PPC / ppc

text_structure.xml 632 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Oleksy oraz wicemarszałkowie Józef Zych, Olga Krzyżanowska i Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefOleksy">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefOleksy">Na sekretarzy powołuję posłów Beatę Świerczyńską i Jerzego Jankowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefOleksy">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani poseł Beata Świerczyńska.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefOleksy">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefOleksy">1) o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz o zmianie niektórych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefOleksy">2) o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefOleksy">Sejm w dniu wczorajszym wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Macieja Manickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono zapytania do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefOleksy">Proszę więc przedstawiciela rządu o udzielenie odpowiedzi przed głosowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanKubik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przedłożone przez rząd Wysokiej Izbie projekty dwóch ustaw: o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz o zmianie niektórych ustaw, o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa były realizacją ustaleń rządu, związków zawodowych oraz organizacji pracodawców, zawartych w pakcie o przedsiębiorstwie. Podstawą do rozwiązań zawartych w tych dwóch projektach ustaw była funkcjonująca w tym czasie ustawa z 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń. W tym czasie w ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. zdecydowano o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanKubik">Nowe rozwiązania ustawowe w zakresie ograniczania nadmiernego wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw zostały określone w ustawie z dnia 23 kwietnia br. o metodach kształtowania wynagrodzeń i środków na wynagrodzenia przez podmioty gospodarcze oraz o zmianie niektórych ustaw. Zasady tam zawarte ograniczają ingerencję państwa, jeśli chodzi o wzrost wynagrodzeń, wyłącznie do wynagrodzeń zaliczanych w ciężar kosztów. Innymi słowy od dnia 1 kwietnia 1994 r. nie istnieją podatkowe formy ograniczania wypłat z wypracowanego zysku po opodatkowaniu.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanKubik">Projekty ustaw: o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa regulują kwestię podziału zysku i ograniczenia wysokości wypłat wynagrodzeń z tego zysku. W tej sytuacji prawnej rząd podziela stanowisko sejmowej Komisji Nadzwyczajnej i proponuje, aby Wysoka Izba raczyła odrzucić projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 66, oraz projekt ustawy o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa, zawarty w druku nr 67.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanKubik">Rozpatrywany przez Wysoką Izbę w dniu wczorajszym projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw w art. 17, wniesionym przez posłów, zawiera regulację, zgodnie z którą ustawa z dnia 23 kwietnia 1994 r. o metodach kształtowania wynagrodzeń i środków na wynagrodzenia przez podmioty gospodarcze oraz o zmianie niektórych ustaw traci moc z dniem 1 stycznia 1995 r. Oznacza to, że w 1995 r. nie będą obowiązywać żadne podatkowe formy ograniczania wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw, tak wynagrodzeń wypłacanych z zysku, jak i wynagrodzeń liczonych w ciężar kosztów.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanKubik">Przyjęta przez parlament „Strategia dla Polski” zakłada odejście od fiskalnych metod oddziaływania na wzrost wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. Rząd zamierza, wzorem innych państw europejskich, zastąpić fiskalno-podatkowe formy ograniczania wzrostu płac metodami negocjacyjnymi, opierającymi się na ustaleniach komisji trójstronnej złożonej z przedstawicieli reprezentatywnych związków zawodowych, pracodawców oraz rządu. Ustalenia komisji trójstronnej byłyby wiążące dla rządu na etapie tworzenia ustawy budżetowej i wskaźników makroekonomicznych. Aby zapewnić przełożenie pomiędzy ustaleniami komisji i ustaleniami zawartymi w ustawie budżetowej, z jednej strony, a działaniami poszczególnych podmiotów gospodarczych, z drugiej strony, rząd proponuje oddziaływanie właścicielskie na zarządy tychże podmiotów. Oznacza to, iż w podmiotach gospodarczych corocznie negocjowany byłby pomiędzy zarządem a związkami zawodowymi program płacowy, w którym przy uwzględnieniu możliwości finansowych podmiotu określano by harmonogram zmian wysokości wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanKubik">Rząd uważa, że proponowane rozwiązanie powinno zapewnić krajowi bezpieczeństwo ekonomiczne, ujawniające się w obniżaniu stopy inflacji. Opiera się to na przeświadczeniu, że związki zawodowe reprezentujące załogi w negocjacjach kierować się będą interesami swojego zakładu pracy i całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanKubik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd w najbliższym czasie przedstawi Wysokiej Izbie projekt ustawy o negocjacyjnym sposobie kształtowania wynagrodzeń w sferze produkcji materialnej, który będzie konsumował rozwiązania dotyczące tej sprawy, zawarte w „Strategii dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefOleksy">Zanim przystąpimy do dalszego procedowania, chciałbym serdecznie przywitać obecną na sali delegację parlamentu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, z jej przewodniczącym panem Husamettinem Cindorukiem, która od przedwczoraj przebywa z oficjalną wizytą w Polsce. Pragnę w naszym wspólnym imieniu bardzo serdecznie powitać naszych gości - parlamentarzystów tureckich, wyrażając przeświadczenie, że ta wizyta - po wizycie prezydenta Turcji w Polsce i polskiego prezydenta w Turcji - jest kolejnym ważnym krokiem na drodze zacieśniania dobrych stosunków między Polską i Turcją.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefOleksy">Serdecznie witamy i życzymy dobrych wrażeń z pobytu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do dalszego procedowania.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefOleksy">Proszę, pani poseł Helena Góralska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zadałam wczoraj pytanie, czy rząd przewiduje istnienie neopopiwku od 1 stycznia. Zadałam je dlatego, że w projekcie ustawy o zatrudnieniu (druk nr 619), który wpłynął do Sejmu 20 września, przewiduje się istnienie neopopiwku. M.in. w art. 57 ust. 6 jest sformułowanie: „Wypłaty wynagrodzeń finansowane z Funduszu Pracy nie wchodzą do podstawy ustalania opłaty sankcyjnej w rozumieniu przepisów o metodach kształtowania wynagrodzeń i środków na wynagrodzenia przez podmioty gospodarcze”. Czy mam rozumieć, że w ustawie o zatrudnieniu popełniono po prostu błąd, wprowadzając takie przepisy, które mówią wprost, że od 1 stycznia 1995 r. będzie istniał popiwek? Tego wyjaśnienia — co do ustawy o zatrudnieniu i zawartych w niej przepisów — nie uzyskałam od pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefOleksy">Takie też i ja odniosłem wrażenie. Rozumiem więc, że ponowiła pani pytanie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefOleksy">Proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanKubik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Prezentowane przed chwilą przeze mnie stanowisko rządu zostało określone na podstawie obowiązującego prawa. Natomiast pani poseł Góralska ma przed sobą projekt, który został opracowany na podstawie istniejących przepisów. Ten projekt może być zmieniony, jeśli Wysoka Izba zdecyduje dzisiaj, że przyjmie ustawę o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw. Jeśli zostanie ona przyjęta, to na najbliższym posiedzeniu - lub wcześniej, w komisjach sejmowych - rząd wycofa to ustalenie zawarte w projekcie, o którym mówiła pani poseł Góralska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefOleksy">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefOleksy">Komisja wnosi o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem Komisji Nadzwyczajnej o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 66, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JózefOleksy">Głosowało 339 posłów. Za wnioskiem oddano 277 głosów, przeciw - 6, wstrzymało się 56 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek Komisji Nadzwyczajnej o odrzucenie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#JózefOleksy">Komisja wnosi o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Nadzwyczajnej o odrzucenie projektu ustawy o podziale zysku w niektórych spółkach skarbu państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#JózefOleksy">Głosowało 338 posłów. Za wnioskiem oddano 283 głosy, przeciw - 3, wstrzymało się 52 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek Komisji Nadzwyczajnej o odrzucenie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał wczoraj sprawozdania przedstawionego przez posła Kazimierza Pańtaka i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#JózefOleksy">Przypominam, że zgodnie z art. 17 ust. 4 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#JózefOleksy">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, wówczas uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#JózefOleksy">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#JózefOleksy">Nad poprawkami oznaczonymi nr 1 lit. a i lit. b będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#JózefOleksy">W poprawkach oznaczonych nr 1 lit. a i lit. b do art. 2417 Senat proponuje, aby formą powiadomienia stron układu o niezawieraniu nowego układu było oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#JózefOleksy">Komisja wnosi o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 2417 § 4 i 5 Kodeksu pracy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#JózefOleksy">Głosowało 339 posłów. Większość bezwzględna wynosi 170. Za wnioskiem o odrzucenie poprawek Senatu oddano 1 głos, przeciw - 336 głosów, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#JózefOleksy">Wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu Sejm przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#JózefOleksy">W poprawce oznaczonej nr 1 lit. c do art. 2417 Kodeksu pracy Senat w dodanym § 6 proponuje, aby strony składały oświadczenie, że nie zamierzają zawrzeć nowego układu zbiorowego przed upływem roku od rozwiązania poprzedniego układu.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#JózefOleksy">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 2417 Kodeksu pracy, polegającej na dodaniu nowego § 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#JózefOleksy">Głosowało 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za wnioskiem o odrzucenie poprawki Senatu oddano 272 głosy, przeciw - 57 głosów, wstrzymało się 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#JózefOleksy">Nad poprawkami oznaczonymi nr 2, 3 i 4 będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#JózefOleksy">W poprawce oznaczonej nr 2 Senat w dodanym art. 7 ustawy nowelizującej proponuje, aby układ zakładowy podlegał rejestracji w ciągu 2 miesięcy w okresie do 31 grudnia 1995 r. Sejm uchwalił, że układ zakładowy podlega rejestracji w ciągu jednego miesiąca. W wypadku przyjęcia tej poprawki zmianie ulegnie numeracja pozostałych artykułów oraz zawarte w nich powołania. Odpowiada to treści poprawek Senatu nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#JózefOleksy">Komisja wnosi o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu polegających na dodaniu nowego art. 7 ustawy nowelizującej oraz zmianie numeracji pozostałych artykułów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#JózefOleksy">Głosowało 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem poprawek Senatu oddano 1 głos, przeciw - 339 głosów, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#JózefOleksy">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o pilnych rządowych projektach ustaw: 1) o rachunkowości; 2) o biegłych rewidentach i ich samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#JózefOleksy">Sejm wczoraj wysłuchał sprawozdań komisji przedstawionych przez pana posła Stanisława Steca oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#JózefOleksy">Rozpatrzenie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#JózefOleksy">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#JózefOleksy">W pierwszej kolejności głosować będziemy nad projektem ustawy o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w druku nr 611.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o rachunkowości, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.60" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.61" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.62" who="#JózefOleksy">Głosowało 341 posłów. Za projektem ustawy oddano 340 głosów, nikt nie był przeciw, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.63" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-8.64" who="#JózefOleksy">Obecnie przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-8.65" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu (druk nr 612).</u>
          <u xml:id="u-8.66" who="#JózefOleksy">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, nad którym głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-8.67" who="#JózefOleksy">We wniosku mniejszości dotyczącym art. 23 wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 2, stanowiącego, że wybory do organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów odbywają się w głosowaniu bezpośrednim i tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-8.68" who="#JózefOleksy">Czy są potrzebne objaśnienia posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-8.69" who="#JózefOleksy">Nie ma potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-8.70" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.71" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 23, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.72" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.73" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.74" who="#JózefOleksy">Głosowało 338 posłów. Za wnioskiem mniejszości oddano 38 głosów, przeciw - 283 głosy, wstrzymało się 17 osób.</u>
          <u xml:id="u-8.75" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 23.</u>
          <u xml:id="u-8.76" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.77" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.78" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.79" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.80" who="#JózefOleksy">Głosowało 343 posłów. Za ustawą oddano 342 głosy, nikt nie głosował przeciw, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.81" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o biegłych rewidentach i ich samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-8.82" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-8.83" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał wczoraj uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów Michała Strąka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.84" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.85" who="#JózefOleksy">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.86" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.87" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu pilnego projektu ustawy o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, zawartego w druku nr 605, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.88" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.89" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.90" who="#JózefOleksy">Głosowało 340 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy oddano 58 głosów, przeciw - 234 głosy, wstrzymało się 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.91" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.92" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował pilny rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia i przedstawienia sprawozdania do dnia 29 października 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-8.93" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba przyjęła ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-8.94" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-8.95" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.96" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał wczoraj uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez ministra pracy i polityki socjalnej pana Leszka Millera oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.97" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.98" who="#JózefOleksy">Poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.99" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.100" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu pilnego projektu ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.101" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.102" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.103" who="#JózefOleksy">Głosowało 321 posłów. Za wnioskiem oddano 14 głosów, przeciw - 281, wstrzymało się 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.104" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm nie przyjął wniosku o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.105" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował pilny rządowy projekt ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia i przedstawienia sprawozdania do 29 października 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-8.106" who="#JózefOleksy">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-8.107" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-8.108" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.</u>
          <u xml:id="u-8.109" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał wczoraj uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana ministra Lesława Nawackiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.110" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.111" who="#JózefOleksy">Poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.112" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.113" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu pilnego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.114" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.115" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.116" who="#JózefOleksy">Głosowało 341 posłów. Za wnioskiem oddano 63 głosy, przeciw - 259 głosów, wstrzymało się 19 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.117" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm nie przyjął wniosku o odrzucenie tego projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.118" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował pilny rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia i przedstawienia sprawozdania do dnia 29 października 1994 r. - z jednoczesnym zobowiązaniem komisji, by sprawozdanie było przedkładane Sejmowi po zasięgnięciu opinii Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług.</u>
          <u xml:id="u-8.119" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał tę propozycję za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-8.120" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Proszę o głos)</u>
          <u xml:id="u-8.121" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, pani poseł Anna Bańkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zwrócić uwagę, że takie bezalternatywne wyznaczenie terminu — 29 października — odbiega od tonu wczorajszej dyskusji. Chciałabym w tym momencie prosić rząd — mówiliśmy o tym wczoraj — o ponowne przeanalizowanie, czy konieczny jest tryb pilny w wypadku tego projektu. Wszystkie przesłanki wskazują, że byłoby warto, by rząd ten projekt po prostu odpilnił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefOleksy">Nie zrozumiałem, czego dotyczy pani sprzeciw. Czy odnosi się do samego terminu wynikającego z pilnego charakteru ustawy, czy do propozycji dotyczącej składania sprawozdania przez obie komisje po zasięgnięciu opinii dwóch innych komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AnnaBańkowska">Panie marszałku, właściwie powinnam swoje uwagi w tym momencie wycofać, dlatego że nie składam wniosku przeciwnego. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefOleksy">Przy tej okazji trzeba zapamiętać to, co pani poseł krytycznie powiedziała o wzrastającej liczbie pilnych projektów ustaw. Chcę przypomnieć, że takie zmiany charakteru ustaw kierowanych przez rząd zależą wyłącznie — zgodnie z dotychczasowymi przepisami — od woli rządu. Zdarza się stosunkowo często, że Prezydium Sejmu występuje do rządu o wycofanie klauzuli pilności — wtedy, kiedy nie uważamy, by w nawale prac każdy kolejny projekt musiał być pilny. W tym jednak wypadku jest to pakiet ustaw — wszystkie one mają klauzulę pilności — związany z realizacją „Strategii dla Polski”. Uwagi pani poseł wiążą się nie tylko z pani odczuciem.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AnnaBańkowska">Chciałabym pana marszałka poinformować, że na pewno Komisja Polityki Społecznej wystąpi do Prezydium Sejmu z wnioskiem o to, żeby Prezydium Sejmu poparło nasze głosy w dyskusji o wycofanie klauzuli pilności w odniesieniu do projektu dotyczącego ubezpieczeń społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefOleksy">Oczywiście, Prezydium Sejmu skieruje taki wniosek do rządu. Równocześnie mam nadzieję, że wola komisji odnośnie do trybu pilnego, dziś z góry zapowiedziana, nie oznacza spowolnienia prac komisji do czasu, póki sprawa klauzuli nie zostanie rozstrzygnięta.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał wczoraj uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez ministra pracy i polityki socjalnej pana Leszka Millera oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefOleksy">Poddaję go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu pilnego projektu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 619, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JózefOleksy">Głosowało 328 posłów. Za wnioskiem oddano 22 głosy, przeciw - 281 głosów, wstrzymało się 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm nie przyjął wniosku o odrzucenie tego projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JózefOleksy">Proponuję w imieniu Prezydium Sejmu, by Sejm skierował pilny rządowy projekt ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia i przedstawienia sprawozdania do dnia 29 października 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie będzie sprzeciwu, będę uważał, że Izba przyjęła ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnych rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JózefOleksy">1) o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (druk nr 626);</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JózefOleksy">2) o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druk nr 625);</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JózefOleksy">3) o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy (druk nr 624);</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#JózefOleksy">4) o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym (druk nr 623);</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#JózefOleksy">— oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 352).</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#JózefOleksy">Tradycyjnie pozostawię państwu chwilę czasu na przemieszczenie się.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#JózefOleksy">Proszę państwa, bardzo proszę o podjęcie decyzji, bo nie mogę się zorientować, kto z państwa jest w drodze do wyjścia, a kto tylko stoi, prowadząc konwersację.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Witolda Modzelewskiego.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#JózefOleksy">Panie ministrze, pan ma donośny głos. Myślę, że rozpoczęcie przez pana wystąpienia spowoduje, że obecni na sali skupią się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu rządu mam zaszczyt przedstawić projekty ustaw podatkowych, dotyczące zmian w systemie prawa, który to system będzie obowiązywał od 1 stycznia 1995 r. Przedkładane Wysokiej Izbie projekty to nowele obu ustaw o podatku dochodowym (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy oraz ustawy o zobowiązaniach podatkowych. To są te główne zmiany, które zawarte są w przedkładanych Izbie projektach. Oprócz tego przedłożony został Wysokiej Izbie projekt nowego podatku, podatku, który w publicystyce nazywany jest podatkiem giełdowym, natomiast sam projekt rządowy nosi nazwę: projekt ustawy o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym. Wszystkie te zmiany, jak również przedłożenie nowego projektu ustawy wprowadzającego podatek od sprzedaży akcji w obrocie publicznym, są elementem realizacji polityki finansowej państwa przewidzianej na rok 1995, będą też miały skutki w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WitoldModzelewski">Przygotowując te projekty, rząd kierował się następującymi przesłankami. Przede wszystkim zamierzaliśmy ograniczyć do niezbędnego minimum te zmiany, które wprowadzane są do ustaw obowiązujących. Podstawowe elementy systemu podatkowego, opodatkowania dochodów, jak i opodatkowania obrotów, uznajemy za wartościowe i stabilne, dlatego też nowele przedkładane Wysokiej Izbie dotyczą tylko tych elementów, które są niezbędne do realizacji polityki finansowej państwa w roku przyszłym, a także wynikają z przyjętej przez Wysoką Izbę oraz przez rząd „Strategii dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WitoldModzelewski">Głównym celem przedkładanych projektów odnoszących się do ustaw podatkowych, co zresztą wynika z ich istoty, jest zabezpieczenie interesu publicznego i stabilizacja, a nawet wzrost dochodów budżetowych w latach następnych. I to jest istotą każdej zmiany dotyczącej podatków, bo to jest główne ich zadanie. Natomiast oprócz tego przedkładane Wysokiej Izbie projekty realizują cele pozafiskalne i tymże zadaniom podporządkowane są przede wszystkim zmiany zaproponowane w projektach ustaw podatkowych dotyczących podatków dochodowych, a zwłaszcza podatku dochodowego od osób fizycznych. Ten cel jest wtórną cechą systemu podatkowego. System podatkowy może realizować cele pozafiskalne. Dobry system podatkowy powinien w miarę możliwości te cele ograniczać do niezbędnego minimum. Niemniej w przypadku podatków dochodowych istnieje możliwość ochrony tych wartości, które można skutecznie wesprzeć za pomocą rozwiązań fiskalnych, a zwłaszcza przez system ulg i system zwolnień, który by preferował określone postawy, uważane przez ustawodawcę za właściwe.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WitoldModzelewski">Przechodząc teraz do omówienia poszczególnych projektów, będę miał zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie istotę, a także cel poszczególnych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WitoldModzelewski">Zacznę od ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw. Istotą tego projektu jest zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WitoldModzelewski">W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza się zmiany dotyczące zwłaszcza ulg mieszkaniowych i rozwiązań wspierających budownictwo mieszkaniowe. Przejdę do szczegółowego przedstawienia tychże propozycji.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WitoldModzelewski">W art. 26 zamierza się zmienić kwalifikacje dotyczące kwestii, kiedy podatnik ma prawo do skorzystania z ulgi mieszkaniowej. W obecnym proponowanym Wysokiej Izbie brzmieniu skreślono wyrazy mówiące o zależności wielkości ulgi od wniesienia określonego wkładu przed objęciem lokalu lub budynku mieszkalnego. Ten przepis budził wiele wątpliwości; skreślenie go spowoduje, że ulgą będą objęte wydatki inwestycyjne niezależnie od tego, czy podatnik poniósł je przed owym objęciem, czy po objęciu, zwłaszcza że samo pojęcie objęcia lokalu nie jest prawnie jasno sprecyzowane i budziło zastrzeżenia samych podatników.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WitoldModzelewski">Rozszerza się również prawo ulgi na zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego od gminy. Na czym polega istota sprawy? Dotychczas ulga mieszkaniowa przysługiwała w przypadku, gdy lokal mieszkalny lub nowo wybudowany budynek był nabywany od podmiotu gospodarczego, który zajmował się, mówiąc najprościej, zawodowo budową lokali. W związku z tym, że gminy zaczęły budować domy i lokale mieszkalne - są to lokale nowe, a chodzi nam o wspieranie nowych inwestycji - proponujemy rozszerzenie zakresu ulg także w tym przypadku, gdy osoba fizyczna wydatkuje środki z własnego dochodu na zakup nowo wybudowanego lokalu lub budynku mieszkalnego od gminy.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#WitoldModzelewski">Przedkładamy Wysokiej Izbie propozycję wprowadzenia pewnej bardzo ważnej ulgi, będącej realizacją postulatu formułowanego przez 2 lata. Na wielu osobach fizycznych ciąży zobowiązanie z tytułu spłaty kredytów zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe. Kredyty te są spłacane przez osoby fizyczne, mimo że samym kredytobiorcą była spółdzielnia. I — mówiąc obrazowo — „garb” tych kredytów rośnie.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#WitoldModzelewski">Dotychczas nie było prawnej możliwości wykorzystania ulgi inwestycyjnej z tytułu budowy i zakupu mieszkania lub domu jednorodzinnego na te cele. W związku z powyższym przedkładamy Wysokiej Izbie projekt jednorazowej, chociaż trwającej do 1999 r., ulgi z tytułu spłaty owych kredytów, aby osoby fizyczne, które spłacają kredyty zaciągnięte przez spółdzielnie mieszkaniowe do 31 maja 1992 r., mogły w latach 1995–1999 przeznaczyć część swoich dochodów na spłatę tych kredytów, a zarazem korzystać z dużej ulgi inwestycyjnej.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#WitoldModzelewski">W projektowanej ustawie proponuje się jednak pewien limit: kwota przeznaczana na spłatę tych kredytów nie powinna przekraczać wysokości 20% ulgi inwestycyjnej na te cele. Ta ulga rośnie, jest zwiększana w każdym roku; podatnik, niezależnie od wydatków bieżących, które mógłby finansować dzięki tej uldze, zarazem mógłby równowartość 20% tej ulgi przeznaczyć właśnie na spłacenie tych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#WitoldModzelewski">Chcę Wysokiej Izbie przypomnieć, że z tymi kredytami wiążą się zobowiązania państwa dotyczące wykupu odsetek i być może - mamy takie przekonanie - dzięki temu rozwiązaniu będzie możliwe złagodzenie tego ciężaru, co dotyczy wielu kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#WitoldModzelewski">Następnie przewidujemy zmianę rozwiązania dotyczącego wydatków na cele remontowe. Tu przedkładany projekt przewiduje zmianę wręcz rewolucyjną. Dotychczas obowiązuje w tej dziedzinie limit ustalony w relacji do pierwszego przedziału skali i - jak wiemy - wynosi on w tym roku 13 620 tys. zł. Jest to niewielka kwota. Rządowy projekt zmienia filozofię tego rozwiązania, zresztą pod wpływem wielu głosów z wielu środowisk, w tym również pochodzących z Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#WitoldModzelewski">Projektowane rozwiązanie ma stosunkowo prostą konstrukcję i daje podatnikowi możliwość wyboru, stosownie do jego sytuacji dochodowej. Limit będzie uzależniony od wielkości kwoty, która obejmuje ulgę inwestycyjną. Dzisiaj wynosi ona 511 mln zł. Ta ulga rośnie wraz ze wzrostem ceny 1 m2 ustalonej dla premii gwarancyjnej w budownictwie mieszkaniowym (to jest 70-krotność tej kwoty). To znaczy, że ulga ta wynosiłaby 20% tejże kwoty, oczywiście chodzi o podstawę obliczenia. Ta kwota ulgi byłaby przyznana podatnikowi na 3 lata, tzn. podatnik w ciągu 3 lat miałby prawo tę kwotę w wielkości stałej wykorzystać. Sposób wykorzystania - czy w pierwszym, czy w drugim, czy w trzecim roku, czy też proporcjonalnie w poszczególnych latach - będzie dobrym prawem podatnika. Po 3 latach system ten byłby ponawiany i polegałby na tym, że po 3 latach od ówczesnego limitu kwoty ulgi inwestycyjnej obliczałoby się po raz kolejny owe 20% i podatnik miałby następne 3 lata na wykorzystanie tej ulgi. To najprościej obrazują liczby. Wspomniałem, że ulga ta w tym roku wynosi 13 620 tys. zł, natomiast jeżeli Wysoka Izba przyjmie to rozwiązanie, będzie wynosiła 110 mln na następne 3 lata. To jest bardzo istotna zmiana.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#WitoldModzelewski">Inne rozwiązanie związane z budownictwem mieszkaniowym i stanowiące istotny element wspierający w tej dziedzinie działania podatników będących osobami fizycznymi dotyczy sprzedaży nieruchomości. Jest to pozornie drobna zmiana, ale mająca istotne znaczenie praktyczne. Proponujemy zmienić przepis dotyczący przeznaczenia pieniędzy pochodzących ze sprzedaży nieruchomości i innych praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy. Według dotychczasowego przepisu podatnik miał prawo przeznaczyć dochody pochodzące ze sprzedaży nieruchomości na wydatki mieszkaniowe i korzystać ze zwolnienia podatkowego. W proponowanym rozwiązaniu dochód z tego tytułu przeznaczony na wydatki mieszkaniowe byłby wolny od podatku, jeżeli podatnik wydatkuje te pieniądze w roku sprzedaży i w roku następnym, czyli wydłużamy czas, w którym te pieniądze jako wolne od podatku będą mogły być przeznaczone przez podatnika na wydatki mieszkaniowe, a dochód ten będzie zwolniony z opodatkowania. Będzie to miało istotne, praktyczne znaczenie. Chcę jednak wyraźnie podkreślić, że zwolnienie dotyczyłoby takiego przypadku, gdy dochód ze sprzedaży owych nieruchomości, o których mowa w art. 10, byłby przeznaczony na zakup budynku, lokalu, czyli wyraźnie na cele mieszkaniowe, a nie na zakup innej nieruchomości o charakterze użytkowym.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#WitoldModzelewski">Kolejne zmiany w tej ustawie dotyczą problematyki ryczałtów. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza kilkanaście ustawowych rozwiązań ryczałtowych, przy czym zmiana przedkładana Wysokiej Izbie dotyczy tylko dwóch rodzajów ryczałtów, obu dotyczących notabene bardzo różnych grup zawodowych. Pierwsza zmiana dotyczy ryczałtu związanego, mówiąc obrazowo, z umowami o dzieło lub umowami zlecenia. Wynosi on dzisiaj 300 tys. zł, jeżeli podatnik otrzymuje dochody z tytułu umowy o dzieło lub umów zlecenia, czy też umów do tego zbliżonych — dokładnie chodzi tu o przypadki wymienione w art. 13 pkt 2 i pkt. 5–8. Wówczas dochody te, jeżeli jednorazowo wynoszą do 300 tys. zł, są opodatkowane podatkiem zryczałtowanym i nie są brane pod uwagę koszty uzyskania przychodu. Jest to ryczałt podyktowany względami technicznymi, upraszczającymi. Ze względu na to, że mamy do czynienia ze zjawiskami inflacyjnymi, które nakazują w każdym wypadku taką kwotę waloryzować, a także ze względu na konieczność upraszczania — tam gdzie jest to możliwe — systemu podatkowego przedkładany Wysokiej Izbie projekt przewiduje podwyższenie tej kwoty do 450 tys. zł oraz precyzuje, że limit ten dotyczy kwoty należności określonej w umowie.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#WitoldModzelewski">Drugim ryczałtem, którego zmianę proponujemy Wysokiej Izbie, jest ryczałt od przychodów, wprowadzony zapisem w art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia tego roku. Zgodnie z postulatami wielu środowisk, aby podatnik mógł zrezygnować z formy rozliczania się tym ryczałtem, czyli przejść na zasady ogólne albo na inną formę zryczałtowaną, przedkładany Wysokiej Izbie projekt zawiera możliwość zrezygnowania z tego ryczałtu. Nie jest do końca tak, że ten ryczałt staje się fakultatywny. On będzie zasadą. Niemniej ustawa przewiduje możliwość rezygnacji z niego oraz terminy, w których podatnik dobrowolnie będzie mógł z tego ryczałtu zrezygnować, a także odnoszące się do tego zasady. To jest pozornie mała zmiana, ale mamy przecież do czynienia z istotną przebudową filozofii tego ryczałtu.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#WitoldModzelewski">Dzięki temu, że podatnik będzie mógł zrezygnować z tego ryczałtu i przejść na zasady ogólne albo na inną formę zryczałtowaną (czyli przede wszystkim na rozliczanie się kartą podatkową), będziemy mieli do czynienia z pewną równowagą między formami zryczałtowanymi.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#WitoldModzelewski">W roku bieżącym w związku z funkcjonowaniem tego ryczałtu pojawiło się zjawisko zmniejszenia się liczby podatników, którzy opłacają podatek w formie karty podatkowej, a wzrosła liczba podatników opłacających ryczałt. Co to spowodowało? Karta podatkowa jest dochodem gminnym. Ryczałt jest dochodem budżetu państwa. W związku z tym - aby nie nastąpił, jako efekt uboczny, spadek dochodów gminnych - pozostawia się podatnikom możliwość wyboru.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#WitoldModzelewski">W związku z tym, że z tego ryczałtu będzie można zrezygnować, przewidujemy wzrost liczby podatników, którzy będą mogli opłacać podatek w formie zryczałtowanej, czyli w formie uproszczonej. Proponowana kwota przychodów wynosić będzie 2 mld zł. Chcę tylko przypomnieć, że przy obecnym stanie prawnym kwota przychodów wynosi do 1200 mln zł. Proponuje się podwyższyć górną granicę stawki. Zgodnie z obecnym stanem prawnym wynosi to 9%. Proponujemy, aby górną granicą stawki było 15%. Niemniej zgodnie z dotychczasową zasadą szczegółowe stawki określano by aktem wykonawczym. Będzie to w pewnym stopniu nowy etap, jeśli chodzi o funkcjonowanie tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#WitoldModzelewski">Wysoka Izbo, dodam refleksję dotyczącą obecnego stanu. Ta forma opodatkowania jest dzisiaj najszerzej stosowaną formą opodatkowania podmiotów gospodarczych płacących podatek w formie zryczałtowanej. Właśnie w owym ryczałcie od przychodów jest ok. 1 mln. Przeciętne miesięczne obciążenie z tego tytułu w I półroczu było relatywnie niskie, bo wynosiło ponad 600 tys. zł. Niemniej niech wagę tego rozwiązania zobrazuje fakt, że jeżeli ogół dochodów z tytułu działalności gospodarczej osób fizycznych określimy jako 100%, to dochody z ryczałtu stanowią aż ponad 20%, a to oznacza, że ponad 1/5 wszystkich dochodów stanowi jednostkowo relatywnie bardzo niski, ale powszechny podatek. To oznacza, że w jakimś stopniu sprawdziła się ta prognoza, o której mówiliśmy mniej więcej przed ośmioma czy dziewięcioma miesiącami: Poprzez upowszechnienie relatywnie niskich obciążeń można osiągnąć relatywnie wysokie dochody budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#WitoldModzelewski">Co najważniejsze: Chcemy ograniczyć zastosowanie ryczałtu wyłącznie do podmiotów prowadzących stricte działalność gospodarczą, a wyłączyć ze stosowania ryczałtu wolne zawody. W wypadku wolnych zawodów z reguły koszty uzyskania są relatywnie niskie. Tu wprowadzenie jako zasady reguł ogólnych, czyli ustalania dochodu i kosztów uzyskania przychodu w rzeczywistej wysokości, jest rozwiązaniem jak najbardziej właściwym.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#WitoldModzelewski">Kolejnym problemem związanym z projektowaną nowelą jest zmiana zasad dotyczących wspólnego opodatkowania małżonków. Są to może sprawy drobne, zasady te jednak uproszczą sposób rozliczania się i poprawią sytuację osób, które będąc małżeństwem zamierzają rozliczyć się ze swoich dochodów w łącznym zeznaniu podatkowym. Chcę jednocześnie wyjaśnić: Nie zamierzamy przechodzić na kurialny system podatków, w którym podmiotem opodatkowania byłaby rodzina. W dalszym ciągu podatnikami są osoby fizyczne. Niemniej wprowadzane ułatwienia i uproszczenia pozwalają tym podatnikom skorzystać z łącznego opodatkowania dochodów w szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#WitoldModzelewski">Przy obecnym stanie prawnym, jeżeli jeden z małżonków osiągnął dochody objęte podatkiem zryczałtowanym, to najczęściej wykluczało to możliwość złożenia łącznego zeznania podatkowego ze współmałżonkiem i rozliczenia się łącznie z pozostałych dochodów nie objętych ryczałtem. To rozwiązanie nie było najlepsze. Projektujemy zmianę tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#WitoldModzelewski">W związku z powyższym rząd przedkłada Wysokiej Izbie propozycję, aby przyjąć bardzo prostą zasadę. Jeżeli co najmniej jeden z małżonków osiąga dochody opodatkowane w formie jakiegokolwiek bądź ryczałtu, to fakt ten nie ma znaczenia. Podatnicy będą mogli złożyć wspólne zeznanie podatkowe - po skumulowaniu dochodów - od tych dochodów, które nie są objęte ryczałtem z oczywistych względów.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#WitoldModzelewski">Następne rozwiązanie dotyczy sytuacji, gdy jeden z małżonków ponosi stratę, i też ma na celu uproszczenie istniejącego rozwiązania. W obecnym stanie prawnym (wprowadzonym od 1 stycznia tego roku) obowiązuje następująca zasada, że jeżeli podatnik będący osobą fizyczną ma stratę z określonego źródła przychodu, to nie kumuluje tej straty z dochodami z innych źródeł, tylko rozlicza z dochodów z tego źródła w latach następnych. Ponieważ to rozwiązanie - to znaczy fakt ponoszenia straty z jednego źródła - eliminowało podatników z łącznego opodatkowania, przedkładamy Wysokiej Izbie propozycję, aby z tego zrezygnować. Co to by oznaczało? Podatnik osiągający z jednego źródła stratę a z drugiego dochód, będzie miał prawo rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, oczywiście tylko z tej części, z której uzyskał dochód. Stratę będzie rozliczał z danego źródła w przyszłych latach. To rozwiązanie będzie chronić może nie tyle przed nadużyciem, ale pewnym niebezpieczeństwem, które pojawiło się w istniejącym stanie prawnym, gdy jeden z małżonków ponosił stratę a drugi miał dochód i przez skumulowanie dochodów zmniejszano łączne zobowiązanie podatkowe. Nie, kumulacja będzie dotyczyła tylko tych dochodów, które osiągnie drugi współmałżonek.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#WitoldModzelewski">Wysoka Izbo! Bardzo istotny element w przedkładanych nowelach dotyczy ulg z tytułu kształcenia. Wiąże się to z realizacją przez rząd jednego z programów „Strategii dla Polski”, nazwanych inwestowaniem w kapitał ludzki. Czego dotyczą te ulgi? Są to ulgi związane, przede wszystkim, z kształceniem i doskonaleniem zawodowym podatnika. Będzie to kwota stanowiąca 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z grudnia poprzedzającego rok podatkowy, czyli około 7 mln zł. Obok tego — bo ta ulga była, ale w tym roku wynosiła 2 mln zł; my ją zwiększamy — przedkładamy Wysokiej Izbie propozycje ulgi z tytułu zakupu książek, prasy fachowej, wydawnictw związanych z wykonywanym zawodem oraz z pracą zawodową podatnika. Ponieważ istnieją również inne nośniki przekazywania tego rodzaju informacji, ulgą zamierzamy objąć również zakup oprogramowania, a nawet komputerów i innych urządzeń związanych z pracą naukową. Kształtowałaby się w podobny sposób i prawdopodobnie wynosiłaby około 7 mln zł, będzie bowiem zależała od wynagrodzenia w grudniu roku obecnego i miała wielkość kroczącą wraz z jego wzrostem.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#WitoldModzelewski">Kolejna zmiana dotyczy problemów związanych z kosztami uzyskania przychodu. Rzecz jest bardzo ważna i stanowi postulat od dawna sformułowany, zarówno przez związki zawodowe jak też przez komisję trójstronną do spraw społeczno-gospodarczych (z udziałem związków zawodowych oraz organizacji pracodawców). Przypomnę, że dotyczy to kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych. Dzisiaj mają kształt znormatywizowany, są ustalone stałe wielkości i podatnik w tej dziedzinie nie ma możliwości przejścia na zasady ogólne, czyli stosowanie dochodu rzeczywistego. Poza tym dzisiejsze rozwiązania nie przewidują różnicowania kosztów z tytułu kilku źródeł uzyskiwania dochodu oraz dalszego dojazdu do pracy, gdzie z oczywistych względów koszty rzeczywiste są i mogą być wyższe od tych, które przewiduje normatyw kosztów ustalony w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#WitoldModzelewski">Propozycje idą w następującym kierunku. Dla podatników osiągających dochody ze stosunku pracy zwiększa się limit kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy pochodzą co najmniej z dwóch miejsc pracy. Przypomnę - w dzisiejszym stanie prawnym wynosi 3%, dla tych podatników limit byłby podwyższony do 4,5%. Jak by to praktycznie wyglądało? Podatnik, który pracuje co najmniej w dwóch miejscach pracy, będzie miał możliwość potrącania tych kosztów od razu w obu miejscach pracy, przy czym w rozliczeniu rocznym będzie to limit, kwota wynosząca 4,5%, czyli to jest wzrost o 50%. Dlaczego tylko o tyle? Aby uniknąć sytuacji fikcyjnych i możliwych nadużyć. Gdyby przyjęto zasadę, że w każdym miejscu pracy wykazywane są pełne koszty uzyskania przychodów, zrodziłoby się zupełnie naturalne niebezpieczeństwo tego rodzaju - zresztą znane w niektórych krajach, gdzie tego rodzaju rozwiązanie zastosowano - że fikcyjnie ustalano by np. 5 miejsc pracy i 5 razy byłyby wykazywane koszty uzyskania przychodu, a w każdym z tych miejsc zatrudniony pracowałby jeden dzień. Przyjmujemy więc dość rozsądną chyba zasadę, że podatnik może pracować na 1,5 etatu i w takim zakresie pracodawca powinien go chronić. Natomiast sądzę, że przy większej liczbie etatów ustawodawca w odniesieniu do podatków powinien być bardzo ostrożny, bo za tym mogą się kryć legalne, ale jednak swoiste nadużycia istniejącego stanu prawnego. Mówiąc najprościej: jeżeli podatnik jest zatrudniony na 1,5 etatu, w obu miejscach pracy będzie miał wykazane koszty uzyskania przychodu i te koszty uzyskania przychodu w skali rocznej wynosić będą 4,5% pierwszego przedziału skali. Oczywiście one rosną wraz z przedziałem.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#WitoldModzelewski">Kolejne rozwiązanie, bardzo istotne w odniesieniu do kwestii dojazdu do pracy. Proponujemy, aby podatnicy, którzy mieszkają w innej miejscowości, nie tej, w której jest położony zakład pracy - i to pracujący zarówno na tym pierwszym, jak i na drugim etacie - mieli możliwość podwyższenia kosztów uzyskania przychodu o 25%, gdyż wiadomo, że oni ponoszą realnie wyższe koszty z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#WitoldModzelewski">Następne rozwiązanie, w jakimś sensie systemowo rewolucyjne, bo takiego rozwiązania — w odniesieniu do dochodów ze stosunku pracy — jeszcze w naszym prawie nie było. Jest ono — jak sądzę — bardzo ważne, gdyż oznacza istotny krok w kierunku zbliżenia stanu prawnego obejmującego pracowników i pozostałych podatników. Chodzi o możliwość rozliczania się według kosztów rzeczywistych. Do tej pory nie było takiej możliwości. Rozwiązanie to polega na tym, że w zeznaniu rocznym podatnik, którego faktycznie poniesione koszty, precyzyjnie określone w ustawie (nie ma tu więc możliwości popełnienia nadużycia), były wyższe niż koszty podwyższone o 25% z tytułu dojazdu do pracy — chodzi o pracownika zatrudnionego nie w tej miejscowości, w której sam mieszka — mógłby rozliczać się według kosztów rzeczywistych. To jest — nie ukrywam — bardzo ważny element, ponieważ w dotychczasowym stanie prawnym ustawodawca jednoznacznie stwarzał dla osób pracujących sytuację prawną w dziedzinie kosztów nieco gorszą, bo były uwzględnione tylko koszty normatywne, nie było żadnej możliwości przejścia na koszty rzeczywiste. To pierwszy wyłom w kierunku zrównania praw — sądzę, że bardzo ważny. Należy to zrobić, chociaż na pewno w tej dziedzinie oznacza to pewne skomplikowanie podatku.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#WitoldModzelewski">Kolejna przedkładana Wysokiej Izbie zmiana dotyczy sfery darowizn, które są wolne od podatku. W dzisiejszym stanie prawnym darowizny wolne od podatku mogą się kształtować na poziomie nie przekraczającym 10% dochodów. Przedkładany Wysokiej Izbie projekt przewiduje podwyższenie tego limitu do 15% w przypadku, gdy są to darowizny na cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, oświatowo-wychowawcze, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz na wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie budowy dróg i sieci telekomunikacyjnych na wsi, zaopatrzenia wsi w wodę. Dotychczas te darowizny wynosiły do 10% dochodów. Pozostałe darowizny przewidziane w ustawie, które w dzisiejszym stanie prawnym mają limit do 10% wolny od podatku - pozostają. Tu chcę dla porządku powiedzieć, że podobne zasady przewidujemy w przedkładanej Wysokiej Izbie noweli do podatku dochodowego od osób prawnych - chodzi o to, żeby było to rozwiązanie analogiczne. Stanowi to wyraz określonych preferencji, wiąże się również ze sprawą nakładów na rozwój tych dziedzin, które uważamy za istotne. Będziemy się zwracać do Wysokiej Izby o poparcie tego rozwiązania. Darowizny te nie są wielkim obciążeniem w kontekście interesów publicznych, bo nie stanowią jak dotychczas wielkich kwot, niemniej gdy limit ten będzie wyższy, możemy sądzić, że podatnicy mogą dobrowolnie przeznaczyć większe pieniądze, aby wspierać te cele. Zarazem chcemy jednak wyeliminować dwa rozwiązania, które uważamy za niejako systemowo sprzeczne. W istniejącym stanie prawnym są dwa przypadki, w których darowizny mogą być odliczone od dochodu bez ograniczenia w formie limitu. Proponujemy zrezygnować z tych dwóch rozwiązań, żeby zasadą było, że limit 15% i 10% jest stosowany powszechnie, dotyczy wszelkich darowizn, bez jakiegokolwiek wyjątku (na podstawie odrębnych ustaw przewidywano odliczenie od dochodu darowizn niezależnie od stosunku ich kwoty do wielkości dochodu). Z tym się wiąże bardzo ważna zasada związana z darowiznami; chodzi o to, jak będzie się kształtować łączna kwota darowizn dokonywanych przez podatnika, czy te darowizny będą się sumować, czy też będzie górna granica ich łącznej kwoty. Przedkładana Wysokiej Izbie ustawa proponuje, aby łączna kwota darowizn, która jest wolna od podatku, wynosiła 15%, tak aby podatnik wiedział, jak dużą część dochodów może przeznaczyć na cele, które zamierza wesprzeć, bez skutków podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#WitoldModzelewski">Kolejna zmiana, sądzę, że z punktu widzenia systemu prawa ważna, ponieważ wypełnia w nim pewną lukę, dotyczy zamiany. W dzisiejszym stanie prawnym są wątpliwości, czy zamiana rzeczy i praw majątkowych podlega jako źródło przychodu podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. W przypadku podatku dochodowego od osób prawnych nie ma tych wątpliwości, natomiast w przypadku dochodowego od osób fizycznych są. Żeby te wątpliwości rozwiać — i przyjmując jako oczywistą zasadę to, że skoro były wątpliwości, interpretowano je na korzyść podatnika - przedkładana ustawa przewiduje expressis verbis uznanie za źródło przychodów zamiany nieruchomości i praw majątkowych. Zatem źródłem przychodu byłaby zamiana, niemniej podstawą opodatkowania, czyli przychodem, byłaby nadwyżka wartości rzeczy o wyższej wartości. A więc wtedy, kiedy występowałaby różnica w wartości rzeczy, wtedy nadwyżka wartości rzeczy o wyższej wartości byłaby przychodem podatnika, pomniejszonym o koszty zamiany. I wtedy wobec tej różnicy, czyli w przypadku nieekwiwalentnej zamiany, stosowano by opodatkowanie owej nadwyżki, zaś w przypadku nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami opodatkowanie to miałoby charakter zryczałtowany.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#WitoldModzelewski">Chcę również dodać, że tak jak jest to w dzisiejszym stanie prawnym, tak również proponujemy na rok przyszły, aby przychód z tytułu zamiany nieruchomości mieszkalnych, czyli domów i mieszkań, był wolny od podatku. Tu nie chcemy nic zmienić, chcemy zmienić tylko w pozostałych przypadkach. Dlaczego? Bo rodziło się pewne niebezpieczeństwo omijania tej ustawy poprzez ukrywanie pod formą sprzedaży zamiany rzeczy. Aby to się nie zdarzało, wypełniamy pewną bardzo istotną lukę.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#WitoldModzelewski">Przedostatnia ze zmian dotyczących istotnych problemów (bo nie wszystkie mam możliwość przedstawić; niektóre z nich mają charakter techniczny czy uściślający) dotyczy skali podatkowej. Obowiązujące obecnie rozwiązanie polega na tym, że w 1994 r. jednorazowo obowiązywały podwyższone stawki podatkowe: 21, 33 i 45%. Początkowo, tak jak przyjęła Wysoka Izba, te podwyższone stawki miały obowiązywać tylko w tym roku. Przedkładany projekt przewiduje przedłużenie obowiązywania tych stawek na rok przyszły, przy czym będzie się to wiązało z waloryzacją skali według dotychczasowych zasad. Waloryzacja ta będzie dokonana prawdopodobnie przy użyciu współczynnika 36,6%, bo tyle - prawdopodobnie, bo jeszcze się trzeci kwartał nie skończył - wynosił przyrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej. Oznacza to, że pierwszy przedział skali będzie do wysokości 124 mln zł, drugi (gdzie stawka byłaby 33%) do 248 mln zł, trzeci - powyżej 248 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#WitoldModzelewski">Przeprowadziliśmy symulację, jak kształtować się będzie obciążenie związane z przedłużeniem mocy obowiązującej tej skali. Dla wyjaśnienia szczegółów dodam, że oczywiście waloryzowane będą zarówno koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy — z 227 tys. zł miesięcznie wzrosną do ok. 310 tys. zł — jak również kwota, którą podatnik odlicza od należnego podatku. Po przeanalizowaniu pierwszego przedziału skali (najistotniejszego z punktu widzenia dochodów budżetowych), obejmującego podatników, których dochody miesięczne kształtować się będą na poziomie do 10 mln zł, a także po uwzględnieniu dzisiejszego stanu prawnego, jak również wzrostu tych dwóch wielkości, tzn. kosztów uzyskania przychodu oraz kwoty odliczanej od należnego podatku — okazuje się, że obciążenie kształtować się będzie, co może zabrzmieć jak paradoks, na niższej wysokości nominalnej niż obecnie. I przykładowo: przy przychodach miesięcznych w wysokości 3 mln zł obciążenie podatkiem dochodów ze stosunku pracy i praw pokrewnych, które wynosi dziś 481 tys. zł, będzie wynosić 426 tys. zł. Wynika to ze wzrostu kosztów uzyskania przychodu i kwoty odliczanej, mimo utrzymania tej samej wysokości stawki. Następnie w przypadku nieco wyższych dochodów (6 mln zł) podatek, który w 1994 r. wynosił 1100 tys. zł (dokładnie 1111 tys. zł) miesięcznie, będzie wynosił 1056 tys. zł. Biorąc pod uwagę, że we wszystkich tych grupach obciążenie nominalnie nieznacznie spadnie oraz fakt, że nastąpiły procesy inflacyjne, można mówić o stabilizacji obciążenia poprzez istotną waloryzację skali oraz waloryzację tych dwóch elementów istotnych dla sprawy, tzn. kosztów uzyskania przychodu. Dodam, że w tym rachunku nie bierzemy pod uwagę przypadków podwyższenia kosztów uzyskania przychodów według tych rozwiązań, o których mówiłem wcześniej. Jeżeli zatrudniona osoba fizyczna będzie korzystała z owych dodatkowych preferencji z tytułu wzrostu kosztów uzyskania przychodu, efekt z punktu widzenia płaconego podatku będzie in minus i jest to skutek oczywisty.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#WitoldModzelewski">Ostatni problem, który bezpośrednio dotyczy przedkładanej ustawy, wiąże się z pewnymi rozwiązaniami pozornie bardzo szczegółowymi, ale o których na pewno warto powiedzieć. Po pierwsze, istnieje potrzeba harmonizacji systemu prawa, gdyż prawo podatkowe w wielu przypadkach budzi wątpliwości w związku z niedostatecznym albo niepełnym uzgodnieniem istniejących rozwiązań z innymi działami prawa. Odwołam się przykładowo do ustawy o działalności gospodarczej. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych rozróżniała źródło przychodów w postaci wolnych zawodów i działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku ustawy o działalności gospodarczej wolne zawody są działalnością gospodarczą. Powstaje więc problem, jak te przepisy zharmonizować. Kierując się konstrukcją ustawy o działalności gospodarczej, proponujemy, aby wolne zawody wykonywane na własny rachunek przez podatnika traktować jako działalność gospodarczą, tak jak w ustawie o działalności gospodarczej. Nie chcemy jednak pogarszać sytuacji prawnej, prawno-podatkowej osób wykonujących wolne zawody. W dzisiejszym stanie prawnym działalność gospodarcza (np. o charakterze memoriałowym) ma określoną kwotę należną, natomiast wolne zawody mają przychód otrzymany, a wiadomo, że jest to zawsze konstrukcja korzystniejsza. Toteż uznając, że wolne zawody są rodzajem działalności gospodarczej, zachowujemy dla nich jednak dotychczasową zasadę polegającą na tym, że wykonując działalność gospodarczą miałyby przychód o charakterze kasowym, czyli przychód otrzymany, to znaczy stan istniejący obecnie.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#WitoldModzelewski">Natomiast wyłączyć należy - chyba to rozwiązanie jest właściwe - te przypadki, gdy wolne zawody wykonywane są osobiście na rzecz innej osoby prawnej, czyli podmiotu zatrudniającego. Wówczas - tak jak jest to w dzisiejszym stanie prawnym - byłaby to działalność wykonywana osobiście i nie traktowana jak działalność gospodarcza. Podobnie niektóre szczegółowe rozwiązania - a są one dostosowaniem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przyjętych, a teraz już prawie uchwalonych przez Wysoką Izbę rozwiązań ustawy o rachunkowości - też należy stopniowo harmonizować, aby podatnik nie miał wątpliwości co do rozbieżności istniejących pojęć, a także konstrukcji podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#WitoldModzelewski">W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych - to jest część tej samej noweli - zmiany mają charakter drugorzędny. Niemniej o jednej chyba warto powiedzieć. W art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest mowa o zwolnieniu podatkowym określonych osób prawnych - ta lista jest relatywnie bardzo długa - gdy dochody przeznaczone są na cele społecznie użyteczne. Podatnik ma prawo skorzystać ze zwolnienia, gdy dochody przeznaczy na owe cele w roku podatkowym lub w roku następnym. W związku z tym fundacja czy stowarzyszenie zbierając pieniądze na większą inwestycję, musiała - aby nie stracić prawa do zwolnienia - wydatkować je przedwcześnie. W związku z powyższym przedkładany projekt przewiduje następujące rozwiązanie: wydatki na cele społecznie użyteczne byłyby zwolnione z podatku niezależnie od terminu wydatkowania. Czyli nawet wtedy, gdy pieniądze te byłyby zbierane przez kilka lat i trzymane na rachunku bankowym po to, żeby wydać je następnie na jakąś większą inwestycję, podatnik nie traciłby zwolnienia podatkowego. Rozwiązanie to wychodzi chyba naprzeciw tym wszystkim inicjatywom społecznym w formie stowarzyszeń czy fundacji, które wymagają wsparcia i mogą być wsparte technicznie poprzez system podatkowy.</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#WitoldModzelewski">W tej samej ustawie znajdują się również dwa rozwiązania dotyczące ustawy o zobowiązaniach podatkowych i ustawy o rehabilitacji. Są one istotne, niemniej dotyczą raczej problemów natury technicznej albo przedłużenia przepisów, których obowiązywanie traci moc z końcem tego roku.</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#WitoldModzelewski">Druga z przedkładanych Wysokiej Izbie ustaw dotyczy podatków pośrednich, a dokładnie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#WitoldModzelewski">Rozwiązania te nie wprowadzają jakiejkolwiek rewolucji w systemie. Są raczej elementem uszczelniającym istniejący system, rozszerzającym liczbę podatników, którzy płacą VAT, a co najważniejsze realizują wiele bardzo ważnych postulatów stawianych przez podmioty gospodarcze i środowiska podatników.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#WitoldModzelewski">Zacznę jednak od tego, że jedna ze zmian ma charakter ogólnoekonomiczny. W tej ustawie dla podstawowych nośników energii: węgla, koksu, gazu, c.o., c.w., stosowana jest stawka 7%. Gdyby nie ta zmiana, od 1 stycznia przyszłego roku obowiązywałaby stawka 22%. Kierując się potrzebą hamowania procesów inflacyjnych, łagodzenia skutków inflacjogennych w gospodarce, a przede wszystkim wzrostu kosztów u tych podatników, którzy są zwolnieni od podatku — a to w dalszym ciągu jest bardzo duża grupa — przedkładany projekt przewiduje przedłużenie stawki preferencyjnej dla nośników energii na cały przyszły rok.</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#WitoldModzelewski">Zmianą, która ma na celu rozszerzenie bazy podatkowej, jest objęcie obowiązkiem podatkowym dwóch czynności, dotychczas nie podlegających temu podatkowi. Dotyczy to, po pierwsze, zamiany towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu na wierzytelność, na cesję wierzytelności. Wyjaśnię, na czym to polega. Jeżeli podatnik sprzedaje towar opodatkowany lub świadczy usługę opodatkowaną, podlega podatkowi niezależnie od tego, czy druga strona mu zapłaci, czy też nie - to jest normalna zasada - i niezależnie od tego, czy w zamian otrzymuje towar lub usługę. Czyli każdy przypadek zamiany towaru na usługę, usługi na towar, towaru na towar i usługi na usługę - jeżeli przynajmniej po jednej stronie występował towar lub usługa opodatkowane - podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-15.44" who="#WitoldModzelewski">W Polsce tworzy się rynek wierzytelności. Przy dzisiejszym stanie prawnym wygląda to tak, że jeżeli podatnik wydaje towar opodatkowany, a w zamian otrzymuje cesję wierzytelności, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu. Ktoś może powiedzieć, że to dobrze. Nie. Istota tego podatku polega na tym, że wprawdzie ta czynność nie podlegała opodatkowaniu - czyli wydany towar nie podlegał podatkowi - ale zarazem podatnik tracił prawo do odliczenia. Często stanowiło to czynnik hamujący wtórny obrót wierzytelnościami.</u>
          <u xml:id="u-15.45" who="#WitoldModzelewski">W związku z powyższym projekt proponuje, aby traktować jako czynność podlegającą opodatkowaniu wydanie towaru lub wykonanie usługi w zamian za wierzytelność, co nie będzie czynnikiem hamującym, a wręcz odwrotnie - będzie sprzyjać wtórnemu obrotowi wierzytelnościami jako ważnemu elementowi rozwoju rynku, rynku towarowego, w tym przypadku również rynku wierzytelności. Chcę wyjaśnić, że sama cesja wierzytelności nie będzie podlegała opodatkowaniu, podlegać mu będzie wydanie towaru lub wykonanie usługi w zamian za tę wierzytelność.</u>
          <u xml:id="u-15.46" who="#WitoldModzelewski">Drugim rozwiązaniem jest wydanie towaru lub świadczenie usługi w wykonaniu zobowiązania pieniężnego.</u>
          <u xml:id="u-15.47" who="#WitoldModzelewski">Lukę, która występuje w dzisiejszym stanie prawnym, najprościej wyjaśnić na następującym przykładzie: bank ma wierzytelność wobec podatnika, podatnik się nie wywiązuje z płatności i bank przejmuje, zgadza się przejąć od podatnika towary. Podatnik wydając te towary w wykonaniu zobowiązania pieniężnego, czyli w ramach długu ciążącego na nim, nie płacił od tego VAT. To powodowało, że podatnik w tym zakresie tracił prawo do odliczania podatku naliczonego, czyli, mimo że był w trudnej sytuacji, dodatkowo pojawiał się czynnik obciążający podatnika, związany z brakiem odliczania - czynność nie podlegała opodatkowaniu. Ale, co najważniejsze, swoiste frycowe płacił bank, który ten towar potem sprzedawał - oczywiście sprzedawał z VAT, również nie mając prawa do odliczenia. Dotyczy to nie tylko banków, to dotyczy każdego przypadku, gdy podatnik wydaje towar lub wykonuje usługę opodatkowaną, lecz nie w wykonaniu zobowiązania w części realnej, tylko w części pieniężnej - bo okoliczności go do tego zmusiły. Zarazem unikamy sytuacji nie najlepszej w stanie prawnym, polegającej na tym, że jeśli strony umówią się na zamianę towarów, to ta zamiana podlega opodatkowaniu, a jeśli najpierw się umówią na sprzedaż towarów, a potem w wykonaniu tego zobowiązania wydadzą towar, to już nie podlega to opodatkowaniu. Tę lukę przedkładany projekt stara się wyeliminować.</u>
          <u xml:id="u-15.48" who="#WitoldModzelewski">Kolejne rozwiązanie tej ustawy, również mające na celu upowszechnienie płatności podatków, dotyczy przypadku likwidacji firmy i zaprzestania działalności. Chodzi o to, że w odróżnieniu od rozwiązań obowiązujących w wielu krajach nie ma w prawie polskim rozwiązania polegającego na tym, że zaprzestanie działalności lub rozwiązanie spółki cywilnej rodzi obowiązek podatkowy z tytułu posiadania określonych zapasów na koniec działalności. Zaznaczam, to rozwiązanie występuje w większości znanych mi systemów, jeśli chodzi o podatek od towarów i usług, i jest zbliżone do analogicznych regulacji dotyczących podatku dochodowego. Wyjaśnię to możliwie najprościej. Dzisiaj, jeżeli podatnik - osoba fizyczna - zaprzestaje działalności, ciąży na nim obowiązek podatkowy z tytułu sprzedawanych towarów, które mu pozostały po zaprzestaniu działalności. Nie unika więc podatków przez to, że zakończył działalność, ale przez to, że wyrejestrował się - odnosi się to zarówno do VAT, jak i gminy, gdzie był zarejestrowany jako podmiot gospodarczy. Oczywiście traci prawo do odliczenia nadwyżki podatku naliczonego. Nierzadko wiązało się to nawet z tragicznymi wręcz sytuacjami sygnalizowanymi przez podatników w przypadku spółek cywilnych, które, jak wiemy, są występującą bardzo często w Polsce formą organizacji niewielkich podmiotów gospodarczych. Spółka cywilna rozwiązywała się z powodu konfliktów między wspólnikami, często nawet z powodów bardzo banalnych - po prostu strony nie mogły dojść do porozumienia. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest spółka cywilna. Jeżeli spółka cywilna rozwiązywała się, towary, które pozostały w tej spółce, stawały się na mocy zniesionej współwłasności własnością poszczególnych wspólników. Nie było już podatnika w formie spółki cywilnej i podatnicy ci tracili prawo do odliczenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, jeśli ta nadwyżka pozostała. Dostałem bardzo wiele listów z prośbami, aby spowodować zwrot tej kwoty, bo często rozwiązanie spółki jest niezależne od woli stron. Następuje, lecz strony nie mają na to wpływu, np. w wypadku śmierci wspólnika. Dzisiaj nie można zwrócić tej kwoty. Tę lukę należy chyba wypełnić, wprowadzając następujące rozwiązanie: podatnicy będący osobami fizycznymi, którzy kończą działalność gospodarczą, i spółki cywilne, które rozwiązują się, robiłyby remanent towarów handlowych pozostających na dzień rozwiązania - zaznaczam, towarów handlowych - a także produkcji własnej w toku. Podmiot taki ustalałby od tego podatek należny - przecież dzisiaj też jest podatek należny, tylko w miarę wyprzedawania - i od tego podatku należnego podatnik odejmowałby podatek naliczony. Dzięki tej operacji nie traciłby prawa do podatku naliczonego, które dzisiaj traci, jeżeli rozwiązuje spółkę lub kończy działalność gospodarczą. Czyli z jednej strony usprawnia się system podatkowy, z drugiej strony poszerza się słuszne prawa podatnika do owej nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, którą w dzisiejszym stanie prawnym traci.</u>
          <u xml:id="u-15.49" who="#WitoldModzelewski">Następnym rozwiązaniem, mającym na celu rozszerzenie liczby podatników, jest zapowiadane — zresztą tego rodzaju tezę niejako przyjęto jeszcze w latach 1992–1993, kształtując tę ustawę — obniżenie owej wolnej kwoty obrotu, która uprawnia do podmiotowego zwolnienia. Jest to niewielka obniżka. Dzisiaj ta kwota wynosi 1200 mln zł, czyli podatnik, który w poprzednim roku podatkowym miał obroty do 1200 mln zł lub rozpoczyna działalność i wybierze zwolnienie, ma prawo do zwolnienia podmiotowego. Ten przepis jest krytykowany — oczywiście przez tych, którzy nie korzystają z tego zwolnienia. Zarazem ustawa przewiduje możliwość legalnego i swobodnego zrezygnowania ze zwolnienia — taki jest dzisiaj stan prawny. Aby zwiększyć liczbę podatników i osiągać wzrost dochodów budżetowych przez poszerzenie bazy podmiotowej, projekt przewiduje zmniejszenie owej kwoty do 1 mld, czyli tylko o 200 mln, dzięki czemu według naszych szacunków liczba podatników wzrośnie o ok. 200 tys. Oczywiście ponieważ będą to firmy relatywnie małe, wzrost dochodów budżetowych z tego tytułu nie będzie proporcjonalny do wzrostu liczby podatników.</u>
          <u xml:id="u-15.50" who="#WitoldModzelewski">Przypomnę, że dzisiaj jest ok. 450 tys. podatników VAT, ich liczba wzrośnie więc do ok. 600 tys., ale dochody do budżetu nie wzrosną, oczywiście, o 50%. Ponieważ jednak chodzi o to, aby wyrównywać warunki konkurencji i zmierzać w kierunku upowszechnienia bez jakichkolwiek drastycznych zmian, rząd jest przekonany, że tego rodzaju rozwiązanie, czyli stopniowe obniżanie kwoty wolnej i zbliżanie jej do analogicznych rozwiązań w systemach obcych, jest rozwiązaniem zasadnym.</u>
          <u xml:id="u-15.51" who="#WitoldModzelewski">Istotnego rozwiązania w tej ustawie doczekał się problem związany z podatkiem akcyzowym. Podwyżka górnych granic podatku akcyzowego na paliwa silnikowe wynika stąd, że dzisiejsze stawki podatku akcyzowego są już na granicy ustawowej, gdyż ustawa określa górną granicę stawek, natomiast stawki określa minister finansów i w 1994 r. faktycznie stawki są ustalone na górnej granicy poziomu ustawowego. W związku z tym, że ustawa budżetowa - jeśli zostanie przez wysoką Izbę przyjęta - przewiduje określony harmonogram podwyżek podatku akcyzowego od paliw i te podwyżki byłyby formalnie niemożliwe, ponieważ kwota akcyzy i stawki akcyzy równają się górnym limitom ustawowym, przedkładamy Wysokiej Izbie propozycje podniesienia górnych granic tych stawek. Oczywiście nie oznacza to, że o tę wysokość automatycznie wzrośnie podatek. Podatek wzrośnie tak, jak zostanie przyjęte w ustawie budżetowej w harmonogramie podwyżek akcyzy (jest załącznik do ustawy budżetowej na każdy rok). Podobna argumentacja jest w przypadku wyrobów winiarskich i innych wyrobów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-15.52" who="#WitoldModzelewski">Poza tym przedłożono jeszcze dwa bardzo ważne rozwiązania szczegółowe, wynikające bezpośrednio z postulatów środowisk podatników.</u>
          <u xml:id="u-15.53" who="#WitoldModzelewski">Projektowana ustawa przedłuża do 25 dni termin płatności VAT. Dzisiaj ten termin jest taki sam, ale gdyby nie było zmiany stanu prawnego, to od 1 stycznia przyszłego roku termin płatności VAT i akcyzy wynosiłby 15 dni po zakończeniu miesiąca, którego dotyczy rozliczenie. To jest bardzo krótki termin. Podatnicy krytykują to rozwiązanie, bo ze względów technicznych i rozkładu płatności skrócenie terminu o 10 dni u wielu podatników podatku od towaru i usług i podatku akcyzowego mogłoby spowodować trudności z płynnością finansową. Dochody z tych podatków są na tyle dobre, że możemy z pełną świadomością rekomendować Wysokiej Izbie pozostawienie 25-dniowego terminu jako zasady, tzn. nie przedłużać obowiązywania terminu 25-dniowego np. na rok, tylko przyjąć, że zawsze będzie to termin 25-dniowy. Jest to zgodne z postulatami podatników i nie zagraża interesowi publicznemu. Zarazem ma to przykrą stronę, bo zgodnie z „zasadą lustra”: taki jest termin zwrotu podatku, jaki jest termin płatności. Oznacza to, że również termin zwrotu podatków wynosiłby 25 dni; część podatników, będących eksporterami, oczekiwała jednak, że od 1 stycznia termin zwrotu VAT będzie wynosił właśnie 15 dni. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, przewidziano, że termin ten będzie mógł być 15-dniowy, jeżeli:</u>
          <u xml:id="u-15.54" who="#WitoldModzelewski">— podatnik złoży o to wniosek (czyli na wniosek podatnika),</u>
          <u xml:id="u-15.55" who="#WitoldModzelewski">— podatnik w ciągu 12 miesięcy poprzedzających ten wniosek terminowo regulował zobowiązania wobec budżetu państwa (z bardzo wyraźnym podkreśleniem — budżetu państwa), czyli podatek dochodowy, akcyzowy i ewentualnie VAT.</u>
          <u xml:id="u-15.56" who="#WitoldModzelewski">Żeby ten przepis był technicznie wykonalny, podatnik musi mieć czas na zgromadzenie dokumentów, że terminowo regulował zobowiązania podatkowe. Gdyby musiał zbierać dokumenty po innych funduszach, np. w budżetach gminnych, mógłby po prostu nie mieć możliwości skorzystania ze swojego prawa. A przecież z punktu widzenia interesu budżetu państwa są to płatności najistotniejsze. Dlatego też z tym warunkiem byłoby związane prawo podatnika do zwrotu podatku już nie w terminie 25 dni, tylko w terminie 15 dni, co leży oczywiście w jego interesie.</u>
          <u xml:id="u-15.57" who="#WitoldModzelewski">Rozwiązanie, które przejmuje pewnym niepokojem — chociaż na razie to jest bardziej ostrzeżenie niż coś, z czym mamy do czynienia — dotyczy problemów z opodatkowaniem podatkiem akcyzowym wyrobów, które zostały obanderolowane i wywiezione za granicę. Wyjaśnię, na czym to polega. Towar akcyzowy wywieziony za granicę po pierwsze, nie podlega akcyzie, po drugie, nie powinien być banderolowany. Niestety, ktoś wpadł na pomysł, żeby w Polsce obanderolować towar polskimi banderolami, wyeksportować go za granicę, a następnie przemycić do kraju. To prawda, że wtedy podatek płacony jest od banderoli, ale tylko w wysokości 1/4. Żeby to się nie rozpowszechniło (nie miało miejsca), projektowana ustawa przewiduje następującą zasadę. Jeżeli eksportowany za granicę towar jest objęty w Polsce banderolowaniem, to podlega takiej samej akcyzie jak sprzedaż w kraju. Pomysł polegający na przemyceniu do Polski obanderolowanego towaru i zmniejszeniu obciążenia o 3/4 nie będzie miał ekonomicznego sensu.</u>
          <u xml:id="u-15.58" who="#WitoldModzelewski">Jeszcze jedna zmiana związana jest z problemem bardzo ważnym, ale technicznym o istotnym znaczeniu z punktu widzenia funkcjonowania systemu podatkowego. Podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy jest pobierany na granicy przez urzędy celne, które są płatnikami, a nie podatnikami. Jak wiemy urzędy celne nie są organami podatkowymi, tylko pobierają podatek graniczny, VAT i akcyzę, a następnie wpłacają do właściwego urzędu skarbowego. Zgodnie z polskim prawem, jeżeli płatnik nie pobierze, pobierze w kwocie niedostatecznej lub nie wpłaci kwoty pobranej, to jako płatnik odpowiada za to całym majątkiem. Dotyczy to również urzędów celnych, tyle że są one jednostkami budżetowymi. W związku z tym powstawały nie tylko napięcia w funkcjonowaniu całej administracji, ale, niestety, również pole do swoistego nadużycia. Urząd celny, który nie pobrał podatku w dostatecznej wysokości, odpowiadał za to jako płatnik, a podatnik był od tego wolny. Ponieważ urzędy celne nie są organami podatkowymi — gdyby były, to problem by nie istniał — w przedkładanej ustawie występuje następujące rozwiązanie. Gdyby nastąpiło zaniżenie podatku granicznego, VAT i akcyzy, to będzie mogła być wydana przez właściwy organ podatkowy decyzja, ustalająca podatek we właściwej wysokości — i byłaby ona doręczana podatnikowi. Obowiązywałaby ona od momentu doręczenia, bo nie można przerzucić na podatnika ryzyka związanego z niedostatecznym wymiarem podatku pobranego przez urząd celny. Nie jest to rozwiązanie doskonałe, ale na pewno lepsze niż obowiązujące w dzisiejszym stanie prawnym. Wysoka Izbo, pozwolę sobie powiedzieć, że ten problem prędzej czy później musi być inaczej rozwiązany, w sposób poprawniejszy systemowo. Organy celne prędzej czy później muszą stać się organami podatkowymi. Stosowałyby się do nich wszystkie przepisy, dotyczące urzędów skarbowych... nie najdoskonalsza konstrukcja płatnika, czyli poborcy i wpłacającego podatki graniczne, a są to kwoty sięgające dziesiątków bilionów złotych. Skutki tego rozwiązania będą upowszechniały VAT, ale jednocześnie uszczelniały jego funkcjonowanie, a zarazem — co jest też dla mnie istotne — nie będą wprowadzały jakiejkolwiek rewolucji systemowej. Podstawowe rozwiązania, konstrukcje tego podatku — zarówno w sensie normatywnym jak i faktycznym — potwierdzają swoją słuszność, a pewną swoistą odrębną wartością, którą należy chronić, jest stabilność systemu podatkowego. W związku z tym nie przewiduje się tu zmian, które by rewolucjonizowały ten podatek, bo nie ma takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-15.59" who="#WitoldModzelewski">Kolejnym - przedkładanym Wysokiej Izbie, którego nowela jest związana z podatkami pośrednimi - jest podatek importowy. Jest to podatek wprowadzony, w sensie formalnym, ustawą od 1 stycznia tego roku. Wcześniej, przez cały 1993 rok, obowiązywał on najpierw w formie cząstki podatku obrotowego, a potem w postaci szczególnego cła. Jest podatkiem ochronnym, wiąże się z ochroną naszego bilansu płatniczego i w całości dotyczy importu towarowego z zagranicy. Wynosił on w tym roku 6%. Zgodnie z naszymi umowami, modyfikacją w GATT, Unii Europejskiej, a także w związku z uzgodnieniami z Międzynarodowym Funduszem Walutowym - przedłużamy czas obowiązywania tego podatku na rok następny. Pierwotnie zakładano, że będzie to już spadek do 3%. Wynegocjowaliśmy, żeby to było 5%. Żeby tę ochronę utrzymać dłużej, czyli zgodnie z naszymi zobowiązaniami, zamierzamy przedłużyć czas obowiązywania podatku importowego na rok następny, przy czym stawka obniżyłaby się z 6% na 5%. W tym też zakresie podatek importowy zachowa swoją rolę, bo - rzecz godna podkreślenia - dostarcza on bardzo znacznych dochodów budżetowych (w tym roku będzie to ponad 20 bln zł). Chcemy, aby nominalnie spadku nie było. Mimo obniżenia stawki podatku o 1%, dzięki jednak wzrostowi kursu walut, a także dzięki kształtowaniu się importu w przyszłym roku, dochody te zostaną zachowane nominalnie na dotychczasowym poziomie. Proponowana zmiana jest niewielka, ale ważna systemowo.</u>
          <u xml:id="u-15.60" who="#WitoldModzelewski">Zarazem wykorzystujemy możliwość rozszerzenia zakresu zwrotu podatku importowego. Żeby to wyjaśnić, przedstawię istniejący stan prawny. Podatek importowy obciąża wszystkie importowane do Polski towary. Jeżeli towar następnie jest reeksportowany, po przetworzeniu lub bez przetworzenia, w dzisiejszym stanie prawnym podatnik ma prawo do zwrotu podatku granicznego poprzez zwrot VAT. Obejmuje to tylko tego bezpośredniego importera, który dokonywał zwrotu, ale zarazem był importerem. Nie dotyczy to natomiast sytuacji, gdy eksporter nie jest bezpośrednim importerem, tylko kupuje towar sprowadzany z zagranicy przez importera. Żeby poszerzyć zakres tego przywileju, przedkładany Wysokiej Izbie projekt przewiduje następujące rozwiązanie: Z prawa zwrotu podatku granicznego korzystać będzie nie tylko bezpośredni eksporter będący zarazem bezpośrednim importerem, ale także ten eksporter, który kupił towar od importera i posiada dokument zaświadczający, że importer zapłacił podatek graniczny. Projekt rozszerzenia zakresu przywilejów eksportowych również w odniesieniu do podatku granicznego ma na celu promocję polskiego eksportu. Dodam, że rozwiązanie analogiczne do tego, o którym mówiłem w wypadku VAT i podatku akcyzowego, stosowane przy rozbieżności między podatkiem pobranym przez urząd celny a podatkiem, który powinien być pobrany (czyli to uprawnienie urzędu skarbowego), przewiduje się wprowadzić również dla podatku importowego.</u>
          <u xml:id="u-15.61" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatnia z przedkładanych ustaw dotyczy nowego podatku, a mianowicie podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym. Jest to nowa konstrukcja, nad którą dyskutujemy od ponad roku. Przedłożenie tego projektu jest wykonaniem uchwały Sejmu z 5 marca br., która zobowiązywała rząd do przedłożenia tego projektu. W ustawie tej przewidziany jest podatek o charakterze obrotowym, który dotyczyłby sprzedaży (przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej) akcji dopuszczonych do publicznego obrotu. Z tego podatku byłby podmiotowo zwolniony skarb państwa - z dość oczywistych względów - bo byłoby to rozwiązanie wstrzymujące procesy prywatyzacyjne. Byłyby także zwolnione z tego podatku (przedmiotowo) te wszystkie sprzedaże akcji, które dotyczą tzw. pierwszej sprzedaży. Czyli podatek ten występowałby we wtórnym obrocie. Jest to bardzo trudna operacja i nikt tego nie powinien ukrywać. Zawsze wprowadzenie nowego podatku wiąże się z wieloma niebezpieczeństwami i z ryzykiem. Te niebezpieczeństwa są nam chyba powszechnie znane. Wspomnę tylko o jednym. Obecny kształt rozwiązań ustawowych w tej dziedzinie wymaga głębszego i szerszego wyjaśnienia, bo nie dotyczy tylko tego podatku. Ważne jest to, że do końca przyszłego roku w prawie polskim obowiązuje wyjątkowe - nie występujące w zasadzie w większości krajów - zwolnienie dochodów ze sprzedaży akcji lub obligacji i obligacji skarbu państwa z podatku dochodowego. To rozwiązanie straci moc z dniem 1 stycznia 1996 r. i wtedy, z mocy prawa, będą musiały wejść w życie rozwiązania wprowadzające podatek dochodowy od dochodów uzyskanych ze sprzedaży akcji. Wprowadzenie tego rozwiązania jest niejako nieuchronne, ponieważ dzisiejsze zwolnienia mają charakter czasowy. W związku z tym, że obrót ten będzie zwolniony przez cały przyszły rok z podatków typu dochodowego, a także dzisiaj z podatków typu obrotowego, przedkładany Wysokiej Izbie projekt, zgodnie z nałożonym przez Sejm zobowiązaniem, realizuje tę zasadę w pierwszej części, tzn. w części dotyczącej podatku o charakterze obrotowym. Jest to bardzo elastyczna konstrukcja. Ponieważ projektowana ustawa przewiduje wyłącznie górną granicę stawki, natomiast stawka podatku, która wynosi 0,5%, obciąża wyłącznie sprzedawcę (tu na marginesie dodam, że występujące w niektórych krajach analogiczne rozwiązania obciążają zarówno sprzedawcę, jak i nabywcę), przedkładane przez rząd rozwiązanie jest rozwiązaniem bardzo elastycznym i zarazem bardzo ostrożnym. Wielkość stawki bowiem, zależnie od kształtującej się sytuacji, będzie ustalana elastycznie przez ministra finansów mocą aktu wykonawczego, ale nie będzie mogła być wyższa od 0,5% podstawy opodatkowania, a tą podstawą opodatkowania będzie cena sprzedaży akcji - niezależnie od tego, czy jest to sprzedaż na giełdzie czy w obrocie pozagiełdowym. Jeżeli byłaby to sprzedaż na giełdzie, wówczas podatek byłby pobierany przez płatnika, którym byłoby biuro maklerskie lub bank, co powoduje w zasadzie minimalne koszty tej operacji. W przypadku sprzedaży akcji w obrocie pozagiełdowym, obowiązek podatkowy ciążyłby na podatniku i oczywiście nie byłoby tam pośrednictwa płatnika.</u>
          <u xml:id="u-15.62" who="#WitoldModzelewski">Rozwiązanie to ma na celu wprowadzenie pierwszego elastycznego i w sumie niewielkiego obciążenia, które by było swoistą forpocztą wprowadzania powolnego i ewolucyjnego obciążenia podatkowego w tej sferze. Musimy na nie spojrzeć z perspektywy roku 1996, jako że znacznie trudniejszym i znacznie niebezpieczniejszym i, można powiedzieć, znacznie ryzykowniejszym rozwiązaniem będzie wprowadzenie opodatkowania dochodów w tej dziedzinie. I właśnie ta operacja w roku 1996 będzie jedną z najtrudniejszych operacji, jeśli chodzi o opodatkowanie rynku kapitałowego w Polsce. Wiemy przecież, że istotą podatków dochodowych jest brak elastyczności; akt wykonawczy nie ma wpływu na stosowaną stawkę, bo ona będzie wynikać z ustawy. Jeszcze dzisiaj nie możemy powiedzieć, jaka to będzie stawka, ponieważ prace nad opodatkowaniem dochodów kapitałowych trwają. Rozwiązania, które w niedługim czasie zostaną Wysokiej Izbie przedłożone, będą obowiązywać od 1 stycznia 1996 r. Ów projekt przedkładany jest więc Wysokiej Izbie jako swoista forpoczta i sprawdzian niebezpieczeństw, jakie mogą się pojawić; pozwala on elastycznie dostosowywać wielkość obciążenia do zmieniającej się na tym rynku sytuacji i, co ważniejsze, nawet wprowadzić, jeśliby była taka potrzeba, a której notabene nie przewidujemy, okresowe generalne zwolnienie z tego podatku. Ta konstrukcja będzie służyła stworzeniu swoistego przedpola dla znacznie trudniejszych i ważniejszych rozwiązań, które będą obowiązywały od 1 stycznia 1996 r. Dla wyjaśnienia dodam, że oczywiście kształt tej ustawy, kształt projektowanej ustawy o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym będzie się zmieniać. Dzisiaj jest ona dostosowana do sytuacji braku podatku dochodowego od dochodów z tego tytułu, natomiast gdy zostanie wprowadzony podatek dochodowy w tej dziedzinie, w sensie i koncepcyjnym, i funkcjonalnym będzie musiała nastąpić zmiana i tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-15.63" who="#WitoldModzelewski">Jednym z proponowanych rozwiązań, analogicznych do rozwiązań stosowanych w obcych systemach, jest zasada alternatywy, polegająca na tym, że podatnik wybiera albo obciążenie przychodu, albo obciążenie dochodu. I zastosowanie tego rodzaju rozwiązania w przyszłych systemach dotyczących podatku dochodowego od 1 stycznia 1996 r. niewątpliwie warto wziąć pod uwagę. Jednak ustawa ta jest tylko pierwszym krokiem w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-15.64" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione projekty dotyczą kilku podatków lub wprowadzają nowy podatek i dlatego trzeba chyba powiedzieć, jakie będą skutki tych reform dla budżetu. Jeżeli Wysoka Izba przyjmie te regulacje w podobnym czy analogicznym kształcie do proponowanego, skutek ich będzie następujący: z tytułu rozszerzenia i uszczelnienia systemu podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego nastąpi, jak szacujemy, dodatkowy przyrost dochodów o ok. 4 bln zł. Nie mówię o przyroście, który następuje naturalnie jako rezultat innych zmian, wynikających ze zmian podstawowych, mówię o tym przyroście, który wynikać będzie sensu stricto z tej ustawy. Z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych przyrost będzie znacznie wyższy, ponieważ przedłużenie obowiązywania podwyższonej skali podatkowej da przyrost dochodów o ok. 10 bln zł. Szacunek dotyczący podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym jest bardzo ostrożny i wynosi ok. 800 mld zł. Zarazem jednak przedkładane Wysokiej Izbie projekty przewidują również spadek dochodów budżetowych; dotyczy to podatków dochodowych, ponieważ tam nastąpi rozszerzenie zakresu ulg. Szacujemy skutek tych ulg na ok. minus 3,5 bln zł, tzn. prawdopodobnie dochody będą o tyle niższe od tych, które by zanotowano, gdyby nie było ulg. Najważniejszą pozycją w tym zakresie są właśnie owe ulgi z tytułu spłaty kredytów mieszkaniowych przez osoby fizyczne - kredyty te zostały zaciągnięte przez spółdzielnie - ponieważ szacujemy zmianę tej kwoty z 3,5 bln zł na 2,7. Mówiąc tak najbardziej obrazowo, z ok. 15 bln zł, które są skutkiem względnym z tytułu wprowadzenia tych ustaw w dziedzinie dochodów budżetowych, po zmniejszeniu o kwotę, która wynika z zastosowanych ulg, bezwzględny skutek wynosiłby ok. 11 bln zł. To jest dużo, niemniej jednak zarówno z punktu widzenia systemowego, jak i w związku z budżetem planowanym na rok przyszły, jest to kwota niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-15.65" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie tych projektów i przekazanie do rozpatrzenia przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.66" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców projektu ustawy, zawartego w druku nr 352, pana posła Andrzeja Czerneckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejCzernecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę, że nawał informacji, jakie pan minister Modzelewski przekazał, spowodował pewien rodzaj zmęczenia tymi informacjami. W związku z czym postaram się mówić w sposób skondensowany i w miarę klarownie. Propozycja, którą przedkładamy, zmierza do opodatkowania przychodów ze sprzedaży akcji nie nabytych w ofercie publicznej lub na giełdzie. Znaczy to, że zmierza ona do opodatkowania przychodów z akcji, które nabyte zostały w ramach ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, czyli wtedy, kiedy zarządzono sprzedaż załodze akcji po obniżonych o 50% cenach.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AndrzejCzernecki">Dlaczego taką inicjatywę podejmujemy? Przede wszystkim dlatego, że zapis ustawy jest zły. Zły dlatego, że w założeniu jest on niesprawiedliwy. W kilku miastach Polski, w których prywatyzowano duże zakłady pracy, spotykałem się z ludźmi — przeważnie byli to nauczyciele i lekarze — którzy pytali mnie z niejaką rozpaczą, dlaczego oni, zarabiając 3–4 mln zł, nie mają nic z tego, że pobliski zakład został sprywatyzowany, a pracownicy tego zakładu dostali kilkadziesiąt albo kilkaset milionów zł. Nauczycielka, która kształci dzieci pracowników prywatyzowanej fabryki, nic na tym nie zyskuje. Pytali, czy jest to sprawiedliwe społecznie. Musiałem odpowiedzieć, że nie jest to sprawiedliwe. Założenia tego zapisu są niedobre.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AndrzejCzernecki">Następna sprawa. Niewłaściwy jest zapis konstrukcji. Była to konstrukcja ograniczająca wypłatę tych świadczeń do 12 średnich krajowych pensji miesięcznych. Ponieważ wartość sprzedawanego zakładu jest przeważnie zaniżona w porównaniu z kwotami, za jakie potem zakład ten, jego akcje są sprzedawane na giełdzie, wysokość zniżek przy oddawanych ulgowo załodze akcjach nie wynosi więc 12 średnich pensji, ale zdarza się, że 120 albo 240 średnich pensji, które pracownik dostaje. Widać więc wyraźnie, że zostawiliśmy w ustawie lukę, przez którą wypływają ogromne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AndrzejCzernecki">Ten ustawowy zapis jest również zły, jeśli chodzi o przewidywania. Mianowicie projektodawcy tamtego zapisu myśleli, iż w ten sposób spowodują, że załoga będzie przywiązana do fabryki i będzie o nią dbała. Otóż to jest bardzo dobra inicjatywa, jeśli chodzi o ludzi, którzy nie sprzedają akcji; wtedy to niewątpliwie działa. Ale większość akcji, i to akcje nabyte ulgowo, jest natychmiast puszczana na rynek. Ludzie je upłynniają i nie stają się współgospodarzami zakładu, lecz są w dalszym ciągu tylko jego pracownikami.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AndrzejCzernecki">Dlaczego proponujemy zmianę dotyczącą podatku dochodowego? Intencją było przedłożenie dwóch zmian. I tak zrobiliśmy: przed 4 czy 5 miesiącami do laski marszałkowskiej wpłynęły dwa projekty ustaw: projekt, który w tej chwili przedstawiamy, zmiany dotyczącej podatku dochodowego oraz projekt zmiany sposobu przyznawania akcji uprzywilejowanych. Tak się złożyło, że ten drugi projekt nie znalazł jeszcze możliwości przebicia się przez nawał ustaw w Sejmie i tylko ten pierwszy jest obecnie przedmiotem dyskusji. Zdaję sobie sprawę, że to źle, dlatego że w tej chwili jak gdyby eliminujemy tylko skutek, a nie przyczynę. Niemniej uważam, że jeżeli już ktoś jest beneficjantem ustawy, która daje mu przywileje, to nie było chyba intencją ustawodawcy i nie powinno być naszą intencją dawanie mu jeszcze drugiego przywileju, tzn. zezwalania na nieopodatkowanie dochodu ze sprzedaży tych akcji. Jeśli już ktoś chce sprzedać coś, co dostał, wartości wieluset milionów złotych, to niech chociaż zapłaci podatek, ażeby strefy, które nie są beneficjantami tego procesu, mogły - w postaci zasiłków dla bezrobotnych lub zwiększonych pensji w sferze budżetowej - korzystać z tych przywilejów, które zostały przyznane.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AndrzejCzernecki">Apeluję o przyjęcie tego projektu ustawy i przekazanie go do komisji.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefOleksy">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 11 do 67 minut, czyli debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefOleksy">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefOleksy">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Stanisław Stec z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie rządowych projektów ustaw: o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy, o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym, oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 352).</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#StanisławStec">Począwszy od 1989 r., przed omawianiem budżetu dokonuje się zmian zasad opodatkowania, które głównie zmierzają do:</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#StanisławStec">1) zwiększenia dochodów budżetowych,</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#StanisławStec">2) uwzględnienia zmian zachodzących w gospodarce narodowej,</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#StanisławStec">3) usunięcia niejasności przepisów wynikających z ich praktycznego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#StanisławStec">W bieżącym roku dodatkowym argumentem uzasadniającym zmiany ustaw regulujących zasady opodatkowania jest, jak wynika z uzasadnienia projektów, realizacja założeń określonych w rządowym programie „Strategia dla Polski”. Trzeba podkreślić, że w obecnych propozycjach jest bardzo dużo rozwiązań korzystnych dla podatnika, ale jest również jedno trudne, a dotyczy ono oczywiście skali. Ciągłe zmiany w zasadach opodatkowania nie sprzyjają stabilizacji rozwoju gospodarczego, a ponadto są bardzo dużym utrudnieniem w pracy służb finansowo-księgowych, a także organów podatkowych. Mimo że Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej rozumie potrzebę ogłoszenia zmian na przełomie listopada i grudnia — co ma ułatwić podatnikom zapoznanie się z przepisami, które mają obowiązywać od 1 stycznia 1995 r. — to jednak uważa, że stosowanie trybu pilnego przy nowelizacji ustaw podatkowych nie jest rozwiązaniem trafnym. Przy pilnym trybie jest bowiem zbyt mało czasu na konsultacje z ekspertami i praktykami, głównie z przedstawicielami życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#StanisławStec">Szczególne znaczenie przy omawianych obecnie zmianach winno mieć dalsze uszczelnienie systemu podatkowego, gdyż próby podjęte w 1993 r. nie spełniły oczekiwań społeczeństwa. W dalszym ciągu funkcjonuje w naszym kraju gospodarka nieformalna, zwana szarą strefą lub nie zewidencjonowaną działalnością gospodarczą. Straty z tego tytułu szacuje się na około 20–30 bln zł rocznie. Zbyt wolno eliminuje się przyczyny występowania tego zjawiska, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#StanisławStec">W dalszym ciągu jest relatywnie niskie ryzyko podejmowania działań mających na celu unikanie opodatkowania. Nie podaje się do publicznej wiadomości, które osoby ukarano prawomocnymi decyzjami za unikanie płacenia podatków. Nie powołano policji celnej, przez co kontrola granic w celu przeciwdziałania występującemu przemytowi towarów jest mało skuteczna. Pisze się o tym oficjalnie w dokumentach rządowych uzasadniających niektóre rozwiązania ustawowe. Brak jest zapisów w Kodeksie handlowym i ustawie o działalności gospodarczej o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej lub spółki prawa handlowego na przykład przez 5 lat dla osób odpowiedzialnych za doprowadzenie do likwidacji lub upadłości firm, w wyniku czego nie są realizowane zobowiązania wobec budżetu, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy banków. W dalszym ciągu mało skuteczna jest kontrola urzędów kontroli skarbowej i urzędów skarbowych, co wiąże się z niskimi wpłatami z podatku dochodowego od działalności gospodarczej osób prawnych i fizycznych. Jest to m.in. spowodowane zawyżaniem kosztów uzyskania przychodu poprzez niezwiększanie wartości środków trwałych o wartość nakładów na inwestycje zmieniające przeznaczenie budynków lub inwestycje modernizacyjne. Brak jest kontroli w sferze fakturowania - tego, czy faktura dostawcy znajduje się w księgach odbiorcy i odwrotnie. Mało precyzyjne są przepisy uniemożliwiające hurtownikom sprzedaż towarów bez rachunku. (Oczywiście dotyczy to sprzedaży związanej z prowadzoną przez kupującego działalnością handlową.) Konieczna jest także zmiana rozporządzenia odnośnie do zakresu opodatkowania w formie karty podatkowej. Wskazane jest, aby ze środków specjalnych, którymi dysponuje minister finansów, wysoko premiować pracowników urzędów kontroli skarbowej i urzędów skarbowych zatrudnionych bezpośrednio w kontroli za dodatkowe naliczenie podatkowe, które zrealizowano przekazaniem środków do budżetu. Takie działanie jest możliwe przy ograniczeniu premiowania z tych środków pracowników administracyjno-biurowych. Niezrozumiałe jest także przedłużanie przedłożenia nowelizacji ustawy o kontroli skarbowej, która winna uprościć procedurę egzekwowania wyników kontroli przez eliminację postępowania w urzędzie skarbowym. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że przy zdecydowanym działaniu kontrolnym w zakresie naliczania podatku, uszczelnienia granic można uzyskać dodatkowe środki zwiększające dochody budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawione uwagi oczywiście nie dotyczą projektu ustawy o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym. Projektowana ustawa o podatku od sprzedaży akcji wynika z realizacji zaleceń Sejmu, wyrażonych w uchwale z 5 marca 1994 r. w sprawie zwiększenia dochodów budżetu państwa i nie budzi zasadniczych zastrzeżeń naszego klubu z jednym wyjątkiem - w załączonym rozporządzeniu wykonawczym zaproponowano najwyższą z przewidzianych w ustawie stawkę. Szczegółowe stanowisko w tym zakresie przedstawi w swoim wystąpieniu pan poseł Wiesław Szweda.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#StanisławStec">Nie budzi również zastrzeżeń projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy, zakładający utrzymanie tego podatku również w 1995 r. Uwagi do projektu przedstawi pan poseł Jan Chojnacki.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#StanisławStec">Analizując propozycje zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, stwierdzić trzeba, że poparcie podatników uzyskają następujące rozwiązania. Chodzi przede wszystkim o przedłużenie obowiązywania stawki 7% w wypadku nośników energii do 31 grudnia 1995 r. Utrzymanie stawki 7% w odniesieniu do nośników energii w 1995 r. ma szczególne znaczenie dla gospodarstw domowych, producentów żywności, dla sfery ochrony zdrowia, oświaty (tu kosztów energii elektrycznej wynikających ze stawki podatku nie można odliczyć od podatku należnego). Następne ważne rozwiązanie to przedłużenie terminu obliczenia i zadeklarowania, a szczególnie wpłacania podatku za okresy miesięczne o 10 dni, to jest z 15 na 25 dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku. Powyższe ma szczególnie ważne znaczenie ze względu na wydłużony cykl egzekwowania należności, który wynika z występujących zatorów płatniczych spowodowanych małą liczbą kredytów w procesie gospodarczym ze względu na nadmierną wysokość ich oprocentowania. W związku z tym dla podatnika jest bardzo ważne, że podatek od towarów i usług zapłaci do 25, a nie do 15 dnia miesiąca, tym bardziej że do 20 dnia miesiąca musi uregulować podatek dochodowy za miesiąc poprzedni. Nie stać nas jeszcze niestety na to, aby przyjąć zasadę płacenia podatku od towarów i usług w momencie zapłaty za fakturę.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#StanisławStec">Jako uszczelniające system podatkowy przyjmuje się propozycje zmian w zakresie:</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#StanisławStec">1. Rozszerzenia zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług o czynności polegające na zamianie towaru lub usługi na długi czy inne wierzytelności lub wydanie towaru albo świadczenie usług w wykonaniu zobowiązania pieniężnego. To ważne uzupełnienie, ponieważ przy egzekucji zobowiązań przez komornika poprzez zajęcie i sprzedaż w drodze licytacji towaru lub nieruchomości nie następował w praktyce pobór podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#StanisławStec">2. Wyłączenia ze zwolnień podmiotowych podatników świadczących usługi jubilerskie. Tę zmianę należy potraktować jako naprawienie błędu przy nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług zrealizowanej ustawą z 9 grudnia 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#StanisławStec">3. Rozszerzenia zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług na towary znajdujące się u podatników będących spółkami cywilnymi i osobami fizycznymi, które zaprzestały wykonywania czynności opodatkowania. Dotychczasowy stan prawny faktycznie mógł zachęcać do zakładania fikcyjnych spółek w celu uzyskania - po ich likwidacji - towarów nie podlegających opodatkowaniu.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#StanisławStec">4. Uściślenia przepisu dotyczącego sprzedaży części przedsiębiorstwa, która to czynność nie podlega przepisom ustawy.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#StanisławStec">5. Zwiększenia liczby podatników zobowiązanych do płacenia podatku od towarów i usług poprzez obniżenie kwoty przychodów uprawniającej do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z 1,2 mld do 1 mld. Obniżenie to jednak - zdaniem naszego klubu - jest zbyt małe. 1 mld miał już obowiązywać w 1994 r. W czasie obrad Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej nad projektem omawianej ustawy zostanie zgłoszona propozycja dalszego obniżenia kwoty przychodów uprawniającej do korzystania ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, co winno spowodować upowszechnienie tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#StanisławStec">Dyskusyjne natomiast - według naszego klubu - są zmiany dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#StanisławStec">1. Zaniechania obowiązku wystawiania faktury w miesiącu wydania towaru lub zrealizowania usługi. W praktyce są pewne trudności przy realizacji tego zapisu, szczególnie gdy usługa jest wykonana w ostatnim dniu miesiąca lub towar jest wydany w ostatnim dniu miesiąca. Przepis ten prowadzi natomiast do ujednolicenia danych dotyczących sprzedaży lub usług w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych i podatkiem od towarów i usług. Taka zgodność powinna w księgach występować.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#StanisławStec">2. Objęcia obowiązkiem składania deklaracji podatkowej VAT-7 podatników, którzy wykonują wyłącznie czynności zwolnione od podatku od towarów i usług. Jest to po prostu zwiększenie biurokracji dla podatnika i urzędu skarbowego. Szczegółowe uwagi do projektu ustawy w tym zakresie, dotyczące zwłaszcza podatku akcyzowego, przedstawi pan poseł Mieczysław Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, głównym motywem jej uchwalenia ma być realizacja zadań określonych w rządowym programie „Strategia dla Polski”, szczególnie w zakresie inwestowania w kapitał ludzki. Proponuje się także zmiany wynikające z praktyki stosowania przepisów ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych. W projekcie znalazła się jedna dyskusyjna propozycja — utrzymania na 1995 r. podwyższonych stawek opodatkowania — trudna do zaakceptowania zwłaszcza wobec stawki 21%. Konieczne jest, zdaniem naszego klubu, rozważenie możliwości utrzymania stawki 20% dla osób, których dochody kształtują się poniżej średniej krajowej. Byłoby wskazane przeprowadzenie rachunku symulacyjnego i ewentualne zaproponowanie dodatkowej skali.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#StanisławStec">Za właściwe działania należy uznać natomiast zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, zmierzające do uszczelnienia systemu podatkowego. Należy zaliczyć do nich:</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#StanisławStec">1. Opodatkowanie wykonywania wolnego zawodu według zasad opodatkowania pozarolniczej działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#StanisławStec">2. Ograniczenie zwolnienia przychodów uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych do sum wydatkowanych wyłącznie na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#StanisławStec">3. Uściślenie zapisu dotyczącego zwolnienia od podatku dochodowego dochodów ze sprzedaży obligacji skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#StanisławStec">4. Wyłączenie ze zryczałtowanego opodatkowania przychodów z wykonywania wolnych zawodów. Należałoby to uzupełnić, dodając niektóre usługi, np. pośrednictwo w ubezpieczeniach.</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#StanisławStec">Ponadto jako rozwiązania korzystne dla podatników należy przyjąć:</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#StanisławStec">1. Podwyższenie kosztów uzyskania przychodów dla osób dojeżdżających do pracy. Praktycznie będzie można zaliczyć wszystkie koszty.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#StanisławStec">2. Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków pracodawcy ponoszonych przez podatnika pośrednio na rzecz pracowników, mimo że obowiązek ponoszenia tych wydatków nie wynika z układu zbiorowego pracy. Dotychczas takich wydatków nie można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#StanisławStec">3. Możliwość zwiększenia wysokości darowizn do 15% podstawy opodatkowania przy jednoczesnej likwidacji wyjątków. Szczególnie likwidacja wyjątków jest tu zasadna.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#StanisławStec">4. Wprowadzenie nowych zasad odliczeń wydatków na remonty i modernizacje, przy jednoczesnym zwiększeniu limitu do 20% wydatków inwestycyjnych na cele mieszkaniowe. Jestem zobowiązany jednocześnie do podkreślenia, że zdaniem niektórych posłów klubu SLD z tego przepisu będzie mogła skorzystać tylko część podatników - o wysokich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#StanisławStec">5. Wprowadzenie możliwości odliczenia od dochodu do opodatkowania, w wypadku podatników-członków spółdzielni mieszkaniowych, wydatków na spłatę kredytów zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe do 31 maja 1992 r. Przepis ten zmniejszy dochody budżetowe, ale w przyszłości winien się przyczynić do zmniejszenia wydatków związanych z refundacją odsetek. (Byłaby to odważna decyzja, której nie podjęły poprzednie rządy).</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#StanisławStec">6. Zwiększenie odliczeń z tytułu dokształcania zawodowego. Dotychczasowe sumy były po prostu minimalne, to jest fakt.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#StanisławStec">Dyskusyjne natomiast wydaje się rozwiązanie stwarzające możliwość stosowania zryczałtowanego opodatkowania przy sumie przychodów do 2 mld zł. Ważne jest, aby na podstawie deklaracji PIT-27 za pierwsze półrocze dokonać oceny funkcjonowania tych zasad opodatkowania z punktu widzenia skarbu państwa. Problem podatnika zostaje rozwiązany dzięki możliwości wyboru tej formy opodatkowania w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#StanisławStec">Ocenę, którą przedstawił w swoim wystąpieniu pan minister prof. Witold Modzelewski, traktuję jako wstępną, choć zachęcającą. Ocena szczegółowa jest niezbędna przy podjęciu decyzji o zwiększeniu zakresu opodatkowania w tej formie, tym bardziej że przy formie opodatkowania na podstawie karty podatkowej, a także w wypadku stosowania ryczałtu, często zatrudnia się pracowników, którzy jednocześnie pobierają zasiłek dla bezrobotnych, oczywiście bez sporządzania z nimi umowy o pracę, ponieważ ta forma opodatkowania nie wymaga ewidencji kosztów.</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#StanisławStec">Ponadto, zdaniem naszego klubu, zbyt mało precyzyjne jest określenie: dla celów podatkowych wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków na przebudowę, rozbudowę, adaptację lub modernizację środków trwałych. Napisane jest: jeżeli wydatki te powiększyły wartość tych środków. A jak należy postąpić, gdy wydatki te nie powiększyły wartości środków trwałych, lecz zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów? Czy nadal należy tolerować takie umniejszanie podstawy opodatkowania? (Chciałbym podkreślić, że przyjęta dzisiaj ustawa o rachunkowości w swoim przepisie reguluje tę kwestię precyzyjnie.). Moja uwaga odnosi się również do zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy się zastanowić, czy w tej ustawie nie trzeba by w szerszym zakresie niż dotąd uwzględnić skutków ostrożnej wyceny aktywów.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#StanisławStec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera propozycje zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zawarte w projekcie poselskim (druk nr 352). Klub będzie głosował za przekazaniem również tego projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#StanisławStec">Szczegółowe uwagi do zaprezentowanych przez pana ministra Modzelewskiego projektów ustaw przedstawią jeszcze moi koledzy w wystąpieniach indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mimo uwag zgłoszonych do niektórych rozwiązań w omawianych ustawach Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przekazaniem projektów rządowych oraz projektu poselskiego do kompetentnych komisji.</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję panu posłowi Stecowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefOleksy">Głos zabierze poseł Józef Michalik z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JózefMichalik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem odnotowuje fakt, że Wysoka Izba może z wyprzedzeniem — chociaż minimalnym — rozpatrywać kolejny pakiet projektów ustaw okołobudżetowych, warunkujących nie tylko przygotowywany projekt ustawy budżetowej na rok 1995, lecz także część podatkową „Strategii dla Polski”. Wspominał o tym wicepremier Kołodko na spotkaniu z klubem PSL, a także wiceminister Modzelewski. Jak podkreśla się w piśmie premiera rządu do marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, te projekty ustaw wnoszone są w trybie pilnym, by mogły być ogłoszone w Dzienniku Urzędowym najpóźniej na początku grudnia. Podatnicy będą więc mogli zapoznać się ze zmianami w systemie podatkowym i wejść z tą wiedzą w rok 1995. Podatnicy — jak pokazuje życie codzienne — nie lubią nagłych zmian; nie lubi też tego gospodarka. Są one jednak ważne i dlatego rozpatrujemy je w trybie pilnym. Jak istotne jest to dla podatników dowiedzieć się można słuchając opinii środowisk zawodowych lub postulatów wyborców na spotkaniach poselskich. Przeczy to również poglądom, że rząd Waldemara Pawlaka zwalnia reformy gospodarcze, o czym z uporem informuje opinię publiczną liczna rzesza oponentów tychże, już zauważalnych, pozytywnych zmian w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JózefMichalik">Omawiany pakiet obejmuje projekty ustaw mających wpływ na stronę dochodów w budżecie na rok 1995. Pozwolę sobie przypomnieć ich treść: o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym wraz projektem ustaw podstawowych (druk 623), o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy (druk 624), o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druk 625), o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (druk 626), o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, projekt poselski, dołączony do omawianego projektu (druk 352).</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#JózefMichalik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zawarta w pierwszym projekcie ustawy propozycja podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym jest - jak już wspominano - nowa. Należy jednak podkreślić, iż jest ona zgodna z zaleceniami Sejmu, zawartymi w uchwale z dnia 5 marca 1994 r., w sprawie zwiększania dochodów budżetu państwa oraz praktyką podatkową stosowaną w wielu krajach o gospodarce rynkowej, w których podatek od obrotu giełdowego istnieje od wielu lat. Przypomnieć należy, że w Polsce dochody ze sprzedaży akcji dopuszczonych do obrotu publicznego zwolnione są od podatku dochodowego do dnia 31 grudnia 1995 r. Sprzedaż nie podlega opłacie skarbowej - dokonywana przez skarb państwa - o czym wspominano tu wcześniej. System podatkowy rynku kapitałowego w wielu krajach rozwiniętych jest o wiele bogatszy. Zawiera m.in. podatek od zysków ze sprzedaży papierów wartościowych. Propozycja niewielkiego podatku od sprzedaży akcji w obrocie wtórnym w wysokości 0,5% i zakres ulg pozwala mieć nadzieję, iż nie wywoła on negatywnych zjawisk na naszym rynku kapitałowym. Gdyby jednak takie perturbacje wystąpiły, należy rozważyć obniżkę stosowanego podatku.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#JózefMichalik">Rynek kapitałowy w Polsce wymaga bieżącego monitorowania w celu lepszego poznania. Niezbędna jest skuteczniejsza kontrola nowych emisji przez aktualnych uczestników, analiza wielkości i rozkładu korzyści między uczestników rynku, czynników regulujących ten rynek, by procesy giełdowe mogły być powszechniej rozumiane i mogły zyskać zwolenników w społeczeństwie. Rozwijający się młody rynek kapitałowy będzie w przyszłości wymagać wielu nowych rozwiązań legislacyjnych o charakterze podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#JózefMichalik">Kolejne cztery dziś omawiane projekty to propozycje nowelizacji ustaw. Proponowane zmiany dotyczą usunięcia mankamentów redakcyjnych, dostrzeżonych błędów lub też ułomności, które zauważono przy stosowaniu ustaw w praktyce. Niektóre rozwiązania przyjęte w tych ustawach stanowią poselski plon licznych dyskusji w komisjach. Na ten temat wypowiadali się eksperci biorący udział w pracach nad reformami i doskonaleniem systemu podatkowego w Polsce. Na niektóre z nich, najważniejsze, zdaniem naszego klubu, pragnę zwrócić uwagę:</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#JózefMichalik">Propozycja nowelizacji ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy ma przesłanki szczególne. Jak wiemy, czas funkcjonowania tej ustawy był ograniczony do końca roku 1994. Ponieważ nie ustały trudności w bilansie płatniczym - mamy jeszcze ciągle ujemne saldo w obrocie - zarówno propozycję wydłużenia okresu stosowania tej ustawy do końca 1995 r. należy ocenić pozytywnie, jak też obniżkę stawki podatku z 6 do 5%. Ważna jest przy tym suma uzyskanych przychodów planowana w kwocie 19,9 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#JózefMichalik">Projektowana ustawa wprowadza zwolnienia dla aparatury medycznej nabywanej przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Założenie na pewno słuszne, ale czy nie należałoby rozważyć zwolnienia dla unikalnej aparatury pomiarowo-kontrolnej dla szerszej grupy dziedzin np. ochrony środowiska czy innych instytucji dokonujących kontroli pomiarów. I czy ograniczenie podmiotowe jest uzasadnione, skoro wchodzimy w gospodarkę rynkową.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#JózefMichalik">Ustawa daje większe możliwości odzyskiwania podatku pobranego w wypadku, gdy towar jest eksportowany, i wydłuża roszczenia w tym zakresie do roku 1997. Uwzględnia przy tym specyfikę procesów przetwórczych, np. ponadroczny cykl produkcji.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#JózefMichalik">Omawiany kolejny projekt ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym poza zmianami o charakterze porządkowym zawiera propozycje, które eliminują podwójne opodatkowanie podatkiem VAT w przypadku posiadania przez podatnika numeru identyfikacji podatkowej, ale mającego zezwolenie na nieskładanie deklaracji podatkowej, np. banki. Rozszerza to bazę podatników VAT, gdyż obniża się próg kwoty przychodów podlegających zwolnieniu z 1,2 mld zł do 1 mld zł, co budziło kontrowersje przy wprowadzeniu tej kwoty ze względu na trudność w dzieleniu jednego miliarda na 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#JózefMichalik">Pewne wątpliwości budzi rozszerzenie stawki podstawowej podatku VAT na wyroby dla dzieci (słodycze, wyroby toaletowe). Rozumiemy trudności w identyfikacji wyrobów, ale czy nie warto jeszcze raz tego przeanalizować, chociażby dla dobra dzieci.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#JózefMichalik">Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasadę opodatkowania oraz niektórych innych ustaw obejmuje propozycje zmian w czterech ustawach. O mankamentach towarzyszących realizacji ustaw podatkowych w praktyce wspominał już obszernie pan poseł Stec.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#JózefMichalik">W projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za najistotniejsze, zdaniem klubu PSL, należy uznać:</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#JózefMichalik">1. Zwiększenie zakresu łącznego opodatkowania małżonków o dochody opodatkowane w sposób zryczałtowany oraz straty. Oznacza to złagodzenie wysokości opodatkowania małżonków. Był to problem bardzo bolesny, nieraz podnoszony na przełomie roku 1993 i 1994 przez zwolenników i przeciwników tego rozwiązania. Projekt spełnia oczekiwanie podatników, chcących łącznie się opodatkować.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#JózefMichalik">2. Podwyższenie o 25% kosztów uzyskania przychodów dla osób dojeżdżających do pracy spoza miejsca zamieszkania należy uznać za pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#JózefMichalik">3. Wykluczenie opłat sankcyjnych z kosztów uzyskania przychodów też należy uznać jako wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#JózefMichalik">4. Odliczane są od dochodu przed opodatkowaniem, do wysokości nie przekraczającej 15% dochodu, wydatki na różne cele społeczne (dotychczas stosowana skala 10% była zbyt niska). Dzięki temu będą wspierane liczne inicjatywy społeczności lokalnych, które ze względu na brak środków nie mogły zostać zrealizowane, takie jak choćby zaopatrzenie wsi w wodę, gaz, telefony. Te inicjatywy będą mogły być wspierane przez lokalnych podatników, którzy zechcą na ten cel przekazać swoje datki.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#JózefMichalik">5. Ustalenie ulg mieszkaniowych w wysokości 20% wydatków inwestycyjnych - obszernie tę kwestię omawiał prof. Modzelewski - jest, jak sądzę, inicjatywą wartą poparcia, gdyż takich rozwiązań do tej pory nie było.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#JózefMichalik">6. Ulgi związane z kształceniem (do 7 mln zł) określa się często u nas jako inwestycję w człowieka, a moim zdaniem, i nie tylko moim, ale i mojego klubu, podniesienie poziomu intelektualnego społeczeństwa warte jest wprowadzenia tej ulgi.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#JózefMichalik">Ciekawe, choć dyskusyjne są propozycje opodatkowania podatkiem dochodowym osób nabywających udziały lub akcje na zasadach preferencyjnych, poza ofertą publiczną. Zmiany w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych porządkują m.in. opodatkowanie działalności mieszanej (rolniczej i innej). I tak gdy przychody z działalności rolniczej są wyższe niż 60%, to przychody z innej działalności mogą być zwolnione, jeśli zostaną przeznaczone na rolnictwo. Bazą do naliczeń ma być rok poprzedni, a nie bieżący. Jest to zagadnienie, które może aktywizować pozarolniczą ludność z terenów przeludnionych, szczególnie tam, gdzie w rolnictwie jest nadmiar rąk do pracy, i dlatego zasługuje na poparcie. Proces ten powinien być monitorowany, by tworzyć warunki do aktywizacji zawodowej, szczególnie w grupie gospodarstw małorolnych. Widzimy w tym szansę odzyskiwania przez najbardziej aktywnych zawodowo utraconego pola działania, często niedocenianego w grupie tzw. dwuzawodowców. Jest to likwidowanie białych plam, np. w dziedzinie usług w środowiskach wiejskich, w środowiskach małych miast, a także w strefach podmiejskich. Będzie to wsparcie procesu likwidacji tzw. ukrytego bezrobocia występującego w tej grupie ludności.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#JózefMichalik">Wiele propozycji zawartych w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych polega na zastosowaniu równoprawnych rozwiązań jak w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uznajemy ten kierunek za słuszny.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#JózefMichalik">Choć brak było czasu na bardziej wnikliwą analizę projektów z uwagi na klauzulę pilności - ten zarzut często był stawiany w tej Izbie - to jednak nic nie zmienia faktu, iż są to projekty oczekiwane. W gospodarce rynkowej nie powinno się zbyt długo czekać, zwłaszcza wtedy kiedy inne rozwiązania legislacyjne przynoszą lepsze efekty ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#JózefMichalik">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przekazaniem omawianych projektów ustaw do właściwych komisji sejmowych. Tam włączymy się do prac mających na celu likwidację tzw. szarej strefy, która jest do tej pory nie opodatkowana, a także wypracowanie możliwie najlepszych na dzisiaj rozwiązań. Sądzimy, że do tych prac włączą się w sposób konstruktywny wszyscy, którym zależy na pomyślnym rozwoju polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Józef Michalik, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Tadeusz Syryjczyk, Unia Wolności, a następnie pani poseł Wiesława Ziółkowska, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! System podatkowy jest w gospodarce rynkowej podstawowym czynnikiem służącym państwu do oddziaływania na gospodarkę. Od stabilności podatków zależy, czy miliony podmiotów gospodarczych i obywateli mają szansę rozwijania inicjatywy, gromadzenia oszczędności, planowania swoich działań produkcyjnych, handlowych, a także konsumpcji w przeświadczeniu tego, że reguły gry są znane, jednakowe dla wszystkich, przestrzegane i stałe. Ta stabilność decyduje o tym, czy w kraju warto podejmować przedsięwzięcia długofalowe, czy oszczędności obywateli są inwestowane, czy kapitał wpływa do kraju czy też z niego ucieka.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#TadeuszSyryjczyk">Rząd, który dotrzymuje przyrzeczeń oraz dba o zachowanie ciągłości prawa, także tego ustanowionego przez swoich poprzedników, niewielkim kosztem dokonuje nad wyraz wartościowej inwestycji. Buduje przekonanie przedsiębiorców i pracowników, producentów i konsumentów, inwestorów krajowych i zagranicznych o tym, że państwo jest gwarantem stabilności reguł gry, że jest też odpowiedzialnym i przewidywalnym partnerem ekonomicznym. Rząd, łamiąc przyrzeczenia i zmieniając ciągle reguły gry, burzy ten pożądany obraz państwa.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Unia Wolności jest gotowa poprzeć działania, które służą budowie systemu podatkowego, stabilnego i skutecznego, także jego poprawianiu w taki sposób, aby reguły raz ustanowione były możliwe do wyegzekwowania, aby aparat skarbowy mógł działać sprawnie. Nieskuteczność egzekucji podatków jest bowiem źródłem niesprawiedliwości i nieuczciwej konkurencji, której solidny podatnik nie wytrzymuje. Odmawiamy natomiast poparcia tych działań, które rujnują zaufanie podatnika do państwa, powiększają fiskalizm i komplikują przepisy podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#TadeuszSyryjczyk">Przedkładając cztery ustawy nowelizujące prawo podatkowe, rząd złamał obietnicę dotyczącą niepodwyższania stopy procentowej podatku dochodowego od osób fizycznych. Podniesienie stopy procentowej podatku praktycznie w wypadku każdego podatnika - bo podwyżki z 20% do 21% w kolejnym, 1995 r. dotkną zasadniczo wszystkich, także tych, którzy osiągają minimalne dochody - jest tego przykładem. Prowizorka z roku 1994 okazała się trwała.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#TadeuszSyryjczyk">Ustawa o opodatkowaniu obrotu akcjami jest niezgodna z najwcześniejszymi zapowiedziami przedstawicieli rządu. Faktycznie odchodzi się od zasady nieopodatkowania dochodów z tego tytułu do końca 1995 r. Wprowadzany podatek jest - nie zgodzę się w tym wypadku z przedstawicielem rządu - dalej idący, gdyż nie zależy od wyniku finansowego, lecz obciąża każdą transakcję.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#TadeuszSyryjczyk">Wprowadzony na dwa lata podatek importowy ma nadal obowiązywać już w kolejnym, trzecim roku, przy jedynie symbolicznym obniżeniu jego wymiaru.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Propozycje rządowe są, zdaniem Unii Wolności, przejawem nie tylko tendencji, które mogą doprowadzić do braku stabilności i ciągłości prawa podatkowego, ale także dwu innych tendencji, które uważamy za niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#TadeuszSyryjczyk">Po pierwsze, może dojść do wzrostu udziału budżetu w podziale produktu krajowego. Chociaż nie znamy jeszcze oficjalnych założeń do budżetu, można przewidywać, że globalne obciążenie gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych znowu wzrośnie. Polska już należy do krajów o najwyższym udziale budżetu w PKB. Nie sprzyja to rozwojowi gospodarczemu, skłania do ucieczki w szarą strefę i w konsekwencji zagraża także dochodom budżetu. Z doświadczenia wiadomo, że po przekroczeniu pewnej granicy globalnego obciążenia dochody budżetu przestają wzrastać.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#TadeuszSyryjczyk">Po drugie, może dojść do narastania barier importowych ponad potrzeby gospodarki jako całości. Wydaje się, że następuje powrót do tzw. polityki antyimportowej. Zdajemy sobie sprawę, że Polska musi spłacać zadłużenie i że konieczne jest zachowanie rezerw dewizowych, jednak import nie może być traktowany jako uniwersalne zło. Do polepszenia bilansu wymiany międzynarodowej powinna prowadzić poprawa konkurencyjności i promocja eksportu, który musi rosnąć szybciej niż import, co zresztą ma już miejsce od pewnego czasu. Podwyższając w nieskończoność cenę importu, rząd zapomina, że odbija się to na cenie wielu towarów w kraju, nie tylko importowanych, pozwala to bezkarnie podnosić cenę producentom krajowym. Ochrona ta bowiem nie zawsze służy temu, aby pomóc w restrukturyzacji, zwłaszcza wtedy, gdy przyjmowane pod dyktando różnych grup nacisku rozwiązania organizacyjne raczej pogłębiają monopolizację, niż służą obniżeniu kosztów produkcji krajowej, jak to niedawno miało miejsce w wypadku cukru.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#TadeuszSyryjczyk">Podatek importowy miał mieć charakter przejściowy, ale nie będzie zniesiony. Równocześnie rosną akcyzy, zarówno na produkcję krajową jak i na import, te ostatnie — znacznie. Podwyżki dotyczą nie tylko używek i dóbr luksusowych, ale także paliw, towaru, którego cena odbija się w kosztach produkcji i handlu, także w zakresie żywności. Osobliwym pomysłem jest akcyza na wszelkie towary — jak rozumiem, do 40% ich wartości — uzależniona od sposobu opakowania. Dotyczyć będzie wyrobów importowanych opakowanych przy użyciu tworzyw sztucznych, ale podstawą obliczenia będzie wartość towaru wraz z opakowaniem, a nie samego opakowania. Względy ekologiczne stanowią w tym przypadku szlachetne uzasadnienie dorobione w celu ochrony kolejnej grupy interesów. Uważamy, że tę sprawę należałoby rozstrzygnąć w formie odpowiednich ustaw o ochronie środowiska, systemów recyklingu czy innych. Natomiast sposób, który zaproponowano, spowoduje, że towary importowane będą obciążone 3–5 różnymi opłatami. W przypadku żywności opakowanej wbrew gustom ministra finansów — bo w końcu nie wiadomo dokładnie, co to jest tworzywo sztuczne — będzie to 5 opłat: po pierwsze, cło, po drugie, VAT, po trzecie, podatek importowy, po czwarte, akcyza za opakowanie, ale liczona od wartości towaru, i po piąte, opłata wyrównawcza. Rząd jeszcze nie podjął próby rzetelnej analizy wpływu opłat wyrównawczych na ceny i inflację, a już chce uzyskać upoważnienie do wprowadzenia kolejnego instrumentu protekcjonistycznego. Fakt uzyskania zgody instytucji międzynarodowych jest słabym pocieszeniem w sytuacji, gdy wzrost cen w kraju zaczyna być dokuczliwy. Uważamy za konieczne — z powodu właśnie nie kontrolowanego nawarstwiania się barier protekcjonistycznych — wnosić o oddalenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o przedłużeniu działania podatku importowego (druk nr 624).</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Rząd zapowiada rozszerzenie prywatyzacji poprzez ofertę publiczną i, jak wynika ze wstępnych wypowiedzi odnośnie do przyszłorocznego budżetu, planuje spore wpływy ze sprzedaży akcji. Jednak doświadczenie i zdrowy rozsądek każą przypuszczać, że im wyższe koszty transakcji i im większe trudności w upłynnieniu akcji, tym mniej atrakcyjną ofertę one stanowią. Zdaniem rządu podatek ma dać budżetowi ok. 800 mld zł przychodu. Założono obroty wyższe od obecnych, natomiast nie ma próby oszacowania, na ile zmniejszą się obroty po wprowadzeniu podatku, w tym także zakupy akcji od skarbu państwa (choć są nie opodatkowane). Nie ma w uzasadnieniu oceny znanych doświadczeń wskazujących, na ile maleje obrót w miarę wzrostu kosztów transakcji, ani oszacowania skali zmniejszenia wpływów czy chociażby próby zoptymalizowania wielkości podatku po uwzględnieniu tego właśnie punktu widzenia. Zignorowano fakt istnienia konkurencji w najbliższym sąsiedztwie, nie ma bowiem analogicznego podatku w Pradze, a w Budapeszcie obrót giełdowy opodatkowany jest znacznie niżej, niż planuje się w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#TadeuszSyryjczyk">Obecnie trwają prace nad ustawą o obligacjach, która przewiduje nowe rodzaje papierów wartościowych, także takich, które zakładają udział posiadacza w zysku przedsiębiorstw. Czy nie należy więc najpierw przemyśleć całokształtu kwestii obrotu kapitałowego? Czy będzie to kolejny eksperyment już w przyszłym roku wymagający korekty, po której żaden inwestor nie uwierzy w stabilność opodatkowania? Sądzimy, że oferta rządu - kupujcie nasze akcje, a potem opodatkujemy was, gdy zechcecie je sprzedać - jest próbą przechytrzenia nabywcy, na której skarb państwa może wyjść źle.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#TadeuszSyryjczyk">Uważamy, że należy dotrzymać terminu ogłoszonego w ustawie o podatku dochodowym - do końca roku 1995 obowiązuje zwolnienie z podatku dochodowego. Po tym terminie stosowany byłby podatek dochodowy obejmujący wszelkie przychody, także z obrotu innymi papierami wartościowymi. Od początku 1995 r. natomiast należy wprowadzić opodatkowanie sprzedaży akcji nabytych w sposób preferencyjny, aby zniechęcić do ich natychmiastowego wyzbywania się i uniknąć podwójnego uprzywilejowania ich nabywców. Kierując się chęcią zmniejszenia skali zjawisk patologicznych, proponujemy takie właśnie rozwiązanie w projekcie nowelizacji podatku dochodowego (druk nr 352). Jednocześnie klub Unii Wolności wnosi o odrzucenie projektu ustawy o opodatkowaniu obrotu akcjami (druk nr 623).</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! W przedstawionych projektach nowelizacji ustaw o podatku dochodowym i podatku od towarów i usług dostrzegamy propozycje, które zasługują na poparcie. Szkoda, że niektóre z nich zyskały uznanie rządu dopiero po roku. Rok temu postulowaliśmy dopuszczenie 3-letniego okresu rozliczania odpisów od podstawy opodatkowania dotyczących wydatków na cele remontowania mieszkań. Przegraliśmy, ale - jak rozumiemy - rok doświadczeń i badań prowadzonych przez rząd potwierdził prawdziwość tezy, że przeciętna rodzina nie remontuje mieszkania co roku. Obowiązek dokonywania kwartalnych remanentów, którego wprowadzeniu sprzeciwialiśmy się, przegrał w konfrontacji z rzeczywistością już w pierwszym kwartale 1994 r., co znalazło wyraz w zarządzeniu ministra finansów zwalniającym podatników z tego wprowadzonego zresztą ustawowo obowiązku. Dobrowolność ryczałtu, niezbyt precyzyjnie przy tym określona, jest również wyrazem realizmu, choć trochę spóźnionego. Negatywnie oceniamy zróżnicowanie granic VAT i ryczałtu od podatku dochodowego, a także opodatkowanie związków gmin.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Uważamy za idące w dobrym kierunku rozwiązania zmierzające do racjonalizacji wydatkowania środków przez organizacje społeczne i fundacje, które nie będą zachęcane do natychmiastowego wydatkowania środków zarobionych na cele statutowe. Powiększenie dopuszczalnego odpisu z powodu darowizn na cele takie, jak nauka, kultura, ochrona zdrowia uważamy za celowe, ale zróżnicowanie tych wydatków na dwie kategorie (10 i 15%) jest chyba nadmierną komplikacją. Oczekujemy też, że Ministerstwo Finansów przedstawi ocenę wykorzystywania odpisów z tego tytułu. Uzyskamy wtedy odpowiedź na pytanie, na ile warto różnicować te odpisy, o jakie właściwie kwoty chodzi. Czy ta komplikacja jest po prostu opłacalna?</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#TadeuszSyryjczyk">Uważamy też, że podobnie jak przeznaczenie środków własnych podatnika na edukację traktowane być powinno ponoszenie przez podatnika wydatków na ochronę zdrowia własnego i rodziny. To jest dziedzina, w której też istnieje sektor publiczny, zasadniczo bezpłatny, ale niektórzy podatnicy decydują się finansować go na własną rękę i powinni korzystać z pewnego kompromisowego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#TadeuszSyryjczyk">Także w nowelizacji VAT dostrzec można wycofywanie się z ubiegłorocznych nowelizacji. Przykładem jest powrót do pierwotnego rozwiązania w zakresie terminu powstania obowiązku podatkowego, a także opodatkowania usług jubilerskich.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Krytycznie oceniamy niedotrzymanie przez rząd jeszcze jednej obietnicy, mianowicie upraszczania przepisów. Generalnie ustawy ulegają komplikacji i nawarstwiają się kolejne nowelizacje. Przepisy są coraz bardziej złożone pomimo stabilizowania się systemu jako całości. Technika legislacyjna budzi duże zastrzeżenia. Do dziś brak ustalenia rządu, jak zapisuje się w ustawach i rozporządzeniach kwoty pieniężne w związku z denominacją planowaną od 1 stycznia. Taki postulat zgłaszany był jeszcze w lipcu w komisji budżetowej, ale do dziś brak reakcji rządu.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#TadeuszSyryjczyk">Zapowiadano też z końcem 1994 r., co jest zapisane w przepisach przejściowych ustawy o VAT, skuteczne uchylenie ustaw o podatku obrotowym. Dotyczą one już tylko obrotu dewizowego. Faktycznie obowiązuje więc niewielka ich część oraz fragmenty trzech rozporządzeń wykonawczych. Jednak ani nie uchylono konkretnych artykułów, ani też nie zastąpiono tych ustaw i rozporządzeń nowymi jednolitymi przepisami. Warto więc sobie może uświadomić, że poprawne ustalenie treści przepisów dotyczących tego podatku wymaga dzisiaj skompletowania ponad 30 dzienników ustaw z okresu od 1982 r. do br. Stan ten ma być podtrzymywany przez kolejny rok z niezrozumiałych powodów. A przygotowanie nowych przepisów trwałoby rok i to rok nie obciążony koniecznością wprowadzenia nowych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#TadeuszSyryjczyk">Powyższe fakty świadczą, że pomimo zakończenia wdrażania podstawowych reform nie podjęto wysiłku dla uporządkowania spraw może nie pierwszorzędnych, ale także świadczących o solidności państwa jako prawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Stosunek Unii Wolności do nowelizacji podatku dochodowego, podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego będzie uzależniony od rezultatu prac w komisjach. Zasady, którymi kierujemy się oceniając politykę podatkową rządu, są konsekwentne. System trzeba usprawniać i czynić skutecznym, ale niestabilność podatku i nadmierny fiskalizm nie służą gospodarce. To prawda, że 1% w przypadku jednego podatku i 0,5% innego to niewiele, ale trend zwiększania obciążeń i następującego w wyniku tego generowania zjawisk kumuluje się po pewnym czasie i jest trudno odwracalny. Stąd wnioski takie, jak przedłożyłem.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Tadeusz Syryjczyk, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Wiesławę Ziółkowską, Unia Pracy. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Eysymontt, BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy uważa, że obecny system podatkowy źle realizuje zasadę zdolności płatniczej. To jest podstawowa zasada akceptowana powszechnie w krajach o gospodarce rynkowej. Faktem jest, uczciwie trzeba to powiedzieć, że jest ona w różnym zakresie i w różny sposób akceptowana i realizowana. Posłowie Unii Pracy jednoznacznie z tej trybuny stwierdzają jednak, że w Polsce w tej chwili ta podstawowa zasada każdego systemu podatkowego jest źle realizowana. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WiesławaZiółkowska">Po pierwsze, dlatego że jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych, pierwszy przedział skali podatkowej - mimo że mamy trzy przedziały tej skali - obejmuje 90% podatników, to znaczy, że w gruncie rzeczy mamy do czynienia nie z podatkiem progresywnym, lecz z podatkiem liniowym. Po drugie, dlatego że rośnie znacznie szybciej i, naszym zdaniem, jest za wysoki udział w dochodach podatkowych podatków pośrednich, które zamiast być progresywne, są podatkami regresywnymi, czyli im ktoś bogatszy, tym mniej płaci podatków.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WiesławaZiółkowska">W jaki sposób, za pomocą jakich instrumentów realizuje się zasadę zdolności płatniczej? Po pierwsze, za pomocą skali podatkowej, a więc przede wszystkim liczby przedziałów skali podatkowej, po drugie, poprzez wysokość stawki pierwszej i ostatniej, a także poprzez strukturę wpływów podatkowych. Jak w porównaniu z innymi krajami wyglądają u nas te dwie sprawy?</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WiesławaZiółkowska">Otóż jeśli chodzi o liczbę przedziałów skali podatkowej, to jest ona, w porównaniu z innymi krajami, bardzo mała. Są to tylko trzy przedziały, a w praktyce wykorzystywany jest w gruncie rzeczy jeden, ponieważ obejmuje on 90% podatników, 90% wpływów podatkowych. Są kraje, w których jest 5, 6, 7, 12 przedziałów skali podatkowej. Im bardziej progresywny jest system podatkowy, im więcej jest przedziałów tej skali, w tym większym stopniu realizowana jest zasada zdolności płatniczej i — uznaje się — tym bardziej sprawiedliwy jest system podatkowy (bo im więcej zarabiasz, tym więcej płacisz). Jeśli chodzi o pierwszą i ostatnią stawkę skali podatkowej, to pierwsza stawka naszej skali jest bardzo wysoka, wynosi 21%. Porównując ją z wysokością stawek w innych krajach, znajdziemy przykłady takich państw, w których ta stawka również wynosi 21%, 22%, ale jest wiele krajów, w których pierwsza stawka jest o wiele niższa, nawet dochodzi do 5%. Trudno jest porównywać, czy jest to wysoka stawka czy niska, nie uwzględniając tego, jaka jest faktycznie płacona stawka podatku, tzn. po uwzględnieniu wszelkich ulg podatkowych. Tutaj możliwości porównywania stawek obowiązujących w różnych krajach są ograniczone, ale — opierając się na takim uproszczonym nieco porównaniu — trzeba wprost stwierdzić, że efektywna stawka płacona w Polsce przez rodzinę 4-osobową, czyli przeciętnie zarabiającego pracownika produkcyjnego, mającego dwójkę dzieci, jest 3–4-krotnie wyższa od przeciętnie obowiązującej w krajach o gospodarce rynkowej. To oznacza, że przeciętnie zarabiający pracownik jest u nas 3–4-krotnie bardziej obciążony podatkiem.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#WiesławaZiółkowska">Jakie wyjście jest z tej sytuacji? Otóż Unia Pracy, nie po raz pierwszy z tej trybuny, proponuje, aby obniżyć dolną stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych, a mówiąc konkretnie i precyzyjnie: aby wprowadzić czwartą stawkę, dolną, niższą - aby skala podatkowa zaczynała się nie od 21%, tylko od 18% lub 15%. Zarówno na temat wysokości dochodów opodatkowanych tą najniższą stawką, jak i samej jej wysokości (czy to ma być 15%, czy 18%), jesteśmy w stanie podjąć dyskusję z partnerami politycznymi na sali sejmowej oraz z Ministerstwem Finansów, ale stawiamy sprawę wprost - ta stawka musi być dodana. Może to być np. 18% od średniego dochodu, jednak samo obniżenie stawki tylko do 20%, jak proponował pan poseł zabierający głos w imieniu SLD, naszym zdaniem absolutnie nie rozwiązuje problemu.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#WiesławaZiółkowska">Chcę podać dla uzasadnienia naszego stanowiska dwie informacje. Otóż w tej chwili 60% ludzi otrzymuje wynagrodzenie poniżej przeciętnego, a połowę przeciętnego otrzymuje 80% pracujących (mówię o dochodach na osobę). Ponadto często argumentem, który przemawiać ma za tym, że nie należy obniżać podatków dla mało zarabiających, jest to, iż rosną wkłady na rachunkach bankowych. Otóż rosną, tylko kto inny wpłaca pieniądze, a kto inny bierze kredyty, bo równocześnie rosną, jeszcze w nieco większym stopniu, kredyty dla ludności. To oznacza, że w społeczeństwie jest grupa, która lokuje swoje pieniądze w bankach, na giełdzie - bo ma ich dużo, i jest grupa, której nie starcza środków nawet do połowy miesiąca. Ten proces zubożenia społeczeństwa pogłębia się. Świadczą o tym dane; w ostatnio wydanym Roczniku Statystycznym można wyczytać, na ile te procesy są u nas niepokojące. Nie ma tu czasu, żeby te dane przytaczać.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#WiesławaZiółkowska">Mówimy więc wprost: opowiadamy się - i będziemy o to wnosić - za wprowadzeniem jeszcze jednej stawki, tzn. pierwszej, niższej, dla dochodów najniższych, stanowiących obecnie np. połowę tego pierwszego szczebla.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#WiesławaZiółkowska">Następna kwestia. Nasz system podatkowy od systemów podatkowych wielu krajów zachodnich o gospodarce rynkowej różni się tym, że nie uwzględnia się w nim w ogóle sytuacji rodzinnej podatnika. Wczoraj mówiliśmy z tej trybuny o zasiłkach rodzinnych, tyle że te zasiłki to w zasadzie jest rodzaj pomocy społecznej. Taka forma pomocy społecznej dla ludzi, którzy nie osiągają dochodów albo osiągają dochody bardzo niskie, powinna istnieć. Zresztą sama wysokość zasiłku rodzinnego jest swoistą zapomogą, bo nawet nie starcza na parę butów dla dziecka. Natomiast w normalnym systemie podatkowym podmiot, czyli osoba płacąca podatek powinna mieć możność dokonania wyboru ulgi podatkowej. My zaś stawiamy obywateli w takiej sytuacji: masz ulgę na budowę domu, na remont mieszkania, na dokształcanie, ale - jeśli np. nie stać cię na to, żeby budować dom, albo na to, żeby kupić sobie komputer, nie stać cię na to również, żeby utrzymać dzieci - ulgi z tytułu liczby posiadanych dzieci i wielkości rodziny nie możesz wybrać, bo takiej nie ma. Mamy tu do czynienia z ograniczaniem praw obywateli. Jest to ewidentnie niesprawiedliwe. Unia Pracy 3 lata temu wnosiła, aby stopniowo - mając na uwadze sytuację budżetu państwa - wprowadzać element sytuacji rodzinnej do ustalania podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym razem oczekiwaliśmy, że rząd przedłoży taką propozycję. Niestety, tak się nie stało, chociaż uważamy, że istnieje możliwość rozpoczęcia już tego procesu. A skąd pieniądze? Można np. nieco obniżyć ulgę na remont mieszkania. Dlaczegóż by nie? Dotychczas wynosiła ona 13 mln zł rocznie. Dlaczego podwyższać ją od razu do 100 mln zł? Spróbujmy jakoś obie te sprawy pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#WiesławaZiółkowska">Kwestia kolejna. Stosuje się wysokie ulgi na budowę, zakup domu. Ulgi te są w wysokim stopniu waloryzowane. Nawet wówczas, kiedy nie była waloryzowana skala podatkowa, waloryzowano ulgę mieszkaniową, na budowę domu. Z punktu widzenia ludzi mających pieniądze i budujących domy jest to rozwiązanie bardzo dobre. Ale z punktu widzenia tych, którzy też płacą podatki, lecz nie mają pieniędzy i nie stać ich na budowę, a chcieliby np. mieć ulgę z tytułu wielkości rodziny jest to rozwiązanie po prostu krzywdzące.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#WiesławaZiółkowska">Następne zagadnienie - opodatkowanie giełdy. Błąd popełniono już na samym początku. Od początku giełda, obroty powinny być - w niewielkim chociaż stopniu - opodatkowane. Wszędzie tam, gdzie rozpoczyna się od nieopodatkowywania jakiejś działalności, a później próbuje się wprowadzić podatek, ludzie, którzy korzystają z tego nieopodatkowania czują się pokrzywdzeni. Zadajmy sobie pytanie, czy nieopodatkowanie obrotów przyczyniło się do rozwoju giełdy. Zdaniem Unii Pracy nie miało to wpływu na rozwój, natomiast spowodowało sytuację, że spekulacje na giełdzie przerastają wszelkie możliwe wyobrażenia. W tej chwili mamy giełdę chorą. Na pewno jej nie uzdrowimy, jeżeli będziemy utrzymywać obecny stan rzeczy, który oznacza tyle, że jedne operacje gospodarcze - a działania, które wykonują uczestnicy giełdy, także do nich należą - są opodatkowane, a inne nie. Czyż zależy nam tylko na tworzeniu samej giełdy, a nie np. na zachęceniu tych, którzy mają pieniądze, do inwestowania? Tam robimy tylko ulgi w podatku, te ulgi inwestycyjne wprowadzone od początku roku.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#WiesławaZiółkowska">A więc, po pierwsze, Unia Pracy opowiada się za opodatkowaniem giełdy. Po drugie, poddajemy pod rozwagę Wysokiej Izby i Ministerstwa Finansów to, aby wprowadzić możliwość progresji podatkowej, niewielkiej chociażby, żeby w mniejszym nieco stopniu opodatkować niższe obroty na giełdzie, czyli aby to tak mocno nie dotknęło tzw. małego ciułacza, rozpoczynającego dopiero grę na giełdzie.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#WiesławaZiółkowska">Kwestia kolejna — podatek importowy. To nie jest tylko problem wpływów do budżetu państwa. To jest faktycznie problem ochrony własnego rynku. Czy osiągnęliśmy już taki stan restrukturyzacji naszej gospodarki, taką jakość naszych wyrobów, że możemy się nie obawiać tego, iż nasz rynek zostanie nadmiernie zalany produktami zagranicznymi, co oczywiście każdy producent zagraniczny chętnie uczyni. Wszyscy na to tylko czekają, żeby zlikwidować cła, podatki importowe, tak jak robiliśmy to w latach 1990–1991. Państwo dobrze wiedzą, iż z tego powodu straciliśmy olbrzymie wpływy podatkowe do budżetu państwa. Unia Pracy opowiada się za tym, aby podatek importowy jeszcze funkcjonował, bo jest potrzebny i z powodu wpływów podatkowych do budżetu, i z powodu racjonalnej, rozsądnej ochrony własnego rynku.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#WiesławaZiółkowska">Kwestia kolejna. Poddawaliśmy to już pod rozwagę, ale chcielibyśmy przypomnieć. Otóż skoro wprowadza się inne ulgi podatkowe czy nowe odliczenia z podstawy opodatkowania, poddajemy pod rozwagę też możliwość odliczania od podstawy opodatkowania, do określonej wysokości, kosztów świadczeń medycznych. Oczywiście musiałoby to być uregulowane - jakiego typu świadczenie, jak ma wyglądać potwierdzenie korzystania z takiego świadczenia. Naszym zdaniem to rozwiązanie porządkowałoby rynek świadczeń medycznych. Lekarz byłby zobowiązany do wystawienia rachunku, natomiast pacjent żądałby rachunku i miałby prawo odliczenia sobie kosztu leczenia, do jakiejś wysokości, z podstawy opodatkowania. Ograniczałoby to również w pewnym stopniu, nie do końca, zjawiska patologiczne i szarą strefę.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#WiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby, nasz system podatkowy ma konstrukcję zbliżoną do systemu w gospodarkach rynkowych. Dwa główne źródła podatkowe - podatek dochodowy od osób fizycznych i VAT - lepiej funkcjonują niż poprzednie instrumenty podatkowe, jeśli chodzi o zasilanie budżetu. Natomiast cały system ściągania podatków jest w stanie olbrzymiego niedorozwoju. Chodzi nie tylko o brak wpływów do budżetu, ale i o atmosferę niesprawiedliwości. Ciągle jest tak, że jedni muszą płacić podatki, i to są ci, którzy otrzymują płace w zakładach pracy oraz emeryci i renciści, a drudzy unikają płacenia podatków. Jak się porówna nasze systemy ściągania podatków, i to nie tylko biorąc pod uwagę liczbę osób zatrudnionych i inspektorów kontrolujących, ale też ich umocowanie w regułach prawnych, czyli prawo kontrolowania, możliwości oddziaływania na płatników podatków, to trzeba powiedzieć uczciwie, że nasz system jest wyraźnie w stanie niedorozwoju. Żałujemy, że rząd nie przedstawił żadnych propozycji. Chcielibyśmy usłyszeć od pana ministra, czy przygotowywane są jakieś zmiany prowadzące do usprawnienia tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#WiesławaZiółkowska">Niedobrze, że co roku zmieniamy system podatkowy, i na dodatek robimy to w trybie pilnym. Sądzę, że w tym roku śmiało można było przedstawić Wysokiej Izbie propozycje zmian podatkowych chociażby na początku sierpnia. A myślę, że gdyby wykazano odrobinę dobrej woli, to zmiany podatkowe mogły być omawiane w czerwcu i moglibyśmy spokojnie pracować nad tymi ustawami. Przecież to jest nerw gospodarki - nie tylko gospodarki, ale także zachowań ludzkich. W interesie koalicji - może przede wszystkim w interesie koalicji rządowej - leży, żeby robić to wszystko spokojnie, z wyprzedzeniem i zrobić dokładnie. Każdy błąd w systemie podatkowym odbija się bardzo negatywnie nie tylko na gospodarce, ale również na zachowaniach społecznych. Tymczasem znowu mamy tryb pilny, i znowu bardzo mało czasu.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#WiesławaZiółkowska">Nie podzielam jednak poglądu pana posła, mojego przedmówcy, że jest tak tragicznie, że tak diametralnie zmieniamy ten system. Nasz system podatkowy budujemy od 4 lat - jego gruntowna przebudowa rozpoczęła się w 1992 r. - i zawsze robiliśmy to w trybie bardzo pilnym. Trzeba mieć świadomość, że jeśli postępujemy w taki sposób, to co roku trzeba go będzie jakoś uszczegóławiać, doszczelniać, ponieważ w przeciwnym razie musielibyśmy tolerować zasadę, że są równi i równiejsi, jedni płacą, a drudzy nie.</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#WiesławaZiółkowska">Na koniec: Mój przedmówca - pan poseł zabierający głos w imieniu Unii Wolności - mówił, że już w tej chwili jest zbyt wysoki udział budżetu w PKB, tzn., że funkcja redystrybucyjna budżetu jest zbyt duża, ponieważ budżet zbyt dużo, poprzez podatki, zabiera obywatelom i podmiotom gospodarczym i rozdysponowuje poza mechanizmem rynkowym. Nie podzielam tego punktu widzenia i bardzo mnie niepokoi fakt, że próbuje się z tego wskaźnika - czyli relacji między dochodami lub wydatkami, albo jednym i drugim w relacji do PKB - tworzyć kolejny mit. Najpierw uważano, że deficyt budżetowy absolutnie nie może być wyższy niż 5%, ścinano wszystko jak szło, nieraz ze szkodą dla wielu dziedzin działalności gospodarczej i społecznej. Teraz tworzy się nowy mit, że ten wskaźnik, czyli ta skala redystrybucji jest zbyt wysoka i to będzie szkodzić procesowi gospodarczemu.</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#WiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby, to są dane zagraniczne - nie ma korelacji między stopą redystrybucji budżetowej a wzrostem gospodarczym ani między PKB realnym i nominalnym, między tempem wzrostu PKB. Po prostu nie ma! Są takie kraje, które mają bardzo niski wskaźnik redystrybucji budżetowej i słaby wzrost gospodarczy, i są takie, które - tutaj z tej tabeli, której nie chcę przytaczać, można śmiało wywnioskować które - mają odwrotną sytuację, tzn. wysoki wskaźnik redystrybucji budżetowej i wysoki wzrost gospodarczy. Oczywiście ta konstatacja nie pozwala wysunąć wniosku, że można podatki podwyższać w nieskończoność. Natomiast pozwala jednoznacznie stwierdzić, że nie można tworzyć kolejnego mitu - że jeżeli wprowadzi się np. uszczelnienie systemu podatkowego albo podatek od giełdy, albo jeszcze jakąś inną regulację, która spowoduje nieco wyższe wpływy podatkowe, to będzie to groziło wzrostowi gospodarczemu i nie będzie sprzyjało transformowaniu gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#WiesławaZiółkowska">Reasumując, w imieniu posłów Unii Pracy - tę część zmian podatkowych, które uszczelniają przepisy podatkowe, akceptujemy, przyjmujemy z zadowoleniem, ale trzeba położyć jeszcze większy nacisk na rozwój tych służb, które zajmują się ściąganiem podatków, i na dalsze ich umocowanie prawne. Takie sprawy, jak wprowadzenie jeszcze jednego szczebla skali podatkowej (tego dla niżej zarabiających, a więc np. 18% zamiast 21% pierwszej stawki), możliwość odliczeń z tytułu posiadania dzieci, wreszcie zmiana, urealnienie zasad waloryzacji ulg mieszkaniowych i remontowych, rozważenie możliwości wprowadzenia ulgi z tytułu opłacania niektórych świadczeń medycznych (do określonej wysokości) - będziemy zgłaszać w trakcie prac w komisji nad projektami tych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefZych">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska, Unia Pracy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Jerzy Eysymontt, BBWR, a następnie pan poseł Krzysztof Laga, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To truizm, że prawo podatkowe jest w każdej demokracji bardzo poważną sprawą. Pozwolę sobie zacząć od pewnej refleksji historycznej. W Sejmie I kadencji z ław opozycji, szczególnie po lewej stronie, bardzo często padały krytyczne uwagi pod adresem rządów, które wówczas wprowadzały tzw. ustawy okołobudżetowe, mające na celu ułatwienie - bardzo zresztą względnego - zbilansowania budżetu. Uwagi te nie były bezzasadne. Dzisiaj jednak stajemy dokładnie wobec takiego samego sposobu działania. Nie chciałbym się powoływać na swoistą moralność Kalego w polityce.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JerzyEysymontt">Rozpatrując przedłożone nam projekty, zacznę od tego, co nas cieszy. Cieszą nas te propozycje - mówię o swoim klubie - które idą w kierunku porządkowania prawa budżetowego, a także likwidowania niektórych wyraźnie występujących i już poprzednio krytykowanych mankamentów. Chciałbym wobec tego wymienić przynajmniej trzy kwestie:</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JerzyEysymontt">— urealnienie ulg związanych z remontami mieszkań; to jest sprawa bardzo powszechna i dotycząca wielu obywateli;</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JerzyEysymontt">— odpisy umożliwiające pewne ulgi związane z wydatkami na samokształcenie i dokształcanie, podnoszenie kwalifikacji zawodowych;</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JerzyEysymontt">— wprowadzenie ulg z tytułu sponsorowania nauki, kultury i innych społecznie użytecznych dziedzin.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JerzyEysymontt">Tu jednak, niestety, lista pochwał się kończy. Znajdujemy się w sytuacji, kiedy po raz kolejny musimy apelować o rozwagę. Manipulowanie prawem podatkowym i jego dalsza destabilizacja to naprawdę bardzo groźna zabawa w każdej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#JerzyEysymontt">Proponowane zmiany w istocie skłaniają - naszym zdaniem - do trzech konstatacji.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#JerzyEysymontt">Pierwsza kwestia: Dominującą nadal cechą prawa podatkowego jest fiskalizm, który, niestety, nie tylko nie słabnie, ale faktycznie nawet się zaostrza. Dowodzą tego m. in. zabiegi wokół podatku - jednego z najbardziej powszechnych - od osób fizycznych. Chodzi mi o utrzymanie podniesionych stawek podatkowych - było to zresztą już przez wielu mówców wymieniane - zaprzecza to poprzednim deklaracjom rządu co do zniesienia, a właściwie sprowadzenia tych stawek do niższej wysokości. Dowodzi tego także wprowadzenie - de facto idących w kierunku zwiększenia obciążeń konsumenta - zmian w podatku VAT. Chciałbym też poruszyć sprawę, może drobną, tzw. ulg w stawkach podatku, którym są objęte artykuły dziecięce. Pamiętam, jak optowała za tym właśnie lewica w szlachetnej trosce o polskie dzieci i rodzinę. Dzisiaj widocznie zmienili państwo zdanie, ale oczywiście w polityce zdanie zmieniać wolno.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#JerzyEysymontt">Następnie widzimy wprowadzanie nowych podatków. Wiele już tutaj mówiono, i dobrze, i źle, o proponowanym podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym. Proszę państwa, powiem tylko tyle: Szacowana korzyść nie jest duża, bo poniżej biliona, natomiast straty i zamęt, jakie może to wywołać - w sytuacji, kiedy zarówno giełda, jak i w ogóle rynek kapitałowy są jeszcze bardzo słabe, nieustabilizowane, będą - naszym zdaniem - znacznie większe.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#JerzyEysymontt">Drugą kwestią jest trwałość prowizorek, właśnie takich jak podatek importowy. Nie będę w tej chwili poruszał kwestii jego zasadności. Ale tak to się robi: Najpierw wprowadzamy coś tymczasowego, bo przecież ma to charakter wyłącznie ekstraregulacji, później się to utrwala. Proszę państwa, działa to — myślę, że fatalnie — nie tylko na podatnika krajowego, ale także na tych, którzy zastanawiają się, czy warto w Polsce inwestować.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#JerzyEysymontt">Wreszcie trzecia sprawa, która może nie była wysuwana, ale pozwolę sobie ją podnieść. Naszym zdaniem, proponowane zmiany w prawie podatkowym podważają zaufanie do założeń „Strategii dla Polski”. Nad tymi założeniami, proszę państwa, dyskutowano niedawno w Wysokiej Izbie z wielką powagą, a dzisiaj wicepremier pan profesor Kołodko twierdzi, też po części zasadnie, że już nie jest to tylko program rządu, ale jest to program państwa. O to jednak właśnie chodzi, że niestety, projekty realizacyjne tu nam przedłożone idą co najmniej w poprzek tej strategii, jeżeli w ogóle nie w odwrotnym kierunku. Moim zdaniem i zdaniem moich kolegów, to co się proponuje, niestety, stwarza ogólny bilans ujemny, mimo pewnych, dostrzeganych także przez nas, korekt in plus, o których mówiłem na wstępie. Przede wszystkim to, co się proponuje, nie jest działaniem prowzrostowym i, naszym zdaniem, najwyraźniej kłóci się z generalnymi założeniami strategii, a przecież jest to pakiet, na którego podstawie program ten ma być właśnie realizowany. Zobaczymy, jakie będą dalsze elementy tego pakietu. Na razie nie możemy być z tego zadowoleni. Kategorycznie przyłączamy się do głosów mówiących o odrzuceniu propozycji opodatkowania obrotów akcjami.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#JerzyEysymontt">Jeśli chodzi o inne kwestie, to oczywiście zajmiemy stanowisko realistyczne. Będziemy głosować za przekazaniem tego pakietu do komisji, ale, po pierwsze, pozwolimy sobie tam zgłosić szereg znacznie bardziej konkretnych propozycji zmian, których tutaj nawet nie byłbym w stanie, ze względu na krótki czas, wyłożyć. Po drugie, to, jak będziemy głosować w drugim czy trzecim czytaniu, zależy od tego, jaki ostatecznie kształt ten pakiet przyjmie.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt, BBWR.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Krzysztof Laga, Konfederacja Polski Niepodległej. Jest to ostatnie wystąpienie zgłoszone w imieniu klubów. Następnie w ramach indywidualnych wystąpień, jako kolejny, głos zabierze pan poseł Mieczysław Krajewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpoczynamy dzisiaj bardzo ważną debatę nad projektem ustaw okołobudżetowych: ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw; ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym; ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy; ustawy o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym - wszystkie te ustawy oznaczone są klauzulą pilności - oraz nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#KrzysztofLaga">Projektowane zmiany mają w swym założeniu na celu uszczelnienie i usprawnienie polskiego systemu podatkowego i wynikają z dotychczasowych doświadczeń w stosowaniu tej materii prawa. Dwa ostatnie projekty dotyczą problemu szeroko rozumianego opodatkowania giełdy, budzącego namiętności zarówno w Wysokiej Izbie, jak i w społeczeństwie. Komplet tych projektów ustaw jest elementem „Strategii dla Polski” wicepremiera Kołodki, szkoda, że przygotowywanym w tak wielkim pośpiechu i z nieuniknionymi w takim w wypadku potknięciami i niedoróbkami. Obawiam się, iż nie do końca przemyślane koncepcje i niewystarczająca wola dokonania przemian w naszym kraju może spowodować to, iż strategia będzie równie zgubna dla Polski, jak tzw. plan Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#KrzysztofLaga">Jeśli chodzi o przedmiot dzisiejszej dyskusji, to chciałbym zacząć, może niechronologicznie, ale moim zdaniem od istotnej ustawy, to jest od noweli ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Proponowane zmiany dotyczą zarówno rozszerzeń podmiotowych, jak i przedmiotowych. Istotna, moim zdaniem, jest możliwość wprowadzenia w art. 2 ust. 3 w nowych punktach 3a i 3b zapłaty towarem lub usługą w zamian za wierzytelność, przy czym podatek byłby liczony według stawki właściwej dla danej usługi lub towaru. Podatek byłby traktowany u nabywcy jako podatek naliczony i odliczony na ogólnych zasadach przewidzianych w ustawie. Taka regulacja zamyka pewien krąg działalności gospodarczej, kiedy to dochodziło do uregulowań należności towarem lub usługą. Proponowana zmiana zamyka możliwość przepływu towarów i usług między podatnikami bez obowiązku uiszczenia należności podatkowych. Podobne znaczenie ma wydanie towaru lub świadczenie usług w wykonaniu zobowiązania pieniężnego. W momencie gdy podatnicy VAT zamieniają się towarami lub usługami podlegającymi opodatkowaniu VAT i sami nie korzystają ze zwolnienia podmiotowego od tego podatku, to obowiązek podatkowy powstaje zarówno w wypadku jednego, jak i w wypadku drugiego. Inaczej jest w sytuacji, gdy jeden z podatników w zamian za otrzymany towar lub świadczoną usługę wydaje inny towar lub świadczy inną usługę, a nie płaci pieniędzy. Dokonuje tego w wykonaniu zobowiązania pieniężnego. Dzisiaj wydanie towaru w wykonaniu zobowiązania pieniężnego nie podlega opodatkowaniu VAT. Tym samym podatnik, który dokonuje płatności w tej formie, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towaru lub usługi. Obecnie proponowana zmiana umożliwi mu skorzystanie z odliczenia podatku.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#KrzysztofLaga">Ważną, postulowaną przez wnioskodawcę, zmianą, czy raczej pewną formą uzupełnienia, jest prawne rozstrzygnięcie problemu wyprzedaży zapasów, które pozostały po zakończeniu działalności, i opodatkowania ich VAT. Ministerstwo Finansów proponuje, aby w przyszłym roku podatkowym podatnik, który kończy działalność, ustalał w ciągu 30 dni od jej zakończenia bądź od rozwiązania spółki spis towarów z natury i podatek należny od tych zapasów, o czym informowałby urząd skarbowy w ciągu 14 dni od zakończenia spisu. Przy czym obowiązek podatkowy powstawałby już w momencie, w którym należało sporządzić spis z natury. Następnie od tego podatku podatnik odejmowałby sobie nie odliczony podatek naliczony wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#KrzysztofLaga">Poważnym rozszerzeniem podmiotowym ustawy jest zmiana art. 14 ust. 1 i 3, gdzie wprowadza się zmiany dotyczące wyłączeń spod działania ustawy. Ten fragment noweli zmienia górną granicę obrotów z 1,2 mld zł na 1 mld zł dla tych podmiotów, które zechcą być objęte podatkiem zryczałtowanym. Proponowana zmiana zwiększa łączną liczbę 650 tys. podatników objętych podatkiem od towarów i usług o blisko 200 tys. Ponadto małe firmy będą mogły wybrać sobie formę opodatkowania: ryczałt lub opodatkowanie na zasadach ogólnych. Jednocześnie podniesiono stawkę ryczałtu do 15%.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#KrzysztofLaga">Zmiana w art. 21 ustawy o podatku od towarów i usług wydłuża okres przeznaczony na obliczenie, zadeklarowanie oraz wpłacenie podatku z 15 do 25 dni, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku. Powoduje to oczywiście, że i termin zwrotu różnicy, do czego jest zobowiązany urząd skarbowy, został wydłużony do 25 dni. W proponowanym nowym ust. 6a przewiduje się wyjątek od tej reguły. Podatnik może zwrócić się do urzędu skarbowego o skrócenie terminu zwrotu do 15 dni od dnia złożenia rozliczenia, jeżeli złożył taki wniosek, a jednocześnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy terminowo regulował swoje zobowiązania wobec skarbu państwa. Nie wynika wyraźnie z przepisów, tak to przynajmniej rozumiem, że taki wniosek należy składać każdorazowo.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#KrzysztofLaga">Ostatnia istotna nowelizacja dotyczy art. 38, w którym zmieniono ust. 1 odnoszący się do problemu sprzedaży wyrobów akcyzowych na eksport. Ogólnie obowiązuje zasada, że wyroby akcyzowe przeznaczone na eksport nie podlegają akcyzie. Przepis powyższy wprowadza wyjątek w wypadku wyrobów akcyzowych przeznaczonych na eksport, które zostały oznaczone znakami skarbowymi akcyzy przed wywiezieniem za granicę. Trzeba pamiętać, że urzędy skarbowe pobierają zaliczkę wartości 1/4 podatku akcyzy, a towar miast wyjechać za granicę, może zostać sprzedany w kraju, a akcyza nie zostaje uiszczona w należnej wysokości. Dlatego też towar przeznaczony na eksport podlega akcyzie, jeżeli wcześniej został oznaczony znakami skarbowymi akcyzy.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#KrzysztofLaga">Na koniec kilka słów o zmianach stawek opodatkowania proponowanych przez wnioskodawców. O ile cieszy fakt pozostawienia stawki 7-procentowej na nośniki energii, to zupełnie niezrozumiała wydaje się zmiana na 22% stawki na mydła, pasty i szczoteczki do pielęgnacji jamy ustnej dla dzieci oraz oliwki, talki i mleczka kosmetyczne dla dzieci do lat 3. Argument rządu o trudnościach rozpoznawania właściwego artykułu i możliwości obchodzenia podatku przez handlowców wydaje mi się przesadzony, uważam, że zmiana podyktowana została wygodą urzędników. Zupełnie kuriozalny jest projekt podniesienia stawki do 22% na dziecięce karty służące do gry. Chyba że wnioskodawca uznaje ten produkt za wyrób akcyzowy mogący równie dobrze służyć do hazardu jak tradycyjne karty.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#KrzysztofLaga">Zmiany w projekcie ustawy o podatku importowym sprowadzają się do kilku, jednakże istotnych, spraw. Pierwsza kwestia to obniżenie stawki podatku z 6% do 5%, co zdaniem Ministerstwa Finansów nie wpłynie wyraźnie na zmniejszenie wpływów do budżetu. Resort ocenia wpływy z tego tytułu na ok. 20 bln zł w roku 1995. Drugą ważną zmianą wprowadzoną w art. 6a jest możliwość zwolnienia od podatku importowego aparatury medycznej sprowadzanej dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Przy czym będzie to głównie aparatura nie produkowana w Polsce. Szczegółową listę ustali minister finansów w drodze rozporządzenia. Resort zdrowia proponował, aby zwolnieniem objąć również materiały medyczne i dentystyczne, sprzęt ortopedyczny oraz środki transportu sanitarnego sprowadzane dla publicznych ZOZ, jednakże Ministerstwo Finansów postawiło tutaj stanowcze weto. Inną ważną zmianą jest projektowany nowy zapis w art. 9 ustawy o podatku importowym, dotyczący zwrotu tego podatku w wypadku eksportu towarów. Ogólna zasada zawarta w ustawie polega na tym, że podatek importowy nie podlega zwrotowi. Prawo pozwalało jednak eksporterom na pośredni zwrot podatku. Zwrot odbywał się w sposób następujący: Eksporter zwiększał sobie naliczony podatek VAT i odejmował go od podatku od własnej sprzedaży; była to właśnie kwota równa zapłaconemu wcześniej podatkowi importowemu. W dużym uproszczeniu można więc powiedzieć, że eksporter odejmuje podatek importowy od podatku VAT płaconego od swojej własnej sprzedaży. Eksporterzy mają prawo zwrócić sobie w ten sposób zarówno podatek importowy pobrany od towarów, które sami eksportują, jak i podatek importowy od towarów, z których eksportowany towar został wytworzony. Obecnie podatek odliczają sobie jedynie eksporterzy będący jednocześnie importerami. Proponowana regulacja daje możliwość zwrotu podatku granicznego również eksporterom, którzy nie byli importerami, ale którzy eksportują towar, od którego wcześniej pobrano podatek importowy, bądź wyrób, który wytworzono z towarów importowanych.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#KrzysztofLaga">Kolejny projekt aktu prawnego dotyczy przedmiotu bardzo kontrowersyjnego, a mianowicie opodatkowania sprzedaży akcji w obrocie publicznym. Pomysł opodatkowania giełdy nie jest nowy, pojawił się w Polsce wraz z pojawieniem się po 50 latach giełdy. Zwerbalizowany został we wniosku o stworzenie mechanizmu opodatkowania obrotów giełdy, złożonym w debacie budżetowej na rok 1994.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#KrzysztofLaga">Przedłożony projekt dotyczy obłożenia podatkiem sprzedaży akcji w obrocie publicznym i ma być źródłem dochodu państwa. Inna koncepcja mówi o opodatkowaniu obrotów giełdy, czyli zarówno sprzedaży akcji, jak i ich kupna w obrocie publicznym. Jeszcze inni chcą opodatkowania dochodów od zysków giełdowych. Projekt zaprezentowany przez Ministerstwo Finansów jest wypadkową tych poglądów i, na obecne czasy, wydaje się dość rozsądny.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#KrzysztofLaga">Nasuwają się jednak nieodparcie pytania do resortu finansów: Czy Ministerstwo Finansów badało sytuację na rynku papierów wartościowych i czy przeprowadziło symulację zachowań inwestorów w momencie wprowadzenia podatku? Czy prognozowany zysk budżetu z poboru podatków w wysokości 800 mld zł w skali roku jest do utrzymania w świetle delegacji ustawowej dla Ministra Finansów zawartej w art. 5 ust. 4? Czy rzeczywiście podatek pozwoli skutecznie walczyć ze spekulacją na giełdzie?</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#KrzysztofLaga">Pomimo tych wątpliwości projekt zawiera szereg ważnych rozwiązań. M.in.: Podatek obejmuje sprzedaż akcji zarówno na giełdzie, jak i na rynku pozagiełdowym. Zakres podmiotowy ustawy obejmuje zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, a nadto jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, sprzedające akcje. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zapłacenia ceny przez kupującego, a gdy płatność dokonywana jest za pośrednictwem płatnika - z chwilą ustalenia ceny przez płatnika. W wypadku sprzedaży pozagiełdowej obowiązek podatkowy powstawać będzie z chwilą zawarcia umowy. Stawka podatku ustalona jest w wysokości 0,5% łącznej ceny zapłaconej przez nabywcę akcji. Istnieje zapis ustawowy umożliwiający Ministerstwu Finansów wprowadzenie dodatkowej, niższej stawki, lecz, jeśli sądzić z projektu rozporządzenia dołączonego do ustawy, ministerstwo nie zamierza w 1995 r. skorzystać z tej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#KrzysztofLaga">Z logiki projektu wynika, iż poborem podatku będą zajmować się domy maklerskie oraz banki prowadzące działalność maklerską. Wprowadzenie tego rozwiązania spowoduje dużą szybkość i efektywność poboru podatku. Urzędy skarbowe właściwe dla siedziby płatnika będą otrzymywać wpłaty za okresy 10-dniowe.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#KrzysztofLaga">Projekt nowelizuje również ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w taki sposób, że ustala się, iż dla podatników podatku dochodowego podatek od sprzedaży akcji w obrocie publicznym nie będzie stanowić kosztów uzyskania przychodów, gdyż obrót giełdowy nie jest bezpośrednio związany z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#KrzysztofLaga">Rozpatrując ten projekt, należy wspomnieć o projekcie poselskim, dotyczącym opodatkowania podatkiem dochodowym osób, które nabywają udziały lub akcje na zasadach preferencyjnych poza publiczną ofertą. Przy czym chodzi tutaj o szczególny wypadek sprzedaży akcji uzyskanych na zasadach preferencyjnych przez pracowników danej spółki. Projekt ten kłóci się z wizją projektu rządowego, który tworzy jednolity dla wszystkich podatek od sprzedaży akcji w obrocie publicznym, również dla tych, którzy sprzedają swoje akcje nabyte na warunkach preferencyjnych. Dlatego, naszym zdaniem, projekt rządowy konsumuje projekt poselski.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#KrzysztofLaga">Projekt zawarty w druku nr 626 dotyczy szeregu zmian w ustawach regulujących zasady opodatkowania, w tym głównie w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Proponowane zmiany w art. 6 dotyczą wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych przez wyraźne określenie w odniesieniu do łącznego opodatkowania małżonków. Ponadto wprowadzono tu inną możliwość łącznego opodatkowania, w wypadku gdy małżonkowie lub jeden z małżonków oprócz dochodów opodatkowanych określonych w art. 27 ust. 1 osiągają dochody opodatkowane na zasadzie ryczałtu. W takim wypadku do dochodów nie wliczałoby się dochodów opodatkowanych w sposób zryczałtowany. Proponowane rozwiązanie oznacza zatem znaczne uproszczenie i ujednolicenie zasad dotyczących łącznego opodatkowania małżonków.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#KrzysztofLaga">To, co również istotne w tym projekcie, to pozostawienie - niestety - stawek na poziomie roku 1994 w wysokości 21%, 33% i 45%, zrewaloryzowanie progów podatkowych i zrewaloryzowanie kwoty wolnej od podatku do wysokości 1650 tys.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#KrzysztofLaga">Ponadto rząd proponuje szeroką gamę ulg mieszkaniowych i innych. Podatnicy podatku dochodowego będą mogli odliczać od dochodu przed opodatkowaniem część wkładu budowlanego lub mieszkaniowego wpłaconego spółdzielni mieszkaniowej już po zasiedleniu lokalu czy budynku. Dodatkowo w latach 1995–1999 będzie można odliczyć od dochodu wydatki na spłatę kredytów zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe do 31 maja 1992 r., przy czym kwota tych odliczeń nie będzie mogła przekroczyć 20% wysokości ulgi inwestycyjnej. W przyszłym roku z tego tytułu będzie można odliczyć ok. 110 mln zł. Taką samą kwotę odliczą sobie podatnicy remontujący lub modernizujący swoje mieszkania. Ulga w tej wysokości będzie przysługiwała raz na 3 lata.</u>
          <u xml:id="u-29.19" who="#KrzysztofLaga">Ponadto zwiększone zostaną limity odliczeń na dokształcanie i doskonalenie - do wysokości 7 mln zł - oraz odpisy na zakup literatury fachowej i sprzętu komputerowego - w podobnej wysokości. Wzrosną łączne koszty uzyskania przychodu - jeżeli podatnik pracuje na więcej niż jednym etacie, będzie mógł sobie odpisać do 4,5% tej kwoty. Można będzie - zgodnie z art. 22 ust. 2a - zwiększyć koszty uzyskania przychodu o 25%, jeżeli podatnik stale dojeżdża do miejsca swej pracy.</u>
          <u xml:id="u-29.20" who="#KrzysztofLaga">Z tytułu darowizny można będzie dokonać odpisu w wysokości 15% na cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, ochrony zdrowia itp.</u>
          <u xml:id="u-29.21" who="#KrzysztofLaga">Ujednolicono również przepisy w art. 35, wprowadzając ust. 5, który prawnie reguluje opodatkowanie świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - podatek zaliczkowo ściągany jest w tym wypadku przez kierowników wojewódzkich urzędów pracy. Dotychczas ten przepis znajdował się w rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-29.22" who="#KrzysztofLaga">Reasumując, klub Konfederacji Polski Niepodległej - pomimo wątpliwości związanych przede wszystkim z utrzymaniem stawek podatkowych - będzie głosował za przesłaniem projektów do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-29.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Krzysztof Laga, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Mieczysław Krajewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a następnie pan poseł Bogdan Pęk, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MieczysławKrajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że dobrze byłoby uświadomić sobie na początku, nim przejdę do spraw szczegółowych, sytuację dochodową budżetu. Sytuacja dochodowa budżetu w tej chwili jest określona wykorzystaniem wszystkich możliwości zmiany typów podatków i dlatego możliwości wzrostu dochodów podatkowych w gruncie rzeczy są niewielkie. Cały ten pakiet ustaw, który daje wzrost dochodów o 15 bln zł, pokazuje, jak małe jest pole manewru - jeśli abstrahować od wzrostu gospodarczego. Jeżeli zestawić te dochody z potrzebami, o których dyskutowaliśmy przy wcześniejszych ustawach, to teza o nadmiernym fiskalizmie, o nadmiernej pazerności fiskusa, wydaje się co najmniej dziwna, co najmniej wątpliwa. Gdybyśmy przecież zestawili przynajmniej to wszystko, co wiąże się z rozchodami, co już właściwie rozdysponowaliśmy, to suma ta znacznie przekracza wysokość dochodów. Jeżeli uświadomimy sobie, że w latach ostatnich nakładały się nie zaspokojone potrzeby w sferze służby zdrowia, dotacji do rolnictwa, do opieki społecznej, finansowania Policji itd., to zobaczymy, że w obecnej sytuacji razem z rządem trzeba szukać nowych źródeł dochodów. Oczywiście trzeba mieć na względzie pewne ograniczenia. Uważam, że są dwa takie ograniczenia: kwestia kosztów utrzymania najuboższych i kwestia związana z pytaniem, na ile te rozwiązania będą hamowały wzrost gospodarczy, a więc to główne źródło przychodów.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MieczysławKrajewski">W moim przekonaniu właściwy sposób rozumowania zaprezentowała pani poseł Ziółkowska. Rzeczywiście problem - wbrew temu, co mówi pan poseł Syryjczyk - polega na tym, że w ostatnich 4 latach (a myślę, że i w tym roku) fiskus bardziej atakuje mniej zasobne grupy, przedsiębiorstwa o mniejszym dochodzie, słabsze. Redystrybucja sprzyja bogatym, mamy więc jakby dokładnie odwrotną redystrybucję. Teraz oczywiście zahamowanie tego ekonomicznego procesu nie jest sprawą prawną. Jeżeli takie koszty, jak opłaty za czynsze, energię, gaz, żywność, leki, stanowią dla wielu rodzin 80% kosztów utrzymania i na tym obszarze inflacja rośnie szybciej niż powszechna inflacja, to jak się odbywa redystrybucja dochodu poprzez ceny i przez cały mechanizm? Te same koszty można odnieść do szpitali, w dużym stopniu do szkół i do pomocy społecznej, ponieważ idą one tym samym kanałem. Czyli zasadniczą sprawą jest skoncentrowanie się na typie ochrony kosztów.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#MieczysławKrajewski">Uważam, że dobrze się stało, iż nie ustalono podatku VAT na energię. Ale skontrolowałbym - w naszym klubie jest dużo posłów związkowych, którzy w komisjach tego dopilnują - czy proces redystrybucji nie idzie zbyt daleko i czy nie są tu konieczne zmiany.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#MieczysławKrajewski">Podnosiła pani poseł Ziółkowska sprawę pewnej asymetrii w ustalaniu ulg dla mieszkań i ulg dla rodzin wielodzietnych. Jest to bardzo dobry przykład pokazujący, w jakim kierunku idzie rozumowanie. Nie uratujemy tutaj niczego, natomiast nasza pomoc dla najuboższych rodzin mogłaby odegrać istotną rolę.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#MieczysławKrajewski">Myślę, że trzeba by także skontrolować ustawy, które powodują wzrost cen, wzrost kosztów, co z kolei wpływa na zmniejszenie się popytu. Myślę, że taką ocenę powinniśmy uzyskać przed dyskusjami w komisjach, toteż zwracam się z prośbą do pana ministra, by określił, w jakim stopniu te ustawy będą miały wpływ na koszty utrzymania poszczególnych grup rodzin, na popyt, na rynek. Chcielibyśmy przed podjęciem decyzji mieć pełne rozeznanie.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#MieczysławKrajewski">Następna bardzo ważna kwestia to sprawa ochrony rynku. Jeżeli ktokolwiek zna historię gospodarczą, to nie może utrzymywać, że mamy w tej chwili do czynienia z otwartymi rynkami. Właściwie w gruncie rzeczy żelazną zasadą jest taka ochrona rynku, by środki na modernizację mogły zwiększać jego efektywność gospodarczą. Każde inne rozwiązanie zawęża rynek i wręcz uniemożliwia wejście do wyższej formy gospodarki, a więc nie mamy do czynienia z żadnym dostosowaniem, tylko ze zniszczeniem rynku.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#MieczysławKrajewski">Jeżeli rozwiązania antyimportowe idą w tym kierunku - a według mnie tak się dzieje - należałoby to nam udowodnić, bo jeżeli chroni się głównie żywność, zagrażając innym działom gospodarki, to problem polega na tym, iż tylko wtedy moglibyśmy rynek otworzyć, gdybyśmy mieli olbrzymie środki na modernizację - jednym słowem, gdybyśmy byli w sytuacji NRD, gdzie rozwinięta część kraju może oferować wielkie nakłady inwestycyjne. Natomiast w naszej sytuacji rozwiązania antyimportowe prowadzą do ścieśnienia własnego rynku, zmniejszenia dochodów budżetowych i pogorszenia proporcji między zatrudnieniem a bezrobociem, liczbą ludzi nie pracujących a tych, którzy ich utrzymują.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#MieczysławKrajewski">W moim przekonaniu dochodzimy do problemu podniesienia poziomu życia rodzin najuboższych. Nie jesteśmy w sytuacji, w której można by radykalnie budżetem to załatwić. Trzeba to załatwiać polityką gospodarczą, która zmienia relacje na korzyść wzrostu zatrudnienia. Uważam tę ścieżkę za bardziej racjonalną, tzn. żeby się poprawiała proporcja między liczbą ludzi pracujących, aktywnych zawodowo a tymi, którzy są „na garnuszku” budżetu. Jeżeli ta proporcja zacznie się poprawiać, to te same kwoty zaczną być bardziej efektywne. Uważam, że dzisiaj, kiedy została zahamowana recesja, a nastąpiło ożywienie gospodarcze i zaczynamy je utrwalać, kiedy ustaje proces akumulacji na inwestycje modernizacyjne, to przeznaczenie całego przyrostu dochodu narodowego (który, oczywiście, trzeba rozsądnie także skonsumować) na poprawę warunków życia, paradoksalnie, grozi tym warunkom życia, działając antywzrostowo. Nasz klub jest o tyle zdolny do sporządzania takich analiz, ponieważ z jednej strony ma silne lobby związkowe, a z drugiej strony sporą grupę ludzi zainteresowanych biznesem i zaangażowanych w biznes (nazywa się to liberalnym skrzydłem SLD); ta dialektyka może być w pracach komisji właśnie zaletą naszego klubu, a nie wadą, chociaż sądzę, że część liberalna jest lepiej zorganizowana, lepiej przygotowana teoretycznie, przez co partnerstwo w klubie jest lekko zachwiane.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#MieczysławKrajewski">Ostatnia sprawa, o której chciałbym ogólnie powiedzieć, to sprawa giełdy. W moim przekonaniu - jeżeli to prawda, że obroty na giełdzie dokonują się bardzo szybko, są one w istocie doraźnym zarabianiem, a nie strategiczną inwestycją - jakiekolwiek ich opodatkowanie jest nie tylko wejściem (jak mówił pan minister) na teren giełdy, ale utrudni te obroty, tzn. uderzy w tych, którzy nie inwestują, a spekulują na giełdzie. Nie bardzo rozumiem więc larum wokół tego, jeżeli pominąć to lobby spekulacyjne. Nie mam też cienia wątpliwości, że - jak każdy podatek - wywoła on, oczywiście, sporo trudności.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#MieczysławKrajewski">Generalnie oceniając sytuację budżetową, potrzeby redystrybucji i konieczność zaspokojenia tych potrzeb, wydaje mi się, że bez rozważenia zasadniczych problemów prywatyzacji, tzn. zastanowienia się nad możliwością innego posłużenia się prywatyzacją niż tylko sprzedaż przedsiębiorstw traktowana jako wsparcie budżetu, chyba nie wydobędziemy się z kryzysu budżetowego. Zestawcie, proszę, te sprawy, które zasadnie zgłaszają różne ważne działy życia społecznego, oświata, służba zdrowia, opieka społeczna, restrukturyzacja i te dwa konsolidujące się ważne rynki, tzn. rynek energetyczny i rolny, bez których nie będzie wzrostu gospodarczego, nie utrwali się wzrost gospodarczy. Dlatego, w moim przekonaniu, kolejny etap w historii prywatyzacji musi być w tym kontekście bardzo poważnie przemyślany. To musi być atut w grze ekonomicznej. Oczywiście, jeżeli można zwiększyć dochodowość, efektywność, czyli komercjalizację, należy traktować to bardzo poważnie, jako argument probudżetowy, odnoszący się do wpływów budżetowych. Na sprzedawanie dobrych przedsiębiorstw będzie czas, nie bałbym się tego. Przy czym mamy dobrą sytuację, jeśli chodzi o strukturę własności, bo średnia i drobna własność jest przecież prywatna. Natomiast na wielką własność prywatną w Polsce nawet sanacja nie znalazła przed wojną sposobu. Czyli będzie to w jakimś stopniu kapitał etatystyczny albo obcy, co uważam za rozwiązanie fatalne. W związku z tym uważam, że staniemy przed koniecznością porządnej weryfikacji całej filozofii prywatyzacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#MieczysławKrajewski">Na końcu odniosę się jeszcze do sprawy VAT. Uważam, że są tu dwie kwestie, co do których powinniśmy uzyskać rzetelną informację. Jeżeli skala płatników VAT wzrośnie, to oczywiście powstanie problem ściągalności podatków - to, o czym mówiła pani poseł Ziółkowska. Czy więc jest tu problem, czy go nie ma? Czy to jest taka skala, która spowoduje kłopoty? Chciałbym o tej sprawie coś wiedzieć. Druga sprawa to pytanie, jak to obłożenie VAT, szczególnie tam, gdzie właśnie wskazywałem na koszty, wpływa na koszty utrzymania rodzin. Tu należałoby przeprowadzić porządną symulację. Po trzecie należałoby zbadać, jak wygląda sytuacja tam, gdzie VAT zmniejsza ewentualnie popyt. Myślę, że trzeba mieć te informacje, żeby z całą świadomością podejmować decyzje.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Mieczysław Krajewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Bogdan Pęk, Polskie Stronnictwo Ludowe, a następnie pan poseł Zbigniew Janas, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata dzisiejsza jest oczywiście bardzo ważna, w każdym bowiem państwie podatki są tym narzędziem ekonomicznym, które w istotny, choć nie decydujący sposób wpływa na ocenę działań rządu, działań każdej władzy, rzutuje ono zatem także na powodzenie strategicznych zamiarów tej koalicji i tego rządu. Jest to zawsze sprawa niezwykle trudna, bo optymalne byłoby wybranie tzw. złotego środka, a więc ustalenie takich podatków, które z jednej strony nie dusiłyby gospodarki, a z drugiej strony pozwalałyby na możliwie duży dopływ środków budżetowych, umożliwiających realizację zadań państwa i rządu.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#BogdanPęk">Dzisiaj chciałbym się skoncentrować wyłącznie na jednym, bardzo nagłośnionym propagandowo zagadnieniu, mianowicie na podatku od operacji giełdowych, uważam bowiem, że pozostałe kwestie tak czy owak będą wielokrotnie jeszcze dyskutowane w komisjach, natomiast wobec ogromnego larum propagandowego związanego z opodatkowaniem giełdy zadałem sobie spory trud, aby uzyskać informacje od wielu znawców i specjalistów od tych zagadnień i wbrew temu, co się o mnie sądzi, pozwolę sobie dzisiaj wyrazić stanowisko wobec tego, co się tu proponuje, diametralnie różne od wyrażanego w tej Izbie, a także odmienne od stanowiska rządowego.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! O co właściwie chodzi, gdy mówimy o opodatkowaniu obrotu na giełdzie w wysokości 0,5%? Jaka jest skala tego problemu i czy rzeczywiście jest on aż tak ważny, żeby przytłaczać - zwłaszcza w mediach - pozostałe, znacznie istotniejsze kwestie związane z problematyką podatkową?</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! To prawda, że - jak już było wcześniej powiedziane - trzeba było od początku pomyśleć o racjonalnym opodatkowaniu obrotów giełdowych; z tym, że jestem zdecydowanym zwolennikiem opodatkowania dochodów, zysku, co oczywiście w świetle obowiązującego prawa nie jest możliwe do końca 1995 r. Zatem pozostało tylko opodatkowanie obrotów. Wyliczana przez ekspertów rządowych skala potencjalnych wpływów z tego tytułu zamyka się kwotą ok. 800 mld zł, przy założeniu, że obroty giełdowe utrzymają się na poziomie z pierwszej połowy tego roku, a więc plus minus 6,5 bln zł tygodniowo.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#BogdanPęk">Otóż dzisiaj już wyraźnie widać, że te obroty spadły prawie o połowę i niewykluczone, że po wprowadzeniu podatku, który tak naprawdę nie jest istotnym obciążeniem dla poszczególnych inwestorów, uzyskamy niezamierzony efekt - bardzo się o to postara liberalna prasa - obroty jeszcze spadną. Dzisiaj można z większą dozą prawdopodobieństwa niż w założeniach rządowych stwierdzić, że uzyskane ewentualnie dochody wyniosą maksimum 400 mld zł. I o to idzie właściwie cała gra. Oczywiście, każda złotówka uzyskana na cele budżetowe jest ważna, ale w każdej takiej grze decyzyjnej, w takiej symulacji trzeba brać pod uwagę także ewentualne negatywne skutki.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#BogdanPęk">Wysoki Sejmie! Jako zwolennik powszechnych podatków, chciałbym powiedzieć, że wszyscy powinni płacić podatki takie, które pozwalałyby im się rozwijać. Jestem zdania, że czas na wprowadzenie tego podatku jest bardzo nieodpowiedni. Nie chciałbym szukać winnych ani oceniać aktualnej sytuacji na Giełdzie Papierów Wartościowych, niemniej jedno stwierdzenie jestem Wysokiej Izbie winny - ta giełda musi się rozwijać, bo jest jednym z głównych motorów rozwoju rynku kapitałowego i kapitalizmu w Polsce. Czy ona się rozwija w prawidłowym kierunku? To jest zagadnienie na znacznie poważniejszą debatę, i nie o to chodzi. Natomiast jestem przekonany, że efekt wprowadzenia tego podatku, niewielkiego, który tak naprawdę nie zadecyduje o poziomie dochodów i nie obciąży nadmiernie poszczególnych inwestorów, zarówno instytucjonalnych, jak i indywidualnych, może być bardzo negatywny. Po pierwsze dlatego, że jeżeli mówimy dzisiaj o strukturze własności kapitału na tej giełdzie, to trzeba powiedzieć, że w przeciwieństwie do absolutnej większości giełd światowych na naszej giełdzie około 60% kapitału - niektórzy powiadają, że ponad 60% - znajduje się w rękach drobnych inwestorów, czyli około 40% znajduje się w rękach większego kapitału, w tym częściowo instytucjonalnego. Reakcje giełdy są tak nieobliczalne i bardzo często nie związane ze stanem aktywów, z poziomem zysków czy ze strategicznymi założeniami i perspektywami poszczególnych firm dlatego, że drobni inwestorzy reagują bardzo nerwowo, częstokroć w sposób nie związany ze wskaźnikami ekonomicznymi, które powinny mieć decydujący wpływ na notowania poszczególnych podmiotów giełdowych. Jestem absolutnie przekonany, że z chwilą wprowadzenia tego podatku decyzją Wysokiej Izby atak propagandowy jeszcze się zwiększy i spowoduje to tak czy owak dalsze obniżenie dochodów giełdowych. Tak więc te prawdopodobne 800 mld zł dochodu zmniejszy się znacznie - jestem przekonany, że to będzie poniżej 400 mld zł. Przypominam w tym miejscu, że zdecydowaliśmy w założeniach kierunków polityki rządu na ten rok (załącznik nr 10 do ustawy budżetowej), że będziemy prywatyzować głównie w drodze giełdowej. Potencjalne dochody państwa z prywatyzacji kapitałowej, które będą oceniane, panie ministrze, przez giełdę, muszą się w tym wypadku zmniejszyć, jeżeli zmniejszą się obroty. Trudno dzisiaj precyzyjnie określić, o jaką kwotę się zmniejszą, ale jestem przekonany, że o kwotę wielokrotnie większą niż potencjalne zyski uzyskane z tego tytułu. To jest bardzo łatwe do wyliczenia - obniżenie notowań na giełdzie o 3% indukuje podobne obniżenie wpływów z prywatyzacji itd.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#BogdanPęk">Pojawia się jeszcze jeden element, z którym się nie zgadzam, a mianowicie słynny straszak: „Jak opodatkujecie giełdę, to odpłynie stąd obcy kapitał”. Kapitalizacja giełdy przedstawia się mniej więcej następująco: Przy 4 mld dolarów, jakie znajdują się w obrocie, około 900 mln dolarów jest reprezentowane przez kapitał zewnętrzny. Jestem przekonany, że ewentualne opodatkowanie giełdy nie wpłynie w istotny sposób na odpływ obcego kapitału. Ten argument jest niesłuszny. Natomiast może nastąpić zjawisko innego typu — następny powód mojego sprzeciwu wobec wprowadzenia teraz tego podatku — a mianowicie 60% akcji prywatyzowanych firm, a niektóre z tych firm mają bardzo poważne znaczenie dla strategii gospodarczej państwa, dziś znajduje się i jutro znajdzie się w rękach drobnych inwestorów, a ci, z takich czy innych powodów straszeni przez prasę, przez różnego rodzaju lobby liberalne, zechcą się szybko pozbywać tych akcji. Jestem przekonany, że zostaną one wykupione po grubo zaniżonej cenie przez wielkich inwestorów, w tym głównie zewnętrznych, ponieważ trudno oczekiwać, by Ministerstwo Finansów podjęło decyzję interwencyjną poprzez wykup akcji w przypadku radykalnego spadku ich wartości. Prawda, panie ministrze, że to jest raczej trudne do wyobrażenia, nawet przy bardzo gwałtownym spadku wartości. Zresztą mieliśmy podobne sytuacje i nic takiego nie nastąpiło. W okresie spadku następowały działania odwrotne — sprzedawano nadwyżki akcji, co (jak twierdzi wielu specjalistów) prowadziło do dalszego załamania kursów giełdowych. Proszę sobie wyobrazić taką sytuację. Zmienia się nam struktura na prawidłową — taką jak na Zachodzie, gdzie do 10% akcji jest w rękach prywatnych, drobnych inwestorów (u nas jest obecnie 60%) — mamy fajną giełdę, nie zachodzą na niej gwałtowne wahania, a więc spełnia ona ten podstawowy wymóg kumulacji kapitału inwestycyjnego. Jednocześnie nasze polskie społeczeństwo, albo przynajmniej ta część, która inwestuje na giełdzie — a to jest prawie milion osób — zostaje, delikatnie mówiąc, wpuszczona w kanał finansowy, pozbawiona tej wartości, którą miała, bo wówczas, gdy zmieni się ta struktura, poziom notowań akcji na giełdzie będzie odpowiadał mniej więcej ich realnej wartości mierzonej odpowiednim poziomem firm itd.itd. To niebezpieczeństwo jest rzeczywiście istotne i mówi o nim dzisiaj wielu liczących się ekspertów, i to takich, o których nie mógłbym powiedzieć, że są zwolennikami jakichś koncepcji lewicowych czy umiarkowanych. Są to ludzie raczej związani z liberalnym, wolnorynkowym duchem.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#BogdanPęk">Jest oczywiście tam wiele elementów... m.in. procent, jaki uzyskują biura maklerskie od obrotu jest, moim zdaniem, zbyt wysoki. Jest to materia bardzo delikatna, ale w każdym razie, wydaje się, że jedynym sensownym rozwiązaniem na przyszłość jest kompleksowe uporządkowanie rynku kapitałowego. Wszystkie jego składniki - związane z obrotem bankowym, a także z potencjalną możliwością opodatkowania przyrostu lokat - muszą być brane pod uwagę, by stworzony system zapewniał absolutną równość, z punktu widzenia prawa finansowego, wszystkich sektorów.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#BogdanPęk">To, co powiedziałem jest, moim zdaniem, wystarczającym argumentem przeciwko wprowadzeniu przez Wysoką Izbę, a zwłaszcza koalicję rządzącą, tego podatku. Jest jeszcze jeden element polityczny, o którym powiem wprost; tak to jest w moim zwyczaju. Jeżeli rzeczywiście pojawi się taki mechanizm, jakiego ja się spodziewam (dalsze załamanie notowań giełdowych i wyprzedawanie akcji przez drobnych inwestorów), to - być może nie w takim stopniu, jak by należało, bo nie jest to aż tak istotny element, żeby o nim tyle mówić, choć się to robi - odpowiedzialność za ten fakt zostanie zrzucona oczywiście na tę koalicję i na ten rząd. Jednym słowem gra dzisiaj naprawdę niewarta świeczki, ponieważ w przyszłości trzeba stworzyć jednolity system, wprowadzić go od początku 1996 r. - system znakomicie skonstruowany, skonsultowany ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, biorący także pod uwagę uwarunkowania zewnętrzne, które są w zasięgu ręki.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#BogdanPęk">Jest jeszcze jeden istotny element: Istnieje oczywiście możliwość przeniesienia się części inwestorów - zwłaszcza inwestorów polskich, pomimo barier prawnych, które, jak mi mówiono, są możliwe do obejścia - na sąsiednie giełdy, choćby w Pradze, Budapeszcie czy w Wiedniu. Można to robić nawet przez telefon. I to będzie robione, choćby tylko po to, żeby wykazać, że ten rząd prowadzi politykę uniemożliwiającą racjonalny rozwój rynku kapitałowego.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc chciałbym powiedzieć, że są, moim zdaniem, znacznie większe możliwości uzyskania dodatkowych dochodów budżetowych w inny sposób. Mówiono na ten temat wielokrotnie w Wysokiej Izbie, a także w poszczególnych komisjach, zwłaszcza w komisji budżetowej. Są to oczywiście podstawowe dwa kierunki: cło, które jest egzekwowane w sposób niezadowalający, a także podatki, których egzekucja jest daleka od tego, na co moglibyśmy dać przyzwolenie. Jeśli chodzi o egzekwowanie podatków, nakłady przewidziane w nowych założeniach budżetowych - a potrzebne jest wzmocnienie aparatów skarbowych w sposób racjonalny i świadomy - są zbyt małe. Ten kierunek raczej polecałbym Ministerstwu Finansów i rządowi III Rzeczypospolitej, a nie rozdzierałbym broń Boże szat nad owym 0,5% podatku od giełdy, bo naprawdę gra nie jest warta świeczki i potencjalne zyski mogą być znacznie mniejsze niż zapewne dużo większe straty, w tym także i polityczne.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Bogdan Pęk, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JózefZych">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Janas, Unia Wolności, a następnie pan poseł Paweł Saar, BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#ZbigniewJanas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z dużą życzliwością osoby związane z organizacjami pozarządowymi przyjmują inicjatywę rządu zmieniającą rozwiązania podatkowe, które blokowały rozwój tych tak bardzo potrzebnych Polsce instytucji. Oczywiście zaproponowane zmiany nie załatwią wszystkich problemów, ale bez wątpliwości idą w dobrym kierunku. Chociaż jestem przedstawicielem klubu opozycyjnego, to chciałbym jednak powiedzieć, że przynajmniej w sprawach organizacji pozarządowych pan premier Kołodko wywiązuje się z obietnicy danej mi na spotkaniu z klubem Unii Wolności, że będzie miał pozytywny do nich stosunek. (Właściwie mówił, że będzie miał ucho na te organizacje.) Dlatego mamy dzisiaj w druku nr 626 kilka propozycji rozwiązań od dawna postulowanych przez działaczy społecznych.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#ZbigniewJanas">Chciałbym wspomnieć, że już w 1993 r., występując w imieniu Forum Fundacji Polskich, zgłosiłem ówczesnemu panu premierowi Borowskiemu propozycje rozwiązań prawnych, z których część jest uwzględniona w obecnym, chciałoby się powiedzieć: „przedłużeniu rządowym”, jak to nazwała pani poseł z Unii Pracy, no ale to jest oczywiście przedłożenie rządowe.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#ZbigniewJanas">Nie chciałbym mówić zbyt długo, dlatego nie będę dyskutował o tym, dlaczego w art. 26 ust. 1 pkt 1 odliczeniu do wysokości nie przekraczającej 15% dochodu podlegają darowizny na cele np. rehabilitacji zawodowej i społecznej, ale na cele charytatywno-opiekuńcze, dobroczynne czy ochronę środowiska już tylko do wysokości 10%, gdyż w tym wypadku chyba w ogóle nie sposób sobie nawzajem udowodnić swoich racji. Istotne jest bowiem to, że nie znam nikogo, kto wykorzystywałby w całości dotychczas obowiązujący odpis 10% dochodu.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#ZbigniewJanas">Natomiast szczegółowo chciałbym się odnieść do zupełnie dla mnie niezrozumiałego zapisu w art. 6 ust. 2: „Do opodatkowania dochodów uzyskanych i nie wydatkowanych w 1994 r. przez podatników wymienionych w art. 17 ust. 1 pkt. 4–4d i 4f — 8 ustawy, o której mowa w art. 2, stosuje się przepisy obowiązujące od 1995 r.”. Jest jasne, że ustawodawca chce, aby pozytywny efekt zmiany mógł objąć swoim dobrodziejstwem również działalność sektora pozarządowego w roku 1994. Ale przecież poprzednio obowiązująca ustawa mówiła, że aby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego podatnicy obowiązani byli do wydatkowania dochodów uzyskanych w danym roku do końca roku następnego. Jeżeli w uzasadnieniu zmian jest napisane, że celem jest bardziej racjonalne wydatkowanie pozyskiwanych kwot, to dlaczego rząd uważa, że pieniądze z roku 1994 można już wydatkować racjonalnie, a te z roku 1993 jeszcze należy wydać na cokolwiek, byle nie zapłacić podatku dochodowego? Jest to nielogiczne i dlatego zgłaszam poprawkę do art. 6 ust. 2, polegającą na skreśleniu po słowie „dochodów” słów: „uzyskanych i”. Wówczas ta część zdania brzmiałaby: „do opodatkowania dochodów nie wydatkowanych w 1994 r.” i dalej bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#ZbigniewJanas">Chciałbym również zgłosić trzy poprawki do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W art. 21 ust. 1 pkt 16 po wyrazach: „otrzymywane przez pracowników” proponuję dodać wyrazy: „i osoby, o których mowa w art. 13 pkt 2–4 i 6–8”. Sens zmiany jest taki, że w większości organizacji pozarządowych - i nie tylko - członkowie zarządów pełnią funkcje społeczne i nie są ich pracownikami. Jeśli te osoby zostają wysłane na delegację w sprawach związanych z instytucją delegującą, diety i wszystkie inne świadczenia powinny być wliczone do ich dochodów i opodatkowane. Myślę, że dochody dla budżetu z tego tytułu są tak niewielkie, że nie warto utrzymywać tak restrykcyjnego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#ZbigniewJanas">Z kolei zapis w art. 21 ust. 1 pkt 12 proponuję sformułować następująco: „Wartość posiłków wydawanych uczestnikom szkoleń, kursów, sympozjów i konferencji w czasie szkolenia, kursu, sympozjum albo konferencji bez prawa ekwiwalentu z tego tytułu”. Obecnie ciastko czy nawet skromny posiłek, wydany na przykład nauczycielom czy lekarzom w czasie szkoleń, musi być indywidualnie policzony i następnie doliczony do dochodu indywidualnego, a w konsekwencji opodatkowany. Wydaje się, że takie potraktowanie głównie ludzi związanych z nauką i oświatą — bo oni przede wszystkim biorą udział w tych sympozjach i spotkaniach — jest nie na miejscu. Być może należałoby przedyskutować wprowadzenie jakiegoś rodzaju kwotowego limitu pieniężnego tych posiłków, ale to już pozostawiam specjalistom do dyskusji w komisji.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#ZbigniewJanas">Również w art. 21 ust. 1 proponuję zmienić pkt 39 i nadać mu następującą formę: „Stypendia przeznaczone na badania, prace naukowe i dydaktyczne, prowadzone lub wykonywane w kraju i za granicą”. Celem zmiany jest bardziej precyzyjne ujęcie tego punktu, gdyż obecnie obowiązujący termin „stypendia naukowe” ciągle wzbudza kontrowersje w izbach skarbowych i zbyt często uniemożliwia przyznawanie dofinansowań pracownikom naukowym. Oczywiście, te propozycje zmian przedstawię na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Zbigniew Janas, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Paweł Saar, Bezpartyjny Blok Wspierania Reform, a następnie pan poseł Jan Chojnacki, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszym wystąpieniu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na niepokojącą tendencję, którą daje się zauważyć w projektowanych zmianach ustaw podatkowych. Jest to dalsze ignorowanie zasady stabilności systemu podatkowego. Jaskrawym tego przykładem jest propozycja przedłużenia na kolejny rok obowiązywania nowych, podwyższonych stawek podatkowych (21, 33 i 45%), mimo że, jak nam obiecywano rok temu, miała to być podwyżka wyjątkowa i jednoroczna. Przykro o tym mówić, chociaż wiadomo nam, jaka jest geneza tego kroku i jakie jest jego finansowe znaczenie. Można, a może trzeba będzie to przebadać, bo jest to sprawa wielkiej wagi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PawełSaar">Niestety, nie jest to jedyny przykład niedotrzymywania obietnic. Jest ich więcej. Wśród nich pozwolę sobie zwrócić uwagę na zgłoszoną nam propozycję przejścia do porządku dziennego nad obowiązującym przepisem art. 14 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 9 i 12 ustawy o VAT. Przewiduje on granicę zwolnienia od VAT w kwocie 1,2 mld zł obrotów rocznych oraz aktualizację tej granicy począwszy od 1995 r. wskaźnikiem inflacji. Tymczasem teraz, po upływie zaledwie pół roku od ostatniej nowelizacji ustawy o VAT, proponuje się nam obniżenie od 1 stycznia 1995 r. tej granicy z 1,2 mld zł do 1 mld zł i równocześnie zaniechanie w przyszłości waloryzacji tej kwoty wskaźnikiem inflacji. W toku uzgodnień międzyresortowych resort finansów obiecał wyrazić te granice w walucie obcej (ECU), ale tego nie dotrzymał.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PawełSaar">Co to wszystko oznacza? Jak można nieustannie, prawie z dnia na dzień, przekreślać obowiązujące zasady i podważać zaufanie podatników do państwa i prawa? Trzeba zaznaczyć, że to nie jest przecież sprawa tego kalibru, co utrzymanie wyższych stawek podatku dochodowego. Dlaczego więc i po co się to robi? Nasuwa się pytanie: Do czego zmierza resort finansów? Czy do całkowitej likwidacji zwolnień z VAT i objęcia nim nawet najdrobniejszych podatników, czy do radykalnego zmniejszenia gwarancji zwolnienia z VAT? To pierwsze byłoby nierozsądne, to drugie osiągnie się już w chwili obniżenia tej granicy do 1 mld zł. Przecież, w ujęciu realnym, kwota ta jest niższa od dawnej dolnej granicy zwolnienia, czyli 600 mln zł. Czy można jeszcze iść dalej? W związku z tym, jeśli rząd nie zamierza w przyszłości całkowicie skasować granicy zwolnienia z VAT, proponuję, by kwotę 1 mld zł wyrazić w walucie obcej, przeliczając ją na ECU, i w ten sposób ustanowić na parę lat realną, rozsądną granicę zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PawełSaar">Druga uwaga, jaką mam do projektu nowelizacji ustawy o VAT, to uwaga do art. 1, zmiana 6, dotycząca art. 6a ust. 8 ustawy. Zaproponowano tam, aby przy rozliczeniu podatku od tzw. remanentu likwidacyjnego można było potrącić podatek naliczony tylko do wysokości podatku należnego. Jest to niesłuszne np. w wypadku, gdy towary, jakie zostały po zaprzestaniu działalności, zostaną wyeksportowane, a więc objęte stawką zerową. Ten przepis w toku uzgodnień międzyresortowych miał być inaczej zredagowany, ale i w tym wypadku resort finansów nie dotrzymał słowa. W związku z tym wnoszę, aby sprawę tę rozpatrzyła właściwa komisja w toku prac nad projektem noweli ustawy o VAT.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PawełSaar">Kolejna wątpliwość, jaka mi się nasunęła, dotyczy propozycji objęcia akcyzą opakowań z tworzyw sztucznych. Wprawdzie przewiduje się tu półroczne vacatio legis, ale dopóki nie otrzymamy przekonywających danych o praktycznej możliwości przejścia u nas na inne opakowania, nie będę mógł wyzbyć się obawy, że cały ten zabieg skończy się nie na ewidentnej i wydatnej ochronie środowiska, ale tylko na podwyżce cen towarów w takich opakowaniach, na stracie dla ludności i korzyściach dla budżetu. Nie chciałbym podejrzewać, że właśnie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PawełSaar">Na zakończenie pragnę podnieść sprawę według mnie bardzo drażliwą, wręcz bulwersującą środowisko rzemieślnicze, a zatem pracowników ok. 400 tys. zakładów. Chodzi o podniesienie do 15% maksymalnej stawki opodatkowania ryczałtu od przychodów. Pan minister Modzelewski we wprowadzeniu poinformował o wyłączeniu z tego rodzaju opodatkowania działalności, ogólnie mówiąc, nieprodukcyjnych, a zatem w systemie tego opodatkowania pozostaną działalności o stosunkowo niskiej zyskowności. Sam prowadzę działalność gospodarczą w branży budowlanej i stwierdzam, że jeśli uzyskuję dochód brutto rzędu 12–15%, wówczas jestem z tego bardzo zadowolony. Tymczasem rząd ustala górną stawkę podatku na 15%. Jest to w moim odczuciu zupełny nonsens. Jest to niszczenie tego, co — jak sam pan minister powiedział — funkcjonuje dzisiaj dobrze. Wnioski nasuwają się same. Rząd musi przedstawić do dalszych prac zmienione stawki (rozumiem, że zmniejszone), łącznie z rozporządzeniem wykonawczym, do czego upoważnia go delegacja ustawowa.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Paweł Saar, BBWR.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Chojnacki, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a następnie pan poseł Jacek Pawlicki, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chcę w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odnieść się do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanChojnacki">Dodatkowe opodatkowanie importu wprowadzono w grudniu 1992 r. jako integralną część podatku obrotowego. Wielkość tego dodatkowego podatku wynosiła 6% liczone od wartości celnej powiększonej o cło. Zniesienie w całości podatku obrotowego w wyniku uchwalenia przez Sejm ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zmusiło rząd do wprowadzenia rozporządzenia o zwiększeniu dodatkowo o 6% cła od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanChojnacki">Uchwalona przez Sejm dnia 25 listopada 1993 r. ustawa o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy wprowadziła zamiast 6-procentowego dodatkowego cła 6-procentowy podatek importowy na rok 1994. W związku z tym, że jest to znacząca kwota w budżecie państwa, rząd proponuje, po uzgodnieniu z Komitetem Bilansów Płatniczych GATT, stopniowe zmniejszanie wielkości podatku importowego. Na ten rok jest on proponowany w wysokości 5%.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanChojnacki">Nowelizacja ustawy, oprócz przedłużenia obowiązywania w zmniejszonej wysokości podatku importowego, wprowadza dodatkowo nowe rozwiązania. Zaproponowano przepis nakładający na importera obowiązek zapłaty różnicy w podatku, gdyby został naliczony w kwocie niższej niż należna. Przewidziane jest całkowite zwolnienie z podatku importowego aparatury medycznej sprowadzanej dla publicznych zakładów opieki społecznej. Zwolnienie takie znajduje pełne uzasadnienie zarówno ze względów społecznych, jak i ekonomicznych. Kolejna korzystna zmiana dotyczy zwrotu podatku importowego od towarów w wypadku wyeksportowania tych towarów (lub produktów z nich wytworzonych) nie tylko przez importera, ale również przez takiego eksportera, który posiada odpowiednie dokumenty odprawy celnej z dowodem wpłaty podatku importowego. Z uwagi na niektóre długotrwałe procesy technologiczne byłaby też gwarancja zwrotu podatku importowego przy eksporcie towarów wytworzonych na bazie towarów wcześniej importowanych. Gwarancja taka obowiązywałaby do końca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proponuję w imieniu klubu SLD skierować projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Jan Chojnacki, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Jacek Pawlicki, Polskie Stronnictwo Ludowe. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Wyrowiński, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JacekPawlicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiony dziś przez rząd do pierwszego czytania pakiet ustaw podatkowych - w którym mieszczą się posiadające tryb pilny ustawy: o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw; o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym; o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy oraz o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym - oraz poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym odnoszą się bez wątpienia do ustaw bardzo ważnych. Mamy jednak uzasadnione wątpliwości co do objęcia pakietu klauzulą pilności, narzucającą Wysokiej Izbie bardzo krótki termin na analizę skutków, które odbiją się negatywnie na podmiotach gospodarczych oraz społeczeństwie polskim.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JacekPawlicki">Obecny system podatkowy, obejmujący wszystkie sfery życia gospodarczego i prywatnego życia podatnika, jest systemem niezmiernie skomplikowanym, pełnym niejasności, niedomówień, ogólnego chaosu, w którym wytrawny ekonomista niejednokrotnie ma problemy z prawidłowym interpretowaniem przepisów. Przeciętnego Polaka, który dziś pozbawiony pracy, zasiłku czy pomocy społecznej zmuszony jest brać sprawy w swoje ręce nie stać na fachową obsługę finansowo-prawną. Jest to spowodowane dwoma faktami: po pierwsze, już i tak potężnym obciążeniem podatnika; po drugie, dodatkowym kosztem obsługi finansowo-prawnej. To, co rząd proponuje, w dużej mierze dotyczy tylko tej grupy społeczeństwa, która żyje na stosunkowo wysokim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JacekPawlicki">Wysoki Sejmie! Nie zapominajmy, że w Polsce panuje bieda. Tak. Nie wstydźmy się tego powiedzieć. Z pozycji rządu i Warszawy być może tego tak dobrze nie widać, a jeśli nawet jest to widoczne, skrzętnie unika się tego tematu. Wszyscy chcemy rozwoju naszego kraju. Jest on możliwy m.in. poprzez powstawanie nowych i rozwój już istniejących podmiotów gospodarczych. Rozwój ten jest możliwy także pod warunkiem zachowania twardych, sztywnych, gwarantowanych przez długi okres reguł gry podatkowej; pełnej podatkowej stabilizacji, a nie, jak ma to miejsce od lat, huśtawki podatkowej powodującej generalną tendencję do ucieczki podmiotów gospodarczych poza prawo.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#JacekPawlicki">W przedstawionym Wysokiej Izbie pakiecie projektów podatkowych widzę tendencję do uszczelnienia systemu podatkowego w Polsce, lecz widzę również trwałość rozwiązań podatkowych, które miały być prowizoryczne, miały trwać krótko, niemniej są przedłużane - choćby podatek akcyzowy, o czym mówił również pan poseł Eysymontt. Nadmierny fiskalizm, o którym też była mowa, choć widziany dwojako - głosy za i przeciw - moim zdaniem uwidacznia się w tym pakiecie bardzo wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#JacekPawlicki">Wysoka Izbo! Absolutnie zgadzam się ze stanowiskiem i wnioskiem, przedstawionym w wystąpieniu klubowym Unii Pracy przez panią posłankę Ziółkowską co do obniżenia progu podatkowego dotyczącego osób o najniższym standardzie życia do 15–18%, jak również uwzględnienia podczas prac komisji kwestii wprowadzenia odliczeń podatkowych z tytułu posiadania wielodzietnej rodziny. Są to bardzo ważne kwestie, które w obecnej sytuacji gospodarczej i społecznej będą stanowiły o ochronie socjalnej dla najuboższych i osób w trudnych warunkach, spowodowanych wychowywaniem wielu dzieci.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#JacekPawlicki">Pozytywnie oceniam zmiany podatkowe służące poprawie sytuacji mieszkaniowej, takie jak zmiana terminu skorzystania z ulgi podatkowej związanej z wykupem mieszkania, uwzględnienie potrzeby uporania się ze zjawiskiem „śnieżnej kuli” w spłacie kredytów spółdzielczych, choć mam obawy, że termin zawarty w projekcie ustawy — 1999 r. — jest zbyt krótki i nie rozwiąże to problemu narosłych długów odsetkowych. Tak zwana ulga gminna w wypadku wykupu mieszkań komunalnych jest spóźniona, lecz dobrze, że w ogóle jest. W tym miejscu chciałbym prosić pana ministra o ewentualną odpowiedź na następujące pytanie: Czy w związku z tym, iż prywatyzacja mieszkań komunalnych trwa w Polsce od mniej więcej czterech lat, od momentu powstania samorządów, komunalizacji majątków gminnych — wiele mieszkań zostało sprzedanych z rozłożeniem spłaty wykupu mieszkań na raty, do dziesięciu lat zgodnie z prawem — wejście w życie tej proponowanej dzisiaj ustawy spowoduje, że kolejne raty spłaty tych należności mieszkaniowych będą mogły być odliczane? Jeśli nie, to proszę komisję, aby uwzględniła mój wniosek o wprowadzenie zapisu, który da taką możliwość. Pragnę dodać, że nie chodzi tylko o nowo wybudowane mieszkania komunalne, lecz również stare substancje mieszkalne, które zostały wykupione przez lokatorów.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#JacekPawlicki">W tym miejscu pragnąłbym zwrócić uwagę na jeszcze jedną bardzo ważną kwestię i postawić wniosek o dopisanie w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1993 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych trzech podpunktów. Chodzi o uwzględnienie w pracach komisji sprawy zakupu budynków lub lokali z przeznaczeniem na mieszkania w nieruchomościach przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej. Izba debatowała o tym w bieżącym roku, jest to znaczna liczba mieszkań, które zostały skomunalizowane. Chodzi o Brzeg, Legnicę i inne miasta, w których stacjonowały wojska Federacji Rosyjskiej. Tam obecnie gminy mają problemy z zagospodarowaniem tych mieszkań. Te mieszkania są wykupywane przez naszych mieszkańców, lecz ta ulga niestety dotychczas nie obowiązywała, a moim zdaniem powinna obowiązywać. Dotyczy to rzeszy ludzi i znacznej liczby mieszkań. Byłby to ppkt h w art. 20 ust. 1. Następne proponowane przeze mnie podpunkty uwzględniałyby — ppkt i: remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej, ppkt j: remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w nieruchomościach wybudowanych przed 1939 r.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#JacekPawlicki">Ostatnie lata w naszym kraju spowodowały totalny upadek budownictwa mieszkaniowego, o czym też w Izbie w tym roku była mowa. Znaczna ilość substancji mieszkaniowej pochodzi - szczególnie w miasteczkach starych, małych i zabytkowych - z XIX w., z I połowy XX w., jest nie dofinansowywana, nie remontowana. Dlatego proponowana przeze mnie zmiana jest niewątpliwie konieczna.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#JacekPawlicki">Na zakończenie pragnę poprzeć wniosek kolegów z Unii Wolności o odrzucenie projektu ustawy o opodatkowaniu giełdy, o czym mówił mój kolega klubowy Bogdan Pęk.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Jacek Pawlicki, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Wyrowiński, Unia Wolności, a następnie pan poseł Wiesław Szweda, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście jest to historyczne wydarzenie, kiedy pan poseł Pęk w zasadzie mówi to samo co Unia Wolności. Chciałbym się również wypowiedzieć w tej sprawie. Otóż, Wysoka Izbo, trudno do końca przesądzić, w jakim stopniu fakt wprowadzenia pod obrady Wysokiej Izby w trybie pilnym rządowego projektu ustawy o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym i towarzysząca temu wydarzeniu nerwowa dyskusja przyczyniły się do bessy giełdowej. Jest jednak tajemnicą poliszynela, iż na koniunkturę giełdową wpływają niekiedy nawet znacznie mniej konkretne informacje i znacznie mniej istotne wydarzenia. Widmo opodatkowania krążyło nad giełdą od czasu historycznej kampanii rozpętanej wokół prywatyzacji Banku Śląskiego. Szczególny zapał do występowania w roli giełdowego Robin Hooda demonstrował i demonstruje pan minister Leszek Miller.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JanWyrowiński">Wysoka Izbo! Warto w związku z tym powiedzieć kilka słów o kondycji delikwenta, któremu na imię polski rynek kapitałowy, a którego chce się w taki właśnie sposób opodatkować. Otóż, jak powszechnie wiadomo, giełda warszawska ma w tej chwili opinię jednej z najlepszych, jeżeli nie najlepszej, giełd w Europie Środkowej. Jej ubiegłoroczna aktywizacja sprawiła, że notowania na tej giełdzie pojawiają się w najważniejszych pismach finansowych świata, a polski rynek kapitałowy zaliczany jest do wielce obiecującej kategorii tzw. emerging markets. Jednak zarówno wynosząca około 4 mld dolarów kapitalizacja tegoż rynku, jak i liczba notowanych spółek sprawiają, że można go nazwać rynkiem zaledwie ząbkującym. O stopniu zainteresowania tego typu rynkami przesądza ich atrakcyjność inwestycyjna. Tworzą tę atrakcyjność z jednej strony wskaźniki określające dynamikę wzrostu gospodarczego, z drugiej zaś strony standardowe wskaźniki giełdowe, czyli cena/zysk, cena/wartość księgowa oraz stopa dywidendy. Otóż pod względem owej atrakcyjności inwestycyjnej jawi się nasz rynek kapitałowy jako przeciętny, a wprowadzenie podatku obrotowego skłonność do inwestowania na nim niewątpliwie obniży, tym bardziej że ani w Pradze, ani w Budapeszcie — tu chciałem sprostować wypowiedź mojego klubowego kolegi — ani w Bratysławie nikomu jeszcze nie przyszło do głowy, aby takie podatki wprowadzić i aby giełdę podatkowo wykorzystywać. Tam nadal te giełdy trwają w tym, jak to pani posłanka Ziółkowska określiła, błędzie narodzin, chodzi o to, że nie zostały one od samego początku opodatkowane.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#JanWyrowiński">Skutki wprowadzenia podatku obrotowego — negatywny wpływ na mechanizm obrotu giełdowego, na płynność akcji, na zachowanie się inwestorów lokalnych i zagranicznych — sprawiają, że pojawia się tendencja do zmniejszenia obrotów giełdowych. Na świecie zaś jest w tej chwili tendencja do odchodzenia albo minimalizowania tego typu podatków. Chciałbym Wysokiej Izbie powiedzieć, że w 1989 r. zniesiono tego typu podatki w Brazylii, Niemczech, Holandii, Hiszpanii, tak więc w tym wypadku jest raczej tendencja dygresywna, tendencja do zmniejszania tego typu podatków.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JanWyrowiński">Listę zagrożeń polskiego rynku kapitałowego oraz skutków tych zagrożeń dla gospodarki precyzyjnie wyliczyli maklerzy podczas nadzwyczajnego zjazdu, który odbył się 24 września, oraz doradcy inwestycyjni w opublikowanym przedwczoraj liście otwartym. Nie tworzą oni lobby spekulacyjnego, jak nazwał tych, którzy protestują przeciwko temu podatkowi, pan poseł Krajewski. Lista zagrożeń jest długa, częściowo o niej już mówiono. Jakie będą tego konsekwencje? Spadek obrotów i pogorszenie koniunktury na giełdzie, obniżenie płynności rynkowej papierów wartościowych, spadek atrakcyjności giełdy dla inwestorów i przedsiębiorstw, przede wszystkim krajowych, zahamowanie rozwoju infrastruktury rynku kapitałowego (mam w szczególności na myśli prywatne biura maklerskie i biura bankowe), odpływ kapitału z naszej giełdy - na różne sposoby może to się dokonywać (o tym mówił pan poseł Pęk); mniejsze koszty transakcyjne są w tym wypadku bardzo ważnym elementem, szczególnie dla dużych inwestorów. Wzrost szarej strefy - o tym nikt nie mówił - jest możliwy. Ta strefa już jest w tej chwili, a mianowicie pozagiełdowy obrót świadectwami depozytowymi, ponieważ papiery są zdematerializowane, ale świadectwa depozytowe istnieją. Ta szara strefa niewątpliwie wzrośnie w tym momencie, kiedy taniej będzie dokonywać operacje poza giełdą. Nastąpi zahamowanie rozwoju inwestorów instytucjonalnych, mam tu na myśli fundusze powiernicze, jak również zmniejszenie szans na szybkie wprowadzenie funduszy emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#JanWyrowiński">Należy zauważyć, iż w konsekwencji tego, o czym powiedziałem powyżej, nie będą funta kłaków warte wyliczenia wpływów do budżetu przedstawione w uzasadnieniu ustawy. Osłabiona giełda utrudni prywatyzację kapitałową w drodze oferty publicznej, co w sposób istotny zmniejszy wpływy do budżetu z tego tytułu. A warto przypomnieć, że w istniejących projekcjach budżetu miały one znacznie przekraczać niemałe wpływy tegoroczne. Innymi słowy, skórka nie okaże się warta wyprawki. To naprawdę nietrudno zauważyć i wyliczyć. Autorom projektu ustawy zabrakło wyobraźni. W uzasadnieniu nie zadali sobie trudu dokonania elementarnej analizy skutków wprowadzenia tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#JanWyrowiński">Pan minister Modzelewski był łaskaw powiedzieć, że jest to pierwszy krok. Sądzę, że ten krok jest zrobiony w niewłaściwym kierunku, jest to niewłaściwy krok. Jest to rozwiązanie krótkowzroczne, obliczone na zaspokojenie doraźnych potrzeb budżetowych, które ze względu na cząstkowy charakter może zakłócić funkcjonowanie bardzo delikatnej struktury rynku kapitałowego oraz rynku pieniężnego. Jestem daleki od podejrzewania koalicji rządowej o tak złe intencje. A jednak próba podatkowego uderzenia w giełdę zbiegła się ze skandalicznym opóźnieniem przez rząd wdrażania programu powszechnej prywatyzacji, który dla rozwoju rynku kapitałowego ma bardzo wielkie znaczenie. Wymowa tych faktów jest według mnie jednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Jan Wyrowiński, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Wiesław Szweda, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a następnie pan poseł Marcin Święcicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym nawiązać do spraw związanych z funkcjonowaniem rynku kapitałowego i w tym kontekście do propozycji rządowych zawartych w druku nr 623, dotyczących odpodatkowania giełdy. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej upoważnił mnie do przedstawienia pewnych uwag i wątpliwości związanych z tym aktem prawnym. Sojusz Lewicy Demokratycznej w swoich zapowiedziach przedwyborczych zobowiązywał się do przedsięwzięcia związanego z opodatkowaniem giełdy. Propozycja rządowa zawarta w druku nr 623 zmierza w tym kierunku i w pewnym sensie konsumuje zapisy naszego programu. Mimo to podzielamy przedstawione tu już przez wielu moich przedmówców uwagi i zastrzeżenia oraz przekonanie o nieprzewidywalności skutków wprowadzenia tego podatku. Propozycje opodatkowania giełdy rodziły się w okresie hossy na giełdzie. W tej chwili sytuacja na giełdzie diametralnie się zmieniła. Obroty spadają, a ceny wahają się niejednokrotnie zdecydowanie poniżej pierwszych notowań. Jednak są pewne argumenty, które przemawiają za wprowadzeniem takiego podatku.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WiesławSzweda">Chcąc zająć stanowisko wobec tej ustawy, zapoznałem się z materiałem zatytułowanym „Przewidywane skutki wprowadzenia podatku obrotowego na polski rynek kapitałowy”, które przedstawiła Komisja Papierów Wartościowych. To materiał z 17 grudnia 1993 r., a więc już troszeczkę nieaktualny. Spore fragmenty z niego zacytował mój przedmówca. Były przedstawiane wnioski wynikające z tego materiału. Nawet je zapisałem, ale nie będę ich teraz cytował. W każdym razie wszystkich, którzy są tym zainteresowani, zapomniano poinformować, że zawarta w tym materiale ekspertyza była opracowana przy założeniu, że ten podatek od obrotu giełdowego będzie wynosił 2%, a nie 0,5% — jak obecnie przewiduje propozycja rządowa. Wydaje mi się, że ta zmiana sytuacji całkowicie może zmienić również poglądy na temat funkcjonowania i ewentualnych skutków wprowadzonego podatku. Nie można również podzielić w pełni zastrzeżeń, które tutaj cytował mój poprzednik w związku z listem najbardziej podobno wykształconych w obrocie giełdowym uczestników, jakimi są inwestorzy i doradcy inwestycyjni. Uważają oni, że podatek ten doprowadzić może do marginalizacji giełdy, a ich zdaniem nie wydaje się to słuszne z uwagi na ważną rolę, jaką już giełda odgrywa, oraz ze względu na to, że giełda zaczyna pełnić w gospodarce typowe dla tej instytucji funkcje.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WiesławSzweda">Zdecydowanie powątpiewam w to, że giełda już tworzy i już pełni właściwe funkcje w gospodarce rynkowej w tej chwili w Polsce. Nie będę tutaj przytaczał argumentów. Sądzę, że wystarczy jeden argument: Jeżeli ktoś się tym interesuje, to wie, w jaki sposób giełda zareagowała na taki bodziec ekonomiczny, jak umorzenie 50% długów przez Klub Londyński - przecież nie zareagowała w żaden sposób. No więc trudno mówić, że ona pełni właściwe funkcje w gospodarce. Nasza giełda działa niestety jeszcze irracjonalnie i żadne tego typu bodźce na naszą giełdę nie wpływają. Giełda nie reaguje w taki sposób, jak to się dzieje na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#WiesławSzweda">Uważamy, że propozycja opodatkowania obrotu giełdowego w wysokości przewidzianej w ustawie nie mogłaby doprowadzić do marginalizacji giełdy, a na pewno nie zaszkodzi jej przy pełnieniu typowych dla tej instytucji funkcji. Należy raczej ten podatek traktować nie jako nowy podatek, ale raczej jako pewną formę opłaty skarbowej, którą przy każdej innej działalności gospodarczej od tak zwanych umów sprzedaży czy najmu i innych należy wnosić.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#WiesławSzweda">Jest jeszcze jedna niezmiernie istotna sprawa, jeżeli chodzi o kwestię funkcjonowania giełdy - to jest kwestia polityki rządu w stosunku do giełdy. Najbardziej korzystne, jeśli chodzi o długofalową politykę gospodarczą, jest inwestowanie na giełdzie w tzw. długoterminowe papiery wartościowe. Spekulacja na giełdzie natomiast jest rzeczą wtórną i nie zawsze - niestety w Polsce tak się dzieje - prawidłowo oddaje sytuację gospodarczą przedsiębiorstw, których akcjami się obraca, dlatego też nie może stanowić wyroczni przy przewidywaniu rozwoju sytuacji gospodarczej. Uważamy, że na polskiej giełdzie nastąpiło zachwianie proporcji między grą na giełdzie, spekulacją na giełdzie a długoterminowym inwestowaniem.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#WiesławSzweda">Zapewne niejeden kolega wie, chociaż nikt tutaj o tym dziś nie wspominał, że na polskiej giełdzie 2-tygodniowa inwestycja w akcje jest już uważana za inwestycję długoterminową. Jeżeli rzeczywiście tak jest, to uważam, że chyba nastąpiło jakieś pomylenie pojęć.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#WiesławSzweda">Klub SLD uważa też, że sytuacja dojrzała już do zintensyfikowania prac nad opodatkowaniem dochodów giełdy. Lepiej by było, gdyby zamiast nad podatkiem od obrotu dyskutować na temat kompleksowych zasad opodatkowania dochodów giełdy. Uważam, że należałoby zobowiązać Ministerstwo Finansów do przyspieszenia prac w tym względzie, tak ażeby od stycznia 1996 r., po normalnym przedyskutowaniu tych kwestii, a nie w trybie pilnym, można było się tymi sprawami zająć. Uważamy, że rozwiązania, jakie zostaną przyjęte, jeśli chodzi o opodatkowanie dochodów giełdowych, będą sprzyjały dalszemu rozwojowi polskiego rynku kapitałowego, a nie będą dla niego przeszkodą.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#WiesławSzweda">Biorąc jednak pod uwagę delikatność materii, jaką jest opodatkowanie giełdy, konieczność zapoznania się z argumentami, często z argumentami o wiele bardziej aktualnymi, gdyż wynikającymi z bieżącej sytuacji na giełdzie, stwierdzając konieczność dyskusji nad rozporządzeniem ministra finansów w sprawie ustalenia stawki podatku - gdyż uważamy, iż wielkość ta w 1996 r. niekoniecznie musi wynosić 0,5% wielkości docelowej, zgodnie z zapisem ustawowym - proponujemy skierowanie tego projektu ustawy do właściwych komisji sejmowych celem podjęcia dalszych prac nad nim i dostosowanie projektu do kanonów legislacyjnych oraz przyjęcie takich rozwiązań, jakie byłyby dobre dla polskiej giełdy.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#WiesławSzweda">Jeszcze jedna uwaga dotycząca obrotów giełdowych. Podstawową zasadą funkcjonowania gospodarki jest jednakowe traktowanie podmiotów gospodarczych, jak też jednakowe traktowanie różnych sfer gospodarczych. Dalsze pozostawianie sfery przedsiębiorczości, jaką jest również inwestowanie na giełdzie, bez jakiejś formy opodatkowania, narusza, jak się wydaje, zasady prawidłowego gospodarowania, zasady konstytucji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#WiesławSzweda">Prosimy też o skierowanie do komisji rozwiązań proponowanych w druku nr 352, wnoszonych przez posłów Unii Wolności, a dotyczących opodatkowania podatkiem dochodowym tych, którzy uzyskali i sprzedali akcje z tytułów preferencyjnych. Uważamy, że to rozwiązanie ewentualnie byłoby skonsumowane przez kompleksowe opodatkowanie dochodów giełdy, nie będzie to jednak przeszkadzało w rozpoznaniu możliwości zastosowania propozycji zawartych w druku nr 623. Tyle w imieniu klubu.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#WiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Korzystając z okazji, chciałbym jeszcze zgłosić propozycję odnośnie do projektu ustawy z druku nr 623. Biorąc pod uwagę, że podstawowym obowiązkiem rządu powinna być ochrona inwestycji długoterminowych na giełdzie - a więc tych inwestorów, którzy nie kupują akcji w celu natychmiastowego korzystnego ich sprzedania i spekulowania na giełdzie - proponuje się rozpatrzenie możliwości wniesienia do projektu ustawy zapisu o pewnym okresie karencji, po którym nie będzie się naliczało podatku od sprzedaży akcji. Głównym argumentem za przyjęciem tego rozwiązania jest właśnie ochrona inwestorów długoterminowych, którzy jednak z różnych względów, na przykład wynikających z sytuacji życiowej, będą musieli zbyć posiadane akcje. Nie wypowiadam się tutaj co do długości tego okresu. Uważam, że decyzja w tej sprawie powinna zapaść po dyskusji w komisjach sejmowych, toteż zgłoszę tę propozycję w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Wiesław Szweda, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Marcina Święcickiego, Unia Wolności, a kolejnym mówcą będzie pan poseł Mieczysław Jedoń, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarcinŚwięcicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przeciwko opodatkowaniu giełdy padło tutaj tyle argumentów, w tym również ze strony posłów koalicji i posła Pęka, że nie ma potrzeby nic więcej dodawać. Chciałbym natomiast wnieść o nieprzyjęcie przez Wysoką Izbę również innego projektu, mianowicie dotyczącego przedłużenia funkcjonowania podatku importowego od towarów. Ten podatek jest bowiem podatkiem nadzwyczajnym. Nie stosują go inne kraje, nie stosują go nasi partnerzy i wprowadzenie go przez Polskę wymaga uzgodnienia z nimi. Jak stwierdził pan minister, udało się dokonać takiego uzgodnienia. Niemniej jednak nie oznacza to, że kwestia ta nie ma negatywnego wpływu na negocjacje z naszymi partnerami wtedy, kiedy żądamy od nich zmniejszenia dyskryminacyjnych praktyk w zakresie dumpingu, stosowanych przeciwko naszemu eksportowi; wtedy kiedy domagamy się przyspieszenia znoszenia ograniczeń stawianych naszemu eksportowi do tamtych krajów czy obniżania ceł na polski eksport, np. do Unii Europejskiej. Wreszcie ten podatek jest zawsze wyciągany jako argument przez naszych partnerów wtedy, kiedy dyskutujemy z nimi o otwarciu rynków rolnych na nasze towary, bo tu w dalszym ciągu obowiązuje najwięcej ograniczeń w naszym eksporcie do Unii Europejskiej. Rezygnacja z tego podatku - jak zapowiadano, miał on funkcjonować tylko do końca tego roku - odbierze naszym partnerom jeden z istotnych argumentów, którego używają w negocjacjach przy wszelkich naszych staraniach o szersze otwarcie rynków europejskich i innych na nasze towary.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarcinŚwięcicki">Następnie, jeśli spojrzymy na to, co się dzieje w tym roku w naszej gospodarce, widzimy, że produkcja rośnie całkiem nieźle, bardzo szybko również powiększa się eksport, natomiast jeśli chodzi o zmniejszenie inflacji, nie osiągniemy celów, jakie planowała ta Izba i rząd. W dalszym ciągu inflacja utrzymuje się na znacznie wyższym poziomie, niż zakładaliśmy i niżbyśmy chcieli. A przecież właśnie podatek importowy, dodatkowy, nadzwyczajny, podraża ceny na towary importowane, ułatwia producentom krajowym podnoszenie własnych cen i oznacza przedłużanie inflacji. Nie muszę mówić, co znaczy wysoka inflacja dla konsumentów, szczególnie dla tych słabszych, utrzymujących się ze stałych dochodów, co znaczy dla inwestorów, dla oprocentowania kredytów branych na inwestycje. Nie trzeba chyba tego tłumaczyć.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MarcinŚwięcicki">Wreszcie, osłona importowa, jaką stanowi ten podatek, dołożona do innych osłon importowych, do ceł, do VAT, który jest stosowany tak jak do produkcji krajowej, do opłat wyrównawczych w przypadku niektórych towarów będzie powodowała, że i decyzje inwestycyjne - dostosowanie się naszego kraju do warunków konkurencyjnego rynku, przestawianie gospodarki na działalność bardziej efektywną - będą odbierały zły sygnał, fałszywy obraz tego, co się opłaca, a co się nie opłaca. Taki sygnał będzie cały czas przekazywany inwestorom, tym, którzy chcą rozwijać naszą gospodarkę. Podatek ten przedłuża także proces dostosowania się naszej gospodarki do warunków konkurencyjnego rynku międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarcinŚwięcicki">Pani posłanka Ziółkowska była uprzejma wspomnieć o 1990 r., że byliśmy wtedy nadmiernie odsłonięci, jeśli chodzi o import. Ja natomiast chciałem przypomnieć pani posłance Ziółkowskiej, że w 1990 r. mieliśmy nadwyżkę przeszło 3 mld dolarów w handlu zagranicznym, że eksport wolnodewizowy wzrósł o rekordową kwotę 40%. I nie mieliśmy żadnego podatku importowego, nie był to wtedy instrument konieczny. Tym bardziej, jak mi się wydaje, nie jest on konieczny dzisiaj, kiedy sytuacja w dziedzinie naszych rezerw dewizowych, w zakresie wzrostu eksportu znowu zaczyna być korzystna, a nawet jest bez porównania lepsza, niż była wówczas, kiedy wprowadzaliśmy ten podatek pod koniec 1992 r. czy w ciągu 1993 r., kiedy był on przedłużony na 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarcinŚwięcicki">Z tych wszystkich względów uważamy, że podatek ten ma więcej wad niż zalet: spowoduje wyższą inflację; niepotrzebnie nadmiernie ogranicza wpływ rynków światowych na naszą gospodarkę; będzie działał przyspieszająco na inflację, źle na wybory inwestycyjne. Z tych wszystkich względów będziemy wnosili o odrzucenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Marcin Święcicki, Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#JózefZych">Głos zabierze teraz pan poseł Mieczysław Jedoń, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#JózefZych">Jeżeli wystarczy czasu, przed przerwą wystąpi jeszcze pan poseł Roman Nowicki.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 626, obejmuje propozycje zmian ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych; o podatku dochodowym od osób prawnych; Prawo spółdzielcze; o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Ponieważ zmiany proponowane w dwóch ostatnich ustawach są nieznaczne, skoncentruję się w wypowiedzi na propozycjach dotyczących ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych, tym bardziej że zmiana Prawa spółdzielczego pozostaje w ścisłym i wyłącznym związku właśnie z tymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Proponowane przez rząd zmiany ustaw o podatku dochodowym są kolejnym, choć małym, krokiem w kierunku stabilizacji systemu podatkowego i zawierają szereg istotnych rozwiązań. Rozpocznę od tych pozytywnych propozycji, zawartych w art. 1 projektu ustawy dotyczącym ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MieczysławJedoń">Najistotniejsza propozycja to rozwiązania w zakresie ulg wspierających budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MieczysławJedoń">Propozycja wprowadzenia w latach 1995–1999 możliwości odliczenia od dochodu do opodatkowania wydatków ponoszonych przez podatników na spłatę kredytów zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe do 31 maja 1992 r. powinna wydatnie zwiększyć zainteresowanie lokatorów spłatą tych kredytów. Problem ulg podatkowych z tego tytułu był podnoszony wielokrotnie przez panie i panów posłów. Jednakże dotychczasowe rządy skutecznie przeciwstawiały się tym propozycjom. Należy więc z uznaniem przyjąć propozycje obecnego rządu, uwzględniające niesłychanie ważny problem społeczny. Problem dotyczy bowiem ok. 130 tys. rodzin, a jak wszystkim na tej sali wiadomo, w ustawie budżetowej na 1994 r. przewidziano prawie 10 bln zł na wykup odsetek od tych kredytów. Istotne jest jednak w tej propozycji stosowanie preferencji podatkowej tylko przez okres 5 lat, tj. do końca 1999 r. Myślę, że dobrze byłoby, gdyby bank PKO, obsługujący kredyty mieszkaniowe, wsparł wysiłki osób spłacających raty w wysokości większej niż 15% dochodów rodziny, umarzając tym dłużnikom część odsetek.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#MieczysławJedoń">Istotne znaczenie będzie miała zmiana formuły dotyczącej ulg ze względu na remonty i modernizację lokali i budynków mieszkalnych. Jak wiemy, przyjęta na rok 1994 ulga jednoroczna, łatwa do rozliczenia przez urząd skarbowy, spotkała się z krytyką podatników oraz grupy posłów, którzy występowali w tej sprawie z inicjatywą poselską. W projekcie ustawy przyjęto rozwiązanie dające możliwość odliczenia wydatków poniesionych na remonty i modernizację w wysokości ok. 120 mln zł na okres trzech lat, poczynając od roku 1995. Będzie to istotny instrument finansowy, wspierający - w formie ulgi - wysiłek wielu osób ponoszących wydatki na utrzymanie niszczejących domów i jednocześnie wspierający rozwój usług budowlano-remontowych.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#MieczysławJedoń">Do 15% wzrośnie wysokość niektórych darowizn, które można odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#MieczysławJedoń">Proponuje się również zwiększenie limitu odliczeń wydatków na cele związane z inwestowaniem w kapitał ludzki.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#MieczysławJedoń">Kolejnym rozwiązaniem, stanowiącym realizację wniosków podatników, związków zawodowych oraz rzecznika praw obywatelskich, jest zaprojektowana konstrukcja obliczania kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#MieczysławJedoń">Po pierwsze, podatnik będzie miał odliczone koszty uzyskania przychodu przez każdego płatnika, u którego uzyskuje przychody z tego stosunku. W sytuacji gdy podatnik pracuje, na jego wniosek będzie można podwyższyć odliczone koszty o 1/4.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#MieczysławJedoń">W celu uniknięcia mnożenia liczby etatów, które mogłoby być prostą drogą do zwiększenia kosztów, ograniczono roczną ich normę do wysokości 150% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#MieczysławJedoń">Po drugie, proponuje się możliwość przyjęcia w rocznym obliczaniu podatków kosztów uzyskania przychodów pracowników w takiej wysokości, jaką podatnik udokumentuje biletami na dojazd do zakładu pracy środkami transportu, a koszty obliczone przez podatnika są niższe od faktycznie poniesionych. Takie rozwiązanie zakończy trzyletnią dyskusję na temat kosztów uzyskania przychodów i wyrówna szansę wszystkich podatników w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#MieczysławJedoń">Na uwagę zasługuje propozycja dotycząca opodatkowania w formie ryczałtu przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Rok temu przyjęliśmy na tej sali obligatoryjny ryczałt dla tych pracowników, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą lub w roku poprzednim prowadzili taką działalność w mniejszych rozmiarach. Przypomnę, że minister finansów określił stawki tego ryczałtu odpowiednio: 7,5% dla działalności usługowej, 5% dla działalności wytwórczej i 2,5% dla działalności handlowej. W noweli tego przepisu proponuje się dopuszczenie możliwości rezygnacji przez podatników z tej formy opodatkowania i przejścia do opodatkowania na ogólnych zasadach lub w formie karty podatkowej. Propozycja zmierzająca do stworzenia podatnikowi możliwości dokonania wyboru formy opodatkowania była wielokrotnie zgłaszana zarówno przez podatników, jak też organizacje podatników.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#MieczysławJedoń">Panie i Panowie Posłowie! Z pewnością dyskusyjna jest propozycja z art. 6 ustawy, dotycząca utrzymania stawek podatkowych obowiązujących w 1994 r. przy równoczesnym zachowaniu zasady rewaloryzacji progów podatkowych. Z uzasadnienia do projektowanej zmiany wynika, że zmiana ta wiąże się m.in. z zachowaniem dotychczasowych zasad waloryzacji rent i emerytur oraz z trudnościami w zbilansowaniu dochodów i wydatków budżetu państwa na 1995 r. Takie postanowienie sprawy sugeruje, że na utrzymanie dotychczasowej waloryzacji rent i emerytur mają się złożyć wszyscy podatnicy, w tym zwłaszcza ci, których dochody nie przekraczają pierwszego lub drugiego szczebla skali podatkowej. Wyrażam pogląd, że kwestia ta powinna się stać przedmiotem szczegółowej analizy Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, która powinna przedstawić Wysokiej Izbie jednoznaczną opinię, czy nie można znaleźć innego sposobu rozwiązania powstałego problemu.</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dalszej części mojego wystąpienia pragnę ustosunkować się do propozycji zmian w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Propozycje zmian tej ustawy mają w większości przypadków charakter porządkowy i uściślający. Uwzględniają dotychczasową praktykę w stosowaniu tych przepisów i pozostają w związku z rządowym programem „Strategia dla Polski”. Najistotniejszą zmianą ustawy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych jest złagodzenie warunków, zwolnienie od tego podatku podmiotów działających na zasadzie non profit, takich jak np. fundacje, stowarzyszenia itp., poprzez nie ograniczoną w czasie możliwość przeznaczenia i wydatkowania dochodów przed opodatkowaniem na cele społecznie użyteczne, określone w niniejszej ustawie. Proponowana zmiana polega na uzależnieniu prawa do zwolnienia od podatku nie od faktycznego dokonania, lecz od zadeklarowania zamiaru zaliczenia wydatków na cele preferowane w ustawie, najczęściej cele statutowe. Pozwoli to na bardziej racjonalne gospodarowanie uzyskanymi dochodami. Według zasad dotychczas obowiązujących, aby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego, podatnicy obowiązani byli do wydatkowania dochodów uzyskanych w danym roku do końca roku następnego. W wyniku takich rozwiązań uzyskane dochody były często wydatkowane ze względu na zagrożenie utratą prawa do zwolnienia, nie zawsze racjonalnie, także na cele drugorzędne, nie mające istotnego znaczenia dla działalności danego podatnika. W przypadku wejścia w życie proponowanych zmian podatnicy będą mieli możliwość wydatkowania dochodów w dowolnym czasie. Będą jednak zobligowani zawsze zapłacić podatek, jeżeli wydatkują uzyskane dochody na cele nie objęte preferencjami. W projekcie ustawy proponuje się także rozszerzenie zwolnień podatkowych mających na celu zrównanie zasad opodatkowania w grupie podatników zajmujących się gospodarką mieszkaniową. Zgodnie z obowiązującą ustawą podatkową zwolnione z podatku dochodowego są spółdzielnie mieszkaniowe, a w projekcie zmian przepisów podatkowych na 1995 r. proponuje się, aby wolne od podatku dochodowego były także dochody komunalnych zakładów gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. Przyjęcie tej propozycji przez Wysoką Izbę oznacza ujednolicenie zasad opodatkowania komunalnych zakładów gospodarki mieszkaniowej i spółdzielni mieszkaniowych. Równocześnie trzeba podkreślić, że proponowane zmiany nie mogą być uznane jako wystarczające. Dziś Wysoka Izba uchwaliła ustawę o rachunkowości. W przyszłości, i to najpóźniej od 1996 r., należałoby zatem w odpowiednim zakresie skorelować przepisy podatkowe z przepisami o rachunkowości. Wnoszę o przekazanie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (druk nr 626) do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Mieczysław Jedoń, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Roman Nowicki, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RomanNowicki">Panie Marszałku! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Chciałbym zabrać głos w sprawie dwóch ustaw. Jeśli chodzi o pierwszą ustawę dotyczącą zmiany niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, to chciałbym powiedzieć, że przedłożony projekt jest korzystny dla budownictwa i inwestycji. Różne argumenty tu przedstawiano, ale rzeczywiście w tej ustawie zostały zapisane te sprawy, o które walczymy od dłuższego czasu. Otóż swego czasu grupa posłów wystąpiła z inicjatywą, żeby zmienić niekorzystne przepisy podatkowe dla inwestycji w tym roku i żeby przywrócić ulgi podatkowe według stanu z lat poprzednich. Ustawa o zmianie opodatkowania przewiduje dobre warunki dla budownictwa w przyszłym roku. Chciałbym przypomnieć, że zapisy w ustawie oznaczają, iż będzie można odliczyć od podstawy opodatkowania koszty remontu i modernizacji własnych mieszkań w wysokości ok. 110 mln zł; to jest już całkiem przyzwoita kwota, która pozwoli na podejście do remontów i modernizacji w sposób należyty. Niezależnie od tego korzystne jest rozszerzenie ulg podatkowych przy zakupie mieszkań od gmin. Korzystne jest również rozszerzenie ulg podatkowych poprzez obniżenie podstawy opodatkowania, jeżeli pieniądze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości przeznaczy się na mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#RomanNowicki">Ogólnie rzecz biorąc po tych wielu miesiącach rozmów i ekspertyzach uzyskaliśmy dosyć dobry rezultat. Ku mojemu zresztą miłemu zaskoczeniu Ministerstwo Finansów uwzględniło w większości propozycje poselskie. Ale w związku z tym chciałbym tutaj rozwiać pewne mity i powrócić do wypowiedzi pani posłanki Ziółkowskiej, którą bardzo szanuję i cenię za jej ogromną wiedzę. Otóż pani Ziółkowska przemawiając z tej trybuny sformułowała mnie więcej taki układ logiczny: Zamiast dużych ulg mieszkaniowych i inwestycyjnych warto byłoby trochę zmniejszyć te ulgi i dać np. ulgi rodzinom wielodzietnym. Nie wyobrażam sobie, by to było wynikiem braku wiedzy, najwyraźniej pani poseł Ziółkowska chciała kokietować elektorat. Nie ma takiej możliwości. To się wewnętrznie bilansuje. Chciałbym powiedzieć, że ulgi na remonty i zakup mieszkań przynoszą zyski w budżecie. To wszystko mniej więcej wychodzi na zero. Nie jest prawdą, że państwo do tych ulg dopłaca. Wręcz przeciwnie, na skutek tego, że rozwija się rynek inwestycyjny, powstają nowe miejsca zatrudnienia, zmniejsza się bezrobocie. Ci, którzy mają zlecone roboty, płacą podatki, ci, którzy zarabiają na robotach remontowych, płacą osobiste podatki i to wszystko mniej więcej wychodzi na zero. Gdyby przyjąć rozumowanie pani Ziółkowskiej, to można tę sprawę sprowadzić do następującego absurdu. Otóż co by się stało, gdyby w ogóle nie było ulg mieszkaniowych, gdyby w ogóle nie było ulg inwestycyjnych? Nie byłoby w budżecie w tym momencie wolnych np. 7 bln zł, które można byłoby przeznaczyć na rodziny wielodzietne. Nie ma takiej możliwości. Prawda jest taka, że ulga w inwestycjach ożywia rynek, ożywia gospodarkę i doprowadza do tego, że do budżetu wpływają pieniądze, i to wszystko mniej więcej wychodzi na zero. Chciałbym to wyjaśnić, jako że to jest sprawa, która bulwersuje.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#RomanNowicki">Druga kwestia, którą chciałbym wyjaśnić, dotyczy stwierdzenia, że ulgi są dla bogatych. Proszę państwa, przestańmy w starym stylu szermować takim argumentem. Oczywiście inwestuje ten, kto ma pieniądze. Ulgi inwestycyjne nie są dla biednych. Dla biednych są inne ulgi, które są zapisane w wielu miejscach.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#RomanNowicki">To już jest zmartwienie pani poseł. Nie mówmy jednak, że ulgi inwestycyjne nie są dla biednych. Ulgi inwestycyjne są dla tych, którzy mogą inwestować. Mając pieniądze, ci ludzie mogą je wydać na jedzenie, na bieżącą konsumpcję, mogą dalej obciążać rynek inflacyjnie, a także mogą je przeznaczać na inwestycje, tworzyć nowe stanowiska pracy itd. Ulgi są po to, żeby stymulować taki kierunek myślenia. I o tym warto pamiętać. Tak więc nie szermujmy takim argumentem, że korzystają z tego bogaci. Bogaci mogą inwestować i trzeba te pieniądze skierować na tworzenie rynku pracy i rozwijanie gospodarki. To jest bardzo ważne i o tym należałoby pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#RomanNowicki">Jeszcze kilka słów na temat opodatkowania giełdy. Ta sprawa wyraźnie podzieliła tę salę. I oto zadziwiające jest to, że zaczynam podzielać pogląd pana posła Wyrowińskiego z Unii Wolności. Bardzo mi odpowiada jego argumentacja, natomiast bardzo mi nie odpowiada argumentacja przedstawiona przez niektórych kolegów z mojego klubu. Taka jest prawda, ponieważ nie ma dyscypliny. Mogę sobie pozwolić na takie śmiałe stwierdzenie w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#RomanNowicki">Otóż, proszę państwa, giełda polska to bardzo delikatny organizm. To, co powiedział przed chwilą kolega, że ona nie reaguje nawet na obniżkę długów, jest po prostu nieprawdą. Giełda reagowała w związku z wypowiedziami pana Osiatyńskiego i z wcześniejszymi wypowiedziami pana posła Pęka, a dzisiaj padła na klęczki dlatego, że zapowiadamy opodatkowanie giełdy.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#RomanNowicki">Proszę państwa, możemy mieć różne zdania. Mam przed sobą dokument, który tu był częściowo cytowany, ale chciałbym państwu o tym powiedzieć. Świat odchodzi od opodatkowania giełdy.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Bogatych.)</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#RomanNowicki">Świat od tego odchodzi i właściwie te kraje, które nawet wprowadziły opodatkowanie giełdy, zmniejszają ten podatek, wycofują się. Giełda sztokholmska, która kilka lat temu wprowadziła podatek, wycofała się z tego ze strachem. Izrael w tym roku ma problemy z giełdą dlatego, że wprowadził podatek. Bądźmy zatem ostrożni.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#RomanNowicki">Na koniec chciałbym poruszyć ważną kwestię, o której nie powiedzieli koledzy. Proszę państwa, o co gramy, o co się tutaj kłócimy? Rząd mówi: do budżetu państwa wpłynie 800 mld zł. 800 mld zł - gdyby giełda miała obroty 6,5 bln zł w ciągu tygodnia. Dzisiaj giełda, która padła na klęczki, ma praktycznie obroty rzędu 2,4 bln zł. Z tej kwoty do budżetu państwa może wpłynąć 300 mld zł. To żaden pieniądz. Taka jest skala błędu.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#RomanNowicki">I jeszcze jedna uwaga. Rolnicy mają do mnie pretensje. Poprzyjcie mnie jednak. Poseł Pęk też mówił dzisiaj pozytywnie na temat giełdy. Otóż dzisiaj bijemy się o 29 bln zł z prywatyzacji kapitałowej. Tyle rząd planuje wpływu do budżetu - i to jest pieniądz. Jeżeli naruszymy równowagę giełdy, to - wierzcie mi, sami się o tym przekonacie - stracimy na prywatyzacji kapitałowej znacznie więcej niż zyskamy, niż te 300 mld zł. A więc nie podniecajmy się w tej sprawie. Zróbmy porządny rachunek. Nie szermujmy argumentami z dalekiej przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JózefZych">Przemawiał pan poseł Roman Nowicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#JózefZych">W trybie art. 109 regulaminu Sejmu zgłasza się pani poseł Wiesława Ziółkowska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Chciałabym krótko sprostować własną wypowiedź, bo zapewne powiedziałam niewyraźnie. Otóż jeżeli wprowadzi się ulgę w podatku dochodowym dla rodzin wielodzietnych, wówczas te pieniądze rodziny przeznaczą na przykład na mięso lub buty i też będą nakręcać koniunkturę tym, którzy produkują mięso i buty, tak samo jak ci, którzy wydają pieniądze w ramach ulgi mieszkaniowej. A więc skutek mniej więcej będzie ten sam. Jeśli zatem wnoszę o zrównoważenie tych propozycji, to mówię o tym jasno, że nie można obywatela ograniczać li tylko mówiąc, że może skorzystać z takiej ulgi, skoro on na przykład chce mieć większą rodzinę i możliwość jej utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli pan poseł zarzuca mi brak wiedzy w tym zakresie, to chcę powiedzieć, że to nie jest mój wymysł, tylko wymysł stosowany w wielu krajach zachodnich. Czyżby to oznaczało brak wiedzy? Bo w tamtych krajach stosuje się jedne i drugie ulgi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JózefZych">Tak czy owak, zdaje się, że staniemy przed problemem zdefiniowania, kto jest w Polsce człowiekiem bogatym.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Raczej nie próbujmy definiować.)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JózefZych">Kto jest biedny, to wiemy.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#JózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#BeataŚwierczyńska">Wspólne posiedzenie Komisji Zdrowia i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów odbędzie się o godz. 15 w sali nr 14.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#BeataŚwierczyńska">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach Sejmu w sali nr 22 w budynku G odbędzie się posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#BeataŚwierczyńska">Po zarządzeniu przerwy obiadowej w sali kolumnowej odbędzie się posiedzenie Komisji: Samorządu Terytorialnego, Sprawiedliwości, Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 02 do godz. 16 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji i zapytań, które otrzymują oznaczenie punktu 9 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#JózefZych">Przechodzimy obecnie do rozpatrzenia interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#JózefZych">Przypominam, że odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut, a udzielenie dodatkowych wyjaśnień dłużej niż 5 minut. W sprawie interpelacji oraz udzielonej na nią odpowiedzi może być przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#JózefZych">Na początku mamy przykrą sprawę, mianowicie pan poseł Stanisław Kowolik złożył interpelację do prezesa Rady Ministrów w sprawie działań rządu, mających na celu wprowadzenie ogrzewania gazem w miejsce paliw stałych. W imieniu prezesa Rady Ministrów odpowiedzi miał udzielić wiceprezes Rady Ministrów pan Grzegorz Kołodko. Jednakże zawiadomił on Kancelarię Sejmu, że niestety ma inne pilne zajęcia i w związku z tym delegował...</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#JózefZych">Ale proszę o posłuchanie do końca. Do udzielenia odpowiedzi delegował podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Ryszarda Pazurę. Otóż, proszę państwa, jest mi bardzo przykro, ale, zgodnie z regulaminem Sejmu, pan minister Pazura nie może udzielić odpowiedzi w imieniu prezesa Rady Ministrów. Zapowiedzieliśmy rządowi, że będziemy ściśle przestrzegać regulaminu Sejmu. W tym momencie nic innego mi nie pozostaje i nic innego zrobić nie mogę, jak przeprosić pana posła i pana ministra Pazurę oraz prosić, żeby rząd wreszcie zainteresował się regulaminem Sejmu i zaczął go wnikliwie czytać.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#JózefZych">Pani poseł Helena Góralska złożyła interpelację do ministra finansów w sprawie naruszania ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#JózefZych">Odpowiedź pisemną na tę interpelację, udzieloną przez pierwszego zastępcę ministra finansów, pana Krzysztofa Kalickiego, uznała za niezadowalającą. W związku z tym, zgodnie z art. 120 ust. 3 regulaminu Sejmu, pani poseł zwróciła się do Prezydium Sejmu o umieszczenie interpelacji w porządku dziennym obecnego posiedzenia. Autorka interpelacji oczekuje odpowiedzi m.in. na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#JózefZych">1. Czy prawdą jest, że wydano zezwolenie na prowadzenie gier losowych i zakładów wzajemnych podmiotom, które prowadziły dotychczas nielegalną działalność w tej dziedzinie?</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#JózefZych">2. Jeżeli tak, to czy osoba podejmująca decyzje w tej dziedzinie została wprowadzona w błąd, czy też była to suwerenna decyzja kierownictwa ministerstwa, mimo zastrzeżeń zgłoszonych przez pracowników?</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#JózefZych">3. Czy naruszono interes skarbu państwa przez wydanie zezwoleń instytucjom kultury, które nie płaciły podatku dochodowego?</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#JózefZych">4. Czy minister finansów wydał polecenie przygotowania projektów zezwoleń dla podmiotów, które popełniły przestępstwo w zakresie prowadzenia gier losowych i zakładów wzajemnych?</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#JózefZych">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Waldemar Manugiewicz.</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WaldemarManugiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł Helena Góralska złożyła interpelację na ręce pana ministra. Uzyskała odpowiedź pisemną, którą uznała za niewystarczającą. Dlaczego? Wydaje mi się, że mam na to odpowiedź: ponieważ minister finansów nie odniósł się do pytań w sposób wystarczająco konkretny. Tak rozumiem z listu pani poseł. Ponieważ większość z pytań sformułowanych w interpelacji ma jednak charakter bardzo ogólny, nie dotyczy konkretnych firm, konkretnych podmiotów, które - zdaniem pani poseł - naruszyły przepisy ustawy, w związku z tym na pytanie dosyć zasadne, czy można było takiemu podmiotowi wydać zezwolenie na prowadzenie określonej działalności w zakresie gier i zakładów wzajemnych, minister finansów odpowiedział tak, jak to uważał za najwłaściwsze.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WaldemarManugiewicz">Pierwsze pytanie, które dotyczy zarzutu pod adresem ministra finansów: czy minister finansów wydał zezwolenie na prowadzenie gier losowych i zakładów wzajemnych podmiotom, które prowadziły dotychczas nielegalną działalność w tej dziedzinie lub które składały fałszywe oświadczenia woli albo nie spełniały innych wymogów ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#WaldemarManugiewicz">Żeby odpowiedzieć na tak prosto sformułowane pytanie, trzeba najpierw rozważyć bardzo istotny problem: jak należy zinterpretować przepis art. 57 ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Chcę przypomnieć brzmienie tego przepisu, bo jest on kluczem do całej sprawy. Artykuł 57 ust. 1 stanowi, że zezwolenia udzielone na podstawie ustawy z dnia 20 maja 1976 r. o grach losowych i totalizatorach wygasają w terminach określonych w ust. 2, a więc w okresie 12 albo 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, z tym że do warunków urządzenia i zasad prowadzenia działalności określonej w tych zezwoleniach stosuje się przepisy niniejszej ustawy. Problem polega na interpretacji tego przepisu na tle rozdz. 3 tejże ustawy, a rozdz. 3 dotyczy udzielania zezwoleń, ale udzielania zezwoleń pod rządami tej nowej ustawy o grach i zakładach wzajemnych.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#WaldemarManugiewicz">Minister finansów, któremu powierzono wykonanie tejże ustawy, przyjął jedyną chyba słuszną interpretację, jeżeli chodzi o art. 57 ust. 1: że przepisy rozdz. 3, który traktuje o trybie występowania do ministra finansów o zezwolenie na prowadzenie określonej działalności oraz określa warunki, jakie powinny spełniać podmioty, które taką działalność będą prowadziły pod rządami tej nowej ustawy, mogą mieć zastosowanie do tych podmiotów, które w trybie tej ustawy będą się ubiegały o przyznanie zezwoleń i koncesji na prowadzenie określonej działalności. Natomiast w okresie od 10 grudnia 1992 r., czyli od daty wejścia w życie tejże ustawy, do 10 czerwca 1994 r., czyli daty granicznej, kiedy wygasły wszystkie zezwolenia na prowadzenie gier na automatach losowych, przepisy tego rozdziału nie będą stosowane.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#WaldemarManugiewicz">Przy tak sformułowanym pierwszym i szóstym pytaniu pani poseł, trudno odpowiedzieć w sposób jednoznaczny, czy nastąpiło naruszenie przepisów ustawy, czy też nie. Bo proszę zwrócić uwagę, że zgodnie z tą ustawą działalność w zakresie gier i zakładów wzajemnych mogą prowadzić podmioty o określonej formie organizacyjnej. Jest to zastrzeżone tylko i wyłącznie do spółek prawa handlowego. A więc każdy podmiot, który ma formę organizacyjną spółki akcyjnej albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w rozumieniu przepisów tejże ustawy może ubiegać się o wydanie zezwolenia na prowadzenie gier lub zakładów. W okresie przejściowym, tzn. od 10 grudnia 1992 r., czyli od czasu wejścia w życie przepisów tejże ustawy do czasu wydania zezwoleń lub koncesji dla nowych podmiotów, działalność mogły prowadzić jednostki gospodarki uspołecznionej, które uzyskały albo od ministra finansów albo od dyrektora Państwowego Przedsiębiorstwa Monopolowego zezwolenie na prowadzenie działalności. W związku z tym każdy podmiot, który miał zezwolenie na prowadzenie działalności, a także miał ważną kartę gwarancyjną na automat, czyli zezwolenie na wprowadzenie danego automatu do gry, mógł prowadzić taką działalność. I oczywiście nie mogło być naruszeniem ustawy, że akurat po 10 grudnia, między 10 grudnia 1992 r. a 10 czerwca 1994 r., działalność tę prowadziła jednostka gospodarki uspołecznionej, że nie był to podmiot prawa handlowego, mający formę spółki albo akcyjnej, albo z ograniczoną odpowiedzialnością, że nie było właściwej struktury kapitału w tych spółkach - to wszystko określa art. 3. W związku z tym na tak sformułowane pytanie trudno odpowiedzieć w sposób konkretny. Gdyby pytanie pani poseł dotyczyło konkretnego podmiotu, który ubiegał się o uzyskanie zezwolenia, i minister finansów takie zezwolenie wydał, a pani poseł byłaby w posiadaniu materiałów, informacji, z których wynikałoby, że uprzednia jednostka, która wystąpiła o takie zezwolenie, w sposób ewidentny naruszyła prawo, to oczywiście minister finansów mógłby się odnieść do konkretnej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#WaldemarManugiewicz">Chciałbym natomiast powiedzieć, że w okresie od 10 grudnia 1992 r. do 10 czerwca 1994 r. minister finansów wydał 68 zezwoleń na prowadzenie gier w automatach, 21 zezwoleń na prowadzenie salonów bingo - pieniężnych oraz 13 zezwoleń na prowadzenie kasy.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#WaldemarManugiewicz">Rozumiem, że większość pytań dotyczy podmiotów ubiegających się o zezwolenie na prowadzenie gier w automatach losowych. Proszę zwrócić uwagę, że gros podmiotów, które taką działalność prowadziło przed 10 czerwca 1994 r., było jednostkami gospodarki uspołecznionej, to nie były spółki. Natomiast, jak powiedziałem na samym początku, prawo do ubiegania się o takie zezwolenie mają podmioty, które są albo spółkami akcyjnymi, albo spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością. Są to zatem podmioty, które nie funkcjonowały na rynku gier przed 10 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#WaldemarManugiewicz">Inna sprawa, że pewne podmioty prowadzące we własnym imieniu i na własny rachunek działalność w zakresie gier stały się udziałowcami podmiotów, które wystąpiły o zezwolenie i takowe uzyskały. Są to jednak dwa różne podmioty prawa. Inny jest podmiot, który ma formę organizacyjną spółki i uzyskał zezwolenie na prowadzenie tej działalności po 10 czerwca, a przedtem nie występował w ogóle na rynku jako podmiot, natomiast jego udziałowcy prowadzili tego typu działalność. W związku z tym na to pytanie tak ogólnie sformułowane naprawdę bardzo trudno odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#WaldemarManugiewicz">Gdyby pani poseł była uprzejma wskazać, o jakie konkretnie firmy chodzi, o jakie decyzje... Jeżeli jest to zezwolenie wydane przez ministra finansów, to oczywiście minister finansów ustosunkuje się do tych zarzutów, do tych uwag i będzie mógł udzielić konkretnej odpowiedzi co do podmiotu, któremu stawia się określone zarzuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JózefZych">Czy ktoś zamierza zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pani poseł Helena Góralska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#HelenaGóralska">Nie otrzymałam, oczywiście, odpowiedzi na swoje pytanie. Przy czym widzi pan, panie ministrze, że pytania jest trudno sformułować w odpowiedni sposób. Pan minister nie używał nazw spółek, które otrzymały czy nie otrzymały zezwoleń. Ja też starałam się tego nie robić, bo nie chodzi tutaj o jakieś konkretne spółki, bo łatwo być wówczas posądzonym o to, że się jest przeciw komuś albo za kimś.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#HelenaGóralska">Chodzi mi o to, że sprawa jest jednak nagłośniona, m.in. największy na ten temat artykuł ukazał się w „Rzeczpospolitej” z 18 sierpnia; „Express Wieczorny” i „Kulisy” również się tym zajmowały. A chodzi o bardzo prostą sprawę — o wydanie zezwolenia spółkom Estrady Polskiej i Filmotechniki, które naruszały przepisy ustawy, prowadząc działalność, gry na automatach dzierżawionych, czego zakazuje zarówno nowa ustawa — art. 28 — jak też stara ustawa, a także rozporządzenie ministra finansów z 1976 r.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#HelenaGóralska">Wobec tego ponawiam pytanie: Czy wydanie koncesji firmom, które prowadziły gry na dzierżawionych automatach, było zgodne z prawem, czy też niezgodne? Są opinie, według których ta działalność była niezgodna z prawem. Jakie wobec tego jest pana zdanie co do wydania koncesji tym firmom?</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#HelenaGóralska">Ponadto zadałam w interpelacji jeszcze jedno pytanie. Mianowicie, te automaty były dzierżawione od firmy, która się nazywa Novopoland, a jej udziałowcem w 5% jest dyrektor gabinetu szefa URM, który zresztą, odpowiadając na ten artykuł w „Rzeczpospolitej”, tego się nie wyparł, potwierdził, że jest udziałowcem firmy Novopoland. Pan minister finansów, udzielając mi odpowiedzi na pytanie, nie odniósł się do kwestii dotyczącej personaliów. Mogę tylko wyrazić zdumienie, że właśnie teraz, kiedy pan premier Cimoszewicz prowadzi akcję „czyste ręce” (ma to być wykaz wszystkich urzędników, którzy są we władzach różnorakich spółek bądź są udziałowcami spółek), pan minister udziela mi takiej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#HelenaGóralska">Stawiam pytanie: Czy udzielenie koncesji tym firmom, które naruszały przepisy ustawy, uważa pan za właściwe czy niewłaściwe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#JózefZych">Czy jeszcze ktoś zamierza zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WaldemarManugiewicz">Żeby w jakiś sposób odpowiedzieć na tę wątpliwość, zacząłem wystąpienie właśnie od próby zinterpretowania art. 57 ust. 1 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych. Dlaczego? Ponieważ ten artykuł jest kluczem do całej ustawy. Jeżeli Ministerstwo Finansów przyjęło w momencie wejścia w życie tej ustawy interpretację, zgodnie z którą wszystkie przepisy ustawy (z wyjątkiem przepisów zawartych w rozdz. 3) stosuje się do tych podmiotów, które na podstawie starej ustawy uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności, to bardzo konkretne warunki, które są określone w rozdz. 3, dotyczą tych podmiotów, które w trybie tej nowej ustawy z 29 lipca 1992 r. ubiegają się o zezwolenie - i uzyskają takie zezwolenie. Te podmioty mają bezwzględnie przestrzegać przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WaldemarManugiewicz">I jeszcze coś istotnego. Proszę zwrócić uwagę na jeden zapis w ustawie o grach i zakładach losowych, a mianowicie art. 52. Ustawodawca dopuścił również i taką możliwość, że firmy po uzyskaniu zezwolenia albo koncesji na prowadzenie określonej działalności mogą naruszać przepisy ustawy albo mogą zmienić strukturę kapitału. W takiej sytuacji, na mocy postanowienia art. 52, minister finansów ma obowiązek, po stwierdzeniu takiego faktu, wydać decyzję z poleceniem usunięcia tych wad, tych uchybień, których dopuścił się ten podmiot. Jeżeli w terminie określonym w decyzji ministra finansów dany podmiot nie usunie tych wad lub uchybień, jakie zostały mu przedstawione, wówczas minister finansów ma obowiązek cofnięcia koncesji, zezwolenia na działalność.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#WaldemarManugiewicz">Oczywiście za naruszenie tychże przepisów ustawy każdy podmiot, to znaczy konkretnie osoba fizyczna, odpowiada na mocy ustawy karnej skarbowej. Są dwa artykuły, które regulują odpowiedzialność osób fizycznych: art. 117 i art. 120 ustawy karnej skarbowej. Art. 117 dotyczy sytuacji, gdy ktoś prowadzi działalność bez wymaganego zezwolenia, czyli prowadzi ją nielegalnie. Ten czyn jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3 i karą grzywny do wysokości 1,5 mld zł. Jeżeli podmiot prowadzi działalność na podstawie ważnego zezwolenia, natomiast narusza przepisy ustawy, podlega karze grzywny do 0,5 mld zł. Zestawienie tych dwóch przepisów oznaczałoby, że jeżeli ktoś narusza przepisy ustawy, a otrzymał już zezwolenie, to nie jest to powód do odebrania zezwolenia. Dopiero jeżeli po wyznaczonym przez ministra finansów czasie te błędy nie zostaną skorygowane, wtedy jest podstawa do cofnięcia zezwolenia. Dlatego też trudno jest odpowiedzieć na tak proste pytanie, czy nastąpiło naruszenie przepisów w okresie tego „bezkrólewia”, od 10 grudnia 1992 r. do 10 czerwca 1994 r., z uwagi na brzmienie art. 57, gdzie niejako automatycznie zostały przedłużone wszystkie zezwolenia wydane na podstawie poprzedniej ustawy. Do prowadzenia tej działalności stosują się przepisy ustawy, ale tylko w tej części, w której mają odniesienie do tych podmiotów, które funkcjonują na rynku.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#WaldemarManugiewicz">Powiedziałem jeszcze o drugiej ważnej rzeczy: kto uzyskał od ministra finansów zezwolenie na prowadzenie gier w automatach. To jest najbardziej drażliwa sprawa. Otóż zezwolenie na prowadzenie gier losowych w automatach uzyskało 6 podmiotów. W sumie wydano 68 zezwoleń, z tego ZPR uzyskały 41 zezwoleń, Estrada Polska - 12, Bingo Centrum - 8, Filmotechnika - 5, Orbis Cassino - 1 i Krakbud - 1 zezwolenie. Jest 101 ośrodków, w których można prowadzić gry w automatach, w związku z tym do rozdysponowania zostały jeszcze 33 lokalizacje. Minister finansów rozpatruje kolejne wnioski, oczywiście te, które dotyczą konkretnych lokalizacji. Tak jak powiedziałem - posługując się przykładem Estrady Polskiej - przed 10 czerwca 1994 r. jako podmioty występowały jednostki gospodarki uspołecznionej, natomiast po 10 czerwca stały się udziałowcami spółek. Estrada Polska, Filmotechnika są to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przed 10 czerwca wszyscy udziałowcy, którzy weszli do tego nowego podmiotu, prowadzili tę działalność we własnym imieniu i na własny rachunek. Natomiast teraz wymóg ustawowy jest taki, że działalność tę może prowadzić tylko podmiot mający formę organizacyjną spółki. Siłą rzeczy spółki te nie były uczestnikami gry pod rządami starej ustawy i w okresie zawieszenia między 10 grudnia 1992 r. a 10 czerwca 1994 r. W związku z tym nie można powiedzieć, że podmioty, które uzyskały dzisiaj zezwolenie od ministra finansów, w jakikolwiek sposób naruszyły przepisy ustawy, ponieważ one nie były uczestnikami gry na rynku przed 10 czerwca 1994 r. Natomiast stały się one udziałowcami. Rozumiem, ze sens pytania pani poseł jest taki, czy ci, którzy dzisiaj są udziałowcami spółek Estrada Polska, Filmotechnika i innych, działając we własnym imieniu i na własny rachunek naruszyli wtedy przepisy ustawy czy też nie. Na to pytanie odpowiadam z formalnego punktu widzenia: Spółki te nie naruszyły przepisów, ponieważ są to inne podmioty, które dzisiaj uzyskały zezwolenie; przed 10 czerwca działały one na rynku jako inne podmioty. Byłbym bardzo wdzięczny i zobowiązany pani poseł, gdyby pani poseł była uprzejma powiedzieć, jakich konkretnych firm to dotyczy, a my szczegółowo odnieślibyśmy się do wszystkich zarzutów, jakie pani poseł byłaby uprzejma sformułować.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#WaldemarManugiewicz">Odnośnie do pytania dotyczącego kwestii, czy osoba wymieniona w interpelacji pani poseł z imienia i nazwiska, która zajmuje funkcję dyrektora generalnego w Urzędzie Rady Ministrów, posiadała udziały w firmie Novopoland i czy te udziały posiada w dalszym ciągu. Rozumiem, że uzyskała pani odpowiedź poprzez artykuł, który został zamieszczony przez tę osobę w prasie. Natomiast w ramach akcji, którą podjął pan premier Cimoszewicz, państwo również otrzymacie pełną informację o tym, czy określeni pracownicy zatrudnieni na określonych stanowiskach naruszyli przepisy ustawy antykorupcyjnej czy też nie. I to też będzie pośrednia odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#WaldemarManugiewicz">Kolejne pytanie, związane z relacją między Estradą Polską a firmą Novopoland. Jest to spółka z udziałem zagranicznym. Czy zawarcie umowy w takiej formie jak umowa zawarta między Novopolandem a Estradami, na której podstawie Estradom wydzierżawiono automaty i w związku z tym one nie były właścicielami tych automatów, było naruszeniem prawa czy też nie? Powiem inaczej: żaden podmiot, który działał w okresie od 10 grudnia 1992 r. do 10 czerwca 1994 r. nie był właścicielem automatów, nikt, żaden podmiot nie był właścicielem automatów do gier, i to dotyczy Filmotechniki, to dotyczy Estrady Polskiej, to dotyczy ZPR i wszystkich innych podmiotów, które się pojawiły na rynku po 10 czerwca 1994 r. Mam gorącą prośbę o bardziej szczegółowe pytania. Jeżeli są konkretne zarzuty pod adresem konkretnych firm, to minister finansów odniesie się do tych zarzutów i wyjaśni, dlaczego akurat w tym konkretnym przypadku wydał zezwolenie na prowadzenie takiej, a nie innej działalności. Na pytania o tak ogólnym charakterze po prostu nie mogę odpowiadać konkretnie. Nie mogę odpowiedzieć, czym się kierowano w poszczególnych przypadkach tych 68 decyzji, jakie zostały wydane przez ministra finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JózefZych">Pani poseł, sytuacja jest taka, że pan minister wykorzystał przewidziany w regulaminie Sejmu limit czasu, i to ponad normę, i w związku z tym proszę od tej chwili włączyć komputer, gdyż będziemy ściśle przestrzegać limitu czasu. Oczywiście, ponieważ trwa jeszcze dyskusja, pani poseł może zabrać głos, ale pan minister wykorzystał już swój limit czasu.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#HelenaGóralska">Panie ministrze, trudno nam się rzeczywiście rozmawia, tak że mogę tylko wyrazić ubolewanie, bo pan mówi, że takiego bytu prawnego jak spółka Estrady wcześniej nie było. Zgadzam się z tym. Ale istniały Estrady j.g.u., które dopiero potem zawiązały spółkę Estrady. To jest fakt. Te Estrady, które funkcjonowały jako j.g.u., wykorzystywały dzierżawione automaty, tego nikt nie kwestionuje. Ta nowa Estrada Polska, która się zawiązała później, nie miała po prostu takiej możliwości. No i w związku z tym pytam się o prawomocność koncesji wydanej firmie Estrada Polska, skoro Estrady j.g.u., które ją utworzyły, w ewidentny sposób łamały przepisy ustawy zarówno z 1976 r., jak i z 1992 r., zakazujące wykorzystywania do gier urządzeń dzierżawionych. Chciałam tylko prosić o potwierdzenie tego. I jeszcze druga sprawa. Pan mówi, że było tak, iż różne firmy wykorzystywały dzierżawione urządzenia, i dlatego chciałam zapytać, czy teraz są jakieś firmy, które wykorzystują dzierżawione urządzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JózefZych">Proszę państwa, nie komplikujmy sprawy, bo naprawdę doprowadzamy do tego samego i ja jestem w najtrudniejszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Syryjczyk: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#JózefZych">Panie pośle, jeszcze raz oświadczam, że pan minister wykorzystał limit czasu. Regulamin Sejmu mówi wyraźnie: 10 minut na odpowiedź, 5 minut na dodatkowe wyjaśnienia. Pan minister wykorzystał jedno i drugie. Ale bardzo proszę, pan poseł może jeszcze zabrać głos, bo dyskusji nie zamknąłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#HelenaGóralska">Panie marszałku, pan czasem jest tak uprzejmy, że udziela głosu poza regulaminem Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#JózefZych">Udzielam, proszę państwa, udzielam, proszę bardzo...</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#JózefZych">Państwo możecie mówić, tylko że zaraz znajdziemy się w bardzo trudnej sytuacji regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Czy w tej chwili jest rzeczywiście taka sytuacja, jak to sugerują publikatory, że firma Novopoland wydzierżawia automaty do gry Filmotechnice czy komukolwiek innemu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#GwidonWójcik">Przysłuchuję się tej debacie w związku z innym zapytaniem i muszę powiedzieć, że jestem zdumiony. Chciałem zapytać pana ministra jako wysokiego urzędnika państwowego, co pan sądzi o tym, że inny wysoki urzędnik państwowy, jakim jest dyrektor gabinetu pana ministra Strąka, ciągnie zyski, dorabia sobie do pensji państwowej na grach hazardowych, mając jednocześnie na uwadze fakt, że rynek gier hazardowych nie jest rynkiem otwartym, rynkiem wolnym i ten sam rząd, dla którego pracuje ten wysoki urzędnik państwowy, dyrektor gabinetu pana ministra Strąka, koncesjonuje tę działalność. Czy nie widzi pan tu takiej sytuacji, której być nie powinno, sytuacji korupcyjnej? Muszę powiedzieć, że to budzi moje zdumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JózefZych">Panie ministrze, w drodze wyjątku, proszę bardzo króciutko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WaldemarManugiewicz">Panie Marszałku! Postaram się bardzo krótko odpowiedzieć na ostatnie pytanie. Chciałbym powiedzieć, że ja tutaj nie wypowiadam swoich prywatnych poglądów, tylko reprezentuję stanowisko Ministerstwa Finansów. W związku z tym, jeżeli pan poseł pozwoli, na to pytanie mogę odpowiedzieć prywatnie, ale nie z tego miejsca i nie w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o pozostałe sprawy poruszone tutaj w tych dwóch krótkich wypowiedziach, oświadczam, że dzisiaj żaden podmiot, który dostał zezwolenie na grę na automatach, nie może nie być właścicielem tych automatów. Wszystkie firmy, które uzyskały od ministra finansów zezwolenie na prowadzenie tej działalności - tak jak powiedziałem, to jest 6 firm i 68 zezwoleń - są właścicielami automatów.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WaldemarManugiewicz">Natomiast jeszcze raz ustosunkowując się do wątpliwości pani poseł Góralskiej, muszę do znudzenia, po raz kolejny, powoływać się na art. 57, bo to jest klucz do całej ustawy. Z prawnego punktu widzenia - każdy prawnik to powie - czym innym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna, a czym innym podmiot, który występował jako inna forma organizacyjna: przedsiębiorstwo państwowe czy jednostka organizacyjna kultury. To są dwa różne byty w rozumieniu przepisów prawa. W związku z tym na tak przedstawione formalne pytanie moja odpowiedź formalna jest taka: Oczywiście, podmioty, które uzyskały zezwolenie na tę działalność, są nowe w rozumieniu prawa i nigdy nie występowały na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WaldemarManugiewicz">Tak jak powiedziałem, nie było takich podmiotów w okresie między 10 grudnia 1992 r. a 10 czerwca 1994 r., które były właścicielami automatów. Wszystkie były dzierżawione, bo przecież ZPR jest spółką akcyjną, która powstała na bazie likwidacji prywatyzacyjnej. Przedsiębiorstwo państwowe ZPR zostało zlikwidowane na podstawie umowy zawartej między przedstawicielem skarbu państwa (w osobie ministra kultury) a spółką akcyjną ZPR; majątek został oddany w leasing i do czasu spłaty ostatniej raty spółka nie jest jego właścicielem. W związku z tym nie było takiego podmiotu, który miałby prawo własności do tych automatów. Dlatego swoją pierwszą wypowiedź zacząłem od interpretacji art. 57. Zgodnie z nim przepisy rozdz. 3 nie mogą być zastosowane, bo wtedy żadna firma nie powinna działać po 10 grudnia 1992 r., jeśli nie jest spółką, nie ma właściwej struktury kapitału, nie jest właścicielem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JózefZych">Panie ministrze, bardzo dziękuję, to wystarczy. Mam prośbę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WaldemarManugiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WaldemarManugiewicz">Mam prośbę o szczegółowe pytania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JózefZych">Panie ministrze, trzykrotnie powtarzał pan to samo. Proszę państwa, musimy uporządkować tę sprawę...</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#JózefZych">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pani poseł Heleny Góralskiej.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#JózefZych">Mam prośbę. Musimy jednak z tego wszystkiego wyciągać wnioski. Przede wszystkim, jeżeli wpływają interpelacje, to jest prośba do rządu, żeby poważnie potraktować wszystkie pytania. Gdy nie można się do wszystkich ustosunkować, albo nie ma jasności co do tego, czego poseł oczekuje, to myślę, że można by zastosować inną formułę - poprosić posła, porozmawiać, wyjaśnić. Ciągle powracamy do interpelacji, do zapytań. To jest niepotrzebne, bo - trafnie mi tu wskazuje pan poseł Szymański - w tym czasie wszystkie inne pytania są spychane na dalszy plan. Bardzo proszę, żeby osoby, do których są kierowane interpelacje i zapytania, brały również pod uwagę taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#JózefZych">Obecnie przystępujemy do rozpatrzenia zapytań.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#JózefZych">Przypominam, że postawienie zapytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, udzielenie zaś odpowiedzi nie dłużej niż 5 minut. Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia zapytań dodatkowych, przy czym uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie. Postawienie dodatkowego zapytania nie może trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna, uzupełniająca odpowiedź na dodatkowe zapytania nie dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#JózefZych">Przypominam, że najpierw jest udzielana odpowiedź, potem muszą być postawione wszystkie zapytania dodatkowe, które posłowie chcą zadać, i dopiero wtedy następuje łączna odpowiedź. Od tego momentu niestety wyjątków już nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#JózefZych">Pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewicy Demokratycznej, w sprawie udziału Polski w operacji wojskowej na Haiti - zapytanie do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#JózefZych">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli minister obrony narodowej pan Piotr Kołodziejczyk.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zwróciłem się do prezesa Rady Ministrów — właśnie do premiera — z trzema pytaniami, które mają charakter kompleksowy, ponadresortowy. W związku z przygotowaniami do udziału Polski w operacji wojskowej na Haiti — co wywołuje w społeczeństwie szereg wątpliwości, a nawet niepokojów — wydaje się celowe uzyskanie odpowiedzi na trzy następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#TadeuszIwiński">Po pierwsze: Jakie jest ostateczne i pełne stanowisko rządu polskiego w tej materii? Uważam za nienormalną sytuację, w której rząd - takie mamy informacje - decyzję podejmie za tydzień czy za dwa tygodnie, a równocześnie - jak czytamy - 51 polskich żandarmów już wyjedzie - konkretnego dnia w konkretne miejsce. Więc albo jest tak, albo tak.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#TadeuszIwiński">Po drugie: Jaki jest mechanizm podejmowania decyzji w ważnych dla państwa kwestiach o charakterze militarno-politycznym? Akurat ta kwestia nie należy do najważniejszych, ale ona pokazuje i obrazuje słabości mechanizmu podejmowania takich decyzji. Wydaje się, że nie może być tak, iż tego typu decyzje zostają podjęte w rozmowach między np. prezydentami dwóch państw.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#TadeuszIwiński">Po trzecie: Czy rząd przewiduje - biorąc również pod uwagę niejasności w omawianej sprawie, tzn. w sprawie operacji wojskowej na Haiti, polskiego w niej udziału - poprawę sposobu wyjaśniania społeczeństwu celowości podejmowanych decyzji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PiotrKołodziejczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Obawiam się, iż do pańskiego pytania wkradła się poważna nieścisłość. Otóż oświadczam, że rząd Polski nie zamierzał i nie zamierza uczestniczyć w operacji wojskowej na Haiti. Jeśli pan poseł będzie uprzejmy zmodyfikować swoje pytanie, jestem gotów do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#TadeuszIwiński">Zadałem pytanie w sprawie udziału Polski, a nie rządu Polski, w operacji wojskowej na Haiti. To jest jasne, tak to zostało sformułowane i tak jest na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#TadeuszIwiński">Nie mam zamiaru ani pana ministra, ani innych członków rządu wysłać na Haiti. Byłem kiedyś na Haiti, tam jest ciężki klimat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PiotrKołodziejczyk">A więc zapytanie poselskie w sprawie udziału Polski w operacji wojskowej na Haiti. Polska nie uczestniczy w operacji wojskowej na Haiti.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#TadeuszIwiński">To jest jakaś nowość, to, co pan minister teraz podaje. Gdyby pan minister łaskawie zechciał to szerzej wyjaśnić, bo to jest dla mnie nowa informacja, szczerze mówiąc.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#TadeuszIwiński">Kto w takim razie uczestniczy w tej operacji? Bo jeżeli czytam codziennie w gazetach, że polski przedstawiciel będzie szefem zgrupowania w Port au Prince i w innych miejscach, to nie wiem, czy jadą żandarmi przebrani za klaunów, czy odbywa się jakaś inna impreza. Co to w takim razie jest? Co będzie robiło na Haiti 51 polskich żandarmów, skoro to nie jest operacja wojskowa? Rozumiem, że to nie jest także występ trupy teatralnej na Haiti.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, proszę wybaczyć, że w kontekście idei międzynarodowej współpracy dotykam spraw tak błahych, jak kwestie materialne, ale w naszym biednym kraju nie są one bez znaczenia. A zatem czy została już ostatecznie wyjaśniona sprawa sfinansowania udziału Polski w operacji na Haiti? Jaki byłby rozkład kosztów pomiędzy stroną polską i - ewentualnie - amerykańską? W kontekście tej sytuacji chcę też zapytać: Jak wygląda rozliczenie USA z Polską po operacji w Iraku, w której braliśmy udział i po której zakończeniu mieliśmy otrzymać zwrot poniesionych kosztów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#TadeuszSamborski">Samborski, PSL. Panie ministrze, mam uprzejmą prośbę o udzielenie odpowiedzi na pytanie, jakie są gwarancje, że Polska odzyska te środki, które jednak wyasygnujemy na zrealizowanie różnego rodzaju form uczestnictwa w tej operacji. Dlaczego właśnie od rządu amerykańskiego, jeśli jest to operacja pod flagą ONZ? Czy to jest odpowiedni sposób? Kto nas w ogóle finansuje i dla kogo my się wynajmujemy, jeśli można użyć takiego sformułowania. Następnie, dlaczego zmieniliśmy formy naszego udziału w tej operacji w stosunku do operacji Irak-Kuwejt, bo tam wysłaliśmy statki sanitarne, personel medyczny. Myślę, że ta forma mogła być zastosowana również teraz. Dlaczego jest zmiana formy, nawet rozszerzenie zakresu naszego udziału?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JózefZych">Jeszcze pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, chciałbym zaproponować, żebyśmy jednak przestrzegali pewnej procedury stawiania zapytań. Najpierw jest pytanie zasadnicze posła Iwińskiego, na które, jak rozumiem, pan minister powinien udzielić odpowiedzi. Pytanie jest jasno postawione, a dopiero później jest seria pytań. W tej chwili pan minister jest w trudnej sytuacji, bo nie wie, na które zapytanie ma odpowiedzieć. Myślę, panie marszałku, że pan powinien dopuścić do odpowiedzi na pytanie postawione przez posła Iwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JózefZych">Panie pośle, w sposób wysoce dyplomatyczny postawił pan sprawę. Zaraz panu odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JózefZych">Jeśli chodzi o regulamin Sejmu, to sytuacja wygląda tak, że była seria pytań pana posła i odpowiedzi pana ministra. Oczywiście, zapytam pana posła, czy jest zadowolony z odpowiedzi, to jest inna rzecz. Następnie żeby właśnie ułatwić sprawę panu ministrowi, dopuściłem do postawienia pozostałych pytań, bo - być może - w ten sposób uda się nam znaleźć wspólny mianownik.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#KazimierzPańtak">Panie marszałku, czy to znaczy, że będziemy jeszcze mogli zadawać pytania dodatkowe po tej wypowiedzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JózefZych">W tej chwili proszę zadawać pytania, panie pośle, jeżeli pan je ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#KazimierzPańtak">Nie. Zadam pytanie dodatkowe, kiedy pan minister ustosunkuje się oficjalnie, merytorycznie do wypowiedzi pana posła Iwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, jest jeszcze jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JózefZych">Proszę państwa, nie próbujmy tutaj prowadzić dyskusji regulaminowej i czepiać się każdego słowa. Wróćmy do tematu.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JózefZych">Panie pośle, czy pan uzyskał odpowiedź na postawione przez pana pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#TadeuszIwiński">Pan marszałek raczy zadawać pytania retoryczne. Oczywiście, że nie uzyskałem, ponieważ pan minister zanegował w ogóle zasadność postawienia pytania. Zadałem trzy pytania na piśmie i oczekuję odpowiedzi na te trzy pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JózefZych">Panie pośle, zadałem pytanie retoryczne, bo widziałem, co zaczyna się dziać.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#JózefZych">Panie ministrze, bardzo proszę o ustosunkowanie się do tych trzech pytań.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PiotrKołodziejczyk">Jeszcze raz więc podkreślam, że Polska nie uczestniczy i nie będzie uczestniczyć w żadnej operacji wojskowej, natomiast została włączona do jednego z komponentów sił międzynarodowych, albowiem występują tam komponenty: cywilny, wojskowy i policyjny.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PiotrKołodziejczyk">Jeśli idzie o pierwsze pytanie pana posła: Jakie jest ostateczne i pełne stanowisko rządu polskiego w tej materii? Otóż rząd popiera rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 940 w sprawie Haiti, z zadowoleniem przyjął informację o obiecującym rozwoju sytuacji w wyniku mediacji amerykańskiej i wyraził nadzieję osiągnięcia celów tej rezolucji bez potrzeby użycia siły, z czym mamy do czynienia. Rząd zadeklarował wolę udziału w pomocy humanitarnej dla Haiti, w szczególności medycznej, oraz w szkoleniu kadr dla policji haitańskiej - w polskich ośrodkach szkoleniowych. Rząd polski zobowiązał ministra obrony narodowej do ustalenia szczegółowych warunków udziału, to jest zasad działania i zasad wycofania pododdziału sił porządkowych, uwzględniając zmieniający się w istotny sposób charakter akcji sił wielonarodowych, ustanowionych na mocy wymienionej rezolucji Rady Bezpieczeństwa. Ostateczne stanowisko Rady Ministrów w tej kwestii zostanie najprawdopodobniej sformułowane na kolejnym posiedzeniu rządu w dniu 4 października.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PiotrKołodziejczyk">Co do pytania drugiego, mechanizm podejmowania decyzji wygląda następująco. Ważne decyzje podejmuje się w wyniku konsultacji poprzez zwołanie Komitetu Obrony Kraju lub konsultacji indywidualnych z jej członkami oraz konsultacji między prezydentem a rządem. I ta procedura w znakomitej części znalazła swoje zastosowanie w przypadku Haiti.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PiotrKołodziejczyk">Co do pytania trzeciego: Czy rząd przewiduje, mając na uwadze niejasności w omawianej sprawie, poprawę sposobu wyjaśniania społeczeństwu celowości podejmowanych decyzji? W tym pytaniu tkwi bardzo poważny zarzut. Chciałbym poinformować, że w miarę rozwoju wydarzeń społeczeństwo było informowane o tym, co się rzeczywiście dzieje. Mówię tutaj w tej chwili o pewnych faktach, na które rząd wpływu nie miał, ale stenogram rozmowy telefonicznej prezydentów Stanów Zjednoczonych i Polski został w całości opublikowany. Stanowisko Rady Ministrów na ten temat zostało publicznie ogłoszone. Natomiast szczegóły operacji zostały podane dopiero wczoraj, bo właśnie wczoraj wróciła grupa rekonesansowa Wojska Polskiego, która prowadziła negocjacje dotyczące warunków uczestnictwa i usytuowania naszych sił policyjnych w całym systemie, oraz dokonała rekonesansu na miejscu pełnienia służby. Trudno się więc zgodzić z zarzutem, iż społeczeństwo nie jest na bieżąco informowane o sytuacji. Oczywiście, można byłoby żądać więcej informacji, ale proszę zrozumieć trudności z tym związane. Rządowi w polityce informacyjnej nie wolno dywagować, to jest prawo dziennikarskie. Rząd ma obowiązek mówić o faktach i uważam, że o tych faktach mówi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JózefZych">Panie ministrze, mam prośbę. Widzi pan, można było udzielić odpowiedzi. Po co to całe zamieszanie wokół sprawy? Bardzo bym prosił, byśmy tego w przyszłości unikali.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Nawiązując do pana słów pragnę zauważyć, że mówimy o pewnych problemach, a nie dyskutujemy jak w średniowieczu o tym, ile diabłów się mieści na czubku szpilki. Jeżeli więc dla pana ministra udział żandarmerii wojskowej nie jest interwencją wojskową tylko policyjną, to samo takie określenie dla mnie, szczerze mówiąc, nie ma znaczenia. Nie mogę przyjąć za zasadne wyjaśnienia, skoro z jednej strony mówi się dokładnie - co do jednego żołnierza czy żandarma - ilu ludzi pojedzie i kiedy pojedzie, a jednocześnie nie ma decyzji rządu - to jest sprzeczność niewytłumaczalna. Ale moje pytanie główne, które padło pośrednio, jest takie: Dlaczego Polska nie utrzymuje stanowiska - wydaje się najwłaściwszego - takiego, jakie zajęła w przypadku kryzysu w Zatoce Perskiej, i nie wysyła jednostek medycznych czy logistycznych, lecz wdaje się w operacje najbardziej skomplikowane, z udziałem żandarmerii wojskowej itd. To jest najtrudniejszy etap. Nie chciałbym być w pana skórze, jeżeli paru Polaków zginie na Haiti.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JózefZych">Przepraszam, panie ministrze, są dalsze pytania.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan poseł Iwiński zadał już pytanie podobne do mojego. Chciałabym się dowiedzieć, co zdecydowało, że właśnie ów komponent policyjny jest tym, który zasilamy. To jest rzeczywiście etap bardzo trudny. Jaki jest pańskim zdaniem stopień zagrożenia życia polskich uczestników tych sił międzynarodowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JózefZych">Pani poseł Aleksandra Małachowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AleksandraMałachowska">Panie ministrze, chciałabym zapytać, kto dotychczas negocjował warunki finansowe dotyczące uczestnictwa żołnierzy polskich misji pokojowych. Czy mógłby pan minister przedstawić, jak się one kształtują na tle misji pokojowych z udziałem krajów członkowskich państw NATO?</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#AleksandraMałachowska">I jeszcze dodatkowo chciałabym zapytać, ilu aktualnie żołnierzy polskich uczestniczy w misjach pokojowych i ilu żołnierzy wystawiają kraje członkowskie państw NATO?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#AleksandraMałachowska">Jeśli można, to chciałabym powrócić do pytania, które zadał pan poseł Iwiński: Jak wygląda mechanizm podejmowania decyzji militarno-politycznych właśnie w stosunku do pełnienia polskich misji pokojowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, pani poseł częściowo powtórzyła pytanie, które zadałem wcześniej - stało się tak na skutek nieodnotowania czy błędów proceduralnych. Pozwolę sobie je ponownie przypomnieć: Jak wygląda sprawa finansowania udziału Polski w operacji na Haiti, a szczególnie jaki byłby rozkład kosztów między stroną polską i ewentualnym udziałem amerykańskim?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WładysławAdamski">Nie wiem, czy jest pan w stanie odpowiedzieć na dodatkową część sformułowanego wtedy pytania, które dotyczyło kwestii wzajemnej wiarygodności: Jak wygląda rozliczenie USA wobec Polski po operacji w Iraku, w której braliśmy udział? Mieliśmy otrzymać zwrot poniesionych kosztów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JózefZych">Pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#KazimierzPańtak">Panie ministrze, był pan uprzejmy oświadczyć, że Polska nie uczestniczy w operacji militarnej na Haiti i żołnierze - jak dowiaduję się z prasy - nawet wyspecjalizowani komandosi jadą tam w charakterze służb policyjnych. Ja to rozumiem, tylko mam pytanie - aby później, po powrocie tych osób, nie było problemu - czy będą oni nadal żołnierzami, czy zostaną zwolnieni do cywila?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! 72% społeczeństwa Stanów Zjednoczonych oceniło operację na Haiti w sposób negatywny, w czasie samej inwazji - 54%. Czy przy podejmowaniu decyzji rząd polski uwzględnił polską opinię publiczną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JózefZych">Dalszych zapytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PiotrKołodziejczyk">Nie zdążyłem odnotować nazwisk szanownych państwa, proszę mi darować tę niegrzeczność czy niedopatrzenie z mojej strony. Dlaczego Polska nie wysyła szpitali pływających czy lądowych? Bo nie było na nie zapotrzebowania. Zapotrzebowanie było dość konkretne i odpowiedź też była konkretna - po rozważeniu sprawy. Oczywiście niezmiernie trudno jest w takich sytuacjach określić prawdopodobieństwo zagrożenia życia, ale - jak wynika z rozwoju wydarzeń, z którymi mamy do czynienia - nie jest ono wielkie, aczkolwiek nie świadczy to wcale, iż sytuacja nie będzie się zmieniała.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PiotrKołodziejczyk">Uprzedzając ewentualne pytania, chciałbym poinformować, że ze względu na pokojowy charakter całej operacji nie przewiduje się pełnienia funkcji policyjnych m.in. przez nasz personel policyjny, lecz tylko monitorowanie działalności policji haitańskiej. Stąd personel będzie uzbrojony tylko w broń krótką itd. Monitorowanie, protokołowanie i szkolenie w pierwszej fazie - a więc raczej pośrednie, a nie bezpośrednie zaangażowanie w utrzymanie porządku na tej wyspie.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PiotrKołodziejczyk">Jeśli idzie o warunki finansowe, zostały przeprowadzone podstawowe negocjacje, odpowiednie dokumenty są w przygotowaniu. Dlaczego strona amerykańska? Dlatego że ONZ będzie się rozliczało ze Stanami Zjednoczonymi per saldo, nie z każdym oddzielnie. A więc strona amerykańska pokrywa niemal wszystkie koszty związane z przygotowaniem, przerzutem, działaniem i funkcjonowaniem polskiego pododdziału, a także z jego ubezpieczeniem i świadczeniami odszkodowawczo-rentowymi. Ten ostatni element jest w trakcie negocjacji i tu będziemy mało elastyczni. Strona amerykańska refundować też będzie koszty osobowe naszego uczestnictwa w wysokości 988 dolarów amerykańskich na osobę w ciągu miesiąca, dokonując przelewu na wskazane w kraju konto - na rzecz zakładu budżetowego Wojskowe Misje Pokojowe, które w imieniu naszego państwa rozliczają całość operacji, również pokojowych. Ponadto strona amerykańska finansuje w 100% szkolenie przygotowawcze naszego pododdziału w bazie USA w Puerto Rico oraz - po przerzucie w rejon działania - jego zakwaterowanie, wyżywienie i wyposażenie w sprzęt techniczny, zapewnia także opiekę medyczną i szeroko rozumiane zabezpieczenie logistyczne. Warunki tego finansowania znajdą się w umowie polsko-amerykańskiej, do której zawarcia obowiązany jest minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PiotrKołodziejczyk">Pani poseł Małachowska pyta, ilu żołnierzy uczestniczy w misjach pokojowych. 2100 - w pewnym przybliżeniu, ta liczba się zmienia - polskich żołnierzy, głównie w Syrii, w Libanie, w Chorwacji, i obserwatorów w kilku innych państwach, z Koreą włącznie; sprawa się ciągnie od wielu lat. Natomiast nie jestem w stanie w tej chwili, bez przygotowania, powiedzieć, ilu żołnierzy innych państw zachodnich, w jakich misjach i gdzie uczestniczy, za co panią poseł przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PiotrKołodziejczyk">Nie widzę pani poseł. Jeśli to panią interesuje, uzyska pani te informacje w innym trybie.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#PiotrKołodziejczyk">Jeśli idzie o Zatokę Perską, to rzeczywiście nie nastąpiło w tym wypadku rozliczenie do końca. Z tego tytułu budżet Ministerstwa Obrony Narodowej doznał uszczerbku na kwotę ok. 10 mln dolarów, ale nie jest to wina Stanów Zjednoczonych, albowiem kontrakt nie był zawierany z tym państwem. Nie zamierzamy z tych pieniędzy rezygnować, jest w toku dość intensywna akcja dyplomatyczna na rzecz odzyskania tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#PiotrKołodziejczyk">Pytano o status żołnierzy po ich powrocie. Wojskowa służba policyjna jest czynną służbą wojskową i status tych żołnierzy pozostaje bez zmian. Nie widzę powodu, żeby ich zwalniać do cywila tylko dlatego, że wyrazili chęć udziału w tej humanitarnej akcji.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#PiotrKołodziejczyk">Rozumiem, że to już wszystkie generalne pytania tutaj zadane. Dziękuję państwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JózefZych">Dodatkowych pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JózefZych">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#JózefZych">Zapytanie nr 2: pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki, Polskie Stronnictwo Ludowe, w sprawie włączenia podatku drogowego do ceny paliw - do ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#JózefZych">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Witold Modzelewski.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zwróciłem się do pana wicepremiera ministra finansów Grzegorza Kołodki o informację w sprawie zaawansowania prac rządu dotyczących wliczenia od 1 stycznia 1995 r. podatku drogowego do ceny paliw. Ta ważna dla budżetu i gospodarki państwa sprawa ma już swoją historię. Podnoszona była przez komisje sejmowe poprzedniej kadencji, które podjęły stosowną uchwałę w dniu 6 maja 1993 r. Moje ponowne zapytanie zbiegło się z jednogłośnym przyjęciem projektu uchwały przez trzy komisje sejmowe w tej właśnie sprawie. Chciałbym uzyskać odpowiedź na pytanie, jak dalece są te prace zaawansowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace nad operacją polegającą na likwidacji podatku od środków transportu i włączeniu go do ceny paliw, a dokładnie do podatku akcyzowego, zostały podjęte w resorcie finansów bezpośrednio po uchwale Sejmu podjętej 5 marca br., w której rząd został zobowiązany do jej przeprowadzenia. Projekt ustawy został opracowany w kwietniu, w maju zaś był przedmiotem obrad Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WitoldModzelewski">Istota rozwiązania polega, panie pośle, na tym, że uchyla się ustawę o podatkach i opłatach lokalnych w części dotyczącej podatku transportowego, następnie podwyższa się górne granice akcyzy - bo, jak wiemy, ustawowo określone są wyłącznie górne granice akcyzy od paliw silnikowych. Ta operacja jest oczywiście w sensie legislacyjnym i technicznym banalnie prosta.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WitoldModzelewski">Oprócz tego zostały przewidziane w tymże projekcie ustawy rozwiązania tzw. poboczne, ale one mają bardzo ważne znaczenie. Po pierwsze, chodzi o technikę zwrotu tej kwoty gminom, ponieważ podatek od środków transportu jest dochodem gminnym i jego uchylenie oznaczałoby bezwzględny spadek dochodów samorządu terytorialnego. W tej ustawie przewidziano sposób zrekompensowania gminom utraty tych dochodów. Za chwilę powiem w szczegółach, na czym ma to polegać.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WitoldModzelewski">Przewidziano również w projekcie ustawy sposób rozwiązania problemu dotyczącego inwalidów. Chodzi o to, że osoby niepełnosprawne korzystają obecnie ze swoistego przywileju. Polega on na tym, że w określonych sytuacjach te osoby są zwolnione od podatku od środków transportu. Nie wszyscy, ale większość. Poza tym dotyczy to również zakładów pracy chronionej. I tu pierwotna propozycja ustawowa została zmieniona na podustawową o mocy aktu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WitoldModzelewski">Na posiedzeniu Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów w dniu chyba 6 maja ta sprawa wzbudziła jednak kontrowersje wśród członków Rady Ministrów - spór początkowo dotyczył wyłącznie skutków. Członkowie KERM różnili się w opiniach, ile to ma wynosić, dokładnie mówiąc, o ile ma być podwyższona w wyniku tej operacji cena paliw silnikowych, benzyny 94 i oleju napędowego. Były w tej sprawie spory między członkami Komitetu Ekonomicznego, nie jest to żadną tajemnicą. Doszliśmy już w zasadzie w sierpniu do pewnego kompromisu, chociaż był to, zaznaczam, bardzo trudny kompromis, ponieważ ograniczył się do sprowadzenia całej operacji, przynajmniej w 1995 r., do skutku zerowego, tzn. minimalizacji. Rozumiem tu stanowisko innych resortów, które w naturalny sposób zainteresowane są minimalizacją skutków, jeśli chodzi o wzrost cen paliw. Pierwotnie szacowaliśmy te skutki przeciętnie w wysokości około 600 zł. Kompromis polegał na tym, że przyjęliśmy daleko idące zróżnicowanie dotyczące skutków przeniesienia podatku do cen paliw. Dokładnie minimalizacja w wypadku oleju napędowego oznaczałaby kwotę 300 zł, natomiast jeśli chodzi o benzynę 650–700 zł, czyli byłoby to korzystne dla rolnictwa i tych podmiotów, które używają oleju napędowego, a więc przede wszystkim podmiotów gospodarczych. Ten kompromis i później okazał się niewystarczający — niestety, minister finansów był tu na pozycji przegranej.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#WitoldModzelewski">Po wielu debatach, łącznie z debatą na posiedzeniu Rady Ministrów, stanowisko rządu w tej sprawie jest następujące. Mówiąc najprościej, nikt nie zanegował tej idei ani nawet naszego przedłożenia. Konstrukcja opracowana przez ministra finansów, mimo że zgłoszono wiele wątpliwości, nie spotkała się z zasadniczą krytyką. Natomiast chyba główny powód przełożenia decyzji, o czym miałem okazję poinformować m.in. Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, argument, który, jak rozumiem, oponenci tego rozwiązania uznali za rozstrzygający - i ten argument przyjął w końcu już nawet rząd - to jest łagodzenie skutków inflacyjnych. To po pierwsze. Po drugie, sprawę hamowania skutków, kosztów w gospodarce w tym kontekście rząd zarekomendował Wysokiej Izbie i takie stanowisko zostało przekazane panu marszałkowi: prace nad tym rozwiązaniem będą trwać, natomiast nie będzie ono wprowadzone z dniem 1 stycznia 1995 r. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JózefZych">Są dodatkowe zapytania.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie ministrze, stan dróg jest fatalny. Czy stać nasz kraj na umożliwienie nieodpłatnego korzystania z naszych dróg zagranicznym posiadaczom środków transportowych?</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Drugie pytanie. Czy budżet państwa jest w stanie udźwignąć ciężar finansowy naprawy dróg po tegorocznej eksploatacji w czasie upalnego lata? Chcę tylko dodać, iż podaje się, że straty z tego tytułu wynoszą około 6 bln zł. Nie dbaliśmy o nasze drogi. Czechosłowacja np. wprowadziła niegdyś zakaz przejazdu samochodów o ładowności powyżej 8 ton w godzinach dziennych. Sądzę, że jest to sprawa bardzo pilna i stąd moje zapytanie. Wiem, że komisje podjęły już jednogłośnie decyzję o uchwale zobowiązującej rząd do wprowadzenia tego rozwiązania z dniem 1 stycznia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#JózefZych">Pan poseł Krzysztof Wiecheć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#KrzysztofWiecheć">Rozumiem te wyjaśnienia, które pan minister był łaskaw tu przedstawić, mówiąc o tym, że idea jest słuszna i rekompensaty dla gmin są przewidywane. W związku z powyższym mam następujące pytanie: Jakie skutki spowoduje niewłączenie w cenę paliw podatku od środków transportowych właśnie od 1995 r.? Zakładam, że kwoty, o których mówiliśmy, wynoszą 300 zł w wypadku oleju napędowego i 650 zł w wypadku etyliny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#StanisławPawlak">Stanisław Pawlak. Chciałbym zapytać pana ministra o rekompensatę wzrostu cen oleju napędowego dla rolnictwa. Składałem interpelację 27 maja, wicepremier Kołodko odpowiadał na tej sali. Dzisiaj słyszymy, że przewiduje się rekompensaty dla gmin, dla inwalidów, natomiast jeśli chodzi o rolnictwo, jest cicho. Zróżnicowanie cen paliw istnieje w Unii Europejskiej, na przykład w Belgii, w Danii, w Niemczech różnica może wynosić 41%. Dlaczego nasz rząd nie przewiduje właśnie takich rekompensat dla rolnictwa? Zróżnicowanie na zasadzie 300–700 zł jednak nie zadowala rolników. Bardzo bym prosił o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#GrażynaKotowicz">Panie ministrze, coraz więcej się mówi o korzyściach dla naszych dróg w związku z tym, że wyłączy się podatek z budżetów gmin i włączy do cen paliwa. Jako wójt gminy wiejskiej chciałam zapytać pana ministra, jaką mam gwarancję, że te środki finansowe, które do tej chwili wpływały do mojego budżetu, zostaną mi zrekompensowane. W jaki stanie się to sposób? Trzeba wziąć np. pod uwagę, że sieć dróg w mojej gminie jest mniejsza niż w sąsiednim mieście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#CzesławFiedorowicz">Poseł Czesław Fiedorowicz z Unii Wolności. Mam pytanie, które stawiam po raz trzeci w tej Izbie w związku z problemem powstającym na pograniczu polsko-niemieckim. Do gmin przygranicznych przyjeżdża dziennie od 16 do 20 tys. pojazdów, które w sposób trwały niszczą nawierzchnię. W jaki sposób tym gminom zrekompensuje się w ramach wzrostu akcyzy ten uszczerbek, by mogły naprawić nawierzchnie drogowe niszczone przez te pojazdy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JózefZych">Jeszcze jedno pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W tej Wysokiej Izbie nie mamy raczej wątpliwości co do tego, że podatek drogowy należy włączyć do ceny paliwa. Pan minister powiedział, że raczej z dniem 1 stycznia jeszcze to nie nastąpi. Czy pan minister mógłby określić, w jakim terminie rząd przewiduje to włączenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#JózefZych">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od pytania pana posła: Czy budżet może znaleźć środki na sfinansowanie tych zadań, skoro stan dróg jest fatalny? Zachodzi tu pewne nieporozumienie. Ten podatek nazywał się kiedyś podatkiem drogowym i rzeczywiście kojarzył się z pewnym funduszem celowym na finansowanie dróg. Tak już nie jest od dłuższego czasu. Podatek, nazwany zresztą przez prawodawcę w 1991 r. podatkiem od środków transportu, pozostał w naszej świadomości jako swoisty podatek celowy, który służył temu jednemu zadaniu, społecznie bardzo ważnemu. Tak już nie jest, toteż chcemy znaleźć instrument, który by finansował to zadanie. Rozumiem intencje pana posła: wszystkie podmioty, właściciele pojazdów, którzy dzisiaj nie płacą w Polsce podatków, a jednak korzystają z naszych dróg, powinni podatek płacić w większym zakresie. Chcę więc poinformować i pana posła, i Wysoką Izbę, że w dzisiejszym przedłożeniu nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług znajduje się przepis mający ten sam cel, na który - jak dobrze zrozumiałem - zwrócili uwagę panie i panowie posłowie. Chodzi o to, żeby podmiot dysponujący nie zarejestrowanym w Polsce samochodem, który nigdy u nas żadnego podatku — ani gminnego, ani państwowego — nie płacił, ponosił określone ciężary publiczno-prawne z tego tytułu, że korzysta z polskich dróg. W przedłożeniu, które miałem zaszczyt przedstawić dziś rano Wysokiej Izbie, jest zawarta delegacja opracowana wspólnie z panem ministrem transportu, w której jest mowa, że będzie wprowadzony tzw. podatek wjazdowy wzorowany na rozwiązaniach niemieckich. Jest to bardzo prosty w poborze podatek, będący formą zryczałtowanego VAT. Polega on na tym, że pojazd wjeżdżający do Polski, a nie mający polskiej rejestracji, płaci jednorazową kwotę z tytułu wjazdu na teren Rzeczypospolitej. Nie ma tu większego ryzyka, bo taki sam podatek stosowany jest wobec polskich pojazdów wjeżdżających na teren Niemiec. Jest to sposób wygospodarowania dodatkowych środków — chcemy to zrealizować niezależnie od omawianej operacji. Jest to zarazem odpowiedź dla pana posła, gdyż chodzi o ten sam problem.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WitoldModzelewski">Jeżeli miałbym wyrazić swój pogląd, która z technik zdobycia tych dodatkowych pieniędzy jest prostsza, to powiem, że ta druga, do której miałem zaszczyt Wysoką Izbę przekonywać podczas przedstawiania założeń noweli do ustawy o podatku od towarów i usług. Polega to po prostu na tym, że omawiany instrument działa selektywnie - płaci ten, kto wjeżdża na terytorium Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WitoldModzelewski">Natomiast sama operacja przeniesienia podatku od środków transportu do akcyzy składa się z wielu wątków. Wywołuje ona skutki w całej gospodarce. Np. zaraz pojawia się pytanie, które pan poseł był łaskaw mi zadać: W jaki sposób rolnictwu to zrekompensować, skoro z jednej strony nie będzie podatku od środków transportu, ale z drugiej strony pojawi się dodatkowy czynnik powodujący wzrost cen paliw silnikowych, czyli oleju napędowego? Wiem, że pytanie to było zadawane panu premierowi Kołodce - w zasadzie mogę na nie odpowiedzieć w ten sam sposób. W konstrukcji działań dotyczących podatku od środków transportu, który byłby likwidowany, a następnie wprowadzany do akcyzy - poza przypadkiem, jakim jest sama likwidacja podatku od środków transportu, czyli ulżenie podatnikowi, ponieważ jednego podatku już nie musi płacić - żadnej formy zrekompensowania nie ma. Rozumiem więc stanowisko tych członków Rady Ministrów, którzy - notabene wbrew stanowisku ministra finansów - nie opowiedzieli się za wprowadzaniem tego rozwiązania od 1 stycznia; to właśnie m.in. stanowiło przesłankę, żeby tę operację oddalić, by czynniki inflacyjne, czyli dotyczące wzrostu kosztów, które uderzają również w rolnictwo, były w miarę możliwości minimalizowane.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#WitoldModzelewski">Rozumiem, że pytania skierowane są częściowo do rządu, częściowo do ministra finansów, którego mam zaszczyt tu reprezentować. Żeby wyrazić swój pogląd, powiem najprościej: Jeżeli zależy nam, aby podmioty, które w Polsce nie płacą podatków (nawet drogowego), płaciły, ponosząc ciężary w imię interesu publicznego, bo po prostu korzystają z polskich dróg, to stosujmy rozwiązania o znacznie węższym i bardziej selektywnym zakresie oddziaływania. Możemy to osiągnąć poprzez tzw. graniczny podatek wjazdowy. Jeżeli Wysoka Izba przychyli się do przedłożenia rządowego, wprowadzimy to od dnia 1 stycznia przyszłego roku; nawet opracowano już projekt rozporządzenia. Nie będzie to żadna rewolucja, bo wobec polskich przewoźników wjeżdżających na teren EWG taki podatek wjazdowy się stosuje; ba, nawet się uzależnia jego wysokość od liczby kilometrów przejechanych na terytorium danego państwa. Jestem głęboko przekonany, że takie rozwiązanie nie będzie wymagało żadnych działań dodatkowych, polegających chociażby na rekompensowaniu tego rolnictwu, ponieważ nie uderzy w rolnictwo. Cała sprawa będzie polegała po prostu na tym, że ci, którzy korzystają z polskich dróg, będą płacić podatki.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#WitoldModzelewski">Zaznaczam, że są i muszą być wątpliwości z tego tytułu w tej kwestii. Istota ich zawiera się np. w pytaniu pani poseł, dotyczącym sposobu, w jaki można by gminie przywrócić pieniądze stanowiące równowartość kwoty, którą utraci z tytułu znoszenia podatku od środków transportu, gdyby ta operacja była przeprowadzona. Muszę być uczciwy i lojalny, powiem więc, że technicznie niemożliwe jest przywrócenie tej samej kwoty. Jedynym bowiem rozwiązaniem byłoby po prostu ustalenie kwoty, jaką gmina uzyskiwała z tytułu podatku od środków transportu, i kierowanie dotacji celowej; czyli w zasadzie byłoby to samo, status quo casus belli, przy czym nastąpiłoby wydatkowanie państwowych pieniędzy. Stąd wynikała nasza propozycja, aby dokonać tego, wykorzystując dwa sposoby. Po pierwsze, za pomocą dotacji — subwencji celowej, subwencji ogólnej — czyli przejścia ze współczynnika 0,9 na 1,6, co jednak oznacza, że identycznej kwoty nigdy nie będzie. Notabene zyskają na tym gminy o mniejszej liczbie samochodów, stracą zaś te, które mają większą ich liczbę; nie będzie więc tak, jak poprzednio i nie będzie sprawiedliwie. Po drugie, jeżeli Wysoka Izba zgodzi się z przedłożeniem rządowym, już od dnia 1 stycznia problem ten będzie rozwiązywał graniczny podatek wjazdowy, co będzie tańsze i wywoła mniejsze skutki uboczne. W moim przekonaniu nie jest również wykluczona możliwość przeprowadzenia tej operacji i w późniejszym terminie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do trzeciego zapytania. Posłowie Krzysztof Budnik, Stanisław Kracik, Marcin Święcicki i Gwidon Wójcik, Unia Wolności - zapytanie w sprawie ankiety dotyczącej reformy administracji publicznej, skierowane do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#JózefZych">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli minister - szef Urzędu Rady Ministrów Michał Strąk.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#JózefZych">Pan poseł Stanisław Kracik, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Z uwagi na to, że jest pan dzisiejszym solenizantem, postaram się złagodzić ostrze moich pytań. Dysponuję wieloma ocenami specjalistów, socjologów, dotyczącymi rozesłanego do gmin materiału. Nie nazywam tego ankietą, gdyż uważam, że to nie miejsce i pora na komplementy. Związana z pana inicjatywą korespondencja, tysiące listów, spotkań, często płatnych w gminach, a zawsze płatnych w sejmikach - to koszty ponoszone z kieszeni podatników. Pytam: Dlaczego nie przygotował pan tego materiału tak, aby było wiadomo, o co chce pan zapytać? Rady gmin nie musiałyby wtedy zlecać ekspertyz w tym celu, by zgodnie dowiedzieć się, iż pytania te zestawione są nie tyle tendencyjnie, co bez sensu. Uwaga ta dotyczy nie samych pytań, lecz ich zestawienia.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#StanisławKracik">Drugie pytanie: Kto, zdaniem pana ministra, odpowiada za przygotowanie koncepcji administrowania krajem? Czy możliwe jest, aby na poziomie gminy - czy liczącej cztery tysiące mieszkańców, czy milion, ale zawsze jednej - mógł zostać wypracowany spójny system administracji publicznej? Rozumiem, że konsultować to znaczy pytać o to, czy będzie dobre to, co się przygotowało, zaprojektowało, nie jest zaś konsultacją pytanie o to, jak być powinno. Czy można pytać o to, czy ktoś chce uprawnień, czy przyjmie kompetencje, jeśli mu się nie powie, jakie do realizacji tych zadań otrzyma środki i upoważnienia?</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#StanisławKracik">Kończę prośbą do pana ministra o ustosunkowanie się do pisma przewodniego, podpisanego przez pana premiera Pawlaka. (Dwa tygodnie temu dowiedzieliśmy się jednak od pana premiera, że z rzeczonym pismem nie ma on nic wspólnego.) Problem jest następujący. Jeżeli można się głęboko i z niepokojem zadumać nad stwierdzeniem, że wybory samorządowe stały się okazją do wznowienia dyskusji nad podziałem kompetencji między samorządem i rządem, to rozumiem, że tu jest uzależnienie kompetencji od wyników tych wyborów. Jednak z nie gasnącym zdziwieniem czytam, iż: Rząd uznał, że sprawa ta powinna być rozstrzygana w ramach prac nad nową konstytucją, ja ze swej strony twierdzę, że powinniśmy ją rozstrzygnąć wspólnie z samorządem.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#StanisławKracik">Proszę o odpowiedź: Który z panów - czy pan premier, czy pan minister - deklaruje, że jest poza rządem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MichałStrąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem w dość trudnej sytuacji - ponieważ pan poseł powołał się na autorytety bliżej nie znanych mi socjologów, w związku z tym trudno byłoby mi w tej chwili stwierdzić, czy owi socjologowie są autorytetami dostatecznie wiarygodnymi, by należało liczyć się z ich opinią. Chcę powiedzieć, że i rząd, i Polskie Stronnictwo Ludowe, z którym jestem związany, w dość dużym stopniu korzysta z pomocy przedstawicieli tego środowiska. W różnych naszych działaniach - m.in. związanych z kampaniami wyborczymi przed wyborami do Sejmu, wyborami samorządowymi - korzystaliśmy z pomocy tych socjologów, którzy chcą z nami współpracować, i jak na razie nie narzekamy na efekty tej współpracy. Idzie nam zupełnie dobrze, więc proponowałbym, żeby Unia Wolności jako partia, która również ma własnych socjologów, zastanowiła się, czy przypadkiem owi socjologowie nie są przyczyną kłopotów, które partia pana posła miewa. My do swoich socjologów zaufanie mamy i argument taki, iż jacyś socjologowie krytycznie wypowiadają się o tej ankiecie, po prostu nie może być przeze mnie przyjęty do wiadomości. Chcę pana posła poinformować, że szefem zespołu doradców pana premiera Pawlaka jest prawdziwy profesor socjologii, więc akurat w tym zakresie mieliśmy możliwość zasięgania profesjonalnych - nie chcę twierdzić, że autorstwa najwybitniejszych przedstawicieli, ale na pewno profesjonalnych - opinii.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MichałStrąk">Po drugie, pytanie, czy w ogóle powinniśmy w takiej sprawie zasięgać opinii gmin, to znaczy, czy koncepcje reformy można opracować poszukując wsparcia w odpowiedziach, jakich udzielą nam gminy.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#MichałStrąk">Odpowiem na to pytanie w ten sposób: są dwa sposoby postępowania wtedy, kiedy rządzi się krajem, ale nie tylko krajem. Jeden sposób jest taki, iż wychodzi się z założenia, że władza jest najmądrzejsza, władza wszystko wie i w istocie nie należy zadawać pytań, bo mogą one co najwyżej zmącić wiedzę, którą władza posiada. Myślę, że dość długa była w Polsce tradycja rządów, które do takiego stereotypu rozumowania się odwoływały. Może warunki dla rozwoju socjologii w Polsce nie były najgorsze, ale sądzę, że sposób wykorzystania tej wiedzy, jakiej socjologia może dostarczyć, nie był najszczęśliwszy i stąd m.in. krótkie losy kolejnych rządów, które były w przeszłości powoływane.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#MichałStrąk">Powiadam więc - można rządzić stosując zasadę, że ten, kto jest wyżej, wie lepiej i właściwie pytań zadawać nie należy, bo mogą stąd wyniknąć tylko kłopoty z weryfikacją tej wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#MichałStrąk">Natomiast jest również druga metoda, która polega na tym, że właśnie zadajemy pytania, to znaczy chcemy poznać opinie tych, którzy są przedmiotem naszych działań reformatorskich, porządkujących - możemy tu używać różnych pojęć - i po prostu chcemy wiedzieć, jak działania, które planujemy czy które chcemy podejmować, są postrzegane przez tych, którzy będą później przedmiotem tych działań. Można powiedzieć, że cały układ administracyjny powinniśmy postrzegać z góry i z tego miejsca, gdzie w tej chwili przypadło mi być, to spojrzenie z góry jest dosyć łatwe, ale mnie znacznie bardziej interesuje spojrzenie od dołu, to znaczy chciałbym wiedzieć, jak układ administracji publicznej, który mamy w tej chwili w Polsce, postrzegają ci, którzy w tym układzie tkwią; chciałbym wiedzieć, czy oceniają go jako dobry czy jako zły, ale możliwy do wytrzymania, czy też zły na tyle, że trzeba go natychmiast zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#MichałStrąk">Ciekawość ta była podstawową przesłanką sformułowania tej ankiety, przy czym nie ukrywam, że liczymy na to, że wyniki ankiety pozwolą zrozumieć tym, którzy nas oskarżali o działania antysamorządowe, że PSL wbrew tym opiniom (a równocześnie rząd, bo jesteśmy w rządzie) nie jest siłą antysamorządową, lecz siłą antysamorządową są ci, którzy usiłują wmówić, że lepiej wiedzą, czego chcą samorządy niż one same.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#JózefZych">Czy są dalsze zapytania?</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, autor zapytania ma pierwszeństwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#StanisławKracik">Panie ministrze, na miły Bóg, to nie była debata o socjologii. Szkołę, na którą się powołuję, mogę panu podać. Pytałem, czy pan wie, jak rządzić, za co pan bierze pieniądze. Kto powinien wypracować koncepcję i potem ją konsultować? Nie stawiałem panu zarzutu, że pan pyta, tylko stawiam panu zarzut, że pan źle pyta o rzeczy, na które pan nie może dostać odpowiedzi. I to jest istota sprawy.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#StanisławKracik">Pytam pana zatem, dlaczego resort edukacji nie rozsyła ankiet dotyczących tego, co powinno być w minimum programowym czy w podstawach programowych - ustala je sam, bo jest to ministerstwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MichałStrąk">Wie pan, ja nie chciałbym się wypowiadać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, panie ministrze, odpowie pan na postawione pytania łącznie, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JózefZych">Pan poseł Czesław Fiedorowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#CzesławFiedorowicz">Jeżeli rząd miał tak dobre intencje, to dlaczego tę ankietę wysłano tuż po wyborach samorządowych radnym, którzy mają względną orientację o kompetencjach gmin - w większości nie rozwiązywali problemów, dlatego nie wiedzą, jak odpowiedzieć. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#CzesławFiedorowicz">Drugie pytanie. Dlaczego nie zechciał pan przesłać tej ankiety do wójtów i burmistrzów, sugerując publicznie - w prasie - iż to wójtowie i burmistrzowie są przeciwni reformie samorządowej i reformie powiatowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Juliusz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JuliuszBraun">Panie ministrze, w jednej z gazet zacytowano pańską wypowiedź, nie wiem, czy prawdziwą, iż na podstawie liczby ankiet, jakie napłyną, oceni pan popularność PSL i popularność Unii Wolności. Stwierdził pan, iż po prostu liczba ankiet będzie wskaźnikiem popularności PSL.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#JuliuszBraun">Chcę zapytać: Na jakiej podstawie traktuje pan odpowiedzi na ankietę w kategoriach rankingu popularności dwóch partii? W mojej gminie udzielono odpowiedzi, w której bardzo negatywnie oceniono tę ankietę. Czy uzna pan taką odpowiedź za wyraz poparcia dla PSL?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Gwidon Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#GwidonWójcik">Panie ministrze, z przykrością muszę stwierdzić, że (to może moja wina) jestem dzisiaj po raz drugi zdumiony - dotyczy to poprzedniego pytania, a teraz pańskiej odpowiedzi na to kolejne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#GwidonWójcik">Otóż, panie ministrze, to nie jest mecz piłki nożnej między Unią Wolności i PSL, tylko pan jest przedstawicielem rządu i pan się wypowiada na temat podstawowych ustrojowych reform tego państwa. Przeniósłbym to, panie ministrze, na szczebel nieco wyższy. Mówimy o państwie, nie mówimy o partiach. To jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#GwidonWójcik">Druga kwestia: Panie ministrze, pan tutaj mówił o rzetelności przygotowania tej ankiety. Chcę wobec tego zapytać, jak odpowiedzieć na pytania, które są przygotowane w sposób następujący: Czy chciałby pan zostać pobity przez jednego bandytę czy też przez trzech bandytów? Zakreśl jedną odpowiedź. Bardzo proszę na to odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Marek Sawicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarekSawicki">Panie ministrze, w biurze byłego pełnomocnika rządu do spraw reformy administracji publicznej prowadzono szereg badań dotyczących przyszłej reformy administracji samorządowej, w tym powołania drugiego szczebla administracji samorządowej - administracji powiatowej.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarekSawicki">Chcę zapytać: Dlaczego wśród tej masy papierów, masy projektów ustaw (komisja samorządowa dostała 76 projektów nowelizacji) nie mamy projektu ustawy o finansach przyszłych powiatów? Brakuje mi tam również projektu ustawy o nowym podziale administracyjnym województw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Artur Smółko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#ArturSmółko">Panie ministrze, czy pan jest skłonny bronić tezy, że ta ankieta zawiera pytania bezstronne, niezaangażowane? Czy nie są to przypadkiem pytania z jasnymi odpowiedziami? Jeżeli pan minister przeciwstawia reformie powiatowej poszerzenie kompetencji gmin, to czy jest to właśnie pytanie bezstronne? Czy jest to pytanie w ogóle poprawnie zadane? Czy jest pan w stanie bronić tezy, że ta ankieta jest ankietą neutralnego badacza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WojciechBłasiak">Pytanie do pana ministra: Czy pan minister natrafił w Urzędzie Rady Ministrów na jakieś materiały dotyczące powiatów, z czasów poprzedniego rządu, pani Hanny Suchockiej, które byłyby efektem na przykład konsultacji naukowych czy konsultacji ze środowiskami społecznymi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł Izabella Sierakowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#IzabellaSierakowska">Szanowny Panie Ministrze! Do ankiet, które pan rozesłał, został dołączony projekt ustawy o powiatach, którego autorami są posłowie z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#IzabellaSierakowska">Mam pytanie: Czy było to dołączone w celu zachęcenia czy zniechęcenia do reformy? W gminach, w których byłam na spotkaniach, mówiono, że był dołączony właśnie projekt Unii Wolności. Stąd moje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#StanisławWiśniewski">Jestem troszkę zdegustowany przebiegiem tej dyskusji i jako poseł niezależny mam trochę inne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#StanisławWiśniewski">Bardzo dobrze wiem, jak krystalizowaliśmy pewien układ polityczny w ramach koalicji. Dzisiaj chcę zapytać: Czy reforma proponowana przez pana ministra Strąka jest to reforma preferowana przez PSL, czy też jest to reforma koalicji politycznej, która w tej chwili w naszym kraju — nie „w tym kraju”, ale w naszym kraju — sprawuje władzę?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#StanisławWiśniewski">Zasadnicze pytanie: W jakim kierunku chcemy iść i do czego zamierzamy dojść? Jest to dla mnie czymś, co powinno tworzyć pewną perspektywę, bo perspektywa oferowana przez pana ministra Strąka jest niewiadomą, zatrzymującą to, co zostało w naszym kraju zaczęte w latach 1989–1990.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zadający pytanie pan poseł Budnik z Unii Wolności na Sejmiku Samorządowym Województwa Wałbrzyskiego wyraził pogląd, że przygotowana przez pana ankieta jest nierzetelna i tendencyjna. W kontekście pytania zadanego w trakcie poprzedniej debaty przez panią Izę Sierakowską, a także w kontekście obecnej dyskusji, mam pytanie do pana: Jaki ma pan stosunek do takich stwierdzeń?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JózefZych">Po kolei, od lewej strony - proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JanChojnacki">Panie ministrze, czy rząd ma powołać powiaty dlatego, że ktoś ich chce, czy po to, żeby usprawnić pod względem finansowym i administracyjnym zarządzanie w terenie częścią Polski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MarianMirosławMarczewski">Mam takie pytanie: Czy Urząd Rady Ministrów po wyborach samorządowych przeprowadził jakiekolwiek rozpoznanie dotyczące - czy ja wiem - poziomu wykształcenia obecnych radnych, przedstawicieli w sejmikach samorządowych? Z wypowiedzi pana posła Fiedorowicza wynikałoby bowiem, że ci, którzy są w tych samorządach, w sejmikach, prezentują poziom, który wręcz nie predysponuje ich do odpowiedzi na rozesłaną ankietę.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JózefZych">Pani poseł Grażyna Kotowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#GrażynaKotowicz">Panie ministrze, w roku 1990 ustawa kompetencyjna odebrała gminom ważne zadania, tj. oświatę, geodezję, gospodarkę gruntami, komunikację i budownictwo. Chciałabym zapytać: Czy pytania zawarte w ankiecie traktowały o przywróceniu tych zadań gminom? Proszę powiedzieć wyraźnie, o co w tej ankiecie chodziło w odniesieniu do poszerzenia zakresu kompetencji gmin. To po pierwsze. I po drugie: W jaki sposób i kiedy według pana ministra przeciętny podatnik odczuje wymierną poprawę z tytułu przeprowadzonych reform administracyjnych?</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#GrażynaKotowicz">Na zakończenie dodam, że nam, wójtom, postawione zostało krótkie pytanie na temat powiatów - mianowicie do którego powiatu chcemy w przyszłości należeć. Czy pan minister ocenia, że to pytanie było bardziej adekwatne od tych, które nam tutaj państwo zadali?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JózefZych">Dziękuję. Ktoś jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#JarosławKalinowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zadać następujące pytanie: Czy w związku z tak dużym niezrozumieniem tej ankiety rząd nie mógłby przewidzieć dodatkowo jakichś środków na szkolenie, zwłaszcza dla posłów Unii Wolności, żeby ankietę zrozumieli?</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#JarosławKalinowski"> To po pierwsze. A po drugie, chciałbym - w odróżnieniu od moich przedmówców - złożyć podziękowanie, tzn. radni z mojej gminy chcą podziękować za tę ankietę, za to, że po raz pierwszy na tak wysokim szczeblu władzy zainteresowano się właśnie ich opinią, że właśnie ich opinii chce się wysłuchać. Jeszcze jedna sprawa w tym kontekście: Panie ministrze, czy kiedykolwiek wcześniej toczyła się tak szeroka dyskusja na temat samorządów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JózefZych">Pan poseł Kazimierz Pańtak, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#KazimierzPańtak">Panie ministrze, mam następujące pytanie: Czy szef Urzędu Rady Ministrów, czy w ogóle Urząd Rady Ministrów musi zadawać takie pytania, musi przeprowadzać takie badania, czy nie lepiej by było wykorzystać naukę polską, wyspecjalizowane ośrodki badawcze i przekazać sprawę tych pytań i ankiet specjalistom, aby oni je rozsyłali, później zaś po prostu popracować nad wynikami tych ankiet?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#JózefZych">Pan poseł Czesław Fiedorowicz, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#CzesławFiedorowicz">Chciałbym w jakimś zakresie sprostować i wyjaśnić, iż to właśnie rady gmin, zwracając się do mnie jako posła, wyraziły pogląd, iż w związku z tym, że większość radnych przyjęła mandaty przed dwoma miesiącami, mają oni na tyle niewielką orientację, że nie czują się upoważnieni do tego, by wypowiadać się w materii tej ankiety.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JózefZych">Ktoś jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PiotrPankanin">Dziękuję, panie marszałku. Piotr Pankanin. Chciałbym sformułować następujące pytanie do pana ministra: Kiedy w związku z tą ankietą i innymi pracami prowadzonymi przez Urząd Rady Ministrów możemy spodziewać się określenia terminu, w którym pan minister ogłosi spójny plan reformy administracji publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników tych badań, dotyczący, po pierwsze, reformy samorządowej, a po drugie, reformy całej administracji publicznej? Myślę tutaj przede wszystkim o Urzędzie Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Jan Rokita.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JanRokita">Panie ministrze, chciałbym się koncentrować na tym, co stanowi meritum ankiety. Mieliśmy okazję - ponieważ pan minister się kiedyś na to publicznie powoływał, więc i ja pozwolę sobie zrobić to samo - rozmawiać na ten temat. Pan się zgadzał, że można zwiększyć niektóre kompetencje gmin, powołując powiaty, i że można zwiększyć kompetencje gmin, nie powołując powiatów. Można to robić tak i można to robić inaczej. Jest między nami różnica zdań, ale zgadzamy się co do tego, że można robić to i tak, i tak. Pytam pana zatem, panie ministrze: Dlaczego w pkt. 4a tej ankiety napisał pan: podkreśl tylko jedną odpowiedź? Wprowadził pan w ten sposób czytelników tej ankiety w błąd, bo wiadomo, że można powiększyć równocześnie kompetencje gmin i powołać powiaty i odwrotnie. Czy prawdą jest to, panie ministrze, że ten dopisek jest jakby politycznym dodatkiem do tej ankiety, że ten dopisek jest elementem prowadzonej przez pana gry w tej sprawie pomiędzy rządem i opozycją czy też pomiędzy PSL a Unią? Przecież można by po prostu ludziom pozwolić wypowiedzieć się w sprawie tego, czy chcą tak, czy inaczej, nie narzucać im z góry poglądu, że nie ma możliwości zrobienia jednego i drugiego jednocześnie, skoro pan wie, że taka możliwość jest, ja wiem, że jest taka możliwość i wszyscy ludzie, którzy znają się na rzeczy, wiedzą, że taka możliwość jest. Pytam zatem, panie ministrze, tak praktycznie: Jeżeli pan serio chce się czegoś dowiedzieć z tej ankiety, a zakładam, że chce pan i nie mam zamiaru przypisywać panu złej woli, to czy nie może pan ewidentnej usterki, ewidentnej wady, ewidentnej głupoty propagandowej z tej ankiety po prostu usunąć? Wtedy będzie miało to zupełnie inny wymiar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JózefZych">Pan poseł Marian Starownik, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MarianStarownik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam jedno pytanie. Z tej dyskusji wynika, że występuje pewne niezrozumienie problemu, niezrozumienie ankiety. Wiadomo już, że zdecydowana większość rad gmin zrozumiała, o co chodzi, dziwię się więc, że posłowie nie mogą tego zrozumieć. Wpływają już ankiety do Urzędu Rady Ministrów. Czy pan minister mógłby powiedzieć bardzo krótko, jakie są wyniki tych pierwszych ankiet? Ilu jest mniej więcej zwolenników powiatów, ilu jest przeciwko powiatom czy jakimś innym rozwiązaniom? Jeszcze jedno pytanie: Czy znana jest panu ministrowi instrukcja pani Zyty Gilowskiej wicemarszałka Krajowego Sejmiku Samorządowego, jednocześnie szefa Unii Wolności w Lublinie, wysłana do gmin, mówiąca o tym, jak prowadzić prace, jak wypełniać tę ankietę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JózefZych">Jeszcze momencik, są jeszcze zapytania.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JanOkoński">Miałbym pytanie, panie ministrze. Wiemy o tym, że gros gmin, i bardzo dużych gmin, i tych małych, po prostu nie udzieliło panu odpowiedzi na tak sformułowaną ankietę. Prosilibyśmy, żeby pan był łaskawy podać nam, ile było takich gmin i jakie są to gminy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MichałStrąk">Przede wszystkim dziękuję za tę ogromną liczbę pytań. Mam pytanie do pana marszałka: Ile mam czasu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JózefZych">Panie ministrze, teraz oczekujemy rzeczowych odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MichałStrąk">Dobrze. Dziękuję bardzo. Pierwsze pytanie: Kto wypracuje koncepcję reformy administracji publicznej? Rzecz jasna, nie wypracuje jej dwa tysiące rad gmin, bo łatwo się domyślić, że byłoby to może nie dwa tysiące, ale na pewno kilkanaście albo kilkadziesiąt różnych koncepcji. W związku z tym obowiązek wypracowania takiej koncepcji spoczywa niewątpliwie na rządzie. Myślę, że w sytuacji, w której się znaleźliśmy, kiedy to w Sejmie rozpatrywana już jest ustawa o samorządzie powiatowym, wyniki tej ankiety będą na pewno dla nas ważną przesłanką przy wypracowywaniu koncepcji rozwiązań. Mam nadzieję, że Komisja Nadzwyczajna również zechce z nich skorzystać. Na pewno nie będzie tak, że będziemy oczekiwali koncepcji od naszych „respondentów”. To jest odpowiedź na to pytanie. W moim przekonaniu nie jest możliwe wypracowanie w tej chwili dobrej koncepcji, jeżeli nie będziemy mieli wiedzy, jakiej może nam ten materiał dostarczyć. Nie podejmowałbym się tego. Wydaje mi się, że spór, który się wokół tej sprawy toczy, jest w większym stopniu ideologiczny niż oparty na wiedzy empirycznej.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MichałStrąk">Chcę równocześnie zwrócić uwagę, że ankieta nie da się sprowadzić wyłącznie do pytań o powiaty. Zadaliśmy w niej także inne - w moim przekonaniu, niemniej ważne - pytania dotyczące oceny województw, które już istnieją: czy, zdaniem rad gmin, powinny one dalej istnieć oraz w którym województwie gmina chce się znaleźć w razie przeprowadzania korekty granic. Sądzę, że z odpowiedzi na te pytania mogą wynikać istotne wnioski dotyczące układu województw, które w tej chwili istnieją w Polsce. Jest tam również pytanie dotyczące dyskusji na temat ewentualnego podziału gminy. Myślę, że panu ministrowi Rokicie nie muszę przypominać, ile jest kłopotów z wnioskami napływającymi do URM, które trzeba rozpatrywać. Chcieliśmy dowiedzieć się, jaka jest skala tego zjawiska. Jest bardzo istotne pytanie o zakres uprawnień, jakie powinny mieć gminy. Tu mogę (nie podając proporcji) powiedzieć, że odpowiedzi są zróżnicowane i nie jest tak, że gminy chciałyby mechanicznie przejmować wszystkie kompetencje - jest wyraźne zróżnicowanie preferencji. Pytaliśmy również o rejony. Jest to cały zestaw pytań - odpowiedzi pokazują administrację publiczną od dołu, tak jak ona jest postrzegana przez rady gmin. Myślę, że ten materiał dla koncepcji, która powinna powstać, będzie miał ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#MichałStrąk">Dlaczego po wyborach? Zadecydowały o tym dwie okoliczności. Przede wszystkim nie mogliśmy tej ankiety rozesłać przed wyborami, bo byłaby to rozmowa z samorządami, z radami zmieniającymi się. To było pewne, choć skala tych zmian była trudna do przewidzenia. Natomiast pośpiech - tuż po wyborach - jest niewątpliwie związany z pracami nad ustawą o samorządzie powiatowym. Gdyby nie było ich gwałtownego przyspieszenia, to my nie musielibyśmy się spieszyć z tą ankietą. Ustawa o samorządzie powiatowym została skierowana do Komisji Nadzwyczajnej wbrew prośbom rządu i wydawało się, że praca nabiera dużego tempa. W związku z tym uznaliśmy, że tego rodzaju materiał powinien być zgromadzony właśnie w tym czasie, kiedy są prowadzone prace nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MichałStrąk">Dlaczego do rad gmin a nie do wójtów? To wynika z naszego stosunku do samorządów. Nie byliśmy entuzjastami bezpośrednich wyborów wójta, uważaliśmy, że rady gmin są do tego uprawnionym organem władzy. Po prostu uważamy, że najwyższym organem władzy w gminie jest jej rada i dlatego skierowaliśmy tę ankietę do rad. Myślę, że praktyka jest tutaj bardzo łatwa do przewidzenia. Nie wyobrażam sobie, żeby na taką ankietę rada gminy odpowiadała bez porozumienia czy bez konsultacji z wójtem, ale to jest jej wewnętrzna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#MichałStrąk">Czy liczba ankiet będzie świadczyła o popularności Unii Wolności? Tak, coś takiego powiedziałem, natomiast nie dotyczyło to PSL. O Unii Wolności tak powiedziałem, dlatego że państwo rozpętaliście akcję pt. „Nie wypełniajcie ankiet”. Wydaje mi się, że jej wynik będzie świadczył m.in. o wpływach czy o sile Unii Wolności. Natomiast o PSL na pewno nie będzie świadczył.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#MichałStrąk">Czy to jest sprawa partyjna czy państwowa? Oczywiście, że jest to sprawa państwowa, ale nie da się ukryć faktu, że państwem rządzą określone partie. Myślę, że w tej sprawie przeprowadzenie takiej ostrej granicy czy rozdziału pomiędzy partiami a państwem byłoby trudne.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#MichałStrąk">Co pozostawił po sobie pan prof. Kulesza? Nie chciałbym się na ten temat wypowiadać, ponieważ pan prof. Kulesza niezależnie od tego, że jest wybitnym profesorem i wybitnym teoretykiem, był również moim podwładnym. Gdybym zatem za dużo zaczął na ten temat mówić, to wypowiadałbym się w sposób może nie do końca sprawiedliwy. Sposób naszego rozstania z panem prof. Kuleszą był taki, jaki był. Chcę powiedzieć, że były prowadzone prace nad reformą powiatową. Tego się ukryć nie da. Natomiast myślę, że zabrakło w tych pracach właśnie tego elementu, o który pytał jeden z panów posłów, to znaczy oceny, czy reforma, którą zamierzano przeprowadzić, jest tą, na którą czeka społeczeństwo, samorządy, czy to jest reforma, którą chcemy zaproponować samorządom i społeczeństwu. Nasz pierwszy kontakt ze sprawą reformy powiatowej miał miejsce w trakcie kampanii wyborczej. To nie my wymyśliliśmy zarzut, że nie zapytano gmin o to, czy mają być powiaty, lecz zapytano o to, do jakiego powiatu gminy mają należeć. Ten zarzut stawiano nam w czasie kampanii wyborczej. To jest zasadniczy błąd, zasadnicza luka, jeśli chodzi o przygotowanie merytoryczne prac, które prowadził pan prof. Kulesza. Tę lukę chcemy usunąć.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#MichałStrąk">Jeśli chodzi o to, czy była ustawa o finansach gmin i ustawa... Przepraszam, nie zanotowałem. Otóż nie było. Mówiłem o tym w trakcie debaty poświęconej ustawie powiatowej. Łatwo jest zrobić ustawę ustrojową, bo oczywiście zawsze jest możliwa do wymyślenia jakaś konstrukcja, natomiast przygotowanie ustawy, która określałaby zakres samodzielności finansowej gmin, ich dochody własne, jest potwornie trudne. I tutaj uprzedzając dyskusję, do której być może dojdzie - bo wiem, że kilkunastu posłów zbiera podpisy pod ustawą w sprawie pilotażu - chcę powiedzieć, że nad tym projektem, który dzisiaj widziałem, można dyskutować, natomiast nie da się, panie ministrze Rokita, w ciągu dwóch tygodni wymyślić sposobu finansowania miast pilotażowych w ramach dochodów własnych. To jest sprawa, którą się trzeba zajmować trochę dłużej. Myślę, że tamte prace stanęły w najtrudniejszym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#MichałStrąk">Czy to, co robię, to jest reforma PSL czy koalicji? Myślę, że na to pytanie trzeba odpowiedzieć następująco. Są pewne elementy, w odniesieniu do których jest pełna zgodność w koalicji. Dzisiejsze głosowanie nad ustawą o pracownikach urzędów państwowych dało odpowiedź na to pytanie, pozostawiając pewne wątpliwości co do tego, czy ma być tryb pilny czy zwykły. Myślę, że z powodu takich różnic koalicja się nie rozpadnie. Są sprawy, w których jest zgodność co do tego, że powinniśmy uporządkować administrację centralną, inaczej usytuować wojewodów, chociaż spory w tym zakresie toczą się nie między partiami, lecz na przykład ministrami albo ministrami i wojewodami. Czyli to nie jest spór międzypartyjny, ale spór wynikający z różnego usytuowania w strukturze władzy. Generalnie mamy więc wspólne intencje co do kierunków zmian. Na pewno administracja publiczna w Polsce powinna być inna, niż jest w tej chwili, natomiast występuje różnica zdań co do powiatów. Myślę, że wynika to z faktu, iż dyskutujemy jak dotąd w wymiarze ogólnoteoretycznym, natomiast w zbyt małym stopniu zasięgaliśmy języka u źródeł. Przyjdzie taki moment, kiedy precyzyjnie to przedyskutujemy z SLD. Jestem spokojny o wynik tej dyskusji, bo to, co jest wspólne, to pewien pragmatyzm czy chodzenie po ziemi także w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#MichałStrąk">Jaki jest mój stosunek do zarzutów o tendencyjność? Muszę powiedzieć, że wysłuchuję takich zarzutów bardzo często. Jednak jakoś Pan Bóg dał, że jestem dość odporny psychicznie.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#MichałStrąk">Po prostu taka jest rola opozycji. Myślę, że jak pan minister Rokita znajdzie się w tym miejscu, w którym ja jestem w tej chwili, to będę mu się skutecznie rewanżował. Takie są reguły, na które zgodziliśmy się wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#MichałStrąk">Po co powoływać powiaty, czy dlatego, że ktoś chce, czy po to, żeby usprawnić? Myślę, że po to, żeby usprawnić, tylko, panie pośle, problem polega na tym, że dyskusja dotyczy tego, czy poprzez utworzenie powiatów coś usprawnimy, czy pogorszymy sytuację. Jeżeli ten spór rozstrzygniemy, jeżeli będziemy mieli pewność, że usprawnimy, to ręczę panu, że nie będziemy się przed tym bronili. Najpierw musimy jednak rozstrzygnąć, czy to będzie usprawnienie, czy pogorszenie. To jest istota sprawy.</u>
          <u xml:id="u-179.13" who="#MichałStrąk">Czy badaliśmy radnych? Myślę, że to były takie pytania pół żartem, pół serio, więc nie będę odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-179.14" who="#MichałStrąk">Odebrane kompetencje - mówiłem, że brak pytania o to, czy w ogóle powiat, a pytanie tylko o to, do jakiego powiatu, uważam za zasadniczą wadę tamtych procedur postępowania.</u>
          <u xml:id="u-179.15" who="#MichałStrąk">Czy była taka dyskusja? Myślę, że nie było takiej dyskusji, niemniej sądzę, że pozytywnym efektem ankiety jest to, że autentycznie toczy się w Polsce spór właśnie o to, toczy się spór o model ustrojowy, i to na tym poziomie, który dotyczy bezpośrednio ludzi, dotyczy bezpośrednio gmin. Czyli to nie jest spór o kompetencje prezydenta - czy prezydent ma być silny czy słaby, czy rząd ma być taki czy inny - tylko spór o to, co ma być w terenie, co ma być po prostu w Polsce: czy władza ma być w gminie i w województwie, czy ma być w gminie i w powiecie, czy województwo ma być bliżej, czy dalej. Myślę, że jeżeli udało nam się taki spór wywołać, to na pewno jest to pozytywne - jest to ważna forma rozmowy z samorządami. Jeżeli więc przez samorządność rozumieć to, że ludzie mają wpływ na decyzje, które są podejmowane przez władze, to myślę, że uruchomiliśmy tutaj właśnie taki mechanizm samorządowy.</u>
          <u xml:id="u-179.16" who="#MichałStrąk">Czy URM musi zadawać takie pytania, czy instytut? Oczywiście może być i tak, i tak. Chcę powiedzieć, że opracowanie tego materiału zleciliśmy Głównemu Urzędowi Statystycznemu, w którym nie było żadnych czystek kadrowych, tak że myślę, iż tutaj nie powinno być podejrzeń o to, że będziemy tym manipulowali. Opracowanie będzie profesjonalne. Wydawało nam się natomiast, że ankieta, do której dołączony jest list pana premiera, ma też swoją wymowę, że to jest coś trochę innego niż anonimowa ankieta, z którą zwraca się Centrum Badania Opinii Społecznej, Demoskop czy inna tego typu instytucja. Jest to forma dialogu, rozmowy rządu z samorządami i tak chcieliśmy to traktować.</u>
          <u xml:id="u-179.17" who="#MichałStrąk">Kiedy będzie spójny plan reformy samorządowej? Myślę, że - jak kilkakrotnie mówiłem - to nie są sprawy, o których trzeba decydować szybko. Uważam, że są to sprawy, które wymagają głębokiego namysłu i zastanowienia. Nie chciałbym, żebyśmy oceniali się tutaj przez pryzmat tempa. Pierwsza ustawa z tego cyklu została skierowana do Sejmu, myślę, że druga w niedługim czasie również tu trafi, na kolejne też przyjdzie pora.</u>
          <u xml:id="u-179.18" who="#MichałStrąk">Pytanie pana ministra Rokity dotyczące pytania 4a. Wie pan, to jest właśnie sprawa dyskusji merytorycznej. Pan uważa, że te dwie możliwości nie są rozłączne, my uważaliśmy, że one są rozłączne. Oczywiście i pana teza, i moja jest w jakimś sensie względna, można nad tym dyskutować, natomiast ankieta jest przedstawiana w określonej sytuacji i można było ten dylemat zamazać, można go również wyostrzyć. Wydaje mi się, że słowa pejoratywnie wartościujące takie sformułowanie są zdecydowanie na wyrost.</u>
          <u xml:id="u-179.19" who="#MichałStrąk">Relacja z ankiet, które wpłynęły. Powiem tylko, że w tej chwili mamy - jak mnie informowano - ponad 700 ankiet, które do nas wpłynęły. Myślę, że trzeba jeszcze poczekać, zwłaszcza że ten miesięczny termin nie jest terminem ostrym. To nie jest tak, że po upływie miesiąca kończy się termin zwrotu tych ankiet, na pewno będzie to trwało nieco dłużej, ponieważ gminy dostały te ankiety w różnym czasie. Mimo że wysyłka odbyła się w ciągu dwóch dób, to rozpiętość terminów otrzymania sięga 2 tygodni - taka jest sprawność poczty. Myślę więc, że jeszcze trzeba trochę czasu, żeby ankiety wpłynęły. W tej chwili nie chciałbym relacjonować wyników, ponieważ byłoby to uznane za jakąś formę agitacji. Odpowiedzi są zróżnicowane i myślę, że naprawdę interesująca będzie analiza tych wyników w powiązaniu z cechami gmin. To znaczy nie wynik zbiorczy: ile jest za, ile przeciw, tylko jakie gminy i w jaki sposób odpowiadały na różne pytania. To będzie materiał, który powinien nam posłużyć między innymi do tego, co jest pilnie potrzebne - tu nawiążę do rozmowy z panem ministrem Rokitą, wtedy kiedy pan minister przekazywał mi urząd - czyli do usunięcia niewątpliwej wady ustawy o samorządzie terytorialnym, tzn. braku zróżnicowania kompetencji gmin o różnej wielkości. Pierwsza próba zróżnicowania związana jest z pilotażem. Sądzę, że po analizie tego materiału będziemy mieli więcej przesłanek do dalszego pogłębienia sprawy kategoryzacji gmin.</u>
          <u xml:id="u-179.20" who="#MichałStrąk">Instrukcję pani Zyty Gilowskiej znam. Mogę powiedzieć tylko tyle, że sądząc po ankietach, które wpłynęły, wpływ tej instrukcji na odpowiedzi gmin jest minimalny i szkoda, jaka z tego wynika, nie jest duża.</u>
          <u xml:id="u-179.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.22" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, że pan minister skończył. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#AleksanderMałachowski">To jest już druga tura pytań. Według regulaminu Sejmu kontynuowanie tej sprawy jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, przejdziemy do następnego pytania, które pragnie zadać pan poseł Kazimierz Pańtak z Unii Pracy w sprawie egzekucji przez banki wierzytelności nabytych od innych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#AleksanderMałachowski">Jest to pytanie skierowane do pani prezes Narodowego Banku Polskiego, odpowie zaś wiceprezes tegoż banku pan Krzysztof Barburski.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Pańtaka o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Ostatnio nasiliło się zjawisko wykupywania przez banki długów, często za pośrednictwem osób fizycznych. Podam przykład pewnego przedsiębiorstwa z województwa zielonogórskiego, gdzie prywatne osoby wykupywały na Śląsku od spółek węglowych długi, następnie cedowały to na Bank Spółdzielczy w Lubinie i ten bank wszczynał egzekucję w trybie art. 53 Prawa bankowego. Oczywiście jest taka sytuacja, że wyciąg z ksiąg bankowych daje tytuł wykonawczy bez orzeczenia sądu i wszczyna się egzekucję sądową. Czy nie mamy tutaj do czynienia z nadużyciem przepisów Prawa bankowego, w szczególności że przepis art. 53 ust. 2 Prawa bankowego brzmi: „Wyciągi z ksiąg banków, o których mowa w art. 49 pkt 1, oraz inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz tych banków”? Pytanie precyzuję następująco: Czy skupywanie długów jest czynnością bankową?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#KazimierzPańtak">I pytanie drugie: Czy nie oznacza to np., że sądy rzeczywiście zostaną odciążone od rozstrzygania sporów, bo tu już nie chodzi o to, czy spory i roszczenie są zasadne? Czy sądy nie będą odciążone przez to, że tytuły wykonawcze będące rezultatem nadużywania - moim zdaniem - tego prawa przez banki będą stanowiły podstawę do wszczęcia egzekucji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy mogę prosić pana prezesa Krzysztofa Barburskiego o odpowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#KrzysztofBarburski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W odpowiedzi na pytanie pana posła, dotyczące prowadzenia przez banki w trybie art. 53 ustawy Prawo bankowe egzekucji wierzytelności nabytych przez banki od innych podmiotów, przedstawiam wyjaśnienia w sprawie stanu prawnego i stosunku Narodowego Banku Polskiego do tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#KrzysztofBarburski">Pytanie pana posła dotyczy stosowania przez banki przepisu art. 53 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1989 r. Przepis ten początkowo miał następujące brzmienie: „Wyciągi z ksiąg banków, o których mowa w art. 49 pkt 1, oraz inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz tych banków i zaopatrzone w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia są wymagalne, mają moc tytułów wykonawczych bez potrzeby uzyskiwania dla nich sądowych klauzul wykonalności. Egzekucja należności stwierdzonych tymi dokumentami odbywa się według wyboru banku w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego bądź w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji”.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#KrzysztofBarburski">W myśl ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz U 1993 r. nr 28, poz. 127) skreślono w art. 53 Prawa bankowego zwrot: „o których mowa w art. 49 pkt 1”. Art. 49 pkt 1 dotyczy instytucji odpowiedzialności skarbu państwa za zobowiązania banków z tytułu wkładów oszczędnościowych w bankach państwowych oraz w bankach, które korzystały z tego uprawnienia przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo bankowe. Skutkiem takiej nowelizacji Prawa bankowego było zrównanie wszystkich banków w zakresie wystawiania tytułów wykonawczych. Dotychczas z uprawnienia tego korzystały jedynie banki, o których mowa w art. 49 pkt 1, czyli banki państwowe i te, za których zobowiązania z tytułu wkładów oszczędnościowych odpowiadał skarb państwa na gruncie poprzedniej ustawy Prawo bankowe.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#KrzysztofBarburski">W ocenie Narodowego Banku Polskiego uprzywilejowanie pozycji banków z tytułu pełnionych funkcji w systemie finansowym i ich umiejscowienia jako instytucji zaufania publicznego, z czym niewątpliwie wiąże się możliwość ominięcia drogi sądowej w celu uzyskania tytułu egzekucyjnego, służy szybszemu i skuteczniejszemu prowadzeniu postępowania windykacyjnego. Jak wiadomo, odzyskiwanie należności banków od nierzetelnych kredytobiorców jest skomplikowane i często niemożliwe do zrealizowania. Dodać można, że polskie prawo przedwojenne również wyposażało niektóre banki w przywileje egzekwowania należności na podstawie wystawionych przez te banki tytułów wykonawczych. Niektóre z dawnych banków, banki hipoteczne, uprawnione były do prowadzenia w charakterze organu egzekucyjnego egzekucji z nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#KrzysztofBarburski">Jednakże należy również podkreślić, iż funkcjonuje opinia o niecelowości takiego zapisu lub nawet jego niezgodności z ogólnymi zasadami prawa, jako że w Polsce mamy sądowy wymiar sprawiedliwości. Pojawiały się również zarzuty o nadużywaniu przez banki wymienionego wyżej przywileju w celu osiągnięcia zwiększonych zysków, np. poprzez tzw. skup wierzytelności. Funkcjonują także poglądy, iż banki nie mogą wykorzystywać przywileju do wystawiania tytułów wykonawczych w celu wyegzekwowania wierzytelności nabytych od innych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#KrzysztofBarburski">Pragnę w tym miejscu poinformować pana posła, że problem ten badany był również przez Sąd Najwyższy, który w uchwale z dnia 23 marca 1992 r. (sygn. akt II CZP 20/92) stwierdził: „Wyciągi z ksiąg banków, o których mowa w art. 49 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe, oraz inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz tych banków i zaopatrzone w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia mają moc tytułów wykonawczych, zgodnie z art. 53 ust. 2 Prawa bankowego, także wówczas gdy dotyczą wierzytelności nabytej przez bank na podstawie umowy przelewu, zgodnie z art. 309 §1 Kodeksu cywilnego, chyba że z wierzytelnością tą były związane zastrzeżenia co do sposobu i drogi jej dochodzenia lub egzekwowania”.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#KrzysztofBarburski">Należy więc stwierdzić, że Sąd Najwyższy uznał za zgodne z prawem wystawianie przez banki tytułów wykonawczych w celu dochodzenia wierzytelności nabytych od innych podmiotów. Wykreślenie w art. 53 Prawa bankowego zwrotu: „o których mowa w art. 49 pkt 1” ma ten skutek, że pogląd wyrażony w cytowanej wyżej uchwale ma zastosowanie do wszystkich banków w chwili obecnej korzystających na równych prawach z przywileju wystawiania tytułów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#KrzysztofBarburski">Pragnę poinformować pana posła, iż Narodowy Bank Polski jest świadom kontrowersji, jakie wywołuje praktyka korzystania przez banki z art. 53 ust. 2 Prawa bankowego. W dniu 3 marca br. pierwszy zastępca prezesa Narodowego Banku Polskiego skierował do prezesów banków pismo z prośbą o przekazanie do NBP informacji o stanie wykorzystania przywileju egzekucyjnego określonego w art. 53 ust. 2 Prawa bankowego oraz innych działań egzekucyjnych podejmowanych przez banki. Banki w ciągu paru miesięcy nadsyłały informacje, a także swoje opinie i wnioski dotyczące problemu postawionego przez NBP. Wyniki tej swojego rodzaju ankiety były omawiane na posiedzeniu zarządu Narodowego Banku Polskiego. Zgodnie z decyzją zarządu NBP informacja w tej sprawie zostanie przekazana prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, marszałkom Sejmu i Senatu, a także prezesowi Rady Ministrów, ministrowi sprawiedliwości, ministrowi finansów i prezesowi Sądu Najwyższego. W dniu dzisiejszym podpisałem pisma w tej sprawie kierowane do wymienionych tu organów.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#KrzysztofBarburski">Ze względu na charakter niniejszego wystąpienia pozwalam sobie prosić pana posła o zasięgnięcie informacji w tej sprawie od pana marszałka. Deklaruję także możliwość przekazania kopii tego pisma, o ile pan marszałek nie będzie miał nic przeciwko temu.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#KrzysztofBarburski">Pragnę jedynie w tym miejscu podkreślić, że z przekazanych do NBP informacji nie wynika, aby można było mówić o występowaniu w znacznej skali procederu skupowania przez banki wierzytelności w celu uproszczonego ich dochodzenia na podstawie bankowego tytułu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#KrzysztofBarburski">Na zakończenie chciałbym podkreślić, iż w ocenie NBP ze względu na istniejące w chwili obecnej uwarunkowania prawne i faktyczne konieczne jest zachowanie przywileju banków do wystawiania tytułów wykonawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#AleksanderMałachowski">Mnie się wydaje, że jednak to nie może tak być, iż pan odsyła posła do marszałka Sejmu, aby uzyskał informację w tej sprawie. Istotą tego punktu porządku obrad jest to, że nie tylko poseł, ale także później społeczeństwo otrzymują od zainteresowanych pełną informację, a to nie jest informacja.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Pańtak chce zadać dodatkowe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle, tylko proszę o przestrzeganie limitu czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#KazimierzPańtak">Nie jest to pytanie. Panie marszałku, ta odpowiedź przekonuje mnie, że jednak to zjawisko występuje, byłem tego pewny. Nie neguję tego, chyba nikt nie neguje, aby w uproszczony sposób banki mogły dochodzić należności w postępowaniu egzekucyjnym, bez sądu. Ale to zjawisko jest nadużywane. Dlatego, panie prezesie, gdyby mi pan przekazał informację przygotowaną dla rządu, dla prezydium Sejmu, to przyrzekam panu - znając moje koleżanki i kolegów posłów - że na pewno zbierzemy szybko 15 podpisów i może szybciej wniesiemy projekt ustawy zakazującej tego - moim zdaniem - nagannego procederu, kiedy instytucja uproszczonego dochodzenia należności jest wykorzystywana. Proszę mi dać tę informację, a złożymy jak najszybciej projekt ustawy, być może ukrócimy to zjawisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie było to pytanie, tylko pewna deklaracja.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są inne pytania do pana prezesa?</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WojciechBłasiak">Panie prezesie, jaka jest wielkość zadłużenia przedsiębiorstw i spółek skarbu państwa w bankach? Jak panowie w ogóle widzicie, ze względu na skalę tego problemu, rozwiązanie tej sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, czy są jeszcze jakieś zapytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana prezesa o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#KrzysztofBarburski">Akurat takich danych na dzień dzisiejszy nie posiadam, dlatego że spółki skarbu państwa zadłużone są w bankach komercyjnych, ale jeżeli pana posła te dane by interesowały, mógłbym spowodować nadesłanie tego typu informacji.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#KrzysztofBarburski">Natomiast jeżeli pan marszałek pozwoli, chciałbym jeszcze powiedzieć, że - ponieważ to pismo, o którym mówiłem, skierowane zostało dzisiaj m.in. do pana marszałka - nie wiem, czy to jest przyjęte, żeby zanim pismo dotrze do pana marszałka, udostępniać kopię panu posłowi. Jeżeli pan marszałek uzna, że mogę to zrobić, to oczywiście to zrobię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AleksanderMałachowski">Wie pan, to jest pismo skierowane do marszałka, a ja jestem tylko jego zastępcą, więc nie mogę podejmować decyzji. Wydaje mi się jednak, że jeżeli poseł czuje się usatysfakcjonowany tą odpowiedzią - a chyba się czuje, bo złożył oświadczenie, a nie zadał dodatkowego pytania - to po prostu podziękujemy panu bardzo uprzejmie za udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego Krzysztof Barburski: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Janina Kraus i pan poseł Wojciech Błasiak z Konfederacji Polski Niepodległej pragną zadać pytanie w sprawie finansowania prac naukowo-badawczych z funduszu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#AleksanderMałachowski">Jest to pytanie skierowane do przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, odpowie zaś na nie sekretarz Komitetu Badań Naukowych podsekretarz stanu Jan Krzysztof Frąckowiak.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Jako ludzie związani profesjonalnie z nauką polską - zarówno przedstawiciel KBN, jak i my - wiemy o bardzo trudnej, by nie powiedzieć czasami dramatycznej sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się polska nauka i jej pracownicy, od stażysty-asystenta po profesora; sytuacji, która praktycznie czasem nawet uniemożliwia przetrwanie w profesji naukowca. Tymczasem w 1993 r. KBN przekazał 28 ministerstwom i urzędom centralnym aż 700 mld zł, które na dodatek nie były wykorzystywane lub były wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem. Pytanie moje jest następujące: Jakie jest merytoryczne uzasadnienie powyższego faktu w obliczu ciężkiej sytuacji, w jakiej się znajduje polska nauka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o udzielenie odpowiedzi podsekretarza stanu pana Jana Krzysztofa Frąckowiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwszym uzasadnieniem ponoszenia wydatków na tzw. działalność ogólnotechniczną i wspomagającą badania, w skrócie DOT, jest zapis w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, zgodnie z którym komitet finansuje pewne działania związane właśnie z DOT. Jest to: unifikacja i typizacja wyrobów, ochrona własności intelektualnej i przemysłowej, ekspertyzy, opinie i oceny naukowe, informacja naukowo-techniczna, działalność bibliotek naukowych, popularyzacja osiągnięć nauki i techniki, działalność wydawnicza. Uchwała nr 20 z 1993 r. Komitetu Badań Naukowych z dnia 8 września w sprawie kryteriów i trybu przyznawania środków finansowych na DOT precyzuje i uszczegóławia te zapisy ustawowe. Ustawa stanowi również, że KBN dofinansowuje DOT, przyznając środki bezpośrednio właściwym organom administracji państwowej (w skrócie będę mówił DOT-resorty, takiego skrótu tutaj używamy) lub innym niż resorty i jednostki przez nie nadzorowane podmiotom (są to tzw. podmioty działające na rzecz nauki). To jest podstawa prawna, która mówi, że mamy przekazywać środki finansowe na DOT-resorty, czyli organom administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Jak wygląda statystyka? Otóż na DOT wydano (podam proporcje w odniesieniu do całego budżetu nauki): w 1991 r. - 13,3%, w 1992 r. - 12,1%, w 1993 r. - 11,3%. Plan na rok 1994 przewiduje ok. 7,5% całości środków. Tak że tendencja w ciągu czterech lat jest wyraźnie malejąca. Nasze oceny, oceny Komitetu Badań Naukowych, również są takie, że ten strumień finansowania w tej chwili maleje.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Jak wyglądają proporcje? Otóż średnio biorąc ok. 70% środków na DOT przyznawanych jest resortom, pozostała część podmiotom działającym na rzecz nauki. Środki przyznawane resortom nie pozostają w nich. Te resorty, znów średnio biorąc, ok. 75% tych środków, które otrzymują, przeznaczają do dyspozycji jednostek przez nie nadzorowanych, zatrzymując sobie resztę na tzw. zadania własne resortu. Oczywiście środki przekazywane przez resorty swoim jednostkom - czyli wtedy trafiają one znowu bezpośrednio do sektora nauki - na potrzeby własne różnią się znacznie w różnych resortach. Jeśli chodzi o największych użytkowników DOT, tj. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Polską Akademię Nauk, te proporcje są wyraźnie korzystne dla jednostek przez nie nadzorowanych - w tym wypadku uczelni i placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Jeśli chodzi o szczegółowe zadania, to przede wszystkim resorty, zresztą zgodnie z tymi kierunkami, o których wspomniałem, w znacznej części przeznaczają te środki na ekspertyzy, opinie, oceny naukowe, co należy uznać za zasadne, ponieważ zlecenia z resortów, określane jako ich zadania własne, z reguły plasowane są również w jednostkach naukowych. Tam właśnie ministerstwa szukają opinii i ocen naukowych. Polska Akademia Nauk np. finansuje swoje biblioteki centralne, archiwum i inne zadania związane bezpośrednio z potrzebami całego środowiska naukowego.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Podsumowując... Panie marszałku, jeszcze nie wyczerpałem swojego czasu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, nie. Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Podsumowując, w dużym skrócie można powiedzieć, że tylko część środków w strumieniu DOT przeznaczana jest w resortach na ich własne potrzeby i ta część oglądana jest szczególnie starannie ze względu na to, że rzeczywiście w początkowym okresie zdarzały się tam pewne nieprawidłowości, wykazywane dość skrupulatnie zarówno przez Najwyższą Izbę Kontroli, jak i przez kontrole Komitetu Badań Naukowych. Te nieprawidłowości częściowo mogą wynikać z tego powodu, że ten strumień jest jak gdyby trudny do precyzyjnego określenia, na co wskazują zresztą same tematy. Np. wyliczę to z uchwały nr 20: gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji naukowej i naukowo-technicznej, a także wspomagającej i popularyzującej rozwój nauki. Tu są wymienione takie tytuły, jak: działalność wydawnicza; gromadzenie, konserwacja i opracowywanie zasobów bibliotek naukowych oraz informacji bibliotecznej; upowszechnianie i promocja osiągnięć nauki, w tym dofinansowywanie konferencji organizowanych w kraju, wystaw, targów; udostępnianie informacji na rzecz nauki sporządzanych na podstawie zasobów muzealnych i archiwalnych; tworzenie zasobów oprogramowania dla sfery nauki, w tym zakup licencjonowanego oprogramowania służącego do prowadzenia badań oraz zakup komputerowych nośników informacji i tworzenie i utrzymywanie baz danych o zasięgu regionalnym lub krajowym, w szczególności baz włączanych do krajowej sieci komputerowej; prenumerata czasopism naukowych; wreszcie wykonywanie ekspertyz, opinii i ocen naukowych. Tak że mogą się tutaj pojawić wątpliwości interpretacyjne co do tego, czy w danym resorcie wydatki poniesione na niezbędne dla resortu czynności np. opiniodawcze czy recenzenckie rzeczywiście mieszczą się w strumieniu DOT, czy to już jest zwykła ekspertyza, która powinna być opłacona z innych środków. Niemniej chcę wyraźnie podkreślić: tendencja polityki naukowej Komitetu Badań Naukowych jest taka, żeby najwięcej środków przeznaczać na działalność statutową jednostek. Mam tu na myśli uczelnie wyższe, placówki naukowe PAN i jednostki badawczo-rozwojowe, które same decydowałyby na tym niższym szczeblu - przypuszczamy, że trafniej - jak podzielić te środki, na zadania wiążące się właśnie z zadaniami typu DOT, bo mają do tego prawo w ramach działalności statutowej, lub też na inne wydatki, np. wynagrodzenia czy zakup aparatury specjalnej. Maleją natomiast środki DOT - taka jest długoletnia tendencja wynikająca z decyzji komitetu - przeznaczane bezpośrednio do resortów, co zresztą - chcę również to podkreślić - przy tym dość drastycznym spadku w roku bieżącym spowodowało znaczne trudności w ministerstwach. Komitet musiał wysłuchać w związku z tym sporo gorzkich uwag na temat zadań, które nie mogą być już finansowane z centralnego DOT, a które nie są zbyt chętnie podejmowane przez jednostki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są dodatkowe pytania?</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Wojciech Błasiak i pani posłanka Janina Kraus.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WojciechBłasiak">Panie marszałku, my nie negowaliśmy podstaw prawnych tego typu finansowania. Natomiast chcieliśmy uzyskać uzasadnienie merytoryczne np. tego, że KBN finansuje ze swojej puli Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, które następnie przeznacza te środki na - jak wynika z opracowań NIK - niekompetentne zachodnie firmy consultingowe. Jeżeli panowie już przeznaczacie na to pieniądze, to może zadbalibyście o to, żeby to polscy naukowcy prowadzili taki consulting.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#JaninaKraus">Chciałabym pana zapytać, panie ministrze, jakie działania podjął Komitet Badań Naukowych w celu zlikwidowania przewlekłej i czasochłonnej procedury rozpatrywania wniosków dotyczących finansowania i dofinansowania współpracy z zagranicą oraz opóźnień w przekazywaniu środków przez KBN placówkom naukowym, co było przyczyną niewykorzystywania przyznanych im środków. W 1992 r. było to prawie 19% ogółu przyznanych środków, w 1993 r. prawie 15%. W niektórych placówkach zwroty sięgały 90%. Jest bulwersujące to, że w sytuacji drastycznego niedofinansowania nauki placówki naukowe są zmuszone zwracać środki, ponieważ przyznanie ich nastąpiło w pierwszym czy drugim kwartale drugiego roku ich planowania, przekazanie zaś w czwartym, a nawet w końcu czwartego kwartału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Jeśli chodzi o Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, to w 1994 r. planujemy przekazanie środków w wysokości 570 mld zł. W skali ogólnych wydatków, te wydatki, które w tym roku wynosiły w wypadku tego resortu 410 mld zł (jeszcze nie umiem podać końcowej sumy na ten rok) - w zeszłym roku były znacznie wyższe, wynosiły ponad 700 mld zł - są stosunkowo niewielkie i chcielibyśmy wierzyć, że będą one prawidłowo zrealizowane. W zasadzie chcielibyśmy, żeby pieniądze przeznaczane na ekspertyzy były kierowane do polskich jednostek naukowych, do polskich placówek badawczych. Czy trafiają się wyjątki od tego? Usłyszałem tutaj, że odwrotne postępowanie jest regułą. Nie mogę potwierdzić, że tak jest. Sądzę, że są to raczej wyjątki, chociaż oczywiście nie jestem w stanie tego w tej chwili udowodnić. Należałoby w tym celu dokładnie przejrzeć rozliczenia wszystkich resortów. W każdym razie skala tego zjawiska w tym roku, przynajmniej w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych, może być doprawdy bardzo niewielka.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Jeżeli chodzi o procedurę rozpatrywania wniosków, o współpracę z zagranicą. Rzeczywiście, tu notowaliśmy poważne opóźnienia i w tej chwili prowadzimy prace nad zmianą tego systemu, który z natury rzeczy — troszeczkę wynikało to z postanowień ustawy — nie bardzo przystaje do tego strumienia finansowania. Otóż fakt, że komitet musi na najwyższym szczeblu podejmować decyzje dotyczące pojedynczych wyjazdów związanych z umowami międzyrządowymi, powoduje niesłychane zahamowania w pracy i duże utrudnienia. W tej chwili staramy się, żeby środki na to były uwzględniane w działalności statutowej jednostek, gdzie rozdysponowuje się je na początku roku i dyrekcja w ramach własnego rozeznania decyduje, jaką ich część przeznaczyć np. na dofinansowanie wyjazdów za granicę pojedynczych osób w ramach umów międzyrządowych, a jaką na inne zadania. Tak że sądzę, że już w przyszłym roku takich opóźnień nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Chcę jeszcze dodać, że jeśli chodzi o te zwroty, to przynajmniej w części wina nie leżała tutaj po stronie KBN, ale jednocześnie potwierdzam, że w związku z tymi opóźnieniami trzeba dość zdecydowanych postanowień i odpowiednie decyzje zostaną wkrótce podjęte.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#JanKrzysztofFrąckowiak">Dodam jeszcze, że cały ten strumień finansowania obejmuje tylko 2% środków, którymi operuje Komitet Badań Naukowych, a to dlatego, że tutaj jest bardzo starannie zakreślona granica. To są tylko, wynikające z umów międzyrządowych, składki płacone na rzecz organizacji międzynarodowych, środki na konferencje międzynarodowe organizowane w kraju i tzw. wymianę osobową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie panu ministrowi za wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Temat został wyczerpany. Zgodnie z regulaminem Sejmu nie mamy możliwości prowadzenia dalej tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Pan poseł Stanisław Kowolik z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform pragnie zadać pytanie w sprawie dotacji na komunikację ponadlokalną w woj. katowickim - skierowane do ministra transportu i gospodarki morskiej oraz do ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#AleksanderMałachowski">Odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Ryszard Pazura.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W projekcie budżetu państwa na bieżący rok nie przewidziano w pierwszej fazie środków na dotację przedmiotową na komunikację ponadlokalną w woj. katowickim. Dopiero wystąpienia posłów śląskich spowodowały, że Sejm uznał zasadność takiego zapisu w ustawie budżetowej. Argumenty i okoliczności uzasadniające konieczność tej dotacji są aktualne również w odniesieniu do budżetu na 1995 r. Charakterystyczne dla woj. katowickiego jest to, iż przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej przejęły rolę głównego przewoźnika na terenie całego województwa. Zaangażowanie PKS w realizację przewozów ponadlokalnych, międzygminnych jest bardzo małe. Cały ciężar organizacji i wykonania tego zadania przejęły gminy, zaspokajając w ten sposób potrzeby swoich mieszkańców, jeśli chodzi o transport osobowy na terenie tej największej aglomeracji w kraju. Gminy mają w ramach swoich kompetencji, jako zadanie własne, organizować tylko komunikację lokalną, nie ponadlokalną. Dofinansowanie zatem tego zadania ze środków budżetu państwa jest istotne dla właściwego funkcjonowania tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#StanisławKowolik">Moje pytanie brzmi: Czy we wstępnym projekcie budżetu państwa na 1995 r., a wiem, że taki projekt już istnieje, przewidziano dotację przedmiotową na komunikację ponadlokalną realizowaną przez przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej w woj. katowickim?</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#StanisławKowolik">Mam jeszcze jedno zapytanie, związane z procedurą, ale pozwolę sobie je zadać później.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra Ryszarda Pazurę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#RyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Odpowiadając wprost na pytanie pana posła Stanisława Kowolika, mogę stwierdzić: Na tym etapie prac nad projektem ustawy budżetowej na 1995 r. (który nie był jeszcze przedmiotem obrad rządu) nie przewidziano tego. Na tym etapie - nie. Nie pracujemy też nad procedurą, gdyż nasz pogląd w tej kwestii jest następujący:</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#RyszardPazura">W świetle obowiązujących przepisów - to znaczy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych - rady gmin w całości przejęły sprawy związane z utrzymaniem komunikacji lokalnej na terenie swej działalności. Ponadto ustawa z 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gmin a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw przekazała radom gmin uprawnienia do ustalania cen za usługi przewozowe w zakresie lokalnego transportu zbiorowego. Cała więc gospodarka w tym zakresie, w wymiarze ekonomiczno-finansowym, należy do gmin. Ani w przepisach Prawa budżetowego, ani w tych przepisach, o których wspomniałem, nie ma tytułu do przyznania takiej dotacji. Nie możemy planować takich dotacji.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#RyszardPazura">Stosownie do postanowień art. 21 ust. 1 ustawy o finansowaniu gmin z budżetu państwa mogą być udzielane dotacje na finansowanie następujących zadań własnych gmin (a to, o czym mówimy, jest zadaniem własnym gmin):</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#RyszardPazura">— na inwestycje realizowane przez gminy (ale nie jakieś szczególne inwestycje);</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#RyszardPazura">— z zakresu pomocy społecznej, określonych w odrębnych przepisach (to możemy planować);</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#RyszardPazura">— na prowadzenie szkół ponadpodstawowych i placówek, o których mowa w art. 104 ust. 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, przekazywanych gminom na ich wniosek jako zadanie własne (to też możemy planować);</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#RyszardPazura">— ostatnio parlament przyjął ustawę, która zobowiązuje do planowania wypłaty dodatków mieszkaniowych. Budżet państwa występuje tu jako uzupełniające źródło finansowania tych dodatków. To jest nowy element. Brak jest więc formalnych podstaw prawnych, w roku 1994 była podobna sytuacja i podobne było nasze stanowisko, nie uległo ono zmianie. Rząd nie przewidział w projekcie budżetu środków na ten cel. Przypomnę Wysokiej Izbie, że dopiero na posiedzeniu Sejmu, na którym rozpatrywany był projekt ustawy budżetowej na 1994 r., z inicjatywy posłów śląskich Sejm Rzeczypospolitej przyjął odpowiedni artykuł (art. 18 ust. 4) ustawy budżetowej na 1994 r. i przeznaczył wówczas na ten cel kwotę w wysokości 175 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#RyszardPazura">Uważamy, że jest to przypadek szczególny i po doświadczeniach w 1994 r. z całą mocą takie podejście będziemy prezentować. Po tym przypadku szczególnym - to była szczególna, jednorazowa pomoc, tak my to oceniamy - posypały się wystąpienia w tej sprawie z wielu polskich miast, a więc gdyby to było kontynuowane, powstałby problem - który w naszym odczuciu już istnieje - nierównego traktowania aglomeracji miejskich. Jak państwo wiecie, to jest główną przyczyną takiej decyzji, ale merytoryczną przyczyną jest także to, że cel tych dotacji jest w zasadniczy sposób sprzeczny z celami, na które gminy mogą dotacje otrzymywać. Nie możemy, jak sądzę, przyjmować takiego założenia, że będziemy znowu dotować szczególne, pojedyncze zadania gmin, gdyż uważamy, że gminy powinny prowadzić samodzielną gospodarkę finansową, oczywiście wspomaganą tymi dotacjami, jakie zgodnie z obowiązującymi przepisami rząd, budżet państwa, może oferować, a parlament przeznaczać w określonych kwotach. Tamte bowiem zasady dają podstawę samodzielnej gospodarki gmin. To gminy mają decydować, na jakie cele - i w jakiej wysokości - te środki wykorzystają.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#RyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo proszę o przyjęcie tych wyjaśnień. Na koniec chciałbym stwierdzić, że oczywiście rozumiem troskę pana posła, ale taki jest nasz pogląd. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł jeszcze ma jakieś pytanie dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam zasadnicze pytanie. Pan minister stwierdził, iż brak jest podstaw formalnych do uwzględnienia wniosku w sprawie dotacji na komunikację ponadlokalną w woj. katowickim, natomiast ja twierdzę, że to, co pan minister powiedział, nie ma właśnie podstaw formalnych. Pan minister mówił o zadaniach własnych, o komunikacji lokalnej, a zatem, jak sama nazwa wskazuje, komunikacji na terenie jednej gminy, ja zaś mówię o dotacji na komunikację ponadlokalną, która nie jest zadaniem własnym samorządu terytorialnego. Jest to zadanie ponadgminne, a zatem zadanie państwa. W związku z tym twierdzę, że to, co pan minister zechciał powiedzieć, powołując się na ustawę o samorządzie terytorialnym czy przepisy wprowadzające tę ustawę i ustawę o pracownikach samorządowych, ustawę kompetencyjną i o finansowaniu gmin, dotyczy zadań własnych. Moje zapytanie dotyczy zadań ponadlokalnych, ponadgminnych, konkretnie komunikacji ponadlokalnej. Przedstawiałem cechy charakterystyczne komunikacji województwa katowickiego i twierdzę, że społeczność Górnego Śląska, społeczność województwa katowickiego, z takim dictum ze strony strony koalicji rządzącej SLD–PSL zgodzić się nie może przede wszystkim z tego względu, że województwo to jest ciągle karane, głównie z racji degradacji ekologicznej. A w tej chwili okazuje się jeszcze, że gminy mają przejmować kolejne zadania i być nimi dodatkowo obciążane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pani posłanka Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#JaninaKraus">Zgadzam się z poglądem, że dotychczasowy stan prawny umożliwia gminom finansowanie zadań o zakresie lokalnym. My podkreślamy tutaj fakt, który sygnalizowaliśmy już w ubiegłym roku, że chodzi nam o zadania mające zakres ponadlokalny, co zresztą nie dotyczy tylko województwa katowickiego, dotyczy to i innych wielkich aglomeracji, między innymi Trójmiasta. Jeśli więc pan minister uważa, że przeszkodą natury formalnej jest to, że przepisy nie pozwalają na finansowanie zadań ponadlokalnych, to dlaczego rząd w przedłożonej Sejmowi nowelizacji ustawy budżetowej nie przewidział takiej możliwości i tego typu zadań. Nie można udawać, że problemu nie ma, i bazować na tym, co mówią obecne przepisy. Problem jest i oczekujemy, że rząd uwzględni to w czasie prac nad ustawą budżetową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jerzy Jaskiernia pragnie zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie ministrze, swego czasu mówiło się o tym, że gminy o wyjątkowo dużym bogactwie zabytków kultury narodowej powinny być przedmiotem szczególnej troski rządu. Była rozważana kwestia mechanizmów systemowych, mam tu na myśli Sandomierz. Czy w tym zakresie coś się dzieje, czy rząd przewiduje pewne instytucjonalne formy wspomagania gmin tego typu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#ZbyszekZaborowski">Zbyszek Zaborowski. Chciałbym zapytać, czy pan minister był kiedyś na Śląsku i czy zna specyfikę aglomeracji górnośląskiej, Śląska i Zagłębia, jeżeli idzie o komunikację? Czy ma świadomość, że to faktycznie jest komunikacja ponadlokalna i że gminy organizują tę komunikację, natomiast nie są w stanie jej utrzymywać w całości? Panie ministrze, mam nadzieję, że pan i rząd mają tę świadomość i te zadania ponadlokalne będą dofinansowane przez państwo; a jeżeli nie można znaleźć podstawy ustawowej w tym zakresie, to trzeba chyba znowelizować prawo. Czy rząd ma w tej sprawie jakieś stanowisko? Czy dostrzega w ogóle ten problem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan minister zechce odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#RyszardPazura">Chciałbym w odwrotnej kolejności odpowiadać na pytania. Byłem na Śląsku, miałem do czynienia z komunikacją śląską i mogę panu posłowi powiedzieć, że z chwilą przejęcia komunikacji przez gminy strajki w komunikacji śląskiej ustały.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#RyszardPazura">To jest prawda. Komunikacja śląska od tamtej chwili przestała płacić państwu podatki, dlatego że szereg jej działów zostało przekształconych w jednostki o charakterze budżetowym. Przypominam o tych zmianach.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#RyszardPazura">Podobne problemy jak Śląsk mają inne polskie aglomeracje - Łódź wcale nie mniejsze, a Wałbrzych prawdopodobnie znacznie większe. Ale nie na tym problem polega. Chciałbym, żeby posłowie zadający pytania przyjęli jako wspólny mianownik mojej odpowiedzi następujący fakt, który jest im doskonale znany. Budżet państwa jest deficytowy i macie państwo takie dodatkowe ścieżki finansowania budżetu państwa: albo zwiększać podatki, albo zwiększać dług publiczny, co w sumie na jedno wychodzi. Mamy takie dylematy, w związku z czym prezentujemy stanowisko niezmienne w tej kwestii. Nie ma teraz i w najbliższej przyszłości nie będzie żadnych przesłanek ekonomicznych, globalnych, aby rozszerzać zakres uczestnictwa budżetu państwa w finansowaniu takich zadań. Taka jest nasza ocena, oczywiście można się z nią zgadzać, można się nie zgadzać.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#RyszardPazura">Czy jest kategoria zadań ponadlokalnych? Takiej kategorii oczywiście w ustawach nie ma. W mojej wypowiedzi jednak formalny punkt widzenia wcale nie był podstawowy. Chcę bowiem zauważyć, że są gminy i są związki gmin. Gmina jest normalną osobą prawną, może podpisywać umowy, zaciągać kredyty, a więc jest możliwość rozwiązywania tych problemów w układach międzygminnych i tak one powinny być rozwiązywane. Nie dlatego bronimy się przed zadaniami finansowanymi przez państwo, ale dlatego że wiemy, iż to będzie gorzej robione. Mamy wieloletnie, bardzo zresztą niedobre w tym względzie, doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#komentarz">(Poseł Zbyszek Zaborowski: Czy pan minister proponuje kredyt?)</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#RyszardPazura">Nie, mówię tylko o tym, że gmina to jest osoba prawna, mająca wszelkie kompetencje. W sumie gminy mają sytuację znacznie lepszą niż państwo. Taka jest bardzo prosta odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AleksanderMałachowski">Druga runda pytań została zakończona.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa, jako ostatnie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#JerzyJaskiernia">Pan minister zapomniał o moim pytaniu dotyczącym możliwości wspierania gmin szczególnie bogatych w zabytki kultury narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#RyszardPazura">Przepraszam, panie pośle, rzeczywiście.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#RyszardPazura">Na to pytanie nie mogę odpowiedzieć. Prosiłbym więc o umożliwienie mi udzielenia odpowiedzi albo na piśmie, albo przy innej okazji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa, mogę dopuścić jeszcze jedno pytanie, ale już jest czas lekko przekroczony, jeśli chodzi o ten punkt programu.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#AleksanderMałachowski">Jako ostatni pytanie zada pan poseł Henryk Kroll z Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej w sprawie artykułu „Lęk nieokreślony” zamieszczonego w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 7 września 1994 r. — skierowane do ministra obrony narodowej, na które odpowie sekretarz stanu w tymże ministerstwie Jerzy Milewski.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#HenrykKroll">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W wymienionym przez pana marszałka artykule przedstawiony został pogląd...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AleksanderMałachowski">Myślę, że ministrowie nie muszą czekać, by odpowiedzieć, ponieważ jest to ostatnie pytanie. Wyczerpaliśmy limit czasu przeznaczony na ten punkt porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#HenrykKroll">W wymienionym artykule został przedstawiony pogląd generała brygady Stanisława Kozieja na temat zagrożeń bezpieczeństwa Polski. Według generała Kozieja jednym z zagrożeń jest konflikt o charakterze lokalnym, głównie na tle narodowościowym. Konflikt ten może być wywołany, w opinii generała Kozieja, próbą militarnego rozstrzygnięcia spornego problemu metodą tworzenia faktów dokonanych, poprzez przeprowadzenie błyskawicznej akcji zbrojnej na ograniczoną skalę. Mogą to być rajdy lądowe lub powietrzno-lądowe, będące próbą czasowej zbrojnej interwencji na rzecz mniejszości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#HenrykKroll">W związku z tym proszę o sprecyzowanie, jakie konflikty na tle narodowościowym mogłyby stanowić zagrożenie polskiego bezpieczeństwa i czy zdaniem pana ministra publikowanie tego typu rozważań nie stanowi materiału judzącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra Jerzego Milewskiego o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JerzyMilewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! To zapytanie dotyczy sformułowań zawartych w publikacji autorskiej, a właściwie w cytacie z dziennika „Rzeczpospolita” z publikacji autorskiej generała prof. Stanisława Kozieja pt. „Polska polityka obronna u progu XXI w.”. Publikacja ta jest co prawda wydana przez Biuro Prasy i Informacji MON, ale nie stanowi oficjalnego dokumentu resortu. Została wydana w cyklu periodycznych broszurek na różne tematy, które przeważnie zawierają materiały naukowe, popularno-naukowe, albo też — gościnnie — artykuły ludzi spoza resortu. Niemniej, żeby się zupełnie nie wymigiwać od odpowiedzi na to pytanie, chcę się ustosunkować merytorycznie do treści zapytania pana posła.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JerzyMilewski">Otóż obecnie głównym rodzajem zagrożenia w Europie Środkowo-Wschodniej, a w tym i bezpieczeństwa Polski, nie jest widmo wojny globalnej, lecz raczej lokalne konflikty zbrojne wybuchające na tle etnicznym, granicznym i społeczno-ekonomicznym. Typowym przykładem jest wojna na terytorium byłej Jugosławii. Powszechnie są znane potencjalne źródła tego rodzaju zagrożeń również w innych miejscach naszego kontynentu. Raczej nie ulega wątpliwości, że gdyby nastąpił wybuch takiego konfliktu w pobliżu granic Polski, byłby to konflikt dla nas niebezpieczny. Mógłby nieść ze sobą zarówno skutki pośrednie w postaci fali uciekinierów, jak i bezpośrednie, w efekcie swego rodzaju przelewania się fali takiego konfliktu przez nasze granice, wyrażającego się na przykład przypadkami naruszenia granicy w rezultacie wypadów i rajdów grup zbrojnych, nawet wbrew politycznej woli walczących podmiotów. Nie można też wykluczyć celowego, o charakterze prowokacyjnym, prowadzenia takich akcji. Stosunkowo mniej prawdopodobna jest otwarta agresja na nasz kraj ze strony innego państwa. Polska w żadnym wypadku nie daje podstaw do tego, aby sama mogła być podmiotem konfliktu wojennego na tle granicznym lub narodowościowym. Mogłaby jednak stać się mimowolnym przedmiotem takiego konfliktu występującego w jej pobliżu.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#JerzyMilewski">Są to oceny obiektywne i analitycy spraw obronnych nie mogą ich nie brać pod uwagę. Kształtowanie racjonalnej, a nie tylko emocjonalnej, świadomości obronnej naszego społeczeństwa wymaga, naszym zdaniem, aby sprawy te mogły być dyskutowane wielostronnie i otwarcie oraz prezentowane publicznie, a nie chowane w jakichś niedostępnych sejfach - a taki właśnie charakter ma publikacja profesora Stanisława Kozieja. Podobnych publikacji autorskich, analitycznych i naukowych jest wiele. Natomiast praktyka w dziedzinie obronności, jeśli chodzi o nasz resort obrony narodowej, opiera się na oficjalnych dokumentach państwowych, a w szczególności na założeniach polskiej polityki bezpieczeństwa, który to dokument został przyjęty przez najwyższe władze Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 2 listopada 1992 r. W tym oficjalnym dokumencie stwierdza się wyraźnie, że Polska w tej chwili nie ma wrogów i nie wspomina się o jakimkolwiek zagrożeniu, które by mogło wyniknąć w szczególności z powodu istnienia w naszym kraju kilku mniejszości narodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Henryk Kroll chce jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Henryk Kroll ma pierwszeństwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#HenrykKroll">Panie ministrze, myślę, że stanowimy dość poważne, małe, ale poważne, ugrupowanie w tym Sejmie i nie pytamy o rzeczy błahe.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#HenrykKroll">To, o czym pan mówił, to teoria, ale coś miało miejsce w praktyce. O sytuacji, która zdarzyła się w zeszłym roku, mówił jeden z przedstawicieli mniejszości ukraińskiej na spotkaniu z sejmową komisją mniejszości narodowych - mówił o manewrach samoobrony terytorialnej w województwie olsztyńskim, gdzie przeciwnikami były mniejszości narodowe.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#HenrykKroll">Panie ministrze, proszę zrozumieć, że mniejszości też czują - może troszkę inaczej niż większość. Stąd druga część mojego zapytania: Czy publikowanie takich materiałów nie stanowi aktu judzącego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Marian Mirosław Marczewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarianMirosławMarczewski">Panie ministrze, czy zna pan jakiekolwiek państwo, którego analitycy wojskowi w swych planach obronnych (jakiekolwiek by one były) nie uwzględnialiby możliwości działań dywersyjnych, dywersyjno-sabotażowych w oparciu o grupy narodowościowe? Cóż byliby warci, według pana, tacy analitycy, którzy by tego nie robili?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie ministrze, chciałbym zapytać, czy w pańskim przeświadczeniu w konstrukcji Partnerstwa dla pokoju, zaprezentowanej przez Stany Zjednoczone bierze się pod uwagę potencjalne konflikty narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej? I na ile ta problematyka rzutuje na kwestię możliwości przystąpienia tych krajów do NATO w niezbyt odległej przyszłości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Juliusz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JuliuszBraun">Panie ministrze, chciałbym zapytać, czy w Ministerstwie Obrony Narodowej obowiązują jakieś zasady normujące wypowiedzi publiczne oficerów służby czynnej - zwłaszcza na łamach prasy - dotyczące spraw politycznych. Ostatnio miałem okazję czytać takie wypowiedzi (na temat innej kwestii) wyraźnie krytyczne pod adresem resortu, z argumentacją wprost polityczną; dany oficer uznaje, że jest to decyzja niesłuszna, uwarunkowana politycznie. Czy zasada apolityczności armii, pana zdaniem, nie jest w takim momencie naruszana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Tadeusz Samborski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#TadeuszSamborski">Panie ministrze, czy w innych krajach są podobne sytuacje, tzn. czy wyżsi dowódcy, wyżsi oficerowie wypowiadają swoje opinie na temat bezpieczeństwa swojego kraju i ewentualnych zagrożeń. Myślę o publicystyce, jak też o pracach naukowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze pytania dodatkowe? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JerzyMilewski">Jeśli chodzi o sprawę zeszłorocznego scenariusza zakładającego, że grupy dywersyjne, którym miały się przeciwstawiać nasze wojska terytorialne, będą działały - teoretycznie - w oparciu o mniejszość ukraińską, to muszę powiedzieć, że było to niefortunne. Ja sam miałem obowiązek i, powiedziałbym, satysfakcję przeprosić tę mniejszość ukraińską, złożyłem przeprosiny na ręce przedstawicieli Związku Ukraińców w Polsce. Wojsko dawniej oznaczało wrogów na niebiesko, naszych na biało, obecnie trzeba używać kolorów takich, które nie występują w narodowych barwach sztandarów tych krajów. Jest to dość trudne. Trzeba wyznaczać na mapie Polski jakąś granicę państwową, która ma być atakowana przez hipotetycznego przeciwnika, żeby realizować grę sztabową, polegającą na prowadzeniu kontrakcji obronnej. Teraz tę granicę już się rysuje albo na Wiśle, albo w ogóle w poprzek Polski z zachodu na wschód, by rzeczywiście nie dawać żadnych pretekstów do wykorzystania tego przeciwko naszemu dobru, dobru całego naszego społeczeństwa, przez ludzi, czy też ośrodki zagraniczne niekoniecznie nam sprzyjające.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#JerzyMilewski">Nie mówiłbym, panie pośle, że to jest judzące. Te sformułowania także są niezbyt szczęśliwe, ponieważ kwestia mniejszości narodowych w Polsce jest jeszcze ciągle sensitive, czyli czuła, stosunek do tego nie stał się jeszcze całkowicie normalny. Mamy nadzieję, że taki będzie.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#JerzyMilewski">Jeżeli chodzi o zakładanie istnienia zagrożenia ze strony wszelkiego rodzaju grup dywersyjnych, to niewątpliwie w różnych pracach studyjnych trzeba to robić, przy czym niekoniecznie należałoby się tutaj odwoływać do grup etnicznych. Można sobie wyobrazić mafię wielonarodową. Jak wiadomo, w tej chwili takie struktury przestępcze zaczynają stanowić coraz większe zagrożenie, także w skali międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#JerzyMilewski">Natomiast jeśli chodzi o konflikty etniczne i graniczne, niewątpliwie są one w tej chwili w centrum zainteresowania opinii nie tylko europejskiej, ale i światowej, bo wojna w Jugosławii, mająca tło etniczne, zabrnęła w ślepy zaułek z powodu narosłych do niebotycznych granic emocji. Jest to więc sprawa bardzo poważna, zarówno jeżeli chodzi o dążenie do wygaszenia tej wojny, do jej zakończenia, jak i o chęć państw zachodnich do udzielenia zgody i pomocy w dążeniu krajów Europy Środkowej i Wschodniej do integracji europejskiej - tak integracji gospodarczej z Unią Europejską, jak i integracji ze strukturą polityczno-obronną NATO. W publikacjach i wypowiedziach publicznych polityków i strategów zachodnich spotyka się opinie, że problemy etniczne w relacjach między Węgrami, Słowacją i Rumunią nie stanowią elementu wspomagającego dążenia tych państw, aby integracja ta była realizowana w tempie, które by one uważały za potrzebne i stosowne. My takich, panie pośle, panie posłanki i panowie posłowie, hamulców czy ograniczeń nie mamy i o tym też zachodni politycy i stratedzy publicznie mówią.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#JerzyMilewski">Jeżeli chodzi o opracowania naukowe i publicystyczne, to w demokratycznych krajach zachodnich jest wiele różnych instytutów, w których pracują wojskowi albo byli wojskowi, publikujący właściwie wszystko, czego tylko zapragną; tam jest po prostu konieczność publikowania rzeczy, które znajdują uznanie i mają wartość naukową albo poznawczą. Jeżeli ktoś publikuje bzdury, to bardzo szybko kończy się jako autor i nie ma sprawy, nie ma konieczności interwencji.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#JerzyMilewski">Czy u nas są regulacje, które by zabraniały wojskowym służby czynnej wypowiadania się na te tematy albo zezwalały na to? Otóż nie ma takich regulacji i w zasadzie, jeżeli chodzi o wolność wypowiedzi, wojskowi mają takie same prawa, jak inni obywatele, czyli mogą się wypowiadać i publikować, jeżeli nie jest to sprzeczne z unormowaniami służbowymi. Jeżeli to jest publikacja prasowa albo artykuł naukowy, autor bierze pełną odpowiedzialność za swoją wypowiedź. My tego z urzędu nie ścigamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przekroczyliśmy prawie o 25 minut czas przeznaczony na interpelacje i zapytania.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#AleksanderMałachowski">Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wszystkim za udział w tych debatach.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnych rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#AleksanderMałachowski">1) o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#AleksanderMałachowski">2) o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym;</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#AleksanderMałachowski">3) o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy;</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#AleksanderMałachowski">4) o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#AleksanderMałachowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Czajczyńskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przykra informacja - ma pan minutę i osiem sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#StanisławCzajczyński">W takim razie, panie marszałku, rezygnuję i przekazuję swoją wypowiedź do protokołu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#AleksanderMałachowski">Zaraz dokonamy odpowiednich zabiegów formalnych.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Juliusza Brauna, który ma dużo czasu, ale jest jeszcze konkurencja, pan poseł Radosław Gawlik. Powinni panowie podzielić ten czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JuliuszBraun">Będę się starał, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#JuliuszBraun">Nie chciałbym oczywiście powtarzać tego, co już mówiono, w związku z tym pragnę zabrać głos tylko w sprawie dotyczącej ulg podatkowych w podatku dochodowym, które polegają na odpisywaniu od podstawy opodatkowania środków przeznaczonych na cele społeczne, m.in. kulturę, oświatę, służbę zdrowia. Jest to, moim zdaniem, najlepsza forma stymulowania obywatelskiej aktywności w tych dziedzinach. Państwo rezygnując z części należnego podatku powoduje przeznaczenie na te cele środków wielokrotnie wyższych niż ewentualna dotacja. Chciałbym wyrazić żal, że tak skromne są w proponowanej nowelizacji rozwiązania dotyczące kultury. Ministerstwo Kultury i Sztuki, które zaangażowało się w nierealistyczną - ostro zresztą skrytykowaną przez ministra finansów - koncepcję odtwarzania Funduszu Kultury, nie zauważyło okazji do wprowadzenia bardziej skutecznych rozwiązań związanych z nowelizacją prawa podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#JuliuszBraun">Niestety, nie ma w tym momencie możliwości zaproponowania szerszych rozwiązań, pragnę więc ograniczyć się do jednej kwestii. Proponuję wprowadzenie zasady, która pozwoli na odliczanie od podstawy opodatkowania nie tylko darowizn na cele kultury, w tym ochrony zabytków, ale także kwot wydatkowanych na remont i konserwację obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków - zarówno nieruchomych, jak i ruchomych - przez samego właściciela lub współwłaściciela obiektu. Z prawa tego powinny korzystać osoby fizyczne oraz prawne. Warunkiem powinno być uzyskanie potwierdzenia ze strony właściwego konserwatora zabytków, że prace zostały wykonane lub są wykonywane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie dóbr kultury.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#JuliuszBraun">Mimo wielu deklaracji o potrzebie ochrony zabytków i takich pięknych gestów, jak choćby przyznanie 15 zespołom zabytkowym tytułu pomnika historii, budżet państwa praktycznie nie dysponuje środkami na skuteczne ratowanie ginących na naszych oczach dokumentów tejże historii. Nawet jeśli środki budżetowe na ten cel będą kiedyś wyraźnie większe, nie zmieni to sytuacji w znaczącym stopniu. Dlatego oprócz już istniejących form, takich jak dofinansowywanie wybranych prac konserwatorskich, niezbędne jest przyjęcie powszechnie obowiązujących preferencji podatkowych dla właścicieli obiektów zabytkowych. Obiekty te, pozostając własnością prywatną czy też własnością instytucji albo stowarzyszeń, są przecież w pewnym sensie wspólnym dobrem narodu i z tej racji państwo nakłada na właściciela zabytków szczególne obowiązki i ograniczenia. Oprócz obowiązków potrzebne są więc i pewne preferencje. Tylko w ten sposób będzie można poszerzyć front działań na rzecz ochrony zabytków.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#JuliuszBraun">I jeszcze jedno. Jeśli chodzi o zmianę pułapu dozwolonych odpisów z 10 do 15%, jest to tylko działanie propagandowe. Nie ma to praktycznie żadnego znaczenia. Z dokumentów, jakie posiadam, wynika, że nawet znani sponsorzy nie przeznaczają na te cele więcej niż ułamek procenta swoich wpływów stanowiących podstawę opodatkowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#AleksanderMałachowski">Z tego wynika, że niewiele trzeba, by stać się znanym sponsorem.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Trzeba bardzo dużo.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mirosława Małachowskiego z Unii Pracy. Panie pośle, pozostały 3 minuty i 36 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MirosławMałachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przysłuchując się z uwagą debacie, nie usłyszałem żadnego słowa w kwestii ochrony środowiska przyrodniczego. Zastanawiam się, czy osoby zajmujące się finansami nie korzystały z uroków przyrody. Nowelizacja ustawy podatkowej wprowadziła, co prawda, minimalne upusty przy darowiznach związanych z ochroną środowiska przyrodniczego, ale uważam - mając na względzie ogromne koszty związane z inwestycjami w tej dziedzinie, niejednokrotnie nie przynoszącymi inwestorom korzyści materialnych - że winny być one podniesione, chociażby tak pro forma, do 15%. Nakłady poniesione na ochronę środowiska naturalnego przynoszą bowiem korzyści nam wszystkim, tworząc nasze otoczenie piękniejsze i zdrowsze.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MirosławMałachowski">Postuluję również wprowadzić zmianę w art. 26 ust. 1 pkt 1 lit. a, chodzi o uwzględnienie możliwości darowizny na rzecz budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków na wsiach. Brak kanalizacji jest jedną z głównych przyczyn skażenia wód podskórnych, rzek i małych zbiorowisk wodnych. Bardzo wiele osad doprowadziło i doprowadza wodę, ale tylko znikomy procent robi kanalizację. Uważam, że należy wyróżnić budowę kanalizacji lub w ostateczności potraktować te inwestycje jednakowo, w żadnym wypadku nie można dawać pierwszeństwa darowiźnie na rzecz doprowadzenia wody bez stworzenia możliwości jej odbioru.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#MirosławMałachowski">Odnosząc się do zmiany w druku nr 625 art. 1 pkt 22, muszę stwierdzić, że uważam za słuszne wprowadzenie dodatkowego opodatkowania za sprowadzanie opakowań z tworzyw sztucznych. Jednak przy towarach opakowanych w tworzywa sztuczne podatek winien być liczony od całkowitych kosztów przetworzenia tego opakowania. Należy tak skalkulować omawiany podatek, aby wystarczył on na wszelkie czynności związane z recyklingiem, tzn. zebranie, składowanie, transport, tudzież przetworzenie zużytego opakowania. Taki podatek winien być przekazany na dofinansowanie wszystkich operacji związanych z przetwórstwem opakowań sztucznych. Obecnie żaden zakład recyklingu tym się nie zajmuje, ponieważ koszty zebrania i dowozu tego surowca - dla tych zakładów to jest surowiec - są bardzo wysokie. Mam nadzieję, że problem ten znajdzie rozwiązanie w ustawie o odpadach, a nie w ustawach finansowych. Dziękuję, chyba się zmieściłem.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Mirosławowi Małachowskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Radosława Gawlika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#RadosławGawlik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Widzę, że ekolodzy na końcu atakują. Chciałbym nawiązać do tego, o czym mówił pan poseł Małachowski. Wydaje mi się bardzo niezręczna sytuacja, kiedy darowizny na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę zwalniamy do 15%, natomiast w wypadku darowizny na ochronę środowiska, w tym właśnie kanalizację i inne cele związane z budową oczyszczalni ścieków na wsi, utrzymano zwolnienie do 10%. Wynika to niestety - jak przyznaje się w uzasadnieniu - ze strategii pana premiera Kołodki, w której wyraźnie zabrakło miejsca dla ochrony środowiska. To jest pewnego rodzaju konsekwencja tego, widać już przeniesienie tego na konkretne rozwiązania podatkowe. I mój wniosek to apel o to, aby ochronę środowiska objąć symboliczną stawką 15%. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#RadosławGawlik">Druga sprawa związana jest z tym, o czym w imieniu klubu mówił kolega Syryjczyk, odnosząc się do zmiany ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Otóż wydaje się, że cel jest dobry. Dobrze, że znajdzie się wreszcie miejsce dla opodatkowania opakowań z tworzyw sztucznych. Czy akurat podatkiem akcyzowym? Otóż jest to dobry podatek, łatwy do ściągania, i wydaje się, że może być to taki podatek - przy założeniu, że zebrane w ten sposób środki czemuś będą służyły, nie tylko zasileniu budżetu państwa. Nie można pozostawiać problemu opakowań z tworzyw sztucznych zalewających nasz kraj bez żadnej perspektywy uporządkowania tego. Bardziej wskazane wydaje się, by środki zebrane z tego podatku były przekazywane na rzecz istniejącego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy też wojewódzkich funduszy i aby z tych środków były przedsiębrane inwestycje zmierzające do redukowania tych odpadów. Bo taki powinien być właściwy cel tego podatku ekologicznego czy quasi-ekologicznego.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#RadosławGawlik">Wnosiłbym o to, żeby ten podatek oczywiście pozostawić, natomiast dochody z niego przekazywać na rzecz wojewódzkich funduszy i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#AleksanderMałachowski">Jak pan zauważył, z szacunku dla ekologów nie przerywałem panu.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#AleksanderMałachowski">Mówił pan poseł Radosław Gawlik z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Bajołka z Polskiego Stronnictwa Ludowego, a Izbę o uzbrojenie się w cierpliwość, gdyż pan poseł Andrzej Bajołek ma dla siebie 18 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wykorzystam ten czas w bardzo skromnym zakresie. Izba jest w tej chwili niezbyt szczelnie wypełniona i brak jest środków masowego przekazu, pozwolę więc sobie powiedzieć tylko parę słów. Moje poczucie zdrowego chłopskiego rozumu zostało zmącone przez wystąpienie m.in. mojego klubowego kolegi. Ale takich głosów było bodajże trzy.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#AndrzejBajołek">Chciałbym powiedzieć o podatku od sprzedaży akcji w obrocie publicznym (druk nr 623). Projekt rządowy wprowadza opodatkowanie giełdy. Celowo powiedziałem, że cieszę się z nieobecności przedstawicieli środków masowego przekazu, ponieważ to, co w tej chwili powiem, mogłoby wywołać panikę, a ja jestem daleki od tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, radio nadaje, niech się pan tak nie cieszy. Radio czuwa.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AndrzejBajołek">Panie marszałku, cieszę się, że pan mi o tym przypomniał. W takim razie nie powiem tak ostro, jak miałem zamiar. Polska giełda ze względu na to, że funkcjonuje na niej około 60% kapitału spekulacyjnego - czy też 60% operacji jest dokonywanych w ramach tego kapitału - jest giełdą zdegenerowaną i chorą. Na ustabilizowanych giełdach światowych ten nerw, który wprowadza trochę gry na giełdzie, stanowi około 10%, natomiast na polskiej giełdzie - aż 60%. I to jest nienormalne. W czasie bowiem kiedy gospodarka nabiera rozpędu, firmy zaczynają dobrze funkcjonować, nagle się okazuje, że na giełdzie niedźwiedź śpi. Jest to niezrozumiałe. Jak powiedziałem, ja się kieruję tylko swoim chłopskim poczuciem rozsądku, i uważam, że jest to nienormalne. Nie ma żadnego przełożenia na sprawne działanie przedsiębiorstw, firm funkcjonujących na giełdzie. Giełda rządzi się swoimi prawami i aż się prosi, by relacje z pomyślnych notowań firm na giełdzie przełożyć na tę giełdę w sposób bezpośredni. Giełda zachowuje się irracjonalnie. Firmy, które nie mają żadnych perspektyw, na giełdzie są wysoko notowane, akcje tych firm skaczą z dnia na dzień. Nie wiem, jak to się dzieje. W ciągu jednego dnia np. piorun trzasnął w komin i wyłączył firmę z funkcjonowania; w tym czasie ona przestaje przynosić akcjonariuszom zysk. Czy na drugi dzień ten komin w cudowny sposób został odbudowy, że firma o 3% skacze na giełdzie? Przecież to jest nienormalne i irracjonalne. Choćby z tego powodu, aby uporządkować giełdę i dać jej przełożenie bezpośrednio na gospodarkę, musi ona być opodatkowana. Takie jest moje zdanie na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AndrzejBajołek">Natomiast jeśli chodzi o projekty ustaw o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, są to projekty pilne. Mam propozycję dla komisji, które będą nad tym pracowały, a także dla rządu, bo przy innej okazji nie będziemy mogli tego zrobić, by zawrzeć ulgi w podatku akcyzowym od paliw w odniesieniu do paliw rolniczych. Tego rodzaju rozwiązania funkcjonują w większości rozwiniętych państw Wspólnot Europejskich, do których w sposób zdecydowany zmierzamy. Jest to jedyne rozwiązanie dotyczące kwestii, czy podatek drogowy, czy podatek paliwowy, czy podatek wwozowy itd. Spotkało się to z potężną barierą niemożności, jeśli chodzi o rozwiązanie przez rząd problemu dotyczącego sposobu zrekompensowania polskim rolnikom tego, że nie jeżdżąc po drogach, płacą podatek akcyzowy tak, jakby niszczyli te drogi, które były niszczone w ostatnim okresie upalnego lata. Mam taką propozycję: Jeżeli już tego nie dostrzeżono na forum rządu, to przynajmniej w komisjach tego typu rozwiązanie powinno być przyjęte. Znacznie posunie to kwestię rozwiązań, które przed nami i tak stoją. Prędzej czy później musimy bowiem podjąć problem paliw rolniczych, choćby ze względu na integrację europejską.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#AndrzejBajołek">Tyle chciałem powiedzieć. Sądzę, że nie wykorzystałem swojego czasu i nie nadużyłem cierpliwości Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Witolda Modzelewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić, że zanim ustosunkuję się do niektórych problemów poruszonych w toku debaty, podzielę się z Wysoką Izbą pewną refleksją osobistą. Sądzę, że dzisiejsza debata dotycząca przedłożenia rządowego w sprawie tych wszystkich podatków będzie kontynuowana w komisjach. Nie czuję się uprawniony do tego, aby ustosunkowywać się do wszystkich problemów, zwłaszcza że wiele z tych spraw wymaga jeszcze badań, zastanowienia, refleksji, ponieważ często bardzo proste pomysły - być może nawet w swoich założeniach całkowicie poprawne i słuszne, jeśli chodzi o cel - mogą jednak mieć określoną wadę ze względu na interes publiczny, tzn. interes dochodów budżetowych. To trzeba po prostu policzyć. Nie na wszystkie pytania, które zostały przez panie i panów posłów poruszone, potrafię dzisiaj odpowiedzieć. Policzymy to i ocenimy. Zważymy ów pozafiskalny cel, który przyświeca wprowadzeniu propozycji określonego rozwiązania, i policzymy, ile grosza publicznego faktycznie trzeba będzie na to przeznaczyć w związku z tym, że rezygnuje się z określonych dochodów. Myślę, że ten rachunek zostanie zrobiony; zrobi się to w komisjach. Tymczasem moje refleksje, które dotyczą wypowiedzi pań i panów posłów, przyjmą niekiedy też formę pytań.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WitoldModzelewski">Ustosunkuję się do pytań zgodnie z kolejnością ich zgłoszenia, bo to była tak wielka debata, tak wiele było problemów, że nie podejmuję się w tym momencie próby jakiegoś uporządkowania tego, zresztą nie jest to moje zadanie.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WitoldModzelewski">Zacznę od problemu, który poruszył pan poseł Michalik i który występował w kilku wypowiedziach pana posła Lagi. Rozumiem krytykę, że w przedłożonym projekcie ustawy o podatku od towarów i usług wycofano się z czegoś, co tak bardzo ciekawie brzmi: stawka preferencyjna dla wyrobów dla dzieci. To można skrytykować bardzo prosto i przypisać temu pewne nawet nie do końca szlachetne intencje, ale ja byłem przy każdym etapie tworzenia tej ustawy - od rządu poczynając poprzez parlament. To są często gesty całkowicie bez pokrycia. Nie ma wyróżnienia wyrobu dla dzieci, wyłączając meble, ubranka i żywność dla małych dzieci - tego zakresu będzie dotyczyła stawka preferencyjna. Zapisy, które zostały poczynione, spowodowały stan następujący, że ani podatnik, ani ktokolwiek, kto to kontroluje, nie jest do końca w stanie zweryfikować, czy ten wyrób jest wyrobem dla dzieci. Dlatego też uważamy - tego starałem się bronić również w toku pierwszych prac nad tą ustawą - że tego rodzaju gesty, być może całkowicie szlachetne, tak naprawdę powodują, że nikt nie jest w stanie odróżnić mydełka dla dzieci. Z takich rozwiązań, które powodują wątpliwości, gdzie podatnik ma wątpliwości i gdzie można nagiąć prawo po to, żeby korzystać z preferencji podatkowych, nie zawsze zgodnie z intencją ustawodawcy, powinniśmy się wycofywać, bo one są raczej deklaracjami niż faktycznie załatwieniem jakiegokolwiek realnego problemu. Wiem z doświadczeń innych państw, że z reguły po pewnym czasie starano się wycofać z preferencji VAT dla tych właśnie sfer, bo dawało to nie kontrolowaną możliwość nadinterpretacji prawa, nie po to, żeby realizować ten słuszny cel społeczny, tylko po to, żeby zmniejszać dochody budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#WitoldModzelewski">Pan poseł Michalik zwrócił również uwagę na podatek importowy, wywołujący zresztą kontrowersyjne zdania, jak w wypowiedzi pana posła Święcickiego. Chcę przypomnieć, że podatek importowy nie powstał w zeszłym roku, był wprowadzony jeszcze w 1992 r. Było pierwotne założenie, że będzie podatek importowy na 1995 r., tylko miało to być 3%. Takie było ustalenie. Więc zgódźmy się co do faktów, on nie miał być zniesiony i nie za tego rządu. Poprzedni rząd jeszcze uznał, że podatek importowy będzie redukowany. Propozycja zawarta w przedłożeniu Wysokiej Izby dotyczy przede wszystkim złagodzenia nieco procesu odchodzenia od tego podatku, miało to być 3% w 1995 r., my proponujemy 5% — i tyle uzgodniliśmy. Dlaczego? Bo to, proszę Wysokiej Izby, jest 20 bln zł, bardzo tanio pobranych. Przepraszam, to są wszystko ważne sprawy. To pobiera Urząd Celny, to wpływa do kasy. W zasadzie to, mówiąc obrazowo, prawie nic nie kosztuje, bo i tak urzędy celne pobierają cło i VAT graniczny. Czy to jest protekcja? To jest przede wszystkim to, co wolno rządowi polskiemu — chronić bilans płatniczy i dzięki temu chronić naszą gospodarkę. Czy warto? Mówię z całym przekonaniem — jeszcze warto. My będziemy musieli się z tego wycofać, to potrwa jeszcze parę lat. Prawdopodobnie, nie wiem dzisiaj, ale pewnie w 1996 r. to będzie musiało być jednak 3%. Ale jeśli wynegocjowaliśmy jeszcze 5% i 20 bln zł na potrzeby publiczne oraz pewien okres protekcji, to warto to zrobić. Warto, bo nie tylko ten rząd, ale i poprzedni myślał o tej protekcji, nie tylko na 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#WitoldModzelewski">Pan poseł Syryjczyk poruszył wiele problemów. Proszę mi wybaczyć, panie pośle, lecz byłem trochę zaskoczony niektórymi stwierdzeniami, bo miałem okazję słuchać pana wypowiedzi, które miały charakter opozycyjny, ale zawsze utrzymane były w duchu jak najbardziej konstruktywnym. Może pojawiło się trochę retoryki opozycyjnej, ja to rozumiem, odniosę się tylko do faktów. Proszę zauważyć, to nie jest prawda, że rosną akcyzy. To jest trochę nieporozumienie i sądzę, że niezasadne. Podwyższa się górną granicę stawek podatku akcyzowego, natomiast nie podwyższa się akcyz w stopniu większym, niż było to w tym roku, dlatego że planujemy na przyszły rok inflację poniżej 17%. Przecież akcyza od paliw oraz od wyrobów spirytusowych i tytoniowych to jest czynnik niezmiernie istotny dla kształtowania się planowanej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#WitoldModzelewski">Panie pośle, pan powiedział, że rosną akcyzy w tej ustawie. Nie, panie pośle, nie rosną akcyzy w tej ustawie. Rosną górne granice. Wyraźnie to Wysokiej Izbie mówiłem, że z tych procentów nie wynika nic więcej poza tym, że w przyszłym roku nasze planowane podwyżki będą Wysokiej Izbie przedłożone. To Wysoka Izba przyjmie podwyżki, a będą one podporządkowane planowanej inflacji - w końcu bardzo ambitnie - poniżej 17%. Tak że raczej chciałbym traktować tę wypowiedź pana posła jako nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#WitoldModzelewski">Następnie pan poseł powiedział o dorobionym... Takiego słowa pan poseł użył — dorobionego uzasadnienia ekologicznego do osobliwego pomysłu akcyzy od towarów opakowań plastykowych. Panie pośle, tak nie można. Przepraszam, nie ma pan dowodu, że cokolwiek dorabiamy do jakiegokolwiek lobby. Po prostu nie ma pan na to dowodu, bo pan nie może mieć takiego dowodu. Panie pośle, w wielu krajach jest to bardzo pozytywne doświadczenie. Ba, w tej Izbie i w poprzednim Sejmie wielokrotnie wracaliśmy do tego, czy nie można by użyć tego podatku do załatwienia dwóch rzeczy. Po pierwsze, ograniczania użycia tych opakowań, które nie debiodegenerują się. Nie wyeliminowania, bo to są mrzonki, ale ograniczania ich użycia, a przede wszystkim zmuszania producentów do używania opakowań nawet nie biodegenerujących się, ale wielokrotnego użytku. Bo wtedy podatek jest raz naliczany, a opakowanie używa się wiele razy. Zrobiono to w Danii, zrobiono to w Niemczech na szczeblu podatku terytorialnego. Nie, to nie jest Mehrwertsteuer. Dało to pieniądze i przecież o to chodzi. Nie stawiajmy rządowi zarzutu, że przedkładając prawo podatkowe chce zwiększyć dochody w budżecie. Bo na Boga po co ma to robić? Ma to dać dochody budżetowe. Tak, ale zarazem ma to dać jeszcze coś więcej. Polegałoby to na tym, że obciążylibyśmy tym podatkiem opakowania, ale przecież nie wszystkie. Nie ma tu żadnego ciasnego fiskalizmu. Na pewno — powiem od razu — projekt wykonawczy nie będzie obejmował np. opakowań plastykowych od mleka — bo co, mamy do butelek wracać? To gorsze. To trzeba zostawić. Bo mleko i tak jest zwolnione od VAT, czyli nie korzysta z preferencji, bo to zwolnienie to, niestety, nie jest nic najlepszego. To rozwiązanie służy temu, aby zebrać jakieś pieniądze. To nie będą jeszcze wielkie pieniądze. Ale zarazem zawęzimy pole, w którym pojawia się wyrób niemożliwy do usunięcia z gospodarki. Można go się pozbyć, ale nie stać nas jako kraju na to, abyśmy nie zawsze najprostszymi drogami wywozili śmieci poza własne granice. To zostanie u nas. Więc jeżeli można, to należy to wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#WitoldModzelewski">I tu mamy drugie nieporozumienie. Tam jest tak napisane i to nieporozumienie rzeczywiście mogło powstać. W wypadku produkcji krajowej jest to podatek akcyzowy, pobierany od producenta opakowania. W wypadku importu musi być to podatek od producent, tzn. od importu opakowania, i od importu towaru. Dlaczego? Dlatego że podatki muszą być wymierzane precyzyjnie. Gdybyśmy powiedzieli: jest akcyza od importu opakowań plastikowych, to każdy by sprowadzał sam napój i w ten sposób omijałby akcyzę. Nie ma tu żadnego ukrytego celu, żadnej protekcji. Taki zarzut jest podnoszony, ale tu akurat całkowicie bezzasadnie. Dlaczego? Bo stawka od opakowania w wypadku importu samego opakowania będzie procentowa, ale w wypadku importu towaru w opakowaniu - kiedy dokonuje się odprawy celnej towaru, na przykład napoju, a nie opakowania - będzie kwotowa. Czyli nie będzie tu dyskryminacji importu tego napoju. Będzie tylko element obciążenia kwotowego opakowania.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#WitoldModzelewski">To można zrobić. Mamy to przemyślane i sądzę, że damy radę. I naprawdę, nie ma tu żadnych ubocznych intencji. To jest pewien pomysł, który przy relatywnie bardzo niskiej akcyzie - ta akcyza może wynosić kilka procent, proszę zwrócić uwagę - nie przyniesie wielkich zysków. Ale przy masowości importu to są ciężkie pieniądze. Przy tym będziemy to robić tak, żeby nasz indeks wzrostu cen był taki, jaki zakładamy, czyli musimy być ostrożni. A poza tym chcemy, ażeby to weszło w życie od 1 lipca, czyli dajemy podmiotom gospodarczym czas. Dajemy sygnał - uwaga, coś tu się stanie! Pamiętajcie, jest czas na adaptację.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#WitoldModzelewski">Jeśli chodzi o kolejną wypowiedź, to dotyczy ona kwestii spornej, a ja staram się nie być stroną w tym sporze. Otóż pani poseł Ziółkowska pytała, czy można jakoś oceniać udział obciążeń podatkowych w PKB. Nie chcę wkraczać w spory typowo już doktrynalne, a nawet o charakterze wręcz naukowym. Powiem jedno - nie ma tu prostej zależności. Nie ma jej w kraju, w którym następuje proces wzrostu, ale zarazem proces głębokiej transformacji, i to nie w sferze produkcyjnej, tylko w tej sferze jeszcze nie skomercjalizowanej, w nie przebudowanej sferze budżetowej. Nie ma tu prostej zależności między wielkością udziału budżetu w PKB a wielkością dochodów budżetowych. Staraliśmy się kiedyś zbadać, czy możemy postawić jakąś tezę, jeśli chodzi o państwa, które nie wypracowały sobie koncepcji w odniesieniu do tej sfery, która jest finansowana z budżetu w zamkniętych systemach. Czy możemy powiedzieć, że systemy w sferze społecznej, w sferze ochrony zdrowia, to jest to, o co nam chodzi? Nie, nie - to dopiero ma być. Czy dzisiaj, oceniając udział budżetu państwa w PKB - dokładnie: redystrybucji budżetowej - możemy powiedzieć, że z tym się wiąże jakaś negatywna konsekwencja ogólnogospodarcza? Może to paradoks, ale przecież my mamy wzrost dochodów budżetowych powyżej stopy inflacji i wzrost gospodarczy, z czego wynika, że rośnie obciążenie podatkowe. Czy to jest prawidłowe? W sensie ekonomicznym - jak najbardziej. Wydajność, tzw. wydajność fiskalna gospodarki, zwiększa się.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#WitoldModzelewski">Pamiętajmy, że z podatków pośrednich w 1992 r. wpłynęły 104 bln zł, w 1993 — 177 bln zł, w tym roku będzie 260 bln zł. Czy to tempo jest wyższe od tempa inflacji? Oczywiście. Czy zadusiło to gospodarkę? Chyba takiej tezy nikt już nie postawi. Nie chcę dawać za przykład podatku dochodowego od osób fizycznych, bo nie byłby to przykład najlepszy. Nastąpiło tam ubruttowienie. Ale też i dynamika jest tam wyższa. Może wzrasta nasza skuteczność poboru podatków, choć na pewno nie jest najlepsza. Ale może też same konstrukcje podatkowe są takie skuteczne. Bo w końcu to nie egzekutor zbiera podatki, tylko podatnik płaci je sam, sam je oblicza. Egzekucja to jest margines praktyki. 90% podatków oblicza sam podatnik i wpłaca dlatego, że szanuje prawo. A nasze egzekucje, a nasze kontrole — 15% podatników. I nigdy nie będzie więcej. Egzekucja to przede wszystkim wiedza i szacunek podatnika dla prawa. I tak jest. Z tego to wynika. I z tego mamy te efekty. Nie z naszej egzekucji, która ma swoje wady - przecież nikt tego nie ukrywa.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#WitoldModzelewski">Wiele dyskutowano o podatku giełdowym. Rozumiem różnice poglądów, rozumiem niepokój, rozumiem również postawę, że skoro mamy coś zrobić w roku 1996 - to znaczy wprowadzić podatek dochodowy od dochodów z tytułu sprzedaży akcji i obligacji, to może lepiej poczekać. Chcę jednak zadać pytanie nie tylko paniom i panom posłom, ale pytanie w ogóle: Czy nie zadrży nam ręka w 1995 r., kiedy będziemy wprowadzać kompleksową, głęboką reformę opodatkowania dochodów kapitałowych? Będzie to trudniejsze niż to, co teraz planujemy, w dodatku bardziej ryzykowne politycznie, bo pojawi się pytanie: Dlaczego tylko dochody kapitałowe z tytułu giełdy? A co z dochodami kapitałowymi z tytułu obligacji, depozytów bankowych? Czy to będzie rzeczywiście trudniejsze? Nie musimy się przekonywać, że tak. Jeżeli powiemy sobie dzisiaj: nie róbmy nic, bo to ryzykowne, to i tak przyjdzie w końcu czerwiec czy wrzesień przyszłego roku i staniemy przed pytaniem, co zrobić w roku 1996? Przecież najgorszym rozwiązaniem byłaby ucieczka polegająca na przedłużeniu zwolnienia. Najgorszym, zgadzam się z tymi wszystkimi głosami. Mamy chronić pewne rynki nowo tworzone i chronimy je przez wprowadzenie ulg podatkowych. Tylko trzeba lojalnie powiedzieć podatnikom: tak zawsze nie będzie, bo tak zawsze być nie może. Zwolnienia i ulgi są okresowe. Czas ten musi się skończyć, bo fundamentalna zasada gospodarki rynkowej - równość podatkowa - nie znosi takich luk, bo mobilizują one opinię publiczną przeciwko tym, którzy podatków nie płacą. I ci, którzy płacą, spojrzą na tych, którzy nie płacą, i powiedzą: przepraszam, ci ludzie nie mają prawa w tym zakresie funkcjonować. Będzie reakcja nerwowa, a to jest już niepotrzebne. Przecież przedłożenie rządowe jest wykonaniem zobowiązania, które Wysoka Izba nałożyła na rząd. 5 marca zostaliśmy zobowiązani do przedłożenia projektu podatku od obrotów giełdowych. Czy ta konstrukcja jest dobra? Mogę powiedzieć najprościej: ta konstrukcja jest obciążona wieloma wadami i ogromnym ryzykiem. Ale czy jest konstrukcją mniej ryzykowną niż operacja wprowadzenia podatków dochodowych? Na to pytanie odpowiem z całą odpowiedzialnością: tak. Dlaczego? Bo o stawce, którą będzie można zmienić w ciągu dwóch dni, zadecyduje akt wykonawczy. A jeśli wprowadzimy podatek dochodowy, to nikt - poza Wysoką Izbą - stawek nie zmieni. I to na pewno nie będzie pół procent dochodu. W związku z tym, jeżeli mamy stopniować niebezpieczeństwa - a trzeba je stopniować, bo jest to ryzykowna operacja - to na pewno należy zacząć od kroku nieporównywalnie mniej ryzykownego niż ten, który i tak musimy - przepraszam, Wysoka Izba, z naszym skromnym, być może również mojej skromnej osoby udziałem - zrobić.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#WitoldModzelewski">Dodam do tego jeszcze jedno. Nie posługujmy się argumentem, że w innych krajach się z tego wycofują. Tu się do pana posła zwracam. Oczywiście, panie pośle, wycofują się, ale tam obowiązuje podatek dochodowy. Mam zresztą poważne zastrzeżenia do takiej komparatystyki w różnych okresach czasowych. Można powiedzieć, że w pewnych krajach w wyniku wprowadzenia tego podatku nastąpiło załamanie. Ale można też dać drugie tyle przykładów, że w wielu krajach następowała wielka hossa i z tymi dwoma podatkami. Nie są to ani prawa naukowe, ani nawet generalizacje historyczne - bywało i tak, i tak. Zgadzam się, że ta operacja jest ryzykowna - bo tak jest. Przecież tego chyba nikt nie ukrywa. Ale czy nie bardziej racjonalnym, prakseologicznym sposobem postępowania jest zrobienie kroku mniej ryzykownego i nawet podjęcie niewielkiego ryzyka - tylko politycznego, na Boga jedynego, a nie ekonomicznego - obniżenia stawki do zero tam ileś procent, albo w ogóle zwolnienia. Bo to jest ryzyko polityczne. Ja nie jestem politykiem, mam ten komfort. Prawda? Ale przecież znacznie bardziej ryzykowne jest ryzyko ekonomiczne - załamanie się tego procesu. Jeśli będziemy wprowadzać podatek dochodowy, to miejmy świadomość, że to dużo trudniejsze.</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#WitoldModzelewski">Dodam jeszcze jedno. Proszę mi wybaczyć, ale często miałem okazję słyszeć, zarówno od pana posła Syryjczyka, jak i od pana posła Eysymontta - i nie tylko - słowo, które jest być może kwestią pewnej konwencji pojęciowej, sygnałem, że coś rozumiemy, to znaczy zgadzamy się co do czegoś. Fiskalizm; padły słowa o nadmiernym fiskalizmie tych rozwiązań. Zważmy - jeśli mamy starać się spojrzeć na to obiektywnie - czy nadmierny fiskalizm ujawnia się w podatku od towarów i usług. Nie, jestem o tym przekonany. Ba, coś, co jest chyba w jakimś sensie wartością, pewna koncepcja tego podatku jest w dalszym ciągu - mimo zmiany rządu - kształtowana z konsekwencją. Nie ma wpadek, dochody rosną, gospodarka też się rozwija. Nikt nie obiecał, że będą wielkie enklawy wolne od VAT. Będą się one kurczyły, bo podatki muszą być powszechne. Duże enklawy wolnych od VAT podmiotów - tu nawiązuję do wypowiedzi pana posła Saara - to było rozwiązanie, któremu, przyznam się, byłem przeciwny. Potem zgodziliśmy się, jako strona rządowa, żeby to rozwiązanie wprowadzić, bo to naprawdę ułatwiło wdrożenie tego podatku. Tak, ułatwiło, ale przecież nikt nie powiedział podatnikom, że tak będzie zawsze. Przecież jest milion podatników, milion podmiotów gospodarczych o obrotach do 1200 mln zł. Ilu podatników realnie płaci? 450 tys. Czy taki stan ma pozostać? Nie może pozostać, nie można tu patrzeć z punktu widzenia lobby firm małych, jest jeszcze drugie 450 tys. podatników, którzy mówią: rządzie, obiecałeś, że te zwolnienia podmiotowe będą się kurczyć. One muszą się kurczyć. Oczywiście nigdy nie dojdziemy do sytuacji, w której wszyscy będą podatnikami VAT, bo prakseologia tego podatku wyznacza pewną kwotę obrotów. Sądziliśmy, że początkowo będzie to 600 tys. zł. Okazuje się, że i tak jest to... Przepraszam, 600 mln, oczywiście, proszę mi wybaczyć. Jest to kwota, którą należałoby rozważyć, oczywiście po wszystkich możliwych aktualizacjach, ale jest to w dalszym ciągu w odniesieniu do struktury podmiotowej naszej gospodarki kwota relatywnie wysoka. Niemniej prawdopodobnie gdzieś na tym poziomie się spotkamy, na pewno jeszcze nie w 1995 r. Więc powoli, o 200 mln mniej - to jest krok w kierunku zwiększenia liczby podatników o 200 tys. I w dalszym ciągu dominować będą, panie pośle, podatnicy zwolnieni od podatku. To nie jest stan prawidłowy, nadal podatnicy podmiotowo zwolnieni będą większością. Nie znam takiego VAT, przy którym większość podatników stanowiących pozarolnicze podmioty gospodarcze byłaby wolna od tego podatku. Czyli to nie będzie jeszcze ostatni krok, jeżeli mamy ten podatek kształtować racjonalnie. Kiedy przyjmowaliśmy kwotę 1200 mln - przecież w końcu przyjęła to Wysoka Izba - rząd był ostrożniejszy, mówił o 1,5 mld. Przyspieszyliśmy ten proces, zgoda, i dało to efekty. Przecież przejść w końcu ze 177 na 260 - a może być jeszcze bilion więcej - to nie jest efekt, o którym można powiedzieć, że poprzez powszechność VAT wystąpiły zjawiska negatywne. Chyba raczej odwrotnie: wyższe tempo, i to znacznie wyższe, niż inflacja. To chyba jest coś wartościowego i należy to ostrożnie kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-250.14" who="#WitoldModzelewski">Czy nadmierny fiskalizm ujawnia się w podatku dochodowym od osób fizycznych? To zależy od pewnego spojrzenia, wręcz swoistej filozofii. Ten podatek, który dzisiaj funkcjonuje, jest jak gdyby dorobkiem, tworem kilku już rządów i kilku różnych sposobów myślenia, nie zawsze ze sobą zgodnych. Jeśli miałbym wyrazić swoją opinię o samej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, to ta ustawa nie jest najlepsza, nawet w sensie techniczno-legislacyjnym. Ale czy koncepcja tego podatku jest stała? Nie, ona ewoluuje, proszę Wysokiej Izby. W sumie ten podatek za sprawą wielu różnych czynników - np. przez ubruttowienie - był podatkiem raczej niezmiernie bliskim koncepcji liberalnej - mało ulg, relatywnie wysoka stawka w pierwszej grupie i dość płytka progresja. W przedłożeniu rządowym - miało to już jednak miejsce w tym roku - ten podatek zaczął ewoluować w kierunku rozwiązania polegającego na tym, że linia progresji jest znacznie bardziej stroma, ale za to zwiększa się liczba ulg i preferencji dla podatników.</u>
          <u xml:id="u-250.15" who="#WitoldModzelewski">To zależy od Wysokiej Izby, jaki ostatecznie kształt ta ustawa przyjmie. Ale proszę mi wierzyć — mówię to bardziej jako ekspert niż jako człowiek, który reprezentuje jakiekolwiek stanowisko polityczne, bo w tej dziedzinie ono ma naprawdę najmniejsze znaczenie — nie ma żadnej przewagi ta liberalna koncepcja podatku dochodowego nad tą drugą, niekiedy zwaną socjaldemokratyczną, to znaczy charakteryzującą się bardziej stromą linią progresji i większą liczbą ulg. Nie ma ona żadnej bezwzględnej przewagi, zwłaszcza że, nomen omen, w krajach często bardzo prawicowych występuje ta właśnie socjaldemokratyczna wersja, i odwrotnie, czyli nie ma nawet jasnej politycznej konotacji. Państwa rządzone przez rządy prawicowe, mające większość prawicową, przyjmują niekiedy wersję liberalną, przykładem może być tutaj amerykański podatek dochodowy. Jedno jest pewne, ta wersja, do której, jak sądzę, nasz podatek ewoluuje jest znacznie bardziej pracochłonna. Tak. I dla podatnika, i dla aparatu skarbowego. No, bo im więcej ulg, tym więcej wątpliwości, tym bardziej potrzebna kontrola. To wszystko prawda, tylko wybór koncepcji tu akurat ma stricte aksjologiczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-250.16" who="#WitoldModzelewski">O co nam chodzi? Jeżeli chcemy za pomocą systemu podatkowego przeprowadzać znacznie więcej spraw, a nie tylko zbierać dochody, to wtedy oczywiście musimy iść w tym kierunku. Bo im większa redukcja pozafiskalnych funkcji podatku, tym bardziej liberalna wersja podatków. Tak, równo dla wszystkich, proszę bardzo, wszystko, co chcecie załatwić, załatwiajmy poza systemem podatkowym. Ale przecież niezależnie od miejsca zajmowanego w parlamencie wyrażano pogląd, że właśnie system podatkowy powinien rozwiązywać wiele ważnych problemów społecznych. Przed chwilą pan poseł Gawlik mówił o celach ekologicznych, pan poseł Braun, że kulturę trzeba wspierać. Nie ukrywam, że nie bardzo wierzę w te cele pozafiskalne, zwłaszcza w wypadku podatków dochodowych, nie mówiąc już o podatkach bezpośrednich. To jest tylko instrument wspomagający, to nie załatwi niczego. Zresztą, moim zdaniem, niech mi pan poseł wybaczy, sam pan poseł Braun w zasadzie sobie, i chyba słusznie, zaprzeczył w pierwszej tezie, którą sformułował. Najpierw uznał, że są potrzebne ulgi na cele rozwoju kultury, a następnie powiedział, że to jest kosmetyka, to jest sprawa 10–15%. Nie ukrywam tego. Przecież nikt ulgami podatkowymi tych problemów nie rozwiązał i nigdy nie rozwiąże. To są tylko elementy wspomagające. Jak się zachowa podatnik, wykorzystując te ulgi, to jego sprawa. Jak będzie chciał, to je wykorzysta, to jego święte, dobre prawo. Naprawdę ulgami podatkowymi problemów ochrony środowiska, rozwoju kultury nie załatwimy. Zgódźmy się co do tego. Możemy tylko nie przeszkadzać albo troszkę pomóc, nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-250.17" who="#WitoldModzelewski">Jaki jest praktycznie zakres wykorzystania tych ulg? Lepiej nie mówić. Niewielki. Co z tego wynika? Dokładnie rzecz biorąc nic. Niektórzy podatnicy wykorzystają bowiem 15%, a inni 0,5%. Czy z tego można wyciągnąć jakieś wnioski? Wielcy sponsorzy przeznaczają na to 10%. Dlaczego? Tak do końca to ja nie jestem pewny, jakie są motywy takiego postępowania. Ważne, że ktoś taki się znalazł. Jak się ktoś taki znajdzie, trzeba mu dać taką szansę. Ale czy będą to robić masowo ludzie w Polsce Anno Domini 1995? Przepraszam, nie wierzę w to.</u>
          <u xml:id="u-250.18" who="#WitoldModzelewski">Możemy tylko wspomagać pewne procesy. W przypadku ulg na wydatki na książki, na doskonalenie zawodowe czy na przykład na kształcenie, to ja ufam, że podatnik z tego skorzysta, bo on wie, że może kupić książkę, wydać na studia, kształcenie i wziąć rachunek. Po prostu motywacja w wypadku takiego postępowania jest silniejsza. Mamy społeczeństwo młode, dużo ludzi kształcących się. Nawet wszyscy kształcący się pracownicy w ministerstwie pytali o to, ile w przyszłym roku będzie można odliczyć. Tam są bowiem ludzie kończący studia czy jakieś kursy. W tym wypadku to ma znaczenie. Ale czy rozwiążemy w ten sposób jakiś problem? Nie. My tylko pomagamy w rozwiązywaniu problemów.</u>
          <u xml:id="u-250.19" who="#WitoldModzelewski">Jeśli chcemy wartościować ulgi, to na pewno ulgi z tytułu zakupu wydawnictw fachowych, kształcenia mają sens, to są realne nakłady. Natomiast ulgi związane z darowiznami na cele społecznie użyteczne to pewna deklaracja ustawodawcy, to podkreślenie, że to ustawodawca uważa za ważne. Jeśli, podatniku, chcesz to również uznać za ważne, to ja cię pobłogosławię i dam ci możliwość, że sobie więcej od swoich dochodów odliczysz. Tak naprawdę jednak to są tylko półśrodki; ale, zaznaczam, ważne półśrodki. Nikt nie przeczy, że tak powinno być. Ale nie przeceniajmy tego, nie twierdźmy, że to jest rozwiązanie, które załatwia jakiś wielki problem społeczny.</u>
          <u xml:id="u-250.20" who="#WitoldModzelewski">Dlatego też - zwracam się tu do pana posła Gawlika - jeśli chodzi o przypadek, o którym pan powiedział, tzn. dotyczący owego podatku ekologicznego, akcyzy ekologicznej od plastikowych opakowań, to jest to, panie pośle, akurat jeden z niewielu wyjątków i w pewnym procesie - obyśmy tylko mieli dar konsekwencji - stosując przez parę lat tę akcyzę, można doprowadzić do tego, że liczba opakowań zwrotnych w Polsce wzrośnie, i nie będą to opakowania z PCV. Nie nastąpi to w 1995 r., lecz w toku pewnego procesu. Wiemy, że w ten sposób można wyeliminować najbardziej szkodliwe opakowania, a te, które są mniej szkodliwe, niech będą opakowaniami zwrotnymi. Jeśli tak postąpi podatnik, to chwała mu. Tak więc można to zrobić. A dlaczego za pomocą akcyzy? Bo jest najbardziej manipulowalna, bo można nią autentycznie oddziaływać. I to jest szansa, i nic więcej. Czy zaś te pieniądze powinny być przeznaczone na jakiś fundusz? Nie, powinny być dochodem publicznym, a Wysoka Izba powinna decydować o tym, na co je przeznaczy. Żeby zaś tak było, to musi to być dochód budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-250.21" who="#WitoldModzelewski">Poruszę jeszcze dwa problemy w związku z wypowiedziami pana posła Pawlickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego, pana posła Pęka oraz pana posła Eysymontta. Ale i w wypowiedzi pani poseł Ziółkowskiej pojawił się taki zarzut, że egzekucja jest pewną słabą stroną tego projektu i że w sprawie efektywności poboru podatku te ustawy niczego nie wnoszą. Proszę mi wybaczyć, ale to też jest nieporozumienie. To jest prawo materialne podatkowe — nie prawo egzekucji administracyjnej, nie prawo kontroli, a nawet nie część ogólna, nawet nie procedura administracyjna. Takiego zarzutu prawu materialnemu po prostu nie można postawić, bo to nie jest jego rola. Czy rząd w tej dziedzinie coś robi? Nie ukrywam, że nasza ustawa o zobowiązaniach podatkowych, procedura podatkowa, przepisy dotyczące kontroli, nawet te nie najstarszej daty, to nie są rozwiązania doskonałe. Wysoka Izba zobowiązała rząd do tego, aby przedłożył pewną kodyfikację, nowoczesną procedurę podatkową i nowoczesną część ogólną — my to nazywamy ordynacją. Przedłożymy ją Wysokiej Izbie prawdopodobnie pod koniec tego roku i chciałbym, jeśli byłoby to możliwe, żeby w przyszłym roku została uchwalona. To jest ten instrument, który na pewno — taka jest nasza intencja i mamy przesłanki, żeby tak sądzić — pomoże tej egzekucji. Ale znowu, proszę mi wybaczyć, przedstawię tu paradoks. Ta egzekucja polegać będzie na tym, że podatnik sam będzie solidniejszym płatnikiem, i wcale nie dlatego, że będziemy go surowiej karać za niepłacenie, bo efektywny system podatkowy gospodarki rynkowej to taki system, który skłania podatnika, by sam według swojej najlepszej wiedzy i odpowiedzialności obliczał swoje podatki. Nie chodzi o to, byśmy zaraz karali go zajęciem jego majątku — to ma być wyjątek i to musi być wyjątek. Zatem dobra procedura podatkowa polega na skłanianiu podatnika do znajomości i przestrzegania prawa, bo, proszę mi wierzyć, wiedzą podatnika i jego szacunkiem dla prawa stoją dochody budżetowe, a nie działaniem urzędników, kontrolerów i sankcjami. One, oczywiście, być muszą, ale muszą być tą ostateczną instancją. Miliony ludzi i firm postępuje według najlepszej wiedzy i, zaznaczam, z niesamowicie głębokim szacunkiem dla prawa, starając się jak najlepiej je poznać, tak żeby działać legalnie, a ci, którzy postępują nielegalnie, są — i daj Boże, żeby zawsze pozostali — marginesem.</u>
          <u xml:id="u-250.22" who="#WitoldModzelewski">Jeśli chodzi o problem ulg - bardzo ciekawy problem - dotyczących budynków poradzieckich, to znaczy, żeby można było otrzymać ulgę podatkową z tytułu zakupu mieszkania w regionach, gdzie są pozostawione te puste domy, puste mieszkania, to trzeba to policzyć. Nie potrafię powiedzieć, o jakie pieniądze chodzi, ale jest tu coś na rzeczy, bo nasz system skłania - i to jest chyba słuszne, tego będę bronić - do zakupu nowego mieszkania, do wybudowania nowego budynku. Niech na to skieruje swoje wysiłki prawodawca podatkowy, bo to trzeba wspierać. Ale przecież to jest taki ewenement, te domy poradzieckie, które tam niszczeją. Trzeba by było więc sprawdzić, ile to by kosztowało. Nie potrafię dzisiaj odpowiedzieć na to. Jeśli to nie będą wielkie pieniądze - zaznaczam to, bo tu jest konflikt interesu publicznego - można o czymś pomyśleć, żeby przynajmniej sprawdzić, jakie są możliwości w tej dziedzinie. Jeśli to dotyczy kilkuset podatników... Jest to problem. Niedawno był reportaż w telewizji na ten temat - chyba nawet wczoraj - pokazujący, że są chętni, ale oni nawet nie są w stanie tego przejąć za darmo, bo nie mają środków na remont. Może więc nie w tym problem, może problem wiąże się z remontem, ale przecież ulga remontowa nie dotyczy nowego mieszkania, lecz każdego mieszkania. Oni w ogóle nie mają pieniędzy. Pamiętajmy, co pani poseł powiedziała, to jest takie bardzo proste i jasne: ulgami podatkowymi w podatkach dochodowych pomagamy tym, którzy mają istotne dochody. Trzeba się zgodzić z tym, że w sumie pomagamy ludziom, którzy mają więcej, i nie będzie inaczej, bo ten instrument ma taką naturę. Jeżeli chcemy pomagać tym, którzy nie mają nic albo mają bardzo mało, to nie za pomocą instrumentów fiskalnych. Wtedy mamy czysty, porządny system podatkowy i te zadania, które trzeba zrealizować, realizujemy za pomocą instrumentów, które dają szansę na ich praktyczne wdrożenie.</u>
          <u xml:id="u-250.23" who="#WitoldModzelewski">W wypowiedzi pana posła Pawlickiego pojawił się jeszcze jeden aspekt, który dotyczył gmin. To też nieporozumienie. Uważamy to za celowe i zasadne, aby ulgą był objęty zakup mieszkania od gminy, mieszkania nowo wybudowanego przez gminę, w gminnym budownictwie. Natomiast zupełnie czym innym jest ulga z tytułu zakupu mieszkania komunalizowanego, a następnie sprzedawanego. O nie, to jest zupełnie inny problem i uwzględniając potrzebę ochrony interesu publicznego i dochodów przyszłego roku powiedziałbym z całą stanowczością: na to rozwiązanie jest jeszcze za wcześnie. Jeśli to przyznać wszystkim, to trzeba pamiętać, że chodzi o wielkie pieniądze. To nie są małe pieniądze. Być może to jest ważne społecznie, ale to są duże pieniądze. Ludzi, którzy zakupili takie mieszkania, było wielu. Zawsze wtedy będą poszkodowani ci, którzy zrobili to wcześniej, albo ci, którzy zrobili to później. Zawsze oznacza to wybór. Teraz wybór należy do Wysokiej Izby, ale sądzę, że ważniejsze jest nowe budownictwo, bo tu jest najgorzej, tu trzeba pomóc i tu za pomocą podatków można coś zrobić.</u>
          <u xml:id="u-250.24" who="#WitoldModzelewski">Pani poseł Ziółkowska mówiła o paru ideach, które na pewno będą jeszcze przedmiotem debaty: o problemie rodziny w odniesieniu do systemu podatkowego, podatku dochodowego od osób fizycznych i o dodatkowym progu dla ludzi mało zarabiających. Tu tylko kilka refleksji. Niższy próg podatkowy dla ludzi o najniższych dochodach - ta idea co pewien czas wraca, nawet w zeszłorocznym przedłożeniu rządowym była taka minimalna kwota wolna od podatku, potem się z tego wycofaliśmy. Myślę, że na to trzeba spojrzeć w sposób bardzo chłodny. Gdyby nie było ubruttowienia tego podatku u startu - a wszyscy, którzy zaczęli płacić ten podatek, dostali ubruttowienie - to powiedziałbym, że jest to czysto aksjologiczna sfera wyboru. Teraz byłaby to już raczej pomoc ekstra. Tu jest wybór, ale koszty tego wyboru trzeba mierzyć kwotą, z jakiej zrezygnuje się z tego tytułu w budżecie państwa. Dlatego nie odnoszę się do tej idei, bo najpierw trzeba policzyć, ile by to państwo polskie kosztowało. Ci ludzie są ważni, ich interesy są ważne, to wszystko jest istotne i potrzebne. Natomiast jeżeli by to miało kosztować kilkanaście bilionów złotych, sądzę, że wszyscy zastanowimy się, czy stać nas - jeśli uwzględnimy zadania państwa polskiego - na tego rodzaju rozwiązanie już od 1995 r. Myślę, że to zadecyduje o tym, czy takie rozwiązanie - ze względów aksjologicznych, społecznych niewątpliwie słuszne - będzie przyjęte. Podkreślam: decyduje wielkość potrzeb finansowych państwa; dokładnie nazywajmy rzeczy po imieniu - interes publiczny, który w tym momencie jest realizowany poprzez dochody budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-250.25" who="#WitoldModzelewski">Idea dotycząca uwzględnienia liczby dzieci przy konstrukcji podatku dochodowego. Tu są możliwe bardzo różne konstrukcje. Obawiałbym się jednak przejścia na taki kurialny system tego podatku, polegający na tym, że nagle w przypadku osoby, która ma dzieci, podmiotem opodatkowania nie jest podatnik, tylko jego rodzina. Sądzę, że propozycje takich rozwiązań zawierają - znowu - pewne niedopowiedzenie w odniesieniu do tego, o co nam naprawdę chodzi. Czy chcemy pomagać każdemu, kto ma troje lub czworo dzieci, czy temu, kto jest biedny i ma czworo dzieci. To są dwie różne sprawy. I o ile rozumiem ideę pomagania rodzinom wielodzietnym o niskich dochodach, to zupełnie nie rozumiem idei pomagania rodzinom o dochodach wynoszących pół miliarda złotych, jeżeli mają troje dzieci. Ktoś powiedział: zasada równości. Dobrze, ale tu jest wybór, czy kierować się wyłącznie zasadą równości, czy innym systemem aksjologicznym, innymi wartościami. Chcemy pomóc biednym, którzy mają dzieci - to rozumiem. Ale czy pomagać każdemu, dlatego że ma wiele dzieci, nawet jak ma olbrzymie dochody (a może mieć i miliard)? Tu już mam wątpliwości. Co naprawdę uzyskamy, kierując się tym rozwiązaniem? Trzeba się zastanowić, a potem policzyć, ile by ewentualnie ten wariant kosztował. Przecież dochody budżetowe musimy chronić.</u>
          <u xml:id="u-250.26" who="#WitoldModzelewski">Ostatnia, a właściwie przedostatnia sprawa. Pan poseł Wyrowiński powiedział coś, co mnie trochę zabolało. Panie pośle, myślę, że nie można tak mówić: „funta kłaków nie warte wyliczenia”. Panie pośle, mylić się może każdy. W tej Izbie, nie przypominam tego specjalnie, niecały rok temu krytykując rozwiązania rządowe przekazano opinii publicznej hipotezę, że pod wpływem pewnego rozwiązania nastąpi masowy upadek firm — można się mylić, naprawdę można się mylić i każdy ma prawo do pomyłki — okazało się, że firmy nie upadły masowo, wręcz odwrotnie, jest ich dużo. Ba, nawet krytykuje się, że na skutek naszych rozwiązań grupa podatników jest zbyt wąska, jeśli chodzi o ryczałt. Dzisiaj nie wiem, czy nasze rozwiązania nie są warte funta kłaków; tu już popunktuję pana posła, ale tylko dlatego, że użył pan tego określenia. Przecież pan bierze pod uwagę tylko obroty giełdowe, a my uwzględniamy również obroty pozagiełdowe, które też trzeba oszacować. Trudno to oszacować, ale nie można policzyć tak: tendencja, która występuje dzisiaj na giełdzie, razy 52 tygodnie plus razy stawka 0,5. Oczywiście, że to nie jest drugie tyle, ale to jednak jest. I dzisiaj pada stwierdzenie, że funta kłaków nie jest warte nasze obliczenie! Nie, panie pośle, jeszcze nie ma przesłanek do takiego osądu. A poza tym proszę o dowód, że te wyliczenia funta kłaków nie są warte. Wtedy, jeśli będzie tak naprawdę, to się zgadzam.</u>
          <u xml:id="u-250.27" who="#WitoldModzelewski">I ostatnia rzecz. Proszę mi wybaczyć pewną refleksję natury czysto praktycznej. Pan poseł Saar często utożsamia to, co jest przedkładane, z propozycją nawet nie ministra finansów, ale Ministerstwa Finansów. Chciałbym tylko tak dla porządku powiedzieć, że to jest przedłożenie rządowe, nie zawsze zgodne ze stanowiskiem ministra finansów. To jest bardzo ważne, ale nie dlatego, żeby się minister finansów od czegoś dystansował, bo jeśli tak rząd przyjął, to jesteśmy służba - słuchamy się. Nie zawsze musimy czy musieliśmy być przekonani. Ale proszę zauważyć, pan poseł krytykuje tam, gdzie akurat jest zgodne i stanowisko rządu, i ministra finansów, i ministerstwa, bo stamtąd to wyszło.</u>
          <u xml:id="u-250.28" who="#WitoldModzelewski">Mówi pan, panie pośle, że nie dotrzymaliśmy słowa o ECU, jeśli chodzi o tę kwotę. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że tę kwotę wtedy będzie można przeliczyć na ECU, kiedy będzie ustabilizowana. A kwota 1 mld to jeszcze nie jest, mówię lojalnie, ostatni krok. Będzie jeszcze jeden. Kiedy - czy w 1996 r. czy w 1997 r. - zadecyduje o tym Wysoka Izba. Ale jeśli to ma być dobra ustawa podatkowa, to przypomnę, że jeszcze zbyt wielu podatników nie płaci VAT, w sensie podmiotowym i przedmiotowym, ale to odrębna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-250.29" who="#WitoldModzelewski">Dlatego też docelowo nie trzeba w tych rachunkach uwzględniać żadnej inflacji, jest po prostu kwota ECU przeliczana w każdym roku. Ale to za wcześnie, żeby przeliczać to w tym roku, tzn. na 1995 r. Bo kiedyś dojdziemy do takiej kwoty, która będzie ustabilizowana i powiemy wszystkim podatnikom: tak, jeśli masz obroty do tej kwoty, to znaczy, że nie płacisz VAT, ale to jeszcze nie jest miliard, o którym dzisiaj mówimy. Za dużo firm nie płaciłoby VAT. W końcu, panie pośle, podatnicy to byłaby mniejszość - tak nie może być. Jeszcze trzeba zrobić ten jeden, dokładnie jeden krok.</u>
          <u xml:id="u-250.30" who="#WitoldModzelewski">Jeśli chodzi o przekreślanie obowiązujących zasad. Tutaj jestem trochę w kropce i nie bardzo potrafię się do tego ustosunkować. Myśmy przeszli w ocenie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych takie dwie epoki: najpierw powszechną krytykę, a teraz krytykę z tego tytułu, że to robimy. Z tego podatku mamy 1/5 wszystkich dochodów z opodatkowania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, z niewielkich firm. Podatnicy przyzwyczaili się i uważają, że w sumie, mimo mniejszego obciążenia (ale jednak obciążenia) i zmniejszenia kosztów technicznych obsługi, księgowy kosztuje co najmniej 15 mln. Można na to nie wydać, ewidencję sprzedaży każdy poprowadzi sam. Teraz nagle się okazuje, że nasza propozycja, którą, notabene, wysuwamy również pod wpływem podmiotów gospodarczych... I panie pośle - tu zwracam się jeszcze raz do pana posła Syryjczyka - to nie jest realizm. Pan powiedział, że to jest realizm. Nie. Jest to postulat. Postulat, który uważamy... Spróbujmy również tak, skoro bezpośrednio zainteresowani chcą, a negatywna hipoteza nie sprawdziła się. Zgódźmy się. W związku z tym pójdźmy tą drogą. Panie pośle, proszę mnie nie krytykować za to, że w którymś momencie zgadzałem się z postulatem, który pan formułował. Przecież tak nie można. To był m.in. postulat z tej strony. Ja nie punktuję, kto miał rację, bo w tym momencie nie jest istotne, czyje prognozy się sprawdziły. To jest dziedzina, w której bardzo trudno się prognozuje. Ryczałt i podatek giełdowy to są najtrudniejsze sfery. Na żadnym uniwersytecie nie uczą, jak to robić precyzyjnie. Wszyscy się możemy pomylić, bo zbyt wiele czynników wpływa na to, co naprawdę będzie i często przeceniamy wpływ rozwiązań podatkowych. Naprawdę to przeceniamy. Jest bardzo dużo innych czynników. Akurat tu pójdźmy tą drogą, dajmy taką szansę podatnikom, bo chcą tego. Ale to kosztuje. Wtedy, kiedy podatnik może wybrać zasady ogólne, to musi również mieć relatywnie wyższe obciążenie. Jeśli chce mieć stratę, proszę bardzo, droga otwarta, stosujemy zasady ogólne. Dlatego też górna granica w wysokości 15%, która może nie być w ogóle aktem wykonawczym osiągnięta, jeszcze nie zasługuje na tak krytyczną ocenę ze strony pana posła, bo naprawdę jest tylko i wyłącznie górną granicą, a nie faktyczną stawką. Zresztą tak to jest w dzisiejszym kształcie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-250.31" who="#WitoldModzelewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-250.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Modzelewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie profesorze, ja się bardzo boję, że pan rozbije przyszły parlament, ponieważ po zakończeniu kadencji my wszyscy pod wpływem pańskich wykładów nie zechcemy ponownie kandydować, bo zaczniemy zarabiać jako doradcy podatkowi.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#AleksanderMałachowski"> Nie będzie kandydatów na posłów.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś ma pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: To, panie marszałku, musiałby pan spowodować, żeby Izba była pełna.)</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#AleksanderMałachowski">No, wie pani, to się udziela. Wiedza podatkowa się udziela.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#AleksanderMałachowski">Pan profesor Tadeusz Syryjczyk, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Syryjczyk: Ja jeszcze nie jestem profesorem.)</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, to tak z rozpędu - ale pan będzie.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Ja w trybie sprostowania. Sądzę, że nie zrozumieliśmy się do końca. Otóż co do fiskalizmu to mówiłem wyraźnie, że chodzi o globalny wskaźnik. Wiem, że są kraje, które mają więcej i mniej i to jest problem, jak to ktoś mówi, aksjologii - nie każdy ma swoją i na to nie poradzimy. Natomiast jeśli chodzi o ekologię i ekologiczne uzasadnienie tego podatku, to nie mówiłem o tym, że w ogóle idea obciążenia finansowego z tytułu przedmiotu ekologicznie trudnego jest zła. Problem polega na tym, że ten mechanizm w istocie stanowi - jakkolwiek byśmy się tu nie zaklinali, że tego ministerstwo nie zrobi - upoważnienie do tego, żeby wprowadzić 40% obciążenia na towary importowane w opakowaniu z tworzywa sztucznego. Kropka.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Witold Modzelewski: Ale tylko w części dotyczącej opakowania, panie pośle...)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#TadeuszSyryjczyk">To znaczy, że tekst jest źle napisany, skoro ja go tak zrozumiałem. Sam pan jednak przyzna, że na ogół jakoś rozumiem. To jest pewien problem. Można powiedzieć mniej więcej coś takiego: z tekstu ustawy wynika, że słoń ze wstążeczką, w której jest stylonowa nitka, będzie opodatkowany według wartości słonia, a nie nitki. I taką obawę wyraźnie wyrażę.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Witold Modzelewski: Tak nie będzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan w trybie sprostowania? Bo zaczyna się tutaj seminarium podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#AleksanderMałachowski"> Prosiłbym bardzo, żeby w trybie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PawełSaar">Panie ministrze, zwróciłem uwagę, że chcielibyśmy w komisji otrzymać również rozporządzenia wykonawcze dotyczące ryczałtu od przerobu. Rozumiem, że to będzie dostarczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo...</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję, bo następna pani profesor czeka, by móc wygłosić...</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#AleksanderMałachowski">‍...przemówienie.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu przygotowało wnioski dotyczące skierowania projektów ustaw do komisji, ale zgłoszono wnioski o odrzucenie projektów ustaw w pierwszym czytaniu. Zatem do rozpatrzenia tego punktu powrócimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 620).</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów panią prof. Elżbietę Chojnę-Duch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudne jest moje zadanie po obszernym i bardzo interesującym wystąpieniu pana ministra Modzelewskiego i tak bogatej dyskusji. Moje wystąpienie również będzie związane z zagadnieniami z zakresu systemu i prawa finansowego, jednakże będzie ono dotyczyło problematyki Prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#ElżbietaChojnaDuch">W imieniu rządu mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy nowelizującej Prawo budżetowe. Przedkładany dzisiaj Wysokiej Izbie projekt ustawy zmieniającej ustawę Prawo budżetowe z dnia 5 stycznia 1991 r. nie stanowi propozycji reformy systemowej tego prawa. Do takiej reformy sytuacja jeszcze nie dojrzała, chociaż resort finansów ją planuje.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#ElżbietaChojnaDuch">Zachodzi natomiast pilna potrzeba udoskonalenia obecnego, funkcjonującego od kilku lat, prawa w drodze uporządkowania stanu legislacyjnego; wprowadzenia doraźnych, lecz istotnych zmian zarówno o charakterze merytorycznym, jak i formalnym. Zapewnić one mogą lepsze dostosowanie Prawa budżetowego do wymogów obecnej sytuacji społeczno-ekonomicznej poprzez eliminację regulacji prawnych, które nie zdały egzaminu, oraz bardziej precyzyjne sformułowanie norm prawnych, które wzbudziły wątpliwości interpretacyjne.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#ElżbietaChojnaDuch">Zasadnicze jednak zmiany dostosowujące Prawo budżetowe do dzisiejszych warunków związane są z potrzebą zapewnienia korzystnych warunków realizacji programu „Strategia dla Polski”. Wśród nich szczególne znaczenie mają proponowane zapisy prawne zmierzające do wzmocnienia dyscypliny budżetowej i uporządkowania zasad procedury budżetowej. Zasady te to sposób postępowania rozmaitych podmiotów, terminy wykonania różnych czynności, zakres i charakter opracowywanych lub przekazywanych materiałów, mający istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania polityki budżetowej. Właściwe ich przestrzeganie lub łamanie ich wpływa bezpośrednio na merytoryczny kształt budżetu państwa czy gminy.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#ElżbietaChojnaDuch">Zasady te oraz sposób ich realizacji materializują też w praktyce ustrojowe relacje między władzą wykonawczą a parlamentem, w łonie parlamentu oraz między organami państwa a samorządem terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#ElżbietaChojnaDuch">Generalne zasady konstrukcji systemu budżetowego, wprowadzone ustawą z dnia 3 stycznia 1991 r., mają zresztą walor stabilności, odpowiadają standardom światowym i mogą — jak się wydaje — obowiązywać jeszcze przez jakiś czas. Jednakże już dziś należałoby skorygować ewidentne sprzeczności między aktami prawnymi, a zwłaszcza dostosować Prawo budżetowe do zmian zachodzących w systemie ekonomiczno-finansowym oraz w systemie prawnym naszego państwa, jak również wypełnić zobowiązania programu dotyczącego rozwoju i reformy sektora finansowego, zapisanego w „Strategii dla Polski”.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jedną z podstawowych przyczyn wymagających wprowadzenia zmian w Prawie budżetowym jest konieczność jego dostosowania do postanowień Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#ElżbietaChojnaDuch">Art. 21 Ustawy Konstytucyjnej stanowi, że Rada Ministrów jest obowiązana przedłożyć Sejmowi projekt ustawy budżetowej w terminie umożliwiającym jej uchwalenie przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnych wypadkach przed końcem I kwartału roku budżetowego. Proponuje się więc przesunięcie terminu przedłożenia przez rząd projektu ustawy budżetowej z 15 listopada na 20 października, a także skreślenie przepisu zobowiązującego Radę Ministrów do przedstawienia projektu ustawy budżetowej Senatowi.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#ElżbietaChojnaDuch">Dotychczasowy, wynikający z dyspozycji art. 2 ust. 3 Prawa budżetowego tryb opracowania oraz uchwalania założeń polityki społeczno-gospodarczej doprowadził do rozluźnienia związku między tymi założeniami a koncepcją budżetu. W konsekwencji założenia polityki społeczno-gospodarczej stanowiły tylko deklarację intencji rządu. Budżet tracił funkcję instrumentu realizacji zasadniczych celów i preferencji rządu.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#ElżbietaChojnaDuch">W przedkładanym projekcie ustawy rząd proponuje, aby podstawą do opracowania projektu budżetu państwa był program polityki społeczno-gospodarczej. Program ten, opracowany przez Centralny Urząd Planowania wspólnie z ministrem finansów i zainteresowanymi ministrami, określać ma zamierzenia rządu na okres 3 lat. Uchwalony przez rząd program polityki społeczno-gospodarczej ma być podstawą opracowania projektu budżetu państwa i łącznie z projektem ustawy budżetowej - przedkładany parlamentowi. Przyjęcie takiego rozwiązania umożliwi rządowi równoczesne z projektem budżetu na dany rok przedstawienie możliwości i ograniczeń w perspektywie najbliższych 3 lat.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#ElżbietaChojnaDuch">Uzasadnieniem wprowadzenia zmian w Prawie budżetowym jest konieczność doskonalenia wielu rozwiązań szczegółowych. Przedkładane propozycje obejmują w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#ElżbietaChojnaDuch">1. Tworzenie rezerwy na wydatki nieprzewidziane, nie tylko, jak dotychczas, w budżecie państwa, ale również w budżetach wojewodów. Możliwość taką doraźnie w latach 1993–1994 stwarzały już postanowienia ustaw budżetowych. Uznanie przez wojewodów celowości takiego rozwiązania skłoniło rząd do przedstawienia propozycji odpowiedniej regulacji w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-256.12" who="#ElżbietaChojnaDuch">2. Wprowadzenie — obok dotychczas funkcjonującego poręczenia — również gwarancji spłaty ze środków budżetu państwa nie tylko kredytu lub pożyczki, ale także innych kosztów. W przypadku banków zagranicznych i międzynarodowych instytucji finansowych, jak np. Bank Światowy, Europejski Bank Inwestycyjny czy Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju wymagane są już inne niż poręczenie formy zabezpieczenia, a mianowicie gwarancje. Wobec gwaranta kredytu lub pożyczki stawiane są wymogi gwarantowania 100% kwoty kredytu lub pożyczki, jak również innych poza odsetkami opłat, np. prowizji, opłaty za gotowość, naliczanej procentowo od kwoty niewykorzystanego kredytu (tzw. commitment fee) oraz opłaty, którą pożyczkobiorca zobowiązany jest zapłacić w wypadku wcześniejszej — iż wynika to z umowy gwarancyjnej — spłaty pożyczki lub kredytu.</u>
          <u xml:id="u-256.13" who="#ElżbietaChojnaDuch">3. Możliwość przekazania bankom części uprawnień do udzielania poręczeń spłaty ze środków budżetu państwa kredytów zaciąganych przez małe podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-256.14" who="#ElżbietaChojnaDuch">4. Określenie zasad przyjmowania przez rząd lub dysponentów części budżetu (ministrów, wojewodów) darowizn pieniężnych, przeznaczonych na finansowanie zadań państwa. Dotychczas brak było odpowiednich rozwiązań systemowych w tym zakresie. Doraźnie - dla potrzeb realizacji celów wynikających z porozumienia między rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec o współpracy w zakresie skutków wynikających z ruchów migracyjnych, które przewiduje przekazanie przez rząd Republiki Federalnej Niemiec środków na sfinansowanie wydatków obciążających budżet państwa - na rok 1994 stworzona została taka możliwość przez uwzględnienie po stronie dochodów budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych środków pomocy zagranicznej i w tej samej wysokości wydatków budżetu w rezerwach celowych. Nie zawsze jednak informacja o spodziewanej pomocy może być znana w czasie przygotowywania projektu budżetu państwa i tam wprowadzona. Wynika stąd konieczność określenia zasad postępowania w takim wypadku. Proponuje się więc - pozostawiając dotychczasowe rozwiązanie odnośnie do dobrowolnych wpłat i darów otrzymanych przez jednostki budżetowe, polegające na gospodarowaniu nimi w formie środków specjalnych - upoważnienie Rady Ministrów do zwiększania planu dochodów i wydatków budżetu państwa, w przypadku gdy darowizna będzie przeznaczona dla rządu lub dysponenta części budżetu państwa, czyli ministra i wojewody, a także objęcie powyższą zasadą środków pochodzących z pomocy zagranicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-256.15" who="#ElżbietaChojnaDuch">Dotychczasowa praktyka związana z funkcjonowaniem Prawa budżetowego wykazała potrzebę uściślenia jego postanowień w zakresie dotyczącym inwestycji finansowanych z budżetu, zadań zleconych gminom i dyscypliny budżetowej. Co do wydatków z budżetu państwa na inwestycje - proponuje się uwzględnienie w nim inwestycji związanych z realizacją zadań państwowych zleconych jednostkom niepaństwowym i inwestycji realizowanych przez gminy jako zadanie własne w zakresie ustalonym w ustawie budżetowej oraz inwestycji związanych z realizacją zadań zleconych gminom.</u>
          <u xml:id="u-256.16" who="#ElżbietaChojnaDuch">Odnośnie do zadań z zakresu administracji rządowej zleconych gminom projekt nowelizacji zakłada:</u>
          <u xml:id="u-256.17" who="#ElżbietaChojnaDuch">1. Określenie terminu, w którym dysponenci części budżetowych przekazują poszczególnym gminom do wiadomości roczne kwoty zaplanowanych dla nich dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej zlecone gminom, z wyodrębnieniem dotacji na zadania z zakresu administracji ogólnej i specjalnej, przekazane niektórym gminom o statusie miasta.</u>
          <u xml:id="u-256.18" who="#ElżbietaChojnaDuch">2. Uregulowanie zasad i trybu wprowadzania zmian kwot dotacji przyznanych gminom na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-256.19" who="#ElżbietaChojnaDuch">3. Wprowadzenie jednoznacznych postanowień, iż dochody związane z realizacją zadań zleconych gminom stanowią dochód budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-256.20" who="#ElżbietaChojnaDuch">Proponuje się rozszerzyć katalog naruszeń dyscypliny budżetowej, czyli zasad prawidłowego prowadzenia gospodarki budżetowej, o następujące przypadki: nieprawidłowe ustalanie należności funduszy celowych (naliczanie, umorzenie), sporządzenie sprawozdania niezgodnego z ewidencją księgową i naruszenie zasad gospodarowania środkami pozabudżetowymi w resortach obrony narodowej i spraw wewnętrznych. Przewiduje się również uściślenie sformułowania wywołującego trudności interpretacyjne dotyczącego jednego z przypadków naruszenia dyscypliny budżetowej, który polega na rozciągnięciu zobowiązań przekraczających plan finansowy jednostki.</u>
          <u xml:id="u-256.21" who="#ElżbietaChojnaDuch">Przedkładany projekt ustawy zawiera ponadto propozycję wyposażenia ministra finansów w możliwość sprawowania zwierzchniego nadzoru nad komisjami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej. Potrzeba taka wynika z braku rozwiązań prawnych (typu swoistej rewizji nadzwyczajnej czy wznowienia postępowania) w sprawach, w których wyczerpany już został normalny tok postępowania, a rozstrzygnięcie jest sprzeczne z prawem bądź oczywiście niesłuszne. Zmiany w ustawie o samorządzie terytorialnym i w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych wynikają z konieczności doprowadzenia ich postanowień do zgodności ze zmianami wprowadzonymi w Prawie budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-256.22" who="#ElżbietaChojnaDuch">Ustawa o samorządzie terytorialnym stanowi, iż budżet gminy jest uchwalany na rok kalendarzowy. Brak jest regulacji określającej tryb procedowania budżetowego, jaki powinny stosować gminy w przypadku przewidzianym w art. 33 ust. 3 Prawa budżetowego, umożliwiającym Radzie Ministrów przedłożenie projektu ustawy o prowizorium budżetowe na określoną część roku. Postanowienie art. 2 przedkładanego projektu ustawy wypełniają dotychczasową lukę prawną w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-256.23" who="#ElżbietaChojnaDuch">Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zobowiązuje do określenia w ustawie budżetowej kierunków prywatyzacji majątku państwowego oraz przeznaczenia uzyskanych z tego tytułu środków. Przeznaczenie środków pochodzących z określonych dochodów na sfinansowanie konkretnych wydatków uniemożliwiałoby ponoszenie wydatków przed uzyskaniem dochodów, wielkość wydatków w poszczególnych okresach roku uzależniona byłaby od wielkości dochodów, ponadto finansowanie wydatków następowałoby ze znacznym opóźnieniem (dochody uzyskane w grudniu praktycznie nie mogłyby już zostać wykorzystane w danym roku budżetowym).</u>
          <u xml:id="u-256.24" who="#ElżbietaChojnaDuch">W związku z tym proponuje się skreślenie odpowiednich postanowień prawa budżetowego i takich samych postanowień ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Oznaczać to będzie, że dochody z prywatyzacji będą traktowane tak jak inne dochody budżetowe, czyli jak źródło finansowania wszystkich wydatków budżetowych, bez wiązania konkretnego dochodu z konkretnymi wydatkami. Nie ulegnie natomiast zmianie - wynikający z ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - obowiązek corocznego ustalania przez Sejm, łącznie z uchwaleniem ustawy budżetowej, podstawowych kierunków prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-256.25" who="#ElżbietaChojnaDuch">Bardzo proszę pana marszałka, Wysoki Sejm o przekazanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-256.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 31 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Kaletę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawiam Wysokiej Izbie opinię o projekcie ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#JózefKaleta">Prawo budżetowe, bo głównie to właśnie prawo ma być przedmiotem nowelizacji, ma strategiczne znaczenie dla właściwego funkcjonowania aparatu państwowego. Przyjęcie zatem trybu pilnego dla tej nowelizacji musi budzić zastrzeżenia, zwłaszcza że proponowane przez rząd zmiany obowiązującego Prawa budżetowego są istotne i wymagają dogłębnej analizy i oceny parlamentarzystów przed ich głosowaniem. Trzeba przy tym dodać, że materia uregulowana Prawem budżetowym jest obecnie bardzo trudna i złożona.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#JózefKaleta">Posłowie klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej bardzo krytycznie oceniają także coroczne zmiany - przy okazji uchwalania budżetu państwa - ustaw o tak fundamentalnym znaczeniu dla gospodarki narodowej i funkcjonowania państwa, jak właśnie Prawo budżetowe, prawo o samorządzie terytorialnym czy prawo o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W tym zakresie konieczna jest stabilizacja norm prawnych przez dłuższy okres.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#JózefKaleta">Naturalnie taka stabilizacja nie wyklucza możliwości dokonywania pewnych korekt w obowiązujących przepisach prawnych, jeśli ich celem jest usunięcie sprzeczności z konstytucją, wypełnienie lub sprecyzowanie sformułowań, które w praktyce wywołują wątpliwości interpretacyjne, albo jeśli mają one na celu poprawienie dyscypliny budżetowej, która - jak wiadomo - jest u nas obecnie wysoce niezadowalająca. I takie właśnie uzasadnienie przedstawia rząd do projektu omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#JózefKaleta">Dodatkowym uzasadnieniem ze strony rządu dla projektu ustawy jest konieczność uwzględnienia w Prawie budżetowym uchwalonej przez Wysoką Izbę „Strategii dla Polski” na najbliższe 3 lata. Zdaniem posłów Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej konieczna jest jednak możliwie szybka i gruntowna reforma Prawa budżetowego, która w przyszłości wyeliminuje potrzebę corocznych jego nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#JózefKaleta">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej bardzo pozytywnie ocenia projekt opracowania i przedkładania parlamentowi wraz z projektem ustawy budżetowej co najmniej 3-letniego kroczącego programu polityki społeczno-gospodarczej. Jest to na pewno nowoczesne rozwiązanie, znane już w wielu krajach uprzemysłowionych. Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej zgadzają się w zasadzie na takie znowelizowanie Prawa budżetowego, zgłaszają jednak kilka wątpliwości w stosunku do pewnych propozycji rządowych, które pragną przedstawić właściwym komisjom sejmowym, jeśli Wysoka Izba przekaże im projekt ustawy do rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#JózefKaleta">Zbędna jest, naszym zdaniem, nowelizacja licznych przepisów polegająca na ich rozbudowaniu i nadmiernym uszczegółowieniu, jak np. art. 5 ust. 3, art. 6 ust. 2 pkt 5, art. 7, art. 22 ust. 2. Właśnie zbyt duża szczegółowość przepisów Prawa budżetowego stanowi jedną z głównych przyczyn jego permanentnych korekt.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#JózefKaleta">Pewne wątpliwości budzą proponowane istotne zmiany w art. 23. W dotychczasowym brzmieniu art. 23 ust. 1 wyraźnie ogranicza się listę podmiotów uprawnionych do udzielania poręczeń, wymieniając tylko Radę Ministrów i ministra finansów, i wcale nie ma potrzeby dalszego uściślania tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#JózefKaleta">Dyskusyjna jest również propozycja przekazania bankom części uprawnień do udzielania poręczeń na koszt budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#JózefKaleta">Nie w pełni wydaje się także uzasadniona propozycja dodania ust. 2b w art. 27 upoważniająca ministra finansów, ministra-kierownika Centralnego Urzędu Planowania do dokonywania zmian w uchwalonych przez Sejm nakładach na inwestycje centralne. O dokonaniu takich zmian minister finansów ma tylko poinformować komisję sejmową właściwą do spraw budżetu. Wydaje się, że zmiany uchwalonych przez Sejm nakładów na inwestycje centralne, mające przecież strategiczne znaczenie dla gospodarki narodowej, powinny być dokonywane przez Sejm, a w każdym razie powinny wymagać uprzedniej zgody właściwych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-258.10" who="#JózefKaleta">Pewne wątpliwości budzi także propozycja zawarta w art. 33, zmierzająca do nieprzekazywania uchwalonego przez Radę Ministrów projektu budżetu państwa Senatowi.</u>
          <u xml:id="u-258.11" who="#JózefKaleta">Pewna rozbieżność istnieje pomiędzy propozycją przedkładania parlamentowi wraz z projektem ustawy budżetowej uchwalonego przez Radę Ministrów programu polityki społeczno-gospodarczej i uzasadnieniem projektu, w którym postanawia się, że Rada Ministrów będzie przedkładała parlamentowi wraz z projektem ustawy budżetowej kroczący, co najmniej 3-letni, program polityki społeczno-gospodarczej. Taki właśnie zapis powinien się znaleźć, naszym zdaniem, w art. 34 ust. 4 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-258.12" who="#JózefKaleta">Dyskusyjna jest także propozycja skreślenia w art. 34 ust. 1 pkt 7 oraz w art. 2 ust. 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych wymogu określenia przeznaczenia środków uzyskanych z prywatyzacji. Przyjęcie tej propozycji pozwoli na przeznaczanie całości dochodów z prywatyzacji na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych, co będzie oznaczało konsumowanie majątku narodowego.</u>
          <u xml:id="u-258.13" who="#JózefKaleta">Pewne wątpliwości budzi także propozycja wprowadzenia prowizorium budżetowego gmin (art. 27 i art. 51 ustawy o samorządzie terytorialnym). Rady gminne powinny uchwalać swoje budżety przed rozpoczęciem roku budżetowego na podstawie przekazanych im informacji o wstępnie przyznanych dotacjach. Jeśli w uchwalonym budżecie państwa kwoty dotacji ulegną zmianie, to oczywiście można będzie dokonać odpowiednich korekt w uchwalonych budżetach gmin.</u>
          <u xml:id="u-258.14" who="#JózefKaleta">Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przekażą Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów dalsze, już bardziej szczegółowe, uwagi do projektu zmian w omawianych ustawach, jeśli naturalnie Wysoka Izba skieruje te projekty do komisji.</u>
          <u xml:id="u-258.15" who="#JózefKaleta">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o przekazanie projektu ustawy o zmianie ustaw Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-258.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Kalecie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Waldemara Michnę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już w procesie prac Sejmu nad budżetem na 1994 r. uwidoczniły się liczne potrzeby doskonalenia Prawa budżetowego. Potrzeby te stały się jeszcze bardziej widoczne w procesie prac Sejmu nad sprawozdaniem rządu z przebiegu realizacji budżetu państwa w 1993 r. Sugestie dotyczące niezbędnych zmian w Prawie budżetowym wysuwała m.in. Najwyższa Izba Kontroli. Dotyczyły one zwłaszcza uściśleń interpretacyjnych. Propozycje niektórych zmian, szczególnie dotyczących przyspieszenia procesu prac nad budżetem, zgłaszała również Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Tak więc zaprezentowany przez rząd projekt ósmej zmiany uchwalonego w 1991 r. Prawa budżetowego nie wynika wyłącznie z inicjatywy rządu, ale także z sugestii organów Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL, który mam zaszczyt reprezentować w obecnej debacie nad zmianami Prawa budżetowego, popiera zgłaszane przez rząd propozycje zmian. W szczególności pragnie podkreślić zasadność propozycji w następujących kwestiach:</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WaldemarMichna">1. Zmiany formalne dotyczące przyspieszenia prac Sejmu nad budżetem. Przy dwuizbowym parlamencie, przy istniejących procedurach prac nad ustawami Sejmu i Senatu, wnoszenie projektu budżetu przez rząd w połowie listopada jest zbyt późne, aby budżet państwa mógł być uchwalony przed początkiem roku, którego dotyczy. Tak więc przyspieszenie terminu składania przez rząd projektu budżetu z listopada na październik jest ze wszech miar uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#WaldemarMichna">2. Konieczność budowy budżetu na podstawie 3-letniego programu rozwoju kraju, a nie założeń polityki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, dotyczących wyłącznie jednego roku. Takich zmian Prawa budżetowego oczekiwały zarówno kluby partii koalicyjnych, jak i kluby partii opozycyjnych. Stanowiska w tej kwestii prezentowane były szczególnie wyraźnie w pracach nad budżetem na 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#WaldemarMichna">Trafna wydaje się też propozycja, aby kroczący program 3-letniego rozwoju kraju, jako podstawa budowy rocznego budżetu na rok następny, był uchwałą Rady Ministrów, a nie ustawą ani też uchwałą Sejmu. Coroczne uchwalanie przez Sejm co najmniej 3-letniego kroczącego programu rozwoju kraju, określanego pojęciem programu polityki społeczno-gospodarczej na kolejne 3 lata, jako podstawy do opracowywania budżetu kraju na rok następny, byłoby z wielu punktów widzenia i pod wieloma względami, jak się wydaje, dość, trudne i niepraktyczne. Program polityki społeczno-gospodarczej na okres kolejnych 3 lat będzie nie tylko wyznacznikiem hierarchii celów, ale także - a nawet przede wszystkim - pewną prognozą. Tymczasem nie byłoby racjonalne, aby 3-letnie prognozy, a one będą w dużej mierze dominować w tym 3-letnim planie, były corocznie przedmiotem uchwały Sejmu. Tak więc Klub Parlamentarny PSL wyraża przekonanie, że proponowana poprawka w art. 31 Prawa budżetowego ma charakter korekty pragmatycznej i nie powinna wzbudzać wątpliwości. Sejm weryfikował będzie politykę i prognozę 3-letnią przez uchwalenie rocznych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#WaldemarMichna">3. Ze wszech miar uzasadnione są zmiany Prawa budżetowego zmierzające do zwiększania dyscypliny przestrzegania ustawy budżetowej. Należy zauważyć, iż zwiększeniu dyscypliny budżetowej służyć będą nie tylko zmiany treści art. 57, które poświęcone są tej sprawie, ale także zmiany treści niektórych innych artykułów. Tak np. poprawka do art. 27 ust. 2 przewiduje wprowadzenie do Prawa budżetowego zapisu, że dotacje na inwestycje centralne nie mogą być przeznaczane na inne cele niż tylko cele przewidziane w budżecie. Tylko Centralny Urząd Planowania i minister finansów będą mogli wyrazić zgodę na zmianę przeznaczenia dotacji na inwestycje centralne. Zasadność tych projektów zmian wynika z faktu, iż w latach minionych znaczna część dotacji na inwestycje centralne była dość dowolnie przesuwana przez adresatów z tytułów przewidzianych w budżecie na tytuły inne, w budżecie nie przewidziane. Tak więc zaprezentowane wyżej uściślenia w budżecie służyć powinny wzmacnianiu dyscypliny budżetowej. Umacnianiu dyscypliny budżetowej powinno też służyć kilka innych proponowanych zapisów adresowanych do zwiększania kontroli nad pozabudżetowymi funduszami celowymi. Zwłaszcza w procesie oceny przebiegu realizacji budżetu w 1993 r. uwidoczniło się zjawisko zbyt słabej dyscypliny wykorzystywania niektórych funduszy celowych, np. funduszy przewidzianych na aktywizację osób niepełnosprawnych oraz pomoc dla osób niepełnosprawnych. Racjonalność wykorzystywania środków pozabudżetowych nasuwała liczne zastrzeżenia i korekty w Prawie budżetowym, które są prezentowane, wydają się zmierzać do zwiększenia kontroli w tym zakresie i do zwiększenia dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#WaldemarMichna">4. Uzasadnione i wymagające pilnego wprowadzenia są liczne poprawki Prawa budżetowego, regulujące procedurę kreacji dochodów budżetu wojewodów oraz budżetów gmin, jak również procedury związane z funkcjonowaniem tych budżetów. Zarówno art. 6, jak i 7 Prawa budżetowego mówią wyraźnie, iż budżety wojewodów, a także budżety gmin są składowymi elementami budżetu państwa. Natomiast procedury funkcjonowania budżetów wojewodów oraz budżetów gmin dotychczas były dość skromne; zbyt skromne w stosunku do potrzeb zachowywania z jednej strony dyscypliny budżetowej, a z drugiej strony - jeśli chodzi o pewną ich elastyczność. Tak więc liczne poprawki do Prawa budżetowego, dotyczące budżetów wojewodów i budżetów gmin, będą - jak się wydaje - służyć doskonaleniu funkcjonowania całego budżetu państwa. Np. ustanowienie możliwości tworzenia 1-procentowej rezerwy w budżecie wojewody doskonalić będzie system funkcjonowania budżetu państwa na szczeblu województw, a także gmin.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#WaldemarMichna">5. Niezbędne jest dostosowywanie Prawa budżetowego, a przez to kolejnych budżetów, do potrzeb utrwalania ożywienia gospodarczego. Klub Parlamentarny PSL przywiązuje pewną wagę do proponowanych udoskonaleń Prawa budżetowego, które otwierają możliwości zwiększania wpływu budżetu na rozwój społeczno-gospodarczy. Tak właśnie odczytujemy propozycje dotyczące doskonalenia procedury gwarancji i poręczeń kredytów, wprowadzenia pojęcia inwestycji państwowych obok dotacji na inwestycje, obowiązek wyodrębniania środków budżetowych na inwestycje, ograniczanie możliwości przesuwania środków z inwestycji na cele inne itd. Klub Parlamentarny PSL wyraża przekonanie, że proponowane liczne poprawki w tym zakresie powinny zmierzać do zwiększenia aktywnej roli budżetu w procesach rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#WaldemarMichna">6. Uzasadnione są też liczne poprawki zmierzające do uściśleń interpretacyjnych. Niektóre z tych poprawek wzmacniać będą dyscyplinę budżetową, niektóre zaś powinny tworzyć nowy sposób rozumienia zadań.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#WaldemarMichna">Przewidziane w projekcie ustawy zmiany w ustawie o samorządzie terytorialnym tworzą możliwość uchwalenia prowizorium budżetowego w gminie jako formę zastępczą budżetu na wyodrębniony czas w ciągu roku. Wydaje się, że ta poprawka jest oczywista, nie powinna budzić wątpliwości. Powinna ułatwiać niektórym gminom życie.</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#WaldemarMichna">Natomiast proponowana zmiana w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw prowadzi do skreślenia zobowiązań do określania celów, na jakie mogą być użyte środki pochodzące z prywatyzacji. Odnosząc się globalnie do tej kwestii nie można zakwestionować celowości tej poprawki. Z drugiej jednak strony trzeba powiedzieć, że może to budzić pewną obawę, czy środki pochodzące z prywatyzacji nie będą w zbyt dużej mierze przeznaczane na cele bieżące, właśnie na różne wydatki bieżące zamiast na akumulację. Myślę zresztą, że szczegółowe przypadki, gdy trzeba będzie zagwarantować skierowanie określonego strumienia środków pochodzących z prywatyzacji na modernizację np. danej branży, określi zapowiadana w niedługim czasie ustawa o skarbie państwa. W sumie sądzę, że proponowana poprawka znajduje pełne uzasadnienie w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-260.11" who="#WaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL popiera propozycję skierowania rządowego projektu ustawy do odpowiednich komisji w celu dalszego doskonalenia przed kolejną debatą poprzedzającą jej uchwalenie. Posłowie Klubu Parlamentarnego PSL wezmą aktywny udział w pracach nad tym projektem w komisjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Waldemarowi Michnie z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Helenę Góralską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Większość tych spraw, które tutaj przedstawiała pani minister, to rzeczy z gruntu słuszne. Tylko ja mam pytanie do pani minister. Proszę nie traktować tego jako pytania retorycznego, tylko proszę o odpowiedź. Która z tych zmian musi być przeprowadzona, żeby mógł być przedłożony projekt tegorocznego budżetu? Co powoduje, że te wszystkie... Większość tych zmian jest absolutnie, z gruntu rzeczy, słuszna, tylko znowu jesteśmy zmuszeni do trybu pilnego. Jeśli chodzi o różne przedkładane nam ustawy (nie wszystkie), można się doszukać konieczności nadania klauzuli trybu pilnego, np. przy niektórych zmianach podatkowych - albo będą takie podatki, albo będą inne i od tego zależy kształt budżetu. Ale co jest takiego w tych propozycjach niezbędnie pilnego?</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#HelenaGóralska">Przedstawione są tutaj cztery powody nowelizacji Prawa budżetowego. Po pierwsze, dostosowanie do przepisów „małej konstytucji”. To oznacza wykreślenie zapisu mówiącego o pierwszym opiniowaniu tego przez Senat oraz przesunięcie terminu złożenia projektu budżetu z 15 listopada na 20 października. Tylko że w tym roku i tak będziemy procedować według starych zasad, a nowe będą obowiązywać od przyszłego. Ja się zgadzam, że trzeba to dostosować, tylko naprawdę nie musi to być w takim trybie.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#HelenaGóralska">Drugi powód podawany w uzasadnieniu to jest potrzeba zacieśnienia związku między założeniami polityki społeczno-gospodarczej a budżetem państwa i wypełnienie luk prawnych. Ten związek możemy zacieśniać od przyszłego roku, a w tym i tak procedujemy według starych zasad. Dodatkowy termin posiedzenia Sejmu przewidziany jest na 20 października - wtedy mamy uchwalać założenia polityki społeczno-gospodarczej państwa. Naprawdę nie ma powodu narzucania takiego tempa. Tutaj podaje się, że przyczyną jest konieczność wypełnienia luk prawnych. Najważniejszy problem jest związany z art. 23, który otrzymuje całkowicie nowe brzmienie. Dotyczy on poręczeń i gwarancji udzielanych przez budżet państwa. Rozumiem, że wiąże się to z wymogami współpracy z organizacjami międzynarodowymi, że dotychczasowe przepisy i próby usuwania tych luk za pomocą rozporządzeń Rady Ministrów były niewystarczające. Ta zmiana jest w istocie konieczna.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#HelenaGóralska">W ramach tego wypełniania luk zajęto się sprawą budżetów gminy, chodzi na przykład o możliwości uchwalenia prowizorium. To jest rzeczywiście słuszne, należy to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#HelenaGóralska">Dobre są inicjatywy dotyczące poprawy dyscypliny budżetowej, w szczególności chodzi tutaj o dotacje dla jednostek niepaństwowych na zadania państwowe. Dotychczasowe przepisy, uchwała Rady Ministrów, określają, komu mogą być przyznane te dotacje, na jakie cele, tylko nie ma sprecyzowanych zasad ich przydzielania i rozliczania. Inne propozycje związane z wypełnianiem luk w Prawie budżetowym dotyczące udzielania, zwrotu, wykorzystywania dotacji zasługują na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#HelenaGóralska">Również propozycje dotyczące sprawy gospodarki państwowymi funduszami celowymi, o której mówił tutaj już poseł Michna, są chyba dobre. Chciałabym jednak przypomnieć - bo być może Ministerstwo Finansów, zajęte swoimi ustawami, nie spojrzało w inne - polecić uwadze projekt ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu, który przewiduje, że to minister pracy będzie określał szczegółowe zasady gospodarki Funduszem Pracy, wbrew temu, co przewiduje nowelizacja Prawa budżetowego. Tak że polecam to komisji, żeby nie umknęło uwagi.</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#HelenaGóralska">Podoba mi się też ustanowienie zwierzchniego nadzoru Ministerstwa Finansów nad działalnością organów orzekających w zakresie przekroczenia dyscypliny, dlatego że pytaliśmy już, pani minister również, o liczbę postępowań o naruszenie dyscypliny, które były wszczęte przez komisję przy różnych ministrach, i odpowiedź, która przyszła na piśmie, pokazywała pewną bezradność; twierdzono, że można tu liczyć tylko na informacje, na sprawozdawczość po roku budżetowym. Uważam więc, że wprowadzenie tego nadzoru zwierzchniego jest słuszne.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#HelenaGóralska">Sądzę jednak, że dwa problemy dotyczące dyscypliny budżetowej nie są rozstrzygnięte. Pierwszy to jest problem inwestycji centralnych. Od kilku lat, od kiedy w taki czy w inny sposób pracuję w Sejmie, obserwuję, że gdy przychodzi do problemu inwestycji centralnych, to komisja budżetowa powołuje podkomisję do spraw inwestycji centralnych, która intensywnie przez kilka dni pracuje, po czym wraca zupełnie bezradna. Cały czas przewijał się problem, co to jest inwestycja centralna. Sądzę, że ta sprawa nie jest dobrze uregulowana, przynajmniej ja nadal nie rozumiem, co to znaczy, że mamy inwestycje i inwestycje centralne. Nadal głównym kryterium jest wartość kosztorysowa tej inwestycji, którą - znowu dla mnie nie wynika to z proponowanych przepisów - nie wiadomo kto ma określać: czy minister finansów, czy szef Centralnego Urzędu Planowania, czy też może jakoś wszyscy pospołu? Muszę powiedzieć, że nie zrozumiałam tego. Problem inwestycji centralnych, poza wprowadzeniem dyrektywności, nie jest dobrze rozstrzygnięty.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#HelenaGóralska">Jest problem przesunięć między rozdziałami i paragrafami w ramach części i działu. Proponowany przepis mówi o tym, że gdy dysponenci części dokonują przesunięć, mają obowiązek o tym poinformować. Chciałabym przypomnieć zapytanie poselskie z lutego lub marca tego roku, które dotyczyło przesunięć, jakich dokonuje minister edukacji narodowej w swoim budżecie między rozdziałami. Wówczas powstał na tej sali spór między ministrem finansów i ministrem edukacji narodowej. Obaj zgadzali się, że minister edukacji narodowej może dokonać takich przesunięć w budżecie i że to jest zgodne z prawem. Pytanie brzmiało: Czy minister finansów wyraziłby na to zgodę? A minister finansów odpowiedział, że on nie ma potrzeby wyrażać zgody, ale gdyby się o tym dowiedział, to uważałby, że jest to niesłuszne, dlatego że narusza proporcje uchwalone w ustawie budżetowej. Uważam, że przesunięciami między rozdziałami w ramach części i działu trzeba się na posiedzeniu komisji zająć, bo inaczej będą się powtarzać takie sytuacje, związane z dysponowaniem przez ministra częścią, która jest bardzo duża, i bardzo często rozdział w jakimś dziale jest bardzo duży, i naprawdę takie przesunięcia mogą naruszać ramy uchwalonej ustawy budżetowej. Powstaje więc pytanie, po co to wszystko, nie tylko praca komisji budżetowej, ale głosowanie nad budżetem. Jeśli chodzi o poprawę dyscypliny, to są tu rozwiązania słuszne, ale w sprawie inwestycji centralnych i przesunięć budzą wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#HelenaGóralska">Kolejnym podawanym w uzasadnieniu powodem nowelizacji jest sprawa uściśleń. Samo wyjaśnienie, jakich uściśleń trzeba dokonać, zajmuje tam sześć stron. Rzeczywiście, wiele z tych rzeczy trzeba uściślić. Wszakże skoro tyle lat żyłam na przykład z pojęciem „państwowe papiery wartościowe”, to mogę jeszcze z tym pożyć miesiąc albo i dwa, zanim będą się nazywały tak, jak powinny — skarbowe papiery wartościowe. I jeżeli to miałby być powód nadania projektowi trybu pilnego, to ja protestuję. Są różne uściślenia, na przykład dotyczące bilansu finansów sektora publicznego. Dotychczas był zapis w tej sprawie, ale tu się go precyzuje, a naprawdę z tymi uściśleniami można by jeszcze poczekać.</u>
          <u xml:id="u-262.10" who="#HelenaGóralska">Są jeszcze dwie rzeczy, które uważam za osobliwe i kuriozalne. Pierwsza - dodanie art. 40a - jest ukłonem w stronę jednego z koalicjantów, PSL. Chodzi o upoważnienie ministra finansów do przekazywania ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej środków na przejściowe zasilanie w środki gospodarstw pomocniczych przy szkołach rolniczych. Od dosyć dawna trwa spór. Różne, bardzo słuszne powody przemawiają za tym, żeby minister rolnictwa przekazał szkoły pod nadzór ministra edukacji narodowej, ale spotyka się to ze zdecydowanym oporem ministerstwa rolnictwa. A teraz jeszcze jest odwojowana możliwość przekazywania specjalnych środków na szkoły rolnicze, czego oczywiście żadne inne szkoły nie mają.</u>
          <u xml:id="u-262.11" who="#HelenaGóralska">Druga zmiana, którą uważam też za kuriozalną - niby ona jest drobna, ale jednak świadczy o tym, w jakim trybie były prowadzone prace nad tymi ustawami - dotyczy art. 46 ust. 4. Chodzi o określenie rezerwy celowej na wzrost wynagrodzeń. Dotychczasowe brzmienie było takie, że jest to rezerwa celowa ustalana na podstawie ustawy z 31 stycznia 1989 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej. Teraz rząd stara się tę ustawę skasować. Ale jeszcze jej nie skasował i być może, że Ministerstwo Finansów niedostatecznie to śledziło, ale projekt został zdjęty z pierwszego czytania. Proponuję zatem zamiast tamtego zapisu wprowadzić po prostu zapis: rezerwa celowa na wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej. Niezależnie od tego, czy komuś się ustawa z 1989 r. podoba, czy nie, dopóki obowiązuje, to takich skreśleń niekoniecznie trzeba dokonywać. Wspominałam już o tym w trakcie obecnego posiedzenia, ile wysiłku będą wymagały sprawy związane z uchwalaniem tych ustaw, pilnowaniem tych ustaw, od pracowników Biura Legislacyjnego. Jeżeli rzeczywiście ta ustawa z 31 stycznia 1989 r. straciłaby moc przed nowelizacją Prawa budżetowego, wówczas można wprowadzić tę zmianę w art. 46 ust. 4, ale jeżeli kolejność będzie odwrotna - najpierw to, a potem ustawa o kształtowaniu środków na wynagrodzenia - to tego już zrobić nie można. No, ale mogę tylko współczuć i nam, i pracownikom Biura Legislacyjnego. I to byłoby wszystko. Ponawiam to pytanie do pani minister i proszę, żeby dzisiaj pani minister udzieliła na nie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-262.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Helenie Góralskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Pańtaka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalenie budżetu jest jednym z najważniejszych zadań parlamentu, w naszym wypadku — Sejmu, i do tego zadania jesteśmy przygotowani. Znów jednak stajemy wobec problemu rozpatrywania ustawy pilnej, pilnego rządowego projektu ustawy. Pamiętam, że gdy rok temu rozpoczynałem pełnienie funkcji posła, to były w Wysokiej Izbie zgłaszane wnioski w sprawie zmiany ustawy, żeby to przesunąć, ponieważ wybory były nie w czasie, rozwiązanie Sejmu było nie w czasie. Wówczas procedowaliśmy bardzo szybko zmiany Prawa budżetowego, aby dostosować to do możliwości rządu, do zmieniającej się sytuacji politycznej. I teraz oto mamy taką sytuację, że na zmianę ustawy Prawo budżetowe było, nie wiem, co najmniej rok czasu i znów jesteśmy postawieni przed koniecznością rozstrzygnięcia problemu ustawy pilnej. Nie chcę powtarzać argumentów, które przedstawiła pani poseł Góralska, ale rzeczywiście nastąpiła tutaj bardzo dziwna sytuacja. Już sam tytuł tego projektu (jestem prawnikiem, występuję tu jako substytut pani poseł Ziółkowskiej) brzmi tak — o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Przy normalnej działalności legislacyjnej tytuł brzmiałby: o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz o zmianie innych ustaw, bo jeżeli weźmiemy pod uwagę materię projektu zawartego w druku nr 620, to stwierdzimy, że dotyczy to tylko zmiany Prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#KazimierzPańtak">Czy zmiany proponowane w Prawie budżetowym są słuszne? Tak. Pewne propozycje są słuszne, ale był cały rok albo prawie rok, aby dokonać tych zmian. A teraz mamy to rozpatrzeć w trybie pilnym. Zresztą zostaliśmy zarzuceni projektami pilnymi. Sądząc po ławach rządowych, to do tej pory zmieniają się tylko przedstawiciele Ministerstwa Finansów, którzy prezentują rządowe projekty ustaw, a niestety w składzie Wysokiej Izby nie możemy dokonać zbyt wielu zmian — albo w ogóle — i może tu jest jakieś nieporozumienie. Przyjrzałem się temu, co zaproponował nam rząd w sprawie tych zmian. Zmiany na początku są nieistotne... przepraszam, są bardzo ważne zmiany szczegółowe, pani poseł Góralska o tym mówiła, że trzeba zmienić to i to, itd. Można było tego dokonać w ciągu roku. Ale w tym całym zbiorze, słusznych skądinąd, zmian, których trzeba dokonać w Prawie budżetowym, są w art. 1 pkt 1 proponowanej nam ustawy zmiany, które pozwolę sobie odczytać. Dotychczasowe brzmienie art. 2 jest następujące: „Ustawa budżetowa zapewnia realizację założeń polityki społeczno-gospodarczej państwa przyjętych przez Sejm”. A co nam proponuje rząd w pilnym trybie? Zamiast tego następujący zapis: „Ustawa budżetowa zapewnia realizację założeń polityki społeczno-gospodarczej, zawartych w programie średniookresowym, co najmniej 3-letnim, uchwalanym rokrocznie przez Radę Ministrów”. Są jeszcze inne szczegółowe zmiany. Praktycznie Wysoka Izba nie ma albo będzie miała coraz mniej do powiedzenia, jeżeli chodzi o zmianę, o uchwalanie budżetu, bo zaproponowano tutaj bardzo sprytne zmiany. Mało tego, zgodnie z ustawą, jak już powiedziałem na wstępie, mają wejść w życie po 14 dniach od momentu ogłoszenia ustawy. Myślę, że ta ustawa powinna być przyjęta przynajmniej w tym roku, najpóźniej w listopadzie, biorąc pod uwagę okresy, w jakich zmiana ustawy czy wejście tej ustawy w życie powinno nastąpić. W związku z tym jesteśmy po prostu postawieni przed faktami dokonanymi.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#KazimierzPańtak">Zadałem sobie trud sprawdzenia pewnych zmian, które są wprowadzane niejako na marginesie. Na przykład w ustawie z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych art. 3 proponowanego projektu, zawartego w druku nr 620, wprowadza następującą zmianę: w art. 2 ust. 1 skreśla się wyrazy „i określa przeznaczenie środków uzyskanych z tego tytułu”. Mam przed sobą ustawę z 13 lipca 1990 r.; art. 2 tej ustawy ust. 1 brzmi: Na wniosek Rady Ministrów Sejm ustala corocznie podstawowe kierunki prywatyzacji i określa przeznaczenie środków uzyskanych z tytułu ustalonych przez Sejm i dokonanych łącznie z uchwaleniem ustawy budżetowej. I teraz w tej ustawie skreśla się to, że Sejm ma decydować o przeznaczeniu środków, które zostaną uzyskane z prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W tym zbiorze słusznych zmian, które mają nastąpić w Prawie budżetowym i w ustawach okołobudżetowych — zgadzamy się na niektóre z nich, bo są oczywiste, nawet życie zweryfikowało ich brzmienie — dochodzi także do zmiany przepisów, o których w tej chwili powiedziałem, i następuje zmniejszenie roli parlamentu, który ma decydować o przeznaczeniu i wydawaniu środków budżetowych. Dlatego największe zdziwienie klubu Unii Pracy budzi sytuacja, że jeśli chodzi nawet o słuszne zmiany, było wiele miesięcy, by zmieniać Prawo budżetowe, a ma się dokonać to teraz, pilnie. Mamy tu uzasadnienia; wszystkie one zresztą w tej sprawie są jednakowe — chodzi o zgodność z prawem Unii Europejskiej itd.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#KazimierzPańtak">Za chwilę zostaniemy, a właściwie już zostaliśmy zarzuceni pilnymi projektami ustaw. Doszło do tego, że rzeczywiście, jak powiedziałem na wstępie, następują zmiany i w ławie rządowej zasiadają coraz to inne osoby, natomiast my nie jesteśmy w stanie przerobić nawet merytorycznie tych propozycji. Wychwyciłem tutaj tylko parę sytuacji i próbowałem powiedzieć, że mamy po prostu do czynienia z ograniczeniem roli parlamentu w stanowieniu czytelnego prawa. Możemy nawet, Wysoka Izbo, znaleźć się w takiej sytuacji, że zostaniemy zarzuceni, tak jak do tej pory to bywa, wspaniałymi wykresami, podsumowaniami różnych wskaźników, kwot itd. Nie będzie to jednak czytelne. Nawet my, uchwalając dany akt normatywny, nie zawsze będziemy mogli na ten temat dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#KazimierzPańtak">Dlatego jeżeli ma być tryb pilny w przypadku ustawy, która wpłynęła do Sejmu, tj. ustawy dotyczącej zmiany Prawa budżetowego (uważam, że tytuł powinien brzmieć: o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz zmianie innych ustaw), to wnoszę w imieniu Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o odrzucenie tej ustawy w pierwszym czytaniu. Jesteśmy w Wysokiej Izbie doprowadzeni do tego, że nie możemy tego „przerobić”, a ustaw wpływa coraz więcej. Chciałem powiedzieć, że jeżeli już te ustawy muszą zostać przyjęte - bo koalicja ma niestety taką większość, że zdanie opozycji nie ma tu większego znaczenia - to o szczegółowych sprawach powie pan poseł Krzysztof Wiecheć.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zdzisława Pisarka z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#ZdzisławPisarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu swojego klubu, Klubu Parlamentarnego BBWR, przedstawić Wysokiej Izbie uwagi do projektu ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Moje wystąpienie zawiera sześć tez.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#ZdzisławPisarek">1) Należy zgodzić się, że ważne jest dokonanie zmian w istniejącym Prawie budżetowym. Istotą zmian jest zaproponowanie powiązania rocznej ustawy budżetowej z 3-letnim programem polityki społeczno-gospodarczej. Jest to cenna innowacja, jednakże wymaga opracowania zupełnie innej techniki w porównaniu z wcześniej opracowywanymi planami 5-letnimi. Wzorcem bardziej docelowym są programy rozwoju opracowywane w rozwiniętych krajach zachodnich lub - po unowocześnieniu - przedwojenny plan związany z nazwiskiem wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego. Należy o tym wspomnieć, ponieważ poprawki do obowiązującego Prawa budżetowego zawierają kilka niepokojących zagrożeń. Problemy te zapewne rozstrzygnie komisja; nie będę się tutaj nad tym rozwodził.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#ZdzisławPisarek">2) Z pewnością dzięki zmianie terminów przedstawienia uchwały budżetowej, powiązanej bezpośrednio z założeniami polityki społeczno-gospodarczej, można przypuszczać, że pozwoli to na bardziej terminowe i sprawne przyjęcie budżetu. Niewątpliwie oczekiwać należy lepszego opracowywania założeń budżetu - już nie przez pryzmat resortów, ale przez lepsze, makroekonomiczne i kierunkowe propozycje systemowe oraz właściwe wyważenie proporcji między potrzebami budżetu a jego realizacją, przez bardziej racjonalne gospodarowanie posiadanymi środkami.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#ZdzisławPisarek">Niepokoi dokonana przy tej okazji pełna centralizacja środków finansowych w rękach rządu. Można proces ten obserwować na przykładzie gmin. Nie budzą sprzeciwu zmiany dotyczące dotacji celowych na zadania w zakresie administracji ogólnej i specjalnej czy określenie subwencji dla gmin, a także metody kontroli wydatkowanych sum dotacji przez gminy. Kluczem do zrozumienia wprowadzonej zmiany są odpowiednie uzupełnienia art. 34 ust. 3 pkt 4 lit. d oraz e. Do projektu ustawy włączy się uzasadnienie zawierające m.in. budżety gmin. Stąd wynika wprowadzenie ustawowego prowizorium budżetowego dla gmin i odpowiednia zmiana w ustawie o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#ZdzisławPisarek">Praktycznie wprowadzane poprawki zmierzają do włączenia ustawy o finansowaniu gmin do ustawy Prawo budżetowe. Uzależnianie budżetu gmin od decyzji centrum, bez większej możliwości wpływu na podejmowanie decyzji, osłabia samorządność lokalną poprzez brak wpływu na wysokość gminnych finansów.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#ZdzisławPisarek">3) Na plus należy zapisać rozwiązania proponowane w znowelizowanym art. 45, w którym jest mowa o możliwości przenoszenia wydatków na podstawie decyzji ministra finansów bądź przez innych dysponentów części budżetu. Jednakże w art. 42 został dodany pkt 10, w którym mówi się o zwrocie dotacji z budżetu w przypadku wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranej w nadmiernej wysokości. Jest to powrót do starej praktyki, bowiem w końcu roku wzrosną w ogromnym stopniu wydatki, których celowość zawsze uda się uzasadnić jako konieczność.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#ZdzisławPisarek">4) Nie można też podzielić poglądu rządu w sprawie zmiany ustawy o prywatyzacji w związku z propozycją zmian w Prawie budżetowym. Jeśli przyjmiemy interpretację rządową, że dochody z prywatyzacji będą traktowane tak jak inne dochody budżetowe, bez konkretnego powiązania dochodów z wydatkami, sytuacja taka grozi jeszcze większym spowolnieniem prywatyzacji, o ile jeszcze można mówić o jej spowolnieniu.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#ZdzisławPisarek">5) Stanowczo należy zaprotestować przeciwko nadużyciu prawa przez rząd. W kilku artykułach wprowadza się poręczenia i gwarancje Rady Ministrów lub ministra finansów, natomiast w art. 57 wprowadza się zapis ust. 2a, w świetle którego: „Nie stanowi naruszenia dyscypliny budżetowej sprzedaż wierzytelności skarbu państwa, powstałych w związku z udzielonymi poręczeniami lub gwarancjami Rady Ministrów lub ministra finansów spłaty ze środków budżetu państwa części lub całości kredytu bankowego, poniżej kwoty wynikającej z prawidłowego obliczenia, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, iż odzyskanie kwot w pełnej wysokości nie jest możliwe, a Rada Ministrów wyrazi zgodę na sprzedaż wierzytelności”. To jest zapis zbyt niejasny, może być on polem do nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#ZdzisławPisarek">6) Klub Parlamentarny BBWR zwraca się do rządu z prośbą o uchylenie trybu pilnego i dopracowanie projektów ustaw w trybie zwykłym.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#ZdzisławPisarek">Proponujemy skierowanie projektu zmian ustaw do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zdzisławowi Pisarkowi z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Janinę Kraus z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W przebiegu i efektach wielkich transformacji systemowych dokonujących się obecnie w Polsce niezwykle ważną rolę odgrywa właściwe przystosowanie zasad gospodarowania zarówno pieniądzem, jak i mieniem publicznym do aktualnych potrzeb i możliwości państwa, wynikających ze zmieniających się warunków ustrojowych, społecznych, gospodarczych, a także organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#JaninaKraus">Istnieje wyraźnie odczuwalna potrzeba szybkiego wprowadzenia nowych rozwiązań, obejmujących nie tylko zasady konstruowania i realizowania budżetu państwa oraz budżetów terenowych, ale także zasady i formy organizacyjne regulowania procesów gospodarowania mieniem państwowym, i podjęcia efektywniejszej niż dotąd polityki społeczno-gospodarczej i finansowej.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#JaninaKraus">Dotychczasowe bowiem regulacje prawne dotyczące tych problemów nie spełniają swoich zadań. A są to dziedziny ściśle ze sobą funkcjonalnie powiązane. Dlatego nie można dla każdego z wymienionych wyżej problemów oddzielnie poszukiwać optymalnych rozwiązań. Musi to być robione w sposób kompleksowy.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#JaninaKraus">Tylko też w takim wydaniu odnośne projekty ustaw mogą być w sposób naprawdę rzeczowy i zasadny rozpatrywane przez Wysoką Izbę. Niestety, przedłożony przez rząd projekt ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest dokładnym przeciwieństwem wyżej wymienionych zasad. To nic innego jak próba uregulowania jednego tylko fragmentu z kompleksu spraw wymagających nowych rozwiązań prawnych. Mam tu na myśli proponowane przez rząd do uchwalenia w 1994 r. projekty ustaw związane z realizacją programów węzłowych „Strategii dla Polski”. W dodatku rząd proponuje nam prace w trybie pilnym, choć w omawianym przypadku klub mój nie widzi żadnego uzasadnienia dla klauzuli pilności. Zarówno sam zestaw wyżej wymienionych projektów ustaw, jak i koncepcje wysunięte w projekcie będącym przedmiotem obecnej debaty świadczą wyraźnie, że projekt ten został wyrwany z kontekstu pozostałych projektów w sposób nieprzypadkowy. Widać bowiem, że rząd nastawił się na rozwiązanie problemu racjonalizacji gospodarki finansami i mieniem państwa bynajmniej nie w ramach jakiejś jednej kardynalnej ustawy — np. o instytucji skarbu państwa, tak jak proponowała to Konfederacja Polski Niepodległej — ale na rozwiązania prawne, które stawiają Ministerstwo Finansów w pozycji samodzielnej, omnipotentnej instytucji przygotowującej projekt budżetu państwa i zawiadującej jego realizacją, przy równoczesnym okrojeniu przyszłej roli instytucji skarbu państwa, jeśli taka w ogóle zostanie powołana.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#JaninaKraus">Klub Konfederacji Polski Niepodległej nie może w dyskutowanej nowelizacji zaakceptować koncepcji, która jest merytorycznie zła z punktu widzenia interesów państwa. Chodzi tu o proponowane skreślenie w ustawie Prawo budżetowe pkt. 7 w art. 34 ust. 1 oraz odpowiednich postanowień w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Zmiana ta polegać ma na zwolnieniu rządu z obowiązku przedstawienia kierunków prywatyzacji majątku państwowego jako integralnego elementu ustawy budżetowej oraz wskazania w ustawie przeznaczenia środków uzyskanych z tego tytułu. Zwracam uwagę na ten zapis, ponieważ w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych proponuje się wykreślenie słów, które mówią o przeznaczeniu środków uzyskanych z tego tytułu. Natomiast art. 34 ust. 1 pkt 7 Prawa budżetowego plasuje kierunki prywatyzacji jako integralną część ustawy budżetowej. Zmiana ta oznacza stworzenie podstaw prawnych do nie kontrolowanego przez Sejm i woluntarystycznego przejadania majątku narodowego, wyzbywania się go przez rząd za bezcen...</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#JaninaKraus">‍...na rzecz głównie kapitału zagranicznego. Ta sprawa nabiera obecnie szczególnej wagi w związku z zawartymi przez rząd polski porozumieniami z zagranicznymi wierzycielami o udostępnieniu im udziałów w majątku skarbu państwa za nie spłacone przez Polskę długi.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#JaninaKraus">Konfederacja Polski Niepodległej od dawna domagała się ustawowego przeznaczenia co najmniej części dochodów z prywatyzacji na tworzenie nowych miejsc pracy, a nie na bieżącą konsumpcję lub restrukturyzację polegającą na likwidacji zakładów pracy, a co za tym idzie, likwidacji miejsc pracy. Waga wskazanych wyżej rozbieżności między propozycjami rządu zawartymi w przedłożonym projekcie ustawy a propozycjami zgłoszonymi wcześniej przez Konfederację Polski Niepodległej w projektach ustaw o skarbie państwa i ministrze gospodarki w zasadzie nakazywałaby naszemu klubowi postawienie wniosku o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że podniesione wyżej zastrzeżenia dotyczą części z wielu problemów, których projekt nowelizacji dotyczy, i że zawarte w nim propozycje innych rozwiązań idą w zasadzie we właściwym kierunku, klub Konfederacji Polski Niepodległej jest gotów poprzeć skierowanie ww. projektów do trzech komisji: Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Przekształceń Własnościowych, licząc, że w trakcie dalszych prac uda się w tym projekcie wprowadzić odpowiednie zmiany.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#JaninaKraus">Zgadzamy się z koniecznością przyspieszenia terminu przedstawienia Sejmowi przez rząd projektu budżetu i zacieśnienia związku z założeniami polityki społeczno-gospodarczej przedstawianymi corocznie na tle trzyletniej perspektywy. Równocześnie trudności napotykane dotychczas rokrocznie w konstruowaniu budżetu, pozwalającego zaspokoić, na podstawie środków budżetowych, najpilniejsze potrzeby państwa i społeczeństwa, skłaniają mój klub do poddania pod rozwagę Wysokiej Izbie możliwości dwukrotnego przedstawiania Sejmowi przez rząd obydwu wymienionych wyżej dokumentów, tak jak ma to miejsce w niektórych krajach europejskich, np. w Danii, Finlandii, Hiszpanii, RFN czy Szwecji. Po raz pierwszy mogłoby to następować po opracowaniu przez rząd wstępnej wersji założeń polityki społeczno-gospodarczej i budżetu, a po raz drugi w proponowanym w projekcie nowelizacji terminie, po uwzględnieniu ewentualnych wcześniej zgłoszonych przez Sejm sugestii.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#JaninaKraus">Klub Konfederacji Polski Niepodległej proponuje też uzupełnienie katalogu zmian ustawy Prawo budżetowe o zobiektywizowane zasady redystrybucji dochodów budżetowych z uwzględnieniem wielkości wkładu do budżetu ze strony poszczególnych województw oraz gmin. Równocześnie też niepełne wydają się nam propozycje dotyczące zmian artykułów regulujących umorzenia kredytów bankowych, poręczeń spłaty tych kredytów, a także zobowiązania i należności skarbu państwa wynikające z udzielonych pożyczek i poręczeń oraz zaciągniętych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#JaninaKraus">W proponowanych w projekcie nowelizacji zmianach brak również uregulowań zabezpieczających gminy przed obciążeniem ich długami przejmowanych przez nie jednostek budżetowych finansowanych uprzednio z budżetu państwa. Brakuje również przepisów uniemożliwiających zawieranie umów prywatyzacyjnych narażających skarb państwa, a w konsekwencji budżet, na bilionowe straty. Powołam się tutaj na przykład z dodatku 7B do zestawienia aktywów netto Fabryki Samochodów Małolitrażowych w ramach umowy pomiędzy skarbem państwa Rzeczypospolitej Polskiej oraz Fabryką Samochodów Małolitrażowych S.A. z 1992 r. Spółka w dokumencie nosi nazwę NEWCO. Cytuję fragment tego dokumentu: „Zadłużenie NEWCO wobec skarbu państwa wynosi 166,774 mln ECU, płatne w 20 równych półrocznych ratach w wysokości 8,339 mln ECU każda, z czego pierwsza po upływie 6,5 roku od daty otwarcia. Od zadłużenia tego nie będą naliczane odsetki”. Nie wiadomo, czym kierowali się autorzy tego zapisu, bo z pewnością nie interesem skarbu państwa i budżetu państwa. Wiadomo natomiast, iż konieczny jest w Prawie budżetowym przepis, który skutecznie uniemożliwiałby zawieranie tego typu umów.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Poza przytoczonymi wyżej zmianami projekt ustawy zawiera również znaczną część szczegółowych propozycji zmian o charakterze technicznym lub porządkowym, do których klub Konfederacji Polski Niepodległej ustosunkuje się w trakcie prac komisji. Ostateczne stanowisko naszego klubu wobec całości nowelizacji uzależniamy od kształtu, jaki projekt ustawy uzyska po pracach w trzech komisjach, o których mówiłam wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Janinie Kraus z KPN.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystąpimy teraz do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego o zabranie głosu proszę pana posła Marka Mazurkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MarekMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Popierając w całej rozciągłości stanowisko klubowe zaprezentowane w odniesieniu do omawianego projektu ustawy przez pana posła Kaletę, w swym wystąpieniu pragnę ograniczyć się wyłącznie do zawartej w projekcie ustawy materii dotyczącej finansów komunalnych, komunalnego Prawa budżetowego. Mówię o tym dlatego, że stan aktualny finansów komunalnych, prawnych podstaw publicznej działalności finansowej budzi - czemu dawałem wielokrotnie wyraz - zasadnicze wątpliwości, ustawa o gospodarce finansowej gmin jest wyraźnie kadłubowa, a ta reforma Prawa budżetowego w istocie wiele nowego nie wnosi.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#MarekMazurkiewicz">To, co powiedziałem, nie przeczy temu, że niektóre z proponowanych zmian należy jednak ocenić pozytywnie. W znacznej mierze mają one charakter techniczny, realizują postulaty zgłaszane przez praktyków i eliminują niedostatki dotychczasowych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#MarekMazurkiewicz">Na szczególne podkreślenie w proponowanych regulacjach zasługuje zwłaszcza normatywne ustalenie obligatoryjnego wcześniejszego terminu przekazywania przez ministra finansów poszczególnym gminom informacji o rocznych kwotach należnych im subwencji, co może przyczynić się do urealnienia nagminnie łamanego ustawowego terminu przedstawiania przez zarządy gmin swoim radom projektów komunalnych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#MarekMazurkiewicz">Pozytywnie też trzeba ocenić proponowane rozszerzenie uprawnień zarządów gminy do zmian budżetu w trakcie jego wykonywania w zakresie przeniesień wydatków z ogólnej rezerwy budżetowej. Ma ono charakter w dużej mierze techniczny, w praktyce oznacza bowiem upoważnienie zarządu gminy do przeniesień wydatków między działami gminy, co formalnie było dotychczas niedopuszczalne w świetle art. 47 ust. 1 Prawa budżetowego. Rozwiązanie to, powszechnie łamane w praktyce budżetowej i powodujące postępowania przed regionalnymi izbami obrachunkowymi, jest tym bardziej - jeśli idzie o jego zalegalizowanie - uzasadnione, że kwota ogólnej rezerwy w budżecie gminy wynosi zaledwie 1% wydatków tego budżetu i uruchomienie tego niewielkiego zasobu środków wymaga niekiedy natychmiastowych decyzji, bez czekania na okresowe sesje rady. Przyczynić się to może do sprawniejszego wykonywania budżetu gminy i wyeliminuje źródło zdarzających dziś nagminnie naruszeń prawa.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#MarekMazurkiewicz">Przedłożony projekt zmian systemu budżetowego samorządu terytorialnego wprowadza też instytucje prowizorium budżetowego gminy, o którym już kilkoro z państwa przede mną mówiło. Przy całej kontrowersyjności gminnego prowizorium budżetowego, zwłaszcza w kontekście aktualnie obowiązujących przepisów ustawy o samorządzie terytorialnym, a także w kontekście proponowanego w projekcie przyspieszenia terminu przedstawienia materiałów informacyjnych gminie, dotyczących kwot przekazywanych jej z budżetu, oczywiste jest, że prowizorium budżetowe gminy, jeśliby zostało przez Wysoką Izbę przyjęte, nie może być w samym swym założeniu tak szczegółowe jak budżet gminy. Nie ma bowiem do niego zastosowania zasada szczegółowości budżetu w jej klasycznym ujęciu. Prowizorium budżetowe gminy, jeszcze raz powtarzam, jeśliby zostało przyjęte, powinno jednak swoim zakresem objąć całą gospodarkę budżetową realizowaną w gminie. Proponowana w tym zakresie zmiana określona w projekcie art. 37 ust. 3 Prawa budżetowego jest ułomna, nie uwzględnia bowiem zadań z zakresu administracji rządowej zleconych gminie, które są finansowane z dotacji celowych. Zadania te są integralną częścią budżetu gminy i ich wyłączenie z prowizorium budżetowego stanowiłoby niedopuszczalne zawężenie w prowizorium zakresu gospodarki budżetowej gminy, nawet jeżeliby przyjąć, że dotyczyłoby to tylko części roku budżetowego. Proponuję zatem, aby w ewentualnym prowizorium budżetowym uwzględniono pełny zakres zadań gminy własnych i zadań zleconych.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#MarekMazurkiewicz">Trzeba podkreślić również, że ewentualne wprowadzenie prowizorium budżetowego obok nowelizacji ustawy o samorządzie terytorialnym, co w projekcie się proponuje, wymagałoby także nowelizacji przepisów ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, mających ważkie kompetencje w zakresie stanowienia budżetu. W ustawie tej należałoby odpowiednio rozszerzyć zakres kompetencji orzekających izby w zakresie wydawania opinii o przedkładanych do wiadomości także projektach prowizorium budżetowego. Dotyczy to art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. W projekcie o tej instytucji chyba zwyczajnie zapomniano.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#MarekMazurkiewicz">Nie można natomiast wyrazić aprobaty dla zamierzenia legislacyjnego sformułowanego w pkt. 27 przedstawionego projektu, dotyczącym art. 38a ust. 2 Prawa budżetowego. Zastosowanie bowiem projektowanego przepisu doprowadziłoby do zmiany treści aktu, jakim jest budżet gminy, i do sprzeczności z generalną zasadą sformułowaną w art. 18 ust. 2 pkt 4 ustawy samorządowej, zgodnie z którą uchwalenie budżetu gminy należy do wyłącznej kompetencji rady gminy. Tylko ten bowiem organ samorządu, to jest rada gminy, ma prawo uchwalać budżet oraz dokonywać istotnych zmian w jego treści. Koncesja na rzecz regionalnej izby obrachunkowej nie zmienia istoty rzeczy, jako że organ ten ma charakter quasi-sądowy, zewnętrzny. Proponowany przepis art. 38a ust. 2 Prawa budżetowego mówi natomiast o informacji składanej przez zarząd gminy na najbliższej sesji rady o dokonanych zmianach w wielkości środków przekazanych gminie, naruszając w ten sposób władztwo organu stanowiącego, jakim jest rada gminy, pozostawiając poza swoim zasięgiem sprawę konieczności aktualizacji budżetu, zmiany zadań budżetowych. Pozostaje to także w sprzeczności z ogólną zasadą wyrażoną w art. 7 ustawy Prawo budżetowe, który do obligatoryjnej treści budżetu gminy - przypomnę jeszcze raz - zalicza także wyodrębnione zadania, środki na finansowanie zleconych gminom zadań z zakresu administracji rządowej, a także dotacje celowe i dochody związane z realizacją tych zadań. Nie ma wątpliwości, że rada gminy może w wypadku zmiany zadań przez organ administracji dokonać we właściwym czasie, przed końcem roku, zmian w treści budżetu gminy. Nie można jednak tego ograniczać wyłącznie do, jak to mówi projekt, informacji składanej w tym przedmiocie radzie przez zarząd gminy na sesji.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#MarekMazurkiewicz">Mając na uwadze i późną porę, i szacunek dla czasu Wysokiej Izby, proponuję skierować ten projekt ustawy do komisji. Popieram równocześnie wniosek o rozważenie przez rząd kwestii pilnego trybu rozpatrywania tego projektu ustawy, a uwagi szczegółowe do niego - w związku z jego pilnym obecnie trybem i sposobem zgłaszania poprawek - złożę jako załącznik do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie panu posłowi Markowi Mazurkiewiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Grażynę Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#GrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym, podobnie jak mój przedmówca, bardzo krótko odnieść się do projektu ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w części dotyczącej budżetów i gospodarki finansowej gmin.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#GrażynaKotowicz">Pozytywnie należy odnieść się do faktu, że proponowane zmiany usuwają nieścisłości sformułowań, że jest wreszcie wyważony, wyraźny zapis o terminie przekazywania gminom informacji o przewidzianych dla nich w projekcie ustawy budżetowej lub w projekcie ustawy o prowizorium budżetowym kwotach dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej zlecone gminom oraz na zadania z zakresu administracji ogólnej i specjalnej przekazywane niektórym gminom mającym status miast. Zapis o prowizorium budżetowym gminy i jego uchwaleniu przez radę gminy tylko usankcjonuje dotychczasową praktykę stosowaną przez gminy.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#GrażynaKotowicz">Zwracam uwagę na logiczne zmiany w art. 55, które umożliwiają wojewodom kontrolę realizacji zadań z zakresu administracji rządowej zleconych gminom przez zobowiązanie wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do składania sprawozdań z wykonania planów finansowych.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#GrażynaKotowicz">Natomiast obawy budzi proponowana zmiana w art. 42 ust. 2, która uprawnia ministra finansów do ustalenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad i trybu wykonywania budżetów gmin, co dotychczas było zadaniem zarządu gminy. Chciałam podkreślić, że taki zapis może wzbudzić wątpliwości gmin, może być odczytany jako ograniczenie ich kompetencji. Dlatego zwracam się z prośbą o gruntowne przeanalizowanie powyższego problemu w trakcie prac nad tym projektem w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Grażynie Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Wiechecia z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożony przez rząd projekt ustawy o zmianie ustaw: Prawo budżetowe, o samorządzie terytorialnym oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 620, obejmuje zarówno rozwiązania wynikające z dotychczasowej praktyki stosowania powołanych ustaw, rozwiązania doskonalące te ustawy, jak też propozycje, które wywołują kontrowersje i budzą sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#KrzysztofWiecheć">Do tej drugiej grupy propozycji, na które trudno się zgodzić, zaliczyć należy zmianę nr 1 w art. 1 w powiązaniu ze zmianą nr 19 w tym artykule. Rząd proponuje, aby założenia polityki społeczno-gospodarczej i średniookresowy program tej polityki były przyjmowane przez Radę Ministrów. Sejmowi rząd w swojej łaskawości pozostawia zadanie sprawdzenia, czy projekt ustawy budżetowej jest zgodny z założeniami przyjętymi przez rząd, i uchwalenie ustawy budżetowej, która może odzwierciedlać program społeczno-gospodarczy przyjęty bez uczestnictwa Sejmu. Powtarzam raz jeszcze: bez uczestnictwa Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#KrzysztofWiecheć">Wysoka Izbo! Nie możemy zgodzić się na takie odwrócenie ról. Założenia polityki społeczno-gospodarczej wyrażają kierunki rozwoju podstawowych dziedzin życia kraju i wymagają decyzji Sejmu. Opierając się na zaakceptowanych przez Sejm założeniach, rząd jest zobowiązany do opracowania i przedstawienia Sejmowi projektu budżetu przewidującego maksymalizację celów, przy uwzględnieniu realnych możliwości finansowych państwa. Przytoczona w uzasadnieniu argumentacja dotycząca konieczności wprowadzenia tych zmian, wskazująca na długotrwałą procedurę i tryb opracowywania i uchwalania założeń polityki społeczno-gospodarczej, a w konsekwencji równoległe prowadzenie prac nad projektem budżetu państwa i nad założeniami polityki gospodarczej, winna skłonić rząd do poszukiwania rozwiązań usprawniających pracę rządu nad założeniami i projektem budżetu, zwiększających integrację poszczególnych ministrów wokół wspólnie ustalonej przecież „Strategii dla Polski”, zwiększających tempo podejmowania decyzji i rozstrzygających podstawowe dylematy. Zamiast takich rozwiązań rząd proponuje ograniczyć uprawnienia Sejmu w kreowaniu polityki społecznej i gospodarczej kraju.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej sytuacji poddam pod rozwagę Wysokiej Izby następujące propozycje zmian w treści art. 1 pkt. 1 i 19 omawianego projektu ustawy: W art. 1 pkt 1 proponuję zastąpienie wyrazu: „uchwalanym” wyrazem: „przyjmowanym”, a następnie dodanie po wyrazach: „przez Radę Ministrów” wyrazów: „uchwalonym przez Sejm”. Proponuję następujące brzmienie ust. 1 w art. 1 pkt 19: Podstawą opracowania projektu budżetu państwa jest średniookresowy, co najmniej trzyletni, przyjmowany rokrocznie przez Radę Ministrów i uchwalony przez Sejm program polityki społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#KrzysztofWiecheć">Drugą propozycją, która budzi wiele kontrowersji, jest propozycja przywrócenia instytucji prowizorium w budżetach gmin. Nie widzę powodów dla wprowadzenia zamętu w stosowanych przez radę gmin procedurach przygotowania i uchwalania budżetów. Funkcjonowanie gmin - w przypadku nieuchwalenia budżetu gminy przed rozpoczęciem roku budżetowego - w pełni reguluje obowiązujące ustawodawstwo, którego przestrzeganie egzekwują w ustawowym trybie regionalne izby obrachunkowe. Nie wchodząc w szczegóły trzeba stwierdzić, że obowiązujące regulacje przewidują, że w terminie do 31 grudnia, poprzedzającego rok budżetowy, rady gmin uchwalają swoje budżety. Jeżeli tego nie uczynią z jakichś ważnych powodów, to mogą podjąć uchwałę w terminie do 31 marca roku budżetowego, a w tym okresie gmina prowadzi gospodarkę finansową opierając się na projekcie budżetu. Procedura jest jasna i znana radom gmin. Powrót do instytucji prowizorium będzie, w moim odczuciu, krokiem wstecz. Proponuję zatem skreślić w art. 1 pkt 25 i zapis art. 2 oraz nadać art. 2 nową treść związaną z koniecznością doprowadzenia do zgodności zapisów ustawy o samorządzie terytorialnym z ustawą Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#KrzysztofWiecheć">Art. 54 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 r. do dochodów budżetowych gmin zalicza m.in. nadwyżki budżetowe lat ubiegłych, natomiast art. 9 ust. 4 ustawy Prawo budżetowe z 5 stycznia 1991 r. nakazuje nadwyżki budżetowe z lat ubiegłych zapisywać poza dochodami budżetowymi jako tzw. przychody, ujmowane w odrębnych podziałkach klasyfikacyjnych. Proponuję zatem w nowej treści art. 2 omawianego projektu ustawy (druk nr 620) po wyrazach „wprowadza się” dodać wyrazy: „zmianę polegającą na skreśleniu art. 54 ust. 2 pkt 1 i nadanie nowej numeracji pozostałym punktom art. 54 ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga kolejna dotyczy terminu przekazywania gminom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę uprzejmie o konkluzję, bo komputer już się tu o panu wyrażał.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#KrzysztofWiecheć">Właśnie zmierzam w tym kierunku. Panie marszałku, jeśli można, proszę o wyrozumiałość.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga kolejna dotyczy terminu przekazywania gminom rocznych kwot należnych im subwencji i dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej. Jeżeli rząd w art. 1 pkt 21 omawianej ustawy proponuje przesunięcie terminu przedłożenia projektu ustawy budżetowej na dzień 20 października, to proponuję, aby w art. 32 ust. 1 Prawa budżetowego ująć termin 25 października jako termin przekazania gminom informacji o planowanych kwotach subwencji i dotacji na zadania zlecone. Dla gmin te 5 dni ma istotne znacznie, gdyż zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym zarządy gmin muszą przedłożyć w terminie do 15 listopada projekt budżetu gminy. Proponuję zatem w treści art.1 pkt 20 w brzmieniu: „Art. 32 ust. 1. Minister finansów w terminie do dnia 31 października każdego roku...” zmienić cyfry „31” na „25” i dalej bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#KrzysztofWiecheć">Następna propozycja dotyczy art. 57 ust. 1 ustawy Prawo budżetowe, o którym mowa w art. 1 pkt 39 omawianej noweli ustawy. Chodzi o uzupełnienie katalogu spraw stanowiących naruszenie dyscypliny budżetowej. Proponuję uzupełnić treść art. 1 pkt 39, obejmującego uzupełnienie do art. 57 ust. 1, o pkt 17 w brzmieniu: „dokonywanie w gospodarce finansowej gminy rozliczeń kompensacyjnych z pominięciem budżetu”. Propozycja wynika z faktu, iż w praktyce możliwe są takie działania gminy, kiedy po sprzedaży mienia część środków kieruje się na wydatki budżetowe — zwiększając odpowiednio stronę dochodów i wydatków budżetu — a część przelewa (z pominięciem budżetu) bezpośrednio na rachunek inwestycyjny, z którego realizuje się roboty i dostawy, do których gmina zobowiązała się w umowie sprzedaży. Moim zdaniem całość dochodów ze sprzedaży mienia winna przejść przez budżet gminy.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#KrzysztofWiecheć">Proponuję także w przepisach końcowych zobowiązać ministrów do opublikowania jednolitych tekstów ustawy Prawo budżetowe oraz ustawy o samorządzie terytorialnym. Omawiany projekt nowelizacji tych ustaw wnosi przecież wiele tych zmian.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiłem tylko niektóre propozycje zmian i poprawek. Omawiany projekt ustawy zawiera zdecydowaną większość propozycji doskonalących obowiązujące prawo. Opowiadam się zatem za przekazaniem projektu ustawy do właściwych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, gdyby pan nie był z Unii Pracy, to byłoby pół biedy, a tak to mnie posądzą o kumoterstwo, bo pan bardzo poważnie przekroczył czas.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Krzysztof Wiecheć z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#AleksanderMałachowski">Głos zabierze pan poseł Bogdan Pęk z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Szanowny Sejmie! Po raz kolejny wypada mi zabierać głos o tak późnej porze i miałem właściwie dzisiaj nie występować w tej części debaty, niemniej jednak zostałem zdopingowany przez mojego kolegę klubowego, pana profesora Michnę, który w wystąpieniu klubowym odniósł się do interesującego mnie fragmentu, a także kilkoma innymi wystąpieniami, a nade wszystko tym, co stanowi meritum zapisu art. 3. Może zacytuję go, bo jak ktoś potem będzie czytał protokół, to nie będzie dobrze wiedział, o co chodzi, a myślę, że rzecz jest warta precyzyjnego określenia. Otóż w art. 3 proponuje się, aby w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych skreślić wyrazy „i określa przeznaczenie środków uzyskanych z tego tytułu”. Projektodawca powołuje się na art. 2 ust. 1, który brzmi w całości w ten sposób: „Na wniosek Rady Ministrów Sejm ustala corocznie podstawowe kierunki prywatyzacji i określa przeznaczenie środków uzyskanych z tego tytułu. Ustaleń tych Sejm dokonuje łącznie z uchwaleniem ustawy budżetowej”.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Jest to zapis, którego skreślenie powoduje całkowite wyłączenie Sejmu z procesu decyzyjnego dotyczącego dysponowania środkami uzyskanymi ze sprzedaży mienia państwowego. Oczywiście, można by tu mówić, że jest to przejadanie majątku narodowego itd., itd., bo idzie to wszystko do wspólnego worka budżetowego. Dysponuje tym jeden człowiek. Z całym szacunkiem, choćby to był geniusz, to ja nie daję na to przyzwolenia i myślę, że Wysoka Izba też nie powinna dać. To musi być pod poważną kontrolą społeczną. Myślę, że to już nie jest przejadanie - to jest zżeranie majątku narodowego, bo proces ten trwa już wiele lat i pomimo usilnych starań nie uzyskuje się żadnego postępu w tej materii. W tym przypadku, jeżeli chodzi o załącznik nr 10 do ustawy budżetowej uchwalonej na bieżący rok, jest to niestety wina koalicji rządzącej, która dysponuje taką większością, że mogłaby pewne sprawy przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Parę dni temu odbyło się posiedzenie Komisji Przekształceń Własnościowych, na którym chcieliśmy uzyskać informacje na temat realizacji załącznika nr 10, tj. kierunków przekształceń realizowanych przez poszczególne resorty, a zwłaszcza przekształceń własnościowych w bieżącym roku. Rząd nie przedstawił jednak swego stanowiska, gdyż z poszczególnych resortów przyszli nie przygotowani urzędnicy niskiej rangi. Zmuszeni byliśmy przenieść to posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#BogdanPęk">W związku z tym, szanowna pani minister, bardzo proszę o przekazanie panu premierowi Kołodce, że to posiedzenie jednak dojdzie do skutku w dniu 19 następnego miesiąca i postaramy się, żeby komisje parlamentarne były przez rząd traktowane poważnie, tak jak na to zasługują. Mam nadzieję, że będzie wówczas przeprowadzona rzeczowa i merytoryczna dyskusja, w której te wszystkie aspekty nierealizowania ustawy budżetowej, łamania ustawy budżetowej zostaną nazwane po imieniu i być może zaproponowane zostanie wyciągnięcie konsekwencji z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Nie do przyjęcia jest, żeby... Właściwie można się nawet zastanawiać, czy - jak niektórzy powiadają - dochody ze sprzedaży majątku narodowego, prywatyzacji kapitałowej nie powinny stanowić wydzielonego jakiegoś konta, wręcz wydzielonego funduszu celowego i czy nie powinny być włączone do tych dochodów budżetowych, które stanowią podstawę tego, o czym będziemy dyskutować. Jeżeli bowiem ten proces będzie kontynuowany, dojdzie z całą pewnością do takiej sytuacji, że za kilka lat po sprywatyzowaniu majątku narodowego okaże się, że będziemy mieli świetną ustawę o skarbie państwa, tylko nie będzie majątku ogólnonarodowego, bo będzie on bądź w rękach zewnętrznego kapitału, który skorzysta z różnych możliwości, także z ogromnej przewagi kapitałowej, bądź też w rękach różnego rodzaju innych form, ale skarb państwa i ten układ, nad którym kontrolę w jakiś sposób będzie sprawować parlament Rzeczypospolitej i rząd polski, będzie tego majątku pozbawiony.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#BogdanPęk">Słowem, zgłaszam stanowczy protest wobec takiego zapisu, będę osobiście starał się uzyskać akceptację Wysokiej Izby, aby odrzucić ten zapis. Uważam bowiem, że pomimo zapewnień, zwłaszcza zapewnień, o jakich przeczytałem w programie prezentowanym przez wicepremiera, po raz kolejny nie tylko nic się nie zmienia, ale wręcz usiłuje się likwidować przed ułożeniem nowego budżetu te zapisy, które w niewielkim stopniu stawiały pewne bariery, przynajmniej w tym sensie, że oddawały ostateczną decyzję parlamentowi.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#BogdanPęk">I niechaj wszyscy ministrowie pamiętają, że parlament jeszcze istnieje i coś w tym kraju ma do powiedzenia, chyba że nie chce mieć, a jeżeli nie chce, to już nie moja wina.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bogdanowi Pękowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią profesor Elżbietę Chojnę-Duch w celu podsumowania dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet, jak podkreślał pan poseł Kaleta, ma znaczenie strategiczne; jest bardzo ważny jako część instrumentarium rządowego, a zwłaszcza parlamentarnego. Dlatego rząd, uznając wagę problematyki regulowanej w ustawie budżetowej, podjął trud nie tylko uporządkowania formalno-technicznego, legislacyjnego, ale również i merytorycznego doskonalenia tak ważnej problematyki, jaką jest prawo budżetowe. Docelowy, stabilny model o charakterze zmiany systemowej, jak wielokrotnie podkreślano w trakcie dyskusji, ja też zwróciłam na to uwagę, jest potrzebny i konieczny, i Ministerstwo Finansów będzie nad nim pracowało w najbliższym okresie. Jednakże już w tej chwili potrzeba doskonalenia wynika nie tylko z przekazania tego w formie pakietu ustaw do Sejmu, ale również i z konieczności dogonienia i równoczesnego uchwalenia tego projektu z projektem ustawy budżetowej, bo jak wiadomo, te ustawy powinny być nie tylko ujednolicone, ale wręcz niektóre postanowienia nie mogą w żaden sposób być rozbieżne.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#ElżbietaChojnaDuch">Z pewnością Prawo budżetowe nie powinno być zmieniane z roku na rok, zwłaszcza w corocznych ustawach budżetowych jest to naganne. Przy czym ustawa Prawo budżetowe nie jest zmieniana, co podkreślał tutaj jeden z panów posłów, tylko nowelizowana. Ostatnia nowelizacja jest z 1992 r. Dąży się do jej stabilności, zresztą nie jest w tej chwili w praktyce uchwalana co rok. Dlatego też, wszystko to mając na uwadze, rząd podjął propozycje idące w kierunku poszukiwania rozwiązań doskonalszych, choć może jeszcze oczywiście nie doskonałych.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#ElżbietaChojnaDuch">W dyskusji było wiele wątków o charakterze zarówno ogólnym, jak i szczegółowym. Z pewnością jeśli projekt trafi, z woli pana marszałka i Wysokiej Izby, do komisji sejmowych, różne wątpliwości, nieścisłości zostaną skorygowane, dokonane zostaną również konieczne, proponowane tutaj słuszne modyfikacje. Ustawa Prawo budżetowe skorelowana zostanie z pewnością także z projektem ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#ElżbietaChojnaDuch">Wielokrotnie pojawiały się pytania o powód zastosowania trybu pilnego. Wydaje się, że dla procesu doskonalenia Prawa budżetowego - co zresztą podkreślają posłowie, że ten projekt służy jego doskonaleniu, racjonalizowaniu - każdy tryb jest chyba dobry. Zadać można pytanie wręcz przeciwne: Dlaczego należy oczekiwać, iż tryb dłuższy byłby lepszy? Przyśpieszenie uchwalenia tego przedłożenia rządowego spowodowane jest jednak pewnymi konkretnymi przyczynami, o których wcześniej mówiłam, zwłaszcza koniecznością skorelowania ustawy Prawo budżetowe z rozwiązaniami i przedłożeniami ustawy budżetowej, która jeśli niebawem zostanie zaakceptowana przez Radę Ministrów, to w niedługim czasie zostanie skierowana również do Sejmu. Czyli ustawa budżetowa napotka Prawo budżetowe, które jest dzisiaj właśnie przedłożone pod ocenę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#ElżbietaChojnaDuch">Natomiast konkretnie: dlaczego tryb pilny? Wydaje mi się, że wskazuje na to wiele propozycji zawartych w projekcie ustawy Prawo budżetowe. Ustawa budżetowa obowiązuje od 1 stycznia, jak wiadomo, a zatem zasady realizacji tej ustawy powinny być określone również przed 1 stycznia. Jest druga połowa września, przewidujemy wobec tego, że jeszcze w tym roku byłoby rzeczą niezwykle cenną również uchwalenie Prawa budżetowego w nowej wersji. Ponadto dotyczy to też szeregu konkretnych propozycji rozwiązań zawartych w przedłożeniu rządowym. Tak więc po pierwsze, dotyczy to utworzenia 1-procentowej rezerwy w budżecie wojewodów. Wydaje mi się, że już nie muszę tego tutaj szczegółowo wyjaśniać; skoro taka propozycja ma być zaprezentowana i zaakceptowana do 1 stycznia, również i w ustawie budżetowej ona się powinna znaleźć, a więc i w Prawie budżetowym powinna zostać zmieniona. Po drugie, chodzi o określenie zasad przyjmowania pomocy zagranicznej, jednolitości dla wszystkich dysponentów części budżetowych, dla ministrów i dla wojewodów. Jest to niezbędne na gruncie obecnego systemu finansowego. Po trzecie, dotyczy to zobowiązania dysponentów środków budżetowych do zawierania umów z jednostkami niepaństwowymi na realizację zadań państwowych. Wydaje mi się, że również wymaga to uchwalenia, tak jak w ustawie budżetowej, tak jak jest to zakładane w ustawie Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#ElżbietaChojnaDuch">Sprawa dochodów z prywatyzacji. Rozwiązanie to musi również być ujęte w projekcie ustawy budżetowej należycie, w taki sposób, jaki będzie uchwalony w projekcie ustawy Prawo budżetowe. Jeżeli nie zostanie ono zaakceptowane w tym roku, wówczas nie może być ono określone w projekcie budżetu państwa bądź też powstanie sytuacja, że te wszystkie przypadki w połowie roku będą musiały być weryfikowane w związku z wejściem w życie ustawy Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#ElżbietaChojnaDuch">I wreszcie wprowadzenie instytucji gwarancji do Prawa budżetowego. Jest to pilnie oczekiwane przez kontrahentów zagranicznych. Banki zagraniczne - o których mówiłam tutaj wcześniej w swoim wystąpieniu - takich propozycji zmian, można powiedzieć, oczekują.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#ElżbietaChojnaDuch">Co do zagadnienia prowizorium budżetowego gmin, przedłożenie bierze pod uwagę wszystkie te zalecenia, które były sformułowane przez pana posła Mazurkiewicza. Dotyczy to całości gospodarki finansowej. Natomiast również występuje ono tylko w jednym przypadku, w tym określonym w art. 33, czyli w sytuacji, w której jest uchwalone prowizorium budżetu państwa w skali centralnej. Jest to więc sytuacja, o której mowa w art. 33 - w przypadku gdy przed rozpoczęciem roku budżetowego nie została uchwalona ustawa budżetowa lub ustawa o prowizorium budżetowym, podstawę gospodarki finansowej państwa, w tym również określenia wysokości stawek należności budżetowych itd. stanowi właśnie prowizorium budżetowe. Jeśli chodzi o budżety gmin, to art. 37 ust. 6 brzmi, że do uchwał o prowizorium budżetowym gminy stosuje się przepisy dotyczące uchwał budżetowych rady gminy. A więc w stosunku do prowizorium budżetowego nie jest ograniczony zakres tematyczny czy zakres zadaniowy.</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeśli chodzi o gospodarstwa rolne przy szkołach rolniczych, to są one gospodarstwami pomocniczymi. Gospodarstwa te osiągają dochody w II półroczu, natomiast wydatki na zakup materiału siewnego i środków ochrony roślin ponoszą w I półroczu, gdy nie mają jeszcze żadnych dochodów. Stąd propozycja przejściowego zasilania tych jednostek środkami budżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#ElżbietaChojnaDuch">Następna sprawa. Propozycja włączenia ustawy o finansowaniu gmin do ustawy Prawo budżetowe wydaje się po prostu nieuzasadniona, ponieważ zawiera problematykę rozbieżną. Prawo budżetowe stawałoby się wówczas nieczytelne. Dlatego też wydaje się, tak jak to jest w obecnym systemie, że należy doskonalić również ustawę o finansowaniu gmin, która zawiera równocześnie przepisy dotyczące Prawa budżetowego. Wiem, że projektów włączenia zagadnień gospodarki finansowej gmin do Prawa budżetowego od 1990 r. było bardzo wiele, lecz wiem również, że żaden z nich nie nadawał się do zaakceptowania. W związku z tym resort finansów nie podjął takiej próby i tym razem.</u>
          <u xml:id="u-280.10" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeśli chodzi o zagadnienia dotyczące dochodów z prywatyzacji, o których mówiło tutaj kilku posłów, to dochody te są dochodami budżetu państwa na takiej samej zasadzie jak inne dochody budżetowe. Tak jak Sejm uchwala budżet państwa i w związku z tym akceptuje rodzaje i wielkość innych dochodów budżetowych - np. z podatków, z ceł, z opłat - akceptuje również i dochody z prywatyzacji. Są one akceptowane w odpowiednim postępowaniu sejmowym i w związku z tym są jawne; określone nie tylko w kierunkach prywatyzacji, w załączniku do ustawy. Wielkość tych środków jest znana powszechnie i w postępowaniu jawnym, parlamentarnym, wiadoma.</u>
          <u xml:id="u-280.11" who="#ElżbietaChojnaDuch">I wreszcie, jeśli chodzi o sprawę pozwolenia na obrót wierzytelnościami skarbu państwa z tytułu udzielonych poręczeń, proces ten udrożnić może skorzystanie z zabezpieczeń, jakie uzyskał skarb państwa w procesie ich udzielania, np. w wypadku otrzymanych weksli. W tych przypadkach, gdy windykacja wierzytelności jest utrudniona, lepiej odzyskać np. 50% tej wierzytelności już dziś niż całość nominalnej wartości za lat 20. Mając to na uwadze, projektodawca takie rozwiązanie, a nie inne, w projekcie przedłożenia ustawowego zaproponował.</u>
          <u xml:id="u-280.12" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeszcze raz proszę pana marszałka i Wysoką Izbę o zaaprobowanie dzisiejszej propozycji rządowej i skierowanie jej do komisji sejmowych. Oczywiście trzeba sobie zdawać sprawę, że wymaga ona jeszcze przepracowania i szeregu udoskonaleń.</u>
          <u xml:id="u-280.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Bogdan Pęk, proszę.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, mogę dopuścić tylko pytanie lub sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę jeszcze pozostać, pani minister, bo jeśli będzie to pytanie, może zechce pani odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#BogdanPęk">Jak sądzę, chyba wyraziłem się nieprecyzyjnie. W związku z tym stawiam konkretne pytanie. Proszę, by była pani uprzejma wyjaśnić, z jakich to nadzwyczajnych powodów następuje likwidacja tego zapisu o przeznaczeniu środków uzyskanych z tego tytułu itd. Dla mnie to jest rzecz niezrozumiała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pani minister zechce odpowiedzieć na to pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Nie bardzo zrozumiałam to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pani minister nie bardzo zrozumiała to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">O który artykuł konkretnie chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#AleksanderMałachowski">Pani minister pyta, o który artykuł chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#BogdanPęk">Pani minister, chodzi o art. 3 nowelizacji ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeśli chodzi o dochody z prywatyzacji, wszystkie one - jak już powiedziałam - są włączone do budżetu państwa. Nie proponowaliśmy skreśleń, które miałyby na celu wyłączanie danych przepisów spod obrad Wysokiej Izby. Te propozycje dotyczą pewnego ujednolicenia ustawy Prawo budżetowe i ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. One są zbieżne, zaproponowaliśmy w związku z tym włączenie tych dochodów do dochodów budżetu państwa. Tak że nie widzę tutaj żadnych niejasności, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: To wiedziałem.)</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeszcze sekundę, zajrzę do uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#AleksanderMałachowski">Wyjaśnicie to sobie państwo na posiedzeniu komisji. Jest już bardzo późno.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł upiera się przy tym, by uzyskać tę odpowiedź teraz, czy może ją pan otrzymać w komisji?</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Nie, nie upieram się.)</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#AleksanderMałachowski">Pani minister, ponieważ pan poseł nie upiera się przy tym, by teraz uzyskać odpowiedź, to może pani udzielić jej na posiedzeniu komisji, kiedy ta sprawa będzie dyskutowana. Czy wyraża pani na to zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">W uzasadnieniu jest wyraźny przepis, mówiący o tym, że ustawa o prywatyzacji zobowiązuje do określenia przeznaczenia środków uzyskanych z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: A rząd nagle tego nie chce.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Pani minister przed chwilą zaapelowała o zaaprobowanie tego projektu ustawy i skierowanie go do komisji, co jest, niestety, niemożliwe, bo pan poseł Kazimierz Pańtak zgłosił wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Z tego też względu do podjęcia decyzji w tej sprawie przystąpimy w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (druk nr 622).</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#AleksanderMałachowski">Chciałem odroczyć tę debatę, ogłosić już przerwę, ale kłopot polega na tym, że pan minister Krzysztof Kalicki, który przedstawi projekt tej ustawy, musi wyjechać jutro za granicę i prosił, by jednak umożliwić mu dzisiaj wystąpienie; a on został desygnowany do uzasadnienia tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#AleksanderMałachowski">Do debaty na ten temat przystąpimy jutro.</u>
          <u xml:id="u-292.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pierwszego zastępcę ministra finansów sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Krzysztofa Kalickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#KrzysztofKalicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ jest późna pora, pominę szczegółowe uzasadnienie dotyczące konieczności powstania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, bo, jak sądzę, moje wystąpienie sprzed kilkunastu dni, dotyczące kwestii odpowiedzialności skarbu państwa za depozyty złożone w bankach spółdzielczych, dało już pierwszy sygnał, że taka instytucja jest potrzebna. Ponadto mogę powiedzieć, że oprócz rządu, który popiera wniosek o rozpatrzenie i przyjęcie tego projektu ustawy przez Wysoką Izbę, również Związek Banków Polskich apeluje za moim pośrednictwem o to, aby ta ustawa została przez Wysoką Izbę rozpatrzona i przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#KrzysztofKalicki">Obecny stan prawny jest dosyć skomplikowany, ponieważ tworzy niesymetryczne przywileje. Brakuje tego przywileju w odniesieniu do banków, które zostały objęte gwarancjami skarbu państwa na podstawie art. 49 ustawy z 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe. Oznacza to, że część deponentów w jednych bankach korzysta z ochrony, skarb państwa bierze odpowiedzialność za ich depozyty, inna część deponentów, lokujących depozyty w innych bankach, z tego przywileju nie korzysta. To wpływa oczywiście na alokację depozytów, na różnicę w efektywności jednej grupy banków w stosunku do innej grupy. Projektowana ustawa przyczyni się również do usunięcia niepożądanego stanu i wynikających z niego zagrożeń, które dotyczą głównie sektora prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#KrzysztofKalicki">Należy podkreślić, że utworzenie systemu instytucjonalnego zabezpieczenia wkładów bankowych powinno zostać dokonane również ze względu na konieczność dostosowania obowiązujących regulacji prawnych do europejskich norm ochrony wkładów bankowych, które to normy wypływają z postanowień Układu Europejskiego z 16 grudnia 1991 r. Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym uwzględnia postanowienia traktatu oraz wytyczne zawarte w zaleceniach Komisji Wspólnot Europejskich.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#KrzysztofKalicki">Teraz przejdę wprost do omówienia krótko projektu przedkładanego przez rząd. Otóż proponowana ustawa określa zasady, na jakich zostanie utworzony Bankowy Fundusz Gwarancyjny, oraz warunki i tryb prowadzenia przez ten fundusz działalności w dwóch zakresach: w zakresie udzielania gwarancji depozytów oraz w zakresie udzielania pomocy bankom w sytuacji zagrożenia utratą płynności lub wypłacalności. Bankowy Fundusz Gwarancyjny ma posiadać osobowość prawną nadaną niniejszą ustawą i ma być instytucją o charakterze niezarobkowym. Władzami funduszu są rada funduszu i zarząd. Typowanie członków obu organów jest przede wszystkim w gestii ministra finansów i prezesa NBP jako organów wyposażających fundusz w środki własne. Położono przy tym w ustawie nacisk na wymóg fachowego przygotowania osób pełniących funkcje zarządzające w funduszu. Dlatego też w jego organach zapewniony został udział przedstawicieli środowiska bankowego poprzez ustawowe zagwarantowanie powoływania członków organu funduszu także przez Związek Banków Polskich.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#KrzysztofKalicki">Jak powiedziałem, Bankowy Fundusz Gwarancyjny ma spełniać dwie funkcje. Jedną z podstawowych funkcji jest funkcja gwarancyjna funduszu. Odpowiedzialność funduszu wobec pojedynczego deponenta, niezależnie od liczby rachunków bankowych posiadanych w danym banku, jest ograniczona do równowartości kwoty 3000 ECU, obecnie ok. 85 mln zł. W całości gwarantuje się kwotę do 1000 ECU. Natomiast od 1000 do 3000 ECU gwarantowane będą kwoty do wysokości 90% ich wartości. Określenie poziomu gwarancji jako równowartości 3000 ECU wynika z przeprowadzonej analizy rachunków bankowych zarówno w bankach państwowych, jak też prywatnych i stwierdzeniu, że większość depozytów tam składanych nie przekracza 3000 ECU. Dotyczy więc ta ochrona przede wszystkim wkładów oszczędnościowych i lokat drobnych ciułaczy.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#KrzysztofKalicki">Drugą funkcją, o której wspominałem, jest udzielanie przez fundusz pomocy bankom. Ma być to pomoc zwrotna w sytuacjach zagrożenia płynności lub wypłacalności banków. Ustawa zakłada stworzenie pewnych instrumentów umożliwiających podejmowanie przez fundusz działań pomocowych - oczywiście w granicach ekonomicznej racjonalności - w celu zapobiegania i minimalizowania kosztów wypłat na podstawie roszczeń gwarancyjnych. Inaczej mówiąc, ustawa daje możliwość przejmowania udziałów zagrożonego banku przez inny bank w zamian za oferowaną pomoc funduszu lub udzielanie przez fundusz pożyczek podporządkowanych w warunkach zagrożenia płynności banku. Jednocześnie ustawa przewiduje możliwość wyodrębnienia z funduszu jednostki gospodarczej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która mogłaby się zająć wykupem i obrotem wierzytelnościami banków. Wykup wierzytelności przez tę jednostkę następowałby tylko do określonego limitu, wynikającego z możliwości zaangażowania się funduszu. Limit ten określany jest jako 25% sumy obligatoryjnych opłat rocznych banków.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#KrzysztofKalicki">Teraz może króciutko scharakteryzuję źródła finansowania funduszu. Pierwszym źródłem finansowania funduszu jest wkład pierwotny ministra finansów i Narodowego Banku Polskiego. Dalej przewiduje się w ustawie, że środki pozyskiwane będą przez fundusz na pomoc bankom w wysokości 0,4% sumy aktywów ważonych ryzykiem. W odniesieniu do tej części funduszu ochrony środków gwarantowanych również będzie ta stawka 0,4% od sumy środków zgromadzonych w bankach na wszystkich rachunkach, które stanowią podstawę do obliczenia kwoty rezerwy obowiązkowej. Ustawa przewiduje pewien wyjątek - niższe stawki dla banków PKO SA, PKO BP i BGŻ. Fundusz powinien finansować swoją działalność w ramach bieżącej gospodarki środkami. Gdyby jednak środki gwarancyjne z funduszu gwarancyjnego nie wystarczały, fundusz ma prawo użyć środków finansowych zgromadzonych na funduszu interwencyjnym. Gdyby i to nie wystarczyło, fundusz ma prawo sięgnąć po kredyt refinansowy Narodowego Banku Polskiego. Gdyby i te środki nie wystarczyły, ustawa przewiduje możliwość podwyższenia tych stawek, o których mówiłem, poprzez wydanie rozporządzenia Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#KrzysztofKalicki">Jednocześnie ustawa przewiduje generalne wycofanie gwarancji skarbu państwa, czyli wygaśnięcie odpowiedzialności, o której jest mowa w art. 49 Prawa bankowego. Odpowiedzialność skarbu państwa utrzymywana byłaby jednak przez pewien okres w odniesieniu do banków PKO SA, PKO BP i BGŻ. Rząd proponuje, aby gwarancjami tymi były objęte banki do końca 1999 r. Rząd wnioskuje również o uprzywilejowanie podatkowe tego funduszu, a więc zwolnienie dochodów tego funduszu, zwolnienie również banków z opodatkowania w zakresie tych kosztów, które będą ponosiły na rzecz niniejszego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#KrzysztofKalicki">Koszty budżetu państwa związane z powstaniem tego funduszu wyniosą łącznie około 2 bln zł, w tym 0,5 bln zł ma stanowić bezpośrednia wpłata na poczet kapitału założycielskiego. Pragnę podkreślić, że drugą część stanowią nie uzyskane przychody Narodowego Banku Polskiego, który również wpłaca 500 mld zł, oraz utrata dochodów z tytułu obniżenia czy zaniechania poboru podatków w stosunku do omawianego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#KrzysztofKalicki">Może już, kończąc, powiem tylko, że ratowanie banków do tej pory kosztowało budżet państwa i podatnika poważne kwoty; pomijając wartość obligacji restrukturyzacyjnych powiem tylko, że Narodowy Bank Polski wydał do tej pory około 6 bln zł na ratowanie banków, co oczywiście w 87% oznacza ubytek dochodów budżetu państwa, który w tym roku na ratowanie banków spółdzielczych będzie musiał wydatkować kwotę 250 mld zł na bezpośrednie wypłaty na rzecz deponentów. Jeszcze większe kwoty będzie musiał wydatkować w roku przyszłym.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#KrzysztofKalicki">Jeżeli można (skracam troszeczkę moją wypowiedź, ponieważ jest bardzo późno), prosiłbym, panie marszałku i Wysoka Izbo, w imieniu rządu o skierowanie projektu niniejszej ustawy do pracy w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Tak jak zapowiedziałem, debatę na ten temat odbędziemy jutro.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Arkuszewski: Chwileczkę, kto będzie jutro odpowiadał w imieniu rządu na pytania?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#KrzysztofKalicki">No właśnie, będę musiał prosić pana ministra Kubika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#AleksanderMałachowski">Kto odpowie w imieniu rządu, jak pana nie będzie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#KrzysztofKalicki">Panie marszałku, gdyby się dało jeszcze dzisiaj...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale cóż, nie możemy, bo jest już wpół do jedenastej. Przyjęliśmy zasadę, że obradujemy do dziewiątej wieczorem. Obrady przeciągnęły się już o półtorej godziny z uwagi na zgłaszanie przez Wysoką Izbę dodatkowych punktów porządku dziennego; to się kumuluje i potem są nocne obrady. A debata przecież będzie długotrwała. O godzinie dwunastej zostaną 4 osoby na sali. Muszą panowie się porozumieć, kto odpowie na pytania.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest 112 osób na sali.)</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#AleksanderMałachowski">No tak, ale potem ich ubędzie - przecież mam już tę praktykę, ten nocny Sejm prowadzę już nie pierwszy dzień.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa, wiem, jak to się kończy, dlatego w tej chwili odraczam debatę na ten temat do jutra.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#AleksanderMałachowski">Informuję Wysoką Izbę, że zgłosił się poseł Waldemar Dobrowolski z Polskiego Stronnictwa Ludowego w celu złożenia oświadczenia poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WaldemarDobrowolski">Przepraszam, że o tak późnej porze zajmuję jeszcze Izbę, ale moje oświadczenie będzie krótkie. Jego przedmiotem jest sytuacja, kiedy działania administracji skarbowej i bankowości przebiegają zgodnie z prawem, ale pozostają działaniami kontrowersyjnymi i głęboko niesprawiedliwymi. Dotyczy to kredytowania rolników w formie preferencyjnego kredytu nawozowego. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów okres kredytowania wynosi 6 miesięcy i jeżeli w tym terminie nie zostaną spłacone odsetki, np. rolnik spóźni się o 1 dzień, to kredyt nie zostanie uznany za preferencyjny i za cały okres wstecz zostaną naliczone odsetki jak dla kredytów komercyjnych. Rozumiem, że po okresie 6-miesięcznym można traktować ten kredyt jako komercyjny, ale czy można karać rolników wstecz tak drastycznie za jednodniowe opóźnienie? Polecam to uwadze Ministerstwa Finansów przy wydawaniu podobnych decyzji, a może jeszcze w tym roku uda się tę niesprawiedliwość usunąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś z posłów pragnie złożyć oświadczenie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę do 30 września 1994 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję jak zawsze wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 26)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>