text_structure.xml 553 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Oleksy oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska i Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefOleksy">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefOleksy">Na sekretarzy powołuję posłów Roberta Kościelnego i Mirosława Czecha.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefOleksy">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Mirosław Czech.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefOleksy">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Mam zaszczyt powitać w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczącego Sejmu Republiki Litewskiej pana Česlovasa Juršenasa wraz z towarzyszącą mu delegacją.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefOleksy">Chciałbym podkreślić historyczny wymiar tej wizyty. Jest to pierwsza w czasach współczesnych delegacja parlamentarna na tak wysokim szczeblu z kraju, z którym łączą nas szczególne więzy dziejowe.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefOleksy">Proszę pana przewodniczącego Česlovasa Juršenasa o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ČeslovasJuršenas">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jako przewodniczący Sejmu Republiki Litewskiej mam wielki zaszczyt pozdrowić z tej wysokiej trybuny przedstawicieli wybranych przez naród polski oraz cały naród polski. Jestem tym bardziej wzruszony, gdyż jest to pierwsze wystąpienie przywódcy parlamentu niepodległej Litwy w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, parlamencie europejskim, który ma już ponad pięćsetletnie tradycje.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#ČeslovasJuršenas">Jestem wdzięczny Jego Ekscelencji Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej panu Józefowi Oleksemu, który zaprosił mnie do złożenia wizyty oficjalnej w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#ČeslovasJuršenas">Panie i Panowie! Polaków i Litwinów łączy długa i skomplikowana historia. Przez wiele stuleci narody nasze żyły w jednym państwie, łączyły je wspólne wartości i jedna wiara. Litwini i Polacy ramię w ramię bronili swej ojczyzny przed napastnikami i zaborcami. Walka ta to bitwa pod Grunwaldem i powstania antycarskie, to także podziemna walka dysydentów „Solidarności” i „Sajudisu”, która pomogła zachować ideę wolności naszych narodów oraz — gdy powstały sprzyjające warunki — zrzucić jarzmo totalitaryzmu. Symboliczny jest również fakt, że pierwszy antyradziecki wiec odbył się w Wilnie w roku 1987 przy pomniku Adama Mickiewicza.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#ČeslovasJuršenas">Były też w naszej wspólnej historii lata niełatwe, czasem wręcz tragiczne. Każdy naród ma swą pamięć historyczną, lecz dzisiaj dla wspólnego dobra my, politycy, musielibyśmy przede wszystkim patrzeć w przyszłość, umacniając to, co nas łączy, i nie dramatyzując tego, co nas dzieli, co każdy z nas ocenia inaczej. Jedynie taka polityka jest dalekowzroczna.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#ČeslovasJuršenas">Jak można przezwyciężyć takie historyczne wspomnienia, tego mieszkańcy Litwy doświadczyli tej jesieni, gdy ziemię litewską pobłogosławił papież Jan Paweł II. W czasie swej podróży duszpasterskiej Ojciec Święty błogosławił ludzi wszystkich narodowości zamieszkałych na Litwie. Swą wizytą Ojciec Święty przyniósł Litwie głęboką miłość, którą żywił do niej również wówczas, gdy Litwa jeszcze nie była wolna.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#ČeslovasJuršenas">Wcześniej przyszło nam na Litwie przeżyć krwawy dzień 13 stycznia 1991 r., sierpniowy pucz w Moskwie, gdy decydowała się przyszłość nie tylko państw bałtyckich, lecz również całej Europy Wschodniej. W tych trudnych dniach odczuwaliśmy poparcie przywódców Polski, parlamentu oraz całego narodu polskiego, za co wyrażamy głęboką wdzięczność. W styczniu 1991 r. przywódcy ewentualnego emigracyjnego rządu litewskiego udali się właśnie do Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#ČeslovasJuršenas">Po odzyskaniu niepodległości Litwa w krótkim czasie musiała dokonać tego, co inne narody Europy tworzyły przez dziesięciolecia. Sąsiedzi Polacy dobrze to wiedzą, ponieważ u was te procesy rozpoczęły się znacznie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#ČeslovasJuršenas">Dzisiaj już funkcjonuje na Litwie zrównoważony system demokratycznych instytucji władzy. Równocześnie z wyborami do Sejmu w roku 1992 odbywało się referendum w kwestii konstytucji, która została zaaprobowana przez społeczeństwo, a na początku bieżącego roku mieliśmy już wybranego przez naród prezydenta, Algirdasa Brazauskasa, który w swoim czasie niemało zrobił, niszcząc monstrum KPZR. Od pewnego czasu działa też na Litwie Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#ČeslovasJuršenas">Wszystkie te elementy oraz zgodne ze standardami europejskimi ustawy o obywatelstwie i mniejszościach narodowych stworzyły warunki do tego, by Litwa już wiosną tego roku stała się członkiem Rady Europy. W Strasburgu również doświadczyliśmy wsparcia ze strony delegacji polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#ČeslovasJuršenas">Przez wieki na Litwie mieszkali obok siebie przedstawiciele różnych narodów. Wszyscy oni tworzyli i umacniali litewskie państwo. Nigdy nie mieliśmy i, mam nadzieję, nie będziemy mieli poważniejszych konfliktów narodowościowych. Lojalność innych narodowości względem państwa litewskiego od najdawniejszych czasów nie była tylko i wyłącznie przedmiotem chłodnych kalkulacji bądź też nadmiernej uniżoności, lecz naturalnym warunkiem rozwoju państwowości litewskiej, przesłanką jej integralności terytorialnej.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#ČeslovasJuršenas">Polska wspólnota narodowa na Litwie jest jedną z najliczniejszych mniejszości pośród mieszkańców Litwy. W chwili obecnej działa u nas ponad 130 polskich szkół średnich, 140 przedszkoli. Nie zważając na obecne trudności, działają zespoły amatorskie. Na Litwie wydaje się 8 gazet i czasopism w języku polskim. Niektóre z nich, jak na przykład „Kurier Wileński”, dotowane są z budżetu państwa. W ten sposób tożsamość kulturalna narodów zamieszkałych na Litwie zawsze jest zagwarantowana.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#ČeslovasJuršenas">Nadal będziemy wspierali obywateli Litwy wszystkich narodowości. Będziemy pomagali im, w tym również społeczności polskiej, w rozwiązywaniu różnych problemów. Mamy nadzieję, że takie będzie stanowisko innych państw w stosunku do własnych mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#ČeslovasJuršenas">Znacznie trudniej nam idzie rozstrzyganie problemów gospodarczych kraju. Jesteśmy obecnie zmuszeni do poszukiwania dróg łagodzących negatywne skutki reform gospodarczych oraz odbudowania tego, co w imię reform zostało zburzone w bezmyślny sposób. Dziś w gospodarce Litwy daje się odczuć pierwsze tendencje pozytywne. Po wprowadzeniu narodowej jednostki pieniężnej - lita - inflacja zmniejszyła się ponad 4-krotnie, jeżeli się porówna rok bieżący z ubiegłym. Powoli zaczęły również wzrastać realne dochody mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#ČeslovasJuršenas">Podstawowym celem reformy gospodarczej jest pomyślne kontynuowanie prywatyzacji, zwłaszcza dużych przedsiębiorstw, przyciągającej jednocześnie inwestorów zagranicznych. Tylko w ten sposób możemy podnieść podupadłą produkcję oraz rozwijać eksport. Innym, niezwykle ważnym zadaniem jest przezwyciężenie kryzysu na wsi. Zarazem dobrze rozumiemy, że są to wspólne problemy krajów postkomunistycznych, kroczących niełatwą drogą od totalitaryzmu i scentralizowanej gospodarki do demokracji i gospodarki rynkowej, do wolnego rynku o ludzkiej twarzy, jak to określił jeden z polityków polskich. Dlatego też sądzimy, że wzajemna wymiana doświadczeń jest niezmiernie ważna. Przy tej okazji chciałbym przypomnieć i podtrzymać inicjatywę naszego prezydenta Algirdasa Brazauskasa, by zwołać spotkanie przywódców tych państw, tj. państw postkomunistycznych.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#ČeslovasJuršenas">Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Najważniejszym celem polityki zagranicznej państwa litewskiego ostatnich lat było osiągnięcie tego, by dawna armia radziecka opuściła nasz kraj. Cel ten, choć z trudem, został zrealizowany w tym roku. Powstały też przesłanki do urzeczywistnienia innych istotnych dążeń.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#ČeslovasJuršenas">Wiecie państwo, że celem strategicznym Litwy jest wstąpienie do Unii Europejskiej, najpierw przynajmniej na prawach członka stowarzyszonego. Niezbędna jest również integracja w ramach międzynarodowego systemu bezpieczeństwa. Poprzez aktywne uczestnictwo w procesach KBWE Litwa będzie dążyła do członkostwa w Unii Zachodnioeuropejskiej oraz NATO. Rozumiemy dobrze, że jest to długotrwały proces, którego etapy są dopiero teraz omawiane, wszelako czy Zachód aby nie za długo i niezbyt ostrożnie to wszystko rozważa?</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#ČeslovasJuršenas">Jedną z podstawowych zasad polityki zagranicznej Litwy jest utrzymywanie stosunków dobrosąsiedzkich i rozwijanie współpracy z krajami sąsiednimi. Tak też w stosunkach z Łotwą i Estonią - najbliższymi naszymi sąsiadami - przechodzimy od deklaracji do konkretnych działań. Utworzona została Rada Bałtycka, podpisano również trójstronną umowę o wolnym handlu. Podpisanych lub przygotowywanych jest szereg umów z Rosją, Białorusią, Ukrainą. Należy wierzyć, iż wyniki niedawnych wyborów nie zakłócą dalszego demokratycznego rozwoju Rosji. Ważne znaczenie, w sensie zapewnienia bezpieczeństwa regionalnego, ma rozwiązanie kwestii obwodu kaliningradzkiego. Nurtuje nas - jak i państwa - problem demilitaryzacji tego regionu, który to problem, moim zdaniem, jest problemem całej Europy.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#ČeslovasJuršenas">Panie i Panowie! Szczególną wagę przywiązujemy do stosunków z sąsiednią Polską. Podpisano już niemało porozumień między naszymi krajami, obecnie jednak najważniejsze jest podpisanie traktatu o przyjaznej współpracy i stosunkach dobrosąsiedzkich. Z tej wysokiej trybuny chciałbym wyrazić nadzieję, że zostanie to rychło zrobione. Pomogłoby to dalej rozwijać współpracę gospodarczą naszych krajów. Polska zajmuje drugie miejsce wśród krajów, z którymi utworzone zostały wspólne przedsiębiorstwa. Jednak handel wzajemny jest nieduży, dlatego też niezwykle aktualne staje się podpisanie umowy o wolnym handlu pomiędzy dwoma naszymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#ČeslovasJuršenas">W poszerzaniu stosunków między naszymi krajami więcej inicjatywy mogłyby wykazać nasze parlamenty. Przyczyniłyby się do tego nasze ściślejsze więzy, częstsze spotkania, wymiana doświadczeń w zakresie pracy parlamentarnej. Niezbędny jest stały dialog, którego często dotychczas brakowało. Tu ośmielam się twierdzić, że przejęliśmy nie najlepsze tradycje, więc sytuację należałoby naprawić. Przecież podział sił politycznych w naszych sejmach pozwala na efektywne rozstrzyganie wspólnych problemów teraźniejszości i przyszłości. Wreszcie ważne jest pojmowanie naszych dobrosąsiedzkich stosunków nie jako krótkotrwałych czy też jako pewnego etapu ocieplenia, lecz jako fundamentalnej, obopólnej potrzeby na wczoraj, dzisiaj i jutro. Sądzę, że tylko w ten sposób oceniając problem, będziemy w stanie przerzucić trwałe, godne zaufania mosty w stosunkach międzypaństwowych.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#ČeslovasJuršenas">Panie i Panowie! Przybyłem do Warszawy pamiętając o tym, że tu gdzieś nad Wisłą mój ojciec przelewał krew w roku 1939 w walce z okupantem niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#ČeslovasJuršenas">Na zakończenie chciałbym życzyć narodom polskiemu i litewskiemu, by ściślej współpracowały, idąc razem do Europy, bo jak pisał Adam Mickiewicz (a teraz powiem po polsku):</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#ČeslovasJuršenas">„Dojdziemy, choć przykrą drogą,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#ČeslovasJuršenas">Gdy brat bratu rękę poda,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#ČeslovasJuršenas">Bo nam i nieba pomogą,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#ČeslovasJuršenas">I męstwo, praca i zgoda!”</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#ČeslovasJuršenas">Serdecznie dziękuję Państwu, Szanowni Posłowie Rzeczypospolitej Polskiej!</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję panu przewodniczącemu Sejmu Republiki Litewskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów:</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefOleksy">— o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa w 1992 r. oraz wnioskiem w przedmiocie absolutorium;</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefOleksy">— o sprawozdaniu z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r.;</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefOleksy">— o sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefOleksy">Przypominam, że Sejm w dniu wczorajszym wysłuchał sprawozdań przedstawionych przez posłów Mieczysława Czerniawskiego i Wiesławę Ziółkowską, wystąpienia prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz wystąpień poselskich.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefOleksy">Proszę obecnie o zabranie głosu prezesa Narodowego Banku Polskiego panią Hannę Gronkiewicz-Waltz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj Wysoki Sejm zajmował się również założeniami polityki pieniężnej, a konkretnie sprawozdaniem z ich realizacji w roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Ponieważ w czasie dyskusji padło wiele uwag, chciałabym ustosunkować się do najważniejszych kwestii i zarzutów, które były podnoszone.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Otóż ocena sytuacji pieniężnej w ubiegłym roku i na tym tle dokonywana ocena realizacji polityki pieniężnej muszą uwzględniać fakt, że instrumenty tej polityki oddziałują na główne procesy gospodarcze. Założeń polityki pieniężnej nie można odczytywać jako zbioru wskaźników, liczb, tak jak to było w gospodarce planowej, lecz jako pewne szacunki i prognozy. I trzeba patrzeć, jakie skutki makroekonomiczne wywołała dana polityka. I tutaj różnimy się w ocenie.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Przede wszystkim naczelnym celem działania każdego banku centralnego - nie tylko na Zachodzie, bo jest to w ustawach na Węgrzech, w Czechach, w Słowacji, w Bułgarii i w Rumunii, a ostatnio w projekcie w Rosji - jest stabilność pieniądza narodowego. U nas ten cel zapisano nie w 1989 r., tylko w 1982 r., kiedy po raz pierwszy uregulowano odrębnie status Narodowego Banku Polskiego. W tym kontekście podaż pieniądza w gospodarce była kontrolowana przez NBP z uwagi na potrzebę obniżania inflacji (z 60% do 44%) oraz utrzymywania tendencji wzrostowych w gospodarce. Wynik 1992 r. zamknął się 1,5-procentowym wzrostem produktu krajowego brutto, przy planowanym zerowym. A byłby wyższy, gdyby nie sytuacja obiektywna, czyli klęska suszy w rolnictwie. Byłby wyższy niż 1,5% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Aczkolwiek ciągle uważam i to powtarzam, że inflacja w Polsce w porównaniu z państwami, z którymi byśmy chcieli się porównywać (nie zachodnimi, bo myślę tutaj o Czechach, Słowacji i Węgrzech), jest najwyższa i bardzo wysoka, to nie można nie dostrzec, że wspólnym wysiłkiem rządu i Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. inflacja obniżyła się o 16% i nastąpił wyraźny postęp w stabilizowaniu się sytuacji finansowej w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Podnoszono drugi zarzut, że przyrost akcji kredytowej banków był niższy niż planowano. Jest na to odpowiedź w sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Otóż w 1992 r. lokowanie środków w bony skarbowe było dla banków bardzo atrakcyjne i od razu mogę powiedzieć, że w 1994 r. będzie także bardzo atrakcyjne, prawdopodobnie bardziej niż w 1993 r. Póki deficyt jest finansowany przez system bankowy, a nie przez rynek pieniężny, nie przez publiczność, nie przez obywateli, nie przez instytucje ubezpieczeniowe i nie przez przedsiębiorstwa, zawsze będzie konkurencyjność dla kredytów przez finansowanie deficytu budżetowego. I jak państwo widzą, nie jest dla nas problemem wysokość deficytu, tylko sposób jego finansowania.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Dlatego też banki chętnie udzielają kredytu rządowi, ponieważ mają 100% pewności co do zwrotu. Państwo nie może być bankrutem - klient może być bankrutem, jeżeli źle zainwestuje swoje pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Drugą przyczyną, o której pisałam w sprawozdaniu z wykonania działalności Narodowego Banku Polskiego, było znaczne zwiększenie ostrożności banków w procesach podejmowania decyzji kredytowych.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Nie ma się czemu dziwić, jeżeli banki na koniec 1992 r. miały średnio 33%, czyli 1/3 kredytów złych, faktycznie straconych. Czy należy ganić je za taką ostrożność, że nie dawały kredytu każdemu, kto przychodził?</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Założenia polityki pieniężnej z lat dziewięćdziesiątych były takie, żeby zachęcać banki do jak największego udzielania kredytów. Niestety, teraz banki ciężko za to płacą. Jeden z moich poprzedników chwalił z tej trybuny dwa banki — które w tej chwili są w stanie likwidacji bądź dokonują fuzji — że udzielają kredytów w ciągu kilku dni.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Nie chciałabym, żeby banki udzielały kredytów i rozpatrywały wnioski kredytowe w ciągu kilku dni, zwłaszcza na poważne inwestycje. A tak było, i skutkiem tego jest wyrzucenie, stracenie raz na zawsze 1/3 portfela kredytowego.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Nie chodzi o to, żeby brać kredyty. Chodzi o to, żeby je spłacać - i to zarówno polskie, jak i zagraniczne. Wczoraj, na konferencji zorganizowanej przez UNIDO, mówiłam o tym, że łatwo jest wziąć kredyty i łatwo je wzięto w latach siedemdziesiątych, łatwo je również wzięto w roku 1990 i 1991. Ale to wszystko trzeba będzie spłacić. Dlatego nie chodzi o puste hasło kredytowania gospodarki, tylko o zużywanie tych środków na inwestycje, które są opłacalne i zwracają się.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Jeszcze raz powtarzam, że dane statystyczne (czyli 1,5-procentowy wzrost produktu krajowego brutto) nie potwierdzają, że akcja kredytowa miała negatywny wpływ na procesy gospodarcze (bo przewidywano, że wzrost będzie tylko zerowy).</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Kolejny zarzut dotyczył tego, że nie dość skutecznie obniżano koszty kredytów. W gospodarce rynkowej bank centralny nie oddziałuje na stopy procentowe w bankach. Nie ma żadnych pułapów administracyjnych. Banki są wolne, jeśli chodzi o oprocentowanie zarówno depozytów, jak i kredytów. Był taki okres w latach osiemdziesiątych, kiedy ustalano to odgórnie, stopy procentowe były znacznie poniżej poziomu inflacji, jak również, niestety, oczekiwań społecznych w tym zakresie. Taka sytuacja doprowadziła nie tylko do zaniku oszczędzania w złotych, ale do zawierania wszelkich transakcji handlowych - nieoficjalnie i nielegalnie - faktycznie w dolarach i do totalnej dolaryzacji gospodarki. Było tak zaledwie 4 lata temu. O skutkach gospodarczych decyzji podejmowanych w sposób daleki od uwzględniania procesów rynkowych trzeba ciągle pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Chcę stwierdzić stanowczo, że po to, by koszty kredytów w 1992 r. były wyraźnie zmniejszone, należałoby dokonać redukcji stóp procentowych o kilkanaście procent. Negatywne skutki takiej decyzji spowodowałyby spadek zaufania do naszej waluty. Pragnę zapytać panów posłów, kto, szczerze, trzymałby oszczędności w złotówkach na 20% - bo jeśli banki obniżyłyby swój zarobek w postaci kredytów, to musiałyby obniżyć oprocentowanie od depozytów - przy inflacji 44%, a dewaluacji 36% w 1992 r.? Niestety, banki zarabiają na udzielonych kredytach, bo muszą dopłacić tym, którzy u nich trzymają pieniądze i oczekują na oprocentowanie ich depozytów.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Poza tym musimy pamiętać o jednym - każda dewaluacja podwyższa obsługę długu zagranicznego, bo na oddanie 1 dolara potrzeba więcej złotówek.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Nieporozumieniem wydaje mi się krytyka NBP w zakresie polityki kursowej. Bank centralny ma za zadanie dbać o rezerwy dewizowe, a nie wyłącznie o bilans handlowy. W roku 1992 - podam państwu liczby, które, przypuszczam, część z państwa zaszokują, chociaż są przytoczone w sprawozdaniu - planowano przyrost rezerw dewizowych o 666 mln dolarów, a był on prawie trzy razy większy; w 1992 r. przybyło 1496 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Polityka kursowa nie może być jedynym instrumentem wspierania eksportu, bo jej skutki byłyby katastrofalne. Pamiętajmy, że dewaluacja następuje u nas co miesiąc, a w 1992 r., razem ze skokową dewaluacją, która nastąpiła w lutym 1992 r., wynosiła już 36%. (Nie jest tak, że nie ma dewaluacji; w tym roku wynosi ona już 32%.) Oznaczałoby to podrożenie, powiedzmy sobie szczerze, benzyny, gazu importowanego, które oczywiście spowodowałoby wzrost cen innych towarów, bo jak drożeje benzyna, to - wiemy i znamy życie - drożeją i inne towary. A takie owoce jak pomarańcze, mandarynki, banany byłyby znowu niedostępne dla rodzin średnio zarabiających. Podam tu taki przykład: bazar na Polnej byłby znów tylko dla dyplomatów i rodzimych przemysłowców.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Przypomnę jeszcze raz, że w 1989 r., kiedy to kurs walutowy jako kurs submarginalny miał zapewnić osiemdziesięcioprocentową opłacalność eksportu, okazało się, że mimo dewaluacji eksport nie wzrastał, a spadało zaufanie do waluty krajowej.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Ponieważ państwo przekazywali tutaj wiele doświadczeń osobistych, i ja podzielę się swoim - kiedy spotykam w samolocie czy na lotnisku za granicą rodaków, to dziękują oni za to, że już nie są żebrakami i oszustami, jak w czasach gdy po to, żeby wydawać dolary, musieli je kupować na czarnym rynku.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Teraz chciałabym się ustosunkować do pewnych uwag indywidualnych. Pan poseł Waldemar Michna stwierdził, że brakuje taniego kredytu obrotowego, w tym dla rolnictwa. Otóż dla banku komercyjnego nie ma żadnej różnicy między kredytami, jeśli chodzi o podział sektorowy, jest natomiast gdy chodzi o wiarygodność kredytobiorcy i jego zdolności kredytowe. I - co wyraża się w zróżnicowaniu, co prawda niewielkim, stóp procentowych - pewny klient zawsze dostanie tańszy kredyt. Natomiast preferencje kredytowe dla poszczególnych sektorów muszą wynikać z budżetu i z zapisanych tam dopłat do odsetek na kredyty preferencyjne. Takie dopłaty dla rolnictwa były w budżecie w roku 1992. Zatem jeśli stopa kredytu nie jest rynkowa, do kredytów preferencyjnych budżet państwa musi zawsze dopłacić to, co bank by stracił, bo inaczej bank zbankrutuje, jeśli będzie pożyczał poniżej poziomu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Pan poseł poruszył także kwestię należności i zobowiązań wzajemnych między przedsiębiorstwami. Utożsamił je pan poseł z zatorami płatniczymi. Trzeba powiedzieć, że podstawowa część tych należności to normalny kredyt kupiecki, jaki funkcjonuje zawsze w transakcjach między podmiotami gospodarczymi, które łączą więzy umowne. Dlatego nie można mówić o tym, że jest to wymuszony kredyt, ponieważ dynamika popytu jest znacznie niższa - jeśli chodzi o te należności - od wskaźnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Na końcu chcę powiedzieć o problemie, który wprawdzie jest w sprawozdaniach z Narodowego Banku Polskiego, natomiast nie jest przedmiotem założeń polityki pieniężnej, został jednak poruszony przez pana posła Bugaja. Chcę panu posłowi odpowiedzieć. Otóż rolą nadzoru bankowego nie jest stosowanie działań represyjnych, ale tworzenie jasnych reguł postępowania. Nadzór to nie jest policja bankowa. Jeśli są sprawy, w których naruszono prawo, wtedy oddajemy je do prokuratury. Na stan banków ma wpływ nie tylko ich polityka, ale również stan gospodarki. Jeśli bankrutują — a bankrutują ich klienci — bądź nie oddają długów — nawet jeśli nie bankrutują — to oczywiście odbija się na systemie bankowym. Muszę powiedzieć, że właśnie w latach 1990–1991 udzielano tak dużo kredytów — i to niestety nie trafionych — że powstały bardzo duże trudności w systemie bankowym. Co zaś zrobił nadzór w 1992 r.? Otóż dokonano 325 inspekcji, do dziś jest tysiąc wykonanych na miejscu. W ich trakcie wykrywaliśmy np. fałszowanie bilansów, które wcześniej były tylko przesyłane. Były setki wystąpień prezesa — mogę to udokumentować — do zarządów banków, tyleż wydanych zaleceń, ponieważ zgodnie z prawem tylko takie są nasze uprawnienia —wydawanie zaleceń.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Poza tym w samym tylko 1992 r. w 21 bankach komercyjnych wdrażane były programy naprawcze, a w 8 ustanowiono zarząd komisaryczny. To wszystko po sprawdzeniu i w ramach działaniu nadzoru. Banki są samodzielne. My nie jesteśmy nadzorem prewencyjnym, który patrzy, jak bank rozpatruje wniosek kredytowy. Działamy tylko ex post — jeżeli widzimy, że wniosek kredytowy był niewłaściwie rozpatrzony. Gdybyśmy rozpatrywali te sprawy wcześniej — byłby to system monobankowy i NBP byłby po prostu takim bankiem jak przed rokiem 1989. Wydano do dziś 11 zarządzeń, a w 1992 r. wydano 6 zarządzeń. Wykonane na dzisiaj są wszystkie upoważnienia ustawowe, jakie w ogóle istnieją w całej ustawie Prawo bankowe — wcześniej ono nie istniało. Od 4 lat — bo jest to rewolucja w systemie bankowym — jest opracowywany bankowy plan kont. Chodzi o to, żeby sprawozdawczość była prowadzona według standardów międzynarodowych i we wszystkich bankach była taka sama. To są 4 lata pracy, którą zaczęli jeszcze moi poprzednicy przy udziale ekspertów francuskich.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#HannaGronkiewiczWaltz">W tym okresie - muszę to niestety stwierdzić - było 16 upadłości, 3 likwidacje, 2 upadłości w ostatnim momencie zatrzymane, kiedy akcjonariusze wierzycieli zdecydowali się ratować banki, powstały 3 rady wierzycieli i nastąpiły 2 przejęcia majątku banków (bo po prostu zapłacenie za depozyty byłoby droższe niż przejęcie przez NBP i szukanie nadal inwestorów przez Narodowy Bank Polski).</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Do końca 1991 r. wydano ponad 70 licencji. Ja wydałam zaledwie 6 licencji w okresie ponad półtorarocznym - jest to właśnie polityka prewencyjna, żeby nie dopuszczać do funkcjonowania banków o niskim kapitale.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#HannaGronkiewiczWaltz">W 1992 r. 3-krotnie podnieśliśmy - z 20 mld do 70 mld - minimalny kapitał, a od 1993 r. jest to już równowartość 5 mln ECU, czyli 120 mld.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Do tego pragnę powiedzieć, że do września 1992 r. na skutek tego, że Sejm w 1990 r. - i chciałabym się, już w kuluarach, dowiedzieć, jak pan poseł Bugaj wtedy głosował - uchwalił zlikwidowanie uprawnień lustracyjnych centralnych związków spółdzielczych (takim centralnym związkiem spółdzielczym był BGŻ), od momentu uchwalenia tej ustawy do września 1992 r. - kiedy to dopiero powołałam nadzór nad bankami spółdzielczymi - liczbowo to wygląda tak: przed moim przyjściem 3 osoby zajmowały się 1655 bankami spółdzielczymi, a teraz zajmuje się nimi 300 osób w terenie i we wszystkich prawie 49 oddziałach i branżach NBP. W związku z tym nadzór ten został tak zrealizowany, że obecnie 813 banków spółdzielczych ma wdrożone postępowanie uzdrawiające, a do dziś dnia w tysiącu została przeprowadzona inspekcja na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Chciałabym się teraz dowiedzieć, skoro są stawiane takie zarzuty, dlaczego pan poseł nie poparł w głosowaniu - bo wydaje mi się, że nie poparł - wniosku mniejszości na kredyty stracone, żeby to liczyć od podatku. Spowoduje to, że zostaniemy bez narzędzi sprawowania nadzoru, skoro nie stwarzamy prewencyjnego zabezpieczenia rezerw na złe kredyty. I gdyby wtedy banki miały rezerwy na złe kredyty, dziś nie byłoby tych 16 upadłości, nie byłoby sprawy tych banków komercyjnych i ponad 800 programów naprawczych w bankach spółdzielczych oraz kilkudziesięciu programów w bankach komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Nie mówię tego po to, żeby zmienić tutaj image prezesa Narodowego Banku Polskiego. Mówię to przede wszystkim w interesie tych ludzi, którzy pracują w nadzorze bankowym po 12 godzin, którzy natykają się w swej pracy na różne terenowe - powiedziałabym - grupy biznesu, natykają się na pewne interesy i są po prostu straszeni przez telefon, żeby się od banku odczepili albo działali w inny sposób. Ja bronię tych 300 ludzi, którzy naprawdę wykazują duże poświęcenie w pracy. Nie można zatem mówić, że nadzór bankowy nie został zmieniony. Jest to oskarżenie, którego względem tych ludzi - nie mnie, bo ja mam funkcję w jakimś sensie polityczną - nie godzi się z tej trybuny wysuwać.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Chcę jeszcze powiedzieć - choć może to dla niektórych nie będzie przekonujące, bo nie mają zaufania do ocen międzynarodowych - że na wszystkich konferencjach międzynarodowych nasz nadzór bankowy jest oceniany jako najlepszy z nadzorów we wszystkich krajach, w których dokonuje się transformacja systemu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#HannaGronkiewiczWaltz">Dlatego też proszę o przyjęcie wniosku komisji, w którym - jak zrozumiałam - proponuje się przyjęcie założeń polityki pieniężnej z warunkami, które zostały wyszczególnione. Dziękuję bardzo paniom i panom posłom za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję pani prezes.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefOleksy">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefOleksy">Komisja w sprawozdaniu przedstawiła dwa projekty uchwał.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefOleksy">W pierwszej kolejności rozpatrzymy projekt uchwały dotyczącej wykonania budżetu państwa i udzielenia absolutorium rządowi.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JózefOleksy">Do tego projektu uchwały zgłoszono wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefOleksy">We wniosku tym wnioskodawcy w nowym brzmieniu uchwały proponują przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa oraz udzielenie rządowi absolutorium za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JózefOleksy">Komisja natomiast proponuje nieprzyjęcie sprawozdania i nieudzielenie rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefOleksy">W przypadku przyjęcia wniosku mniejszości ulegnie oczywiście zmianie tytuł uchwały.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefOleksy">Czy są potrzebne objaśnienia posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefOleksy">Nie widzą państwo takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, tj. za podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. oraz w sprawie udzielenia absolutorium rządowi za ten okres, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 83 posłów, przeciw - 172, wytrzymało się od głosu 125 posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JózefOleksy">Przypominam, że do projektu uchwały w brzmieniu proponowanym przez komisję pan poseł Józef Kaleta zgłosił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JózefOleksy">Proszę posła sprawozdawcę Mieczysława Czerniawskiego o jej zreferowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Kaleta zgłosił poprawkę polegającą na nadaniu pkt. 2 projektu uchwały brzmienia: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nie udziela rządowi premiera Jana Olszewskiego oraz premier Hanny Suchockiej absolutorium za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r.”.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefOleksy">Proszę kontynuować, a posłów na sali proszę o wysłuchanie informacji sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MieczysławCzerniawski">Pan poseł Kaleta uważa, iż udzielenie absolutorium powinno być adresowane imiennie do dwóch gabinetów, które funkcjonowały w 1992 r., tzn. do gabinetu pana premiera Jana Olszewskiego oraz gabinetu pani premier Hanny Suchockiej. Motywacja została zawarta w wystąpieniu pana posła Kalety. Była ona bardzo syntetyczna. Praktycznie pokrywa się z tym, o czym przed chwilą powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MieczysławCzerniawski">Myślę, że Wysoka Izba w głosowaniu winna rozstrzygnąć, czy w uchwale winniśmy zawierać również określenie, iż Sejm Rzeczypospolitej Polskiej udziela...</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Udziela?)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MieczysławCzerniawski">... absolutorium rządowi Jana Olszewskiego, pani Hanny Suchockiej czy że nie udziela tego absolutorium, czy też powinniśmy po prostu, zgodnie z dotychczasową zasadą konstytucyjną, używać tylko określenia, iż udziela czy nie udziela absolutorium rządowi.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Ciemniewski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefOleksy">Ale pan poseł w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Ciemniewski: Sprzeciwu w sprawie tego wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu wobec wniosku...</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Ciemniewski: Sprzeciwu w sprawie głosowania nad wnioskiem, który jest sprzeczny z konstytucją.)</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefOleksy">A w jakim sensie?</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tego rodzaju wniosek jest sprzeczny z ustawą konstytucyjną Rzeczypospolitej Polskiej. Absolutorium jest z wykonania budżetu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia i nie dotyczy konkretnych rządów, tylko dotyczy wykonania budżetu w określonym czasie. Poddanie tego rodzaju wniosku pod głosowanie Wysokiej Izby będzie aktem sprzecznym z konstytucją Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefOleksy">Proszę państwa...</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefOleksy">Czy w sprawie tego zarzutu?</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefOleksy">Pan poseł Janusz Szymański, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Poseł Józef Kaleta: Wycofuję wniosek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, chcę poprzeć tezę zgłoszoną przez pana posła Ciemniewskiego i powiedzieć, że wniosek nie powinien być poddawany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo, w związku z wycofaniem wniosku przez posła wnioskodawcę,...</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie słyszeliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefOleksy">... przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały w brzmieniu...</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie słyszeliśmy wycofania wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefOleksy">Wniosek został wycofany, więc sprawa...</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefOleksy">Proszę bardzo, pan poseł wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ ekspert, prof. Mołdawa, specjalista od prawa konstytucyjnego, zaproponował właśnie takie rozwiązanie, pozwoliłem sobie ten wniosek zgłosić. Ale wobec tego, że są sprzeciwy, wycofuję swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefOleksy">W tej sytuacji, proszę państwa, jeśli nie ma innych uwag, przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały w brzmieniu zaproponowanym przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem uchwały w sprawie nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. oraz w sprawie nieudzielenia absolutorium rządowi, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefOleksy">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za wnioskiem głosowało 146 posłów, przeciw - 89, wstrzymało się od głosu 151 posłów.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. oraz w sprawie nieudzielenia absolutorium rządowi.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania nad projektem uchwały zawartej w druku nr 137, dotyczącej sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego i realizacji polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JózefOleksy">Komisja w sprawozdaniu przedstawiła dwa wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JózefOleksy">W pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, w nowym brzmieniu uchwały, aby Sejm odrzucił sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego oraz z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#JózefOleksy">W wypadku przyjęcia tego wniosku mniejszości zmianie ulegnie tytuł uchwały.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#JózefOleksy">W drugim wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, w nowym brzmieniu uchwały, aby Sejm przyjął sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#JózefOleksy">Komisja natomiast proponuje przyjęcie sprawozdania z krytyczną oceną realizacji niektórych zamierzeń, zawartych w uchwale Sejmu z dnia 5 czerwca 1992 r., dotyczących założeń polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#JózefOleksy">Przyjęcie pierwszego wniosku mniejszości spowoduje, że drugi stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#JózefOleksy">Czy są potrzebne wyjaśnienia?</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#JózefOleksy">Nie.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad pierwszym wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości, tj. za podjęciem uchwały w sprawie odrzucenia sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. i z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 48 posłów, przeciw - 207, wstrzymało się od głosu 128 posłów.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm pierwszy wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad drugim wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości, tj. za podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia do wiadomości sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego i z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 89 posłów, przeciw - 156, wstrzymało się od głosu 138 posłów.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm drugi wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#JózefOleksy">Przystępujemy więc do głosowania nad projektem uchwały w brzmieniu proponowanym przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-16.28" who="#JózefOleksy">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. i z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r., zawartej w druku nr 137, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.29" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.30" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.31" who="#JózefOleksy">W głosowaniu udział wzięło 388 posłów. Za przyjęciem uchwały komisji głosowało 254 posłów, przeciw - 36, wstrzymało się od głosu 98 posłów.</u>
          <u xml:id="u-16.32" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. i z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r. w brzmieniu proponowanym przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-16.33" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu dokonało oceny możliwości rozpatrzenia punktów porządku dziennego bieżącego posiedzenia Sejmu w trzecim, ostatnim dniu obrad. Realizacja wszystkich punktów porządku dziennego, zgodna z przyjętym przez Wysoką Izbę trybem rozpatrywania, spowodowałaby konieczność przeprowadzenia ostatnich głosowań około godz. 23. W związku z tym Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje skreślenie punktu dotyczącego informacji rządu o działaniach podjętych dla realizacji ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o przebiegu procesu prywatyzacji w okresie między 30 maja a 14 października 1993 r. Informacja ta zostałaby rozpatrzona na pierwszym styczniowym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-16.34" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-16.35" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-16.36" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 58, 179 i 179-A).</u>
          <u xml:id="u-16.37" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu posła Andrzeja Aumillera w celu przedstawienia sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie z pracy Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Sejmu II kadencji nad pilnym rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz zmianie niektórych ustaw - druk nr 58.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po prawie dwuletnim okresie stosowania ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa w praktyce okazało się, że ustawa nasuwa wątpliwości co do zakresu....</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefOleksy">Bardzo proszę o zachowanie ciszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AndrzejAumiller">W praktyce okazało się, że ustawa nasuwa wątpliwości co do zakresu wykonywania właścicielskich uprawnień skarbu państwa przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, a zwłaszcza co do zasad i zakresu odpowiedzialności tej instytucji za zobowiązania przejmowane po likwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej. W środowiskach rolników indywidualnych i pracowników przedsiębiorstw rolnych formułowane były postulaty dotyczące uelastycznienia zasad sprzedaży i dzierżawy nieruchomości rolnych - w celu stworzenia łatwiejszego dostępu do prywatyzowanego majątku. Postulowano wreszcie rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do preferencyjnego nabywania mieszkań zakładowych.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#AndrzejAumiller">Przedstawiony Sejmowi przez rząd projekt nowelizacji ustawy zasadniczo spełnia oczekiwania. Rozpatrując projekt komisja skoncentrowała więc uwagę przede wszystkim na sprawdzeniu, czy przedłożenie rządowe zawiera wszystkie niezbędne zmiany, które pozwolą agencji na sprawne i zgodne z oczekiwaniami społecznymi dokonywanie przekształceń państwowych przedsiębiorstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AndrzejAumiller">Po wprowadzeniu niezbędnych uzupełnień i poprawek komisja przedkłada Wysokiej Izbie do uchwalenia projekt nowelizacji dołączony do sprawozdania (druk nr 179). W sprawozdaniu przedstawiono na żądanie wnioskodawców także 5 wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#AndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Projekt nowelizacji jest dokumentem obszernym. W art. 1 zgrupowano zmiany, jakie zamierza się wprowadzić w poszczególnych artykułach ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa. Artykuły 2–21 zawierają propozycje niezbędnych zmian w innych ustawach, a także przepisy przejściowe związane z wprowadzeniem w życie nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#AndrzejAumiller">Mając na uwadze, że wszyscy posłowie otrzymali szczegółowe uzasadnienie przedłożenia rządowego, ograniczę się obecnie do zaprezentowania Wysokiej Izbie jedynie tych rządowych propozycji zmian w ustawie, które zostały zmodyfikowane albo uzupełnione w trakcie pracy komisji, co znalazło odzwierciedlenie w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#AndrzejAumiller">W przedłożeniu rządowym zaproponowano dodanie art. 2a w ustawie z 19 października 1991 r., zawierającego definicję pojęcia „państwowe przedsiębiorstwo gospodarki rolnej”. Zdefiniowanie to ma na celu precyzyjne określenie kręgu przedsiębiorstw, których mienie podlega zasadom gospodarowania określonym w ustawie. Chodzi o przedsiębiorstwa, których podstawowym przedmiotem działalności jest produkcja roślinna i zwierzęca, a także inne przedsiębiorstwa prowadzące działalność w dziale rolnictwo — np. w zakresie obsługi maszynowej produkcji rolniczej — jeśli powstały w przeszłości w wyniku podziału przedsiębiorstw zajmujących się produkcją roślinną i zwierzęcą. Takie zdefiniowanie państwowego przedsiębiorstwa gospodarki rolnej komisja uznała za właściwe. W projekcie rządowym nie określono jednak granicy czasowej dokonania podziału przedsiębiorstwa. Komisja zdecydowała więc, że należy brać pod uwagę tylko te podziały przedsiębiorstw, których dokonano po roku 1989. Właśnie po tej dacie organy założycielskie dokonywały podziałów przedsiębiorstw i kombinatów rolnych. We wcześniejszym okresie występowały raczej odwrotne tendencje — do łączenia przedsiębiorstw w większe jednostki.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#AndrzejAumiller">Z ust. 3 w art. 5 - w przedłożeniu rządowym zmiana nr 4 - komisja postanowiła wykreślić przepis regulujący zasady odpowiedzialności agencji za zobowiązania przejęte po zlikwidowanych przedsiębiorstwach rolnych. Przepisy dotyczące tej kwestii zostały zamieszczone w noweli art. 14 - zmiana nr 8 - w brzmieniu zaproponowanym przez komisję. W dalszej części wystąpienia omówię bliżej tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#AndrzejAumiller">W art. 6 pkt 5 - zmiana nr 5 - komisja uznała, że określone w dotychczasowych przepisach zobowiązanie agencji do realizacji zadań wynikających z polityki państwa w zakresie tworzenia gospodarstw rolnych obejmuje także zobowiązanie do tworzenia gospodarstw rodzinnych, a więc w noweli wystarczy jedynie uzupełnienie o zobowiązanie do działań na rzecz powiększania już istniejących gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#AndrzejAumiller">W art. 12 - zmiana nr 6c - komisja uznała za niezbędne dokonanie wyraźniejszego niż w przedłożeniu rządowym rozgraniczenia zakresu stosowania przez agencję ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa i ustawy o gospodarce gruntami. Przyjęto w tym zakresie następujące rozwiązania:</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#AndrzejAumiller">— jeżeli agencja wystawia do sprzedaży lub dzierżawy cały kompleks, w skład którego wchodzą zarówno nieruchomości rolne, jak i nierolne, to powinna stosować jednolicie zasady i tryb wynikający z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#AndrzejAumiller">— przy dysponowaniu wyłącznie nieruchomościami nierolnymi — a takie weszły do zasobu po likwidacji, np. gorzelnie, mieszalnie pasz, przetwórnie, hotele, stacje paliw — agencja stosowałaby zasady określone w ustawie o gospodarce gruntami, z tym jednak że możliwe byłoby również oddanie tych nieruchomości w administrowanie czy leasing, które to formy nie są przewidziane w ustawie o gospodarce gruntami;</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#AndrzejAumiller">— sprzedaż mieszkań, które są nieruchomościami nierolnymi, odbywałaby się na zasadach określonych w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, z zastosowaniem, w kwestiach nie uregulowanych, przepisów ustawy o gospodarce gruntami, np. w kwestii zarządu domami mieszkalnymi, w których nie wszystkie mieszkania zostały wykupione;</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#AndrzejAumiller">— dysponowanie zabytkami odbywałoby się w każdym wypadku z zastosowaniem zasad wynikających z ustawy o gospodarce gruntami; chodzi tu o pierwszeństwo nabycia przez byłych właścicieli oraz o możliwość stosowania obniżki ceny sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#AndrzejAumiller">W art. 13 — zmiana nr 7 — komisja przyjęła nowy termin (do końca 1994 r.) przejęcia przez agencję mienia określonego zakresem przedmiotowym ustawy. Określenie nowego terminu jest przede wszystkim konieczne ze względu na objęcie ustawą, w art. 2a, także przedsiębiorstw, które dotychczas nie podlegały jej przepisom. Przypomnę, że są to przedsiębiorstwa prowadzące działalność w dziale rolnictwo, wydzielone po 1989 r. z państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Nie bez znaczenia dla określenia nowego terminu jest także przyjęcie w nowelizacji założenia, że Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa obejmować powinien wszystkie nieruchomości rolne skarbu państwa, nie zaś, jak dotychczas, w zasadzie tylko nieruchomości ppgr, Państwowego Funduszu Ziemi i spółdzielni rolniczych. W ewidencji zasobu powinny więc być także odnotowane nieruchomości rolne, którymi władają w różnych formach np. przedsiębiorstwa nierolne, szkoły wyższe, instytuty, szkoły rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#AndrzejAumiller">Drugim istotnym argumentem jest opóźnienie w przekazywaniu agencji przez wojewodów gruntów Państwowego Funduszu Ziemi. Biorąc pod uwagę dotychczasowe tempo przekazywania można przewidywać, że do końca roku w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa znajdzie się nie więcej niż 40% gruntów dotychczasowego Państwowego Funduszu Ziemi. Tak słabe tempo spowodowane jest m.in. niedoborem środków, które wojewodowie mogą przeznaczyć na opracowanie dokumentacji stanowiącej podstawę do sporządzania protokółów zdawczo-odbiorczych.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#AndrzejAumiller">Zmiany w art. 14 - zmiana nr 8 - mają na celu określenie granic i zasad odpowiedzialności agencji za zobowiązania przejęte po likwidacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Komisja zaakceptowała propozycje rządu sprecyzowania w art. 14 ust. 3, że agencja przejmuje od organu założycielskiego mienie oraz wierzytelności i zobowiązania po zlikwidowanym przedsiębiorstwie według stanu na dzień wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru. Równocześnie jednak komisja zaproponowała uzupełnienie tego zapisu przez wyłączenie z przejęcia przez agencję zobowiązań zlikwidowanego przedsiębiorstwa wobec skarbu państwa i wyraźne stwierdzenie, że zobowiązania te wygasają z dniem podjęcia decyzji o likwidacji przedsiębiorstwa. Według informacji agencji zobowiązania wobec budżetu państwa wynoszą ok. 800 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#AndrzejAumiller">Proponując tę poprawkę, komisja stanęła na stanowisku, że w momencie likwidacji PGR całość praw i obowiązków związanych z prowadzonym uprzednio przedsiębiorstwem, a zatem i zobowiązania przysługują skarbowi państwa reprezentowanemu przez organ założycielski. W ten sposób skarb państwa staje się jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. Okoliczność ta sprawia, że zaległy dług z tytułu podatków oraz innych należności z nim związanych powinien wygasnąć. Konsekwentnie także powinny wygasnąć należności wobec budżetu przedsiębiorstw już zlikwidowanych, których mienie przejęła agencja. Odpowiedni przepis w tej sprawie zawiera art. 18 nowelizacji. Są to przepisy przejściowe i dostosowawcze.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#AndrzejAumiller">Wpływ na takie stanowisko komisji miała także okoliczność, że w dalszej części nowelizacji (w przepisach przejściowych i dostosowujących - art. 19) komisja proponuje, aby z dniem wejścia w życie ustawy państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej utraciły zdolność upadłościową, a dotychczas prowadzone postępowania upadłościowe uległy z mocy prawa umorzeniu. Spowoduje to konieczność przejęcia przez agencję majątku wraz z zobowiązaniami najbardziej zadłużonych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#AndrzejAumiller">Komisja uznała ponadto za konieczne wprowadzenie w art. 14 ustawy ust. 3a, dotyczącego ograniczenia egzekucji należności od agencji wyłącznie do mienia wchodzącego w przeszłości w skład przedsiębiorstwa, które zaciągnęło egzekwowane obecnie zobowiązania. Dochodzenie należności możliwe byłoby także z pożytków uzyskanych z rozdysponowania majątku takiego przedsiębiorstwa, np. z rat z tytułu sprzedaży czy z rat czynszu dzierżawnego.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#AndrzejAumiller">Chciałbym podkreślić, że rozwiązanie to nie oznacza, iż wierzyciele uzyskiwać będą mniej, niż mogliby uzyskać przed likwidacją przedsiębiorstwa. Przeciwnie, dzięki likwidacji przedsiębiorstwa i przejęciu jego majątku do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wierzyciele mogą prowadzić egzekucje również z nieruchomości, którymi przedsiębiorstwo władało nie będąc ich właścicielem.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#AndrzejAumiller">Proponując takie zasady prowadzenia egzekucji komisja wzięła pod uwagę, że jest to jedyny sposób na zapobieżenie upadkowi dobrych gospodarstw, które po właściwym zrestrukturyzowaniu mają szansę na rozwój. Odrzucenie propozycji komisji oznaczało, że restrukturyzację - w cudzysłowie - prowadziliby w gruncie rzeczy komornicy na zlecenie wierzycieli. Doprowadziłoby to w krótkim czasie do dewastacji całego mienia przejętego do zasobu.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#AndrzejAumiller">Proponowane zmiany - co trzeba podkreślić - nie stanowią przeszkody do zawierania przez agencję ugód z wierzycielami, przedstawiania do ich dyspozycji w zamian za długi określonych składników majątku oraz dochodów płynących z gospodarowania całym majątkiem wchodzącym w skład zasobu.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#AndrzejAumiller">Komisja proponuje pozostawienie obowiązującego art. 16 ustawy w nie zmienionym brzmieniu. Jest to przepis o charakterze przejściowym, którego nowelizacja zgłoszona w przedłożeniu rządowym miałaby sens jedynie wówczas, gdyby zmiana ustawy miała wejść w życie z dniem 1 stycznia 1994 r. Ponieważ obecnie jest oczywiste, że zmiana ustawy może nastąpić dopiero w 1994 r., komisja dokonała niezbędnych korekt redakcyjnych art. 16, 17 i 17a z przedłożenia rządowego i oznaczyła je w projekcie rekomendowanym Wysokiej Izbie jako art. 17, 17a, 17b (zmiany nr 9 i 10).</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#AndrzejAumiller">Komisja proponuje dodanie w art. 24 nowego ust. 6 (zmiana nr 15b), w którym zawarto podstawę prawną do nieodpłatnego przekazania przez agencję odpowiednim jednostkom obiektów i sieci energetycznych, wodno-kanalizacyjnych, ciepłowniczych oraz telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#AndrzejAumiller">Dotychczas brak jest podstawy do nieodpłatnego przekazania tego rodzaju obiektów jednostkom państwowym albo komunalnym, właściwym ze względu na przedmiot działania (np. zakłady energetyczne, zakłady komunalne), co utrudnia ich zagospodarowanie.</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#AndrzejAumiller">Komisja uznała za właściwe dokonanie w art. 38 ust. 3 zmiany polegającej na przedłużeniu o dalsze 2 lata okresu, w którym nie jest dozwolone bez zgody ministra rolnictwa zawieranie umów dzierżawy nieruchomości rolnych z podmiotami zagranicznymi. Oznacza to, że do końca 1996 r. wydzierżawienie nieruchomości rolnych skarbu państwa podmiotowi zagranicznemu będzie możliwe tylko w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#AndrzejAumiller">W art. 40 komisja wprowadziła zmianę polegającą na zwolnieniu dzierżawców z czynszu za dzierżawę użytków rolnych klasy V. Oznacza to rozszerzenie zakresu zwolnienia z czynszu dzierżawnego; dotychczas bezterminowe zwolnienie dotyczy jedynie dzierżawy użytków klasy VI. Spowodować to powinno, w zamierzeniu komisji, większe zainteresowanie dzierżawieniem od agencji gruntów klasy V.</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#AndrzejAumiller">Do przedłożenia rządowego w części dotyczącej preferencyjnych warunków nabywania mieszkań zakładowych - zmiana nr 31, komisja wprowadziła trzy zmiany.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#AndrzejAumiller">Pierwsza z nich polega na wprowadzeniu zróżnicowania ulg przy nabywaniu zajmowanych mieszkań w zależności od tego, czy sprzedaż następuje na rzecz obecnych lub byłych pracowników czy też najemców, którym mieszkania zakładowe PGR przydzielono na innej podstawie, niż zatrudnienie w Państwowym Przedsiębiorstwie Rolnym. Cena rynkowa mieszkania pomniejszona będzie o 4% za każdy rok pracy w PGR, albo o 3% za każdy rok najmu mieszkania zakładowego PGR. W każdym przypadku jednak cena sprzedaży nie może być niższa niż 10% ceny rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#AndrzejAumiller">Osobom, które nabyły mieszkania przed wejściem w życie powyższych zasad i nie spłaciły dotychczas całej należności, będzie można na ich wniosek dokonać odpowiedniego przeliczenia tej należności. Kwestię tę reguluje art. 16 przepisów przejściowych.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#AndrzejAumiller">Druga zmiana dotyczy art. 45. Komisja uznała za konieczne wprowadzenie podstawy prawnej do umarzania raty należności wraz z oprocentowaniem, której płatność przypada na okres szczególnie trudnej sytuacji materialnej nabywcy. Umorzenie następuje na wniosek nabywcy, udokumentowany zaświadczeniem właściwego ośrodka pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#AndrzejAumiller">Trzecia zmiana dotyczy art. 46 i polega na wprowadzeniu dla najemców mieszkań zakładowych nie podlegających sprzedaży pierwszeństwa w najmie mieszkania wchodzącego w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#AndrzejAumiller">W przepisach przejściowych i końcowych, poza omówionymi przeze mnie wcześniej przepisami art. 16, 18, 19, komisja zaproponowała także nowelizację kilku innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#AndrzejAumiller">W art. 3 proponuje się nowelizację ustawy o podatku rolnym, polegającą na objęciu 5-letnim zwolnieniem z tego podatku nie tylko gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, ale także gruntów, które zostały przejęte z tego funduszu do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Oznacza to, że cały dotychczasowy areał Państwowego Funduszu Ziemi, jeśli zostanie przejęty w trwałe zagospodarowanie, będzie w dalszym ciągu objęty zwolnieniem, także w przypadku przekazania go agencji.</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#AndrzejAumiller">W art. 8 proponuje się nowelizację ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, polegającą na dodaniu w tej ustawie przepisu jednoznacznie rozstrzygającego, że należności za odpłatne przejmowanie nieruchomości od rolników na własność skarbu państwa pokrywane są z budżetu państwa. Na tle dotychczasowych uregulowań kwestia ta budziła wątpliwości, co wpływało hamująco na proces przejmowania ziemi od rolników przechodzących na renty i emerytury.</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#AndrzejAumiller">W art. 11, dotyczącym nowelizacji ustawy o lasach, wprowadzono do tej ustawy dodatkowo przepisy dotyczące nadzoru nad gospodarką leśną w lasach wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, których racjonalne zagospodarowanie nie jest możliwe przez Lasy Państwowe. Nadzór - zdaniem komisji - powinien sprawować wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#AndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Do przedłożenia komisji zgłoszonych zostało 5 wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#AndrzejAumiller">Zanim omówię te wnioski, chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że wnioskodawca, poseł Soska, prosił o wykreślenie w art. 42 wyrazu „użytkującym”. To jest w jego wniosku — wniosku mniejszości — czyli w zmianie 15 do art. 24.</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#AndrzejAumiller">W trakcie czytania i sczytywania wszystkich poprawek znalazłem również błąd - mianowicie w erracie zamiast art. 44, powinno być: art. 42. Prosiłbym uprzejmie o poprawienie tego błędu.</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#AndrzejAumiller">Również w trakcie sczytywania znaleźliśmy kolejny błąd — mianowicie w art. 24 po pkt. 2 powinien być rozpoczynający się od dużej litery zapis: „W razie przeznaczenia przez nabywcę nieruchomości”. Jest tam po prostu zapis w jednym ciągu i to by mogło budzić wątpliwości prawne.</u>
          <u xml:id="u-19.40" who="#AndrzejAumiller">Przepraszam za te usterki, ale są one po prostu skutkiem naszego tempa pracy i szybkiego przedłożenia opinii komisji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-19.41" who="#AndrzejAumiller">Przechodzę do wniosków mniejszości. Pierwszy z wniosków dotyczy wprowadzenia przepisu do ust. 5 w art. 24, w którym dopuszcza się możliwość nieodpłatnego przekazania na własność pracownikom gospodarstw rolnych m.in. mieszkań zajmowanych w budownictwie wielorodzinnym. Wskazywano, że to swoiste uwłaszczenie pracowników poprzez przyznanie im na własność mieszkań pozwoli agencji na rozwiązanie problemu obciążenia, jakim jest administrowanie zasobem mieszkań zakładowych. Komisja, po rozważeniu wniosku, odrzuciła w głosowaniu wprowadzenie tej poprawki. Rozwiązanie to stworzyłoby precedens nieograniczonego, uznaniowego rozdawania nieruchomości skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.42" who="#AndrzejAumiller">Drugi wniosek mniejszości dotyczy wprowadzenia do ustawy art. 24a, w myśl którego na agencję zostałby nałożony obowiązek wydzielania 30% gruntów z każdego państwowego gospodarstwa rolnego w celu sprzedaży tych gruntów pracownikom na warunkach preferencyjnych, analogicznych do tych, które miałyby obowiązywać przy nabywaniu mieszkań zakładowych. W uzasadnieniu wniosku podniesiono, że rozwiązanie to pozwoli pracownikom pegeerów uzyskać korzyści równoważne z tymi, które przewidziane są w pakcie o przedsiębiorstwie państwowym.</u>
          <u xml:id="u-19.43" who="#AndrzejAumiller">Wniosek ten został przez komisję odrzucony. Komisja podziela pogląd wnioskodawcy o konieczności uregulowania zasad udziału pracowników pegeerów w prywatyzacji; uważa jednak, że nie można tej kwestii rozstrzygnąć już teraz, skoro nie są znane jeszcze ostateczne rozwiązania ustawowe, dotyczące realizacji postanowień paktu.</u>
          <u xml:id="u-19.44" who="#AndrzejAumiller">Komisja uchwaliła pod adresem rządu dezyderat, aby w pracach nad nową ustawą o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przy określeniu zasad udziału załóg pracowniczych w prywatyzacji uwzględnił także pracowników pegeerów albo zaproponował inne rozwiązania, na przykład dostęp pracowników pegeerów do kredytów z możliwością umorzenia oprocentowania w wysokości odpowiadającej równowartości uzyskanych korzyści, przypadających innym grupom pracowniczym.</u>
          <u xml:id="u-19.45" who="#AndrzejAumiller">Trzeba także podnieść, że wyłączenie z nowego obrotu prawie 1/3 gruntów przejętych przez agencję po zlikwidowanych przedsiębiorstwach mogłoby nie tylko zachwiać równowagę finansową agencji, ale także doprowadzić do nieracjonalnego rozdrobnienia gospodarstw, które nie miałyby szans na przetrwanie.</u>
          <u xml:id="u-19.46" who="#AndrzejAumiller">Trzeci wniosek mniejszości oponuje przeciwko wprowadzeniu do art. 40 ustawy zwolnienia z czynszu dzierżawców gruntów klasy V. W uzasadnieniu mówi się, że wszędzie tam, gdzie przedmiotem dzierżawy są grunty zdegradowane, niezależnie od ich bonitacji, istnieje już ustawowa możliwość obniżenia albo nawet zwolnienia z czynszu na czas niezbędny do doprowadzenia gruntów do należytej kultury. Brak jest merytorycznych przesłanek do założenia z góry, że wszystkie grunty klasy V nie mogą przynieść odpowiedniego dochodu, niezależnie od ich położenia i zagospodarowania. Ponadto przyjęcie takiego rozwiązania bez bliższego określenia trybu wyłaniania dzierżawcy może prowadzić do niepożądanej uznaniowości w „przyznawaniu dzierżaw gruntów klasy V”, a w konsekwencji do powstawania konfliktów i nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-19.47" who="#AndrzejAumiller">W czwartym wniosku mniejszości proponuje się radykalniejszą niż w przedłożeniu komisji obniżkę cen nieruchomości sprzedawanych najemcom mieszkań zakładowych. Według przedłożonej propozycji pracownicy posiadający zaledwie 17-letni staż pracy w PGR albo inni najemcy legitymujący się 30-letnim okresem najmu mogliby nabyć mieszkanie za 1/100 jego wartości rynkowej. Wprowadzenie tej propozycji do ustawy sprowadziłoby wpływy ze sprzedaży mieszkań do symbolicznych kwot, które nie pokryłyby nawet kosztów związanych z przygotowaniem mieszkań do sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-19.48" who="#AndrzejAumiller">Piąty wniosek mniejszości dotyczy zaproponowanej przez komisję nowelizacji ustawy o podatku rolnym. We wniosku proponuje się, aby z podatku zwolnieni byli dzierżawcy nie tylko gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, ale wszystkich innych gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, a więc także i tych, które pochodzą ze zlikwidowanych przedsiębiorstw rolnych. Wprowadzenie do ustawy tego rozwiązania oznaczałoby drastyczne ograniczenie dochodów gmin, na których terenie położone są grunty rolne skarbu państwa, a tym samym konieczność zapewnienia tym gminom subwencji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.49" who="#AndrzejAumiller">Dziękuję Wysokiej Izbie za uwagę. Przedstawiłem sprawozdanie komisji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-19.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefOleksy">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koło parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 30 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefOleksy">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefOleksy">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Kazimierz Iwaniec z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotem rozpatrzenia jest projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw - chodzi tu o ustawę podjętą 19 października 1991 r., która swoim dwuletnim działaniem spowodowała kolosalne straty gospodarcze i społeczne na tym 20-procentowym obszarze rolnictwa polskiego, jaki stanowiły państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej. Wadliwość ustawy z 19 października 1991 r. była oczywista już w chwili, kiedy zaczęto ją bezkrytycznie forsować. Jej wady zostały pogłębione błędami popełnianymi podczas jej realizacji. Efektem jest wywołanie kolosalnego bezrobocia, głównie w pasie województw zachodnich i północnych, likwidacja produkcji na olbrzymią skalę i zwiększanie się powierzchni odłogów.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#KazimierzIwaniec">W czerwcu 1992 r. Sejm podjął pierwszą próbę zmiany tej ustawy. W wyniku inicjatyw poselskich zostało złożonych 5 dalszych projektów i ich zmian. Dokonanie tych zmian było cały czas blokowane przez poprzedni rząd zapowiedziami przedstawienia projektu rządowego. Taki projekt znalazł się dopiero w zestawie projektów przesłanych Sejmowi ostentacyjnie w ostatniej chwili. W zaistniałej sytuacji, kiedy oczywiste były narastające nieprawidłowości wynikające z funkcjonowania ustawy z 19 października 1991 r., rząd pana premiera Pawlaka stanął przed koniecznością podjęcia prac nad zmianą tej ustawy w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#KazimierzIwaniec">Przedstawiany Wysokiej Izbie projekt ustawy po dokładnym przepracowaniu przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i po dokonaniu wielu logicznych, merytorycznych zmian, których realizacja nie wymaga żadnych wydatków pieniężnych z budżetu państwa, wprowadza zmiany usuwające istniejące nieprawidłowości, tworząc podstawy do racjonalnego gospodarowania mieniem skarbu państwa, a przede wszystkim do przerwania działań wyniszczających. Następuje też poprawa w zakresie uregulowania spraw pracowniczych. Proponowana zmiana ustawy jest ze wszech miar konieczna, jako że warunkuje racjonalność dalszego działania restrukturyzacji i przekształceń własnościowych rolnictwa państwowego. Daje możliwość zmniejszenia skali bezrobocia na wsi, które powstało w wyniku likwidacji państwowych gospodarstw rolnych. Zapewnia również korzystne warunki do powiększania struktury gospodarstw indywidualnych w tych rejonach, w których dominują państwowe gospodarstwa rolne.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W celu realizacji zadań w zakresie przekształceń i restrukturyzacji rolnictwa państwowego ustanowiona została Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. W projekcie ustawy określone zostały także formy i ramy prawne realizacji tego szerokiego zakresu działań. Pełne wykonanie tych zadań będzie jednak zależało także od wielkości środków finansowych, które uda się zgromadzić na ich sfinansowanie.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#KazimierzIwaniec">Z racji swoich obowiązków poselskich i związkowych zarówno ja, jak i moi koledzy posłowie, interesujący się tą problematyką, mamy ścisły kontakt z przedstawicielami agencji oraz kierownictw i załóg pracowniczych gospodarstw skarbowych i państwowych gospodarstw rolnych, nie przejętych jeszcze przez agencję. Z uzyskanych informacji wiemy, że w błyskawicznym tempie następuje dalsze pogarszanie sytuacji ekonomicznej w tym sektorze rolnictwa oraz obniżanie wartości majątku skarbu państwa. Trwa proces jego dewastacji. Nie rozwiązuje się spraw pracowniczych. Z tym godzić się nam nie wolno. Takim niekorzystnym zjawiskom można przeciwdziałać w ramach rozwiązań i uregulowań prawnych zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, przedstawionym Wysokie Izbie przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#KazimierzIwaniec">Realizacja tego zadania jest naszym zdaniem w pełni realna, pod warunkiem wspomożenia działań Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, głównie w zakresie gospodarki finansowej.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#KazimierzIwaniec">Uważamy, że wyjściem z tej sytuacji byłoby jasne określenie przez rząd i Narodowy Bank Polski warunków restrukturyzacji i zadłużenia, które w związku z likwidacją państwowych gospodarstw rolnych ciąży na mieniu skarbu państwa, stanowiąc zadłużenie wobec budżetu państwa i banków kredytujących działalność tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#KazimierzIwaniec">Dla pełnej realizacji procesu przekształceń dotyczących mienia rolnego skarbu państwa, przy braku środków budżetowych, konieczne jest jednak uzyskanie środków finansowych z międzynarodowych instytucji finansujących. Środki te przede wszystkim potrzebne są na finansowanie wdrażania programów restrukturyzacyjnych oraz tworzenie warunków ekonomicznych do organizowania nowych miejsc pracy dla ludzi, którzy utracili pracę w związku z wprowadzonymi przekształceniami. Aby to osiągnąć, konieczne jest odpowiednie wsparcie przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy świadomość tego, że konsekwencją pilnego trybu podjęcia ustawy musiały być pewne niedokładności czy brak precyzji i kompleksowości przyjętych rozwiązań. Szczególne obawy budzi niedostatecznie precyzyjne ujęcie spraw w obszarze rolnictwa i środków produkcji, tj. hodowli roślin, nasiennictwa oraz hodowli zarodowej zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#KazimierzIwaniec">Mamy nadzieję na pomyślne rozwiązanie tych spraw przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, a także przez prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Mamy jednak także świadomość, że dalsze wstrzymywanie podjęcia przedkładanej ustawy oznaczałoby kolosalne straty gospodarcze i społeczne.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#KazimierzIwaniec">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera projekt zmiany ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw w wersji przestawionej przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i będzie głosować za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefOleksy">Głos ma pani poseł Krystyna Ozga z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepisy ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, obowiązujące od 1 stycznia 1992 r., jak również działalność utworzonej Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa były przedmiotem krytyki ze strony samorządów, rolników indywidualnych oraz kierownictw i pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#KrystynaOzga">Rolnicy indywidualni krytykowali ustawę, domagając się preferencji przy zakupie gruntów rolnych skarbu państwa - w tym ze zlikwidowanych jednostek - na powiększenie swych gospodarstw rodzinnych. Przedsiębiorstwa rolne liczyły na większe wsparcie ze strony agencji w oddłużaniu oraz przekształceniach organizacyjnych i własnościowych. Załogi tych przedsiębiorstw, tracące podstawy bytu, krytykowały ustawowe rozwiązania i agencję za brak możliwości zapewnienia pracy i bytu rodzinom na wydzielonej części mienia pochodzącego z ich dotychczasowego zakładu pracy. Podnoszone były żądania utworzenia systemu parcelacji gospodarstw czy osadnictwa na terenach występowania dużego areału państwowej własności rolnej.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#KrystynaOzga">Obecnie, po blisko 2 latach obowiązywania ustawy, większości trwających procesów nie da się odwrócić. Można je jedynie złagodzić i po części naprawić. Tym celom służy przedstawiona Wysokiej Izbie rozpatrywana nowela do ustawy z 19 października 1991 r., która wprowadza nowe, bardziej życiowe z punktu gospodarczego i społecznego rozwiązania. Dopiero nowela precyzuje przedmiot zakresu regulacji ustawy, przekazując do zasobów własności rolnej skarbu państwa wszystkie państwowe gospodarstwa rolne, w tym będące w użytkowaniu wieczystym Polskiej Akademii Nauk, szkół wyższych, jednostek badawczo-rozwojowych oraz pozostające w zarządzie lub użytkowaniu osób prawnych, a także w faktycznym władaniu czy użytkowaniu wieczystym osób fizycznych. Dotychczas brak było uregulowań kompetencyjnych co do tego typu gruntów rolnych skarbu państwa. Ponadto definiuje się precyzyjnie, jakie państwowe przedsiębiorstwa podlegają likwidacji i przejęciu przez agencję. Chodzi o przedsiębiorstwa, których podstawowym przedmiotem działalności jest produkcja roślinna i zwierzęca, a także inne przedsiębiorstwa prowadzące działalność rolniczą, jeżeli powstały po 1989 r. w wyniku podziału przedsiębiorstw produkcji roślinnej i zwierzęcej. Nowela naprawia niecelowe rozwiązanie przyjęte w dotychczasowej ustawie, jak i ustawie o lasach, pozostawiając nie wydzielone geodezyjne enklawy i półenklawy leśne w zasobach własności rolnej skarbu państwa. Pozwoli to na racjonalne gospodarowanie gruntami rolnymi i zaoszczędzi znacznych wydatków oraz starań na dokonanie tych wydzieleń.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#KrystynaOzga">Projektowane przepisy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rolników, powiększających swoje gospodarstwa rodzinne i tworzących nowe gospodarstwa. Uwzględniają również interesy pracowników i spółek pracowniczych dotychczasowych gospodarstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#KrystynaOzga">Po pierwsze, w noweli precyzuje się krąg uprawnionych do nabycia nieruchomości w pierwszej kolejności. Pierwszeństwo mają mieć rolnicy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także np. dzieci rolników, które zamierzają utworzyć samodzielne gospodarstwa rolne. Pozostawiono również dotychczasowe pierwszeństwo dla pracowników i spółek pracowników byłych PGR.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#KrystynaOzga">Po drugie, łagodzi się dotychczasowe zasady ustalania ceny sprzedaży. Agencja ogłaszając kolejne przetargi będzie mogła obniżyć cenę wywoławczą nawet do połowy ceny wyjściowej. Jeżeli kolejne przetargi nie dojdą do skutku, agencja będzie mogła sprzedać bez przetargu za cenę wywoławczą określoną w ostatnim przetargu.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#KrystynaOzga">Po trzecie, dopuszcza się możliwość ustalania wartości budynków, urządzeń i maszyn według cen rynkowych, czyli realnych, a nie jak dotychczas tylko cen odtworzeniowych.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#KrystynaOzga">Po czwarte, stwarza się możliwość niestosowania oprocentowania w sytuacji, w której należność rozłożona na raty ustalona została w miernikach naturalnych, np. w jednym kwintalu pszenicy.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#KrystynaOzga">Po piąte, wprowadza się nowe korzystne rozwiązania w zakresie dzierżawy majątków z możliwością ich późniejszego nabycia, tzw. leasing.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#KrystynaOzga">Rozszerzony został krąg uprawnionych do nabycia mieszkań i domów po PGR. Rozszerzono także zakres zbywanego mienia o garaże, budynki gospodarcze wraz z gruntami oraz działki stanowiące ogródki przydomowe. Z korzyścią dla nabywców zmieniono warunki sprzedaży tego mienia. W celu zmniejszenia kosztów zbywania mienia nowela wprowadza uproszczenia w postępowaniach przetargowych prowadzonych przez agencję. Projektowane zmiany wykorzystują już przyjęte i sprawdzone rozwiązania, zwłaszcza co do zasad zbywania obiektów zabytkowych i gruntów rolnych z gruntami nierolniczymi.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#KrystynaOzga">Nowela w art. 24 rozszerza możliwości nieodpłatnego przekazywania mienia zarządzanego przez agencję na rzecz gminy. Należy mieć nadzieję, iż w praktyce uwzględnione będą - uzasadnione potrzebami gminy - wnioski o przekazanie takiego mienia.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#KrystynaOzga">Wobec uregulowań objętych zmienioną ustawą, proponowane skreślenie art. 15 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - o której mowa w art. 6 noweli (druk nr 179) - nie budzi zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#KrystynaOzga">Przewiduje się również możliwość nieodpłatnego przekazania mienia Polskiej Akademii Nauk, szkole wyższej lub jednostce badawczo-rozwojowej na własność, a szkołom rolniczym i innym placówkom nie mającym osobowości prawnej w wieczyste użytkowanie.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowe znaczenie dla dalszego funkcjonowania agencji ma rozwiązanie problemu ogromnego zadłużenia, jakie przejmuje agencja. Duże nadzieje na złagodzenie tego problemu wiązano z ustawą o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków. Ustawa ta stwarzała szanse na objęcie zadłużenia przejętego po PGR bankowym postępowaniem ugodowym. Tak się nie stało, ponieważ główny wierzyciel agencji - Bank Gospodarki Żywnościowej - nie został dotąd dokapitalizowany. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wyraża zaniepokojenie brakiem decyzji ministra finansów w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#KrystynaOzga">W tej sytuacji agencji grozi zapaść finansowa, skutkiem czego nawet dobre dotąd gospodarstwa skarbowe mogą w bardzo krótkim czasie być zrujnowane. Byłoby to efektem prowadzonych na dużą skalę egzekucji należności, które powstały w złych PGR - z majątku dobrych. Może temu zapobiec, chociaż w części, proponowana w noweli zasada ograniczenia egzekucji do majątku po tym przedsiębiorstwie, które zaciągnęło długi, przewidziana w art. 14 ust. 3a.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#KrystynaOzga">Zakres proponowanych zmian nie w pełni uwzględnia zgłoszone żądania zainteresowanych grup społecznych, ale w obecnym czasie i przy obecnych możliwościach budżetu państwa i agencji nie można ich w pełni uwzględnić. Między innymi z tego powodu - zdaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego - nie powinny być uwzględnione wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#KrystynaOzga">Reasumując, należy uznać, że nowelizacja ustawy jest niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#KrystynaOzga">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę projektu ustawy przedłożonego przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, co pozwoli na usprawnienie restrukturyzacji i gospodarowania mieniem skarbu państwa określonym w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#KrystynaOzga">Niezależnie od przedstawionych wyżej uwag i wniosków, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego dostrzega:</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#KrystynaOzga">— po pierwsze, konieczność terminowej realizacji ustawy, a zwłaszcza dotrzymania terminu zakończenia przekazywania gruntów do zasobów własności rolnej skarbu państwa, określonego w art. 13 ust. 1 po znowelizowaniu;</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#KrystynaOzga">— po drugie, konieczność rozpatrywania wniosków i stanowisk zgłaszanych przez przedstawicielstwa samorządów terytorialnych przy stosowaniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefOleksy">Głos ma pani poseł Maria Zajączkowska, Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MariaZajączkowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna chciałabym zwrócić uwagę na kilka aspektów wynikających z wprowadzenia w życie nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MariaZajączkowska">Przedłożone przez rząd propozycje zmian i dołączone do projektu uzasadnienie sugerują, że jest to nowelizacja korygująca i porządkująca rozwiązania prawne zawarte w ustawie z 19 października 1991 r., a wynikające z doświadczeń zdobytych przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa pod działaniem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MariaZajączkowska">Zanim przedstawię stanowisko mojego klubu, chciałabym przypomnieć, do jakiej skali zagadnień omawiana regulacja prawna się odnosi. Ustawa z 19 października 1991 r. wpływa na stosunki pracy ok. 300 tys. pracowników, zmienia warunki korzystania z mieszkań ok. 313 tys. najemców i użytkowników, obejmuje zasady gospodarowania gruntami o powierzchni ok. 3900 tys. ha, reguluje zasady zarządzania, gospodarowania i przeprowadzania przekształceń własnościowych ok. 1500 przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MariaZajączkowska">Ta krótka wyliczanka mówi o skali problemów i zmusza do bardzo wnikliwej analizy proponowanych regulacji prawnych. Rząd, przedkładając nowelizację, zamierzał usunąć braki legislacyjne ustawy z 19 października, wprowadzić procedury przyśpieszające restrukturyzację i prywatyzację, wyeliminować wątpliwości co do zakresu działania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i wykonywania przez nią uprawnień właścicielskich. Zmiany prawne miały ułatwić sprzedaż nieruchomości rolnych z wprowadzeniem preferencji dla rolników powiększających gospodarstwa, a także dla pracowników spółek pracowniczych tworzących nowe gospodarstwa rodzinne. Tak określone cele nowelizacji nie budzą wątpliwości i kontrowersji. Powstałe wątpliwości wzbudziła metamorfoza, jaką przeszła ustawa podczas prac w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#MariaZajączkowska">Po pierwsze, z ustawy usunięto zapis mówiący o tym, że agencja ma preferować powstanie nowych gospodarstw rodzinnych. Zapis rządowy wzmacniał pozycję pracowników i spółek pracowniczych, a także młodych rolników, w ubieganiu się o grunty z zasobów.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#MariaZajączkowska">Po drugie, w przepisach przejściowych pojawiły się dwa kontrowersyjne artykuły: art. 18 i art. 19. Art. 18 likwiduje wszystkie zobowiązania państwowych przedsiębiorstw rolnych wobec skarbu państwa po przejęciu ich przez agencję. Agencja, która ma osobowość prawną i prowadzi odrębną gospodarkę finansową, z mocy ustawy przejmująca olbrzymi majątek po to, by nim efektywnie gospodarować w imieniu skarbu państwa, agencja, która ma przysparzać korzyści skarbowi państwa, zostanie zwolniona ze zobowiązań wobec budżetu. W rzeczywistości zapis ten dopinguje do lekceważenia zobowiązań wobec państwa. Braki powstałe w budżecie w wyniku umorzenia będą musieli pokryć inni podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#MariaZajączkowska">W art. 19 przepisów przejściowych proponuje się, by z dniem wejścia w życie ustawy państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej utraciły zdolność upadłościową. Tym samym proponuje się wyjątkowe traktowanie tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#MariaZajączkowska">Do art. 40 wprowadzono propozycję zwalniającą z czynszu dzierżawnego wszystkie użytki V klasy. Ta drobna z pozoru poprawka w sposób zasadniczy zmienia system wyboru dzierżawców. Eliminuje ona wybór dzierżawcy w drodze przetargu, a tym samym zapis wprowadza uznaniowość w wyborze dzierżawcy. Uszczupla się też dochody agencji, a co za tym idzie, możliwości finansowania prac urządzeniowych i powstawania nowych miejsc pracy. Grunty V klasy nie występują sporadycznie, ale obejmują swym zasięgiem często duże obszary. Wyłączając z czynszu użytki V klasy, niezależnie od ich stanu i sposobu zagospodarowania, doprowadzi się do konieczności przesuwania środków z terenów o lepszych glebach na tereny o glebach V i VI klasy.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#MariaZajączkowska">Do pozytywów ustawy należy zaliczyć pojawienie się w art. 14 zapisu ograniczającego egzekucję należności przypadających od agencji do wartości przejętego ze zobowiązaniami mienia i pożytków z niego płynących. Ta regulacja zapobiegnie egzekucji zobowiązań z dobrych gospodarstw na rzecz przejętych przez agencję gospodarstw zadłużonych w zupełnie innym końcu Polski.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#MariaZajączkowska">Jeszcze kilka uwag o wnioskach mniejszości. Pierwszy wniosek mniejszości do art. 24 ust. 5 proponuje nieodpłatne przekazanie mieszkań pracownikom użytkującym mieszkania w budownictwie wielorodzinnym. Proponowana regulacja różnicuje pracowników ze względu na rodzaj budownictwa, w którym przyszło im mieszkać. W tym samym artykule znajduje się zapis ograniczający nabywcę w zakresie dysponowania uzyskanym w ten sposób mieniem. Nabywca musi je użytkować zgodnie z celami określonymi w umowie, co ogranicza prawo do dysponowania własnym mieniem.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#MariaZajączkowska">Dlatego, naszym zdaniem, korzystniejsze są zapisy zawarte w rozdz. 9. Ponadto tak uzyskane mieszkanie może być traktowane jako darowizna, co zmusi właściciela do zapłacenia podatku od darowizn, który może być większy niż wysokość ustalona w trybie regulacji zawartej w rozdz. 9.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#MariaZajączkowska">Trzeci wniosek mniejszości zwiększa ulgi z tytułu najmu mieszkania lub czasu pracy najemcy w przedsiębiorstwie i byłby to wniosek do zaakceptowania, gdyby nie fakt, że sprzedaż wymaga dokonania podziału geodezyjnego, założenia ksiąg wieczystych, a środki na ten cel agencja pozyskuje ze sprzedaży mieszkań, domów, budynków gospodarczych, ogródków przydomowych i garaży.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#MariaZajączkowska">Proponowane przez komisję umorzenia mogą sięgać 90% wartości mieszkania. Dlatego uznajemy, że zapisy rozdz. 9 są optymalne.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#MariaZajączkowska">Czwarty wniosek mniejszości proponuje zwolnienie z podatku rolnego na 5 lat wszystkich gruntów nabytych od agencji w drodze kupna na utworzenie nowego lub powiększenie istniejącego gospodarstwa. Dla gmin rolniczych, to jest takich, w których ten podatek stanowi podstawowe źródło dochodów, oznacza to poważne naruszenie podstaw ich finansowego bytu.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#MariaZajączkowska">Na koniec kilka słów o propozycji zawartej w druku nr 179-A. Wniosek mniejszości zapisany jako 1a proponuje dodanie nowego art. 24a, w myśl którego agencję zobowiązuje się do wydzielenia 30% gruntów rolnych i sprzedania ich pracownikom.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#MariaZajączkowska">W tym miejscu należy spytać wnioskodawców, jaki model gospodarstwa rolnego uznają za optymalny dla Polski? Omawiany zapis kreuje powstawanie nowych gospodarstw o powierzchni od kilku do kilkunastu hektarów, gospodarstw bez budynków, maszyn i inwentarza, bez środków finansowych, bez rynków zbytu, których nowi właściciele często nie mają, bez wiedzy i praktyki dostatecznej do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa. Czy takie gospodarstwa mają szanse przetrwać?</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#MariaZajączkowska">Na powstanie tych gospodarstw trzeba będzie ponieść niemałe wydatki, ponieważ należy przygotować dokumentację niezbędną do ich wydzielenia geodezyjnego i założyć księgi wieczyste.</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#MariaZajączkowska">Dla niektórych państwowych gospodarstw rolnych będzie to oznaczało likwidację, ponieważ nie będą one zdolne do istnienia na „resztówce” lub będą musiały zwolnić pracowników i zamiast dobrego uwłaszczenia pracowników pozbawimy ich podstawowego źródła dochodów, jakim jest dla nich praca najemna.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#MariaZajączkowska">Zapis może budzić również niepokój wśród dzierżawców, użytkowane bowiem przez nich grunty są własnością skarbu państwa i rodzi się wątpliwość, czy do tych gruntów ten zapis również się odnosi.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#MariaZajączkowska">Osobną dziwną propozycją zawartą we wniosku mniejszości 1a jest rekomendowanie zastosowania art. 44 ust. 2 i art. 43 ust. 1 o trybie zawiadamiania najemców o sprzedaży mieszkania i o dotacji państwa do centralnego ogrzewania i dostaw ciepłej wody - do regulowania sprzedaży gruntów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-25.20" who="#MariaZajączkowska">Omawiany zapis nie definiuje również zasad wyceny i sposobu wydzielania gruntów. W obrębie jednego gospodarstwa mogą znajdować się grunty o różnych klasach i różnych sposobach użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-25.21" who="#MariaZajączkowska">Skupiłam się w tym wystąpieniu głównie na negatywnej stronie zapisów prawnych. Jednak proponowana nowelizacja przynosi również pozytywne zmiany do ustawy. Odnosi się to szczególnie do warunków sprzedaży mieszkań, rozszerza bowiem ona krąg osób uprawnionych do korzystania z ulg na najemców, np. na nauczycieli, lekarzy, pracowników placówek kulturalno-oświatowych, służb sanitarnych i weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-25.22" who="#MariaZajączkowska">Do pozytywów należy zaliczyć precyzyjne określenie zasad gospodarowania mieniem skarbu państwa, zdefiniowanie mienia, które może być przedmiotem działania agencji i rozszerzenie działania agencji na mienie przedsiębiorstw powstałych po podziale państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej po 31 grudnia 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-25.23" who="#MariaZajączkowska">Reasumując, Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna, po wnikliwej analizie zapisów zawartych w sprawozdaniu Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie innych ustaw zawartych w druku nr 179 i 179-A, będzie głosował następująco:</u>
          <u xml:id="u-25.24" who="#MariaZajączkowska">— przeciw wnioskom mniejszości: 1, 1a, 3 i 4;</u>
          <u xml:id="u-25.25" who="#MariaZajączkowska">— za drugim wnioskiem mniejszości;</u>
          <u xml:id="u-25.26" who="#MariaZajączkowska">— swoje głosowanie nad całością ustawy Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna uzależnia od stanowiska ministra finansów wobec propozycji zawartych w art. 14 oraz 18 i 19 przepisów przejściowych. To stwierdzenie jest równocześnie prośbą do ministra finansów o przedstawienie Wysokiej Izbie swojego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-25.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefOleksy">Proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MirosławCzech">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach Sejmu w sali nr 118 odbędzie się posiedzenie klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefOleksy">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefOleksy">Ogłaszam przerwę do godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 58 do godz. 11 min 30)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy debatę nad sprawozdaniem komisji o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Artura Siedlarka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ArturSiedlarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Pracy Klub Parlamentarny zdecydowanie opowiada się za kontynuacją procesu zmian własnościowych w rolnictwie. Nie widzimy alternatywy dla takiego kierunku tych zmian, który zakłada systematyczne zmniejszanie wielkości sektora państwowego w gospodarce rolnej. Nie oznacza to jednak, że opowiadamy się, jak niektórzy reformatorzy polskiej wsi, za prywatyzacją na siłę, za prywatyzacją ideologiczną lub prowadzoną w imię partykularnych interesów pewnych środowisk; za prywatyzacją, która sprzeczna jest z interesem polskiego rolnictwa i z interesem wielkiej rzeszy ludzi, którzy przez lata uczciwie pracowali w tak zwanym uspołecznionym rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#ArturSiedlarek">Stajemy dziś przed zadaniem poprawienia ustawy stanowiącej jeden z fundamentów procesu przemian na polskiej wsi. To decyduje o wadze podejmowanych decyzji. Prawie dwuletni okres obowiązywania przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa dał nam możliwość stwierdzenia jej ewidentnych niedoskonałości. Nowelizacja jest więc niezbędna i wielka szkoda, że możemy jej dokonać, z wiadomych względów, dopiero teraz. Na tym opóźnieniu straciło państwo, straciło polskie rolnictwo i, co szczególnie istotne, stracili zwykli ludzie, którzy często niewiele już mieli do stracenia.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#ArturSiedlarek">Nie bez znaczenia jest i to, że w trakcie realizowania przepisów ustawy w licznych zakątkach kraju uszczerbku doznał też klimat społeczny. Może warto w tym miejscu wyrazić nadzieję, że to właśnie wady ustawy, a nie wrodzony antagonizm pomiędzy chłopami i pracownikami gospodarstw państwowych, doprowadziły do wielu konfliktów lokalnych, których echa podsycane są do dziś, przy nie zawsze biernej postawie członków tej Izby.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#ArturSiedlarek">Klub Unii Pracy w pełni popiera wszelkie inicjatywy służące doskonaleniu obowiązującego prawa. Zdajemy sobie sprawę z faktu, że szczególnie wiele uwagi należy poświęcić regulacjom, na których opiera się transformacja ustrojowa, a które z reguły pod wpływem społecznych lub tylko doraźnych politycznych potrzeb tworzone były w znacznym pośpiechu. Pamiętamy przecież, w jakiej szczególnej atmosferze powstawała ustawa, którą chcemy dziś znowelizować.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#ArturSiedlarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowelizację ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa należy postrzegać w dwóch wymiarach: pierwszy obejmuje wszystkie te zmiany, których zadaniem jest usunięcie błędów legislacyjnych w ustawie z 1991 r., drugi - wprowadzenie do treści ustawy nowych rozwiązań, zwiększających jej skuteczność zarówno w realizowaniu polityki rolnej, jak i społecznej państwa.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#ArturSiedlarek">Klub Unii Pracy, co oczywiste, popiera wszelkie propozycje zmierzające do udoskonalenia zawartych w ustawie rozwiązań prawnych. W projekcie rządowym widać troskę o te sprawy i mój klub to docenia. To prawda, że ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa trzeba było pilnie znowelizować. Faktem jest jednak to, że nadany projektowi przez rząd tryb pilny w istotny sposób przeszkodził nam w dogłębnym zajęciu się tym tematem. Pracując w trybie pilnym, skoncentrowaliśmy się na usuwaniu drobnych, często, niedomagań w wersji pierwotnej, nie mając zupełnie czasu na uczciwe przeanalizowanie problemów zasadniczych, których rozwiązanie mogłoby zagwarantować zwiększenie skuteczności działania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W konsekwencji znowelizowana ustawa, niestety, wciąż będzie ustawą ułomną. Po obecnej nowelizacji zanotujemy, być może, skuteczniejsze przejmowanie majątku do zasobu agencji, ale niekoniecznie zwiększenie stopnia jego późniejszej redystrybucji. Zamiast istotnego wzrostu sprzedaży lub dzierżawy zaobserwujemy prawdopodobnie wzrost liczby decyzji o przekazaniu do administrowania.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#ArturSiedlarek">W projekcie nowelizacji Unia Pracy dostrzega jednak wiele nowych, pozytywnych rozwiązań, które warto przynajmniej krótko wymienić i które chcielibyśmy poprzeć. Na przykład stwierdzenie, że za zobowiązania po zlikwidowanym państwowym gospodarstwie rolnym agencja odpowiada tylko do wysokości wartości składników mienia przejętego po tym przedsiębiorstwie. Inne zmiany, które witamy z zadowoleniem, to na przykład rozszerzenie możliwości nieodpłatnego przekazywania mienia gminom, Polskiej Akademii Nauk i innym instytucjom naukowym, wprowadzenie możliwości zawierania umów leasingowych, rozstrzygnięcia dotyczące substancji mieszkaniowej, a w szczególności zbliżenie regulacji dotyczących spółdzielni mieszkaniowych i spółdzielni powstałych na bazie zasobu mieszkaniowego agencji. Ponieważ klub mój zgadza się zasadniczo z opiniami komisji, nie omawiam szczegółowo kolejnych poprawek. Zrobił to w swoim wystąpieniu poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#ArturSiedlarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W związku z pojawieniem się rozwiązań wymienionych przeze mnie, a także tych, których nie wymieniłem oszczędzając czas Wysokiej Izby, mój klub poprze projekt nowelizacji ustawy w wersji zaproponowanej przez komisję, z jednym wszakże wyjątkiem. Klub Unii Pracy chciałby poprzeć jeden z wniosków mniejszości. Chodzi o wniosek oznaczony jako drugi w druku nr 179 - a dotyczący zmiany 30 do art. 40 - który sprzeciwia się temu, by za dzierżawione użytki rolne klasy V automatycznie niejako nie był pobierany czynsz dzierżawny. To rozwiązanie ma wiele wad, nie chcę ich w tym miejscu wyliczać, chciałbym tylko podkreślić, że Unia Pracy sprzeciwia się wszelkiemu upowszechnianiu obligatoryjnego rozdawnictwa w procesie prywatyzacji. Grunty klasy V stanowią przecież w wielu regionach kraju istotny składnik areału oferowanego przez agencję do dzierżawy.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Kazimierza Wilka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#KazimierzWilk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej w sprawie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#KazimierzWilk">Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie spełniła i nie spełni powierzonych jej zadań. Jest to poprawianie złej ustawy, nie przystającej do rzeczywistości, stanowiącej typowy produkt biurokracji rządowej. Rozwiązaniem problemów państwowych gospodarstw rolnych powinien już dawno zająć się odpowiedni departament w ministerstwie rolnictwa. O tym mówiliśmy w poprzedniej kadencji i wcześniej. Agencja jest tworem zbyt drogim, scentralizowanym i blokuje inicjatywę oddolną. Jest zawieszona w próżni, ponieważ 4 lata temu nie wprowadzono ustawy o skarbie państwa. Absurdalność tej ustawy jest już zawarta w jej tytule, ponieważ skarb państwa skończył się wraz z II Rzecząpospolitą. Jest to pozorowanie, że własność skarbu państwa będzie lepiej rządzona i administrowana. Projekt poprawek do ustawy to też pozoracja zmian.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#KazimierzWilk">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przypomnijmy zatem, co okres działalności agencji przyniósł i jakie są jej zasługi. Miliony odłogów, nie oddłużone PGR-y, nieodparta chęć zniszczenia wszystkiego co państwowe i prywatyzacja dla prywatyzacji. Mnóstwo afer, skandali, wiele strajków prywatyzacyjnych, potężny rozrost biurokracji w centrali i w terenie. Ogromne zarobki dla biur notarialnych i wyceniaczy. Skazywanie na bezrobocie i wegetację dziesiątków tysięcy pracowników państwowych gospodarstw rolnych. I to wszystko dzieje się na ziemiach bardzo czułych politycznie — zachodnich i wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#KazimierzWilk">Agencja została powołana jako twór atrapowy, formalnoprawny, do przejęcia tytułów własnościowych, a nie do zagospodarowania gruntów państwowych. Było przecież wiadomo, że jeżeli agencja nie zostanie wyposażona w odpowiednie środki finansowe, to i tak przewłaszczanie, czyli zapis praw własności będzie zabiegiem jałowym. Czy chodziło tylko o to, by pan prezes Tański był właścicielem i rozwijała się radosna twórczość agencji?</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#KazimierzWilk">Przyjmijmy, że ta ustawa jest niezła, teoretycznie. Co to zmieni? Jeżeli do tej ustawy nie jest dołączony bilans własnościowy i plan finansowy, jeżeli z tą ustawą nie są połączone źródła inwestycyjne polityki państwa, to, panie i panowie posłowie, w Sejmie pozorujemy. Tak, pozorujemy, że robimy coś dobrego dla naszego rolnictwa. A tak faktycznie, to akceptujemy fakt, że Ziemie Zachodnie zamieniają się w stepy, a Pomorze i Prusy Wschodnie zamienią się w zagajniki - w przyszłości będą to dobre tereny polowań dla bogatych turystów zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#KazimierzWilk">Zgadzamy się również na to, że ludność tych terenów zostanie pozbawiona na trwałe źródeł dochodów. Jaka jest bowiem praktyka dnia codziennego? Nie jest i nie było prawdą, że istniały priorytety dla spółek pracowniczych, podczas gdy absolutnie powinny mieć one ustawowe pierwszeństwo w przejmowaniu, zagospodarowywaniu i zarządzaniu mieniem państwowym. Nie tylko nie zachęcano i nie prowadzono akcji edukacyjnej, ale tam, gdzie nieliczne załogi doprowadziły do przejmowania majątku, administracja agencji szykanowała ich, żeby ich zniechęcić; żeby im ten pozytywny pod względem społecznym i ekonomicznym zamiar - że tak powiem - obrzydzić. Polegało to na odwlekaniu terminu przetargu, od spółek pracowniczych i chłopskich nabywców tych gruntów żądano wyższej zapłaty niż od pozostałych, a przede wszystkim tym spółkom pracowniczym - pozbawionym kapitału - stawiano warunki co do terminów spłat. Dzielono też uzupełniające się pegeery, pozostawiając spółkom pracowniczym to, co najgorsze.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#KazimierzWilk">Podpisane przez prezesa Tańskiego i ministra Kuronia porozumienie z dnia 1 czerwca 1993 r. mówiło o współdziałaniu w sprawie łagodzenia skutków bezrobocia. Na mocy tego porozumienia byli pracownicy pegeerów, tworząc spółkę pracowniczą, mogliby uzyskiwać pożyczki z Funduszu Pracy. Porozumienie to pozostało na papierze.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#KazimierzWilk">Te przykłady wskazują na to, że agencja nie zachowuje się jak właściciel powierzonego jej mienia. W agencji dominuje nieodwracalnie atmosfera niechęci wobec faktycznych potrzeb, wobec rolnictwa państwowego; atmosfera - delikatnie mówiąc - rozmijająca się z polityką rolną państwa. Agencję należy uznać za twór nieefektywny i szkodliwy, pogłębiający upadek polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#KazimierzWilk">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Dwa lata zostały stracone z tych względów, które wymieniłem. Nie znamy jeszcze raportu Najwyższej Izby Kontroli z działalności agencji. Będziemy głosować przeciw tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#KazimierzWilk">I ostatnia uwaga. Jest rzeczą zdumiewającą, że w tak beztroski sposób podchodzi się do spraw tak ważnych, jakimi są przekształcenia pozostałości po byłych pegeerach. Mówiłem i stawiałem wniosek w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, żeby nie robić pewnych rzeczy na kolanie.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Andrzeja Gołasia o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AndrzejGołaś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform zgłaszam - i proszę o uwzględnienie w toku dalszych prac nad wyżej wymienionym projektem ustawy - następujące uwagi:</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AndrzejGołaś">Odnoszę się do poprawki nr 10 w art. 17a ust. 2. Intencja poprawki sprowadza się do takiej sytuacji, że nadaje się prawo, a nawet obowiązek rozwiązywania przez agencję umów podpisanych przez wojewodę w okresie roku od przejęcia mienia, jeśli zaś umowy te nie zostaną rozwiązane przez agencję, to są rozwiązane mocą ustawy. Przepis ten ingeruje w umowy już zawarte. Prawo działa więc wstecz. Należy zapytać, kto poniesie koszty związane z odszkodowaniami za rozwiązane umowy. Agencja bez ustawy ma przecież prawo rozwiązywać umowy i podpisywać nowe, jeśli uzna to za korzystne dla skarbu państwa. Wnoszę, aby w art. 17a ust. 1 i 2 — skreślić słowo „umów”.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AndrzejGołaś">W art. 16 ust. 3 należy wykreślić słowo: „sukcesywnie”, nie znane w terminologii K.p.a.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AndrzejGołaś">Jeśli chodzi o poprawkę nr 16, to chcę powiedzieć, że według art. 25 administrowanie jest utrwaleniem własności państwowej i pewnego rodzaju zaprzeczeniem prywatyzacji. Poprzedni zapis nakładał obowiązek przeprowadzania prób dzierżawienia lub sprzedaży, a w ostatniej kolejności mówił o administrowaniu. Nie należy negować administrowania jako formy równoprawnej - i koniecznej w niektórych sytuacjach - powstaje jednak pytanie: czy w ten sposób agencja nie stanie się na przykład zjednoczeniem? Przy administrowaniu zrezygnowano z aktu notarialnego. System takich umów stanie się powszechny z uwagi na łatwość ich zawierania, co grozi pójściem w bylejakość tych aktów i procesami sądowymi.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#AndrzejGołaś">Z poprawki tej wynika również, że grunty rolne budowlane, będące także mieniem agencji, mogą być administrowane lex specialis. Ustawa zaś o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości takiej możliwości dla gruntów publicznych nie przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#AndrzejGołaś">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform zgłaszam również inne uwagi ogólne.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#AndrzejGołaś">I tak do art. 39a: Projekt ustawy wprowadził pojęcie leasingu. Nie określono, czy na leasing jest ogłaszany przetarg i jaka będzie jego procedura. W trakcie prac nad ustawą padła propozycja, by jednolity tryb dzierżawy i sprzedaży określić w jednym rozporządzeniu ministra rolnictwa i w nim umieścić leasing.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#AndrzejGołaś">Należy wyjaśnić parę problemów. Jeśli leasing bez przetargu — to na gospodarstwa obecnie dzierżawione na zasadzie pierwszeństwa. Tu nasuwa się pytanie, jak określana jest wartość przedsiębiorstwa. Czy jest to wartość z dnia przetargu na dzierżawę (ewentualnie zwaloryzowana), czy potrzebna jest nowa wycena? Czy w związku z tym dotychczas płacone czynsze są wliczane w skład leasingu? Czy do leasingu stosuje się zwolnienia z czynszu określone w art. 40? Przy tej okazji należy poruszyć problem ogłaszania w warunkach przetargu zasad zwolnień z płacenia czynszu. Podawanie, że agencja „może” to określić po przetargu, jest zbyt dużą uznaniowością. Zgłaszam zatem wniosek, aby w art. 39a ust. 1, na końcu, po słowie: „dzierżawę” dodać: „i leasing”.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#AndrzejGołaś">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform po dyskusji nad wnioskami mniejszości będzie głosował za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 i 2 i za odrzuceniem wniosków mniejszości nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#AndrzejGołaś">Wniosek mniejszości nr 1, który wprowadza możliwość nieodpłatnego przekazywania przez agencję na własność działek przyzagrodowych pracownikom dotychczasowych państwowych gospodarstw rolnych użytkującym mieszkania w budownictwie wielorodzinnym, wydaje się zasadny, gdyż potwierdza stan faktyczny obecnie występujący.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#AndrzejGołaś">We wniosku mniejszości nr 2 proponuje się wykreślenie ustawowego niepobierania czynszu za użytki rolne klasy V. Wydaje się to zasadne, aby w stosunku do dzierżawy gleb klasy V uelastycznić przepisy i pozostawić rozwiązania do decyzji agencji, która podejmie je w zależności od sytuacji na rynku podaży i popytu ziemi w najlepiej rozumianym - mamy nadzieję - interesie skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#AndrzejGołaś">We wniosku mniejszości nr 3 wprowadza się wysokie ulgi w nabywaniu mieszkań z zasobu agencji - do 99% zamiast dotychczasowych 90%. Ograniczenie płatności do 1% spowoduje, że koszty sprzedaży mieszkań, a więc sporządzenie map prawnych, wydzielenie majątku, podziały etc., przewyższą wpływy, co w konsekwencji spowoduje - przy braku środków w agencji - ograniczenie sprzedaży mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#AndrzejGołaś">Propozycja zawarta we wniosku mniejszości nr 4 spowodowałaby podział gruntów Państwowego Funduszu Ziemi na dwie grupy: te, które zostały przekazane do zasobu agencji i te, które jeszcze nie zostały włączone do zasobu agencji. Gminy, na których terenie Państwowy Fundusz Ziemi nie wszedł do zasobów własności rolnej skarbu państwa, nie pobiorą podatku rolnego, a więc utracą część swoich dochodów.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#AndrzejGołaś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform popiera projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie innych ustaw, wraz z poprawkami mniejszości nr 1 i 2, oraz wnosi o uwzględnienie przez Wysoką Izbę zgłoszonych przeze mnie uwag do projektu.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, jestem niestety zmuszona panu powiedzieć, że Wysoka Izba nie może uwzględnić zgłoszonych przez pana poprawek, dlatego że jest to pilny projekt ustawy. Zgodnie z regulaminem Sejmu, jeżeli ustawa jest rozpatrywana przez Wysoką Izbę w trybie pilnym, to poprawki muszą być zgłoszone komisji pisemnie. Jeżeli państwo ich nie zgłosili w komisji, nie mogę ich poddać pod głosowanie, gdy przejdziemy do głosowania nad tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Janasa z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ZbigniewJanas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tryb pilny często powoduje rozwiązanie skomplikowanych i ważnych z punktu widzenia państwa problemów legislacyjnych. Z drugiej strony, ponieważ są to problemy skomplikowane, ta szybkość niezbyt dobrze służy właściwym rozwiązaniom. Przykładem tego jest projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa. Z jednej strony projekt wprowadza wiele bardzo cennych i z punktu widzenia skuteczności działania agencji potrzebnych zmian, z drugiej strony - nie zawiera propozycji rozwiązań niektórych spraw, co może nawet prowadzić do nieuzasadnionych strat.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#ZbigniewJanas">Pani poseł Zajączkowska z Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej szczegółowo omówiła ten projekt. Chciałbym się więc odnieść tylko do jednego problemu. Myślę, że warto zasygnalizować pewne niebezpieczeństwo, które wiąże się ze sformułowaniem zawartym w art. 29 ust. 3. Otóż jest tam powiedziane, że jeśli więcej niż jednemu z oferentów przysługuje pierwszeństwo, to nabywcę ustala się dokonując wyboru tego spośród oferentów, który daje najlepszą gwarancję należytego prowadzenia gospodarstwa. Z całą pewnością sformułowanie to będzie dotyczyło najlepszych gospodarstw rolnych, bo tylko tam będzie się pojawiało kilku oferentów. Taki zapis daje możliwość dowolnej interpretacji poszczególnym osobom prowadzącym przetarg.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#ZbigniewJanas">Zwracam się w tym miejscu do prezesa agencji o przygotowanie zaleceń mówiących o tym, jakie szczegółowe kryteria należy brać pod uwagę przy korzystaniu z art. 29 ust. 3. Chciałbym również zwrócić uwagę pana prezesa na to, aby szczególnie pilnie przyglądał się wszystkim decyzjom podjętym na podstawie tego przepisu. Myślę, że słuszne byłoby przedstawienie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej sprawozdania zawierającego dokładny opis przypadków zastosowania ww. artykułu. Taki właśnie wniosek kieruję do prezesa agencji.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#ZbigniewJanas">Reasumując chcę powiedzieć, że projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa poprawia sytuację, wyjaśnia wiele wątpliwości, ale niestety nie likwiduje wszystkich niebezpieczeństw związanych z zagospodarowaniem majątku o wielkiej wartości. Na pewno jednak warto poprzeć ten projekt. Mam również nadzieję, że nie przyniosą uszczerbku tej ustawie poprawki zgłoszone w Senacie, takie, które uniemożliwiałyby ostateczne zaakceptowanie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Romualda Ajchlera z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#RomualdAjchler">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nowelizacja ustawy, nad uchwaleniem której pracuje dzisiaj Wysoki Sejm, to - moim zdaniem - duży krok naprzód, jeśli chodzi o efektywne zagospodarowywanie państwowych gospodarstw rolnych i innych państwowych nieruchomości rolnych przejmowanych przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Chociaż jest to nowelizacja ustawy, to jednak nowe zapisy w niej zawarte rozwiązują wiele problemów zarówno agencji własności rolnej, jak i nowych właścicieli, dzierżawców oraz wysokoprodukcyjnych gospodarstw, będących jeszcze w bardzo dobrej kondycji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#RomualdAjchler">Ustawa nie jest idealna. Jest wiele wątpliwości i obaw co do praktycznego jej stosowania, a nowe zapisy są niekiedy wynikiem kompromisu. Takim kompromisem można również nazwać zapis przyjęty przez komisję pracującą nad tą ustawą, zwalniający z opłaty dzierżawnej gleby V klasy. Moim zdaniem zapis ten ma na celu zwiększenie atrakcyjności zagospodarowywania słabszych gleb. To wcale nie oznacza, że gleby te muszą być obsiane. Można je zalesić lub przeznaczyć na inne cele. W Polsce jest prawie 1 mln ha odłogów, a jednocześnie importujemy zboża. Znaczna część gruntów leżących odłogiem nadaje się pod produkcję rolną. Jest zatem pilna potrzeba, aby zachęcić rolników nie tylko do dzierżawienia i kupowania nie chcianych dzisiaj gruntów. Ustawowy zapis o zwolnieniu z opłat gleb V klasy przyczyni się do szybszego przejmowania gruntów i tym samym do zmniejszenia bezrobocia na wsi, jako że nawet przy zalesianiu gruntów potrzebni są ludzie.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#RomualdAjchler">Brak wpływów z dzierżawy gleb słabych będzie mobilizował agencję do szybszej sprzedaży gruntów i wyzbywania się tego, co nie przynosi zysku. Część gruntów, o których mowa wyżej, można przeznaczyć na cele nierolnicze, związane np. z ochroną środowiska. Mam tu na myśli przekazywanie bądź sprzedaż gruntów za symboliczną złotówkę, np. kołom łowieckim. Koła te chcą przeznaczyć część gruntów na pasy ochronne dla pól uprawnych, chcą zakładać bażanciarnie bądź prowadzić hodowle innych, rzadkich już w Polsce gatunków zwierzyny łownej czy ptactwa. Taką chęć zagospodarowania gruntów, niekiedy nie uprawianych od 1945 r., wykazali myśliwi gminy Wronki w woj. pilskim. Takim inicjatywom należy pomóc. I tu dwa słowa komentarza. Jeśli agencja za takie grunty żąda po 10 mln za hektar, to nie wierzę tutaj w jej dobrą intencję.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#RomualdAjchler">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na szybszą nowelizację tej ustawy oczekują nie tylko ci, co chcą kupić czy wydzierżawić grunty lub gospodarstwa. Oczekują również pracownicy byłych pegeerów, wdowy po tych pracownikach, nauczyciele szkół rolniczych mieszkający w mieszkaniach popegeerowskich, lekarze weterynarii, lekarze wiejskich ośrodków zdrowia, jednym zdaniem mówiąc — najemcy mieszkań popegeerowskich. Projekt tej ustawy uwzględnia, moim zdaniem, ich oczekiwania, gdyż załatwia jedną, ale najważniejszą sprawę — daje im możliwość nabycia mieszkań na preferencyjnych warunkach. Najemcy niepracownicy do tej pory takich możliwości nie mieli, czuli się pokrzywdzeni. Takie wrażenie odniosłem czytając wiele listów, jakie w tej sprawie otrzymałem. Ludzie ci w pewnym okresie byli potrzebni pegeerom, kształcili i nadal kształcą młodzież wiejską, leczyli pracowników pegeerów, leczyli i nadal leczą inwentarz pegeerowski, a w tej chwili agencji. Ustawa z 1991 r. nie dawała im prawa do nabycia mieszkań na preferencyjnych warunkach. Ten zapis ustawy daje im możliwość skorzystania z preferencji. Preferencje te mają również wdowy czy wdowcy po pracownikach pegeerów, którzy nie pracowali w państwowych gospodarstwach. Dochodziło do takich sytuacji, że emeryt czy rencista, były długoletni pracownik pegeeru, umierał krótko przed zapisem, zabierając jednocześnie na tamten świat preferencyjne możliwości zakupu mieszkania. Ta nowelizacja ustawy prostuje te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#RomualdAjchler">Nowelizacja ustawy, o której mowa, załatwia jeszcze jedną, ale bardzo ważną sprawę, szczególnie dla nabywców mieszkań. Art. 45 pkt 1 daje możliwość umorzenia spłaty raty za wykup mieszkania, jeżeli termin jej płatności przypada w okresie, w którym nabywca ma ustalone prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Na wsi, szczególnie pegeerowskiej, takie wypadki mogą nie należeć do rzadkości. Ustawa nie rozwiązuje jednak problemu utrzymania mieszkań i istnieje już dzisiaj poważna obawa, że nowi właściciele będą mieli z tym najwięcej problemów. Jednym z wyjść są uruchamiane już spółdzielnie mieszkaniowe, dające możliwość skorzystania z dopłat do ciepłej wody i ogrzewania na zasadach ogólnie przyjętych dla spółdzielni mieszkaniowej. Ale czy to rozwiązanie okaże się trafne, przekonamy się niebawem.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#RomualdAjchler">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! I ostatnia sprawa, nie ukrywam, że dość kontrowersyjna - to wniosek mniejszości o zwolnienie tych podmiotów, które przejmą grunty z agencji w tzw. trwałe zagospodarowanie, z podatku rolnego w okresie 5 lat, na takich samych zasadach, na jakich dotychczas były przejmowane te grunty z Państwowego Funduszu Ziemi. Długo zastanawiałem się nad tym, czy postawić taki wniosek, i doszedłem do wniosku, że jest to jedyna forma pomocy, konkretnej pomocy, jakiej można przy okazji zmian innych ustaw udzielić nowo tworzonym gospodarstwom. Rolnicy, w tym spółki pracownicze, przejmując gospodarstwo, niejednokrotnie robili to z desperacji, z bojaźni przed utratą pracy, nie widzieli i nie mieli innej możliwości zarobkowania. Przejmowali i będą przejmować gospodarstwa zaniedbane, gdzie po przyjściu komornika niewiele zostawało, a zostawało to, czego nikt nie chciał kupić. Grunty natomiast to gleby niejednokrotnie zachwaszczone, na których od kilku lat nie stosowano nawożenia mineralnego, a o wapnowaniu nie było mowy. Z powodu coraz mniejszej hodowli z roku na rok zmniejszało się nawożenie organiczne na tych gruntach. Ograniczano mechaniczną uprawę do koniecznego poziomu, a efekty tego widzimy dzisiaj. Ci odważni, oczywiście nie wszyscy, mają dziś poważne problemy, aby zapłacić za dzierżawę, a wnioski o przekładanie zobowiązań płynących z wykupu majątku nie należą i nie będą należeć do rzadkości. W tej kwestii zgadzam się ze słowami, które wypowiedział z tej trybuny poseł z KPN. Przyczyną takiej, a nie innej gospodarki był i jest brak pieniędzy zarówno w pegeerach, jak i w agencji. Powodem braku pieniędzy jest brak opłacalności w rolnictwie i nie tylko. Sytuacja ta trwa również obecnie, z wyjątkiem krótkotrwałej, dobrej koniunktury na żywiec wieprzowy.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#RomualdAjchler">W latach dziewięćdziesiątych niemal każda nowo tworzona firma była zwolniona z podatku na okres 3–5 lat, łącznie z kasynami gry. Zwolnienia te będzie się zapewne stosować nadal. Osobiście nie mam nic przeciwko zwolnieniom, które w perspektywie przyczynią się do rozwoju naszego kraju. Dlatego dobrze się stało, że wniosek, o którym mówiłem, został postawiony. Być może praktyka stosowana do tej pory w mieście, wobec zakładów przemysłowych, trafi wreszcie na wieś.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#RomualdAjchler">Nie byłoby takiego wniosku, gdyby dochody pracujących w rolnictwie były chociaż na średnim poziomie. Dzisiaj ich dochody stanowią około 30–60% tego, co zarabia się w mieście. A w mieście też się nie przelewa. Zarobki, na przykład w spółdzielczości rolnej, często nie przekraczają 1 mln zł. To są fakty, Wysoki Sejmie. Na wsi panuje bieda. Nie ma pieniędzy na utrzymanie tego, co zostało, a co dopiero mówić o inwestycjach. Jeśli chcemy być krajem rozwijającym przemysł przetwórczy, to najpierw musimy mieć co przetwarzać. To coś, o którym wspomniałem, jest na wsi, ale najpierw wsi trzeba pomóc. Między innymi zapis o zwolnieniu z podatku, o którym powiedziałem przed chwilą, daje taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#RomualdAjchler">Ustawa, nad którą toczy się debata, idzie w dobrym kierunku. Dlatego, tak jak mój klub, będę głosował za jej uchwaleniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AndrzejAumiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako poseł sprawozdawca musiałem zimno zrelacjonować ustalenia komisji. W trakcie dyskusji padły pewne stwierdzenia i chciałbym się do nich ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AndrzejAumiller">W wystąpieniu posła Ajchlera została omówiona poprawka, która przeszła... a poprawka pani poseł Zajączkowskiej mówi, żeby nie zwalniać gruntów V klasy z czynszu dzierżawnego.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AndrzejAumiller">Poseł Ajchler mówi szczerą prawdę, rolnik nie ma pieniędzy na dzierżawę. Ustawa przewiduje, że agencja jest jednym wielkim przedsiębiorstwem i działa na własny rozrachunek - nie korzysta z pomocy budżetu państwa. Jeśli zwolnimy grunty V klasy z czynszu dzierżawnego, to trzeba agencji wskazać pieniądze na tę ziemię z budżetu państwa. Pamiętajmy, że w zadaniach agencji jest zapobieganie bezrobociu, tworzenie nowych miejsc pracy. Z czego to finansować, skoro ma się jeszcze długi do spłacenia? Jeśli taką poprawkę wprowadzamy, to muszą się znaleźć środki z budżetu, bo coś za coś.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#AndrzejAumiller">Rozumiem, że grunty zaniedbane agencja ma prawo przekazać w nieodpłatne użytkowanie. Ustawa na to zezwala.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#AndrzejAumiller">Są to grunty zagospodarowane, przejęte w biegu i wzięte w dzierżawę. Dzisiejszy dzierżawca wielokrotnie szastał stawką, ponieważ startowała spółka pracownicza, i dał bardzo wysoki czynsz dzierżawny, żeby wejść w posiadanie gruntu. Czy dzisiaj mamy mu zrobić prezent i powiedzieć: nie płaci pan czynszu? Inni, którzy z rozwagą rozliczali, czy mogą dać 3 kwintale, czy 4 kwintale, zostali przebici przez człowieka, który dał 11 kwintali. Każdy widział, że to jest nierozsądne. I dzisiaj powiemy: pan jest zwolniony, niech pan gospodarzy?</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#AndrzejAumiller">Trzeba rozpatrzyć jedną i drugą stronę medalu, ażeby załatwić to właściwie i za rok nie stwierdzić, jak w przypadku funduszu restrukturyzacji, że są nieprawidłowości. Grunty V klasy znajdują się również w mieście, w okolicach miasta. Po 3 latach można wejść w posiadanie tych gruntów, kupić od agencji na zasadzie pierwokupu. Jakie tu mogą rodzić się nadużycia kosztem skarbu państwa!</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#AndrzejAumiller">Rozumiem posła Ajchlera, jego postulaty są słuszne. Naprawdę rolnictwo jest niedoceniane. Nie ma dla rolnictwa środków, ale nie można tworzyć takich furtek. Przecież gmina, samorząd ma prawo zwolnić z podatku gruntowego, jeśli chce, żeby u nich rozwijało się rolnictwo. Jednak w ustawie obligatoryjnie nie możemy powiedzieć: zwalniamy. Jeżeli zwalniamy, automatycznie w ustawie budżetowej trzeba gminie zapewnić środki na te zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#AndrzejAumiller">Chciałbym się również odnieść do wypowiedzi pana posła Gołasia z BBWR, który krytykował administrowanie. Proszę państwa, gdyby administrowanie gruntami było w poprzedniej ustawie tak ustawione, to podejrzewam, że dzisiaj w Wielkopolsce nie mielibyśmy tego, co się stało. Jeszcze istnieją te gospodarstwa skarbowe. Byliby dzisiaj administratorzy, którzy te majątki skarbu państwa prowadziliby tak, jak były prowadzone przed wojną domeny państwowe, i wiele dobrych obiektów dzisiaj czeka na takie rozwiązanie. Nie musi ktoś przyjść i wydzierżawić, nie musi ktoś kupić. Jeśli się znajdą ludzie, którzy potrafią dobrze gospodarzyć na mieniu skarbu państwa, to czy musimy na siłę coś prywatyzować, na siłę coś rozwalać? A tu poseł właśnie powiedział, że to jest wbrew prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#AndrzejAumiller">Nieprawda - przed wojną 18% terenów było państwowych, byli świetni administratorzy, którzy doskonale rozumieli, że przecież to jest umowa. Ktoś taki jest ściśle związany z gospodarstwem, bo będzie miał udział w zysku, czyli będzie pracował tak jak na swoim, i nie trzeba topić środków na wykup, na podziały geodezyjne, na akty notarialne. To, co tu koledzy mówili o notariuszach - jest to bardzo dobra forma, tylko zbyt późno przyszła, dopiero po 2 latach.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#AndrzejAumiller">Proszę Państwa! Podobnie jeśli chodzi o leasing. Kolega zgłaszał uwagi krytyczne. Jest to też taka forma, którą agencja tu wprowadza. Moim zdaniem jest ona mniej korzystna od formy, jaką agencja stwarza dzisiaj w postaci dzierżawy, bo przy dzierżawie są korzystniejsze warunki. Ale jeśli ktoś chce zaciągnąć kredyt w banku, to kupując od agencji w leasingu gospodarstwo staje się właścicielem tego gospodarstwa, z tym, że faktycznym dopiero z chwilą spłacenia ostatniej raty, w związku z czym bank może go potraktować jak kogoś, kto nie ma zabezpieczenia majątkowego pod kredyt. W związku z tym ta forma prowadzenia sprzedaży zmienia to, co idzie tutaj - powiedzmy - z duchem czasów.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#AndrzejAumiller">Chciałbym się odnieść jeszcze do problemu mieszkań. Poseł Romuald Ajchler bardzo ładnie wszystko przedstawił, ale z tej trybuny warto by jeszcze powiedzieć, że zanim ta ustawa się ukaże, zanim pojawią się komentarze, może dochodzić do tego, że ludziom, którzy nabyli już mieszkania od agencji z tą 3-procentową ulgą - czy też nabyły je wdowy, które nie miały uprawnień, bo mąż zmarł właśnie niedawno - może dziać się wielka krzywda. Sprzedawałem mieszkania - wiem, jakie są problemy, jakie krzywdy.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#AndrzejAumiller">Dzisiaj te osoby na wniosek na piśmie w ciągu pół roku mogą uzyskać przeliczenie na nowo warunków sprzedaży i raty będą odpowiednio zmniejszone, umorzone. To bardzo ważne. Ważne jest też to, że w sytuacji gdy ludzie ci znajdą się przypadkowo bez pracy, na zasiłku, zadłużenie po prostu automatycznie idzie w koszty i agencja te raty z odsetkami skreśla.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#AndrzejAumiller">Istnieją tu zatem pewne warunki, a co do sprzedaży mieszkań, to jest tu powiedziane: według ceny rynkowej. W mieście cena rynkowa jest inna, a gdzieś w Słupskiem, Koszalińskiem — tam naprawdę nie ma żadnych chętnych na mieszkanie — ta cena rynkowa może być symboliczna, wynosić symboliczną złotówkę. Rozwiązania te są daleko wychodzące, można wpisać je na poczet wszystkich postulatów byłych pracowników pegeerów.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Siedleckiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#HenrykSiedlecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dyskutując nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, nie sposób nie nawiązać do aktualnej sytuacji rolnictwa i całej gospodarki żywnościowej, jak również do tego, co należy zrobić, aby omawiany projekt ustawy odgrywał rolę pożyteczną dla tego działu gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#HenrykSiedlecki">Pełne kurtuazji, oględne sformułowania przedstawicieli rządu premiera Waldemara Pawlaka, oceniające dotychczasową politykę wobec rolnictwa, może i są konieczne, ale aby dokonać realnej, rzeczywistej oceny, należy posługiwać się faktami, a gdy podaje się niektóre z nich, rzeczywistość nabiera ponurych kształtów.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#HenrykSiedlecki">Polska z eksportera stała się importerem netto artykułów rolno-spożywczych. Należy podkreślić, że było to, moim zdaniem, świadome działanie, ponieważ - przypomnę - w założeniach rządu Hanny Suchockiej w dziedzinie handlu zagranicznego na 1993 r. zakładano wzrost importu o około 700 mln dolarów, przy czym ten wzrost w całości miał dotyczyć wzrostu importu artykułów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#HenrykSiedlecki">Dotychczasowe tworzenie szans na unowocześnienie rolnictwa obrazować może fakt, że na przykład uwzględniając tylko skalę zakupu przez producentów rolnych w ostatnich 3 latach ciągników maszyn rolniczych, to nawet przy założeniu, że mamy ich w Polsce za dużo, ich odtworzenie, a więc kupno nowych, możliwe jest średnio mniej więcej co 200 lat.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#HenrykSiedlecki">A wszystko to dzieje się w sytuacji bezdusznego trwonienia i degradacji mienia będącego dotychczas we władaniu uspołecznionego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#HenrykSiedlecki">Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy jest bardzo ważny dla rolnictwa, ale nawet gdyby udało się nadać tej ustawie kształt idealny, niewielki bądź żaden będzie z niej pożytek bez kompleksowego rozwiązania problemów rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Moim zdaniem bez restrukturyzacji zadłużenia czy też oddłużenia rolnictwa, w tym przemysłu rolno-spożywczego, niemożliwe będą jego pozytywne przeobrażenia.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#HenrykSiedlecki">Rząd i parlament nie mogą od tego uciec i nie uciekną. Odwlekanie rozwiązania tego problemu tylko zwiększy koszty z tym związane. Bez dokapitalizowania banków kredytujących rolnictwo - w tym głównie BGŻ, głównego kredytodawcy i zarazem największego wierzyciela gospodarstw rolnych skarbu państwa, pegeerów, rolnictwa indywidualnego oraz przemysłu rolno-spożywczego - niemożliwa będzie nie tylko restrukturyzacja długów, ale wręcz sparaliżowane zostaną możliwości dalszego skutecznego kredytowania rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#HenrykSiedlecki">Uważam, że zwycięzców gry na zwłokę w tej sprawie nie będzie. I to nie tylko dlatego, że nierealizowanie ustawy Sejmu z 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji i oddłużeniu przedsiębiorstw i banków jest przewinieniem podlegającym osądzeniu - tak mi się wydaje - przez Trybunał Stanu.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#HenrykSiedlecki">Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa w znacznym stopniu spełnił — moim zdaniem — oczekiwania rolników, pracowników pegeerów. Stwarza on nadzieje na bardziej racjonalne zagospodarowanie mienia rolnego skarbu państwa, oczywiście uwzględniając uwarunkowania, o których mówiłem wcześniej. Szkoda tylko, że z powodów proceduralnych nie udało się uwzględnić w projekcie ustawy niektórych wniosków Związku Zawodowego RI „Solidarność”, uzgodnionych z Krajowym Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz Związkiem Zawodowym Rolnictwa „Samoobrona”. Uważam jednak, że pilna konieczność uchwalenia tej ustawy jest celem nadrzędnym.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#HenrykSiedlecki">Natomiast pragnę w imieniu Krajowego Związku Rolników oraz z upoważnienia kierownictw Związku „Solidarność” RI oraz Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” wnioskować do Wysokiej Izby o odrzucenie wniosku mniejszości nr 4 do art. 3 projektu ustawy. Wnioskodawca proponuje w nim zwolnienie z podatku rolnego dzierżawców wszystkich gruntów będących w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Podam tylko kilka powodów:</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#HenrykSiedlecki">1. Zwolnienie to powodowałoby niedobory budżetu gmin w wysokości ponad biliona zł, przy uwzględnieniu założenia, że 1/4 dzierżawców tego podatku i tak nie będzie płaciła. Uzupełnienie tego niedoboru, to albo zwiększenie obciążeń użytkowników pozostałych gruntów, albo subwencja wyrównawcza z budżetu państwa, która przecież w konsekwencji spowodowałaby ograniczenie nakładów z budżetu na całe rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#HenrykSiedlecki">2. Błędne jest uzasadnienie, że zwolnienie z podatku ograniczy wydatki użytkowników gruntów Agencji Własności Rolnej - a więc popyt na te grunty - ponieważ przy formie przetargu nabywca wiedząc, że nie będzie płacił podatku, o taką właśnie sumę podnosić będzie kwotę oferty czynszu dzierżawnego. Mniej nie zapłaci - zapłaci tylko komu innemu: zamiast gminie, zapłaci agencji.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#HenrykSiedlecki">3. Istnieje przecież już możliwość - o czym była mowa - zmniejszenia, bądź też odstąpienia od poboru podatku przez zarząd gminy.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#HenrykSiedlecki">I ostatnia rzecz. Niedopuszczalna jest, naszym zdaniem, dyskryminacja podatników przy porównywalnych warunkach gospodarowania. A przecież w wielu wypadkach ona występuje.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#HenrykSiedlecki">Również w imieniu Krajowego Związku Rolników wnoszę o przyjęcie poprawki 2 do art. 1, w której wnosi się o niezwalnianie z czynszu dzierżawy gruntów klasy V. Preferencji w omawianej ustawie dla użytkowników gruntów słabych bądź zaniedbanych jest tak wiele, że nie widzimy potrzeby tworzenia dodatkowych. Ponadto jakie kryteria przyjąć w ocenie najlepszych ofert na dzierżawę, skoro ustalimy zerową stawkę czynszu? Uznaniowość, protekcję, układy - to w Polsce już przerabialiśmy. Życie pokazało, że najgorzej na tym wychodzą rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#HenrykSiedlecki">Na zakończenie pozwolę sobie na stwierdzenie, że ideologiczna pegeeryzacja polskiego rolnictwa w przeszłości była wielkim złem, była głupotą, za którą zapłaciło całe społeczeństwo. Ale najwięcej zapłacili chłopi. Jednak jeszcze większą głupotą, graniczącą z brakiem odpowiedzialności, była w ostatnim okresie pospieszna, również ideologiczna likwidacja państwowego sektora rolnictwa, bez oglądania się na koszty, które ponosi - i poniesie - całe społeczeństwo. Krajowy Związek Rolników za ważny cel uznaje niedopuszczenie, aby i tym razem największe koszty ponieśli chłopi.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#HenrykSiedlecki">Zgłoszone w moim wystąpieniu wnioski są jednym z elementów realizacji tego celu.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zenona Kufla z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#ZenonKufel">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wśród wydarzeń okresu ustrojowych transformacji, niszczenia infrastruktury produkcyjnej i warunków bytu załóg, pegeery zajęły miejsce niezaprzeczalnie wyjątkowe. Dla nowych sojuszników politycznych byliśmy zbyt silni na rynku eksportowym produktów żywnościowych. Nowa władza, wbrew interesowi narodowemu, przystała na ograniczenie produkcji żywności. W pierwszej kolejności wyrok zapadł na pegeery, później na pozostałych. Podyktowano warunki upadku pegeerów, by stały się one polem roszczeń reprywatyzacyjnych i podstawą, na której budowane by były fortuny nowobogackich, powstające kosztem narodu. Jeżeli nawet jest w tym nieznaczna przesada, to ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa z 19 października 1991 r. wyjęła spod ludzkich praw pracowników pegeerów, a mienie państwowe naraziła na znaczne szkody, coraz powszechniej doprowadzając do tego, że pozostała goła, zapuszczona ziemia. Podeptano wiele obowiązujących ustaw, takich jak Prawo lokalowe, ustawy o prywatyzacji, samorządzie pracowniczym i inne - bez najmniejszej kompensaty za zawarte w nich, a utracone prawa.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#ZenonKufel">Powołana Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie stworzyła warunków do efektywnego wykorzystania posiadanego potencjału produkcyjnego, co jest jednym z jej ustawowych obowiązków. Natomiast nastąpiło tu katastrofalne obniżenie produkcji, niszczenie majątku i mnożenie bezrobotnych. Stan taki uzasadnić może jedynie doktryna liberalizmu: niech padnie to, co państwowe, a ludzie się nie liczą.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#ZenonKufel">Już objęcie stanowiska prezesa agencji przez Adama Tańskiego, byłego ministra rolnictwa z czasów uchwalenia ustawy (który, delikatnie mówiąc, nie odniósł sukcesów na tym stanowisku), nie wróżyło nic dobrego. Gorliwym realizatorem linii pana Tańskiego w terenie jest dyrektor oddziału agencji w Bydgoszczy pan Stadnicki. Od większości obecnej kadry agencji nie można oczekiwać działań pozytywnych. Nie uznają takiej potrzeby, nie mają po temu kwalifikacji i predyspozycji. Dbają głównie o biurokratyczną poprawność w realizacji cytowanej przesłanki liberałów.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#ZenonKufel">Byłem jednym z trzech posłów SLD uczestniczących przed dwoma tygodniami w negocjacjach - zakończonych pomyślnie i przerywających strajk głodowy dziesięciu członków załogi gospodarstwa rolnego w Zegartowicach - z pełnomocnikami prezesa agencji pana Tańskiego. Pomimo że występowały tam podziały polityczne, nie było ich widać. Była to walka o byt załogi, uratowanie gospodarstwa czy precyzyjniej, przy obecnych uregulowaniach prawnych - o wydłużenie okresu umierania.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#ZenonKufel">Jak stwierdził główny organizator strajku, wcześniej zaprawiony w strajkach solidarnościowych rolników w Ustrzykach, z nami — posłami z SLD — strajkujący wiązali jedyną nadzieję na to, że powołana przez solidarnościowe przecież rządy agencja będzie chciała z nimi — w większości członkami „Solidarności” — rozmawiać. Głodówka nie była tu żadnym argumentem. Nie jestem odosobniony w tej ocenie. W stanowisku Prezydium Sejmiku Samorządowego Województwa Toruńskiego, opublikowanym w związku z konfliktami w Zegartowicach, nie szczędzi się słów krytyki pod adresem stylu pracy agencji.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#ZenonKufel">Wysoka Izbo! Zanim wypowiem się, co sądzę o projekcie zmiany ustawy, chciałbym już na podstawie podanego uzasadnienia trybu pilnego stwierdzić, że wyrażona jest tu linia kontynuacji, to znaczy wyprzedaży majątku po zdewastowaniu wcześniejszą dzierżawą. Nie ma przecież zabezpieczenia przed zjawiskiem, z którym mamy obecnie do czynienia, a mianowicie przed próbami wzbogacenia się nieuczciwych kosztem dewastowania i uszczuplania mienia dzierżawionego.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#ZenonKufel">Z kolei wrócę jeszcze do podejmowanego już problemu mieszkań pegeerowskich. Otóż stworzone warunki kupna lokali nie są aż tak wielkim przywilejem. Znane są przecież wypadki sprzedaży mieszkań komunalnych za 10% ich wartości, np. w Poznaniu, Kamieniu Pomorskim. W wypadku mieszkań pegeerowskich warunki te są nadal komercyjne, szczególnie w zakresie świadczeń eksploatacyjnych, czego uboga kieszeń pegeerowska nie wytrzyma.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#ZenonKufel">Rozwiązań pozytywnych jest kilka. Jednym z nich może być np. uznanie dotychczasowego przywileju. W konsekwencji należałoby ograniczyć sprzedaż do osób zainteresowanych - związanych lub nie związanych z PGR, a od obecnego gestora egzekwować prowadzenie gospodarki mieszkaniowej z odpłatnością określoną w Prawie lokalowym. Zasada ta musiałaby obejmować także nowych gestorów nieruchomości rolnych.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#ZenonKufel">Jeżeli natomiast chcemy, aby byłe PGR produkowały żywność na konkurencyjny rynek, a pracujący w nich ludzie mieli satysfakcję z pracy, to w obecnej strukturze - strukturze agencji - należy:</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#ZenonKufel">— dokonać weryfikacji i wymiany zarządzających majątkiem na wszystkich szczeblach, a nowych, kompetentnych ludzi ukierunkować na efektywne gospodarowanie;</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#ZenonKufel">— zrównać podmioty agencji w prawach obowiązujących w całym rolnictwie (myślę tu o podatkach, składkach ZUS, opłatach ekologicznych itd.);</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#ZenonKufel">— przywrócić gospodarstwom osobowość prawną lub wyposażyć je w stałe pełnomocnictwa agencji;</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#ZenonKufel">— oddłużyć i kredytować na zasadach funkcjonowania Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa;</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#ZenonKufel">— przy dzierżawie i sprzedaży całych obiektów kierować się pozytywnym uzasadnieniem ekonomicznym i społecznym oraz robić to za wiedzą samorządu lokalnego;</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#ZenonKufel">— pilnie wyprzedać rolnikom grunty odległe, enklawowe, zgodnie z planami restrukturyzacji;</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#ZenonKufel">— pracownikom zarówno przy dzierżawie, jak i przy sprzedaży przyznać nieodpłatnie znaczny procent akcji, z tytułu kompensaty i jako uwłaszczenie.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#ZenonKufel">W świetle powyższych uwag, ustawa musi wrócić do komisji - do dalszego opracowywania, z nowymi założeniami: nie niszczyć, a stworzyć możliwości najkorzystniejszego dla narodu i państwa, nikogo po drodze nie degradując, spożytkowania tego majątku. Pamiętajmy, że byli pegeerowcy tkwią w beznadziei i liczą na mądrą decyzję Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Wronę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WładysławWrona">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zabierając głos jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego stwierdzam, że tak jak to było z poprzednim projektem ustawy o Agencji Rolnej Skarbu Państwa, również obecny budzi wiele zastrzeżeń. Muszę też przyznać, iż działalność tejże agencji — jak na razie — absolutnie mnie nie zadowala. Uważam, że to, co jest wadą przy przekształceniach własnościowych przedsiębiorstw przemysłowych — chodzi mi tu o zbytni pośpiech i zafascynowanie się statystyką — nie byłoby wadą w działalności agencji. Różnica polega bowiem na tym, iż ziemia powinna rodzić, a rolnik produkować. Każde inne działanie rodzi bunt i niezadowolenie społeczeństwa. Ludzie widzą tysiące hektarów leżących odłogiem. Widzą też galopujące ceny żywności i rodzi to niezadowolenie. Na ślamazarnej polityce przekształceń własnościowych agencji cierpią też pracownicy likwidowanych zakładów rolnych. Dla nich przyspieszenie działań agencji jest często szansą już nie na dostatnie życie, ale na przeżycie. Są to bowiem w przeważającej części ludzie biedni, wręcz ubodzy. Nie dla nich wizja brania spraw w swoje ręce, bo to branie wiąże się, niestety, z zasobnością kieszeni. Dotyczy to szczególnie likwidowanych gospodarstw leżących na uboczu, nie wzbudzających zainteresowania inwestorów. W takich przypadkach agencja nie powinna czekać biernie na kontrahenta. Powinna rozmawiać z pracownikami, mając na celu sensowne i prawidłowe zagospodarowanie ziemi, choćby nieodpłatnie. W samym woj. krośnieńskim agencja przejęła 50 tys. ha ziemi i praktycznie nie widać, by sensownie nią gospodarowała. Działania agencji w dużej mierze ograniczają się do tego, by wysprzedać tyle, ile potrzeba na utrzymanie jej i jej urzędników. Brakuje jakiegoś szerszego spojrzenia, jakiegoś planu. Wszystko robi się zbyt chaotycznie i powoli.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WładysławWrona">Zmiany proponowane w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, moim zdaniem, są zbyt płytkie. Osobiście widzę potrzebę bardziej radykalnych propozycji dotyczących przekazywania majątku agencji w miejscowościach, gdzie, jak powiada przysłowie, diabeł mówi dobranoc. Tam bowiem właśnie jest najgorzej. Tam jest największa bieda. Tam też nierzadko, mimo wielu ofert od miejscowych rolników, nie robi się nic, by ziemię tę przekazać. Iluzoryczny zysk, jakim się kieruje agencja wymagając choćby minimalnych kwot za sprzedany majątek, może się okazać w ogólnym rozrachunku stratą. Apeluję więc do osób odpowiedzialnych za sprawę agencji o zliberalizowanie warunków odstępowania ziemi na terenach, gdzie trudno znaleźć zbyt wiele osób nią zainteresowanych. Mam tu oczywiście na myśli ziemię w Bieszczadach, gdzie nawet za darmo niektórzy nie chcą jej wziąć. Apeluję o przyspieszenie przekazywania majątku agencji w wypadku, gdy są chętni. Dotyczy to m.in. majątku pozostałego po „Igloopolu” w Bieszczadach. W wielu wypadkach ustawa o zagospodarowaniu nieruchomości rolnych skarbu państwa spełnia wszelkie wymogi zgodne ze zdrowym rozsądkiem. Chodzi jedynie o to, by jak najszybciej wprowadzić ją w życie. Tam zaś, gdzie zachodzi potrzeba korekty ustawy, nie można z tą korektą zwlekać. W związku z tym mam jedną zasadniczą uwagę. Oświadczam, że za zdewastowanie majątku narodowego pozostałego po byłych pegeerach oraz „Igloopolu”, za głodujące dzieci w Bieszczadach, za dramat tych rodzin powinien odpowiadać organ założycielski, nawet z zastosowaniem jakiegoś rygoru, sankcji karnych. Rządy solidarnościowe powinno się w jakiś sposób rozliczyć. Chcę zaapelować do pani posłanki Stolzman z Unii Demokratycznej, która wczoraj tak bardzo chwaliła rządy solidarnościowe, jeśli chodzi o rozwiązywanie problemów. Bardzo panią poseł zapraszam do nas, żeby pani zobaczyła ten dramat, do którego doprowadziliście.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Mazurkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MarekMazurkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W swym wystąpieniu pragnę ograniczyć się do dwóch instytucji unormowanych w omawianej nowelizacji ustawy, objętych przepisami art. 1 pkt 1 i art. 14 w związku z art. 1 pkt 3. Omawiana i nowelizowana dziś ustawa z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa była od początku wadliwie zredagowana, dyskryminacyjna i ograniczająca zarówno prawa likwidowanych wówczas przedsiębiorstw rolnych, jak i ich załóg. Ograniczyła ona w sposób zasadniczy w art. 42–49 uprawnienia załóg, uprawnienia osób pracujących na wsi do korzystania z mieszkań należących do bazy lokalowej gospodarstw rolnych, a także wprowadziła utrudnienia w porządkowaniu stanu własnościowego tych mieszkań w warunkach, kiedy można było przewidywać — i najbliższy czas to wykazał — że w związku z likwidacją gospodarstw mienie to stanie się mieniem nie chcianym, trudnym do zagospodarowania przez jakiekolwiek podmioty. Ogromna krzywda wielu rodzin wiejskich spowodowana była ówczesnymi i po dziś dzień obowiązującymi przepisami ustawy, zwłaszcza art. 43, który ograniczył krąg osób uprawnionych do korzystania z tych mieszkań i uporządkowania kwestii ich własności przez możliwość wykupu — do pracowników i emerytów likwidowanych przedsiębiorstw rolnych, wyłączając z tej kategorii wdowy i dzieci tych pracowników, wyłączając inne osoby, które z tych mieszkań zgodnie z dobrym prawem korzystały. Z tymi problemami, niesłychanie bolesnymi (była o tym mowa i nie chcę tego tematu rozwijać), stykaliśmy się w minionej kadencji w licznych interwencjach poselskich, na licznych spotkaniach, zarówno my, posłowie, jak i pracownicy, działacze Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa. Dzisiaj stykamy się z nimi również w licznych interwencjach, wspomnę na przykład petycję, dokumenty i sprawy dotyczące Dolnego Śląska, związane z załogami byłych pegeerów z rejonu Milicza, Strzelina czy Wołowa, czy szczególnie drastyczną sytuację z Obornik Śląskich.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MarekMazurkiewicz">Obecny projekt, i dlatego zabieram głos, rozwiązuje w znacznym stopniu ten problem. Art. 42 w obecnym brzmieniu traktuje sprawy bardzo szeroko, daje uprawnienia zarówno członkom rodziny, jak i innym osobom, osobom bliskim, zamieszkałym wspólnie z osobą uprawnioną, nawet po śmierci pracownika czy emeryta, co rozwiązuje w istocie bardzo ważny i rzeczywiście dramatyczny problem, przez dwa lata spędzający sen z powiek wielu biednym, zrujnowanym ludziom.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#MarekMazurkiewicz">Nie zabierałbym głosu w sprawie, o której mówili moi przedmówcy, gdyby nie to, że pozostaje do praktycznego rozwiązania jeszcze jeden problem, który - choć unormowany kierunkowo w art. 14 noweli w związku z art. 1 ust. 3 - będzie wymagać, jak się wydaje, działań organizatorskich i usprawniających ze strony ministerstwa i prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Trzeba bowiem przypomnieć, że w momencie powoływania agencji i wprowadzania zmian strukturalnych w organizacji zjednoczeń, kombinatów, zrzeszeń i PGR nie wszystkie one zostały w 1992 r. przejęte przez agencję. Niektóre zakłady produkcji rolnej spośród tych, które zostały spod działania pierwotnego tekstu ustawy wyłączone, a dziś znowu stają się przedmiotem noweli, zostały tymczasem przekazane do dyspozycji wojewodów i często połączone z kombinatami rolno-spożywczymi lub innymi jednostkami organizacyjnymi produkcji rolno-spożywczej. Dziś wiele tych przedsiębiorstw jest postawionych w stan likwidacji lub podlega prywatyzacji, ale budynki - kiedyś należące do PGR - w których mieszkają pracownicy, stają się mieniem dosłownie bezpańskim. Toczy się walka między likwidatorami przedsiębiorstw a gminami o przejmowanie tych obiektów.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#MarekMazurkiewicz">Wydaje się, że - mówię o tym z pełną świadomością - art. 14 nowelizowanej ustawy pozwoli objąć dobrodziejstwami jej rozwiązań także tych pracowników, którzy przez wiele dziesiątków lat pracowali w jednostkach gospodarki rolnej (w strukturze kombinatów, zjednoczeń, zrzeszeń i innych form państwowych gospodarstw rolnych), lecz zostali sztucznie, często przypadkowo z tych struktur wyłączeni w 1990 r. czy w 1991 r., wskutek czego budynki, w których mieszkali, nie zostały wówczas przekazane do zasobu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Sądzę, że agencja, wykorzystując możliwości przejęcia zasobów gospodarki mieszkaniowej i infrastruktury, na co znowelizowana ustawa w art.14 pozwala, powinna rozwiązać ten problem i przywrócić tym pracownikom ich prawa.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#MarekMazurkiewicz">To, o czym mówię, jest umotywowane nie tylko względami społecznymi, jakkolwiek naprawienie rażącej krzywdy, która dotknęła ludzi, jest dla nas sprawą bardzo ważną. Uporządkowanie stanu majątkowego oraz bazy socjalnej i mieszkaniowej na wsi może przyczynić się do otoczenia mieszkań należytą opieką przez ich faktycznych użytkowników, nabywców, pracowników, którzy będą tym zainteresowani w związku z danymi im preferencjami, bądź przez spółdzielnie organizowane na wsi w budynkach wielorodzinnych, których jest szczególnie dużo w zachodniej części kraju. Pozwoli to na właściwe zagospodarowanie tego wielkiego majątku narodowego, wybudowanego kosztem potu i pracy ludzi, którzy tam pracowali, a który w ostatnich dwóch latach jest totalnie dewastowany.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Chciałabym poinformować pana posła Aleksandra Andryszaka, że czas przeznaczony na wystąpienia dla klubu SLD został wyczerpany, w związku z tym muszę wykreślić pana posła z listy mówców.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Bogdana z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#HenrykBogdan">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowelizowana ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa - krytykowana od chwili jej uchwalenia - doczekała się finału. Dopełnia się też smutny los mieszkających tam i dotychczas pracujących, a dziś zdaje się niepotrzebnych ludzi. Rzepakowe i pszeniczne pola coraz częściej porastają bujne chwasty i zarośla. Zdewastowane budynki inwentarskie, bezrobotni i rozgoryczeni ludzie - oto obraz państwowych gospodarstw, do niedawna dość dobrze prosperujących. Zapewniały one produkcję oraz dawały pracę i utrzymanie ludziom. Później stały się obiektem walki politycznej, która w istocie była walką z rodzimym rolnictwem. Niszczono je z uporem godnym ubolewania, bez żadnych racjonalnych przesłanek, jak gdyby to w nich skupiły się wszystkie błędy poprzedniego ustroju. Dzisiaj są one ostoją zrozpaczonych, kolejnym niechlubnym dowodem dominacji polityki nad ekonomią i losem ludzi. Warto, by widok zarośniętych chwastami, leżących odłogiem pól oraz obrazy z życia tych ludzi, utrwalone w wielu telewizyjnych programach, stały się ważnym elementem raportu o stanie państwa. Tymczasem jednak próbuje się je dedykować partiom, które wygrały wybory parlamentarne, jak na przykład w wypadku telewizyjnego obrazka z życia byłego PGR Kosinowo w gminie Prostki.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#HenrykBogdan">Dzisiaj z wielu tych ośrodków życia byłych PGR wieje grozą i chłodem nie dogrzanych mieszkań. Stamtąd też nieraz pachnie trybunałem zarówno w przenośni, jak i w sensie dosłownym. To nie demagogia, lecz oczywiste fakty. I jeżeli komuś brakuje wiary w moje słowa, zapraszam do byłych państwowych gospodarstw rolnych Dubeninki czy Banie Mazurskie. Zapraszam wreszcie do mojej rodzinnej miejscowości, w której do fundamentów rozebrano nowoczesne chlewnie na 5 tys. sztuk trzody (w cyklu zamkniętym). Dzieje się to w czasie, gdy tutaj na tej sali padają pełne zatroskania słowa o niedostatku w zaopatrzeniu rynku krajowego w mięso i jego przetwory. Przypominam, że posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego wielokrotnie przestrzegali poprzednie rządy przed skutkami takiej - a właściwie żadnej - polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#HenrykBogdan">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mówiąc o nowoczesnym rolnictwie, o rolnictwie jutra, pilnie należy określić naszą współczesną wizję modelu gospodarowania. Chociaż na polskiej ziemi jest miejsce dla wszystkich form gospodarowania, osobiście uważam, że rdzeniem polskiego rolnictwa winno być gospodarstwo rodzinne. Przemawia za tym ekonomika, a także nasza narodowa tradycja. Właśnie na tym etapie, już dzisiaj, dla gospodarstw rodzinnych winny być tworzone unormowania prawne dające możliwości powszechnego powstawania takich gospodarstw. Aby tak się stało, na tym początkowym etapie muszą być zapewnione sprzyjające warunki oraz konkretne wsparcie. Co prawda nowelizowana ustawa jest milowym krokiem naprzód i tryb jej uchwalenia jest całkowicie uzasadniony. Jednak - moim zdaniem - pilnego uregulowania prawnego wymaga zdefiniowanie pojęcia gospodarstwa rodzinnego. Szkoda więc, że nie zawiera tego nowelizowana ustawa. Myślę, że konstruując definicję gospodarstwa rodzinnego należałoby wziąć pod uwagę obowiązującą już definicję gospodarstwa rolnego i uzupełnić ją o zdefiniowanie rodzinnego charakteru.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#HenrykBogdan">W tym miejscu warto wspomnieć, że dyskusja nad kompleksowym unormowaniem statusu gospodarstwa rodzinnego prowadzona była w Klubie Parlamentarnym PSL jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu. Można więc, niewątpliwie, wrócić do tego przy tworzeniu przepisów wykonawczych i innych norm prawnych, regulujących życie społeczne i gospodarcze w najbliższej przyszłości. Nowelizowana ustawa z całą pewnością usprawnia proces przekształceń państwowych gospodarstw rolnych. Na podkreślenie zasługuje przyjęta reguła, że stałe przekształcenia odbywają się na zasadach rynkowych. Uważam za słuszne preferowanie rolników indywidualnych, starających się powiększać i tworzyć nowe gospodarstwa rodzinne, a także preferowanie pracowników przekształcanych PGR. Aby jednak ta szansa nie była pustym zapisem omawianej ustawy, konieczne są kredyty o niskiej stopie procentowej na zakup i zagospodarowanie ziemi. Powinniśmy to uwzględnić i zabezpieczyć w ustawie budżetowej, a realizację tego - w sprawnie działającym systemie bankowym.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#HenrykBogdan">Ponadto widzimy, jak proces przekształcania PGR wpływa na dostosowanie poszczególnych czynników produkcyjnych do faktycznych potrzeb i poprawia organizację pracy. Efekty tego są widoczne we wszystkich rolniczych województwach z dużym udziałem ziemi PGR-owskiej, gdzie zatrudnienie z 18 osób na 100 ha w 1980 r. spadło dziś do 6 osób na 100 ha, przy jednoczesnym spadku wyposażenia w środki techniczne. Jest to bardzo bolesny proces, który szczególnie głęboko dotyka głównie mojego regionu. W sektorze rolnictwa indywidualnego jest problem ukrytego bezrobocia, jako że przypada aż 27 osób na 100 ha. Musimy więc zmieniać strukturę zatrudnienia w rolnictwie, dopingując jednak inicjatorów tych zmian znacznymi ulgami podatkowymi, w regionach o szczególnym zagrożeniu bezrobociem powinny bowiem powstawać nowe miejsca pracy w samym rolnictwie i jego najbliższym otoczeniu, jednak przy znaczącym wsparciu państwa w ramach walki z bezrobociem i zagospodarowania odłogowanej już dzisiaj ziemi.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#HenrykBogdan">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Omawiana ustawa wprowadzana jest w trybie pilnym. Tryb ten w konkretnym wypadku jest na pewno uzasadniony, niemniej sama procedura nie pozwala wnieść w dzisiejszej dyskusji nowych wniosków, które przyczyniłyby się do lepszego sprecyzowania niektórych zapisów dyskutowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#HenrykBogdan">Wierzę jednak, że mimo to ustawa spełni pokładaną w niej nadzieję, i z tą wiarą głosować będę za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Pisteloka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Niestety, zostało 30 sekund czasu klubowego, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JerzyPistelok">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skoro tak mało sekund pozostało na moje wystąpienie, ograniczę się tylko do jednego stwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JerzyPistelok">Wiele pytań trzeba postawić do omawianej dzisiaj ustawy. Ale na jedno pytanie PSL może mieć tylko jedną odpowiedź: jeżeli mielibyśmy wybierać pomiędzy majątkiem, pomiędzy ziemią, pomiędzy kapitałem a ludźmi, to PSL niewątpliwie opowie się za ludźmi, bo ludzie w PGR zostali najbardziej pokrzywdzeni przez manipulowanie tym sektorem gospodarki. Sumienie nakazuje mi, mimo wszystko, głosować jednak za wnioskami mniejszości, żeby uczynić zadość tej grupie pracowników rolnych.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym lista zgłoszonych mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa pana Adama Tańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AdamTański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zanim udzielę odpowiedzi i wyjaśnień na pytania i zarzuty, które padły z sali, chciałbym zatrzymać się na chwilę nad niektórymi problemami związanymi z restrukturyzacją i przekształceniami w obrębie państwowej własności rolnej, a także przedstawić stanowisko rządu wobec przedłożonego przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej projektu nowelizacji ustawy, która te kwestie reguluje, oraz wobec zgłoszonych pod adresem projektu wniosków mniejszości. Myślę, że pozwoli to paniom i panom posłom na dokonanie pełniejszej oceny projektu przed podjęciem decyzji - mam nadzieję - o jego przyjęciu.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AdamTański">Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, uchwalona przez Sejm w październiku 1991 r., miała przede wszystkim za zadanie określenie zasad restrukturyzacji i przekształceń własnościowych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Przypomnę, że grunty i inne nieruchomości w PGR stanowiły własność skarbu państwa, nie własność przedsiębiorstwa - był to wyjątek w gospodarce. Ze względu na tę specyfikę własnościową, m.in. stosowanie ścieżek prywatyzacyjnych określonych w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych nie mogło przynieść spodziewanych efektów.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AdamTański">Nie bez wpływu na określenie odrębnej drogi dla państwowych przedsiębiorstw rolnych pozostawało także ich wysokie zadłużenie wobec banków, wierzycieli handlowych oraz budżetu państwa, które lawinowo narasta co najmniej od 1990 r. Zdecydowano więc, że przedsiębiorstwa te ulegną likwidacji prawnej - nie jest to likwidacja fizyczna, tylko prawna - a pozostały po nich majątek wraz z zadłużeniem przejmie utworzona ustawą Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa jako powiernicza instytucja skarbu państwa, działająca na jego rzecz, ale w imieniu własnym i na własny rachunek, jako odrębna osoba prawna. Jest to zupełnie nowe rozwiązanie w polskim systemie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AdamTański">Konsekwencją przyjęcia takiej konstrukcji prawnej było ustalenie w ustawie zasady, że agencja działając na zasadzie pełnego samofinansowania i realizując nałożone na nią przez ustawę zadania, wynikające z polityki państwa, jednocześnie staje przed dylematem. Zadania polityczne, np. tworzenie nowych stanowisk pracy, są w sprzeczności z zasadą maksymalizacji nadwyżki. A więc w ustawę jak gdyby wmontowano system, który z natury rzeczy rodzi pewną sprzeczność. Z jednej strony maksymalizacja nadwyżki, z drugiej strony - realizacja celów, które w bliskiej przyszłości nie przyniosą oczekiwanej nadwyżki. Ale taka była wola ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#AdamTański">Wymienię może takie najważniejsze zadania, które realizuje agencja: restrukturyzacja i prywatyzacja majątku, tworzenie nowych miejsc pracy, administrowanie zasobami majątkowymi, które nie zostały sprywatyzowane, tworzenie nowych gospodarstw rolnych. Ta droga przekształceń, oparta na samofinansowaniu, obligatoryjności i odpowiedzialności osoby prawnej za przekształcenia, jest drogą wyjątkową - jak już powiedziałem. Od początku działania nastąpiło zderzenie między koniecznością realizacji zadań nałożonych na agencję przez ustawę, co wymaga znacznych środków finansowych, a koniecznością obsługi zadłużenia dziedziczonego po likwidowanych przedsiębiorstwach rolnych. W ostatnim okresie tempo wzrostu tego zadłużenia jest wyższe niż tempo wzrostu przejmowania przedsiębiorstw. Przejmujemy po prostu przedsiębiorstwa najbardziej zadłużone. Mimo to agencja wywiąże się do końca br. z ustawowego terminu przejęcia majątku wszystkich państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, z wyjątkiem jedynie tych, wobec których wszczęto postępowanie likwidacyjne przed wejściem w życie ustawy, to jest przed 1 stycznia 1992 r., oraz tych, które znajdują się w upadłości.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#AdamTański">Problem przejęcia tej grupy, liczącej ok. 50 najbardziej zadłużonych przedsiębiorstw, proponuje się rozwiązać w przedstawionym Sejmowi projekcie nowelizacji ustawy w ten sposób, że postępowanie upadłościowe zostałoby umorzone z mocy prawa. Przejęcie majątku tych przedsiębiorstw nie rozwiązuje oczywiście idącego za tym problemu wzrostu zadłużenia agencji. W tej sprawie agencja podjęła jeszcze w połowie br. działania polegające na składaniu wierzycielom propozycji ugodowych, zmierzających do zagwarantowania im możliwości stopniowej spłaty długów z przychodów uzyskiwanych z przejętego majątku tych przedsiębiorstw, w których dług powstał.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#AdamTański">Propozycje tego rodzaju składane są także wierzycielom w odniesieniu do zadłużenia już przejętego przez agencję. Efekty tych działań na razie nie są duże, głównie ze względu na brak ustawowej bariery egzekucyjnej wobec agencji. W obecnym stanie prawnym egzekucja należności może być prowadzona wobec całego zasobu własności rolnej skarbu państwa, bez względu na to, z jakim konkretnie majątkiem w przeszłości dług był związany. Wierzyciele mogą więc dochodzić należności - i faktycznie coraz częściej to czynią - od gospodarstw w dobrej sytuacji finansowej, zamiast korzystać z propozycji ugodowych agencji. Stwarza to realne zagrożenie dla dobrych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#AdamTański">W obecnym stanie prawnym - bez tej noweli - za przedsiębiorstwa, które z różnych przyczyn są w tragicznej sytuacji ekonomiczno-finansowej, mogłyby zapłacić przedsiębiorstwa, które sobie poradziły i doskonale radzą na wolnym rynku.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#AdamTański">Pod adresem rządu i agencji kierowane są postulaty ze strony środowisk rolniczych i środowisk pracowników państwowych przedsiębiorstw rolnych, dotyczące stworzenia łatwiejszego dostępu do prywatyzowanego majątku poprzez łagodzenie tzw. warunków finansowych, a także ochrony miejsc pracy nawet kosztem efektywności gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#AdamTański">Powyższe względy skłoniły rząd - jeszcze w końcu ub. roku - do podjęcia pracy nad opracowaniem projektu nowelizacji ustawy, który po poprawkach i uzupełnieniach wniesionych przez posłów podczas pierwszego czytania w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej jest obecnie przedmiotem obrad Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#AdamTański">Rząd generalnie podziela stanowisko Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w kwestii zmian i uzupełnień projektu rządowego, które zostały wyrażone w wystąpieniu posła sprawozdawcy. Nie będę powtarzał w tym wystąpieniu już przytoczonych szczegółowych omówień rozwiązań ustawowych. Warto jednak podkreślić najważniejsze elementy, których wprowadzenie pozwoli na sprawniejszą niż dotychczas realizację zadań państwa w zakresie restrukturyzacji i prywatyzacji państwowego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#AdamTański">Są to następujące elementy:</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#AdamTański">— Po pierwsze, precyzyjniejsze określenie przedmiotu ustawy. Pozwoli to na usunięcie dotychczasowych wątpliwości co do zakresu wykonywania uprawnień właścicielskich skarbu państwa przez agencję.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#AdamTański">— Po drugie, wprowadzenie ograniczenia prowadzenia egzekucji należności wyłącznie do majątku, z którym w przeszłości dług był związany. To powinno ochronić gospodarstwa mające szanse na rozwój. Ograniczenie to jednocześnie nie zahamuje możliwości zrestrukturyzowania zadłużenia poprzez stawianie do dyspozycji wierzycieli agencji składników majątkowych i przychodów uzyskiwanych z tych składników.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#AdamTański">— Po trzecie, uelastycznienie zasad prowadzenia sprzedaży i dzierżawy majątku, w tym możliwość obniżania cen wywoławczych w przetargach, zawierania umów leasingowych i stosowania niskiego oprocentowania. To z kolei da szansę upełnorolnienia mniej zamożnych rolników, pracownikom zaś stworzy możliwość dostępu do prywatyzowanego majątku. Będzie mieć to szczególne znaczenie na terenach objętych wysokim bezrobociem strukturalnym oraz na terenach, gdzie rolnicy są ekonomicznie słabsi.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#AdamTański">— Po czwarte, złagodzenie zasad wykupu mieszkań zakładowych i objęcie tymi zasadami szerszego kręgu najemców mieszkań. Ta modyfikacja wychodzi na przeciw zgłaszanym postulatom środowisk pracowniczych. Przyjęte rozwiązania pozwolą na uzyskanie własności mieszkań przez osoby, które dotychczas szans takich nie mają.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#AdamTański">— Wreszcie po piąte, usunięcie braków i wad konstrukcyjnych, którymi niestety obciążona była ustawa, co uczyni ją czytelniejszą zarówno dla nabywców, dzierżawców i najemców, jak i dla aparatu wykonawczego agencji.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#AdamTański">Wysoki Sejmie! W świetle przedstawionych problemów związanych ze stosowaniem nowelizowanej obecnie ustawy poważne zaniepokojenie rządu budzą zgłoszone do projektu wnioski mniejszości oznaczone w sprawozdaniu komisji numerami 1, 3 i 5 oraz wniosek 1a zamieszczony w erracie do sprawozdania. Wszystkie te wnioski, gdyby zostały przez Wysoki Sejm przyjęte i włączone do ustawy, mogłyby doprowadzić do zachwiania równowagi między nałożonymi na agencję zadaniami a źródłami ich finansowania.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#AdamTański">Przypominam tu o zasadzie samofinansowania. Wnioski te spowodują zmniejszenie wpływów finansowych do agencji. Nie ma natomiast wniosku, który wpłynąłby na zmniejszenie zadań agencji. Efekt byłby taki, że albo cele, które są określone dla agencji, nie byłyby realizowane, albo byłyby realizowane w stopniu znacznie mniejszym niż byłoby to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#AdamTański">Po pierwsze, wniosek mniejszości oznaczony w sprawozdaniu komisji jako nr 1 dotyczy stworzenia możliwości uwłaszczenia niektórych pracowników w zakresie mieszkań. Rząd z zasady jest przeciwny rozdawnictwu.</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#AdamTański">Po drugie, przepis ten stwarza możliwość, podkreślam - możliwość, darowania mieszkania, nie określając kryteriów, jakimi miałby się kierować decydent. A więc powstaje sytuacja, w której w sposób niejasny mogą być darowane mieszkania, z natury rzeczy rodząca klimat sprzyjający korupcji. Rząd jest więc przeciwny temu wnioskowi mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#AdamTański">Bardzo podobne w swej wymowie są także wnioski mniejszości oznaczone numerami 1a i 3. Sprowadzają się one do stworzenia podstawy do nieuzasadnionego ekonomicznie i społecznie obniżania ceny sprzedaży gruntów i mieszkań, w skrajnym przypadku aż do 1% ich wartości. Wpływy ze sprzedaży mieszkań na tych zasadach nie pokryłyby nawet kosztów przygotowania ich do sprzedaży. We wniosku nr 1a proponuje się obligatoryjne zastosowanie analogicznej jak przy sprzedaży mieszkań obniżki ceny w stosunku do 30% gruntów rolnych przejętych po zlikwidowanych przedsiębiorstwach. Ogromne koszty takiej operacji nie przyniosłyby na pewno pożądanych rezultatów z gospodarczego i społecznego punktu widzenia. Realizacja wniosku doprowadziłaby bowiem do wyodrębnienia w sztuczny sposób około 200 tys. gospodarstw pracowniczych bez siedlisk, narzędzi, inwentarza, liczących średnio po 5 ha. W większości wypadków w gospodarstwach tych nie podjęto by produkcji rolnej mogącej dać utrzymanie pracownikom i ich rodzinom. W rezultacie więc realizacja wniosku oznaczałaby ogromne koszty dla agencji, nie przynosząc w zamian ekwiwalentnych korzyści społecznych. Poza tym byłaby to swoista parcelacja pegeerów. Przyjęcie zasady wydzielenia 30% gruntów i prawie darmowego przekazania pracownikom oznacza, że kryterium restrukturyzacji gospodarstwa byłoby kryterium ideologicznym, a nie ekonomicznym. Obecnie ilość ziemi, jaką można wydzielić do sprzedaży lub dzierżaw, wynika z programu restrukturyzacji, w którym kryterium wydzielenia jest właśnie efektywność ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#AdamTański">Trzeci wniosek mniejszości, ale oznaczony nr 4, prowadzi do ograniczenia dochodów gmin z tytułu podatku rolnego. Proponuje się bowiem we wniosku zwolnienie z podatku rolnego także w razie dzierżawy gruntów pochodzących z państwowych gospodarstw rolnych - wszystkich. Rząd nie może odnieść się z aprobatą do takiego rozwiązania, które oznaczałoby konieczność dodatkowego subwencjonowania gmin z budżetu państwa. A więc wniosek ten bezpośrednio uderza w budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#AdamTański">Z wniosków mniejszości rząd popiera jedynie wniosek oznaczony w sprawozdaniu nr 2, który dotyczy utrzymania dotychczasowej zasady stałego zwolnienia z czynszu jedynie gruntów klasy VI. Należy podzielić pogląd wnioskodawcy, że rozciągnięcie tej zasady na grunty klasy V, które stanowią około 17% ogólnej powierzchni gruntów, spowoduje, że wyłanianie dzierżawców następować będzie wyłącznie według subiektywnych kryteriów. Obecnie takim kryterium jest właśnie czynsz dzierżawny. Wyłączenie czy zwolnienie z czynszu dzierżawnego powoduje, że znowu zasady dzierżawienia gruntów klasy V stałyby się uznaniowe, niejasne, a więc znowu sprzyjałoby to zjawiskom korupcji. Oprócz tego powstaje sytuacja, która konfliktuje lokalne środowiska rolnicze, zwłaszcza jeśli chodzi o grunty położone na obszarach uważanych za atrakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#AdamTański">W związku z przedstawionymi wnioskami wnoszę w imieniu Rady Ministrów o to, ażeby głosując nad wnioskami mniejszości, przyjąć jedynie wniosek nr 2, a odrzucić pozostałe wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#AdamTański">Chciałbym teraz przejść możliwie krótko do niektórych pytań, wątpliwości, które zostały zgłoszone w trakcie debaty, niektóre bowiem wnioski, bardzo radykalne, były po prostu oparte na fałszywych informacjach czy też faktach, które są nieprawdziwe. Na przykład wystąpienie pana posła Kazimierza Wilka sugerowało, że w pegeerach są miliony hektarów odłogów, że jest tragedia, dramat i właściwie nic tam już nie rośnie. A jakie są fakty? W zasobach agencji na koniec października było około 3 mln ha użytków rolnych, a odłogów około 54 tys. ha. To dużo, ale poniżej 5%. Jest to zjawisko niepokojące, ale proszę pamiętać, że w warunkach gospodarki rynkowej zawsze może się zdarzyć sytuacja, w której eliminuje się niektóre działki uznane z różnych powodów - m. in. z punktu widzenia kosztów produkcji - za krańcowe. Z tym zjawiskiem w gospodarce rynkowej musimy się liczyć. Występuje ono również w gospodarce indywidualnej i oznacza po prostu, że te same środki produkcji są kierowane na inne działki, lepiej położone, gdzie jest możliwy wzrost intensywności produkcji. Czasami przynosi to w efekcie skalę produkcji większą niż w sytuacji, kiedy te same środki byłyby rozłożone na większe obszary, często znacznie gorsze, znajdujące się w krańcowo trudnym położeniu.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#AdamTański">Jak ten problem wygląda ogółem w pegeerach? Przy około 3753 tys. ha użytków rolnych odłogów jest więcej, bo około 300 tys. ha. Czyli poza nami, poza zasobem agencji, zjawisko to jest szersze, ale też nie przyjmuje takich rozmiarów, jak wynikałoby to z wypowiedzi pana posła Wilka.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#AdamTański">Wprowadziliśmy również zasadę użyczenia, to znaczy, że wszędzie tam, gdzie jest odłóg lub mógłby być odłóg, możemy za darmo dać ziemię w użyczenie. Podkreślam - za darmo. Mimo tej możliwości nie ma chętnych, przyczyny tego stanu rzeczy są więc daleko głębsze. To nie jest kwestia działania agencji czy dofinansowania z budżetu agencji. Jest to kwestia pytania, kto będzie dotował i kto podtrzyma produkcję na tych krańcowych działkach rolnych?</u>
          <u xml:id="u-54.28" who="#AdamTański">Bardzo alarmistyczny był również ton niektórych wypowiedzi co do wyników finansowych. Rzeczywiście, w 1992 r. pegeery poniosły straty przekraczające w skali całego kraju 2 bln zł. Agencja już wtedy istniała i część pegeerów przejęła. Ale w 1991 r., kiedy agencji jeszcze nie było, strata była większa, gdyż wyniosła około 5 bln zł. Te liczby nie są w pełni porównywalne, zmienia się bowiem liczebność gospodarstw. Bardziej porównywalne są wskaźniki rentowności, w tym wypadku ujemne. Tutaj obserwuje się zjawisko wyraźnej poprawy, obniżenia tej ujemnej rentowności. Jest więc wyraźny postęp, a nie regres.</u>
          <u xml:id="u-54.29" who="#AdamTański">Pani poseł Zajączkowska podniosła kwestię art. 18 i 19 w noweli, która wprawdzie nie jest objęta wnioskami mniejszości, ale dotyka rzeczywiście dosyć istotnej sprawy. Z tych dwóch artykułów wynika, że agencji zostają umorzone zobowiązania wobec skarbu państwa, ale jednocześnie te gospodarstwa, które są poza zasobem agencji i te, w których trwa postępowanie upadłościowe, muszą przejść do agencji. Te, które są poza zasobami agencji, nie mają zdolności prawnej do wejścia w stan upadłości. W wyniku tej noweli będziemy więc zmuszeni przejąć również te gospodarstwa, które powinny upaść wcześniej z przyczyn ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-54.30" who="#AdamTański">Są więc tutaj dwa, jak gdyby precedensowe, rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-54.31" who="#AdamTański">Z jednej strony następuje umorzenie zobowiązań wobec skarbu państwa, ale z drugiej - agencja jako odrębna osoba prawna musi przyjąć jednostki, które utraciły zdolność do upadłości ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-54.32" who="#AdamTański">To oznacza, że agencja uzyska w wyniku umorzenia zobowiązań pewną kwotę, ale znacznie większą kwotę straci - gdyby liczyć takim prostym rachunkiem bilansowym - przejmując te przedsiębiorstwa, które są najbardziej zadłużone i które powinny wcześniej upaść.</u>
          <u xml:id="u-54.33" who="#AdamTański">Z pewnych względów to rozwiązanie ma uzasadnienie. U nas szybciej rozdysponujemy majątek tych upadających przedsiębiorstw. W lepszej sytuacji będą też wierzyciele. Przypomnę, że poza zasobem agencji wierzyciel mógłby dochodzić swoich należności od upadającego przedsiębiorstwa tylko ze sprzedaży majątku ruchomego, gdyż - jak wcześniej powiedziałem - przedsiębiorstwo nie było właścicielem ziemi i budynków. Natomiast w momencie kiedy przedsiębiorstwo znajdzie się w zasobach agencji, wierzyciele mają prawo do wpływów ze sprzedaży nie tylko majątku ruchomego, ale także ziemi i budynków. W tym sensie jest to rozwiązanie korzystne dla wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-54.34" who="#AdamTański">Jest pewna kwestia, którą również poruszył pan poseł Kufel. Nie będę nawiązywał do wątku personalnego, uważam bowiem, że nie jest to właściwe miejsce. Pan poseł wspomniał o wydarzeniu, które jest dla nas bardzo ważne i symptomatyczne. Chodzi o wydarzenie w pegeerze Zegartowice, gdzie przekształcenia były dokonywane w cieniu protestu głodowego. Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że nasze decyzje dotyczące przekształceń w państwowych gospodarstwach rolnych bardzo często dotykają różnych sprzecznych interesów. Ogromne oczekiwania mają zarówno pracownicy, jak i wierzyciele, samorządy, skarb państwa. To wszystko powoduje, że następuje kłębowisko sprzeczności ekonomicznych, które musimy jakoś wypośrodkować, utrzymując cały czas nadwyżkę finansową. A zatem te przekształcenia wymagają determinacji i zdecydowania oraz wsparcia politycznego.</u>
          <u xml:id="u-54.35" who="#AdamTański">W Zegartowicach dokonywało to się w cieniu protestu głodowego, którego biernym obserwatorem - a potem nie tylko biernym, niestety - był również pan poseł Zenon Kufel. Jego obecność tam nie miała jednak charakteru kojącego czy łagodzącego obyczaje, czy też zachęcającego do kompromisu, ale wzmacniała stanowisko głodujących, którzy wybrali tę formę protestu. Jednak w tle tego protestu krył się interes pewnej grupy ludzi, pieniądze. A więc użyto drastycznej formy protestu, zrozumiałej, jeśli chodzi o protest w sprawach najważniejszych, ogólnoludzkich, ale nie w sprawach, w których chodzi po prostu o pieniądze. A zatem była to forma nacisku, etycznie wątpliwa.</u>
          <u xml:id="u-54.36" who="#AdamTański">W związku z tym bardzo bym prosił Wysoką Izbę, a szczególnie pana posła Kufla, by jeżeli zechce jeszcze brać udział w tego typu konfrontacjach - a obawiam się, że może do nich dochodzić - zechciał zauważyć, że działamy w interesie skarbu państwa i mamy prawo liczyć na wsparcie posłów w sytuacji, kiedy musimy rozstrzygać w kłębowisku sprzeczności.</u>
          <u xml:id="u-54.37" who="#AdamTański">Kończąc dziękuję za uwagę i proszę Wysoką Izbę o wsparcie stanowiska rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Poseł Miron Pomirski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Dyskusja jest zamknięta. Czy to jest pytanie do pana prezesa?</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MironPomirski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Żałuję, że jest to dyskusja krótka. Ten wniosek był dobry, jeśli jednak byłaby to dyskusja średnia, to niektórzy posłowie mogliby się swobodnie wypowiedzieć. Dla mnie zabrakło czasu, stąd, panie prezesie, ograniczę się tylko do pytań.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#MironPomirski">Pan prezes powiedział, że zgodnie z ustawą państwowe zasoby ziemskie, i nie tylko, zostaną przejęte przez agencję do końca roku. Chciałbym w to wierzyć - i wierzę, znając pana prezesa - tylko mam zasadnicze pytanie: Czy pan prezes się orientuje, co w tym okresie dzieje się w tych gospodarstwach, które nie są jeszcze przejęte? (Do końca roku pozostały 2 tygodnie.) Sądzę, że pan prezes wie, ale chciałbym powiedzieć Wysokiej Izbie, że tam jest dokładny rozbiór, tam jest egzekucja pozaprawna. Tam się dzieją rzeczy dantejskie.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#MironPomirski">Nie wiem, co agencja będzie przejmowała — najprawdopodobniej tylko ludzi i długi. Stąd też wiem, że są kłopoty formalne, jeżeli chodzi o podjęcie czynności prawnych, o wstrzymanie egzekucji i wstrzymanie tego rozbioru, ale czy nie można podjąć czynności pozaformalnych, typu: rozmowy pana prezesa nawet z premierem, z ministrem finansów, żeby przynajmniej egzekucje były wstrzymane w tym okresie, a później ewentualnie można byłoby do nich przystąpić, bo inaczej praktycznie nic nie pozostanie.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#MironPomirski">Zasoby państwowe zostały przejęte, mają jakiś tam parasol - chociaż niewielki, w zasadzie dziurawy. Pan prezes powiedział, że średnia to 5% nie obsianych gruntów. Otóż z tą średnią bywa różnie. Dam panu prezesowi przykład: w rejonie Ornety przejęte gospodarstwa mają ponad 50% nie obsianej ziemi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam. Dyskusja jest już zamknięta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MironPomirski">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę się ograniczyć do postawienia pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MironPomirski">Zdaję sobie sprawę, że nadużywam czasu, ale to jest ważna sprawa. Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#MironPomirski">I w gospodarstwach tych na wiosnę nie zostanie obsiana ziemia, jeżeli nie będzie zastrzyku ekonomicznego. Dziękuję i przepraszam za przedłużenie wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, jeszcze chciałby zadać pytanie pan poseł Jacek Soska. Bardzo proszę ograniczyć się tylko do zadawania pytań. Czas klubu został już wyczerpany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JacekSoska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja zadam bardzo poważne pytanie związane z tym parlamentem. Pan prezes Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nie wykonał nałożonych na niego obowiązków ustawowych, to znaczy nie przejął wszystkich (czy nie przejmie wszystkich) PGR do końca tego roku, bo jest to niemożliwe. My, oceniając rząd, jego działalność w 1993 r., musimy zadać pytanie: czy za nieprzejęcie zgodnie z ustawą tych wszystkich PGR pan prezes sobie tutaj, że tak powiem, wymierzy karę? I jak my się mamy potem zachowywać? Jest to złamanie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan prezes będzie uprzejmy odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AdamTański">Pan poseł Pomirski zapytał, czy mamy świadomość tego, co się dzieje w gospodarstwach jeszcze nie przejętych do zasobu agencji. Powiem, że oczywiście mamy świadomość. Dzieje się różnie, czasami źle, ale myślę, że powinno tu być powiedziane - chyba do tego zmierzało pytanie pana posła - kto właściwie odpowiada za to, co tam się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AdamTański">Z chwilą przejęcia gospodarstwa, my za nie odpowiadamy. Kiedy jest likwidowane przedsiębiorstwo, powołuje się tymczasowego zarządcę, który działa już w imieniu agencji, ale do tego momentu, zgodnie z przepisami o przedsiębiorstwie państwowym, jest nadzór organu założycielskiego. Te zjawiska, o których mówił pan poseł Pomirski, wykraczają poza nadzór założycielski. To są raczej sprawy wymagające interwencji prokuratorskiej i wydaje mi się, że o tych faktach powinny być powiadomione inne służby i one powinny robić to, co nakazuje prawo.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#AdamTański">Natomiast jest ogromnym problemem uruchomienie produkcji w tych gospodarstwach, tam, gdzie ta produkcja może dać efekt ekonomiczny, ale z różnych powodów nie ma środków na jej rozpoczęcie. Wtedy my się pojawiamy i pola zostaną obsianie na wiosnę - tak jak to było w latach ubiegłych. Najczęściej podpisujemy umowę z firmami, które odbierają produkty naszych gospodarstw rolnych. Następuje zaliczkowe dostarczenie (w ramach późniejszych rozliczeń) nasion, środków ochrony roślin, gwarantujemy kredyty na sfinansowanie, na przykład, kosztów robocizny. W ten sposób udało nam się w roku 1992, 1993 - właśnie na wiosnę - uruchomić produkcję na tych użytkach rolnych, które zostały wygaszone, a na których produkcja mogłaby przynieść efekt ekonomiczny. Takie działania notujemy od 2 lat. Często są to kwoty przekraczające w skali roku kilkaset miliardów zł. W ten sposób są one skierowane do gospodarstw skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#AdamTański">Pan poseł Soska już przesądził, że nie przejmiemy wszystkich PGR. Otóż staramy się przejąć wszystkie państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej. Mam nadzieję, że do końca roku przejmiemy wszystkie te, które powinniśmy przejąć z mocy prawa, z tego obowiązku, który narzuciła nam ustawa.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#AdamTański">Jest pewna grupa przedsiębiorstw, które mogą być przejęte, ale nie muszą być przejęte - chodzi o te, których likwidacja rozpoczęła się przed 1 stycznia 1992 r. Tu ustawodawca dopuszcza możliwość dokończenia likwidacji wedle przepisów dotyczących przedsiębiorstw państwowych. Natomiast te przedsiębiorstwa, które powinniśmy przejąć, przejmujemy. O tym m.in. zdecydowało to posiedzenie komisji rolnictwa, na którym była mowa o tym, że odpowiedzialność za długi będzie ograniczona do majątku zadłużonego. To legło u podstaw decyzji, którą podjąłem w ostatnich dniach - żeby szybko przejąć wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#AdamTański">Stałem rzeczywiście przed poważnym dylematem - i, być może, Sejm miałby problem z osądzeniem, czy przejmować gospodarstwa najbardziej zadłużone w sytuacji, kiedy jest zagrożenie, że długi tych gospodarstw byłyby egzekwowane z gospodarstw doskonale sobie radzących. Stałem przed dylematem, czy zgodnie z literą ustawy przejąć te najbardziej zadłużone - ryzykując upadkiem jeszcze funkcjonujących - czy też wykonać ducha ustawy i nie przejmować tych, które po prostu spowodowałyby upadek tych gospodarstw, które dobrze funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#AdamTański">Ta nowela - która ogranicza egzekucję do majątku, na którym powstały długi - chroni nas przed taką chaotyczną, dziką egzekucją, która rozkłada również dobre przedsiębiorstwa. I to spowoduje, że po posiedzeniu komisji i - mam nadzieję - po uchwaleniu przez Sejm nowelizacji ustawy, tego ryzyka już nie będzie i z czystym sumieniem będzie można powiedzieć, że zostało to wykonane zgodnie z literą i duchem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, są dalsze pytania klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że czasy klubów zostały wyczerpane.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie w pytaniach.)</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie zwracam się z prośbą o lepsze gospodarowanie czasem, dlatego że przeradza się to w debatę niezgodną z regulaminem Sejmu, lub o wnoszenie w odpowiednim czasie o dłuższą debatę.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wczoraj pan poseł Jerzy Osiatyński o wiele przedłużył czas wystąpienia.)</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam bardzo, posłowie wyrazili na to zgodę. Pozostawiłam to decyzji posłów na sali. Przypominam panu posłowi, że zapytałam się, czy jest sprzeciw. Nie było sprzeciwu. Posłowie wyrazili zgodę.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Czyli można jeszcze raz zapytać o to salę.)</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, tak jak powiedziałam, są jeszcze pytania zgłoszone przez klub PSL. Zgłosił się pan poseł Marian Michalski.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze inne zapytania?</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Marian Żenkiewicz. Tak samo przypominam, panie pośle, że czas klubu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#komentarz">(Poseł Marian Żenkiewicz: Pani marszałek, to jest pytanie w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, nie mogę panu udzielić głosu w tym trybie, dlatego że pan poseł nie zabierał głosu, a można sprostować tylko własną wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#komentarz">(Poseł Marian Żenkiewicz: Przepraszam bardzo, w takim razie będzie pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-65.14" who="#OlgaKrzyżanowska">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-65.15" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, udzielam jeszcze głosu panu posłowi Marianowi Michalskiemu. Proszę o zadanie krótkiego pytania. Pana posła Mariana Żenkiewicza także proszę o zadanie krótkiego pytania. Bardzo proszę przestrzegać tego, bo będę zmuszona odebrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MarianMichalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana prezesa. Panie prezesie, w tej chwili słuchają nas rolnicy z terenów podgórskich i górskich. Chciałbym jeszcze raz spytać, bo już kiedyś miałem okazję, co z tymi gruntami? Czy będą one traktowane indywidualnie, czy będą podciągnięte pod klasę, załóżmy, V czy VI?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Mariana Żenkiewicza. Potem poproszę pana prezesa o łączną odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MarianŻenkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie prezesie, ponieważ poświęcił pan dosyć duży fragment swojego wystąpienia zdarzeniu w Zegartowicach i poddał pan krytyce obecnych tam posłów twierdząc, iż działania poselskie były pewnego rodzaju presją wywieraną na pracowników agencji, chciałbym pana prezesa uprzejmie zapytać, z jakiego źródła czerpał pan wiadomości na ten temat i co stanowiło podstawę do przyjęcia przez pana takiego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#MarianŻenkiewicz">Pragnę dodać, że byłem jednym z tych trzech posłów i z całą odpowiedzialnością chcę powiedzieć, że dzięki moim mediacyjnym działaniom — wpływaniu zarówno na pracowników agencji, jak i na strajkujących perswazją i prośbą, aby każda ze stron ustąpiła w pewnym zakresie — doszło do zażegnania tego konfliktu. Natomiast i pan, i część środków masowego przekazu twierdzi zupełnie co innego. Prosiłbym o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Udzielam głosu panu prezesowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AdamTański">Pan poseł Michalski pyta, jak będą potraktowane tereny podgórskie i górskie. We wniosku mniejszości, który popieramy, mowa jest o tym, że nie powinno być zwolnienia z czynszu gruntów klasy V - generalnego zwolnienia. Natomiast dla tych terenów, gdzie jest szczególnie trudno, gdzie grunty są szczególnie zaniedbane, jest możliwość zwolnienia z czynszu przez agencję. Oświadczam, że w takich przypadkach korzystamy ze zwolnień z czynszu i będziemy się na to decydować, jeżeli będą uzasadnione okoliczności, a one są właśnie uzasadnione w regionach górskich i podgórskich, zwłaszcza w regionie Bieszczad, gdzie mamy szczególne problemy z zagospodarowaniem użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AdamTański">Rząd, który wspiera w tym miejscu wniosek mniejszości, jest przeciwko generalnemu zwolnieniu, co oznacza - jeśli jest możliwość selektywnego postępowania - przywilej dla tych, którzy na takie zwolnienie zasługują.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#AdamTański">Natomiast co do drugiego pytania: ja nie kierowałem tego do pana posła Żenkiewicza. Informacje mam od negocjatorów, z którymi byłem w ciągłym kontakcie. Do pana posła tych uwag nie kierowałem. Ocena była taka, że nie wszyscy posłowie działali w sposób łagodzący i sprzyjający kompromisowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przejdziemy w dalszej części posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są komunikaty?</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła sekretarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MirosławCzech">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się w sali nr 24 w budynku nr 3 posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, chciałabym poinformować, że będziemy dzisiaj obradować bez dłuższej przerwy obiadowej, ze względu na to, że mamy dość napięty program i chcemy skończyć obrady w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: A czy skończymy dzisiaj obrady?)</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł ma uwagę w sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Czy kończymy dzisiaj obrady, jak jest zaplanowane?)</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, teraz będzie przerwa do godz. 14 i potem będziemy obradować z półgodzinnymi przerwami co dwie godziny. Jest szansa - skoro zdjęliśmy jeden punkt porządku dziennego, jak zadecydowała Wysoka Izba - że około godz. 20 zakończymy obrady.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 23 do godz. 14 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc. Czas przerwy minął.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (druki nr 57 i 161).</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu posła Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Prezydium Sejmu, zgodnie z art. 56d regulaminu Sejmu, pismem z 9 listopada 1993 r. skierowało pilny rządowy projekt ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (druk nr 57) do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej do pierwszego czytania. Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na swym posiedzeniu w dniu 17 listopada 1993 r. powołała podkomisję do rozpatrzenia powyższego projektu ustawy. Podkomisja pracowała nad projektem w czasie czterech posiedzeń. Zapoznała się z opiniami niezależnych ekspertów oraz uwagami organów następujących instytucji i organizacji: Ministerstwa Finansów, Centralnego Urzędu Planowania, Narodowego Banku Polskiego, NSZZ RI „Solidarność”, związku „Samoobrona”, Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Federacji Związków Producentów Rolnych, Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa i Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Zgłoszone opinie i uwagi dotyczyły takich problemów, jak:</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">1. Forma prawna, w jakiej ma funkcjonować agencja, ze względu na to, że w sferze rolnictwa funkcjonują już dwie agencje: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa i Agencja Rynku Rolnego, obie jako państwowe osoby prawne. Komisja uznała, że propozycja rządu, by agencja działała jako państwowa osoba prawna, jest najwłaściwsza. Jeśli chodzi o zakres zadań agencji, to najwięcej uwag i propozycji, szczególnie ze strony związków zawodowych i organizacji społecznych, zmierzało do mocniejszego podkreślenia roli agencji w oddłużeniu rolnictwa. Te uwagi i opinie znalazły swój wyraz w redakcji art. 12 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Jeśli chodzi o sprawy gospodarki finansowej agencji, w uwagach i opiniach wskazano na konieczność stworzenia zabezpieczeń kontroli wewnętrznej. Zwrócono uwagę, że źródła dochodów na działalność agencji powinny być jak najszersze. Na przykład powinny to być wpływy z wprowadzonych przez przyszłą ustawę opłat wyrównawczych stosowanych do importowanych artykułów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Dużo uwag i opinii dotyczyło uprawnień organów agencji, szczególnie rady agencji. W opiniach postulowano zwiększenie uprawnień rady o uprawnienia decyzyjne, a nie tylko opiniodawcze, oraz zmianę struktury i składu liczebnego rady.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Projekt w postaci tekstu jednolitego podkomisja wypracowała na posiedzeniu w dniu 25 listopada 1993 r., a komisja na posiedzeniu w dniu 2 grudnia br. przyjęła sprawozdanie komisji na temat projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Komisja potwierdziła potrzebę ustawowego powołania agencji jako brakującej dotychczas instytucji, narzędzia finansowego w procesie przemian i modernizacji polskiego rolnictwa oraz jako formy pomocy państwa w rozwiązywaniu najbardziej nabrzmiałych problemów produkcyjnych i społecznych w katastrofalnej sytuacji ekonomicznej wsi.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Omawiając poszczególne artykuły tego projektu wskażę zmiany, jakich dokonała komisja w stosunku do projektu rządowego, oraz wnioski mniejszości do poszczególnych artykułów, które zgłoszone zostały na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 1 - pozostał nie zmieniony w stosunku do projektu rządowego. Powołuje się w nim nowy podmiot prawny w sferze rolnictwa: Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Cel powołania tej państwowej osoby prawnej został szczegółowo uzasadniony w projekcie rządowym. Agencja utworzona jest na bazie istniejącego od połowy 1992 r. Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Jeśli chodzi o zakres działania, fundusz nie zrealizował celów zgodnych z oczekiwaniami rolnictwa w procesie restrukturyzacji. W jego działaniu było wiele nieprawidłowości. Przede wszystkim fundusz nie był utworzony w drodze odpowiedniej ustawy. Jego usytuowanie w obowiązującym systemie prawnym budzi wiele wątpliwości i utrudnia realizację zadań. Nie ma on osobowości prawnej, co rzutuje na skuteczność i możliwości działania.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Projektowana ustawa o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest wyrazem nowego podejścia do przekształceń strukturalnych w rolnictwie. Agencja ma działać jako państwowa osoba prawna.</u>
          <u xml:id="u-75.12" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 2 - do tego artykułu komisja również nie wniosła zmian. Dotyczy on nadzoru nad agencją, który powierzony został ministrom rolnictwa i finansów.</u>
          <u xml:id="u-75.13" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 3 - dotyczy zadań agencji i sposobów ich realizacji. Zadania te są zgodne z oczekiwaniami i potrzebami naszego rolnictwa. Dotyczą tych działań w poszczególnych dziedzinach, które nie są realizowane przez inne instytucje lub uzupełniają działania takich instytucji jak Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. Pozwolą na przykład na stabilizowanie warunków finansowania inwestycji w rolnictwie oraz na podnoszenie konkurencyjności naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-75.14" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Przewiduje się, że zadania agencji będą zróżnicowane regionalnie. Planuje się, aby niezbędnym warunkiem przyznawania pomocy na inwestycje było sporządzenie planu modernizacji. W tym celu agencja będzie współpracowała z instytucjami zajmującymi się oświatą, doradztwem i informacją.</u>
          <u xml:id="u-75.15" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Ustawa ma na celu dostosowanie zadań do zmieniających się potrzeb rolnictwa. Umożliwia to delegacja ustawowa przewidziana w art. 3 ust. 4. Pozwoli ona określać priorytety w działaniach agencji, zgodnie z przyjętymi na dany rok kierunkami polityki rolnej, a także odpowiednio do budżetu przyznanego agencji na dany rok.</u>
          <u xml:id="u-75.16" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Rozporządzenie Rady Ministrów pozwoli też elastycznie rozszerzać lub zawężać zakres działania agencji, w zależności od potrzeb i możliwości finansowych. Możliwe będzie zlecanie agencji takich działań, jak: obsługa kredytów interwencyjnych, suszowych, gradowych itp., a w razie potrzeby np. kredytu nawozowego czy skupowego.</u>
          <u xml:id="u-75.17" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">W zapisie tego przepisu, to jest art. 3 ust. 4, w stosunku do brzmienia projektu rządowego wykreślono obowiązek corocznego wydawania w tej sprawie rozporządzenia, które będzie określać szczegółowe zadania agencji. Rozporządzenie to będzie zmieniane w zależności od potrzeb i możliwości finansowych agencji. W stosunku do projektu rządowego w art. 3 ust. 1 pkt. 1 zakres zadań agencji ograniczono do wspierania realizacji inwestycji, usuwając zapis dotyczący wspierania procesu przygotowania inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-75.18" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">W art. 3 ust. 1 pkt 3 rozszerzono, w stosunku do zapisu rządowego, zakres zadań, przewidując możliwość wspierania przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym. Wniosek mniejszości, zgłoszony do tego artykułu, proponuje rozszerzenie tego zapisu jeszcze o usługi na rzecz rolnictwa. Wniosek ten ujęty jest w art. 3 ust. 1 pkt 1 sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-75.19" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">W art. 3 ust. 1 pkt 6 uściślono jedynie zapis poprzez określenie, że zadania wynikające z polityki państwa mają dotyczyć rolnictwa. W art. 3 ust. 2 zmieniono zapis pkt. 2, a mianowicie zamiast - jak było w projekcie rządowym - udział w spłacie odsetek od kredytów bankowych, użyto sformułowania: dopłata do oprocentowania kredytów bankowych.</u>
          <u xml:id="u-75.20" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Ponadto w art. 3 wprowadzono dodatkowy, obecnie ust. 3, w brzmieniu: „Agencja realizuje zadania określone w ust. 2 pkt. 1 i 2 za pośrednictwem banków lub innych osób prawnych w oparciu o umowy zawierane przez agencje z tymi podmiotami”. Zapis ten wyraża istotę działania agencji, nie będzie on bowiem swoistą instytucją bankową, ale podmiotem udzielającym pomocy finansowej państwa dla rolnictwa i jego gospodarczego otoczenia. Pomoc finansowa będzie w zasadzie udzielana za pośrednictwem banków, na zasadach pozwalających na ścisły nadzór, a przez to na właściwsze niż dotychczas wydatkowanie środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-75.21" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 4 projektu przyjęła komisja w brzmieniu rządowym. Zgodnie z tym artykułem agencja działa między innymi na podstawie statutu.</u>
          <u xml:id="u-75.22" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 5 - brzmienie tego artykułu różni się od projektu rządowego w ust.1 i 2 tylko bardziej precyzyjnym określeniem funkcji prezesa agencji, który w myśl ustawy jest organem agencji, kierującym agencją i reprezentującym ją na zewnątrz.</u>
          <u xml:id="u-75.23" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Natomiast w art. 5 ust. 3 - w projekcie rządowym jest to ust. 2 - komisja uznała, że półroczne sprawozdania z działalności agencji niezależnie od podmiotów wymienionych w projekcie rządowym, to jest prezesa Rady Ministrów, ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, ministra finansów, będą składane jeszcze dodatkowo sejmowej Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-75.24" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 6 dotyczy rady agencji, która jest organem doradczym i opiniodawczym prezesa. W jej skład ma wchodzić 15 członków. W projekcie rządowym było 14, przy czym 6 jest przedstawicielami resortów i instytucji zainteresowanych działaniem agencji ze względów merytorycznych lub finansowych, a pozostali - przedstawicielami związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników oraz rolniczych związków spółdzielczych o zasięgu krajowym. W stosunku do projektu rządowego zmieniona została proporcja udziału w radzie przedstawicieli organów i organizacji rolniczych na korzyść tych ostatnich.</u>
          <u xml:id="u-75.25" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to uwaga porządkowa, ale pragnę poinformować, że w art. nr 6 projektu rządowego (druk nr 57) oraz w sprawozdaniu Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (druk nr 161) przez przeoczenie nie wpisano pełnej nazwy, cytuję: „Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych”.</u>
          <u xml:id="u-75.26" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Proszę więc panie posłanki i panów posłów o dopisanie w wymienionych drukach: i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-75.27" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. od 7 do 12 dotyczą gospodarki finansowej agencji. W świetle przepisów projektu agencja prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową.</u>
          <u xml:id="u-75.28" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 7. W tym samym artykule opisane są przychody, którymi agencja może dysponować. Związek agencji z budżetem państwa przejawia się w tym, że jej dochodami są przekazane środki budżetowe, przeznaczone na restrukturyzację i modernizację rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego oraz wpływy ze zwrotu pomocy budżetowej udzielonej w latach ubiegłych na zakup nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, a także restrukturyzację i modernizację rolnictwa oraz jego otoczenia. Jako sukcesor funduszu restrukturyzacji, modernizacji i oddłużenia rolnictwa agencja otrzyma środki pochodzące z oprocentowania rezerw obowiązkowych odprowadzanych przez banki do Narodowego Banku Polskiego. Ponadto, jako instytucja realizująca politykę państwa, może otrzymać środki pochodzące z innych źródeł przeznaczone na realizację jej zadań. Właśnie w tym zakresie komisja poszerzyła zapis rządowy dodając w art. 7 ust. 2 pkt 4 w brzmieniu: „Wszelkie środki uzyskane w ramach bezzwrotnej i kredytowej pomocy zagranicznej przeznaczone na zadania agencji określone w art. 3”. Do zapisu tego zgłoszony został wniosek mniejszości, zgodnie z którym przepisowi temu powinno się nadać następujące brzmienie: „Środki uzyskane w ramach bezzwrotnej i kredytowej pomocy zagranicznej”, czyli bez słowa „wszelkie”.</u>
          <u xml:id="u-75.29" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Roczny plan finansowy agencji ustalany będzie przez prezesa w porozumieniu z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz z ministrem finansów, po zasięgnięciu opinii rady agencji.</u>
          <u xml:id="u-75.30" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">W art. 7 ust. 5, dotyczącym zasad wynagradzania pracowników agencji, wprowadzono tę zmianę, że zakładowy system wynagrodzeń powinien być pozytywnie zaopiniowany przez radę agencji. Podobnie jak inne osoby prawne, agencja będzie prowadzić rachunkowość na podstawie przepisów rozporządzenia ministra finansów w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości - art. 7 ust. 6. Dokonywanie przez agencję emisji obligacji i zaciąganie przez nią kredytów długoterminowych wymaga - stosownie do art. 8 projektu ustawy - zgody ministra finansów. Powyższa regulacja pozostaje w korelacji z ustawowymi funkcjami ministra finansów oraz ustawą z 27 września 1988 r. o obligacjach - DzU nr 34 poz. 254. Działalność agencji, będącej instrumentem polityki państwa i działającej na podstawie środków publicznych, jest zwolniona od podatku dochodowego od osób prawnych. To jest art. 9.</u>
          <u xml:id="u-75.31" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Najwięcej pracy komisja poświęciła art. 12 projektu ustawy i w tym przepisie komisja wprowadziła rozszerzenie tego artykułu. Utworzona w drodze ustawy agencja ma zastąpić Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, działający dotychczas na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1993 r. w sprawie zasad funkcjonowania oraz źródeł zasilania Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Agencja przejmie środki finansowe i mienie Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa oraz prawa i obowiązki tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-75.32" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Komisja przyjęła zapis rozszerzający art. 12 o ust. 2, w którym stwierdza się, że wnioski rolników indywidualnych i spółdzielni działających w obszarze rolnym o oddłużenie kredytów inwestycyjnych przyjęte przez Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa nie załatwione przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stanowią zobowiązania agencji i rozpatrywane będą na zasadach obowiązujących w dniu złożenia. Do tego przepisu zgłoszony został wniosek mniejszości będący wyrazem przeciwnego stanowiska. Stąd postuluje się w nim skreślenie ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-75.33" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Art. 13. W związku z powołaniem agencji zachodzi potrzeba wprowadzenia zmian w ustawie o Narodowym Banku Polskim, wynikających tylko z faktu powołania agencji w miejsce funduszu oraz z potrzeb techniki legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-75.34" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">I art. 14 - podobnie, zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych jest następstwem postanowień niniejszego projektu, dotyczących zwolnienia agencji z podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-75.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu między kluby i koło parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 30 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Kazimierz Iwaniec z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pragnę przedstawić nasze stanowisko w sprawie projektu ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wnoszony projekt ustawy o utworzeniu tej agencji ma na celu znaczne uporządkowanie systemu kredytowania rolnictwa i udzielania mu różnorakiego wsparcia finansowego. Działania te będą koncentrować się w agencji, której powstanie jest proponowane. Skoncentrowanie środków w jednej państwowej agencji i realizowanie przez nią podstawowych działań związanych z finansowym wspieraniem rolnictwa przez państwo sprzyjać będzie skuteczności i efektywności wykorzystania tych środków. Ma to bardzo istotne znaczenie przy ciągłej szczupłości środków przeznaczanych na rolnictwo i gospodarkę żywnościową.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#KazimierzIwaniec">Dotychczasowe rozproszenie środków — i ich dysponentów — sprzyjało ich niewłaściwemu i mało efektywnemu wykorzystaniu. Dość powszechnie występowały przypadki marnotrawienia tych środków. W sposób jednoznaczny wykazują to wyniki kontroli NIK, przedstawione w opinii o wykonaniu budżetu w 1992 r., w informacjach o funkcjonowaniu Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Szczególnie przy rozpatrywaniu przedkładanego projektu ustawy musi się mieć na uwadze wyniki kontroli funkcjonowania Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, gdzie wystąpiły olbrzymie nieprawidłowości. Nieprawidłowości wiązały się z przyjmowaniem wniosków, ich opiniowaniem i zatwierdzaniem, sposobem przyznawania kredytów, decyzjami oddłużeniowymi, dowolnościami we współpracy z bankami, gwarancjami bankowymi, ściągalnością zadłużeń itd. Innymi słowy, nieprawidłowości dotyczyły całego obszaru działania funduszu.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#KazimierzIwaniec">Nie poruszam tu spraw ocenionych ostrzej, gdyż one będą przedmiotem odrębnego rozpatrywania i postępowania. Nie można jednak o tym nie wspomnieć, gdyż chodzi o to, by powoływana agencja nie powtórzyła błędów i nieprawidłowości funduszu. Chodzi też o to, by te wszystkie nieprawidłowości i zaszłości nie stały się udziałem obecnie powoływanej agencji. Nie byłoby właściwe automatyczne traktowanie przyrzeczeń i obietnic funduszu jako obligatoryjnych zobowiązań nowej agencji.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#KazimierzIwaniec">Celem uniknięcia poprzednich błędów projekt określa m.in. nadzór finansowy, precyzuje zakres działań i gospodarkę finansową, realizację zadań przede wszystkim przez banki na zasadach umownie ustalonych, zwiększa zakres działania rady. Doświadczenia wynikające z kontroli NIK wskazują, że nigdy nie dość jest wewnętrznej kontroli i systemowych zabezpieczeń przed powstawaniem nieprawidłowości. Jesteśmy przekonani, że zostanie to odpowiednio określone w statucie agencji.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#KazimierzIwaniec">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wypowiada się za przyjęciem wszystkich wniosków mniejszości. Jeżeli dwa pierwsze nie budzą uwag, to pewnych wyjaśnień wymaga propozycja skreślenia ust. 2 w art. 12. Za skreśleniem tego ustępu przemawiają względy formalne, jako że ilekroć mówi się w projekcie ustawy o Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, odnosi się to do całego rolnictwa oraz przetwórstwa rolno-spożywczego, wprowadzenie zaś proponowanego zawężenia wstecznie narusza istniejące regulacje, oraz względy merytoryczne - niedopuszczenie do automatycznego przeniesienia działań funduszu jako zobowiązań nowej agencji. Nie można do tego dopuścić przede wszystkim w świetle wyników kontroli NIK i tych wszystkich faktów, które doprowadziły do natychmiastowego odwołania kierownictwa funduszu. Gdybyśmy przyjęli zapis w ust. 2 w art. 12, nastąpiłoby niejako ustawowe aprobowanie działań tak krytycznie ocenianych. W poprzedniej kadencji Sejmu Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej krytycznie oceniła działalność Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, w wyniku czego został odwołany wiceminister Rey.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#KazimierzIwaniec">Względem merytorycznym jest także nieobciążanie bardzo krytycznie ocenianą polityką funduszu nowej agencji. Jest dla nas oczywiste, że agencja przede wszystkim rozpatrzy te wszystkie wnioski, które wpłynęły do funduszu.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#KazimierzIwaniec">Reasumując pragnę jeszcze raz stwierdzić, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej w pełni popiera powołanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wypowiada się za przyjęciem ustawy wraz z wnioskami mniejszości, i tak będzie głosować.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywany w trybie pilnym rządowy projekt ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za podstawowe zadanie uznaje: dążenie do uzyskania wewnętrznej równowagi żywnościowej i konkurencyjności polskiego rolnictwa na rynkach światowych, a także perspektywę stowarzyszenia ze Wspólnotami Europejskimi. To zadanie, będące elementem polityki bezpieczeństwa żywnościowego, która jest jedną z zasadniczych polskich racji stanu, wiąże się z koniecznością restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw rolnych oraz produkcyjnego otoczenia rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#StanisławKalemba">Powszechnie uznaje się, że rolnictwo w gospodarce rynkowej wymaga interwencji państwa, gdyż jest partnerem naturalnie słabszym dla pozostałych działów pozarolniczych. Ta zasada jest podstawą funkcjonowania gospodarki państw zachodnich. Na potwierdzenie tego przytoczę bardzo aktualną wypowiedź prof. Normana Borlauga, twórcy „zielonej rewolucji”, laureata nagrody Nobla: „Mimo że oficjalnie wiele mówi się o liberalizacji handlu na świecie, w rzeczywistości kraje te chronią protekcjonistycznie swe rynki. Najlepszym tego przykładem może być spór EWG–USA. W tych sporach przewagę mają kraje bogate, posiadające środki na ochronę swojego rolnictwa”. Według prof. Borlauga potrzebna jest ochrona polskiego rolnictwa. Powinna ona trwać przynajmniej przez jedno pokolenie. Związane jest to z podstawowym elementem bezpieczeństwa narodowego, jakim jest żywność.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#StanisławKalemba">Zmiana warunków uczestniczenia rolnictwa w ogólnym wzroście gospodarczym musi jednak następować stopniowo, wręcz „stadialnie” i przejść pięć etapów.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#StanisławKalemba">W pierwszym etapie muszą być stworzone warunki instytucjonalne, pozwalające na wdrożenie postępowych technologii do produkcji rolnej, dostosowanie do nowych zadań struktury rynków, produktów rolnych oraz motywacji producentów, a przede wszystkim pozwalające na znaczące inwestowanie w szeroko pojętą infrastrukturę produkcyjną. Zmiany te oznaczają w praktyce m. in. dostosowanie działalności instytucji budżetowych, a także banków oraz różnych agencji i fundacji. Dopiero po spełnieniu tych warunków rolnictwo ma szanse stać się udziałowcem w ogólnogospodarczym rozwoju - o ustabilizowanych przepływach produktów rolnych i przemysłowych pomiędzy wszystkimi sferami kompleksu żywnościowego.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Omawiany projekt jest jednym z elementów realizacji bardzo trudnego pierwszego etapu, po którego zakończeniu muszą przyjść cztery następne. To stoi przed polskim rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#StanisławKalemba">Przedmiotowa agencja, zgodnie z art. 12 projektu, ma przejąć środki finansowe i mienie dotychczasowego Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa oraz zobowiązania i wierzytelności finansowe tego funduszu, czyli niechlubny spadek, co potwierdza informacja NIK.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#StanisławKalemba">Poważne wątpliwości budzą ewidentne błędy w rozpatrywaniu wniosków o restrukturyzację zadłużenia. Setki wniosków, złożonych w terminie i spełniających wymogi, nie zostały z winy urzędników państwowych rozpatrzone, mimo wielokrotnych pisemnych oświadczeń i ustalania przez tych urzędników terminów podjęcia decyzji. Dzisiaj tym gospodarstwom grożą bankructwa, licytacje i związane z tym osobiste tragedie. Dotyczy to często gospodarstw dużych, które nie należą do słabych i są dorobkiem wielu pokoleń rolniczych rodzin. Można powiedzieć, że ewidentnie zawinili urzędnicy państwowi, a konsekwencję ponoszą rolnicy i ich rodziny.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#StanisławKalemba">Jak to się ma do restrukturyzacji zadłużenia: jednym na 5%, a według nowych propozycji ministerstwa, ponad 20%? Należy zadać pytanie: Czy rolnik jest w stanie spłacać ten kredyt przy najwyżej kilkuprocentowej opłacalności? Obecny rząd nie może pominąć tych faktów i unikać podjęcia działań oddłużeniowych.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#StanisławKalemba">Niewątpliwym atutem projektowanej ustawy jest posiadanie przez agencję statusu państwowej osoby prawnej, czego nie miał Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Biorąc pod uwagę dotychczasowe złe doświadczenia i nieprawidłowości w funkcjonowaniu funduszu, w rozporządzeniu wykonawczym prezesa Rady Ministrów właściwe miejsce winien znaleźć system kontroli wewnętrznej agencji. Dyskutujemy nad projektem ustawy. Należy jednak pamiętać i o tym, że po przyjęciu bardzo dobrej ustawy ważne jest to, kto będzie tę ustawę realizował, od prezesa agencji począwszy. Często stosowanie ustawy nie prowadzi do realizacji założonych celów, dlatego że to zadanie powierza się nieodpowiedzialnym wysokim urzędnikom państwowym.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego co do zgłoszonych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#StanisławKalemba">Wniosek nr 1 dotyczy art. 3 ust. 1 pkt 3. Chodzi o to, by nadać mu brzmienie: wspieranie przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i - proponuje się dodać - usługach na rzecz rolnictwa. Wspieranie inwestycji w usługach dla rolnictwa znalazło miejsce już w art. 3 ust. 1 pkt 1. Ze względu na ograniczoną ilość środków finansowych przy wspieraniu przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy należy je przeznaczyć na rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze. Rozszerzenie tego zapisu na przedsięwzięcia tworzące nowe miejsca pracy w usługach stanowi zagrożenie, że niewielkie środki nie będą przeznaczone na podstawowe cele agencji. Dlatego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował przeciw przyjęciu tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#StanisławKalemba">Takie samo stanowisko klub zajmuje w wypadku wniosku mniejszości nr 2. Uważamy, że art. 7 ust. 2 pkt 4, przyjęty przez komisję rolnictwa, jest właściwy.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#StanisławKalemba">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z ciężkim sercem opowiada się za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3, dotyczącego skreślenia w art. 12 ust. 2 - nie dlatego że jest przeciwny temu rozwiązaniu, ale dlatego że z uwagi na brak środków finansowych jest ono niewykonalne, a przeznaczenie prawie całego budżetu na 1994 r. w dziale Rolnictwo na restrukturyzację zadłużeń uniemożliwi realizację zadań w rolnictwie na ten rok, a w konsekwencji nie pozwoli na poprawę sytuacji ekonomicznej całego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#StanisławKalemba">Z całą mocą w imieniu klubu podkreślam, że nie zwalnia to rządu ani kierownictwa resortu rolnictwa z obowiązku uruchomienia mechanizmów, które umożliwią spłatę zadłużenia i zapobiegną bankructwom dobrych produkcyjnych gospodarstw, spółdzielni, zakładów, spłatę na realnych warunkach, zwłaszcza chodzi o realne oprocentowanie w skali rocznej.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#StanisławKalemba">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę omawianego projektu.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Stolzman z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna mam zaszczyt przedstawić uwagi do sprawozdania Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, zawartego w druku nr 161, dotyczące pilnego rządowego projektu ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MariaStolzman">Może najpierw kilka słów o jej historii. W roku 1991 Sejm X kadencji z inicjatywy posłów z Unii Demokratycznej, Henryka Wujca i mojej, oraz pana posła Pidka, wprowadził poprawkę do Prawa bankowego, w której to poprawce jest zapisane, że część oprocentowania obowiązkowych rezerw państwowych ma być przeznaczona na potrzeby Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, bo tak się on wówczas nazywał.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#MariaStolzman">W roku 1992 Sejm I kadencji przedłużył okres przekazywania części oprocentowania obowiązkowych rezerw bankowych bezterminowo, w pierwotnej wersji miał to być - o ile pamiętam - okres roczny, a może nawet krótszy. Tak że w tej chwili obowiązuje to bez terminu.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#MariaStolzman">Następnie, proszę państwa, Rada ds. Rolnictwa przy premierze, ówczesnym premierze - tego już nie wiem - Bieleckim czy Olszewskim, ale złożona z niezależnych ekspertów, opracowała program wykorzystania tego funduszu. Był to dobry program, podobny do tego dzisiejszego, zawartego w ustawie, nad którą będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#MariaStolzman">Niestety, minister Janowski, który nie był zachwycony tamtym projektem i chciał mieć jedyną i wyłączną władzę nad tym funduszem, przedstawił swój projekt w czasie 33 dni premiera Pawlaka, który w dobrej wierze - jestem o tym przekonana - projekt ten podpisał. I tu, proszę państwa, zaczęła się bieda. Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa rozpoczął działalność w połowie 1992 r. i wydał do tej chwili około 3 bln zł, głównie na oddłużenie - chyba niecałe 20% środków tego funduszu zostało przeznaczone na modernizację.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#MariaStolzman">Nie zamierzam, proszę państwa, dyskutować o tym, czy decyzje o takim rozdziale środków w ramach funduszu były słuszne, czy niesłuszne. Niewątpliwie nie będę tutaj tego omawiać, bo tym w tej chwili szczegółowo zajmuje się komisja rolnictwa. Wszystko to jest opisane w protokóle Najwyższej Izby Kontroli. Natomiast w samej działalności funduszu dopuszczono się bardzo wielu nieprawidłowości. Wynikały one głównie z pełnej uznaniowości stosowanej przez tych, którzy tym funduszem zarządzali.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#MariaStolzman">Brakowało kontroli, bo nie było zapisane w tym rozporządzeniu, że kontrolę nad tym, czy nadzór, sprawuje minister finansów. Kontrola ministra finansów oznacza kontrolę po upływie jakiegoś okresu. Natomiast nie było bieżącego nadzoru, bo to w rozporządzeniu nie było zapisane. Podejmowano więc wiele decyzji, których nie będę dzisiaj omawiała, ponieważ są powszechnie znane. Prasa już o nich trąbiła, a komisja i wszyscy posłowie, którzy są tym zainteresowani, mogą się z tym obecnie rozważanym w komisji protokołem NIK szczegółowo zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#MariaStolzman">Proszę państwa, w okresie rządu Hanny Suchockiej został przygotowany projekt, który obecnie rozważamy - projekt utworzenia Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Jakie cele postawiła sobie ta ustawa?</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#MariaStolzman">Przede wszystkim forma agencji nadaje funduszowi osobowość prawną, co gdy mamy na uwadze działalność taką jak podpisywanie umów z bankami, przejmowanie różnych środków, jest niesłychanie ważne.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#MariaStolzman">W projekcie stwierdza się również, że - to zresztą jest zdanie dodane przez komisję - kredyty będą udzielane ze środków banku, na podstawie umów zawartych z tymi bankami. Jest to niesłychanie ważne stwierdzenie, ponieważ to znacznie zwiększa możliwości działania funduszu. Jeżeli, powiedzmy, bilion złotych przeznaczamy na dopłatę do kredytów, to tych kredytów można udzielić za kilka bilionów. Natomiast jeśli jest ten jeden jedyny bilion - abstrahuję w tej chwili, czy w przyszłym roku fundusz będzie miał do dyspozycji trzy czy pięć bilionów - jeśli te środki są bezpośrednio wykorzystywane i na kredyty, i na dopłaty do tych kredytów, to oczywiście możliwości udzielania kredytów są znacznie mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#MariaStolzman">Z kolei, proszę państwa, umowy z bankami będą przewidywały, że bank ponosi odpowiedzialność za kredyty nietrafione. To znaczy, jeżeli udzieli kredytu komuś, kto nie stwarza gwarancji jego spłaty, to bank będzie spłacał dług ze środków własnych. Do tej pory całą odpowiedzialność za wszystkie nietrafne decyzje ponosił fundusz, a bank tylko wydawał opinie, czy dać taki kredyt, czy go nie dać, i brał pieniądze za obsługę tej akcji kredytowej. Takie praktyki dalej nie będą mogły być stosowane.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#MariaStolzman">Wreszcie, mamy nadzieję, wprowadzana ustawa oraz rozporządzenie wykonawcze, które ma być wydane przez rząd, będą tak sformułowane, że wykluczy się czynnik wszelkiej uznaniowości, czyli to, co było obiektem największej krytyki w przypadku dotychczasowego Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Spodziewam się, że Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przynajmniej z projektem tego rozporządzenia będzie miała okazję się zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#MariaStolzman">Proszę państwa, przechodzę do krótkiego omówienia wniosków mniejszości. Są w tej ustawie trzy wnioski mniejszości. W pierwszym z nich, mówił o tym mój przedmówca, pan poseł Kalemba, powraca się do wersji rządowej, która mówi o przedsięwzięciach stwarzających nowe miejsca pracy w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach na rzecz rolnictwa. Otóż te usługi na rzecz rolnictwa zostały w czasie prac komisji wykreślone. We wniosku mniejszości apeluje się o ich przywrócenie.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#MariaStolzman">Myślę, że brak usług na wsi jest bardzo uciążliwy dla rolników i że usługi to jest też działalność na rzecz rolnictwa. Tym bardziej, że jest wyraźnie powiedziane, iż nie chodzi np. o usługi fryzjerskie czy nawet usługi pogrzebowe, choć te są też ważne, ale chodzi o usługi na rzecz rolnictwa. Rozumiem przez to różnego rodzaju warsztaty naprawcze, zakłady rzemieślnicze, które będą pracowały na rzecz rolnictwa. Zgadzam się, proszę państwa, że w obecnej sytuacji na wsi nie ma wielkiego zapotrzebowania na usługi, że zapotrzebowanie na usługi jest jak gdyby procesem wtórnym, tzn. pojawia się wtedy, kiedy poprawia się sytuacja materialna wsi. Ponieważ jednak wierzę, że to nastąpi, nie wyrzucałabym tych usług z ustawy. W rozporządzeniu wykonawczym, w którym Rada Ministrów może co roku ustalać zadania i priorytety dla funduszu, można w pierwszym czy drugim roku tych usług nie przewidywać. Natomiast nie można wykreślać ich z ustawy, która powinna być na tyle ogólna, żeby nie musiała być co roku nowelizowana. Moim zdaniem naturalnym miejscem dla usług na rzecz rolnictwa jest ta ustawa i one powinny być tam uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-81.14" who="#MariaStolzman">Drugi wniosek jest też powrotem do wersji rządowej, z uzupełnieniem, że tam była mowa o środkach uzyskanych w ramach pomocy zagranicznej. Komisja dodała najpierw: bezzwrotnej i zwrotnej, i z tym się zgadzam, natomiast zostały tam dopisane również słowa: „wszelkie środki uzyskane w ramach bezzwrotnej i kredytowej pomocy z zagranicy”. Proszę państwa, określenie „wszelkie” jest określeniem czysto blankietowym, bez wielkiego znaczenia, ale — moim zdaniem — może ono mieć, niestety, znaczenie ujemne. Mianowicie jeśli chodzi o pomoc bezzwrotną na rzecz rolnictwa, to — jak próbowałam to wyjaśniać w komisji — zawsze jest tak, że jest donator i ten, który tę pomoc przyjmuje. I ten donator ma prawo adresować swoją pomoc, a jeżeli takie warunki nie zostaną mu zapewnione, może jej po prostu nie dać. Obawiam się, że ten zapis „wszelkie”, to słowo „wszelkie” na początku zdania może — wbrew zamiarom tych, którzy ten zapis wprowadzili — obrócić się przeciwko agencji, ograniczyć po prostu jej dostęp do środków pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-81.15" who="#MariaStolzman">I wreszcie zapis, który wzbudził najwięcej sprzeciwów - z przyjemnością słyszę, że klub PSL będzie głosował za przyjęciem tego wniosku mniejszości - żeby w art. 12 skreślić ust. 2. Obecnie złożone w funduszu oddłużenia wnioski opiewają na 4,5 bln zł. Jeżeli zostanie utrzymany zapis mówiący o tym, że te wszystkie wnioski mają być załatwiane w trybie dotychczasowym, w tym systemie powszechnie i ogólnie krytykowanym, oznacza to, że ten fundusz co najmniej przez rok, a może i przez dwa - bo nie wiem, jakie będą środki do jego dyspozycji w roku przyszłym - nie będzie spełniał zadań, dla których mamy uchwalić tę ustawę. I dlatego chciałabym w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna oświadczyć, że jeżeli ust. 2 w art. 12 zostanie w ustawie utrzymany, czyli będzie odrzucona poprawka nr 3, mój klub będzie musiał, choć z ciężkim sercem, głosować przeciwko tej ustawie. Mam nadzieję, że do tego nie dojdzie.</u>
          <u xml:id="u-81.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moi koledzy przedmówcy i koleżanka posłanka już tak szczegółowo zapoznali nas z różnicami i poprawkami mniejszości, że w wystąpieniu klubowym ograniczę się tylko do poparcia inicjatywy uchwalenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Rolnictwo w gospodarce rynkowej jest dla działów produkcji pozarolniczej partnerem w sposób naturalny słabszym. To, co je od nich odróżnia, leży zarówno w sferze podejmowania decyzji, jak i w uwarunkowaniach produkcyjnych gospodarstw rolnych, takich jak: sezonowość, rozproszenie, ryzyko i niepewność, niska efektywność kapitału - to jest długi okres jego zwrotu - a także łączne występowanie funkcji producenta i konsumenta, tak charakterystyczne dla rodzinnej formy gospodarowania. Brak ingerencji państwa w owe różnice oznacza zgodę na oddalanie się rolnictwa i związanej z nim społeczności od standardów cywilizacyjnych charakterystycznych dla ludności pozarolniczej. Tylko przyjęcie w polityce rolnej zasady etapowego dochodzenia do stanu pełnej transformacji rolnictwa w rozwiniętą gałąź gospodarki rynkowej pozwala uniknąć tego niebezpieczeństwa. Współczesne rolnictwo w strategii rozwoju gospodarki powinno być traktowane jako jeden z przemysłów, zaś polityka agrarna jako część polityki przemysłowej. Takie podejście stworzy przesłanki dla nastawienia polityki gospodarczej na tworzenie i zwiększanie u rolników popytu na środki produkcji trwałe i obrotowe oraz na usługi pochodzące spoza rolnictwa, a więc przyczyni się to do postępu technicznego płynącego z miasta. Uruchomienie tego popytu oznacza podniesienie wydajności pracy w rolnictwie poprzez większą produktywność gospodarstw. Zwiększony popyt na przemysłowe środki produkcji i usługi pozwoli na wchłonięcie zbędnej siły roboczej i odpowiedni rozwój sektorów przetwórczych w kompleksie gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#AndrzejAumiller">W pierwszym etapie dochodzenia do transformacji rolnictwa muszą być stworzone warunki instytucjonalne pozwalające na wdrażanie do produkcji rolnej nowoczesnych technologii oraz dostosowanie do nowych zadań struktury rynku produktów rolnych, a przede wszystkim na znaczące inwestowanie w infrastrukturę produkcyjną. Obecny stan rolnictwa polskiego, jego wadliwe struktury, relatywnie niska techniczna i ekonomiczna sprawność oraz konieczność dostosowania się do reguł rynku światowego uzasadniają potrzebę szczególnych działań, to jest aktywnego działania państwa na rzecz dostosowania podaży do popytu na kredyty.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#AndrzejAumiller">Nie można rozpatrywać procesu restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa wyłącznie w płaszczyźnie finansowania inwestycji. Konieczne jest - przy współudziale innych instytucji - równoległe rozwiązywanie problemów społecznych i dostosowanie struktury obszarowej do wymogów efektywnego gospodarowania. Rozwiązanie tych problemów nie jest możliwe bez pomocy państwa. Brak takiego wsparcia grozi załamaniem produkcji i powstaniem poważnych problemów społecznych. Oznacza to w praktyce potrzebę odpowiedniego dostosowania działań m.in. instytucji budżetowych, a także banków oraz różnych agencji i fundacji.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#AndrzejAumiller">Przedstawiony projekt ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest wyrazem nowego podejścia do przekształceń strukturalnych w rolnictwie z jednoczesnym zapewnieniem spójności nowych rozwiązań wynikających ze specyfiki zadań nowej agencji z dotychczasowymi regulacjami zawartymi w ustawach o Agencji Rynku Rolnego i Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Utworzona w drodze ustawy agencja zastąpi krytycznie oceniany przez NIK i sejmową Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, który, jak się okazało, przeznaczał środki także na turystykę czy dofinansowanie banków. Powołanie agencji może stać się ważnym czynnikiem dynamizującym procesy rozwoju i unowocześniania polskiego rolnictwa i wsi. Może to stanowić szczególne źródło określonych działań i powstawania instytucji w środowiskach wiejskich, w rolnictwie polskim - dla jego unowocześniania.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#AndrzejAumiller">Jest oczywiste, iż Polska w okresie przekształceń ustrojowych nie ma możliwości istotnego transferu środków z pozarolniczych działów gospodarki narodowej do rolnictwa. W krajach EWG taki transfer ma miejsce i jego wysokość przekracza wartość dodaną w rolnictwie. Tak jest na przykład w NRF, przepraszam, w Bundesrepublice. Dlatego znamiennym rozwiązaniem ustawy jest możliwość angażowania przez banki swoich środków w kredytowanie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#AndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Na powodzenie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa złożą się nie tylko środki finansowe pochodzące z oprocentowania rezerw obowiązkowych odprowadzanych przez banki do Narodowego Banku Polskiego, ale również środki budżetowe określone w ustawie budżetowej. I te środki pokażą, czy w polityce rolnej państwa następuje zmiana. Na konto agencji powinny wpływać również środki z opłat wyrównawczych na produkty żywnościowe sprowadzane z zagranicy z jawną lub ukrytą subwencją.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#AndrzejAumiller">Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za uchwaleniem ustawy, jednocześnie głosując za poprawką mniejszości nr 3. W wypadku nieuchwalenia tej poprawki wstrzymamy się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Andrzeja Czajkę z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Konfederacji Polski Niepodległej chciałbym przedstawić naszą opinię w kwestii przedkładanego rządowego projektu ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#AndrzejCzajka">Projekt ten - zmierzający do utworzenia instytucji realizującej w imieniu ministra rolnictwa politykę rolną państwa, w szczególności na odcinku restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa, w tym jego oddłużenia - w perspektywie stowarzyszenia z EWG jest spóźniony o kilka lat. Dobrze się stało, że w projekcie tym uwzględniono wspieranie i finansowanie przedsięwzięć w zakresie przetwórstwa rolno-spożywczego i usług dla rolnictwa, co w efekcie powinno zaowocować powstaniem nowych miejsc pracy na wsi.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AndrzejCzajka">Zadania, jakie ma realizować agencja, spełniają oczekiwania i potrzeby polskiego rolnictwa, lecz projekt ten budzi wiele wątpliwości i zastrzeżeń, jest niespójny oraz w wielu przypadkach sprzeczny. Aby w obecnej sytuacji ratować rolnictwo potrzeba bardzo spójnych działań wielu instytucji, takich jak ministerstwo rolnictwa, agencje, banki, ośrodki doradztwa rolniczego czy władze terenowe. Nie stać nas na popełnianie kolejnych błędów i nieprawidłowości, jakie miały miejsce w przypadku Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Mamy nadzieję, że osoby odpowiedzialne za powstałe nieprawidłowości w gospodarowaniu środkami funduszu zostaną pociągnięte do odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#AndrzejCzajka">Uważamy, że konieczne jest powołanie instytucji prawnej, która przejęłaby na siebie rozwiązywanie problemów polskiego rolnictwa. Obecnie jego stan jest katastrofalny. Wadliwa struktura gospodarstw chłopskich, brak kapitału własnego uniemożliwiają modernizację gospodarstw przy wykorzystaniu środków własnych. W związku z powyższym zachodzi konieczność aktywnego oddziaływania państwa w kierunku dostosowania struktury obszarowej do wymogów efektywnego gospodarowania, a także poprawy sytuacji finansowania inwestycji w rolnictwie i jego otoczeniu. Nie można tego robić na siłę i bez odpowiedniego przemyślenia. Działaniom tym powinna towarzyszyć odpowiedzialna polityka osłonowa polskich produktów i ich promocja.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#AndrzejCzajka">Podczas prac nad projektem ustawy zgłaszaliśmy zastrzeżenia dotyczące jego konstrukcji i przejrzystości. Naszym zdaniem jest on nie dopracowany, mamy wiele wątpliwości co do jego poprawności, a w związku z tym wymaga gruntownego przepracowania. Oto niektóre najważniejsze zastrzeżenia i uwagi w stosunku do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#AndrzejCzajka">W art. 1 należałoby jednoznacznie określić formę organizacyjno-prawną tworzonej agencji, np. może to być spółka akcyjna. Proponowana forma jest nieczytelna, łączy bowiem elementy zakładu budżetowego, przedsiębiorstwa państwowego oraz spółki prawa handlowego. Taka forma wpłynie negatywnie na treść i sprawność działania agencji.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#AndrzejCzajka">Nasza propozycja do art. 2 polega na tym, aby nadzór nad agencją w imieniu skarbu państwa sprawował wyłącznie minister rolnictwa. Wynika to z przesłanek merytorycznych, gdyż tylko minister rolnictwa realizuje ustaloną przez państwo politykę rolną. Agencja jest narzędziem do jego dyspozycji, powołanym do realizacji znaczącej części tej polityki. Formalnie natomiast właścicielski nadzór nad spółką może być wykonywany przez jedną osobę, a nie wiele osób. W projekcie obok ministra rolnictwa równolegle występuje minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#AndrzejCzajka">Art. 3 należałoby przeredagować w następujący sposób: Do zadań agencji należy realizacja w ramach posiadanych środków polityki rolnej państwa, w szczególności w zakresie restrukturyzacji rolnictwa i jego przemysłowo-usługowego otoczenia. Minister rolnictwa może powierzyć agencji wykonywanie innych zadań w obszarze swego działania. Przy takim zapisie pkt. od 2 do 5 w ust. 1 powinno się wykreślić, gdyż nie należy dekoncentrować obiektywnie szczupłych zasobów agencji i nakładać zbyt wielu zadań na jedną instytucję.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#AndrzejCzajka">W związku z naszą propozycją formy organizacyjno-prawnej agencji musiałby zmienić się zapis art. 5 dotyczący organów zarządzających agencją. Brzmiałby on następująco: Organami agencji jest zarząd i rada nadzorcza. Prezesa zarządu powołuje minister rolnictwa, zastępców prezesa powołuje prezes spośród kandydatów zaproponowanych przez radę nadzorczą, natomiast radę nadzorczą o funkcjach opiniodawczych i kontrolnych powołuje minister rolnictwa spośród kandydatów wytypowanych przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Sejmu RP.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To tylko kilka najważniejszych zmian, których wprowadzenie na etapie prac komisji pozwoliłoby według Konfederacji Polski Niepodległej uczynić z agencji instytucję bardziej efektywną, sprawną, skuteczną. Niewprowadzenie tych zmian zdecydowanie obniża poziom i skuteczność działania agencji.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#AndrzejCzajka">Mamy nadzieję, że zaangażowanie i pośpiech, jaki towarzyszy powstaniu agencji, oraz chęć szybkiej pomocy polskiemu rolnictwu będą zawsze takie same, a nawet większe. Należy uważać, aby w fazie tworzenia agencji nie doszło do nadmiernego przerostu kadry urzędników i nie powstała zbyt duża liczba oddziałów terenowych. Oby agencja stała się czynnikiem dynamizującym procesy rozwoju i unowocześnienia polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#AndrzejCzajka">Jednak przytoczone wcześniej argumenty nie pozwalają nam głosować za przyjęciem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wstrzyma się od głosu w czasie głosowania nad pilnym rządowym projektem uchwały o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stan polskiego rolnictwa, jego niska ekonomiczna i techniczna sprawność wymagają pomocy i działań zmierzających do przyspieszenia i unowocześnienia struktury gospodarstw rolnych. Te szczególne działania uzasadnione są również koniecznością dostosowania naszego rolnictwa i jego otoczenia do reguł rynku światowego, bo w przyszłości czeka nas stowarzyszenie z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Powołanie instytucji, która będzie wspierała przebudowę i unowocześnienie zwłaszcza gospodarstw rodzinnych oraz dziedzin związanych z rolnictwem, wydaje się nie tylko celowe, ale jest wręcz nakazem chwili.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Obecne zmiany w strukturze rolnictwa są mniej eksponowane, niż miało to miejsce w przypadku procesu zmian systemowych w całej gospodarce. Recesja gospodarcza znacznie utrudnia i komplikuje przemiany strukturalne w rolnictwie, lecz nie oznacza, że przemiany te są zbędne. Konieczność zmian wynika zarówno z przesłanek ekonomicznych, jak i społecznych.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Polityka strukturalna państwa, jak wynika z doświadczenia wszystkich krajów wysoko rozwiniętych, jest ważnym elementem kształtowania rozwoju także w warunkach rynku i sprawnego funkcjonowania konkurencji. Poza tym pewne elementy przebudowy rolnictwa lub tempo ich pojawiania się nie mogą być wprowadzane bez wsparcia tej polityki. Przemiany strukturalne wymagają długiego okresu - i nie może ich skutecznie rozwiązać samo działanie rynku. Jest to możliwe tylko przy współdziałaniu państwa i rynku.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Szkoda, że projektodawcy powołując agencję, która ma cele zasadne i konieczne, w jej nazwie nie użyli prostszego, zrozumiałego dla wszystkich, polskiego określenia. Dalej funkcjonuje więc moda na słowa, których znaczenia obywatel musi się domyślać. Można było, moim zdaniem, nazwać Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa np. agencją przebudowy i unowocześniania rolnictwa. Ale nie chodzi o nazwę, a o cel i zadania, jakie ma ta instytucja spełniać dla rozwoju polskiego rolnictwa, jego otoczenia i tworzenia perspektyw dla polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Powołanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa może stać się momentem przełomowym w kształtowaniu nowoczesnych struktur tej jakże ważnej gałęzi gospodarki. Może stać się ona także wyrazem nowego podejścia do polityki rolnej. Dotychczas instrumenty tej polityki skierowane były do wszystkich producentów, bez względu na cechy ich gospodarstw, takie jak: położenie w regionach o rozbudowanej infrastrukturze produkcyjnej i społecznej, warunki naturalne i terenowe, tradycja produkcji rolnej, skala struktury produkcji, struktura dochodów i nakładów, relacja czynników produkcji itp. Taka polityka, wbrew intencjom, powoduje rozwarstwienie gospodarstw, często nieuzasadnione społecznie i ekonomicznie. Działanie agencji przy właściwie określonych kierunkach jej funkcjonowania może stać się przykładem dobrze rozumianego interwencjonizmu adresowanego.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Szczególnie godny podkreślenia jest status prawny powołanej instytucji. Status agencji rządowej jednoznacznie podkreśla obowiązek udziału państwa w procesie modernizacji i przebudowy rolnictwa. Rolnictwo bowiem jest obszarem o istotnie konfliktogennym charakterze. Polityka społeczno-ekonomiczna powinna dążyć do ograniczenia i eliminacji takich sytuacji i zdarzeń. Słynnym problemem, utrudniającym dyskusję nad tym projektem, jest brak określenia szczegółowych kierunków polityki rolnej. Ustawa zawiera szeroki zakres zadań stojących przed agencją. Jest to uzasadnione z racji rozległości pól problematyki przemian strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform popiera zapis ustawy w art. 3 ust. 1 pkt. 3, dotyczący tworzenia nowych miejsc pracy w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Uważamy wprowadzenie poprawki mniejszości, polegającej na dopisaniu słów: „i usługach na rzecz rolnictwa” za niecelowe, nieprecyzyjne w tej sytuacji, sprawy usług na rzecz rolnictwa konsumuje bowiem art. 3 ust. 1 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Natomiast ważne dla nas jest tworzenie nowych miejsc pracy, szczególnie na wsi. Jednak nie może się ono ograniczyć tylko do sfery produkcji rolnej, ale także winno obejmować usługi, które świadczą sami rolnicy. Do takich usług, które wymagają w większości niewielkiego wsparcia finansowego, promocyjnego bądź organizacyjnego, należą usługi turystyczne. Wiele regionów rolniczych, oprócz produkcji zdrowej żywności, ma atrakcyjne położenie geograficzne, żywą kulturę ludową i stosunkowo mało skażone środowisko naturalne. Agroturystyka cieszy się dużym wzięciem u turystów zagranicznych, na czym korzystają rolnicy tych krajów. Polski klient dopiero zaczyna dostrzegać atrakcyjność tych usług. Jednak dla wielu regionów, gmin, wiosek potrzebna jest nie tylko promocja, ale wsparcie finansowe infrastruktury turystycznej wsi, poprawa bazy mieszkaniowej rolnika.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Oczywisty jest fakt, że szczupłość środków, którymi będzie dysponować agencja, nie pozwoli na realizowanie wszystkich zadań równocześnie. Hierarchię zadań, zgodnie z delegacją ustawową, ustalać będzie jednak Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Nasze zaniepokojenie budzi zapis art. 5, który mówi, że agencją kieruje i reprezentuje ją prezes, powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz ministra finansów. Uważamy, że minister rolnictwa, odpowiedzialny za realizację polityki rolnej, powinien mieć decydujący wpływ na obsadę personalną agencji, natomiast minister finansów wyraża swoją opinię co do osoby, która to opinia nie musi być wiążąca dla prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od początku pracy parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji wpadliśmy wszyscy w pilne tryby ustaw. Niektóre ustawy są konieczne dla funkcjonowania gospodarki, inne natomiast wprowadzają gruntowne zmiany, czasami powodują też zamieszanie bądź niepewność co do funkcjonowania różnych instytucji czy podmiotów gospodarczych. Po kolejnym przeanalizowaniu zapisów tejże ustawy proponowalibyśmy dopisanie do wniosku mniejszości nr 2, gdyby uzyskał poparcie, tj. zapisu art. 7 ust. 2 pkt 4 — słów: „zaakceptowane przez agencję i ministra finansów”. Każda decyzja związana z zaciąganiem zobowiązań przez agencję powinna być podejmowana bardzo rozważnie i poprzedzona rachunkami symulacyjnymi. Dotyczy to przede wszystkim zagranicznych linii kredytowych, które powinny być wykorzystane przez agencję po szczególnie skrupulatnym rozważeniu i na ściśle określony cel. Dotychczasowy zapis ustawy cytowanego artykułu poprzez słowa „wszelkich środków” sugeruje obligatoryjne przekazanie zagranicznych linii kredytowych do agencji bez analizy ich atrakcyjności, a przecież ich obsługa w przyszłości może zagrozić funkcjonowaniu agencji. Dlatego będziemy popierać wniosek mniejszości nr 2, choć nie jest w pełni precyzyjny.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Będziemy również głosować za wnioskiem mniejszości nr 3.</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Zdając sobie sprawę, że zgodnie z regulaminem Sejmu i trybem pilnym nie możemy obecnie zgłaszać tych poprawek, przedstawimy je do wniesienia przez Senat. Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform będzie głosował za wnioskiem mniejszości nr 2 i ustawą, gdyż widzimy przed agencją duże i odpowiedzialne zadania dla konkretnego i realnego wspierania polskiego rolnictwa i polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi. Dobrze, że pan wycofał tę poprawkę, bo zgodnie z regulaminem Sejmu i tak nie mogłaby być rozpatrywana.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam państwu, bo ciągle tego musimy się wszyscy uczyć, że w trybie pilnym możliwość wnoszenia poprawek jest bardzo ograniczona. Proszę o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy wysłuchiwanie wystąpień w imieniu klubów i przystępujemy teraz do wysłuchania wystąpień indywidualnych. Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na mocy omawianej ustawy ma powstać kolejna agencja związana z rolnictwem, a mianowicie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zadania agencji wynikające z art. 3 są bardzo szerokie i częściowo wchodzą w zakres zadań Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz ośrodków doradztwa rolniczego. Zmiany te powinny mieć odzwierciedlenie w budżecie na 1994 r. Rolnicy, którzy zasadniczo pozytywnie ustosunkowują się do utworzenia Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, mają nadzieję, że jej działanie będzie się przyczyniać do poprawy bardzo trudnej sytuacji w rolnictwie. Szczególnie istnieje potrzeba dopływu kredytów o oprocentowaniu możliwym do pokrycia z aktualnych dochodów z produkcji rolniczej. Istnieje także obawa, aby nie powtórzyła się sytuacja związana z funkcjonowaniem Funduszu Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, który zgodnie z obowiązującą wówczas polityką w kierownictwie ministerstwa rolnictwa pomagał tylko wybranym kredytobiorcom, nie zawsze związanym z rolnictwem i przemysłem rolno-spożywczym. W związku z tym jest bardzo ważne, aby na szefa agencji prezes Rady Ministrów powołał osobę cieszącą się autorytetem wśród rolników oraz osób i instytucji związanych z rolnictwem. Wskazana jest tu opinia sejmowej Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Upoważnienie ustawowe ministra finansów do sprawowania bieżącego nadzoru nad gospodarką finansową agencji powinno zapewnić działanie zgodne z założeniami ustawy. Mam nadzieję, że agencja we własnym zakresie również zapewni kontrolę wewnętrzną. W praktyce trzeba zrobić wszystko, aby rada agencji nie była tylko ozdobą, jak to było w wypadku funduszu, ale wspólnie z sejmową komisją rolnictwa sprawowała kontrolę nad działaniem agencji.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#StanisławStec">Popierając generalne założenia projektu ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, chciałbym zwrócić uwagę na wniosek mniejszości nr 3. Mimo że z punktu widzenia prawnego art. 12 ust. 2, zapewniający rozpatrzenie wniosków o oddłużenie dotychczas nie załatwionych wg starych zasad, jest słuszny, będę jednak głosował za jego skreśleniem. Skreślenie tego punktu pozwoli na rozpatrzenie wszystkich zaległych wniosków w możliwie krótkim czasie, co w przypadku trudności w spłacie kredytu jest bardzo ważne. Chodzi o to, żeby zaległe wnioski rozpatrzyć w pierwszym kwartale przyszłego roku. Według starych zasad bowiem może się to przedłużyć do końca roku, co jest niesprzyjające dla niektórych kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#StanisławStec">Dla właściwego funkcjonowania agencji, a obecnie jeszcze Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, ważne jest podpisanie przez ministerstwo rolnictwa porozumienia z BGŻ w sprawie pomocy w spłacie zadłużenia oraz udzielania kredytów na modernizację rolnictwa. Zagwarantuje to możliwość skorzystania z pomocy funduszu, a następnie agencji spółdzielniom produkcji rolnej, których dotychczas fundusz nie zauważał.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#StanisławStec">Uważam, że BGŻ, oprócz banków spółdzielczych, jest głównym bankiem finansującym rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy. Dlatego kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nie powinno dopuścić, aby ten bank pozostał poza funduszem, a następnie poza agencją.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#StanisławStec">Do przychodów agencji powinny być w przyszłości włączone wszystkie środki pochodzące z opłat wyrównawczych związanych z importem produktów rolnych. W przyszłości agencja powinna być również gospodarzem wszystkich środków kierowanych na pomoc dla rolnictwa i wsi.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#StanisławStec">Mając na uwadze, że celem projektu ustawy jest pomoc w bardzo trudnej sytuacji polskiej wsi, będę głosował za przyjęciem projektu ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z uwzględnieniem wniosku mniejszości nr 3.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Ryszarda Stanibułę z Polskiego Stronnictwa Ludowego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od wielu już lat gospodarka naszego kraju charakteryzuje się wysokim udziałem rolnictwa zarówno w wytwarzaniu dochodu narodowego, jak i w zatrudnieniu, przy generalnie zacofanych metodach produkcji, przeludnieniu wsi i niekorzystnej strukturze agrarnej. Transformacja systemowa, którą od 1989 r. przechodzi polska gospodarka, wpłynęła w sposób szczególnie niekorzystny na sytuację ekonomiczną i finansową rodzinnych gospodarstw rolnych. Rodzinne gospodarstwa chłopskie i gospodarstwa uspołecznione były bardzo słabo przygotowane do nowych, liberalnych reguł gospodarowania. W konsekwencji liberalizacji gospodarki ogromna większość gospodarstw chłopskich nie zdołała się przystosować do nowych warunków. Uległy one przyspieszonej degradacji i znalazły się w sytuacji wyjątkowo złożonej i trudnej, bez braku perspektyw rozwojowych. Natomiast te gospodarstwa, które postanowiły się rozwijać nie mając dostatecznych środków finansowych, zaciągnęły kredyty, przez co w większości wpadły w pułapkę zadłużeniową, ponieważ stopa oprocentowania kredytów okazała się znacznie wyższa od stopy zysku czy dochodu. Obecnie około 90% ogólnej liczby gospodarstw chłopskich utraciło zdolność akumulacji i rozwoju o własnych siłach. Ich akumulacja zbliżona jest do zera lub nie ma jej wcale. Ponadto w wielu gospodarstwach nastąpił spadek dochodów pochodzących ze źródeł pozarolniczych, głównie wskutek drastycznej redukcji dochodów uzyskiwanych z zatrudnienia poza gospodarstwem rolnym oraz świadczeń społecznych. Ze zrozumiałych powodów znaczenie tych dochodów było ważne w gospodarstwach mniejszych obszarowo, a takie są one w większości.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#RyszardStanibuła">Jeśli uwzględnimy wszystkie elementy obecnej sytuacji w rolnictwie, to otrzymamy bardzo wyraźny obraz procesu „zwijania się” frontu produkcyjnego i inwestycyjnego w większości gospodarstw, które znalazły się w sytuacji katastrofalnej, co spycha je do rezerwatu biedy. Realizacja inwestycji produkcyjnych w ostatnich latach, na przykład w woj. zamojskim, zmniejszyła się 10-krotnie. Taka sytuacja zagraża wewnętrznej równowadze żywnościowej kraju i konkurencyjności polskiego rolnictwa na rynkach światowych. Głównym warunkiem odwrócenia tych negatywnych tendencji jest konieczność restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw rolnych oraz produkcyjnego otoczenia rolnictwa. Rozwiązanie tych problemów nie jest możliwe bez pomocy państwa. Brak takiego wsparcia grozi załamaniem produkcji rolnej i powstaniem bardzo poważnych problemów społecznych. Dlatego też konieczne jest utworzenie niezbędnej pomocy finansowej w tym zakresie przez wyodrębnienie z budżetu funduszu celowego jako zadania państwowego. Z punktu widzenia formalnoprawnego fundusz taki powinien odpowiadać wymogom ustawy Prawo budżetowe, ponieważ działający do końca lipca br. Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, będący jednostką organizacyjną ministerstwa rolnictwa, nie miał uprawnień do udzielania gwarancji czy poręczeń kredytowych. Jest to bardzo istotny problem, gdyż banki nie przyjmują w zasadzie na zastaw ziemi i budynków gospodarstwa, a kredytobiorca rolnik na ogół innym zabezpieczeniem nie dysponuje.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#RyszardStanibuła">W związku z powyższym istnieje konieczność ustawowego powołania takiej instytucji, która wspierałaby zwłaszcza rozwój rodzinnych gospodarstw rolnych, zapewniających pełne zatrudnienie rodzin rolniczych oraz - poprzez modernizację tych gospodarstw - dałaby im szansę podniesienia poziomu ich dochodów oraz osiągnięcia większej produkcji i lepszej jakości produktów rolnych. Taką funkcję powinna pełnić Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do której zadań należałoby wspomaganie działań na rzecz przeobrażeń strukturalnych i organizacyjnych gospodarstw rodzinnych, jednostek działających w otoczeniu rolnictwa oraz gospodarstw rolnych przyjętych do zasobów własności rolnej skarbu państwa. Zadaniem agencji powinno być także wspieranie nowych struktur organizacyjnych, umożliwiających obrót ziemią i doskonalenie przestrzeni produkcyjnej, wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich (rozwiązanie tego problemu uważa się w obecnej sytuacji za bardzo istotne), poprawę istniejącej infrastruktury technicznej i społecznej na wsi, która bezpośrednio rzutuje na gospodarkę narodową i warunki życia mieszkańców wsi - obecnie są one bardzo trudne i złożone - oraz przekwalifikowanie zawodowe ludzi i wprowadzenie zmian w oświacie rolniczej i pozaszkolnej.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z powstaniem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wiążą ogromne oczekiwania i nadzieje nie tylko zadłużeni rolnicy, ale przede wszystkim rolnicy z tych regionów kraju, dla których nie ma innej alternatywy niż rozwój rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Do takich regionów należy zaliczyć województwo zamojskie. Rolnictwo jest tu podstawowym działem gospodarki. Dostarcza około połowy dochodu wytworzonego na Zamojszczyźnie. Praca w rolnictwie i jego otoczeniu jest źródłem utrzymania dla około 80% jej mieszkańców. Ponadto tutejsze rolnictwo ma bardzo korzystne warunki naturalne. Pod względem jakości warunków przyrodniczo-glebowych znajduje się na drugim miejscu w kraju. Czynniki te nie mogą być w pełni wykorzystane ze względu na brak środków finansowych. Jak wynika z programu rozwoju wsi i rolnictwa regionu zamojskiego, łączny koszt przeobrażeń własnościowych, strukturalnych i organizacyjnych zamojskiej wsi oceniany jest na 30 bln zł. Dlatego też z taką nadzieją Zamojszczyzna i inne rolnicze regiony oczekują stworzenia systemu wspierania rolnictwa i wsi, aby nie dopuścić do masowego upadku gospodarstw rolnych i presji ludzi tam pracujących na ograniczone rynki pracy w miastach.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#RyszardStanibuła">Pragnę podkreślić - po konsultacjach ze społeczeństwem - że sprawa powołania Agencji Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa staje się problemem bardzo ważnym i pilnym do załatwienia, i tego oczekuje wielu mieszkańców wsi. Agencja dobrze funkcjonująca, wyposażona w odpowiednie środki finansowe jest podstawowym warunkiem uruchomienia procesów rozwojowych w rolnictwie. Dlatego też kieruję wniosek do ministra finansów o szczególne, poważne potraktowanie potrzeb i wyasygnowanie odpowiedniej puli środków na ten bardzo ważny cel.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#RyszardStanibuła">Rolnictwo winno być umiejscowione w ramach generalnej strategii gospodarki na miejscu naczelnym zarówno w budżecie, jak też - przez pryzmat wielu pilnych do rozwiązania problemów i dylematów - w tym sektorze gospodarki kraju.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#RyszardStanibuła">Pragnę podkreślić, że mój klub, Polskie Stronnictwo Ludowe, będzie głosował za przyjęciem ustawy w wersji przyjętej przez komisję rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz pana posła Zbigniewa Janasa z Unii Demokratycznej o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#ZbigniewJanas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest dużym krokiem naprzód w porównaniu z obecnym stanem rzeczy. Agencja, działając zgodnie z przedkładanym Wysokiej Izbie projektem ustawy, ma szansę przyczynić się do poprawy sytuacji rolnictwa. Żeby to było możliwe, trzeba wyeliminować pokusę obciążania tego funduszu zbyt szerokim zakresem zadań. Wówczas bowiem szeroko rozpłyną się pieniądze nie powodując odczuwalnych pozytywnych skutków.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#ZbigniewJanas">Główne niebezpieczeństwo, moim zdaniem, wynika z zapisu w art. 3 ust. 1 pkt 6. Obawiam się bowiem, że wskutek nacisków ze wszystkich stron Rada Ministrów za każdym razem w rozporządzeniu będzie wpisywała pięć punktów wymienionych w art. 3 ust.1 oraz nieograniczoną liczbę zadań wynikających z delegacji, jaką daje pkt 6.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#ZbigniewJanas">Stwierdzam, że nie tylko z opisanej sytuacji wynikają zagrożenia dla agencji. Jestem bowiem pewien - a opieram tę pewność na faktach, które już miały miejsce podczas obrad komisji rolnictwa - że posłowie również w innych ustawach (np. prywatyzacyjnych) będą próbowali dopisać dowolną liczbę zadań dla tego dużego, ale przecież nie nieograniczonego funduszu, jakim dysponuje agencja.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#ZbigniewJanas">Dlatego też zwracam się do kolegów posłów, szczególnie z PSL, o zawarcie umowy dżentelmeńskiej na przyszłość, że nie będziemy dowolnie rozszerzali zadań, jakie ma do wypełnienia agencja. Myślę, że jest to apel uzasadniony dobrem polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#ZbigniewJanas">Chciałbym również zwrócić się do rządu, aby wypełniając dyspozycję zawartą w art. 3 ust. 4 określił precyzyjnie, które z zadań są w danym roku do wypełnienia w pierwszej kolejności, a które wyłącznie w przypadku posiadania wolnych środków.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#ZbigniewJanas">Na koniec wyrażam nadzieję, że agencja przyczyni się w znacznym stopniu do poprawy stanu naszej gospodarki żywnościowej, a polskie rolnictwo sprosta oczekiwaniom nie związanej bezpośrednio z nim grupy społeczeństwa, która pozbywa się przecież części swoich środków na rzecz solidarności z tymi, którzy żyją i pracują na wsi.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Zenona Kufla z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#ZenonKufel">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od rozpoczęcia transformacji ustrojowej do dzisiaj rolnicy, obok bezrobotnych, stali się najbardziej biedną, wyzyskiwaną częścią społeczeństwa. Nie są w stanie żyć choćby na minimalnym poziomie, co jest - według liberałów - ich własnym problemem. Ale nie mogą też produkować na dotychczasowym poziomie ilościowym i jakościowym, co jest już problemem ogólnospołecznym.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#ZenonKufel">Doszło do tego, że kraj stracił już samowystarczalność żywnościową, nie ma też znaczącej produkcji żywności i surowców rolniczych na eksport. Bieżący rok gospodarczy będzie już trzecim z kolei, w którym z podstawowych produktów niezbędnych do wyżywienia zabraknie: nasion oleistych - czwartej części produkcji krajowej; mięsa - 400 tys. ton; zbóż chlebowych - 2 mln ton, a poza tym jaj i wielu innych.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#ZenonKufel">Potrzeby, jeśli chodzi o żywność, byłyby znacznie większe, gdyby społeczeństwo odżywiało się racjonalnie. Saldo wymiany żywności z zagranicą pogarsza się katastrofalnie. W obecnej sytuacji zapaść jest tak wielka, że wobec tych, którzy doprowadzili do tej katastrofy, można stosować ocenę zawierającą się w pojęciu najwyższej nieodpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#ZenonKufel">Wysoka Izbo! Nadzieje na zasadniczą zmianę w tym względzie przyniósł wynik ostatnich wyborów do parlamentu. Dzisiaj właśnie stawiamy pierwszy krok na tej drodze. Nie może on być pojedynczy, gdyż dopiero kompleks zmian może przynieść efektywną ekonomicznie i społecznie poprawę warunków bytu społeczeństwa, w tym i rolników.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#ZenonKufel">Dotychczasowe działania pomocowe, wymuszone na demagogicznych rządach z ostatnich 4 lat i opłacone dużymi kosztami - trudem, ofiarami, pałowaniem, wreszcie procesami wobec ludzi postawionych w sytuacji bez wyjścia - i udzielane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca i 30 września 1992 r., są fatalne. Gros środków nie trafiło do tych, którzy uprawiają ziemię, a jak już, to w większości na takim poziomie, że to przedłużyło tylko ich agonię.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#ZenonKufel">Całkowicie pominięto sektor państwowy. Natomiast mocno oddłużono i finansowano prywatne inwestycje z otoczenia osób wpływowych, co dobitnie potwierdza raport NIK. Rząd, który to spowodował, zamiast rozwiązać problem wymyślił powołanie autonomicznej instytucji pomocowej, właśnie agencji wraz z instrumentem udzielania gwarancji. Nie jest to pomysł właściwy, gdyż mnoży biurokrację i stwarza warunki do korupcji. Im bardziej specjalistyczna jest ta biurokracja, tym sama ma się - do czasu upadku państwa - lepiej, a rzeczywistą władzę, w tym wypadku ministra rolnictwa, czyni osłabioną i ociężałą w reakcjach, czyni ją nieudolną.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#ZenonKufel">Jaskrawym przykładem na to w rolnictwie jest działanie Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, tworu niszczącego państwowy majątek i pracujących w nim ludzi, i to przy wysokich profitach oraz niezmiennie dobrym samopoczuciu i arogancji, jakiej doświadczyliśmy tu od prezesa Tańskiego.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#ZenonKufel">Trend prawidłowy, służący dobru wspólnemu, będący jednocześnie wypełnieniem cząstki obligu wyborczego, to likwidacja i znaczne odchudzenie z przerostów administracji wielu istniejących dzisiaj instytucji państwowych. Spójrzmy na działalność Clintona w bogatej Ameryce. Dlatego najbardziej racjonalne byłoby uchwalenie samego funduszu z wykonawcą - ministrem rolnictwa, który ma przecież do dyspozycji całą administrację państwową, samorządową, jak również organizacje związkowe, samorządowe, organizacje producentów.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#ZenonKufel">Jeśli chodzi o sam fundusz natomiast, to należy określić gradację działań według zasad efektywności ekonomicznej i realizacji najważniejszych celów narodowych. I tak:</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#ZenonKufel">— Po pierwsze, najważniejszy jest niedobór żywności i nędza rolników. Jednym z ważnych warunków zapobieżenia temu jest tani kredyt, a więc oddłużenie i zasilenie wszystkich tych, którzy uprawiają ziemię. Uruchomi to nieczynne obiekty hodowlane i uprodukcyjni ziemię.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#ZenonKufel">— Po drugie, dla korzystania z urodzaju najważniejszy jest pierwszy etap obrotu, a więc skup. I jest to drugi kierunek kredytowania. Realizacja tego wyprowadzi jednocześnie stopniowo rolników z nędzy oraz przywróci efektywność ekonomiczną przetwórcom surowców rolnych.</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#ZenonKufel">— Po trzecie, pora przerwać obłędną doktrynę liberalną, uporczywie dotychczas stosowaną, w imię której zabiera się państwowemu, aby prywatyzować i hołubić prywatne. Należy oddłużyć byłe PGR i w całości przekształcić je w spółki pracownicze. Eliminowałoby to jednocześnie restytucję dobitych już przez dzierżawców przejętych obiektów, co grozi w tej chwili na masową skalę.</u>
          <u xml:id="u-95.12" who="#ZenonKufel">— Po czwarte, rodzi się pytanie, czy wszystkim udzielać wsparcia? Otóż weryfikatorem musi być bank. On powinien ponosić ryzyko. Państwo odpowiada tylko za bonifikatę odsetek i za nie ponosi ryzyko.</u>
          <u xml:id="u-95.13" who="#ZenonKufel">— Po piąte, dopóki rolnictwo jest tak biedne, że nie ma środków na ubezpieczenia, fundusz powinien obejmować także łagodzenie skutków takich klęsk, jak susza, pożar, powódź, gradobicie itd.</u>
          <u xml:id="u-95.14" who="#ZenonKufel">— Po szóste, termin uzyskiwania kredytu jest równie ważny jak sam kredyt. Czas w przyrodzie biegnie według jej kalendarza. Okazać się może, że znowu stracimy rok, a niedobór żywności skaże nas na promowanie zagranicznych farmerów. Powszechny tani kredyt na produkcję rolną jest potrzebny natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-95.15" who="#ZenonKufel">Kończąc, stwierdzam, że gdyby agencja została jednak powołana, to powyższe cele nie tracą aktualności i muszą zostać uwzględnione w programie jej działania.</u>
          <u xml:id="u-95.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Czesława Cieślaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa - przepraszam, panie pośle - Polskie Stronnictwo Ludowe ma jeszcze 10 minut czasu i jest pięciu mówców. Proszę, żeby panowie to rozstrzygnęli między sobą, bo ja jestem bezradny - komputer jest surowy.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę bardzo o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#CzesławCieślak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska wieś jeszcze nie tak dawno chroniła społeczeństwo przed błędami będącymi następstwem polityki ekonomicznej realnego socjalizmu. Była ostoją wiary i prywatnej własności. Prawda to znana i wiele razy powtarzana na tej sali - jednak przeważnie li tylko w kontekście historycznym.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#CzesławCieślak">Polska wieś była przez lata Polską drugiej kategorii. Taką ją właśnie zastały nie przemyślane reformy ekonomiczne, które rozpoczęły się 4 lata temu. Nie neguję w tym miejscu konieczności reform ekonomicznych - były one bowiem nakazem chwili. Chodzi mi jednak o to, że polskie rolnictwo i jego otoczenie poddano wyłącznie reformom zaczerpniętym z książek, z teorii. Nie sięgnięto do wzorców państw o rozwiniętej gospodarce rynkowej, lecz podporządkowano się magicznej formule wolnego rynku.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#CzesławCieślak">Polska wieś, zmęczona tymi abstrakcyjnymi reformami, oczekuje ze strony tych, na których oddała swój głos, radykalnych zmian, takich, które pozwolą polepszyć warunki gospodarowania. I to jest obecnie nakazem chwili. Jak wiadomo, owe reformy nijak nie przystające do rzeczywistości spowodowały m.in. to, że polskie rolnictwo wpadło w pułapkę zadłużeniową. O tym też wielokrotnie mówiono na sali sejmowej. Wypada jednak przypomnieć, że przyczynami owej pułapki zadłużeniowej były drogie kredyty, nieuczciwy import dotowanej żywności z zagranicy, co w konsekwencji doprowadziło do nieopłacalności poszczególnych gałęzi produkcji naszego rolnictwa. Przypomnę tutaj, iż radykalna zmiana stopy oprocentowania pogłębiła zadłużenie rolników, którzy dużo inwestowali w swych gospodarstwach, a także zadłużenie zakładów działających w otoczeniu rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#CzesławCieślak">Pomysł oddłużenia rolnictwa był bardzo chwalebny. Rolnicy przyjęli go z nadzieją. Jednak dotychczasowe warunki oddłużania były nie dla wszystkich do przyjęcia. Działanie Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa miało też posmak aferowy, kojarzyło się np. z przysłowiowym wujem. To są fakty potwierdzone przez Najwyższą Izbę Kontroli. Jak więc oddłużyć rolnictwo i jego otoczenie? Jak sprawić, żeby oddłużenie objęło wszystkich oczekujących, a nie tylko wąską grupę wybranych osób? Kto ma decydować o oddłużeniu? Czy potrzebne są wędrówki zadłużonych do Warszawy? Wreszcie, skąd wziąć pieniądze dla tych, którzy nie są zadłużeni, ale pragną unowocześnić swoje gospodarstwa? W rozwiązaniu problemów zawartych w tych pytaniach ma pomóc Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, nad której powołaniem obecnie debatujemy. Bezsporne jest, że agencja powinna pomóc w dopływie do sektora gospodarki żywnościowej tańszych pieniędzy, musimy bowiem przyjąć zasady obowiązujące w krajach zachodnich - kredyt dla rolnictwa musi być znacznie tańszy.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#CzesławCieślak">Jestem za oddłużeniem wszystkich, którzy z przyczyn obiektywnych wpadli w pułapkę zadłużeniową, bo ta pułapka nie jest przecież konsekwencją nieumiejętności gospodarowania, ale pojawiła się w związku z grą ekonomiczną, której zasady narzucono z góry, nie pytając o zdanie rolnika. Jestem za oddłużeniem, ale na nowych, a nie starych zasadach. Konkretnie mam zastrzeżenia do art. 12 do ust. 2 omawianej ustawy. Otóż środki będące w dyspozycji agencji nie pozwolą na oddłużenie wszystkich według starych zasad, dlatego też za demagogiczne uważam stwierdzenie, że wnioski o oddłużenie związane z kredytami inwestycyjnymi, składane przez rolników indywidualnych i spółdzielnie działające w obszarze rolnym, przyjęte przez Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa i nie załatwione przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stanowią zobowiązanie agencji i rozpatrywane będą na starych zasadach. Moim zdaniem jest to obietnica bez pokrycia, próba zaś jej spełnienia spowoduje, że proces oddłużania nie stanie się powszechny, lecz znów będzie wybieranie lepszych spośród równych, a agencja nie będzie realizowała innych zadań wynikających z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#CzesławCieślak">Jestem też za tym, aby o oddłużeniu decydował kredytodawca - bank, a nie urzędnicy z Warszawy. Jednak mój podstawowy wniosek polega na tym, abyśmy najpierw zapewnili maksymalnie wysokie środki w budżecie na proces oddłużania i modernizacji rolnictwa. Jest to zadanie dla Wysokiej Izby. Zapewnienie środków, a także opłacalności produkcji rolnej pozwoli na wyjście z trudnej sytuacji wielu polskim rolnikom, zapobiegnie tragediom rodzinnym, a polskiemu społeczeństwu da obfity koszyk żywności. Powołanie agencji jest jednym z ogniw, dzięki którym ma być realizowane to zadanie. Zwracam się więc do Wysokiej Izby o przyjęcie wniosku mniejszości nr 3, jak i o uchwalenie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#AleksanderMałachowski">Głos ma pan poseł Józef Zegar z Polskiego Stronnictwa Ludowego... nie widzę go jednak na sali.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan profesor jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#AleksanderMałachowski">W takim razie proszę pana posła Mirona Pomirskiego. Zaraz poinformuję pana, ile zostało panu czasu - 4 minuty.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#komentarz">(Poseł Miron Pomirski: Dziękuję, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#AleksanderMałachowski">Ale jest jeszcze dwóch mówców, pan poseł Andrzej Bajołek i pan poseł Józef Michalik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MironPomirski">Dziękuję, panie marszałku, spróbuję się zmieścić w tym czasie.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MironPomirski">Rzeczą ludzką jest popełnianie błędów - dotyczy to także posłów - natomiast nieudacznicy powtarzają swoje błędy. Mieliśmy tego przykład, jeśli chodzi o poprzednią ustawę. Dlatego też byłoby niedobrze, gdyby ta ustawa była nieudaczna, ułomna i gdyby przez nią powstała nowa instytucja również ułomna.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MironPomirski">Zgadzam się z wnioskami pani poseł Stolzman, choć nie do końca. Jeśli chodzi o wniosek drugi: uważam, że jeżeli powstaje nowa instytucja i — powiedzmy sobie wyraźnie — przejmuje sukcesję, to przejmuje aktywa i pasywa. W związku z tym zgadzam się co do meritum, ale uważam, że pewne zobowiązania pozostają. Dobrze byłoby również dowiedzieć się, jaką sukcesję przejmuje fundusz. Mam nadzieję, że pan minister nam o tym powie: jakie są te aktywa, bo pasywa to już znamy.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MironPomirski">Sprawa zasadnicza, którą chcę podnieść: żeby ta instytucja była nieułomna. Otóż dualizm, jeśli chodzi o kompetencje władzy, jest rzeczą niebezpieczną - minister finansów i minister rolnictwa. A ponadto będzie jeszcze jedno ciało opiniodawcze, opiniotwórcze. Mamy już do czynienia z takimi ciałami i wiemy, co to oznacza.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#MironPomirski">Dlatego zgłaszam wniosek (wiem, panie marszałku, że to nie jest zgodne z regulaminem Sejmu, ale tym razem, na szczęście, mamy drugą Izbę i ona może wnieść taką poprawkę): Otóż potrzebna jest rada nadzorcza - nie mówię o jej formie, kształcie i kto ma do niej wejść - która by powoływała, nadzorowała i odwoływała prezesa. Bo inaczej to prezes jako jedyny będzie decydował, ciało opiniodawcze zaś - tak jak w innych instytucjach - niewiele będzie wiedziało, co się tam dzieje.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#MironPomirski">I już naprawdę ostatnia sprawa, jeśli chodzi...</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#MironPomirski">Chcę zostawić kilka sekund kolegom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu, panie pośle, ale zwracam uwagę, że znowu zgłosił pan wniosek nieregulaminowy. Nie możemy przekazywać Senatowi tego rodzaju wniosków. Klub PSL, jeśli uważa za stosowne, może to w Senacie...</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Poseł Miron Pomirski: Panie marszałku, to nie był wniosek formalny. Powiedziałem tylko o formie prawnej, jaka istnieje...)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#AleksanderMałachowski">Ale to już jest forma prawna, która może być zastosowana tylko w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Bajołka o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo mało czasu zostało, panie pośle, ale proszę mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z powodu ograniczeń czasowych nie będę mówił o tym, jak to Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa — powołany do oddłużenia rolników — zmarnował w zasadzie wielu rolnikom życie; jak powołanie tego funduszu w sposób perfidny pozwoliło napełnić kieszenie kolesiom tych, którzy ten fundusz tworzyli i nim dysponowali. Nie będę także mówił o tym, że rolnicy występujący o niskie kwoty, rzędu 20–50 mln zł, nie mogli otrzymać oczekiwanych kredytów, natomiast ci, którzy występowali o miliardy czy nawet dziesiątki miliardów złotych, kredyty te otrzymywali, a nawet w sposób nielegalny ich oddłużano, o czym z materiałów NIK możemy się dowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#AndrzejBajołek">Nie będę także mówił o tym, że trudno oczekiwać, aby powołana w miejsce funduszu agencja od tego typu nieprawidłowości mogła się ustrzec. Moje zastrzeżenia budzi tylko jeden fakt: nie można do jednego worka wkładać potężnych przedsiębiorstw, które w tej chwili pojawiają się w obrębie rolnictwa czy w samym rolnictwie, i rolników - chłopów gospodarujących na niewielkich gospodarstwach rolnych. Ci drudzy nie mają żadnych szans na wytrzymanie konkurencji z tymi, którzy dysponując potężnymi pieniędzmi, mają znacznie większą siłę przebicia w agencji, w radzie nadzorczej, o której mówił mój przedmówca, a której powołanie uważam za słuszne.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#AndrzejBajołek">Wnoszę zatem — trudno oczywiście w tej chwili, przy drugim czytaniu — aby takie widzenie sprawy mogło wpłynąć w sposób istotny na powołanie agencji. Ale poddaję do przemyślenia tym, którzy agencję tworzą, ażeby stworzyć podfundusze, które będą obsługiwać, z jednej strony, duże przedsiębiorstwa, spółdzielnie, które oczekują na oddłużenie i na uruchomienie nowych kredytów, z drugiej strony, małych, drobnych, średnich rolników indywidualnych, którzy powinni być przez tę agencję obsługiwani, ale jednak oddzielnie od tych — rzekłbym — rekinów pojawiających się w naszym życiu gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#AndrzejBajołek">Mówię to dlatego - jest to przykre, ale muszę to powiedzieć - że spotkałem się z rolnikami indywidualnymi zdesperowanymi do granic ostateczności; kto na skutek sytuacji finansowej własnego gospodarstwa i rodziny targa się na własne życie, musi być zdesperowany do granic ostateczności. Nie słyszałem natomiast, aby którykolwiek z rekinów finansowych, właściciel przedsiębiorstwa, prezes jakiejś spółdzielni czy prezes zarządu przedsiębiorstwa miał zamiar w ten sposób rozstać się z życiem, skracając sobie cierpienia spowodowane złą kondycją finansową gospodarstwa czy też firmy, którą prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#AndrzejBajołek">Wiem, że w tej chwili rozległ się sygnał oznaczający, że czas mija. Chciałbym, żeby czas w tej debacie minął tylko dla mnie, by dla tych małych i średnich gospodarstw rolnych, o których tutaj mówiłem, czas naszego tutaj deliberowania nie był czasem straconym.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi. Myślę, że art. 7 tej ustawy pozwala już na taką gospodarkę finansową, o jakiej pan poseł tutaj mówił, ale to nie jest sprawa, którą możemy rozstrzygać tu w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#AleksanderMałachowski">Niestety, Wysoka Izbo, czas przeznaczony dla Polskiego Stronnictwa Ludowego skończył się i pan poseł Józef Michalik został pozbawiony możliwości zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana Ryszarda Smolarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się do toczącej się dzisiaj dyskusji na temat ustawowego powołania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, należy wrócić pokrótce do historii, o której była już mowa, która jest znana większości z państwa, jest też ona tłem dość dramatycznych i przykrych decyzji, które musieliśmy podjąć występując z wnioskiem o uruchomienie na tymczasowych zasadach funkcjonowania Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa do chwili powołania agencji i do przedłożenia projektu ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#RyszardSmolarek">Należy sobie tu uświadomić, że Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa został powołany pod pewną presją, która wynikała z przesłanek gospodarczych, ponieważ przekształcenia i zmiana oprocentowania w 1989 r. doprowadziła faktycznie do niekorzystnych sytuacji w poszczególnych gospodarstwach i podmiotach pracujących dla rolnictwa i jego otoczenia. Fundusz miał pomagać w oddłużeniu tych przedsiębiorstw i w perspektywie wpływać na przekształcenia w rolnictwie. I ten fundusz, powołany rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 czerwca 1992 r., miał tylko takie i nie inne cele, czyli w pierwszej kolejności oddłużenie podmiotów gospodarczych, w następnej kolejności, w zależności od zasobu kasy, udzielanie kredytów modernizacyjnych. I tak się stało. Poseł Pomirski pytał o sukcesję, o to, co przejęliśmy (aktywa, pasywa) po tamtym rządzie. Fundusz, według danych na dzień dzisiejszy, wydał około 4 bln zł, a wniosków złożonych w funduszu — po prawie roku nieprzyjmowania ich przez fundusz — mamy na następne 4 bln 300 mld zł. Jeśli zaś chodzi o ich strukturę, to wniosków o oddłużenie jest 285 na kwotę 1200 mld zł — sądzę, że każdy, kto potrafi liczyć, może się zorientować, jaka to jest skala dotycząca podmiotów — i jeszcze są 34 wnioski dotyczące okręgowych spółdzielni mleczarskich na kwotę 800 mld zł, czyli każda ze spółdzielń występuje o około 25 mld zł z funduszu. Wnioski innych starających się spółdzielni, podmiotów gospodarczych i rolników nie trafiły do funduszu, bo nie miały szans, ponieważ fundusz z racji szybkiej rotacji w kierownictwie resortu rolnictwa i niefrasobliwości w gospodarowaniu środkami został zablokowany już prawie przed rokiem. Na dzień dzisiejszy mamy takie właśnie aktywa, mianowicie stan kasy na 31 grudnia de facto wynosi 226 mld zł do wydania, a zobowiązań faktycznie już udokumentowanych mamy na ok. 4 bln zł. Trzeba jeszcze dodać, że nie wszyscy wystąpili z wnioskami, ponieważ wiedzieli, że nie będą mogli złożyć dokumentów. Sytuacja jest taka, że w BGŻ i w bankach spółdzielczych rolnictwo jest zadłużone na 16 bln zł, w innych bankach, w podmiotach i firmach kooperujących z rolnictwem razem na około 10 bln zł, czyli de facto przejęliśmy stan zadłużenia rolnictwa w wysokości 26 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#RyszardSmolarek">I to jest obraz, który posłużył za przesłankę dla tych zmian i tych decyzji, które, jak powiedziałem, były decyzjami drastycznymi, przykrymi. Mamy pełną świadomość tragizmu sytuacji, jakie mogą one w indywidualnych przypadkach spowodować. Ale przede wszystkim przyświeca nam jeden cel, stworzenie systemowego kształtu kredytowania rolnictwa, funkcjonującego w dłuższej perspektywie, i oczywiście nie chodzi o chwilowy, doraźny, spektakularny efekt. Bo nie byłoby dobrze, gdyby fundusz, a więc i kierujący resortem i funduszem chcieli uzyskać tani chwilowy poklask.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#RyszardSmolarek">Można by było podjąć decyzję o oddłużeniu wszystkich podmiotów na starych zasadach funkcjonowania funduszu. Jednak chciałbym przypomnieć, że na tej sali, przez wszystkie związki, również przez Najwyższą Izbę Kontroli - protokół i dokumenty zostały przedstawione - fundusz działający na starych zasadach został totalnie skrytykowany jako ten, który dłużej nie może tak funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#RyszardSmolarek">W tej chwili zmienia się zdanie niektórych osób, które byłyby zainteresowane działaniem tego funduszu, ale nie zawsze - sądzę - wynika to z przesłanek racjonalnych. Musieliśmy tę decyzję mimo takiego właśnie stanu aktywów i pasywów podjąć i cieszy mnie dzisiejsza dyskusja nad projektem ustawy, która się toczyła na tej sali, ponieważ wypowiedzi koleżanek i kolegów posłów były w większości zbliżone do stanowiska rządowego. Oczywiście tryb pilny procedowania ustaw ma swoje rygory. Wiele uwag wnoszonych w czasie dyskusji przez koleżanki i kolegów to uwagi bardzo cenne i sądzę, że będziemy mieli okazję jeszcze poprzez Senat ustawę tę skorygować. Niemniej muszę ustosunkować się do pewnych spraw, które były podnoszone na tej sali. Zacznę może od takiej sprawy, która się przewijała dość często, od zagrożenia, że z funduszu - czy w perspektywie ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - nie będą mogły skorzystać przedsiębiorstwa państwowe i spółki (jeżeli chodzi o oddłużenie). Tak, nie będą mogły, ponieważ oddłużeniem będą objęte - w myśl przepisów - gospodarstwa indywidualne, jak również spółdzielczość, czyli prywatne podmioty (jeżeli chodzi o gospodarstwa indywidualne i spółdzielczość). Natomiast przedsiębiorstwa państwowe i spółki mają własną drogę restrukturyzacji, jeżeli chodzi o zadłużenie, jak również odrębną drogę kredytowania. I tu jest sprawa jasna. Jeżeli chodzi o kredytowanie: będą mogły z tego korzystać w granicach limitów - i oczywiście w granicach możliwości - jakie uzyskamy po uchwaleniu ustawy budżetowej i środków, jakimi będzie dysponowała w perspektywie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#RyszardSmolarek">Jeszcze dla wyjaśnienia: Jeżelibyśmy uzyskali budżet na rolnictwo w wysokości zgodnej z propozycjami ministerstwa rolnictwa na rok 1994, to Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa będzie dysponowała w 1994 r. sumą 2900 tys. zł. W związku z tym przyjęcie starych zasad to nie jest, jak mówiła pani poseł Stolzman, zablokowanie funkcjonowania funduszu na rok, lecz jest to zlikwidowanie jakiegokolwiek w ogóle systemu kredytowania w rolnictwie na prawie półtora roku, a nawet trochę dłużej. W związku z tym ta decyzja nie mogła być inna. Oczywiście Wysoka Izba zdecyduje o tym - i my jesteśmy od tego, żeby realizować - ale propozycje nie mogły być inne, musiały wynikać z racjonalnych przesłanek.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#RyszardSmolarek">Wracając jeszcze do poruszonej przez pana posła Gąsienicę-Makowskiego w dyskusji, już przy ustawie, sprawy nazwy: Uważam, że chyba najmniej istotna jest sama nazwa agencji. Rzecz jest w merytorycznym zakresie jej funkcjonowania, niemniej rozszerzenie zapisu tutaj o usługi turystyczne... Sądzę, że poprawka, która jest we wniosku mniejszości nr 1, w pewnym sensie ogranicza faktycznie możliwość kredytowania usług turystycznych na wsi przy obecnym stanie środków. Niemniej sądzę, że istotna jest dyspozycja, iż resort rolnictwa i rada agencji będą mogły ustalać przede wszystkim (to jest art. 5) kierunki, czyli priorytety i hierarchie, co powinno być obejmowane kredytowaniem i restrukturyzacją w każdym roku. Wtedy będzie można rozważyć - w zależności od środków - możliwość podjęcia takiego działania. Przy obecnym stanie kasy sądzę, że priorytetami będą: oddłużenie podmiotów, które w tej chwili już udokumentowały swój stan, i - w perspektywie - kredytowanie. Skutek powinien być taki, że już w półroczu 1994 r. mielibyśmy załatwioną sprawę wykreowania stabilnych zasad kredytowania.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#RyszardSmolarek">Następna sprawa, która tu była poruszona, to sprawa rady nadzorczej. Jest to uwaga, nad którą należałoby się przez moment zatrzymać. Rada nadzorcza generalnie jest właściwa dla spółek i spółdzielni. Jeżeli chodzi o agencję, nie ma zwyczaju powoływania rady nadzorczej. Uważamy - jako strona rządowa - że rada, która tu jest zaproponowana, w składzie 15 osób, w tym 6 przedstawicieli ministerstw i pozostali ze związków zawodowych, daje szanse właściwego nadzoru nad agencją.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#RyszardSmolarek">Wróćmy do rzeczy, które będą nas tutaj interesowały z racji trybu pilnego, przede wszystkim do poprawek mniejszości zgłoszonych przez koleżanki i kolegów do przedłożenia komisji. Muszę dodać, że przedłożenie rządowe było trochę inne, w niektórych artykułach nastąpiły zmiany w czasie prac podkomisji, na posiedzeniu komisji rolnictwa. Może do wszystkich zmian nie będę się ustosunkowywał, ale tylko do tych, które nie są do końca zgodne z intencjami rządu.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#RyszardSmolarek">W art. 7 ust. 2 pkt 4 wprowadzono zapis, że wszelkie środki uzyskane w ramach bezzwrotnej kredytowej pomocy zagranicznej przeznaczone na zadania agencji będą przychodami agencji. Słowo „wszelkie”, tak jak tutaj interpretowali dyskutanci, w tym m.in. pani poseł Stolzman, może być ogranicznikiem dopływu środków dla agencji. Wynikać to będzie po prostu z tego, że niektórzy donatorzy mają bardzo skonkretyzowane swoje atencje co do cedowania środków. A proponowany zapis obliguje, by wszystkie środki, które by szły na rzecz agencji z zagranicy czy z innych form pomocy, musiały przechodzić przez agencję. Pragnę na to zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#RyszardSmolarek">Chcę przedstawić jeszcze jedną zmianę, która budzi pewne kontrowersje. Jest to art. 3 ust. 2: agencja realizuje swoje zadania w szczególności przez finansowanie lub udział w finansowaniu zadań, o których mowa w ust. 1. Tak będzie. Ze spraw znanych, o których należy już dzisiaj powiedzieć, wspomnę o podpisanej umowie z Bankiem Światowym o pożyczce w wysokości 300 mln dolarów, pożyczce ASAL, z której 100 mln dolarów jest przeznaczonych na rozwój infrastruktury wsi. Ta kwota będzie, i na to oczekujemy, dystrybuowana poprzez Agencję Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa. Proponowane zapisy pozwalają na taką formę, by część pieniędzy była przekazywana w formie dotacji, część natomiast w postaci partycypacji w finansowaniu i realizowaniu przedsięwzięć modernizacyjnych na wsi.</u>
          <u xml:id="u-103.11" who="#RyszardSmolarek">Sądzę również, że w dyskusji niesłusznie była podnoszona sprawa tworzenia nowej instytucji prawnej, jaką jest system gwarancji kredytowych. Zamiarem agencji jest również stworzenie na rok 1994 na początek transzy ok. 0,5 bln zł gwarancji kredytowych dla podmiotów starających się o kredyty. Uważamy, że rząd, który nie stwarza systemu gwarancji kredytowych, tworzy hamulce dla rozwoju przedsiębiorczości na wsi i w jej otoczeniu, ponieważ inwestycje większe nie mogą być realizowane we własnym zakresie. Musi być stworzony system gwarancji kredytowych do takich przedsięwzięć.</u>
          <u xml:id="u-103.12" who="#RyszardSmolarek">W związku z tym, już kończąc, chciałbym powiedzieć, że wnioski mniejszości przedstawione przez koleżanki i kolegów posłów należy przyjąć. Wniosek do art. 3 mówi, by zadaniem agencji było wspieranie nie tylko przedsięwzięć, tworzących nowe miejsca pracy w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym, ale i rozszerzenie ich o usługi na rzecz rolnictwa. Jest to wniosek zgodny z intencjami rządu i jesteśmy za tym, żeby ten wniosek mniejszości przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-103.13" who="#RyszardSmolarek">Następny wniosek mniejszości (nr 2) do art. 7 ust. 2 pkt 4 brzmi: „środki uzyskane w ramach bezzwrotnej i kredytowej pomocy zagranicznej”, czyli tekst w nim zaproponowany jest okrojony o słowo „wszelkie”. Ponieważ nie sądzimy, że to zwiększy możliwość nadzoru i dyscyplinowania, a rzecz będzie polegać nawet na eliminowaniu pewnych donatorów, jesteśmy za tym, żeby wniosek mniejszości nr 2 również przyjąć. Jesteśmy również za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3, dotyczącego art. 12 ust. 2, mówiącego o skreśleniu zapisu: „wnioski rolników indywidualnych i spółdzielni działających w obszarze rolnym o oddłużenie kredytów inwestycyjnych, przejęte przez Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, nie załatwione przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stanowią zobowiązania agencji i rozpatrywane będą na zasadach obowiązujących w dniu ich złożenia”.</u>
          <u xml:id="u-103.14" who="#RyszardSmolarek">Argumentem za wykreśleniem tego zapisu jest stan aktywów i pasywów, o których mówiłem i do czego nie będę już wracał. Poza tym jest wola - sądzę, że nie tylko rządu, ale również i państwa, którzy procedują nad tą ustawą dzisiaj na tej sali - stworzenia trwałego systemu kredytowego w rolnictwie, dającego szansę na modernizację polskiego rolnictwa. Ponadto wierzę, że taka formuła sprawi, że ten system będzie stały, bezpieczny i stabilny. I przy naszym bardzo aktywnym działaniu na rzecz gromadzenia środków dla rolnictwa, w kontekście przedłożenia resortu rolnictwa, uważam, że przy uchwalaniu ustawy budżetowej będzie szansa rozmowy na temat obniżenia oprocentowania kredytów modernizacyjnych, być może, już w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-103.15" who="#RyszardSmolarek">Chciałbym, żeby państwo również identyfikowali się z taką nadzieją, z taką szansą, podczas głosowania. Jeszcze raz apeluję o przyjęcie wszystkich trzech poprawek mniejszości i przedłożonej ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, mając świadomość, że jest to tryb pilny, który generuje jednak pewną niedoskonałość legislacyjną całej ustawy. Ale mamy jeszcze Senat i sądzę, że szczegółowe doprecyzowanie ustawy będzie możliwe w rozporządzeniu, jak również w statucie agencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Maria Stolzman.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy w formie pytania, pani posłanko?</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MariaStolzman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym uprzejmie zapytać pana posła i ministra: co się stało z drugimi 100 mln dol. pożyczki ASAL na cele infrastruktury? Bo, o ile mi wiadomo, na te cele jest przewidziane 200 mln dol., a pan był łaskaw powiedzieć o 100 mln dol. Nie chciałabym, aby ta wiadomość poszła w Polskę, bo ludzie na te pieniądze czekają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan minister odpowie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#RyszardSmolarek">Dziękuję bardzo za zadanie tego pytania, ponieważ ono pozwoli na doprecyzowanie informacji. Rzeczywiście, jest przewidziane 200 mln dol., z tym że 100 mln dol. mamy już na koncie. A mamy doświadczenia z okresu poprzednich rządów (zresztą pamiętam, że poseł Soska nawet wnosił w tamtym roku, żeby już prawie wpisać te dolary do ustawy budżetowej). Minął rok, a pieniądze nie spłynęły do nas. Jesteśmy po rozmowach z panem Sullivanem i te pieniądze dotrą do nas na początku 1994 r. Mając jednak te przykre doświadczenia, powiedziałem tylko o tej kwocie, którą Ministerstwo Finansów ma na koncie. De facto na dzień dzisiejszy jest to 53 mln dol.; 47 mln dol. podobno dotrze do nas do końca roku, bo taki warunek postawiliśmy. Natomiast dobrze, że to pytanie padło. Będzie tak, jak przewiduje umowa - 200 mln dol. Sądzę, że jeszcze będzie okazja na tej sali o tym porozmawiać, kiedy będzie już 100% pewności co do posiadania tych środków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie Pośle! Interpretacja regulaminu Sejmu przez Prezydium Sejmu przewiduje jedynie możliwość zadawania pytań przez posłów, którzy zabierali głos w debacie.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan zabierał głos w debacie?</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Stec: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#StanisławStec">Panie Ministrze! Chodzi mi tylko o jedno zdanie na temat stanu porozumienia z BGŻ w sprawie podpisywania umów na oddłużenie i na kredytowanie w ramach funduszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardSmolarek">Odpowiadając na pytanie wprost - muszę z pewnym zażenowaniem powiedzieć, że na dzień dzisiejszy mamy podpisanych już 7 umów z bankami w zakresie restrukturyzacji i kredytowania z funduszu na tymczasowych zasadach; na dzień dzisiejszy umowa z BGŻ nie jest podpisana, są natomiast deklaracje prezesa i zarządu, że w przyszłym tygodniu, do 20 grudnia, zostanie podpisana umowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy poseł sprawozdawca, pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki pragnie zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca komisji nie mogę się odnieść do nowych, przedłożonych tutaj w dyskusji, propozycji zapisów do poszczególnych artykułów. Nie pozwala na to regulamin Sejmu w drugim czytaniu pilnego projektu rządowego. Dlatego też myślę, że te propozycje mogą być rozważone w Izbie Senackiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania przystąpimy w końcowej części obrad.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie zarządzam przerwę do godz. 16.45.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 14 do godz. 16 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, jestem zmuszona przedłużyć przerwę do godz. 17, ze względu na nieobecność posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy jest pan poseł sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń (druki nr 23 i 181).</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Macieja Manickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypadło mi w udziale, i przypadł mi zaszczyt, przedstawiać sprawozdanie z prac Komisji Nadzwyczajnej nad poselskim projektem ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń. Projekt ten był zawarty w druku nr 23.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MaciejManicki">Komisja rozpatrzyła sprawozdanie podkomisji w dniu 10 grudnia, postanawiając, w wyniku głosowania, zarekomendować Wysokiej Izbie jeden z wariantów, jaki przygotowała podkomisja w trakcie swoich prac. O tym będę mówił jeszcze za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o prace podkomisji, toczyły się one od 1 grudnia, pierwotnie podkomisja postanowiła bowiem poczekać na skierowanie do Komisji Nadzwyczajnej dwóch innych projektów ustaw: projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz projektu ustawy o podziale zysków w niektórych spółkach skarbu państwa. Ustawy te w swojej treści miały wiele wspólnego z ustawą o podatku od wzrostu wynagrodzeń. Było to równocześnie spełnienie deklaracji złożonej przeze mnie, wówczas jako przedstawiciela wnioskodawców, z tej mównicy w trakcie pierwszego czytania, na prośbę rządu, aby dać rządowi dwa tygodnie na przygotowanie własnego stanowiska w tej sprawie. Te dwa tygodnie upłynęły z dniem 30 listopada, w związku z tym, tak jak mówiłem, podkomisja rozpoczęła prace w dniu 1 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#MaciejManicki">W dniu 1 grudnia na posiedzeniu podkomisji pan wiceminister finansów Ryszard Pazura przedstawił wstępną koncepcję strony rządowej w zakresie dotyczącym wpływania czy oddziaływania przez państwo na kształtowanie wynagrodzeń w jednostkach na rozrachunku.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#MaciejManicki">Następnie podkomisja pracowała w dniu 7 grudnia. Na tym posiedzeniu przyjęła prośbę premiera Borowskiego o przesunięcie prac jeszcze o dwa dni i ostatecznie merytoryczna praca podkomisji toczyła się również w dniu 10 grudnia. W trakcie tego posiedzenia podkomisja przygotowała dwa warianty projektu ustawy. Jeden wariant jest w istocie poprawionym projektem poselskim, poprawek dokonano przy współudziale Biura Legislacyjnego Sejmu. W trakcie prac nad ostatecznym sprawozdaniem wkradły się niewielkie błędy literowe, o nich powiem za chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#MaciejManicki">Natomiast generalnie jest to projekt o nie zmienionym zakresie merytorycznym w stosunku do przedłożenia poselskiego. A więc, w projekcie tym przewiduje się:</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#MaciejManicki">— Po pierwsze, utratę mocy obowiązującej przez ustawę o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń z dniem 31 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#MaciejManicki">— Po drugie, to, że przepisy tej ustawy będzie się jednakże stosować do ostatecznego obliczenia i wpłaty podatku za 1993 r. W art. 2 projektu przewiduje się swoistego rodzaju oddłużenie podmiotów, które wpadły w poważne tarapaty finansowe w wyniku funkcjonowania podatku od wzrostu wynagrodzeń i nie mogły zrealizować zobowiązań wynikających z przepisów o tym podatku, w związku z tym powstały u nich zaległości podatkowe. Ten swoisty sposób na oddłużenie polega na tym, iż podmioty gospodarcze będą spłacały zobowiązania podatkowe w zależności od swoich możliwości finansowych. Projekt ten przewiduje, że nie będzie wolno z zysku podmiotów gospodarczych pobrać — przy ostatecznym rozliczeniu tego zysku za rok 1993 w roku 1994 — więcej niż połowy wygospodarowanego zysku pozostającego w dyspozycji podatników. Ustawa stanowi, iż zysk pozostający w dyspozycji podatnika jest to zysk brutto pomniejszony o podatek dochodowy oraz inne obciążenia, zobowiązania, realizowane na mocy ustaw lub aktów wydanych na ich podstawie, a więc przede wszystkim dywidendę w przedsiębiorstwach państwowych czy oprocentowanie kapitału w jednoosobowych spółkach skarbu państwa lub inne tego typu ciężary.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#MaciejManicki">Nie spłacona kwota przechodziłaby do spłaty na rok następny, ale nie wolno byłoby na ten cel pobrać z tego wygospodarowanego zysku, pozostającego w dyspozycji podatnika, więcej niż 10% w każdym kolejnym roku. Kwota ta ulegałaby waloryzacji - również w niewysokim stopniu, łagodnym dla podatnika - o iloczyn połowy tej kwoty oraz średniej stopy kredytu refinansowego obowiązującego w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#MaciejManicki">Art. 3 przewidywał wejście ustawy w życie z dniem ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#MaciejManicki">Drugi projekt ustawy, który został przygotowany w czasie prac w podkomisji zgodnie z sugestiami strony rządowej, przewidywał, że podatek od wzrostu wynagrodzeń przestanie obowiązywać z dniem 31 marca. Nie regulował kwestii zadłużeń - odsyłał do przepisów o zobowiązaniach podatkowych, a więc przewidywał, że wszystkie zobowiązania będą zrealizowane w trybie normalnej procedury podatkowej. Biorąc pod uwagę, że podatek od wzrostu wynagrodzeń według tego wariantu miałby funkcjonować w I kwartale przyszłego roku, projekt zawiera art. 3 dostosowujący przepisy podatku od wzrostu wynagrodzeń do możliwości ich stosowania w I kwartale przyszłego roku. Dostosowania te dotyczą nagród z zysku. Wyjaśnię, że obecnie obowiązująca ustawa nie odnosi się w ogóle do wypłat nagród z zysku za rok 1993, które mają nastąpić w roku 1994. Już o tym mówiłem w trakcie pierwszego czytania - przypomnę tylko, że w projekcie poprzedniej nowelizacji był również zapis mówiący o tym, że ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń straci moc w trakcie 1993 r., a więc zbędna była regulacja dotycząca wypłat nagród z zysku, które to wypłaty miałyby nastąpić w roku 1994. To należało uzupełnić i temu były poświęcone pierwsze trzy ustępy omawianego w tej chwili projektu.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#MaciejManicki">Następne przepisy odnosiły się do relacji pomiędzy zyskiem a kosztami płacowymi w przedsiębiorstwach - i tutaj również tę sprawę regulowały w odniesieniu do art. 9 i 17b obowiązującej ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#MaciejManicki">Kolejna sprawa to art. 17c ustawy, który mówi o ugodach z izbami skarbowymi - te przepisy również należałoby dostosować.</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#MaciejManicki">I ostatnia zmiana, jaką ten projekt przewidywał - było to doprecyzowanie pojęcia usług eksportowych w rozumieniu podatku od wzrostu wynagrodzeń. Podkomisja oba te projekty przygotowała - działając wspólnie od strony merytorycznej z Biurem Legislacyjnym Sejmu - i zarekomendowała te projekty jako warianty na posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej. W trakcie prac Komisji Nadzwyczajnej w dniu 10 grudnia z udziałem przedstawicieli rządu w osobach wicepremiera Marka Borowskiego i przedstawicieli Ministerstwa Finansów komisja zapoznała się z oboma wariantami, wysłuchała w tej sprawie stanowisk strony rządowej, jak również odbyła dyskusję - bardzo krótką zresztą, po której przystąpiła do głosowania, rozstrzygając o tym, który z projektów zostanie skierowany w sprawozdaniu komisji jako jej stanowisko na posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#MaciejManicki">Wynik głosowania był następujący: 2 osoby wstrzymały się od głosu, żadna nie poparła projektu, który podkomisja opracowała w związku z sugestiami rządu, a więc również nie było możliwości zapisania w sprawozdaniu komisji wniosków mniejszości. Pozostali członkowie komisji poparli projekt komisji opracowany na podstawie przedłożenia poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#MaciejManicki">Tyle można by powiedzieć na temat prac komisji. Chcę jeszcze zapoznać Wysoką Izbę ze zmianami w redakcji sprawozdania, powiedzmy, z błędami, które tam się wkradły. W tym celu, pani marszałek, muszę poprosić o 30 sekund przerwy, bo mam to w teczce - w ogóle miałem tam tekst wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Chwila przerwy)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MaciejManicki">Pani marszałek, przepraszam za zamieszanie, którego jestem przyczyną, ale byłem na ważnym spotkaniu w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych i, niestety, nie mogłem skorzystać z tekstu wystąpienia, który wcześniej przygotowałem.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o te zmiany, poprawki czy sprostowania, to w art. 1 w drugiej linijce jest wyraz: „dniem”, a powinno być: „dnia”, czyli przepis ten powinien brzmieć: „Z dniem 31 grudnia 1993 r. traci moc, z zastrzeżeniem ust. 2, ustawa z dnia 22 grudnia 1990 r.” i dalej jak w tekście.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MaciejManicki">Następna poprawka czy sprostowanie dotyczy art. 2 ust. 3. W pierwszym wierszu wyraz: „których” powinien być zastąpiony wyrazem: „którym”; przepis ten powinien brzmieć: „Pozostała po pomniejszeniu, o którym mowa w ust. 2” i dalej jak w tekście.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#MaciejManicki">W ust. 4 — również w art. 2 — jest błąd literowy, w drugim i trzecim wierszu jest przenoszony wyraz: „pomniejszeni”, a powinno być: „pomniejszeniu”.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#MaciejManicki">Ostatni błąd, również literowy, jest w art. 2 ust. 6 — na str. 2 tego tekstu. W drugim wierszu jest wyraz: „podatkowego”, a powinno być: „podatkowe”. Przepis ten ma brzmieć: „W stosunku do podatników, o których mowa w art. 14 ust. 3 ustawy wymienionej w art. 1 ust. 1, zobowiązania podatkowe z tytułu podatku od wzrostu wynagrodzeń wygasają z dniem 31 grudnia 1993 r.”.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koło parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 30 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Chciałabym uporządkować pewne problemy związane z tą ustawą. Pan poseł sprawozdawca omawiał sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń o poselskim projekcie ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń (druk nr 181). Państwo dostaliście natomiast - o ile się orientuję, został wyłożony na ławach poselskich - druk mówiący jakby o nowym tekście ustawy. Nie jest to druk sejmowy numerowany, podpisany został przez pana posła Marka Olewińskiego. W sensie formalnym nie jest to projekt ustawy, bo nie został podpisany przez 15 posłów. Jak się zorientowałam, pan poseł Olewiński zabierze głos i te poprawki zgłosi jako poprawki do urzędowego sprawozdania komisji, którego druk państwo otrzymaliście.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Piechocińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanuszPiechociński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie wiemy, czy dzisiaj już się cieszyć czy smucić - następuje pożegnanie z popiwkiem w wersji, którą przez kilka ostatnich lat mieliśmy możność obserwować, nad którą mieliśmy możność dyskutować. Przypomnę, że jesteśmy w bardzo trudnej sytuacji. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego dopomina się - i to będzie jeden z argumentów podstawowych, który zaważy na naszym głosowaniu - konkretnych odpowiedzi rządu: Co w zamian? Jaka ustawa jest w ogóle przygotowywana? Czy skaczemy do tego pustego basenu nie sprawdzając, czy jest tam woda? Co niepokoi? Cieszyliśmy się z tego, że grupa posłów OPZZ tak szybko, w trybie pilnym zgłosiła potrzebę odejścia od popiwku - niepokoi nas termin. Okazuje się, że to zaczyna być sprawą jakiejś dziwnej rozgrywki: Kto będzie przeciw terminowi 31 grudnia tego roku? Chcę zwrócić uwagę na następujące uwarunkowania. Po pierwsze, istnieją także inne centrale związkowe, które - być może - będą tę sprawę traktować jako priorytetową w pewnej grze związkowej, która się toczy w kraju nie od dziś. Po drugie, rząd zapowiada (albo sugeruje) potrzebę unormowań prawnych, które określą mechanizmy racjonalnego kształtowania płac. Przypomnę, że zapowiedź potrzeby takich mechanizmów przewijała się w wystąpieniach prawie wszystkich klubów poselskich. I po trzecie, jeżeli dotąd nie mamy tego projektu, to co będzie w okresie przejściowym. Może się okazać, że dzisiaj przypiszemy sferze pracowniczej, pracownikom, związkom zawodowym i sami sobie jakby pewien sukces, a będziemy się dziwili w styczniu czy w lutym, że rząd przedstawi projekt, który niczym się nie różni od dotychczas obowiązującego, poza pewnymi słowami, zapisami i mechanizmami. I wtedy staniemy przed ścianą - być konsekwentnym w stosunku do dzisiejszego głosowania czy też z powagą potraktować to, co się wydarzy w gospodarce. Czy jest w ogóle szansa na to, że w tym trybie będzie możliwe wciągnięcie związków zawodowych do poważnych dyskusji? Co z kształtowaniem płac? Co z ochroną miejsc pracy w najbliższych kilku miesiącach? Obawiam się, że mogą tu zaistnieć bardzo duże rozbieżności, że nałoży się na to - dotąd jakby skrywana czy wyhamowana - rywalizacja międzyzwiązkowa; i będą zarzuty w stosunku do Sejmu i w stosunku do rządu, że po raz kolejny związki zawodowe zostają zmuszone przez parlament do przyjęcia niekorzystnego dla wszystkich rozwiązania. Pamiętajmy także o tym, że również posłowie związkowi, którzy siedzą na tej sali w różnych - powtarzam, w różnych - ugrupowaniach będą odpowiedzialni za to, czy bezrobocie nie wzrośnie. Dlatego też oczekuję od przedstawiciela rządu odpowiedzi na pytanie: Jakie podstawowe zasady są w przewidywanej, projektowanej ustawie o mechanizmach kształtowania płac na kolejne lata? Od tego uzależniamy głosowanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Helenę Góralską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Nie, inny klub.)</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam panią poseł, w imieniu Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#HelenaGóralska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca przedstawił już, powiedziałabym, dziwny tryb pracy nad tą ustawą o zniesieniu popiwku. Dziwny tryb w tym sensie, że po pierwsze, mimo próśb kierowanych pod adresem rządu nie dostaliśmy żadnego projektu dotyczącego tego, jak rząd wyobraża sobie kontrolę wynagrodzeń w momencie, kiedy popiwek zostanie zniesiony. Pierwsze czytanie poselskiego projektu odbyło się 17 listopada. Wówczas pan minister Pazura, zabierający głos w imieniu rządu, poprosił o trzy tygodnie. Te trzy tygodnie minęły 8 grudnia - żaden projekt ustawy do tego czasu nie wpłynął. Tak jak mówił pan poseł sprawozdawca, jedno z posiedzeń podkomisji ograniczyło się do tego, że wiceminister finansów poprosił o odłożenie posiedzenia, ponieważ rząd miał wkrótce przedstawić jakiś projekt regulacji. Niczego takiego nie dostaliśmy. Odbyło się również ostatnie posiedzenie podkomisji, a potem posiedzenie komisji, na którym uprawialiśmy jakąś taką intelektualną zabawę, co by było, gdyby popiwek funkcjonował jeszcze przez 3 miesiące. Mówię tak dlatego, że nikt się do tego projektu nie przyznawał. Nie przyznawał się pan poseł Manicki, który prezentował tutaj projekt poselski. Od projektu przedłużającego funkcjonowanie popiwku o 3 miesiące odżegnywał się również rząd, twierdząc, że nie jest to projekt rządowy. Tak więc potem, kiedy odbywało się głosowanie na posiedzeniu komisji, nikt tego projektu nie poparł. Tak jak zrozumiałam, ten projekt, który jest niczyj, do którego się nikt nie przyznawał, wróci tutaj i zostanie przez pana posła Olewińskiego zgłoszony jako poprawka.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#HelenaGóralska">Mam pytanie do pani marszałek, bo nie jestem biegła w regulaminie: Czy całkowicie nowy projekt ustawy może być zgłoszony w tym trybie jako poprawka do projektu ustawy, który rozpatrujemy (druk nr 181)?</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#HelenaGóralska">Powstaje teraz pytanie: Czego rząd naprawdę chce?</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#HelenaGóralska">To wszystko, co działo się już nawet nie od 17 listopada, ale od 14 października, ponieważ poselski projekt ustawy został zgłoszony bardzo szybko - rząd ciągle obiecywał, że coś przedstawi i żadnego projektu ustawy nie dostaliśmy. Pan minister Pazura rzeczywiście referował różne założenia, nad którymi jednak moglibyśmy dyskutować dopiero wtedy, kiedy byłyby one ujęte w przepisy prawa - w artykuły, paragrafy itd.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#HelenaGóralska">Wobec tego pytam: Po co ta gra na zwłokę i co rząd naprawdę zamierza w tym zakresie zrobić?</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#HelenaGóralska">Sama zapowiedź zniesienia popiwku, zawarta w projekcie poselskim, a także umieszczenie tam przepisów o, powiedzmy to sobie szczerze, bezwarunkowym oddłużeniu z popiwku, musi skutkować tym, czym zawsze takie zapowiedzi skutkują: po prostu przedsiębiorstwa przestają płacić. Z ich punktu widzenia jest to posunięcie całkowicie racjonalne.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#HelenaGóralska">Odpowiedzialność za wprowadzanie takich niestabilnych zasad gospodarowania spada na koalicję rządową. Przecież jest oczywiste, że rozpoczyna się nowy rok, przedsiębiorstwa przygotowują się do nowych warunków, obserwują, czy mają być takie podatki czy inne. Mamy już 17 grudnia i wszelkie przyzwoite terminy poinformowania przedsiębiorstw o warunkach, w jakich będą funkcjonowały, już minęły. Podkreślam, odpowiedzialność za to, co się stanie, spada na obecną koalicję rządzącą.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#HelenaGóralska">Klub Parlamentarny Unii Demokratycznej zgadza się z tym, że popiwek w takim kształcie, w jakim istnieje, jest mechanizmem mało elastycznym, bardzo topornym i powinien ulec zmianie. Rząd pani premier Suchockiej miał koncepcję odchodzenia od popiwku, która była zawarta w pakcie o przedsiębiorstwie. Chciałam kolegom posłom przypomnieć, że jedną z kluczowych ustaw paktu o przedsiębiorstwie była ustawa o prywatyzacji. Otóż najprostszą metodą odchodzenia od popiwku jest prywatyzacja, a tej jedynej ustawy rząd do Sejmu nie skierował. Poza tą najprostszą ścieżką odchodzenia od popiwku, czyli prywatyzacją, w pakcie znajdowały się jeszcze inne rozwiązania: zniesienie popiwku od wynagrodzeń płaconych z zysku i dywidendy oraz wprowadzenie innych zasad wypłaty. Już nie w samych projektach ustaw, lecz w pakcie, który podpisały centrale związkowe, znajdowała się sprawa powołania komisji trójstronnej, która określałaby podstawowe makroproporcje podziału w gospodarce i jednocześnie monitorowała przebieg tych zjawisk. Od czasu powstania rządu premiera Pawlaka upłynęły już przeszło dwa miesiące i, jak dotychczas, ta komisja nie została powołana.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#HelenaGóralska">Ponawiam pytanie: Po co ta gra na zwłokę, jak rząd sobie wyobraża kontrolę wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych i czy ma tutaj jakieś koncepcje? Jednocześnie: jeżeli nie będzie żadnej kontroli wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych, jak rząd sobie wyobraża przedstawienie budżetu, jakie przyjmie założenia dotyczące inflacji, wzrostu płac w sferze budżetowej, w sferze na rozrachunku? W ustawie o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej jest przyjęty zapis, że wzrost tych wynagrodzeń ma być co najmniej o 2 punkty wyższy niż inflacja, że te wynagrodzenia mają być nie mniejsze niż wynagrodzenia w sferze na rozrachunku. Jakie więc przepisy, jakie liczby znajdą się w projekcie ustawy budżetowej, jeżeli zostanie całkowicie zniesiona kontrola wynagrodzeń w sferze na rozrachunku?</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#HelenaGóralska">Ponawiam to pytanie do pani marszałek dotyczące formalnej strony zagadnienia: Jeżeli teraz - jako poprawka mniejszości - zostanie zgłoszony całkowicie nowy projekt ustawy, czy w ogóle będziemy mogli go rozpatrywać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Od razu odpowiem pani poseł, gdyż może to być istotne dla dalszego przebiegu debaty. Otóż nie można zgłosić nowego projektu w trakcie debaty nad daną ustawą. Zresztą przed chwilą powiedziałam już państwu, że pismo, które państwo dostaliście - podpisane przez jednego posła - nie jest w sensie formalnym projektem ustawy. Natomiast został przygotowany wykaz poprawek, w których podjęto te same problemy, i to jest zgodne z regulaminem Sejmu. To będzie zależało od woli Wysokiej Izby, czy przyjmując te poprawki zechce tak zmienić projekt ustawy, że będzie ona merytorycznie inną ustawą. Zgodnie z regulaminem Sejmu poprawki przedstawione przez posłów w drugim czytaniu mogą być przez Wysoką Izbę przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Bogusława Kaczmarka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#BogusławKaczmarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na tej sali już bardzo wiele powiedziano na temat popiwku, jego roli, potrzeby kontroli wynagrodzeń; bodajże od trzech kadencji Sejmu już o tym się mówi. Odkąd zostałem członkiem rady pracowniczej Gdańskiej Stoczni Remontowej, pamiętam, że temat popiwku wracał jak bumerang - najczęściej na zakończenie roku. Chciałem się podpisać pod tym, co powiedział jeden z moich przedmówców, pan poseł Piechociński. Pan poseł użył tych samych argumentów i przekazał te same wątpliwości, które nurtują również posłów klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#BogusławKaczmarek">Wobec tego stawiam pytanie generalne: Czy sprawę tak poważną, jak ustawa podatkowa, można rozpatrywać w takim trybie, w jakim robimy to w tej chwili? Czy Wysoka Izba nie uważa, że tak ważne kwestie powinny być przygotowywane? Nie dalej jak wczoraj głosowaliśmy nad pakietem ustaw podatkowych i chcę Wysokiej Izbie przypomnieć, że również zgłaszano poprawki do przegłosowywanych rok temu ustaw podatkowych. Pytanie generalne do rządu byłoby takie: Czy rząd ma koncepcję, jeżeli chodzi o całość systemu podatkowego?</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#BogusławKaczmarek">Na zakończenie chciałbym odnieść się do sprawy, o której wypowiadała się moja szanowna przedmówczyni; mój punkt widzenia jest tu natomiast inny. Popiwek, oprócz pełnienia funkcji kontroli wynagrodzeń w sektorze państwowym, był również instrumentem dyskryminacji tego sektora, od momentu, kiedy została jak gdyby zdjęta ustawa ograniczająca wynagrodzenia w sektorze prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#BogusławKaczmarek">Dla mnie i dla posłów z Unii Pracy nie do zaakceptowania jest taka sytuacja, żeby oprócz funkcji fiskalnych podatek pełnił również funkcje polityczne - taką w istocie rzeczy funkcję pełnił popiwek mający nakłonić przedsiębiorstwa państwowe do prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#BogusławKaczmarek">Jeżeli w tym trybie zostanie przyjęta poprawka, która znalazła się na naszych ławach, Klub Parlamentarny Unia Pracy będzie wnosił w sprawie dotyczącej terminu. Natomiast jeszcze raz powtarzam: Unia Pracy nie poprze żadnego rozwiązania dyskryminującego sektor państwowy. Reguły podatkowe muszą być jednakowe dla wszystkich podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wojciecha Błasiaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie! Odczuwam pewne znużenie, podobnie jak i poseł z Unii Pracy, występując w sprawach popiwku, ponieważ odkąd zacząłem się zajmować rzeczywistością ekonomiczną w ramach tzw. programu Balcerowicza, nieustannie ten temat wraca. Wydawałoby się dzisiaj, po pierwszym czytaniu tego projektu, że problem popiwku powinien odejść wreszcie w niesławną pamięć podręczników absurdów ekonomicznych. Tymczasem mamy do czynienia z nowymi faktami, m.in z tym dziwnym, w zasadzie quasi-projektem ustawy, który nam przedstawiono. Muszę tu wyrazić pewne zaniepokojenie.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WojciechBłasiak">Mam przed sobą dokumenty wyborcze Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a ściślej mówiąc, dokumenty II Kongresu SdRP, którego jednym z działaczy jest wicepremier Borowski. I tam pod hasłem „Nasz program dla Polski” jest napisane, iż Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej domaga się całkowitego zrównania praw i obowiązków tych przedsiębiorstw z zakładami prywatnymi, zwłaszcza w dziedzinie fiskalnej, kredytowej, w tym całkowitej rezygnacji z dywidendy i podatku od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WojciechBłasiak">Tymczasem w sytuacji, kiedy tenże sam Sojusz dochodzi do władzy, a ministrowie tegoż samego Sojuszu pełnią kluczowe, strategiczne funkcje w rządzie, nagle okazuje się, że Sojusz nie ma koncepcji, co zrobić z popiwkiem. No, panowie, to po co szliście do tej władzy? Co wypisywaliście w swoich deklaracjach wyborczych? Przecież to nie jest aż taki problem paru rozwiązań względnie szczegółowych. Konfederacja nie obawia się - jak pan wicepremier Borowski - że zniesienie popiwku w sytuacji, w jakiej znajdują się polskie przedsiębiorstwa państwowe, wywoła jakiś ogromny przypływ inflacji. To nam już nie grozi. To jest czysty, naszym zdaniem, absurd ekonomiczny, który jak najszybciej należałoby znieść. Jest to gorsze od Hilarego Minca, zwłaszcza że - chciałem przypomnieć posłom nawet nie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, tylko może Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej - w końcu ten popiwek ze wszystkimi jego politycznymi i destrukcyjnymi skutkami, wprowadził Sejm kontraktowy, w którym ówczesna koalicja rządowa miała większość. Przypominam jeszcze raz, że za tym popiwkiem, czyli w ramach tak zwanego programu Balcerowicza - mówię tak zwanego, bo chodzi tu o program dostosowawczy IMF, gdzie nazwisko Balcerowicza służyło wyłącznie uwiarygodnieniu i uzasadnieniu, że jest to program polski - za tym programem głosowała również SdRP. Wydawałoby się, że nadszedł czas historycznego podsumowania i z inicjatywy tegoż SdRP wreszcie powinno to przestać funkcjonować. I gdy wydaje się, że już wszystko jest zapięte na ostatni guzik, nagle strona rządowa, czyli strona Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, występuje praktycznie z nową ustawą, bo to, co zobaczyliśmy, to jest nowa ustawa.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WojciechBłasiak">Raz jeszcze potwierdzę to, o czym mówiłem w pierwszym wystąpieniu. Konfederacja Polski Niepodległej poprze zgłoszony przez Komisję Nadzwyczajną projekt zniesienia popiwku z dniem 31 grudnia, ze wszystkimi - naszym zdaniem - bardzo ostrożnymi i wyważonymi dodatkowymi zapisami. Całkowicie odrzucamy ten quasi - projekt ustawy, faktycznie zgłoszony przez posła SdRP w imieniu pana Borowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Eysymontta w imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JerzyEysymontt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przyłączam się do moich przedmówców, że znaleźli się w sytuacji pewnego - powiedziałbym - zażenowania. Powstaje tu bowiem pewien trudny splot dotyczący tej jednej ustawy, która jest rozpatrywana w normalnym trybie. Przyzwyczailiśmy się już do rozpatrywania projektów ustaw w trybie pilnym, a zarazem jak gdyby z boku wchodzi... Rzeczywiście, formalnie to nie jest nowy projekt, ale mogą być wprowadzone poprawki, które de facto spowodują, że będzie on nowy. W dodatku pochodzi on z tej samej strony, jeśli bowiem byłby to kontrprojekt opozycji - strony wyraźnie przeciwnej - to sprawa byłaby jasna, natomiast w tym wypadku - przyznam się szczerze - dla mnie intencje są niejasne, skoro rząd dopiero teraz zorientował się, że tego nie można zrobić, nie uzgodnił tego jakoś ze swoimi koalicjantami. Jeśli natomiast wszystko jest w porządku, to po co te manewry? Sądzę, że ta sytuacja jest niekorzystna także dla rozwiązań pragmatycznych. Obawiam się, że część ludzi, którzy nie traktują tego w kategoriach gry politycznej, będzie nieco zdezorientowana - i opinia publiczna również. Trudno, rząd zarabia pierwsze minusy. To nie jest mój rząd, mogę się na to zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JerzyEysymontt">Natomiast wracając do sprawy, która nie wiadomo jakie znajdzie w końcu rozstrzygnięcie. W moim przekonaniu popiwek, który spełniał pewne funkcje fiskalne, po pierwsze, wywiązywał się z tych funkcji nie najlepiej, a po drugie, z tego punktu widzenia nie ma czego żałować. Było to także narzędzie regulacyjne. Tutaj niezupełnie zgodziłbym się z kolegą z Unii Pracy. Oczywiście, biorąc to literalnie, była to pewna dyskryminacja, nierówność w traktowaniu sektorów, jeśli chodzi o prawo podatkowe, jednak musimy się zgodzić z tym, że co najmniej niektóre (i to liczne i bardzo znaczące) przedsiębiorstwa państwowe pracowały opierając się na zupełnie innej regule i innej filozofii - maksymalizacji innej funkcji celu. To jest sprawa na tyle bezsporna, bez względu na to, jacy ekonomiści wypowiadają się na ten temat, że obawy o to, iż będziemy mieli do czynienia z pewną presją płacową, która nie znajduje innego rodzaju regulacji, były poniekąd zasadne. Zresztą mówiłem o tym wcześniej i nie będę się powtarzał. Moim zdaniem ta forma podatku - nawet gdyby był on bardzo potrzebny - nabrała jakiegoś własnego negatywnego życia i została już skompromitowana, także w licznych środowiskach pracowniczych. Chociażby z tego powodu jestem zdania - i takie stanowisko zajmuje nasz klub - że trzeba z tą sprawą skończyć i to skończyć od 1 stycznia przyszłego roku. Składaliśmy to jako pewnego rodzaju deklarację programową i nie wycofujemy się z tego. Gdyby jednak przyszło nam tworzyć rząd i wziąć to na swoje barki, to chcę powiedzieć, że nie złożyliśmy deklaracji, iż nie zaproponujemy regulacji zastępczej, która nie byłaby popiwkiem, ale na przykład przeciwdziałałaby istniejącemu nadal niebezpieczeństwu - myślę o problemie monopolisty. Jest to problem dość licznej jeszcze grupy przedsiębiorstw państwowych, które taką funkcję pełnią, a więc znajdują się w szczególnej sytuacji na niedoskonałym jeszcze rynku. Być może szczęśliwie się złożyło, że ten obowiązek na nas nie ciąży. Gdyby rząd złożył jasne oświadczenie w tej sprawie, nawet jeszcze nie występując z projektem konkretnego aktu, to sytuacja byłaby jasna. Jeszcze raz powtarzam: dla mnie sytuacja - jak na razie - jest wielce niejasna i uważam, iż jest to niedobre. Jest to jeszcze jeden przykład na to, że kiepsko stanowimy prawo podatkowe. To chyba warto sobie powiedzieć, bez względu na to, po której stronie sali się siedzi.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#JerzyEysymontt">W imieniu mojego klubu deklaruję, że generalnie opowiadamy się za zniesieniem popiwku od początku przyszłego roku. To stanowisko podtrzymujemy. Jak jednak konkretnie będziemy głosować, powiemy dopiero wtedy, kiedy jasna będzie sprawa wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do debaty indywidualnej.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Olewińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omawiany w trakcie naszej debaty projekt ustawy znoszącej podatek od wzrostu wynagrodzeń, zawarty w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej, jest rozwiązaniem radykalnym, daleko idącym. Moim zdaniem, a nie jestem chyba w tym odosobniony, jest rozwiązaniem zbyt daleko idącym. Autorzy projektu, grupa posłów związkowych, proponują całkowite, bezwarunkowe zniesienie jakiejkolwiek kontroli wzrostu wynagrodzeń w państwowych podmiotach gospodarczych. Jest to pomysł ryzykowny, grożący poważnymi konsekwencjami gospodarczymi i ekonomicznymi zarówno w makro-, jak i mikroskali. W obecnej sytuacji, jeśli chodzi o zarządzanie tymi podmiotami, głównie przedsiębiorstwami państwowymi, można oczekiwać istotnych przyrostów wynagrodzeń. Przyrosty te niejednokrotnie będą wymuszane na kierownictwach tych przedsiębiorstw przez związki zawodowe i całe załogi bez względu na ich ekonomiczną racjonalność. Będzie to prowadziło do pogorszenia sytuacji finansowej tych przedsiębiorstw oraz poważnych zakłóceń w ich funkcjonowaniu, a w konsekwencji nierzadko do ograniczenia zatrudnienia lub nawet do upadłości. Niezależnie od tego nie kontrolowany wzrost wynagrodzeń w sferze na rozrachunku będzie wymuszał odpowiednie przyrosty płac w sferze budżetowej. Tak skumulowany łączny wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej będzie rzutował na wysokość wielu świadczeń powiązanych pośrednio lub bezpośrednio z ich wysokością, głównie emerytur, rent i zasiłków dla bezrobotnych. Przyrosty tych świadczeń oraz płac w sferze budżetowej oznaczałyby dodatkowe, ponadplanowe wydatki z budżetu, na które nie ma pokrycia. Reasumując powtarzam, ryzyko związane z całkowitym, bezwarunkowym uwolnieniem wynagrodzeń, jakie postuluje grupa posłów związkowych, jest zbyt duże.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarekOlewiński">Wysoki Sejmie! Jestem zwolennikiem zniesienia popiwku w jego obecnym kształcie. Uważam, że ta forma kontroli wynagrodzeń wyczerpała się. Trzeba ją zastąpić nowymi instrumentami, bardziej korespondującymi z obecnymi realiami gospodarczymi, z dążeniami do gospodarki rynkowej. Potrzeba jednak na to więcej czasu, niż pozostaje nam do 31 grudnia br. - do terminu utraty mocy obowiązującej przez ustawę o podatku od wzrostu wynagrodzeń, przewidzianego w omawianym projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MarekOlewiński">Dlatego też zgłaszam wniosek, aby Wysoka Izba zechciała w tej sprawie przyjąć inną propozycję. Stanowi ją poprawka do projektu ustawy przyjętej przez Komisję Nadzwyczajną, jaką ośmieliłem się dostarczyć szanownym paniom posłankom i panom posłom wraz z krótkim pismem przewodnim w formie jednolitego tekstu ustawy. Wyjaśniam, że poprawka ta została opracowana przez podkomisję Komisji Nadzwyczajnej w trakcie jej prac nad poselskim projektem ustawy. Podkomisja opracowując ten projekt uwzględniła sugestie przedstawicieli rządu uczestniczących w jej pracach. Następnie projekt ten podkomisja przedstawiła Komisji Nadzwyczajnej jako wariant alternatywny dla projektu opracowanego na podstawie inicjatywy poselskiej. Projekt ten był kolejno przedmiotem prac Komisji Nadzwyczajnej, która nie wniosła pod jego adresem zastrzeżeń natury legislacyjnej. Nad tą stroną projektu czuwało zresztą Biuro Legislacyjne Sejmu. Projekt został, co prawda, odrzucony przez komisję, ale nie z przyczyn dotyczących jego konstrukcji prawnej. Mówił o tym również pan poseł Manicki, sprawozdawca komisji i jej przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#MarekOlewiński">Przechodząc do istoty tej poprawki - której uchwalenie proponuję Wysokiemu Sejmowi - należy stwierdzić, że podstawową różnicą w stosunku do projektu zawartego w sprawozdaniu komisji jest termin utraty mocy przez obowiązującą ustawę o podatku od wzrostu wynagrodzeń. W projekcie komisji proponuje się datę 31 grudnia br., projekt zgłoszony przeze mnie zakłada datę 31 marca 1994 r. Taka różnica powoduje oczywiście - wobec funkcjonowania podatku od wzrostu wynagrodzeń jeszcze w pierwszym kwartale 1994 r. - konieczność odpowiedniej modyfikacji przepisów regulujących jego działanie. Modyfikacja ta jest niezbędna, aby prawo to mogło działać bez zakłóceń. Reguluje ona sprawę nagród z zysku za 1993 r., jakie mają być wypłacone w pierwszym kwartale 1994 r., kwestie związane z relacjami pomiędzy zyskiem a funduszem płac podatników w odniesieniu zarówno do art. 9, jak i do art. 17 b obowiązującej ustawy. Reguluje także zasady stosowania art. 17 c tej ustawy, stanowiącego o możliwości kształtowania wynagrodzeń w porozumieniu z izbą skarbową oraz doprecyzowuje definicję usług eksportowych. Po tej informacji pozwolę sobie wrócić do istoty przedstawianego przeze mnie projektu poprawki. Otóż proponowana w tym projekcie data utraty mocy przez ustawę o podatku od wzrostu wynagrodzeń - to znaczy 31 marca 1994 r. - daje rządowi niezbędny czas na przygotowanie nowych zasad oddziaływania na kształtowanie wynagrodzeń w jednostkach będących na rozrachunku. Jak już mówiłem, jest to bardzo ważne, jeżeli chcemy uniknąć poważnych zagrożeń, jakie sygnalizowałem na wstępie swojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#MarekOlewiński">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przedstawiany przeze mnie projekt w jeszcze jednej sprawie różni się od projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu komisji. Chodzi o problem zobowiązań podatkowych, jakie powstały w okresie obowiązywania podatku od wzrostu wynagrodzeń, a które to zobowiązania nie zostały uregulowane. W odróżnieniu od projektu komisji projekt przedstawiony przeze mnie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Bardzo przepraszam, może pan poseł będzie jednak uprzejmy używać sformułowania: poprawka, bo niestety, to nie jest projekt w rozumieniu regulaminu Sejmu. Pan poseł będzie uprzejmy tych sformułować używać, żeby nam ułatwić potem podjęcie decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MarekOlewiński">Rozumiem, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MarekOlewiński">... czyli - w odróżnieniu od projektu komisji - poprawka przedstawiona przeze mnie nie zawiera szczególnych propozycji w tym zakresie. Uważam bowiem, że sprawa zaległych zobowiązań podatkowych powinna zostać uregulowana generalnie i kompleksowo, zgodnie z zapowiedziami przedstawicieli rządu, zgłaszanymi ostatnio.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę na zakończenie swojego wystąpienia poinformować, że przedstawiony przeze mnie projekt poprawki uzyskał aprobatę odpowiedzialnych za tę problematykę członków rządu, z wicepremierem ministrem finansów, panem Markiem Borowskim, na czele. Pozwolę sobie również wyrazić przekonanie, że Wysoka Izba, biorąc pod uwagę racje, jakie przedłożyłem, zechce uchwalić ustawę w tym brzmieniu, z uwzględnieniem poprawki zaprezentowanej przeze mnie. Przedstawiłem ją szanownym paniom posłankom i panom posłom na piśmie, jak również formalnie przekazuję tę propozycję na ręce pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł ma na piśmie te poprawki? Nie mówię o druku, o projekcie ustawy, tylko o poprawkach do poszczególnych artykułów sprawozdań komisji.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że tak.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Jacka Kasprzyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JacekKasprzyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dzisiaj nad bardzo poważnym problemem. Z wielką radością i uwagą przysłuchuję się głosom dzisiejszej opozycji. Sięgam pamięcią wstecz i zastanawiam się nad jednym - dlaczego te głosy nie padły w ciągu ostatnich 4 lat. Troska o losy dzisiejszej rządzącej koalicji jest bardzo miła, bardzo dobra, tylko rodzi się pytanie, czy inicjatywa poselska ma obowiązywać tylko koalicję, czy też inne ugrupowania powinny rozumieć, że problem rozwiązań płacowych, kontroli tych płac spada niejako na wszystkich. Myślę, że powinniśmy o tym pamiętać, nieco szerzej do tego podejść.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JacekKasprzyk">Chciałem również zaprotestować przeciwko temu, żeby wniesiony przez posłów projekt traktować wyłącznie jako jakąś pracę związkową, typowo nieodpowiedzialną, czy coś w tym rodzaju. Nie chodzi tutaj, proszę państwa, o żaden sukces związkowy, chodzi o rozwiązanie problemu, który nurtuje nasze załogi.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#JacekKasprzyk">W wyniku tego, 14 października, a więc pierwszego dnia pracy nowego Sejmu, został wniesiony do laski marszałkowskiej, opracowany przez grupę 21 posłów, projekt ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń. Projekt ten wychodził naprzeciw oczekiwaniom załóg pracowniczych wielu przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#JacekKasprzyk">Należy przypomnieć, że kontrowersyjna ustawa popiwkowa powstała z myślą o tym, że będzie obowiązywać tylko w 1991 r. Czas jej trwania był z roku na rok przedłużany i obowiązuje ona do chwili obecnej. Skutki są wszystkim znane, zarówno tutaj na tej sali, jak i tym, którzy pracują w przedsiębiorstwach państwowych. Można powiedzieć, że ustawa ta stała się aktem prawnym, który z dużą siłą negatywną uderzył przede wszystkim w przedsiębiorstwa państwowe, a więc również w ich załogi. Dalsze funkcjonowanie popiwku było powodem do protestów wielu załóg pracowniczych, co mieliśmy okazję obserwować zarówno tutaj w Warszawie, jak i w wielu zakładach pracy na terenie Polski. Rozwiązania popiwkowe oceniane są przez załogi jako przejaw dyskryminacji ocalałych jeszcze przedsiębiorstw państwowych oraz jako hamulec wzrostu wydajności.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#JacekKasprzyk">Proszę odpowiedzieć na pytanie: Jak mamy wymóc na załogach większą wydajność, skoro za tę większą wydajność nie można po prostu zapłacić?</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#JacekKasprzyk">Jest to szczególnie uciążliwe dla tych przedsiębiorstw, które w momencie wejścia w życie ustawy popiwkowej ograniczyły u siebie wysokości płac, a późniejsze zyski przekazywały na inwestycje. Dzisiaj znalazły się one w zamkniętym kręgu dużej niemożności. Obecnie dalsze funkcjonowanie ustawy odbierane jest w tej grupie przedsiębiorstw jako, niestety, dominacja ideologii nad ekonomią i racjami społecznymi. Mówiąc prawdę, głoszone hasła o równych szansach dla wszystkich sektorów nie znajdują w pełni odzwierciedlenia w rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#JacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Przedstawiony w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej projekt ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń oraz zasadach ostatecznego obliczania i wypłaty podatku od wzrostu tych wynagrodzeń za 1993 r. jest aktem prawnym, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom załóg pracowniczych, związków zawodowych i daje podmiotom równe szanse startu. Przyjęcie tego rozwiązania z pewnością złagodzi wiele napiętych sytuacji w zakładach pracy i jednocześnie będzie pierwszym krokiem w kierunku działań zmierzających do oddłużenia przedsiębiorstw, zwłaszcza że musimy pamiętać, że ich długi w wielu wypadkach powstały w dużej mierze na skutek polityki fiskalnej, której konstrukcja powodowała częstokroć nieuchronne ich zadłużenie.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#JacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Stajemy przed bardzo trudnym wyborem, podejmując decyzję co do dalszego funkcjonowania ustawy popiwkowej. Podejmujemy jedną z decyzji, od których będzie zależeć dalszy los wielu przedsiębiorstw państwowych i ich załóg.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#JacekKasprzyk">W imieniu tych przedsiębiorstw, które dobrze pracują i chcą pracować w warunkach gospodarki rynkowej, zachowują się w ramach tej gospodarki rynkowej prawidłowo, proszę o podjęcie takiej decyzji, która w sposób jak najbardziej rozsądny, nie burzący finansów państwa, spowoduje zniknięcie z życia tejże ustawy dyskryminującej ten sektor naszej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#StanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Byłoby chyba truizmem, gdybym powtarzał te wszystkie argumenty, które przed chwilą na tej sali padły i padają od lat, wskazujące na to, że jest konieczność teraz, jeszcze w tym roku, znieść tę dyskryminującą politycznie ustawę, która zgadzam się tu z panią poseł Góralską -wprowadziła formę podatku zmuszającego przedsiębiorstwa państwowe do wchodzenia w proces przyspieszonej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#StanisławWiśniewski">Sądzę jednak, że warto tutaj cofnąć się do lat: 1991, 1992 i 1993, kiedy jednym z głównych motywów wszystkich akcji protestacyjnych, manifestacji organizowanych przez załogi pracownicze czy przez organizacje związkowe było żądanie zniesienia tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#StanisławWiśniewski">Chcę powiedzieć, że w dalszym ciągu związki zawodowe są odpowiedzialnymi organizacjami i nie mogę się zgodzić z wystąpieniem pana posła Olewińskiego, który mówił z tej trybuny, że związki zawodowe zaczną w tej chwili gwałtownie wymuszać podwyżki płac. Związki zawodowe zdają sobie sprawę z kondycji swoich podmiotów gospodarczych. Związki walczą w tej chwili bardziej o utrzymanie miejsc pracy niż o zwiększanie płac. Taka jest polityka związków zawodowych, niezależnie od konfiguracji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#StanisławWiśniewski">Chcę jednak stwierdzić, będąc posłem i wiceprzewodniczącym OPZZ, że moim obowiązkiem, jako działacza związkowego, jest głoszenie na tym forum pewnych ustaleń, pewnych uchwał, które podejmują organizacje na szczeblu krajowym.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#StanisławWiśniewski">Chcę przypomnieć posłom, kolegom związkowcom, że uchwała Prezydium Rady OPZZ z 16 listopada zobowiązuje ich, osobiście kolegę Manickiego, do wszczęcia takich działań, aby popiwek przestał obowiązywać w naszym kraju z dniem 1 stycznia. Również uchwała Rady OPZZ to nakazuje.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#StanisławWiśniewski">Zwracam się do Wysokiej Izby, żebyśmy stłumili jedno z zarzewi konfliktu, który może w każdej chwili wybuchnąć - już wybuchł wśród górników - aby znaleźć inną metodę, nie dyskryminującą, ale stwarzającą realną, uczciwą szansę godziwego wynagradzania ludzi za pracę, motywującego zwiększanie wydajności - ale nie popiwkiem. Popiwek musi przejść do lamusa historii.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Cezarego Miżejewskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#CezaryMiżejewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzadko kiedy polski ruch związkowy jest zjednoczony, działa jednolicie, ale właśnie w tym przypadku po raz pierwszy mamy zupełną zgodność dwóch największych central związkowych. O stanowisku Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych mówił już tu Staszek Wiśniewski. Chcę do tego nawiązać i powiedzieć, że właśnie wczoraj władze NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze, drugiego co do wielkości związku zawodowego, poparły poselski projekt zgłoszony przez posłów OPZZ.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#CezaryMiżejewski">W stanowisku Regionu Mazowsze napisano: „NSZZ „Solidarność” zawsze sprzeciwiała się mechanizmowi centralnego limitowania płac w przedsiębiorstwach państwowych zawartego w ustawie o opodatkowaniu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#CezaryMiżejewski">Mechanizm ten, pochodzący z czasów PRL - uniemożliwia racjonalne funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#CezaryMiżejewski">Biorąc pod uwagę, że liczba zatrudnionych w sektorze prywatnym wzrosła do ponad 50% ogółu zatrudnionych, a więc jest poza limitowaniem płac, a w roku 1993 wprowadzono opodatkowanie indywidualnych wynagrodzeń, popiwek nie pasuje do logiki obecnego systemu podatkowego i jest instrumentem politycznym, a nie ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#CezaryMiżejewski">Posłowie SLD, będąc w opozycji, bardzo często krytykowali ten sposób limitowania płac jako niezgodny z interesami pracowników sektora państwowego. (...)</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#CezaryMiżejewski">Dlatego też Prezydium Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Mazowsze ma nadzieję, że posłowie SLD, a zwłaszcza posłowie związkowcy, opowiedzą się zdecydowanie za zniesieniem ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń od 1 stycznia 1994 r.”.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PiotrIkonowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przegraliśmy już emerytury, przegraliśmy płace sfery budżetowej, jak jeszcze przegramy popiwek, to wypadnie się zapytać, dlaczego nie rządzi nadal rząd Hanny Suchockiej. I to jest generalne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PiotrIkonowicz">A teraz meritum: Dlaczego nie można od 1 stycznia znieść popiwku? I drugie pytanie: Dlaczego w klubie Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie znaleziono na szczęście 15 posłów, którzy poparliby zaproponowane jako poprawkę przedłożenie rządowe? Myślę, że dlatego iż wszyscy obiecaliśmy wyborcom, że zniesiemy popiwek. I nie dlatego obiecaliśmy wyborcom zniesienie popiwku, że jesteśmy populistami, tylko dlatego że trudno dzisiaj w Polsce znaleźć szanującego się ekonomistę, który by twierdził, że to jest dobry podatek. Jednocześnie zgadzam się z tymi wszystkimi głosami domagającymi się stosowania mechanizmów ograniczających spożycie i promujących inwestycje. Popiwek bowiem jest elementem tego wielkiego sporu o to, czy przy dzisiejszej polskiej biedzie jesteśmy w stanie zwiększać konsumpcję kosztem inwestycji. Ale owo kontrolowanie konsumpcji jest bardzo wybiórcze, jak wszyscy tu już zauważyli - mianowicie kontroluje się konsumpcję tych, którzy konsumują najmniej. Tymczasem w firmach prywatnych - zgadzam się tu z premierem Borowskim - popiwek nie jest potrzebny. O to, żeby ludzie dużo nie zarabiali, dbają prywatni właściciele. Ludzie nie zarabiają dobrze w tych firmach również dlatego, że nie potrafiliśmy tam jeszcze stworzyć organizacji związkowych, które by skutecznie broniły pracowników tych z reguły niedużych firm. Jednak nikt nie kontroluje konsumpcji obejmującej często przeważającą część zysków firm prywatnych. I jeżeli dzisiaj bilans handlowy Polski jest tak poważnie zachwiany, to przede wszystkim przez luksusowy import konsumpcyjny właśnie owych właścicieli prywatnych firm, których znowu chcemy bronić, dyskryminując firmy państwowe poprzez przedłużanie działania popiwku. Jeżeli ma być rynek, to niech to będzie rynek dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PiotrIkonowicz">Mówi się, że załogi będą przejadać zyski, przejadać przedsiębiorstwa. Ano przekonajmy się. Przez wiele lat żyliśmy z popiwkiem, sądzę więc, że przeżyjemy trzy miesiące bez popiwku, może przeżyjemy wiele lat i bez innych mechanizmów. Ale czy rzeczywiście bez żadnych mechanizmów, czy rzeczywiście zniesienie od 1 stycznia popiwku oznacza rzucenie się głową w dół — jak to powiedział poseł Piechociński — do basenu, w którym nie ma wody? Chciałbym posła Piechocińskiego uspokoić — w basenie jest woda. Otóż w ustawach dotyczących paktu o przedsiębiorstwie przewiduje się oprócz zwykłego 40-procentowego podatku dochodowego nową postać dywidendy — tym razem liczonej normalnie, od zysku bilansowego — w postaci 8% i zyski, które są przeznaczone na wypłaty bądź na inwestycje. Otóż każdej części zysków przeznaczonych na wypłaty dla kadry kierowniczej, dla załogi, towarzyszy taka sama procentowo ilość pieniędzy odprowadzanych do budżetu — czyli jest zabezpieczenie przed nie kontrolowanym wzrostem płac. Ta ustawa jeszcze nie została przez Wysoką Izbę uchwalona, ale jest przygotowana w ustawach wchodzących w skład paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Jednocześnie dziwne jest to, dlaczego akurat te 3 miesiące są tak ważne. Proszę zauważyć, że ostatnio — i tu znowu nawiążę do wypowiedzi posłanki Góralskiej — proces prywatyzacji jest zagrożony, bo jest mało chętnych do włączenia się do tego procesu powszechnej prywatyzacji. Dlaczego? — zapytacie państwo. Między innymi dlatego, że ta technika prywatyzacji, która polegała na rzucaniu zakładów i załóg na kolana, technika prywatyzacji, która polegała na wymuszaniu prywatyzacji likwidacyjnej poprzez rujnowanie zakładów popiwkiem, przestała działać, bo ludzie przestali się bać, ponieważ dowiedzieli się o projekcie związkowym, i przestali się zgłaszać. Propozycja zniesienia popiwku od 1 stycznia to propozycja, abyśmy — jeżeli już mamy prywatyzować — dawali załogom atrakcyjne oferty prywatyzacyjne, gwarantujące miejsca pracy, nową technologię. Wtedy nie trzeba będzie nikogo zmuszać ani popiwkiem, ani dyskryminacyjnie skonstruowaną dywidendą.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PiotrIkonowicz">Równość sektorów powinna być w Polsce zasadą ustrojową, zwłaszcza że w sektorze pokrzywdzonym pracuje większość pracowników naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed wami stoi ofiara popiwku,...</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#JanŚwirepo">... może nie fizyczna, ale jako człowiek związany z przedsiębiorstwem, w którym pracuję. W 1991 r. wskutek niszczącego działania popiwku weszliśmy w furtkę otwartą nam przez rząd, furtkę prowadzącą do prywatyzacji. Skorzystaliśmy z tej furtki, weszliśmy w nią zabierając ze sobą wszystko, co dobre i złe, a więc zobowiązania, wszelkie zobowiązania, a także te wynikające z popiwku — były duże. I zdawało się, że zaraz, na drugi dzień będziemy sobie płacili dużo. Okazało się, że chcąc utrzymać wyniki finansowe przedsiębiorstwo musiało obniżyć płace o 30% na okres 6 miesięcy. To nieprawda, że przedsiębiorstwo, które nie płaci podatku, może płacić tyle, ile chce. Tak samo jest z przedsiębiorstwami państwowymi. To nieprawda. Szereg przedsiębiorstw w tej chwili ma możliwość płacić więcej, ale nie płaci, bo nie ma z czego. I dlatego uważam, że podatek, który tak skutecznie niszczył przedsiębiorstwa państwowe, powinien być w tym roku pogrzebany, od 1 stycznia nie powinno już go być. I tu, szanowny panie premierze...</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pana premiera.)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#JanŚwirepo">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba się przestraszył tej debaty i nie przyszedł.)</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#JanŚwirepo">Premier Borowski... Nie, jest.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest pan premier.)</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#JanŚwirepo">Mówię także o przedsiębiorstwach, które wskutek swojej złej kondycji finansowej nie płacą podatków, nie płacą popiwku, nie płacą żadnych podatków. Mało tego, ciągną jeszcze inne przedsiębiorstwa do upadku. I tak m.in. firma z województwa, z którego pan premier Borowski jest posłem, „Rofama Rogoźno”, winna nam jest 13 mld zł i jeżeli tych pieniędzy nie odzyskamy, może za 4 miesiące też padniemy. Na moje pytanie pan premier odpowiedział, że może mi tylko współczuć. Ja także współczuję premierowi.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Grotta z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JanuszGrott">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ubolewam nad tym, że w tak ważnej sprawie dla rządu - bo uważam, że nie dla parlamentu, ale dla rządu jest to bardzo ważna sprawa - pan poseł Olewiński występował chyba w roli pana wicepremiera, jeśli zaś tak nie było, to ubolewam, że na tej sali nie ma naprawdę osób, które są zainteresowane tą jakby drugą stroną - przeciągnięciem tematu popiwkowego. A pana posła, który mówił o basenie, chcę uspokoić. Mało, że jest pełen wody, to jeszcze stoi pełno ratowników WOPR, którzy wyciągną - nawet gdyby coś się stało.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JanuszGrott">A teraz do rzeczy. Nie jestem ofiarą popiwku, bo pracuję w Kombinacie Górniczo-Hutniczym Miedzi. Wyjaśnię, jaka jest sytuacja. Nie można posądzać tych załóg o brak logicznego myślenia. Nikt nie chce utracić swojego miejsca pracy. Byłoby to wielkim przestępstwem tych załóg, które są naprawdę dojrzałe, a mając miejsca pracy, nie będą wysuwały spod swego siedzenia stołka, na którym siedzą. Dlatego uważam, że tyle protestów, ile było w ostatnich latach, strajków, aż po zgon — tu na dziedzińcu parlamentu — naszego kolegi górnika z tablicą „Precz z popiwkiem”... Uważam, że byłoby wielką szkodą dla przedsiębiorstw państwowych, tych dyskryminowanych, aby trwał on dłużej niż do końca tego roku. Chcę powiedzieć na zakończenie, że jest wielkim błędem to, że tak długo — a projekt poselski mamy od 14 października 1993 r. — nie ma kontrpropozycji i ewentualnie jakiś nowych zapowiedzi zmiany, innych uwarunkowań, innego kontrolowania, tylko nie w formie popiwku. Dlatego jeszcze raz bardzo proszę szanowne panie posłanki i panów posłów o to, aby jednak państwo uwzględnili wolę wyborców, a wiem że wszystkie ugrupowania, które startowały do wyborów, deklarowały się co do tego. Uważam, że dzień dzisiejszy będzie testem na to, czy są wiarygodni wobec swoich wyborców, bo ja na pewno będę.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Milnera z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#KazimierzMilner">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym — przepraszam za załamujący się głos, bo jest to szczególne przeżycie — uczestniczyłem w strajku górniczym w kopalni „Czeczott”. Wziąłem ze sobą dowody świadczące o przedłużaniu mocy tej ustawy. Proponowałbym wszystkim posłom, którzy zasiadają na tej sali, ażeby przed podniesieniem ręki przeciwko likwidacji tej ustawy przedłożyli — nad proponowane — racje tej załogi. Mam tutaj dwa dowody. Nie brałem więcej, ponieważ prawdopodobnie musiałbym przywieźć pełną dokumentację od pracowników, którzy przepracowali wszystkie robocze dni, którzy z tytułu określonej polityki podatkowej mają potrącone, po przepracowaniu 20 lat pracy na dole, ponad 4 mln zł. Do wypłaty w jednym przypadku jest 1150 tys. zł, w drugim — 2570 tys. zł. Pełen szacunku dla ekonomistów zasiadających na tej sali, pragnąłbym otrzymać odpowiedź na jedno pytanie: Jak dysponować tymi pieniędzmi, ażeby przeżyć święta i jednocześnie, aby pieniędzy starczyło do 15 stycznia? Proszę Wysoką Izbę o zastanowienie się nad tą decyzją.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista zgłoszonych mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Ryszarda Pazurę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#RyszardPazura">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wypowiedź swoją ograniczę dzisiaj tylko do odpowiedzi na dwa może pytania i do podania informacji, bo widzę, że Wysoka Izba nie jest do końca poinformowana o tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#RyszardPazura">Po pierwsze, odpowiadając pani poseł Góralskiej, chciałbym powiedzieć, że rząd nie gra tu na zwłokę, tylko zgodnie z tym, co powiedziałem na jednym z poprzednich posiedzeń plenarnych, rząd przedstawił Komisji Nadzwyczajnej na piśmie i ustnie - najpierw ustnie, później na piśmie - założenia kontroli płac w Polsce. Chciałbym podkreślić, że dodatkowo pan premier Borowski mówił o tym na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#RyszardPazura">Chciałbym też poinformować Wysoką Izbę, że tak jak Wysoka Izba ma swoją procedurę pracy, która jest określona w odpowiednich przepisach, tak samo rząd ma swoją procedurę, która także jest określona w przepisach i nie można tak po prostu z dnia na dzień wyprodukować rządowego projektu ustawy o kontroli płac. Każdy projekt musi być skonsultowany międzyresortowo, poddany opinii Rady Ministrów oraz obróbce prawnej i dopiero może być skierowany do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#RyszardPazura">Chciałbym poinformować, że prace nad sformułowaniem ustawy dotyczącej kontroli płac w Polsce, płac podmiotów na rozrachunku gospodarczym, są już w końcowej fazie. I zasadnicza kwestia: najlepiej byłoby, żebyśmy znosili podatek w sytuacji, kiedy wiemy, jak kontrolować wynagrodzenia. Niewątpliwie istnieje potrzeba kontroli wynagrodzeń, nawet bezpodatkowych. Mogę się odwołać, nie będę już tego powtarzał, do rozwiązań stosowanych w krajach o gospodarce rynkowej, w których mechanizmy w zakresie kształtowania płac zostały przez lata doskonale wypracowane. Polegają one głównie na negocjacyjnym modelu kształtowania wynagrodzeń; do takiego modelu powinniśmy zmierzać. A więc wypada się nam zgodzić z wypowiedziami wyrażającymi obawę, że w przypadku zniesienia tego rozwiązania i niewprowadzenia innych rozwiązań, mogą wystąpić negatywne skutki. Jeszcze raz powtarzam, że przygotowujemy rozwiązania szeroko omawiane na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej przez premiera Borowskiego i w niedługim czasie z takim projektem ustawy wystąpimy do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#RyszardPazura">Jeszcze jedno słowo. Ustawa ta, oczywiście, musi rozróżniać różne grupy przedsiębiorstw. Nie można bowiem dopuścić na przykład do tego, żeby przedsiębiorstwa, które są w różnych programach restrukturyzacji finansowej, zbytnio forsowały płace kosztem wierzycieli, a więc istnieje potrzeba obserwacji, a nawet kontroli płac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Pytanie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, ale tylko pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PiotrIkonowicz">Tak, mam pytanie. Poruszyłem sprawę, że pewne zabezpieczenie przed wzrostem płac - podobne do popiwku, ale mniej restrykcyjne - jest wbudowane w projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw i w projekt ustawy o zmianie ustawy o oprocentowaniu w spółkach z udziałem skarbu państwa. Czy poza tym mechanizmem rząd przygotowuje jeszcze inne obostrzenia i restrykcje wobec przedsiębiorstw państwowych? I czy będą one dotyczyły tylko przedsiębiorstw państwowych, czy również przedsiębiorstw prywatnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Może pan minister odpowie.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Potem pan poseł zada następne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#RyszardPazura">Odpowiadam na pierwszą część pytania. To, co znajduje się w projekcie nowelizacji ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz w projekcie ustawy o podziale zysków w niektórych spółkach skarbu państwa, dotyczy podziału zysku, a więc tylko tej cząstki płac, która jest finansowana z zysku. To jest dzisiaj niespełna 10% wynagrodzeń. Natomiast to, nad czym dzisiaj debatuje Wysoka Izba, jest kwestią, w jaki sposób kontrolować 90% wynagrodzeń liczonych w koszty. Otóż nasze stanowisko jest proste: niekoniecznie za pomocą metod fiskalnych, ale na pewno kontrolować - z prostej przyczyny, że każdy wzrost ponad pewną założoną granicę wynagrodzeń liczonych w koszty powoduje określone wydatki z budżetu, ze względu na powiązania, i to ustawowe, jakie istnieją pomiędzy płacami w sferze budżetowej a płacami na rozrachunku, pomiędzy wypłatami rent i emerytur a płacami, między różnymi elementami w polityce socjalnej a wynagrodzeniami. Z tego względu istnieje potrzeba kontroli. Jak powiadam, niekoniecznie musi się ona odbywać metodami fiskalnymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanuszGrott">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie ministrze, powiedział pan wcześniej, że jest przygotowywana kontrola wynagrodzeń. Czy mam domniemywać, że taka kontrola będzie też przeprowadzana w sektorze prywatnym? Jeśli tak, to prosiłbym o jakieś wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan minister byłby uprzejmy odpowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#RyszardPazura">Powiem bardzo krótko. Perspektywicznie powinniśmy w Polsce przejść na tak zwany negocjacyjny system kształtowania płac, to znaczy taki system, w którym ogólne ramy płac ustalałyby z jednej strony związki zawodowe, z drugiej strony - pracodawcy (niezależnie od tego, jacy oni są) i - pośrodku - rząd. Byłby to model negocjacyjny, który obejmowałby oczywiście wszystkich pracowników i wszystkich pracodawców, niezależnie od sfery własności, w której funkcjonują. Dzisiaj, nie tyle ze względów ekonomicznych, ile raczej, powiedziałbym, politycznych, takiego systemu w Polsce nie ma.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#RyszardPazura">W związku z powyższym to, co przygotowujemy, może być ograniczone tylko do przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa. To są próby wprowadzenia systemu umów, uzgodnień z izbami skarbowymi - jako drugi model. Trzeci model: całkowita samodzielność tam, gdzie relacje zysków do wynagrodzeń kształtują się pozytywnie, przy jakichś ograniczeniach górnego pułapu. Są i inne metody (określiliśmy pięć różnych metod), na przykład jeśli przedsiębiorstwo korzysta z dodatkowego oddłużenia, to jednym z warunków jest kształtowanie płac w określonych granicach. Właśnie taki warunek stawia się przy oddłużeniu. W kontekście tych warunków wchodziłyby też w grę różne sankcje. Informacje o płacach byłyby podawane kwartalnie, a nie - jak dzisiaj - w formie miesięcznego rozliczenia podatkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Występując jako poseł sprawozdawca komisji mam święty obowiązek zachować bezstronność. W związku z tym absolutnie nie mogę przedstawić swojego osobistego stanowiska w tej sprawie. Zresztą to stanowisko, jak również stanowisko organizacji, której jestem wiceprzewodniczącym - OPZZ - zostało przedstawione w pierwszym czytaniu projektu ustawy. Ustosunkuję się natomiast do kwestii przedstawionych w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MaciejManicki">Sposób oddłużania. Pan poseł Olewiński powiedział, że trzeba byłoby tę sprawę uregulować kompleksowo. Chciałem tylko podkreślić, że w trakcie prac nad projektem poselskim w podkomisji wnioskodawcy wyjaśniali, że ten system, jaki proponują w stosunku do popiwku, oznacza zrobienie zaledwie pierwszego kroku. Podczas prac Komisji Nadzwyczajnej będziemy rozpatrywali sprawy dywidendy i oprocentowania kapitału. Zostaną wtedy przedstawione stosowne propozycje, kompatybilne z tym, co dotyczy popiwku, przez wnioskodawców będących członkami także tej komisji. Chodzi o to, żeby sprawa była rzeczywiście uregulowana kompleksowo.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MaciejManicki">Inne kwestie poruszane w dyskusji nie budzą w zasadzie żadnych wątpliwości. Jedni są za, drudzy przeciw. Nie ma potrzeby, abym się do tego odnosił.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#MaciejManicki">Natomiast chciałem w imieniu komisji zgłosić wniosek o to, aby po przeprowadzeniu drugiego czytania przejść do trzeciego czytania projektu ustawy w końcowej części dzisiejszego posiedzenia. Zwracam się również w tym momencie z prośbą do pani marszałek, aby zechciała zarządzić wydrukowanie poprawek zgłoszonych w trakcie debaty i dostarczenie ich posłom jeszcze przed głosowaniem, by mogli się z nimi zapoznać. Chcę powiedzieć, że poprawki te nałożone na tekst sprawozdania komisji tworzą tekst jednolity, który - jak wiem - dwukrotnie został dostarczony szanownym paniom posłankom i panom posłom: przedwczoraj do skrytek poselskich, a dzisiaj na ławy poselskie. Zatem w sumie wiadomo, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#MaciejManicki">Ponieważ były głosy - co prawda zgłaszane do mnie osobiście - aby projekt skierować ponownie do Komisji Nadzwyczajnej, chciałbym powiedzieć, że byłoby to bezsensowne. Komisja otrzymała projekt z podkomisji, rozpatrzyła go i ustosunkowała się do niego w głosowaniu. Nie było nikogo, kto by poparł ten projekt, dlatego nie znalazł się on w druku jako ewentualnie wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pani poseł ma pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#HelenaGóralska">Nie. W sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#HelenaGóralska">Zgłaszam wniosek o odesłanie zgłoszonej dzisiaj poprawki do Komisji Nadzwyczajnej. Jest to zbyt poważna sprawa, abyśmy tak na kolanie podejmowali decyzję. Wbrew temu, co powiedział pan poseł Manicki, komisja nie pracowała nad tym projektem; na posiedzeniu podkomisji, w formie zabawy intelektualnej, równie dobrze moglibyśmy rozwiązywać wówczas krzyżówki, co by było, gdyby Biuro Legislacyjne pomagało zapisywać różne kwestie. Komisja otrzymała ten projekt tuż przed posiedzeniem i w ogóle nie było żadnej dyskusji na ten temat. Dlatego zgłaszam wniosek o skierowanie poprawki do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł chciałby podać argumenty? Myślę, że i tak Wysoka Izba musi to rozstrzygnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Chciałbym wyjaśnić dodatkową sprawę. To fakt, że członkowie komisji otrzymali sprawozdanie podkomisji tuż przed rozpoczęciem posiedzenia komisji. Wyjaśniam, że posiedzenia komisji były przekładane z 1 na 7 czy 8 grudnia, potem na 10 grudnia. Potem było opóźnione rozpoczęcie prac podkomisji, bo materiał rządowy dotarł o 2 godziny później, niż to było uzgodnione. Następnie podkomisja - polemizuję ze stwierdzeniem, że bawiła się intelektualnie - ciężko pracowała, żeby przełożyć sugestie rządu na tekst projektu ustawy, który został przedstawiony Komisji Nadzwyczajnej oprócz tekstu projektu ustawy opartego na projekcie poselskim. Oba projekty alternatywnie zostały przedstawione komisji.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MaciejManicki">Komisja wysłuchała obszernej argumentacji i wyjaśnień posła sprawozdawcy podkomisji, o czym mówił tutaj pan minister Pazura. Rzeczywiście była obszerna argumentacja wicepremiera Borowskiego, który poparł projekt z datą 31 marca i potem komisja...</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Ja tego nie słyszałam. Panie pośle, nie było tak...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MaciejManicki">Poparł projekt w takim sensie, że nie zidentyfikował się z tym, że jest to projekt rządowy, to prawda. Powiedział jednak, że ten projekt jest lepszy, bo daje rządowi 3 miesiące, a przypomnę, że od 14 października do dzisiaj upłynęły już przeszło 2 miesiące. Czyli rząd prosił o czas, który praktycznie miał. Tak jak powiedziałem, sprawa została rozstrzygnięta przez komisję w głosowaniu. Nie odważyłbym się powiedzieć, że członkowie komisji nie mieli świadomości, nad czym głosują.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, niezależnie od tego w jakiej formie została przedstawiona na posiedzeniu komisji poprawka do tego projektu, w drugim czytaniu projektu ustawy zostały zgłoszone na piśmie bardzo poważne poprawki, których państwo nie otrzymaliście w formie pisemnej. Otrzymali państwo tylko - jak już mówiłam dzisiaj dwukrotnie - projekt ustawy, który w sensie prawnym właściwie nie istnieje, bo jest podpisany przez jednego posła.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu zaproponowało, żeby jednak - ze względu na zgłoszone na piśmie w czasie drugiego czytania poprawki - odesłać to do komisji. Rozumiem, że miałam spytać, czy jest sprzeciw. Jeżeliby sprzeciwu nie było, taką decyzję Wysoka Izba by podjęła. Poseł Góralska też wnosi o odesłanie tego do komisji. Jest głos sprzeciwu i Wysoka Izba będzie musiała podjąć tę decyzję przez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Poddam pod głosowanie wniosek pani poseł o odesłanie do komisji do trzeciego czytania projektu ustawy, wraz ze zgłoszonymi na piśmie poprawkami, i dopiero po trzecim czytaniu przedstawienie go Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę przygotować się do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy państwo są gotowi do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę zająć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku o odesłanie projektu ustawy, wraz ze zgłoszonymi poprawkami, do komisji do trzeciego czytania, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (49)</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw? (109)</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto wstrzymał się od głosu? (19)</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, ponieważ nie możemy w tej chwili podjąć decyzji ze względu na brak kworum, do rozstrzygnięcia tego przystąpimy po przerwie, kiedy będą głosowania.</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#OlgaKrzyżanowska">Żeby państwa uspokoić - jeżeliby decyzja Izby była przeciw wnioskowi o skierowanie do trzeciego czytania, na wszelki wypadek przygotujemy druk poprawek i jeżeli podejmiecie państwo decyzję, że chcecie od razu przystąpić do trzeciego czytania, w momencie głosowania będziecie mieli przed sobą pełny tekst poprawek.</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy w tej sprawie pan poseł chciał coś powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MaciejManicki">Pani marszałek, nie tyle w tej sprawie, ile chciałem poprosić wszystkich członków Komisji Nadzwyczajnej, żeby w czasie najbliższej przerwy zebrali się w sali nr 101.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, w takim razie do rozstrzygnięcia tego punktu porządku dziennego przystąpimy po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej o poprawkach Senatu do ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi (druki nr 182 i 189).</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Malinowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu 13 grudnia 1993 r. skierowało do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy z 2 grudnia 1993 r. o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#AndrzejMalinowski">Senat zaproponował wprowadzenie w tekście ustawy czterech zmian.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#AndrzejMalinowski">Po pierwsze, w art. 17 nadać nowe brzmienie ust. 3: „W przypadku stwierdzenia naruszenia prawa w dokonywaniu obrotu towarami i technologiami lub w ich wykorzystaniu w sposób niezgodny z warunkami określonymi w certyfikacie importowym, pozwoleniu wywozu, przywozu lub tranzytu, albo w sposób naruszający wymogi, o których mowa w art. 2, minister współpracy gospodarczej z zagranicą zobowiązuje odpowiedni podmiot do przywrócenia wymaganego stanu w określonym terminie, nie przekraczającym miesiąca, a po bezskutecznym upływie tego terminu cofa wydany certyfikat importowy, pozwolenie na wywóz, przywóz lub tranzyt”. Po drugie, w art. 18 skreślić ust. 3 i ust. 4. Po trzecie, skreślić całkowicie art. 19 i po czwarte, dotychczasowe art. 20 i 21 oznaczyć jak art. 19 i 20.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#AndrzejMalinowski">Na posiedzeniu w dniu 15 grudnia 1993 r. komisje szczegółowo przeanalizowały zgłoszone przez Senat poprawki. Chciałbym poinformować w związku z tym Wysoką Izbę o wynikach tej analizy i przyjętych przez komisję rekomendacjach.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#AndrzejMalinowski">W odniesieniu do zmiany proponowanej w art. 17 ust. 3 pragnę przypomnieć, że zawarty w ustawie przepis różni się w części końcowej. Otóż ustawa upoważnia ministra współpracy gospodarczej z zagranicą do wydania decyzji o przepadku towaru lub technologii na rzecz skarbu państwa. Chciałbym podkreślić, że taki zapis w ustawie nie był przypadkowy. W trakcie bowiem prac nad ustawą komisje uznały za celowe, aby nie pozbawiać ministra współpracy gospodarczej z zagranicą prawa do orzekania o przepadku towaru w razie stwierdzenia naruszenia obowiązków w tym zakresie. Senat uznał natomiast, że nawet w tak szczególnych sytuacjach, których dotyczy ustawa, jest to rozwiązanie zbyt daleko idące.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#AndrzejMalinowski">Pozwalam sobie przypomnieć, iż problem ten, skierowany pod obrady jako wniosek mniejszości, był wnikliwie dyskutowany przez Wysoką Izbę w trakcie debaty nad ustawą i został w głosowaniu odrzucony. Wysoka Izba podzieliła punkt widzenia komisji i strony rządowej, iż przyznanie takiego prawa ministrowi współpracy gospodarczej z zagranicą stanowi istotny środek zapewnienia przestrzegania ustawy oraz szybkiego i skutecznego reagowania na wszelkie przejawy jej naruszania. Ustawa reguluje bowiem szczególny obrót towarami, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa obywateli. Cofnięcie jedynie certyfikatu czy też pozwolenia w stosunku do towaru, który jest już na terenie Polski, spowoduje, że towar ten stanowiąc zagrożenie dla państwa i jego obywateli, będzie nadal pozostawać w rękach tego, kto dokonuje obrotu niezgodnego z ustawą.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#AndrzejMalinowski">W świetle powyższych argumentów poprawka Senatu nie może być uznana za trafną i dlatego też komisje postanowiły rekomendować Wysokiemu Sejmowi jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#AndrzejMalinowski">Jeśli chodzi o pozostałe poprawki Senatu dotyczące art. 18 i 19 ustawy, pozwalam sobie przypomnieć, że zostały one przyjęte przez Wysoką Izbę w trakcie debaty nad ustawą jako wnioski mniejszości. Senat proponuje skreślenie ust. 3 i 4 w art. 18 oraz art. 19 ustawy, kierując się przekonaniem, iż do przestępstw przewidzianych w art. 18 ustawy należy stosować przepisy części ogólnej Kodeksu karnego, w tym również dotyczące kary dodatkowej - przepadku przedmiotu przestępstwa. W trakcie dyskusji komisje doszły do przekonania, iż przepisy te nie przeszkadzają, a ich usunięcie może osłabić skuteczność ustawy. Ustawa dotyczy bowiem obrotu towarami szczególnymi i zdaniem komisji odrzucenie propozycji Senatu zabezpiecza lepiej interes państwa.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#AndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył odrzucić wszystkie poprawki, zgłoszone przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej, do ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi, zgodnie ze sprawozdaniem z prac komisji, zawartym w druku nr 189.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm ograniczył debatę nad tym punktem porządku dziennego do 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do chwili obecnej nie ma żadnych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie do głosowań nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (druk nr 74).</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pana Romana Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#RomanCzerwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu rządu mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Ze względu na to że ten projekt jest krótki, przeczytam całość:</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#RomanCzerwiński">„Art. 1. W ustawie z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (DzU nr 16, poz. 69) w art. 1 w ust. 1 dodaje się pkt 4 w brzmieniu: „4) dla których podstawowym przedmiotem działania jest produkcja uzbrojenia lub sprzętu wojskowego”.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#RomanCzerwiński">Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#RomanCzerwiński">Wysoka Izbo! Przyjęta przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 5 lutego 1993 r. ustawa o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa obejmuje obecnie przedsiębiorstwa:</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#RomanCzerwiński">— po pierwsze, wydobycia węgla kamiennego i handlu hurtowego węglem kamiennym;</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#RomanCzerwiński">— po drugie, wydobycia węgla brunatnego; po trzecie, wytwarzania oraz przesyłu i zbytu energii elektrycznej i cieplnej.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#RomanCzerwiński">Powyższy wykaz nie wyczerpuje wszystkich przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Niezbędne jest rozszerzenie tego wykazu o przedsiębiorstwa, dla których podstawowym przedmiotem działania jest produkcja uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Sektor przemysłu obronnego stanowi dział gospodarki o szczególnym znaczeniu dla państwa, jego obronności i bezpieczeństwa. Nowelizacja ustawy polegająca na rozszerzeniu ust. 1 w art. 1 o przedsiębiorstwa państwowe produkujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy umożliwia stosowanie przepisów tej ustawy do przedsiębiorstw sektora przemysłu obronnego. Pozwoli to na szybkie ich przekształcenie w jednoosobowe spółki skarbu państwa, a przede wszystkim na kontynuowanie restrukturyzacji finansowej oraz realizację zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa zarówno w zakresie bieżących dostaw, jak i zadań gospodarczo mobilizacyjnych na czas zagrożenia i wojny.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#RomanCzerwiński">Proponowana nowelizacja ustawy umożliwia realizację przez ministra przemysłu i handlu postanowienia rządu z dnia 19 maja 1992 r. przewidującego, że przedsiębiorstwa przemysłu obronnego o podstawowym znaczeniu dla obronności państwa mają zostać przekształcone w jednoosobowe spółki skarbu państwa, przy zachowaniu niezbędnej kontroli własnościowej. Ma to zapewnić państwu wpływ na rodzaj i wielkość produkcji zbrojeniowej w krajowym przemyśle, niezbędnej do zachowania jego zdolności obronnej. Umożliwi również wykorzystanie przepisów o restrukturyzacji finansowej do oddłużenia tych przedsiębiorstw. Szybkiej komercjalizacji przedsiębiorstw przemysłu obronnego domagają się także - i to zdecydowanie - załogi zakładów i reprezentujące je związki, które widzą w tym możliwość szybkich zmian restrukturyzacyjnych i poprawy ekonomii zakładów.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#RomanCzerwiński">Przedsiębiorstwa produkujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy mają istotne znaczenie dla państwa i jego bezpieczeństwa zewnętrznego. Przyjęte dotychczas ustalenia zakładały przekształcenie przedsiębiorstw w jednoosobowe spółki do dnia 30 czerwca 1993 r. Wskutek rozwiązania Sejmu ustawa ta zostaje wniesiona dopiero obecnie, a więc prawie przez pół roku, musieliśmy się posługiwać standardowymi metodami restrukturyzacji przedsiębiorstw. Restrukturyzacja finansowa weszła w fazę realizacyjną. Wszystkie zawierane w tej chwili ustalenia z bankami i wierzycielami zawierają wymóg komercjalizacji przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#RomanCzerwiński">Chciałem również podkreślić, że nowelizacja ustawy pozwoli ministrowi przemysłu i handlu wykonywać ustawowe obowiązki związane z koniecznością zapewnienia odpowiedniej produkcji zbrojeniowej w okresie zagrożenia. Do projektu ustawy została załączona propozycja zmiany rozporządzenia Rady Ministrów zawierająca wykaz 27 przedsiębiorstw państwowych oraz 4 spółek akcyjnych, które mają być poddane działaniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#RomanCzerwiński">Chcę podkreślić, że pragnieniem naszym jest wyraźne oddzielenie komercjalizacji przedsiębiorstwa, a później jego prywatyzacji przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych od zamiaru komercjalizacji przez ministra przemysłu i handlu i utrzymania w ten sposób pełnej kontroli własnościowej nad przedsiębiorstwami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm ograniczył debatę nad tym punktem porządku dziennego do 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i koła parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pana Jana Burego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanBury">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest zwolennikiem oddłużenia i restrukturyzacji przemysłu państwowego. W wielu kluczowych gałęziach przemysłu bez przekształceń własnościowych nie są możliwe trwały wzrost efektywności tych zakładów oraz przełamanie tendencji recesyjnych. Produkcja przemysłowa jest nadal o ok. 30% niższa niż w roku 1989, dlatego słusznie premier Pawlak w exposé zwrócił uwagę na aktywną politykę przemysłową rządu, szczególnie uwzględniającą górnictwo i zakłady zbrojeniowe.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JanBury">Dzisiaj siły zbrojne borykają się z wieloma trudnościami. Ich unowocześnienie, a zatem i systematyczna poprawa ich sytuacji, zależy w dużej mierze od stanu całego polskiego przemysłu zbrojeniowego. Myślę, iż bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne Polski jest sprawą najwyższej wagi, a przecież trudno o tym mówić, kiedy nasz przemysł zbrojny od kilku lat znajduje się w stanie ostrej zapaści. Nie służą temu na przykład ostatnie wydarzenia związane z handlem bronią z Polski. To nie są zapewne zachowania promujące naszą produkcję zbrojeniową. Przykre jest, że niektóre z nich powstają z inicjatywy instytucji rządowych lub też spotykają się z brakiem ostatecznej ochrony z ich strony.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JanBury">Jestem jednak przekonany, iż świadoma odbudowa i dokapitalizowanie przemysłu zbrojeniowego sprawią, że inżynierowie i fachowcy dużej klasy zatrudnieni w tych zakładach znów będą wnosili innowacje i postęp naukowo-techniczny przydatny w całej gospodarce narodowej. Ponadto nowoczesny i dobry sprzęt, pochodzący z zakładów zbrojeniowych - chociażby samoloty, śmigłowce, optyka, elektronika czy broń specjalistyczna - może stanowić element opłacalnej polityki proeksportowej. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z faktu, iż zakłady, o których mowa w tej nowelizacji, w większości są położone w rejonach szczególnie zagrożonych bezrobociem, na przykład były Centralny Okręg Przemysłowy. Podam chociażby przykłady Mielca, Stalowej Woli, Rzeszowa, gdzie masowe zwolnienia w tych właśnie zakładach spowodowały strukturalne bezrobocie, a nawet upadek tych miast - mówię tu o Mielcu.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#JanBury">Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest przekonany o słuszności koncepcji przekształceń przedsiębiorstw produkujących uzbrojenie i sprzęt wojskowy. Wymaga to rozwiązań systemowych i pilnych. Jesteśmy zdania, że ta nowelizacja jest tego dobrym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Janasa o zabranie głosu w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StanisławJanas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z dużym zniecierpliwieniem czekają załogi przedsiębiorstw przemysłu obronnego na nowelizację ustawy z 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Pierwszy projekt tej ustawy powstał przecież z ich inicjatywy i wynikał z ich potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#StanisławJanas">W trakcie negocjacji związkowych ze stroną rządową zrodziła się myśl innej niż powszechna wersji prywatyzowania. Odmienność traktowania tych przedsiębiorstw wynikała ze specyfiki ich produkcji na rzecz obronności kraju. Szczególnie istotne są tu: konieczność zachowania tajemnicy państwowej, narzucanie przez państwo profilu i wielkości produkcji, zwiększone reżimy technologiczne i jakościowe (na przykład stosowanie odbioru wojskowego), ograniczenie możliwości handlu wewnętrznego, a zwłaszcza zagranicznego, konieczność uzyskiwania koncesji na każdy kontrakt oraz przymus uwzględniania w kontaktach handlowych embarga i tzw. listy negatywnej. Na te przedsiębiorstwa stale nakłada się obowiązek utrzymania w gotowości produkcyjnej potencjału obronnego na wypadek konfliktu. Tego typu warunków nie jest w stanie spełnić w pełni sprywatyzowane przedsiębiorstwo. Zakłady zbrojeniowe wymagają specjalnego nadzoru organu założycielskiego, a w szczególności znajomości problematyki obronności państwa, specyfiki produkcji obronnej, szczególnych powiązań kooperacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#StanisławJanas">Warunków tych nie jest w stanie spełnić Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, powstałe przed trzema laty, nie mające w tym względzie większych doświadczeń. Z dotychczasowej praktyki i doświadczeń wynika, że z chwilą utworzenia jednoosobowej spółki skarbu państwa i przejęcia jej z dotychczasowego nadzoru Ministerstwa Przemysłu i Handlu do Ministerstwa Przekształceń Własnościowych porwały się lub zanikły więzy kooperacyjne. Znikają także z pola widzenia zadania związane z mobilizacyjnym przygotowaniem zakładów na czas zagrożenia i wojny. W związku z tym pozostawienie tych przedsiębiorstw pod nadzorem ministra przemysłu i handlu, jak proponuje ustawa, jest w pełni uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#StanisławJanas">Istotnym argumentem jest również, przewidziana w projekcie nowelizowanej ustawy, możliwość przekształcenia kilku przedsiębiorstw w jedną spółkę lub jednego przedsiębiorstwa w kilka spółek. Przy dość zróżnicowanej produkcji w niektórych wielozakładowych przedsiębiorstwach zbrojeniowych utworzenie dwóch lub więcej spółek byłoby korzystne dla funkcjonowania zakładu ściśle zbrojeniowego.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#StanisławJanas">Trzeba również podkreślić, że większość przedsiębiorstw przemysłu obronnego wstrzymuje proces prywatyzacji, czekając na nowelizację ustawy. W wyniku takiej sytuacji wstrzymane są wszystkie procesy oddłużeniowe w tych przedsiębiorstwach, co powoduje blokady finansowe, brak zasilania kredytowego i niemożność prowadzenia tak potrzebnej restrukturyzacji produkcji.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#StanisławJanas">W związku z powyższym Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera projekt nowelizacji ustawy przedstawionej przez rząd i będzie głosował za skierowaniem projektu do komisji oraz za przyjęciem nowelizacji ustawy z 5 lutego 1993 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zbigniewa Mączkę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#ZbigniewMączka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Proponowana w druku nr 74 zmiana ustawy o przekształceniach przedsiębiorstw ważnych dla gospodarki państwa w istocie ogranicza się do wprowadzenia jednego zdania do uchwalonej niecały rok temu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#ZbigniewMączka">Ustawa z dnia 5 lutego 1993 r. została przyjęta przez Sejm I kadencji w przewidywaniu uzupełnienia jej o zapis zbliżony do dzisiaj proponowanego.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#ZbigniewMączka">20 stycznia bieżącego roku rząd Hanny Suchockiej złożył w Sejmie projekt ustawy, którą dzisiaj uzupełniamy.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#ZbigniewMączka">W trakcie wielogodzinnych dyskusji połączonych komisji ówczesny minister przemysłu Wacław Niewiarowski powiedział: Należałoby wyjaśnić, że skierowanie na specjalną ścieżkę prywatyzacyjną trzech sektorów nie wyczerpuje wszystkich sektorów, które będziemy chcieli skierować na podobną drogę legislacyjną. W odpowiednim czasie propozycja poszerzenia tego o dalsze sektory zostanie przedstawiona Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#ZbigniewMączka">Dzisiaj rząd kierowany przez Waldemara Pawlaka realizuje tę zapowiedź. Należy wobec tego przypomnieć istotę uzupełnianej ustawy o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#ZbigniewMączka">Przepraszam w tym miejscu, że czynię to w obecności, przynajmniej drogą pisemną, posłów, którzy brali tak bardzo ważny udział w jej tworzeniu. Adresuję te przeprosiny do pana ministra Wiesława Kaczmarka z SLD, do pani poseł Janiny Kraus z KPN, która, zdaje się, zaraz zabierze głos, a zwłaszcza do pani premier Hanny Suchockiej.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#ZbigniewMączka">Przypominam więc ideę ustawy z dnia 5 lutego. Istotę omawianej ustawy najzwięźlej oddała w trakcie dyskusji w komisjach pani Krystyna Kręcińska z ministerstwa przemysłu: Założeniem projektu jest, by ustawa umożliwiała dokonanie innych przekształceń, niemożliwych do szybkiego wykonania na podstawie obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#ZbigniewMączka">Ustawa zawiera listę przedsiębiorstw państwowych, w których minister przemysłu może szybko dokonywać przekształceń, utrzymując przez cały czas kontrolę nad tymi zakładami.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#ZbigniewMączka">Obecnie rozważamy uzupełnieni tej listy o 31 przedsiębiorstw, dla których przedmiotem działania jest produkcja sprzętu wojskowego, w tym o WSK-Mielec i WSK-Rzeszów, czyli zakłady o istotnym znaczeniu dla regionu, który reprezentują. Zakłady te zostają wyłączone spod działania zasad prywatyzacji, obowiązujących wszystkie inne przedsiębiorstwa państwowe.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#ZbigniewMączka">Dyskusja na ten temat, toczona w Sejmie I kadencji, była ożywiona, ale kontrowersje dotyczyły raczej problemów górnictwa niż zasady udzielania szczególnych uprawnień ministrowi przemysłu wobec wybranych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#ZbigniewMączka">Jakie uprawnienia otrzymuje minister?</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#ZbigniewMączka">Ustala się, że minister przemysłu może wykonywać czynności określone dla ministra przekształceń własnościowych w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych; art. 2 ustawy określa, że do tych czynności należy tworzenie jednoosobowych spółek skarbu państwa. Dzięki art. 3 omawianej ustawy - z dnia 5 lutego oczywiście - minister przemysłu wobec tych przedsiębiorstw zyskuje uprawnienia większe niż minister przekształceń własnościowych wobec pozostałych, przekształconych w analogiczny sposób przedsiębiorstw, to znaczy także w jednoosobowe spółki skarbu państwa. Minister przemysłu nie musi zasięgać opinii przedstawicieli załóg ani kierownictw. Nie musi też określać zakresu preferencji dla pracowników przy nabywaniu akcji w powstających spółkach. Co więcej - na wniosek ministra przemysłu o udostępnianiu akcji powstających spółek decyduje Rada Ministrów bez dodatkowych ograniczeń ustawowych. W rękach ministra przemysłu jest więc narzędzie umożliwiające szybkie łączenie, dzielenie i ewentualne sprzedawanie zakładów objętych ustawą. Tu pragnę uspokoić wierzycieli zakładów z listy zamieszczonej w projekcie rozporządzenia. Spółki, które powstaną po podziale zadłużonych przedsiębiorstw, odpowiadają solidarnie za zadłużenia, to znaczy wierzyciel może zgłaszać roszczenia do dowolnej spółki powstałej w wyniku podziału.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#ZbigniewMączka">Jeżeli dajemy ministrowi przemysłu takie uprawnienia - wobec kolejnych kilkudziesięciu przedsiębiorstw - to chcielibyśmy wiedzieć, w jakim celu ich użyje, czy istnieje program restrukturyzacji, do którego wykonania potrzebne mu są specjalne uprawnienia. Przy całej mojej sympatii dla ministra Marka Pola nie mogę powstrzymać się od wyrażenia wątpliwości, czy dla wszystkich zakładów z listy ma programy restrukturyzacji. Są to zakłady bardzo różne, od fabryki opon poprzez producentów materiałów wybuchowych, radiostacji, po producentów samolotów i śmigłowców. Każdy z tych zakładów ma inny potencjalny rynek produkcji cywilnej i inny zakres koniecznej rezerwy produkcyjnej dla potrzeb obronnych.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#ZbigniewMączka">Czy ministerstwo przemysłu ma już doświadczenie i kadrę potrzebną do prowadzenia przekształceń? Takie zastrzeżenia zgłaszano rok temu przy uchwalaniu uzupełnianej dzisiaj ustawy. Po prostu, czy wiemy, co robić w każdym konkretnym przypadku? Ponadto jest interesujące, co sądzą o tym zainteresowane zakłady. Skontaktowałem się z kierownictwem niektórych z tych przedsiębiorstw. Mimo utraty części samodzielności chcą one, aby proponowana w druku nr 74 ustawa została uchwalona. Tłumaczą to w sposób zrozumiały. Zakłady stają się bardziej wiarygodne dla wierzycieli, łatwiej osiągają ugodę, gdy przekształcają się w spółki. Niektóre z nich - na przykład Huta Stalowa Wola - właśnie dlatego już się przekształciły. Uproszczenie procedury, rezygnacja z konsultacji z załogami, którym w zasadzie jest wszystko jedno - zależy im przede wszystkim na pewności zatrudnienia i zarobkach - to szanse na szybsze zmiany. Cytuję zarządcę komisarycznego jednej z firm...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie Pośle! Przepraszam, zwracam uwagę, że czas się kończy.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Mączka: Przepraszam, jeszcze puenta.)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Bardzo proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#ZbigniewMączka">Pominę cytat, w każdym razie wynika z niego taki wniosek, że (przeważnie) te zakłady zdecydowanie wolą pozostać w ministerstwie przemysłu, zdecydowanie wolą kontaktować się z tymi samymi ludźmi, a nie wyjaśniać od nowa problemy nowym współpracownikom.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#ZbigniewMączka">Klub Unii Demokratycznej opowiada się za przekazaniem projektu ustawy z druku nr 74 do odpowiednich komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#KazimierzPańtak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Unii Pracy jest za przekazaniem ustawy do komisji sejmowych. Nie chciałbym tutaj długo uzasadniać tego, ponieważ moi przedmówcy powiedzieli już praktycznie wszystko, co można na ten temat powiedzieć. Chcę tylko poruszyć jedną sprawę.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#KazimierzPańtak">W ustawie z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa jest powiedziane, że szczególne znaczenie mają przedsiębiorstwa zajmujące się wydobyciem węgla kamiennego, handlem hurtowym węglem kamiennym, wydobyciem węgla brunatnego, wytwarzaniem oraz przesyłem i zbytem energii elektrycznej i cieplnej.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#KazimierzPańtak">Proszę Państwa! Zdziwienie naszego klubu i moje budzi fakt, że wówczas nie wymieniono przedsiębiorstw, których podstawowym działaniem jest produkcja uzbrojenia lub sprzętu wojskowego. Czyż tego typu działalność przedsiębiorstwa nie ma szczególnego znaczenia dla państwa?</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#KazimierzPańtak">Natomiast co do innych spraw związanych z tym, w jaki sposób restrukturyzowane będą te przedsiębiorstwa, w jaki sposób będą one oddłużane, jak będą dalej działały, to myślę, że jeżeli te przedsiębiorstwa pozostaną w gestii ministra przemysłu i będą nadal stanowiły własność państwa i - tak jak w uzasadnieniu rząd przedkłada - będą one w całości lub w znacznej, decydującej części stanowiły własność państwa, bo są to naprawdę przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla państwa. I dlatego jesteśmy za tym, żeby skierować tę ustawę do komisji do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Janinę Kraus o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JaninaKraus">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Do ustawy z 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki, która była przedmiotem prac Sejmu poprzedniej kadencji, Klub Parlamentarny KPN zgłosił wiele zastrzeżeń, które zachowują walor ważności również w odniesieniu do proponowanego obecnie przez rząd projektu zmian przez objęcie nimi tych przedsiębiorstw, których przedmiotem działania jest produkcja uzbrojenia i sprzętu wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#JaninaKraus">I tak: Warunkiem niezbędnym możliwości rzeczowego i merytorycznego ustosunkowania się do inicjatywy rządu jest program sanacji polskiego przemysłu obronnego. Program, który by odpowiadał z jednej strony potrzebom obronności i bezpieczeństwa państwa, a z drugiej - warunkom i wymogom gospodarki rynkowej z uwzględnieniem uwarunkowań międzynarodowych obydwu tych aspektów.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#JaninaKraus">Zwracam uwagę na ten problem, ponieważ, podobnie jak w przypadku branży węgla kamiennego, polityka kolejnych rządów wobec przemysłu obronnego oznaczała podcięcie finansowych podstaw nie tylko rozwoju, ale egzystencji tej konkurencyjnej dla Zachodu branży, załamanie eksportu oraz groźbę redukcji zatrudnienia, oznaczającą gospodarczą degradację aglomeracji miejskich i całych regionów.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#JaninaKraus">Kierownictwo Ministerstwa Przemysłu i Handlu w marcu 1992 r. dało temu wyraz pisząc: Wydaje się zasadne, aby w obecnej sytuacji przemysłu obronnego wziąć pod uwagą przewidywane koszty jego likwidacji, które według wstępnych rachunków wynosiły 8 bln zł. I dalej: Plany całkowitego zastąpienia uzbrojenia krajowej produkcji importem broni w sytuacji istniejącego zadłużenia zagranicznego i braku środków mogą doprowadzić do upadku polskiego przemysłu obronnego i rozbrojenia armii, a także do uzależnienia naszego kraju tym razem od państw zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#JaninaKraus">Ustawa nie stwarza przemysłowi obronnemu żadnych szans poprawienia jego katastrofalnej sytuacji finansowej. Umożliwia ona koncentrację zadłużenia, a nie koncentrację kapitału. Przetestowaliśmy to, proszę państwa, na branży węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#JaninaKraus">Inaczej mówiąc, art. 5 ustawy eliminuje możliwość wystartowania przez nowe organizacje, holdingi czy koncerny, z czystym kontem. A trzeba pamiętać, że na koniec kwietnia 1993 r. w 31 przedsiębiorstwach sektora obronnego tylko 11 miało zdolność kredytową, zadłużenie zaś wynosiło 13,8 bln zł. Analogicznie do branży węgla kamiennego przedstawia się problem przyczyn zadłużenia w przemyśle obronnym. I tu, i tam znaczną ich część stanowią długi niezależne i nie zawinione przez te branże. Nie zawiniona przez sektor obronny część długów powinna zostać przejęta nieodpłatnie przez skarb państwa. I to jest warunek podstawowy, żeby stworzyć jakąkolwiek szansę temu sektorowi na wystartowanie w ramach tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#JaninaKraus">Szczególnie dotkliwy jest brak określenia w ustawie zasad regulujących udział kapitału zagranicznego w procesie prywatyzacji. Przemysł obronny powinien pozostać w całkowitej gestii kapitałowej państwa. I fakt ten winien znaleźć wyraz w konkretnych zapisach, iż nie dopuszcza się udostępnienia akcji należących do skarbu państwa w przemyśle obronnym podmiotom zagranicznym lub podmiotom z udziałem kapitału zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#JaninaKraus">Udostępnienie akcji skarbu państwa nie może być dokonywane za długi przedsiębiorstw i spółek skarbu państwa. Ten ostatni aspekt wynika z przewidywanej przez ministerstwo w dokumencie z sierpnia 1993 r.: Polityka przemysłowa, program realizacji w latach 1993–1995 zamiany zadłużenia Polski na akcje i udziały w ramach zachęt dla mobilizacji zagranicznych inwestorów strategicznych. Tymczasem z materiałów przygotowanych w maju przez to ministerstwo wynika, że przedsiębiorstwa tego sektora mają być podzielone na dwie grupy. Pierwsza, z udziałem akcji 85–90% to około 10 przedsiębiorstw — chodzi oczywiście o udziały skarbu państwa; z udziałem 51% — pozostałe przedsiębiorstwa tego sektora. Tutaj udziałowcami mieliby być pracownicy zakładów, inwestorzy krajowi, banki krajowe oraz inwestorzy zagraniczni.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#JaninaKraus">Sprawa następna. Konieczne jest wyraźne oddzielenie władzy właścicielskiej od władzy zarządzania w przedsiębiorstwach będących dominium skarbu państwa. Wymaga to powołania instytucji skarbu państwa. Ta instytucja jest absolutnie niezbędna, ponieważ przekształcenia własnościowe są dokonywane w dwóch etapach: komercjalizacji - przekształcenia w jednoosobowe spółki skarbu państwa i potem właściwej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#JaninaKraus">Chciałabym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt podniesiony przez Biuro Studiów i Ekspertyz, iż dyrektywa XII EWG o spółce jednoosobowej z 1989 r. wprowadza w państwach członkowskich możliwość założenia i funkcjonowania spółki kapitałowej o charakterze jednoosobowym, ale odnosi się to wyłącznie do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Tak jest w prawie francuskim, niemieckim i w prawie państw skandynawskich. Nie przewiduje jej natomiast prawo angielskie. Natomiast instytucja jednoosobowej spółki skarbu państwa jest instytucją nie znaną w państwach zachodnioeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#JaninaKraus">Kończąc chciałabym powiedzieć, że - wobec podniesionych wcześniej kwestii oraz tragicznych doświadczeń w zakresie skutków funkcjonowania tej ustawy w przemyśle węglowym - mój klub nie może poprzeć inicjatywy rządu bez dodatkowych z jego strony wyjaśnień. Nie możemy zgodzić się na podpisanie kolejnego czeku in blanco, ponieważ Sejm nie dysponuje ani założeniami polityki społeczno-gospodarczej i przemysłowej, ani pełnym katalogiem branż strategicznych, ani koncepcją restrukturyzacji przemysłu obronnego, ani zatwierdzonym przez Sejm programem wyposażania sił zbrojnych, ani też gwarancjami w zakresie procentowego udziału środków w budżecie MON. Dlatego też uważamy, że projekt ustawy należy skierować do właściwych komisji i w trakcie prac nad ustawą wrócić do merytorycznych zmian samej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Pawła Saara o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Debatę nad projektem zmiany ustawy o przekształceniach własnościowych przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki i państwa można by w praktyce ograniczyć tylko do oceny, czy wykaz przedsiębiorstw przedstawionych w projekcie rozporządzenia wyczerpuje dyspozycje nowej treści art. 1, tzn. czy istotnie są to przedsiębiorstwa, dla których podstawowym przedmiotem działania jest produkcja uzbrojenia lub sprzętu wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PawełSaar">W uzasadnieniu - niezwykle lapidarnym i, niestety, mało konkretnym - nie znajdujemy żadnych danych, które mogłyby potwierdzić podstawową tezę. Ten oczywisty brak formalny utrudnia właściwą ocenę projektu i podjęcie decyzji o jego dalszym losie.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PawełSaar">Przypomnieć należy, że wykaz przedsiębiorstw, który został zatwierdzony przez Sejm uprzedniej kadencji, nie budził z tego punktu widzenia żadnych wątpliwości. Dziś powinniśmy jednak domagać się od rządu przedstawienia liczb wskazujących na rzeczywiste zaangażowanie większości potencjału produkcyjnego firm na cele uzbrojenia i szeroko pojęte potrzeby wojska.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PawełSaar">Szczególne wątpliwości budzi szeroka reprezentacja przemysłu elektronicznego w załączonym wykazie. Warto zaznaczyć, że ten przemysł jest szczególnie wrażliwy na „wypreparowanie” z konkurencyjnego otoczenia. Łatwo może to doprowadzić do stagnacji myśli technicznej i — przy braku silnych impulsów rozwojowych — do obniżenia w dłuższej perspektywie poziomu technicznego stosowanych w naszej armii rozwiązań konstrukcyjnych. Liczymy, że w trakcie debat w komisjach kwestia ta będzie szczegółowo przez rząd przedstawiona i uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Jest jeszcze inna sprawa, natury ogólnej, która musi być jednoznacznie oceniona w trakcie prac nad projektem. Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki ma w swojej intencji służyć przede wszystkim przyspieszeniu i ułatwieniu prowadzenia procesów restrukturyzacyjnych w tych przedsiębiorstwach. Ten cel nadrzędny przekonał posłów poprzedniej kadencji do przyjęcia ustawy w kształcie, który w sposób zasadniczy ogranicza rolę pracowników w procesie przekształceń oraz ich udział w zarządzaniu spółkami po dokonanych przekształceniach.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PawełSaar">Przeciwko tym ograniczeniom występowali szczególnie posłowie SLD oraz PSL, czemu z małymi wyjątkami dawali wyraz w głosowaniach nad odpowiednimi poprawkami, a także sprzeciwiając się przyjęciu całej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PawełSaar">Załączone dziś do projektu ustawy uzasadnienie nie zawiera żadnej analizy stanu finansowego przedsiębiorstw, ich perspektyw rozwojowych. Brakuje także informacji o kompleksowym planie restrukturyzacji tego, co ogólnie należy nazwać branżą przemysłu zbrojeniowego. Tę część uzasadnienia rząd kwituje tylko stwierdzeniem, że ustawa „zapewnia kontynuowanie realizacji zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa”. Zaryzykuję tezę, że ten cel ogólny może być w znacznej mierze realizowany poprzez odpowiedni mechanizm zamówień rządowych, kierowanych do firm działających według normalnych zasad rynkowych, a zatem firm efektywnych, bo wystawionych na konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform oczekuje od rządu właściwej, merytorycznej argumentacji po skierowaniu projektu do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym wyczerpaliśmy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista mówców została zatem wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana podsekretarza stanu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#RomanCzerwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z przyjemnością w czasie prac komisji przedstawię wszystkie niezbędne dokumenty, jako że one istnieją. Jednak ze względu na to, że wiele z nich ma charakter tajny lub poufny, nie mogą być przedstawione na tak szerokim forum. Posiadamy wszystkie informacje wyjaśniające, dlaczego przedsiębiorstwa zostały wybrane, jaki wpływ będą miały przekształcenia, jak przebiegają procesy restrukturyzacji finansowej i jak mogą przebiegać procesy zamiany wierzytelności na akcje w danych przedsiębiorstwach. Jest to bardzo dokładnie określone i uzgodnione z niezbędnymi czynnikami, takimi jak Ministerstwo Obrony Narodowej, Centralny Urząd Planowania, po to by nie utracić kontroli nad tym, co te przedsiębiorstwa robią i aby zachować pełną możliwość sterowania nimi, ale także ich konkurencyjność.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#RomanCzerwiński">Odpowiadając na pierwszy punkt, jaki sobie zanotowałem, wyjaśniam, że Ministerstwo Przemysłu i Handlu po doświadczeniach związanych z koniecznością powołania zespołów umiejących przekształcać przedsiębiorstwa państwowe - a konieczne to było w związku z utworzeniem holdingu węgla kamiennego, przedsiębiorstw przemysłu energetycznego - dysponuje takimi zespołami. Możemy w pełni zapewnić i obsługę legislacyjną, i - później - obsługę nadzoru właścicielskiego. Chciałem podkreślić, że w tej chwili minister przemysłu i handlu sprawuje nadzór właścicielski nad ponad 900 przedsiębiorstwami państwowymi i 130 w tej chwili spółkami akcyjnymi. A więc posiadamy takie zespoły. Wszystkie niezbędne materiały na życzenie komisji będą przedstawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa do Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JaninaKraus">Chciałabym w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej prosić o skierowanie tego projektu ustawy również do Komisji Obrony Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie uzupełniam propozycję o skierowanie tego projektu ustawy, poza wymienionymi poprzednio komisjami, do Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy nie ma sprzeciwu wobec propozycji pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że kierujemy projekt ustawy do tych czterech komisji.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MirosławCzech">Posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw wchodzących w skład paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń rozpocznie się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w sali nr 101.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, ogłaszam przerwę do godz. 19.35. Mamy jeszcze jeden krótki punkt porządku dziennego, a później przystępujemy do głosowań. Proszę wszystkich o obecność.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 06 do godz. 19 min 36)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o zajmowanie miejsc, bo czas przerwy mija.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kluby jeszcze obradują.)</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#AleksanderMałachowski">Przerwa była ogłoszona do godz. 19.35, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (druk nr 184).</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu w imieniu wnioskodawców pana posła Mariana Króla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MarianKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest mi niezmiernie miło, że mogę reprezentować 118 posłów, którzy podpisali się pod zmianą ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin z dnia 29 maja 1974 r., a dotyczącą dopisania w art. 8 niniejszej ustawy pkt. 4: powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich. Czynię to z tym większą satysfakcją, że jestem synem powstańca wielkopolskiego, który za swą patriotyczną postawę zginął w 1942 r. w więzieniu hitlerowskim. Ponadto podkreślam fakt pełnego poparcia dla niniejszej poselskiej inicjatywy ustawodawczej przez posłów, zarówno w trakcie zbierania podpisów pod ustawą, jak i w terminie późniejszym, do chwili obecnej. Wielu wskazywało na opóźnienie tej decyzji dla osób, które złotymi zgłoskami zapisały się w kartach najnowszej historii naszego narodu. Dziś mamy szansę dokonać tego, co miało, i powinno, nastąpić wcześniej w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MarianKról">Panie i Panowie Posłowie! Wprowadzając zmiany w ustawie o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin chcemy ustawowo uznać powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich za inwalidów wojennych. Nie jest to precedens prawny, ale wola polityczna Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Dla potwierdzenia tej tezy cytuję art. 8 niniejszej ustawy: „Za inwalidę wojennego uważa się również osobę mającą obywatelstwo polskie, która została zaliczona do jednej z grup inwalidów z tytułu inwalidztwa będącego następstwem zranień lub kontuzji doznanych w związku z (i tu są enumeratywnie wymienione cztery pozycje):</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MarianKról">1) pełnieniem służby w wojskach oddziałach ludowych w czasie wojny domowej w Hiszpanii lub w okresie internowania w następstwie tej służby;</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#MarianKról">2) udziałem w obronie Poczty Gdańskiej we wrześniu 1939 r. i w walkach o Cytadelę Poznańską w lutym 1945 r.;</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#MarianKról">3) uczestniczeniem w konwojach w okresie wojny 1939–1945 w charakterze członka załóg handlowych statków morskich;</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#MarianKról">4) rozminowywaniem kraju w czasie pełnienia służby w siłach zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po zakończeniu wojny 1939–1945”.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#MarianKról">Dopisując pkt 4 rozszerzamy tylko zakres przedmiotowy niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#MarianKról">Rozpatrując dziś powyższą zmianę ustawy, nadrabiamy niejako dotychczasowe opóźnienia i niedopatrzenia ze strony Sejmu poprzednich kadencji - w stosunku do tych ludzi, którzy przez swą aktywną postawę współdecydowali o losach naszej niepodległości i naszej państwowości w XX w.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#MarianKról">Decyzja podjęta dziś przez Wysoki Sejm ma przede wszystkim wymiar polityczny, ale i symboliczny. Wymiar polityczny wyraża się w naszym stosunku do wydarzeń, jakie miały miejsce w Polsce w latach 1918–1923.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#MarianKról">Za chwilę rozpatrywać będziemy uchwałę Sejmu w sprawie 75-lecia Powstania Wielkopolskiego. Chcemy poprzez ten fakt polityczny oddać szacunek dla czynu patriotycznego, jakiego podjęli się Wielkopolanie w latach 1918–1919; czynu integrującego Wielkopolskę z Macierzą. To w Poznaniu, po spotkaniu społeczeństwa z Ignacym Paderewskim, przyszłym premierem II Rzeczypospolitej, rozpoczął się 27 grudnia 1918 r. zryw powstańczy, który szybko ogarnął całą Wielkopolskę.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa, jest taki gwar na sali, że pan poseł nie słyszy chyba własnego głosu. Bardzo proszę o umożliwienie mu wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarianKról">Powstanie Wielkopolskie jest jedynym powstaniem narodowym, które zakończyło się sukcesem. Sukces ten był okupiony setkami ofiar na wszystkich frontach powstańczych. W okresie późniejszym Wielkopolanie uczestniczyli w powstaniach śląskich. Tak samo w Powstaniu Wielkopolskim uczestniczyli rodacy ze Śląska i Polski centralnej. Przykładem może być Korfanty - uczestnik i członek kierownictwa Powstania Wielkopolskiego, ale również główny organizator, inicjator powstań śląskich.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarianKról">To, o czym powiedziałem wcześniej, uzasadnia uwzględnienie zmian w projekcie ustawy i łączne potraktowanie powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#MarianKról">Wymiar symboliczny decyzji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wyraża się faktem, że tylko znikoma liczba powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich nie ma jeszcze inwalidztwa wojennego.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#MarianKról">Ponadto należy przypomnieć, że najmłodszy powstaniec wielkopolski ma co najmniej 90 lat, a powstaniec śląski ponad 85 lat. Jest to pokolenie kończące swój los. Pokolenie szlachetne, godne szacunku i uznania. Rozpatrzmy więc tę zmianę ustawy w dobrze pojętym interesie patriotycznym, oddając należny szacunek i uznanie zarówno powstańcom wielkopolskim, jak i powstańcom śląskim, a zwłaszcza tym, którzy jeszcze żyją, którzy są wśród nas. Niech żyjący powstańcy i ich rodziny usłyszą głos parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej o należnym szacunku i uznaniu dla współtwórców niepodległej Polski po prawie 150-letniej niewoli.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#MarianKról">Wysoki Sejmie! W uzasadnieniu do zmiany ustawy powiedziałem, że obecnie żyje około 450 powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich. Zdecydowana większość ma już inwalidztwo wojenne z tytułu udziału w II wojnie światowej. Problem więc dotyczy kilkudziesięciu osób w skali kraju. Nie ma to zatem większego znaczenia finansowego dla budżetu. Ma natomiast - jak wcześniej podkreśliłem - wymiar symboliczny i uznaniowy.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#MarianKról">Panie Marszałku! Prosiłbym o uspokojenie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa, bardzo proszę o umożliwienie panu posłowi wygłoszenia przemówienia - rozumiem, kluby miały zebrania, spóźniły się, w tej chwili jednak trwa posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MarianKról">Chcę wyrazić ubolewanie z powodu zachowania niektórych posłów - że nie rozumieją wagi problemu, jaki w imieniu 120 posłów referuję w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#MarianKról">Przyjęcie przez Sejm w dniu dzisiejszym zmian do ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin będzie praktycznym potwierdzeniem woli politycznej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, oddającego należny szacunek i cześć powstańcom śląskim i wielkopolskim. Będzie to także szczególny prezent dla jeszcze żyjących powstańców wielkopolskich, którzy za kilka dni obchodzić będą 75. rocznicę wybuchu powstania.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#MarianKról">Chwała Powstańcom Wielkopolskim! Chwała Powstańcom Śląskim!</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#MarianKról">Wysoki Sejmie! W imieniu grupy posłów proszę o rozpatrzenie i przyjęcie ustawy zgodnie z treścią zawartą w druku nr 184 oraz o niezwłoczne przystąpienie do drugiego i trzeciego czytania na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, że Sejm ograniczył debatę nad tym punktem porządku dziennego do 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i koła parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AleksanderMałachowski">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej głos zabierze pani posłanka Krystyna Łybacka.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę o przeniesienie rozmów do kuluarów. Bardzo trudno jest obradować przy takim gwarze na sali.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrystynaŁybacka">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt gorąco poprzeć nowelizację ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Nowelizacja ta pozwoli na włączenie w obszar przedmiotowej ustawy powstańców śląskich i uczestników Powstania Wielkopolskiego. Powstania te — zarówno powstanie wielkopolskie z przełomu lat 1918–1919, jak i powstania śląskie z lat 1919–1921 — były zrywami narodowymi, które pozwoliły na przyłączenie do Polski Górnego Śląska i Wielkopolski. Były to również powstania, które wywarły zasadniczy wpływ na czynniki międzynarodowe i w znacznym stopniu zdecydowały o kształcie II Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#KrystynaŁybacka">Dzisiejsza nowelizacja, gorąco popierana przez klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pozwoli nielicznym już, bo żyjącym w liczbie około 450, uczestnikom tych powstań z jednej strony na przyjęcie od nas wyrazów uznania, szacunku i podziękowania za ich patriotyczny zryw, a z drugiej strony tym, którzy do tej pory nie nabyli uprawnień wynikających z owej ustawy, pozwoli na minimalną poprawę ich bytu.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#KrystynaŁybacka">Jednocześnie - w myśl art. 47 ust. 2 regulaminu Sejmu - w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o niezwłoczne przystąpienie do drugiego i trzeciego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Kado z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JerzyKado">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JerzyKado">Nowelizacja ma polegać na dopisaniu w art. 8 tejże ustawy pkt. 4 w brzmieniu: „4) udziałem w Powstaniu Wielkopolskim oraz powstaniach śląskich”.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JerzyKado">Jednoznaczne stanowisko klubu przedstawiam z tym większą satysfakcją, że podobnie jak w przypadku posła sprawozdawcy Mariana Króla i innych kolegów jestem synem powstańca wielkopolskiego, który zginął w obozie hitlerowskim. W związku z ogromnym opóźnieniem decyzji dotyczących ludzi tak znacząco zasłużonych dla przywrócenia Wielkopolski i Śląska Polsce chcemy choć w minimalny sposób uznać ich zasługi.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JerzyKado">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za 10 dni mija 75. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Żyją już tylko nieliczni powstańcy. Najmłodsi wielkopolscy powstańcy mają po 90 lat, śląscy - 85. Wiemy też, że większość z 450 żyjących jeszcze powstańców ma uprawnienia inwalidów wojennych, jednak ustawa Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wynagrodzi im w jakiś sposób dotychczasowe niedocenianie.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#JerzyKado">Klub PSL będzie głosował za nowelizacją ustawy. Wnoszę o niezwłoczne przystąpienie po pierwszym czytaniu do drugiego i trzeciego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Komorowskiego z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#BronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest dobrym obyczajem polskim, dobrą tradycją, że najstarszych, zasłużonych dla Rzeczypospolitej weteranów odznacza się bądź wyróżnia odznaczeniami wojskowymi, awansuje do wyższych stopni, ale także dba się w sposób szczególny o tych, którzy przeszli tak wiele, żyjąc pięknym życiem służącym ojczyźnie. Z tych powodów klub Unii Demokratycznej będzie w pełni popierał projekt ustawy. Zaznaczamy jednocześnie, że wydaje się, iż o tych sprawach, o tych ludziach, o ich dokonaniach należy myśleć niezależnie od zbliżających się czy mijających rocznic.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#BronisławKomorowski">Sądzę, że Wysoka Izba, przyjmując tę ustawę, da wyraz temu, że właśnie jako przedstawicielstwo społeczeństwa, narodu, chcemy także umocnić postawy patriotyczne młodego pokolenia. Zwracamy przecież uwagę na tych, którzy swoim życiem świadczyli o tym, że sprawy, dla których ginęli, były tego warte.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inicjatywa ustawodawcza grupy posłów, zmierzająca do zmiany ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, otrzymała już poparcie posłów Unii Pracy w formie złożonych podpisów. Udzielimy jej dalszego pełnego poparcia, wnosząc o bezzwłoczne przeprowadzenie drugiego i trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Nielicznej i mocno już wiekowej grupie powstańców wielkopolskich i powstańców śląskich „głęboki szacunek wszystkich rodaków, szczególną troskę i opiekę” gwarantuje ustawa o kombatantach i niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Obecny projekt nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym jest tylko rozszerzeniem zakresu podmiotowego tej pierwszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#KrystynaSienkiewicz">Prawa biologii sprawiły, że żyjący jeszcze powstańcy wielkopolscy i powstańcy śląscy mogą skorzystać z niewielu uprawnień kombatanckich. Z korzystania z prawa do szczególnej ochrony pracy, z prawa do wydłużonych urlopów, z prawa do wcześniejszych emerytur wyeliminował ich już czas. To pokolenie dożywa swoich dni. Niech będą to dni satysfakcji udzielonej przez Sejm Najjaśniejszej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#KrystynaSienkiewicz">Powstańcy potwierdzili uczestnictwo w walkach o polskość, wolność narodową Śląska i Wielkopolski również swoim udziałem w II wojnie światowej, co dla wielu z nich skończyło się inwalidztwem wojennym. Poparcie dla tej ustawy uważamy za spłatę długu w długiej sztafecie pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#KrystynaSienkiewicz">Unia Pracy Klub Parlamentarny będzie głosował za skierowaniem projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin do bezzwłocznego drugiego i trzeciego czytania w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Cygonika z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej z radością wita tę inicjatywę poselską. Nigdy nie powinniśmy zapominać, szczególnie w tej Izbie, o ludziach, którzy przelewali krew za wielką, niepodległą ojczyznę. Byłoby wstyd, gdybyśmy w tej Izbie zapomnieli o tych 450 powstańcach śląskich i wielkopolskich. Posłowie Konfederacji Polski Niepodległej w głosowaniu poprą ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa chce jeszcze w tej sprawie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana ministra Jerzego Szretera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JerzySzreter">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W myśl powyższego projektu za inwalidę wojennego uważałoby się osobę mającą obywatelstwo polskie, która zostaje zaliczona do jednej z grup inwalidów z tytułu inwalidztwa będącego następstwem zranień lub kontuzji doznanych w związku z udziałem w Powstaniu Wielkopolskim oraz powstaniach śląskich.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#JerzySzreter">Projektowana zmiana art. 8 powołanej ustawy polega na stworzeniu formalnoprawnych warunków do rozpatrywania wniosków o inwalidzkie renty wojenne dla tych uczestników Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich, którzy dotychczas nie występowali o inwalidzką rentę wojenną lub którym uprawnień do takiej renty odmówiono ze względu na upływ terminu do zgłaszania wniosków bądź z uwagi na niski procent uszkodzeń zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#JerzySzreter">Powstańcy wielkopolscy i śląscy, którzy w walkach powstańczych doznali uszkodzeń zdrowia powodujących utratę zdolności zarobkowej powyżej 15%, tak jak ogół inwalidów wojennych i wojskowych sprzed 1939 r., mieli możliwość otrzymania - w zasadzie wszyscy, którzy o to wystąpili - zaopatrzenia inwalidzkiego na podstawie ustawy z 17 marca 1932 r. Ostateczny termin dochodzenia tych zaopatrzeń upłynął jednak z wejściem w życie dekretu z 1 lipca 1954 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Późniejsze regulacje - na ogół nieskuteczne - nie w pełni tę grupę satysfakcjonowały i pomijały ją.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#JerzySzreter">Biorąc pod uwagę te fakty i traktując decyzje w tym zakresie jako wyraz szczególnego uznania dla uczestników Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich za ich wkład w walkę o niepodległość, rząd w pełni popiera propozycję poselską i nie zgłasza żadnych zastrzeżeń w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy przedstawiciel wnioskodawców chce zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu ustawy. Takie wnioski zgłoszono również z sali.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#AleksanderMałachowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do trzeciego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania w sprawie rozpatrywanego projektu ustawy przystąpimy w końcowej części posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: A dlaczego nie teraz?)</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#AleksanderMałachowski">Taką mamy procedurę, że tak głosujemy, jest to cały plik głosowań.</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: To nie jest naturalna procedura!)</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie 75 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego (druk nr 183).</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu, w imieniu wnioskodawców, pana posła Mariana Króla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MarianKról">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Za kilkanaście dni, tj. 27 grudnia, obchodzić będziemy uroczyście 75-lecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego, jedynego powstania narodowego zakończonego pełnym zwycięstwem. Z uwagi na szczególne znaczenie tego powstania w życiu narodu uprzejmie proszę w imieniu grupy posłów o przyjęcie uchwały zawartej w druku nr 183 w sprawie 75-lecia Powstania Wielkopolskiego.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, że Sejm ograniczył debatę nad tym punktem porządku dziennego do 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i koła parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Łybacką w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak słyszeliśmy, 27 grudnia br. mija 75 rocznica wybuchu zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Powstania, w wyniku którego po 123 latach powróciły do ojczyzny ziemie będące jej kolebką, czyli Wielkopolska. W postaniu zginęło 2 tys. jego uczestników, a 6 tys. odniosło rany. Z 72-tysięcznej armii powstańczej żyje obecnie w Wielkopolsce 103 powstańców, a w całej Polsce - 235. Przepraszam, Wysoka Izbo, za chwilę osobistej refleksji, która za moment będzie udziałem Wysokiej Izby. Jestem córką powstańca wielkopolskiego. Niestety, nie ma go w liczbie żyjących. Natomiast fakt, że mogę w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej z całą mocą poprzeć tę uchwałę, będącą swoistym hołdem dla wszystkich uczestników Powstania Wielkopolskiego, uważam za wyjątkowo łaskawe zrządzenie losu.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mało jest chyba spraw, które tak mogą nas w tej sali połączyć, jak przedmiot dzisiejszej uchwały. Bywa wiele zakrętów, jest wiele kwestii, które nas różnią, ale ta sprawa chyba jednoczy wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#JanuszDobrosz">Powstanie Wielkopolskie było jednym z nielicznych powstań, jakie się udały, a w zasadzie jedynym. Jest jakby połączeniem, z jednej strony, pragmatyzmu Wielkopolan, a z drugiej strony, polskiego awangardowego romantyzmu.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#JanuszDobrosz">Myślę, że w ostatnich latach zapominaliśmy o tych, którym zawdzięczamy wolną Rzeczpospolitą. Pamiętam, że w 1991 r., kiedy była również okrągła rocznica wybuchu powstań śląskich, nie znaleźliśmy czasu, żeby tych powstańców uczcić. Trzeba również powiedzieć, że Ignacy Paderewski, który w pewnym sensie zainspirował powstanie swoją bytnością w Poznaniu, mimo że był lwem salonów, polskości się nie wstydził i o tę polskość walczył.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#JanuszDobrosz">Chcę w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego jak najbardziej poprzeć tę uchwałę. Oby ta pamięć, ale i to przesłanie powstańców, że o Polskę można walczyć i w spółdzielni, i z karabinem na ramieniu, chciały przetrwać.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Wiesławę Ziółkowską o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Imię człowieka tyle znaczy, ile przy nim zasług. O zasługach powstańców wielkopolskich nie potrzeba na tej sali mówić. Tę uchwałę jesteśmy im po prostu winni właśnie w uznaniu tych zasług. Unia Pracy będzie w całej rozciągłości ją popierała.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#AleksanderMałachowski">Jako ostatni w imieniu klubów zechce wystąpić pan poseł Andrzej Ostoja-Owsiany z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wydawałoby się, że o sprawach oczywistych nie powinniśmy na tej sali dyskutować, zwłaszcza że jesteśmy tak bardzo zgodni co do tego tematu. Ale przecież mówimy nie tylko do siebie. A czasy są takie, że postawy patriotyczne trzeba jednak stale przypominać i powinien przypominać te postawy również Sejm Rzeczypospolitej. Dlatego też pozwolę sobie przypomnieć trzy fakty z tamtego, jakże ważnego okresu, nie wszyscy bowiem o tym pamiętają, że przecież zanim zagrzmiały działa i karabiny maszynowe, zanim polscy powstańcy poszli do ataku, powołali Sejm Dzielnicowy. Jakże to ważne dla nas. Zwrócono się w stronę przedstawicieli, w nich szukając ochrony i osłony. Do Sejmu Dzielnicowego wybrano 1399 delegatów, w tym 526 z Wielkopolski, 262 z Prus Królewskich, 47 z Warmii i Mazur, 431 ze Śląska i 133 spośród skupisk polskich w Niemczech. Charakterystyczna jest odezwa kół poselskich z 14 listopada 1918 r., która głosiła m.in.: „Wybiła i dla nas, Polaków, godzina wyzwolenia. Twórzmy państwo swoje. O wewnętrznym urządzeniu jego stanowić będzie walny sejm. Zgodna w tej sprawie ludność polska naszej dzielnicy powierzyła Kołom Poselskim kierownictwo spraw narodowych i politycznych. Wołamy do was: Pomińmy na chwilę wszelkie poglądy rozbieżne, zdobądźmy się na wielki czyn, stwórzmy silny rząd, za którym stanie naród cały!”.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Czyż nie są to słowa, które mogłyby być dziś wypowiedziane? Sejm, jak wiemy, obradował od 3 do 5 grudnia 1918 r. w Poznaniu i wydał wiele uchwał bardzo istotnych dla wskrzeszenia państwa.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Chciałbym powiedzieć coś o bohaterstwie. W każdej wojnie, w każdej walce, w każdym powstaniu przelewaliśmy morze krwi. Nigdy nie mieliśmy przewagi, lecz zawsze było wiele bohaterstwa. Chciałbym przywołać cienie tamtych naszych przodków. W walkach o Wielki Grójec zginął cały oddział drugiego batalionu powstańczego z Poznania, który - będąc otoczony - nie chciał oddać się do niewoli. Jego dowódca, podporucznik Edmund Krause odebrał sobie życie. W czasie walk o Zawadę powstaniec Stefan Grafik zaledwie z czterema innymi powstańcami skutecznie powstrzymał ogniem lekkiego karabinu maszynowego natarcie całego niemieckiego batalionu, mimo iż reszta kompanii opuściła swoje pozycje. Pięciu - przez dwie godziny - walczyło przeciwko kilkuset.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#AndrzejOstojaOwsiany">25 maja 1919 r. Naczelna Rada przekazując dowództwo Józefowi Piłsudskiemu stwierdzała m.in.: „Chwila złączenia wszystkich ziem polskich w granicach jednej Rzeczypospolitej nadchodzi. Pożar wojny z Niemcami może ogarnąć wszystkie zachodnie granice, wobec tego oddajemy Ojczyźnie najdroższy skarb, jaki posiadamy — synów Wielkopolski, Prus i Śląska, zorganizowanych pod wodzą gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego w samodzielne siły zbrojne — w Twoje ręce, jako wybranego przez suwerenny Sejm Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych”.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Wiemy, jakże wspaniały był dalszy los tych formacji i jak przyczyniły się one do obrony Warszawy w 1920 r. Mówiono już o tym, że w powstaniu brało udział około 70 tys. powstańców, około 2 tys. poległo na polu walki, ok. 6 tys. odniosło ciężkie rany.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Cześć Ich pamięci!</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Dziś żyje garstka z nich. Są to żywe pomniki bohaterstwa i poświęcenia i należy się im najwyższy szacunek tej Izby. Dlatego też Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej w pełni popiera projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderMałachowski">W ostatniej chwili wpłynęło jeszcze jedno zgłoszenie, toteż proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Machowskiego z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AndrzejMachowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Unii Demokratycznej poprzeć projekt uchwały w sprawie uczczenia 75 rocznicy Powstania Wielkopolskiego. Czynię to z tym większą przyjemnością, że sam jestem z Wielkopolski i wiem, jak bardzo to powstanie, ta data, jest ważna dla mieszkańców Wielkopolski. 75 lat temu wybuchło to powstanie, które w istocie było jedynym w pełni zwycięskim powstaniem w naszej historii. Ale może dlatego, że było zwycięskie, nie miało szczęścia. Nie było na pierwszych kartach historii Polski. Myślę, że uchwała, którą, mam nadzieję, Wysoki Sejm raczy dziś przyjąć, będzie i zadośćuczynieniem, i złożeniem wielkiego hołdu tym ludziom, którzy wtedy, 75 lat temu, postanowili czynem zbrojnym przywrócić Wielkopolskę do macierzy, a z których dzisiaj, niestety, żyje tylko garstka.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AndrzejMachowski">Unia Demokratyczna w pełni popiera ów projekt uchwały i głosować będzie za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł wnioskodawca chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#AleksanderMałachowski">Ponieważ nikt się nie zgłasza, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie 75 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego w brzmieniu proponowanym w druku nr 183, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.13" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 321 posłów. Za uchwałą głosowało 321 posłów, przeciw nikt nie głosował, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-224.14" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie 75 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego.</u>
          <u xml:id="u-224.15" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-224.16" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez posła Andrzeja Aumillera oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-224.17" who="#AleksanderMałachowski">Rozpatrywanie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-224.18" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-224.19" who="#AleksanderMałachowski">Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wnosi o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu. Komisja przedstawia w drukach nr 179 i 179-A wnioski mniejszości, które poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-224.20" who="#AleksanderMałachowski">Cztery pierwsze wnioski mniejszości dotyczą art. 1, który zawiera zmiany do ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-224.21" who="#AleksanderMałachowski">W pierwszym wniosku mniejszości w zmianie 15, dotyczącej art. 24 ust. 5, wnioskodawcy proponują w dodawanym pkt. 3, aby Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa mogła nieodpłatnie przekazywać nieruchomości wchodzące w skład Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa na własność pracownikom mieszkań w budownictwie wielorodzinnym... Na własność pracownikom mieszkania w budownictwie wielorodzinnym... Przepraszam, czy mogę prosić pana posła sprawozdawcę o zajęcie miejsca i udzielanie wyjaśnień?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AndrzejAumiller">Był to wniosek mniejszości złożony przez posła Soskę. Komisja odrzuciła ten wniosek, ponieważ został przyjęty inny wniosek mniejszości o udzieleniu preferencji dla pracowników w wysokości... Jest to nie przyjęty przez komisję w głosowaniu wniosek, ponieważ byłoby to darmowe rozdawanie mieszkań. Taka była motywacja komisji rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 24 ust. 5, polegającego na dodaniu pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że głosowało 330 posłów. Za przyjęciem wniosku opowiedziało się 14 posłów, przeciw - 278, wstrzymało się od głosu 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 24 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#AleksanderMałachowski">W drugim wniosku mniejszości w dodawanej zmianie 16 wnioskodawcy proponują w nowym art. 24a, aby agencja wydzielała 30% gruntów rolnych po zlikwidowanych przedsiębiorstwach w celu sprzedaży pracownikom.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł mógłby wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AndrzejAumiller">Wniosek ten również został odrzucony przez komisję rolną. Wnioskodawca zmierzał do tego, ażeby wyznaczyć 30% gruntów i sprzedać je na tych samych warunkach preferencyjnych, jak mieszkania pracownikom.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AndrzejAumiller">Komisja stanęła na stanowisku, że w ogólnej prywatyzacji zapis o preferencjach dla pracowników powinien znaleźć się w pakcie o przedsiębiorstwie. Z tego względu został uchwalony dezyderat komisji rolnictwa do pana premiera Pawlaka, żeby pracownicy byłych PGR zostali uwzględnieni przy prywatyzacji majątku skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#AndrzejAumiller">Wniosek ten rodzi pewne niebezpieczeństwo dzielenia ziemi na małe powierzchnie - 3, 4, 5 ha - czyli wrócilibyśmy do parcelacji majątku, a kiedyś przecież pracowaliśmy nad komasacją. W związku z tym wniosek został przez komisję przegłosowany i odrzucony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest jasne, czy są jakieś wątpliwości?</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie ma, to przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na dodaniu art. 24a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 329 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 13 posłów, przeciw - 278, wstrzymało się od głosu 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości polegający na dodaniu art. 24a.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#AleksanderMałachowski">W trzecim wniosku mniejszości w zmianie 30 wnioskodawcy proponują w art. 40 ust. 1, aby nie pobierać czynszu tylko za użytki rolne klasy VI, a nie jak proponuje komisja - klasy V i VI.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł chciałby coś wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AndrzejAumiller">Wnioskodawcą tego wniosku jest pani poseł Zajączkowska. Uzasadniała go w następujący sposób: Agencja może w swoich uprawnieniach zwolnić grunty klasy V i VI od czynszu, jeśli one nie są użytkowane. Obligatoryjne zwolnienie od czynszu wszystkich dzierżawców może rodzić w przyszłości afery, dlatego że w Polsce jest ponad 20% gruntów klasy V i agencja, która działa na własny rachunek, po prostu nie miałaby wpływów z czynszu dzierżawnego. Poza tym wiele gruntów zostało już wydzierżawionych w drodze przetargu i te wszystkie umowy byłyby nieaktualne, a agencja nie pobierałaby czynszów. Agencja musi spłacić dług zaciągnięty wobec skarbu państwa i banków, a byłaby pozbawiona wpływów. Taki był cel wniosku zgłoszonego przez panią poseł Zajączkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest zrozumiałe?</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 40 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za wnioskiem głosowało 313 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się od głosu 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 40 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#AleksanderMałachowski">W czwartym wniosku mniejszości w zmianie 31 wnioskodawcy w art. 42 ust. 2 proponują, aby cena rynkowa nieruchomości przeznaczonej przez agencję do sprzedaży była pomniejszona o 6% - a nie o 4%, jak proponuje komisja - za każdy rok pracy najemcy w państwowym zakładzie pracy, którego podstawowym przedmiotem działalności jest produkcja rolna, oraz aby cena ta nie mogła być pomniejszona więcej niż o 99%, a nie o 90%, jak proponuje komisja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AndrzejAumiller">Panie marszałku, małe wyjaśnienie. Wiem, że poseł Soska, wnioskodawca, zwracał się przed tym właśnie posiedzeniem o wykreślenie lit. b - dotyczącej 99%, co w istotny sposób zmienia jego wniosek. Jest to zmniejszenie o połowę skali żądania w stosunku do skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy oprócz tego potrzebne są inne wyjaśnienia?</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: Niech pan Soska powie.)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#AleksanderMałachowski">Faktycznie mam wniosek posła Soski, który rezygnuje z drugiej części tego wniosku, podtrzymując go w części dotyczącej zmniejszenia ceny rynkowej nieruchomości o 6% za każdy rok pracy.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Czy pan poseł Soska musi się wypowiedzieć?)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#AleksanderMałachowski">Nie. Pan poseł Soska przedłożył nam odpowiednie oświadczenie, tylko ja tego oświadczenia przez nieuwagę nie przeczytałem, za co przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest jasne?</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 42 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za wnioskiem głosowało 52 posłów, przeciw - 246, wstrzymało się od głosu 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 42 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#AleksanderMałachowski">Ostatni wniosek mniejszości dotyczy art. 3, który zawiera zmianę do ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#AleksanderMałachowski">Wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 3 proponują, aby zwolnienia od podatku rolnego na okres 5 lat dotyczyły gruntów wchodzących w skład Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa, objętych w trwałe zagospodarowanie.</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#AleksanderMałachowski">Komisja natomiast proponuje, aby zwolnienie to dotyczyło gruntów Państwowego Funduszu Ziemi i gruntów przejętych z tego funduszu do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-232.15" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AndrzejAumiller">Chciałbym przedstawić wyjaśnienie komisji, dlaczego odrzuciła ten wniosek. Po prostu jest to ingerencja w sprawy samorządu - gmina ma prawo zwolnić z podatku, natomiast obligatoryjne wprowadzenie zwolnienia z podatku gruntów dzierżawionych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa spowodowałoby, że automatycznie trzeba byłoby w budżecie wskazać pozycje na dofinansowanie gmin z tytułu utraty tego podatku. Takie było stanowisko komisji, dlatego ten wniosek komisja przegłosowała na nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#AleksanderMałachowski">Wszystko jest jasne, jak sądzę.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3 głosowało 4 posłów, przeciw -322, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 3 ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-234.13" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za przyjęciem w całości projektu ustawy głosowało 315 posłów, przeciw - 15, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-234.14" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-234.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-234.16" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-234.17" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pilnym rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-234.18" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez posła Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-234.19" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-234.20" who="#AleksanderMałachowski">Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wnosi o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-234.21" who="#AleksanderMałachowski">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-234.22" who="#AleksanderMałachowski">W pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy w art. 3 ust. 1 w nowym brzmieniu pkt. 3 proponują, aby do zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa należało również wspieranie przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy w usługach na rzecz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-234.23" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła sprawozdawcę o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Wujec, jako wnioskodawca, uzasadnił to w ten sposób, że wspieranie przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy powinno dotyczyć także usług na rzecz rolnictwa. Myślę, że jest to prosty zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest jasne? Czy są jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3 ust. 1 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za wnioskiem głosowało 293 posłów, przeciw - 25, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 3 ust. 1 pkt 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#AleksanderMałachowski">W drugim wniosku mniejszości wnioskodawcy w art. 7 ust. 2 w nowym brzmieniu pkt. 4 proponują, aby przychodami agencji były wszelkie środki uzyskane w ramach bezzwrotnej kredytowej pomocy zagranicznej, a nie tylko środki przeznaczone na zadania agencji, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pan poseł Wujec stwierdził w uzasadnieniu swojego wniosku, że ograniczałoby to swobodę donatorów.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Bez słowa „wszelkie” Pan marszałek źle przeczytał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#AleksanderMałachowski">Powtarzam, w drugim wniosku mniejszości wnioskodawcy w art. 7 ust. 2 w nowym brzmieniu pkt. 4 proponują, aby przychodami agencji były wszelkie środki uzyskane w ramach...</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Źle pan czyta.)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, tu jest jakiś maszynowy błąd. Przeczytam to z wniosku komisji.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#AleksanderMałachowski">W art. 7 ust. 2 pkt. 4 nadać brzmienie: „środki uzyskane w ramach bezzwrotnej kredytowej pomocy zagranicznej”.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł sprawozdawca jeszcze chce coś wyjaśnić?</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest wyjaśnione?</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 7 ust. 2 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 301 posłów, przeciw - 22, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-238.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 7 ust. 2 pkt 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-238.13" who="#AleksanderMałachowski">W trzecim wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują skreślenie w art. 12 ust. 2, nakładającego na agencję zobowiązania z tytułu przyjętych przez Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa i nie załatwionych przed dniem wejścia w życie ustawy wniosków rolników i spółdzielni działających w obszarze rolnym o oddłużenie kredytów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-238.14" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby jeszcze coś wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pan poseł Czesław Cieślak w swoim uzasadnieniu stwierdził, że nałożenie na agencję obowiązku załatwiania wniosków złożonych w Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa o oddłużeniu kredytów inwestycyjnych na zasadach obowiązujących w chwili składania tych wniosków, tj. bezpośrednio przy zaangażowaniu środków agencji, a nie za pośrednictwem banków, oraz przy stopie oddłużenia 5%, wymaga kwoty ponad 4 bln zł. Uniemożliwi to podjęcie jakichkolwiek działań przez agencję i realizowanie jej zadań w myśl nowej ustawy do końcu 1994 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 332 posłów. Za wnioskiem głosowało 308 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się od głosu 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 12, polegający na skreśleniu ust. 2, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości pilnego rządowego projektu ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w brzmieniu proponowanym przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 319 posłów, przeciw nikt nie głosował, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-240.13" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-240.14" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-240.15" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez posła Macieja Manickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-240.16" who="#AleksanderMałachowski">W dyskusji zgłoszono daleko idące poprawki do projektu ustawy przedstawionego w sprawozdaniu komisji. W związku z tym zgłoszono wniosek, zgodnie z art. 41 ust. 1 regulaminu Sejmu, o ponowne skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-240.17" who="#AleksanderMałachowski">Wobec zgłoszonego sprzeciwu wniosek poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-240.18" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł sprawozdawca chce zabrać głos, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Apelowałbym do wnioskodawcy, aby wycofał ten wniosek, bo to tylko przedłuży procedurę. Jeśli nie, to zapoznam Sejm z dodatkowym sprawozdaniem komisji, bo komisja już obradowała w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, mam pewien kłopot, dlatego że Sejm nie skierował tego projektu ponownie do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MaciejManicki">Ale komisja nie potrzebuje takiego skierowania, żeby rozpatrzyć poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, komisja musi mieć takie skierowanie.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Odesłać do komisji.)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#AleksanderMałachowski">Ponieważ wnioskodawca wniosku nie wycofał, musimy go przegłosować, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale mamy przecież przystąpić do trzeciego czytania.)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Rokita, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#JanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu mojego klubu prosić nie tylko o przegłosowanie tego wniosku, ale także o wsparcie go przez Wysoką Izbę z następującego powodu, jeśli pan marszałek zechce pozwolić mi wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#JanRokita">Mój klub jest nie przygotowany w tym momencie do tego, ażeby merytorycznie rozstrzygnąć o kwestii fundamentalnej, mianowicie o kwestii poprawki, która w trybie nagłym pojawiła się dzisiaj w druku nr 181, a która jest bardzo kontrowersyjna i wymaga bardzo poważnego namysłu, a nie jest nam bliżej znana. Procedura, wedle której została wniesiona ta poprawka, jest procedurą wątpliwą, zwłaszcza że jest to de facto całkowicie nowa wersja ustawy.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#JanRokita">Chcę przy tym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na to, że wejście w życie tej ustawy, ewentualnie nawet z mocą wsteczną, po 1 stycznia przyszłego roku nie jest faktem szkodliwym dla samej sprawy, wziąwszy pod uwagę to, że jest to ustawa o zniesieniu, a nie wprowadzeniu nowego podatku. Jeśli zatem mój klub ma rozpatrzyć poważnie to, co zostało zapisane w druku nr 181, proszę, ażeby inicjatorzy tego druku wsparli również projekt przeniesienia trzeciego czytania tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym panu posłowi wyjaśnić. Art. 43 regulaminu Sejmu mówi wyraźnie: „W razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek i wniosków projekt kieruje się ponownie do komisji, które go rozpatrywały, chyba że Sejm postanowi inaczej”. Takiego skierowania, panie pośle, nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MaciejManicki">Tak jest, panie marszałku, ale to wcale nie stanowi o tym, że komisja z własnej inicjatywy nie może ustosunkować się do poprawek. Komisja to zrobiła.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Jak to nie może?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, przykro mi, ale nie ma takiej możliwości w regulaminie. Prawdopodobnie można byłoby to wprowadzić. Przepraszam bardzo, ale musimy postępować zgodnie z przyjętą procedurą. Wpłynął wniosek, który musimy przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o ponowne skierowanie projektu ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń do Komisji Nadzwyczajnej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 335 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 73 posłów, przeciw - 226, wstrzymało się od głosu 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę sprawozdawcę komisji, pana posła Macieja Manickiego, o przedstawienie poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie debaty zgłoszono poprawkę do projektu ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń. Istota tej poprawki sprowadza się do zmiany terminu wygaśnięcia ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń z terminu 31 grudnia 1993 r., który zawarty jest w projekcie przedkładanym przez komisję w druku nr 181, na termin 31 marca 1994 r. Taka zmiana powoduje konieczność dodania nowego przepisu w tej ustawie. Proponuje się, aby po art. 2 dodać nowy artykuł, który dostosuje przepisy ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń do możliwości ich stosowania w pierwszym kwartale 1994 r., czyli w okresie, w którym ustawa będzie jeszcze obowiązywała.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MaciejManicki">W tym artykule pkt. 1, 2 i 3 odnoszą się do wypłat nagród z zysku, które, zgodnie z dotychczasową praktyką, miałyby nastąpić w pierwszym kwartale. Brak tych przepisów spowodowałby uniemożliwienie wypłat nagród z zysku. Jeśli chodzi o pkt 4 tego artykułu i pkt 5 - oba odnoszą się do kwestii związanych z relacjami między zyskiem brutto podatników a kosztami płacowymi, jakie oni ponoszą, zarówno w ujęciu, o którym mowa w art. 9 ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń, jak i w art. 17b. Pkt. 6 i 7 odnoszą się do art. 17c obowiązującej ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń. Te przepisy umożliwiają stosowanie tego przepisu również i w 1994 r. Przypomnę, że ustawa nie przewidywała takiej możliwości, w pierwotnym założeniu bowiem, kiedy ta poprawka była przyjmowana, ustawa miała stracić moc obowiązującą w 1993 r. Ostatnia poprawka dotycząca tego artykułu - pkt 8. Doprecyzowano w nim pojęcie usługi eksportowe, rozszerzając je o usługi wykonywane poza granicą Rzeczypospolitej na rzecz osób zagranicznych w rozumieniu prawa dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#MaciejManicki">Taka konstrukcja poprawek nakazuje również zmianę treści dotychczasowego art. 3 ustawy i nadanie mu brzmienia: „Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1994 r.”, inaczej bowiem te zmiany nie mogą być wprowadzone, jak tylko z datą 1 stycznia 1994 r. Niezależnie od tego poprawka zmierza do wyeliminowania z projektu przedstawionego przez komisję zasad regulujących kwestię zobowiązań podatkowych powstałych w okresie obowiązywania ustawy i nie spłaconych.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#MaciejManicki">Projekt komisyjny przewiduje odrębne uregulowanie spłaty tych zobowiązań, dostosowane do możliwości finansowych podatników, czyli przedsiębiorstw objętych działaniem ustawy. Natomiast projekt art. 2 zawarty w poprawce pozostawia rzecz bez zmian, czyli podatników dotyczyłyby przepisy o zobowiązaniach podatkowych, co powodowałoby wymagalność tych świadczeń i narastanie odsetek karnych w przypadku braku możliwości ich spłaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pana zdaniem te poprawki powinny być przegłosowane w bloku?</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, chwileczkę. Pan poseł odpowie na moje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MaciejManicki">Biorąc pod uwagę konstrukcję tego przepisu, praktycznie nie ma innej możliwości jak głosowanie w bloku.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MaciejManicki">Art. 2 ewentualnie można by poddać odrębnej procedurze, z tym że — momencik, muszę zajrzeć w tę ustawę — jeśli art. 2 miałby być poddany pod głosowanie odrębnie, to należałoby przywrócić również w art. 1 ust. 2 i słowa: „z zastrzeżeniem ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#MaciejManicki">W tym przypadku poprawka nr 1 musiałaby mieć brzmienie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, czy nie prościej jednak jest poddać to pod głosowanie w całości, dlatego że ta procedura robi się strasznie skomplikowana.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Można prosić, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Przecież ja zaproponowałem głosowanie w bloku.)</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#AleksanderMałachowski">Tak, tak, wiem, ale ponieważ pan zgłasza inną propozycję, więc po wysłuchaniu jej uważam, że blok będzie trafniejszy.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#HenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta poprawka została zgłoszona w trybie pilnym, sami widzimy, że mogą być tu różne warianty. W imieniu mojego klubu proszę o półgodzinną przerwę,...</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#HenrykWujec">... jako że ze względu na wagę tej ustawy mój klub musi się naradzić nad sposobem głosowania. Prośbę zgłaszam w imieniu klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, obyczaj sejmowy nakazuje uwzględnić tę prośbę.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam zatem przerwę do godz. 21.15.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 20 min 47 do godz. 21 min 27)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#AleksanderMałachowski">Czas przeznaczony na przerwę już minął.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#AleksanderMałachowski">Musimy powrócić do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego proszę jeszcze o pół godziny przerwy.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Nie jestem specjalnie uradowany - i Wysoka Izba także - z takiego postawienia sprawy, bo przecież była właśnie półgodzinna przerwa po to, by kluby mogły się wypowiedzieć. Skoro jednak klub prosi, to zwyczaj parlamentarny nakazuje przedłużyć przerwę.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#AleksanderMałachowski">A zatem ogłaszam 25-minutową przerwę do godz. 21.45.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 21 min 28 do godz. 21 min 47)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Jeśli Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprosi o półgodzinną przerwę, to obawiam się, że odmówię.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#AleksanderMałachowski"> Także jeśli ktokolwiek inny poprosi - odmówię.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#AleksanderMałachowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 7 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że przed przerwą wysłuchaliśmy posła sprawozdawcy, który przedstawił zgłoszone poprawki i zaproponował łączne głosowanie nad nimi.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#AleksanderMałachowski">Czy są w tej sprawie jakieś dodatkowe wnioski? Bo jak rozumiem, z tych przerw coś wynika. Pan poseł Tadeusz Syryjczyk zapowiadał jakiś wniosek przeciwny, ale nie wiem, czy Unia Demokratyczna... Nie możemy tutaj...</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Janusz Szymański, ale tylko w sprawie formalnej, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JanuszSzymański">Tak, chcę powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że poprawka pana posła Marka Olewińskiego jest nową koncepcją ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń i musi być głosowana łącznie. Nie będzie dopuszczalny inny wniosek. Jest to integralna całość, czyli nowa koncepcja.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#JanuszSzymański">Ale chodzi o to, że wcześniej była zapowiedź wniosku o rozłączne głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#AleksanderMałachowski">Tylko, Wysoka Izbo, muszę poprosić o próbę techniczną urządzenia do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o włączenie aparatury i naciśnięcie któregokolwiek z przycisków do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszyscy z państwa nacisnęli już przyciski? Wszystko jedno, który przycisk, bo to i tak się zsumuje.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#AleksanderMałachowski">Jest jakiś kłopot techniczny i dlatego musimy jeszcze chwileczkę zaczekać. Prosimy pozostałych posłów o przybycie na salę.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#AleksanderMałachowski">Przypuszczam, że już jest wszystko w porządku.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o naciśnięcie któregokolwiek z przycisków do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#AleksanderMałachowski">A zatem, jak mówiłem, przed przerwą wysłuchaliśmy posła sprawozdawcy, który przedstawił zgłoszone poprawki i zaproponował łączne głosowanie nad nimi.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem zgłoszonych poprawek, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyniki na tablicach świetlnych nie zostały wykasowane.)</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę się nie niepokoić.</u>
          <u xml:id="u-260.11" who="#komentarz">(Wesołość, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-260.12" who="#AleksanderMałachowski">Proszę ogłosić wynik poprzedniego próbnego głosowania. (251) Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-260.14" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, powstał bałagan. Proszę mi jednak umożliwić prowadzenie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.15" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy ponownie do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem zgłoszonych poprawek, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-260.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-260.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-260.19" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 275 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 132 posłów, przeciw - 75, wstrzymało się od głosu 68 posłów.</u>
          <u xml:id="u-260.20" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-260.21" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-260.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poselskiego projektu ustawy o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-260.23" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-260.24" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-260.25" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 298 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 168 posłów, przeciw - 40, wstrzymało się od głosu 90 posłów.</u>
          <u xml:id="u-260.26" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o utracie mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-260.27" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej o poprawkach Senatu do ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-260.28" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez posła Andrzeja Malinowskiego.</u>
          <u xml:id="u-260.29" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-260.30" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, bardzo proszę o nieprowadzenie rozmów.</u>
          <u xml:id="u-260.31" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-260.32" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że zgodnie z art. 17 ust. 4 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-260.33" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, to wówczas uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-260.34" who="#AleksanderMałachowski">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-260.35" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce oznaczonej nr 1, dotyczącej art. 17, Senat w nowym brzmieniu ust. 3 proponuje pozbawienie ministra współpracy gospodarczej z zagranicą prawa do wydawania decyzji o przepadku towaru lub technologii na rzecz skarbu państwa w przypadku stwierdzenia dokonywania obrotu towarami i technologiami lub ich wykorzystania w sposób niezgodny z warunkami określonymi w certyfikacie importowym, pozwoleniu wywozu lub przywozu albo naruszania wymogów, o których mowa w art. 2 tejże ustawy, jednocześnie obligując ministra do cofnięcia wydanego certyfikatu importowego bądź pozwolenia na wywóz lub przywóz i to nie tylko w wyżej przytoczonych przypadkach, ale także w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa w dokonywaniu obrotu towarami i technologiami.</u>
          <u xml:id="u-260.36" who="#AleksanderMałachowski">Senat proponuje również, aby minister współpracy gospodarczej z zagranicą miał obowiązek cofania wydanego pozwolenia także na tranzyt, jeśli obrót towarami i technologiami lub ich wykorzystanie dokonywałyby się w sposób niezgodny z warunkami określonymi w tymże pozwoleniu.</u>
          <u xml:id="u-260.37" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-260.38" who="#AleksanderMałachowski">Proszę posła sprawozdawcę o objaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#AndrzejMalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawozdaniu przedstawiłem już pełne objaśnienie przemawiające za odrzuceniem tej poprawki. W tej chwili pozwolę sobie powtórzyć, że różnica sformułowania dotyczy ostatniej części ust. 3 w art. 17. Otóż Senat proponuje, aby nieco złagodzić możliwości, którymi będzie dysponował minister współpracy gospodarczej z zagranicą. Tym samym poprawka Senatu dosyć istotnie zmniejsza skuteczność działania tej ustawy. Ten problem był zresztą dyskutowany w trakcie debaty nad samą ustawą. Zgłoszono to jako wniosek mniejszości i został on przez Wysoką Izbę odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#AndrzejMalinowski">Po dokładnym przeanalizowaniu sprawy komisja uważa, że należy pozostawić taki zapis, jaki jest w ustawie, czyli wniosek Senatu należy odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Połączone komisje.)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#AndrzejMalinowski">Tak, połączone komisje. Przepraszam bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy wszystko jest jasne w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 17 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 305 posłów. Większość bezwzględna wynosi 153. Za odrzuceniem poprawki głosowało 280 posłów, przeciw - 13, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 17 ust. 3 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce oznaczonej nr 2, dotyczącej art. 18, Senat proponuje skreślenie ust. 3 i 4, które dotyczą odpowiednio: możliwości orzeczenia w określonych przypadkach również kary dodatkowej, polegającej na przepadku towaru lub technologii na rzecz skarbu państwa oraz karalności sprawcy działającego nieumyślnie.</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-262.10" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł pragnie zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AndrzejMalinowski">Nie, nie potrzeba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#AleksanderMałachowski">Czyli wszystko jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 18, polegającej na skreśleniu ust. 3 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 304 posłów. Większość bezwzględna wynosi 153. Za odrzuceniem poprawki głosowało 298 posłów, przeciw — 2, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 18, polegającą na skreśleniu ust. 3 i 4, bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 Senat proponuje skreślenie art. 19 stanowiącego, że w sprawach nie uregulowanych ustawą dotyczących wymierzania kar, o których mowa w art. 18, stosuje się przepisy ustawy karnej skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku przyjęcia tej poprawki dotychczasowe art. 20 i 21 otrzymują oznaczenie art. 19 i 20, zgodnie z poprawką Senatu oznaczoną nr 4.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#AleksanderMałachowski">Nad poprawkami nr 3 i 4 głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#AleksanderMałachowski">Komisje proponują odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-264.11" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł sprawozdawca chce coś dodać?</u>
          <u xml:id="u-264.12" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma dodatkowych informacji.</u>
          <u xml:id="u-264.13" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-264.14" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu, polegających na skreśleniu art. 19 i zmianie oznaczeń pozostałych artykułów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-264.15" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-264.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-264.17" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 303 posłów. Większość bezwzględna wynosi 152. Za odrzuceniem poprawek głosowało 297 posłów, przeciw - 2, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-264.18" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu, polegające na skreśleniu art. 19 i na zmianie oznaczeń pozostałych artykułów bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-264.19" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-264.20" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-264.21" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez posła Mariana Króla, przeprowadził dyskusję oraz przeprowadził drugie czytanie i podjął decyzję o przejściu do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-264.22" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-264.23" who="#AleksanderMałachowski">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin w brzmieniu proponowanym w druku nr 184, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-264.24" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-264.25" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-264.26" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 296 posłów. Za przyjęciem głosowało 294 posłów, przeciw - 1, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-264.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-264.28" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-264.29" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 7 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-264.30" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-264.31" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-264.32" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kisielińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-264.33" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-264.34" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo proszę o umożliwienie panu posłowi wystąpienia. Coś niedobrego się dzisiaj dzieje w sali, wypowiedzi poselskie są blokowane przez gwar na sali. Bardzo serdecznie proszę państwa o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-264.35" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JanKisieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od 15 grudnia trwa akcja strajkowa górników Przedsiębiorstwa Robót Górniczych w Bytomiu. Obecnie 12 osób przebywa od 52 godzin w podziemiach KWK „Nowy Wirek”.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#JanKisieliński">Z informacji, które na bieżąco napływają z kopalń, wynika, że w każdej chwili może dojść do rozszerzenia protestu na inne kopalnie i przedsiębiorstwa górnicze. Obecna akcja protestacyjna jest jeszcze jednym dowodem błędów popełnionych przez poprzednie ekipy rządowe w pseudorestrukturyzacji górnictwa. Przemysł strategiczny, jakim jest górnictwo, był poddawany ciągłym doświadczeniom wielkich uzdrowicieli branży przemysłowej, pracujących na zasadzie prób i błędów.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#JanKisieliński">Aktualny projekt przekształceń pomija całe zaplecze górnictwa, doprowadza do upadłości wiele zakładów pracujących dla górnictwa, a samym górnikom z kopalń węgla kamiennego oferuje tylko bezrobocie i zamknięcie 17 kopalń.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#JanKisieliński">Wysoka Izbo! Panie Premierze! W imieniu braci górniczej stwierdzam konieczność stworzenia czytelnego i prawdziwego programu restrukturyzacji górnictwa, a nie tylko kopalń węgla kamiennego, oraz powołania w trybie pilnym komisji do zbadania sytuacji ekonomicznej oraz posiadanych złóż bilansowych w poszczególnych kopalniach. W przeciwnym razie nowy rok rozpoczniemy największym strajkiem w górnictwie, a za bezpowrotną utratę 10% złóż węgla kamiennego zapłaci cały polski naród.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi za wygłoszenie oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Brachmańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniach, w których obradujemy, Ministerstwo Edukacji Narodowej rozesłało do wszystkich kuratorów pismo, w którym przedstawiono sposób naliczania subwencji na cele oświatowe w roku przyszłym. Z pisma tego i ze sposobu naliczania subwencji przedstawionego przez ministerstwo wynika, po przeliczeniu przez samorządy, iż w przyszłym roku przy takim naliczaniu subwencji samorządom nie starczy pieniędzy nawet na płace dla nauczycieli, nie mówiąc o wydatkach rzeczowych.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#AndrzejBrachmański">W dniu wczorajszym otrzymałem skrupulatne wyliczenia dla jednego województwa — jest nim województwo zielonogórskie. W samej tylko Zielonej Górze na cele oświatowe przy takim naliczaniu subwencji zabrakną 54 mld zł, to jest równo 20% budżetu.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#AndrzejBrachmański">Ponieważ w tych dniach upływa termin deklarowania się samorządów, czy będą chciały przejąć szkoły, z wstępnego rozeznania wynika, że w województwie zielonogórskim żaden samorząd nie zdecyduje się na przejęcie szkół przy takim sposobie naliczania subwencji. Czasu jest mało i nie ma możliwości przeprowadzania jakichkolwiek zmian przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#AndrzejBrachmański">W związku z tym zwracam się do pana premiera i do ministra edukacji narodowej, aby w najbliższych godzinach, już nie dniach, ale godzinach, zabrali publicznie głos w tej sprawie i zechcieli wyjaśnić samorządom, czy jest możliwość i jaka ona jest, aby te szkoły zostały przejęte przynajmniej z jakimś większym zapasem środków. Jeżeli bowiem będzie tak jak do tej pory, to - przy takim naliczaniu subwencji przez Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Edukacji Narodowej - w przyszłym roku rzeczywiście żaden samorząd szkolnictwa nie przejmie.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi i proszę pana posła Zdzisława Tuszyńskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#ZdzisławTuszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym w czasie debaty na temat Powstania Wielkopolskiego wypowiedziano wiele pięknych i wzniosłych słów. Nikt jednak nie zwrócił uwagi na fakt, że ten szlachetny czyn poprzedzony był pracą - pracą organiczną, pracą od podstaw.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#ZdzisławTuszyński">Na końcowy bowiem efekt powstania złożyła się praca i księdza Wawrzyniaka, i dr. Marcinkowskiego - inicjujących banki, spółdzielnie - praca tysięcy wielkopolskich chłopów podejmujących rywalizację z gospodarstwami niemieckimi, nie dających sobie wydrzeć ziemi. Ale na końcowy efekt złożyła się również praca Hipolita Cegielskiego; zakłady jego imienia są dzisiaj w dramatycznej sytuacji i jeśli nie będzie pozytywnych decyzji odnośnie do przyszłości tych zasłużonych dla polskości zakładów, to jutro trzeba będzie zwalniać ludzi, a może oddać je w obce ręce.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#ZdzisławTuszyński">Dzisiaj, poza szlachetną uchwałą, największym hołdem dla Wielkopolan, również dla powstańców, będzie ze strony Sejmu, a przede wszystkim rządu szybkie podjęcie decyzji dotyczących przyszłości tych zakładów i ludzi w nim pracujących.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#ZdzisławTuszyński">Takich decyzji, panie premierze, oczekują Wielkopolanie, wnuki powstańców i zgodne to będzie z ideałami pracy, które oni głoszą.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Potockiego z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, że w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej w ostatnich dniach brak jest świątecznej atmosfery, świadczy o tym, że Sejm jest miejscem pracy, tak samo pańskiej, jak i mojej - panie pośle Soska. Ponieważ kończy się to posiedzenie Sejmu, chciałbym w imieniu swojego klubu, ale mam nadzieję, że wszyscy się do tego przyłączą, złożyć najserdeczniejsze i najgorętsze życzenia wesołych świąt wszystkim pracownikom Kancelarii Sejmu. Także tym, których tutaj nie widać, których nawet nie znamy, którzy nocami przepisują nasze wystąpienia, abyśmy je rano mieli gotowe, tym, którzy pracują nad ekspertyzami, tym, którzy przygotowują te wszystkie materiały.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Uprzedził mnie z tymi podziękowaniami.)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#AndrzejPotocki">Życzenia te kieruję także do Prezydium Sejmu z panem marszałkiem, oczywiście, na czele, do wszystkich kolegów - tych, którzy mnie lubią, i tych, którzy mnie nie lubią, tych, którzy lubią nasz klub, i tych, którzy nie lubią naszego klubu, tych, z którymi nam się dobrze pracuje, i tych, z którymi czasem się swarzymy, byśmy po świętach spotkali się w nieco lepszych nastrojach i od czasu do czasu spojrzeli na siebie jak na ludzi, a nie jak na polityków.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#AndrzejPotocki">Wszystkiego najlepszego, Wysoka Izbo, wszystkiego najlepszego, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo serdecznie dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#AleksanderMałachowski">Informacja o wpływie interpelacji i o odpowiedziach na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 190.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#AleksanderMałachowski">Na tym kończymy 7 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#AleksanderMałachowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#AleksanderMałachowski">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dzień 29 grudnia, został paniom posłankom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich w dolnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#AleksanderMałachowski">Zanim zamknę posiedzenie, pragnąłbym w imieniu Prezydium Sejmu złożyć całej Wysokiej Izbie, wszystkim paniom posłankom i panom posłom, jak również pracownikom Kancelarii Sejmu - pan poseł Potocki był już łaskaw mnie w tym wyręczyć, za co mu dziękuję w imieniu tychże pracowników, bo sam także jestem poniekąd cząstką tej machiny - życzenia, abyśmy w przyszłym roku pracowali równie wydajnie, jak w tym ostatnim miesiącu, choć może uda się, że ten rytm nie będzie tak morderczy.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze raz wszystkiego najlepszego. Nie mówię: na Nowy Rok, bo jak państwo wiedzą, spotkamy się jeszcze przed Nowym Rokiem.</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#AleksanderMałachowski">A zatem tylko życzenia wesołych, pogodnych Świąt Bożego Narodzenia.</u>
          <u xml:id="u-272.9" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.10" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-272.11" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-272.12" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 22 min 14)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>