na trwałe utrzymywać się na koszt podatników. To bowiem jest jedyną szansą poprawy standardu życia w Polsce, odrobienia zapóźnień gospodarczych, technologicznych i ekologicznych.</u>
          <u xml:id="u-44.30" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kierując się naszymi celami polityki gospodarczej i społecznej, Unia Wolności przedstawia swój „pakiet budżetowy”. Nie mamy możliwości ścisłego wyliczenia wielu jego pozycji. Jego celem jest pokazanie, jak realizowalibyśmy nasze priorytety gospodarcze i rozwiązywali dylematy polityki gospodarczej 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-44.31" who="#JerzyOsiatyński">W części zawierającej propozycje zwiększające dochody budżetowe i zmniejszające planowane przez rząd wydatki nasz pakiet jest przede wszystkim konsekwencją urealnienia założeń co do dynamiki importu w 1997 r. Co prawda z różnicy między założoną w ustawie budżetowej dynamiką importu równą 21% a jego dynamiką rzędu 28% wynikałoby, że import będzie większy od przyjętego przez rząd o ok. 3340 mln dolarów, przyjmujemy jednak ostrożnie, że wskutek polityki monetarnej i kursowej, a także wskutek dodatkowego wzrostu cen związanego z tym wzrostem popytu import ten będzie większy tylko o połowę tej kwoty, tj. 1670 mln dolarów. Dodatkowe przychody celne wyniosą wtedy 225 mln zł, wpływy z tytułu obciążenia tego dodatkowego importu podatkiem od towarów i usług wyniosą 597 900 tys. zł, zaś dodatkowe wpływy z akcyzy wyniosą 350 590 tys. zł. Razem 1 173 390 tys. zł. Jeżeli dochodów tych nie pobierze skarb państwa, pobiorą je inni.</u>
          <u xml:id="u-44.32" who="#JerzyOsiatyński">Propozycje zmniejszające planowane wydatki budżetu państwa są próbą eliminacji różnych form marnotrawstwa oraz ograniczenia środków, które przed wyborami mogłyby być - poza kontrolą parlamentu - przesuwane na różne inne wydatki. Do zmniejszeń tych należy m.in.:</u>
          <u xml:id="u-44.33" who="#JerzyOsiatyński">1) Ograniczenie dotacji do c.o. i c.w. o 224 359 tys. zł. W toku prac komisji sejmowych ani Ministerstwo Finansów, ani ministerstwo budownictwa nie potrafiły wyjaśnić, kto i w jakich okolicznościach korzysta z tych dopłat. W praktyce dotacje te są wykorzystywane na dowolne cele i prowadzą do marnotrawstwa w sektorze energetycznym. Zmniejszenie ich o połowę pozwoli pokryć wydatki związane z bieżącym sezonem grzewczym. Natomiast w nowym sezonie po podniesieniu VAT na energię i pod rządami nowego Prawa energetycznego kontynuowanie tych dopłat, znoszących w istocie pozytywne skutki podwyżek cen i w tym sensie sprzecznych z deklarowaną polityką rządu, nie wydaje się uzasadnione. Oznacza bowiem, że za to marnotrawstwo będziemy płacili dwukrotnie - wyższymi cenami i wyższymi podatkami na sfinansowanie tych dopłat.</u>
          <u xml:id="u-44.34" who="#JerzyOsiatyński">2) Ograniczenie dotacji do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na kredyty skupowe o 55 mln zł. Są to środki słusznie zabrane z Agencji Rynku Rolnego. Zwiększenie o tę samą kwotę dopłat do kredytów skupowych nie jest jednak potrzebne; zdaniem ekspertów dopłaty do kredytów skupowych przewidziane w przedłożeniu rządowym i bez tego są wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-44.35" who="#JerzyOsiatyński">3) Ograniczenie rezerw na oddłużenie jednostek budżetowych z tytułu składek na ZUS o 200 mln zł (z 600 mln zł do 400 mln zł). Suma należności głównych wynosi ok. 300 mln zł. Nawet jeśli odsetki od nich wyniosłyby 100 mln zł, pozwala to na redukcję środków przewidzianych w sprawozdaniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-44.36" who="#JerzyOsiatyński">4) Ograniczenie dotacji dla jednostek niepaństwowych na realizację zadań państwowych o 50 mln zł (z 550 mln zł do 500 mln zł), co oznacza utrzymanie ich wartości realnej na poziomie wykonania 1996 r. Zauważmy przy okazji, że dotacje te są często wydawane niezgodnie z przeznaczeniem, bez określenia trybu ubiegania się o nie, bez jasnych kryteriów dostępności itd.; część tych wydatków nosi znamiona marnotrawstwa.</u>
          <u xml:id="u-44.37" who="#JerzyOsiatyński">Nasze propozycje rozdysponowania 1 861 416 tys. zł otrzymanych w ten sposób nie zwiększają założonego przez rząd deficytu budżetowego, urealniają natomiast relacje dochodów i wydatków budżetu państwa do produktu krajowego brutto, które są schowane w projekcie budżetu za nierealistycznymi założeniami co do wielkości dochodów budżetowych. Sztywny charakter przeszło 2/3 wydatków budżetu i ustawowe umocowanie innych sprawiają, że tak wygospodarowane oszczędności są stosunkowo niewielkie. Dopiero nowelizacja tych ustaw, a także przyśpieszenie restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych i całych sektorów gospodarczych umożliwią bardziej zasadnicze i zgodne z priorytetami Unii Wolności zmiany w strukturze dochodów i wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-44.38" who="#JerzyOsiatyński">Na dzisiaj w ramach częściowo urealnionego, częściowo zmienionego planu wydatków budżetu Unia Wolności proponuje rozdysponowanie tych środków w następujący sposób. Zasadniczym zadaniem polityki budżetowej w bieżącym roku i w następnych latach musi być obniżenie kosztów pracy przez redukcję różnych narzutów na płace, a składek na ZUS w pierwszej kolejności. Pozwoli to na dodatkowy wzrost zatrudniania i płac, zmniejszenie szarej strefy w gospodarce, większe inwestycje przedsiębiorstw. Dlatego proponujemy zmniejszenie składki na ZUS choćby tylko o 0,5 punktu procentowego i jednocześnie zwiększenie o wynikającą stąd kwotę 607 430 tys. zł subwencji budżetowej dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Temu samemu celowi służy nasza propozycja dalszej redukcji składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do 0,1% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, co spowoduje jedynie zmniejszenie środków lokowanych w papierach skarbowych, bez naruszenia możliwości realizacji przez ten fundusz jego statutowych celów.</u>
          <u xml:id="u-44.39" who="#JerzyOsiatyński">Jednocześnie zapowiadamy, że będziemy dążyć do wykorzystania wszystkich oszczędności i innych wolnych środków budżetowych na systematyczne i bardziej radykalne redukcje składki na ZUS i inne fundusze obciążające koszty pracy, a także na fundusze, które wykazują nadmierną płynność finansową.</u>
          <u xml:id="u-44.40" who="#JerzyOsiatyński">Zgodnie z naszymi deklaracjami i inicjatywami w takich dziedzinach, jak edukacja, mieszkania, sądy, Policja, drogi, zapewnienie bezpieczeństwa narodowego przez integrację z NATO i różne formy polityki regionalnej, pozostałe środki Unia Wolności proponuje wykorzystać w następujący sposób:</u>
          <u xml:id="u-44.41" who="#JerzyOsiatyński">1. Zwiększyć subwencję oświatową o dalsze 0,5 mld zł; zgodnie z naszymi deklaracjami środki te zostałyby skierowane do gmin, głównie wsi i małych miasteczek, w celu wyrównania szans mieszkających tam dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-44.42" who="#JerzyOsiatyński">2. Zwiększyć środki na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy o 120 mln zł; oznacza to podwojenie środków na wsparcie budownictwa komunalnego w gminach, realizowanego przez towarzystwa budownictwa społecznego. Liczne sygnały wskazują, że gminy te są już przygotowane do rozpoczęcia inwestycji mieszkaniowych na dużą skalę.</u>
          <u xml:id="u-44.43" who="#JerzyOsiatyński">3. Zwiększyć wydatki na remonty dróg o 400 mln zł. Sytuacja dróg jest katastrofalna. Mimo że ich użytkownicy płacą specjalny podatek na remonty i konserwację, projekt budżetu zakłada realny spadek tych wydatków. Nasz wniosek jest przy tym zgodny z forsowanymi przez nas uchwałami Sejmu, których realizacja wymagałaby w istocie w 1997 r. podwojenia tych wydatków. Przy ustalaniu kwoty ich zwiększenia kierowaliśmy się jednak także możliwościami wykonawczymi polskich przedsiębiorstw budownictwa i remontów dróg.</u>
          <u xml:id="u-44.44" who="#JerzyOsiatyński">4. Zwiększyć o 150 mln zł wydatki na obronę narodową, niezbędne do rzeczywistej realizacji programu wejścia do NATO, z przeznaczeniem na remonty samolotów MiG-29, opłacenie raty za zakup samolotów „Bryza”, zakup 52 rakiet „Grom” itd. Przewidziany w projekcie budżetu realny wzrost wydatków na obronę narodową o 3% wystarcza tylko na sfinansowanie wzrostu płac i zrekompensowanie 22-procentowego podatku VAT.</u>
          <u xml:id="u-44.45" who="#JerzyOsiatyński">5. W celu lepszej realizacji zadań polityki regionalnej proponujemy zwiększyć finansowanie inwestycji infrastrukturalnych gmin realizowanych jako ich zadania własne, a także zapewnić środki na likwidację Kopalni Siarki „Jeziórko” oraz na likwidację zakładów cementowo-azbestowych.</u>
          <u xml:id="u-44.46" who="#JerzyOsiatyński">6. Proponujemy także niewielkie zwiększenie wydatków m.in. na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w związku z wejściem w życie nowej ustawy o państwowym nadzorze weterynaryjnym, oraz środków, które umożliwią aktywne podjęcie pracy przez izby rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-44.47" who="#JerzyOsiatyński">W rezultacie wysiłków m.in posłów Unii Wolności dodatkowe środki na sądownictwo i Policję zostały już zawarte w sprawozdaniu komisji, wobec czego nie występujemy o ich dalsze zwiększenie.</u>
          <u xml:id="u-44.48" who="#JerzyOsiatyński">Wreszcie drobna sprawa porządkowa. Aby usunąć wątpliwości w sprawie finansowania biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności, proponujemy przeznaczoną na ten cel kwotę przesunąć z Polskiej Akademii Nauk do Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-44.49" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Inna byłaby nasza polityka gospodarcza i inny byłby budżet - bardziej nastawiony na umacnianie podstaw długofalowego rozwoju Polski, przedsiębiorczości i konkurencyjności, pozbawiony wielkich obszarów marnotrawstwa pieniędzy podatników i możliwości przesuwania wydatków z jednych celów na drugie, praktycznie bez kontroli parlamentu, tylko na podstawie decyzji rządu, w roku kampanii wyborczej. Tym celom podporządkowane są nasze propozycje.</u>
          <u xml:id="u-44.50" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Tu oto są konkretne, szczegółowe wnioski do projektu sprawozdania komisji, które w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności mam zaszczyt wręczyć panu marszałkowi, zaś paniom i panom posłom dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-44.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Jerzy Osiatyński z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MarekBorowski">O zabranie głosu prosił wicepremier minister finansów Grzegorz Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: No jak to, nie ma pan prawa, tak nie można robić!)</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Już drugi raz jest taka sytuacja.)</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Nie ma dyskusji, nie ma dyskusji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#GrzegorzKołodko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprosiłem teraz o możliwość zabrania głosu w imieniu Rady Ministrów, pragnąc w tej fazie tej ważnej, ciekawej i potrzebnej debaty podzielić się z państwem pewnymi uwagami w imieniu rządu, a także pewnymi informacjami, których znajomość, jak mi się wydaje, jest niezbędna, aby nasza debata była jak najbardziej oparta na faktach. Skłoniło mnie do tego w szczególności wystąpienie, bardzo frapujące, pana posła Osiatyńskiego, który znakomitą część swojego przedłożenia w imieniu Unii Wolności odnośnie do projektu - a za chwilę już ustawy - budżetu na rok 1997 sadowił właśnie w kontekście założeń wcześniejszych, a potem realizacji ustawy budżetowej w roku ubiegłym. Nic bowiem się nie zaczęło 1 stycznia i nic oprócz roku 1997 w dniu 31 grudnia się nie skończy. Jesteśmy w trakcie pewnych procesów ciągłych - odnosi się to także do sfery gospodarczej i finansowej - i informacje są nam znane dopiero od kilku dni, a niektóre dopiero, dosłownie, od dzisiaj rana. Dlatego sądzę, że przed ostatecznymi decyzjami pań i panów posłów dobrze by było mieć pełną świadomość, na jakim gruncie faktów finansowych i ekonomicznych przygotowujemy się do podjęcia tak ważkiej decyzji, jaką jest przegłosowanie ustawy budżetowej na rok bieżący.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#GrzegorzKołodko">Otóż była i w zeszłym roku przedstawiana krytyka z tej trybuny, także przez posła Osiatyńskiego, ale nie tylko, a i sami mieliśmy pewne wątpliwości, jak dalece trafne są założenia co do poziomu dochodów budżetowych na rok 1996 - i nominalnie, i realnie. Czy więc uda się osiągnąć takie wpływy w złotych do budżetu naszego państwa? Czy uda się osiągnąć takie efekty polityki antyinflacyjnej, jaką wraz z Narodowym Bankiem Polskim rząd, przy życzliwym wsparciu pań i panów posłów, prowadził?</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#GrzegorzKołodko">Dzisiaj z satysfakcją mogę poinformować Wysoką Izbę, że bardzo dobrze udało nam się zrealizować zeszłoroczny budżet. Oto bowiem dochody - pomimo trudności, pomimo także tych zjawisk, na które z właściwą sobie swadą i chęcią do pewnej przesady zwrócił uwagę pan poseł Osiatyński - zostały zrealizowane. Wykonanie dochodów budżetu państwa w 99,6% wydaje się trafieniem bez mała idealnym. Dokładność aż podejrzana jak na czasy, w których gospodarka centralnie planowana przeszła, i dobrze, do historii. Oczywiście w poszczególnych pozycjach są odchylenia in plus i in minus. Ale na tym także polega polityka gospodarcza w warunkach istnienia obszaru niepewności, że staramy się - korzystając z ustawowych instrumentów, udostępnionych nam decyzjami parlamentarnymi - zrealizować dochody. Bardzo dobrze się stało, że dochody zostały wykonane w pełni.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#GrzegorzKołodko">Co do ich realnego poziomu... Wiemy przecież, że realny poziom dochodów budżetowych, a także wydatków budżetowych, jest funkcją poziomu i zmian strumieni przyrostów nominalnych, ale także inflacji, jej wskaźnika przeciętnego. I tutaj trafienie jest jeszcze lepsze. Jest to historyczną zasługą Wysokiej Izby, że potrafiła przyjąć na rok miniony, rok 1996, ustawę budżetową ze wskaźnikiem przeciętnego poziomu inflacji mierzonego indeksem cen konsumpcyjnych w wysokości 19,8%. Udało nam się zrealizować ten wskaźnik z dokładnością do 0,09%. Wskaźnik bowiem wynosi - według danych Głównego Urzędu Statystycznego - 19,89. A więc wykonaliśmy praktycznie w stu procentach dochody nie tylko od strony nominalnej, ale - co jest dużo ważniejsze dla całego społeczeństwa, dla tych, którzy z budżetu korzystają - od strony realnej. Wobec tego odchylenia w poszczególnych pozycjach nie mają istotniejszego znaczenia, co nie oznacza, że - przygotowując sprawozdanie dla Wysokiej Izby za poprzedni rok - rząd i Ministerstwo Finansów nie wyjaśnią wszystkich szczegółów. Ale tutaj dalszy postęp planowania budżetowego ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#GrzegorzKołodko">Co do wydatków zaś, i to jest też dobra wiadomość... bo tutaj wcale bym się nie cieszył, gdyby było stuprocentowe wykonanie, pod warunkiem, że oszczędności są poczynione tam, gdzie czynić je chce rząd koalicji SLD i PSL, a nie tam, gdzie je kiedyś czyniono, tnąc wydatki a to na naukę, a to na kulturę, a to na bezpieczeństwo, a to na ochronę zdrowia, a to na oświatę. My bowiem nie tniemy, tylko zwiększamy realnie, zgodnie z decyzjami parlamentu, te nakłady.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#GrzegorzKołodko">Wydatki zostały zrealizowane w ubiegłym roku w wysokości 98,7% preliminowanej kwoty. Tylko w tak ważkich społecznie, tak oczekiwanych przez Polaków sektorach wydatków, jak Fundusz Pracy, Fundusz Emerytalno-Rentowy, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, jak dotacje dla gmin wspomagające nasze reformatorskie działania na rzecz poprawy sytuacji samorządów - w 100%. A więc ustawa budżetowa, o czym informuję już dzisiaj, na wiele miesięcy przed przesłaniem formalnego sprawozdania Wysokiej Izbie, została wykonana idealnie, zgodnie z obowiązkiem ustawowym. W tym przypadku nakłady nominalne, wobec wykonania wskaźnika inflacji i przy istotnym jej zmniejszeniu w roku ubiegłym, pokrywają się z realnymi.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#GrzegorzKołodko">Skąd wobec tego bierze się nieco mniejsze wykonanie? Ano właśnie z tego, co najzdrowsze, z tego, co słusznie podkreślają wszyscy, nawet posłowie opozycyjni, a mianowicie z racjonalnego gospodarowania, z kunsztownego zastosowania instrumentów inżynierii finansowej i zmniejszenia kosztów obsługi długu publicznego. Obsługa bowiem długu krajowego kosztowała nas mniej - 11 021,2 mln zł - i to jest wykonanie budżetu w 98,3%, natomiast zadłużenia zagranicznego 3 369,5 mln zł, to jest 97% preliminowanych ustawą budżetową wydatków w roku ubiegłym. To się wszystko udało, proszę Wysokiej Izby, uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#GrzegorzKołodko">I tutaj jedno wyjaśnienie na marginesie sprawozdania, także bardzo ważnego, pani poseł Ziółkowskiej, przewodniczącej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Chodzi o zwiększenie w stosunku do wcześniejszych kwot aż o około 2,1 mld zł środków na restrukturyzację wymagalnych zobowiązań, zwłaszcza w oświacie, której rozwój tak wszystkim nam leży na sercu, w ochronie zdrowia, a także - na mniejsze już kwoty, ale nie bez znaczenia przecież - w resorcie sprawiedliwości. Z punktu widzenia czysto statystyczno-sprawozdawczego są to wydatki księgowane w wykonaniu budżetu z roku 1996, wobec tego są one ujęte w kwocie wykonania: 108 857 mln zł - według naszych danych na dziś - choć sama technika tych rozliczeń, jak pani poseł i państwo wiecie, jest właśnie teraz stosowana. Poprawia to jednak znakomicie sytuację służby zdrowia i oświaty.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#GrzegorzKołodko">Tutaj muszę także się odnieść do wypowiedzi zgłoszonej w imieniu Unii Wolności, że te wymagalne zobowiązania wzięły się z niedoszacowania inflacji. Jest to niezgodne z faktami. Inflacja nie została bowiem nie doszacowana, dlatego że inflacja, która decyduje o realności nakładów, które zwiększyliśmy na oświatę, służbę zdrowia, sprawiedliwość i inne działy, nie została przekroczona; to jest ten wskaźnik 19,89.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#GrzegorzKołodko">To wszystko, co udało się osiągnąć — pomimo pewnego tąpnięcia, bardzo dotkliwego dla budżetu państwa, bardzo utrudniającego działania rządu — stabilizuje gospodarkę, poprawia warunki pracy i życia coraz szerszych kręgów społeczeństwa. Chodzi mi o bardzo niskie, bo tylko w 57,8%, wykonanie pozycji „pozostałe dochody”. Wyrwa ta jest spowodowana przede wszystkim niewpłynięciem do budżetu państwa tego, co Wysoka Izba ustanowiła w budżecie na rok ubiegły. Około 1,5 mld zł to jest dużo, to jest 1,5% dochodów z tytułu zysku Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#GrzegorzKołodko">Polityka, którą prowadził Narodowy Bank Polski, korzystając ze swoich ustawowych prerogatyw (argumentacja była przedstawiana także z tej mównicy), jest państwu znana. Kosztowała ona bardzo dużo państwo polskie, budżet polski, polskiego podatnika, bo około 15 bln starych złotych, 1,5% dochodów. Gdyby nie to, dochody byłyby wykonane z nawiązką, wówczas albo deficyt byłby mniejszy, albo można by było dostosować się jeszcze do innych warunków po stronie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#GrzegorzKołodko">Co do deficytu, został on zatem zrealizowany na mniejszym poziomie, niż zakładał budżet, a mianowicie 89,8, czyli około 9/10 tego, co mogliśmy zrobić, to jest mniej więcej 2,5% produktu krajowego brutto. Dobrą wiadomością jest także to, że finansowanie deficytu w 45,9% było zagraniczne i plan budżetu został wykonany w 45,9%, co oznacza, że mamy zdolność oddłużać gospodarkę na ścieżce wzrostu.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#GrzegorzKołodko">To wszystko jest możliwe, proszę Wysokiej Izby, przede wszystkim dlatego, że bardzo wysoka jest dynamika gospodarcza. Dzisiaj już wiemy, że produkcja przemysłowa po wyeliminowaniu skutków spadającej inflacji w końcu roku była wyższa o ponad 10% — o 10,1% — niż w grudniu 1995 r., a przeciętnie w skali całego roku o blisko 9%. W ten też sposób bez rozmiękczania systemu ekonomicznego można było zmniejszyć bezrobocie do około 2 350 tys. osób, co daje stopę bezrobocia rzędu 13,6%. Innymi słowy około 270 tys. Polaków więcej miało pracę w końcu 1996 r. niż w końcu roku 1995. Praca ta była przy tym zdecydowanie lepiej płatna, w grudniu bowiem przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw sięgnęło 1154 nowych złotych, co może warto dla porównania sobie jeszcze raz uzmysłowić. W przeliczeniu stanowi około 406 dolarów, ale ważniejsze jest, ile to wynosi realnie. Otóż realnie w grudniu 1996 r. Polacy zatrudnieni w przedsiębiorstwach — a, jak powiedziałem, było ich o kilkaset tysięcy więcej w związku ze zmniejszeniem się liczby tych na zasiłkach dla bezrobotnych — realnie zarobili o 5,2% więcej. A dlaczego jest to o 5,2% więcej? Dlatego że inflacja spadła, i to spadła w ciągu realizacji „Strategii dla Polski” z prawie 38% do około 18%, a więc o 20 punktów procentowych, przy równoczesnym wzroście produktu krajowego brutto też o ponad 20%.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#GrzegorzKołodko">Dlaczego mówię: ponad 20%, a pan poseł Czerniawski mówił o około 20%? My jeszcze nie mamy oczywiście wskaźnika ostatecznego, ale wydaje się, i takie są również szacunki niezależne, w tym Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych Głównego Urzędu Statystycznego i Polskiej Akademii Nauk, że produkt krajowy brutto zwiększył się w zeszłym roku o około 6,5%. Osobiście uważam, że nawet może to być więcej i że jest to bliskie wskaźnikowi z roku 1995 - rekordowego co do tempa wzrostu produktu krajowego brutto we współczesnej Polsce - 7%.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#GrzegorzKołodko">Teraz dwie uwagi jeszcze, panie marszałku, które dotyczą spraw tutaj się przewijających w dyskusji; chciałbym to wyjaśnić, zanim dalej będziemy kontynuować rozważania, jak domknąć tegoroczną ustawę budżetową. Otóż co do opłacalności eksportu, co do sytuacji zewnętrznej polskiej gospodarki. Ona nigdy nie była tak dobra, jak w roku 1996 i u progu roku 1997. Napięcia są, niebezpieczeństw i żadnego ryzyka nie ma. Powtórzę to, co może nie było dosłyszane, może nie było zrozumiane, a może w rzeczy samej mamy różne poglądy także i na tej sali, co mówiłem prezentując budżet podczas pierwszego czytania. Otóż nasza strategia w ramach polityki rządu premiera Cimoszewicza jest taka: tak długo, jak eksport rośnie szybciej niż produkcja... A eksport rośnie szybciej niż produkcja, oczywiście można posługiwać się różnymi statystykami, ktoś, jeśli będzie chciał udowadniać, że rośnie ten eksport nieco wolniej, na przykład przeliczy na dolary, ale ja mogę szybko to przeliczyć na marki albo na ECU, dlatego proponuję, żebyśmy wszyscy liczyli tak, jak trzeba w tym przypadku, tzn. po starych cenach w polskich złotych, a więc w określonym wolumenie. I w wolumenie w tymże samym instytucie - niezależnym przecież - prof. Zienkowski i współpracownicy szacują, że eksport polski, na rekordowym w historii poziomie, wzrósł w zeszłym roku nawet do 10%. Poczekajmy na ostateczne zweryfikowanie tych statystyk. Z pewnością rośnie on jednak szybciej niż produkt krajowy brutto, który i tak utrzymuje się co do dynamiki na rekordowym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#GrzegorzKołodko">Druga sprawa to jest kwestia jednakże niesprowadzania wszystkiego li tylko i wyłącznie do deficytu w obrotach handlowych, a więc różnicy pomiędzy dochodami z eksportu i wydatkami na import, ale brania pod uwagę całego rachunku, w tym innych pozycji na rachunku obrotów bieżących. Jeśli uwzględnić tzw. handel przygraniczny, deficyt handlowy jest zdecydowanie mniejszy. Przejmować się należy oczywiście tym, żeby sytuacja gospodarcza była jeszcze bardziej znakomita niż jest, ale nie ma powodów, aby kogokolwiek tym straszyć.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#GrzegorzKołodko">Natomiast jeśli spojrzeć na cały rachunek obrotów bieżących, to po 11 miesiącach wynosi on około minus 1 mld dolarów, co jest całkowicie akceptowalne i wręcz jest przejawem zdrowia, którym tryska polska gospodarka, a nie odwrotnie. Dlaczego tak jest? Otóż - padła ta liczba już z tej mównicy - blisko 5 mld dolarów zostanie zainwestowane w sposób bezpośredni w Polsce w roku przyszłym, w tym także wskutek przyspieszania przez nas procesów prywatyzacyjnych i wiarygodności polityki gospodarczej, przewidywalności tego, co się w Polsce dzieje, spadającego fiskalizmu itd., jako inwestycje bezpośrednie. Z różnych regionów świata - prowadzimy tu bowiem politykę dywersyfikacji co do różnych sektorów, bo i tu chcemy różnicować. Ale jest także określona elastyczność popytu na towary importowane w związku z tymi inwestycjami. Fachowcy szacują, że jest to około 0,4, a więc że każdy miliard zainwestowany w Polsce w sposób bezpośredni pociąga za sobą import towarzyszący tym inwestycjom rzędu około 40 mln dolarów. Tak więc tylko z tego tytułu, że zainwestowano prawie 5 mld dolarów, także zaimportowano ekstra. Jest to właśnie dowód na to zdrowie - w które bardziej wierzą inwestorzy zagraniczni, niż niektórzy posłowie opozycyjni - polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#GrzegorzKołodko">W tym też kontekście polemizowałem z panem posłem z PSL w poprzedniej dyskusji. Chciałbym to jeszcze powtórzyć: nie możemy mówić o tzw. aprecjacji złotego i opłacalności dla eksporterów w przypadku posługiwania się indeksem cen konsumpcyjnych. Z punktu widzenia producentów ważne jest, jak się kształtuje z jednej strony cena pieniądza zagranicznego w stosunku do polskiego złotego, czyli kurs walutowy, a z drugiej strony, jak się kształtują koszty produkcji, które trzeba ponieść, żeby wytworzyć towar, który potem za tego dolara, markę, franka, jena czy koronę jest sprzedawany. Otóż jesteśmy, panie marszałku, bardzo blisko jednocyfrowej inflacji, gdyż w grudniu wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu w stosunku do grudnia 1995 r. wynosił już tylko - chociaż zawsze dodam: jeszcze - 10,5%, a przeciętnie w skali całego roku wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu był tylko o 12,1% wyższy niż rok wcześniej. Jest to najniższy wskaźnik tak mierzonej inflacji od 10 lat. Wobec tego co zakładamy w projekcie ustawy budżetowej na ten rok (i czy to jest jakiekolwiek zagrożenie dla polskich eksporterów, których oby było jak najwięcej)? Zakładamy, że indeks cen produkcyjnych w tym roku wyniesie nie więcej niż 112,3, a więc ceny te wzrosną maksimum o 12,3%, jeśli natomiast chodzi o przedział grudzień do grudnia, o 10,6%. Co do kursu złotego, złoty uległby dewaluacji o 11,4% - licząc średnio - i o 9,1%, licząc przeciętnie. Wskaźnik aprecjacji, którym musimy się posługiwać, aby zachować rzetelność dyskusji, formułować właściwe oceny i porównywać postulaty, wynika z wyliczenia skali dewaluacji, a więc 109,1 przez 110,6 razy 100 minus 100, i to jest 1,4, czyli od stycznia do grudnia polski złoty, licząc koszykiem pięciu walut - dolar 45%, marka niemiecka 35, funt brytyjski 10, frank francuski 5, frank szwajcarski 5% - zdeprecjonowałby się realnie o 1,4%, licząc natomiast średnio - tylko o 0,8%. To jest praktycznie żadna aprecjacja - ta, którą zakładamy w projekcie ustawy budżetowej - i spokojnie wszyscy eksporterzy zmieszczą się w tych ramach, jeśli są konkurencyjni, jeśli patrzą na to, jak kształtują się ich koszty, jeśli dbają odpowiednio o marketing, a tak jest w zdecydowanej większości przypadków. Dlatego rok 1997 będzie kolejnym najlepszym rokiem w historii Polski: produkt krajowy brutto sięgnie w przeliczeniu 150 mld dolarów, a handel zagraniczny - po stronie i eksportu, i importu - blisko 75 mld dolarów. W tym kontekście też nie ma żadnego zagrożenia ani niebezpieczeństwa, nie występuje tendencja do topnienia rezerw, które są na bardzo wysokim, komfortowym poziomie przekraczającym wartość półrocznego importu - import, jak tu podkreślano, także jest na rekordowym poziomie. Wobec tego zewnętrzna pozycja finansowa państwa polskiego jest bardzo dobra, jest bardzo mocna, jest bardzo bezpieczna. To bezpieczeństwo zbudowane jest na silnych, zdrowych tendencjach rozwojowych polskiej gospodarki, a dzięki temu wszyscy Polacy mogą z tego korzystać - w tym także z oferty wzrostu nakładów realnych przy spadającej do 13%, miejmy nadzieję, inflacji w końcu tego roku. Dzieje się to także, dodam na koniec, w warunkach, kiedy pobieramy już mniejsze zaliczki na poczet podatków od dochodów osobistych, bo mniejsza jest skala fiskalizmu, mniejsze są z woli parlamentu także podatki od osób prawnych, od przedsiębiorstw, które dzięki temu mogą więcej inwestować - w tym w produkcję eksportową - zatrudniać więcej ludzi.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#GrzegorzKołodko">Taki jest punkt startu, jeśli chodzi o rok 1997. Potwierdza to zasadność przedłożenia Wysokiej Izbie w imieniu rządu koalicji SLD–PSL tak ambitnego, trudnego, ale realistycznego budżetu preferencji społecznych, który coraz lepiej będzie zaspokajał potrzeby społeczne i tworzył dobre warunki rozwojowe, przy kontynuacji reform systemowych.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#GrzegorzKołodko">Pan poseł Czerniawski bardzo zgrabnie powiedział, że wydawało się, iż to ludzie - politycy, parlamentarzyści - dzielą pieniądze, a to podobno pieniądze dzielą ludzi. Chciałbym więc, żeby naszej debacie, a potem już realizacji przyszłorocznej ustawy budżetowej, przyświecało nie to, co - albo kogo - dzieli, tylko to, co nas łączy, żeby w związku z budżetem poszukiwać tego, co łączy. Z tą intencją rząd, Rada Ministrów skwapliwie będzie przysłuchiwać się debacie. Natomiast przy realizacji budżetu, który, jak sądzę, podczas bieżącej sesji będzie uchwalony, z tych wszystkich dobrych rad, także zgłoszonych już przez panią poseł Ziółkowską w wyniku bardzo aktywnej pracy komisji, będziemy korzystać. Dziękuję bardzo za przyjęcie tych informacji w tej fazie debaty.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarekBorowski">Panie pośle, proszę nie wchodzić na trybunę, tylko wyjaśnić, w jakiej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: W sprawie regulaminowej.)</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#MarekBorowski">W sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JanRulewski">Panie marszałku, prosiłbym pana marszałka, apelowałbym również do pana ministra Kołodki, aby nie nadużywał przywileju dla rządu, który jest zapisany w regulaminie Sejmu, gdyż w trakcie debaty budżetowej przedstawia właściwie sprawozdanie prezesa GUS. Dziękujemy również za kurtuazję, którą nas co drugą minutę obdarza. W związku z tym poprzestaję na tym apelu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, już kolejny raz panu zaufałem i pan zawiódł niestety moje zaufanie. To nie był wniosek formalny, panie pośle. Bardzo proszę nie nadużywać na przyszłość swoich uprawnień w tym względzie. Wiemy, jakie są przepisy w tej sprawie, wiemy, że członkowie rządu mogą zabierać głos poza kolejnością za każdym razem, kiedy tego sobie zażyczą. Jeśli Wysoka Izba zechce to zmienić w swoim regulaminie, to zmieni. Na marginesie jednak dodam, że były tu dwie wypowiedzi udokumentowane, które dla słuchaczy zapewne były przykładem interesującej i kulturalnej polemiki.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja z Unii Pracy, a po jego wystąpieniu ogłoszę przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Czerniawski apelował do opozycji, żeby się ani nie denerwowała, ani nie śmiała. Przyjmujemy: nie będziemy się denerwować ani śmiać. W zamian prosilibyśmy o nieco inne reguły tej debaty - żeby mieściła się ona w rozsądnych ramach czasowych i żebyśmy się nie zanudzili podczas tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Mój klub nie czyni przedłożonemu projektowi ustawy budżetowej zarzutu, że ma on cechy wyborcze. Nie dlatego tego zarzutu nie czynimy, iżby nie można się było w tym budżecie pewnych takich elementów dopatrzyć, bo można się ich dopatrzyć, lecz dlatego że mamy zarzuty poważniejsze, bardziej zasadnicze niż ten.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Ustawa budżetowa to ogromny dokument składający się z tysięcy różnych cyfr. Wszelako jednak za tymi cyframi stoi istotny sens ekonomiczny, społeczny, a także polityczny. Stoi także wybór interesów, które się preferuje, i interesów, które się spycha na drugi plan lub zgoła lekceważy. Każdy budżet jest skonstruowany według pewnej dyrektywy. W naszej ocenie dyrektywą konstrukcji tego budżetu jest pewna liberalna wytyczna. Chcę powiedzieć, że używam tutaj określenia „liberalna wytyczna” nie w sensie pejoratywnym, tylko identyfikującym, klasyfikującym. Opiera się ona, jak sądzę, na dwóch elementach. Po pierwsze, jest to idea małego budżetu. Jest to idea państwa, które ma mieć budżet z roku na rok coraz mniejszy, aż do jakiegoś momentu, i finansuje coraz mniej aktywności społecznej i gospodarczej. Ta idea została w uzasadnieniu wyrażona jasno i jest realizowana w dokumencie. Po drugie, opiera się na założeniu — nie pierwszy raz — że polskie państwo, jego funkcje są finansowane przede wszystkim przez podatników o niskich i średnich dochodach, że nie sięga się nawet — w porównywalnym zakresie w stosunku do innych krajów — do opodatkowania dochodów wysokich. Te dwie cechy są, jak sądzę, konstytutywne dla koncepcji, która została przez rząd przedstawiona, nad którą dyskutowaliśmy w pierwszym czytaniu i która po pracach komisji oczywiście zmienić się w istotnym stopniu nie mogła. Uzasadnia się to podejście do polityki budżetowej przede wszystkim tezą, iż Polska obecnie w punkcie wyjścia ma bardzo wysoki wskaźnik dystrybucji budżetowej, że relacja wydatków i dochodów budżetu państwa w stosunku do produktu krajowego brutto jest w Polsce wybitnie wysoka. Nie sądzimy, by porównania, na podstawie których wysuwa się tę tezę, zasługiwały na uwagę. Chciałbym zauważyć, iż w 1994 r. ten wskaźnik dystrybucji budżetowej wynosił w Polsce 47%, w tym samym czasie w Europie Zachodniej wynosił 51%. Oczywiście wszyscy mamy świadomość, uznajemy tezę, iż nie można odnosić tego wskaźnika do krajów o różnym poziomie rozwoju gospodarczego i czynić proste porównanie. Warto jednak pamiętać, że ten wskaźnik 47% jest tak wysoki dlatego przede wszystkim, że Polska jest krajem, w którym wszystkie składki ubezpieczeniowe są składkami obowiązkowymi i jako takie zaliczane są do finansów publicznych. W związku z tym porównywanie polskiego wskaźnika, obliczonego w ten sposób, ze wskaźnikiem krajów, w których tylko część ubezpieczeń jest finansowana jako obowiązkowa, a część jako półobowiązkowa lub zgoła nieobowiązkowa, komercyjna, jest pewnym metodologicznym nadużyciem. Myślę, że warto także pamiętać, iż ten wskaźnik — tak jak on dzisiaj jest notowany — jest rezultatem pewnej szczególnej sytuacji przejściowej, o czym przy ocenie zapomnieć nie wolno. Trzeba mianowicie pamiętać, że jest to sytuacja szczególna w tym sensie, że Polska jest krajem o 15-procentowym bezrobociu, krajem, który wychodząc z procesu restrukturyzacji i np. w wysokim stopniu finansując banki, ponosi z tego tytułu ekstrawydatki. Także z tego powodu proste porównywanie tego wskaźnika ze wskaźnikami krajów Europy Zachodniej nie jest uprawnione. Twierdzę więc, że w punkcie wyjścia Polska nie jest krajem o bardzo wysokim wskaźniku dystrybucji budżetowej, ta teza nie daje się obronić przy bliższym spojrzeniu.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Naszym zdaniem polityka budżetowa, polityka kształtowania finansów publicznych powinna mieć długookresową orientację opartą o trzy główne wytyczne:</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, o zasadę utrzymania w perspektywie kilku lat, a może więcej niż kilku, założenia, iż dochody budżetu państwa i wydatki rosną, z grubsza biorąc, proporcjonalnie do wzrostu produktu krajowego brutto. Sądzimy, że dopiero wtedy, kiedy Polska będzie mogła zrzucić z siebie pewne ekstraobciążenia, na przykład wtedy, kiedy zmniejszymy bezrobocie do 6–7% i nie będziemy z tego tytułu w budżecie mieć tak wielkich wydatków, albo wówczas, kiedy zmniejszymy obciążenie z tytułu zadłużenia, szczególnie zadłużenia zagranicznego, otworzy się racjonalna perspektywa zmniejszenia dystrybucji budżetowej i rozmiaru budżetu państwa w stosunku do produktu krajowego brutto. Do tego czasu próba realizacji tej polityki, naszym zdaniem, z punktu widzenia zarówno rozwoju, jak i elementarnych warunków funkcjonowania społeczeństwa, jest wyborem nietrafnym, niewłaściwym.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#RyszardBugaj">Po drugie, naszym zdaniem należy przyjąć, iż następuje systematyczna, przeprowadzona według jasno określonego planu, zmiana struktury dochodów budżetowych. Systematyczna, coraz bardziej obciążająca - coraz bardziej, to określenie jest właściwie pozbawione sensu - nie tylko ludzi o niskich i średnich wynagrodzeniach, ale także tych z zamożniejszych grup, poszerzająca pole poboru należności podatkowych do budżetu państwa. Ta polityka może być naszym zdaniem połączona z obniżeniem podatków dla grup o bardzo niskich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#RyszardBugaj">Trzecia sprawa. Sądzimy, że wytyczną na długi okres powinna być bardzo silna preferencja dla wydatków w trzech grupach: edukacji, nauki i inwestycji infrastrukturalnych. Bez przyjęcia takiej polityki wcześniej czy później warunki rozwoju polskiej gospodarki będą trudne, a stopa wzrostu zacznie spadać.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Są trzy grupy powodów, które są przyczyną tego, że nie możemy udzielić poparcia temu projektowi ustawy budżetowej:</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, w świetle zasad, o których tu powiedziałem, ten projekt budżetu kształtuje całkiem odmienne tendencje od tych, których oczekiwalibyśmy. Struktura dochodów budżetowych po ostatnich zmianach ustaw podatkowych jeszcze bardziej niż dotychczas obciąża ludzi o niskich dochodach. Jeszcze bardziej niż dotychczas ciężary utrzymania polskiego państwa będą spoczywać na ludziach o niskich dochodach. O ile przed nowelizacją ustawy o podatku dochodowym 94% podatników płaciło podatek według pierwszej stopy, to przypuszczalnie po zmianie tej ustawy lewicowy rząd zbliży się do liberalnego ideału podatku liniowego, praktycznie wszyscy będą płacić 98%, według pierwszej stopy podatkowej. A jeśli uwzględnimy fakt, że wiele dochodów ludzi o wysokich dochodach w ogóle nie jest obciążonych podatkiem, zgodnie z obowiązującym prawem, to w istocie rzeczy jesteśmy bliscy sytuacji, gdy podatki są właściwie nie progresywne, nie proporcjonalne, ale zgoła degresywne. Nie możemy tego w żadnym wypadku akceptować.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#RyszardBugaj">Ta sprawa dotyczy nie tylko podatków. Chciałbym zwrócić się do pana posła Osiatyńskiego w sprawie protekcji tzw. małych przedsiębiorstw. Zgadzam się, panie pośle, że w niektórych dziedzinach tych protekcji nie ma, ale chcę przytoczyć pewne dane, które uzyskaliśmy w toku prac komisji budżetowej. Otóż 1 000 200 osób prowadzących działalność na rachunek własny, a więc prawie 10% wszystkich ubezpieczonych, wnosi składkę tylko w wysokości 5% całej składki, którą pobiera Zakład Ubezpieczeń Społecznych; czyli ci, którzy pracują na własny rachunek, statystycznie rzecz biorąc, płacą połowę tego, co inni. Można oczywiście przyjąć tezę, że w Polsce ludzie pracujący na rachunek własny mają dochody o połowę niższe niż przeciętne dochody z pracy podlegające obciążeniu składką, ale przecież to niepoważne, żeby taką tezę przyjąć. Nie ulega wątpliwości, że gdyby ta grupa płaciła hipotetycznie tylko taką składkę jak inni zatrudnieni, to nie byłoby już w ogóle problemu deficytu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To jest oczywiście potężna protekcja.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#RyszardBugaj">Z tego nie wynika, Wysoka Izbo, że proponujemy, by to zrobić ot tak, z roku na rok. Nie, nie można tego tak zrobić, bo zdajemy sobie sprawę, że znaczna część sektora drobnych przedsiębiorstw, mimo że nie jest tym obciążona, to przecież niekoniecznie przynosi bardzo wysokie dochody. Ale duża część ma bardzo wysokie dochody, a mimo to ponosi tak niskie obciążenia. Chodziłoby więc o to, żeby wejść na drogę tych zmian. Nie widzimy jednak wejścia na drogę tych zmian. Dlaczego? Mógłbym przytaczać dalsze dane dotyczące w ogóle obciążeń, np. podatków ryczałtowych, ale chyba nie o to w tej chwili chodzi.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Druga sprawa w tej części, która nam uniemożliwia poparcie tej ustawy, to drastyczne niedofinansowanie pewnych sektorów. Przede wszystkim chodzi o ochronę zdrowia, z uwzględnieniem zadłużenia. Takie niedofinansowanie jest niedopuszczalne, przedłużanie niedofinansowania tego sektora grozi daleko idącymi następstwami. To samo dotyczy edukacji, a także nauki, choć nie przynosi tak spektakularnych objawów.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#RyszardBugaj">Kolejny powód, dla którego trudno nam poprzeć ten projekt ustawy budżetowej, to załącznik dotyczący prywatyzacji. Ten załącznik już tradycyjnie wypełniony jest różnymi ogólnikami; jest on tak zbudowany, że właściwie cokolwiek zrobiłby rząd, będzie to zgodne z ustawą i z załącznikiem odnoszącym się do prywatyzacji. Krytykowaliśmy to zawsze, oczywiście nie mamy siły, by to zmienić. Ale ważniejsze w tym załączniku jest co innego - skrajny brak jasności. Chciałbym powiedzieć, iż w tym załączniku pisze się np.: Udział sektora publicznego w gospodarce Polski jest nadal wysoki i nie odpowiada standardom gospodarki rynkowej. Zgoda. Chciałbym jednak zapytać rząd: A jaki wskaźnik, zdaniem rządu, odpowiada tym standardom gospodarki rynkowej? Czy taki jak w Austrii, czy taki jak w Stanach Zjednoczonych; jaki konkretnie? Pisze się dalej w tym dokumencie: Rząd przedstawia kierunki prywatyzacji majątku państwowego w roku 1997, które stanowią pierwszy etap realizacji programu prywatyzacji majątku państwowego, zakładającego sprywatyzowanie jego zasadniczej części do roku 2000. A co to jest ta zasadnicza część? A co to znaczy, że do roku 2000 mamy to sprywatyzować i, jak rozumiem, czytając to w takim kontekście, osiągnąć te standardy europejskie? Oznacza to, jak można domniemywać, prywatyzację, która będzie rzeczywiście gwałtownie przyspieszana.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#RyszardBugaj">Uważamy, że prywatyzacja powinna być kontynuowana, ale nie widzimy powodów dzisiaj, teraz, kiedy w Polsce przeważa już gospodarka prywatna, do gwałtownego jej przyspieszania. Nie widzimy powodów do chaotyczności procesu prywatyzacji, który jest pozbawiony szerszego planu, w którym rząd - zupełnie przypadkowo - raz mówi, że sprywatyzuje kawałek telekomunikacji, drugi raz - że sprywatyzuje Polską Miedź, trzeci - że sprywatyzuje PZU, piąty - że sprywatyzuje parę banków. Jaki jest pomysł rządu dotyczący np. sektora bankowego; czy i jakie banki rząd zamierza ocenić i ocalić jako instytucje publiczne? Na żadne z tych pytań nie znajdujemy odpowiedzi. Oznacza to, jak powiadam, zupełną dowolność.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#RyszardBugaj">Trzecia grupa spraw, Wysoka Izbo, która uniemożliwia nam poparcie tego dokumentu, to grupa spraw heterogenicznych. Chcę wymienić kilka spraw; mógłbym te kwestie kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, sądzimy, że ten dokument, tak zresztą jak i poprzednie, zawiera sztucznie wytworzone tzw. zakładki budżetowe, w granicach 30 bln starych złotych, poprzez niedoszacowanie niektórych dochodów, w szczególności z ceł, podatku dochodowego od osób prawnych, albo przez przeszacowanie potencjalnych wydatków, jak np. z tytułu obsługi zadłużenia. To ogromna kwota, jest to po prostu niesolidne.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#RyszardBugaj">Po drugie, chcę powiedzieć, iż ten dokument nadal akceptuje niczym nie powstrzymany proces rozrastania się administracji państwowej. Od kilku lat dynamika wydatków na administrację państwową nieustannie rośnie. Także w tym roku przewiduje się w wypadku administracji państwowej - mimo reformy tej administracji - jeden z najwyższych wskaźników dynamiki. To dotyczy także, chcę to państwu powiedzieć, administracji gminnej. To, co obserwujemy w Warszawie, jest porażające - po prostu porażające - i myślę, że nie stawiając temu tamy, robimy coś bardzo niedobrego.</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#RyszardBugaj">Po trzecie, jeśli chodzi o tę grupę spraw, chcę powiedzieć, iż za ogromny błąd rządu i ministra finansów uważam to - mówiliśmy o tym już poprzednio - że nie zostały podjęte kroki na rzecz ocalenia, chociażby w części, podatku importowego. To jest sprawa i bilansu handlowego, i dochodów budżetu państwa. Niepodjęcie tych kroków wiąże się z wielką odpowiedzialnością, którą pan na siebie przyjął. Jest to wielka odpowiedzialność. Rozumiem motywy tego, rozumiem, że za pomocą tego można prawdopodobnie uzyskać o półtora punktu niższą inflację. Cena jednak jest zbyt wysoka i będzie to widać już w najbliższych miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#RyszardBugaj">W końcu, Wysoka Izbo, trzeba powiedzieć jeszcze o jednej sprawie, skoro mówimy o budżecie. W Polsce pod rządami różnych ministrów, także ministra finansów, istnieje sytuacja zupełnie dowolnego finansowania gigantycznych dochodów. Mamy instytucje - nadzorowane formalnie na przykład przez ministra finansów - takie jak Telewizja Polska i wiemy, jakie osiąga się tam dochody. W niektórych wypadkach są to dochody idące nie w dziesiątki milionów, tylko w setki milionów złotych miesięcznie. Tak się w Polsce dziwnie stało, że to płace menedżerów sektora publicznego są płacami liderów płacowych. Dlaczego tak się dzieje? Będziemy jeszcze podczas tego posiedzenia Sejmu, jak sądzę, rozmawiali o tym, ile wynoszą na przykład wynagrodzenia menedżerów PZU, bo są one porażające, jak wynika z mojej wiedzy, i niektórych wielkich. Ale nie tylko tam, tak jest także w energetyce. Menedżerowie wykonujący rutynowe funkcje w zarządzaniu na przykład rejonowymi przedsiębiorstwami dystrybucji energii elektrycznej potrafią zarabiać po 150 i więcej milionów złotych. Dlaczego ten stan się utrzymuje?</u>
          <u xml:id="u-50.20" who="#RyszardBugaj">I ostatnia sprawa w tej grupie problemów, Wysoka Izbo. Omawiamy budżet, więc jest właściwy moment, aby powiedzieć o tym, co się dzieje z mieszkaniami. Jest 55 tys. wybudowanych mieszkań. Jeszcze raz powtarzam, jeżeli przedstawilibyśmy trend spadkowy w budownictwie mieszkaniowym, jeżeli narysowalibyśmy wykres, to - gdyby się coś nie stało; no, musi się coś stać, nie ma cudów - krzywa za dwa lata przecięłaby się z osią zerową. Coś się stanie oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-50.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.22" who="#RyszardBugaj"> Paradoks polega na tym, i mówimy o tym wielokrotnie, że w istocie budżet państwa na rzecz szeroko rozumianego mieszkalnictwa świadczy całkiem dużo. Ale gdzie świadczy? Oczywiście można powiedzieć, że mimo tych świadczeń efekty budownictwa mieszkaniowego byłyby mniejsze, ale można też zasadnie powiedzieć, że uruchomienie innego kanału rozwoju budownictwa mieszkaniowego... że Polska jest fenomenem w skali europejskiej jako kraj, który praktycznie nie buduje żadnych mieszkań czynszowych dla ludzi o niskich dochodach. Cała pomoc państwa jest skierowana wyłącznie do ludzi, którzy budują mieszkania za własne pieniądze, na swój własny rachunek. To zawsze, na całym świecie, nawet w zamożnych krajach, są oczywiście ludzie o wysokich dochodach, nie może być inaczej. Dlaczego od wielu lat nie możemy tego zrobić? Dlaczego jeśli chodzi o ten budżet, praktycznie nadal nie ma powodów, by twierdzić, że cokolwiek się zmieni?</u>
          <u xml:id="u-50.23" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Kończąc, chcę powiedzieć, iż oczywiście zgadzam się z wystąpieniami zarówno w imieniu rządu, jak i klubów koalicji rządowej, iż bieżąca sytuacja gospodarcza Polski jest dobra. To jest poza sporem. Tak jest, sytuacja jest dobra, nie ma żadnych powodów, żeby tego nie przyznać. Myślę jednak, że są powody do poważnych trosk, jeśli chodzi o nieco dłuższą perspektywę, o przyszłość. Obecna sytuacja, panowie, jest przede wszystkim premią za to, że nie mamy już gospodarki komunistycznej. Spójrzcie na całą pokomunistyczną Europę. Oczywiście wszędzie, gdzie się to zrobiło, poprawiło się. Próba przypisania sobie tego - to niedobry pomysł. Chodzi o to, że są, jak sądzę, cztery wielkie zagrożenia na przyszłość. Po pierwsze, dramatycznie narastają dysproporcje w położeniu materialnym ludzi ze wszystkimi tego konsekwencjami, co podważa zasadę równego startu, pobudza konflikty, przestępczość i powoduje masę innych rzeczy. I to się ciągle dokonuje. Polska już przekroczyła europejskie standardy zróżnicowań dochodów - w ciągu krótkiego czasu, w ciągu kilku lat - i proces ten dokonuje się nadal. Po drugie, i tu chciałbym wrócić do sprawy, moim zdaniem wielkim zagrożeniem dla Polski pozostaje bezrobocie. Tutaj kilka osób - żeby było śmiesznie, także z klubów opozycyjnych - mówiło o spadającym bezrobociu. Mam przed sobą komunikat Głównego Urzędu Statystycznego. Zatrudnienie: grudzień 1995 r. do grudnia 1996 r. - zatrudnienie 100%, żadnego przyrostu. Gdzie się ci bezrobotni, którzy przestali być bezrobotnymi, podziali? Czy wszyscy założyli swoje firmy?</u>
          <u xml:id="u-50.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.25" who="#RyszardBugaj">Panowie, mogę zrozumieć, że jakaś część tak - mała, ale większość to są ludzie, którzy znaleźli się po prostu w szarej strefie. To jest tych 150 tys. absolwentów, których pod rządami poprzedniej ustawy rejestrowało się jako bezrobotnych, a pod rządami zmienionej ustawy nie rejestruje się jako bezrobotnych, bo nie ma zasiłku. Wystarczyła jedna mała zmiana w ustawie i bezrobocie od razu spadło bardzo wydatnie. Chyba w tej sprawie trudno mieć jakiekolwiek wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-50.26" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Trzecim zagrożeniem - być może jeszcze nie przyszłego roku, być może jeszcze nie tego roku, ale rysującym się bardzo poważnie - jest sprawa bilansu handlowego i ogólnie rzecz biorąc konkurencyjności polskiej gospodarki. Chciałbym powiedzieć, że moim zdaniem nikomu nie wolno - z różnych powodów - mówić m.in. w imieniu Polski, że staniemy się w 2006 r. członkiem unii monetarnej. Po pierwsze, nie wolno tego mówić, bo to sprawa suwerenności, masy innych ważnych rzeczy; nie wolno tego puszczać w świat przed uzyskaniem pełnego consensusu narodowego. W tej sprawie w różnych krajach toczą się bardzo ostre spory, w ogóle co do zasadności tego wielkiego przedsięwzięcia toczą się spory. Na pewno jednak nie w świetle naszej dzisiejszej sytuacji, bo, jak się to mówi, w świetle naszej dzisiejszej sytuacji wygląda to po prostu na megalomanię. I to jest niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-50.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.28" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo - ostatnia sprawa. Myślę, że coraz większym problemem będzie brak czynników promocji rozwoju w polskiej gospodarce. Sytuacja edukacji nie daje o sobie znać negatywnie w krótkim okresie. To jest czynnik kumulujący się. Sytuacja nauki i jej finansowania na poziomie śmierci klinicznej też nie daje rezultatów w krótkim okresie, ale w długim okresie - jeśli pan poseł chciałby coś powiedzieć, to zapraszamy za chwilę - ale w długim okresie, panie pośle. To rzeczywiście jest dramatyczne, to spycha Polskę w międzynarodowym podziale pracy w obszary, które są najgorsze, najmniej wydajne, dające najmniejsze szanse całemu narodowi. Myślę, że warto o tym pamiętać, nie zżymać się na tę uwagę.</u>
          <u xml:id="u-50.29" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Klub Unii Pracy uważa, iż nie jest najwłaściwszym sposobem kształtowania budżetu państwa składanie poprawek podczas drugiego czytania. Budżet wymaga pracy przede wszystkim w komisjach. Tam złożyliśmy pewną liczbę poprawek. Chcę powiedzieć, że tu dołączamy tylko jedną drobną poprawkę, o której zapomnieliśmy. Chcę powiedzieć, że oczywiście przyjęliśmy też pewną filozofię tego działania. Zakładamy, że cały projekt budżetu jest taki - i zmienić się nie może - iż go poprzeć nie możemy, i szukamy poprawek jak gdyby na jego marginesach, nie robiąc sobie złudzeń, że przez te poprawki zmienimy jego istotną treść. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Ryszard Bugaj z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekBorowski">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 19 do godz. 16 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy dyskusję nad sprawozdaniami komisji o projektach ustawy budżetowej na rok 1997 oraz założeń polityki pieniężnej na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do dalszej części wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wojciecha Błasiaka o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Gwiżdż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Występując w trakcie pierwszego czytania projektu budżetu w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej i Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, zarzuciłem jego autorom, że posługują się logiką zarządcy slumsów. Zarządca slumsów bowiem nie inwestuje, nie modernizuje, wydatki ogranicza wyłącznie do bieżących potrzeb utrzymania personelu i rozsypujących się budynków, a z lokatorów wydusza maksymalnie wysokie czynsze. Najlepsze budynki wyprzedaje i twierdzi, że ma napływ obcych inwestycji. Osiąga dzięki temu okresowo wysoką zyskowność, rośnie mu produkt slumsowy brutto. Oczywiście nasz zarządca wie, że taka polityka gospodarcza, której strategię określił mocodawca, w perspektywie kilkunastu lat oznacza powolną katastrofę. Najpierw zaczną pękać rury, wybuchnie gaz, aż wreszcie rozsypią się budynki. Mimo to nasz zarządca prezentuje doskonałe samopoczucie, głosi wszem i wobec, że jest dobrze, a będzie coraz lepiej. Los zaś tych, którzy mieszkają w takich slumsach, jest przesądzony: 5 mln niedożywionych dzieci, od 4 do 4,5 mln ukrytego i jawnego bezrobocia plus katastrofa mieszkaniowa ze wszystkimi tego konsekwencjami, głównie rodzinnymi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! W dzisiejszej debacie padło już i padnie pewnie jeszcze wiele słów krytyki pod adresem projektu budżetu, ale ta krytyka nie dotyczy sedna sprawy, czyli logiki zarządcy slumsów, logiki, przeciwko której stale i konsekwentnie od lat występujemy. Jesteśmy bowiem przeciwni temu projektowi budżetu nie dlatego, że — jak twierdzi lider Unii Wolności Leszek Balcerowicz — jest on niespójny wewnętrznie. Jesteśmy mu przeciwni właśnie dlatego, że jest spójny wewnętrznie z logiką zarządcy slumsów. Ta logika nazywa się programem dostosowawczym Międzynarodowego Funduszu Walutowego, bo tak nazywa się faktyczny mocodawca tej strategii, programem dostosowawczym przez jakiś czas zwanym u nas dla ukrycia jego niesuwerennego charakteru „planem Balcerowicza”. Była wtedy i jest dziś ta sama logika, byliśmy wtedy i dziś jesteśmy jej konsekwentnymi przeciwnikami. W jej efekcie bowiem mamy do czynienia z polityką gospodarczą, prowadzącą do narastającego lawinowo zużycia polskiego majątku gospodarczego, przemysłowego zaś w szczególności, infrastruktury, a także aparatury, urządzeń i sprzętu w ochronie zdrowia, nauce, oświacie czy w policji i wojsku. Dzieje się tak dzięki ograniczaniu inwestowania poniżej ekonomicznego progu minimum, zwanego progiem reprodukcji prostej. Nie inwestujemy nawet w stopniu umożliwiającym odtwarzanie tego, co się starzeje i zużywa. Czyż można się dziwić, że 20% eksploatowanych w Polsce maszyn i urządzeń pochodzi sprzed 25 lat, a 60% maszyn i urządzeń jest sprzed ponad 17 lat?</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WojciechBłasiak">W wyniku tej polityki gospodarczej od lat, bo to nie jest kwestia tylko trzech ostatnich lat, następuje „zwijanie”, a nie rozwijanie Polski, i to praktycznie we wszystkich dziedzinach. W tej sytuacji słów wicepremiera rządu, że Polska przeżywa okres swego największego rozkwitu w historii, nie można chyba inaczej wytłumaczyć niż faktem, że padły przy kuflu piwa. Któż bowiem może się cieszyć z tego, że strategia rozwoju niedorozwoju Polski święci triumfy — od przemysłu przez obronę narodową, budownictwo mieszkaniowe, aż po edukację oraz naukę i szkolnictwo wyższe? Kogo może radować, że w nauce i szkolnictwie wyższym rozpoczął się już w tym roku nieodwracalny w perspektywie jednego pokolenia proces tworzenia luki pokoleniowej, co niebawem cofnie Polskę w poziomie rozwoju o dziesięciolecia? U kogo wywołuje uśmiech zadowolenia realizowana od 1988 r. polityka prywatyzacji, która przekształca Polskę w wasalny i niesuwerenny ekonomicznie protektorat krajów najbogatszych, głównie Niemiec? A przecież w ciągu ponad trzech lat rządów, za przyzwoleniem również większości opozycji, sprzedano zachodnim koncernom i firmom praktycznie cały przemysł rolno-spożywczy, od przemysłu cukierniczego po browary, a jest to przemysł, który decyduje o międzynarodowej konkurencyjności polskiego rolnictwa oraz poziomie życia i pracy na polskiej wsi. Najzyskowniejsze przetwórstwo przemysłowe produkcji rolnej, od produkcji czekolady, jogurtów po piwo, oddano w ręce obcych koncernów. Z polskich rolników czyni się w coraz większym stopniu tanich dostawców tanich surowców, od ziemniaka czy buraka cukrowego po truskawki, niczym w krajach Ameryki Południowej. A przecież na ten rok projekt budżetu zakłada wielką wyprzedaż w ręce głównie zachodnich inwestorów i rodzimej oligarchii polityczno-finansowej tego, co jeszcze zostało najlepsze i najzyskowniejsze - przemysłu spirytusowego, telekomunikacji, ubezpieczeń, elektroenergetyki i banków. Rząd wydaje się dążyć do tego, aby przed oddaniem władzy po nadchodzących wyborach parlamentarnych zakończyć proces selektywnego rozbioru gospodarczego Polski.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! W trakcie prac komisja budżetowa dokonała skrupulatnych i ze wszech miar słusznych poprawek, nie zmieniając wszakże konstrukcji budżetu. Konstrukcji tego budżetu poprzez wprowadzenie poprawek zmienić zasadniczo, jak się okazało, nie można, jest to bowiem projekt skonstruowany, naszym zdaniem, doktrynersko, w oparciu o neoliberalne i monetarystyczne, a przy tym fałszywe merytorycznie rozstrzygnięcia. Skonstruowano go w oderwaniu nie tylko od głównych problemów Polski, ale i zasadniczych wyzwań rozwojowych, jakie przed nami stoją.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#WojciechBłasiak">Polska nie jest skazana na wyznawanie fałszywej doktryny neoliberalizmu. Nie tylko przecież Polska, cały świat stoi przed wyzwaniami przyszłości, poszukuje nowej formuły, nowych rozwiązań. Świat dyskutuje, w Polsce trwa cisza. W Polsce zapanowało myślenie bezalternatywne, a w istocie totalitarne, iż nie ma żadnej innej przyszłości niż przyszłość tworzona za sprawą polityki gospodarczego dogmatu, tak zwanego marginesu deficytu budżetowego, tak zwanego spadku inflacji czy tak zwanego procentowego wzrostu PKB, co w pełni wyraża projekt tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#WojciechBłasiak">Polskę stać na samodzielne myślenie. To przecież największy Polak, Europejczyk, a zarazem największy polski intelektualista Jan Paweł II tworzy encykliki i dokumenty, których doniosłości nie sposób przecenić. Stworzył on fundament myśli społecznej, otwierając perspektywę etyczną i intelektualną trzeciego tysiąclecia.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Przed naszym krajem, społeczeństwem i państwem stoją zasadnicze wyzwania natury cywilizacyjno-historycznej. Ich niepodjęcie lub podjęcie w ciągu kilku zaledwie lat przesądzi na pokolenia o miejscu Polski i Polaków w europejskim i światowym podziale - nie tylko pracy, ale i władzy.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#WojciechBłasiak">Wyzwaniem europejskim, a zarazem i narodowym, jednocześnie zaś olbrzymią szansą rozwoju jest położenie Polski jako „zwornika europejskich i azjatyckich połączeń śródlądowych”. Polska ma bowiem najlepsze w Europie warunki do stworzenia zwornikowych szlaków śródlądowych, określających przyszłe osie rozwojowe świata na terenie Europy i Azji. Ale Polska traci bezpowrotnie historyczną szansę na olbrzymi impuls rozwojowy w postaci budowy i rozbudowy tych szlaków. Kolejne rządy, od 1989 r. poczynając, nie reagują na oddalającą się bezpowrotnie szansę ich tworzenia. Brakuje wyobraźni i woli politycznej. To, czego nie potrafią dostrzec okrągłostołowe elity polityczne lat dziewięćdziesiątych, doskonale rozumiał wicepremier II Rzeczypospolitej Eugeniusz Kwiatkowski. Wysunął on zaraz po II wojnie światowej ideę połączenia Odry z Dunajem, z kluczową rolą portu międzynarodowego w Szczecinie. Miało to otworzyć drogę krajom Europy Środkowo-Wschodniej z Bałtyku na Morze Śródziemne oraz zainicjować procesy współpracy gospodarczej, a w konsekwencji i politycznej. Rozwinięciem tej idei stały się projekty współpracownika Kwiatkowskiego — Janusza Kędzierskiego, który wraz z zespołem opracował szczegółowe programy. Kluczową kwestią dla Polski jest właśnie jak najszybsze połączenie Odry z Dunajem, a tym samym połączenie Skandynawii z Kanałem Sueskim. Zainteresowanie tym projektem wyrażała jeszcze kilka lat temu ONZ, zgłaszając gotowość finansowania, a przynajmniej współfinansowania tego projektu. Jego realizacja kosztowałaby ponad — wówczas — 0,5 mld dolarów, a prace trwałyby dwa lata; znalazłoby przy nich zatrudnienie 0,5 mln osób.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#WojciechBłasiak">Stworzenie na terenie Polski i Czech połączenia wodnego Odra-Dunaj, a w konsekwencji uczynienie z zespołu portowego Szczecin-Świnoujście kluczowego portu w Europie stałoby się potężnym bodźcem rozwoju całej polskiej gospodarki, a szczególnie polskich ziem zachodnich i północnych. Jest to również klucz do zapewnienia trwałej opłacalności polskiego eksportu węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Problem Odry jest w tej chwili już problemem narodowej racji stanu, dlatego że coraz wyraźniej rysującym się wyzwaniem jest narastająca drastycznie różnica potencjałów cywilizacyjnych, gospodarczych, ale i społecznych, i demograficznych między wschodnimi landami Niemiec a zachodnio-północnymi województwami Rzeczypospolitej. Chwieje się bowiem integralność terytorialna kraju, co wywoływane jest skutkami destrukcji gospodarczej i społecznej ziem byłego zaboru pruskiego. Polska coraz wyraźniej dzieli się czy wręcz rozpada cywilizacyjnie, gospodarczo i demograficznie na dwie części - na byłe ziemie III Rzeszy i resztę. Jest to wynikiem przede wszystkim destrukcji gospodarczej byłych PGR, skoncentrowanych w pasie województw zachodnich i północnych. Wywołuje to lawinową reakcję destrukcji gospodarczej i społecznej całych województw. Trwa groźny proces wyludniania tych i tak najsłabiej zaludnionych w Polsce terenów.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#WojciechBłasiak">Narastanie drastycznych różnic potencjałów, w tym i demograficznego, na zachodniej granicy Polski nie wróży nic dobrego integrującej się, ale i konkurującej Europie. Państwo, które utrzymuje tereny wyludnionych pustyni gospodarczych w środku Europy, może utracić historyczne prawo do tych terenów. Dlatego tym pilniejsze jest uruchomienie programu gospodarczego rozwoju polskich ziem zachodnich i północno-zachodnich, którego rdzeniem - naszym zdaniem - powinno być wykorzystanie szlaku Odry jako podstawy stworzenia transeuropejskiego kanału Północ-Południe, a zarazem źródłem rozwoju gospodarki kraju.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! W ciągu kilku zaledwie lat zadecydujemy o wykorzystaniu lub utracie szans na wejście w trzecie tysiąclecie jako silnego, suwerennego i zasobnego kraju. Jeśli nie podejmiemy wyzwań cywilizacyjno-historycznych, będziemy nadal przekształcani rękami własnych kompradorskich elit politycznych - jak to się dzieje obecnie - w zaplecze gospodarcze Niemiec i Unii Europejskiej, w wasalny i zależny gospodarczo i politycznie kraj taniej siły roboczej o kilkunastu milionach ludności faktycznie zbędnej, w obszar nie skrępowanej eksploatacji gospodarczej centrów kapitałowo-gospodarczych Zachodu, w obszar penetracji oraz nieoficjalnej zależności politycznej od Rosji. Przekształcimy się w słabe i tylko formalnie niepodległe państwo, które może przestać istnieć w ciągu kilkunastu najbliższych lat - w wypadku nie sprzyjającego rozwoju wydarzeń w Niemczech i Rosji.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#WojciechBłasiak">Jak najszybsze rozpoczęcie budowy szlaku wodnego Dunaj-Odra to tylko najpilniejsze zadanie wielkiego i śmiałego programu rozbudowy infrastruktury kraju w postaci dróg wodnych, kolei i dróg lądowych dla wykorzystania położenia Polski jako zwornika osi rozwojowych Europy, zarówno osi północ-południe, jak i zachód-wschód. Wielkiego programu będącego zarazem potężnym katalizatorem rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#WojciechBłasiak">Wyzwaniem historycznym i zarazem olbrzymią szansą rozwojową jest związana z osią zachód-wschód strategiczna współpraca gospodarcza na Wschodzie, przede wszystkim z Ukrainą. Rozbudowa infrastruktury transportowej na tym strategicznym dla nas - i gospodarczo, i politycznie - kierunku współpracy to warunek ściślejszej współpracy gospodarczej. Polska powinna udzielić Ukrainie w ciągu najbliższych kilku lat dużej oraz zdecydowanej pomocy i wsparcia, przede wszystkim w sferze gospodarczej. Również dlatego, że jeśli nic nie uczynimy, grozi Ukrainie scenariusz białoruski z konsekwencjami ponownego wchłonięcia przez Rosję.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Nasuwa się pytanie o środki i możliwości, przede wszystkim finansowe, na rozbudowę infrastruktury obu osi rozwojowych Europy i Polski. Paradoksalnie posiadamy wszystkie niezbędne zasoby, łącznie z kapitałowymi, aby to uczynić. Państwo polskie ma obecnie 18 mld dolarów rezerw dewizowych. I oto Narodowy Bank Polski jako dysponent 18 mld dolarów państwowych rezerw zakupił najprawdopodobniej za około 12 mld dolarów papiery skarbowe rządów Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Francji oprocentowane faktycznie na 5%. Natomiast najprawdopodobniej około 4,5 mld dolarów ulokował na depozytach w bankach zachodnich na 4% rocznie. To oznacza, że polski bank centralny finansuje deficyt budżetowy Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Francji. Polska tym samym udzieliła nisko oprocentowanego kredytu w wysokości kilkunastu miliardów dolarów rządom tych krajów. I robi to państwo, które jest uzależnione od kredytów zagranicznych i samo zabiega nawet o kilkumilionowe pożyczki z Banku Światowego na 12%. Tak więc NBP finansuje deficyty budżetowe najbogatszych krajów świata, ale odmawia skredytowania własnej gospodarki. A przecież prawdopodobnie kolejne 4,5 mld dolarów ulokowane jest na depozytach zachodnich banków. Przecież te depozyty są podstawą tworzenia przez te banki kredytów dla własnej gospodarki i ludności. Polska udziela więc kilkunastomiliardowego kredytu, nisko oprocentowanego na rozwój gospodarczy krajów najbogatszych i na konsumpcję tamtejszej ludności, sama będąc takiego kredytowania nisko oprocentowanego na inwestycje — podkreślam, nie na konsumpcję — z własnej woli pozbawiona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, niestety, czas. Bardzo proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WojciechBłasiak">Już kończę, pani marszałek. Jest mi bardzo przykro, bo niestety nie mogę rozwinąć pewnych wątków, które chciałem jeszcze rozwinąć - trudno.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Naszym zdaniem nic nie stoi na przeszkodzie - poza brakiem woli, wyobraźni i odpowiedzialności rządzących elit - by wykorzystać te miliardy dolarów rezerw państwowych w formie długoterminowych, nisko oprocentowanych kredytów nie tylko na wielkie przedsięwzięcia w zakresie rozbudowy infrastruktury, ale i na sfinansowanie szybkiej modernizacji polskiego przemysłu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby kilka miliardów dolarów z rezerwy dewizowej NBP wykorzystać na nisko oprocentowany i długoterminowy kredyt na zasadnicze inwestycje w edukację narodową, w naukę, w siły zbrojne, ochronę zdrowia. Bez jakościowego skoku inwestycyjnego z równoczesną dogłębną reformą edukacji i nauki, armii i służby zdrowia nie uda się, naszym zdaniem, przerwać tej strategii rozwoju niedorozwoju. Nie uda się przełamać logiki zarządcy slumsów.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Tak naprawdę nic nie stoi na przeszkodzie, aby Polska rozpoczęła swój wielki start w trzecie tysiąclecie. Nic - poza własną małością i prywatą, brakiem wyobraźni i woli politycznej, kompradorską mentalnością, które również ucieleśnia i ten projekt budżetu oraz ten projekt założeń polityki pieniężnej. Dlatego będziemy przeciwko nim głosować.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Jerzego Gwiżdża o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JerzyGwiżdż">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Od tysiąca i dwóch dni, tj. od czasu kiedy finansami państwa zarządza obecny minister, słyszymy zwłaszcza od niego tylko o wielkich sukcesach ekonomicznych i gospodarczych, jakimi cieszą się wszyscy Polacy, i o tym, jaki to zachwyt budzi na całym świecie. To dobrze, gdyż trzeba myśleć perspektywicznie, że od tysiąca i dwóch dni rodzą się coraz to nowe opracowania typu „Strategia dla Polski”, „Pakiet 2000”, a teraz „Euro 2006”. Podobno z tymi opracowaniami współbrzmią projekty budżetu państwa na kolejne lata. Tak przynajmniej twierdzi autor tych dzieł i główny konstruktor budżetu. Tyle tylko że ani ze słowami o cudownym postępie ekonomiczno-gospodarczym, ani z mniej lub bardziej udanymi tezami opracowań i przedstawianymi przez rząd projektami budżetu nie współbrzmią przez całe tysiąc i dwa dni ani słowa, ani zachowania większości obywateli. Nie kończące się protesty górników, służby zdrowia, policjantów itd. nie mają przecież charakteru politycznego, lecz wynikają z niezadowolenia z polityki ekonomicznej państwa. Dotychczasowe poczynania rządów w sferze budżetowej są — nie bez racji — traktowane przez obywateli jako element propagandowy mający zwiększyć nasze szanse w staraniach o przyjęcie do Unii Europejskiej, a nie jako starania o poprawę sytuacji przeciętnego obywatela. Tak na przykład postrzega się też wzrost nakładów na oświatę, z którym można się obnosić, ale który nie przynosi w ostatnich latach żadnych pozytywnych efektów dla samej oświaty. Trudno się więc dziwić, że i teraz, kiedy rząd chwali się tym, iż w budżecie na ten rok przewidziany jest znaczny wzrost nakładów na oświatę, związkowcy odpowiadają, że jest to chwyt propagandowy, gdyż realna sytuacja oświaty w tym roku jeszcze się pogorszy, wzrośnie zadłużenie, zmniejszą się płace nauczycieli — i mówią to na podstawie wyliczeń.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JerzyGwiżdż">Wysoki Sejmie! Koszty utrzymania ogromnie rosną. Dzisiaj pan poseł Czerniawski z SLD proponuje, aby podwyżki cen były dokonywane tylko w granicach koniecznych i w koniecznych sytuacjach. Wcześniej mówił o tym, żeby nie przywoływać z tej trybuny w dniu dzisiejszym w debacie nad budżetem argumentów populistycznych. A czymże jest ta propozycja w sytuacji, kiedy podwyżki cen rzutujące na koszty życia zostały już w tym roku dokonane? Społeczeństwo oczekuje nie tyle zwiększających się liczb w budżecie, ile rzeczywistej reformy w poszczególnych dziedzinach. W tym zakresie jest absolutna stagnacja, dalej bowiem rząd preferuje centralne zarządzanie, skupiając ogromną ilość narodowych pieniędzy w swych rękach po to, aby potem, kierując się swoim interesem politycznym, łaskawie je rozdzielać. To centralne zarządzanie funkcjonuje teraz, kiedy dokonano podobno skutecznej reformy centrum...</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JerzyGwiżdż">Rząd przecież wie, że kto ma pieniądze, ten ma realną władzę. Na nic więc zdają się zgłaszane przez opozycję propozycje zmiany struktury budżetu (o czym dzisiaj dość obszernie mówił pan poseł Bugaj), zlikwidowania luzów w budżecie, różnego rodzaju funduszy, agencji, agend państwowych itd. Władza nie reaguje na te słuszne postulaty, gdyż wie i to, że aby móc skutecznie za pomocą budżetu manipulować zachowaniami społeczeństwa, musi dysponować znaczną pulą pieniędzy pozostającą poza publiczną - parlamentarną także - kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#JerzyGwiżdż">Przygotowany przez rząd projekt budżetu na rok 1997 jest budżetem wyborczym. To nie ulega najmniejszej wątpliwości. Oczywiście, można powiedzieć - jak to mówił minister finansów - że to dobrze, gdyż będzie się podobał ludziom. Biorąc jednak pod uwagę doświadczenia wynikające z nieodległych przecież obietnic wyborczych, można powiedzieć, że jest to budżet bałamutny, obliczony na efekt wyborczy, zgodny z potrzebami i oczekiwaniami wyborczymi koalicji (czy raczej członków koalicji - to się okaże także w głosowaniu), a nie w pełni zgodny z potrzebami państwa i obywateli.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#JerzyGwiżdż">Wysoki Sejmie! Ktoś jednak musi dać wyraz temu, że ważniejszy jest interes państwa od interesu partyjnego. Dobrze, że czyni to cała opozycja, choć z różnych zresztą pobudek i wysuwając różne argumenty. My także poprzemy te wszystkie poprawki, które eliminują luzy w budżecie, ograniczają przeróżnego rodzaju nie kontrolowane fundacje (w tym także fundację „Wiem jak”), prowadzą do zwiększenia rzeczywistych wydatków na szkoły gminne, Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, naprawy i zakup sprzętu wojskowego, remonty dróg i inne. Poprzemy także te poprawki, które zmierzają do odciążenia finansowego obywateli, o których mówił przed przerwą pan poseł Osiatyński.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#JerzyGwiżdż">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jeżeli nawet — w co wątpię — te poprawki zostaną uwzględnione, to i tak generalna konstrukcja budżetu pomyślanego jako zasadniczy element kampanii wyborczej, który my określamy mianem „budżetu łaskawego rozdzielnictwa”, nie ulegnie zmianie. Poparcie przez nas poprawek ma raczej charakter deklaracji, w którym kierunku powinien pójść budżet, rozwiązania budżetowe, i nie zmienia negatywnego stanowiska wobec całości budżetu. Nic bowiem z tego, o czym mówiłem w imieniu posłów naszego koła przy okazji pierwszego czytania projektu budżetu, nie zostało uwzględnione. Dlatego też i my wnosimy o odrzucenie projektu budżetu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Gwiżdż.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Wojciecha Arkuszewskiego o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego Konserwatywno-Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WojciechArkuszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zainaugurować swoim wystąpieniem działalność koła konserwatywno-ludowego. Mamy nadzieję, że stworzymy nową partię: Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe, zupełnie inne od dotychczasowych ugrupowań.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WojciechArkuszewski">A teraz przechodzę do budżetu na ten rok. Mamy trzy problemy. Po pierwsze, co to znaczy, że jest to budżet wyborczy. Po drugie, dlaczego jest to budżet z rosnącym bałaganem. Po trzecie, dlaczego jest to budżet, którego struktura zmienia się nieprawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WojciechArkuszewski">Po pierwsze, w tym roku będziemy mieli demokratyczne wybory w normalnym, konstytucyjnym terminie. Po raz pierwszy rządzący mieli kilka lat na przygotowanie się do wyborów. Wydaje się, że wszystko, co dzieje się obecnie w Sejmie - uchwalane ustawy, prace nad konstytucją i projekt budżetu - stanowi część kampanii wyborczej, która już trwa. I to jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#WojciechArkuszewski">Jeżeli popatrzymy na to, co się dzieje w tym budżecie, to zobaczymy, że podwyżki cen są teraz, kiedy do wyborów jest daleko, a potem będzie kilka waloryzacji emerytur i jeszcze dwukrotnie inne wyrównania dla emerytów, będzie duża podwyżka dla sfery budżetowej, będzie szybki wzrost taniego importu, czyli dużo więcej towarów zagranicznych w sklepach. Będą uchwalane liczne ustawy, być może podobne do ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych, sprzeczne z obecną i z przyszłą konstytucją, za to wchodzące w życie za dwa lata, czyli już po wyborach, będzie można je znowu zmienić, a w czasie wyborów chwalić się ich uchwaleniem. I to jest drugi problem.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#WojciechArkuszewski">Rząd zdecydował się na obniżenie podatków od osób fizycznych i osób prawnych, podatku granicznego, ale równocześnie wycofał się z poprawy dyscypliny finansowej, a nawet powiększył marnotrawstwo pieniędzy. To powoduje, że muszą się pojawić kłopoty. Pewno będzie to po wyborach, bo przed wyborami dochody z pośpiesznej prywatyzacji pozwolą ukryć trudności. Rząd chce przecież wszystko, co jest możliwe, sprywatyzować przed wyborami. Po wyborach podatki ulegną kolejnej obniżce, prywatyzacja zatrzyma się na wiele miesięcy i dochody budżetu gwałtownie zmaleją, a bałaganu budżetowego nie uda się szybko zmniejszyć. Niezależnie od tego, kto będzie rządził, te wybory będą nas dużo kosztować. Być może będziemy za nie płacić przez cały 1998 r. I to jest kolejny problem.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#WojciechArkuszewski">Następna sprawa to narastający deficyt w handlu zagranicznym. W Sejmie krytykowano go w roku 1995, kiedy to jeszcze nie był żaden problem, w 1996 r. - kiedy on narastał. Ale teraz, po likwidacji podatku granicznego, sytuacja staje się dramatyczna. Przez parę miesięcy można finansować deficyt przez spadek rezerw dewizowych, ale potem po wyborach możemy stanąć przed koniecznością naprawdę dramatycznych decyzji. I to będzie kolejna cena wyborów. I dlatego ten budżet uważamy za wyborczy.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#WojciechArkuszewski">Druga sprawa: budżet z rosnącym bałaganem. Co to znaczy? O tym mówiło tu kilka osób przede mną, że jest coraz więcej miejsc, gdzie pieniądze się rozdaje zupełnie dowolnie, więcej - gdzie się je słabo kontroluje i więcej - gdzie plany budżetowe są regularnie przekraczane. I to jest ten bałagan, o którym mówię.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#WojciechArkuszewski">I trzecia sprawa: budżet, którego struktura zmienia się nieprawidłowo. Trzy lata temu obecna koalicja SLD i PSL dochodziła do władzy z powodu niezadowolenia emerytów z poziomu emerytur i pracowników sfery budżetowej z wynagrodzeń. Obecnie po trzech latach płace budżetówki i emerytury, liczone w procentach średniej płacy w przedsiębiorstwach, są przecież niższe niż były w 1993 r., a miało być inaczej. W ciągu tych lat obiecywano szybki wzrost wydatków na oświatę - jednakże nie był on tak znowu szybki. Obiecywano wzrost wydatków na budownictwo mieszkaniowe, tymczasem te wydatki systematycznie spadały. I to jest trzecia sprawa, struktura budżetu zmienia się nieprawidłowo, w inną stronę, niż się zapowiada, i inaczej, niż wskazują potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#WojciechArkuszewski">W ciągu ostatnich lat pogarszała się dyscyplina finansowa. Coraz więcej pieniędzy rozdawano dowolnie i chaotycznie i o tym już mówili moi poprzednicy, ja o tym wspominałem, dlatego nie będę tego rozwijał.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#WojciechArkuszewski">Poza oświatą i budownictwem najlepszym przykładem złej i pogarszającej się struktury jest drogownictwo. Po drogach w Polsce jeździ z roku na rok coraz więcej samochodów, a na remonty i eksploatację dróg wydaje się coraz mniej pieniędzy. I trudno zrozumieć, jak może godzić się jedno z drugim.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#WojciechArkuszewski">W naszym przekonaniu te trzy problemy: budżet wyborczy, budżet z rosnącym bałaganem i budżet, którego struktura zmienia się w złym kierunku, to powody, dla których należy głosować przeciwko uchwaleniu tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#WojciechArkuszewski">Na zakończenie dodam tylko jedną sprawę: dobry przykład. Mieszkańcy Świnoujścia chcą zbudować tunel i przyłączyć Świnoujście do Polski. Pan premier Pietrewicz z CUP w liście do nich to poparł, także pan prezes Pawlak obiecał poparcie dla tej idei. Jeżeli pan prezes Pawlak pomoże im tak skutecznie, jak strażakom, to mamy sprawę w Sejmie załatwioną. Dlatego zgłaszam ten wniosek jako jedyny do obecnej debaty budżetowej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Dariusza Wójcika o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Helmut Paździor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#DariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wszyscy z tej trybuny sejmowej zadają sobie pytanie: czy budżet na 1997 r. jest dobrym, czy złym budżetem? Myślę, że można w tych dwóch kategoriach ten budżet oceniać i można o nim powiedzieć, że z jednej strony jest on dobry, a z drugiej strony, że jest to budżet zły.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#DariuszWójcik">Dlaczego można mówić o tym budżecie dobrze? Bo można mówić takim językiem, iż wszystko będzie wskazywało na to, że jest dobrze i że wszystko zależy od tego budżetu czy też że wiele zależało od budżetu ubiegłorocznego. Można by powiedzieć, tak jak dzisiaj powiedział to premier Cimoszewicz, że przewidujemy wzrost produktu krajowego brutto, przewidujemy wzrost dochodu narodowego, przewidujemy wzrost płac, wzrost płacy realnej, także w sferze budżetowej, w wypadku emerytów i rencistów - większy niż do tej pory. Przewidujemy dalszy spadek inflacji, zarówno jeśli chodzi o towary konsumpcyjne, jak i o produkcję. I brzmi to tak, że wszystko jest w porządku, i można by po tym wszystkim sądzić, że budżet jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#DariuszWójcik">Natomiast wydaje mi się, że w takim państwie jak Polska, która pod względem ekonomicznym ma dużo do nadrobienia, nie tylko przecież wobec czołówki światowej, lecz nawet do swojego produktu krajowego sprzed paru lat, taki budżet nie może być budżetem publicystycznym, a więc takim, według którego można wyłącznie przewidywać pewne wzrosty. Nie może być i nie powinien być to budżet trwożny, tchórzliwy, stabilizujący sytuację nie szybkiego rozwoju, lecz rozwoju zastanego, który jest wynikiem korekty w reformie, pewnej korekty tąpnięcia, jakby oberwania się gospodarki, sięgnięcia dna. Siłą rzeczy, mocą społeczeństwa, mocą uwolnienia rynku gospodarka musiała się po prostu od tego dna odbić i mamy tu do czynienia ze stabilizowaniem tego odbicia od dna.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#DariuszWójcik">Kiedy natomiast można powiedzieć, że ten budżet jest zły? W tych momentach, kiedy mówimy, że budżet mało kreuje, że pomimo wzrostu dochodu narodowego, wzrostu produktu krajowego brutto nie wykorzystuje się w nim tych szans, także międzynarodowych, że w budżecie nie dokonuje się korekt, nie dokonuje przyspieszeń. Jeśli chodzi o budżet, nie widać intensywnych działań w kierunku wsparcia polskiego biznesu, polskiego kapitału, rozwoju drobnej, średniej, a także dużej przedsiębiorczości, nie widać próby korekty w bardzo poważnym rozwidleniu dotyczącym dochodów ludności. W budżecie nie można również dostrzec próby wprowadzenia polskiej gospodarki na nowe tory, można by powiedzieć: zdecydowanego przyspieszenia. Nie widać tu odwagi w dążeniu w stronę zwiększenia dochodów budżetu i wydatków, wyjścia z budżetem poza obawy i poza stabilizację biurokracji, która chce mieć budżet na tyle spokojny, aby nie musiała się napracować, aby nie musiała ryzykować tego, że za budżet może być rozliczana.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#DariuszWójcik">W budżecie nie da się zauważyć polityki przemysłowej, rolnej, takiej polityki gospodarczej, która wychodziłaby poza pewne przyjęte ramy, próbowała coś w Polsce naprawdę nakręcić, przyspieszać. Nie mówi się o tym, że będziemy próbowali wychodzić do przodu, poza wskaźniki, które już siłą rozpędu uzyskała polska gospodarka, że będziemy próbowali kreować, wzmacniać polski kapitał, polski biznes, że będziemy próbowali także zadbać o sfery ludzi najbiedniejszych i że dzięki temu, co ten budżet daje, co daje rozwój gospodarki, będziemy próbowali zmniejszyć rozpiętość dochodów między poszczególnymi grupami ludności.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#DariuszWójcik">W końcu w budżecie nie widać istotnego wzmocnienia tego, o czym się bardzo dużo mówiło - budownictwa mieszkaniowego, edukacji, oświaty, nauki, służby zdrowia. Nie da się tu dostrzec ostrego, zdecydowanego działania, można natomiast zauważyć jedno: popuszczenie pewnej presji monetarystycznej, popuszczenie pewnej presji fiskalnej, a więc zmniejszenie o odrobinę podatków, wzrasta spożycie, ale jego poziom i układ nie są absolutnie zadowalające, ponieważ w wielu grupach społecznych to spożycie nadal się obniża albo utrzymuje na poziomie zerowym, w zależności od asortymentu. Nie widać w tym budżecie i w działaniach gospodarczych rządu takich poczynań, które nakręcałyby koniunkturę, obniżając fiskalizm w sposób zdecydowany, działając pewnymi instrumentami, gdy zwiększony popyt nie zagraża, lecz pomaga.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#DariuszWójcik">Natomiast należy się moim zdaniem cieszyć, że presja wyborcza doprowadziła do uznania pewnych postulatów przynajmniej części opozycji parlamentarnej i pozaparlamentarnej, części prawicy, np. żeby zmniejszyć restrykcyjność fiskalną budżetu, podatków, aby zwiększać popyt i jak widać — nawiązuję do tego, co mówiłem w ubiegłych latach — nie powoduje to gwałtownego wzrostu inflacji. Problem polega na tym, że w budżecie i poprzez działania gospodarcze rządu nie próbuje się obniżać kosztów w gospodarce, nie próbuje się stonować działań kosztotwórczych. Mało tego, nie ma tutaj żadnych widocznych działań, które powodowałyby zwiększenie konkurencyjności wewnętrznej w gospodarce, co zatrzymałoby inflację i można by było śmielej podejść do zwiększonych dochodów ludności, do rosnącego bogactwa obywateli, większych wydatków i nakręcania koniunktury gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#DariuszWójcik">I ostatnia sprawa, która może doprowadzić do zachwiania całej literackiej czy publicystycznej treści budżetu: przewidujemy rozwój, przewidujemy wzrost w tej czy innej dziedzinie, to jest wymiana międzynarodowa, handel zagraniczny, polityka kursowa, to jest to, na co może być skierowany zwiększony popyt na rynku wewnętrznym, czyli finansowanie przez ten popyt głównie produkcji zagranicznej; niekoniecznie musi on wpływać na o wiele bardziej zdynamizowany wzrost produkcji krajowej. Ten wzrost popytu nie musi wpływać na uruchomienie istniejących w dalszym ciągu wolnych mocy produkcyjnych. Ta polityka kursowa, ten niebezpieczny deficyt w handlu zagranicznym to pięta achillesowa tego strachliwego budżetu, o którym można będzie za rok powiedzieć, że w budżetowych przewidywaniach nie wszystko wyszło.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#DariuszWójcik">Trzeba powiedzieć jedno, mówił o tym dzisiaj wicepremier minister finansów pan Kołodko, że koalicja rządowa doszła w polityce gospodarczej do pewnej precyzji w przewidywaniu, a więc wszystkiego najlepszego i gratulacje za dojście w końcu do precyzji w przewidywaniu wzrostów, inflacji, różnego typu wskaźników. Życzyłbym jeszcze temu rządowi, aby swoje plany na ten rok podniósł średnio o 10–15% i wtedy już naprawdę z czystym sercem przy wykonaniu tych planów gratulowałbym powodzenia, bo niewątpliwie byłoby to korzystne dla obywateli, dla całej gospodarki, dla nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#DariuszWójcik">Tak poprzestaniemy na tchórzliwej stabilizacji, a tylko presja wyborcza powoduje że, mam nadzieję, coś drgnie. Presja opozycji przed wyborami, prawicowej opozycji, nas występujących z tej trybuny w sprawie sfery budżetowej, sytuacji emerytów i rencistów odniosła skutek. Za to należy chwalić demokrację, że jak przychodzą wybory, w końcu udaje się uzyskać coś pozytywnego dla przeciętnego obywatela. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Helmuta Paździora o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej. Następnym mówcą będzie pan poseł Piotr Ikonowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas pierwszego czytania projektu ustawy budżetowej na rok 1997 powiedziałem, że budżet jest oparty na nadmiernym fiskalizmie. Obciążenia podatkowe zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych powinny te podmioty zachęcać do inwestowania, a nie odwrotnie - wręcz hamować te poczynania. W polityce podatkowej dotyczącej osób prawnych odważono się na ruch we właściwym kierunku, choć, naszym zdaniem, zbyt jeszcze ostrożny - chodzi o tempo obniżania stóp procentowych. W podatku od osób fizycznych natomiast zastosowano skale podatkowe nie sprzyjające rozwojowi gospodarczemu kraju, gdyż hamują one kierunek inwestycyjny. Do tego jeszcze zbyt pochopna - naszym zdaniem - decyzja o likwidacji stosowanych do 1996 r. ulg inwestycyjnych w budownictwie mieszkaniowym zahamuje rozwój przemysłu produkującego na rzecz tego sektora. Końcowy bilans strat i zysków dochodów budżetu w wyniku zastosowanej przez rząd metody będzie ujemny. W 1997 r. będzie on z pewnością jeszcze nie tak wyrazisty, ale w latach następnych może okazać się, że znaczna część dość prężnie już działających małych i średnich podmiotów gospodarczych przestanie istnieć. Ale to będzie już zmartwienie, być może, innego układu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#HelmutPaździor">Mieliśmy i mamy nadal odmienne zdanie w sprawie wysokości opłat na ubezpieczenia społeczne. Ich obniżenie nie zmniejszy wpływów na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż wyeliminuje w dużym stopniu szarą strefę i będzie miało znaczny wpływ na polepszenie kondycji ekonomicznej uczciwych w stosunku do fiskusa podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dokonane przez komisje sejmowe zmiany w omawianym dziś projekcie ustawy budżetowej są, naszym zdaniem, próbą naprawienia tego, co w zasadzie jest nie do naprawienia, bo jeśli nie ma wystarczających dochodów, to też trudno zrealizować ogromne potrzeby w zakresie wydatków. Chciałbym zwłaszcza zwrócić uwagę na znaczne nadal niedoszacowanie potrzeb w następujących działach:</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#HelmutPaździor">Pierwszy dział to oświata i wychowanie. Występują tu ogromne braki w zakresie inwestycji i remontów obiektów szkolnych. Niektóre inwestycje prowadzone od kilku lat nie mogą doczekać się zakończenia. Stara substancja lokalowa wymaga modernizacji, a remontów również się nie przeprowadza. Są przypadki, że zagraża to bezpieczeństwu użytkowników. Dla przykładu podam, że w woj. opolskim zapewnia się finansowanie zaledwie 30% faktycznych potrzeb. Zbyt mało środków przeznaczono także na wydatki bieżące w szkołach, licząc chyba na to, że samorząd gminny nadal będzie dofinansowywał ten dział ze środków własnych. Tak się może stać, ale kosztem np. remontu dróg w tych gminach lub innej infrastruktury komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#HelmutPaździor">Dział drugi to ochrona zdrowia. I w tym dziale bardzo wiele obiektów wymaga natychmiastowego remontu lub modernizacji, gdyż zagrażają one bezpieczeństwu pacjentów i personelu. Koszty, które powstają ze względu na przesuwanie tych prac na dalsze lata, są nie do oszacowania. Nie są respektowane podstawowe prawa pacjentów do bezpłatnego leczenia, i nie chodzi wcale o wyrafinowane techniki diagnostyczne, ale o rzeczy banalne, np. podczas pobytu w szpitalu pacjent w bardzo wielu przypadkach musi sam kupować leki, nawet te podstawowe, musi mieć własną pościel, sztućce, a czasem i termometr.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#HelmutPaździor">Taka gospodarka w wyżej wymienionych działach w konsekwencji docelowo zwiększa obciążenie budżetowe o kilkadziesiąt procent. Stawiam pytanie: Czy na to może sobie pozwolić państwo niezbyt zamożne? Jeśli polityka państwa w tym zakresie jest przez wiele lat tak bezradna i nieudolna, to należy - naszym zdaniem - jak najszybciej doprowadzić do tego, aby powstały powiaty samorządowe z odpowiednimi kompetencjami i środkami finansowymi na ich zrealizowanie. Gminom zaś należy dać więcej środków finansowych do dyspozycji, a wtedy problemy oświaty rozwiążą one szybko i dobrze. Mamy tego przykłady w gminach, które wcześniej przejęły oświatę.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Założenia polityki pieniężnej na 1997 r. Narodowego Banku Polskiego nawiązują do przyjętego przez rząd ograniczenia wzrostu średniorocznego poziomu cen konsumpcyjnych do 15%, a licząc metodą grudzień do grudnia - 13%, co jest jednak - moim zdaniem - mało prawdopodobne. Taki punkt wyjścia do kreowania polityki pieniężnej w 1997 r. będzie miał istotny wpływ na całą polską gospodarkę. NBP wypunktował bowiem szereg czynników, które w roku bieżącym będą oddziaływały na poziom inflacji. Przede wszystkim to skutki poziomu inflacji z roku ubiegłego, następnie - podnoszony w ostatnim czasie przez NBP wzrost zapotrzebowania na pieniądz tak ze strony podmiotów gospodarczych, jak i gospodarstw domowych.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#HelmutPaździor">Uwzględniając konieczność utrzymania inflacji w granicach określonych w ustawie budżetowej, NBP przewidział w założeniach polityki pieniężnej na 1997 r. szereg instrumentów mających na celu ograniczenie dopływu pieniądza generalnie dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#HelmutPaździor">Wysoka Izbo! Całkowicie zgadzam się, że z inflacją należy skutecznie walczyć. Mam jednak pewne wątpliwości co do skuteczności działań podejmowanych w okresach rocznych. Procesy gospodarcze przebiegają bowiem w sposób ciągły i trudno je ograniczać do roku kalendarzowego. Mamy nadal inflację kosztową, a jej źródła tkwią głównie w podwyżkach cen czynników znajdujących się u podstaw niemal każdego procesu wytwarzania lub świadczenia usług. Chodzi tu choćby tylko o paliwa, energię elektryczną i energię cieplną, których podwyżki cen wywołują każdorazowo cały łańcuch wzrostu kosztów wyrobów finalnych oraz usług. Przedsiębiorstwa, chcąc być konkurencyjne, na pewno podejmą określone działania w celu obniżenia kosztów produkcji i usług. Niemniej jednak nie unikniemy w 1997 r. wzrostu cen, powodującego wzrost zapotrzebowania na pieniądz. Zapotrzebowanie to w świetle założeń polityki pieniężnej nie będzie mogło zostać pokryte przez krajowy sektor bankowy. Wiadomo jednak, że życie nie znosi próżni. Podmioty gospodarcze będą zatem sięgać do źródeł zewnętrznego zasilania w środki pieniężne lub po prostu udzielać sobie nawzajem kredytu handlowego, którego rozmiary w jakimś momencie doprowadzić mogą wiele podmiotów gospodarczych do niewypłacalności. W tej sytuacji również budżet państwa, mimo jego pierwszeństwa w zaspokajaniu swoich wierzytelności, może nie uzyskać w terminie znacznych wpływów. Mam więc poważne wątpliwości, czy walka nie z przyczynami, lecz ze skutkami inflacji da oczekiwane rezultaty bez ujemnych skutków ubocznych dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wydaje się, że przed podjęciem ostatecznej decyzji w sprawie polityki pieniężnej, a zwłaszcza w sprawie instrumentów ograniczających dopływ pieniądza do gospodarki, należałoby przeprowadzić rachunek ekonomiczny w celu otrzymania odpowiedzi na pytania: W jakim stopniu zwiększone zapotrzebowanie na środki pieniężne wpłynie na wzrost gospodarczy i popyt ze strony gospodarstw domowych? Ile może przybyć nowych miejsc pracy? Jaki może być wzrost wpłat do budżetu z tytułu podatków, które mogą zmniejszyć deficyt budżetowy? W jakim stopniu spłaty kredytów wraz z odsetkami spowodują ograniczenie popytu w latach następnych? Oczywiście w tym rachunku należałoby uwzględnić skutki porządkowania cen podstawowych nośników kosztów, jako głównego czynnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#HelmutPaździor">Kończąc, oświadczam, że Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej wstrzyma się przed głosowaniem nad projektem ustawy budżetowej, natomiast poprze założenia polityki pieniężnej na rok 1997. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Helmut Paździor.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Piotra Ikonowicza o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego PPS.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Będzie to ostatnie przemówienie w imieniu klubów i kół. Potem przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PiotrIkonowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mamy oto przed sobą budżet, który bardzo często z tej trybuny był określany mianem budżetu wyborczego. I trzeba by sobie zadać w tym miejscu pytanie: Cóż to jest budżet wyborczy? Budżet wyborczy to jest taki budżet, który rządzący przygotowują w taki sposób, aby w maksymalnym stopniu zaspokoić potrzeby dużych grup społecznych, dużych grup wyborców po to, aby ci wyborcy poczuli się zadowoleni i masowo głosowali na koalicję rządzącą. I patrząc w ten sposób na każdy budżet wyborczy, wypada zapytać opozycji, czy ma nań inny pomysł niż tworzenie budżetu, który powinien w maksymalnym stopniu zadowolić wielkie grupy społeczne. Jeżeli tak, to nie wróżę tym politykom opozycji dużych sukcesów wyborczych. Jednocześnie trudno atakować koalicją rządową za to, że przez kilka lat pracowała na to, aby sobie na taki wyborczy budżet pozwolić, tak samo jak trudno jest krytykować sportowca za to, że osiąga szczyt formy w roku olimpijskim.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PiotrIkonowicz">Niestety jednak nie żyjemy w tak pięknym kraju, jaki opisuje z tej trybuny bardzo często premier Kołodko. I ten budżet, tak jak i nasze perspektywy społeczno-gospodarcze, nie jest wolny od poważnych niebezpieczeństw. Jedynym szczególnie jasnym punktem w tym budżecie jest stopniowa zmiana proporcji między aktywnymi i biernymi formami walki z bezrobociem. Doszło już, nie bez starań Koła Parlamentarnego PPS, do tego, że na formy aktywne przeznaczamy blisko 18% tych środków. Natomiast oczywiście naszym marzeniem jest odwrócenie tej proporcji, aby 18% było na bierne, a 82% na czynne formy zwalczania bezrobocia, czyli, innymi słowy, na tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PiotrIkonowicz">Teraz kilka uwag szczegółowych. Otóż istotą budżetowania jest ponoszenie przez rząd konsekwencji swoich własnych decyzji. Konsekwencją jednej z ważnych decyzji rządowych jest fakt, że dzisiaj stały się fikcją darmowe leki przy chorobach przewlekłych. Wprowadzono limity, które powodują, że ludzie przewlekle chorzy, nawet przy chorobach nowotworowych, przy padaczce i wielu innych nie wykupują leków, ponieważ są one zbyt drogie. Jednocześnie również decyzją rządową zakazano produkcji azbestu. Chciałbym w tym miejscu, ponieważ sprawa jest gorąca, zaapelować do rządu, aby poniósł konsekwencje swojej decyzji sprzed dwóch lat i przyczynił się do restrukturyzacji tych zakładów pracy, które wytwarzały azbest czy używały go do produkcji, żeby uratować, czyli innymi słowy wykupić - z rezerwy ogólnej Rady Ministrów - tamte miejsca pracy. Jednocześnie od wielu lat podczas debaty budżetowej postulujemy wprowadzenie do akcyzy benzynowej podatku drogowego. Statystyki wskazują, że większość wypadków drogowych jest spowodowana wadliwym stanem technicznym naszych dróg. Z niewyjaśnionych przyczyn tej operacji nie dokonujemy, kosztów remontu dróg nie ponoszą użytkownicy, czyli ci, którzy leją benzynę do baku. Mówię tu również o wielkim ruchu tranzytowym.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PiotrIkonowicz">Kolejnym błędem tego budżetu wydaje się to, iż nie jesteśmy konsekwentni w podtrzymywaniu poważnej, zaznaczonej w zeszłorocznym budżecie, preferencji dla pracowników szkolnictwa wyższego. Obliczona na ten rok podwyżka nie kompensuje nawet inflacji, w związku z czym rząd zachowuje się tutaj niekonsekwentnie i lepiej może było w zeszłym roku aż tak bardzo tych świadczeń nie podnosić, niż dzisiaj dopuścić do tego, aby one tak drastycznie spadły.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PiotrIkonowicz">Jeśli chodzi o źródła dochodu budżetu, o stronę dochodową, to chcę przypomnieć o inicjatywie PPS dotyczącej wprowadzenia ustawy o generalnym inspektorze celnym. Myślę, że tutaj będzie można oszacować wyżej dochody z cła. Mam zapewnienia strony rządowej, że po ostatnich konsultacjach jeszcze w tym roku ta ustawa ujrzy światło dzienne i ściągalność ceł znacznie wzrośnie. Jednocześnie mam również sygnały, że kończy się praca nad ustawą o ordynacji podatkowej, która powinna przyczynić się przez wprowadzenie zeznań majątkowych do zwiększenia ściągalności podatku.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PiotrIkonowicz">Wszystko to jednak są sprawy szczegółowe. Natomiast generalnym zarzutem, który mam do tego budżetu, ale przede wszystkim do horyzontu działań gospodarczych prezentowanych przez premiera Kołodkę, jest niezauważenie najbardziej dramatycznego naszym zdaniem problemu polskiej gospodarki, tj. tego, że my tego rysującego się wzrostu gospodarczego nie umiemy wykorzystać, aby się przygotować na przyjęcie wyżu demograficznego. Wszelkie kalkulacje wskazują, że na rynek pracy już wkrótce wejdzie pół miliona młodych ludzi (w ciągu roku). W wyniku przechodzenia pracowników na emeryturę odzyskujemy 200 tys. miejsc pracy. Dotychczas przybywało 50 tys. miejsc pracy w wyniku wzrostu gospodarczego, co rocznie daje netto ubytek miejsc pracy czy też powoduje to, że przybywa 250 tys. młodych bezrobotnych. Oznacza to, że już za kilka lat ponad milion młodych bezrobotnych pojawi się na naszym rynku pracy. Ponad milion ludzi będzie chciało podjąć pracę, założyć rodzinę, tymczasem nie będą mieli gdzie mieszkać, nie będą mogli przyjechać do miast, gdzie jest praca. Jest to kolejny problem - 18-procentowy spadek budownictwa mieszkaniowego w zeszłym roku. Utrzymywanie się dogmatu neoliberalnego w naszym budżetowaniu, że rząd i budżet nie może odegrać aktywnej roli i dokonać takiego impulsu, który spowoduje rozwój budownictwa mieszkaniowego i wyjście naprzeciw tej wielkiej armii młodych ludzi, dla których mimo wzrostu gospodarczego nie znaleźliśmy miejsca ani w polskiej gospodarce, ani w polskich miastach, ani w życiu społecznym, ani mieszkań...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, proszę się zbliżać do końca, czas już minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PiotrIkonowicz">Tylko konkluzja. Otóż chcę powiedzieć, że toczą się tu wielkie spory między koalicją a opozycją. I jest trochę tak jak w anegdocie o dwóch ugrupowaniach i leśniczym, który w końcu przepędził je z lasu. Otóż sądzę, że tym leśniczym może już wkrótce okazać się polska młodzież.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Ikonowicz.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie z wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Zapisanych do głosu jest 34 posłów. Czas dyskusji wynosi jeszcze ok. 1,5 godziny, jeśli chodzi o wystąpienia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Jasiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przez 2 miesiące wnikliwie rozpatrywała przedstawiony przez rząd budżet na rok 1997. Najważniejsza ustawa w roku, jaką jest ustawa budżetowa, wymaga takiej dokładnej analizy. W toku prac analizowano opinie i wnioski komisji branżowych zawierające oceny poszczególnych części budżetu. W wyniku prac komisji dokonano zwiększenia dochodów budżetowych do prawie 150 mln zł. Ze względów legislacyjnych nie włączono do budżetu na rok 1997 wolnych środków będących w dyspozycji likwidatora Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch” na lokatach bankowych. Środki te będą wykorzystane na potrzeby waloryzacji rent i emerytur za IV kwartał 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StanisławStec">W wyniku prac komisji dokonano korekt części wydatków przez ich zmniejszenie, w tym również w części urzędów naczelnych organów władzy, kontroli, sądownictwa, mimo że w niektórych kancelariach są jeszcze rezerwy. Racjonalność i efektywność wydatków obowiązuje wszystkich dysponentów części budżetowej, w tym również naczelne organy władzy. Dodatkowe środki będące wynikiem zwiększenia wpływów oraz ograniczenia wydatków w niektórych częściach budżetu komisja słusznie przeznaczyła głównie na oświatę, następnie na bezpieczeństwo obywateli, zwłaszcza na poprawę sytuacji w Policji, oraz na poprawę sytuacji ekonomicznej w domach dziecka, dożywianie dzieci, stypendia dla studentów i uczniów szkół rolniczych z rodzin najuboższych. Zabezpieczono także środki na dopłaty do oprocentowania kredytów obrotowych wykorzystywanych na skup płodów rolnych ze zbiorów 1997 r. Zwiększono udział na finansowanie infrastruktury wiejskiej, jednak w sumie znacznie mniejsze niż wynika to z potrzeb, jakie zgłaszają samorządy gminne. Szczególnie ważne jest zabezpieczenie dopłat do oprocentowania kredytów obrotowych na skup płodów rolnych, gdyż ich brak już powodował pewien niepokój wśród rolników. Natomiast udział w finansowaniu infrastruktury wiejskiej powoduje angażowanie środków z budżetów gmin oraz ich mieszkańców na rzecz poprawy infrastruktury w tych gminach, gdzie jest największe zaniedbanie.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#StanisławStec">Zgłoszone do komisji budżetowej zapotrzebowanie na środki wynosiło ponad 3,5 mld zł. Jednak na dalsze zwiększenie wydatków komisja się nie zdecydowała, przyjmując, że deficyt budżetowy na rok 1997 nie może być powiększany, a rezerwa ogólna Rady Ministrów dalej już nie może być pomniejszana.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#StanisławStec">Jak wynika z przedłożonego sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, struktura dochodów przedstawia się następująco: dochody podatkowe - 85%, dochody niepodatkowe - 11%, dochody z prywatyzacji - 4%. Natomiast udział podatków w dochodach ogółem wynosi: podatki pośrednie - 47,3%, podatek dochodowy od osób prawnych - 11,1%, podatek dochodowy od osób fizycznych - 26,4%, podatki zniesione - 0,2%. W celu porównania podam, że za okres 11 miesięcy 1996 r. dochody podatkowe stanowią 80% dochodów budżetu, a pozostałe dochody 20%. Udział podatków w dochodach ogółem w tym okresie stanowił: podatki pośrednie łącznie z importowym - 45%, podatek dochodowy od osób prawnych - 10%, podatek dochodowy od osób fizycznych - 25%.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#StanisławStec">Wzrasta udział podatków pośrednich w dochodach budżetowych. Jest to działanie prawidłowe. Podkreślenia wymaga to, że mimo obniżenia stawek podatków dochodowych ich udział w budżecie 1997 r. ma wzrosnąć, co będzie wymagało znacznej dalszej poprawy ściągalności podatków, głównie przez absorpcję działalności tzw. szarej strefy. Urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej winny podjąć działania zmierzające do ograniczenia zakupów na rachunki, na których wpisuje się fikcyjne nazwiska i adresy, aby nie włączać tych towarów do realizowanych obrotów. Winna tu pomóc zmieniona w ubiegłym roku ustawa o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz przyjęta w 1995 r. ustawa o ewidencji podatników.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#StanisławStec">Kierunek wzrostu udziałów w gospodarce narodowej przedsiębiorstw prywatnych jest słuszny, ale należy oczekiwać, aby proporcjonalnie do wzrostu tego również wzrastał udział w dochodach podatkowych oraz składce ZUS, co umożliwi wówczas jej obniżenie.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#StanisławStec">Wydatki budżetowe na rok 1997 przewidują realizację priorytetów w zakresie:</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#StanisławStec">— wzrostu płac w państwowej sferze budżetowej, głównie w oświacie, w służbie zdrowia, w kulturze; w kwietniu 1997 r. 2,5 mln pracowników oświaty, służby zdrowia, kultury i administracji otrzyma podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#StanisławStec">— zapewnienia realnego wzrostu rent i emerytur,</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#StanisławStec">— zwiększenia wydatków w takich działach, jak: ochrona zdrowia, oświata i wychowanie, szkolnictwo wyższe, kultura i sztuka, bezpieczeństwo publiczne, rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#StanisławStec">W budżecie na rok 1997 wyraźnie wzrosną wydatki na inwestycje centralne i gminne. Ich wzrost wynosi ponad 32%. Jest to szczególnie ważne, gdyż nakłady inwestycyjne mają bezpośredni związek z nowymi stanowiskami pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#StanisławStec">Niemal wszystkie grupy społeczne utrzymywane lub dotowane z budżetu otrzymują więcej pieniędzy. Nie jest to jednak budżet wyborczy, lecz realne założenie poprawy trudnej sytuacji w niektórych dziedzinach życia społecznego, choć często dalekie jeszcze od oczekiwań. Brak ustalenia tych priorytetów byłby też krytykowany, że koalicja nie reaguje na problemy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#StanisławStec">Podkreślenia wymaga fakt, że decyzjami z grudnia 1996 r. rząd zabezpieczył środki na oddłużenie oświaty i służby zdrowia, co winno się przyczynić do korzystniejszego wejścia w rok budżetowy 1997.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#StanisławStec">Krytykowana jest suma rezerw celowych za to, że jest ich zbyt dużo, że mogą być nie wykorzystane. W związku z tym Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuje zapis upoważniający ministra finansów do tego, aby oszczędności w planowanych wydatkach w rezerwach celowych oraz na obsługę długu krajowego i zagranicznego przeznaczyć na pełne zabezpieczenie wypłat wynikających z realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego waloryzacji rent i emerytur za IV kwartał 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#StanisławStec">W dyskusji mówiono o występowaniu nieracjonalnych wydatków, nie pamiętając, że w latach poprzednich takie nieracjonalne wydatki zdarzały się bardzo często. Przypomnę choćby działający w latach 1992–1993 Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, który był kierowany do określonych grup społecznych, często do określonych znajomych.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#StanisławStec">W czasie dzisiejszej dyskusji słusznie podnoszono potrzebę, aby dążyć do obniżenia wysokości składki na ubezpieczenia społeczne. Zakłada to projekt reformy ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#StanisławStec">O reformę ubezpieczeń społecznych upominają się wszystkie siły polityczne. Reforma ubezpieczeń to również konieczność zaprowadzenia ewidencji indywidualnego przebiegu ubezpieczenia powszechnie zwanego kontami. Właśnie do tej pracy przystąpił ZUS, który ma już wypracowaną koncepcję. Aby jednak to wdrożyć, potrzebny jest system informatyczny powiązany z wszystkimi rodzajami działalności, którą ZUS realizuje, tzn: naliczanie emerytur, rent, ewidencję płatników, składek i dochodów, wypłacanie okresowych świadczeń. Wymaga to stworzenia kompleksowego systemu informatycznego. Na ten właśnie cel przeznaczona jest znaczna kwota w budżecie ZUS. Będzie to kosztować i w latach następnych, stąd to nieodzowne działanie powoduje wzrost wydatków na inwestycje ZUS w 1997 r. o 60%. Wzrost inwestycji ZUS jest spowodowany wydatkami na system informatyczny, które ZUS musi ponieść, aby gwarantować bezpieczeństwo pracy instytucji w najbliższych latach. Bez tego mogłoby się okazać, że nie będzie można szybko wdrożyć reformy.</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#StanisławStec">Ważnym problemem jest, aby realizacja budżetu nie podważała wiarygodności stwierdzenia, że celem działań rządu jest poprawa sytuacji materialnej społeczeństwa, a taka decyzja, jak jednorazowa podwyżka z dniem 1 stycznia cen energii ma przecież wpływ na budżety rodzinne najuboższych oraz na poziom inflacji i jest bardzo negatywnie oceniania przez społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wnoszę o dokonanie dwóch poprawek:</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#StanisławStec">— w części 36 dział 92 wydatki majątkowe powiększyć o 2000 tys. zł, czyli do sumy 112.136 tys. zł, źródłem pokrycia jest rezerwa na inwestycje centralne;</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#StanisławStec">— w części 83 dział 97 poz. 77 utworzyć rezerwę celową dla Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin na pokrycie kosztów związanych ze zmianami organizacyjnymi, w tym wynagrodzenia, w sumie 400 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#StanisławStec">Omawiany budżet na rok 1997 zapewnia dalszy wzrost gospodarczy, zmniejszenie inflacji, dalsze ograniczenie bezrobocia, co daje podstawę do dalszego wzrostu dochodów realnych i spożycia indywidualnego. Z tych też względów budżet ten można uznać za dobry w aktualnych warunkach, choć niełatwy w realizacji. Opowiadam się za jego przyjęciem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo proszę poprawki złożyć na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Władysława Jasińskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WładysławJasiński">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W swoim wystąpieniu ograniczę się tylko do oceny projektu założeń polityki pieniężnej na 1997 r., zawartego w druku nr 1972.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WładysławJasiński">Jak wynika z zawartych w założeniach polityki pieniężnej celów, polityka pieniężna na bieżący rok ma wzmacniać dwa zasadnicze cele stawiane gospodarce polskiej u schyłku lat dziewięćdziesiątych, tj. utrzymanie trwałej i wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego (przypominam, że w projekcie ustawy budżetowej wzrost ten określono na poziomie 5,5%) oraz ograniczenie inflacji (zgodnie z ustawą wzrost średniego rocznego poziomu cen konsumpcyjnych do 15%, a w relacji grudzień do grudnia 13%).</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WładysławJasiński">Wskaźniki makroekonomiczne przedstawione przez rząd nie wzbudziły większych kontrowersji w ocenie Narodowego Banku Polskiego, choć wyraźnie stwierdza on, iż ich wykonanie będzie bardzo trudne. Należy zgodzić się z tą tezą, jak i z następną, że zasadniczym celem polityki pieniężnej w 1997 r. dla banku centralnego jest ograniczenie średniego rocznego wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych do poziomu 15%. W ocenie NBP - czytamy dalej w projekcie założeń - polityka gospodarcza nie będzie sprzyjać ograniczaniu inflacji, a w niektórych przypadkach będzie ona proinflacyjna. Wymienia się kilka wskaźników, dwa z nich chciałbym podnieść. Po pierwsze, wzrost cen na rynku mięsa i jego przetworów, zbóż, paliw, który obserwowaliśmy w 1996 r., przeniesie się na rok bieżący. Po drugie, zmiany w systemie ulg podatkowych zmniejszą rolę krajowych podmiotów pozabankowych w finansowaniu deficytu budżetowego. Jakkolwiek przedsięwzięcia te są ważne, to w ocenie NBP stworzą one sytuację, w której nominalny popyt rośnie szybciej od realnego wzrostu podaży ze źródeł krajowych, a jego znaczna część finansowana jest kredytem. Nie widać - czytamy dalej w projekcie Narodowego Banku Polskiego - w polityce gospodarczej rządu w tym zakresie żadnych instrumentów ograniczających tempo wzrostu popytu ani instrumentów stymulujących wzrost efektywności (dalej - podaży). Stąd też ograniczenie inflacji musi być dokonane narzędziami polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WładysławJasiński">Jakkolwiek przedstawiony projekt założeń polityki pieniężnej zawiera bogaty materiał informacyjny i analityczny, niezależnie od stosunkowo krytycznej oceny tego materiału przez rząd, to niektóre wnioski muszą niepokoić. Szczególnie niepokoi ocena dynamiki kredytowej w 1996 r. i jej prognoza na rok 1997. Nie podzielamy poglądu kierownictwa NBP, iż wysoka dynamika kredytów może być czynnikiem napięć gospodarczych. Wystąpienie prezes NBP pani Hanny Gronkiewicz-Waltz w telewizji, w którym pojawiła się sugestia dotycząca podwyższenia stóp procentowych przez bank centralny, należy ocenić źle. Pojawiły się głosy wśród kredytobiorców - przedsiębiorstw i obywateli - iż będziemy mieli nowy bankowy zamach na procesy rozwojowe. Zadają sobie oni pytanie, jak modernizować gospodarkę, jak zwiększać konsumpcję i czy w Polsce system finansowy będzie stabilizować, wzmacniać tendencje rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WładysławJasiński">Dla Polskiego Stronnictwa Ludowego utrzymanie wysokiej dynamiki rozwojowej jest kluczem do uwiarygodnienia reform, demokracji. W nowych warunkach finansowych banków, normach ostrożnościowych, nie ma zagrożenia rozchwianiem między podażą a popytem, bo podaż kredytu zależy i będzie zależeć od wielkości depozytów bankowych. Większą troską w naszym przekonaniu należy objąć kredyty inwestycyjne. Zarysowujący się od 1996 r. wzrost wydatków inwestycyjnych na maszyny i urządzenia winien być preferowany, wspomagany kredytami. Takie podejście oznacza przyspieszenie modernizacji gospodarki, a także zwiększa efektywność inwestowania. W tej dziedzinie warto śledzić działalność banków zagranicznych - także tych, które funkcjonują na naszych rynkach. Mają one najczęściej znacznie lepsze niż nasze banki rozeznanie w sprawach efektywności branż. Nie są to bariery, jak często się mówi, związane z niskimi kapitałami i niemożliwością obsłużenia kredytu - jest to kwestia bardzo selektywnej wiedzy o gospodarce i jej wybranych dziedzinach. Jesteśmy przekonani, że Narodowy Bank Polski uelastyczni swoją politykę; elementy tej polityki zawarte są w komisyjnym projekcie założeń polityki pieniężnej na rok 1997. Szczególne miejsce winna tu zajmować polityka kursowa, w tym nowa dewizowa linia redyskontowa na finansowanie eksportu pod weksle zabezpieczone polisą KUKE, polityka obniżania rezerw obowiązkowych, stymulowania wzrostu oszczędności oraz procesów koncentracji w bankach spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WładysławJasiński">Wysoki Sejmie! Wyrażamy nadzieję, że w polityce pieniężnej zrobione zostanie wszystko, by dominowały procesy wspomagające rozwój gospodarczy. Oczekujemy, iż kwartalne sprawozdania NBP będą monitorować te newralgiczne elementy polityki pieniężnej. Będziemy głosować za projektem zawartym w sprawozdaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Jasiński.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wuttke z koła BBWR - Solidarni w Wyborach. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Eysymontt.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, niestety, 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z powodu ograniczeń czasowych sygnalizuję wyłącznie jeden problem, ale za to istotny, bo związany z budowaniem naszej wyobraźni narodowej.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JerzyWuttke">Postępująca dekapitalizacja obiektów kultury stanowi od lat nie rozwiązany, dramatyczny problem woj. katowickiego. Jest to spowodowane zarówno szkodami górniczymi i zanieczyszczeniem środowiska - co jest pewną specyfiką tego terenu - jak i wieloletnim niedofinansowaniem województwa, co w sumie uniemożliwiało systematyczną konserwację i odtwarzanie technicznej bazy instytucji kultury. Wystarczy wskazać, iż na przykład środki przeznaczane z budżetu państwa na wydatki bieżące kultury w przeliczeniu na jednego mieszkańca od lat sytuują woj. katowickie na końcu listy województw: w 1995 r. na 36, w 1996 r. już na 40 miejscu w kraju.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JerzyWuttke">Wystąpienie o dodatkowe środki na pokrycie kosztów remontu Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach jest również spowodowane koniecznością wykonania decyzji administracyjnych z terminem do końca 1997 r., które to decyzje otrzymał teatr we wrześniu 1996 r. - ich niewykonanie skutkuje zamknięciem teatru.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#JerzyWuttke">Teatr Śląski wybudowany został w czasie rządów niemieckich, w 1904 r. Jako narodowa scena polska na Górnym Śląsku funkcjonuje od 1922 r.; jako jedyny w Polsce nosi imię Stanisława Wyspiańskiego. Na rok 1997 przypadają zatem rocznice trzech symbolicznych wydarzeń w życiu Teatru Śląskiego. Jest to 90 rocznica istnienia budynku teatralnego - obiektu zabytkowego, 90 rocznica śmierci Stanisława Wyspiańskiego - patrona teatru oraz 75-lecie sceny polskiej. Nie wolno dopuścić do tego, aby rok trzech jubileuszów był jednocześnie terminem zamknięcia teatru. Zostałoby to odczytane przez społeczność Górnego Śląska i całego woj. katowickiego jako kolejne bolesne poświadczenie faktu dyskryminacji naszego województwa przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#JerzyWuttke">Dokonujemy z konieczności bolesnego samoograniczenia. Ponieważ we wniosku komisji kultury dotyczącym ratowania bazy kultury w woj. katowickim zawarto kwotę 10 mln zł, składam w imieniu swoim i pani poseł Janiny Kraus poprawkę do projektu budżetu - wnoszę o zwiększenie wydatków o kwotę 4 mln zł z przeznaczeniem na Teatr Śląski w Katowicach.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#JerzyWuttke">Apeluję do pań posłanek i panów posłów o poparcie tej poprawki - bez względu na partyjną przynależność. Wszak nikt chyba nie myśli serio o oddzielnym budowaniu teatru przez SLD czy KPN, PSL czy Solidarnych w Wyborach. Istnieje scena narodowa ponad partyjnymi interesami, i to powinien być niezmienny priorytet. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Jerzego Eysymontta, nie zrzeszonego. Następnym mówcą będzie pani poseł Zofia Grzebisz-Nowicka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JerzyEysymontt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po raz ostatni koalicja SLD–PSL przedkłada oraz uchwala budżet państwa - w każdym razie w tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: A, w tej kadencji, to dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#JerzyEysymontt">Jest to jednak kolejny budżet wysokich podatków i dużych wydatków, scentralizowanej redystrybucji środków publicznych przy bardzo niskim udziale organów samorządowych, zasilanych głównie przez dotacje i subwencje, rozbudowanych formuł tzw. funduszów celowych, stanowiących instrument parabudżetowy — a trzeba powiedzieć, że ich wydatki w roku bieżącym stanowią prawie 60% wydatków budżetu ogółem. Te generalne zasady nie uległy zmianie w trakcie obecnej kadencji. Nic też dziwnego, że nawet bardzo umiarkowany liberał nie może być z takiego budżetu zadowolony. Prawdą jest, że ciąży na tym bagaż zaszłości, nie tylko kilku lat, czy też okresu od 1989 r., lecz przede wszystkim przeszło 40-letnich rządów komunistycznych i gospodarki realnego socjalizmu. Ale prawdą jest też, że mimo licznych zapowiedzi kolejne rządy tej koalicji, dysponującej przygniatającą większością parlamentarną, nie zrobiły zbyt wiele w dziedzinie reformy finansów publicznych. To kłopotliwe i coraz bardziej palące zadanie pozostanie dla przyszłych rządów i być może innych koalicji.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#JerzyEysymontt">W porównaniu z budżetami lat poprzednich budżet 1997 r. w swych głównych proporcjach nie jest, w moim przekonaniu, ani istotnie lepszy, ani istotnie gorszy. Jeśli chodzi o sprawy bardziej szczegółowe, chciałbym zwrócić uwagę na to, że na przykład wielokrotnie krytykowane, i to przez różne opcje polityczne, pozostawianie rządowi do decyzji bardzo dużych środków w formie tzw. rezerw celowych nie ulega zmianie — wręcz odwrotnie, rezerwy te są rozbudowywane. Jednocześnie właśnie w tym budżecie rezerwa ogólna jest wręcz śmiesznie mała. Nic też nie wskazuje na to, aby można było powstrzymać powtarzający się od lat proces odradzającego się zadłużenia dwóch podstawowych działów, tzw. sfery usług społecznych — oświaty i ochrony zdrowia — będący często przejawem wyraźnego i bezkarnego lekceważenia dyscypliny budżetowej przez dysponentów wszystkich stopni, od ministrów poczynając. Tak więc po trzech latach tej, kończącej się już, kadencji „w temacie budżetu”, jakby powiedział nasz poprzedni prezydent, i ogólniej — finansów państwa, pozostajemy prawie dokładnie w tym samym punkcie, z którego wystartowaliśmy w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#JerzyEysymontt">Na koniec słów kilka o inflacji. Jest to nadal jedna z głównych naszych plag gospodarczych, wiążąca się także w sposób oczywisty z polityką pieniężną. Gdyby coroczne obietnice kolejnych rządów tej koalicji zostały spełnione i ścieżka inflacyjna przebiegała tak, jak to planowano, już dzisiaj mielibyśmy upragnioną inflację jednocyfrową, nie tylko w takim ujęciu, jak wspominał o tym premier Kołodko, ale w takim, w jakim dotychczas - dobrze czy źle - jest ona oficjalnie mierzona zarówno w budżecie, jak i w statystyce, a więc w wymiarze cen, towarów i usług konsumpcyjnych. Ale tak się nie stało i nic nie wskazuje na to, żeby miało się tak stać w roku 1997, jako że zapowiedzi, skądinąd chwalebne i słuszne co do kierunku, są co najmniej równie mało wiarygodne.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#JerzyEysymontt">Wspomnę tylko, że nastąpiła dość drastyczna kumulacja podwyżek cen energii na początku roku i przesunięcie znaczących wypłat, w szczególności dla rencistów i emerytów, na jesień, na III i IV kwartał.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#JerzyEysymontt">Czy jest to cecha budżetu wyborczego? - ocenę pozostawiam samym wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#JerzyEysymontt">Jeśli chodzi o politykę pieniężną, to wielokrotnie mieliśmy sytuację, gdy rząd w ostatnich latach dość ostro krytykował kierownictwo NBP za politykę zbyt sztywną, zbyt asekurancką i brak zrozumienia potrzeb stymulowania wzrostu gospodarczego. Nawiasem mówiąc, inflacja jest dla tego wzrostu jednym z największych zagrożeń. Ciekawe jednak, jaka byłaby dzisiaj inflacja, gdyby ów bank centralny nie stosował tej, może czasami zbyt rygorystycznej, polityki. I z tego miejsca chciałbym udzielić mu za to pochwały.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#JerzyEysymontt">Kończąc, chciałbym podkreślić, że wersja budżetu, jaką dzisiaj mamy w drugim czytaniu, jest na pewno wynikiem rzetelnej i intensywnej pracy wielu komisji, a przede wszystkim Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Jest w niej sporo różnych celowych zmian i poprawek, ale aby budżety naszego państwa w najbliższych latach mogły faktycznie wprowadzić nas do owej upragnionej Europy, trzeba jeszcze bardzo wiele zrobić i, jak sądzę, wypada zachować skromność - odnosi się to zarówno do rządów, w których ja byłem, jak i do tych, które obecnie od trzech lat sprawują władzę.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Bondyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nie mogę zgodzić się z wypowiedziami panów posłów, którzy twierdzą, że uchwalany przez nas budżet na bieżący rok jest budżetem wyborczym, a jak stwierdził pan poseł Gwiżdż, bałamutnym. Jest to po prostu nieprawda. Wystąpienie zaś pana posła Błasiaka uważam za nieodpowiedzialne.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Natomiast chciałam dodać: jeśli miernikiem tego charakteru wyborczego jest zwiększony zakres wydatków budżetowych na zaspokojenie celów społecznych, to powinno być to pochwałą dla rządu pana premiera Cimoszewicza, który w czwartym roku rządów koalicji SL–PSL, przy obniżeniu podatków na bieżący rok, potrafił zabezpieczyć zwiększone środki w budżecie państwa na dalszy rozwój gospodarczy, a równocześnie na złagodzenie dolegliwych problemów w obszarze oświaty, zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, a także na realizację prorodzinnej polityki naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie i Panowie Posłowie! Przedłożone sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o rządowym projekcie ustawy budżetowej na 1997 r. zawiera także wiele wniosków dotyczących rolnictwa i gospodarki żywnościowej, wniosków zgłoszonych zarówno w pierwszym czytaniu projektu ustawy budżetowej, jak też w toku prac w komisjach. Choć nie udało się uwzględnić wszystkich propozycji, to trzeba stwierdzić, że ustawa budżetowa zaspokaja najpilniejsze potrzeby tego sektora, stwarza lepsze warunki do realizacji podstawowych celów polityki rolnej naszego państwa, o których mówiłam w trakcie pierwszego czytania projektu ustawy budżetowej. Planowane wydatki na rolnictwo i gospodarkę żywnościową wyniosą w bieżącym roku 3,5 mld zł, a więc będą wyższe o ok. 30 mln zł, niż przewidywał rząd. Kwoty te nie obejmują oczywiście wydatków na finansowanie kosztów ubezpieczenia społecznego rolników. Oznacza to, że wydatki z budżetu państwa na rolnictwo w bieżącym roku będą realnie wyższe prawie o 5%. Nie ulega wątpliwości, że potrzeby tego niezwykle ważnego segmentu gospodarki narodowej są znacznie większe, dlatego zarówno w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, jak też w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów dokonaliśmy wnikliwej analizy nie tylko pod względem celowości planowanych wydatków, ale także ich efektywnego wykorzystania. Rezultatem tej analizy jest dokonanie kilku przesunięć środków budżetowych wewnątrz budżetu resortu oraz zwiększenie planowanych wydatków na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W odpowiedzi na nieuzasadnioną, moim zdaniem, krytykę pana posła Osiatyńskiego dotyczącą wyposażanych w rzekomo zbyt wysokie środki budżetowe agend rządowych i agencji, chciałam na przykładzie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pokazać zasadność propozycji rządu. Co więcej, propozycje te zostały skorygowane nieco w górę przez komisję budżetową, z czego ja osobiście bardzo się cieszę, a sądzę, że nie tylko ja. Otóż przyjmując założenie, że podstawą przeobrażeń strukturalnych w polskim rolnictwie i gospodarce żywnościowej jest poprawa sytuacji dochodowej gospodarstw rolnych, należy też przyjąć, że wszystko, co służy restrukturyzacji i modernizacji źródeł pozyskiwania dochodów przez producentów rolnych, stanowi ważną podstawę dalszego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ma określone w ustawie — uchwalonej przez parlament 29 grudnia 1993 r. — niezwykle ważne zadania w przeobrażeniach strukturalnych na wsi i w rolnictwie. Od jej wsparcia zależy m.in. rozwój prodochodowej i propodażowej polityki rolnej, a w konsekwencji realia wielofunkcyjnego rozwoju wsi. Z tych powodów staraliśmy się wygospodarować większe — niż pierwotnie przewidywał rząd — środki na realizację priorytetowych zadań w obszarze rolnictwa i gospodarki żywnościowej, rozwoju obszarów wiejskich ułatwiających ewolucyjną restrukturyzację i modernizację rolnictwa z równoczesnym tworzeniem nowych miejsc pracy na wsi. Czy przyniesie to oczekiwane rezultaty rzeczowe? Jestem przekonana, że tak. Będzie to oczywiście zależało od bardzo wielu czynników, także od zaangażowania i racjonalnego wykorzystania tych środków przez wszystkich uczestników tego wielkiego procesu.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Zwiększyliśmy o 75 488 tys. środki dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, z przeznaczeniem kwoty 55 488 tys. na dopłaty do kredytów obrotowych na finansowanie skupu produktów rolnych - uważamy, że to wcale nie jest za dużo, choć jeden z posłów powiedział, że za dużo; to jest wciąż za mało, ale budżetu państwa nie stać na więcej - i 20 mln zł na przyspieszenie rozwoju infrastruktury technicznej wsi oraz rozwój drobnej przedsiębiorczości na wsi, a także na tworzenie nowych stanowisk pracy. Chciałam przy tym dodać, że przyspieszenie procesu modernizacji wsi, rozwoju obszarów wiejskich zależeć będzie, jak powiedziałam, od wielu czynników, a wśród nich także od tworzenia warunków przez nasze państwo dla szybszego wyrównywania dysproporcji w rozwoju regionalnym. Z niepokojem mój Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, a głównie Rada Krajowa Kół Gospodyń Wiejskich odnotowują, że kończą się środki pożyczki ASAL, dzięki którym w poprzednich dwóch latach mogły być wspierane lokalne inicjatywy samorządu terytorialnego i organizacji społecznych dotyczące poprawy infrastruktury technicznej wsi, te inicjatywy lokalne, które miały i mają na celu rozszerzenie sieci wodociągów, kanalizacji, gazociągów, telefonów, a także od ubiegłego roku poprawę stanu dróg lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Zwracam się do pana premiera Kołodki o podjęcie dalszych działań w sprawie zabezpieczenia ciągłości realizacji tych jakże ważnych - i to nie tylko dla wsi, ale także dla całej gospodarki narodowej - zadań, poprzez częściowe wspieranie ich środkami z podobnych źródeł jak dotychczas pożyczka ASAL. Przyspieszymy w ten sposób usunięcie barier w rozwoju nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, a tym samym radykalne ograniczenie bezrobocia na wsi i poprawienie warunków życia zamieszkałych tam rodzin wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W celu poprawy warunków bytowych najuboższych uczniów szkół rolniczych udało się wygospodarować w komisji także kwotę 6 milionów złotych na zwiększenie wydatków na stypendia dla tej młodzieży. O innych zwiększonych wydatkach w częściach budżetu dotyczących rolnictwa mówiła już pani poseł sprawozdawca, z uwagi na czas nie będę więc tego powtarzała.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Chciałabym jeszcze podkreślić, że krytyka pani poseł Ziółkowskiej odnośnie do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest według mnie zbyt surowa i w dużej części nieuzasadniona, bo projekty planów finansowych każdorazowo kasa przedkładała swojej resortowej Komisji Polityki Społecznej i zgodnie z życzeniem naszej pani przewodniczącej i poszczególnych posłów także posłom pracującym w komisji budżetowej. Z uwagi na czas nie rozwijam tej kwestii. Jest to wynik zwiększonych dotacji w budżecie na finansowanie ubezpieczeń społecznych rolników i realizacja zadań określonych ustawą z 20 grudnia 1990 r. Nie zapominajmy, że największa ilość najniższych emerytur są to właśnie emerytury rolnicze. Stąd też właśnie przy każdej waloryzacji jest potrzeba zwiększania nakładów z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W nawiązaniu do tego, o czym była uprzejma powiedzieć pani przewodnicząca i sprawozdawca poseł Ziółkowska odnośnie do zgłoszonego przeze mnie wniosku mniejszości w sprawie wsparcia budżetu wojewody kieleckiego kwotą 4 milionów złotych ze środków budżetu państwa z przeznaczeniem na budowany wysiłkiem samorządu siedmiu gmin regionalny wodociąg Nowy Korczyn - Nida 2000, chciałam jedynie dodać, że jest to jedna z najpilniejszych inwestycji w tym regionie kraju, gdyż cały rejon tzw. Niecki Nidziańskiej od wielu lat cierpi na pogłębiający się co roku niedobór wody pitnej. Zagraża to zdrowiu żyjących na tym terenie 60 tysięcy ludzi, hamuje rozwój 13 700 gospodarstw tam zlokalizowanych i powoduje postępującą degradację środowiska naturalnego. Dlatego uważam, że wniosek ten ma charakter szczególny i zasługuje na uwzględnienie.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Kończąc, chciałam podkreślić, że będę z satysfakcją głosowała za uchwaleniem tego projektu budżetu, który przedstawiła pani przewodnicząca Ziółkowska w sprawozdaniu, bo jest on po prostu dobry, na miarę nie marzeń, ale możliwości naszego państwa. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Zofia Grzebisz-Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bondyrę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Zysk.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RyszardBondyra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj projekt budżetu w drugim czytaniu, po raz ostatni w tej kadencji parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#RyszardBondyra">Dział, na który pragnę zwrócić uwagę, nie należy do szczególnie wyróżnionych, a propozycje podziału środków budżetowych przeznaczonych na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich zawarte w sprawozdaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów ograniczyły się do wewnętrznych przesunięć, które mają charakter raczej kosmetyczny niż merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#RyszardBondyra">W pierwszym czytaniu przedstawiciel klubu PSL poseł Stanisław Kalemba sygnalizował, że dział ten wymaga szczególnie wnikliwego rozpatrzenia, aby wzrost gospodarczy, będący udziałem całego społeczeństwa, był wysiłkiem rządu i parlamentu w miarę sprawiedliwie rozdzielony wobec obywateli - zarówno mieszkańców miast, jak i wsi.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#RyszardBondyra">Wieś polska po każdym zawirowaniu gospodarczym czy politycznym zawsze brała na swoje barki ciężar odbudowy gospodarki. Z jej potencjału gospodarczego rozpoczynał się rozwój przemysłu. A dziś, patrząc z perspektywy tego budżetu, jest za to karcona. Być może, jest to swoista polityka rządu, „kija i marchewki”, przed przystąpieniem Polski do Wspólnot Europejskich i restrukturyzacji rolnictwa poprzez obniżenie parytetu dochodów. Rząd prowadzi politykę iście europejską, traktując rolnictwo polskie jako coś, co leży poza obszarem państwa, w imieniu którego sprawuje władzę nadaną przez naród. Wspiera rolnictwo, ale nie polskie, wspiera utworzenie nowych miejsc pracy w obszarach wiejskich, ale nie w Polsce, pomaga pozbyć się nadwyżek żywności innym państwom, a nie działa skutecznie, aby wykorzystać rodzime możliwości, wpływa na wzrost gospodarczy w innych państwach kosztem naszego rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#RyszardBondyra">Panie Premierze! Czy jest pan w stanie wskazać inny cywilizowany kraj, który wprowadza bez ograniczeń po cenach dumpingowych, z pełną świadomością, produkty, które są i mogą być wytworzone w jego własnym państwie, ze skutkiem rozciągającym się na kilka lat? Czy taki rząd, poza Polską, utrzymałby się dłużej niż tydzień? Czy sprowadzenie dwukrotnie więcej zboża niż wynika to z potrzeb, które będzie zalegać przez najbliższy rok w naszych magazynach, na koszt naszych podatników jest działaniem racjonalnym? Popełnić błąd jest rzeczą ludzką, ale trwać w błędzie jest obłędem. Stawki celne na import zbóż powinny być natychmiast odwieszone. Czy deficyt w handlu produktami rolno-spożywczymi w 1996 r. wynoszący ponad 1 mld dolarów, z czego ponad 500 mln dolarów jest w zbożu, to za mało? Do jakiej sumy powinniśmy dojść w założeniach rządu? Rządy, które mówiły, że mogą obyć się bez polskiego rolnictwa, dawno już nie są rządami. Dlaczego działania rządu nie zmierzają do znalezienia drugiej takiej Polski, z podobnym rządem, do której można by wyeksportować nadwyżki cukru, które mamy w tym roku? W tym miejscu chciałbym zapytać: Czy prawdą jest - jak wynika z doniesień prasowych - że w ramach rekompensaty za podwyżkę cen energii elektrycznej na początku roku zboże zgromadzone w magazynach rozświetlać będzie zakątki naszego kraju, czy było badane radiologicznie? Pakiet antyinflacyjny zaproponowany przez rząd, w ramach którego odbywa się niszczenie polskiego rolnictwa, powinien być natychmiast zweryfikowany. Należy przyjąć inne rozwiązania, zmniejszające koszt produkcji. Takim rozwiązaniem jest działanie zabezpieczające na przyszłość przed fałszywą statystyką, która jest oderwana od rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#RyszardBondyra">Zapasy operacyjne na bazie Agencji Rynku Rolnego pozwoliłyby na weryfikację błędnych obliczeń szacunkowych i korektę błędnych decyzji rządu. Dlatego proponujemy zgodnie z tym planem zabezpieczenie na skup 200 tys. ton zboża 59 mln zł, zgodnie z wnioskiem złożonym we wrześniu 1996 r. przez Agencję Rynku Rolnego w ramach zobowiązania rządowego „Plan rozwoju rezerw 2000”. W powiązaniu z brakiem zabezpieczenia przez rząd w projekcie budżetu środków na kredyt skupowy, mimo że komisja budżetowa zdecydowała się na przesunięcie wewnątrz działu 55 mln z pozycji: Agencja Rynku Rolnego do: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na kredyt skupowy, proponujemy zwiększyć tę pozycję o 60 mln zł. Nieprzyjęcie tych zwiększeń skutkowałoby zaprzestaniem skupu na zapasy, chyba że odbywałby się on na bazie kredytu komercyjnego lub z wydłużoną płatnością, co w konsekwencji wpłynęłoby drastycznie na obniżenie poziomu cen skupu. Jaki cel przyświecał rządowi, który nie przewidział na to środków? To jest jawna prowokacja polityczno-gospodarcza przeciwko polskiej wsi. Jedna setna wydatków budżetowych nie powinna destabilizować całego rynku rolnego.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#RyszardBondyra">Pani Marszałek! Panie Premierze! Zgodnie ze stanowiskiem rządu odnośnie do propozycji zawartej w druku nr 1965 w kwestii paliwa rolniczego klub PSL zgłasza wniosek o ujęcie w budżecie 1997 r. kwoty 600 mln zł na zabezpieczenie rozwiązań zawartych w sprawozdaniu, które będzie rozpatrywane na tym posiedzeniu Sejmu, z pozytywną opinią trzech komisji. Paliwo rolnicze jest elementem antyinflacyjnym stosowanym przez kraje o gospodarce rynkowej i tutaj pozytywna opinia rządu, zdaje się, wynika z dostrzeżenia tego elementu po czterech latach. Ubiegamy się o takie rozwiązanie w naszym klubie od czasu rozpatrywania budżetu na 1994 r. Projekt został odrzucony ze względu na brak rozwiązania ustawowego. Obecnie są dwa rozwiązania: dopłaty i kolorowanie. Wybór jest natury technicznej, a 0,5% wydatków budżetowych w efekcie mnożnikowym przyniesie skutki o wiele większe niż wynika to z sum przeznaczonych na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#RyszardBondyra">Kolejna poprawka, którą proponuje nasz klub, dotyczy utrzymania pożyczki na rozwój małej przedsiębiorczości oraz kredytów związanych z finansowaniem przedsiębiorczości pozarolnej na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich. W projekcie budżetu rząd nie przewidział środków na ten cel. Zabezpieczenie kwoty 60 mln zł przyczyni się do utworzenia około 20 tys. miejsc pracy dla ludności wiejskiej. Jest to niewystarczające w stosunku do rzeszy 1400 tys. bezrobotnych, ale te miejsca byłyby w naszym kraju, a nie zaimportowane z produktami rolno-spożywczymi z zagranicy. Wspomaganie bezrobotnych przez opiekę społeczną nie jest kierunkiem oczekiwanym przez społeczeństwo. Następny problem, który powinien znaleźć wyraz w budżecie, to zwiększenie środków na wsparcie infrastruktury wsi: wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, telefonizacja. Obecne środki zabezpieczają te potrzeby w 40%. Wiele inwestycji podzielono na etapy, część wykonano, a realizacja pozostałych będzie musiała przebiegać wolniej — głównie w gminach typowo rolniczych, w których dochody własne są bardzo niskie i nie stać było samorządów na wielkie inwestycje. Zaniechanie wsparcia spowoduje jeszcze większe rozwarstwienie pomiędzy regionami rolniczymi a uprzemysłowionymi. Czy tak ma wyglądać polityka regionalna realizowana przez rząd?</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#RyszardBondyra">Ostatnia poprawka zgłoszona przez posłów PSL to zwiększenie w pozycji rezerw celowych dotacji dla izb rolniczych o 3 mln zł. Samorząd rolniczy tworzący się w Polsce zostanie ubezwłasnowolniony bez wsparcia finansowego, a idea reorganizacji, restrukturyzacji polskiego rolnictwa przed przystąpieniem do Wspólnoty Europejskiej stanie się utopią i spowoduje w środowisku wiejskim jeszcze większe rozgoryczenie w związku z procesem transformacji. Funkcjonowanie izb bez zwiększenia środków ograniczy się do działań zachowawczych bez konstruktywnego działania.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#RyszardBondyra">Kończąc, pragnę zauważyć, że poprzedni budżet, inaczej skonstruowany, jeśli chodzi o poszczególne pozycje, może sprawiać, że niektóre niektóre tegoroczne rozwiązania wyglądają korzystniej w stosunku do roku ubiegłego. W omawianej jednak części: rolnictwo, pojawiła się nowa pozycja - Agencja Rynku Rolnego i nie uwzględniono pożyczki ASAL, w wyniku czego powstała różnica 175 190 tys. zł. Według oceny Biura Studiów i Ekspertyz wydatki na rolnictwo w projekcie budżetu na 1997 r. są mniejsze niż w roku 1996, w którym popełniono błąd na etapie planowania, nie doszacowując dochodów na poziomie 1 800 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#RyszardBondyra">W imieniu klubu PSL wnoszę o przyjęcie poprawek przez Wysoką Izbę, a pana premiera proszę jeszcze raz o odrobinę rozsądku w sprawach wsi i rolnictwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Bondyra.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Zyska, nie zrzeszonego. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#ZbigniewZysk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zdaniem Partii Demokratycznej „Przedsiębiorczość Polska” projekt ustawy budżetowej przedstawiony w sprawozdaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów jest dokumentem lepszym od przedstawionego przez rząd. Nie oznacza to, iż w toku prac komisji udało się wyeliminować wszystkie wady, które są przyczyną tak rozbieżnej oceny projektu budżetu przez koalicję i opozycję. Najpoważniejszą z naszego punktu widzenia wadą jest brak wyraźnej deklaracji rządu pod adresem polskiej przedsiębiorczości, która świadczyłaby o wspieraniu małych i średnich przedsiębiorstw. Brak jest zapisów mogących świadczyć o pomocy państwa dla tej sfery i o polityce średniookresowej, która mogłaby stabilizować rozwój gospodarczy. Kolejną wadą jest brak kryteriów i parametrów, jakimi rząd będzie się posługiwał przy rozdziale środków przewidzianych w projekcie budżetu na wspieranie programów regionalnych. Oczekujemy pilnego przedstawienia przez rząd koncepcji parametryzacji regionów, która posłużyłaby do rozdziału środków na wyrównanie poziomu rozwoju gospodarczego, infrastrukturalnego i cywilizacyjnego regionów. Krytycznie oceniamy również wielkość nakładów przeznaczonych na budownictwo mieszkaniowe. Naszym zdaniem nie zmienione instrumenty polityki mieszkaniowej stosowane w 1996 r., zmiana zasad stosowania ulgi budowlanej w roku bieżącym oraz zmniejszenie nakładów na mieszkalnictwo o 4% w budżecie na 1997 r. — wszystko to przyczyni się do pogłębienia kryzysu mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#ZbigniewZysk">I jeszcze kilka uwag. Panie Premierze! Jakich argumentów mam użyć, aby przekonać samorząd Olsztyna, że dla aglomeracji katowickiej, w której średnio zarabia się 2,5-krotnie więcej niż w Olsztynie, potrzebne są dopłaty do komunikacji autobusowej? Jest to przecież zadanie własne gminy. Czym wytłumaczyć, iż ustawa samorządowa w 1990 r. określiła jako zadanie własne gminy sprawy z zakresu sportu i rekreacji? W Katowicach nadal istnieje Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji finansowany przez wojewodę katowickiego. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego tak różnicujemy samorządy? Czym wytłumaczyć finansowanie z budżetu wojewody katowickiego oczyszczalni ścieków w Sosnowcu? Jest to jedyna taka inwestycja finansowana z budżetu państwa. Bardzo wiele bardzo podobnych inwestycji finansowanych jest - jako inwestycje gmin - w 50% przez gminę. Czy właściwe jest, iż w Głogowie do dzisiaj funkcjonuje Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej? Przez siedem lat nie zostało skomunalizowane tylko dlatego, aby wprowadzić do budżetu państwa inwestycję - elektrociepłownię, i to tuż przy płocie Huty Miedzi w Głogowie, która ma nadwyżkę ciepła! Moim zdaniem jest to marnotrawstwo środków. Czy właściwe jest budowanie w Radomiu więzienia o najwyższym europejskim standardzie, którego koszt w przeliczeniu na jedno miejsce wynosi 620 mln zł? Panie premierze, to jest tyle co wybudowanie jednego mieszkania o powierzchni 50 m2! Czy właściwe jest również budowanie gmachu sprawiedliwości w Warszawie, którego koszt 1 m2 wynosi 120 mln zł, a więc tyle co 10 m2 mieszkania? Czy to jest wszystko właściwe w sytuacji zmniejszenia nakładów na funkcjonowanie placówek Polskiej Akademii Nauk oraz braku środków na wypłaty zaległych waloryzacji rent i emerytur oraz wynagrodzeń sfery budżetowej?</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#ZbigniewZysk">Panie Premierze! Renciści i emeryci w licznych listach i telefonach proszą, aby ze względu na ich wiek i zdrowie zaległe renty i emerytury wypłacić im, w miarę możności, w gotówce. Nie chcą bonów - ani skarbowych, ani prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#ZbigniewZysk">Chciałbym również zapytać przewodniczącą Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, co się stało z przyjętym przez komisję wnioskiem o zapisanie w rezerwach celowych kwoty 50 mln zł na budowę i modernizację dróg dojazdowych do przejść granicznych. Przegłosowaliśmy to; szukałem w budżecie - tej kwoty nie ma. Znalazłem natomiast w rezerwach celowych kwotę w wysokości 48 700 tys. zł w pozycji 59: na modernizację przejść granicznych. Jeśli jest to po prostu błąd w zapisie...</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Na pewno nie.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#ZbigniewZysk">...prosiłbym o wytłumaczenie.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#ZbigniewZysk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W głosowaniu opowiemy się za odrzuceniem wszystkich wniosków mniejszości i po przyjęciu propozycji i uwag, które zgłosiła Unia Wolności, będziemy głosowali za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Zysk.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Zbyszka Zaborowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pani poseł Irena Petryna.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#ZbyszekZaborowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pragnę wyrazić satysfakcję, że wiele wniosków zgłaszanych przez posłów ze Śląska i Zagłębia w trakcie pierwszego czytania budżetu zostało uwzględnionych w toku prac nad budżetem w komisjach sejmowych. Szczególnie chciałbym podziękować Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Wysoko też trzeba ocenić pracę podkomisji ds. inwestycji centralnych, kierowanej przez pana posła Wiesława Ciesielskiego.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#ZbyszekZaborowski">Korzystając z okazji, chciałbym od razu panu posłowi Zyskowi wyjaśnić kilka spraw, o których nie do końca jest poinformowany, a których interpretację przed chwilą Wysokiej Izbie przedstawił. Pan poseł Zysk mówił o oczyszczalni ścieków w Sosnowcu — dokładnie nazywa się ona „Radocha”. Pragnę pana posła poinformować, że jest to inwestycja prowadzona dla kilku gmin od bardzo dawna i jest to dosyć unikatowa inwestycja, druga taka oprócz „Klimzowca” w Chorzowie, który przed kilku dniami został oddany do użytku. Jest to oczyszczalnia na rzece, która się nazywa Przemsza, a „Klimzowiec” — na Rawie. Na Śląsku i w Zagłębiu są takie rzeki, które są ściekami. To nie jest inwestycja dla jednej gminy, gminna inwestycja, czy też typowa oczyszczalnia ścieków. To jest ogromne przedsięwzięcie — współfinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska — z dziedziny ochrony środowiska, zdewastowanego na Górnym Śląsku i w Zagłębiu znacznie bardziej niż w innych regionach kraju.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#ZbyszekZaborowski">Równie skomplikowana sytuacja jest związana z komunikacją w woj. katowickim. Komunikacja organizowana przez PKM, przez związki komunalne jest to komunikacja również międzymiastowa, którą w innych województwach realizuje PKS. W woj. katowickim główny ciężar prowadzenia tej komunikacji ponoszą związki komunalne gmin, ponieważ taka jest specyfika aglomeracji górnośląskich. W całym kraju komunikacja międzymiastowa jest dotowana i pozwala to utrzymać ceny biletów na takim poziomie, by szerokie grupy ludności mogły z niej korzystać. I oczywiście takie rozwiązanie potrzebne jest również w naszej aglomeracji. Ale ja pragnę zaprzątnąć uwagę państwa problemami przede wszystkim do tej pory nie rozwiązanymi w budżecie. Są one zapisane w sprawozdaniu komisji jako wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#ZbyszekZaborowski">We wniosku mniejszości nr 7 posłowie Wiesław Szweda i Zbigniew Bomba proponują zwiększyć finansowanie budowy Górnośląskiego Centrum Onkologii o kwotę 30 mln zł, a wydatek ten pokryć z rezerwy celowej: Dofinansowanie inwestycji centralnych. Bez tych pieniędzy termin oddania do użytku tej tak potrzebnej inwestycji oddali się w bliżej nieokreśloną przyszłość, mimo iż powinna być zakończona w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#ZbyszekZaborowski">Gliwicki Oddział Instytutu Onkologii z Warszawy działa w bardzo trudnych warunkach, przyjmując rosnącą ciągle liczbę pacjentów nie tylko z woj. katowickiego, ale także województw przyległych, całego pasa Polski południowej. I tak jest pomyślane, że Górnośląskie Centrum Onkologii będzie drugą tej wielkości placówką po warszawskiej, która ma oddziaływać na całą Polskę południową. Minimalne nakłady niezbędne do zakończenia tej inwestycji są szacowane na kwotę 77 mln zł, z tego 35 mln zł na ukończenie robót budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#ZbyszekZaborowski">Pani przewodnicząca Ziółkowska wspomniała dzisiaj o wątpliwościach co do efektywności dotychczasowych wydatków budżetowych ponoszonych na tę inwestycję. Te wątpliwości są wyjaśniane przez Najwyższą Izbę Kontroli. Czekamy na wyniki tej kontroli. Myślę, że konsekwencji ewentualnych błędów osób nadzorujących tę inwestycję nie mogą ponosić mieszkańcy naszego regionu.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#ZbyszekZaborowski">Proszę Wysoką Izbę o poparcie wniosku mniejszości nr 7 i o umożliwienie zakończenia prac budowlano-montażowych w Górnośląskim Centrum Onkologii. Myślę, że byłaby to decyzja zgodna z intencjami rządu i parlamentu - koncentrowanie nakładów na inwestycjach już prowadzonych, a zwłaszcza finansowanie tych projektów, które mogą być szybko zakończone.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#ZbyszekZaborowski">Wniosek mniejszości nr 6 natomiast przewiduje wyasygnowanie kwoty 5 mln zł na restrukturyzację i modernizację Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie dotowanego z budżetu wojewody. Park ten, tak ważny dla mieszkańców naszego zdewastowanego ekologicznie regionu, nie był modernizowany od czasu założenia przed kilkudziesięciu laty. Środki na ten cel można wygospodarować w budżecie Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z pozycji: Refundacja premii gwarancyjnych od wkładów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#ZbyszekZaborowski">Pani przewodnicząca Ziółkowska mówiła dzisiaj w imieniu komisji budżetu, że niektóre resorty zaplanowały wydatki, pozostawiając pewne luzy. Myślę, że pani minister Barbara Blida nie będzie się sprzeciwiać uszczupleniu tej pozycji, która w minionych latach nie była w pełni wykorzystana (tak było też w 1996 r.).</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#ZbyszekZaborowski">Apeluję, aby szczytny cel ograniczania deficytu budżetowego realizować w sposób celowy i zaplanowany. Te środki, o których wspomniałem, mogą być celowo wydane z pożytkiem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#ZbyszekZaborowski">Pomimo wniosku sejmowej komisji kultury nie rozwiązano też kwestii niezbędnych remontów instytucji kultury. Postępująca dekapitalizacja obiektów kultury jest od lat nie rozwiązanym problemem w naszym województwie. Stan ten spowodowany jest z jednej strony wyjątkowo niekorzystnymi warunkami ekologicznymi i szkodami górniczymi, z drugiej zaś wieloletnim niedoinwestowaniem kultury w naszym regionie, co nie pozwalało na systematyczną konserwację i odtwarzanie bazy technicznej i instytucji kultury. W szczególności dotyczy to wspomnianego już przez pana posła Wuttke Teatru Śląskiego, ale także Teatru Rozrywki i Górnośląskiego Centrum Kultury. W związku z przyjętymi przez parlament rozwiązaniami, dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, instytucje te otrzymały nakazy administracyjne zobowiązujące do przeprowadzenia pilnych prac remontowych. Jeżeli nie wygospodarujemy kwoty 10 mln zł, instytucje te powinny być zamknięte dla publiczności, a są to placówki, bez których trudno wyobrazić sobie życie kulturalne na Górnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#ZbyszekZaborowski">Biorąc to pod uwagę, pozwolę sobie zgłosić w imieniu posła Wiesława Szwedy i własnym poprawkę do projektu budżetu polegającą na zmniejszeniu wydatków bieżących NIK o kwotę 10 mln zł i przekazaniu tych środków do budżetu wojewody katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#ZbyszekZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omówione przeze mnie wnioski mniejszości i zgłoszona poprawka nie powodują zwiększenia wydatków z budżetu państwa, ale mają na celu bardziej efektywne wykorzystanie pieniędzy podatników z pożytkiem społecznym. Dlatego liczę na ich poparcie przez panie i panów posłów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę Petrynę z Polskiego Stronnictwa Ludowego...</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Słucham, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Zysk: Chciałem sprostować, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#OlgaKrzyżanowska">W ramach sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł będzie uprzejmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#ZbigniewZysk">Pani marszałek, w tym, co powiedziałem właśnie o nieprawidłowościach, które występują w budżecie, nie chodziło o atakowanie jakby woj. katowickiego. Prawdą jest, że wszystko to, co jest w budżecie zapisane, jest sprzeczne z prawem. Jeśli istnieje ustawa samorządowa, która taksatywnie wymienia zadania własne gminy, i mówi się o finansowaniu z różnych innych źródeł, a nie przez gminę, to jest to nieprawidłowość. I rozwiązaniem tego wszystkiego jest po prostu wyjście z projektem. Być może dla Katowic potrzeba specjalnej ustawy, jak dla Warszawy. Jeżeli w innych warunkach funkcjonuje tam komunikacja autobusowa, jeśli potrzeba tam innych rozwiązań, to z takim projektem ustawy trzeba po prostu wyjść i tę sprawę załatwić, a nie przez 7 kolejnych lat łamać obowiązujące prawo. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie było to ściśle sprostowanie, panie pośle, lecz polemika.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu panią poseł Irenę Petrynę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Marek Olewiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#IrenaPetryna">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! O problemach oświaty mówiło już kilku posłów. W swojej wypowiedzi skoncentruję się na paru wybranych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#IrenaPetryna">Po pierwsze, pozytywnie oceniam korzystne dla oświaty rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy budżetowej na 1997 r., związane ze zbilansowaniem skutków finansowych rozwiązań przyjętych w uchwalonych ustawach; np. wprowadzenie do planów nauczania szkół podstawowych i ponadpodstawowych trzeciej godziny zajęć z wychowania fizycznego czy też ujęcie w planie wydatków skutków związanych z ostatnią nowelizacją ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#IrenaPetryna">Po drugie, po raz pierwszy wskaźnik wzrostu wydatków pozapłacowych i dotacji w oświacie zaplanowany został na poziomie wyższym o 18,8 pkt. procentowych od prognozowanego wzrostu cen, tj. 15%. W ostatnich latach w planowaniu stosowana była sztywno zasada zgodności ustawowego wskaźnika wzrostu wydatków rzeczowych ze wskaźnikiem inflacji, co przy przekraczaniu tego drugiego prowadziło do systematycznego dalszego pogarszania się i tak bardzo trudnych warunków pracy szkół i placówek. Rezultatem tego była m.in. stale rosnąca kwota zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#IrenaPetryna">Po trzecie, jako nauczyciel z satysfakcją odczytuję założony na 1997 r. w budżecie realny wzrost poziomu wynagrodzeń pracowników oświaty, w tym przede wszystkim nauczycieli, o 172 zł na jeden etat kalkulacyjny, tj. ponad 5% powyżej wskaźnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#IrenaPetryna">I czwarta sprawa. Z ogromnym niepokojem podchodziłam do dotychczas pomijanej w rządowych projektach ustaw budżetowych kwestii likwidowania niedoboru kalkulacyjnej liczby etatów, będącego spuścizną po bezzasadnie narzuconym oświacie z dniem 1 stycznia 1993 r. programie zmniejszania zatrudnienia o ponad 34 tys. etatów. Częściowa próba skorygowania ww. decyzji miała miejsce w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#IrenaPetryna">Rządowy projekt budżetu na 1997 r. problematyki tej też nie podejmował, jakby w ogóle nie było tej sprawy i związanych z nią gorączkowych poszukiwań przez każdego dyrektora szkoły czy placówki środków na obsługę wypłat wynagrodzeń za grudzień. Bez winy dyrektorów szkół narażało się ich na nieuniknione naruszenie dyscypliny budżetowej, powstałe z winy centralnego planisty.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#IrenaPetryna">Podjęcie tego tematu przez Komisję Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów uważam za wielki sukces i składam z tego miejsca obu komisjom wyrazy podziękowania.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#IrenaPetryna">Po piąte, istotnym novum jest przywrócenie stypendiów jako formy pomocy gotówkowej, szczególnie dla uczniów szkół ponadpodstawowych. I tak np. w szkołach rolniczych na ten cel przeznaczono kwotę 6,2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#IrenaPetryna">Po szóste, ważną kwestią jest wzrost o 26,5% w porównaniu z poprzednim rokiem środków finansowych na funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Uważam, że będzie to pierwszy rok, w którym dzieci pozostające pod opieką w tych placówkach otrzymają w miarę pełne świadczenia pozwalające na usamodzielnienie się - tzw. kieszonkowe czy środki na kupno odzieży. Wzrośnie również stawka żywieniowa.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#IrenaPetryna">Refleksja końcowa. Martwi mnie jednak to, że w niedostatecznym zakresie podjęte zostały problemy wyposażenia szkół w pomoce naukowe. Praktycznie zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych jest zjawiskiem marginesowym i dotyczy wyłącznie nowo tworzonych liceów technicznych. Wiele jest jeszcze w Polsce szkół ponadpodstawowych, które nie mają pracowni informatycznych. Opowiadam się zatem za przyjęciem wniosku, aby z chwilą powstania w budżecie roku 1997 możliwości zadysponowania określoną nadwyżką budżetową, w pierwszej kolejności przeznaczyć dodatkowe środki na zakup sprzętu i programów komputerowych, głównie do szkół ponadpodstawowych.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#IrenaPetryna">Ostatni problem to środki na remonty. Baza lokalowa szkół jest w fatalnym stanie, dobrze więc się stało, że komisje sejmowe wydzieliły na ten cel 20 mln zł. Na konserwację budynków trzeba zdecydowanie więcej środków, dlatego też problem ten musi być mocniej wyartykułowany w budżecie następnego roku.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#IrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pomimo tych krytycznych uwag, opowiadam się za przyjęciem projektu budżetu, bo jest to pierwszy korzystny dla oświaty budżet od roku 1991. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Irena Petryna.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Olewińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Henryk Choryngiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dobrą, lepszą niż w latach poprzednich praktykę prezentowania Wysokiej Izbie wyników swoich prac przyjęła w roku bieżącym Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, zresztą na wniosek jej przewodniczącej. Otóż odrębnie przedstawione zostało sprawozdanie dotyczące dochodów i wydatków z prywatyzacji oraz załącznika nr 12 do ustawy budżetowej: Kierunki prywatyzacji w roku bieżącym. Sprawom tym właściwa komisja, to znaczy Komisja Przekształceń Własnościowych, poświęciła wiele czasu i uwagi. Również komisja budżetowa dwukrotnie zajmowała się tą tematyką.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MarekOlewiński">Godny podkreślenia jest fakt bardzo znacznego zwiększenia zaplanowanych dochodów z prywatyzacji. Łączne dochody mają wynieść w roku bieżącym 4450 mln zł, co przy wykonaniu dochodów w roku ubiegłym w wysokości 3220 mln zł stanowi wzrost o 1230 mln zł. W stosunku do ogółu dochodów budżetowych dochody z prywatyzacji stanowią 4% - można powiedzieć: aż 4% lub tylko 4%. Dochody z prywatyzacji, które ma osiągnąć minister skarbu państwa, zamykają się kwotą 3316 mln zł, co w stosunku do wykonania z roku ubiegłego stanowi wzrost aż o 75%. Największy przyrost ma nastąpić w dochodach z prywatyzacji bezpośredniej, bo aż o 410%, a dochody z prywatyzacji kapitałowej wzrosną o 33,5%. Analizowaliśmy kwestię realności uzyskania tak wysokich dochodów; w dyskusji przekonano nas, że są to wielkości realne, że można je uzyskać w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MarekOlewiński">Dużo uwagi poświęciliśmy sprawie realności uzyskania dochodów zaplanowanych przez ministra finansów, szczególnie tych, które są ujęte w autopoprawce rządu do projektu ustawy budżetowej - zakłada się tu zwiększenie pierwotnie zaplanowanych wielkości o dodatkowe dochody z tytułu prywatyzacji banków. Wydaje mi się, że jest to bardzo ważne zagadnienie, któremu pan premier Kołodko winien dzisiaj poświęcić trochę uwagi w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#MarekOlewiński">Godny podkreślenia jest fakt, że ustawa budżetowa zakłada uzyskanie tak dużych dochodów przy niższym niż dochody wzroście wydatków na prywatyzację. Ogółem te wydatki wyniosą 110 mln zł i będą o 30% mniejsze niż w roku ubiegłym. Jest to zjawisko wysoce pozytywne, tym bardziej że tendencja ta utrzymuje się już od paru lat. Generalnie mogę stwierdzić, że wielkości zapisane w ustawie budżetowej w części dotyczącej prywatyzacji są ambitne, lecz realne, i życzę wszystkim, którzy będą je realizować, dużej wytrwałości i konsekwencji w działaniach. Ponadto liczby te świadczą również o tym, że rząd koalicyjny SLD–PSL przywiązuje bardzo dużą wagę do procesów prywatyzacyjnych, do ich jakości i efektywności. Nie liczba dokonanych prywatyzacji, lecz ich jakość i uzyskane efekty świadczą o prawidłowości tych procesów.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#MarekOlewiński">Kierunki prywatyzacji, stanowiące załącznik nr 12 do ustawy budżetowej, są kolejny już raz dokumentem lepszym niż poprzednie. Komisja Przekształceń Własnościowych i komisja budżetowa dokonały poprawek wersji rządowej, po których ten załącznik ustawy jest bardziej konkretny, mierzalny, co bardziej umożliwia rozliczenie zawartych w nim zadań.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#MarekOlewiński">Dużym dla mnie zaskoczeniem była lektura wykazu ok. 240 przedsiębiorstw państwowych, przewidzianych do komercjalizacji w roku bieżącym. Zgłaszałem wniosek, aby ten wykaz zastąpić liczbą przedsiębiorstw, które minister skarbu powinien skomercjalizować, lecz nie zyskał on uznania w oczach przedstawicieli rządu, wobec czego wniosek ten wycofałem. Uważam jednak, że będzie to stanowić utrudnienie w rozliczeniu tego zadania i jednocześnie w jakiś sposób wiąże ręce ministrowi skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Korzystając z okazji, że jestem przy głosie, chciałbym - w uzgodnieniu z kierownictwem Urzędu ds. Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast - zgłosić poprawkę polegającą na tym, aby w załączniku nr 2 w część 18 (Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast) zmniejszyć wydatki w dziale 94 (Finanse) rozdział 9418 (Refundacja premii gwarancyjnych od wkładów mieszkaniowych) o kwotę 1 mln zł i zwiększyć o tę samą kwotę wydatki w dziale 91 (Administracja państwowa). Szczegółowe rozpisanie tego wniosku jest zawarte w poprawce, którą złożę na ręce pani marszałek. Poprawka ta nie powoduje żadnych zmian w dochodach i wydatkach. Jest to jedynie przesunięcie środków w ramach budżetu tego centralnego urzędu. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marek Olewiński.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Choryngiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Zaciura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#HenrykChoryngiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Każda ustawa budżetowa jest podstawowym dokumentem realizacji polityki gospodarczej rządu. Jej zapisy są wyrazem zakładanych kierunków rozwoju, instrumentem przekształceń, przejawem gospodarności i skuteczności rozwiązywania problemów, troskliwości o rozwój tych dziedzin gospodarki, których deficyt jest odczuwalny przez mieszkańców miast i wsi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#HenrykChoryngiewicz">Wbrew katastrofalnym przewidywaniom w ciągu ostatnich lat w naszej gospodarce zaszły pozytywne zmiany i nastąpił odczuwalny wzrost gospodarczy zarówno w skali całego kraju, jak i w wymiarze jednostkowym.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#HenrykChoryngiewicz">Głoszone przez Polskie Stronnictwo Ludowe przedwyborcze hasło, że Polska potrzebuje dobrego gospodarza, potwierdziło tezę, że zbiorowym i wspólnym wysiłkiem można uczynić wiele, a uparta dążność do wyznaczonych celów może być osiągnięta pomimo wyboistej i czasami ciernistej drogi.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#HenrykChoryngiewicz">Dokonując analizy projektu ustawy na 1997 r., zauważa się dalsze wyhamowanie zjawisk inflacyjnych, wzrost nakładów na większość ważnych dziedzin natury społeczno-gospodarczej, jak wydatki na kulturę, oświatę, służbę zdrowia, płace pracowników sfery budżetowej, rolnictwo itd. Z oczywistych względów oczekiwań wszystkich uczestników tworzenia i podziału budżetu spełnić nie sposób, gdyż z jednej strony widoczne są działania niektórych grup społecznych zmierzające do ograniczenia dochodów, z drugiej zaś do zwiększenia wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#HenrykChoryngiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polskie rolnictwo w okres transformacji ustrojowej weszło z niską efektywnością ponoszonych nakładów rzeczowych. Bezpośrednią przyczyną takiego stanu były wieloletnie zaniedbania infrastrukturalne i brak docelowego programu rozwoju naszej wsi.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#HenrykChoryngiewicz">Gospodarka rynkowa, rozdrobnienie gospodarstw czy zerwanie więzi kooperacyjnych stworzyły sytuację, w której dochody realne rolników wykazują stałą tendencję spadkową. Przy ocenie projektu budżetu na 1997 r. pragnę podkreślić fakt, że jako Polskie Stronnictwo Ludowe jesteśmy szczególnie zobowiązani do obrony interesów wsi i rolnictwa. Nasze postulaty w sprawie pomocy i finansowego wspierania rolnictwa oraz gospodarki żywnościowej wysuwamy ze świadomością, że bezpieczeństwo żywnościowe narodu jest naszą wspólną sprawą.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#HenrykChoryngiewicz">Wydatki na rolnictwo i gospodarkę żywnościową - realnie wyższe o ok. 5% - zostały zaplanowane w budżetach Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ministerstwa Finansów w pozycji - dopłaty do odsetek od kredytów preferencyjnych; Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej - dopłaty do odsetek od kredytu na cele gospodarki rybnej; Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz w rezerwach celowych. Ponadto w projekcie budżetu na 1997 r. zostały zaplanowane środki na inne wydatki dotyczące rolnictwa i gospodarki żywnościowej, jak np. wydatki na rzecz KRUS w kwocie 8 903,3 mln zł i dopłaty do składek ZUS.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#HenrykChoryngiewicz">Zakładanym w projekcie ustawy kierunkiem działań w obszarze wsi będzie tworzenie warunków zwiększenia efektywności sektora rolno-spożywczego przez tworzenie nowych miejsc pracy na wsi dla uzyskujących dochody z produkcji rolnej poprzez tworzenie pomocy w postaci kredytów preferencyjnych ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz agencji pracy. Umiejscowienie tych środków oraz podejmowanych działań w tym zakresie powinno być jednak skoncentrowane w samorządach gminnych i bankach spółdzielczych, a więc instytucjach znajdujących się najbliżej osób zainteresowanych podjęciem tych przedsięwzięć, a procedury uzyskania kredytów powinny być maksymalnie uproszczone.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#HenrykChoryngiewicz">Zaniedbania w zakresie rozbudowy infrastruktury wiejskiej są Wysokiej Izbie znane. Dotychczas podejmowane kierunki działań w zakresie poprawy istniejącego stanu są widoczne. Niemniej jednak proponowane środki na rozpoczęcie czy też kontynuowanie tych prac i stopa oprocentowania kredytów, aczkolwiek preferencyjna, wielokrotnie uniemożliwiają kontynuowanie zamierzeń z uwagi na wysoką kapitałochłonność inwestycji i małą zasobność finansową gmin. W związku z powyższym zwracam się z propozycją odstąpienia od oprocentowania kredytów kierowanych na rozwój infrastruktury wiejskiej i wydzielenia w budżecie niezbędnych na ten cel środków.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#HenrykChoryngiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Istotne znaczenie dla poprawy efektywności gospodarowania i poziomu cen będzie miało skierowanie części środków do oprocentowania kredytów rolnych i dla gospodarki żywnościowej. Łącznie na ten cel proponowane są środki w wysokości 450 mln zł. Kwota ta przeznaczona będzie na dopłaty do oprocentowania kredytów preferencyjnych, wykorzystywanych na zakup rzeczowych środków produkcji, oraz na skup i przechowywanie płodów rolnych oraz skup nadwyżek produktów żywnościowych. Proponowana kwota jest niewystarczająca i popieram wniosek kolegi posła Bondyry o jej zwiększenie o 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#HenrykChoryngiewicz">Utrzymanie w 1997 r. analogicznego wskaźnika dopłat, jaki stosowano w 1996 r. z budżetu do kredytów oraz na finansowanie skupu i przechowywanie zapasów ryb morskich złowionych przez naszych armatorów nie budzi zastrzeżeń, jednak kwota dopłat przy uwzględnieniu zakładanego 15% wskaźnika inflacji jest niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#HenrykChoryngiewicz">W projekcie budżetu dopłaty do oprocentowania kredytów udzielanych ze środków będących w posiadaniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zaplanowane zostały na 1997 r. w wysokości 471,8 mln zł, co stanowi realny wzrost o 8,3% w stosunku do wykonania roku 1996. Środki te wykorzystywane będą przede wszystkim przez kredytobiorców na cele inwestycyjne w zakresie rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#HenrykChoryngiewicz">Jeżeli z uwagą potraktujemy problematykę finansową naszego rolnictwa, związaną z niezbędną restrukturyzacją i zbliżeniem do standardów obowiązujących w państwach Unii Europejskiej, to wygospodarowanie na ten cel środków budżetowych, przy niskim poziomie dochodów realnych notowanych ostatnio w rolnictwie, okazuje się niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-91.13" who="#HenrykChoryngiewicz">Codzienna praktyka bankowa wskazuje na duże zainteresowanie rolników zakupem ziemi, zakupem obrotowych środków do produkcji rolnej, podejmowaniem działań inwestycyjnych, jednakże środki przeznaczone na dopłaty do kredytów preferencyjnych okazują się niewystarczające przy istniejących możliwościach kredytowych i nadpłynności finansowej w bankach. Zbyt formalistyczne procedury prawne i ustalone rozporządzeniami bariery kwotowe, nie mające merytorycznych uzasadnień przy udzielaniu kredytów preferencyjnych, wypaczają sens ich funkcjonowania oraz wyhamowują procesy rozwojowe i restrukturyzacyjne naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-91.14" who="#HenrykChoryngiewicz">W ocenie rolników działalność Agencji Rynku Rolnego w kształtowaniu poziomu i stabilności cen żywności jest konieczna. Budżetowe zwiększenie o prawie 35% kwoty na działalność interwencyjną jest zasadne, gdyż stwarza przesłankę, że poziom minimalnych cen skupu zapewni opłacalność produkcji na rynku zboża, mleka i mięsa.</u>
          <u xml:id="u-91.15" who="#HenrykChoryngiewicz">Złe warunki pogodowe w 1996 r. spowodowały powstanie w rolnictwie znacznych strat. Z tych też względów sytuacja na wsi i w rolnictwie jest szczególnie trudna i wymaga zwiększonych nakładów budżetowych w warunkach zakładanych podwyżek cen i prognozowanego wskaźnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-91.16" who="#HenrykChoryngiewicz">Przy szczegółowej analizie budżetu Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej budzi wątpliwości poziom planowanych wydatków na postęp biologiczny, na naukę i oświatę rolniczą, na chemizację rolnictwa, utrzymanie urządzeń melioracji wodnych, na postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej i roślinnej oraz zwalczanie chorób zakaźnych u zwierząt. Kwota w wysokości 718,1 mln zł, przewidziana w budżecie na zrealizowanie zadań w tych dziedzinach, jest większa niż w 1996 r., ale za mała w stosunku do potrzeb, zaniedbań i zaistniałej degradacji rolnictwa w początkowych latach transformacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-91.17" who="#HenrykChoryngiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedłożony pod obrady Wysokiej Izby projekt budżetu na 1997 r. stwarza szanse na dalszą poprawę sytuacji w naszej gospodarce i w rolnictwie. Przedstawione uwagi nie wyczerpują problematyki, a planowane w budżetach wojewódzkich kwoty na rolnictwo zostały potraktowane nieproporcjonalnie do regionalnych potrzeb. Wielokrotnie postulowane przez klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przesunięcie środków na rozwój rynku rolnego i na zwiększenie efektywności ich wykorzystania poprzez preferencyjne kredyty mają zasadnicze znaczenie i uzasadnienie, gdyż tworzą warunki do produkcji taniej żywności i zmiany parytetu wydatków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-91.18" who="#HenrykChoryngiewicz">Pomimo wielu krytycznych uwag opowiadam się za przyjęciem tego budżetu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-91.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Henryk Choryngiewicz.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Zaciurę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Józef Gruszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JanZaciura">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wielu posłów odnosiło się do problematyki edukacyjnej, oświatowej, w związku z tym będę mówił krótko. Chciałbym jednak na wstępie zwrócić uwagę, iż na wysokość tegorocznego budżetu edukacji wpłynęły takie fakty, jak chociażby podjęte w ubiegłym roku zobowiązania rządu dotyczące priorytetowego traktowania oświaty, jej pracowników, a także przyjęte przez rząd we wrześniu i w końcu grudnia ubiegłego roku decyzje o oddłużeniu oświaty, w tym zwłaszcza jeśli chodzi o zobowiązania wobec ZUS.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JanZaciura">Chciałbym bardzo serdecznie z tego miejsca podziękować Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, iż z dużą wyrozumiałością wyasygnowała dodatkowe środki na poprawienie kondycji ekonomicznej oświaty, w wyniku czego realne nakłady na oświatę wzrosły o 8,1% w porównaniu z rokiem poprzednim, w tym na oświatę rządową - o 10,5%, na oświatę samorządową - o 7,3%, a nakłady na oświatę w wydatkach budżetu państwa przekroczyły 12% i osiągnęły poziom 12,13%.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JanZaciura">Problemem budżetu oświaty jest w wyniku decentralizacji zarządzania i finansowania znaczne rozproszenie środków, stąd też niektórzy doczytują tylko do jednego miejsca, a przecież środki na oświatę znajdują się w budżetach resortów, w budżetach wojewodów, w subwencjach na zadania oświatowe, w rezerwach celowych czy też w zadaniach oświatowych, które realizuje 46 miast. Być może podsumowanie tego wszystkiego wymaga wielkiego wysiłku i dlatego są tak duże rozbieżności w czasie dzisiejszej debaty. Oto poseł Gwiżdż, cytując stanowisko anonimowego związku zawodowego, mówi, że w 1997 r. nie tylko zwiększą się długi oświatowe, ale nawet spadnie realne wynagrodzenie pracowników. Ponieważ powołuje się on na stanowiska związków zawodowych, to chciałbym powiedzieć, że to jest stanowisko tylko jednego związku zawodowego, który w opublikowanym wczoraj w „Rzeczpospolitej” oświadczeniu stwierdza, że nakłady na oświatę w tegorocznym budżecie są propagandowym chwytem rządzącej koalicji, a realnie sytuacja oświaty jeszcze się pogorszy, wzrośnie zadłużenie i spadną płace nauczycieli. Jest to Komisja Krajowa „Solidarności” nauczycielskiej, podmiot, który podpisywał porozumienia w Komisji Trójstronnej i powinien wiedzieć, jak realnie będą wzrastały np. płace.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JanZaciura">W tym kontekście widzę wyraźne różnice: pan poseł Gwiżdż postawił zarzut dotyczący niedofinansowania, a pan poseł Arkuszewski postawił zarzut „przegrzania” wydatków, m.in. chodzi o znaczne podwyżki wynagrodzeń dla pracowników sfery budżetowej, co może doprowadzić do tego, że budżet będzie niewykonalny albo że budżet jest wyborczy. Używa się też innych określeń: że jest to kiełbasa czy też pasztet wyborczy. W związku z tym chciałbym jednak powiedzieć, że wprawdzie zgadzam się z panią przewodniczącą, która stwierdziła, iż w tym projekcie budżetu jest bardzo dużo rezerw celowych — jest ich może za dużo — ale przecież w tym rozproszeniu budżetowym i w tym dosyć skomplikowanym okresie finansowania sfery usług społecznych, a oświaty w szczególności, właśnie w rezerwach trzeba czytać pewne gwarancje w tym budżecie. Po pierwsze, gwarancje, że są środki na podwyżki płac od 1 kwietnia w wysokości 172,20 zł na etat kalkulacyjny w oświacie, że są środki na wyrównanie płac za rok 1996 dla pracowników oświaty — na etat kalkulacyjny 97 zł, że są tam środki na 3 tys. etatów księży i diakonów od 1 września br., że są w tych rezerwach środki na zajęcia reedukacyjne, że są środki na dożywianie dzieci i młodzieży, w szczególności w szkołach wiejskich, i wreszcie są znaczne środki na oddłużenie jednostek sfery budżetowej zadłużonych w ZUS. To łącznie wskazuje, że jest to budżet nie marzeń, ale budżet realnie oceniający potrzeby oświaty. Można tylko wyrazić życzenie, aby podobna dynamika wzrostu nakładów na oświatę towarzyszyła budżetowi 1998 r. — wtedy w oświacie, edukacji można będzie mówić o przełomie.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#JanZaciura">Z tych względów to przedłożenie popieram i będę głosował za jego przyjęciem. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Zaciura.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas klubowy - 9 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JózefGruszka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata budżetowa praktycznie dobiega końca - zostało jeszcze po kilkanaście minut na zabranie głosu. Budżet, wiadomo, ma dwie strony: dochodową i wydatkową. Padały różne uwagi pod adresem budżetu. Mówiono o tym, że ten budżet jest budżetem wyborczym. Chcę powiedzieć jednoznacznie, że jest on budżetem wyborczym, wynika to z kalendarza. Dla koalicji na pewno jest to budżet, w którym koalicja pokazuje pewne dokonania. Opozycja krytykuje rozwiązania i pokazuje niedoskonałości. Myślę, że tak to musi być i nie należy się tym mocno gorszyć.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JózefGruszka">Jeżeli idzie o dochody, to chciałbym tylko na jeden moment zwrócić uwagę. Dużo ostatnio mówimy o bezcłowym imporcie zbóż. Właśnie należy z całą mocą podkreślić ten bezcłowy import. Jeżeli po jednej stronie granicy eksporter dopłaca 15 dolarów do tony zboża, to nie bądźmy tacy hojni i chociaż te 15 dolarów po drugiej strony granicy zabierzmy. To dałoby nam przy tej masie zboża sprowadzanego co najmniej 22,5 mln dolarów. Byłaby to dosyć duża sprawa. A to zostało zaprzepaszczone, ale myślę, że na przyszłość można to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JózefGruszka">I dwie sprawy po stronie wydatkowej. Pierwsza sprawa to dotacja dla izb rolniczych. Wysoka Izba dosyć znaczną liczbą głosów uchwaliła ustawę o samorządzie rolników. Niestety, jak wiemy, w pierwszej swojej kadencji izby mają mieć pieniądze wyłącznie z dotacji skarbu państwa. Dopiero w następnej kadencji źródłem dochodu będzie podatek rolny. Mamy po stronie dotacji dla izb zapisane 20 mln zł. Uważam, że to za mało, ponieważ trzeba jeszcze w 12 województwach przeprowadzić wybory. Dlatego zgłaszam wniosek, żeby zwiększyć tę kwotę o 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JózefGruszka">I druga sprawa: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nie będę komentował jej działalności, ale powiem, że każda złotówka płynąca z tej agencji uruchamia kilka dalszych złotówek. Jeśli chodzi np. o wydatki na inwestycje infrastrukturalne, to każda złotówka tam wydana uruchamia cztery dalsze. Dlatego nie są to pieniądze stracone, wydane z budżetu. Wiadomo, jaki jest stan inwestycji, infrastruktury w gminach — daleko niedostateczny; trzeba go wzmacniać. Dlatego zgłaszam wniosek o zwiększenie dotacji dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o 25 mln zł. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Gruszka.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Nowaczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Marian Starownik.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas klubowy - 8 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WojciechNowaczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Występując w dniu 14 listopada ub. r. na 93 posiedzeniu Sejmu w debacie nad projektem ustawy budżetowej na rok 1997, zwróciłem uwagę na rosnącą rolę instytucji obrotu celnego, tj. placówek Głównego Urzędu Ceł w obsłudze obrotu zagranicznego i na występujące tam braki, których usunięcie może w znacznym stopniu wpłynąć na zwiększenie dochodów do budżetu państwa z tytułu zwiększenia wpływów z podatków granicznych i opłat celnych. Na konieczność zwrócenia większej uwagi na instytucje, które obsługują obrót zagraniczny, na konieczność właściwej kontroli w tym obszarze zwróciła też uwagę pani poseł sprawozdawca Wiesława Ziółkowska, przewodnicząca komisji. Jak zrozumiałem, pani poseł także dostrzega możliwość uzyskania zwiększonych dochodów do budżetu z ceł i opłat celnych, albowiem dochody zapisane w projekcie budżetu są nie doszacowane. Osobiście podzielam ten pogląd.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WojciechNowaczyk">Pewną nadzieją na właściwą, lepszą pracę placówek celnych jest przyjęcie w projekcie budżetu zapisu o zwiększeniu nakładów na rozbudowę urzędów celnych i zwiększeniu obsady etatowej oraz środków na uzbrojenie techniczne dla usprawnienia ich pracy, co zostało zaakceptowane przez wysokie komisje. Wypada zauważyć i docenić fakt, że są to największe nakłady od wielu lat. Najbardziej wymowne, jeśli chodzi o publiczny odbiór, jest przewidywane zwiększenie obsady etatowej w służbach celnych o 2 tys. etatów. Oby te etaty trafiły do jednostek podstawowych, do jednostek celnych prowadzących bezpośrednią obsługę celną towarów i podróżnych.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WojciechNowaczyk">Mówiąc o zwiększeniu nakładów, chciałbym zauważyć, że na posiedzeniach komisji przedstawiciele Głównego Urzędu Ceł zbyt nieśmiało, moim zdaniem, akcentowali potrzeby, a takie są pomimo otrzymanych zwiększeń, o czym wspomnę potem, równie nieśmiało w kuluarach sejmowych potwierdzali oni to, że są większe potrzeby. Faktem jest, że urzędy celne, ich praca daje duże dochody do budżetu państwa. Ich dobra organizacja może te dochody znacznie zwiększyć. Jestem przekonany, że środki przyznane na zwiększenie obsady etatowej urzędów celnych i poprawa ich wyposażenia w sprzęt techniczny przyniosą dobre efekty w postaci zwiększonych dochodów do budżetu państwa, ponadto usprawni to nasz obrót towarowy i osobowy z zagranicą, a oczekiwania społeczne są tutaj olbrzymie.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WojciechNowaczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ograniczony czas uniemożliwia mi poruszenie wielu innych ważnych społecznie tematów, takich jak zbyt niskie nakłady na utrzymanie dróg publicznych, na rozwój, na wspieranie budownictwa mieszkaniowego. Dostrzegam te braki, ale wyrażam nadzieję, że o tym będą jeszcze mówili inni dyskutanci. Będę jednak głosował za przyjęciem budżetu na rok 1997 w przedstawionym kształcie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Mariana Starownika. Następnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas klubowy - 5 minut. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MarianStarownik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ze względu na ograniczenia czasowe postaram się skrócić moje wystąpienie do minimum.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MarianStarownik">Patrząc na obecny budżet z punktu widzenia samorządów gminnych, trzeba powiedzieć, że jest to budżet przetrwania, bo jeśli chodzi o subwencję ogólną dla gmin, realny wzrost o 104,8% nie jest żadną rewelacją. Chciałbym na tej kanwie zapytać pana ministra: Jak zamierza pan zrealizować kwoty, które wpłaciły gminy mające dochód o 150% wyższy od wskaźnika w kraju? Jest to orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z poprzedniego posiedzenia Sejmu. Chciałbym tylko stwierdzić, że nie wyobrażam sobie, iż przy tak skąpych ilościach pieniędzy na subwencję wyrównawczą pieniądze te mogłyby pochodzić właśnie z subwencji z tego roku, nie wyobrażam też sobie, żeby ministerstwo chciało korygować w dół subwencje, które już zostały naliczone gminom i przekazane za styczeń, bo te pieniądze wliczono do budżetów gminnych. Moim zdaniem należałoby chyba przesunąć realizację tych zobowiązań wobec gmin na lata późniejsze.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MarianStarownik">Nie chciałbym się w ogóle ustosunkowywać do problemu agencji restrukturyzacji wsi i rolnictwa. Podzielam pogląd moich kolegów, że ograniczenie pieniędzy w tym dziale spowoduje, że inwestycje z zakresu poprawy infrastruktury wsi będą zahamowane, a to wiąże się nie tylko z pieniędzmi z budżetu państwa, ale są to pieniądze łączone - samorządów gminnych, pieniądze mieszkańców i jest to w pewnym sensie pobudzanie czynów społecznych, szczególnie w środowiskach wiejskich. Jest to bardzo niepokojące. W pełni podpisuję się pod wnioskiem, który złożył mój przedmówca, kolega z PSL.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MarianStarownik">Następny jest problem dróg. W ubiegłym roku uruchomiliśmy sprawę tzw. ściany wschodniej i były tutaj znaczące pieniądze z rezerwy budżetowej i z rezerwy wojewodów. Był to pewien pożądany proces, który został wywołany. W tym roku kwoty są znacznie niższe. Wobec powyższego wnioskuję, żeby jeszcze raz przeanalizować budżet i znaleźć jednak pieniądze przynajmniej na poziomie roku ubiegłego, żeby tę cenną inicjatywę, a myślę przede wszystkim o poprawie stanu dróg na ścianie wschodniej, kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#MarianStarownik">Ostatni wątek. Większość naszych polityków różnych szczebli i orientacji widzi potrzebę zwiększenia nakładów na obronę narodową, a realia idą w zupełnie innym kierunku. Powiem, że w 1995 r. przekazaliśmy 2,5% produktu krajowego brutto na obronę, w 1996 r. - 2,48%. W 1997 r. właściwie w budżecie jest constans ubiegłoroczny, mimo że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów zwiększyła go o 41 mln zł. Niedopuszczalne jest dalsze ograniczanie nakładów na obronę naszego kraju, gdyż powoduje to rozbrojenie armii, następuje również upadek zakładów pracujących na rzecz obronności. Ten budżet musi znaleźć środki na realizację przyjętego planu zakupów sprzętu w polskich przedsiębiorstwach przemysłu obronnego, w tym na zagwarantowanie środków na zakup śmigłowców Sokół z PZL Świdnik.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#MarianStarownik">W 1993 r. ówczesny wiceminister obrony narodowej pan Jan Kuriata podpisał w imieniu rządu deklarację, w której zobowiązano się kupić w ciągu 10 lat 150 śmigłowców na utworzenie tzw. kawalerii powietrznej na bazie śmigłowca Sokół. Przeliczając tą deklarację na lata, Ministerstwo Obrony Narodowej winno rokrocznie zakupić około 15 maszyn. A rzeczywistość jest taka, iż drugi rok z kolei ministerstwo w ogóle nie składa zamówień w Świdniku. Jeśli w tym budżecie nie zabezpieczymy stosownych środków na ministerstwo obrony, a ministerstwo nie złoży zamówienia na Sokoły, już nie mówiąc o sfinansowaniu strategicznego programu Huzar, może dojść w szybkim czasie do upadku PZL Świdnik, jedynego producenta śmigłowców w Polce. A zatem utracimy, nieodwracalnie, duży segment polskiego i zagranicznego rynku na wyroby najwyższej techniki. Gdyby ten czarny scenariusz został zrealizowany, mielibyśmy na Lubelszczyźnie miasto ludzi bezrobotnych, gdyż 40-tysięczny Świdnik bazuje na pracy w PZL, a samorząd gminny opiera swe dochody na tym zakładzie.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#MarianStarownik">Przedstawiając powyższe, bardzo proszę zwłaszcza ministra obrony narodowej, jak i komisję budżetu i finansów, żeby w ramach tych 41 mln zł, które zostały dodatkowo przyznane, skierowano środki na zakup śmigłowców Sokół PZL Świdnik. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marian Starownik.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Sasa z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Czas klubowy: 5 minut, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chciałem zgłosić poprawkę do załącznika nr 6 do projektu ustawy budżetowej, dotyczącą wykazu inwestycji centralnych, finansowanych z dotacji celowych na zadania własne gmin w 1997 r. Idzie mi o wpisanie zadania pt. „Kolejka gondolowa w Krynicy górskiej” na kwotę 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#KazimierzSas">Krótko uzasadnię powody zgłoszenia poprawki. Występuję w imieniu władz, mieszkańców i społeczności krynickiej o umieszczenie tej inwestycji w budżecie państwa na bieżący rok ze środków inwestycyjnych. Krynica górska, która w ciągu 5 lat dokonała niemalże skoku cywilizacyjnego w XXI w. w zakresie ekologii, modernizując oczyszczalnię, wysypisko, budując kanalizację sanitarną, sprawiła, że to uzdrowisko wraca do pełni swoich funkcji i walorów. Chcąc złagodzić skutki bezrobocia władze gminy od 1990 r. (bezrobocie wówczas było na poziomie 26%) podjęły wiele działań w celu ściągnięcia kapitału. Powiem, że w ciągu 4 lat zainwestowano kapitał zagraniczny w wysokości prawie 50 mln dolarów, a chcę dodać, że Krynica górska ma tylko 18 tys. mieszkańców. Dzisiaj bezrobocie jest na poziomie 8%. W roku ubiegłym, 1996, władze samorządowe Krynicy podjęły się realizacji kolejnego wielkiego przedsięwzięcia - o czym już mówiłem - a więc budowy kolejki gondolowej na szczyt Jaworzyny krynickiej. Jeden odcinek tej kolejki realizuje powołana z udziałem gminy spółka akcyjna, drugi odcinek tzw. transportowy powinna realizować gmina uzdrowiskowa. Odcinek pierwszy, jak powiedziałem, realizowany jest przez spółkę akcyjną. Będzie oddany do użytkowania już w końcu lutego br. Zatem zapraszam do Krynicy, gdzie będzie można korzystać z dobrodziejstw tego pierwszego odcinka. Natomiast odcinek drugi, realizowany przez gminę, powinien być oddany do użytku do końca br. Budowana kolejka ma następujące parametry, aby poinformować Wysoką Izbę: może przewozić 1200 osób na godzinę i będzie jedną z najnowocześniejszych tego typu inwestycji w Europie.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#KazimierzSas">Obserwując rozwój gospodarczy miejscowości austriackich, szwajcarskich, francuskich i słowackich, w których zlokalizowano kolejki, i do których notabene głównie dziś jeżdżą na wypoczynek Polacy, należy stwierdzić, że odnotowano w nich niebywały wzrost gospodarczy; nie tylko w miejscowości, gdzie zlokalizowano kolejkę, ale i w całym regionie. Wskazuje to na trafność ulokowania w Krynicy inwestycji, która na pewno aktywizuje gospodarczo cały region, a okolicznym podupadającym uzdrowiskom i miejscowościom turystycznym nie mającym żadnych alternatyw rozwoju stworzy niepowtarzalną szansę wyjścia z gospodarczej zapaści.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gmina uzdrowiskowa Krynica znana jest z wielu inicjatyw i działań zmierzających do stworzenia nowoczesnego kurortu, w którym do dyspozycji kuracjuszy i wczasowiczów pragnie się oddać nie tylko dobrze zorganizowaną bazę techniczną i bytową, ale także odpowiednią infrastrukturę komunalną, rekreacyjną, sportową i kulturalną. Wydaje się, że pomoc, o którą tutaj wnoszę, z budżetu państwa, zwróci się w ciągu trzech lat w formie podatku dochodowego i VAT. Wydaje się, że konstruując budżet na ten rok powinniśmy także myśleć o przyszłych dochodach, a te okazać się mogą bardzo interesujące w przypadku realizacji właśnie tego typu przedsięwzięć uruchamiających gospodarczą aktywność regionu, gdyż kolejka to nie tylko podatki wpływające od użytkownika kolei, ale także od podmiotów, które funkcjonować będą jako jej uzupełnienie. Dlatego też ośmielam się prosić Wysoką Izbę i wnoszę o ujęcie w budżecie państwa tej właśnie inwestycji, odcinka drugiego, i przeznaczenie na ten cel kwoty 5 mln zł. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Adamskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Panie pośle, niestety, niecała minuta, tak że bardzo proszę...</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Adamski: Ale nie zdążę się rozkręcić...)</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Niestety, proszę tylko o wnioski końcowe. Bardzo przepraszam, ale takie są wymogi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#KazimierzAdamski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rok 1996 był kolejnym rokiem dobrych wyników ekonomicznych. Dobre wyniki spowodowały nawet pojawienie się pierwszych opinii o „przegrzanej” gospodarce. Wydaje się jednak, że 10-procentowy wzrost popytu wewnętrznego, wzrost płac, mniejsze sukcesy w obniżeniu poziomu inflacji oraz wyniki handlu zagranicznego nie pozwalają na jednoznaczne interpretowanie stanu koniunktury w Polsce. Brakuje przy tym dostatecznie szerokich informacji o sytuacji ekonomicznej w kraju. Przeciwko tezie o „przegrzaniu” i konieczności ograniczenia akcji kredytowej banków przemawia szereg elementów. Przede wszystkim utrzymuje się wysoki poziom wzrostu produktu krajowego brutto. Nie jest on ogromny w porównaniu z wynikami niektórych innych krajów, gdzie utrzymuje się na poziomie 10% przez wiele lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Niestety, czas już się kończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KazimierzAdamski">Już kończę, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o wnioski końcowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#KazimierzAdamski">„Przegrzanie” następuje zwykle w sytuacji, gdy gospodarka dochodzi do granic wzrostu, tej wielkości natomiast nie znam z racji braku danych z przeszłości o maksymalnym dopuszczalnym wzroście gospodarczym w warunkach pełnego zatrudnienia. Niestety, pani marszałek, nie mogę dokończyć. Czas mnie ograniczył. W związku z tym pozwolę sobie zostawić tekst, którego treści nie wygłosiłem.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, do zamieszczenia.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Kazimierz Adamski.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Halbera z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Półtorej minuty, panie pośle, czas klubowy. Ta sama prośba o wnioski końcowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#AdamHalber">Pani Marszałek! Czcigodni Państwo! Chciałem zwrócić państwa uwagę na część 34. Tutaj zapisano pierwszy wniosek Komisji Kultury i Środków Przekazu, który został wszakże odrzucony w trakcie wewnętrznego głosowaniu komisji budżetowej wskutek, jak sądzę, kilku nieporozumień. Po pierwsze, napisano tu, że w 1996 r. nie planowano wydatków na Polskie Nagrania. Wniosek zmierza do tego, aby 15 mld starych złotych przesunąć w budżecie Ministerstwa Kultury i Sztuki ze szkolnictwa wyższego na Polskie Nagrania. Chciałem powiedzieć, że w ubiegłym roku Sejm przyznał 50 mld zł Polskim Nagraniom, które wszakże nie zostały im wypłacone, zostały przeniesione przez ministra Podkańskiego do szkolnictwa wyższego. Tymczasem Polskie Nagrania rozpoczęły inwestycję - studio masteringowe. To jest, żeby nie przedłużać, studio, które pozwoli na rekonstrukcję 17 tys. szpul nagrań, które zostały zakwalifikowane do zbiorów archiwalnych państwa polskiego specjalną ustawą, a także innych nagrań znajdujących się np. w Archiwum Dokumentacji Mechanicznej, filmotece polskiej itd. Chodziłoby więc o to, aby z tych pieniędzy część przynajmniej w tym roku odzyskać i dokończyć tę inwestycję. Ta część to właśnie wspomniane 15 mld starych złotych. De facto więc szkolnictwo artystyczne i tak zyskałoby 35 mld starych złotych z pieniędzy, które w pewnym sensie w cudowny sposób zasiliły jego kasę w ubiegłym roku. Nie daje ta poprawka żadnych skutków budżetowych, niemniej jednak, jak sądzę, jej niezatwierdzenie może spowodować, iż inwestycja już rozpoczęta, po pierwsze, będzie inwestycją, w wypadku której pieniądze zostaną zmarnowane, a po drugie, polska kultura nie będzie miała w dalszym ciągu możliwości rekonstruowania nagrań.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#AdamHalber">Dziękuję bardzo. Pozwolę sobie złożyć poprawkę na ręce pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Adam Halber.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Był to ostatni ze zgłoszonych mówców. Może nie ostatni ze zgłoszonych, ale limity czasu klubów są już wyczerpane, tak więc niestety nie będę już mogła udzielać głosu w ramach dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Słucham, panie pośle: W jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Pytanie do strony rządowej, do pana premiera.)</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł chciał zabrać głos przed wystąpieniem pana wicepremiera?</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Tak, bo wtedy mógłbym otrzymać odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę w takim razie o zadanie pytania. Jeszcze potem będzie również możliwość zadawania pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W pierwszym czytaniu złożyłem wniosek, w którym chodziło o to, że nadmierny wzrost deficytu w handlu zagranicznym będzie miał negatywny wpływ na dochody budżetu państwa. Otrzymałem odpowiedź pisemną, za którą dziękuję, bo to jest dobry zwyczaj. W tej informacji przedstawiono dowody, z którymi wprawdzie z przykrością, ale muszę się zgodzić, bo są to dowody księgowe, czysto rachunkowe. Napisano, że wzrost importu to wzrost dochodów budżetu państwa wynikający z VAT, cła, akcyzy. Natomiast eksport to mniejsze wpływy z VAT, stawka zerowa, zwrot cła, jeżeli surowce zostały zużyte do produkcji eksportowej, dopłaty do kredytów, większe ulgi inwestycyjne. A więc moje pytanie brzmi: Czy takie księgowe myślenie jest słuszne w dłuższym okresie dla naszej gospodarki? Drugie pytanie: Czy według pana kurs walut w roku 1996 był prawidłowo ustalany w stosunku do potrzeb importu i eksportu? Dane szacunkowe w rozliczeniu dolarowym wskazują, że dynamika wzrostu eksportu i importu różni się znacznie od tego, co pan przedstawił dzisiaj w przedpołudniowej polemice. Mówił pan, że eksport rośnie o 110%. Według rozliczenia dolarowego eksport rośnie o 105,5%, natomiast import o 131%. Czy nie jest to świadoma manipulacja, czy nie jest to wprowadzenie w błąd Wysokiej Izby?</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JanŚwirepo">Chciałbym się także dowiedzieć, czy przy rozliczeniu dolarowym - a pan podał, że produkcja przemysłowa rośnie o 10% w 1996 r. - produkcja ta rośnie szybciej, niż wzrasta eksport. Jeżeli tak, to byłoby źle, bo stwierdził pan, że eksport wtedy jest dobry, jeżeli jego tempo wzrostu jest większe od tempa wzrostu produkcji przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#JanŚwirepo">Następne pytanie. Wczoraj na posiedzeniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą pracownik Ministerstwa Finansów stwierdził, że dane statystyczne opracowane na podstawie dokumentów SAD dotyczące eksportu i importu otrzymuje z GUS z półrocznym opóźnieniem. Pytam, z jakich danych korzysta pan, panie premierze, bo te dane są ważne. Jeżeli to jest oficjalne potwierdzenie, to znaczy, że jednak te dane są nieaktualne.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#JanŚwirepo">Ostatnie pytanie. W roku 1996 wartość marki wzrosła średnio o ok. 6,3%. W styczniu nastąpił dosyć drastyczny spadek wartości marki: w dniu dzisiejszym 100 DM to 181,25 zł, a w październiku ubiegłego roku 100 DM to 187 zł. Czy rozważa pan możliwość interwencji państwa w tym zakresie, zgodnie z zapisami projektu założeń polityki pieniężnej, że polityka kursowa będzie taka, aby nie wpływała na pogorszenie konkurencyjności polskiej gospodarki? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgłosił się pan poseł Bajołek.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Rulewski też, tak?</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Tylko mam wielką prośbę, żeby to jednak były pytania.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AndrzejBajołek">Pani Marszałek! Panie Premierze! Mam do pana pytanie, czy w związku z reformą centrum nie przewiduje pan zwolnienia pewnych gmachów będących w dyspozycji rządu i czy nie jest możliwa sprzedaż tych gmachów w ramach prywatyzacji bezpośredniej, co powiększyłoby dochody z prywatyzacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Jan Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W swym dość obszernym wystąpieniu wskazał pan, że jednym z sukcesów jest obniżenie inflacji w ciągu roku - grudzień w stosunku do grudnia - o 3,1%. Jeśli to jest prawda - a chyba jest? - mam do pana pytanie. Panie premierze, jaki jest udział takich faktów społecznych, jak zamrożenie emerytur w ciągu całego roku, a nawet ich realny spadek, jak zamrożenie budownictwa - i tego budowanego ze środków budżetowych, i tego ze środków mieszkańców - jaki jest udział zbyt niskich płac, niewypłacania zasiłków dla bezrobotnych w takim obniżeniu inflacji? Czy prawdą jest, jak dowodzą tego obliczenia, że udział tych zamrożeń sięga 70% i że to właśnie są prawdziwi bohaterowie walki z inflacją?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy jeszcze są jakieś pytania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę bardzo o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Grzegorza Kołodkę.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#GrzegorzKołodko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo uprzejmie chciałbym podziękować w imieniu rządu za wszystkie uwagi zgłoszone do prac Rady Ministrów - i tej już wykonanej przy okazji przygotowywania przedłożenia projektu ustawy budżetowej na rok 1997, a także naszego udziału. Staraliśmy się tak, jak tylko nam się to udawało, pomagać w pracach komisji, odpowiadając na wiele - często słusznych, zasadnych - wątpliwości, dopracowując szacunki, udzielając wyjaśnień metodologicznych, a także odpowiednich uzupełnień w zakresie programowym i dokumentacyjnym. Różnica bez mała trzech miesięcy od chwili, kiedy przekazaliśmy - jako Rada Ministrów - projekt ustawy budżetowej Wysokiej Izbie, do dnia dzisiejszego, kiedy odbywa się drugie czytanie, przyniosła także wiele faktów, czas bowiem biegł, i to korzystnie dla polskiej gospodarki. Wobec tego dzisiaj obszar niepewności, który zawsze występuje przy przygotowywaniu ustawy budżetowej i innych tego typu dokumentów, jest mniejszy niż był przed kwartałem. Pozostają wszakże pewne wątpliwości, pewne pytania, z których cała masa dzięki paniom i panom posłom została w trakcie prac komisji sejmowych rozwiana.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#GrzegorzKołodko">Co do kilku pytań, które powracają - także w debacie, także przed chwilą - chciałbym jeszcze raz wyjaśnić, że tego, o czym mówiłem wcześniej, nie należy mylić: wskaźników albo indeksów z tempem wzrostu. Eksport nie mógł wzrosnąć o 110%, tylko wskaźnik mógł wynieść 110, czyli wówczas eksport wzrósłby o 10 albo o 8%, i tego, jak rozumiem, dotyczy pytanie pana posła Świrepo. Wybaczę zatem panu posłowi (a także i innym), że się pomylił o te 100%, bo rozumiem, że miał pan na myśli dokładnie, czy to jest 10, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Tak, o 10%.)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#GrzegorzKołodko">Otóż według ogłoszonego wczoraj komunikatu Głównego Urzędu Statystycznego wzrost eksportu liczony w dolarach USA, według danych, które są już zweryfikowane przez państwowe służby statystyczne, wynosi 8,4%. Gdybyśmy to wyliczyli w markach, która to waluta ma dla nas bardzo duże znaczenie ze względu na związki gospodarcze — około 1/3 obrotów naszego handlu zagranicznego to obroty z Niemcami — to ten wskaźnik byłby już inny. Dlatego odniosłem się do tego, powołując się także na źródło — dzisiaj bowiem jeszcze mamy szacunki, a dane są zweryfikowane według GUS za trzy kwartały — na badania Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk i Głównego Urzędu Statystycznego, który szacuje w swoim ostatnim opracowaniu (podobne są moje oceny, ale to są tylko szacunki i oceny, o faktach można będzie mówić wtedy, kiedy to zweryfikuje ostatecznie GUS), że w tzw. wolumenie, czyli w kilogramach, metrach, sztukach (to jest to, co należy porównywać), ten wzrost eksportu wynosi około 10%. Natomiast moja uwaga odnośnie do tego, że tak długo, jak długo eksport rośnie szybciej niż produkcja... była w sposób oczywisty uplasowana wobec produktu krajowego brutto, który według tych samych źródeł, z którymi również się identyfikuję, zwiększył się o około 6,5–6,6%, a może, jak się okaże, o więcej.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#GrzegorzKołodko">Chciałbym także, pani marszałek, przypomnieć - to się nie musi powtarzać, to się może powtórzyć i miejmy nadzieję, że to się powtórzy - że rok temu o tej porze też pracowaliśmy bazując na szacunku wzrostu produktu krajowego brutto w roku 1995, wtedy mniejszym niż potem się to okazało w rzeczywistości. To, że to było aż 7,0, dowiedzieliśmy się dopiero w czerwcu 1996 r.; jest to kwestia niedoskonałości statystyk. Tak więc jeszcze przez jakiś czas nie będziemy wiedzieli, czy to jest 6,1 czy 6,9, ale sądzę, że akurat ta niewiedza nie będzie przedmiotem sporów i rozbieżności - mamy świadomość, że występuje jeszcze w tym rachunku pewien element niedoprecyzowania.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#GrzegorzKołodko">Padło pytanie co do ustawienia tych parametrów. Uważam, że to jest pytanie retoryczne, nie tyle bowiem, pani marszałek, chodziło w tym momencie o formułowanie pytań, bo czas dyskusji przecież minął, tylko o przedstawienie jeszcze jednego poglądu w dyskusji - nie nowego, słyszałem go już z tej mównicy - że te parametry, zwłaszcza kurs walutowy, były źle ustawione. Jeśli to zostało skierowane do mnie jako pytanie, to odpowiadam: Był on dobrze ustawiony. Kurs walutowy był zasadniczo dobrze ustawiony, polityka kursowa jest prowadzona właściwie, to pytanie jest źle postawione, a nie kurs, trzeba bowiem widzieć rzeczy w pewnym związku. Kurs to jest cena pieniądza zagranicznego, a stopa procentowa to jest cena pieniądza krajowego w przyszłości. A zatem pytanie powinno brzmieć w ten sposób - i przed takim pytaniem cały czas stoimy, i w parlamencie, i w rządzie, i w banku centralnym, i w instytutach naukowych, i w publicystyce - czy relacje tych dwu cen pieniądza krajowego w przyszłości, czyli stopy procentowej, i pieniądza zagranicznego, czyli kursu walutowego w ujęciu statycznym, czyli w danej chwili i w ujęciu dynamicznym, czyli w danym okresie, są i były dobrze ustawione. Jeśli chodzi o rok 1996, wygląda to zdecydowanie lepiej niż w roku 1995, co także zaowocowało tym, że ustabilizował się poziom rezerw, które przestały narastać tak szybko, jak w drugiej połowie roku 1994 i 1995, kiedy było to dodatkową przyczyną presji inflacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#GrzegorzKołodko">Co do innych pytań i wypowiedzi, pani marszałek, nie będę odpowiadał na te pytania, które były zadane pomimo wcześniejszych moich wyjaśnień. Przekazałem wyłącznie informacje, żadnych ocen wartościujących nie formułowałem w swoim porannym wystąpieniu, są to fakty. Rząd ma dzisiaj o tyle komfortową sytuację, że może mówić o faktach, natomiast inni niech w sposób taki, który uważają za zasadny, fakty oceniają. Fakty są także takie, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie, a raczej stwierdzenie pana posła Rulewskiego sprzed chwili, że skuteczność naszej polityki antyinflacyjnej bierze się przede wszystkim z tego, że utrzymywana jest dyscyplina makroekonomiczna i że deficyt budżetowy był mniejszy, niż Wysoka Izba założyła. Stało się to nie w wyniku oszczędności na jakichkolwiek wydatkach służących zaspokajaniu ludzkich potrzeb albo wzmacnianiu tendencji rozwoju polskiej gospodarki, tylko w wyniku, jak powiedziałem rano, kunsztownych, bardzo wyrafinowanych, możemy o tym długo rozmawiać, jeśli pani marszałek poleci, metod inżynierii finansowej zmniejszających po prostu koszty obsługi długu publicznego. Taki jest obowiązek rządu i ministra finansów. Cieszę się z tego i rozumiem, że poseł Rulewski cieszy się ze mną. Czy dobrze rozumiem, panie pośle, że koszty były mniejsze, dzięki temu mamy mniejszy deficyt budżetowy i mogliśmy obniżyć inflację?</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#GrzegorzKołodko">Natomiast nie są prawdziwe słowa pana posła Rulewskiego o tym, że miało miejsce zamrożenie albo spadek płac czy świadczeń, dlatego że w każdej kategorii dochodów, a mamy tu świadczenia emerytalne, rentowe, dla pracowników sektora usług społecznych, dla służb mundurowych, dla emerytów, rencistów obszarów rolniczych, dla płac sektora przedsiębiorstw, o czym mówiłem, dla pracowników budżetowych, dochody realnie wzrosły, i to w stopniu bardzo dużym. Niekiedy jesteśmy krytykowani, że wzrosły w stopniu nadmiernym. Uważamy, że nie dlatego, że mechanizmy negocjacyjne, partnerstwo społeczne i negocjacyjne kształtowanie płac w ramach Komisji Trójstronnej, w której wszyscy partnerzy naprawdę traktują siebie po partnersku i twardo negocjują, sprawiły, że to, co wynegocjowali pracobiorcy, związkowcy, pracodawcy i rząd, w zasadzie było dotrzymywane. Trzeba tu jeszcze podkreślić, pani marszałek, że było dotrzymywane w warunkach pokoju społecznego. Polska roku 1996, i jestem przekonany, jeszcze bardziej roku 1997, to także Polska o najmniejszej ilości przestrajkowanych dni, godzin, czy jakkolwiek inaczej by to mierzyć. Dlatego właśnie, że przyczyny ekonomiczne, które powodowały wcześniej sporo, i słusznie, niezadowolenia, zostały usunięte. Stało się tak też w wyniku takiej a nie innej realizacji ustawy budżetowej w zeszłym roku. Ten kurs polityki chcielibyśmy, jeśli takie będzie przyzwolenie Wysokiej Izby, kontynuować w tym roku, aby dalej schodzić z inflacją w dół, oszczędzając nie na ludziach, tylko oszczędzając ludziom trosk. Inflacja jest ślepa i dlatego właśnie gdyby nie było takiej konsekwencji i determinacji w działaniach antyinflacyjnych banku centralnego i rządu, to najbardziej byliby poszkodowani w pierwszej kolejności emeryci i renciści, w wypadku których mechanizm dostosowań płac działa rzadziej, bo raz, dwa razy w roku, w odróżnieniu od pracowników sektora przedsiębiorstw, gdzie to jest bardziej płynne. Jeśli mówimy o danych przeciętnych, to możemy także tu porównywać i rok 1996, tak jest zapisane w projekcie ustawy budżetowej na rok 1997, w którym relacja płac przeciętnych pracowników sfery budżetowej, a także emerytur i rent do płac w sektorze przedsiębiorstw poprawia się na korzyść pierwszych i drugich. To znaczy, że ten wskaźnik jest bardziej korzystny dla wysoko wykwalifikowanych pracowników, nauczycieli, pielęgniarek, lekarzy, administracji obsługującej ludność.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#GrzegorzKołodko">Czy w ramach reformy centrum rząd widzi możliwość sprzedawania jakichś budynków? Pan poseł nie powiedział, który to budynek pan poseł albo ktoś inny ma na oku; to pytanie oczywiście trzeba byłoby sprecyzować. Mogę powiedzieć, że staramy się skonsolidować administrację. Przede wszystkim jednak chodzi o to, żeby sprawniej ona działała, żeby układy sterowania coraz bardziej rynkową, w 2/3 — ujmując to w kategoriach dochodu narodowego, produktu krajowego brutto — już prywatną gospodarką, były funkcjonalne, żeby mniej było sterowania biurokratycznego, za to by w większym stopniu były tworzone warunki do rozwoju, innowacyjności, wzmacniania przedsiębiorczości. To jest główny cel reformy centrum gospodarczego rządu, ważkiej części instytucjonalnej strony naszej „Strategii dla Polski”. Pewne resorty przestały działać, inne — nowe — rozpoczęły funkcjonowanie, w tym m.in. Ministerstwo Gospodarki, Komitet Integracji Europejskiej. W ślad za rezolucją Wysokiej Izby wkrótce premier naszego rządu będzie przedstawiał — po przyjęciu przez rząd — narodowy program, narodową strategię integracji.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#GrzegorzKołodko">Dobrze wobec tego, że już dzisiaj pan poseł Bugaj zaawizował, że ma w tej sprawie inny pogląd, nie ukrywałem bowiem, że także program „Euro 2006”, już rekomendowany przez Komitet Integracji Europejskiej — który jest bardzo realistycznie myślącym komitetem, a nie megalomańskim, jak to pan poseł powiedział — tak te sprawy stawia. Mówiłem już i powiem raz jeszcze, iż chciałem, aby to właśnie sprowokowało dysputę publiczną — i polityczną, i intelektualną. Nie wiem, czy taka wypowiedź pana posła jest intelektualna; z pewnością jest polityczna. Wobec tego jeśli ktoś uważa, że nie powinniśmy zmierzać do pełnej integracji europejskiej, to będzie okazja do dyskusji o tym, gdy narodowa strategia integracji będzie przedstawiana w Wysokiej Izbie. Zgadzam się bowiem z panem posłem, że sprawa jest zasadnicza, fundamentalna i narodowa — stąd też nazwa tego programu.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#GrzegorzKołodko">Ilu pracowników będzie ostatecznie pracowało w administracji centralnej? Zobaczymy; mój pogląd, skoro pytanie jest do mnie kierowane jako do ministra finansów, jest taki - nie tylko pogląd, taka jest również moja działalność jako ministra finansów w resorcie, którym kieruję - że w wyniku realizacji reformy powinno wyłącznie ubywać etatów w strukturach centralnych, rządowych. Jeśli pełnomocnik rządu potrafi przy okazji zwolnić jakieś powierzchnie, to kwestie tego, czy będą one wynajmowane, czy sprzedawane, będą rozwiązywane, koordynowane w ramach ustaw i w interesie skarbu państwa przez ministra skarbu państwa, który też podjął działalność prawie 4 miesiące temu.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#GrzegorzKołodko">Rząd wobec tego uważa, że parametry finansowe i monetarne, które są podstawą realizacji wciąż jeszcze projektu przyszłorocznej ustawy budżetowej, są ustawione prawidłowo i umożliwiają realizację tej polityki gospodarczej, która ma służyć poprawie warunków pracy i życia jak najszerszych rzesz Polaków - przy twardej, konsekwentnej polityce finansowej, jest ona bowiem korzystna dla ludzi. Dystans pomiędzy inflacją 19,8 w zeszłym roku i 15,0 w tym roku, licząc przeciętnie, czy też 18,5 i 13, licząc grudzień do grudnia, jest różny w jednym i w drugim przypadku, ale w każdym z tych dwóch przypadków jest do pokonania, jeśli ten budżet - a nie inny - będzie zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#GrzegorzKołodko">Wraz z koleżankami i kolegami z rządu słuchaliśmy bardzo wnikliwie sprawozdania przewodniczącej komisji pani posłanki Wiesławy Ziółkowskiej, tego, jakie poprawki są proponowane przez komisję. Chciałbym podziękować za wychwycenie pewnych niedoskonałości i poprawienie tego; chodzi o to, czego rząd nie zrobił wcześniej. Staraliśmy się w tych pracach pomóc, jak tylko mogliśmy, rozumiem więc, że od tego momentu jest to już nasz wspólny budżet - właśnie coś, co nas będzie łączyło, a nie dzieliło - i że także w trakcie jego realizacji na krytyczną ocenę, oby jak najczęściej ze strony komisji pani poseł, ze strony pań i panów posłów, będziemy mogli liczyć.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#GrzegorzKołodko">Wypowiem się w jednej jeszcze sprawie, pani marszałek. Został zgłoszony - przez pana posła Ryszarda Bondyrę z PSL - formalny wniosek odnośnie do paliwa rolniczego, a przy okazji usłyszałem także z ust jednego z posłów, że dobrze, iż rząd zmienił zdanie i teraz to popiera. Otóż rząd tego nie popiera, rząd zdania nie zmienił. Rząd cały czas konsekwentnie... i tu, pani marszałek i pani posłanko Ziółkowska, wnoszę, aby ten zapis został w głosowaniu w sposób zdecydowany odrzucony, dlatego że nie znajduje on żadnego pokrycia w budżecie. Ja już abstrahuję od tego, że sam wniosek formalnie jest tak sformułowany, że nie może być przedmiotem głosowania - jest on również merytorycznie błędny, mówi bowiem o przeznaczeniu na dopłaty do paliwa rolniczego kwoty 600 mln zł, a przecież gdyby parlament to przegłosował, to wtedy problem w budżecie byłby dużo bardziej skomplikowany, dlatego że tyle trzeba wydać. Ale żeby tyle wydać, to trzeba byłoby wpierw pożyczyć, jeśli zaś pożyczyć, to trzeba za to zapłacić, a płaci się właśnie stopę procentową, czyli cenę pieniądza w przyszłości. Skromnie licząc ją w wysokości 20%, choć Narodowy Bank Polski na ten temat mógłby powiedzieć więcej, w zasadzie trzeba byłoby znaleźć jeszcze dodatkowo w starym pieniądzu 1200 mld zł albo w nowym 120 mln zł. O ile dobrze pamiętam, jeden z ostatnich posłów, z pięknej Krynicy, która tak znakomicie w górach gospodaruje, mówił, że brakuje im 5 mln zł, a tutaj ma się znaleźć wpierw 600 mln, a potem jeszcze 120. Jeśli Wysoka Izba uważa, że to jest realistyczne, to rząd uważa jednak, że to jest nierealistyczne.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#GrzegorzKołodko">Z tego też punktu widzenia debata i decyzje odnośnie do tych propozycji i inicjatyw poselskich, z którymi rząd nie ma nic wspólnego, oprócz tego, że ma w tej sprawie możliwość zgłaszania swoich opinii podczas prac w komisji i przesyłając je na piśmie... Wrócimy do tej dyskusji jutro, a dzisiaj dyskutujemy o ustawie budżetowej. Rząd nie widział, nie widzi i nie wiem, czy będzie w stanie zobaczyć - chyba że Wysoka Izba to wskaże - skąd można by wziąć nie 600 mln, a 720 mln. Stwierdzenie, że ma to być dopisane do deficytu budżetowego, jest, nazywając rzecz po imieniu, całkowicie nieprofesjonalne i nieodpowiedzialne, dlatego że trzeba byłoby umieć także wskazać, gdzie rząd, czyli minister finansów, na polecenie Izby miałby te pieniądze pożyczyć. Rozumując tak najprościej - żeby nie zabierać czasu, skoro będziemy dyskutować o tym jutro - jeśli te sprawy stały się nierozerwalnie związane ze sobą za przyczyną części pań i panów posłów, można powiedzieć, że te pieniądze trzeba pożyczyć tam, gdzie one są - na rynku kapitałowym. Jeśli one będą pożyczone i wydane na ten cel, to tym samym nie będzie można ich pożyczyć np. na działalność obrotową czy inwestycyjną w bankach komercyjnych. Krótko mówiąc, jeśli rząd pożyczyłby na realizację tak fatalnego pomysłu ekonomicznego - to jest dopiero kiełbasa albo pasztet wyborczy! - jak paliwa rolnicze, to banki nie pożyczą tych pieniędzy rolnikom np. na modernizację ich gospodarstw albo przedsiębiorstwom na tworzenie nowych mocy wytwórczych, żeby zatrudniać nowych ludzi i żeby gospodarka była bardziej konkurencyjna. Te same pieniądze można raz wydać i te same pieniądze można raz pożyczyć. Nie wiem nic o tym, nigdy nie słyszałem, żeby Narodowy Bank Polski ochotnie zamierzał zmieniać swoją strategię - a gdyby mnie o to pytał, z pewnością będę mu to odradzał - i chciał pożyczyć pieniądze rządowi, żeby ten dotował w sposób nieefektywny paliwo rolnicze poniżej kosztów, bo koszty społeczne przecież zawierają także podatki pośrednie, które są wliczone w cenę.</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#GrzegorzKołodko">Wobec tego do tej propozycji odnoszę się, pani marszałek, w sposób szczególny, gdyż te kwoty, które postuluje się włączyć do budżetu, są bardzo istotne. Jest tu stwierdzenie: „Wydatek pokryć ze zwiększonego deficytu budżetowego”. Rozkaz, kropka. Taki rozkaz, proszę Wysokiej Izby, jest niewykonalny. Dlatego Wysoka Izba nie powinna tego przegłosować, a jeśli przegłosuje, to rząd nie ma nic do zaproponowania i nie będzie miał również jutro ani pojutrze, jeśli chodzi o sposób sfinansowania tego dodatkowego wydatku, tylko będzie oczekiwał na dyspozycje Wysokiej Izby, w jaki sposób miałoby to być sfinansowane. My swoje przedłożenie już uzasadniliśmy, powiedzieliśmy, jak to widzimy. A i z tej trybuny padały słowa, że 10% wydatków idzie na szeroki kompleks wsi, 35 bln zł (3,5 mld nowych złotych) idzie na finansowanie naszego rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Z tego też punktu widzenia proszę Wysoką Izbę o rozważenie tego wniosku mniejszościowego i pozostawienie go takim — niech to będzie wniosek mniejszości, dlatego że lepiej, by większość miała rację.</u>
          <u xml:id="u-117.16" who="#GrzegorzKołodko">Dziękuję bardzo pani poseł Ziółkowskiej za wszystko, co uczyniła w tych pracach. Dziękuję za wszystkie uwagi, które państwo przekazali pod adresem Rady Ministrów, rządu, ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-117.17" who="#GrzegorzKołodko">Rok się już zaczął, od trzech tygodni realizujemy praktycznie w ramach Prawa budżetowego tę ustawę, oczekując, że wejdzie ona rychło w życie. Sądzę, że ma rację pan poseł Ikonowicz, który mówi, że jest to raczej wyraz nie jakiejkolwiek taktyki wyborczej, tylko po prostu tego, że gospodarka w tym specyficznym 1997 r. jest zaiste w formie olimpijskiej, i to jest zupełnie zrozumiałe i zupełnie naturalne.</u>
          <u xml:id="u-117.18" who="#GrzegorzKołodko">Chciałbym, żeby realizacja tego budżetu tę formę jeszcze poprawiła. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał wiceprezes Rady Ministrów minister finansów pan Grzegorz Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Mam dwa pytania.)</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Bugaj, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#RyszardBugaj">Panie premierze, chciałbym skierować do pana dwie kwestie. Najpierw w sprawie owego paliwa rolniczego i pana stwierdzenia - my nie jesteśmy entuzjastami tego pomysłu - które mówi o tzw. kosztach społecznych, związanych z podatkiem. Ale według mojej wiedzy na paliwa rolnicze jest nałożony podatek akcyzowy. Myślę, że różne rzeczy można powiedzieć, ale nie to, że podatek akcyzowy jest elementem kosztu społecznego.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#RyszardBugaj">Chciałbym prosić, żeby pan sprecyzował swoje stanowisko. Bo oczywiście przez podatek akcyzowy podwyższamy bardzo wysoko koszty produkcji rolniczej. Być może tak trzeba. Natomiast nie sądzę, by pana argumentacja była przekonywająca, ale może ja coś źle zrozumiałem.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#RyszardBugaj">I druga sprawa. Mówiłem poprzednio - pan się w żaden sposób do tego nie odniósł - o licznych przypadkach niesłychanie wysokich wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych lub w spółkach z przeważającym udziałem skarbu państwa. Chciałem pana zapytać, czy chociażby w stosunku do tych spółek skarbu państwa, w których stanowi pan walne zgromadzenie, na przykład telewizji, zamierza pan za pośrednictwem rady nadzorczej podjąć jakieś kroki obniżające niesłychanie wysokie apanaże, które wypłacają sobie prezesi i zarządy tych spółek.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#RyszardBugaj">Myślę, że jest oczywiście także szerszy problem, dotyczący innych przedsiębiorstw, tych spółek, w których pan nie stanowi już walnego zgromadzenia, ale w których istnieje możliwość uregulowania tego w sposób ustawowy. Czy rząd przewiduje jakąś inicjatywę w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Osiatyński, a potem pan poseł Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JerzyOsiatyński">Panie premierze, rano mówił pan o 100-procentowym niemal wykonaniu średniorocznego wskaźnika inflacji. Istotnie planowano 19,8, wykonano 19,9 czy blisko 19,9. Ale, o ile mi wiadomo, na początku roku Główny Urząd Statystyczny zmienił miernik inflacji średniorocznej. Zmienił się mianowicie koszyk dóbr, które są podstawą mierzenia średniorocznej inflacji. I jeśli dobrze rozumiem, z tego tytułu skutki przechodzące inflacji z poprzedniego roku na 1996 r. wyniosły około 2 punktów procentowych.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#JerzyOsiatyński">Jeżeli to jest prawda, panie premierze, oznaczałoby to, że inflacja, wskaźnik średnioroczny, gdyby był liczony według tego kryterium, które Główny Urząd Statystyczny przyjmował wcześniej, przy starym koszyku, byłby - podobnie zresztą, jak wskaźnik grudzień do grudnia - nie o 1,5, lecz o 2 punkty większy niż ten, który rząd planował. Co zresztą byłoby skądinąd zrozumiałe, bo nie powinno być aż tak dużych rozbieżności, jeżeli nie zmienia się w sposób zasadniczy struktura produktu krajowego brutto pomiędzy wskaźnikiem krańcowym a wskaźnikiem przeciętnym.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#JerzyOsiatyński">Pan premier nic nie powiedział o tej zmianie koszyka, czyli zmianie miernika inflacji. Prosiłbym, żeby pan premier zechciał się do tego ustosunkować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pani Marszałek! Panie Premierze! Chciałbym tylko skonstatować, że pakiet antyinflacyjny praktycznie był oparty na bezcłowym imporcie zbóż. W związku z tym praktycznie płacą go rolnicy. I czy wobec tego te 2,5 mln ton sprowadzonych zbóż nie dałoby przy wprowadzeniu podatku celnego od tych zbóż tej sumy pieniędzy, o które zabiega rolnictwo polskie już od 4 lat? Czy likwidacja podatku granicznego to był dobry pomysł i czy to ma być ochrona interesów rolników, społeczeństwa? Chciałbym uzyskać odpowiedź, czy to wyliczono, bo dzisiaj wyczytałem w gazecie „Rzeczpospolita”, że będą prowadzone analizy, żeby określić, czy poziom importu właściwie już się wyczerpał, czy nie. W związku z tym wydaje mi się, że mimo stwierdzenia pana wicepremiera, że nie ma pieniędzy na rolnictwo, tam te pieniądze są. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan minister byłby uprzejmy odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#GrzegorzKołodko">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#GrzegorzKołodko">Odnośnie do kwestii, którą podniósł pan poseł Osiatyński. W rzeczy samej jest tak, że w lutym Główny Urząd Statystyczny dokonuje weryfikacji szacunku i wtedy zmieniają się czasami szacunki tzw. skutków przechodzących, które obciążają wskaźnik przeciętnie w roku do poprzedniego roku, natomiast nie mają żadnego wpływu z istoty, z definicji, na ruch od 1 stycznia do 31 grudnia. Mówiąc inaczej, krótko, pani marszałek, wyobraźmy sobie taką sytuację, że ceny jakiegoś towaru zmieniają się 1 lipca o 10%, a potem się nie zmieniają do końca roku i przez cały następny rok - to w następnym roku inflacja wyniosłaby zero. W każdym półroczu produkowaliśmy 100 sztuk, 1 lipca cena poszła w górę o 10%, czyli ilościowo jest tyle samo, ale to kosztuje 110. W drugim roku mamy cenę 110. Czyli w pierwszym roku mamy wartość 100 plus 110, a więc 210, a w roku następnym w pierwszym półroczu mamy 110 i w drugim mamy 110. Czyli wskaźnik przeciętny do przeciętnego był wyliczony jako 220 przez 210 razy 100 minus 100, a wskaźnik punktowy 110 przez 110 razy 100 minus 100. Czyli jest inflacja przeciętnie, a punktowo nie ma. Nie ma w danym roku kalendarzowym w ogóle wzrostu cen, ale są skutki przechodzące. I te zabiegi metodologiczne są zawsze dokonywane w lutym, dlatego że GUS - robiąc to moim zdaniem bardzo profesjonalnie, przypuszczam, że pan poseł Osiatyński też tak to ocenia - dokonuje takich szacunków, przeszacowuje to, ale to nie jest tak, że inflacja byłaby o cokolwiek większa, ponieważ jest to dokładnie powtarzane z roku na rok. Również teraz w lutym będzie dokonane to przeszacowanie i być może to, co teraz przyjęliśmy (to jest oczywiście pewne ryzyko, którego nie jesteśmy w stanie uniknąć), ten skutek przechodzący na rok 1997, który jest funkcją dynamiki cen w roku ubiegłym i kompozycji koszyka, w oparciu o który ta dynamika jest szacowana, będzie w rzeczywistości inny, o czym się dowiemy w lutym. W zeszłym roku okazało się, że on był ok. 2 pkt. mniejszy. Byłoby bardzo dobrze, gdyby się w tym roku okazało, że on byłby mniejszy, wtedy większa już z tego tylko tytułu byłaby szansa na wykonanie tych 15%. Natomiast te wskaźniki, pani marszałek, proszę Wysokiej Izby, są w pełni porównywalne. I nie należy w tym momencie mieszać, tylko powiedzieć, że należy porównywać inflację 27,8% w 1995 r. z 19,9% w roku 1996 i z naszym zamiarem sprowadzenia jej do 15% w roku 1997. Tak jak należy porównywać metodologicznie, przy pełnej świadomości tych statystycznych technik, a nie manipulacji, 21,6 - grudzień 1995 do grudnia 1994 - z 18,5 - grudzień 1996 do grudnia 1995. (Tam dokładnie było 18,54, jeśli już być tak precyzyjnym.) Chcielibyśmy, żeby było 13% w końcu tego roku do końca poprzedniego roku, czyli abstrahując od skutków przechodzących. W tym roku w sumie ceny mają się zwiększyć do końca roku o 13%. I nad to właśnie będą rosły płace, wynagrodzenia, renty, emerytury, świadczenia, żeby można było kupić więcej i żyć lepiej.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#GrzegorzKołodko">Podatek jako element kosztów. Sprawa może być oczywiście różnie traktowana. Pan poseł Bugaj słusznie zwraca uwagę, że tu chodzi o podatek pośredni, acz innego typu niż powszechny, bo nie jest on powszechny, tylko selektywny. Adresowany jest albo do dóbr o zewnętrznych negatywnych efektach konsumpcji, takich jak niektóre towary używkowe typu napoje alkoholowe czy tytoń - chcemy tym podatkiem ograniczać konsumpcję, choć jest to także istotne źródło dochodów budżetu państwa (mówię o akcyzie na napoje alkoholowe i tytoń) - albo tam, gdzie jest to po prostu podatek pełniący zasadniczą funkcję fiskalną. Chodzi tu na przykład o paliwa obciążane podatkiem akcyzowym, bo jest to trwałe, dosyć pewne źródło dochodów budżetu, dzięki czemu możemy finansować nasze rozliczne potrzeby. Jeśli mówię, że to jest element kosztów społecznych, to mam na myśli - nie rozwijałem tego, ale jeśli jest potrzeba, to możemy o tym przecież także podyskutować dłużej - że tu jest podobnie jak w transporcie. Na dobrą sprawę argumentację, którą tutaj słyszymy, pod względem czysto ekonomicznym uważam za zasadniczo błędną. Ale my tę argumentację słyszymy nie po raz pierwszy i pewnie nie po raz ostatni odnośnie do paliwa rolniczego. Można na przykład to samo powtórzyć o transporcie. Transport jest też bardzo ważny, przenosi się na koszty - przewozi się towary, przewozi się przede wszystkim ludzi. I jeśli na przykład przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej czy międzymiastowej pokrywają także w cenie podatek akcyzowy, a jest to dla nich elementem kosztów, to dlaczego miałoby być preferencją to nieliczenie tego do całokształtu kosztów społecznych gdzie indziej?</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#GrzegorzKołodko">Płace w Telewizji Polskiej SA. Czy zamierzam zwołać radę nadzorczą i zmniejszyć te płace, żeby dać satysfakcję panu posłowi Bugajowi? Nie, panie pośle, nie zamierzam, choćby dlatego, że nie mogę, a poza tym uważam, że nie tak należy stawiać sprawę. Chciałbym, pani marszałek, wyjaśnić wreszcie, że minister finansów - tu nie chodzi o mnie - nie jest żadnym właścicielem telewizji i nie ma żadnych uprawnień w stosunku do rady nadzorczej. Wysoka Izba tak skonstruowała ustawę o telewizji publicznej, i to jest wola parlamentu, że minister finansów, który jeszcze pełni funkcje właścicielskie w imieniu skarbu państwa wobec tej spółki skarbu państwa - mówię jeszcze, dlatego że z czasem to przejdzie do ministra skarbu państwa w ramach reformy centrum gospodarczego rządu, żeby rozdzielać właśnie funkcje regulacyjne od właścicielskich - powołuje, mianuje w radzie nadzorczej Telewizji Polskiej SA jedną osobę, jednego członka na dziewięciu. Pozostałych ośmiu mianuje Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, która jest powoływana bez jakiegokolwiek udziału rządu. W ogóle proszę Wysoką Izbę, aby Wysoka Izba podjęła inicjatywę ustawodawczą i zmieniła ustawę, dlatego że ta ustawa jest dysfunkcjonalna. Ponoszę odpowiedzialność albo, dokładnie, jestem obarczany odpowiedzialnością za rzeczy, na które jako minister nie mam najmniejszego, żadnego wpływu. Jeśli kiedykolwiek minister finansów, bo takie działania może podejmować także w wyniku sugestii czasami grup poselskich czy senatorskich, kierował kontrolę finansową do Telewizji Polskiej SA jako do spółki skarbu państwa na takiej zasadzie, że można w ramach obowiązujących ustaw i regulacji prawnych kontrolować działalność finansową, to wnioski z tego, jeśli były, miały charakter zaleceń. Natomiast minister finansów nie mając wpływu na politykę kadrową, programową, nie ma również wpływu na politykę finansową. Minister finansów może odwołać...</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: A walne zgromadzenie?)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#GrzegorzKołodko">Minister finansów, panie pośle, może odwołać swojego przedstawiciela w radzie nadzorczej, a tam jest jeszcze ośmiu innych, którzy będą decydowali tak, jak będą chcieli oni bądź ich mocodawcy, którzy są nie w Ministerstwie Finansów czy w rządzie, tylko w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, która jest mianowana przez Sejm, Senat i prezydenta, bo tak chce ustawa, którą Wysoka Izba przyjęła. Wobec tego, gdybym nawet chciał, tobym nie mógł. A jest pytanie, pani marszałek: Czy ja chcę? Otóż wydaje mi się, że tak stworzyliśmy prawo w Polsce, że to rady nadzorcze ustalają płace dla zarządu, a właściciel - tak, jeśli ma możliwość, bo dojdzie do wniosku jako walne zgromadzenie, że...</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Ale jest możliwość inicjatywy ustawodawczej.)</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#GrzegorzKołodko">Chwileczkę, panie pośle, przecież tłumaczę, że akurat w tej jednej spółce, na którą państwo częstokroć się powołujecie (mam nadzieję, że jest to nieporozumienie przez niezrozumienie, a więc jeśli po tym, co powiedziałem, nadal będę słyszał, że jestem właścicielem telewizji i czegoś nie chcę zrobić, to nie będzie to już niezrozumienie, lecz nieporozumienie), mogę odwołać jedną osobę za to, że nie jest w stanie przegłosować pozostałych ośmiu, np. co do płac. A teraz mówię o samych płacach jako takich. Uważam, że obecnie w Polsce tak jest to zorganizowane, jeśli chodzi i o Kodeks handlowy, i o inne regulacje prawne, że odnośnie do spółek skarbu państwa - przy tym jest obojętne, czy spółka jest wielka czy mała, w mieście czy na wsi, w sferze usług czy w sferze produkcji, w finansach czy w przemyśle - rady nadzorcze mają swoje uprawnienia. Jest pewien rynek, jest pewna konkurencyjność, są także częstokroć podnoszone argumenty, że te wynagrodzenia wcale nie są za wysokie. Może są one solą w oku pana posła Bugaja, bo są większe od jego dochodów, ale dla mnie one solą w oku nie są, bo doskonale wiem, ile mogliby zarobić ludzie prowadzący firmy, które są jeszcze publiczne, a oczekują na prywatyzację i są w trakcie restrukturyzacji, gdyby przeszli np. do konkurencyjnego sektora prywatnego. I trzeba porównywać to w taki sposób, by brać pod uwagę, ile zarabia prezes firmy z większościowym czy całkowitym udziałem jeszcze skarbu państwa, która nie została sprywatyzowana, w stosunku do prezesa firmy prywatnej o podobnych kwalifikacjach.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Ale rada nadzorcza może to zmienić.)</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#GrzegorzKołodko">Natomiast jeśli istnieje potrzeba jakiegoś wyregulowania, to gdyby Wysoka Izba wyszła w tej sprawie z inicjatywą ustawodawczą, rząd bardzo chętnie uczestniczyłby w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań i udzieliłby wszystkich niezbędnych informacji. Tyle mogę odpowiedzieć w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#GrzegorzKołodko">Co do cła na zboże. Otóż jest tu wiele nieporozumień, ale, jak myślę, także rozbieżnych interesów. Polityka, którą prowadzi rząd, polega na tym, aby tak sterować kształtowaniem się w warunkach gospodarki rynkowej cen płodów rolnych, aby z jednej strony poprawiać opłacalność produkcji rolniczej i tzw. parytet albo, dokładniej mówiąc, zmniejszać dysparytet dochodów ludności rolniczej w stosunku do ludności pracowniczej, co na pewno następuje w wyniku realizacji programu trzech lat „Strategii dla Polski” (a co było wcześniej, to skądinąd wiemy). Poprawia się zatem opłacalność i zwiększają się dochody w stosunku do dochodów ludności pracowniczej, żyjącej, jak to nieładnie mówią ekonomiści, z wynajmowania swojej siły roboczej. Ale z drugiej strony nasza polityka jest adresowana do wszystkich, nie tylko do producentów, wobec których stosujemy formułę produkcyjną, redystrybucyjną stanowienia cen, a mianowicie do konsumentów. I zdecydowanie będzie ona konsekwentna — tak jak do tej pory, a może jeszcze bardziej, bo stopień tej konsekwencji nie jest dostateczny, polityka rolna jest w dużym stopniu sprawcą wciąż tak wysokiego poziomu inflacji — również w latach następnych. Z tego też punktu widzenia wyraźnie obserwowaliśmy te kwestie z premierem Cimoszewiczem, było to przedmiotem rządowych analiz podczas rozmów z Agencją Rynku Rolnego, która nie zawsze wykonuje swoje zadania tak jak powinna, dlatego że jej rola nie polega tylko na tym, by podtrzymywać z korzyścią dla producenta ceny kosztem konsumentów, lecz również na tym, by chronić konsumenta przed nieuczciwymi, spekulacyjnymi praktykami ze strony producentów.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#GrzegorzKołodko">W ubiegłym roku nastąpiła wielka zwyżka cen zboża i w oczekiwaniu na dalszą zwyżkę (która była spekulacyjnie nakręcana w związku z pewnymi oczekiwaniami i działaniami) zboża nie sprzedawano. Rząd musiał więc podjąć określone działania, bo takie były żądania i oczekiwania ludzi, którzy kupują przetwory zbożowe, ten nasz przysłowiowy chleb powszedni. Rząd wyszedł naprzeciw tym żądaniom i w ramach pakietu antyinflacyjnego, stosując metody nie administracyjne, lecz właściwe dla gospodarki rynkowej, postanowił poprzez wzmocnienie nacisku konkurencyjnego dopuścić na rynek zboże, które inni są skłonni sprzedać nam, Polakom, taniej niż producenci i ci, którzy obracają, spekulują czy spekulowali zbożem. Jeśli więc ktoś nagromadził nadwyżki zboża, oczekując na dalszą zwyżkę cen, to teraz jest pora, żeby sprzedał je taniej. Jeśli chce sprzedać zboże, niech obniży ceny. Tak, to jest walka z inflacją. My wszyscy jako konsumenci będziemy z tego bardzo zadowoleni, jeśli obniżą te ceny. I wtedy ten import nie wjedzie do Polski. Nikt nie będzie importował, jeśli nie będzie mógł sprzedać, bo to zboże będzie droższe niż zboże krajowe.</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#GrzegorzKołodko">Tak więc rozumiem, że intencją posłów z PSL w tej chwili będzie wspieranie, także polityczne, działań rządu zmierzających do tego, żeby poprawiając opłacalność, nie przerzucać tego na barki konsumentów, tylko robić to na ścieżce dysinflacji. Dlatego że z tego, iż inflacja spadła w takim stopniu, w jakim spadła w ciągu ostatnich lat, miesięcy, tak samo korzystają rolnicy i robotnicy, mieszkańcy wsi i mieszkańcy miasta. Jeśli inflacja jest wysoka, to nie tylko dlatego, że drożeje żywność, a także i dlatego, że drożeje wszystko: nawozy, paliwa, maszyny, drożeją także towary konsumpcyjne, których coraz więcej kupuje polski rolnik, bo jest coraz bardziej zasobnym rolnikiem, również w wyniku działalności PSL.</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#GrzegorzKołodko">Rząd trzykrotnie rozważał te sprawy. Sprawa wróciła jeszcze raz, albo była próba takiego powrotu, na ostatniej Radzie Ministrów. Stanowisko rządu jest jasne, rząd podjął swoje decyzje, rok gospodarczy biegnie, decyzje są znane, podmioty gospodarcze działają, nie ma ręcznego sterowania, jest konkurencja, raczej rząd podziela tę krytykę, że nie zawsze ona jest dostateczna i oczekujemy wyraźnego spowolnienia tempa wzrostu cen żywności, w tym także produktów zbożowych, w tych wskaźnikach, o których mówimy, choćby jeszcze raz powołajmy się na te 18,5%, to jest inflacja, to jest przeciętny poziom cen w grudniu 1996 w stosunku do przeciętnego poziomu cen w grudniu 1995 r. Ale jeśli, pani marszałek, to zdesagregujemy, to towary nieżywnościowe, które... nie chcę powiedzieć: wytwarza miasto czy wieś, to w ogóle nie o to chodzi, chcę, żeby te wskaźniki były jak najniższe, obojętnie, czy to jest miasto czy wieś, żywność czy nie żywność. Ale akurat w zeszłym roku nieżywność zdrożała o 17,2%, a żywność o 19%. Co to oznacza? To oznacza, że znowu część dochodu poprzez ten najbardziej chorobliwy niszczycielski mechanizm, jaki tylko jest, który chcecie państwo tą polityką nakręcać, domagając się wprowadzenia z powrotem cła albo podatku importowego, albo zwolnień z podatku akcyzowego na paliwa... przesunęła część dochodu od konsumentów żywności, w którym jesteśmy wszyscy, 38,6 miliona Polaków, do producentów tej żywności. I tej polityki rząd nie popiera i rząd takiej polityki nie będzie realizował. Dlatego, że rząd prowadzi politykę stabilizacji i wzrostu, sprawiedliwości społecznej i popierania efektywności i rynkowych reform po to, żeby nam się lepiej żyło, a nie żeby się jednym przez krótki okres żyło lepiej dzięki temu, że innym się będzie żyło, a w końcu wszystkim, przez dłuższy okres nie aż tak lepiej.</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#GrzegorzKołodko">I w tym kontekście kwestia ostatnia: Czy to był dobry pomysł z likwidacją podatku granicznego? Tak, panie pośle, to był pomysł znakomity. Choć niekoniecznie z likwidacją, dlatego że Wysoka Izba uchwaliła ten podatek w końcu 1992 r., ratując się przed rozsypywaniem się budżetu, deficyt budżetowy wtedy bowiem przekraczał 6% produktu krajowego brutto, był około 2,5 raza większy niż w roku ubiegłym, czyli ze względów czysto fiskalnych. To osłabiło nacisk konkurencyjny na polskie krajowe podmioty gospodarcze, co także być może spowolniło w niektórych sektorach, a także w rolnictwie, zdolność do reform, do przekształceń strukturalnych, do sprostania wymogom konkurencyjnym i co, niestety, od pewnego momentu zaczęło skutkować inflacyjnie.</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#GrzegorzKołodko">W momencie, kiedy sytuacja budżetu jest taka, że już nie musimy uciekać się do tak lichego instrumentu fiskalnego, jakim jest podatek graniczny i od razu trzeba dodać, podatek graniczny jest wliczany w cenę, to jest kolejny podatek pośredni, to my konsumenci za to płacimy, to jest po prostu wyższa cena... nie musiał już być dalej stosowany. Ponadto zdolność konkurencyjna naszych krajowych podmiotów gospodarczych także w rolnictwie i w gospodarce żywnościowej jest taka, że sobie świetnie z tą konkurencją poradzą bez tego podatku. Przypuszczam, że bardziej o ten podatek zabiegają posłowie PSL i może jeszcze ktoś, niż sami producenci, którzy świetnie sobie poradzą, tak jak sobie poradzili, gdy wynosił 4%, jak sobie poradzili, gdy wynosił 3%. Poradzą sobie, jak go w ogóle nie będzie. Ten podatek bowiem rozmontowywaliśmy decyzjami parlamentarnymi, nie rządowymi, rok po roku, to było 4% w 1995 r., 3% w 1996 r. My nic nie likwidujemy, po prostu nie wyszliśmy z inicjatywą ustawodawczą, żeby wprowadzić podatek importowy w roku 1997. On decyzją parlamentu podjętą dawno temu, przepraszam, to było nowelizowane na rok 1996, w noc sylwestrową wygasł. Rząd ani ja niczego nie zlikwidowałem, to po prostu panie i panowie posłowie nie wprowadziliście tego podatku, a podatki uchwalają parlamenty. Ministrów mają od ich ściągania i od cierpienia za to, że jak ściągają skutecznie, to też z tego powodu inni mogą mieć pretensje.</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#GrzegorzKołodko">Czy to jest dobry pomysł, czy to może ożywić trochę import dodatkowo? Tak, może ożywić trochę import.</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#GrzegorzKołodko">Co my z tego będziemy mieli? Będziemy mieli z tego nacisk konkurencyjny i spowolnienie inflacji, a o to właśnie nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#GrzegorzKołodko">Czy w wyniku tego pogorszy się bilans handlowy? Jeśli będzie się dobrze rozwijała produkcja eksportowa, a coraz więcej na to wskazuje, są ku temu wszelkie mikro- i makroekonomiczne podstawy, to takiego niebezpieczeństwa nie ma.</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#GrzegorzKołodko">Czy wszyscy sobie z tym poradzą? Nie, słabe podmioty gospodarcze, które nie są w stanie stawić czoła wyzwaniom gospodarki rynkowej, nie poradzą sobie. Nie będziemy jednak tej nieporadności przerzucać na barki konsumentów, nakręcając inflację, bo wtedy tych, co nie będą sobie radzić, w przyszłości byłoby jeszcze więcej. Dlatego to jest dobry pomysł i, oczywiście — pani marszałek, panie pośle, Wysoka Izbo — ten dobry pomysł w sensie swojego rozliczenia finansowego jest całkowicie zainkorporowany do — prawie już — ustawy budżetowej, którą dzisiaj w drugim czytaniu Wysoka Izba rozpatruje. Jak państwo widzicie, w przypadku podatku importowego w ogóle nie używam argumentów o jakichkolwiek zobowiązaniach międzynarodowych Polski; to są dla mnie argumenty drugo- i trzeciorzędne. Dla mnie najważniejsze są argumenty, że niewprowadzanie podatku importowego służy podtrzymywaniu dobrej koniunktury w polskiej gospodarce, właściwemu rozkładaniu kosztów i korzyści wynikających z transformacji, ze wzrostu i stabilizacji. I jeśli nawet gdzieś, przez jakiś czas, w jakimś stopniu może to być przejściowo dotkliwe, to tylko po to, żeby z czasem przyniosło pozytywne efekty w całej gospodarce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Andrzej Aumiller, przepraszam, ale w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Chciałbym zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#AleksanderMałachowski">Czy to jest związane z tym, co...</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: W związku z wystąpieniem pana premiera.)</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, w tej sytuacji proszę uprzejmie. Panie premierze, jeszcze są pytania, jak widzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AndrzejAumiller">W związku z wypowiedzią pana premiera chciałbym zadać pytanie, choć myślałem, że nie będę musiał. A mianowicie chodzi o rynek zbożowy. Chciałbym usłyszeć od pana premiera, czy rzeczywiście w Polsce istnieje rynek zbożowy, bo moim zdaniem nie istnieje. Chciałbym też, jeśli pan premier pozwoli poświęcić temu pięć minut, porozmawiać o elementach, które istnieją w rynku zbożowym: są to autoryzowane magazyny zbożowe i kwit zbożowy. Wtedy będziemy mieć rynek i wtedy nie będzie takiej sytuacji, jaką dzisiaj mamy.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#AndrzejAumiller">Druga sprawa to jest to, o co pytał kolega Bugaj: wysokie zarobki nie tylko w telewizji, ale i w energetyce, gdzie są to jednak spółki z udziałem skarbu państwa. Przecież nie należy znowu na Sejm spychać całej sprawy, tylko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale panie pośle, pytanie, pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AndrzejAumiller">Pytanie: Dlaczego rząd nie wnosi inicjatywy ustawodawczej i nie zmienia po prostu tego, co stoi na przeszkodzie, żeby takich zarobków nie było?</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AndrzejAumiller">Mam też pytanie, czy pan premier pytał koleżankę prezes ZUS, jakie są zarobki w sferze prywatnej. Powiedział pan, panie premierze, że kiedy ci menedżerowie przechodzą do prywatnych jednostek, uzyskują tam superzarobki. Wydaje się, że ZUS najlepiej odpowie, czy tam są tak świetne zarobki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze pytania do pana premiera Kołodki? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan premier może odpowiedzieć na te trzy pytania posła Aumillera, bo jak rozumiem, było ich trzy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#GrzegorzKołodko">Dziękuję, panie marszałku. Bardzo krótko odpowiadam na pytanie, czy uważam, że w Polsce jest rynek zbożowy. Odpowiedź brzmi: tak. Na pytanie drugie, czy rząd zamierza podjąć działania ustawodawcze, żeby ograniczać płace najwyżej wykwalifikowanych kadr sterujących polskim przemysłem, firmami sektora usług, odpowiadam: nie. Dodam: Czy uważamy, że to jest prawidłowo? Tak, bo uważamy, że słusznie w Polsce jest gospodarka rynkowa i że jeśli są dochody wyższe, to reguluje się to nie w sposób typowy dla centralnego planowania - tak bliski sercu pana posła Bugaja i, jak widzę, nie tylko jemu - ale właśnie metodami gospodarki rynkowej. Jeśli ktoś ma większe dochody, to płaci wyższe podatki i rząd nie zamierza w tej sprawie wychodzić z jakimikolwiek inicjatywami. Czy pytałem o to panią poseł Bańkowską jako prezesa ZUS? Nie, nie pytałem, dlatego że jeśli chcemy mieć tego typu informacje, to je mamy - także od strony podatkowej. I wiemy, że ludzie, którzy więcej zarabiają - obojętnie, czy w firmach państwowych, czy w firmach prywatnych - płacą po prostu dużo większe podatki. Dobrze, że udało się nam je obniżyć, dlatego że będzie to jeszcze bardziej zwiększało zainteresowanie podnoszeniem kwalifikacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Bugaj, ale tryb poproszę.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#RyszardBugaj">Sądzę, panie marszałku, że jest problem protokołu. Nie wiem, skąd czerpie wiedzę o moich poglądach pan premier Kołodko, a poprzednio skąd czerpał wiedzę o moich dochodach, bo też je porównywał. Chcę powiedzieć, że swoje poglądy przedstawiam jasno i chcę, żeby były odczytywane tak, jak je przedstawiam. Pana poglądy szczególnie z przeszłości też znam: z wywiadów i z tekstów, komunistyczne poglądy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Aumiller.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, jeszcze jedno pytanie?</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Tylko sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#AleksanderMałachowski">To tak będziemy w nieskończoność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AndrzejAumiller">Nie w nieskończoność, tylko bardzo się cieszę, że pan premier odpowiedział tak, jak lubię: tak, nie. Chciałem jednak powiedzieć, że w Polsce nie ma rynku i możemy zrobić konferencję naukową na ten temat...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AleksanderMałachowski">No nie, to już jest polemika, przepraszam. To nie jest sprostowanie, to jest pańskie inne zdanie. Pan premier uważa, że jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AndrzejAumiller">To jeszcze jedno zdanie, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AleksanderMałachowski">Słucham.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AndrzejAumiller">Proponuję, żeby przy okazji pobytu w Davos zapoznał się pan premier z rynkiem zbożowym w Stanach Zjednoczonych - i może go w Polsce wprowadzimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale czy Davos jest w Stanach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AndrzejAumiller">Przepraszam, niegrzeczny jestem, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę w takim razie o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do mnie było skierowane - całe szczęście - tylko jedno pytanie. Pan poseł Zysk pytał: Dlaczego przegłosowany w jego właściwej komisji wniosek o skierowanie dodatkowych środków na budowę dróg w wysokości 50 mln zł nie uzyskał akceptacji w komisji budżetowej? Otóż wyjaśniam, po pierwsze, że głosowania w komisjach branżowych nie są wiążące dla komisji budżetowej. Gdyby miały być wiążące, to musiałoby to oznaczać, że zwiększylibyśmy wydatki budżetowe na kwotę około 5 mld zł. Dlatego też to, co przegłosowuje właściwa komisja branżowa, jest sugestią pod adresem komisji budżetowej, natomiast głosowania, które są rekomendowane przez komisję Wysokiej Izbie, to są głosowania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderMałachowski">Jak to, na całą debatę tylko jedno pytanie pani dostała? To jest jakiś cud.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zadać pytanie bądź coś powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#AleksanderMałachowski">Pan premier, jak rozumiem, już też nie wyraża chęci zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do projektu ustawy budżetowej na rok 1997, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, do głosowania nad założeniami polityki pieniężnej przystąpimy chyba po uchwaleniu ustawy budżetowej, ponieważ są to dokumenty ze sobą związane.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#AleksanderMałachowski">Do założeń polityki pieniężnej nie zgłoszono poprawek, wobec tego Prezydium Sejmu nie proponuje, aby je kierować do komisji.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#AleksanderMałachowski">Na tym dzisiaj zakończyliśmy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu premierowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 3 i 4 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#AleksanderMałachowski">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o sprawozdaniu z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r. oraz o opinii i raporcie z badania sprawozdania finansowego za okres obrotowy od 15 maja do 31 grudnia 1995 r. (druki nr 1735 i 2022).</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#AleksanderMałachowski">4. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe (druki nr 2047 i 2110).</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#AleksanderMałachowski">Komisje powierzyły przedstawienie obu sprawozdań panu posłowi Januszowi Cichoszowi.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Cichosza o przedstawienie sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r., a następnie sprawozdania o nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów pragnę przedstawić sprawozdanie z rozpatrywanego przez komisję sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za 1995 r. oraz opinię i raport z badania sprawozdania finansowego za okres od 15 maja do 31 grudnia 1995 r. (druki nr 1735 i 2022).</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JanuszCichosz">Komisja rozpatrzyła przedmiotowe sprawozdanie na posiedzeniu w dniu 15 listopada 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#JanuszCichosz">Powołanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego miało na celu:</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#JanuszCichosz">— ochronę depozytów osób fizycznych i prawnych, które nie mając możliwości samodzielnej oceny ryzyka finansowego, powierzają je bankom jako instytucjom publicznego zaufania;</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#JanuszCichosz">— stworzenie systemowych możliwości udzielania pomocy finansowej bankom, które utraciły wypłacalność bądź są zagrożone jej utratą.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#JanuszCichosz">Realizacja wymienionych celów powinna służyć stabilizacji oraz podwyższaniu wiarygodności sektora bankowego w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#JanuszCichosz">Podkreślić należy, że podstawowymi zasadami, na których oparty został system gwarantowania depozytów, wprowadzony ustawą z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, są zasady powszechności i obligatoryjności. Uczestnictwo banków w systemie — niezależnie od formy własności, statusu i innych cech — jest z mocy prawa obowiązkowe. Odpowiedzialnością funduszu zgodnie z ustawą objęte są depozyty osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Zgodnie z ustawą gwarantowane są kwoty do wysokości równowartości 1000 ECU w 100%, a w przedziale 1000–3000 ECU — w 90% wartości depozytów. Do końca grudnia 1999 r. utrzymana będzie odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu wkładów oszczędnościowych zgromadzonych w PKO BP, Pekao SA i Banku Gospodarki Żywnościowej SA.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#JanuszCichosz">Rozpatrywane przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów sprawozdanie z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest trochę nietypowe, gdyż nie obejmuje okresu rocznego, a tylko okres od 15 maja do 31 grudnia 1995 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny przejął bowiem dotychczasowe zobowiązania skarbu państwa w zakresie gwarantowania depozytów z dniem 17 lutego 1995 r., jednakże dopiero od czerwca mógł przystąpić do wypełniania ustawowych zadań. Władze funduszu powołane w marcu i kwietniu przystąpiły do organizacji funduszu, w tym przede wszystkim do pozyskania siedziby, odpowiedniej kadry oraz opracowania wstępnych procedur w zakresie wypłat środków gwarantowanych oraz zasad udzielania pomocy finansowej bankom zagrożonym utratą wypłacalności. W tym też okresie zostały zgromadzone środki finansowe na działalność funduszu.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#JanuszCichosz">Układ rozpatrywanego sprawozdania od strony formalnej należy ocenić jako dobry. W kolejnych fragmentach sprawozdania w sposób logiczny i przejrzysty przedstawione zostały przesłanki, jakie legły u podstaw tworzenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, o czym wspomniałem wcześniej, działania, które zostały podjęte, by doprowadzić do utworzenia funduszu i podjęcia przez niego działalności w 1995 r., określono także najpilniejsze zadania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na tle sytuacji w sektorze bankowym oraz praktyczne aspekty gromadzenia i rozdysponowania środków w ramach funduszu.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#JanuszCichosz">Działalnością, której władze Bankowego Funduszu Gwarancyjnego nadały charakter priorytetowy, było zapewnienie prawidłowej i sprawnej realizacji wypłat środków gwarantowanych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie. Do końca 1995 r. do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wpłynęły listy deponentów z 42 upadłych banków, przy czym lista banków, których upadłość ogłosiły sądy, wynosiła 50. Decyzje zatwierdzające listy deponentów dotyczyły w ciągu 1995 r. 41 banków, w tym 2 banków komercyjnych i 39 banków spółdzielczych. Wielkość depozytów zgromadzonych w tych bankach wyniosła 187,6 mln zł. Ustawowe gwarancje objęły średnio 50% tej wielkości. Suma depozytów zgromadzonych w 50 bankach, w stosunku do których ogłoszono upadłość, osiągnęła wielkość 197,4 mln zł, z czego 56,7% stanowiły depozyty gwarantowane przez fundusz.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#JanuszCichosz">W sprawozdaniu wskazano na działania zmierzające do jak najszybszego, w przypadkach nie budzących wątpliwości, zaspokajania wierzytelności. Opracowanie list deponentów zajmowało syndykom przeciętnie 58,5 dnia (od ogłoszenia upadłości do momentu złożenia list w BFG), najmniej 28 dni, najwięcej 198 dni.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#JanuszCichosz">Średni okres od momentu przedłożenia przez syndyków list deponentów odpowiadających ustawowym wymaganiom do momentu podjęcia przez zarząd BFG odpowiednich uchwał wynosił 4,5 dnia, co w porównaniu do 7 dni przewidzianych na ten cel w ustawie dowodzi sprawności działania zarządu BFG. Jeśli mimo to terminy wypłat niekiedy ulegały wydłużeniu, to przyczyny tego leżą poza sferą działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i są spowodowane przede wszystkim powolnym sporządzaniem list deponentów przez syndyków i koniecznością usuwania przez nich popełnionych błędów.</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#JanuszCichosz">Na weryfikację, wyjaśnianie i uzupełnianie bądź sporządzenie nowych list syndycy potrzebują średnio 48 dni, podczas gdy analiza list w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym trwa średnio 7,8 dnia. A od podjęcia uchwały przez zarząd BFG do przekazania syndykowi środków pieniężnych na wypłaty deponentom upływa średnio 18 dni. Porównanie tych okresów pozwala stwierdzić, że dla przyspieszenia wypłat z rachunków depozytowych objętych gwarancją należy przede wszystkim dążyć do usprawnienia i zdyscyplinowania pracy syndyków mas upadłościowych banków. Niezbędna do tego celu jest nowelizacja ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-145.13" who="#JanuszCichosz">W 1995 r. wypłaty środków gwarantowanych otrzymało 89 939 deponentów na kwotę 105 mln zł, w tym 85,8 mln zł z funduszu ochrony środków gwarantowanych przekazanych bezpośrednio przez BFG, a 19,2 mln zł ze środków płynnych, będących w dyspozycji upadłych banków.</u>
          <u xml:id="u-145.14" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Drugim statutowym zadaniem realizowanym przez BFG jest udzielanie pomocy bankom w trudnej sytuacji i wspieranie procesów konsolidacji. Warunki udzielania pomocy finansowej bankom są zdecydowanie korzystniejsze od powszechnie stosowanych. Oprocentowanie pożyczki wynosi 1/3 stopy redyskonta weksli, określonej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Kierując się przesłankami społecznymi i trudną sytuacją znacznej liczby banków spółdzielczych, ustalono dla tych banków bardziej korzystne oprocentowanie pożyczek, wynoszące 0,8% wskazanej wyżej wielkości. Pożyczki udzielane są na 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-145.15" who="#JanuszCichosz">Szczegółowe warunki umowy o udzielaniu pomocy negocjowane są każdorazowo pomiędzy BFG a bankiem, któremu pomoc jest udzielana. Od czasu utworzenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego do końca roku sprawozdawczego wpłynęło do funduszu 37 wystąpień banków o udzielenie im pomocy finansowej. Spośród złożonych wystąpień tylko jedno miało charakter udokumentowanego wniosku i spełniało ustawowe warunki udzielenia pomocy przez BFG.</u>
          <u xml:id="u-145.16" who="#JanuszCichosz">Warunki korzystania przez banki z funduszu pomocowego określone przez ustawę o BFG i jego wewnętrzne przepisy są dość trudne do spełnienia. Bank zagrożony utratą wypłacalności dla uzyskania zwrotnej pomocy finansowej musi przedstawić Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu:</u>
          <u xml:id="u-145.17" who="#JanuszCichosz">— wyniki przeprowadzonego badania audytorskiego,</u>
          <u xml:id="u-145.18" who="#JanuszCichosz">— pozytywnie zaopiniowany przez prezesa NBP plan wykorzystania pomocy dla uzdrowienia gospodarki banku lub dla połączenia z innym bankiem,</u>
          <u xml:id="u-145.19" who="#JanuszCichosz">— udokumentowanie, że wysokość wnioskowanej pomocy jest niższa niż łączna maksymalna kwota wypłat z tytułu gwarantowania depozytów zgromadzonych w banku,</u>
          <u xml:id="u-145.20" who="#JanuszCichosz">— dowód wykorzystania kapitału dotychczasowych właścicieli na pokrycie strat banku ubiegającego się o pomoc.</u>
          <u xml:id="u-145.21" who="#JanuszCichosz">W świetle tych wymagań nie należy się dziwić, że z 37 pism o pomoc finansową, jakie wpłynęły do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r., tylko jedno miało charakter udokumentowanego wniosku o pomoc finansową. Należy dodać, że spełnienie przez bank ubiegający się o pomoc z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego warunków, o których mówiłem, wymaga kilku miesięcy, często pół roku i więcej. Przyjęta procedura wyklucza szybkie uzyskanie pomocy finansowej przez bank zagrożony utratą wypłacalności. Bez dokonania pewnych zmian w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym trudno oczekiwać na istotne przyspieszenie procedury umożliwiającej uzyskanie przez banki pomocy finansowej z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-145.22" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Analiza rozpatrywanego przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za 1995 r. pozwala stwierdzić, że doświadczenia pierwszego niepełnego roku działalności potwierdziły zasadność powołania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i utworzenia systemu gwarantowania depozytów, obejmującego wszystkie banki. Podstawowe cele ustawowe powołania i funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego zostały w zasadzie osiągnięte. Wkład Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zapobieganie wystąpieniu zakłóceń w funkcjonowaniu systemu bankowego będzie rósł w miarę skracania okresów rozliczeń gwarantowanych depozytów oraz skuteczniejszego i szybszego zapobiegania powstawaniu zagrożeń upadłością banków i szybszej i skuteczniejszej ich likwidacji. Wiąże się to jednak z nowelizacją ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, na co wskazują praktyczne doświadczenia funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-145.23" who="#JanuszCichosz">Organom i pracownikom Bankowego Funduszu Gwarancyjnego należą się słowa uznania za wyjątkowo sprawne uruchomienie i zbudowanie od podstaw kluczowej instytucji stojącej na straży interesów deponentów i systemu bankowego. Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za 1995 r. została pozytywnie oceniona w opinii i raporcie z badania sprawozdania finansowego wydanych przez biegłego rewidenta. Biorąc powyższe pod uwagę, w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnoszę o przyjęcie przez Wysoki Sejm sprawozdań z druków nr 1735 i 2022.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam... Przepraszam, jest drugi tekst, bo to dwa pod rząd...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#JanuszCichosz">Ale rozumiem, że tamto zakończyliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AleksanderMałachowski">Tak, tak, panie pośle, przepraszam bardzo, ja się zgubiłem w tym, bo ma pan dwa pod rząd zreferować. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Sejmowi sprawozdanie z rozpatrzenia w trybie pilnym w dniach 8 i 14 stycznia br. projektu ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe - druki nr 2047 i 2110.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#JanuszCichosz">Panie marszałku, mam do pana gorącą prośbę o wyrażenie zgody, żebym zanim zreferuję wprowadzone zmiany, mógł omówić błędy maszynowe, jakie się zakradły do tego sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#JanuszCichosz">Są to bardzo drobne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, to wyjdzie na dobre sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#JanuszCichosz">Tak więc proponuję, ażebyśmy na str. 4 projektu w zmianie 8 do ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wyrazy „w tym” skreślili i na końcu dodali „13”. Zmiana ta będzie brzmiała następująco: „w art. 14 w ust. 1 wyrazy «0,2% sumy aktywów ważonych ryzykiem» zastępuje się wyrazami «połowy stawek, o których mowa w art. 13»”.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#JanuszCichosz">Następna mała korekta dotyczy zmiany 25 na str. 11. Tutaj zostało niewłaściwie umieszczone powołanie się na ust. 5, powinno być: ust. 6. Odnosi się to do art. 38 ust. 7. W miejsce liczby 5 wpisujemy liczbę 6.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#JanuszCichosz">I wreszcie ostatnia - na str. 13 w zmianie 1 dotyczącej ustawy Prawo bankowe w trzecim wierszu od góry wykreślić słowo „kredytów”.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#JanuszCichosz">To wszystkie zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy mamy to traktować jako autopoprawki komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JanuszCichosz">To są po prostu maszynowe błędy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AleksanderMałachowski">Tak, tylko to musi mieć jakąś formę legislacyjną, więc traktujmy to jako autopoprawki komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JanuszCichosz">Projektowane zmiany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym zostały przygotowane w oparciu o doświadczenia nagromadzone w okresie funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Odnoszą się one do występujących braków w dotychczasowych regulacjach prawnych. Są one różnej wagi, mniej lub bardziej istotne.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#JanuszCichosz">Jako zmiany mające fundamentalne znaczenie dla sprawnej realizacji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny jego ustawowych obowiązków wymienić należy w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#JanuszCichosz">— precyzyjne określenie pojęcia deponentów, którym zapewnia się ochronę depozytów, oraz obowiązków syndyka i uprawnień funduszu w tym zakresie,</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#JanuszCichosz">— ograniczenie możliwości dokonywania transferów nadwyżek depozytów ponad poziom objęty gwarancją na rachunki depozytowe innych osób,</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#JanuszCichosz">— zmiany dotyczące warunków i procedur udzielania pomocy bankom zagrożonym niewypłacalnością w celu usprawnienia i przyspieszenia tych procedur,</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#JanuszCichosz">— wyraźne określenie podstawy naliczania opłat rocznych banków na fundusze gwarancyjne,</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#JanuszCichosz">— usprawnienia zasad współpracy Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z Narodowym Bankiem Polskim przy udzielaniu pomocy bankom.</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#JanuszCichosz">Proponowane zmiany mają, jak już wcześniej wspomniałem, mniej lub bardziej istotne znaczenie. W sumie jest ich 27. W czasie obrad komisji zgłoszono 3 wnioski mniejszości; 2 wnioski zostały utrzymane, 1 wniosek został przez wnioskodawcę wycofany.</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#JanuszCichosz">Ograniczę się do omówienia zmian istotnych, wymagających nowego uregulowania lub zwiększających precyzyjność niektórych określeń użytych w ustawie. Zmiany zawarte w pkt. 1, 8, 22 mają charakter redakcyjny, stylistyczny i porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#JanuszCichosz">Przechodzę do omówienia zmian istotnych dla usprawnienia działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#JanuszCichosz">Zmiana 2 dotycząca art. 2 pkt 1 polega na doprecyzowaniu określenia „deponent” i uwzględnieniu faktu, że banki prowadzą odrębne rachunki dla jednostek organizacyjnych osób prawnych. Przy dotychczasowym brzmieniu przepisu art. 2 pkt 1 nie jest możliwe uwzględnienie takich rachunków przy ustalaniu wypłat środków gwarantowanych. Za objęciem środków na tych rachunkach gwarancjami przemawiają także względy społeczne, gdyż dotyczy to rachunków szkół, przedszkoli i innych gminnych jednostek pomocniczych, oddziałów stowarzyszeń czy zakładów, przedsiębiorstw, w tym państwowych.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#JanuszCichosz">Proponuje się także rozszerzenie, a zarazem sprecyzowanie kręgu osób pozbawionych gwarancji funduszu z tytułu odpowiedzialności za prowadzenie spraw banku w taki sposób, że doszło do jego upadłości.</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#JanuszCichosz">Zmiana dokonana w art. 2 pkt 2 ma na celu ograniczenie możliwości dokonywania transferów nadwyżek depozytów ponad poziom objęty gwarancją na inne rachunki i tym samym rozszerzanie zakresu gwarancji poprzez wprowadzenie zasady ustalania środków gwarantowanych według stanu na dzień zawieszenia działalności banku.</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#JanuszCichosz">Zmiana proponowana w art. 2 pkt 5 polega na ścisłym sprecyzowaniu określenia „aktywa ważone ryzykiem”, gdyż dotychczasowe sformułowanie wywołuje liczne kontrowersje.</u>
          <u xml:id="u-157.14" who="#JanuszCichosz">Dodanie nowego pkt. 6 w art. 2 pozwoli ściśle sprecyzować, że przez określenie „przejęcie banku” należy rozumieć także nabycie przedsiębiorstwa bankowego lub jego części.</u>
          <u xml:id="u-157.15" who="#JanuszCichosz">Zmiana 3 dotyczy wprowadzenia nowego art. 2a stanowiącego, iż w przypadku prowadzenia jednego rachunku dla kilku osób, tzw. rachunku wspólnego, deponentem jest każda z tych osób w granicach określonych w umowie rachunku lub wynikających z przepisów prawa. Proponowana zmiana uwzględnia również podmiotowość w obrocie gospodarczym spółek cywilnych, jawnych i komandytowych.</u>
          <u xml:id="u-157.16" who="#JanuszCichosz">Zmiana 4, dotycząca art. 4, ma na celu rozszerzenie działalności pomocowej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego poprzez umożliwienie funduszowi nabywania wierzytelności banków znajdujących się w sytuacji zagrożenia wypłacalności, jednak na okres nie dłuższy niż okres postępowania uzdrawiającego. Rada Ministrów na uzgodniony wniosek prezesa Narodowego Banku Polskiego i ministra finansów określi formę organizacyjno-prawną obrotu przez fundusz tymi wierzytelnościami, czy będzie to robił fundusz w ramach obecnej struktury organizacyjnej, czy też na przykład utworzy jednoosobową spółkę do zajmowania się obrotem wierzytelnościami.</u>
          <u xml:id="u-157.17" who="#JanuszCichosz">Zmiany 5 i 6, dotyczące art. 7 i 9, mają na celu uściślenie zadań rady funduszu w zakresie reprezentowania funduszu w jego stosunkach prawnych z członkami zarządu oraz uściślenie okresu trwania kadencji zarządu funduszu i wygasania mandatów członków zarządu.</u>
          <u xml:id="u-157.18" who="#JanuszCichosz">Zmiana 7, dotycząca art. 13, ma na celu uściślenie podstawy oraz stawek, według których banki ustalają wysokość obowiązkowych wpłat rocznych wnoszonych na rzecz funduszu. Wprowadzenie nowego ust. 3a miało na celu zmniejszenie obciążeń banków z tytułu świadczeń mających na celu sanowanie banków, obarczając tymi procesami także Narodowy Bank Polski - skarb państwa. Zmiana ta weszłaby w życie od 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-157.19" who="#JanuszCichosz">Do art. 13 zgłoszone zostały trzy wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-157.20" who="#JanuszCichosz">Pierwszy wniosek dotyczy tego, ażeby ust. 1 nadać brzmienie: „Podmioty objęte systemem gwarantowania wnoszą na rzecz funduszu obowiązkowe opłaty roczne w wysokości sumy iloczynów:</u>
          <u xml:id="u-157.21" who="#JanuszCichosz">1) stawki nie przekraczającej 0,4% i sumy aktywów bilansowych ważonych ryzykiem,</u>
          <u xml:id="u-157.22" who="#JanuszCichosz">2) stawki nie przekraczającej 0,2% i sumy ważonych ryzykiem zobowiązań pozabilansowych z wyłączeniem linii kredytowych przyrzeczonych, przez które rozumie się wynikającą z umowy kwotę zobowiązania do udzielenia kredytu pomniejszoną o kwotę jego wykorzystania, dla których stawka wynosi 0”.</u>
          <u xml:id="u-157.23" who="#JanuszCichosz">Choć podkreślano słuszność zgłoszonego wniosku, komisja stanęła na stanowisku, że dotyczy to w zasadzie jednego dużego banku, a więc Banku Handlowego, i dwóch banków zagranicznych. A wprowadzenie tej zmiany nie znajduje oprzyrządowania w sprawozdawczości bankowej, gdzie uwzględnia się tylko linię kredytową, nie ma rozbicia tej linii na kredyty przyrzeczone, tylko jest jedna pozycja „kredyty”, a więc chodzi o kredyty udzielone. Z tych względów komisja tego wniosku nie przyjęła. Jak rozumiem, drugi wniosek będzie oczywiście aktualny, jeżeli wniosek pierwszy, który zreferowałem, nie zostałby przez Wysoką Izbę przyjęty. Tak więc jest drugi wniosek mniejszości, aby art. 13a ust. 1 nadać brzmienie: „Podmioty objęte systemem gwarantowania wnoszą na rzecz funduszu obowiązkowe opłaty roczne w wysokości sumy iloczynu stawki nie przekraczającej 0,4% i sumy aktywów ważonych ryzykiem”. Ta druga zmiana jest w zasadzie powrotem do sformułowania, które obowiązuje dotychczas w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-157.24" who="#JanuszCichosz">Zmiana 9 dotyczy art. 16. Poza zmianami porządkowo-redakcyjnymi i uściślającymi umożliwia funduszowi uczestniczenie w obrocie skarbowym papierami wartościowymi także za pośrednictwem biur maklerskich.</u>
          <u xml:id="u-157.25" who="#JanuszCichosz">Zmiana 10 dotyczy art. 17 ust. 1, 2 i 4. Wprowadzone zmiany mają charakter wyłącznie redakcyjno-uściślający. Fundusz sporządza tylko jedno sprawozdanie rocznie, a wybór podmiotu do badania sprawozdania finansowego funduszu powinien być dokonany w drodze przetargu.</u>
          <u xml:id="u-157.26" who="#JanuszCichosz">Zmiana 11 — do art. 19 ust. 2 — ma na celu umożliwienie funduszowi wcześniejszego reagowania w formie pomocy na rzecz poprawy sytuacji finansowej banku; stąd zastąpienie słowa „przywrócenie” słowami „usunięciu stanu zagrożenia” wypłacalności banku.</u>
          <u xml:id="u-157.27" who="#JanuszCichosz">Zmiany 12 i 13. Zmiana dotycząca art. 20 polega na jego przeredagowaniu i dodaniu art. 20a. Jest to spowodowane koniecznością zharmonizowania przepisów dotychczasowego art. 20 z treścią art. 4 ust. 2 i art. 19 oraz koniecznością zamieszczenia w ustawie przepisów określających generalnie tryb udzielania pomocy przez fundusz. Jednocześnie doprecyzowano, że decyzje władz funduszu nie są uzależnione od decyzji i opinii prezesa NBP. Zrezygnowano z wymogu pozytywnej opinii prezesa NBP w zakresie objętym działalnością funduszu, pozostawiając wymóg pozytywnego opiniowania przez prezesa Narodowego Banku Polskiego całego programu postępowania uzdrawiającego bank, a nie tylko planu wykorzystania pomocy. Plan wykorzystania pomocy jest wtórny wobec programu uzdrowienia banku i wynika z założeń tego programu - przy uwzględnieniu ewentualnego udziału środków również z innych źródeł lub udziału w tym programie innych niż fundusz podmiotów, np. Narodowego Banku Polskiego czy Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-157.28" who="#JanuszCichosz">Zmiana 14 dotyczy art. 22 i polega na dodaniu nowego ust. 3. Aktualnie przepisy ustawy nie określają terminu wymagalności wypłat deponentowi środków gwarantowanych. Projektowany zapis nowego ust. 3 usuwa ten brak, określając ściśle termin na dokonanie wypłat przez syndyka, 30-dniowy od dnia otrzymania środków przekazanych przez fundusz.</u>
          <u xml:id="u-157.29" who="#JanuszCichosz">Zmiana 15 dotyczy art. 23. Zakłada ona podwyższenie kwoty gwarantowanej przez fundusz z 3 tys. ECU do 4 tys. ECU, a od 1 stycznia 1998 r. kwota ta zostałaby jeszcze podwyższona do 5 tys. ECU, przy czym utrzymano by dotychczasowe stawki wpłat banków na fundusz ochrony środków gwarantowanych. Zmiana ta zapoczątkowuje jednocześnie proces zbliżania polskiego systemu gwarantowania depozytów do standardów Unii Europejskiej. Zakłada się także skrócenie okresu przedawnienia roszczeń z tytułu gwarancji z 10 do 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-157.30" who="#JanuszCichosz">Zmiana 16 dotyczy art. 25. Rada funduszu corocznie ustala stawki przeliczeniowe dla określenia wysokości tworzonych przez banki funduszy ochrony środków gwarantowanych. Zbędna jest aktualizacja na koniec roku, skoro z początkiem następnego i tak oblicza się wysokość funduszu na nowo. Konsekwencją takiego stanu rzeczy są proponowane zmiany treści art. 25 ust. 5 i art. 26 ust. 4. Dotychczasowe brzmienie przedmiotowych przepisów prowadzi praktycznie do trzykrotnej w ciągu roku aktualizacji funduszu ochrony środków gwarantowanych, przy czym grudniowa aktualizacja właściwie niczemu nie służy i tylko obciąża banki zbędnymi czynnościami.</u>
          <u xml:id="u-157.31" who="#JanuszCichosz">Zmiana 17 dotyczy art. 26 ust. 1. Podyktowana jest ona koniecznością urealnienia dotychczas obowiązującego przepisu. Ze względu na duże nominały w pełnych kwotach zarówno skarbowych papierów wartościowych, jak i bonów pieniężnych NBP banki nieduże, szczególnie spółdzielcze, nie mają możliwości stosowania art. 26 ust. 1 z uwagi na niewielką wysokość tworzonych przez nie funduszy ochrony środków gwarantowanych, a poza tym żaden z funduszy nie zamyka się pełną kwotą odpowiadającą nominałom papierów wartościowych, w których należy lokować środki stanowiące fundusz ochrony.</u>
          <u xml:id="u-157.32" who="#JanuszCichosz">Ponadto aktywa stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych, a więc funduszu specjalnego przeznaczenia będącego w dyspozycji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, nie mogą podlegać egzekucji, jako że są częścią ogólnego systemu gwarantowania. Ewentualna egzekucja z takich aktywów burzyłaby cały system gwarantowania. Stąd projekt ustawowego zakazu egzekucji z tych aktywów, o czym mowa w art. 26 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-157.33" who="#JanuszCichosz">Zmiany: 18, 19, 20 i 21 dotyczą art. 27, 28, 29 oraz dodawanego art. 27a. Wprowadzenie zmian wynika z ujawnionej w toku praktyki Bankowego Funduszu Gwarancyjnego konieczności ustawowego określenia zasad funkcjonowania systemu gwarantowania z określeniem zakresu działania zarówno funduszu, jak i syndyka masy upadłościowej banku. Obecnie obowiązujące lakonicznie sformułowane przepisy regulujące te kwestie, jak wykazała praktyka, są wysoce niewystarczające. W związku z brakiem konkretnego określenia wzajemnych obowiązków syndyka i funduszu niemożliwa jest, jak się okazuje, bezkolizyjna współpraca między tymi podmiotami. Proponowane uregulowania zmierzają do rozwiązania tych kwestii. Ich wprowadzenie w życie pozwoli na usprawnienie procesu wypłat środków gwarantowanych i znaczne skrócenie czasu oczekiwania deponentów na wypłatę. Szczególne znaczenie w tym względzie będzie miało zobowiązanie banków do wnoszenia na rzecz funduszu należnych od nich wpłat w terminie liczonym nie od otrzymania przez nie uchwały zarządu funduszu, lecz od dnia opublikowania tej uchwały. W takim przypadku termin wpłat dla wszystkich banków będzie jednolity i środki będą wpływały do funduszu w krótkim okresie. Wykluczone będą przypadki braku wpłat ze strony któregokolwiek banku, np. z powodu nieotrzymania uchwały zarządu funduszu.</u>
          <u xml:id="u-157.34" who="#JanuszCichosz">Zmiana 23 do art. 33 ust. 1 uzasadniona jest tym, że przepis ten jest wewnętrznie niespójny, jak również jest niespójny z art. 2 pkt 1 i art. 27. Z powołanych przepisów wynika, że nie może być deponentem osoba, która nie posiada rachunku w banku, a co za tym idzie, jej wierzytelność nie jest ujęta w księgach banku. Projektowana zmiana tę niespójność usuwa.</u>
          <u xml:id="u-157.35" who="#JanuszCichosz">Zmiana 24 dotyczy art. 35 ust. 3. Nietrafne jest dotychczasowe ustalenie obowiązku bezpośredniego zwrotu bankom kwot uzyskanych przez fundusz z masy upadłości banku. Przepis ten pomija fakt, że zgodnie z art. 29 ust. 2 środki przekazane przez banki stają się własnością funduszu. Skoro tak, to dlaczego mają być zwracane? Ponadto zwrot z masy upadłości będzie następował — o ile nastąpi — po znacznym upływie czasu od daty wpłat dokonanych przez banki. Część banków może już nie istnieć. Ustawa nie rozstrzyga, co zrobić z tymi kwotami. W tych warunkach celowe wydaje się pozostawienie przedmiotowych kwot w gestii funduszu. Ponadto obecnie nie ma możliwości korygowania pomyłek syndyków, np. nieumieszczania na liście deponentów osób bezwzględnie uprawnionych do otrzymania świadczeń. Fundusz nie dysponuje żadnymi środkami na ten cel. Usunięcie tego rodzaju pomyłek wymagałoby podejmowania dodatkowych uchwał zarządu funduszu. Ponadto pozostawienie przedmiotowych kwot w funduszu pozwoli na zmniejszenie obciążeń banków z tytułu gwarantowania środków przy podejmowaniu uchwał o przekazaniu syndykom kwot na wypłaty środków gwarantowanych. Stąd projekt zmian treści art. 35 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-157.36" who="#JanuszCichosz">Zmiana 25 dotycząca art. 38 spowodowana jest koniecznością usunięcia występujących niejasności co do zakresu informacji, jakie fundusz powinien otrzymać od różnych podmiotów. Dotychczas fundusz zobowiązany był do gromadzenia informacji, ale banki nie były zobowiązane do udzielania funduszowi informacji. Zobowiązany do tego był tylko Narodowy Bank Polski. Teraz będzie wprowadzone ustawowo to zobowiązanie.</u>
          <u xml:id="u-157.37" who="#JanuszCichosz">Zmiana 26 dotyczy art. 42. Obecne brzmienie tego artykułu nie uwzględnia sytuacji nieutworzenia w ogóle bądź utworzenia w niepełnej wysokości przez bank funduszu ochrony środków gwarantowanych. Taka sytuacja jest bardziej nawet szkodliwa niż obciążenie aktywów funduszu. Dopuszczenie do niej winno być co najmniej tak samo traktowane, jak niezabezpieczenie aktywów przez lokowanie ich w inny sposób niż wskazany w ustawie. Stąd konieczność uzupełnienia treści tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-157.38" who="#JanuszCichosz">Zmiana 27, ostatnia, dotyczy art. 43a. Ponieważ nie została dotychczas wykonana ustawa o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 24 czerwca 1994 r. w zakresie utworzenia banków regionalnych, przepisy niniejszej ustawy dotyczące BGŻ i zrzeszonych w nim banków regionalnych będą stosowane odpowiednio do zrzeszeń i banków zrzeszających banki spółdzielcze na podstawie odrębnych przepisów. W przeciwnym wypadku fundusz byłby zmuszony do bezpośrednich kontaktów z każdym z banków spółdzielczych pozostających poza strukturą Banku Gospodarki Żywnościowej, tj. z kilkuset bankami. Sparaliżowałoby to pracę funduszu, niepomiernie zwiększając nakład pracy związanej z wykonaniem uchwały o wypłatach środków gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-157.39" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany projekt ustawy wprowadza także następujące poprawki i zmiany w ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe (z późniejszymi zmianami).</u>
          <u xml:id="u-157.40" who="#JanuszCichosz">Pierwsza zmiana zakłada dodanie po art. 481 nowego art. 482, którego przepisy umożliwiają Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu - w ściśle określonych warunkach - dostęp do informacji mogących stanowić tajemnicę bankową.</u>
          <u xml:id="u-157.41" who="#JanuszCichosz">Druga zmiana dotyczy art. 78 ust. 3, który został uzupełniony o zapis umożliwiający bankowi wykorzystywanie środków pochodzących z pomocy funduszu na zakup akcji. Dotychczas prezes Narodowego Banku Polskiego nie wyrażał zgody na zakup akcji, jeśli środki przeznaczone na ten cel były środkami obciążonymi, a takie właśnie były środki pochodzące z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Tak więc dodanie na końcu tego ustępu nowego zapisu ma na celu umożliwienie bankowi przeznaczenia środków pochodzących z pomocy Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na zakup akcji.</u>
          <u xml:id="u-157.42" who="#JanuszCichosz">Trzecia zmiana, dotycząca art. 108, ma na celu m.in. uniemożliwienie dokonywania w okresie zawieszenia działalności banku transferów nadwyżek depozytów ponad poziom objęty gwarancją, co prowadzi do zwiększenia odpowiedzialności funduszu za depozyty gwarantowane.</u>
          <u xml:id="u-157.43" who="#JanuszCichosz">Zmiany piąta i szósta dotyczą art. 110 i 111. Zmiany te mają na celu zapewnienie uczestnictwa funduszu w postępowaniu upadłościowym, i to od możliwie najwcześniejszego stadium. Kontakty te powinny być nawiązane z syndykiem masy upadłościowej bezpośrednio po ustanowieniu syndyka przez sąd. Ma to istotne znaczenie dla skrócenia okresu oczekiwania deponentów na wypłatę środków gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-157.44" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę, by Wysoki Sejm raczył uchwalić omawiany projekt ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-157.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi za przedstawienie obu sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie łącznej nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 34 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Ciesielskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WiesławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione i rozpatrywane dzisiaj sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe dotyczy projektu, który nie był dotąd czytany podczas plenarnego posiedzenia Wysokiej Izby. Zgodnie z art. 56d regulaminu Sejmu Prezydium Sejmu skierowało ów projekt do komisji, gdzie odbyło się jego pierwsze czytanie oraz rozpatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WiesławCiesielski">Wypada zgodzić się z rządowym uzasadnieniem potrzeby nowelizacji tej ustawy. Istotnie, sprawna realizacja przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny jego ustawowych obowiązków wymaga zmiany i doprecyzowania przepisów ustawy. Odnosi się to w szczególności do:</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WiesławCiesielski">Po pierwsze, precyzyjnego określenia zakresu deponentów, których środki gwarantowane są do wysokości określonej ustawą przez fundusz.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WiesławCiesielski">Po drugie, wykluczenia możliwości dokonywania skutecznych wobec funduszu cesji mających na celu wyłącznie podwyższenie zakresu odpowiedzialności funduszu.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#WiesławCiesielski">Po trzecie, wyraźnego określenia podstawy naliczania opłaty rocznej banków.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#WiesławCiesielski">Po czwarte, wyraźnego określenia zasad współpracy funduszu z Narodowym Bankiem Polskim przy udzielaniu pomocy bankom.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#WiesławCiesielski">Po piąte, lepszego sprecyzowania niektórych pojęć, np. aktywa ważone ryzykiem, rachunków, na które wystawiono dowody imienne.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#WiesławCiesielski">Po szóste, wprowadzenia nowych rozwiązań, np.: w sprawie gwarantowania lub nie przez fundusz środków uzyskanych w wyniku podziału lokat; w sprawie możliwości lokowania środków funduszu w papiery wartościowe gwarantowane przez skarb państwa; w sprawie określenia terminu wymagalności wypłat deponentom środków gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#WiesławCiesielski">Po siódme, podwyższenia górnej granicy odpowiedzialności funduszu.</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#WiesławCiesielski">Po ósme, ujawnionych w praktyce działalności funduszu trudności, nieprawidłowości, ale także wewnętrznej niespójności przepisów dotychczasowej ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#WiesławCiesielski">Przedłożony przez rząd pilny projekt ustawy nowelizującej zawiera zmiany zmierzające w wyżej wymienionych kierunkach. Dlatego też posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej poparli je podczas prac w komisjach. Stosowny wyraz temu poparciu dadzą również w głosowaniu. Tym bardziej że - jak wynika z konkluzji Komitetu Integracji Europejskiej - projekt ten pozostaje w zgodzie z postanowieniami Układu Europejskiego, a w zakresie, w jakim realizuje postanowienia dyrektywy 94/19/WE, zbliża polskie prawo do prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-159.11" who="#WiesławCiesielski">Trzeba stwierdzić, że w stosunku do projektu rządowego przedkładany przez obie komisje tekst ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe zawiera szesnaście korekt w większości doprecyzowujących propozycje zapisów, ale też osiem zapisów nowych, nie mających odpowiednika w projekcie rządowym.</u>
          <u xml:id="u-159.12" who="#WiesławCiesielski">Nowe zapisy odnoszą się do:</u>
          <u xml:id="u-159.13" who="#WiesławCiesielski">Po pierwsze, art. 2 ustawy nowelizowanej, zawierającego tzw. słowniczek, poprzez dodanie pkt. 6 określającego termin „przejęcie banku”.</u>
          <u xml:id="u-159.14" who="#WiesławCiesielski">Po drugie, dodania po art. 2 ustawy nowelizowanej art. 2a ustalającego (w dwóch ustępach) deponenta w sytuacji prowadzenia przez bank jednego rachunku dla kilku osób, czyli tzw. rachunku wspólnego, oraz w sytuacji prowadzenia przez bank rachunku dla spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej.</u>
          <u xml:id="u-159.15" who="#WiesławCiesielski">Po trzecie, art. 4 ustawy nowelizowanej poprzez dodanie w ust. 2 po pkt. 1 nowego pkt. 1a mówiącego o nabywaniu wierzytelności banków znajdujących się w sytuacji zagrożenia wypłacalności.</u>
          <u xml:id="u-159.16" who="#WiesławCiesielski">Po czwarte, art. 4 ustawy nowelizowanej poprzez dodanie po ust. 2 nowego ust. 2a nakładającego na Radę Ministrów zadanie określenia formy organizacyjno-prawnej, szczegółowych zasad, zakresu i trybu obrotu przez fundusz wierzytelnościami banków znajdujących się w sytuacji zagrożenia wypłacalności.</u>
          <u xml:id="u-159.17" who="#WiesławCiesielski">Po piąte, art. 13 ust. 1 ustawy nowelizowanej poprzez inne niż w projekcie rządowym określenie wysokości obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez podmioty objęte systemem gwarantowania na rzecz funduszu. Komisje proponują wydzielenie dwóch stawek: 0,4% - i odniesienie jej do sumy aktywów bilansowych oraz gwarancji i poręczeń, ważonych ryzykiem, oraz 0,15% - i odniesienie jej do sumy ważonych ryzykiem pozostałych zobowiązań pozabilansowych. Przypomnę, że w projekcie rządowym przewidziano jedną stawkę 0,4%, odnosząc ją do sumy wszystkich aktywów ważonych ryzykiem.</u>
          <u xml:id="u-159.18" who="#WiesławCiesielski">Po szóste, art. 13 ustawy nowelizowanej poprzez dodanie nowego ust. 3a stanowiącego, iż od 1 stycznia 1998 r. określone w ust. 1 art. 13 opłaty ulegają pomniejszeniu o 30%, a powstałą lukę wypełni Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-159.19" who="#WiesławCiesielski">Po siódme, art. 14 ustawy nowelizowanej poprzez nadanie innego brzmienia ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-159.20" who="#WiesławCiesielski">Po ósme, art. 23 ustawy nowelizowanej poprzez dodanie nowego ust. 2a podwyższającego od 1 stycznia 1998 r. górną kwotę środków gwarantowanych w 90% ich wartości do równowartości w złotych 5 tys. ECU.</u>
          <u xml:id="u-159.21" who="#WiesławCiesielski">Podobnie jak ogromna większość posłów uczestniczących w pracach obu komisji poparliśmy te nowe zapisy. O zgodności poglądów zarówno co do konieczności nowelizacji, jak i odnośnie do konkretnych zapisów nowelizujących niech świadczy fakt, że zgłoszono do sprawozdania zaledwie trzy wnioski mniejszości. Wszystkie one dotyczą art. 13 ustawy nowelizowanej, różnie podchodzą do kwestii wysokości opłat rocznych wnoszonych na rzecz funduszu przez podmioty objęte systemem gwarantowanym.</u>
          <u xml:id="u-159.22" who="#WiesławCiesielski">Intencją pierwszego wniosku mniejszości jest, po pierwsze, zmiana stawki proponowanej przez komisję z 0,15% na 0,2% oraz, po drugie, wyłączenie linii kredytów przyrzeczonych z sumy wyważonych ryzykiem zobowiązań pozabilansowych. Jest to więc w stosunku do przedłożenia rządowego wniosek idący jeszcze dalej, niż proponują w sprawozdaniu połączone komisje. Zasadne jest w przekonaniu mojego klubu uważne pochylenie się nad tym wnioskiem. Bezsporne jest, że rynek usług bankowych w naszym kraju nadal się rozwija. Pojawiają się na nim nowe produkty bankowe, należą do nich bez wątpienia produkty z grupy kredytów przyrzeczonych, których wolumen będzie rósł. Przykładem mogą być tzw. kredyty w rachunku bieżącym, ale trzeba mieć na uwadze i to, że kredyty przyrzeczone odnoszą się, i to w wysokich kwotach, do kredytów inwestycyjnych. Kredyt przyrzeczony jest w zasadzie kredytem nie przynoszącym dochodu, dlatego zwiększenie z jego tytułu opłaty na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego stawia pod znakiem zapytania jego rentowność dla banków i przydatność dla klientów. Stąd też po ewentualnej autopoprawce wnioskodawców usuwającej pewne mankamenty zapisu pkt. 2 ust. 1 art. 13 skłonni jesteśmy poprzeć ten wniosek mniejszości odnotowany jako wniosek pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-159.23" who="#WiesławCiesielski">Drugi wniosek mniejszości w intencji wnioskodawców miał zapewne przywrócić brzmienie propozycji rządowej, zawiera jednak zapis błędny i choćby tylko z tej racji nie możemy go poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-159.24" who="#WiesławCiesielski">Trzeci wniosek mniejszości podobno został wycofany, stąd też nie odnoszę się do niego.</u>
          <u xml:id="u-159.25" who="#WiesławCiesielski">Jeśli chodzi o sprawozdanie, to trzeba powiedzieć, że pokazało ono trafność decyzji Wysokiej Izby powołującej ustawą Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej głosować będą za przyjęciem sprawozdania, za przyjęciem ustawy w brzmieniu przedłożonym przez połączone komisje oraz za pierwszym wnioskiem mniejszości. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-159.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Ciesielskiemu.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Adamskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#KazimierzAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r. oraz pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe (druki nr 1735, 2022, 2047 i 2110).</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#KazimierzAdamski">Bankowy Fundusz Gwarancyjny został utworzony na mocy ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. w celu objęcia ochroną depozytariuszy przed skutkami upadłości banków. Ochroną objęte zostały wyłącznie wkłady osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Poza podstawowym celem, tj. gwarantowaniem depozytów, przed funduszem postawiono dodatkowo zadanie. Jest nim niesienie pomocy bankom przez udzielanie zwrotnych pożyczek oraz gwarancji na warunkach korzystniejszych niż warunki rynkowe w celu niedopuszczenia do ich upadłości. Realizacja wymienionych zadań służy stabilizacji oraz podwyższeniu wiarygodności sektora bankowego w społeczeństwie. Cały proces tworzenia funduszu, jego struktury organizacyjnej, bazy materialnej i procedur przebiegał bardzo sprawnie. Od powołania w kwietniu 1995 r. władz funduszu do momentu podjęcia przez fundusz ustawowych zadań upłynęły niespełna dwa miesiące. Równie sprawnie przebiegało załatwienie wypłat z tytułu gwarancji depozytów. W 1995 r. wypłaty środków gwarantowanych otrzymało 89 939 deponentów na kwotę 105 mln zł, w tym 85,8 mln zł z funduszu ochrony środków gwarantowanych przekazanych bezpośrednio przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Natomiast warunki korzystania przez banki z funduszy pomocowych, określone przez ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, i jego wewnętrzne przepisy są dość trudne do spełnienia. Bank, zagrożony utratą wypłacalności, dla uzyskania zwrotnej pomocy musiał w 1995 r. przedstawić BFG:</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#KazimierzAdamski">— wyniki przeprowadzonego badania audytorskiego;</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#KazimierzAdamski">— pozytywnie zaopiniowany przez prezesa NBP plan wykorzystania pomocy dla uzdrowienia gospodarki banku lub połączenia z innym bankiem;</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#KazimierzAdamski">— udokumentowanie, że wysokość wnioskowanej pomocy jest niższa niż łączna maksymalna kwota wypłat z tytułu gwarantowania depozytów gromadzonych w banku;</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#KazimierzAdamski">— dowód wykorzystania kapitału dotychczasowych właścicieli na pokrycie strat banków ubiegających się o pomoc.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#KazimierzAdamski">W wyniku tych wymagań z 37 wniosków o pomoc finansową, jakie wpłynęły do BFG w 1995 r., tylko 1 miał charakter udokumentowanego wniosku o pomoc finansową. Z tych też względów fundusz pomocowy tworzony przez bank według stawek z obowiązujących opłat rocznych, który w 1995 r. wyniósł 173,8 mln zł, nie został skierowany na pomoc bankom nawet w minimalnym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#KazimierzAdamski">Trzeba jednak stwierdzić, że pierwszy rok funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego potwierdza celowość jego powołania. Trzeba również stwierdzić, że ustawa o BFG uchwalona w trybie pilnym, po dość krótkim okresie jej stosowania ujawnia bezwzględną konieczność zmian niektórych jej przepisów oraz wprowadzenia nowych. Zmiany te zostały przygotowane w oparciu o doświadczenia nagromadzone w ciągu kilkunastu miesięcy funkcjonowania BFG w praktyce. Zmiany te mają na celu zwiększenie czytelności i precyzyjności niektórych określeń, jakie zawarte są w ustawie. Wprowadzenie tych zmian powinno przyczynić się do rozumienia i stosowania przepisów ustawy przez wszystkich jej adresatów.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#KazimierzAdamski">Bardzo istotną zmianą jest zapewnienie ochrony, w granicach określonych przez BFG, depozytów należących do jednostek organizacyjnych osób prawnych, dla których są prowadzone odrębne rachunki depozytowe. Przy dotychczasowym brzmieniu przepisu art. 2 pkt 1 nie było możliwe uwzględnienie takich rachunków przy ustalaniu wypłat środków gwarantowanych. Pozbawiło to ochrony depozyty szkół, przedszkoli i innych gminnych jednostek pomocniczych, rachunki stowarzyszeń itd.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#KazimierzAdamski">Istotne jest również nowe uregulowanie art. 2 pkt. 2. Uregulowanie to ogranicza możliwość dokonywania transferu nadwyżek depozytów ponad poziom objęty gwarancją na rzecz osób trzecich w okresie zawieszenia działalności banku. Środki gwarantowane ustalane będą według stanu na dzień zawieszania działalności banku.</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#KazimierzAdamski">Nowe, konkretne rozstrzygnięcie zawarte jest w art. 2a ust. 1, stwierdzające, że „w przypadku prowadzenia przez bank jednego rachunku dla kilku osób (rachunek wspólny), deponentem jest każda z tych osób — w granicach określonych w umowie rachunku lub wynikających z przepisów prawa”.</u>
          <u xml:id="u-161.11" who="#KazimierzAdamski">Istotne znaczenie mają proponowane zmiany zapisu ustawy dotyczące warunków i trybu udzielania pomocy bankom. Chodzi o zastąpienie stwierdzenia w art. 19 ust. 2, że środki uzyskane z funduszu mogą być przeznaczone tylko na przywrócenie wypłacalności, nowym stwierdzeniem, że mogą być one przeznaczone na „usunięcie stanu zagrożenia wypłacalności”. Pozwala to na podjęcie przez fundusz działań pomocowych wcześniej, tj. gdy niewypłacalność nie wystąpiła, a jest tylko takie zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-161.12" who="#KazimierzAdamski">Do pozytywnych rozwiązań należy zaliczyć zmiany dotyczące art. 20. W art. 20 ust. 1 pkt 1 odstąpiono od dokonywania przez podmiot ubiegający się o pomoc badania sprawozdania finansowego przez audytorów, uznanego przez zarząd funduszu. Badanie sprawozdania finansowego w nowej wersji może być dokonywane przez biegłych rewidentów, a dla wielu małych banków spółdzielczych ma to istotne znaczenie, gdyż jest mniej kosztowne.</u>
          <u xml:id="u-161.13" who="#KazimierzAdamski">W art. 20 ust. 1 pkt 2 odstąpiono od warunku udzielenia pomocy przez podmiot objęty systemem pomocy, tzn. od obowiązku przedstawienia pozytywnie zaopiniowanego przez prezesa Narodowego Banku Polskiego planu wykorzystania pomocy w celu uzdrowienia gospodarki banku lub połączenia się z innym bankiem. Zgodnie z nowym sformułowaniem potrzebna jest opinia Narodowego Banku Polskiego, ale o programie postępowania uzdrawiającego, o celowości przejęcia, połączenia się banków lub zakupu akcji (udziałów) innego banku.</u>
          <u xml:id="u-161.14" who="#KazimierzAdamski">Za celowe należy uznać zwiększenie kwoty depozytów objętych gwarancją z 3 tys. do 4 tys. ECU w 1997 r., a od 1998 r. - 5 tys. ECU, przy utrzymywaniu dotychczasowych stawek wpłat banków na fundusz ochrony środków gwarantowanych. Mimo że podwyższenie kwoty gwarantowanej z 3 tys. ECU do 4 tys. ECU w 1997 r. ma w zasadzie charakter nominalny, gdyż co roku następuje zmniejszenie realnej wartości kwoty gwarantowanej, to podwyżka ta będzie miała korzystny wpływ na sektor bankowy oraz jego postrzeganie przez klientów banku. Podwyższenie kwoty gwarantowanej przyczyni się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa i wzrostu zaufania klientów do banku. Zapoczątkuje to również prace mające na celu zbliżenie polskiego systemu gwarantowania depozytów do standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-161.15" who="#KazimierzAdamski">Pozostałe przepisy projektu nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym są mniej istotne i nie wymagają komentarza. W sumie zaproponowana nowelizacja jest celowa, a jej szczegółowe zapisy nie budzą zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-161.16" who="#KazimierzAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego w pełni docenia potrzebę dokonania nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, co powinno przyczynić się do lepszego rozwiązania kwestii gwarantowania środków pieniężnych zdeponowanych w bankach, a także widzi konieczność szybszego uruchomienia mechanizmu pomocy bankom, pozwalającego na zapobieganie lokalnym kryzysom oraz sanacjom systemu bankowego.</u>
          <u xml:id="u-161.17" who="#KazimierzAdamski">Przyjmując ten punkt widzenia, jesteśmy za pilnym uchwaleniem ustawy. Uważamy, że problemy leżące u podstaw tego projektu ustawy zostały dobrze rozwiązane. Będziemy głosować za jego uchwaleniem, jak również za przyjęciem sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-161.18" who="#KazimierzAdamski">Odnosząc się do dwóch wniosków mniejszości, będziemy głosować za ich odrzuceniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kazimierzowi Adamskiemu.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Helenę Góralską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! W zasadzie chciałam powiedzieć: Wysoka Izbo, ale po przeliczeniu posłów - raz, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem, dziewięć, dziesięć i pan marszałek jedenasty - zatrzymam się przy sformułowaniu: Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Posłowie Wiesława Ziółkowska i Wiesław Ciesielski: A my? A my?)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#HelenaGóralska">Niedobitki Wysokiej Izby. Otóż szkoda, że jest tak nikłe zainteresowanie tą ustawą. Ta ustawa, tak jak tutaj pan poseł sprawozdawca ją sprawozdawał — nie mam zastrzeżeń co do tego, że było to przekazane uczciwie i rzetelnie — była przedstawiona, mam wrażenie, w sposób zbyt techniczny, a dotyczy ona dwóch fundamentalnych spraw: po pierwsze, czy system bankowy będzie bezpieczny, czy będziemy chcieli chodzić do banków z naszymi oszczędnościami, czy też pozostaniemy przy trzymaniu pieniędzy w domach, w pończochach, w bieliźniarkach, czy nie będziemy się bali powierzać bankom naszych pieniędzy, i, po drugie, czy nie będziemy mieli pretensji, że usługi bankowe są drogie, czy nie będziemy wyrzekać nie tylko na to, że uzyskanie kredytu jest trudne, ale i na jego koszty. Ta ustawa ma więc duże znacznie dla każdego z nas i dlatego właśnie żałuję, że tak mało posłów jest obecnych na sali. To jest pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#HelenaGóralska">Druga uwaga jest taka, że nie szanujemy własnego czasu, pracując w Sejmie nad ustawami, i że to, co robimy, z racjonalnym wykorzystaniem czasu nie ma nic wspólnego. Dlaczego? Nie twierdzę, że zmiany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym nie były potrzebne, ale zwracam uwagę, że być może nie byłyby one potrzebne, gdyby dwa lata temu została uchwalona porządniejsza ustawa. Za to, że została uchwalona w tak nieprecyzyjnym kształcie i wymagała dosyć szybko poprawienia, ponosimy winę także my sami, ale przede wszystkim, oczywiście, rząd i koalicja, zgłaszający ustawę w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#HelenaGóralska">Otóż nie po raz pierwszy i, niestety, nie po raz ostatni naprawiamy błędy, które popełniliśmy w ustawach uchwalanych w trybie pilnym. Jest rzeczą pożałowania godną...</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Ta pierwsza nie była w trybie pilnym.)</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#HelenaGóralska">Nie, nie mówię, że pierwsza była w trybie pilnym. Może się źle wyraziłam; chciałam powiedzieć, że uchwalamy ustawę w trybie pilnym, po czym ją musimy...</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Nie, nie była, sprawdzałam.)</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#HelenaGóralska">Pierwsza była w trybie pilnym, tak, pani przewodnicząca. Pani przewodnicząca będzie uprzejma spojrzeć do notatek: była w trybie pilnym i między innymi dlatego były popełniane błędy. A naprawiamy ją również w trybie pilnym. Oczywiście, Sejm nie jest władny odpilnić ustawy, ale chociażby Prezydium Sejmu ma możliwość wystąpienia do rządu o odpilnienie ustaw. Otóż ta ustawa nawet nie miała pierwszego czytania na posiedzeniu plenarnym, tylko w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#HelenaGóralska">Któryś z posłów - pan poseł Adamski - powiedział przede mną, że nie ma zastrzeżeń do zaproponowanych tu przepisów. Ja natomiast uważam, że nawet nie mieliśmy specjalnie czasu, żeby się zastanowić, czy te przepisy są dobre, czy nie. Na tym właśnie polega marnowanie przez nas czasu, że zamiast raz popracować trochę dłużej w trybie zwykłym nad jakąś ustawą, dwa razy, jeśli nie trzy, zajmujemy się ustawami w trybie pilnym, a konsekwencje tego ponosimy nie tylko my.</u>
          <u xml:id="u-163.10" who="#HelenaGóralska">Następna sprawa, o której chcę powiedzieć, dotyczy pracy w komisji nad tą ustawą. Otóż rząd wprowadzał autopoprawki, zmieniał zdanie i na uwagi, że nie tak przygotowuje się ustawę, a zwłaszcza ustawy, które mają być rozpatrywane w trybie pilnym, po raz pierwszy usłyszałam z ust przedstawiciela rządu, że winę ponoszą tu eksperci, którzy mają różne zdania albo zastrzeżenia. Dosyć to było zdumiewające.</u>
          <u xml:id="u-163.11" who="#HelenaGóralska">Chciałabym również wspomnieć o dwóch kwestiach, na które moi przedmówcy niedostatecznie, moim zdaniem, zwrócili uwagę. Pierwsza - która zresztą znajduje odzwierciedlenie w dwóch wnioskach mniejszości - dotyczy tego, od czego płacona jest składka na fundusz. Otóż zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym składka na fundusz była płacona od aktywów oraz od gwarancji i poręczeń. Zgodnie z propozycją rządu zostało to rozszerzone - chodzi nie tylko o gwarancje i poręczenia, ale o wszystkie zobowiązania pozabilansowe. Co to są zobowiązania pozabilansowe? Dokładnie biorąc, są to linie kredytowe i akredytywy. Tutaj właśnie, w tym jednym jedynym punkcie nie zgadzam się z panem posłem sprawozdawcą, który powiedział, że problem dotyczy dwóch banków polskich i trzech zagranicznych. Problem już w tej chwili jest szerszy i potencjalnie dotyczy coraz większej liczby banków, dlatego że to, co się określa właśnie - może nie najładniej - jako nowe produkty bankowe, czyli wszystkie formy kart płatniczych itd., rozszerza się, coraz więcej banków tym się zajmuje, i bardzo dobrze, że tak się dzieje. No i teraz sformułowanie zaproponowane przez rząd, przyjęte niestety przez wysoką komisję, polega na tym, że te wszystkie zobowiązania pozabilansowe, a więc linie kredytowe i akredytywy, linie kredytowe przyrzeczone byłyby obciążone składką na fundusz. To w oczywisty sposób podnosi koszty funkcjonowania banku i musi hamować proces wprowadzania tych nowych produktów. Oczywiście wcale nie należy dziwić się temu, że usługi banku muszą być wówczas droższe.</u>
          <u xml:id="u-163.12" who="#HelenaGóralska">Spór w komisji dotyczył kilku spraw. Kiedy wydawało się już, że chociażby linie kredytowe można będzie wyłączyć z tego obowiązku — chodzi o opłacanie składki — okazało się, że nie jest możliwe zdefiniowanie linii kredytowej. Po długich uzgodnieniach i po długich staraniach złożyliśmy więc wniosek mniejszości — jest to wniosek nr 1. Jeśli pan pozwoli, panie marszałku, to złożyłabym autopoprawkę do tego wniosku, która absolutnie nie zmienia istoty sprawy — ona tylko stara się lepiej sformułować definicję linii kredytu przyrzeczonego. Chodzi po prostu o to, że jeżeli jest otwarta linia kredytowa, na przykład dla mnie albo dla pana marszałka czy innej bardzo zacnej osoby, i jeżeli żadne z nas nie wykorzysta ani złotówki z tego kredytu, to jest absurdem i nonsensem, żeby traktować taką linię kredytową w kategoriach potencjalnego zagrożenia. Chcemy, żeby składka na fundusz była opłacana wyłącznie od kredytu, który został wykorzystany w ramach tej linii kredytowej. Jak mówię, autopoprawka, którą wręczę panu marszałkowi, nie zmienia w niczym istoty wniosku mniejszości nr 1, doprecyzowuje tylko tę kwestię kredytu przyrzeczonego. Otóż pkt 2 otrzymuje brzmienie: „stawki nie przekraczającej 0,2% i sumy ważonych ryzykiem zobowiązań pozabilansowych z wyłączeniem linii kredytów przyrzeczonych, dla których stawka wynosi 0. Przez kredyty przyrzeczone rozumie się wynikającą z umowy kwotę zobowiązania do udzielenia kredytu pomniejszoną o kwotę jego wykorzystania”. Oczywiście jeżeli ten pierwszy wniosek zostanie przyjęty, to drugi wniosek będzie nieaktualny. Nie mam, panie pośle, pretensji, że pan nie będzie popierał drugiego wniosku mniejszości, tylko proszę tutaj nie mówić, że to był powrót do przedłożenia rządowego. Był to powrót do stanu obecnie obowiązującego, ale...</u>
          <u xml:id="u-163.13" who="#HelenaGóralska">Jeśli chodzi o trzeci wniosek mniejszości, który wycofano, to nadal mam zastrzeżenia do tego, co zaproponowały komisje - uważam, że Senat powinien przyjrzeć się wnikliwie tej sprawie. Kwestia polega na tym, że komisje zaproponowały, aby od 1998 r., czyli za rok, część kosztów funkcjonowania funduszu ponosiły nie tylko banki komercyjne, ale również Narodowy Bank Polski. Oczywiście Narodowy Bank Polski może finansować to albo z emisji, albo z zysku, czyli przez niższe wpłaty do budżetu. Nam się wydaje, że tak jak w wielu krajach sprawa bezpieczeństwa systemu bankowego jest nie tylko sprawą kolegi, czyli innego banku, ale również rząd jest tym zainteresowany, dlatego należałoby jednak temu zaproponowanemu przez komisje zapisowi przyjrzeć się, czy zostawić takie sformułowanie, czy wprost zaproponować, żeby jakaś część kosztów była ponoszona z budżetu państwa i żeby było wyraźnie zapisane, że w danym roku budżetowym taka a nie inna część kosztów jest ponoszona przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-163.14" who="#HelenaGóralska">Trzecia uwaga dotyczy znowu tego, w jakim stopniu posłowie sami sobie odbierają pewne uprawnienia. Dwa lata temu w ustawie uchwaliliśmy górną granicę stawki spłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a jednocześnie dla trzech banków: PKO BP, Pekao SA i BGŻ chcieliśmy ustalić to w wysokości połowy stawki, która obowiązuje wszystkie inne banki. W pośpiechu, bo jednak pani przewodnicząca sprawdziła, że było to pilne, tak jest, więc jednak było to w pośpiechu, zamiast wpisać połowę stawki, wpisaliśmy tym bankom 0,4%, pozostałym 0,2%, pozostawiając możliwość regulowania stawki na każdy rok władzom Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-163.15" who="#HelenaGóralska">Od początku protestowałam przeciwko takiemu rozwiązaniu, ponieważ ta stawka jest parapodatkiem i takich spraw, jak ustalanie podatków, Sejm nie powinien oddawać nikomu, jakiejkolwiek władzy wykonawczej, w niczyje ręce, a w tym przypadku oddaliśmy to Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu. Otóż władze Bankowego Funduszu Gwarancyjnego zaczęły sobie uzurpować prawo do regulowania tych stawek dosyć dowolnie, tzn. oczywiście nie przekraczano ustawowych stawek, ale jeżeli została obniżona stawka dla wszystkich banków, to zamiast, zgodnie z intencją posłów, stawkę dla tych trzech banków, które wymieniłam, ustalić w wysokości połowy stawki powszechnie obowiązującej, to władze Bankowego Funduszu Gwarancyjnego zaczęły tym manipulować dosyć dowolnie. Tym razem to poprawiliśmy, to nie błąd, tylko niefortunny zapis, który spowodował, że władze funduszu tak postępowały.</u>
          <u xml:id="u-163.16" who="#HelenaGóralska">Kilkakrotnie zwracałam uwagę i przy tym funduszu, i przy Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: nie dajmy sobie odebrać tego podstawowego prawa, przecież pierwsze Sejmy, jakie kiedykolwiek powstawały, zajmowały się ustalaniem obciążeń, czyli podatków. Zamiast to wykorzystywać, to niestety przy kolejnych ustawach oddajemy to uprawnienie bądź rządowi, bądź to w tym przypadku Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu. Cieszę się, że część posłów zmieniła zdanie i pierwszy wniosek mniejszości zostanie poparty. Mam wrażenie, panie pośle, że gdyby komisja naprawdę miała trochę więcej czasu, to zamiast wniosku mniejszości byłaby propozycja integralnego zapisu w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-163.17" who="#HelenaGóralska">Nie mam pewności, tak jak już mówiłam, czy pozostałe zapisy są w porządku, dlatego że znowu była presja czasu, zresztą rząd chciał, żeby ta ustawa była uchwalona bodajże na początku stycznia i tylko pani przewodnicząca odwojowała jeszcze 2 tygodnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AleksanderMałachowski">Sprawdziłem w sekretariacie, rzeczywiście to była pilna ustawa. Natomiast chcę pani powiedzieć, że Prezydium Sejmu nie ma żadnych instrumentów prawnych, żeby tego uniknąć. Rząd tutaj decyduje i prawo przyznaje mu jednoznaczną decyzję w tej sprawie. Możemy występować, wielokrotnie występowaliśmy, nie zdarzyło się, żeby to pomogło, w każdym razie nie pamiętam takiego wypadku.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Rozumiem...)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#AleksanderMałachowski">Przy kombatantach podobno tak. Nawet, proszę pani, słynna ustawa statystyczna - kiedy nagle Główny Urząd Statystyczny obudził się, że jest spis powszechny, i na parę miesięcy przed spisem, chociaż przecież data tego spisu była znana z góry dużo wcześniej, przedstawił projekt - przeszła też jako pilna. Bo rząd tak to przeważnie robi. Są to spóźnione teksty, które przychodzą w ostatniej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#HelenaGóralska">Tak jest, panie marszałku. Ja nie mówię, że Prezydium Sejmu z mocy prawa może to zmienić, ale może występować o zmianę tego trybu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AleksanderMałachowski">Występowaliśmy wielokrotnie, nie odnosi to na ogół skutku. Natomiast podzielamy pani zastrzeżenia. To jest zła metoda.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Może jeszcze jakiejś nagany rządowi udzielić za ten sposób postępowania.)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AleksanderMałachowski">Podzielamy pani niepokoje. Nie ma w tej sprawie w Prezydium Sejmu różnicy zdań, podzielamy pani niepokoje.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Dziękuję bardzo)</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiała pani posłanka Helena Góralska, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Wiesławę Ziółkowską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy większość zawartych w projekcie zapisów będzie popierała. Szczególnie ten zapis, który podwyższa kwotę gwarantowaną. Nie mamy też wątpliwości - nawet jeśli przyjmiemy to rozwiązanie, że od 1 stycznia 1998 r. ta kwota będzie podwyższona już nie do 4, a do 5 tys. ECU - że jest to i tak kwota w porównaniu z krajami zachodnimi niska.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WiesławaZiółkowska">Popieramy także wniosek mniejszości nr 1, który dosyć jasno precyzuje podstawę opłacenia składek przez banki. Natomiast jeśli chodzi o szczegółowe rozwiązania i korekty zawarte w tej ustawie, to chcę podzielić pogląd pani poseł Góralskiej i także innych posłów wyrażających swoje opinie w tej sprawie, że jest to ustawa, co do której można mieć bardzo różne wątpliwości legislacyjne i nie tylko, i to dlatego chyba, że ona jest drugi raz rozpatrywana w trybie pilnym. Ciągle się rządowi spieszy, ustawa jest ciągle nie dopracowana. Taki tryb pilny można sobie wyobrazić wtedy, kiedy rząd przychodzi z gotową dobrą ustawą. Ale w tym przypadku mieliśmy do czynienia z taką sytuacją, że przedstawiciele rządu przychodzili z poprawkami na kawałkach papieru, które to poprawki jeszcze modyfikowali w trakcie posiedzenia komisji. Praca nad taką ustawą - tak ważną ustawą - w takim trybie jest wprost niedopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WiesławaZiółkowska">Muszę powiedzieć, że protestuję tutaj w imieniu Unii Pracy, ale jako przewodnicząca komisji budżetowej mam wręcz poczucie niesmaku, po prostu poczucie źle spełnionego obowiązku. Mnie aż wstyd podpisać się pod tą ustawą. Mam świadomość, że ta ustawa ma tyle niedopracowań i niejasności, że nie powinna być uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#WiesławaZiółkowska">Chciałabym zwrócić się do pana marszałka i do Prezydium Sejmu, żeby jednak było bardziej aktywne, jeśli chodzi o zdejmowanie trybu pilnego. Tylko wtedy może być dopuszczony tryb pilny, kiedy ustawa jest bardzo dobrze dopracowana. Natomiast jeśli ustawa ma daleko idące zapisy, rodzące liczne kontrowersje, to taka ustawa nie ma prawa być rozpatrywana w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o pozostałe zapisy zawarte w tej ustawie, to muszę powiedzieć, że na uwagę zasługują te, które dotyczą zwiększenia uprawnień Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Do tej pory żaden z posłów sprawozdawców - ani poseł sprawozdawca, ani państwo posłowie referenci - nie mówili o tym, więc ja pozwolę sobie zająć kilka, dosłownie, chwil w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#WiesławaZiółkowska">Tą nowelizacją znacznie zwiększamy zakres samodzielności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Przyjmujemy bowiem założenie, że władze Bankowego Funduszu Gwarancyjnego są corocznie oceniane przez parlament i jeśli sprawozdanie nie uzyska pozytywnej opinii, wówczas te władze podają się do dymisji. Czyli działa tu niejako mechanizm taki, jak w przypadku absolutorium. Jeżeli rząd nie otrzyma absolutorium, wówczas podaje się do dymisji. Jest to rzeczywiście duża odpowiedzialność i wierzę w to, że ten mechanizm w odniesieniu do tego funduszu będzie działał. Dlatego też te zapisy zawarte w szczególności w art. 20a, w art. 20 - bez tych zmian, które wykreśliliśmy na wniosek prezesa rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, a również na wniosek samego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego - dają temu bankowi dużą swobodę działania i mamy nadzieję, że ta swoboda działania zostanie wykorzystana z pożytkiem dla kształtowania sytuacji systemu bankowego, a także z pożytkiem dla finansów samego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#WiesławaZiółkowska">Inną kwestią, na którą chciałabym zwrócić uwagę, jest współpraca między Narodowym Bankiem Polskim a Bankowym Funduszem Gwarancyjnym. Narodowy Bank Polski proponował zapisy, które miały tę współpracę poprawić i zacieśnić. Sądzimy, że tutaj żadne przepisy, żadne zapisy nie są w stanie, że tak powiem, tej współpracy uczynić lepszą. Obie strony muszą chcieć z sobą współpracować i obie strony muszą chcieć szukać takich rozwiązań i komunikować się w taki sposób, aby w sumie sprzyjało to rozwojowi rynku kapitałowego, ponieważ system bankowy, a w systemie bankowym także Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jest bardzo ważnym elementem rynku kapitałowego i bardzo ważnym elementem rozwoju gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#WiesławaZiółkowska">Reasumując, chcę powiedzieć, że Unia Pracy propozycje w trybie pilnym przedstawione przez rząd i skorygowane przez komisje przyjmie z olbrzymimi wątpliwościami co do prawidłowości zawartych tu zapisów i regulacji.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#WiesławaZiółkowska">Przyjmiemy także wniosek pierwszy zgłoszony przez pana posła Osiatyńskiego z modyfikacją podaną przez panią poseł Góralską, uznając, że jest to zapis bardziej precyzyjny, określający podstawę naliczenia składek płaconych przez banki.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#WiesławaZiółkowska">Wnosimy do rządu, apelujemy do rządu o to, aby kolejne korekty tego prawa nie były przeprowadzane w trybie pilnym, i mamy nadzieję, że rząd przyjmie nasz apel i prośbę, ponieważ to źle służy i rządowi, i parlamentowi, gdyż w przypadku jednego i drugiego podmiotu podważa nasz wspólny autorytet. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#AleksanderMałachowski">Muszę jednak tutaj coś powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izba nie dała swojemu Prezydium instrumentu pozwalającego na ocenianie zasadności zastosowania trybu pilnego. Nie można w tej sytuacji zachęcać nas do aktywności, skoro nie otrzymaliśmy narzędzia, żebyśmy to mogli ocenić. Jedyną obroną jest przepis konstytucji, który wyklucza pewne dziedziny, jeśli chodzi o tryb pilny, i to jest to, czego przestrzegamy i czym możemy się bronić. Natomiast w pozostałych wypadkach nie mamy żadnej obrony. Decyzja należy do rządu. W całości podzielamy zdanie większości posłów, że to jest złe, że ustaw uchwala się za dużo, za szybko, że popełnia się błędy legislacyjne, ale jesteśmy jako Prezydium Sejmu bezbronni w tej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie marszałku, ale prawdą jest też, przepraszam, że zgodnie z regulaminem Sejmu ustawa w uzasadnieniu powinna zawierać przedstawienie skutków finansowych i innych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AleksanderMałachowski">Tego przestrzegamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WiesławaZiółkowska">Niestety, ten projekt ustawy nie zawierał tych elementów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie umiem pani odpowiedzieć, jeśli chodzi o konkretny projekt. Nie jestem do tego w tej chwili przygotowany, ale dość surowo tego przestrzegamy. Nie bardzo wiem, jak to mogło się zdarzyć. Nie umiem w tej chwili odpowiedzieć na to pytanie, musiałbym sięgnąć do dokumentacji.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiała pani posłanka Wiesława Ziółkowska.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja Gołasia z Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AndrzejGołaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe z dnia 29 listopada 1996 r. (druk nr 2047), która miała na celu stworzenie jednego z istotnych elementów stabilizacji systemu bankowego, jakim jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AndrzejGołaś">Celem noweli przedłożonej w rozpatrywanym aktualnie projekcie jest uściślenie przepisów normujących zasady dotyczące zakresu deponentów, a przede wszystkim ograniczenie w istotnym stopniu dokonywania przez banki korzystające z pomocy funduszu gwarancyjnego nieuzasadnionych cesji.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AndrzejGołaś">Zapewne bardzo dobrze obecni na sali posłowie pamiętają szereg sensacyjnych afer bankowych, z których najgłośniejsza, związana z działalnością firmy Art „B”, o mało nie spowodowała zawalenia całego systemu bankowego wskutek stosowania słynnego oscylatora. Defraudacje bankowe, nie kontrolowane kredyty stały się wręcz tematem dnia w okresie pierwszych dwóch lat tworzenia w Polsce wolnego rynku i kapitalistycznej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#AndrzejGołaś">Podstawowy grzech zaniechania rządu premiera Mazowieckiego to nieutworzenie instytucji skarbu państwa, nieprzeprowadzenie powszechnej prywatyzacji i reprywatyzacji majątku oraz niestworzenie spójnego systemu bankowego. Pozwoliło to dawnym koteriom i nomenklaturze partyjnej PRL na swobodne i niczym nie kontrolowane przechwytywanie majątku narodowego i wypompowywanie z zasobów bankowych gigantycznych „pożyczek”. W efekcie spowodowało to upadłość szeregu banków, szczególnie małych, prowincjonalnych banków spółdzielczych, afery z tzw. bankiem Bogatina i inne — na przykład sprawa Banku Gospodarki Żywnościowej. Na tych upadłościach tracili przede wszystkim ci, dla których drobne oszczędności zdeponowane na rachunkach bankowych stanowiły jedyne zabezpieczenie życiowe — drobni ciułacze, emeryci i renciści. Nie tracili natomiast ci, którzy transferując gotówkę z banku do swoich firm prywatnych, następnie likwidowanych, po przerzuceniu gotówki na inne konta i do innych nowo powoływanych firm, powodowali ich upadłość z pełną świadomością jak najgorszych skutków społecznych.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#AndrzejGołaś">Wprowadzenie przeto ustawowych bankowych funduszy gwarancyjnych w celu zabezpieczenia roszczeń wszystkich tych, którzy mając zaufanie do instytucji bankowych, powierzyli tej instytucji swoje oszczędności, było oczekiwane przez społeczeństwo i konieczne do stabilizacji polskiego systemu bankowego. Okazało się wszakże, że uchwalona przez Sejm ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia 14 grudnia 1994 r., mimo jasnych celów i intencji w swej redakcji jest zbyt ogólnikowa, a uwarunkowania dotyczące kryteriów związanych z określeniem, kto i na jakich warunkach z funduszy gwarancyjnych może korzystać, zbyt łatwo pozwalają zwolnić się od odpowiedzialności za gospodarkę banku wskutek dostępu do tych funduszy, dając nadto możliwość nadużywania intencji i celu, dla którego ustawa została uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#AndrzejGołaś">Nowela przedstawiona Wysokiej Izbie ma na celu doprecyzowanie istotnych z punktu widzenia interesów państwa i ogółu obywateli przepisów ustawy, i tak:</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#AndrzejGołaś">— określono czas, kiedy fundusze gwarancyjne mogą być uruchamiane po ogłoszeniu upadłości banku, usuwając dowolność interpretacyjną przepisów w tym zakresie, czego poprzednia ustawa nie precyzowała w stopniu dostatecznym, dając — przynajmniej w teorii — możliwość „manipulacji” tymi funduszami przez nieuczciwe i nierzetelne nimi zarządzanie;</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#AndrzejGołaś">— bardziej precyzyjnie sformułowano zasady działania i funkcjonowania zarządu funduszu;</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#AndrzejGołaś">— jednoznacznie sprecyzowano krąg osób, które zostaną pozbawione gwarancji funduszu, ponieważ ponoszą odpowiedzialność za prowadzenie spraw banku w taki sposób, że doszło do jego upadłości, i wprowadzono tym samym przejrzysty system sprawowania kontroli nad gospodarką funduszami gwarancyjnymi, chroniąc je skuteczniej niż w przepisach dotychczasowych przed ewentualną malwersacją.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#AndrzejGołaś">Podkreślić także należy na koniec klarowność, kompetencyjność oraz wiarygodność załączonego do projektu nowelizacji uzasadnienia, co wszak nie zawsze ma miejsce przy innych projektach ustaw o znacznie prostszej materii prawnej.</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#AndrzejGołaś">Zważywszy na powyższe, Bezpartyjny Blok Wspierania Reform w pełni popiera treść projektu i będzie głosował za uchwaleniem ustawy w jej projektowanym brzmieniu, popierając również doprecyzowany przez panią poseł Góralską wniosek mniejszości nr 1. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gołasiowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mieczysława Jedonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani poseł Góralska dosyć dokładnie policzyła wszystkich posłów, a ja chcę dodać, że rząd jest reprezentowany, a nikogo nie ma z banku. Nawet gdybyśmy chcieli zadać pytanie, to nie miałby kto odpowiadać, a jest to naprawdę bardzo ważna sprawa i ważna ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#AleksanderMałachowski">Jest, panie pośle, rząd jest reprezentowany na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MieczysławJedoń">Powiedziałem, że rząd jest, panie marszałku, a nikogo nie ma z banku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AleksanderMałachowski">Tak, przepraszam, z banku nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa z 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wprowadziła do polskiego systemu bankowego powszechny i obowiązujący system gwarantowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach. Dotychczasowa działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego potwierdziła zasadność utworzenia systemu gwarantowania depozytów, obejmującego wszystkie banki. Sprawna i rzetelna realizacja wypłat depozytów gwarantowanych wpływa na podwyższenie zaufania do banków. Dlatego sprostanie społecznym oczekiwaniom co do szybkiego odzyskania środków ulokowanych w upadłych bankach było pierwszoplanowym zadaniem funduszu. Rozpoczęcie wypłat środków objętych gwarancjami funduszu już w czerwcu 1995 r. świadczy o przyjęciu przez fundusz sprawności i szybkości realizowania gwarancji ustawowych za cel o charakterze priorytetowym. Bardzo ważnym zadaniem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest udzielanie zwrotnej pomocy finansowej bankom, w których powstało zagrożenie wypłacalności wskutek udzielenia pożyczek i gwarancji lub poręczeń na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez banki. Pomoc udzielona przez fundusz bankom winna pozwolić na przezwyciężenie zagrożenia wypłacalności danego banku lub umożliwić przyjęcie banku zagrożonego przez inny bank. Istotnym warunkiem wypełnienia przez fundusz tej funkcji jest szybka identyfikacja zagrożeń i bieżący monitoring rozwoju sytuacji w sektorze bankowym. Rozpatrzenie w pierwszym roku działalności funduszu tylko jednego wniosku i udzielenie pożyczki świadczy o niewykorzystywaniu przez banki tej formy pomocy lub zbytnim jej sformalizowaniu. Niezbędny jest tu aktywny udział funduszu w sanowaniu i konsolidacji systemu bankowego.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! W celu złagodzenia procedur poprzedzających udzielenie bankom pomocy przez fundusz oraz sprecyzowania niektórych przepisów rząd zaproponował nowelizację ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Nowelizacja ustawy ma ponadto usprawnić realizację gwarancji, w tym przede wszystkim szybkość dokonywania wypłat, a poprzez zapewnienie funduszowi bezpośredniego dostępu do informacji o kondycji finansowej poszczególnych banków umożliwi ukierunkowanie działań na zadanie pomocnicze, a także pozwoli na stworzenie systemu wczesnego ostrzegania przez wykrywanie i zapobieganie potencjalnym zagrożeniom wypłacalności banków.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#MieczysławJedoń">Praktyka działania funduszu wskazuje na konieczność udziału tej instytucji w postępowaniach upadłościowych dotyczących banków już od chwili złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a także na konieczność bardziej precyzyjnego określenia zakresu czynności banków w okresie zawieszania ich działalności. Zabezpieczają to także proponowane zmiany w ustawie Prawo bankowe.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MieczysławJedoń">Wprowadzenie projektowanych zmian przyczyni się do jednolitości rozumienia i stosowania przepisów ustawy przez wszystkich jej adresatów - tj. deponentów, banki, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, syndyków - oraz usunie możliwość odmiennej interpretacji niektórych przepisów, a tym samym stworzy możliwość pełniejszego osiągnięcia celów ustawy, m.in. wpłynie na skrócenie okresu między dniem ogłoszenia upadłości banku a dniem wypłaty środków gwarantowanych. Uwolni w większym niż dotychczas stopniu system bankowy od obciążenia wypłatami nie przewidzianymi w założeniach przyjętych przy tworzeniu ustawy i wprowadzaniu jej w życie.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z uwagi na realizację przez fundusz założeń ustawy będę głosował za przyjęciem sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za 1995 r. oraz za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mieczysławowi Jedoniowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Henryka Choryngiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalenie przez Sejm w dniu 14 grudnia 1994 r. ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym spowodowało zasadniczą zmianę na rynku usług bankowych w naszym kraju, głównie zaś w zasadach gwarantowania środków zgromadzonych w bankach. Ustawa, która nie miała swojego odnośnika we wcześniejszych aktach prawnych, ma fundamentalne znaczenie dla działalności banków jako instytucji zaufania publicznego, gromadzącej i obracającej środkami finansowymi swych klientów.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#HenrykChoryngiewicz">W procesie zmian ustrojowych i związanych z nimi przekształceń własnościowych w bankowości polskiej nasilały się negatywne zjawiska wynikające z niestabilności ekonomicznej podmiotów gospodarczych i niskich kapitałów własnych banków, a w szczególności nowo powstających banków komercyjnych. Pojawiły się problemy związane z koniecznością zapewnienia stabilności systemu bankowego oraz zaostrzenia rygorów bezpieczeństwa w stosunku do banków nie przestrzegających norm ostrożnościowych. Pojawiły się również problemy dotyczące udzielania przez skarb państwa pomocy finansowej bankom będącym przejściowo w złej sytuacji ekonomicznej, wynikającej z utraty płynności, i gwarancji zwrotu środków finansowych osobom, które ulokowały swoje depozyty w bankach o złej sytuacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#HenrykChoryngiewicz">Istniejące dysproporcje w zakresie ustawowych gwarancji ze strony skarbu państwa powodowały dodatkowe pogorszenie sytuacji banków słabych, których kłopoty finansowe stwarzały określone trudności w bankach dużych, objętych tymi gwarancjami. Wskutek pierwszych upadłości banków zmniejszyło się zaufanie klientów do wszystkich banków, a w szczególności do banków nie posiadających gwarancji wkładów ze strony skarbu państwa. W bankowości polskiej pojawił się termin tzw. efektu domina i obawa pociągnięcia do upadku przez banki upadające banków większych, o silniejszej kondycji ekonomicznej. Sytuacja ta skłoniła wiele banków do podjęcia działań na rzecz utworzenia instytucji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W najbliższych latach nastąpi zharmonizowanie polskich regulacji bankowych z regulacjami prawnymi stosowanymi w Unii Europejskiej. Zakładana integracja nakłada obowiązek dostosowania naszego systemu zabezpieczeń i gwarancji depozytów bankowych do form prawnych i stosowanych systemów ochrony obowiązujących w państwach członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#HenrykChoryngiewicz">Ustanowienie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wypełnia lukę pomiędzy naszymi systemami gospodarczymi, zbliża polskie prawo do prawa Unii Europejskiej i jest w zgodzie z postanowieniami Układu Europejskiego. Podstawowymi zasadami funkcjonowania instytucji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego są zasady powszechności i obligatoryjności, co oznacza obowiązkowe uczestnictwo w tym systemie wszystkich banków, niezależnie od formy własności, przyjętych statutów czy też innych cech. Wprowadzenie tej ustawy w życie wpłynęło stabilizująco na cały sektor bankowy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczasowe doświadczenia wynikające z prawie rocznej praktyki funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ujawniły konieczność wprowadzenia zmian niektórych przepisów, a także konieczność doprecyzowania ich treści oraz objęcia regulacją prawną zagadnień, które w ustawie zasadniczej potraktowane zostały w sposób ogólny lub w ogóle pominięte.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#HenrykChoryngiewicz">Przedstawione propozycje w projekcie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe, zawarte w druku nr 2047, zwiększają precyzyjność określeń i w sposób przejrzysty ustalają zakres stosunków między Bankowym Funduszem Gwarancyjnym a syndykiem masy upadłości banku oraz stwarzają możliwości rozwinięcia pełnej działalności w zakresie udzielania pomocy bankom.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#HenrykChoryngiewicz">Dotychczasowa praktyka wskazuje na potrzebę uczestnictwa funduszu w postępowaniach upadłościowych już od chwili złożenia przez prezesa Narodowego Banku Polskiego wniosku o ogłoszenie upadłości banku oraz dokładnego wyszczególnienia zakresu czynności banków w czasie zawieszenia ich działalności. Z tych też względów niezbędne są zmiany art. 108–110 Prawa bankowego. Zakres rejestrowania i wykonywania przez banki przelewów części wierzytelności osobom, na rzecz których posiadacze rachunków dokonali przelewu w okresie zawieszenia działalności banku w kwotach nie przekraczających limitu środków gwarantowanych, lecz zwiększających liczbę depozytów objętych gwarancjami, wymaga rozstrzygnięć prawnych, gdyż powoduje zwiększenie wypłat z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#HenrykChoryngiewicz">Obowiązujące przepisy ustawy nie precyzują terminu wymagalności wypłat depozytów środków gwarantowanych. Należy stworzyć zapisy dotyczące ustawowego skrócenia okresu pomiędzy dniem ogłoszenia upadłości banku a dniem wypłat środków gwarantowanych i sprecyzowania czasu lub określenia terminu przekazywania przez banki należnych funduszowi środków. Proponowane rozwiązanie zobowiązujące banki do wnoszenia na rzecz funduszu należnych wpłat w terminie liczonym od dnia opublikowania uchwały w biuletynie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest rozwiązaniem racjonalnym, gdyż precyzuje czas na przekazywanie środków.</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#HenrykChoryngiewicz">Wysokość wpłat rocznych wnoszonych przez banki w celu gromadzenia środków na sanację banków lub udzielanie pomocy bankom znajdującym się w stanie zagrożenia wypłacalności wynika z sumy aktywów ważonych ryzykiem, co stanowi sumę aktywów oraz udzielanych gwarancji i poręczeń, którym nadaje się wyrażoną procentowo wagę ryzyka.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#HenrykChoryngiewicz">Władze Bankowego Funduszu Gwarancyjnego rozszerzyły tę wykładnię na operacje pozabilansowe, czemu sprzeciwia się wiele instytucji bankowych. Sprawa ta wymaga jednolitej interpretacji, gdyż urzędy skarbowe mogą potraktować tę wpłatę jako dobrowolną, nie wynikającą z przepisów ustawowych, i naliczyć od niej podatek dochodowy. Pozostawienie tego przepisu w obecnym brzmieniu znacznie ograniczy możliwość udzielania pomocy bankom w sytuacji zagrożenia wypłacalności, a wręcz uniemożliwi sanowanie banków. Przy regulacji szczegółowej należy dokonać ujednolicenia tej wykładni.</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#HenrykChoryngiewicz">Nie ma szczegółowej regulacji prawnej dotyczącej momentu udzielenia pomocy. W art. 4 ust. 2 pkt 1 mówi się o udzieleniu pomocy w wypadku powstania sytuacji zagrożenia, tj. przed powstaniem braku wypłacalności, podczas gdy art. 19 ust. 2 stanowi, że środki Bankowego Funduszu Gwarancyjnego mogą być przeznaczone tylko na przywrócenie wypłacalności, a więc już po utracie wypłacalności przez bank.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#HenrykChoryngiewicz">Należy również dokonać stosownych zmian w zakresie gwarantowania środków zgromadzonych w bankach spółdzielczych. Z chwilą powstania banków regionalnych i konsolidacji bilansowej regionalnego sektora spółdzielczego banki regionalne będą gwarantem środków zgromadzonych w bankach spółdzielczych. Kwalifikacja ta zmniejszy ryzyko obciążenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ustawowym obowiązkiem dokonywania wypłat środków gwarantowanych w wypadku ewentualnej upadłości banków spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#HenrykChoryngiewicz">W tych warunkach propozycja zmian art. 23 i zwiększenie do 4 tys. ECU kwoty gwarantowanej przy zapewnieniu utrzymania płynności funduszu i 0,4-procentowego wskaźnika przy naliczaniu opłat rocznych przyczyni się do stabilności naszego systemu finansowego i zbliży nas do standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#HenrykChoryngiewicz">Wiele kontrowersji interpretacyjnych budzi określenie kręgu podmiotów uprawnionych do korzystania z gwarancji, gdyż ustawowa definicja: „deponent” okazała się mało precyzyjna. Nasuwają się pytania: Czy wyłączony z kręgu deponentów dyrektor, członek zarządu bądź członek rady, który poprzez swoje nie przemyślane decyzje doprowadził do upadłości banku, powinien być objęty kwotami gwarantowanymi po usunięciu go ze stanowiska za złe kierowanie tym bankiem? Kiedy i w jakim czasie może, i czy w ogóle powinien, odzyskać swoje środki zdeponowane w nadzorowanym przez siebie banku?</u>
          <u xml:id="u-181.15" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konieczność dokonania zmian oraz uzupełnień i nowelizacji przepisów ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym potwierdziła codzienna praktyka. Od chwili wejścia w życie ustawy pojawiły się wątpliwości interpretacyjne i problemy wynikające z małej przejrzystości zapisów, pojawiły się nowe zagadnienia wymagające poprawek i uzupełnień. Wprowadzone w projekcie zmiany pozwolą skuteczniej wypełniać przypisane funduszowi ustawowe zadania, rozszerzą jego uprawnienia i przyczynią się do dalszej stabilizacji systemu bankowego w Polsce. Wnoszę więc o przyjęcie projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-181.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Choryngiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Szymańskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, chciałbym panu zwrócić uwagę, że zostało 6,5 minuty, a trzech posłów z pańskiego klubu jest zapisanych do głosu; tylko ostrzegam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#KrzysztofSzymański">Nie będę powtarzał argumentów przedstawionych w dyskusji i skrócę wystąpienie, panie marszałku; dziękuję za tę uwagę.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#KrzysztofSzymański">Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy Prawo bankowe zmierza do ujednolicenia przepisów, jeśli chodzi o funkcjonujące zapisy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i ustawy Prawo bankowe. Na pewno należy określić to jako postęp w budowaniu jednolitego systemu bankowego posiadającego odpowiednie gwarancje i zabezpieczenia. Opinia Komitetu Integracji Europejskiej, stwierdzająca, że przedstawiony projekt pozostaje w zgodzie z postanowieniami Układu Europejskiego, jest dodatkowym dowodem potwierdzającym tę ocenę.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#KrzysztofSzymański">Wprowadzane zmiany są oczywiście zgodne z zakładanymi celami ochrony systemu bankowego, niemniej jednak należy podkreślić, że wprowadzanie wyżej wymienionych przepisów powinno korelować z równolegle trwającymi pracami legislacyjnymi nad ustawami Prawo bankowe, o Narodowym Banku Polskim oraz o nadzorze bankowym. Wydaje się konieczne, a należałoby nawet stwierdzić: nie cierpiące zwłoki, uporządkowanie w pierwszym rzędzie powyższych kwestii. Oprócz merytorycznej zasadności zapisów omawianego projektu kwestią, nad którą należy się zastanowić, jest to, czy nie bardziej właściwe byłoby uchwalenie nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym w połączeniu z uchwaleniem wymienionych ustaw. Poprawiłoby to znacznie czytelność i jasność wprowadzanych przepisów oraz umożliwiłoby rzeczywiste działanie wprowadzanych procedur w systemie funkcjonowania sektora bankowego.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#KrzysztofSzymański">Chciałbym podkreślić, że wprowadzane co jakiś czas nowelizacje, kolejne zmiany ustaw, zwłaszcza w sektorze bankowym, nie sprzyjają jego właściwemu funkcjonowaniu. W kontekście omawianego projektu warto zastanowić się nad jasnym oddzieleniem kompetencji nadzoru bankowego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, sprawą ich wzajemnych powiązań i zasad działania. Trzeba podkreślić, że wprowadzane przepisy nie dają jasnych odpowiedzi na te pytania i wątpliwości. Źle by się stało, gdyby po uchwaleniu nowej ustawy Prawo bankowe, ustawy o Narodowym Banku Polskim bądź ustawy o nadzorze bankowym była potrzebna kolejna nowelizacja ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Wydaje się, że prace prowadzone w tym zakresie cechuje zupełnie niezrozumiały chaos i przyspieszenie nie mające konkretnego uzasadnienia. Nawet logika podpowiada, że pracując nad ustawami zasadniczymi konieczne jest równoległe rozpatrywanie ustaw o charakterze wykonawczym, że równie ważne są prace nad wprowadzeniem do projektów ustaw zasadniczych zapisów, które m.in. dostosowywałyby polskie ustawodawstwo do norm i standardów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#KrzysztofSzymański">Konkludując, uważam, że zapisy projektu ustawy stanowią niewątpliwy postęp w pracach nad unowocześnieniem funkcjonowania systemu bankowego w Polsce, jednakże należy poważnie zastanowić się nad koniecznością dostosowania zapisów projektów do ustaw zasadniczych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Ciesielskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#StanisławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze kilka lat temu opinią publiczną wstrząsały informacje o bankructwach niektórych banków. W wielu z nich przeciętni, uczciwi obywatele lokowali oszczędności swego życia, mozolnie gromadzone na lata starości. Dla tych ludzi bankructwo banków było ich osobistą tragedią. Za te sytuacje płacili wysoką cenę w postaci utraty zdrowia, a nawet w niektórych przypadkach życia. Temu zjawisku towarzyszyło bogacenie się nielicznych, którzy różnymi nieuczciwymi sposobami wyłudzali od banków wysokie kredyty z góry zakładając, że nie będą one zwrócone. Ta niezdrowa sytuacja spowodowała spadek zaufania obywateli do instytucji finansowych w naszym kraju. Śmiem twierdzić, że na szczęście ten smutny okres mamy już za sobą.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#StanisławCiesielski">Ze swej ignoranckiej polityki finansowej wnioski zaczęli wysnuwać sami bankierzy, starając się bardziej kompetentnie analizować każdy wniosek kredytowy. Przyniosło to wkrótce wymierne efekty w postaci polepszenia sytuacji finansowej poszczególnych instytucji bankowych. Ta ostrożność w udzielaniu kredytów często okazywała się zbyt duża. Wiedzą o tym ci rolnicy, którzy, chcąc otrzymać przyznany decyzją rządu tzw. kredyt suszowy, musieli wypełniać niezliczoną ilość formularzy i uruchamiać zbyt dużą liczbę poręczycieli, mimo iż spłacalność kredytów zaciągniętych przez rolników sięga blisko 98%. Ale jest to już nieco inne zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#StanisławCiesielski">W tym miejscu pragnę podkreślić celowość utworzenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Instytucja ta pobudziła obywateli do lokowania w bankach swych oszczędności, szczególnie dotyczy to mniejszych oszczędności. Jest to ze wszech miar pożądane zjawisko. Ustawowa regulacja o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym ma niebagatelne znaczenie, pozytywnie kreuje bowiem wizerunek Polski w oczach Zachodu. Obecna nowelizacja ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym również jest zgodna ze standardami europejskimi. W tej noweli znajdują się z punktu widzenia obywateli bardzo istotne elementy. Mam na myśli podwyższenie kwot gwarantowanych, a także skrócenie okresu między dniem ogłoszenia upadłości banku a dniem wypłat środków gwarantowanych. Te proponowane rozwiązania skłaniają do głosowania za przyjęciem noweli.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#StanisławCiesielski">Panie i Panowie Posłowie! Ustawa zwiększa bezpieczeństwo obywateli w sytuacji upadku banku, w którym gromadzą oni swe oszczędności. Stanowi więc krok we właściwym kierunku. Mam jednak nadzieję, że banki na tyle dostosowały działalność do zasad gospodarki rynkowej, że żadnemu z nich nie zagrozi upadłość. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Ciesielskiemu.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatniego proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, bardzo krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AleksanderMałachowski">Jak pan wie, nie mam zwyczaju przerywać nikomu, ale proszę o to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JanŚwirepo">W gospodarce rynkowej, a szczególnie w pierwszym okresie jej powstawania, upadłości tak banków, jak i przedsiębiorstw były i są stałym elementem. To życie pokazało, że obowiązująca ustawa nie w pełni zabezpiecza wszystkich deponentów, a interpretacje zapisów ustawy były różne i wywoływały słuszne pretensje klientów banków w okresie ich upadłości. Dlatego z zadowoleniem należy przyjąć pilny rządowy projekt dziś omawiany. Osobiście uważam, że zmiana 2 polegająca na nadaniu nowego brzmienia pkt. 1 i 2 w art. 2 była najbardziej oczekiwana. Na tym tle powstawały największe nieporozumienia, szczególnie dotyczy to właścicieli rachunków w wypadku oddziałów stowarzyszeń czy też zakładów większych przedsiębiorstw z siedzibą w innych miejscowościach, a także szkół, przedszkoli i innych podmiotów gminnych. Zapisy proponowane w ustawie bardzo precyzyjnie określają pojęcie deponenta. Pozytywnie należy jednak ocenić także w tej zmianie zapisy dotyczące imiennego określenia kręgu osób, które ze względu na swój wpływ na działalność banku są pozbawiane gwarancji funduszu.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#JanŚwirepo">Dziękuję, bo czas upłynął, panie marszałku, ale czy mógłbym zadać pytanie stronie rządowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AleksanderMałachowski">To panu zawsze wolno. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JanŚwirepo">Panie Ministrze! Pytanie dotyczy wniosku mniejszości nr 1, bo skoro mam głosować, chciałbym, by było to jasne. Wiadomo, że wniosek mniejszości nr 1 po prostu pomija, jeśli chodzi o opłaty, wyłącza gwarancje i poręczenia bankowe. Nie wyłącza?</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyrzeczone.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#JanŚwirepo">Przyrzeczone, ale za te przyrzeczone też się płaci, tak?</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#JanŚwirepo">No więc jakie banki będą preferowane, jeżeli będzie taki zapis? Czy te, które prowadzą normalną działalność depozytową, czy też handlową, które żyją z poręczeń? Wiele jest takich banków, które po prostu z tego żyją. Chciałbym się dowiedzieć, czy to będzie miało wpływ, i na jakie banki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#AleksanderMałachowski">W związku z pytaniem pana posła będę musiał prosić pana...</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Skubis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#IreneuszSkubis">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam pytanie do posła sprawozdawcy i drugie do pana ministra, a właściwie do przedstawiciela NBP.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#IreneuszSkubis">Do pana posła sprawozdawcy: Dlaczego z pierwotnego projektu rządowego ustawy wykreślono zapis, że bank, który potrzebuje pomocy, musi otrzymać pozytywną opinię i wtedy dopiero udzieli mu się poręczeń? Natomiast przedtem było, że wymagana jest tylko opinia - nieistotne, jaka.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#IreneuszSkubis">Pytanie do pana ministra finansów, a właściwie do przedstawiciela Narodowego Banku Polskiego: Dlaczego NBP opiniuje wniosek, udziela jak gdyby gwarancji dotyczących poręczenia, ale pieniądze muszą wysupłać i znaleźć same banki? Wydawało mi się, że jeśli daję komuś poręczenie, gwarantuję, udzielam takiej opinii, to w razie czego jestem gwarantem. A tu tak: ja jestem gwarantem, ale pieniądze musicie sobie znaleźć sami. Skąd się to wzięło - taki ciekawy zapis? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Skubisowi.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana wiceministra finansów Ryszarda Pazurę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#RyszardPazura">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie i Panowie Posłowie! Ze względu na późną porę ograniczę się może tylko do odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#RyszardPazura">Jeśli dobrze zrozumiałem pytanie pana posła Świrepo: Czy ta formuła, jaka jest we wniosku mniejszości, faworyzuje określone banki? Według rozeznania Ministerstwa Finansów faworyzuje ona banki, w szczególności Bank Handlowy i banki zagraniczne działające w Polsce, dlatego że te właśnie banki charakteryzują się tym, iż mają szereg produktów, które nie są zaliczane do tzw. aktywów bilansowych. A więc dzieje się tak właśnie z tych przyczyn: niektóre produkty czy niektóre elementy aktywów pozabilansowych są obarczone czasami zdecydowanie nawet większym ryzykiem niż aktywa bilansowe. Do tej grupy można zaliczyć na przykład gwarancje i poręczenia; to jest z jednej strony działalność bardzo dochodowa, dlatego że to jest produkt, który nie wymaga przecież angażowania własnych pieniędzy, a z drugiej strony jest to produkt, który na ogół charakteryzuje się bardzo dużym ryzykiem - bo istota poręczenia i gwarancji na tym właśnie polega.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#RyszardPazura">W związku z powyższym wydawało nam się - i wydaje - że w pierwszej grupie powinny być aktywa bilansowe, a także gwarancje i poręczenia. Jeśli chodzi o komisję, to w propozycji komisji jest tak, a we wniosku mniejszości, w tej pierwszej grupie, nie ma gwarancji i poręczeń. Uznajemy, że to nie jest dobre rozwiązanie z naszego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#RyszardPazura">Natomiast druga część tego wniosku mniejszości może być rozważana, z tym jednak, że - przynajmniej z tego, co wiemy - będzie dolegliwość techniczna, dlatego że wyłączenie jakiejkolwiek cząstki tzw. aktywów pozabilansowych będzie wymagać wprowadzenia oficjalnej sprawozdawczości przez Narodowy Bank Polski i, oczywiście, to będzie kosztować.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#RyszardPazura">Nam się wydawało, że może lepiej pobierać mniej, ale od całej części pozabilansowych aktywów - tzn. pobierać od nich 0,15%, a nie 0,2%. To łagodzi po prostu ten problem.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Ale w wypadku gwarancji i przyrzeczenia mówi się o 0,2%.)</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#RyszardPazura">Jeśli chodzi o wniosek komisji, tak. Ale ja mówię o wniosku...</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Nie, to jest we wniosku mniejszości.)</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#RyszardPazura">No właśnie dlatego mówię, że...</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Ale są to aktywa bilansowe w pkt. 2.)</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#RyszardPazura">Nie szkodzi, ale gwarancje i poręczenia w naszym przekonaniu charakteryzuje...</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Ale jest 0,2%, a powinno być 0,4%.)</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#RyszardPazura">A powinno być w naszym przekonaniu ze względu na skalę ryzyka 0,4%. Tak jak aktywa bilansowe. I tu tak bym odpowiedział.</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#RyszardPazura">Jeśli dobrze zrozumiałem pytanie: za Narodowy Bank Polski nie mogę odpowiedzieć, ale NBP nie opiniuje poręczenia czy gwarancji udzielanej przez bank lub innego gwaranta, natomiast NBP opiniuje plan naprawczy i przyjmuje, zatwierdza ten plan. Teraz dylemat polega na tym, że fundusz mógłby zadziałać wcześniej, gdyby - bo NBP opiniuje, dotychczas pozytywnie - został określony również sposób wykorzystania środków na tę pomoc. Problem polega na tym, gdzie jest kura, gdzie jest jajko, co jest pierwsze. Mianowicie elementem całego programu naprawczego są środki na tzw. pomoc. W związku z tym najpierw powinien być przyjęty program naprawczy, ale z drugiej strony powinien on być również uzgodniony. To jest kwestia bardzo praktycznych uzgodnień, ta część programu, która dotyczy środków finansowych na tzw. naprawę. Także o to tutaj chodziło, żeby to doprecyzować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Pazurze.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie, jeśli nie ma dodatkowych pytań, o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Cichosza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Bardzo już króciuteńko. Chciałbym się odnieść w zasadzie do trzech wypowiedzi: najpierw do wypowiedzi pani poseł Góralskiej, która podkreśliła, że sprawozdanie złożone przeze mnie miało charakter wybitnie techniczny, natomiast nie uwzględniało najważniejszej sprawy, jaką zmiany wprowadzają, a mianowicie zwiększenia odpowiedzialności funduszu za gwarantowane depozyty. Nie mogę się z tym zgodzić, bo w moim wystąpieniu te sprawy zostały podkreślone, a moje sprawozdanie dotyczyło ustawy, konkretnych artykułów, konkretnych przepisów i dlatego nie może być potraktowane jako jakaś luźna informacja o różnych sprawach, niekoniecznie konkretnych.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#JanuszCichosz">Wyraźnie powiedziałem, że podwyższenie kwot gwarantowanych z 3 do 4 tys. ECU, a w przyszłym roku do 5 tys., zwiększa bezpieczeństwo depozytów, wkładów i przybliża nas do standardów, jakie obowiązują w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#JanuszCichosz">Pani poseł Ziółkowska była uprzejma stwierdzić, że sprawozdawca nie uwzględnił tak ważnej sprawy, jak uniezależnienie decyzji funduszu od pozytywnej opinii prezesa NBP. Chcę powiedzieć, że pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Ja tego nie powiedziałam.)</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#JanuszCichosz">Może nie było to tak wyraźnie podkreślone. Przedstawiając sprawozdanie powiedziałem, że nasze zmiany poszły w tym kierunku, że fundusz w swoich decyzjach nie może być uzależniany od takiej czy innej opinii Narodowego Banku Polskiego. Zmiany właśnie poszły w tym kierunku - jest to też odpowiedź dla posła Skubisa - że Narodowy Bank Polski opiniuje program uzdrowienia banku, a już nie wtrąca się do sprawy wykorzystania środków funduszu - bo to jest już decyzja wtórna, to już jest późniejsza sprawa - po udzieleniu przez fundusz pomocy bankowi w celu poprawienia jego sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#JanuszCichosz">Chcę jednak, pani przewodnicząca, przyznać się do tego, że w swoim sprawozdaniu istotnie nie podkreśliłem, że projekt zmian ustawy nie był najlepiej opracowany, a tryb pilny wprowadzał atmosferę presji czasu, czego wynikiem było niewątpliwie pewne zdenerwowanie i pośpiech podczas rozpatrywania tej ustawy. To tyle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Januszowi Cichoszowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania nad projektem ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#AleksanderMałachowski">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnosi o przyjęcie sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1995 r. oraz opinii i raportu z badania sprawozdania finansowego za okres obrotowy od 15 maja do 31 grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciw nie został zgłoszony, propozycja jest przyjęta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#AleksanderMałachowski">Na tym ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (druki nr 1850 i 1992, 1935 i 1993).</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Sławeckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#TadeuszSławecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do laski marszałkowskiej wpłynęły dwa projekty ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora z dnia 9 maja 1996 r. Już w dniu 21 czerwca 1996 r., a więc w miesiąc po uchwaleniu przez Wysoką Izbę ww. ustawy, grupa posłów wniosła projekt ustawy o zmianie ustawy (zawarty w druku nr 1850), w którym proponuje skreślenie ust. 3 i 4 w art. 25 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, opublikowanej w Dzienniku Ustaw nr 73, poz. 350. Proponowana zmiana ma na celu zrównanie w prawach wszystkich posłów i senatorów. Zdaniem wnioskodawców, skoro ustawa nakłada te same obowiązki na posłów i senatorów, to i uprawnienia posłów i senatorów winny być takie same we wszystkich dziedzinach, w tym finansowych. Projektodawcy zarzucili niezgodność ustawy z konstytucją i zwrócili się w tej sprawie z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności do Trybunału Konstytucyjnego. Dotychczasowa praktyka wykazała słabość ustawy wynikającą z zapisu art. 25 w obecnym brzmieniu. Ustawa uderzyła głównie w posłów, którzy prowadzą drobną działalność gospodarczą, którzy są nauczycielami akademickimi, pracownikami naukowymi, rolnikami, lekarzami, przedstawicielami wolnych zawodów - tych posłów, którzy uzyskują niewielkie dodatkowe dochody, prowadzących działalność tylko dlatego, że po zakończonej kadencji chcą utrzymać się w swoim zawodzie. Lekarz, adwokat, nauczyciel akademicki czy pracownik naukowy, który przez 4 lata nie będzie miał kontaktu ze swoim warsztatem pracy, po prostu wypadnie z rynku. Drobny przedsiębiorca czy rolnik musi, aby utrzymać się na rynku i nie uszczuplić gospodarstwa, najmować ludzi, którzy w czasie jego nieobecności pracują w jego gospodarstwie lub warsztacie. Wiele kłopotu sprawił Prezydium Sejmu problem ustalenia dochodów posłów, szczególnie dochodów z małych gospodarstw rolnych. Posłowie przedstawiali różnego rodzaju zaświadczenia, opinie, pisali wiele odwołań. Należy również zauważyć, że zmiana zasad przyznawania ryczałtu została wprowadzona w trakcie obecnej kadencji Sejmu. Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na to, że w parlamentach na zachodzie Europy nie spotyka się podobnych do naszych rozwiązań różnicujących uposażenie parlamentarzystów, mimo że tam uposażenie jest kilka razy wyższe od naszego. Ważne jest i to, że Polska nie ma wyspecjalizowanych funduszy powierniczych.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#TadeuszSławecki">Biorąc powyższe argumenty pod uwagę, połączone Komisje: Ustawodawcza oraz Regulaminowa i Spraw Poselskich na posiedzeniu w dniu 7 listopada 1996 r. oraz bez głosów sprzeciwu zarekomendowały Wysokiej Izbie w druku nr 1992 przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora w brzmieniu z druku nr 1850.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#TadeuszSławecki">Na tym samym posiedzeniu połączone komisje rozpatrzyły projekt grupy posłów Unii Pracy z druku nr 1935, w którym to projekcie proponuje się zmianę w art. 25 ust. 2 ustawy. Projektodawcy proponują, aby uposażenia poselskie i senatorskie ustalić jako czterokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej, ustalanego na podstawie przepisów ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej. Według omawianego projektu uposażenie posła w przyszłej kadencji obliczane byłoby przy zastosowaniu mnożnika 4,0, a nie 6,4. W uzasadnieniu projektodawcy powołują się na powszechną krytykę i oburzenie, z jakim opinia publiczna przyjęła decyzję o znacznym podwyższeniu uposażeń poselskich. Opinia ta nie znajduje, moim zdaniem, odzwierciedlenia w listach kierowanych do Sejmu. Na 65 tys. listów skierowanych do Sejmu tylko 180 dotyczyło pracy posłów, a tylko w kilkunastu poruszono sprawę uposażeń.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#TadeuszSławecki">Drugą propozycją prezentowaną w projekcie jest ustalenie limitu dochodu z tytułu dodatkowych zajęć, który nie spowoduje utraty prawa do uposażenia. Proponuje się, aby limit ten ustalić jako iloraz prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej i liczby 12. Choć mówi się o „dochodach z tytułu dodatkowych zajęć w rozliczeniu rocznym”, projektodawcy nie precyzują, w jaki sposób będzie następowało to rozliczenie. Gdyby przyjąć, że rozliczenie będzie następowało na koniec roku kalendarzowego, to czy przekroczenie tego limitu będzie oznaczało utratę prawa do uposażenia w styczniu następnego roku?</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#TadeuszSławecki">Pojawiają się też inne wątpliwości związane z ustaleniem wysokości otrzymywanego dochodu z tytułu zajęć dodatkowych. W świetle art. 33 ust. 1 poseł ma obowiązek powiadomić marszałka Sejmu o zamiarze podjęcia dodatkowych zajęć. Czy wprowadzenie proponowanej treści art. 25 ust. 3a będzie nakładało na parlamentarzystów obowiązek składania comiesięcznych czy corocznych oświadczeń, czy też dokumentów potwierdzających wysokość otrzymywanego wynagrodzenia za zajęcia dodatkowe? Należałoby też wyjaśnić, w jakiej mierze proponowany przepis w części dotyczącej zajęć dodatkowych z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych pozostaje w zgodzie z art. 33 ust. 1, który zwalnia parlamentarzystów od powiadamiania marszałków o zamiarze podejmowania dodatkowych zajęć z tego zakresu. Można też postawić pytanie, w jaki sposób dokonywać rozliczenia rocznego, jeżeli kadencja rozpoczyna się i kończy jesienią.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#TadeuszSławecki">Połączone komisje na posiedzeniu w dniu 7 listopada 1996 r. uznały, że projekt ustawy jest nie dopracowany i zawiera wiele nieścisłości. Proponują więc Wysokiej Izbie odrzucenie projektu ustawy z druku nr 1935. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Sławeckiemu.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął...</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Panie marszałku, chciałbym...)</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#AleksanderMałachowski">Ale panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#AleksanderMałachowski">Ale może po otwarciu debaty.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Mam pytanie w związku z tym, co powiedział poseł sprawozdawca.)</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#AleksanderMałachowski">Ale to pan chciałby wystąpić, więc prosiłbym o chwilę cierpliwości.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Nałęcza o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#AleksanderMałachowski">Trzeba najpierw, panie pośle, dopełnić formalności - otworzyć debatę i określić czas jej trwania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Byłem jako poseł wnioskodawca na posiedzeniu połączonych komisji. To posiedzenie trwało, zdaje się, ok. 7 minut. Jedyny argument przeciwko projektowi, który padł na tym posiedzeniu komisji, był taki, że sprawa została niedawno przez Sejm rozstrzygnięta i nie ma co do tej kwestii wracać. Po raz pierwszy słyszę z ust posła sprawozdawcy, że komisje wskazały szereg niedoróbek, szereg nieścisłości, że ustawa jest zła. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, w oparciu o jakie informacje - i skąd zaczerpnięte - przedstawił tego typu sformułowania. Bardzo prosiłbym o przytoczenie - teraz, a już na pewno po zakończeniu tej debaty - stenogramu z posiedzenia komisji. Odnoszę wrażenie, że pan poseł sprawozdawca nadużył zaufania Sejmu, tak właśnie przedstawiając dyskusję w komisji, dyskusję, w której od początku do końca, od 1 do 7 minuty, uczestniczyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł teraz chce odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#TadeuszSławecki">Panie Marszałku! Panie Pośle! Tak, dysponuję stenogramem z posiedzenia komisji. Rzeczywiście ta dyskusja nie była ożywiona, natomiast część uwag, które tutaj przytoczyłem, uzasadniając to - bo właściwie komisje przy pana głosie przeciwnym...</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Nie głosowałem przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#TadeuszSławecki">Chyba jeden poseł bądź wstrzymał się od głosu, bądź był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#TadeuszSławecki">...zaproponowały odrzucenie projektu ustawy. Te uwagi opieram - odpowiadam tu panu posłowi - na opinii prawnej sporządzonej przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. I rzeczywiście przyznaję tutaj panu rację - ta opinia nie została przytoczona na posiedzeniu połączonych komisji, za co przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Marka Borowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przychodzi nam w niedługim czasie zajmować się ponownie sprawami naszych własnych uposażeń, co, zdaje się, nie frapuje zbytnio opinii publicznej, a jeżeli już, to raczej w kontekście negatywnym. Nasuwa się pytanie, czy w ogóle trzeba się tym zajmować. Powiedziałbym tak: biorąc pod uwagę opinie, jakie pojawiły się w społeczeństwie po przyjęciu ustawy, którą uchwaliliśmy, uważam, że trzeba się zająć tą sprawą. Nie podzielam poglądu posła sprawozdawcy, że temat ten nie nurtuje opinii publicznej, gdyż na 65 tys. listów kierowanych do Sejmu tylko w 180 poruszano problem uposażeń. Być może ci, którzy piszą, występują generalnie w innych sprawach - zresztą z tego, co wiem, na ogół piszą rzeczywiście w innych sprawach. Natomiast na spotkaniach poselskich jest inaczej - ja przynajmniej nie miałem ani jednego spotkania, na którym nie byłoby co najmniej jednego pytania związanego z tą kwestią. Muszę powiedzieć, że tłumaczenie, dlaczego tyle, jest - choć nie zaliczam się do najmniej wymownych - trudne.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#MarekBorowski">Wszelkie dane wynikające z porównania z innymi krajami ukazują, oczywiście jeśli wziąć pod uwagę siłę nabywczą pieniądza, poziom życia - bo przecież trudno porównywać się bezpośrednio z RFN czy ze Stanami Zjednoczonymi - że już dzisiaj wynagrodzenia poselskie (a trzeba je liczyć łącznie z dietą, co podkreślam, ponieważ w bardzo wielu krajach diety nie ma w ogóle, są wydatki pokrywane jak u nas przez parlament, a więc podróże, hotel, co do którego też mamy możliwość pokrycia itd.) stawiają nas - powiadam: proporcjonalnie do poziomu życia w Polsce - w ścisłej czołówce, a nie wydaje się, żeby tak być musiało.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#MarekBorowski">Teraz pojawiły się dwa projekty, idące w dwie różne strony. Jeden to projekt poselski, który podpisali głównie członkowie klubu PSL. Zmierza on do skreślenia ust. 3 i 4 art. 25, czyli do skreślenia zasady, która została przyjęta poprzednio, a o której mogę coś powiedzieć, bo byłem wnioskodawcą.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#MarekBorowski">Otóż skąd wziął się tamten projekt? Ano stąd, że jednocześnie uchwalono, iż uposażenie posła ma sięgać uposażenia wiceministra. To jest znacznie więcej niż to, co w tej chwili. Nie muszę wymieniać kwot, ale każdy, kto się tym interesował, wie. W związku z tym przynajmniej tzw. przyzwoitość nakazywała, aby ograniczyć możliwości dodatkowego zarobkowania, które były praktycznie nieograniczone bądź też nierówno traktowały różne grupy zarobkujących. Dlatego pojawił się ten projekt, w ostatniej chwili, i od razu powiem, że nie był on doskonały i oczywiście spowodował pewne problemy. Prezydium Sejmu wybrnęło z tego w ten sposób, że liberalnie interpretowało ten przepis, i myślę, że nikt specjalnie ukrzywdzony przez to nie był i nie jest. Ale zgadzam się, że jest on trudny w realizacji, i my jako Prezydium odczuwaliśmy również, że jest trudny. Ale czy jest wyjściem skreślenie tych dwóch przepisów? Przecież po skreśleniu tych dwóch ustępów mamy sytuację taką, że uposażenie posła nadal pozostaje na poziomie wiceministra - od następnej kadencji - natomiast nie ma już żadnych ograniczeń zarobkowania, łącznie z pracą na etacie, w firmie, oczywiście z działalnością gospodarczą, z rentą, emeryturą, które są też różnej wysokości, z radą nadzorczą, czymkolwiek.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#MarekBorowski">Wydaje mi się, że to była propozycja zbyt pośpieszna i jestem trochę zaskoczony, że Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich tak gładko ten projekt przyjęła, nie dyskutując nawet nad jakąś inną formułą ograniczenia, przynajmniej dodatkowych uposażeń. Dlatego też chcę jasno powiedzieć, że w takiej postaci ten projekt dla klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest do odrzucenia. I taki wniosek formalnie stawiam, mimo rekomendacji komisji.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#MarekBorowski">Pojawił się też drugi projekt - projekt Unii Pracy, który idzie jakby w drugą stronę. Po pierwsze, zmienia ust. 2 tegoż art. 25, a więc obniża uposażenie poselskie z pensji wiceministra na czterokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej. Powiedzmy sobie, że gdyby weszło to w życie, byłby to pewien przyrost w stosunku do obecnego uposażenia, ale nie taki oczywiście, jak w wypadku uposażenia wiceministra. Ma to pewien walor, ponieważ w sposób wyraźny publicznie wiąże wysokość uposażenia posłów, których w pewnym szerokim sensie rozumienia tego słowa można zaliczać do sfery budżetowej, w każdym razie na pewno nie produkcyjnej, i pokazuje również, że w ten sposób nie ma zerwanej więzi między tym, co tu uchwalamy, m.in. dla sfery budżetowej, a tym, co sami zarabiamy. Wydaje mi się, że kierunek, który został tutaj zaproponowany, jest trafny. Natomiast dalsze zapisy - jak również ten zapis od strony legislacyjnej - są, niestety, bardzo wadliwe. Przy dalszym zapisie powiada się, że jeśli ktoś podejmuje dodatkowe zajęcia, w tym także podlegające prawu autorskiemu, to musi to być ograniczone, jeśli nie chce stracić uposażenia. A więc to znaczy, po pierwsze, że wydanie książki też na to rzutuje. Prawdopodobnie intencja była inna. Prawdopodobnie taka, żeby wyłączyć dochody np. z wydanej książki czy z artykułów. Jeśli taka nie była, to uważam, że powinna taka być.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#MarekBorowski">Po drugie, dalej się wkradł jakiś lapsus. Mianowicie dochody z tytułu dodatkowych zajęć w rozliczeniu rocznym nie powinny przekroczyć „ilorazu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej i liczby 12”. Nie jestem pewien, czy nie chodzi tu o iloczyn, ponieważ iloraz jest to wynik dzielenia. Jeżeli się podzieli wynagrodzenie w państwowej sferze budżetowej — które, zdaje się, ma wynieść w tym roku ok. 9 mln — przez 12, to wyjdzie coś ok. 700 tys. i tyle w ciągu roku łaskawie pozwala się zarobić. To jest po prostu przesada. Tu są błędy legislacyjne; nie chcę się pastwić nad tym projektem, ponieważ — jak powiadam — jego idea jest szlachetna. Sojusz Lewicy Demokratycznej zgłasza poprawkę, zresztą nie jedną; ponieważ w tym wypadku są tylko oświadczania, inna poprawka zostanie zgłoszona przez posła Grodzickiego, który ją przygotował na piśmie. Mówi ona o innych sprawach, przede wszystkim o możliwości utworzenia poselskiej kasy zapomogowo-pożyczkowej. Natomiast teraz skupię się na innej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#MarekBorowski">Otóż nasza propozycja jest taka, ażeby, po pierwsze, utrzymać czterokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, z tym że z pewnym doprecyzowaniem. Nie wchodzę w szczegóły, ale zapis jest doprecyzowany tak, żeby nie było wątpliwości interpretacyjnych. Po drugie, jeśli chodzi o możliwe dodatkowe dochody, to proponujemy zmianę obecnej formuły (która mówiła, że nie można, ale Prezydium może) na taką, która jest stosowana w wielu krajach, zgodnie z którą dopuszcza się uzyskanie - bez utraty prawa do uposażenia - dochodu w wysokości określonego procentu tego uposażenia. Wówczas nie mówimy o źródłach, o tym, czy jest to praca na etacie, czy na uczelni, czy jest to członkostwo w radzie nadzorczej, jakakolwiek formuła. Proponujemy, aby było to w wysokości do 25% uposażenia, z tym że wyłączamy z tego dochody z dodatkowych zajęć, które podlegają prawu autorskiemu i prawom pokrewnym. Innymi słowy, jeśli ktoś prowadzi działalność, powiedzmy, naukową, pisze artykuły albo napisze książkę, to oczywiście to nie wpływa na tego typu ocenę. Natomiast jeśli ktoś pracuje na etacie, prowadzi działalność gospodarczą, pobiera emeryturę lub rentę, to stosuje się w tym wypadku wysokość do 25% uposażenia. Jaka to jest kwota? Biorąc pod uwagę dane, o których wiemy, dzisiaj jest to koło 9 mln zł miesięcznie. Mieszczą się w tym z powodzeniem wszyscy ci, o których mówił pan poseł Sławecki, recenzując wyniki pracy komisji i zwracając uwagę na to, że różne zawody, z tytułu których są niewielkie dochody, ale które trzeba utrzymać, w wypadku których trzeba być - że tak powiem - w toku spraw, w tym się zmieszczą. Natomiast wszystkie klasyczne prace, które przynoszą spore dochody, już się tu nie zmieszczą i trzeba się będzie na coś zdecydować. Wydaje się, że to jest racjonalne rozwiązanie i myślę, że ta sprawa nie powinna być elementem przetargu. Wszyscy pod tym względem jesteśmy w jednej łódce i wyborcy - wszystko jedno, których ugrupowań - do tej sprawy podchodzą mniej więcej jednakowo. W związku z tym wydaje mi się, że trzeba wyciągnąć wnioski z oceny ustawy, która została przyjęta poprzednio, i w pewnym zakresie ją skorygować.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#MarekBorowski">Przepraszam, panie marszałku, jeszcze tylko jedno, dwa zdania ze względu na pewien problem formalny. Mianowicie tak się złożyło, może dlatego że komisja jakoś tak szybko podeszła do tych projektów, że zostały przedstawione sprawozdania odnośnie do obu projektów osobno, podczas gdy trzeba było zrobić jedno sprawozdanie. Jest pewien kłopot, ponieważ poprawki, które zgłasza Sojusz Lewicy Demokratycznej, pasują zarówno do jednego projektu, jak i do drugiego, nie chcemy żadnego dyskryminować. A więc właśnie dlatego, by nie dyskryminować żadnego z nich, zgłosiłem wniosek o odrzucenie projektu tzw. peeselowskiego, bo tam jest wniosek o odrzucenie. Chodzi o to, żeby było sprawiedliwie. Natomiast poprawki zgłaszamy zarówno do jednego projektu, jak i do drugiego.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#MarekBorowski">Rzecz cała wróci do komisji i trzeba będzie się w komisji zastanowić nad tym, jak dalej procedować, albowiem gdyby się okazało, że odnośnie do tych poprawek jest - być może po pewnych konsultacjach - consensus, to się oczywiście zdecydujemy na którykolwiek z tych projektów w głosowaniu, to nie jest żaden problem. Chodzi o to, żeby ostateczna treść była przyjęta większością głosów, by było wiadomo, za czym opowiada się większość. Tyle tytułem kwestii formalnej.</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#MarekBorowski">Były propozycje, żeby zwrócić oba projekty do komisji z prośbą, żeby komisja jednak sporządziła jednolite sprawozdanie. Chcę od razu powiedzieć, że konsultowałem to już z naszymi prawnikami sejmowymi. Nie bardzo to jest niestety możliwe, ponieważ mamy w tej chwili drugie czytanie, a przed trzecim czytaniem komisja jedynie wypowiada się co do poprawek zgłoszonych - porządkuje je i wypowiada się, nie może już niestety przygotować jakiegoś innego sprawozdania. Ten błąd został popełniony wcześniej i musimy znaleźć teraz jakieś wyjście, co nie jest trudne, tylko trzeba o tym wiedzieć. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu marszałkowi Borowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Mam pytanie w związku z poprawkami pana posła Grodzickiego, które ze względu na charakter i tryb naszej debaty nie mogą być przedstawione. Czy one są w jakiejś korelacji z tym, co zgłasza klub pana marszałka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MarekBorowski">One dotyczą innych artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy one przystają do siebie, da się z tego utworzyć całość? Tu jest inna propozycja, tu jest: uposażenie odpowiada 1/2... Tu jest jakby inna konstrukcja, inny pomysł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MarekBorowski">Panie marszałku, da się utworzyć. Każdy poseł ma prawo zgłosić w tej sprawie jakieś swoje propozycje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Wiem, tylko ponieważ nie mamy debaty, w czasie której pan poseł Grodzicki mógłby przedstawić swoje wnioski, pytam, czy pan to zna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MarekBorowski">Tak, znam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy widzi pan możliwość stworzenia...</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Czyje to są poprawki?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MarekBorowski">To są poprawki posła Grodzickiego, indywidualne, ma prawo je zgłosić. Ponieważ przyjęliśmy formę oświadczeń i pan poseł nie może się już wypowiedzieć, dodam tylko, że chodzi tu o poselską kasę zapomogowo-pożyczkową i inną koncepcję uposażenia - nie cztery prognozowane płace w sferze budżetowej, tylko połowa płacy marszałka. To w komisji się rozważy, w tej chwili w to nie wnikam.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Czy pan poseł zgłaszał to jako przedstawiciel SLD?)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#MarekBorowski">Kto? Przecież powiedziałem. Mam na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Mamy na piśmie poprawki złożone przez pana posła Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MarekBorowski">Mam poprawki na piśmie, poprawki są, omówiłem je. Zakładam, że pan poseł słuchał, przynajmniej miałem takie wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Bardzo uważnie słuchałem i właśnie dziwię się, bo poprawki są posła Grodzickiego, a zgłasza je poseł Borowski.)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#MarekBorowski">Powiedziałem, panie pośle, że poseł Grodzicki złożył odrębne poprawki - zapowiedziałem je, bo w przeciwnym razie nikt by nie wiedział, że pan poseł złożył. To są poprawki indywidualne. Jeśli chodzi o klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, to wymieniłem, na czym one polegają, i omówiłem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: Teraz rozumiem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu marszałkowi Markowi Borowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Antoniego Jana Tarczyńskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AntoniJanTarczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutowana dzisiaj problematyka rzeczywiście bardzo często przewija się podczas spotkań z naszymi wyborcami. Trzeba podzielić tutaj pogląd, który wygłosił pan marszałek Borowski, że nie należy ona do najłatwiejszych podczas tych spotkań, bardzo często bowiem brakuje argumentów na uzasadnianie i wyjaśnianie kwestii związanych z naszymi dietami czy jeszcze obowiązującymi ryczałtami.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AntoniJanTarczyński">W maju ub. r. uchwaliliśmy ustawę o wykonywaniu mandatu posła i senatora i pojawiły się wątpliwości co do właśnie omawianego art. 25, polegające między innymi na tym, czy ten artykuł jest zgodny z obowiązującą konstytucją, szczególnie z art. 81 ust. 1, który stanowi, że obywatele Rzeczypospolitej Polskiej niezależnie od narodowości, rasy i wyznania mają równe prawa we wszystkich dziedzinach życia państwowego, politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego. Te wątpliwości skłoniły grupę posłów, m. in. z Polskiego Stronnictwa Ludowego, do tego, aby podjąć inicjatywę ustawodawczą w celu zmiany tych zapisów, i tak zrodził się projekt zmiany ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora z druku nr 1850.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#AntoniJanTarczyński">Szereg argumentów, które padły w wystąpieniu pana marszałka Borowskiego, jesteśmy skłonni podzielić i chyba rzeczywiście niedobrze się stało, że są dwa sprawozdania. Chciałbym w imieniu i z upoważnienia Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego powiedzieć, że nasz klub będzie głosował za sprawozdaniem połączonych komisji dotyczącym projektu ustawy o zmianie ustawy z druku nr 1850, natomiast głosować będziemy przeciwko drugiemu sprawozdaniu dotyczącemu druku nr 1935. Argumenty przedstawił tutaj dosyć obszernie pan poseł sprawozdawca. Wytworzyła się jednak nowa sytuacja i propozycje, które zostały zgłoszone przez mojego przedmówcę w imieniu klubu SLD, pana posła Grodzickiego, są bardzo ciekawe i warte rozpatrzenia. Myślę, że rzeczywiście powinno to wrócić do komisji i w komisji powinien być osiągnięty co do tego consensus.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#AntoniJanTarczyński">Propozycja, aby dopuścić możliwość dodatkowych zarobków do określonej wysokości, być może właśnie 25%, jest propozycją bardzo cenną w moim przekonaniu i myślę, że mój klub podzieli to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#AntoniJanTarczyński">Tak jak powiedziałem, w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego oświadczam, że będziemy głosować za zmianą ustawy zawartą w druku nr 1850, natomiast przeciwko projektowi zmiany zawartemu w druku nr 1935. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Antoniemu Janowi Tarczyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Ludwika Turko z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#LudwikTurko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzeczywiście niezręcznie debatuje się nad dwoma osobnymi sprawozdaniami, które dotyczą tej samej materii. Całkowicie zgadzam się z moim przedmówcą i uważam, że wszelkie poprawki, które będą zgłoszone, powinny być traktowane w sposób jednakowy bez względu na to, czy dotyczą druku nr 1993, czy nr 1992. W przeciwnym razie trzeba by wariantowo zgłaszać poprawki, przewidując różny rozwój wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#LudwikTurko">Prawo, które stanowimy w Sejmie, powinno mieć jeden niezaprzeczalny walor: być przejrzyste, łatwe w stosowaniu i jednoznaczne w interpretacji. Okazuje się, że ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora, a więc ustawa, która dotyczy nas samych, tych wymogów nie spełnia i to wykazała praktyka kilku miesięcy, w ciągu których ustawa była stosowana. Jeśli można, panie marszałku, prosiłbym...</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym bardzo panów posłów o nieprowadzenie rozmów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#LudwikTurko">Dziękuję bardzo. Proszę państwa, poprawki zgłoszone w trakcie drugiego czytania ustawy, wprowadzające dodatkowe ustępy do art. 25, tj. ust. 3 i 4, ograniczające prawo do uposażenia parlamentarnego w zależności od otrzymywanego przychodu, stworzyły sytuację olbrzymich trudności interpretacyjnych w stosowaniu, gdyż jest to prawo mało przejrzyste. Co więcej, stworzyły rozwiązanie dosyć dziwaczne na tle, powiedzmy, parlamentów europejskich, na tle rozwiniętych demokracji parlamentarnych. Otóż tam regułą jest, że istnieje uposażenie parlamentarne w takiej czy innej wysokości, które na ogół jednak składa się, panie marszałku, z części opodatkowanej i nie opodatkowanej. Ta nie opodatkowana jest odpowiednikiem naszej diety, ale to jest nieważne, natomiast w żadnym razie to uposażenie nie zależy od innych przychodów parlamentarzysty, są tylko takie wymogi, że parlamentarzysta nie powinien podejmować zajęć, które są w sprzeczności z pełnioną przez niego funkcją, bądź inaczej jest to uregulowane, kiedy parlamentarzysta pełni funkcje rządowe.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#LudwikTurko">Natomiast rozwiązanie, które zostało u nas przyjęte, spowodowało olbrzymie trudności interpretacyjne, takie jak rozróżnienie pomiędzy przychodem a dochodem, co szczególnie uderza w tych parlamentarzystów, którzy prowadzą gospodarstwa rolne, bo w wypadku tych, którzy płacą podatek, są płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych, pojęcia dochodu i przychodu są jednoznaczne. W wypadku gospodarstw rolnych, jak wiadomo, rozróżnienie między przychodem a dochodem praktycznie nie istnieje. To jest jeden z przejawów dyskryminacji parlamentarzystów prowadzących gospodarstwa rolne i powodów niejasności interpretacyjnych, których notabene absolutnie nie usuwa poprawka zgłoszona przez pana posła Borowskiego. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#LudwikTurko">Druga kwestia jest taka, że parlamentarzyście, który był nawet na jakimś niewielkim etacie, odpowiednia kwota była potrącana z uposażenia, natomiast w wypadku parlamentarzystów, którzy mieli dochody z innych tytułów, jak choćby z tytułu zasiadania w radach nadzorczych, było to całkowicie wolne. Innymi słowy filozofia, która tam była prezentowana, a którą usiłuje poprawić w swych propozycjach pan marszałek Borowski, zmierza do tego, że tworzymy kolejne novum w praktyce światowej, polegające na tym, że dochody parlamentarzysty nie mogą przekraczać pewnego z góry określonego pułapu, niezależnie od tego, z jakiego źródła pochodzą. To mniej więc jest tak, jeśli parlamentarzysta chce otrzymywać uposażenie parlamentarne. Jest to rozwiązanie pionierskie w skali światowej, ale nie wydaje mi się, że warto iść tym tropem, tym bardziej że od razu mogę wskazać na kolejne trudności, bo w zaproponowanej konstrukcji problem rolników nie jest rozwiązany z tych względów, o których mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#LudwikTurko">Natomiast pojęcie dochodów w wypadku, powiedzmy, małżeństwa, które się wspólnie opodatkowuje, nadal może powodować olbrzymie trudności interpretacyjne. Lepiej więc stwórzmy przejrzyste rozwiązania, po to by nie trzeba było naginać prawa i długo zastanawiać się, jak dane prawo stosować, tym bardziej że rozwiązania proponowane pierwotnie, które traktują uposażenie jako wynagrodzenie, mają odbicie w dalszej praktyce parlamentarnej, mianowicie chodzi o zwiększenie dyscypliny parlamentarnej i znaczne obniżenie uposażenia za nienależyte przestrzeganie surowych wymogów regulaminu sejmowego bądź senackiego. To tyle, jeśli o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#LudwikTurko">Kierując się tymi przesłankami, Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie w większości opowiadał się za duchem propozycji zawartych w druku nr 1992, natomiast ze względu na liczne usterki legislacyjne przychyli się do zdania komisji i będzie głosował za odrzuceniem propozycji przedstawionych w druku nr 1935. Niemniej jednak uważamy, że należy wnieść pewne poprawki do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#LudwikTurko">Otóż zdaniem klubu, nie dyskutując na razie o wysokości wynagrodzenia parlamentarnego, bo to jest zupełnie zasadna sprawa, nie uważamy za właściwe, aby uposażenie parlamantarzysty łączyło się z wynagrodzeniem urzędnika państwowego. Jest to rozwiązanie niefortunne w swojej logice. Jest celowe, tzn. bardziej logiczne, jeśli wynagrodzenie parlamentarzysty łączy się z uposażeniem marszałka Izby. W związku z tym proponujemy, ażeby art. 25 ust. 2 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora otrzymał brzmienie: uposażenie odpowiada 3/5 wysokości wynagrodzenia marszałka Sejmu, z wyłączeniem dodatku z tytułu wysługi lat. Jeśli chodzi o te 3/5, to jesteśmy zachęceni kompromisowym, że tak powiem, charakterem liczby 3/5, co miało odbicie w ostatnich pracach Komisji Konstytucyjnej, ale oczywiście jesteśmy otwarci na wszelkie inne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#LudwikTurko">Korzystając jednak z okazji, skoro już zajmujemy się tą ustawą, chcę powiedzieć, że jest możliwość usunięcia oczywistego błędu legislacyjnego, który powoduje, że ustawa jest sprzeczna z zapisem konstytucyjnym; błędu, który wskazywaliśmy w czasie prac komisji, ale argumenty nasze, łącznie z argumentami ekspertów, w żadnym razie jakoś nie przemawiały do członków komisji. Mianowicie w części, która mówi o immunitecie parlamentarnym, w art. 7 ust. 1, obecne brzmienie jest takie, że poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej i karno-administracyjnej bez zgody Sejmu i Senatu. Zarówno eksperci, jak i posłowie tłumaczyli uporczywie, że pojęcie odpowiedzialności karno-administracyjnej jest pojęciem, po pierwsze, nie istniejącym praktycznie w obecnym stanie prawnym, a po drugie, to, co się potocznie nazywa odpowiedzialnością karno-administracyjną, jest zawarte już w pojęciu odpowiedzialności karnej. Co więcej, odpowiedni zapis art. 7 ust. 2 „małej konstytucji” mówi wyraźnie, że poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani aresztowany lub zatrzymany... itd. Niestety, ta nieszczęsna odpowiedzialność karno-administracyjna nadal się utrzymała. Parę dni temu ukazał się tekst „małej konstytucji” z wykładnią — wszyscy posłowie znaleźli to w swoich skrytkach — i chcę zacytować z tej wykładni, z interpretacji, ustęp, który omawia art. 7 ust. 2 „małej konstytucji” i wyraźnie mówi, że konstytucja nadaje immunitetowi formalnemu jeszcze szerszy zakres przedmiotowy, obejmując nim wszelkiego rodzaju powszechne, tzn. dotyczące wszystkich obywateli, postępowania, w których posłowi i senatorowi grozi ukaranie. Immunitet odnosi się więc także do odpowiedzialności karno-administracyjnej i odpowiedzialności karno-skarbowej. I dalej uzasadnienie, że to jest wykładnia historyczna pojęcia immunitetu itd. Tam pośrednie potwierdzenie Trybunału Konstytucyjnego itd. Tzn. idea jest taka, że praktycznie nic się nie zmienia, natomiast usuwa się zapis, który jest w sprzeczności z logiką prawną.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#LudwikTurko">W związku z tym w imieniu klubu Unii Wolności proponuję jest poprawkę, żeby art. 7 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu nadać brzmienie: poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu i Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie profesorze.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksanderMałachowski">Chcę zauważyć, panie pośle, że uposażenie marszałka Sejmu jest regulowane razem z uposażeniami innych urzędników państwowych, nie jest samodzielne. To jest uposażenie „erki”, więc to nie jest oderwane od urzędniczych pensji. To jest też urzędnicza pensja, tylko urzędnika szczególnego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#komentarz">(Poseł Ludwik Turko: Bo tu jest bezpośrednie odniesienie.)</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Nałęcz: „Erka” 6,7 razy...)</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Ludwikowi Turko.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Tomasza Nałęcza z Unii Pracy o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Los zrządził, że kilkakrotnie miałem okazję przemawiać z tej trybuny w istotnych sprawach o późnej porze i zawsze wyrażałem ubolewanie, że o tak ważnej sprawie dyskutujemy tak późno. Po raz pierwszy chcę powiedzieć, iż bardzo dobrze się stało, że o tak ważnej sprawie dyskutujemy tak późno, bez publiczności, bez dziennikarzy, bo dyskutujemy o sprawie dla Sejmu wstydliwej. Oto bowiem kilka miesięcy temu Sejm, dysponent publicznych pieniędzy, decydujący o elementarnej egzystencji czy o mniej lub bardziej zasobnym bycie milionów polskich rodzin, przede wszystkim zatroszczył się o swoje dochody i poprzez swoją decyzję sprawił, że posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej stali się bez wątpienia grupą mającą najwyższy współczynnik partycypacji we wzroście gospodarczym, którym Polska od kilku lat, dzięki Bogu, się cieszy. Nie podzielam pełnego oburzenia, jakie widzę we wzroku niektórych posłów, dotyczącego najpewniej argumentacji, że prezes telewizji, a także prezesi państwowych spółek zarabiają wielokrotnie więcej. Zdaniem klubu Unii Pracy, nie jest to żaden argument, tylko jeszcze jeden dowód na poparcie tezy, że rzeczywiście my, włodarze Rzeczypospolitej, dysponując publicznymi pieniędzmi, tolerujemy sytuację, w której władza dobrze wynagradza przede wszystkim siebie, i, co więcej, my także wynagradzamy siebie bardzo dobrze. Oczekuję przykładów dotyczących innych grup zawodowych. A w świetle nowej ustawy jesteśmy grupą zawodową, ustawa sprzed kilku miesięcy wprowadza bowiem w Polsce już ostatecznie zawód parlamentarzysty. Jest to bardzo ważne wydarzenie w liczących 500 lat dziejach polskiego parlamentaryzmu, ponieważ mamy oto w końcu zawód parlamentarzysty niemalże z mocy prawa. Proszę mi więc pokazać inną grupę zawodową, która by tak znakomicie została uposażona. Być może moja wiedza jest mylna, ale jeśli chodzi o liczące się i będące obiektem publicznej uwagi grupy zawodowe, to takiego wzrostu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#TomaszNałęcz">Dobrze się stało, że po kilku miesiącach wracamy do tej sprawy i chcemy tamtą naszą arogancję naprawić. Być może są na tej sali posłowie, którzy mieli to szczęście, że po uchwaleniu nowej ustawy o obowiązkach posłów i senatorów nie musieli reagować na tę falę złości, nie musieli wysłuchiwać głosów słusznej krytyki, której fala uderzyła przynajmniej w mój klub (zresztą akurat niezasłużenie, ponieważ był to jedyny klub, który głosował przeciwko tej ustawie, ale wszystko tutaj, głosując w mniejszości nawet przeciw, robimy na konto nas wszystkich - posłów i senatorów Rzeczypospolitej). Nie dziwię się, panie pośle Sławecki, że wśród tych dziesiątków tysięcy listów do Sejmu napisano tylko sto kilkadziesiąt listów, które proponowały inny punkt widzenia, bo nie pisze się do złoczyńcy, żeby przestał czynić zło, ponieważ sprawa jest beznadziejna. Najwyraźniej nasi wyborcy stracili zaufanie, że w tej żywo interesującej ich sprawie coś u posłów mogą zyskać. Jest to powód nie do odrzucenia projektu nowelizacji, panie pośle, lecz do krytycznej refleksji nad tym, jak niski to upadek, jeśli chodzi o publiczne wyobrażenie o tej Izbie. Tak odczytuję przytoczone przez pana dane dotyczące listów do Sejmu, których do tej pory nie znałem. Pozostaje już kwestią pańskiego wyboru, czy pan podzieli moją opinię, czy też nadal będzie pan miał dobre samopoczucie, uważając, że ludzie powszechnie akceptują taki punkt widzenia.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę mi wybaczyć to wzburzenie, ale przecież mówię to, nie myśląc o szerszej publiczności, bo nie ma przedstawicieli mediów, nie ma transmisji. Zwracam się tylko do obecnych na tej sali, dlatego tak ostrymi i gorzkimi słowami.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Grodzicki: Tam jest kamera.)</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Grodzicki, jeśli byłby pan łaskaw cierpliwie mnie wysłuchać, to chciałbym też mieć i do pana kilka bardzo gorących apeli. Chcę bowiem wyjaśnić panu posłowi Borowskiemu i wszystkim posłom nie będącym członkami Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, której pan poseł Grodzicki przewodniczy, skąd mamy w jednej kwestii dwa różne rozwiązania, bo są to przecież dwa różne sprawozdania w jednej sprawie. Kiedy oto kilka miesięcy funkcjonowała nowa ustawa, część tego Sejmu doszła do wniosku, że pieniędzy i przywilejów jest jeszcze zbyt mało i trzeba to znowelizować w takim duchu, żeby pensja wiceministerialna nie była goła, tylko żeby dodatkowe dochody uzyskiwane poza pensją wiceministerialną były pomnożeniem tej wiceministerialnej pensji. Stąd, oczywiście, projekt nowelizacji z druku nr 1850, który — jak bardzo celnie zauważył pan marszałek Borowski — oznacza po prostu już niczym nie ograniczony strumień pieniędzy wpływających do kieszeni poselskiej, jeśli dany poseł potrafi sobie ten strumień zorganizować.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#TomaszNałęcz">Mogę tu w imieniu Unii Pracy przyklasnąć tylko panu marszałkowi Borowskiemu, ale też oczywiście wyrazić żal, że na posiedzeniu komisji, która przyjmowała jedno ze sprawozdań w tej sprawie, żaden z posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej tego punktu widzenia nie wyraził. Rzeczywiście, moim zdaniem przejdzie do niechlubnych annałów Sejmu fakt, że z powodu spóźnienia się posła Unii Pracy - bo ja prawa głosu nie miałem - projekt tego sprawozdania został przez komisję przyjęty, jeśli mnie pamięć nie myli, jednomyślnie. Jednomyślnie komisja regulaminowa zdecydowała, żeby do kieszeni poselskich trafiał niczym nie ograniczony strumień...</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Czego?)</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#TomaszNałęcz">...i Komisja Ustawodawcza także. Przepraszam, panie pośle, ale jestem jednak dosyć zmęczony po całym dniu pobytu w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#komentarz">(Głos z sali: To trzeba wynagrodzić...)</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#TomaszNałęcz">Proszę państwa, można oczywiście żartować z tego typu argumentacji, można kiwać głowami, tylko że poza tą Izbą są jeszcze nasi wyborcy i są jeszcze spotkania z nimi i tam już oczywiście o wiele trudniej uzasadniać tego typu argumentację, którą tutaj panowie traktujecie jako rzecz oczywistą, a przeciwstawne argumentacje - jako rzecz ironiczną.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#TomaszNałęcz">W komisji powstał, jak rozumiem, pomysł - nie jestem biegły w kwestiach proceduralnych, ale tak sobie tłumaczę na zdrowy rozsądek, dlaczego są dwa sprawozdania w jednej sprawie - żeby ułatwić głosowanie, czyli żeby jednym prostym głosowaniem móc przyjąć projekt ustawy z druku nr 1850 i jednym prostym głosowaniem odrzucić projekt ustawy z druku nr 1935.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#TomaszNałęcz">Chcę zapowiedzieć w imieniu Unii Pracy, że będziemy głosowali przeciwko sprawozdaniu zawartemu w druku nr 1992, czyli będziemy głosowali za odrzuceniem owej nowelizacji, która sprawiłaby, że potok pieniędzy wpływający do kieszeni poselskich byłby nieograniczony.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#TomaszNałęcz">Natomiast chciałbym podziękować Sojuszowi Lewicy Demokratycznej za poparcie, w sumie, projektu naszej nowelizacji. Tyle razy go czytałem, iż nie zauważyłem rzeczywiście, że iloraz został pomylony z iloczynem. To pomyłka w lekturze. Myślę, że poddam się - jako jeden ze współautorów tej ustawy - egzaminowi z arytmetyki u pana marszałka Borowskiego, żeby jednak udowodnić, że rozróżniamy w Unii Pracy iloczyny od ilorazów. Nie pomyliliśmy się, panie marszałku, jeśli chodzi o łączne traktowanie wszystkich dochodów. Ten dodatkowy dochód, który dopuszczaliśmy dla posła i senatora poza 4-krotnością prognozowanego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej, dopuszczaliśmy właśnie jako 1/4 łącznych dochodów. Ten iloczyn to jest oczywiście 1/4 tej sumy - bardzo podobnie zaproponował pan marszałek Borowski; z charakterystyczną dla niego celnością i ostrością rozumowania zapisał może to prościej, ale w gruncie rzeczy rozwiązanie, które pan marszałek Borowski zaproponował, jest powtórzeniem propozycji z naszego projektu - z pewną dodatkową propozycją, żeby dochody z tytułu prawa autorskiego i praw pokrewnych potraktować wyłącznie.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#TomaszNałęcz">Muszę powiedzieć, że jest to bardzo rozsądny punkt do dyskusji. Gdyby poprawki zgłoszone dzisiaj przez pana posła Borowskiego były przedmiotem propozycji i poważnej dyskusji w Komisjach: Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Ustawodawczej, myślę, że osiągnęlibyśmy wtedy porozumienie. Tak jak mam nadzieję, że jesteśmy tego porozumienia bliscy i dzisiaj. Sparzywszy się jednak - już kończę, panie marszałku - kilkakrotnie na traktowaniu przez posłów spraw finansowych dotyczących własnego uposażenia, chcę wierzyć, że poprawki pana marszałka Borowskiego i pana posła Grodzickiego - niestety tym się różnię od koalicji, która wyrażała poparcie dla poprawek, nie odczytanych z trybuny sejmowej, lecz najwyraźniej znanych, że nie wiem, w jakim kierunku idą poprawki pana posła Grodzickiego; być może w takim, o jakim mówił też pan marszałek Borowski - stworzą okazję do wspólnej pracy nad tymi kwestiami. Niemniej, ponieważ w sprawach poselskich pieniędzy działy się już w tej Izbie najróżniejsze rzeczy, chciałbym w imieniu klubu Unii Pracy zgłosić do jedynego popieranego przez komisje projektu znowelizowanej ustawy konkretne poprawki, które - nie będę już państwu zabierał czasu - przekazuję na piśmie zgodnie z regulaminem. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tomaszowi Nałęczowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Janusza...</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Grodzicki: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Skubis: Skończmy może tę dyskusję.)</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Grodzicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#RyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój przedmówca wygłosił parę tez, które wymagają sprostowania, a w niektórych fragmentach, można powiedzieć, były wręcz obraźliwe dla członków Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#RyszardGrodzicki">Tak się zdarzyło, że pan poseł Nałęcz, reprezentujący wnioskodawców, zechciał się spóźnić na to posiedzenie, ale w trakcie rozpatrywania projektu, który reprezentował, był obecny. O tym, że druk ma wady legislacyjne, mówiono w trakcie posiedzenia komisji w sposób bardzo oględny i delikatny. Pan poseł Nałęcz, który mógł w trakcie posiedzenia komisji zgłosić autopoprawki, żadnej takiej tendencji nie wykazał i autopoprawek nie zgłosił, choćby co do owego ilorazu, o którym już tutaj była mowa, oraz wielu innych błędów legislacyjnych. Tak się niestety składa, że akurat klub, który pan poseł Nałęcz reprezentuje, zgłosił w tym samym okresie kilka projektów ustaw o żenująco niskim poziomie legislacyjnym, i jest to fakt. I proszę nie wmawiać komisjom, że kierowały się jakimiś racjami merkantylnymi. To była po prostu ocena jakości legislacyjnej projektu, bo on się nie nadawał w ogóle do rozpatrzenia. Można wyrazić tylko zdziwienie, że Prezydium Sejmu nadało mu jakikolwiek bieg. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Nałęcz jeszcze pragnie sprostować - w sprawie, jak rozumiem, sprostowania pana posła Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie chcę wprowadzać tu elementów polemiki, chciałbym tylko dodać gwoli odnotowania tego w protokóle, że rzeczywiście na posiedzenie połączonych komisji, którym przewodniczyli pan poseł Grodzicki i pan poseł Jaskiernia...</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Poseł Jaskiernia.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Jaskiernia, ale pan poseł Grodzicki siedział obok niego, współprzewodniczył.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#TomaszNałęcz">...przybyłem z posiedzenia Komisji Obrony Narodowej - rzeczywiście spóźniłem się 90 sekund. Posiedzenie trwało może nie 7, tylko 9 minut - może się mylę - więc jednak uczestniczyłem w nim mimo tego spóźnienia przez przytłaczającą większość czasu. Rzeczywiście zrezygnowałem, panie pośle Grodzicki, ze zgłaszania poprawek i autopoprawek, ponieważ jest pewien poziom realizmu, jeśli chodzi o działania w tym Sejmie. Gdybym usłyszał od któregokolwiek z przedstawicieli Sojuszu Lewicy Demokratycznej chociaż 1/5, ba, 1/10 tego, co dzisiaj powiedział tu pan marszałek Borowski, to na pewno zgłosiłbym te poprawki. Natomiast nie ma sensu walić głową w ścianę, skoro waliło się już od jakiegoś czasu, i to bezskutecznie.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#TomaszNałęcz">Wreszcie, panie pośle Grodzicki, myślę, że o poziomie legislacyjnym zgłaszanych przez klub projektów możemy podyskutować w innym czasie i w innej formie. Jesteśmy, jak w każdej innej sprawie, otwarci na dyskusje merytoryczne i nie będziemy się w nich posługiwać epitetami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Nałęczowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Szymański, nie zrzeszony, więc ma prawo - mimo że dyskusja jest ograniczona do wypowiedzi klubowych - zabrać głos. Pan poseł ma prawo do 6 minut wypowiedzi w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AleksanderMałachowski">Inni posłowie, zrzeszeni, nie mogą zabrać głosu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JanuszSzymański">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#JanuszSzymański">Chciałbym powiedzieć, że mojemu sercu droga jest sprawa właściwego uregulowania statusu parlamentarzysty w Polsce. I nie jest tak, panie pośle Nałęcz, jak pan mówił, że zawód parlamentarzysty ukształtował się pod rządami tej nowej ustawy. To Sejm X kadencji podjął decyzję, że otwiera nową drogę do ukształtowania zawodu parlamentarzysty. Powiem państwu, że kiedy nowelizowaliśmy w 1990 r. ustawę, ta dyskusja odbyła się już wtedy. Jednak nie zdecydowaliśmy się na zasadniczą zmianę. Była rzecz i o włodarzach, o złoczyńcach, była i krytyczna refleksja, była rzecz o sprawie wstydliwej. Tak, myślę, że sprawa uposażenia poselskiego niesłusznie przez nas samych jest czyniona sprawą wstydliwą. Mojemu sercu jest droga taka myśl, żeby do Sejmu trafiali najlepiej przygotowani ludzie, tacy, którzy sprawdzili się poprzez swoją drogę zawodową, awans, którzy potrafili w swoim życiu coś osiągnąć. W normalnym kraju jest tak, że najpierw trzeba coś w życiu osiągnąć, a później się trafia do parlamentu. U nas natomiast jest inaczej. Myślę, że to, co przyjęła komisja posła Grodzickiego - ja byłem przeciwny wielu rozwiązaniom i zaraz powiem, dlaczego i co powinno być w ustawie - stanowiło pewien krok... Nam wówczas nie starczyło odwagi, żeby przyjąć w ustawie jasne rozwiązanie, ile wynosi uposażenie poselskie. Był problem, czy to ma być określone w specjalnej ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, czy w ustawie o statusie posła i senatora, czy też w ustawie o wynagradzaniu osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie. Tam posłów na pewno nie ma. Są wszystkie ważne urzędy, są marszałkowie, wicemarszałkowie. Proszę się nie gniewać, panie marszałku, ale również w X kadencji - jak i obecnie - była bardzo wyraźna dyskusja o tym, dlaczego na innym wózku jadą posłowie, a na innym wózku jadą marszałkowie. Myślę, że komisje chciały zrównać ten status i pokazać, że te różnice nie powinny być aż tak znaczne. To trzeba bardzo jasno powiedzieć. Przyjęto rozwiązanie, które jest porównywalne. Ja nawet zadałem sobie pewien trud i porównałem te rozwiązania - nie porównywałem tego z uposażeniem deputowanego do Bundestagu, parlamentarzysty z Kanady czy kongresmena, bo nie ma co tego porównywać - z rozwiązaniami przyjętymi w krajach ościennych. Polska odstawała tu wyraźnie. I właśnie komisja regulaminowa starała się tutaj zachować pewną równowagę. To można różnie politycznie oceniać - jedni będą twierdzili, że słusznie należy włożyć szaty siermiężne i w związku z tym obniżyć uposażenie, a inni będą twierdzić, że trzeba to uposażenie znacznie podnieść.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#JanuszSzymański">Wydaje mi się, panie marszałku, że można wyrazić wiele krytycznych uwag, ale to rozwiązanie jest rozwiązaniem docelowym i moim zdaniem słusznym, bo przyjmuje pewien kierunek. Natomiast mogę uważać za grzech komisji regulaminowej to, że nie zdecydowała się na krok śmielszy, mianowicie nie wprowadziła regulacji instytucji lobbingu, rejestrowanie grup nacisku i reguł, i nie wprowadziła również jasnej zasady, jeśli chodzi o niełączenie mandatu poselskiego z funkcjami ekonomicznymi, i ciągle mamy taką sytuację, że ministrowie na przykład mogą być członkami rad nadzorczych spółek skarbu państwa, a posłowie nie. Teraz została rozstrzygnięta sprawa wynagrodzeń i myślę, że jest to jakieś rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#JanuszSzymański">Ale do czego chcę w końcu zmierzać? Uważam, i takie przesłanie chciałbym skierować, panie marszałku, że właściwie mamy sprawę epizodyczną. Mianowicie aksjologia, to przesłanie, które skusiło posłów do wniesienia dwóch inicjatyw, miało na celu otwarcie drogi do rozwiązania sprawy uposażenia posłów, którzy prowadzą działalność w gospodarstwie rolnym. Powiedzmy to sobie jasno. Chodziło o to, żeby stworzyć taką możliwość, to prawda. Pod rządami starej ustawy Prezydium Sejmu decydowało ad personam, czy takie wynagrodzenie, w tym wypadku uposażenie, przyznawać, bo w ustawie z tego zrezygnowano. W związku z tym przywrócono to. Powstała inicjatywa, która zmierzała do tego, żeby inaczej ukształtować to uposażenie, i Sejm rozstrzygnie, czy akurat to rozwiązanie docelowe, które zostało przyjęte w ustawie, jest słuszne czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#JanuszSzymański">Chciałbym jeszcze powiedzieć o czymś innym. Powinniśmy zastanowić się nad tym, jak ukształtować to uposażenie poselskie, żeby uczynić parlament profesjonalnym parlamentem, który składa się z legislatorów. Parlament to legislatywa. Pan marszałek Małachowski ładnie w X kadencji mówił, że Sejm to fabryka ustaw. To prawda. Sejm tworzy prawo i trzeba, żeby tych legislatorów czy właśnie ludzi, którzy są profesjonalnie przygotowani do tworzenia prawa, było w parlamencie jak najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#JanuszSzymański">A teraz zapytajmy, czy służy temu jasne określenie poziomu czy statusu materialnego posłów, czy też służy temu koncepcja np. bardzo niskiego uposażenia. Powiem państwu, że jestem za jednym uposażeniem. To nie jest tak, że ma być dieta i uposażenie. Są różne rozwiązania. Są wynagrodzenia parlamentarne zwolnione całkowicie od podatku i są wynagrodzenia parlamentarne całkowicie opodatkowane. Jestem za tym, żeby stworzyć jasne uregulowania, żeby o uposażeniu nie decydowało kilka rozwiązań. Bo jeszcze dojdą pieniądze na biura i jak się zsumuje, to całkiem interesująca, kosmiczna suma z tego wynika. Tak jakby poseł był całkowitym włodarzem tej sumy i całkowicie ją konsumował.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#JanuszSzymański">Powiem państwu, że z tego punktu widzenia popieram to, co komisja regulaminowa uczyniła. Można mieć różne tutaj zdania, ale mamy jasny kierunek na przyszłość. Powiem tylko tyle, że jestem zdecydowany co do tego, iż dodatkowa działalność - z wyłączeniem tego, jeżeli ktoś potrafi pisać czy tworzyć dzieła, jest to rzecz normalna - absolutnie powinna eliminować możliwość otrzymywania takiego uposażenia. Dlatego, panie marszałku - kończąc, bo rozumiem, że czas mój się skończył - uważam, że w tym wypadku powinniśmy pozostawić to bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#JanuszSzymański">Chciałbym natomiast zasygnalizować pewną ułomność proceduralną. Wyobrażałem sobie, że będę miał jedno sprawozdanie w sprawie dwóch projektów. I tak do tej pory było. Mamy natomiast, proszę państwa, dwa sprawozdania, choć sprawa dotyczy tej samej materii regulacji. Powinno więc być jedno sprawozdanie. I chciałbym prosić Prezydium Sejmu o szczególną pieczę czy szczególną troskę - żeby tego typu fauli proceduralnych nie było. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Skubis ma pytanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#IreneuszSkubis">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Znając regulamin Sejmu, nie mogę zadać pytania panu posłowi Markowi Borowskiemu. Dlatego, panie marszałku, chcę skierować to pytanie do posła sprawozdawcy. Choćby dlatego, że na sali siedzi tylu znawców prawa - począwszy od posła przewodniczącego Grodzickiego przez ministra posła Szymańskiego i pana marszałka - boję się zadać pytanie posłowi marszałkowi Borowskiemu, ale proszę pana marszałka o umożliwienie ewentualnie skonsultowania odpowiedzi posła sprawozdawcy z marszałkiem Borowskim.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#IreneuszSkubis">Pan marszałek mianowicie dwukrotnie stwierdził w swoim wystąpieniu klubowym, że tzw. pakiet spraw zawartych w propozycji ustawy PSL... A wcześniej powiedział, że bardzo dużo podpisów w druku nr 1850 to podpisy członków klubu PSL. Chcę zapytać posła Borowskiego, jak myśli, dlaczego tak dużo podpisów posłów PSL jest pod tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#IreneuszSkubis">Panie Marszałku! Ponieważ pora jest późna, mam nie sprostowanie, lecz wyjaśnienie dla pana posła Nałęcza. Mówimy, że są prawa i obowiązki. Trudno zrezygnować z tzw. obowiązków. Można czasami z tych obowiązków zrezygnować za zgodą przewodniczącego komisji - w przypadku posiedzeń komisji; w przypadku posiedzeń Sejmu - za zgodą Prezydium Sejmu. Ale można zrezygnować z niektórych, że tak powiem, delikatnie mówiąc, praw. Czyli poseł Nałęcz może na przykład zrezygnować z uposażenia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Bartoszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoją wypowiedź potraktuję jako...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, panie pośle, to nie może być żadna wypowiedź...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#StanisławBartoszek">...pytanie i sprostowanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Skubis też już wprowadził nas w błąd i zamiast pytania w rezultacie wygłosił apel do posła Nałęcza, żeby się zrzekł uposażenia. A to nie jest pytanie. Chociaż to można było sformułować w formie pytania, czyby się nie zrzekł. Proszę bardzo, ale proszę o pytanie, panie pośle, bo naprawdę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#StanisławBartoszek">Tak, tak. Jest podwójna sprzeczność, moim zdaniem, tej ustawy, to znaczy art. 27...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, ale ja proszę o pytanie. Do kogo pan kieruje to pytanie, jakie jest to pytanie? Bo pan stwierdza...</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#StanisławBartoszek">Do posła sprawozdawcy. Po prostu chcę wysunąć tezę za nowelizacją tej ustawy. Mówię to w sposób poważny, a niektórzy nie chcą uznać mojego wystąpienia. Chcę zwrócić uwagę na art.27: uposażenie oraz dodatki, o których mowa w art. 26, są traktowane jako wynagrodzenie ze stosunku pracy. Na pewno jest nielogiczność z art. 25 i 26 i w związku z art. bodajże 106–108 Kodeksu pracy, bo w Kodeksie pracy się mówi wyraźnie, kiedy można potrącić wynagrodzenie za pracę — za zgodą pracownika i w następstwie wyroku sądowego. I tu do pana marszałka Borowskiego mówię, bo pan marszałek pamięta dokładnie, jaka była pierwotna treść art. 25 i później poprawki pana marszałka. Kilku posłom potrącono wynagrodzenie — nie będę w to wnikał, ale po prostu gdy ktoś solidnie swoje obowiązki w Sejmie wykonywał, to wynagrodzenie mu się należy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, ale to wszystko razem nie jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Adamski.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Ja uważam, że podsekretarz stanu nie będzie miał żadnej motywacji do objęcia funkcji, jeżeli rzeczywiście jego dochody będą kształtować się na tym poziomie co poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale władza, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WładysławAdamski">W związku z tym chcę zapytać: Jak wygląda porównanie - to jest pytanie do pana posła sprawozdawcy - między posłami na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w sferze oczywiście wynagrodzeń, a deputowanymi w innych krajach Europy.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WładysławAdamski">Aby było łatwiej, chcę zapytać pana posła sprawozdawcę o porównanie między przeciętną krajową a ilością tych przeciętnych otrzymywanych przez posła, w analogii właśnie do tego przekroju, jak powyżej, dokładnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo. To wreszcie jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Sławecki, jak rozumiem, chce jeszcze odpowiedzieć na jakieś zarzuty mu przedstawione czy też sprostować i ustosunkować się do całej debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#TadeuszSławecki">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Jestem w takiej dziwnej roli medium, które ma łączyć posła zadającego pytanie na przykład z posłem Borowskim. Spróbuję z tego wybrnąć.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#TadeuszSławecki">Pan poseł Skubis pyta, czy pan poseł Borowski wie, dlaczego tylu posłów podpisało się pod projektem ustawy. Myślę, że pan Borowski wie.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#TadeuszSławecki">Następnie pan poseł Nałęcz pyta mnie, czy ja mam dobre samopoczucie, czytając tę ustawę. No, nie najgorsze. Ale chcę panu posłowi powiedzieć, że ja również mam spotkania, i to w województwie, które leży na „ścianie wschodniej”, gdzie przeciętna emerytura rolnicza wynosi 3 mln starych złotych, i też spotykam się z ludźmi, rozmawiam. Natomiast odpowiedziałem, że te odczucia nie znajdują odzwierciedlenia w listach kierowanych do Sejmu. Więcej nie komentowałem. Dalej — ja nie komentowałem, czy współczynnik 4, czy 6,4 — ja tylko stwierdzałem suche fakty.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#TadeuszSławecki">Następnie, panie pośle, pozwoliłem sobie przytoczyć cytaty z opinii prawnej. Bo rzeczywiście to posiedzenie komisji trwało krótko i rzeczywiście na tym posiedzeniu komisji pan nie zadał sobie również trudu przeczytania projektu ustawy, tylko pan również powtórzył, tu ze stenogramu cytuję: przekraczający iloraz. To były podstawowe błędy, które nam wytknięto, i myśmy na posiedzeniu komisji regulaminowej też na ten temat dyskutowali. Uważałem na to, żeby pan mi z kolei nie zarzucił, że ślepo przegłosowaliśmy, nie mając żadnych argumentów, dlatego przytoczyłem opinię Biura Studiów i Ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#TadeuszSławecki">Jeśli chodzi o pana posła Adamskiego, to odsyłam do bardzo ciekawej pozycji wydanej przez Biuro Studiów i Ekspertyz na ten temat. Pozycja ta jest w bibliotece, dzisiaj tam byłem. Faktycznie nie ma już jej w tej chwili w Biurze Studiów i Ekspertyz, ale w najbliższych dniach mają wznowić nakład, bo jest duże zainteresowanie. W bibliotece dostałem egzemplarz i cytuję z pamięci.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#TadeuszSławecki">Posłowie z Francji i z Niemiec również mają pewne przywileje tak jak i my: bezpłatne przejazdy lotnicze, kolejowe. Ich uposażenie jest średnio trzy-, czterokrotnie wyższe od naszego, jakie planujemy w ustawie, czyli przekraczające 150–160 mln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#TadeuszSławecki">Jeśli chodzi o wynagrodzenie w państwowej sferze budżetowej za 1996 r., wyniosło ono 802 zł. Innych danych tutaj nie mam.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#TadeuszSławecki">Jeszcze raz dziękuję wszystkim tym, którzy pracowali nad ustawą, i myślę, że będziemy w jakiś sposób musieli z tego wybrnąć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AleksanderMałachowski">Pozwalam sobie tylko, Wysoka Izbo, przypomnieć, że jeśli mówimy o różnicach, to mówmy także o różnicy w produkcie krajowym brutto. We Francji i w Niemczech produkt krajowy brutto przekracza sześciokrotnie, siedmiokrotnie produkt krajowy brutto w Polsce. Wobec tego to też musi być porównywane, bo bez tej wiadomości całe porównanie nie ma sensu. Oczywiście, jeśli się ma 20 tys. dolarów rocznego przychodu wartości produktu krajowego brutto, a my mamy dwa i pół, to jest osiem raz więcej, chwała Bogu. To jest bardzo duża różnica i to trzeba brać pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zamykam dyskusję, bo nie ma więcej zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora ponownie do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz do Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#AleksanderMałachowski">Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (druki nr 1836, 1836-A i 2094).</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Olewińskiego.</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#AleksanderMałachowski">To są skutki, Wysoka Izbo, dodatkowych punktów. Jeżeli mamy nie obradować w niedzielę i poniedziałek, to musimy obradować w nocy.</u>
          <u xml:id="u-248.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Proszę nie robić szpagatu...)</u>
          <u xml:id="u-248.11" who="#AleksanderMałachowski">W sobotę i tak będziemy obradować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu trzech Komisji: Polityki Społecznej, Przekształceń Własnościowych oraz Ustawodawczej, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac tych komisji nad rządowym projektem ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (druki nr 1836, 1836-A i 2094).</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MarekOlewiński">Prace nad ustawą rozpoczęły się w Sejmie na początku września ubiegłego roku pierwszym jej czytaniem. Trzy wspólne komisje, które wymieniłem, powołały podkomisję, która pracowała pod moim przewodnictwem. Projekt ustawy przesłałem do trzydziestu central związkowych z prośbą o nadesłanie opinii i wniosków do projektu ustawy. Z wielu z nich takie dokumenty otrzymaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#MarekOlewiński">W posiedzeniach podkomisji i później połączonych komisji brali ponadto udział przedstawiciele wszystkich instytucji i urzędów centralnych, które mogły coś wnieść do rozpatrywanego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#MarekOlewiński">Wynikiem prac podkomisji i trzech połączonych komisji jest sprawozdanie zawarte w druku nr 2094, które niniejszym przedkładam.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie będę omawiał szczegółowo zapisów poszczególnych rozdziałów i artykułów ustawy, lecz chciałbym przedstawić Wysokiej Izbie w sposób skondensowany materię, jaką ta ustawa reguluje. Uważam, że poszczególne artykuły są tak zredagowane, iż uważna ich lektura pozwoli paniom i panom posłom na pełne ich zrozumienie. Otóż najogólniej mówiąc, omawiana ustawa ma rekompensować brak waloryzacji wynagrodzeń i uposażeń w sferze budżetowej w okresie od 1 lipca 1991 r. do 28 czerwca 1992 r. oraz utratę w 1991 r. niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent z tytułu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Owo zrekompensowanie nastąpi wyłącznie poprzez nieodpłatne nabycie przez osoby uprawnione świadectw rekompensacyjnych na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Zasadność tych rekompensat potwierdził Trybunał Konstytucyjny w trzech zaakceptowanych przez Sejm orzeczeniach, wydanych w latach 1992 i 1993. Na tę ustawę, na rekompensaty czeka łącznie ok. 3,7 mln osób, w tym 1,2 mln emerytów i rencistów oraz 2,5 mln pracowników sfery budżetowej. Wartość zobowiązań wyszacowanych na koniec 1995 r. wynosiła 5,7 mld zł, czyli 57 bln starych złotych. Dzisiaj, uwzględniając waloryzację za rok ubiegły, jest to ok. 70 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#MarekOlewiński">Świadectwo rekompensacyjne będzie skarbowym papierem wartościowym na okaziciela emitowanym przez skarb państwa. Ich wartość nominalna ma wynosić 1 zł. Uprawnienie do nabycia świadectw będzie niezbywalne i nie będzie podlegało dziedziczeniu. Za świadectwa rekompensacyjne będzie można nabywać akcje spółek należące do skarbu państwa, sprzedawane przez skarb państwa przedsiębiorstwa, a także mienie sprzedawane przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Mogą też one być użyte przez ich posiadacza do zwolnienia się ze zobowiązań wobec skarbu państwa wynikających z wykupienia należności banków z tytułu odsetek od kredytów mieszkaniowych. Natomiast Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa będzie mogła nimi zaspokoić przejęte zobowiązania zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej wobec skarbu państwa lub ZUS, a świadectwa wykorzystane w ten sposób będą ulegały umorzeniu. Pozostałe świadectwa zostaną umorzone z mocy prawa po upływie 10 lat od dnia emisji. Wartość świadectw będzie waloryzowana kwartalnie wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług ogłaszanym w Monitorze Polskim przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#MarekOlewiński">Ustawa przewiduje gwarancję pokrycia świadectw rekompensacyjnych majątkiem skarbu państwa. Proponuje mianowicie delegację ustawową dla Rady Ministrów do określenia listy spółek lub przedsiębiorstw państwowych przeznaczonych do przekształcenia w spółki, których akcje będą zbywane za świadectwa. Ustawa precyzuje szczegółowo grupy obywateli, którzy będą uprawnieni do nieodpłatnego nabycia świadectw rekompensacyjnych. Nie będą uprawnieni do nabycia świadectw ci, którzy wygrali zakończone pomyślną egzekucją procesy o dodatki branżowe do emerytur i rent oraz o należną waloryzację wynagrodzeń. Każda uprawniona osoba otrzyma świadectwa rekompensacyjne o wartości nominalnej równej należności ustalonej zgodnie z tabelami ryczałtów, które stanowią załącznik do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#MarekOlewiński">Ustalenie wysokości nie wypłaconej podwyżki dla każdej osoby zatrudnionej wówczas w sferze budżetowej nie jest możliwe z tego powodu, że kwoty podwyżek kalkulowane są w budżecie globalnie, w przeliczeniu na liczbę etatów, zaś skala podwyżki indywidualnej zależała każdorazowo od kierownika jednostki. W stosunku do emerytów indywidualne obliczenie skali należności byłoby teoretycznie możliwe, jednak wobec ogromnej liczebności tej grupy przeliczenia takie byłyby bardzo pracochłonne i czasochłonne. Uznano więc, że ryczałt uwzględniający wiek i podstawę wymiaru świadczenia każdego zainteresowanego jest rozwiązaniem lepszym.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy przewiduje, że spisy osób uprawnionych do pobierania świadectw rekompensacyjnych sporządzą w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy kierownicy państwowych jednostek sfery budżetowej, jednostek MON, MSWiA, Ministerstwa Sprawiedliwości, właściwe organa rentowe oraz właściwi wojewodowie lub ministrowie w odniesieniu do jednostek zlikwidowanych lub przekształconych. Osoby uprawnione zostaną powiadomione o umieszczeniu w spisie oraz przysługującej im liczbie świadectw rekompensacyjnych. Przez trzy tygodnie będą mogły zapoznawać się z informacjami na swój temat zawartymi w spisie i będą miały później jeszcze dwa tygodnie na wniesienie ewentualnych sprostowań. Na interwencje w sprawie pominięcia w spisie ustawa pozostawia zainteresowanym 7 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie. Zarówno żądanie sprostowania danych w spisie, jak i umieszczenia w nim danej osoby musi być rozpatrzone w ciągu 30 dni, a od decyzji w tej sprawie przysługuje odwołanie. W ciągu 8 miesięcy gotowe spisy uprawnionych zostaną przekazane właściwemu organowi rentowemu, ministrowi lub wojewodzie, którzy - po dokonaniu wyrywkowej kontroli prawidłowości ich sporządzania - przekażą je emitentowi świadectw, w tym wypadku ministrowi skarbu państwa. Ten zaś złoży je do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych w formie odcinka zbiorczego, reprezentującego ogół praw ze świadectw. Ustawa przewiduje, że emitent, w którego imieniu działać będzie minister skarbu państwa, zawrze w drodze przetargu umowę z podmiotem będącym uczestnikiem bezpośrednim Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych i prowadzącym przedsiębiorstwo maklerskie. Podmiot ten będzie wydawał uprawnionym imienne świadectwa depozytowe, prowadził rejestr uprawnionych, którym je wydano, obsługiwał obrót świadectwami oraz prowadził akcję informacyjną. Ustawa nakłada na ministra skarbu państwa obowiązek przeprowadzenia szerokiej, publicznej akcji informacyjnej w sprawach w niej uregulowanych. Chodzi o to, aby całe społeczeństwo, a szczególnie ci, którzy tą ustawą zostaną objęci, w pełni zrozumieli jej poszczególne uregulowania i swoje uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa, którą mam zaszczyt Wysokiej Izbie rekomendować, spełnia w całości kryteria zasygnalizowane przez Trybunał Konstytucyjny. Zakwestionował on bowiem nie tyle zniesienie dodatków branżowych, ile brak należytej rekompensaty dla osób, które miały do nich prawa nabyte przed wejściem w życie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent. Taki punkt widzenia przyjął również Sejm w rezolucji w tej sprawie z maja 1992 r., nakazującej zrekompensowanie emerytom i rencistom strat wynikłych ze zniesienia dodatków branżowych. Ponadto ustawa ta ma kilka zasadniczych walorów. Po pierwsze, nie wymaga pieniędzy z budżetu, a więc nie grozi jej zaniechanie realizacji lub jej odwlekanie z powodu szczupłości państwowej kiesy. Po drugie, zapewnia emerytom i pracownikom sfery budżetowej współudział w przekształceniach własnościowych, a kreując „pieniądz reprywatyzacyjny”, pozostający w rękach obywateli, pobudza te procesy. Umożliwia też zakup jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych. Istotne jest także, że stwarza różnorodne możliwości wykorzystania świadectw i pozostawia obywatelom dużą swobodę w ich wyborze, włączając w nie jednocześnie problem wykupionych przez państwo odsetek mieszkaniowych oraz zobowiązań Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Poza tym pozwala tę zaległą sprawę załatwić stosunkowo szybko, bez potrzeby tworzenia nowych struktur organizacyjnych. Ustawa przewiduje bardzo krótkie vacatio legis, tylko 14 dni, by jak najszybciej rozpocząć wdrażanie jej w życie, zgodnie z zawartym w tej ustawie harmonogramem.</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu trzech komisji: Polityki Społecznej, Przekształceń Własnościowych oraz Ustawodawczej wnoszę o przyjęcie przedstawionego przeze mnie sprawozdania z prac tych komisji, zawartego w druku nr 2094, i uchwalenie przedstawionego w nim projektu ustawy. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Markowi Olewińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych wystąpień w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Franciszka Potulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod koniec lat osiemdziesiątych rząd premiera Rakowskiego podjął próbę systemowego ustalenia poziomu płac w państwowej sferze budżetowej w stosunku do płac w sektorze przedsiębiorstw. Wówczas próbowano porównywać płace sfery budżetowej z płacami kadry inżyniersko-technicznej, rezygnując w końcu z takiego zapisu na rzecz porównania do średniej płacy w tym sektorze w ogóle. Prowadzono badania i komisja, której wtedy przewodniczył dzisiejszy prezydent państwa, przyjęła, że płace pracowników sfery budżetowej mają kształtować się na poziomie płac w sektorze przedsiębiorstw. Mechanizm wówczas przyjęty funkcjonował do końca 1990 r. Pracownicy budżetówki otrzymywali wyrównania wynikające z inflacji i wzrostu płac w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Było nawet tak, że relacje płac ukształtowały się korzystnie dla budżetówki. Płace w sektorze przedsiębiorstw spadły głębiej niż w budżetówce - tak było w roku 1990. Przemiany ustrojowe w Polsce spowodowały głęboki regres gospodarczy, w tym spadek możliwości finansowania przez państwo zadań publicznych. I mimo że w oświacie znacznie ograniczono zadania w 1991 r. i potem w 1993 r., realne płace systematycznie spadały. W 1989 r. płace budżetówki były na poziomie 98,5% płac w sektorze przedsiębiorstw, a emerytury na poziomie 52,7%. Potem płace w sektorze przedsiębiorstw zaczęły realnie spadać, aż do poziomu 65,9% w stosunku do 1989 r. Jest to wskaźnik z roku 1992. Potem było już nieco lepiej, od 1993 r. płace te zaczęły wprawdzie wolno, ale systematycznie realnie rosnąć. Płace w sferze budżetowej spadały jednak znacznie silniej, i to do poziomu 54,8% w 1994 r. w porównaniu do roku 1989.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#FranciszekPotulski">Jednym z powodów dodatkowego regresu tych płac było zaniechanie realizacji ustawowego obowiązku rewaloryzacji płac w sferze budżetowej i zaniechanie wypłacania dodatków do emerytur i rent. Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie ocenił te działania jako niezgodne z konstytucją i Sejm uznał, że nawet trudna sytuacja budżetowa państwa nie usprawiedliwia głębokości cięć w budżetówce i zaniechania właściwego podwyższania płac od 1 lipca 1991 r. do 28 czerwca 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#FranciszekPotulski">Będzie trudno powstrzymać się od uwag, które mogą być uznane za element kompanii wyborczej. Myślę jednak, że dla opozycji wszystko, co dobrze wychodzi koalicji, ma charakter wyborczy i tak zostanie okrzyczane, i to tym głośniej, im większa jest wina wczorajszych członków rządu, a dzisiejszych posłów opozycji za spowodowanie nieprawidłowości. Byliśmy świadkami podobnego stosunku do ustawy budżetowej na rok 1997, budżetu na tyle dobrego, że, ani chybi, jest to budżet wyborczy. Z tego też względu uważam, że wyborcze były już budżety z roku 1994, roku 1995 i roku 1996, bo były lepsze niż te z lat 1990–1993.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#FranciszekPotulski">Ustawa, którą dzisiaj omawiamy, jest ustawą wyrównania rachunków krzywd z lat 1991–1992. Można dyskutować, czy zaproponowane rozwiązania są optymalne. Faktem jest, że ma ta ustawa jedną niewątpliwą wadę. Jest przez nas podejmowana zbyt późno. Od tamtego okresu minęło 5 lat. Część emerytów nie doczekała sprawiedliwości, a płace budżetówki nieodwracalnie spadły tak bardzo, że były okresy, że nie było z czego żyć, a i dzisiejsze wzrosty płacy realnej o 5,5%, 6,5%, wprawdzie wysokie, ale cały czas są liczone od dramatycznie zaniżonych płac w latach 1991–1992. Wprawdzie zostanie podjęta próba zrekompensowania ówczesnych strat, jakie ponieśli emeryci i pracownicy budżetówki, ale nie oznacza to, że zostanie zwiększona baza wydatków oświatowych umożliwiająca powrót płac do poziomu z 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#FranciszekPotulski">Należy przypomnieć, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 29 stycznia 1992 r. dotyczące zaniechania waloryzacji wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej oraz orzeczenie z dnia 11 lutego 1992 r. dotyczące zrekompensowania utraty prawa do dodatków branżowych do emerytur i rent uzyskały ustawową gwarancję zaspokojenia roszczeń w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji z 30 kwietnia 1993 r. Ustawa ta bowiem przewiduje, że osoby, których dotyczą obywa wyżej powołane orzeczenia, otrzymają rekompensacyjne świadectwa udziałowe przeznaczone do wymiany na akcje funduszy utworzonych w celu dokonania rekompensat. Po przyjęciu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych Sejm uznał za zasadne kolejne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 30 listopada 1993 r. dotyczące zaniechania waloryzacji wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, a sposób zadośćuczynienia tym roszczeniom nie został ustawowo określony. Omawiane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego określają roszczenia, jak powiedział poseł sprawozdawca, ok. 3,7 mln osób, w tym 2,5 mln pracowników sfery budżetowej oraz 1,2 mln emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#FranciszekPotulski">Projekt ustawy to efekt stworzenia nowej koncepcji zrekompensowania uprawnionym strat wynikłych ze stosowania przepisów uznanych za niezgodne z konstytucją, innych niż w formie przewidzianej ustawą o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#FranciszekPotulski">Zaletami koncepcji zawartej w projekcie ustawy są: realizacja zapewnienia współudziału emerytów i rencistów oraz pracowników sfery budżetowej w procesach przekształceń własnościowych (być może byłoby zasadne rozważenie, czy w podobnym trybie, np. 15% akcji, nie powinno przypaść pracownikom budżetówki, a nie tylko pracownikom danego zakładu w trakcie jego prywatyzacji), pobudzenie prywatyzacji poprzez umożliwienie zapłaty świadectwami rekompensacyjnymi za prywatyzowane składniki majątku państwowego (świadectwa rekompensacyjne będą dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi i obrót nimi będzie odbywać się na giełdzie papierów wartościowych), pozostawienie osobom uprawnionym do świadectw swobody decyzji co do sposobu ich wykorzystania, brak konieczności utworzenia nowych struktur organizacyjnych, dużo szybsza możliwość realizacji zaspokajania roszczeń niż w wypadku ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#FranciszekPotulski">Rekompensata strat poniesionych przez pracowników sfery budżetowej, emerytów i rencistów nastąpić ma w myśl projektowanej ustawy poprzez nieodpłatne zbycie świadectw rekompensacyjnych będących skarbowymi papierami wartościowymi na okaziciela. Ponadto będą mogły one służyć do zapłaty za należące do skarbu państwa akcje spółek, do zapłaty za przedsiębiorstwa i zorganizowane części przedsiębiorstw zbywane przez skarb państwa w procesie prywatyzacji, do zapłaty za mienie wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, do zwalniania się posiadaczy świadectw ze zobowiązań wobec budżetu państwa, wynikających z przejściowego wykupienia należności banków z tytułu odsetek od kredytów mieszkaniowych, do nabywania jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#FranciszekPotulski">Ze względu na trudności indywidualnego ustalenia należności poszczególnym uprawnionym do świadectw rekompensacyjnych przyjęto zasadę ustalenia tej należności w formie ryczałtu. W przypadku pracowników sfery budżetowej ustawa o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej z dnia 31 stycznia 1989 r. nie stanowiła podstawy do roszczeń poszczególnych pracowników. Podkreślił to Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 11 września 1995 r. W przypadku zaś emerytów i rencistów, którzy na mocy ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 17 października 1991 r. utracili prawo do dodatków z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, przyjęto zróżnicowane ryczałty, obliczone na podstawie rachunku aktuarialnego, uwzględniające podstawę wymiaru świadczeń, statystyczną średnią długość trwania życia, stopę dyskonta oraz ustawowe odsetki.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#FranciszekPotulski">Jak wynika z uzasadnienia orzeczenia z dnia 11 lutego 1992 r., Trybunał Konstytucyjny zakwestionował nie tyle zniesienie tzw. dodatków branżowych, ile brak należytej rekompensaty dla osób do nich uprawnionych. Również Sejm RP w rezolucji z dnia 9 maja 1992 r. podzielił ten pogląd.</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#FranciszekPotulski">Przyjęcie zryczałtowanych kwot zarówno w przypadku zaniechania rewaloryzacji w sferze budżetowej, jak i w przypadku utraty prawa do dodatku do emerytur i rent było więc koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#FranciszekPotulski">Należy przypomnieć, że należności zostały zwaloryzowane w odniesieniu do wynagrodzeń w oparciu o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, a w przypadku dodatków do emerytur i rent należność została zwiększona o ustawowe odsetki. Natomiast w przypadku świadectw rekompensacyjnych poprzez zasadę uwzględnienia wartości zwaloryzowanej świadectwa w momencie dokonania nim zapłaty zagwarantowane zostało uzyskanie od skarbu państwa w całym okresie realizacji programu świadczenia odpowiadającego wartością nie wypłaconej w poprzednich latach należności.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#FranciszekPotulski">Waloryzacja odbywać się będzie w okresach kwartalnych, przy uwzględnieniu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Gwarancja realnej wartości świadectw wymaga pokrycia równowartości emisji świadectw w majątku przedstawionym przez skarb państwa do nabycia za świadectwa.</u>
          <u xml:id="u-251.13" who="#FranciszekPotulski">Podkreślenia wymaga fakt, że projektowana ustawa zaspokaja roszczenia pracowników sfery budżetowej, wynikające ze stosunku pracy, a także w sferze uprawnień emerytalno-rentowych. Przewiduje doliczenie wartości ryczałtów do wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia, w przypadku gdy do nich zostały wskazane zarobki z lat 1991–1992. Stąd również w podstawie wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych znajdzie odzwierciedlenie zrekompensowanie strat wynikających z zaniechania waloryzacji wynagrodzeń w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-251.14" who="#FranciszekPotulski">Klub SLD będzie głosował za przyjęciem ustawy, apelując zarówno do Prezydium Sejmu, jak i do Senatu o przyspieszenie prac nad jej ostatecznym uchwaleniem, tak aby mogła wejść w życie 1 marca, bo tylko wtedy jest szansa na realizację jej ustaleń jeszcze w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-251.15" who="#FranciszekPotulski">Zgłaszam jednocześnie poprawkę, aby w art. 20 ust. 1 i 3 dotychczasowy termin 8 miesięcy zastąpić terminem 6 miesięcy i w konsekwencji w art. 18 ust. 4 dotychczasowy termin 7 miesięcy zastąpić terminem 5 miesięcy, co pozwoli o 2 miesiące przyspieszyć realizację ustawy i tak już o wiele lat spóźnionej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-251.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Franciszkowi Potulskiemu.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Bartoszka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt omawianej ustawy uznany został już w pierwszym czytaniu za bardzo potrzebny i umożliwiający dokonanie rekompensat bez konieczności dodatkowego wydatkowania znacznych kwot z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#StanisławBartoszek">Dzięki wejściu w życie ustawy będzie możliwa realizacja postulatów umożliwiających włączenie się emerytów i pracowników sfery budżetowej w procesy prywatyzacyjne spółek skarbu państwa, skumulowanie bowiem wartości świadectw, które zapewne będzie dość znaczne, przyczyni się do pobudzania procesów prywatyzacyjnych; wykreuje się zapewne w społeczeństwie pewien umowny pieniądz, którego źródłem będą świadectwa rekompensacyjne.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#StanisławBartoszek">Omawiając sprawozdanie trzech połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, należy stwierdzić, że w powyższej sprawie panowała pewna zgodność poglądów, czego dowodem jest brak wniosków mniejszości do projektu.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy - obecnie projekt, ale mam nadzieję, że wkrótce ustawa - określi sposób zrekompensowania niepodwyższania wynagrodzeń w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Uprawnionym będą przysługiwały świadectwa rekompensacyjne o łącznej wartości nominalnej równej należności ustalonej zgodnie z załącznikiem do ustawy. Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty lub emerytury pracownikom zatrudnionym w państwowych jednostkach sfery budżetowej do dochodu stanowiącego podstawę wymiaru doliczać się będzie wartość należnych świadectw rekompensacyjnych za okres od 1 lipca 1991 r. do 28 czerwca 1992 r. Wliczenia do podstawy wymiaru emerytury lub renty wartości świadectw rekompensacyjnych dokonywać będą organy rentowe na wniosek osób uprawnionych.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie prac komisji sejmowych udało się wiele przepisów projektu doprecyzować. Pragnę wskazać na zapis art. 6, w którym dokonano takiej czynności. Nie udało się przedłużyć okresu umarzania świadectw, jak to postulowano w trakcie pierwszego czytania, z 10 do 15 lat. Projekt w przepisach przejściowych i końcowych przewiduje, że poczynając od wejścia w życie ustawy, nie będzie się wszczynać postępowań sądowych i egzekucyjnych w sprawach roszczeń uprawnionych osób, a wszczęte postępowania sądowe umarza się.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#StanisławBartoszek">Tak jak podczas pierwszego czytania, tak i obecnie Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wyraża pozytywne stanowisko w sprawie projektu ustawy i opowiada się za jak najszybszym jej uchwaleniem. Będzie to kolejna ustawa, która będzie naprawiać powstałe w przeszłości szkody z tytułu niepodwyższania wynagrodzeń oraz wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Bartoszkowi.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Marka Zielińskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MarekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony przez komisję projekt ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent nie jest projektem ustawy daleko odbiegającym od projektu rządowego wraz z autopoprawką i nie jest projektem najlepszym. Z jednej strony można wyrazić zadowolenie, że wkrótce - jeśli Sejm przyjmie ustawę - rozwiązany będzie społecznie bolesny problem rekompensat, z drugiej zaś nadal istnieje spora liczba zastrzeżeń do założeń ustawy i proponowanych szczegółowych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MarekZieliński">Istota ustawy polega na nieodpłatnym zbyciu osobom uprawnionym świadectw rekompensacyjnych będących papierami wartościowymi na okaziciela. Za te świadectwa można będzie nabyć prywatyzowane składniki mienia państwowego. W ustawie przyjęto zasadę ustalania należności przypadającej poszczególnym uprawnionym w postaci ryczałtowej. Ta forma budzi zastrzeżenia. W ustawie brak jest metody ustalania wysokości należności przysługujących pracownikom sfery budżetowej, emerytom i rencistom. Efektem tego jest brak możliwości oceny wysokości rekompensat. Osoby, które skarżyły do sądu, otrzymywały kwotę indywidualną.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#MarekZieliński">Świadectwo rekompensacyjne umożliwi realizację orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego bez większych wydatków z budżetu państwa. Jednakże dla wielu rencistów i emerytów otrzymujących niskie świadczenia lepszą formą byłaby rekompensata gotówkowa bądź w postaci obligacji skarbu państwa. Przyjęta koncepcja niewątpliwie może pobudzić prywatyzację, skłonić ludzi do osobistego udziału w procesach przekształceniowych, ale może też budzić uzasadnione niezadowolenie z powodu procedur formalnych, chodzi np. o korzystanie z obrotu giełdowego czy konieczność złożenia wniosku do organów rentowych o wliczenie wartości świadectwa do podstawy wymiaru emerytury lub renty. Lepszym rozwiązaniem byłoby zobowiązanie ZUS do dokonania takiej operacji. Słabością tej ustawy są ograniczone możliwości wykorzystania świadectw rekompensacyjnych. Ze względów społecznych właściwe byłoby rozszerzenie katalogu z art. 12, tym bardziej że możliwości wynikające z ust. 2 tego artykułu są iluzoryczne. Według Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu w obecnym stanie prawnym istnieje tylko jedna bardzo ograniczona możliwość wykorzystania świadectw rekompensacyjnych - w celu wykupienia należnych bankom odsetek z tytułu kredytów mieszkaniowych. Mianowicie gdy kredytobiorca do końca 1997 r. spłaci całość zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu i odsetek należnych bankowi, a w konsekwencji uzyska umorzenie 70% zadłużenia z tytułu odsetek wykupionych przez budżet, wtedy w wypadku spłaty pozostałych 30% może posłużyć się świadectwem. Taka sytuacja na szerszą skalę jest realna wyłącznie w odniesieniu do starych kredytów, kiedy kwota pozostała do spłacenia jest niska. Mieszkania spółdzielcze ludzi młodych są obciążone milionowymi kwotami, których jednorazowa spłata do końca 1997 r. dla pracownika sfery budżetowej jest fikcją.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#MarekZieliński">Sprzedaż praw ze świadectw, poza formami zawartymi w art. 12, będzie odbywała się wyłącznie w obrocie giełdowym. Konieczna jest szeroka akcja informacyjna, gdyż właścicielami tych świadectw będą w dużej części ludzie starzy. Poważne wątpliwości, podzielane również przez prezesa ZUS, budzi sprawa użycia przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa świadectw rekompensacyjnych do zwolnienia się z przejętych przez agencję zobowiązań zlikwidowanych PGR wobec ZUS. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza konieczność kompensowania strat, jakie poniesie ZUS przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#MarekZieliński">Niezależnie od tych krytycznych uwag, mając na względzie bardzo duże opóźnienia i konieczność realizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz społeczne oczekiwania, Klub Parlamentarny Unii Wolności poprze ustawę, licząc na to, że zbliżające się wybory wymuszą szybką, praktyczną jej realizację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Markowi Zielińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Burskiego, Klub Parlamentarny BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm na 87 posiedzeniu w dniu 30 sierpnia 1996 r. skierował projekt ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent do Komisji Polityki Społecznej, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia. W dniu 31 października 1996 r. Prezydium Sejmu skierowało do tych trzech komisji autopoprawkę opracowaną przez rząd, który jest wnioskodawcą tej inicjatywy. Jest to ustawa, która ma umożliwić zaspokojenia zobowiązań budżetu państwa wobec części emerytów, rencistów i pracowników sfery budżetowej. Wśród uprawnionych są osoby, których dotyczą między innymi dwa orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego: z 29 stycznia oraz 11 lutego 1992 r. Orzeczenia te znalazły się już w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych. W celu zaspokojenia tych roszczeń miały być wyemitowane rekompensacyjne świadectwa udziałowe. Świadectwa rekompensacyjne mają stanowić odszkodowanie za brak indeksacji wynagrodzeń i uposażeń w sferze budżetowej w okresie od 1 lipca 1991 r. do 28 czerwca 1992 r. oraz za utratę niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent dla osób będących emerytami lub rencistami przed 15 listopada 1991 r. Projekt ustawy przewiduje nieodpłatne przekazanie świadectw rekompensacyjnych będących papierami wartościowymi na okaziciela. Zakłada się, że za świadectwa te można będzie kupić składniki prywatyzowanego majątku, akcje spółek przeznaczonych do zbywania za te świadectwa, przedsiębiorstwa i zorganizowane części mienia przedsiębiorstw zbywane przez skarb państwa a także mienie wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zbywane przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Świadectwa te mogłyby być także użyte do wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych. Agencja mogłaby nimi zaspokoić przejęte zobowiązania zlikwidowanych PGR wobec skarbu państwa oraz ZUS. Świadectwa zgodnie z tym projektem miałyby być waloryzowane kwartalnie, zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług. Według projektu ustawy świadectwa byłyby z mocy prawa dopuszczone do publicznego obrotu i na wniosek emitenta - czyli skarbu państwa - wprowadzone do notowań giełdowych. Połączone trzy komisje w przedłożonym sprawozdaniu rekomendują Wysokiemu Sejmowi przyjęcie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żeby dokładniej i dogłębniej ocenić wartość przedkładanych propozycji, należy chociaż generalnie odnieść się do polityki społeczno-gospodarczej kreowanej w ostatnich latach przez kolejne ekipy rządowe, a przez obecną koalicję na czele z SLD pilnie kontynuowanej. Otóż ta polityka — zwłaszcza w aspekcie prywatyzacji — zasadza się na tzw. szybkiej prywatyzacji, przejęciu najlepszych, najbardziej wartościowych segmentów narodowej gospodarki, to znaczy szybkim uwłaszczeniu się starej i nowej nomenklatury, a dopiero na bazie tego, co pozostanie, realizowaniu polityki społecznej państwa. Biorąc pod uwagę restrykcyjność poprzedniego systemu totalitarnego, realizowanie takiej właśnie polityki jest zgubne i tragiczne w skutkach dla systemu gospodarczego państwa, a w konsekwencji dla większości naszego społeczeństwa. Z taką polityką nie będziemy się utożsamiać, nie wyrażaliśmy i nie wyrażamy zgody na realizację tej polityki. Jest to sprzeczne z dobrze pojętym interesem narodu polskiego, jest to sprzeczne z polską racją stanu. Dlatego też wszystkie organizacje zrzeszone w ramach Akcji Wyborczej „Solidarność” wyrażają zdecydowany protest w stosunku do takiej właśnie polityki. Najpierw doprowadza się do pauperyzacji, do głębokiej niewydolności finansowej znakomitą większość polskiego społeczeństwa, nie realizuje się praw słusznie nabytych, by na skutek orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego proponować społeczeństwu to, co mu się słusznie należy, w okrojonej formie.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#RyszardBurski">Powstaje pytanie: Co zrobi przeciętny Polak z tym świadectwem rekompensacyjnym? Ponieważ świadectwa będą dopuszczone do publicznego obrotu, znając ogrom potrzeb, nie zaspokojonych potrzeb statystycznego Polaka, nietrudno jest znaleźć właściwą odpowiedź na to pytanie. A kto zgromadzi owe świadectwa rekompensacyjne? Znając kondycję ekonomiczno-finansową w przekroju poszczególnych grup społeczno-zawodowych naszego społeczeństwa, również nietrudno będzie odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Jeśli dodamy do tego zadłużenia kredytowe powstałe w wyniku zaciąganych kredytów w bankach Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, to mamy pewien obraz tego, co szykuje się przyszłemu ewentualnemu układowi politycznemu, jaki być może wyłoni się po tegorocznych wyborach parlamentarnych. Realizacja zarówno tych wycinkowych należności emerytalnych, jak i tych wynikających z reformy ubezpieczeń zdrowotnych czy reformy ubezpieczeń społecznych, nastąpi już w następnej kadencji parlamentu i trzeba mieć tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#RyszardBurski">Posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej i Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform oraz członkowie Związku Zawodowego „Kontra” tę świadomość mają. Mają tę świadomość także organizacje zrzeszone w Akcji Wyborczej „Solidarność”. Powyższe zastrzeżenia potwierdziła debata budżetowa, zwłaszcza w części dotyczącej finansów państwa.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pomimo przedstawionych zastrzeżeń i wątpliwości natury generalnej, mających charakter kardynalny, strategiczny, z uwagi na ogromne społeczne znaczenie omawianego problemu, mając nadzieję, że w wyniku realizacji tejże ustawy przewidywane efekty nie okażą się przysłowiowymi gruszkami na wierzbie, posłowie mojego klubu udzielą poparcia tematycznemu projektowi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Burskiemu.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#AleksanderMałachowski">Mam problem. Głos pragnie zabrać pan poseł Szymański, ale, panie pośle, czas przeznaczony na przemówienia posłów nie zrzeszonych został przez pana wykorzystany. Jak pan pamięta, Sejm zatwierdził propozycję Prezydium, by to było 6 minut. Brał pan udział w tym posiedzeniu...</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale na całe posiedzenie?)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#AleksanderMałachowski">Na całe posiedzenie. Ale ponieważ art. 107 daje mi prawo udzielenia posłowi głosu dodatkowo, proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JanuszSzymański">Bardzo dziękuję, panie marszałku, nie zamierzam nadużyć pańskiej uprzejmości. Natomiast miałbym taką prośbę do pana marszałka, żeby wszelkie interpretacje regulaminu jednak były dokonywane w formie pisemnej uchwały Prezydium Sejmu, były załącznikiem do regulaminu Sejmu. Wtedy tego typu sporów, czy ktoś może mnie wpisać na listę, czy nie - myślę, że sporów zupełnie niepotrzebnych - nie byłoby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#AleksanderMałachowski">Tak, panie pośle, niemniej jednak...</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Bardzo dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#AleksanderMałachowski">...na posiedzeniu Sejmu z 15 grudnia 1993 r. jest taka zgoda Sejmu, zatwierdzenie propozycji Prezydium Sejmu. Ma pan rację, że to powinno być inaczej unormowane. Zajmę się tym.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak, zwrócę się w tej sprawie do marszałka Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Myślę, że jesteśmy w pewnej historycznej chwili. Otóż po właściwie czterech latach poważnych debat - debat publicznych, również z wykorzystaniem najbardziej demokratycznego instrumentu dialogu społecznego, jakim jest referendum, Sejm zdecyduje się na przyjęcie regulacji ustawowej dotyczącej, jak sądzę, bardzo przykrej i upokarzającej dla części społeczeństwa sprawy zrekompensowania okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Grupa zainteresowanych tą ustawą liczy prawie 4 mln osób, mówiąc ściślej, jest ich ok. 3700 tys. Jeśli przyjmiemy tę kwotę 70 bln zł, to możemy powiedzieć, że w takim prostym statystycznym ujęciu na osobę przypada ok. 17,5 mln starych złotych. Mamy tu przykład uwłaszczenia tej grupy i chociaż z politycznego punktu widzenia możemy różnie zapatrywać się na tę regulację, to niezależnie od tego jest ona potrzebna i myślę, że należy ją poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#JanuszSzymański">Natomiast uważam, panie marszałku, że z tej trybuny powinno paść jedno ważne przesłanie - że czynimy to zbyt późno, ale dobrze, że w ogóle to czynimy. To prawda, że proces przygotowania i uchwalenia tej ustawy zajmie jeszcze kilka miesięcy, cała procedura wydania tego typu świadectw rekompensacyjnych też potrwa, a zatem prawdopodobnie we wrześniu byłaby możliwa faktyczna realizacja tego zobowiązania budżetu wobec tak licznej grupy. Dlatego chciałbym prosić, panie marszałku, abyśmy na tym posiedzeniu przystąpili niezwłocznie do trzeciego czytania, tak byśmy mogli uczynić to, co powinniśmy dawno zrobić poprzez wydanie decyzji ustawodawczej, która zmaże tę haniebną sprawę z płaszczyzny różnych krytycznych uwag. Wnoszę więc o to, żebyśmy możliwie szybko przeszli do trzeciego czytania projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Janusz Szymański.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie ma zasadniczych przeszkód w tej sprawie, dlatego że pierwotny zamysł Prezydium Sejmu był taki, aby do trzeciego czytania projektu przystąpić jutro rano. Natomiast wpłynęła jedna poprawka, którą przedstawił pan poseł Potulski...</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Sławecki: I druga, posła Burskiego.)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#AleksanderMałachowski">Tak, przepraszam, prostuję - dwie poprawki dotyczące dwóch artykułów. Miałem na myśli jedno pismo posła Potulskiego, dlatego powiedziałem, że jest jedna poprawka. Otóż jest ona prosta i myślę, że po wydrukowaniu jej możemy jutro przystąpić do głosowania. Nie sądzę, żeby tu były jakieś opory.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Sławecki: Tak, jest to możliwe.)</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Olewiński pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim, którzy zabierali głos w dyskusji nad projektem tej ustawy. Jak mówiliśmy, prawie 4 mln Polaków oczekuje już od dłuższego czasu, przez parę lat, na zrealizowanie tych zaległości w ich wynagrodzeniach czy emeryturach. Pragnę podziękować za wszystkie wypowiedzi, czasami również krytyczne, ale kończące się wyrażeniem ogólnego poparcia dla projektu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#MarekOlewiński">Jak pan marszałek stwierdził, poprawka złożona przez pana posła Potulskiego jest, powiedziałbym, błaha. Polega ona tylko i wyłącznie na skróceniu harmonogramu wdrażania tej ustawy, co na pewno będzie przyjęte przez wszystkich z zadowoleniem, a jednocześnie nie będzie wpływało negatywnie na wszystkie prace, które wiążą się z wykonaniem poszczególnych artykułów. Moim zdaniem nie ma zatem potrzeby kierowania tej poprawki do komisji i jutro będziemy mogli przystąpić do trzeciego czytania projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam debatę.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#AleksanderMałachowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Gołębiewski: Ale są komunikaty.)</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, jest pewien porządek, jeśli chodzi o te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł ma komunikat, proszę o odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#TadeuszSławecki">Informuję, że jutro rano odbędą się posiedzenia następujących komisji:</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Zdrowia — o godz. 8.15;</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz z Komisją Ustawodawczą — o godz. 8.30;</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 8.30.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#TadeuszSławecki">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Gołębiewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie sposób przejść obojętnie wobec wypowiedzi rzecznika rządu w sprawie korzyści wynikających z bezcłowego importu zbóż dla konsumentów. Rzecznik wypowiada jedynie to, co jest oficjalnym stanowiskiem rządu Rzeczypospolitej - tym bardziej budzi to mój niepokój i sprzeciw jako posła Polskiego Stronnictwa Ludowego, i to z kilku jakże istotnych powodów. Po pierwsze, konsumenci nie odczuwają tych korzyści, jeśli chodzi o ceny pieczywa i innych wyrobów. Po drugie, skarb państwa pozbawia się już zbyt długo, i to w sposób ewidentny, wpływów z ceł z tytułu importu zbóż. Po trzecie, polscy producenci zbóż mają boleśnie uszczuplone dochody z powodu obniżenia się cen skupu zbóż, co nie ma przełożenia na korzystny dla konsumentów spadek cen na pieczywo. Po czwarte, rolnicy producenci zbóż stanowią 30-procentową grupę konsumentów w naszym społeczeństwie, dla której również wzrosły ceny pieczywa, a ceny zboża obniżyły się. Po piąte, należy zwolnić rzecznika rządu z obowiązku orzekania o tym, co jest korzystne, a co niekorzystne dla konsumentów, pozostawiając ocenę tego samym konsumentom. Uważam, tak jak podkreślali to posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego w dzisiejszej dyskusji nad budżetem, że bezwzględnie należy przywrócić cła na import zbóż w trybie natychmiastowym. Odraczanie od 2 miesięcy decyzji w tej sprawie przez rząd i osobiście przez premiera Włodzimierza Cimoszewicza w dwójnasób premiuje producentów i zewnętrznych eksporterów zbóż do Polski. Sprzedają oni korzystnie swój produkt, a ich rządy, nie mając wprawdzie tak doskonałych rzeczników, pomnażają jeszcze dodatkowo ich korzyści premiami eksportowymi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WiesławGołębiewski">Stwierdzam, że kontekst tej sytuacji jest na pewno korzystny, ale dla konsumentów z krajów eksportujących zboże do Polski, a na pewno niekorzystny dla nas - konsumentów w kraju. Szkoda, że nie dostrzega tego rzecznik rządu w randze sekretarza stanu, z całym Biurem Prasowym. Sądzę, że pan premier Włodzimierz Cimoszewicz winien nie tylko poprawić politykę informacyjną rządu, lecz głównie jego zdolność szybkiego reagowania - a zwłaszcza wicepremiera ministra finansów pana Grzegorza Kołodki - na ostrzeżenia i informacje o zmieniających się uwarunkowaniach rynkowych. Jest to już druga sytuacja zaniechania podjęcia odpowiednich działań w stosownym czasie. Przypomnę, że ten sam syndrom wystąpił wiosną ubiegłego roku na rynku paliw. Pomimo wielu monitów i sygnałów pan wicepremier minister finansów Grzegorz Kołodko zapewniał, że nie mogą wystąpić perturbacje cenowe i luki w dostawach paliw. Cenę za tę złą diagnozę wicepremiera zapłacili konsumenci, a wśród nich - największą - rolnicy, którzy dodatkowo do dziś nie mogą doczekać się korzystnych rozwiązań w ustawie o paliwie rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WiesławGołębiewski">Sądzę, że podstawą każdej dobrej informacji jest wcześniejsze dobre działanie, interes ogółu obywateli, konsumentów. Rzecznik rządu, który upowszechnia jego stanowisko, musi odzwierciedlać te uwarunkowania i realia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Gołębiewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Ciesielskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#StanisławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odbieram coraz więcej niepokojących społecznie sygnałów dotyczących oczekiwanych skutków dramatycznych podwyżek cen energii elektrycznej, gazu tudzież centralnego ogrzewania. Pan wicepremier Grzegorz Kołodko zapewniał nas niedawno, że podwyżki te będą zredukowane do niezbędnego minimum, zaś polityka osłonowo-socjalna państwa skutecznie ochroni najuboższych przed efektami ekonomicznymi podwyżek. Apeluję w tym miejscu do Wysokiej Izby, aby społeczno-administracyjna obrona owych grup była w istocie skutecznie i ściśle kontrolowana. W przeciwnym bowiem razie to dla nas, polityków z nadania narodu, zabraknie wyrozumiałości i przyzwolenia na dalszą, rozumną i efektywną działalność w imieniu społeczeństwa. A czas wkrótce udowodni, kto działa populistycznie, a kto rzeczywiście działa dla dobra społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#StanisławCiesielski">Proszę, Wysoka Izbo, mieć powyższe - ku przestrodze nas wszystkich - na uwadze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Ciesielskiemu.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 23 stycznia 1997 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 56)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>