text_structure.xml
62.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Otwieram posiedzenie Komisji. Bardzo serdecznie witam panią minister Beatę Oczkowicz z Ministerstwa Obrony Narodowej, pana Dariusza Ryczkowskiego dyrektora Departamentu Infrastruktury MON. Witamy serdecznie pana Bogusława Wijatyka, dyrektora Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przewodniczącego Konwentu Dziekanów Korpusu Oficerów Zawodowych Wojska Polskiego pana kmdra Banaszewskiego. Witam przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli. Witam posłów, media oraz wszystkich gości.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę państwa, jak zawsze, porządek był rozdany. Czy są uwagi do porządku? Jeżeli nie ma, rozumiem, że porządek został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Bardzo proszę panią minister Oczkowicz o przedstawienie informacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBeataOczkowicz">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, w ramach struktur NATO w dziedzinie bezpieczeństwa realizowany jest program NSIP, czyli Program inwestycji NATO w dziedzinie bezpieczeństwa. Program został stworzony w celu zapewnienia wspólnego finansowania projektów inwestycyjnych dla potrzeb misji. Jest on narzędziem Sojuszu do zestawiania potrzeb w zakresie tworzenia niezbędnych zdolności wojskowych, których zapewnienie wykracza poza narodowe zasoby obronne państw członkowskich.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBeataOczkowicz">Program powstał w 1951 r. Źródłem jego finansowania jest fundusz NSIP tworzony ze składek wnoszonych przez kraje uczestniczące w Programie. Składka wpłacana przez Polskę wynosi obecnie 2,49% wspólnego budżetu NSIP. Program obejmuje zadania zgrupowane w pakietach inwestycyjnych, tzw. capability package, których realizowanie zapewnia osiągnięcie podstawowych zdolności operacyjnych. Te pakiety są zatwierdzane przez Radę Północnoatlantycką. Natomiast przydział środków finansowych realizowany jest przez Komitet Inwestycyjny NATO i wymaga zgody wszystkich sojuszników oraz pozytywnej opinii dowództw strategicznych NATO. Koszty operacyjne i techniczne utrzymania należą do obowiązków kraju gospodarza.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBeataOczkowicz">Pakiety inwestycyjne realizowane w Polsce w ramach programu NSIP obejmują następujące kategorie infrastruktury wojskowej: bazy lotnicze, bazy morskie, systemy łączności, stanowiska dowodzenia obroną powietrzną, radary dalekiego zasięgu obrony powietrznej, składy paliwowe, a także siedziby dowództw sojuszniczych. Zadania inwestycyjne realizowane w Polsce w ramach programu NSIP zawarte są w 8 pakietach zdolności obronnych. Szczególne znaczenie ma pakiet 22 – pakiet akcesyjny – który obejmuje modernizację 7 lotnisk, 2 baz morskich, a także 5 baz paliwowych. Jest to pakiet, który został zatwierdzony w 1999 r.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBeataOczkowicz">Zgodnie z decyzją ministra obrony narodowej z 2004 r. wyznaczone zostały osoby odpowiedzialne za realizację programu NSIP. Za etap przygotowania pakietów inwestycyjnych odpowiada szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Natomiast za etap realizacji pakietów inwestycyjnych odpowiada podsekretarz stanu, któremu podlega, realizujący zadania z programu NSIP, Zakład Inwestycji Traktatu Północnoatlantyckiego. Ten zakład został utworzony zgodnie z decyzją ministra obrony narodowej w 2002 r. Utworzenie zakładu miało na celu spełnienie wymogu określonego przez Komitet Inwestycyjny NATO, żeby istniała konsolidacja w jednej instytucji zadań merytorycznych i finansowo-rozliczeniowych Programu inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w dziedzinie bezpieczeństwa. W związku z reformą finansów publicznych w dniu 1 stycznia 2011 r. zakład został zlikwidowany. Utworzona została instytucja gospodarki budżetowej – Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – która posiada osobowość prawną. Podstawowym zadaniem zakładu jest realizacja projektów inwestycyjnych zawartych w pakietach inwestycji NATO, m.in. poprzez wybór specjalistycznych firm konsultingowych, pełniących funkcję inwestorów zastępczych, przeprowadzanie postępowań przetargowych związanych z wyborem wykonawców robót i dostawców, nadzór nad realizacją inwestycji przez inwestorów zastępczych, rozliczanie inwestycji według uregulowań narodowych i NATO oraz realizację zadań poprzez Agencję NATO.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBeataOczkowicz">Informacji o szczegółach realizacji zadań w poszczególnych pakietach udzieli dyrektor Zakładu, pan Bogusław Wijatyk. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo, pani minister. Proszę bardzo, pan dyrektor Wijatyk.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jestem dyrektorem Zakładu Inwestycji NATO. Jak pani minister zechciała powiedzieć, zakład jest wyspecjalizowaną jednostką do realizacji wszystkich zadań nałożonych na Polskę, jeżeli chodzi o inwestycje w programie bezpieczeństwa. W trakcie prezentacji zapoznam państwa ze stanem zaawansowania całego programu, w tym z zaawansowaniem szczegółowym we wszystkich 8 pakietach, a także z perspektywami na przyszłość.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Sojusz finansuje zadania na terenie Polski nie tylko w celu stworzenia zdolności obronnych, ale także zbudowania systemu bezpieczeństwa. W Polsce inwestują wszyscy członkowie Sojuszu. Oznacza to, że otrzymujemy pieniądze np. z Turcji, ze Stanów Zjednoczonych, czy z Kanady. Te obiekty stają własnością państwa gospodarza – w tym przypadku Polski – i są przekazywane użytkownikowi, czyli Wojsku Polskiemu. W dużym skrócie można powiedzieć, że zakład jest rodzajem developera, który buduje za pieniądze NATO infrastrukturę NATO i przekazuje ją użytkownikowi. Ta infrastruktura jest lub może być wykorzystana w celach obronnych.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Cały program bezpieczeństwa składa się obecnie z 8 pakietów. Są One pokazane na niniejszym slajdzie. Jak pani minister wspomniała, największym pakietem jest pakiet 22. Jest to pakiet związany głównie z zasilaniem w paliwa wojsk lądowych i powietrznych. Drugi, to bardzo ważny pakiet 35, który jest związany z systemem obrony powietrznej. Pakiet 39 służy wymianie informacji wśród krajów wstępujących do NATO, czyli w Czechach, na Węgrzech i w Polsce, na poziomie ziemia-powietrze i ziemia-ziemia. Kolejny pakiet stanowi o naszych sensorach związanych z obroną powietrzną. Kolejna część, to pakiet 109. To jest budowa stacji dowodzenia przestrzeni powietrznej w Krakowie. Kolejny pakiet 401, to budowa Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC w Bydgoszczy. Kolejny pakiet złożony z dwóch pakietów, to morski system łączności i kierowania. Ostatni, to przygotowanie infrastruktury dla 3. Batalionu Łączności w Bydgoszczy. Polski program bezpieczeństwa składa się obecnie ze 129 zadań, z czego 99 już ukończono i przekazano użytkownikom, 15 jest w trakcie realizacji, a 15 kolejnych jest już zaprogramowanych.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Polska ma swoją wpłatę do budżetu NATO, jeżeli chodzi o fundusz NSIP. Pani minister wspomniała, że jest to niecałe 2,5%. NATO stosuje podział kosztów. W tym przypadku podział kosztów pomiędzy Polską i NATO wynosi 59% po stronie NATO, a 41% po stronie Polski. Pragnę zwrócić uwagę, że ten podział kosztów jest korzystny dla naszego kraju. Jeżeli chodzi o informację na temat finansów związanych z tym programem, to ten wykres kołowy pokazuje bardzo syntetyczny obraz. Środki NATO to 1480 mln zł, środki budżetowe to 1018 mln zł, składki do NATO to 956 mln zł.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Następne slajdy pokażą każdy z 8 pakietów. Pierwszy pakiet, który został zrealizowany jeszcze w 2000 r., to pakiet 39. Jest on zakończony, a służył zbudowaniu łączności pomiędzy Polską i NATO. Jest to bardzo zaawansowany system teleinformatyczny pozwalający na obsługę informacji niejawnych w najwyższych standardach NATO. Pakiet 22 jest najbardziej kosztowny. Służy on siłom szybkiego reagowania, czyli siłom obronnym. Jest w dużej części zaawansowany. Z tego pakietu przekazano użytkownikom 78 projektów, co stanowi 83% całości zadań. W ramach tego pakietu zmodernizowano infrastrukturę 6 lotnisk i 2 portów wojennych. Zakończono i przekazano do użytku 2 lotniskowe składy MPS oraz 2 bazy MPS, czyli magazyny paliw i smarów. Aktualnie modernizujemy 1 MPS i przygotowujemy 2 bazy paliwowe, a budowa kolejnych 6 wkrótce się rozpocznie. Przetargi rozpoczną się jeszcze w tym roku.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Pakiet 35 to integracja systemu dowodzenia obrony powietrznej z systemem NATINADS. Zakończono z niego realizację i przekazano użytkownikom 4 projekty, co stanowi 57% całości zadań. Pakiet składa się głównie z części elektronicznej, zapewniającej współpracę z narodowymi systemami obrony powietrznej, radiowej łączności oraz szkolenia symulacyjnego. W części budowlanej pakiet obejmuje modernizację 3 istniejących obiektów na potrzeby rozwinięcia stanowisk dowodzenia obrony powietrznej szczebla taktycznego. Jesteśmy w fazie realizacji stacji nadawczo-odbiorczej na Wybrzeżu oraz zapewnienia interfejsu dla lotnictwa i Marynarki Wojennej.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Pakiet 44 to stanowiska radarowe dalekiego zasięgu typu Backbone. Są to najbardziej zaawansowane technologicznie radary budowane obecnie w Europie. Wszystkie funkcjonują. Skończono realizację i przekazano 6 obiektów. Aktualnie jesteśmy w fazie prowadzenia niektórych testów instalacji systemu łączności naziemnej oraz integracji wybranych posterunków z systemami obrony powietrznej.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Kolejny pakiet, pakiet 109, to budowa możliwości operacyjnych systemu dowodzenia i kontroli przestrzeni powietrznej ACCS. Jest to bardzo nowoczesne centrum, które jest budowane jako część systemu obejmującego całe NATO, całą Europę. Taki obiekt ma być zbudowany na południu kraju. Jest on już w fazie końcowej wyposażania elektronicznego i przeprowadzania testów. W tej chwili trwa integracja kolejnych interfejsów. Przeprowadzono testy radarów. Przygotowano do testowania konfigurację z systemami meteo.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC w Bydgoszczy. Pragnę wspomnieć, że zorganizowanie tego pakietu i umieszczenie tego Centrum w kraju, to wielki sukces polskiej dyplomacji. Są tylko dwa takie centra w NATO, a jedno jest umiejscowione właśnie w Bydgoszczy. W ramach tego pakietu zakończono 8 projektów. Centrum funkcjonuje i szkoli żołnierzy z całego NATO. Zostały do wykonania tylko niewielkie projekty dodatkowe, które usprawnią pracę bydgoskiego Centrum.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Połączony pakiet morski – system łączności i kierowania. Są tutaj 2 pakiety. Mają one zapewnić łączność między okrętami i stanowiskami dowodzenia oraz łączność w portach wojennych na potrzeby sił morskich NATO. Ten pakiet realizuje dla Polski agencja NCIA. Jest to agencja wyspecjalizowana w realizacji projektów elektronicznych. We wszystkich państwach instaluje ona podobne systemy, które są ze sobą kompatybilne. Jest ona dla nas inwestorem zastępczym. Wdraża najnowsze rozwiązania technologiczne.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Przygotowanie infrastruktury dla 3. Batalionu Łączności NATO w Bydgoszczy. Pragnę podkreślić, że to także jest wielki sukces polskiej dyplomacji, ponieważ są 3 takie bataliony, a jeden z nich został umieszczony w naszym kraju. To też jest wyróżnienie dla Polski. Projekt obejmuje 8 przedsięwzięć. Zrealizowano budynek sztabowy, który już funkcjonuje. Przekazano go użytkownikowi. Komitet Inwestycyjny już autoryzował realizację pozostałych zadań.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Jak wspomniałem na początku, wszystkie pakiety obejmują 129 zadań, z których 99 jest już zakończonych. Jesteśmy w trakcie wykonywania 15 zadań, a 15 kolejnych jest na etapie autoryzacji. Oznacza to, że wkrótce wyczerpalibyśmy polską część programu NSIP. Z tego powodu powstają 3 nowe pakiety, które obejmują 30 nowych zadań inwestycyjnych na kwotę 136 mln euro. Te pakiety związane są głównie z lotnictwem. Będzie to infrastruktura dla samolotów tankowców, infrastruktura dla samolotów wielozadaniowych oraz infrastruktura zabezpieczenia środków obrony i ataku.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">Ten slajd podsumowuje realizację rzeczową całego NSIP. Powtórzę, że zrealizowano 99 projektów, a realizowanych jest 15. W przygotowaniu jest 15 kolejnych projektów. Jest też 30 nowych projektów dla Polski. Chciałbym również wspomnieć, że NSIP to nie tylko budowa infrastruktury, ale także transfer najnowszych technologii do naszego państwa. Wykonawcami i podwykonawcami projektów są polskie firmy, które, dzięki kontaktowi z programem NSIP mogą zaznajomić się z najnowszymi technologiami i nawiązać kontakty z najbardziej zaawansowanymi technologicznie firmami na świecie. Przez to wzrasta know-how w kraju. Jest to produkt dodany do całego NSIP, do tych kwot, które przekazuje nam NATO. Jak wspomniałem, NATO przekazuje nam więcej niż my jemu.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#DyrektorZakladuInwestycjiOrganizacjiTraktatuPolnocnoatlantyckiegodrBoguslawWijatyk">To wszystko z mojej strony. Dziękuję państwu. Jestem do dyspozycji, jeżeli chodzi o pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Rozumiem, że pytania będą, kiedy otworzę dyskusję. Rozumiem, że w tej chwili wszystko to już jest ze strony ministerstwa. Tak? Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Otwieram dyskusję. Jako pierwsza pani przewodnicząca Zakrzewska. Pani posłanka Sobecka, pani posłanka Sławiak, pan poseł Macierewicz, pani posłanka Renata Butryn, pan poseł Wojtkiewicz, pan poseł Suski. To na razie tyle, proszę państwa. Oczywiście, lista nie jest zamknięta. Proszę bardzo, pani przewodnicząca Zakrzewska.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselJadwigaZakrzewska">Szanowna pani minister, szanowni państwo, na przestrzeni lat mieliśmy kilka posiedzeń Komisji Obrony Narodowej poświęconych temu tematowi. W 2008 r., w 2010 r., 2012 r. rozmawialiśmy m.in. na temat usytuowania inwestycji NATO, ze szczególnym uwzględnieniem projektów związanych z obsługą samolotów F-16. Ale nie o tym chciałam powiedzieć. Pamiętam, że czytając na przestrzeni lat tę lekturę można było dojść do wniosku, że było wiele kontrowersji dotyczących realizacji tych inwestycji. Były kłopoty z przeprowadzaniem przetargów, były podejmowane decyzje personalne, były obiekcje dotyczące racjonalności przy wydatkowaniu pieniędzy.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PoselJadwigaZakrzewska">W związku z tym mam pytanie. Przez te wszystkie lata Departament Kontroli zajmował się kontrolą. Wiemy, że także Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzała kontrole. Czy były również kontrole ze strony NATO? Bardzo proszę, żeby pani minister odpowiedziała na to pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Pani posłanka Sobecka.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Dziękuję. Panie przewodniczący, pani minister, szanowni państwo, goście i Wysoka Komisjo. Od chwili przyjęcia Polski do NATO na terenie naszego kraju realizowane są inwestycje wspomagające infrastrukturę wojskową, szczególnie tę, która ma istotne znaczenie dla ewentualnego działania sił Sojuszu Północnoatlantyckiego z terenu Rzeczypospolitej Polskiej. Dotychczas najwięcej realizowanych tematów jest związanych z infrastrukturą portów morskich i lotnisk wojskowych, ich wyposażenia w środki łączności, magazynów paliwowych, systemów radarowych przygotowywanych do współdziałania ze strukturami NATO, a także wiele innych istotnych projektów. Niestety, tempo realizacji tych inwestycji, podobnie jak innych inwestycji w resorcie obrony narodowej, należy ocenić – delikatnie mówiąc – krytycznie.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Dlaczego nie dokończono projektu pełnego systemu łączności radiowej dedykowanego użytkownikom z Marynarki Wojennej? Na jakim etapie jest budowa w Pile magazynów logistycznych dla wojsk NATO? Dlaczego tak wolno postępuje reorganizacja Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Drawsku Pomorskim, z podporządkowaniem poligonu Sił Powietrznych w Ustce, centralnego poligonu Marynarki Wojennej w Nadarzycach, ośrodka poligonowego Marynarki Wojennej w Strzepczu, 4 poligonów Wojsk Lądowych w Nowej Dębie, Orzyszu, Wędrzynie i Żaganiu, a także Ośrodka Szkolenia Piechoty Górskiej w Dusznikach? Dlaczego słuszny projekt centralizacji najważniejszych poligonów, z których często korzystają wojska sojusznicze, tak się ślimaczy? Wstrzymano budowę bezpiecznej, niezależnej łączności trankingowej dla tych obiektów.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni ma do końca 2016 r. osiągnąć wyższy stopień gotowości bojowej, a liczba personelu stacjonującego w Koszarach Bałtyckich w Szczecinie ma się podwoić. To jest ważna sprawa. Czy mamy gwarancje, że niezbędne do tego inwestycje będą na czas zrealizowane? Zaniepokojenie budzi brak działań, żeby systemy łączności, którymi dzisiaj dysponują 4 lotniska wojskowe – na których stacjonują samoloty F-16 – zostały zbudowane także na pozostałych lotniskach wojskowych. To pozwoliłoby na stworzenie bezpiecznej i niezawodnej łączności dowodzenia wszystkimi siłami lotnictwa wojskowego, a także zapewniłoby łączność pomiędzy samolotami i wszystkimi lotniskami. To niezwykle istotne, biorąc pod uwagę rolę tej części naszych sił zbrojnych, będących częścią sił NATO.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Na koniec chciałam powiedzieć o jeszcze jednej ważnej sprawie. Wiemy, że polska Najwyższa Izba Kontroli podjęła współpracę z Międzynarodową Radą Audytorów NATO. Uważam, że nasza Komisja powinna zapoznać się z efektami audytu realizacji wszystkich inwestycji w sektorze obronnym, przeprowadzonego przez NATO. Proszę państwa, tam mogą być istotne wnioski i spostrzeżenia, dotyczące tego, jak usprawnić tempo wszystkich inwestycji NATO w Polsce. Prosiłabym o odpowiedź. Jednocześnie proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo, pani poseł. Pani posłanka Sławiak.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselBozenaSlawiak">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pani minister, szanowni państwo, mam takie pytanie – czy program inwestycji NATO w dziedzinie bezpieczeństwa ma jakiś termin? Czy jest zaplanowany na jakieś lata? Mamy informację, że powstał w 1951 r. i został zmieniony w 1994 r. Tak naprawdę nie wiem, od kiedy i do kiedy on się toczy.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PoselBozenaSlawiak">Przy okazji chciałabym też zapytać o modernizację baz paliwowych. Jest to m.in. baza w Wędrzynie. Słyszę o tym już od 15 lat. Cieszę się, bo widzę, że sprawa modernizacji tej bazy jest zaawansowana, ale chciałabym wiedzieć, czy jest jakiś termin zakończenia tej inwestycji?</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PoselBozenaSlawiak">Przy okazji chcę powiedzieć, że bardzo się cieszę, że wykonano aż tyle zadań za środki NATO – oczywiście – przy współudziale naszych polskich środków. Cieszę się, że aż tyle zyskaliśmy dzięki przynależności do NATO. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Zgodnie z zasadami, po 3 pytaniach mamy odpowiedzi. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Zakrzewskiej, to zakład był kontrolowany przez Najwyższą Izbę Kontroli, jak również przez Departament Kontroli. Tak naprawdę, w zakładzie bez przerwy toczą się jakieś kontrole, także z mojej strony, tzn. ze strony pionu podsekretarza stanu. Muszę powiedzieć, że w okresie ostatnich 2 lat tempo realizacji inwestycji znacznie wzrosło. Wzrosła liczba zadań rozliczanych przez NATO. Jest to jak gdyby druga część mojej odpowiedzi, odnośnie do kontroli NATO. Jeżeli chodzi o cały system rozliczania tych inwestycji, to w NATO mamy zarówno odbiory techniczne jak i finansowe. To jest właśnie ta kontrola. Gdyby któraś z tych kontroli wypadła niepomyślnie, to musielibyśmy zwracać pieniądze NATO, a z taką sytuacją nie mieliśmy do czynienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Chodzi mi o wnioski pokontrolne ze współpracy polskiej Najwyższej Izby Kontroli z izbą kontroli NATO.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Czy pani poseł mówi o audycie?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Audyt jest na etapie wstępnym. Myślę, że gdy będzie już protokół z audytu, to wtedy będzie on zapewne omawiany i brany pod uwagę.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o pytania zadane przez panią poseł Sobecką, to muszę powiedzieć, że 99% tych zadań, które pani poseł wymieniła, to są zadania realizowane z naszych środków. To nie są zadania realizowane z programu NSIP.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">W ramach infrastruktury NATO.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">To nie są zadania dotyczące infrastruktury NATO. To jest nasza infrastruktura, realizowana za środki z budżetu państwa. Mogę odpowiedzieć na piśmie i wymienić zadania, które są realizowane w ramach centralnych planów rzeczowych Ministerstwa Obrony Narodowej. Jak powiedziałam, 99% tych zadań, to zadania własne. Nie sposób było zanotować tych zadań, które pani poseł wymieniała. Jeżeli jest taka potrzeba, to odpowiem na piśmie, które zadania są realizowane z centralnych planów rzeczowych. Te plany są zrealizowane na poziomie 95% rocznie. Zadania są realizowane według przyjętych harmonogramów. Oczywiście, jakieś opóźnienia mogą występować. To są opóźnienia związane np. z procedurami przetargowymi, czy z odwołaniami w ramach tych procedur. Na każdym etapie jakieś opóźnienie może wystąpić, ale nie jest tak, że tych zadań się nie realizuje.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Przepraszam, pani minister. Jeszcze sekundkę, bo pani poseł chciała zabrać głos ad vocem, jak rozumiem. Jeśli tak, to proszę króciutko.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PoselAnnaElzbietaSobecka">Dziękuję, panie przewodniczący. Ad vocem, bo my się trochę z panią minister nie rozumiemy. Wiem, że to jest za nasze, polskie, budżetowe pieniądze, ale to jest infrastruktura przygotowywana również do działań NATO. Przecież NATO nie wszystko nam buduje – nie całą infrastrukturę. Również Polska ma tu swój wkład. O to mi chodzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Wiem. Tylko, pani poseł, dzisiaj rozmawiamy o programie NSIP i o inwestycjach realizowanych w ramach programu NSIP, a nie o inwestycjach realizowanych z centralnych planów rzeczowych. To jest znacznie szerszy temat, który wymaga zupełnie innego przygotowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję. Zamykam tę kwestię. Proszę bardzo, pani minister.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o pytania pani poseł Sławiak, to jak powiedziano, zadania w programie NSIP są realizowane w tzw. pakietach. Mogą pojawić się nowe pakiety. To nie jest tak, że jest jakaś data graniczna wdrażania tych pakietów. W każdym pakiecie jest grupa zadań. Słyszeliśmy, jest to np. 99 zadań. Każde zadanie jest realizowane według swojego harmonogramu i ma określony termin graniczny. Jeżeli chodzi o Wędrzyn, to jest to zadanie na etapie autoryzacji środków w Brukseli. Sama realizacja zajmie ok. 3 lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Pan poseł Macierewicz, proszę bardzo. Następnie pani posłanka Butryn i pan poseł Wojtkiewicz. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie przewodniczący, pani minister, Wysoka Komisjo, oczywiście, jestem pod dużym wrażeniem tego sprawozdania, ale także pod dużym wrażeniem szczegółowości i precyzji tego, co mówiła pani poseł Sobecka. Przyjmując do wiadomości opinię pani minister chciałbym, żeby jednak pani minister bardziej precyzyjnie wypowiedziała się o tym, czy żadne z zadań i inwestycji, które wskazała pani poseł Sobecka, nie jest realizowane z tego tytułu, z tej instytucji. W jakim to jest wymiarze? Powiem szczerze, że pytam o to dlatego, bo ten bardzo interesujący referat jest troszeczkę niesatysfakcjonujący, jeżeli chodzi o szczegóły. Moje wrażenie jest takie, że tak naprawdę z tych wszystkich zadań zrealizowano dwa w taki sposób, że rzeczywiście zaczęły one funkcjonować. Jest to zwłaszcza Bydgoszcz. Rozumiem, że ona jakoś funkcjonuje. Cała reszta jest zrealizowana w jakichś procentach. Pan dyrektor mówił raz o 60%, a raz o 90%. Tyle, że nie wiemy do czego te procenty się odnoszą. Czy odnoszą się do liczby zrealizowanych zadań? Czy donoszą się gotowości, do realizacji całości inwestycji, czy do możliwości rozpoczęcia jej użytkowania?</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Sformułowanie „60%” jest bardzo interesujące i może robić wrażenie, ale nie wnosi nic, jeżeli chodzi o rzeczywistą gotowość do działania sił zbrojnych Polski i NATO. Czy pani minister, albo pan dyrektor, mogliby nam to przedstawić w odniesieniu do czasu gotowości do działania poszczególnych inwestycji dla sił zbrojnych NATO? Ile trzeba czasu, a nie ile procent? Czy będzie to gotowe za miesiąc, za pół roku, za dwa lata, czy za dziesięć? Proszę mi wybaczyć, że mówię o 10 latach, ale – jak wiadomo – Bydgoszcz była realizowana nawet dłużej, więc nie jest to zupełnie bezzasadne. Chodzi o termin gotowości. Proszę o podanie tych wszystkich inwestycji, które państwo przeczytali, ale w wymiarze ich gotowości do przekazania siłom zbrojnym. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję panu. Pani posłanka Butryn.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PoselRenataButryn">Dziękuję, panie przewodniczący. Bez wątpienia realizacja tego programu inwestycji, to istotny element podnoszenia poziomu naszego bezpieczeństwa. Na pewno nam wszystkim zależy na tym, żeby realizacja tych inwestycji przebiegała w jak najszybszym tempie, bez zakłóceń i – oczywiście – w taki sposób, żeby to, co zbudujemy, co pozyskamy, wpisywało się w naszą strategię obronną.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PoselRenataButryn">W związku z tym mam pytania i pewną refleksję, którą chciałabym się podzielić. Pierwsze pytanie odnosi się do stanu realizacji zadań w zakresie stanowisk radarowych dalekiego zasięgu. W jednym sprawozdaniu mamy 50%, a w drugim 60%, ale to nie jest ważne. Chciałabym zapytać, kiedy nastąpi realizacja pozostałej części tego programu? Ten program jest bardzo istotny ze względu na monitorowanie naszych granic. Pamiętajmy o tym, że nasza granica wschodnia jest granicą Schoengen. A w okolicznościach, które nastąpiły, jest to granica wzmożonej aktywności – oczywiście – ze strony wojsk rosyjskich.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#PoselRenataButryn">Kolejne pytanie i sugestia dotyczą pozyskiwania do eksploatacji, tworzenia stanowisk i wyposażenia w radary. Wiemy, że są – oczywiście – radary produkcji polskiej. Mamy wyszczególnione te stanowiska. Ale mamy też radary włoskie, o ile się nie mylę. Były problemy z uruchomieniem tego systemu radarowego. Oprócz tego chciałabym podkreślić jeszcze jedno. Eksploatacja polskich radarów wiąże się, w razie awarii systemu, z szybkim serwisowaniem. Polski dostawca jest w stanie w ciągu 3-4 godzin dojechać na miejsce i zapanować nad awarią. Jeżeli chodzi o system włoski, to – jak uzyskaliśmy informację – jest to czas najkrócej ok. 3 dni. W związku z tym, ponieważ jest robiony audyt, chciałabym zasugerować, że może warto byłoby zwrócić uwagę, że jeżeli dysponujemy sprzętem dobrej, czy podobnej klasy w danym państwie, to może byłoby dobrze go wykorzystać. Rozumiem, że jest to w drodze przetargów publicznych, które organizuje przede wszystkim NATO, ale nasz udział to 41%, przyjmując to założenie, które państwo wskazali. Czy nie warto byłoby pomyśleć w związku z tym systemem bezpieczeństwa, że jeżeli mamy sprzęt podobnej klasy, czy system podobnej klasy, to jednak byłoby bezpieczniej wyposażać go w nasze radary? Kolejna rzecz – chodzi też o udział polskiego przemysłu w realizacji tych inwestycji.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#PoselRenataButryn">Trzecie pytanie, czy może trzeci problem, który chciałabym poruszyć. Wojsko Polskie, różne oddziały, a szczególnie wojska specjalne i służby wywiadowcze oczekują na realizację programu dronów. Czy jest jakiś pakiet w ramach tego systemu przewidujący infrastrukturę, użycie i zakup dronów, czy zaprogramowanie zakupu dronów, całego oprogramowania i systemu – oczywiście – zintegrowanego z systemem NATO? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo, pani poseł. Pan poseł Wojtkiewicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PoselMichalWojtkiewicz">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Pani minister, mam pytanie w kontekście tego sprawozdania. Dużo mówiło się w nim o systemach radarowych, o lokalizacji. Z ciekawości zadam trochę dociekliwe pytanie. Czy buduje się inne systemy lokalizacji oprócz systemów radarowych, ponieważ można powiedzieć, że system radarowy jest do pewnego stopnia ułomny, łatwy do wykrycia i zniszczenia?</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#PoselMichalWojtkiewicz">Druga sprawa. Wszystkie inwestycje zlokalizowane są centralnej Polsce, a część w zachodniej Polsce. Dzisiaj cały teatr przesuwa się bardziej na wschód. Dlaczego tylko w ten sposób patrzymy na te inwestycje? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję. Proszę bardzo, ministerstwo.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jeżeli chodzi o pytanie pana posła Macierewicza, to gdybyśmy mieli mówić o jakichś bardzo szczegółowych informacjach, to tak naprawdę posiedzenie musiałoby mieć charakter niejawny. Jest to kwestia decyzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę mówić tylko to, co jest możliwe w takim trybie. Panie pośle, jak pan świetnie wie, mamy przewidziane posiedzenie niejawne, ale w lutym. Wtedy będzie można omówić pewne sprawy. Proszę mówić to, co może pani powiedzieć w tej chwili.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli będzie taka potrzeba, to się przygotujemy.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Przepraszam, pani minister, bo to zrobiło na mnie duże wrażenie. Czy pani chce powiedzieć – bo, oczywiście, to jest możliwe w jakimś wymiarze – że terminy oddania obiektów do użytku siłom zbrojnym są objęte klauzulą tajności?</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Terminy są różne, w zależności od inwestycji, jaka jest realizowana. Co konkretnie interesuje pana posła? Jaka inwestycja?</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Terminy oddania do użytku poszczególnych inwestycji. Chodzi mi o terminy, a nie o procenty. To proste.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Mogę powiedzieć, że to jest okres od 4 do 10 lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Chodzi mi o przypisanie czasu do każdej inwestycji. Chcemy widzieć, w jakim czasie będzie realizowana każda z nich. I tyle.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Dobrze, dla każdego rodzaju inwestycji przedstawimy to w tabelce.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Będę bardzo wdzięczny. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o odpowiedź na temat stanowisk radarowych, to poproszę pana dyrektora.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#DyrektorDepartamentuInfrastrukturyMONplkDariuszRyczkowski">Dziękuję, pani minister. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jeśli chodzi o połączone pytania pani poseł Butryn dotyczące, jak rozumiem, sugestii co do elementów wyboru polskich i włoskich radarów, to jest to przedsięwzięcie, które jest prowadzone w przetargu międzynarodowym przez NATO. Ograniczenie tylko i wyłącznie do polskich dostawców jest niemożliwe, ponieważ jest to postępowanie międzynarodowe. Zresztą, to postępowanie zostało już rozstrzygnięte. Jak pani poseł doskonale wie, bo przytaczała pani te dane, mamy radary polskie i mamy radary w systemie RAT-31 produkcji Selex ES.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#DyrektorDepartamentuInfrastrukturyMONplkDariuszRyczkowski">Jeśli chodzi o system serwisowania, to mamy zaufanie do partnerów NATO. To nie jest kwestia terminu dojazdu, ponieważ wszystkie radary włoskie zostały wykonane przy udziale polskich podwykonawców. To nie jest problem dojazdu. Oczywiście, jest problem części zamiennych i odpowiedniego ich magazynowania. Ale, jak powiedziałem, mieścimy się w standardzie NATO. Mamy zaufanie do naszych partnerów i musimy je mieć.</u>
<u xml:id="u-42.2" who="#DyrektorDepartamentuInfrastrukturyMONplkDariuszRyczkowski">Jeśli chodzi o drony, to istnieją takie propozycje strony polskiej. Są one w fazie uzgodnień. Nie możemy mówić, że są w pakiecie, ponieważ są dopiero propozycjami. W jednym z nowych pakietów, przedstawionych przez pana dyrektora, które są programowane, być może drony się pojawią. Natomiast dzisiaj nie możemy niczego zagwarantować, ponieważ różnica pomiędzy zdolnością, a wykonaniem pakietu jest taka, że za planowanie, jak mówiła na wstępie pani minister, odpowiada Sztab Generalny Wojska Polskiego, który planuje nasze zdolności. Przepraszam, ale płynnie przeszedłem do odpowiedzi na kolejne pytanie. Za zdolności, za planowanie zdolności odpowiada u nas Sztab Generalny Wojska Polskiego, a program NSIP jest realizatorem części tych zdolności na arenie polskich sił zbrojnych. Dlatego system jest skomplikowany, jednak mądry w swojej istocie, ponieważ oddzielona jest funkcja planistyczna od wykonawczej i – oczywiście – rozliczenia całości przedsięwzięcia.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PoselRenataButryn">Ale to byłoby bardzo korzystne.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#DyrektordepartamentuMONplkDariuszRyczkowski">Niestety, bezpośrednie ograniczenie wyłącznie do polskich dostawców jest na tym etapie, w naszej ocenie, niemożliwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Pani poseł mówi o dronach. Pan dyrektor powiedział, jest to brane pod uwagę przez stronę polską, natomiast nie wiemy, czy zostanie to uwzględnione w nowych pakietach. W dniu dzisiejszym nie możemy udzielić na to pytanie odpowiedzi. Jest to zbyt wczesny etap, pani poseł</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#PoselRenataButryn">Czy mogę zabrać głos ad vocem?</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę bardzo. Jeszcze pani posłanka Butryn ad vocem.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#PoselRenataButryn">Sugerowałam tylko, że w ramach audytu, w ramach zgłaszanych uwag, można zaproponować większy udział polskiego sprzętu. To byłoby bardzo dobre. Chociaż są przetargi, to jednak one także powinny mieć jakąś logikę i sens. Takie jest moje zdanie. Natomiast chciałabym powiedzieć, że uważam, iż na każdym etapie powinniśmy stosować bardzo mocny lobbing, żeby te drony weszły do pakietów. To jest absolutnie wymóg czasu. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Pan poseł Suski.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#PoselPawelSuski">Dziękuję. Panie przewodniczący, pani minister, Wysoka Komisjo, funkcjonowanie programu NSIP jest, jak widzimy, w pełni uzasadnione i dobrze realizowane, z niewątpliwą korzyścią i przy dodatnim bilansie dla Polski. Zgodnie z przedstawionym sprawozdaniem, z którym Komisja mogła się zapoznać, ten bilans jest rzeczywiście dodatni. W odniesieniu do prezentacji chciałbym zapytać o ewentualne uszczegółowienie tych 30 nowych zadań. Szczególnie interesuje mnie modernizacja lotnisk w zakresie poprawy infrastruktury do zabezpieczenia środków obrony i ataku. Jest to 21 zadań. Są w tym również lotniska, które wcześniej zostały ujęte w programie modernizacji – Świdwin i Mirosławiec, który funkcjonował jako baza lotnictwa taktycznego. Trzy lata temu został zdegradowany do komendy, a skrzydło zostało przeniesione do Świdwina. Mirosławiec staje się centrum bezzałogowych statków powietrznych. To a propos wywołanego tematu dronów. Czy w ramach tych inwestycji rozważa się wzmocnienie zabezpieczenia tej infrastruktury w zakresie ataku i obrony oraz poprawienie jej funkcjonowania, również przy współudziale środków bezzałogowych? Myślę tu o jakiejś synergii, czy symbiozie, bo w tej chwili Mirosławiec stał się komendą. Funkcjonuje w zasadzie jako lotnisko zapasowe dla potrzeb lotnictwa Paktu, a rozwijają się bezzałogowce.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Pan poseł Seliga.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#PoselDariuszSeliga">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Pani minister, chciałbym spytać o trzy krótkie rzeczy. Czy przewidywana jest modernizacja bazy paliw stałych w Puszczy Mariańskiej koło Skierniewic? To jest pierwsza rzecz. Wiem, że jest to projekt, który od kilku lat przewija się w planach, natomiast ciągle z jakichś względów wypada z realizacji.</u>
<u xml:id="u-52.1" who="#PoselDariuszSeliga">Druga rzecz. Chciałbym spytać, czy są przewidywane modernizacje w związku z projektem śmigłowcowym? Pewnie są, ale chciałbym uzyskać potwierdzenie. Czy w związku z nowym przetargiem na śmigłowce przewidywane są modernizacje niektórych baz?</u>
<u xml:id="u-52.2" who="#PoselDariuszSeliga">Trzecia rzecz. Pani minister, chciałbym zwrócić pani uwagę, jako członkowi rządu, że w założeniach do rozpisanego przetargu na śmigłowce jest uzbrojenie, które też ma być oferowane przez tych, którzy sprzedają nam śmigłowce. Zachęcałbym do tego, żeby rozważyć, czy takich możliwości uzbrojenia śmigłowców po ich zakupie nie miałby Tarnów lub Skarżysko, czyli polskie przedsiębiorstwa. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Proszę państwa, jeszcze jest zapisana pani posłanka Kłosin. Czy są jeszcze zgłoszenia? Jeśli nie, to zamknąłbym listę. Pan poseł Dorn i pan poseł Budnik. W takim razie zamykam listę. Proszę bardzo, pani posłanka Kłosin.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#PoselKrystynaKlosin">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący. Pani minister, mam kilka pytań z prośbą o uszczegółowienie tych informacji, które tutaj otrzymaliśmy. Chodzi mi o informację dotyczącą modernizacji infrastruktury portowej w portach wojennych w Gdyni i w Świnoujściu. Czy byłoby możliwe przybliżenie szczegółów? Jakiej infrastruktury dotyczyły te nakłady? Jaka była wysokość poniesionych nakładów? W jakich proporcjach były one ponoszone przez NATO i Polskę?</u>
<u xml:id="u-54.1" who="#PoselKrystynaKlosin">Drugie pytanie dotyczy modernizacji baz paliwowych w porcie wojennym w Gdyni i w Porażynie. Czy ta inwestycja jest zakończona? Jaka była wysokość nakładów? Oczywiście, jeśli mogę o to prosić.</u>
<u xml:id="u-54.2" who="#PoselKrystynaKlosin">Kolejne pytanie. Chodzi mi o stację nadawczo-odbiorczą we Władysławowie. Na jakim etapie jest ta inwestycja? Jakie są przewidziane nakłady? I – oczywiście – jakie są proporcje? Kto realizuje tę inwestycję, jeżeli pani minister dysponuje takimi danymi?</u>
<u xml:id="u-54.3" who="#PoselKrystynaKlosin">Moje ostatnie pytanie dotyczy systemów łączności i dowodzenia w portach wojennych i w Marynarce Wojennej. Jest przewidziany projekt implementacji rozwiązań do naszej Marynarki Wojennej i do portu wojennego. Kto koordynuje ten projekt? Powiedziano tu, że jest to projekt NATO. Mam pytanie, czy w tych projektach wykorzystywane są prace badawcze i osiągnięcia naszych instytutów badawczych? Przy tej implementacji systemów dowodzenia i łączności mam w szczególności na myśli prace Centrum Techniki Morskiej, które jest bardzo mocno wdrożone w tego typu rozwiązania i w przygotowywanie tego typu rozwiązań. Czy istnieje taka możliwość, żeby skorzystać z naszej myśli technicznej w zakresie ich wdrożenia i wykorzystania? Ponosimy duże nakłady na przygotowanie projektów, a potem mamy problem z ich wdrożeniem. Korzystamy z rozwiązań poprzez implementację innych rozwiązań. Czy nasz, polski system dowodzenia, który byłby systemem zintegrowanym, nie mógłby posłużyć jako rozwiązanie docelowe? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Pan poseł Dorn.</u>
<u xml:id="u-55.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Poseł Ludwik Dorn (niez.):</u>
<u xml:id="u-55.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Jedno moje pytanie nawiązuje do pytania, czy mieści się w zakresie pytania pani posłanki Butryn. Chodzi o radary. Jaka jest przewidywana żywotność, czy okres użycia tych radarów? Chodzi o 3 polskie radary. Jak sądzę, one były nabywane za środki z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej. Za środki z budżetu NATO były nabyte radary RAT-31. Prawda? Jaki w jednym i w drugim przypadku jest okres ich żywotności? Bo jest tu rzecz następująca. Nie można się dziwić, że z budżetu NATO sfinansowano zakup nawet nie radarów włoskich, ale radarów, które są w pełni zbudowane na półprzewodnikach, co do tych polskich radarów się nie odnosi.</u>
<u xml:id="u-55.3" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Jeżeli pytam o okres żywotności jednych i drugich, to dlatego, że technika niesłychanie poszła do przodu. Był krzem. Potem był arsenek galu. Teraz wchodzimy w fazę azotku galu. To zwiększa niezawodność pracy radarów. Czy w związku z tym jest przewidywana – nie mówię o polskim Ministerstwie Obrony Narodowej, bo to są decyzje NATO – wymiana tych radarów? To może otwierać drogę do występowania w przetargu naszych radarów, czy stacji radiolokacyjnych. To akurat jest mocna strona polskiej zbrojeniówki. Nad radarami dalekiego zasięgu trwają prace w NCBiR i są one obiecujące. To jest pierwsza rzecz.</u>
<u xml:id="u-55.4" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Rzecz druga. Nie odnoszę się do tego, co zrealizowano, czy co się realizuje, chociaż to jest głównym przedmiotem posiedzenia. Natomiast moje pytanie odnosi się do tego, jak się ma istniejący program realizacyjny do konkretyzujących się, choć wciąż jeszcze nie do końca skonkretyzowanych planów wzmocnienia obecności sił NATO w Polsce. Czy w związku z tym pani minister przewiduje – bo na razie można to tylko przewidywać – że zostaną uruchomione nowe pakiety? Czy dokończenie realizacji tych pakietów, o których pani mówiła, zaspokoi w pełni lub w większości także te nowe potrzeby? Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-55.5" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo panu posłowi. Ostatnie pytanie – pan poseł Budnik.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#PoselJerzyBudnik">Dziękuję bardzo. Mam tylko jedno pytanie natury ogólnej. Pani minister, inwestycje NATO są pewnie we wszystkich krajach członkowskich. Czy przy ustalaniu wkładu kraju gospodarza obowiązują jakieś sztywne reguły, czy też ten wkład jest każdorazowo negocjowany? Jeżeli jest każdorazowo negocjowany, to jakie czynniki są brane pod uwagę? Kto ze strony polskiej to negocjuje? Czy jest to ktoś w randze ministra, czy są to przedstawiciele wojska – poszczególnych rodzajów sił zbrojnych? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Już kończymy, proszę państwa, przynajmniej pierwszy punkt. Proszę o w miarę zwięzłe odpowiedzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Zacznę od końca. Odpowiem na pytanie pana posła Budnika. Wkład był negocjowany na etapie wstępowania do NATO. W tej chwili jest on uzależniony od naszego PKB. Tylko tyle. Na samym początku wejścia do NATO były negocjacje. W tej chwili już się tego ponownie nie negocjuje.</u>
<u xml:id="u-58.1" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Dorna, dotyczące żywotności radarów polskich i włoskich, to pozwolimy sobie odpowiedzieć na to pytanie na piśmie. Jeżeli chodzi o uruchamianie nowych pakietów, to jak najbardziej tak. Mówiliśmy tutaj, że w tej chwili są rozmowy na temat uruchamiania nowych pakietów, a tym samym nowych zadań.</u>
<u xml:id="u-58.2" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Pytanie posła Seligi. Modernizacja bazy paliw w Puszczy Mariańskiej jest na etapie TBCE. Realizacja będzie trwała od 3 do 4 lat. Jeżeli chodzi o śmigłowce, to zadania będą realizowane ze środków narodowych, a nie ze środków NSIP. Jeżeli chodzi o informację dotyczącą możliwości uzbrojenia śmigłowców przez polskie firmy, jak pan poseł sugerował, to ta informacja zostanie przeze mnie przekazana.</u>
<u xml:id="u-58.3" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Pan poseł Suski zadał pytanie odnośnie do lotnisk, czy uszczegółowienia zadań. Chcę powiedzieć, że jeżeli chodzi o szczegółowe informacje dotyczące lotnisk, a także o pytania pani poseł Kłosin, to cały czas sugeruję, żebyśmy to zrobili na posiedzeniu niejawnym. Wtedy możemy przygotować szczegółowe informacje o tym, jaki jest zakres realizacji poszczególnych inwestycji i jakie kwoty zostały wydatkowane. Jak najbardziej jesteśmy w stanie takie informacje przygotować. Tylko, jak powiedziałam, w zakresie niektórych lokalizacji uszczegółowienie będzie możliwe na posiedzeniu niejawnym.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. W takim razie dobrze. Oczywiście, jest zgoda i tak będzie.</u>
<u xml:id="u-59.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę państwa, ogłoszę minutę przerwy, ale proszę się nie rozchodzić, bo pkt 2 i 3 dotyczą spraw wewnętrznych. Jeżeli nasi goście chcą, to – oczywiście – mogą w nich uczestniczyć, ale nie jest to konieczne.</u>
<u xml:id="u-59.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę bardzo. Jeszcze sekundę, zanim ogłoszę przerwę, bo panowie jeszcze w sprawie pkt 1. Dobrze. To przepraszam, jeszcze nie ogłaszam przerwy. Jeszcze trwa pkt 1. Pierwszy był pan poseł Jach.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#PoselMichalJach">Panie przewodniczący, mam pytanie w sprawach ogólnych. Chodzi o to, że mam pytanie do pani minister, które nie jest związane z dzisiejszym tematem. Czy mogę?</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Tak. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#PoselMichalJach">Dziękuję bardzo. Pani minister, być może nie będzie pani znała odpowiedzi, to wtedy poproszę o odpowiedź na piśmie. Niecały rok temu mieliśmy zamknięte posiedzenie Komisji na temat różnych spraw związanych z Wojskami Specjalnymi. Chciałbym zapytać – chciałbym, żeby pani potwierdziła lub nie – czy to prawda, że jest przygotowana decyzja ministra obrony narodowej o zmianie podporządkowania części dowództwa komponentu wojsk specjalnych spod Dowództwa Operacyjnego pod Inspektorat Wojsk Specjalnych? W związku z tym mam pytanie – czy taka decyzja rzeczywiście jest? Czy jest przygotowywana? Czym to jest spowodowane?</u>
<u xml:id="u-62.1" who="#PoselMichalJach">Z tym łączy się drugie pytanie. W ubiegłym roku w sierpniu na posiedzeniu Komisji pan generał Majewski stwierdził, że odbędzie się ćwiczenie dowódczo-sztabowe w Centrum Komputerowym Akademii Obrony Narodowej, dotyczące sprawdzenia funkcjonowania nowego systemu kierowania i dowodzenia sił zbrojnych. To wiąże się również z funkcjonowaniem wojsk specjalnych. To ćwiczenie miało się odbyć pod kryptonimem „Model 2014”. Rok się skończył. Chciałbym zapytać – czy to ćwiczenie odbyło się? Czy to jest jakby pokłosie tego ćwiczenia? Czy na tę decyzję ministra wpłynęły inne względy, oczywiście, pod warunkiem, że taka decyzja ma być podjęta? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję, panie pośle. Pan poseł Macierewicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Chcę się dowiedzieć od pani minister, kiedy otrzymamy te dane, o których mówiliśmy, dotyczące terminu oddania, czy realizacji tych inwestycji. Czy pani minister myśli, że tydzień wystarczy?</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jak tylko dostaniemy stenogram, w ciągu tygodnia odpowiemy, przygotujemy tabelkę.</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Świetnie, bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Jeżeli chodzi o odpowiedź na…</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Jeszcze odpowiedź dla pana posła, ale proszę w miarę krótko.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBeataOczkowicz">Bardzo krótko. Będzie odpowiedź na piśmie. Nie ukrywam, że jest to sprawa zupełnie spoza mojego zakresu i nie jestem w stanie odpowiedzieć na to pytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#PoselMichalJach">Dziękuję bardzo, pani minister. Mam nadzieję, że szybko dostaniemy odpowiedź. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Proszę nie opuszczać sali. Oczywiście, mówię do posłów. Ogłaszam minutę przerwy.</u>
<u xml:id="u-71.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">[Po przerwie]</u>
<u xml:id="u-71.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Wznawiam posiedzenie Komisji. Przechodzimy do pkt 2. Chciałem poinformować szanowną Komisję, że pan poseł Mariusz Kamiński, zgodnie z art. 20 ust. 5 regulaminu Sejmu, złożył w dniu dzisiejszym rezygnację z funkcji wiceprzewodniczącego na ręce marszałka Sejmu. W związku z tym będziemy rozpatrywać wniosek o powołanie zastępcy przewodniczącego Komisji na miejsce pana przewodniczącego Kamińskiego.</u>
<u xml:id="u-71.3" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">W dniu 18 grudnia 2014 r. do Komisji wpłynęło pismo Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość z prośbą o wprowadzenie do porządku obrad zmian w prezydium Komisji. Klub zgłosił kandydaturę pana posła Bartosza Kownackiego. Czy pan poseł wyraża zgodę?</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#PoselBartoszKownacki">Tak, wyrażam.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. W takim razie, czy ktoś prosi o głos w tej sprawie? Jeżeli nikt nie prosi o głos w tej sprawie, to przystępujemy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-73.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Kto jest za powołaniem pana posła Bartosza Kownackiego na stanowisko wiceprzewodniczącego Komisji Obrony Narodowej? (18) Kto jest przeciw? (0) Kto się wstrzymał? (3)</u>
<u xml:id="u-73.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Ogłaszam wyniki. Za kandydaturą pana posła Kownackiego było 18 głosów, nikt nie był przeciw, 3 osoby wstrzymały się od głosu.</u>
<u xml:id="u-73.3" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Gratuluję panu posłowi wyboru i zapraszam do prezydium.</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Jeśli można…</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Panie pośle, głosowanie już się skończyło.</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Oczywiście, ja nie mówię o głosowaniu, które się skończyło.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Bo pan poseł Kownacki prosił o głos.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">To przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-79">
<u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dlatego pozwolę sobie najpierw udzielić głosu panu posłowi, jako wybranemu wiceprzewodniczącemu, a za chwilę pan poseł Macierewicz. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-80">
<u xml:id="u-80.0" who="#PoselBartoszKownacki">Chciałem tylko wszystkim bardzo serdecznie podziękować za oddanie głosu. Mam nadzieję, że osoby, które wstrzymały się, z biegiem czasu przekonają się do mojej osoby. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-81">
<u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Pan poseł Macierewicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-82">
<u xml:id="u-82.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Ja tylko w związku z poprzednim posiedzeniem Komisji, na którym zobowiązaliśmy się do przedstawienia naszych kandydatur do podkomisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-83">
<u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">To będzie w kolejnym punkcie.</u>
</div>
<div xml:id="div-84">
<u xml:id="u-84.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Rozumiem, świetnie, znakomicie.</u>
</div>
<div xml:id="div-85">
<u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Czy jeszcze ktoś w tej sprawie? Proszę bardzo, pan poseł Seliga.</u>
</div>
<div xml:id="div-86">
<u xml:id="u-86.0" who="#PoselDariuszSeliga">Tak, panie przewodniczący. Chcę serdecznie podziękować koledze Mariuszowi za współpracę. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-87">
<u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo. Ja także chciałem podziękować panu wiceprzewodniczącemu. Bardzo wysoko oceniam tę współpracę. Bardzo serdecznie panu posłowi jako przewodniczący Komisji dziękuję.</u>
<u xml:id="u-87.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Mamy 3 punkt. To jest kontynuacja ostatniego posiedzenie Komisji. Pragnę poinformować, że jutro o godz. 15:00 w sali 106 w budynku C-D odbędzie się pierwsze merytoryczne posiedzenie podkomisji nadzwyczajnej do spraw promocji społecznych inicjatyw proobronnych. To jest ta podkomisja, którą powołaliśmy na ostatnim posiedzeniu Komisji. W imieniu pana posła Cezarego Tomczyka na to posiedzenie serdecznie wszystkich zapraszam.</u>
<u xml:id="u-87.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Teraz chciałem prosić Klub PiS. Rozumiem, że w imieniu Klubu głos zabierze pan poseł Macierewicz. Zaraz udzielę panu głosu. Proszę, żeby Klub Prawa i Sprawiedliwości zgłosił swoich przedstawicieli do tej podkomisji, bo są dwa wakaty. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-88">
<u xml:id="u-88.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Zgłaszam pana posła Andzela i pana posła Wojtkiewicza.</u>
</div>
<div xml:id="div-89">
<u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Pan poseł Andzel i pan poseł Wojtkiewicz. Czy panowie posłowie zgadzają się? Tak.</u>
<u xml:id="u-89.1" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Nie ma potrzeby głosowania, jeżeli nie będzie sprzeciwu. Wtedy to jest formalność. Czy ktoś z członków Komisji wyraża sprzeciw w sprawie przyjęcia tych 2 panów posłów do podkomisji? Nie widzę sprzeciwu.</u>
<u xml:id="u-89.2" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">W takim razie panowie posłowie Andzel i Wojtkiewicz zostali członkami podkomisji do spraw promocji społecznych inicjatyw proobronnych.</u>
<u xml:id="u-89.3" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Czy są jeszcze jakieś uwagi? Nie ma.</u>
<u xml:id="u-89.4" who="#PrzewodniczacyposelStefanNiesiolowski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>