text_structure.xml 133 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Otwieram posiedzenie Komisji Finansów Publicznych. W pierwszym punkcie porządku dziennego zostało przewidziane rozpatrzenie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1998 r. w zakresie części: 08, 41, 44 i 98. Referentem z ramienia Komisji Finansów Publicznych jest pan poseł Andrzej Woźnicki.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Po zakończeniu tej części obrad rozpatrzymy informację rządu o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 1998 r. przez skarb państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PosełHenrykGoryszewski">W porządku dziennym zamieszczony został jeszcze trzeci punkt, ale dzisiaj go nie zrealizujemy, bowiem przyjęcie sprawozdania Komisji o projekcie uchwały Sejmu w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu w 1998 r. nastąpi we wtorek.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PosełHenrykGoryszewski">Przystępujemy do realizacji pierwszego punktu porządku dziennego. W pierwszej kolejności udzielę głosu panu posłowi Andrzejowi Woźnickiemu, a następnie przedstawicielowi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Podstawowym zadaniem resortu finansów jest pobór daniny publicznej i zaspokojenie potrzeb budżetu państwa po stronie dochodów. Wobec tego w sposób szczególny zwrócę uwagę na te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Podatek od towarów i usług został zrealizowany w wysokości 42.876 mln zł. Kwota ta była niższa o prawie 1.200 mln zł w stosunku do planowanych dochodów. Dochody z tytułu podatku akcyzowego wyniosły 21.068 mln zł i były niższe od zaplanowanych o 3.058 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Moim zdaniem, różnice pomiędzy planowanymi, a zrealizowanymi dochodami z podatków pośrednich, wymagają wyjaśnienia. Z pewnym rozczarowaniem przeczytałem informację Ministerstwa Finansów o wykonaniu budżetu w 1998 r., bowiem spodziewałem się znaleźć pogłębioną analizę przyczyn tych różnic. Wprawdzie w tym sprawozdaniu zostały zawarte pewne wyjaśnienia, ale nie rozwiały one moich wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W przypadku podatku od towarów i usług ubytek z powodu nieosiągnięcia planowanych dochodów był konsekwencją niższego wykonania dochodów z tytułu podatku akcyzowego. Wobec tego przyjrzyjmy się tej pozycji dochodów. Wpływy z akcyzy nałożonej na paliwa były niższe od planowanych o 1.343.500 tys. zł. Zostało to spowodowane spadkiem sprzedaży paliw w porównaniu do 1997 r., a poza tym rząd nie wprowadził w ciągu 1998 r. wszystkich zaplanowanych podwyżek stawki akcyzy. Szacuje się, że ubytek we wpływach powodowany mniejszym popytem na paliwa wyniósł 370 mln zł, zaś skutek budżetowy odstąpienia od podwyżki stawki akcyzy wyniósł 944 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Rozmawiałem z panią minister Haliną Wasilewską-Trenkner i wymieniliśmy poglądy na ten temat. Uważam, że należy wykonać głębszą analizę na ten temat, ze względu na to, że sytuacja jest niejasna. Proszę zauważyć, że spadł popyt na paliwa przy równoczesnym wzroście liczby samochodów, zaś Najwyższa Izba Kontroli podała w swoim materiale informację, że w polskich rafineriach przerób ropy naftowej wzrósł o 8% - z 14.840 tys. ton do 15.987 tys. ton. W tym samym czasie sprzedaż paliw spadła o 2,4%.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Nie mogę sobie poradzić z interpretacją tych danych, a nie chcę improwizować. Trudność polega na tym, że w jednym miejscu urywa się ciąg związków przyczynowo-skutkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Nie są także czytelne przyczyny mniejszych od zakładanych wpływów z akcyzy nałożonej na wyroby spirytusowe. Spożycie tych wyrobów spadło w ub.r. o 12,8% przy równoczesnym spadku ich produkcji w Polsce prawie o 25% w porównaniu z 1997 r. Gdyby te dwa wskaźniki były ze sobą porównywalne, to sądzę, że przyjęlibyśmy z zadowoleniem spadek sprzedaży alkoholi o 25%. Tymczasem obniżenie poziomu produkcji wyrobów spirytusowych powoduje, że rolnicy sprzedają gorzelniom mniej zboża i ziemniaków, a ponieważ akcyza jest pobierana u producenta, to gdzieś przepadają pieniądze należne budżetowi państwa, wynikające z różnicy pomiędzy poziomem spadku produkcji wyrobów spirytusowych, a poziomem spadku ich spożycia.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Przejdę teraz do omówienia wpływów z podatków bezpośrednich. Dochody z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych wyniosły 14.809 mln zł i były wyższe o 659 mln zł od planowanych. Dochody z tytułu podatku od osób fizycznych wyniosły 45.427 mln zł i były wyższe w stosunku do planowanych o 1.647 mln zł, to jest o 3,7%, przy czym ten strumień wpływów, który zasilił budżet państwa w wysokości 34.666 mln zł, był wyższy w stosunku do ustawy budżetowej o 1.234 mln zł, zaś w porównaniu z 1997 r. był wyższy nominalnie o 15,8%, a realnie o 3,6%.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Sądzę, że tym razem należałoby dokonać głębszej analizy tych danych pod kątem niedoszacowania prognozowanych dochodów, gdyż to zjawisko nie wystąpiło po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Jeśli chodzi o działalność Ministerstwa Finansów, to odniosę się tylko do wybranych jej elementów. W resorcie finansów zatrudnionych jest łącznie prawie 52 tys. osób. Średnie wynagrodzenie, w porównaniu z innymi jednostkami budżetowymi, kształtuje się na umiarkowanym poziomie, przy czym część ruchoma wynagrodzeń jest finansowana ze środka specjalnego. W Ministerstwie Finansów są trzy środki specjalne, m.in. fundusz premiowy, którego dochody wyniosły 918.805 tys. zł, a wydatki były wyższe i wyniosły 976.645 tys. zł, z czego 506 mln zł zostały wypłacone w postaci premii dla pracowników.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W izbach skarbowych przeciętne wynagrodzenie z premiami wyniosło 2.018 zł, w urzędach skarbowych - 1.724 zł, w urzędach kontroli skarbowej - 2.644 zł, a w centrali - 3.686 zł. Premie wypłacane w ministerstwie były dwukrotnie wyższe niż w izbach i urzędach skarbowych oraz urzędach kontroli skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W informacji o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w części 08, Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że druk i kolportaż banderoli był realizowany w następstwie umów z aneksami, zawartych przez ministra finansów z Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych oraz Drukarnią Skarbową. Obie umowy zostały zawarte na czas nieograniczony, a po wejściu w życie ustawy o zamówieniach publicznych do umów sporządzono aneksy, które w istotny sposób zmieniały zasady ustalania cen za banderole, dotyczyły druku nowych partii banderoli oraz wprowadzały nowe postanowienia do umów, rozszerzając ich zakres. Było to niezgodne z ustawą o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Najwyższa Izba Kontroli zwróciła na to uwagę po przeprowadzeniu kontroli wykonania budżetu państwa za 1997 r. i zaleciła doprowadzenie do zawarcia nowych umów, ale nie zostało to zrobione w 1998 r. i taki stan trwał do czasu, gdy Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę wykonania budżetu za 1998 r., czyli do marca 1999 r. Koszt dystrybucji banderol w zakresie wynikającym z aneksów do umów wyniósł łącznie 1.391 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Od lat przedmiotem zainteresowania Komisji jest przebieg wdrażania systemu informatycznego POLTAX. Opóźnienia wystąpiły także w 1998 r. i skutkiem tego nie zrealizowane zostało założenie, iż moduł „Rachunkowość” będzie udostępniony wszystkim urzędom skarbowym od początku 1999 r. Do 10 marca 1999 r. - informuje Najwyższa Izba Kontroli - tylko w 30% urzędów skarbowych wdrożono oprogramowanie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że w Ministerstwie Finansów utworzona została nieformalna rezerwa budżetowa w kwocie 110.591 tys. zł. Z kolei w materiale przygotowanym przez Ministerstwo Finansów jest podana informacja, która - jak sądzę - ma związek z tą rezerwą. Otóż w ustawie budżetowej założono, że odsetki od środków na rachunkach bankowych wyniosą 2.700 tys. zł, natomiast dochód z tego tytułu wyniósł 203 mln zł, czyli był prawie 100-krotnie większy.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W materiale przygotowanym przez Najwyższą Izbę Kontroli czytamy, że w wymiarze finansowym uchybienia i nieprawidłowości po stronie dochodów dotyczyły kwoty 221.344 tys. zł, to jest 0,19% ogółu dochodów, a po stronie wydatków dotyczyły kwoty 128.692 tys. zł, to jest 6% ogółu wydatków. Otóż kwota po stronie wydatków jest o ponad 10 mln zł wyższa od kwoty wydatków, które Najwyższa Izba Kontroli uznała za wykonane nieprawidłowo w budżecie realizowanym w ub.r. przez ministra zdrowia i opieki społecznej. Przypominam, że Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła wykonanie tej części budżetu, a zatem budzi zdziwienie opinia tej instytucji, cytuję: „Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację budżetu w części 08 - Ministerstwo Finansów, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości, nie mających jednakże zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu”.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Nie mam więcej uwag do sprawozdania z wykonania budżetu w części 08. Wywiązując się z obowiązku koreferenta omówię sprawozdania z wykonania części 41, 44 i 98.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W 1998 r. po raz pierwszy zmieniła się struktura długu publicznego w tym sensie, że zadłużenie zagraniczne było niższe od zadłużenia krajowego. Wydaje się, że jest to pozytywna relacja pomiędzy tymi dwoma rodzajami długu publicznego. Całkowity poziom zadłużenia na dzień 31 grudnia 1998 r. wyniósł 237.402 mln zł, w tym zadłużenie krajowe - 121.184 mln zł, a zadłużenie zagraniczne 116.217 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W strukturze długu krajowego nastąpiły pewne zmiany, bowiem w 1998 r. zmniejszyło się zadłużenie w sektorze bankowym nominalnie o 340 mln zł, ale nadal było ono bardzo duże, gdyż na koniec roku wyniosło 66.105 mln zł. Natomiast wyraźnie wzrosło zadłużenie w sektorze pozabankowym z 37.612 mln zł - stan na koniec 1997 r. - do 55.079 mln zł według stanu na koniec 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Najważniejsze pozycje zadłużenia zagranicznego według stanu na dzień 31 grudnia 1998 r. to:</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#PosełAndrzejWoźnicki">- zadłużenie z tytułu emisji papierów wartościowych - 21.391 mln zł, z tego obligacje Brady'ego 18.591 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#PosełAndrzejWoźnicki">- zadłużenie z tytułu zaciągniętych kredytów - 94.826 mln zł, w tym przez Klub Paryski - 86.928 mln zł i przez Bank Światowy - 5.720 mln zł. W ub.r. wykupione zostały obligacje Brady'ego w kwocie 2.705 mln zł. Ministerstwo Finansów wykorzystało w 6% upoważnienie do zaciągnięcia kredytów i emisji skarbowych papierów wartościowych w wysokości 38 mln zł, z przeznaczeniem na sfinansowanie przedterminowego wykupu lub zamianę istniejących, długoterminowych zobowiązań skarbu państwa, zamieszczone w ustawie budżetowej na 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Trudno jest mi to skomentować, gdyż wszystko zależy od ceny, jaką w danym momencie należy zapłacić za wykup obligacji Brady'ego. Sądzę, że wyjaśnienia w tej sprawie złoży przedstawiciel Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W strukturze długu publicznego ważną pozycją jest stan należności zobowiązań z tytułu gwarantowanych i poręczonych kredytów. W 1998 r. były to potencjalne zobowiązania, które wyniosły na dzień 31 grudnia 19.723 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W części 89 budżetu, dotyczącej przychodów i rozchodów związanych z finansowaniem niedoboru budżetowego i rozdysponowaniem nadwyżki budżetowej, według ustawy budżetowej niedobór na dzień 31 grudnia 1998 r. był planowany na poziomie 14.400 mln zł, a faktyczny niedobór wyniósł 13.191.572 tys. zł. Pani posłanka Helena Góralska postulowała, aby dokładnie przyjrzeć się finansowaniu deficytu budżetowego, gdyż w grę wchodzą ogromne kwoty, ale poseł sprawozdawca nie ma odpowiednich narzędzi, aby zgłębić ten problem. Mam wrażenie, że bieżąca obsługa niedoboru budżetowego zależy przynajmniej od trzech czynników: potrzeb budżetu, sytuacji na rynku pieniężnym i makroekonomicznych założeń budżetu. Natomiast emisja bonów i obligacji skarbowych, sprzedaż tych papierów wartościowych oraz ich wykup, to ogromna machina i aby ocenić jej funkcjonowanie, to nawet siły Najwyższej Izby Kontroli mogą okazać się niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Nie będę się zagłębiał w tę materię, gdyż nie mam do tego odpowiednich narzędzi. Mogę tylko przytoczyć dane, które przedstawiło Ministerstwo Finansów w swoim sprawozdaniu z wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Wpływy ze sprzedaży poszczególnych rodzajów obligacji, to znaczy rocznych, dwuletnich, trzyletnich i pięcioletnich, były na porównywalnym poziomie - po ok. 5 mld zł. Wpływy ze sprzedaży obligacji dziesięcioletnich były niższe i wyniosły 1.303 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W strukturze bonów skarbowych, dominowały bony o dłuższym terminie wykupu, a mianowicie bony 52-tygodniowe stanowiły 61%, 13-tygodniowe - 22%, 8-tygodniowe - 4%, a odnośnie do bonów 4-tygodniowych brak jest danych.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W 1998 r. saldo finansowania zagranicznego było ujemne i osiągnęło wartość 3.296.587 tys. zł. W ustawie budżetowej zostało ono określone w wysokości minus 647.833 tys. zł. W ub.r. nie zostały uruchomione dwie linie kredytowe dla Wietnamu i Jemenu.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Wpływy z kredytów zagranicznych wyniosły 435.610 tys. zł wobec planowanej kwoty 752.690 tys. zł. Rozchody zagraniczne w części 98 zostały zrealizowane na wyższym o prawie 17% poziomie od przewidzianego w ustawie budżetowej. Należy jednak zauważyć, że stało się tak na skutek przedterminowego wykupu części obligacji Brady'ego.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W ustawie budżetowej na 1998 r. ustalono wydatki w części dotyczącej obsługi długu krajowego w wysokości 16.122.180 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Dochody w części 41 - Obsługa długu zagranicznego zostały zrealizowane w wysokości 7.662 tys. zł. Główną pozycję stanowiły odsetki od rachunków specjalnych, na których przejściowo lokowano niewykorzystane środki z pożyczek zagranicznych w międzynarodowych instytucjach finansowych w wysokości 5.674 tys. zł. Wydatki w tej części początkowo planowane w wysokości 5.090 mln zł, a po zmianie wysokości 4.950 mln zł zostały zrealizowane w wysokości 3.769.866 tys. zł. 58% tych wydatków przypada na spłatę odsetek od kredytów zaciągniętych w Klubie Paryskim, które wyniosły 2.190 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W związku z tym, że Polska jest coraz lepiej notowana na listach rankingowych, utrudnia to próby zmniejszenia zadłużenia zagranicznego. Najwyższa Izba Kontroli oceniając obsługę zadłużenia zagranicznego zwraca uwagę, że w niektórych przypadkach oprocentowanie ustalone w umowach dwustronnych z państwami zrzeszonymi w Klubie Paryskim jest znacząco wyższe od stóp procentowych, obowiązujących obecnie na między-narodowych rynkach finansowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Proszę przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Odniosę się do wykonania budżetu w części 08 - Ministerstwo Finansów, natomiast pan dyrektor Janusz Maj zreferuje ustalenia Najwyższej Izby Kontroli dotyczące trzech pozostałych części budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Rozpocznę od strony dochodowej budżetu, ponieważ 92% ogółu dochodów budżetowych państwa wpływa do części 08. Najistotniejszą pozycję stanowią dochody o charakterze podatkowym. Pan poseł Andrzej Woźnicki już wspomniał o tym, że wpływy z tytułu podatków pośrednich były niższe od założonych w ustawie budżetowej. Najwyższa Izba Kontroli przyjęła wyjaśnienia Ministerstwa Finansów, jakie przyczyny złożyły się na to, że plan dochodów z tytułu tych podatków został wykonany w 93,8%. Podstawową przyczyną było niższe, od zakładanego tempo wzrostu PKB. Także niższy od prognozowanego był wzrost cen towarów i usług, objętych podatkiem VAT oraz nie w pełni zostały wykonane założenia w zakresie stawek podatku akcyzowego na paliwa silnikowe. Ponadto w 1998 r. spadła sprzedaż o ok. 24% artykułów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli prowadziła odrębną kontrolę o stosunkowo wąskim zakresie, niemniej jednak uzyskane wyniki wskazywały na to, że dalsze podnoszenie stawek podatku akcyzowego powoduje zmniejszenie wpływów z tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jeden powód niewykonania planowania wpływów z tytułu podatków pośrednich. Otóż od dwóch lat, w coraz wyższym tempie, rosną zaległości podatników w zakresie podatku VAT. Obecnie wynoszą one 9.140 tys. zł i w stosunku do ub.r. stanowią ok. 40% wpływów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli w ciągu ostatnich dwóch lat prowadziła kilka odrębnych kontroli w zakresie podatków, których wyniki przedstawiła Komisji Finansów Publicznych. Przypomnę o kontroli postępowania organów skarbowych w stosunku do dłużników skarbu państwa, a w ub.r. kontrolowaliśmy realizację ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz działalność izb i urzędów skarbowych. Informację z tej kontroli przekazaliśmy niedawno.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W ostatnich latach przedmiotem kontrowersji pomiędzy Ministerstwem Finansów a Najwyższą Izbą Kontroli były zlecenia ministerstwa wydawane organom podatkowym w sprawie rozstrzygania indywidualnych spraw podatkowych. W trakcie poprzednich kontroli stwierdziliśmy, że takie zlecenia miały miejsce i powodowały one nieprawidłowości, to znaczy Najwyższa Izba Kontroli uznała za niecelowe ulgi udzielone na ich podstawie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Podczas kontroli wykonania budżetu za 1998 r. nie natrafiliśmy już na tego rodzaju zalecenia. Można więc powiedzieć, że Ministerstwo Finansów zaniechało stosowania tej praktyki.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Pozostając przy temacie ulg podatkowych, chcę państwa poinformować, że Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w 34 urzędach skarbowych w zakresie stosowania ulg uznaniowych. Stwierdziliśmy, że w 28 urzędach nie przestrzegano terminów rozpatrywania wniosków, w 14 urzędach decyzje w sprawie ulg podatkowych nie były należycie uzasadnione i z tego powodu w niektórych przypadkach zostały one uchylone. Ponadto nie dokumentowano czynności w toku postępowania podatkowego. W znacznej części urzędów nie sprawdzano argumentów przedstawianych przez podmioty ubiegające się o ulgi podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Generalnie rzecz biorąc występowały nieprawidłowości w postępowaniu podatkowym. Stwierdziliśmy także, że w 11 urzędach skarbowych miały miejsce różne rozstrzygnięcia, choć sytuacja podatników ubiegających się o ulgi była podobna. Można więc powiedzieć, że w określonym zakresie dowolnie przyznawano ulgi podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W 4 urzędach skarbowych stwierdziliśmy, że przyznane zostały ulgi w podatku VAT, w kwocie nieco przekraczającej 1 mln zł podatnikom, którzy świadczyli usługi na rzecz urzędów, bądź izb skarbowych, co skutkowało niższym kosztem usługi. Najwyższa Izba Kontroli uznała za niecelowe także przyznanie tych ulg.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Zaplanowane na 1998 r. wpływy z tytułu podatku od gier losowych nie zostały wykonane w całości. Wspomniałem już, że przeprowadziliśmy odrębną kontrolę wykonywania ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych i nie stwierdziliśmy, aby podmioty prowadzące te gry nie wywiązywały się ze zobowiązań podatkowych. Wystąpiło tylko kilka pojedynczych przypadków opóźnień we wpłacie należności podatkowych, ale kwoty były stosunkowo niewielkie i te zaległości wraz z odsetkami zostały uregulowane.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Stwierdziliśmy natomiast w dwóch przypadkach, że salony gier losowych, zostały podzielone na odrębne części, co spowodowało uszczuplenie dochodów budżetowych w wysokości 300 tys. zł. Mówiłem o tej sprawie na posiedzeniu Komisji, kiedy była rozpatrywana informacja o wynikach kontroli wykonywania ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W 1998 r. zaległości podatkowe i niepodatkowe zwiększyły się o 10,8% w porównaniu z 1997 r., ale w relacji do zrealizowanych dochodów wskaźnik obniżył się o 0,2 punktu procentowego z 5,5% do 5,3%.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Zaległości w podatkach pośrednich stanowiły ponad 46% zaległości ogółem i ten udział ma tendencję wzrostową. Na podatek dochodowy od osób fizycznych przypadało 28,6%, a zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych stanowiły 11% zaległości ogółem.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Zwracam uwagę na to, że poprzez działy egzekucyjne do budżetu wpłynęła kwota ponad 2.300 mln zł, wyższa o 34,6% niż w 1997 r. Wskaźnik ściągalności, mierzony wysokością kwoty wyegzekwowanej do kwoty objętej tytułami egzekucyjnymi, był wyższy w stosunku do 1997 r. o ponad 4 punkty procentowe.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Nastąpiła więc pewna poprawa w ściągalności zaległych podatków, aczkolwiek osiągniętego poziomu skuteczności nadal nie można uznać za zadowalający.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Pan poseł Andrzej Woźnicki wspomniał już o spadku sprzedaży paliw silnikowych i artykułów alkoholowych, co ma związek z ubytkiem w planowanych wpływach z akcyzy. W naszej informacji nie ma odpowiedzi na pytania pana posła, ponieważ zagadnień, których one dotyczą, nie jesteśmy w stanie zbadać w trybie postępowania kontrolnego i do tego w ramach kontroli budżetowej, prowadzonej w Ministerstwie Finansów oraz w pewnym zakresie w izbach i urzędach skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli ma największe zastrzeżenia do planowania i wykonania dochodów niepodatkowych. Dochody te wykonano w kwocie 2.444 mln zł, to jest prawie w 130%. Pozostawia więc wiele do życzenia realność planowania tych dochodów. W planie dochodów nie zostały np. ujęte wpłaty w wysokości ok. 9 mln zł dokonane przez Orbis SA z tytułu zaciągniętych w latach 1994–1995 r. pożyczek z Centralnego Funduszu Turystyki i Wypoczynku oraz wpłaty za udzielone zezwolenia na urządzanie i prowadzenie gier losowych i zakładów wzajemnych oraz za złożone egzaminy i wydawane świadectwa zawodowe. Była to kwota w wysokości 6,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Z kolei dochody z tytułu odsetek od lokat terminowych, dokonywanych w Narodowym Banku Polskim na podstawie art. 10 ustawy - Prawo budżetowe, zostały zaplanowane w części 44 budżetu państwa w kwocie 20 mln zł, natomiast faktyczne dochody z tego tytułu, w wysokości 179.700 tys. zł wpłynęły do części 08 - Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Zatem największe odchylenie w planowaniu dochodów niepodatkowych przez Ministerstwo Finansów, wystąpiło w dziale - Administracja państwowa, gdzie plan wykonano w 158% i w dziale 94 - Finanse, a w tym przypadku wykonanie było 85 razy wyższe od kwoty określonej w ustawie budżetowej z powodów, o których mówiłem przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Nie zgłaszamy zastrzeżeń do windykacji tych należności, natomiast zwracamy uwagę na dochody pozapodatkowe, gdyż nie są to kwoty małe oraz dlatego że łatwo można usunąć przyczyny, które powodują tego typu nieprawidłowości. Wyrażamy nadzieję, że już się one nie powtórzą przy wykonywaniu budżetu w 1999 r., gdyż nie ma ku temu żadnych racjonalnych przesłanek.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Układ wykonawczy w części 08 został opracowany zgodnie z obowiązującymi przepisami, natomiast nie została podzielona pomiędzy poszczególne jednostki podległe Ministerstwu Finansów kwota 110.591 tys. zł. Nastąpiło to dopiero w trybie wykonywania budżetu. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli jest to sprzeczne z art. 36 ust. 6 ustawy - Prawo budżetowe, bowiem przepis ten zobowiązuje dysponentów części budżetowych do dokonania podziału na poszczególne jednostki całych kwot wynikających z układu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli wskazała na wszystkie te resorty, które utworzyły takie nieformalne rezerwy. Czynimy to także w odniesieniu do Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Mówię o tym także dlatego, że z odpowiedzi ministra finansów na wystąpienie po-kontrolne, nie wynikało w sposób jednoznaczny, czy ten wniosek został przyjęty do wykonania i dopiero w stanowisku do projektu informacji, która jest dzisiaj przedmiotem rozpatrywania przez Komisję Finansów Publicznych, minister finansów przedstawił jednoznaczną deklarację w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli zdaje sobie sprawę z tego, że ze względu na to, iż w 1998 r. w Ministerstwie Finansów było 49 izb skarbowych, ponad 340 urzędów skarbowych, a ponadto urzędy kontroli skarbowej, to podział środków na etapie opracowywania budżetu może być trudny. Skoro takie rozwiązanie zostało przyjęte w ustawie Prawo budżetowe i powtórzone w ustawie o finansach publicznych, to Ministerstwo Finansów musi stosować te same zasady, których przestrzegania wymaga od innych resortów.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W Ministerstwie Finansów zakupy inwestycyjne były dokonywane zgodnie z procedurami przewidzianymi w ustawie o zamówieniach publicznych, z jednym wyjątkiem. Ustawa ta została naruszana w przypadku druku znaków akcyzy. Pan poseł Andrzej Woźnicki wspomniał już o tym, że tej kwestii dotyczył jeden z wniosków po przeprowadzeniu kontroli wykonania budżetu za 1997 r. Trudno jest nam zrozumieć, dlaczego przez dwa lata były naruszane przepisy ustawy, gdyż wiemy, że pod koniec I kwartału 1999 r., minister finansów wystąpił do prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o udzielenie zgody na dokonywanie zamówień druku znaków akcyzy w trybie z wolnej ręki, ze względu na szczególny charakter zamówienia i taką zgodę uzyskał. Powstaje pytanie, dlaczego nie zrobiono tego wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Chcę wyjaśnić, że kwota, którą podajemy w naszej informacji, jako kwotę wydatkowaną z naruszeniem ustawy o zamówieniach publicznych, nie stanowi całego kosztu druku znaków akcyzy. Jest to tylko ta część kosztów, która została poniesiona w wyniku wprowadzenia do umów aneksów już po wejściu w życie ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Dodam jeszcze, że druk formularzy podatkowych odbywał się zgodnie z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Stosowanie procedur przewidzianych w tej ustawie badaliśmy także w urzędach skarbowych i izbach skarbowych. W 8 izbach skarbowych stwierdziliśmy pojedyncze przypadki naruszenia ustawy o zamówieniach publicznych, aczkolwiek nie były to duże nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Wydatki Ministerstwa Finansów zostały zwiększone w ciągu roku o kwotę 136.479 tys. zł z rezerwy celowej oraz o kwotę 750 tys. zł z rezerwy ogólnej Rady Ministrów. Środki te zostały wykorzystane w prawidłowy sposób, z jednym wyjątkiem. Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że część środków, które Ministerstwo Finansów otrzymało z rezerwy celowej na sfinansowanie dodatków skarbowych przysługujących pracownikom służb operacyjnych, przeznaczono na odprawy dla pracowników izb skarbowych, a ci pracownicy nie mają prawa pobierać dodatków skarbowych. Chodzi o kwotę 600 tys. zł, która została wydatkowana z naruszeniem przepisów ustawy Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W ciągu roku dokonano 36 zmian w planie wydatków na kwotę 152.186 tys. zł i w niej mieści się kwota 600 tys. zł, o której przed chwilą mówiłem, a zatem zasadnicza część zmian została dokonana w sposób prawidłowy.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W resorcie finansów wystąpiła nietypowa sytuacja, bowiem zatrudnienie było wyższe o 675 pracowników od liczby etatów kalkulacyjnych, przy czym nie został przekroczony limit środków na wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Badaliśmy także wykonanie wydatków inwestycyjnych. Zwróciliśmy uwagę na to, że w ciągu roku zostały one zwiększone o kwotę 2.052 tys. zł w centrali Ministerstwa Finansów i o 7.059 tys. zł w rozdziale 9133. Środki te nie zostały wydatkowane, a w związku z tym Najwyższa Izba Kontroli uznała zwiększenie tych wydatków za niecelowe.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W naszej informacji zwracamy także uwagę na to, że po raz kolejny została zmieniona koncepcja utworzenia ośrodka szkoleniowego Ministerstwa Finansów. Najpierw miała powstać szkoła skarbowości w Ciechanowie, później zmieniono tę koncepcję na rzecz utworzenia ośrodka szkoleniowego w Białobrzegach, przy czym już zostały poniesione wydatki w kwocie nieco ponad 2 mln zł na sporządzenie dokumentacji. Obecnie realizowana jest budowa ośrodka w Warszawie. Powstaje pytanie, jak zostanie zagospodarowany majątek, który został nabyty w ramach realizacji dwóch poprzednich koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">W resorcie nie wystąpiły zobowiązania wymagalne. Dotyczy to także urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej i izb skarbowych, natomiast w zakresie gospodarki pozabudżetowej stwierdziliśmy, iż z opóźnieniem została wpłacona do budżetu kwoty 484 tys. zł ze środka specjalnego - gry losowe. Ten środek specjalny jest wykorzystywany w znikomym stopniu, o czym miałem już okazję mówić na jednym z posiedzeń Komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację budżetu w części 08 - Ministerstwo Finansów, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości, nie mających jednakże zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Pan poseł Andrzej Woźnicki, porównując wysokość zakwestionowanych kwot, ze względu na zaistniałe nieprawidłowości podczas wykonywania budżetu przez ministra zdrowia i opieki społecznej oraz ministra finansów wyraził zdumienie, dlaczego Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej otrzymało od Najwyższej Izby Kontroli ocenę negatywną, natomiast Ministerstwo Finansów - ocenę pozytywną.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliWaldemarDługołęcki">Taka ocena wynika z dwóch zasadniczych powodów: z relacji skali wydatków resortu finansów i ogromu finansowych zadań do skali nieprawidłowości oraz ze względu na liczbę jednostek, które realizowały budżet w Ministerstwie Finansów. Ponadto nieprawidłowości dotyczyły planowanych, a nie wydatkowanych środków budżetowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliJanuszMaj">Postaram się w miarę syntetycznie omówić wyniki kontroli, ponieważ szczegółowe wyniki dotyczące części 41, 44 i 98 budżetu, zostały zamieszczone w informacji Najwyższej Izby Kontroli, która państwu została doręczona. Z uwagi na to, że kwoty dochodów i wydatków w tych częściach są znaczące dla całego budżetu, a w zasadzie dla całej gospodarki kraju, przytoczę kilka istotnych uwag Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliJanuszMaj">Zrealizowane dochody w części 41 - Obsługa zadłużenia zagranicznego wyniosły 7.662 tys. zł i w stosunku do kwoty określonej w ustawie budżetowej były niższe o 82,7%. Podstawowym źródłem tych niewielkich dochodów były odsetki od rachunków specjalnych, na których częściowo lokowano już pociągnięte, ale jeszcze niewykorzystane środki z pożyczek zaciągniętych w międzynarodowych instytucjach finansowych. Chcę zaznaczyć, że nie uzyskano żadnych dochodów z tytułu odsetek należnych od udzielonych kredytów zagranicznych. Nasze należności z tego tytułu wynoszą 200 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#DyrektordepartamentuwNajwyższejIzbieKontroliJanuszMaj">Uwzględniając strukturę tych należności i kraje, które są naszymi dłużnikami, trzeba stwierdzić, że problem jest dość złożony i Najwyższa Izba Kontroli nie podeszła zbyt krytycznie do narastania zaległości z tego powodu, że dłużnicy zagraniczni nie obsługiwali swoich zobowiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Mówiąc wprost, bardziej należało krytykować rząd wtedy, kiedy udzielał pożyczek niż teraz, kiedy nie może ściągnąć odsetek i rat kapitałowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#DyrektorJanuszMaj">Chcę zauważyć, że w tym roku Ministerstwo Finansów wreszcie rozwiązało problem tzw. argentyńskiego depozytu, a chodzi o odzyskanie od rządu Argentyny depozytu w kwocie 5,2 mln dolarów. Ten przypadek wskazuje na to, że jednak można osiągnąć pozytywne efekty, jeśli nie zakłada się z góry, że problem jest nierozwiązywalny.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#DyrektorJanuszMaj">Wydatki w części 41 na obsługę zadłużenia zagranicznego wyniosły 3.760 mln zł, co w stosunku do ustawy budżetowej stanowiło 74%, a do planu po zmianach - 76%. Do-minującą pozycją były wydatki na odsetki od kredytów i na oprocentowanie skarbowych papierów wartościowych. W tym zakresie wydaliśmy 99,98% wydatków ogółem.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#DyrektorJanuszMaj">Pozostałe wydatki zostały zaplanowane w kwocie 88 mln zł, a wydaliśmy 610 tys. zł. Kwota ta wiąże się ze sprawą mającą już swoją historię. Chodzi o poniesione w 1998 r. wydatki budżetowe z tytułu udzielonej gwarancji spłaty kredytów zagranicznych w wymienionej kwocie, które dotyczyły 5 polskich przedsiębiorstw, bowiem skorzystały one z kredytu włoskiego na finansowanie produkcji żywności bezglutenowej i nie wywiązały się ze swoich zobowiązań. Ministerstwo Finansów, ponaglane przez Najwyższą Izbę Kontroli nie może dojść do porozumienia ze stroną włoską w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#DyrektorJanuszMaj">Znaczna różnica pomiędzy wydatkami planowanymi, a wydatkami zrealizowanymi w części 41, wynika w pewnej mierze z obiektywnych przesłanek. Wydatki były planowane w warunkach niepewności jak na rynkach międzynarodowych ukształtują się stopy procentowe i kursy dewizowe. Poza tym trzeba stwierdzić, że przyczyną oszczędności w wydatkach zagranicznych były także znacznie niższe od planowanych kredyty zaciągnięte w Banku Światowym i Europejskim Banku Inwestycyjnym. Poza tym minister finansów zrezygnował z emisji euroobligacji w kwocie 500 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#DyrektorJanuszMaj">W świetle ustaleń kontroli na pozytywną ocenę zasługuje:</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#DyrektorJanuszMaj">- spadek udziału wydatków zagranicznych w całkowitych wydatkach budżetu państwa z 2,9% w 1997 r. do 2,7% w 1998 r.,</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#DyrektorJanuszMaj">- pełna i terminowa realizacja płatności odsetkowych od naszego zadłużenia zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#DyrektorJanuszMaj">Zadłużenie zagraniczne zostało zmniejszone zarówno w ujęciu złotowym jak i dolarowym. Przypomnę, że na dzień 31 grudnia 1998 r. zadłużenie w ujęciu złotowym wynosi 116.217 mln zł i było ono niższe o ok. 1.370 mln zł, czyli 1,2% w porównaniu ze stanem na dzień 31 grudnia 1997 r. W ujęciu dolarowym zadłużenie wyniosło 33.167 mln dolarów, co oznacza spadek o 258,6 mln dolarów, czyli o 0,8%. Należy zauważyć, że wysiłek poniesiony na obsługę zadłużenia był znaczny, choćby z tego względu, że na spłatę rat kapitałowych wydatkowaliśmy 715 mln dolarów, a poza tym za 748 mln dolarów wykupiliśmy obligacje Brady'ego, z tym że wykup tych obligacji spowodował wzrost zadłużenia krajowego.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#DyrektorJanuszMaj">Oprócz zadłużenia zagranicznego, skarb państwa posiadał na koniec 1998 r. zobowiązania wynikające z udzielonych gwarancji spłaty kredytów zagranicznych. Pomimo udzielonych nowych gwarancji w kwocie 345 mln zł, stan tych zobowiązań, które wyniosły 9 mld zł, zmniejszył się o 7,4%, to jest o 724 mln zł. Nastąpiło to głównie na skutek korzystnych zmian kursu walut, ale także w wyniku dokonanej spłaty zobowiązań przez kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#DyrektorJanuszMaj">W 1998 r. nastąpił spadek, w stosunku do 1997 r., należności skarbu państwa z tytułu udzielonych kredytów zagranicznych o 0,2% do poziomu 3.574 mln zł. W ujęciu dolarowym nasze należności zagraniczne wynosiły na koniec 1998 r. - 1.013 mln dolarów i wzrosły w porównaniu z 1997 r. o 2 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#DyrektorJanuszMaj">W rezultacie przeprowadzonej kontroli Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za 1998 r. w części 41 - Obsługa zadłużenia zagranicznego, stwierdzając jedynie nieznaczne uchybienia, nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu. Stwierdzone w wyniku kontroli uchybienia dotyczyły:</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#DyrektorJanuszMaj">- niewystarczającej nadal skuteczności działań podejmowanych dla odzyskania należności zagranicznych oraz działań windykacyjnych, zmierzających do odzyskania spłaconych ze środków budżetowych rat kapitałowych i odsetek od gwarantowanych kredytów zagranicznych na uruchomienie produkcji żywności dietetycznej,</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#DyrektorJanuszMaj">- niskiego wykorzystania przez ministra finansów upoważnienia do zaciągnięcia w 1998 r. kredytów i emisji skarbowych papierów wartościowych, z przeznaczeniem na sfinansowanie przedterminowego wykupu lub zamianę istniejących długoterminowych zobowiązań skarbu państwa; dotyczy to zarówno długu krajowego jak i zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#DyrektorJanuszMaj">Ponadto zarzucamy Ministerstwu Finansów, iż nie wykazywało ono w sprawozdaniach budżetowych Rb-27 zaległości w spłacie odsetek od udzielonych kredytów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#DyrektorJanuszMaj">W części 44 - Obsługa długu krajowego, dochody budżetu wyniosły 579.226 tys. zł i były wyższe w stosunku do ustawy budżetowej o 108%. Przyczyną wzrostu tego dochodu były, znaczne wyższe od zakładanych, wpływy z odsetek wykupionych przez nabywców obligacji skarbowych. Rozprowadzono więcej obligacji skarbowych - był to dobry rok - i więcej nabywców obligacji wykupiło część odsetek skumulowanych, tzw. wartość skumulowaną obligacji, w zależności od terminu, w którym kupili obligacje.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#DyrektorJanuszMaj">Nie osiągnięto planowanych wpływów z rozliczenia udzielonych poręczeń, a w szczególności z windykacji zaległych należności oraz z prowizji od udzielonych poręczeń.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#DyrektorJanuszMaj">Zrealizowane wydatki na obsługę długu krajowego wyniosły 14.140 mln zł, to jest 87,7% wydatków określonych w ustawie budżetowej, a po zmianach - 89,9%. Oszczędności wystąpiły prawie we wszystkich rodzajach stosowanych instrumentów finansowania długu, aczkolwiek z różnym nasileniem. W wyrazie procentowym najbardziej zostały obniżone wydatki ujęte w pozycji „pozostałe długi” i przeznaczone na obsługę długotrwałego zobowiązania wobec Narodowego Banku Polskiego, zobowiązań jednostek budżetowych, zobowiązań z tytułu niepodwyższania płac w sferze budżetowej itd. Oszczędności w tej pozycji powstały przede wszystkim w wyniku przedterminowej spłaty tzw. kredytu powodziowego, zaciągniętego w Narodowym Banku Polskim. Wiemy na podstawie innych badań, że nastąpiło to na niezbyt korzystnych warunkach, więc tym bardziej trzeba przypisać na chwałę ministrowi finansów, że przed terminem wykupił to zadłużenie.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#DyrektorJanuszMaj">W wymiarze wartościowym największe oszczędności wystąpiły w wydatkach na obsługę bonów i obligacji skarbowych, wyemitowanych na sfinansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu. Oszczędności te powstały głównie w wyniku ukształtowania się na rynku finansowym stóp procentowych na znacznie niższym poziomie od zakładanego na etapie planowania. Na marginesie dodam, że Ministerstwo Finansów mogłoby szybciej reagować na te zmiany, dostosowując zwłaszcza nowo emitowane skarbowe papiery wartościowe do aktualnej sytuacji na rynku w zakresie stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#DyrektorJanuszMaj">Dług krajowy skarbu państwa wyniósł na koniec 1998 r. 121,2 mld zł i w stosunku do stanu wykazanego w sprawozdaniu Rady Ministrów z wykonania budżetu za 1997 r. był on wyższy o 25,5 mld zł, to jest o 26%. W kwietniu 1999 r. minister finansów zwiększył stan zadłużenia - z mocą wsteczną na koniec 1997 r. o ok. 8 mld zł, czyli o ok. 8%. Korekta była podyktowana ustaleniami wynikającymi z przeprowadzonej kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli w tym zakresie. W jej ramach podwyższono dług o kwoty:</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#DyrektorJanuszMaj">- 1,7 mld zł z tytułu błędnie zapisanej kwoty rozliczeń z bankami,</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#DyrektorJanuszMaj">- 60 mln zł z tytułu zadłużenia wobec Narodowego Banku Polskiego, które natychmiast zostało spłacone,</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#DyrektorJanuszMaj">- 10 mln zł z tytułu niedokonanej waloryzacji płac w sferze budżetowej, emerytur i rent itd.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#DyrektorJanuszMaj">Na wzrost zadłużenia krajowego złożyły się:</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#DyrektorJanuszMaj">- sfinansowanie niedoboru budżetowego i ujemnego salda finansowania zagranicznego w kwocie 10 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#DyrektorJanuszMaj">- przyrost o 3,9 mld zł zobowiązań wymagalnych, głównie w dziale 85 - Ochrona zdrowia, ale także dotyczy to oświaty,</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#DyrektorJanuszMaj">- sfinansowanie przedterminowego wykupu obligacji Brady'ego w kwocie 2.5 mld zł, gdyż minister finansów musiał w tym celu wyemitować specjalną obligację, którą przekazał Narodowemu Bankowi Polskiemu za kwotę wydatkowaną z rezerw dewizowych,</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#DyrektorJanuszMaj">- przyrost o 1,5 mld zł wartości dyskonta od obligacji nie podlegających jeszcze wykupowi,</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#DyrektorJanuszMaj">- skapitalizowanie części odsetek od niektórych obligacji w łącznej kwocie 1,4 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#DyrektorJanuszMaj">- sfinansowanie przyrostu środków na rachunku centralnym budżetu państwa w kwocie prawie 1 mld zł, ponieważ pożyczkowe potrzeby państwa były wyższe niż wpływy z instrumentów dłużnych,</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#DyrektorJanuszMaj">- przyrost o 0,9 mld zł zobowiązań z tytułu niepodwyższania płac w państwowej sferze budżetowej, rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#DyrektorJanuszMaj">Przypomnę, że minister finansów miał upoważnienie do wykorzystania środków Funduszu Prywatyzacji Banków Polskich na wykup obligacji restrukturyzacyjnych. Działając w ramach tego upoważnienia, minister finansów 31 lipca 1998 r. wykupił obligacje w kwocie równoważnej 352,8 mln dolarów, wykorzystując kapitał tego funduszu zgromadzony na rachunku Narodowego Banku Polskiego, natomiast nie wykorzystał odsetek od kapitału w kwocie ok. 80 mln zł, chociaż zgodnie z celami określonymi w porozumieniu z krajami, które złożyły się na fundusz stabilizacyjny, przekształcony następnie na Fundusz Prywatyzacji Banków Polskich, tę kwotę można było przeznaczyć na rutynowy wykup obligacji restrukturyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#DyrektorJanuszMaj">Nie zrobiono tego, ponieważ minister finansów początkowo przeznaczył kwotę z tytułu odsetek na dokapitalizowanie PZU SA. Na szczęście ta decyzja nie został zrealizowana, gdyż - naszym zdaniem - byłaby ona niezgodna z obowiązującym stanem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#DyrektorJanuszMaj">Chcę jeszcze zauważyć, że obligacje restrukturyzacyjne są oprocentowane według stopy redyskonta weksli określonej przez Narodowy Bank Polski. Stopa ta na koniec 1998 r. wynosiła 18,25%, zaś rentowność obligacji 5-letnich - 11%, a obecnie spadła do 10%. Stąd wziął się nasz wniosek, aby przyspieszyć wykup obligacji restrukturyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#DyrektorJanuszMaj">Badając wykorzystanie środków Funduszu Prywatyzacji Banków Polskich stwierdziliśmy, że od dłuższego czasu na rachunku w Narodowym Banku Polskim są przetrzymywane odsetki od byłego funduszu stabilizacyjnego w wysokości ok. 55 mln dolarów bez żadnego przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#DyrektorJanuszMaj">Zobowiązania skarbu państwa z tytułu udzielonych poręczeń wynosiły na koniec 1998 r. 10,7 mld zł i w porównaniu do stanu na koniec 1997 r. były niższe o 0,6 mld zł. Oceniając pozytywnie spadek tych zobowiązań należy podkreślić, iż jedną z przyczyn tego zjawiska było bardzo niskie - ok. 14% wykorzystanie limitu środków, ustalonego w ustawie budżetowej, na poręczenia i gwarancje udzielane przez skarb państwa. Minister finansów udzielił w ub.r. tylko jednego poręczenia spłaty bankowego kredytu krajowego o wartości 160 mln zł, a w 1997 r. wartość poręczeń wynosiła 270 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#DyrektorJanuszMaj">W 1998 r. nie były wykorzystane nowe formy poręczeń i gwarancji, które zostały wprowadzone na mocy ustawy z 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#DyrektorJanuszMaj">Na koniec 1998 r. należności skarbu państwa z tytułu poręczonych kredytów krajowych wynosiły 1,6 mld zł i w porównaniu z 1997 r. wzrosły o ok. 5%. Przyrost tych należności był spowodowany głównie narastaniem odsetek naliczanych w ramach postępowań windykacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#DyrektorJanuszMaj">Na uwagę zasługuje wysoka wartość należności umorzonych w tym zakresie. W ub.r. łączna wartość umorzonych lub zredukowanych należności skarbu państwa z tytułu spłaty poręczonych kredytów krajowych wyniosła prawie 1,2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#DyrektorJanuszMaj">Reasumując, Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację budżetu państwa w części 44 - Obsługa długu krajowego, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości, nie mających jednakże zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#DyrektorJanuszMaj">Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości dotyczyły:</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#DyrektorJanuszMaj">- nieprawidłowego ewidencjonowania zobowiązań krajowych skarbu państwa, co przejawiało się w zawyżaniu lub zaniżaniu niektórych rodzajów tego długu,</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#DyrektorJanuszMaj">- brak skutecznych działań zapobiegających wysokiemu przyrostowi w 1998 r. zobowiązań wymagalnych jednostek budżetowych, w tym zwłaszcza w dziale 85 - Ochrona zdrowia; Ministerstwo Finansów nie dysponowało przy tym rozpoznaniem wielkości i sposobu naliczania odsetek od tych zobowiązań,</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#DyrektorJanuszMaj">- zaniżania bieżących wydatków na obsługę długu, poprzez kapitalizację części naliczonych odsetek od niektórych obligacji,</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#DyrektorJanuszMaj">- wysokiej akumulacji kosztów dyskonta od obligacji nie podlegających dotychczas wykupowi; poniesione, lecz nie sfinansowane dotychczas koszty z tego tytułu będą generować większe wydatki w latach następnych - po 1998 r.,</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#DyrektorJanuszMaj">- niepełnego wykorzystania na przedterminowy wykup obligacji restrukturyzacyjnych, środków z rachunku dochodów Funduszu Prywatyzacji Banków Polskich,</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#DyrektorJanuszMaj">- nieujmowania w części 44 budżetu, integralnie związanych z obsługą skarbowych papierów wartościowych, wydatków z tytułu emisji i obsługi obligacji oferowanych na rynku krajowym, a także dochodów z tytułu odsetek od udzielonych ze środków budżetowych pożyczek krajowych; wyżej wymienione wydatki i dochody były ewidencjonowane w części 08 budżetu - Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#DyrektorJanuszMaj">Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła pogłębioną kontrolę zarządzania przez ministra finansów krajowym długiem skarbu państwa i m.in. badaliśmy relacje ministra z podmiotami szeroko rozumianego rynku kapitałowego, które realizują zadania w tym zakresie, najczęściej na mocy umów agencyjnych. Badaniami objęliśmy Centralny Dom Maklerski PKO SA, który jest agentem emisji obligacji sprzedawanych na rynku krajowym, Narodowy Bank Polski w zakresie obsługi emisji obligacji, a przede wszystkim bonów skarbowych oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#DyrektorJanuszMaj">Kierownictwo Najwyższej Izby Kontroli przyjęło już informację o wynikach kontroli i w najbliższych tygodniach zostanie ona skierowana do Komisji. Żałuję, że nie udało się tego zrobić wcześniej, ale było to spowodowane przewlekającą się procedurą odwoławczą, ponieważ minister finansów zgłosił kilka zastrzeżeń do ustaleń pokontrolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełStanisławStec">Mam prośbę do prezydium Komisji, aby zapobiegła przekształcaniu się posiedzenia w konferencję pokontrolną, gdyż odbyła się już ona w Ministerstwie Finansów. Proszę, aby przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli przekazali nam te uwagi, które miały wpływ na realizację budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Zwracam się do pana dyrektora z prośbą, aby zaprezentował wyniki kontroli w sposób syntetyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorJanuszMaj">Jeśli chodzi o część 98 - Przychody i rozchody związane z finansowaniem niedoboru budżetowego i rozdysponowaniem nadwyżki budżetowej, to Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa w tej części, stwierdzając jedynie uchybienia, nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu. Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości dotyczyły:</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#DyrektorJanuszMaj">- znacznego przyrostu zadłużenia skarbu państwa, nie związanego z finansowaniem potrzeb pożyczkowych budżetu w 1998 r.,</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#DyrektorJanuszMaj">- niedoszacowania, ze względu na przyjętą metodologię, wykazywanego niedoboru budżetowego i bieżących kosztów obsługi długu,</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#DyrektorJanuszMaj">- niepełnego wykorzystania przez ministra finansów, zawartego w ustawie budżetowej na 1998 r., upoważnienia do przedterminowego wykupu części obligacji restrukturyzacyjnych,</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#DyrektorJanuszMaj">- nadal niewystarczającej skuteczności działań ministra finansów, podejmowanych dla odzyskania zaległych należności zagranicznych,</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#DyrektorJanuszMaj">- niewykorzystania przez ministra finansów niektórych ustalonych w ustawie budżetowej upoważnień, dotyczyło to w szczególności nieuruchomienia kwoty 200 mln dolarów, przeznaczonej na pożyczki i kredyty dla rządów innych krajów, na sfinansowanie importu z Polski towarów i usług oraz niewykorzystania w znacznej mierze dopuszczalnej kwoty emisji skarbowych papierów wartościowych i kredytów zagranicznych, z przeznaczeniem na sfinansowanie przedterminowego wykupu lub zamiany długoterminowych zobowiązań skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Otwieram dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Na wstępie wyrażam wdzięczność panu posłowi Andrzejowi Woźnickiemu, który próbował ogarnąć olbrzymi zakres tematu i aczkolwiek podzielam odczucia pana posła Stanisława Steca, to jestem również wdzięczny panom dyrektorom Waldemarowi Długołęckiemu i Januszowi Majowi za przedłożone informacje, gdyż dzięki temu kilka pytań i uwag, które miałem zamiar zgłosić, stały się już nieaktualne. Niemniej jednak jest ich jeszcze dużo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Wyrażam żal, że Ministerstwo Finansów reprezentuje tylko pani minister Halina Wasilewska-Trenkner ze swoją ekipą, gdyż główne problemy dotyczą dochodów budżetu państwa. W związku z tym pożądana byłaby obecność pana ministra Jana Rudowskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pierwsze pytanie dotyczy zaległości w dochodach podatkowych. Nie jestem usatysfakcjonowany wyjaśnieniami, o których dowiedziałem się ze sprawozdania rządu z wykonania budżetu za 1998 r. i które dzisiaj usłyszałem. Skoro w przypadku wpływów z tytułu podatku od towarów i usług zaległości wynoszą prawie 40%, a w wymiarze finansowym prawie 3 mld zł, to jest to ogromna kwota i muszą zostać dokładnie wyjaśnione przyczyny tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">To samo dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, bowiem zaległości wzrosły o 19,3% i ubytek w dochodach z tego powodu wyniósł 1.760 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Te fakty wymagają głębszego zastanowienia się, tym bardziej że w dwóch pozycjach dochodów miał miejsce spadek zaległości, a zatem wymaga komentarza sytuacja tego rodzaju, że w pewnym zakresie jest postęp, a w innym dzieje się jeszcze gorzej niż w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W sprawozdaniu Najwyższej Izby Kontroli jest zamieszczony wykaz pozycji, w których nastąpiło przekroczenie preliminowanych wydatków. Nie jestem usatysfakcjonowany wyjaśnieniami pana dyrektora Waldemara Długołęckiego, gdyż wymienił on kwoty nie większe od kilku milionów złotych, gdy tymczasem mamy do czynienia z łączną kwotą 580 mln zł. Sądzę, że na piśmie powinniśmy otrzymać wykaz pozycji z wyjaśnieniami, na czym polegały trudności w realnym zaplanowaniu dochodów. Być może, iż zostały one tak zaplanowane, ale w toku ich realizacji wystąpiły nieprzewidziane zjawiska. Jeśli tak było, to chcielibyśmy się dowiedzieć, jakie to były zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Niepokoić muszą coraz mniejsze wpływy z podatku akcyzowego. Sprawą tą zajmowaliśmy się także w ub.r. W kręgach producentów i handlowców panuje przekonanie, że spadek popytu na polskie wyroby spirytusowe został spowodowany przemytem tych wyrobów głównie z Ukrainy. Osobiście trudno jest mi uwierzyć w to, że polski konsument dość gwałtownie zmniejszył spożycie wyrobów alkoholowych. Nie jest to sprzeczne z naturą rzeczy, gdyż w Stanach Zjednoczonych znacznie spadło spożycie mocnych trunków na rzecz napojów o mniejszej zawartości alkoholu, ale nie jestem przekonany, aby w Polsce było to prawdopodobne.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W ub.r. przedstawiciele Ministerstwa Finansów nie potrafili precyzyjnie wyjaśnić, jak przedstawia się sprawa przemytu wyrobów alkoholowych i jego wpływu na spadek dochodów budżetu państwa z tytułu akcyzy, ponieważ ten rodzaj podatku stanowi relatywnie dużą pozycję w dochodach budżetu państwa powinniśmy wiedzieć, co się dzieje z konsumpcją wyrobów alkoholowych i jaki jest rozmiar przemytu tych wyrobów. Rozumiem, że możemy otrzymać tylko dane szacunkowe, niemniej jednak także na ich podstawie mielibyśmy jakąś wiedzę o tych zjawiskach.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Zwrócę jeszcze uwagę na dwie sprawy dotyczące gwarantowanych przez skarb państwa kredytów. W ub.r. umorzono takie kredyty w łącznej kwocie 1,2 mld zł. W związku z tym proszę o szczegółowy wykaz firm, które skorzystały z umorzenia kredytów gwarantowanych przez skarb państwa w ramach tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pan dyrektor Janusz Maj zwrócił uwagę na niskie wykorzystanie limitu środków, określonych w ustawie budżetowej na 1998 r. i przeznaczonych na poręczenia i gwarancje kredytów. Powstaje pytanie, czy podmioty gospodarcze nie były zainteresowane tą formą pomocy? Czy niskie wykorzystanie limitu wynikało z ostrożnego podejścia ministra finansów do złożonych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Kolejna sprawa ma dużą wagę merytoryczną. Mam żal do przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, że także oni nie mówią o faktycznym deficycie budżetu państwa. Cieszy mnie, że wykazane zostały pozycje składające się na zadłużenie skarbu państwa, ale przecież nie chodzi o to, aby zademonstrować np. ile wynoszą zobowiązania wymagalne jednostek budżetowych. Nam chodzi o to, aby znać faktyczny stan zadłużenia skarbu państwa na koniec 1997 r. i na koniec 1998 r., gdyż porównując te dwie wielkości będziemy wiedzieli, czy nastąpił przyrost zadłużenia łącznie ze zobowiązaniami wymagalnymi, czy spadek tak liczonego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Deficyt budżetowy jest pozycją istotną dla makropolityki, oceny danego kraju itd. Duże znaczenie ma struktura źródeł jego finansowania. W 1997 r. ta struktura była zupełnie odmienna od zakładanej w budżecie. Nie potrafię tego zrozumieć, zwłaszcza że nie znalazłem dostatecznego wyjaśnienia, a sprawa deficytu budżetowego będzie miała duże znaczenie przy sformułowaniu projektu uchwały dotyczącej absolutorium dla rządu. Dlatego będzie musiała ona zostać bardzo dokładnie wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W sprawozdaniu Najwyższej Izby Kontroli podane zostały wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w centrali Ministerstwa Finansów oraz w urzędach i izbach skarbowych, a także w urzędach kontroli skarbowej. Chciałbym się dowiedzieć, jaka była dynamika wzrostu tych wskaźników w porównaniu do 1997 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełStanisławStec">Podobnie jak pan poseł Andrzej Welowieyski, rozpocznę od dochodów podatkowych, ale zwrócę uwagę na inną kwestię, mianowicie na wpłaty do budżetu zysków Narodowego Banku Polskiego, bowiem w tej pozycji jest najniższe wykonanie dochodów w stosunku do ustawy budżetowej i nikt do tego się nie ustosunkował. Wiemy, że od 1 stycznia 1998 r. Narodowy Bank Polski nie oprocentowuje rezerw obowiązkowych banków na ich rzecz. Zysków z tego tytułu nie przekazuje ani do budżetu państwa, ani też do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełStanisławStec">W związku z tym chcę zapytać panią minister Halinę Wasilewską-Trenkner, czy Rada Ministrów zatwierdziła już bilans Narodowego Banku Polskiego za 1998 r. i jakie były wnioski osób, które weryfikowały ten bilans?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełStanisławStec">Okazało się, że mieliśmy rację, gdy mówiliśmy, iż nadmierne podwyższanie stawek akcyzy, np. na wyroby alkoholowe i tytoniowe, przy równoczesnym braku dostatecznej kontroli na przejściach granicznych, spowoduje spadek wpływów z tytułu podatku od akcyzy. Podzielam pogląd pana posła Andrzeja Wielowieyskiego, że spadek tych wpływów został spowodowany znacznym zmniejszenie spożycia wyrobów alkoholowych. Kwitnie duży przemyt tych wyrobów na wszystkich granicach Polski. Niedawno byłem w Kudowie i osobiście mogłem się przekonać, że celnicy nie sprawdzają, kto i ile przewozi wyrobów spirytusowych, a w Czechach cena whisky i koniaku jest o 3/4 niższa niż w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełStanisławStec">Musi budzić niepokój wzrost zadłużenia podatników w zakresie podatku od towarów i usług. Ci podatnicy odliczyli VAT naliczony od należnego, ale tego podatku nie zapłacili, co miało negatywny wpływ na realizację dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PosełStanisławStec">Pomimo tego, że panowie dyrektorzy szczegółowo relacjonowali wykonanie budżetu w części 08 oraz przedstawiali, jakie były rezultaty zarządzania długiem publicznym i finansowania niedoboru budżetowego, nie usłyszałem tej konkluzji, którą zamieściło Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, iż ocena należy do kategorii najniższych ocen. Zatem strażnik interesów podatników - minister, który ciągle powtarza, iż pieniądze podatników należy wydawać oszczędnie i racjonalnie, otrzymał stosunkowo niską ocenę na tle innych dysponentów części budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PosełStanisławStec">W materiale opracowanym przez Biuro Studiów i Ekspertyz KS czytamy m.in., że środki z rezerwy celowej były wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem. Ministerstwo Finansów utworzyło nieformalną rezerwę środków finansowych itd. Należy także zauważyć, że wydatki w centrali resortu wzrosły realnie o 17%, w izbach skarbowych - o 24,5%, podczas gdy w innych resortach wydatki były ograniczane. Ministerstwo Finansów zwiększyło także wydatki majątkowe: w centrali o 50%, w urzędach kontroli skarbowej o 86%, przy czym część tych wydatków, w kwocie 50 mln zł nie została wykorzystana i odprowadzono ją na rachunek środków inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PosełStanisławStec">Otóż w tym samym czasie, gdy skarb państwa zadłuża się, aby sfinansować deficyt budżetowy, strażnik finansów publicznych gromadzi środki na rachunku inwestycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PosełStanisławStec">Proszę nas poinformować, kiedy zostanie wdrożony system informatyczny POLTAX? W przyszłym roku minie 10 lat od rozpoczęcia tych prac. System ma istotne znaczenie dla efektywnego poboru podatku.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PosełStanisławStec">Zwracam się do przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli z jednym pytaniem. Jaki panów zdaniem był faktyczny deficyt budżetowy na koniec 1998 r.? Czy wyniósł od 13,2 mld zł, czy 18,8 mld zł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełMirosławSekuła">Zadam pytanie dotyczące zadłużenia skarbu państwa zagranicznego i krajowego. Obsługa zadłużenia kosztowała w ub.r. prawie 18 mld zł, czyli więcej niż wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełMirosławSekuła">Chciałbym uzyskać dodatkowe informacje na piśmie, jak przedstawiała się struktura zadłużenia krajowego i zagranicznego w poszczególnych latach oraz jaka jest struktura zapadalności zobowiązań płatniczych wobec wierzycieli krajowych i zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełMirosławSekuła">Wprawdzie struktura zapadalności w odniesieniu do zadłużenia krajowego jest zawarta w jednej z ekspertyz, ale nie dysponujemy czytelną informacją o powstawaniu tych zadłużeń w kolejnych latach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Z informacji Najwyższej Izby Kontroli o wykonaniu budżetu państwa w 1998 r. można wywnioskować, że także pożyczkami finansowano przyrost środków na rachunkach bankowych. Wyniósł on 3.083 mln zł i był wyższy od planowanego przyrostu o ponad 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Chciałbym się dowiedzieć, dlaczego Ministerstwo Finansów postąpiło w taki sposób.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">Przyrost zadłużenia wyniósł 25.161 tys. zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieFinansówJarosławBauc">Wyniósł on 17 mld zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Dług krajowy zwiększył się z tytułu:</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">- niedoboru budżetowego o ok. 13 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">- zobowiązań wynikających z niepodwyższania płac w sferze budżetowej o 9.781,7 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełMirosławPietrewicz">- zwiększenia zadłużenia spowodowanego przyrostem zobowiązań wymagalnych jednostek budżetowych o 3,9 mld zł itd.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełMirosławPietrewicz">Łączna kwota zadłużenia wyniosła 25.161.500 tys. zł. Dane te pochodzą ze sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli. Jeśli pan minister kwestionuje łączną kwotę, to proszę polemizować z tą instytucją. W każdym razie dla mnie ważne jest to, że sfinansowanie deficytu budżetowego tylko w ok. 50% spowodowało przyrost zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PosełMirosławPietrewicz">Chcę także zauważyć, że nastąpiła istotna zmiana, w stosunku do założeń, struktura deficytu budżetowego - mówił o tym także pan poseł Andrzej Wielowieyski. Pytam więc, jakimi przesłankami ekonomicznymi był podyktowany większy udział obligacji jednorocznych w sprzedaży skarbowych papierów wartościowych? Ponadto zrezygnowano z części wpływów ze sprzedaży bonów skarbowych na rzecz większych wpływów z obligacji.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PosełMirosławPietrewicz">Spodziewam się, że decydującym kryterium był koszt pozyskania pieniądza na rynku kapitałowym, ale chciałbym się dowiedzieć, jakie będą skutki finansowe zaciągniętych zobowiązań dla budżetu na 2000 r. i dalsze lata w zakresie obsługi długu krajowego?</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PosełMirosławPietrewicz">Przyrost zadłużenia jednostek budżetowych był bardzo duży i głównie dotyczy to jednostek służby zdrowia. Dlaczego nie podjęto działań mających na celu zmniejszenie stanu zadłużenia i co w tej sprawie zamierza zrobić minister finansów w tym roku?</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PosełMirosławPietrewicz">Poziom uzyskanych dochodów z tytułu podatku akcyzowego był bardzo niski, przy czym minister finansów nie zrealizował wszystkich planowanych podwyżek stawek akcyzy. Powstaje pytanie, w jakiej mierze niedobór we wpływach z tytułu tego podatku był zamierzony, a w jakim stopniu był on wynikiem przeszacowania planowanych dochodów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">W imieniu ministra finansów, na pytania będzie odpowiadał pan minister Jarosław Bauc, natomiast ja chcę tylko prosić o wyjaśnienie jednej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Stanisław Stec, powołując się na opracowanie Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, stwierdził, że Ministerstwo Finansów uzyskało od Najwyższej Izby Kontroli najniższą ocenę w zakresie wykonania budżetu. Podczas rozpatrywania poszczególnych części budżetowych, nikt dotychczas nie powołał się na to źródło informacji, z którego wynikałoby, że Najwyższa Izba Kontroli utworzyła jakąś listę rankingową i Ministerstwo Finansów znalazło się na ostatnim miejscu.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">W opinii ekspertów jest zamieszczone następujące sformułowanie: „NIK po raz kolejny znajduje w wykonaniu budżetu Ministerstwa Finansów istotne nieprawidłowości (co, jak stwierdził jeden z przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, jest najniższą oceną pozytywną)”.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Proszę o wyjaśnienie, który z przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli wyraził taką opinię i jakie ona ma znaczenie dla formalnego trybu rozpatrywania wykonania budżetu w części 08?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzedstawicielBiuraStudiówiEkspertyzKancelariiSejmu">Stwierdzenie takie padło wówczas, gdy rozpatrywane było wykonanie budżetu w części dotyczącej Ministerstwa Obrony Narodowej. Jeden z posłów zapytał, jaka jest skala ocen. Przedstawiciel Najwyższej Izby Kontroli wyjaśnił, że pozytywna ocena opatrzona formułą „mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości” mieści się w dolnej granicy ocen pozytywnych. Być może użyłem niezbyt jasnego sformułowania, niemniej jednak usłyszałem to, o czym przed chwilą powiedziałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Uważam, że nie jest to trafne sformułowanie, rozumiem, że pan nie obstaje przy tej ocenie, gdyż jest ona nieadekwatna, ze względu na to, że Najwyższa Izba Kontroli w taki sam sposób oceniała wykonanie niektórych części budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w odniesieniu do części 08 przyjęło pozytywną ocenę wykonania budżetu, aczkolwiek nieprawidłowości, które wymieniłem na dzisiejszym posiedzeniu, zostały uznane za istotne, ale nie mające zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Miałem to na myśli odpowiadając na pytanie dotyczące skali ocen.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli posługuje się czterostopniową skalą ocen. Do pierwszej skali ocen pozytywnych kwalifikują się ci dysponenci części budżetowych, którzy wykonali budżet bez żadnych nieprawidłowości, do drugiej - jeżeli zostały stwierdzone uchybienia, do trzeciej - jeśli zostały stwierdzone nieprawidłowości i taką ocenę otrzymało m.in. Ministerstwo Finansów. Do czwartej grupy kwalifikowani są dysponenci części budżetowych, którzy otrzymali ocenę negatywną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Mnie też zaskoczyła ocena Biura Studiów i Ekspertyz KS. Przy okazji chcę powiedzieć, że bardzo starannie przejrzałem wszystkie opracowania tego Biura, dotyczące wykonania budżetu za 1998 r. Stwierdzam, że to nie są analizy, lecz komentarze do rezultatów pracy Najwyższej Izby Kontroli, gdy tymczasem Komisja Finansów Publicznych spodziewała się, iż otrzyma autorskie analizy, które wzbogacą wiedzę jej członków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Pomińmy już ten wątek dyskusji, aby debata nad wykonaniem budżetu Ministerstwa Finansów nie przekształciła się w debatę nad zawartością treści analiz Biura Studiów i Ekspertyz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosłankaHelenaGóralska">Chcę zadać tylko jedno pytanie. Co w Ministerstwie Finansów zrobiono w ub.r., aby zapewnić realizację art. 14 Ordynacji podatkowej? Przypomnę, że przepis ten stanowi, iż minister finansów dba o jednolite stosowanie prawa podatkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Zamykam dyskusję i oddaję głos panu ministrowi Jarosławowi Baucowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieFinansówJarosławBauc">W wypowiedziach panów posłów oraz dyrektorów Najwyższej Izby Kontroli przeplatało się wiele wątków, przy czym niektóre z nich nie wiązały się ze sobą. W trakcie udzielania odpowiedzi postaramy się do nich ustosunkować w bardziej uporządkowany sposób. To samo dotyczy pytań, bowiem odnoszą się one do spraw o istotnym wymiarze fiskalnym, ale także dotyczą marginesu tych spraw. Poruszone zostały kwestie bezpośrednio związane z realizacją budżetu oraz mające drugorzędne znaczenie. Niemniej jednak postaram się odnieść także do tych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieFinansówJarosławBauc">Realizacja budżetu ma duży związek ze stanem gospodarki - jest w pewnej mierze odbiciem jej stanu w danym roku. Jestem wdzięczny za to, że ten wątek nie był wyeksponowany. Świadczy to o tym, że Najwyższa Izba Kontroli oraz poseł sprawozdawca wzięli pod uwagę czynniki, które w 1998 r. okazały się niezależne od kształtu ustawy budżetowej i w dużej mierze były one nieprzewidywalne na etapie formułowania założeń do projektu ustawy budżetowej. Bardzo dobrze, że ten wątek nie musi być kontynuowany, gdyż oznacza to, że w tej mierze jest duży stopień zgodności.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieFinansówJarosławBauc">Odniosę się do problemów podniesionych przez przedmówców. Niemal w każdej wypowiedzi zwracano uwagę na nie zrealizowane dochody z tytułu podatku akcyzowego. Pan poseł Mirosław Pietrewicz pytał, w jakiej mierze wynika to z zamierzonego działania, a w jakiej z niedoszacowania wpływów z tego źródła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Mówiłem o przeszacowaniu planowanych wpływów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Chodzi o niedoszacowanie wpływów. Otóż przede wszystkim nie zostały zrealizowane planowane dochody z akcyzy, nałożonej na paliwa płynne. W ub.r. zakładaliśmy kilka podwyżek stawek, ale te założenia nie zostały w pełni zrealizowane i z tego tytułu do budżetu państwa nie wpłynął 1 mld zł. W tym zakresie można powiedzieć, że ubytek był zamierzony, gdyż w trakcie realizacji budżetu już było wiadomo, że na skutek znacznego obniżenia stóp procentowych uzyskamy oszczędności w zakresie obsługi długu krajowego. W związku z tym nie zachodziła potrzeba obciążenia gospodarki podwyższoną stawką podatku akcyzowego.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Pozostałe elementy zostały niedoszacowane, czyli wpływy z akcyzy nałożonej na wyroby spirytusowe i wyroby tytoniowe. Nie byliśmy w pełni świadomi, że uplasują się one po tzw. prawej stronie krzywej Lawera, czyli w takim miejscu, w którym dochody ulegają zmniejszeniu na skutek wzrostu stawek podatku.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Okazało się, że sprzedaż napojów wysokoalkoholowych obniżyła się o ponad 20%. Nie potrafię powiedzieć w jakim stopniu obniżyło się spożycie tych napojów, ale niewątpliwie całego zakresu mniejszego popytu na napoje alkoholowe nie można tłumaczyć ich nielegalną produkcją i przemytem. Od dłuższego czasu obserwujemy, iż zmienia się struktura spożycia alkoholu i wzięliśmy to pod uwagę przy planowaniu budżetu na 1998 r., natomiast nie założyliśmy, że ta zmiana ulegnie przyspieszeniu na skutek dość znacznego wzrostu cen, spowodowanego wzrostem podatku akcyzowego.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">W trakcie transformacji gospodarki wiele zjawisk przebiega w sposób nieoczekiwany i przyspieszony. Być może struktura konsumpcji i upodobania klientów ulegają szybszym zmianom, niż można tego oczekiwać. Niedoszacowanie dochodów wynikało z przyjętego założenia, że popyt na napoje z wysoką zawartością alkoholu będzie bardziej sztywny, a tymczasem okazał się on wyjątkowo elastyczny. Ten fakt zostanie uwzględniony przy konstruowaniu budżetu na 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Odpowiedź na pytanie brzmi: 1/3 różnicy pomiędzy dochodami planowanymi, a uzyskanymi z tytułu podatku akcyzowego, była spowodowana świadomym działaniem, a 1/3 tej różnicy wynika z niedoszacowania wpływów.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Kilka osób odniosło się do finansowania deficytu budżetowego w 1998 r. i odstąpienie od przyjętych założeń zostało odczytane jako nieprawidłowość. Chcę wyjaśnić, że nastąpiła korzystna zmiana struktury finansowania deficytu. Tak samo ocenili to przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, aczkolwiek nie wprost, gdyż mówili o tym przy okazji oceny kosztów obsługi długu publicznego, co nie jest tożsame z finansowaniem deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Odstąpienie od założeniem było spowodowane pojawieniem się w 1998 r. sprzyjających okoliczności makroekonomicznych. Na skutek znacznego wzrostu wiarygodności Polski, zwiększył się popyt na papiery emitowane przez skarb państwa. Pozwoliło nam to nie tylko na znaczące obniżenie stóp procentowych, ale także na zmianę struktury zadłużenia państwa w obrębie zadłużenia zagranicznego i krajowego, na rzecz zadłużenia krajowego, co niewątpliwie trzeba ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Ponadto umożliwiło nam to wydłużyć przeciętny okres zapadalności długu publicznego. Jest to ze wszech miar pożądany kierunek, ponieważ przeciętna zapadalność jest dotąd kilkakrotnie niższa niż długu publicznego krajów rozwiniętych, a także pod tym względem mamy mniej korzystne warunki niż Węgry, które w relacji do PKB są bardziej zadłużone niż Polska.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">W celu podniesienia efektywności zarządzania długiem publicznym, musimy wydłużyć horyzont jego zapadalności, gdyż to wzmacnia bezpieczeństwo finansów publicznych. Wiemy, co się stało w Rosji, gdzie przeciętny okres zapadalności był bardzo niski i z tego powodu płatności skumulowały się w jednym okresie.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Staramy się rozkładać w czasie płatności i zrobiliśmy to, gdy nadarzyła się taka okazja. Dlatego sprzedawaliśmy instrumenty o dłuższym horyzoncie czasowym, w większej mierze, niż było to założone w ustawie budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">To nie było tak, gdyż wpływy ze sprzedaży obligacji rocznych wyniosły ponad 5 mld zł, zamiast ponad 2 mld zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Przede wszystkim zmniejszyło się finansowanie potrzeb pożyczkowych państwa na rzecz obligacji i bonów skarbowych. Wyemitowane zostały bony skarbowe z terminami zapadalności po upływie tygodni w granicach 13 do 52, ale każda obligacja ma dłuższy termin zapadalności. Skoro więc zmienia się struktura instrumentów na korzyść obligacji, to tym samym wydłuża się przeciętny okres zapadalności długu, zwłaszcza że zwiększyliśmy sprzedaż obligacji dwuletnich i pięcioletnich.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Są to pozytywne informacje i proponuję w taki sposób interpretować odstępstwa od założonej struktury finansowania deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Powstało nieporozumienie w związku z oceną przyrostu zadłużenia na koniec 1998 r. Otóż zadłużenie, a zwłaszcza deficyt można określać bądź w kategoriach kasowych, bądź memoriałowych. W zadanych pytaniach obie te kwestie były mylone. Posłużę się przykładem przyrostu zadłużenia z tytułu kapitalizowanych odsetek od obligacji restrukturyzacyjnych. Przypominam, że konstrukcja tych obligacji wygląda w ten sposób, że stopa procentowa wynosi ok. 5%, a reszta odsetek jest kapitalizowana, co oznacza memoriałowy przyrost długu. W danym roku, z punktu widzenia memoriału, można to traktować jako przyrost deficytu, ale nie jest to przyrost w sensie kasowym.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Drugim elementem różnicy pomiędzy przyrostem zadłużenia, a rozmiarem deficytu w ujęciu kasowym, jest zadłużenie jednostek budżetowych, a w szczególności jednostek ochrony zdrowia. Otóż w takim zakresie, w jakim wierzyciele tych jednostek sprzedawali swoje tytuły wierzycielskie na rynku wtórnym, a zwłaszcza sektorowi bankowemu, deficyt całego sektora publicznego był natychmiast realizowany i monetyzowany. W pozostałym zakresie mamy przyrost zadłużenia memoriałowy.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Wystąpiła dość znacząca różnica pomiędzy przyrostem zadłużenia krajowego, a przyrostem deficytu. Przyrost zadłużenia krajowego wyniósł 17 mld zł, z czego 6,1 mln zł przypada na przyrost deficytu. Wprawdzie deficyt wyniósł ponad 12 mld zł, ale niedobór budżetowy w wysokości ponad 7 mld zł został pokryty z dochodów z prywatyzacji. W związku z tym zadłużenie wzrosło tylko w kwocie 6,1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Z czego wynika różnica pomiędzy przyrostem zadłużenia krajowego, a przyrostem deficytu? Otóż częściowo oddłużyliśmy się za granicą, co jest ważne, ale ta operacja musiała być sfinansowana na rynku krajowym i z tego tytułu, a także z powodu różnic kursowych, przyrost zadłużenia krajowego wyniósł 3,3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Była już dzisiaj mowa o wzroście stanów na rachunkach budżetu państwa, który łącznie wyniósł 1 mld zł, czyli o taką samą kwotę wzrosło zadłużenie krajowe, aczkolwiek nie wynika ono w żadnej mierze z przyrostu deficytu.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Znaczącą pozycją, zarówno w ujęciu memoriałowym jak i kasowym, jest przyrost zadłużenia jednostek budżetowych o 3,9 mld zł. Nie jest prawdą, że zjawisko to wystąpiło dopiero w 1998 r. Trzeba pamiętać o tym, że w 1997 r. była realizowana operacja oddłużenia jednostek służby zdrowia, a decyzja w tej sprawie została podjęta w 1996 r. Jednostki ochrony zdrowia zadłużały się już wcześniej, ale efekt netto był bliski zeru, gdyż poprzednio zostały one oddłużone.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Zatem przyrost zadłużenia jednostek budżetowych nie jest niczym nowym, lecz trwa on od kilku lat, natomiast bardzo wyraźne przyspieszenie nastąpiło w ostatnich miesiącach 1998 r., a w szczególności w grudniu, kiedy zobowiązania z tego tytułu wzrosły o ok. 1 mld zł. Niewątpliwie nastąpiło naruszenie dyscypliny finansowej i z tego powodu będą wyciągane konsekwencje służbowe. Obecnie ten aspekt przyrostu zadłużenia jest bardzo wnikliwie badany.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#SekretarzstanuJarosławBauc">Reasumując, ponieważ przekształcenie jednostek ochrony zdrowia w samodzielne zakłady wiązało się z przekazaniem długu do budżetu państwa, więc nadużyły one tę regulację i w grudniu 1998 r. zadłużyły się na kwotę 1 mld zł, łamiąc dyscyplinę budżetową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Stan środków na rachunkach budżetu państwa na koniec 1998 r. był wyższy od stanu określonego w ustawie budżetowej. Taka sytuacja była związana z trzema sprawami. Należało, podobnie jak w poprzednich latach, pozostawić na rachunku budżetu państwa środki dla sfinansowania zadań, które miały być zrealizowane w pierwszych dniach 1999 r., przy czym kwota musiała być odpowiednio wyższa, niż na dzień 31 grudnia 1997 r., gdyż w br. mamy dodatkowe tytuły w związku z finansowaniem jednostek samorządu terytorialnego i kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Na początek tego roku przypadały terminy zapadalności pewnych opłat na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto w trzecim lub czwartym dniu stycznia - w zależności od układu dni roboczych - płacimy jedną z rat naszych zobowiązań zagranicznych i na ten cel musimy bezwzględnie mieć pieniądze. Zobowiązanie to jest z roku na rok wyższe z powodu nowych umów, dotyczących kapitalizowania odsetek.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Mirosław Pietrewicz pytał, co zamierzamy zrobić z tymi, którzy zaciągnęli zobowiązania w 1998 r. i spowodowali przyrost zadłużenia skarbu państwa. Otóż te zobowiązania wynikały z przekroczenia pułapu wydatków - mówił on tym pan minister Jarosław Bauc - a zatem naruszone zostały postanowienia ustawy budżetowej na 1998 r. Dlatego żadnych dodatkowych środków, które mogliśmy pozyskać, nie wolno nam było przeznaczyć na sfinansowanie dodatkowych wydatków poniesionych przez jednostki służby zdrowia i jednostki oświaty. Postępując inaczej przekroczylibyśmy upoważnienia ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Najwyższa Izba Kontroli „wytropiła” u wszystkich jednostek budżetowych, a także u siebie, przyrost dochodów ponad wielkości planowane. Te zdarzenia można różnie oceniać. Dochody określone w ustawie budżetowej są prognozą. Taki sam charakter planowanym dochodom nadaje ustawa o finansach publicznych. Dokładamy starań, aby faktyczne dochody były zbliżone do planowanych, ale nie uważamy - powiem szczerze - by ściągnięcie ich do budżetu w większej mierze, było przekroczeniem zasady gospodarnego działania, natomiast niewykonanie planowanych dochodów, jeśli nie zostało spowodowane nieprzewidzianymi okolicznościami, jest rzeczą naganną.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Kwota ściągniętych opłat z tytułu gier i loterii jest znacznie wyższa od planowanej, lecz w tym przypadku nie chodzi o dochody resortu, lecz o dochody budżetu państwa i są to dwie różne sprawy. Proszę, aby Komisja zechciała wziąć także pod uwagę, iż bardzo trudno jest przewidzieć, jaka będzie skłonność różnych instytucji charytatywnych, medialnych i lokalnych do organizowania gier i loterii.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Jak przedstawia się sprawa odsetek od lokat na rachunkach bankowych? Dążąc do utrzymania płynności budżetu musimy lokować pieniądze pochodzące z podatków na rachunkach bankowych. Są to lokaty oprocentowane, co pozwala nam uzyskać pewne dodatkowe dochody. Jeśli Komisja uznaje takie działanie za niegospodarne, to faktycznie racje ma Najwyższa Izba Kontroli, że miała miejsce tego rodzaju nieprawidłowość w realizacji budżetu Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Po stronie wydatków w części 08 są ujęte głównie wydatki resortowe. W tej mierze zostały popełnione pewne uchybienia, ale pan poseł Stanisław Stec, mówiąc o ogromnym wzroście wydatków, przeoczył fakt, że np. wskaźnik 16,7% nie oznacza, iż o tyle wzrosły wydatki, w porównaniu z 1997 r., lecz że poniesione w 1998 r. wydatki stanowiły 16,7% wydatków z poprzedniego roku. Zatem 7 mln zł wydatkowano w 1998 r., co stanowi 16,7% z 42 mln zł, a taki był poziom wydatków resortu w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Ponieważ w innych przypadkach też są podane wskaźniki procentowe, wyjaśniam, że nie oznaczają one przyrostu wydatków w porównaniu do 1997 r., lecz są dowodem na to, że były one niższe niż w poprzednim roku.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli państwo pozwolą oddam głos dyrektorowi generalnemu, który odpowie na pozostałe pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Kwestie poruszone w wypowiedziach i pytaniach podzieliłem na dwie kategorie. Do pierwszej kategorii zaliczyłem uwagi o charakterze historycznym, bowiem powtarzają się one w kolejnych sprawozdaniach Najwyższej Izby Kontroli i dotyczą dwóch przedsięwzięć: budowy systemu informatycznego POLTAX i wdrożenia modułu „Rachunkowość” w ramach tego systemu oraz tolerowania przez ministra finansów wykonywania zamówień na druk skarbowych znaków akcyzy z naruszeniem ustawy o zamówieniach publicznych,</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">W drugiej kolejności odniosę się do zarzutów, które mają związek z wykonaniem budżetu w części 08. W dużej mierze już zostały usunięte powody tych zarzutów. Stało się tak na skutek podjętych przez ministra finansów czynności, polegających na reorganizacji ministerstwa oraz na skutek właściwej reakcji na uwagi zawarte w wystąpieniu pokontrolnym.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Zarzuty Najwyższej Izby Kontroli nie odnoszą się do wdrażania całego systemu POLTAX, a zatem nie mają one charakteru generalnego. Chodzi o to, że nie zostało zrealizowane założenie, iż od 1 stycznia 1999 r. wszystkie urzędy skarbowe będą korzystały z modułu „rachunkowość”. System ten jest budowany od 1991 r. Ma on służyć rejestracji podatników i płatników. Nadano już 26.464 tys. numerów identyfikacji podatkowej i tę informację podaję jako wyraz złożoności tego systemu. Jego elementami są także: wymiar podatku, rachunkowość podatkowa, egzekucja i kontrola.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Wdrażanie tych modułów jest zaawansowane w różnym stopniu, ale urzędy skarbowe najbardziej zainteresowane są modułami dotyczącymi rachunkowości i egzekucji. Podzielając troskę państwa, zabierających głos w tej sprawie informuję, że w tym roku sporządziliśmy bardzo precyzyjny projekt wyposażenia urzędów skarbowych w moduły rachunkowości podatkowej, a także egzekucji należności podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Jak to się stało, że tak długo nie mogło dojść do tego? Jest to pytanie raczej do historyków niż menedżerów zarządzających tą strukturą i informatyków.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">W sprawie zamówień na druk banderol - zdaniem Najwyższej Izby Kontroli niezgodnych z ustawą o zamówieniach publicznych - można toczyć spór prawny, czy ustawa ta bez wątpienia nakazuje dostosować do jej postanowień umowy zawarte przed dniem wejścia w życie ustawy. Naszym zdaniem, nie było takiego obowiązku i dlatego nie można mówić, że umowy były sprzeczne z materią uregulowaną ustawowo, lecz jedynie o ich niedostosowaniu do obowiązującej ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">W tej sprawie nie jest jednak najistotniejszy formalny jej aspekt. Dlatego 19 czerwca br. zostało wszczęte postępowanie w trybie specjalnym, ze względu na materię zamówienia. Potencjalnymi wykonawcami są dwie firmy, a w przypadku druku banderoli, którymi oznakowane są wyroby tytoniowe i spirytusowe, na ich druk ma monopol Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Mam nadzieję, że wdrożone postępowanie pozwoli nam wynegocjować korzystne umowy w zakresie płatności za produkcję banderoli i być może uda nam się objąć tą umową także dystrybucję banderol. Spodziewam się, że za rok, kiedy będzie rozpatrywane wykonanie budżetu za 1999 r. i funkcje statutowe Ministerstwa Finansów w zakresie systemu POLTAX oraz zamówień publicznych na druk i dystrybucję banderol, nie napotkają państwo już na te same zastrzeżenia Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Odniosę się do innych, stwierdzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli nieprawidłowości. Otóż w 1998 r. w Ministerstwie Finansów prowadzona była polityka finansowa i inwestycyjna z myślą o przyszłej reformie administracyjnej kraju, która „rodziła się w bólach” i trudno było przewidzieć, jaki będzie jej ostateczny kształt, co w dużej mierze rzutowało na pracę administracji skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Aparat skarbowy składał się z 355 urzędów skarbowych, 49 izb skarbowych oraz 49 urzędów skarbowych. Musieliśmy go dostosować do ustalonych zasad reformy administracyjnej kraju, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 1999 r. Zmusiło nas to do przeanalizowania celowości wydatkowania zaplanowanych pieniędzy na inwestycje, aby je racjonalnie zagospodarować.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Stąd wzięły się pewnego rodzaju zahamowania w wydatkowaniu środków, a w konsekwencji tego powstała pula środków, które nie zostały wykorzystane na inwestycje i remonty. Spowodowane to zostało racjonalizacją struktury urzędów skarbowych, izb skarbowych i urzędów kontroli skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Zarzut Najwyższej Izby Kontroli, iż część środków została odprowadzona na rachunek inwestycyjny ma duży ciężar gatunkowy, ale gdy na tę sprawę spojrzymy z punktu widzenia racjonalnego gospodarowania groszem publicznym, to wydaje się, że ta decyzja była uzasadniona, bowiem zgromadzone w ub.r. środki na rachunku inwestycyjnym można w tym roku wydatkować odpowiednio do nowo ukształtowanej struktury administracji podatkowej, umożliwiając jej realizację szerszego zakresu zadań.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Najwyższa Izba Kontroli zarzuciła także ministrowi finansów, że utworzył nieformalną rezerwę, nie rozdysponowując na poszczególne jednostki pełnej kwoty wydatków. Na usprawiedliwienie ministra finansów chcę powiedzieć, że w związku z zapowiedzianą reformą administracyjną kraju, w ub.r. musieliśmy określić wydatki na odprawy dla pracowników, ponieważ liczyliśmy się z redukcją zatrudnienia w aparacie skarbowym. Racjonalnie rozdysponować środki mogliśmy dopiero w II połowie roku.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">W ramach zmienionej struktury organizacyjnej Ministerstwa Finansów, co było podyktowane potrzebą dostosowania jej do nowej struktury administracji podatkowej, ale także uwagami Najwyższej Izby Kontroli, utworzony został departament, który zajmuje się wszystkimi sprawami dotyczącymi budżetu resortu, począwszy od jego planowania, a skończywszy na analizie wykonania budżetu resortu. Mam nadzieję, że dzięki temu konsekwentnie będzie przestrzegany przepis art. 89 ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Część środków z rezerwy celowej została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, m.in. z tego powodu, że nie został osiągnięty zakładany poziom zatrudnienia. W biurze dokumentacji skarbowej oszczędności zostały przeznaczone na odprawy emerytalne i inne wydatki związane z likwidacją bądź reorganizacją urzędów i izb skarbowych. Chodziło o to, aby nie dopuścić do powstania odsetek od nie wypłaconych w terminie wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-32.15" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Wprawdzie słusznie została zakwestionowana ta operacja, to jednak - moim zdaniem - była ona uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-32.16" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Na zakończenie chcę państwa poinformować, że minister finansów, w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne Najwyższej Izby Kontroli, przedstawił podjęte przez niego działania, mające na celu usunięcie przyczyn nieprawidłowości ujawnionych podczas kontroli. Mogę już powiedzieć, że część z nich została wyeliminowana. Natomiast minister podjął polemikę z Najwyższą Izbą Kontroli w sprawie wydatków inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-32.17" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Kolejne decyzje w sprawie polityki szkoleniowej skutkowały określonymi wydatkami majątkowymi - jak stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli - trudnymi do zrozumienia. Nie mogę tylko zgodzić się z opinią, że w sytuacji gdy zdecydowano się na adaptację obiektów przy ul. Siemiatyckiej w Warszawie, nieracjonalne było wydatkowanie ok. 2 mln zł na przygotowanie inwestycji w Białobrzegach.</u>
          <u xml:id="u-32.18" who="#DyrektorgeneralnywMinisterstwieFinansówTomaszPazikowski">Otóż z opracowanych dokumentacji wynikało, że zbudowanie ośrodka kształcenia pracowników skarbowości w Białobrzegach będzie kosztowało dwukrotnie więcej niż zaadaptowanie obiektu przy ul. Siemiatyckiej. Dodam jeszcze, że jest to szkoła, dla której przez 14 lat nie można było znaleźć gospodarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Pani minister Halina Wasilewska-Trenkner powiedziała przed chwilą, że Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła także przekroczenie planowanych dochodów w ramach swojego budżetu. Nic takiego nie mogła stwierdzić, ponieważ nie kontroluje ona wykonania swojego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Nie jest zupełnie obojętne, nieprecyzyjne planowanie dochodów, zwłaszcza że zostały one zaniżone, gdyż równocześnie wydatki są planowane na niższym poziomie. Wprawdzie są takie pozycje dochodów, które trudno jest w miarę dokładnie przewidzieć, ale ogólnie rzecz biorąc, dysponenci części budżetowych zbyt asekurancko podchodzą do tego zagadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Sądzę, że wyraźnie powiedziałem, iż chodzi nam o realność planowania dochodów, a nie o rzetelne lub nierzetelne ściąganie należności budżetu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Odnosząc się do wypowiedzi dyrektora generalnego, chcę dodać, że tam gdzie mamy do czynienia z naruszeniem dyscypliny budżetowej, a na tym polega zmiana przeznaczenia środków pochodzących z rezerwy celowej, to trzeba mieć do tego poważny stosunek. Nawet jeśli są jakieś okoliczności usprawiedliwiające, czy uzasadniające tego rodzaju decyzje, to jednak nie należało ich podejmować, zwłaszcza nie powinien tego robić minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Chcę podkreślić, że Najwyższa Izba Kontroli od dwóch lat kwestionuje tę część zakupów, która jest objęta aneksami do umowy w sprawie druku i dystrybucji znaków akcyzy. Te zakupy powinny być realizowane zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, gdyż w aneksach zostały zmienione istotne warunki umowy i np. postanowienia dotyczące transportu znaków akcyzy są zawarte tylko w aneksach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Bardzo optymistycznie zabrzmiała zapowiedź, że w tym roku zostanie wdrożony moduł „rachunkowość” systemu POLTEX, zwłaszcza że w tegorocznym budżecie ministerstwa środki na inwestycje są pięciokrotnie niższe od wydatków poniesionych w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Mam prośbę do pana ministra Jarosława Bauca o przedstawienie głębszej analizy tego, co się zdarzyło w 1998 r., to znaczy kiedy spadła sprzedaż paliw płynnych, a jednocześnie wzrósł przerób ropy naftowej w polskich rafineriach. Rozbieżność tych dwóch zjawisk musi zostać racjonalnie wyjaśniona, zwłaszcza że skutki budżetowe są ogromne. Faktem jest, że niezrealizowanie wszystkich planowanych podwyżek stawki akcyzy przyczyniło się do obniżenia wpływów z tytułu podatku akcyzowego, ale brak korelacji między ilością sprzedanego paliwa, a ilością przerobionej ropy naftowej, stawia tę kwestię pod znakiem zapytania.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Pan minister w odpowiedzi na pytania dotyczące wpływów z akcyzy nałożonej na wyroby spirytusowe sformułował jedynie pewną hipotezę, podczas gdy analiza tego zjawiska i monitorowanie jego skutków powinno być przedmiotem zainteresowania Ministerstwa Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DyrektorJanuszMaj">Nawiązując do wypowiedzi pana posła Stanisława Steca w sprawie wpłaty do budżetu zysków Narodowego Banku Polskiego, informuję, że badaliśmy tę kwestię w ramach kontroli - mówiąc w skrócie - obsługi budżetu państwa wykonywanej przez Narodowy Bank Polski. Taką kontrolę przeprowadzamy każdego roku. Stwierdziliśmy, że od dwóch lat koszty banku centralnego rosną w szybszym tempie niż przychody.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DyrektorJanuszMaj">Podstawową tego przyczyną są operacje otwartego rynku. Działalność Narodowego Banku Polskiego w tym zakresie jest bardzo kosztowna. Opisaliśmy ją w tej części naszej informacji, w której przedłożyliśmy wyniki kontroli wykonania założeń polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#DyrektorJanuszMaj">Chcę tylko wyeksponować jedno zagadnienie. Otóż od dwóch lat bank centralny prowadzi bardzo aktywną politykę w zakresie tworzenia rezerw celowych na należności zagrożone. W ub.r. utworzono rezerwy w wysokości 600 mln zł na należności Narodowego Banku Polskiego z tytułu udziałów oraz depozytów ulokowanych w afiliacjach zagranicznych polskich banków ze względu na to, że afiliowane banki miały słabe wyniki finansowe. Taka sytuacja wystąpiła także w poprzednich latach, iż z założenia te banki nie powinny osiągać dużych zysków, aby nie płacić podatków na rzecz budżetów innych państw.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#DyrektorJanuszMaj">Najwyższa Izba Kontroli zakwestionowała celowość utworzenia tych rezerw i w tym roku stwierdziliśmy, że są one stopniowo rozwiązywane, ale większe wyniki finansowe z tego tytułu będą dopiero w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#DyrektorJanuszMaj">Zakwestionowaliśmy także rezerwę celową, utworzoną w ub.r. w wysokości 139,5 mln zł na należność, która przysługuje Narodowemu Bankowi Polskiemu od Powszechnego Banku Kredytowego z tytułu sprzedaży temu bankowi Pierwszego Komercyjnego Banku w Lublinie. Narodowy Bank Polski przychylił się do naszego wniosku, czemu dał wyraz w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#DyrektorJanuszMaj">Stwierdzone przez nas rozliczenie Narodowego Banku Polskiego z budżetem państwa polegało na dokonaniu w grudniu 1998 r. zaliczkowej wpłaty 100 mln zł z zysku, a gdy przeprowadziliśmy kontrolę, to z bilansu Narodowego Banku Polskiego wynikało, że ta wpłata zostanie powiększona o 355,4 mln zł. Jeśli zostanie zrealizowany nasz wniosek, to sumaryczna wpłata wyniesie 655 mln zł, a tym samym zostanie przekroczona wielkość wpłat, określona w budżecie na 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#DyrektorJanuszMaj">Nie można zarzucić Narodowemu Bankowi Polskiemu, że z opóźnieniem realizuje wpłaty z zysku do budżetu państwa, gdyż zgodnie z ustawą ostateczne rozliczenie powinno nastąpić w lipcu każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#DyrektorJanuszMaj">Pan poseł Stanisław Stec pytał, jaki był faktyczny deficyt budżetu na koniec 1998 r. W naszej informacji odnoszącej się do części 89 zakwestionowaliśmy pewne założenia metodologiczne ustalania niedoboru budżetowego i kosztów obsługi długu skarbu państwa, które - naszym zdaniem - powodują niedoszacowanie tych wielkości. W 1998 r. polegało to zwłaszcza na wyłączeniu z obliczeń:</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#DyrektorJanuszMaj">- nie spłaconych zobowiązań wymagalnych jednostek budżetowych oraz odsetek od tych zobowiązań,</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#DyrektorJanuszMaj">- naliczonych, lecz nie spłaconych odsetek od niektórych rodzajów obligacji,</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#DyrektorJanuszMaj">- przyrostu nie sfinansowanego jeszcze dyskonta od obligacji, kosztów bieżącej rewaloryzacji zobowiązań z tytułu niepodwyższania płac w sferze budżetowej, rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#DyrektorJanuszMaj">Niedobór budżetowy wykazany w sprawozdaniu Rady Ministrów wyniósł na koniec 1998 r. 13,2 mld zł, czyli 2,4% PKB, natomiast gdyby zostały uwzględnione wymienione przeze mnie pozycje, to wartość niedoboru wzrosłaby do ok. 20 mln zł i stanowiłaby 3,6% PKB.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#DyrektorJanuszMaj">W przyszłości powinna zostać dokonana ocena, w jakim stopniu wykazywany przez nasz kraj niedobór budżetowy spełnia kryteria określone w tym zakresie w traktacie z Maastricht. Uważamy, że te kryteria nie są spełnione, a także ustawa o finansach publicznych zawiera odmienne regulacje, gdyż zgodnie z postanowieniami zawartymi w tym traktacie, deficyt jest różnicą między przyrostem zobowiązań, a przyrostem należności.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#DyrektorJanuszMaj">Wyjaśnię jeszcze, z jakiego powodu pogląd Najwyższej Izby Kontroli na kwestię przyrostu długu jest odmienny niż Ministerstwa Finansów. Otóż kwota 17 mld zł, podana przez pana ministra Jarosława Bauca wynika z porównania stanu zadłużenia na koniec 1998 r. do skorygowanego wstecznie stanu zadłużenia na koniec 1997 r. Stan na koniec 1997 r. został powiększony o 8 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#DyrektorJanuszMaj">Kwota 25 mld zł, przy której obstaje Najwyższa Izba Kontroli, wynika z porównania stanu na koniec 1998 r., podanego w sprawozdaniu Rady Ministrów, do stanu w analogicznym sprawozdaniu za 1997 r. Uważamy, że ta metoda pozwala na obliczenie faktycznego wzrostu zadłużenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Po zakończeniu badania bilansu Narodowego Banku Polskiego okazało się, że całkowity zysk za 1998 r. jest tej wysokości, iż na rzecz budżetu państwa powinna zostać przekazana kwota 602 mln zł. Ponieważ 100 mln zł zostało zapłacone jeszcze w 1998 r., wobec tego Narodowy Bank Polski przekazał w br. na konto budżetu państwa brakującą część, a tym samym wpłacił o 154 mln zł więcej, niż zostało zaplanowane w budżecie na 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Sprawa, którą przed chwilą przedstawił pan dyrektor Janusz Maj wygląda w następujący sposób. Nową zasadę obliczania zobowiązań wprowadziła dopiero ustawa o finansach publicznych, podczas gdy wszystkie operacje dotyczące 1998 r. były dokonywane pod rządami ustawy - Prawo budżetowe. Jeśli chcemy wliczyć rekompensaty dla pracowników sfery budżetowej, rencistów i emerytów do długu krajowego, to powinniśmy je zapisać w momencie, kiedy się pojawiły, a następnie każdego roku należałoby uwzględniać tylko przyrost zadłużenia wynikający z waloryzacji tych rekompensat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy są jeszcze pytania lub uwagi? Nikt się nie zgłasza. Sądzę, że mogę zaproponować przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 1998 r. w częściach: 08, 41, 44 i 98. Czy ktoś się temu sprzeciwia? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu w części 81 - Rezerwy ogólne i części 83 - Rezerwy celowe w pozycjach 4, 14, 15, 16, 17, 34, 38, 39, 49, 50, 69 i 75.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">Z ramienia Komisji Finansów Publicznych, te części zreferuje pan poseł Andrzej Woźnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Spośród 70 pozycji rezerw celowych, pozostało do omówienia 12 pozycji. Po lekturze materiałów przygotowanych przez Ministerstwo Finansów i Najwyższą Izbę Kontroli, wątpliwości nasunęła tylko poz. nr 14, czyli rezerwa na likwidację skutków powodzi, z tego powodu, że została ona wykorzystana w 14,7% - z kwoty 376 mln zł wydano jedynie 55 mln zł. Powstaje pytanie, jakie były tego powody.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełAndrzejWoźnicki">W odniesieniu do pozostałych pozycji nasuwa się generalna uwaga - zgłosiła ją Najwyższa Izba Kontroli, że były one zbyt późno uruchamiane, w niektórych przypadkach nawet w grudniu 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełAndrzejWoźnicki">Rezerwa ogólna została określona w ustawie na poziomie 89.581 tys. zł i została rozdysponowana na podstawie uchwał Rady Ministrów w wysokości 71.066 tys. zł, prezesa Rady Ministrów - 13.452 tys. zł oraz na podstawie decyzji ministra finansów w wysokości 4.463 tys. zł. Lektura sprawozdania z wykonania tej rezerwy, a także informacja Najwyższej Izby Kontroli na ten temat nie nasuwają wątpliwości, z którymi powinien się podzielić z Komisją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Oddaję głos przedstawicielowi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli badała, jak rezerwy celowe były dysponowane przez ministra finansów. Informacje w tym zakresie przedstawiliśmy w materiale, w którym opisaliśmy wyniki kontroli wykonania budżetu w zakresie części 83. Uznaliśmy za uchybienie stosunkowo późne uruchamianie rezerw celowych. Chcę jednak podkreślić, że nie stwierdziliśmy, iż minister finansów podejmował działania opieszale. Uruchamiał on rezerwy celowe po otrzymaniu wniosków od właściwych ministrów. W tych przypadkach, w których występował pewien odstęp pomiędzy datą wpłynięcia wniosku, a datą uruchomienia rezerwy, konieczne było przeprowadzenie wyjaśnień i badań w celu zweryfikowania zasadności złożonego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Znaczna część rezerw celowych, które zostały uruchomione w grudniu 1998 r., a były też przypadki, że działo się to w ostatnich dniach tego miesiąca, była przeznaczona na reformę ochrony zdrowia. Niewykorzystane środki, ze względu na późną porę ich uruchomienia, zostały odprowadzone na rachunek depozytowy.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Nie będę tej kwestii rozwijał, gdyż kilka dni temu pani minister Halina Wasilewska-Trenkner tłumaczyła, w jaki sposób była weryfikowana zasadność wniosków i wykorzystania wcześniejszych transz z tego zakresu. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie dysponowanie środkami rezerw celowych.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Komisja rozpatrując wykonanie budżetu w zakresie danych części, miała już okazję ocenić, jak dysponenci tych części wykorzystali rezerwy celowe. Z tych rezerw, które są wymienione w dzisiejszym porządku dziennym, wspomnę tylko o jednym przypadku, dotyczącym rezerw przeznaczonych na usuwanie skutków powodzi. Znaczna część środków przeznaczonych na ten cel trafiała do gmin i najogólniej mówiąc, środki te były wykorzystywane w sposób prawidłowy. Stwierdzona została m.in. nieprawidłowość, która jest najbardziej bulwersująca, bowiem w województwie wrocławskim zakupiono z tych środków za 3.800 tys. zł urządzenia do osuszania mieszkań, które - jak się okazało podczas przeprowadzenia kontroli - nie były użytkowane, a nawet nie wszystkie zostały wyjęte z opakowań.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli zakwalifikowała sposób dysponowania środkami rezerwy ogólnej Rady Ministrów do pierwszej grupy ocen, bowiem nie znaleźliśmy żadnych nieprawidłowości. Dotyczy to zarówno 5% kwoty rezerwy ogólnej, w zakresie której minister finansów podejmował samodzielne decyzje, stosownie do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów, a zwłaszcza 85% kwoty rezerwy ogólnej, w zakresie której minister wykonywał uchwały Rady Ministrów lub zarządzenia prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#DyrektorWaldemarDługołęcki">Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła także kontrolę u jednostek, które wykorzystywały środki przyznane z rezerwy ogólnej Rady Ministrów. W odróżnieniu od 1997 r. nie stwierdziliśmy nieprawidłowości. Wystąpiły tylko, pojedyncze incydentalne przypadki, w odniesieniu do których można było mieć zastrzeżenia. Dotyczy to budżetów wojewodów: krakowskiego, gdańskiego i białostockiego, ale w każdym przypadku chodziło o niewielkie kwoty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Ponieważ nikt się nie zgłasza, pozwolę sobie udzielić głosu, bowiem chcę się podzielić z państwem pewną refleksją, którą także kieruję pod adresem pani minister Haliny Wasilewskiej-Trenkner. Każdego roku na konta depozytowe przenoszone są znaczne kwoty niewykorzystanych środków budżetowych. W ub.r. na te konta zostało przeniesione ponad 2 mld zł. Ta kwota - podobnie jak poprzednie - była postawiona do dyspozycji ministra finansów, bowiem od niego w największym stopniu zależy to, co się później z tymi pieniędzmi będzie działo.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">W związku z tym powstaje pytanie, czy Rada Ministrów nie powinna odgrywać większej roli w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">W pierwszej kolejności odniosę się do uwagi, którą zgłosił poseł sprawozdawca, w odniesieniu do rezerwy nr 14, w której określone zostały środki na usuwanie skutków powodzi, przy czym źródłem tych środków był kredyt Banku Światowego. W materiale opracowanym przez Ministerstwo Finansów znajdziecie państwo cele, na realizację których zostały zużyte środki z tej rezerwy, a jej niepełne wykorzystanie wynikało z dwóch przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Ostateczne negocjacje z Bankiem Światowym zakończyły się dość późno. Bank ten narzucił specyficzne i dość ostre procedury przygotowywania projektu wykorzystania środków, do czego znaczna część gmin poszkodowanych na skutek powodzi, nie była przygotowana. Na wczorajszym posiedzeniu rozmawialiśmy o utworzonym przez pełnomocnika rządu do spraw usuwania skutków powodzi we Wrocławiu. Był to jeden z warunków postawionych przez Bank Światowy, bowiem zażyczył sobie on, aby powstała jednostka, która będzie dokonywała bieżącej oceny, selekcji, a także będzie nadzorowała wykonanie wszystkich umów realizowanych ze środków Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Wszystko to spowodowało, że ciągnienie kredytu przez gminy rozpoczęło się dość późno. Ponadto w kredycie Banku Światowego znaczącą wielkością jest transza przeznaczona dla ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa na zbudowanie specjalnego systemu ostrzegawczego. W tym zakresie uzgodnienia trwały tak długo, że w zasadzie dopiero w tym roku rozpocznie się realizacja tego przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Podobnie jak pan poseł Mirosław Pietrewicz uważamy, że rezerwy celowe powinny być uruchamiane z odpowiednim wyprzedzeniem, aby jednostki, które otrzymały to wsparcie, mogły zrealizować wydatki jeszcze w tym samym roku budżetowym. Przypomnę, że w ustawie o finansach publicznych jest zawarta regulacja, z której wynika, że rezerwy celowe mogą być dzielone do 31 października.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Faktem jest, że bywają sytuacje, w których środki pochodzące z kredytów zagranicznych, ale także środki krajowe są przeznaczone na realizację jakiegoś celu i ta realizacja odwleka się w czasie. Niekiedy powodem tego jest brak uregulowań legislacyjnych, które nie zostały wykonane w takim czasie, w jakim się spodziewano. Powstaje wówczas pytanie, czy należy obciążać budżet następnego roku wydatkami, które nie zostały wcześniej poniesione, czy raczej należałoby wykorzystać fakt, iż z tego powodu pozostały środki, które można byłoby przenieść na rok następny.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Komisja podzieliła opinię, że w niektórych sytuacjach wykorzystanie środków w następnym roku nie jest naganne. W związku z tym rozporządzenie Rady Ministrów, które według nowej ustawy ma zapaść do 15 grudnia danego roku, określać będzie, które środki pozostaną na depozytach.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">W 1998 r. przede wszystkich na depozytach dysponentów części budżetowych, pozostała dość znaczna ilość środków. Pierwszą przyczyną było niewykorzystanie wszystkich pieniędzy przeznaczonych na realizację usuwania skutków powodzi. Otóż bardzo dużo środków zostało przekazanych w gestię głównie gmin, gdy w listopadzie 1998 r. nastąpiło załamanie się pogody. Mogliśmy ściągnąć te środki na rachunek budżetu państwa, co łączyło się z dodatkowym obciążeniem finansowym - koszty przesyłki, manipulacyjne itd. - i pozostawić je „w depozycie” ministra finansów. W następnym roku musielibyśmy ponownie przekazać te środki gminom.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Rada Ministrów podjęła inną decyzję. Niewykorzystane środki pozostawiliśmy tam, gdzie znajdowały się one fizycznie.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Rezerwa, którą dysponuje minister zdrowia i opieki społecznej, przeznaczona na finansowanie kosztów wdrażania reformy, też nie została wykorzystana w pełni, bowiem z opóźnieniem przebiegały procesy przekształcenia jednostek służby zdrowia w samodzielne zakłady. Wobec tego Rada Ministrów uznała, że wskazane jest pozostawienie niewykorzystanych środków na rachunku depozytowym.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">W trzeciej pozycji, pod względem wielkości, są środki związane z różnymi programami prywatyzacyjnymi, takimi jak reprywatyzacja, program rekompensat dla sfery budżetowej. Przypominam, że w ub.r. obowiązywała ustawa, według której rekompensaty miały być wypłacone w postaci świadectw rekompensacyjnych i na przeprowadzenie tej akcji zarezerwowane były znaczne środki finansowe. Ponieważ odstąpiono od tego sposobu rekompensaty niepodwyższania wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, emerytów i rencistów, te środki zostały na rachunku depozytowym ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Następne pozycje są związane z działaniami badawczo-rozwojowymi w zakresie specjalnych programów na rzecz wojskowości. W tym przypadku depozytariuszami są Komitet Badań Naukowych oraz minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Na rachunku depozytowym ministra finansów zostały ulokowane środki z uruchomionych linii kredytowych zagranicznych, przy czym środki te nie zostały jeszcze rozdysponowane wśród dysponentów części budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Począwszy od tego roku rozporządzenia Rady Ministrów, wydawane zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, będą informowały jakie w danym roku nie zostaną wykorzystane środki, w tym środki pomocowe i pociągnięte z kredytów zagranicznych, i jaki został przyjęty dalszy scenariusz postępowania z tymi środkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy ktoś sprzeciwia się przyjęciu sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 1998 r. w części 81 - Rezerwy ogólne i części 83 - Rezerwy celowe w pozycjach: 4, 14, 15, 16, 17, 34, 38, 39, 49, 50, 69 i 75? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Pozostaje nam jeszcze do zrealizowania ostatni punkt porządku dziennego - rozpatrzenie rządowej informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 1998 r. przez skarb państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Realizując postanowienia ustawy, pozwoliliśmy sobie przedstawić opracowanie zaakceptowane przez Radę Ministrów, w którym został opisany stan jednego zagadnienia, ale za to niezwykle ważnego, a mianowicie stan tej części zobowiązań skarbu państwa, które wynikają z udzielonych poręczeń i gwarancji. W tym opracowaniu uzgodniona została także rola Banku Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Wykazaliśmy kwoty zobowiązań wymienionych imiennie kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty poręczone przez skarb państwa, przy czym istnieje zagrożenie, że nie wywiążą się oni z tych zobowiązań. Na dzień 31 grudnia 1997 r. kwota z tego tytułu wynosiła 19,7 mld zł, z tego ponad 9 mln zł stanowiły gwarancje w stosunku do kredytodawców lub pożyczkodawców zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli popatrzymy na wykaz przedsiębiorstw, które skorzystały z gwarancji, to łatwo zauważyć, że mamy do czynienia z bardzo dobrze znanymi zdarzeniami, które miały miejsce wiele lat temu i dotyczyły przedsięwzięć podejmowanych według stosowanej ówcześnie metody planowania gospodarki centralnie, ale także mamy do czynienia ze skutkami decyzji podjętych w latach 90.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Podczas oceny wykonania budżetu za 1998 r. państwo zwróciliście uwagę na to, że był on mało zaangażowany w poręczenia i gwarancje. Wynika to z dwóch powodów. Część firm może uzyskiwać kredyty w bankach polskich i zagranicznych bez konieczności ubiegania się o poręczenia. Poza tym w dość umiarkowany sposób ciągnęliśmy kredyty, które wymagają poręczeń skarbu państwa. Taki wymóg musi być spełniony w odniesieniu do wszystkich linii kredytowych Banku Światowego i innych międzynarodowych instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Przedstawiliśmy sytuacje, o których już dzisiaj była mowa. Chodzi o takie sytuacje, które są obarczone bardzo dużym ryzykiem i najprawdopodobniej część dawnych kredytobiorców lub pożyczkobiorców z przyczyn ekonomicznych nie będzie w stanie spłacić swoich długów wobec banków i stanowić one będą obciążenie budżetu państwa w kolejnych latach.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Ponadto przedstawiliśmy listę kredytobiorców, wobec których bardzo szybko może się okazać, że będziemy musieli przejąć obsługę zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Bank Gospodarstwa Krajowego spełnia funkcję poręczyciela i gwaranta pewnych przedsięwzięć, wynikających z realizowanej polityki gospodarczej rządu. Bank ten zarządza: Krajowym Funduszem Mieszkaniowym, Krajowym Funduszem Poręczeń Kredytowych oraz funduszami, które zostały utworzone w ub.r., a są nimi fundusz termomodernizacji i fundusz pożyczek i kredytów studenckich. Te fundusze mają charakter funduszy poręczeniowych linii kredytowych, które ciągnione są na zasadach komercyjnych, bądź zbliżonych do komercyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy ktoś z państwa chce zadać pytania w związku z omawianym tematem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosłankaHelenaGóralska">Nie mam żadnych szczegółowych pytań, natomiast chcę wyrazić zadowolenie z faktu, że w ustawie o poręczeniach i gwarancjach zamieściliśmy regulację, dzięki której Sejm ma wpływ na dyscyplinowanie tego, co się dzieje w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W czasie moich studialno-biznesowych wizyt we Francji odwiedzałem, a nawet miałem wykłady w wielkiej firmie francuskiej, która zajmuje się zarządem wodociągami. Jest to jedno z najbogatszych przedsiębiorstw francuskich. Natomiast na liście dłużników połowa z nich to są przedsiębiorstwa wodociągowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Nasze przedsiębiorstwa gospodarki wodociągowej nie są krezusami i w odróżnieniu od firmy francuskiej, są odrębnymi jednostkami, ponieważ każda gmina ma własne przedsiębiorstwo gospodarki wodociągowej.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Przedsiębiorstwa, które znalazły się na liście, rozpoczęły realizować inwestycje centralne w latach 80. Po transformacji gospodarki zmieniły się warunki kredytowania inwestycji i obawiamy się, że te podmioty same nie spłacą zaciągniętych kredytów. Po to żeby same mogły się wywiązać z zobowiązań, lokalne stawki za wodę musiałyby wzrosnąć w tempie i w granicach, które nie mogłyby być zaakceptowane przez społeczeństwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy niskie wykorzystanie limitu środków na rządowe gwarancje i poręczenia kredytów nie było w jakiejś mierze spowodowane zbyt skomplikowanymi procedurami ubiegania się o tego rodzaju pomoc?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PodsekretarzstanuHalinaWasilewskaTrenkner">Procedury nie są najłatwiejsze, ale nie odbiegają one od zasad stosowanych na świecie. Obserwujemy, iż przedsiębiorstwa niechętnie biorą kredyty ze względu na to, że ich cena jest bardzo duża, a w przypadku kredytów eksportowych koszt podraża ubezpieczenie polisy. Przedmiotem obrad Komitetu Rady Ministrów będzie propozycja zmian w zasadach działania Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. Zmiany te będą m.in. polegały na uproszczeniu procedur, zwłaszcza wobec przedsiębiorstw, które od dłuższego czasu funkcjonują na rynku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrezesBankuGospodarstwaKrajowegoRyszardPazura">W miarę upływu czasu upraszczane są procedury bankowe. Bankom coraz bardziej zależy na klientach, a jednym z warunków ich pozyskania jest upraszczanie procedur. Łatwiej jest to zrobić w zakresie Funduszu Poręczeń Kredytowych, którym zarządza Bank Gospodarstwa Krajowego ze względu na to, że klientami tego Funduszu w 80% są firmy małe i średnie, czyli zatrudniające do 250 osób. W formule bardzo uproszczonej udzielamy ok. 80% poręczeń, bowiem w znacznej mierze wyręczają nas banki pośredniczące, czyli te, w których zaciągany jest kredyt. Bank Gospodarstwa Krajowego sprawdza tylko, jaka jest „historia” podmiotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Pamiętamy, że 2–3 lata temu środki tego Funduszu były niewielkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrezesRyszardPazura">Od tego czasu środki znacznie wzrosły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy są uwagi lub pytania? Nikt się nie zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Czy ktoś się sprzeciwia przyjęciu rządowej informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 1998 r. przez skarb państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">Wobec wyczerpania porządku dziennego, zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>