text_structure.xml 642 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Oleksy oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Józef Zych i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefOleksy">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefOleksy">Na sekretarzy powołuję posłów Henryka Dyrdę i Katarzynę Marię Piekarską.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefOleksy">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani poseł Katarzyna Maria Piekarska.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefOleksy">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefOleksy">Protokół 36 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Zmarł generał Stanisław Maczek. Proponuję, byśmy złożyli hołd świętej pamięci generałowi, uznając przez to, że życie i czyny generała Stanisława Maczka są wzorem patriotycznej postawy, żołnierskiego honoru i oddania sprawom ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefOleksy">Uczcijmy jego pamięć chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefOleksy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefOleksy">Porządek dzienny posiedzenia został posłankom i posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefOleksy">Senat przedstawił propozycje poprawek do ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefOleksy">— o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefOleksy">— o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefOleksy">— o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefOleksy">Uchwały Senatu zawierające te propozycje, a także sprawozdania właściwych komisji o poprawkach Senatu zostały państwu doręczone.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefOleksy">Przypominam, że zgodnie z art. 56i regulaminu Sejmu, Sejm rozpatruje uchwały Senatu w sprawie ustaw uchwalonych w trybie pilnym - na posiedzeniu najbliższym po ich doręczeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefOleksy">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby punkty dotyczące uchwał Senatu Sejm rozpatrzył po zakończeniu debat nad sprawozdaniami o projektach pilnych, tj. jako punkty 3, 4 i 5, czyli dzisiaj przed południem, a głosowania nad nimi przeprowadził bezpośrednio po zakończeniu debaty nad sprawozdaniami odnoszącymi się do tych uchwał, czyli dzisiaj przed przerwą obiadową.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefOleksy">Jest to informacja ważna, gdyż państwo nie jesteście przyzwyczajeni do głosowań o takiej porze.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefOleksy">Czy jest sprzeciw wobec tej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefOleksy">Powtórzę, Wysoka Izbo: ok. godz. 11 rozpoczniemy rozpatrywanie sprawozdań komisji dotyczących poprawek Senatu do tych trzech ustaw i zaraz potem, przed przerwą obiadową, przeprowadzimy głosowania nad tymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefOleksy">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o skreślenie dotychczasowych punktów 6 i 7 porządku dziennego, dotyczących informacji o obronności państwa, oraz pierwszych czytań projektów ustaw w zakresie spraw wojskowych, uzasadniając to następująco:</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefOleksy">W ostatnim okresie nastąpiło wyraźne przyspieszenie prac legislacyjnych w resorcie obrony narodowej. Zaawansowane są prace nad nowelizacją ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej. Zaproponowane w porządku dziennym akty prawne stanowią dowód przyspieszenia tego procesu, jednakże nie dotyczy to m.in. takich projektów ustaw, jak: o obowiązku wojskowym i powinnościach obronnych; o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych; o stanie wojennym i stanie wojny.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefOleksy">Ponadto przewiduje się zakończenie prac nad następującymi ustawami: o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszanie honoru i godności żołnierskiej; o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa zarządzanymi przez jednostki organizacyjne resortu obrony narodowej; o utworzeniu Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych ustaw oraz o rezerwach państwowych i zapasach obowiązkowych paliw ciekłych.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefOleksy">Z informacji, jakie posiadamy, wynika, że prace rządowe nad wymienionymi projektami ustaw są w końcowej fazie. W związku z powyższym proponujemy łączne rozpatrzenie wyżej wymienionych ustaw po ich wpłynięciu do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefOleksy">Równocześnie pragniemy podkreślić, iż nie bez znaczenia jest sprawa udziału ministra obrony narodowej w tak ważnej dla obronności i bezpieczeństwa państwa debacie sejmowej. Jak wiemy, nie zostały jeszcze wyczerpane wszystkie możliwości, jeśli chodzi o uzgodnienie kandydata na to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu podtrzymało swój wniosek o przeprowadzenie debaty obronnej na obecnym posiedzeniu Sejmu z tego powodu, iż debata ta ma doniosły charakter, jest oczekiwana przez armię. Ma ona też znaczenie dla działań Polski na arenie międzynarodowej. Debata ta była dwukrotnie odkładana przez Izbę z powodu braku materiałów rządowych. Znaczną część tych materiałów posiada już Sejm od dłuższego czasu, uznaliśmy więc, iż nie można sądzić, że zaistniały nadzwyczajne okoliczności, które powodowałyby potrzebę zmiany, zdjęcia tego punktu z porządku obrad. Zgłoszony jednak został umotywowany wniosek i dlatego poddam go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Komorowski: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefOleksy">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności w sposób zdecydowany chcę przeciwstawić się pomysłowi zdjęcia z porządku obrad punktu dotyczącego spraw obronności kraju. Nie zgadzamy się z taką filozofią, wedle której należy spowolnić, aby przyspieszyć, przynajmniej pozornie. Sądzimy, że próba odbycia łącznej debaty nad dziesięcioma projektami ustaw nie może przynieść właściwych skutków. Lepiej przeprowadzić rzetelną debatę, rozpatrując osobno te projekty ustaw, które wpłynęły do parlamentu i osobno te, nad którymi trwają prace rządowe. Sądzimy również, że nie jest szczęśliwym pomysłem, aby niezręczna sytuacja, jaka jest wynikiem braku ministra obrony narodowej - wstydliwa - dla koalicji rządzącej i dla rządu, a dla nas - trudna, bo nie ma adresata wniosków, które wyciągniemy z dyskusji - odbijała się na pracy Sejmu. Jeśli chodzi o propozycje, aby zrezygnować z tej debaty, uważamy, że skompromitowałoby to przede wszystkim polski parlament, gdyż na tę debatę od dłuższego już czasu czeka zarówno wojsko, jak i społeczeństwo. Zdjęcie tego punktu z dzisiejszego porządku obrad oznaczałoby, że debatę o obronności kraju toczylibyśmy już po podjęciu decyzji dotyczących budżetu. Byłaby więc to rozmowa o tym, kto bardziej kocha polskie wojsko, rozmowa o miłości czysto platonicznej, bo do niczego już nie zobowiązującej.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefOleksy">Był wniosek za przyjęciem propozycji i był wniosek przeciw. Poddam więc to pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego o zdjęcie z porządku dziennego tego posiedzenia Sejmu punktów 6 i 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefOleksy">Głosowało 340 posłów. Za wnioskiem klubu PSL oddano 202 głosy, przeciw - 112 głosów, wstrzymało się 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Izba poparła wniosek o zdjęcie z porządku dziennego obecnego posiedzenia punktów 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci generała Stanisława Maczka. Posiadamy projekt tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu proponuje, by uwzględnić w porządku dziennym tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefOleksy">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba propozycję przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Unii Pracy wnosi o dodatnie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt oświadczenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie 13 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefOleksy">Tej samej sprawy dotyczy wniosek Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Oświadczenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia ofiar stanu wojennego w 13 rocznicę jego wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów przychyliły się do wniosku o wprowadzenie tego punktu do porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JózefOleksy">Jeśli nie będzie sprzeciwu, uznam, że Izba tę propozycję przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JózefOleksy">Natomiast jeśli chodzi o fakt istnienia dwóch projektów tej uchwały, to Konwent Seniorów powołał zespół redakcyjny do przygotowania jednolitego tekstu, który będzie przedmiotem obrad nad punktem porządku dziennego dotyczącym uchwały Sejmu w sprawie 13 rocznicy grudnia 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JózefOleksy">Nie ma sprzeciwu, a więc rozumiem, że propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JózefOleksy">Przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw składających się na Pakt o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o pilnym rządowym projekcie ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń oraz o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu wniosku komisja podaje, że konieczne jest rozpatrzenie przedstawionego sprawozdania na obecnym posiedzeniu Sejmu ze względu na potrzebę wejścia w życie nowej ustawy z początkiem 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu popiera wniosek o włączenie do porządku obrad tego punktu i proponuje, by rozpatrzyć go w piątek. Sprawozdanie zostało wczoraj doręczone i w piątek moglibyśmy odbyć nad tym debatę.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JózefOleksy">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Izba propozycję przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Istnieje pilna potrzeba zlikwidowania sprzeczności pomiędzy treścią art. 6 ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. a regulaminem Zgromadzenia Narodowego dotyczącym uchwalania konstytucji. Proponowana nowelizacja ustala zakres pierwszego czytania projektu konstytucji uchwalonego przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego. Regulamin Zgromadzenia Narodowego dopuszcza błędną interpretację ustawy konstytucyjnej, skutkiem której następne posiedzenie Zgromadzenia Narodowego będzie oznaczało drugie czytanie projektu konstytucji, umożliwiające uchwalenie konstytucji zaledwie po kilkugodzinnej debacie. Zdaniem wnioskodawców w celu uniknięcia takiego rozwoju wypadków konieczna jest pilna nowelizacja ustawy konstytucyjnej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu nie poparło tego wniosku, gdyż prace nad konstytucją są już w toku. Dyskusja na ten temat odbyła się również na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego, kiedy przyjmowano regulamin Zgromadzenia Narodowego. Po przeanalizowaniu wszystkich interpretacji Prezydium Sejmu proponuje nieuwzględnienie tego wniosku w porządku dziennym.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wnioskiem klubu Konfederacji Polski Niepodległej o umieszczenie w porządku dziennym punktu dotyczącego pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#JózefOleksy">Głosowało 342 posłów. Za wnioskiem oddano 26 głosów, przeciw - 244 głosy, wstrzymało się od głosu 72 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Izba wniosku klubu KPN nie przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania prawidłowości funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli w zakresie kontroli Banku Handlowego SA.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#JózefOleksy">Uzasadnienie w tej sprawie kilkakrotnie było Izbie prezentowane.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu przychyla się do wniosku klubu Konfederacji Polski Niepodległej...</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#JózefOleksy">‍...o umieszczenie tego punktu w porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Błasiak: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#JózefOleksy">Słucham, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Bardzo proszę pana marszałka o przeczytanie uzasadnienia, gdyż jest ono zmienione, a o przyjęciu wniosku będą decydować posłowie, a nie Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefOleksy">Nie dosłyszałem końca wypowiedzi pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WojciechBłasiak">Bardzo pana proszę, panie marszałku, o odczytanie naszego uzasadnienia, ponieważ jest ono integralną częścią naszego wniosku, a zostało zmienione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo, jestem w trudnej sytuacji, dlatego że regulamin Sejmu jest tak skonstruowany, że wniosek pana posła jest zasadny. Pan poseł natomiast nie bierze pod uwagę tego, że już trzy razy czytałem uzasadnienie w tej sprawie. Oczywiście jednak odczytam je:</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefOleksy">Zakończona ponad rok temu kontrola NIK działalności dewizowej Banku Handlowego ujawniła przestępstwa bankowe i dewizowe oraz olbrzymią skalę nieprawidłowości, w wyniku których straty skarbu państwa można szacować na 100–200 bln zł, czyli 5–10 mld dolarów. Równocześnie rażące nieprawidłowości w procedurach kontrolnych w wyniku działań kierownictwa NIK oraz prób zatajenia faktów wymagają interwencji Sejmu dla ich wyjaśnienia. Mimo zakończenia kontroli i podpisania protokółu kierownictwo NIK przez ponad rok nie ujawniło Sejmowi jej wyniku, łamiąc w ten sposób przepisy prawa. Kierownictwo NIK nie wystąpiło też do prokuratury z doniesieniami o przestępstwach stwierdzonych w trakcie kontroli Banku Handlowego. Podczas kontroli przedstawiciele kierownictwa NIK (w szczególności były dyrektor zespołu budżetu i finansów NIK, a obecny doradca szefa Kancelarii Sejmu Anatol Lawina) łamiąc przepisy ustawy o NIK, utrudniali jej przebieg, próbując wpłynąć na jej wyniki. W obliczu tych faktów tylko sejmowa komisja nadzwyczajna o uprawnieniach śledczych może wyjaśnić przyczyny i skutki łamania procedury kontrolnej związanej z odkryciem nieprawidłowości w działalności Banku Handlowego na nie notowaną dotychczas skalę.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Zanim poddam ten wniosek pod głosowanie, chcę powiedzieć, iż klub powtarza stwierdzenia, które są ciężkimi oskarżeniami - w sytuacji gdy nie zakończono kontroli i nie ma wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli. Na poprzednim posiedzeniu Sejmu zwracałem się do wszystkich klubów o roztropność i poczucie odpowiedzialności w formułowaniu publicznie czytanych w Izbie tekstów parlamentu polskiego. Mówiłem, że nie jest bez znaczenia, w jaki sposób formułuje się uzasadnienia w takich sprawach, jak zarzuty o straty rzędu setek bilionów złotych i o przestępstwa. Zwracam się ponownie do klubów, by przy formułowaniu uzasadnień w takich sprawach mieć świadomość, że to nie jest uzasadnienie słuchane tylko przez posłów obecnych w Izbie, bo ono ma wpływ na renomę i kontakty na rynku instytucji, których dotyczy. Nie jest więc bez znaczenia, jakimi słowami uzasadnia się wniosek. Jeszcze raz w imieniu Prezydium Sejmu bardzo o to proszę.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefOleksy">Proszę, pan marszałek Aleksander Małachowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie Marszałku! Pragnę zabrać głos w zasadzie w sprawie formalnej. Musimy chyba przyjąć w Izbie, że wnioski odnoszące się do porządku dziennego nie mogą zawierać imiennie skierowanych pomówień. Na okoliczność tego, iż Anatol Lawina jakoby złamał prawo, nie przedstawiono żadnych dowodów. Takie oświadczenie przedstawione z trybuny sejmowej jest jawnym pomówieniem, które właściwie kwalifikuje się do rozpatrywania przez sąd. Dlatego myślę, że powinniśmy się umówić, że ponieważ nie mamy takiego przepisu w regulaminie Sejmu, imienne pomówienia nie mogą być wprowadzane do tego rodzaju tekstów.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu przychyliło się tym razem do wniosku klubu Konfederacji Polski Niepodległej, ponieważ dalszy sprzeciw nie ma sensu w przypadku nieprzyjmowania argumentów dotyczących tego, że została przez Prezydium Sejmu zarządzona kontrola i że zostały wyznaczone terminy tej kontroli w NIK. Sejm powróci do rozpatrzenia tej sprawy, kiedy Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzi nową kontrolę, przyspieszoną, i przedłoży wyniki. Ponieważ te argumenty nie są brane pod uwagę, Prezydium Sejmu uznało, że trzeba wprowadzić ten punkt do porządku dziennego i kwestie rozstrzygnąć w merytorycznym głosowaniu, a nie w głosowaniu nad wprowadzeniem bądź niewprowadzeniem tego punktu do porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu nie widzi możliwości odczytywania w przyszłości tego typu uzasadnień, a regulamin Sejmu, dopóki nie jest zmieniony, wymaga tego na kolejnych posiedzeniach Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefOleksy">Poddaję zatem pod głosowanie wniosek klubu Konfederacji Polski Niepodległej o wprowadzenie do porządku dziennego obecnego posiedzenia Sejmu punktu w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania prawidłowości funkcjonowania NIK w zakresie kontroli Banku Handlowego SA.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Panie marszałku, czy był sprzeciw w tej sprawie?)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefOleksy">Tak, był.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Nie, panie marszałku, pan marszałek nie wygłosił takiej formuły, w związku z tym nie ma sprzeciwu.)</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefOleksy">Panie pośle, sprzeciw był aż nader wyraźny. Poza tym na posiedzeniu Konwentu Seniorów był sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefOleksy">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WacławMartyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo...</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Przepraszam, panie marszałku, dopuszcza pan do wystąpienia w czasie głosowania?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefOleksy">Istotnie, panie pośle, już przystąpiliśmy do głosowania. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Pan poseł Kamiński również przemawiał.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefOleksy">Pan poseł Kamiński przemawiał z sali.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Panie marszałku, czy ja również mogę przemówić z sali?)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefOleksy">Nie, dziękuję panu bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo, rozumiem, że jest wątpliwość posłów co do sprzeciwu. Chcę jednak powiedzieć, że pan poseł Kamiński pół godziny temu wyszedł z posiedzenia Konwentu Seniorów, na którym sprzeciw był aż nader widoczny.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem klubu Konfederacji Polski Niepodległej o wprowadzenie tego punktu do porządku dziennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JózefOleksy">Głosowało 340 posłów. Za wnioskiem KPN oddano 61 głosów, przeciw - 158, wstrzymało się od głosu 121 posłów.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Wysoka Izba nie przyjęła wniosku o wprowadzenie do porządku dziennego tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat prezesa Głównego Urzędu Ceł Ireneusza Sekuły, któremu Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej postawił zarzuty łamania prawa, braku kompetencji oraz niegodnego zachowania.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#JózefOleksy">Uzasadnienie: Zgodnie z oświadczeniem premiera Waldemara Pawlaka, złożonym w Sejmie w listopadzie br., prezes Rady Ministrów zobowiązał się do poinformowania Sejmu o wynikach przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w sprawie zarzutów postawionych wobec prezesa GUC Ireneusza Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#JózefOleksy">Zdaniem wnioskodawców upłynął czas do podjęcia przez premiera Pawlaka ostatecznej decyzji w kwestii, czy Głównym Urzędem Ceł może nadal kierować osoba, która utraciła przymiot osoby dającej rękojmię prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym. Przeciąganie w czasie podjęcia wyżej wymienionej decyzji naraża autorytet najwyższych organów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#JózefOleksy">Czy jest w tej sprawie sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#JózefOleksy">Jest sprzeciw wobec wniosku.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#JózefOleksy">Poddaję zatem pod głosowanie wniosek klubu Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wprowadzeniem do porządku dziennego tego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#JózefOleksy">Głosowało 341 posłów. Za wnioskiem oddano 95 głosów, przeciw - 175, wstrzymało się od głosu 71 posłów.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm nie przyjął wniosku o wprowadzenie tego punktu do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra sprawiedliwości Włodzimierza Cimoszewicza o końcowych wynikach akcji „czyste ręce”, mającej na celu powstrzymanie naruszeń prawa przez wysokich urzędników państwowych.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Pomimo dokonania stosownych ustaleń faktycznych, dotyczących naruszania kilku ustaw przez wysokich urzędników państwowych w zakresie pobierania nienależnych wynagrodzeń z kilku źródeł, minister sprawiedliwości, jak dotąd, nie powiadomił Sejmu o konkretnych krokach prawnych, jakie jako prokurator generalny powinien podjąć. Spełniający konstytucyjną funkcję kontrolną Sejm Rzeczypospolitej powinien zostać poinformowany przez ministra, czy zostały wszczęte odpowiednie postępowania karne, dyscyplinarne, ile wniesiono pozwów o zwrot nienależnie pobranych wynagrodzeń itd. Zdaniem Klubu Parlamentarnego KPN nie wystarczy ustalenie faktu naruszenia prawa; konieczne jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem, za co ponosi pełną odpowiedzialność minister sprawiedliwości Włodzimierz Cimoszewicz.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu nie przychyliło się do tego wniosku i jest przeciwne wprowadzeniu tego punktu do porządku dziennego obecnego posiedzenia, ponieważ powszechnie wiadomo, że prezes Rady Ministrów wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o wykładnię zgodności prawnej w tej kwestii. Jest zatem zrozumiałe, że aby móc do końca roztrząsać tę sprawę i analizować wszystkie jej skutki, trzeba poczekać, aż Trybunał Konstytucyjny zajmie w tej sprawie stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#JózefOleksy">Rozumiem, że pan poseł chce zgłosić sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trybunał Konstytucyjny działa na podstawie ustawy, w której są wyraźnie określone jego kompetencje. Natomiast sądy powszechne rozstrzygają spory o nienależne świadczenia, o pobranie wynagrodzeń z dwóch czy trzech lub innej liczby źródeł. To sądy dyscyplinarne rozstrzygają sprawy dyscyplinarne. Sądy karne są od spraw karnych. Pytanie, z jakim zwrócił się premier do Trybunału Konstytucyjnego, nie ma związku z tą sprawą. Kompetencji prokuratora generalnego podlegają generalnie sądy powszechne, a nie trybunały, panie marszałku. To nie ma związku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefOleksy">Pana zdaniem nie ma związku, zdaniem Prezydium Sejmu ma związek. Poddaję więc pod głosowanie wniosek Klubu Parlamentarnego KPN o wprowadzenie do porządku dziennego informacji ministra sprawiedliwości w sprawie końcowych wyników akcji „czyste ręce”, mającej na celu powstrzymanie naruszeń prawa przez wysokich urzędników państwowych.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefOleksy">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku KPN, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefOleksy">Głosowało 342 posłów. Za wnioskiem oddano 53 głosy, przeciw - 221 głosów, wstrzymało się 68 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm nie podzielił opinii klubu KPN i nie wprowadził tego punktu do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefOleksy">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra spraw zagranicznych o stanowisku rządu polskiego wobec inwazji rosyjskiej na Czeczenię,...</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JózefOleksy">... a w szczególności jaka jest ocena rządu używania wojsk wobec ludności cywilnej, a także czy wpłynie ta agresja na stanowisko polskiego rządu w kwestii przyjęcia Rosji do Rady Europy.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Polski parlament, sprawujący kontrolę nad polską polityką zagraniczną, winien wysłuchać informacji ministra spraw zagranicznych na temat zbrojnego konfliktu u jednego z sąsiadów Polski.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu nie podzieliło opinii klubu Konfederacji Polski Niepodległej i uznało, że sprawa jest złożona, nie posiadamy wszystkich potrzebnych do takiej dyskusji informacji, wszystko się dopiero rozgrywa. Polski parlament zapewne będzie zainteresowany ocenami w tej mierze, ale Prezydium Sejmu nie uznało, by to był właściwy moment, i dlatego nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JózefOleksy">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego KPN o wprowadzenie do porządku dziennego tego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JózefOleksy">Głosowało 344 posłów. Za wnioskiem oddano 19 głosów, przeciw - 279, wstrzymało się 46 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Klubu Parlamentarnego KPN.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#JózefOleksy">Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o sytuacji finansowej pomocy społecznej oraz o podejmowanych działaniach.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu czytamy: 12 października br. Sejm uchwalił rezolucję w sprawie finansowania pomocy społecznej wzywającą rząd do przedstawienia w terminie do 30 października br. informacji o sytuacji finansowej pomocy społecznej oraz o podejmowanych działaniach. Pozwalamy sobie zauważyć, że od dnia, który przewidywała rezolucja jako termin złożenia informacji przez rząd, minęło już 45 dni. Informacja nie została jednak przedstawiona. Fakt lekceważenia przez Radę Ministrów rezolucji sejmowych nie rodzi oczywiście skutków prawnych. Sejm nie powinien jednak wyrazić zgody na takie dalsze postępowanie, zwłaszcza że Koło Parlamentarne PPS zgłaszało na 36 posiedzeniu propozycję wprowadzenia tego punktu do porządku obrad, co powinno zasygnalizować rządowi jak najszybsze dostarczenie i tak już spóźnionej informacji. Warto również zwrócić uwagę, iż niezwykle trudna sytuacja pomocy społecznej i rosnące zadłużenie w bieżącym roku wymagają szczegółowych wyjaśnień rządu, zwłaszcza w kontekście prac nad budżetem na 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu uznaje zasadność tego wniosku, dlatego że istotnie rezolucja Sejmu wyznaczała rządowi termin 30 października na przedstawienie parlamentowi stosownej informacji. Rząd tego terminu nie dotrzymał i takiej informacji nie przedłożył. Prezydium Sejmu proponuje więc uwzględnienie tego wniosku w porządku dziennym obecnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#JózefOleksy">Poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego PPS, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#JózefOleksy">Głosowało 337 posłów. Za wnioskiem oddano 296 głosów, przeciw - 5, wstrzymało się 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję uzupełnienia porządku dziennego o ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#JózefOleksy">Poseł Kazimierz Pańtak z Klubu Parlamentarnego Unii Pracy wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu czytamy: Projekt ustawy został wniesiony do laski marszałkowskiej 23 marca 1994 r. i doręczony posłom. Zgodnie z ustaleniem Prezydium Sejmu pierwsze czytanie miało się odbyć w trakcie 37 posiedzenia Izby. Problematyka proponowana w projekcie ustawy wywołuje duże zainteresowanie społeczne, potęgowane przez szybkie procedowanie ustawy Prawo łowieckie. Przepisy te, z natury rzeczy kompatybilne, powinny być procedowane przynajmniej w tym samym czasie.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu podzieliło tę opinię i postanowiło zaproponować Izbie pierwsze czytanie tej ustawy, tym bardziej że zdjęto z porządku obrad punkty 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#JózefOleksy">Czy jest sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#JózefOleksy">Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#JózefOleksy">W związku z tym Izba przyjęła wniosek o wprowadzenie do porządku dziennego obecnego posiedzenia pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-14.34" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że porządek dzienny 37 posiedzenia Sejmu zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-14.35" who="#JózefOleksy">Przedstawię obecnie propozycję dotyczącą trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-14.36" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie debaty średniej nad założeniami polityki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-14.37" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debat krótkich dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-14.38" who="#JózefOleksy">— sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych;</u>
          <u xml:id="u-14.39" who="#JózefOleksy">— pierwszego czytania projektów ustaw o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;</u>
          <u xml:id="u-14.40" who="#JózefOleksy">— pierwszego czytania rządowego projektu ustawy o statystyce publicznej;</u>
          <u xml:id="u-14.41" who="#JózefOleksy">— informacji rządu w sprawie realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 5 marca 1994 r.;</u>
          <u xml:id="u-14.42" who="#JózefOleksy">— sprawozdania komisji o projekcie ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń;</u>
          <u xml:id="u-14.43" who="#JózefOleksy">— pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-14.44" who="#JózefOleksy">Jeśli chodzi o pozostałe punkty porządku dziennego wymagające dyskusji, Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-14.45" who="#JózefOleksy">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że przedstawione propozycje Sejm przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.46" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-14.47" who="#JózefOleksy">Założenia polityki mieszkaniowej państwa rozpatrzymy jutro rano, po głosowaniach. Głosowania przeprowadzimy dzisiaj - przypominam - przed obiadem, jutro rano oraz w piątek rano i na zakończenie obrad.</u>
          <u xml:id="u-14.48" who="#JózefOleksy">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy jutro w godz. 16–19.</u>
          <u xml:id="u-14.49" who="#JózefOleksy">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-14.50" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r. (druki nr 691 i 716).</u>
          <u xml:id="u-14.51" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej przedstawić Wysokiej Izbie wyniki prac nad pilnym rządowym projektem ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r. (druk nr 691). Pierwsze czytanie tego projektu odbyło się 17 listopada br. na 35 posiedzeniu Wysokiej Izby. 18 listopada br. został on skierowany do rozpatrzenia przez trzy komisje. Na dwóch wspólnych posiedzeniach - w dniach 23 i 29 listopada 1994 r. - Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawcza bardzo wnikliwie przeanalizowały wszystkie uwagi i wnioski zgłoszone przez panie i panów posłów w trakcie pierwszego czytania omawianego projektu ustawy oraz w trakcie procedowania nad nim w komisjach. Wspólnym efektem pracy posłów, przedstawicieli rządu, przede wszystkim Głównego Urzędu Statystycznego, Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu i Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu jest naniesienie 21 poprawek merytorycznych i legislacyjnych. Zawarte są one w przedłożonym Wysokiej Izbie druku sejmowym nr 716. Niektóre z nich wymagają omówienia.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W art. 5 - określającym zakres tematyczny spisu - zrezygnowano z pytań odnoszących się do narodowości i wyznania religijnego (są to pytania wkraczające w sferę praw osobistych obywatela) oraz zrezygnowano z pytań dotyczących migracji zagranicznych i posiadania orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia, gdyż dane te są zdaniem komisji w posiadaniu właściwych urzędów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wprowadzone zostały prawne gwarancje i zabezpieczenia chroniące uzyskane w mikrospisie dane. Dodano nowe regulacje prawne w art. 7, 8 i 9 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Art. 7 ust. 1: „Zbierane i gromadzone w spisie dane są poufne i podlegają szczególnej ochronie; dane te mogą być wykorzystywane wyłącznie do opracowań, zestawień i analiz statystycznych oraz do tworzenia przez organy statystyki państwowej operatu do badań prowadzonych przez te organy; udostępnianie lub wykorzystywanie danych uzyskanych w spisie dla innych niż podane celów jest zabronione”.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ust. 2: „Naruszenie tajemnicy statystycznej pociąga za sobą skutki prawne przewidziane w art. 26 i 27 ustawy, o której mowa w art. 6 ust. 5”.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Art. 8: „Osoby wykonujące prace związane z przygotowaniem, przeprowadzeniem i opracowaniem wyników spisu są obowiązane do bezwzględnego przestrzegania tajemnicy statystycznej i mogą być dopuszczone do wykonywania tych prac po złożeniu pisemnego przyrzeczenia następującej treści: «Przyrzekam, że będę wykonywał swoje prace na rzecz spisu ludności i mieszkań z całą rzetelnością, a poznane w czasie ich wykonywania dane zachowam w tajemnicy wobec osób trzecich»”.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Art. 9: „Wojewódzkie urzędy statystyczne są obowiązane za pośrednictwem urzędów gmin zawiadomić w piśmie adresowanym do wylosowanych do badania osób i mieszkań oraz przez naklejenie ogłoszeń w sposób zwyczajowo przyjęty w poszczególnych miejscowościach o celu, zakresie i sposobie przeprowadzenia spisu, o prawach i obowiązkach osób wezwanych do udzielenia odpowiedzi oraz o gwarancjach poufności i zachowaniu tajemnicy państwowej”.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Kilka poprawek wniesiono także do rozdziału 2 dotyczącego organizacji spisu. Sprawne przeprowadzenie tego spisu nie byłoby możliwe bez udziału innych organów administracji publicznej, z których kompetencjami wiążą się bezpośrednio prace spisowe. Określone zadania wykonać musi administracja rządowa i samorządowa. Część zadań spisowych będzie zadaniami dodatkowymi, szczególnie dla gmin. Zgodnie z propozycją wielu posłów zadania te zostały ściśle sprecyzowane w art. 11.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Doprecyzowano również przepis określający sposób i termin sfinansowania zadań spisowych zleconych gminom. Dodano bowiem w art. 11 ust. 3 w następującym brzmieniu: „Środki na wykonanie zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zostaną przekazane przez Główny Urząd Statystyczny za pośrednictwem wojewódzkich urzędów statystycznych sukcesywnie, po zakończeniu kolejnych etapów prac; ostateczne rozliczenie nastąpi w terminie do dnia 31 lipca 1995 r.”.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Zawarto także nową regulację prawną w art. 17 ust. 2, dotyczącą roszczeń w razie wypadku powstałego przy pełnieniu obowiązków spisowych.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Doprecyzowano także przepisy regulujące spis kontrolny. Zastąpiono art. 18 i 19 nowym art. 22 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">„Ust. 1. W dniach od 1 do 7 czerwca 1995 r. w wylosowanych obwodach spisowych zostanie przeprowadzony spis kontrolny.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ust. 2. Spis kontrolny polega na sprawdzeniu kompletności przeprowadzonego spisu, poprawności zapisów w formularzu spisowym oraz zgodności podstawowych cech ze stanem faktycznym.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ust. 3. Szczegółowy zakres oraz tryb przeprowadzenia spisu kontrolnego ustali prezes Głównego Urzędu Statystycznego w drodze zarządzenia”.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoki Sejmie! Komisje zgodnie z art. 40 ust. 3 regulaminu Sejmu przedstawiają na żądanie wnioskodawców następujące wnioski mniejszości:</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">1) W art. 5 w ust. 1 dodać nowy pkt 3 w brzmieniu: „czasowe migracje zagraniczne; dla obywateli polskich — rok wyjazdu za granicę i nazwa kraju, w którym przebywa; dla cudzoziemców — rok przyjazdu do Polski i nazwa kraju, z którego przybył”.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">2) W art. 5 w ust. 1 dodać nowy pkt 3 w brzmieniu: „czasowe migracje zagraniczne; w przypadku nieobecności obywatela polskiego w dniu spisu — rok wyjazdu za granicę i nazwę kraju, w którym przebywa; dla cudzoziemców — rok przyjazdu do Polski i nazwę kraju, z którego przybył”.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Zadanie pytania o czasowe migracje zagraniczne (dla obywateli polskich - rok wyjazdu za granicę i nazwa kraju, w którym przebywa, dla cudzoziemców - rok przyjazdu do Polski i nazwa kraju, z którego przybył) jest niewątpliwie bardzo istotne. Komisje uznały jednak, że dane te posiadają urzędy meldunkowe i nie ma potrzeby zbierania ich w trakcie mikrospisu.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">3) w art. 16 wyrazy „w formie nagród lub” skreślić.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">4) art. 20 nadać brzmienie: „Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z władzami Kościoła katolickiego, Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych określi w drodze zarządzenia szczegółowe zasady i sposób spisywania osób duchownych oraz mieszkań znajdujących się na terenie instytucji wyznaniowych”.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Te dwa wnioski mniejszości mają charakter uściślający.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoka Izbo! Omawiany dziś projekt ustawy zakłada przeprowadzenie w maju 1995 r., a więc niespełna za 7 miesięcy, spisu mieszkań i zamieszkanych pomieszczeń oraz osób stale w nich zamieszkujących i czasowo przebywających. Będzie on dotyczył wylosowanej próby ok. 600 tys. mieszkań i ok. 2 mln ludności. Jeśli chodzi o badania statystyczne, jest to bardzo poważne przedsięwzięcie, którego celem jest to, by w okresie między spisami powszechnymi dostarczyć wiarygodnych i rzetelnych informacji, pozwalających na kompleksowe rozpoznanie struktur demograficzno-zawodowych ludności, gospodarstw domowych, rodzin oraz ich warunków mieszkaniowych. Dane na ten temat z ostatniego narodowego spisu powszechnego, który odbył się w grudniu 1988 r. uległy znacznej dezaktualizacji zarówno z powodu upływu czasu, jak też w wyniku zmian systemowych, które od tego momentu zaszły w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Przeprowadzanie mikrospisów w połowie okresu między spisami powszechnymi jest praktykowane przez wiele krajów. W statystyce jest konieczne zachowanie pewnej cykliczności badań stałych. Zakres tematyczny projektowanego spisu, zwanego przez statystyków mikrospisem, odpowiada oczekiwaniom. Uwzględnia on bowiem - poza tematami typowymi, stałymi - tematy nowe, dotyczące m.in. sytuacji ekonomicznej, charakterystyczne dla obecnych warunków, dotychczas nie zbadane.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Uzyskane w mikrospisie dane dadzą się uogólnić dla kraju i poszczególnych województw, stanowić więc będą punkt wyjścia do prowadzenia szacunków i prognoz, umożliwią też określenie precyzji wyników innych badań prowadzonych na mniejszych zbiorowościach. Będą też podstawą do podejmowania ważnych społecznie i gospodarczo decyzji dla naszego państwa. Wypełnią lukę informacyjną w zakresie podstawowych danych o ludności, gospodarstwach domowych i rodzinach oraz o ich warunkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawcza, w których imieniu mam zaszczyt przemawiać, wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył pilny rządowy projekt ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r. w brzmieniu zawartym w druku sejmowym nr 716.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefOleksy">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefOleksy">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefOleksy">Głos ma pan poseł Wiesław Szweda z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność zaprezentować krótko stanowisko Klubu Parlamentarnego SLD wobec sprawozdania trzech połączonych komisji o pilnym rządowym projekcie ustawy o spisie ludności i mieszkań. W związku z tym chciałbym oświadczyć, co następuje: Jako klub parlamentarny podzielamy argumentację dotyczącą celowości przeprowadzenia mikrospisu w 1995 r. Za szczególnie istotne argumenty w tym zakresie uważamy:</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WiesławSzweda">— przemiany demograficzne i społeczne dokonujące się w naszym kraju w wyniku zmian systemowych;</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WiesławSzweda">— zapowiadane zmiany w podziale terytorialnym;</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#WiesławSzweda">— wielkość i zakres nowych zjawisk pojawiających się w naszej rzeczywistości, uzasadniające szerszą formę przeprowadzenia badań, jaką jest mikrospis.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#WiesławSzweda">Nie budzą także naszych zastrzeżeń zapisy proponowanej ustawy odnośnie do zasad i kompetencji poszczególnych instytucji, które w mikrospisie będą uczestniczyły. Dlatego też oświadczam, że poprzemy stanowisko trzech komisji sejmowych zawarte w ich sprawozdaniu, a przedstawione tutaj przez panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką, i będziemy głosować za przyjęciem projektu ustawy w wersji przedstawionej w sprawozdaniu. Jednocześnie oznacza to, że będziemy głosować przeciw wszystkim czterem wnioskom mniejszości, jakie zostały zawarte w przedstawionym sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo panu posłowi Szwedzie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefOleksy">Głos ma pan poseł Jan Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o spisie ludności i mieszkań w roku 1995 (druk nr 716), dosyć znacznie odbiega od projektu rządowego przedstawionego w druku nr 691. Potwierdza to regułę, że prawie wszystkie rządowe projekty ustaw zgłaszane w trybie pilnym nie są w pełni przygotowane pod względem merytorycznym i legislacyjnym. Stanowi to już stały element naszej młodej demokracji, który oby jak najkrócej się utrzymywał.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanŚwirepo">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnie podkreślić, że omawiany dziś projekt ustawy jest bardzo ważnym elementem w planowaniu naszej strategii gospodarczej na rok 1996 i lata następne. Przeprowadzenie tego spisu to nie tylko przedsięwzięcie ważne z punktu widzenia statystyki, szczególnie na etapie dochodzenia jej do standardów europejskich, to także próba integracji ze statystyką europejską. Mikrospis 1995 r. jest dalszym etapem w zakresie eliminacji badań nakazowych na rzecz badań reprezentacyjnych. Przeprowadzenie tego spisu w okresie między spisami powszechnymi pozwoli na dostarczenie wiarygodnych i rzetelnych informacji na temat struktur demograficzno-zawodowych ludności, gospodarstw domowych, rodzin i ich warunków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanŚwirepo">Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego wykreślenie w art. 5 projektu rządowego pytań dotyczących narodowości i wyznań religijnych, mimo że zgodnie z zapisem w tym projekcie odpowiedzi na te pytania byłyby dobrowolne, stanowi poważną lukę w zakresie pełności informacji o naszym społeczeństwie. Dziś trudno jest określić liczebność wyznawców poszczególnych religii w Polsce, tak jak trudno jest określić, ile mniejszości narodowych żyje w naszym kraju i jaka jest ich liczba. To właśnie demokracja i związana z nią tolerancja religijna i narodowościowa wymagają rzetelnej wiedzy w tym zakresie. W imię obrony naszej prywatności świadomie pozbawiamy się tej wiedzy. Czy słusznie? Trudno mi w tej chwili ocenić.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanŚwirepo">W art. 5 wykreślono także pytania dotyczące migracji zagranicznej obywateli polskich i cudzoziemców, którzy do Polski przybyli. Dlatego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za wnioskiem mniejszości nr 2, aby w art. 5 ust. 1 dodać pkt 3 - w celu uzyskania informacji na ten temat. Migracja zarobkowa, szczególnie w województwach zachodnich i północnych, a także w całym kraju, stanowi duży problem gospodarczy i społeczny. Pomijanie tego problemu w badaniach statystycznych stanowi poważny błąd. To dzięki migracji zarobkowej mimo ujemnego bilansu handlowego wzrasta wielkość rezerw walutowych oraz spada liczba rejestrowanych bezrobotnych i koszt ich utrzymania. Wiedza w tym zakresie pozwoli na określenie kierunków i wielkości migracji zarobkowej. Jednocześnie w ramach negocjacji dwustronnych porozumień z innymi krajami można doprowadzić do legalizacji tego zjawiska wraz z jego cywilizacyjnymi formami. Takie rozwiązania pozwalają na pierwszy etap naszej integracji z krajami Unii Europejskiej w zakresie międzynarodowego podziału pracy, swobodnego przepływu kapitału i siły roboczej.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JanŚwirepo">Zasada nieingerowania w nasze życie osobiste spowodowała, że z projektu rządowego wykreślono także pytania dotyczące szczegółowej charakterystyki inwalidztwa. Szkoda, bo wiedza w tym zakresie pozwoliłaby na określenie rzeczywistych zasobów siły roboczej, którą można wykorzystać poprzez przygotowanie szerokiego programu rehabilitacji i tworzenia odpowiednich stanowisk pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanŚwirepo">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem przyjmuje dodanie przez komisje do projektu rządowego w rozdz. 1 nowych art. 7, 8 i 9, które jednoznacznie określają, że zbierane i gromadzone w spisie dane są poufne, a osoby przeprowadzające spis są zobowiązane do bezwzględnego przestrzegania tajemnicy statystycznej.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie oceniamy także dodatkowy zapis w art. 11 o obowiązku powiadamiania osób zamieszkałych w wylosowanych do spisu mieszkaniach i gospodarstwach domowych, a także o obowiązku sukcesywnego rozliczania się GUS z gminami za zadania zlecone. Cenne w tym wypadku jest też ustalenie daty granicznej tych rozliczeń na dzień 31 lipca 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#JanŚwirepo">Będziemy głosowali za odrzuceniem wniosku nr 3 do art. 16 o sposobie wynagradzania. Nieuwzględnienie jednak zapisu, że wynagrodzenie za wykonywane czynności spisowe jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych może ograniczyć liczbę chętnych do ich wykonywania.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JanŚwirepo">Ze względu na bardziej szczegółowe sprecyzowanie nazw kościołów będziemy głosowali za przyjęciem wniosku nr 4 o nadanie nowego brzmienia art. 20.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#JanŚwirepo">Kończąc, pragnę wyrazić nasze oczekiwania, że mikrospis w roku 1995 zostanie przeprowadzony sprawnie, a opracowane dane będą służyły naszej polityce gospodarczej i społecznej. Będziemy więc głosowali za przyjęciem tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Helenę Góralską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, który dzisiaj rozpatrujemy, znacznie się różni od przesłanego przez rząd w trybie pilnym. Mówili zresztą już o tym pani poseł sprawozdawca i pan poseł Świrepo. Tę ustawę rzeczywiście udało się znacznie zmienić, powiedziałabym, że udało się ją ucywilizować, ale niestety nie do końca. To cywilizowanie szło w dwóch kierunkach: po pierwsze, ograniczenia zakresu informacji, jakie miałyby być zbierane podczas spisu, i, po drugie, w sferze ochrony dóbr osobistych.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#HelenaGóralska">Jeśli chodzi o to, jakie informacje są potrzebne, to wydaje mi się, że pewnych informacji w ogóle nie należy zbierać, takich np. które mają służyć wyłącznie zaspokojeniu czczej ciekawości, bo to nikomu nie jest potrzebne. Dlatego też sprawa zakresu zbierania informacji powinna być wnikliwie rozpatrzona w czasie prac nad ustawą o statystyce publicznej, za co tutaj muszę podziękować rządowi, że jest w stanie przesłać ustawę nie w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#HelenaGóralska">Z ustawy o mikrospisie udało się wykreślić z art. 5 zapis mówiący o konieczności zbierania informacji o narodowości i wyznaniu religijnym. W przeciwieństwie do pana posła Świrepo, który ubolewa z tego powodu, ja z tego powodu bardzo się cieszę. Niestety nie wszystko udało się tam poprawić. Nadal w art. 5 ust. 1 pkt 3 pozostał zapis o zbieraniu informacji o kalectwie - mówi się, że przedmiotem badania będzie ograniczenie zdolności do wykonywania podstawowych czynności życiowych, spowodowane kalectwem lub przewlekłą chorobą. Uważam, że informacje o kalectwie mają charakter intymny i zbieranie takich danych w trakcie spisu jest karygodne. Zdumiewająca była wypowiedź prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, który, uzasadniając konieczność zbierania informacji o niepełnosprawności, powiedział na posiedzeniu komisji, że człowiek niepełnosprawny może nawet nie wiedzieć o tym, że może iść do ZUS i domagać się czegoś. Jestem zdumiona takim stosunkiem - ktoś stwierdzi, że jest niepełnosprawny i będzie domagać się czegoś od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nie wiem, czego - renty, uprawnień specjalnych? Tak więc można tylko przestrzec prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że po przeprowadzeniu mikrospisu będą przychodzili różni ludzie i domagali się nie bardzo wiadomo czego.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#HelenaGóralska">Są jeszcze dwa rodzaje informacji, które mają być zbierane w trakcie mikrospisu i do których zbierania nie ma żadnego powodu. Są to informacje o aktywności zawodowej. Chciałam poinformować tych z państwa, którzy nie wiedzą, że Główny Urząd Statystyczny prowadzi w sposób ciągły tzw. badania aktywności ekonomicznej ludności. I to jest po prostu dublowanie tych badań, co oczywiście jest kosztowne. Nie należy mieć złudzeń, że wyniki badań aktywności ekonomicznej ludności, przeprowadzonych podczas mikrospisu, będą lepsze czy bardziej wiarygodne niż te, które są uzyskiwane w badaniu ciągłym.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#HelenaGóralska">Również zbieranie w trakcie mikrospisu informacji o warunkach materialnych jest zupełnie niepotrzebne, ponieważ wbrew temu, co powiedziała pani poseł sprawozdawca, takie informacje są zbierane w sposób ciągły. Są to w sposób ciągły, od wielu lat prowadzone badania budżetów gospodarstw domowych. I znowu jest to bardzo kosztowne dublowanie się badań.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#HelenaGóralska">Jeśli chodzi o sprawę drugą, którą tutaj poruszałam, czyli sprawę ochrony sfery dóbr osobistych - udało się ją trochę ucywilizować, ale nie do końca, dzięki wprowadzeniu kilku przepisów do ustawy, ale także dzięki odniesieniu się do ustawy o statystyce państwowej z 1982 r. Niemniej jednak jest to niedostateczne, dlatego że nawet w uzasadnieniu do ustawy o statystyce publicznej sam rząd pisze, jak niedoskonała jest ustawa z 1982 r., jeśli chodzi właśnie o ochronę danych indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#HelenaGóralska">Kończąc, chciałam powiedzieć, że z tych dwóch powodów, o których mówiłam - niedostateczna ochrona sfery dóbr osobistych i zupełnie niepotrzebnie zbierane niektóre informacje - mój klub będzie głosował przeciwko projektowi ustawy.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Helenie Góralskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zbigniewa Zyska z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt rekomendować Wysokiej Izbie pilny rządowy projekt ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#ZbigniewZysk">Projekt tej ustawy, zgodnie z oczekiwaniem Unii Pracy, został poddany bardzo wnikliwej ocenie w toku pracy Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej. Proponowane przez nasz klub poprawki merytoryczne, dotyczące respektowania ustawowych uprawnień i obowiązków gmin, jeśli chodzi o udostępnianie posiadanych informacji, oraz określenia terminu i sposobu przekazania środków finansowych gminom za wykonanie czynności zleconych, zostały przez rząd uwzględnione. Została wyeliminowana również największa wada pierwotnego projektu tej ustawy, wynikająca z braku uregulowania prawnego gwarancji praw i wolności obywateli i szczególnej ochrony zbieranych i gromadzonych danych.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#ZbigniewZysk">Dostosowanie rytmu prac komisji sejmowych do zaproponowanego przez rząd trybu pilnego rozpatrywania projektu tej ustawy nie pozwoliło należycie sprecyzować takich unormowań, jak na przykład określenie organu, przed którym rachmistrz spisowy złoży pisemne przyrzeczenie co do rzetelności swojej pracy i zachowania tajemnicy wobec osób trzecich, czy też sposób przechowywania tych oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#ZbigniewZysk">Tryb pilny prac nad ustawą spowodował również niemożność dokładnego zapoznania się członków komisji sejmowych z uzasadnieniem rządu co do zbierania informacji o osobach stale zamieszkałych i czasowo przebywających w spisywanych mieszkaniach i pomieszczeniach nie będących mieszkaniami, informacji dotyczących czasowych migracji zagranicznych obywateli polskich i cudzoziemców, ograniczenia zdolności do wykonywania podstawowych czynności życiowych spowodowanego kalectwem lub przewlekłą chorobą, czy też faktu posiadania orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia. W głosowaniu propozycje te zostały odrzucone. Odrzucono również w głosowaniu odważną propozycję zapytania respondenta o narodowość i wyznanie religijne, mimo iż dla tej grupy pytań istniała szansa uregulowania prawnego, zapewniającego dobrowolność udzielania na nie odpowiedzi. Jedno z tych pytań w formie wniosku mniejszości będzie rozpatrywane przez Wysoką Izbę. Szkoda, że tylko jedno z nich, ponieważ istniała szansa, aby w ramach środków finansowych przeznaczonych na spis powiększyć bazę danych, która umożliwiłaby wielopłaszczyznowe porównanie międzynarodowe danych, przyczyniłaby się do rozwoju wiedzy i badań naukowych.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#ZbigniewZysk">Klub Parlamentarny Unii Pracy opowiada się za przyjęciem poprawek komisji i za wnioskami mniejszości nr 1, 3, 4.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Zyskowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zdzisława Pisarka z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#ZdzisławPisarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Należy stwierdzić, że komisje sejmowe sprawnie przygotowały poprawiony projekt ustawy o spisie ludności i mieszkań. Zwracają uwagę wzmocnienie w odpowiednich artykułach ustawy poufności danych statystycznych, wskazanie na konsekwencje naruszania tajemnicy statystycznej (art. 7) oraz odpowiednie zobowiązania dla rachmistrzów spisowych. Są to, naszym zdaniem, wystarczające zabezpieczenia zapewniające poufność informacji oraz wykorzystanie ich do celów statystycznych i naukowych. Projekt zapewnia również dotarcie do społeczeństwa z pełną informacją o spisie, jego celach i pełnej poufności danych. Nie podzielamy jednak stanowiska komisji wobec rezygnacji w obecnym projekcie z niektórych wcześniejszych propozycji zawartych w pierwotnej wersji ustawy. Uważamy, że opuszczenie spraw związanych z narodowością i wyznaniem religijnym zuboża spis. Wydaje się, że zawarta w pierwotnej wersji w art. 6 ust. 2 dobrowolność wypowiedzi była wystarczającym zabezpieczeniem, tym bardziej że prezes Głównego Urzędu Statystycznego w piśmie z dnia 28 listopada br. wyjaśnił problem oraz proponował dodatkowe ustawowe wzmocnienie gwarancji. Informacje tego typu zawarte w dawniejszych spisach ludności, mimo tendencyjności spowodowanej panującymi wówczas warunkami politycznymi, stanowiły w późniejszym okresie ważne źródło do opracowań, zwłaszcza naukowych. Uważamy obecny projekt za podstawę do przeprowadzenia wiarygodnych badań statystycznych, natomiast nie podzielamy obaw co do wykorzystania ich w innych celach. Statystyka jest wolna od takich zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#ZdzisławPisarek">Klub Parlamentarny BBWR poprze projekt ustawy i będzie głosował za wersją przedstawioną przez komisje, licząc na to, że spis zostanie przeprowadzony sprawnie.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zdzisławowi Pisarkowi z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AleksanderMałachowski">Ponieważ nikt więcej nie zapisał się do głosu, stwierdzam, iż lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu prezesa Głównego Urzędu Statystycznego pana Józefa Oleńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JózefOleński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym podziękować paniom i panom posłom za wielki wkład pracy wniesiony do ustawy w trakcie debaty w ramach pierwszego czytania, a zwłaszcza za wkład pracy wniesiony w trakcie obrad komisji sejmowych. Procedowany obecnie dokument zawiera istotne elementy, które w akcie prawnym integrują dwa obszary: obszar praw człowieka oraz zagadnienia techniczne prowadzenia badania statystycznego; prezentuje on formę, prezentuje zakres merytoryczny, który pozwoli w sposób prawidłowy przeprowadzić tak istotne badanie statystyczne, jakim jest mikrospis. Łączenie jednak w jednym dokumencie zagadnień o charakterze stricte technicznym z tak istotną, bardzo delikatną materią, jaką są prawa obywatelskie, wymaga szczególnej troski o precyzję sformułowań. W sformułowaniach, które znalazły się w projekcie, chodzi przede wszystkim o trzy kwestie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JózefOleński">Pierwsza dotyczy migracji. Sformułowanie zawarte w proponowanym tekście sprawi, że Główny Urząd Statystyczny będzie miał dosyć istotne trudności z zapewnieniem pełnych informacji dotyczących migracji zagranicznych. Ograniczenie zapytań dotyczących obywateli polskich wyłącznie do spraw wyjazdów zagranicznych utrudni uzyskanie informacji o obywatelach polskich, którzy przebywali przez dłuższy czas za granicą i powrócili do kraju. Jest to bardzo istotny element migracji, zwłaszcza w naszych warunkach, kiedy obserwujemy, że zdarzają się nie tylko wyjazdy, ale i powroty, a czas przebywania za granicą jest zróżnicowany. Metody uchwycenia tego zjawiska za pomocą badania masowego nie można zastąpić metodą sięgania do dokumentów ewidencji ludności. Po prostu jest to zupełnie inne źródło informacji, o innym znaczeniu jakościowym, o innej wartości merytorycznej. Podobnie ma się sprawa z pytaniami dotyczącymi obywateli obcych. Migracje są procesami ciągłymi, procesami mającymi charakter obustronny.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JózefOleński">Drugi problem dotyczy inwalidztwa. Odpowiedź na pytanie o grupę inwalidzką może pozornie wydawać się dublowaniem informacji, ale jeżeli popatrzymy na technikę przeprowadzania spisu i zbierania informacji, to okaże się, że dużo taniej i prościej jest wtedy, gdy rachmistrz spisowy odwiedza wylosowane mieszkanie, by zapytać, czy pan, pani mają grupę inwalidzką i jaką, aniżeli gdy sięga się do ewidencji w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Często urząd Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest w zupełnie innym miejscu, a osoba, którą akurat pytamy w określonym dniu w konkretnym mieszkaniu przebywa czasowo; może się też zdarzyć i tak, że dokumenty ewidencyjne dotyczące ubezpieczenia społecznego znajdują się z jakichś powodów w gdzie indziej zlokalizowanym urzędzie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Tak więc biorąc pod uwagę koszt pozyskania informacji oraz fakt, że dzięki ujęciu tych pytań w jednym dokumencie - kwestionariuszu spisowym, uzyskujemy informację od razu u źródła zintegrowaną, należy uznać, że jest to znaczne usprawnienie; zmniejsza to koszty przeprowadzenia tego rodzaju badania.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JózefOleński">Problem, do którego ustosunkowywali się panowie posłowie Świrepo i Pisarek, jest bardzo delikatny, dotyczy pytań o narodowość i wyznanie, na które odpowiedź ma charakter dobrowolny. Ostatni raz tego rodzaju pytania, o narodowość i wyznanie, w normalnych warunkach - normalnych w sensie organizacji badania spisowego, przygotowania metodologicznego spisu - zostało w Polsce zadane w 1931 r., 64 lata temu, uwzględniając datę spisu. Od tego czasu takie pytania nie padały. Wprawdzie w roku 1946 w ramach spisu sumarycznego zadano pytanie o narodowość, jednak warunki, w jakich wówczas na tego rodzaju pytania udzielano odpowiedzi, nie w pełni odpowiadały temu, co nazywamy standardami rzetelnego badania statystycznego, i wyniki tych badań mogły być obciążone pewnym błędem, który eufemistycznie nazywa się błędem systematycznym. W tej chwili istnieją warunki, aby tego rodzaju pytania zadać. Były podnoszone kwestie, czy zadanie tego rodzaju pytań narusza prawa osobiste. Jeżeli pytanie jest w pełni dobrowolne, akt prawny i forma przeprowadzenia tego rodzaju badania są zgodne ze standardami międzynarodowymi - a zapewniam, że są zgodne i z rekomendacjami, jakie w tej mierze formułują określone instytucje Rady Europy, i ze standardami międzynarodowymi i rekomendacjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także z metodami statystycznymi obowiązującymi na świecie - tego rodzaju pytanie nie stanowi naruszenia praw człowieka. W naszych warunkach, w państwie demokratycznym, sądzę, że obywatel może bez jakiejś obawy odmówić udzielenia odpowiedzi na to pytanie, jeżeli uzna, że ingeruje ono w jego prywatność. Natomiast w sytuacji kiedy i Wysoki Sejm, i rząd, i wiele organizacji społecznych wykazują tyle troski o to, aby szczególnie mniejszościom narodowym zapewnić odpowiednie warunki ich rozwoju, są angażowane środki - także z budżetu państwa - np. na rozwój szkolnictwa (właśnie dla mniejszości narodowych), kiedy problematyka ta jest oficjalna, uzyskanie obiektywnej informacji, zgodnej ze standardami międzynarodowymi, wydaje się niezbędne. Takie pytanie zostało wprowadzone na podstawie wniosków wynikających z trzyletnich konsultacji na ten temat z licznymi środowiskami regionalnymi, naukowymi, z organizacjami rządowymi. Podobnie ma się sprawa, jeżeli chodzi o wyznanie religijne. To pytanie ostatni raz zadawano także przed wojną. I wydaje się, że trudno nie skorzystać z okazji, jaką stwarza przeprowadzenie reprezentacyjnego badania mikrospisu, aby tego rodzaju informacje - obiektywne, zgodne ze standardami światowymi i z formami respektującymi wszelkie zobowiązania i rekomendacje, jakie w tym zakresie są formułowane przez odpowiednie organizacje międzynarodowe - zebrać.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JózefOleński">Chciałbym jeszcze raz podziękować państwu za pracę nad projektem tej ustawy i wyrazić nadzieję, że to udoskonalenie - niezbędne po to, aby w pełni, w sposób efektywny wykorzystać możliwość, jaką stwarza przeprowadzenie badania masowego mikrospisu (kolejne dopiero w roku 2000) - będzie w pełni wykorzystane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu prezesowi Głównego Urzędu Statystycznego Józefowi Oleńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania związane z wystąpieniem pana prezesa? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy poseł sprawozdawca zamierza zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli tak, to uprzejmie proszę panią posłankę o wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałam tylko podkreślić, że wszystkie kwestie poruszone przez panie i panów posłów w oświadczeniach klubowych były bardzo wnikliwie rozpatrywane w trakcie prac połączonych trzech Komisji (na dwóch posiedzeniach): Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawczej. Panie i panowie posłowie - głosując - zdecydowali o rozstrzygnięciach, których rezultaty są zawarte w druku nr 716. Jako poseł sprawozdawca tylko proszę Wysoką Izbę o przychylenie się do propozycji będącej wynikiem prac trzech komisji. Dziękuję wszystkim paniom i panom posłom za aktywny udział w pracach nad dopracowaniem pilnego rządowego projektu ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawczyni komisji pani posłance Zofii Grzebisz-Nowickiej.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję także panu prezesowi Józefowi Oleńskiemu za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania przystąpimy w dzisiejszym bloku głosowań, tak jak pan marszałek zapowiadał, ok. godz. 13.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Panie marszałku, chciałam co do godziny...)</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, ale nie zadała pani...</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Zrozumiałam, że nad tą ustawą będziemy głosować jutro.)</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#AleksanderMałachowski">Na posiedzeniu Konwentu Seniorów ustalono, że dziś ok. godz. 13 odbędą się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Nad ustawami, które wracają z Senatu.)</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanko, tak to zostało ustalone przez Konwent Seniorów. Czy jest jakaś różnica?</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: To ja źle zrozumiałam. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli jest jakaś różnica, to możemy tę sprawę na nowo rozważyć. Taką decyzję powzięto na posiedzeniu Konwentu Seniorów i poinformował o tym marszałek Oleksy na początku obrad.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie (druki nr 646 i 717).</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Moszyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#TadeuszMoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładając Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie (druki nr 646 i 717), chciałbym przekazać informacje o przebiegu prac nad projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#TadeuszMoszyński">Komisje musiały ustosunkować się do kilku ogólnych zarzutów wysuniętych wobec tego projektu. I tak, podczas pierwszego czytania projektu ustawy (27 października br.) często powtarzał się zarzut dotyczący celowości ustawowego regulowania tej jednostkowej sprawy, możliwej, zdaniem niektórych posłów, do rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej. Odpowiadając na ten zarzut, przedstawiciel rządu podał cztery powody uzasadniające regulację ustawową:</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#TadeuszMoszyński">Powód pierwszy to konieczność ustawowego zdefiniowania stref ochronnych. Obecnie regulowane to jest rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1990 r. (DzU nr 25, poz. 101) i może być dowolnie zmieniane. Ustawowe określenie dopuszczalnych wartości skutecznych natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości - na podstawie którego wyznaczone zostaną strefy ochronne wokół masztu antenowego - daje gwarancję trwałości.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#TadeuszMoszyński">Powód drugi to umożliwienie przeprowadzenia wywłaszczenia dla realizacji celów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#TadeuszMoszyński">Powód trzeci to przeniesienie kompetencji samorządu na organ administracji państwowej. Chodzi tutaj o zmianę planu zagospodarowania przestrzennego, związaną m.in. z lokalizacją stref ochronnych.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#TadeuszMoszyński">Powód czwarty to stworzenie możliwości nieodpłatnego wycięcia drzew wokół masztu. W przypadku obciążenia właściciela Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego...</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#TadeuszMoszyński">Tutaj chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że zmiana tytułu ustawy wynikła z dwóch powodów. Po pierwsze, istniał Radiofoniczny Ośrodek Nadawczy w Konstantynowie, Radiowe Centrum Nadawcze nie istniało, więc jest powód powrotu do tej poprzedniej nazwy. Po drugie, projekt ustawy reguluje nie tylko okres „przywrócenia funkcjonowania”, ale i dalszą eksploatację Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego; określa np. moc maksymalną, mówi o monitoringu promieniowania elektromagnetycznego, normuje sprawę budowy obiektów w drugiej strefie ochronnej, a także wprowadza regulacje, które będą obowiązywać przez cały okres funkcjonowania Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#TadeuszMoszyński">Wracając do czwartego powodu, a więc możliwości nieodpłatnego wycięcia drzew wokół masztu - w przypadku obciążenia właściciela RON opłatami za wycięcie drzew, przewidzianymi w odrębnych przepisach, koszt odbudowy RON wzrósłby o 120 mld zł. Usunięcie drzew jest spowodowane koniecznością rekonstrukcji uziemienia masztu antenowego.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#TadeuszMoszyński">Powyższe powody komisje przyjęły do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#TadeuszMoszyński">Druga wątpliwość dotyczyła lokalizacji Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego. Argumenty rządu w obronie lokalizacji RON w Konstantynowie były następujące:</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#TadeuszMoszyński">1. Niemożliwe jest przeniesienie obiektu w inne miejsce. Możliwa jest budowa nowego obiektu. Koszt budowy takiego nowego obiektu wyniósłby ok. 1 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#TadeuszMoszyński">2. Położenie Radiofonicznego Ośrodka Nadawczego w środku Polski zapewnia uzyskanie na terenie całego kraju dobrego odbioru programu I Polskiego Radia. Na marginesie warto dodać, że stacja w Raszynie była lokalizowana wówczas, gdy granice Polski miały inny przebieg. Stąd m.in. złe obecnie warunki odbioru na terenie Polski zachodniej. Lokalizacja RON w Konstantynowie usytuuje strefę zanikową (jest to miejsce, w którym nakładają się wzajemnie fale powierzchniowe i fale odbite od jonosfery). Ta strefa zanikowa w przypadku lokalizacji w Konstantynowie będzie przebiegała w odległości ok. 360 km od masztu, a więc poza granicami Polski.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#TadeuszMoszyński">3. Polska ma przydzieloną na forum międzynarodowym - przez organa Unii Telekomunikacyjnej - częstotliwość 225 kHz dla konkretnej lokalizacji stacji w Konstantynowie. Niewznawianie emisji z tej lokalizacji grozi odebraniem przydziału częstotliwości. Powyższe trzy argumenty komisja przyjęła do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#TadeuszMoszyński">Trzeci zarzut dotyczył nienowoczesności i braku uzasadnienia ekonomicznego emisji na falach długich. Przedstawiciel rządu przedstawił następujące argumenty:</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#TadeuszMoszyński">1. Emisja radiowa za pośrednictwem fal długich jest prosta technicznie i względnie tania. Jeden nadajnik i jedna antena umożliwiają emisję i dobry odbiór programów na obszarze Polski i poza jej granicami. Odbiór jest możliwy przez stare i nowe odbiorniki radiowe, nawet te najtańsze.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#TadeuszMoszyński">2. Wspominany system fal ultrakrótkich, na którym powinna się odbywać emisja, jest związany z rozbudową 24 istniejących obiektów i budową ok. 20 nowych. Koszt takiej inwestycji wynosiłby ok. 1 bln zł przy podobnych problemach jak w przypadku Konstantynowa, tylko zwielokrotnionych. Ponadto emisja na falach ultrakrótkich wymaga odbiorników z zakresem UKF, co - zwłaszcza na terenach wiejskich - nie jest często spotykane.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#TadeuszMoszyński">3. Uruchomienie nadawania satelitarnego programu Polskiego Radia jest możliwe i względnie tanie (to znaczy technicznie jest możliwe i względnie tanie), jednak podstawowym mankamentem tego rozwiązania jest koszt odbiorników bądź odbiornika przystosowanego do odbioru bezpośrednio z satelity - wynosi on dzisiaj ok. 6 mln zł. Komisja przyjęła te argumenty.</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#TadeuszMoszyński">Zarzut czwarty, chyba najbardziej głośny. Chodzi o wpływ niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego na środowisko naturalne, a szczególnie na organizm człowieka. Sprawa ta została przez komisję potraktowana ze szczególną uwagą. Zostały nam przedstawione następujące argumenty:</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#TadeuszMoszyński">1. Przyjęte w Polsce wartości dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych są od 3 do 34 razy ostrzejsze niż wartości przyjęte w zaleceniach kompetentnych w tej dziedzinie instytucji obcych. Mówiąc o instytucjach obcych, mam na myśli takie instytucje, jak: Międzynarodowe Stowarzyszenie Ochrony Przed Promieniowaniem, Międzynarodowa Organizacja Zdrowia, Kanadyjskie Biuro do Spraw Kontroli Urządzeń Wytwarzających Pola Elektromagnetyczne i Urządzeń Medycznych, Brytyjskie Narodowe Biuro Ochrony Radiologicznej i instytucje amerykańskie. Nasze polskie normy są bardzo ostrożne, jak twierdzą specjaliści, są najbardziej rygorystyczne w świecie.</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#TadeuszMoszyński">2. W 1993 r. zespół pracowników Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu oraz zespół pracowników służby zdrowia Wydziału Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego w Płocku, pod kierunkiem profesorów doktorów habilitowanych medycyny Jana Grzesika, Gerarda Jonderko i Henryki Langauer-Lewowickiej, przeprowadził badania, których wyniki zawarł w publikacji pt. „Ocena wpływu promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez Radiowe Centrum Nadawcze w Konstantynowie na stan zdrowia ludności zamieszkałej w II strefie ochronnej na podstawie wyników badań epidemiologicznych tej ludności”. We wniosku będącym podsumowaniem tych badań stwierdzono: „W stanie zdrowia ludności nie stwierdza się odchyleń, które mogłyby mieć związek z działaniem pól elektromagnetycznych emitowanych przez Radiowe Centrum Nadawcze w Konstantynowie”.</u>
          <u xml:id="u-31.20" who="#TadeuszMoszyński">Komisje nie znalazły powodu do kwestionowania wiarygodności tych badań.</u>
          <u xml:id="u-31.21" who="#TadeuszMoszyński">Piątą i ostatnią sprawą, która wywoływała kontrowersje, była kwestia wyłączenia w projekcie ustawy stosowania art. 36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, co skutkowało brakiem podstawy do ubiegania się o odszkodowanie. W toku prac nad ustawą strona rządowa wyraziła zgodę na zawężenie wyłączenia art. 36 tylko do ust. 1 i 2. Daje to właścicielom nieruchomości możliwość uzyskania odszkodowania przy sprzedaży nieruchomości, jeżeli wartość tej nieruchomości uległa zmniejszeniu w wyniku zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Pełne stosowanie art. 36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym kosztowałoby właściciela RON lub budżet państwa ponad 1 bilion złotych.</u>
          <u xml:id="u-31.22" who="#TadeuszMoszyński">W świetle przedstawionych Wysokiej Izbie informacji wnoszę w imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o przyjęcie przedstawionego w druku nr 717 projektu ustawy o Radiofonicznym Ośrodku Nadawczym w Konstantynowie.</u>
          <u xml:id="u-31.23" who="#TadeuszMoszyński">Na zakończenie chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy wzięli udział w pracach nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-31.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawcy komisji panu posłowi Tadeuszowi Moszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych w debacie nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Adam Halber z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AdamHalber">Czcigodny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! „Nie damy, żeby stanął maszt” — tak na melodię „Roty” śpiewały kobiety pod centrum nadawczym w Konstantynowie. Pokazała to telewizja Polakom i chyba także mieszkańcom innych krajów. Ktoś chciał się przykuć łańcuchami, żeby uniemożliwić odbudowę tego masztu — najwyższego masztu w Europie, masztu, dzięki któremu język polski może być słyszany daleko poza granicami Polski; masztu, który umożliwił najtańsze i najskuteczniejsze porozumiewanie się za pomocą radia między Polakami w Polsce i w Europie. Z jednej strony desperacja i determinacja, z drugiej — wyniki badań trzech komisji, prowadzonych i autoryzowanych przez wybitne sławy medyczne. Przypomnę tylko to, o czym mówił mój przedmówca, a mianowicie że jedna z tych komisji, reasumując ustalenia przedmiotowych badań, stwierdza, że promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez Radiowe Centrum Nadawcze w Konstantynowie nie stanowiło dla miejscowej ludności żadnego zagrożenia dla zdrowia. Przypomnę także, że te badania były prowadzone w sposób niezwykle wymyślny: wylosowano jedną z gmin w Polsce — trzeba trafu, że była to gmina w zasobnej Wielkopolsce, w woj. leszczyńskim — i przeprowadzono tam porównawcze badania, w wyniku których, o dziwo, okazało się, że stan zdrowia ludności w gminie w woj. leszczyńskim jest gorszy niż stan zdrowia mieszkańców gminy Konstantynów.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AdamHalber">A zatem, proszę państwa, z jednej strony determinacja, z drugiej - badania. Wytworzył się w związku z tą sprawą stan bliski - można to chyba tak określić - histerii. Jeśli to dotyczy jednej czy dwóch osób, można nad tym przejść do porządku, natomiast jeśli ten stan histerii ogarnia pewną część naszego społeczeństwa, to już jest sprawa państwa. Przyznam szczerze, że po przejrzeniu sprawozdań biegłych medyków, inżynierów, profesorów, a także po pochyleniu się z troską nad tymi zastrzeżeniami, które wnosiła ludność zamieszkała - jak to oni nazywają - w okolicach najwyższego masztu w Europie, postanowiłem dosyć dokładnie zapoznać się ze sprawozdaniem naszych komisji i projektem nowej ustawy o odbudowie masztu.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AdamHalber">Stwierdzam na podstawie tego, proszę państwa, że dołożyliśmy w Sejmie i my, i wnioskodawcy wszelkich starań, aby ten niepokój - nazwałem go histerią, może w nieco przerysowany sposób - był bezzasadny. Oto bowiem mamy w ustawie szereg zabezpieczeń, dzięki którym - jeśli będziemy ich rygorystycznie przestrzegać - z całą pewnością nie dojdzie do jakiegokolwiek niekorzystnego oddziaływania centrum nadawczego na ludność.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AdamHalber">Przypomnę tylko, że już w art. 3 mówi się o tym, że ocenę oddziaływania centrum na środowisko sporządza biegły z listy rzeczoznawców wskazanych przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. W art. 9 jest zapis, że właściciel RON jest zobowiązany do likwidacji — na swój koszt — trwałych wtórnych pól elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości. W art. 11 — chyba najbardziej rygorystycznym — mówi się o tym, że właściciel jest zobowiązany na żądanie dostarczyć i zainstalować na własny koszt urządzenie umożliwiające wykonywanie społecznej kontroli natężenia energii pól elektromagnetycznych oraz że osobom, które zostałyby społecznie oddelegowane w tym celu, przysługuje nieograniczony dostęp do urządzenia pomiarowego i prawo występowania z wnioskami o przeprowadzenie pomiarów do organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AdamHalber">Tak więc to wszystko, co mogłoby w pewnym sensie zabezpieczyć okoliczną ludność - bo przyznam szczerze, że jest to największy problem - przed niekorzystnym oddziaływaniem masztu, jest właściwie w ustawie zagwarantowane. W związku z powyższym mój klub opowiada się za tym, żeby przyjąć ustawę niezwłocznie i niezwłocznie według ustawy przystąpić do realizacji odbudowy nadawczego centrum w Konstantynowie.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Adamowi Halberowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Gołębiewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po 6 tygodniach od pierwszego czytania przystępujemy dziś ponownie w Wysokiej Izbie do rozpatrywania pilnego rządowego projektu ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie. O odbudowie masztu radiowego, pracującego w paśmie fal długich, w tym samym miejscu decydują takie względy, jak skuteczność informacyjna, publiczny charaktery I programu Polskiego Radia, rachunek ekonomiczny oraz możliwie najkrótszy czas wykonania całości tego typu przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WiesławGołębiewski">Przeciw temu natomiast przemawiają wątpliwości, czy praca nadajnika na falach długich w dobie przesyłania sygnałów poprzez satelitę i sieci kablowe nie jest anachronizmem, zwłaszcza w końcu XX w., oraz protest ludności mieszkającej w bezpośrednim sąsiedztwie nadajnika.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#WiesławGołębiewski">Otóż nic nie wskazuje na to, że fale długie zostaną w ciągu najbliższych kilkunastu lat wyeliminowane z ważnych pasm nadawania. Ta częstotliwość jest nadal atrakcyjna, o czym świadczy zapowiedź odebrania jej Polsce w razie niemożliwości korzystania z niej w najbliższym okresie.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#WiesławGołębiewski">Innym przykładem z bardzo liczącego się rynku europejskich mass mediów, bo z Wysp Brytyjskich, jest absolutny sukces Radia „Atlantic” — jedynej stacji rockowej pracującej na falach długich, a nadającej swój program w Irlandii, której głównie słucha młodzież — a więc słuchacze najbardziej wymagający, jeśli chodzi o jakość techniczną dźwięku, której pasmo fal długich ze swej istoty nie zapewnia.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie sposób nie zauważyć protestów ludności z tego obszaru, wyrażanych przez Stowarzyszenie Ochrony Życia Ludzi przy Najwyższym Maszcie Europy, które wystosowało do posłów pisma protestacyjne wraz z protokółem z rozmów z przedstawicielami strony rządowej w dniu 27 listopada 1994 r. (minister zdrowia i pan premier Waldemar Pawlak zostali poinformowani o przebiegu tych rozmów). Z ekonomicznych przesłanek wynika, że koszty wywłaszczeń i odbudowy Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie nie mogą przekroczyć kosztów budowy masztu w innym racjonalnie usytuowanym miejscu. Wstępna analiza ekonomiczna dotycząca innego umiejscowienia Radiowego Centrum Nadawczego wypadła zdecydowanie negatywnie. Nie udałoby się w takim wypadku uruchomić Radiowego Centrum Nadawczego, gdyż jego koszt zamknąłby się kwotą 1300 mld zł, a wybudowanie od podstaw zajęłoby aż 5 lat. Nie ma już dziś w centralnej Polsce miejsc wolnych od osadnictwa, toteż nie ma możliwości wskazania nowej lokalizacji Radiowego Centrum Nadawczego. Przewidywana strefa ochronna przed szkodliwym promieniowaniem wynosi 3–3,5 km. Przyznanie odszkodowań w tej strefie dotyczyć będzie tylko budynków znajdujących się w miejscach, w których natężenie pola promieniowania przekroczy 20 V/m. Będą to korzystne odszkodowania. Właścicielom tych budynków wskazane zostaną działki budowlane w sąsiednich miejscowościach, nie objętych tak szkodliwym promieniowaniem.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sposób rozwiązania technicznych, ekonomicznych i społecznych kwestii związanych z odbudową Radiowego Centrum Nadawczego w dotychczasowym miejscu może mieć wpływ na uzyskanie consensusu w innych tego typu drażliwych i kontrowersyjnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#WiesławGołębiewski">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, biorąc pod uwagę fakt, że program I Polskiego Radia jest nadal programem najczęściej słuchanym i najskuteczniej docierającym do ogółu słuchaczy, płacących przecież abonament, jest za przywróceniem funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie. Klub PSL, w którego imieniu występuję, opowiada się za uchwaleniem ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Gołębiewskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Mączkę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ZbigniewMączka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Połączone Komisje: Kultury i Środków Przekazu, Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Ustawodawcza, rozpatrzyły pilny rządowy projekt ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ZbigniewMączka">Nasz klub nie ma wątpliwości co do tego, że Radiowe Centrum Nadawcze musi pełnić ogólnopaństwowe, a nawet ogólnonarodowe funkcje. Jesteśmy też przekonani, że muszą być zabezpieczone interesy mieszkańców gmin objętych wpływem takiej instalacji. Jeśli chodzi o zagrożenie zdrowia mieszkańców gmin sąsiadujących z masztem, jesteśmy spokojni. Podobno trwa strajk głodowy, ale wierzymy, że pan marszałek Senatu, tak kiedyś zaangażowany w walkę przeciw masztowi, ostrzegłby nas przed błędem. Wierzymy lekarzom i komisjom. Jednak nie jesteśmy przekonani o tym, że konieczna jest kolejna ustawa specjalna.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ZbigniewMączka">Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, która będzie obowiązywać od 1 stycznia 1995 r., a zwłaszcza art. 32, daje szansę na przeprowadzenie procedury przygotowania odbudowy zgodnie z istniejącym prawem. Rezygnujemy z tego, mimo że w dyskusjach nad ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym przewidywaliśmy teoretycznie wszystkie możliwości. Mamy do czynienia z poglądem optymistycznym i pesymistycznym. Pogląd optymistyczny: uchwalamy dobre ustawy i należy starać się je wykorzystywać (stąd właśnie nasza już niezbyt aktualna ze względu na pilny tryb ustawy propozycja, aby wykorzystać ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym). Pogląd pesymistyczny: życie jest znacznie bardziej skomplikowane, niż ustawodawca jest w stanie przewidzieć, toteż musi on skorzystać czasem z rozwiązań specjalnych (jest nim ustawa o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego). I przyznam szczerze, że w naszym klubie zdania są podzielone. Większość posłów sądzi, że potrzebna będzie specjalna ustawa, aby doprowadzić do końca dyskusję i wykonać ten gest techniczny w kierunku Polonii (z całej Europy) i mieszkańców wszystkich mniejszych miejscowości, zwłaszcza na peryferiach kraju. Z drugiej strony według wariantu pesymistycznego, niestety, znowu komplikujemy nasz układ prawny i rozrzucamy po różnych ustawach regulacje dotyczące np. ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ZbigniewMączka">Teraz może przejdę do argumentów za i przeciw stosowaniu tej ustawy - takich które skłaniają jednak większość posłów naszego klubu do głosowania za ustawą. Strefy ochronne powinny być zdefiniowane w ustawie o ochronie środowiska, określającej je w różnych sytuacjach, a nie akurat w przypadku odbudowy jednego centrum radiowego. Jednak możemy się zgodzić z tym, że w celu przyspieszenia odbudowy masztu można - przynajmniej tymczasowo - umieścić te zapisy w ustawie o przywróceniu funkcjonowania centrum nadawczego.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#ZbigniewMączka">Drugą sprawą jest wywłaszczenie dla realizacji celów publicznych. To jest dosyć jasne. Chcemy na rzecz podmiotu prawa handlowego — spółki akcyjnej TP SA — przekazać tereny, które będą wywłaszczone na koszt państwa. Jest to dysponowanie pieniędzmi podatników i oczywiście powinno być uregulowane w ustawie. Jest to jednak argument przemawiający za przyjęciem tego typu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#ZbigniewMączka">Trzecia kwestia, poruszana przez pana ministra, dotyczy zmiany planu zagospodarowania przestrzennego. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym daje takie możliwości, dlatego nie ma konieczności dodatkowych regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#ZbigniewMączka">Czwartą kwestią jest nieodpłatne wycięcie drzew wokół masztu. Sprawa jest stosunkowo drobna, mimo że suma 120 mld zł nie jest mała. Ale nasuwa się takie pytanie: Czy te drzewa już wcześniej wyrosły na terenie przeciwwagi anteny (na terenie uziemienia) wskutek zaniedbania właściciela, czy też dopiero po upadku masztu? Jeśli wyrosły po upadku masztu, to znaczy że mają mniej niż 5 lat, stosunkowo niedużą średnicę pnia i mogą być wycięte bez żadnych opłat. A jeśli wcześniej, to czy my, podatnicy, możemy finansować niedbałość właściciela stacji, który dopuścił do wyrastania drzew tam, gdzie nie powinno ich być. Z tego powodu sądzimy, że trzeba wytknąć Telekomunikacji Polskiej SA błąd, chociaż w tej chwili jest za późno, żeby cokolwiek zmieniać w projekcie ustawy, bo, jak wiadomo, był rozpatrywany w trybie pilnym i pozostaje nam tylko podjąć decyzję: głosować za czy przeciw.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#ZbigniewMączka">Chcę poinformować Wysoką Izbę, że w tej sprawie w moim klubie nie będzie obowiązywać dyscyplina głosowania, chociaż większość posłów najprawdopodobniej opowie się za odbudową masztu, za przyjęciem tej ustawy. Pozostali będą głosować za odbudową masztu, ale przeciwko zrobieniu tego w takiej formie, jaką proponuje nam rząd.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Mączce z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Hajduka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#HenrykHajduk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysokość masztu, ważne cele, jakie ma RON do spełnienia, według Klubu Parlamentarnego Unii Pracy nie uprawniały do rozpatrywania projektu ustawy w trybie pilnym. Uniemożliwiło to m.in. podkomisji skonsultowanie tego projektu ustawy z zainteresowanymi środowiskami. Podkomisja miała faktycznie trzy dni na prace nad projektem ustawy, a trzeba zauważyć, że odbudowa masztu ciągle budzi duże emocje zainteresowanych, o czym informowali również moi poprzednicy. Uważamy, że niedostatecznie został umotywowany projekt ustawy w wypadku sprawy, którą, jak się nam wydaje, można było załatwić decyzjami administracyjnymi. Nie podzielamy poglądu rządu na ten temat i nie przyjmujemy do końca tych umotywowań.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#HenrykHajduk">Powtórzę jeszcze raz to, na co wskazywaliśmy w czasie pierwszego czytania. Uważamy, że w przepisach ustawy powinien znaleźć się zapis całego art. 36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Nie można bowiem obywateli z okolic masztu traktować gorzej niż pozostałych. Padło tu wiele argumentów, jednak mimo zastrzeżeń, jakie zgłaszaliśmy, Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za przyjęciem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Hajdukowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Wielgusa z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MarekWielgus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwszy program radia obejmuje dziś 70% całego kraju. Kiedyś nie dosyć, że cały kraj, ale praktycznie całą Europę. Gąbin to krajowy wzorzec częstotliwości - wzrost mocy o 50%, wtedy kiedy maszt stoi. Podział częstotliwości nad Europą nastąpi w ciągu 2 lat. Jeśli nie będzie wtedy tego masztu, to praktycznie zostaniemy pozbawieni tej częstotliwości. Od 1974 r. przez cały czas, kiedy maszt stał, praktycznie wszystko było w porządku. Dzisiaj problemem jest niepokój mieszkańców. Myślę, że - mówił o tym wcześniej jeden z kolegów - jest w tym trochę histerii pewnej grupy.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MarekWielgus">Wydaje mi się, że Ministerstwo Łączności uczyniło wszystko, żeby jak najdelikatniej podejść do tego tematu, żeby nikomu nie wyrządzić krzywdy. Wyniki badań trzech komisji najlepiej o tym świadczą. W projekcie ustawy w rozdz. 3 w art. 6 mówi się wyraźnie o odszkodowaniach za wywłaszczenia; czyli praktycznie nikomu nie może się dziać krzywda, każdy dostanie odszkodowanie odpowiadające wartości rynkowej, zresztą zwaloryzowanej na dzień wydania decyzji. W rozdz. 5 w art. 10 jest mowa o pomiarach kontrolnych natężenia pól elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości bezpośrednio po przywróceniu jego zdolności funkcjonowania i każdorazowo wtedy, kiedy zajdzie potrzeba. Czyli bardzo skrupulatnie wnioskodawcy podeszli do tego tematu. W art. 11 właściciel RON jest zobowiązany dostarczyć i zainstalować na swój koszt w miejscu wskazanym urządzenia umożliwiające wykonywanie społecznej kontroli natężenia energii pól elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości. Widać tutaj naprawdę ogromną troskę o społeczeństwo, o ludzi zamieszkałych w okolicach Gąbina. Osobom czy komisjom powołanym przez gminy przyległe do masztu przysługuje nieograniczony dostęp do urządzenia pomiarowego. A więc w każdej chwili te komisje społeczne mogą tam dotrzeć, zbadać i zgłosić wnioski. Myślę, że tak jak wcześniej powiedziałem, projektodawcy i komisja zrobili wszystko, żeby mieszkańcom tych miejscowości nie stała się krzywda.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MarekWielgus">Jestem tego samego zdania co poseł Hajduk i zastanawiam się, czy rzeczywiście musieliśmy aż w Sejmie zajmować się tym tematem. Czy rzeczywiście nie powinny to być decyzje administracyjne. Mamy tak wiele różnych ważnych ustaw, a jednak zajmujemy się czymś takim jak maszt w Gąbinie. Jako Klub Parlamentarny BBWR zdajemy sobie sprawę z wagi zagadnienia i roli masztu; uważamy, że całej społeczności polskiej należy się program I w Europie. Wiemy, że ogromna rzesza słuchała tego programu, to był często jej jedyny kontakt z Polską. Jesteśmy zdecydowanie za ustawą i będziemy głosować za jej uchwaleniem, gdyż chodzi nam o przywrócenie funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Było to ostatnie wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AleksanderMałachowski">Muszę powiedzieć, że kilkakrotnie korciło mnie, by skorzystać z przywileju prowadzącego obrady marszałka, uprawniającego mnie do skreślenia niektórych słów z protokółu. Niepokoi mnie bowiem, kiedy lęki społeczeństwa uzasadnione doświadczeniami z nowoczesną techniką, a także uzasadnione tym, że wysokie autorytety społeczne angażują się i wypowiadają przeciwko temu masztowi, są dzisiaj nazywane histerią. Nie będę korzystał z moich uprawnień do skreślenia tego słowa, ale myślę, że powinniśmy bardzo ostrożnie odnosić się do wszystkich lęków społeczeństwa, jakakolwiek jest ich przyczyna.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu ministra łączności pana Andrzeja Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AndrzejZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę państwa, padło tu tak wiele argumentów za, argumentów merytorycznych z rozmaitych dziedzin w sprawie odbudowy masztu, i to ze strony wszystkich klubów, że mam nadzieję, iż Wysoka Izba zechce przychylić się do naszego wniosku co do uchwalenia tej ustawy. Pragnę podziękować panu posłowi sprawozdawcy i komisjom, które zajmowały się tym problemem. Raz jeszcze pragnę podkreślić, proszę państwa, na osłodę tych, którzy sądzą, że być może udałoby się to zrobić inaczej, w inny sposób, bez tej ustawy, iż jest to jedyna tego rodzaju radiostacja w Polsce i chyba warto się nią zająć, by wreszcie ten, jak już mówiłem z tej trybuny, węzeł gąbiński rozciąć. Pragnę zwrócić się również do obywateli okolic radiostacji i zapewnić, że zrobimy wszystko, by odszkodowania zostały wypłacone uczciwie. Dodam również, że jest to życzeniem pana premiera. Wiem o tym dobrze i dlatego postaramy się zrobić wszystko, by te słuszne żądania spełnić, a lęki, które są, wyeliminować. Bardzo dziękuję. Mam nadzieję, że ustawa zostanie uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Andrzejowi Zielińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy w związku z wystąpieniem pana ministra są jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy poseł sprawozdawca pan Tadeusz Moszyński chciałby jeszcze raz zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#AleksanderMałachowski">Widzę, że tak.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#TadeuszMoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie śmiałbym zabierać głosu, gdyby sprawa nie była ważna. Otóż poseł Gołębiewski, poseł Wielgus i poseł Hajduk, a w pewnym momencie również pan minister Zieliński wspomnieli o odszkodowaniach. Ponieważ ta sprawa dotyczy ok. 500 gospodarstw na terenie drugiej strefy i mamy tu do czynienia z pewną niejasnością, powiedziałbym — rozszerzoną interpretacją zapisu, postaram się to krótko i w miarę precyzyjnie wytłumaczyć. Otóż zgodnie z zapisem art. 36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmianą korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości może żądać od gminy: odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części, albo zamiany nieruchomości na inną. Jak widać z powyższego, przepis przyznaje nie tylko właścicielom, ale też użytkownikom wieczystym prawo wyboru jednego z trzech uprawnień. Natomiast nasz przepis — jest to art. 4 ust. 7 — mówi, że jeżeli wartość nieruchomości uległa obniżeniu w związku ze zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o której mowa w ust. 1, a właściciel zbywa tę nieruchomość, może on żądać od właściciela RON odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości. W takim wypadku stosuje się odpowiednie przepisy art. 36 ust. 4, 6, 12–14 ustawy z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Mówiąc wprost — odszkodowanie jest możliwe do uzyskania jedynie w wypadku, jeżeli właściciel zbywa nieruchomość i suma, którą osiąga za sprzedaż tej nieruchomości, jest niższa od obowiązującej przed wprowadzeniem zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nie będzie to więc odszkodowanie przyznawane na tej zasadzie, że wszyscy je dostaną, nawet jeżeli nie sprzedają nieruchomości, tylko — jeszcze raz powtarzam — w momencie sprzedaży nieruchomości różnicę wartości musi wyrównać właściciel obiektu, czyli Telekomunikacja Polska SA.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#AleksanderMałachowski">Głosowania przeprowadzimy dzisiaj w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (druki nr 747 i 754).</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Wiesławę Ziółkowską.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#AleksanderMałachowski">Akcentuję te żeńskie formy, bo one jakby zanikają w naszym języku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WiesławaZiółkowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów łącznie z Komisją Ustawodawczą rozpatrzyły uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Senat zgłosił do tej ustawy 19 poprawek. Pięć z nich to poprawki o charakterze legislacyjnym i gdyby komisja mogła pracować dłużej i w spokojniejszej atmosferze, zapewne można byłoby ich uniknąć. Pozostałe poprawki mają charakter merytoryczny i wiele z nich się nawzajem ze sobą wiąże. Najistotniejsze kwestie merytoryczne, co do których Senat zechciał wnieść poprawki, dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WiesławaZiółkowska">1) rozszerzenia zakresu kompetencji Związku Banków Polskich,</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WiesławaZiółkowska">2) rozszerzenia zakresu działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#WiesławaZiółkowska">3) problemu zwolnień od podatków Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#WiesławaZiółkowska">4) rozszerzenia gwarancji skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#WiesławaZiółkowska">5) rezerw obowiązkowych.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o kwestię pierwszą, a więc o kompetencje Związku Banków Polskich w świetle ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, to była ona szczegółowo rozważana przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w trakcie opracowywania ustawy. Była ona również przedmiotem wniosków mniejszości w trakcie jej rozpatrywania przez Wysoką Izbę. Chodzi tu zaś o to, aby Związek Banków Polskich również był stroną przedstawiającą propozycje statutu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i opiniującą przewodniczącego rady funduszu, a także stroną opiniującą rozszerzenie zadań dla funduszu, do którego to rozszerzenia uprawniona jest Rada Ministrów. Dotychczasowa regulacja jest mianowicie taka, iż decyzje w sprawie statutu, przewodniczącego, a także rozszerzenia zadań funduszu podejmuje Rada Ministrów bądź prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii albo wprost na uzgodniony wniosek ministra finansów i prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#WiesławaZiółkowska">Senat proponuje, aby obok Narodowego Banku Polskiego i ministra finansów również Związek Banków Polskich wyrażał swoje stanowisko, czyli byłaby to wtedy uzgodniona opinia tych trzech podmiotów. Komisja uznała, że ciałami konstytucyjnymi są tutaj zarówno prezes Narodowego Banku Polskiego, jak i minister finansów i że dotychczasowe kompetencje i zakres oddziaływania Związku Banków Polskich są wystarczające, ponieważ do rady funduszu, jak reguluje to ustawa, Związek Banków Polskich deleguje swoich trzech przedstawicieli. Jest zachowany parytet, ponieważ trzech przedstawicieli deleguje minister finansów, trzech Narodowy Bank Polski i trzech Związek Banków Polskich. A więc Związek Banków Polskich ma możliwość, jako reprezentacja banków, oddziaływania na to, co się będzie działo w funduszu, jak on będzie funkcjonował, dlatego że rada funduszu, to największe ciało, decyduje później o zarządzie funduszu i o jego funkcjonowaniu. W tej sprawie komisje zajęły jednomyślne stanowisko - nikt nie głosował za przyjęciem zaproponowanych przez Senat: poprawki nr 1, poprawki nr 2 lit. b i poprawki nr 4 lit. b. W tych trzech poprawkach Senat właśnie zwiększa rolę i rozszerza kompetencje Związku Banków Polskich. Te wszystkie poprawki zostały odrzucone przez komisje; nikt nie głosował za ich przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#WiesławaZiółkowska">Druga kwestia merytoryczna to problem związany z rozszerzeniem zadań Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Otóż Senat proponuje, aby Bankowy Fundusz Gwarancyjny miał możliwość utworzenia spółki, która zajmowałaby się wykupem wierzytelności. Argumentacja Senatu jest taka, iż jest to sposób na restrukturyzację portfela finansowego banków. Stanowisko komisji w tej sprawie - była ona przedmiotem obrad w trakcie prac nad samą ustawą - jest następujące: Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest ciałem nowym; pracujący w nim ludzie, którzy będą realizowali tę ustawę, będą się dopiero sami musieli przygotować i zdobyć doświadczenie, tzn. nauczyć się rozwiązywać niektóre problemy związane z gwarantowaniem świadczeń. W związku z tym nie należy nadmiernie obciążać Bankowego Funduszu Gwarancyjnego dodatkowymi zajęciami, dodatkowymi zakresami działania, bo to mogłyby zaszkodzić realizacji głównego zadania tego funduszu, którym jest gwarantowanie wkładów ludności i podmiotów gospodarczych w bankach. Tutaj także decyzja zapadła jednomyślnie - wszyscy członkowie komisji głosowali za tym, aby odrzucić tę poprawkę Senatu (jest to poprawka nr 3).</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna poprawka merytoryczna dotyczy zwolnień od podatków. Jest to poprawka nr 8, odnosząca się do art. 18. Otóż obecnie artykuł ten mówi, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest zwolniony od podatków. Senat natomiast proponuje, aby to zwolnienie dotyczyło tylko podatku dochodowego od osób prawnych. I tutaj - odmiennie od dwóch poprzednich rozstrzygnięć - komisja postanowiła 30 głosami, przy jednym pośle wstrzymującym się i przy braku sprzeciwu, przyjąć propozycję Senatu, aby ograniczyć zakres zwolnień od podatków tylko do podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna zmiana dotyczy rozszerzenia gwarancji skarbu państwa, a zawarta jest w poprawce nr 11 lit. a. Jest to zmiana niesłychanie ważna, ponieważ proponuje się w niej, aby rozszerzyć zakres gwarancji skarbu państwa tak, aby oprócz tych trzech banków: PeKaO SA, PKO BP i Banku Gospodarki Żywnościowej, gwarancjami tymi zostały objęte również banki spółdzielcze oraz wkłady oszczędnościowe zgromadzone na książeczkach przedpłat samochodowych. Komisje nie podzieliły poglądu o celowości rozszerzenia gwarancji skarbu państwa na banki spółdzielcze, a także na wkłady związane z przedpłatami samochodowymi. Uznały, iż dotychczasowy zakres uprzywilejowania jest wystarczający. Mimo że jest on czasowo ograniczony, do końca 1999 r., to trzeba powiedzieć rzetelnie, że jest to swego rodzaju uprzywilejowanie tych trzech banków. Ono jest podyktowane portfelem tych banków, ale także faktem, iż połowa wkładów oszczędnościowych ludności znajduje się właśnie w tych trzech bankach. Dalsze rozszerzanie gwarancji skarbu państwa prowadziłoby do tego, iż w gruncie rzeczy wyjątkiem byłoby funkcjonowanie gwarancji objętych Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, natomiast prawie regułą byłoby objęcie banków gwarancjami skarbu państwa - odwrotnie do zamierzeń i intencji ustawodawcy. Tak jak informowałam, komisje postanowiły obie te poprawki odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#WiesławaZiółkowska">Ostatnia sprawa dotyczy rezerw obowiązkowych. Ta kwestia była również przedmiotem wniosku mniejszości w trakcie drugiego czytania ustawy. Wówczas już padały z tej trybuny opinie, wyrażane przez posłów i nie tylko, że faktycznie rezerwy obowiązkowe w Polsce są za wysokie: wynoszą one 23% w odniesieniu do wkładów awista i 10% w stosunku do wkładów terminowych. To są relacje niespotykane w krajach o gospodarce rynkowej. Bezwzględnie trzeba działać w tym kierunku, by te obowiązkowe rezerwy obniżać, chociażby z tego względu, że powodują one również podrożenie kredytów dla ludności i podmiotów gospodarczych, ponieważ unieruchamiają pewną część aktywów w bankach, a więc aktywa te po prostu „nie pracują”.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#WiesławaZiółkowska">Natomiast komisje nie podzieliły poglądu, że należy to czynić w ramach tej ustawy i że ten spadek ma być aż tak znaczny, tzn. z 30% na 15%, chociaż, jak już mówiłam wcześniej, stawka w tej chwili wynosi 23% od wkładów awista, a nie 30%. Komisje, wiedząc o zamiarze NBP prowadzenia bardziej elastycznej polityki w tym zakresie, nie podzieliły poglądu, iż te rezerwy należy obniżyć - pozostawiły tę kwestię do rozstrzygnięcia przy zmianie czy przy opracowywaniu nowego Prawa bankowego i nowej ustawy o Narodowym Banku Polskim, co powinno nastąpić w I kwartale przyszłego roku - i już nie tak zdecydowaną, ale istotną większością głosów postanowiły także tę poprawkę Senatu odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#WiesławaZiółkowska">To są wszystkie najważniejsze merytoryczne propozycje Senatu. Wnoszę o ustosunkowanie się do nich zgodnie z sugestiami, propozycjami i rekomendacjami komisji.</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance sprawozdawczyni Wiesławie Ziółkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów. Są, jak dotychczas, trzy zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Ciesielskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WiesławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawki Senatu do ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym dadzą się uszeregować w trzy grupy. Są to poprawki merytoryczne, porządkowe i o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WiesławCiesielski">Stanowisko mojego klubu wobec poprawek Senatu jest ambiwalentne.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WiesławCiesielski">Po pierwsze, opowiadamy się za przyjęciem dwóch merytorycznych poprawek: nr 6, dotyczącej art. 16 ust. 1 pkt 2 oraz nr 8, odnoszącej się do art. 18. Oznacza to, że podzielamy opinię Senatu o celowości poszerzenia źródeł finansowania zadań restrukturyzacyjnych funduszu o bezzwrotną pomoc zagraniczną oraz o inne dochody funduszu. Podzielamy też opinię Senatu o potrzebie zawężenia obszaru zwolnień podatkowych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego do podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#WiesławCiesielski">Po drugie, odrzucamy siedem innych merytorycznych poprawek Senatu. Trzy z nich: nr 1, 2 lit. b i 4 lit. b, odnoszące się do art. 3, 4 i 6, ustanawiają szczególną, bo równorzędną wobec Narodowego Banku Polskiego i Ministerstwa Finansów pozycję Związku Banków Polskich w sprawach nadawania funduszowi statutu, uzgadniania wniosków poszerzających zakres restrukturyzacyjnych zadań funduszu, a także powoływania i odwoływania przewodniczącego rady funduszu.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#WiesławCiesielski">Brak naszej aprobaty dla tych poprawek nie oznacza naturalnie niechętnej postawy wobec Związku Banków Polskich, którego działalność szanujemy i cenimy. Chodzi jednak o to, że nie jest to instytucja umocowana ustawowo, co przy nadaniu ww. uprawnień może budzić wątpliwości legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#WiesławCiesielski">Nie od rzeczy będzie też wspomnieć, że w odróżnieniu od prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz ministra finansów Związek Banków Polskich nie działa jednoosobowo, co wobec konieczności uzgadniania sprzecznych interesów grozi przewlekaniem postępowania. Przyjęcie tej poprawki stawiałoby Związek Banków Polskich w nierównoprawnej pozycji w zakresie odpowiedzialności, jako że minister finansów pełni z mocy ustawy funkcję nadzorczą wobec funduszu, a prezes Narodowego Banku Polskiego sprawuje nadzór nad bankami. Sejm natomiast ma obowiązek oceniać sprawozdania z działalności funduszu.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#WiesławCiesielski">Odrzucenie przez nas poprawki nr 3 oznacza, że nie zgadzamy się na zawartą w przedłożeniu rządowym propozycję powołania przez fundusz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zajmującej się wykupem wierzytelności banków.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#WiesławCiesielski">Nie poprzemy także propozycji Senatu zawartej w poprawce nr 11 lit. a tiret pierwsze, polegającej na zwiększeniu liczby podmiotów, w stosunku do których skarb państwa ponosiłby przejściowo, a więc do końca 1999 r., pełną odpowiedzialność za ich zobowiązania. Poszerzenie to miałoby objąć także banki spółdzielcze i zrzeszające je banki regionalne. Pomijając legislacyjne konsekwencje ewentualnego przyjęcia tej poprawki Senatu, pragnę zauważyć, że może ona spowodować duże, trudne w tej chwili do oszacowania, koszty dla budżetu, co jest sprzeczne z intencją ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Nie chodzi przy tym o to, aby podważać zasadę pewnego uprzywilejowania banków spółdzielczych i zrzeszających je banków regionalnych. Chodzi o postawienie tamy nieuzasadnionemu, nadmiernemu uprzywilejowaniu.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#WiesławCiesielski">Nasz sprzeciw budzi także poprawka nr 11 lit. a tiret drugie, polegająca na przedmiotowym poszerzeniu przejściowej pełnej odpowiedzialności skarbu państwa za zobowiązania banków. W naszym przekonaniu rachunki przedpłat samochodowych są już kategorią zanikającą, włączoną bezpośrednio w inny niż bankowy system gwarancji, a w system bankowy pośrednio, poprzez ich ulokowanie w bankach, w stosunku do których skarb państwa ponosi przejściowo pełną odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#WiesławCiesielski">Nie możemy też poprzeć ostatniej z merytorycznych poprawek, oznaczonej nr 12, postulującej dokonanie zmiany stawek rezerw obowiązkowych określonych w art. 31 ustawy o Narodowym Banku Polskim. Nie uważamy za właściwe dokonywania takich zmian w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wobec czekającej nas koniecznej zmiany ustawy o Narodowym Banku Polskim. W naszym przekonaniu ustalanie wysokości rezerw obowiązkowych jest jednym z podstawowych instrumentów polityki pieniężnej. Ewentualne dokonanie takiej zmiany musiałoby być poprzedzone analizą jej skutków dla polityki pieniężnej oraz konsekwencji dla budżetu państwa. Trzeba bowiem uzmysłowić sobie, że obniżenie stopy rezerwy obowiązkowej zmniejszy wpływy zasilające Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz wpływy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#WiesławCiesielski">Przyjmujemy jako oczywiste dwie poprawki porządkowe oznaczone nr 2 lit. a i nr 9 oraz dwie poprawki legislacyjne oznaczone nr 5, nr 11 lit. b tiret pierwsze i drugie. Nie poprzemy natomiast legislacyjnej poprawki nr 10. Naszym posłom dajemy swobodę w głosowaniach nad pozostałymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Ciesielskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Adamskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł? Jest.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Adamski: Ale mnie pan marszałek pogonił.)</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, ale to porządek dzienny pana pogonił, nie ja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#KazimierzAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sekundę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę spokojnie odetchnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KazimierzAdamski">Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej dotyczącego stanowiska Senatu w sprawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#KazimierzAdamski">Senat, rozpatrując ustawę z dnia 1 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym postanowił wprowadzić do niej dwanaście poprawek, zarówno dotyczących rozwiązań merytorycznych, jak i o charakterze legislacyjnym, naprawiających błędne zapisy, jakie się wkradły do ustawy przy pospiesznym jej redagowaniu i uchwaleniu.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#KazimierzAdamski">W wystąpieniu swoim pominę poprawki o charakterze legislacyjnym, przedstawię zaś tylko stanowisko mojego klubu odnośnie do zgłoszonych poprawek merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#KazimierzAdamski">Poprawki nr 1, nr 2 lit. b i nr 4 lit. b dotyczą rozszerzenia kompetencji Związku Banków Polskich, który nie jest organem konstytucyjnym, a ma stosunkowo duży udział w kształtowaniu funkcjonowania tego funduszu. Rozszerzenie kompetencji byłoby więc niewłaściwe i w związku z tym, zgodnie ze stanowiskiem komisji, będziemy głosować za odrzuceniem tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#KazimierzAdamski">Poprawka nr 3 polega na dodaniu nowego artykułu, wprowadzającego obowiązek powołania przez fundusz spółki, której zadaniem byłoby m.in. wykupywanie wierzytelności banków. Jest to kolejna regulacja mająca na celu rozwiązanie problemu złych długów. Zagadnienia te reguluje ustawa o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków z 3 lutego 1993 r., w której określone są ścieżki restrukturyzacji. Mają to robić banki. Kolejna regulacja w tym zakresie to ustawa o restrukturyzacji banków spółdzielczych. Wprowadzenie jeszcze jednej regulacji jest naszym zdaniem nieuzasadnione i dlatego będziemy głosować za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#KazimierzAdamski">Poprawka nr 4 lit. a podwyższa wymogi stawiane członkom rady funduszu. Jesteśmy za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#KazimierzAdamski">Poprawka nr 6 rozszerza rodzaj środków przeznaczonych na pomoc bankom znajdującym się w trudnej sytuacji. Jesteśmy za przyjęciem również tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#KazimierzAdamski">Poprawka nr 8 ogranicza zwolnienia podatkowe funduszu tylko do podatku dochodowego od osób prawnych. Jest to zasadne, będziemy więc głosować za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#KazimierzAdamski">Jeśli chodzi o poprawkę nr 10, jesteśmy za utrzymaniem dotychczasowego zapisu, będziemy więc głosować przeciw tej poprawce.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#KazimierzAdamski">W poprawce nr 11 Senat uznał za celowe poszerzenie kręgu podmiotów, za których zobowiązania z tytułu wkładów oszczędnościowych, na które wystawiono dowody imienne, w zakresie przekraczającym kwoty gwarantowane przez fundusz, do dnia 31 grudnia 1999 r. będzie odpowiadał skarb państwa, o banki regionalne zrzeszone w BGŻ oraz o wszystkie banki spółdzielcze. Nasze stanowisko jest podobne.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#KazimierzAdamski">W poprawce nr 12 Senat chce wprowadzić nowy artykuł nowelizujący ustawę o Narodowym Banku Polskim. Proponuje się tu zmniejszenie wysokości kwoty rezerwy obowiązkowej z 30 do 15%. Klub mój niepokoi dość wysoki współczynnik wymaganej opłaty obligatoryjnej, ustalonej w ustawie. Nasuwa się tu pytanie - poruszyłem już tę kwestię podczas pierwszego czytania - czy banki obciążone wysokimi rezerwami przeznaczonymi na pokrycie trudnych kredytów i mające nie najlepszą kondycję wytrzymają te obciążenia. Zachodzi potrzeba znalezienia rekompensaty. Może nią być właśnie złagodzenie obciążenia z tytułu rezerwy obowiązkowej, której wielkość zależy od wartości zgromadzonych depozytów. Podzielamy więc pogląd Senatu o potrzebie zmniejszenia wysokości kwot rezerwy i będziemy głosować za przyjęciem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Adamskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Arkuszewskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Wolności krytycznie ocenia ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ale w tej debacie zajmujemy się tylko poprawkami wniesionymi przez Senat. Odnośnie do większości punktów nasze stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Ponieważ pani przewodnicząca już wyłuszczyła dość szczegółowo stanowisko komisji, nie będę do tego wracał. Są dwie różnice. Będziemy głosowali za odrzuceniem proponowanej przez Senat poprawki nr 4 lit. a tiret pierwsze oraz poprawki nr 6. Jesteśmy przeciwni udzielaniu przez fundusz pomocy bankom, gdyż uważamy, że trzeba chronić posiadaczy depozytów w bankach od strat, a nie właścicieli i zarządy banków od odpowiedzialności za złe zarządzanie. Konsekwentnie jesteśmy przeciwni zwiększaniu środków finansowych na pomoc udzielaną bankom, a tego dotyczy druga z tych poprawek. Jesteśmy też przeciwni wprowadzaniu wymogu posiadania przez członków rady funduszu wyższego wykształcenia. Jest to oczywiście sprawa drobna, ale istotna. Sytuacja jest zmienna, pracownicy kształcą się sami na różnych kursach, w różnych niepublicznych szkołach, w rozmaitych miejscach i często mogą mieć wykształcenie, ale nie mieć formalnie dyplomu wyższej uczelni. Dlatego jesteśmy za utrzymaniem zapisu sejmowego.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WojciechArkuszewski">Na koniec z przyjemnością stwierdzamy, że w kilku ważnych sprawach podzielamy stanowisko Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. W szczególności jesteśmy przeciwni tworzeniu specjalnej spółki mającej za zadanie wykup wierzytelności, bo nie rozumiemy potrzeby jej istnienia. Istnieją już teraz podmioty, które wykonują takie czynności. Aby więc móc poprzeć taką ideę, chcielibyśmy usłyszeć bardziej konkretne argumenty przemawiające za utworzeniem owej spółki. Jesteśmy też przeciwni obniżeniu bankowych rezerw obowiązkowych w taki sposób, jak to proponuje ostatnia poprawka Senatu. Może i należałoby to zrobić, ale nie w tej ustawie, nie w takim trybie i nie w takiej skali. NBP poczynił w tej sprawie pewne zapowiedzi. Czekamy na ich realizację.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wojciechowi Arkuszewskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Wiesławę Ziółkowską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy będzie głosowała za poprawkami, zgodnie z rekomendacją Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Dodatkowo chcielibyśmy zwrócić uwagę na dwie kwestie:</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WiesławaZiółkowska">Sprawa pierwsza, to przygotowanie się do wdrożenia ustawy. Otóż ta ustawa jest opracowywana w trybie pilnym, w jej ostatnim artykule istnieje zapis, iż wchodzi ona w życie po 30 dniach od daty jej ogłoszenia. Jeżeli jednak miałaby wejść w życie efektywnie, to rząd już dziś - praktycznie rzecz biorąc - powinien być przygotowany do jej wdrożenia. To znaczy, że powinien już być przygotowany projekt statutu, powinny być też czynione uzgodnienia między ministrem finansów i prezesem Narodowego Banku Polskiego w tych wszystkich kwestiach, w których występują oni ze wspólnym wnioskiem do prezesa Rady Ministrów czy do Rady Ministrów. Jeżeli wszystko to nie zostanie w miarę szybko załatwione, to wtedy okaże się, że szybka ścieżka legislacyjna, z którą musiał się uporać Sejm, a także Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, mając jednocześnie kilka ustaw wniesionych w trybie pilnym, była po prostu szybka tylko dla nas, a nie była pilna dla rządu. I tu muszę powiedzieć, że Unia Pracy będzie bacznie obserwować, w którym momencie ta ustawa faktycznie wejdzie w życie i czy do jej wdrożenia zarówno rząd, jak i Narodowy Bank Polski będą odpowiednio przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WiesławaZiółkowska">Sprawa druga, to w ogóle problem gwarancji bankowych - tych już istniejących obecnie, a więc gwarancji skarbu państwa. Na przykładzie chociażby jednego banku, Banku Rzemiosła w Poznaniu, trzeba stwierdzić, że działanie rządu jest tutaj ciągle mało skuteczne, nieefektywne, prowadzi do strat, do podważenia zaufania do skarbu państwa i do samej instytucji państwa. To, co się dzieje w tym banku, gdy idzie o realizację gwarancji, przeczy wszelkim normom, nie tylko normom prawnym. W tej sytuacji apelujemy do rządu, żeby wszystkie te sprawy, których nie będzie dotyczyła nowa ustawa, ale stara - ponieważ zaistniały one wcześniej (chodzi o banki, które upadły w okresie funkcjonowania starych regulacji) - zostały jasno i precyzyjnie wyjaśnione, załatwione i żeby w budżecie zostały zagwarantowane środki na realizację tychże gwarancji.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JózefZych">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#JózefZych">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#JózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#JózefZych">Przypominam, iż do głosowania w tej sprawie przystąpimy po zakończeniu rozpatrywania poprawek Senatu do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 748 i 755).</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Franciszka Potulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dostarczonym państwu sprawozdaniu ze wspólnego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów znajduje się osiem poprawek. Sześć z nich ma charakter uściślający bądź usuwa błędy legislacyjne, natomiast dwie mają charakter merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#FranciszekPotulski">I tak w poprawce nr 1 Senat proponuje, aby w art. 1 dodać, że ustawa określa zasady i tryb kształtowania środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej - jest to zgodne z treścią tej ustawy i komisje proponują tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#FranciszekPotulski">W poprawce nr 2 Senat uściśla pojęcie Trójstronnej Komisji, proponując, i słusznie zdaniem komisji, zapisanie pełnej nazwy komisji z podaniem podstawy prawnej jej powołania.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#FranciszekPotulski">W poprawkach nr 3 i 4 Senat usuwa ewidentne błędy legislacyjne. Zamiast: „w terminie do 20 lipca” Senat proponuje zapis: „w terminie do dnia 20 lipca”, a poprawka następna dotyczy numeru odpowiedniego ustępu, na który powołuje się art. 4 ust. 5. Obie poprawki usuwają ewidentne błędy formalne.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#FranciszekPotulski">Analogiczny charakter mają poprawki nr 7 i 8, które komisje również proponują przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#FranciszekPotulski">Przepraszam za takie przeskoczenie kolejności przy omawianiu poprawek, ale jest to uzasadnione ich charakterem. Nieco szerszego omówienia wymagają poprawki nr 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#FranciszekPotulski">W poprawce nr 5 Senat proponuje, aby w art. 5 ust. 1, który określa zasady kształtowania płac w państwowej sferze budżetowej w 1995 r., zapisać m.in., że zaplanowany na ten rok wzrost płac będzie nie niższy od przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#FranciszekPotulski">Przypomnę, że generalne przesłanie ustawy jest następujące: Ustawową gwarancją jest objęty wzrost płac państwowej sfery budżetowej na poziomie inflacji, z zastrzeżeniem wyrównania w następnym roku, jeśli rzeczywista inflacja będzie wyższa od planowanej. Wszystko, co wykracza ponad tę gwarancję, ma być ustalane w systemie negocjacyjnym w Komisji Trójstronnej i ma być świadomą decyzją uwzględniającą sytuację gospodarczą kraju. Na 1995 r. zaplanowano, po krótkich negocjacjach, praktycznie w komisji sejmowej, że będzie to sześć punktów procentowych ponad poziom inflacji, co praktycznie rozkłada się następująco: dwa punkty z tytułu niedoszacowania inflacji w 1994 r., trzy punkty z tytułu wzrostu płac w sektorze przedsiębiorstw (taki wzrost został wymieniony w uzasadnieniu do ustawy budżetowej na 1995 r.) i 1%, który komisja miała wygospodarować w trakcie prac nad budżetem. Tak więc obecny zapis art. 5 ust. 1 konsumuje proponowaną poprawkę Senatu i ma w zasadzie charakter propagandowy, tzn. określa intencje rządu. Rząd zresztą podczas prac komisji potwierdził wolę zniwelowania różnicy między płacami w sektorze przedsiębiorstw i w sferze budżetowej, ale przeciwstawia się zapisaniu tych deklaracji ustawowo, mimo że gdy idzie o 1995 r., tak właśnie postąpiono. Rząd jednoznacznie broni koncepcji, że wszystko, co otrzyma sfera budżetowa ponad poziom inflacji, ma być osiągnięte w wyniku negocjacji. Poza tym rząd twierdzi, iż proponowany przez Senat zapis może prowadzić do zanegowania czystości formuły prawnej tej reguły z uwagi na to, że wzrost płac w sektorze przedsiębiorstw formalnie nie jest nigdzie zapisany, poza wspomnianym uzasadnieniem do ustawy budżetowej, które nie ma charakteru normy prawnej. Komisje uznały stosunkiem głosów: 23 za, 17 przeciw i 6 wstrzymujących się, żeby polecić Wysokiej Izbie przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#FranciszekPotulski">Poprawka nr 6 ma znacznie większe znaczenie, bo ustala, że w latach 1996–1998 będzie tak jak w 1995 r., to znaczy wzrost płac będzie wyższy o co najmniej sześć punktów procentowych ponad inflację, i to niezależnie od stanu polskiej gospodarki w tym okresie. Rząd uznał, że ta poprawka burzy ideę ustawy, a ponadto jest niemożliwa do zrealizowania. Być może trzeba byłoby - jak przez ostatnie 4 lata - zawieszać wykonywanie obowiązującej ustawy. Komisje odrzuciły tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#FranciszekPotulski">Wysoka Izbo! Ustawa, którą Sejm przyjął, nie daje sferze budżetowej gwarancji, jakie dawała ustawa premiera Rakowskiego z 1989 r., ale nie dopuszcza też do sytuacji, jaka miała miejsce przez ostatnie 4 lata, gdy sfera budżetowa corocznie dotknięta była około 10-procentowym spadkiem płacy realnej. Ustawa gwarantuje jedynie zahamowanie spadku płacy realnej, przesuwając decyzję o realnym wzroście płac do negocjacji na forum Komisji Trójstronnej, gdzie ważne będą i poziom płac w sektorze przedsiębiorstw, i przewidywany wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych, a także inne założenia makroekonomiczne, w tym zmiany realnej wartości przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej na okresy wieloletnie, co zostało zapisane w projekcie ustawy w art. 4. Jest rzeczą oczywistą, że w zakres innych założeń makroekonomicznych wchodzi też problem reformowania poszczególnych działów sfery budżetowej. Ustawa daje gwarancję podstawową, reszta zależy i od aktywności sfery budżetowej, i od stanu finansów państwa.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#FranciszekPotulski">W imieniu komisji wnoszę o przyjęcie wszystkich poprawek poza szóstą, czyli o odrzucenie poprawki nr 6 i przyjęcie pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JózefZych">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#JózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#JózefZych">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Zbigniew Bomba, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a następnie pan poseł Józef Gruszka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#ZbigniewBomba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubowe. W zasadzie rozwodzenie się nad poszczególnymi poprawkami mija się z celem, ponieważ bardzo starannie, dokładnie omówił je kolega, poseł Potulski. Stanowisko klubowe różni się od stanowiska komisji w jednym punkcie, piątym. Zostało ono (poprawka nr 5) dokładnie omówione przez kolegę Potulskiego. Uważamy, że sposób zapisania tej części poprawki — szczególnie dotyczy to części zdania: „nie niższy od przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw” — jest mało precyzyjny. Nie mówi o punkcie odniesienia — gdzie jest przewidywany ów wzrost przeciętnego wynagrodzenia, który ma być uwzględniony. Z tego powodu proponujemy odrzucić tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Zbigniew Bomba, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Józefa Gruszkę, Polskie Stronnictwo Ludowe. Następnie głos zabierze pan poseł Tadeusz Syryjczyk, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw przedkłada Wysokiej Izbie osiem poprawek. Są one zarówno merytoryczne, jak i poprawiające zapis dokonany przez Wysoką Izbę. Dosyć precyzyjnie przedstawił intencje tych poprawek poseł sprawozdawca. Niemniej jednak pozwolę sobie na odniesienie się do poszczególnych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JózefGruszka">Poprawka nr 1 dotyczy zmiany zapisu art. 1. Zapis proponowany przez Senat jest bardziej precyzyjny. Konstrukcja zgłoszona w uchwale, którą omawiamy, dokładniej określa intencje całej ustawy. Z tego względu poprawka zasługuje na przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JózefGruszka">Poprawka nr 2 proponuje w art. 4 ust. 1 uściślić określenie Komisji Trójstronnej. Zapis proponowany w uchwale Senatu wskazuje konkretnie, że negocjacje mają być prowadzone w ramach Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Uściślenie to należy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#JózefGruszka">Poprawka nr 3 jest poprawką stylistyczno-porządkową, nie budzącą kontrowersji. Z tego względu należy ją przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#JózefGruszka">Poprawka nr 4 koryguje błędny zapis w ustawie, gdzie w art. 4 ust. 5 zakradła się pomyłka. Zamiast odwołania się do ust. 3 błędnie wpisano odwołanie się do ust. 4, co wypaczało sens zapisu. Poprawkę należy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#JózefGruszka">W poprawce nr 5 Senat proponuje, aby w art. 5 ust. 1 rozszerzyć propozycje wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej o dalsze uwarunkowania, mówiące, że określony przez ustawę wzrost nie może być niższy od przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw. Ze względu na to, że praktycznie nie ma możliwości przewidywania wysokości wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw, gdzie przecież występują różne formy własności, a ocena tychże wynagrodzeń jest możliwa jedynie w oparciu o dane statystyczne, zapis ten jest niewykonalny i poprawkę nr 5 należy odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#JózefGruszka">W poprawce nr 6 Senat proponuje w art. 5 ust. 3 wprowadzić zapis, który powoduje, że zarobki w sferze budżetowej mają co roku rosnąć o co najmniej 6 punktów procentowych. Zapis taki powodowałby mechaniczny wzrost płac w każdym roku, co zmieniłoby rozwiązania zawarte w omawianej ustawie. Poprawkę należy odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#JózefGruszka">W poprawce nr 7 uchwała Senatu po raz drugi koryguje błędny zapis dotyczący odwołania znajdującego się w ustawie. Poprawka jest słuszna i należałoby ją przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#JózefGruszka">Poprawka nr 8 wprowadza zapis porządkowy. Jego przyjęcie spowoduje lepsze zrozumienie art. 10. Poprawkę tę należy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, będzie głosował za przyjęciem poprawek nr 1, 2, 3, 4, 7 i 8 oraz za odrzuceniem poprawek nr 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Józef Gruszka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Tadeusza Syryjczyka, Unia Wolności. Następnie głos zabierze pani poseł Wiesława Ziółkowska, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W trybie pilnym załatwiana jest sprawa, która wymaga namysłu. Ten namysł mógłby dać obecnie konstruktywne wyniki. Od ponad 2,5 lat trwa bowiem wzrost gospodarczy. W naszym przekonaniu koalicja rządowa obrała drogę jałowej redystrybucji, głównie na cele socjalne. Unia Wolności uważa, że pożytki, jakie czerpie budżet państwa z trwającego wzrostu gospodarczego, powinny służyć utrwaleniu tego wzrostu, a także poprawie usług publicznych, edukacji, opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa państwa, wymiaru sprawiedliwości. Nie jedynym, ale ważnym działaniem, koniecznym do poprawy tych usług, jest zapobieganie rozwarstwieniu wynagrodzeń, rozwarstwieniu płac pomiędzy pracownikami, którzy świadczą usługi publiczne i są finansowani z budżetu, a tymi, którzy korzystają z możliwości rynkowych, ale nie tylko rynkowych, także z monopolistycznej pozycji swoich zakładów, także z silnej presji, jaką mogą wywierać na rząd.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#TadeuszSyryjczyk">Jak powiedział przewodniczący naszej partii Tadeusz Mazowiecki, mamy swoje winy wobec sfery budżetowej i tego nie ukrywamy. Ale dzisiejsza sytuacja jest zupełnie inna. Stąd też propozycja, którą składa rząd, obietnica 5,5-punktowego wzrostu płac ponad planowaną inflację jest mało wiarygodna. W latach 1992 i 1993 inflacja przebiegała poniżej planowanej w założeniach budżetowych, o 2,3, lub 4 punkty. Od roku 1994 sytuacja jest odwrotna. Już w tej chwili prognozy rządowe zakładają, że inflacja w roku 1994 względem 1993 będzie o co najmniej 4 punkty większa, niż przewidywana w założeniach. Tak się dzieje po raz pierwszy od trzech lat, przynajmniej od lat 1992–1993.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Tak więc faktycznie te 5,5 punktu względem przewidywanej inflacji może się okazać żadnym podwyższeniem realnych płac w sferze budżetowej. Dlatego też przedstawiliśmy propozycje 10-punktowego wzrostu, propozycje, które nie rozsadzają budżetu. Jeden punkt kosztuje około 1 biliona zł. Potrafimy wskazać co najmniej kilka bilionów w budżecie państwa, które można by na ten cel przeznaczyć. W tej sytuacji musimy mieć na uwadze losy tej ustawy i - będąc oczywiście przeciwko nierealistycznym pomysłom - zdawać sobie sprawę, że pełny wzrost płac, który może nastąpić do 106 punktów względem przedsiębiorstw, w wypadku jej niewejścia w życie, jest dla budżetu nie do wytrzymania. Musimy jednak wyraźnie stwierdzić, że podwyżka płac, którą proponuje koalicja rządząca, jest także nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#TadeuszSyryjczyk">W tej sytuacji widzimy konieczność uzyskania od koalicji rządowej podwyżki płac większej niż przewidywane 6 punktów. Stąd też będziemy głosowali za przyjęciem poprawek senackich, chociaż kontrowersyjna poprawka nr 5 istotnie w perspektywie 3 czy 4-letniej wybiega zbyt daleko.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Źle się dzieje, że ta sprawa jest rozstrzygana w trybie pilnym, nie tylko ze względów merytorycznych. Jak już powiedziałem, sytuacja jest tego rodzaju, że potrzebny jest namysł, czas na konsultacje, na zastanowienie się, w jaki sposób rozwiązać ten problem, wtedy gdy pożytki z wyrzeczeń ponoszonych w latach 1989–1993 są wyraźnie widoczne.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#TadeuszSyryjczyk">Ponadto ten tryb nie służy naszej pracy. Jeszcze nie tak dawno mieliśmy pakiet ustaw podatkowych. W tym pakiecie na 11 poprawek 5, czyli niemal połowa, miało charakter redakcyjny. Dzisiaj na 8 poprawek aż 6 to korekta ewidentnych błędów legislacyjnych popełnianych w wyniku tego, że rząd i Sejm za szybko pracują nad ustawami.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#TadeuszSyryjczyk">Klub da wyraz swojemu stanowisku w tych sprawach w głosowaniu. Będziemy - jak już powiedziałem - za przyjęciem poprawek senackich.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Tadeusz Syryjczyk, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Wiesławę Ziółkowską, Unia Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski, BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca zakończył swoje sprawozdanie takim stwierdzeniem: Reszta zależy od finansów publicznych państwa. No i pan poseł ma rację, tylko czemu akurat ta reszta dotyczy zawsze sfery budżetowej? Na dodatek oświaty i służby zdrowia. Gdyby to trwało tylko rok czy dwa lata, to moglibyśmy powiedzieć, że zdarzył się taki przypadek, państwo znajduje się w tragicznej sytuacji i trzeba łatać dziurę finansową, że tak powiem, jaka w budżecie państwa powstała, posiłkując się pieniędzmi przeznaczonymi na oświatę i służbę zdrowia. Ale dobrze wiemy, że tak nie jest. Otóż od kilku lat płace w sferze budżetowej drastycznie spadają. Na dodatek rok 1994, w którym miało nastąpić zahamowanie tych tendencji spadkowych, jak się okazuje, jest rokiem, w którym następuje nadal realny spadek płac. Szacuje się, że realny spadek płac w sferze budżetowej będzie wynosił w 1994 r. 2 punkty procentowe, podczas gdy w sferze przedsiębiorstw notuje się wzrost rzędu 4,7 punktu procentowego. Co to znaczy? To oznacza dalsze pogorszenie sytuacji sfery budżetowej. Uzależnianie opłacania pracowników tej sfery od tej reszty, od tego, ile pozostanie w budżecie środków, które można będzie skierować na oświatę i służbę zdrowia, jest naszym zdaniem błędnym podejściem do tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o poprawki zgłaszane przez Senat, to tylko dwie z nich mają charakter merytoryczny. (Była już o tym mowa w wystąpieniu pana posła Syryjczyka.) Należy ubolewać nad tempem, w jakim to wszystko robimy, bo to jest zapewne główny powód tego, iż jest tak wiele legislacyjnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WiesławaZiółkowska">Pierwsza z tych poprawek, nr 5, mówi o tym, aby zagwarantować w ustawie 6-procentowy roczny wzrost płac w sferze budżetowej. Nie ma tutaj żadnego ograniczenia czasowego ani żadnych precyzyjniejszych regulacji. Taka regulacja, naszym zdaniem, jest kontrowersyjna z tego względu, iż jak wiadomo, mamy już w Sejmie ustawę o negocjacyjnym kształtowaniu wynagrodzeń, o Komisji Trójstronnej. Jeśli chcielibyśmy poważnie potraktować przyjęcie negocjacyjnego modelu kształtowania wynagrodzeń, to ten zapis rodziłby wątpliwości. Przy czym od razu chcę powiedzieć, iż Unia Pracy uważa, że należałoby jednak zagwarantować w ustawie pewien poziom relacji między płacami w sferze przedsiębiorstw i w sferze budżetowej. W bardzo wielu krajach te relacje są utrzymywane na pewnym poziomie. To jest kontrolowane, monitorowane przez partnerów społecznych i przez rząd, a także przez parlamenty. Nie muszą to być regulację ustawowe. Ma to często charakter umowy społecznej, ale zapisy tej umowy są niejednokrotnie bardziej przestrzegane aniżeli zapisy ustawy. Tak że Unia Pracy jednoznacznie twierdzi, że przy tak głębokim spadku płac pracowników sfery budżetowej w okresie przejściowym powinny być stworzone gwarancje ustawowe w sprawie relacjonowania płac sfery budżetowej do płac sfery przedsiębiorstw. W związku z tym popieramy poprawkę nr 5, która budzi liczne kontrowersje z tego powodu, iż jest podobno nieprecyzyjna. Chcę temu zaprzeczyć. Jeżeli ta poprawka jest nieprecyzyjna, to duża część tej ustawy jest równie nieprecyzyjna. W tej poprawce mówi się bowiem tyle, iż relacjonuje się w jakimś stopniu płace w sferze budżetowej do płac sfery przedsiębiorstw, a tych określeń używa się zarówno w ustawie budżetowej, w uzasadnieniu do ustawy budżetowej, jak i w poprzedniej ustawie regulującej zasady kształtowania wynagrodzeń w sferze budżetowej na rok 1994. A więc jest to pewna norma, która już została zaakceptowana także przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#WiesławaZiółkowska">Zapis, że w przyszłym roku wzrost płac w sferze budżetowej będzie nie mniejszy niż 6 punktów procentowych i nie niższy od przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw, jeszcze niczego, jak wynika z doświadczeń 1994 r., gdzie taki zapis mieliśmy, nie gwarantuje, niemniej utrzymuje ten moment relacjonowania i dlatego uważamy, że jest uzupełnieniem jak najbardziej wskazanym.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#WiesławaZiółkowska">Przy czym na koniec chcę powiedzieć wprost, że ta poprawka Senatu, którą będziemy akceptować, którą popieramy, nie zmienia oczywiście całego charakteru ustawy, która, naszym zdaniem, proponuje błędne rozwiązanie, jeśli chodzi o kształtowanie wynagrodzeń w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JózefZych">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski z BBWR, a następnie pan poseł Ryszard Burski z KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform poprawek zgłoszonych przez Senat nie może uznać za w pełni satysfakcjonujące, w większości mają one bowiem charakter redakcyjny i poprawiają interpretacyjną formę prawnych zapisów ustawy przyjętej przez Sejm. Poprawki te nie wpływają istotnie na zmianę zasadniczego kształtu ustawy, którą Sejm głosami koalicji przyjął 1 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Postępujący od kilku lat spadek płac realnych pracowników nauki, oświaty, służby zdrowia prowadzi w konsekwencji do dalszej degradacji ważnych dla przyszłości narodu i państwa dziedzin życia społecznego. Już dziś przyjęte przez Sejm, a także przez Senat rozwiązania płacowe wywołują protesty pracowników budżetówki, które, jak wiadomo, przyjęły formę dramatycznego strajku głodowego. Rząd i koalicja winny dogłębnie przemyśleć swoje decyzje, a także rozważyć propozycje zgłaszane przez organizacje związkowe. Przy stabilnej gospodarce, przy małej inflacji, a także przy jasnych warunkach negocjacji przyjęte obecnie rozwiązanie mechanizmu kształtowania płac byłoby może i rozsądne, i uzasadnione, jednak, jak to już mówiłem w imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR w trakcie drugiego czytania, do takiego rozwiązania można by dochodzić poprzez wcześniejsze wyrównanie istniejących dysproporcji płacowych pomiędzy sferą przedsiębiorstw a budżetową. Takie dochodzenie wymaga środków i rozłożenia w czasie. Rozwiązanie to proponowane było przez projekt poselski i wnioski mniejszości, które jednak w trakcie drugiego czytania zostały przez Sejm odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Niezależnie jednak od obecnego rozwiązania problemem pozostaje nadal wyrównanie dysproporcji, tym bardziej że rząd w roku bieżącym podejmował zobowiązania dotyczące poprawy w kwestii płac realnych tej grupy pracowników, które jednak nie zostały zrealizowane. Pewną próbą ratowania sytuacji postępującego spadku płac budżetówki są poprawki nr 5 i 6, za którymi klub Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform będzie głosował. Poprawka nr 6 jest ponadto próbą zabezpieczenia pracowników przed jednostronną decyzją rządu - gdyby nie uzgodniono podwyżek w czasie negocjacji w latach przyszłych - formułą rekompensacji zmian cen towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozwój gospodarczy państwa widoczny we wzroście produkcji i usług winien umożliwiać rozwój nie tylko pracownikom przedsiębiorstw produkcyjnych, ale także pracownikom oświaty, nauki, służby zdrowia. Pracownicy budżetówki winni mieć w perspektywie nie tylko środki na przeżycie, ale również na inwestowanie w siebie i poprawę swojej bazy materialnej. Wobec tego po raz kolejny staje problem kompleksowego rozwiązania finansowania sfery usług społecznych, bowiem przyjęta przez Sejm ustawa tego warunku do końca nie spełnia. Taki rozwój umożliwiałoby przyjęcie i rozważenie np. zasady o przeznaczaniu określonego procentu z produktu krajowego brutto na te dziedziny. Ta jednak propozycja wymaga dogłębnych przemyśleń i obliczeń przez stosowne służby rządowe.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Kończąc wystąpienie, pragnę stwierdzić, że Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform będzie, oczywiście, głosował za przyjęciem pozostałych redakcyjno-stylistycznych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Ryszard Burski z Konfederacji Polski Niepodległej, a następnie pan poseł Andrzej Lipski z PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#RyszardBurski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej znaczna część tych poprawek ma charakter redakcyjno-stylistyczny. Senat proponując zmianę w poprawce nr 5 zmierza do wprowadzenia mechanizmu łączącego wzrost przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej z planowanym wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#RyszardBurski">W poprawce nr 6 Senat proponuje przyjęcie wzrostu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w latach 1996–1998, wyższego niż wynika to ze wskaźnika zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych o co najmniej 6 punktów procentowych rocznie.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#RyszardBurski">Są to, proszę Wysokiej Izby, dwie najważniejsze poprawki, na jakie zdecydował się Senat, poprawki bardzo istotne dla całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#RyszardBurski">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej stoi na stanowisku, iż Ministerstwo Finansów prowadzi dziwną politykę polegającą na zaniżaniu dochodów budżetu państwa, by pod koniec roku wykazać dochody wyższe, aniżeli przewidywała uchwalona wcześniej ustawa budżetowa. Wątpliwości budzi przewidywany w 1995 r. wzrost przeciętnego wynagrodzenia pracowników państwowej sfery budżetowej, wyższy o 2 punkty procentowe od średniorocznego wzrostu cen. Wzrost ten jest już w założeniach krzywdzący, gdyż faktyczny wskaźnik wzrostu cen zwykle bywa wyższy od planowanego. Korektę wynagrodzenia bazowego przewiduje się tylko wtedy, gdy wzrost przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej będzie niższy od wzrostu cen, co praktycznie oznacza zamrożenie wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#RyszardBurski">Posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej wychodzą z założenia, iż tylko pełne przywrócenie zasad wynagrodzenia pracowników służby zdrowia i pomocy społecznej w oparciu o uchwaloną przez Sejm 31 stycznia 1989 r. ustawę jest w stanie przywrócić właściwe relacje płacowe w sferze budżetowej. W związku z tym Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej uzależnia swoje stanowisko odnośnie do całości ustawy od głosowań nad poszczególnymi poprawkami. Mój klub będzie głosował za przyjęciem wszystkich poprawek Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Ryszard Burski, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Andrzej Lipski, Polska Partia Socjalistyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AndrzejLipski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PPS dawał parokrotnie z tej trybuny wyraz swojemu krytycznemu stosunkowi do tej ustawy. Nie będę powtarzał argumentów. Senat wprowadza 8 poprawek, w tym - jak tutaj wszyscy podkreślają - 6 o charakterze czysto kosmetycznym, uściślającym, precyzującym pierwotne zapisy ustawy, i 2 poprawki o charakterze merytorycznym, które mogą jeszcze wpłynąć na zmianę całokształtu naszej optyki, jeśli chodzi o tę ustawę. Są to poprawki nr 5 i nr 6, poprawki bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AndrzejLipski">Poprawka nr 5 jest ważna dlatego, że łączy dynamikę wzrostu płac w sferze budżetowej z tempem wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. Dobrze pamiętamy te burzliwe dyskusje, które toczyliśmy podczas paru czytań tego projektu. Pamiętamy, że jednym z generalnych zarzutów było odejście od powiązania płac budżetówki z płacami pracowników sektora przedsiębiorstw. Takie podejście do problemu grozi dalszym rozwarciem nożyc płacowych - o czym wielokrotnie mówiono - oczywiście na niekorzyść pracowników służby zdrowia, oświaty, kultury itd. Poprawka Senatu może wpłynąć na zahamowanie tej tendencji, czego absolutnie nie gwarantuje ustawa uchwalona przez Sejm dwa tygodnie temu. Ponieważ przytaczano dzisiaj argumenty, które za tym przemawiają, nie będę już ich powtarzał. Mówiłem o tym parokrotnie podczas poprzednich debat.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AndrzejLipski">Równie ważna — a może nawet ważniejsza — jest poprawka oznaczona nr 6. Zakłada ona, że w latach 1996–1998 płace budżetówki będą wyższe co najmniej o 6 punktów procentowych niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Wprawdzie — jak słyszeliśmy od pana posła sprawozdawcy — komisje nie rekomendują przyjęcia tej poprawki, niemniej, proszę państwa, to my za moment zadecydujemy w głosowaniu o jej losie. Jest to sprawa bardzo istotna, dlatego że gdyby została ona przyjęta wraz z poprawką nr 5, to gwarantowałoby stały realny wzrost płac w sferze budżetowej o minimum 6% rocznie oraz możliwość zbliżenia tychże płac do poziomu płac w sektorze przedsiębiorstw. Innymi słowy, obie te poprawki razem wzięte nawiązują do filozofii rozwiązania problemu płacowego sfery budżetowej zgodnie z ideą zawartą w poselskim projekcie ustawy zgłoszonym przez PPS, który niestety nie znalazł w głosowaniu — no bo nie w dyskusji nad tym projektem — uznania Wysokiej Izby. Jeśli Senat Rzeczypospolitej Polskiej proponuje taką właśnie filozofię myślenia, to może warto, abyśmy także my jeszcze raz się nad tym wszystkim zastanowili, szczególnie w związku z aktualną sytuacją społeczną oraz nastrojami pracowników sfery budżetowej. Przyjęcie obu tych poprawek dawałoby bowiem nadzieję, naszym zdaniem — wbrew temu, co tutaj niektórzy moi przedmówcy twierdzili — całkiem realną, na stopniową poprawę sytuacji materialnej pracowników sfery budżetowej. Ta nadzieja dla nauczycieli, lekarzy czy pielęgniarek jest bardzo, bardzo ważna. Właśnie ta nadzieja. Niestety, ustawa nawet nadzieję odbiera. Dlatego apeluję do pań i panów posłów o ponowne przemyślenie spraw związanych z tą ustawą i o głosowanie za przyjęciem wszystkich poprawek Senatu. Posłowie Polskiej Partii Socjalistycznej tak właśnie będą głosowali i mam nadzieję, że w podobny sposób będzie głosowała większość Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Andrzej Lipski, PPS.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JózefZych">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Franciszka Potulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolą państwo, że przedstawię kilka uwag czy refleksji dotyczących tej krótkiej dyskusji - krótkiej w dniu dzisiejszym, lecz toczącej się w naszym gronie już od co najmniej miesiąca. Sądzę, iż można powiedzieć, jak słusznie zauważył pan poseł Syryjczyk, że wzrost gospodarczy powinien mieć wpływ również na sytuację sfery budżetowej. Stąd, jak rozumiem, propozycje Unii Wolności, mówiące o podwyższeniu wynagrodzeń nie o 6 punktów procentowych, tylko o 8 lub 10 (były takie dwie propozycje). W pewnym sensie jest to propozycja spóźniona, bo skoro wzrost gospodarczy nastąpił 2,5 roku temu, to można było już wówczas zacząć rozmowy o poprawie materialnej pozycji sfery budżetowej. Jak rozumiem, wina za to, że to nie nastąpiło, ciąży na nas wszystkich. Stąd taki niepokój o to, czy prognozy rządu na rok 1995 się sprawdzą.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#FranciszekPotulski">Chciałbym również prosić o uwzględnienie mojego wyjaśnienia — ja w rzeczywistości powiedziałem: reszta zależy od aktywności sfery budżetowej i od stanu finansów państwa. Nie tylko od stanu finansów, powiedziałem o tym; chodzi o trudności sfery budżetowej. Być może, że to zostało powiedziane niejasno. Przepraszam za tę osobistą uwagę, ale zdarza mi się — szczególnie w domu mi to mówią — że się niejasno wyrażam. Chciałbym tutaj dodać, że miałem na myśli coroczne negocjacje, co nie oznacza — w moim przekonaniu na pewno nie oznacza — że sfera budżetowa to jest ta „reszta”. Myślę, że takie interpretowanie tego mojego stwierdzenia jest w pewnym sensie nadużyciem. Bardzo przepraszam panią poseł Ziółkowską. Chcę tu jeszcze raz przypomnieć — już dwa razy z tej trybuny o tym mówiłem — że od 11 lat do dzisiaj włącznie otrzymuję pensję nauczyciela i sądzę, że bardziej niż ktokolwiek inny mam moralne prawo mówić o nędzy sfery budżetowej. Jeśli więc o tej ustawie w ten sposób się wyrażam, to ma to również swoje znaczenie. Od 11 lat żyję z pensji nauczycielskiej.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#FranciszekPotulski">Jeżeli chodzi o ocenę, czy ustawa jest błędna, to sądzę, że okaże się to w lipcu i sierpniu 1995 r. Ja również nie jestem pozbawiony lęków związanych z jej wprowadzeniem. Rozumiem też, że można było przyjąć trzy drogi działania zmierzające do poprawy materialnej pozycji sfery budżetowej. Po pierwsze, powrót do czasów Rakowskiego. Przepraszam za daleko idący skrót myślowy w tym przypadku, ale wiedzą państwo, że po prostu jest to niemożliwe. Po drodze był rok 1989, był „okrągły stół”, były wybory i tamto już nie wróci. Nawiasem mówiąc, myśmy się porównywali wówczas do innej sfery produkcji materialnej niż obecna. Przez te 4 lata znaczenie pojęcia „sfera produkcji materialnej” się zmieniło. W tym czasie 3 mln ludzi „poszło za burtę”; są oni na zasiłku dla bezrobotnych. Rozumiem, że sfera budżetowa do tej grupy nie chciałaby się porównywać. Innym sposobem, mającym realne uzasadnienie i korzystnym dla sfery budżetowej, byłaby ścieżka pośrednia, którą proponowały projekty poselskie. Kolejną propozycję zawiera projekt rządowy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#FranciszekPotulski">Kontrowersyjność ustawy wynika z dwóch powodów.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#FranciszekPotulski">Po pierwsze, chodzi o nędzę materialną tej sfery, pomimo, jak to powiedziano, wzrostu gospodarczego od 2,5 roku (można było zatem już wcześniej zacząć działania prowadzące do poprawy). W tej chwili faktem jest, że wysokość płac realnych tej sfery wynosi mniej więcej 2/3 wysokości z 1989 r., a więc np. nauczyciele i lekarze zarabiają realnie mniej więcej 2/3 tego, co mieli w 1989 r. To rzeczywiście rzutuje na odbiór tej ustawy, bo chciałoby się osiągnąć chociażby poziom z 1989 r., że już nie wspomnę o zapowiedziach ustawy Rakowskiego - 106% w 1992 r. Przy okazji chcę państwu przypomnieć, że był taki rok, rok 1990, w którym sfera budżetowa w stosunku do sfery materialnej miała wskaźnik płac 102%, ale wynikało to z tego, że wtedy spadek płacy realnej w sferze produkcji materialnej wynosił ponad 30%, a u nas trochę mniej, wysforowaliśmy się więc przed sferę budżetową. W latach następnych to się zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#FranciszekPotulski">Po drugie, chodzi o podważanie prognoz gospodarczych rządu. Rozumiem, że jeżeli prognozy na rok 1995 zostaną zrealizowane, to będzie to dobra ustawa i dobre rozwiązanie. Mam nadzieję, że wszyscy na tej sali i pracownicy odpowiednich instytucji pomogą, aby prognozy zostały zrealizowane zgodnie z zapowiedziami rządu.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#FranciszekPotulski">Myślę, panie pośle Burski, że pominięcie w pana wystąpieniu nauczycieli jest po prostu zwykłym tylko przeoczeniem. Dotyczy to bowiem także nauczycieli, nie tylko służby zdrowia i sfery usług społecznych.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#FranciszekPotulski">Pan poseł Lipski ma oczywiście rację. Ustawa nie gwarantuje tego, co gwarantował Rakowski; gwarantuje poziom zerowy. Reszta to jest kwestia trybu negocjacyjnego. Rodzi się tu jednak obawa odnośnie do tego, że my sami nie do końca jesteśmy przekonani co do potrzeby reformowania sfery budżetowej. Uważam, że problem reformy sfery budżetowej, służby zdrowia, oświaty oczekuje rozwiązania. Być może przesunięcie problemu wysokości naszych wynagrodzeń do negocjacji w Komisji Trójstronnej wymusi poważną rozmowę na ten temat. Niestety, zdarzenia minionych 4 lat i ostatnie wypowiedzi o reformie państwowej sfery budżetowej spowodowały, że w naszym środowisku pojęcie „reforma” kojarzy się przede wszystkim ze zwalnianiem pracowników, toteż jesteśmy negatywnie, z niechęcią, z nieufnością, nastawieni do reformowania naszej działalności. Sądzę jednak, że nie ma wyjścia: sfera budżetowa, tak jak cała gospodarka, musi podjąć wyzwanie zreformowania swojej działalności. Ustawa tego nie uniemożliwia, a wręcz to wymusza.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#FranciszekPotulski">Ubolewam nad tym, że sprawa płac w sferze budżetowej staje się przedmiotem rozgrywek politycznych. Jako nauczyciel, ale i dyrektor szkoły zarabiam 8 mln miesięcznie, czyli więcej niż normalnie zarabia nauczyciel, ale naprawdę leży mi na sercu kwestia płac w sferze budżetowej. Uważam - publicznie chcę to oświadczyć od siebie, nie jako sprawozdawca - że ta ustawa nie jest najlepsza, ale nie jest tym, czym była ustawa rządu Rakowskiego, ani również tym, co było przez ostatnie cztery lata.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#JózefZych">Przypominam, że do głosowań w tej sprawie przystąpimy dzisiaj po rozpatrzeniu następnego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 749 i 756).</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Społecznej i Komisja Ustawodawcza powierzyły mi obowiązek zapoznania Wysokiej Izby ze sprawozdaniem dotyczącym stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarekDyduch">Sejm na 36 posiedzeniu w dniu 1 grudnia 1994 r. przyjął ww. ustawę. Senat Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 9 grudnia 1994 r. wprowadził poprawki, które zostały rozpatrzone na posiedzeniu dwóch połączonych komisji w dniu 13 grudnia 1994 r. Są to druki nr 749 i 756. Przedstawiam objaśnienia dotyczące poszczególnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 1. W art. 6 Senat proponuje dodanie ust. 3, w którym kierownikowi rejonowego urzędu pracy daje się możliwość - na mocy odpowiedniego porozumienia - przekazania części swoich uprawnień jednostkom samorządu terytorialnego jako zadań zleconych. Zwolennicy tego zapisu podkreślali, że umożliwiałoby to dalszą decentralizację decyzji administracyjnych, jeśli chodzi o zainteresowanie samorządów problematyką bezrobocia, a także sprawną obsługę bezrobotnych i skuteczną realizację przepisów niniejszej ustawy. Przeważyła jednak opinia, że rozszerzenie kompetencji kierownika rejonowego urzędu pracy w tym zakresie nie ma odzwierciedlenia w przepisach omawianej ustawy, zwłaszcza w zakresie wydatkowania środków z Funduszu Pracy. W art. 57, który o tym mówi, jedyną delegację w tej sprawie zawiera ust. 2, dający możliwość finansowania zadań zleconych Ochotniczym Hufcom Pracy. Senat nie wskazał również, jakie uprawnienia kierowników rejonowych urzędów pracy mogłyby zostać zlecone organom samorządu terytorialnego. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 2 dotyczy art. 7 ust. 2. Ma ona znaczenie porządkowe i uznaniowe, polegające na zamianie numeracji punktów: 4 na 1 i odwrotnie. Art. 7 ust. 2 pkt 1 mówi, że do zakresu działania Naczelnej Rady Zatrudnienia należy w szczególności: opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących zatrudnienia oraz wnioskowanie w sprawie wydania lub zmiany obowiązujących przepisów, a omawiany tu pkt 4 - inspirowania przedsięwzięć zmierzających do pełnego i racjonalnego zatrudnienia. Komisje uznały, że hierarchia zapisów o zakresie działania rady zdecydowanie promuje zadania zmierzające do pełnego i racjonalnego zatrudnienia, dlatego wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 3 do art. 8 ust. 2 jest dokładnym odzwierciedleniem poprzedniej zmiany. Ma znaczenie porządkowe i uznaniowe. Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 4 lit. a i b dotycząca dodania w art. 13 ust. 3 nowego pkt. 2. Senat proponuje w tej poprawce, aby enumeratywne wyliczenie zdarzeń i sytuacji, w których kierownik rejonowego urzędu pracy pozbawia statusu bezrobotnego daną osobę, rozszerzyć o fakt, że osoba ta: uzyskała w miesiącu dochód w wysokości połowy najniższego wynagrodzenia lub wyższy. Komisje uznały ten zapis za zasadny. Nawiązuje on do definicji bezrobotnego i do art. 26 ust. 1, w którym się mówi, że status bezrobotnego zachowuje osoba, która podjęła zatrudnienie lub ma inny dochód w wysokości niższej od połowy najniższego wynagrodzenia. W związku z powyższym wnosimy, aby przyjąć poprawkę nr 4. W wypadku przyjęcia tej poprawki ulegnie zmianie numeracja — dotychczasowe pkt. 2–6 oznacza się jako pkt. 3–7.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 5 dotyczy art. 24. Po ust. 5 dodaje się nowy ust. 6. W rejonach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym osobom zwolnionym z przyczyn zakładu pracy, którym został przyznany 52-procentowy zasiłek przedemerytalny umożliwia się przedłużenie tego okresu do 12 miesięcy od dnia, gdy gmina straci status regionu zagrożonego. Komisje uznały, że jest to poszerzenie praw wyżej wymienionych osób, stąd wnoszą o przyjęcie tej poprawki. Konsekwencją tego będzie zmiana numeracji dotychczasowych ust. 6 i 7; oznaczać się je będzie jako ust. 7 i 8.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 6 lit. a do art. 25 ma ścisłe powiązanie ze zmianami zawartymi w poprawce nr 7, odnoszącej się do art. 27. Należy je zatem rozpatrywać łącznie. W poprawce nr 7 proponuje się, aby w art. 27 ust. 1 dodać nowy pkt 4, który rozszerza zakres utraty przez bezrobotnego prawa do zasiłku na okres 90 dni o sytuację, gdy wypowiedział on umowę o pracę albo umowa ta została rozwiązana na mocy porozumienia stron na jego wniosek. Mimo że zapis ten uwzględnia wyjątki, komisje uznały, iż zawarte w nim ograniczenia swobody wyboru i zmiany pracy za bardzo rozszerzają kompetencje art. 27 w tej mierze. Przepis ten według komisji jest nieprecyzyjny i byłyby istotne problemy w jego stosowaniu. Wnosimy o odrzucenie tej poprawki. Natomiast konsekwencją przyjęcia tej propozycji będzie zmiana powołania w art. 25 ust. 8, a w art. 27 zmiana oznaczenia dotychczasowego pkt. 4 (byłby to pkt 5) oraz powołań w ust. 2:</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#MarekDyduch">a) „pkt 1–3” zastąpić „pkt 1–4”;</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#MarekDyduch">b) „pkt 4” zastąpić „pkt 5”.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#MarekDyduch">W poprawce nr 6 lit. b do art. 25 w ust. 11 proponuje się wykreślenie wyrazów: „za który przysługuje zasiłek”. Chodzi tu o określenie miesiąca, w którym bezrobotny w okresie pobierania zasiłku podjął zatrudnienie i osiągnął dochód wynoszący połowę najniższego wynagrodzenia, a zatem stracił status bezrobotnego. Dlatego też, jak słusznie zauważył Senat, zamieszczenie wyrazów: „za który przysługuje zasiłek” pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy. Zapis ten mógłby zostać, gdyby brzmiał: za który przysługiwałby zasiłek. Zatem komisje wnoszą o przyjęcie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#MarekDyduch">W poprawce nr 6 lit. c dodaje się ust. 12. Proponowany przepis dotyczyć będzie sytuacji, gdy bezrobotny, który po kilku miesiącach pobierania zasiłku utracił status bezrobotnego, np. z powodu podjęcia krótkotrwałego zatrudnienia, osiągania z innego tytułu dochodów przekraczających połowę najniższego wynagrodzenia, wyjazdu za granicę na okres dłuższy niż 30 dni, w dniu ponownej rejestracji w urzędzie pracy spełnia warunki do pobierania zasiłku określone w art. 23. W tym wypadku okres pobierania zasiłku ulegałby pomniejszeniu o czas pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego, a nie przysługiwałby na kolejny okres 12 lub 18 miesięcy w zależności od regionu, w którym ten zasiłek byłby pobierany. Komisje proponują przyjąć tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#MarekDyduch">W poprawce nr 8 do art. 35 Senat proponuje skreślenie ust. 2. Stanowi on, że w rejonach administracyjnych, w których występuje znaczne nasilenie prac sezonowych, prawo pobierania zasiłku może być ograniczone do okresów poza sezonem. Posłowie uznali, mając doświadczenia dotyczące takiego samego zapisu w obecnie obowiązującej ustawie, że jest to martwy przepis, nie mający zastosowania w żadnym rejonie kraju. Komisje wnoszą o przyjęcie proponowanej poprawki. Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą zmiany oznaczenia. I tak dotychczasowe ust. 3 i 4 oznacza się jako ust. 2 i 3. W dotychczasowym ust. 4 w pkt. 2 wyrazy: „i 2” się skreśla. W nowym ust. 3, dotychczasowym ust. 4, w pkt. 1 wyrazy: „w ust. 3” zastępuje się wyrazami: „w ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#MarekDyduch">Poprawka nr 9 do art. 68 dotyczy zmiany w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ze zmianami. Proponuje się, aby wyrazy „Prokurator Generalny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz” skreślić. Sugestia ta wynika z tego, że Sejm RP zmienia przedmiotowy zapis w celu upoważnienia ministra pracy i polityki socjalnej oraz innych podmiotów (wymienionych w art. 210 K.p.a.) do możliwości wnoszenia rewizji nadzwyczajnych w zakresie problematyki zatrudnienia i bezrobocia. Według tego przepisu organami upoważnionymi do wnoszenia rewizji nadzwyczajnych są zarówno minister sprawiedliwości, jak i prokurator generalny. Zakładając, iż obecnie funkcje te skumulowały się i pełni je jedna osoba, wnioskodawcy zaproponowali wykreślić jeden z tych organów, czyli prokuratora generalnego. Komisje wyszły jednak z założenia, że kompetencje tych dwóch organów są inne, a w perspektywie czasu funkcje te proponuje się rozłączyć, dlatego wnioskujemy, aby poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#MarekDyduch">W poprawce nr 10 art. 73 otrzymuje nowe brzmienie. Zapis proponowany przez Senat określa sytuacje, kiedy zasiłki i inne świadczenia będą wypłacane nadal według obowiązujących przepisów i uściśla, kiedy od tej zasady będą wyjątki. M.in. skrócenie okresu pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 25 ust. 8, gdy przyczyny wymienione w art. 27 ust. 1 pkt 1–4 wystąpiłyby po dniu wejścia w życie ustawy. W tym miejscu należy zauważyć, że po ewentualnych zmianach przyjętych przez Wysoką Izbę, będzie to ust. 1 pkt 1–3, a nie — jak dotychczas 1–4. Inny zapis, o wypłacaniu zasiłków w wysokości 28%, będzie dotyczyć absolwentów, którzy zostaną zarejestrowani w rejonowym urzędzie pracy po dniu wejścia ustawy w życie. Komisje proponują przyjąć poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#MarekDyduch">Na tym kończę omawianie poprawek, łącznie z rekomendacją komisji o ich przyjęcie lub odrzucenie przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JózefZych">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Jako następny głos zabierze pan poseł Józef Mioduszewski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu w sprawie poprawek Senatu do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Wszystkie poprawki Senatu oraz stanowisko połączonych Komisji: Polityki Społecznej i Ustawodawczej omówił wyczerpująco poseł sprawozdawca. Ustosunkuję się więc tylko do tych poprawek, które z punktu widzenia merytorycznego mogą w zasadniczy sposób wpłynąć na kształt ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#TadeuszTomaszewski">Poprawka nr 1 wprowadza w art. 6 nowy ust. 3, dający kierownikowi rejonowego urzędu pracy możliwość - na mocy odpowiedniego porozumienia - przekazywania części swoich uprawnień na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Zapis, który nie precyzuje, jakie uprawnienia kierowników rejonowych urzędów pracy mogłyby zostać zlecane gminom - naszym zdaniem - może powodować wiele nieporozumień i nadmierne rozbudzenie nadziei, zwłaszcza jeśli chodzi o dysponowanie środkami Funduszu Pracy. Obecnie wiele gmin w kraju, w oparciu o inne uregulowania prawne, realizuje głównie tzw. obsługę bezrobotnych, jako zadanie zlecone. Rejonowe urzędy pracy stają się coraz bardziej wyspecjalizowanymi i coraz lepiej wyposażonymi jednostkami, realizującymi zadania wynikające z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#TadeuszTomaszewski">Tak, klub SLD opowiada się za społeczną kontrolą urzędów pracy, a zwłaszcza sposobów i efektywności wydatkowania środków z Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Możliwość takiej społecznej kontroli oraz inspirowania przedsięwzięć urzędów pracy, zmierzających do pełnego i racjonalnego zatrudnienia, przez przedstawicieli samorządów gmin daje ich udział w pracach rad zatrudnienia wszystkich szczebli. Opowiadamy się zatem, aby przyszły samorząd powiatowy - sądzę, że niedługo to nastąpi - w pełni przejął zadania, o których dzisiaj tu mówimy. Po szczegółowej analizie tej poprawki klub opowiada się za jej odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#TadeuszTomaszewski">Inna istotna z merytorycznego punktu widzenia poprawka Senatu to poprawka nr 5, która daje prawo do podwyższonego zasiłku - w wysokości 52% przeciętnego wynagrodzenia - bezrobotnym o długoletnim stażu pracy, zamieszkałym w rejonach szczególnie zagrożonych wysokim bezrobociem, przez okres 12 miesięcy od dnia utraty statusu rejonu zagrożonego. Klub SLD opowiada się za przyjęciem tej poprawki. Uznajemy, że dla bezrobotnych korzystających z tego przepisu będzie to oznaczać pewnego rodzaju wakacje legislacyjne i tzw. łagodne wypadanie z listy zasiłkobiorców. Ten przepis przyczyni się także do wyhamowania procesu przyspieszonych zwolnień w obliczu utraty statusu rejonu zagrożonego.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#TadeuszTomaszewski">W poprawce nr 7 Senat proponuje dodanie w art. 27 ust. 1 nowego pkt. 4, który określa, że bezrobotnemu nie będzie przysługiwał zasiłek przez okres 90 dni w przypadku, gdy „u ostatniego pracodawcy wypowiedział umowę o pracę albo umowa ta została rozwiązana na mocy porozumienia stron na jego wniosek”. Klub SLD będzie głosował za odrzuceniem tej poprawki, gdyż jej skutki oznaczają poważne ograniczenie uprawnień bezrobotnych do zasiłku, a ponadto interpretacja poprawki powodowałaby wiele wątpliwości i nieporozumień. Z rozwiązań przyjętych w Kodeksie pracy wynika, że umowa o pracę ma charakter wolny i nie może zawierać żadnych sankcji czy restrykcji.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#TadeuszTomaszewski">Opowiadamy się za skreśleniem ust. 2 w art. 35, czyli za przyjęciem poprawki nr 8. Przepis ten funkcjonował w dotychczasowej ustawie i przewidywał możliwość ograniczenia prawa do pobierania zasiłku w rejonach, w których występuje znaczne nasilenie prac sezonowych. Ten przepis jest mało precyzyjny i w praktyce był martwy.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoka Izbo! Pozostałe poprawki często dookreślają konkretne zapisy, eliminując ryzyko ewentualnych nieprawidłowości w ich interpretacji, a także powodują, iż przepisy, których dotyczą, stają się bardziej przejrzyste i zrozumiałe dla zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#TadeuszTomaszewski">Kończąc, informuję Wysoką Izbę, że klub SLD będzie głosował nad poprawkami Senatu do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu tak, jak proponują połączone komisje w sprawozdaniu zawartym w druku nr 756.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#JózefZych">Głos zabierze pan poseł Józef Mioduszewski, Polskie Stronnictwo Ludowe, a następnie pan poseł Jan Lityński, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JózefMioduszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o zatrudnieniu i bezrobociu została przyjęta przez Wysoką Izbę zdecydowaną większością głosów. Przypomnę - 350 posłów głosowało za przyjęciem tej ustawy, tylko 14 posłów głosowało przeciw. Być może pilny tryb pracy nad ustawą spowodował, że niektóre jej zapisy są nie dość precyzyjne - materia tej ustawy jest przecież bardzo obszerna i złożona. Stąd też Senat wniósł dość dużo poprawek, które generalnie nie podważają zasadniczych zapisów tej ustawy. Te poprawki można podzielić na trzy grupy.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JózefMioduszewski">Pierwsza grupa poprawek - jak powiedział mój poprzednik, pan poseł Tomaszewski - to poprawki merytoryczne, które doprecyzowują, ulepszają zapisy ustawy. Są to poprawki nr 4, 5 i 10. Opowiadamy się za przyjęciem tych poprawek, gdyż one uściślają niektóre zapisy i powodują, że regulacje stają się czytelniejsze; ustawa może skuteczniej funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#JózefMioduszewski">Natomiast poprawka nr 8, polegająca na skreśleniu ust. 2 w art. 35 — który był, jak to określił poseł sprawozdawca, przepisem martwym - rzeczywiście eliminuje zapis zbyteczny, niepotrzebny. Był on martwy i w dalszym ciągu byłby martwy, bo trudno określić precyzyjnie, co oznacza sformułowanie „znaczne nasilenie prac sezonowych” - kiedy to można zawiesić wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych — skoro jednocześnie zakres bezrobocia jest niewielki. Oczywiście opowiadamy się za przyjęciem tej poprawki. Natomiast w pewnym sensie niekonsekwencją Senatu jest wprowadzenie poprawki nr 1, polegającej na wprowadzeniu nowego zapisu, który dawałby kierownikom rejonowych urzędów pracy uprawnienie do przekazywania w formie zlecenia swoich obowiązków samorządom terytorialnym. Na pierwszy rzut oka można by ocenić, że ta poprawka jak gdyby poszerza zakres uprawnień samorządów terytorialnych, ale wcale tak nie jest. Zgadzamy się z interpretacją, którą przed chwilą przedłożył mój przedmówca, że rzeczywiście funkcjonowanie tego przepisu nie byłoby do końca dobre, dlatego że też jest to zapis nieprecyzyjny, trudny do ściślejszego określenia w praktyce i prawdopodobnie byłby to przepis martwy. Opowiadamy się za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#JózefMioduszewski">Jeśli chodzi o poprawkę nr 7, to wydaje się ona także zbyt ogólnikowa, nieprecyzyjna, bo np. co to znaczy znaczna odległość miejsca pracy od miejsca zamieszkania, według której można by było odpowiednie oceny ferować. Następna sprawa. Pracownik, który rozwiązał umowę o pracę w drodze porozumienia stron na swój wniosek, miałby zawieszone wypłacanie zasiłku, natomiast pracownik, który byłby zwolniony dyscyplinarnie, zachowałby ten zasiłek. Tak że jeśli już rozważać ten problem, to należałoby to zrobić w szerszym kontekście. Stąd też opowiadamy się za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#JózefMioduszewski">Poprawki nr 2 i 3 są typu porządkowego, a w zasadzie wartościują one kolejność zapisów. Można powiedzieć, że to jest sprawa dyskusyjna, ale dla dobrych stosunków z Senatem opowiadamy się za przyjęciem tych poprawek. Stąd też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem poprawek w takiej formie, jak to zaproponowały połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Józef Mioduszewski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#JózefZych">Głos zabierze pan poseł Jan Lityński, Unia Wolności, a następnie pan poseł Stanisław Wiśniewski, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o zatrudnieniu i bezrobociu, jak słusznie zauważył pan poseł Mioduszewski, została zaaprobowana przez znaczną część Izby. Uznaliśmy, że jest to ustawa, która rzeczywiście posuwa sprawę działalności wokół bezrobocia naprzód. Aczkolwiek mam pewne wątpliwości, czy potrzebna była aż nowa ustawa, czy nie wystarczyła nowelizacja starej ustawy, ale rozumiem, że zmiana nazwy jest zmianą tak symboliczną i tak ważną, że konieczne było stworzenie nowej ustawy. Zmiana nazwy: przeciwdziałanie bezrobociu, a więc nie ustawa o zatrudnieniu i bezrobociu, tylko o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Wydaje mi się jednak, że Senat w dużej mierze uwzględnił kierunek raczej symbolicznego, a nie rzeczywistego myślenia na temat tej ustawy. Można było oczekiwać, że Senat potraktuje tę ustawę merytorycznie i spróbuje wprowadzić poprawki o charakterze istotnym, jak np. postulowany przez część Izby i zgłaszany przez pana posła Rulewskiego postulat o zróżnicowaniu zasiłków dla bezrobotnych w zależności od stażu pracy. Tymczasem Senat raczej zajął się albo sprawami czysto legislacyjnymi (i w tym zakresie te poprawki czysto legislacyjne popieramy), albo zajął się, powiedziałbym, bardziej filozofią legislacyjną niż samymi zasadami merytorycznymi. W tych sprawach różnimy się także z komisją, jeżeli chodzi o poprawki nr 2 i 3, w których mówi się o zmianie zadań dla rad zatrudnienia i proponuje się, aby pierwszym zadaniem było inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i racjonalnego zatrudnienia. Pomijam już to, czy jest słuszne, że te poprawki się tu znalazły, ale czy w ogóle mogą być przedsięwzięcia, które zmierzają i do pełnego, i do racjonalnego zatrudnienia? Na ogół te dwa pojęcia się kłócą. Ale powiedzmy sobie, że to jest zawarte w pkt. 4. Natomiast trzy punkty są bardzo istotne, tymi zadaniami rada zatrudnienia rzeczywiście będzie musiała się zająć. Senat za najważniejszy uważa taki zakres działania, którym w zasadzie rada nigdy nie będzie się zajmowała. Wydaje mi się, że poprawek o tak symbolicznym charakterze nie można poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#JanLityński">Różnimy się z komisją, aczkolwiek minimalnie, jeszcze w jednej sprawie. Chodzi o poprawkę nr 1, którą chcemy poprzeć. Podzielam uwagi panów posłów Tomaszewskiego i Mioduszewskiego na ten temat, mój klub jednak uważa, że łączenie samorządu chociażby do dyskusji na temat bezrobocia i współdziałania z kierownikiem rejonowego urzędu pracy - w przyszłości, mam nadzieję, nie będą to rejonowe urzędy pracy, a jeżeli to będą one miały charakter bardziej samorządowy, czyli powiatowy - jest korzystne. W związku z tym poprzemy tę poprawkę, podkreślam, podzielając wszystkie uwagi, które zostały na temat wypowiedziane, że ten zapis nie będzie specjalnie funkcjonował, że nie będzie zbyt często stosowany.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#JanLityński">Chciałem zwrócić uwagę na taką symboliczną działalność - mówił o tym pan poseł Mioduszewski - chodzi o poprawkę nr 7, która świadczy, powiedziałbym, o takim bizantyjskim sposobie stanowienia prawa: mnoży się wyjątki, wyjątki od wyjątków i wprowadza się jakiś przepis. Gdyby ten przepis wszedł w życie, to od większości bezrobotnych należałoby żądać różnego typu zaświadczeń. Pracownicy w urzędzie pracy musieliby je sprawdzać i w rezultacie zamiast wykonywać zadania, które im wyznaczono, zajmowaliby się działalnością czysto biurokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#JanLityński">Co do poprawki nr 5, którą również popieramy. Chciałem zwrócić uwagę, że nie chodzi o to - obecne przepisy nie przewidują tego, co mogło wynikać z wystąpienia pana posła Tomaszewskiego - że jeżeli gmina traci uprawnienia związane ze szczególnym zagrożeniem wysokim bezrobociem strukturalnym, to ci ludzie, którzy otrzymali zasiłki przedemerytalne, też je stracą, te zasiłki bowiem są stałe. One wynoszą 52% i są przyznane na okres stały, nie mogą więc być cofnięte, nawet jeżeli gmina straci uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Jan Lityński, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Stanisław Wiśniewski, Unia Pracy, a następnie pan poseł Cezary Miżejewski, PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Pracy chcą podkreślić, że jest to jedna z nielicznych ustaw, która stwarza możliwość dobrej współpracy ze stroną rządową. Jest to wynikiem wcześniejszych konsultacji, gdzie również związki zawodowe miały możliwość wyrażenia swojego zdania na ten temat. Dlatego też z dużym zadowoleniem Unia Pracy przyjmuje fakt, że prace nad tym rozwiązaniem prawnym dobiegają końca, co - jak podkreślił pan poseł Lityński - jest istotnym krokiem w prawnym unormowania tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#StanisławWiśniewski">Chciałbym tu jednak trochę polemizować w związku z niektórymi wypowiedziami panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#StanisławWiśniewski">Klub Parlamentarny Unii Pracy jest jednak za przyjęciem poprawki nr 1, która zmierza w kierunku wciągnięcia samorządów terytorialnych do pracy nad zminimalizowaniem tego negatywnego zjawiska, z jakim boryka się obecnie - i borykać się będzie w najbliższym czasie - polskie społeczeństwo, tj. zjawiska bezrobocia. Sądzę, że bez ścisłej współpracy z władzami samorządowymi, które znają od podszewki wszystkie sprawy dotyczące ich terenu, żaden kierownik rejonowego czy wojewódzkiego urzędu pracy czy też urząd ministra pracy nie będą w stanie przeciwdziałać temu zjawisku w sposób maksymalnie efektywny. Unia Pracy będzie głosować za przyjęciem poprawki nr 1.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#StanisławWiśniewski">Druga sprawa, która świadczy o pewnym nieporozumieniu, dotyczy poprawki Senatu oznaczonej nr 5. Mili państwo, jest to inna forma zasiłku dla bezrobotnych. Jest to zasiłek tzw. przedemerytalny. Dotyczy on grona osób, które mają określony, długoletni staż pracy, określony wiek i z różnych względów nie są w stanie ani uzyskać nowych kwalifikacji, ani dostosować się do nowych warunków. Tej grupie osób trzeba stworzyć pewne maksymalne możliwości łagodnego przejścia na emeryturę. Bardzo niepokojąca jest związana z tym problemem, przedstawiona na spotkaniu w Kielcach, zapowiedź pana ministra Millera, który stwierdził tam na forum publicznym, że resort pracy w przyszłym roku wystąpi z inicjatywą w ogóle wykreślenia pojęcia: obszary o szczególnym zagrożeniu bezrobociem. Sądzę, że w tej sprawie będzie z naszej strony, posłów Unii Pracy, zdecydowany sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#StanisławWiśniewski">Odmienne zdanie mamy również co do poprawki nr 7. Jesteśmy za wprowadzeniem tego rozwiązania z dwóch względów. Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje w zasadzie osobom, które nie z własnej winy utraciły miejsce pracy. Ze strony państwa takim osobom należy się pewne wsparcie materialne. Osoby, które z własnej woli podejmują ryzyko zmiany miejsca pracy, powinny liczyć się z możliwością pozostawania przez pewien okres bez wsparcia finansowego. Jesteśmy za tym, aby te osoby były przez 3 miesiące pozbawione prawa do zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#StanisławWiśniewski">Unia Pracy, mimo tych zastrzeżeń, będzie głosowała za przyjęciem poprawek, które Wysokiej Izbie zgłosił polski Senat.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Stanisław Wiśniewski, Unia Pracy.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Cezary Miżejewski, Polska Partia Socjalistyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#CezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielu moich przedmówców mówiło o uchwale Senatu jako, dosyć delikatnie to ujmując, nie dopracowanej. My też jesteśmy nią rozczarowani, szczególnie faktem, że nie wprowadzono tutaj postulowanej przez nas poprawki w art. 10, umożliwiającej organizacjom bezrobotnym wejście do rad zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#CezaryMiżejewski">Co do poprawek zgłoszonych przez Senat, popieramy właściwie wszystkie poprawki mające charakter legislacyjny. To były oczywiście nasze niedoróbki, ale taki jest efekt przyjęcia 30-dniowego terminu w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#CezaryMiżejewski">Co do poprawki nr 1, o której tu szczególnie dyskutowano, dotyczącej przekazania gminom pewnych zadań urzędu pracy. Panie pośle Wiśniewski, ten zapis ma tylko wymiar czysto symboliczny, powiedzmy sobie szczerze, ponieważ nie zawiera drugiego członu, czyli regulacji, że wydatki z Funduszu Pracy można przekazywać gminom. Bez tego jest to zapis czysto symboliczny, pozwalający li tylko na przekazywanie gminom zadań tworzenia klubów pracy czy poradnictwa zawodowego, czyli takich, których nie trzeba finansować lub w wypadku których jest taka delegacja. To nie jest rzecz nowa. Minister Misiąg planował już taki skok na kasę w 1992 r.; bo taka, jak rozumiem, jest intencja tej poprawki - że przekaże się zadanie wypłacania zasiłków gminom, dzięki czemu zaoszczędzi się 2 bln zł, ale w zamian za to zabierze jakiś inny podatek, co mniej więcej wyzerowałoby dochody i wydatki. Oczywiście popieramy działania zmierzające w tym kierunku, przede wszystkim jednak musimy ustalić, jaka będzie reforma samorządowa, jakie kompetencje powiatów. Wówczas możemy o tym rozmawiać. Nie należy wprowadzać takich poprawek tylnymi drzwiami. Przypominam sobie, że w pracach nad reformą powiatową była mowa o takich powiatowych funduszach pracy, do których z jednej strony dokładano z budżetu państwa, a z drugiej z budżetu gminy. Jest to oczywiście kierunek dalszych działań, które będą możliwe wówczas, jeśli ustalimy kwestie dotyczące reformy samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#CezaryMiżejewski">Jeżeli chodzi o poprawki nr 2 i 3 - którym poświęcił swoją uwagę poseł Lityński - trzeba przyznać, że rzeczywiście sama zmiana kolejności punktów, jeśli chodzi o uprawnienia rad zatrudnienia i rozstrzygnięcie, czy pierwszym zadaniem jest zmierzanie do pełnego zatrudnienia czy też ocena opiniowania aktów prawnych, nic oczywiście nie zmienia. Podczas prac komisji zastanawialiśmy się nad tym, czy dać radom zatrudnienia kompetencje stanowiące. Uznaliśmy, że jest na to zbyt wcześnie - ze względu na ludzi, którzy pracują w tych radach. Nie są oni jeszcze przygotowani do przejęcia takich kompetencji. Uważamy więc, że należy ich przeszkolić. W 1993 r. taką sugestię przedstawiła Komisja Polityki Społecznej, gdy analizowano budżet za 1993 r. Mam nadzieję, że w środkach funduszu PHARE, przeznaczonych na dialog społeczny, znajdą się środki na szkolenie członków rad zatrudnienia w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#CezaryMiżejewski">Kwestia przedłużenia prawa do zasiłku przedemerytalnego w gminach, które są wykreślane z rejestru. Myślę, że jest to dobry element elastycznej polityki wobec gmin zagrożonych; tych wykreślanych. Zwracam uwagę na to, że wreszcie pojawia się pojęcie wykreślania gmin z rejestru. Jest to jedna z niewielu odważnych decyzji rządu. Mam tylko nadzieję, że w stosunku do wykreślonej Łodzi, w zamian za gminę zagrożoną, polityka regionalna będzie przynajmniej prowadzona na wyższym poziomie; że nie będzie tak, iż nic tutaj nie zostanie.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#CezaryMiżejewski">Co do poprawki nr 7, o której mówił pan poseł Wiśniewski, czyli odebraniu prawa do zasiłku na 3 miesiące, jeżeli pracownik zwolnił się sam. Zwracam uwagę, że chcieliśmy w ustawie zawrzeć bardzo precyzyjnie prawa i obowiązki bezrobotnego, ponieważ jest to prawo obywatelskie. Natomiast ten zapis jest po prostu nie do przyjęcia. Otóż mówi się tam o porozumieniu stron. Przypominam, że w ustawie o zwolnieniach grupowych także mamy porozumienie stron; czyli mogłoby dojść do sytuacji, w której pracownik objęty zwolnieniem grupowym przez 3 miesiące nie miałby prawa do zasiłku - chyba że wytłumaczyłby się urzędowi pracy. Staraliśmy się więc zawsze unikać takich rozwiązań. Kwestie dotyczące prawa do nabycia zasiłku i utraty tego prawa muszą być jasno sprecyzowane w ustawie. Nie mogą one polegać na jakimś tajemniczym uzasadnieniu dotyczącym ważnych przyczyn życiowych, które powodowały przyznanie tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#CezaryMiżejewski">Cieszymy się też bardzo, jeżeli chodzi o poprawkę nr 8, w której proponuje się wykreślenie ustępu mówiącego o możliwości ograniczania prawa do pobierania zasiłku w czasie natężenia prac sezonowych. Otóż NIK w ogóle do końca nie wie, co to są te prace sezonowe - czy chodzi o sezon zimowy, czy letni, a może o żniwny. Uważamy więc, że dobrze się stało, że ten ustęp zostanie wykreślony.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#CezaryMiżejewski">Reasumując chciałbym stwierdzić, że Koło Parlamentarne PPS będzie głosować tak, jak proponuje się w sprawozdaniu Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Cezary Miżejewski, Polska Partia Socjalistyczna.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#JózefZych">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Jerzego Szretera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JerzySzreter">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym krótko podziękować za rzeczywistą współpracę - po raz kolejny - przy przygotowywaniu kształtu tej ustawy. Myślę, że stanowisko zaproponowane przez połączone komisje jest racjonalne. Rząd podziela je i uważa, że propozycje, które zostały wniesione przez komisje, są godne poparcia.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#JerzySzreter">Przy okazji dwa słowa komentarza. Co do poprawki nr 5 - istotnie, chodzi o taką sytuację, że w tych rejonach, które zostaną wykreślone, jeszcze przez rok będzie można nabywać prawa do zasiłku przedemerytalnego. Umożliwi to zakładom pracy przez ten rok prowadzenie racjonalnej polityki zatrudnienia, racjonalnej polityki dotyczącej ewentualnych zwolnień - w taki sposób, ażeby przez ten czas wykorzystać dobrodziejstwa tego przepisu w interesie pracowników. Taka jest intencja i wydaje się to zasadne. Jest to poprawka istotna.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#JerzySzreter">Druga sprawa dotyczy rzeczywiście kontrowersyjnej i dyskusyjnej poprawki nr 7. Chodzi o pozbawianie pracownika, tzn. byłego pracownika, na 3 miesiące prawa do zasiłku, jeżeli sam, z własnej inicjatywy, rozwiązał on stosunek pracy. W tej kwestii rząd w zasadzie jest neutralny. Sprawa jest oczywiście dyskusyjna, bo z jednej strony jest to ograniczenie swobody, jeśli chodzi o legalne rozwiązywanie stosunku pracy, z drugiej wszakże jest to element dyscyplinujący, sprawiający, że ktoś, kto dobrowolnie, z własnej inicjatywy stał się bezrobotnym, musiałby się liczyć z pewnymi konsekwencjami. Zachowujemy tu neutralność. Generalnie popieramy jednak wszystkie propozycje odnośnie do uwag Senatu, przedstawione przez połączone komisje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dyskusji potwierdziły się w zasadzie wątpliwości, które pojawiły się w czasie prac obu komisji, pojawił się też pogląd, że zmiany proponowane przez Senat mogłyby być bardziej dogłębne. Myślę jednak, że skoro ta ustawa była wniesiona w trybie pilnym i Senat miał tylko 7 dni na uchwalenie ewentualnych poprawek, to trudno byłoby przeanalizować bardziej dogłębne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#MarekDyduch">Panowie posłowie w swoich wypowiedziach ustosunkowywali się głównie do poprawki nr 1, dotyczącej przekazania przez urzędy pracy określonych kompetencji samorządowi terytorialnemu. Sądzę, że gdybyśmy od początku pracowali nad tą ustawą pod tym kątem, to odpowiedni zapis mógłby istotnie być sprecyzowany i uwzględniony w tej ustawie. Natomiast zaproponowanie go w formie tak nieprecyzyjnej i bez przeprowadzenia głębszej analizy czyni trudnym przyjęcie go, aczkolwiek jest to postulat raczej słuszny i można byłoby rozpatrzyć go w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#MarekDyduch">To samo dotyczy poprawki nr 5. Przy czym chciałbym przedstawić posłowi Wiśniewskiemu pewną wątpliwość, jako że z jednej strony broni on regionów szczególnie zagrożonych bezrobociem i zasiłku w wysokości 52% - i słusznie - natomiast z drugiej strony mówi, że będzie przeciwko poprawce nr 5, która w zasadzie rozszerza tę kwestię i stwarza większe możliwości wykorzystywania tych świadczeń w czasie.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#MarekDyduch">Ostatnia moja uwaga odnosi się do poprawek nr 6 lit. a i nr 7 łącznie. Otóż uważam, że gdyby ustawa wprowadziła ograniczenie swobody wyboru miejsca pracy i zmiany pracy, to byłoby to chyba jednak ograniczenie praw obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#JózefZych">Przypominam, iż zgodnie z art. 17 ust. 4 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#JózefZych">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#JózefZych">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#JózefZych">Przystępuję do referowania poprawek.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do art. 6 Senat w dodawanym nowym ust. 3 proponuje, aby kierownik rejonowego urzędu pracy mógł, na mocy odpowiedniego porozumienia, przekazać część swoich uprawnień na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, jako zadania zlecone.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6, polegającej na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 278 posłów. Większość bezwzględna wynosi 140. Za odrzuceniem poprawki głosowało 204 posłów, przeciw - 69, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 6, polegającą na dodaniu ust. 3, bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 7 ust. 2 Senat proponuje zamianę kolejności punktów.</u>
          <u xml:id="u-92.16" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 7 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-92.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-92.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-92.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 296 posłów. Większość bezwzględna wynosi 149. Za odrzuceniem poprawki głosowało 42 posłów, przeciw - 247, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 7 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-92.23" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 8 ust. 2 Senat proponuje zamianę kolejności punktów.</u>
          <u xml:id="u-92.24" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.25" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.26" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 8 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-92.27" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-92.28" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-92.29" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 308 posłów. Większość bezwzględna wynosi 155. Za odrzuceniem poprawki głosowało 41 posłów, przeciw - 261, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.30" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 8 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-92.31" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 13 ust. 3 Senat w dodawanym nowym pkt. 2 proponuje rozszerzenie kręgu osób, które kierownik rejonowego urzędu pracy pozbawia statusu bezrobotnego, o osoby, które uzyskały w miesiącu dochód w wysokości połowy najniższego wynagrodzenia lub wyższy. W przypadku przyjęcia tej poprawki ulegnie zmianie numeracja dotychczasowych pkt. 2–6.</u>
          <u xml:id="u-92.32" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.33" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.34" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 13 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-92.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-92.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-92.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 316 posłów. Większość bezwzględna wynosi 159. Za odrzuceniem poprawki nikt nie głosował, przeciw głosowało 293 posłów, wstrzymało się od głosu 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 13 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-92.39" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 24 Senat w dodawanym nowym ust. 6 proponuje, aby osoby uprawnione do zasiłku w wysokości 52% przeciętnego wynagrodzenia z tytułu zamieszkiwania w dniu rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyny zakładu pracy w rejonach administracyjnych mających status zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym pobierały ten zasiłek jeszcze przez okres 12 miesięcy od dnia utraty przez dany rejon administracyjny tego statusu. W przypadku przyjęcia tej poprawki ulegnie zmianie numeracja dotychczasowych ust. 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-92.40" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.41" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Lityński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że w wyjaśnieniu nastąpiła pomyłka, dlatego że to nie chodzi o odbieranie zasiłku przedemerytalnego ludziom, którzy go mieli, ale o przedłużenie dla gminy statusu gminy zagrożonej szczególnie wysokim bezrobociem, nawet jeżeli zostaje z tej listy wykreślona, na rok. Natomiast nie nastąpi, tak jak była mowa, odbieranie zasiłków przedemerytalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JózefZych">Proszę pana posła sprawozdawcę, aby zechciał ustosunkować się do tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Pan poseł Lityński ma rację - przepis proponowany przez Senat ma za zadanie przedłużenie osobom, które podlegają pod art. 24 ust. 5, prawa do pobierania zasiłku na następne 12 miesięcy, jeżeli zagrożona gmina lub zagrożony region stracą ten status. Ale ja tutaj nie widzę sprzeczności z tym, co odczytał pan marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JózefZych">Proszę państwa, panie pośle, z tekstu, który przedstawiłem, wyraźnie wynika, że chodzi o przedłużenie o 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Panie marszałku, czy można?)</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JanLityński">To minister Szreter chyba też wyjaśniał. Chodzi o to, że zasiłek przedemerytalny, ten przyznany dotychczas, jest przyznany na stałe. Niezależnie od tego, czy gmina ma status gminy zagrożonej strukturalnym bezrobociem, czy też nie. Natomiast w momencie, kiedy gmina zostaje wykreślona z tej listy, jeszcze przez następnych 12 miesięcy, jeżeli nastąpi grupowe zwolnienie, będzie można przyznawać zasiłek przedemerytalny tym, którzy podlegają grupowym zwolnieniom, jeżeli wypełnią odpowiednie warunki (chodzi o staż pracy i wiek).</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Panie marszałku, czy można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanuję wiedzę pana posła Dyducha, ale bardzo bym prosił - ze względu na pewne kontrowersje, jakie tu występują, i ostatnią wypowiedź w Kielcach pana ministra Millera - żeby pan minister mógł, jako przedstawiciel rządu, stwierdzić, o co chodzi. Czy chodzi o przedłużenie o 12 miesięcy prawa do zasiłku przedemerytalnego, który według tej ustawy przysługuje na stałe, czy chodzi o - przy wykreśleniu gminy z wykazu tzw. gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem - przedłużenie statusu tej gminy o 12 miesięcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#JózefZych">Czy pan poseł sprawozdawca potrafi nam to wyjaśnić, czy poprosimy ministra?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście chodzi o to, żeby od momentu, gdy gmina traci status gminy zagrożonej szczególnie wysokim bezrobociem, osoby, które nabyły prawo do 52% zasiłku przedemerytalnego, mogły jeszcze pobierać ten zasiłek przez 12 miesięcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JózefZych">Czy pan minister to potwierdza?</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#JózefZych">Tak, pan minister to potwierdza.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#JózefZych">Panie pośle, poseł sprawozdawca wyjaśnił tę sprawę. Pytanie było skierowane również do pana ministra Millera...</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JanLityński">W takim razie mam pytanie do pana ministra Millera. Czy bezrobotni w Łodzi, którzy zostali zwolnieni w ramach grupowych zwolnień z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy i spełniają odpowiednie warunki dotyczące wieku i stażu pracy, w związku z tym, że Łódź zostanie skreślona z listy gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem, stracą zasiłki przedemerytalne w wysokości 52%? Czy pan minister mógłby na to odpowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JózefZych">Panie pośle, zanim podejmę decyzję w tej sprawie, chciałbym zwrócić uwagę, że skoro były zastrzeżenia tego typu, to można było w ramach oświadczeń klubowych zadawać pytania, była taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JózefZych">Ale, proszę bardzo, panie Millerze.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JanLityński">Panie marszałku, jest mi bardzo przykro, ale minister Szreter tłumaczył tę sprawę i myślę, że ona została wyjaśniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JózefZych">Myślę, że pan minister Miller wybaczy mi, bo ostro mnie tutaj egzaminowano.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Potwierdzam interpretację pana posła sprawozdawcy. Co do pytania w sprawie Łodzi, nie ma żadnej pewności, że Łódź zostanie wykreślona z tej listy, co sugeruje pan poseł Lityński, jako że decyzję w tej sprawie podejmie Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#LeszekMiller"> Jak do tej pory nie podjęła ona w tej sprawie żadnej decyzji; owszem, jest pewna sugestia Komitetu Społeczno-Politycznego i Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, ale to jest tylko sugestia.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#LeszekMiller">Korzystając z okazji chciałbym też wyjaśnić, że być może wypowiedź pana posła Wiśniewskiego wprowadziła Wysoką Izbę w błąd. Owszem, wypowiadałem się, iż należy zmodyfikować obecnie obowiązujący system wyznaczania rejonów zagrożonych bezrobociem strukturalnym, dlatego że niestety, proszę państwa, dla wielu władz lokalnych fakt znalezienia się gminy na tej liście jest efektem upragnionym i nie walczy się tam z bezrobociem, lecz spokojnie czeka się, aż osiągnie ono określony pułap, bo to gwarantuje pewne preferencje. Uważam, że jest to system, który premiuje bierność. Myślę też, że Wysoka Izba gotowa jest podzielić mój pogląd, że powinniśmy budować systemy, które premiują aktywność.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#LeszekMiller"> W związku z tym będę proponował Radzie Ministrów, jeśli ten temat się pojawi na posiedzeniu rządu, żeby tak zmodyfikować obecnie obowiązujący system, aby nie działał on automatycznie i nie premiował bierności, lecz żeby zwiększone środki i ulgi inwestycyjne trafiały do gmin w wielkości wprost proporcjonalnej do pomysłowości i zaangażowania władz lokalnych. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JózefZych">Sądzę, że sprawa została wyjaśniona w sposób dostateczny.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 24, polegającej na dodaniu ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawki głosowało 8 posłów, przeciw - 333, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 24, polegającą na dodaniu ust. 6, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 lit. a oraz w poprawce nr 7 Senat proponuje w art. 27 ust. 1 w dodawanym nowym pkt. 4, aby prawo do zasiłku nie przysługiwało bezrobotnemu, który u ostatniego pracodawcy wypowiedział umowę o pracę, albo umowa ta została rozwiązana na mocy porozumienia stron na jego wniosek.</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie zmiana powołania w art. 25 ust. 8, a w art. 27 zmiana oznaczenia dotychczasowego pkt. 4 oraz powołań w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-108.11" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-108.12" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.13" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 25 ust. 8 oraz do art. 27 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.14" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.15" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 340 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawek głosowało 306 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się od głosu 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu do art. 25 ust. 8 oraz do art. 27 ust. 1 i 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.18" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 lit. b do art. 25 ust. 11 Senat proponuje skreślenie wyrazów: „za który przysługuje zasiłek”.</u>
          <u xml:id="u-108.19" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.20" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.21" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.22" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 ust. 11, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.23" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.24" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.25" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Większość bezwzględna wynosi 168. Za odrzuceniem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 329, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.26" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 25 ust. 11 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.27" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 lit. c do art. 25 w dodawanym nowym ust. 12 Senat proponuje, aby osoba, która utraciła na okres nie dłuższy niż 180 dni status bezrobotnego, a w dniu kolejnej rejestracji spełnia warunki określone w art. 23, uzyskiwała prawo do zasiłku na okres pomniejszony o poprzedni okres pobierania zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-108.28" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.29" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.30" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 polegającej na dodaniu ust. 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.31" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.32" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.33" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 332, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.34" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większość głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 25 polegającą na dodaniu ust. 12 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.35" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 35 Senat proponuje skreślenie ust. 2, który stanowi, że w rejonach administracyjnych, w których występuje znaczne nasilenie prac sezonowych, prawo pobierania zasiłków może być ograniczone do okresów poza sezonem. Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą zmiany oznaczenia dotychczasowych ust. 3 i 4 oraz zmiany powołań w nowo oznaczonym ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-108.36" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.37" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.38" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 35 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.39" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.40" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.41" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 340 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 338, 1 poseł wstrzymał się.</u>
          <u xml:id="u-108.42" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 35 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.43" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 Senat w nowym brzmieniu art. 68, który zawiera zmianę art. 210 Kodeksu postępowania administracyjnego, dodatkowo zamieszcza miejsce publikacji tego kodeksu oraz kolejnych jego zmian, a także skreśla nieaktualne określenie.</u>
          <u xml:id="u-108.44" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.45" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.46" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 68, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.47" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.48" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.49" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 335 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.50" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 68 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.51" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 w nowym brzmieniu art. 73 Senat proponuje, aby zasiłki i inne świadczenia przyznane bezrobotnym wypłacano nadal według dotychczas obowiązujących przepisów, za wyjątkiem skracania okresu pobierania zasiłku, o którym mowa w art. 25 ust. 8, gdy przyczyny wymienione w art. 27 ust. 1 pkt 1–3 wystąpiły po dniu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-108.52" who="#JózefZych">Senat proponuje ponadto wypłacanie zasiłku w wysokości 28% tym absolwentom, którzy zostaną zarejestrowani w rejonowym urzędzie pracy po dniu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-108.53" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.54" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.55" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 73, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.56" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.57" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-108.58" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172 posłów. Za odrzuceniem poprawki głosowało 4 posłów, przeciw — 336, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.59" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 73 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.60" who="#JózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-108.61" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-108.62" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-108.63" who="#JózefZych">Rozpatrzenie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-108.64" who="#JózefZych">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.65" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu (druk nr 716).</u>
          <u xml:id="u-108.66" who="#JózefZych">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-108.67" who="#JózefZych">Dwa pierwsze wnioski mniejszości dotyczą art. 5 ust. 1 i polegają na dodaniu nowego pkt. 3.</u>
          <u xml:id="u-108.68" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawcy proponują, aby poszerzyć zakres zbieranych w trakcie spisu informacji o czasowe migracje zagraniczne, przez które należy rozumieć: dla obywateli polskich - rok wyjazdu za granicę i nazwę kraju, w którym przebywa; dla cudzoziemców - rok przyjazdu do Polski i nazwę kraju, z którego przybył.</u>
          <u xml:id="u-108.69" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 wnioskodawcy proponują ponadto, aby zebranie informacji dotyczących obywateli polskich miało miejsce w przypadku ich nieobecności w dniu spisu.</u>
          <u xml:id="u-108.70" who="#JózefZych">Przyjęcie wniosku nr 1 spowoduje bezprzedmiotowość wniosku nr 2.</u>
          <u xml:id="u-108.71" who="#JózefZych">Przyjęcie któregokolwiek z nich spowoduje zmianę oznaczeń punktów w art. 5 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-108.72" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 1.</u>
          <u xml:id="u-108.73" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1, polegającego na dodaniu w art. 5 w ust. 1 nowego pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.74" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.75" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-108.76" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 100 posłów, przeciw - 216, wstrzymało się od głosu 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.77" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu w art. 5 ust. 1 nowego pkt. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-108.78" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-108.79" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2, polegającego na dodaniu w art. 5 ust. 1 nowego pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.80" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.81" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-108.82" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 160 posłów, przeciw - 163, wstrzymało się od głosu 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.83" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu w art. 5 ust. 1 nowego pkt. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-108.84" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 3 wnioskodawcy przez skreślenie w art. 16 wyrazów: „w formie nagród lub” proponują, aby wynagrodzenia dla osób wykonujących prace związane z przygotowaniem, przeprowadzeniem i opracowaniem wyników spisu wypłacane były wyłącznie w ramach umów zlecenia według zadań ustalonych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.</u>
          <u xml:id="u-108.85" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.86" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.87" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.88" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.89" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 58 posłów, przeciw - 277, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.90" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 16.</u>
          <u xml:id="u-108.91" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 4 wnioskodawcy proponują nadanie nowego brzmienia art. 20, polegającego na tym, aby prezes Głównego Urzędu Statystycznego określił szczegółowe zasady i sposób spisywania osób duchownych oraz mieszkań znajdujących się na terenie instytucji wyznaniowych w porozumieniu z wymienionymi i nie wymienionymi w projekcie kościołami.</u>
          <u xml:id="u-108.92" who="#JózefZych">Komisje natomiast określają ogólnie, że prezes Głównego Urzędu Statystycznego wydaje zarządzenie w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych.</u>
          <u xml:id="u-108.93" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.94" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu art. 20 nowego brzmienia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.95" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.96" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.97" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 94 posłów, przeciw - 198, 52 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.98" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 20.</u>
          <u xml:id="u-108.99" who="#JózefZych">Przystępujemy obecnie do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-108.100" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości pilnego rządowego projektu ustawy o spisie ludności i mieszkań w 1995 r. w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Samorządu Terytorialnego oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.101" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.102" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.103" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 291 posłów, przeciw - 51, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.104" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o spisie ludności i mieszkań w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-108.105" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie.</u>
          <u xml:id="u-108.106" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Tadeusza Moszyńskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-108.107" who="#JózefZych">Rozpatrywanie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-108.108" who="#JózefZych">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.109" who="#JózefZych">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-108.110" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.111" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem pilnego rządowego projektu ustawy o przywróceniu funkcjonowania Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie w brzmieniu proponowanym przez Komisję Kultury i Środków Przekazu, Komisję Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.112" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.113" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.114" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 319 posłów, przeciw - 9, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.115" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o Radiofonicznym Ośrodku Nadawczym w Konstantynowie.</u>
          <u xml:id="u-108.116" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-108.117" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Wiesławę Ziółkowską i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-108.118" who="#JózefZych">Przypominam, iż głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi przy rozpatrywaniu poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-108.119" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do art. 3 ust. 4 Senat proponuje, aby Rada Ministrów nadawała funduszowi statut na uzgodniony wniosek ministra finansów, prezesa Narodowego Banku Polskiego i Związku Banków Polskich, a nie tylko, jak uchwalił Sejm, na wniosek ministra finansów i prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-108.120" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.121" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.122" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 3 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.123" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.124" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.125" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem poprawki głosowało 341 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.126" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 3 ust. 4 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.127" who="#JózefZych">Do art. 4 ust. 3 Senat zgłosił dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.128" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 lit. a Senat proponuje przed wyrazem „wniosek” dodać wyraz „uzgodniony”.</u>
          <u xml:id="u-108.129" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.130" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.131" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 2 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-108.132" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.133" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.134" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.135" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki głosowało 8 posłów, przeciw - 333, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-108.136" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów, Sejm poprawkę Senatu do art. 4 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.137" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 lit. b do art. 4 ust. 3 Senat proponuje, aby dodatkowe zadania funduszu Rada Ministrów określała na wniosek ministra finansów, prezesa Narodowego Banku Polskiego i Związku Banków Polskich, a nie tylko, jak uchwalił Sejm, na wniosek ministra finansów i prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-108.138" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.139" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 2 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-108.140" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.141" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.142" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.143" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 344 posłów, przeciw - 1, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-108.144" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 4 ust. 3 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.145" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 Senat w dodawanym po art. 4 nowym artykule proponuje zobowiązanie funduszu do utworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz określa jej zadania i tryb działania, a także zasady wykupu wierzytelności banków przez tę spółkę.</u>
          <u xml:id="u-108.146" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.147" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.148" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu polegającej na dodaniu po art. 4 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.149" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.150" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.151" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 328 posłów, przeciw - 2, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.152" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu polegającą na dodaniu po art. 4 nowego artykułu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.153" who="#JózefZych">Do art. 6 ust. 1 Senat zgłosił dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.154" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 lit. a tiret pierwsze Senat proponuje, aby członkowie rady funduszu legitymowali się odpowiednim wykształceniem wyższym, a nie odpowiednim wykształceniem, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-108.155" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.156" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 4 lit. a tiret pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-108.157" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.158" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.159" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.160" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 48 posłów, przeciw - 285, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.161" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 6 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.162" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 lit. a tiret drugie do art. 6 ust. 1 Senat proponuje, aby członkowie rady funduszu posiadali doświadczenie bankowe, a nie, jak uchwalił Sejm, doświadczenie zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-108.163" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.164" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 4 lit. a tiret drugie.</u>
          <u xml:id="u-108.165" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6 ust.1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.166" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.167" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.168" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 331 posłów, przeciw - 6, od głosu wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.169" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 6 ust. 1 odrzucił bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.170" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 lit. b do art. 6 ust. 2 Senat proponuje, aby przewodniczącego rady funduszu powoływał i odwoływał prezes Rady Ministrów na uzgodniony wniosek ministra finansów, prezesa Narodowego Banku Polskiego i Związku Banków Polskich, a nie tylko, jak uchwalił Sejm, na wniosek ministra finansów i prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-108.171" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.172" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.173" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.174" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.175" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.176" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 330 posłów, przeciw - 7, 8 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.177" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 6 ust. 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.178" who="#JózefZych">Poprawka Senatu nr 5 do art. 13 ust. 4 i art. 32 ma charakter legislacyjny i polega na wpisaniu poprawnej daty uchwalenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-108.179" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.180" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.181" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 13 ust. 4 i art. 32, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.182" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.183" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.184" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 342, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.185" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 13 ust. 4 i art. 32.</u>
          <u xml:id="u-108.186" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 16 ust. 1 pkt 2 Senat proponuje, aby finansowanie zadań funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania mogło być udzielone również ze środków uzyskanych w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej oraz innych dochodów, a nie, jak uchwalił Sejm, jedynie z obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez podmioty objęte systemem gwarantowania.</u>
          <u xml:id="u-108.187" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.188" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.189" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 16 ust. 1 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.190" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.191" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.192" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 47 posłów, przeciw - 290, 9 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.193" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 16 ust. 1 pkt 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.194" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do art. 17 ust. 1 Senat proponuje, aby prezes Narodowego Banku Polskiego, w porozumieniu z ministrem finansów, określił szczególne zasady rachunkowości funduszu.</u>
          <u xml:id="u-108.195" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.196" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.197" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 17 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.198" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.199" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.200" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 336, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.201" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 17 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.202" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 Senat proponuje w nowym brzmieniu art. 18, aby Bankowy Fundusz Gwarancyjny był zwolniony od podatku dochodowego od osób prawnych, a nie, jak uchwalił Sejm, od wszystkich podatków.</u>
          <u xml:id="u-108.203" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.204" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.205" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.206" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.207" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.208" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 332, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.209" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 18 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.210" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. a do art. 25 ust. 2 Senat proponuje zmianę powołania użytego w tym ustępie.</u>
          <u xml:id="u-108.211" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.212" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.213" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.214" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.215" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.216" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.217" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 336 posłów, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.218" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 25 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.219" who="#JózefZych">Poprawka Senatu nr 9 lit. b do art. 25 ust. 4 ma charakter redakcyjny i polega na zmianie wyrazu „ustalany” na wyraz „ustalana”.</u>
          <u xml:id="u-108.220" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.221" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.222" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.223" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.224" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.225" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 333, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-108.226" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 25 ust. 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.227" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 do art. 46 Senat proponuje zmianę użytego w tym przepisie powołania.</u>
          <u xml:id="u-108.228" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.229" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.230" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.231" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 46, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.232" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.233" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.234" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawki głosowało 326 posłów, przeciw - 9, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.235" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 46 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.236" who="#JózefZych">W poprawce nr 11 lit. a tiret pierwsze do art. 47 zmiana pierwsza Senat proponuje w art. 49 pkt 1 ustawy Prawo bankowe, aby skarb państwa odpowiadał za zobowiązania banków z tytułu wkładów oszczędnościowych, na które wystawiono dowody imienne, zgromadzonych także w bankach regionalnych oraz bankach spółdzielczych zrzeszonych w Banku Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-108.237" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.238" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.239" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 49 pkt 1 ustawy Prawo bankowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.240" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.241" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.242" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Większość bezwzględna wynosi 172. Za odrzuceniem poprawki głosowało 244 posłów, przeciw - 87, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.243" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 49 pkt 1 ustawy Prawo bankowe bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.244" who="#JózefZych">W poprawce nr 11 lit. a tiret drugie do art. 47 zmiana pierwsza Senat proponuje w art. 49 pkt 2 ustawy Prawo bankowe, aby skarb państwa odpowiadał za zobowiązania banków wynikające również z tytułu wkładów oszczędnościowych zgromadzonych na książeczkach przedpłat samochodowych.</u>
          <u xml:id="u-108.245" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.246" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.247" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 49 pkt 2 ustawy Prawo bankowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.248" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.249" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.250" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem poprawki głosowało 337 posłów, przeciw - 4, 6 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.251" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 49 pkt 2 ustawy Prawo bankowe odrzucił bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.252" who="#JózefZych">Poprawka nr 11 Senatu lit. b tiret pierwsze do art. 47 zmiana 3 dotycząca nowelizowanego art. 115 pkt 1 ustawy Prawo bankowe polega na zmianie sposobu oznaczenia przepisu w powołaniu.</u>
          <u xml:id="u-108.253" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.254" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-108.255" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.256" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do nowelizowanego art. 115 pkt 1 ustawy Prawo bankowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.257" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.258" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.259" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 338, 6 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.260" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do nowelizowanego art. 115 pkt 1 ustawy Prawo bankowe przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.261" who="#JózefZych">Poprawka nr 11 Senatu lit. b tiret drugie do art. 47 zmiana 3 dotyczy nowelizowanego art. 115 pkt 3 ustawy Prawo bankowe i ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.262" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.263" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.264" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do nowelizowanego art. 115 pkt 3 ustawy Prawo bankowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.265" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.266" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.267" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem poprawki oddano 5 głosów, przeciw - 338, 1 poseł wstrzymał się.</u>
          <u xml:id="u-108.268" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do nowelizowanego art. 115 pkt 3 ustawy Prawy bankowe przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.269" who="#JózefZych">W poprawce nr 12 Senat w dodawanym po art. 47 nowym artykule proponuje nowelizację art. 31 ust. 1 pkt 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim. Poprawka ma na celu obniżenie kwoty rezerwy obowiązkowej z 30% do 15% sumy środków określonych w art. 30 ust. 2 tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-108.270" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.271" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.272" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu polegającej na dodaniu po art. 47 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.273" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.274" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.275" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem poprawki głosowało 217 posłów, przeciw - 109, 22 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.276" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu polegającą na dodaniu po art. 47 nowego artykułu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.277" who="#JózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-108.278" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-108.279" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez pana posła Franciszka Potulskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-108.280" who="#JózefZych">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-108.281" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 Senat proponuje nowe brzmienie art. 1, polegające na wprowadzeniu zapisu, że ustawa określa nie tylko zasady, jak uchwalił Sejm, ale także i tryb kształtowania środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-108.282" who="#JózefZych">Poprawka ta ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.283" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.284" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.285" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.286" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.287" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.288" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosował 1 poseł, przeciw - 337 posłów, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.289" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 1.</u>
          <u xml:id="u-108.290" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 4 Senat proponuje, aby dotychczasową treść ust. 1 uzupełnić o pełną nazwę Trójstronnej Komisji w brzmieniu: „Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych, powołana na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej Trójstronną Komisją”.</u>
          <u xml:id="u-108.291" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.292" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.293" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.294" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.295" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.296" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki nie oddano głosów, przeciw głosowało 316 posłów, wstrzymało się od głosu 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.297" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm przyjął poprawkę do art. 4 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-108.298" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 4 ust. 2 Senat proponuje w zdaniu pierwszym po wyrazach: „w terminie do”, dodać wyraz: „dnia”.</u>
          <u xml:id="u-108.299" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.300" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.301" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.302" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.303" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.304" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki głosował 1 poseł, przeciw - 339, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-108.305" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów przyjął poprawkę Senatu do art. 4 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-108.306" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 4 ust. 5 Senat proponuje wyrazy: „ust. 4”, zastąpić wyrazami: „ust. 3”.</u>
          <u xml:id="u-108.307" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.308" who="#JózefZych">Komisje wnoszą zatem o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.309" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.310" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.311" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.312" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.313" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 340, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.314" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 4 ust. 5 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.315" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 5 Senat w nowym brzmieniu ust. 1 proponuje, aby w 1995 r. wzrost przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej nie tylko był wyższy o co najmniej 6 punktów procentowych od planowanego średniorocznego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, jak uchwalił Sejm, lecz także nie był niższy od przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sferze przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-108.316" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.317" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.318" who="#JózefZych">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.319" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.320" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.321" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 340 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawki głosowało 218 posłów, przeciw - 116, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.322" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 5 ust. 1 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.323" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 5 ust. 3 Senat proponuje, aby prognozowane przeciętne wynagrodzenie w latach 1996–1998 było wyższe o co najmniej 6 punktów procentowych rocznie od wskaźnika zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Sejm natomiast uchwalił, że wynagrodzenie to w latach 1996–1998 będzie wzrastać w stopniu wyższym niż wskaźnik zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-108.324" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.325" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.326" who="#JózefZych">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.327" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.328" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.329" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 338 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za odrzuceniem poprawki głosowało 227 posłów, przeciw - 103, 8 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.330" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 5 ust. 3 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-108.331" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do art. 8 ust. 1 Senat proponuje wyrazy: „art. 5 ust. 3” zastąpić wyrazami: „art. 5 ust. 4”.</u>
          <u xml:id="u-108.332" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.333" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.334" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.335" who="#JózefZych">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.336" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.337" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.338" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Większość bezwzględna wynosi 167. Za odrzuceniem poprawki oddano 3 głosy, przeciw - 328, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.339" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 8 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.340" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 10 Senat proponuje wyrazy: „art. 7 ust. 2 pkt. 1 i 2” zastąpić wyrazami: „art. 7 ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-108.341" who="#JózefZych">Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-108.342" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.343" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.344" who="#JózefZych">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 10, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-108.345" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-108.346" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-108.347" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 320 posłów. Większość bezwzględna wynosi 161. Za odrzuceniem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 303, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-108.348" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm poprawkę Senatu do art. 10 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-108.349" who="#JózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek do ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-108.350" who="#JózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#HenrykDyrda">Posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów rozpocznie się o godz. 14 w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#HenrykDyrda">I drugi komunikat: posiedzenie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej odbędzie się w dniu 15 grudnia o godz. 8.30 w sali nr 24.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 07 do godz. 16)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji traktatu o otwartych przestworzach (druki nr 507 i 715).</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Włodzimierza Konarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WłodzimierzKonarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Traktat o otwartych przestworzach jest kolejnym ważnym elementem budowy europejskiego bezpieczeństwa, osiąganego stopniowo dzięki współpracy. Chodzi o bezpieczeństwo wzajemne, a więc takie, z którego wszystkie uczestniczące państwa mogą odnosić korzyści, umacniając swoje własne bezpieczeństwo - nie na drodze zbrojeń, ale poprzez międzynarodową współpracę. Tym celom służy mozolnie rozwijany system porozumień, traktatów, w tym także środków budowy zaufania i bezpieczeństwa militarnego.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WłodzimierzKonarski">Polska od wielu lat jest szczególnie aktywnym promotorem tak rozumianego systemu europejskiego bezpieczeństwa i stara się czynnie o jego rozwijanie. Ratyfikacja tego traktatu jest właśnie krokiem w tym kierunku, bo pomaga zwiększyć przejrzystość, czyli przewidywalność działań wojskowych, przez co zapobiega nieuzasadnionym podejrzeniom. Pomaga rozładować ewentualne napięcia, nadzorować już realizowane porozumienia rozbrojeniowe. Ze względu na położenie naszego kraju nie ma wątpliwości, że realizacja traktatu będzie dla nas korzystna, bo wzmocnić może pokojową stabilizację w tej części Europy. Funkcjonowanie traktatowego mechanizmu jest technicznie wysoce skomplikowane, ale proszę mi wierzyć, naprawdę skuteczne. Pracowały nad jego konstrukcją setki najwybitniejszych ekspertów, jakimi dysponują państwa członkowskie KBWE.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WłodzimierzKonarski">Koszty finansowe, przy pełnym wykorzystaniu instrumentów traktatowych, mogą być istotne, chociaż nie w skali budżetu państwa. Ale ich określenie nie jest w tej chwili rzeczą prostą, bo każde państwo suwerennie określi, w jakim stopniu chce i może z traktatu korzystać, po tym, jak w pełni wejdzie on w życie. Myślę, że w naszym przypadku będziemy stopniowo dochodzić do pełnego zastosowania przez Polskę traktatowych mechanizmów i wykorzystania jego możliwości.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#WłodzimierzKonarski">Wysoki Sejmie! Jestem przekonany, że ratyfikacja traktatu o otwartych przestworzach leży w dobrze rozumianym interesie Polski i Europy.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Włodzimierzowi Konarskiemu.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Iwińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej z uwagą przeanalizował treść traktatu o otwartych przestworzach, choć po polsku chyba lepiej brzmiałoby określenie o otwartej przestrzeni powietrznej. Dokument ten w ramach procedury ratyfikacyjnej został skierowany do Sejmu zgodnie z art. 33 ust. 2 „małej konstytucji”, jako że jest to umowa dotycząca zarówno granic państwa, jak i powodująca obciążenia finansowe.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#TadeuszIwiński">Traktat ten, jak mówiliśmy tu już, podpisany w Helsinkach w marcu 1992 r. przez 25 państw, czyli mniej więcej połowę uczestników KBWE, wejdzie w życie po ratyfikacji przez 20 państw, co wydaje się już bliskie. Wejdzie on wówczas w skład całego pakietu umów międzynarodowych mogących w perspektywie stworzyć spójny system bezpieczeństwa zbiorowego w Europie. Dziewiętnaście artykułów plus jedenaście aneksów z licznymi załącznikami (łącznie o wiele obszerniejszymi od samego traktatu) odnosi się do dość specjalistycznej materii i - mówię to też jako inżynier, takie było moje pierwsze wykształcenie - zawiera dużą pulę specyficznych informacji technicznych. Traktat ma na celu doprowadzenie do wzrostu zaufania i bezpieczeństwa (na obszarze państw Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) poprzez - i to jest sedno całego dokumentu - zgodę państw-stron na dokonywanie obserwacji swoich terytoriów z powietrza według rocznych planów ustalających liczbę lotów obserwacyjnych. W przypadku Polski początkowo, w ciągu roku, tzw. kwota pasywna, czyli liczba lotów, którą należy przyjąć, wynosiłaby sześć, dokonywane byłyby one przez państwa Beneluxu, Danię, Kanadę, Norwegię i Ukrainę, a kwota aktywna, czyli liczba lotów wykonywanych przez Polskę na maksymalną odległość 1400 km, liczoną od lotniska na Okęciu - trzy (do Niemiec, do Rosji i Białorusi łącznie oraz Ukrainy).</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#TadeuszIwiński">Cały system — nazywany niekiedy z emfazą legalnym szpiegostwem, ale myślę, że to nie jest najszczęśliwsze, bo prasowe, określenie — jest bez wątpienia korzystny z trzech względów. Po pierwsze, zwiększa otwartość i przejrzystość poczynań wojskowych poszczególnych państw. Po drugie, ułatwia nadzór nad przestrzeganiem zapisów porozumień rozbrojeniowych. Po trzecie, stwarza dodatkowe możliwości zapobiegania konfliktom i kontroli kryzysów. Dochodzi do tego czynnik czwarty, dla Polski bardzo istotny i także korzystny, jakim jest możliwość wykorzystania lotów obserwacyjnych do kontrolowania stanu środowiska naturalnego. Mamy więc do czynienia — czy możemy mieć do czynienia — z efektem synergii, jeśli chodzi o korzyści. Pewien kłopot polega na tym, iż cały system jest nader skomplikowany techniczne i — last, not least — kosztowny. Ta sprawa wciąż wymaga wyjaśnienia, gdyż na zadane pytanie w trakcie pierwszego czytania nie została udzielona należyta odpowiedź ze strony MSZ. Mam na myśli obciążenia finansowe państwa. Rzecz w tym, iż Polska nie dysponuje samolotami czy aparaturą obserwacyjną, odpowiadającą kryteriom określonym w art. IV traktatu — co, tak na marginesie, ujawnia mizerię naszej armii — niezbędnymi do wykonywania takiej aktywnej kwoty lotów. Realizacja tego będzie możliwa jedynie pod warunkiem wynajęcia lub użytkowania sprzętu państwa obserwowanego, ale za jakąś opłatą. Inny wariant — zakup wyników lotów obserwacyjnych zrealizowanych przez inne państwa nad interesującymi nas rejonami — też wiąże się z określonymi kosztami. Ponadto traktat helsiński może spowodować konieczność dokonania pewnych zmian w polskim ustawodawstwie, choć nie jest do końca jasne jakich.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#TadeuszIwiński">Niezależnie od powyższych uwag Klub Parlamentarny SLD uważa, iż traktat może się przyczynić do umocnienia bezpieczeństwa europejskiego, w tym Polski. Dla naszego państwa szczególnie istotny jest — z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego — fakt, iż wejście w życie omawianego traktatu ułatwi kontrolę działań wojskowych i potencjału obronnego państw ościennych, ujawnienie ewentualnych naruszeń porozumień rozbrojeniowych. W sumie, w myśl starego rosyjskiego powiedzenia, często używanego też przez prezydenta Reagana: dowieriaj no prowieriaj (wierz, ale kontroluj), traktat o otwartych przestworzach tworzy nowe mechanizmy wykrywania oraz nadzorowania zagrożeń i potencjalnych sytuacji kryzysowych, także w otoczeniu międzynarodowym Polski. Nawet jeżeli ten traktat jest, według ocen niektórych ekspertów, spóźniony o wiele lat, to i w tym przypadku formuła: lepiej późno niż wcale, ma zastosowanie. Dlatego też Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy, upoważniającej prezydenta do ratyfikacji omawianego traktatu.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Iwińskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Aleksandrę Małachowską z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AleksandraMałachowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam podziękować przedstawicielowi MSZ za szybką odpowiedź na moje liczne sugestie i w sprawie poprawek do tłumaczenia tekstu traktatu o otwartych przestworzach. Ubolewam jednak nad tym, że informacja, którą otrzymałam w liście od MSZ, nie znalazła się w przedmowie do traktatu, bo rozwiałoby to wiele wątpliwości. Dodam, że oryginalny tekst traktatu o otwartych przestworzach został sporządzony w sześciu językach: angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim i rosyjskim. Te wersje językowe stanowią oficjalny tekst traktatu i mają decydujące znaczenie przy rozstrzyganiu ewentualnych rozbieżności. Traktat w języku polskim nie jest tekstem autentycznym, o czym informuję państwa za Ministerstwem Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AleksandraMałachowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ratyfikacja traktatu o otwartych przestworzach zakończy proces legislacyjny rozpatrywanego dokumentu. Stanowił on będzie podstawę do rozpoczęcia intensywnych przygotowań w zakresie organizacji struktury funkcjonalnej sił i środków zapewniających jego realizację. Ze względu na rangę i zakres problemów ujętych w tym porozumieniu niezbędne będzie podjęcie decyzji, dotyczących kwestii organizacyjnych, finansowych i technicznych umożliwiających wdrożenie w życie traktatu, na szczeblu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AleksandraMałachowska">Uważam, że obowiązki wynikające z ustaleń ww. porozumienia nie powinny być wyłączną domeną resortu obrony narodowej. Realizacja traktatu będzie zadaniem trudnym i wymagającym efektywnego wykorzystania istniejących struktur organizacyjnych kilku resortów oraz wydzielenia dodatkowych funduszy z przeznaczeniem na ten cel. Polska nie jest jeszcze organizacyjnie i technicznie przygotowana do realizacji traktatu. Brakuje odpowiednich więzi organizacyjnych pomiędzy kompetentnymi organami politycznymi i wojskowymi, które umożliwiałyby funkcjonowanie systemu otwartych przestworzy jako skutecznego środka budowy zaufania i bezpieczeństwa w regionie. Funkcje organizacyjne związane z planowaniem i przyjmowaniem lotów obserwacyjnych oraz z przestrzeganiem innych postanowień traktatu mógłby spełnić międzyresortowy organ do spraw realizacji międzynarodowych porozumień o kontroli i redukcji zbrojeń oraz o środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa w Europie. Natomiast zadania związane z praktycznym wykonywaniem i przyjmowaniem lotów obserwacyjnych mogą być powierzone przede wszystkim Ministerstwu Obrony Narodowej, przy współudziale Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (po wejściu dodatkowych zastosowań traktatu).</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#AleksandraMałachowska">Wysoki Sejmie! Polska jak wiadomo nie posiada sprzętu odpowiadającego kryteriom ustanowionym przez traktat o otwartych przestworzach. Ponadto MON aktualnie nie jest w stanie spełnić wymogów wynikających z konieczności ubezpieczenia przelotów „otwartych przestworzy” w przestrzeni operacyjnej (poza drogami lotniczymi) zgodnie z wymaganiami ICAO, tj. Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego. W zaistniałej sytuacji powyższe problemy należałoby rozpatrywać w kontekście dodatkowych obciążeń finansowych państwa. Podstawową sprawą jest brak odpowiednio wyposażonego samolotu do wypełniania misji „otwartych przestworzy”. Ten problem należy rozpatrywać wielowariantowo. Do czasu zakupu własnego samolotu z wyposażeniem specjalistycznym należy rozważać możliwość wynajęcia samolotu od państwa obserwowanego (wariant najbardziej opłacalny ekonomicznie) lub korzystania z samolotu strony trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#AleksandraMałachowska">Przewidywane w przyszłości zastosowanie traktatu o otwartych przestworzach do zadań związanych z ochroną środowiska będzie wymagało dodatkowego wyposażenia samolotu w odpowiednią aparaturę do badań środowiska naturalnego. Mając na uwadze powyższe problemy, należałoby rozpatrywać możliwość zakupu samolotu, który będzie wyposażony nie tylko w aparaturę do lotów obserwacyjnych w ramach „otwartych przestworzy” (kilka lotów w ciągu roku), lecz również w urządzenia służące do badania stanu środowiska naturalnego oraz do fotogrametrii. Tak wyposażony samolot byłby przydatny w gospodarce narodowej w ciągu całego roku, co pozwoliłoby obniżyć koszty jego eksploatacji, a nawet w przyszłości mógłby on przynieść zyski, a więc odzyskalibyśmy fundusze wydane na jego zakup.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#AleksandraMałachowska">Dodatkowy problem wynika z konieczności wydzielenia odpowiednich środków finansowych na zakup przez MON sprzętu niezbędnego do zapewnienia kontroli lotów obserwacyjnych zgodnie z wymaganiami ICAO.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#AleksandraMałachowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zdaje sobie sprawę, że ratyfikacja traktatu o otwartych przestworzach powoduje jednocześnie dodatkowe obciążenia dla budżetu państwa. Jednak mając świadomość rangi tego dokumentu w procesie budowy systemu bezpieczeństwa i zaufania w Europie, składam wniosek o przyjęcie projektu ustawy, jego akceptację przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Aleksandrze Małachowskiej z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Wierchowicza z Unii Wolności o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do słów pana posła Iwińskiego, chciałbym zauważyć, że to chyba wcześniej towarzysz Stalin stosował zasadę: ufaj, ale kontroluj.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JerzyWierchowicz">Dobrze jest, że wśród rozpoznawanych przez nas projektów znajdują się takie, które nie budzą większych kontrowersji. Może nie łagodzi to obyczajów, ale wpływa na temperaturę obrad. Do takich regulacji należy projekt ustawy, który dzisiaj rozpoznajemy. Mam też nadzieję, że pan prezydent w swoim zapamiętaniu, w którym wetuje każdą ustawę wychodzącą z tej Izby, tym razem ustawę o ratyfikacji traktatu o otwartych przestworzach oszczędzi i ją podpisze.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JerzyWierchowicz">Debatowaliśmy nad tym projektem ustawy 28 października br. i nikt z dyskutantów nie podawał w wątpliwość celowości i sensowności ratyfikacji przedmiotowego traktatu. Po odesłaniu projektu po pierwszym czytaniu do 4 komisji do opracowania, po pracach nad nim otrzymaliśmy stanowisko tych komisji, które jest, jak czytałem w sprawozdaniu, aprobujące. Komisje opowiadają się za tym, by przyjąć traktat w kształcie nam przedłożonym, choć przypomnę, że Wysoka Izba miała wątpliwości co do niektórych postanowień traktatu, jak choćby co do tego, jakie będą finansowe skutki dla naszego państwa wejścia w życie tego traktatu albo czy wejście w życie tej regulacji prawa międzynarodowego nie naruszy naszej suwerenności i nie narazi na szwank bezpieczeństwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#JerzyWierchowicz">Połączone komisje podzieliły pogląd rządu w tej mierze, uznały, iż patrząc na to właśnie z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego, trzeba stwierdzić, że traktat będzie służył kontroli potencjału obronnego i działalności wojskowej naszych sąsiadów oraz nadzorowi przestrzegania postanowień traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych i innych porozumień rozbrojeniowych dzięki możliwości rejestrowania ich ewentualnych naruszeń. Po wejściu traktatu w życie powstaną lepsze warunki do obserwowania przez nas i inne państwa rejonów zagrożeń i potencjalnych sytuacji kryzysowych w pobliżu Polski oraz informowania o tym społeczności międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#JerzyWierchowicz">Tak więc sądzę, że wszelkie wątpliwości, jakie Wysoka Izba miała podczas pierwszego czytania, zostały jednoznacznie rozwiane dzięki stanowisku połączonych 4 komisji sejmowych aprobujących traktat, gdyż nie mam żadnych podstaw, by wątpić w rzetelność przedłożonej nam oceny. Dlatego też Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie głosował za przyjęciem omawianego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wierchowiczowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Tomasza Nałęcza z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po raz drugi debatujemy w Sejmie nad tym problemem. W czasie poprzedniej dyskusji byliśmy zgodni, a wątpliwości, o których pan poseł wspomniał, rzeczywiście w komisji zostały rozwiane, więc będę mówił krótko.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#TomaszNałęcz">Klub Unii Pracy jest za jak najszybszą ratyfikacją tego traktatu. Chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że podpisanie go będzie służyło budowaniu środków wzajemnego zaufania w Europie, a my jesteśmy krajem, który w imię budowy tego zaufania powinien, być może, nawet zrezygnować z części suwerenności i zgodzić się na oglądanie naszego terytorium. Wtedy bowiem będziemy mieli możliwość oglądania innych terytoriów, a to jest wartość cenniejsza niż możliwość wyrażania owej zgody, zwłaszcza że przecież nie mamy dostępu, o czym nie mówiono jeszcze do tej pory, do systemu obserwacji satelitarnej. Inni (ci, którzy mają taki dostęp) i tak przecież patrzą na nasz kraj. My takiej możliwości nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#TomaszNałęcz">Jeśli chodzi o nakłady finansowe, zasięgałem opinii specjalistów. Twierdzą oni, że samolot z wyposażeniem kosztuje ok. 35–40 mln dolarów. Jeśliby wynajmować sprzęt od jakiegoś innego państwa, to pewnie byłaby to suma rzędu 120–150 tys. dolarów rocznie. Znając mizerię naszego budżetu, zwłaszcza mizerię budżetu armii, nie mam wątpliwości, że pewnie jeszcze dosyć długo będziemy korzystać z wypożyczanego sprzętu, że nie zafundujemy sobie samolotu, chociaż ta możliwość, o której wspominała pani poseł Małachowska — możliwość wykorzystania lotów obserwacyjnych do kontrolowania stanu środowiska naturalnego — byłaby pociągająca. Nie wyobrażam sobie jednak, znając stan budżetu armii, żeby wojsko mogło wydać kilkadziesiąt milionów dolarów na zakup takiego samolotu. Myślę jednak, że po rozważeniu wszystkich za i przeciw, mając na uwadze dłuższą perspektywę niż kilkuletnia, Ministerstwo Obrony Narodowej, odpowiednie resorty, rząd Rzeczypospolitej podejmą w tym wypadku najwłaściwszą decyzję. Jesteśmy za jak najszybszą ratyfikacją tego bardzo korzystnego dla Polski traktatu.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tomaszowi Nałęczowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wuttke z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Refom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W toku dotychczas prowadzonych debat sejmowych, zarówno w dniu 27 października, jak też dzisiaj, ukazano znaczenie i wagę traktatu o otwartych przestworzach jako istotnego elementu budowy bezpieczeństwa i zaufania w Europie i na świecie. Każde działanie, które przyczynia się do budowania wzajemnego bezpieczeństwa militarnego, znajduje w Polsce zrozumienie i aprobatę. Polska bowiem w wyniku rozwijającego się procesu budowy bezpieczeństwa europejskiego i międzynarodowego umacnia stan i poziom własnego bezpieczeństwa zewnętrznego. Mamy świadomość, że realizacja traktatu nie będzie zadaniem łatwym, chociażby z racji trudności budżetowych, lecz jest to możliwe do wykonania. Mamy pełną świadomość, iż spełnienie wymogów traktatu pociąga za sobą określone koszty. Wiemy jednak również, że zapis traktatu pozwala na przyjęcie najwłaściwszego wariantu rozwiązania tego problemu. Jest również niepodważalny i oczywisty fakt, że zapewnienie bezpieczeństwa państwa musi kosztować. Co więcej, proste przeliczanie tego bezpieczeństwa na złotówki wydaje się być zabiegiem nieco upraszczającym istotny sens traktatu, głównie ze względu na jego oczywiste polityczne korzyści. Każde państwo zabiegające o prawo przynależności do różnych instytucji i organizacji europejskich i uczestnictwa w nich powinno kojarzyć efekty swych poczynań dyplomatycznych z własnym realnym wkładem w budowanie kooperatywnego systemu bezpieczeństwa w Europie. Wyrazem tej świadomości będzie z całą pewnością fakt ratyfikacji traktatu o otwartych przestworzach. Bezpartyjny Blok Wspierania Reform w pełni popiera projekt ustawy o ratyfikacji omawianego traktatu.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wuttke z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Panie marszałku, czy można jeszcze zadać pytanie panu ministrowi?)</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł chce zadać pytanie teraz?</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Rozumiem, że pan minister będzie występował, więc...)</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, jeżeli pan poseł uważa, że lepiej teraz zadać pytanie, to proszę, szybciej załatwimy sprawę.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym prosić o doprecyzowanie dwóch kwestii, które znajdują się w uzasadnieniu rządowym, ale nie są rozwinięte. Rozumiem, że kwota aktywna to liczba przelotów, które państwo ma prawo przeprowadzić, ale nie musi przeprowadzić - tak należy to interpretować. Chciałbym zapytać, jak na tle negocjacji, które były prowadzone wokół tego traktatu, prezentowało się zapotrzebowanie na kwotę aktywną ze strony różnych państw. Czy pan ocenia, że taką górną granicę przyjęto w wyniku dużego zapotrzebowania, czy też można zakładać, że nie wszystkie państwa będą chciały z kwoty aktywnej korzystać? Pytam o to dlatego, że wiąże się to niewątpliwie z kosztami budżetowymi, które inaczej się będą kształtowały, jeśli Polska miałaby zamiar korzystać z tego w pełnym zakresie, a inaczej, jeśli byłaby to tylko dopuszczalna granica, z której państwo może skorzystać. I drugie pytanie: W kontekście dylematów, które państwo prezentujecie w uzasadnieniu rządowym, dotyczących tego, co można zrobić, czy Polska już rozważała, jaki wariant zastosuje? Czy to będzie zakup sprzętu, czy wypożyczenie, czy korzystanie w ramach współpracy? Pragnąłbym, żeby pan minister zechciał tę kwestię przedstawić Wysokiej Izbie, bo sądzę, że będzie to rzutowało również na skalę kosztów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jaskierni.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Można byłoby je połączyć.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#AleksanderMałachowski">Skoro nie ma pytań, proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana ministra Andrzeja Towpika.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym podziękować za pozytywny stosunek do wniosku o ratyfikację traktatu o otwartych przestworzach. Szczególne podziękowanie pragnę złożyć pani poseł Małachowskiej za wielką pracę, jaką włożyła, przedstawiając również szereg uwag dotyczących już samego polskiego tekstu traktatu. Rozumiem, że największe zainteresowanie pani posłanki i panów posłów wzbudziła kwestia kosztów realizacji traktatu.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AndrzejTowpik">Odpowiadając na pytanie pana posła Jaskierni, chciałbym poinformować, że kwota aktywna jest dopuszczalną maksymalną kwotą, którą państwo może wykorzystać. Nie ma natomiast obowiązku jej wykorzystania. Możemy więc rozpatrywać zarówno sprawę aktywnego, jak i pasywnego udziału Polski w traktacie o otwartych przestworzach.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#AndrzejTowpik">Sądzę, że nawet jeśli uwzględnimy tylko pasywny udział Polski, tzn. bez wykonywania żadnych lotów obserwacyjnych, wejście w życie traktatu będzie miało znaczenie dla bezpieczeństwa naszego kraju. Uruchamia on bowiem pewien system międzynarodowego monitoringu sytuacji wojskowej na obszarze stosowania traktatu, który obejmuje zarówno Europę, jak i - w odróżnieniu od innych środków budowy zaufania - Amerykę Północną.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#AndrzejTowpik">Jeśli chodzi o aktywne korzystanie z traktatu, odnotowano już tutaj, że do tej pory Polska nie ma żadnego kosztownego sprzętu; zarówno jeżeli weźmiemy pod uwagę specjalny samolot, jak i wyposażenie. W zasadzie stoimy więc przed następującymi możliwościami:</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#AndrzejTowpik">Po pierwsze, zakup sprzętu. Byłaby to możliwość najdroższa i sądzę, że w tej chwili trudna do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#AndrzejTowpik">Po drugie, zakup danych z lotów wykonywanych przez inne państwa - jest to również możliwość obecnie trudna do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#AndrzejTowpik">Po trzecie, wynajęcie zarówno samolotu, jak i sprzętu potrzebnego do przeprowadzenia przez Polskę takiego lotu. Jeżeli dobrze rozumiem, wybór tej możliwości sugerowała pani poseł Małachowska. Sądzę, że jest to możliwość, której realizacja jest możliwa w przypadku aktywnego udziału Polski w traktacie.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#AndrzejTowpik">Jakie koszty byłyby z tym związane? Należy zauważyć, że nawet w wypadku niepodejmowania przez Polskę żadnych lotów trzeba by było ponieść pewne koszty. Dotyczyłyby one udziału w komisji konsultacyjnej, a także lotów nad terytorium Polski. Państwo, nad którego terytorium dokonuje się lotów, jest zobowiązane do bezpłatnej obsługi tych lotów, czyli ponoszenia kosztów nawigacyjnych. Jeśli chodzi o bierne wykorzystywanie traktatu, koszty tego rodzaju - zgodnie z obecnymi szacunkami - wyniosłyby ok. 900 mln zł polskich rocznie. Natomiast przy przyjęciu wariantu wynajęcia samolotów obcego państwa i odpowiedniego sprzętu potrzebnego do lotów wykonywanych przez Polskę - według naszych szacunków, które są zbieżne z szacunkiem podanym przez pana posła Nałęcza - koszty te wynosiłyby rocznie ok. 150 tys. dolarów, czyli 4,3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#AndrzejTowpik">Ostatnia kwestia, którą poruszyła pani poseł Małachowska, dotyczy potrzeby wypracowania odpowiedniej koncepcji wdrażania traktatu o otwartych przestworzach. Prace takie zostały podjęte i odpowiedni dokument, zatytułowany właśnie „Koncepcja wdrażania przez Polskę traktatu o otwartych przestworzach”, został już przygotowany przez Ministerstwo Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Andrzejowi Towpikowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania w związku z wystąpieniem pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Longin Pastusiak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#LonginPastusiak">Panie ministrze, pytanie jest, powiedziałbym, techniczne, techniczno-prawne. Układ ten ma oczywiście dla nas ogromne znaczenie obronne, ale czy nasi negocjatorzy brali pod uwagę taki wariant: my udostępniamy swoją przestrzeń powietrzną, aby sąsiedzi mogli prowadzić obserwacje, natomiast ze strony sąsiadów nie ma pełnej wzajemności, są jakieś trudności itd.? Czy liczymy się z takim wariantem rozwoju sytuacji, w której nie będzie reciprocity, nie będzie zastosowana zasada wzajemności, np. otworzymy nasze przestrzenie powietrzne dla obserwacji nie tylko sąsiadów, ale i innych państw, i nie spotykamy się z wzajemnością, ewentualnie będą jakieś zastrzeżenia, ograniczenia? Czy jest rozważany taki wariant rozwoju sytuacji, który byłyby dla nas niekorzystny?</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#LonginPastusiak">I drugie pytanie, pomocnicze: Czy w trakcie negocjacji MSZ spotkał się z pełną współpracą ze strony resortu obrony narodowej? Rozumiem, że interes jest wspólny. Chciałbym prosić o potwierdzenie, że ta współpraca była rzeczywiście płynna i sprawna.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Panie marszałku, czy można powtórzyć pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pytanie pana posła Jerzego Jaskierni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pytałem o to, jakie było zapotrzebowanie, jaki był swoisty popyt na kwotę aktywną wśród państw, które podpisały ten układ. Czy te limity, które tutaj zawarto, to jest to, czego te państwa oczekiwały, czy to jest wynikiem samoograniczenia się tych państw ze względu na pewne obiekcje, które zostały zgłoszone? Po prostu interesuje mnie, czy przy dzisiejszym systemie ochrony bezpieczeństwa ta instytucja odgrywa jakąś szczególną rolę, która powoduje, że jest na nią duże zapotrzebowanie.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JerzyJaskiernia">I dodatkowe pytanie: Czy z tytułu naszych powinności w zakresie strategii dla pokoju, mam na myśli współdziałanie ze Stanami Zjednoczonymi, ciążą na nas jakieś zobowiązania w tym obszarze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Tadeusz Iwiński pragnie zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, chciałem tylko przypomnieć panu ministrowi, że wyraziłem taką supozycję, więc można ją zmienić w pytanie, co też czynię. Czy ratyfikacja tego traktatu nie pociągnie za sobą konieczności dokonania w niektórych wypadkach zmian w ustawodawstwie? Jeżeli tak, to jakie, i byłbym wdzięczny za opinię.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#TadeuszIwiński">Przy okazji jeszcze jedno zdanie. Mówię to do pana posła Wierchowicza, który powinien nauczyć się historii, gdyż rosyjskie powiedzenie sięga średniowiecza, i co ma do tego Stalin, to tylko pan wie.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan minister zechce odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli tak, to bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Jaskierni: nie pamiętam dokładnie, jakie były zapotrzebowania, natomiast mogę powiedzieć, że ustalenia dotyczące kwot aktywnych i pasywnych są wynikiem rokowań. Rozumiem, że pierwsze zapotrzebowania przedstawiane przez rządy odbiegały - czy niekoniecznie były takie same - od tego, co zostało zapisane w traktacie.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: To znaczy, że pierwsze były większe?)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AndrzejTowpik">Na ogół były większe.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mogę to później wyjaśnić.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#AndrzejTowpik">Dziękuję bardzo, jeżeli pani poseł będzie mogła, bo po prostu nie znam tej sprawy i nie pamiętam, jak to było.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#AndrzejTowpik">Jeżeli chodzi o zasadę wzajemności, oczywiście traktat będzie miał zastosowanie tylko wobec tych państw, które go ratyfikują, czyli po prostu te państwa będą miały prawo dokonywania lotów nad Polską i odwrotnie, my również, biorąc pod uwagę ustalenia dotyczące ilości, kwot.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#AndrzejTowpik">Według naszych ocen, mówię o pytaniu pana posła Iwińskiego, nie będzie potrzeby wprowadzania specjalnych zmian do polskiego ustawodawstwa. Sądzę, że będą potrzebne pewne zmiany dotyczące współpracy w aktach prawnych niższego rzędu. Natomiast nie sądzę, żeby trzeba było zmieniać ustawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie ma więcej pytań, jeżeli wszystko zostało wyjaśnione - a rozumiem, że tak jest, bo nikt się nie zgłasza - zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Ponieważ nie zgłoszono żadnych poprawek, do trzeciego czytania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druki nr 196 i 714).</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Komornickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia czterech Komisji: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa; Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawczej mam zaszczyt zaprezentować Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 714), będące plonem żmudnej, blisko 10-miesięcznej pracy dużej grupy posłów i rządowych ekspertów. Z obowiązku sprawozdawcy chciałbym poinformować, że powołana w dniu 17 lutego 1994 r. przez cztery połączone komisje podkomisja odbyła 10 posiedzeń, natomiast przyjęcie z poprawkami jej sprawozdania wymagało kolejnych 4 posiedzeń komisji w ich pełnym składzie.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#JanKomornicki">Jednym z podstawowych dylematów, przed którymi stanęły komisje i rząd, będący wnioskodawcą ustawy, jest odpowiedź na pytanie: Czy wobec istotnych różnic funkcji i celów obszarów użytkowanych rolniczo lub lasów uregulowania zasad ochrony gruntów rolnych i leśnych nie powinny znaleźć się w oddzielnych aktach ustawowych?</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#JanKomornicki">Łączne rozwiązywanie problemów rolnictwa i leśnictwa jest, jak się wydaje, pozostałością przyzwyczajeń z okresu funkcjonowania w niedawnej jeszcze przeszłości struktur administracyjnych, które w ten sposób grupowały łącznie oba te ważne działy. W praktyce europejskiej problem ochrony lasów jest wpisywany najczęściej do przepisów lub kodeksów leśnych, ochrona zaś gruntów rolnych jest elementem uregulowań prawnych dotyczących rolnictwa. W tej sytuacji rząd i komisje uznały, że taki rozdzielny zbiór praw dotyczących ochrony gruntów rolnych i leśnych powinien być w przyszłości przeniesiony do większych ustaw o charakterze kodeksowym. Konstrukcja przedstawionej Wysokiej Izbie w sprawozdaniu ustawy jest tak ułożona, że zagadnienia dotyczące gruntów rolnych i leśnych są wpisywane w odrębne artykuły lub ustępy właśnie po to, aby w przypadku podjęcia w przyszłości przez Wysoką Izbę trudu tworzenia zbiorczych praw dla poszczególnych dziedzin gospodarki łatwo było przenieść te przepisy do innych, większych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istotną nowością w ustawie, wielokrotnie w niej rozwijaną, jest traktowanie w sposób szczególny śródpolnych oczek wodnych, torfowisk lub innych tworów przyrodniczych stanowiących użytki ekologiczne w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody. Oznacza to, że jako zadanie szczególne w ustawie o ochronie gruntów rolnych wpisano zachowanie naturalnych rezerwuarów i zbiorników wodnych - mówi o tym art. 3 ust. 1 pkt 4. Myślę, że jest to oczywiste wobec narastającego problemu osuszania i stepowienia gruntów, a także konieczności zaniechania jednostronnych praktyk melioracyjnych polegających wyłącznie na osuszaniu. Mimo iż w projekcie używa się terminów stosowanych w innych ustawach (np. o lasach, o ochronie i kształtowaniu środowiska czy o ochronie przyrody), to jednak konieczne było opracowanie stosunkowo bogatego słowniczka (art. 4), zawierającego aż 27 pojęć dodatkowo występujących w ustawie. Definicje zawarte w słowniczku mają też znaczenie funkcjonalne związane z intencjami i treścią ustawy, co najlepiej charakteryzuje spór o zapis art. 4 pkt. 6, o czym będę mówił szczegółowo przy omawianiu wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#JanKomornicki">Najistotniejszą nowością przepisów omawianej ustawy jest decentralizacja decyzji dotyczących ochrony gruntów, a także sposobu ich wykorzystywania. Art. 5 stanowi, że w większości spraw dotyczących ochrony gruntów rolnych właściwym organem decyzyjnym jest kierownik urzędu rejonowego (w niektórych przypadkach przewidzianych w ustawie - nawet wójt), natomiast gruntów leśnych - dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych. Zasady postępowania przy ograniczaniu przeznaczania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne, a także przy ich wyłączaniu z produkcji, wpisane do 2 i 3 rozdziału ustawy, są różne dla gruntów służących rolnictwu i dla gruntów leśnych. Generalną ideą ustawy jest złagodzenie rygorów ochronnych dla gruntów rolnych słabszych klas i przeniesienie decyzyjności dotyczącej ich przeznaczania - począwszy od klasy IV - na szczebel gminy, z utrzymaniem dotychczasowych rygorów w stosunku do gleb pochodzenia organicznego, to znaczy np. torfowisk. Natomiast wobec gruntów leśnych utrzymano by dotychczasowe utrudnienia, łącznie z koniecznością uzyskiwania zgody ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, jeśli chodzi o zmianę przeznaczenia tych gruntów na inne cele. Nie będzie natomiast wymagana żadna decyzja, jeżeli grunty rolne mają być użytkowane na cele leśne (mówi o tym art. 11 ust. 6 projektu ustawy). W praktyce oznacza to, że grunty leśne nie mogłyby być na zasadach wzajemności przekazywane na użytkowanie rolnicze bez specjalnej decyzji. Stosowana jest w tej kwestii zasada traktowania zasobów leśnych, a więc także gruntów leśnych, jako dobra ogólnonarodowego, bez względu na rodzaj i formę własności, a także wartość bonitacyjną i typ siedliskowy lasu.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#JanKomornicki">Ustawa ustanawia - podobnie jak to było w przeszłości - tabele należności za wyłączanie gruntów rolnych i leśnych, które uiszczają osoby o takie wyłączenia zabiegające. Dotyczy to wyłączeń indywidualnych, a nie trybu przygotowywania i uzgadniania przez samorząd gminy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o czym szczegółowo mówią zapisy art. 7 ustawy, odnoszące tę kwestię do zasad obowiązujących na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#JanKomornicki">Zupełnie nowe rozwiązania prawne, dotyczące sposobów zapobiegania degradacji gruntów oraz ich rekultywacji i zagospodarowania, wprowadzają art. 4 i 5 rozdziału 1 ustawy. Ich generalną zasadą jest dbałość - nie tylko właściciela gruntu rolnego czy leśnego - o utrzymanie zdolności produkcyjnych ziemi, ale także sąsiadujących z tym gruntem podmiotów, które mogą poprzez skażenia doprowadzić do koniecznego wyłączenia gruntów rolnych z określonej produkcji (np. żywności) lub leśnych, na których trzeba byłoby dokonywać wycinek lub przebudować drzewostan.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#JanKomornicki">Ustawa rozstrzyga jednoznacznie, że jeśli produkujący rolnik traci - nie ze swej winy - wskutek konieczności wykonania decyzji o zmianie kierunku produkcji, to otrzymuje z tego tytułu odszkodowanie. Jest jednak także wyraźny przepis - chciałbym na to zwrócić uwagę, ponieważ takiego przepisu dotychczas nie było - który decyzjom dotyczącym zakazu produkcji żywności na gruntach uprzednio zbadanych i poważnie skażonych nadaje klauzulę ich przestrzegania, z zagrożeniem niszczenia z urzędu produkcji podjętej wbrew decyzji - bez odszkodowania (mówi o tym art. 16 ust. 5 i 6 oraz art. 17 ustawy). Wszelkimi obciążeniami finansowymi z tytułu prowadzenia okresowych badań, a także wykonywania planów i ekspertyz obciążone będzie państwo lub zakłady przemysłowe powodujące szkody i degradację - zgodnie z rozstrzygnięciami art. 16, 17, 18 i 19 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#JanKomornicki">Odrębny rozdział 6 ustawy poświęcono Funduszowi Ochrony Gruntów Rolnych. Podstawową nowością jest tu zapis, że regulamin funduszu ustala minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w porozumieniu z ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Należy przypomnieć, że środki funduszu mogłyby być przeznaczane tylko na określone w art. 25 cele, których realizacja wymaga najczęściej znacznych i raczej skoncentrowanych nakładów. Dlatego dysponentami funduszu, zgodnie z postanowieniami art. 24, pozostawaliby minister i wojewodowie, a sam fundusz byłby centralny oraz terenowy bez dalszego rozdrabniania jego zasobów na etapie decyzyjnym, tym bardziej że potrzeby tego funduszu nie mają charakteru stałego, lecz raczej interwencyjny.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#JanKomornicki">Kontrola wykonywania przepisów ustawy została rozpisana w art. 26–31 rozdziału 7 ustawy w sposób, który w pracach połączonych komisji nie wzbudził wątpliwości co do zasady odpowiedzialności za procesy kontrolne, a także co do trybu i zasady ściągania należności i opłat będących materią tej ustawy. W przepisach przejściowych i końcowych na uwagę zasługuje treść art. 35, który ustanawia tryb prowadzenia postępowań administracyjnych dla spraw wszczętych lub wznawianych wprowadzając tutaj dosyć szczegółowe rozróżnienia. Zasadą tego przepisu jest taki dobór rozwiązań dotyczących stosowania dawniej lub obecnie dyskutowanej ustawy, który w każdym z przypadków byłby korzystniejszy dla stron ubiegających się o rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu czterech komisji sejmowych, które przedłożyły sprawozdanie w druku nr 714 i które mam zaszczyt reprezentować, wnoszę, aby Wysoka Izba raczyła uchwalić ustawę w brzmieniu zgodnym z przedłożeniem. Jednocześnie informuję Wysoką Izbę, że w trakcie prac nad projektem zgłoszono pięć wniosków mniejszości, które pozwalam sobie krótko zaprezentować.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#JanKomornicki">Wniosek mniejszości nr 1 — chciałbym na to zwrócić uwagę, bo to ważne będzie przy głosowaniach — wymaga uściślenia lub nawet uzupełnienia w tekście sprawozdania. Chodzi bowiem o skreślenie słów: „rolniczy lub” w trzecim wierszu pkt. 6 w art. 4. W przypadku przyjęcia tego wniosku uzyskamy dodatkowe potwierdzenie zasady wyrażonej w art. 11 ust. 6, który mówi, że grunty rolne mogą być zamieniane na leśne. Natomiast odwrotna zasada nie może mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#JanKomornicki">We wniosku mniejszości nr 2 proponuje się skreślenie akapitu w pkt. 11 art. 4 mówiącego o niewliczaniu okresu przerwy w rolniczym użytkowaniu - do lat pięciu - do tych przerw, za które trzeba płacić w związku ze zmianą kierunków produkcji rolniczej. Gdyby ten wniosek został przyjęty, oznaczałoby to, że w ciągu ostatnich lat wszelkie przerwy spowodowane warunkami obiektywnymi i związane z koniecznością poszukiwania nowych rodzajów produkcji, mogłyby być wykorzystane przez rolnika. My po prostu takiego usprawiedliwienia nie uznajemy.</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#JanKomornicki">Wniosek mniejszości nr 3 do art. 4 pkt 14 mówi o pasach wzdłuż dróg. Jego przyjęcie spowoduje konieczność wyznaczania pasów ochronnych przy wszystkich drogach publicznych. Natomiast my mówimy o skażeniach, które występują w różnych miejscach, a ściślej - przy różnych drogach w różny sposób. To wymaga indywidualnego określania, a nie tworzenia zasady, że wzdłuż każdej drogi pasy wyznaczone muszą być skażone. Stąd też komisje były innego zdania niż autorzy tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#JanKomornicki">We wniosku mniejszości nr 4 w art. 6 ust. 2 po wyrazie: „które” proponuje się dodać wyrazy: „minimalizują powierzchnię potrzebną pod te obiekty oraz”. Jest to niezwykłe uszczegółowienie twierdzenia, które nakazuje dobór najlepszych i najbardziej korzystnych dla ochrony środowiska zasad. Komisje wyszły z założenia, że minimalizowanie powierzchni jest jednym z elementów, które należą do szerokiego zakresu działania oszczędnego i korzystnego dla ochrony środowiska i, nie chcąc w ten sposób eksponować jednego z tych elementów, nie przyjęły tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#JanKomornicki">I ostatni wniosek mniejszości, nr 5, dotyczący art. 23, w którym proponuje się dodanie nowego ust. 3 w brzmieniu: „Projekt regulaminu, o którym mowa w ust. 2, minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej przedstawi do zaopiniowania właściwym komisjom sejmowym”, nie znalazł uznania czterech połączonych komisji. Uznały one, że jeśli się upoważnia jednego ministra do wydania przepisu w pewnym sensie wykonawczego, w tym przypadku regulaminu, w dodatku w porozumieniu z innym ministrem, ministrem ochrony środowiska, i jeśli z ustawy wynika, że ma to charakter delegacji Sejmu, to nie można nakładać z powrotem obowiązku uzgadniania tego z komisjami sejmowymi.</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#JanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że w tej długiej, żmudnej pracy korzystano z niezwykle owocnej i dobrej współpracy z ekspertami i przedstawicielami rządu. Było to przedłożenie rządowe, które w pierwszym czytaniu zostało dosyć powszechnie skrytykowane przez posłów biorących udział w dyskusji, i na początku wydawało się, że trudno będzie tę ustawę poprawić. Tymczasem duża elastyczność, otwartość i determinacja wszystkich biorących udział w tej długiej pracy połączonych czterech komisji, w tym także przedstawicieli rządu, którzy byli gotowi szukać najlepszych, najkorzystniejszych i najbardziej nowoczesnych rozwiązań, w przekonaniu moim i posłów biorących udział w tej pracy doprowadziły do tego, że mamy ustawę zwięzłą, składającą się zaledwie z 37 artykułów, a regulującą sprawy ogromnej wagi.</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#JanKomornicki">Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim, którzy brali udział w trwającej blisko 10 miesięcy pracy nad tym projektem, i prosić Wysoką Izbę raz jeszcze, aby raczyła projekt ustawy przyjąć w przedłożeniu, jakie miałem zaszczyt zaprezentować.</u>
          <u xml:id="u-136.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Janowi Komornickiemu.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 31 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę pana posła Kazimierza Iwańca z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nad projektem ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych pracowały komisje Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji. Do jej uchwalenia nie doszło z uwagi na rozwiązanie Sejmu przed zakończeniem tejże kadencji. Obowiązujące dotychczas przepisy regulujące tę problematykę to ustawa z 1982 r., która wymaga zasadniczych zmian, które uwzględniałyby całość zagadnień zagospodarowania i wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz obecne uwarunkowania społeczne i gospodarcze. Zmiany te powinny być ujęte w formie jednolitej ustawy. Już obecnie, wobec braku kompleksowych uregulowań prawnych, dotyczących kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, powstał problem skutków zniesienia ograniczeń dotyczących podziału gruntów rolnych. W wyniku podziałów - najczęściej najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo terenów położonych np. w sąsiedztwie jezior, rzek - jest trwała degradacja zwartych kompleksów uprawnych. Taki podział otwiera drogę do sprzedaży gruntu, oczywiście rolnego. Zależnie od podjętego ryzyka i zamożności buduje się budki z płyt, domki, trwale wyłączając te grunty z produkcji. Problem w skali kraju dotyczy już tysięcy hektarów gruntów rolnych i nie jest poddany jakiejkolwiek formalnej statystyce.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#KazimierzIwaniec">Prace nad projektem ustawy kontynuowane były w podkomisji bardzo intensywnie, tak aby wyeliminować przynajmniej najbardziej niekorzystne dla rolnictwa i produkcji rolnej uregulowania prawne. Celem projektu ustawy jest dostosowanie zasad ochrony gruntów rolnych i leśnych do zmienionych uwarunkowań społeczno-gospodarczych. Projekt poszerza swobodę właścicieli gruntów, ogranicza możliwość wywłaszczeń, zwiększa samodzielność władz lokalnych, zmierza do ochrony najbardziej wartościowych gruntów rolnych i leśnych przed ich wykorzystaniem na cele nierolnicze. Zaostrza kryteria ochrony gruntów najbardziej wartościowych (klas od I do III, stanowiących tylko 25% ogólnej powierzchni użytków rolnych), wprowadza w odniesieniu do nich zasady rynkowe (bardzo wysokie opłaty za wyłączenie), obejmuje je ochroną przed degradacją i dewastacją ze strony przemysłu. Art. 3 projektu określa pojęcie ochrony gruntów rolnych i leśnych. Polega ona na zapobieganiu szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej. Za trafny i cenny należy uznać zapis art. 6 ust. 1 i 2 omawianego projektu ustawy, mówiący o tym, że obszary gruntów przeznaczanych na cele nierolnicze i nieleśne, należy ograniczać do jak najmniejszych rozmiarów, niezbędnych do realizacji określonych celów.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#KazimierzIwaniec">Uważam za wskazane wymienić jeszcze niektóre uregulowania prawne zawarte w projekcie ustawy wraz z propozycjami ich modyfikacji. W rozdz. 3 art. 11 ust. 5 zapisano wymogi, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o pozwolenie na eksploatację złóż torfu, gdyż ich nieprawidłowe użytkowanie może spowodować zaburzenia w gospodarce wodnej i degradację okolicznych gruntów, jak to ma miejsce dotychczas. Na uwagę zasługuje przepis, mówiący o tym, że na gruntach położonych w strefach ochronnych wojewoda zapewnia prowadzenie okresowych badań poziomu skażenia gleby i roślin. W przypadku stwierdzenia poziomu skażenia, wykluczającego przydatność roślin do celów konsumpcyjnych lub paszowych, grunty takie należy wyłączyć z produkcji, a kosztami wyłączenia obciąża się zakład, który spowodował skażenie. W art.16 projektu znacznie rozwinięto, w stosunku do ustawy z 1982 r., przepisy dotyczące ochrony gruntów położonych w strefach ochronnych.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#KazimierzIwaniec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, projekt ustawy uważa za logiczny, przejrzysty i obejmujący pełną problematykę ochrony gruntów rolnych i leśnych i będzie głosował za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka słów wyjaśnień dotyczących wniosków mniejszości. Wniosek pierwszy należy traktować bardziej jako autopoprawkę. Trzeba jej dokonać, gdyż obecny zapis jest bezsensowny. Wniosek drugi - jego wprowadzenie zmieniłoby intencję ustawy. Wniosek trzeci wymaga zmiany przepisu o drogach publicznych i nie może być wprowadzony do tej ustawy. Wniosek czwarty poszerza art. 6 ust. 2, ale merytorycznie nic nie wnosi. Wniosek piąty, o którym obszernie mówił poseł sprawozdawca, zobowiązuje ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej do przedstawienia do zaopiniowania właściwym komisjom sejmowym regulaminu Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Właściwie nie stosuje się takich praktyk. Minister może skorzystać z tego, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#KazimierzIwaniec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości i za odrzuceniem pozostałych czterech wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Iwańcowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Tomaszewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WładysławTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz drugi Sejm rozważa bardzo istotne dla przyszłości naszego kraju zagadnienia dotyczące ochrony gruntów rolnych i leśnych. O wadze i złożoności tych zagadnień świadczy fakt, iż konstruując stosowną w tej materii ustawę, trzeba było opracować 37 artykułów niezbędnych do uregulowania zasad, które będą na co dzień obowiązywały, a mianowicie zasad ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji i poprawiania wartości użytkowej tychże gruntów.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WładysławTomaszewski">Konieczność prac nad nową ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych — i, mam nadzieję, jej przyjęcie przez Wysoką Izbę — wynika, moim zdaniem, z dwóch podstawowych przesłanek, a mianowicie: z faktu jednostajnie postępującego zjawiska zmniejszania się powierzchni użytków rolnych przypadających na jednego mieszkańca Polski (z 86 arów w 1946 r. do 48 arów w 1993 r.) oraz z faktu, iż poprzedni akt prawny w tym względzie był typowy dla systemu nakazowo-rozdzielczego. Aktem tym usiłowano w drobiazgowy sposób regulować wszelkie zagadnienia związane z użytkowaniem gruntów, stosowano wobec właścicieli i użytkowników gruntów bezwzględny nakaz utrzymywania w produkcji wszystkich użytków rolnych. Taki drobiazgowy sposób zarządzania potencjałem produkcyjnym, jakim są grunty rolne i leśne, stwarzał stałe niebezpieczeństwo niedostrzegania ogólnych prawidłowości z powodu mnóstwa szczegółów, czyli — ujmując to w powiedzenie — „niedostrzegania lasu z powodu drzew”.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WładysławTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od pierwszego czytania projektu ustawy (druki nr 196 i 714) upłynęło wiele miesięcy, wypełnionych żmudną pracą czterech komisji sejmowych. Członkowie tych komisji spędzili w salach sejmowych wiele godzin, szczegółowo rozpatrując poszczególne zapisy. W toku prac komisji wniesiono wiele poprawek i udoskonaleń. Prace te były niezbędne, by ustawa, która po przyjęciu przez Wysoki Sejm wejdzie w życie, zawierała jak najmniej błędów i niejasności interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#WładysławTomaszewski">Wspominając o wielu zgłoszonych poprawkach, pragnę poinformować Wysoką Izbę, iż posłowie zrzeszeni w klubie Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjmują i akceptują poprawkę pierwszą, której intencją jest uniemożliwienie zamiany gruntów leśnych na rolne.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#WładysławTomaszewski">Wysoki Sejmie! Analizując całość zapisów ustawy, można stwierdzić, iż kierunki w niej wskazane odpowiadają potrzebom rodzącym się w wyniku trwającego procesu transformacji ustrojowej. Dopasowanie konstrukcyjne ustawy do tych potrzeb przejawia się m.in. poprzez:</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#WładysławTomaszewski">— możliwość dostosowywania nowych zasad ochrony gruntów do warunków gospodarki rynkowej;</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#WładysławTomaszewski">— obejmowanie szczególną ochroną najlepszych pod względem urodzajności gruntów rolnych i, co bardzo ważne, wszystkich gruntów leśnych;</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#WładysławTomaszewski">— stwarzanie samorządom gmin możliwości samodzielnego decydowania o podejmowaniu na ich terenie decyzji o ochronie gruntów rolnych niższych klas, np. klasy IV;</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#WładysławTomaszewski">— uproszczenie czynności administracyjnych związanych z realizacją ustawy, co jest równoznaczne z poprawą obsługi obywateli w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#WładysławTomaszewski">Szanowni Państwo! Zasięg formalny proponowanych zmian jest znaczny i dlatego nie wydaje mi się konieczne przytaczanie w moim wystąpieniu wszystkich korzystnych zmian, tym bardziej iż zostały one w sposób szczegółowy omówione w uzasadnieniu projektu ustawy oraz wystąpieniu posła sprawozdawcy. Niemniej jednak pozwolę sobie odnieść się jeszcze do rozdziału 2, który obejmuje bardzo ważny temat, a uwarunkowany jest potrzebą gospodarowania przestrzenią rolniczą kraju w sposób racjonalny, wynikający z ekonomicznego i przyrodniczego punktu widzenia. Chodzi mianowicie o przeznaczanie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Zapisy zawarte na przykład w art. 6 stanowią skuteczną barierę zabezpieczającą przed marnotrawieniem najlepszych jakościowo gleb, zapobiegają postępującej bezmyślnej kancerogennej antropopresji naruszającej w ekstremalny sposób równowagę w układach ekologicznych, których część składową stanowią grunty rolne i leśne.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#WładysławTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie na kilka słów refleksji pozornie nie związanych, nie korespondujących z treścią ustawy. Przez polskich chłopów, posłów ludowców gleba, określana na cele produkcyjne i ewidencyjne mianem gruntów rolnych, nigdy nie była i nie jest traktowana jako obojętna substancja chemiczna, jako podłoże mineralnych składników pokarmowych. Glebę nazywano ongiś świętą matką ziemią rodzącą chleb i stwarzającą poczucie bezpieczeństwa. Stosunek chłopów do ziemi należy ujmować w kategoriach ekonomicznych, społecznych, politycznych, kulturowych; a niektórzy postrzegają ziemię nawet w kategoriach mistyczno-religijnych. Ziemia jest dla chłopów warsztatem pracy i podstawą utrzymania rodziny. Jest podstawą niezależności społecznej, jest wartością kulturową, z którą związanych jest wiele elementów twórczości sztuki ludowej. Jest także przedmiotem swoistej czci. Ziemia, będąca w rękach prawowitych jej właścicieli - chłopów, zapewnia narodowi polskiemu mocne podstawy, wiążące ten naród z terytorium. Jest to konieczne dla zachowania naszej suwerenności i tożsamości narodowej. Ziemia, określana w języku omawianej ustawy jako grunt, jest nie tylko własnością osobistą, ale i ojcowizną, mającą zapewnić ciągłość pokoleń z niej się utrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#WładysławTomaszewski">„Tam jest Polska, gdzie pług w rękach polskiego chłopa” — pisał Bolesław Prus w „Placówce”. Prosty chłop Ślimak okazał się najlepszym strażnikiem tożsamości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#WładysławTomaszewski">Dlatego też Polskie Stronnictwo Ludowe, które jest kontynuatorem wartości ruchu ludowego zrodzonego z chłopskiego trudu pośród pól, lasów i łąk, tak wielką wagę przywiązuje do stworzenia prawnych rozwiązań chroniących grunty przed postępującą degradacją zarówno pod względem przestrzennym, jak i jakościowym.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#WładysławTomaszewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Kończąc niniejsze rozważania, pragnę przekazać od posłanek i posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego, w których imieniu mam zaszczyt przemawiać, wyrazy podziękowania wszystkim, którzy nad projektem tej ustawy pracowali - posłankom i posłom będącym członkami sejmowych komisji, członkom rządu, ekspertom oraz posłowi sprawozdawcy panu Janowi Komornickiemu. Jednocześnie oświadczam, iż Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Władysławowi Tomaszewskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Stolzman z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niestety, muszę z żalem stwierdzić, że Pan Bóg nie dał mi takich talentów poetyckich, jakimi tu przed chwilą wykazał się mój przedmówca, ale trudno, muszę żyć z tymi darami bożymi, które otrzymałam. Wobec tego w mojej wypowiedzi będę się starała być dosyć rzeczowa i mówić wyłącznie o ustawie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Tomaszewski: Są potrzebni poeci i pragmatycy...)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#MariaStolzman">Chciałabym powiedzieć, że - już o tym była mowa - prace nad tą ustawą rzeczywiście ciągnęły się dosyć długo. W początkowym okresie straciliśmy sporo czasu, ponieważ rozważaliśmy problem, który nam się wydawał dosyć niewygodny i który chyba do tej pory nie znalazł właściwego rozwiązania, a mianowicie to, że połączono sprawy gruntów rolnych i leśnych w jednej ustawie. Pan poseł Komornicki, który jest przecież wielkim specjalistą od lasów, bardzo bolał nad tym, że sprawa ich ochrony nie jest przeniesiona do ustawy o lasach. Nie udało się jednak tego tym razem zrobić, wobec czego mamy czasem w tej ustawie w pewnej materii poplątanie tych spraw i tak to już musi zostać.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#MariaStolzman">Proszę państwa, ustawa, którą klub Unii Wolności rekomenduje Wysokiej Izbie i za którą będzie głosował, zawiera szereg nowych, istotnych naszym zdaniem rozstrzygnięć. Określa się w słowniczku ustawy — przedtem nie było tego określenia — co to są gleby pochodzenia organicznego: zalicza się do nich gleby torfowe, murszowe i murszowate, o miąższości wierzchniej warstwy materii organicznej powyżej 30 cm. Muszę powiedzieć, że ta ustawa w wielu punktach bardzo troskliwie zajmuje się torfami, co oczywiście należy uznać za jej wielką zaletę. Torfy są ogromnym majątkiem narodowym. Bezmyślna eksploatacja torfów wyrządza wielką szkodą środowisku. Projekt tej ustawy roztacza nad nimi opiekę.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#MariaStolzman">Następnie w słowniczku ustawy określono, co to są oczka wodne. Oczywiście rolnicy wiedzą, co to są oczka wodne. W projekcie ustawy jest powiedziane, że są to naturalne śródpolne i śródleśne zbiorniki wodne o powierzchni do 1 ha, nie podlegające klasyfikacji gleboznawczej. Dobrze, że dzięki tej ustawie ocaleje, być może, resztę tych oczek wodnych, których melioranci nie zdążyli osuszyć, i będziemy jeszcze mogli posłuchać - nawiążę tu do tonu wypowiedzi posła Tomaszewskiego - kumkania żab.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#MariaStolzman">Chciałabym też powiedzieć, że — co jest zrozumiałe w sytuacji naszego kraju, gdzie jest przewaga gleb lekkich, gdzie gleby od I do III klasy są w wyraźnej mniejszości — mamy tutaj zaostrzone kryteria ochrony tych użytków. W projekcie ustawy jest zapis, że przeznaczenie gruntów rolnych o powierzchni powyżej 0,5 ha na cele inne niż rolnicze wymaga zgody ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Jest to, jak się wydaje, bardzo wysoki próg — tylko pół hektara — ale byłabym skłonna się z tym zgodzić, gdyby chodziło tu o gleby klas I–III.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#MariaStolzman">Ustawa właściwie uniemożliwia wykorzystanie gruntów leśnych na cele rolne - i to jest też w porządku - natomiast przeznaczenie na inne cele gruntów leśnych, które stanowią własność skarbu państwa, wymaga zgody ministra ochrony środowiska, tak jak w przypadku gruntów klas I-III wymagane jest uzyskanie zgody ministra rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#MariaStolzman">I wreszcie zapis, który bardzo mi odpowiada: że na przeznaczenie gruntów rolnych będących użytkami klasy IV na cele budowy zbiorników wodnych, eksploatacji złóż kopalin, budowy dróg publicznych, linii kolejowych, jeżeli ich obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 1 ha, i gruntów rolnych, stanowiących użytki rolne V i VI klasy, wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego oraz torfowisk i oczek wodnych, wymagane jest uzyskanie zgody wojewody.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#MariaStolzman">Wreszcie - podobny przepis był i w poprzedniej ustawie, i w pierwotnej propozycji - w wyniku prac w komisji poszerzono zakres karalności w wypadku niewykonania decyzji o zdjęciu wierzchniej próchnicznej warstwy; dodano tu gleby pochodzenia mineralnego, zaliczane do klas IVa i IV. Myślę, że jest to szczególnie ważne w rejonach, gdzie mamy jakieś tereny do rekultywacji.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#MariaStolzman">Jest też w tym projekcie zapis, którego w projekcie przedłożonym Wysokiej Izbie do pierwszego czytania nie było, a mianowicie że jeżeli właściciel gruntów nie przestrzega przepisów o ochronie roślin uprawnych, nie chroni ich przed chorobami, szkodnikami i chwastami, wójt może w drodze decyzji nakazać mu dokonanie odpowiednich zabiegów. Jeżeli ten pan wójta nie posłucha, to będzie musiał wpłacić pieniądze na Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych. Popieram to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#MariaStolzman">I wreszcie, proszę państwa, ostatnia sprawa, którą chciałabym podkreślić. Chodzi mianowicie o to, że do pierwszej wersji ustawy wprowadzono pewne zmiany dotyczące wykorzystania środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Notabene nie bardzo zgadzam się z panem posłem Iwańcem, zresztą nie pierwszy raz, co do tego, dlaczego komisja sejmowa nie miałaby zaopiniować projektu regulaminu wykorzystania środków tego funduszu. Wcale nie uważam, żeby z tego powodu ministrowi rolnictwa miała spaść korona z głowy, bo nie byłoby w tym nic uwłaczającego. A jestem w stanie zrozumieć, że komisja może być tą kwestią zainteresowana. Jest to jeden z wniosków mniejszości, za których przyjęciem na pewno będziemy głosowali. Ale wracam do samej sprawy przeznaczania środków z tego funduszu. Otóż, jak powiedziałam, w stosunku do pierwotnej wersji ustawy, zamiast sformułowania: „budowa stawów rybnych”, zostało umieszczone sformułowanie: „budowa i renowacja zbiorników wodnych służących małej retencji”. Myślę, że jest to bardzo ważna zmiana. Takich zbiorników służących małej retencji mieliśmy w Polsce bardzo dużo, lecz dziewięćdziesiąt kilka procent zostało zniszczonych. I szczególnie teraz, kiedy tak bardzo doskwiera nam susza i powoduje takie szkody, te zbiorniki bardzo by się przydały. To dobrze, że środki z tego funduszu będą mogły być wykorzystane na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#MariaStolzman">Poza tym komisje przewidziały wykorzystanie tych środków także na cel dotychczas niespotykany. Chodzi mianowicie o to, żeby z tych środków można było - do wysokości 5% rocznych dochodów funduszu - dokonywać zakupu sprzętu pomiarowego, informatycznego oraz oprogramowania niezbędnego do zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw dotyczących ochrony gruntów. Myślę, że jest to także potrzebna inwestycja.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#MariaStolzman">Kończąc, proszę państwa, chcę powiedzieć, że myślę, iż ten dość długi czas, jaki Sejm przeznaczył na opracowanie tej ustawy, nie został zmarnowany. Mamy w tej chwili do czynienia z dokumentem znacznie lepszym niż w czasie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Marii Stolzman z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Małachowskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MirosławMałachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wypowiedzi pana posła sprawozdawcy tudzież pani posłanki Stolzman trudno jeszcze dodać coś na temat omawianej ustawy. W rzeczy samej już prawie wszystko zostało powiedziane. Podkomisja, pracując nad tą ustawą, miała przede wszystkim na względzie dobro, jakim jest nasza gleba, jej ochronę i nieniszczenie jej walorów użytkowych. Powiedziano już, że rozpatrywano tutaj problem, czy należy w jednej ustawie w jednakowy sposób chronić grunty orne i lasy. Czego nie dodano, to tego, że dość długą dyskusję wywołała również kwestia, czy grunty IV klasy należy włączyć do gleb chronionych przez ministerstwo, czy nie. W końcu przyjęto połowiczne rozwiązanie, że gleby tzw. organiczne zostały poddane ochronie ministerialnej, a glebami niższej klasy ma się opiekować gmina.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MirosławMałachowski">Unia Pracy podziela opinię, że powinny być dwie ustawy: jedna o ochronie gruntów rolnych, druga o ochronie lasów. Tymczasem stało się tak, jak się stało, niemniej jest to dobra ustawa, a w przyszłości będzie można ją rozdzielić, kiedy zaistnieje po temu przyczyna. Projekt starał się pogodzić racje rolników, ekologów i gmin. Ochroną zostały objęte wszystkie gleby klas I-III oraz pochodzenia organicznego, co pozwoli w dużej mierze zachować nie tylko najlepsze gleby, ale także - o czym już tu powiedziano - ziemie torfowe, bagienne, oczka wodne. Niestety, nie ma już pana posła z SLD. Ustawa nie zapobiega przeznaczaniu gleb niższych klas na działki rekreacyjne. To powinno być uwarunkowane, to jest w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, tutaj nic na ten temat nie ma. Gminy dostały możliwość podejmowania decyzji o przeznaczeniu gleb klasy IV i niższej. W tych sprawach rady gmin podejmują uchwały. W ustawie wyznaczona jest wysokość opłaty, jaką w przypadku podjęcia uchwały o ochronie tych gleb musi ponieść osoba chcąca zmienić przeznaczenie gruntu. Rozwiązanie zawarte w ustawie pozwala radzie gminy na właściwe ukierunkowanie zagospodarowania przestrzennego swojego obszaru. Proponowany projekt określa jednoznacznie sposób wyłączenia z produkcji skażonego gruntu, wyznacza opłaty rekompensacyjne rolnikom oraz nadleśnictwu (w przypadku lasu), kiedy sprawca jest znany. Nie rozwiązuje to niestety problemu dewastacji lasów na południu Polski, spowodowanej przez zakłady spoza kraju. Mam nadzieję, że w ramach negocjacji z sąsiadami uda się ograniczyć emisję szkodliwych gazów, co sprawi, że lasy na południu odżyją. Ważnym, pozytywnym elementem omawianego projektu ustawy jest propozycja utworzenia Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, którego zadaniem będzie ochrona i rekultywacja gruntów.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#MirosławMałachowski">Odnosząc się do wniosków mniejszości, pragnę zwrócić uwagę w imieniu klubu Unii Pracy, tak jak poprzednicy, na dwa pierwsze. Wniosek mniejszości nr 1 jest bardzo ważny. Wprawdzie trochę nieprecyzyjnie został zapisany, ale poseł sprawozdawca wytłumaczył, o które skreślenie chodzi. Poprzez skreślenie tych dwóch wyrazów uniemożliwi się zamianę gruntów leśnych na grunty rolne. Postanowienie takie jest oczywiste, gdy weźmiemy pod uwagę koszty związane z zalesieniem oraz powierzchnię terenów zalesionych w kraju. Równie ważny, według nas, jest też wniosek mniejszości nr 2. Wniesienie opłaty za każde wyłączenie gruntu z produkcji uważamy za zasadne. W projekcie proponuje się 5-letni okres wakacji podatkowych, hasłowo nazwany zmianą kierunków produkcji. Jeśli nawet ziemia leży odłogiem, to też są grunty rolne. Na podstawie tego zapisu jakiś podmiot będzie mógł ją użytkować w inny sposób, tłumacząc to zmianą kierunku produkcji, a po pięciu latach może przestać istnieć, zostawiając po sobie zdewastowany obszar gruntów. Zwracam tu uwagę, że hektar ziemi jest znacznie tańszy niż zamiana hektara ziemi ornej na co innego. Propozycja dotycząca art. 4 pkt 11 jakoś nie przekonała nas i opowiadamy się za tym, żeby jej nie przyjmować. Uważam natomiast, że można poprzeć wniosek nr 4, który ma charakter legislacyjny. Każdy inwestor będzie wykupywał minimalną działkę, żeby zapłacić jak najmniej, co jest oczywiste. Ten wniosek nie jest taki niezasadny.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#MirosławMałachowski">Nie popieramy wniosków nr 3 i 5. Pierwszy z nich mówi o pasie ochronnym wzdłuż dróg publicznych, nie rokując żadnej nadziei na respektowanie tej propozycji, ponieważ nie ma monitoringu tych dróg, nie ma wyliczenia kosztów w budżecie państwa i gmin, które wiążą się z wprowadzeniem tej poprawki w ustawie. Nie mówi się też, o jakie drogi chodzi. Uważamy, że nie można go poprzeć. Odnośnie do wniosku mniejszości nr 5, to jesteśmy zdania, tak jak poseł sprawozdawca, że jak się daje kompetencje ministerstwu, to ministerstwo bierze za to odpowiedzialność. Nie możemy tego po raz drugi negocjować.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#MirosławMałachowski">Unia Pracy będzie głosowała za przyjęciem tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Małachowskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione sprawozdanie połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych uwzględnia w szerokim zakresie postulaty zgłaszane przez różne kluby w trakcie pierwszego czytania. Projekt ustawy znacznie zwiększa uprawnienia samorządów, jednak podstawowa decyzja zapada poza nimi. Jest to uzasadnione w przypadku gleb klas I-III. Naszym zdaniem należałoby jednak sprecyzować termin podjęcia ostatecznej decyzji przez ministerstwo, by nie było podstaw do różnych manipulacji urzędniczych. Jest to ważne szczególnie w odniesieniu do projektowanych inwestycji turystycznych, które w większości nie degradują ziemi, są korzystne dla środowiska. Dzisiaj wiemy, że turysta nie przyjedzie tam, gdzie jest zdegradowane środowisko. Trzeba się zastanowić, czy w przyszłości nie należałoby obniżyć stawek, jeśli chodzi o odszkodowania w wypadku inwestycji korzystnych dla środowiska, służących celom rekreacyjnym, turystycznym lub ekologicznym.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ziemia jest dobrem wspólnym, ogólnonarodowym, danym pokoleniu do wykorzystania przede wszystkim do celów bytowych. Za jej stan odpowiada właściciel, a następnie gmina, przede wszystkim zaś państwo, jako że bezpieczeństwo żywnościowe stanowi podstawę istnienia i bytu narodowego. Trzeba podkreślić, że ustawa poszerza swobodę właścicieli gruntów. Jednak ich propozycje dotyczące wykorzystania i przeznaczania gruntów muszą być uwzględnione w planie zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Ważną kwestią dla właścicieli gruntów jest to, że radykalnie ograniczono wywłaszczenia. Bez zgody właściciela nie będzie można przeznaczać gruntu na cele nierolnicze. W okresie PRL podchodzono do tych kwestii instrumentalnie. Nie liczono się nie tylko z własnością prywatną, ale również nie brano pod uwagę jakości gruntów. Ważny był tzw. wyższy interes czy cel społeczny. Mam nadzieję, że są to czasy minione. Ten projekt, zdaniem Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, bardziej mocuje prywatną własność chłopską.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Ochrona gruntów rolnych i leśnych leży - jak to poprzednio podkreśliłem - w interesie państwa, jest to jego interes strategiczny. W Polsce jest dużo zdewastowanej ziemi, zdegradowanej wskutek różnej działalności człowieka. Trzeba zatem przeprowadzić rekultywację i ratować te zasoby, które mogłyby służyć w przyszłości celom rolniczym. Resztę trzeba zalesić. Dzisiaj, kiedy rolnictwo przeżywa kryzys, ochrona gruntów dobrych klas jest szczególnie ważna, za kilka lat może się bowiem okazać, że ta czasami nie chciana ziemia będzie bardzo potrzebna chłopskiej rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są w Polsce tereny, na których nie ma urbanizacji związanej z przemysłem, gdzie nie nastąpiła degradacja ziemi, zaś w rolnictwie - dzięki tradycyjnym, naturalnym metodom - produkuje się zdrową żywność. Uważam, że wykorzystując odpowiednie instrumenty podatkowe, kredytowe, promocyjne możemy doprowadzić do takiej sytuacji, jaka była kiedyś: że Rzeczpospolita - tak jak kiedyś była spichlerzem Europy, krajem mlekiem i miodem płynącym - stanie się spichlerzem zdrowej żywności.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Dobrze się stało, że komisje zaproponowały precyzyjniejsze zapisy i zmniejszyły areał ziemi klas I-III, na którego wyłączenie minister wyraża zgodę, a także że szczególnymi warunkami zostały obwarowane wyłączenia gleb klas IV, V i VI. Wprowadzenie większej liczby zapisów do tzw. słowniczka ustawy spowoduje naszym zdaniem precyzyjniejszą interpretację i zwiększy czytelność ustawy. Fakt umieszczenia w słowniczku zapisu o urządzeniach turystycznych świadczy o docenieniu znaczenia rozwoju usług turystycznych dla gospodarki, chociaż należałoby poszerzyć zapis art. 4 ust. 21 o szlaki rowerowe, trasy narciarskie zimą i porty dla sportów wodnych. Stosowną poprawkę wniosę na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konieczne są działania rekultywacyjne, ale chodzi też o prawidłową kulturę utrzymania gleby, co można uzyskać stosując właściwe nawożenie, organiczne wapnowanie, płodozmian i inne zabiegi agrotechniczne.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform uważa, że właściwa agrotechnika może być istotnym czynnikiem rekultywacji gleb. Właściwie prowadzona uprawa gleb może przyczynić się do powiększenia krajowych zasobów i podniesienia jakości produkcji rolnej. Wymaga to jednak szerokiego programu edukacyjnego w środowisku wiejskim.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform generalnie będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gąsienicy-Makowskiemu z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Kaczmarzyka z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#GrzegorzKaczmarzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Projekt ten był omawiany na posiedzeniach podkomisji oraz na wspólnym posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#GrzegorzKaczmarzyk">Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych jest oczekiwana przez liczne grono leśników, ekologów, rolników. Projekt ustawy w swej początkowej wersji budził kontrowersje właśnie w tych środowiskach, jednak na posiedzeniach podkomisji i wspólnym posiedzeniu komisji zostały one w większości rozpatrzone. Głównym celem tego projektu ustawy jest umożliwienie racjonalnego zagospodarowania przestrzeni produkcyjnej Polski. Gospodarką gruntami nie mogą kierować prawa gospodarki rynkowej. W gospodarce gruntami należy uwzględniać potrzeby społeczne i maksymalnie korzystny dla danej społeczności wariant zagospodarowania terenu. Użytki rolne, najbardziej wartościowe gleby, w zasadzie nie powinny być przeznaczane pod zabudowę. Ta kwestia dotyczy także lasów ochronnych w tych regionach Polski, które są szczególnie zagrożone zanieczyszczeniami przemysłowymi, a także lasów w pobliżu wielkich aglomeracji przemysłowych i miejskich. Należy mieć to na uwadze przy planowaniu przestrzennej rozbudowy miast oraz przy projektach budowy autostrad. Większość tych kwestii szczegółowo omówiono i rozwiązano na posiedzeniach podkomisji i komisji, ale ciągle jeszcze będą występowały kontrowersje w różnych środowiskach, o czym usłyszymy w wypowiedziach niektórych posłów.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#GrzegorzKaczmarzyk">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za odrzuceniem wniosków mniejszości, z wyjątkiem wniosku mniejszości nr 1, dotyczącego art. 4 pkt 6.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#GrzegorzKaczmarzyk">Reasumując, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Grzegorzowi Kaczmarzykowi z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Matyjka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#TadeuszMatyjek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożone Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 714) o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 196) ma szczególną wymowę z tego względu, że gospodarka rolna i gospodarka leśna mają wymiar historyczny. Ziemia jest majątkiem ogólnonarodowym i zasługuje na ochronę, tym bardziej że w okresie ostatnich 50 lat następowało zmniejszanie obszarów gruntów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#TadeuszMatyjek">Zaznaczyć również należy, że areał użytków rolnych przypadający na statystycznego mieszkańca zmniejszył się w tym czasie prawie o połowę. Oznacza to, że nastąpiło uszczuplenie obszaru gruntów rolnych o blisko 2 mln hektarów. W tym okresie wzrosła przecież liczba mieszkańców naszego kraju i jednocześnie nastąpiło zwiększenie obszarów leśnych prawie o 1,4 mln ha. Zmiana użytków rolnych na leśne jest korzystna pod względem przyrodniczym, ale niekorzystna, gdy bierzemy pod uwagę konieczność zaspokajania rosnących potrzeb żywnościowych ludności.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#TadeuszMatyjek">Na ogólną negatywną sytuację miała także wpływ polityka cenowa niektórych państw, ograniczająca w ostatnich latach konkurencyjność produktów polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#TadeuszMatyjek">Przypomnieć także należy, że w roku 1947 gospodarstwa chłopskie obejmowały areał blisko 19 mln ha użytków rolnych, obecnie zaś - mimo prowadzonej prywatyzacji państwowych gospodarstw rolnych - stan posiadania rolników indywidualnych zmniejszył się do ok. 14,6 mln hektarów. Trzeba więc stwierdzić, że polityka władz w minionych latach nie chroniła wystarczająco gruntów rolniczych przed zbyt łatwym ich przeznaczaniem na cele nierolnicze.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#TadeuszMatyjek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W związku z koniecznością zapewnienia skuteczniejszej ustawowej ochrony gruntów rolnych i leśnych w pełni uzasadnione są proponowane w ustawie ograniczenia przy przeznaczaniu gruntów na cele nierolnicze, które będą dokonywane za zgodą wojewody, na wniosek zarządu gminy. Pozwoli to zabezpieczyć grunty rolne od klasy I do IV przed wykorzystaniem ich na cele nierolnicze. Regulacje te będą zapewne wpływały na ograniczenie zmniejszania się areału ziemi uprawnej. Chodzi bowiem zwłaszcza o to, aby indywidualni rolnicy, gospodarujący często na użytkach rolnych niskiej klasy, nie byli zbyt łatwo pozbawiani ziemi, stanowiącej zwykle jedyne źródło ich utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#TadeuszMatyjek">W tej sytuacji, w trosce o ochronę gruntów rolnych, powinna być także podniesiona znacznie wartość ziemi, niepomnażalnego warsztatu pracy polskich rolników. W ustawie ważne są również regulacje dotyczące ochrony gruntów leśnych, które ze względów przyrodniczych wymagają stałej troski.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#TadeuszMatyjek">Wprowadzając ustawową ochronę gruntów rolnych należy przede wszystkim dążyć do właściwego zagospodarowania odłogów, których w latach 1993–1994 było ok. 1,5 mln ha.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#TadeuszMatyjek">Istotne znaczenie mają proponowane w ustawie regulacje, mające na celu zapobieganie degradacji gruntów rolnych. Chodzi o to, aby właściciele użytków rolnych oraz gruntów zrekultywowanych na cele rolne zobowiązani byli do przeciwdziałania degradacji gleby, a zwłaszcza jej erozji. Ustawa słusznie przewiduje, że właścicielowi przysługuje zwrot kosztów rekultywacji ze środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, za którego utworzeniem się opowiadam.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#TadeuszMatyjek">W ustawie na uwagę zasługują także regulacje określające, że grunty znajdujące się na obszarach szczególnej ochrony środowiska lub w strefach ochronnych podlegać będą okresowym badaniom poziomu skażenia gleb i roślin, a nadzór nad realizacją tych zadań sprawować będzie wojewoda. Umożliwi to - w przypadku stwierdzenia skażenia wykluczającego przydatność produktów do spożycia lub przetwarzania - wyłączenie tych gruntów z produkcji, a kosztami obciążony zostanie podmiot odpowiedzialny za ich skażenie. Przepis ten powinien zwiększyć odpowiedzialność zakładów produkcyjnych za skażenie gruntów z nimi sąsiadujących.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#TadeuszMatyjek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Biorąc pod uwagę znaczenie omawianego projektu ustawy dla ochrony gruntów rolnych i leśnych, opowiadam się za jej uchwaleniem.</u>
          <u xml:id="u-150.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Matyjkowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Irenę Petrynę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#IrenaPetryna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym wyrazić głębokie zadowolenie z faktu zakończenia prac komisji nad rządowym projektem ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 196 i rozpatrywany obecnie druk nr 714).</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#IrenaPetryna">Pragnę przypomnieć, że pierwsze czytanie wspomnianego projektu ustawy odbyło się 4 lutego br. Listy, jakie napływały do Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, a także do naszych biur poselskich, świadczą zarówno o wadze, jak i o powszechnym zainteresowaniu tą tematyką. Zwracano głównie uwagę na:</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#IrenaPetryna">— możliwie największe dostosowanie zasad ochrony gruntów rolnych i leśnych do warunków gospodarki rynkowej,</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#IrenaPetryna">— objęcie szczególną ochroną tylko najlepszych gruntów ornych zaliczanych do klas I–III i wszystkich gruntów leśnych, szczególnie istotnych dla właściwego kształtowania środowiska przyrodniczego,</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#IrenaPetryna">— dostosowanie zasad ochrony gruntów do nowych, obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#IrenaPetryna">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przedmiotem mojej szczególnej troski i starań są Warmia i Mazury, głównie tereny w obrębie woj. olsztyńskiego. Tam czeka się niecierpliwie na ustawę zdecydowanie zwiększającą rolę i prawa samorządów w programowaniu przeznaczania terenów na różne cele. Ogromne obszary byłych państwowych gospodarstw rolnych znajdujące się obecnie w różnym władaniu wymagają uproszczonych, logicznych procedur przy decydowaniu o ich ponownym, często po dłuższej przerwie, zagospodarowaniu.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#IrenaPetryna">Poważną zasadą prawną wprowadzaną przez ustawę jest ochrona naturalnych rezerwuarów wody w postaci torfowisk i śródpolnych oczek wodnych. Oznacza to uznanie zapobiegania za nadrzędny cel w gospodarce rolnej i leśnej dalszemu osuszaniu gruntów, a więc także położenie kresu nie zawsze przemyślanym melioracjom.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#IrenaPetryna">Inną ważną zasadą prawną wprowadzaną tą ustawą jest uproszczona procedura, a raczej jej zniesienie w przypadku przeznaczania zbędnych gruntów rolnych pod uprawy leśne. To jest problem milionów hektarów w skali kraju. Dlatego ułatwienia ustawowe, jeśli chodzi o podejmowanie logicznych decyzji przez władze samorządowe, wymagają poparcia. Jednocześnie większej ochrony wymagają lasy, bo inna jest ich ekologiczna funkcja i znaczenie, a także dłużej trwa proces powstawania leśnego biotopu. Dlatego słuszna jest myśl zawarta w pierwszym wniosku mniejszości, aby już w słowniczku do ustawy potwierdzić możliwość przechodzenia gruntów rolnych w leśne, ale bez prawa równości zamieniania lasów na grunty rolne.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#IrenaPetryna">Reasumując, pragnę wyrazić poparcie dla projektu ustawy, opowiadając się jednocześnie za jej jak najszybszym uchwaleniem.</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Irenie Petrynie z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Zawiłę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MarcinZawiła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak dużo już powiedziano na temat wszystkich mechanizmów, że pozwolicie państwo, iż skoncentruję się na trzech szczegółowych zagadnieniach. Pierwsza sprawa dotyczy rzeczywistej legislacyjnej decentralizacji państwa. Państwo część swojego władztwa w postaci decyzji wyłączania gruntów przenosi na niższy poziom, w tym na poziom samorządów, co - jako poseł I kadencji pilnie obserwujący prace legislacyjne z przykrością stwierdzam - nie jest zasadą w podejmowanych przez nas ustawach.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MarcinZawiła">Kolejna sprawa. Nie wiem, czy wszyscy jesteśmy świadomi tego, w jaki sposób ustawa odblokuje pewne mechanizmy gospodarcze. Otóż proszę państwa, w rejonie, z którego pochodzę, w rejonie górskim, w rejonie Karkonoszy istnieje olbrzymi napór inwestorów chcących wykupić grunty niskiej klasy, o niskiej wartości w różnych celach - a to z myślą o obsłudze ruchu podróżnych, i stąd zajazdy, rożna, a to kupuje się działki o dużej powierzchni poza miastem pod rezydencje czy domy jednorodzinne - wszystko to dotychczas hamowały wysokie opłaty za przekwalifikowanie gruntów. Myślę, że ten mechanizm w moim rejonie, a także w wielu rejonach Polski zacznie działać. Nie mówię tu o inwestycjach stricte gospodarczych, których w sytuacji Rzeczypospolitej, w sytuacji rolnictwa nie powinniśmy się bać, lecz należałoby uznać, że jest to pierwszy krok realnie umożliwiający tworzenie miejsc pracy na wsi poza rolnictwem. Myślę, że kontynuowanie tego toku myślenia będzie dla nas wszystkich bardzo korzystne.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MarcinZawiła">Ostatnia sprawa to art. 16 dotyczący obciążenia trucicieli gleb odpowiedzialnością za skutki tego, co czynią. Gminy Górnego Śląska, gminy wysoko uprzemysłowione zadają jedno pytanie: W sytuacji, kiedy jeden zakład zatruwa środowisko, zlokalizowanie, zidentyfikowanie tego zakładu jest proste, jeżeli jednak mamy 5, 10, 25 zakładów, które wspólnie, solidarnie zanieczyszczają ziemię, to kto wtedy będzie ponosił odpowiedzialność? Mam wrażenie, że projekt ustawy nie precyzuje tej kwestii jasno, nie wprowadzając w tym momencie zasady solidarnej odpowiedzialności. I stąd jest obawa gmin.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#MarcinZawiła">Bardzo się cieszę, że te decyzje poszły w kierunku decentralizacji, i mam nadzieję, że da to początek całej serii ustaw i decyzji rządowych. Sądzę, że myślenie o wsi nie tylko jako o miejscu, gdzie żyje się z rolnictwa, ale gdzie żyje się z turystyki, z drobnego przemysłu, wyjdzie nam wszystkim, szczególnie Rzeczypospolitej, na zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marcinowi Zawile z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Nowaka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#RyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po wnikliwym zapoznaniu się z treścią projektu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych uważam wprowadzenie w życie tego rodzaju przepisów za sprawę nadrzędną dla przyszłości całego polskiego ekosystemu. Przedstawione artykuły omawianej ustawy odnoszą się dość szczegółowo do problemów ochrony gleb, jeśli chodzi o przeznaczanie ich na cele nierolnicze oraz nieleśne, a także do ochrony zasobów leśnych w Polsce. Zastosowanie tego typu regulacji prawnych nie powinno budzić najmniejszych wątpliwości, gdyż - jak wiemy - ochrona środowiska w minionych latach była niestety sprawą podrzędną, co doprowadziło do powstania bardzo dotkliwych szkód i strat, m.in. znacznego zmniejszenia się użytków rolnych, skażenia wód, do wymierania całych kompleksów leśnych oraz ogólnej degradacji środowiska. Proponowane przepisy ochrony gruntów dają nie tylko możliwość radykalnego ograniczania przeznaczania ich na cele nierolnicze i nieleśne, ale także nadzieję na znaczne zmniejszenie poziomu zawartości substancji szkodliwych w glebach. Ma temu zapobiec m.in. obowiązek prowadzenia okresowych badań skażenia gleb i roślin nałożony na wojewodów oraz wprowadzenie przepisów zmuszających zakłady przemysłowe do ograniczania ujemnego oddziaływania na sąsiadujące z nimi grunty rolne.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#RyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym teraz przedstawić swoje stanowisko wobec tej części projektu, która zawiera normy prawne dotyczące ochrony zasobów leśnych. Jak wiadomo, zniszczenie drzewostanu na skutek braku polityki ochrony środowiska w minionym okresie osiągnęło najwyższy, zastraszający poziom. Zniszczenia oraz nieracjonalne gospodarowanie zasobami leśnymi doprowadziły, jak już wcześniej wspomniałem, do wymierania całych kompleksów leśnych i zachwiania równowagi hydrogeologicznej. Masowe wymieranie drzew oraz masowa ich wycinka są także przyczynami denudacji gleb, co wiąże się ściśle z ich wydajnością i przydatnością do celów rolniczych. Widzimy więc, że uchwalenie przepisów o ochronie gruntów leśnych jest sprawą najwyższej wagi, a proponowane ograniczenia oraz wprowadzenie surowszych kar za przedwczesny wyrąb drzew jest zwiastunem zdecydowanych działań ochronnych i zapobiegawczych.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#RyszardNowak">Reasumując, uważam przedstawiony projekt za dobry i nie budzący poważniejszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Nowakowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych jest jednym z ważniejszych aktów prawnych, który przychodzi nam rozpatrzyć w obecnej kadencji Sejmu. Pracowaliśmy nad nim już w poprzedniej kadencji. Była też mowa, że nie udało się sfinalizować spraw dotyczących nie tylko tego projektu. To, że cztery połączone komisje zdołały doprowadzić do zasadniczego opracowania wyjściowego projektu w kierunku zgodnym z tym, co zostało powiedziane w pierwszym czytaniu, zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym wykorzystać okazję, jaką stanowi drugie czytanie projektu ustawy, do zadania kilku pytań posłowi sprawozdawcy w celu upewnienia się, jaki jest rzeczywisty zakres prezentowanych poprawek, i poznania motywacji odrzucenia w komisjach tego, co stało się przedmiotem wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#JerzyJaskiernia">Wniosek mniejszości nr 1 wydaje się stosunkowo czytelny. Jeden z przedmówców nawiązywał do niego, pokazywał uwarunkowania. Chciałbym jednak zapytać, jak należałoby odczytać wniosek mniejszości nr 2. Zawiera on propozycję skreślenia od słów: nie uważa się za wyłączenie... a także formuła, która budzi pewne wątpliwości. Mówi się tam: jeżeli przerwa w rolniczym użytkowaniu tych obiektów jest spowodowana zmianą kierunków produkcji rolniczej. Mogłoby się wydawać, że jeśli w dalszym ciągu to była produkcja rolnicza - nawet gdy nastąpiła zmiana kierunku - to grunt był wykorzystywany do celów rolniczych. Dlatego też zapytuję pana posła sprawozdawcę, z czego ta formuła wynika. Gdyby to brzmiało w ten sposób: jeśli przerwa spowodowana zaniechaniem produkcji rolniczej i przejściowym wykorzystaniem gruntu dla innych celów, wtedy tego typu dyspozycja byłaby czytelna. Natomiast przy założeniu, że chodziło tylko o zmianę kierunków - ale jednak produkcji rolniczej - rodzi się pytanie, czy rzeczywiście pojęcie wyłączenia gruntów z produkcji rolnej ma tutaj zastosowanie. Zadaję to pytanie, bo być może komisje szerzej to analizowały; jest to jedna z tych decyzji, które Wysoka Izba będzie musiała podjąć. Szczegółowa wypowiedź pana posła sprawozdawcy może być tutaj przydatna.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#JerzyJaskiernia">Poruszę kwestie związane z wnioskiem mniejszości nr 3 i zapytam, czym kierowały się komisje rekomendując nam odrzucenie propozycji, aby ze strefy ochronnej - lub obszarów szczególnej ochrony środowiska - wyłączyć pas ochronny wzdłuż drogi publicznej. Chciałem po prostu wiedzieć czy komisje uznały, że jest to nierealne, praktycznie niewykonalne, czy niezasadne. Mogłoby się wydawać, że tego typu postulat, zwłaszcza ze względów ekologicznych, powinien być rozważany. Kontaktował się ze mną prof. Zbigniew Gertych, inni specjaliści w tej dziedzinie też zgłaszali te postulaty. Dlatego chciałbym wiedzieć, jakimi motywami kierowała się komisja, decydując - jak rozumiem, większością głosów - że tego typu postanowienie się tutaj nie znalazło, chociaż problem jako taki istnieje.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym również zapytać (w odniesieniu do art. 7) czy prezentowana tam alternatywa — na cele nierolnicze i nieleśne — została świadomie zastosowana. Czy chodzi o przeznaczenie jednocześnie na cele nierolnicze i nieleśne, co składałoby się na tę koniunkcję „i”, czy też nie powinno wystąpić tu słowo „lub”; chodzi o cele nierolnicze lub nieleśne. Spełnienie tylko jednej z przesłanek już powoduje te konsekwencje. Jest to pytanie bardziej natury legislacyjnej, ale na obecnym etapie tego typu uwagi wydają się zasadne.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#JerzyJaskiernia">Jeśli chodzi o wniosek mniejszości nr 5, interesuje mnie bardziej precyzyjne stanowisko, jakie komisje wypracowały. Z czego wynika niechęć do upoważnienia właściwych komisji sejmowych? Czy ma to podłoże ogólnoustrojowe, dotyczące podziału władzy? Skoro jest i minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, i minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa to oni, w porozumieniu, podejmują decyzje i nie chcą się dzielić żadną odpowiedzialnością - nawet dotyczącą zaopiniowania - z władzą ustawodawczą. Czy są jakieś inne przyczyny odrzucenia tego typu propozycji? Chciałbym pana posła sprawozdawcę zapytać: Czy państwo na posiedzeniach komisji analizowali jakieś inne przykłady włączenia komisji sejmowych w proces opiniowania? Z różnych stron dochodzą głosy o potrzebie umocnienia władzy ustawodawczej, funkcji kontrolnej Sejmu. Ponieważ brak jest tych instrumentów sprawowania funkcji kontrolnej, to wydaje się, że w tak delikatnej kwestii - jaką jest mimo wszystko Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych i sposoby jego wykorzystywania - są potrzebne pewne reguły związane z dopuszczeniem władzy ustawodawczej do wyrażania bądź co bądź nie wiążącej opinii, bo gdyby to była konstrukcja: za zgodą komisji, to rozumiem, że ministrowie mogą wtedy spytać: a gdzie jest nasza odpowiedzialność? W istocie chodzi tu tylko o zaopiniowanie, a więc o to, żeby dać komisjom szansę wypowiedzenia się, i wydaje się, że powinny one mieć taką możliwość. Stąd moje pytanie, czy zdarzały się podobne sytuacje przy okazji innych ustaw, czy stworzyłoby się w ten sposób wyjątek i czy tego obawiały się komisje. Sprawa wydaje się godna rozważenia.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#JerzyJaskiernia">Skoro mówi się we wniosku mniejszości, że minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej przedstawi projekt regulaminu do zaopiniowania właściwym komisjom, to powstaje pytanie: Czy minister rolnictwa najpierw przedstawia go do zaopiniowania komisjom, a dopiero później porozumiewa się z ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, czy też najpierw porozumiewają się obaj ministrowie, a dopiero potem następuje zaopiniowanie przez właściwe komisje? Sprawa jest natury formalnej, niemniej jednak już na tym etapie prac legislacyjnych kwestie szczegółowe się liczą.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wykorzystać tę okazję i zadać dwa pytania przedstawicielowi rządu, który przysłuchuje się dzisiejszej debacie.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#JerzyJaskiernia">Pan poseł Małachowski podniósł już problem dewastacji lasów w wyniku zanieczyszczeń transgranicznych. Chciałbym zapytać przedstawiciela rządu: Jaka jest skala tego zjawiska, czy ośrodki naukowe prowadzą badania, w jakim stopniu dewastacja lasów jest wynikiem czynników wewnętrznych, a w jakim zewnętrznych, tzn. zanieczyszczeń płynących z Czech, Słowacji, Niemiec czy z innych krajów? Czy rząd podejmuje jakieś działania, które powstrzymają ten proces, czy przygotowuje się jakieś porozumienia, a może zostały one już zawarte? Sprawa wydaje się istotna dla naszego interesu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym wreszcie zapytać pana posła sprawozdawcę lub pana ministra, jak należy traktować strefy ochronne, jeśli chodzi o dynamikę procesu gospodarczego. W gminie Gorzyce w woj. tarnobrzeskim, które reprezentuję, powstał konflikt pomiędzy tamtejszą gminą i władzami samorządowymi a WSK Gorzyce. Dotyczy on strefy ochronnej, która została określona, gdy WSK Gorzyce znacznie więcej produkowała. Strefę dostosowano do tych większych zadań gospodarczych. Później - z racji dekoniunktury, modyfikacji przemysłu zbrojeniowego i innych przyczyn - zapotrzebowanie radykalnie się zmniejszyło, a strefa pozostała. Chciałbym zapytać, czy w ustawie, którą rozpatrujemy, uwzględniono to zagadnienie, czy zostanie to uregulowane w innych przepisach. Wyborcy w Gorzycach prosili mnie, żebym przy okazji przygotowywania tej ustawy zadał to pytanie. Nie wnoszę jednakże żadnej poprawki, zanim przedstawiciel rządu nie uświadomi mnie co do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#JerzyJaskiernia">Kończąc, Wysoka Izbo, chciałbym nawiązać do tych wystąpień, w których wyrażano szacunek i dla komisji sejmowych, i dla przedstawicieli rządu, w tej ważnej dla społeczeństwa kwestii udało się bowiem przygotować dojrzały projekt, który zasługuje na przyjęcie i szybkie wdrożenie, a chodzi o ochronę jednego z podstawowych dóbr, jakimi dysponuje nasza ojczyzna.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jaskierni z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Grażynę Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#GrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postanowiłam pozostawić moim kolegom problem, czy projekt ustawy w dostateczny sposób uwzględnia ochronę gruntów rolnych i leśnych jako elementów środowiska przyrodniczego, nie odnoszę się również do pozytywnych aspektów projektu ustawy, natomiast chciałabym zwrócić uwagę na pewne niedomogi, prosząc posła sprawozdawcę o ewentualne wyjaśnienie i rozwianie wątpliwości, jakie mi się nasunęły.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#GrażynaKotowicz">Według mnie postanowienia art. 7 ust. 5 są sprzeczne z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, która nie przewiduje wariantowego opracowania projektów planów miejscowych. Wydaje mi się, że jest to naruszenie zasady ustawowego powierzenia spraw planowania miejscowego organom samorządu terytorialnego. Oznacza to bowiem, że jeśli organ ochrony gruntów rolnych i leśnych zażąda następnych wariantów, powstanie konieczność powtarzania całej długiej, skomplikowanej i uciążliwej procedury związanej ze sporządzaniem tego planu; może to się powtórzyć nawet kilka razy.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#GrażynaKotowicz">Art. 15 - marginesowo, w moim pojęciu, jest potraktowany problem erozji gleb; sprowadza się to właściwie tylko do zalesień i zadrzewień oraz ceduje te sprawy na właściciela gruntów. A na terenach górskich jest to problem o podstawowym znaczeniu, wymagający szerokiego zakresu zobowiązań i odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#GrażynaKotowicz">Jeśli chodzi o art. 11, należy zastanowić się, czy słuszne jest pominięcie czy zwolnienie osób ubiegających się o zezwolenie na wydobycie żwiru, piasku i surowców ceramicznych z obowiązku przedstawienia projektu rekultywacji.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#GrażynaKotowicz">Chciałabym jeszcze wrócić do art. 7 ust. 2 pkt 2. Czy słuszne jest, by w wypadku każdej, nawet najmniejszej powierzchni leśnej, była wymagana zgoda ministra? Czy nie bardziej słuszne będzie obniżyć o jeden szczebel kompetencje, tzn. uprawnienia ministra scedować na wojewodów w odniesieniu do lasów PGL, z obowiązkiem zasięgania opinii dyrekcji regionalnych, a pozostałe powierzyć organom samorządu terytorialnego?</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#GrażynaKotowicz">Po spotkaniach z wójtami gmin Nowosądecczyzny na temat zapisów zawartych w sprawozdaniu połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, chciałabym wnieść następujące poprawki do projektu ustawy:</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#GrażynaKotowicz">— W art. 5 dopisać drugie zdanie w brzmieniu: Kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej może powierzyć wykonywanie zadań z zakresu ochrony gruntów rolnych wójtom gmin na terenie swojego rejonu.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#GrażynaKotowicz">— W art. 15 ust. 5 w zdaniu pierwszym po wyrazie „wójt” dopisać sformułowanie: „któremu powierzono wykonywanie zadań z zakresu ochrony gruntów rolnych”. Oczywiście pozostała część zdania pozostaje bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#GrażynaKotowicz">Zostało włożone wiele pracy - w tym również dużo pracy posła sprawozdawcy, naszego kolegi Jana Komornickiego - by nadać temu projektowi właściwy kształt, by wszyscy byli zadowoleni. Myślę, że warto jeszcze na moment zatrzymać się nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#OlgaKrzyżanowska">To jest poprawka na piśmie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Grażyna Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Radosława Gawlika z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Zostały 4 minuty czasu klubowego, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#RadosławGawlik">Mam tego świadomość, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#RadosławGawlik">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Odbiegnę troszeczkę od tego tonu zadowolenia, w jakim mówi się o ustawie. Muszę powiedzieć tutaj dwa słowa o procedurze. Podczas prac w podkomisji projekt ustawy został, można powiedzieć, zasadniczo zmieniony w stosunku do przedłożenia rządowego, dlatego uważałem, że powinien zostać powtórnie poddany szerokiej konsultacji. Myślę nawet, że w duchu przeklinano mnie za spowalnianie tempa pracy nad tą ustawą, kiedy zgłaszałem wiele wątpliwości. Kiedy się wyłączyłem z tej pracy, okazało się, że poszła ona dużo szybciej i ustawę szybciutko przedstawiono, natomiast wiele wątpliwości pozostało. Przedstawię je, ale mówię o tym dlatego, że uważam, iż liczne mankamenty ustaw, które Sejm uchwala, biorą się z trybu pracy. Adresuję to szczególnie do posła Jaskierni, który, jak wiem, temu trybowi pracy też poświęcał, i poświęca, w swoich wystąpieniach wiele uwagi — trzeba by pomyśleć nad tym, jak to zrobić, żeby ustawy, które są modernizowane w trakcie pracy, były jednak jeszcze powtórnie konsultowane, szczególnie ze środowiskami, które będą, że tak powiem, je „użytkowały”.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#RadosławGawlik">Dwa słowa o wnioskach mniejszości. Tu też chcę bardzo podziękować posłowi Jaskierni za pytania, które zadał, bo one właściwie ugruntowują mnie w przekonaniu, że wnioski mniejszości — akurat wiele z nich sam zgłosiłem — są słuszne. Otóż treść, do której odnosi się wniosek mniejszości nr 2 („nie uważa się za wyłączenie z produkcji gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3...” itd.), to furtka do nadużyć. Odbyła się prawie półtoragodzinna dyskusja na posiedzeniu połączonych komisji i osoby, które zabierały głos w tej sprawie, nie otrzymały zadowalającego wyjaśnienia. Chodzi o to, że pozostawienie tego zapisu umożliwi np. założenie hurtowni, choć oficjalnie zainteresowani będą mówić o „innych kierunkach produkcji rolniczej” — występując pod takim szyldem, będą mogli przez 5 lat prowadzić hurtownię. Dlatego we wniosku zmierza się do skreślenia tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#RadosławGawlik">Nie rozumiem też zastrzeżeń dotyczących pasa ochronnego wzdłuż drogi publicznej. Przecież wielokrotnie z tej trybuny mówiliśmy - adresuję to szczególnie do kolegów z Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - że te pasy są skażone, zwłaszcza przy drogach szybkiego ruchu, przy autostradach. Proponuję zapisać tylko pewną możliwość - niczego nie przesądzam - że ten pas drogi też będzie objęty ochroną. To jest ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych i nie rozumiem tych zastrzeżeń. Jeśli nie ma takiego zapisu w ustawie o drogach publicznych, to będzie świetny pretekst, żeby w stosownym momencie ją znowelizować.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#RadosławGawlik">Wreszcie wniosek mniejszości nr 4 — kwestia „minimalizacji powierzchni potrzebnej pod te obiekty”. Chodzi o ograniczenia w przeznaczaniu gruntów na cele nierolnicze i leśne. Mowa jest o takich rozwiązaniach, które będą minimalizowały powierzchnię potrzebną pod obiekty przemysłowe i budowle. Proszę państwa, jeśli to negujecie — ze strony posłów SLD i posłów PSL padały sformułowania, że to nie wnosi niczego w sensie merytorycznym, że jest tylko dobitnym uszczegółowieniem zasady — to trzeba podkreślić, że podstawowa obecnie zasada, która pojawiła się po Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro, sprowadza się do zapobiegania zanieczyszczeniom. Chcę w tym zawrzeć podstawową kwestię: jeśli nie wykorzystamy w ten sposób tej powierzchni, to po prostu nie trzeba będzie jej chronić. Im mniej powierzchni zużyjemy, tym skuteczniej zapobiegniemy zanieczyszczeniom. To jest chyba oczywiste w odniesieniu do wody, w odniesieniu do energii, a także jeśli chodzi o wykorzystywanie powierzchni.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#RadosławGawlik">Klub Unii Wolności poprze zgłoszone wnioski mniejszości. (Osobiście jestem ciekaw, co powie pan przewodniczący w odpowiedzi na pytania kolegi Jaskierni.).</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#RadosławGawlik">Co do usterek, postaram się je przedstawić w telegraficznym skrócie. Będzie się to najczęściej sprowadzać do pytań, bo trudno tu inaczej postąpić.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#RadosławGawlik">W art. 12 istnieje sprzeczność pomiędzy ust. 1 i 13 - dotyczy ona terminu wnoszenia należności. Ust. 1: z dniem faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji; ust. 13: do 60 dni od daty wydania decyzji ostatecznej. Trzeba byłoby się tutaj zdecydować. Cała ta regulacja jest dosyć niejasna, próbowałem kilkakrotnie się w nią wczytać - nie rozumiem jej. Dalej, w art. 12...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, niestety czas już mija, więc bardzo proszę o wnioski końcowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#RadosławGawlik">Postaram się króciutko zgłosić zastrzeżenia, pani marszałek, ponieważ, wydaje mi się, że są one bardzo istotne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, ale takie są reguły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#RadosławGawlik">W art. 12 ust. 14 jest mowa o drewnie tartacznym iglastym, natomiast mam sygnał z Lasów Państwowych, że w tej chwili używa się pojęcia drewno w klasie WBO. Prosiłbym tutaj o wyjaśnienie - nie miałem czasu tego zrobić - o skonsultowanie sprawy z Ministerstwem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa albo z Ministerstwem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#RadosławGawlik">W art. 12 ust. 14 jest także mowa o terminie 30 czerwca. Jest on nierealny, gdyż na ten dzień nie będzie jeszcze danych do wyliczeń za pierwsze półrocze danego roku. Należałoby więc przyjmować cenę z drugiego półrocza poprzedniego roku albo przesunąć termin na 31 października.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#RadosławGawlik">Wracam do art. 10 ust. 1 — tu jest mylne powołanie: „Wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 4...”; powinno być: „Wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 3...”. Sprawdziłem to, jest powołanie na niewłaściwy ustęp.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#RadosławGawlik">Inne, ważniejsze zastrzeżenia. Otóż w art. 5 - mówi się w nim o organach, które mają sprawować nadzór nad realizacją zapisów tej ustawy - pojawia się zupełnie nowy organ. Tu pytanie do rządu, właściwie chyba do ministra Strąka: Czy przepis ten nadaje odrębną podmiotowość administracji Lasów Państwowych? Nie ma to uzasadnienia w świetle art. 1 ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. Ponadto ogranicza on uprawnienia wojewodów, zobowiązanych na mocy ustawy o lasach do sprawowania nadzoru nad gospodarką w lasach zarówno stanowiących, jak i nie stanowiących własności skarbu państwa. Niweczy także dotychczasowy układ właściwości organów w sprawach objętych regulacją. Prosiłbym o wyjaśnienie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#RadosławGawlik">Art. 7 ust. 2 pkt 2. Nie jest zrozumiała zawarta tu subdelegacja dla ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, przy jednoczesnym braku takiego upoważnienia dla ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, dla którego taką subdelegację zaproponuję.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#RadosławGawlik">Art. 7 ust. 2 pkt 4. Nie określono kompetencji właściwego organu w wypadku przeznaczenia gruntów klasy V i VI na cele inne, niż określone w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#RadosławGawlik">Art. 8. Regulacja ta jest całkowicie zbędna, gdyż wbrew swemu brzmieniu dotyczy czasowego zajęcia gruntu, a nie przeznaczenia go na cele nierolnicze lub nieleśne. Celowe jest posłużenie się tu zapisem zawartym w art. 72 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. W związku z tą sprawą też prosiłbym o wyjaśnienie, bo jeśli jest to regulowane w ustawie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, niestety, czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#RadosławGawlik">Już ostatnia uwaga, pani marszałek. Treść art. 11 ust. 5 jest sprzeczna z Prawem geologicznym i górniczym. W prawie tym torf określony jest jako kopalina, zatem jego eksploatacja wymaga uzyskania koncesji zgodnie z przepisami tego prawa. Odnośna interpretacja zawarta jest w piśmie ministra ochrony środowiska z dnia 4 sierpnia 1994 r. Zatem kolejna prośba do ministra ochrony środowiska i w ogóle do rządu o wyjaśnienie tych sprzeczności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Radosław Gawlik z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Jana Tarczyńskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AntoniJanTarczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o omawiane dziś sprawozdanie czterech komisji sejmowych o rządowym projekcie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, to chciałbym w swoim wystąpieniu odnieść się do trzech zagadnień:</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#AntoniJanTarczyński">Po pierwsze, do kwestii roli organów samorządu terytorialnego w realizacji tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#AntoniJanTarczyński">Po drugie, do kwestii odpowiedzialności zakładów przemysłowych za degradację gruntów oraz ich rekultywację i zagospodarowanie.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#AntoniJanTarczyński">I po trzecie, chciałbym również odnieść się do spraw związanych z przyszłym funkcjonowaniem Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#AntoniJanTarczyński">Jeśli chodzi o pierwszą kwestię, tzn. rolę organów samorządu terytorialnego w realizacji zapisów ustawy, to stwierdzam jednoznacznie, że proponowane rozwiązania dają samorządom duże możliwości. Z pozycji działacza samorządowego oceniam je bardzo wysoko (z jednym tylko wyjątkiem, o którym powiem za chwilę), ponieważ są dowodem na to, że dokonujemy tutaj decentralizacji podejmowania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#AntoniJanTarczyński">Otóż w art. 7 ust. 3 jest zapis wymagający, aby w kwestiach związanych z wyrażeniem zgody na przeznaczanie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne zarząd gminy występował z wnioskiem do właściwych organów, tzn. do ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa oraz do wojewody. Uzyskanie takiej zgody daje prawo do dokonania odpowiednich zapisów w planie zagospodarowania przestrzennego, który, jak wiadomo, jest uchwalany przez radę gminy. Oznacza to w praktyce pełnię władzy samorządów nad gospodarką ziemią rolniczą i jest to rozwiązanie słuszne, ponieważ to właśnie gminy są autentycznymi gospodarzami w terenie.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#AntoniJanTarczyński">Ponadto gminy będą decydować o uchwalaniu opracowanych na koszt właściwych zakładów przemysłowych planów zagospodarowania gruntów położonych na obszarach szczególnej ochrony środowiska lub w strefach ochronnych istniejących wokół tych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#AntoniJanTarczyński">Wreszcie wspomnieć tu należy o zapisie art. 15 ust. 5, który, co prawda, jest mało precyzyjny i w projektowanym kształcie może okazać się przepisem martwym, niemniej daje wójtowi gminy możliwość wydania decyzji nakazującej właścicielowi gruntów wykonanie w określonym terminie odpowiednich zabiegów mających na celu zapobieżenie degradacji gruntów, a także o art. 22 ust. 2 pkt. 3, w którym jest mowa o konieczności zasięgania przez kierownika rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej opinii zarządu gminy w celu wydania decyzji o rekultywacji.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#AntoniJanTarczyński">Co do kwestii drugiej, to sensowne i godne poparcia wydają się propozycje mające na celu zmuszanie zakładów przemysłowych do ograniczenia ujemnego oddziaływania na sąsiadujące z nimi grunty rolne. Wątpliwości odnośnie do tego, jak ten problem rozwiązać, jest bardzo dużo. Myślę, że te propozycje stanowią podstawę do rozpoczęcia szeregu czynności legislacyjnych, bo chyba na tym się sprawa nie skończy, związanych ze zmuszaniem zakładów przemysłowych do ograniczenia ujemnego oddziaływania na sąsiadujące z nimi grunty rolne. Zgodnie z zapisami ustawy właśnie zakład przemysłowy ma ponosić koszty związane z opracowaniem planu zagospodarowania na gruntach położonych m.in. w strefach ochronnych wokół niego, to również zakład przemysłowy ma obowiązek rekompensowania rolnikom strat poniesionych w wyniku prowadzenia produkcji na gruntach położonych w strefie ochronnej aż do wykupienia tych gruntów w całości lub w części włącznie. W sposób zdecydowany art. 16, 17, 18 i 19 zmuszają zakłady przemysłowe do ograniczenia ujemnego oddziaływania na sąsiadujące z nimi grunty rolne. Żeby tę kwestię zakończyć, wydaje mi się, że w najbliższym czasie pozostaje do rozwiązania następująca kwestia. Otóż (podnosił to już pan poseł Małachowski z Unii Pracy i ja też skłaniałbym się do tego) powinniśmy dokonać rozstrzygnięć w zakresie oddziaływania na zakłady przemysłowe położone poza granicami Polski, które emitując szkodliwe środki powodują degradację gruntów na terenie naszego kraju. Jest to problem bardzo istotny, szczególnie dla terenów przygranicznych, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#AntoniJanTarczyński">I wreszcie kwestia funkcjonowania Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Otóż mam pewne wątpliwości, czy zgromadzone w jego ramach środki, zgodnie z art. 23 ust. 3 i 4, będą na tyle duże, aby wystarczyły na realizację zapisanych również w tejże ustawie zadań. Zadania te zapisane w art. 25 ust. 1 tworzą bowiem szeroki wachlarz powinności: od wypłat odszkodowań przewidzianych ustawą, poprzez rekultywację, użyźnianie gleb, budowę i renowację zbiorników wodnych służących małej retencji (bardzo cenny zapis), budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych, a na zakupie sprzętu pomiarowego i informatycznego oraz oprogramowania niezbędnego do zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów kończąc. Imponujący to doprawdy zestaw zadań do finansowania właśnie ze środków funduszu. Czy tych środków wystarczy, czy nie trzeba będzie wspierać tego funduszu środkami z budżetu państwa? Mam co do tego, jak powiedziałem, wątpliwości. Co prawda ustawa nie zabrania dofinansowania funduszu z budżetu państwa, ale chyba nie o to nam tutaj chodzi. W związku z tym chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy połączone komisje pracowały nad zagadnieniem analizy w tym zakresie, a jeśli tak, czy ewentualnie mógłby nas poinformować o wynikach takich analiz.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#AntoniJanTarczyński">W sprawozdaniu zawarte są wnioski mniejszości. Chciałbym zdecydowanie opowiedzieć się za wnioskiem nr 5 dotyczącym opiniowania projektu regulaminu Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych przez właściwe komisje sejmowe. To rozwiązanie na pewno nie zaszkodzi ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej, a poza tym uważam, że nad tego typu funduszami powinna być sprawowana skuteczna kontrola parlamentarna.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#AntoniJanTarczyński">Na zakończenie wreszcie chciałbym się odnieść do kwestii, o której wspomniałem na wstępie. Otóż chciałbym wyrazić swoje niezadowolenie - mówię to z pozycji działacza samorządowego i wójta gminy - w związku z art. 7 ust. 2 pkt 1. Otóż zarówno w przedłożeniu rządowym, jak i w projekcie przedstawionym w sprawozdaniu jest mowa o tym, że przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne gruntów rolnych, stanowiących użytki rolne klasy I-III, jeżeli zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 10 ha (wg przedłożenia rządowego) lub 0,5 ha (wg projektu komisji), wymaga zgody ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Nie znajduję żadnego uzasadnienia dla tego typu rozwiązania. Czyżby ochrona dobrych gruntów miałaby być skuteczniejsza przez to, że właśnie minister będzie wydawał opinię? Nie wiem. Wydaje mi się, że będzie to tylko wydłużenie drogi do osiągnięcia przez zainteresowanych pozytywnej decyzji o przeznaczeniu na cele nierolnicze i nieleśne wspomnianych gruntów, no i centralistyczne decydowanie o sprawach lokalnych, czemu jestem zdecydowanie przeciwny. Opowiadałbym się za przekazaniem tych kompetencji terenowym organom administracji państwowej, które najlepiej znają miejscowe uwarunkowania. W moim przekonaniu zaś za najskuteczniejszą formę ochrony gruntów klasy I-III należy uznać ustalenie odpowiedniej wysokości opłat z tytułu ich wyłączenia z produkcji. Takiego wniosku nie będę składał z tej prostej przyczyny, że moi poprzednicy, szczególnie w wystąpieniach klubowych, zdecydowanie to popierali. Zdaję sobie sprawę, że przeforsowanie tego typu wniosku obecnie nie ma jeszcze szans. W związku z tym oszczędzę pracy i komisji, i nam wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#AntoniJanTarczyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych w przedstawionej wersji zasługuje na poparcie. I dobrze się stało, że jest to nowy tekst, gdyż zapisy zawarte w tych 37 artykułach są adekwatne do stanu transformacji ustrojowej naszego państwa. Gdybyśmy próbowali manipulować poprzez wnoszenie kolejnych poprawek do obowiązującej aktualnie ustawy, boję się, że nie osiągnęlibyśmy celu, który w tej chwili wydaje się bliski.</u>
          <u xml:id="u-170.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Antoni Jan Tarczyński z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosu zapisanych jest jeszcze dwóch posłów z tego samego klubu, ale, niestety, czas klubu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym lista zgłoszonych mówców została wyczerpana. Nie widzę innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej panią Katarzynę Duczkowską-Małysz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KatarzynaDuczkowskaMałysz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałam odpowiedzieć na pytania zgłoszone przez pana posła Jaskiernię. Pierwsze pytanie dotyczyło dewastacji lasów spowodowanej czynnikami zewnętrznymi, to znaczy zanieczyszczeniami napływającymi do nas przez granicę. Sprawa jest skomplikowana. Nie wszystkie lasy w Polsce zdewastowane są z tego powodu. Dotyczy to głównie lasów przygranicznych, wzdłuż granicy zachodniej i południowo-zachodniej, tam bowiem przy wiatrach zachodnich i południowo-zachodnich napływają do Polski zanieczyszczenia z terenu byłej NRD i Czech. Nie popełniając większego błędu można powiedzieć, że niemal 100% lasów położonych wzdłuż pasa granicznego jest zniszczonych właśnie z tej przyczyny. Natomiast w skali kraju jest to mniej więcej połowa zniszczonych lasów. W sprawach tych pertraktuje z ministrami rządu Niemiec i Czech minister ochrony środowiska. Przygotowywane są odpowiednie umowy, przy czym głównym problemem jest ustalenie zakresu dewastacji i odszkodowań. Chodzi o wyszacowanie strat, formy rekompensaty. Wszystko wskazuje na to, że być może w 1995 r. te umowy będą już gotowe.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#KatarzynaDuczkowskaMałysz">Druga sprawa to pogodzenie kwestii stref ochronnych i rozwoju gospodarczego. Strefy ochronne opracowywane są na koszt zakładu pracy - truciciela - i nie są ustalane raz na zawsze. Wojewodowie mają obowiązek co trzy lata weryfikować dane, to znaczy przeprowadzać badania na obszarze objętym taką strefą. W wyniku takich badań strefa może być zarówno poszerzona, jak i ograniczona i do tego dostosowuje się inne działania, w tym także możliwości rozwoju gospodarczego. Jeśli nadal występują zanieczyszczenia, to istnieje zagrożenie dla ludzi, a także np. nie można siać sałaty. Jeśli natomiast zagrożenia zostały zlikwidowane, wówczas może tam być podjęta działalność gospodarcza. Jednakże jest to kwestia, która może być dylematem przynajmniej dla pewnych gmin, w których takie strefy istnieją.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani podsekretarz.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca Jan Komornicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanKomornicki">Pani Marszałek! Panie i Panowie! Chciałbym bardzo podziękować wszystkim klubom parlamentarnym za poparcie projektu ustawy przedstawionego w sprawozdaniu czterech komisji. My wszyscy, ciężko pracujący posłowie czterech komisji, mamy wewnętrzną satysfakcję, bo ocena, podjęta w gremiach przecież niekoniecznie i nie zawsze zgadzających się w tej Izbie, była właściwie jednomyślna. Oznacza to, że problematyka związana z uszanowaniem pewnych powszechnie oczekiwanych zasad, z jednej strony ochrony, z drugiej strony decentralizacji - i powierzania tych rozstrzygnięć, także o kapitalnym znaczeniu decyzji ochronnych, władzom samorządowym - znajduje wspólne uznanie. Chciałbym wyrazić z tego powodu zadowolenie, podziękować za generalne poparcie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JanKomornicki">Przedstawiono jednak kilka wątpliwości, zgłoszono poprawki, o których być może szczegółowo nie powinienem mówić, bo nie wiem jeszcze, czy pan poseł Gawlik złożył poprawki, czy nie. Na razie mam trzy poprawki. Dlatego też prawdopodobnie jednak komisje będą musiały spotkać się jeszcze i przedłożyć dodatkowe sprawozdanie. Natomiast w stosunku do zgłoszonych pytań i wątpliwości chciałbym przedstawić nie tylko własną interpretację, bowiem wszystkie tu poruszane kwestie były przedmiotem obszernych, bardzo dokładnych analiz na posiedzeniach zarówno podkomisji, jak i komisji w pełnym składzie.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JanKomornicki">Pani poseł Maria Stolzman, a także kilka innych osób przypominało problem, o którym mówiliśmy - konieczność rozdzielnego myślenia, a w takim razie także rozdzielnego włączenia do mających większy zakres ustaw zagadnień związanych z ochroną gruntów rolnych i gruntów leśnych. Mogliśmy to zrobić już teraz. Rozważaliśmy taką możliwość, lecz była ona bardzo ryzykownym przedsięwzięciem, stwarzała bowiem niebezpieczeństwo nierównego potraktowania obydwu problemów z koniecznością jednoczesnego uchylenia dotychczas obowiązujących przepisów zawartych w jednej ustawie. Toczą się prace rządowe, i nie tylko rządowe, nad nowelizacją ustawy o lasach, byłaby to okazja do podjęcia takich działań, ale jak Wysoka Izba może stwierdzić, prace te się przedłużają. Mogłoby się tak zdarzyć, że zabezpieczylibyśmy na przykład ochronę gruntów rolnych, natomiast grunty leśne na pewien czas zostałyby wyjęte spod tej ochrony. Uznaliśmy, że lepiej będzie na razie rozwiązać to właśnie w taki sposób, w jaki ujęliśmy ten problem, i przedstawić przepisy, które w każdej chwili można bardzo łatwo od siebie oddzielić, a potem włączyć do innych ustaw o charakterze kodeksowym.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#JanKomornicki">Mój stosunek do poprawki zgłoszonej przez pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego jest niejako obojętny, na pewno bowiem do urządzeń turystycznych należy jeszcze cały szereg różnych elementów czy fragmentów obiektów nie wymienionych w tym słowniczku. Natomiast jeśli chodzi o pojęcie „urządzenia turystyczne” — bo to jest przedmiotem definicji, o której pan poseł wspominał — to jeżeli przy tym mówi się o szlakach, na pewno takimi urządzeniami są szlaki narciarskie. Rozstrzygnięcie, czy trasy narciarskie w zimie, jak to zostało sformułowane, są urządzeniem turystycznym czy też urządzeniem sportowym, może już być tematem filozoficznej dyskusji, ale oczywiście komisje będą musiały rozważyć, czy trzeba będzie poprzeć propozycję tego poszerzenia. Nie ma to jednak szczególnego znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#JanKomornicki">Pan poseł Zawiła z Unii Wolności poruszył bardzo ważną kwestię, o której nie mówiłem w swoim wystąpieniu. Chodzi mianowicie o to, że powinno się odblokować wiele różnych przygotowywanych przedsięwzięć, które będą korzystne dla rozwoju gmin i które — szczególnie na obszarach atrakcyjnych turystycznie, w tym także w górach — będą mogły przybliżyć nam praktyczny model gospodarstwa rolniczo-turystycznego. Chciałbym tu wyraźnie powiedzieć, że jeśli chodzi o tę ustawę, wartość jej pod wieloma względami postrzegamy podobnie. W taki sam sposób rozumiał ją rząd, jako że ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych znajduje się na liście ustaw wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana prof. Kołodki, który wpisał ją jako ustawę ważną dla realizacji „Strategii dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#JanKomornicki">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Zawiły, co się stanie, jeżeli trzeba będzie określić, który z kilku funkcjonujących zakładów trucicielskich jest bardziej, a który mniej odpowiedzialny za skażenie gruntów, mogę tylko odpowiedzieć, że są takie metody. Od tego jest instytucja biegłych ministra ochrony środowiska. Oczywiście jeżeli są rozbieżności, ostatecznie takie kwestie rozstrzygają sądy. Zdarzają się jednak takie przypadki, że trzeba rozłożyć winę na wszystkich, w postępowaniu cywilnym, i do realizacji tego trudnego zadania - aczkolwiek dotychczas nie była to praktyka uprawiana w tej dziedzinie powszechnie - służy właśnie instytucja biegłych.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#JanKomornicki">Chciałbym możliwie precyzyjnie odpowiedzieć na pytania pana posła Jaskierni. Najpierw jednak posłużę się ogólnym stwierdzeniem, tak żeby odnośnie do pewnej kwestii panowała jasność. Wszystkie zgłoszone dziś poprawki były także przedmiotem dyskusji na posiedzeniach, tylko nie zostały zgłoszone jako wnioski mniejszości. Jeżeli chodzi o wnioski mniejszości, sprawy te były jednak bardzo dokładnie dyskutowane.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#JanKomornicki">Pytanie pierwsze dotyczy wniosku mniejszości nr 2. Chciałbym zwrócić uwagę na kwestię - o którą także pytał po raz kolejny pan poseł Gawlik - dlaczego wpisane zostało to zastrzeżenie i czy nie otwiera ono jakiegokolwiek pola do nadużyć. Nie ma tu żadnej możliwości nadużycia. Chcę wyjaśnić panu posłowi Jaskierni, że wyłączenie gruntów z produkcji, oczywiście z produkcji rolniczej, nie następuje, jeżeli przerwa w rolniczym użytkowaniu tych obiektów jest spowodowana zmianą kierunków produkcji rolniczej - dlatego dwa razy się mówi o funkcjach rolniczych. Podam konkretny przykład. Ktoś prowadził gospodarstwo, produkując zboże na dosyć dużym areale. Ponieważ spadła koniunktura i dalsze produkowanie zboża stało się niemożliwe, właściciel tego gospodarstwa podjął próbę zorganizowania gospodarstwa hodowlanego, do czego potrzebne były stosowne zezwolenia, np. trzeba było wybudować obory. Jednocześnie nie miał czasu i nie miał ochoty, bo poniósł straty, zajmować się uprawą tego zboża, w związku z tym duży obszar odłogował, czyli był wyłączony z produkcji rolniczej. Człowiek ten de facto cały czas zajmował się rolnictwem, aczkolwiek grunt odłogował, czyli był wyłączony z produkcji. Po prostu naszym zdaniem należy usprawiedliwić wyłączenie gruntu związane ze zmianą kierunku produkcji, ponieważ nie jest ono spowodowane np. kombinacjami handlowymi. Tu tylko o to chodzi. Wszelkie inne wyłączenia, które miałyby służyć zmianie kierunku produkcji rolniczej, połączone często z inwestowaniem i koniecznością zaniechania, z różnymi innymi czynnikami, ale zawsze ze zmianą produkcji, należy usprawiedliwić. Jest dokładnie odwrotnie, niż mówił pan poseł Gawlik. Oczywiście, można całkowicie wyrzucić ten przepis, ale uważamy, że szczególnie tego ostatniego okresu, kiedy w rolnictwie podejmowano dramatyczne próby poszukiwania opłacalnych rodzajów produkcji, połączone z zagospodarowywaniem nowych obiektów, łączeniem różnych pomysłów różnych rolników, nie można w taki sposób w tej chwili rozliczyć, żeby twardo powiedzieć - jeżeli grunty były wyłączone, to rolnik ponosi konsekwencje i nie interesuje nas ani powód, dla którego je wyłączono, ani cel. Po prostu uznaliśmy, że bylibyśmy niesłychanie niesprawiedliwi wobec niezawinionych działań, które w obronie własnych środków, czy utrzymania środków do życia, podejmowali w tym okresie, i będą jeszcze przez pewien czas podejmować, rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#JanKomornicki">Co do wniosku mniejszości nr 3, dotyczącego pasów ochronnych; tego, że jest to nierealne czy niezasadne. Otóż jest to, panie pośle, i nierealne, i niezasadne. Nierealne dlatego — i tu przedstawiam stanowisko rządu — że rzeczywiście powinniśmy w takim razie wyznaczyć pasy ochronne wzdłuż dróg i w sposób szczególny nimi się zajmować. Jest to operacja bardzo poważna pod względem organizacyjnym, geodezyjnym. Kto by za to miał zapłacić, w jaki sposób należałoby to zorganizować — jakiego rodzaju drogi, jakiego rodzaju pasy, przy jakich kategoriach dróg? Na masę szczegółowych kwestii trzeba by odpowiedzieć, w związku z tym wydaje się, że jest to nierealne. Dlaczego jest niezasadne? Dlatego, że przepisy art. 16–18 stwarzają możliwości wyznaczenia stref ochronnych wzdłuż dróg na zasadach ogólnych. Są to dokładnie takie same zasady, jak w wypadku zakładów przemysłowych i tam, gdzie ten ruch powoduje skażenia, będą to musieli robić wojewodowie. W związku z tym pas wzdłuż drogi, na której odbywa się ruch powodujący skażenie, jest obszarem szczególnego zainteresowania wojewody i służb ochrony środowiska. Zresztą nie tylko w strefach szczególnej ochrony środowiska, bo jak wiadomo te zasady mają szerokie zastosowanie także na innych obszarach, o czym mówi ustawa. Pas wzdłuż drogi jest dokładnie takim samym obszarem i nie wymaga tutaj szczególnego wymienienia. Jeżeli wzdłuż drogi, ale nie każdej, powstaje zagrożenie, to oczywiście ten pas zostanie wyznaczony. Natomiast nie będzie się wyznaczało pasów wzdłuż dróg, gdzie nie ma żadnych skażeń czy zanieczyszczeń. I chyba w tym z kolei jest także logika, że tego wniosku mniejszości nie przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#JanKomornicki">Pozwolę sobie wrócić do tekstu ustawy, wprawdzie jest to pytanie legislacyjne: Czy zasadne jest dwukrotne powtórzenie w art. 7 spójnika „i”? Chcę powiedzieć: tak, jest zasadne, ponieważ art. 7 ust. 1 mówi, że przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne dokonuje się w miejscowym planie. Nie może tam być słowa „lub”, dlatego że funkcje tych dwóch rodzajów gruntów traktujemy rozdzielnie i — jak państwo pamiętacie — założyliśmy, że niemożliwe jest w obie strony, na prawach równości, zamienianie gruntów rolnych na leśne lub leśnych na rolne. Wykluczyliśmy to, kierując się jako pryncypium w ustawie, zawartym zresztą w postanowieniu art. 11 ust. 6.</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: A tytuł rozdziału 3, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#JanKomornicki">Tytuł rozdziału 3 dotyczy wyłączania, które jest traktowane zupełnie odrębnie. Nie ma tutaj łącznego wyłączania z produkcji rolniczej i leśnej. Odrębne przepisy stanowią o tym, że w inny sposób wyłącza się obszary z produkcji rolniczej, w inny zaś z produkcji leśnej. Dlatego użycie tam słowa „lub” wydaje się całkowicie zasadne. Oczywiście sądzę, że na temat zasadności pytania pana posła wypowie się również Biuro Legislacyjne i ostatecznej opinii wysłuchamy na spotkaniu komisji, które z całą pewnością się odbędzie. Będę również prosił o to, żeby pan poseł otrzymał opinię w tej sprawie nie tylko ode mnie.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#JanKomornicki">Wniosek mniejszości nr 5. Czy to jest niechęć, czy ma to podłoże ustrojowe? Jest to bardzo dobrze zadane i postawione pytanie, tym bardziej że zabierający głos jako ostatni w dyskusji pan poseł Tarczyński również do tego wrócił, opowiadając się za takim zobowiązaniem. Otóż, proszę państwa, przez 10 miesięcy rozmawialiśmy z rządem na ten temat na posiedzeniach komisji. Nie tak dawno przy przyjmowaniu bardzo poważnych ustaw typu Prawo budowlane stosowaliśmy taką praktykę, że w każdej chwili komisja zainteresowana sprawą może poprosić rząd o przedstawienie projektu przed jego podpisaniem. W mojej komisji np. praktyką jest zwracanie się do ministra ochrony środowiska, żeby przedstawiał nam - choć wcale nie musi tego robić - projekty zmian w przepisach dotyczących wysokości opłat za składowanie odpadów, za emisję. To nas niesłychanie interesuje, bo to właśnie jest kwestia pewnych dyspozycji dotyczących społecznych pieniędzy - czy są to obciążenia dla obywateli. Po przedyskutowaniu sprawy doszliśmy do wniosku, że po pierwsze, ministerstwo najprawdopodobniej będzie zainteresowane przedstawieniem nam projektu już wynegocjowanego z ministrem ochrony środowiska - aczkolwiek to jest pewien mankament zapisu tego wniosku, ale przecież tu chodzi tylko o zaopiniowanie - po drugie zaś, przedstawienia do zaopiniowania każdego aktu rządowego, także wykonawczego, także takiego, którego rząd nie musi przesłać z własnej woli, w każdej chwili komisja może zażądać. W związku z tym uznaliśmy, że komisje, które będą tym zainteresowane, nawiążą kontakt z ministerstwem i uprzejmie w formie dezyderatów, wniosków, opinii - są różne na to sposoby - zwrócą się o ich przedstawienie i wyrażą swoją o tym opinię. Nic się oczywiście nie stanie, jeśli ta poprawka zostanie przyjęta; chciałem tu tylko wyjaśnić, że dyskutując, w ten sposób myśleliśmy.</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#JanKomornicki">Nie chciałbym ustosunkowywać się szczegółowo do poprawki pani poseł Grażyny Kotowicz. Ten problem był rozważany w trakcie posiedzeń komisji, głosowano nawet nad nim, i nie został zgłoszony w formie poprawki, bo wniosek został odrzucony przez komisje. W tej chwili zgłoszony ponownie jako poprawka, a nie jako wniosek mniejszości, musi wrócić pod obrady komisji. Nie chcę przedstawiać argumentacji zupełnie oczywistej, że przyjęcie tej poprawki oznaczałoby zrezygnowanie przez Sejm, przez ustawodawcę z określenia przypadków szczególnych, w których wójt, a nie kierownik urzędu rejonowego byłby organem decyzyjnym. Jak wynika bowiem z zapisu art. 5, jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej, to właściwy w sprawach ochrony gruntów jest zawsze kierownik. I ustawa w art. 15 stanowi na przykład inaczej. Pani poseł chciałaby, żeby w tej kwestii było upoważnienie ekstra, natomiast komisje uznały, a rząd proponował, żeby był ustawowy oblig, iż w tych sprawach decyduje wójt, a nie kierownik. Natomiast byłby to zupełnie nowy pomysł, pomysł o którym już zresztą dyskutowano.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#JanKomornicki">Nie jestem w stanie odnieść się szczegółowo do wszystkich uwag pana posła Gawlika. W końcowej części wypowiedzi pan poseł się spieszył w związku z brakiem czasu i nawet nie zdążyłem wszystkiego wynotować. Myślę, że zarzut pana posła, iż opracowaliśmy ustawę zbyt pośpiesznie i nie dokonaliśmy dostatecznej liczby ekspertyz, tak dalece odbiega od oceny nawet własnego klubu sposobu procedury, jaką przyjęliśmy, że nie chciałbym tego komentować. Natomiast wynika to z faktu, że pan poseł nie brał udziału w dziesięciu posiedzeniach podkomisji, tylko przystąpił do pracy wtedy, kiedy komisja przedstawiała sprawozdanie. Myślę, że pan poseł Jaskiernia, do którego się pan poseł zwracał, potwierdziłby to, że czas na obszerne ekspertyzy, na dogłębne badanie jest właśnie wtedy, kiedy pracuje podkomisja - w pierwszej części. Trudniej natomiast wszystkim wracać do spraw przedyskutowanych, wynegocjowanych z rządem, kiedy już jest sprawozdanie podkomisji. Myślę, że kwestią organizacyjną jest włączanie się każdego posła do tych procesów.</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#JanKomornicki">Ponieważ zadano kilka pytań, chcę wyjaśnić: jeśli np. w art. 12 ust. 14, podaje się opłaty wedle cen drewna tartacznego, to jest to powszechnie przyjęte i obowiązujące. Wyjaśniał to na posiedzeniu komisji minister; cena drewna tartacznego iglastego jest uśredniana, natomiast inne symbole, które stosuje się w tartakach, można porównywać do tamtych, nie nastąpiła żadna zmiana norm. Różne w tej chwili obowiązują nazewnictwa, które oznaczają skrót od jakiegoś wyrobu, i to wcale nie musi być WBO, to może być jeszcze całkiem inny skrót. Natomiast jeśli chodzi o drewno tartaczne iglaste, dokładnie zawsze wiadomo, co to jest. Tak samo jak dokładnie wiadomo, co to jest 100 kg czy tona żyta. To jest po prostu pewien constans i dlatego się go tutaj wprowadza.</u>
          <u xml:id="u-174.16" who="#JanKomornicki">Nad kwestiami cen od czerwca dyskutowaliśmy, jest to praktyka, która była stosowana w przeszłości, zdała egzamin. Stąd też twierdzenie, że trzeba w tej chwili absolutnie koniecznie coś przestawić, jest tak samo niezasadne, jak wątpliwość - bo nie jest to krytyka - pana posła Tarczyńskiego, czy dotychczasowe wydatki Funduszu Ochrony Gruntów Leśnych, sposób dzielenia jego środków były analizowane przez komisje i czy był analizowany sposób wydawania tych środków w przyszłości. Owszem, był. Ministerstwo przedstawiało nam sprawozdanie w tej sprawie, i zdecydowaliśmy się na taki podział, dlatego że wydaje się on najbardziej zasadny. Wspominałem o tym, że prace z zakresu rekultywacji gruntów czy naprawiania różnych szkód mają charakter interwencyjny, lokalny; nigdy nie są one rozdrobnione, raczej są skoncentrowane i wymagają znaczniejszych nakładów. Tak że została oceniona, porównana metoda operowania pewnymi kwotami, które w sposób skoncentrowany może wykorzystywać minister, tak jak dotychczas to czynił, czy wojewoda - choć zawsze te środki są zbyt małe w stosunku do potrzeb - i uznano, że dotychczasowy i proponowany na przyszłość podział powinien być tak ułożony, jak to państwu przedstawiono.</u>
          <u xml:id="u-174.17" who="#JanKomornicki">Ponieważ pan poseł Gawlik, jak słyszę, złożył kolejne poprawki na piśmie, sądzę, że będzie okazja wyjaśnienia sobie pozostałych wątpliwości na posiedzeniach komisji. Nie chciałbym więc całej Wysokiej Izbie zajmować czasu na wyjaśnianie rzeczy, o których sporo mówiliśmy. Mam nadzieję, że zarówno pani marszałek, jak i pan poseł Gawlik zgodzą się ze mną, że możemy te szczegóły jeszcze raz wyjaśnić sobie wtedy, kiedy będziemy rozważali zgłoszone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-174.18" who="#JanKomornicki">Pan poseł Tarczyński, podobnie zresztą pani poseł Grażyna Kotowicz, wyrażają pewną wątpliwość - dziękuję przy tym panu posłowi, że zechciał nie złożyć poprawki. Uwagi pani poseł akurat odnosiły się do lasów czy małych kawałków lasu; chociaż być może to pan poseł pytał o to, czy nie warto by było wyłączać tego w sposób bardziej uproszczony; czy musi być do tego potrzebny aż minister. Otóż dyskutowaliśmy nad tym i uznaliśmy, że należy stworzyć jak największe utrudnienia formalne w wypadku uzyskiwania zgody na jakiekolwiek wylesienie. Jest to pewien rodzaj straszaka. Szukajcie sobie innego miejsca, ale las zostawcie w spokoju, nie wycinajcie drzew, które muszą rosnąć kilkadziesiąt czy kilkaset lat, jeżeli np. chcecie coś wybudować. Powinna to być ostateczność, należy więc utrudnić tę procedurę.</u>
          <u xml:id="u-174.19" who="#JanKomornicki">Jeśli chodzi o zmniejszenie tego areału do 0,5 ha, o art. 7 ust. 2 pkt 1, w którym mówi się, że jeżeli obszar gruntów klasy I-III przekracza 0,5 ha, to wymagana już jest zgoda ministra rolnictwa, to pan poseł pytał, czy nie można by tego obniżyć, oddać w gestię samorządów. Kierowaliśmy się w tym wypadku podobną zasadą, przeanalizowaliśmy, podobnie jak przy sprawie funduszu, dotychczasową praktykę. Mogę powiedzieć, że w wielu przypadkach, jeżeli jest obowiązek zastosowania tej procedury, powoduje to poszukiwanie gruntów o mniejszej wartości. Natomiast jeżeli na terenie jakiejś gminy są wyłącznie grunty klasy I-III, to nie ma wówczas żadnych komplikacji. W takich wypadkach już na etapie uzgadniania planu, a nie na etapie postępowania w sprawie indywidualnych wyłączeń, o które raczej chodzi w art. 7, uzyskiwana jest szybka zgoda ministra. Jeśli chodzi o wątpliwości zgłoszone przez pana posła Gąsienicę-Makowskiego - co do tego, że trzeba było w ustawie zapowiedzieć, jaki jest obowiązujący termin załatwiania przez ministra wpływających do niego wniosków - muszę powiedzieć, że aczkolwiek być może to by się przydało, to wystarczyłoby, żeby ministrowie i inne organy administracji rządowej i samorządowej zechcieli po prostu wreszcie przestrzegać obowiązujących przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Wówczas nie byłoby żadnego problemu, nikt nie wykracza bowiem poza ten termin.</u>
          <u xml:id="u-174.20" who="#JanKomornicki">Raz jeszcze chciałbym podziękować wszystkim, którzy zechcieli poprzeć ten projekt, i ze smutkiem stwierdzić, że zapewne za chwileczkę pani marszałek ogłosi, że komisje muszą się zebrać, by przygotować kolejne sprawozdanie. Mam wszakże nadzieję, że uda się jeszcze złożyć wniosek do Prezydium Sejmu o to, żeby głosowanie nad ostatecznym tekstem ustawy mogło odbyć się na tym posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł sprawozdawca Jan Komornicki.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeszcze pan poseł Radosław Gawlik chciałby zabrać głos. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#RadosławGawlik">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie!...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Ale tylko w formie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#RadosławGawlik">Chciałbym zabrać głos w trybie sprostowania i mam pytanie do pana przewodniczącego i sprawozdawcy. Powracam do sprawy tych konsultacji. Powiedziałem tylko tyle, że jeśli projekt jest istotnie zmieniony - a w kilku wypowiedziach stwierdzono, że w stosunku do przedłożenia rządowego został on istotnie zmieniony - to biorąc pod uwagę procedurę, sprawa dodatkowego konsultowania powinna wyglądać inaczej, dlatego że - to jest bardzo ludzkie, ja też to, panie pośle, znam - pracując 10 miesięcy nad projektem, chcemy już tę pracę zakończyć. I jest troszeczkę tak, że panu się wydawało...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, ale proszę zachowywać tylko formę sprostowania lub zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#RadosławGawlik">Tak. Nie miałem obowiązku nad tym pracować, bo nie byłem członkiem podkomisji, ale kiedy dostałem ten wasz produkt, istotnie zmieniony w stosunku do przedłożenia rządowego, i dałem go do konsultacji, wtedy było oburzenie, że poseł śmie tu zgłaszać jakieś poprawki. Musimy założyć, że jeśli te poprawki są zasadne, a wątpliwości zgłaszała także pani poseł Kotowicz, dotyczące sprzeczności z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym (moje dotyczą innych ustaw), to sądzę, że komisja nie może zrobić nic innego, tylko po prostu je rozpatrzyć, mimo że to będzie trwało 12 miesięcy. To jedno sprostowanie. Drugie dotyczy terminu. Pan poseł powiedział, że jest możliwy 30 czerwca, że to było analizowane. Otóż nie jest to możliwe. Jeśli cena ma być ustalona w stosunku do pierwszego półrocza, to do dnia 30 czerwca nie ma jeszcze danych za ten okres. Ta poprawka jest więc zasadna, zgłoszę ją na piśmie, w tej chwili jest przepisywana.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#RadosławGawlik">Moje pytanie do pana dotyczy pasów ochronnych. Nie bardzo mogę to zrozumieć. Skoro pan poseł twierdzi, że na podstawie art. 16 i 18 jest możliwość objęcia pasami ochronnymi terenów skażonych przy drogach publicznych, to dlaczego nie chcemy wpisać tego w słowniczku, żeby to było jasne dla kogoś, kto będzie to czytał? Na tym polega propozycja zawarta we wniosku mniejszości. Moja propozycja zmierza do wpisania w słowniczku tego, że pas ochronny także może podlegać ochronie. Jeśli tego nie wpiszemy, to naprawdę ktoś czytający tę ustawę, nie wpadnie na ten pomysł, chyba że będzie ją czytał wraz ze stenogramem sejmowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo proszę ograniczyć się do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#RadosławGawlik">Dziękuję bardzo. To wszystko.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czy można jeszcze, pani marszałek?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Sławomir Szatkowski, a następnie pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że w formie pytań lub sprostowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#SławomirSzatkowski">Pani Marszałek! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Nie doczytałem się w ustawie, czy może nie zrozumiałem wyjaśnienia dotyczącego odłogowania gruntów. Odłogowanie gruntów jest jedną z form agrotechnicznych, bo poprzez odłogowanie ziemia odpoczywa, a później jest bardziej plonotwórcza. Z tego też względu nie możemy uznać odłogowania jako wyłączenia z użytkowania rolniczego. Jak powiedziałem, nie zrozumiałem tego i prosiłbym bardzo pana posła o wyjaśnienie. Jeżeliby tak było, to ten punkt należałoby skreślić, bo byłby on po prostu niewłaściwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JerzyJaskiernia">Pani marszałek, chciałem zapytać, czy klub SLD ma jeszcze czas?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie, panie pośle. Klub PSL już nie ma czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JerzyJaskiernia">Chodzi mi o klub SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#OlgaKrzyżanowska">SLD - zaraz, sekundkę. Ten czas oczywiście się nie liczy, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JerzyJaskiernia">Rozumiem, pani marszałek. Mam nadzieję, że pani marszałek czas tego milczenia wyłączy z czasu klubowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Tak jest. Klubowi SLD zostało 9 minut, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JerzyJaskiernia">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JerzyJaskiernia">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym nawiązać do wniosku mniejszości nr 5, dotyczącego roli komisji. Chcę tu wyrazić opinię i ewentualnie zaproponować poprawkę, zwłaszcza że wniosek mniejszości zawiera pewien mankament, a być może rzecz jest warta jednak uratowania w świetle tekstu ustawy. Mam szacunek dla argumentacji pana posła Komornickiego i pragnę podkreślić, że rozumiem, iż współdziałanie komisji, którą pan poseł kieruje - Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - z odpowiednim ministrem jest dobre. Dlaczego jednak pan poseł na tej podstawie formułuje tezę, iż wystarczy w tej sytuacji, że komisja zawsze się może zwrócić i otrzymać to, co chce. My nie tworzymy ustawy dla konkretnego posła, dla konkretnej komisji, dla konkretnego ministra. Wprowadzenie obowiązku zasięgania opinii to nie jest kwestia aktywności komisji - czy komisja sobie przypomniała, czy nie - albo ministra - czy minister był na tyle uprzejmy, że sam zapytał, czy nie. Wprowadzamy tę regułę po to, żeby proces decyzyjny był prawidłowy, a więc minister musi zasięgnąć opinii właściwych komisji.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Wydaje się to rzeczą niezwykle istotną, ponieważ jesteśmy ostatnio stale pouczani, że naruszamy zasadę trójpodziału władzy (być może nawet na tle tego, co zaproponuję, takie pouczenie się pojawi). Ale od czasu wejścia w życie „małej konstytucji” powstała jakaś generalna niechęć do włączania się Sejmu w procesy decyzyjne. Kwestionowane są więc już i rezolucje, i wezwania rządu do określonych działań. No, jest na pewno jakaś granica. Jeśli chodzi o żądanie władczego rozstrzygnięcia przez Sejm w stosunku do władzy wykonawczej, to jest argument z „małej konstytucji”, że istnieje podział władzy na ustawodawczą i wykonawczą i władza wykonawcza musi mieć określone pole manewru w prowadzeniu polityki wewnętrznej, do czego ją „mała konstytucja” upoważnia. Natomiast w tym przypadku nie chodzi o władcze rozstrzygnięcie. Jeszcze raz podkreślam, że gdybyśmy uzależnili tę decyzję od zgody komisji, a więc po porozumieniu z komisją, to wtedy ograniczylibyśmy ministra. Wówczas minister czy obaj ministrowie mieliby prawo do stwierdzenia, że nie mogą ponosić odpowiedzialności konstytucyjnej za kierowane odcinki, jeśli wewnętrzny organ sejmowy ma prawo do decydowania. Natomiast uważam, że wprowadzenie mechanizmu prawa do zasięgnięcia opinii daje następujące konsekwencje: w celu uzyskania ważności procesu decyzyjnego minister lub ministrowie muszą zwrócić się do komisji o opinię. Opinia może być pozytywna lub negatywna. Minister może opinię zlekceważyć, może uznać, że nie godzi się z argumentacją, ale musi się po nią zwrócić. Jest to gwarancja dla komisji, że w tak ważnej sprawie nie pomija się Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Spójrzmy na to, co się dzieje w ostatnich miesiącach. Ileż to już funduszy (nie będę ich w tej chwili wymieniał) wzbudza poważne wątpliwości, ileż to fundacji wzbudza poważne wątpliwości. Niemalże jesteśmy zasypywani wnioskami o kontrolowanie funduszy i fundacji, bo dzieją się tam różne rzeczy. Diabeł tkwi w szczegółach. Chodzi niby o regulamin funkcjonowania funduszu, ale właśnie on przy tak generalnie sformułowanych normach ustawowych będzie praktycznie przesądzał o tym, jak fundusze będą dzielone. W związku z nim z reguły pojawiają się oznaki konfliktu interesów, przeróżnych nacisków, często niejednoznacznych moralnie różnych sytuacji. Dlatego też skoro jesteśmy przy tworzeniu nowej ustawy, musimy zadbać o to, żeby to niebezpieczeństwo wyeliminować.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#JerzyJaskiernia">Pani Marszałek! Pan poseł sprawozdawca zasygnalizował, że redakcja wniosku mniejszości nr 5 ma pewne mankamenty, ponieważ mówi się tam jedynie o ministrze rolnictwa i gospodarki żywnościowej, pomija się natomiast ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, co może zrodzić wątpliwość, kiedy ten obowiązek się pojawia. Czy najpierw minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej powinien się zwracać do komisji sejmowej, a dopiero później porozumiewać się z ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, czy też wcześniej powinni się porozumieć sami ministrowie? By to wyeliminować, chciałbym zgłosić poprawkę. Będę prosił pana posła sprawozdawcę o ewentualne odniesienie się do niej. Chcę, by moja poprawka nie gubiła idei, do której przywiązuję dużą wagę, jako do instrumentu umacniania autorytetu komisji sejmowych na styku z naczelnymi organami administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#JerzyJaskiernia">Otóż poprawka dotyczyłaby art. 23 ust. 2 i brzmiałaby: kropkę zamienić na przecinek i dodać słowa: „po zasięgnięciu opinii właściwych komisji sejmowych”. Gdyby ta poprawka została uwzględniona, brzmienie przepisu byłoby następujące: „Regulamin funkcjonowania funduszu ustala minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w porozumieniu z ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, po zasięgnięciu opinii właściwych komisji sejmowych”. W ten sposób jest oczywiste, że to zasięgnięcie opinii dotyczy sytuacji, kiedy już obaj ministrowie się porozumieli, że nie jest to opinia wiążąca, ale opinia obligatoryjna, to znaczy, że proces ustalania funduszu byłby nieważny, gdyby taka opinia nie została wydana. Wydaje się, że to trafnie by odzwierciedlało rolę komisji. Jeszcze raz podkreślam: nie jest to żadna polemika z posłem Komornickim ani krytyka dotychczasowej praktyki. Chodzi o stworzenie instrumentu, który komisjom da gwarancje aktywnego oddziaływania (np. ostrzegania ministra), gdyby okazało się, że pewne propozycje w projekcie regulaminu Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych wzbudzały wątpliwości poselskie (zawsze jest to sygnał wątpliwości elektoratu), które powinny być w sposób właściwy wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#JerzyJaskiernia">Pani marszałek, składam na pani ręce odczytaną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, w zasadzie lista mówców była wyczerpana, bo przemawiał już poseł sprawozdawca, ale w związku z tym, że zgłoszona przez pana poprawka jest merytoryczna, sądzę, że Wysoka Izba ją przyjmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JerzyJaskiernia">Pani marszałek, nie wiem, czy tu nie ma subtelnej różnicy między wyczerpaniem się listy mówców a zamknięciem dyskusji. Pani marszałek nie ogłosiła zamknięcia dyskusji, stąd pozwoliłem sobie zapytać, ile jeszcze czasu pozostało klubowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie pytam ponownie, zanim wystąpi pan poseł sprawozdawca, czy ktoś z państwa jeszcze chciałby zabrać głos, jeżeli klub ma czas, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt nie ma czasu.)</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JanKomornicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najkrócej jak tylko można odpowiadam na wątpliwość pana posła Gawlika, a właściwie na próbę sprostowania. Teraz ja, niestety, muszę sprostować, bowiem kiedy mowa o ekspertyzach, które powinny być wykonane, jeżeli zmieniło się przedłożenie rządowe, wymaga to przedstawienia procedury, jaka trwała. Otóż do przedłożenia rządowego, które było przedmiotem pierwszego czytania, zostało wykonanych na zlecenie posłów wiele ekspertyz. Doprowadziły one m.in. do wynegocjowania z rządem zmian w zapisach ustawy sugerowanych w tych ekspertyzach, a rząd się na nie zgodził. Rząd był autorem projektu i najważniejsze, że uznał ekspertyzy, które powstawały w ciągu prawie 10 miesięcy. Nie było więc tak, że my wymyśliliśmy coś nowego „na wariata” (przepraszam bardzo za użycie tego słowa) i nagle stanęliśmy przed problemem, że mamy nowy tekst, o którym nic nie wiemy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#JanKomornicki">Pytanie dodatkowe dotyczące pasów ochronnych: dlaczego nie chcemy umieścić w projekcie tej sprawy, jeżeli istnieje możliwość traktowania obszarów wokół dróg jako obszarów szczególnego skażenia, wymagającego postępowania prowadzącego do wyłączeń z produkcji rolniczej? Otóż dlatego, że oprócz pasów ochronnych wzdłuż dróg (może nie pasów, bo ze względu na to, że nie są one równe, należałoby je nazwać strefami) są również inne szczególne obszary, które można by spróbować nazwać i wymienić. Uważamy, że nie należy wyróżniać specjalnie jednego zagadnienia, dlatego że wtedy wszędzie, gdzie będzie jakakolwiek droga, należy przeprowadzić operacje, o których mówiłem: wyznaczania, inwentaryzacji i przede wszystkim badania. To po prostu stanie się obowiązkiem. Tam, gdzie występuje problem wokół dróg, należy - powtarzam raz jeszcze - przeprowadzać całą procedurę, na którą ta ustawa pozwala. Uważamy natomiast, że nie jest właściwe traktowanie pasa ochronnego jako czegoś, co zasługuje na wyróżnienie, jeżeli istnieje cały szereg innych przypadków szczególnych, zagrożonych skażeniem.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#JanKomornicki">Pana posła Szatkowskiego i Wysoką Izbę chciałem przeprosić za użycie sformułowania „odłogowanie”. Przepraszam, jest to rzeczywiście pojęcie agrotechniczne, cały czas chodzi o wyłączenie z produkcji. Nie zmienia to, mam nadzieję, sensu mego wytłumaczenia, że wyłączenie z produkcji jakichś obiektów — które w rozumieniu ustawy są także gruntami rolnymi — nastąpiło. Chodziło o to, że było to związane z przestawianiem się cyklu, ze zmianą kierunku, z różnymi innymi czynnikami. Przepraszam, zapędziłem się. Jestem rzeczywiście z zawodu leśnikiem, nie rolnikiem. Dziękuję za zwrócenie mi na to uwagi i przepraszam za nieporozumienie. Natomiast dziękuję bardzo panu posłowi Jaskierni za ten obszerny wywód. Chcę oświadczyć, i myślę, że rząd również jest tego samego zdania, że absolutnie nic się nie stanie, jeżeli poprawka, o której mówił, zostanie przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#JanKomornicki">Natomiast muszę z pewnym niepokojem postawić pytanie panu posłowi - który się na tym lepiej zna niż ja - i także pani marszałek, w jakim trybie jest zgłoszona poprawka i do czego? Bo poprawka jest zgłoszona do wniosku mniejszości, a nie do tekstu projektu ustawy. Może pan poseł będzie łaskaw powtórzyć (nie widziałem jeszcze tego wniosku) wniosek mniejszości i swoje sformułowanie, dlatego że ono jest uzupełnieniem. To, co pan poseł był łaskaw przeczytać - mam tu na myśli fragment po przecinku - jest uzupełnieniem wniosku mniejszości, a nie tekstu ustawy. Oczywiście ja się na tych formalnościach mniej znam, w pewnym sensie tutaj już się nawet zagubiłem. Uważam, że absolutnie nic się nie stanie, musi pan poseł tylko przekonać klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który oświadczył, że będzie głosował przeciwko tej poprawce. Jeżeli będzie głosował za, to z całą pewnością uzyska się w tej kwestii większość i będzie obowiązywała poprawka, przeciwko której rząd na pewno nie wystąpi.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Wyjaśnię to.)</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, chciałam powiedzieć, zanim pan poseł wyjaśni, że poprawkę można zgłaszać tylko do projektu ustawy, a nie do wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o uściślenie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JerzyJaskiernia">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zasada, którą pani marszałek była uprzejma przypomnieć, jest mi doskonale znana. Gdyby pani marszałek zechciała rzucić okiem na treść poprawki, którą zgłosiłem, to byłoby oczywiste, że nie dotyczy ona wniosku mniejszości. W ogóle nie roszczę sobie prawa do zmiany wniosku. Jest to poprawka do tekstu. Pan poseł widocznie źle usłyszał. Chodzi o to, by zamienić kropkę w obecnym brzmieniu art. 23, ust. 2 na przecinek i dodać słowa: „po zasięgnięciu opinii właściwych komisji sejmowych”. Jest to poprawka do tekstu projektu ustawy, według sprawozdania, a nie do wniosku mniejszości. Byłoby to niedopuszczalne i wydaje mi się nieeleganckie w stosunku do autorów tamtego pomysłu. Spodziewamy się, że pan poseł zechce w dwóch słowach ustosunkować się merytorycznie, czy podziela trafność mojej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby się do tego odnieść? Nie.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, jak słusznie pan poseł sprawozdawca był uprzejmy powiedzieć, nie jest możliwe przystąpienie do głosowania. Sprawa musi być jednak ponownie przez komisję rozpatrzona ze względu na liczbę zgłoszonych poprawek. W imieniu Prezydium Sejmu proponuję skierować ponownie projekt ustawy do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#OlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że pan poseł sprawozdawca był uprzejmy wyrazić opinię... Czy byłoby to możliwe na tym posiedzeniu Sejmu. To zależy od tego, czy komisje będą w stanie przedstawić dodatkowe sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o wniosku prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karno-sądowej posła Ryszarda Zająca (druk nr 733).</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Lucynę Pietrzyk.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#LucynaPietrzyk">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o wniosku prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karno-sądowej posła Ryszarda Zająca, zawarte wraz z projektem uchwały w druku sejmowym nr 733.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#LucynaPietrzyk">Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich rozpatrywała powyższą sprawę na trzech posiedzeniach: 11 i 28 maja oraz 21 września br. Na pierwszym posiedzeniu nastąpiło wstępne zapoznanie się z materiałami i dokumentami przekazanymi komisji. W jego wyniku przedstawiono wniosek w sprawie uzupełnienia materiałów o dodatkowe dokumenty. W związku z realizacją tego wniosku komisja dysponowała m.in. następującymi dokumentami:</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#LucynaPietrzyk">— aktem oskarżenia wniesionym przez Prokuraturę Rejonową w Wodzisławiu Śląskim do Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim;</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#LucynaPietrzyk">— wyrokiem Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim;</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#LucynaPietrzyk">— wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Katowicach;</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#LucynaPietrzyk">— rewizją nadzwyczajną prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, wniesioną na korzyść skazanego Ryszarda Zająca;</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#LucynaPietrzyk">— orzeczeniem Sądu Najwyższego wydanym po uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#LucynaPietrzyk">Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich przed rozpoczęciem dyskusji i podjęciem decyzji wysłuchała posła Ryszarda Zająca i przedstawiciela wnioskodawcy. Przedstawiciel prokuratora generalnego podtrzymał wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła Ryszarda Zająca do odpowiedzialności karno-sądowej. W swoim stanowisku przedstawił argumenty, którymi kierował się prokurator generalny wnosząc rewizję nadzwyczajną na korzyść pana Ryszarda Zająca. W rewizji podniesione zostały zarzuty dotyczące popełnienia rażących błędów proceduralnych, tak w toku postępowania przygotowawczego, jak i sądowego. Obejmowały one m.in.:</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#LucynaPietrzyk">— niezaznajomienie podejrzanego Ryszarda Zająca z materiałami postępowania przygotowawczego i tym samym uniemożliwienie mu złożenia wniosku o uzupełnienie postępowania;</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#LucynaPietrzyk">— uniemożliwienie oskarżonemu prawa do obrony;</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#LucynaPietrzyk">— błędy w postępowaniu dowodowym i błędy w ocenie zgromadzonego przez sąd materiału dowodowego wynikające z niewyjaśnienia wszystkich okoliczności stanowiących podstawę wyrokowania.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#LucynaPietrzyk">Sąd Najwyższy uznał rewizję nadzwyczajną za zasadną. Podzielił zarzuty w niej opisane, uchylając jednocześnie wyroki Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim i Sądu Wojewódzkiego w Katowicach i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#LucynaPietrzyk">Poseł Ryszard Zając, przedstawiając komisji swoje stanowisko w powyższej sprawie, użył podobnych argumentów, przemawiających, jego zdaniem, za uchyleniem immunitetu poselskiego - bo tak to się w języku potocznym nazywa, gdy mowa o wniosku w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karno-sądowej - i zwrócił się o pozytywne rozpatrzenie przez komisję wniosku prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#LucynaPietrzyk">Po wysłuchaniu stron oraz opinii posła sprawozdawcy Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich odbyła dyskusję, w której wyniku podjęła decyzję o przyjęciu wniosku prokuratora generalnego w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie posła Ryszarda Zająca do odpowiedzialności karnej. Komisja, przychylając się do wniosku prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, kierowała się następującymi przesłankami:</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#LucynaPietrzyk">Po pierwsze, zgodnie z postanowieniami europejskiej Konwencji Praw Człowieka, której Polska jest stroną, każdy obywatel - bez względu na zajmowane stanowisko czy pełnioną funkcję - ma prawo do szybkiego i obiektywnego rozstrzygnięcia swojej sprawy przez niezawisły sąd. Zatem uzyskanie przez pana Ryszarda Zająca mandatu poselskiego i korzystanie przez niego w związku z tym ze szczególnej ochrony prawnej nie może działać na jego niekorzyść. Bez wyrażenia przez Sejm zgody na uchylenie immunitetu poselskiego panu Ryszardowi Zającowi postępowanie sądowe nie może być przeprowadzone - mimo wniesionej na jego korzyść rewizji nadzwyczajnej, a w jej wyniku pozytywnego rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-200.15" who="#LucynaPietrzyk">Po drugie, brak zgody Sejmu na pociągnięcie posła Ryszarda Zająca do odpowiedzialności karnej uniemożliwi mu oczyszczenie się z ciążących na nim zarzutów i uzyskanie sprawiedliwego wyroku.</u>
          <u xml:id="u-200.16" who="#LucynaPietrzyk">Po trzecie, liczba i ciężar gatunkowy błędów i uchybień proceduralnych, popełnionych przez organa prowadzące postępowania tak przygotowawcze, jak i sądowe, miały zasadniczy wpływ na uznanie pana Ryszarda Zająca winnym popełnienia zarzucanych mu czynów i wydanie wyroków skazujących. Zostało to potwierdzone wyrokiem Sądu Najwyższego po rozpatrzeniu rewizji nadzwyczajnej wniesionej przez prokuratora generalnego Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-200.17" who="#LucynaPietrzyk">Po czwarte, według komisji wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie posła Ryszarda Zająca do odpowiedzialności karno-sądowej nie naruszy powagi i autorytetu Sejmu. Taki argument, jako jedyny zresztą w toku całej dyskusji, został postawiony w czasie prac Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-200.18" who="#LucynaPietrzyk">Opinię w tej sprawie komisja oparła na następujących przesłankach:</u>
          <u xml:id="u-200.19" who="#LucynaPietrzyk">Oskarżenie pana Ryszarda Zająca o popełnienie przestępstw z art. 237 i 178 § 2 Kodeksu karnego oraz proces sądowy miały miejsce w okresie, kiedy Ryszard Zając nie był posłem. Wyroki skazujące wydane przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim i Sąd Wojewódzki w Katowicach nie pozbawiły Ryszarda Zająca prawa do ubiegania się o mandat poselski. Negatywnego wpływu nie miało także i to, że pan Ryszard Zając przez 74 dni przebywał w zakładzie karnym, ponieważ nie pogodził się z obydwoma wyrokami i nie wykonał nałożonych na niego obowiązków: 1) przeproszenia pokrzywdzonych i 2) uiszczenia grzywny. Fakty te były powszechnie znane opinii publicznej, ponieważ pisała o tym szeroko prasa lokalna i krajowa, i nie przeszkodziły one panu Ryszardowi Zającowi w uzyskaniu mandatu poselskiego w wyborach do Sejmu w dniu 19 września 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-200.20" who="#LucynaPietrzyk">Zdaniem Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich dla wizerunku Sejmu korzystniejsze będzie ostateczne rozstrzygnięcie niż zawieszenie sprawy do czasu zakończenia kadencji Sejmu. Przedstawione wyżej przeze mnie przesłanki, na których podstawie podjęta została decyzja komisji, zyskały akceptację członków komisji, ponieważ projekt uchwały zawarty w druku sejmowym nr 733 wraz z uzasadnieniem został przyjęty przy braku głosów przeciw - dwóch posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-200.21" who="#LucynaPietrzyk">Zatem, reasumując, wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę projektu uchwały Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich zgodnie z wnioskiem zawartym w druku sejmowym nr 733.</u>
          <u xml:id="u-200.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgodnie z art. 73 ust. 6 regulaminu Sejmu, Sejm rozpatruje sprawozdanie komisji wysłuchując jedynie sprawozdawcy i ewentualnie posła, którego wniosek dotyczy. Nad sprawozdaniem tym nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Zająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#RyszardZając">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przede wszystkim chciałbym przeprosić Wysoką Izbę za to, iż parlament jest zmuszony zajmować się wnioskiem pana prokuratora generalnego, ale niestety, taka jest procedura, że moja zgoda nie ma tutaj nic do rzeczy, decyzję w tej sprawie podejmuje Wysoka Izba.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#RyszardZając">Pan prokurator generalny złożył wniosek o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pociągnięcie mnie do odpowiedzialności karnej, bo podobno znieważyłem związek zawodowy „Solidarność” określeniem „palanty”, podobno znieważyłem kilku jego prominentnych działaczy oraz ówczesnego wojewodę katowickiego. Na dodatek w trakcie popełniania tych przestępstw nie byłem w stanie „pomroczności jasnej”.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#RyszardZając">16 grudnia 1991 r. Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim skazał mnie za to na 10 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata, 2 mln zł grzywny oraz półmilionową nawiązkę na rzecz PCK. Nakazał mi również przeproszenie rzekomo pokrzywdzonych na łamach lokalnej prasy. Pomimo naruszenia przez ten sąd w rażący sposób - o czym już mówiła pani poseł sprawozdawca - obowiązującej procedury oraz oparcia się na spreparowanym materiale dowodowym, wniesiona do Sądu Wojewódzkiego w Katowicach rewizja wyroku nie przyniosła żadnej zmiany w treści skazującego mnie orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#RyszardZając">W proteście przeciwko tak ewidentnemu nadużyciu prawa dla celów politycznych odmówiłem zapłacenia grzywny i przeproszenia prominentnych działaczy „Solidarności”. Tym samym sąd był zmuszony wydać postanowienie o pozbawieniu mnie wolności. W samo południe 16 października 1992 r. stawiłem się za kratami aresztu śledczego w moim rodzinnym mieście Sosnowcu, skąd przetransportowano mnie do więzienia w Wojkowicach. Perspektywa spędzenia prawie roku za kratami w wieloosobowej celi nie wydawała mi się pociągająca, ale nie miałem po prostu innego wyboru.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#RyszardZając">Wielu dziennikarzy pisało, że do więzienia poszedłem na własne życzenie. Wietrzono w tym prowokację, sugerowano nawet chorobę psychiczną. To prawda, że mogłem uniknąć osadzenia za kratami, gdybym tylko zastosował się do prawomocnego wyroku sądowego. Powtarzam jednak, że nie miałem innego wyboru - zbyt szanuję prawo, abym miał je traktować niepoważnie.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#RyszardZając">Redaktor Andrzej Szmak z tygodnika „Wprost” był łaskaw wówczas trafnie zauważyć: „Do pudła obywatel Zając poszedł na własne życzenie, co wywołało ogólną konsternację, podejrzenie o prowokację, a nawet sugestię, że ten Zając to musi mieć coś nie tak z głową, bo jaki normalny człowiek da się zamknąć z własnej woli. (...) Obywatel Zając zrobił kuku wymiarowi sprawiedliwości i tego nie da się ukryć. Zaryzykowałbym nawet stwierdzenie, że obywatel Zając wymiar sprawiedliwości ośmieszył, doprowadzając do absurdalnej sytuacji, w której zmusił sąd do wyegzekwowania własnego wyroku, pokazując, jak daleko jest on niedorzeczny. (...) Obywatel Zając przejdzie do historii, bo pokazał na własnym przykładzie, że nawet najgorsze prawo nie jest aż tak złe, by z niego nie skorzystać (...) teraz nie można nawet obywatela Zająca ułaskawić, bo do tego potrzebna jest jego prośba, a on prosić nie zamierza”.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#RyszardZając">Równie trafny był komentarz redaktora Marka Beylina z „Gazety Wyborczej”: „Jeżeli za określenie działaczy „Solidarności” mianem „palantów” katowicki wymiar sprawiedliwości wsadza dziennikarza do więzienia na dziesięć miesięcy, to wartość komentarza, jaki należałoby wygłosić pod adresem tamtejszych władz sądowych i politycznych, oceniam na jakieś parę tysięcy lat odsiadki. Nie warto przy tej okazji pisać o zdradzie solidarnościowych ideałów ani zdumiewać się moralną ewolucją niegdyś represjonowanych ludzi, którzy obecnie pakują do więzienia niechętnego im dziennikarza. Powinniśmy bowiem wiedzieć, że szlachetność zwycięzców, jeżeli prawo nie ogranicza ich poczynań, staje się wyłącznie łaskawym kaprysem. Nie znam zwyczajów panujących w katowickiej „Solidarności”. Może istotnie uzyskała ona taki autorytet, że pomóc jest jej w stanie tylko prokurator, sędzia i strażnik więzienny”.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#RyszardZając">Wreszcie pan poseł Jacek Kuroń, wówczas minister pracy, był uprzejmy również w „Gazecie Wyborczej” napisać: „W sobotę przeczytałem w gazecie, że Ryszard Zając rozpoczął odsiadywanie wyroku 10 miesięcy więzienia za to, że w redagowanej przez siebie gazecie napisał o związkowych działaczach „palanty z Solidarności”. Zrobiło mi się strasznie wstyd. Kiedyś siedziałem z facetem, który popełnił podobne przewinienie, użył brzydkich słów o PZPR, więc analogia jest dla mnie uderzająca. Znałem tego Zająca, był działaczem podziemnej „Solidarności”, ale ta sprawa dotknęłaby mnie tak samo, gdyby to był ktokolwiek inny. Jest mi wstyd tym bardziej, że jestem wysokim urzędnikiem państwowym i mam poczucie, że on został jak gdyby skazany i w moim imieniu”.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#RyszardZając">Chciałbym podziękować wszystkim dziennikarzom i politykom, których rzetelny, obiektywny komentarz przyczynił się do zwrócenia uwagi opinii publicznej na sprawę „palantów z Solidarności”. Dziękuję. Dzięki wam po spędzeniu przeze mnie 74 dni za kratami wojkowickiego więzienia prokurator generalny wniósł rewizję nadzwyczajną na moją korzyść, a postanowieniem z dnia 23 grudnia 1992 r. Sąd Najwyższy wstrzymał wykonanie wyroku. Dzięki wam odzyskałem wolność.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#RyszardZając">O co chodziło w sprawie „palantów z Solidarności”? Historia ta ma swój początek w roku 1990. W wyniku wyborów samorządowych prezydentem Wodzisławia Śląskiego został bezpartyjny fachowiec, rekomendowany przez miejscowy Komitet Obywatelski „Solidarność”. Był dobry, dopóki podobał się przedstawicielom ówczesnej siły przewodniej. Potem Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność” tuż przed wyborami parlamentarnymi oskarżył go o „rażące nadużycia”. Oskarżał go publicznie w prasie, radiu i telewizji. Nie skończyło się jednak wyłącznie na rewelacjach prasowych i związkowej zabawie w prokuratora. „Nieznani sprawcy” usiłowali podpalić prywatny samochód prezydenta, oskarżyli jego współpracownicę o handel narkotykami, grozili skrzywdzeniem jej dzieci, włamali się do biura parlamentarnego itd. Dla niektórych, jak ich określiłem, „pseudozwiązkowców” istotna była wyłącznie polityczna gra o popularność w kampanii wyborczej do Sejmu. Nasyłane przez zarząd regionu „Solidarności” kontrole — było ich siedem — nie stwierdziły żadnych uchybień. Pretekstem do jednej z nich był sfałszowany dokument, dostarczony — a być może również sfałszowany — przez działaczy „Solidarności”. W tej sytuacji wziąłem w obronę prześladowanego człowieka. 5 sierpnia 1991 r. w niskonakładowym biuletynie (o nakładzie zaledwie tysiąca egzemplarzy) „Głos Wodzisławia” napisałem: „Okazuje się zatem, że można być niewinnym, a jakieś palanty, tylko dlatego że są z «Solidarności», mogą w prasie, radiu i telewizji okrzyknąć cię złodziejem. Mogą doprowadzić do tego, że w wyniku bezpodstawnych oskarżeń twoja firma nie podpisze kolejnych kontraktów i zamiast przynosić zysk, przynosi straty. Mogą doprowadzić do tego, że twoja rodzina znajdować się będzie w stanie skrajnego wyczerpania psychicznego. Co to ma wspólnego z państwem prawa?”</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#RyszardZając">To prowokujące pytanie postawione w innym czasie i w innym miejscu wciąż bywa zbyt często aktualne. Pytanie o praworządność musi cisnąć się na usta, gdy wciąż mamy do czynienia z notorycznym nieprzestrzeganiem prawa na najwyższych szczeblach władzy. Dowolne interpretowanie zapisów konstytucyjnych czy ustawowych w celu realizowania partykularnych interesów politycznych, zwłaszcza przez jeden z ośrodków politycznych w naszym kraju, stało się niechlubnym zwyczajem. Dochodzi do tego, że głowa państwa - prezydent Rzeczypospolitej publicznie oskarżany jest o łamanie prawa i nic sobie z tego nie robi. Wydaje mi się, że zbyt często ulegamy dyktaturze prominentów. Wtedy, w Wodzisławiu, jak w soczewce skupiło się wszystko to, co złe i chore w polskim życiu politycznym. W skali mikro można było zaobserwować powstawanie, degenerację i wreszcie rozkład pewnych idei. Tradycyjną heglowską dialektykę dziejów zastąpiła u nas dialektyka Polski ostatnich 5 lat. To dialektyka dość szczególna. Jej punktem wyjścia jest zwarta i zgrana drużyna, która poprzez stadium zderzaków ulega ostatecznie przemianie w popaprańców. Cóż, jaki filozof, taka teza, antyteza i synteza.</u>
          <u xml:id="u-202.12" who="#RyszardZając">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wniosek pana prokuratora generalnego o uchylenie mojego immunitetu w pełni popieram. Oba — rażąco niesprawiedliwe — wyroki skazujące, zarówno wyrok wydany przez sąd rejonowy, jak i wyrok wydany przez Sąd Wojewódzki w Katowicach, zostały uchylone przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy skierował też sprawę „palantów z «Solidarności»” do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim. Mam wreszcie szansę — po 3 latach formułowania wobec mnie bezpodstawnych oskarżeń o popełnienie przestępstwa, po 74 dniach spędzonych niesłusznie w więzieniu — na uzyskanie w pełni obiektywnego, sprawiedliwego wyroku sądowego. Wiem, że ta sprawa nadal może być przedmiotem gier politycznych. Mam świadomość, że sędzia prowadzący wówczas moją sprawę — sędzia, który moim zdaniem sprzeniewierzył się sędziowskiej niezawisłości — jest prezesem sądu, w którym będę ponownie sądzony. Podejmuję w pełni świadomie to ryzyko. W demokracji miejscem najwłaściwszym do rozstrzygania sporów jest sala sądowa. Proszę zatem Wysoką Izbę o głosowanie za uchwałą w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie mnie do odpowiedzialności karno-sądowej.</u>
          <u xml:id="u-202.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie:</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#OlgaKrzyżanowska">1) poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 351);</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#OlgaKrzyżanowska">2) komisyjnego projektu ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 723).</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Andrzeja Czerneckiego w celu przedstawienia projektu ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AndrzejCzernecki">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W ciągu ostatniego roku przedsiębiorstwa prywatne, firmy prywatne zwiększyły swój udział w dochodzie narodowym o 7%. 25% majątku całego kraju znajduje się w posiadaniu firm prywatnych i te firmy wytwarzają 52% dochodu narodowego. Prosty rachunek wskazuje, że firmy państwowe posiadają dziś 75% majątku narodowego i wytwarzają mniej niż połowę dochodu narodowego. Tak więc wydajność w przeliczeniu na złotówkę w firmach prywatnych jest mniej więcej trzykrotnie wyższa niż w firmach państwowych. Pozwolą państwo, że zacytuję wyjątek z artykułu zamieszczonego we „Wprost” nr 51, który napisał pan Andrzej Zybała: Przynajmniej 5 mln zł kosztują przeciętnego podatnika firmy państwowe, które trzeba oddłużać, zwalniać z podatków, chronić przed konkurencją. 35,7 bln zł wynoszą zaległości podatkowe tych firm, 30 bln zł wynosi ich dług w stosunku do ZUS, 28 bln zł pochłonie spłata bankowych kredytów. Listę można rozszerzyć, trudno wyliczyć przy tym koszt niegospodarności wliczony w ceny kupowanych przez nas towarów lub usług.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AndrzejCzernecki">Proszę państwa, jeżeli tak jest, jeżeli statystyki nie kłamią, a mam wyraźne powody, żeby wierzyć, że nie kłamią, to dlaczego dziś, w pięć lat po rozpoczęciu reform, konieczność prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych akceptuje tylko 1/5 społeczeństwa, podczas gdy w roku 1990 akceptowało to 90% społeczeństwa. Tak więc 4/5 obywateli nie zgadza się z tym, że trzeba prywatyzować. Wydaje mi się, że przyczyna tego leży głównie w sferze trzech zjawisk. Po pierwsze, zabieraliśmy się do tej prywatyzacji trochę tak, jak pies do jeża — wolno i ze strachem. Po drugie, spowodowaliśmy, że przebieg procesu prywatyzacji jest dla większości społeczeństwa niesprawiedliwy. W trosce o zgodę załóg na prywatyzację, w wyniku przyjęcia takiej jak gdyby taniej metody kupowania sobie przychylności załóg, zaczęliśmy rozdawać majątek narodowy pracownikom przedsiębiorstw państwowych, powodując nierzadko powstawanie fortun. Tak było chociażby w przypadku Banku Śląskiego, kiedy niektórzy zarobili po milionie albo po dwa miliony dolarów na tym, że uzyskali te akcje. W Kwidzyniu, w którym rozdano akcje przedsiębiorstwa przerobu papieru załodze — byłem w tym mieście — nauczycielki, pracownicy służby zdrowia pytali, dlaczego palacz kotłowni dostał jednorazowo pieniądze będące odpowiednikiem stukrotności ich zarobków. Nie byłem w stanie wytłumaczyć im tego. To jest ta druga przyczyna spadku popularności prywatyzacji. I wreszcie trzecia przyczyna. Otóż wszystkie partie opozycyjne jeździły do tej pory na prywatyzacji jak na łysej kobyle. Była to bezprecedensowa nagonka. Tam tylko kradziono, korumpowano urzędników. Być może tam i kradziono, i korumpowano, ale na pewno nie tylko. Te trzy przyczyny — jeszcze raz powtórzę: zbyt wolny przebieg prywatyzacji, niesprawiedliwy jej przebieg i towarzysząca temu atmosfera nagonki — spowodowały, że do tej pory sprywatyzowaliśmy w Polsce w drodze kapitałowej „ogromną” liczbę firm — 120 przedsiębiorstw, tj. 1,5% wszystkich przedsiębiorstw, oddaliśmy w leasing lub w dzierżawę 550 z ponad 8 tys. przedsiębiorstw — to są raczej mniejsze przedsiębiorstwa — oraz zbliżamy się bohatersko do tego, by zgodzić się na oddanie w ramach programu tzw. masowej prywatyzacji 340 zakładów w zarządzanie narodowym funduszom inwestycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#AndrzejCzernecki">Proszę państwa, jeśliby to wszystko policzyć, okazałoby się, że sprywatyzowaliśmy około 10–12% zakładów państwowych. Jako jedyni z całego dawnego obozu komunistycznego nie przeprowadziliśmy reprywatyzacji. Postępujemy inaczej niż cały świat, inaczej niż kraje będące bastionami pozostałości państwowych przedsiębiorstw, takie jak np. Włochy, Francja, Niemcy, które uważały, że poczta lub kolej muszą być państwowe i które już zmieniły zdanie na ten temat, gdyż prywatyzują te ostatnie wielkie zakłady. Postępujemy inaczej niż cały świat i — o ironio! — inaczej niż wszystkie kraje dawnego obozu socjalistycznego - po prostu pozostajemy pod tym względem w tyle. Chciałbym zwrócić uwagę państwa na fakt, że Czechy sprywatyzowały już 85% majątku narodowego, Rosja sprywatyzowała dużo więcej niż 50% — dużo więcej, w tym ok. 75% wielkich zakładów przemysłowych. Litwa, Łotwa — o dziwo, także Kazachstan — jeśli chodzi proces prywatyzacyjny wszystkie te państwa są o wiele bardziej zaawansowane niż Polska.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#AndrzejCzernecki">Wydaje się, proszę państwa, że jak tak dalej pójdzie, jeśli będziemy prywatyzować po 120 zakładów na 5 lat (w ramach prywatyzacji kapitałowej), to nasze wnuki wciąż jeszcze będą niosły ten sztandar prywatyzacji. Zostaniemy po prostu skansenem Europy - a może i świata - jako jedyny kraj o gospodarce państwowej. Otóż te biliony złotych zobowiązań, o których mówiłem, jeszcze narosną, te zakłady nie staną się bardziej wydajne, będą totalnie przegrywały z międzynarodową konkurencją. Te wielkie zakłady, jak Huta Sendzimira, jak kopalnie, będą przegrywały z kretesem w walce konkurencyjnej, będziemy dopłacać nie setki, ale tysiące bilionów złotych, jeśli nas będzie na to stać - w co wątpię - ażeby wspomagać eksport ich wyrobów, tak jak już dzisiaj dopłacamy do eksportu polskiego cukru, zupełnie jak za dawnych czasów.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#AndrzejCzernecki">Otóż inicjatywa ustawodawcza mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, którą mam tutaj zaszczyt przed państwem prezentować, wynikła z potrzeby chwili. Nie jest to inicjatywa systemowa. W pewnym momencie odkryliśmy coś w rodzaju czarnej dziury w ustawie prywatyzacyjnej z 1991 r., a okazję do tego odkrycia stworzył wspomniany przeze mnie casus Banku Śląskiego. Okazało się, że ta ustawa wprowadziła pewne ograniczenia w rozdawnictwie akcji preferencyjnych pracownikom zakładów, jednak w taki sposób, że - jak powiedziałem - pozwala na to, żeby poszczególni pracownicy uzyskiwali miliony dolarów, setki miliardów złotych w procesie prywatyzacji. W związku z tym 8 miesięcy temu, w marcu br. złożyliśmy do laski marszałkowskiej projekt ustawy, która tę czarną dziurę eliminuje. Inicjatywie rządowej należy zawdzięczać, że już po 8 miesiącach ten projekt może zostać rozpatrzony przez Sejm. Niewielu panów ministrów siedzi jeszcze w ławach rządowych, toteż nie mam komu podziękować za to tempo. Zresztą raczej nie ma tu zasługi rządu, ponieważ mówiono nam, żeby nie wnosić projektu tej ustawy, bo rząd lada chwila wprowadzi nową ustawę prywatyzacyjną. Do tej pory jednak nie doczekaliśmy się jej. A więc nie jest to zmiana ilościowa - jest to niewielka zmiana jakościowa w czymś, co do tej pory kuleje. Chodzi po prostu o to, żeby to kulało mniej.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#AndrzejCzernecki">Pozwólcie państwo, że powiem dwa słowa o meritum tego projektu. Otóż jest on zbieżny z tym, co za chwilę będzie prezentował państwu przedstawiciel Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie. Tak się składa, że oba te projekty jak gdyby się uzupełniają i przypuszczam, że zostaną połączone w jeden w trakcie debaty w komisji, jeżeli Wysoka Izba zadecyduje, żeby oba te projekty skierować do komisji.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#AndrzejCzernecki">Ten projekt proponuje rozwiązanie polegające na tym, żeby - jeżeli już trzeba rozdawać akcje prywatyzowanych zakładów załogom - odejść od zasady ustalania jakichś iluzorycznych cen tych akcji i po prostu rozdać je. Proponujemy, żeby rozdać 15% akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw zarówno pracownikom tych przedsiębiorstw, jak i - jeżeli to są zakłady przetwórstwa rolnego - tym rolnikom, którzy w sposób ciągły dostarczają surowce do tych zakładów. W przeciwieństwie do dotychczasowych rozwiązań ustawowych projekt ten wprowadza jednak dwa podstawowe hamulce.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#AndrzejCzernecki">Po pierwsze, urealniony zostaje 12-miesięczny przelicznik. Mówimy mianowicie, że wartość darowizny nie powinna być wyższa niż suma średnich zarobków w sześciu podstawowych działach gospodarki za 12 miesięcy. Dzisiaj będzie to około 60–70 mln zł z tytułu darowizny dla jednego pracownika. Mówimy także, w jaki sposób obliczyć wartość akcji. Otóż, jeśli państwo pamiętają casus Banku Śląskiego, w dotychczasowym ustawodawstwie robiono wszystko, aby załoga mogła obniżać wartość przedsiębiorstwa w takim stopniu, w jakim to było możliwe. Wówczas wartość darowizny była niewielka i otrzymywało się więcej akcji. Bardzo wyraźnie mówimy, co oznacza wartość akcji. Oznacza równowartość tego, za ile się odsprzedało przedsiębiorstwo inwestorowi strategicznemu. Jeśli zapłacił on 1 mln zł za jedną akcję przedsiębiorstwa, to znaczy, że wartość tej akcji wynosiła 1 mln zł. Jeśli przedsiębiorstwo jest sprzedawane w formie oferty publicznej, tak jak Bank Śląski, to wartość akcji nie jest ustalana a priori, najpierw, tylko jest ustalana ex post, wtedy kiedy akcje wejdą do obrotu publicznego i ustali się cena, a więc trzy miesiące po wejściu na giełdę. Średnia wartość akcji stanowi wówczas wartość jednej akcji i wtedy wiemy, ile akcji rozdać załodze.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#AndrzejCzernecki">Po drugie, jest jeszcze jedno novum w projekcie. Otóż aby akcje, które nabywa załoga - dostaje, przepraszam, dostaje za darmo - znalazły się w dłuższym niż tylko chwilowe posiadaniu tej załogi, aby zarówno management zakładu, posiadający akcje, jak i załoga mieli motywację do tego, żeby zakład rozkwitał (tzn. żeby nie sprzedawali akcji), proponujemy ograniczenie możliwości sprzedaży uzyskanych - podarowanych - akcji. Proponujemy ograniczenie polegające na tym, że sprzedaż akcji w wypadku zarządu przedsiębiorstwa nie może nastąpić przed upływem 5 lat (zarząd przedsiębiorstwa nie może tych akcji sprzedać przez pierwsze 5 lat, a więc w jego interesie leży rozwijanie zakładu, ponieważ wtedy wartość akcji wzrośnie), natomiast jeśli chodzi o pozostałą część załogi - przed upływem 2 lat od momentu uzyskania akcji.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#AndrzejCzernecki">W imieniu mojego klubu proszę Wysoką Izbę o odesłanie projektu tej ustawy do komisji. Mam nadzieję, że zostanie on odesłany wraz w projektem ustawy, który przedstawi państwu za chwilę pan poseł Manicki, abyśmy mogli połączyć prace nad tymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#AndrzejCzernecki">Na koniec chciałbym powiedzieć, że mój klub zapowiada podjęcie intensywnych działań i wniesienie inicjatyw ustawodawczych dotyczących prywatyzacji naszego majątku. Obecny stan niesie groźbę powstania skansenu, muzeum, utrwalenia przewagi gospodarki państwowej nad indywidualną. A więc wobec braku inicjatyw rządowych w najbliższym czasie, w ciągu kilku miesięcy mamy nadzieję, jak powtarzam, przejąć w tej materii inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Macieja Manickiego w celu przedstawienia projektu ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zarekomendować Wysokiej Izbie w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń projekt nowej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 723.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#MaciejManicki">Chciałbym powiedzieć parę słów na temat historii związanej z tworzeniem tego projektu. Ponad 2 lata temu zakończyły się negocjacje związane z paktem o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń; ponad 2 lata temu, bo ich finał miał miejsce w listopadzie 1992 r. W trakcie tych negocjacji rozmawiano o nowej ustawie bądź o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Niestety ta ustawa miała największego pecha, tak można by powiedzieć, większego niż inne ustawy i wszystkie inne kwestie, które poruszaliśmy w trakcie negocjacji dotyczących przekształceń przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#MaciejManicki">Pierwsze opóźnienie miało miejsce w momencie samego parafowania i podpisywania paktu o przedsiębiorstwie. Był on w zasadzie gotów do podpisania już na początku grudnia 1992 r. Protesty, jakie w tamtym czasie podjęła „Solidarność”, spowodowały przesunięcie tego aktu aż na luty — wtedy nam się wydawało, że aż na luty — 1993 r. Ostatecznie pakt został podpisany 22 lutego 1993 r. Przewidywał on zgłoszenie do Sejmu w trybie pilnym między innymi ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W kwietniu 1993 r. rząd skierował taki projekt do Sejmu — oznaczono go wtedy nr 888. Niestety rozwiązanie parlamentu spowodowało daleko większe niż to pierwotne opóźnienie, albowiem zajęliśmy się tą ustawą dopiero w listopadzie 1993 r. I oceniam dzisiaj jako błąd decyzję — nie ukrywam tego — która miała również przesłanki polityczne, o wyłączeniu z pakietu ustaw paktowych ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Jej pierwsze czytanie (druk nr 37) odbyło się w obecnej już kadencji z inicjatywy ówczesnego Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej. Inicjatywę tę zablokowano decyzją Sejmu o odrzuceniu tego projektu w pierwszym czytaniu. Dzisiaj oceniam to jako błąd. Również głosowałem za odrzuceniem tego projektu ustawy w pierwszym czytaniu — i podejrzewam o to większość z tych, którzy głosowali za tym projektem w jego obecnej wersji. Postąpiliśmy tak dlatego, że mieliśmy obietnicę rządu, iż niezwłocznie zostanie skierowany do Sejmu nowy projekt ustawy, który jeszcze pełniej będzie realizował interesy społeczne w procesach prywatyzacji. Niestety do realizacji tej obietnicy nie doszło, z różnych zresztą przyczyn. Najpierw mieliśmy opóźnienia związane z procesem ponownej konsultacji ze związkami zawodowymi. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych przedstawiło opinię o projekcie rządowym w ciągu 5 dni; inne związki zawodowe potrzebowały na to znacznie więcej czasu. Podnoszono również kwestie o charakterze pozamerytorycznym, kwestie proceduralne. W sumie projekt ten, po dodatkowych utrudnieniach spowodowanych zmianami na stanowisku wicepremiera do spraw gospodarczych, nie trafił wówczas do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#MaciejManicki">Następnie pojawił się problem komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych i co za tym idzie, nowych propozycji związanych z tymi uregulowaniami. Tutaj nastąpiła seria dziwnych wydarzeń - nie chcę tego inaczej komentować - które doprowadziły do tego, że wykonanie dyrektywy zawartej w załączniku nr 10 do ustawy budżetowej na rok 1994, dyrektywy, którą Sejm skierował do rządu, okazało się już niemożliwe. Okazało się, że mimo zapisu w ustawie nie będzie - jak to w tym załączniku sformułowano - projektu nowej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zgodnej z paktem o przedsiębiorstwie państwowym, z tym że w odniesieniu do pracowników gwarantowane w pakcie uprawnienia do akcji przedsiębiorstw należało zastąpić uprawnieniami do nabycia konkretnie 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#MaciejManicki">W tej sytuacji, biorąc pod uwagę fakt, że rząd, jak już mówiłem, nie przejawiał ochoty do tego, by tę dyrektywę wykonać, oraz że jego nowe zamierzenia (wszystko na to wskazywało), nie trafią do Sejmu w bieżącym roku, inicjatywę ustawodawczą zgłosiła Komisja Nadzwyczajna do spraw paktu, która uznała się za właściwą do tego, aby w tym momencie wystąpić. Nie ukrywam, że wystąpiliśmy również dlatego, że okres obowiązywania załącznika nr 10 (wraz z całą ustawą budżetową na rok 1994) dobiega już końca, a zależało nam na tym, aby pierwsze czytanie projektu odbyło się jeszcze pod rządami tych przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#MaciejManicki">Tyle można byłoby powiedzieć na temat historii tego projektu. Parę słów o tym, co ten projekt zawiera, jeśli chodzi o kwestie najistotniejsze. Chciałbym powiedzieć więcej — jak widać, zainteresowanie tematem jest olbrzymie — ale biorąc pod uwagę późną porę, ograniczę się tylko do najistotniejszych kwestii. Otóż ustawa proponuje zmianę zakresu preferencji — przede wszystkim dla pracowników przedsiębiorstw, które mają podlegać procesom prywatyzacyjnym. Te preferencje można byłoby podzielić na preferencje o charakterze materialnym i pozamaterialnym. Jeśli mowa o tych pierwszych, to zapis art. 24 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych stanowi, iż pracownikom przysługuje prawo nabycia do 20% akcji po cenie obniżonej o połowę, z tym że wartość ulg z tego tytułu nie może przekroczyć 12 miesięcznych wynagrodzeń z okresu poprzedzającego przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę. To niewątpliwie należy zmienić, bo bardzo wiele z tych spółek powstało już kilka lat temu. Pierwsze z nich powstawały na przełomie lat 1991/1992. Jeśli mówimy o uldze wynoszącej 12 miesięcznych wynagrodzeń z okresu poprzedzającego przekształcenie, Dzisiaj są to już kwoty, które w wyniku inflacji znacznie się zdewaluowały, a mechanizm ten nie zawiera możliwości korekty uwzględniającej inflację. Trzeba stwierdzić jednak, że przywilej przyznawania pracownikom akcji za połowę ceny w bardzo wielu przypadkach, w przeważającej liczbie, jest instrumentem tworzącym bardziej iluzję niż rzeczywistą możliwość korzystania z tych preferencji. Dlatego też w pracach nad ustawą budżetową, nad kierunkami prywatyzacji, zabiegaliśmy o to aby to, co zapisano w pakcie, czyli prawo do 10% akcji nieodpłatnie i do 10% za połowę ceny, zastąpić prawem do 15% akcji nieodpłatnie, analogicznie jak Sejm postanowił w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji. Mówienie o prawie do nabycia akcji za połowę ceny — by posłużyć się przykładem wynikającym wprost z paktu — z ulgą wynoszącą, jak tam określono, równowartość 6-miesięcznego wynagrodzenia z okresu poprzedzającego udostępnienie tych akcji pracownikom, jest mówieniem do pracownika mniej więcej w taki sposób: daj 30 mln zł, to my ci damy akcje twojego przedsiębiorstwa za 60 mln. Poza nielicznymi wyjątkami pracownik nie ma tutaj żadnej perspektywy — powiedzmy to wprost — zwrotu poniesionych w tym wypadku inwestycji, bowiem nieliczne z tych spółek trafiają na parkiet, nieliczne papiery wartościowe uzyskane w ten sposób mają rzeczywistą wartość. Niewielu pracowników mogłoby skorzystać z tych preferencji, a z drugiej strony trzeba pamiętać o tym, że niewielu z nich stać na to, aby owe 30 mln wyłożyć.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o pozostałe preferencje, to przede wszystkim warto wspomnieć o preferencjach dotyczących tej ścieżki prywatyzacyjnej, która jest realizowana poprzez likwidację przedsiębiorstwa celem wniesienia jego składników majątkowych jako aportu do spółki z inwestorem. W tym wypadku pracownicy nie mają dzisiaj żadnych preferencji ani żadnych ułatwień. Projekt zakłada, że te ułatwienia i preferencje będą analogiczne do tych, jakie występują w wypadku wcześniej omawianej ścieżki prywatyzacyjnej. Są wprowadzone również ułatwienia, jeśli chodzi o leasing majątku przedsiębiorstw państwowych w wypadku spółek pracowniczych. Tutaj najistotniejszym z tych ułatwień jest niewątpliwie obniżenie progu wartości spłacanego majątku, po którego przekroczeniu następuje przejęcie majątku na własność, uzyskuje się dokument stwierdzający własność leasingowanego majątku. To jest bardzo istotne w odniesieniu do możliwości np. zaciągania kredytów pod zastaw, bo pod zastaw można dawać tylko to, do czego ma się tytuł własności.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#MaciejManicki">Warto jest również wspomnieć o proponowanych w tym projekcie ustawy preferencjach o charakterze pozamaterialnym. Przede wszystkim trzeba powiedzieć, że według dotychczasowych przepisów prawo wyboru swoich przedstawicieli do rady nadzorczej przysługuje tylko pracownikom jednoosobowej spółki skarbu państwa, natomiast gdy następuje rzeczywista prywatyzacja, pracownicy nie mają już ustawowego prawa do desygnowania swoich przedstawicieli do rady nadzorczej. Wydaje się, że to, co proponuje projekt, czyli możliwość kierowania do prac w radzie nadzorczej swojego przedstawiciela czy swoich przedstawicieli również po przeprowadzeniu procesu prywatyzacji, jest bardzo zasadne. Pracownicy nie zyskują uprawnień do stanowienia w sposób władczy o tym, co dzieje się w spółce, ale zyskują bardzo istotne uprawnienie do tego, aby wiedzieć, co w spółce się dzieje, aby wiedzieć, z jakimi problemami ta spółka się boryka. To jest bardzo istotne, również w związku z tym, co można by było określić jako cywilizowanie stosunków pomiędzy kapitałem a pracą. Bo i dla pracodawcy jest - czy powinno być - istotne to, by mógł w sposób bezpośredni stykać się z opiniami, jakie właśnie na forum rady nadzorczej mogą przedstawiać przedstawiciele pracowników.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#MaciejManicki">Muszę powiedzieć, że mam pełną świadomość - i tę świadomość mieli również członkowie komisji, w której imieniu tu występuję - że ten projekt wymaga intensywnej pracy podczas dalszej procedury legislacyjnej. Nie chcieliśmy podejmować tej pracy na tym wstępnym etapie, ponieważ przyjęliśmy założenie, że skierujemy do rozpatrzenia przez Wysoką Izbę projekt ściśle odpowiadający dyrektywie, o której mówiłem, zawartej w załączniku nr 10 do ustawy budżetowej na rok 1994 - załączniku, który nakazywał przedłożenie projektu ustawy o prywatyzacji zgodnej z paktem o przedsiębiorstwie państwowym. Potrzeba tej intensywnej pracy wynika również stąd, że negocjacje dotyczące paktu o przedsiębiorstwie państwowym zakończyły się już ponad 2 lata temu. Niewątpliwie spowoduje to konieczność zmian w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#MaciejManicki">Chciałbym jeszcze tylko coś dodać w związku z wypowiedzią pana posła Czerneckiego. Muszę powiedzieć, że z wieloma tezami zawartymi w wystąpieniu pana posła Czerneckiego zgadzam się w pełni - a nie jest to w tym przypadku odosobnione stwierdzenie - ale z tym kupowaniem pracowników to, panie pośle, może pewna przesada. Ja bym również patrzył na to - i ten argument był tutaj przez twórców dotychczas obowiązującej ustawy brany pod uwagę - jako na w pewnym sensie docenienie wysiłku tych ludzi, bo głównie oni te przedsiębiorstwa budowali, niejednokrotnie rezygnując z innych profitów, jak na przykład nagrody z zysku, czy ograniczając swoje apetyty konsumpcyjne. I to jest pewnego rodzaju należna im rekompensata. Również przykład Banku Śląskiego nie był przykładem najtrafniejszym, bo nie ulega dzisiaj już żadnej wątpliwości, że tam nastąpiło, jeśli chodzi o udostępnienie akcji pracownikom, naruszenie prawa. Nie było zgody Rady Ministrów na udostępnienie akcji ponad to, co wynikało z art. 24. I być może naruszenie tego prawa spowodowało taki patologiczny stan rzeczy. Istotnie niedowartościowani czują się pracownicy państwowej sfery budżetowej, o czym pan poseł wspominał. Ale przecież nie ma przeszkód, aby podczas prac nad tą ustawą zastanowić się nad stworzeniem systemu, w którym pracownicy, również sfery budżetowej, partycypowaliby w procesach prywatyzacyjnych. Jeślibyśmy na przykład postanowili, że w wypadku każdego przeprowadzonego projektu prywatyzacji kapitałowej 5% akcji oddajemy do dyspozycji pracowników państwowej sfery budżetowej, to potem już tylko pozostaje nam do zadecydowania, w jaki sposób ma to do nich trafić. Na przykład można by skorzystać z przepisów - być może przy jakiejś ich nowelizacji - o funduszach powierniczych. Można stworzyć fundusz powierniczy na rzecz pracowników sfery budżetowej, być może również na rzecz byłych pracowników sfery budżetowej, emerytów, który byłby zasilany akcjami (niewielką ich liczbą) z każdego projektu prywatyzacyjnego. Jest to oczywiście do dyskusji, ale wszystko można starać się przeprowadzić. Wydaje się jednak, że prace w komisjach powinny przebiegać dosyć intensywnie, aby przynajmniej w części nadrobić stracony czas.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#MaciejManicki">Kończąc, zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą o skierowanie projektu z druku nr 723, jak również projektu z druku nr 351 do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał w imieniu wnioskodawców pan poseł Maciej Manicki.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, od 6 do 31 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosu zapisanych jest dwunastu mówców.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł Jadwigę Błoch o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Bartoszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JadwigaBłoch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec poselskich projektów ustaw o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 723) oraz o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 351). W lutym 1993 r. po wielomiesięcznych negocjacjach związki zawodowe, organizacja pracodawców oraz rząd podpisały dokumenty paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształcania. Wśród sześciu projektów ustaw wchodzących w skład paktu o przedsiębiorstwie znalazł się rządowy projekt ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, który miał zastąpić obowiązującą od lipca 1990 r. ustawę prywatyzacyjną. Deklaracja rządu pana Waldemara Pawlaka dotycząca wniesienia własnego projektu, który miał znacznie bardziej kompleksowo uwzględniać m.in. przesłanki wynikające z prac nad kierunkami prywatyzacji w 1994 r., spowodowała, że projekt ten jako jedyny z projektów paktowych został przez Sejm odrzucony. Nie ukrywam, że Sojusz Lewicy Demokratycznej oczekiwał złożenia projektu rządowego najpóźniej w I półroczu br., co niestety nie nastąpiło. W zaistniałej sytuacji, mając na względzie stopień społecznego zainteresowania przebiegiem procesu przekształceń własnościowych, uznajemy za uzasadnione przyspieszenie prac nad wypracowaniem rozwiązań umożliwiających wprowadzenie niezbędnych nowych uregulowań w ustawodawstwie dotyczącym prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JadwigaBłoch">Podjęcie inicjatywy ustawodawczej przez Komisję Nadzwyczajną do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń traktujemy jako naturalną i zasadną kolej rzeczy, gdyż nie można nadal zwlekać z rozpoczęciem procedury legislacyjnej. Pozostajemy w przekonaniu, iż rząd w najbliższym czasie zadecyduje, czy przedstawi własny projekt, który mógłby być również skierowany do komisji w celu opracowania jednolitego tekstu, czy też tego nie uczyni, natomiast aktywnie i konstruktywnie będzie prezentował swoje propozycje podczas prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Projekt ustawy wniesiony przez Komisję Nadzwyczajną jest w istocie rzeczy nieznacznie zmodyfikowaną wersją projektu z paktu o przedsiębiorstwie. Nie ukrywamy, że szereg proponowanych rozwiązań nadal nas nie satysfakcjonuje. Niemniej jednak uznajemy, że projekt ten może stanowić płaszczyznę do pogłębionej dyskusji o przyszłym kształcie procesu przekształceń i prywatyzacji. Z perspektywy ponad czteroletniego funkcjonowania w obecnym kształcie ustawy prywatyzacyjnej można dostrzec wiele jej zalet, ale zarazem trudno nie podzielić krytycznych uwag i opinii o niektórych jej uregulowaniach mających negatywne skutki. Nieprecyzyjność i nieadekwatność części zawartych w ustawie rozwiązań do zachodzących dynamicznie zmian w gospodarce stały się przyczynami perturbacji w procesie prywatyzacji i były źródłem ożywionych dyskusji i polemik zarówno o merytorycznym, jak i politycznym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#JadwigaBłoch">Sojusz Lewicy Demokratycznej systematycznie i wnikliwie dokonywał ocen i analiz przebiegu prywatyzacji. Przedstawialiśmy - zarówno w przeszłości, podczas dyskusji nad ustawami paktowymi, jak i później, gdy trwały prace nad kolejnymi dokumentami dotyczącymi kierunków prywatyzacji - konkretne propozycje rozwiązań odnoszące się do przebiegu i kształtu procesu prywatyzacji. Uważamy, że zmiany w obowiązującym stanie prawnym powinny prowadzić do ukształtowania w możliwie najbardziej przejrzysty sposób pozycji wszystkich podmiotów procesu przekształceń i prywatyzacji i ustalenia zakresu ich kompetencji i zadań. Uznajemy, że przede wszystkim formuła jasnego, precyzyjnego prezentowania kryteriów celowości danej procedury, przejrzystej koncepcji przedsięwzięć prywatyzacyjnych oraz rzetelnego objaśniania doraźnych i przyszłych efektów ekonomicznych dla prywatyzowanego przedsiębiorstwa jest gwarancją zwiększenia stopnia społecznej akceptacji wobec strategii przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#JadwigaBłoch">Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za maksymalnym odpolitycznieniem procesów prywatyzacji i skierowaniem wysiłków na rzecz merytorycznych dyskusji o ekonomiczno-prawnych konsekwencjach poszczególnych rozwiązań. Kierując się przesłankami wyznaczającymi cele programowe SLD, uważamy, że obecnie jedną z zasadniczych kwestii wymagających niezbędnych nowych uregulowań jest pakiet zagadnień dotyczących upodmiotowienia załóg pracowniczych w procesie przekształceń i prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#JadwigaBłoch">Opowiadamy się za wprowadzeniem łagodniejszych warunków oddawania w odpłatne korzystanie z mienia likwidowanych przedsiębiorstw tzw. spółkom leasingowym z udziałem pracowników. Uznajemy, że obecnie funkcjonujący mechanizm kształtowania preferencji dla spółek leasingowych, opierający się na decyzjach ministra finansów, należy zastąpić rozwiązaniami ustawowymi. Dotyczy to złagodzenia warunków leasingu oraz wprowadzenia instrumentów ekonomicznych w celu umożliwienia tym spółkom finansowania inwestycji rozwojowych, w szczególności w gminach zagrożonych strukturalnym bezrobociem. Opowiadamy się za wypracowaniem racjonalnych rozwiązań umożliwiających tworzenie spółek z udziałem pracowników i skarbu państwa, z opcją gwarantującą pracownikom możliwość wykupienia udziałów skarbu państwa w określonym trybie i czasie. Nowego jakościowo podejścia do merytorycznej dyskusji wymaga kwestia uprawnień pracowników do nabywania akcji preferencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#JadwigaBłoch">Jeśli uwzględni się dotychczasowe doświadczenia, przesłanki zawarte w pakcie o przedsiębiorstwie oraz uregulowania ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych, to konieczne jest ujednolicenie zasad dotyczących parytetu ilościowego i wartościowego akcji przeznaczonych do nieodpłatnego przekazania pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw. Nie możemy zapominać, że przywileje prywatyzacyjne do tej pory wielokrotnie dzieliły nie tylko społeczności zakładowe (ze względu na zatrudnienie w przedsiębiorstwie wysoko rentownym albo pracującym na pograniczu zyskowności), ale i społeczeństwo: na tych, którzy osiągają wymierne korzyści z prywatyzacji, i tych, którzy nie odnoszą żadnych korzyści, jak sfera budżetowa, emeryci, bezrobotni. Dlatego popieramy program NFI, dostępny dla wszystkich obywateli. Nie możemy udawać, że preferencje pracownicze (w szczególnie pamiętnym przypadku prywatyzacji Banku Śląskiego uznane powszechnie za nadmierne) nie stanowią potencjalnego źródła konfliktów społecznych. Dyskusja w tej materii zapewne będzie też obejmowała wątek dotyczący czasowego ograniczenia obrotu akcjami pracowniczymi. SLD zdecydowanie wypowiada się przeciwko praktykowanej w niektórych przypadkach taktyce zdobywania przychylności załóg pracowniczych do prywatyzacji w zamian za obietnicę korzyści majątkowych. Upodmiotowienie załóg pracowniczych w procesie prywatyzacji wyraża się także w zapewnieniu pracownikom udziału w zarządzaniu skomercjalizowanym i sprywatyzowanym przedsiębiorstwem.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#JadwigaBłoch">Uważamy, że przykładem dla nas mogą być rozwiązania niemieckie; udział pracowników w radach nadzorczych i zarządach spółek powinien być większy, niż to się dotychczas proponuje. Uznajemy za właściwe poszukiwanie nowych rozwiązań, sprzyjających stabilizacji kierowania spółką powstałą w wyniku komercjalizacji. Pozytywnie postrzegamy koncepcję wprowadzenia kontraktów menedżerskich. Uznając, że dostatecznie opracowano kwestie dotyczące zakresu, tempa i rodzaju procedur programu komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, oczekujemy, że rząd relatywnie szybko przedstawi zapowiadany projekt ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, który mógłby być rozpatrywany w komisjach jednocześnie z projektem niniejszej ustawy prywatyzacyjnej. Jesteśmy przekonani, że zmiany w obowiązującym stanie prawnym powinny zmierzać do wprowadzenia rozwiązań upraszczających, przyśpieszających i „potaniających” procedury przekształcania przedsiębiorstw państwowych. Propozycje nowych uregulowań w zakresie prywatyzacji pośredniej, nazywanej obecnie kapitałową, powinny w szczególności konsumować wszystkie racjonalne doświadczenia prywatyzacyjne.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej zamierza, podobnie jak to czynił dotychczas, aktywnie uczestniczyć w pracach legislacyjnych nad nowym kształtem ustawy prywatyzacyjnej. Podczas prac w komisjach przedstawimy propozycje konkretnych rozwiązań poszczególnych zagadnień, które w naszej ocenie powinny znaleźć się w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za wnioskiem o skierowanie projektu ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz projektu ustawy o nowelizacji ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych do Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie w trakcie przekształceń oraz do Komisji Przekształceń Własnościowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Jadwiga Błoch w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Bartoszka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Wyrowiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dotychczasowe połowiczne rozwiązania w dziedzinie przekształceń, a następnie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych odciskają swoje piętno po dzień dzisiejszy. Transformacja gospodarcza winna się wiązać ze zmianami roli państwa jako właściciela. Sposób zarządzania własnością państwową jest powszechnie krytykowany. Uprawnienia właścicielskie wykonywane są przez kilkadziesiąt urzędów i instytucji, brakuje jednolitej reprezentacji interesów skarbu państwa. Rozmywa to odpowiedzialność za mienie państwowe, utrudnia sprawowanie nadzoru, kontroli i przedłuża procesy przekształceń własnościowych oraz utrudnia właściwe zarządzanie.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#StanisławBartoszek">Proces przekształceń własnościowych w polskiej gospodarce należało rozpocząć od uchwalenia ustawy o skarbie państwa, który winien stać się właścicielem całego majątku narodowego. Następnie winna być uchwalona ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji majątku. W tym miejscu należy postawić zasadnicze pytanie wobec grupy posłów, członków Komisji Przekształceń Własnościowych, dlaczego bez wnikania w merytoryczną treść przyszłej ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji majątku państwowego, którą miał przedstawić rząd pana premiera Waldemara Pawlaka, postanowili zrezygnować z obligatoryjności tego zapisu w kierunkach prywatyzacji majątku państwowego w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Koniecznością chwili jest to, by nowa ustawa dotycząca prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zawierała regulacje prawne, stanowiące o realizacji założeń programowych rozwoju polskiej gospodarki. Omawiane na dzisiejszym posiedzeniu projekty poselskie takich walorów nie mają. Jest to zrozumiałe, ponieważ jeden z nich został opracowany blisko dwa lata temu i nie został poddany aktualizacji przed skierowaniem go do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#StanisławBartoszek">Jak mi wiadomo, rząd stoi na stanowisku, że konieczne jest opracowanie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, która zastąpi obecnie obowiązującą. Projektowana ustawa winna zawierać nowatorskie rozwiązania prawne, odpowiadające wymogom czasu i spójne z przyjętym dokumentem programowym „Strategia dla Polski”. Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych winna jednoznacznie i na wiele lat określić mapę prywatyzacyjną oraz zawierać rozwiązania sprzyjające przyspieszeniu procesu przekształceń własnościowych. Należy uprościć procedury prywatyzacyjne i zwiększyć możliwości w zakresie technik prywatyzacyjnych. Pracownicy winni mieć zapewniony udział w zarządzaniu sprywatyzowanymi przedsiębiorstwami. Należy stworzyć warunki do działań sanacyjnych tam, gdzie istnieją jeszcze szanse na pomyślną restrukturyzację sektorów i przedsiębiorstw państwowych w powiązaniu z komercjalizacją. Restrukturyzacja winna zawierać instrumenty pozwalające na oddłużenie przedsiębiorstwa państwowego z jednoczesną jego komercjalizacją.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#StanisławBartoszek">Mój klub uważa, że nie należy sprzedawać według zaniżonej wartości najefektywniejszych sprywatyzowanych przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym dla gospodarki, albowiem gospodarka może utracić poważny potencjał, a budżet państwa dochody. Obecnie istnieje płytkość popytu na prywatyzowane przedsiębiorstwa, zwłaszcza przy prywatyzacji kapitałowej, która ma być podjęta w przyszłym roku na szerszą niż dotychczas skalę.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#StanisławBartoszek">Należy skończyć z doktrynalnym podejściem do prywatyzacji. Z mocy ustawy w umowach o sprzedaży akcji inwestorom strategicznym winna być zawarta klauzula zastrzegająca anulowanie umów w przypadku niedotrzymania przez kupującego zobowiązań odnośnie do inwestycji i kooperacji z krajowymi przedsiębiorstwami, w tym z producentami rolnymi, oraz pakietu socjalnego, gwarancji zatrudnienia dla pracowników.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#StanisławBartoszek">Elementami nowymi w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów w zakresie prywatyzacji są uprawnienia pracowników związane z udziałem w zarządzaniu spółkami już po prywatyzacji. Zaliczyć do nich należy prawo wyboru jednego członka zarządu w spółkach zatrudniających powyżej 2,5 tys. pracowników oraz członków rady nadzorczej przy zbyt małym liczebnym udziale załogi. Projekt wprowadza korzystne rozwiązania obniżające wymóg kapitałowy dla spółek przejmujących do odpłatnego korzystania majątek likwidowanych przedsiębiorstw państwowych położonych w regionach zagrożonych bezrobociem strukturalnym oraz daje możliwość przeniesienia własności mienia przekazywanego do odpłatnego korzystania po spłaceniu 1/3 ceny tego mienia. W sposób odmienny zostały uregulowane kwestie związane z uprawnieniami pracowników rolników i rybaków w zakresie nieodpłatnego nabywania akcji od skarbu państwa w wysokości do 15% ogólnej liczby akcji spółki. Propozycje rządu w tym zakresie przewidują nabycie do 10% akcji. Przekazywane akcje w każdym momencie winny jednak uprawniać do głosu na walnym zgromadzeniu.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#StanisławBartoszek">Należy w ustawie ograniczyć do niezbędnego minimum powierzanie zagranicznym firmom konsultingowym przygotowywania przedsiębiorstw państwowych do prywatyzacji oraz poddawanie zawieranych umów jurysdykcji zagranicznych sądów.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#StanisławBartoszek">W czasie konsultacji procedowanych projektów ustaw — w okręgu, z którego zostałem wybrany posłem - w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Gorzycach, natknąłem się na dość osobliwy dokument, dotyczący programu restrukturyzacji tego przedsiębiorstwa. Dokument ten, pochodzący z 1992 r., stwierdzał między innymi, iż nie ma żadnej racjonalnej alternatywy dla koncepcji powołania konsorcjum, które ma zapewnić niezbędny zastrzyk kapitału, bez którego przedsiębiorstwu grozi bardzo realne niebezpieczeństwo bankructwa i likwidacji. Koszt tego opracowania wyniósł 1400 mln zł. Dobrze się stało, że nikt poważnie nie potraktował tego dokumentu. WSK Gorzyce w ciągu ostatnich dwóch lat stała się rentownym przedsiębiorstwem, spłaciła zadłużenie w wysokości 200 mld zł, nastąpił wzrost produkcji i sprzedaży z 240 mld zł w 1992 r. do ponad 600 mld w 1994 r. Wartość eksportu wynosi 30% ogólnej wartości sprzedaży w ostatnim okresie.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niedocenianym elementem w procesach prywatyzacyjnych wydaje się czynnik świadomościowy, poglądy, oczekiwania i nastawienie załóg. Raport z badań przeprowadzonych w sprywatyzowanych przedsiębiorstwach, wydany przez Centrum Prywatyzacji stwierdza, że ponad 30% pracowników było zdania, że prywatyzacja spowodowała w ich przedsiębiorstwach duże lub przynajmniej niewielkie zmiany na lepsze. W tym samym czasie 40% zatrudnionych było przeciwnego zdania i dostrzegło w prywatyzacji jedynie zmiany na gorsze. Oznacza to, że większość pracowników ocenia prywatyzację poprzez pryzmat konkretnych jej rezultatów i związany z tym swój status materialny. Poziom wynagrodzenia okazał się więc silnie wpływać na dokonywane oceny. Ważny też był sam przebieg procesu prywatyzacji, jego przejrzystość i uczciwość. Wiele szkody - a wręcz uprzedzenia do prywatyzacji - przynosi działanie części administracji przedsiębiorstw i administracji państwowej (głównie szczebla wojewódzkiego) oraz samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#StanisławBartoszek">Proces przekształceń własnościowych, a następnie prywatyzacji przedsiębiorstw winien spotkać się ze społeczną aprobatą, gdyż bez poparcia społecznego i powszechnej akceptacji tego procesu wszystkie wysiłki w tym zakresie będą skazane na niepowodzenia i trudności. Sprawa bowiem dotyczy redystrybucji wielkiego majątku wypracowanego przez cały naród.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#StanisławBartoszek">Za niezbyt trafny uważam zapis dotyczący art. 69 projektu ustawy. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwa państwowe w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo dokonania wyboru sposobu prywatyzacji. Nieprzedstawienie projektu sposobu prywatyzacji oznacza rezygnację przedsiębiorstwa państwowego z uprawnienia do wyboru i pozostawienie decyzji o kierunku przekształceń zakładu ministrowi przekształceń własnościowych lub organowi założycielskiemu.</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przy procedowaniu tak ważnej ustawy należy postawić kilka pytań:</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#StanisławBartoszek">Dlaczego rząd w stosownym terminie nie wystąpił z inicjatywą ustawodawczą w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-210.14" who="#StanisławBartoszek">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie procedowanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-210.15" who="#StanisławBartoszek">Czy i kiedy rząd przedstawi zapowiadane projekty ustaw o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych i skarbie państwa?</u>
          <u xml:id="u-210.16" who="#StanisławBartoszek">Bez odpowiedzi na tak sformułowane pytania trudno podjąć jednoznaczną decyzję w sprawie dalszych losów omawianych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-210.17" who="#StanisławBartoszek">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, zdając sobie jednak sprawę z wagi i doniosłości omawianych projektów ustaw dla usprawnienia procesu przekształceń własnościowych, wnosi o skierowanie ich do Komisji Przekształceń Własnościowych i Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń.</u>
          <u xml:id="u-210.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Bartoszek w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Wyrowińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Bogusław Kaczmarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odkąd jako poseł sięgam pamięcią, nigdy jeszcze w debacie na tematy prywatyzacyjne nie uczestniczyła tak skromna liczba posłów. Kładę to wyłącznie na karb późnej pory.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JanWyrowiński">Jak wspomniała pani poseł Błoch, w lutym 1993 r., w wyniku trójstronnych negocjacji pomiędzy rządem pani Hanny Suchockiej, związkami zawodowymi oraz Konfederacją Pracodawców Polskich parafowano projekt ustawy stanowiącej rdzeń, istotę paktu o przedsiębiorstwie państwowym — ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Sejm I kadencji z ogólnie znanych powodów nie był już w stanie uchwalić ani paktu, ani tym bardziej tej ustawy. Jednak rząd Hanny Suchockiej przekazał, jak wiadomo, cały pakiet ustaw składających się na pakt o przedsiębiorstwie do Sejmu II kadencji. Rząd koalicji SLD–PSL podtrzymał w zasadzie ten pakiet ustaw poza jedną, najważniejszą: ustawą o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. O losie, jaki zgotowała większość parlamentarna SLD–PSL wniesionej wówczas przez Unię Demokratyczną ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, powiedział już poseł sprawozdawca pan Manicki. Miło, chociaż o rok za późno, usłyszeć z ust pana posła przyznanie się do winy i — jak się okazało — do błędu w tym głosowaniu. Powtarzam, szkoda, panie pośle, że musiał minąć ten rok. Nie jest pan zapewne pierwszą i ostatnią ofiarą zbytniego zaufania obietnicom własnego rządu. Musiał pan, wykorzystując dorobek poprzedniego rządu, wykonać ten fragment kierunków prywatyzacji, które winien był wykonać pański rząd — mówię o kierunkach prywatyzacji na rok 1994. Jest bowiem tajemnicą poliszynela, że to pan był głównym inicjatorem zainspirowania Komisji Nadzwyczajnej do tego, aby wystąpiła z taką inicjatywą. Jako że rok temu z tej trybuny przedstawiliśmy, wówczas jako Unia Demokratyczna, założenia, zasadnicze idee tego projektu, dzisiaj czuję się zwolniony z obowiązku powtarzania tego. Chciałbym natomiast powiedzieć, Wysoka Izbo, parę słów o otoczce, która towarzyszy projektowi ustawy, choć nie tylko temu projektowi, bo i innym projektom ustaw czy inicjatywom prywatyzacyjnym w mijającym roku. Otóż uważam, że los, jaki zgotowała projektowi tej ustawy koalicja rządząca — nie tylko bowiem rząd, ale również państwo jesteście winni tego, co się stało — jest kolejnym czytelnym dowodem jej niechętnego stosunku do prywatyzacji w ogóle. Rząd pana premiera Pawlaka, mimo że obiecywał realizację umów paktowych, w rzeczywistości cały „paktowy” sposób na przyspieszenie prywatyzacji traktował z niechęcią — jako inicjatywę poprzedniego rządu — i nie kwapił się, aby wprowadzić ją w życie. Pytam was, panowie i panie z koalicji rządowej: Co przeszkadzało rok temu, aby projekt ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych uchwalić wraz z innymi ustawami paktowymi? Jakie istotne względy przemawiały za tym, by de facto złamać pakt o przedsiębiorstwie państwowym — decyzja sprzed roku, aby odrzucić w pierwszym czytaniu najważniejszą ustawę paktu, była złamaniem paktu, złamała jego kościec — złamać zasadę przyjętą w systemie demokratycznym nie tylko w stosunku do umów zewnętrznych, iż pacta sunt servanda, nawet jeżeli jedną ze stron zawierających owe pakta był tak nie lubiany, a nawet przez niektórych znienawidzony, ostatni rząd postsolidarnościowy?</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#JanWyrowiński">Powiedziano już tutaj, że rząd nie wykonał zobowiązań wynikających z przyjętych przez Sejm „Kierunków prywatyzacji na 1994 r.” i nie przedstawił Wysokiej Izbie żadnego projektu ustawy nowelizującej ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. I dzisiaj, po ponad rocznym opóźnieniu, przychodzi nam czynić to, co winniśmy byli, Wysoka Izbo, uczynić przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pro memoria. Tak się złożyło, że wśród państw postkomunistycznych właśnie Polska jako pierwsza zdobyła się na ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Stało się to nomen omen 13 lipca 1990 r. w tej Izbie. Była to bez wątpienia jedna z najważniejszych ustaw przyjętych przez Sejm, który do historii przeszedł jako sejm kontraktowy. Ustawę tę oparto głównie na podstawie przesłanek i założeń teoretycznych, w praktyce bowiem doświadczeń z prywatyzacją majątku państwowego na tak ogromną skalę mieliśmy wtedy jak na lekarstwo. Projekt ustawy, którą dzisiaj rozpatrujemy, jest de facto projektem ustawy zgłoszonej przez rząd Hanny Suchockiej, oprócz pewnych rozwiązań, niekiedy dosyć zasadniczych, wynikających z ugody, którą ostatecznie parafowano w lutym 1993 r. Stanowił on i stanowi nadal pewną kumulację doświadczeń wynikających ze stosowania pionierskich rozwiązań zawartych w ustawie z lipca 1990 r. Są w nim prawie 3-letnie doświadczenia z realizacji poszczególnych ścieżek prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#JanWyrowiński">Pozwolę sobie w tej chwili, Wysoka Izbo, spróbować podsumować negatywne skutki zwłoki przy nowelizacji ustawy prywatyzacyjnej. Otóż, moim zdaniem, po pierwsze, zwłoka owa - łącznie ze zwłoką, która towarzyszyła składaniu podpisu przez pana premiera Pawlaka na dokumentach, wprowadzających w życie np. program powszechnej prywatyzacji; było tych zwłok jeszcze więcej, ale to były dwie najistotniejsze - przyczyniła się do pogłębienia atmosfery marazmu prywatyzacyjnego i do pogorszenia klimatu wokół prywatyzacji. Po drugie, podsyciła ona oczekiwanie załóg na - nie wiadomo jak wysokie - prywatyzacyjne złote góry. Po trzecie, zakładając, Wysoka Izbo, hipotetycznie, iż ustawa weszłaby w życie w I kwartale br. - bo taki scenariusz był możliwy - to w dniu dzisiejszym większość z owych ponad 5 tys. istniejących jeszcze przedsiębiorstw państwowych podjęłaby już decyzję bądź byłaby w trakcie podejmowania decyzji o swym dalszym prywatyzacyjnym losie. Być może straciłby rację bytu program powszechnej komercjalizacji, który pojawił się nagle pod koniec pierwszej połowy tego roku, ale być może w zwłoce tej chodziło właśnie o to, aby nie stracił swej racji bytu ów program powszechnej komercjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#JanWyrowiński">Po czwarte, wydaje mi się, że bilans prywatyzacyjny w sensie liczby sprywatyzowanych na różne sposoby przedsiębiorstw byłby zapewne znacznie lepszy, niż jest w chwili obecnej, i lepsze byłoby również tempo prywatyzacji. Wszak wymowa liczb jest tutaj dosyć jednoznaczna — dysponuję danymi od stycznia do września br. — zarówno tempo prywatyzacji ścieżką likwidacyjną, jak i tempo prywatyzacji ścieżką kapitałową było mniejsze w mijającym roku niż w roku ubiegłym. Są również względy praktyczne, o których tutaj mówił przykładowo pan poseł Manicki. Chodziło właśnie o to, że wartość tej ulgi, która w tej chwili przysługuje z tytułu zapisu w art. 24, dewaluowała się z tej właśnie racji, że przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę następowało przed dwoma, dwoma i pół laty. Gdyby ta ustawa weszła w życie w I kwartale, to mniej byłoby swarów, dąsów, mniej trzeba byłoby pisać i znacznie spokojniej przebiegałaby prywatyzacja chociażby w firmie oponiarskiej „Dębica”.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przy okazji kolejnego czytania tego pierwszego projektu ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych można pytać oczywiście o różne sprawy, można pytać m.in. o to, czy rozwiązania proponowane w połowie 1993 r., czy nawet na przełomie 1992–1993, i w zasadzie podtrzymane w rozpatrywanym projekcie, są do przyjęcia na przełomie 1994–1995. Warto również postawić pytanie, które stale towarzyszy polskiej prywatyzacji, szczególnie realizowanej poprzez tę ustawę, pytanie o zakres przywilejów pracowniczych, przywilejów odnoszących się do ściśle określonego zamkniętego kręgu osób, przywilejów, których skala i wartość mocą proponowanych rozwiązań wzrosłyby w sposób znaczący.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#JanWyrowiński">Nie ukrywam, że w moim klubie nie wszyscy udzielają tej samej odpowiedzi na te pytania, ale jesteśmy za tym, aby rozpatrywane projekty ustaw przekazać do Komisji Przekształceń Własnościowych i Komisji Ustawodawczej. Jesteśmy natomiast przeciwni przekazywaniu tego projektu do Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu, gdyż to właśnie do zakresu działania Komisji Przekształceń Własnościowych należą zgodnie z regulaminem Sejmu RP sprawy przekształceń form własności, w tym głównie sektora państwowego.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Wyrowiński w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Bogusława Kaczmarka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#BogusławKaczmarek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Wbrew pozorom nie da się o prywatyzacji mówić w sposób odpolityczniony, odideologizowany. Jest to temat polityczny i wbrew pozorom prowadzimy dzisiaj debatę ustrojową.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#BogusławKaczmarek">Chciałbym państwu przypomnieć, że kiedy w roku 1990 powstawała ustawa o prywatyzacji, było dziesięć wersji projektu ustawy prywatyzacyjnej. Było to dowodem, z jak trudną materią ówczesny kontraktowy Sejm się zmagał. W tej chwili jesteśmy w dogodnej sytuacji, bo połowa polskiej gospodarki jest już sprywatyzowana i nie mamy tego ciśnienia czasu, żeby o prywatyzacji rozmawiać w sposób gwałtowny. Możemy na zimno ocenić, co w związku z prywatyzacją w Polsce zrobiono. A zrobiono rzeczy i dobre, i złe. Niesłusznie mojemu Klubowi Parlamentarnemu Unii Pracy przykleja się etykietkę przeciwników prywatyzacji. My jedynie mówimy, że nie tylko należy robić rzeczy właściwe, ale także we właściwy sposób. To, że trzeba kontynuować proces przekształceń własnościowych, jest oczywiste, co do tego nie ma sporu, natomiast mamy zastrzeżenia i wiele przypadków wykazywanych również przez Najwyższą Izbę Kontroli to potwierdza, że nasze obiekcje co do sposobu prywatyzacji są zasadne oraz że prywatyzacja zbyt często odbywała się kosztem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#BogusławKaczmarek">Wskazywaliśmy ostatnio przy debacie dotyczącej reprywatyzacji, że zaczęliśmy ten proces niewłaściwie, nie rozstrzygnęliśmy kwestii powołania instytucji skarbu państwa, kwestii odpowiedzialności za wykonywanie funkcji właścicielskich. One są rozproszone po różnych urzędach, to też powoduje, że proces prywatyzacji trudno jest kontrolować, a reprezentowanie skarbu państwa na walnych zgromadzeniach jednoosobowych spółek skarbu państwa właściwie nie pociąga za sobą żadnej odpowiedzialności, ani prawnej, ani cywilnej wobec osób, które te uprawnienia wykonują.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#BogusławKaczmarek">Jaka jest nasza ocena prywatyzacji? Tak jak powiedziałem, stało się wiele rzeczy dobrych, stało się wiele rzeczy złych. Nie do przyjęcia dla nas jest pogląd, że prywatyzować trzeba wszystko i za wszelką cenę. Uważamy, że to przede wszystkim sposób zarządzania, a nie forma własności decyduje o tym, czy przedsiębiorstwo może być i czy jest efektywne. Zdaje mi się, że są w Polsce również przedsiębiorstwa państwowe, które udowodniły, że nawet w trudnej w tej chwili, hamującej również inicjatywę formule przedsiębiorstwa państwowego można działać sprawnie, można działać efektywnie, można działać na rynku agresywnie, także na rynku międzynarodowym. Takim przykładem, który się wydaje pierwszy z brzegu, jest kwestia kombinatu miedziowego. Za czasów rządów, w których partycypowała Unia Demokratyczna, wtedy jeszcze, twierdzono, że koniecznie musi być sprywatyzowany albo upadnie. Jak się okazuje, kombinat miedziowy, pomijając już kwestie strategicznego znaczenia dla gospodarki, potrafi sobie radzić, ma daleko zaawansowany proces restrukturyzacji i na pewno jest sensowne również prywatyzowanie części tego kombinatu, natomiast chyba nikt w Polsce już nie ma wątpliwości co do tego, że można w formie państwowej własności funkcjonować efektywnie, można robić to, co...</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Wyrowiński: Ja mam.)</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#BogusławKaczmarek">No, pan pewnie będzie miał zawsze takie wątpliwości. Natomiast nie podzielam pańskiego optymizmu, panie pośle Czernecki, że jeżeli sprywatyzujemy od jutra wszystko w Polsce, to będziemy mieli Szwajcarię. Ja tak nie uważam.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#BogusławKaczmarek">I wracając do kwestii odpowiedzialności za własność państwową. Jak państwo sobie przypominacie, kiedy projekt ustawy o prywatyzacji był uchwalany, funkcjonował taki pogląd, moim zdaniem błędny, że własność państwowa to własność niczyja. I wydaje mi się, że jest wiele przykładów na to, że nawet urzędnicy państwowi traktowali tę własność jako własność niczyją. Mamy efekty w postaci skandali czy afer, chociażby takich jak w przypadku Banku Śląskiego. Naszym zdaniem konieczne jest rozszerzenie gamy ścieżek prywatyzacyjnych. Wbrew pozorom najbardziej efektywna, jeżeli chodzi o drożność, okazała się ścieżka przez likwidację, ścieżka leasingowych spółek pracowniczych. To rozwiązanie było przy okazji tworzenia ustawy prywatyzacyjnej bardzo atakowane, a okazało się, że przy koniecznym rzeczywiście złagodzeniu warunków leasingu ta forma przekształceń powinna być naszym zdaniem kontynuowana.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#BogusławKaczmarek">Kolejna rzecz dotyczy prywatyzacji kapitałowej, czyli sprzedaży przedsiębiorstw na rynku. I tutaj ostrzegamy, że tempo tej sprzedaży należy uzależniać od kwestii popytu, bo możemy się spotkać z taką sytuacją, że nadpodaż przedsiębiorstw spowoduje takie obniżenie ceny, że właściwie rzeczywiście prywatyzacja będzie oznaczała oddawanie majątku narodowego za darmo.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#BogusławKaczmarek">Należałoby sobie zadać pytanie, czemu prywatyzacja ma służyć. Dla posłów Unii Pracy odpowiedź jest jedna, że akceptujemy tylko wtedy proces prywatyzacji, kiedy ma ona służyć poprawieniu efektywności. Tylko i wyłącznie. Nie zgadzamy się na postawienie innego celu przed prywatyzacją gospodarki. Jeżeli prywatyzacja temu służy i po prywatyzacji rzeczywiście ten cel jest osiągany, zgoda, trzeba prywatyzować gospodarkę. Uważamy również, że jeszcze długo będzie funkcjonowała w Polsce gospodarka mieszana. Powiedziałem już na wstępie, że połowa polskiej gospodarki już jest prywatna, a na to, żeby 80% gospodarki było w rękach prywatnych będziemy musieli niestety poczekać jeszcze kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Uważamy, że te procesy trzeba regulować rozsądnie, trzeba stosować kryterium efektywności jako jedyne, które powinno być brane pod uwagę przy decyzjach prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#BogusławKaczmarek">Jeżeli chodzi o kwestię udostępnienia pracownikom akcji za darmo. Trzeba odpowiedzieć na pytania, czemu to udostępnienie ma służyć i czy jesteśmy zwolennikami tego, tak jak Klub Parlamentarny Unii Pracy, żeby to służyło zaangażowaniu pracowników nie tylko we własność, ale także w to, co się w firmie dzieje, czyli w zarządzanie. Czy ma to być jednorazowa rekompensata za milczenie, czy przyzwolenie na proces prywatyzacji? Wydaje mi się, że rozsądniejsze jest jednak, biorąc pod uwagę wyzwania, jakie stoją przed polską gospodarką, jeżeli chodzi o międzynarodową konkurencję, angażowanie pracowników w zarządzanie, także poprzez danie możliwości nabycia części własności przedsiębiorstw. Takie wyzwanie stoi nie tylko przed polską gospodarką. Jeden z ekonomistów, którego bardzo sobie cenię, Kenneth Galbraith, powiedział, że wyzwanie, jakie Japonia rzuca światowej gospodarce - a w Japonii, chciałem państwu przypomnieć, partycypacja w zarządzaniu jest właściwie na wszystkich poziomach - jest równie niebezpieczne dla amerykańskiej gospodarki, nie mówiąc o gospodarce polskiej, gdzie jeśli chodzi o te sprawy, musimy opracować efektywny system partycypacji nie tylko we własności, ale także w zarządzaniu.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#BogusławKaczmarek">Klub Parlamentarny Unii Pracy poprze skierowanie obydwu projektów ustaw do Komisji Przekształceń Własnościowych. Nie sądzimy, żeby było dobrym pomysłem, aby zajmowała się tym Komisja Nadzwyczajna do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Uważamy, że w pełni kompetentna jest Komisja Przekształceń Własnościowych. Szkoda, że tak późno podejmujemy w tym parlamencie merytoryczną dyskusję nad prywatyzacją, rzeczywiście można to było uczynić wcześniej, bez pośpiechu rozważyć wszystkie argumenty, prześledzić to, co się stało w polskiej prywatyzacji, wskazać błędy, wskazać pozytywy. Wydaje mi się, że przy uchwalaniu ustaw o prywatyzacji jest możliwy kompromis, oczywiście pod warunkiem, że nie będziemy prywatyzacji traktować nie tyle może politycznie, a temat jest mocno polityczny, gorący, co ideologicznie, gdyż tego nie wolno tak traktować.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogusław Kaczmarek w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wojciecha Błasiaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Przedstawiony nam dzisiaj projekt ustawy Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym jest naszym zdaniem udoskonaloną wersją ustawy prywatyzacyjnej z 1990 r. i zasadniczo pod względem merytorycznym nie odbiega od projektu z pakietu ustaw dotyczących paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń, co zresztą podkreślił występujący w imieniu Komisji Nadzwyczajnej pan poseł Manicki. Dostrzegamy zmiany, ale równocześnie ze względu na fakt, iż konstrukcja tego projektu ustawy, jej filozofia ekonomiczno-społeczna i polityczna są tożsame z tą filozofią prywatyzacji, wobec której byliśmy i jesteśmy krytyczni, mamy wobec niego zasadnicze zastrzeżenia. Nie zmienia to naszej oceny, iż ten projekt powinien trafić do odpowiednich komisji. Uważaliśmy i uważamy, że ta filozofia prywatyzacyjna, ekonomiczna, społeczna i polityczna, jest wyrazista zwłaszcza w art. 1 tego projektu. Zarzucamy jej to, że nie chroni interesów szerokich warstw społecznych w procesach prywatyzacyjnych, szerokich warstw polskich obywateli, których efektem pracy jest majątek prywatyzowanych przedsiębiorstw. To nie wpływa oczywiście na możliwości wprowadzenia zmian w tym projekcie. Jesteśmy sceptyczni, znając stanowisko koalicji rządowej i większości opozycji, co do tego, niemniej ten projekt nie zamyka takich możliwości. Zarzucamy mu, że nadal nie zabezpiecza interesów szerokich warstw polskiego społeczeństwa. Ponieważ zarówno przedstawiciele rządzącej koalicji, jak i opozycji, poprzednio rządzącej, mówili o długo leżących projektach, chcę przypomnieć, nawiązując do wystąpienia pana posła Bartoszka, o tym, że naszym zdaniem - podkreślaliśmy to od początku - powinna być uchwalona: jako pierwsza - ustawa o skarbie państwa, jako druga - ustawa reprywatyzacyjna i dopiero jako trzecia - ustawa prywatyzacyjna. Taka powinna być logiczna kolejność poszczególnych kroków.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WojciechBłasiak">Chcę tutaj przypomnieć — jeżeli mówimy o tym, że 8 miesięcy leżał projekt ustawy prywatyzacyjnej — że nasz projekt ustawy o skarbie państwa przeleżał blisko rok w Sejmie zeszłej kadencji, że w tej kadencji Sejmu nasz projekt ustawy o skarbie państwa leży od listopada zeszłego roku, czyli już ponad rok, niebawem przekroczymy chyba półtora roku. Tak więc 8 miesięcy to nie jest jeszcze rekord, jeżeli chodzi o przedstawienie stanowiska rządu wobec projektu ustawy poselskiej. Oczekujemy, że rząd zgodnie z zapowiedziami wniesie niebawem, a to „niebawem” już trwa od 13 miesięcy, projekt ustawy o skarbie państwa.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#WojciechBłasiak">Muszę przyznać, że oczekiwaliśmy, iż rządząca koalicja, której partie, poprzednio będąc w opozycji, dość krytycznie odnosiły się do procesów prywatyzacyjnych czy sposobu prywatyzacji — i tak zresztą wynikało z dyskusji nad projektem ustawy prywatyzacyjnej z paktu o przedsiębiorstwie, który został odrzucony — że motywy, które kierowały wówczas rządzącą koalicją przy odrzucaniu tego projektu i zapowiedzi w kampanii wyborczej dotyczące krytycznego stosunku do procesu prywatyzacji pod hasłem „tak dalej być nie musi” spowodują, iż wnoszony przez koalicję projekt będzie jednak proponował, jeżeli nie radykalnie, to istotnie zmienioną filozofię procesu prywatyzacji. Nic takiego nie nastąpiło. Jest to powtórzenie. W związku z tym, panowie posłowie z Unii Wolności, rzeczywiście macie rację. Jest to powtórzenie tej filozofii.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#WojciechBłasiak">Zawsze występowaliśmy i występujemy o takie procesy prywatyzacyjne, które upowszechnią własność, a niestety, ta formuła prywatyzacji nie upowszechnia własności w Polsce. Art. 29 projektu ustawy, notabene przeniesiony z ustawy już obowiązującej, zawiera zapis, który mówi o tym, że Sejm na wniosek Rady Ministrów podejmie uchwałę o emisji i wartości bonów prywatyzacyjnych przydzielanych nieodpłatnie. Przypominam o tym niejako ze względów historycznych, ponieważ jest to martwy przepis, który pokazuje intencje kolejnych rządów i kolejnych rządzących koalicji, które od 4 lat nie wystąpiły z wnioskiem o podjęcie uwłaszczeniowej wersji tego typu uchwały, natomiast przez drugą już kadencję lansują program tzw. powszechnej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#WojciechBłasiak">Naszym zdaniem jeżeli wprowadza się projekt nowej ustawy po 4,5-letnim okresie prywatyzacji, to powinno się dokonać pewnego podsumowania tego, co było. Obojętnie, czy się to podsumowuje pozytywnie, czy krytycznie; taki rachunek trzeba zdać w sytuacji, kiedy występuje się z nowym projektem ustawy. Niestety, nic takiego się nie stało. Notabene, naszym zdaniem, żaden z rządów nie ośmielił się w sposób otwarty, bez ideologicznych rozstrzygnięć, przedstawić opinii publicznej do dyskusji problemu wyboru ścieżek prywatyzacyjnych, problemu wyboru docelowej wersji ustroju własnościowego i ustroju związanego z charakterem społecznych stosunków przemysłowych. Cały czas prywatyzacja odbywa się niejako poza świadomością społeczeństwa, o czym już mówiłem poprzednio, przy takich nieuświadomionych niechęciach czy nie wyartykułowanych obawach. I jeśli już pojawia się projekt ustawy nowej, to powinno się takiej oceny, niezależnie od tego, czy się ma zastrzeżenia bardziej lub mniej istotne, dokonać. Niestety nic takiego się nie stało. Naszym zdaniem trzeba i jeszcze jest szansa - zwłaszcza, że ten projekt na razie niezbyt odbiega od dotychczasowej wersji realizowanej prywatyzacji czy przynajmniej tej filozofii - aby taką dyskusję, jeżeli rzeczywiście chodzi o pełną akceptację społeczną, przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#WojciechBłasiak">My ze swej strony uważaliśmy i uważamy, że przekształcenia własnościowe - i to jest nasz główny zarzut wobec tej filozofii prywatyzacji - powinny się odbywać na drodze upowszechnienia własności majątku narodowego - i to w różnych wersjach. Zgadzamy się w tym wypadku ze stanowiskiem Unii Pracy, iż tych ścieżek powinno być o wiele więcej, nie tylko kapitałowa, nie tylko leasingowa czy też nie tylko w formie masowej, którą rząd proponuje. Wspominałem już o tym, mieliśmy nawet zapewnienia przedstawicieli Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, że odniosą się pozytywnie do naszych propozycji. Między innymi proponowaliśmy i nadal proponujemy, aby wprowadzić do ustawy prywatyzacyjnej - jako jedną ze ścieżek - ścieżkę bazującą na doświadczeniach amerykańskiego planu pracowniczej własności akcji, ESOP, który ma tam siedemnastoletnią tradycję. Występowaliśmy i występujemy nadal z propozycjami wprowadzenia ścieżki masowej, którą nazywamy programem uwłaszczenia polskich rodzin, jak powiedziałem, nie negując możliwości innych wersji.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#WojciechBłasiak">Chcemy podkreślić, że miło nam, iż przedstawiciele SLD również mówią o upodmiotowieniu pracowników. Ciekaw jestem, jak będą głosować w Komisji Przekształceń Własnościowych nad konkretnymi rozstrzygnięciami. Podkreślamy jeszcze raz, że chcąc ukształtować niekonfliktowy charakter społecznych stosunków przemysłowych, nie przeciwstawiając ostro i nie antagonizując stosunków między pracą a kapitałem, jesteśmy za zakrojoną na szeroką skalę pracowniczą partycypacją we własności i zarządzaniu.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#WojciechBłasiak">Apelujemy zwłaszcza do koalicji rządzącej o dotrzymywanie wygłaszanych również z tej trybuny słów i nawiązanie do zachodnioniemieckiego, przepraszam, niemieckiego już w tej chwili systemu stosunków społecznych, zwanego popularnie Mitbestimmung, z powszechną partycypacją sfery pracowniczej w radach nadzorczych tamtejszych dużych spółek kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#WojciechBłasiak">Podsumowując, Wysoki Sejmie, panie i panowie, mimo całego naszego krytycyzmu wobec projektu ustawy jesteśmy za skierowaniem go do Komisji Ustawodawczej, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#WojciechBłasiak">Jednocześnie ustosunkowując się do projektu zmian zgłoszonych przez Unię Wolności, uważamy, nie wdając się w szczegółową dyskusję, że zmierza on we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Błasiak w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a następnie pana posła Bogdana Pęka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WładysławAdamski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na potrzebę zmian obowiązującej dziś ustawy prywatyzacyjnej wskazywano wielokrotnie. Przemawiały za tym nie najlepsze doświadczenia ostatnich lat, a także negatywne oceny społeczne. Nieufność towarzysząca prywatyzacji budziła się wskutek przykładów nieuczciwego bogacenia się nielicznych kosztem dużych grup społecznych. Analogii nadających się do przytoczenia nie brakuje. Oczywiście obwinianie dziś za te wszystkie nieprawidłowości ustawy z lipca 1990 r. byłoby uproszczeniem. Same przepisy nie tworzą jeszcze życia. Niemniej ich wadliwa konstrukcja była czynnikiem sprzyjającym nieprawidłowościom. Powiedzmy otwarcie, że nie chodzi o krytykę. Nasuwa się pytanie: Na ile, nowelizując przepisy prawa, zdołamy ten stan odmienić, na ile usunąć negatywne skutki niektórych eksperymentów i uboczne efekty tak zwanej prywatyzacji doktrynalnej, na ile w końcu wpłynąć na nastawienie społeczne wobec procesu przekształceń? Są to pytania szczególne. Szczególne, gdyż odpowiedzieć na nie będzie można dopiero z perspektywy czasu i praktyki. Dziś zatem winny one stanowić bardziej o kierunku dążeń, niż być platformą do przewidywań.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WładysławAdamski">W tym też kontekście niektóre z propozycji zawartych w projekcie mają charakter nader obiecujący. Pojawia się tematyka praw pracowniczych, mówi się o ułatwieniu w dostępie załóg pracowniczych do akcji, określa się zasady współuczestniczenia pracowników w organach przedsiębiorstw prywatnych. W art. 21 (druk nr 723) proponuje się, aby pracownicy wybierali swoich przedstawicieli do rad nadzorczych w liczbie zależnej od wielkości przedsiębiorstwa i liczebności rady. Z zapisów wynika jednak, że reprezentanci załogi stanowić będą co najwyżej 20% składu. Chociaż więc kierunek jest właściwy, otwierający płaszczyznę do dyskusji, to trudno nie dostrzegać zawartego w tej propozycji ograniczenia. Dla porównania stanu prawnego warto tu posłużyć się przykładem Niemiec (mówiono zresztą o tym), kraju o silnej, ustabilizowanej gospodarce rynkowej i pod względem geograficznym bardzo nam bliskiego. Na wstępie należy zwrócić uwagę, iż kwestie współdecydowania pracowników uregulowano u naszego zachodniego sąsiada ustawami pochodzącymi jeszcze z lat 1951, 1952, 1976. W myśl tych przepisów w większości zakładów pracownicy delegują do rady nadzorczej 1/3 jej członków. Niezależnie od tego specjalny klucz zapewnia udział w radzie nadzorczej również przedstawicielom związków zawodowych. W ten sposób reprezentanci pracowników i związków mają te same uprawnienia, co właściciele akcji. Trzeba też dodać, by rozwiać pewne wątpliwości, które mogą się w owym kontekście pojawić, iż protest środowisk inwestorów skierowany do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego został odrzucony, gdyż trybunał nie dopatrzył się naruszenia zasady wyłączności prawa własności prywatnej.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WładysławAdamski">Podejrzewam, iż model niemiecki, tak różny od propozycji wniesionej przez komisje, ma nikłą szansę i do jego akceptacji droga jest daleka. Niemniej zapis mówiący o wyborze przez pracowników 1/3 składu rady uważam za pożądany i będę postulował stosowne poprawki. Jednocześnie trzeba określić (czego niestety w projekcie ustawy brakuje), iż wybór ten winien się odbywać przy zachowaniu zasady bezpośredniego udziału pracowników. Podobne rozwiązanie winno też obowiązywać przy wyborze przez zatrudnionych jednego z członków zarządu.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WładysławAdamski">W ramach tej samej problematyki należy również uregulować sprawę wykonywania uprawnień przez pracowników-akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu, jeśli chodzi o głosowanie. Kwestię tę wadliwie dziś ujmuje powstały przed wojną, a więc w innych warunkach, Kodeks handlowy. Zakaz udzielania pełnomocnictw jednemu z pracowników przez pozostałych, przy równoczesnej możliwości udzielania takich pełnomocnictw osobie z zewnątrz, brzmi po prostu nieracjonalnie. Przed wojną jednak pracowników akcjonariuszy było bardzo niewielu, nie stanowiło to więc problemu. Obecnie sytuacja uległa zmianie. W dużych zakładach, gdzie udział w zgromadzeniu akcjonariuszy wymagałby uczestnictwa setek czy tysięcy pracowników, ustawowy zapis o pełnomocnictwach jest nie tylko potrzebny, ale wręcz konieczny. Nikt też nie daje takiej gwarancji prawidłowego reprezentowania interesów pracowników, jak przedstawiciel wyłoniony z grona załogi.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#WładysławAdamski">Wysoki Sejmie! W swej wypowiedzi podjąłem zakres spraw i problemów, które dotyczą pracowniczego i społecznego wymiaru prywatyzacji. Obok nich są oczywiście bardzo ważne kwestie techniczne, mówiące o sposobach przekształceń. Ramy czasowe debaty nie pozwalają jednak na szczegółowe omówienie tych zagadnień, a nawet na ich podjęcie. Będzie ku temu okazja dopiero w toku prac w Komisji Przekształceń Własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#WładysławAdamski">Wybór oraz podkreślenie w wypowiedzi spraw pracowniczych nie ma charakteru przypadkowego. Jeżeli dziś odniesienie społeczne do prywatyzacji jest nasycone podejrzliwością, to także dlatego, że problemy i postulaty tak licznego środowiska, jakie stanowią pracownicy, były w hierarchii wartości i celów na miejscu odległym. Jeżeli więc już podejmujemy się nowelizacji ustawy, jeżeli chcemy ją nie tylko zmienić, ale poprawić, to aspekt społeczny winien być tego jednym z wyznaczników. Doświadczenia innych krajów oraz niezbędność zgody społecznej na transformację gospodarczą wymownie świadczą o znaczeniu, jakie w zmieniających się warunkach trzeba nadać prawom pracowniczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Adamski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Następnym zapisanym mówcą jest pan poseł Bogdan Pęk.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma posła.)</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Borowika z Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pani poseł Małgorzata Ostrowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WojciechBorowik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niedobrze się dzieje, że nasza debata prywatyzacyjna odbywa się przy zupełnie pustej sali, a także że ta nasza debata - w jakimś sensie debata o rzeczach zasadniczych i strategicznych dla polskiej gospodarki - odbywa się w cząstkowy sposób, przy okazji, po pierwsze, projektu nowelizacji ustawy o prywatyzacji, a po drugie, projektu ustawy o prywatyzacji, tak naprawdę bez przesądzenia o strategicznych celach polskiej prywatyzacji. Do tej pory - myślę, że jednak nie z winy Wysokiej Izby - nie zostały rozstrzygnięte pewne procesy, które mogą mieć zasadnicze znaczenie dla pozostałych przemian w polskiej gospodarce. Przecież to nie jest tak, że rozstrzygnięcia jednej sprawy - nawet te zmiany w projekcie ustawy prywatyzacyjnej, które są dziś proponowane - nie załatwiają i nie przesądzają innych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WojciechBorowik">Myślę, że niedobrze się stało, iż Polsce, może także Wysokiej Izbie zabrakło do tej pory zasadniczej debaty nad tym, dokąd polskie przemiany powinny zaprowadzić i jaką drogą. Niedobrze się stało, że omawiamy te zmiany oddzielnie, bez reprywatyzacyjnych projektów ustaw, które miały być przygotowane przez rząd. Dyskusja na temat prywatyzacji odbywa się obok debaty o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych bez faktycznego i prawnego uregulowania koordynacji tych przekształceń w kraju. Nie znamy skutków umowy z Unią Europejską, a przecież niezbędne będą procedury dotyczące przemian prywatyzacyjnych w Polsce. Generalnie niedobrze się dzieje, że dyskutujemy o pewnym fragmencie tych przemian, mając świadomość, że decyzja w każdej z tych spraw przesądza, tak naprawdę, o pozostałych. Decyzja o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych może zmienić całkowicie poglądy na temat ich prywatyzacji. Uchwalenie jakiejkolwiek ustawy prywatyzacyjnej może spowodować ogromne komplikacje związane z reprywatyzacją. Niedobrze się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WojciechBorowik">Powinniśmy jak najszybciej odejść od takiej filozofii myślenia o prywatyzacji. Przynajmniej Komisja Przekształceń Własnościowych powinna w jak najszybszym czasie taką debatę odbyć i poznać strategiczne plany rządu dotyczące tych przemian. Myślę, że bez takiej dyskusji będzie nam bardzo trudno decydować w cząstkowych sprawach. Podam bardzo prosty przykład dotyczący filozofii tej ustawy. Generalnie w zgodzie z paktem o przedsiębiorstwie państwowym — bo my z tą filozofią się zgadzamy, tak trzeba kształtować stosunki społeczne — przesądza się kwestię bezpłatnych akcji dla pracowników. Jeżeli tak, to nasuwa się pytanie: Czy można ten projekt zrealizować bez koncepcji masowej prywatyzacji z prawdziwego zdarzenia? Czy jest taka możliwość? Czy nie ma tutaj bardzo oczywistego związku? Trzeba byłoby go uwzględnić w naszym myśleniu.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WojciechBorowik">Kończy się czas, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Tak jest, panie pośle. Czas przewidziany dla klubu się kończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WojciechBorowik">W takim razie odniosę się do kilku poruszonych tutaj spraw, z którymi trudno się zgodzić. Pan poseł Czernecki powoływał się na doświadczenia prywatyzacji w sąsiednich krajach. M.in. podawał jako przykład krajów, w których dokonuje się szybkiej prywatyzacji, Czechy i Rosję. Akurat tych przykładów tak szybko bym nie podawał. Myślę, że w tych krajach na efekty prywatyzacji trzeba jeszcze troszkę poczekać. Byłem niedawno w Pradze i miałem przyjemność rozmawiać na temat prywatyzacji kuponowej. Bardzo przestrzegałbym entuzjastów takiego szybkiego prywatyzowania. Zaczekajmy jednak na konkretne efekty. Myślę, że to będzie dla nas wszystkich bardzo ciekawa lekcja. Generalnie i ten projekt ustawy, który jest kontynuacją filozofii paktu o przedsiębiorstwie, i projekt, który proponuje Unia Wolności, idą w takim kierunku, który warto będzie na posiedzeniu Komisji Przekształceń Własnościowych omówić.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Borowik z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy jest pani poseł Małgorzata Ostrowska? Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma także panów posłów: Romana Jagielińskiego, Aleksandra Andryszaka, Józefa Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Jerzego Pisteloka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym zapisanym na liście mówcą jest pan poseł Mieczysław Piecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JerzyPistelok">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem nieco zaskoczony takim obrotem sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Muszę powiedzieć, panie pośle, że ja także.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JerzyPistelok">W moim wystąpieniu więcej będzie improwizacji niż tekstu, który pozostał w innym miejscu. Niemniej jednak chciałbym ustosunkować się do paru spraw dotyczących tematyki, która jest dzisiaj poruszana. Według mnie sprawą pierwszorzędną przy rozpatrywaniu ustawy prywatyzacyjnej jest najpierw ustosunkowanie się do propozycji reprywatyzacyjnych. W założeniach rządowych mówi się, że przed prywatyzacją należy rozwiązać problem reprywatyzacji. Nie można zapominać, że przy wdrożeniu programu prywatyzacji z pewnością odżyją na nowo konflikty na tle nie oddanych, zabranych z naruszeniem przepisów ustaw powojennych, majątków. Prywatyzacja z pewnością tego problemu nie rozwiąże, skoro nie jest on wyraźnie wyartykułowany.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JerzyPistelok">Chciałbym poruszyć jeszcze jedną kwestię. Zakłada się, że w prywatyzacji mogą brać udział rolnicy, którzy współpracują z przedsiębiorstwami przetwórstwa rolno-spożywczego. Nie określono jednak jednoznacznie, na jakich zasadach udział ten będzie się opierał. Czy rolnicy będą mieli prawo do świadectw udziałowych czy też do części majątku po cenach preferencyjnych? Wydaje mi się, że sprawa ta wymaga sprecyzowania. W projekcie ustawy przewiduje się, że jeśli chodzi o tę pulę 15 czy 20% akcji preferencyjnych, prawo do nabycia tych akcji będą mieli rolnicy, którzy w danym momencie współpracują z przedsiębiorstwem przetwórstwa rolnego. I tu powstaje pytanie: A co z rolnikami, którzy współpracowali z takimi przedsiębiorstwami przez 5 lub 10 lat, lecz akurat w tym momencie tego nie robią? Współpraca odbywa się przecież na podstawie corocznie odnawianych umów kontraktacyjnych; należałoby więc przyjąć, że podstawą powinna być współpraca rolnika z przedsiębiorstwem przetwórstwa - z cukrownią, z browarem - która miała miejsce w ciągu wielu, powiedzmy 5, poprzednich lat. Właśnie ci rolnicy powinni mieć prawo do udziału w akcjach preferencyjnych prywatyzowanego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#JerzyPistelok">Zawarto również propozycję dotyczącą rolników, których nie stać na wykupienie akcji tegoż przedsiębiorstwa — tej części, która by im przysługiwała — na podstawie kredytów czy poręczenia udzielonego przez przedsiębiorstwo prywatyzowane. W następstwie dojdzie do takiej sytuacji, że rolnik przy tak niskiej opłacalności produkcji rolnej nie będzie w stanie wykupić tychże akcji. Wówczas ze względu na brak możliwości wykupu i tak zostanie pozbawiony tychże niby-preferencyjnych akcji w krótkim czasie. Sugerowałbym raczej, że jeżeli pracownicy przedsiębiorstw państwowych mają prawo bezpłatnie nabywać 10, 15 czy 20% akcji, przywilej ten przysługiwać powinien także rolnikom, którzy współpracują z przedsiębiorstwami przetwórstwa rolno-spożywczego w okresie ostatnich 5 lat. Przyjęcie takiego rozwiązania pozwoliłoby brać udział w prywatyzacji również tym, którzy w ostatnim okresie nie mają umowy z przedsiębiorstwem.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JerzyPistelok">W ustawie tej zaproponowano różne metody prywatyzacji. Jest również i taka, przy której rozpatrywaniu dostrzegam wyraźnie pewną niespójność w propozycji rządowej, a także w założeniach kierunków prywatyzacji na 1995 r. Otóż w założeniach do kierunków prywatyzacji mówi się, że będą prywatyzowane przedsiębiorstwa, które są deficytowe, natomiast w projekcie przedstawionym dzisiaj powiada się, że wojewoda może odmówić zgody na prywatyzację deficytowego przedsiębiorstwa. Powstaje więc pytanie: Który wariant zostanie wybrany? Teraz będzie można zadecydować, czy przedsiębiorstwo deficytowe będzie prywatyzowane czy nie. Sądzę, że przedsiębiorstwo deficytowe nie powinno być prywatyzowane, dlatego że wówczas prywatyzacja staje się często sposobem na kupno przedsiębiorstwa za bardzo małe pieniądze. Najpierw albo doprowadza się przedsiębiorstwo do bankructwa, albo znacznie się je zadłuża, a później można je wykupić za bardzo małe pieniądze, bo po prostu nie ma na nie chętnego. Ostatnio zaś lansuje się tezę, że przedsiębiorstwo jest tyle warte, ile za nie da klient. Nie zgadzam się z tą tezą, bo jeżeli klient da symboliczną złotówkę, to według mnie nie znaczy wcale, że duże przedsiębiorstwo, zatrudniające 500 ludzi, jest warte jedną złotówkę. Stąd mój wniosek, aby wyłączyć z prywatyzacji przedsiębiorstw te, które wykazują deficyt, bo trudno dociec, czy ten deficyt jest spowodowany aktualną sytuacją w danym sektorze gospodarki narodowej, czy też celowym działaniem osób, które noszą się z zamiarem wykupienia danego przedsiębiorstwa. Obecnie mamy dość przykładów świadczących o tym, że takie właśnie działania bywają podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JerzyPistelok">Mam nadzieję, że po skierowaniu projektu do komisji zostaną wyjaśnione wszystkie wspomniane wyżej wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Pistelok z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Pieckę, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MieczysławPiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że dobrze się stało, iż Komisja Nadzwyczajna do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń wystąpiła z inicjatywą ustawodawczą, skoro podmiot właściwy w sprawie nie nadąża, a korekty rozwiązań prawnych są konieczne tak do pozyskania społecznej akceptacji dla przekształceń i prywatyzacji, przyspieszenia tempa ich realizacji, jak i poprawienia — a może nawet przede wszystkim poprawienia — efektów ekonomicznych jednostek produkcyjnych. Cieszę się, że prezentowany projekt zmierza do przyznania przedsiębiorstwom państwowym prawa do samodzielnego decydowania o wyborze ścieżki prywatyzacyjnej, oczywiście w granicach określonych ustawą; do wymuszania podejmowania — i to w okresie niedługim, bo 6 miesięcy — przez dyrekcje, rady pracownicze i załogi decyzji w sprawie wyboru ścieżki prywatyzacyjnej; do poszerzania zakresu uczestnictwa pracowników w procesie prywatyzacji oraz do przyspieszenia rozwoju jednostek prawnoorganizacyjnych dominujących w gospodarkach krajów zachodnioeuropejskich. Projekt otwiera, choć zbyt nieśmiało, możliwość uczestnictwa w nieodpłatnym nabywaniu akcji spółki pracownikom spoza przekształcanego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MieczysławPiecka">Bardzo dobrze, że projekt zmniejsza do 10% funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa próg obowiązkowej wysokości kapitału akcyjnego lub zakładowego w odniesieniu do spółek przejmujących majątek przedsiębiorstwa do odpłatnego przekształcenia w rejonach zagrożonych bezrobociem strukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#MieczysławPiecka">Uwagi szczegółowe do niektórych artykułów projektu:</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MieczysławPiecka">W art. 1 pojęcie prywatyzacji należy moim zdaniem uzupełnić przez dodanie do istniejącej treści wyrazów: „oraz nieodpłatnym przekazywaniu części akcji pracownikom”. Prywatyzacja polegałaby więc nie tylko na zbywaniu osobom trzecim akcji i udziałów należących do skarbu państwa, dysponowaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa, ale i na nieodpłatnym przekazywaniu części akcji pracownikom. Oczywiście w projekcie jako całości ta idea jest zawarta, ale myślę, że byłoby dobrze, gdyby się znalazła w samej definicji.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#MieczysławPiecka">W art. 7 ust. 3 ogólne pojęcie „akt” należy zastąpić nazwą jednostkową „zarządzenie”. Umowa, o której mowa w art. 11 ust. 4, powinna określać w szczególności nie tylko zasady i terminy przedstawiania informacji o realizacji praw z akcji należących do skarbu państwa zleconych umową, ale przede wszystkim zakres praw tą umową objętych, tym bardziej że wymaga tego treść ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#MieczysławPiecka">Art. 12 ust. 3. Zdanie drugie wymaga zmiany. Odprawa przewidziana przy wygaszeniu stosunku pracy z powołania przysługiwać powinna w części proporcjonalnej do czasu pozostawania bez pracy, a nie podlegać zwrotowi, jeżeli pracownik w okresie 3 miesięcy zostanie zatrudniony w spółce.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#MieczysławPiecka">Art. 16 wymaga dopracowania w zakresie nieodpłatnego nabycia prawa do 15% ogólnej liczby akcji, bądź uzupełnienia art. 17 ust. 1 stwierdzeniem: Zasady, procent i tryb nabywania akcji określa regulamin uchwalany przez ogólne zebranie pracowników albo delegatów przedsiębiorstwa. Chodzi o to, żeby określenie „do 15%” nie było stosowane zbyt dowolnie przez ministra, organ założycielski lub organ spółki. Oczywiście mam tu na uwadze te ograniczniki, które wynikają z wartości akcji, wynikającej z liczby pracowników i osiemnastomiesięcznego średniego wynagrodzenia. Należałoby to podkreślić. Chodzi przecież właśnie o to, żeby do takiej dowolnej interpretacji nie dochodziło.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#MieczysławPiecka">Należy rozważyć, czy art. 16 ust. 2 pozwalający na podwojenie liczby akcji możliwych do przekazania bezpłatnego pracownikom jest zgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej, ze względu na fakt, że majątek ten stanowi ogólnonarodowy dorobek. I czy rozwiązanie to nie wpłynie na opóźnienie procesu prywatyzacji określonych przedsiębiorstw, oczywiście tych, którym będzie zależało na otrzymaniu podwójnej liczby akcji.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#MieczysławPiecka">Podobne wątpliwości budzi treść art. 17 ust. 3, dopuszczająca możliwość różnicowania prawa do nieodpłatnego nabycia akcji wyłącznie ze względu na okres zatrudnienia w przedsiębiorstwie.</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#MieczysławPiecka">Przepis art. 18 wymaga sprecyzowania. Określenie zawarte w ust. 1, a mianowicie: „jeżeli są związani z tym przedsiębiorstwem”, może być zbyt dowolnie w przyszłości interpretowane.</u>
          <u xml:id="u-228.10" who="#MieczysławPiecka">Propozycja art. 21 ust. 2 wydaje się słuszna, ale przy pozostawieniu prawa wyboru nie jednego, dwóch czy trzech członków rady nadzorczej, ale co najmniej dwóch, trzech i czterech. Projektowana liczba członków rady, czyli reprezentantów załogi, sprowadza ich rolę prawie do zera.</u>
          <u xml:id="u-228.11" who="#MieczysławPiecka">Treść art. 23 ust. 1 wymaga zwiększenia przedstawicielstwa pracowniczego w zarządzie spółki.</u>
          <u xml:id="u-228.12" who="#MieczysławPiecka">Proponuję skreślić ust. 3 w art. 24 uprawniający Radę Ministrów do wyrażania zgody na nieodpłatne zbycie akcji bądź ograniczyć to upoważnienie jedynie do wyrażania zgody na nieodpłatne ich zbycie innym grupom pracowniczym, np. pracownikom sfery budżetowej, nie posiadającym akcji bezpłatnych.</u>
          <u xml:id="u-228.13" who="#MieczysławPiecka">Treść art. 35 ust. 2, określającą zakres postępowania przygotowawczego przy likwidacji przedsiębiorstwa państwowego, należy poszerzyć o analizę spodziewanego bezrobocia i dróg jego likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-228.14" who="#MieczysławPiecka">Po art. 73 proponuję dodać art. 73a w brzmieniu: „Rada Ministrów przedstawi Sejmowi informację o realizacji ustawy w IV kwartale 1996 r.”.</u>
          <u xml:id="u-228.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Mieczysław Piecka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Rusznicę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#StanisławRusznica">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zapoczątkowany w 1990 r. proces prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest ciągle najpoważniejszym i najbardziej złożonym zagadnieniem społeczno-gospodarczym. Proces ten, mimo ponad czteroletnich doświadczeń, obarczony jest nadal wieloma pytaniami. Dotyczą one przede wszystkim tego, czy dotychczasowe działania przekształceniowe realizowane są we właściwych rozmiarach i pożądanych kierunkach, oraz tego, czy ich zamierzony cel osiąga wymierne efekty ekonomiczne? Występujące w tym zakresie wątpliwości w różnych gremiach społecznych i gospodarczych są główną, jak się zauważa, przyczyną rozterek i oporów natury psychologicznej i politycznej, powodując często bariery procesów prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#StanisławRusznica">Jako poseł związkowiec mam świadomość tego, jak ryzykowny i niebezpieczny jest najlepiej nawet przygotowany proces prywatyzacyjny przedsiębiorstwa, oprócz bowiem niewątpliwych korzyści ekonomicznych może on przynieść również wiele negatywnych zjawisk, np. bezrobocie i zubożenie ludności oraz wynikające z tego inne ujemne zjawiska społeczne dla otoczenia przedsiębiorstwa i skarbu państwa. Mam jednak świadomość tego, że dalszy proces prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest warunkiem niezbędnym chociażby z racji zasad ustrojowych i międzynarodowych uwarunkowań. W związku z tym najważniejszą sprawą jest to, aby wypracowany w żmudnych trójstronnych negocjacjach pakt o przedsiębiorstwie państwowym przybierał realny kształt. Dlatego też uważam, że jednym z najważniejszych efektów tych negocjacji będzie uchwalenie nowej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Uważam, że dalszy proces legislacyjny nad ustawą prywatyzacyjną (druk nr 723) jako projektem sejmowej Komisji Nadzwyczajnej powinien być kontynuowany i ustawa powinna zostać uchwalona, lecz jej uchwalenie nie może być tzw. sztuką dla sztuki. Wejście tej ustawy w życie wraz z innymi ustawami dotyczącymi procesów prywatyzacyjnych, m.in. o narodowych funduszach inwestycyjnych, powinno w znaczącym stopniu wpłynąć na dalsze ożywienie życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#StanisławRusznica">Jak łatwo już obecnie zauważyć, wniesiony pod obrady projekt ustawy odnosi się do szeregu kwestii, które budzą duże społeczne namiętności. Dotyczy to np. przyszłej emisji bonów prywatyzacyjnych na rzecz nieodpłatnego przydzielania wszystkim obywatelom w kraju. Ten problem może wywołać szereg kontrowersji wśród emerytów, rencistów oraz pracowników sfery budżetowej - kiedy zostaną spełnione dawne obietnice w formie rekompensaty za nie zwaloryzowane renty, emerytury i płace. Równocześnie pewne kontrowersje wśród załóg prywatyzowanych przedsiębiorstw będzie budzić to, dlaczego mówi się o 15%, a nie o 20% nieodpłatnego przyznania im akcji?</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#StanisławRusznica">Są to zaledwie niektóre spostrzeżenia dotyczące trudności, jakie mogą wystąpić przy wdrażaniu proponowanych rozstrzygnięć ustawowych w następnym etapie prywatyzacji przedsiębiorstw. Niemniej jednak nie one będą przesądzać o powodzeniu czy ewentualnych niepowodzeniach w dalszej realizacji polityki prywatyzacyjnej państwowego majątku wytwórczego.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#StanisławRusznica">O jakości i skuteczności uregulowań prawnych, a w ślad za tym i ekonomicznych, w procesie przyszłych działań przekształceniowych zadecyduje to:</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#StanisławRusznica">1) na ile nowelizacja ustawodawstwa w zakresie prywatyzacji i jego wdrożenie przyczyni się do zwiększenia wpływów budżetowych;</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#StanisławRusznica">2) na ile nowe rozwiązania prawne w tej dziedzinie przyczynią się do wzrostu napływu zagranicznego kapitału inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#StanisławRusznica">Uważam, że osiągnięcie w zakładanych rozmiarach z tytułu dalszej powszechnej prywatyzacji tych dwóch podstawowych celów byłoby bardzo istotnym czynnikiem warunkującym wykonanie szeregu założeń wynikających z programu „Strategia dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#StanisławRusznica">Kończąc, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na dwa zagadnienia, które od początku podważały sens procesów prywatyzacyjnych i ich znaczenie dla dobra kraju.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#StanisławRusznica">Po pierwsze, chodzi o to, by nowe rozstrzygnięcia ustawowe w kwestii prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zdecydowanie ograniczyły różnego rodzaju zawiłości prawne, finansowo-podatkowe, a w gruncie rzeczy biurokratyczne, co - jak wiemy - nie jest obojętne dla zagranicznych, jak również i krajowych inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#StanisławRusznica">Po drugie, znowelizowanie prawa w zakresie prywatyzacji nie może służyć ułatwianiu sprzedaży najlepszych polskich przedsiębiorstw obcemu kapitałowi.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#StanisławRusznica">Uważam, że te zagadnienia winny być szczególnie starannie rozważone w dalszych pracach nad projektem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#StanisławRusznica">Opowiadam się za tym, aby omawiane projekty ustaw o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych skierować do komisji, o których mówiła pani poseł Jadwiga Błoch, zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Rusznica.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Mariana Króla z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MarianKról">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dziś dyskutujemy na temat dwóch projektów ustaw dotyczących prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ale przy tej okazji wielu dyskutantów podejmuje szerzej również problem prywatyzacji w ogóle. Ja też chciałbym odnieść się w kilku zdaniach do tego zagadnienia. Po pierwsze, przy tej okazji należy jednoznacznie stwierdzić — zarówno ja, jak i klub Polskiego Stronnictwa Ludowego stoi na takim stanowisku — że polską gospodarkę trzeba koniecznie prywatyzować. Bez prywatyzacji nie ma możliwości poprawy efektywności gospodarowania. Prawdą jest, że wiele firm państwowych funkcjonuje nie najgorzej na podstawie aktualnych jeszcze rozwiązań, musimy natomiast zdawać sobie sprawę, że bez know-how, bez kapitału, bez nowych rozwiązań na pewno możliwości rozwoju tych przedsiębiorstw będą ograniczone.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MarianKról">Pan poseł Czernecki w swoim wystąpieniu powołał się na liczby z dzisiejszego „Wprost”. Rzeczywiście, jeśli one są prawdziwe — trudno jest je podważać — to są bardzo alarmujące i wskazują czy potwierdzają konieczność nie powiem: przyspieszenia, ale solidnej pracy na rzecz przekształceń własnościowych w polskiej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#MarianKról">Bardzo często w środkach masowego przekazu, w mediach pokazuje się Polskie Stronnictwo Ludowe jako partię, która hamuje prywatyzację. Chciałbym wyraźnie i jednoznacznie powiedzieć - a jestem jednym z członków parlamentu z klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego - że Polskie Stronnictwo Ludowe i w ogóle ruch ludowy nie był za nacjonalizacją, za upaństwawianiem. Polskie Stronnictwo Ludowe i ruch ludowy był za umacnianiem i poszerzaniem własności prywatnej, a w okresie realnego socjalizmu Zjednoczone Stronnictwo Ludowe było tą siłą społeczną, która broniła prywatnej własności zarówno w rolnictwie, jak i w drobnej wytwórczości. Sądzę, że opinie, które media przypisują Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, są bardzo niewłaściwe i krzywdzące, nie uwzględniają pewnych realiów, tego, że polski rolnik czy mieszkaniec wsi rozpatrują procesy przekształceń własnościowych w całkowicie innych kategoriach niż mieszkaniec miasta czy urzędnik.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#MarianKról">Chciałbym wyraźnie powiedzieć, że w programie Polskiego Stronnictwa Ludowego jest i będzie dokonywanie przekształceń własnościowych, a więc procesu prywatyzacji. Oczywiście nasza baza i ludowcy są za tym, żeby przede wszystkim prywatyzować poprzez polski kapitał, choć my wszyscy, posłowie na tej sali, mamy świadomość, że możliwości polskiego kapitału są ograniczone. Warto byłoby podczas dyskusji toczonych w Komisji Przekształceń Własnościowych czy w parlamencie zastanowić się, w których branżach, grupach bądź sektorach trzeba stworzyć takie warunki, żeby polski kapitał mógł przede wszystkim być tym orędownikiem, podejmującym jako pierwszy proces przekształceń własnościowych. Dopiero w drugim etapie do kapitalizowania można by doprosić inwestorów zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, jestem zmuszona zwrócić uwagę, że czas się skończył. Bardzo proszę kończyć wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MarianKról">Jeszcze jedno zdanie, proszę państwa. Chciałbym poprzeć kolegów, którzy zgłosili te dwa projekty ustaw. Natomiast chciałbym na jedno zwrócić uwagę, proszę państwa. Mianowicie mówimy o preferencyjnych akcjach dla załóg pracowniczych w wysokości do 15%, i dla rolników do 15%. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w tych zakładach, gdzie nie będzie można wykorzystać tych 15% akcji dla załóg, a szczególnie dla rolników, trzeba rozważyć możliwość przeznaczenia tej nie wykorzystanej różnicy nie na sferę budżetową, ale przede wszystkim na fundusz emerytalny, stworzenie możliwości oddłużania, zasilania funduszy emerytalnych, funduszy społecznych właśnie z tego typu środków. Warto by było to rozważyć. Może na posiedzeniu podkomisji uszczegółowię ten program. Dzisiaj ze względu na ograniczony czas nie chciałbym o tym mówić. Natomiast popieram skierowanie tych obydwu projektów ustaw do komisji sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marian Król.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Zdzisława Pisarka z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#ZdzisławPisarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sprawa prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych ma swoją burzliwą historię, której wątki są znane Wysokiej Izbie. Napisano i wypowiedziano już wiele krytycznych uwag. Również mój klub wypowiadał się krytycznie o prywatyzacji kapitałowej. Dzisiaj jest okazja, aby zastanowić się nad dotychczasowym przebiegiem prywatyzacji i dokonać odpowiednich korekt. Wydaje się, że taka wola przyświeca zarówno propozycji poselskiej sygnowanej przez posłów Unii Wolności, jak posłom Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#ZdzisławPisarek">Projekt Komisji Nadzwyczajnej zmierza do ukształtowania nowej ustawy o prywatyzacji, podczas gdy inicjatywa posłów Unii Wolności zmierza tylko do nowelizacji ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. W wystąpieniu odniosę się przede wszystkim do projektu Komisji Nadzwyczajnej, ponieważ wyczerpuje on w zasadzie uwagi wniesione przez posłów Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#ZdzisławPisarek">Projekt ustawy z druku nr 723 zwraca uwagę na dwie zasadnicze drogi prywatyzacji: poprzez przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę, a następnie podjęcie drogi prywatyzacyjnej oraz poprzez likwidację dotychczasowego przedsiębiorstwa. Zawarte w rozdz. 6 projektu prawo wyboru drogi prywatyzacyjnej przez wyrażenie woli załogi i władz przedsiębiorstwa ograniczone w czasie do 6 miesięcy (art. 69, 70 i 71) pozwala na właściwe ukształtowanie decyzji.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#ZdzisławPisarek">Projekt ustawy jest w dużym stopniu wzorowany na dotychczasowej ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw z dnia 13 lipca 1990 r. Zwracam zatem uwagę na nowe elementy i inną interpretację. Przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę zawiera pewne niejasności, a także niebezpieczeństwo. W art. 5 ust. 3 odmowa ministra przekształceń własnościowych umożliwia pewną manipulację ze względu na zbyt ogólnikowe warunki odmowy. Dopiero w dalszej części ustawy warunki te zostały wyraźniej sprecyzowane, chociaż wątpliwości pozostają, ze względu na dotychczasową praktykę zbyt nieprecyzyjnych odmów. Art. 6 i 7 ustawy wskazują wyraźnie na decyzje o restrukturyzacji przedsiębiorstwa, a nie decyzje o drodze prywatyzacji. Kwestią jest, jak długo przedsiębiorstwo będzie na etapie drogi ku prywatyzacji. Zawarte w uzasadnieniu opinie nie rozwiewają wszystkich wątpliwości, a są to sprawy, które dotyczą wielu ludzi i ich przyszłości. Zwracają uwagę ustawowe możliwości opóźnienia prywatyzacji (art. 11). W ust. 1 stwierdza się, że akcje spółki pozostają własnością skarbu państwa do czasu ich zbycia osobom trzecim, a w ust. 3, że minister przekształceń własnościowych może zlecać osobom prawnym i fizycznym wykonywanie w jego imieniu niektórych praw z akcji należących do skarbu państwa oraz oddawać akcje w zarząd osobom prawnym i fizycznym. Opisane sytuacje wcale nie muszą przyspieszać prywatyzacji, ale także mogą ją opóźniać, stwarzając w dłuższym okresie czasu stan tymczasowy. Wydaje się, że należy te przepisy prawne uzupełnić terminami.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#ZdzisławPisarek">Stwierdzając ostrzej, w mniej korzystnej sytuacji w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę powstaje możliwość zwalniania większej liczby pracowników (art. 12 ust. 2), natomiast pozytywnie należy ocenić propozycje zawarte w art. 16, na mocy którego pracownicy przedsiębiorstwa państwowego uzyskują prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% ogólnej liczby akcji konkretnej spółki. Obok pozytywów zwracamy uwagę na niekorzystny aspekt rozwiązania zawartego w art. 16, mianowicie kontynuację złej tradycji związanej ze sprzecznym z zasadami ekonomii przyznawaniem za darmo akcji oraz specyficznym przywilejem przynależącym pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw. Poza prywatyzacją pozostaje wciąż ogromna rzesza ludzi. Art. 17 i 18 są konsekwencją rozwiązania przyjętego w art. 16. Zwracamy uwagę, że akcje, które otrzymują pracownicy (art. 19 ust. 2), nie mogą być przedmiotem publicznego obrotu przed upływem roku od chwili zbycia pierwszych akcji na zasadach ogólnych. Jest to zbyt słabe zabezpieczenie. Sytuacja wielu sprywatyzowanych przedsiębiorstw na giełdzie wskazuje, że idealne założenia powodują, iż wielu ludzi myśli zbyt krótkimi kategoriami czasowymi, co powoduje masową, nieekonomiczną wyprzedaż akcji. Nie chcę dalej rozwijać tego wątku, zwracam uwagę na sam problem. Zbywanie akcji osobom trzecim (rozdz. 3 projektu ustawy) uruchamia właściwą prywatyzację. Zawarte w art. 24 ust. 3 zawarowanie nieodpłatnego zbywania akcji za zgodą Rady Ministrów nie jest jasne w związku z dalszymi artykułami dotyczącymi bonu prywatyzacyjnego, o czym w dalszej części wystąpienia. Podjęcie decyzji o zbyciu akcji osobom trzecim jest to zawarowane w art. 25, 26, 27. Szczególnie ważne dla tego procesu są sprawy związane z długami spółki, czego dotyczą odpowiednie ustępy art. 27.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#ZdzisławPisarek">Kluczowych zagadnień dla spraw związanych z powszechną prywatyzacją dotyczą kolejno art. 28, 29, 30, 31 i 32. W tym art. 28 mówi o formach sprzedaży akcji i pewnych zabezpieczeniach; wydaje się to właściwą formą sprzedaży, tym bardziej że było kilka udanych tego typu transakcji na giełdzie - mimo także negatywnych doświadczeń. Artykuł 29 zwraca jednak uwagę na niekapitałową formę zbycia akcji w postaci bonów prywatyzacyjnych, o czym bezskutecznie mówimy wielokrotnie od czasów kampanii wyborczej do Sejmu. Natomiast w świetle art. 29 i następnych niejasne są cele przyznawania nieodpłatnie bonów prywatyzacyjnych. Odsyłanie do uchwał Rady Ministrów o emisji i wartości bonów prywatyzacyjnych jest wątpliwe, skoro w tej tak ważnej kwestii nie dostrzegamy żadnego wyjaśnienia zawartego w uzasadnieniu do projektu ustawy. Należy w ustawie sejmowej rozstrzygnąć problemy zawarte w tym i następnych artykułach, po uprzednio przeprowadzonej dyskusji i odpowiednich wyliczeniach. Sprawy te mogą być zawarte w odrębnej ustawie i nie można rozstrzygnięcia tego tak ważnego problemu odsuwać w czasie, ale trzeba tę sprawę wprowadzić wraz z obecnym projektem. Obawiamy się manipulacji i chęci przepchnięcia w Sejmie projektu w obecnym kształcie, który przede wszystkim umożliwi przeprowadzenie - zwracam na to uwagę - restrukturyzacji przedsiębiorstw. Klub Parlamentarny BBWR deklaruje swoją współpracę przy opracowaniu ustawy o rzeczywiście powszechnej prywatyzacji. Dlatego należy przede wszystkim wyjaśnić sprawy związane z bonem prywatyzacyjnym. Należy wyjaśnić w trakcie prac w komisji problemy związane z tymi sprawami i przedstawić je uczciwie społeczeństwu. Być może należy przekazać jakąś część akcji nieodpłatnie wszystkim Polakom, ale trzeba także zwrócić uwagę na konsekwencje ekonomiczne. Dlatego brak uzasadnienia budzi nasz niepokój, ale opowiadamy się za kontynuowaniem tych prac.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#ZdzisławPisarek">O wiele mniej złożone sprawy wiążą się z zawartymi w projekcie rozwiązaniami dotyczącymi prywatyzacji bezpośredniej w drodze likwidacji przedsiębiorstwa. W tej kwestii tylko kilka uwag, ponieważ zawarte innowacje należy uznać za pozytywne w stosunku do ustawy z 1990 r. Można mówić o sprawniejszej drodze prywatyzacyjnej. Zwrócę tylko uwagę na pewne, naszym zdaniem, mankamenty. Wspieramy pogląd Konfederacji Pracodawców Polskich (art. 42), że nabywca nie powinien odpowiadać za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, o których w chwili nabycia - mimo dołożenia należytej staranności - nie wiedział. Dlatego nie można go obciążać solidarnie ze skarbem państwa. Wątpliwości budzą także rozwiązania art. 49 i 51, ponieważ oznaczają możliwość zbywania akcji za pomocą bonu prywatyzacyjnego. Trzeba zatem rozstrzygnąć w sposób jednoznaczny problemy i propozycje związane z prywatyzacją kapitałową i za pomocą bonu prywatyzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#ZdzisławPisarek">Powstaje bardzo ważny akt prawny. Należy go przygotować bez żadnych wątpliwości prawnych i z korzyścią dla gospodarki naszego państwa. Mój klub parlamentarny opowiada się za przekazaniem obu projektów ustaw do komisji. Proponujemy gruntowne ich przepracowanie.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zdzisław Pisarek, ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela rządu, ministra przekształceń własnościowych pana Wiesława Kaczmarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WiesławKaczmarek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zanim zaprezentuję stanowisko rządu w sprawie dwóch poselskich projektów ustaw, które są dzisiaj przedmiotem pierwszego czytania, chciałem zacząć od pewnej refleksji, która nasunęła mi się podczas przysłuchiwania się tej debacie. Słuchając wypowiedzi panów posłów i uwag o tych projektach - a przy okazji również o całym procesie prywatyzacji - można odnieść wrażenie, że przeprowadzana w Polsce prywatyzacja ma załatwić wiele problemów. Przede wszystkim prywatyzacja ma uwłaszczyć polskie społeczeństwo; poprawić sytuację polskiego budżetu; poprawić sytuację Polski, jeśli chodzi o zadłużenie, tzn., jak rozumiem, zredukować je; odpolitycznić gospodarkę; poprawić kondycję firm, a także, według ostatniej wypowiedzi pana posła, dokapitalizować ZUS. Ma więc zrealizować bardzo dużo celów, których, moim zdaniem, w pełni osiągnąć się nie da. Ich realizacja będzie cząstkowa, co budzi właśnie wiele wątpliwości, nieporozumień, czy wręcz niezadowolenia. Niewątpliwie podzielam zgłoszoną tu uwagę, że trzeba chyba bardziej precyzyjnie formułować pewne cele strategiczne, dotyczące prywatyzacji. Wtedy pewnie będzie łatwiejsza ocena (po pewnym okresie prowadzenia procesów prywatyzacyjnych) i dzięki temu, mam nadzieję, mniej będzie tych nieporozumień wokół prywatyzacji. Odnoszę również takie wrażenie - nie wiem, czy jest ono podzielane przez Wysoki Sejm - że akurat rok 1994 nie obfitował w nieporozumienia, dotyczące samej prywatyzacji. W dużej mierze zajmowaliśmy się zagadnieniami przeszłości. Tyle na wstępie, jeżeli chodzi o pewną refleksję. Do niektórych wypowiedzi zechcę się jeszcze ustosunkować na końcu.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WiesławKaczmarek">Z upoważnienia Rady Ministrów chciałbym zaprezentować stanowisko rządu dotyczące poselskich projektów ustaw o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Jak już zauważono w dyskusji, Wysoki Sejmie, poselski projekt ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest w rzeczywistości projektem rządowym, nad którym prace podjęto jeszcze w roku 1992, w toku negocjacji paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Został on przesłany do Sejmu w lipcu 1993 r. przez rząd kierowany przez panią premier Hannę Suchocką. Jesienią 1993 r. projekt ten podlegał - jak wiele innych, wcześniej skierowanych do Sejmu projektów ustaw — weryfikacji i ostatecznie został z Sejmu wycofany, bowiem rząd uznał, iż wiele kwestii wymaga odmiennego uregulowania. W nie zmienionym brzmieniu projekt ten był wniesiony do laski marszałkowskiej jako projekt poselski, sygnowany przez parlamentarzystów klubu Unii Wolności. Obecnie pojawia się jako projekt poselski, opracowany przez Komisję Nadzwyczajną do spraw paktu o przedsiębiorstwie. W tej sytuacji skierowany do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych wymaga analizy, co najmniej w trzech płaszczyznach. Pierwsza, to relacje między poselskim projektem ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych a rządowym projektem ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wycofanym z Sejmu jesienią 1993 r. Druga płaszczyzna to relacje pomiędzy poselskim projektem ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych a obecnie obowiązującymi przepisami w zakresie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. I trzecia — relacje między poselskim projektem ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych a kierunkami prywatyzacji na rok 1994 oraz programem „Strategia dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WiesławKaczmarek">Jeśli chodzi o pierwszą płaszczyznę, to, jak wspomniano, omawiany projekt jest niemal nie zmienioną wersją projektu z roku 1993. Nieliczne poprawki wprowadzone do projektu rządowego przez Komisję Nadzwyczajną do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym trudno uznać za uzasadniające wprowadzenie w życie projektowanej regulacji w zakresie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Za jedyną bowiem istotną zmianę należy uznać regulację dotyczącą liczby akcji nabywanych przez pracowników przedsiębiorstwa państwowego przekształconego w spółkę, co znalazło wyraz w zmianie wprowadzonej w przepisie art. 16 ust. 1. Zgodnie z zaproponowaną zmianą pracownikom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% ogólnej liczby akcji spółki. W projekcie rządowym figurowała wielkość 10%.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#WiesławKaczmarek">Należy przy tym zwrócić uwagę, że wprowadzenie do przepisu art. 16 zmiany w zakresie zwiększania pakietu do 15% przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowego brzmienia art. 16 ust. 2 przewidującego pewną możliwość podwojenia pakietu (w przypadku uregulowania przez przedsiębiorstwo państwowe, na dzień przekształcenia w spółkę, wymaganych zobowiązań wobec budżetu państwa - tu myślę, że pojawia się pewna niezręczność, że nagradzamy za coś, co jest naturalnym, zwyczajnym obowiązkiem) oznaczać będzie w praktyce uprawnienie pracowników do nieodpłatnego nabycia pakietu w ekstremalnym przypadku prawie do 30% akcji. (Tam ulega podwyższeniu pula, ale w wielu wypadkach ta pula, to znaczy kwota, może wykorzystywać pełny zakres akcji.) Przy jednoczesnym uprawnieniu do nieodpłatnego nabycia akcji przez rolników i rybaków indywidualnych na takich samych zasadach, jakie dotyczą pracowników, można przewidywać, że w skrajnych wypadkach - i to chciałem podkreślić - skarb państwa wydawać będzie nieodpłatny pakiet obejmujący do 60% ogólnej liczby akcji.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WiesławKaczmarek">W takiej sytuacji znalezienie inwestora strategicznego dla spółki stanie się praktycznie niemożliwe. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w rządowym projekcie łączna wartość nominalna akcji wydawanych nieodpłatnie została obliczona na podstawie 12 średnich wynagrodzeń miesięcznych, zaś w projekcie poselskim mówi się o 18 średnich wynagrodzeniach miesięcznych. Przy podwyższeniu pakietu do 15% i zwiększeniu liczby średnich wynagrodzeń do osiemnastu utrzymanie możliwości „podwajania wartości akcji” nabywanych nieodpłatnie, zarówno ze względów ekonomicznych, jak i społecznych, należy uznać za nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#WiesławKaczmarek">Natomiast występują w drugim projekcie poselskim dwa istotne rozwiązania, które z punktu widzenia celowości ich stosowania i doświadczeń w zakresie praktyk prywatyzacyjnych należy poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#WiesławKaczmarek">Pierwszy dotyczy wprowadzenia mechanizmu ograniczania praw zbywania akcji udzielonych bezpłatnie. Chodzi o to, żeby te akcje, stając się przedmiotem publicznego obrotu, nie spowodowały zaburzeń na rynku kapitałowym. Można tu dyskutować klauzulę dwuletniego ograniczenia w stosunku do pracowników i pięcioletniego w stosunku do zarządu.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#WiesławKaczmarek">Drugi mechanizm, który uważam za niezwykle sprawiedliwy społecznie, został przedstawiony dzisiaj przez pana posła Czerneckiego. Jest to próba objęcia prawem do nabycia akcji preferencyjnych - rozumiem, że za zgodą osób pracujących w danym przedsiębiorstwie - osób, które były pracownikami tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#WiesławKaczmarek">Pozwalam sobie też na pewną uwagę dodatkową. Jest dzisiaj problem, że prywatyzacja dzieli polskie społeczeństwo na różne kategorie obywateli: pracowników przedsiębiorstw i tych, których nie obejmuje proces prywatyzacji, a właściwie pewne preferencje czy profity wynikające z tego procesu. Chodzi tu o byłych pracowników, którzy przestali pracować z różnych przyczyn, z powodu przejścia na emeryturę czy rentę. Toteż idea zapisana w projekcie poselskim sygnowanym przez posłów Unii Wolności jest ideą niezwykłej sprawiedliwości społecznej, ale obawiam się, że trudną do przeprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o płaszczyznę drugą: porównywanie tych dwóch projektów to analiza porównawcza poselskiego projektu ustawy oraz aktualnie obowiązujących przepisów w zakresie prywatyzacji skłania do ogólnego wniosku, iż omawiany projekt stanowi w zasadzie przejaw dążenia, nie zawsze uzasadnionego merytorycznie, do uszczegółowienia aktualnie obowiązujących rozwiązań zarówno w zakresie zarządzania jednoosobowymi spółkami skarbu państwa, jak też w zakresie sposobów prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#WiesławKaczmarek">Wiele uwagi poświęcono sprawom związanym z prywatyzacją likwidacyjną przedsiębiorstw państwowych, koncentrując się na szczegółowych rozwiązaniach proceduralnych tej ścieżki prywatyzacji, co w świetle dotychczasowej praktyki, wzbogaconej doświadczeniami od czasu zawarcia paktu do dnia dzisiejszego, nie znajduje uzasadnienia i postrzegane jest jako element spowalniający proces prywatyzacji. Elementami nowymi w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów w zakresie prywatyzacji są uzgodnione w pakcie uprawnienia pracowników, związane z udziałem w zarządzaniu spółkami już po prywatyzacji bądź w trakcie komercjalizacji. Zaliczyć należy do nich: prawo wyboru jednego członka zarządu w spółkach zatrudniających powyżej 2500 pracowników oraz członków rady nadzorczej (jednego członka w radzie nadzorczej liczącej 5–10 członków; 2 członków w radzie liczącej 11–15 członków i 3 członków w radzie liczącej powyżej 15 członków). Ponadto wprowadzono w projekcie rozwiązania obniżające wymóg kapitałowy dla spółek przejmujących do odpłatnego korzystania majątek likwidowanych przedsiębiorstw państwowych, położonych w rejonach zagrożonych bezrobociem strukturalnym oraz rozwiązanie umożliwiające przeniesienie prawa własności mienia przekazanego do odpłatnego korzystania po spłaceniu 1/3 ceny tego mienia.</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#WiesławKaczmarek">W sposób odmienny od aktualnie obowiązującej ustawy w projekcie uregulowane zostały kwestie związane z uprawnieniami pracowników, rolników i rybaków indywidualnych w zakresie nabywania akcji od skarbu państwa. Mechanizm obecny jest znany. Mogę tylko oświadczyć w imieniu rządu, że nie jest sporny element bezpłatnego zbywania akcji. Jest to nasze doświadczenie, wielokrotnie prezentowaliśmy opinię zarówno w tej sali sejmowej, jak też w trakcie obrad komisji, że jest naturalny konflikt interesów, wręcz dochodzi do dyskusji o wartości przedsiębiorstwa, ponieważ reprezentacja pracownicza wskutek pewnego — nie chciałbym tu być źle zrozumiany — merkantylnego podejścia chce jak najniższej wyceny przedsiębiorstwa, bo obecny mechanizm powoduje, że jest w stanie objąć akcji jak najwięcej. Organ założycielski reprezentujący skarb państwa, organ właścicielski, stojąc na straży interesu skarbu państwa, jest zainteresowany jak najwyższą wartością przedsiębiorstwa, zwłaszcza że umożliwiłoby mu to negocjowanie wysokiej ceny w wypadku sprzedaży. Mamy zatem naturalny konflikt interesów, ponieważ, mówiąc wprost, rezerwujemy 20-procentowe pakiety dla pracowników, więc żeby uniknąć jednej z płaszczyzn — ona nie jest istotną płaszczyzną — dużych konfliktów, które jednak występują, zwłaszcza jeśli chodzi o pewne rozczarowania, to jeśli — użyję takiego sformułowania — odżałowaliśmy już to 20%, ale proszę nie czuć się urażonym tym sformułowaniem, chcąc zlikwidować zarzewie ewentualnych nieporozumień, należy popierać ideę akcji bezpłatnych. Natomiast jeśli chodzi o wielkość, która jest przedmiotem sporu, to myślę, że każda propozycja zgłoszona na sali i tak zostanie w efekcie rozstrzygnięta przez parlament.</u>
          <u xml:id="u-238.12" who="#WiesławKaczmarek">Muszę poinformować Wysoką Izbę, że w ramach dyskusji i uzgodnień wewnątrzresortowych, międzyresortowych, w ramach prac nad ustawą w wersji rządowej większość opowiadała się za prawem do nabycia 10% akcji bezpłatnie przy klauzuli 18-krotnego wynagrodzenia, średniego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-238.13" who="#WiesławKaczmarek">I płaszczyzna trzecia, którą chciałem krótko przedstawić w imieniu rządu, dotyczy relacji pomiędzy projektem a kierunkami prywatyzacji na 1994 r. i „Strategią dla Polski”. Otóż od czasu zakończenia negocjacji paktu o przedsiębiorstwie państwowym i opracowania omawianego projektu nastąpiły istotne zmiany pozostające w ścisłym związku z kształtem prywatyzacji w Polsce. Należą do nich przede wszystkim uchwalenie kierunków prywatyzacji na rok 1994, a także przedstawienie Sejmowi przez rząd programu „Strategia dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-238.14" who="#WiesławKaczmarek">Wydaje się zatem konieczne, by nowa regulacja prawna w zakresie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zawierała rozwiązania stanowiące realizację założeń programowych rozwoju polskiej gospodarki. Omawiany projekt poselski takiego waloru niestety nie posiada, co jest zrozumiałe, jeśli się weźmie pod uwagę, że został opracowany blisko 2 lata temu i nie został poddany aktualizacji przed skierowaniem do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-238.15" who="#WiesławKaczmarek">Na szczególną uwagę zasługuje rozwiązanie przewidziane w art. 69 projektu poselskiego. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwa państwowe w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo do dokonania wyboru sposobu prywatyzacji, (tzw. prywatyzacji kapitałowej lub tzw. prywatyzacji likwidacyjnej). W tym czasie dyrektor i rada pracownicza po zasięgnięciu opinii ogólnego zebrania pracowników przedstawią organowi założycielskiemu projekt prywatyzacji wraz z dokumentami wymaganymi dla danego sposobu prywatyzacji. Organ założycielski w uzasadnionych przypadkach może przedłużyć termin sześciomiesięczny, o którym mowa wyżej, o dalsze 3 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-238.16" who="#WiesławKaczmarek">Przedstawione wyżej rozwiązania mogą wywołać następujące skutki:</u>
          <u xml:id="u-238.17" who="#WiesławKaczmarek">— wyhamowany zostanie na okres 9–12 (bez uwzględnieniu okresu vacatio legis) miesięcy proces prywatyzacji, co oznacza w praktyce, że do zawarcia pierwszych umów z inwestorami, niezależnie od sposobu prywatyzacji, może dojść dopiero w następnym roku po wejściu w życie ustawy;</u>
          <u xml:id="u-238.18" who="#WiesławKaczmarek">— nie zostanie wykonany budżet na rok 1995 w części dotyczącej wpływów z prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, w każdym razie może być zagrożony.</u>
          <u xml:id="u-238.19" who="#WiesławKaczmarek">Rozwiązanie to pozostaje w jaskrawej sprzeczności zarówno z kierunkami prywatyzacji na rok 1994, jak i programem „Strategia dla Polski”, zakładającym przyspieszenie procesu przekształceń własnościowych, w tym w szczególności procesu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zaś kwestie podniesione w poprzednich punktach skłaniają do wniosku, iż zakres nowo wprowadzonych rozwiązań mógłby stanowić co najwyżej nowelizację, i to dalece niewystarczającą, aktualnie obowiązującej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-238.20" who="#WiesławKaczmarek">Rząd więc stoi na stanowisku, że konieczne jest opracowanie projektu ustawy regulującej kwestię prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, która zastąpi obecnie obowiązującą ustawę. Winna ona zawierać rozwiązania odpowiadające wymogom czasu, spójne z przyjętym programem rozwoju polskiej gospodarki i uwzględniające zmiany w systemie prawa. Rozwiązania te powinny:</u>
          <u xml:id="u-238.21" who="#WiesławKaczmarek">— stwarzać warunki dla niekolizyjnego prowadzenia przekształceń własnościowych;</u>
          <u xml:id="u-238.22" who="#WiesławKaczmarek">— zawierać to, co jest już oczekiwane i co mamy w swoim projekcie — konwersję wierzytelności w akcje, zwłaszcza wierzytelności dotyczących skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-238.23" who="#WiesławKaczmarek">— wzmocnić kapitałowe udziały w prywatyzacji bezpośredniej;</u>
          <u xml:id="u-238.24" who="#WiesławKaczmarek">— uprościć procedury prywatyzacyjne, a szczególnie zmienić zasady rozpoczynania procedury prywatyzacyjnej;</u>
          <u xml:id="u-238.25" who="#WiesławKaczmarek">— zapewnić pracownikom udział w zarządzaniu sprywatyzowanymi przedsiębiorstwami;</u>
          <u xml:id="u-238.26" who="#WiesławKaczmarek">— skończyć ze stereotypem tymczasowości jednoosobowej spółki skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-238.27" who="#WiesławKaczmarek">— stworzyć warunki do sanacji przedsiębiorstw państwowych w powiązaniu z komercjalizacją;</u>
          <u xml:id="u-238.28" who="#WiesławKaczmarek">— ujednolicić podstawy działania podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-238.29" who="#WiesławKaczmarek">Projektowana ustawa powinna więc zapewnić realizację celów określonych w programie „Strategia dla Polski”, jak i zawierać rozwiązania wynikające z ustaleń zawartych w pakcie o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-238.30" who="#WiesławKaczmarek">Rząd pragnie jednocześnie poinformować, że projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, spełniający powyższe warunki, poddany jest aktualnie uzgodnieniom międzyresortowym.</u>
          <u xml:id="u-238.31" who="#WiesławKaczmarek">Wysoka Izbo! Takie jest stanowisko rządu, do przedstawienia którego zostałem upoważniony. Jeżeli pani marszałek pozwoli, ponieważ pora jest późna, chciałbym powiedzieć jeszcze tylko parę zdań odnoszących się do pewnych tez czy wypowiedzi przedstawionych w trakcie debaty nad oboma projektami poselskimi.</u>
          <u xml:id="u-238.32" who="#WiesławKaczmarek">Chciałbym tylko skorygować pewne dane - nie wiem, skąd te dane czerpał pan poseł Czernecki - dotyczące prywatyzacji. One są trochę inne, panie pośle. Tych przypadków prywatyzacji kapitałowej jest trochę więcej. Oczywiście, to nie jest skala różnicy, bo pan mówił o 120, a jest ich powyżej 130. Ale jeżeli pan mówi o tzw. prywatyzacji likwidacyjnej i wymienia około 500 przedsiębiorstw, to tu już jest dosyć gruby błąd, bo tą metodą sprywatyzowano przeszło 1030 przedsiębiorstw. W ramach postępowania ugodowego tą procedurą jest objętych około 100 przedsiębiorstw. Trudno jest dzisiaj ustalić, jak intensywnie będzie wykorzystywana procedura konwersji wierzytelności w akcje. Chodzi o wykorzystanie rozdz. 4 ustawy o restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-238.33" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o prywatyzację, która polega na zagospodarowywaniu czy dysponowaniu mieniem wskutek likwidacji przedsiębiorstwa z przyczyn ekonomicznych — art. 19 ustawy o przedsiębiorstwie państwowym — to tu jest około 1250 otwartych projektów likwidacyjnych, a zakończonych zostało około 300. To jest sprawa, która się przejawiała tutaj w niektórych wypowiedziach. Nie ma tu dokładnego podglądu przyczyn likwidacji. To zjawisko często jest określane pojęciem „szarej prywatyzacji”.</u>
          <u xml:id="u-238.34" who="#WiesławKaczmarek">Oczywiście, należy te dane uzupełnić o grupę 440 przedsiębiorstw, które, tak sądzę, już niebawem zostaną objęte projektem powszechnej prywatyzacji; jej precyzyjna nazwa to narodowe fundusze inwestycyjne i ich prywatyzacja.</u>
          <u xml:id="u-238.35" who="#WiesławKaczmarek">Podzielam w pełni opinię, że problem prywatyzacji dzieli polskich obywateli na różne kategorie. Już o nich mówiłem - są to pracownicy, byli pracownicy, pracownicy sfery budżetowej oraz ludzie uprawiający wolne zawody. Natomiast myślę, że nie należy popadać w skrajności; a pan poseł chyba niechcący się zbyt rozpędził, mówiąc o tych setkach miliardów, których poszczególni pracownicy dorobili się na prywatyzacji. Są to pewne mity i prosiłbym, by ich nie upowszechniać, ponieważ chyba aż takich przypadków patologii - chociaż ich także jest dość dużo - nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-238.36" who="#WiesławKaczmarek">Pan poseł Bartoszek postawił pytanie - na które Wysoki Sejm zna odpowiedź doskonale, ponieważ już ją prezentowaliśmy - kiedy będzie projekt rządowy dotyczący komercjalizacji prywatyzacji. Drugie pytanie też związane jest z działaniem legislacyjnym: kiedy będzie projekt ustawy o skarbie państwa. Myślę, że Wysoki Sejm doskonale o tym wie, podobnie jak i posłowie komisji przekształceń, a przynajmniej prezydium, które dzisiaj o tej sprawie też było informowane, że projekty te były przygotowane i są w trakcie uzgodnień międzyresortowych. Rada Ministrów na najbliższym posiedzeniu, we wtorek, będzie się zajmowała kolejną wersją tych projektów, ponieważ uległy one istotnym zmianom - chociażby dlatego, że zostały uzupełnione o cały fragment dotyczący komercjalizacji. Później chcemy się wywiązać z obowiązku w stosunku do związków zawodowych. Trzeba więc przeznaczyć co najmniej miesiąc - tak stanowi prawo - na konsultację tych projektów. Jeśli chodzi o tę kwestię, przyznaję, że trudno dzisiaj bardzo precyzyjnie określić, kiedy projekty - mam nadzieję że w pełni uzgodnione - staną się w końcu własnością parlamentu. Mogę zapewnić, że ministerstwo przekształceń stara się wykonać wszystkie możliwe działania, żeby projekty te stały się najpierw własnością rządu, a później własnością parlamentu. Będziemy tego pilnowali nadal.</u>
          <u xml:id="u-238.37" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o ustawę o skarbie państwa, panie pośle - była to kwestia poruszana też przez pana posła Błasiaka - jest to element dość trudny, przyznaję. Natomiast trudno go wprowadzić wyłącznie - a przygotowane są przynajmniej dwie wersje ustawy - bez uwzględnienia czegoś, co nazwałbym kompleksową propozycją reformy centrum gospodarczego. Myślę, że w tej kwestii też na to trzeba zwrócić uwagę i nie można od tego abstrahować.</u>
          <u xml:id="u-238.38" who="#WiesławKaczmarek">Jeśli można, na koniec chciałbym się odnieść tylko do dwóch wypowiedzi. Pan poseł Wyrowiński skorzystał z prawa opozycji, które wiąże się z dość ostrą retoryką polityczną. Koalicja rządząca zwykle jest w takiej sytuacji, że na retorykę tego typu sobie pozwolić nie może, musi natomiast dawać dowody konstruowania konkretnych rozwiązań. Wypada mi więc przyjąć również tę krytykę. Być może trochę źle podeszliśmy do tego problemu. Proszę jednak zwrócić uwagę na to, że w tym czasie pojawiło się wiele nowych elementów, chociażby zagadnienie komercjalizacji. Jest to druga próba rozwiązania tego problemu. Sądzę, panie pośle, że jeżeli jesteśmy sojusznikami prywatyzacji, należy wiedzieć, że nie ma podstaw do wywoływania tych wszystkich duchów. Wiem, że jest to wdzięczny temat w takich polemikach. Myślę jednak, że jeśli chodzi o rok 1994, tych duchów dzisiaj się nie da wywołać. Natomiast przestrzegałbym przed budzeniem duchów prywatyzacyjnych z lat 1991–1993, bo one faktycznie dają negatywny obraz prywatyzacji; tylko o to mógłbym prosić pana posła. Oczywiście wtedy przecież wiele rozwiązań opracowaliśmy w sposób zastępczy.</u>
          <u xml:id="u-238.39" who="#WiesławKaczmarek">Jeśli chodzi o dyskusję dotyczącą spowolnienia prywatyzacji, trzeba podkreślić, że tak naprawdę prywatyzacja nie jest dyscypliną sportową. Nie chciałbym, żebyśmy tak do tego podchodzili. Możemy to negocjować. Mogę więc powiedzieć, panie pośle, że w roku 1994 po raz pierwszy zostały zrealizowane — a nawet przekroczone — dochody planowane, przy znakomitej redukcji kosztów dotychczas ponoszonych w prywatyzacji. W tej kategorii na pewno wygraliśmy. Dzień 31 grudnia 1994 r. pokaże, czy przypadkiem nie wygraliśmy również „na sztuki”. Ale chyba nie to jest celem; tu trzeba umieć zastosować inne kryteria. Jeżeli o prywatyzacji będzie decydowało kryterium pozyskiwania kapitału prywatnego, chociażby po to, żeby polskie towary były towarami, które wytrzymają konkurencję na rynkach Wspólnot Europejskich — a do tego będziemy dopasowywali tempo i różnego rodzaju procesy gospodarcze — to ja w takim wyścigu wezmę udział. Natomiast nie będę brał udziału w wyścigu „na sztuki”, bo to jest droga donikąd. Przy takim wyścigu niewątpliwie, panie pośle, popełnia się dużo błędów.</u>
          <u xml:id="u-238.40" who="#WiesławKaczmarek">I na koniec przyznaję, że najtrudniejszy dylemat - bo to jest wdzięczny temat, też bardzo nośny - przedstawił pan poseł Adamski, a mianowicie jakie rady mają dzisiaj zarządzać spółkami prawa handlowego; w jakim stopniu mają być one nadzorcze, a w jakim pracownicze. Pan poseł postawił trudny problem. Rozumiem intencje. Myślę, że będzie on musiał zostać rozstrzygnięty w toku prac nad tymi projektami ustaw. Jeszcze raz chciałem złożyć zobowiązanie, że projekt rządowy zostanie dostarczony Wysokiej Izbie; mam nadzieję, że jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-238.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy przedstawiciele wnioskodawców chcieliby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Co prawda, powtórzę to, co już mówiłem na początku tej debaty. Powiem, że można podzielić wiele, może nawet większość uwag, jakie w czasie dyskusji zostały zgłoszone wobec projektu. Ale zgłaszając je, nie brano jednak pod uwagę tego, co powiedziałem, jeśli chodzi o sposób procedowania nad przygotowaniem projektu, jaki przyjęła Komisja Nadzwyczajna. Powtórzę wyjaśnienie, iż zdecydowaliśmy, że przedstawimy Wysokiej Izbie projekt - warto przy okazji wspomnieć, że decyzja Komisji Nadzwyczajnej przyjęta była jednomyślnie, nikt nie był przeciw i nikt się nie wstrzymał od głosu - który w całości będzie odpowiadał dyrektywie zawartej w załączniku nr 10 do ustawy budżetowej na 1994 r., że nawet o przecinek nie odstąpimy od tego, co tam zostało zapisane. I dlatego projekt ma taki właśnie kształt, taką zawartość merytoryczną. Mówiłem również o tym, że jest on zgodny z paktem o przedsiębiorstwie, poza tą jedną kwestią, dotyczącą uprawnienia pracowników do nabycia 15% akcji. I to właśnie wynika z wymienionego załącznika nr 10. Mówiłem również o tym, że nad projektem należy intensywnie pracować w komisji, ponieważ, po pierwsze, minęły 2 lata od zakończenia negocjacji, 2 lata, w czasie których wiele się wydarzyło, a po drugie, mamy do czynienia z nieco inną sytuacją, jeśli chodzi o same procesy prywatyzacyjne. I na tym w zasadzie bym poprzestał, jeśli chodzi o uwagi zgłaszane pod adresem projektu; powtórzę tylko, że winny być one szczególnie wnikliwie rozpatrzone przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MaciejManicki">Natomiast jeśli chodzi o to, co powiedział pan minister, chciałem zwrócić uwagę, panie ministrze, że nie ma w projekcie mowy o tym, aby ów pakiet podwajać. Tam jest mowa wyłącznie o możliwości podwojenia wartości nominalnej tych akcji. I tu chciałem wyjaśnić jedną sprawę, bo wypowiedź ta wskazuje, że zapis ten nie został właściwie odczytany. Otóż w pakcie przyjęto zasadę, że pracownicy nabywają do 10% akcji nieodpłatnie, z tym że wartość tego pakietu może wynosić 12 średnich miesięcznych wynagrodzeń z 6 miesięcy poprzedzających udostępnienie tych akcji pracownikom. Ta wartość — nie liczba, lecz wartość — może ulec podwojeniu w przypadku, gdy przedsiębiorstwo państwowe w dniu przekształcenia w spółkę ma uregulowane zobowiązania wobec budżetu państwa. I ten przepis ma sens. Ma on przeciwdziałać temu, co bardzo często występuje, nie czarujmy się, w procesach przedprywatyzacyjnych, jeśli chodzi o wartość przedsiębiorstwa. Zaniża się wartość przedsiębiorstwa również w taki sposób, że generuje się jego zadłużenie także wobec budżetu państwa. Natomiast jeśli chodzi o 10% akcji nabywanych za częściową odpłatnością, to zdecydowano, że wartość ulgi ma wynosić 6 miesięcznych wynagrodzeń — dodano to i zapisano w art. 16 ust. 1. Natomiast art. 16 ust. 2 mówi, tak jak już wspomniałem, wyłącznie o podwojeniu wartości, czyli nie ma tego zagrożenia, które pan minister tutaj przywoływał, że pakiet przyznany pracownikom może zawierać do 30% akcji, a niekiedy, wraz z akcjami rolników i rybaków indywidualnych aż do 60%. Tego nie ma w tej ustawie i to właśnie chciałem sprostować. Natomiast oczywiście możemy rozmawiać na temat wartości tych akcji. Myślę, że rozwiązaniem, które można wziąć pod uwagę, jest również to, co zostało zawarte w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji, a tam się mówi o prawie do 15%, wartość zaś określa się jako 24-miesięczne wynagrodzenie. O tym wszystkim można mówić w komisji.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#MaciejManicki">Podnoszony był tutaj problem prawa do nabycia akcji przez emerytów i rencistów. Mówił o tym pan minister, jak gdyby sygnalizując, że jest to w projekcie zawartym w druku nr 351, i pod adresem tego projektu kierując pochwałę. Chciałem, panie ministrze, powiedzieć nieskromnie, że na tę pochwałę zasługuje zarówno Komisja Nadzwyczajna, jak i autorzy paktu, ponieważ takie rozwiązanie przewidzieliśmy również w projekcie zawartym w druku nr 723. Tam jest wyraźnie powiedziane - podzielam wątpliwości, że może być to przepis bardzo trudny do realizacji - że akcje, oprócz pracowników, mogą otrzymać emeryci i renciści, byli pracownicy danego przedsiębiorstwa, o ile takie prawo przyzna im regulamin uchwalany przez pracowników. Zdaję sobie sprawę z tego, że może być to prawo trudne do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o okres 6 miesięcy, o którym mowa w art. 69, to jest to na pewno zapis kontrowersyjny. Tylko chciałem zwrócić uwagę na to, że gdyby — a było to możliwe do osiągnięcia — projekt tej ustawy wszedł na przełomie lat 1993–1994, to już mielibyśmy te terminy za sobą. I nie obawiam się specjalnie spowolnienia prywatyzacji, szczególnie kapitałowej, w związku z problemem owych sześciu miesięcy, bo z tego, co wiem, procesem prywatyzacji kapitałowej w najbliższym okresie objęte zostaną te firmy, które już są spółkami. W projekcie jest mowa o przedsiębiorstwach państwowych, więc to wyhamowanie nie jest tak oczywiste. Można oczywiście rozmawiać o tym, czy to musi być 6 miesięcy, czy ten okres może być nieco krótszy. Warto jest również na tle niektórych uwag, jakie tutaj padały, powiedzieć, dlaczego projekt tej ustawy skierowała do Wysokiej Izby Komisja Nadzwyczajna. Uznaliśmy w komisji, że celowe byłoby, aby ten projekt nie był kolejnym politycznym projektem, aby to nie był kolejny projekt Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Unii Wolności czy innego ugrupowania politycznego. W komisji, w pełni respektując pluralizm, przyjęliśmy tę decyzję jednomyślnie. Myślę, że to zasługuje na podkreślenie.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#MaciejManicki">W tym momencie muszę powiedzieć, że nie bardzo rozumiem uwagi, jakie tutaj padły pod adresem Komisji Nadzwyczajnej - sformułowane przez pana posła Kaczmarka z Unii Pracy - a mianowicie że skierowanie tego projektu do Komisji Nadzwyczajnej nie jest dobrym pomysłem. Muszę powiedzieć, że gdyby nie Komisja Nadzwyczajna, to nie byłoby tego czytania. Również to trzeba wziąć pod uwagę. Warto także przypomnieć, że Komisja Nadzwyczajna wielokrotnie udowodniła, że postępuje tak, jak to wynika nie z litery, ale z ducha regulaminu Sejmu: że komisja sejmowa nie jest po to, aby sprawy rozstrzygać, komisja jest po to, żeby przygotować rozstrzygnięcie w sposób możliwie pełny, a decyzję podejmuje Wysoka Izba. Komisja Nadzwyczajna zawsze tak postępowała. Pamiętamy, że Komisja Nadzwyczajna w swoim czasie raz została ukarana, bo ośmieliła się uznać za zasadne weto pana prezydenta wobec ustawy o metodach kształtowania wynagrodzeń. W podziękowaniu za to następnym razem projekt ten został skierowany już do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, a nie do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#MaciejManicki">Wnoszę o to - i domagam się tego - aby projekt tej ustawy został skierowany do Komisji Nadzwyczajnej. Nieważne, czy wyłącznie do Komisji Nadzwyczajnej, czy również do Komisji Nadzwyczajnej, bo twierdzę, że nie ma przeszkód regulaminowych, aby skierować projekt do Komisji Nadzwyczajnej i do Komisji Przekształceń Własnościowych - a także do Komisji Ustawodawczej (jeśli do Komisji Przekształceń Własnościowych, to może być skierowany i do Komisji Ustawodawczej).</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#MaciejManicki">Oczywiście jest taka praktyka parlamentarna, że jeśli kieruje się projekt do Komisji Nadzwyczajnej, to nie po to, żeby kierować go do innych komisji, ale chciałem zwrócić uwagę, że Komisja Nadzwyczajna do spraw paktu jest szczególną komisją nadzwyczajną, bo to nie jest na przykład Komisja Nadzwyczajna do spraw nowelizacji Prawa spółdzielczego. Jeśli powołuje się tego rodzaju Komisję Nadzwyczajną, to oczywiście nie po to, żeby kierować projekt ustawy do innych stałych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#MaciejManicki">Uważam, że komisja nadzwyczajna jest dobrym forum, jeśli chodzi o prace nad każdą ustawą. Biorąc pod uwagę charakter omawianej ustawy i jej rodowód, Komisja Nadzwyczajna do spraw paktu jest jak najbardziej właściwa. Chciałem również zwrócić uwagę na to, że właściwość Komisji Nadzwyczajnej w tym zakresie jest określona uchwałą Sejmu. Można oczywiście zmienić tę uchwałę Sejmu w drodze właściwej, przyjętej w regulaminie Sejmu procedury. Następuje tutaj pewnego rodzaju kolizja z regulaminem Sejmu, bo właściwa w wypadku tej problematyki jest również Komisja Przekształceń Własnościowych. Myślę więc, że to jest dobre rozwiązanie - skierować projekt ustawy do obydwu komisji.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Wysoki Sejmie! W związku z tym, że zgłoszono wnioski dotyczące skierowania tego projektu ustawy również do innych komisji - oprócz Komisji Nadzwyczajnej - decyzję w tej sprawie podejmiemy jutro. Rzeczywiście, są tu pewne niejasności regulaminowe.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do dnia 15 grudnia 1994 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 27)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>