text_structure.xml 931 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Marek Borowski, Jan Król i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Andrzeja Folwarcznego, Mieczysława Jedonia, Jacka Szczota i Andrzeja Zapałowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Jacek Szczot i Andrzej Zapałowski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie Jacek Szczot i Andrzej Folwarczny.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Pan Jacek Szczot i Andrzej Zapałowski, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Obrony Narodowej wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Obrony Narodowej - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Transportu i Łączności - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących problematyki ubezpieczeń społecznych - o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Etyki Poselskiej - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Gospodarki - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisją Spraw Zagranicznych - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Rodziny - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji wspólnie z Komisją Finansów Publicznych oraz Komisją Polityki Społecznej - o godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - o godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - o godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">- Regulaminowej i Spraw Poselskich - o godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">Posiedzenie Komisji Łączności z Polakami za Granicą nie odbędzie się w dniu dzisiejszym, zostało przełożone na 23 lipca, piątek, na godz. 12, sala nr 106.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu i Łączności o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Seweryna Kaczmarka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Sejm postanowił o nieodsyłaniu projektu ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Tekst poprawki został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Seweryna Kaczmarka w celu przedstawienia poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselSprawozdawcaSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawka dotyczy vacatio legis. Pan poseł Jerzy Jaskiernia zgłosił poprawkę do art. 2.: Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Uprzejmie proszę Wysoki Sejm o uwzględnienie tej poprawki w głosowaniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Dziękuję. Poczekamy chwileczkę, bo pani i pan poseł wyrabiają kartę. Z obu klubów; poczekamy chwileczkę; z największych klubów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#GlosyZSali">(Nie działa maszyna.)</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszalek">Zaraz będzie działać.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Chwila przerwy)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#Marszalek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę omówioną przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#Marszalek">Głosowało 399 posłów. Za - 381, przeciw - 7, wstrzymało się - 11.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Transportu i Łączności, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za - 402, przeciw - 1.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji umowy ramowej między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącej działalności EBI w Polsce, podpisanej w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Henryka Goryszewskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#Marszalek">W dyskusji przedłożono następujące propozycje:</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#Marszalek">- wniosek o odrzucenie projektu ustawy,</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#Marszalek">- poprawkę do art. 2 projektu ustawy dotyczącą wprowadzenia dwutygodniowego vacatio legis,</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#Marszalek">- wniosek o odesłanie projektu do komisji i odroczenie głosowania nad nim do czasu doręczenia posłom całego tekstu stanowiska Narodowego Banku Polskiego,</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#Marszalek">- wniosek o przejście do trzeciego czytania bez ponownego odsyłania projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#Marszalek">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem wobec wniosku o ponowne skierowanie projektu do komisji poddam ten wniosek pod głosowanie. Jego odrzucenie oznaczać będzie niezwłoczne przejście do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#Marszalek">Proponowana przez panią poseł Janinę Kraus zmiana trybu postępowania z projektem ustawy jest niemożliwa na obecnym etapie, ale proszę, pani poseł, niech pani przedstawi swoje wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Marszałku! Bezpośrednią przyczyną zgłoszenia przez nas wniosku o rozpatrywanie i rozstrzyganie w sprawie tej ratyfikacji jest zapis art. 9 umowy ramowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym o działalności tego banku w Polsce, zapis, który wyjmuje działalność Europejskiego Banku Inwestycyjnego spod polskiej jurysdykcji. Otóż spory dotyczące działalności tego banku w Polsce miałby rozstrzygać Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich lub jakikolwiek sąd krajowy państwa członkowskiego Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselJaninaKraus">Uważamy, że w sytuacji, kiedy Polska nie jest członkiem Unii Europejskiej, ten zapis wypełnia postanowienia art. 90 konstytucji, który mówi o przekazaniu organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Jest to ewidentne przekazanie kompetencji sądom Unii Europejskiej i w związku z tym uważamy, że ratyfikacja tej umowy powinna być rozstrzygana w trybie ust. 2 art. 90, tzn. uchwalana przez Sejm nie zwykłą większością głosów, ale większością dwóch trzecich głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, a także przez Senat większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PoselJaninaKraus">Dodam też, że wczorajsza debata wykazała, iż umowa ta ma szereg wad merytorycznych i formalnych. Nie chcę oczywiście powtarzać argumentów z tej debaty, ale wspomnę o immunitecie od egzekucji administracyjnej, zwolnieniach podatkowych celnych, prawie do nabywania nieruchomości przez bank, do udziału pośredników w jego działalności, a także o klauzuli najwyższego uprzywilejowania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PoselJaninaKraus">W czasie wczorajszej dyskusji wiele wątpliwości, zastrzeżeń i konkretnych zarzutów nie zostało dostatecznie wyjaśnionych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a nieobecność przedstawiciela Ministerstwa Finansów spowodowała, że nie było satysfakcjonujących odpowiedzi, a także, jak myślę, że zadający pytania i przedstawiający swoje wątpliwości mogli je jedynie pogłębić, a nie rozwiać.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PoselJaninaKraus">Z tego powodu, panie marszałku, proszę, żeby Sejm zadecydował o tym, czy w sytuacji, kiedy następuje ewidentne naruszenie suwerenności Polski i wyjęcie działalności banku spod jej jurysdykcji, nie trzeba jednak zastosować trybu rozstrzygania tej ratyfikacji wedle art. 90 ust. 2 konstytucji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#Marszalek">Proszę pana przewodniczącego Goryszewskiego o przedstawienie stanowiska komisji i swojego własnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa, o której mówiła pani poseł Kraus, została podniesiona dopiero w czasie drugiego czytania. Oczywiście wtedy jest czas i miejsce na to, żeby pojawiały się tego rodzaju wątpliwości, bo inaczej drugie czytanie byłoby niepotrzebne. Pominięcie tej kwestii w czasie pierwszego czytania, które odbyło się na posiedzeniu wspólnym dwóch komisji, i przedstawienie tego problemu dopiero w czasie drugiego czytania nie jest więc naganne.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselHenrykGoryszewski">Problem jest prawniczo skomplikowany. Tekst art. 9 brzmi bowiem, Wysoka Izbo, następująco: odnośnie jakiegokolwiek sporu, wynikłego między bankiem a beneficjantem w sprawie finansowania projektu, Polska zobowiązuje się, zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami narodowymi, zapewnić, by sądy w Polsce miały prawo uznawać ostateczne decyzje procesowe, odpowiednio podejmowane przez sądy lub trybunały odpowiedniej właściwości, w tym Trybunał Sprawiedliwości wspólnot europejskich lub jakikolwiek sąd krajowy prawa członkowskiego wspólnot europejskich oraz zapewnić wykonanie takiej decyzji. Ten przepis jest bardzo skomplikowany i bardzo niejasny. W zależności od dobrej lub złej woli stron można go różnie interpretować, także w sposób bardzo niekorzystny dla Rzeczypospolitej, dopatrując się w nim czegoś, co byłoby odpowiednikiem zapisu klauzuli na sąd lub na trybunał arbitrażowy. Kodeksy cywilne państw europejskich, przynajmniej te, które są mi znane, były budowane według wzorów francuskich lub niemieckich i dopuszczają możliwości wyboru sądu lub drogi arbitrażowej zamiast drogi sądowej przez strony sporów cywilnych, dają im takie uprawnienie. Chodzi jednak o postępowanie między podmiotami cywilno-prawnymi a nie podmiotami państwowymi. Wymierzanie sprawiedliwości jest jednym z atrybutów państwa. Jeżeli więc ten zapis byłby interpretowany w sposób skrajnie niekorzystny dla Polski, jako coś w rodzaju klauzuli arbitrażowej, a w dodatku partnerem tej umowy nie jest podmiot prawa międzynarodowego, mający te atrybuty, co państwo, tylko międzynarodowy bank, utworzony przez państwa, ale inaczej niż one traktowany w prawie międzynarodowym, to ten przepis budziłby co najmniej wątpliwości konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jest drugi sposób skrajnego interpretowania tego przepisu, a gdzieś pomiędzy tymi skrajnościami znajdują się jakieś możliwości pośrednie. Chodzi o to, że jest to tylko zobowiązanie ze strony Rzeczypospolitej, że będzie honorowała orzeczenia sądów wydanych w państwach trzecich w sporach między bankiem a beneficjantem, a więc nie Rzecząpospolitą, tylko podmiotem korzystającym z pożyczki bankowej, z kredytu bankowego. I wtedy oczywiście należałoby się zastanowić, czy ten przepis nie wprowadza ograniczenia w stosunku do polskich podmiotów, dlatego że korzystanie z klauzuli sądowej, wybór innego sądu niż wynikający z przepisów kodeksowych bądź też wybór sądu arbitrażowego zamiast sądu państwowego jest dobrą wolą stron. Z tego przepisu można by natomiast wywnioskować, że jest tu niejako narzucana konieczność korzystania z jednej z tych dróg. Ten przepis jest niejasny, tak jak zresztą znakomita większość przepisów.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Tylko w tym skrajnym rozumieniu, o którym mówiłem na początku, ten przepis niewątpliwie naruszałby konstytucję.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#GlosZSali">(Narusza czy nie narusza?)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#GlosZSali">(Może naruszać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Pośle! Panie i Panowie Posłowie! W przypadku skrajnie niejasnych przepisów, źle napisanych, wszystko zależy tak naprawdę od interpretacji. W stosunkach międzynarodowych wszystko zależy od wzajemnej siły politycznej obu stron. A biorąc pod uwagę - mówiłem o tym wczoraj, powtarzałem słowa jednego z członków komisji spraw zagranicznych - że na treści tej umowy zaciążył kompleks pańskiej klamki, osobiście jestem przekonany, że interpretacje będą bliższe interesom Europejskiego Banku Inwestycyjnego niż Polski.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#Marszalek">Pani poseł chce jeszcze zabrać głos, tak? Prosiłbym o krótką wypowiedź, bo nie będziemy toczyli debaty prawniczej w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to zbyt poważna sprawa, żeby potraktować to głosowanie jako jedno z wielu głosowań w tej Izbie. Dlatego proponuję odroczyć głosowanie bądź też przekazać sprawę ponownie do komisji, żeby wszystkie wątpliwości zostały wyjaśnione. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#Marszalek">Proponuję skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#Marszalek">Wobec odrębnego wniosku przystąpimy do głosowania. W ten sposób rozstrzygniemy...</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#GlosZSali">(Do komisji?)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#Marszalek">Pan poseł jeszcze w tej kwestii, tak?</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PoselZbigniewWawak">(Tak.)</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#Marszalek">To jest ostatni głos, bo nie ma w tej chwili miejsca na dyskusję prawną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselZbigniewWawak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zapytać o kwestię zasadniczą, w moim przekonaniu. W debacie nad tą ustawą pojawiały się głosy o wadliwej konstrukcji przepisów. Pan przewodniczący Goryszewski przed chwilą potwierdzał, że konstrukcja przepisów jest wadliwa. Aby była jasność co do tego, kto jest twórcą, kto wynegocjował z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym tę umowę, chciałem zapytać, czy to prawda, że ta umowa została przygotowana jeszcze przez ministra Marka Belkę w czasie rządów poprzedniej koalicji?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#GlosyZSali">(Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselZbigniewWawak">I czy to prawda, że tamten kształt został wynegocjowany i ustalony właśnie wtedy, a nie teraz?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#GlosyZSali">(Nieprawda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselMariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! W sprawie formalnej. Zgłosiłem wniosek o odrzucenie projektu ustawy. Moim zdaniem, jest to wniosek najdalej idący, w związku z tym proszę o przegłosowanie go w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że przy tak poważnych kontrowersjach ustawa powinna trafić jeszcze raz do komisji. Niemniej chętnie bym usłyszała wypowiedź przedstawiciela rządu w tej kwestii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselMarekBorowski">(Ale po co, jeżeli ma pójść do komisji? Nie traćmy czasu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#Marszalek">Proszę państwa, poddaję pod głosowanie wniosek o ponowne skierowanie do komisji projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#Marszalek">Jeśli Wysoka Izba poprze ten wniosek, to projekt wróci do komisji, jeśli nie, następne głosowanie będzie w sprawie odrzucenia projektu ustawy, w zgodzie z wnioskiem przedstawionym przez pana posła. Taka jest kolejność głosowań.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PoselJaninaKraus">(Nie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o ponowne skierowanie projektu ustawy do komisji, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#Marszalek">Głosowało 406 posłów. Za - 367, przeciw - 29, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Rejczaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#Marszalek">Komisje przedstawiają jednocześnie wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawca proponuje, aby w pkt. 3 skreślić zdanie pierwsze, stanowiące, że Sejm apeluje do Rady Ministrów o inicjatywę na rzecz rozszerzenia dopuszczalnych metod pracy operacyjnej Policji, o prawo pozyskiwania współpracowników na podstawie posiadanych materiałów obciążających, ponieważ jest to jedna z najbardziej skutecznych metod rozbijania zorganizowanych grup przestępczych.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na skreśleniu zdania pierwszego w pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#Marszalek">Głosowało 402 posłów. Za - 21, przeciw - 368, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 2 wnioskodawca proponuje, aby pkt. 8 nadać brzmienie: Sejm uważa za wskazane, aby polityka kadrowa prowadzona w Policji zmierzała do profesjonalizacji zawodu policjanta i stabilizacji kadry. Należy także przy okazji procedury odnawiania koncesji dokonać analizy działań firm ochroniarskich pod kątem znajomości prawa i innych kwalifikacji zawodowych osób w nich zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#Marszalek">Natomiast przepis w brzmieniu proponowanym przez komisję stanowi, że polityka kadrowa prowadzona w Policji winna zmierzać do likwidacji istotnego wpływu na pracę tych formacji byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa oraz że analizy działania firm ochroniarskich należy dokonać pod kątem możliwości wyeliminowania negatywnego wpływu na jakość ich pracy, jaki mogą wywierać byli funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na nadaniu nowego brzmienia pkt. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#Marszalek">Głosowało 407 posłów. Za - 170, przeciw - 231, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#Marszalek">Głosowało 407 posłów. Za - 395, wstrzymało się 12.</u>
          <u xml:id="u-21.37" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-21.38" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Gospodarki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji (druki nr 741, 1167 i 1167-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-21.39" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Smirnowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie drugiego czytania zgłoszono szereg poprawek. Największa grupa poprawek dotyczy usytuowania Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Są to poprawki nr 1, 3, 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, jak podobne instytucje w innych krajach, powinno swoje funkcje wykonywać niezależnie od administracji państwowej. Jednak nadzór nad Polskim Centrum Badań i Certyfikacji wynika przede wszystkim z przepisów konstytucji i powinien dotyczyć wydawania powszechnie obowiązujących rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Wychodząc z tych założeń, komisja, po przeprowadzeniu dyskusji, proponuje, aby odrzucić poprawkę nr 1, która zmierza do wyłączenia nadzoru ministra właściwego do spraw gospodarki, ale przyjąć poprawkę nr 3, dotyczącą trybu powoływania dyrektora centrum, i związaną z tym poprawkę nr 4 lit. a oraz przyjąć poprawkę nr 5, która dotyczy trybu powoływania rady działającej przy centrum. Rada ma charakter interdyscyplinarny i składa się z przedstawicieli różnych organizacji oraz resortów, dlatego komisja uważa, że taką radę powinien powoływać prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Pozostałe poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania dotyczą innych zagadnień. Poprawka nr 2 dotyczy uznawania raportów z badań, certyfikatów oraz deklaracji zgodności wystawianych przez inne organizacje, współpracujące z Polskim Centrum Badań i Certyfikacji. Poprawka ta zmierza do tego, aby takie uznawanie było możliwe tylko na zasadzie wzajemności. Komisja uważa, że jest to zbyt duże ograniczenie, podobnie jak w dotychczas obowiązującej ustawie, i proponuje, aby utrzymać zapis, że: zwłaszcza na zasadzie wzajemności. Nie można natomiast wykluczyć przypadków, kiedy Polskie Centrum Badań i Certyfikacji zawrze takie umowy nie na zasadzie wzajemności, może to wynikać również z określonych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Poprawka nr 6 zmierza do skreślenia ust. 3 w art. 25, który proponuje, aby minister finansów na wniosek ministra do spraw gospodarki określał zasady oraz maksymalne wysokości opłat za czynności związane z certyfikacją. Komisja uważa, że ten zapis powinien pozostać.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejSmirnow">Wreszcie ostatnia poprawka w sprawozdaniu dodatkowym dotyczy uzupełnienia określenia ˝przedsiębiorca˝ słowem ˝importer˝, to dotyczy rozdziału o sankcjach ekonomicznych. Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki, ponieważ uzupełnienie słowem ˝importer˝ nie wnosi nic nowego, określenie ˝przedsiębiorca˝ obejmuje również przedsiębiorstwa importujące. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#Marszalek">Komisje przedstawiają jednocześnie poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#Marszalek">W poprawce nr 1 do art. 4 ust. 2 i 3 wnioskodawca proponuje, aby nadzór nad Polskim Centrum Badań i Certyfikacji sprawował prezes Rady Ministrów, a nie, jak proponują komisje, minister właściwy do spraw gospodarki. Jednocześnie wnioskodawca proponuje, aby organizację centrum określał statut nadany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek dyrektora, a nie ministra właściwego do spraw gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 ust. 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#Marszalek">Głosowało 405 posłów. Za - 30, przeciw - 373, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#Marszalek">W poprawce nr 2 do art. 8 ust. 2 i 3 wnioskodawca proponuje, aby centrum obligatoryjnie, a nie, jak proponują komisje, fakultatywnie uznawało na zasadzie wzajemności raporty z badań, certyfikacje i deklaracje zgodności producenta oraz upoważniało krajowe jednostki certyfikujące do uznawania tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8 ust. 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#Marszalek">Głosowało 406 posłów. Za - 30, przeciw - 372, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#Marszalek">Poprawki nr 3 oraz nr 4 lit. a dotyczą przeniesienia kompetencji ministra właściwego do spraw gospodarki na prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#Marszalek">W poprawce nr 3 do art. 9 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby centrum kierował dyrektor powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów, a nie, jak proponowały komisje, ministra właściwego do spraw gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#Marszalek">Natomiast w poprawce nr 4 lit. a do art. 10 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby wynagrodzenie dyrektora centrum ustalał prezes Rady Ministrów, a nie minister właściwy do spraw gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-23.25" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.26" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek nr 3 do art. 9 ust. 1 oraz nr 4 lit. a do art. 10 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.27" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.28" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.29" who="#Marszalek">Głosowało 402 posłów. Za - 213, przeciw - 186, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-23.30" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-23.31" who="#Marszalek">W poprawce nr 4 lit. b do art. 10 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby zasady wynagradzania pracowników centrum określał, w drodze rozporządzenia, prezes Rady Ministrów na wniosek ministra do spraw pracy, a nie, jak proponują komisje, minister właściwy do spraw pracy.</u>
          <u xml:id="u-23.32" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.33" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.34" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 lit. b do art. 10 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.35" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.36" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.37" who="#Marszalek">Głosowało 406 posłów. Za - 26, przeciw - 379, wstrzymał się - 1.</u>
          <u xml:id="u-23.38" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-23.39" who="#Marszalek">W poprawce nr 5 do art. 11 ust. 3 i 4 wnioskodawca proponuje, aby przedstawicieli wchodzących w skład Rady do Spraw Badań i Certyfikacji powoływał, a także określał, w drodze rozporządzenia, liczbę członków oraz regulamin działania Rady prezes Rady Ministrów, a nie, jak proponują komisje, minister właściwy do spraw gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-23.40" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.41" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.42" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 11 ust. 3 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.43" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.44" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.45" who="#Marszalek">Głosowało 405 posłów. Za - 206, przeciw - 196, wstrzymało się - 3.</u>
          <u xml:id="u-23.46" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-23.47" who="#Marszalek">W poprawce nr 6 do art. 25 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 3 dotyczący sposobu ustalania opłat za czynności związane z akredytacją, badaniami i certyfikacją oraz weryfikacją.</u>
          <u xml:id="u-23.48" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.49" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.50" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 25, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.51" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.52" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.53" who="#Marszalek">Głosowało 398 posłów. Za - 29, przeciw - 368, wstrzymał się - 1.</u>
          <u xml:id="u-23.54" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-23.55" who="#Marszalek">W poprawce nr 7 do art. 26 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby nie tylko przedsiębiorca, ale również importer, który wprowadził do obrotu zakwestionowane wyroby, był obowiązany wpłacić do budżetu państwa kwotę stanowiącą 100% sumy uzyskanej ze sprzedaży tych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-23.56" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-23.57" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.58" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 26 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.59" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.60" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.61" who="#Marszalek">Głosowało 407 posłów. Za - 26, przeciw - 379, wstrzymało się - 2.</u>
          <u xml:id="u-23.62" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-23.63" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-23.64" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisję Gospodarki, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-23.65" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-23.66" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-23.67" who="#Marszalek">Głosowało 409 posłów. Za - 386, przeciw - 4, wstrzymało się - 19.</u>
          <u xml:id="u-23.68" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o badaniach i certyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-23.69" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych o:
 1) poselskim projekcie ustawy Prawo o języku polskim,
 2) rządowym projekcie ustawy o języku polskim
 (druki nr 10, 561, 1137 i 1137-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-23.70" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Iwonę Śledzińską-Katarasińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselSprawozdawcaIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Połączone Komisje Kultury i Środków Przekazu, Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie 3 spośród 6 zgłoszonych w drugim czytaniu poprawek do projektu ustawy o języku polskim. Są to poprawki nie zmieniające treści ustawy, a jedynie rozjaśniające dotychczasowe zapisy i tym kierowali się posłowie połączonych komisji, prosząc o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselSprawozdawcaIwonaSledzinskaKatarasinska">Natomiast poprawki pozostałe bądź powielają wnioski mniejszości, jakie się w sprawozdaniu komisji znalazły, bądź zmieniają jednak treść ustawy i komisja rekomenduje ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselSprawozdawcaIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie marszałku, jeśli w trakcie głosowania potrzebne byłyby bardziej szczegółowe wyjaśnienia, jestem gotowa ich udzielić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#Marszalek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#Marszalek">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawcy proponują skreślić art. 2, stanowiący, że ustawa nie narusza umów międzynarodowych, przepisów ustaw o stosunku państwa do poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych, a w szczególności dotyczących uprawiania kultu i praktyk religijnych, a także praw mniejszości narodowych i etnicznych.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów...</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#Marszalek">Proszę bardzo, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Gdyby tego zapisu nie było, to czy konstruując ustawę mielibyśmy uprawnienia, żeby naruszać prawa międzynarodowe? Jakie to ma znaczenie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#Marszalek">Proszę pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ma to znaczenie na pewno dla ustawodawcy, który będzie konstruował ustawę o prawach mniejszości narodowych i etnicznych, ponieważ daje mu to jakby swobodę konstruowania tej ustawy bez związania chociażby jakimiś postanowieniami. Ma to znaczenie pewnej deklaracji oczywistej, ale wyrażonej tutaj expressis verbis, co ogranicza możliwości różnych interpretacji tych zapisów. Komisje uznały, że ten art. 2 jest potrzebny, gdyż rozjaśnia charakter ustawy o języku polskim, o języku urzędowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#Marszalek">Proszę, pan poseł Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Mam takie pytanie do pani poseł sprawozdawcy, bo przecież odnosimy się dzisiaj do ustawy, która nie istnieje, nie ma ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, ona była w pierwszym czytaniu, lecz wywołała poważne kontrowersje. I my chcemy żeby ustawa, która nie istnieje, deprecjonowała, wpływała na ustawę, którą my tu tworzymy? To jest moim zdaniem sprawa zupełnie absurdalna</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie Marszałku! Wydawało mi się, że mówiąc w języku polskim, mówię zrozumiale.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#GlosyZSali">(Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Otóż odnosimy się do praw, a nie do ustawy, która nie istnieje. Natomiast celem mojej uwagi było wskazanie, że gdyby kiedykolwiek polski parlament uchwalał ustawę o prawach mniejszości narodowych i etnicznych, to byłby absolutnie suwerenny i wiedziałby, że są to kwestie rozdzielne, że ustawa o języku polskim, urzędowym jest ustawą obowiązującą, regulującą sprawy języka urzędowego.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#GlosZSali">(A konstytucja?)</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Natomiast zarówno te prawa, stosunek państwa do poszczególnych kościołów, jak i umowy międzynarodowe są naszą rzeczywistością prawną gwarantowaną w konstytucji. I ten art. 2 to przypomina i deklaruje raz jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pan poseł Podkański jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Przepraszam, panie marszałku, Wysoki Sejmie, mnie chodzi o taki fakt, że zaczynamy wprowadzać jakąś nową praktykę. Będziemy w ustawach zapisywali: nie narusza praw? To co w innych będziemy zapisywali - że narusza prawa? Jaki to ma sens? Albo jest prawo i Sejm powinien go przestrzegać, albo prawa nie ma. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie pośle, nie mogę odpowiedzieć na pytanie, czy kiedykolwiek z pańskiego klubu przyjdzie projekt, w którym będzie powiedziane, że coś narusza prawo. Tego niestety nie wiem i nie odpowiem za pana. Formuła, że ustawa nie narusza jakichś innych regulacji prawnych jest, jeśli dobrze znam się na polskim prawie, bardzo często stosowana.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PoselBogdanPek">(Ustawa nie może naruszać prawa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1, polegającego na skreśleniu art. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za - 205, przeciw - 185, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#Marszalek">W poprawce nr 1 do art. 3 pkt 3 wnioskodawca proponuje, aby język polski był językiem urzędowym organów administracji rządowej, a nie, jak proponują komisje, organów administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1 do art. 3 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#Marszalek">Głosowało 404 posłów. Za - 144, przeciw - 246, wstrzymało się 14.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 4 ust. 1 wnioskodawcy proponują skreślić pkt 2, stanowiący, że ochrona języka polskiego polega w szczególności na przeciwdziałaniu jego wulgaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#Marszalek">Komisja wycofała sugestię łącznego głosowania tego wniosku mniejszości z wnioskiem nr 9.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#Marszalek">Przystępujemy...</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Czy nie uważa pani, że pozostawienie tego zapisu będzie działalnością cenzorską, zwłaszcza ograniczającą swobodę sztuki współczesnej...</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#GlosyZSali">(Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PoselPiotrGadzinowski">Czy już mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszalek">Proszę, panie pośle; tak, już proszę.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#GlosyZSali">(Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#GlosZSali">(Pozwólmy, niech skończy.)</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#Marszalek">Pytanie jest do pani...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">... ograniczającą swobodę wypowiedzi, także w sztuce współczesnej, albowiem zwłaszcza sztuka współczesna, odzwierciedlając, opisując rzeczywistość, używa wulgaryzmów, ponieważ rzeczywistość, bywa też wulgarna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszalek">Jeszcze pan poseł Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Pani poseł, czy środowiska naukowe językoznawców podawały wulgaryzację języka polskiego jako jeden z podstawowych powodów podjęcia inicjatywy opracowania prawa o języku polskim? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszalek">Proszę, pani poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Dziękuję. Odpowiadam panu posłowi Gadzinowskiemu, otóż nie uważam. Natomiast sądzę, że ochrona języka polskiego m.in. powinna polegać na przeciwdziałaniu jego wulgaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska"> Chcę też panu posłowi Gadzinowskiemu zacytować preambułę zawartą w projekcie, iż język polski jest dobrem kultury narodowej i wyrazem narodowej tożsamości. Rzeczywistość być może jest wulgarna, ale kultura narodowa i narodowa tożsamość wulgarne być nie powinny. </u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#GlosZSali">(Kto to będzie określał?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2 do art. 4 ust. 1, polegającego na skreśleniu pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#Marszalek">Głosowało 406 posłów, za - 13, przeciw - 377, wstrzymało się 16.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#Marszalek">W poprawce nr 2 do art. 4 w dodawanym ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określał zasady prowadzenia egzaminów państwowych z języka polskiego dla cudzoziemców ubiegających się o urzędowe poświadczenie jego znajomości.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 do art. 4 polegającej na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#Marszalek">Głosowało 390 posłów, za - 383, przeciw - 5, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 3 do art. 7 w nowym brzmieniu ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby tylko towary i usługi zawierające opisy obcojęzyczne musiały zawierać jednocześnie opisy w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#Marszalek">Komisje proponują zaś, aby obowiązek posiadania polskiej wersji językowej dotyczył również obcojęzycznych ofert i reklam.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#Marszalek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PoselJanByra">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Odnoszę wrażenie, że - przepraszam - pan marszałek źle przedstawił istotę wniosku mniejszości nr 3. Nie chodzi o to, że tylko towary i usługi muszą zawierać wersje obcojęzyczne. Gdybyśmy tak przyjęli, toby oznaczało, że reklamy i oferty mogą być w języku obcym. Tymczasem wniosek mniejszości nr 3 polega na czymś dokładnie odwrotnym. Jego przyjęcie oznaczać będzie w praktyce, że nie będzie można sprowadzać i używać ofert i reklam w języku obcym, a także w formie podwójnej, czyli z polską wersją językową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszalek">Pani poseł sprawozdawca może się ustosunkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Prawda jest taka, że art. 7 ust. 1 mówi, iż wszelkie opisy do towarów i usług oraz oferty i reklamy muszą być w języku polskim. Jeżeli więc mówimy, że dopuszczamy możliwość istnienia towarów i usług zawierających opisy obcojęzyczne, i mówimy, że muszą posiadać wersję polską, to jednak, moim zdaniem, pan poseł Byra się myli, twierdząc, że wtedy z ust. 1 wynika, iż wszelkie oferty i reklamy pojawiają się wyłącznie w języku polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszalek">Proszę, panie pośle, niech pan wyjaśni, o co chodzi w tym wykreśleniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselJanByra">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chciałem prosić, żeby pani poseł sprawozdawca upewniła mnie albo sprostowała to, co powiem. Wersja przedstawiona przez komisje zakłada możliwość takiej oto sytuacji, że są dopuszczalne oferty i reklamy w języku obcym z wersją polskojęzyczną. Taki jest zapis przyjęty przez komisje. Natomiast wniosek mniejszości zakłada skreślenie słów: ˝oraz obcojęzyczne oferty i reklamy˝. Jeśli skreślimy te słowa, to praktyka prawna będzie taka, że nie będzie można używać w ofertach i reklamach języka obcego.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#GlosZSali">(Tak pan marszałek powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PoselJanByra">Tak, o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#GlosZSali">(Nad wnioskiem mniejszości trzeba głosować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszalek">Czy państwo uważają, że sprawa jest wyjaśniona?</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#GlosyZSali">(Nie.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#Marszalek">Czy wyjaśnimy ją przez głosowanie, czy też jeszcze jest potrzeba uzupełnienia? Głosujemy. Taką treść ustalono wspólnie w komisji.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 3 do art. 7 - w nowym brzmieniu ust. 3, jeszcze raz przeczytam, wnioskodawcy proponują, aby tylko towary i usługi zawierające opisy obcojęzyczne musiały zawierać jednocześnie opisy w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#Marszalek">Komisje proponują zaś, aby obowiązek posiadania polskiej wersji językowej dotyczył również obcojęzycznych ofert i reklam. Tu są różnice podnoszone przez pana posła Byrę.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#GlosZSali">(Kwestia prezentacji tego.)</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#Marszalek">Pan poseł Byra je przedstawił, także pani poseł sprawozdawca, przyjmijmy to jako pełne wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3 do art. 7 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#Marszalek">Głosowało 401 posłów. Za - 28, przeciw - 356, wstrzymało się 17.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 4 do art. 10 - w nowym brzmieniu ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wszelkie napisy i informacje w urzędach i instytucjach użyteczności publicznej, przeznaczone do odbioru publicznego oraz w środkach transportu publicznego były sporządzane w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 4 do art. 10 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#Marszalek">Głosowało 397 posłów. Za - 200, przeciw - 190, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-50.20" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.21" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 5 do art. 10 wnioskodawcy proponują skreślić ust. 2 stanowiący, że nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy w wypadkach i granicach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-50.22" who="#Marszalek">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość wniosku nr 6 oraz poprawki nr 3.</u>
          <u xml:id="u-50.23" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.24" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 5 do art. 10, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.25" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.26" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.27" who="#Marszalek">Głosowało 400 posłów. Za - 40, przeciw - 355, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-50.28" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.29" who="#Marszalek">Wniosek mniejszości nr 6 oraz poprawka nr 3 dotyczą art. 10; w nowym brzmieniu ust. 2 wnioskodawcy proponują: we wniosku mniejszości, aby nazwom i tekstom w języku polskim mogły towarzyszyć wersje obcojęzyczne pod warunkiem, że polskie informacje będą co najmniej równie dobrze widoczne, czytelne lub słyszalne; w poprawce, aby napisom i informacjom, o których mowa w ust. 1, mogły towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy w przypadkach i granicach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-50.30" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.31" who="#Marszalek">Propozycje te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-50.32" who="#Marszalek">Przyjęcie pierwszej z nich spowoduje bezprzedmiotowość drugiej.</u>
          <u xml:id="u-50.33" who="#Marszalek">Pan poseł Podkański, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy: w których krajach stosowane są tego typu praktyki, że bez uregulowań szczegółowych, na mocy jednej ustawy na urzędach administracji publicznej można zawieszać napisy w różnych językach, np. w Niemczech, na pograniczu, czy są napisy w języku polskim, czeskim, czy na przykład słowackim? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#Marszalek">Pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Panie Pośle! We wszystkich krajach na lotniskach, w muzeach, w budynkach użyteczności publicznej są wersje wielojęzyczne, niezależne od języka obowiązującego. Tutaj jest art. 10 ust. 1, który reguluje konieczność sporządzania w języku polskim wszelkich napisów i informacji przeznaczonych do odbioru publicznego - a po poprzednim głosowaniu, jak rozumiem, w ogóle wszelkich - natomiast art. 10 ust. 2 ma właśnie doprecyzować, w jakich sytuacjach mogą tym wersjom polskim towarzyszyć wersje obcojęzyczne. I nad tym teraz głosujemy, w jakich sytuacjach, pod jakimi rygorami te wersje obcojęzyczne mogą towarzyszyć polskim. I Wysoka Izba zdecyduje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#Marszalek">Pan poseł Byra, pan poseł Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselJanByra">Pan poseł Podkański pytał, w jakich krajach dopuszcza się możliwość używania dwóch języków, chciałbym zapytać panią poseł sprawozdawcę: Czy prawdą jest, że jeden z dwóch projektów ustawy o języku polskim, projekt podpisany przez posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego, zawierał możliwość wprowadzenia drugiego języka urzędowego na terytorium Rzeczypospolitej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Tak, jest prawdą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#Marszalek">Pan poseł Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie wiem, czy to akurat jest przypadek, że rozmawiamy o ustawie o języku polskim po wyjątkowych występach lingwistycznych polskiej delegacji rządowej w Genewie, która wykazała swoją nadzwyczajną sprawność. Chciałbym poprzeć zapisy, które są w tym projekcie, ponieważ my musimy liczyć się z tym, że Polska wkrótce...</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#GlosZSali">(Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PoselTadeuszIwinski">Chwileczkę, pytanie zaraz będzie.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PoselTadeuszIwinski">...Polska wkrótce będzie musiała ratyfikować jeden z ważniejszych dokumentów Rady Europy, mianowicie Kartę Języków Regionalnych i Lokalnych, która przewiduje, że na terenach, gdzie mieszka mniejszość narodowa, będą mogły być używane także języki mniejszości, nawet regionalne i lokalne. Moje pytanie jest takie: Czy w tej ustawie jest miejsce na ewidentne przyszłe zaaprobowanie przez ustawodawstwo polskie takich rozwiązań zgodnych ze standardami europejskimi? Czy będzie tam przestrzeń, która będzie mogła być tak wypełniona?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#Marszalek">Jeszcze pan poseł Podkański, pani poseł, i później będzie pani...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Dziękuję pani poseł sprawozdawcy za odpowiedź, ale ona jest tylko częściowa, dlatego chciałbym jeszcze doprecyzować moje pytanie. Czy jest kraj, w którym bez regulacji, na podstawie takiej ustawy, dopuszcza się, by dyrektor szkoły, dyrektor przedszkola, władze administracyjne decydowały, jakie nazwy, w ilu językach będą widniały na jednostce, którą kierują? Czy jest gdzieś taka ustawa? Bo ja takiej ustawy nie znam, wszędzie reguluje się to jakimiś przepisami. I czy jeżeli przyjęlibyśmy wniosek mniejszości, to nie doszłoby do takiej sytuacji, że skoro kluczowa ustawa dotycząca ochrony języka polskiego dopuszcza, to jutro na mocy tej ustawy pojawią się nam wielojęzyczne napisy na starostwach, na gminach, na szkołach, przedszkolach? W którym kraju możliwa jest taka praktyka?</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselZdzislawPodkanski">Dwa pytania dodatkowe w związku z takim kąśliwym pytaniem pana posła Byry z SLD. Pani poseł, czy projekt ustawy zgłoszony przez PSL miał szerszy zakres i czy w znacznej części wchodził w regulacje stosunków z mniejszościami narodowymi? I czy później w trakcie prac komisja zawęziła zakres tej ustawy do stosowania języka w obrocie prawnym? I drugie pytanie: Czy w tamtym projekcie były takie zapisy, które mówiły, że można wprowadzić język pomocniczy drogą referendum, a więc decyzją społeczności, zaś koszty związane z tym obciążałyby gminę, a nie skarb państwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#Marszalek">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Odpowiadam posłowi Iwińskiemu. Tak, w tej chwili jedynym artykułem, który reguluje kwestie obcojęzycznych wersji napisów i użytecznych informacji jest art. 10. Cały czas powtarzam, że dyskutujemy nad tym, w jakich sytuacjach i w jakich granicach napisom i informacjom przeznaczonym do odbioru publicznego mogą towarzyszyć wersje obcojęzyczne.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Jeśli chodzi o kwestię podnoszoną przez pana posła Podkańskiego, to my, panie pośle, Wysoka Izbo, uchwalamy ustawę o języku urzędowym, którym jest język polski. To jest podstawa tej ustawy. Nie jest tak, iż dopuszczając możliwość występowania obcojęzycznych wersji napisów i informacji przeznaczonych do odbioru publicznego, dajemy wolną rękę wszystkim przedstawicielom władz publicznych i pozwalamy na zamieszczanie słownika wyrazów obcych na frontonach budynków. Władze publiczne są zobowiązane urzędować w języku polskim. To jest podstawa.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#GlosZSali">(Jak to urzędować w języku polskim?)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">˝Urzędować w języku polskim˝, to sformułowanie pochodzi z przedwojennej ustawy, którą tym razem zmieniliśmy.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Natomiast należy zdecydować w jakich sytuacjach i pod jakimi rygorami napisom i informacjom mogą towarzyszyć ich wersje obcojęzyczne, choćby ze względów, o których tutaj już była mowa: dla zwiększenia zrozumienia pewnych informacji przeznaczonych do odbioru publicznego. I tylko nad tym zastanawiamy się w tej chwili. Do wyboru mamy wniosek mniejszości i poprawkę. Wysoka Izba zdecyduje, czy przychyli się do wniosku mniejszości czy do poprawki, czy też zrezygnuje z obu tych rozwiązań, pozostawiając zapis art. 10, tak jak w tekście podstawowym.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Wracając zaś do historii, czyli do projektu grupy posłów. Znacznie tam rozszerzono zakres tej ustawy, chodzi nie tylko o kwestie merytoryczne, ale także o wprowadzenie całej administracji związanej z poprawnością językową, policji językowej, sądów językowych. Tamten projekt był rzeczywiście bardzo szeroki i połączone komisje zdecydowały się na jego ograniczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#Marszalek">Jeszcze pan poseł Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselJanuszDobrosz">Wiem, że te filipiki nie muszą dotrzeć do każdego posła, jeżeli chodzi o zrozumienie tych niuansów. Mam więc konkretne pytanie do pani poseł. Kto będzie decydował o tym, że na przykład nazwa Wrocław zostanie przetransponowana na Breslau. Na jakiej zasadzie? Kto będzie sprawował nad tym pieczę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#Marszalek">Jeszcze pytanie, pan poseł Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#Marszalek">Prosiłbym, aby już kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Mam pytanie, czy usunięcie tego zapisu, który jest w pierwotnej wersji i zastąpienie go delegacją dla ministra administracji może spowodować - jeżeli na przykład, hipotetycznie, przyjmiemy ustawę o mniejszościach narodowych, która dopuści używanie nazw mniejszości na urzędach państwowych zapisanych bardziej wyraźnie niż nazwy polskie - że takie rozporządzenia ministra będzie możliwe, a nie będzie możliwe w przypadku pozostawienia tego zapisu, który istnieje w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#Marszalek">Pan poseł Byra.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#Marszalek">Wiele wątpliwości, byleby zmierzały do wyjaśnienia sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselJanByra">Panie Marszałku! Chciałbym prosić panią posłankę sprawozdawczynię, żeby zechciała odczytać art. 10 projektu ustawy, wówczas tego typu pytań z sali by nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#Marszalek">Proszę pani poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Odsyłam nieustannie Wysoką Izbę do art. 10. Kwestia jest taka: zarówno w tekście podstawowym, jak i w poprawce jest odesłanie do rozporządzenia ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Jeśli to przyjmiemy, nie wiemy, czy minister zechce, żeby to było tak samo widoczne, tak samo słyszalne, w jakich sytuacjach. Zostawiamy to w gestii ministra właściwego do spraw administracji publicznej i to rozporządzenie będzie obowiązywało.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">We wniosku mniejszości ewentualnie ustawodawca starałby się przesądzić, iż nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje obcojęzyczne, ale te polskie nazwy, napisy i teksty muszą być co najmiej równie dobrze widoczne, czytelne lub słyszalne. Czyli jest taki wybór, że albo w ustawie formułujemy pewien zakres warunków, jakim one muszą odpowiadać, albo odsyłamy do rozporządzenia ministra właściwego do spraw administracji publicznej, przy czym między tekstem podstawowym a poprawką jest taka różnica, że w tekście podstawowym mówi się o nazwach i tekstach w języku polskim, a w poprawce mówi się o tym, o czym się także mówi w ust. 1, o napisach i informacjach przeznaczonych do odbioru publicznego. Tu żadnych innych niebezpieczeństw i pułapek nie ma. Pole wyboru jest bardzo jasno zakreślone. Albo w jakiejś wersji pozostawiamy decyzję ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej, albo w ustawie sugerujemy, jakim warunkom muszą te wersje obcojęzyczne odpowiadać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6 do art. 10 ust. 2 , zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#Marszalek">Głosowało 388 posłów. Za - 9, przeciw - 376, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3 do art. 10 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#Marszalek">Głosowało 388 posłów. Za - 174, przeciw - 209, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-72.13" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 7 do art. 11, w nowym brzmieniu pkt. 1, wnioskodawcy proponują, aby przepisy od art. 5 do art. 7 oraz art. 9 i 10 nie dotyczyły nazw własnych, o ile nie mają odpowiednika w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-72.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-72.15" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 7 do art. 11 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-72.16" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-72.17" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-72.18" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Za - 202, przeciw - 190, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-72.19" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-72.20" who="#Marszalek">W poprawce nr 4 do art. 12 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby Rada Języka Polskiego przedstawiała pisemną opinię o stanie ochrony języka polskiego co najmniej raz w roku, a nie, jak proponują komisje, nie rzadziej niż co 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-72.21" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-72.22" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-72.23" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 do art...</u>
          <u xml:id="u-72.24" who="#Marszalek">Pani poseł chciałaby zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.25" who="#GlosyZSali">(Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Proszę państwa, może nie... Przed chwilą Izba przegłosowała, że Margaret Astor trzeba tłumaczyć na Małgorzatę Astor, dlatego ja jednak w tej chwili bardzo przezornie powiem, że Rada Języka Polskiego dowolnie może się zbierać, obradować, wydawać opinie i sprawozdania na wniosek własny, ministra właściwego ds. kultury bądź edukacji, toteż zwiększanie tej częstotliwości do jednego roku wbrew pozorom może nawet zachwiać tokiem jej prac. Co dwa lata zgodnie z ustawą, obligatoryjnie, a w razie potrzeby, na wniosek jakiegokolwiek gremium odpowiedzialnego za funkcjonowanie tej rady, może się ona spotykać częściej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania...</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#Marszalek">Pan poseł Podkański, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Co nam da to, że będziemy zapoznawali się ze sprawozdaniami co dwa lata, skoro i tak Rada Języka Polskiego od lat działa przy PAN i każdego roku sporządza sprawozdanie? Co nam przeszkadza zapoznawać się z efektami pracy tej rady, z tymi sprawozdaniami? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#Marszalek">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Nic nam nie przeszkadza. Art. 12 ust. 2 mówi, że nie rzadziej niż co dwa lata rada przedstawia ministrom opinię. Nie rzadziej niż co dwa lata, to oznacza, że równie dobrze może to być co dwa miesiące. Chodzi tylko o to, żeby przypadkiem rada się nie leniła i nie przygotowywała takiego sprawozdania raz na trzy lata.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 do art. 12, ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#Marszalek">Głosowało 392 posłów. Za - 53, przeciw - 333, wstrzymało się - 6.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#Marszalek">Poprawki nr 5 i 6 oraz wniosek mniejszości nr 8 dotyczą art. 15.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#Marszalek">W poprawce nr 5 wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu artykułu, aby ten, kto narusza obowiązki określone w niniejszej ustawie, podlegał karze grzywny.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby karze grzywny podlegał każdy, kto naruszy obowiązek określony w art. 5, 7 i 10, a nie jak proponują komisje, tylko naruszający przepis art. 7 ust. 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#Marszalek">W poprawce nr 6 - w nowym brzmieniu ust. 2 - wnioskodawcy proponują, aby karze grzywny podlegał wprowadzający do obrotu prawnego w Polsce towary lub usługi wbrew nakazowi, o którym mowa w art. 7 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-78.12" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-78.13" who="#Marszalek">Propozycje te poddam kolejno pod głosowanie. Przyjęcie którejkolwiek z nich uczyni bezprzedmiotowe pozostałe.</u>
          <u xml:id="u-78.14" who="#Marszalek">Pan poseł Gadzinowski zgłaszał chęć zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-78.15" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Do tej pory pytałem o działania kryptocenzorskie, które mogą wynikać z ustawy. Ale czy ta poprawka, pani zdaniem, nie wprowadza jawnej cenzury w naszym kraju? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#Marszalek">Pani poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Nie podzieliłabym obaw pana posła, że ta poprawka wprowadza jawną cenzurę. Natomiast zwróciłabym uwagę na inną sytuację. Otóż ta poprawka, która mówi, że kto narusza obowiązki określone w niniejszej ustawie, podlega karze grzywny, oznacza, że w każdym urzędzie, w każdej instytucji publicznej, właściwie w każdej sytuacji, powinny być powołane komórki śledzące i badające poprawność języka używanego przez urzędników. Wszystko to służy wywiązywaniu się z tych bardzo słusznych, cennych deklaracji: oto chcemy chronić język polski. Ale jeżeli każde naruszenie tych przepisów miałoby być zagrożone karą, to znaczy, że musiałby być aparat, który by ścigał naruszanie tych artykułów, dokumentował to i wnosił sprawy. Stąd ta poprawka nie tyle ma walor cenzorski, ile znacznie osłabia możliwość egzekucji tej ustawy. W zamierzeniu połączonych komisji karze podlegają wykroczenia na tym obszarze, który jest kontrolowany, najistotniejszy dla obywatela i na którym przestępstwo może być łatwo udokumentowane. Art. 7 w wersji podstawowej mówi o tym, iż nie wolno do obrotu prawnego w szerokim rozumieniu tego słowa, a już na pewno do obrotu towarowego, wprowadzać pojęć wyłącznie obcojęzycznych; do tego odnosi się zagrożenie karą. To jest artykuł, który chroni interesy klienta, petenta, obywatela. Nie może obywatel polski w polskiej rzeczywistości prawnej zetknąć się z wyłącznie obcojęzyczną informacją, nakazem, sugestią. Zarówno obrót prawny, jak i obrót towarowy podlega w tej chwili określonym regulacjom. Natomiast to, co proponuje się zarówno w poprawce, jak i we wniosku mniejszości rozszerzającym karalność na większość postanowień tej ustawy, może być bardzo trudne do rzeczywistego wykonania.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#Marszalek">Pan poseł Zdzisław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Pani poseł, czy jeśli poprawka, która uzyskała poparcie większości komisji, zostałaby odrzucona, nie doszłoby do sytuacji, w której przyzwalalibyśmy prawnie na takie oto praktyki w urzędach, akceptowali je bezkarnie: my mamy chronić język polski, a osoba starająca się o pracę słyszy od urzędnika: ˝Proszę mi przynieść curriculum vitae lub cv na marketing, monitoring˝? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#Marszalek">Pan poseł Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Pani Poseł! Mam pytanie. Ustawa ta wprowadza szereg nakazów i zakazów. Czy jest możliwe egzekwowanie tych nakazów i zakazów, jeżeli nie będzie sankcji? Poprawka zmierza do wprowadzenia sankcji. Jeżeli nie będzie tych sankcji, to nie będzie możliwe egzekwowanie tej ustawy, nie będzie możliwe egzekwowanie tych nakazów i zakazów, które wprowadza ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#Marszalek">Pani poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Odpowiadając na pierwsze pytanie, chcę jednak powiedzieć panu posłowi, że być może pana nie zrozumiałam, ale poprawka, o której pan mówi, nie zdobyła poparcia większości komisji. Komisje rekomendują odrzucenie tej poprawki. To tyle. Jeśli petent przyjdzie do urzędu i usłyszy: ˝Proszę przynieść curriculum vitae˝, a nie zrozumie, to się zapyta: ˝Przepraszam, co mam przynieść?˝. I sądzę, że urzędnik odpowie.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Wysoka Izbo! Przepraszam za ten żartobliwy ton, ale rozumiem, że pytanie też było żartobliwe. To oczywiste, że językiem urzędowym, panie pośle, jest język polski. A więc znów nie widzę powodu do dzielenia włosa na czworo.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Odpowiadając na pytanie pana posła Bentkowskiego, chcę powiedzieć, że w ustawie mamy te same sankcje, które są w poprawce, dokładnie te same. Poprawka nie wprowadza jakichś specjalnych sankcji, poprawka jedynie mówi, że za wszystko, co nie jest zgodne z tą ustawą, należałoby wymierzać karę grzywny, a więc prowadzić postępowanie - plus kara grzywny, nawiązka jest jeszcze przewidziana. Jak mówiłam poprzednio, różnica między poprawką a tekstem zasadniczym jest taka, że w tekście zasadniczym sankcje odnoszą się do obrotu prawnego, obrotu towarowego, spraw wymierzalnych, zaś w poprawce sankcje odnosiłyby się do każdego z tych artykułów, co być może wymagałoby wprowadzenia zupełnie odrębnej procedury ścigania tego typu przestępstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 5.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 5 do art. 15, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Za - 196, przeciw - 193, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr 9 do art. 16 pkt 1 wnioskodawcy proponują, aby w art. 18 ustawy o radiofonii i telewizji skreślić w ust. 5 przepis stanowiący, że nadawcy przeciwdziałają wulgaryzacji języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#Marszalek">Pan poseł Gadzinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Jeżeli ta poprawka zostanie przez Wysoką Izbę uchwalona, to jakie będą sankcje, jakie możliwości egzekucji będzie miała Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji? Czy jeśli zdarzy się, że telewizja wyemituje film ˝Psy˝ i ktoś gorliwy - a jak słusznie powiedział pan poseł Goryszewski, wszystko zależy od interpretacji przepisów - jakiś gorliwiec...</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie marszałku, czy mógłby pan upomnieć prawą stronę sali, aby zachowywała się tak jak w pracy, a nie na wakacjach?</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PoselPiotrGadzinowski">My pobieramy wysokie uposażenie za naszą pracę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#Marszalek">Panie pośle, proszę nie pouczać posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">...a prawa strona sali zachowuje się tak, jakby nie była w pracy, ale na wakacjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#Marszalek">Prawa strona sali pana słucha. Proszę mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku, czy mógłbym dalej wykonywać moje obowiązki zawodowe?</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#Marszalek">Proszę, proszę. Proszę zadać pytanie, nie będziemy przedłużać tej części posiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Czy mogę już zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#Marszalek">Proszę państwa, proszę o spokój. Pan poseł Gadzinowski zada pytanie, pani poseł Śledzińska-Katarasińska udzieli odpowiedzi i przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Zadaję pytanie: Jakie sankcje będzie miała do dyspozycji Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji? Czy w przypadku, jeśli telewizja wyemituje film ˝Psy˝ i ktoś uzna, że jest to film wulgarny, będzie to groziło odebraniem koncesji danej stacji? Czy kara grzywny? Jak to będzie, jeśli na przykład radio nada wypowiedzi marszałka Piłsudskiego, o których tu już wspominałem, wulgarnie wyrażające się o Sejmie, ale przedwojennym?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PoselPiotrGadzinowski">Czy Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji będzie mogła odebrać koncesję danej rozgłośni radiowej, ukarać, czy na przykład tylko zbesztać moralnie?</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Krajowa Rada będzie mogła zapewne zrobić i to, i to, dlatego że...</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#GlosZSali">(Właśnie, to i to.)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Dokładnie, to i to. Tak to jest. Jeśli zapis, iż nadawcy dbają o poprawność języka swoich programów i przeciwdziałają jego wulgaryzacji, będziemy rozumieli normalnie i standardowo, to jest to zapis bardzo cenny i słuszny, bo zarówno język w ogóle, jak i poprawność języka w mediach elektronicznych pozostawiają bardzo wiele do życzenia. Pewien koloryt języka, z którym spotykamy się na co dzień, pozostawia bardzo wiele do życzenia. Może się zdarzyć, że ten zapis zostanie wykorzystany przez osoby, które mają bardzo wysoko rozwinięte poczucie czystości językowej, i może to się stać pretekstem do wniesienia interwencji do Krajowej Rady przeciwko nadawcom.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Chcę przypomnieć, po pierwsze, że i teraz w art. 18 pkt 1 ustawy o radiofonii i telewizji jest mowa o tym, że audycje nie mogą propagować postaw i poglądów sprzecznych z moralnością i dobrem społecznym. A więc teoretycznie w audycjach powinno się także unikać wulgarności językowej. Tak rozumiem istniejący zapis w ustawie o radiofonii i telewizji. Po drugie, już teraz na mocy art. 38 może być cofnięta koncesja, jeśli rozpowszechnianie programów powoduje zagrożenie interesów kultury narodowej, bezpieczeństwa i obronności państwa oraz narusza normy dobrego obyczaju. Jednym słowem, jeżeli nadawca uruchomiłby program radiowy bądź telewizyjny składający się z prezentacji bądź odczytywania słownika wulgaryzmów, to bezsprzecznie byłby to program, który narusza normy dobrego obyczaju. Krajowa Rada mogłaby na tej podstawie odmówić koncesji. Jednym słowem, art. 16 dowodzi, że: a) wiele zależy od interpretacji, tak jak powiedział pan poseł, b) zarówno jego obecność, jak i nieobecność w gruncie rzeczy nie zmienia obecnego stanu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#GlosyZSali">(Nie...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym uściślić pytanie.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PoselPiotrGadzinowski"> Załóżmy sytuację hipotetyczną, że telewizja publiczna ma obowiązek rejestrować obrady naszego parlamentu. Niedawno pan poseł Niesiołowski nazwał pana posła Słomkę palantem</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#PoselPiotrGadzinowski">, co jest nie tylko naruszeniem dobrego obyczaju. W środowiskach przestępczych, gitowców, określenie ˝palant˝ jest wysoce wulgarne.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#PoselPiotrGadzinowski"> Czy telewizja, transmitując i nadając to wysoce wulgarne określenie ˝palant˝, może narazić się na utratę koncesji? </u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#PoselPiotrGadzinowski">Właściwie nie na utratę koncesji, tylko na karę, czy będzie zbesztana moralnie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#Marszalek">Pan poseł Wende, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselEdwardWende">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Chciałbym zapytać, czy jeżeli ktoś żyje bądź pracuje w rzeczywistości wulgarnej, to czy to jest wystarczający powód, żebyśmy to mieli przegłosować i sankcjonować w ustawie?</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#Marszalek">Pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy prawdą jest, iż jeden z posłów wnioskodawców poprawki dotyczącej wulgaryzmów jest pracownikiem firmy, która jest karana przez sąd m.in. za używanie wulgaryzmów i epatowanie przemocą?</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#GlosZSali">(Eee...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#GlosZSali">(Niestety, nie.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#PoselMichalTomaszKaminski">(Na kolana więc.)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#Marszalek">To nie do pana posła było przecież.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Poruszenie, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Chciałem powiedzieć, że pracuję obecnie w Sejmie RP i nie pamiętam, czy ta firma była karana za używanie wulgaryzmów.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PoselPiotrGadzinowski">.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PoselPiotrGadzinowski">Mówię to panu posłowi Michałowi Kamińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PoselPiotrGadzinowski">Po drugie, zdarzało mi się pracować w różnych redakcjach i do tej pory żadna z nich nie była karana za używanie wulgaryzmów. Byłoby dobrze, gdyby pan poseł Kamiński, znawca mediów, to wiedział, bo wiedza przydaje się i nie boli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#Marszalek">Proszę, pani poseł sprawozdawca Iwona Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Odpowiadając najbardziej poważnie panu posłowi Gadzinowskiemu: otóż, ustalenie tego, czy telewizję publiczną należy zamknąć czy nie, dlatego, że nadała takie obrady, jak sądzę, w myśl tej ustawy zajęłoby kilka lat, ponieważ, po pierwsze, musiałyby być zrobione ekspertyzy Rady Języka Polskiego, czy jest to wulgaryzm, czy nie jest, itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Myślę, że to są bardzo barwne przykłady; tymczasem jeszcze raz chciałam zarysować Wysokiej Izbie to, co naprawdę jest w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#GlosyZSali">(Nie, nie ma takiej potrzeby.)</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Wiem, że nie, ale to dyskusja Wysokiej Izby przeciąga to głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Wybór jest taki: czy wzmacniamy zapisy istniejące w ustawie o radiofonii i telewizji - bo one istnieją, chronią nas przed wulgaryzmami w programach nadawców - i zostawiamy ten zapis, że nadawcy dbają, przeciwdziałają wulgaryzacji, czy też istniejące zapisy uznajemy za wystarczające, zdając sobie sprawę z tego, że w momencie ustalania co tak dokładnie jest wulgaryzmem bądź nie, rozpoczną się perturbacje. Tylko taki jest wybór.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 9 do art. 16 pkt. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#Marszalek">Głosowało 393 posłów. Za - 136, przeciw - 251, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości nr10 do art. 18 wnioskodawcy proponują, aby ustawa weszła w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, a nie, jak proponują komisje, po upływie 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 10 do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.11" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.12" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Za - 48, przeciw - 337, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-110.13" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością ustawy.</u>
          <u xml:id="u-110.15" who="#Marszalek">Proszę bardzo panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselJerzyOsiatynski">Przepraszam bardzo Wysoką Izbę, Pana Marszałka, ale muszę przyznać, że w rezultacie tych dyskusji i ferworu czuję się trochę zagubiony.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PoselJerzyOsiatynski">Chciałem zapytać panią poseł sprawozdawcę: czy w rezultacie poprawek, które zostały tutaj zarekomendowane do przyjęcia i przyjęte, płyn po goleniu, który jest dość znany Wysokiej Izbie, który do tej pory nazywał się Old Spice teraz, w zależności od upodobań, będzie się nazywał albo Starą Przyprawą, albo Starym Smrodem?</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PoselJerzyOsiatynski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#Marszalek">Pan poseł Podkański.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselZdzislawPodkanski">Pytanie do pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PoselZdzislawPodkanski">Gdyby doszło do takiej sytuacji, że ta ustawa nie uzyskałaby większości, znaczyłoby to, że uznajemy za dobre prawo - dekret prezydenta Bieruta z 30 listopada 1945 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#Marszalek">Proszę pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Wprowadzone poprawki stanowią, iż w każdej sytuacji jakiekolwiek odstępstwo językowe urzędnika... Chodzi mi o art. 4, gdzie jest mowa o ochronie języka polskiego, która polega w szczególności na dbaniu o poprawne używanie języka, przeciwdziałaniu jego wulgaryzacji, upowszechnianiu wiedzy, promocji, wspieraniu nauczania. Do ochrony języka polskiego są obowiązane wszystkie organy władzy publicznej oraz instytucje i organizacje uczestniczące w życiu publicznym. W każdej sytuacji, każdej z tych instytucji bądź każdemu z tych organów można postawić zarzut, iż nie dba o poprawność i w związku z tym podlega karze. Wtedy rozpoczynamy postępowanie karne. To jeden efekt wprowadzenia tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Drugi efekt to złamanie istoty pojęcia ˝nazwa własna˝. Nazwa własna ma to do siebie, że jest własna i jej tłumaczenie na inny język jest z punktu widzenia filologicznego, być może, nie do końca słuszne.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#GlosZSali">(A co z Old Spice?)</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Z Old Spice... Jeśli chodzi o Old Spice, nie jestem pewna, bo można to uznać za markę. Ale jeśli chodzi o Margaret Astor, jestem pewna: Małgorzata Astor.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#GlosZSali">(Ale po co tłumaczyć imię, bez sensu.)</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Podkańskiego, nie jestem w stanie odpowiedzieć, czy nobilitujemy dekret Bolesława Bieruta, czy też uznajemy, że językiem urzędowym, bo tak jest w dekrecie, jest język polski i w dalszym ciągu szukamy rozwiązań, które pozwolą jemu funkcjonować, ale ustawę czynić wykonalną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#Marszalek">Pan poseł Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zadać dość zasadnicze pytanie, tak jak zawsze to czynię.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PoselJanRulewski">Wysoka Izbo, pani poseł sprawozdawco, szanowni przedstawiciele rządu, projekt był przedłożeniem rządowym. Jak zauważyłem, został on znacznie zmieniony przez wiele poprawek, jak również przez dyskusję na sali. Interesuje mnie, czy rząd w tej sytuacji podtrzymuje swoje przedłożenie, czy też przyjmuje inne stanowisko?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#Marszalek">Pan poseł Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyznam, że podobnie jak pan poseł Osiatyński, troszeczkę się w decyzjach Izby zagubiłem. Mam w związku z tym pytanie do pani poseł sprawozdawcy, czy czasami nie przyjmiemy ustawy, w wyniku której ktoś, kto nazywa się Szwarc, nie będzie musiał, po wejściu jej w życie, zmienić nazwisko na Czarny.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#Marszalek">Pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo bym prosił panią poseł sprawozdawcę, aby zgodnie z tymi zapisami ustawy, które przyjęliśmy, wyjaśniła dokładnie Wysokiej Izbie, że wątpliwości pana posła Osiatyńskiego, że woda Old Spice będzie musiała mieć zmienioną nazwę, są niesłuszne, ponieważ ustawa wyraźnie mówi o nazwach własnych. Old Spice, czy znacznie mi bliższy Johnny Walker, nie będzie więc musiał być tłumaczony.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#GlosZSali">(To jest kryptoreklama.)</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#GlosZSali">(Kupuj polskie, pij polskie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#Marszalek">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselIwonaSledzinskaKatarasinska">Ustawa mówi o nazwach własnych, ale Wysoka Izba wprowadziła poprawkę, że chodzi o te nazwy własne, które nie posiadają polskiego odpowiednika. Czyli każdą nazwę własną obcojęzyczną - jeśli można ją przetłumaczyć na polski - być może będziemy tłumaczyli.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#GlosZSali">(Czyli Jaś Wędrowniczek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o języku polskim, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Kultury i Środków Przekazu, Komisję Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#GlosyZSali">(Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Za - 200, przeciw - 179, wstrzymało się - 15.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#Marszalek">Dziękuję pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi (druki nr 1129 i 1196) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#Marszalek">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu rozpatrzył ten projekt ustawy w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-124.13" who="#Marszalek">W związku ze zgłoszoną poprawką Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-124.14" who="#Marszalek">Informuję, że jedyna zgłoszona poprawka została wycofana.</u>
          <u xml:id="u-124.15" who="#Marszalek">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.16" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-124.17" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.18" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Gospodarki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-124.19" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-124.20" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-124.21" who="#Marszalek">Głosowało 392 posłów. Za - 387, przeciw - 1, wstrzymało się - 4.</u>
          <u xml:id="u-124.22" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-124.23" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu RP o zmianie uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-124.24" who="#Marszalek">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu przedstawiło projekt uchwały, który został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1259.</u>
          <u xml:id="u-124.25" who="#Marszalek">Z sugestią zmiany zakresu działania Komisji Nadzwyczajnej wystąpiło jej prezydium, wskazując, że wyodrębnienie jednego działu spółdzielczości może doprowadzić do niespójności przepisów Prawa spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-124.26" who="#Marszalek">Proponowana zmiana sprawi, że wszystkie projekty ustaw dotyczące spółdzielczości trafią do tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-124.27" who="#Marszalek">Czy w tej sprawie ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-124.28" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-124.29" who="#Marszalek">Proponuję, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-124.30" who="#Marszalek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-124.31" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-124.32" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-124.33" who="#Marszalek">Czy kto z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-124.34" who="#Marszalek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-124.35" who="#Marszalek">W takim razie przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.36" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały o zmianie uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1259, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-124.37" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-124.38" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-124.39" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Za - 381, przeciw - 9, wstrzymało się - 5.</u>
          <u xml:id="u-124.40" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę o zmianie uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-124.41" who="#Marszalek">Informuję, że trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu odbędzie się w sobotę w porannym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-124.42" who="#Marszalek">Komunikat, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#SekretarzPoselAndrzejZapalowski">Zespół Chrześcijańsko-Demokratyczny zbierze się dzisiaj o godz. 20.30 w sali nr 17.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#Marszalek">Proszę o zajmowanie miejsc. Będziemy rozpatrywać najważniejszy dzisiaj punkt.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13 i 14 porządku dziennego:
 13. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1998 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 1998 r. oraz wnioskiem w przedmiocie absolutorium (druki nr 1143, 1163 i 1244).
 14. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 roku (druk nr 1161).</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Goryszewskiego w celu przedstawienia sprawozdania i projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#Marszalek">Wysoką Izbę proszę o zajęcie miejsc, panów ministrów o skończenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#Marszalek">Rozpoczynamy ten punkt posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#Marszalek">Proszę, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#Marszalek">Pana premiera proszę o upomnienie swoich ministrów, a państwa proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#Marszalek">Zaczynamy ten punkt porządku.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#Marszalek">Proszę, pan przewodniczący, pan poseł Henryk Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zdecydowałem się rozpocząć moje dzisiejsze sprawozdanie od przypomnienia pewnej myśli, która była wyrażona przed rokiem, kiedy omawialiśmy sprawozdanie z wykonania budżetu za 1997 r. Zwróciłem wówczas uwagę - i przedstawiłem to Wysokiej Izbie - na konstytucyjny charakter instytucji absolutorium, taki, jaki został nadany obowiązującą obecnie konstytucją, charakter, którego zgodnie z przepisami konstytucyjnymi pozbawiono ładunku politycznego, jaki miał on przed rokiem. Za chwilę, Wysoka Izbo, wyjaśnię, dlaczego uważam, iż powinienem zacząć swoje sprawozdanie od przypomnienia tamtych rozważań. Absolutorium zostało wprowadzone w polskiej praktyce parlamentarnej w okresie powojennego 45-lecia, w czasach, w których parlament tak naprawdę nie sprawował politycznej kontroli nad rządem, tej, która się wyraża w możliwości odwołania rządu. Absolutorium było surogatem takiej kontroli, środkiem zastępczym; co roku Sejm i opinia publiczna stwarzały pewien stan, który pozwalał, nie chcę użyć zbyt mocnych określeń, ale stworzyć pewną figurę znamionującą, że jednak Sejm jest suwerenem w Rzeczypospolitej, przynajmniej w stosunku do rządu, i że ten rząd ocenia. W demokracji parlamentarnej rząd jest oceniany tak naprawdę tylko i wyłącznie w jeden sposób - poprzez udzielenie mu lub odmowę udzielenia wotum zaufania. Ale absolutorium pozostało. Szukaliśmy w zeszłym roku właściwego miejsca i właściwego sposobu stosowania tej instytucji w warunkach demokracji parlamentarnej. I znaleźliśmy.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Myślę, że nie jestem odosobniony w ocenie, iż ubiegłoroczna decyzja w przedmiocie absolutorium była pozbawiona jakichkolwiek emocji politycznych, była pozbawiona ładunku politycznego. Odwołuję się do tego i jako poseł sprawozdawca, i jako przewodniczący Komisji Finansów Publicznych w przekonaniu, że miałem niejaki wpływ na takie właśnie wyzbyte ładunku politycznego podejście do tej instytucji, podejście - podkreślam - potwierdzone chociażby niedawnym orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w sprawie dotyczącej absolutorium udzielonego władzom samorządowym Szczecina ustalił, iż w sytuacji, kiedy się nie stawia konkretnych zarzutów - istotnych zarzutów, ale konkretnych - dotyczących gospodarki finansowej, wykonania lub niewykonania budżetu, nie można uchwalać - mówiąc w ogólnym skrócie, na podstawie przekazów z prasy - wniosku o absolutorium, bo jest to wtedy nadużycie prawa.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Otóż chciałbym prosić, ponieważ w dzisiejszych warunkach roku 1999 padły wnioski w przedmiocie odmowy udzielenia absolutorium, i liczę na to, że te wnioski będą uzasadniane przez ich wnioskodawców - powiem o nich tyle, ile potrafię powiedzieć na podstawie przebiegu posiedzenia komisji - argumentami merytorycznymi, a nie chęcią lub niechęcią do obecnego rządu. W przeciwnym razie zniszczymy ten ładunek użyteczności, jaki się mieści w tej nowej formule absolutorium, owej cząstkowej oceny rządu przede wszystkim w tej sferze jego działalności, która chociażby pośrednio związana jest z realizacją budżetu. Zrobimy z niej instytucję czysto polityczną. I oczywiście wtedy wszelkie prace, trudne prace, w które zaangażowany jest poprzez swoje komisje cały Sejm, będą zupełnie niepotrzebne, bo i tak ostateczny werdykt będzie z góry wiadomy, bo będzie matematycznym wynikiem przewagi aktualnego obozu rządzącego nad obozem opozycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Podstawą werdyktu, który proponuje Wysokiej Izbie Komisja Finansów Publicznych, było przede wszystkim, poza oczywiście sprawozdaniem przedstawionym przez sam rząd, sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli. Te materiały przedstawione przez Najwyższą Izbę Kontroli były drugim blokiem, który komisji umożliwiał opracowanie swojego stanowiskoa zarówno w stosunku do absolutorium udzielanego rządowi, jak i swojego stanowiska oceniającego poszczególne agendy rządowe. Ale nie były to jedyne materiały. Sam Wysoki Sejm w swoim regulaminie zdecydował, że poszczególne części sprawozdań, zarówno sprawozdania rządowego, jak i sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego budżetu, były przedmiotem prac komisji, mówiąc językiem potocznym, branżowych. Dokumenty tych komisji, niekiedy zgodne, niekiedy odbiegające w swoim tenorze od oceny wykonania budżetu proponowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli, były również wnikliwie rozważane i brane pod uwagę przez Komisję Finansów Publicznych przy opracowywaniu jej stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Sprawozdanie tegoroczne nie obejmuje ogólnego sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli, dlatego że było ono przedmiotem pracy osobnej komisji powołanej przez Wysoki Sejm. W sferze zainteresowania Komisji Finansów Publicznych znajdowały się przede wszystkim kwestie związane z wykonywaniem budżetu Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W toku naszej pracy natknęliśmy się na dwa problemy o charakterze konstytucyjnym. Jeden z nich znany jest Wysokiej Izbie chociażby z ubiegłorocznych rozważań. To jest kwestia jedności absolutorium. Wysoka Izba w jednej uchwale rozstrzyga o absolutorium dla rządu, to absolutorium nie może być dzielone. Konstytucja wymaga, by było tak, że rząd otrzymuje absolutorium lub rządowi się odmawia udzielenia absolutorium. Nie można udzielić absolutorium częściowo, a częściowo - dla jakiegoś fragmentu działalności rządowej - tego absolutorium odmówić. Albo rząd się dopuszcza tak ciężkich uchybień w gospodarce budżetowej, że one zasługują na odmowę udzielenia absolutorium, albo też uchybienia wprawdzie są, ale nie są tej wagi, żeby skutkowały jakikolwiek uszczerbek dla całości. To jest jednorodna i jedna decyzja sejmowa, przyjmująca formę uchwały sejmowej, w której orzeka się o udzieleniu lub o nieudzieleniu absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Ale tego rodzaju konstrukcja uchwały sejmowej rodzi pewne poważne niebezpieczeństwo, mianowicie rodzi niebezpieczeństwo, iż skutkiem udzielenia absolutorium będzie swoiste rozgrzeszenie rządu; że w związku z tym wszystko, co było do tej pory, niezależnie od tego, czy mówiono o jakichś szczegółowych rozwiązaniach dobrze czy źle, czy je oceniano pozytywnie, czy dostrzegano w nich wady, zostało przez Sejm rozliczone, rozgrzeszone i że rząd tak jakby zaczynał znowu z pozycji zerowej, czystej, start do następnego roku budżetowego. Z tego względu ukształtowała się w poprzednich kadencjach, aprobowana również przez Sejm obecnej kadencji, praktyka polegająca na tym, iż w uchwale absolutoryjnej, orzekając o udzieleniu absolutorium rządowi, Sejm jednocześnie, jeśli uważa, że jest to potrzebne, wskazuje na nieprawidłowości w uznanych przez siebie za właściwe do wymienienia działach, sektorach działalności rządowej. Wydaje się, iż ta praktyka ma niesłychane, trudne do przecenienia znaczenie dla efektywności kontroli sejmowej, kontrolnych funkcji Sejmu w zakresie gospodarki budżetowej, kontrolnych funkcji Sejmu odnoszących się do całej sfery finansów publicznych. Ta praktyka zdecydowanie powinna być utrzymana - takie było stanowisko Komisji Finansów Publicznych. I w niczym ona nie uchybia - użyję takiego określenia - szacunkowi, jaki większość parlamentarna winna jest rządowi, który sama wyłoniła.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Jest jeszcze jeden problem, który został uwidoczniony dopiero w tegorocznej pracy nad absolutorium dla rządu. Ale cóż, uczymy się dopiero nowej konstytucji, i niewykluczone, że w następnych latach zdamy sobie sprawę z istnienia innych jeszcze otwartych kwestii niejasnych, które będą wymagały wyjaśnienia. Mianowicie przyjmujemy jedną ustawę budżetową; ta jedna ustawa budżetowa jednakże obejmuje budżet, za który odpowiada rząd, i części budżetu, za które odpowiadają konstytucyjne organy władzy od rządu niezależne. Mamy więc jeden budżet, ale tak naprawdę gestorami niektórych części budżetu są organy pozarządowe, od rządu niezależne. Trudno byłoby więc oceniać rząd i odmówić na przykład rządowi absolutorium dlatego, że są nieprawidłowości w kilku instytucjach. Nie chcę wymieniać hipotetycznie nawet jakichś, żeby nikt nie sądził, że jest to wyraz mojej antypatii do tych instytucji i że kiedy szukam przykładu negatywnego, to właśnie akurat nazwy tych instytucji przychodzą mi na myśl, że na skutek tych wielkich nieprawidłowości, rzutujących na całość budżetu, Sejm odmówiłby absolutorium właśnie rządowi.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Z drugiej strony udzielenie absolutorium dla rządu, absolutorium, którego adresatem jest tylko rząd, tak naprawdę w dotychczasowej strukturze skutkuje również w stosunku do organów konstytucyjnie od rządów niezależnych. Tempo pracy, czas, jaki komisja mogła temu poświęcić, nie pozwolił na postawienie tej sprawy na właściwym forum, zgromadzenie opinii autorytetów z zakresu prawa konstytucyjnego, które by pozwoliły na gruncie konstytucji, mówiącej tylko o jednym absolutorium dla rządu, o absolutorium z wykonania budżetu - budżet w końcu jest jeden i jest nawet jeden rachunek budżetowy - rozwikłać to i znaleźć taką formułę uchwały, która by oddawała tę delikatną różnicę, że ten jeden budżet, ta jedna uchwała dotyczy zarówno rządu, jak i gospodarki budżetowej organów konstytucyjnych od rządu niezależnych, których projekty budżetów, przez nie opracowywane, są do projektu jednej ustawy budżetowej przez rząd włączane, ale bez ingerencji we wnętrze tych projektów przedstawionych przez owe władze. Mam nadzieję, że w następnych latach dopracujemy się takiej formuły, która będzie w pełni odpowiednia do owych trudności wynikających z przepisów konstytucyjnych kształtujących instytucję absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wykonując swoją pracę, Komisja Finansów Publicznych współpracowała z partnerami, przede wszystkim z przedstawicielami rządu. Chcę tu podziękować pani podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, pani Wasilewskiej-Trenkner, która cierpliwie, z uwagą uczestniczyła z nami w wielogodzinnych posiedzeniach, narażając się i na krytyczne uwagi ze strony członków komisji, i na cierpką niekiedy krytykę ze strony jej przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-127.10" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Chcę również w imieniu komisji jako sprawozdawca podziękować za współpracę przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli. Komisja twardo wymagała, żeby oprócz podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, reprezentującego rząd jako całość, reprezentującego premiera tego rządu, podczas omawiania sprawozdania z wykonania poszczególnych części budżetowych obecne były osoby należące do kierownictwa odpowiednich resortów. Komisja Finansów Publicznych z tej racji, że ma spory wpływ na ostateczny kształt budżetu i na ostateczny kształt uchwały absolutoryjnej, ma pewne instrumenty, za pomocą których wymusza wymaganą autorytetem Sejmu, rangą tej instytucji obecność przedstawicieli rządu. Ale, panie premierze, muszę powiedzieć, że były przypadki, kiedy mimo licznej obsady w ministerstwach, nie chcąc robić kolejnych przykrości, jako przewodniczący komisji zadowalałem się obecnością dyrektora generalnego, chociaż nie jest on członkiem politycznego kierownictwa ministerstwa i to nie on powinien odpowiadać wobec komisji, wobec Sejmu, udzielać wyjaśnień w przypadku absolutorium. W jednym wypadku, mniejsza już o nazwę tej instytucji, musiałem skierować również do pana list protestujący przeciwko nieobecności na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-127.11" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Prace nad absolutorium są oceną rządu. Myślę, że w interesie rządu leży, żeby ta ocena wypadała pomyślnie, i w związku z tym rząd przede wszystkim powinien się starać, żeby obrona jego interesów znajdowała się w rękach ludzi najbardziej kompetentnych. Komisja Finansów Publicznych rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie uchwały udzielającej rządowi absolutorium za wykonanie budżetu obowiązującego w roku 1998. Zarazem rekomenduje umieszczenie w tej uchwale sformułowania zwracającego uwagę na nieprawidłowości w czterech resortach i w dwóch funduszach, tj. w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Ministerstwie Skarbu Państwa, Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej oraz w Głównym Urzędzie Ceł. Przepraszam, w trzech resortach i jednym urzędzie centralnym. A ponadto w dwóch funduszach: Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i w Funduszu Promocji Twórczości. Dwie z wymienionych przeze mnie jednostek zasługują na szczególną uwagę. Po raz drugi w tej kadencji zwracamy uwagę na nieprawidłowości w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej i w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Do tej kwestii wrócę jeszcze w dalszej części mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-127.12" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi w swojej opinii przedłożonej Komisji Finansów Publicznych negatywnie oceniła wykonanie budżetu przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Komisja Finansów Publicznych, po rozpatrzeniu tego na swoim posiedzeniu w obecności posła przedstawiającego stanowisko komisji rolnictwa, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Najwyższej Izby Kontroli, z argumentami osób reprezentujących kierownictwo tego ministerstwa, ze stanowiskiem własnego recenzenta, którego komisja wyznaczyła do zreferowania tej części budżetowej - nie podzieliła stanowiska komisji branżowej. Osobiście uważałem, podobnie jak wielu posłów - myślę, że większość, ta, która odrzuciła wniosek wynikający ze stanowiska komisji branżowej - że zarzuty mają raczej charakter polityczny, odnoszący się do polityki rolnej realizowanej w ubiegłym roku, a nie do sposobu wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-127.13" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Politykę rolną można oceniać różnie. Powiedziałbym więcej: tak naprawdę nie znaleziono recepty na politykę rolną zharmonizowaną z potrzebami społeczeństwa poprzemysłowego. Bierze to się, w moim osobistym przekonaniu, z zasadniczej sprzeczności między możliwością kreowania właściwie niemal nieograniczonego popytu na dobra pozarolnicze a ograniczonym, wyznaczonym czynnikami biologicznymi popytem na dobra rolnicze. Popyt zaś przekłada się później na ceny i na warunki życia mieszkańców utrzymujących się z zawodów rolniczych i z zawodów pozarolniczych. Z tego względu Komisja Finansów Publicznych, dostrzegając, że w stanowisku komisji branżowej jest więcej elementów politycznych niż ściśle budżetowych, nie podzieliła tego stanowiska i nie rekomenduje Wysokiej Izbie zamieszczenia w wykazie tych resortów, do których Sejm miałby zastrzeżenia, również ministerstwa rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-127.14" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Do tej uchwały, Wysoka Izbo, złożono trzy wnioski mniejszości: wniosek generalny, przedstawiony przez opozycję, odmawiający rządowi absolutorium, oraz dwa wnioski ze strony większości rządowej. Jeden z nich proponuje, żeby w samej uchwale, w jej pkt. 3, który mówi, że jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca uwagę na istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa w wymienionych poniżej jednostkach, skreślić owo określenie ˝istotne˝. A więc zostałby zapis, że Sejm zwraca uwagę na nieprawidłowości - i drugi, dalej idący, żeby w ogóle ograniczyć zakres tej uchwały, wykreślając z niej pkt III.</u>
          <u xml:id="u-127.15" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Chciałbym chwilę, panie marszałku, Wysoka Izbo, zatrzymać się nad pierwszym i trzecim wnioskiem mniejszości - w tym porządku, w jakim były przeze mnie wymienione. Mam nadzieję, że oba te wnioski zostaną przez zainteresowanych uzasadnione w toku dzisiejszej dyskusji argumentami merytorycznymi, dotyczącymi nieprawidłowości w wykonywaniu budżetu, argumentami istotnymi, takimi, które by uzasadniały odmowę zaufania, odmowę udzielenia absolutorium dla rządu, bądź też argumentami, które by wskazywały, że stopień czy jakość wykonania budżetu w tych 6 wymienionych przeze mnie jednostkach nie odbiega od wykonania w pozostałych jednostkach i nie ma tam w ogóle - istotnych czy mniej istotnych, ale godnych tego, by zwrócić na nie uwagę - nieprawidłowości. Jeżeli takich argumentów nie będzie, jeżeli one nie padną - a ja nie mogę ich przedstawić, dlatego że wnioski były składane w ostatniej chwili, tuż przed głosowaniami, i mogę na temat pierwszego z nich, wniosku o odmowę udzielenia absolutorium, powiedzieć tylko to, co zapamiętałem z krótkiej wypowiedzi wnioskodawcy, iż dostrzega nieprawidłowości we wszystkich niemal częściach budżetu przy wykonywaniu tego budżetu, że ocenia je jako nieprawidłowości istotne i dlatego uważa, że rządowi to absolutorium się nie należy - jeżeli nie będzie więc, powtarzam, takich argumentów o charakterze merytorycznym, to przyjęcie któregokolwiek z tych wniosków mniejszości zdaniem sprawozdawcy będzie oznaczało odejście od linii z trudem wypracowanej w czasie ubiegłorocznej debaty absolutoryjnej i będzie oznaczało polityzację instytucji absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-127.16" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! 1998 r. był kolejnym, szóstym rokiem nieprzerwanego wzrostu gospodarczego, wyrażającego się kolejnym przyrostem produktu krajowego brutto, a więc wzrostu wyrażanego tym największym agregatem, jaki obecnie przyjmowany jest w naukach ekonomicznych dla oceny poziomu, tendencji rozwoju gospodarczego danej społeczności. Ale jednocześnie był to pierwszy rok od 1993 r., w którym wyniki gospodarcze były gorsze od przyjmowanych w założeniach do ustawy budżetowej, gorsze od tych, które były podstawą planowania budżetowego, i był to jednocześnie rok o najniższym przyroście produktu krajowego brutto od 1994 r. (niższy był tylko w 1993 r.). Prognoza budżetowa, która była podstawą przyjęcia ustawy budżetowej, przyjmowała, iż przyrost produktu krajowego brutto przekroczy znacznie 5%. Faktyczne wykonanie według tych danych, jakie były podstawą dla opracowania sprawozdania przez rząd i przez Najwyższą Izbę Kontroli, wykazuje, iż produkt krajowy brutto w ub. r. przyrósł tylko o 4,8%, przy czym wyraźnie jest widoczne, iż dynamika przyrostu wyrażała się krzywą z tendencją spadkową przez cały rok ubiegły. O ile w I kwartale szacowano, iż produkt krajowy przyrasta w porównaniu do I kwartału 1997 r. o blisko 6,5%, w drugim o blisko 5,5%, w trzecim już tylko o niespełna 5%, to przyrost produktu krajowego w czwartym kwartale wyniósł tylko 2,9%. I tak naprawdę to ten czwarty kwartał jest odpowiedzialny za nieosiągnięcie tych wskaźników wzrostu, które były przyjmowane w prognozie stanowiącej podstawę opracowania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-127.17" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Produkcja sprzedana przemysłu wzrosła tylko o 4,7%, podczas gdy w ubiegłym roku, w 1997 - mówię o ubiegłym w stosunku do roku sprawozdawczego - przyrost ten wynosił ponad 11%, a w założeniach przyjmowano wzrost o niespełna 9%.</u>
          <u xml:id="u-127.18" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W budownictwie, chciałbym zwrócić na to uwagę, przyrost wynosił 9%, w 1997 roku aż 17%. W związku z tym chciałbym zwrócić uwagę na owo znaczenie budownictwa, mimo wszystko był tam przyrost dużo większy niż przyrost w sferze produkcji sprzedanej przemysłu. Chciałbym więc zwrócić uwagę na znaczenie budownictwa dla rozwoju kraju, dla rozwoju gospodarczego i w związku z tym przestrzec przed wszelkiego rodzaju próbami zbyt pochopnego, nie do końca przeanalizowanego zmieniania warunków pracy budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-127.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.20" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W rolnictwie odnotowaliśmy wzrost o 6,6%, w tym produkcji roślinnej o 8,9%, a zwierzęcej o 4,1%. W związku z tym pojawiła się poważna nadwyżka podaży, przede wszystkim na skutek braku rynków wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-127.21" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Osiągnęliśmy w liczbach bezwzględnych produkt krajowy brutto przekraczający nieco 550 mld zł, tj. według kursu średniego z ubiegłego roku osiągający niespełna 160 mld dolarów. Na głowę wypadało więc z górą 14 tys. zł lub z górą 4 tys. dolarów amerykańskich. Ale tu chciałbym zwrócić uwagę, Wysoka Izbo, na kwestię nadwartościowania waluty krajowej. Gdybyśmy ten sam produkt krajowy brutto mierzyli stopami z tego roku, to okazałoby się, że globalny produkt był równowarty już tylko 140 mld dolarów, a na głowę wypadało mniej więcej 3 750 dolarów.</u>
          <u xml:id="u-127.22" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Produkt krajowy waloryzowany siłą nabywczą i liczony na głowę ludności stanowi niespełna 40% produktu krajowego przypadającego na głowę przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej. Globalny produkt aktualnie dałby nam w Unii Europejskiej 10 miejsce. No, w pobliżu środka, tylko że poza nami zostałyby wyłącznie państwa o znacznie mniejszej liczbie ludności niż Polska, a produkt globalny jest przecież w sumie iloczynem liczby ludności i produktu przypadającego na głowę.</u>
          <u xml:id="u-127.23" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Rok 1998 był kolejnym rokiem ujemnego bilansu w handlu zagranicznym. To ujemne saldo ocenione jest na blisko 35 mld zł, tj. 6,3% produktu krajowego brutto. Sytuacja w handlu zagranicznym uległa drastycznemu pogorszeniu. W 1997 r. saldo ujemne wyniosło 24,4 mld zł i tylko 4,3% produktu krajowego brutto. Pogorszenie jest więc pogorszeniem rzędu 2 punktów procentowych. Jest to rok, w którym wyraźnie zmniejszyła się dynamika eksportu. Zakładano wzrost eksportu o 12%. Ta polityka wzrostu eksportu, przyspieszenie tempa wzrostu eksportu, miało być jednym z przedsięwzięć, powiedziałbym, kluczowym instrumentem sanowania polskiego bilansu handlowego. Tymczasem eksport przyrósł tylko o 9,4% w stosunku do jego wartości z 1997 r. Nastąpiło również wyhamowanie dynamiki przyrostu importu, ale minimalne, ponieważ przy założeniu, że import wzrośnie o 14,8%, wzrósł o 14,6%. Ta różnica w wyhamowywaniu przyrostu importu i przyrostu eksportu jest podstawową przyczyną utrzymywania się tendencji do wzrostu ujemnego bilansu handlu zagranicznego. Ale, Wysoka Izbo, proszę wziąć pod uwagę, że to zmniejszenie dynamiki przyrostu eksportu i znaczne, bo właściwie w pobliżu zerowego wyniku, zmniejszenie dynamiki przyrostu importu w stosunku do założeń budżetowych - jako punkt odniesienia przyjmuję założenia budżetowe - nastąpiło mimo aprecjacji wartości złotego wyższej niż przejmowana w budżecie. To jest właśnie podstawowa przyczyna owej narastającej różnicy między wartością importu i wartością polskiego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-127.24" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Ta utrzymująca się różnica rzutuje na bilans obrotów bieżących, trudno jest mówić w połowie 1999 r. o absolutorium, o wyniku wykonania budżetu za 1998 r. bez mimowolnej nawet projekcji rzeczywistości, w której się dzisiaj znajdujemy. Otóż ta utrzymująca się dynamika, utrzymująca się słabość naszego handlu zagranicznego, więcej - naszej gospodarki - bo nie może być silny handel zagraniczny w sytuacji, kiedy gospodarka nie ma oferty eksportowej - jest bodaj najważniejszym wyzwaniem w polityce gospodarczej rządu nadchodzącego, nowego dziesięciolecia.</u>
          <u xml:id="u-127.25" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Proszę przyjąć po prostu prośbę od posła sprawozdawcy, żeby ta sprawa, ten problem, był jednym z najważniejszych, z takich, które panu i rządowi nie dają spać i nie będą dawały spać tak długo, aż znajdziemy instrumenty, środki działania, które pozwolą nam odwrócić tę bardzo niekorzystną dla Polski relację między eksportem a importem.</u>
          <u xml:id="u-127.26" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Bilans obrotów bieżących, o którym już wspomniałem, zakończył się deficytem sięgającym blisko 7 mld dolarów, stanowiącym równowartość tych 4,3% produktu krajowego brutto, w sytuacji kiedy w 1997 r. ten deficyt stanowił równowartość tylko 3% ówczesnego produktu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-127.27" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">I znowu ta niepokojąca refleksja. Wielu obserwatorów procesów gospodarczych zachodzących w tym roku oczekuje, że - na skutek utrzymywania się owej negatywnej tendencji w handlu zagranicznym, różnego rodzaju sytuacji, które pogorszyły nasze szanse wyrównywania bilansu handlowego innymi wpływami - w tym roku ten bilans obrotów bieżących może zakończyć się deficytem w pobliżu 6% produktu krajowego brutto. A wiemy to nie tylko od posła sprawozdawcy, ale przede wszystkim od wicepremiera rządu, że jest to granica, magiczna niemal, przy której zaczynają się realne zagrożenia dla stabilności systemu finansowego państwa.</u>
          <u xml:id="u-127.28" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W handlu zagranicznym udział importu konsumpcyjnego w globalnym imporcie wzrósł z 18,8% o blisko 1 punkt procentowy w stosunku do 1997 r., import inwestycyjny tylko o 0,4%, zaopatrzeniowy utrzymuje się na poziomie ok. 64%, tu nastąpiło ograniczenie jego udziału o ok. 1 punkt procentowy.</u>
          <u xml:id="u-127.29" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Gdy weźmiemy pod uwagę stan bilansu handlowego, to niepokojący jest właśnie wzrost importu konsumpcyjnego. Jest on w jakiś sposób źródłem zagrożenia dla stabilności naszej polityki pieniężnej i polityki kredytowej w kraju. Ocenia się, że aktualnie 2/3 kredytów udzielonych ludności to są kredyty przeznaczone na zakup samochodów, których stopień polonizacji tak naprawdę, poza dwoma markami, jest znikomy. Zarówno więc w imporcie konsumpcyjnym, wtedy kiedy kupujemy samochody gotowe, jak i w imporcie zaopatrzeniowym te właśnie pozycje wywierają bardzo istotny wpływ na utrzymywanie się deficytu w bilansie handlowym.</u>
          <u xml:id="u-127.30" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Wydaje się, iż dwie kwestie wymagają jeszcze uwagi przy analizie stanu naszej wymiany towarowej z zagranicą. Mianowicie 1998 r. był kolejnym rokiem szybszego wzrostu cen produkcji sprzedanej w przemyśle niż cen importowych. Ten szybszy wzrost cen krajowych produkcji sprzedanej w przemyśle oczywiście sprzyja dalej importowi, ponieważ import staje się z miesiąca na miesiąc relatywnie tańszy. Jednocześnie szybszy wzrost w stosunku do cen eksportu osłabia efektywność produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-127.31" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Kurs walutowy. Średnioroczny kurs liczony w relacji złotego do dolara wyniósł niespełna 3,5 zł, w stosunku do marki - niespełna 2 marki, czyli różnica wynosi nieco ponad jedną setną w stosunku do marki i jedną setną w stosunku do dolara. Ten średnioroczny kurs w stosunku do dolara 3,49 był o ponad 20 groszy niższy w stosunku do założonego w projekcie ustawy budżetowej, w tej prognozie budżetowej. W przypadku marki różnica była nieco mniejsza, bo sięgała mniej więcej 7 groszy. Na tę zmianę kursu miało wpływ kilka decyzji i kilka zjawisk, które zdarzyły się w minionym 1998 r. Trzykrotnie obniżano tempo miesięcznej dewaluacji, rozpoczęliśmy rok z pełzającą dewaluacją w tempie 1% miesięcznie, zakończyliśmy, ograniczając ją do 0,5%. Był to proces z dawna oczekiwany przez polskie społeczeństwo, mający współuczestniczyć w stopniowym wygaszaniu inflacji. Ale jednocześnie był to proces, który prowadził, tak jak zawsze przy tego rodzaju instrumentach, do relatywnego podrożenia waluty krajowej, zmniejszenia tego tempa między relacją waluta do waluty a relacją cenową.</u>
          <u xml:id="u-127.32" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Dwukrotnie poszerzono pasmo wahań kursowych - w lutym i w październiku. W rezultacie dopuszczalne wahania zostały zwiększone z plus minus 7% do plus minus 12,5%.</u>
          <u xml:id="u-127.33" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Odnotowaliśmy nadal wysoki napływ inwestycji zagranicznych, zwłaszcza na początku roku. Powodowało to, iż przeciętne odchylenie kursu rynkowego od centralnego wynosiło ponad 5,5%, przy założeniu, że będzie się ono wahało między 1% w kierunku aprecjacji i 2% w kierunku deprecjacji.</u>
          <u xml:id="u-127.34" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W rezultacie tych wydarzeń w pierwszym kwartale była widoczna aprecjacja polskiej waluty. Mniej więcej do połowy sierpnia obserwowaliśmy w miarę ustabilizowany kurs naszej waluty w stosunku do walut zagranicznych. W sierpniu, na skutek kryzysu rosyjskiego, nastąpił wyraźny spadek wartości. Pisano na ten temat z troską w różnego rodzaju komentarzach ekonomicznych, finansowych, po czym po - jak można powiedzieć - przyzwyczajeniu się do skutków tego kryzysu albo po refleksji, że diabeł nie taki straszny, jak go malują, powróciło zaufanie do złotego i nastąpiło ustabilizowanie się tego kursu na poziomie, który wyznaczył średnioroczne wielkości, o których mówiłem przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-127.35" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Stopy procentowe w przypadku kredytu lombardowego kształtowały się średniorocznie na poziomie nieco ponad 25%. W grudniu 1998 r. - zarówno w wyniku procesów gospodarczych, jakie miały miejsce, jak i w wyniku decyzji podejmowanych w sferze polityki pieniężnej przez sterników polityki pieniężnej - stopa kredytu lombardowego została ograniczona do poziomu 20%. W założeniach budżetowych przyjmowaliśmy, że w grudniu 1998 r. będzie się ona kształtowała na poziomie 23%, z tym że to wyraźne obniżenie stopy procentowej kredytu lombardowego nastąpiło dopiero w czwartym kwartale, chociaż trzeba powiedzieć, że tendencja zniżkowa była widoczna przez cały rok. Mimo to stopa kredytu lombardowego jest ponad dwukrotnie wyższa w stosunku do inflacji. Rownież mimo tak wysokiej ceny kredytu, Wysoki Sejmie, utrzymuje się wysoki poziom kredytów konsumpcyjnych oraz kredytów obrotowych, o czym będę mówił później. Inflacja średnioroczna wyniosła 11,8%, ale w relacji: grudzień do grudnia - mierzona tą relacją - wyniosła tylko 8,6%, przy założeniu 9,5%. Był to więc pierwszy rok jednocyfrowej inflacji mierzonej w relacji: grudzień do grudnia. Jest to warte odnotowania.</u>
          <u xml:id="u-127.36" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W sprawozdaniu rządowym oceniano, iż przyczyną tego bardziej wydatnego niż prognozowano obniżenia było, po pierwsze, skanalizowanie oczekiwań przez dwa poprzednie lata. Inflacja była z reguły bliska zapowiedzianej podczas pracy nad budżetem i w związku z tym osłabiło to nieco ciśnienie oczekiwań inflacyjnych, które niewątpliwie jest, pomijając błędne decyzje w polityce gospodarczej, przyjmowane w świecie jako podstawowa przyczyna inflacji. Właśnie oczekiwania co do inflacji.</u>
          <u xml:id="u-127.37" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Po drugie, przyczyną owego ograniczenia inflacji była niewąpliwie rygorystyczna polityka fiskalna. Narzekamy na nią, to prawda, ale dzięki temu mamy niższą inflację, obniżenie dynamiki dewaluacji i zapowiedź przyspieszenia prywatyzacji i restrukturyzacji. Dobrze, że rząd sformułował zapowiedź przyspieszenia. Z drugiej jednak strony co do tej kwestii pojawia się poważna wątpliwość dotycząca zwłaszcza wymienienia wśród tych przyczyn zapowiedzi restrukturyzacji. Jeszcze do tej kwestii wrócę w dalszym wystąpieniu, bo nie uda mi się zapewne spełnić próśb moich koleżanek i kolegów posłów z komisji, żebym mówił co najwyżej godzinę, bo godzina niebawem upłynie, a jeszcze mam trochę do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-127.38" who="#GlosZSali">(Rekordu nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-127.39" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Chciałbym więc zwrócić uwagę na to, że w przypadku restrukturyzacji, o czym później powiem, znakomita część kwot otrzymywanych przez pracowników jest przeznaczana tak naprawdę na cele konsumpcyjne, a nie na cele rozwojowe, mające doprowadzić do zmiany sposobu zarobkowania, zabezpieczenia sobie przyszłości. Dlatego też sądzę, iż istotne znacznie dla owego sukcesu w polityce antyinflacyjnej miały dwie-trzy przyczyny zewnętrzne: dekoniunktura na rynku paliw i surowców; rok 1998 był rokiem najniższych od długiego czasu cen paliw. Po drugie, spadek cen na wiele towarów, wiele artykułów zaopatrzeniowych, jak chociażby na wyroby stalowe, wymuszany przez ˝małe tygrysy˝. Po kryzysie gospodarczym, po głębokich dewaluacjach, jakie tam nastąpiły, Europa znalazła się pod presją taniego eksportu z Azji. Ta presja dotyczy również Polski. Między innymi nasze dzisiejsze kłopoty z hutnictwem, z naszymi hutami są spowodowane tym, że nie jesteśmy w stanie sprostać rywalizacji cenowej, że ten poziom cen, jaki został narzucony w handlu międzynarodowym przez huty azjatyckie, po prostu jest nie do ˝skonsumowania˝ przez huty europejskie i huty polskie. I po trzecie, kryzys na rynku rosyjskim. Ten kryzys na rynku rosyjskim zaowocował nie tylko ograniczeniem naszego eksportu, ale przede wszystkim tym, że ci, którzy sprzedawali do Rosji - na początku przynajmniej, póki jeszcze podtrzymywali swoją działalność i póki mieli zapasy - to próbowali je ulokować na rynku krajowym. Nastąpił więc w w przypadku wybranych przynajmniej towarów gwałtowny wzrost podaży i jak zwykle w takiej sytuacji podejmowano próbę wygrania konkurencji również ceną. I to też był jeden z elementów powodujących obniżenie tempa inflacji. Średniorocznie ceny towarów, a więc nie ceny ogółem, tylko mówię o towarach, wzrosły o 9,7%, a więc inflacja w tym segmencie gospodarki była też tylko jednocyfrowa. Cena żywności wzrosła o 7,7%, alkoholu - o 12,7%, towarów nieżywnościowych - o 11,5%, a usług - o 17,5%, i tu muszę powiedzieć, że usługi prawnicze odegrały niemałą rolę w tak wysokim wzroście cen usług w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-127.40" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić uwagę na to, że wśród wymienionych przeze mnie segmentów gospodarki towarowej najniższą dynamiką cen odznacza się żywność. Wywołuje to pewną refleksję, o której jeszcze za chwilę powiem. I tak: średnioroczne ceny żywności, mięsa i przetworów wzrosły o 2,2%, tłuszczów zwierzęcych, a więc tych, które są niemal wyłącznie efektem produkcji krajowej - o 7,3%, owoców, warzyw i ziemniaków - o niespełna 1,5%, przetworów zbożowych - o 4,8%, a nabiału - o 0,1%. Jeżeli na to teraz nałożymy ceny skupu żywca wieprzowego w grudniu, cena w stosunku do grudnia 1997 r. była niższa, bagatela, o 34,1%, drobiu - o niespełna 9%, mleka - o nieco ponad 5%, pszenicy - o niespełna 14%, a żyta - o 19,2%. Jedynie żywiec wołowy w grudniu był skupowany według cen o 7,3% wyższych od grudniowych cen z 1997 r. Jest cudem ekonomicznym nad Wisłą, w jaki sposób - przy tych cenach żywności i tych cenach skupu - z opracowań Głównego Urzędu Statystycznego wynika wzrost dochodowości gospodarstw rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-127.41" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.42" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie premierze, ja tylko to pytanie stawiam.</u>
          <u xml:id="u-127.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.44" who="#GlosZSali">(Dolicza się renty.)</u>
          <u xml:id="u-127.45" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Nie jestem pewien, czy tam się dolicza renty. Dolicza się? Acha. Ale renty nie wzrosły o tyle procent, aby zrównoważyć te 34% odnoszące się do żywca wieprzowego.</u>
          <u xml:id="u-127.46" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Ceny usług wzrosły o 17,5%, ale wśród tych usług (poza usługami prawniczymi), jeśli chodzi o mieszkania i dostawę zimnej wody, wzrost wyniósł 21,3%. Jest to jeden ze wskaźników, który zasadniczo rzutuje na stopę życiową polskich rodzin. Nośniki energii: elektryczność - o 14%, gaz - o 12,6%, ciepła woda i centralne ogrzewanie - o 22,3%. Gdybyśmy popatrzyli na te wyniki i zastanowili się chwilę nad nimi, toby się okazało, że to nośniki energii oraz usługi są tymi segmentami, które podtrzymują u nas inflację, i że w związku z tym to jest kolejne wyzwanie dla polityki gospodarczej rządu, w jaki sposób oddziaływać na te segmenty gospodarki, żeby je również wprzęgnąć do polityki antyinflacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-127.47" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">I wreszcie ceny urzędowe: energii elektrycznej - wzrost o 14%, gazu - o 15%, leków - o 11%. Przy czym w wypadku tych trzech rodzajów produktów ceny zostały podniesione w styczniu, czyli ich średnioroczna niewiele odbiega od tej skokowej podwyżki cen urzędowych.</u>
          <u xml:id="u-127.48" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Ocenia się, że w 1998 r. liczba zatrudnionych kształtowała się w pobliżu 15,5 mln. W 1997 r. zwiększyła się ona o 2,8%; w 1998 r. nastąpiło wyraźne wyhamowanie tej dynamiki wzrostu zatrudnienia, będące chyba efektem przede wszystkim owego wyhamowania koniunktury wzrostu; przyrost zatrudnienia wyniósł tylko 0,3%. Istotne spostrzeżenie: sektor prywatny zatrudnia już 70% ogółu. Przyrost zatrudnienia w sektorze prywatnym wyniósł niespełna 5%.</u>
          <u xml:id="u-127.49" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Mieliśmy ok. 11,2 mln wszelkiego rodzaju świadczeniobiorców, wszelkich rodzajów, a więc i emeryci, i renciści, i bezrobotni, razem zliczeni, to jest 11,2 mln. To jest ok. 1,3% mniej niż w 1997 r. Nastąpiło więc pewne zmniejszenie tej liczby, ale jest to nadal bardzo niekorzystna relacja liczby zatrudnionych do liczby świadczeniobiorców. Na 1 zatrudnionego w Polsce przypada nadal, w 1998 r. przypadało... Przepraszam bardzo, inaczej powiem, nie używając ułamków. Na 100 zatrudnionych w Polsce - utrzymujących się z pracy własnej lub z pracy najemnej - przypadało 73 świadczeniobiorców. To jest przyczyna wysokich kosztów pracy, wysokich składek ubezpieczeniowych, które ogromnym ciężarem kładą się na polskiej polityce gospodarczej i na całej polityce zatrudnienia w Polsce, również na polityce finansowej.</u>
          <u xml:id="u-127.50" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W 1998 r. liczba bezrobotnych kształtowała się w IV kwartale na poziomie nieco ponad 1800 tys. osób. Na początku I kwartału liczba bezrobotnych wynosiła 1845 tys., w II i III kwartale nastąpiło wyraźne jej ograniczenie i pod koniec roku ponowny powrót do poziomu bliskiego z I kwartału; przy czym wystąpił wyraźny wzrost udziału bezrobotnych bez prawa do zasiłku. W 1996 r. mniej niż połowa ogólnej liczby bezrobotnych nie miała prawa do zasiłku. Na skutek zmiany przepisów określających podstawę do nabycia uprawnienia do zasiłku we wrześniu 1997 r. nie spełniało tych warunków niespełna 80% bezrobotnych. Co więcej, w 1998 r. odnotowaliśmy 2127 tys. nowo zarejestrowanych bezrobotnych, o 70 tys. więcej niż w roku poprzednim, natomiast wyrejestrowanych było 2122 tys.; czyli liczba wyrejestrowanych w ciągu roku była niższa od liczby nowo zarejestrowanych. Oznacza to bezwzględny przyrost liczby bezrobotnych. Jest to skutkiem mniejszej liczby ofert pracy.</u>
          <u xml:id="u-127.51" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o rozkład geograficzny, to nadal najbardziej obciążone, dotknięte klęską bezrobocia są dawne województwa: słupskie, suwalskie, elbląskie, koszalińskie; można by mówić, że jest tam wysokie bezrobocie strukturalne. Najlepsza pod tym względem jest sytuacja w dawnych województwach: warszawskim, poznańskim i krakowskim. Oznacza to, Wysoka Izbo, iż w polityce gospodarczej rządu troska o przyspieszenie rozwoju gospodarczego na tych terenach, już nie w gminach, ale w regionach - użyję takiego określenia - w których utrzymuje się wysokie strukturalne bezrobocie, musi być jednym z podstawowych celów polityki gospodarczej. Chodzi przy tym o politykę gospodarczą mierzoną perspektywą nie jednego rządu i nie jednej kadencji - jest to wyzwanie dla następnych kadencji Sejmu i dla następnych rządów.</u>
          <u xml:id="u-127.52" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Przeciętne wynagrodzenie kształtowało się w ubiegłym roku na poziomie niespełna 1240 zł; w stosunku do 1997 r. jest to ok. 16,3% wyżej, realny wzrost wynosił 4%. Pragnę przypomnieć, iż kiedy konstruowaliśmy budżet, to przynajmniej w odniesieniu do sektora publicznego chcieliśmy doprowadzić do wzrostu wynagrodzeń o nie więcej niż 2-2,5% ponad poziom inflacji. Tymczasem w sektorze publicznym wynagrodzenie wzrosło o 15,5%, a więc znacznie więcej niż to, co było przyjmowane do projekcji budżetu na 1998 r. Jednocześnie 1998 r. był w tej dekadzie pierwszym rokiem, w którym sektor prywatny zanotował wyższą dynamikę wzrostu wynagrodzeń niż sektor publiczny. W sektorze prywatnych wynagrodzenia wzrosły nominalnie o 18,3%. Sądzę, że jest to po części efekt wyprzedaży bardziej atrakcyjnych składników majątku narodowego; w związku z tym ten ciężar bardziej efektywnej produkcji w coraz większym stopniu przenosi się do sektora prywatnego. Natomiast w sektorze budżetowym i w sektorze publicznym, nie budżetowym, publicznym, pozostały te części gospodarki, które są nieatrakcyjne, dla których trudno znaleźć nabywców, także ze względu na wewnętrzne struktury, wewnętrzne napięcia, polityczne napięcia; nie mogą być one prywatyzowane ze względu na opór materii.</u>
          <u xml:id="u-127.53" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W sferze budżetowej wynagrodzenia średnio wyniosły 1176 zł. Nominalnie wzrosły o 16,9%, a realnie o 4,6%, czyli o ponad 2 punkty procentowe w stosunku do założeń, jakie przyjęliśmy dla konstrukcji budżetu.</u>
          <u xml:id="u-127.54" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Emerytura pracownicza średnio wynosiła 732 zł, a rolnicza - 507 zł. Dynamika realna w przypadku emerytury pracowniczej wyniosła niespełna 2%, a emerytury rolniczej - 2,2%.</u>
          <u xml:id="u-127.55" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Odnotowujemy pewne niepokojące zjawiska, kiedy rozważamy stan finansów przedsiębiorstw. Ostatecznie to one, ich kondycja, decydują o wolumenie środków, jakie dopływają do finansów publicznych, ale decydują również o tempie życia i wzrostu gospodarczego kraju. Kiedy weźmiemy za podstawę przychody przedsiębiorstw objętych obowiązkiem składania sprawozdań F-01, to znaczy zatrudniających co najmniej 20 osób, a w przypadku górnictwa - co najmniej 50 osób, to ogółem przychody tej kategorii przedsiębiorstw wyniosły nieco ponad 833 mld zł, wzrosły 20% nominalnie, 12,2% realnie, gdy zastosować deflator 7,3%, będący odpowiednikiem średniego rocznego wzrostu cen produkcji sprzedanej przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-127.56" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Sektor publiczny dostarczył 33% przychodów, sektor prywatny - 66%, z pewnym ułamkiem, razem na pewno 100%.</u>
          <u xml:id="u-127.57" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Dynamika sprzedaży eksportowej wyraża się wzrostem sięgającym nieco ponad 14%, ale na skutek wyższej dynamiki ogółem przyrostu, nominalnie 20%, spadł udział produkcji eksportowej w ogólnej produkcji tej klasy przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-127.58" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Teraz sprawa najważniejsza - koszty uzyskania przychodów. Owe 833 mld przychodów kosztowały przedsiębiorstwa po stronie kosztów 817,8 mld zł. Nieco ponad 833 i niespełna 818 mld, taka jest relacja. Te koszty wzrosły nieco ponad 22%, a realnie 14%. Co to oznacza? Dynamika wzrostu kosztów przedsiębiorstw była wyższa w 1998 r. od dynamiki przyrostu wartości ich produkcji. Wskaźnik poziomu kosztów wyniósł więc 98,1% i był aż o 1,5 punktu procentowego wyższy niż w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-127.59" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! To jest ogromnie negatywne zjawisko, dlatego że 1,5% wydaje się niewiele, 1,5 punktu procentowego. Tylko jeżeli wskaźnik poziomu kosztów wynosi 98,1% i jest o 1,5 punktu wyższy, to tak naprawdę ta część, która pozostaje przedsiębiorstwu, którą można by z pewnym, powiedzmy, luzem co do ścisłości wypowiedzi nazwać zyskiem brutto, zmalała blisko o połowę w ubiegłym roku. Ten wynik finansowy brutto wyniósł dla owych przedsiębiorstw 16 720 mln zł. Spadek nominalny wynosi ponad 30%, a realny - 37%.</u>
          <u xml:id="u-127.60" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Największa ujemna dynamika - ujemna dynamika to nie jest to samo co ujemny plus - była w dziedzinie transportu, składowania i łączności: 55%, w działalności produkcyjnej - 30%, górnictwo odnotowało stratę 2 312 mln zł, rok wcześniej - 173 mln zł. 2 312 mln i 173 mln rok wcześniej - to jest ta relacja i, panie premierze, to jest w moim przekonaniu powód do ogromnego niepokoju, wymagający głębokiej refleksji nad treścią programów restrukturyzacyjnych górnictwa, szerzej - całej naszej polityki gospodarczej wobec górnictwa, i chyba rewizji tej polityki, wmontowania w nią takich elementów, które by wyhamowały zadłużenie kopalń. Ja nie mówię, jakie instrumenty mają być wmontowane, broń Panie Boże, nie chciałbym jutro przeczytać w prasie, że chcę odebrać bodaj złotówkę górnikom. Chciałbym natomiast, żeby w tej polityce stosowanej wobec kopalń, w tym programie restrukturyzacji znalazły się elementy chroniące przed narastaniem zadłużenia, na które musimy się wszyscy złożyć, również najbliżsi krewni tych górników, jeżeli pracują poza górnictwem. Chciałbym też, żeby w tej polityce był czas na głęboką refleksję nad tym, co się dzieje w transporcie, nad rentownością transportu.</u>
          <u xml:id="u-127.61" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Zadłużenie netto PKP po potrąceniu ich wierzytelności wynosi w połowie tego roku - znowu trudno mi mówić o wykonaniu budżetu ubiegłorocznego bez refleksji o chwili dzisiejszej, bez nawiązania do chwili dzisiejszej - 3 mld zł. Jest więc porównywalne, tak, nie pomyliłem się, z wysokością zadłużenia górnictwa. To wymaga głębokiej refleksji, zastanowienia się nad tym, w którym kierunku dążymy.</u>
          <u xml:id="u-127.62" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Przedsiębiorstwa tej klasy, tej kategorii zapłaciły ogółem różnych podatków, dochodowych i innych - nie mówię o podatku od towarów i usług - nieco ponad 11 mld zł. To znaczy, że ich zysk brutto był obciążony na poziomie znacznie przekraczającym 60%. Majątek obrotowy tych przedsiębiorstw był finansowany przede wszystkim zobowiązaniami krótkoterminowymi. Wzrosły one z 76 do 80% globalnej wartości tego majątku obrotowego. Zadłużenie krótkoterminowe - zadłużenie, już nie sposób finansowania w ciągu całego roku, ale stan na koniec roku - zadłużenie na koniec roku było wyższe o ponad 40% w stosunku do momentu startu, do 1 stycznia 1998 r. Zadłużenia z tytułu podatków wzrosły o 20%, a z tytułu składek na ZUS - o ponad 35%. Sądzę, iż te rozważania o stanie finansów przedsiębiorstw uzasadniają trzy wnioski: oczywisty spadek rentowności w tej sferze gospodarki, wzrost zadłużeń - to jest widoczne, to jest potwierdzone tymi liczbami, które przytoczyłem, ale wydaje mi się, że należałoby skonstatować również spadek płynności. To spadek płynności, utrata własnych aktywów, będąca konsekwencją spadku rentowności, trudności płatniczych, powoduje konieczność sięgania do kredytu krótkoterminowego i ponoszenia dodatkowych kosztów w postaci kosztów obsługi kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-127.63" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ustawa budżetowa przewidywała dochody na poziomie nieco ponad 120 mld zł i wydatki - blisko 143,5 mld zł. W rzeczywistości dochody osiągnęły poziom niższy - 126 560 mln zł niespełna, co stanowi 98,1% planu, a wydatki - 139 751,5 mln zł, tj. 97,4% planowanych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-127.64" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Deficyt, który był zaplanowany na poziomie 14,4 mld zł, został wykonany wskutek znacznie większego zmniejszenia wydatków niż dochodów - w rozmiarze 13 190 572 000 zł. Deficyt osiągnął więc 91,6% planu.</u>
          <u xml:id="u-127.65" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Deficyt sfinansowany był przyrostem długu krajowego o 9 419 mln zł, środkami z prywatyzacji - nieco ponad 7 mld zł. Natomiast zmniejszeniu, i to o ponad 3 mld zł, uległo saldo długu zagranicznego. Nasuwa się refleksja, że ten przyrost długu krajowego rekompensujący przynajmniej w części zmniejszenie salda długu zagranicznego jest też jednym z elementów wywierających ciśnienie na krajowy rynek kredytowy i na utrzymywanie się popytu, a w konsekwencji relatywnie wysokich stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-127.66" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wyraźne jest załamanie tempa dochodów budżetowych w czwartym kwartale, ale wtedy, kiedy mówimy o relacji do kolejnych odpowiednich kwartałów poprzedniego roku, tak bowiem jest, że trzeci i czwarty kwartał są zawsze okresami wyższych dochodów budżetowych. Ale dochody budżetowe w czwartym kwartale wykonano tylko w 98%. Aż 2% tych przewidzianych na czwarty kwartał dochodów nie zostało wykonanych.</u>
          <u xml:id="u-127.67" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Nasuwa się oczywiście refleksja, pytanie, czy można by powiedzieć, że jest to wyłącznie skutek wpływu kryzysu rosyjskiego w ubiegłym roku. Kiedy w połowie roku pytano nas, i pana premiera Balcerowicza, i mnie, pamiętam tego rodzaju pytania, jaki jest efekt kryzysu rosyjskiego, odpowiadaliśmy, i my, i inni, bagatelizując ten wpływ, bo taki był polityczny obowiązek, bo nie wolno było wtedy w lipcu czy w sierpniu powiedzieć, że wpływ może być poważny, że może to zagrażać stabilizacji polskiej gospodarki, bo to by tylko pogłębiało lęk u inwestorów. Obowiązkiem politycznym wszystkich odpowiadających za polskie finanse publiczne było bagatelizować ten wpływ w wypowiedziach, ale wydaje się, że kiedy patrzymy na dynamikę gospodarki, to tego wpływu nie można nie dostrzegać, powiedziałbym więcej, że jego skutki były negatywne zarówno dla stanu gospodarki, jak i w konsekwencji dla stanu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-127.68" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Jest oczywiście drugie pytanie. W jakim stopniu ten splot zewnętrzny, który był nieprzewidywany nie tylko w styczniu, ale również w kwietniu czy w maju 1998 r., został spotęgowany zapowiadaną, przypominam, tzw. polityką schładzania. Byliśmy już wtedy na pewno w tej schyłkowej części cyklu koniunkturalnego i wtedy efekt schładzania może być znacznie większy od zamierzonego. W rezultacie tych procesów, które miały miejsce w ubiegłym roku, dochody z podatków pośrednich były niższe o ponad 4 mld zł, a z ceł o ponad 1200 mln zł. Wyższe natomiast były dochody z podatku dochodowego od osób fizycznych o ponad 1200 mln zł i z podatku dochodowego od osób prawnych o blisko 660 mln zł. Wyższe były też wpłaty państwowych jednostek budżetowych i to o blisko 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-127.69" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W toku pracy nad absolutorium wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na niedoszacowanie dochodów państwowych jednostek budżetowych. To oznacza, że w toku pracy nad budżetem na 2000 r. będziemy musieli bardzo dokładnie się przyjrzeć szacunkom dochodów państwowych jednostek budżetowych, dlatego że to jest swoisty sposób na dodatkowe zabezpieczenie się przed deficytem budżetowym. Jeżeli się wyżej oceni, za wysoko, i wprowadzi do ustawy budżetowej przewidywane dochody, to pozwala to przy takim samym poziomie deficytu zaproponować wyższe wydatki i później usprawiedliwić się, że deficyt jest przekroczony. Na to niebezpieczeństwo słusznie w czasie debaty nad budżetem na 1998 oraz na 1999 r. zwracał nam uwagę rząd. Ale z drugiej strony Sejm ma prawo zwrócić rządowi uwagę, że zaniżanie dochodów budżetowych, nieracjonalne zaniżanie prognozy dochodów budżetowych, ogranicza pułap wydatków przy założonym deficycie i w związku z tym możliwości sfinansowania programów rządowych, wspierania również gospodarki i tych wszystkich programów, na których realizację społeczeństwo oczekuje.</u>
          <u xml:id="u-127.70" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Dochody z podatku od towarów i usług były zrealizowane w 97%. Po części było to spowodowane niższym tempem wzrostu gospodarczego, niższym tempem inflacji oraz niższymi dochodami z akcyzy. I to chyba zdecydowanie była pierwsza przyczyna zaniżenia dochodów z VAT. Akcyza jest traktowana jako podstawa do naliczenia VAT, a dochody z akcyzy były niższe o blisko 13% w stosunku do założonych. Zwłaszcza była niższa akcyza od paliw - dokonano podwyżki tej akcyzy tylko raz. O ile mnie pamięć nie myli, argumentem była konieczność przeciwdziałania tendencjom inflacyjnym w pierwszej połowie roku, które się pojawiały w rozmiarze zagrażającym osiągnięciom wskaźników budżetowych, oraz wysokość akcyzy nakładanej na spirytus, która przyniosła tylko 78,9 % planowanych dochodów - 4800 mln zł zamiast 6100 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-127.71" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie, a właściwie to Panie Premierze! Zwracam się do pana jako uosabiającego cały rząd. To, co się dzieje na rynku spirytusu, wymaga naprawdę głębokiej refleksji, i nad naszą polityką podatkową - chociaż wysokość naszych obciążeń akcyzowych jest porównywalna z wysokością obciążeń w krajach sąsiednich - ale przede wszystkim, panie premierze, nad naszą polityką celną, nad naszymi praktykami służb celnych i nad naszą niemocą - dojdę jeszcze do tego - w stosunku do tych służb. A symbolem tej niemocy jest taka miejscowość, która się nazywa Koroszczyn.</u>
          <u xml:id="u-127.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.73" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">CIT - już zaczynam mówić językiem, do jakiego się przyzwyczailiśmy w dyskusjach podatkowych - podatek od osób prawnych. Dochód z tego podatku został wykonany w 104%, niemniej - jest to ciekawe zjawisko - niższe dochody zanotowano w segmencie przedsiębiorstw, natomiast wyższe dochody, i to znacznie wyższe, miały banki, zapłaciły wyższe podatki. Świadczy to o tym, że w 1998 r. banki miały znacznie wyższą rentowność niż przedsiębiorstwa i że, używając terminologii Unii Europejskiej, a nie marksowskiej, przechwytują wartość dodaną (gdyby chodziło o marksowską, to powiedziałbym: wartość dodatkową).</u>
          <u xml:id="u-127.74" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Również wyższe były i to niespełna o 4% dochody z podatku dochodowego od osób fizycznych. Po części jest to spowodowane wyższą dynamiką wynagrodzeń, po części zaś, w znacznie mniejszym stopniu, wyższą dynamiką wzrostu emerytur i rent, ale przede wszystkim wyższą dynamiką wzrostu wynagrodzeń. Te wynagrodzenia, których wysokość rosła w tempie realnym powyżej 4%, zadecydowały o tym, że z tytułu tego podatku wpłynęło do budżetu o blisko 1300 mln więcej, niż planowaliśmy, i że wyniki takie osiągnęliśmy mimo obniżenia stawek podatków oraz mimo podwyższenia o 17 z górą procent progów skal podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-127.75" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Cło przyniosło nam 6 mld zł, to jest tylko 83,2% planu. Dynamika wzrostu importu mniejsza była o 0,2% w stosunku do zakładanej, mniejsza była efektywna stawka celna, ale zaledwie o 1/100 procenta, więc nie są to chyba te przyczyny, które zadecydowały o zmniejszeniu się podatków z ceł. Wydaje się, iż dwa powody były bardziej zasadnicze. Pierwszy to aprecjacja złotego. Wartość importu mierzona w dolarach, w walutach wymienialnych, była mniejsza od jego wartości złotowej, a to wartość złotowa, a nie dolarowa, jest podstawą wymiaru cła. Drugim powodem według oceny komisji - i komisja dała temu wyraz w głosowaniu - był brak efektów uszczelniania granic.</u>
          <u xml:id="u-127.76" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie premierze, tak się złożyło, że ja swoim zwyczajem, jak pojawił się problem - a on trwa do tej pory - to do tego słynnego Koroszczyna pojechałem i obejrzałem Koroszczyn, i obejrzałem Kukuryki. Jeżeli ktokolwiek będzie tłumaczył, że w Koroszczynie są gorsze warunki do odpraw, a lepsze do przemytu niż w Kukurykach, gdzie stoi kilka bud na błotnistym placu, to albo ten ktoś nie wie, w jakiej rzeczywistości żyje, albo ma kłopoty z relacją intelektualną do tej rzeczywistości, albo nas po prostu okłamuje.</u>
          <u xml:id="u-127.77" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.78" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">. Co więcej, eksperci Unii Europejskiej stwierdzają jednoznacznie, że tak naprawdę jest jeden instrument ograniczający wydatnie możliwość manipulacji i zmowy między celnikiem a importerem lub eksporterem: tym instrumentem jest losowy dobór celników. Ale muszą być duże punkty odpraw, bo jak jest dwóch celników na punkcie odprawy, to nie ma tu żadnego losowego doboru. Nie wiem, bo w ostatnich dniach nie mogłem tego śledzić, czy decyzja co do Koroszczyna już zapadła, czy jeszcze nie zapadła, czy jeszcze się wszyscy wahają, jaką decyzję podjąć - i jak długo będą się wahać.</u>
          <u xml:id="u-127.79" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Natomiast chciałem, uprzedzając nieco temat, potem nie będę już do tego wracał, powiedzieć, że kiedy przesłuchiwaliśmy w naszej komisji Główny Inspektorat Celny, zadałem pytanie, czy wiedzą o tym, że na podejściach do granicy wschodniej utarła się praktyka, że tiry oczekują na postojach i przez radiotelefony powiadamia się kierowców, który celnik jest na dyżurze, i czeka się na odpowiedniego celnika - dobór losowy by to wykluczył - oraz czy wiedzą o tym, że niektórzy już doszli do takiej wprawy, że jeżdżą na granicę - tir czeka oczywiście kilka dni - tylko z dokumentami i wracają, towar pozostaje w kraju, wytwórca zaś tego towaru uzyskuje prawo do potrąceń VAT. Otóż szef Głównego Inspektoratu Celnego o tym nie wiedział, ale przewodniczący Komisji Finansów Publicznych wiedział. Wobec powyższego prosiłem szefa, żeby ze względu na działalność sędziego Nizieńskiego nie wpisywał mnie do rejestru tajnych współpracowników GIC.</u>
          <u xml:id="u-127.80" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.81" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski"> Mówię o tym publicznie, bo teraz już wszyscy wiedzą i w związku z tym, jeśli jestem współpracownikiem, to nie jestem współpracownikiem tajnym. Jak długo to będzie tolerowane? I oczywiście zadajemy sobie to pytanie. Jeżeli nie ma działalności o charakterze agenturalnym, jeżeli te władze kontrolujące legalność obrotu finansowego w Polsce, obrotu celnego, podatkowego nie rozporządzają instrumentami pozwalającymi sięgnąć do owej szarej strefy, to wszelkiego rodzaju wydawanie pieniędzy na te służby jest podawaniem brzytwy tonącemu. Jest to po prostu wyrzucanie pieniędzy publicznych. Jest to działalność niemoralna i dotyczy to również Sejmu, bo my to tolerujemy, my w końcu dajemy te pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-127.82" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">W toku wykonywania budżetu dokonywano licznych przesunięć wydatków. Dotacje i subwencje wzrosły o ponad 1 mld zł, wydatki majątkowe o ponad 1,5 mld, wydatki bieżące zostały zmniejszone o blisko 2 mld, a świadczenia dla osób fizycznych o blisko 1 mld zł. Otóż, panie i panowie posłowie, sądzę, że mówię ostatni raz na ten temat, dlatego że 1999 r. jest pierwszym rokiem obowiązywania nowego prawa finansowego, prawa o finansach publicznych ograniczającego możliwość swobodnego przenoszenia środków w nadmiernych wysokościach, przesuwania ich z poszczególnych pozycji do innych pozycji budżetowych. Możliwość tego przenoszenia, swoboda przenoszenia, jaką dawało prawo budżetowe, sprawiała, iż tak naprawdę ustawa budżetowa w sporym zakresie była ustawą fikcyjną - rzeczywiste pozycje po stronie wydatków, po licznych zmianach, odnoszone były do innych mierników niż te, które uchwalił Sejm. To jest charakterystyczne, że jak się czyta sprawozdanie za rok 1998 czy jak czytaliśmy za 1997 r. - czy, jak moim koledzy, posłowie z drugiej kadencji, czytali za lata poprzednie - to widać, że podawano w tych sprawozdaniach zawsze 2 pozycje - budżet, budżet po zmianach, wykonanie. I to oczywiście sprawia, że wtedy kontrola sejmowa jest fikcyjna i że budżetowa gestia Sejmu jest fikcyjna. Dobrze się więc stało, że mimo pewnego zgrzytania zębów Sejm uchwalił dosyć rygorystyczne, chociaż może nie do końca rygorystyczne, zapisy w tej materii w ustawie o finansach publicznych i że za rok będziemy musieli mniej na ten temat mówić.</u>
          <u xml:id="u-127.83" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Deficyt, jak mówiłem, był niższy o około 1,2 mld zł. Był sfinansowany dochodami z prywatyzacji, wyższymi o 368 mln od założonych. To oznacza, Wysoki Sejmie, iż niższy deficyt i wyższe dochody z prywatyzacji,częściowo finansujące ten deficyt, powinny zaowocować zmniejszeniem długu publicznego. Jest niższy deficyt, pozostały środki przeznaczone na obsługę tego deficytu, więc byłaby szansa zmniejszenia długu publicznego. Ale tego nie ma. Saldo finansowania deficytu bonami i obligacjami jest wyższe, bo zostało ono ukształtowane na poziomie 11 300 mln zł z górą, przy planie 9600 mln. Stan wolnych środków jest też wyższy, i to o 1300 mln w stosunku do planu. Abstrahuję od tego, że wyższy jest również stan wymagalnych zobowiązań. Wygląda więc na to, że dodatkowa sprzedaż bonów i obligacji skutkuje po prostu wyższą pozostałością kasową, czyli pożyczamy pieniądze i płacimy za nie odsetki po to, żeby mieć więcej w kasie. Tyle tylko, że ponieważ pojawia się wzrost wymagalnych zobowiązań przy tych parametrach deficytu - i to wzrost niebagatelny, bo o blisko 4 mld zł - to od tych wymagalnych zobowiązań będziemy musieli płacić w tym roku pewnie 500-600 mln zł odsetek. Proszę przełożyć to na liczbę gimbusów; a pójdzie to po prostu w odsetki. Tymczasem, panie premierze, tego wzrostu wymagalnych zobowiązań można się było spodziewać. Mało tego, widzieliśmy te narastające zobowiązania, bo one tak naprawdę narosły w jednym segmencie - w służbie zdrowia - 3 miliardy złotych. To oznacza, że rząd powinien w ub. r. dostatecznie wcześnie reagować na narastające zadłużenia, obserwować je, tym bardziej że było wiadomo, że skoro jednostki będą likwidowane, będą przekształcane, zmieniony będzie ich charakter. Skoro było wiadomo dużo wcześniej, że te jednostki nowego charakteru nie będą przejmowały zadłużenia dotychczas funkcjonujących jednostek służby zdrowia, to powstanie tendencja do ich zadłużania, tym bardziej że bardzo często pozostawało to samo kierownictwo, więc mogło się ono zadłużać bez obawy, że będzie musiało to spłacać.</u>
          <u xml:id="u-127.84" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Skoro nie ma pana premiera Buzka, to do pana się zwracam. Kiedy mówiłem przy okazji sprawy budżetu bardzo krytycznie o sytuacji w służbie zdrowia i o tych horrendalnych płacach w zakładach opieki zdrowotnej - dziś już wiemy, bo i rząd przyznał to, i Najwyższa Izba Kontroli, że tzw. umowy menedżerskie były zawierane bez tego, co jest istotą tej umowy, to znaczy bez rygoru ryzyka nieosiągnięcia założonego efektu, wtedy nie muszę udowadniać, czy ktoś naruszył Kodeks pracy, czy ten menedżer go naruszył, tylko gdy nie osiągnął on umówionego efektu, nie płacę mu i mogę go zmienić - wtedy były do mnie pretensje, co prawda nie z pana strony, panie premierze, że podważam zaufanie, wiarę w sens reformy, że ci ludzie tak bardzo się starają, a ja im odbieram wiarę w to, co robią. Już nie ma tego ministra, któremu wiarę odbierałem - widocznie mu tak bardzo odebrałem, że odszedł.</u>
          <u xml:id="u-127.85" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-127.86" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Chciałbym prosić o zwrócenie uwagi na kilka kwestii o charakterze generalnym, chciałbym o to prosić przede wszystkim rząd. Pierwszą z nich są rozbieżności w sposobie liczenia długu publicznego między rządem a Najwyższą Izbą Kontroli. Byłoby dobrze, żeby te rozbieżności zostały usunięte. Otóż według Najwyższej Izby Kontroli Ministerstwo Finansów nie ujmuje kosztów emisji papierów wartościowych jako kosztów zadłużenia. Można co do tego prowadzić spory, chociaż wydaje się, że jeśli ja zaciągam pożyczkę, to moim kosztem tej pożyczki są i odsetki, które muszę zwrócić, ale również tym kosztem jest np. opłata skarbowa, czy opłata notarialna, gdybym zaciągał tę pożyczkę, sporządzając dokument notarialny, jeśli umówimy się, że ona obciąża mnie, pożyczkobiorcę, a nie pożyczkodawcę. To jest kwestia, powiedzmy, wątpliwa, kwestia do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-127.87" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Natomiast ważniejsze są trzy inne uwagi. Mianowicie, że w bilansie długu publicznego nie ujęto zobowiązań z tytułu okresowego niepodwyższania płac i świadczeń. Dziś już wiemy, bo już to Sejm uchwalił, ale rząd wcześniej był zdeterminowany, żeby dokonać wypłaty kwotowej, a jeżeli tak, to nasze zobowiązania wobec pracowników, emerytów, rencistów i ich spadkobierców są zobowiązaniami sfery finansów publicznych, jakby na to nie patrzeć, są albo zobowiązaniami skarbu państwa, albo budżetu państwa, tą węższą formułą, jaką jest budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-127.88" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Nie ujęto, i to jest najważniejsza pozycja, bo to jest pozycja według różnych szacunków od 12 do 15 mld złotych. Nie ujęto kredytu, chodzi o kilkadziesiąt milionów złotych, Banku Światowego odpożyczonego budżetowi państwa przez Narodowy Bank Polski oraz zaakceptowano w bieżących rozliczeniach z bankami zawyżenie o blisko 2 mld wymagalnych należności jednego z banków. Ta kwestia została zresztą, jak mi się zdaje, już wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-127.89" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Druga uwaga generalna dotyczy, Wysoki Sejmie, kształtowania środków na wynagrodzenia, na ten temat mówiłem również w poprzednim roku. Cały czas funkcjonuje u nas, odziedziczona po poprzednim jeszcze ustroju, instytucja etatów kalkulacyjnych. Środki planuje się, mnożąc średnią przez liczbę etatów kalkulacyjnych. Są resorty, w których nie obsadzono kilkunastu tysięcy etatów, 11 tys. z górką. Stosunkowo często spotykamy resorty czy instytucje, które zatrudniają kilka tysięcy osób i mają powiedzmy 1200 nieobsadzonych etatów kalkulacyjnych. Ma to dwojaki skutek. Po pierwsze, środki przeznaczone na te nieobsadzone etaty dzieli się między pracujących, podwyższając im pensje. Podobny efekt można by uzyskać w skali całego kraju, gdybyśmy zaczęli planować środki, odnosząc je nie do kalkulacyjnych, tylko do rzeczywistych etatów. Po drugie, moglibyśmy wtedy prowadzić zracjonalizowaną politykę zatrudnienia i na przykład ustalić, że z racji miejsca zajmowanego w aparacie państwa, ważności resortu, urzędnicy w Ministerstwie Finansów są w pierwszej dziesiątce instytucji państwowych, a urzędnicy pracujący, dajmy na to w Funduszu Promocji Twórczości, ze względu na powszechny stosunek do nakładów na kulturę są w ostatniej dziesiątce. Być może byłoby to nieracjonalne i niesprawiedliwe, ale stanowiłoby pewien sterowalny przez rząd i parlament sposób kształtowania środków na wynagrodzenia. Natomiast stosowanie instytucji etatów kalkulacyjnych, tolerowanie nieobsadzania tych etatów powoduje, panie premierze, że następuje nieustanny wyścig między poszczególnymi urzędami i resortami, że tak naprawdę zarabia się lepiej nie tam, gdzie to jest uzasadnione pewnym algorytmem, pewną formułą przyjętą przez państwo, przez rząd i parlament, tylko tam gdzie jest sprytniejszy dyrektor departamentu kadr czy jakiegoś innego departamentu zajmującego się tymi sprawami.</u>
          <u xml:id="u-127.90" who="#PoselJaroslawKalinowski">(Na całe szczęście.)</u>
          <u xml:id="u-127.91" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Wiem, że mam tutaj...</u>
          <u xml:id="u-127.92" who="#PoselMarekWikinski">(Panie premierze, ja też chcę coś powiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-127.93" who="#PoselJaroslawKalinowski">(Ale nie ma jeszcze rekordu.)</u>
          <u xml:id="u-127.94" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Mam jeszcze kilka ważnych spraw do powiedzenia, muszę to powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Trzecia kwestia, to utrzymywanie się i, niestety, poszerzanie sfery specjalnych systemów wynagrodzeń. Chodzi o Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, generalny inspektorat banków - zdaje mi się, że tak to się nazywa - o wynagrodzenia ze środków specjalnych, które funkcjonują w Głównym Urzędzie Ceł, w Ministerstwie Finansów, w Komisji Papierów Wartościowych i Giełd czy w Urzędzie Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi. Po pierwsze, dla niektórych kategorii urzędów punktem odniesienia nie jest jakaś hierarchia wynagrodzeń w sferze publicznej czy rządowej, tylko wynagrodzenia poza tą sferą, na przykład wynagrodzenia w bankach, tu akurat jest ustawa państwowa, czy w instytucjach ubezpieczeniowych. Środek specjalny, tak jak w przypadku GUC, stanowi mniej więcej połowę realnego uposażenia otrzymywanego przez pracownika służb celnych. Jest to nienaturalne, rozbija jednolity system wynagrodzeń i wywołuje bardzo nieodpowiedni efekt, demonstruje, że w jednych resortach w służbie państwowej, korzystających z podobnego statusu jak pozostałe, nagle zarabia się na innych zasadach i znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Mówiłem o nadmiernej liczbie przeniesień budżetowych. Była to jedna z generalnych uwag, które miałem obowiązek zgłosić na życzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Kwestia nielegalnych rezerw. Jest to powszechna bolączka niemal wszystkich urzędów. Pod rządami poprzedniego budżetu tworzyło się nielegalne rezerwy będące w gestii kierownika urzędu, który nie rozdysponowywał budżetu pomiędzy podległych sobie dysponentów poszczególnych części budżetowych i paragrafów.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Sądzę, że w tym miejscu należałoby powiedzieć, iż tak naprawdę nadwyżkowe planowanie - już któryś rok z rzędu - nakładów na obsługę długu krajowego i zagranicznego jest także nielegalną, w stosunku do Sejmu, rezerwą budżetową. W pracy nad budżetem na rok 2000 będziemy musieli z mniejszą wiarą odnosić się do zapewnień, iż bez takiej kwoty dług publiczny może nie być należycie obsłużony.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o niekontrolowany wzrost zadłużenia jednostek budżetowych, to już o tym powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Kwestia nietrafnego planowania w funduszach pozabudżetowych. Są dwa fundusze, które zasługują na szczególną uwagę.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Fundusz Pracy. Wydatki na górnictwo były 116 razy wyższe od planowanych z Funduszu Pracy. Natomiast zasiłki dla bezrobotnych wykonano na poziomie 50% planu. Z tym że w tym wypadku w imieniu Komisji Finansów Publicznych muszę uderzyć się w piersi, ponieważ w komisji zgłoszono wniosek, przedstawiono analizę, że te wydatki są zaplanowane na zbyt wysokim poziomie. Wówczas poważnie się obawialiśmy, że może zabraknąć pieniędzy i wyłoni się problem polityczny zwiazany z brakiem pieniędzy na zasiłki dla bezrobotnych. Była to asekurancka postawa komisji, zarekomendowana później Sejmowi. Prawda musi być ukazana nawet wtedy, jeżeli jest niekorzystna dla komisji i dla mnie osobiście, jako szefa komisji.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Są również do odnotowania w przypadku Funduszu Pracy nierealne zmiany w ciągu roku. Na przykład w dziale: pozostałe wydatki, w którym główną pozycję stanowią środki na przeciwdziałanie bezrobociu, najpierw zaplanowano 172 mln zł - to był plan podstawowy - później kwotę tę zwiekszono do 588 mln zł, a plan wykonano na poziomie 189 mln zł. Podobno te pieniądze zostały przekazane na restrukturyzację górnictwa. Wydatki w ogóle w ramach Funduszu Pracy generalnie były niższe o 25% od planowanych.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Podobna sytuacja jest w wypadku środków przeznaczonych na realizację 15-letniego programu modernizacji sił zbrojnych. Środki były zbyt niskie. Obliczyliśmy, że jeżeli ten program będzie realizowany w takim tempie, to jego realizacja będzie trwała nie 15 lat, lecz 30, a mimo to został on wykonany w niespełna 80%. Ręce opadają, ponieważ rokrocznie słyszymy jednakową informację: że budżet jest uchwalany dopiero w lutym, zanim to dotrze do ministerstwa obrony to już jest maj, a przetargi są rozpisywane we wrześniu lub w październiku. Tyle że w poprzednim roku też były rozpisywane przetargi. Poza tym jeszcze się nie zdarzyło, by Sejm kiedykolwiek zmniejszył środki na obronę narodową.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Generalnie należałoby się przyjrzeć planowaniu wydatków materiałowych w wojsku. Później są bowiem takie skutki. Panie premierze, chciałbym pana poinformować, że środki na zakup urządzeń łącznościowych w Ministerstwie Obrony Narodowej, w ramach programu dla lotnictwa, zostały wykorzystane w 51%. Natomiast defiladą lotniczą - tą tragiczną defiladą - dowodzono przez telefon komórkowy. O ile wiem - abstrahuję od kwestii budżetowych - w wojsku są węzły dowodzenia montowane na samochodach, takie, których powinno się używać i w polu, i w czasie defilady.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Zwracam się do pana premiera dlatego, że sądzę, iż w tej sferze możemy liczyć na pełną współpracę obu stron. Otóż wydaje mi się, że nasuwają się dwa wnioski. Fundusze są wrażliwe na presję polityczną. Zawsze można wyrwać pieniądze jak nie dla górników, to dla hutników, dla nauczycieli, pielęgniarek, rolników, być może nawet dla posłów. Dlatego konieczne jest włączenie planów finansowych funduszy i agencji do budżetu. Mamy jeszcze czas, dzisiaj jest dopiero 22 lipca. W związku z tym jest czas na to, żeby w budżecie na 2000 r. znalazły się kolejne, rozbudowane załączniki, przedstawiające szczegółowe plany, a my się już postaramy o takie zapisy w samej ustawie budżetowej, które nie pozwolą tak swobodnie manipulować - pod wpływem nacisków różnych grup - środkami przewidzianymi w tych właśnie funduszach. Myślę, że to, czego żądamy, zbiega się akurat z interesem finansów publicznych i z pańskim osobistym podejściem do tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła budżety niektórych ministerstw. Tę ocenę Najwyższej Izby Kontroli podzieliła Komisja Finansów Publicznych. W przypadku ministerstwa kultury podstawą do takiej negatywnej oceny był przede wszystkim fakt, że nie podjęto egzekucji na kwotę 1130 tys. zł, że stworzono nielegalną rezerwę, że dopuszczono do tego, iż kontrahenci i podmioty uprawnione do świadczeń ze strony ministra kultury naliczyły aż 433 tys. odsetek od nieterminowych wypłat z tego ministerstwa, i że wreszcie ministerstwo kultury nie jest w stanie ustalić, a zatem i wyegzekwować należności funduszu promocji kultury, a księgowość w tym funduszu jest prowadzona nieprawidłowo. Wszystkie te zarzuty były podstawą do negatywnej oceny wykonania budżetu zarówno w ministerstwie kultury, jak i w funduszu promocji kultury.</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o Ministerstwo Skarbu Państwa, to podstawowym argumentem, przesłanką dla negatywnej oceny były tu nieprawidłowości przy prywatyzacji Domów Towarowych ˝Centrum˝. W tym wypadku Najwyższa Izba Kontroli ocenia, iż dochody budżetowe zostały uszczuplone na kwotę co najmniej 85 mln zł. Ponadto zostały wskazane jeszcze inne uchybienia, mające jednak o wiele mniejsze znaczenie dla ferowania stanowiska przez Komisję Finansów Publicznych. W łonie komisji podstawowy zarzut stawiany temu ministerstwu dotyczył przebiegu procesów prywatyzacyjnych, zwłaszcza procesów prywatyzacyjnych w sferze bankowości. Wymaga to osobnej oceny. Szokująca natomiast - i decydująca, być może, o nieobiektywnym stanowisku członków komisji - była świadomość, że na skutek decyzji prywatyzacyjnych 58% polskich banków, licząc kapitałowo, jest w rękach obcych, przy czym tak naprawdę przemożny wpływ wśród obcych inwestorów polskiej bankowości mają banki niemieckie, które bądź w sposób pośredni operują na polskim rynku bankowym, bądź też tak, jak w przypadku prywatyzacji PKO SA. To nie jest tak, że ten bank został wykupiony przez Unicredito Italiano, dlatego że jest to, po pierwsze, konsorcjum z Allianzem, a po drugie, głównym udziałowcem Unicredito Italiano jest właśnie Allianz i kapitał niemiecki.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Tu powstał pewien problem, dlatego że decyzja Rady Ministrów w przedmiocie krótkiej listy była podjęta 12 stycznia, ale wewnętrzna decyzja ministerstwa skarbu była podjęta jeszcze w 1998 r. i stąd Komisja Finansów Publicznych - tym bardziej że w dniu głosowania nie miała wyjaśnienia ministra finansów - zdecydowała, iż te zarzuty będą brane pod uwagę przy ocenie wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-130.15" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Ministerstwo zdrowia jest tym ministerstwem, które po raz drugi z rzędu zostało ocenione negatywnie, jeśli chodzi o wykonanie budżetu przez to ministerstwo. O zadłużeniu, które było przemożnym powodem, już mówiłem. Wspominałem również o umowach menedżerskich zawieranych z szefami zakładów opieki zdrowotnej. Panie premierze, ponad wszelką wątpliwość zostało wyjaśnione na posiedzeniu komisji, przyznane przez przedstawicieli ministerstwa zdrowia, że były wypisane wytyczne, podpisane przez jednego z byłych już podsekretarzy, który narzucił wzorzec umowy, widełki uposażeń - wzorzec umowy bez zapisu wiążącego uprawnienia menedżera z ryzykiem, jeśli chodzi o osiągnięcie przez niego umówionego efektu. Co więcej, ujawniliśmy takie wypadki - żeby nie przedłużać, nie będę ich teraz imiennie wymieniać, wracać do nich - że wojewodę zmuszano do podpisywania umów menedżerskich na kwoty wyższe od wynegocjowanych przez niego. Były to działania z oczywistą szkodą dla skarbu państwa. Nie jest to w gestii Komisji Finansów Publicznych, ale padały głosy, że tak naprawdę to zachowanie się co najmniej podsekretarza stanu odpowiedzialnego za tę część działalności ministerstwa w 1998 r. powinno być przedmiotem odpowiedzialności karnej i powinno się zastanowić również nad formą odpowiedzialności byłego ministra zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-130.16" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Główny Urząd Ceł został oceniony negatywnie przez Komisję Finansów Publicznych z tego względu, że zaniżone zostały dochody celne, z tego względu, że istnieje cały czas przekonanie - wydaje się, że uzasadnione, biorąc pod uwagę te informacje, które docierają do komisji - o niesprawnej działalności służb celnych, owocującej zaniżeniem wpływów z cła.</u>
          <u xml:id="u-130.17" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">I wreszcie ostatnia z tych instytucji, które zostały negatywnie ocenione przez Komisję Finansów Publicznych, to jest Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, również po raz drugi z rzędu - i chyba nawet więcej niż po raz drugi z rzędu, ale nie wiem, jak to było w Sejmie poprzedniej kadencji - oceniany negatywnie. Powody tego były następujące: ustalenie z naruszeniem przepisów prawa zasad przyznawania zakładom pracy chronionej subwencji, co skutkowało rozszerzeniem ustawowo określonych przywilejów dla pracodawców prowadzących tego typu zakłady i spowodowało niecelowe i niegospodarne wydatkowanie blisko 400 mln zł; prowadzenie ewidencji księgowej z naruszeniem ustawy o rachunkowości - szkody oceniane są na 200 mln zł i tę ewidencję prowadzi się bez skutku, mimo że na ten temat mówiliśmy długo przy budżecie, przy absolutorium i przy budżecie na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-130.18" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Nieustalenie przez zarząd funduszu szczegółowych - wiążących dla organów podległych - zasad postępowania w sprawach o umorzenia, odroczenia i rozłożenia na raty należności PFRON. W tym wypadku ocenia się, iż ubytki funduszów publicznych wynoszą 1400 mln zł. Nierozliczenie do końca 1998 r. około połowy spośród blisko 4000 indywidualnych spraw mających za przedmiot dofinansowanie i dotacje oraz wydatkowanie z naruszeniem zasad, formy i trybu określonych w ustawie o zamówieniach publicznych 1,5 mln zł na te zamówienia. Myślę, że podane przeze mnie dane uzasadniają wniosek o umieszczenie w pkt. 3 uchwały również PFRON.</u>
          <u xml:id="u-130.19" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie premierze, jesteśmy przekonani - nie tylko poseł sprawozdawca, ale wielu posłów biorących udział w posiedzeniu komisji i dyskutujących na temat sytuacji w PFRON - że bez dogłębnych zmian, nie tyle w zakresie zarządzania tym funduszem, ile sięgających do samej istoty funduszu, nie nastąpi tam jakakolwiek poprawa.</u>
          <u xml:id="u-130.20" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie i panowie posłowie, miałem zamiar podzielić się jeszcze kilkoma uwagami dotyczącymi niektórych resortów, mam przygotowane notatki, aby pamiętać o szczegółach, ale ponieważ narastające zniecierpliwienie na sali zmusza mnie do ograniczenia przemówienia, powiem tylko o dwóch kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-130.21" who="#GlosZSali">(Proszę mówić.)</u>
          <u xml:id="u-130.22" who="#PoselBogdanPek">(Wreszcie ktoś mówi prawdę.)</u>
          <u xml:id="u-130.23" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Przeszacowanie dochodów i niedoszacowanie wydatków, tak można by powiedzieć, gdy mamy na myśli plan finansowy tego funduszu. Dochody uzyskano w kwocie niższej o ponad miliard złotych od założonej. Natomiast wydatki na emerytury, renty i inne świadczenia przekroczono o ponad 1300 mln zł. Konieczne więc było zwiększenie dotacji - i to o około 2 mld zł. Ta dotacja jednakże była większa od luki finansowej. Wskutek tego 90% dotacji, przynajmniej w tej postaci rachunkowej, odłożyło się w końcowym stanie środków funduszu. Były one o 1800 mln zł wyższe od planowanych środków funduszu na koniec roku. Oczywiście nasuwa się pytanie: Cóż wart jest budżet, którego plan zakłada, że na koniec roku zostanie 6300 mln zł, a zostaje 8 mld zł; budżet, w wypadku którego nie wykonano dochodów i przekroczono wydatki? Z tym tylko, Wysoka Izbo, że tak naprawdę to tych pieniądzy na koniec roku w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie było ich. One są w sensie rachunkowym, natomiast nie ma ich kasowo. To nie była rzeczywista ˝kasowość˝ pozostałości w funduszu, on mimo to miał brak płynnych środków. A dlaczego? Dlatego że te należności funduszu są utopione w wymagalnych, ale nieściągalnych długach, czyli po stronie funduszu - w wierzytelnościach, nieściągalnych wierzytelnościach, przede wszystkim w górnictwie, w wielkich firmach w sektorze publicznym. Można by tylko powiedzieć, że - ponieważ jest to problem polityczny - jest to problem, wobec którego - rozumiem - rząd jest niemal bezradny, to ˝niemal˝ należałoby bardzo mocno podkreślić, że to jest tylko ˝niemal˝, bo tak naprawdę nie ma bezradnych rządów. Ale trzeba wziąć pod uwagę, iż przy konstrukcji budżetu na następne lata nie można przyjmować fikcji, że się zakłada ściągalność składek na poziomie 99%. Wiadomo bowiem, że tych składek od wielu przedsiębiorstw państwowych nie ściągamy i nie będziemy ich ściągać, bo nie ma z jednej strony możliwości, a z drugiej strony - woli politycznej, żeby je ściągać. Póki nie nastąpi restrukturyzacja tych przedsiębiorstw, póty problem ich wypłacalności wobec budżetu, wobec ZUS, wobec funduszy będzie ciągle problemem palącym. Ale niepokojącym zjawiskiem jest również narastanie - w znacznie mniejszej skali, ale jednak - zadłużenia wobec ZUS w sektorze prywatnym. Mówiłem o tym, kiedy omawiałem problem płynności budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-130.24" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">I ostatnia, krótka kwestia, ulubiona przeze mnie osobiście, to jest Ministerstwo Obrony Narodowej. Mówiłem już o niewykonaniu planu wydatków przewidzianych w ramach 15-letniego programu modernizacji wojska. Bardzo dokładnie przesłuchiwaliśmy Ministerstwo Obrony Narodowej, na co te pieniądze pójdą, czy te wydatki są celowe. Robiliśmy to z tego powodu, że nie tylko posłowie Komisji Finansów Publicznych, ale również posłowie goście, którzy brali udział w naszych obradach, zwracali uwagę, iż praca nad budżetem i nad absolutorium nie może się sprowadzać tylko do formalnej oceny zgodności między pozycją ˝plan wydatków˝ a pozycją ˝wydatek˝. Było zaplanowane tysiąc, wydano tysiąc. Musi to być również ocena wzbogacona o kryterium celowości, a więc na co te pieniądze zostały wydane, czy je wydano racjonalnie. I kiedy patrzyliśmy na ten plan wydatków, na ten plan zakupów w wojsku, to nie bulwersowały nas ani te urządzenia do krajania chleba, ani nawet nie do końca te urządzenia do odśnieżania, chociaż w sytuacji, kiedy wojsko nie ma co robić, bo nie ma amunicji - nie mamy pieniędzy na amunicję ćwiczebną - i z nudów zajmuje się falą, mogłoby przynajmniej zamiatać śnieg przed koszarami i w koszarach. Ale mnie osobiście zbulwersowało co innego, dwie sprawy, które już wcale nie są zabawą.</u>
          <u xml:id="u-130.25" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Pierwsza to jest to, że marynarka wojenna - jak wiadomo, zawsze byliśmy państwem morskim i mamy wyjście z Bałtyku na pełne morze, właściwie Bałtyk jest pełnym morzem, i nie jest tak, że można postawić dwie baterie armat w Bełcie, nad brzegami Bełtu, żeby zablokować nasze wyjście na pełne morze - planuje sobie zbudowanie korwet. Kiedy zapytałem, po co, panie premierze, to usłyszałem od dyrektora generalnego w Ministerstwie Obrony Narodowej, że jesteśmy zobowiązani do uczestniczenia w planach NATO - mam nadzieję, że nie zdradzam, to nie była zamknięta część posiedzenia - na przykład w minowaniu.</u>
          <u xml:id="u-130.26" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Otóż chciałbym powiedzieć, Wysoka Izbo, że korweta jest średniej wielkości okrętem o wyporności około 1,5 tys. ton, uzbrajanym w armaty i rakiety i nie jest najlepszym okrętem do tego, żeby minować. Używanie korwet do minowania to mniej więcej to samo, co używanie skalpeli chirurgicznych do obierania ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-130.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.28" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Otóż nasuwa się pytanie, jak możemy mieć zaufanie, bo nie sądzę, żeby pan dyrektor generalny kpił sobie z Komisji Finansów Publicznych, broń Panie Boże, niechby tylko spróbował. On był głęboko przekonany, że tak to jest.</u>
          <u xml:id="u-130.29" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Są niewielkie szanse, żeby Komisja Finansów Publicznych w styczniu przyszłego roku rekomendowała Wysokiej Izbie pieniądze na korwety do minowania. Możemy się tu natomiast ze sobą bardzo szybko dogadać, komisja z panem, panie premierze, jeżeli zbudujemy porządny załącznik do budżetu, określający cele, zasady, warunki uruchamiania pieniędzy na akceptowane przez rząd i Sejm programy uzbrojenia wojska. A te programy są potrzebne. Nie zdradzam żadnej tajemnicy, bo nasi sąsiedzi wiedzą o nas więcej niż my. Sąsiedzi wiedzą nie tylko za co, ale i jak kto siedzi. Otóż nie mamy tak naprawdę ani jednego środka bojowego, który byłby zdolny odeprzeć atak lotniczy na Polskę z rubieży odpalania rakiet kierowanych na nasz kraj. Ani jednego takiego środka nie mamy. Moje pytanie, kierowane zarówno do owego dyrektora generalnego, jak i do oficerów z nim obecnych: Czy zdają sobie sprawę z tego, że pod Sedanem Niemcy rozstrzelali francuskie kolumny dlatego, że mieli po prostu dalej strzelające armaty; że w Serbii buńczuczne wypowiedzi pewnego prezydenta spaliły na panewce, ponieważ nie miał czym strzelać, żeby trafić tam, skąd do niego strzelano; że mieliśmy takie przykłady również w 1939 r. w Polsce; że - uzupełnię to dzisiaj - pod Crécy i pod Poitiers po prostu kusze angielskie strzelały na większe odległości niż te, którymi dysponowali panowie Francuzi; że po prostu trzeba umieć strzelać i mieć czym strzelać tak daleko, żeby się efektywnie bronić, gdy strzela nieprzyjaciel? Na to moje pytanie nie uzyskałem odpowiedzi. Panie premierze, odpowiedzialność wobec kraju wymaga, żeby budżet Ministerstwa Obrony Narodowej, ale również celowość wydatkowania tych pieniędzy były szczególną pańską i naszą troską.</u>
          <u xml:id="u-130.30" who="#PoselSprawozdawcaHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem zaszczyt przedstawić sprawozdanie, wcześniej przedstawiłem konkluzje. Kończąc, raz jeszcze proszę Wysoką Izbę w imieniu Komisji Finansów Publicznych, żeby raczyła przyjąć uchwałę absolutoryjną w kształcie, w jakim jest rekomendowana przez tę komisję, po oczywiście obiektywnym, sprawiedliwym rozważeniu wniosków mniejszości dołączonych do tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-130.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego w celu przedstawienia analizy wykonania budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najwyższa Izba Kontroli przedstawia Wysokiej Izbie pozytywną opinię w przedmiocie wykonania budżetu państwa w roku 1998, opinię pozytywną, choć opatrzoną wieloma krytycznymi uwagami i wieloma zastrzeżeniami do wykonania budżetu w wielu jego częściach, w wielu elementach, i wskazującą na istnienie w tym wykonaniu wielu nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Moje wystąpienie w tej sprawie i prezentacja analizy wykonania budżetu są utrudnione po wystąpieniu pana posła Goryszewskiego, ponieważ w jego wystąpieniu zawarte zostały niemal wszystkie te elementy, które ja powinienem zawrzeć w moim wystąpieniu. Pan poseł Goryszewski w dużej mierze wykorzystał tę wiedzę, która zawarta jest w analizie przedstawianej przez Najwyższą Izbę Kontroli, i ja tych słów słuchałem z satysfakcją. Myślę, że takie właśnie wykorzystanie naszych materiałów - które, jak widać z wypowiedzi pana posła, nie są tylko odnotowaniem objawów, nie są powierzchowne, ale sięgają do przyczyn zjawisk i wskazują sposoby ich naprawy - jest satysfakcjonujące dla kontrolerów NIK. Widzimy, że nasza praca może służyć tak wnikliwym uwagom przewodniczącego komisji, całej komisji, również komisji resortowych, których myśli były zawarte w tym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Chcę w imieniu Najwyższej Izby Kontroli podziękować panu przewodniczącemu za trud Komisji Finansów Publicznych, jak również komisji resortowych, za tak wnikliwe wykorzystanie naszych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan przewodniczący Goryszewski mówił o konstytucyjnych uwarunkowaniach absolutorium. Chcę zwrócić uwagę, że tworzymy pewną praktykę konstytucyjną, związaną z ocenianiem nie tylko rządu jako całości, ale również poszczególnych ministrów wykonujących budżet, poszczególnych wykonawców budżetu. My 2 lata temu zaproponowaliśmy takie cząstkowe oceny, nie bardzo wiedząc, jak parlament to przyjmie, czy nie będzie protestów. Nie było protestów. W ubiegłym roku pan przewodniczący już skorzystał w uchwale z naszych cząstkowych ocen. Cieszę się z tego, że ta praktyka rozwija się, i sądzę, że ona rzeczywiście służy odpolitycznieniu dyskusji nad absolutorium, służy bardziej merytorycznemu przebiegowi tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wracam do kwestii związanych z analizą. Pozytywna ocena dotyczy budżetu, który był realizowany w trudniejszych niż poprzednio warunkach makroekonomicznych. Spadło tempo wzrostu produktu krajowego brutto. Cały produkt krajowy brutto wyniósł 550 405 mln zł, jego wzrost wyniósł 4,8%, poniżej założeń, które wynosiły 5,6%, i o 2 punkty procentowe poniżej tego wzrostu, jaki był w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Spadło tempo wzrostu produkcji przemysłowej z 11,5% do 4,3%, produkcji budowlano-montażowej, to, o czym mówił pan przewodniczący Goryszewski, z 17,1% do 9%. Wzrost był w produkcji rolniczej - o 6,6% ta produkcja wzrosła, choć w roku 1997 wzrostu nie było, nawet był minimalny spadek. Wzrost produkcji rolniczej jednak nie znaczy, że to był lepszy rok dla rolnictwa, wręcz przeciwnie. Ceny produktów rolniczych średnio liczone wzrosły o 1,2% nominalnie, podczas gdy rolnicy płacili za nabywane towary i usługi o 9% więcej i w związku z tym był to - tak wynika z naszej analizy - trzeci rok z rzędu spadku realnych dochodów w rolnictwie. To był również dla rolnictwa trudniejszy rok budżetowo, bo realne nakłady na rolnictwo spadły o 15,5% w stosunku do poprzedniego roku i nie wszystkie środki przewidziane w budżecie zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Trudniejsza była w tym roku budżetowym sytuacja w obszarze zatrudnienia. Liczba pracujących w gospodarce narodowej - 16 100 tys. osób - była o 0,8 punktu procentowego mniejsza niż przed rokiem. Wzrosła liczba bezrobotnych, wprawdzie minimalnie, bo z 1800 tys. do 1831tys. i była też praktycznie taka sama jak przed rokiem, wzrost o 5 tys., ale nastąpiły te niekorzystne przesunięcia, o których pan przewodniczący Goryszewski mówił, że aż 1411tys. bezrobotnych pozostało bez zasiłku, podczas gdy w poprzednim roku to było 1269 tys. Większa była liczba bezrobotnych oczekujących na oferty pracy. Ta liczba bezrobotnych oczekujących na ofertę wzrosła ze 151 do 253 osób. To są te niekorzystne uwarunkowania.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o wynagrodzenia, to średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło 1239 zł i było wyższe o 4% niż przed rokiem, w państwowej sferze budżetowej - 1255 zł - 3,5% wyższe niż przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wyższy był wzrost wynagrodzeń niż emerytur i rent. Średnia emerytura i renta pracownicza wynosiła 732 zł, wzrosła tylko o 1,9%. Średnia emerytura i renta rolnicza wzrosła o 2,1% i wynosiła 507 zł.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Nie będę powtarzał tego wszystkiego, o czym pan przewodniczący w swoim wystąpieniu mówił: o pogorszeniu się koniunktury międzynarodowej, o spadku wskaźnika rentowności przedsiębiorstw. Makroekonomiczna skala problemu, przed jakim stanęła gospodarka, jest znana.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Podkreślamy w naszej analizie, na co pan przewodniczący również zwrócił uwagę, pogłębiające się niekorzystne wyniki w handlu zagranicznym. To ujemne saldo obrotów handlu zagranicznego wynoszące 18 824 mln zł i idący w ślad za tym po dalszych rozliczeniach ujemny bilans płatniczy 6810 mln zł to jest już 4,3% produktu krajowego brutto. W ubiegłm roku było 3,2%. Jest to spory wzrost i w związku z tym jest to rzeczywiście jedno z poważniejszych zagrożeń dla gospodarki, na które my również w naszej analizie zwracamy uwagę.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Inflacja - wskaźnik, który w miarę zgodnie z założeniami się kształtował: 11,8% średnioroczna inflacja, nieco wyższa niż założona 11%, i inflacja mierzona w relacji grudzień do grudnia - 8,6%. Tu nawet korzystniej niż zakładano, bo założono 9,5%.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przejdę teraz, Wysoka Izbo, do krótkiej prezentacji podstawowych wartości budżetowych, tych klocków, z których cały budżet się składa, a więc dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Dochody budżetowe wyniosły w roku ubiegłym 126 559 929 tys. zł. 98,1% uzyskano, czyli dochody nie zostały zrealizowane w takiej wielkości, w jakiej zakładano, pierwszy raz od kilku lat tak się zdarzyło. W stosunku do planowanych dochodów zabrakło 2240 mln zł. Największy niedobór, jeśli chodzi o dochody, wystąpił w podatku akcyzowym, tam zabrakło 3058 mln zł. Drugą taką istotną pozycją były dochody z ceł, których zabrakło w stosunku do planu 1223 mln zł. Jeśli chodzi o problem niewykorzystania dochodów z ceł, jeszcze za chwilę o nim powiem, bo to jest jeden z poważniejszych problemów tegorocznego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-132.14" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Dochody podatkowe wyniosły 90% całości dochodów budżetu państwa. 10% wyniosły dochody niepodatkowe. Dochody podatkowe to kwota 113 949 mln zł i w tej kwocie ponad połowa, po raz pierwszy te relacje są takie, pochodziła z podatków pośrednich - 64 432 275 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-132.15" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Tak jak wspomniałem, nie wykonano dochodów z podatku akcyzowego, tam najmniejsza była relacja dochodów - 87,3%. Nie wykonano również dochodów z podatku VAT. W podatku krajowym 657 mln zabrakło, 527 mln w podatku od towarów i usług z importu.</u>
          <u xml:id="u-132.16" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Lepsza była realizacja dochodów od podatku dochodowego od osób prawnych - 14 808 mln uzyskano z tego podatku. Rzeczywiście wystąpił ten problem, na który pan poseł Goryszewski w swoim wystąpieniu wskazał, że dobra realizacja tego podatku, o 4,7% ponad zakładane wielkości, wynikała jednak głównie z tego, że rzeczywistość okazała się dużo lepsza od prognoz, jeśli chodzi o egzekucję tego podatku, czyli płatność tego podatku przez banki i instytucje finansowe. W ponad 200% zrealizowały one ten podatek: planowano 1300 mln, było ponad 2600 mln. Gorzej z przedsiębiorstwami, gdzie zrealizowano ten podatek tylko w ok. 95%.</u>
          <u xml:id="u-132.17" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Podatek dochodowy od osób fizycznych - 34 663 997 tys. zł. Taka kwota została zrealizowana z podatku dochodowego od osób fizycznych. To była również lepsza realizacja niż zakładano o mniej więcej 3,7%. Zaległości podatkowe wyniosły 6133 mln zł, a w ogóle zaległości budżetu państwa, całego, 8265 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-132.18" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pozostając przy problematyce podatkowej, zwłaszcza przy zaległościach, można wskazać na pewną poprawę ściągalności podatków. Wskaźnik ściągalności w działalności urzędów skarbowych, który wynosił w poprzednim roku 36,1%, wzrósł do mniej więcej 40,8%, czyli jest to taki wskaźnik, że urzędy pracowały nieco lepiej, choć w dalszym ciągu występuje zjawisko niewykorzystania wszystkich możliwości wyegzekwowania kwot należnych budżetowi. Za chwilę będę o tym mówił szerzej, przedstawiając to jako jeden z głównych problemów tegorocznej analizy wykonania budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-132.19" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Dochody niepodatkowe wyniosły 12 062 mln zł, tak jak wspomniałem - 10% całości dochodów. W tej grupie największą pozycję stanowią dochody z ceł zrealizowane w kwocie 6 076 mln zł, niższe o prawie miliard złotych niż w roku poprzednim, realnie o ponad 22%, i również niższe, jeśli chodzi o założenia przewidziane w ustawie budżetowej. Zakładano, że to będzie... tzn. realizacja jest na poziomie 83,2%. Niewykonanie dochodów z ceł trudno jest wytłumaczyć w pełni różnymi niezależnymi wskaźnikami czy zmianami parametrów ekonomicznych, które były podstawą planowania tych dochodów. Z badań Najwyższej Izby Kontroli wynika, że jednak główna przyczyna tkwi w niesprawności funkcjonowania służb celnych. Mieliśmy w ubiegłym roku obszerną kontrolę dotyczącą sprawności przeprowadzania odpraw celnych. Okazało się, że pod tym względem jest fatalnie, w wielu urzędach celnych odprawy są prowadzone w sposób daleki od oczekiwań. Nie przeprowadza się rewizji celnych, ponieważ nie ma ku temu warunków. System odpraw jest bardzo korupcjogenny. Jeden celnik, nawet o losowaniu nie ma mowy, sam wykonuje wszystkie czynności. Terminal Kukuryki, nomen omen, bardziej kurnik, tak się nazywa, bo bardziej przypomina kurnik, co wykazała nasza kontrola dotycząca problemów z terminalem w Koroszczynie, która była prowadzona właśnie tam na tym przejściu. Praktycznie to jest taka pigułka, w której są zawarte wszystkie problemy polskich służb celnych, to jest jakby symbol dotychczasowych problemów. Unowocześnienie pracy służb celnych jest jednym z podstawowych zadań stojących przed państwem i na to wskazujemy w naszej analizie wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-132.20" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Znacznie wyższe od założeń były dochody państwowych jednostek budżetowych - wyniosły ponad 4 mld zł. Zastrzeżenia dotyczą głównie tego, że planowanie dochodów państwowych jednostek budżetowych jest dalekie od oczekiwań, od tego, jakie powinno ono być.</u>
          <u xml:id="u-132.21" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wydatki budżetu państwa wyniosły 139 751 501 tys. zł, były zrealizowane w 97,4% w stosunku do planowanej kwoty w ustawie budżetowej. Dzięki temu niedobór budżetowy, dopuszczony do granicy 14 400 mln zł, nie został przekroczony, faktycznie wyniósł 13 191 572 tys. zł. I w związku z tym relacja niedoboru budżetowego do produktu krajowego brutto wyniosła 2,5%, mieszcząc się oczywiście w założeniach. Mamy jednak pewne zastrzeżenia co do tego szacunku, należałoby bowiem z całą pewnością doliczać tu narosłe w ciągu 1998 r. zobowiązania wymagalne. Po dokonaniu pewnych korekt, faktyczna, rzeczywista wysokość niedoboru budżetowego wynosi ok. 3,6% w stosunku do produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-132.22" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W wydatkach największą pozycję stanowiły dotacje i subwencje - ponad 46 mln zł, dotacje - ponad 50, wydatki majątkowe - ok. 9 mln zł, wydatki na rzecz osób fizycznych - 12 mln zł. Myślę, że te kwoty nie są zresztą najważniejsze. W wydatkach rzeczywiście wystąpiło zjawisko, o którym mówił również pan przewodniczący Goryszewski, powtórzę, że jest to jeden z naszych zarzutów co do sposobu dokonywania w budżecie wydatków - tworzenie tych nieprawidłowych rezerw, nie znajdujących uzasadnienia w przepisach Prawa budżetowego. Największa taka rezerwa była w Ministerstwie Finansów - ok. 110 mln zł, mniejsze - w innych ministerstwach: w Ministerstwie Kultury i Sztuki ok. 15 mln zł, w ministerstwie rolnictwa 16 mln, w Ministerstwie Sprawiedliwości była ona większa i wynosiła 34 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-132.23" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Spore były przesunięcia w budżecie. Zmniejszenia wydatków w 80 częściach budżetu i zwiększenia w 148 dotyczyły kwoty 12 293 mln zł. Problemy związane z wydatkami były też obszernie prezentowane przez pana przewodniczącego Goryszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-132.24" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przejdę do uzasadnienia naszych rekomendacji, jeśli chodzi o ocenę poszczególnych wykonawców budżetu.</u>
          <u xml:id="u-132.25" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Negatywna ocena, która wymaga poświęcenia najwięcej uwagi, dotyczy trzech ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-132.26" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ministerstwo zdrowia. Myślę, że już wszyscy w kraju wiedzą, za co. Pan przewodniczący przypomniał wszystkie podstawowe zarzuty, a więc: nieprawidłowe wykorzystanie środków z rezerwy celowej w kwocie 150 mln zł na kontrakty z osobami wykonującymi zawody medyczne; zespół ministerialny, który w zakresie tych kontraktów działał nieprawidłowo i doprowadził do niegospodarnego rozdysponowania środków; kontrakty menedżerskie; bezzasadne wydatkowanie kwoty ok. 30 mln zł na rejestr usług medycznych i jeszcze wiele innych, powtórzonych z ubiegłych lat, nieprawidłowości. Wszystko to spowodowało, że Najwyższa Izba Kontroli nie miała cienia wątpliwości, że ocena musi być tylko negatywna. nie może być inna.</u>
          <u xml:id="u-132.27" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ministerstwo Kultury i Sztuki. Pan przewodniczący wymienił główne zarzuty pod adresem tego ministerstwa. Może nie są one porażająco wielkie, jeśli się weźmie pod uwagę skalę każdego z nich z osobna, natomiast problemem jest ich wielość. Są jednak i poważne zarzuty, jak choćby sprawa związana z nieprawidłowym, niezgodnym z obowiązującymi przepisami prawa, zleceniem obsługi targów Frankfurt 2000 - podmiotowi realizującemu te zadanie przekazano w sposób naruszający wszelkie procedury ponad 2 mln zł. W związku z tym ocena Ministerstwa Kultury i Sztuki jest też negatywna. Nieprawidłowe rozliczenia dotacji, niewłaściwe ewidencjonowanie majątku na kwotę ponad 4 mln zł przesądziły o takiej właśnie ocenie.</u>
          <u xml:id="u-132.28" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przez chwilę trzeba się zatrzymać przy Ministerstwie Skarbu Państwa. Wprawdzie generalna ocena komisji jest zbieżna z oceną Najwyższej Izby Kontroli, ale niejako wynikały one z nieco innych przesłanek. Pan przewodniczący wspominał, że głównie pewne tegoroczne działania wywarły wrażenie na posłach i spowodowały tak negatywną ocenę. Dla nas, Wysoka Izbo, podstawowym zarzutem była sprawa DT Centrum. To stało się w lutym 1998 r. Chciałbym z tej trybuny podtrzymać wszystkie przedstawione przez nas zarzuty wobec tej transakcji.</u>
          <u xml:id="u-132.29" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan poseł Goryszewski, jeśli chodzi o dzisiejsze wystąpienie, nie dał mi żadnej okazji do polemiki, pozwolę więc sobie na krótką polemikę z pana wypowiedzią w jednym z programów telewizyjnych na temat tej transakcji. Chodziło o to, zresztą nie po raz pierwszy pojawił się ten zarzut, że Najwyższa Izba Kontroli niejako nie rozumie mechanizmów rynkowych. Podaje kwotę 85 mln zł jako stratę na tej transakcji, a przecież majątek prywatyzowany wart jest nie tyle, na ile się go szacuje, ale tyle, ile potencjalny nabywca chce za niego dać. Odpowiedziałbym tak. Jeżeli rzeczywiście wyceny nie mają znaczenia, to należałoby zaprzestać ich wykonywania. Skarb państwa płaci poważne kwoty na dokonywanie wycen. W wypadku DT Centrum wycena kosztowała 123 tys. zł. Setki tysięcy złotych kosztują kolejne wyceny prywatyzowanego majątku przy następnych przedsięwzięciach prywatyzacyjnych, już przez nas badanych - LOT, PZU. Są to duże kwoty, jeśli chodzi o przygotowywane prywatyzacje. Jeśli rzeczywiście tak jest, że trzeba czekać, ile da nabywca, i nie sugerować się ceną, to należałoby powiedzieć, że wyceny w ogóle nie są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-132.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-132.31" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski"> Może użyłbym takiego przykładu dla zobrazowania: jeśli ktoś chce sprzedać trzyletniego małego fiata, pojedzie nim na giełdę i powie, że chce za niego 500 zł, to trudno, żeby oczekiwał, iż uzyska od nabywcy taką cenę, jaką normalnie się uzyskuje w relacjach rynkowych. A co gorsza, jeśli jeszcze twierdzi, że ten mały fiat ma tylko trzy koła, a nie cztery. Tak było niestety w przypadku Domów Towarowych ˝Centrum˝. Dziwnym trafem gdzieś tam zawieruszyły się, drobiazg, dwa ha gruntów przy ulicy Marszałkowskiej w Warszawie; dopiero po kontroli okazało się, że one tam są.</u>
          <u xml:id="u-132.32" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">85 mln - to wynika z bardzo ostrożnych szacunków, bardzo ostrożnych. Nie kwestionowaliśmy nawet metody wycen. Skorygowaliśmy tylko błędy, bo niejako po drodze było jeszcze 11 błędów w tej wycenie, konkretnych błędów zauważonych przez naszych specjalistów i niepodważonych przez nikogo. Oczywiście nie wiadomo, ile by dał nabywca przy prawidłowej procedurze - bo procedura została złamana - wyłaniania nabywcy i przy prawidłowej wycenie. Dodam jeszcze, że ta wycena była prowadzona, trochę trywializując, metodą pi razy drzwi. Chodziło o 55 obiektów w centralnych punktach polskich miast - większość z nich to były domy towarowe w centralnych punktach miast - tymczasem tylko kilka z nich oszacowano, tak z grubsza, przemnożono przez dowolny współczynnik i jakaś tam cena wyszła. No, nie można się zgodzić na taki sposób przeprowadzania wyceny takiego właśnie majątku. Dlatego wracamy do sprawy Domów Towarowych ˝Centrum˝, ona musi ważyć na ocenie Ministerstwa Skarbu Państwa - nie to, co się dzieje w 1999 r., to będziemy dopiero badać, zamierzamy badać te duże prywatyzacje, przygotowujemy się do kontroli związanych z bankami, to jest w fazie przygotowania. Natomiast oceniamy ministerstwo za rok 1998 i ta ocena nie może być pozytywna, zwłaszcza że Najwyższa Izba Kontroli sygnalizowała - tak się złożyło, że przy innej kontroli trafiliśmy na to - że ten kontrakt jest źle przygotowany, że są złe wyceny, przestrzegaliśmy ministra skarbu państwa, a na dwa dni przez transakcją również prezesa Rady Ministrów, apelowaliśmy, żeby ta transakcja została powstrzymana.</u>
          <u xml:id="u-132.33" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ten spór co do wyceny jest prowadzony niejako post factum, nie chcę tutaj cytować pewnej publikacji, bo to może nie zostało sprawdzone, ale była w jednej z gazet informacja, że jeden z obiektów zlokalizowanych w pobliżu domów ˝Centrum˝ w Warszawie został sprzedany za kwotę zbliżoną do przyjętej wartości wszystkich domów ˝Centrum˝ w całym kraju.</u>
          <u xml:id="u-132.34" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Kończę, bo zbyt długo poświęcam uwagę temu wątkowi, niemniej ta sprawa wraca w różnym kontekście i Najwyższa Izba Kontroli postrzegana jest tutaj jako instytucja, która przejawia właśnie socjalistyczne myślenie. Jeśli to jest socjalistyczne myślenie, to my pozostaniemy przy takim właśnie myśleniu, nie możemy myśleć inaczej.</u>
          <u xml:id="u-132.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-132.36" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski"> Domagamy się rzetelnych wycen, rzetelnej sprzedaży majątku publicznego i tak też będziemy kontrolować również następne prywatyzacje, z uwzględnieniem zasad legalności, zachowania procedur i elementarnej rzetelności, minimalnej rzetelności wycen. Tu nie chodzi o wielkie spory - tu chodzi o minimum przyzwoitości przy prywatyzowaniu naszego wspólnego majątku. Już kończę ten wątek, bo, powtarzam, zbyt długo poświęcam uwagę sprawom domów ˝Centrum˝, ale były one dość znaczące.</u>
          <u xml:id="u-132.37" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Były jeszcze inne, drobniejsze już zarzuty dotyczące ministra skarbu państwa - niewykonanie dochodów z dywidendy na około 93 mln zł, przekazanie z dywidendy ponad miliona złotych na objęcie akcji w sytuacji, kiedy ogólne dochody nie były wykonane - ale to są już rzeczy, które zapewne nie przeważyłyby, nie doprowadziły do negatywnej oceny, gdyby nie ta sprawa, o której mówiłem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-132.38" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Trzy ministerstwa oceniliśmy negatywnie. Komisja poszła dalej, bo zaproponowała również negatywną ocenę Głównego Urząd Ceł. I chcę powiedzieć, że zgadzam się z taką surowszą niż nasza oceną Głównego Urzędu Ceł, bo rzeczywiście to niewykonanie dochodów z ceł, ta nieprawidłowa sytuacja w działalności wielu urzędów celnych taką ocenę uzasadnia. Kolegium NIK tu akurat było innego zdania, ale to nie znaczy, że jest jakaś sprzeczność w faktach, w ustaleniach, które leżą u podstawy tej oceny.</u>
          <u xml:id="u-132.39" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">No i sprawa terminalu w Koroszczynie. Pan przewodniczący Goryszewski bardzo gorąco apelował o to, żeby ta sprawa wreszcie została załatwiona. Ja się do tych apeli przyłączam, powołując się na wyniki naszej kontroli, która wykazała już kilka miesięcy temu, że potrzebne były drobne korekty, ale nie ma żadnych przeszkód, aby ten terminal podjął swoją działalność. Nasza kontrola wykazała, że popełniono pewne błędy w realizacji tej inwestycji, ale nie takie znów straszne, jeśli się je odniesie do skali nieprawidłowości, błędów popełnianych przy innych inwestycjach, i że nie ma żadnego powodu, aby ten terminal nie funkcjonował. Słyszę o kolejnych datach - lipiec, teraz już październik. Trzeba wyrazić zdumienie z powodu tej praktyki i może pewien żal, że oto kolejny raz ktoś powie, że Najwyższa Izba Kontroli jest nieskuteczna, bo opisała rzeczywistość, przedstawiła objawy, a nie wniknęła w przyczyny. Ja twierdzę, że wniknęła w przyczyny również tam, bo wszystkie zdarzenia bardzo dokładnie zostały opisane. Teraz tylko potrzebna jest decyzja kogoś, kto tymi uprawnieniami decyzyjnymi dysponuje. Najwyższa Izba Kontroli takich władczych instrumentów nie ma. Potrzeba jest ta decyzja, żeby wniosek o otwarcie tego terminalu został zrealizowany, naprawdę z niewątpliwym pożytkiem dla dochodów skarbu państwa w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-132.40" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Negatywna była ocena - tu jest zbieżność z opinią komisji - Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Od kilku lat, w zasadzie z roku na rok, przedstawiamy krytyczne, negatywne oceny tego funduszu, poza wyjątkową sytuacją sprzed bodajże dwóch lat, o ile pamiętam, kiedy dostrzegaliśmy tam pewne symptomy porządkowania sytuacji finansowej. Ale to się skończyło, doszły nowe nieprawidłowości, nielegalna subwencja dla zakładów pracy chronionej w kwocie ponad 380 mln zł, uzyskaliśmy nową wiedzę na temat tego, co się dzieje na dole, w zakładach pracy chronionej, że wiele środków kierowanych na pomoc dla tych zakładów tak naprawdę nie trafia do osób niepełnosprawnych. Wszyscy wiemy, jaka żywa jest ostatnio reakcja tego środowiska, jakie są jego obawy, że jest chęć utrzymania dotychczasowego systemu, co jest zrozumiałe, jeśli się spojrzy na to od strony ludzi niepełnosprawnych, którzy może nie zawsze wiedzą, jakie środki są kierowane do ich zakładów i ile z tego trafia do nich. Nasza kontrola wykazała na przykład, że w jednym z zakładów pracy chronionej jedno miejsce pracy kosztowało 349 tys. zł rocznie, jeśli się zsumowało wszystkie ulgi, przywileje wynikające ze statusu zakładu pracy chronionej.</u>
          <u xml:id="u-132.41" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Z punktu widzenia Izby jest również problem jakby naruszania równości wobec prawa, gdyż wielokrotnie większa jest pomoc dla niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładach pracy chronionej, a przecież niepełnosprawni pracują nie tylko w tych zakładach, ale także w innych. Pomoc państwa, naszym zdaniem, powinna być sprawiedliwie kierowana, należy zmierzać do równego traktowania wszystkich osób niepełnosprawnych. W dalszym ciągu fundusz nie uporządkował swoich spraw finansowych, spraw zaległych zobowiązań, spraw związanych z pożyczkami. Niewiele się zmienia w tym zakresie albo zgoła nic i w związku z tym ta ocena musiała być, niestety, negatywna.</u>
          <u xml:id="u-132.42" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Negatywną ocenę uzyskał również drugi z funduszy celowych - Fundusz Promocji Twórczości, dość dziwny fundusz, który przecież ma przed sobą bardzo ważne zadania, bo promocja twórczości jest potrzebna, nikt tego nie neguje. Natomiast fundusz funkcjonuje jako taki trochę przypadkowy podmiot - w tym sensie przypadkowy, że jego dochody pochodzą z kilku bodajże wpłat od podmiotów, które wpłaciły, bo czuły taki obowiązek, natomiast nie ma tam żadnego rozeznania, jakie środki powinny trafiać do funduszu, nie ma koncepcji jego działania i stąd ta krytyczna ocena zawarta w naszym raporcie.</u>
          <u xml:id="u-132.43" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W odniesieniu do kilku punktów Najwyższa Izba Kontroli zastanawiała się długo, jaką wystawić ocenę działalności innych ministerstw niż te, które wymieniłem. Takie wątpliwości dotyczyły m.in. Ministerstwa Gospodarki, odnośnie do którego są poważne zastrzeżenia głównie co do sposobu sprawowania przez nie nadzoru nad dotacjami dla górnictwa węgla kamiennego. Zarzucaliśmy, że zbyt duże kompetencje zostały przekazane przez ministra gospodarki Państwowej Agencji Restrukturyzacji Węgla Kamiennego, włącznie z kuriozalnymi kompetencjami - co zostało zapisane w umowie - co do przygotowywania projektów aktów prawnych i projektów odpowiedzi na interpelacje poselskie. Wydaje się, że jest to zbyt daleko idące wyzbycie się kompetencji i obowiązków nadzoru nad dotacjami, ze szkodą dla prawidłowego ich wykorzystania. Nasze kontrole wykazują, że wiele z dotacji nie jest wykorzystywanych tak, jak by należało.</u>
          <u xml:id="u-132.44" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Mówiono tu o Ministerstwie Obrony Narodowej i przedstawiano zarzuty co do nieprawidłowego wykorzystania części środków przeznaczonych na modernizację armii. Zgłoszono również poważne zarzuty pod adresem ministerstwa rolnictwa, dotyczące niewykorzystania części środków budżetowych. W mniejszym zakresie zgłaszano takie zarzuty odnośnie do kilku innych resortów.</u>
          <u xml:id="u-132.45" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podsumowując swoje wystąpienie, chciałbym wrócić do tego, co zrobiłem w roku ubiegłym, i sformułować główne grzechy dotyczące realizacji budżetu, które rzutowały na ocenę budżetu państwa w roku 1998. Lista nieprawidłowości, o których mówiłem w roku ubiegłym, jest podobna do listy nieprawidłowości, którą przedstawię za chwilę. Na pierwszym miejscu należy wymienić sferę uwarunkowań prawnych realizacji budżetu. Niestety, sytuacja się nie poprawiła, nawet można powiedzieć, że, jeśli chodzi o niektóre elementy, pogorszyła się. Dotyczy to wydawania aktów wykonawczych do ustawy budżetowej. Ciągle pokutuje praktyka, że najpierw wydaje sie pieniądze, a potem określa się zasady dotyczące wydawania pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-132.46" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o przepisy dotyczące dotacji do górnictwa węgla kamiennego, to najbardziej poruszało opóźnienie w ich wydawaniu. W 1998 r. zostały one wydane trochę wcześniej, bo już w maju. W poprzednich latach wydano je w sierpniu, we wrześniu. Jednak w dalszym ciągu sytuacja nie jest taka, jakiej należy oczekiwać, tym bardziej że kontrole wykorzystania dotacji z lat poprzednich wykazały, iż znaczna ich część wskutek braku przepisów, nawet nie ze złej woli, nie została wykorzystana. Dysponenci środków nie wiedzieli, jak je wykorzystać, na co wolno je przeznaczyć, a na co nie. Jeśli chodzi o lata 1995-1996, około 125 mln zł dotacji wykorzystano niezgodnie z przeznaczeniem, na przykład na podtrzymywanie istnienia kopalń, zamiast - zgodnie z ustawą - na ich likwidację. Dalsze zwlekanie z wydaniem przepisów wykonawczych powoduje, że kolejne kwoty są źle wydatkowane. W budżecie roku 1998 zastrzeżenia dotyczą około 14 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-132.47" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Z opóźnieniem wydawane są również przepisy dotyczące dotacji dla rolnictwa. To przekłada się na źle wydatkowane pieniądze i na konkretne straty dla budżetu państwa. Należy to podnieść jako sprawę elementarnego porządku w wydatkowaniu publicznych pieniędzy. Jeżeli nie ma przepisów jasno regulujących, co wolno czynić z budżetem, a czego nie wolno, stanowi to problem dla wszystkich, którzy wykonują budżet.</u>
          <u xml:id="u-132.48" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Na drugim miejscu wymieniłbym - to nie jest hierarchia, lecz zwykła kolejność - problem zobowiązań wymagalnych, które wzrosły z kwoty około 3005 mln zł w roku 1997 do kwoty 6955 mln zł na koniec roku 1998. Jak wyliczyliśmy, jest to wzrost o 128%. Stanowi on zagrożenie dla stabilizacji finansów publicznych. Jest to wzrost, który kosztuje. Pan przewodniczący Goryszewski wymienił kwotę odsetek, które przyjdzie zapłacić w przyszłości od tych zobowiązań. Zobowiązania wymagalne należy odnotować przede wszystkim w służbie zdrowia. Dotyczą one także budżetów wojewodów, gdzie wzrost jest znaczny, zwłaszcza w niektórych województwach. 7 województw - z uwagi na zobowiązania wymagalne - oceniliśmy negatywnie jako wykonawców ustawy budżetowej. Tłumaczone są te zobowiązania trudną sytuacją finansową służby zdrowia, niedofinansowaniem, tym, że trzeba nabywać jakieś wyposażenie dla placówek medycznych, aby móc natychmiast ratować życie chorych, i że takie sytuacje usprawiedliwiają nieliczenie się z budżetem, z kwotami przewidzianymi w budżecie. Zapewne takie sytuacje też tu i ówdzie mają miejsce, ale nasze kontrole pokazują, że to wcale nie jest główna przyczyna. Czyli główna przyczyna tkwi gdzie indziej. Jest pewne przyzwolenie na te wydatki. Panuje dość duża bezkarność, jeśli chodzi o tego rodzaju wydatki w służbie zdrowia, jak również świadomość, że łatwo jest je usprawiedliwić, używając właśnie argumentu o konieczności zaspokojenia elementarnych potrzeb służby zdrowia. Tymczasem nasza kontrola dotycząca wykorzystania i zakupów sprzętu medycznego - było zresztą kilka takich kontroli - pokazuje, że kupuje się drogi sprzęt medyczny, który miesiącami leży w paczkach, bo nie ma go kto zainstalować, nie ma gdzie go zainstalować, nie ma przeszkolonych osób. Gdzieś indziej drogi sprzęt medyczny tylko w niewielkiej części jest wykorzystany, w niewielkiej tylko części służy pacjentom tej placówki medycznej, która go zakupiła, a poza tym jest udostępniany jakimś fundacjom czy innym, działającym już na swój rachunek podmiotom świadczącym usługi medyczne. A więc wszystkiego nie tłumaczy tylko i wyłącznie trudna sytuacja, której zresztą nikt nie neguje.</u>
          <u xml:id="u-132.49" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Trudna sytuacja finansowa służby zdrowia uzasadnia wzrost zobowiązań wymagalnych. Zobowiązania wymagalne powstają wskutek braku dyscypliny budżetowej. I to jest trzeci poważny problem, który chcę zasygnalizować. Niestety, rok 1998 nie był rokiem poprawy dyscypliny budżetowej, a wręcz przeciwnie. Zobowiązania wymagalne są tego najlepszym dowodem, najlepszą ilustracją. Podam może tylko taką liczbę: o naruszenie dyscypliny budżetowej obwinionych zostało w 1998 r. 8111 osób, niespełna 3000 zostało ukaranych, ale suma wyegzwekwowanych kar finansowych to 81,5 tys. zł. Czyli z jednej strony taka skala nieprawidłowości, prawie 4 mld narosłych zobowiązań wymagalnych, a z drugiej strony symboliczne, prawie nieistniejące kary.</u>
          <u xml:id="u-132.50" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Mam nadzieję, że ostatni raz z tej trybuny mówię o tym problemie, z uwagi na ustawę o finansach publicznych, z którą wszyscy wiążemy nadzieję, że zdyscyplinuje wydatkowanie budżetowych pieniędzy. Tam jest znacznie surowsza odpowiedzialność, znacznie większe rygory. Ciekaw jestem bardzo, jak będzie w tej materii wyglądało nasze przyszłoroczne sprawozdanie. Mam nadzieję, że to był ostatni rok takiej bezkarności, jeśli chodzi o naruszanie dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-132.51" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Problem funduszy celowych, Wysoka Izbo, funduszy, którymi ostatnio, słyszałem publicznie, Izba jakoby się nie zajmowała, czy też w niewielkim tylko stopniu się interesowała. O Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych już mówiliśmy. Mówiłem ja przed chwilą, mówił pan przewodniczący Goryszewski. Problemy tego funduszu są znane właśnie z raportów Najwyższej Izby Kontroli - jest to przecież chyba podstawowe źródło wiedzy o jego problemach. O Funduszu Promocji Twórczości też przed chwilą mówiłem. Doszły problemy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wprawdzie nie został przez nas negatywnie oceniony, ale dostrzegamy złą tendencję w jego działalności, skłonność do większego angażowania się w lokaty, a mniejszego w realizację zadań, do których został powołany. Na przykład wzrost lokat ze 182 mln do 585 mln zł i jednocześnie niezrealizowanie różnego rodzaju zadań ekologicznych jest rzeczywiście problemem, który wskazuje na potrzebę bliższego przyjrzenia się działalności tego funduszu. Czyli te luźniejsze, swobodniejsze reguły dysponowania publicznymi pieniędzmi w funduszach celowych pozostają na liście głównych problemów naszych finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-132.52" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Kolejnym, piątym już problemem jest niewykorzystanie wszystkich możliwości uzyskania dochodów budżetowych. Ujmę tu zbiorczo kilka kwestii.</u>
          <u xml:id="u-132.53" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">O cłach już mówiłem. W roku ubiegłym czy na przełomie roku przeprowadziliśmy dość interesującą kontrolę dotyczącą realizacji należności z grzywien i mandatów. To była jedna z tzw. kontroli okołobudżetowych, staramy się wesprzeć tę co rok prowadzoną kontrolę budżetową takim blokiem kontroli, które jeszcze poszerzają, pogłębiają naszą wiedzę na temat realizacji budżetu. Kontrola dotycząca grzywien i mandatów wykazała, że z tych mandatów kredytowych mniej więcej co trzeci jest w ogóle nieegzekwowany, że są straszne zaległości, że te mandaty się przedawniają. Obliczyliśmy straty w 22 kontrolowanych przez nas województwach - straty grożące, bo to jeszcze niekoniecznie były straty, które już nastąpiły - nieegzekwowane mandaty na kwotę ok. 65 mln zł. I to jest takie nieuzyskanie przez budżet pieniędzy, które nie ma jakiegoś racjonalnego uzasadnienia. Wystarczy tylko niewielkie usprawnienie pracy urzędów, które się tym zajmują, i można uzyskać efekty. Mam nadzieję, że nasza kontrola okaże się skuteczna i efektywna w tym zakresie, dlatego że po naszej kontroli nastąpiło porządkowanie tych zaległości w całym kraju. Mam nadzieję, że w przyszłości do tych zaległości się już nie dopuści. To zresztą nie jest tylko problem budżetowy, to jest również problem autorytetu, powagi państwa. Nie do przyjęcia jest sytuacja, że kary są wymierzane, a potem nieegzekwowane. Nie do przyjęcia również choćby w kontekście horroru, który się dzieje na polskich drogach. Trzeba jednak dostrzec ten problem, że również karanie jest elementem działania na rzecz poprawy naszego bezpieczeństwa, skuteczne karanie. Miejmy nadzieję, że dzięki wnioskom, które zaprezentowaliśmy, dzięki dobremu podejściu administracji do naszych wniosków, ta sprawa zostanie trwale uregulowana i poprawiona.</u>
          <u xml:id="u-132.54" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ale mamy problem nieuzyskania dochodów z ceł, nieuzyskania dochodów z grzywien i mandatów. Jest jeszcze kilka takich pól, rozpoznanych w naszych kontrolach, np. opłaty z tytułu sprzedaży gruntów i budynków. Kontrola wykazała, że te opłaty, które użytkownicy powinni ponosić, nie są realizowane. Spore rezerwy czy niewniesione do budżetu państwa opłaty wykazała nasza kontrola dotycząca prawa geologicznego i górniczego. Tych obszarów jest sporo. Dochody budżetu państwa przy sprawniejszym funkcjonowaniu różnego rodzaju służb egzekwujących mogłyby być większe.</u>
          <u xml:id="u-132.55" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Tu również jeszcze słowo o działalności urzędów skarbowych, które już pochwaliłem za lepszą ściągalność, za poprawę wskaźnika ściągalności, ale jak się z kolei głębiej wejrzy w ich działalność... Np. była taka kontrola, która zajmowała się kwestią stosowania przez urzędy skarbowe instrumentów egzekucyjnych, takich jak zabezpieczenie majątkowe, hipoteka przymusowa, odpowiedzialność majątkowa osób trzecich. Okazało się, że to jest stosowane w minimalnym stopniu. Czyli nie wymusza się na opornych dłużnikach, nie korzysta się ze wszystkich instrumentów, które prawo przewiduje, albo korzysta się z nich tylko w niewielkim stopniu. Po naszej kontroli udało się doprowadzić do zabezpieczeń należności podatkowych na kwotę ponad 300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-132.56" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Kolejnym, szóstym już problemem jest kwestia planowania budżetowego. Ten problem nie znika z listy problemów. Te niewykorzystane etaty kalkulacyjne są tego najlepszą ilustracją. Doliczyliśmy się chyba ok. 207 tys. tych niewykorzystanych etatów w państwowej sferze budżetowej. Niektóre resorty już tradycyjnie mają taką rezerwę etatów. Ministerstwo Obrony Narodowej to już, o ile się nie mylę, ponad 14 tys. w tej chwili. Zadziwiające było niewykorzystanie etatów w Policji - ok. 4 tys. - w sytuacji, kiedy takie są potrzeby, oczywiste, nie potrzeba ich szerzej uzasadniać. W związku z tym utrzymywana jest w planowaniu pewna fikcja, głównie jeśli chodzi o planowanie dochodów państwowych jednostek budżetowych. Widoczne są też, nasza kontrola to pokazuje, daleko idące rozbieżności między tym, co się planuje, a tym, co się osiąga. Wiele wskazuje na to, że jest to w dalszym ciągu bardziej planowanie takie trochę z sufitu brane, niż planowanie rzeczywiście uwzględniające przewidywane zdarzenia, konkretne okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-132.57" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wreszcie do znudzenia powtarzany przez nas problem - inwestycje centralne. Wprawdzie tu akurat naszej negatywnej oceny komisja nie podzieliła. Zbadaliśmy 42 kolejne inwestycje centralne. Okazało się, że problemy są w dalszym ciągu podobne jak poprzednio. Realizowanie inwestycji bez aktualnych założeń techniczno-ekonomicznych, rozwlekanie robót, zmiany zakresu, zaliczkowanie wykonawców - wszystkie grzechy, które istniały wcześniej w przypadku tych inwestycji, które zbadaliśmy w roku ubiegłym, powtórzyły się. Tu powtarzamy nasze wnioski z poprzednich lat.</u>
          <u xml:id="u-132.58" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Nie ma na tej liście jednego problemu, o którym mówiliśmy w roku poprzednim - zamówień publicznych. Tu chciałem z satysfakcją stwierdzić, że jeśli chodzi o przestrzeganie ustawy o zamówieniach publicznych, nasza kontrola stwierdza poprawę jeśli chodzi o administrację rządową. Dużo mniej jest naruszeń ustawy. Nie było jakichś drastycznych przykładów, żeby coś tam w administracji rządowej kupowano bez zachowania właściwych procedur. Tu doszło do pewnej poprawy. Gorzej to wygląda w tej chwili w samorządach. W dalszym ciągu ustawa o zamówieniach publicznych nie jest tam przestrzegana i jest wiele problemów z jej stosowaniem.</u>
          <u xml:id="u-132.59" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Tak, Wysoka Izbo, w pewnym skrócie wygląda analiza wykonania budżetu państwa, którą przedstawiamy Wysokiej Izbie z taką właśnie rekomendacją. Jest wiele zarzutów, poważnych zarzutów, które adresowane są do każdego z odpowiedzialnych ministrów, wojewodów, kierowników urzędów centralnych. Generalnie jednak z uwagi na to, że budżet w pewnych generalnych swoich parametrach jest bliski tego, co oczekiwano, dochody budżetowe zrealizowane zostały w 98%, nie w 100 %, oczywiście były te problemy. To jest jednak 98%, więc nie jest to jakaś katastrofa. Wydatki budżetowe zostały też w takich granicach zrealizowane, że niedobór budżetowy nie został przekroczony. Te wszystkie okoliczności pozwalają stwierdzić, że nieprawidłowości, aczkolwiek bardzo poważne, nie bagatelizowane przez nas, jednak nie przeważają nad całością obrazu realizacji budżetu.</u>
          <u xml:id="u-132.60" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Taka była ocena kolegium Najwyższej Izby Kontroli i stąd generalna ocena jest pozytywna, aczkolwiek chcę powiedzieć, że krytycznych ocen jest więcej niż w roku 1997. Podmiotów ocenionych negatywnie jest więcej. W zeszłym roku mieliśmy 1 ministerstwo i 1 fundusz celowy, dziś mamy 3 ministerstwa i 2 fundusze celowe. W poprzedniej analizie budżetu tylko 2 wojewodów miało ocenę negatywną, tym razem tych negatywnie ocenionych wojewodów jest 7, czyli problemy są poważniejsze i dlatego nasza ocena jest bardziej krytyczna niż była w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-132.61" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Kończąc,Wysoka Izbo, chciałem jeszcze raz serdecznie podziękować wszystkim państwu posłom za pracę, za korzystanie z naszych materiałów, za wykorzystanie ich w pracach komisji sejmowych. Myślę, że dla kontrolerów NIK jest to bardzo satysfakcjonujące, że rezultaty ich prac są w taki sposób wykorzystywane. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-132.62" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję prezesowi Najwyższej Izby Kontroli panu Januszowi Wojciechowskiemu za przedstawienie analizy wykonania budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu prezesa Narodowego Banku Polskiego panią Hannę Gronkiewicz-Waltz w celu przedstawienia sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Narodowy Bank Polski przedłożył jak co roku parlamentowi i opinii publicznej 2 dokumenty dotyczące roku ubiegłego. Najobszerniejszy z nich ˝Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 r.˝ prezentuje wszystkie aspekty aktywności banku łącznie z tymi, które dotyczą funkcjonowania wewnętrznego NBP i znajdują odzwierciedlenie w bilansie i rachunku wyników. Najważniejszemu obszarowi działania banku centralnego poświęcony jest odrębny dokument ˝Sprawozdanie z realizacji polityki pieniężnej˝.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Wraz z tymi dokumentami przedkładamy także materiał o charakterze statystycznym, zawierający szczegółowe informacje o bilansie płatniczym w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Na początku chciałabym powiedzieć, że w 1998 r. polityka pieniężna realizowana była w zupełnie nowych warunkach instytucjonalnych. Zgodnie z konstytucją oraz ustawą o Narodowym Banku Polskim została powołana Rada Polityki Pieniężnej, która przyjęła odpowiedzialność za podstawowe decyzje w zakresie polityki pieniężnej. Ponadto nowe regulacje ustawowe zwiększyły zakres niezależności decyzyjnej i instrumentalnej Narodowego Banku Polskiego. Obecnie Rada Polityki Pieniężnej samodzielnie uchwala założenia tej polityki, bez konieczności zatwierdzania ich przez parlament.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Polityka pieniężna w ubiegłym roku prowadzona była w złożonych warunkach gospodarczych. Wystąpiło pierwsze od 1992 r. osłabienie tempa wzrostu produktu krajowego brutto i produkcji przemysłowej. Wzrost PKB wyniósł 4,8%, czyli o 2 punkty procentowe mniej niż w 1997 r. i o 1,2% mniej, niż przyjęto w założeniach polityki pieniężnej na rok 1998. Pomimo że dynamika PKB w kolejnych kwartałach 1998 r. wykazywała tendencję spadkową, to dopiero niski wzrost w IV kwartale (o 2,9%) był decydujący dla wyników całego roku.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Osłabienie dynamiki PKB było spowodowane zmniejszeniem się popytu zewnętrznego, a tym samym eksportu, wywołanym kryzysem rosyjskim, jak również obniżeniem popytu na polski eksport w innych regionach świata. Analiza produkcji przemysłowej w układzie branżowym potwierdza, że zwolnienie tempa wzrostu produkcji i późniejszy jej regres dotyczył przemysłów aktywnych na rynku rosyjskim.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Należy dodać, że spadek dynamiki wzrostu gospodarczego nie dotyczył tylko Polski. Na tle innych krajów tempo wzrostu gospodarczego w Polsce i tak było stosunkowo wysokie. Jeśli się porównujemy tradycyjnie do takich krajów jak Czechy czy Węgry - w Czechach PKB obniżył się o ponad 2%, a na Węgrzech, po wzroście w ubiegłym roku o 4,6%, przewiduje się osłabienie w tym roku do ok. 4%. Tempo wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej obniży się z kolei w tym roku do ok. 2%, wobec prawie 3% w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Na ubiegłoroczne wyniki w gospodarce polskiej niewielki albo prawie żaden wpływ miało, naszym zdaniem, podkreślane przez niektórych analityków chłodzenie gospodarki w 1998 r., czyli polityka ograniczania wzrostu popytu wewnętrznego. Do tego zresztą problemu, który jest kluczowy dla oceny polityki pieniężnej w 1998 r., wrócę przy omawianiu jej rezultatów.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Chciałabym teraz przejść do sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Oprócz zasadniczych zmian instytucjonalnych, o których wspomniałam na wstępie, zaszły też istotne modyfikacje w zakresie strategii celu inflacyjnego. Do roku 1998 inflacja była celem finalnym polityki pieniężnej, ale cel ten realizowano za pomocą kontroli agregatów pieniężnych, mówiąc potocznie: przyrostu podaży pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">W kwietniu 1998 r. Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o wprowadzeniu innej strategii, tzw. bezpośredniego celu inflacyjnego. W ramach tej strategii odchodzi się od wyznaczania celów pośrednich i operacyjnych polityki pieniężnej na rzecz określania tylko i wyłącznie celu inflacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Rezygnacja z kontroli podaży pieniądza jako pośredniego celu miała swoje uzasadnienie w coraz mniejszej stabilności i przewidywalności związku między podażą pieniądza a inflacją, co owocuje wzrostem popytu na pieniądz i wyraża się obecnie w rosnącym stopniu monetyzacji polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">W roku 1998, oprócz założeń polityki pieniężnej na ten rok, rada również przyjęła ˝Średniookresową strategię polityki pieniężnej na lata 1999-2003˝, uznając, że konieczne jest wydłużenie horyzontu tej polityki. Średniookresowym celem polityki pieniężnej wyznaczanej przez radę jest stopniowe obniżanie inflacji, żeby w roku 2003 osiągnąć cel - poniżej 4%.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Celem wyznaczonym na 1998 r. było ograniczenie inflacji mierzonej wskaźnikiem cen towarów i usług w ujęciu grudzień do grudnia do nie więcej niż 9,5%, zaś w ujęciu średniorocznym do 11%. Faktyczna inflacja, jak państwo wiedzą, była niższa, co oznacza, że osiągnięto ten cel, te 9,5% i uzyskano większy niż zakładano spadek inflacji. Był to zarazem pierwszy rok od początku transformacji w Polsce, a w sumie od 18 lat, w którym inflacja liczona w ujęciu grudzień do grudnia osiągnęła wartość jednocyfrową.</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Skala dezinflacji była znaczna i wyniosła 4,6 punktu procentowego, czyli przeszło 1/3 wyjściowego poziomu, na ogół do tej pory była to 1/4. Przekroczono poziom jedynie, jeśli chodzi o tzw. inflację średnioroczną, zamiast 11 było 11,8%. Na wysokość tego wskaźnika oddziaływały jednak skutki związane ze zmianami cen w roku 1997, oszacowane na ok. 5 punktów procentowych oraz skumulowane na początku 1998 r. podwyżki cen regulowanych.</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Osiągnięciu celu inflacyjnego, podstawowego celu Narodowego Banku Polskiego, sprzyjały zarówno czynniki wewnętrzne, będące konsekwencją krajowych procesów gospodarczych, jak i zewnętrzne, wynikające ze zjawisk zachodzących na rynkach międzynarodowych. W roku 1998 występowały w gospodarce światowej silne tendencje spadkowe, chodzi o ceny, którym jednak towarzyszyło osłabienie tempa wzrostu gospodarczego w bardzo wielu rejonach świata. Było to następstwo ponawiających się kryzysów finansowych i gospodarczych, a nasza otwarta gospodarka w większym stopniu stała się podatna na wpływ zmian zachodzących w innych krajach. Procesy występujące w 1998 r. stworzyły więc korzystniejsze środowisko dla prowadzenia polityki ograniczania inflacji w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-135.15" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Wysoka Izbo! Polityka pieniężna w 1998 r. w ramach strategii bezpośredniego celu inflacyjnego realizowana była z wykorzystaniem zbioru tradycyjnych narzędzi, stosowanych przez banki centralne, takich jak stopy procentowe, kurs walutowy, rezerwa obowiązkowa oraz kredyt refinansowy. Instrumenty te były dostosowywane do zmieniających się w ciągu roku procesów monetarnych i makroekonomicznych. Rada Polityki Pieniężnej dokonała modyfikacji instrumentów polityki pieniężnej, a mianowicie systemu prowadzenia operacji otwartego rynku, systemu rezerwy obowiązkowej oraz sposobu prowadzenia polityki kursowej. Te zmiany miały na celu zwiększenie skuteczności polityki pieniężnej. Pierwszym instrumentem, który tu omówię, jest stopa procentowa.</u>
          <u xml:id="u-135.16" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Bezpośredni wpływ banku centralnego na stopy procentowe sprowadza się do oddziaływania na oprocentowanie krótkoterminowych depozytów międzybankowych, co wpływa na pozostałe stopy. NBP oddziaływał na rynkowe stopy bezpośrednio: za pomocą przede wszystkim oprocentowania operacji otwartego rynku i pośrednio: przez oprocentowanie kredytu lombardowego. Po raz pierwszy Rada Polityki Pieniężnej zaczęła obniżać stopy procentowe już w lutym. Początkowo były to niewielkie obniżki, pierwsza z nich to był 1 punkt procentowy, jeśli chodzi o operacje otwartego rynku. Pozostałe stopy obniżono w marcu. W związku ze spadkiem bieżącej i oczekiwanej inflacji podejmowano kolejne decyzje o obniżkach, w sumie w 1998 r. oprocentowanie kredytu lombardowego obniżono o 7 punktów procentowych, stopę redyskonta weksli o 6,25% punktu, a stopę referencyjną, czyli tę wykorzystywaną w operacjach otwartego rynku, o 8,25.</u>
          <u xml:id="u-135.17" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">W tym czasie tempo wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych spadło o 4,6 pkt. procentowego, co oznaczało, że nastąpił spadek stóp procentowych NBP w wyrażeniu realnym, czyli szybciej spadały stopy niż inflacja.</u>
          <u xml:id="u-135.18" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Podstawowym instrumentem realizacji polityki pieniężnej były operacje otwartego rynku. Przyjęto ograniczenie, że będzie to emisja 28-dniowych bonów pieniężnych. Oznaczało to odejście od sprzedaży bonów o dłuższych okresach zapadalności i pozostawienie kształtowania krzywej dochodowości siłom rynkowym. Tak więc ta trzecia stopa referencyjna stała się de facto trzecią stopą podstawową Narodowego Banku Polskiego. I za jej pomocą bank wpływał efektywnie na stopy rynku międzybankowego, a za ich pośrednictwem na stopy kredytowe banków. Duża nadpłynność sektora bankowego spowodowana znacznym przyrostem rezerw oficjalnych brutto - w ciągu roku prawie o 7 mld dolarów, to jest bardzo duża suma przyrostu rezerw - wywołała wzrost skali operacji otwartego rynku dokonywanych przez Narodowy Bank Polski o 12,9 mld zł. Zmiana zasad operacji otwartego rynku skutkowała znacznym wzrostem częstotliwości tych operacji.</u>
          <u xml:id="u-135.19" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Jeśli chodzi o politykę kursu walutowego, to nie zmienił się mechanizm ustalania kursu złotego wobec walut obcych. Nadal obowiązywała zasada pełzającej dewaluacji parytetu centralnego służącego do określania dopuszczalnego przedziału wahań rynkowego kursu złotego, ale wyraźnie słabsze w stosunku do 1997 r. było oddziaływanie na kurs złotego ze strony NBP poprzez interwencje walutowe, co świadczy o przeniesieniu akcentu z polityki kursowej na politykę stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-135.20" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Mając na uwadze konieczność oddziaływania na oczekiwania inflacyjne, jak również obserwowany spadek inflacji, Rada Polityki Pieniężnej trzykrotnie obniżyła stopę miesięcznej dewaluacji kursu centralnego z 1% do poziomu 0,5% miesięcznie. Jednocześnie w celu zwiększenia elastyczności kursu walutowego podjęła decyzję o rozszerzeniu pasma wahań z 7% - najpierw do 10%, a potem do 12,5%. Wzmocnieniu rynkowego kształtowania się kursu złotego, a zwiększeniu ryzyka działań spekulacyjnych sprzyjała decyzja o zmianie zasad fixingu, podjęta w grudniu 1998 r. Uelastycznienie polityki kursowej przy napływie zagranicznego kapitału do Polski stworzyło warunki do wyraźnego umacniania złotego w 1998 r. W przeciwieństwie do 1997 r. w całym roku 1998 dominowała tendencja do aprecjacji złotego. Złoty umacniał się, zwłaszcza w pierwszej połowie 1998 r., ze względu na relatywnie dużą aktywność inwestorów zagranicznych. Przeciętne odchylenie złotego od kursu parytetowego w kierunku aprecjacji wyniosło 5,6%, a były momenty w sierpniu, kiedy wyniosło nawet ponad 9%. Potem - mówił już o tym pan przewodniczący Goryszewski - na skutek kryzysu rosyjskiego nastąpiło osłabienie złotego, krótkotrwałe zresztą, w sumie kilkutygodniowe.</u>
          <u xml:id="u-135.21" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Jednocześnie w obliczu coraz silniejszych związków krajowego rynku finansowego z rynkami międzynarodowymi, przy większym stopniu płynności kursu złotego, poszerzył się zakres jego wahań. Jak już wspomniałam, przeciętne odchylenie rynkowe kursu złotego od parytetu w kierunku aprecjacji kształtowało się od 4,6% w październiku do 7,7% w listopadzie i 6,7% w grudniu. Ta reakcja kursu złotego na kryzys rosyjski, która była bardzo krótkotrwała, wynikała głównie ze stosunkowo niewielkiej skali odpływu zagranicznego kapitału portfelowego, co świadczy o dużym zaufaniu inwestorów zagranicznych do polskiej polityki gospodarczej, ponieważ odpływ dewiz z Polski był w tym samym czasie rekompensowany napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych. I tak się złożyło, że w tym czasie obniżenia wartości złotego jednocześnie wzrosły rezerwy walutowe.</u>
          <u xml:id="u-135.22" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Zwiększenie płynności kursu walutowego pozwoliło stworzyć warunki do skuteczniejszej polityki pieniężnej z jednej strony, z drugiej strony pewne wahania kursu złotego mogły stanowić pewne utrudnienie dla producentów, jeśli chodzi o prognozę kursu, ale spowodowało to, że podmioty krajowe zaangażowane w wymianę z zagranicą lub korzystające z kredytów dewizowych zaczęły sobie uświadamiać istnienie ryzyka kursowego i wagę zabezpieczenia się przed nim, co sprzyjało rozwojowi rynków terminowych.</u>
          <u xml:id="u-135.23" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Pomimo dużych wahań realnego kursu złotego w pierwszej połowie roku, w ujęciu średniorocznym, realna zmiana kursu złotego w stosunku do roku poprzedniego nie była duża, ponieważ realny efektywny kurs złotego mierzony za pomocą cen produkcji sprzedanej, w obszarze działalności produkcyjnej, uległ aprecjacji o 1,4%. Podkreślam to, ponieważ to jest prawidłowy sposób liczenia, natomiast wahania, które obserwujemy codziennie w ramach pasma, stwarzają pewne złudzenie, że ta aprecjacja mogła być większa. Policzona jako realny, efektywny kurs złotego aprecjacja wyniosła zaledwie 1,4%. Chodzi mi o to, żeby nie przywiązywać jakiejś istotnej wagi, jeśli chodzi o aprecjację, do pogorszenia salda obrotów towarowych, dlatego że to nie odgrywa aż takiej roli, jakby się mogło wydawać. W sumie istotne uelastycznienie systemu kursowego w 1998 r. i dopuszczenie do tej aprecjacji pozwoliły w znacznym stopniu zneutralizować potencjalne inflacyjne skutki napływu kapitału zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-135.24" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Kolejny instrument to rezerwa obowiązkowa. Od wielu lat utrzymuje się wysoka nadpłynność w systemie bankowym, spowodowana przede wszystkim przyrostem rezerw zagranicznych, która nie pozwoliła na obniżenie stóp rezerw obowiązkowych w minionym roku, w 1998 r. Średnia stopa rezerw na koniec grudnia 1998 r. wyniosła 11,8%. Rezerwa była wyliczona na podstawie średnich stanów depozytów złotowych i walutowych z końca poszczególnych dekad miesiąca i została odprowadzona w ostatnim dniu kalendarzowym następnego miesiąca. W 1998 r. Rada Polityki Pieniężnej zmodyfikowała zasadę naliczania rezerwy obowiązkowej - jest ona obliczana w tej chwili na podstawie stanu środków na rachunkach bankowych objętych rezerwą ze wszystkich dni kalendarzowych miesiąca. Nowy sposób naliczania rezerwy miał na celu jej uszczelnienie. Jeszcze do rezerwy powrócę na koniec, w związku z tymi decyzjami, które podjęła wczoraj Rada Polityki Pieniężnej, dość istotnymi, powiedziałabym - niemalże o wymiarze historycznym w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-135.25" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Ale, przechodząc dalej i mówiąc o polityce pieniężnej w roku 1998, nie sposób nie odnieść się do spadku koniunktury w drugiej połowie 1998 r. Myślę, że należy przypomnieć, iż politykę pewnego ograniczenia popytu wewnętrznego NBP rozpoczął pod koniec roku 1996, ponieważ bardzo raptowanie rosła dynamika tego popytu. Popyt wewnętrzny, kiedy nie nadąża za nim podaż produkcji własnej, kreuje import i dlatego jest niebezpieczny. Niektórzy uważają, że popyt wewnętrzny to jest jakieś remedium na ożywienie gospodarcze. Niestety oprócz tego, że rzeczywiście ożywia, to jednocześnie powoduje wzrost importu i wtedy bardzo szybko narasta deficyt obrotów bieżących. Te liczby dotyczące zeszłego roku, jak i te dzisiejsze, do których się jeszcze ustosunkuję, mogą być traktowane jako trochę niepokojące. Te wielkości byłyby znacznie szybciej osiągnięte, bylibyśmy niestety pewnie w jeszcze gorszej sytuacji, gdyby nie działania Narodowego Banku Polskiego przede wszystkim, który miał za zadanie ograniczyć popyt wewnętrzny, oczywiście poprzez podniesienie stóp procentowych. Jak państwo pamiętają, dynamika kredytu konsumpcyjnego wynosiła wtedy 108%. Na szczęście kredyt konsumpcyjny to nie jest aż tak duży procent kredytu ogółem, ale dynamika kredytu dla podmiotów gospodarczych wynosiła około 40%. Jednocześnie groziło to też naruszeniem pewnej równowagi i spowodowaniem takiego kryzysu, do którego na przykład doszło w Czechach w roku 1997. Tak na oko wydawało się wówczas, że nie było to czymś bardzo istotnym, bo doprowadzono do mniej więcej 15-procentowej deprecjacji korony. No ale okazuje się, że pojawiły się w tym czasie jeszcze inne sprawy - słabe mikrozarządzanie, prywatyzacja kuponowa nie dała najlepszych efektów i skończyło się tym, że Czechy są obecnie w trzecim kolejnym roku recesji, tej prawdziwej recesji, nie spadku tempa wzrostu, z jakim mamy do czynienia w Polsce, tak że nawet nieduży kryzys walutowy powoduje co najmniej stagnację, a czasami i recesję.</u>
          <u xml:id="u-135.26" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Ale wracając do problematyki rosnącego deficytu obrotów bieżących, chcę powiedzieć, że w założeniach na rok 1998 NBP zakładał obniżenie tempa wzrostu PKB do 5,5% wobec 7% w roku 1997, ale okazało się, że pod wpływem czynników, o których tu już mówiono - głównie, naszym zdaniem, zewnętrznych - wzrost gospodarczy był niższy i wyniósł 4,8%.</u>
          <u xml:id="u-135.27" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Zgodnie z wynikami naszych badań w polskich warunkach występują opóźnienia w reakcji popytu wewnętrznego na zmiany nominalnych stóp procentowych, mniej więcej o 3-4 kwartały. Wynikałoby z tego, że jedną z przyczyn osłabienia koniunktury w II półroczu 1998 r. mogły być podjęte w roku 1997 decyzje dotyczące stóp procentowych mające na celu ograniczenie akcji kredytowej banków komercyjnych. Ale, jak się okazało, w 1998 r. nie tylko nie został ograniczony dopływ pieniądza do gospodarki, ale na odwrót, nastąpił przyrost realnej podaży pieniądza, który wyniósł 15,2%, podczas gdy w 1997 r. 14%. Tak więc przyrost podaży pieniądza był większy niż w 1997 r., mimo że staraliśmy się go ograniczyć. Natomiast wzrost realnej podaży kredytów dla podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych był w 1990 r. zbliżony do roku 1997 i wyniósł średnio 17,8%. Widzimy zatem, że ta polityka wyższych stóp procentowych nie odegrała decydującej roli w obniżeniu wzrostu gospodarczego w 1998 r. Mówię o tym, ponieważ często na ten temat padają różne wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-135.28" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Wysoka Izbo! Duży wpływ na pogorszenie się warunków gospodarczych w II półroczu 1998 r. miało pogłębienie się nierównowagi zewnętrznej w zakresie obrotów bieżących bilansu płatniczego. Był to skutek, jak już wspomniałam, szybszego tempa wzrostu popytu wewnętrznego od tempa wzrostu PKB i absorpcji oszczędności zagranicznych przez gospodarkę polską. Po prostu jeżeli nie starcza oszczędności wewnętrznych, to następuje finansowanie wzrostu przez oszczędności zagraniczne, inaczej mówiąc przez import. Jedyną drogą, o czym jeszcze może później powiem, do zwiększenia tych oszczędności własnych, tak żeby gospodarka była finansowana z własnych oszczędności, a nie z zagranicznych, pochodzących z kapitału zagranicznego, jest oczywiście dyscyplina budżetowa, czyli najlepiej nadwyżka budżetowa albo systematycznie ograniczany deficyt budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-135.29" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Jeśli chodzi o bilans płatniczy, to sytuację dodatkowo skomplikowało załamanie się dynamiki eksportu, głównie z powodu zaburzeń zewnętrznych. Ten deficyt obrotów bieżących wyniósł w 1998 r. prawie 7 mld dolarów i był wyższy o 2,5 mld w porównaniu z deficytem w 1997 r. Relacja tego deficytu do produktu krajowego brutto wzrosła z 3% do 4,3%. To nie zachwiało wiarygodności polskiej gospodarki, tym bardziej że ujemne saldo obrotów bieżących było w przeszło 70% pokryte napływem inwestycji bezpośrednich. O wysokim bezpieczeństwie płatniczym Polski świadczył też fakt, że rezerwy oficjalne brutto zapewniały pokrycie importu w okresie 7,5 miesiąca. Wiarygodność każdego kraju jest także oceniana w zależności od tego, jak wysokie ma rezerwy. Mówię to tak a propos, ponieważ wiele osób chciało zawsze rezerwy przeznaczać na jakieś inne cele. Rezerwy powinny być na wszelki wypadek. Jak państwo wiedzą, w tym roku nastąpił, z przyczyn czysto kursowych i z powodu mniejszego napływu kapitału zagranicznego w I połowie roku, spadek rezerw o ok. 1,5 mld dolarów. Po to właśnie są rezerwy, nie na żadne inne cele.</u>
          <u xml:id="u-135.30" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">W 1998 r. można wyróżnić dwa odrębne okresy kształtowania się salda obrotów bieżących. W pierwszym okresie, od początku roku do sierpnia, następował szybki wzrost rezerw walutowych i spadek deficytu obrotów bieżących. Drugi okres, poczynając od września, charakteryzuje znaczny wzrost deficytu obrotów bieżących, zadecydowała o tym przede wszystkim słabsza dynamika eksportu. Wskutek, co tu dużo mówić, utraty rynków rosyjskiego i krajów Wspólnoty Państw Niepodległych potencjalne wpływy z eksportu zmniejszyły się szacunkowo o kwotę 1-1,5 mld dolarów. Wpływy z rejestrowanego przez statystykę bilansu płatniczego eksportu towarów wyniosły w 1998 r. w sumie 30 mld dolarów, to znaczy wzrosły w porównaniu z poprzednim rokiem o ponad 10%, ale przy wypłatach za import wynoszących 43,8 mld dolarów deficyt płatności towarowych wyniósł 13,7 mld dolarów. Na kształtowanie się salda handlu zagranicznego oddziaływała również ta pewna realna efektywna aprecjacja kursu walutowego i wraz z kryzysem rosyjskim i spadkiem koniunktury w innych krajach dało to efekt znacznie gorszy w II połowie roku. Nadwyżka wpływów nad wypłatami w pozycji ˝niesklasyfikowane obroty bieżące˝ - na ogół istotna część tego, to jest ten prywatny handel - czyli pochodzących głównie z handlu przygranicznego wyniosła w 1998 r. prawie 6 mld dolarów i była zaledwie o 15 mln dolarów niższa niż w poprzednim roku. Także tutaj w wymiarze całego roku nie zaszły istotne zmiany, ale w drugiej połowie roku było gorzej i oczywiście w 1999 r. też te obroty niesklasyfikowane są coraz mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-135.31" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Ważne, żeby pamiętać o tym, że obsługa zadłużenia zagranicznego w 1998 r. była bardzo wysoka, bo wyniosła 3,2 mld dolarów, w tym 1,7 mld dolarów z tytułu odsetek od kredytów i dłużnych papierów wartościowych oraz 1,5 mld dolarów spłat rat kapitałowych. Ogółem rezerwy oficjalne brutto wzrosły w 1998 r. o 6,7 mld dolarów - do poziomu 27,4 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-135.32" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Główną pozycją bilansu płatniczego, która przyczyniła się do wzrostu rezerw, były napływające inwestycje bezpośrednie, czyli prywatyzacja bądź powiększanie kapitału już sprywatyzowanych przedsiębiorstw. Składają się na nie udziały wnoszone przez inwestorów zagranicznych oraz pożyczki otrzymywane od udziałowców zagranicznych. Napływ netto kapitału zagranicznego w postaci inwestycji bezpośrednich wyniósł, wedle naszych statystyk, prawie 5 mld dolarów. Znacznie niższy natomiast niż w ubiegłym roku był napływ netto zagranicznego kapitału w postaci inwestycji portfelowych - my to nazywamy inwestycjami portfelowymi, niektórzy uważają, że jest to kapitał spekulacyjny, po prostu chce zarobić na rynku i wtedy przychodzi - który wyniósł tylko 1,3 mld dolarów, a w 1997 r. był on prawie dwukrotnie większy, wyniósł 2 mld dolarów. Polska, można powiedzieć, póki co, ma procentowo mały udział tzw. kapitału spekulacyjnego, bądź też jak nazywamy poprawnie inwestycji portfelowych, w stosunku do kapitału i to jest bezpieczne, ponieważ to jest ten kapitał, który można wycofać, a pieniędzy, które już się zainwestowało, po prywatyzacji nie da się natychmiast wycofać, trzeba na nich zarobić i ewentualnie można wycofać zyski, ale nie kapitał - więc tradycyjnie w najlepszym momencie to było kilkanaście procent. To jest ta różnica w porównaniu z państwami, które miały duży udział i które później uległy kryzysom; chociażby w Czechach był większy udział tego kapitału portfelowego.</u>
          <u xml:id="u-135.33" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Utrzymujące się zróżnicowanie poziomu oprocentowania w kraju i za granicą przy tendencji do realnej aprecjacji złotego zachęcało przedsiębiorstwa krajowe do zaciągania kredytów za granicą. W 1998 r. zaciągnięto kredyty długoterminowe w wysokości 3,2 mld dolarów, a spłacono 1,5 mld dolarów. Dlatego też można powiedzieć, że wahania kursowe są dobre dla producentów, ponieważ pokazują, że nasza waluta może się umacniać, ale może się też osłabiać i oni muszą brać pod uwagę ryzyko kursowe; gdyby ona się istotnie w jakimś momencie osłabiała, to wtedy od razu ten tańszy kredyt zagraniczny staje się de facto nie taki tani, tylko droższy, bo trzeba doliczyć deprecjację złotego.</u>
          <u xml:id="u-135.34" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Podsumowując omówienie sytuacji w bilansie płatniczym, można powiedzieć, że uzyskany w skali całego roku przyrost aktywów zagranicznych netto zadecydował o zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa płatniczego Polski, mimo pogorszenia się sytuacji na międzynarodowych rynkach kapitałowych. To sprzyjało postrzeganiu sytuacji ekonomicznej w Polsce jako stabilnej i utrzymywaniu się zaufania inwestorów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-135.35" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Chciałam teraz się odnieść do kwestii poruszonych, a związanych z tym tematem, przez pana przewodniczącego Goryszewskiego, jeśli chodzi o ten poziom, czy to będzie 6% produktu krajowego brutto, czy trochę mniej, czy też więcej. Otóż tej liczby nie należy traktować jak liczby magicznej, że jak przekroczy się 6%, to coś się stanie. Chcę tylko przypomnieć, że aczkolwiek to są trochę inne gospodarki, ale Litwa, Łotwa, Estonia mają już od kilku lat 12%. Są one w nieco bezpieczniejszej sytuacji, ponieważ są małe i mają system tzw. currency band i w związku z tym skutki tego deficytu są nieco inne niż w naszym przypadku, niemniej jednak to nie oznacza, że inwestorzy zagraniczni patrzą tylko i wyłącznie na to, jaki to jest procent w stosunku do produktu krajowego brutto, bo kryzysy wystąpiły w różnych państwach azjatyckich czy też południowoamerykańskich na różnych poziomach. Myślę, że w Polsce - oczywiście dobrze byłoby mieć jakiś bezpieczny poziom - sądząc zwłaszcza po czerwcowych wynikach, deficyt obrotu handlowego to głównie kwestia ostatniej dekady. Będziemy analizować, dlaczego tak się stało, czy to było zbicie pewnych płatności, ale był 1300 mln w czerwcu, to są dane dosłownie sprzed dwóch dni. On może oscylować, zwłaszcza jeśli będzie mniejszy wzrost produktu krajowego brutto, wokół 6%, może nawet przekroczyć 6%. To zależy oczywiście od tego, jaka będzie rocznie wysokość deficytu budżetowego, czy nie będzie miejsca na dodatkowy popyt, który będzie ciągnął import. W tej chwili, ponieważ będą duże prywatyzacje w najbliższym czasie, i mniejsze też, ok. 1800 przedsiębiorstw państwowych jest jeszcze do sprywatyzowania, to, co napływa na rachunek kapitałowy, będą to istotne liczby i nie ma tutaj jakiegoś istotnego niebezpieczeństwa. Oczywiście trzeba dokładać starań, żeby ta liczba była jak najniższa. Nie chcę jednak, żeby stworzono wrażenie, że jeżeli przekroczy się 6%, to natychmiast coś się wydarzy, bo różne są przyczyny nierównowagi ekonomicznej, makrekonomicznej, wiele jest różnych nieprawidłowości w gospodarce, nie jest to tylko kwestia jednej liczby i jednej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-135.36" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Teraz pytanie, jak ograniczyć import konsumpcyjny. Jego się oczywiście nie da ograniczyć, bo obywatele kupują nowe, wymieniają stare samochody, to jest ten konsumpcyjny import, o którym wspomniano. Niestety, droga jest taka, żeby ograniczyć popyt. Popyt ogranicza się m.in. przez wzrost wynagrodzeń i w ten sposób ogranicza się import. Jest to niepopularna droga, ale jak do tej pory jedyna sprawdzona, czyli wymaga to, jak powiedziałam, dyscypliny budżetowej. Osobiście nie jestem specjalnie zadowolona, że ten deficyt budżetowy w kolejnych latach będzie, zwłaszcza że masę dziedzin jest zdecentralizowanych - mam na myśli nowe struktury samorządowe na wszystkich szczeblach plus szeroko rozumiane finanse publiczne; są one często zadłużone, ich zadłużenia są umarzane bądź będą generować obsługę tego zadłużenia. Tak więc ten deficyt musi być pod permanentną kontrolą. W innym przypadku, Rada Polityki Pieniężnej wydała wczoraj komunikat, będą musiały zostać podniesione stopy procentowe, żeby osiągnięto równowagę makroekonomiczną.</u>
          <u xml:id="u-135.37" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Miejmy nadzieję, że tego unikniemy.</u>
          <u xml:id="u-135.38" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Następnie chciałabym powiedzieć o najważniejszych aspektach dotyczących działalności NBP, bo przedkładamy państwu sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego, nie tylko dotyczące założeń polityki pieniężnej. Chcę powiedzieć o istotnej funkcji Narodowego Banku Polskiego, jakim jest nadzór bankowy, w miarę, mam nadzieję, krótko, ale tu też nastąpiła istotna zmiana instytucjonalna. Nadzór już nie jest sterowany przez prezesa NBP, ale przez Komisję Nadzoru Bankowego, w skład której wchodzą, przypomnę: prezes NBP jako przewodniczący, minister finansów bądź jego zastępca, jeden z wiceministrów, przedstawiciel prezydenta Rzeczypospolitej, prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz generalny inspektor Nadzoru Bankowego. Jest to ciało siedmioosobowe.</u>
          <u xml:id="u-135.39" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego jest jednostką wydzieloną w strukturze organizacyjnej NBP i pełni od 1 stycznia 1998 r. rolę organu wykonawczego Komisji Nadzoru Bankowego, w związku z tym musiał przejść znaczną reorganizację, która była wymagana ze względu na nową ustawę. Nową strukturę GINB tworzą wyspecjalizowane piony zadaniowe, a do realizacji tych zadań powołano odpowiednie Biura: Polityki Nadzorczej, Inspekcji, Bankowości Spółdzielczej, Licencji Bankowych oraz Biuro Analiz Systemu Bankowego. W wyniku tych zmian GINB przejął zadania okręgowych oddziałów NBP w zakresie sprawowania nadzoru bankowego.</u>
          <u xml:id="u-135.40" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Komisja podjęła w zeszłym roku 18 uchwał i zarządzeń z upoważnienia ustawowego, ponadto 113 uchwał w sprawach indywidualnych, a przewodniczący komisji, ponieważ komisja część uprawnień scedowała na przewodniczącego, podjął aż 434 decyzje. W sumie w 1998 r. z pomocy zwolnienia z rezerwy obowiązkowej, co jest związane z nadzorem, aczkolwiek decyduje o tym Zarząd NBP, skorzystało 19 banków spółdzielczych, a 9 bankom spółdzielczym przedłożono tę możliwość, i 1 bank komercyjny, który przejął inny bank. W sumie nadzorowi podlegały w 1998 r. 82 banki komercyjne, 1189 banków spółdzielczych i były przeprowadzone 232 inspekcje kompleksowe, 221 inspekcji problemowych dotyczących nowo powstających ryzyk, nie tylko kredytowego, ale ryzyka operacji walutowych, stopy procentowej, ryzyka kursowego i zupełnie nowego ryzyka, powiedziałabym, czasowego, związanego z rokiem 2000. Pod tym kątem nadzór bankowy również kontrolował banki.</u>
          <u xml:id="u-135.41" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Chcę też powiedzieć, że Komisja Nadzoru Bankowego, ponieważ poruszona była tutaj kwestia prywatyzacji banków, wydaje zgodę na podwyższenie udziału inwestorów, różnych, i polskich, i zagranicznych, i w każdym przypadku bada bardzo dokładnie rękojmię, czyli to, czy inwestor polski czy zagraniczny, ma tę należną rękojmię, aby być inwestorem mniejszościowym, większościowym w banku. Również podjęła tę decyzję w stosunku do tych trzech wielkich prywatyzacji, a właściwie dwóch wielkich i dokończenia jednej prywatyzacji. Chcę powiedzieć, że bardzo dokładnie badamy, i dokładamy starań, jeśli chodzi o to badanie, sytuację akcjonariatu banku, który jest inwestorem. Jeśli chodzi o naszą wiedzę o wymienionym tu przez pana przewodniczącego banku włoskim, to akcjonariat jest rozproszony i zgodnie ze statutem żaden z akcjonariuszy nie może posiadać więcej niż 5%. To chciałam powiedzieć gwoli wyjaśnienia. Tak że bank ten nie posiada żadnego istotnego inwestora, tak jest skonstruowany statut. To jest przy okazji pewna rada dla naszych banków, które nie mają tak skonstruowanych statutów. Chodzi o to, żeby tak skonstruować statut, aby przy każdym, powiedziałabym, podejściu na giełdzie, gdzie można przejąć bank - teraz się dużo mówi na temat różnych wrogich, mniej wrogich przejęć - to nie było możliwe. Statut, jeśli właściciele się zdecydują, jak powiedziałam, może ulec zmianie, natomiast ważne jest to, że jedynym zabezpieczeniem przed przejęciem jest wysoki kapitał, tzn. trzeba mieć takiego inwestora, który, jeśli ktoś próbuje na giełdzie przejąć akcje, od razu podwyższa kapitał. Nie ma innego złotego środka. Myślę, że w naszym sektorze bankowym problem polega na tym, że te banki nie miały dużo kapitału. Wszystkie kraje, które mają duży procent własnego kapitału, stosowały dużą preferencję, m.in. ulgi podatkowe. Proszę sobie wyobrazić, że w mijającym dziesięcioleciu, kiedy wydatki budżetu były napięte - część z państwa była wówczas posłami - ze strony rządu był przyjęty projekt, żeby banki zwolnić czy też częściowo zwolnić z opodatkowania. To było niemożliwe. (Powiedziano już, ile podatków z systemu bankowego spłynęło w 1998 r.) Jest to jedyna droga, jaką miały banki w Hiszpanii, Portugalii, w innych państwach - cały zysk bądź część zysków, w zależności od tego, jakie były, jest to podane w komunikatach, przeznaczano na podwyższenie kapitału. Bo innego - niż wysoki kapitał - ratunku przed przejęciem nie ma. Wtedy nikt nie jest chętny, bo nie uzyska istotnego udziału w akcjonariacie.</u>
          <u xml:id="u-135.42" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Chciałabym poruszyć jeszcze jeden aspekt działalności NBP. Dotyczy to wymiaru międzynarodowego, integracji Polski ze strukturami europejskimi. Ustalono Harmonogram działań NBP związanych z wprowadzeniem euro, dotyczący kursu walutowego, rezerw dewizowych, systemów rozrachunkowych. Oczywiście miało to związek z wprowadzeniem euro przez kraje jedenastki 1 stycznia 1999 r. W ubiegłym roku w porozumieniu z Radą Ministrów podjęto decyzję o zmianie pięciowalutowego koszyka dewizowego na koszyk dwuwalutowy, zawierający tylko euro i dolara. Zmiana ta nastąpiła z dniem 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-135.43" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">W ciągu minionego roku NBP uczestniczył również w przygotowywaniu nowej ustawy Prawo dewizowe, która weszła w życie z początkiem 1999 r. Zmiany ustawodawstwa dewizowego są bezpośrednio związane ze staraniami Polski o przystąpienie do Unii Europejskiej; jest to także realizacja wcześniej już przyjętych przez rząd zobowiązań wobec OECD. Znoszą one wszelkie ograniczenia w zakresie bieżącego obrotu dewizowego oraz zapewniają formalnoprawną równorzędność waluty polskiej z walutami wymienialnymi. Utrzymane zostały jeszcze ograniczenia dotyczące wybranych kategorii obrotu kapitałowego, wprowadzono także zabezpieczenia polegające na możliwości czasowego zawieszenia posunięć liberalizujących obrót dewizami w sytuacji wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń dla stabilności finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-135.44" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Wysoka Izbo! Pozostał jeszcze jeden szczególny aspekt, który odnosi się do działalności finansowej NBP. Zarówno przychody, jak i koszty NBP w ubiegłym roku zostały przekroczone w stosunku do zaplanowanych. W rezultacie ubiegłoroczny wynik finansowy był wyższy niż planowano i wyniósł 667,2 mln zł. Wyższe niż planowano dochody uzyskano przede wszystkim z inwestycji w zagraniczne papiery wartościowe oraz z pozaplanowego rozwiązania rezerw celowych utrzymywanych z tytułu lokat za granicą. Natomiast wyższe niż planowano koszty powstały głównie z tytułu obsługi papierów wartościowych NBP, emitowanych w celu absorpcji złotowych efektów wzrostu rezerw walutowych. Służyło to realizacji celu inflacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-135.45" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Należna z tytułu zysku wpłata do budżetu w 1998 r. wyniosła 602,4 mln zł i była o 64,7 mln wyższa niż zaplanowano. Mówiąc o tym, chcę jednak podkreślić, że zysk zawsze trudno przewidzieć, bo zależy to od napływu kapitału. Jeśli jest on bardzo duży, to oczywiście musimy, jak to się potocznie nazywa, sterylizować, i jest to bardzo kosztowna operacja otwartego rynku. Ściągamy pieniądz z rynku w ten sposób, że banki kupują od nas nasze bony oprocentowane; to oprocentowanie jest dla nas kosztami. Zasadniczym celem jest bowiem cel inflacyjny, a bank centralny nie jest podmiotem, który ma ze swej istoty osiągać zysk. Są nawet banki, o czym już kilkakrotnie mówiłam, które przynoszą straty z powodu tak dużego napływu kapitału. Dotyczy to również niektórych banków z Europy Środkowej; był tak duży napływ kapitału, że ta sterylizacja przewyższała dochody.</u>
          <u xml:id="u-135.46" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Na koniec chcę powiedzieć o tej wczorajszej decyzji, która w moim odczuciu ma przede wszystkim charakter nie tyle może polityki pieniężnej właśnie, co pewnej decyzji o wymiarze strukturalnym, jeśli chodzi o polski system bankowy. Mam na myśli wszystkie banki, które są podmiotami prawa polskiego bez względu na to, jaki mają udział kapitału polskiego. Rezerwy obowiązkowe, jak państwo pewnie dzisiaj przeczytali w prasie, zostały obniżone do 5%. To jest operacja bardzo, powiedziałabym, wielostronna, również między NBP, ministrem finansów a bankami komercyjnymi. Każda ze stron była zmuszona pójść na pewien kompromis, ale dzięki temu ten rezultat był dość głęboki, bo nastąpiło obniżenie rezerw obowiązkowych z średnio 11,7% do 5%. Te rezerwy miały charakter takiego dodatkowego podatku, było to takie obciążenie parafiskalne. W związku z tym oczywiście głównym celem było tu stworzenie konkurencyjności, lepszej pozycji konkurencyjnej dla tych banków, które działają za granicą. Chodziło o to, żeby podmioty gospodarcze nie zapożyczały się w bankach zagranicznych tylko w polskich, ponieważ te rezerwy też wpływały na koszty. Jednak ze względu na napływ rezerw, np. w zeszłym roku prawie 7 mld dolarów, to nie było możliwe.</u>
          <u xml:id="u-135.47" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">Skorzystaliśmy, jak powiedziałam, z dwóch spraw. Jedna to jest to, że w pierwszym roku znacznie mniej musieliśmy sterylizować, bo złoty osłabł, były ogłoszone nie najlepsze wyniki za 1998 r. i w związku z tym tego napływu rezerw nie było. Był spadek rezerw w sumie o 1,5 mld i dzięki temu ta operacja była możliwa do przeprowadzenia. Ale z drugiej strony była możliwa również dzięki ministrowi finansów, który zgodził się - bo inaczej tego nie byliśmy w stanie przeprowadzić - na to, żeby to zadłużenie, które jest w aktywach Narodowego Banku Polskiego, zostało zamienione na papiery. Od wielu lat już proponowaliśmy kolejnym ministrom finansów. W tym przypadku, jak powiedziałam, po ponadpółrocznej dyskusji okazało się to możliwe i dzięki temu, poprzez z jednej strony emisję obligacji, które będą trzymały w swoich portfelach banki komercyjne, a z drugiej to, że my będziemy mieli obligacje skarbu państwa, było możliwe przeprowadzenie tej operacji, w moim odczuciu bardzo ważnej, która powinna w istotny sposób poprawić konkurencyjność polskiego systemu bankowego w stosunku do systemu zagranicznego. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-135.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję pani prezes Hannie Gronkiewicz-Waltz za przedstawienie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 91 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu w imieniu Akcji Wyborczej Solidarność pana posła Pawła Arndta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselPawelArndt">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Budżet państwa na 1998 r. był ostatnią ustawą budżetową opracowaną i wykonywaną w warunkach obowiązywania ustawy Prawo budżetowe. Z pewnością nie bez wpływu na realizację budżetu były warunki zewnętrzne i wewnętrzne towarzyszące wykonaniu budżetu. Generalnie budżet realizowany był w trudniejszych warunkach - jest to stwierdzenie pana prezesa Wojciechowskiego z NIK i trudno się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. Pewne znaczenie miały takie zjawiska, jak kryzys finansowy w Rosji i krajach azjatyckich oraz obniżenie tempa wzrostu gospodarczego w krajach Unii Europejskiej. Na koniunkturę w gospodarce krajowej wpływ miała, zwłaszcza na początku roku, polityka ograniczania dynamiki wzrostu popytu wewnętrznego, mająca na celu przeciwdziałanie inflacji i pogłębianiu się deficytu bilansu handlowego oraz deficytu obrotów bieżących.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PoselPawelArndt">Produkcja sprzedana przemysłu ogółem w roku ubiegłym, w cenach stałych, wzrosła o 4,7%, wobec zakładanego wzrostu o 7,5%. Wpływ na to miały głównie: spadek produkcji w górnictwie i kopalnictwie, związany częściowo z wdrażaniem programu restrukturyzacji sektora węgla kamiennego, oraz zwolnienie tempa wzrostu w przemyśle przetwórczym. To ostatnie z kolei wynikało z obniżenia tempa wzrostu produktu krajowego brutto oraz zmniejszenia dynamiki wzrostu eksportu, m.in. na skutek kryzysu rosyjskiego.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PoselPawelArndt">Produkcja budowlano-montażowa realizowana przez przedsiębiorstwa budowlane była w 1998 r. wyższa o 9% niż przed rokiem, produkcja rolna - o ponad 6%. Mówił o tym pan przewodniczący Goryszewski, nie będę więc tego tematu rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PoselPawelArndt">Produkt krajowy brutto wzrósł realnie o 4,8%, tj. o 0,8 punktu procentowego mniej, niż założył to rząd przy opracowywaniu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PoselPawelArndt">Niewątpliwie pozytywnym zjawiskiem, które wystąpiło w 1998 r., było dalsze ograniczanie inflacji. Po raz pierwszy w okresie transformacji gospodarczej wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ukształtował się na poziomie jednocyfrowym i w relacji grudzień 1998 r. - grudzień 1997 r. wyniósł 8,6%, był więc niższy o 0,9 punktu procentowego od założonego w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#PoselPawelArndt">W wyniku kryzysu w Rosji i osłabienia koniunktury w innych krajach obniżeniu uległa dynamika popytu zagranicznego, co istotnie wpłynęło na pogłębienie ujemnego salda obrotów towarowych handlu zagranicznego. Jednakże przyrost ujemnego salda w obrotach handlu zagranicznego był w 1998 r. ponad dwukrotnie niższy od przyrostu w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#PoselPawelArndt">Według danych GUS, a nie NIK - tu się trochę różnimy - w 1998 r. liczba pracujących w gospodarce narodowej wyniosła ok. 15,5 mln osób i była o 0,3% wyższa niż w 1997 r. Był to rok nietypowy, jeżeli chodzi o bezrobocie. W końcu sierpnia zanotowano rekordowo niską liczbę bezrobotnych - 1671 tys. osób - i stopę bezrobocia 9,5%, po czym tendencja spadku liczby bezrobotnych została odwrócona. Od września notowano coraz większy przyrost liczby bezrobotnych. W grudniu zwiększyła się ona również w związku z tym, że w urzędach pracy rejestrowali się także ci, którym dotychczas z różnych względów nie zależało na statusie bezrobotnego. Związane to było z wprowadzaniem nowych przepisów o ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#PoselPawelArndt">Przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 1998 r. wyniosło 1239,5 zł i wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 16,7%.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#PoselPawelArndt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dochody budżetu państwa w 1998 r. wyniosły 126 559 929 tys. zł i w stosunku do ustawy budżetowej były niższe o 1,9%. W porównaniu do 1997 r. dochody były w ujęciu nominalnym wyższe o 11,8%, a realnie - mniej więcej na tym samym poziomie. Wyższe od planowanego było natomiast wykonanie dochodów resortowych, co powtarza się w trzecim z kolei roku, a skala ich niedoszacowania jest podobna do tej z poprzedniego okresu.</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#PoselPawelArndt">Dochody podatkowe zrealizowano w kwocie niższej o 1,8% od planowanych. Bardzo dobrze realizowane były dochody z podatku dochodowego od osób prawnych i od osób fizycznych. Osiągnięto wyższe od planowanych wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych - o 4,7%, oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych - o 3,7%. Natomiast niższe od planowanych były dochody z podatków pośrednich - o 6,2%. W dochodach z podatku od towarów i usług zabrakło 2,7% do poziomu zakładanego w ustawie budżetowej. Dużo wyższy natomiast był niedobór w podatku akcyzowym - 12,7%. Niższe od planowanych dochody z podatku akcyzowego powtarzają się po raz kolejny. W 1998 r. spowodowane to było głównie niższą od zakładanej sprzedażą paliw i alkoholu. Jednakże warto zwrócić uwagę na to, że mimo wszystko wpływy z akcyzy znacznie wzrosły w porównaniu z 1997 r. - o 17,8% nominalnie i o 5,3% realnie.</u>
          <u xml:id="u-137.10" who="#PoselPawelArndt">W 1998 r. nastąpiła poprawa wskaźnika ściągalności zaległości podatkowych - z 36,1% w 1997 r. do 40,8% w roku 1998. Ograniczono również zakres stosowania tzw. ulg uznaniowych. Ogółem wartość ta zmniejszyła się o 46,1%.</u>
          <u xml:id="u-137.11" who="#PoselPawelArndt">Wykonanie dochodów niepodatkowych wyniosło 99,5% planowanej kwoty. Nie zostały wykonane planowane dochody niepodatkowe z takich tytułów, jak wpłaty z zysku NBP i cła. Powyżej planu wykonano dochody z dywidend, dochody jednostek budżetowych, pozostałe dochody niepodatkowe oraz wpłaty gmin.</u>
          <u xml:id="u-137.12" who="#PoselPawelArndt">Wydatki budżetu państwa w 1998 r. wyniosły 139 751 501 tys. zł i były niższe od planowanych o 2,6%. W stosunku do 1997 r. wydatki budżetu państwa wzrosły w ujęciu nominalnym o 11,2%, a w ujęciu realnym były niższe o 0,5%. Relacja wydatków budżetowych do PKB zmniejszyła się z 26,8% w 1997 r. do 25,4% w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-137.13" who="#PoselPawelArndt">Niepełna realizacja planowanych wydatków budżetu państwa wynikała głównie z niższych od planowanych wydatków na obsługę długu publicznego oraz na dotacje do Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-137.14" who="#PoselPawelArndt">Niedobór budżetu państwa na dzień 31 grudnia 1998 r. wyniósł 13 191 572 tys. zł, czyli 91,6% kwoty przewidzianej w ustawie budżetowej. W porównaniu z 1997 r. niedobór budżetu państwa zwiększył się nominalnie o 6%, a w ujęciu realnym był niższy o 5,2%. Relacja niedoboru budżetu państwa do PKB zmniejszyła się z 2,65% w 1997 r. do 2,4% w roku 1998. Takie obniżenie deficytu budżetowego należy ocenić bardzo pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-137.15" who="#PoselPawelArndt">Zobowiązania ogółem skarbu państwa zwiększyły się w 1998 r. nominalnie o 5,9%, zaś realnie zmniejszyły się o 2,4%. Również relacja zobowiązań do PKB zmniejszyła się z 51,7% w 1997 r. do 46,7% w roku 1998. O tym bardziej szczegółowo będzie mówił jeden z kolegów posłów z naszego klubu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-137.16" who="#PoselPawelArndt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najwyższa Izba Kontroli, dokonując oceny wykonania budżetu państwa w poszczególnych częściach budżetowych, w przeważającej części pozytywnie oceniła wykonanie budżetu. Z ponad 60 części budżetowych 3 nie uzyskały oceny pozytywnej - mówił o tym pan prezes NIK. Są to części: 17: Ministerstwo Skarbu Państwa, 34: Ministerstwo Kultury i Sztuki i 35: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-137.17" who="#PoselPawelArndt">Pozytywnej opinii nie uzyskały również dwa fundusze: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Fundusz Promocji Twórczości. NIK negatywnie ocenił również realizację inwestycji centralnych.</u>
          <u xml:id="u-137.18" who="#PoselPawelArndt">Niewątpliwie najwięcej kontrowersji budzi wykonanie budżetu przez ministerstwo zdrowia, zresztą ten resort zawsze był najbardziej krytykowany. Jeden z posłów - członków Komisji Finansów Publicznych użył określenia, że jest to choroba przewlekła. Rok 1998 był ostatnim rokiem przygotowań do wprowadzenia ubezpieczeń zdrowotnych. Wydatki budżetowe w częściach dotyczących ochrony zdrowia miały nie tylko pokryć bieżące potrzeby, ale również przygotować zakłady opieki zdrowotnej do działania w warunkach nowego systemu. Przy wykonywaniu budżetu ujawniły się pewne słabości w zakresie nadzoru i kontroli systemu zaopatrzeniowego. Jednym z podstawowych zarzutów jest dopuszczenie do powstania zobowiązań wymagalnych. Tak było również w latach poprzednich. Zobowiązania w ciągu ostatnich 4 lat wzrosły kilkakrotnie. Wynikało to m.in. z braku mechanizmów systemowych zapobiegających zadłużaniu się placówek służby zdrowia w systemie finansowania budżetowego. Przytłaczającą większość zobowiązań wymagalnych generowały szpitale kliniczne, w 1998 r. było to 96% ogółu zobowiązań i powstały one głównie pod koniec roku.</u>
          <u xml:id="u-137.19" who="#PoselPawelArndt">Inne zarzuty dotyczyły wadliwości postępowania kwalifikacyjnego przy rozdziale środków, nieskutecznego i nieterminowego egzekwowania rozliczeń na realizację zadań finansowanych z rezerw celowych. Źródłem tych nieprawidłowości była m.in. zbyt mała liczba wysoko wykwalifikowanych pracowników nadzorujących i kontrolujących wykorzystanie środków w podległych im jednostkach.</u>
          <u xml:id="u-137.20" who="#PoselPawelArndt">W Ministerstwie Kultury i Sztuki popełniono sporo błędów, ale tak jak powiedział pan prezes NIK, nie są one porażające. Nie chcę ich tutaj wymieniać, wspominano o nich już kilkakrotnie na tej sali. Chciałbym powiedzieć, że krytyczna ocena NIK jest także konsekwencją niezrealizowania w pełni wniosków z poprzednich kontroli, a więc naprawiania błędów z lat poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-137.21" who="#PoselPawelArndt">W Ministerstwie Skarbu Państwa nieprawidłowości wskazane przez NIK, o tym mówił dzisiaj pan prezes, głównie dotyczyły sposobu gospodarowania mieniem skarbu państwa. Jako koronny przykład wskazuje się sprzedaż po zbyt niskiej cenie akcji Domów Towarowych ˝Centrum˝ SA w Warszawie. Nie chciałbym polemizować z panem prezesem Wojciechowskim, czy potrzebna jest wycena czy nie. Rozumiem, że było to pytanie retoryczne. Natomiast chciałbym powiedzieć, że wycena majątku spółki była wykonywana w ramach analiz przedprywatyzacyjnych i została zaakceptowana i odebrana przed ogłoszeniem zaproszenia do rokowań, czyli w roku 1995. Wyceny były korygowane w związku z upływem czasu, a ostatnia wycena została odebrana i zatwierdzona w okresie maj-czerwiec roku 1997. Minister skarbu państwa opierał się przy podejmowaniu decyzji na dokumentach przygotowanych przez poprzedników. Dodatkowy zarzut dotyczy pominięcia w cenie sprzedaży wartości prawa do gruntów pod budowę tzw. Centrum BIS przy ul. Marszałkowskiej, mówił o tym również pan prezes Wojciechowski. Prawa spółki Domy Towarowe ˝Centrum˝ do tego terenu nie mają charakteru już posiadanego prawa, ale jest to jedynie roszczenie wynikające z posiadania kiedyś w przeszłości lokalizacji do inwestycji na tym terenie.</u>
          <u xml:id="u-137.22" who="#PoselPawelArndt">Inne zarzuty NIK, również mówił o tym pan prezes, dotyczyły przekazania dywidendy na objęcie nowej emisji akcji Banku Współpracy Europejskiej. Chociaż nie miały one znaczenia zasadniczego, chciałbym powiedzieć na ten temat dwa słowa. Podwyższenie kapitału akcyjnego Banku Współpracy Europejskiej, a jednocześnie ewentualna rezygnacja skarbu państwa z objęcia akcji nowej emisji skutkowałyby zmniejszeniem udziału skarbu państwa poniżej 4,5%, a tym samym spadkiem wartości akcji należących do skarbu państwa. Objęcie nowej emisji akcji pozwoliło zachować dotychczasowy poziom udziału skarbu państwa w strukturze kapitałowej banku. To z kolei powinno przyczynić się, w momencie zbywania akcji przez skarb państwa, do uzyskania zainteresowania ze strony większej liczby potencjalnych nabywców i możliwości uzyskania wyższej wartości rynkowej tych akcji.</u>
          <u xml:id="u-137.23" who="#PoselPawelArndt">O negatywnych zjawiskach występujących w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych powiedział wiele zarówno pan przewodniczący Goryszewski, jak i pan prezes Wojciechowski, nie chciałbym więc dużo na ten temat mówić. Jedno chciałbym podkreślić. Ponieważ są to zjawiska występujące również w latach poprzednich, wskazują one na brak instrumentów systemowych, a zwłaszcza rozwiązań prawnych, mogących uzdrowić tę patologiczną sytuację związaną z funkcjonowaniem tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-137.24" who="#PoselPawelArndt">Fundusz Promocji Twórczości - o którym pan prezes powiedział, że to jest to dziwny fundusz - nie uzyskał pozytywnej oceny głównie z powodu niewykonania planu finansowego. Wykonanie planu wydatków funduszu było o 22,7% niższe niż ustalone w ustawie budżetowej. Nie ustalono pełnej kwoty należności funduszu. Jednakże zasady gospodarowania środkami funduszu reguluje rozporządzenie ministra kultury i sztuki z 1994 r., sporządzone na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 114 ustawy prawo autorskie. Było ono stosowane w 1998 r. Zarzuty odnoszą się w dużej mierze do litery tego rozporządzenia. Określony w tym rozporządzeniu sposób pozyskiwania środków na Fundusz Promocji Twórczości nie zapewnia możliwości precyzyjnego zaplanowania dochodów funduszu ani nie ułatwia ich właściwej egzekucji ze względu na obowiązujący porządek prawny, także w zakresie działalności gospodarczej i handlowej. Należy uznać, że ustalenie rzeczywistych zobowiązań wydawców wobec funduszu nie jest proste, być może nawet nie jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-137.25" who="#PoselPawelArndt">W 1998 r. również realizacja inwestycji centralnych nie uzyskała pozytywnej opinii Najwyższej Izby Kontroli. Skontrolowano 1/4 inwestycji ujętych w planie. Stwierdzono, że część z nich nie była właściwie przygotowana do realizacji. Również sama realizacja części z nich nie była prawidłowa. Jednakże podkomisja do spraw oceny realizacji inwestycji centralnych - której zresztą jestem członkiem - uznała, że nastąpiła poprawa w sposobie realizacji inwestycji centralnych. Zgodnie ocenia się, że winna nastąpić zmiana w obowiązujących unormowaniach prawnych, którymi powinni kierować się inwestorzy oraz dysponenci środków budżetowych przy programowaniu, planowaniu inwestycji do finansowania z udziałem środków publicznych. W Komisji Finansów Publicznych realizacja inwestycji centralnych, mimo pewnych zastrzeżeń, uzyskała opinię pozytywną.</u>
          <u xml:id="u-137.26" who="#PoselPawelArndt">Z kolei komisja wskazuje na istotne nieprawidłowości w Głównym Urzędzie Ceł, który uzyskał pozytywną opinię po kontrolach NIK. Stwierdzono tam jedynie nieprawidłowości nie mające zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-137.27" who="#PoselPawelArndt">Te dwa ostatnie przykłady wskazują, że często pozytywne i negatywne oceny dzieli cienka, wątła nić.</u>
          <u xml:id="u-137.28" who="#PoselPawelArndt">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa w 1998 r. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę z pewnych nieprawidłowości, które wystąpiły przy jego realizacji. Niektóre z tych nieprawidłowości zostały już usunięte. Ze wszystkich wyciągamy wnioski.</u>
          <u xml:id="u-137.29" who="#PoselPawelArndt">Głosować będziemy za udzieleniem Radzie Ministrów absolutorium za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 1998 r., przy jednoczesnym poparciu trzeciego wniosku mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Arndtowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Chciałbym poinformować, że w związku z tym, iż mamy opóźnienie w obradach, w porozumieniu z marszałkiem Sejmu postanowiłem skrócić przerwę, przedłużyć obrady do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WicemarszalekMarekBorowski">O godz. 16 będzie ogłoszona przerwa do godz. 17, chyba że wystąpienia klubowe zakończą się przed godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Kontynuujemy zatem debatę.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Wikińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przedstawię stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie wykonania budżetu państwa i polityki społeczno-gospodarczej rządu w 1998 r., chciałbym - w związku z tym, co tu widzę i słyszę - zgłosić dwie propozycje.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PoselMarekWikinski">Po pierwsze, zwracam się z uprzejmą prośbą do pana marszałka o rozesłanie stenogramu z dzisiejszej debaty ministrom rządu Rzeczypospolitej. Biorąc pod uwagę żenująco niską frekwencję przedstawicieli rządu, sądzę, że ministrowie w ogóle nie są zainteresowani najważniejszą debatą. A w czasie tej debaty oceniana jest praca rządu oraz dawane są rady i wskazówki na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PoselMarekWikinski">Po drugie, proszę uprzejmie Prezydium Sejmu o rozważenie możliwości przydzielenia ochrony osobistej przewodniczącemu Komisji Finansów Publicznych. W zwiazku z tym, co powiedział pan poseł Goryszewski w sprawie funkcjonowania służb celnych, obawiam się, czy pozostanie on bezpieczny.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Premierze! Dyskutujemy dziś na temat wykonania przez rząd ustawy budżetowej, a co się z tym wiąże, nad udzieleniem mu absolutorium za rok 1998. W debacie tej musimy odpowiedzieć na pytania: W jaki sposób rząd realizował ustawę budżetową? Czy było przestrzegane prawo? Czy pieniądze podatników były wydawane racjonalnie i zgodnie z celami zapisanymi w ustawie? Nie powinniśmy jednak ograniczać naszej dyskusji tylko do formalnego wymiaru, do wskaźników i liczb, lecz powinniśmy starać się ocenić skutki prowadzonej przez rząd polityki społeczno-gospodarczej. Musimy ocenić, co polityka ta przyniosła Polsce i Polakom. Czy spowodowała poprawę warunków życia polskich rodzin, wzrost i postęp, czy też stagnację, marazm i zniechęcenie. Jeśli prześledzimy wyniki sondaży, w których oceniany jest rząd i polityka prowadzona przez rząd, odpowiedź na te pytania jest prosta. Dla zdecydowanej większości polskich rodzin rok ten nie był rokiem pomyślnym, i to nie dlatego, że Polacy nie byli pracowici, o co posądza ich wicepremier Balcerowicz, ale dlatego, że prowadzona przez rząd polityka nie dała większości Polaków żadnej szansy poprawy sytuacji materialnej, a polskiej gospodarce nie dała szans na kontynuację dotychczasowego wzrostu.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#PoselMarekWikinski">Wysoka Izbo! Powtarzam: rok 1998 nie był rokiem dobrym dla Polski i jej mieszkańców. Polityka gospodarcza rządu Jerzego Buzka doprowadziła do nienotowanego od 5 lat obniżenia tempa wzrostu produktu krajowego brutto, pogorszenia sald obrotów bieżących z zagranicą, poszerzenia obszarów biedy i niedostatku, narastania konfliktów społecznych. Znacznie pogorszyła się sytuacja finansowa przedsiębiorstw. Wskaźnik rentowności obrotów brutto wyniósł 2% wobec 3,6% w 1997 r. Pogorszyła się płynność finansowa oraz relacja zobowiązań do należności z tytułu dostaw i usług. Szczególnie zaś niepokoi wzrost liczby bezrobotnych oraz to, że na jedną ofertę pracy w 1998 r. przypadało 251 osób bezrobotnych wobec 153 przed rokiem. Wyjątkowo zła była sytuacja budżetu państwa, w efekcie czego w ważnych dziedzinach życia społecznego i gospodarczego - takich jak oświata, nauka, bezpieczeństwo obywateli, mieszkalnictwo czy rolnictwo - nastąpił zastój lub regres.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niebawem minie połowa kadencji Sejmu, miną blisko 2 lata funkcjonowania koalicji Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności oraz rządu kierowanego przez Jerzego Buzka. Jak na dłoni widać coraz większe podziały społeczne, a coraz mniejsze nadzieje. Rodzi się wielki mur między zadowoloną mniejszością a rozgoryczoną i pokrzywdzoną większością. Na to nie może być zgody Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Omawiane dziś wykonanie budżetu dotyczy pełnego okresu sprawozdawczego, za którego realizację odpowiedzialny jest tylko i wyłącznie obecny rząd. Rok temu, dyskutując nad absolutorium dla rządu, trudno było rozdzielić odpowiedzialność zmieniających się w 1997 r. ekip rządowych. Po raz pierwszy mamy okazję porównać obietnice i plany rządu z ich praktyczną realizacją. ˝Ten rząd, rząd koalicyjny, będzie spójny. Będzie sprawny i skuteczny, bo tego wymagają zadania które przed nim stoją˝ - usłyszeliśmy z ust pana premiera Buzka w exposé 10 listopada 1997 r. Efekty sprawności i skuteczności rządu przez wiele tygodni analizowali posłowie w komisjach sejmowych, a o tym, jak bardzo mylił się pan premier, świadczy to, że w Komisji Finansów Publicznych, w której przecież posłowie koalicji rządzącej mają większość, panowała zgoda co do nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa. Długa dyskusja dotyczyła tego, czy były one ˝rażące˝, czy tylko ˝istotne˝. Zaledwie dwa głosy zdecydowały o tym, że nieprawidłowości te nie zdobyły miana ˝rażących˝. Wyraźnie, bo stosunkiem głosów 18 : 10, i to w tak ważnych częściach budżetu, jak: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwo Kultury i Sztuki czy Ministerstwo Skarbu Państwa, nieprawidłowości w wykonaniu budżetu zostały określone jako ˝istotne˝. I nie przypadkiem właśnie taki zapis Komisja Finansów Publicznych rekomenduje Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ten budżet został źle zaplanowany i jeszcze gorzej wykonany. Łączna kwota zrealizowanych dochodów państwa w porównaniu do założonej wielkości w ustawie jest mniejsza o 2,4 mld zł. Błędy szacunku poszczególnych wielkości składowych dochodów budżetowych są znaczne. Uwagę zwraca przede wszystkim niski stopień realizacji dochodów z akcyzy (zrealizowano 87,3% planowanych dochodów) oraz dochodów z ceł (zrealizowano o 16,8% mniej, niż planowano). W debacie budżetowej Sojusz Lewicy Demokratycznej ostrzegał, że podwyżki akcyzy na papierosy i alkohol są fikcją ekonomiczną i nie spowodują wzrostu dochodów budżetowych, ale wręcz ich zmniejszenie, a przy okazji zaktywizują obrót nielegalny. Nasze zdanie znalazło potwierdzenie w zamówionej przez Komisję Finansów Publicznych ekspertyzie Bohdana Wyżnikiewicza z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. Jeżeli chodzi o cła, to aparat celny jest źle wyposażony. Obniżyła się skuteczność egzekwowania opłat celnych. Nie przypadkiem Komisja Finansów Publicznych wymienia Główny Urząd Ceł wśród tych instytucji, które dopuściły się istotnych nieprawidłowości przy wykonywaniu budżetu państwa. Brak właściwej ochrony celnej to nie tylko znaczne ograniczenie dochodów budżetowych, ale przede wszystkim tolerowanie nieuczciwej konkurencji, zagrażającej istnieniu wielu polskich przedsiębiorstw, czego przykładem jest m.in. przemysł lekki i spożywczy.</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#PoselMarekWikinski">Jak pisze Wojciech Misiąg, były wiceminister finansów, w ekspertyzie wykonanej na zlecenie Sejmu: ˝Gdyby nie szczęśliwe niedoszacowanie w ustawie budżetowej wpływów z obu podatków dochodowych, czyli od osób fizycznych i przedsiębiorstw, luka w dochodach budżetu państwa wyniosłaby nie 2,4 mld zł, lecz ok. 4,3 mld zł.˝ O dużych błędach przy konstruowaniu budżetu świadczy też opinia Najwyższej Izby Kontroli w zakresie dochodów niepodatkowych: ˝NIK krytycznie ocenia realność planowania tych dochodów. Świadczą o tym znaczne rozbieżności między planem a wykonaniem takich dochodów, jak: dywidendy, wypłaty z zysków Narodowego Banku Polskiego, dochody jednostek budżetowych, cło, oraz to, że niektóre tytuły dochodów nie zostały ujęte w planach odpowiednich części budżetu państwa˝.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd popełnił błędy nie tylko przy planowaniu dochodów budżetowych, ale przede wszystkim dopuścił się niegospodarności i braku dyscypliny przy realizacji zaplanowanych wydatków. To, co ujawniła Najwyższa Izba Kontroli w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej, to nie tylko naruszenie prawa, to po prostu skandal. NIK negatywnie oceniła wykonanie budżetu tego resortu, a za szczególnie rażące uznała: nierzetelne i niegospodarne rozdysponowanie środków przeznaczonych na reformę w służbie zdrowia (między innymi zmarnowano 150 mln zł na wprowadzenie systemu zawierania oraz finansowania umów o realizację świadczeń zdrowotnych); nielegalne pokrycie ze środków inwestycyjnych kosztów funkcjonowania akademii medycznych; brak należytej staranności w ustalaniu i pobieraniu dochodów budżetowych z tytułu wynajmowania pomieszczeń, zwrotu niewykorzystanych dotacji celowych oraz egzekwowaniu zaległości.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#PoselMarekWikinski">Z najzwyklejszą korupcją kojarzy się fakt bezprawnego przyznania Samodzielnemu Anestezjologicznemu ZOZ w Łodzi, powiązanemu z wysokiej rangi urzędnikiem resortu zdrowia, środków w wysokości 26,9 mln zł. Wbrew publicznie wygłaszanym deklaracjom dopuszczono do powstania zobowiązań wymagalnych w wysokości ponad 294 mln zł. W stosunku do 1997 r. ogółem zobowiązania służby zdrowia wzrosły o 165%. Komisja Zdrowia w swojej opinii do sprawozdania z wykonania budżetu stwierdziła, że kierownictwo resortu zdrowia niedostatecznie wykorzystało istniejące możliwości zapobieżenia zadłużaniu się zakładów opieki zdrowotnej oraz wskazania osób odpowiedzialnych za naruszenie dyscypliny budżetowej. W trakcie prac nad reformą służby zdrowia Sojusz Lewicy Demokratycznej ostrzegał, że jest ona źle przygotowana. Zarzucaliśmy ministrowi Maksymowiczowi m. in. niekompetencję i kumoterstwo, a koalicja odpowiadała w kółko, że Wojciech Maksymowicz zbawcą polskiej służby zdrowia jest i wara od niego! Wniosek SLD o wotum nieufności został oddalony, a przecież z podanych wyżej danych wynika, że każdy miesiąc tego ministrowania kosztował podatników kilkanaście milionów złotych. Dlatego odpowiedzialność za ten stan rzeczy ponosi nie tylko główny winowajca. Winna jest także koalicja, która go solidarnie broniła i utwierdzała w tym, co robi. Odpowiedzialność spada także na Ministra Finansów jak i samego premiera.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#PoselMarekWikinski">Gdy mówimy o tej bolesnej sprawie, powróćmy na chwilę do exposé premiera Buzka. Cytuję: ˝Przywrócona zostanie właściwa ranga zawodów medycznych. Większość lekarzy docelowo będzie mogła pełnić swoje powołanie, wykonując wolny zawód, a pielęgniarki, położne, technicy medyczni i inni pracownicy będą chronieni przez zbiorowe układy pracy˝.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#PoselMarekWikinski">Czy miarą tej rangi były pielęgniarki i położne koczujące przez wiele tygodni pod ministerstwem pracy? Pielęgniarka z 20-letnim stażem pracy zarabiała 750 zł miesięcznie, a szefowie kas chorych do 18 tys. zł plus różne dodatki. Jak to się ma do słów premiera Jerzego Buzka ˝o gotowości ludzi AWS do służby dla państwa, deklarowanego daru z siebie˝. Bardzo drogo nas ten dar kosztował.</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejnym przykładem niegospodarności, lekceważenia prawa jest budżet Ministerstwa Kultury i Sztuki. Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła realizację budżetu tego resortu ze względu na: niezgodne z ustawą Prawo budżetowe utworzenie rezerwy do indywidualnej dyspozycji ministra kultury i sztuki w wysokości 15 964,9 tys. zł; nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych; dopuszczenie do narastania zobowiązań wymagalnych w podległych jednostkach do kwoty 2 384 tys. zł, to jest o 87,6% więcej niż w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#PoselMarekWikinski">Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła również wykonanie budżetu Ministerstwa Skarbu Państwa. Podstawę takiej oceniy stanowiły nieprawidłowości w gospodarowaniu mieniem skarbu państwa oraz w wydatkowaniu środków budżetowych, a w szczególności sprzedaż po rażąco niskiej cenie akcji Domów Towarowych ˝Centrum˝, wskutek czego nie osiągnięto przychodów w wysokości co najmniej 85 355 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#PoselMarekWikinski">Przedstawiciele tego rządu niejednokrotnie dopuszczali się łamania prawa. Świadczą o tym między innymi wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego w procesach między administracją rządową a władzami samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-139.15" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzućmy teraz okiem na to, co działo się w oświacie. I znów pozwolę sobie zacytować exposé premiera Jerzego Buzka: ˝Wykształcenie jest inwestycją narodów i wolnych ludzi we własną przyszłość. To oświata i szkolnictwo wyższe zadecydują o pozycji Polski pośród innych państw˝. O jakiej pozycji Polski w świecie mówił premier Buzek, skoro wydatki na naukę spadły do 0,44% PKB, a na edukację nawet poniżej 4% produktu krajowego brutto, co w gronie sklasyfikowanych 33 państw europejskich daje nam zawstydzające 30 miejsce. Jak podaje Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu, zobowiązania wymagalne jednostek oświaty i wychowania wyniosły na koniec grudnia ubiegłego roku 357,7 mln zł, tj. o 126,2% więcej niż na koniec 1997 r. Jest to efekt ewidentnego niedofinansowania oświaty w stosunku do realnych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-139.16" who="#PoselMarekWikinski">Na szczególną uwagę i troskę zasługuje postępujące ubożenie nauczycieli oraz pracowników oświaty i nauki. Rok 1998 przyniósł dalsze zwiększenie dystansu między wynagrodzeniami pracowników edukacji a poziomem wynagrodzeń w administracji. Nigdy dotąd płace w administracji nie były wyższe o 44% od płac w edukacji. Warto przypomnieć - podaje to w swojej ekspertyzie prof. Kabaj - że w latach osiemdziesiątych rozpiętość między tymi działami sięgała tylko 8-12%. Tak wielkie i rosnące rozpiętości między wynagrodzeniami w edukacji i w ochronie zdrowia a płacami w administracji nie są niczym uzasadnione - ani kwalifikacjami, ani wykształceniem, ani złożonością pracy i odpowiedzialnością. Podobne relacje rozpiętości nie występują w żadnym z krajów Unii Europejskiej ani w żadnym kraju średnio lub wysoko rozwiniętym.</u>
          <u xml:id="u-139.17" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówiąc o szeroko pojętej sferze socjalnej w kontekście budżetu państwa, nie sposób pominąć problemu mieszkalnictwa. Truizmem jest już stwierdzenie, że brak mieszkań stał się jednym z poważniejszych problemów społecznych. Co w tej sytuacji robi rząd, czy próbuje zrealizować swoje obietnice? Na wszelki wypadek pozwolę sobie przypomnieć panu premierowi, co mówił 10 listopada 1997 r. w wygłoszonym exposé: ˝Rozpoczniemy realizację narodowego programu budownictwa mieszkaniowego. Przywrócimy systemy dużych ulg podatkowych˝. Zapowiadano również zwiększenie inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-139.18" who="#PoselMarekWikinski">Panie Premierze! Odnosimy wrażenie, że tekst pańskiego exposé nie został rozesłany i upowszechniony wśród członków pańskiego rządu. Tu każdy robi, co chce. Nie ma żadnego narodowego programu budownictwa mieszkaniowego, a ulgi się likwiduje, a nie przywraca. A co najważniejsze, wydatki na budownictwo w 1998 r. realnie spadły. Rzecz jednak nie tylko w wysokości nakładów budżetowych. Sejmowe Biuro Studiów i Ekspertyz zwraca uwagę, że: ˝Niekorzystne były kierunki przeznaczania środków budżetowych w budownictwie mieszkaniowym. Większość z nich przeznaczona była na wykupienie zobowiązań państwa z poprzednich okresów i na gospodarowanie istniejącymi zasobami, a tylko niewielka ich część (około 10% środków budżetowych) była przeznaczona na wspieranie budownictwa mieszkaniowego˝. Czy to jest właśnie ten obiecywany przez pana premiera narodowy program budownictwa mieszkaniowego?</u>
          <u xml:id="u-139.19" who="#PoselMarekWikinski">Wysoka Izbo! Omawiając wykonanie najpierw dochodów, a potem wydatków budżetu, nie sposób nie wspomnieć o deficycie budżetowym. Niedobór budżetu państwa był niższy od założonego w ustawie budżetowej o ponad 1200 mln zł - ale czy to powód do chwały? Zaoszczędzone środki można było przecież przeznaczyć na niedofinansowane dziedziny, takie jak rolnictwo i pomoc społeczna. Pamiętamy przecież wszyscy drastyczne protesty rolników wywołane kompletnym brakiem interwencji na rynku mięsnym po wybuchu kryzysu rosyjskiego. Rząd tłumaczył się, że nie ma pieniędzy, a przecież - jak widzimy - pieniądze były. Moi koledzy w wystąpieniach indywidualnych szczegółowo omówią sytuację w resorcie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-139.20" who="#PoselMarekWikinski">Wysoka Izbo! Premier w swoim exposé obiecywał, że państwo będzie wspierać najsłabszych, tych, którzy nie potrafią funkcjonować samodzielnie. Tymczasem w 1998 r. nastąpił znaczny spadek liczby wypłaconych zasiłków okresowych z pomocy społecznej. Wydatki te były realnie niższe o 7,6%. To głównie brak środków w 1998 r. spowodował, że wypłacono o ponad 0,5 mln zasiłków mniej niż w 1997 r. Ośrodki pomocy społecznej wypłacały upokarzająco niskie zasiłki okresowe. Często miesięczna wysokość takiego zasiłku wynosiła... aż 14 zł. Jednocześnie zmalała liczba uprawnionych do korzystania z zasiłku dla bezrobotnych. Rząd zaoszczędził te pieniądze, a przecież powinny one zasilić fundusze pomocy społecznej. Można było zwrócić się do Sejmu o zgodę na odpowiednie przesunięcia w ustawie budżetowej. Tylko część tych pieniędzy wystarczyłaby, aby skutecznie wesprzeć zarówno rolników, jak i ubogie rodziny korzystające z pomocy społecznej. Stało się jednak inaczej. Dlatego to, czym rząd się szczyci, a mianowicie obniżenie deficytu poniżej planu o 1208 mln zł stanowi dla nas czynnik obciążający. Niższy deficyt jest na ogół powodem do zadowolenia, ale tylko wtedy, jeśli nie odbywa się to kosztem ubożenia szerokich grup społecznych, a w 1998 r. byliśmy świadkami walki z deficytem za wszelką cenę. Rząd w imię tej doktryny doprowadził do poszerzenia obszarów biedy i ubóstwa oraz do naruszenia spokoju społecznego. Zbyt szybkie obniżanie deficytu budżetowego doprowadziło także do dalszego szkodliwego chłodzenia gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-139.21" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W świetle przedstawionych faktów Sojusz Lewicy Demokratycznej nie może głosować za udzieleniem absolutorium rządowi premiera Jerzego Buzka i przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 1998 r. Nie możemy tego uczynić, ponieważ rząd, realizując budżet, choć nie musiał:</u>
          <u xml:id="u-139.22" who="#PoselMarekWikinski">- oszczędzał na rolnikach, doprowadzając ich do desperackich wystąpień,</u>
          <u xml:id="u-139.23" who="#PoselMarekWikinski">- oszczędzał na rodzinach znajdujących się w skrajnie trudnej sytuacji materialnej,</u>
          <u xml:id="u-139.24" who="#PoselMarekWikinski">- marnował pieniądze podatników, zwłaszcza w resortach zdrowia i kultury,</u>
          <u xml:id="u-139.25" who="#PoselMarekWikinski">- nie dbał o interes skarbu państwa, czego dobitnym dowodem jest źle przygotowana i przeprowadzona sprzedaż Domów Towarowych ˝Centrum˝ SA w Warszawie,</u>
          <u xml:id="u-139.26" who="#PoselMarekWikinski">- poprzez brak działań i ograniczenie nakładów pogłębił trudności edukacji, nauki, a także budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-139.27" who="#PoselMarekWikinski">Pomijam kwestię kompletnego niezrealizowania obietnic wyborczych, bo to jest sprawa między koalicją Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności a tymi wyborcami, którzy mieli nieszczęście w te obietnice uwierzyć. Taką politykę nie tylko można, ale i trzeba ocenić negatywnie. Damy temu wyraz w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-139.28" who="#PoselMarekWikinski">W tym miejscu pozwolę sobie zacytować fragment wystąpienia jednego z wybitnych posłów Akcji Wyborczej Solidarność, który w ubiegłorocznej debacie nad absolutorium dla rządu powiedział: Wielkim osiągnięciem obecnej konstytucji jest odpolitycznienie absolutorium, w którym nie chodzi o zaufanie do polityki rządu w ogólności, ale tylko o brak zastrzeżeń do prowadzonej przezeń gospodarki budżetowej i jej zgodności z uchwaloną ustawą budżetową. Stąd też konstytucja pomija odmowę udzielenia absolutorium jako przesłankę dla koniecznego ustąpienia rządu. Mówił o tym w swoim wystąpieniu obszernie pan przewodniczący Goryszewski w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-139.29" who="#PoselMarekWikinski">Wysoka Izbo! Głosowanie nad absolutorium jest więc okazją, aby wszyscy ci posłowie, niezależnie od swojej przynależności politycznej, którzy sympatyzują z rządem Jerzego Buzka, ale chcieliby pokazać mu żółtą kartkę za jego działalność w roku 1998, uczynili to właśnie teraz, w głosowaniu. A jeśli ktoś zapyta, jaki to ma dzisiaj sens, kiedy rzecz dotyczy przeszłości, odpowiadam, że być może podziałałoby to trzeźwiąco na rząd, jeśli chodzi o jego prace w drugiej połowie bieżącego roku, bo to, co obserwowaliśmy w pierwszym półroczu, nie świadczy o tym, że rząd wyciągnął jakiekolwiek wnioski z błędów popełnionych w roku ubiegłym. Czasami lepiej jest wcześniej pokazać żółtą kartkę, aby potem nie trzeba było pokazywać czerwonej.</u>
          <u xml:id="u-139.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Wikińskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata nad wykonaniem budżetu jest dobrą okazją zarówno do oceny stanu gospodarki kraju, jak i finansów rządu, ale przede wszystkim sprawności budżetowej Sejmu. Chodzi o to, czy prawidłowo ustaliliśmy możliwości i zadania budżetu i czy potrafimy kontrolować jego wykonanie. Oczywiście jest to również okazja do politycznych harców i walki wyborczej, co zademonstrował przed chwilą tutaj pan poseł Wikiński. Szkoda, dlatego że rzeczywiście powinniśmy się skoncentrować na tym, jak rzetelniej i porządniej realizować budżet, jak go lepiej planować.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Sądzę, że możemy spokojnie akceptować zarówno umiarkowanie pozytywną ocenę stanu gospodarki, mimo istotnych zagrożeń zewnętrznych, jak i pozytywne wyniki budżetu centralnego. Wzrost dochodu narodowego wyniósł 4,8%, jest to jeden z najwyższych wskaźników wzrostu dochodu w roku ubiegłym w Europie. Wprawdzie był o 0,8 punktu niższy od tego, co przewidywano, niemniej jest wysoki. To, że nie osiągnęliśmy prawie 6% wynika z niezależnej od nas sytuacji na światowych rynkach finansowych, która spowolniła wzrost gospodarki światowej, zwłaszcza Europy Zachodniej - naszego najważniejszego partnera w obrocie zagranicznym, ważnego dla naszego eksportu. Oczywiście katastrofa finansów rosyjskich w Moskwie również miała duże znaczenie, bo zablokowała część naszego eksportu, a w związku z tym osłabiła naszą dynamikę produkcyjną, co było ważne zarówno dla przemysłu, jak i dla rolnictwa. Niemniej jednak to ogólna sytuacja światowa i sytuacja na Zachodzie były najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Podkreślam to, co sygnalizowała już pani prezes Gronkiewicz-Waltz, że mamy do czynienia z wyraźnym przyhamowaniem handlu światowego, który w 1997 r. rozwijał się w tempie 10% rocznie, a w roku 1998 osłabł, miało być 7%, a okazuje się, że było tylko 5%. To jest bardzo duża różnica. Równocześnie, wbrew prognozom, które były lepsze, nastąpił spadek wzrostu gospodarczego w Europie Zachodniej, w każdym razie w Unii Europejskiej do zaledwie 2% rocznie, co bardzo istotnie zaważyło na rozwoju naszego handlu zagranicznego, naszego eksportu i naszej produktywności.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Chciałem jednak tutaj wprowadzić element bardziej optymistyczny. Chodzi o to, że nominalnie osiągnęliśmy ponad 4 tys. dolarów dochodu na jednego mieszkańca, a to w gruncie rzeczy oznacza dużo więcej, niż mówił nasz poseł sprawozdawca, który nie przedstawił bardzo zasadniczego komentarza, chodzi o metodę, którą stosuje statystyka ONZ, wprowadzając kryteria siły nabywczej pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Otóż, licząc siłę nabywczą złotówki, de facto osiągnęliśmy już prawdopodobnie dochód narodowy w wysokości ok. 8 tys. dolarów na mieszkańca, co zbliża nas istotnie do najbiedniejszych członków Unii Europejskiej, którzy mają już powyżej 12-13 tys. i równocześnie zbliża nas do naszych bogatszych sąsiadów, zwłaszcza do Czechów, którzy przekroczyli już 10 tys. dolarów, według tego samego kryterium siły nabywczej własnego pieniądza, ponieważ na przykład w Czechach mamy do czynienia z niewątpliwą stagnacją. U nich wzrost wyniósł w ubiegłym roku ledwie 1%.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Zdusiliśmy również inflację do poziomu 8,5% od grudnia do grudnia. Dzięki temu mogły dość wyraźnie stanieć kredyty, prawie o 7 punktów, jak czytamy w sprawozdaniu Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo, osiągnięcia te były niewąpliwie wynikiem poprawy sytuacji w naszym bilansie płatniczym. Tutaj mała uwaga do pana prezesa Wojciechowskiego, który mówił o ujemnym bilansie płatniczym. Mamy ujemny bilans handlowy w zakresie towarów i usług, natomiast bilans płatniczy był bardzo wyraźnie dodatni. Należy to ocenić pozytywnie, ponieważ osiągnęliśmy nadwyżkę w wysokości 11 mld dolarów w zakresie obrotu kapitałowego. To prawie o 3 mld więcej niż przyjęto w założeniach budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Okazuje się, że Polska jest nadal jednym z tych krajów, które przyciągają obcy kapitał, dzięki niższym podatkom, niższym kosztom produkcji i dobrym perspektywom gospodarczym. Trzeba podkreślić, że bez napływu tego kapitału, zwłaszcza tych 5 mld dolarów inwestycji bezpośrednich nie można by osiągnąć takiego, jaki mamy, stanu zatrudnienia w przedsiębiorstwach. Wykazał on wzrost o prawie 2%, czyli o ponad 110 tys. pracowników. Chcę się więc tu sprzeciwić panu posłowi Wikińskiemu, który mówił o wzroście bezrobocia, bo wzrostu bezrobocia nie było. Bezrobocie utrzymuje się mniej więcej na tym samym poziomie. Zmniejszył się stan zatrudnienia pracowników sfery budżetowej, natomiast zwiększyło się zatrudnienie w przedsiębiorstwach, mimo że w dalszym ciągu istnieją bardzo bolesne dysproporcje między regionami, nie mówiąc już o spadku liczby bezrobotnych nieotrzymujących zasiłku i nie licząc niewątpliwego ukrytego bezrobocia na wsi. Bezrobocie się nie zwiększyło. Przypisuję to w dużym stopniu temu, że bezpośrednie inwestycje kapitałowe rosną, z kapitału obcego, i to daje istotny impuls do dalszego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Ważne jest również, że nadal musimy się starać o to wsparcie kapitałowe. Dostrzegłem sam w ekspertyzach i publikacjach zachodnich przejawy troski na tamtym terenie, że wycieka zbyt dużo kapitału w kierunku Europy Środkowej, ze szkodą dla tamtej gospodarki. Podejmowane są starania, by zmienić ten stan rzeczy. Wysuwane są bardzo wyraźne żądania, zwłaszcza w Niemczech w stosunku do Schroedera, by obniżać podatki i stwarzać większe udogodnienia, ponieważ ucieka kapitał. W ciągu ostatnich paru lat sto kilkadziesiąt dużych przedsiębiorstw niemieckich zainwestowało w Polsce i są głosy, że to osłabia ich gospodarkę. Tak więc widzimy, że trwa współzawodnictwo o kapitał, o efektywność kapitału. Będziemy musieli stawiać temu czoło i tworzyć lepsze warunki dla obcego kapitału po to, by pomagał nam w rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Musimy stwierdzić z satysfakcją - o czym mówiła także pani prezes - że nastąpił wzrost rezerw walutowych o 6,7 mld dolarów, do sumy blisko 27,5 mld, czyli równowartości 7,5-miesięcznego importu. Podkreślam, że jest to ważny czynnik stabilności i siły naszej gospodarki. Jest to ważne na przyszłość, dla naszego prestiżu gospodarczego w świecie. Należy podkreślić, że spadło, chociaż w niewielkim zakresie, nasze zadłużenie wobec zagranicy. Natomiast przedmiotem troski powinna być pogarszająca się rentowność wielu naszych przedsiębiorstw, co tylko częściowo jest związane z ograniczeniami w eksporcie. Może się to łączyć z przekraczaniem zakładanego pułapu płac, dlatego że zakładano, iż nominalny wzrost będzie wynosił około 14,5%, czyli 3,5% powyżej inflacji, a w rzeczywistości wzrost płac wyniósł prawie 16,5%, czyli co najmniej 4,5% powyżej inflacji, która sięgała prawie 12%. Wysoka Izbo, to ma swoje walory. Dobrze, że zarabiamy więcej. To zwiększa również popyt wewnętrzny. Oznacza to jednak także, że stajemy się mniej konkurencyjni i prawdopodobnie w związku z tym trochę mniej inwestujemy.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Niewątpliwie fakt ten przeczy temu, o czym powiedział przed chwilą pan poseł Wikiński, mianowicie że nikt w Polsce nie zarabia lepiej, że nikt nie korzysta z tego gospodarowania w 1998 r. To jest ewidentna nieprawda. Mój Boże, gdyby tak w krajach zachodnich wzrost dochodu narodowego wynosił prawie 5%, a przeciętny wzrost płac 4,5%, to byłby to szczyt szczęścia. Tam wzrosty te mieszczą się w granicach 1,5%, 2%, maksimum 3%. Jeżeli zatem kilkanaście milionów pracowników w Polsce zarobiło średnio, realnie, 4,5% więcej, to trudno tutaj mówić, żeby ci ludzie, przynajmniej ci zarabiający, mieli istotne przyczyny do niezadowolenia. Nie mówię o ciężkiej sytuacji w niektórych regionach, o ludziach, którym trudno jest zdobyć pracę. Natomiast ludzie pracujący w Polsce niewątpliwie uzyskali bardzo wyraźną poprawę swojego losu.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Wykonanie budżetu trzeba, oględnie biorąc, ocenić pozytywnie. Przede wszystkim został zmniejszony deficyt budżetowy w relacji do dochodu narodowego. Jest to zmniejszenie niewielkie i to, że o 1200 mln nie osiągnęliśmy tego założonego w ustawie budżetowej pułapu 13 mld, jest pewnym osiągnięciem i daje pewną satysfakcję. Pamiętamy równocześnie o tym, że mamy wzrost zadłużenia jednostek budżetowych o prawie 4 mld, a zarazem pewien wzrost, o prawie 1,5 mld, zasobów na rachunku budżetu. W związku z tym muszę się ustosunkować do wypowiedzi mojego przedmówcy, który zarzucał rządowi fałszywość i wyraźną szkodliwość decyzji utrzymywania na rachunkach budżetowych wysokich sum, miliarda kilkuset milionów złotych, wtedy kiedy istniały potrzeby w zakresie pomocy społecznej, w zakresie pomocy rolnictwu itd. Otóż sprawa ma się inaczej. Po prostu Ministerstwo Finansów w grudniu 1998 r. musiało zabezpieczyć się odpowiednim zasobem finansowym przed styczniowymi, bardzo wysokimi wypłatami związanymi zarówno z przekazywanymi zadaniami samorządowymi, jak również problemami dotyczącymi reformy ubezpieczeń i reformy służby zdrowia. Te pieniądze musiały być przetrzymane na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Jest tutaj jeszcze jeden pozytywny akcent, który chyba nawet nie został tu wspomniany, a myślę, że powinien być wspomniany. Chodzi mianowicie o sposób pokrycia deficytu. Otóż nastąpił znaczny wzrost sprzedaży obligacji trzyletnich - prawie o 8 mld zł przekroczono założenia budżetowe - i równocześnie nastąpił spadek zadłużenia z krótkoterminowych bonów skarbowych o 6 mld ponad plan, co jest faktem niezmiernie pozytywnym. Oznacza rozsądne, stabilizujące administrowanie obsługą długu publicznego. Przypomnijmy, że w roku ubiegłym w sierpniu moskiewski krach finansowy był przede wszystkim wywołany gwałtownym wzrostem właśnie krótkoterminowego zadłużenia z powodu niedoboru budżetowego, któremu państwo rosyjskie nie potrafiło, nie było w stanie stawić czoła. Równocześnie wystąpiło znaczne obniżenie zadłużenia w bankach, o prawie 2,5 mld zł, co jest rzeczą pozytywną, dlatego że zwiększa możliwości systemu bankowego kredytowania gospodarki. Należy zatem te przemiany strukturalne w obsłudze długu ocenić pozytywnie. Podobnie też pozytywnie należy ocenić wzrost wpływów z prywatyzacji do ponad 7 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Natomiast spośród wielu krytycznie badanych przez Komisję Finansów Publicznych spraw są tutaj przede wszystkim dwa zagadnienia. Sprawa wniosku mniejszości dotyczącego punktu III - zwracać czy nie zwracać uwagi w uchwale Sejmu na istotne nieprawidłowości w kilku częściach budżetowych - i oprócz tego kilka spraw, które wymagają szczególnie uważnego przedstawienia, zasygnalizowania na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#PoselAndrzejWielowieyski">W imieniu mojego klubu stwierdzam, że należy przyjąć propozycję Komisji Finansów Publicznych i zwrócić uwagę na istotne nieprawidłowości w zakresie tych kilku części budżetowych: 3 ministerstw, 1 urzędu i 2 funduszy. Nie będę wchodził w szczegóły, omówione już w debacie, zgłaszam tylko osobiście moje zastrzeżenie, popierając w tym zakresie pana posła Arndta, do konkluzji Najwyższej Izby Kontroli dotyczącej Ministerstwa Skarbu Państwa, dlatego że nieprawidłowości tam stwierdzone są oczywiste. Natomiast na tyle, na ile znam sprawę, sądzę, że te nieprawidłowości nie wypłynęły w sposób istotny na osiągniętą cenę i na możliwości sprzedaży domów towarowych, takie jakie były. Większego znaczenia praktycznego najprawdopodobniej to nie miało.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#PoselAndrzejWielowieyski">W związku z tym, że podzielam odczucie posła sprawozdawcy co do sytuacji w zakresie prywatyzacji banków i pozycji kapitału polskiego w tym zakresie, wydaje mi się, że nie powinno tutaj być wyłomów i powinniśmy zwrócić uwagę na trudności w tych sześciu sektorach, w tych sześciu częściach.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Jeżeli wszakże chodzi o inne problemy, to zwrócę uwagę na cztery zagadnienia. W sprawie dochodów będę tylko kontynuatorem, bo zgadzam się tutaj z moimi przedmówcami, że problem dochodów z podatku akcyzowego budzi niepokój i że jest to problem złego preliminowania dotychczas i ostrożności na przyszłość. Jest to również problem praktyczny skutecznego działania w niebezpiecznej sytuacji, która się wytworzyła. Przyznaję, że od kilku lat, dlatego że od czasu poprzedniej koalicji, nie uzyskujemy od resortu finansów i innych odpowiedzialnych agend państwowych odpowiedzi na pytania o przyczyny spadku sprzedaży alkoholu. W 1998 r. był to spadek w skali 13%. Otóż sprawa nie jest zbadana. Wydaje się mało prawdopodobne, aby spadek konsumpcji wystapił w takiej skali. W związku z tym jest o co walczyć, jest to problem uszczelnienia celnego i skuteczności walki z przemytem.</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Druga sprawa, też wielokrotnie poruszana, to rosnące zadłużenie w niektórych częściach budżetowych. Skala zeszłoroczna tego problemu to 4 mld zł. Jest to problem naszej dyscypliny budżetowej i całego systemu funkcjonującego w tym zakresie. Istotną cechą tego zjawiska jest nierównomierność jego występowania. Znaczna część kierowników, również w służbie zdrowia, kierowników szpitali i innych ośrodków zdrowia - podobnie było w instytucjach oświatowych czy kulturalnych - potrafiła zachować dyscyplinę, utrzymać porządek, mimo że było to bardzo trudne i często bolesne. To samo dotyczy zresztą wojewodów. W większości województw sytuacja przedstawiała się dobrze albo znośnie. Natomiast w kilku województwach i w pewnej liczbie szpitali oraz ośrodków zdrowia, a także innych jednostek budżetowych tej dyscypliny nie było i zadłużenie gwałtownie wzrosło. I stwierdzamy przede wszystkim - bo to jest uderzające - że konsewkencje personalne nie były wyciągane w sposób dostatecznie oczywisty i - powiem - praktycznie skuteczny. To musi ulec zmianie. Taka sytuacja tolerowana być nie może.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Trzecim zastrzeżeniem, ogólnym zastrzeżeniem co do wykonywania budżetu jest nadmierny wzrost wydatków na administrację w budżecie. Częściowo my jesteśmy za to odpowiedzialni. Odpowiada za to również Sejm, ponieważ już od kilku lat dopuszczał do znacznej swobody w gospodarowaniu pieniędzmi przez resorty i części pozarządowe. Mówił o tym również pan poseł sprawozdawca. Przeciętny wzrost wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej zapreliminowaliśmy na rok 1998 na 13%, co miało oznaczać wzrost o 2% powyżej inflacji. W rzeczywistości wzrost wynagrodzeń wyniósł prawie 17%. Ale w administracji centralnej, łącznie zresztą z MON i sądownictwem, ten wzrost wyniósł średnio ponad 18%. Fakt powyższy ma pewne walory pozytywne - poprawia warunki pracy, być może skuteczność pracy tych resortów, poprawia również proporcje w odniesieniu do części pracowników samorządowych, którzy byli lepiej płatni niż pracownicy rządowi. Jednakże na tle całej sytuacji budżetu budzi to poważne zastrzeżenia, zwłaszcza wobec tego, że wzrost płac w edukacji wyniósł tylko 14,4%, a wzrost płac w służbie zdrowia 14,6%. Oznacza to, że w tych zresztą dwóch sektorach założenia budżetowe zostały wykonane, ci pracownicy edukacji i służby zdrowia nie zostali pokrzywdzeni. W 1998 r., ponieważ inflacja wyniosła 11,8, o prawie 1 punkt więcej dostali. Zarówno bowiem w ˝zdrowiu˝, jak i w oświacie wzrost realny płac wyniósł między 2,6% a 2,8%. Oznacza to, że wobec obietnic budżetowych nie było krzywdy ani naruszenia praw tych dwóch rodzajów pracowników. Jednakże rosnący rozziew pomiędzy administracją z jednej strony a edukacją i służbą zdrowia z drugiej strony nie ma uzasadnienia i nie powinien być tolerowany, a powinien być zmniejszony. Wymaga to uszczelnienia wydatków na administrację, a przede wszystkim oszczędniejszego planowania i ściślejszej kontroli zarówno wydatków na płace, jak i innych wydatków na administrację.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Omawiany tutaj system tzw. etatów kalkulacyjnych, według których ustalano preliminarze budżetowe, powinien ulec istotnej korekcie. W większości resortów był bowiem traktowany jako nieoficjalna rezerwa na podwyżki płac, i to podwyżki płac w dużej skali. W około połowie części budżetowych wystąpiły przekroczenia przyjętego w budżecie limitu wzrostu płac o 13%, a mianowicie w Komisji Papierów Wartościowych wzrost wyniósł 63%, w Głównym Inspektoracie Celnym - 42%, w centrali Polskiej Akademii Nauk - 28% (a uwaga, mieli oszczędności 22% na etatach), w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji - też 28%, w ministerstwie ochrony środowiska - 26% (a 18% oszczędzili na etatach), w Kancelarii Prezydenta - 22%, w Senacie - 22%, w centrali ministerstwa zdrowia - 22%, w Komitecie Badań Naukowych - 20%, w ministerstwie transportu - 19% (a mieli o 20% etatów mniej), w MSZ - 20%, w NSA i Sądzie Najwyższym - 18%, w Policji - 18%, w Sejmie - 18%, w MSWiA - 18%, w Kancelarii Premiera - 16% i w Ministerstwie Sprawiedliwości - 16%.</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Należy też podkreślić, że limity były respektowane w pełni lub tylko z niewielkimi odchyleniami w Ministerstwie Finansów, Ministerstwie Łączności, ministerstwie skarbu, ministerstwie pracy, Ministerstwie Gospodarki, MON, Inspekcji Pracy, GUS itd.</u>
          <u xml:id="u-141.21" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Zarówno w częściach rządowych, jak i w pozarządowych kontrolowanych wyłącznie przez Najwyższą Izbę Kontroli i Sejm budżetowanie i wykonanie budżetu musi w przyszłości być i oszczędniejsze, i rzetelniejsze. Sądzę, że jest rzeczą oczywistą, że powinny być pewne niewielkie rezerwy płacowe, ale nie można utrzymywać sytuacji, kiedy resort może sobie podwyższać płace w skali 20 lub 25%, wtedy gdy gdzie indziej możliwości są dwa razy mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-141.22" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Czwarta sprawa wreszcie i ostatnia dotyczy finansowania przez budżet zadań zleconych stowarzyszeniom i innym organizacjom pozarządowym. Wydatki te sięgają miliarda złotych i będą rosły, a tylko z budżetu centralnego finansujemy w ten sposób działalność ponad tysiąca organizacji, a wiele tysięcy innych organizacji finansują samorządy lokalne. Są to na ogół działania i ważne, i potrzebne, a te środki powinny być w ten sposób jakoś wydawane. Jednakże ta dziedzina finansów publicznych będzie mogła się racjonalnie rozwijać tylko przy znacznie lepszym uszczelnieniu budżetów oraz lepszej kontroli wstępnej i następczej ze strony jednostek budżetowych i dysponentów budżetowych. Według rozeznania NIK daleko jest w tym zakresie nie tylko do szanowania złotówki publicznej jako rzeczy świętej, ale daleko jest też do zwykłej rzetelności i elementarnego porządku. Sądzę, że niezbędne będzie podjęcie odpowidnich środków umożliwiających sprawniejsze działanie jednostek budżetowych i dysponentów, a także samych organizacji społecznych. Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza lepszą dyscyplinę, ale trzeba tę ustawę jeszcze dobrze wprowadzić w życie. Chodzi o to, żeby była ona rzeczywiście rozumiana i żeby mogła być skutecznie realizowana. Jak sądzę wymaga to rozporządzenia Rady Ministrów, które zapewniłoby odpowiedni instruktaż dysponentom jednostek budżetowych i organizacjom otrzymującym zlecenia. Wymaga to także bardzo dobrych i szeroko rozpowszechnionych komentarzy do obowiązujących przepisów w tym zakresie. Bez tego ów system nie będzie funkcjonował.</u>
          <u xml:id="u-141.23" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Poza tym oczywiście te systemy kontrolne muszą być bardziej rozwinięte. Na przykład w dziedzinie sportu wyczynowego sfinansowano w roku ubiegłym kilka tysięcy zadań. Ale kontroli NIK w tym zakresie w zasadzie wcale nie było. Sam NIK stwierdził, że kontrola resortu była nieznaczna.</u>
          <u xml:id="u-141.24" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Sytuacja, kiedy bardzo często zadania wykonywane są, uwaga, sprzecznie z umowami - to znaczy w innym zakresie, często w innym czasie, zwykle krótszym, z innymi efektami, i, co jest tutaj istotne, dużo wyższymi kosztami jednostkowymi - jest bardzo niepokojąca. Mówię w tej chwili tylko o sporcie, ale dotyczy to wszystkich zadań zlecanych organizacjom społecznym. Właśnie fakt występowania najróżniejszego typu przekroczeń i przekrętów, omijania przepisów, umów, które często koryguje się post factum, powoduje, że można mieć dużo wątpliwości co do racjonalności tych wydatków, a skala tych ˝nieracjonalności˝ spokojnie może wykraczać poza 10% czy nawet 20%. W tym zakresie muszą być podjęte skuteczne kroki.</u>
          <u xml:id="u-141.25" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności wnoszę o przyjęcie projektu uchwały przedstawionego przez Komisję Finansów Publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zarządzam przerwę w obradach do godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 58 do godz. 17 min 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Informuję, że Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdanie o pilnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1275.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proponuję, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusji nad tym sprawozdaniem.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Punkt ten rozpatrzymy jako ostatni w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Przystępujemy do rozpatrzenia pytań w sprawach bieżących, które otrzymują oznaczenie punktu 15 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Odpowiedniej zmianie ulegnie numeracja pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Przypominam, że:</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#WicemarszalekStanislawZajac">- czas przeznaczony na pytanie nie może być dłuższy niż 2 godziny,</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#WicemarszalekStanislawZajac">- postawienie pytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, a udzielenie odpowiedzi nie dłużej niż 5 minut,</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#WicemarszalekStanislawZajac">- nad pytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji, marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia pytań dodatkowych; uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie,</u>
          <u xml:id="u-145.13" who="#WicemarszalekStanislawZajac">- poszczególne dodatkowe pytania nie mogą trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 5 minut,</u>
          <u xml:id="u-145.14" who="#WicemarszalekStanislawZajac">- marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu łącznej odpowiedzi na pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-145.15" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamiar przedstawienia pytania zgłosili posłowie: pani poseł Janina Kraus i pan poseł Tomasz Karwowski z Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna w sprawie negocjacji przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej i Banku Światowego dotyczącej pożyczki dla górnictwa węgla kamiennego. Pytanie kierowane jest do ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-145.16" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę panią poseł Janinę Kraus o przedstawienie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Ministrze! Po ponadmiesięcznym oczekiwaniu na pana obecność tutaj w Sejmie i możliwość zadania tego pytania chcemy wspólnie z posłem Karwowskim zapytać. 20 kwietnia 1999 r. w ramach negocjacji przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej i Banku Światowego w sprawie pożyczki dostosowawczej dla górnictwa węgla kamiennego uzgodniono, iż pierwszym warunkiem wejścia w życie umowy pożyczkowej jest zaprzestanie produkcji w dwóch kopalniach węgla: Ruch-Szombierki w kopalni Centrum-Szombierki i Ruch Rymer w kopalni Chwałowice, oraz że podjęta zostanie uchwała o całkowitej likwidacji kopalni Siersza.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PoselJaninaKraus">W związku z tym pytamy: Na jakiej podstawie prawnej pan wiceminister Jan Szlązak podjął w imieniu Nadwiślańskiej Spółki Węglowej zobowiązanie podjęcia przez tę spółkę uchwały o likwidacji kopalni Siersza?</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PoselJaninaKraus">I pytanie drugie: Jak się ma to zobowiązanie do zawartego w grudniu 1998 r. porozumienia zarządu Nadwiślańskiej Spółki Węglowej z załogą i dyrekcją kopalni oraz do programu naprawczego kopalni, sygnowanego przez zarząd, dyrekcję kopalni, zarząd elektrowni, zarząd rady miasta Trzebinia, wojewodę małopolskiego, Społeczny Komitet Ratowania Stoczni NSZZ ˝Solidarność˝, w obecności posłów, a także do zapisów aneksu do biznesplanu spółki?</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PoselJaninaKraus">Ponadto prosilibyśmy o wyjaśnienie, jak się ma do suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej uzgadnianie z międzynarodową organizacją finansową, jaką jest Bank Światowy, polityki rozwoju sektora. W dokumencie, o którym mówię, nosi to nazwy: ˝Polityka rozwoju sektora˝ oraz ˝Macierz polityki˝. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu w celu udzielenia odpowiedzi na przedstawione pytania podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Jana Szlązaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Poseł! Najpierw odpowiem na pytanie: dlaczego nastapiło to po miesiącu. Bardzo żałuję, że dopiero teraz dochodzi do spotkania. Chciałbym pokrótce przedstawić kalendarium wydarzeń. Po raz pierwszy dowiedziałem się o tym pytaniu 18 czerwca. Byłem w owym czasie w otoczeniu pana premiera Jerzego Buzka na Litwie. Po raz drugi pytanie miało znaleźć się w porządku dziennym w dniu 24 czerwca. Byłem tutaj, mimo iż był to dzień moich imienin, przyniosłem nawet kwiatek dla pani poseł, ponieważ sądziłem, że pani poseł również obchodzi w tym dniu imieniny.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak"> Jednak do odpowiedzi na pytanie nie doszło. Odpowiadałem natomiast na inne pytania: na temat stref, aczkolwiek te zagadnienia nie są w mojej gestii w Ministerstwie Gospodarki. Po raz trzeci pytanie miało być postawione w Sejmie chyba w dniu 7 lipca, jednak byłem wówczas w otoczeniu pana prezydenta na Śląsku. Dopiero dzisiaj można było urzeczywistnić to spotkanie. To tyle tytułem wyjaśnienia pierwszej wątpliwości pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Natomiast jeśli chodzi o sprawę merytoryczną: dlaczego został podpisany w takim brzmieniu protokół uzgodnień i jak to się ma do ingerencji w decyzję Nadwiślańskiej Spółki Węglowej, chciałbym przybliżyć państwu parę spraw, które wiążą się z tą pożyczką. Wszystkim, którzy interesują się górnictwem, wiadomo, że o pożyczce z Banku Światowego mówiło się od roku 1990. Jednak dopiero teraz tak naprawdę jest szansa urzeczywistnienia tego. Wśród warunków dotyczących udzielenia tej pożyczki, stawianych przez Bank Światowy, postawiony był przede wszystkim wymóg realizowania programu reformy górnictwa węgla kamiennego, który to program został przyjęty przez rząd 30 czerwca ub. r.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Warunki zostały podzielone na 3 grupy. Warunki przedwstępne dotyczyły w ogóle przystąpienia do rozmów na temat pożyczki. Postawiono wymóg formalny przyjęcia przez parlament ustawy - co się stało, jak pamiętamy - i wydania rozporządzeń. Takie były warunki przedwstępne. Następna grupa warunków dotyczyła udzielenia pierwszej transzy, przewidzianej na przełomie lipca i sierpnia, i tak zwanej transzy drugiej, która była przewidziana w pierwszym kwartale przyszłego roku. Warunki stawiane przed udzieleniem pierwszej transzy zostały spisane z programu reformy, a konkretnie z biznesplanów spółek węglowych, które to biznesplany wypełniały treść reformy. W wypadku kopalni Siersza jednoznacznie zostało napisane, że kopalnia ta zaprzestanie wydobycia węgla w czerwcu 1999 r. W aneksie do biznesplanu Nadwiślańskiej Spółki Węglowej jest powiedziane, iż zostaną dokonane analizy dotyczące możliwości uzyskania nieujemnego wyniku tej kopalni i wówczas zostanie podjęta decyzja. Podpisanie tego porozumienia w takim brzmienia w niczym nie uchybia tej decyzji. Jeśliby się okazało, że kopalnia Siersza ma szansę nie przynosić strat w drugiej połowie 1999 r., nie musiałaby być zlikwidowana, tak jak to powiedziano w aneksie do biznesplanu. Nawiasem mówiąc, w tej chwili, czyli po zakończeniu półrocza, jest prowadzona analiza efektywności tej kopalni przez grupę ekspertów i z tego, co mi wiadomo, ta kopalnia nie ma szans na efektywną działalność. Natomiast pojawia się pewien pomysł na stworzenie podmiotu wspólnego między Nadwiślańską Spółką Węglową a Elektrownią Siersza, a także zarządem gminy Trzebinia. Będę ogromnie zadowolony, jeśli ten pomysł się uda.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Reasumując, nie ma żadnego naruszenia prawa w tym, że 29 kwietnia zostało podpisane przeze mnie porozumienie, w którym to porozumieniu była mowa o tym, iż przed uruchomieniem pierwszej transzy powinna być podjęta uchwała o likwidacji kopalni Siersza. Nie ma również ingerencji z mojej strony w decyzje zarządu Nadwiślańskiej Spółki Węglowej, który to zarząd podjął niezawiśle tę właśnie decyzję, a jej wykonanie jest, jak wspomniałem, w toku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamiar przedstawienia dodatkowych pytań zgłosili: pani posłanka Janina Kraus, panowie posłowie: Tomasz Karwowski, Władysław Adamski, Stanisław Kracik, Bronisław Dankowski, Jan Kisieliński, Jan Chojnacki, Grzegorz Woźny.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Czy zgłasza się jeszcze ktoś z pań i panów posłów?</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o przedstawienie dodatkowego pytania panią poseł Janinę Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Ministrze! Pana odpowiedź była nie tylko wymijająca, ale muszę ją odebrać jako kpinę nie tylko z pytających, ale także z osób, które upoważniły nas do zadania tego pytania.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PoselJaninaKraus">Po pierwsze, zapis protokołu negocjacji nie zawiera żadnego trybu warunkowego. On mówi wyraźnie, że podjęta zostanie uchwała o likwidacji jeszcze jednej kopalni i będzie to kopalnia Siersza. Jest to wyraźne pogwałcenie nie tylko porozumień, o których mówiłam, zawartych w ubiegłym roku, ale przede wszystkim wchodzenie w kompetencje zarządu Nadwiślańskiej Spółki Węglowej. Po drugie, program naprawczy jest realizowany i - w odróżnieniu od pana ministra - z informacji, które ja posiadam, wynika, iż jest on pozytywnie relizowany, co zresztą stwierdzają w piśmie do Społecznego Komitetu Ratowania Kopalni władze lokalne.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PoselJaninaKraus">Jeśli chodzi o pomysł na to wspólne przedsięwzięcie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł, bardzo panią przepraszam. W tym momencie jesteśmy w trakcie zadawania pytań. To, co do tej pory pani powiedziała, to jest polemika z wypowiedzią przedstawiciela rządu. Mówiłem w sposób wyraźny, jeszcze raz podkreślam w sposób wyraźny i sądzę, że kilka razy jeszcze będę dzisiaj to powtarzał, że jest formuła ewentualnego przedstawienia dodatkowych pytań. Rozumiem, że one wymagają uzasadnienia, to jest sprawa naturalna. Bardzo bym jednak prosił, by te pytania były w miarę precyzyjne, aby innym posłom umożliwić zadanie pytania. Rozumiem, że kwestia uzasadnienia to jest sprawa naturalna.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PoselJaninaKraus">Ostatnie zdanie, panie marszałku, i pytanie.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PoselJaninaKraus">Panie Ministrze! Pomysł na stworzenie wspólnego podmiotu pomiędzy kopalnią a elektrownią to jest pomysł na ograniczenie wydobycia i przede wszystkim na ograniczenie zatrudnienia w kopalni.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PoselJaninaKraus">Wreszcie pytanie: Może w końcu usłyszymy odpowiedź na temat, jak do suwerenności Rzeczypospolitej ma się uzgadnianie z międzynarodową organizacją finansową, jaką jest Bank Światowy, polityki rozwoju sektora?</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PoselJaninaKraus">I ostatnie pytanie. Panie ministrze, czy znany jest panu art. 129 Kodeksu karnego, który brzmi następująco: Kto, będąc upoważnionym do występowania w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej w stosunkach z rządem obcego państwa lub zagraniczną organizacją, działa na szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o przedstawienie pytania pana posła Tomasza Karwowskiego z Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselTomaszKarwowski">Chciałbym zapytać, czy to porozumienie, panie ministrze, które mam przed sobą (jest ono pewnie panu również znane): Program naprawczy Kopalni Węgla Kamiennego Siersza, Trzebinia, styczeń 1999 r., czy ono jest obowiązujące, czy nie. Bo pan po prostu nie odpowiedział na to. Ono jest podpisane m.in. przez zarząd Nadwiślańskiej Spółki Węglowej, jak również przez stronę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PoselTomaszKarwowski">A poza tym chciałbym zapytać pana ministra: Czy pan minister się nazywa Janusz Steinhoff, ponieważ nasze pytanie było adresowane, 2 miesiące temu, do ministra gospodarki Janusza Steinhoffa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, chcę pana zapewnić, że w aktach znajduje się upoważnienie do występowania w tej sprawie pana ministra Szlązaka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselTomaszKarwowski">Tak, tylko że pan minister podniósł to, że nie mógł wystąpić trzy razy, a my nie zadawaliśmy pytania panu Janowi Szlązakowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Rozumiem. Proszę o przedstawienie pytania pana posła Władysława Adamskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselWladyslawAdamski">Panie Ministrze! Udzielił pan pewnych wyjaśnień, ale szeroki wachlarz wątpliwości pozostał i na kanwie postawionego pytania chciałbym zadać pewne dodatkowe pytania. Czy nie odnosi pan wrażenia, że Bank Światowy mimo wszystko ingeruje w sprawy gospodarcze Polski? Po drugie: Czy uważa pan, że warunki dyktowane przez Bank Światowy służą rozwojowi polskiej gospodarki? I wreszcie: Kto jest odpowiedzialny za podpisanie tak kontrowersyjnego dokumentu, w zamian za który Bank Światowy łaskawie wyraża zgodę na udzielenie pożyczki dla polskiego górnictwa? Czy dokument ten, pana zdaniem, ma charakter standardowy, wskazujący po prostu na to, że Bank Światowy ingeruje w równie szerokim stopniu w sprawy gospodarcze innych państw? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoselStanislawKracik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dzisiaj dostałem odpowiedź na moją interpelację złożoną w tejże samej sprawie, rozumianą troszkę jako problemy kopalni i elektrociepłowni w Małopolsce. Chciałbym, nie wychodząc poza przedmiot pytania pani posłanki, poprosić pana ministra o odpowiedzi na następujące pytanie: Dlaczego z dniem 1 lipca kopalnia Siersza została zawiadomiona, że wbrew zawartemu porozumieniu w sprawie dostaw na ten rok o połowę zmniejsza się odbiór węgla z tej kopalni, co oznacza, że program naprawczy jest z góry skazany na niepowodzenie?</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PoselStanislawKracik">Chciałbym poza tym zapytać pana ministra, co oznacza konstrukcja: Nadwiślańska Spółka Węglowa, kopalnia i miasto Trzebinia. Czy prawdą jest, że to oznacza likwidację trzech z pięciu szybów i znaczną redukcję zatrudnienia? Czy to po prostu nie jest działanie na otarcie łez, dla uspokojenia przynajmniej w części obaw?</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PoselStanislawKracik">I wreszcie najważniejsza sprawa, panie ministrze. Kiedy wczytuję się w pańską odpowiedź na interpelację, w pański głos tutaj, odnoszę wrażenie, że między panem a Nadwiślańską Spółką Węglową nie zachodzą żadne relacje - ani partnerstwa, ani podległości. Proszę mi odpowiedzieć, panie ministrze, na pytanie o kompetencje spółek, w tym szczególnie nadwiślańskiej, w świetle ich działań dotyczących na przykład likwidacji kopalń i skutków społecznych, i ekonomicznych tychże.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#GlosZSali">(Czas!)</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#PoselStanislawKracik">Kto ponosi odpowiedzialność ekonomiczną i polityczną za podejmowane decyzje? Chciałbym bowiem wiedzieć, z kim mam rozmawiać. Czy mamy ministra, z którym w parlamencie dyskutujemy, czy mamy jakąś spółkę, która robi, co chce? Konsekwencje ponosimy wszyscy. A pan minister mówi, że decyzje spółki są suwerenne, dalibóg, tego nie rozumiem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Bronisława Dankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PoselBronislawDankowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pożyczka udzielona Polsce na restrukturyzację górnictwa budzi wiele wątpliwości. Mam w związku z tym kilka pytań. Na jaki cel będą przeznaczone te środki finansowe, czy na konsumpcję, czy na dofinansowanie rozpoczynających działalność gospodarczą, szczególnie na dotacje do małych przedsiębiorstw? W jakiej wysokości została udzielona ta pożyczka i w jakich latach zostanie dokonana spłata? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Jana Kisielińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PoselJanKisielinski">Panie ministrze, kilka pytań. Ostatnia akcja protestacyjna kopalni Siersza skończyła się podpisaniem porozumienia z Nadwiślańską Spółką Węglową, które mówiło, że do 30 czerwca będą sprawdzone wyniki tej kopalni.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PoselJanKisielinski">Natomiast pan minister już 20 kwietnia był łaskaw podpisać porozumienie, które skazało kopalnię Siersza na pełną likwidację.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PoselJanKisielinski">Pytanie drugie. Dlaczego wbrew przyjętemu programowi rządowemu w pana dokumencie podpisanym z Bankiem Światowym pojawiają się kolejne kopalnie przeznaczone do pełnej likwidacji, choćby ZG Wojkowice, które, jak pan doskonale wie, powstały na bazie kopalni Jowisz, żeby utrzymać tę załogę. Takich kopalń w pana dokumencie, panie ministrze, jest dużo więcej - jest to Siersza, Czeczot, Jadwiga, pan zresztą je dużo lepiej zna.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PoselJanKisielinski">Pytanie trzecie. Pan powiedział tutaj o wyniku kopalni Siersza. Proszę mi wytłumaczyć, jak może być utrzymany wynik, jeżeli się podkupuje rynki kopalni Siersza, jeżeli nakazowo zmniejsza się wielkość wydobycia w tej kopalni? Jak pan widzi ekonomiczne rozwiązanie i wyprowadzenie kopalni Siersza?</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PoselJanKisielinski">I pytanie ostatnie. Proszę wytłumaczyć, dlaczego rząd Polski zgodnie z podpisanym przez pana art. 40 porozumienia ma wykonywać dla Banku Światowego comiesięczne sprawozdania czy w ogóle sprawozdania chociażby jeśli chodzi o zatrudnienie w kopalniach, statystyki wyników, rynki zbytu, ceny i pozostałe dokumenty? Czy to nie jest po prostu wywiad gospodarczy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Jana Chojnackiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PoselJanChojnacki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Sposród pytań, które chciałem zadać, kilka już padło, ale pozostała jeszcze taka wątpliwość, czy mówimy o tej pożyczce, że to są pieniądze, które są zapisane w ustawie budżetowej. Ostatnio podczas dyskusji w podkomisji przedstawiciel ministra finansów powiedział, że to są właśnie te pieniądze, a nie jakieś inne dodatkowe, tylko właśnie te, które wcześniej w budżecie zostały przewidziane, tylko że później rząd stara się o nie, żeby uzupełnić wpływy do budżetu. Jeśli zatem to są te pieniądze, to kiedy zatwierdzaliśmy budżet nie było żadnych uwarunkowań co do tego, że dostaniemy jakąś pożyczkę, ale jeśli zrobimy i zamkniemy kilka kopalń. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza Woźnego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PoselGrzegorzWozny">Panie Ministrze! Prosiłbym jednak, żeby pan minister odpowiedział na to zasadnicze pytanie, które zadała pani poseł Kraus, na ile decyzja była suwerenna, a na ile wymuszona przez Bank Światowy? Pan to zgrabnie ominął i w odpowiedzi nie usłyszeliśmy nic konkretnego.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PoselGrzegorzWozny">Czy nadal tak będzie, że następne pożyczki, jeżeli będą potrzebne, Bank Światowy będzie uzależniał od likwidacji kolejnych kopalń - do momentu aż nie zlikwidujemy wszystkich kopalń w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PoselGrzegorzWozny">I jeszcze jedno pytanie. Dlaczego dopiero teraz na zlecenie rządu robiony jest biznesplan tych kopalń, które zostały w tym porozumieniu ujęte? Dlaczego nie zrobiono tego przed podpisaniem tego porozumienia? Moim zdaniem jest to nieprawidłowość i to bardzo poważna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie ministrze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw chciałbym bardzo serdecznie przeprosić panią posłankę Kraus. Nie było moją intencją powiedzieć cokolwiek, co by w tej sali nie pasowało. Jeśli tak to zostało odebrane, to bardzo przepraszam panią i wszystkich, którzy tak to odebrali.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Natomiast w kwestii, że w tym porozumieniu nie ma trybu warunkowego. Mówiłem o tym, że były tzw. warunki przedwstępne, w których właśnie jest realizacja programu reformy górnictwa. I nic ponadto, ani dodatkowego zdania, ani dodatkowej kopalni do likwidacji. Rząd przyjął program i Bank Światowy niczego więcej nie oczekuje ponad to, aby ten program był realizowany.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Przy tej okazji odpowiedź dla pana posła Kisielińskiego, bo pan zapytał, czy kolejne kopalnie są wymienione w programie itd. Dlaczego kopalnia Siersza pojawiła się i dlaczego - przepraszam, odnalazłem w tej chwili zapis - kolejne kopalnie pojawiły się w tym protokole, zapis mówiący o udzieleniu kolejnej transzy.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Otóż mam pytanie do pytania, czy nazwy tych kopalń, które się w tym porozumieniu pojawiły, nie występują w biznesplanach spółek węglowych jako kopalnie przewidziane do likwidacji? Odpowiem za pana. Oczywiście występują.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PoselJanKisielinski">(W jakim terminie?)</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">W takich terminach, że decyzja może być podjęta po rozstrzygnięciu.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PoselJanKisielinski">(Ale może być, a pan minister podjął decyzję o likwidacji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, bardzo proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Proszę państwa, dowodem na to, że tak nie jest, jak pan poseł mówi, jest choćby to, że na przykład uchwała o likwidacji kopalni Czeczott, o ewentualnej likwidacji kopalni Czeczott, będzie podjęta z końcem roku 2000, tak jak jest powiedziane w biznesplanie. Poza tym, proszę państwa, jeszcze jest jedna kwestia, że między podjęciem uchwały o likwidacji a zakończeniem wydobycia powinien minąć rok, czyli 12 miesięcy. Dlatego też jeżeli zakończenie wydobycia ma nastąpić 31 grudnia 2000 r., to uchwała o likwidacji kopalni powinna być podjęta rok wcześniej, aby można było ten czas wykorzystać na działania zmierzające do likwidacji. Zresztą w tym protokole, jeśli państwo go mają, a widzę, że tak, są zawarte definicje: co oznacza zatrzymanie wydobycia, co oznacza likwidacja kopalni i pewne czynności muszą zostać podjęte. Na przykład między podjęciem uchwały o likwidacji kopalni a zatrzymaniem wydobycia powinno z kopalni odejść 50% załogi. Likwidacja kopalni natomiast jest uznana wtedy, jeżeli pracuje w niej nie więcej niż 20 osób. To są osoby, które mają jeszcze posprzątać, tak mówiąc w cudzysłowie. Tak że to są pewne ustalenia, pewne uzgodnienia, co rozumiemy przez poszczególne definicje.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Nie zawiera trybu warunkowego. Właśnie powiedziałem, że jednak ten tryb warunkowy jest w tym sensie, że ma być realizowany program. Jeżeli w programie jest napisane, że kopalnia Siersza w czerwcu i po analizie, to ten warunek, ten tryb warunkowy jest w tym zawarty.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Program naprawczy jest realizowany. Proszę państwa, właśnie do tej kopalni, parę słów na temat tego programu. Otóż, proszę państwa, w grudniu ub. r. kopalnia zatrudniała ponad 2 tys. ludzi. W czerwcu tego roku zatrudniała 1670 czy 1660 osób. Proszę państwa, dla takiej kopalni to jest ogromny ubytek kosztów, dokładnie jest to 13 mln zł i w tej sytuacji ten wynik mógł być rzeczywiście korzystniejszy, niż gdyby ci wszyscy ludzie pozostali na miejscu. Ale nie pozostali, ponieważ już przewidywano, że kopalnia ta w normalnych warunkach nie może sobie dać rady.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Ograniczenie wydobycia kopalni. I kolejne pytanie pana posła: Dlaczego ograniczono sprzedaż? Jest to decyzja odbiorcy. Przecież nikomu nie możemy nakazać kupowania węgla tylko dlatego, że nam tak pasuje. Bardzo by nam pasowało, żeby węgiel w Polsce był kupowany, ale niestety - mówię: niestety dla górników - potrzeba go coraz mniej. Węgiel jest wypierany przez źródła energii pierwotnej, źródła zastępcze. Jest on wypierany również w wyniku działań termomodernizacyjnych, oszczędnościowych. Proszę państwa, w tym roku sprzedamy węgla maksymalnie 80 mln ton, a przewidywaliśmy sprzedaż 92,5 mln ton; mówię o rynku krajowym. Padł również zupełnie rynek węglowy na zewnątrz. Ceny węgla w eksporcie spadły o kilka dolarów w porównaniu z cenami z roku ubiegłego. Nie możemy tego nie zauważać.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Karwowski. Czy program naprawczy obowiązuje? Oczywiście obowiązuje, z tym że on już się skończył, do 30 czerwca, a teraz trwa okres jego analizy. Jeśli już o tym mówimy, to kopalnia Siersza była przewidziana do likwidacji w biznesplanie na dzień 31 marca 1999 r. W wyniku porozumień, o których tu była mowa wcześniej, termin eksploatacji tej kopalni został przedłużony do czerwca i teraz będzie podejmowana decyzja. Proszę jednak pamiętać, proszę państwa, że na naszym rynku jest po prostu nadmiar węgla.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Jeszcze kwestia podniesiona przez panią poseł Kraus, dotycząca art. 129, czy też § 129, Kodeksu karnego. Osobiście nie znam tego artykułu, ale pani powiedziała, że grozi to wtedy, jeżeli działa się na szkodę. Myślę, że działałem ku pożytkowi zarówno górnictwa, jak i Polski, tak że sądzę, iż odpowiedzialność z tego artykułu mi nie grozi.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Czy Bank Światowy ingeruje w politykę? Czy służy to dobru? Czy Bank Światowy ingeruje, jeśli chodzi o inne państwa? Proszę państwa, wszędzie, gdzie Bank Światowy udziela pożyczek, musi mieć wgląd w całość sprawy. W innym wypadku po prostu nie udziela pożyczki. Przecież to nie Bank Światowy się doprasza o udzielenie pożyczki, tylko my zabiegaliśmy o to. Poza tym nawet każdy bank komercyjny, jeżeli daje kredyt, to daje go na konkretny cel, a potem okresowo sprawdza realizację tej inwestycji. Każdy, kto prowadził inwestycje z udziałem kredytu bankowego, doskonale o tym wie, że realizacja tej inwestycji jest okresowo sprawdzana. Jeżeli inwestycja jest nierealizowana lub też jej realizacja przebiega niezgodnie z wcześniejszym ustaleniem, to kredyt jest zatrzymywany.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Kracik. Dlaczego z dniem 1 lipca zmniejsza się odbiór węgla z kopalni Siersza? Już odpowiedziałem. Elektrownia Siersza to maleństwo - 320 MW. Potrzebuje ona określonej ilości węgla. Rzeczywiście w I półroczu, było to widoczne, zakupiła ona węgiel w nadmiarze, więcej, niż potrzebowała. Widocznie teraz reguluje sobie ten rynek. Energetyka bowiem również nie jest w najlepszej kondycji, też ma nadmiar zainstalowanej mocy. Kiedyś już tu mówiłem, że jest nadmiar mocy zainstalowanej w energetyce - ok. 30%. Z chwilą uwolnienia cen energii elektrycznej zaczęła się prawdziwa konkurencja; wycinane są elektrownie słabsze.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł pytał, co oznacza ta konstrukcja; chodzi o te szyby itd. Proszę państwa, jest to konstrukcja, co do której nie wiem, czy się to powiedzie. Najpierw analiza ekonomiczna musi wykazać, że tak może być. Oczywiście oznacza to częściową likwidację kopalni, a właściwie inaczej - całkowitą jej likwidację, i dopiero na bazie majątku tej kopalni może powstać podmiot, o którym tu właśnie mówimy. Podmiot ten może zatrudniać około 800 osób, od 600 do 800 osób. Takie są pierwsze przymiarki, jeżeli oczywiście te liczby obronią się pod względem ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Nadwiślańska Spółka Węglowa i Ministerstwo Gospodarki. Jakie są ich relacje? Otóż relacje są właścicielskie. Minister gospodarki pełni funkcje walnego zgromadzenia dla Nadwiślańskiej Spółki Węglowej, ale decyzje odnoszące się do likwidacji mocy produkcyjnej w spółce węglowej są autonomicznymi decyzjami zarządu spółki. Tym właśnie różni się ten program od poprzednich, kiedy takie decyzje zapadały po prostu w ministerstwie. Oczywiście jeżeli spółka węglowa chce skorzystać z dotacji budżetowych, program likwidacji musi być przedstawiony właścicielowi, czyli w tym przypadku Ministerstwu Gospodarki, i w tym momencie minister gospodarki może wnieść swoje uwagi czy zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Jakie są skutki społeczne takiej działalności? Proszę państwa, górnictwo cechuje to, że ma ogromne zatrudnienie, i wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba likwidacji kopalni, występują takie właśnie skutki. Ale niezauważanie tego, że węgla potrzeba coraz mniej, po prostu niczego nie poprawia.</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Dankowski ma wiele wątpliwości co do pożyczki. Na jakie cele ma być przeznaczona? Otóż proszę państwa, w naszym przypadku pożyczka Banku Światowego jest przeznaczana na restrukturyzację zatrudnienia. Jak państwo sobie przypominacie, była mowa o 1 mld dolarów, czyli około 4 mld zł. Czyli w naszej reformie na restrukturyzację zatrudnienia w górnictwie przewidzieliśmy 4,3 mld zł. To jest właśnie ten cel. Pierwsza pożyczka wynosi tylko 300 mln zł. Mogą być dwie dalsze, nawet w rocznych odstępach, pod warunkiem wszakże, że efekty reformowania górnictwa będą widoczne. Na razie niestety nie jest to takie jednoznaczne. Chcę zresztą państwa poinformować, że umowa pożyczki nie została jeszcze podpisana.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Kisieliński. To już częściowo powiedziałem. Zmniejsza się wielkość wydobycia, sprzedaż... art. 40 porozumienia... sprawozdania dla Banku Światowego... szczegółowe informacje. Też już na ten temat mówiłem. Jeżeli ktoś udziela pożyczki, musi wiedzieć, na jaki idzie cel i musi monitorować przebieg realizacji tego zadania inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Chojnacki. Czy pożyczka przewidziana jest w budżecie? Proszę państwa, reformę górnictwa zasila budżet państwa. Natomiast pożyczka, o której mówimy, jest po prostu wypełnieniem tej części - w dotacji przeznaczonej na górnictwo z budżetu. Pan poseł mówi, że nie było takich warunków. Otóż proszę państwa, o możliwości zaciągnięcia pożyczki z Banku Światowego mówiono od początku. Pod takim warunkiem przystąpiono do reformy i tak rozliczano kwoty, że pożyczka z Banku Światowego jest potrzebna na uzupełnienie budżetu, który finansuje reformę górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-172.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Czyli reasumując, nie są to dodatkowe pieniądze dla górnictwa, nie jest tak, że oprócz dotacji budżetowej będą jeszcze pieniądze z Banku Światowego, tylko górnictwo otrzymuje pieniądze z dotacji budżetowej, natomiast pożyczka wypełnia część tej dotacji dla górnictwa, ale w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-172.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł pytał, czy to jest decyzja suwerenna, czy wymuszona. Otóż powiedziałem już, że to nie Bank Światowy zabiega o to, aby nam udzielić pożyczki, lecz my zabiegaliśmy o to, a więc nie może być to decyzja wymuszona.</u>
          <u xml:id="u-172.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Czy to znaczy, że będzie likwidacja kolejnych kopalń? W związku z tym bank będzie to wymuszał. To jest decyzja państwa. W tym programie, mimo potrzeby jego korekty, nie przewidujemy postawienia w stan likwidacji dodatkowych kopalń, aczkolwiek przy tej okazji chciałbym państwa poinformować, że zgodnie z korektą, o której państwo słyszycie pierwsi, bo dopiero w poniedziałek zamierzamy przedstawić to na posiedzeniu Komitetu Sterującego, wydobycie w 1999 r. wyniesie nie więcej niż 109 mln ton. W tej liczbie jest i zużycie krajowe, i zużycie własne, i eksport, który osiągnie niespełna 27 mln ton. Natomiast w 2002 r. wydobycie będzie w granicach 101 mln ton, podczas gdy program, przyjęty 30 czerwca przewidywał, że w 2002 r. będziemy wydobywać 112 mln ton. Tak dyktuje rynek.</u>
          <u xml:id="u-172.17" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Dlaczego teraz dopiero robimy biznesplan kopalni, która jest przewidziana do likwidacji. Nie. W biznesplanie, który był opracowany w końcu ubiegłego roku, przewidywano likwidację kopalni Siersza. Dopiero w wyniku rozmów, porozumień dano kopalni szansę półroczną, opracowano wtedy program naprawczy i kopalnia przez pół roku wydobywała.</u>
          <u xml:id="u-172.18" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Tyle miałem zapisane. Jeśli coś przeoczyłem, o co państwo pytali, to jestem gotów dalej odpowiadać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Ministrze! Ja po raz trzeci zadaję pytanie o relację między suwerennością Rzeczypospolitej a uzgadnianiem z Bankiem Światowym polityki rozwoju sektora. Precyzując, czy ktoś, kto pożycza pieniądze na konkretny cel i monitoruje ich wykorzystanie, ma prawo ingerować w politykę całego sektora i uczestniczyć w uzgadnianiu tej polityki? Na to pytanie chcę uzyskać odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PoselJaninaKraus">Nie uzyskałam odpowiedzi na pytanie, czy kopalnia Siersza będzie likwidowana, czy nie, w związku z programem naprawczym i uzyskiwanem pozytywnych wyników i realizowaniem tego programu. Tak, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PoselJaninaKraus">Wreszcie trzecia kwestia, którą podnosiłam. Mam przed sobą pismo z elektrowni Siersza, która gwarantuje umowami wieloletnimi odbiór węgla z kopalni na poziomie znacznie wyższym niż przewiduje nowa koncepcja pana ministra. Czy mam rozumieć, że pan minister, mówiąc tutaj o ograniczeniu odbioru przez elektrownię węgla z kopalni, wypowiada te umowy wieloletnie w imieniu elektrowni? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Moment jeszcze, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Jan Kisieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PoselJanKisielinski">Pan minister nie udzielił mi odpowiedzi, dlaczego postawił kopalnię Siersza w stan likwidacji mimo wcześniejszych uzgodnień ze spółką? Panie ministrze, to nie odbiorca decyduje, gdzie będzie kupował, tylko zarząd spółki. Jest się dilerem spółki, a nie kopalni. A dlaczego twierdzę, że pan minister postawił kopalnię w stan likwidacji? W § 9 uzgodniono, że pierwszym warunkiem wejścia w życie umowy pożyczkowej jest to, że produkcja zostanie zaprzestana w dwóch kopalniach i uchwała o likwidacji zostanie wydana jeszcze odnośnie do jednej kopalni - kopalni Siersza. Tak brzmi § 9 podpisanej przez pana umowy. Tak więc z góry jest powiedziane, że tej kopalni w programie nie było, gdyż byłaby tu wymieniona.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PoselJanKisielinski">I pytanie, które zadałem i na które pan nie udzielił odpowiedzi. Czy zgodnie z § 40 zawartej umowy nie jest to typowy wywiad gospodarczy, jeżeli chodzi o górnictwo, który Bank Światowy za udzielony kredyt zastosował w odniesieniu do polskiej gospodarki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Stanisław Kracik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PoselStanislawKracik">Panie ministrze, jeszcze raz proszę o bardzo precyzyjną odpowiedź na pytanie dotyczące pana kompetencji i kompetencji spółek. Czy to jest tak - bo o to pytałem - że oddaliśmy zarządowi spółki, w tym wypadku nadwiślańskiej, pełne władztwo i pan już nic do tego nie ma? Pan tu się parę razy powoływał, a także my, na to, że decyzje spółki są suwerenne i nie ma żadnych relacji między spółką a ministerstwem. Czy to oznacza, że po prostu kopalnie już zostały niejako przewłaszczone, znalazły się w pełnym władaniu zarządu spółki? Chciałbym to wiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi na powtórzone pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Czy pożyczka przyzwala na ingerowanie w politykę sektora. Tak się składa, że pożyczka jest udzielana na pewne zadanie, na obiekt inwestycyjny z zakresu górnictwa węgla kamiennego, a więc całość jest przedmiotem wspomagania pożyczką - to się nawet tak nazywa: pożyczka dostosowawcza - dlatego też całość musi podlegać prezentacji. Nie jest to ingerowanie w politykę sektora, lecz realizowanie tej polityki, którą wcześniej, 30 czerwca ub. r., rząd przyjął.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Czy kopalnia Siersza będzie likwidowana. Połączę to pytanie i pytania pana posła Kracika. Tak, jeśli będzie to wynikało z analizy ekonomicznej, którą aktualnie eksperci przeprowadzają w Nadwiślańskiej Spółce Węglowej. Uzupełnię jeszcze odpowiedź na pytanie pana posła Kracika. Proszę pana, zależność jest taka, że decyzję o likwidacji bądź też wznawianiu, uruchamianiu mocy produkcyjnych podejmuje zarząd spółki. Taka jest idea, filozofia programu - tego, który teraz realizujemy - co wcale nie oznacza, że właściciel w osobie ministra gospodarki nie ma tu nic do powiedzenia. Treść decyzji jest przedstawiana ministrowi gospodarki jako walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy - oczywiście w zakresie, który wymaga takiego przedstawienia. Istnieje obszar decyzyjności, co do którego nie ma potrzeby pytania ani rady nadzorczej, ani walnego zgromadzenia, inny zaś obszar - pan zresztą doskonale to wie - wymaga decyzji walnego zgromadzenia. I o tym, czy kopalnię Siersza Nadwiślańska Spółka Węglowa będzie likwidować, czy nie, zdecyduje spółka, natomiast zwróci się ona niewątpliwie do nas o zatwierdzenie programu likwidacji tej kopalni.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Siersza gwarantuje odbiór węgla w kopalni. Pani poseł Kraus pyta, czy zamierzam wypowiadać wieloletnie umowy. Proszę państwa, ja wszystkie przyjmowałbym, nie mam zamiaru wypowiadać wieloletnich umów, ale niestety sama elektrownia w tej chwili już nie odbiera tego węgla. Energetyka, z którą wiązaliśmy tak wielkie nadzieje - liczyliśmy na to, że górnictwo będzie dla niej wydobywać duże ilości węgla - z roku na rok zmniejsza swoje zapotrzebowanie. W 1997 r. zużyliśmy w energetyce 45 mln ton - w energetyce zawodowej, żeby była pełna jasność. W 1998 r. już tylko 41 mln, a w 1999 r. prawdopodobnie będzie to 36 mln ton. Dlaczego tak się dzieje, mimo że produkcja energii elektrycznej akurat w tych latach przecież nie spadła (nawet, powiedziałbym, lekko wzrosła, o 0,8%-1% co roku jest wyższa). Dzieje się tak dlatego, że w energetyce zawodowej ujawniły się wreszcie technologie energooszczędne. Technologie, w które inwestowano od początku lat dziewięćdziesiątych. Energetyka zainwestowała ponad 16 mld zł w modernizację, a także i w nowe moce. W tej chwili zaczyna to owocować po stronie zużycia paliwa. Oczywiście, to jest niekorzystne dla górników, ale dla energetyki i gospodarki jako całości to jest korzystne.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Zmniejszanie zużycie węgla z powodu działań termomodernizacyjnych. Nawet jest odpowiednia ustawa. Możemy powiedzieć, że jest to ze szkodą, bo górnictwo nie ma komu sprzedać węgla, ale równocześnie dla całej gospodarki jako całości jest to korzystne. Jest to tendencja, w stronę której gospodarka musi iść.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Pan poseł Kisieliński. Zarząd Spółki Węglowej decyduje o kierunku sprzedaży kopalni Siersza. Tak. W pewnym sensie tak. I jeśli o to chodzi, to nie ma żadnej sprzeczności. Można wręcz powiedzieć, że zarząd nadwiślańskiej spółki bardzo pomagał kopalni Siersza, ponieważ sprzedaż za pierwsze półrocze była wyższa o kilka procent od sprzedaży ubiegłorocznej na tym kierunku. Natomiast w tej chwili, jeżeli jest zmniejszone zapotrzebowanie elektrowni Siersza, to trudno, aby nadwiślańska spółka wypychała z innych elektrowni inne kopalnie i tam wstawiała Sierszę.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">Proszę państwa, problem jest jednoznaczny. Jeżeli nie Siersza, to musi być inna kopalnia, ponieważ na rynku nie ma miejsca dla wszystkich. Zresztą tak przy okazji, kopalnia Bogdanka. Dlaczego jest dobra? Dlaczego ma zysk? Dlatego że po prostu ma duży rynek, na który może podawać węgiel.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiJanSzlazak">§40. Czy to jest wywiad gospodarczy? Uważam, że nie. Dane, które tam są przewidziane, są do osiągnięcia praktycznie we wszystkich materiałach, które krążą w górnictwie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł Joanna Fabisiak z Akcji Wyborczej Solidarność zgłasza zamiar przedstawienia pytania w sprawie przyczyn likwidacji oddziału dziecięcego, położniczego i noworodkowego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie. Pytanie kierowane jest do ministra zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę panią poseł o przedstawienie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Chciałabym doprecyzować pytanie. Otóż, jest wiadome, że szpitale lub ich części, oddziały są likwidowane wówczas, kiedy wykazują nieopłacalność ekonomiczną w wyniku niepełnego wykorzystania miejsc. Mam tę świadomość, ale pytanie brzmi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PoselJoannaFabisiak">Po pierwsze, co to znaczy niepełne wykorzystanie miejsc - w szpitalu tym dogęszczenie jest ogromne - jeśli w myśl przeprowadzanej reformy warunki pacjentów winny się poprawiać. Jeśli jest to oddział pediatryczny, to winny być stworzone takie warunki, aby obok dziecka mogła przebywać także matka. Jeśli chodzi o oddział noworodkowy, to chodzi także o możliwość, aby matka mogła być razem z dzieckiem w pokoju. Jakaś przestrzeń życiowa powinna się zwiększać. Tymczasem, wychodząc z założenia, tak wyszła z założenia dyrekcja szpitala, że szpital powinien być dogęszczony, tak jak był dotychczas, czyli bardzo dogęszczony czy przegęszczony, mówi się, że nie wszystkie miejsca są wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PoselJoannaFabisiak">Jest wreszcie pytanie kolejne, na które prosiłabym o odpowiedź. Proszę tylko o odpowiedzi na te moje pytania. Jest propozycja przeniesienia oddziału pediatrycznego 15 km poza miasto, do Dziekanowa Leśnego. Wiadomo - pan minister lub pani minister odpowie na pytanie - że znaczny procent pacjentów tego szpitala to są dzieci z urazami. To częsty przypadek. I wyobraźmy sobie teraz sytuację, że dziecko będzie się wiozło 15 km poza Warszawę. Dojazd jest zły, a będą tam dojeżdżali rodzice. Powinni oni być z dzieckiem, które jest w stresie, w szpitalu.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PoselJoannaFabisiak">Czy nie rozsądniejsze zatem jest zmniejszenie tego oddziału i utrzymanie go w dużej gminie, w gminie, która wraz z dzielnicą gminy Centrum liczy 200 tys. mieszkańców? Pozbawia się tę aglomerację szpitala pediatrycznego.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PoselJoannaFabisiak">I wreszcie - tak jak mówi dyrektor szpitala, w celu poprawienia sytuacji ekonomicznej powierzchnia ta będzie przeznaczona na opiekę terminalną. Czy zatem nie bardziej celowe byłoby ową pomoc i opiekę hospitalizacyjną umieścić właśnie w Dziekanowie Leśnym, gdzie pacjentom byłoby dużo lepiej? Byłoby to uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PoselJoannaFabisiak">I kwestia ostatnia. Jak wynika z moich rozmów z lekarzami, dyrektorowi szpitala były przedkładane oferty rozszerzenia zakresu usług medycznych przez obydwa oddziały. Nie zostało to wzięte pod uwagę, a przecież gdyby zakres usług był rozszerzony...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani Poseł! Przepraszam bardzo. Bardzo proszę precyzyjnie zadawać pytania. To pytanie przedstawiane jest już od pięciu minut. Mówiłem o pewnych uwarunkowaniach.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pytania już nie potrzeba powtarzać, bo było już szczegółowo przedstawione. Bardzo proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Nie chciałabym otrzymać odpowiedzi ogólnej, bo wówczas będę zadawała pytania pomocnicze. Chyba lepiej byłoby, gdybym już dokończyła to pytanie i wówczas nie będę pytała dalej. Otrzymam odpowiedź i będę usatysfakcjonowana, tym bardziej że już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dobrze, tylko uzgodnimy, pani poseł, pewną kwestię. Bardzo bym prosił, żeby to pytanie było w miarę precyzyjne, a nie przedstawione na zasadzie długiej wypowiedzi. Nie mieści się ona w tym punkcie porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Proszę o odpowiedź na cztery pytania. Powtórzę je: czy możliwe jest, aby utrzymać wszystkie oddziały w zmniejszonym zakresie? Czy jest to możliwe i czy były rozważane propozycje ordynatorów oddziałów rozszerzenia zakresu usług medycznych, stosownie do specyfiki tych oddziałów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana Andrzeja Rysia w celu udzielenia odpowiedzi na przedstawione przez panią poseł pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł Fabisiak zadaje pytania na temat przyczyn likwidacji oddziału położniczego, dziecięcego i noworodkowego w Szpitalu Bielańskim.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Uprzejmie informuję, co udało nam się ustalić w tym zakresie, ponieważ od czasu, kiedy organem założycielskim jest samorząd (w tym wypadku powiat warszawski) i szpital jest jednostką samodzielną, większość decyzji zapada w samym szpitalu lub we współpracy z organem założycielskim. Zatem możliwość interwencji ministra zdrowia w tym zakresie jest ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Decyzję w sprawie przekształcenia w samodzielny zakład publiczny podjął wojewoda warszawski. Od momentu wejścia w życie systemu ubezpieczeniowego Szpital Bielański ma kontrakt z kasą chorych. To jest główne źródło jego funduszy. W związku z reformą administracyjną państwa jednostką samorządu terytorialnego, właściwą do prowadzenia tego szpitala, jest powiat warszawski. Zatem kwestie dotyczące likwidacji łóżek w szpitalu oraz utworzenia zakładu opiekuńczo-leczniczego na bazie likwidowanych łóżek winna rozpatrzyć Rada Powiatu Warszawskiego po dokonaniu analizy zakresu i charakteru działalności zakładu w odniesieniu do potrzeb zdrowotnych ludności oraz oceny możliwości pozyskania przez zakład opieki zdrowotnej dodatkowych środków finansowych przy nieograniczeniu praw ludności do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Z informacji, jakie uzyskaliśmy, wynika, że Szpital Bielański proponuje restrukturyzację oddziału położniczo-ginekologicznego, a nie jego likwidację i likwidację oddziału dziecięcego. Powiatowa komisja zdrowia wyraziła już na to zgodę.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Jednocześnie informuję, że samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej Szpital Bielański był wspierany finansowo ze środków budżetu państwa w ubiegłym roku, tj. w roku 1998, kwotą 1710 tys. zł - na koszty restrukturyzacji. Ponadto ww. jednostka brała udział w procesie restrukturyzacji zobowiązań wymagalnych i w roku 1997 otrzymała środki w wysokości 1300 tys. zł z depozytu na regulację zobowiązań. Dzisiaj w Warszawie średnie wykorzystanie łóżek pediatrycznych - według informacji, jakie otrzymujemy z Mazowieckiej Kasy Chorych - kształtuje się na poziomie 50-60%. Dlatego powstają różnego rodzaju programy restrukturyzacyjne i odbywa się przesuwanie tych łóżek w kierunku tych miejsc, w których dyrektorzy definiują, że mogą pozyskać dodatkowe fundusze i zlecenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Czy to wszystko, panie ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zwracam się do pani poseł Joanny Fabisiak: Czy pani poseł chce zadać uzupełniające pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Nie wiem, czy restrukturyzacja oddziału pediatrycznego była czy nie była podejmowana, bo zrozumiałam że restrukturyzacja oddziału położniczo-ginekologicznego była rozważana. Natomiast co z oddziałem pediatrycznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamiar przedstawienia dodatkowych pytań zgłosili panie i panowie posłowie: Zdzisław Kałamaga, Krystyna Herman, Władysław Adamski, Bronisław Dankowski i Marek Olewiński.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza się ponadto do zadania dodatkowych pytań? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o przedstawienie dodatkowego pytania pana posła Zdzisława Kałamagę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PoselZdzislawKalamaga">Sytuacje, o których mówiła pani poseł Joanna Fabisiak, występują w całej Polsce. Na razie się o nich mówi tylko po cichu. Mam jednak bardzo konkretne pytanie do pana ministra: Czy resort zdrowia ma w ogóle opracowane jakieś kryteria oceny dotyczącej tego, że jakiś oddział ma pracować, a jakiś szpital powinno się zlikwidować? Prosiłbym o precyzyjne podanie tych kryteriów i nie zwalanie winy na kierowników ZOZ, regionalne kasy chorych, rady powiatów i Bóg wie na kogo jeszcze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę panią poseł Krystynę Herman z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PoselKrystynaHerman">Panie ministrze, restrukturyzacja czy też likwidacja oddziałów szpitalnych dopiero się rozpoczyna i ma bezpośredni związek z sytuacją finansową w kasach chorych i ZOZ. Mam pytania w związku z tym: Dlaczego przed wprowadzeniem reformy służby zdrowia Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej nie wprowadziło krajowej sieci szpitali? Dlaczego w ubezpieczeniowym systemie finansowania usług medycznych, to jest takim, w którym pieniądze idą za pacjentem, nie uwzględniono specyfiki funkcjonowania oddziałów dziecięcych, ginekologiczno-położniczych i noworodkowych? Czy Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej odpowiada jeszcze za politykę zdrowotną państwa? Kto na poziomie nowych województw odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli? Kto koordynuje działania urzędu marszałkowskiego, starostwa i gminy w zakresie funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej? Kto zagwarantuje obywatelom, że któregoś dnia nie zostaną zlikwidowane wszystkie oddziały dziecięce, ginekologiczno-położnicze i noworodkowe? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Władysława Adamskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PoselWladyslawAdamski">Panie ministrze, chciałbym poszerzyć problem, by uzyskać nieco wiekszy obraz, i na bazie omawianego zagadnienia spytać: Jaka jest w br. skala likwidacji placówek medycznych w całym kraju? Jakie są główne przyczyny likwidacji? Czy to, co pan powiedział wcześniej, wyczerpuje katalog przyczynowy? Pytam o to, aby uzyskać informację w wymiarze zasadniczym dotyczącym państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Bronisława Dankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PoselBronislawDankowski">Panie ministrze, na kanwie dzisiejszej dyskusji na temat likwidacji oddziału położniczego Szpitala Bielańskiego mam konkretne pytanie. Powiat przejął szpitale w fatalnym stanie technicznym i utworzono społeczne komitety remontowe tych szpitali. Przykład - powiat wrzesiński.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PoselBronislawDankowski">Czy przewiduje się pomoc finansową, jeśli starostowie zwrócą się o nią do ministerstwa, na remont czy wyposażenie szpitala powiatowego w aparaturę na miarę XX, a już niedługo XXI wieku? Pytanie następne: Ile jeszcze szpitali i oddziałów zostanie zlikwidowanych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O zadanie dodatkowego pytania proszę pana posła Marka Olewińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PoselMarekOlewinski">Panie ministrze, czy ministerstwo zdrowia posiada rozeznanie na temat liczby likwidowanych różnych oddziałów szpitalnych w całej Polsce, czy też nie chce i nie musi mieć takiego rozeznania? Czy to rzeczywiście jest tylko sprawa samorządów i resort się tą sprawą w ogóle nie zajmuje? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O zadanie pytania proszę pana posła Franciszka Szelwickiego, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PoselFranciszekSzelwicki">Szanowni państwo, już po raz któryś słuchałem różnego rodzaju dywagacji i chciałbym spytać pana ministra, czy w regionalnych kasach chorych zrobiono jakąś symulację lub analizy? Czy pieniędzy teraz jest więcej niż przedtem, czy mniej? Na przykładzie mojego regionu opolskiego z prostego rachunku wynika, że pieniędzy jest więcej, że nie będzie zwolnień, że są tworzone nowe zakłady opiekuńcze, czyli ZOL lub hospicja. Słuchając tu różnego rodzaju dywagacji widzę, że posłowie nie mają informacji ze swego województwa. O swoim regionie mogę opowiedzieć z detalami i byłoby dobrze, żeby każdy z nas to wiedział. Dlatego pytam pana ministra, czy są takie analizy, czy ich nie ma? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana Andrzeja Rysia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Jeśli chodzi o kryteria pracy oddziałów, zostały one stworzone w różnych opracowaniach, które pojawiały się w ostatnich latach. Są też kryteria przyjęte w rozporządzeniu dotyczącym warunków sanitarno-epidemiologicznych w oddziałach szpitalnych, które w pewnym sensie są bardzo wysokimi kryteriami i uzyskanie przyjętych w nich standardów niewątpliwie będzie wymagało czasu i sporych nakładów. Jeśli chodzi o problem, czy można określić i jak zapotrzebowanie na usługi szpitalne, to może połączę to z problemem łóżek pediatrycznych i ginekologiczno-położniczych. Z jednej strony mamy takie zjawiska jak niższy przyrost naturalny, którego skali, obserwowanej w ostatnich latach, oczywiście nie można było do końca przewidzieć. Z drugiej strony zmienia się sposób leczenia dzieci. Dzisiaj są dostępne takie leki, że leczenie niektórych schorzeń, np. ciężkiego zapalenia oskrzeli czy zapalenia płuc, jest możliwe w warunkach domowych. Poprawiła się opieka pozaszpitalna, w związku z tym zmniejsza się też konieczność hospitalizacji. Obserwujemy zjawisko skracania pobytu w szpitalu, choćby na oddziałach położniczych, co w konsekwencji zmniejsza zapotrzebowanie na liczbę łóżek. Można więc powiedzieć paradoksalnie, że poprawa dostępności do środków farmaceutycznych, poprawa stanu higienicznego szpitali będzie wpływała na zmniejszanie się zapotrzebowania na łóżka szpitalne. Jednocześnie w ostatnich latach pojawiają się w społeczeństwie inne czynniki, np. starzenie się populacji, co z kolei powoduje zwiększanie się zapotrzebowania na tzw. łóżka długoterminowe. Zmienia się model polskiej rodziny. Coraz częściej rodziny nie są skłonne opiekować się członkiem rodziny w domu, tylko oczekują, że znajdzie się miejsce w szpitalu na oddziale chorób przewlekłych czy w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. To jest nowy czynnik, który trzeba też wziąć pod uwagę, dlatego decyzje dyrektorów o przesuwaniu łóżek w tym kierunku wydają się być prawidłowe.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Czyli pytanie, przed jakim stoimy, brzmi: Jak optymalizować sieć szpitali i jak inwestować w rozwój szpitalnictwa?</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Pan poseł Dankowski pyta, czy szpital powiatowy dostanie dodatkowe środki na aparaturę, na remonty, na przekształcenia. W tym roku de facto takie środki są tylko w ramach programu restrukturyzacyjnego, to jest 82 mln zł, o które będą się starać także samodzielne szpitale powiatowe - w ramach całego pakietu restrukturyzacyjnego, którego kwota wynosi ok. 330 mln zł. W tej chwili trwa proces składania wniosków do komisji, które są powoływane przez wojewodów. Mamy nadzieję, że do 15 sierpnia dojdzie do oceny tych wniosków na poziomie wojewodów i przekazania tych wniosków do ministerstwa zdrowia. Chcielibyśmy, żeby te środki były uruchomione we wrześniu i skierowane do konkretnych samodzielnych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Ile oddziałów jeszcze zostanie zlikwidowanych i ile jest likwidowanych? W tej chwili jest uruchomiony - już od pewnego czasu jest konstruowany, a uruchomiony obecnie - proces monitorowania tego zjawiska wspólnie z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wiąże się to właśnie też z problemem rozdziału kompetencji między organy założycielskie, ministra zdrowia, ministra spraw wewnętrznych i administracji, wojewodę, starostę, marszałka.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Jeśli chodzi o pytanie, które zadała pani poseł Herman, to wydaje mi się, że dzisiaj próbujemy znaleźć na nie odpowiedź, szukając najlepszych ról, w jakich powinni się znaleźć ci wszyscy, którzy stanowią, w mniejszym czy większym stopniu, o polityce zdrowotnej państwa, regionu, powiatu. Bo ta polityka w końcu składa się z małej polityki i z wielkiej polityki, jaką państwo polskie może kreować dla obywateli. Minister zdrowia powinien być kreatorem polityki zdrowotnej, powinien być legislatorem, który wspólnie z parlamentem dysponuje możliwością tworzenia prawa. Natomiast samorządy muszą być włączone w proces budowy tej polityki regionalnej czy polityki lokalnej. Przed nami jest, myślę, przygotowanie ustawy o ochronie zdrowia, choćby dlatego, żeby opisać te role. W tej chwili te role są opisywane w ustawie kompetencyjnej, ale wydaje się, że zbyt mało precyzyjnie. Praca nad ustawą o ochronie zdrowia, gdzie znajdziemy takie zapisy, praca nad narodowym programem zdrowia, który miałby mieć moc ustawy, jest szansą na to, że te role udałoby się zapisać.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Czy w kasach chorych robi się analizy, na ile te fundusze są potrzebne? Proszę państwa, to jest dokładnie też problem z opisem kosztów różnych części opieki zdrowotnej, jaką finansujemy. Są koszty opieki pozaszpitalnej, opieki szpitalnej, opieki poszpitalnej, opieki w sanatoriach. I opisanie czy sfinansowanie tych różnych segmentów będzie powodowało, że jeżeli w jednych częściach jest lepiej opłacona, lepiej organizowana opieka podstawowa, no to jakby mniejsze jest parcie na szpital. Po prostu pacjent jest lepiej prowadzony, np. diagnozowany, poza szpitalem, bo są tam środki, żeby to wykonać. Myślę, że w najbliższych miesiącach i latach czeka nas dopracowywanie tego systemu i lepsze zarządzanie, ale do tego też są potrzebne lepsze systemy informacyjne, które cały czas są tworzone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o powtórzenie pytania panią poseł Krystynę Herman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PoselKrystynaHerman">Postawiłam bardzo konkretne i precyzyjne pytania, a ponieważ nie dostałam na nie odpowiedzi, proszę bardzo pana marszałka o to, żebym mogła otrzymać te odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Zdzisław Kałamaga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PoselZdzislawKalamaga">Precyzyjnie zadałem pytanie dotyczące kryteriów decydujących o tym, który oddział ma być likwidowany, a który nie. Nie prosiłem o sfabularyzowanie pewnych oczywistości, o których pan mówił, panie ministrze, i o których doskonale wiemy. Sam pan powiedział przed chwilą, że minister zdrowia powinien być kreatorem polityki ochrony zdrowia. Czy ten resort ma opracowane kryteria, czy nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PoselJoannaFabisiak">(Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Bardzo przepraszam, nie zauważyłem pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Moje pytanie także dotyczy kryteriów. Czy kryteria, które pan minister przedstawi, są kryteriami o charakterze społecznym, czy są to tylko kryteria o charakterze ekonomicznym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Kryteria pracy oddziałów są opisane w różnego rodzaju opracowaniach opisowych, natomiast nie ma aktów prawnych, regulacji i rozporządzeń, które by opisywały, jak ma wyglądać oddział pediatryczny, chirurgiczny bądź urazowy. Jeżeli dążylibyśmy do normatywnego opisywania i tworzenia standardów, które stawałyby się prawem, to być może warto taki kierunek rozważyć.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAndrzejRys">Czy nadążymy ze stworzeniem takich aktów normatywnych i czy nie doprowadzimy do takiej sytuacji, jaka związana jest z rozporządzeniem dotyczącym warunków sanitarno-epidemiologicznych, które de facto powoduje, że jest standard sanitarny, ale z przyczyn finansowych dzisiaj trudno jest go osiągnąć? Sądzę, że sprawa wymaga dalszych prac. Natomiast nie ma obecnie kryteriów bądź standardu zawartego na przykład w rozporządzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł Herman prosiła o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Panie ministrze, proszę o zastosowanie się do tego zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pytanie trzecie.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł Krystyna Łybacka i pan poseł Bogdan Lewandowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej zgłaszają zamiar postawienia pytania w sprawie wypowiedzi pełnomocnika rządu do spraw rodziny Kazimierza Kapery w Programie III Polskiego Radia w dniu 19 lipca 1999 r. Pytanie skierowane jest do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę pana posła Bogdana Lewandowskiego o przedstawienie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Zacznę od cytatu: To, co nie jest dobrą rasą na tym świecie, jest plewą. Całe historyczne dzieje świata są jedynie uzewnętrznieniem samozachowawczego instynktu ras w dobrym czy złym sensie. Te brunatne myśli przedstawił Adolf Hitler w głośnej pracy ˝Mein Kampf˝. I drugi cytat...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, bardzo proszę o przedstawienie pytania. Jeszcze raz powtórzę panu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PoselBogdanLewandowski">To są przesłanki...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, jeszcze raz powtórzę panu pytanie podstawowe, które zostało przez pana sformułowane na piśmie. Proszę posłuchać: w sprawie wypowiedzi pełnomocnika rządu do spraw rodziny Kazimierza Kapery w Programie III Polskiego Radia w dniu 19 lipca 1999 r. Nie jest to część publicystyczna wypowiedzi, lecz część dotycząca pytań w sprawach bieżących. Dlatego bardzo proszę o przedstawienie pytania, które znalazło się w piśmie pana posła i pani poseł Krystyny Łybackiej z 20 lipca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Właśnie chcę przypomnieć wypowiedź pana ministra Kapery: Trzeba się tylko obawiać tego, byśmy my, jako Europejczycy, Europa i biała rasa, mieli w przyszłości coś do powiedzenia. Dlaczego premier Buzek toleruje obecność w rządzie AWS-Unii Wolności ministra, którego poglądy znajdują podstawy w doktrynie faszystowskiej? Stanowi to obrazę Konstytucji RP i wielu ratyfikowanych przez Polskę konwencji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PoselBogdanLewandowski">I drugie pytanie. Wydaje się, że minister Kapera nie jest sam. W Toruniu podczas wizyty papieża Jana Pawła II na 18 godzin został zatrzymany przez funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa brat króla Arabii Saudyjskiej Abdullah Al-Saud. Dlaczego został zatrzymany? Czy tylko dlatego, że ma nieco ciemniejszy kolor skóry, czy dlatego, że nie spełnia kryteriów przynależności do białej rasy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Widzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezes Rady Ministrów uważa, że wypowiedź ministra Kazimierza Kapery była szkodliwa. Premier ubolewa, że wypowiedź ta pochodzi od ministra jego rządu. Pan premier zwrócił uwagę ministrowi Kaperze na niestosowność jego słów. Ponieważ minister Kapera złożył swoją wypowiedź przebywając w szpitalu i nadal jest na zwolnieniu chorobowym, premier zażądał złożenia dodatkowych wyjaśnień bezpośrednio po powrocie ministra Kapery do pracy.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Media w naturalny sposób zwracają uwagę na subtelne odcienie zawarte w wypowiedziach polityków. W tym przypadku niefortunnego wyrażenia użył minister Kapera. Jednak w swoim oświadczeniu jednoznacznie stwierdził, że nie miał złych intencji i przyznał, że użyte sformułowanie nie było szczęśliwe. Może zatem warto byłoby uwierzyć panu ministrowi Kaperze. W tym kontekście zdecydowanego odcięcia się ministra Kapery od negatywnego rozumienia jego słów oraz jednoznacznej oceny premiera nie ma żadnej podstawy do stwierdzenia, że rząd AWS-UW kieruje się w swych działaniach kryteriami rasowymi. Nigdy ani żadna decyzja, ani żaden z programów realizowanych przez ten rząd nie zawierały jakichkolwiek tego rodzaju konotacji.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł pytał również, dlaczego podczas pielgrzymki Ojca Świętego w Toruniu została zatrzymana na 18 godzin osoba z kraju arabskiego? Stwierdzam, że służby porządkowe w sposób bardzo zdecydowany wypełniały swoje obowiązki, tak aby bezpieczeństwo papieża w naszym kraju podczas jego długiej wizyty było zapewnione.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Mieliśmy bardzo wiele różnych sygnałów, że podczas wizyty papieża odbywać się będą różnego rodzaju manifestacje, które mogłyby zakłócić porządek i doprowadzić do bardzo poważnych złych skutków. W każdej jednak sytuacji, kiedy okazywało się, że poczynione czynności były skierowane w stosunku do osób, które nie stanowiły zagrożenia dla porządku publicznego, służby bezpieczeństwa w naszym kraju i utrzymania porządku odstępowały od swoich czynności. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamiar przedstawienia dodatkowych pytań zgłosili panie i panowie posłowie: Bogdan Lewandowski, Krystyna Łybacka, Wiktor Osik, Zdzisław Kałamaga, Wojciech Nowaczyk, Grzegorz Woźny, Ryszard Hayn, Janusz Zemke, Piotr Gadzinowski, Sylwia Pusz, Bronisław Dankowski, Michał Tomasz Kamiński, Maria Gajecka-Bożek i Marek Wikiński.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza zamiar przedstawienia dodatkowych pytań? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Bardzo proszę, pan poseł Bogdan Lewandowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Dziękuję bardzo. Mimo że pan marszałek był uprzejmy skarcić mnie, to jednak w swoim pytaniu wykazałem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Daleki byłem od tego, panie pośle. Ja tylko się trzymałem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PoselBogdanLewandowski">...zasadnicze podobieństwo między poglądami, które kiedyś sformułował Adolf Hitler, które formułowali tacy wybitni specjaliści teorii rasowej, jak Artur hr. Gobineau czy Chamberlain. Prosiłem pana ministra o odpowiedź na pytanie, dlaczego rząd to toleruje. Być może nie ma w tym złej woli pana ministra Kapery. Być może, jak bohater Moliera, nie wie on, że całe życie mówił prozą i nie zna tych poglądów. W takim razie czy rząd nie powinien przygotować jakiegoś konwersatorium, w czasie którego tego rodzaju poglądy zostałyby przedstawione, żeby ministrowie wiedzieli, czego nie należy mówić.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PoselBogdanLewandowski">Druga kwestia. Otóż, panie ministrze, sprawa zatrzymania brata króla Arabii Saudyjskiej nie jest błahostką. Ten człowiek zmierzał na miejsce celebry. Nie było żadnych przesłanek, że czyni on jakiekolwiek demonstracje. Zupełnie nie rozumiem tych wypowiedzi, które zmieniały perspektywę wizyty Ojca Św. Okazuje się nagle, że mieliśmy do czynienia z jakimś niezwykłym zagrożeniem bezpieczeństwa papieża. Bardzo proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PoselMichalTomaszKaminski">(Nie wie, jak widać, co mówi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł Krystyna Łybacka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PoselKrystynaLybacka">W demokratycznym państwie prawa, jakim jest Polska, polityka społeczna prowadzona przez rząd, a w tym konkretnym przypadku realizowana przez pełnomocnika rządu ds. rodziny pana ministra Kaperę, musi sprostać procesom i problemom wynikającym z demografii. Nie wchodzą w grę regulacje, bo to jest charakterystyczne dla państw totalitarnych, a my takim nie jesteśmy. Sprostanie problemom oznacza umiejętność nazwania problemu. Czy pańskim zdaniem, panie ministrze, może pełnić obowiązki ministra człowiek, który ma kłopoty z nazwaniem własnych myśli i ze sformułowaniem problemów własnego resortu? Daję wiarę pańskim słowom, że było to przejęzyczenie, ale nie było to przejęzycznie z odległej panu ministrowi dziedziny, tylko z zakresu spraw, którymi pan minister zajmuje się na co dzień. Zatem krótkie pytanie: Czy pańskim zdaniem pan minister Kapera może być nadal członkiem rządu, skoro nie potrafi precyzyjnie sformułować problemów, którym winien sprostać? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Wiktora Osika z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PoselWiktorOsik">Pan minister Kazimierz Kapera jest pełnomocnikiem rządu ds. rodziny. W Polsce są rodziny, których członkowie posiadają obywatelstwo polskie, są Polakami, ale nie zawsze są białymi. Mamy wiele małżeństw mieszanych i ludzie żyjący w tych związkach czują się szczęśliwi i mają dzieci, które mają inny kolor skóry. Chciałbym zadać pytanie: Jaki jest stosunek rządu i osobiście pana ministra Kapery do tych obywateli polskich, którzy mają inny niż biały kolor skóry, oraz do rodzin, w których Polacy o białym kolorze skóry tworzą związki z przedstawicielami innych ras? Czy według rządu i pana ministra Kapery stanowi to jakieś zagrożenie dla Polski, a przynajmniej jest zjawiskiem niepożądanym?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PoselWiktorOsik">Pragnę też zapytać, czy jest jakiś związek pomiędzy obecną wypowiedzią pana ministra Kapery a wcześniejszą wypowiedzią na temat homoseksualizmu, który określił jako zboczenie? Czy te wypowiedzi były tylko niezręcznością, czy też świadczą o braku tolerancji, o braku wiedzy, czy też o jeszcze innych brakach? Czy biorąc pod uwagę podobne wypowiedzi z przeszłości, premier rządu uważa, że pan minister Kapera posiada etyczne, moralne i intelektualne kwalifikacje do pełnienia zaszczytnej i odpowiedzialnej funkcji w rządzie Rzeczypospolitej Polskiej? Czy po tych wypowiedziach może on reprezentować państwo polskie? Jak pan minister wyobraża sobie na przykład rozmowy z przedstawicielami rządów innych państw, których członkowie mają czarny kolor skóry? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie dodatkowego pytania proszę pana posła Zdzisława Kałamagę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PoselZdzislawKalamaga">Polacy w przeszłości dalekiej i niedawnej, wędrując po całym świecie za chlebem albo jeżdżąc na handel, nauczyli się tolerancji, bo gospodarze byli tolerancyjni. Większość krajów, w których Polacy bywali, to dzisiaj kraje demokratyczne i praworządne. Tam zarówno akty przemocy, fizycznej agresji, jak i rasistowskie wypowiedzi są przedmiotem ścigania z urzędu przez wymiar sprawiedliwości. Panie ministrze, czy żyjemy w takim praworządnym kraju i czy pani minister Suchocka zareaguje na tę wypowiedź? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Wojciecha Nowaczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PoselWojciechNowaczyk">Mam następujące pytania. Powszechnie wiadomo, że wypowiedź pana ministra Kapery wywołała szokujące wrażenie i negatywne opinie. A dla mnie jeszcze bardziej szokujące jest zachowanie się pana premiera, który oświadczył, że za to nic nie może zrobić. Czy naprawdę pan premier nic nie może, nawet w tej sprawie? I drugie pytanie: Czy zatrzymanie wysokiego przedstawiciela Arabii Saudyjskiej nie odbije się źle na naszych stosunkach dyplomatycznych z tym bogatym krajem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Grzegorza Woźnego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PoselGrzegorzWozny">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam następujące pytanie: Jak wypowiedź pana ministra Kapery wpłynie na stosunki międzynarodowe z państwami Europy i świata? Czy ocena pana premiera, że wypowiedź pana ministra Kapery jest niefortunnym sformułowaniem lub zwyczajną gafą, jest ostateczna? Można by to było tak lakonicznie ocenić, gdyby to był pierwszy przypadek, a wiemy, że tak nie jest. I czy nie jest tak, że osoba dająca dowód niedopuszczalnego w Europie rasizmu, zbliżonego do ideologii faszystowskiej, po takiej wypowiedzi nie powinna pracować nawet minuty? Jeżeli pan premier nie wyciągnie z tego surowych sankcji i wniosków, to moim zdaniem powiniem razem z ministrem Kaperą podać się do dymisji i odejść. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Ryszarda Hayna z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PoselRyszardHayn">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Komitet Praw Człowieka ONZ w Genewie, rozpatrując sprawozdanie polskiego rządu dotyczące wykonania Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, zwrócił m.in. uwagę na fakt zbyt łagodnego traktowania różnorodnych zjawisk dyskryminacji. Rzecz dotyczyła, jak wynika z doniesień w środkach przekazu, m.in. pozycji kobiet, dyskryminacji ze względu na wyznanie i innych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PoselRyszardHayn">Mam takie pytanie: Czy wśród tych grzechów głównych była też mowa o rasizmie, dyskryminacji ze względu na kolor skóry? Fakty tego rodzaju w naszym kraju też mają miejsce, i to nierzadko, a wypowiedź ministra Kapery jest, jak mi się wydaje, tylko spontanicznym wyartykułowaniem poglądów właściwych jakiejś, chyba wcale niemałej, grupy społeczeństwa polskiego. Potwierdza ten sposób myślenia również wypowiedź jednego z panów posłów z AWS, mówiącego niby żartem, że za karę trzeba panu ministrowi dać na wychowanie żółte dziecko.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PoselRyszardHayn">W tej sytuacji zapytuję: Czy rząd Polski dostrzega potrzebę rozwijania działań w zakresie ograniczenia uprzedzeń rasowych i czy przewiduje na ten cel jakieś środki finansowe. Jeśli ktoś uważa to za niecelowe, to chciałbym poinformować, że np. rząd holenderski i tamtejsze gminy przeznaczają znaczne środki na to, by nie tylko u siebie, ale m.in. u nas, w Polsce, rozwijać działania przeciw rasizmowi. Służę przykładami: m.in. stowarzyszenie między gminami Deurne w Holandii, Leszno i Baturi w Kamerunie. Środki na przedsięwzięcia w tym zakresie, na przeciwdziałanie rasizmowi, pochodzą ze źródeł holenderskich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Janusza Zemke, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PoselJanuszZemke">Panie Ministrze! Podjął się pan bardzo trudnej roli, żeby bronić kolegi ministra, i nie zazdroszczę panu. Broniąc pana ministra, stwierdził pan, że pan minister powiedział to w stanie choroby. W związku z tym mam pytanie: Jaki to typ choroby, jaki rodzaj i czy taki pogląd jest wyrazem choroby, czy te poglądy są chore?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Piotra Gadzinowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PoselPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym zadać trzy pytania. Jestem członkiem grupy parlamentarnej polsko-koreańskiej. W Polsce żyje spora grupa Koreańczyków, wszyscy znamy produkty koreańskie. Czy nie uważa pan, że taka wypowiedź ministra rządu Jerzego Buzka kładzie cień na stosunki polsko-koreańskie, tworzy zły klimat, ponieważ wzbudza wręcz niechęć do Koreańczyków, którzy nie należą do, jak to pan minister mówił, rasy białej?</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PoselPiotrGadzinowski">Pytanie następne: Czy w świetle wypowiedzi pana ministra Kapery, pełnomocnika rządu do spraw rodziny, małżeństwa mieszane będą uważane za coś gorszego, za gorszą formę, za formę wręcz niepożądaną? Czy może być tak, że małżeństwa mieszane nie będą preferowane przez państwo, na czele którego stoi rząd z ministrem, który używa rasistowskich określeń?</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PoselPiotrGadzinowski">I wreszcie pytanie trzecie. Czy komentując fakt zatrzymania bardzo rygorystycznie brata króla Arabii Saudyjskiej, zatrzymania bez wystarczających powodów, a właściwie aresztowania tej osoby, powiedział pan, że służby bezpieczeństwa miały informację o licznych planowanych antypapieskich demonstracjach? Chciałbym wiedzieć, jakie to organizacje, jakie to grupy planowały takie demonstracje? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę panią poseł Sylwię Pusz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PoselSylwiaPusz">Czy zna pan minister jakikolwiek przykład kraju europejskiego, w którym takie rasistowskie wypowiedzi ministra nie spowodowałyby jego dymisji? Jak ta wypowiedź pana ministra ma się do zobowiązań Polski, o których jeszcze wczoraj na posiedzeniu Komisji Integracji Europejskiej mówił pan minister Kułakowski, a wynikających z przyjmowanych przez nas acquis communautaire, a mianowicie zobowiązań walki z ksenofobią i rasizmem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Bronisława Dankowskiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PoselBronislawDankowski">Ja już nie będę uzasadniał mojego pytania, bo tu wiele uzasadnień padło, ale zapytam się konkretnie, czy osoba pełniąca ważne stanowisko w rządzie Rzeczypospolitej Polskiej może wypowiadać się nieodpowiedzialnie. Czy powinna ważyć każde wypowiedziane słowo, by było godne polityka i członka rządu Rzeczypospolitej Polskiej? Dlaczego premier Buzek tak łagodnie potraktował wypowiedź ministra Kapery? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę pana posła Michała Tomasza Kamińskiego, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie ministrze, jestem bardzo zainteresowany, jak rząd polski, pan premier i pan minister definiujecie istotę rasizmu, o którym tutaj tyle mówiono. Czy rasizmem jest samo stwierdzenie, że ludzie dzielą się na różne rasy, bo taka była wypowiedź pana ministra Kapery, czy rasizmem jest naganne z mojego punktu widzenia stwierdzenie, że jedna rasa jest lepsza lub gorsza od drugiej rasy? I czy w związku z tym na przykład sformułowanie, że jakiś minister rządu Rzeczypospolitej będzie się troszczył o to, żeby na przykład Polacy w przyszłości mieli w Europie coś do powiedzenia i żeby Polaków było na przykład dużo albo byli bogaci, będzie uznane za przejaw szowinizmu i nacjonalizmu ze strony obywatela Polski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę panią poseł Marię Gajecką-Bożek, Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PoselMariaGajeckaBozek">Dziękuję, panie marszałku. Ponieważ pytanie, które chciałam zadać, już zostało zadane, nie będę się powtarzać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">O przedstawienie pytania proszę jeszcze pana posła Marka Wikińskiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PoselMarekWikinski">Panie ministrze, jak rasistowskie poglądy wypowiadane przez pana ministra Kazimierza Kaperę i posła z Akcji Wyborczej Solidarność pana Szkaradka mogą wpłynąć na stosunki gospodarczo-handlowe Polski z takimi partnerami, jak: Japonia, Korea i Chiny? Przed chwilą pan poseł Michał Tomasz Kamiński zadał bardzo szerokie pytanie, ja tylko chcę stwierdzić w odniesieniu do wypowiedzi pana ministra Kapery, że podobnie jak pan poseł Kamiński hierarchizował sympatię do różnych trunków, tak również pan minister Kapera dokonał hierarchizacji ras, panie pośle Kamiński. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Widzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Lewandowski powrócił do tych samych pytań, które wcześniej wypowiedział: Dlaczego rząd - rozumiem, że chodzi o pana premiera - toleruje obecność pana ministra Kapery w rządzie? Starałem się w moim poprzednim wystąpieniu przedstawić sytuację po tej, przypomnę, jak pan premier powiedział, szkodliwej wypowiedzi pana ministra Kapery i żądanie pana premiera natychmiastowego, po powrocie pana ministra Kapery do pracy, przedstawienia dodatkowych wyjaśnień dotyczących tego pożałowania godnego faktu.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Co do zatrzymania brata króla Arabii i stwierdzenia, że nic złego nie zrobił, może tylko tyle jeszcze dodam, że oczywiście ci, którzy zatrzymywali, nie wiedzieli w momencie zatrzymania, że jest to brat króla Arabii Saudyjskiej. To po pierwsze. Po drugie, natychmiast, kiedy ta wiadomość dotarła do rządu, minister spraw zagranicznych bardzo jednoznacznie i ostro zareagował i rząd polski, w osobie ministra spraw zagranicznych, natychmiast przeprosił za ten ubolewania godny incydent.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pani poseł Łybacka pytała, czy może pełnić obowiązki ministra człowiek, który ma problemy ze sformułowaniem czy werbalnym przedstawieniem problemów, którymi się zajmuje. No cóż, może powiem tak: W bardzo wielu wypowiedziach, ale w szczególności wybitnych poetów, znajdują się passusy mówiące o tym, jak trudno wyrazić własne myśli. Sądzę, że ludzie, którzy uważają, że mają umiejętność wypowiadania w sposób precyzyjny wszystkiego, co myślą, są w błędzie. Sądzę, że każdemu człowiekowi zdarza się trudna sytuacja, kiedy po prostu mówi coś, czego nie zamierzał powiedzieć, albo wypowiada słowa w kontekście, pod którym absolutnie by się nie podpisał. A więc mamy świadomość, że takie rzeczy mogą się czasem po prostu zdarzyć.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan minister Kapera, wobec interpretacji jego słów, jednoznacznie złożył natychmiast oświadczenie. I myślę, że nie od rzeczy byłoby, gdybym przeczytał w tym momencie oświadczenie pana ministra Kapery, ponieważ odnosi się do niego część następnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan minister Kapera stwierdził: ˝Oświadczam, że w mojej wypowiedzi dla radiowej ˝Trójki˝ 19 lipca br. z okazji urodzin sześciomiliardowego obywatela Ziemi w żadnym wypadku nie miałem na myśli dyskryminacji jakiejkolwiek rasy. Przyznaję, że użyte przeze mnie sformułowanie dotyczące białej rasy nie jest zbyt szczęśliwe, jako że zwykle pojawia się w kontekstach rasistowskich, to jednak w mojej wypowiedzi był to jedynie termin techniczny, typowy dla języka demograficznego, zaś w tym konkretnym wypadku odnosił się wyłącznie do Europy jako całości populacji kontynentu, która przeżywa demograficzny kryzys. Tylko w ten sposób należało odczytać wypowiedziane przeze mnie zdania. Wypowiedź moja została wyjęta z szerszego kontekstu i ograniczona do okrojonych treści, pod którymi nie tylko nigdy bym się nie podpisał, ale wobec których sam musiałbym zaprotestować. Jako taka została opatrzona komentarzami, które, choć nie odnoszą się do moich rzeczywistych poglądów, musiały dopełnić obrazu czyniącego ze mnie rasistę. Pragnę podkreślić, że zawsze z wielkim szacunkiem wypowiadałem się na temat całego rodzaju ludzkiego. Wynika to z mojego rozumienia świata oraz wyznawanych przekonań, zwłaszcza zaś z wizji człowieka głoszonej przez chrześcijaństwo, gdzie wszyscy ludzie są równi. Kazimierz Kapera.˝</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Osik zadał pytanie, jaki jest stosunek pana ministra Kapery do rodzin mieszanych, czyli rodzin z udziałem osób, które nie mają białego koloru skóry. Sądzę, jestem przekonany i w świetle wypowiedzi pana ministra Kapery, którą przed chwilą przeczytałem, jego oświadczenia, z całą odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że poglądy pana ministra Kapery w odniesieniu do tych osób i tych rodzin są takie same, jak i do wszystkich innych. I nie ma w związku z powyższym zagrożenia, które mogłoby stąd płynąć.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł pytał dalej, czy jest tu jakiś związek z poprzednią czy jedną z wcześniejszych wypowiedzi pana ministra Kapery dotyczących homoseksualizmu jako zboczenia. Przyznam, że nie znam takiej wypowiedzi pana ministra Kapery...</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#PoselWiktorOsik">(Przecież został za to zdymisjonowany przez premiera Bieleckiego.)</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#PoselMichalTomaszKaminski">(Widać, kto się pedałami interesuje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę kontynuować, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">W związku z powyższym nie mogę się do tego odnieść.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Czy pan minister Kapera ma etyczne, moralne i intelektualne umiejętności, by reprezentować władze polskie - to następne pytanie pana posła Osika. Myślę, że pan minister Kapera ma etyczne, moralne i intelektualne umiejętności, natomiast oczywiście w tym przypadku - i w każdym innym przypadku, w przypadku każdego ministra - decyzja należy do premiera - tak przy powołaniu, jak i przy odwołaniu z pełnionej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Kałamaga - czy żyjemy w praworządnym kraju i czy pani minister Suchocka zareaguje na tego typu wypowiedź pana ministra Kapery. Sądzę, że pani minister Suchocka nie zareaguje na wypowiedź pana ministra Kapery, ponieważ pan minister Kapera odwołuje jakiekolwiek konotacje, asocjacje jego wcześniejszej wypowiedzi z postawą rasistowską. Nie sądzę więc, aby była podstawa do jakiejkolwiek reakcji pani minister Suchockiej.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Nowaczyk stwierdził, że premier oświadczył, iż nic nie może zrobić - rozumiem, że w tej sprawie. Nie znam tego typu wypowiedzi pana premiera w sprawie pana ministra Kapery - że pan premier nic nie może zrobić. I sądzę, że jest to niezgodne z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pytał pan poseł, czy zatrzymanie brata króla Arabii Saudyjskiej nie odbije się źle na naszych stosunkach międzynarodowych. Myślę, że reakcja - natychmiastowa - ministra spraw zagranicznych po otrzymaniu tej informacji oraz dyplomatyczne zabiegi, które zostały poczynione, zniwelowały możliwość wystąpienia negatywnych skutków działań służb porządkowych zapewniających bezpieczeństwo podczas wizyty Ojca Świętego.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Woźny - jak wypowiedź pana ministra Kapery wpłynie na stosunki z państwami Europy Zachodniej. Myślę, że trzeba - mam nadzieję, że można - czytać wypowiedź pana ministra Kapery w całym kontekście jego wypowiedzi, a zatem należy wziąć pod uwagę nie tylko te niedobre, niefortunne sformułowania czy to niedobre, niefortunne sformułowanie w programie radiowym, ale w szczególności jego oświadczenie, które złożył natychmiast, kiedy okazało się, jak została zinterpretowana czy jak jest interpretowana jego wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł pytał również, czy pierwsza ocena pana premiera będzie ostateczna, powołując się tutaj na jedną z wypowiedzi pana premiera w programie bodaj radiowym. Tak więc dzisiaj na samym początku mojej odpowiedzi na pytania zawarłem wypowiedź, którą złożył rzecznik rządu. Prezes Rady Ministrów uważa wypowiedź ministra Kazimierza Kapery za szkodliwą. Premier ubolewa, że wypowiedź ta pochodzi od ministra jego rządu. Premier zwrócił uwagę ministrowi Kaperze na niestosowność jego słów i zażądał dodatkowych wyjaśnień bezpośrednio po powrocie ministra Kapery do pracy. Tak więc wypowiedź, którą pan poseł był łaskaw przedstawić, nie była i nie jest ostateczna, jak to widać dowodnie, nie jest to ostateczne stanowisko pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Co do stwierdzenia pana posła, że pan minister Kapera nie powinien ani minuty dłużej tu pracować oraz jeszcze dalej idących konotacji odnośnie do osoby, sugestii odnośnie do osoby pana premiera, to myślę, że decyzje podejmuje pan premier.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Hayn pytał w związku z Komitetem Praw Człowieka, czy raport polskiego rządu nie był w kontekście rasizmu krytykowany. Nie znam w szczegółach tej oceny i nie mogę w tej chwili odpowiedzieć panu posłowi, ale po zapoznaniu się szczegółowo odpowiem w terminie późniejszym.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Czy rząd polski widzi potrzebę działań na rzecz propagowania postaw antyrasistowskich i czy przewiduje jakieś środki w związku z tymi działaniami? Z całą mocą chciałbym stwierdzić, że rząd Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności we wszystkich swoich działaniach stwarza takie możliwości, ażeby wszyscy ludzie, wszyscy obywatele naszego kraju byli traktowani równo, bez względu na kolor skóry, bez względu na sytuację ekonomiczną, a w szczególności stara się docierać do tych, którzy są w jakiś sposób pokrzywdzeni, czy w jakiś sposób mogą być narażeni na uciążliwości, trudności. Zatem na to tak postawione pytanie trzeba odpowiedzieć: tak, rząd polski widzi taką potrzebę. Widzi potrzebę działań, które są konieczne w szczególności ze względu na młode pokolenie, młodzież i dzieci, tak aby poprzez edukację wychowywać i uczyć postaw tolerancji, jednolitego traktowania każdego człowieka. Przejawia się to chociażby w programach integracyjnych i w odchodzeniu naszej szkoły np. od separowania dzieci sprawnych inaczej.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Zemke wyraził w stosunku do mnie, że tak powiem, przyjemne zdanie, że mam trudną rolę. Bardzo dziękuję za współczucie, panie pośle. Natomiast w drugiej części swojej wypowiedzi pan poseł powiedział, że pan minister Kapera wypowiedział swoje niefortunne zdanie w stanie choroby. Otóż przypomnę, co powiedziałem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#GlosZSali">(Na żółtą febrę.)</u>
          <u xml:id="u-256.12" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Tak, już odpowiadam, tylko znajdę ten tekst, który miałem na kartce, na szczęście. Ponieważ minister Kapera złożył swoją wypowiedź przebywając w szpitalu i nadal przebywa na zwolnieniu chorobowym, premier zażądał złożenia dodatkowych wyjaśnień bezpośrednio po powrocie ministra Kapery do pracy.</u>
          <u xml:id="u-256.13" who="#GlosZSali">(Życzymy powrotu do zdrowia.)</u>
          <u xml:id="u-256.14" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Myślę, że to jest przykład, kiedy stwierdzenie, że pan minister Kapera nie pracuje, nie znajduje się w tej chwili w pracy, natomiast przebywał czy przebywa na zwolnieniu chorobowym, może być zinterpretowane jakoby pan minister Kapera nie zupełnie pełnił swoją władzę. Więc, panie pośle, myślę, że jest to stwierdzenie zbyt daleko idące i jeszcze raz, jeżeli pan będzie oczywiście chciał, mogę przeczytać to, co powiedziałem. Natomiast nie mogę również powiedzieć, na co pan minister Kapera choruje czy też z jakiej to przyczyny znajdował się w szpitalu. Myślę, że jest jakiś zakres wiedzy, informacji, który nie powinien przedostawać się do publicznej wiadomości. Bardzo dziękuję, przekażę panu ministrowi życzenia powrotu do zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-256.15" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Gadzinowski pytał, czy taka wypowiedź kładzie cień na stosunki polsko-koreańskie. Myślę, jeszcze raz do tego samego wątku powrócę, że trzeba czytać wypowiedź pana ministra Kapery w kontekście całości i sensu jego wypowiedzi oraz w kontekście oświadczenia, które złożył bezpośrednio po tym, jak zobaczył, w jaki sposób interpretowane są jego słowa.</u>
          <u xml:id="u-256.16" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Czy małżeństwa mieszane będą uważane za gorsze w stosunku do małżeństw niemieszanych? Odpowiadam, panie pośle: Nie będą uważane za gorsze i sądzę, tak to wynika również z tego, o czym w całości mówił pan minister Kapera, że żadnych tego typu insynuacji pan minister nie stwarzał.</u>
          <u xml:id="u-256.17" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł pytał również o organizacje i grupy, które planowały zakłócenie porządku publicznego podczas wizyty Ojca Świętego. Odpowiadam panu posłowi, że nie mogę złożyć takiej informacji. Są to dane operacyjne, opatrzone odpowiednimi klauzulami.</u>
          <u xml:id="u-256.18" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pani poseł Pusz. Czy znam takie kraje, gdzie nie byłoby dymisji członka rządu wobec takiej wypowiedzi? Trudno mi na to pytanie odpowiedzieć, ponieważ nie śledziłem z jakąś wielką uwagą wpadek słownych ministrów czy członków rządu w różnych krajach, natomiast co jakiś czas przecież media podają różnego typu wypowiedzi ministrów, członków rządów, które nie są fortunne i z których ministrowie wycofują się, ponosząc oczywiście różnego rodzaju konsekwencje, ale nie sądzę, żeby za każdym razem było to pozbawienie funkcji. Pani poseł pytała, jak to się ma do tych treści, które przedstawiał pan minister Kułakowski w związku z naszymi przygotowaniami do wejścia do Unii Europejskiej oraz w walce z ksenofobią i rasizmem. Myślę, że jeżeli przyjmiemy i zechcemy uwierzyć w to, co pan minister Kapera w całości mówił, to sądzę, że nie będzie w tej kwestii problemu.</u>
          <u xml:id="u-256.19" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Dankowski pytał, dlaczego jest tak łagodna reakcja pana premiera na tę wypowiedź. Myślę, że pan poseł ani ja nie znamy jeszcze całościowej reakcji pana premiera na wypowiedź pana ministra Kapery, w związku z powyższym sądzę, że nie można jeszcze w tej chwili jej oceniać.</u>
          <u xml:id="u-256.20" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Pan poseł Michał Kamiński pytał o to, jak rząd rozumie istotę rasizmu i czy samo wymienienie różnych ras świadczy już o tym, że ktoś jest rasistą, czy też dopiero zdanie, że Polacy mają być bogaci, zdrowi czy jeszcze coś innego pan poseł powiedział - nie wszystko zanotowałem - jest stwierdzeniem, które może tego typu rozumienie rodzić - że ktoś jest rasistą. Myślę, panie pośle, że nie, że rząd nie rozumie istoty rasizmu, kiedy jakiś człowiek, ktokolwiek by nim był, wymienia tylko rodzaje ras. Jest to po prostu wiedza.</u>
          <u xml:id="u-256.21" who="#SekretarzStanuWKancelariiPrezesaRadyMinistrowJerzyWidzyk">Jeszcze pan poseł Wikiński pytał, jak rasistowskie poglądy mogą wpłynąć na stosunki gospodarcze z Japonią, Koreą i Chinami. Rozumiem, bo nie zanotowałem wszystkiego, że chodziło o rasistowskie poglądy pana ministra Kapery. Otóż chcę powiedzieć, że w świetle wszystkich dokumentów, które posiadam (wypowiedzi pana ministra Kapery w radio oraz oświadczenia), z całą mocą mogę stwierdzić, że pan minister Kapera nie reprezentuje poglądów rasistowskich, a skoro nie reprezentuje takich poglądów, zatem nie ma to też negatywnego wpływu na nasze stosunki gospodarcze z Japonią, Koreą i Chinami. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie ministrze, proszę zająć swoje miejsce.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Wysoka Izbo! Czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących został wyczerpany. Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PoselKrystynaLybacka">W kwestii formalnej, panie marszałku. Czy to oznacza, że my wracamy do tego punktu we wrześniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pani poseł, jeszcze raz powtórzę. Czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących został wyczerpany. Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego. Regulamin Sejmu przewiduje, że czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących wynosi dwie godziny. Minister udziela odpowiedzi na przedstawione pytania. Prezydium Sejmu rozpatrywało już wątpliwości odnoszące się do sytuacji dotyczących takich spraw, kiedy pytania, zwłaszcza pytania dodatkowe, uzupełniane przez posłów, nie mieszczą się w czasie przeznaczonym na pytania bieżące. Czy w tym momencie kontynuujemy te pytania w innej części określonego posiedzenia Sejmu? Interpretacja w tym zakresie była jednoznaczna: jeżeli chodzi o interpelacje, to dokończenie rozpatrywania danej interpelacji jest przesuwane na punkt ostatni, po wyczerpaniu całego porządku dziennego, i jest w tym momencie kończona kwestia rozpatrywania interpelacji. Natomiast jeżeli chodzi o pytania w sprawach bieżących, rozpatrujemy je w takim zakresie, w jakim mieści się to w czasie.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Chcę panią poseł poinformować, chcę poinformować również Wysoką Izbę, że na dzień dzisiejszy przewidzianych zostało do rozpatrzenia w tym punkcie porządku dziennego dziewięć pytań. Rozpatrzone zostały w takim zakresie, jak to wszyscy słyszeliśmy - trzy pytania. Nie mam nic więcej do dodania.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13 i 14 porządku dziennego:
 13. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1998 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 1998 r. oraz wnioskiem w przedmiocie absolutorium.
 14. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 roku.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Przed przerwą Sejm wysłuchał sprawozdawcy komisji pana posła Henryka Goryszewskiego, który przedstawił sprawozdanie i projekt uchwały, prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego oraz prezesa Narodowego Banku Polskiego pani Hanny Gronkiewicz-Waltz, a także rozpoczął debatę.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najważniejszym uprawnieniem parlamentu jest niewątpliwie dokonanie oceny wykonania budżetu państwa przez rząd i jego agendy, i nad tym dzisiaj debatujemy. Łącznie z budżetem państwa rozpatrujemy również sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej oraz bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1998. Te dwa zagadnienia muszą być rozpatrywane razem, jeżeli chcemy oceniać stan gospodarki naszego państwa. Komisja Finansów Publicznych przedstawiła sprawozdanie w tej sprawie, proponując Wysokiej Izbie projekt uchwały. Komisja Finansów Publicznych podczas prac nad oceną wykonania budżetu państwa zgromadziła wiele krytycznych uwag pod adresem niektórych dysponentów części budżetowych. Dlatego właśnie w projekcie uchwały, jaki komisja przedstawia Wysokiej Izbie, znalazł się zapis o rażących zaniedbaniach w niektórych częściach budżetu. Występujące zaniedbania są niemożliwe do zaakceptowania bez względu na to, po której stronie występują. Widzimy to zarówno po stronie dochodowej, jak i po stronie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę przypomnieć, że posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego głosowali przeciwko ustawie budżetowej na rok 1998. Zabierając głos w debacie, która odbyła się 21 stycznia ubiegłego roku, przedstawiciel naszego klubu powiedział z trybuny, że nie poprzemy tego budżetu, gdyż nie zgadzamy się ani z filozofią jego konstrukcji, ani z poszczególnymi propozycjami. Oceniając dzisiaj wykonanie tego budżetu, muszę stwierdzić, że mieliśmy wówczas rację, choć - szczerze mówiąc i patrząc z punktu widzenia społecznego - wolelibyśmy jej nie mieć.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#PoselJozefGruszka">Panie i Panowie Posłowie! Budżet państwa to nie równanie matematyczne ani zwykły bilans, w którym najważniejsza jest zgodność obydwu stron. Budżet jest projekcją programu społeczno-gospodarczego i powinien służyć jego realizacji w mikro- i makroskali. A jaki jest ten program? Art.20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej głosi, że podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej stanowi społeczna gospodarka rynkowa, co w uproszczeniu oznacza, że rozwój gospodarczy powinien służyć obywatelom naszego państwa, przyczyniać się do poprawy materialnych warunków życia całego społeczeństwa, do urzeczywistnienia indywidualnych i zbiorowych aspiracji. W zgodzie z tym konstytucyjnym zapisem pozostawał program rządowy przedstawiony w exposé pana premiera Jerzego Buzka 10 listopada 1997 r., a więc w trakcie prac nad budżetem na rok 1998. Ostatnio członkowie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przeczytali ten program na nowo i gorąco zachęcają panie posłanki i panów posłów, a także członków rządu AWS-UW do jego lektury. Jest to bowiem dokument bardzo ciekawy i pouczający, a wnioski z niego płynące pokazują nam przepaść, jaka dzieli teorię - głoszoną przez obecnie rządzącą koalicję - od praktyki jej rządu. Pomówmy zatem o praktyce.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na rok 1998 koalicja AWS-UW zapowiadała: wzrost PKB o 5,6%, wzrost produkcji przemysłowej o 8,8%, wzrost spożycia indywidualnego - o 5%, wzrost eksportu - o 12%, wzrost nakładów inwestycyjnych - o 17%, zmniejszenie bezrobocia - o 26 tys. osób, obniżenie średniorocznej inflacji - o 11%.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#PoselJozefGruszka">Jeśli przeanalizujemy dzisiaj wskaźniki prezentowane w związku z wykonaniem budżetu, dostrzeżemy, że żaden z tych celów nie został zrealizowany, choć trudno je uznać za ambitne. We wszystkich punktach wskaźniki były znacznie niższe od tych, które charakteryzowały postęp gospodarczy w latach 1994-1997, kiedy władzę sprawowała koalicja PSL-SLD.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#PoselJozefGruszka">To obniżenie wskaźników wynikało z przyjętej przez rząd polityki schładzania polskiej gospodarki, przegrzanej jakoby w latach 1995-1997. Dziś można przewrotnie uznać to za sukces rządu, uzyskał on bowiem w 1998 r. niższe tempo wzrostu, a także pogorszenie innych wskaźników makroekonomicznych. Osiągnął zatem większe schłodzenie niż zamierzał. Na marginesie dodam, że pełny sukces schłodzenia na tym polu zostanie osiągnięty w 1999 r., bo tak wskazują wskaźniki makroekonomiczne, do których mamy dostęp.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#PoselJozefGruszka">Chciałbym w tym miejscu zwrócić się do pana premiera Balcerowicza, by mnie już nie strofował, że to schładzanie gospodarki to nasz pomysł. Ten pomysł przedstawił Wysokiej Izbie ktoś inny. To nie my. My tylko się odwołujemy do przykładu i podkreślamy, że to nie jest termiczne określenie, lecz stwierdzenie, które z tej trybuny już padło.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#PoselJozefGruszka">Nasza ocena wyników pracy rządu Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności w 1998 r. może być tylko negatywna. Pogorszyły się prawie wszystkie wskaźniki określające stan polskiej gospodarki, a jednocześnie nie został osiągnięty cel główny, jakim była i jest poprawa bardzo niekorzystnego, głęboko ujemnego salda wymiany towarowej z zagranicą. Co więcej, przewaga importu nad eksportem jeszcze się powiększyła. Rząd, a zwłaszcza minister finansów, obarcza winą za niepowodzenia swojej polityki gospodarczej czynniki niezależne, zewnętrzne, zwłaszcza załamanie się gospodarki w Rosji w drugiej połowie ubiegłego roku. Niektórzy ekonomiści rządowi przytaczają dane wskazujące na to, że łączny efekt czynników zewnętrznych doprowadził do obniżenia wzrostu gospodarczego nawet o 4 punkty procentowe. Jest to interpretacja dość osobliwa, zważywszy że przedtem ci sami eksperci chełpliwie głosili, że Polska jest niezależna od skutków załamań gospodarczych w innych krajach. Myślę, że tego tematu nie warto rozwijać. Sprawozdawca Komisji Finansów Publicznych pan Henryk Goryszewski odniósł się szczegółowo do tego tematu i powiedział, dlaczego w tamtym momencie tak mówiono. Jestem skłonny podzielić zdanie pana przewodniczącego Goryszewskiego w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#PoselJozefGruszka">Kryzys rosyjski przyczynił się niewątpliwie do zmniejszenia eksportu polskiej żywności za granicę wschodnią. Jednak w 1998 r. rząd nie uczynił nic, aby zmniejszyć skutki tego kryzysu dla polskiego rolnictwa, choć miał możliwości finansowe, dysponował bowiem kwotą ponad miliarda złotych. Zamiast ratować polskie rolnictwo i przemysł, wolał wybrać zmniejszenie deficytu budżetu państwa poniżej wielkości przyjętej w ustawie. Nie skorzystał z przyzwolenia Wysokiej Izby w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#PoselJozefGruszka">My, posłowie ludowcy, oceniamy, że główne czynniki osłabienia dynamiki wzrostu polskiej gospodarki, a zwłaszcza załamania się przemysłu i rolnictwa, tkwią wewnątrz kraju. Są to:</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#PoselJozefGruszka">1) nadmiernie restrykcyjna polityka pieniężna banku centralnego, która zaowocowała wzrostem kursu złotego,</u>
          <u xml:id="u-260.11" who="#PoselJozefGruszka">2) równoległa co do kierunku polityka fiskalna, nastawiona na zmniejszenie deficytu budżetowego niezależnie od koniunktury i sytuacji na rynku gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-260.12" who="#PoselJozefGruszka">W wyniku tej polityki w 1998 r. nastąpiło bardzo silne, w porównaniu z 1997 r., obniżenie wzrostu produkcji przemysłowej, gwałtowny spadek dynamiki cen na produkty sprzedawane przez rolników, wzrost bezrobocia, zwiększenie deficytu w handlu zagranicznym oraz znaczne pogorszenie rentowności przedsiębiorstw. Za takie wyniki gospodarcze rząd otrzymuje od nas ocenę niedostateczną. Wyniki te oznaczają, że założenia ustawy budżetowej nie zostały wykonane.</u>
          <u xml:id="u-260.13" who="#PoselJozefGruszka">Wysoki Sejmie! Od strony rachunkowej i formalnej wyniki wykonania budżetu państwa są ogólnie zgodne z ustawą budżetową na rok 1998, gdyż wydatki były o 2,6% niższe od limitu ustalonego w ustawie, a deficyt budżetowy był o 1208 mln zł niższy od poziomu dopuszczalnego według ustawy budżetowej. Jednak za tymi faktami kryje się bardzo ponura rzeczywistość. W 1998 r. rząd pracował fatalnie, dopuścił się wielu przekroczeń i naruszeń prawa. I tak z 64 części budżetowych ocenianych przez Najwyższą Izbę Kontroli aż w 14, czyli prawie w 1/4, stwierdzono istotne nieprawidłowości w gospodarowaniu środkami publicznymi. Tego jeszcze w historii Rzeczypospolitej nie było.</u>
          <u xml:id="u-260.14" who="#PoselJozefGruszka">Klub Parlamentarny PSL z uznaniem odnosi się do stanowiska Komisji Finansów Publicznych, która - w projekcie uchwały przedstawionym Wysokiej Izbie - potwierdza istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa przez trzy ministerstwa, jeden urząd centralny i dwa fundusze celowe.</u>
          <u xml:id="u-260.15" who="#PoselJozefGruszka">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego wyraża głębokie zaniepokojenie tą sytuacją. Tym bardziej, że wśród ministerstw, które otrzymały bardzo niskie oceny za gospodarowanie środkami publicznymi - naszymi środkami - znajdują się także te powołane do czuwania nad przestrzeganiem praworządności w różnych obszarach życia. Są to: Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwo Finansów oraz Komenda Główna Policji. Niską ocenę uzyskało też ministerstwo rolnictwa. Negatywną ocenę wykonania budżetu tego resortu przedstawiła komisja resortowa. Tę negatywną ocenę komisja uzasadniała tym, że nie wykorzystano prawie 70 mln zł, które zostały zatwierdzone w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-260.16" who="#PoselJozefGruszka">Swoją polityką rząd doprowadził w ubiegłym roku do szczególnie dramatycznej sytuacji w rolnictwie. W całości załamała się produkcja roślinna, a przez to sytuacja materialna ludności rolniczej i wsi stała się bardzo niekorzystna. Obszar biedy na wsi jest coraz większy. To właśnie w środowisku wiejskim rząd eksperymentuje, jeśli chodzi o swoje różne pomysły gospodarcze. Na rachunek tego środowiska zmniejsza się inflację, rozwija import, szczególnie z krajów Unii Europejskiej. Na jego rachunek realizuje się politykę ograniczenia wydatków na cele społeczne, bo dla obecnego rządu wydatki te są przeszkodą we wdrażaniu teoretycznych eksperymentów gospodarczych, które muszą zadziwiać całą Europę.</u>
          <u xml:id="u-260.17" who="#PoselJozefGruszka">Wysoki Sejmie! Do spraw najbardziej bulwersujących Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zaliczyć może m.in. przyzwolenie na wydawanie nieograniczonej ilości zezwoleń umożliwiających zaciąganie kredytów zagranicznych, a tym samym preferowanie obcego kapitału na polskim rynku. Ministerstwo Finansów nie podjęło żadnych działań kontrolujących transfer dochodów z Polski.</u>
          <u xml:id="u-260.18" who="#PoselJozefGruszka">Naganne jest też działanie organów rządu odpowiedzialnych za realizowanie zamierzeń dotyczących podstawowej części dochodów budżetu państwa i nadzór nad ich wydatkowaniem. Mam tu na myśli Ministerstwo Finansów, Główny Urząd Ceł i Ministerstwo Skarbu Państwa. Na przykład GUC zrealizował zamierzenia w sprawie dochodów z ceł tylko w 83,3%, chociaż w 1998 roku wzrost importu był większy od przewidywanego. Można to wręcz uznać za okradanie budżetu państwa, a więc wszystkich podatników. Chcę tutaj nawiązać do słów, które bardzo często wypowiada pan wicepremier minister finansów, który twierdzi, że pieniądze budżetowe są pieniędzmi podatników. Taka jest prawda. Tutaj niczemu nie można zaprzeczyć. Tylko jaka jest dbałość z jednej i z drugiej strony o te pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-260.19" who="#PoselJozefGruszka">Niechlubnym symbolem nieudolności kierownictwa GUC pozostaje znana wszystkim sprawa przejścia granicznego w Koroszczynie. To jest sprawa bulwersująca. Chciałbym zwrócić się do pana premiera: czy rząd zamierza doprowadzić do tego, żeby przejście graniczne w Koroszczynie nareszcie zostało uruchomione? Z jego punktu widzenia. Przecież przez tę zieloną granicę przewożone są towary, a pieniędzy do budżetu nie przybywa. Wręcz przeciwnie, dochody po prostu spadają. Jeżeli popatrzymy na wielkość transportów przekraczających w jedną i drugą stronę granicę i na możliwość właściwego odprawienia tych pojazdów, to jest po prostu niewyobrażalne, że można przechodzić wokół tej sprawy obojętnie. Jest to jedno z najnowocześniejszych przejść granicznych w Europie. Zresztą mówił o tym pan poseł sprawozdawca. Przedstawiałem dzisiaj sprawę Koroszczyna i wskazywałem, że po drugiej stronie jest czynne przejście, lecz nikt nie chce do niego podejść. W związku z tym zmieniono prezesa Głównego Urzędu Ceł. Od kilku miesięcy jest nowy prezes, a sprawa nie drgnęła. Jak gdyby się nic nie stało.</u>
          <u xml:id="u-260.20" who="#PoselJozefGruszka">Zastanówmy się również nad faktem, czy nielegalny import, który dotyczy naszych granic, nie jest też historią?</u>
          <u xml:id="u-260.21" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tej historii nie wolno zapomnieć, gdyż pokazała ona, w jakim kierunku prowadzi polityka rządu. Polityka skrajnie liberalna. Dawno zerwane na Zachodzie praktyki zaczynają funkcjonować u nas. Koalicja nie widzi lub nie chce zauważyć szybko rosnących zagrożeń i niebezpieczeństw, jakimi na pewno są: nadmierne zróżnicowanie sytuacji materialnej społeczeństwa, rosnące bezrobocie spowodowane wysokim importem i eliminowaniem polskiej wytwórczości, spadek rentowności i opłacalności produkcji prowadzący wprost do kryzysu finansowego podmiotów gospodarczych i tym samym państwa, nadmierne uzależnienie bytu naszego społeczeństwa od gospodarki innych krajów, bezmyślna wyprzedaż majątku narodowego, wzrost zadłużenia kraju, niepokojące pogorszenie wyników rozwoju oświaty, nauki i kultury, katastrofalny stan polskiego rolnictwa, najgorszy w ostatnim 50-leciu.</u>
          <u xml:id="u-260.22" who="#PoselJozefGruszka">Jako spektakularny sukces eksponuje się wysoką pozycję złotego. Jednak jego nadwartościowa relacja niewiele ma wspólnego z siłą naszej gospodarki. Wynika ona natomiast z wpływów dewizowych, ze sprzedaży majątku skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-260.23" who="#PoselJozefGruszka">Choć chciałbym w związku z tym tematem przedstawić jeszcze jeden wątek, to jednak nie będę nadużywał cierpliwości ani pana marszałka, ani Wysokiej Izby. Chcę tylko zaznaczyć, że jeżeli rząd nie zweryfikuje swoich działań gospodarczych, to może to się skończyć tym, że wystarczy majątku do końca kadencji obecnego rządu, a potem możemy tylko stwierdzić, że ˝po nas choćby potop˝.</u>
          <u xml:id="u-260.24" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego stwierdzam, że posłowie ludowcy będą głosować przeciwko udzieleniu absolutorium rządowi za wykonanie budżetu w roku 1998, wspierając pierwszy wniosek mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Przechodzimy do wystąpień w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszalekJanKrol">W imieniu ˝Naszego Koła˝ i koła Ruchu Odbudowy Polski głos zabierze pan poseł Dariusz Grabowski.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#WicemarszalekJanKrol">W związku z tym, że w imieniu dwóch kół, panie pośle, 13 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PoselDariuszGrabowski">Dziękuję ślicznie. Może nie będą feralne.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PoselDariuszGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy o sprawie fundamentalnej i pozwolę sobie zacząć od kwestii nie merytorycznej, a czysto formalnej. Otóż forma dokumentu to świadectwo o autorze, to jednocześnie świadectwo o powadze myśli, które on w tym dokumencie zawiera, ale to jest także świadectwo, jak traktuje czytelników, do których adresuje ten dokument. A ten dokument wygląda właśnie tak. Jest niedbały i przebija z niego lekceważenie tej Izby. I to jest zły sygnał o rządzie. Z drugiej strony mamy dokument Najwyższej Izby Kontroli, analizę wykonania budżetu. To jest napisane porządnie, jest przejrzyste, czyste i dobrze się czyta.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PoselDariuszGrabowski"> I to jest to, co trzeba tutaj zestawić, przekazując prezesowi Najwyższej Izby Kontroli słowa uznania za takie podejście i traktowanie problemu tudzież za merytoryczną zawartość jego analizy. A teraz do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#PoselDariuszGrabowski">Ten budżet, kiedy powstawał, był autorstwa dwóch profesorów: prof. Belki i prof. Balcerowicza. Już wtedy mówiłem, że to jest budżet sieroty, ponieważ ani jeden, ani drugi autor nie chciał się przyznać do tego. I oczywiście alimenty trzeba płacić dzisiaj, ale płaci je społeczeństwo. Natomiast już wtedy widzieliśmy, że będą to wysokie koszty, tylko że niewielu przypuszczało, że aż tak wysokie.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#PoselDariuszGrabowski">Kto stracił? Stracili konsumenci z powodu hamowania dochodów i ograniczania konsumpcji. Stracili przedsiębiorcy z powodu zmniejszonego popytu i możliwości sprzedaży. Straciło państwo, ponieważ wpływy podatkowe z powodu takiej polityki były odpowiednio mniejsze. To jest pierwsza konstatacja.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#PoselDariuszGrabowski">Druga. Rok poprzedni był rokiem bardzo korzystnym, jeśli chodzi o ceny na rynkach światowych. Przy niskich cenach trzeba zawsze robić wszystko, by maksymalizować produkcję, bo wtedy maksymalizuje się zarobek i to jest szansa dla wszystkich. My tymczasem tę szansę straciliśmy.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#PoselDariuszGrabowski">I wreszcie sprawa trzecia. Największy wzrost gospodarczy czy wzrost produkcji właściwie dokonał się w rolnictwie i w związku z tym spadek, o którym mówimy, realnie jest większy od tych czterech i kilku dziesiątych procentu, dlatego że dodatkowa produkcja pochodzi z rolnictwa, ale ona nie znalazła zbytu. A zatem nie możemy mówić, że spadło do 4, bo spadło jednak znacznie niżej.</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#PoselDariuszGrabowski">Co oznaczała polityka w 1998 r. dla konsumentów? Przede wszystkim efektem tej polityki było zubożenie grup najuboższych. To nie był budżet, w którym wszyscy tracili równo. Tracili najubożsi. Przykład: emeryci - wzrost emerytur 1,9, sfera budżetowa - 3,5. Wszyscy poniżej progu tempa wzrostu. A zatem ktoś zyskiwał więcej, ale ci zyskiwali mniej. Pomijam już niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#PoselDariuszGrabowski">Sprawa druga to rozwarstwienie, o tym tutaj była mowa. Rozwarstwienie w Polsce zaczyna przybierać astronomiczne rozmiary. To będzie skutkowało zaburzeniami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-263.10" who="#PoselDariuszGrabowski">Sprawa trzecia to zadłużenie gospodarstw domowych, które rośnie i które jest po prostu odłożonym w czasie problemem.</u>
          <u xml:id="u-263.11" who="#PoselDariuszGrabowski">Sprawa czwarta to jest efekt spadku dochodów w rolnictwie, przekładający się w związku z tym na spadek konsumpcji i spadek poziomu życia w tej części Polski.</u>
          <u xml:id="u-263.12" who="#PoselDariuszGrabowski">Jeśli chodzi o wynik tego procesu, jest to przede wszystkim kwestia zatrudnienia. Tak naprawdę zatrudnienie w roku ubiegłym nie wzrosło, tak naprawdę nie wzrosło też bezrobocie, wzrosła tylko grupa ludzi, która znalazła się już w sferze zasiłku socjalnego. W tej chwili funkcjonuje mechanizm ˝przepychania˝ ludzi ze sfery bezrobocia do sfery czysto socjalnej, zasiłku socjalnego. W zeszłym roku grupa ta wzrosła o 150 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-263.13" who="#PoselDariuszGrabowski">Jeśli chodzi o producentów, ten budżet spowodował, że popyt krajowy był ograniczony, a jednocześnie spadała opłacalność eksportu. Wreszcie rząd dopuszczał czy właściwie wspierał nierówną konkurencję związaną i z przemytem, i z uprzywilejowaniem kapitału zagranicznego. Spowodowało to przede wszystkim wyraźny spadek rentowności dla przedsiębiorców o ponad 50%. Dokładnie tutaj potwierdza się to, o czym bez przerwy mówi pan premier Balcerowicz, że on robi wszystko z troską o polską przedsiębiorczość. Tylko efekty tego działania są takie, jak wykazują dane statystyczne.</u>
          <u xml:id="u-263.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.15" who="#PoselDariuszGrabowski">Następne zjawisko to rosnące zadłużenie przedsiębiorców i przedsiębiorstw w bankach i rosnące zadłużanie się przedsiębiorców za granicą. To także będzie miało negatywne skutki w przyszłości. Nie poruszam już kwestii rozszerzającej się szarej strefy, gdyż to jest osobny temat.</u>
          <u xml:id="u-263.16" who="#PoselDariuszGrabowski">Teraz kwestia dochodów państwa. Wydawać by się mogło, że przy malejącym tempie wzrostu będzie problem z uzyskaniem dochodów z wpływów podatkowych. Stało się jednak odwrotnie. Te dochody były większe od założonych. To znaczy nie tylko, że jest dobrze, ale to znaczy że ludzie, przedsiębiorcy i podatnicy, płacą podatki uczciwie i całe dorabianie ideologii, że ludzie nie płacą podatków, jest nieprawdziwe. Natomiast mamy do czynienia z bardzo znaczącym zjawiskiem, o czym była już mowa, ze spadkiem wpływów z akcyzy. Występując przy okazji omawiania poprzedniego projektu budżetu, ostrzegaliśmy, że podniesienie akcyzy na wyroby spirytusowe będzie skutkowało przede wszystkim spadkiem popytu, pogorszeniem sytuacji przedsiębiorstw Polmos, doprowadzeniem ich do bankructwa, spadkiem wpływów budżetowych i wzrostem przemytu, czyli przestępczości. Tak też się stało. Mam jedno pytanie: Może właśnie o to chodzi? Jestem nawet przekonany, że dokładnie o to chodzi. Mam przed sobą zestaw dokumentów firmy, która nazywa się Wytwórnia Win w Bogatyni. Ta wytwórnia win - może właśnie to, co powiem, będzie bliższym wyjaśnieniem dla pana posła Wielowieyskiego, który z troską mówił o tej sytuacji - w zeszłym roku była zadłużona z tytułu starych zaległości, ale uzyskała prolongatę tego zadłużenia. Jednak w pewnym momencie wstrzymano jej sprzedaż banderol akcyzowych, a to już spowodowało straty. W tym roku wstrzymywano to dwukrotnie i strata przekracza już 3 mln zł. Jednocześnie dano zgodę na prywatyzację i znalezienie sobie inwestora strategicznego. Znalazł się taki inwestor strategiczny, ale wtedy ministerstwo zabroniło umorzenia tego poprzedniego starego zadłużenia, co oczywiście spowodowało, że inwestor zrezygnował. Sytuacja jest taka: firma nie dostaje banderol, czyli nie może produkować, a jednocześnie jest coraz bardziej zadłużona i nie może się sprywatyzować, mimo że jest inwestor, bo nikt nie kupi bardzo zadłużonej firmy. To niech mi ktoś wytłumaczy, że właściciel takiej firmy działa logicznie, a jednocześnie dla dopełnienia tej sytuacji - Bogatynia, która leży w takim zaułku w południowo-zachodniej Polsce, to jest centrum przemytu alkoholu do Polski. I w związku z tym bankructwo tej firmy to jest po prostu zostawienie tam tego rynku dla przemytników już zupełnie bez państwowej polskiej konkurencji. Nie mam żadnych wątpliwości, że to jest świadoma robota i w związku z tym będę wnioskował do Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie analizy w kwestii, jak to jest możliwe, że w taki sposób proceduje się z przedsiębiorstwem państwowym.</u>
          <u xml:id="u-263.17" who="#PoselDariuszGrabowski">Następna sprawa. Jeśli mówimy, że chcemy uzyskiwać wyższe wpływy z akcyzy, to dlaczego za każdym razem jest tak, że jak do władzy dochodzi rząd pana premiera Balcerowicza, to mamy kolejną aferę alkoholową, bo o takiej aferze musimy mówić w tej chwili. Moi państwo...</u>
          <u xml:id="u-263.18" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-263.19" who="#PoselDariuszGrabowski"> tak, panie pośle, niech pan posłucha, jedna chwila. W ubiegłym roku spadek sprzedaży i wpływów przemysłu spirytusowego wyniósł 24%. To znaczyło, że już nie należy podnosić akcyzy. My jednak podnieśliśmy tę akcyzę na ten rok i po tym półroczu wpływy do budżetu z akcyzy spadły o 25%. Jak pan może twierdzić, że mądry gospodarz prowadzi taką politykę, planuje wysokie dochody i co roku ma mniejsze od zaplanowanych. To jest świadome działanie, tego się nie da inaczej wytłumaczyć.</u>
          <u xml:id="u-263.20" who="#PoselDariuszGrabowski">Kwestia ceł została tutaj szeroko umówiona, zatem podam tylko przykład, bo naprawdę jest on szokujący. Polska ma podobno na granicy 19 wag i jak sprawdził NIK żadna z nich nie funkcjonuje. To jest po prostu niewiarygodne. W jakim kraju my żyjemy? Jak można uważać, że się rządzi krajem, jeśli dochodzi do takich sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-263.21" who="#PoselDariuszGrabowski">Sprawa prywatyzacji. Pierwszy problem to jest kwestia podejścia do prywatyzacji. To szczególnie w tym roku jest widoczne. Dochody z prywatyzacji są topione w budżecie. Te dochody nie są przeznaczane na naprawę przemysłu, na inwestowanie, one są topione w budżecie. To jest złe podejście. Sprawa druga to jest NFI. Dziś już możemy sobie otwarcie powiedzieć, że to był pomysł na wyprowadzenie kapitałów z 400 państwowych firm, przetransferowanie ich do prywatnych spółek albo Bóg wie gdzie i po prostu ogranie</u>
          <u xml:id="u-263.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.23" who="#PoselDariuszGrabowski"> i społeczeństwa, i państwa, bo taki jest stan NFI na rok 1998, już nie mówię o roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-263.24" who="#PoselBogdanPek">(I pralnia pieniędzy.)</u>
          <u xml:id="u-263.25" who="#PoselDariuszGrabowski">Zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-263.26" who="#PoselDariuszGrabowski">I ostatnia kwestia - prywatyzacja banków. Ubolewał pan premier Goryszewski, i nie on jeden, że nie mamy już większościowego udziału w polskim, kiedyś, sektorze bankowym, że jest to właściwie już sektor zagraniczny, ale ja powiedziałbym jeszcze bardziej stanowczo. Ubolewać należy, że reprezentanci polskiego sektora bankowego, np. Narodowy Bank Polski stoi na stanowisku, że to jest sytuacja pożądana i trzeba jej sprzyjać. I to jest dopiero tragiczne. Instytucja mająca w nazwie: narodowy, polski, mówi, że lepiej jeśli to będzie zagraniczne, nie polskie.</u>
          <u xml:id="u-263.27" who="#PoselBogdanPek">(Trzeba go tanio sprzedać.)</u>
          <u xml:id="u-263.28" who="#PoselDariuszGrabowski">I teraz kilka słów o polityce Narodowego Banku Polskiego, bo ona jest bardzo ważna z punktu widzenia realizacji i budżetu, i polityki gospodarczej. Otóż ta polityka polegała przede wszystkim na ograniczeniu popytu, ograniczeniu czy obniżeniu opłacalności eksportu i sprzyjaniu kapitałowi spekulacyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-263.29" who="#PoselDariuszGrabowski">Już kończę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszalekJanKrol">13 minut, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PoselDariuszGrabowski">Efekt tego działania był następujący. Przede wszystkim ogromne koszty obsługi obligacji, które wyemitował NBP. Sprawa druga to jest oczywiście deficyt handlu zagranicznego i pogarszająca się sytuacja banków. Ale jest rzecz szczególna. Narodowy Bank Polski uzyskał w zeszłym roku z naszej rezerwy dewizowej 1,4 mld dolarów odsetek, tj. prawie 5 mld zł. Tymczasem zysk banku wyniósł około 600 mln, co oznacza, że tak naprawdę, gdyby nie te odsetki, to bank pracuje z dużą stratą, moi państwo. A jednocześnie w ubiegłym roku bank dokonał zakupów złota, tego dokładnie się nie podaje w sprawozdaniu NBP, ale to były znaczące zakupy, podczas kiedy mamy do czynienia z sytuacją, że na całym świecie wielkie banki, włącznie z Międzynarodowym Funduszem Walutowym i Bankiem Światowym, wyprzedają swoje rezerwy złota. Kto mi powie, jaką kierujemy się zasadą, jaką regułą, lokując nasze aktywa w złocie, które po prostu traci na wartości i nie pracuje. I to jest polityka Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PoselDariuszGrabowski">W związku z tym, jeśli pani prezes Gronkiewicz-Waltz mówi, że obniżyła do 5% poziom rezerwy obowiązkowej, to odpowiadam, że efekt tego jest taki, że jednak 14 mld zł zostanie zamrożonych w papierach wartościowych, które banki muszą przyjąć. To nie jest realne obniżenie tej rezerwy, to po pierwsze. Po drugie, mogą być takie banki, na przykład bank PKO BP do tego bardzo dobrze się nadaje, które na tej operacji stracą, bo mają wysokie depozyty, a to jest jedyny duży bank polski. Dlaczego znowu musi być tak, że zawsze ten, który najbliżej jest przegranej, to, jak się okazuje, polski bank? Dlaczego, kończąc, ta polityka jest kontynuowana? Z tymi problemami w większej jeszcze skali będziemy mieli do czynienia przy ocenie budżetu za rok 1999. Ostrzegaliśmy, i ostrzegamy, że trzeba od tej polityki odstąpić. Dlatego ani posłowie ˝Naszego Koła˝, ani Ruchu Odbudowy Polski nie będą za tym budżetem i będą przeciwko absolutorium dla rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę panią poseł Janinę Kraus o zabranie głosu w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PoselJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najważniejsze fakty i dane dotyczące wykonania budżetu państwa w 1998 r., a także ich interpretacje, oceny z formalnego punktu widzenia zostały już zaprezentowane. Wynika z nich, że zarówno sam budżet, jak założenia polityki społeczno-gospodarczej i pieniężnej w najważniejszych punktach w 1998 r. nie zostały zrealizowane właściwie. Nawet to, co przedstawiciele koalicji usiłowali ukazać jako pozytywy, w rzeczywistości było dla Polski i większości jej obywateli zjawiskami negatywnymi. Mówiąc inaczej, zarówno dokumenty, w oparciu o które toczy się obecna debata, jak też dotychczasowy przebieg dyskusji powoli ukazują dno, w które spycha Polskę w ostatnich kilkunastu miesiącach polityka gospodarcza i społeczna rządu, wspierana przez Narodowy Bank Polski. Potwierdza to aktualna dramatyczna sytuacja społeczno-gospodarcza i pogarszające się perspektywy realizacji forsowanego z ogromną determinacją przez rząd szybkiego wejścia Polski do Unii Europejskiej. Najbardziej syntetycznym wykładnikiem tego dramatyzmu jest absolutna niemożność rozwiązania przez rząd żadnego z palących problemów gospodarczych i związanych z nimi napięć oraz konfliktów i protestów społecznych. Zarysowujący się coraz wyraźniej ogólny kryzys grozić może poważnym wybuchem społecznym. Występuje tu wiele analogii do przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Obecna sytuacja jest jednak o tyle gorsza od tej z tamtego okresu, że rezerwy, jakie mogłyby zostać wykorzystane na działania naprawcze, są dużo skromniejsze, a i znacznie węższe jest pole manewru dla koniecznych zmian w strategii i polityce rządu, w tym w polityce budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PoselJaninaKraus">Taki stan rzeczy jest w ocenie Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna wynikiem nie tylko złej realizacji zeszłorocznego, pierwszego własnego już budżetu rządzącej koalicji, ale także tragicznego paradoksu, polegającego na ˝dobrej˝ realizacji złych budżetów w ostatniej dekadzie oraz ˝pomyślnej˝ realizacji w tym okresie niekorzystnych dla narodu i państwa polskiego skrajnie liberalnych doktryn i reform, wymaganych przez Unię Europejską, a także międzynarodowe organizacje finansowe i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PoselJaninaKraus">Jednym z ważniejszych przejawów negatywnego charakteru tej polityki było programowe tworzenie budżetów, które nie zaspokajają najbardziej elementarnych potrzeb społeczeństwa i państwa, które z innych źródeł i w inny sposób w naszych warunkach nie mogły być finansowane. W tej fazie realizacji - również w sposób programowy - wydatki, mimo uzyskiwania dochodów wyższych od zaplanowanych, nie były w pełni wykonywane, a uzyskane w ten sposób oszczędności przeznaczane były na zmniejszanie deficytów budżetowych. Równocześnie systematycznie rząd zmniejszał wpływy z ceł, pokrywając powstające z tego tytułu niedobory podwyżkami cen urzędowych oraz stawek akcyzy i podatku od towarów i usług. Wszystko to odbywało się w ramach doktryny mówiącej o zasadności i konieczności zmniejszania redystrybucyjnej roli budżetu w ramach realizowania zasady deregulacji, ograniczania państwowego interwencjonizmu i protekcjonizmu oraz socjalnych i opiekuńczych funkcji państwa. To dobre dla krajów zamożnych, a nie dla Polski, gdzie produkt krajowy brutto na mieszkańca jest wciąż dużo niższy od notowanego w najbiedniejszych krajach Unii Europejskiej, a cały system społeczny, gospodarczy poddawany jest głębokim i kosztownym transformacjom.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PoselJaninaKraus">Taka polityka budżetowa doprowadziła do pogłębiania się zapaści i rosnącego zadłużenia całej sfery budżetowej, poszerzania sfery ubóstwa, bezdomności i braku lepszych perspektyw na przyszłość słabszej ekonomicznie części społeczeństwa. Systematycznie malała międzynarodowa konkurencyjność gospodarki, rósł deficyt w handlu międzynarodowym, pogarszała się kondycja finansowa podmiotów gospodarczych, stan infrastruktury, a także bezpieczeństwa i obronności kraju. W tej sytuacji zastosowana przez pana premiera Balcerowicza i Narodowy Bank Polski polityka schładzania gospodarki i popytu wewnętrznego w 1998 r. doprowadziły do niewykonania budżetu i nieosiągnięcia podstawowych proporcji makroekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#PoselJaninaKraus">Nie zgadzamy się z opinią Ministerstwa Finansów, że decydujące w tym względzie znaczenie miały niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne. W naszej ocenie stało się to w znacznej mierze w wyniku świadomej, pełnej determinacji działalności rządu. Dlatego opowiadać się będziemy za nieudzieleniem rządowi absolutorium. To nasze stanowisko jest na tyle uzasadnione obecną sytuacją, że nie ma już potrzeby szerzej go omawiać ani też polemizować z tymi argumentami, które mają na celu przedstawienie niepowodzeń rządu jako pozytywnych dokonań.</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#PoselJaninaKraus">W związku z tym, krótki czas, jakim dysponuję, chciałabym przeznaczyć na ukazanie drugiego dna obecnej sytuacji kryzysowej, której bezpośrednią przyczyną stała się zła realizacja zeszłorocznego budżetu. Chciałabym w związku z tym skupić się na poruszeniu tylko dwóch grup zagadnień, których uwzględnienie wydaje się niezbędne dla właściwej oceny wykonania budżetu w 1998 r. Pierwsza obejmuje czynniki umożliwiające kolejnym od 1989 r. rządom tworzenie złych budżetów. Druga to działania tych rządów zmierzające do stworzenia warunków prawnych skutecznie utrudniających Sejmowi pełną i prawidłową ocenę tych budżetów oraz niewłaściwą ich realizację, a później także wyciągnięcie odpowiednich konsekwencji. Mówiąc prościej, chciałabym zwrócić uwagę na okoliczności, które spowodowały, że Rada Ministrów w sprawozdaniu z wykonania ustawy budżetowej w 1998 r., mimo iż realizacja tego budżetu stała się bezpośrednią przyczyną nie tylko załamania się najważniejszych reform i kryzysu sfery budżetowej, mogła zawrzeć takie sformułowania jak: ˝Ogólnie pomyślne wykonanie budżetu˝ lub: ˝Mimo trudności, jakie powstały w procesie realizacji budżetu, priorytety zostały w dużej mierze pomyślnie zrealizowane˝.</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#PoselJaninaKraus">Natomiast Najwyższa Izba Kontroli mimo stwierdzenia znacznie gorszego niż w poprzednich latach wykonania budżetu, nie znalazła podstaw do sformułowania opinii o niemożności udzielenia Radzie Ministrów przez Sejm absolutorium. Z tego punktu widzenia myślę, że najbardziej istotne są następujące fakty. Doprowadzono do samopozbawienia się przez Sejm obiektywnych kryteriów oceny budżetu. Zlikwidowano założenia polityki społeczno-gospodarczej - samodzielnego dokumentu przyjmowanego przez Sejm specjalną uchwałą - i włączono je do uzasadnienia projektu ustawy budżetowej rzekomo w celu ściślejszego powiązania celów i zadań rzeczowych tej polityki z budżetem, którego podstawową funkcją i sensem istnienia jest zapewnienie środków finansowych umożliwiających osiągnięcie założonych w polityce społeczno-gospodarczej celów i zrealizowanie zadań, które z niej wynikają. Zapomniano tylko przy tej okazji, że uzasadnienie występuje jedynie w projekcie ustawy budżetowej i nie jest przez Sejm uchwalane. To ważne, ponieważ w myśl art. 226 konstytucji Sejm rozpatruje sprawozdanie Rady Ministrów tylko z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa, a o uzasadnieniu do projektu tej ustawy nie ma tam mowy.</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#PoselJaninaKraus">W rezultacie założenia makroekonomiczne i założenia całej polityki społeczno-gospodarczej rządu znajdują się poza ustawą, a zgodna z dyscypliną budżetową realizacja uchwalonego przez Sejm budżetu, nawet gdyby miała prowadzić do kompletnego załamania gospodarczego, podcięcia biologicznej egzystencji narodu i rozkładu państwa, formalnie biorąc, nie może stanowić podstawy do nieudzielenia Radzie Ministrów przez Sejm absolutorium. Powstaje więc pytanie, gdzie są granice, które upoważniałyby do sformułowania wniosku o nieudzielenie rządowi absolutorium? W tym kontekście niezrozumiałe jest dla nas nawiązanie przez NIK w pierwszym zdaniu analizy wykonania budżetu z 1998 r. do nieobowiązującego faktycznie uzasadnienia ustawy budżetowej. Prowadzi to do sytuacji, w której rząd może skutecznie przyczyniać się do uchwalania przez Sejm budżetów niezapewniających finansowania nawet najbardziej niezbędnych i palących potrzeb rzeczowych społeczeństwa i państwa, a także realizować zabójcze doktryny, służące dobrze zagranicznym partnerom i uprzywilejowanym rodzimym grupom oraz kategoriom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-267.8" who="#PoselJaninaKraus">Dobitnym przejawem akceptacji tego rodzaju sytuacji jest zawarte w sporządzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli analizie stwierdzenie: ˝W 1998 r. poprawiły się w porównaniu do 1997 r. podstawowe relacje budżetu państwa do PKB˝. I dalej: ˝Nastąpiło zmniejszenie redystrybucyjnej funkcji budżetu państwa. Relacja dochodów budżetowych do wartości PKB zmniejszyła się z 24,1% w 1997 r. do 23% w 1998 r., a wydatków odpowiednio z 26,8% do 25,4%. Relacja niedoboru budżetu państwa do PKB zmniejszyła się także, bo z 2,6% w 1997 r. do 2,4% w 1998 r.˝ Takich zmian...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Pani poseł, czas się skończył. Poproszę o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PoselJaninaKraus">Właśnie to robię, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PoselJaninaKraus">Takich zmian NIK na pewno nie uznałby za pozytywne, gdyby badając legalność, gospodarność, celowość i rzetelność wykonania budżetu, nie ograniczył się do porównań efektów uzyskanych faktycznie w 1998 r. z efektami z roku poprzedniego i przyjętymi przez rząd przy okazji konstruowania budżetu priorytetami i wskaźnikami makroekonomicznymi, ale wziął pod uwagę również zgodność tych doktryn i uzyskanych wyników oraz ich wpływ na stan gospodarki, na sytuację społeczno-gospodarczą kraju. Konstytucja to też ustawa. Najwyższa Izba Kontroli, badając budżet, musi odnosić to również do zapisów konstytucyjnych, a te mówią o strzeżeniu suwerenności, dbaniu o dobro ojczyzny i pomyślność obywateli, a także urzeczywistnianiu zasad sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PoselJaninaKraus">Trzeba pamiętać, że budżet nie jest czymś samoistnym i samym dla siebie. To nie jest tylko preliminarz dochodów i wydatków państwa. Należy także pamiętać, że budżet jest przede wszystkim finansowym pokryciem najważniejszych i najniezbędniejszych rzeczowych potrzeb społeczeństwa i państwa, które nie mogą być zaspokojone przez obywateli, samorządy terytorialne lub podmioty gospodarcze we własnym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PoselJaninaKraus">Wysoka Izbo! Konkludując. Jeśli w ciągu roku budżetowego, na skutek niezależnych od rządu przyczyn, realizacja tych potrzeb, w ramach środków przewidzianych w ustawie budżetowej lub tych, które w praktyce da się pozyskać, okazuje się niemożliwa, obowiązkiem rządu jest wystąpić do Sejmu z wnioskiem o nowelizację ustawy, która mogłaby zapobiec pojawiającym się zagrożeniom lub przynajmniej maksymalnie ograniczyć negatywne skutki.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#PoselJaninaKraus">Rząd w trakcie realizacji ustawy budżetowej w 1998 r. żadnego z wymienionych wymogów nie spełnił. Stąd nasz wniosek o nieudzielenie mu absolutorium. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Sekułę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PoselMiroslawSekula">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Opowiadam się za przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok ubiegły oraz za udzieleniem absolutorium Radzie Ministrów. Rząd premiera Buzka w pełni na to zasłużył i zapracował. Należy stwierdzić, że mimo bardzo dużych trudności zewnętrznych rząd potrafił uchronić nasz kraj, a zwłaszcza naszą gospodarkę przed kryzysem, który dotknął bliższych i dalszych sąsiadów. Zawdzięczać to należy rzetelnemu i gospodarskiemu podejściu rządu do finansów państwa, dużej przezorności i dyscyplinie w realizowaniu budżetu. Błędy i nieprawidłowości wykazane w sprawozdaniu Najwyższej Izby Kontroli i podnoszone podczas prac Komisji Finansów Publicznych dotyczyły wymienionych w sprawozdaniu komisji instytucji. Są one istotne w ocenie tych instytucji, jednak nie są istotne z punktu widzenia oceny całego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PoselMiroslawSekula">O osiągnięciach rządu nie będę mówił, bo bronią się one same. Powiem krótko. Całe szczęście dla naszej gospodarki i kraju, że mamy odpowiedzialny rząd, który nie kieruje się populizmem, lecz troską o dziś i jutro.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PoselMiroslawSekula">Poseł sprawozdawca Komisji Finansów Publicznych omówił szczegółowo ogólne warunki wykonywania budżetu państwa w roku 1998 oraz kłopoty z jego realizacją i występujące nieprawidłowości. Uważam, że nieprawidłowości te z punktu widzenia realizacji całego budżetu nie mogą być uznane za istotne; nie wpłynęły one w znaczący sposób na realizację całego budżetu. Zwracałem na to uwagę podczas prac komisji, zgłaszając wraz z kolegami posłami odpowiedni wniosek mniejszości do treści uchwały Sejmu RP w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok ubiegły.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PoselMiroslawSekula">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa jest również okazją do szerszego spojrzenia na finanse publiczne. W ramach prezentowania takiego spojrzenia chciałbym zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu na problem zadłużenia budżetu państwa. Na koniec ub. r. wynosiło ono 257 125 mln zł, czyli było 2 razy większe niż dochody budżetu państwa w 1998 r., wynoszące 126 560 mln. Na zadłużenie zagraniczne przypadało 125 264 mln zł, a na zadłużenie krajowe 131 860 mln zł. Na obsługę zadłużenia zagranicznego trzeba było wydać w ub. r. 3770 mln zł, a na obsługę zadłużenia krajowego 14 141 mln zł, czyli w sumie na obsługę zadłużenia budżetu państwa trzeba było wydać w roku ubiegłym 17 911 mln zł. Jest to więcej, niż wyniósł ubiegłoroczny deficyt budżetu - 13 192 mln zł. Można by powiedzieć, że gdyby nie wydatki na obsługę zadłużenia, to deficytu budżetowego by nie było.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#PoselMiroslawSekula">Ciekawe wydaje się również porównanie kosztów obsługi zadłużenia z wpływami podatkowymi. Suma wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych wyniosła w roku ubiegłym 14 809 mln i była niższa niż koszty obsługi zadłużenia. Znowu można by powiedzieć, że gdyby nie wydatki na obsługę zadłużenia, to można by w ogóle nie pobierać tego podatku. Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych wyniosły 33 464 mln. Koszty zadłużenia stanowią więc 52% tych wpływów. I znowu można by powiedzieć, że gdyby nie wydatki na obsługę zadłużenia, to możliwe byłoby zmniejszenie o połowę tego podatku. Obsługa zadłużenia pochłonęła w ub. r. większe środki niż związane z sumą wydatków na naukę, oświatę i wychowanie oraz szkolnictwo wyższe - wyniosły one 13 665 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#PoselMiroslawSekula">Podaję te liczby i skomplikowane relacje, aby zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu na pogłębiający się problem zadłużenia budżetu państwa. Ciągle jeszcze nie spłaciliśmy tzw. długów gierkowskich. Ciągle są one naszą kulą u nogi w rozwoju gospodarczym i społecznym. Co roku uchwalamy budżet państwa z deficytem. Niektórzy twierdzą nawet, że deficyt ten jest zbyt mały. Każdego roku deficyt zwiększa zadłużenie państwa, czyli następuje przerzucanie kosztów naszego obecnego życia na przyszłe pokolenia, na nasze dzieci i wnuki. Zdaję sobie sprawę, że zrównoważenie budżetu naszego państwa jest bardzo trudne - a ze względów społecznych i politycznych chyba niemożliwe w najbliższym czasie - lecz omawiany proces nie może trwać bez końca, bo doprowadzi to do katastrofy finansowej. Ograniczanie deficytu budżetu państwa i zmniejszanie zadłużenia uważam za bardzo ważne zadanie. Jest ono naszym obowiązkiem, jeżeli chcemy być odpowiedzialnymi gospodarzami naszej ojczyzny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę panią poseł Barbarę Blidę z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PoselBarbaraBlida">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Rok 1998 jest pierwszym rokiem, w którym zlikwidowano dotacje na procesy termomodernizacyjne i w którym nie było również dotacji na zbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe. Sądzę, że miało to wpływ na zmniejszenie wskaźnika tempa wzrostu produkcji budowlano-montażowej sprzedanej netto. Jak powiedział pan przewodniczący Goryszewski, zresztą opierając się na raporcie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, w 1997 r. ta dynamika wzrostu wynosiła ponad 17%. W 1998 r. już tylko około 9%. Tak więc rzeczywiście należałoby, zanim zlikwiduje się istniejące instrumenty, chociaż zgadzam się, że nie zawsze dobrze działające, zastanowić się kilka razy nad tym, skoro nie ma się innych, czy należy je likwidować, bo czasem płaci się za to zbyt wysoką cenę właśnie w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PoselBarbaraBlida">Rok 1998 był również rokiem, w którym nastąpiło bardzo poważne spiętrzenie problemów związanych ze sprzedażą mieszkań zakładowych wraz z lokatorami. Mieszkania zakładowe sprzedawane były wbrew przyjętym wcześniej regulaminom podpisanym przez zarządy, przez związki zawodowe, w których to regulaminach gwarantowano prawa dla aktualnych najemców tych lokali; jest to problem, który dzisiaj swoim zasięgiem obejmuje już kilkaset tysięcy mieszkań, a w 1998 r. na kilkudziesięciu tysiącach mieszkań zakładowych uwłaszczyło się kilka osób w Polsce. Spotykamy się z tym problemem ponadpolitycznie, posłowie z różnych stron sceny politycznej. Chciałabym na tym tle odnieść się do - może za mocno to powiem, ale nie znajduję w tej chwili innego określenia - trochę aroganckiego podejścia, do lekceważącego podejścia rządu do problemów, które są najważniejszymi często problemami ludzi żyjących w takich aglomeracjach, jak np. aglomeracja śląska, ale nie tylko, ponieważ Małopolska, Łódź również tymi samymi problemami żyją, bo również od nich wpływają do nas, do naszych biur poselskich, informacje o tych problemach. Otóż na specjalnie zwołane w sprawie mieszkań zakładowych posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej zaproszeni na to posiedzenie pan minister skarbu i pan minister gospodarki skierowali wicedyrektorów departamentów. Ja już nie powiem, że byli oni zupełnie nieprzygotowani, ażeby zdeterminowanym, zastraszonym ludziom cokolwiek sensownego odpowiedzieć. Do dzisiaj nie mamy sensownej odpowiedzi również rządu na dezyderat, który sformułowała komisja.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PoselBarbaraBlida">Któregoś dnia pan poseł koalicji rządzącej, pan poseł Markiewicz, skierował interpelację w bardzo ważnej sprawie społecznej na ręce premiera rządu. Otrzymał po kilku miesiącach odpowiedź podpisaną przez wiceprezesa jednego z centralnych urzędów. Pamiętam czasy, że panował obyczaj w tej Izbie, że na interpelacje i zapytania kierowane na ręce premiera rządu mógł odpowiedzieć wyłącznie minister ˝z pierwszego garnituru˝. W tej kadencji Sejmu jakoś bardzo mało ten pierwszy garnitur odpowiada na zapytania poselskie. A chcę państwu powiedzieć, że przecież do posłów, obojętnie czy to poseł z prawicy, czy z lewicy, przychodzą ludzie ze swoimi problemami, i to nie posłów lekceważycie państwo ministrowie, państwo prezesi urzędów, to nie posłów lekceważycie, lekceważycie tych ludzi, którzy przychodzą właśnie do naszych biur poselskich ze swoimi pytaniami, ze swoimi problemami, z prośbą o wyjaśnienie. Myślę, że jest czas jeszcze zweryfikować tę postawę i tak ustawić pracę w rządzie, żebyśmy mogli pomagać ludziom, którzy się zwracają do nas, i o których nie wiemy, czy oni na nas głosowali, czy nie głosowali, bo przecież żaden z posłów nie pyta przychodzących do naszych biur, kto jest czyim sympatykiem. Nie pytamy, czy oni na nas głosowali, czy nie, czy w ogóle głosowali. My jesteśmy po to, żeby tym ludziom pomóc. Myślę, że również rząd jest po to, żeby im pomóc i udzielić sensownej odpowiedzi merytorycznej. I z takim wnioskiem zwracam się do rządu.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PoselBarbaraBlida">Jeżeli natomiast chodzi o sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli, bardzo mnie bulwersuje ta część, w której są podsumowane czy zanalizowane centralne inwestycje. Proszę państwa, zmieniają się rządy, zmieniają się gabinety, a patologie występujące przy realizacji inwestycji centralnych nie tylko się powtarzają, ale z roku na rok wręcz się nasilają. Podobnie też jest w tym sprawozdaniu, z którym mamy do czynienia. Jako osobę od dziesiątków lat związaną przede wszystkim z budownictwem bulwersuje mnie to, że realizuje się inwestycje centralne i kieruje się na nie pieniądze, chociaż nie uzyskały one pozwolenia na budowę i nie mają kompletnej dokumentacji, że są przyznawane dotacje na realizację inwestycji centralnych własnych służb, które zajmują się prowadzeniem tych inwestycji - na zakupy maszyn i urządzeń i na przedpłaty na roboty budowlane. A więc ze środków budżetowych - jak to pan premier Balcerowicz zawsze mówi: ze środków podatników - finansowane są firmy. Nie przestrzega się postanowień wynikających z ustawy o zamówieniach publicznych, nie ma harmonogramów robót. Stwierdzono nawet przypadki oddania do użytku zakończonych obiektów niezgodnie z postanowieniami Prawa budowlanego, to znaczy bez uzyskania wymaganego pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Dodajmy jeszcze do tego, proszę państwa, że za pieniądze podatników do niewykończonych obiektów budowlanych, do obiektów, które będą uruchomione za lat 2-3-5, kupowany jest drogi sprzęt medyczny - i to przy ogromnym postępie technicznym, z jakim mamy dzisiaj do czynienia. Kupuje go lekarz, decyduje o tym człowiek, który wie, że będzie mógł zainstalować sprzęt za 2-3 czy 5 lat, kiedy obiekt zostanie wykończony, a wówczas to urządzenie nie będzie już najnowocześniejsze. Już będzie przestarzałe. Dlaczego się to robi? Wydaje się, proszę państwa, że naprawdę nadszedł czas, aby się poważnie zastanowić. Ponieważ w jednym, drugim ministerstwie dochodzi czasem do pewnych, powtarzających się nieprawidłowości, sądzę, że należy z tego wyciągnąć jednoznaczne wnioski. Proszę państwa, miałam okazję obserwować lekarza, który prowadzi wielką inwestycję centralną, budowę szpitala, i oświadczam państwu, że pierwszy lepszy majster na budowie oszwabi tego lekarza, a sama inwestycja będzie kosztowała ileś razy więcej, aniżeli rzeczywiście powinna kosztować. Czy nie możemy wszyscy wspólnie spowodować, ażeby lekarz zajął się leczeniem, a realizacją procesu budowlanego i nadzorem nad procesem budowlanym zajęły się odpowiednie służby? My takie służby stworzyliśmy, proszę państwa, to Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Może więc te służby poprzez swoje delegatury w terenie będą sprawowały nadzór i ponosiły odpowiedzialność za wydatkowanie publicznego pieniądza. Bo to jest pieniądz publiczny, pieniądz zapisany w budżecie państwa. Rząd i parlament powinny zaś być odpowiedzialne również z imienia i z nazwiska za prawidłowe wydatkowanie tych środków, a prawidłowe wydatkowanie związane jest z prawidłowym przebiegiem procesu inwestycyjnego, budowlanego. Nad tym procesem budowlanym powinni panować prawdziwi fachowcy od budownictwa, ci, którzy się na tym znają i mają stosowne uprawnienia, a takich w Polsce naprawdę nam nie brakuje. I taki wniosek zgłaszam pod adresem rządu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PoselStanislawKracik">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Po świetnym, aczkolwiek niekrótkim wystąpieniu pan posła Wielowieyskiego w imieniu naszego klubu zrezygnowałem z wystąpienia, ponieważ zostało nam 3 minuty z sekundami, ale wystąpienie pana posła Grabowskiego spowodowało, że zmieniłem zdanie. Chciałbym zacząć od tego, co pani posłanka Blida była uprzejma przed chwilą powiedzieć. Chcę powiedzieć, że zarówno zgadzam się z panią poseł, jak i nie zgadzam. Po pierwsze, mówimy o budżecie zwanym budżetem sierocym. Nie będę używał słowa ˝absolutorium˝, dlatego że dzisiaj uchwaliliśmy historyczną ustawę o języku polskim, a zatem będę się posługiwał terminem ˝skwitowanie˝. Mówimy o skwitowaniu dla rządu za tamten budżet. Otóż jeżeli to był pierwszy budżet bez termomodernizacji i bez uzbrajania terenów budowlanych, to przygotował ten budżet minister Belka, kolega pani minister Blidy. Jeżeli mówimy o inwestycjach centralnych, to podzielam święte oburzenie. Chcę jednak powiedzieć, że widzieliśmy tysiąc domów dla powodzian zapleśniałych i przegniłych. Budowała je pani minister. Dobrze jest wytykać innym wady, ale trzeba najpierw zacząć od siebie.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PoselStanislawKracik">Chcę również powiedzieć, że podzielam święte oburzenie co do zakupu sprzętu medycznego, kiedy jeszcze nie ma budynków. Widziałem taki sprzęt, bo jestem członkiem podkomisji do spraw inwestycji centralnych. Był on zakupiony za 200 mln dolarów za rządów ministra Żochowskiego. Do dzisiaj stoi, a terminy gwarancji biegną. Mówmy o faktach. Jeśli chodzi o inwestycje centralne, sytuacja w ostatnim roku poprawiła się. Mówię to odpowiedzialnie, bo niedawno byliśmy w kilkanastu z nich.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PoselStanislawKracik">Poseł Grabowski powiedział coś nieprawdopodobnego. Stwierdził, że ilekroć minister Balcerowicz dochodzi do władzy, to jest afera alkoholowa. Afera polega na tym, że kiedy się podnosi akcyzę, to zmniejszają się wpływy z akcyzy. Jednak pan poseł Grabowski dziwnie nie zauważył, że zmienia się struktura spożycia alkoholu, że ludzie przestają pić wódkę, a zaczynają pić piwo, w wypadku którego jest zupełnie inny podatek akcyzowy. Czy pan poseł Grabowski martwi się tym, że Polacy przestali pić wódkę i dlatego oskarża o to premiera Balcerowicza? Chciałbym to wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#PoselStanislawKracik">Jeżeli pan poseł Grabowski mówi, że na 19 wag w urzędach celnych 19 jest niesprawnych, to chcę zapytać, czy minister Balcerowicz zepsuł te wagi w tamtym roku - i to wszystkie po kolei - skoro mówimy o absolutorium czy też skwitowaniu za rok 1998? Chodził o to, żebyśmy nie przekraczali granic śmieszności w argumentacji. Zresztą, jak się okazuje, granic śmieszności nie dostrzega poseł Pęk, bo co chwilę bił brawo posłowi Grabowskiemu. Jeżeli zatem poseł Grabowski jest takim ekspertem w sprawach polityki finansowej, to chciałbym znaleźć chociaż jeden artykuł w międzynarodowej prasie, w poważnych czasopismach, sławiący wiedzę posła Grabowskiego. Pani prezes Gronkiewicz-Waltz ma nie tylko publikacje, ale także dowody uznania i gwarancje. Jest Rada Polityki Pieniężnej. Nagle okazuje się, że ci wszyscy ludzie nic nie wiedzą, a najlepiej wie poseł Grabowski, jak należy prowadzić politykę finansową państwa.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PoselStanislawKracik">Okazuje się, że w opinii pani posłanki Kraus Najwyższa Izba Kontroli jest niekompetentna dlatego, że nie stwierdza tego, co chciałaby usłyszeć pani posłanka Kraus. Można tak argumentować, ale wydaje mi się, że znajdujemy się w Izbie zwanej Wysoką, w Sejmie, i wypadałoby tutaj przemawiać odpowiedzialnie.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#PoselStanislawKracik">Sądzę, że prawem opozycji - nawet opozycji, która weszła do Sejmu pod znakami AWS, a dzisiaj jest jedną z najbardziej zaciekłych - zbójeckim prawem opozycji - kiedyś o tym mówiłem - jest krytykowanie wszystkiego i potępianie, ale w tej krytyce musi być jakiś umiar, a przynajmniej musi być uczciwość. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Franciszka Potulskiego z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#GlosZSali">(Czy jest pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#WicemarszalekJanKrol">Jest pan poseł. Pan poseł Berdychowski zrezygnował z zabrania głosu, trudno, dlatego jest miejsce dla pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PoselFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że nie topnieją szeregi AWS, tylko tak się stało w wypadku tego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#PoselFranciszekPotulski">W swoim wystąpieniu w ramach dzisiejszej debaty skupię się na dwóch lub trzech problemach charakterystycznych dla budżetu i jego realizacji w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PoselFranciszekPotulski">Po pierwsze, wydatki na oświatę ponadpodstawową były niedoszacowane moim zdaniem z winy Ministerstwa Edukacji Narodowej. Nawiasem mówiąc, w materiałach NIK po raz pierwszy od wielu lat znalazło się tego typu stwierdzenie, że są niedoszacowane, że kuratoria robiły, co mogły, ale nie mogły niczego zrobić ze względu na znaczący brak pieniędzy. Wykonanie w roku 1997 wynosiło 4,6 mld zł, nie licząc długów, które, niezależnie od oceny tego, też są wydatkiem, a niekoniecznie przejawem braku dyscypliny budżetowej. Z tej kwoty 87% to wydatki płacowe, według Najwyższej Izby Kontroli - 88%, przynajmniej w roku 1998. Jeśliby tę kwotę zwaloryzować o 111,5% planowanej inflacji plus 2% założonego wzrostu, otrzymamy 4,54 mld zł. Dodając do tego kwotę zwaloryzowaną o inflację, otrzymamy 5,24 mld zł. Tymczasem plan na 1998 r. po zmianach, czyli po uwzględnieniu środków na podwyżki, wyniósł 5,049 mld zł, czyli na etapie planowania zabrakło 200 mln zł. Z prostego przeliczenia tak wynika. Ponadto nastąpił wzrost zadań edukacyjnych, przybyło uczniów w szkołach średnich, a także wzrosły koszty związane z nauczaniem religii od września 1997 r. W skutkach 1997 r. były to 4 miesiące, rok później - 12 miesięcy. Stąd nic dziwnego, że oświata rok 1998 zakończyła długiem w wysokości 350 mln zł (w 1997 r. dług ten wynosił 197 mln zł), a ponadto zaniżono wzrost płac i w efekcie, według oceny NIK, wyniósł on 111,1%, a nie 113,5%, jak zakładała ustawa. Stanowi to moim zdaniem podstawę do zaskarżenia rządu do Trybunału Konstytucyjnego i domagania się wyrównania.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#PoselFranciszekPotulski">Rozumiem, że minister edukacji to tylko jeden z członków rządu. Jeśli nie umie wykazać prostych rzeczy, to powinien odejść. Najłatwiej zwalić wszystko na Ministerstwo Finansów czy na premiera Balcerowicza. A moim zdaniem jest to nieudolność Ministerstwa Edukacji Narodowej. Ten błąd z 1998 r. ma kolosalne skutki rzutujące na planowanie nakładów na 1999 r. Powiatom do wykonania zadań zabraknie co najmniej 8-10% otrzymanej subwencji.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#PoselFranciszekPotulski">Po drugie, trzeba się zastanowić nad subwencją oświatową dla gmin. W roku 1997 gminy wydały 112,2% otrzymanej subwencji, czyli dopłaciły 12,2%. W 1998 r. dopłaciły 15,3%, czyli odczuwalnie więcej. Dlaczego? Tym bardziej jest to niezrozumiałe, że w 1998 r. nastąpiło zmniejszenie się liczby uczniów o 150 tys., co przekłada się na ok. 50 tys. oddziałów i w efekcie na 5 tys. etatów nauczycielskich. A 5 tys. etatów to w skutkach ok. 100 mln zł rocznie. I od odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak jest, nie jest NIK, tylko Ministerstwo Edukacji Narodowej. Przyczyny mogą być różne. Rok 1998 był rokiem wyborczym, stąd może remonty obiektów oświatowych czy wyższe wynagrodzenia. Może inny niż zakładany jest udział płac w subwencji. Być może powodem jest wzrost wykształcenia nauczycieli, a może wzrost absencji spowodowany na przykład obawą przed reformą lub zmianami w Karcie nauczyciela, i stąd więcej niż zwykle urlopów dla poratowania zdrowia. Może przyczyny sięgają głębiej - konstrukcji budżetu na rok 1994, nieuwzględniającej skutków strajków z 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#PoselFranciszekPotulski">Tak czy siak, tylko wyjątkowa nieudolność w prowadzeniu spraw oświatowych nie pozwala na przybliżone choćby określenie właściwych przyczyn rosnącego dokładania do oświaty przez samorządy. Może jest i tak, że to rosnące poczucie znaczenia edukacji powoduje, że samorządy więcej dokładają. Wtedy jednak niepokój jeszcze wzrasta, bo 10% gmin wydało na oświatę mniej, niż otrzymało subwencji. A poziom realizacji zadań edukacyjnych zależy od kondycji ekonomicznej gminy. Warszawa, Gdańsk dopłaca dużo, a Łomża nie ma z czego. I to jest łamanie, naszym zdaniem, konstytucji, gwarantującej równy dostęp do nauki.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#PoselFranciszekPotulski">Tak ważne jest rzetelne i wnikliwe dokonanie ocen przyczyn patologii w finansowaniu edukacji, ponieważ te zjawiska mają negatywne skutki dla stanu finansów w 1999 r. i w latach następnych, pogłębiane dramatycznie wielkim spadkiem nakładów na inwestycje oświatowe. Już w 1998 r. nakłady te w porównaniu do roku poprzedniego realnie zmalały o ok. 12%, a w tym roku ponad 5 razy. W roku 2000 nie będzie lepiej, bo Sejm w swojej uchwale nie dopatrzył się nieprawidłowości w działalności ministra edukacji. Odrobienie i roku 1998, i lat następnych będzie coraz trudniejsze. Pozostaje ulubiony sposób rządu - przekazanie zadań jednostkom samorządu terytorialnego bez odpowiednich środków i niech się one martwią. Kompromituje to ideę samorządności i prowadzi do klęski reformy systemu oświaty.</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#PoselFranciszekPotulski">Panie Premierze! Trzeba zmienić nastawienie do edukacji. Celem naszego działania może być racjonalizacja wydatków na oświatę - akurat bon oświatowy uważam za najmniej trafny pomysł w tym zakresie - ale nie może być jedynym celem działalności rządu oszczędzanie na edukacji. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Sikorską-Trelę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Budżet państwa to tak jak budżet domowy. Choć często bardzo skromny, to starczyć musi na wydatki podstawowe, czyli żywność, edukację i zdrowie. I na tych dziedzinach chcę się w swoim wystąpieniu skoncentrować.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PoselEwaSikorskaTrela">W Polsce produkt krajowy brutto w 1998 r. wzrósł realnie o 4,8%. Niekorzystnie natomiast wyglądała sytuacja w handlu zagranicznym. Pogłębiła się dysproporcja między importem i eksportem. Eksport w 1998 r. w porównaniu do 1997 r. wzrósł o 9,4%, ale import o prawie 15%. Ujemne saldo w obrotach handlu zagranicznego w 1998 r. w porównaniu do 1997 r. zwiększyło się o 13,7%. Niemniej na tle innych krajów Polska osiągnęła w roku ubiegłym jeden z najwyższych procentowych przyrostów dochodu narodowego. Produkt krajowy brutto przypadający na jednego mieszkańca w Polsce w 1998 r. wyniósł ponad 14 tys. zł i stanowił ok. 39% przeciętnego dochodu w krajach Unii Europejskiej, uwzględniając siłę nabywczą złotego.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Należy zaznaczyć, że ceny towarów nieżywnościowych wzrosły w roku ubiegłym o 11%, a żywności o 7,7%, przy czym ceny niektórych towarów w stosunku do cen z 1997 r. uległy obniżeniu. Do tych towarów należą: mięso, jego przetwory i masło. Stwarzało to bardzo niekorzystną sytuację dla rolników. Ze względu na załamanie się eksportu żywności do Rosji, na rynku rolnym pojawiła się duża nadwyżka produktów rolnych, której rolnicy nie byli w stanie sprzedać. Spowodowało to spadek cen żywności i w rezultacie spadek realnych dochodów gospodarstw indywidualnych w rolnictwie. W tej sytuacji uzasadnione jest niezadowolenie i rozgoryczenie rolników w Polsce. Bez wyraźnej interwencji państwa na rynku rolnym nie da się zahamować bardzo niepokojącego trendu pogarszania się sytuacji ekonomicznej mieszkańców wsi. Każdy rząd, w tym i mój rząd, powinien pamiętać, że rolnictwo, edukacja i zdrowie to cele strategiczne dla każdego państwa i każdego narodu. Uregulowanie rynku producentów rolnych i zabezpieczenie prawidłowego jego funkcjonowania ze względu na bezpieczeństwo żywnościowe społeczeństwa to również obowiązek rządu.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Jako poseł pracujący w sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Zdrowia pragnę dłużej zatrzymać się nad realizacją budżetu państwa w części wydatkowanej na szkolnictwo wyższe i naukę oraz zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Wiemy, że bez dobrze wykształconego i zdrowego społeczeństwa żaden kraj nie może osiągnąć wysokiego poziomu życia ani zająć znaczącego miejsca na arenie międzynarodowej. Dzisiaj liczą się nie bogactwa naturalne, a bogactwa intelektualne. I dlatego ogromnym zadowoleniem napawa fakt, że w Polsce z roku na rok wzrasta liczba młodzieży podejmującej studia, a także wzrasta liczba uczelni. W 1998 r. utworzono 9 nowych wyższych uczelni państwowych - 9 państwowych wyższych szkół zawodowych, a także powstało dalszych 12 uczelni niepaństwowych. W roku ubiegłym mieliśmy w Polsce już 99 uczelni państwowych oraz 146 uczelni niepaństwowych, a liczba studentów w porównaniu z rokiem 1997 wzrosła o 182 tys., czyli o 17% w porównaniu z rokiem ubiegłym, w tym w uczelniach MEN liczba studentów wzrosła o ponad 86 tys. Wskaźnik skolaryzacji określony jako stosunek liczby studentów do populacji młodzieży w grupie wiekowej 19-24 lata wyniósł w 1998 r. w Polsce już 33%, co stawia nas prawie na równi z krajami Europy Zachodniej. Z zadowoleniem należy odnotować uruchomienie przez MEN w 1998 r. po raz pierwszy pożyczek i kredytów studenckich. Z tej formy pomocy państwa skorzystało 97 tys. studentów. W roku ubiegłym co trzeci student studiów dziennych otrzymał stypendium. Jednak bardzo niepokojącym zjawiskiem w szkolnictwie wyższym jest duży wzrost liczby studentów studiów zaocznych i wieczorowych w porównaniu z liczbą studentów studiów dziennych, których odsetek w uczelniach podległych Ministerstwu Edukacji Narodowej zmniejszył się prawie o 1% w porównaniu z rokiem 1997. Sytuacja ta spowodowana została niedostatecznym finansowaniem szkół wyższych poprzez budżet państwa, gdyż nakłady te stanowiły jedynie 0,78% PKB. Ponieważ poziom dotacji budżetowych państwa w 1998 r. na szkolnictwo wyższe i naukę był - podobnie jak w latach ubiegłych - niewystarczający, uczelnie uzupełniały te braki poprzez wzrost ofert studiów płatnych, czyli studiów niestacjonarnych. Dochody z tej działalności stanowiły w roku ubiegłym aż 26% ogółu przychodów na działalność dydaktyczną uczelni dotowanych z budżetu państwa. Należy jednak pamiętać, iż przymuszanie szkół wyższych do takiego zarabiania wyraźnie odbija się na jakości kształcenia i nie jest obojętne dla poziomu przyszłego absolwenta, albowiem uczelnie nie mają ani wystarczającej bazy lokalowej do kształcenia tak wielkiej liczby studentów, ani wystarczającej liczby nauczycieli akademickich, których praktycznie od lat w uczelniach nie przybywa. Stąd patologia wieloetatowości wśród pracowników szkół wyższych, szczególnie w grupie profesorów. Zatrudnianie tego samego profesora w kilku uczelniach w tym samym czasie jest zazwyczaj fikcją dobrej pracy dydaktycznej, która wszak należy się studentom. Innym powodem zmuszającym nauczycieli akademickich do wieloetatowości są bardzo niskie płace w grupie nauczycieli akademickich. Wzrost płac jedynie o 2% powyżej stopy inflacji w roku ubiegłym i obecnym powoduje, iż płace pracowników szkół wyższych, w tym również profesorów, pozostają nadal bardzo niskie i zmuszają ich do szukania dodatkowego zatrudnienia poza macierzystą uczelnią.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Powszechne są oczekiwania w środowisku akademickim, iż płace w szkołach wyższych wzrastać będą w tempie wzrostu produktu krajowego brutto w danym roku budżetowym, gdyż grupa pracowników najwyżej wykwalifikowanych, jakimi niewątpliwie są pracownicy szkół wyższych i nauki, ma swój udział w rozwoju gospodarczym kraju i powinna być bezpośrednim beneficjentem tego rozwoju. Tymczasem dziś ci, którzy są mózgiem i motorem wzrostu gospodarczego, będąc elitą intelektualną narodu, są grupą najgorzej opłacanych pracowników. Dotyczy to także pracowników naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczo-rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Trudno godzić się dalej, aby środki budżetowe na naukę, zawarte w części 48 budżetu państwa: Komitet Badań Naukowych, systematycznie, z roku na rok spadały z 0,75% PKB w roku 1990 do 0,457% w roku 1998, co daje globalnie na naukę jedynie kwotę 2422 mln zł. Z pieniędzy tych finansowana była w części działalność statutowa aż 591 jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych, w tym również 101 szkół wyższych, 83 instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk oraz 219 jednostek badawczo-rozwojowych. Środki budżetowe na naukę przeznaczane w budżecie państwa od lat są niezmiernie małe, co w konsekwencji daje stały spadek liczby pracowników naukowych. I tak zatrudnienie w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk w 1998 r. zmniejszyło się o 27% w porównaniu z rokiem 1990 i dziś wynosi jedynie 8 500 osób, z tego połowa to pracownicy naukowi. Kadra naukowa starzeje się. W placówkach tych ubyło w tym samym czasie prawie 20% adiunktów i 14 % asystentów. Na skutek bardzo niskich płac w nauce młodzi absolwenci nie chcą podejmować pracy w instytutach naukowych. To samo dzieje się na uczelniach. Chciałabym, by wszyscy konstruujący budżet na 2000 r. pamiętali, iż pieniądze wydane na naukę zwracają się bardzo szybko i to wielokrotnie. Trzeba je tylko dać i musi być to decyzja polityczna. Dziś - zarówno w roku 1998, jak i w 1999 - pieniędzy z budżetu na naukę i edukację jest zawstydzająco mało, a chcemy w perspektywie paru lat przystąpić do Unii Europejskiej. Pytam: Z jakim potencjałem naukowym i jakim warsztatem naukowym, gdy instytuty naukowe prawie w ogóle nie kupują aparatury badawczej, bo ich na to nie stać? A wiadomo, że już dziś nie da się uprawiać nauki bez pieniędzy. Odnosząc się do wykonania budżetu w części 33 w dziale 81: Szkolnictwo wyższe i w części 48: Komitet Badań Naukowych podzielam pozytywne opinie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o jego przyjęciu z zaznaczeniem i nadzieją, iż w roku 2000 będzie on znacznie bardziej rozwojowy zarówno dla szkolnictwa wyższego, jak i dla nauki. Wnoszę, by coroczny wzrost nakładów na te najważniejsze dla każdego narodu dziedziny życia równy był stopniowi wzrostu produktu krajowego brutto w danym roku.</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Analizując wykonanie budżetu w 1998 r. w dziale 85: Ochrona zdrowia, chcę zwrócić uwagę na prawie całkowity brak w tym budżecie finansowania zadań wynikających z narodowego programu zdrowia. Zdrowie, jak napisała sejmowa Komisja Zdrowia w swoim dezyderacie z dnia 6 lipca 1999 r. skierowanym do pana prezesa Rady Ministrów, należy do najważniejszych potrzeb każdego człowieka oraz każdej rodziny i jest jednym z najważniejszych zasobów społecznych warunkujących rozwój gospodarczy kraju. Tylko bowiem zdrowe społeczeństwo gwarantować będzie stały wzrost gospodarczy kraju. To państwo w budżecie ministra Zdrowia i Opieki Społecznej zapewnić powinno środki na zadania z zakresu zapobiegania chorobom, profilaktyki i promocji zdrowia. Komisja Zdrowia wnosi, by w budżecie przygotowanym przez rząd na rok 2000 znalazły się środki na sfinansowanie najważniejszych programów zdrowotnych, których realizacja w ogromnym stopniu przyczyni się do ograniczenia czynników ryzyka oraz stanów chorobowych, będących głównymi zagrożeniami życia i zdrowia polskiego społeczeństwa. Należą do nich programy zwalczania chorób układu krążenia, zwalczania nowotworów, zmniejszenia palenia tytoniu, poprawy sposobu żywienia i jakości żywności, przeciwdziałania wypadkom, zarazom i zatruciom.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Truizmem jest mówienie z trybuny sejmowej, iż lepiej i taniej jest zapobiegać chorobom, niż je leczyć. Kraje zachodnie wydają na programy profilaktyki zdrowotnej nieporównywalnie większe od naszych pieniądze. Chociażby Wielka Brytania na jeden program antynikotynowy wydaje więcej, niż my w Polsce wydajemy na wszystkie programy zdrowotne razem wzięte. Dlatego jako członek sejmowej Komisji Zdrowia w pełni podzielam jej stanowisko zawarte w dezyderacie do rządu, iż należy zaktualizować narodowy program ochrony zdrowia, dostosowując jego finansowanie do stanu zdrowotności społeczeństwa i stanu zagrożeń zdrowia Polaków przez choroby cywilizacyjne. Ujawnione podczas wykonania budżetu państwa na 1998 r. zbyt niskie nakłady na ochronę zdrowia wymagają, aby przy planowaniu budżetu na 2000 r. i lata następne rząd uwzględniał rosnące potrzeby zdrowotne społeczeństwa i dostrzegł potrzebę przeznaczenia znacznie większych, niż było to w budżecie na rok 1998, środków na programy profilaktyki zdrowotnej. Reasumując, popieram przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1998, jednak postuluję, by budżet na edukację, naukę i ochronę zdrowia corocznie wzrastał w procencie realnego wzrostu produktu krajowego brutto. Stałe od lat niedofinansowanie tych najważniejszych dla każdego kraju dziedzin życia jest ze szkodą dla naszego społeczeństwa i jego pozycji intelektualnej i zdrowotnej wśród innych krajów europejskich. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisław Steca z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PoselStanislawStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Rok 1998 w rolnictwie charakteryzował się spadkiem cen realnych na produkty rolne w stosunku do 1997 r. o ponad 20%, a parytet dochodów rolników spadł do najniższego w historii i wyniósł 40%. Poza uprawą rzepaku w 1998 r. w pozostałych przypadkach produkcja rolna nie zapewniała opłacalności, co powoduje brak stabilizacji w wypadku gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PoselStanislawStec">Wskutek braku środków oraz decyzji Rady Ministrów w 1998 r. Agencja Rynku Rolnego nie spełniła ustawowego obowiązku interwencji na rynku rolnym, aby przeciwdziałać ndmiernemu spadkowi dochodów z produkcji rolniczej, m.in. doprowadzając do dramatycznego spadku cen na żywiec wieprzowy i drobiowy w IV kwartale ub.r. Przy tym stanie rolnictwa Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nie wykorzystywało środków na dopłaty do oprocentowania kredytów na zakup rzeczowych środków do produkcji, w sumie 69 mln, tych środków, które zwiększył swoją decyzją Sejm na wniosek Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Trzeba także przypomnieć, że rząd pod koniec roku 1997 zmniejszył równowartość kredytów preferencyjnych na zakup rzeczowych środków do produkcji, objętych dopłatą do oprocentowania z 10 do 6 kwintali na 1 ha użytków rolnych. Niewykorzystanie tych środków tym bardziej boli, że te środki przepadły. Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nie wykorzystało możliwości przekazania ich na inny rachunek, aby można było je mieć do dyspozycji w roku następnym. Tak postąpiły inne resorty, m.in. Ministerstwo Skarbu Państwa, za zgodą Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PoselStanislawStec">Ministerstwo rolnictwa nie rozdysponowało środków na podległe jednostki (w sumie 16 mln, tj. 0,6% ogółu wydatków w części 19) oraz nie wykorzystało wszystkich środków na postęp biologiczny, mimo że były obniżone w stosunku do 1997 r. nominalnie o 25%. Hodowcy mają zastrzeżenia do sposobu wykorzystania dotacji na postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej. Na zadania w hodowli trzody i bydła, która ma największe znaczenie w naszym kraju, przyznaje się proporcjonalnie mniejsze środki w stosunku do pozostałych hodowli. Jest to niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PoselStanislawStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest obecnie takie powiedzenie, że rolnik może się ubezpieczyć od gradobicia, powodzi, ale nie od polityki rolnej rządu, która nie zabezpiecza opłacalności produkcji rolnej i jej stabilizacji. Jeżeli ograniczono popyt wewnętrzny na produkty rolne w 1998 r., to należało podjąć działania wspierające eksport produktów rolnych, a nastąpił tu przecież niestety regres. Chciałbym tu za panem posłem sprawozdawcą apelować do rządu, aby za priorytet działania przyjął promocję polskich produktów w kraju i za granicą, by wspieranie polskiego eksportu było podstawą działania resortów gospodarczych oraz resortu spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PoselStanislawStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wydatki budżetu państwa w 1998 r. w stosunku do roku poprzedniego zwiększyły się nominalnie o 11,2%, a realnie zmniejszyły się o 0,5%. Wśród działów o najwyższym wzroście wydatków, realnie o 6,3%, znalazła się administracja państwowa i samorządowa, a wśród działów o najniższym wzroście - oświata i wychowanie - realny spadek o 3,5%, nauka - spadek o 2,1%, ochrona zdrowia - spadek o 1%. Największy spadek nastąpił w opiece społecznej - realnie aż o 24%, gdy aż 77% zarejestrowanych bezrobotnych nie miało prawa do zasiłku z tytułu bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#PoselStanislawStec">Najszybciej rosły wydatki jednostek centralnych - realnie o 18%. Czołówka to: Kancelaria Senatu - wzrost realnie o 27%, Ministerstwo Spraw Zagranicznych - wzrost realnie o 20%, Urząd Służby Cywilnej - wzrost realnie o 20% i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - wzrost realnie o 12%.</u>
          <u xml:id="u-281.6" who="#PoselStanislawStec">Szybko rosły wydatki na współpracę naukowo-techniczną z zagranicą i integrację z Unią Europejską - realnie o 34%. Wydaje się jednak, że pod tym hasłem ukrywa się marnotrawstwo środków publicznych na dużą skalę. Stąd liczne wyjazdy urzędników na konferencje i seminaria, które są bardzo atrakcyjne, tylko nigdzie w sprawozdaniu nie wskazano korzyści z tego tytułu. Ostatni przykład z udziałem licznej polskiej delegacji na 166 Sesji Komitetu Praw Człowieka w Genewie. Konieczne jest angażowanie urzędników ze znajomością języków obcych, a nie według klucza partyjnego, dzięki czemu będą duże oszczędności z tytułu zmniejszenia kosztów tłumaczenia dokumentów oraz honorariów angażowanych tłumaczy.</u>
          <u xml:id="u-281.7" who="#PoselStanislawStec">Ze sprawozdania NIK oraz z wystąpienia pana prezesa Janusza Wojciechowskiego wynika, że pogorszyła się w 1998 r. dyscyplina budżetowa. Dyscyplinę budżetową naruszyło ponad 8 tys. osób, a o 128 wzrosły zobowiązania wymagalne, co według mojej oceny spowodowało przekroczenie założonego w ustawie niedoboru budżetowego. Zbyt późno dysponenci poszczególnych części budżetowych określają zasady korzystania ze środków budżetowych, przez co są przypadki ich wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem. Sposób wydawania niektórych funduszy celowych budzi duże wątpliwości podmiotów wpłacających środki na te fundusze. Powyższe świadczy o tym, że mimo głośnej zapowiedzi o potrzebie właściwego wydatkowania środków podatnika, sytuacja w tym zakresie pogorszyła się, o czym świadczy ilość negatywnych opinii Najwyższej Izby Kontroli oraz Komisji Finansów Publicznych do części budżetowej. A jak do tego dodamy, że nie wykonano dochodów budżetowych, w tym z cła, głównie z powodu niesprawności funkcjonowania służb celnych, nie zrealizowano wysokości wzrostu PKB oraz że nastąpił wzrost bezrobocia, to trudno pozytywnie ocenić realizację budżetu za rok 1998. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Frączek z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PoselBarbaraFraczek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zabierając głos w debacie nad wykonaniem budżetu za rok 1998, odniosę się głównie do wykonania budżetu w części 35: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej. Pozwólcie państwo, że zwrócę uwagę na niektóre, w moim odczuciu istotne, sprawy. W części 35: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej poziom zobowiązań za rok 1998 wyniósł 471 mln zł, w tym wymagalnych - 294 mln, zaś w zbiorczym budżecie wojewodów w dziale 85 zobowiązania wyniosły ponad 7 mld zł, w tym wymagalne - 6 mld. Zobowiązania w części 35: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej dotyczą, podobnie jak w latach ubiegłych, głównie szpitali klinicznych, dla których nadal Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej jest organem nadzorującym. Zobowiązania powstałe w 1998 r. w zbiorczych budżetach wojewodów dotyczącą jednostek służby zdrowia, dziś samodzielnych, dla których organami nadzorującymi są od 1 stycznia 1999 r. jednostki administracji samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PoselBarbaraFraczek">Chociaż Najwyższa Izba Kontroli w swoim protokole największą winą za tak ogromne zobowiązania obarczyła Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, to przyczyn tego tak nagminnego od szeregu lat zjawiska szukać należy gdzie indziej. Przede wszystkim zjawisko to wynikało z niedoszacowania do 1998 r. włącznie, o czym była tu już mowa, wydatków na ochronę zdrowia i braku mechanizmów systemowych zapobiegających zadłużaniu się zakładów opieki zdrowotnej w systemie finansowania budżetowego. Jednak zjawisko narastających w ubiegłych latach zobowiązań wynikało też, o czym wspomniał już w swoim wystąpieniu prezes Najwyższej Izby Kontroli, z beztroski i nieodpowiedzialności dyrektorów wielu jednostek służby zdrowia, którzy prowadzili inwestycje nie zawsze uzasadnione i dokonywali zakupów wysoko specjalistycznej aparatury medycznej, nie zawsze należycie wykorzystanej. Z posiadanych informacji wynika, iż Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej w bieżącym roku wysłało do wszystkich jednostek wykazujących zobowiązania pisma z prośbą o wskazanie osób winnych naruszenia dyscypliny budżetowej oraz o podanie przyczyn powstawania tych zobowiązań. Resortowa komisja orzekająca oceni pewnie te przypadki.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PoselBarbaraFraczek">Biorąc wszystkie te sprawy pod uwagę, podsumowując wykonanie budżetu za rok 1998, Komisja Zdrowia w swej opinii wniosła o spowodowanie systematycznej kontroli gospodarki finansowej jednostek służby zdrowia przez ich organy założycielskie. Zaleciła też do końca 1999 r. przegląd wszystkich rozpoczętych i kontynuowanych inwestycji oraz wezwała organy założycielskie do przeprowadzenia analizy wykorzystania sprzętu medycznego we wszystkich jednostkach, ze szczególnym uwzględnieniem sprzętu w szpitalach klinicznych. Czy te zalecenia dadzą efekty? Trudno powiedzieć, gdyż dziś mimo wprowadzenia systemu ubezpieczeń zdrowotnych obserwuje się, że z jednej strony część dyrektorów skrupulatnie liczy koszty i nie zaciąga zobowiązań, z drugiej zaś, że inni dyrektorzy systematyczne się zadłużają i nie spłacają należności.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#PoselBarbaraFraczek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Analizując wykonanie budżetu za rok 1998 w części 35: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, chciałabym jeszcze zatrzymać się nad działem 85 rozdział 95: Pozostała działalność, w której to części widać wyraźny postęp w porównaniu z latami poprzednimi; dotyczy ona realizacji programów. W programie transplantacji tkanek i narządów w znacznym stopniu wzrosła liczba przeszczepów szpiku kostnego - o 25% w stosunku do 1997 r. W programie rozwoju dializoterapii przybyło 5 nowych stacji i ponad 100 nowych stanowisk. Dofinansowanie procedur wysoko specjalistycznych w 1998 r. w dziedzinie kardiologii i kardiochirurgii pozwoliło na znaczne zwiększenie liczby koronografii - prawie o 20%, plastyk wieńcowych - o 47%, operacji wieńcowych - o 17%. To dużo więcej niż w poprzednich latach, ale na pewno ciągle jeszcze za mało.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#PoselBarbaraFraczek">Komisja Zdrowia w swojej opinii zauważa, że dotychczasowy poziom finansowania zadań wynikających z realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia jest daleko niewystarczający. Należy wyraźnie dodać, że ten bardzo ważny wieloletni program rządowy nie był w 1998 r. prawie w ogóle finansowany z budżetu państwa, chociaż jego realizacja może przynieść ogromne, niewymierne efekty zdrowotne obywateli i idące za tym duże oszczędności finansowe. Komisja Zdrowia w swojej opinii wniosła o uwzględnienie tych potrzeb podczas przygotowywania przez rząd budżetu na 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#PoselBarbaraFraczek">Niewątpliwie w sprawozdaniu z wykonania budżetu za 1998 r. w części 83 cieniem kładzie się wykorzystanie środków z rezerwy celowej na wprowadzenie systemu zawierania oraz finansowania umów o realizację świadczeń zdrowotnych, zwłaszcza przyznanie zarejestrowanemu z rażącym naruszeniem prawa Samodzielnemu Anestezjologicznemu Zespołowi Opieki Zdrowotnej w Łodzi środków w wysokości 26,9 mln zł. Trudno też nie wspomnieć o kontraktach menedżerskich, zawieranych z dyrektorami jednostek służby zdrowia przez wojewodów ze szczególną intensywnością w ostatnich miesiącach 1998 r. Należy tutaj jednak dodać, że byli i tacy wojewodowie, którzy, kierowani roztropnością, nie poddali się tym zaleceniom. Na przykład mój wojewoda, obecny wojewoda podkarpacki nie zawarł ani jednego kontraktu menedżerskiego z dyrektorami podległych mu jednostek służby zdrowia. Szkoda, że Najwyższa Izba Kontroli nie wyróżnia takich postaw.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#PoselBarbaraFraczek">Podsumowując, należy stwierdzić, że rok 1998 był ostatnim rokiem przygotowującym do wprowadzenia ubezpieczeń zdrowotnych. Wydatki budżetowe w częściach dotyczących ochrony zdrowia miały zapewnić nie tylko bieżące potrzeby, ale również przygotować zakłady opieki zdrowotnej do działania w systemie ubezpieczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#PoselBarbaraFraczek">Ujawnione podczas analizy budżetu państwa za rok 1998 zbyt niskie nakłady na ochronę zdrowia winny zmobilizować rząd do uwzględnienia w planach budżetu na rok 2000, po pierwsze, rosnących potrzeb zdrowotnych społeczeństwa, po drugie, niskiego poziomu wynagrodzeń pracowników lecznictwa oraz potrzeby przeznaczenia środków na remonty i inwestycje dla organów założycielskich zakładów opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#PoselBarbaraFraczek">Kończąc, pragnę wyrazić - mimo tylu różnych uwag - swoje poparcie dla przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1998 i udzielenia Radzie Ministrów absolutorium za rok ubiegły. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kopcia z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PoselStanislawKopec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych i w uchwale wśród resortów, wobec których zarówno NIK, jak i komisje zgłaszały szereg uwag, nie znalazł się resort rolnictwa i gospodarki żywnościowej. I tu, bardzo sobie ceniąc wysoką znajomość problemów przejawianą przez pana przewodniczącego, oczywiście zgodzę się z uzasadnieniem, że w rolnictwie do dziś nie znaleziono recepty na taką politykę rolną, która zapewniałaby stały i właściwy poziom dochodów rodzin żyjących z rolnictwa. Nie mogę natomiast przyjąć do wiadomości informacji pana przewodniczącego, że Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podejmując decyzję o nieudzieleniu skwitowania resortowi, kierowała się wyłącznie argumentami politycznymi. Przypomnę, że w komisji koalicja dysponuje zdecydowaną większością. Chciałbym więc przypomnieć Wysokiej Izbie, jakie to zasadnicze, istotne nieprawidłowości stwierdzone przez Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej NIK stały się powodem decyzji sejmowej Komisji Rolnictwa i i Gospodarki Żywnościowej o nieudzieleniu skwitowania resortowi za realizację budżetu w 1998 r. Trudno będzie ją uznać za polityczną.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#PoselStanislawKopec">Otóż stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły niewykorzystania środków budżetowych planowanych na dopłaty do odsetek od kredytów na cele rolnicze w kwocie 69 260 tys. zł, co stanowiło 12,3% wydatków określonych na ten cel w części 19 budżetu. Przyczyną niewykorzystania tych środków - cytuję za protokołem NIK - był ˝brak dokonywania przez ministerstwo rzetelnych szacunków potrzeb, kontroli i ocen wykonania tych wydatków przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - składane przez agencję zapotrzebowania kwartalne na środki budżetowe z przeznaczeniem na wyżej wymienione dopłaty nie były poddawane przez ministerstwo wnikliwej analizie i były przyjmowane bez zastrzeżeń, a zwracane w ciągu roku budżetowego niewykorzystane środki na rachunek ministerstwa były ponownie przekazywane do agencji˝.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#PoselStanislawKopec">Dalej, środki z budżetu nierozdysponowane na podległe jednostki - chodzi o dysponentów II i III stopnia - w kwocie ponad 16 mln zł, posłużyły do utworzenia niedozwolonej rezerwy. Było to działanie niezgodne z postanowieniami ustawy Prawo budżetowe. Mówił już o tym krytycznie i pan przewodniczący, i pan prezes NIK. Otóż tę rezerwę utworzono przede wszystkim ze środków nierozdysponowanych w dziale: Oświata i wychowanie na dokształcanie i doskonalenie zawodowe nauczycieli. Była to kwota blisko 13,5 mln zł, czyli 81% tej rezerwy. Równocześnie 10-krotnie wzrosło zadłużenie szkół rolniczych w stosunku do roku 1997 - osiągnęło 35 mln zł - w tym 7-krotnie wzrosły zobowiązania wymagalne. Nie wykorzystano 88,5% środków z kwoty 20 mln zł przekazanych, co prawda dość późno, przez Krajowy Urząd Pracy agencji restrukturyzacji na tworzenie miejsc pracy w środowisku wiejskim o bardzo dużym bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#PoselStanislawKopec">Pan prezes NIK mówił również obszernie o nierealnym planowaniu dochodów i nietrafnym oszacowaniu niektórych planowanych wydatków. Również dokonywano częstych zmian w wydatkach w ciągu roku - było ich 134 - a zwłaszcza w grudniu i w ostatnim dniu grudnia. W grudniu 1998 r. dokonano 74 takich zmian - to jest łącznie 52% zmian przeprowadzonych w całym roku - a 31 grudnia dokonano 13 zmian. Nie zrealizowano, i to jest jak gdyby pointa protokołu NIK, 11 wniosków spośród 20 skierowanych po kontroli wykonania budżetu w 1997 r. Cytuję z protokołu: ˝Fakt ich niezrealizowania był powodem przypadków negatywnych działań ministra związanych z realizacją budżetu w 1998 r. W wymiarze finansowym uchybienia te i nieprawidłowości po stronie wydatków budżetowych obejmowały kwotę 90,5 mln zł˝.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#PoselStanislawKopec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Idąc z duchem wypowiedzi pana przewodniczącego Goryszewskiego na temat istoty absolutorium i pamiętając o prośbie o merytoryczne podejście do sprawozdania, pytam pana przewodniczącego, czy takie, moim zdaniem poważne naruszenie prawa budżetowego oraz samego budżetu nie było wystarczającym powodem, aby do zamieszczonego w sprawozdaniu i w uchwale niechlubnego wykazu trzech resortów oraz trzech urzędów i funduszy dołączyć i ten resort?</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#PoselStanislawKopec">I na zakończenie jeszcze dwie sprawy, panie premierze, w odniesieniu do przyszłości, do budżetu 2000 r. Otóż chciałbym wzmocnić stwierdzenie pana prezesa Wojciechowskiego zawarte w jego wystąpieniu odnośnie do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Rzeczywiście w ostatnim czasie, mam tu na myśli minimum pół roku, praktycznie wyłączył się on z realizacji ważnych zadań ekologicznych - szczególnie ważnych dla naszego kraju. Doświadczamy tego m.in. na Pomorzu Zachodnim. Natomiast informacja o wzroście lokat ze 182 mln do 585 mln, jak myślę, że zasługuje rzeczywiście na kontrolę NIK.</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#PoselStanislawKopec">I wreszcie, panie premierze, kończy się w tym roku 5-letni strategiczny program rządowy dotyczący zagospodarowania mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej. Był to program, na który przez 5 lat budżet państwa przeznaczył 100 mln zł, ale i wygenerował 132 mln środków samorządowych, za które realizowano 180 zadań na tych zdegradowanych terenach. Panie premierze, sądzę, iż wart jest on kontynuowania, może już teraz pod inną nazwą, jako program wieloletni, chociaż na lata 2000-2002, zagospodarowania przejętego mienia i rekultywacji terenów zdegradowanych przez wojska Federacji Rosyjskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Woźnickiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PoselAndrzejMaciejWoznicki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym poruszyć kwestię dwóch instytucji, które mają istotny wpływ na politykę finansową państwa. Instytucji, które znajdują się na różnych biegunach, jeśli chodzi o realizację tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PoselAndrzejMaciejWoznicki">Pierwsza z nich to Główny Urząd Ceł. Byłem autorem wniosku, aby w sprawozdaniu, które komisja przyjęła, opinie odnośnie do wykonania budżetu przez Główny Urząd Ceł opatrzyć negatywnym sformułowaniem w punkcie trzecim tego dokumentu, który komisja przedłożyła Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#PoselAndrzejMaciejWoznicki">Otóż jeśli chodzi o Główny Urząd Ceł, to sytuację mamy taką: prócz prawie o 1300 mln zł niższego poboru cła, co w części wynika pewnie z tego, o czym mówił pan prezes Wojciechowski, tzn. z bałaganu stwierdzonego w czasie kontroli NIK, dość wnikliwie przeprowadzonych w tym urzędzie w roku 1998, ale też pewnie z tego, że cło odgrywa coraz mniejszą rolę przy tych świadczeniach, które importer płaci na granicy - ale te świadczenia są bardzo znaczące... Otóż Główny Urząd Ceł jest w większym stopniu poborcą podatku akcyzowego. Skutki niższego od przewidywanego podatku akcyzowego, które są oceniane na 3 mld zł - o tyle mniejsze były wpływy w stosunku do przewidywań - pociągają za sobą mniejszy wpływ z VAT (według szacunku, który mieliśmy przedstawiony w pierwszym tomie materiałów) o prawie 700 mln. Do tego trzeba doliczyć wspomniany ubytek cła. Można powiedzieć, że z powodu braku poboru cła, braku należnego poboru podatku akcyzowego i na skutek mniejszego VAT, ubytek wpływów do budżetu sięga 5 mld zł. Taki ubytek to jest gigantyczna wyrwa w budżecie, wobec której trudno przejść spokojnie. Oczywiście nie cała ta kwota jest wynikiem nieprawidłowego działania Głównego Urzędu Ceł. Ale jeżeli popatrzymy na dwa główne źródła, z których akcyza wpływa przy przekraczaniu granicy, tzn. wyroby spirytusowe i paliwa, to mamy sytuację następującą: w rafineriach przerób ropy naftowej wzrasta prawie o 8%, o 1 mln ton więcej ropy naftowej przerobiono w 1998 r. w stosunku do 1997 r., natomiast sprzedaż paliw mamy o 2,5% niższą. Te dane trudno było zrozumieć. Prosiłem przedstawiciela ministerstwa finansów o skupienie się na tych liczbach, bo to są ogromne liczby i skutki dla budżetu niebagatelne. Niestety, wyjaśnienia do dziś nie otrzymałem. W tej sytuacji wydaje się, iż opinię, że oto udało się ministerstwu dzięki właściwej polityce podatkowej zmienić strukturę spożycia alkoholi w Polsce, przedstawiciel ministerstwa finansów przytoczył w pewnym miejscu bez pogłębionych badań dotyczących spożycia w gospodarstwach domowych i porównania tego spożycia (zbilansowania) z produkcją - z różnicy można by wywnioskować, jaka ilość alkoholu najczęściej nielegalnie wpływa na polski obszar celny, nie mówiąc o tych ilościach, które można legalnie przewieźć przez granice. Wydaje się, że przeprowadzenie takiego badania byłoby zasadne zarówno w ministerstwie finansów, w Głównym Urzędzie Ceł, jak i przez Najwyższą Izbę Kontroli, ponieważ w grę wchodzą tutaj ogromne kwoty. Natomiast jeśli chodzi o spadek zużycia paliwa w Polsce o pół procenta przy tej dynamice rozwoju rynku samochodowego, przyczyna tego spadku nasuwa się sama. Prasa podaje, którędy płynie akcyza, ale to są artykuły prasowe. Mamy chyba w rządzie i w instytucjach, o których była tutaj mowa, instrumenty i fachowców od zbadania tej sprawy i podania rzeczowej, obiektywnej informacji. Kolejny raz wnoszę, aby taka informacja była dostępna. Nie tylko akcyza, ale również VAT, pobierany przez urzędy celne, zwłaszcza przy imporcie tekstyliów, przedstawiają się następująco. W informacji z października ub. r. ceny importowe deklarowane na granicy wynoszą przykładowo: tkanina poliestrowa - 4 centy za m2, spodnie z bawełny - 12 centów, spódnico-spodnie z bawełny - 13 centów, koszule męskie - 19 centów, bluzki damskie - 7 centów. Kto z nas był w stanie nabyć ten towar po takiej cenie? Skutkiem tego są znacznie zaniżone (kilkadziesiąt, nawet do paruset razy) wpływy z VAT płacone przez importerów. Dalej idące skutki to zniszczenie przynajmniej części przemysłu tekstylnego w Polsce, dającego tak wiele miejsc pracy, a następnie obciążenie budżetu świadczeniami, które trzeba wypłacać z tytułu bezrobocia, a przy braku zasiłku dla bezrobotnych, a taka sytuacja jest częsta - zasiłków z opieki społecznej. Dzięki takiemu działaniu Głównego Urzędu Ceł w ub. r. w województwie łódzkim brakuje w tym roku ponad 130 mln zł na samą tylko opiekę społeczną. W ostatnich miesiącach tego roku sytuacja, jeżeli chodzi o działanie Głównego Urzędu Ceł, uległa poprawie i trudno tego nie dostrzegać. Tyle tylko, że mówimy o budżecie roku 1998. Ponadto próbowałem dowiedzieć się 12 lipca tego roku od pana prezesa Głównego Urzędu Ceł o przewidywane działania na rzecz komputeryzacji urzędów celnych, bo bez tego niczego nie da się dobrze skontrolować. Otrzymałem enigmatyczną informację, która nie zawierała konkretów. Z informacji, którą przedtem uzyskaliśmy podczas prac w zespole trójstronnym dla przemysłu lekkiego z Głównego Urzędu Ceł, było wiadomo, że komputeryzacja, o której można mówić, że będzie odpowiadała normom europejskim, powinna kosztować około 300 mln zł. To jest kwota, którą trzeba uzyskać, być może z pomocowych środków, aby zaspokoić potrzeby Głównego Urządu Ceł. Oprócz tego, oczywiście, tych potrzeb jest cały szereg. Te potrzeby należy dostrzegać i te inwestycje należy podjąć. Ale musi być widoczna zdecydowana inicjatywa ze strony tych, którzy za Główny Urząd Ceł odpowiadają.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#PoselAndrzejMaciejWoznicki">Przechodzę do drugiej instytucji, o której chciałem mówić - Narodowy Bank Polski. O tym jakoś w mediach cicho i nie mówi się, a przecież można powiedzieć, że w ubiegłym roku przekroczyliśmy Rubikon. Inflacja z dwucyfrowej spadła na jednocyfrową. Jest to w dużym stopniu zasługa Narodowego Banku Polskiego, polityki pieniężnej, którą prowadzi i całego dobrze skonstruowanego aparatu, można powiedzieć, inżynierii finansowej, którą się posługuje. To są te wszystkie instrumenty, które służą do tego, żeby zniechęcić spekulacyjny kapitał poprzez szerokie, poszerzane pasmo wahań kursu. To są działania, które prowadzą do sanacji banków i do kontroli nad ich funkcjonowaniem.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#PoselAndrzejMaciejWoznicki">Trzeba powiedzieć, że Narodowy Bank Polski jest tym jasnym punktem w sprawozdaniu, które mieliśmy okazję analizować i nad którym dyskutowaliśmy zarówno na posiedzeniu komisji, jak i Wysokiej Izby. Sądzę, że nie dość chyba słów, aby o tym jasnym punkcie wyraźnie i zdecydowanie mówić. Myślę, że jest pewien niedosyt, jeśli chodzi o informację, która płynie z Narodowego Banku Polskiego. Sądzę, że dobrze byłoby, gdyby ta informacja lepiej i skuteczniej docierała do społeczeństwa. Mówmy nie tylko o rzeczach złych, ale również o sukcesach, które potrafimy osiągnąć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Słomskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PoselAndrzejSlomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Stan przygotowań instytucji i urzędów odpowiedzialnych za integrację z Unią Europejską budził i budzi zasadnicze zastrzeżenia. Z górą rok temu, bo 24 czerwca 1998 r., po dłuższej inwestygacji w rządzie znaleziono winnego za utratę 34 mln ECU z funduszu PHARE. Został nim podsekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej. Wyjaśniono wówczas także, że odpowiedzialność merytoryczną ponosił ówczesny minister Ryszard Czarnecki, ale uspakajano równocześnie, że nie była to odpowiedzialność dyskwalifikująca go. Odpowiedzialność miała rozkładać się na wiele innych osób, także w innych ministerstwach. Twierdzono także, że nie wszyscy eksperci zrozumieli ˝nowe podejście PHARE˝, zaś słabość ludzi pracujących nad projektami miała być do przezwyciężenia, bo mieli uczyć się także na własnych błędach. Ale, jak wynika z analizy wykonania budżetu państwa w 1998 r., przedstawionej przez Najwyższą Izbę Kontroli, widać, że tak nie było.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PoselAndrzejSlomski">W ustawie budżetowej na 1998 r. ustalono wydatki w części 27 - Komitet Integracji Europejskiej w wysokości 15.423 tys. zł. W ciągu 1998 r. wydatki zostały zwiększone o kolejne 15.024 tys. zł do łącznej wysokości 30.447 tys. zł. Największa skala zwiększenia wydatków dotyczyła dotacji dla jednostek państwowych na zarządzanie programami PHARE, aż o 10.070 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PoselAndrzejSlomski">W porównaniu do 1997 r. wydatki na Komitet Integracji Europejskiej w ujęciu nominalnym były wyższe o 20 499 tys. zł, to jest o 227,4%, a realnie wzrosły o 19 436 tys. zł, to jest o 192%. Najwyższe wydatki poniesiono w rozdziale 9100: Integracja europejska. W rozdziale tym największe kwoty przeznaczono na dotacje dla jednostek niepaństwowych na realizację zadań państwowych - blisko 13 mln zł. Przeznaczono je na finansowanie ponoszonych przez stronę polską kosztów zarządzania programami finansowymi ze środków pomocowych. Część wniosków o dotacje dla jednostek niepaństwowych o łącznej wartości ponad 12 mln zł rozpatrywana była w urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej przez doraźnie powołany zespół, przy zastosowaniu kryteriów stosowanych przez Komisję Europejską. W analizie przedstawionej Sejmowi przez Najwyższą Izbę Kontroli wnosi się, by ocena wniosków o dotacje była dokonywana przez stały zespół dokonujący analizy rzeczywistego poziomu kosztów niezbędnych do zarządzania programami PHARE.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#PoselAndrzejSlomski">Zmiana zasad przyznawania pomocy z Unii Europejskiej, która od 1998 r. obliguje rząd do finansowania obsługi programów, przynosi pierwsze negatywne skutki. Wiadomo powszechnie, że nieuporządkowana sprawa sieci fundacji i agencji, które za unijne pieniądze chętnie zajmowały się dotychczas obsługą pomocowych programów, oraz bałagan administracyjny w koordynowaniu polityki europejskiej sprawiają, że rodzi się uzasadniony niepokój nie tylko z powodu poważnego uszczuplenia kwoty środków pomocowych PHARE, ale z praprzyczyny tego typu zjawisk, jaką jest brak skutecznego nadzoru nad działaniami Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Problem staje się jeszcze ostrzejszy w kontekście funduszy przedakcesyjnych przeznaczonych głównie na projekty realizowane w regionach, a nie na szczeblu centralnym, czyli na budowę infrastruktury, ochronę środowiska, aktywizację regionów rolniczych i tworzenie nowych miejsc pracy. Zgodnie z założeniami Agendy 2000 już od przyszłego roku Polska mogłaby liczyć na subwencje w skali kilku miliardów euro rocznie, przekazywane w ramach funduszu PHARE na wsparcie administracji i inwestycji, SAPARD - na restrukturyzację wsi i rolnictwa oraz ISPA - na ochronę środowiska i infrastruktury transportowej.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#PoselAndrzejSlomski">Tymczasem codzienność funkcjonowania Komitetu Integracji Europejskiej zwiera w sobie m.in. naruszenia postanowień ustawy o zamówieniach publicznych wskutek zawierania umów dotyczących sprzętu komputerowego w miejsce dotychczas używanego, który uznano za zużyty, oraz aranżacji wnętrza jednego z pomieszczeń urzędu. To przykłady. Wartość umów wyniosła odpowiednio 29,5 tys. zł oraz 40 tys. zł. Powyższe, jak wskazuje analiza NIK, stanowiło naruszenie dyscypliny budżetowej. NIK wnosi także w swojej analizie o niedopuszczenie do ponowienia się przypadków niezgodnego z ustawą o zamówieniach publicznych udzielania zamówień.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#PoselAndrzejSlomski">Niezwykle interesujące są dane dotyczące wydatków na integrację europejską. Oto dowiedzieć się można, że wykazane zostały przez 19 dysponentów części budżetowej w łącznej kwocie blisko 50 mln zł. Na integrację z Unią Europejską najwięcej środków budżetowych przeznaczono w następujących częściach budżetu państwa: Komitet Integracji Europejskiej - ponad 16 mln zł, Ministerstwo Edukacji Narodowej - 15 798 tys. zł, MSWiA - 5127 tys. zł, Ministerstwo Gospodarki - ponad 4,5 mln zł, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - ponad 3 mln zł. Wydatki na integrację z Unią Europejską ujmowane były w osobnym rozdziale każdego działu klasyfikacji budżetowej. Minister finansów natomiast nie określił zasad ustalania wydatków, które należy planować i ujmować w toku wykonania budżetu w utworzonym rozdziale klasyfikacji budżetowej. Spowodowało to, według analizy Najwyższej Izby Kontroli, że jednostki wykonujące budżet w sposób dowolny dokonywały klasyfikacji takich wydatków, a wydzielenie odrębnego rozdziału nie spełniło oczekiwań odnośnie do ustalenia kwoty wydatków budżetowych związanych z integracją Polski z Unią Europejską. Z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej odchodzą urzędnicy. Niskie pensje, planowane zwolnienia, kompetencyjny bałagan na dobre wychodzą jedynie zachodnim firmom, które oferują po prostu wyższe płace.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#PoselAndrzejSlomski">Ucieczkę fachowców widać także w kilkudziesięciu resortowych i pozarządowych jednostkach zarządzających programami PHARE oraz agencjach rozwoju regionalnego, które w ubiegłych latach zdobyły doświadczenie w realizacji programu pomocy regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#PoselAndrzejSlomski">Słychać ostatnio jakoby Najwyższa Izba Kontroli wykazywała niewielkie zainteresowanie sprawami o strategicznym znaczeniu dla państwa, takimi jak stan przygotowań instytucji i urzędów odpowiedzialnych za integrację z Unią Europejską. Muszą być dziś jasno i wyraźnie postawione pytania. Co rząd robi z przedstawionymi przez Najwyższą Izbę Kontroli raportami z kontroli w dziedzinie integracji europejskiej, w tym zwłaszcza z raportami dotyczącymi wykorzystania i dysponowania środkami pochodzącymi z PHARE?</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#PoselAndrzejSlomski">Po drugie, jak to jest, że z jednej strony chwali się jakość raportów NIK, a z drugiej każe się szukać jakiejś praprzyczyny słabości państwa na odcinku przygotowań dla członkostwa w Unii Europejskiej, jakby nie było wiadomo, że tkwi ona w systemie funkcjonowania rządu, jeśli chodzi o tę sprawę, a Komitet Integracji Europejskiej jest tego klinicznym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#PoselAndrzejSlomski">Jak pan premier ocenia na przykład funkcjonowanie nadzoru nad środkami PHARE, skoro powołany został pełnomocnik do nadzorowania? Pytania można mnożyć w tej sprawie i to łatwo, ale nie o to nawet chodzi. Podstawowy problem polega na tym, czy wyciąga się wnioski z raportów NIK, czy też nie. Czy rząd, mając informację o negatywnych zjawiskach, nadal skłonny jest sądzić, że w tych warunkach koordynacji i kierowania procesem integracji z Unią data przystąpienia Polski do Unii to rok 2003 czy 2006, czy inny? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Berdychowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Sprawozdanie z wykonania budżetu to jest przede wszystkim okazja do podsumowania polityki gospodarczej ostatniego roku. Dla koalicji rządzącej jest to okazja do przeprowadzenia poważnej debaty nad stanem spraw kraju. To okazja do refleksji nad tym, co udało się zrobić w mijającym roku, a czego się nie udało.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Dla opozycji to przede wszystkim okazja do krytyki. Krytyki, która prowadzona jest z różnych, często bardzo przeciwstawnych kierunków. Jako członek Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji byłem świadkiem takiej krytyki. Jeszcze kilka miesięcy temu, kiedy przygotowywaliśmy budżet państwa na rok 1999, koalicja partii opozycyjnych PSL i SLD, z tej trybuny, również w trakcie debaty Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji, sugerowała, jako jeden z podstawowych zarzutów wysuwanych pod adresem ministra skarbu państwa, iż niewłaściwa polityka w zakresie nadzoru właścicielskiego, czyli nieangażowanie się ministra skarbu państwa w coraz to nowe przedsięwzięcia jest błędem. Brak środków na prowadzenie takiej polityki jest zabójcze, antynarodowe, antypaństwowe.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Po kilku miesiącach w trakcie dyskusji nad sprawozdaniem z wykonania budżetu jesteśmy świadkami jakiegoś takiego dziwnego przeistoczenia. Opozycja nagle krytykuje ministra skarbu państwa za to, że ten taką aktywną politykę w zakresie nadzoru właścicielskiego prowadził. Oto bowiem Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie z wykonania budżetu państwa jako jeden z podstawowych, istotnych zarzutów podniesionych przeciwko ministrowi skarbu państwa czyni to, iż minister skarbu państwa podjął działania zmierzające do zachowania w jednym z banków komercyjnych swojego udziału na poziomie przekraczającym 5%. Coś, co w jednych okolicznościach jest wymogiem chwili, polityką narodową, koniecznością, w innych okolicznościach w ustach opozycji jawi się jako zdrada, jako zaniechanie, jako coś, co godzi w interes państwa.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Dyskusja nad sprawozdaniem z wykonania budżetu to jest przede wszystkim podsumowanie - tego, co się udało zrobić i czego się nie udało zrobić w mijającym roku. Myślę, że, po pierwsze, ustawa budżetowa za rok 1998 została wykonana. Po drugie, prawo nie zostało naruszone ani złamane. To jest bardzo istotna, podstawowa konstatacja. Po drugie - przy wszystkich zastrzeżeniach, które zgłosiła Najwyższa Izba Kontroli do sposobu gospodarowania groszem publicznym - nasze pieniądze zostały wykorzystane dobrze. Wykorzystane zostały optymalnie. Po trzecie, stan naszej gospodarki, stan naszego państwa po roku 1998 jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Myślę, że wszyscy ci, którzy tak ochoczo krytykują dzisiaj naszą koalicję za to, że nie zrobiliśmy wszystkiego, co trzeba, albo że robiliśmy to źle, powinni mieć na uwadze to, że można dokonywać złych wyborów, można źle prowadzić gospodarkę i można źle reformować państwo; i dla wszystkich tych, jak myślę, pouczający będzie przykład krajów, które z nami sąsiadują, a którym te reformy się nie udały. Myślę, że zawsze wtedy, kiedy państwo oceniacie te procesy, musicie starać się zachować pewien umiar i wstrzemięźliwość. Ta odpowiedzialność za słowo w kontekście dyskusji nad wykonaniem budżetu za rok 1998 wydaje się bardzo istotna, nawet konieczna.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jako członek sejmowej Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji byłem w naszej komisji świadkiem dyskusji nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa przez ministra skarbu państwa, sprawozdaniem, które zostało bardzo krytycznie ocenione przez Najwyższą Izbę Kontroli. I na kanwie tej dyskusji, jak również na kanwie dyskusji, której byłem świadkiem i uczestnikiem w Komisji Finansów Publicznych, chciałbym podzielić się dwiema refleksjami.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Po pierwsze, opozycja nie chciała dyskutować nad sprawozdaniem z wykonania budżetu, ale chciała dyskutować o kierunkach prywatyzacji. Opozycja nie chciała dyskutować o faktach, tylko chciała dyskutować o intencjach, chęciach, zamiarach, deklaracjach. Było to widoczne zwłaszcza w trakcie posiedzenia naszej komisji, Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji. Bardzo długo trwały proceduralne spory, po czym okazało się, że zarówno ustawa o finansach publicznych, uchwała Prezydium Sejmu, jak również zarządzenie marszałka Sejmu nie dają wystarczającej podstawy do tego, aby sprawozdanie z wykonania budżetu było dyskusją o chęciach, zamiarach i deklaracjach.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#PoselZygmuntBerdychowski">I, po drugie, minister skarbu państwa w roku 1998 miał zapisane w swoim budżecie, że z tytułu wpływów z prywatyzacji przysporzy budżetowi państwa 6700 mln zł. W wyniku prywatyzacji w roku 1998 udało się osiągnąć wpływy na poziomie prawie 7100 mln zł. W trakcie całej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa przez ministra skarbu państwa ani razu ze strony opozycji nie usłyszeliśmy, że ustawa budżetowa została zrealizowana, że to, co zostało zapisane w prawie, zostało wykonane. Pojawiały się takie oto wątpliwości, że łatwo jest prywatyzować wtedy, kiedy ma się duże firmy, że łatwo jest prywatyzować wtedy, kiedy coś jest przygotowane, natomiast nikt z opozycji nie zająknął się o tym, że prawo zostało zrealizowane, że minister skarbu wywiązał się z nałożonych na niego obowiązków, przekraczając zresztą plan o prawie 5,5%.</u>
          <u xml:id="u-291.8" who="#PoselZygmuntBerdychowski">Ta konstatacja wydaje się istotna również ze względu na pozostałe zarzuty, które zostały sformułowane pod adresem ministra skarbu państwa w trakcie dyskusji zarówno w naszej komisji, jak i w Komisji Finansów Publicznych. Oto bowiem w ślad za wystąpieniem Najwyższej Izby Kontroli jako kolejne zarzuty wysuwane pod adresem ministra skarbu państwa w związku z realizacją ustawy budżetowej w roku 1998 wymienia się zaległości związane z prowadzeniem prywatyzacji bezpośredniej. A prywatyzacja bezpośrednia w roku poprzedzającym rok 1998 wiązała się ze zmianą centrum administracyjnego rządu. Wszystko to, co poprzednio prowadzone było przez czterdzieści kilka urzędów wojewódzkich, miało być prowadzone przez jeden urząd ministra skarbu państwa. Cały rok 1997 nie wystarczył administracji państwowej na to, aby sprawnie przygotować i przekazać wszystkie materiały i dokumenty niezbędne do tego, aby można było przejąć te uprawnienia, te zadania. W rok 1998 wkroczyliśmy z ogromnymi opóźnieniami. I nikt z dzisiejszej opozycji w trakcie debaty nie zająknął się na ten temat, że w roku 1998 dokonaliśmy ogromnego postępu, że udało się nadrobić bardzo wiele z tych zaległości. Nikt z opozycji nie zająknął się na ten temat, że uczyniliśmy istotny krok na drodze do porządkowania spraw mienia skarbu państwa. Oto bowiem po raz pierwszy w roku 1998, po raz pierwszy od kilku lat, minister skarbu państwa przygotował bardzo szerokie opracowanie o majątku skarbu państwa. Po raz pierwszy minister skarbu państwa przedstawił to, co jest naszą dumą, chlubą, to, co stanowi nasze zabezpieczenie. I nikt z opozycji nie zająknął się na ten temat, że po raz pierwszy udało nam się to zrobić. Mimo iż w poprzednim okresie obecna opozycja, a wtedy koalicja rządowa, wielokrotnie deklarowała, że takie działania podejmie, że takie działania zakończą się pozytywnym finałem, nikt z opozycji nie powiedział o tym, że nie udało jej się tego zrobić, a my uczyniliśmy to bardzo szybko po tym, jak przejęliśmy władzę.</u>
          <u xml:id="u-291.9" who="#PoselZygmuntBerdychowski">A zatem ten bilans pomimo formalnych zastrzeżeń, które zgłaszane były tylko przez tych, którzy w budżecie koniecznie chcieli się dopatrzyć pewnych naruszeń, pewnych uchybień, jest bilansem bardzo pozytywnym. I dlatego jest dla mnie rzeczą oczywistą, że należy Wysokiej Izbie rekomendować przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1998. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-291.11" who="#PoselJozefGruszka">(Gratulujemy dobrego samopoczucia!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Janiszewskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PoselJacekJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż budżet roku 1998 tak jak każdego roku w wolnej Polsce był kształtowany w warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych, o których większość z nas wie, i o tym nie warto zbyt usilnie i długo deliberować. Otóż wydaje mi się, że nigdy nie ma żadnej dyskusji pomiędzy osobami różnych opcji politycznych, kiedy mówi się tak: czy chce się mieć wysokie wskaźniki gospodarcze, pozytywne, czy chce się mieć małe bezrobocie? Każdy odpowiada: tak. Zatem przyjmuje się pewne wskaźniki makroekonomiczne, rozdziela się pewne środki finansowe pomiędzy ministrów i dopiero wówczas poszukuje się możliwości spełnienia wniosków, które poszczególni ministrowie, w tym ich resorty, chcieliby wykorzystać w swojej pracy. I wydaje mi się, że od wielu lat tak się dzieje - bez względu na to kto rządzi - i że nie jest to do końca słuszne. Warto zatem przygotowywać się do łączenia strategicznych punktów, które chciałoby się przyjąć w tzw. polityce makroekonomicznej, z tymi, którym będzie można w tym czasie podołać, jeśli chodzi o charakter zmian organizacyjnych w kraju. Niepołączenie tych dwóch elementów jest poważnym niedociągnięciem i wadą, niezależnie od tego kto rządzi. Bardzo ważne jest odejście od tzw. spraw bieżących i myślenie o sprawach przyszłych. Dlatego nie powinno się myśleć z punktu widzenia budżetu państwa tylko o jednym roku, ale powinno się myśleć o tym, jak ten budżet będzie wpływał na rok następny i lata kolejne. I tutaj zawsze będzie naturalny konflikt pomiędzy - obojętnie jakiej koalicji - ministrami poszczególnych resortów i ministrem finansów. Jest oczywiste, że postęp hodowlany, edukacja, służba zdrowia to elementy podstawowe, najważniejsze. O tym mówimy, lecz zawsze na to, szczególnie na wsi, brakuje pieniędzy. Wydaje mi się, że skoro mówi się o tym, że to są priorytety, to właśnie na te priorytety powinny się znaleźć środki finansowe. Gdybym miał powiedzieć o tym, co generalnie wpłynęło na kształtowanie budżetu roku 1998, to przypomnę, że był on właściwie wypracowany w roku 1997, należałoby też wziąć pod uwagę to, co się dzieje na wsi, że wszystkie postulaty, które z rolnikami zostały uzgodnione - dotyczące rządu, parlamentu i resortu rolnictwa - zostały spełnione. Niedociągnięcia są, jeśli chodzi o sprawy, które prowadzi Ministerstwo Finansów. I ważne jest, by te niedociągnięcia szybko usunąć. Wydaje mi się także, że dobrze jest w sytuacjach trudnych stawiać sprawę jasno, ile rzeczywiście jest lub nie ma środków finansowych. Należałoby też unikać takich sytuacji, że pewne środki finansowe znajdują się pod wpływem nacisku grup społecznych, a nie pod wpływem nacisku poszczególnych ministrów czy też partii politycznych wcześniej przewidujących pewne zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PoselJacekJaniszewski">Uważam, że rok 1998 z punktu widzenia budżetu państwa był rokiem bardzo trudnym. Chciałbym tylko przypomnieć, że jeszcze przed żniwami nie wiedzieliśmy, skąd będziemy mieć pieniądze na kredyty skupowe, co zrobić ze zbożami, które leżą w pełnych magazynach, i jak ograniczyć dostęp do Polski i ułożyć współpracę z krajami CEFTA. To wszystko trzeba było wytworzyć w tym okresie, który miał wpływ na budżet państwa. W związku z tym powiem podobnie jak poseł Berdychowski: bilans jest pozytywny, oczywiście z wielkimi niedociągnięciami, z pewnymi błędami, ale musimy pamiętać, że na sytuację wewnętrzną w kraju miała bezpośredni wpływ sytuacja gospodarcza, społeczna i polityczna na świecie. Musimy o tym pamiętać, żeby być w stosunku do siebie sprawiedliwym. Tak jak w zeszłym roku fatalny był dla wsi kryzys w Rosji, tak dzisiaj dobrodziejstwem dla wsi są toksyny w Belgii. Często zatem sytuacja zewnętrzna ma bezpośredni wpływ na sytuację wewnętrzną, bez względu na to, jaki jest budżet. Przypomnę, że postulat wszystkich chyba polityków - zresztą i tej koalicji w czasie tworzenia rządu - był taki, by 3% wydatków państwa było przeznaczonych na rolnictwo. I te 3,02% zostanie wydane w roku 1999. Ilu ludzi o tym wie? To nie znaczy, że jest świetnie. Chodzi o to, że ten postulat zostaje spełniony, tylko może szkoda, że wskutek protestów, że zostało to wymuszone sytuacją, a nie dzięki pragmatycznej wcześniej przyjętej doktrynie. W związku z tym uważam, że nie tylko trzeba zatwierdzić budżet i udzielić rządowi absolutorium, ale trzeba z tego wyciągnąć także jednoznaczne wnioski, które muszą jeszcze pozytywnie wpłynąć na rok 1999, a mogą też być dobrym wkładem do myślenia o roku 2000 i 2001. To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PoselJacekJaniszewski">Na koniec mojego wystąpienia - dygresja w związku z trzema wypowiedziami opozycji.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PoselJacekJaniszewski">Myślałem, że w przypadku wsi zbliżamy się do pewnego konsensusu, że właściwie nie ma sporów pomiędzy SLD, PSL, AWS i Unią co do śrdniookresowej strategii, co do paktu dla wsi. A jednak jest. Pomyliłem się po raz kolejny. No nie można mówić, panie pośle Gruszka, że jest to okres najgorszy od 50 lat. Ja co prawda nie pamiętam lat stalinowskich, nie pamiętam lat gomułkowskich, ale przecież nie można tak generalizować, bo trzeba pamiętać, że te stenogramy czasami jednak młodzież w Polsce czyta i nas słucha.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#PoselBogdanLewandowski">(Poseł Gruszka pamięta.)</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#PoselJacekJaniszewski">Dlatego bardzo ważne jest, ażeby do tego w ten sposób się przymierzyć.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#PoselJacekJaniszewski">Drugie sformułowanie skądinąd bardzo sympatycznego pana posła Gruszki brzmi: po rządzących choćby potop. To my moglibyśmy dokładnie to powiedzieć po tym, jak przejęliśmy władzę w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#PoselJozefGruszka">(Trzeba spojrzeć na dochody.)</u>
          <u xml:id="u-294.8" who="#PoselJacekJaniszewski">Przypomnę jeszcze raz, ile było - a raczej nie było - pieniędzy i ile było różnych towarów, zarówno przepływających przez granicę, jak i odziedziczonych w magazynach, które dzisiaj już są puste.</u>
          <u xml:id="u-294.9" who="#PoselJozefGruszka">(Ale wam zostało.)</u>
          <u xml:id="u-294.10" who="#PoselJacekJaniszewski">Wreszcie poseł Stec mówi, że warto było pewne pieniądze poprzerzucać w różne miejsca. My staraliśmy się, jak sądzę, być w miarę uporządkowani i jednoznaczni. Nie kryliśmy środków finansowych, które zostają i mogą być wykorzystane. I nikt nie stara się wykazać, dlaczego. Otóż m.in. jeszcze za poprzednich rządów Bank Gospodarki Żywnościowej właściwie w październiku czy w listopadzie oddał te pieniądze, które miały być wykorzystane w czasie skupu, w tym na kredyty skupowe i kredyty inwestycyjne. Oddał te pieniądze, nie zostały one wykorzystane. Wreszcie z tego powodu, o którym mówimy, największa ilość decyzji, jeśli chodzi o wydawanie pieniędzy w grudniu, miała miejsce w tym miesiącu, dlatego że dopiero pod koniec roku, na bazie pracy od 1 stycznia do 31 grudnia, pojawiły się środki.</u>
          <u xml:id="u-294.11" who="#PoselJacekJaniszewski">Wydaje mi się także, że ważne jest, ażeby przypomnieć, iż w komisji rolnictwa nikt nie ma zdecydowanej większości. Z tego co pamiętam, chyba koalicja rządząca ma 1 głos więcej, a z tego jeszcze jest trochę osób kiedyś z AWS, które już dzisiaj w AWS nie są. Wydaje mi się więc, że głosowania w tej komisji można czasami przyjmować jako głosowania polityczne. Choć mam nadzieję, że zbliżamy się do momentu, w którym te rzeczy odłożymy, ale o tym pewnie powiem jutro w czasie debaty rolnej, bo chyba to będzie bardziej jednoznaczne miejsce, w tym zakresie nie chciałbym wychodzić poza budżet. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lewandowskiego z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z dużą uwagą i nieukrywaną satysfakcją wysłuchałem wystąpienia posła sprawozdawcy pana Henryka Goryszewskiego, który apelował o zerwanie ze światem fikcji i polityczną wolę budowania takiego budżetu, który odpowiadałby wizji efektywnego, ale zarazem oszczędnego państwa, a z drugiej strony stworzyłby warunki godnego życia dla wielu polskich rodzin, które dzisiaj przeżywają gehennę i nie są w stanie zaspokoić nawet elementarnych potrzeb. To, myślę, zasługuje na uwagę przy tworzeniu wszystkich przyszłych budżetów, żeby odpowiednio korelować ze sobą funkcję gospodarczą i funkcję społeczną państwa. Wbrew różnym populistycznym opiniom, zarówno tym obficie serwowanym przed wyborami parlamentarnymi w 1997 r., jak i współcześnie znajdującym oparcie w różnych instytucjach życia publicznego, racjonalna ścieżka wyboru ekonomicznego jest bardzo wąska. Dobrze funkcjonująca gospodarka jest fundamentem całego gmachu państwa. Jednakże wbrew opinii wyrażonej podczas dzisiejszej debaty przez pana posła Sekułę sytuacja w gospodarce, w naszej polskiej gospodarce wcale nie przedstawia się tak różowo. Ujemny bilans handlowy, a zwłaszcza rysujące się tendencje niosą zagrożenia kryzysem. I tu rodzą się następujące pytania. Dlaczego mimo wielu deklaracji nie udało się ograniczyć tego zjawiska? Czy rząd wykorzystał wszystkie środki, żeby zwiększyć eksport naszych produktów? Dlaczego rząd z ogromną - trzeba to przyznać - konsekwencją, dystansuje się od dynamicznych programów budownictwa mieszkaniowego? Przyjęcie i realizacja takich programów miałyby pozytywne konsekwencje dla rynku pracy i przezwyciężenia wciąż wysokiego wskaźnika bezrobocia, jednocześnie prowadziłoby to do rozwiązania jednego z najbardziej palących problemów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PoselBogdanLewandowski">Ostatnia sprawa to raporty Najwyższej Izby Kontroli, o których mówił mój kolega klubowy, poseł Andrzej Słomski. Jakie będą konsekwencje negatywnych dla szefów resortu raportów NIK, dotyczących wykonania budżetu resortów skarbu państwa, zdrowia i opieki społecznej, kultury i sztuki oraz Głównego Urzędu Ceł? Czy sprawa prywatyzacji domów Centrum będzie zapomniana? Jeżeli tak miałoby się stać, byłby to zły prognostyk nie tylko dla budżetu, ale również dla fundamentalnych zasad państwa prawnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#GlosZSali">(Nie ma go.)</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#GlosZSali">(Idzie, idzie.)</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł ma krótkie nogi i dlatego tak długo idzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chcę się odnieść mimo wszystko do pewnych pozytywnych faktów. Myślę, że one przeważają. Używa się takich górnolotnych sformułowań: gehenna polskich rodzin, a to przecież skutek polityki wielu, wielu lat. Długi, które mamy, też świadczą o tym, skąd ta gehenna się wzięła. I dlatego, jak mi się wydaje, nie zaszkodzi trochę prawdy w tym wszystkim i dobrze byłoby używać w wystąpieniu adekwatnych słów.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PoselJanChmielewski">Chciałbym odnieść się do faktów, które świadczą o tym, że jako poseł ziemi wrocławskiej pozytywnie odnoszę się do budżetu. Koledzy podnosili wiele kwestii, ja natomiast chcę przynajmniej częściowo odnieść się do wyników kontroli wykonania budżetu państwa w zakresie części 85/93 - województwo wrocławskie. Kontrolę, podjętą w ramach realizacji konstytucyjnego obowiązku sporządzania analizy wykonania budżetu państwa, przeprowadziła delegatura NIK we Wrocławiu w okresie grudzień 1998-kwiecień 1999 r. Oprócz wyników z kontrolowanych jednostek wykorzystano też materiały z innych przeprowadzonych poprzednio przez NIK kontroli. Mam tu na myśli przede wszystkim kontrolę w zakresie usuwania skutków powodzi z lipca 1997 r. na terenie Dolnego Śląska oraz kontrolę, która miała sprawdzić tworzenie i funkcjonowanie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Celem kontroli było dokonanie oceny wykonania budżetu państwa w 1998 r. w województwie wrocławskim pod względem kryteriów określonych w art. 5 ust. 1 ustawy o NIK, a więc legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Uwzględniając całokształt ustaleń kontroli, NIK pozytywnie ocenił realizację budżetu w 1998 r. w części 85/93 mimo stwierdzenia pewnych nieprawidłowości, które nie miały jednak zasadniczego wpływu na jego wykonanie.Te nieprawidłowości to przede wszystkim wzrost poziomu zobowiązań, niezrealizowanie planu dochodów budżetowych oraz pewne nieprawidłowe wydatki. Jednak - co podkreśla kontrola NIK - za pozytywną oceną przemawiają pewne obiektywne przesłanki realizacji budżetu, takie jak: zmniejszenie poziomu zaległości w realizacji dochodów budżetowych oraz konieczność kontynuowania prac związanych z usuwaniem skutków katastrofalnej powodzi z lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PoselJanChmielewski">Nie bez znaczenia dla pozytywnej oceny były działania wojewody wrocławskiego, obecnie dolnośląskiego, Witolda Krochmala, zmierzające do ograniczenia skali niekorzystnych zjawisk, jakie występowały. Było to m.in. niezawarcie przez wojewodę wrocławskiego kontraktów menedżerskich na prowadzenie placówek służby zdrowia, tym samym nie przyczyniono się - jak pisze - do dalszego wzrostu zobowiązań. Podkreślam, było to świadome działanie, przemyślane, wojewoda wykazał się dużą skutecznością działania w komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej, świadczą o tym orzeczenia. W ciągu 1998 r. podczas realizacji zadań społeczno-gospodarczych odnotowano wprawdzie wysoki wzrost zobowiązań, jednak głównie z tytułu nieregularnych dopłat do leków dla uprawnionych, na których kształtowanie wojewoda wrocławski nie miał wpływu.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#PoselJanChmielewski">Przeciętne zatrudnienie, to chciałbym powiedzieć, w sferze budżetowej w 1998 r. wynosiło 22 866 osób, w tym w dziale 91: Administracja państwowa - 762 osoby. W porównaniu z 1997 r. przeciętne zatrudnienie zmniejszyło się o 3322 osoby, a zatrudnienie w dziale 91 - o 25 osób. W porównaniu z planowanymi etatami kalkulacyjnymi przeciętne zatrudnienie było niższe, chodzi o 2916 osób, a w dziale 91: Administracja państwowa o 125 osób.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#PoselJanChmielewski">Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (wraz z wypłatami z zakładowego funduszu nagród) wynosiło 1104 zł, w dziale 91 - 1331, był to wzrost o 22,9%, a w dziale 91 - o 19,9. Dochody gospodarki pozabudżetowej były o 3,5% wyższe niż planowano, wydatki gospodarki pozabudżetowej w 1998 r. były o 3,4% wyższe od kwoty planowanej oraz o 11,7% wyższe niż wykonane w 1997 r. Wpłaty do budżetu były niższe od wypłat zrealizowanych o 22%.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#PoselJanChmielewski">Większość wniosków pokontrolnych z kontroli wykonania budżetu w 1997 r. została zrealizowana, a część stała się bezprzedmiotowa z uwagi na zmiany systemowe, zwłaszcza w ochronie zdrowia. W świetle ustaleń kontroli zdaniem NIK niezbędne jest podjęcie m.in. działań zmierzających do wzmożenia nadzoru nad realizacją dochodów i wydatków oraz przyspieszenie windykacji należności z nałożonych mandatów kredytowych.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym podjąć temat, który jest bardzo istotny, mianowicie analizując materiały dostarczone Komisji Polityki Społecznej trzeba przyznać, że NIK słusznie krytykuje politykę zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Z danych wynika, że rośnie liczba zakładów pracy chronionej, rosną subwencje z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a niepełnosprawni mają problemy ze znalezieniem pracy. Zdaniem NIK obecny system powinien być szczegółowo przeanalizowany i uszczelniony, aby optymalnie mógł służyć, to podkreślam, niepełnosprawnym, zachowując konieczne preferencje dla pracodawców. Chcę przypomnieć, że przepisy do końca 1997 r. preferowały bardziej pracodawców niż niepełnosprawnych, którzy, korzystając ze środków publicznych, byli zobowiązani do zatrudniania niepełnosprawnych przez 3 lata. Później mogli ich zwolnić i znów ubiegać się o dotacje na utworzenie nowych miejsc pracy. Podkreślić chcę, że od 1 stycznia 1998 r. okres ˝przymusowego zatrudnienia˝ wydłużono do 54 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#PoselJanChmielewski">Wadliwy jest obecnie, moim zdaniem, tryb przyznawania statusu zakładu pracy chronionej, co kontrola NIK potwierdziła. Dziś status zakładu pracy chronionej może uzyskać firma zatrudniająca ponad 20 pracowników, jeżeli wśród nich jest 40% niepełnosprawnych, w tym 10 o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. O tym, że system trzeba uszczelnić, karząc winnych, niech świadczy fakt, iż inspektorzy NIK stwierdzili, że w co dziesiątym zakładzie miejsca dla niepełnosprawnych istniały często na papierze i były pretekstem do wyłudzenia dotacji. Zdarzało się również, że na stanowiskach pracy zarezerwowanych dla niepełnosprawnych zatrudniano ludzi zdrowych, a niepełnosprawni figurowali na listach płac. Na pewno nas na to nie stać i nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#PoselJanChmielewski">Część zakładów pracy chronionej zmniejszyło zatrudnienie niepełnosprawnych, mimo pomocy finansowej ze strony PFRON. Dlatego system musi być, jak już powiedziałem, uszczelniony, udoskonalony. Może wówczas nadzór będzie pełniejszy, także jeżeli, jak wspomniałem, zmienimy zasady przyznawania statusu zakładu pracy chronionej. Od 1 stycznia przyszłego roku mają o tym decydować służby wojewody.</u>
          <u xml:id="u-298.9" who="#PoselJanChmielewski">NIK podkreśla fakt, że udzielając pożyczek, PFRON wymagał od pracodawcy złożenia deklaracji utrzymania zatrudnienia na określonym poziomie i często zobowiązania te pozostawały jedynie na papierze, a PFRON nie potrafił ich wyegzekwować. Pracodawcy, którzy tego warunku nie spełniali, pozostawali bezkarni, szkodząc tym, którzy postępowali uczciwie i rzetelnie w stosunku do niepełnosprawnych. To też wymaga zmiany. Warto tu powiedzieć, że w 1998 r. prezes PFRON informował NIK o 32 przypadkach takich złych działań. Niestety, wystąpienia o zwrot przekazanych przez PFRON środków nie były skuteczne, ponieważ sytuacja finansowa wielu zakładów już uniemożliwiała wyegzekwowanie należności, a poza tym te działania, jeżeli nawet były podjęte, to groziły upadłościami zakładów.</u>
          <u xml:id="u-298.10" who="#PoselJanChmielewski">Na zakończenie chcę jeszcze wspomnieć o dwóch faktach. Mianowicie o ministerstwie skarbu. Sygnalizuje się, że brakuje tam komputerowej bazy danych z informacjami ekonomicznymi o nadzorowanych spółkach. Wydaje się, że ta sytuacja powinna ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-298.11" who="#PoselJanChmielewski">Chcę również podkreślić bardzo pozytywny fakt dokonania wyceny majątku przez resort ministerstwa skarbu i Ministerstwa Finansów oraz powiedzieć, bo referowałem to podczas posiedzenia Komisji Polityki Społecznej, że jeśli chodzi o wykonanie budżetu przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, to NIK tutaj w zasadzie nie wnosił żadnych zastrzeżeń, a uchybienia były na poziomie 0,04%.</u>
          <u xml:id="u-298.12" who="#PoselJanChmielewski">Przychylam się do pozytywnej oceny Narodowego Banku Polskiego, szerzej mówili o tym koledzy z AWS. Uważam, że pozytywów jest znacznie więcej i że rząd zasługuje na absolutorium, za czym się opowiadam. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgłosili się panie i panowie posłowie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią posłankę Irenę Nowacką o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#GlosZSali">(Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Bogdana Lewandowskiego o zadanie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#GlosZSali">(Już zadał.)</u>
          <u xml:id="u-299.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-299.8" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Jedonia z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PoselMieczyslawJedon">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kilka pytań do pana premiera. W dziale 89 rozdział 89 i 82 jest mowa o tym, iż wydano 700 tys. zł między innymi na nową siedzibę Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności. Jest to nowa instytucja centralna i pytanie: Czy zostały przeprowadzone dokładne analizy, jakie korzyści lub jakie efekty przyniosło utworzenie nowej siedziby?</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PoselMieczyslawJedon">Nastąpił spadek w ruchu granicznym o 38,7% z Rosją, 26,3% z Białorusią i o 10,5% z Ukrainą. Jak to się odbiło na sytuacji w przemyśle lekkim w naszym kraju i co było przyczyną spadku w ruchu granicznym?</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PoselMieczyslawJedon">Wydatki na rzecz usuwania skutków powodzi zrealizowano zaledwie w 9% planowanych środków na ten cel w całym 1998 r. Dlaczego i czyżby nie było potrzeb? Kto zawinił i czy w bieżącym roku zostały te kwoty dodatkowo przydzielone?</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PoselMieczyslawJedon">Kolejne pytania dotyczą wykonania budżetu Ministertwa Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PoselMieczyslawJedon">Czy i w jakim stopniu zmiana struktury przemysłu oraz poprawa wyników produkcyjnych i finansowych wpływały na zmniejszenie dotacji? Czy dotacje szczególnie przeznaczone na restrukturyzację przemysłu spełniły swoje cele?</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#PoselMieczyslawJedon">W Ministerstwie Gospodarki nastąpił wzrost zatrudnienia, w tym w administracji państwowej o 5%. Przeciętne wynagrodzenie w 1998 r., jeśli chodzi o część 13, wynosiło 22,6 tys. zł i było o 50% wyższe niż średnio w sferze budżetowej, a w jednostkach budżetowych wynosiło 27,5 tys. zł i było wyższe niż średnio w sferze budżetowej o 84%. Pytanie: Z czego to wynikało i jakie przyniosło korzyści dla gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#PoselMieczyslawJedon">W Ministerstwie Gospodarki wydano wysokie sumy na prace eksperckie. Jakie to były prace i jakie przyniosły efekty? Bardzo bym prosił o odpowiedź na to pytanie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#PoselMieczyslawJedon">I ostatnie dwa pytania. W centrali Ministerstwa Finansów znacznie wzrosły wydatki bieżące, zwłaszcza rzeczowe, realnie o ponad 17%. Co było przyczyną takiego wzrostu? NIK po raz kolejny stwierdził w wykonaniu budżetu Ministerstwa Finansów istotne nieprawidłowości w planowaniu zarówno dochodów, jak i wydatków; nieprawidłowości w wykorzystaniu środków z rezerwy celowej, niezgodnie z przeznaczeniem, utworzenie nielegalnej rezerwy, naruszenie ustawy o zamówieniach publicznych. Mam pytanie: Dlaczego tak się dzieje w Ministerstwie Finansów, które powinno być przykładem dla wszystkich innych resortów? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Misztala z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PoselStanislawMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W większości przypadków Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie budżetu wojewodów, np. wojewody lubelskiego czy też wojewody wrocławskiego, który - jak powiedział pan poseł Chmielewski - nie podpisał tzw. kontraktów menedżerskich w służbie zdrowia opiewających na zawrotne sumy. Niestety w bardzo ubogim woj. zamojskim podpisano kilka kontraktów menedżerskich na kwotę wynoszącą ok. 11 x średnia krajowa, co wywołało zrozumiałe oburzenie wyborców.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PoselStanislawMisztal">Panie Prezesie! W czerwcu br. otrzymałem informację z wykonania budżetu wojewody zamojskiego Marka Grzelaczyka po kontroli budżetowej przeprowadzonej w tym roku przez Delegaturę NIK w Lublinie. Po szczegółowym zapoznaniu się z powyższą informacją stwierdzam, że wystąpiły nieprawidłowości kwalifikujące do pociągnięcia byłego wojewody zamojskiego do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej. Z posiadanych przeze mnie informacji nie wynika jednakże, iż Delegatura NIK w Lublinie wnosiła o wszczęcie takiego postępowania wobec byłego wojewody zamojskiego. W związku z powyższym chciałbym zapytać pana prezesa o przyczynę zaniechania działań w tej kwestii i o możliwość rozważenia ich podjęcia; chodzi o zawiadomienie komisji orzekającej przy ministrze finansów o naruszeniu dyscypliny budżetowej celem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec byłego wojewody zamojskiego Marka Grzelaczyka. I moje pytanie: Jakie są kryteria, żeby podjąć takie działania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytanie pana posła Stanisława Steca z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PoselStanislawStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Mam dwa krótkie pytania; najpierw do pana premiera. W I kwartale urząd kontroli skarbowej kontrolował wykorzystanie rezerwy celowej w wysokości 150 mln zł na wykonanie umów realizujących ubezpieczenia zdrowotne oraz na kontrakty menedżerskie, stwierdzając poważne nieprawidłowości. W związku z tym pytanie: Jakie są szanse na odzyskanie części środków wydanych nieprawidłowo z rezerwy celowej i na to, aby zmienić kontrakty menedżerskie, które zostały zawarte z naruszeniem prawa?</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PoselStanislawStec">I drugie pytanie do pana premiera: Czy podejmie się pan koordynacji działań, aby poprawić bilans handlowy obrotów z krajami Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PoselStanislawStec">Korzystając z obecności pana prezesa Bujaka, chciałbym zapytać, kiedy nastąpi bieżące monitorowanie granic, aby informacja o imporcie była możliwa w ciągu trzech dni, a nie w ciągu trzech miesięcy. Drugie pytanie: Jakie pan podejmie decyzje, aby usprawnić pracę funkcjonariuszy celnych, aby eliminować korupcjogenne odprawy?</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PoselStanislawStec">Ostatnie pytanie kieruję do pani minister Wasilewskiej. Pani prezes NBP w swoim sprawozdaniu stwierdziła, że wpłaty z zysku NBP wyniosły w 1998 r. 602 mln zł, natomiast w sprawozdaniu rządu wpłaty zostały wykazane w wysokości 320 mln zł i wykazano, że dochody z wpłat z zysku NBP nie zostały wykonane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Edwarda Maniurę z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PoselEdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Mam kilka pytań do prezesa NIK i do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PoselEdwardManiura">Pytanie do pana prezesa NIK. Czy decyzje dotyczące budowy terminali odpraw celnych w Świecku i w Koroszczynie były słuszne, zważywszy na fakt, że w całej Europie są tylko dwa rozwiązania tego typu, właśnie w naszym kraju? Czy nie lepiej byłoby dopasażyć za środki budżetowe - a jest to kwota, o ile pamiętam, około 300 mln zł - we właściwy sposób przejścia graniczne, na których odbywa się odprawa towarowa?</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#PoselEdwardManiura">Drugie pytanie. Kiedy doczekamy się wprowadzenia pełnego systemu informatycznego, jeżeli chodzi o polską granicę, i czy na ten cel, panie premierze, znajdą się właściwe środki w 2000 r.?</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#PoselEdwardManiura">Trzecie pytanie - skierowane do pana premiera: Jakie były straty budżetu państwa w wyniku nieprecyzyjnego zapisu w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych? Chodzi o stypendia i renty. Przypomnę, że ewidentny błąd, proszę państwa - i przypominam to lewej stronie - w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztował budżet państwa prawie 8 bln starych zł.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#GlosZSali">(Ustawa jest z 31 sierpnia 1991 r.)</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#PoselEdwardManiura">Ale można było tę ustawę poprawić.</u>
          <u xml:id="u-306.6" who="#GlosZSali">(Trzeba było poprawić. Pan wie o ile?)</u>
          <u xml:id="u-306.7" who="#PoselEdwardManiura">I ostatnie pytanie - do pana premiera: Jaki był stopień wykorzystania środków pomocowych przyznanych Polsce w 1998 r.? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Głównego Urzędu Ceł pana Zbigniewa Bujaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim kieruję gorące i serdeczne podziękowania za pytania, słowa krytyki, uwagi. Dla mnie jest to sygnał, że sprawy Głównego Urzędu Ceł i Służby Celnej Rzeczypospolitej są w centrum zainteresowania, uwagi Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Serdecznie dziękuję przewodniczącemu komisji, że poświęcił sprawom cła wiele miejsca i uwagi w swoim wystąpieniu. Ale nie tylko. Należy pan do tych ludzi, którzy o wiele głębiej i mocniej wnikają w problemy, z którymi przychodzi nam się borykać. Panie przewodniczący, jeszcze raz serdecznie dziękuję i mam nadzieję, że sprawy, o których rozmawialiśmy, będą niebawem znajdować rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Wspomniał pan o ogólnej niesprawności działalności służb celnych, co owocuje zaniżeniem wydajności wpływów z cła. Oczywiście spadek uzysku ceł jest wynikiem polityki rządu. Cła mają spadać i z tego punktu widzenia istotnego zarzutu z faktu spadku uczynić się nie da.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Jest inne pytanie: Czy istnieje szara strefa i jaki jest jej zasięg? Analizy przeprowadzane w Głównym Urzędzie Ceł wskazywały, że nałożony plan uzysku cła jest nieuzasadniony. Wykazaliśmy to bardzo dokładnie. Nie było merytorycznej odpowiedzi, nie było kontrargumentów, które wskazywałyby na to, że ten narzucony plan jest zasadny. Tym więc w dużej mierze tłumaczymy brak wykonania założonego planu, ale oczywiście nie tylko. Uzysk cła był także pomniejszony w wyniku polityki kontyngentów wprowadzanej w trakcie roku budżetowego, na którą nie mamy wpływu. Oczywiście nie tylko to. Pobór cła w oczywisty sposób wymaga usprawnienia i na pewno jest tu wiele do zrobienia. Optymizmem napawa mnie to, że pozyskanie cła w I półroczu tego roku jest wyższe niż w analogicznym półroczu ub. r. Jest to wynik ostatnich tygodni, może trzech miesięcy. Skąd się to bierze? Przede wszystkim z ogólnego usprawnienia działania samej służby. Ostatni plan wykonania budżetu został zindywidualizowany, nie tylko przydzielono plany poszczególnym urzędom celnym, ale także rozpisano na konkretne miesiące. W ostatnim miesiącu tego półrocza 9 urzędów wykonało nałożony na nie plan, a za całe półrocze nałożony plan wykonano w 3 urzędach celnych z 19 w całym kraju. Wydaje się, że jest to niewiele, ale jeśli się weźmie pod uwagę, jak duża była skala załamania na początku roku, spowodowana oczywiście sytuacją zewnętrzną, to muszę powiedzieć, że dla mnie jest to już imponujący wynik i z tego punktu widzenia jestem zaszczycony, że w I półroczu uzyskaliśmy właśnie takie wyniki. Wysoka Izba, szanowne posłanki i posłowie mogą być pod tym względem dumni ze służby celnej Rzeczypospolitej. Naturalnie służba celna wykonuje także inne zadania. Pozwolę sobie więc z raportu Międzynarodowego Funduszu Walutowego przeczytać urywek, pokazujący, że pobieranie cła jest tylko jednym, wcale nie największym fragmentem naszych zadań, choć wydaje się w pierwszym odruchu, że głównym i statutowym. W ciągu ostatnich 2 lat ok. 2/3 należności z tytułu podatku VAT, po odjęciu zwrotów, pobrano w urzędach celnych. Pobór podatku VAT od importu stał się zatem ważniejszym źródłem dochodów z tytułu podatków pośrednich niż pobór podatku VAT od towarów zakupionych w kraju, co wskazuje na fakt, że służby celne odgrywają zasadniczą rolę w pozyskiwaniu dla budżetu większej części przychodów z tytułu podatku VAT. Ten podatek nie przychodzi sam, on musi być pobrany, a to wcale nie jest takie łatwe. Na co dzień spotykamy się z coraz bardziej subtelnymi metodami unikania płacenia podatku VAT. Pozwolę więc sobie przeczytać fragment pisma, ponieważ w tej chwili ten problem leży w sferze zainteresowań służb podatkowych, ministra finansów, premiera Balcerowicza i nas samych. Fragment dotyczy jednego z mechanizmów unikania płacenia podatków: Podmiot dokonujący obrotu towarowego z zagranicą zgłasza w urzędzie celnym do procedury wywozu towar o znacznie zawyżonej wartości, która nie jest adekwatna do stanu faktycznego oraz kosztów poniesionych w toku produkcji. Po objęciu towaru procedurą wywozu następuje faktyczny jego wywóz za granicę, potwierdzony pieczęcią VAT. Podmiot dokonujący sprzedaży towaru za granicę i ubiegający się o zwrot podatku VAT jest ostatnim ogniwem w łańcuchu firm odsprzedających sobie towar w celu wyłudzenia z budżetu państwa znacznych kwot pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Teraz rzecz najprzykrzejsza. W mechanizmie tym szczególną rolę odgrywają zakłady pracy chronionej jako podmioty zwolnione z odprowadzania podatku VAT. W tej chwili jest to niestety już dość powszechna procedura i wymaga ona dość szybkich interwencji, a jest to tylko jeden z wielu subtelnych sposobów unikania podatku VAT. Oczywiście rośnie specjalizacja naszych służb i w ogromnej mierze będziemy się koncentrować na tym, aby m.in. uszczelniać system celno-podatkowy państwa. Służby celne wykonują także inne zadania. Nie mówię już o tym, że pobierają akcyzę, która także sama nie przychodzi, też ją trzeba pobrać. Służby celne zobowiązane są również do ochrony własności intelektualnej, ścigamy więc przemyty CD-roomów, programów, ścigamy też oczywiście podrabianie towarów różnych firm. Pod tym względem służby celne Rzeczypospolitej zostały ocenione jako w pełni przygotowane do integracji z Unią Europejską, jako służby, które dzięki znakomitemu ustawodawstwu w tej dziedzinie, będącemu zasługą Wysokiej Izby, a także dzięki zaskakującej, znakomitej sprawności służb celnych są w tej chwili oceniane jako jedne z najsprawniej działających w tej sferze na świecie. Jest się czym pochwalić, a pochwała ta jest także potwierdzona pismami dużych firm, które dziękują za ochronę ich towarów, ich znaków towarowych, jak choćby firma Levis. Pod tym względem możemy być wszyscy dumni z osiągnięć służb celnych Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę państwa, służby celne muszą obsługiwać kontyngenty. Oczywiście, decyzja przychodzi dość łatwo, ale później wprowadzenie tego do taryfy i odpowiednie obsłużenie wymaga już ogromnego zaangażowania całej służby. Dodam do tego jeszcze wyłapywanie i ochronę przed przemytem narkotyków, ochronę przed wywozem dóbr kultury, ochronę ekologiczną, ochronę przed handlem chronionymi zwierzętami, przygotowania do badania norm jakości, certyfikatów. To są wszystko obowiązki nakładane między innymi przez Wysoką Izbę na służby celne. Oczywiście, postaramy się tym zadaniom sprostać. Jedyny problem, jaki w tej chwili mamy, to problem środków, ale mam nadzieję, że dzięki znakomitym wynikom finansowym, które, jak mówię, obserwujemy w ostatnich tygodniach, i tutaj otworzą się różne możliwości dla służb celnych.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Pan przewodniczący zwrócił uwagę na rzecz w służbie celnej bolesną, na tę niedobrą, patologiczną wręcz sytuację w systemie płac. No cóż, mogę powiedzieć, że w tej chwili, pomimo dużej woli zmiany tej sytuacji i między innymi przyjęcia innego, sensownego regulaminu płac, obowiązuje nas formalna, prawna procedura, wynikająca z norm uchwalonych w tej Izbie, która niestety jakby zmusza nas do uzyskania zgody i porozumienia ze związkami zawodowymi. Nie będzie to łatwe, dlatego że przywileje, jakie od wielu już lat te związki uzyskiwały, nie będą oczywiście łatwe, a być może nawet możliwe do prostego odwrócenia. Niemniej będziemy w tej chwili uruchamiać inne, uzupełniające, jakby dodatkowe systemy motywacyjne. One już w tej chwili działają i myślę, że już przynoszą jakieś skutki.</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Panie przewodniczący, wspomniał pan i zaznaczył tę zasadniczą różnicę między sytuacją w Kukurykach i w Koroszczynie. Oczywiście, Koroszczyn jest uruchamiany. Nie jest to już w tej chwili problem służb celnych, my jesteśmy przygotowani w każdej chwili do wejścia tam i rozpoczęcia swojej pracy. Trwają ostatnie prace montażowe. Rzecz jest już w gestii samego wojewody. Jest tam jednak jeszcze jedna sprawa, która wymaga decyzji, inwestycji. Proszę państwa, integralną częścią przejścia granicznego w Koroszczynie są oczywiście same Kukuryki, jest przejście graniczne już na samej granicy. Tam będzie pracować Straż Graniczna, która jest w tej chwili naszym najbliższym partnerem i trzeba sobie powiedzieć, że znakomitym partnerem. Oczywiście, dopiero kiedy Straż Graniczna w samych Kukurykach uzyska odpowiednie warunki pracy, bo ona też wprowadza elementy kontroli, ona zajmuje się kontrolą ruchu osób, my - ruchu towarów, ale właśnie dzięki, w pewnej części odpowiedniemu wyposażeniu służb granicznych, a następnie służb celnych jesteśmy w stanie uzyskać bardzo dobre efekty uszczelnienia granicy, przynajmniej w tym miejscu, bo warunki do tego są. Mówię o tym tylko po to, aby pamiętać, że dopiero ten kompleks wtedy zadziała, kiedy Straż Graniczna uzyska odpowiednie pieniądze na inwestycje, kiedy Kukuryki zostaną przystosowane do spełniania zadań stojących właśnie przed Strażą Graniczną. Mówię o tym i apeluję do wojewody o uwagę, ale, proszę państwa, nie dziwmy się, że dyskusja i debata nad Koroszczynem trwa tak długo. Pytania, które postawił jeden z posłów: Co jest z Koroszczynem? Co jest z innymi tego typu przejściami? Czy był sens budowania ich? Odpowiadam tak: nie chcę się wypowiadać nad sensownością stawiania tego typu terminali na granicy zachodniej, choć w tej chwili służby celne pracują też nad tym, jaką rolę w przyszłości, po zniesieniu granicy, tego typu terminale na granicy zachodniej mogą pełnić.</u>
          <u xml:id="u-308.8" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">I muszę powiedzieć, że są w tej sprawie wnioski istotne, sensowne, które warto brać pod uwagę. Istnieje mianowicie taka szansa, że te terminale przekształcą się w rodzaj centrów logistycznych obsługujących właśnie środowiska gospodarcze z całej okolicy. Jeżeli tak się stanie, będzie to oczywiście znakomite wykorzystanie tego typu terminali na granicy zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-308.9" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Natomiast istotna dyskusja dotyczyła samego Koroszczyna i właśnie formy terminalu. Czy nie lepsze byłoby tam zwykłe przejście drogowe, szybkie, sprawne? Otóż powiedziałbym, że moja ocena jest właśnie taka i stąd wzięła się moja radykalna decyzja o uruchomieniu tego terminalu. Muszę powiedzieć, że przy innym podejściu do problemu kontroli granicy wschodniej już jako granicy Unii Europejskiej mogłem uznać, że taka konstrukcja terminalu, jak w Koroszczynie, jest idealna, jest wręcz znakomita. Dlaczego? Już teraz widać, że w okolicy, wokół terminalu powstają magazyny. Już teraz więc widać, że istnieje szansa, iż terminal ten przekształci się w formę portu przeładunkowego, skąd kierowcy z Europy nie muszą jechać dalej, nie muszą przekraczać granicy, nie muszą wjeżdżać na teren Białorusi i Rosji - mogą zostawić tu swoje towary, zabrać to, co mają do zabrania, i wrócić. To samo kierowcy z Białorusi czy Rosji - nie muszą oni jechać w głąb Europy, mogą rozładować, przeładować towar w takim terminalu. Jeżeli tak zafunkcjonuje ten terminal, będzie to wręcz znakomite rozwiązanie, dające bardzo dobre efekty, gdy chodzi o kontrolę nad obrotem towarami, kontrolę ich jakości, a także - co najważniejsze - przyniesie gospodarczy rozwój ściany wschodniej. Jeżeli będziemy już wiedzieli, że ten terminal tak właśnie działa, taką funkcję zaczyna spełniać, będzie to na pewno model dla innych tego typu terminali na ścianie wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-308.10" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Wysoka Izbo! Szanowni Parlamentarzyści! Od ponad roku służby celne są pod nieustającą presją ministra finansów premiera Balcerowicza, gdy chodzi o powstrzymanie przemytu alkoholu. Wyniki są niezłe, bo dwukrotnie wzrosła już w tej chwili wykrywalność, i muszę powiedzieć, że w ostatnich tygodniach wciąż jeszcze obserwujemy wzrost skuteczności działania służb. A jednak wyliczenia, które prowadzimy, wskazują, że obszar czy skala przemytu są nieporównanie większe. Przy czym dalsze stosowanie prostych technik, które i tak stosujemy teraz na większą skalę, owocowałoby m.in. blokowaniem przejść, nie jest to więc możliwe. Pod tym względem służby celne wymagają doposażenia - bardzo prostego, w gruncie rzeczy także bardzo taniego. Maksymalne zapotrzebowanie wyliczyliśmy na niecałe 17 mln zł, z tym że bez dużych urządzeń, które posłużyłyby już do precyzyjnego wykrywania każdej formy przemytu - te kosztują około 70 mln zł. Razem jest to zaledwie 100, może 120 mln zł, natomiast efekty tego działania mogą być znakomite. Uważam, że istnieje możliwość prawie pełnego uszczelnienia granic, szczególnie granicy wschodniej, przed przemytem. I chcę powiedzieć, że właśnie korzystając także z tej możliwości, jaką daje środek specjalny, postaramy się wygospodarować te pieniądze i użyć ich na uszczelnienie granicy. Nie wykluczam jednak, że zakończymy rok budżetowy długiem, ale wtedy przyjdę z tymi wynikami, jakie uzyskamy dzięki uszczelnieniu granicy, i prosił będę o wybaczenie za naruszenie dyscypliny budżetowej. Liczę, że to wybaczenie uzyskam.</u>
          <u xml:id="u-308.11" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 19 wag na granicy. Tak, to dziwny problem, to po prostu dziwny problem, dlatego że wykorzystanie każdej z wag powoduje, że koszty instalacji wagi zwracają się po tygodniach; ten czas liczy się w tygodniach. Później jest już czysty zysk, setki tysięcy złotych z każdej wagi. W skali roku to już idzie w miliony. I w pewnym sensie nie widać powodu, dla którego te wagi nie miałyby zadziałać, zafunkcjonować na wszystkich przejściach drogowych. Tyle, że wagi ma budować wojewoda, bo tak zostało ustalone lata temu w tej Izbie. Tak ustalona została odpowiedzialność za ochronę granicy. Spoczywa ona na wojewodzie. Wojewoda więc ma stawiać wagi. To jest konkretny koszt, konkretne pieniądze, które musi zdobyć na budowę wag. My oczywiście je obsługujemy. To jest jedno z tych niestatutowych zadań, jakie na nas spoczywają. Obsługujemy te, które działają, a działa kilka. Ale to jest nasz koszt i nasze obciążenie, natomiast wszystkie pieniądze płyną do ministra transportu. Niełatwo jest mu, jak rozumiem, wygospodarować środki na te wagi.</u>
          <u xml:id="u-308.12" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę Państwa! Ta trójtorowość nie może trwać. Ten problem musi być rozwiązany, a klucz do rozwiązania go jest w rękach tej Izby, ponieważ porozumienie generalne tych trzech podmiotów jest po prostu niemożliwe. Zaistniałą sytuację muszą rozstrzygnąć przepisy. W normalnym systemie, jak w krajach europejskich, za gospodarkę na granicy, za ochronę granicy odpowiada generalnie Służba Celna. My możemy przyjąć tutaj inne rozwiązania pod warunkiem, że pewne sprawy zostaną ujednolicone.</u>
          <u xml:id="u-308.13" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę Państwa! Poseł Woźnicki zwracał uwagę na problem komputeryzacji. Wysoka Izbo! Komputeryzacja postępuje bardzo szybko. Przede wszystkim odbywa się ona w urzędach celnych. To tam przetestowane zostały i wdrażane są w tej chwili kolejne programy. Koszty są oczywiście duże, bo są to również koszty szkoleń, na które też nie mamy pieniędzy, ale tutaj Unia Europejska służy nam pomocą. To głównie z tych środków owe wydatki są finansowane.</u>
          <u xml:id="u-308.14" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę Państwa! Projekty przygotowywane w Służbie Celnej, projekty kierowane do PHARE, zawsze są oceniane jako jedne z najlepiej przygotowanych. Bez problemu uzyskujemy środki, o które prosimy. Nie sądzę więc, aby w przyszłości wystąpiły związane z tym problemy. Istnieją natomiast pewne problemy strukturalne, które musimy rozwiązać. Decyzja o obcięciu Służbie Celnej środków na wydatki stałe, dużym obcięciu, które wymusza na nas mniej więcej 25-procentowe zmniejszenie naszych kosztów stałych, czyli czynszów, w pierwszej chwili wydawała się dramatyczna: że może mieć negatywne skutki dla Służby Celnej. I oczywiście takie ma, lecz tylko dlatego, że w odpowiednim momencie nie wykonane zostały następne kroki wynikające z podjętej przez Wysoką Izbę decyzji. Ja twierdzę, że to była decyzja znakomita. Bo do czego ona nas w tym momencie zmusza? Do racjonalizacji struktury urzędów celnych. Oczywiście przystąpiliśmy już do prac i będą niebawem zapadać pierwsze decyzje z tym związane. Chciałbym tylko od razu powiedzieć, że decyzja Wysokiej Izby była znakomita, natomiast postulaty posłów z poszczególnych regionów idą w całkiem innym kierunku. Posłowie nie chcą racjonalizacji struktury, czyli nie chcą likwidacji małych posterunków. Chcą rozwoju, chcą powstawania nowych posterunków. I pod tym względem istnieje rozbieżność między stanowiskiem Wysokiej Izby a stanowiskiem, z jakim się spotykam w rozmowach indywidualnych. Oczywiście kierował się będę decyzją Wysokiej Izby i struktura Służby Celnej zostanie zracjonalizowana. A wraz ze zracjonalizowaniem struktury spadną koszty nie tylko funkcjonowania obecnej Służby Celnej, ale spadną także koszty informatyzacji służb celnych.</u>
          <u xml:id="u-308.15" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę Państwa! Stanie się jeszcze coś: zrealizowany zostanie główny postulat zgłaszany przez Najwyższą Izbę Kontroli, zgłaszany przez szanownych posłów, przez przewodniczącego komisji. Na tych małych posterunkach, gdzie często na zmianie jest 1-2 celników, odprawia się 3, 5, 8 TIR. I wszyscy są zadowoleni. Na małym posterunku nie da się zastosować tych rozwiązań, których żąda od nas Najwyższa Izba Kontroli, przewodniczący i Wysoka Izba. Nie da się tam podzielić procedury odpraw tak, aby wprowadzić losowy dobór celników i dzięki temu zapobiec korupcji w tychże urzędach.</u>
          <u xml:id="u-308.16" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Proszę Państwa! To zostanie zrobione. Zostanie zrobione przy wszystkich problemach, jakie ze sobą niesie. A ta debata - te żądania, te wątpliwości, które tu zostały wyrażone - jest dla mnie w tej sprawie najsilniejszym poparciem, jakiego szukałem.</u>
          <u xml:id="u-308.17" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Szanowni Państwo! Z różnych narzędzi, których potrzebujemy, konieczne są jeszcze elementy współpracy nie tylko z innymi służbami, to jest proste w kraju, w tej sprawie jesteśmy w kontakcie, zawierając te umowy, i będzie instytucjonalizacja tych mechanizmów. Natomiast potrzebna nam jest jeszcze współpraca z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi, ale taka współpraca jest już kosztowna, tzn. jeżeli wchodzi się w międzynarodowy na przykład system wczesnego ostrzegania, to oznacza konkretne koszty, w każdym roku, które musi ponosić budżet. To jest około 90 tys. euro. Nie jest to dużo, niemniej jednak na tym etapie współpracujemy w bardzo ograniczonym zakresie, który za sobą nie musi pociągać tego typu kosztów i nie pociąga.</u>
          <u xml:id="u-308.18" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Szanowni Posłowie! Panie Marszałku! Myślę, że to wszystkie najważniejsze sprawy, o jakich chciałem powiedzieć. Przepraszam, jeszcze są pytania posła Steca i posła Maniury. Czy jest możliwe monitorowanie tego, co się dzieje, najdalej w 3 dni? Proszę państwa, jeżeli nic nie stanie nam na przeszkodzie i system finansowo-księgowy zostanie wprowadzony we wszystkich urzędach w przyszłym roku, to z końcem przyszłego roku ten, kto będzie mógł korzystać z informacji, będzie posiadał niemal bieżące dane o tym właśnie, co dzieje się na polskim obszarze celnym, jak wygląda ruch towarów, i będzie to wiedział z dużą dokładnością niemal w chwili, w której się to dokonuje. Jak powiedziałem, optymistyczny termin to jest przyszły rok.</u>
          <u xml:id="u-308.19" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">O korupcjogennych odprawach mówiłem. Przyjmujemy pewne systemowe rozwiązania, które są także wynikiem tej debaty i pod tym względem jestem naprawdę dużym optymistą. Za jakiś czas będziemy wszyscy dumni z tego, jak działa Służba Celna Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-308.20" who="#PrezesGlownegoUrzeduCelZbigniewBujak">Kiedy w ogóle może zakończyć się informatyzacja? Plan bardzo optymistyczny, plan, o którym mówimy, że wymaga cudu, zakłada, że zrobimy to w 3 lata. Zrobimy to oczywiście innymi metodami, niż to próbowano robić w minionych latach. Nie ma, proszę państwa, żadnego jednego, totalnego, centralnego planu, który miałby być zorganizowany. Nie będzie godziny zero, kiedy system będzie uruchamiany, po prostu będzie to dotychczasowy system pracy, bardzo zdecentralizowanej, oddolnej, system rośnie od urzędu celnego w górę, pozwala nam poprzez rozproszenie przetargów... Odbędzie się zapewne kilkadziesiąt przetargów na realizację tego systemu, w tym systemie służba celna zostanie zinformatyzowana. I ostatnia informacja statystyczna. W ubiegłym roku statystyczny dochód do budżetu państwa, jaki przyniosła jedna złotówka wydatkowana na działalność administracji celnej, to 54 zł. Mam przekonanie głębokie, że jedna złotówka zainwestowana w tym roku, a szczególnie w następnym, przyniesie zyski o wiele większe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi za bardzo krótkie i zwięzłe wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów panią Halinę Wasilewską-Trenkner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałabym odpowiedzieć na kilka pytań i sprostować kilka niejasności, które wkradły się do naszej dzisiejszej debaty, niewątpliwie długiej i trudnej.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Sprawa pierwsza, którą chciałabym sprostować. W roku 1998 produkt krajowy brutto wzrósł o 4,8%. Nie oznaczało to jednak, że spożycie indywidualne i spożycie zbiorowe uległo nagłemu zahamowaniu, jak sugerowano tutaj kilkakrotnie. Przewidywano, że spożycie indywidualne, czyli ogólny zasób możliwości konsumpcyjnych gospodarstw domowych, wzrośnie w roku 1998 o 5%, przy wzroście PKB o 5,6%. W rzeczywistości spożycie indywidualne wzrosło o 4,9%, a zatem powyżej tempa przyrostu produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Spożycie zbiorowe, którego tempo wzrostu planowano na 1,3%, w rzeczywistości zwiększyło się o 1,7%. A zatem i spożycie indywidualne, i spożycie zbiorowe zapewniały bardzo szybką, szybszą, niżby to wynikało z właściwego rachunku ekonomicznego, poprawę sytuacji bytowej, a to się odbiło w tym, co państwo tak krytykowali, czyli w szybszym przyroście importu aniżeli eksportu. Należy o tym pamiętać. Zapłaciły za to również inwestycje. Tempo wzrostu inwestycji było bowiem w roku 1998 faktycznie słabsze od przewidywanego. Przewidywano 17%, a zrealizowano aż, ale jednocześnie tylko 14,5%. To pierwsza korekta pewnych wywodów.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Druga dotyczy owych opowieści o tym, dlaczego akcyzy były o tyle niższe i dlaczego VAT był niższy. Przyczyny, jeśli chodzi o akcyzy, wszystkie akcyzy, były takie same. Mianowicie w 1997 r. ogólny faktyczny poziom akcyz był niższy od początkowo planowanego, a także poziom spożycia i produkcji najważniejszych trzech towarów akcyzowych, czyli spirytualiów, paliw i wyrobów tytoniowych, był w ciągu roku 1997 niższy niż prognozowany na etapie budowy budżetu. Ten spadek rozpoczął się pod koniec roku 1997. Potwierdzają to dane Głównego Urzędu Statystycznego. I to był pierwszy powód niższych przychodów z akcyzy, niż założono. Na 3 mld zł, o które mniejsze są wszystkie akcyzy w stosunku do prognozowanych, na ten jeden powód przypada aż 732 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Kolejny problem to niższy, niż zakładano pierwotnie, wzrost stawek akcyzy paliwowej. To kosztowało budżet 944 mln zł. Ale z drugiej strony to wspomagało naszych producentów, zwłaszcza w II półroczu ub. r., kiedy ich sytuacja gospodarcza zaczęła się pogarszać. Jest to odpowiedź na pytanie jednego z panów posłów, co robił rząd, żeby poprawić sytuację przedsiębiorstw. Rząd wstrzymywał się z podnoszeniem pewnych obciążeń, jeżeli można było tego podwyższania obciążeń uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">I wreszcie trzeci komponent spadku przychodów z akcyzy to faktycznie spadek popytu. Ten spadek popytu kosztował budżet 1,3 mld zł, ale ponieważ w tym koszcie największą część, 0,5 mld zł, stanowi ubytek z tytułu spadku spożycia wyrobów alkoholowych wysokoprocentowych, to wydaje się, że jest to sytuacja korzystna, ponieważ poprawia ogólny standard diety w kraju, a wobec tego wpływa pozytywnie na stan zdrowia i stan samopoczucia obywateli.</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o cło, pan prezes mówił o pewnych powodach organizacyjno-technicznych. Są również powody ekonomiczne tego, że naliczanie cła w roku 1998 przyniosło mniejsze dochody, niż pierwotnie planowano. Prognozowano w roku 1997, że uda się uzyskać w roku następnym 7,4 mld przychodów z ceł, ale wielkość importu w ujęciu dolarowym, przeliczona po niższym, niż planowano, kursie walutowym spowodowała, że wartość, która podlegała ocleniu, także była niższa. W efekcie te ubytki powodują jak gdyby w równych proporcjach, po prawie 50%, obniżkę dochodów z ceł.</u>
          <u xml:id="u-310.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Jedoń był łaskaw pytać o centrum operacyjne zarządzania w sytuacjach kryzysowych i ochrony ludności. Praktycznie zorganizowano to centrum czy rozpoczęto jego organizację w roku 1997, w sierpniu 1997 r., natychmiast po doświadczeniach z pierwszych chwil zwalczania skutków powodzi z roku 1997, wtedy kiedy stwierdzono, że bardzo wiele służb nie jest odpowiednio skoordynowanych i takie centrum jest niezbędne. W roku 1998 była konieczność doposażenia tej nowej zorganizowanej jednostki w sprzęt techniki biurowej i informatycznej, łączność, bo to najważniejsze elementy, a także posadowienia tego centrum w siedzibie, która musi być siedzibą trwałą, ponieważ zbudowana jest dla niej sieć komputerowa i w związku z tym nie ma uzasadnienia ekonomicznego, aby sieć przenosić czy budować wielokrotnie, bo to są duże koszty.</u>
          <u xml:id="u-310.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pytał również pan poseł, dlaczego tak duże były wzrosty wydatków bieżących w centrali Ministerstwa Finansów. Spieszę wyjaśnić, że w wydatkach bieżących Ministerstwa Finansów są między innymi także pewne elementy wydatków, które stanowią o możliwości poboru podatków - to druki akcyz, druki zeznań podatkowych, wreszcie druki tych oświadczeń, które wypełniamy wszyscy, kiedy składamy nasze zeznania na temat PIT-u. Każda zmiana w systemu ustawy podatkowej pociąga za sobą konieczność odpowiedniej zmiany tych formularzy. To oczywiście są ogromne koszty, bo przynajmniej jeden taki formularz musi dotrzeć do każdego podatnika.</u>
          <u xml:id="u-310.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Druga sprawa, która powodowała wzrost wydatków bieżących w Ministerstwie Finansów, to jego działania, które są działaniami pozostawionymi nam niejako w spadku. Dwa w 1998 r. były ważne: jedno dotyczyło barów mlecznych i zwiększonych dopłat do nich, drugie wywiązywania się rządu z obowiązku likwidowania książeczek mieszkaniowych. Ponieważ te dwa elementy zwiększały się niejako w ciągu ostatnich lat, stąd wzrost wydatków bieżących był większy z tych tytułów, a to pociągnęło też wzrost pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-310.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Przekroczenia, które wykryła Najwyższa Izba Kontroli w Ministerstwie Finansów. Pierwsze dotyczyło składania zamówień publicznych na druki akcyz. Jak wiadomo, druki akcyz to nie są druki powszechnego wykorzystania i w związku z tym muszą być drukowane w określonej drukarni. Drukuje je drukarnia akcydensowa w Warszawie. Nie ponawiano zamówienia publicznego, lecz rozszerzano umowy aneksem. W tym roku taka umowa została zawarta z całym poszanowaniem zasad zamówienia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-310.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Drugie wykroczenie to 153 tys., które źle zarachowano i wykorzystano faktycznie niezgodnie z przeznaczeniem. Była to rezerwa celowa na dodatki kontrolerskie.</u>
          <u xml:id="u-310.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Trzecie to stworzenie rezerwy na izby skarbowe i urzędy skarbowe. To faktycznie jest wykroczenie. Ale koledzy, którzy wyjaśniali Najwyższej Izbie Kontroli przyczyny tego działania, choć już nie pracują w Ministerstwie Finansów, to jednak wyjaśniali to faktem, że przed regionalizacją, nowym układem terytorialnym izb, nie było wiadomo, czy należy je zaopatrywać w pierwszej kolejności - i które - w odpowiedni sprzęt i urządzenia, zanim będzie wiadomo, które pozostaną w strukturze izb.</u>
          <u xml:id="u-310.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Stec stwierdził, że nie są zgodne pewne informacje na temat Narodowego Banku Polskiego i jego wpłat z zysku. Narodowy Bank Polski w roku 1998 - tak prognozowano - miał wpłacić do budżetu państwa 500 mln zł. Wpłacił 340 mln zł. Z jednej strony była to pozostałość rozliczenia z zysku za rok 1997, z drugiej strony 100 mln zł wpłacono akonto jako sumę zaliczkową z tytułu rozliczenia zysku za rok 1998. Obie wpłaty były dokonane w 1998 r. i zarachowane na poczet tego budżetu, chociaż zysk po zbadaniu bilansu Narodowego Banku Polskiego wyniósł faktycznie 602 mln zł. Jednak pozostałą część z tych 602 mln zł wpłacono na rachunki budżetu państwa dopiero w czerwcu 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-310.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeden z panów posłów zauważył, że bardzo słabo wykorzystano rezerwę powodziową w roku 1998. Wykorzystano 99,8% ogółu przekazanych środków w stosunku do środków zaplanowanych. Nie wydaje się, aby było to słabe wykorzystanie, chociaż - napisaliśmy o tym w sprawozdaniu - część środków z kredytu Banku Światowego nie została wykorzystana w roku 1998, choć została przekazana inwestorom, ponieważ warunki atmosferyczne uniemożliwiały wykonywanie prac remontowych dróg i mostów oraz koryt rzek. Po prostu wcześnie zrobiło się bardzo zimno, jak państwo pamiętają.</u>
          <u xml:id="u-310.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie ostatnie pytanie, postawione przez pana posła Jedonia, dotyczące przemysłu lekkiego i spadku ruchu drogowego na przejściach granicznych oraz eksportu przygranicznego. Jeżeli chodzi o przemysł lekki, to odpowiedzi udzielił pan prezes Bujak, który wyjaśnił pewne sprawy. Jeśli chodzi o spadek turystyki handlowej przygranicznej, to regulacje polskie nie były tu jedynymi regulacjami za to odpowiedzialnymi. Regulacje polskie były następstwem regulacji stosowanych zwłaszcza na granicy wschodniej przez główne kraje będące źródłem tej turystyki. Po stronie zachodniej natomiast mamy do czynienia z wyrównywaniem się sytuacji, wyrównywaniem się cen, co czyni tę turystykę coraz mniej atrakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-310.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! To były bardzo krótkie wyjaśnienia odnośnie do nieprawidłowości, o których mówiliśmy, i pytań, które były do nas skierowane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przede wszystkim podziękować Najwyższej Izbie Kontroli za wnikliwą analizę wykonania budżetu i za prace, które znalazły odbicie w jej raportach. Chcę powiedzieć, że korzystamy w Ministerstwie Finansów z tych raportów, m.in. z raportów na temat funduszy celowych. Składam serdeczne podziękowania Komisji Finansów Publicznych za wykonaną ogromną pracę, a zwłaszcza jej przewodniczącemu panu posłowi Henrykowi Goryszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, zostało niewiele osób. Cenię państwa obecność, ale także i czas, w związku z tym odniosę się tylko do niektórych wątków.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Pan poseł Goryszewski zwrócił się do wszystkich, w tym zwłaszcza do opozycji, żeby postarała się w sposób rzeczowy odnieść do spraw budżetu i do spraw polityki gospodarczej oraz sytuacji gospodarczej. Mam wrażenie że to wezwanie tylko w niewielkim stopniu zostało uwzględnione. Przy tym nie przyjmuję tego, że jest sprawą opozycji być nierzetelnym. Obowiązkiem wszystkich jest być rzetelnym, zwłaszcza w parlamencie. Uważam, że to, co przedstawili tutaj przynajmniej niektórzy mówcy, jest takim klasycznym, podręcznikowym przykładem nierzetelności. Z czym bowiem mieliśmy właściwie do czynienia? Z karykaturą sytuacji gospodarczej, z karykaturą przyczyn tej sytuacji. Czyli próba ubijania politycznego interesu na propagandzie klęski dotyczącej własnego kraju. Z faktu, że tempo wzrostu się obniżyło, zrobiono akt oskarżenia pod względem polityki gospodarczej. Proszę państwa, rzetelność wymaga, żeby zawsze porównywać i pokazywać, co się dzieje w tym samym czasie z innymi krajami. I wynik tej analizy jest jasny: Polska umocniła swoją pozycję na tle innych krajów w roku 1998, krajów porównywalnych, w tym samym czasie, kiedy tutaj część opozycji - zwłaszcza ta, która jest zupełnie nieobecna, a mieni się opozycją chłopską czy ludową - głosiła propagandę klęski i wszystkie poważne agencje ratingowe podwyższyły nam ocenę. I komu tu wierzyć? W tym samym czasie poważny kapitał zagraniczny lokował się w Polsce na podstawie przecież poważnych analiz, bo nie ryzykuje się pieniądzmi bez dokonania takich analiz. Jest to po prostu przykład zwykłej nierzetelności, a ta nierzetelność jest tym bardziej spotęgowana, że wiele problemów przypisywanych obecnej koalicji pochodzi z czasów zaniechań obecnej opozycji. Proszę państwa, za cokolwiek się tknąć, jakikolwiek problem restrukturyzacji - ma swoje źródło w latach 1993-1997: czy to będzie górnictwo, czy to będzie przemysł zbrojeniowy, czy cukrownictwo ze słynnymi holdingami, które zostały stworzone i dorobiły się ogromnych strat i długów, czy to będzie przemysł spirytusowy. Dodam, że gdyby zdecydowano się na prywatyzację na przykład Wódki Wyborowej, to mielibyśmy z miliard dolarów, a to właśnie polityka zaniechania prywatyzacji doprowadziła do ogromnych strat, bo otrzymamy o wiele mniej pieniędzy. I to są wymierne straty, proszę państwa. Więc za cokolwiek się tknąć, to widać, ile nas kosztują zaniechania. A perfidia i zwykła nieuczciwość polegają na tym, że z tego właśnie państwo robicie akt oskarżenia wobec obecnej koalicji. Tak się po prostu nie godzi. Do tego należy zaliczyć również to, co jest przedmiotem słusznej troski, a mianowicie problem handlu zagranicznego, luki w handlu zagranicznym. Tyle tylko, że źródła problemu wynikają w znacznej mierze z faktu, że narastała nierównowaga, tempo wzrostu globalnych wydatków było nadmierne, one się przelewały między innymi na import oraz absorbowały część produktów, które mogły być sprzedane za granicą. Dlatego narastała luka w handlu zagranicznym. Jeszcze raz chcę powiedzieć, że jestem wdzięczny swojemu poprzednikowi, panu profesorowi Belce, którego obecna opozycja się skrzętnie wypiera, za to, że przygotował projekt odpowiedzialnego budżetu, który miał nie, jak mówicie, chłodzić, tylko równoważyć, stabilizować, chronić kraj przed zwichnięciem. Tutaj część głosów brzmiała tak, że z jednej strony ma być więcej wydatków, a z drugiej strony ma być mniejsza luka w handlu zagranicznym. Proszę państwa, to tak jakby dolewać benzyny do ognia i dziwić się, że jest coraz bardziej gorąco. Jeśli bowiem zwiększa się nadmiernie wydatki, to część z nich powoduje wzrost importu albo ogranicza eksport. Wtedy tworzy się luka w handlu zagranicznym. Więc na coś się trzeba zdecydować. Nie można domagać się rzeczy, które się wzajemnie wykluczają. Tak więc dyscyplina w finansach publicznych zawsze potrzebna - żeby kraju nie zadłużać, żeby nie mieć wielu wydatków na obsługę długu, żeby nie żyć na kredyt, żeby zachować się odpowiedzialnie - jest szczególnie potrzebna wtedy, kiedy ma się problem narastania luki w handlu zagranicznym. To jest szczególnie potrzebne i to dotyczy oczywiście budżetu na rok 2000, którym zajmujemy się w pracach rządowych. To wiąże się z pytaniem - jednym z ważnych pytań podniesionych przez pana posła Goryszewskiego - dotyczącym handlu zagranicznego. Otóż sytuacja w handlu zagranicznym jest przede wszystkim związana z ogólną sytuacją gospodarczą, która z kolei zależy od jakości generalnej polityki gospodarczej. Dwa czynniki są tutaj zwłaszcza istotne. Pierwszy, o którym wspomniałem, dotyczy tego, jaka jest dynamika globalnych wydatków, bo to wpływa na tempo wzrostu importu. Drugi dotyczy tego, jaki jest wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, bo to decyduje o tym, czy się wygrywa walkę konkurencyjną na własnym rynku z importem i na zewnętrznych rynkach w przypadku eksportu. Konkurencyjność zależy od całego kompleksu czynników, a w tym od tego, jak dobrze i sprawnie się prywatyzuje, jak szybko obniża się ciężary podatkowe przedsiębiorstw, jak szybko upraszcza się przepisy podatkowe, czyli od reformy podatków, jak szybko odbiurokratyzowuje się prawo gospodarcze i tak dalej. Czyli tu jest klucz. Nie może być sukcesów w handlu zagranicznym przy słabej generalnej polityce gospodarczej. Oprócz tego wymagane są uzupełnienia, ale to są uzupełnienia w stosunku do rzeczy najważniejszej. Dobra promocja eksportu należy do takich uzupełnień, wspieranie eksportu w zakresie ubezpieczeń - ale na takiej zasadzie, że nie traci się pieniędzy, tylko że to są prawdziwe ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Chcę zapewnić państwa, że cała strategia gospodarcza, która jest odbita m.in. w dokumencie rządowym ˝Strategia finansów publicznych i rozwoju Polska 2000-2010˝, ma na uwadze również sytuację w handlu zagranicznym, która jest ściśle, jak powiedziałem, powiązana z poziomem jakości ogólnej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Wiele uwagi, i słusznie, poświęcono w dyskusji sprawie służby zdrowia, a ściślej - sposobowi gospodarowania. Mogę potwierdzić, że to był i jest przedmiot, powiedziałbym, i troski, i dużego zainteresowania rządu. Faktem jest, że narosły zobowiązania w zeszłym roku, i to narosły szybko. Muszę powiedzieć wprost, bo mówimy uczciwie, że do tego przyczyniły się pewne decyzje podjęte tutaj, w tej Izbie. Rząd mianowicie proponował w ustawie z 13 października 1998 r. o przekazywaniu jednostek skarbu państwa do samorządów, żeby na skarb państwa nie spadały zobowiązania podjęte przez jednostki służby zdrowia, takie, które będą podjęte przez nie po 31 października tamtego roku. Chodziłoby o to, żeby nie zachęcać w listopadzie i w grudniu do zadłużania się na cudzy koszt. Tylko że tu zostało to zmienione i datę przesunięto na koniec grudnia. I oczywiście był lawinowy przyrost zobowiązań, bo nie brak ludzi, którzy lubią się zadłużać na cudzy rachunek. Ten błąd, tutaj popełniony, przyczynił się do walnego wzrostu zobowiązań, za który wszyscy podatnicy oczywiście płacą w formie obsługi długu zagranicznego. Bardzo bym prosił, żeby w przyszłości pamiętać o tym, że są pewne bardzo ważne punkty, które warto respektować.</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Chcę powiedzieć, że z kolei dzięki uchwaleniu przez Wysoką Izbę ustawy o finansach publicznych mamy silniejsze instrumenty przeciwdziałania naruszaniu dyscypliny budżetowej. Został ustanowiony bardzo ważny urząd rzecznika dyscypliny budżetowej - jest nim wiceminiser finansów pani Dorota Safjan - i są silniejsze instrumenty już podejmowane w sprawie tych naruszeń dyscypliny z przeszłości. Chcę powiedzieć, że są przygotowane wystąpienia do prokuratury, że będą uruchamiane - przy udziale obecnego kierownictwa, ministra zdrowia i opieki społecznej i samorządów - specjalne kontrole. Uruchamiamy badanie zasadności zawartych w ubiegłym roku kontraktów. To było poprzedzone, jak państwo wiecie, również kontrolą skarbową. Będzie rozliczenie tego zadłużenia z przeszłości, łącznie z badaniem faktur. Oczywiście poinformujemy Wysoką Izbę o rezultatach podjętych działań, bo po prostu trzeba odejść od wrażenia i przekonania, że to wszystko jest bezkarne. Bo jak jest bezkarne, to oczywiście można nadal - to jak choroba - zadłużać się.</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Na koniec chcę jeszcze powiedzieć, że także sprawa funduszy celowych - wspomniałem tutaj o roli NIK, o raportach - zajmuje nas bardzo intensywnie w Ministerstwie Finansów i w ramach rządu. Przygotowujemy, zgodnie z punktami zawartymi w ustawie o finansach publicznych, raport dotyczący tych funduszy. No i wszędzie tam, gdzie ma miejsce wysoka niegospodarność - a tak jest w wielu przypadkach - będziemy przygotowywać wnioski, nie walczące z symptomami, bo to nie warto, tylko usuwające przyczynę. Jestem głęboko przekonany, że Komisja Finansów Publicznych i Wysoka Izba okażą nam poparcie w tym trudnym przedsięwzięciu.</u>
          <u xml:id="u-312.9" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Na koniec nuta osobista. Pamiętam, jak byłem po raz pierwszy w tej roli, w 1989 r. było kilkadziesiąt różnych funduszy pozabudżetowych i po, przyznam, dość trudnej walce udało się w 1991 r. ograniczyć ich liczbę do kilku. Tak się złożyło, że jestem w tej samej roli od niespełna dwóch lat, i mamy znów podobną sytuację. Trzeba więc w sposób trwały z tym sobie poradzić, mając jako instrument ustawę o finansach publicznych, którą zawdzięczamy Wysokiej Izbie, i za to serdecznie dziękuję. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-312.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos z uwagi na zadane pytania. Przy okazji chciałbym serdecznie podziękować wszystkim występującym w debacie, w szczególności podziękować za to, że państwo dostrzegaliście wartość analizy wykonania budżetu państwa sporządzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli. Dziękuję za te wszystkie wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pytanie pana posła Misztala było bardzo krótkie i konkretne. Chodzi o konsekwencje w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej byłego wojewody zamojskiego. Pełna dokumentacja na ten temat jest w delegaturze lubelskiej, więc moim zadaniem po tym posiedzeniu będzie, panie pośle, sprawdzić, czy rzeczywiście wśród osób, co do których wyciągnięto konsekwencje dyscyplinarne, jest wojewoda zamojski bądź bezpośrednio odpowiedzialne osoby z podległego mu aparatu. Zresztą te kwestie związane z odpowiedzialnością za sprawy tego typu, jak sprawy kontraktów menedżerskich, kontraktów o usługi medyczne są przez nas analizowane również pod kątem odpowiedzialności karnej. Pan premier Balcerowicz mówił o analizach prowadzonych również w Ministerstwie Finansów w tym zakresie. Sprawdzimy to, poinformuję pana posła, czy już zostały wyciągnięte jakieś wnioski, czy też dostrzegamy potrzebę wyciągnięcia dalszych wniosków w przyszłości. Prace nad konsekwencjami wynikającymi z kontroli budżetowej nie są jeszcze zakończone w tym sensie, że analizujemy te konsekwencje, analizujemy problematykę odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Drugie pytanie pana posła Jedonia. Nie jestem pewien, czy dotyczyło... Odpowiadał również na nie pan Bujak, niemniej wspomniał pan poseł o Najwyższej Izbie Kontroli w związku z Koroszczynem. Otóż nasza kontrola dotycząca tego terminalu nie kwestionowała w żadnym punkcie celowości tej inwestycji. Inwestycja została podjęta z dostatecznym uzasadnieniem ekonomicznym i to było poza sporem w naszym raporcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Goryszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Nie było specjalnie pytań adresowanych do mnie, ale niektóre wątki dyskusji dają mi szansę i wymagają, żebym się do nich bardzo krótko ustosunkował.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jednym z przewijających się wątków była kwestia terminali granicznych - tu pytanie pana posła Maniury, czy nie lepiej byłoby przekazać te środki, które zużyto na Świecko, na Koroszczyn, na doposażenie istniejących przejść granicznych, w tym również w Kukurykach. Otóż jeśli chodzi o przejścia graniczne na naszej obecnej granicy zachodniej, to tak się złożyło, że byłem niedawno w Szczecinie, oglądałem jedno z tych przejść i rozmawiałem o ich przyszłości. Rzeczywiście są już w tej chwili bardzo interesujące programy przekształcenia ich w centra transportowe, w węzły transportowe bądź też w centra obsługujące miejscowe życie gospodarcze w tamtym miniregionie. Nie będą to więc pieniądze stracone - te, które zostały wydatkowane na stworzenie znośnych warunków pracy służb celnych i służb granicznych.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#PoselHenrykGoryszewski">Natomiast czy nie warto inwestować w granicę wschodnią. Wydaje mi się, że dość dużo czasu minie, nim granice Unii Europejskiej przesuną się w stronę Uralu. Mam nadzieję, że kiedyś ta wizja gen. de Gaulle,a, Europy od Atlantyku po Ural, zostanie zrealizowana z korzyścią dla wszystkich Europejczyków, podkreślam: dla wszystkich Europejczyków - i tych starych, i tych młodych, i tych ze Wschodu, i tych z Zachodu. Otóż do tego czasu nasze nakłady na przejścia graniczne na granicy wschodniej zdążą się wielokrotnie zwrócić, zwłaszcza jeżeli spełnią się te prognozy, czego życzę, dotyczące poprawy pracy służb celnych, o których mówił pan prezes Bujak. Odpowiadając na to pytanie, chciałem zwrócić uwagę, że chociażby z wypowiedzi pana prezesa wynika, iż w Kukurykach nie ma w tej chwili ludzkich warunków dla pracy straży granicznej, nie mówiąc o przyszłości. Dzisiaj w tych ahigienicznych, powiedziałbym nawet, warunkach pracuje straż graniczna, celnicy oraz wszystkie inne służby, jak na przykład sanitarne czy fitosanitarne, dokonujące tam kontroli. Nie ma również możliwości rozbudowy przejścia, i to była przyczyna, dla której zdecydowano się je zlokalizować w odległości kilku kilometrów od granicy i połączyć drogą celną z punktem na samej granicy.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o pewne istotne różnice dotyczące stanowiska Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Finansów Publicznych, wyraźnie mówiłem, iż spora część posłów odnosiła wrażenie, że krytyczna ocena wykonania budżetu przez ministerstwo rolnictwa była spowodowana względami o charakterze politycznym (mówiłem o naszych wrażeniach), chodziło raczej o krytyczną ocenę polityki rolnej - a trudno jest stworzyć politykę rolną, nie zasługującą na krytykę, to naprawdę ciężki problem - niż o samo wykonanie budżetu. Koronny zarzut dotyczył tak naprawdę niewykorzystania środków pozostających do dyspozycji agencji. Ale Komisja Finansów Publicznych bezspornie ustaliła, iż środki na dopłaty do kredytów nie zostały wykorzystane głównie z tego powodu, że w ubiegłym roku decyzją Sejmu limit dopłaty - w przeliczeniu na 1 ha - został obniżony z równowartości 10 do 6 kwintali żyta, co oczywiście znakomicie ograniczyło możliwości skorzystania z dopłaty przez poszczególnych rolników. W związku z tym zaplanowane kwoty okazały się zbyt wysokie, nie było po prostu popytu na tego rodzaju kredyty. Wyjaśnienie tej okoliczności sprawiło, że Komisja Finansów Publicznych uznała, iż kierownictwa ministerstwa rolnictwa nie można obciążyć zarzutem popełnienia istotnych - czy bez tego określenia: istotnych - nieprawidłowości w gospodarce budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Premierze! Kiedy mówimy, kiedy się dzielimy obaj, a właściwie i pan, i cała Komisja Finansów Publicznych, troską o stan bilansu handlowego, o nasze szanse eksportowe, mamy bardzo podobne, jeśli nie identyczne poglądy. Żadne środki wspierania eksportu nie będą skuteczne, jeżeli nie będzie dobrej oferty eksportowej. To oczywiste. Najpierw trzeba mieć co sprzedać i zyskać szansę, że znajdzie się ktoś, kto będzie chciał to kupić.</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#PoselHenrykGoryszewski">Niestety, w naszym kraju na razie ciężar pozyskiwania, ciężar eksportu spoczywa na tych dziedzinach gospodarki, które charakteryzują się niską rentownością, a w obrocie międzynarodowym mają towary po prostu mało atrakcyjne. Nie jest to oczywiście zarzut skierowany do rządu. Należę do większości politycznej, która go wspiera, i dziwi mnie postawa osób, odbierających tego rodzaju uwagi z mojej strony jako zarzuty pod adresem rządu. To jest obciążenie. Aktualny stan gospodarki, jej nowoczesność, jej oferta eksportowa, taka jaka jest, to wynik procesów, które należałoby mierzyć nie w latach, nie w kadencjach i nie w rządach, tylko w pokoleniach. Czeka nas wiele trudnej pracy, wyrzeczeń, nikt nie ma tylko odwagi powiedzieć - bo ten kto by to powiedział, ten po prostu przegra, przegra politycznie - że trzeba pracować, oszczędzać, oszczędzać i pracować. I dopiero wtedy będziemy mieli szansę, żeby dogonić i zrównać nasze możliwości z najbogatszymi krajami Europy. Innej drogi naprawdę nie ma. Chociaż i tak w tej chwili naprawdę już bardzo wiele zaryzykowałem, mówiąc to, co powiedziałem. Natomiast, panie premierze, wydaje mi się, że można by spróbować szukać, i w prawie podatkowym, i w różnych dziedzinach poza nim, instrumentów, które by niejako wymuszały postawy proinwestycyjne i proeksportowe. Podam przykład. Oczywiście nie proponuję, żeby to stosować w Polsce, broń Boże; nie pasowałoby to do nas, do naszej mentalności, jak sądzę. W Korei Płd. w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych co roku prezydent obdarowywał, odznaczał wysokimi odznaczeniami państwowymi liderów eksportu, kilka osób, 2-3 prezesów spółek. I był taki niepisany zwyczaj, że przez rok nie dokonywano tam kontroli skarbowej, kontroli podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-316.6" who="#PoselHenrykGoryszewski">Różne są metody; dla różnych dziedzin są właściwe różne metody. O tym myślałem - nie o tym rozwiązaniu - kiedy mówiłem z troską o konieczności poszukiwania rozwiązań proeksportowych. Chodziło mi o szukanie różnych rozwiązań, różnych instrumentów. Deklaruję - tak można to określić - pełną przynajmniej uczuciową współpracę w tych poszukiwaniach, deklaruję poparcie. Chodzi o to, żebyśmy wymuszali postawy proeksportowe - kto chce być dobrym obywatelem, dobrym polskim przedsiębiorcą, ten musi eksportować. Kiedyś z tego miejsca parafrazowałem powiedzenie Katona. On mówił, że życie nie jest konieczne, konieczne jest żeglowanie - w tamtych rzymskich warunkach. Dla nas - można by tak powiedzieć - nie jest konieczne życie; konieczne jest eksportowanie.</u>
          <u xml:id="u-316.7" who="#PoselHenrykGoryszewski">I ostatnia kwestia. Dziwne nieporozumienie nastąpiło w wystąpieniu pani poseł Kraus, z nostalgią odnoszącą się do czasów, w których obowiązywały założenia polityki społeczno-gospodarczej i funkcjonowały w naszym kraju jako osobny dokument, popierany, przygotowywany przez rząd i uchwalany przez Sejm. Otóż jeśli chodzi o genezę tych założeń, jak mnie informowano, sięgającą tzw. Sejmu kontraktowego, a więc ostatniego Sejmu będącego na pograniczu PRL i III Rzeczypospolitej, brało się to stąd, że niektórzy posłowie nie wyobrażali sobie funkcjonowania państwa bez planowania. Likwidowano planowanie - i to wcale nie z lewej strony sali, chociaż dzisiaj pewnie ludzie ci siedzieliby po lewej stronie, inna sprawa, że jednak nie w SLD; trzeba to, co cesarskie, oddać cesarzowi - i w związku z tym na ich życzenie wprowadzono zamiast planu gospodarczego instytucję założeń polityki społeczno-gospodarczej. Z czasów, kiedy ja byłem wicepremierem, kiedy byłem posłem I kadencji Sejmu III Rzeczypospolitej, pamiętam dobrze, że założenia polityki społeczno-gospodarczej zawsze były bardziej... Nie chcę tu użyć słowa: liberalne w znaczeniu doktryny liberalnej. Chodzi o to, że pozwalały one na dużo więcej, charakteryzowały się znacznie mniejszym szacunkiem dla wymogów pewnych rygorów polityki budżetowej, polityki finansowej. Tam można się było na wiele rzeczy zgodzić, ponieważ to nie kosztowało. Później dopiero, kiedy dochodziło do układania budżetu i do zmierzenia się z możliwościami, jakimi kraj dysponuje i jakimi w konsekwencji rząd może administrować, okazywało się, że w wielu dziedzinach założenia sobie, a budżet sobie. I praca nad tymi założeniami była stratą czasu, stratą energii. Naprawdę istotną, chociaż nieuchwalaną przez Sejm, składową polityki i decyzji budżetowej jest uzasadnienie do ustawy budżetowej. To ono określa cele polityki gospodarczej i polityki finansowej, która służy tej polityce gospodarczej w roku budżetowym. A wykładnia intencjonalna, może nie najmocniejsza, jeśli już używamy terminologii prawniczej, mówiąc o ustawie budżetowej, jest w takiej sytuacji bardzo istotnym elementem dla oceny, czy ustawa budżetowa została wykonana, czy nie. Chodzi o ocenę, czy założone cele, którymi kierował się rząd i które parlament akceptował, uchwalając budżet, zostały zrealizowane za pomocą tegoż budżetu, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-316.8" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym i ja podziękować za przebieg tej dyskusji, chociaż odnoszę wrażenie, że tracimy w dniu dzisiejszym wielką szansę - co się kiedyś bardzo nieprzyjemnie odbije na nas wszystkich - odpolitycznienia, odpartyjnienia, tak bym powiedział, instytucji absolutorium dla rządu. Tracimy ją i po lewicy, i po prawicy w wyniku niektórych wniosków i zachowań, wypowiedzi. Budujemy taką przyszłość, w której debata na temat absolutorium dla rządu będzie straconym czasem: opozycja będzie miała moralny obowiązek odrzucić, a strona rządząca moralny obowiązek przyjąć. To układ zerojedynkowy, niewycieniowany wykazaniem, gdzie mogłoby być lepiej, a nie było dostatecznie dobrze, niewycieniowany, gdyż dobrze pracujący kierownik resortu czy instytucji, przestrzegający dyscypliny budżetowej, troszczący się nie tylko o dobro swojego resortu, które może być pojmowane bardzo wąsko i konfliktować - jak często interes szczegółowy konfliktuje nas, gdy chodzi o interes globalny, kiedy nie ma należytej, dostatecznie szerokiej perspektywy - odpowiedzialny, będzie stawiany na równi z tym, który uważa, że byleby było dobrze dla jego resortu, który nie czuje się administratorem odpowiedzialnym wobec narodu za realizację dobra wspólnego, tylko reprezentantem interesów grupowych tego resortu, którym kieruje, a to jest bardzo niedobre zjawisko. Patrzę, nie chcę użyć za mocnego określenia, z lękiem w przyszłość, jeżeli w taki sposób strywializujemy instytucję absolutorium dla rządu. Mam nadzieję, że mimo wszystko w jakimś momencie zawrócimy z tej drogi, na którą dziś w moim odczuciu niebacznie, nierozsądnie wchodzimy, zbyt pochopnie wchodzimy.</u>
          <u xml:id="u-316.9" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, panie premierze, że wielu z nas, po obu stronach Izby, łączy, bez względu na różnice w doktrynalnym podejściu do polityki gospodarczej - troska o stan finansów publicznych, a także głębokie przekonanie, że po to, żeby wydawać, trzeba najpierw zgromadzić, że beztroskie zadłużanie - padały tu takie słowa, chociażby w wystąpieniu pana posła Kracika - jest obciążaniem przyszłych pokoleń, a ponieważ każdy z nas chciałby żyć jak najdłużej, to w przyszłości także nas, a nie tylko obciążaniem naszych dzieci i wnuków i powinniśmy się tego strzec.</u>
          <u xml:id="u-316.10" who="#PoselHenrykGoryszewski">Łatwo nic nie przychodzi. Po to, żebyśmy zbudowali Polskę zasobną, Polskę, o której będziemy mówili, że ma per capita nie 39%, tylko np. 70% średniego dochodu na głowę mieszkańca Unii Europejskiej, w której się już wtedy znajdziemy, musimy pracować i oszczędzać. Wiedzą polscy rolnicy i rzemieślnicy, a od 10 lat również polscy przedsiębiorcy, że bez oszczędzania, przy przedwczesnym wydawaniu pieniędzy na konsumpcję, nie osiąga się jakiegokolwiek sukcesu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-316.11" who="#PoselHenrykGoryszewski">Dziękuję za możliwość złożenia tego sprawozdania, panie marszałku. Dziękuję za możliwość odpowiedzi i podzielenia się osobistą refleksją.</u>
          <u xml:id="u-316.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję nad tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1998 r., przedstawionego przez panią prezes Hannę Gronkiewicz-Waltz, oraz przeprowadził nad nim dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad projektem uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16 porządku dziennego: Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1998 r. (druk nr 1175) wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej i komisyjnym projektem uchwały (druk nr 1238).</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli za rok 1998, sprawozdanie, które Izba przedstawia każdego roku. To sprawozdanie prezentuje przede wszystkim tę działalność kontrolną Izby, która została sfinalizowana w roku 1998. Biorąc pod uwagę czas trwania postępowań kontrolnych oraz wymogi procedury, spora część wiedzy opisana w tym sprawozdaniu dotyczy wcześniejszych okresów. To są na ogół kontrole rozpoczynane w roku 1997, w dużej mierze dotyczące spraw z roku 1996, a niekiedy wcześniejszych.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli na ogół jest okazją do dyskusji nie tylko o tym, co Izba zrobiła w każdym konkretnym roku, którego dotyczy sprawozdanie, ale okazją do szerszej dyskusji o funkcjonowaniu Izby, o jej zadaniach, pewnej wizji jej działania na przyszłość. W tym roku szczególnie ten problem wystąpił już w dotychczasowych pracach nad sprawozdaniem z uwagi na to, że pracujemy w nieco innej sytuacji prawnej, parlamentarnej. Do tej pory, jeśli chodzi o prace komisji, działalność Najwyższej Izby Kontroli była przede wszystkim oceniana przez Komisję Finansów Publicznych. W tym roku pracujemy i jesteśmy oceniani również przez Komisję do Spraw Kontroli Państwowej, a w zasadzie przede wszystkim przez tę komisję.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Mówi się niekiedy, i taki pogląd jest prezentowany opinii publicznej, że Najwyższa Izba Kontroli jest jedyną instytucją, która nie jest w Polsce kontrolowana. Chciałem skorygować ten pogląd. Kontrola nad działalnością Izby jest sprawowana przy okazji corocznego sprawozdania. Przy czym w odróżnieniu od innych instytucji, które mają podobny cykl składania sprawozdań, Najwyższa Izba Kontroli prezentuje swoją działalność o wiele częściej. Mogę powiedzieć, że w 1998 r. 192 razy składaliśmy sprawozdanie z naszej działalności. Przedstawiliśmy Sejmowi 192 informacje o wynikach przeprowadzonych przez nas kontroli. W każdej bowiem kontroli oprócz oceny działalności jakiejś instytucji, obok przedstawiania oceny jakichś problemów istniejących w państwie, przedstawiamy również swoją działalność. Każda informacja jest sprawdzianem naszej rzetelności, naszych kompetencji, bo przecież te wszystkie dokumenty są poddawane pod dyskusję w parlamencie i pod społeczną debatę. To jest prezentacja również tego, czym Izba się zajmowała. Każda nasza informacja jest także sprawozdaniem z naszej działalności wobec opinii publicznej, dlatego że publikowanie wyników kontroli nie jest, jak to się czasem postrzega, chęcią zaistnienia w mediach ze strony przedstawicieli NIK, nie jest szukaniem sensacji, jest po prostu wykonywaniem obowiązku informowania opinii publicznej o wynikach kontroli. To jest obowiązek, a nie jakaś możliwość czy przywilej, z którego Izba korzysta według własnego widzimisię.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Również budżet Najwyższej Izby Kontroli jest przez Komisję Finansów Publicznych, a w konsekwencji przez Sejm, oceniany, podobnie jak budżet innych instytucji. Choć oczywiście inny jest sposób powstawania informacji o wynikach wykonania budżetu w przypadku naszej instytucji. Myślę, Wysoka Izbo, że w związku z tym twierdzenie, że Izba jest instytucją niekontrolowaną, jest dalekie od prawdy.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wspomnę jeszcze o jednym elemencie kontroli, o którym zapomniałem, a warto o nim wspomnieć - postępowanie odwoławcze. Każdy pogląd, każda krytyczna opinia, którą Izba wypowiada o innym organie, o innej instytucji państwowej, o działalności konkretnego funkcjonariusza państwowego, jest weryfikowana w procedurze odwoławczej, w polemice, w wymianie stanowisk, opinii. Wszystko to regulowane jest przepisami prawa, przepisami ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wracając do tego, co jest treścią sprawozdania za rok 1998, to Izba skontrolowała 4557 jednostek, taką liczbę instytucji, urzędów, gmin, przedsiębiorstw państwowych, wszelkiego rodzaju instytucji, które podlegają naszej kontroli, odwiedzili kontrolerzy NIK w roku 1998. Efektem tych kontroli jest podobna liczba wystąpień pokontrolnych. Każda kontrola kończy się takim wystąpieniem, gdzie są konkretne wnioski, konkretne wskazania pod adresem kontrolowanych instytucji, co mają zrobić, aby zmienić nieprawidłowy stan rzeczy, jeśli nieprawidłowości zostaną wykazane. Jest to spory obszar wykonanej przez Izbę pracy. A głównym materiałem, który prezentujemy Sejmowi, są informacje o wynikach kontroli, o których wspominałem.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W roku 1998 było przeprowadzonych wiele ważnych kontroli, takich, które wzbudziły duże zainteresowanie parlamentu, jak również duże zainteresowanie opinii publicznej. Wśród tych ważniejszych wymieniłbym kontrolę dotyczącą prywatyzacji Domów Towarowych ˝Centrum˝. Była o niej mowa również przy okazji analizy wykonania budżetu państwa, ale z uwagi na skalę ujawnionych nieprawidłowści, z uwagi na fakt, że w ostatnich latach była to w największym stopniu nieprawidłowa prywatyzacja opisana przez Izbę, choć w przeszłości były o podobnej skali, choćby prywatyzacja FSM w Bielsku-Białej, tę kontrolę wymieniłbym na pierwszym miejscu. Ważną kontrolą ubiegłoroczną była kontrola dotycząca funkcjonowania służb celnych, systemu odpraw celnych wielokrotnie przywoływana tutaj na tej sali w toku dyskusji nad analizą wykonania budżetu państwa. To była ta kontrola, która m.in. ujawniła te 19 nieczynnych wag celnych, system odpraw wykonywanych przez jednego celnika, niedostateczne wyposażenie służb celnych. Ta kontrola zakończyła się przedstawieniem konkretnych wniosków, pokazaniem tego, co trzeba zrobić, aby polskie służby celne funkcjonowały lepiej. Nie było to tylko opisanie rzeczywistości w służbach celnych, ale wskazanie konkretnych dróg poprawy istniejącej sytuacji. Zresztą pan prezes Bujak, wypowiadając się z tej trybuny, mówił o realizacji przekazanych wniosków NIK.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ważna była kontrola dotycząca realizacji dochodów państwa z tytułu grzywien i mandatów, też przywoływana w toku dyskusji nad analizą wykonania budżetu państwa, gdzie opisaliśmy nieprawidłową sytuację, tzn. sytuację taką, iż co trzeci mandat kredytowy wymierzany za różne wykroczenia nie jest egzekwowany wskutek ewidentnego bałaganu w urzędach wojewódzkich, w urzędach skarbowych, częściowo również w policji. Uruchomiliśmy działania zmierzające do załatwienia tego, co jest zaległe, i tego, co zagrażało przedawnieniem nieściągniętych mandatów i stratami w budżecie państwa tylko w tych kontrolowanych przez nas jednostkach rzędu 65 mln zł, jak również sformułowaliśmy wnioski, które, miejmy nadzieję, zapobiegną odrodzeniu się tej niedobrej sytuacji w przeszłości. Ważna była kontrola dotycząca programu zbrojeniowego ˝Huzar˝, gdzie opisaliśmy rzeczywistość, to wszystko, co działo się do tej pory, do podjęcia kontroli w zakresie realizacji tego kontraktu, przygotowania do niego, już zrealizowane procedury przetargowe. Oceniliśmy te procedury, wskazaliśmy również konkretnie, jakie czynności powinny być podjęte po to, żeby doprowadzić sytuację związaną z tym kontraktem do zgodności z prawem, jak również do zgodności z polską racją stanu i z interesami skarbu państwa. Z satysfakcją stwierdzam, że wszystkie sugestie, które były zawarte w naszym raporcie, zostały przez rząd przyjęte do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przedstawiliśmy również w ubiegłym roku informację o kontroli dotyczącej funkcjonowania obrony cywilnej. W tej informacji była pełna diagnoza nieprawidłowego stanu rzeczy, wieloletnich zaniedbań, pewnej pozorności działania tej formacji. Przedstawiliśmy również konkretne wnioski, co należy zrobić, aby obrona cywilna lepiej funkcjonowała. Wnioski zostały przyjęte do realizacji. Z tego, co wiem, są one realizowane.</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ważną ubiegłoroczną kontrolą była kontrola dotycząca stanu ochrony przeciwpowodziowej kraju oraz przebiegu akcji przeciwpowodziowej w 1997 r. Izba oczekiwała przedstawienia pełnej oceny postępowania instytucji państwowych w czasie powodzi, oceny ich sprawności w tym krytycznym okresie. Nasz obszerny raport stanowił dość dokładną, moim zdaniem, diagnozę złego stanu rzeczy w zakresie ochrony przeciwpowodziowej, zaniedbanej infrastruktury, wałów przeciwpowodziowych, pewnych nieprawidłowości, np. lokalizacji osiedli mieszkaniowych w obszarze zalewowym rzek, szeregu innych zaniedbań związanych z funkcjonowaniem komitetów przeciwpowodziowych, ze słabą organizacją sieci magazynów przeciwpowodziowych, słabym ich wyposażeniem. Myślę, że jest to dość dokładna diagnoza tego, co należy zrobić w zakresie ochrony przeciwpowodziowej kraju, jak również tego, co należy czy należało zrobić w momencie naszej kontroli w zakresie organizacji działalności organów administracji państwowej w kryzysowych momentach, kiedy występuje powódź, kiedy konieczna jest koordynacja działań organów państwa. Ten raport, jak sądzę, może stanowić wskazanie czy drogę poszukiwań dla organów państwa, które są odpowiedzialne za rozwiązanie tych problemów. Niektóre nasze wnioski, np. związane z funkcjonowaniem sztabu kryzysowego, już zostały zrealizowane, inne czekają na realizację. Sformułowaliśmy zresztą obszerny wniosek o debatę parlamentarną w tej sprawie w ubiegłym roku. Uważamy, że ze względu na wieloletnie zaniedbania, związane z ochroną przeciwpowodziową kraju, również zaniedbania prawne, niedostosowanie przepisów prawnych do obecnych wymogów, jest potrzebna taka debata, uświadomienie parlamentowi i opinii publicznej, że sprawy związane z ochroną przeciwpowodziową wymagają zwiększonych nakładów, zwiększonego zainteresowania, gdyż mimo pewnych oznak poprawy działań w tym zakresie, w dalszym ciągu narażeni jesteśmy na taką sytuację, że kolejna powódź, która oby się nie zdarzyła, zastałaby kraj praktycznie nieprzygotowany, podobnie jak w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-318.10" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przedstawiliśmy również wniosek o debatę parlamentarną w zakresie określenia polityki transportowej państwa. Był to dorobek wielu kontroli dotyczących tej materii. Główną inspiracją była ubiegłoroczna kontrola dotycząca likwidowania nierentownych linii kolejowych. Ta kontrola pokazała, że zlikwidowano 4 tysiące linii kolejowych w kraju. Działaniom likwidującym linie kolejowe nie towarzyszy stosowny wzrost możliwości sieci drogowej. W ogóle jest wiele zaniedbań w zarządzaniu drogami. Stan dróg jest zły i się pogarsza. Administracja, rozproszone kompetencje różnych instytucji odpowiedzialnych za drogi nie zapewniają właściwego ich utrzymania. To rodzi szereg konsekwencji, również w kontekście nierealizowanego programu budowy autostrad. Wyniki naszych badań wskazują na to, że Polsce grozi sytuacja, iż stanie się korkiem Europy, choć ma tranzytowe położenie i to powinno być naszą gospodarczą, ekonomiczną szansą.</u>
          <u xml:id="u-318.11" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W materiale pisemnym, który Wysoka Izba otrzymała, są opisane te raporty, oczywiście nie wszystkie przekazane, ale te, które naszym zdaniem są najważniejsze, które w największej mierze oddają dorobek ubiegłoroczny Najwyższej Izby Kontroli. Wszystkich tutaj z tej trybuny przypominał nie będę, zresztą Wysoka Izba, państwo posłowie znacie doskonale te raporty, bo one są przedmiotem rozpatrywania na posiedzeniach poszczególnych komisji resortowych, czasem zdarza się, że również trafiają na posiedzenia plenarne.</u>
          <u xml:id="u-318.12" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno, abym z tego miejsca nie odniósł się do przedłożonej Wysokiej Izbie propozycji uchwały Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, uchwały określonej w tytule jako zmierzającej do wzmocnienia kontroli sprawowanej przez NIK. Co do intencji to wzmocnieniem kontroli państwowej jak najbardziej jesteśmy zainteresowani, natomiast chciałbym w kilku zdaniach odnieść się do zawartej w tym projekcie wyraźnej jednak krytyki dotychczasowych działań Najwyższej Izby Kontroli, krytyki, która w moim przekonaniu wynika trochę z nie do końca prawdziwych przesłanek, z chyba nie do końca właściwie zrozumianych naszych raportów. M.in. jest tam taka teza, że raporty Najwyższej Izby Kontroli powinny zawierać bardziej pogłębioną diagnozę stanu państwa, czyli w domyśle te, które przedstawiamy, nie stanowią takiej właśnie diagnozy. Myślę, Wysoka Izbo, że choćby to, co dziś było przedmiotem obrad Sejmu, mianowicie analiza wykonania budżetu państwa, jest czymś w rodzaju diagnozy stanu państwa, przede wszystkim w zakresie finansów publicznych. I to chyba tak było odbierane przez uczestników debaty budżetowej, nasza analiza była bowiem wielokrotnie tutaj przywoływana, była podstawą tej dyskusji o problemach finansów publicznych, o problemach gospodarczych kraju. Sądzę, że również te elementy dokumentu będącego nie tylko diagnozą, ale też wskazaniem jakichś kierunków pewnej terapii analiza wykonania budżetu państwa spełnia - choć oczywiście różne mogą być oczekiwania co do zakresu tej diagnozy, jej głębi itd.</u>
          <u xml:id="u-318.13" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Również inne dokumenty Najwyższej Izby Kontroli mają charakter - przynajmniej ja je tak postrzegam - dokumentów noszących cechy diagnozy stanu państwa. Całkiem niedawno przedstawiliśmy analizę dotyczącą systemu podatkowego i naszych doświadczeń z kontroli poszczególnych podatków. Myślę, że bardzo wiele tam powiedzieliśmy o różnych mankamentach systemu podatkowego, zaproponowaliśmy również kierunki zmian tego systemu - niektórzy nawet mieli do Izby pretensje, że trochę wykroczyliśmy poza naszą rolę i te propozycje sięgały zbyt daleko.</u>
          <u xml:id="u-318.14" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przedstawialiśmy wspomnianą już przeze mnie wcześniej analizę stanu przeciwpowodziowego kraju. Ona ma, moim zdaniem, wszelkie cechy takiej właśnie diagnozy istniejącego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-318.15" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Analiza dotycząca funkcjonowania funduszy celowych. To już naprawdę była pełna diagnoza tego, co jest w tym obszarze, oparta na wynikach wieloletnich naszych doświadczeń kontrolnych - zresztą i pan premier Balcerowicz podkreślał tu dzisiaj, z tej trybuny, przydatność tego dokumentu. On był w różnych aspektach wykorzystywany. Myślę, że może warto do tego wrócić, bo dokument jest mniej więcej sprzed ponad dwóch lat, może warto wrócić i przedstawić jakby dalszy ciąg naszych doświadczeń kontrolnych w zakresie funduszy celowych. Jest to również dokument o charakterze diagnozy.</u>
          <u xml:id="u-318.16" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Niekiedy pojedyncze kontrole miały charakter takiej głębszej diagnozy, jak choćby przeprowadzana wprawdzie nie w 1998 r., lecz rok wcześniej. Ale ponieważ trochę odrywamy się do tej cezury roku 1998, mówimy nieco szerzej o funkcjonowaniu Izby, więc wspomnę, że nasz raport dotyczący nadzoru organów państwa nad firmami ochroniarskimi zdiagnozował istniejący stan w taki sposób, czy takie były konkluzje, że nie ma odpowiednich regulacji prawnych i nie ma nadzoru nad tymi formacjami. Dość szybko uchwalona została ustawa regulująca te materie i zwiększone zostały możliwości nadzoru nad licznymi, działającymi w kraju podmiotami w zakresie ochrony mienia. Ta rola diagnostyczna Najwyższej Izby Kontroli jest może nie w sprzeczności - to byłoby zbyt wiele powiedziane - ale jest konieczność pewnego wyboru drogi czy formuły działania Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-318.17" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przedstawianie pogłębionych diagnoz stanu państwa w różnych dziedzinach wymaga trochę oderwania się od tego, co dzieje się na bieżąco, i programowania kontroli w jakimś cyklu, wybrania jakiegoś tematu, który się realizuje przez ileś tam lat. Coś takiego zrobiliśmy, jeśli chodzi o podatki. To była zaplanowana działalność. Analizowaliśmy kolejne podatki, realizację ustaw podatkowych po to, żeby na końcu taką zbiorczą ich analizę przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-318.18" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Tymczasem jednak NIK jest również pod presją tego, co dzieje się na bieżąco. Kolejne wielkie prywatyzacje wymagają jakby pozostawienia niektórych zaplanowanych spraw i zajęcia się nimi, bo takie są oczekiwania i Sejmu, i posłów, i opinii publicznej, aby te wielkie prywatyzacje były objęte kontrolą, aby nie było wątpliwości co do tego, w jaki sposób one zostały przeprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-318.19" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pojawiły się reformy, które też powinny być przez nas kontrolowane, a które jeszcze dwa lata temu trudno było zakładać w planie naszych działań kontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-318.20" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Rolą Najwyższej Izby Kontroli jest przede wszystkim kontrolowanie. Konkluzja moja jest taka, że oczywiście nie rezygnujemy z tej roli stawiania diagnoz, ale przede wszystkim musimy kontrolować, przede wszystkim musimy sprawdzać, jak poszczególne organy państwa, poszczególne instytucje państwowe wykonują swoje obowiązki, przedstawiać wnioski, wyniki naszych kontroli, na ile można, również stawiać pewne diagnozy, ale z tymi diagnozami nie możemy znów wychodzić zbyt daleko.</u>
          <u xml:id="u-318.21" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Tu jest druga, jakby związana z tą kwestią diagnoz, rola Najwyższej Izby Kontroli, drugi zarzut zawarty w projekcie uchwały, który mówi, że Najwyższa Izba Kontroli zajmuje się przede wszystkim objawami, a nie sięga do przyczyn badanych zjawisk i nie wskazuje sposobów ich naprawienia. Już podałem przykłady kilku takich raportów, gdzie w sposób wyraźny była i analiza przyczyn, były i wskazane konkretne wnioski, jak naprawić istniejący stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-318.22" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W każdym raporcie sięgamy do przyczyn i wskazujemy drogi naprawy. Nie zawsze może to być dostatecznie głęboka analiza. Ktoś może mieć niedosyt, że ta analiza przyczyn nie jest taka obszerna, taka wyczerpująca, jakiej należałoby oczekiwać. Ale też są takie sytuacje, że te przyczyny jakby schodziły na drugi plan, bo na przykład mówimy o utrzymujących się od lat zaległościach w wydawaniu aktów wykonawczych do ustaw. Minister gospodarki nie wydaje tych słynnych już przepisów wykonawczych o dotacjach do górnictwa węgla kamiennego. My się zastanawialiśmy w NIK, dyskutując nad projektem informacji na ten temat. Sięgnijmy do przyczyn, kto tam zawinił, co legło u podstaw? Zastanawialiśmy się, czy teraz podejmować obszerne badania, jaki był los projektu, czy to departament prawny zbyt długo przetrzymał sprawę, a może departament jakiś merytoryczny w porę nie zainspirował departamentu prawnego, a może jakiś urzędnik zbyt długo to przetrzymał w kancelarii. To są przyczyny, ale czy one są istotne z punktu widzenia tego problemu. No, minister nie wydał przepisu. To jest fakt. Nie wydał przepisu, który powinien wydać.</u>
          <u xml:id="u-318.23" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">My pokazujemy również skutki tego zaniechania. Natomiast taka analiza przyczyn jest nie zawsze uzasadniona, choć, podkreślam, w większości naszych raportów - i to jest zasada naszego działania - sięgamy do przyczyn i przedstawiamy wnioski zmierzające do tego, jak usunąć dane nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-318.24" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Obawiam się czasem, że od Najwyższej Izby Kontroli oczekuje się czegoś więcej, niż to wynika z jej konstytucyjnej, z jej ustawowej roli. Jesteśmy organem kontroli państwowej niewyposażonym w żadne uprawnienia władcze. Nie możemy czegokolwiek nakazać rządowi, nie możemy wydać żadnej decyzji, nie możemy bezpośrednio spowodować żadnego działania. Możemy tylko informować i uruchamiać pewien nacisk, tak jak w sprawie Koroszczyna. Poinformowaliśmy, że Koroszczyn jest przygotowany do tego, żeby funkcjonował. Trzeba jeszcze tam zrobić 1, 2, 3 punkty, poprawić to, co jest złe, i może funkcjonować. I to jest koniec tego, co NIK może zrobić. Nic już więcej dla wzmocnienia skuteczności naszych działań zrobić nie możemy. Reszta jest w rękach rządu i w rękach posłów, którzy mają instrumenty nacisku na rząd, różne prawne instrumenty, aby wymusić określone zachowania, czy rządu, czy innych urzędników państwowych. Naszym orężem jest informacja; opis tego, co wynika z naszych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-318.25" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Oczywiście są takie instrumenty, jak zawiadomienia o przestępstwie. Korzystamy z nich szeroko. W roku 1998 skierowaliśmy łącznie 132 zawiadomienia o przestępstwach i wykroczeniach. O przestępstwach było 108 zawiadomień. W 35 sprawach zostaliśmy poinformowani o tym, że z naszych zawiadomień wniesione zostały akty oskarżenia. Czyli skuteczność naszych zawiadomień jest według mojej oceny stosunkowo dobra, choć można by powiedzieć, że należałoby oczekiwać większej.</u>
          <u xml:id="u-318.26" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W roku 1998 zauważyłem - bo zapoznałem się z wszystkimi odpowiedziami prokuratury na nasze zawiadomienia - pewne zjawisko, i chcę się tym podzielić z Wysoką Izbą. Otóż niektóre postanowienia prokuratorskie, jednostkowe - może więc nie należy tego generalizować - trochę zaskakują jakby niedocenianiem problematyki przestępstw gospodarczych. Na przykład sprawa, która i przy analizie budżetu występowała, a mianowicie te długi służby zdrowia, pozorne darowizny. Było takie zjawisko pozornych darowizn, polegające na tym, że dyrektor szpitala przyjmował sprzęt medyczny, kwitował, często ze wsteczną datą, po to, żeby dostawca mógł sobie naliczyć już większe odsetki. Było kilka czy kilkanaście zawiadomień dotyczących tej sprawy i były umorzenia prokuratorskie z uzasadnieniem, że ci dyrektorzy szpitali działali dla dobra pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-318.27" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Trudne były do zrozumienia decyzje o umorzeniu postępowań w sprawie zarzutu o zawyżenie wynagrodzeń firmom zarządzającym w NFI. Można by jeszcze podać kilka takich przykładów. Oczywiście to nie jest miejsce, żeby polemizować ze stanowiskiem prokuratury w poszczególnych sprawach, ale odwołujemy się, na normalnej drodze prawnej walczymy o to, żeby wobec osób naszym zdaniem odpowiedzialnych za marnotrawstwo, niegospodarność, za nadużywanie uprawnień czy niedopełnianie obowiązków urzędniczych były wyciągane właściwe konsekwencje. I robimy wszystko, aby do tej odpowiedzialności doprowadzić. Ale też nie jesteśmy instytucją o charakterze inkwizycji i nie jesteśmy komisją specjalną do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym, taką, jaka istniała na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych. Działamy w ściśle wyznaczonych ramach prawnych jako instytucja kontroli, a nie wszechwładny organ władzy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-318.28" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! W projekcie uchwały zawarty jest też zarzut, który pracowników NIK - reprezentuję nie tylko swój pogląd, ale i opinie moich kolegów - szczególnie zabolał, a sformułowany jest następująco: Izba w niedostatecznym stopniu zajmuje się sprawami o strategicznym znaczeniu dla państwa; w niewielkim stopniu - użyte jest nawet takie sformułowanie. No, jeżeli w niewielkim stopniu się zajmuje sprawami o strategicznym znaczeniu, to znaczy, że większość swojej działalności poświęca sprawom mało znaczącym, niewiele znaczącym z punktu widzenia interesów państwa. Trudno polemizować z tak ogólnie sformułowaną tezą. W projekcie są wskazane obszary szczególnie zaniedbane przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-318.29" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pierwszy z tych obszarów stanowi problematyka reform ustrojowych. Taka myśl została sformułowana w oparciu o sprawozdanie za rok 1998. Musiałyby to być reformy z roku 1997 albo 1996, które Izba skonrolowała w roku 1997 i w 1998 r. przedstawiła w sprawozdaniu. Rozumiem, że chodzi tu przede wszystkim o reformy, o których się mówi, a które były realizowane w roku 1998. A zatem one nie mogły być przedstawione w sprawozdaniu za rok 1998. One są kontrolowane teraz, w trakcie ich realizacji, w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-318.30" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Były kontrowersje. Na przykład pamiętam - jest to w stenogramie - że pan przewodniczący Komisji do Spraw Kontroli Państwowej sugerował, aby problematykę kontroli reformy administracji publicznej odłożyć na pewien czas, aż ta reforma okrzepnie. To nie było odłożenie. Podjęcie całego bloku kontroli dotyczącej problematyki reformy administracyjnej jest przewidywane na drugie półrocze bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-318.31" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Sprawa reformy zdrowia nie została przez nas zaniedbana. Analiza budżetu państwa wskazuje na to, że zajęliśmy się reformą i precyzyjnie, do ostatniego rachunku, rozliczyliśmy wydane na nią pieniądze. Tutaj o żadnym zaniechaniu nie może być mowy.</u>
          <u xml:id="u-318.32" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Reforma oświaty jeszcze nie ruszyła, ale już jesteśmy przygotowani do jej kontrolowania. Pewne elementy przygotowania reformy, np. jeśli chodzi o kwestie doskonalenia nauczycieli, były już przedmiotem naszej kontroli. Nie sądzę więc, aby można było mówić o zaniechaniach Izby w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-318.33" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wśród szczególnie zaniedbanych przez nas obszarów zostały wymienione fundusze celowe. Jeśli chodzi o ten zarzut, to - nie chcę oczywiście oceniać - moje wrażenie jest odwrotne. Obszarem, w którym Izba była najbardziej aktywna i w którym zrobiła najwięcej, jest właśnie obszar funduszy celowych. Przedstawiliśmy obszerny raport, włącznie z kontrolami dotyczącymi Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i wielu innych funduszy, z których każdy dokładnie opisaliśmy. A zatem zarzut niezajmowania się tym obszarem jest, moim zdaniem, chybiony.</u>
          <u xml:id="u-318.34" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Z projektu uchwały wynika, że w zbyt małym stopniu zajmowaliśmy się też Policją. Jestem przekonany, że żaden organ kontroli państwowej w Europie nie napisał tak wiele na temat Policji i jej funkcjonowania co Najwyższa Izba Kontroli. Kilka dni temu podjęliśmy moim zdaniem bardzo ciekawą kontrolę dotyczącą reakcji Policji na zawiadomienia o przestępstwach oraz na zgłoszenia zaginięć osób. Wcześniej przeprowadzaliśmy kontrolę dotyczącą nadzoru nad firmami ochroniarskimi, kontrolę sponsoringów policji. Korupcjogenny sponsoring w wyniku naszej kontroli został ukrócony. Przeprowadziliśmy kontrolę dotyczącą przygotowania Policji do zwalczania przestępczości zorganizowanej. Pewne przedsięwzięcia związane z lepszym skoordynowaniem tej działalności są wynikiem naszych wniosków. Ten obszar z całą pewnością nie jest taki, którego moglibyśmy się wstydzić.</u>
          <u xml:id="u-318.35" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wreszcie obszarem, o którym Izba powiedziała zbyt mało, miała być ocena ustawodawstwa antykorupcyjnego. Chyba nie kwestia oceny ustawodawstwa jest w tym wypadku najciekawsza, choć można by i taką kontrolę przeprowadzić. Bardziej istotne jest określenie obszarów zagrożenia korupcją. Te obszary, moim zdaniem, zostały dość precyzyjnie określone przez Izbę w toku kontroli przeprowadzonych w ostatnich latach. Mówiono dzisiaj o Służbie Celnej. Przy analizie budżetu Policji zajmowaliśmy się kontrolą dotyczącą sposobu wykonywania przez Policję zadań prewencyjnych na drogach. Zostało napisane, co należy zrobić, by zmniejszyć ryzyko korupcji wśród policjantów. Są dokładne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-318.36" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o kontyngenty celne, system ich ustanawiania, kontroli ich realizacji, to jest to dość dokładnie opisane.</u>
          <u xml:id="u-318.37" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W funkcjonowaniu samorządu pewne wnioski dotyczące np. sprzedaży nieruchomości przez jednostki samorządu. Listę można by długo kontynuować. Jest to z całą pewnością dość dobrze opisany kontrolnie obszar zagrożeń korupcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-318.38" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">W tej chwili przypomniałem sobie o jeszcze jednym zarzucie dotyczącym rzekomo zbyt małego zainteresowania Izby sprawami integracji z Unią Europejską. Otóż w tym obszarze ostatnio Izba przeprowadziła bardzo wiele istotnych kontroli, włącznie z ostatnią kontrolą dotyczącą realizacji narodowych programów integracyjnych, właściwie rozliczone zostały poszczególne organy państwa z tego, jak realizują swoje zadania, jakie są problemy związane z koordynacją ich działań. Informacja ta została wysoko oceniona przez posłów, którzy się tą problematyką na co dzień zajmują. Mieliśmy kontrolę wykorzystania środków PHARE, bardzo rozległą - rozliczenie za wiele lat tych środków. Mieliśmy kontrolę dotyczącą problemów naszego mleczarstwa w kontekście integracji z Unią Europejską. Mieliśmy kontrolę dotyczącą przystosowania transportu do wymogów Unii Europejskiej. A hasło Unia Europejska wystąpiło, kiedy korzystając z komputerowego programu, sięgnąłem po dane, bo chciałem dowiedzieć się, w ilu kontrolach wystąpiła problematyka integracji europejskiej za okres ostatnich bodajże dwóch lat, to w ponad stu kontrolach. W każdej kontroli właściwie zwracamy uwagę na problemy integracyjne. Również sami na bieżąco działamy na rzecz przystosowania naszej instytucji do wymogów integracji europejskiej. W ubiegłym roku mieliśmy w Warszawie ważne konferencje prezesów organów kontroli krajów kandydujących do Unii Europejskiej oraz kilku innych krajów w charakterze obserwatorów. Ta konferencja została zorganizowana we współpracy z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym. Efektem tej konferencji jest bieżąca robocza współpraca z Trybunałem, zmierzająca do jak najlepszego przygotowania się do zadań związanych z naszą akcesją do Unii Europejskiej, a następnie z naszym członkostwem. Nasza aktywność w tym zakresie jest wysoko oceniana przez Trybunał, przez inne kraje członkowskie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.39" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Skoro o współpracy międzynarodowej mowa, to wymienię pewne dokonania Izby w tym zakresie. Otóż w roku ubiegłym zostaliśmy wyznaczeni na koordynatora europejskiej grupy roboczej INTOSAI, czyli światowej organizacja najwyższych organów kontroli, w zakresie ochrony środowiska. To znaczy INTOSAI jest organizacją zrzeszającą instytucje kontrolne, natomiast nam została powierzona rola koordynatora współpracy europejskich organów kontroli w zakresie ochrony środowiska. To jest duże wyróżnienie, to jest uznanie naszego zaangażowania w zakresie kontroli ochrony środowiska, to jest również poważne zadanie na przyszłość, które podejmujemy. Jest to duże wyzwanie.</u>
          <u xml:id="u-318.40" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Na ostatnim kongresie EUROSAI, europejskiej organizacji zrzeszającej instytucje kontrolne, który odbył się w Paryżu na przełomie maja i czerwca br., miałem zaszczyt przewodniczyć jednej z sesji kongresu. Byliśmy jednym z trzech krajów, na których ciążyła odpowiedzialność za przygotowanie tego kongresu. Przygotowujemy się do kolejnego kongresu za trzy lata w Moskwie. Uzgodniono już, że będziemy jednym z wiodących uczestników tej konferencji. W październiku tego roku w Warszawie odbędzie się światowe spotkanie w ramach organizacji INTOSAI grupy roboczej ds. kontroli prywatyzacji. W Warszawie nasza Izba będzie gospodarzem tego spotkania. Będzie to spotkanie delegacji szefów instytucji kontrolnych z kilkudziesięciu krajów świata.</u>
          <u xml:id="u-318.41" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Mówię o tej aktywności międzynarodowej w kontekście innego zarzutu zawartego w projekcie uchwały, że Izba jest instytucją - mówiąc w skrócie - nie nowoczesną, nie mającą strategii działania i że trzeba dużo czynić dla jej unowocześnienia. Oczywiście unowocześniać się trzeba, to jest proces ciągły, dynamiczny, wiele jest w tym zakresie do zrobienia, na przykład w zakresie metodologii kontroli. Mamy świadomość konieczności działań w tym właśnie zakresie. Co do wykorzystania technik informatycznych w sferze kontroli, również jest tu jeszcze wiele możliwości, powinniśmy je wykorzystać i usprawnić pracę. Nie sądzę jednak, aby Izbę można było traktować jako instytucję nienowoczesną. Nie chcę tutaj wymieniać szczegółowo wszystkich dokumentów, ale przedstawiciele Unii Europejskiej, którzy zapoznawali się z działalnością naszej Izby - jest taki program SIGMA, z którym współpracujemy - wysoko oceniają nasze przygotowanie, nasz profesjonalizm, nasze doświadczenie. Dowodem tego może być choćby fakt, że w roku ubiegłym odwiedziło nas 128 przedstawicieli z 28 krajów świata, szczególnie z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Przyjeżdżają oni do Najwyższej Izby Kontroli jako do organu doświadczonego, z którego doświadczeniami warto się zapoznać, z którego doświadczeń warto skorzystać.W marcu 1998 r. mieliśmy w Warszawie duże seminarium, na które przyjechały delegacje z 14 czy 15 krajów Europy Środkowej i Wschodniej, a nawet z 2 czy 3 krajów Azji, by zapoznać się z naszymi doświadczeniami. Wiele z tych delegacji było reprezentowanych przez prezesów tych organów kontroli; przybyli po to tylko, żeby studiować nasze doświadczenia, które w ich przekonaniu są interesujące i ważne. Była to też dość dobra forma promocji Polski w tym regionie.</u>
          <u xml:id="u-318.42" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! I na zakończenie, ponieważ chcę się odnieść do wszystkich kwestii zawartych w tej uchwale, chcę poruszyć kwestię braku czytelnych zasad polityki kadrowej Izby. Nie wiem, jaka jest podstawa tego rodzaju zarzutu, tego rodzaju stwierdzenia. W moim przekonaniu zasady polityki kadrowej są jasne, wynikają z przepisów prawa. Najwyższa Izba Kontroli jest instytucją, która przyjmuje pracowników według określonej procedury, podkreślam - zawartej w ustawie. Najpierw jest przyjęcie na zasadach umowy o pracę, potem zatrudnienie na czas próbny, aplikacja, trudny egzamin kontrolerski. To wszystko wynika z przepisów. Nie sądzę, żebyśmy tutaj czegoś zaniedbali, czegoś zaniechali, nie określając jakiegoś dokumentu, nie przyjmując dokumentu, który by był konieczny, którego wymagałyby przepisy prawa. W bieżącym funkcjonowaniu Izby przestrzegam zasadę, że to ustawa wyznacza ramy naszego działania.</u>
          <u xml:id="u-318.43" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chcę przedłużać mojego wystąpienia z uwagi na późną porę. Przedstawiając Wysokiej Izbie sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku 1998, mam zaszczyt prosić o przyjęcie tego sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego w celu przedstawienia stanowiska komisji i uzasadnienia projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie z działalności rocznej Najwyższej Izby Kontroli przynosi wiedzę o pracy Izby oraz informację o nieprawidłowościach i wadach instytucji państwowych. Powinno być także okazją do debaty nad kształtem i zadaniami kontroli państwowej wykonywanej przez NIK. Dlatego też Komisja do Spraw Kontroli Państwowej nie ogranicza się do wniosku o przyjęcie sprawozdania - ten wniosek oczywiście popiera - ale przedstawia obok niego projekt uchwały Sejmu w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej. Ten tytuł dobrze oddaje intencje komisji. Pierwszym celem naszych wspólnych prac powinno być wzmocnienie kontroli państwowej, kontroli, która ustala przyczynę nieprawidłowości w funkcjonowaniu państwa i wskazuje na rozwiązania służące poprawie stanu instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Chcę powiedzieć wyraźnie, że komisja docenia dorobek, efekty pracy Najwyższej Izby Kontroli. Wiele informacji o kontrolach NIK służyło i służyć będzie komisjom sejmowym. Mam także nadzieję, że będą one w poważnych wypadkach stanowiły impuls do prac ustawodawczych. Przykładowo wiele pozytywnych uwag sformułowano o informacji Najwyższej Izby Kontroli dotyczącej wykorzystania środków PHARE. Komisja Integracji Europejskiej wykazała odnośnie do tego raportu szczególne zainteresowanie.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Informacje o wykonaniu budżetu stanowiły ważne kryterium oceny instytucji administracji rządowej. Wysoko oceniono także raport, o którym pan prezes Wojciechowski wspominał w swoim wystąpieniu - raport dotyczący działań przeciwpowodziowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Nikt zatem nie kwestionuje pożytku płynącego z przedstawionych Sejmowi informacji. Ważnym jednak prawem Sejmu jest wymaganie poprawy poziomu kontroli państwowej. NIK jest instytucją merytorycznie powiązaną z Sejmem i Sejm ma prawo oczekiwać podniesienia poziomu kontroli państwowej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Po pierwsze, mamy prawo oczekiwać, że raporty NIK będą dawać pogłębioną wiedzę o stanie instytucji państwowych. Sprawozdanie - tu podtrzymuję pogląd wyrażony w projekcie uchwały - koncentruje się w większym stopniu na opisie objawów niekorzystnych zjawisk, a nie na identyfikacji ich przyczyn. Tytułem wyjaśnienia: w przypadku kontroli dotyczącej dotacji budżetowych dla spółek węglowych poprzestaje się na wnioskach dotyczących zasad dotowania tego sektora bez wskazywania pozaprawnych przyczyn tej patologii, bez wskazywania grup, które byłyby beneficjantami tych nieprawidłowości. W moim przekonaniu ich uprzywilejowana pozycja jest trwałym źródłem nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Te same wymogi można odnieść do umorzeń i ulg stosowanych przez urzędy skarbowe. W sprawozdaniu czytamy, że NIK zwrócił uwagę na niezadowalającą skuteczność urzędów skarbowych w windykacji należnych podatków i na naganną praktykę przyznawania bez podstaw prawnych ulg w podatku. Izba oceniła też negatywnie przypadki ingerencji Ministerstwa Finansów w określony ustawą system przyznawania podatnikom ulg uznaniowych. Raport przedstawia informację o niskim stopniu egzekwowalności zaległości podatkowych i o obciążających państwo nieterminowych zwrotach podatnikom ich nadpłaconych podatków.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Powstaje pytanie: gdzie znajduje się stałe źródło tej nieprawidłowości? Jakie firmy i jakie interesy partykularne stały się beneficjantami tych praktyk? Czy źródłem tych patologii jest tylko wadliwość ustawodawstwa, czy także niski poziom kadry urzędniczej? Na te pytania warto odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">NIK powinien także odpowiedzieć na bardzo poważne pytanie o skuteczność przepisów antykorupcyjnych. Czy korupcja jest związana z łamaniem dobrego ustawodawstwa antykorupcyjnego, czy też samo ustawodawstwo jest czynnikiem korupcji poprzez swoją luźność i niedostateczność rozwiązań? Analizy syntetyczne NIK, bo przecież o takiej analizie w gruncie rzeczy rozmawiamy, powinny podejmować kwestie, które są istotne dla wszystkich instytucji państwowych podlegających kontroli.</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Sprawozdanie NIK zdominowane jest przez optykę resortową i nie przynosi w dostatecznym stopniu oceny nieprawidłowości dotyczącej całej administracji rządowej. Warto także w przyszłości odpowiedzieć na pytanie: w jakim stopniu nieprawidłowości wymienione w raportach są pochodną wad ustrojowych takich, jak: centralizacja, słabość władzy wykonawczej czy słabnięcie kontroli państwa w stosunku do agencji i funduszy pozabudżetowych?</u>
          <u xml:id="u-320.9" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Nie ma też wniosków dotyczących źródeł dysfunkcjonalności administracji. Ujawniają to fragmenty dotyczące budowy autostrad czy też wykorzystywania środków płynących z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-320.10" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Wnioski NIK koncentrują się na trosce o przestrzeganie prawa. Tymczasem przestrzeganie prawa osiągalne jest nawet przez instytucje, które funkcjonują na bardzo niskim poziomie efektywności.</u>
          <u xml:id="u-320.11" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Trzeba zauważyć, że wśród wniosków brakuje wskazań dotyczących samego procesu decyzyjnego, obiegu informacji, rozkładania odpowiedzialności, które, jak wynika zresztą ze sprawozdania, kształtowane są w sprzeczności z zasadami organizacji i zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-320.12" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Brak odpowiednich procedur, nowoczesnych procedur, jest jedną z istotnych wad administracji publicznej w Polsce. Problem ten jest niemal niedostrzegalny. Instytucje centralne są częstokroć zablokowane informacyjnie. Nie potrafią zbierać, selekcjonować i udostępniać informacji. Wiele decyzji podejmuje się w warunkach ostrego deficytu informacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-320.13" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Te przyczyny złego funkcjonowania instytucji państwowych schodzą w sprawozdaniu na plan dalszy, co wydaje się być błędne, gdyż - powtarzam to raz jeszcze - wysoki stopień stosowania prawa nie może być jednym kryterium kontroli państwowej.</u>
          <u xml:id="u-320.14" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Komisja do Spraw Kontroli Państwowej wskazuje w projekcie uchwały na potrzebę opracowania strategii działania NIK, która byłaby podstawą wyboru tematów kontroli. Plan pracy NIK nie może być tworzony na zasadzie pasywnej jako zbiór różnych niepowiązanych ze sobą inicjatyw. Tego dotyczyła pierwsza merytoryczna uchwała komisji podjęta przed paroma miesiącami. Przedłożony Wysokiej Izbie projekt uchwały mówi rzeczywiście o konieczności większego zainteresowania sprawami o strategicznym znaczeniu. Wymienia się stan przygotowań i realizację fundamentalnych reform ustrojowych, stan przygotowań instytucji odpowiedzialnych za integrację z Unią Europejską, ocenę skuteczności ustawodawstwa antykorupcyjnego, efektywność działań jednostek czy organów Policji, dokładnie Komendy Głównej Policji, komend wojewódzkich. Ten fragment uchwały należy czytać jako zarys stanowiska Sejmu w kwestii najistotniejszych zadań i obszarów kontroli państwowej, nie jako formę polemiki z obecnym kierownictwem Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-320.15" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">I wreszcie chodzi o stan wewnętrzny Izby, o stan samego NIK. Warunkiem unowocześnienia kontroli państwowej jest przestrzeganie zdrowych zasad organizacyjnych i kadrowych w samym NIK. W czasie posiedzeń komisji zwracaliśmy uwagę na to, iż wadliwe są struktury wewnętrzne Najwyższej Izby Kontroli, kompetencje departamentów merytorycznych nie odpowiadały obecnemu kształtowi instytucji państwowych. Nie znajdowaliśmy tak wiele wytłumaczeń dla istnienia wielu departamentów funkcjonalnych. Te błędy zostały naprawione przez ponowne uchwalenie statutu NIK. Przypomnę, że ta nowa wersja projektu statutu uchwalona została pod wpływem opinii naszej komisji. Opinia komisji w sprawie projektów statutu podkreślała konieczność dostosowania struktury departamentów NIK do nowego ustroju instytucji państwowych. Wnioskowaliśmy o powołanie Departamentu Samorządu Terytorialnego, wnioskowaliśmy o połączenie kwestii integracji europejskiej z kwestiami polityki zagranicznej, które dotychczas były rozdzielone. Podnosiliśmy ponadto postulat określenia w statucie, a nie w zarządzeniach prezesa, kompetencji poszczególnych departamentów. Nie widzieliśmy także potrzeby utrzymania Zamiejscowego Oddziału Departamentu Kontroli Doraźnych w Koszalinie. Te wszystkie uwagi zostały uwzględnione w nowym statucie na nasz wniosek i o tym warto pamiętać, gdy debatuje się nad relacjami między Komisją do Spraw Kontroli Państwowej a Najwyższą Izbą Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-320.16" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Bardzo istotnym problemem jest przedstawienie klarownych zasad polityki kadrowej. W projekcie uchwały komisja stwierdza, że warunkiem unowocześnienia kontroli państwowej jest ustalenie zasad polityki kadrowej i organizacji NIK, w szczególności dotyczących zatrudniania, wynagradzania, awansowania pracowników zatrudnionych na stanowiskach kontrolerskich. Chcę wyraźnie powiedzieć, że w tym wypadku odwołanie się do przepisów ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli nie jest rozstrzygnięciem satysfakcjonującym, jest pewną podstawą prawną. NIK musi jednak określić przymioty i kwalifikacje, które uznawane są za szczególnie cenne w pracy kontrolerskiej. Da to możliwość przyciągania do pracy kontrolerskiej najlepszej kadry. Ta uwaga dotyczy także nagradzania i awansowania pracowników Najwyższej Izby Kontroli, obsady stanowisk kierowniczych w NIK. Nie otrzymaliśmy dotychczas wyjaśnień dotyczących zasad premiowania i awansowania pracowników kontrolerskich, zasad wizytacji, które służą ocenianiu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-320.17" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Podczas posiedzeń komisji padały pytania o zatrudnienie pracowników z uprawnieniami kontrolerskimi w departamentach funkcjonalnych. Opinia publiczna, to nie za sprawą komisji, była informowana o faktach zatrudniania pracowników NIK według niejasnego, prywatnego klucza. Dlatego też przyjęcie kryteriów polityki kadrowej, czytelnych kryteriów, stworzyłoby sytuację jasną i wykluczyłoby na przyszłość tego typu praktykę.</u>
          <u xml:id="u-320.18" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Trzeba też postawić pytanie o status pracowników NIK. To pytanie padało podczas dyskusji na forum Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Czy kierownictwo NIK uznaje regulacje ustawowe za dobre z punktu widzenia ochrony niezależności i rzetelności procesu kontroli, czy rygory stawiane pracownikowi dają gwarancję niezależności? NIK jest instytucją kontrolującą inne instytucje, a zatem stanowisko kontrolera ma znaczenie szczególne. Powoływanie się na obowiązujące wszystkich urzędników przepisy antykorupcyjne też nie przynosi w tym wypadku satysfakcjonującej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-320.19" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Przed sześćdziesięcioma laty w czasie debaty plenarnej nad sprawozdaniem NIK wybitny polityk okresu międzywojennego Roman Rybarski namawiał do szczególnego ukształtowania statusu pracowników Najwyższej Izby Kontroli. Krytykował często zdarzające się przypadki przechodzenia kontrolerów do pracy w instytucjach uprzednio przez nich kontrolowanych. Nie trzeba wiele wysiłku, by powiedzieć, ile niedobrych zależności stwarza taka praktyka. Albo praktyka odwrotna, która się zdarza - przejście do NIK z urzędu, który był kontrolowany i wnioski były negatywne. Chodzi zatem o odpowiedź na pytanie, czy obecne przepisy określające szczególny status pracowników Izby uznaje się za skuteczne. Wymóg apolityczności jest wymogiem oczywistym i rzeczywiście egzekwowanym, ale wymogiem niewystarczającym. Jeśli zależy nam na autentycznej niezależności NIK od administracji rządowej, to trzeba na te pytania postawione odpowiedzieć. Czy art. 75 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, mówiący o tym, iż pracownik nadzorujący lub wykonujący czynności kontrolne nie może wykonywać zajęć, które godziłyby w interes NIK lub byłyby niezgodne z jego zadaniami, ma realne znaczenie, czy jest w praktyce stosowany? Jak wygląda w praktyce kwestia odpowiedzialności dyscyplinarnej pracowników NIK? Rzecz jasna, ostateczna decyzja w tej sprawie zależy od władzy ustawodawczej, to ona może znowelizować ustawę o Najwyższej Izbie Kontroli. Takie wnioski na razie nie padały, ale zanim Sejm taką decyzję rozważy, trzeba zapytać o ocenę osób odpowiedzialnych za kierowanie NIK.</u>
          <u xml:id="u-320.20" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata nad sprawozdaniem NIK z rocznej działalności to czas, w którym zadajemy sobie pytanie o kształt relacji między Sejmem a Najwyższą Izbą Kontroli. Czy chodzi o relacje polityczne? Nie. NIK nie odpowiada politycznie przed Sejmem, tak jak odpowiadają ministrowie czy tak jak odpowiada Rada Ministrów. Chcę powiedzieć wyraźnie, że kierowana przeze mnie komisja nigdy nie podejmowała krytyki NIK z punktu widzenia interesu partii politycznych. Nigdy nie występowaliśmy z inicjatywą wszczęcia kontroli doraźnych. Mam nawet niekiedy wrażenie odwrotne - że to NIK prezentował niektóre swoje materiały tak, jakby one były aktem politycznym, i niejednokrotnie dochodziło do zadziwiającej zbieżności między enuncjacjami NIK a linią polityczną opozycji. Ale mniejsza z tym. To, co najważniejsze, to relacja ustrojowa między parlamentem a izbą kontroli. W państwie komunistycznym NIK był częścią administracji rządowej, zależnej od partii komunistycznej. Kontrola państwowa z prawdziwego zdarzenia wykonywana jest od niedawna, od chwili upadku systemu komunistycznego. W tym czasie NIK zdobył pozycję instytucji niezależnej, mającej odrębny status. I dobrze. Myślę jednak, że ta nowa niezależność traktowana jest przez kierownictwo NIK jako gwarancja braku jakiejkolwiek krytyki ze strony Sejmu i jego organów. To byłoby wielkie nieporozumienie. Sejm ma prawo oceny działania Izby, ma też prawo żądania lepszego funkcjonowania kontroli państwowej. NIK jest instytucją podległą Sejmowi w znaczeniu merytorycznym. Wierzę głęboko, że kierownictwo Izby okaże zdolność do poważnej dyskusji, nie tylko o swoich sukcesach, ale także o słabościach kontroli państwowej. Tylko wtedy nasza praca ma sens z punktu widzenia państwa i oczekiwań obywateli. Dlatego też wnoszę o przyjęcie sprawozdania i nadanie biegu projektowi uchwały wniesionej przez Komisję do Spraw Kontroli Państwowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-320.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Giedrojcia w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PoselRomanGiedrojc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Efekty działalności Najwyższej Izby Kontroli i jej skuteczność w zakresie likwidacji patologicznych wręcz zjawisk występujących w gospodarce narodowej, a głównie w sferze związanej z gospodarowaniem i finansami publicznymi, przedstawię w dalszej części swojego wystąpienia. Chciałbym teraz zwrócić uwagę na zakres przedmiotowy działań Najwyższej Izby Kontroli podejmowanych w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#PoselRomanGiedrojc">Stwierdzić tutaj trzeba, że Izba w sposób częściowo trafny skoncentrowała swoje działania kontrolne na tych obszarach, gdzie skala i zakres nieprawidłowości mogą wpływać na funkcjonowanie państwa. Do tych obszarów ˝wysokiego ryzyka˝ Najwyższa Izba Kontroli zaliczyła m.in. wykorzystanie dotacji budżetowych, egzekucję należności budżetowych i funkcjonowanie funduszy celowych. Kontrole prowadzone metodą ˝od ostatniego rachunku˝ w rzeczywistości stanowiły istotne uzupełnienie wiedzy o stanie finansów publicznych wynikających z kontroli budżetowych. Wyniki ważniejszych kontroli przedstawione w sprawozdaniu w pełni potwierdzają tę tezę.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#PoselRomanGiedrojc">Uważam, że niezmiernie istotne znaczenie mają uwagi o funkcjonowaniu państwa i gospodarki formułowane w części trzeciej sprawozdania. Najwyższa Izba Kontroli wskazała, jakie sprawy winny być podjęte przez rząd i ustawodawcę dla poprawy stanu prawa, finansów publicznych, warunków działania podmiotów gospodarczych, przyspieszenia procesów gospodarki oraz poprawy bezpieczeństwa obywateli.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#PoselRomanGiedrojc">Nie sposób nie zgodzić się z tezą, że brak dbałości o porządek prawny stanowi poważne zagrożenie dla sprawnego funkcjonowania państwa i jego struktur. Słusznie stwierdzono w sprawozdaniu, że na zły stan prawa w Polsce wpływa głównie brak jego pewności i stabilności oraz zbyt liczne i częste zmiany obowiązujących aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#PoselRomanGiedrojc">W zakresie tworzenia prawa Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła kilkanaście wniosków ogólnych, np. dotyczących terminowości wydawania aktów wykonawczych do ustaw oraz zachowania odpowiedniej zwłoki czasowej pomiędzy ogłoszeniem a wejściem w życie aktu prawnego, z którymi nie można polemizować.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#PoselRomanGiedrojc">Trafne są także postulaty Najwyższej Izby Kontroli w zakresie sprawdzanych ustaw. Przedstawiono 17 konkretnych wniosków dotyczących różnych działań związanych z funkcjonowaniem państwa i prawa.</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#PoselRomanGiedrojc">Bezwzględnie należy realizować wnioski w zakresie aktów wykonawczych do ustaw, chodzi tutaj głównie o przestrzeganie reguł tworzenia prawa. Są to: opracowanie projektów podstawowych przepisów wykonawczych do ustaw wraz z ustawą określającą obowiązek ich wydania, realizowanie obligatoryjnych uprawnień ustawowych, niewydawanie przepisów bez podstawy prawnej.</u>
          <u xml:id="u-322.7" who="#PoselRomanGiedrojc">Bardzo istotnymi elementami sprawozdania są wnioski związane z planowaniem i realizacją dochodów budżetowych. Najwyższa Izba Kontroli stwierdza tutaj jednoznacznie, że zarówno ich planowanie, jak też realizacja są dalekie od doskonałości. Szczególny niepokój budzi fakt, że zaniżone planowanie budżetowe nie miało istotnego wpływu na ocenę podmiotu wykonującego budżet, a wręcz było aprobowane przez resort finansów. Krytycznie oceniono realizację wydatków publicznych. Elastyczność i swoboda, z jaką dysponenci mogli gospodarować wydatkami, zostały ocenione przez Izbę jako nadmierne, gdyż budżet wykonany zasadniczo różnił się od uchwalonego, a ich przeniesienie na ostatnie dni roku budżetowego, jak stwierdza się w sprawozdaniu, służyło usankcjonowaniu innego niż w ustawie budżetowej przeznaczenia środków.</u>
          <u xml:id="u-322.8" who="#PoselRomanGiedrojc">Najwyższa Izba Kontroli zwróciła także uwagę, opierając się na wynikach z przeprowadzonych kontroli, na wciąż nierozwiązane problemy gospodarki finansowej państwowych funduszy celowych. Gospodarka wielu funduszy nosi znamiona bardzo posuniętej dowolności, a w odczuciu społecznym ma charakter wręcz kryminogenny.</u>
          <u xml:id="u-322.9" who="#PoselRomanGiedrojc">Z uznaniem muszę stwierdzić, że sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku 1998 z redakcyjnego i technicznego punktu widzenia nie budzi zastrzeżeń. Uwzględniono uwagi i sugestie posłów stawiane w sprawozdaniu za rok 1997, dotyczące głównie nadmiernej szczegółowości zawartych w sprawozdaniu treści. Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku 1998 jest niewątpliwie w dużo większym stopniu syntetyczne. Oczywiste jest jednak, że z uwagi na zakres przedmiotowy i podmiotowy działalności Izby sprawozdanie musi być obszerne i wyczerpujące. Takie właśnie jest, jak sądzę, sprawozdanie, jakie Najwyższa Izba Kontroli przedłożyła Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-322.10" who="#PoselRomanGiedrojc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stosownie do postanowień art. 5 ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, Najwyższa Izba Kontroli przeprowadza kontrolę pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Efektem tej działalności winny być ustawowe działania podejmowane przez Izbę, zmierzające do zlikwidowania stwierdzonych podczas kontroli - użyję tutaj sformułowania bardzo szerokiego - nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-322.11" who="#PoselRomanGiedrojc">Wysoki Sejmie! W swym wystąpieniu będę się starał przedstawić uwagi dotyczące sprawozdania w porządku chronologicznym, określonym w jego wewnętrznej strukturze. I tak w części pierwszej niezmiernie duże znaczenie mają informacje zawarte w pkt. 4, zatytułowanym: Działania podjęte po zakończeniu kontroli. Stwierdza się tutaj, że, działając na podstawie art. 63 ust. 3 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, Izba przekazała do komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej 341 zawiadomień o naruszeniu dyscypliny budżetowej. Skierowano także do organów powołanych do ścigania przestępstw lub wykroczeń 132 zawiadomienia o tym, że ustalenia kontroli pozwalają na uzasadnione podejrzenie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia.</u>
          <u xml:id="u-322.12" who="#PoselRomanGiedrojc">W roku 1998 Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała 4557 jednostek. Jak wynika z danych zaprezentowanych w części drugiej sprawozdania, wyniki ważniejszych kontroli, skala i zakres stwierdzonych zaniedbań, nieprawidłowości oraz nieprzestrzegania obowiązującego prawa przez wszystkie kontrolowane podmioty są olbrzymie. W sprawozdaniu przedstawiono jedynie, w syntetycznym ujęciu, ważniejsze przykłady stwierdzonych podczas kontroli uchybień. Zdaję sobie sprawę, że określenie ˝uchybienia˝ jest nieadekwatne do ciężaru gatunkowego zaprezentowanych w sprawozdaniu zjawisk. Tak więc niewątpliwie materiały źródłowe zawarte w protokołach pokontrolnych zawierają szereg ustaleń szczegółowych, stwierdzających naruszenie obowiązującego prawa. Nasuwa się tu pytanie: Czy w tej sytuacji liczba zawiadomień o naruszeniu dyscypliny budżetowej czy też zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw lub wykroczeń odzwierciedla rzeczywistą liczbę stwierdzonych podczas kontroli stanów faktycznych uzasadniających tego rodzaju działalność pokontrolną?</u>
          <u xml:id="u-322.13" who="#PoselRomanGiedrojc">Art. 63 ust. 1 ustawy o NIK stanowi: W razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia Najwyższa Izba Kontroli zawiadamia organ powołany do ścigania przestępstw lub wykroczeń. Tak więc obowiązuje tu zasada legalizmu. Czy zasada ta jest respektowana? Jeżeli nie, to jakie są kryteria oceny, na podstawie których kieruje się w odniesieniu do osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa, wykroczenia lub naruszenia dyscypliny budżetowej wnioski do stosownych organów?</u>
          <u xml:id="u-322.14" who="#PoselRomanGiedrojc">Uszczuplenia finansowe stwierdzone przez Najwyższą Izbę Kontroli w 1998 r. Ogółem stwierdzono uszczuplenia na kwotę 2 874 596 949 zł, w tym uszczuplenia dotyczące budżetu państwa na kwotę 2 051 811 773 zł. Można zaryzykować stwierdzenie, że jest to wierzchołek góry losowej, albowiem uszczuplenia zostały stwierdzone tylko podczas przeprowadzonych przez NIK kontroli. W wyniku przeprowadzonych przez Izbę kontroli oraz wystąpień odzyskano środki finansowe na łączną kwotę 287 537 476 zł. Kwota ta stanowi niewiele ponad 10% uszczupleń stwierdzonych ogółem. Nie sądzę, aby rezultat ten można było uznać za imponujący.</u>
          <u xml:id="u-322.15" who="#PoselRomanGiedrojc">Skargi, listy i wnioski kierowane do NIK. Ogółem do Najwyższej Izby kontroli skierowano 7625 skarg, listów i wniosków. Niewątpliwie największe zaufanie obywatele mają do centrali NIK, do której skierowano 5066 skarg. 1755 z nich miało charakter anonimowy. Smuci mnie to zjawisko, albowiem świadczy, że często obywatele boją się wystąpić z otwartą przyłbicą. Skargi są, jak wynika ze sprawozdania, ważnym źródłem informacji o nieprawidłowościach lub nadużyciach. Świadczy o tym chociażby fakt, że w wyniku tzw. kontroli skargowych Izba ujawniła nadużycia i straty o łącznej wysokości przekraczającej 195 mln zł (w roku poprzednim - 19 mln zł). Na 132 zawiadomienia organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 26 stwierdzono w wyniku kontroli skargowych. Należy wiąc postulować, aby Izba kontynuowała ten rodzaj działalności kontrolnej, inspirowanej informacjami obywateli oburzonych łamaniem prawa.</u>
          <u xml:id="u-322.16" who="#PoselRomanGiedrojc">Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli. Chciałbym tu zwrócić uwagę na jeden problem. W sprawozdaniu deklaruje się, że jednym z głównych założeń polityki kadrowej jest i będzie zwiększenie grupy pracowników młodszych poprzez wykorzystanie naturalnego ruchu kadrowego. Jak wiadomo, na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego (...) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach pracownicy Najwyższej Izby Kontroli nadzorujący i wykonujący czynności kontrolne nabywają uprawnienia emerytalne w wieku 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni). Na str. 49 sprawozdania stwierdzono, że w grupie pracowników nadzorujących i wykonujących czynności kontrolne zatrudnia się 11% osób w wieku ponad 60 lat. Tak więc na 1224 osoby zatrudnione w tej grupie 134 posiada uprawnienia emerytalne. Jest oczywiste, iż uzyskanie uprawnień emerytalnych zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem pracy jest przywilejem, ale trzeba koniecznie zadać pytanie, czy uprawnienia do wcześniejszych emerytur pracowników nadzorujących bądź wykonujących czynności kontrolne w świetle reformy emerytalnej są zasadne. Jak więc w świetle tych liczb należy rozumieć prezentowaną deklarację o zwiększeniu grupy pracowników młodszych poprzez wykorzystanie naturalnego ruchu kadrowego?</u>
          <u xml:id="u-322.17" who="#PoselRomanGiedrojc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najwyższa Izba Kontroli w świetle obowiązującego prawa zajmuje się głównie problematyką gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-322.18" who="#PoselRomanGiedrojc">Wyniki ważniejszych kontroli przedstawione zostały w układzie tematycznym: Finanse publiczne, w tym wykorzystanie dotacji, kredytów, podatki, funkcjonowanie służb celnych, zamówienia publiczne, państwowe podmioty gospodarcze, restrukturyzacja i prywatyzacja, transport, bezpieczeństwo państwa, działalność państwa w sferze socjalnej, ochrona środowiska. Wszystkie te kontrole okołobudżetowe dotyczące różnych sfer funkcjonowania finansów publicznych wykazują, że uchybienia, zaniedbania, nieprawidłowości mają charakter wieloletni i stały.</u>
          <u xml:id="u-322.19" who="#PoselRomanGiedrojc">Na przykład w sprawozdaniu stwierdza się, że nieprawidłowości dotyczące przyznawania i wykorzystywania dotacji budżetowych dla górnictwa węgla kamiennego trwają od 1995 r. Działo się tak wskutek rażących zaniedbań Ministerstwa Gospodarki w zakresie stanowienia norm prawnych regulujących wykorzystanie dotacji oraz braku nadzoru nad ich rozdysponowaniem. Kontrola organizacji poboru należności budżetowych z tytułu nakładania grzywien w drodze mandatów wykazała rażące nieprawidłowości organów państwa, w szczególności urzędów wojewódzkich, w zakresie egzekwowania należności z tytułu tak zwanych mandatów kredytowych. Kontrola wykorzystania kredytu Banku Światowego przeznaczonego na restrukturyzację systemu opieki zdrowotnej w Polsce wykazała poważne zaniedbania w zakresie wykorzystania środków tego kredytu. W sprawozdaniu stwierdza się, że przez kilka kolejnych lat Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej nie opracowało koncepcji racjonalnego wykorzystania tych znacznych środków kredytowych. Kontrola działalności organów skarbowych w stosunku do dłużników skarbu państwa w latach 1995-1997 wykazała rażące nieprawidłowości w działalności tych organów. Kontrole z lat 1996 -1997 wykazały, że system odpowiedzialności finansowej za naruszenie dyscypliny budżetowej funkcjonuje nieskutecznie. Kontrola wykorzystania środków budżetowych na realizację specjalnych programów i urządzeń badawczych SPUR wykazała istnienie poważnych nieprawidłowości w latach 1973-1997. Kontrole funkcjonowania służb celnych Najwyższa Izba Kontroli prowadziła od 1995 r. Kolejne z nich zakończono w roku 1998. Wszystkie wykazywały rażące nieprawidłowości w funkcjonowaniu tych służb. Zamówienia publiczne. Stwierdzono nieprawidłowości od 1995 r. Nie zrealizowano większości wniosków Najwyższej Izby Kontroli przedstawionych w informacji z 1994 r. o wynikach kontroli związanych z ochroną przeciwpowodziową. Od lipcowego kataklizmu z 1997 r. nie poprawił się stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego kraju. Kontrole wykorzystania środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wykazały zaniedbania od roku 1995. Dopiero tutaj Najwyższa Izba Kontroli postanowiła przystąpić do działania bardziej radykalnego: ˝Nie można dłużej tolerować jawnego marnotrawienia środków, których tak przecież brakuje na konkretną pomoc osobom pokrzywdzonym przez los. Najwyższa Izba Kontroli zamierza wkrótce przedstawić wniosek o rozpatrzenie przez Sejm problematyki pomocy dla osób niepełnosprawnych˝. Dlaczego tak późno?</u>
          <u xml:id="u-322.20" who="#PoselRomanGiedrojc">Wysoki Sejmie! Najwyższa Izba Kontroli ma obowiązek realizowania zadań określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli. Są to zadania kontrolne. Polegają na konstatacji określonych zjawisk występujących w gospodarce i stawianiu wniosków. Problem polega jednak, jak sądzę, na skuteczności tych działań. Skuteczność ta nie jest według mojej oceny wielka. Wydaje się, że Najwyższa Izba Kontroli winna w większym stopniu wpływać na działalność organów władzy wykonawczej wszystkich szczebli. W uzasadnionych przypadkach wnioski Izby winny mieć charakter radykalny. W zakończeniu sprawozdania jest napisane ˝Wszystkie osoby, instytucje i urzędy działające w imieniu państwa muszą mieć świadomość, że ich działalność musi być oparta na przepisach prawa i pozostawać w zgodności z nimi˝. Wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli i płynące z nich wnioski powinny być pomocne w dochodzeniu do tego celu. Niestety nie są.</u>
          <u xml:id="u-322.21" who="#PoselRomanGiedrojc">A więc zasadne jest w ocenie Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność podjęcie przez Wysoki Sejm uchwały w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej przez Najwyższą Izbę Kontroli, albowiem zadaniem kontroli państwowej powinno być ustalenie przyczyn nieprawidłowości w funkcjonowaniu państwa i wskazywanie rozwiązań służących poprawie stanu instytucji państwowych, a nie zajmowanie się tylko zbieraniem i segregowaniem nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-322.22" who="#PoselRomanGiedrojc">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność potwierdza, że Najwyższa Izba Kontroli w sposób niedostateczny kieruje swoje zainteresowanie w sprawach o strategicznym znaczeniu dla państwa, m.in. takich jak:</u>
          <u xml:id="u-322.23" who="#PoselRomanGiedrojc">- ocena stanu przygotowań instytucji i urzędów odpowiedzialnych za integrację z Unię Europejską,</u>
          <u xml:id="u-322.24" who="#PoselRomanGiedrojc">- efektywność działania jednostek kierujących Policją państwową,</u>
          <u xml:id="u-322.25" who="#PoselRomanGiedrojc">- negatywne zjawiska w zakresie rozbudowy funduszy i instytucji finansowych znajdujących się poza kontrolą budżetu państwa,</u>
          <u xml:id="u-322.26" who="#PoselRomanGiedrojc">a także, a może przede wszystkim</u>
          <u xml:id="u-322.27" who="#PoselRomanGiedrojc">- ocena skuteczności ustawodawstwa antykorupcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-322.28" who="#PoselRomanGiedrojc">W ocenie Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność należy przyjąć całościową strategię działania Najwyższej Izby Kontroli i czytelne kryteria, na podstawie których podejmowane są decyzje o wyborze tematów kontroli, w tym także kontroli doraźnych.</u>
          <u xml:id="u-322.29" who="#PoselRomanGiedrojc">Również ważnym zadaniem jest unowocześnienie kontroli państwowej w zakresie ustalenia zasad polityki kadrowej i organizacji Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-322.30" who="#PoselRomanGiedrojc">Reasumując, Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność opowiada się za skierowaniem projektu uchwały do Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, a także za przyjęciem sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli za rok 1998. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-322.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Ryszarda Ulickiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PoselRyszardUlicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD, pragnę stwierdzić, że Najwyższa Izba Kontroli zrealizowała w 1990 r. wszystkie zadania wynikające z ustawy zasadniczej, kolejnych ustaw Wysokiej Izby dotyczących działalności i statusu NIK, jak również te zadania, które zawarła w swoim planie, i te, które zlecała jej Wysoka Izba i jej organy, a także prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#PoselRyszardUlicki">Pragnę uniknąć przytaczania danych statystycznych zawartych w obszernym sprawozdaniu, którym dysponują panie posłanki i panowie posłowie, ale chcę podkreślić, że mamy do czynienia z obrazem ogromu pracy wykonanej sumiennie, z zachowaniem należytej dbałości, obiektywności ocen i należytego dystansu do badanych zjawisk i tendencji.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#PoselRyszardUlicki">Jakość tej pracy, którą odzwierciedla sprawozdanie, zasługuje na szczególne uznanie, gdy się weźmie pod uwagę fakt, że dotyczy ona problemów mających ogromną złożoność, fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania państwa, jego agend, często wielką dynamikę i bezprecedensowy charakter - tak zresztą jak wszystkie dokonujące się w Polsce przemiany ustrojowe i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#PoselRyszardUlicki">Jestem przekonany, że trzeba o tym pamiętać, gdy dokonuje się oceny pracy NIK. Muszą o tym pamiętać zwłaszcza ci, którzy swoje błędy tak łatwo usprawiedliwiają pionierskim charakterem podejmowanych działań i reform, i również ci, którzy w pewnym momencie wręcz odmawiali NIK prawa do kontrolowania czterech wielkich reform.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#PoselRyszardUlicki">Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na szczególną dbałość autorów o jakość przedkładanego sprawozdania, klarowność wywodów, rzetelność argumentacji, które biorą się właśnie z jakości przeprowadzonych kontroli i wysokiego poziomu kwalifikacji osób będących autorami przedkładanych raportów i w swojej praktyce kierujących się tymi zasadami, których oczekują od kontrolowanych. Nieprawdą jest więc twierdzenie, że analizy NIK są powierzchowne, że są jedynie fotografią branżowych rzeczywistości i że nie zawierają pogłębionych analiz przyczyn negatywnych zjawisk. Taką opinię o przedstawionym raporcie i działalności NIK potwierdzają liczne ekspertyzy wybitnych i niezależnych specjalistów. Ale przecież nie jest tak, że nikt nie popełnia błędów i że nie zdarzają się niekiedy w pracach NIK jakieś uchybienia - ale stanowią one znikomy promil tego, co NIK robi dobrze i w najlepszej wierze. Ten właśnie marginesik rzeczywistych, a czasem urojonych uchybień bywa rozdymany do rozmiarów niedających się niczym usprawiedliwić. Ta metoda stanowi klasyczny przykład upolityczniania tego, co robi NIK.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#PoselRyszardUlicki">Od kilku dni iskrzy między NIK a częścią parlamentu. To iskrzenie ma swoje dobre i złe strony. Ujawniło ono, że wykreowanie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej nie zostało poprzedzone głębszymi przemyśleniami na temat wzajemnych relacji między tą komisją a wszystkimi innymi komisjami sejmowymi, które mają przecież, tak to można powiedzieć, swoje prawa wobec NIK. Ujawniło także potrzebę poszukiwania nowej formuły funkcjonowania komisji, która będzie uwzględniała konstytucyjne i ustawowe relacje między marszałkiem Sejmu i Prezydium Sejmu a NIK.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#PoselRyszardUlicki">Złą stroną tego iskrzenia jest cały ten kontekst obniżający rangę NIK, który jako być może ostatnia już instytucja państwowa, konstytucyjna instytucja, powinien być poza podejrzeniami. Kto obniża autorytet NIK, ten obniża autorytet parlamentu. Nie może być tak, że nie będziemy umieli rozmawiać spokojnie i konstruktywnie o problemach NIK. Nikt nie ma do tego większego prawa niż parlament. Jednak te rozmowy muszą mieć należyty poziom. Dzisiejsze iskrzenie, przypomnę, zapoczątkowała mało smaczna prowokacja wobec prezesa NIK, któremu zarzucono trwonienie pieniędzy na zakup mebli do służbowego mieszkania. Mówiono o kwocie pół miliarda starych złotych, a okazało się, że chodzi o kwotę 10 razy mniejszą. W każdym przypadku zarzuty muszą być sprawdzane, ale w tym wypadku szczególnie. Gdyby autorzy wysuwanych zarzutów mieli rację, konsekwencje musiałyby być szczególnie ostre, nikt jednak nie zadbał o to, by przeprosić prezesa. Nie tylko oszkalowano prezesa NIK, ale także zaszkodzono autorytetowi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#PoselRyszardUlicki">Chcę powiedzieć, że to nie rzekoma miałkość ustaleń NIK jest powodem obniżania rangi wszelkiej kontroli państwowej, ale klimat lekceważenia wniosków i zaleceń sprzyjający poczuciu bezkarności tych, którym NIK wytknął błędy lub nadużycia. W Polsce wiele osób, także całe grupy, bezkarnie nuci na znaną melodię taki oto tekst: NIK nam nie zrobi nic! Tak długo, jak długo będzie się tolerować taki stan rzeczy, szukanie słabości w działaniach NIK, często urojonych, zastąpi refleksje nad jego dorobkiem. NIK jest przecież, bez względu na to jak różne strony sceny politycznej oceniają jego działalność, prawdziwą skarbnicą wiedzy o brakach i słabościach prawie we wszystkich dziedzinach życia. Jego doświadczenie powinno być w większym stopniu niż dotyczczas wykorzystywane w pracach Sejmu, zwłaszcza gdy modyfikujemy lub tworzymy nowe prawo.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#PoselRyszardUlicki">W kontekście tego, co mówił dziś prezes Wojciechowski na temat uprawnień i kompetencji NIK, trzeba powiedzieć, że sam parlament winien częściej stawać na straży autorytetu NIK, domagając się egzekwowania i realizacji wniosków i zaleceń. Część zarzutów, które padały na tej sali, przypomina opowieść o ścinaniu głowy posłańcowi, który przynosi złą wiadomość.</u>
          <u xml:id="u-324.9" who="#PoselRyszardUlicki">Naszym zdaniem rząd powinien przedstawiać Wysokiej Izbie swoisty harmonogram realizacji zaleceń NIK i co jakiś czas informować Sejm o ich wykonaniu. Trzeba zaczynać od góry, jeśli chce się szacunku dla prawa na wszystkich poziomach.</u>
          <u xml:id="u-324.10" who="#PoselRyszardUlicki">W atmosferze iskrzenia, o którym mówiłem i które stało się także zjawiskiem medialnym, powstał projekt uchwały w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez NIK (druk nr 1238). Nikt nie podważa - także mój klub - konieczności doskonalenia i wzmacniania kontroli państwowej, jednak ten dokument zawiera wiele sformułowań, które - gdyby były zaleceniami dla przyszłej działalności NIK - mogłby zostać w jakiejś części zaakceptowane przez mój klub. Jednak zawarte w nim elementy ocenne, dotyczące dotychczasowej działalności NIK, w ogromnej liczbie przypadków rozmijają się z prawdą lub nie znajdują potwierdzenia w praktyce NIK. Ponieważ projekt został zamieszczony w jednym druku z wnioskiem komisji o przyjęcie sprawozdania, powstało wrażenie, że jest on częścią stanowiska Komisji Do Spraw Kontroli Państwowej. Przypominam więc, że to są dwa odrębne dokumenty i muszą być odrębnie traktowane przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-324.11" who="#PoselRyszardUlicki">Po tym przypomnieniu pragnę oświadczyć, że Klub Parlamentarny SLD będzie głosował za przyjęciem sprawozdania z działalności NIK w 1998 r., zawartego w druku nr 1175.</u>
          <u xml:id="u-324.12" who="#PoselRyszardUlicki">Jednocześnie w imieniu mojego klubu wnoszę o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu uchwały w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez NIK w kształcie, w jakim została ona przedstawiona. Przedłożona propozycja jest o tyle niefortunnie poczęta, że jest tworem prezydium komisji, którego mam zaszczyt być członkiem i które, co trzeba podkreślić, do takiego działania zostało upoważnione przez komisję, jednak po przemyśleniach, także i po rozmowach w klubie uważamy, że lepiej byłoby, gdyby nowy projekt zyskał aprobatę całej komisji i zawierał również propozycje rozwiązywania dylematów, które wynikają z potrzeby ukształtowania nowych, lepszych relacji między Sejmem a NIK, także w kontekście powstania Komisji Do Spraw Kontroli Państwowej. Nowa uchwała musi także, naszym zdaniem, zawierać propozycje regulacji, które przyniosą poprawę skuteczności egzekwowania wniosków i zaleceń NIK. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-324.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła marszałka Józefa Zycha o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PoselJozefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przysłuchiwałem się tej debacie, mając przed sobą zarówno tekst sprawozdania, jak i projekt uchwały, i odnoszę wrażenie, że popełniamy pewien błąd i istnieje poważne nieporozumienie pomiędzy oczekiwaniem co do roli NIK na obecnym etapie i ustawowym uregulowaniem obowiązków NIK.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#PoselJozefZych">Jestem za tym, aby ustawa o NIK i działalność NIK była przede wszystkim skuteczna, aby te relacje zawsze się poprawiały. Jeżeli dzisiaj chcemy postawić bardzo poważne zarzuty NIK, to trzeba popatrzeć, jaki jest porządek prawny. Trzeba powrócić do poprzedniego sprawozdania i zobaczyć, wczuć się w to, kto opracowywuje plan pracy NIK, czy jest on z Sejmem uzgadniany, czy nie, jakie są zadania z inicjatywy własnej Sejmu, a potem dopiero powiedzieć: panowie, nie tędy droga, bo inne były oczekiwania, co innego z wami uzgodniliśmy, a wy robicie co innego. A zatem, po pierwsze, jeżeli chodzi o tematyczną kontrolę, to do tego trzeba podejść rzeczowo.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PoselJozefZych">Druga sprawa. NIK przedkłada sprawozdanie i to sprawozdanie wskazuje na rzeczywiście poważną pracę, jaka została wykonana. Jakie są oczekiwania? Podstawową sprawą i wnioskiem, jaki z tego wynika, jest to, o czym wszyscy wiemy, że nie tylko NIK przeprowadza kontrole, nie tylko prokuratura kieruje akty oskarżenia, tylko że nie wykonuje się tego wszystkiego. Spójrzmy chociażby na zarzuty dotyczące tworzenia prawa. Czy to jest nagminny zarzut tutaj w Izbie? On dotyczy również tworzenia prawa. Proszę przypomnieć sobie, co było dzisiaj przy ustawie o języku polskim. Otóż do sprawozdawcy kierowano pytania, na które pani poseł nie powinna odpowiadać, bo nie musiała odpowiadać, a dotyczyły ustawy o radiofonii i telewizji. Co więcej, wtedy kiedy akurat prawidłowo odpowiadała na tematy prawnicze ściśle, a sprawozdawcą nie zawsze jest prawnik, kiedy cytowała prawidłowo zapisy, na sali był śmiech albo posłowie podnosili zarzuty - przykro mi, ponieważ jeden poseł był z mojego klubu - nie mając pojęcia o tworzeniu prawa. Tak być nie może. Jeżeli są poważne zarzuty co do tworzenia prawa, i one się ciągle powtarzają, to trzeba by wreszcie zastanowić się, kto za to odpowiada. Dlaczego to tak jest, że ciągle nowelizujemy ustawy, a nie ma tekstów jednolitych? Dlaczego to tak jest, że nie egzekwuje się przepisów wykonawczych? Myślę, że to nie jest tylko rola Najwyższej Izby Kontroli, ale przecież jest to cały proces tworzenia prawa w tym państwie i na tym odcinku obowiązki różnych organów są najróżniejsze.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#PoselJozefZych">Najwyższa Izba Kontroli omawia problem np. przekształceń w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń (PZU). Przecież od dwóch kadencji na tej sali w interpelacjach, w zapytaniach wielokrotnie problem poruszano. I co? Na dzień dzisiejszy możemy się dowiedzieć, jakie są skutki finansowe, a więc marnotrawienie składek ubezpieczeniowych, które wnosi społeczeństwo w różnej formie. A dwie trzecie rynku ubezpieczeniowego to jest Powszechny Zakład Ubezpieczeń. I przeprowadzono to? Nie. Oczywiście nadzoruje Ministerstwo Finansów, są agendy odpowiedzialne i nic się nie dzieje, to jak to? Jest pytanie, czy NIK ustalił, co się stało? Ustalił. I przedstawia wnioski? Przedstawia. A jaka jest realizacja? Żadna realizacja.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#PoselJozefZych">Jeżeli dzisiaj chcemy poważnie podejść do informacji Najwyższej Izby Kontroli, to w moim przekonaniu trzeba zlecić Najwyższej Izbie Kontroli zbadanie, w ilu przypadkach zawiadomień, wniosków były one efektywne. W ilu przypadkach prokuratura wykorzystała te materiały. Co się dalej stało? Jednostki nadrzędne. O, to jest dążenie do tego, żeby materiały NIK były prawidłowo wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Nie wiem, jak w tej chwili procedujemy, bo przecież jeżeli chodzi o przyjęcie uchwały o NIK, każdej uchwały Sejmu, to powinno być pierwsze i drugie czytanie, tu jakoś mamy sprawę pomieszaną, na co zwrócił uwagę zresztą przed chwilą pan poseł Ulicki.</u>
          <u xml:id="u-326.6" who="#PoselJozefZych">Jeżeli w projekcie uchwały chcemy zawrzeć stwierdzenie, że NIK powinien ocenić skuteczność ustawodawstwa antykorupcyjnego, to chcę powiedzieć, że on tego nigdy nie wykona, bo nie ma ani możliwości, ani skutku. Gdybyśmy postawili zagadnienie w ten sposób, czy przepisy antykorupcyjne są przestrzegane, to NIK może to ustalić w trakcie różnych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-326.7" who="#PoselJozefZych">Natomiast efektywność to jest problem całych lat, trzeba by kontrolować prokuraturę, trzeba by ustalać, co w sądach, co w zakładach pracy, a to jest niemożliwe do osiągnięcia. Tak samo mam poważne wątpliwości, czy NIK jest w stanie ocenić efektywność działania jednostek kierujących policją państwową. Jest przecież pytanie, w jakim zakresie? Przecież dopiero odbyliśmy tutaj 2-dniową debatę na temat bezpieczeństwa: ile było problemów, kto za co jest odpowiedzialny, policja, prokuratura. Okazuje się, a dotyczy to różnych materiałów, że wracamy do tego samego punktu, i odnosi się wrażenie, jak gdyby w naszym państwie NIK nie był w stanie, dostrzegając problemy, opanować tego wszystkiego, co się dzieje, albo podjąć pewne skuteczne decyzje. Tak być nie może. Jest to organ podporządkowany Sejmowi, tu się zgadzam z panem przewodniczącym Ujazdowskim, tylko jednocześnie, jeżeli on ma skutecznie realizować zadania wynikające z konstytucji i ustaw - a także w ramach tych ustaw zlecone przez Sejm - to sprawa musi być postawiona trochę inaczej. Przede wszystkim Sejm powinien zadbać o to, aby wnioski Najwyższej Izby Kontroli kierowane do wszystkich organów, do jednostek nadrzędnych i organów, które są kontrolowane, były bezwględnie przestrzegane i realizowane. I to jest podstawowa sprawa.</u>
          <u xml:id="u-326.8" who="#PoselJozefZych">Myślę, że oczywiście powinniśmy oczekiwać - i to jest w interesie NIK, i nie tylko NIK - udoskonalenia pracy NIK, tego, aby środki techniczne były lepsze, aby polityka kadrowa była czytelna, jasna, by kwalifikacje... Popatrzmy na te problemy, którymi zajmuje się NIK - można by powiedzieć, że to jest jakiś superorgan w państwie - opiniodawczy, badający, który zajmuje się wszystkimi zagadnieniami. Wiemy, że przecież tak nie jest i stąd też Najwyższa Izba Kontroli powinna ściśle i precyzyjnie ustalać stan faktyczny, przedstawiać wnioski i, także, dokonywać analizy - ale analizy możliwej, na tym gruncie nikogo niewiążącej. Myślę, że to zrobiła. Popatrzmy na trzeci rozdział tej informacji - podejmuje się tu analizę stanu naszego prawa, zgłasza się wiele wniosków dotyczących nawet konkretnych ustaw itd. Można by także polemizować z pewnymi zawartymi tutaj wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-326.9" who="#PoselJozefZych">Myślę, że brakiem - wybaczy mi to pan prezes Wojciechowski - w wystąpieniu pana prezesa było to, że podjął zbyt szeroką polemikę z tym projektem uchwały. Panie prezesie, rozumiem, że pan nam ułatwił sytuację swoim wystąpieniem. Ale jednocześnie jest to sprawa posłów, klubów - to jest nasz akt, który podejmujemy, i powinniśmy zadbać o to, żeby on był jasny, czytelny i odpowiadał temu wszystkiemu, co się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-326.10" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Przez 8 lat współpracowałem blisko z Najwyższą Izbą Kontroli, byli różni prezesi i zawsze dbaliśmy po to, aby przede wszystkim Najwyższa Izba Kontroli była organem bezstronnym. Biorąc pod uwagę to sprawozdanie z rocznego okresu, w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego uznaję, że jest to sprawozdanie wskazujące na ogrom pracy. Ale przede wszystkim wskazuje ono na jedną rzecz, na to, jak wiele problemów jest do uregulowania w naszym państwie i jak wiele kwestii wymaga jasnego i precyzyjnego określenia, a w szczególności określenia wymagają oczekiwania Sejmu w stosunku do Najwyższej Izby Kontroli. Chodzi tu jeszcze o jedno, mianowicie konsekwentne żądanie realizacji tych wniosków i uwag, które przedstawia Najwyższa Izba Kontroli. Przecież o sensie wysłuchiwania rocznych sprawozdań stanowi wyciąganie z nich wniosków. Dlatego też muszę powiedzieć ze smutkiem, że jest nieporozumieniem, jeżeli sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli, organu kontroli najwyższego w państwie, jest rozpatrywane o godz. 24.</u>
          <u xml:id="u-326.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Włodarczyka w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski, a także Naszego Koła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja też się przyłączę do tego apelu pana marszałka Zycha. Jest naprawdę skandalem, że to już któryś rok z kolei sprawozdania NIK rozpatrywane są o tej porze przy pustej sali. I wnoszę o to, aby następne, przyszłoroczne sprawozdanie było o odpowiedniej porze - porannej, telewizyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Daj Boże doczekać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Materia, nad którą debatujemy, jest bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Od zeszłorocznej debaty na temat rocznego sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli wiele się w zakresie zainteresowania Sejmu kontrolą państwową zmieniło, i to, moim zdaniem, zmieniło się na dobre. Powołana została stała sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej. Jej prace pozwalają posłom, nie tylko członkom komisji do spraw kontroli, głębiej wniknąć w mechanizm funkcjonowania NIK i Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Myślę, że podkomisja do spraw kadry i polityki kadrowej Najwyższej Izby Kontroli, która została powołana w tym roku i ma zakończyć swoje prace do końca tego roku, pozytywnie wpłynie na prace Najwyższej Izby Kontroli. Mam nadzieję, że marszałek Sejmu, ale również i Wysoka Izba, Sejm będzie uwzględniał pracę, wyniki prac tej komisji i podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Dziś po raz pierwszy mamy przed sobą - poza stanowiskiem komisji do spraw kontroli w sprawie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1998 r., które Koło Parlamentarne Ruchu Odbudowy Polski i Nasze Koło popierają - komisyjny projekt uchwały Sejmu w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Wielokrotnie z tej trybuny mówiliśmy, że najsłabszą stroną kontroli państwowej jest jej mała skuteczność, niegroźna sprawozdawczość, która, jak mówi komisyjny projekt uchwały: ˝koncentruje się raczej na opisie ˝objawów˝ niekorzystnych zjawisk niż na analizie ich przyczyn˝.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Nie została jak dotąd wypracowana polityka kontrolna, która pozwalałaby w makroskali wychwytywać i wskazywać zbliżające się największe zagrożenia dla funkcjonowania państwa w dobie transformacji ustrojowej, w momencie przeprowadzania reform. Jesteśmy zalewani wynikami drobnych, czasami mało znaczących kontroli. Brak natomiast ogólnej charakterystyki niekorzystnych tendencji w obszarach najważniejszych dla Polski. Projekt uchwały Komisji do Spraw Kontroli Państwowej wypunktowuje ważne z tego punktu widzenia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-330.6" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Moim zdaniem brak w nim jednak generalnych wniosków dotyczących prywatyzacji, zwłaszcza sektora bankowego, oraz mechanizmów kontrolnych instytucji samorządowych, ale także bardzo ważnego, coraz bardziej ważnego problemu, jakim jest szeroko pojęta polityka rolna. Te sprawy są tylko i wyłącznie punktowo traktowane, natomiast brak tutaj generalnej wizji - wynikającej oczywiście z kontroli, jaką by Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzała - która by pozwalała nam w jakiś sposób w tej chwili podejmować te decyzje, które musimy podjąć jako Sejm wobec obszarów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-330.7" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Dotychczasowe, jak wiemy, ustalenia, zwłaszcza jeżeli chodzi o instytucje samorządowe, o których mówiłem wcześniej, nie zawsze spełniają swoją rolę. NIK musi mieć długofalową koncepcję systemowej kontroli państwa, musi posiadać mapę największych jego zagrożeń. Zanim skrytykuje się stan higieny w wojsku, warto poddać kontroli mechanizmy prawne uniemożliwiające normalne funkcjonowanie resortu obrony. Jest chyba jakaś gradacja ważności z punktu widzenia strategicznych celów naszego państwa. I warto, by Najwyższa Izba Kontroli ją dostrzegała i wykorzystywała w swojej pracy.</u>
          <u xml:id="u-330.8" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Drugi problem, który tylko częściowo pojawia się w projekcie uchwały i który rodzi się w wyniku lektury sprawozdania z działalności NIK w 1998 r., to konieczność przeprowadzania przez NIK kontroli w trakcie realizacji konkretnych przedsięwzięć, przed ich zamknięciem. Najczęściej mamy do czynienia z wynikami kontroli zjawiska czy instytucji w kilka lat po pierwszych sygnałach o nieprawidłowościach, jakie tam występują. Bardzo często winni tych zaniedbań już tam nie pracują i często zajmują gdzie indziej równie ważne stanowiska. Przykłady można mnożyć bez końca.</u>
          <u xml:id="u-330.9" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Najwyższa Izba Kontroli powinna w większym stopniu koncentrować się na kontrolach przeprowadzanych właśnie przedsięwzięć - dziś tu chodzi przede wszystkim o reformy - aby można było skuteczniej wykorzystać wnioski pokontrolne i szybko podjąć odpowiednią korektę, zapobiegając większym stratom.</u>
          <u xml:id="u-330.10" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Trzeci problem, który dotyczy, tak jak zresztą i dwa pierwsze, w równym stopniu Najwyższej Izby Kontroli, jak i rządu, i Sejmu, to realizacja wniosków pokontrolnych, kwestia skuteczności działania NIK, egzekwowania ustaleń. Nie znam przykładu na to, aby złe przepisy lub osoby odpowiedzialne za błędne decyzje zostawały w trybie natychmiastowym usuwane z inicjatywy rządowej lub poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-330.11" who="#PoselWojciechWlodarczyk">W przypadku kontroli ˝Huzara˝ na przykład padają konkretne nazwiska, ale brak wniosków personalnych, i te osoby do dzisiaj zajmują bardzo ważne stanowiska w rządzie. To powinno zostać jak najszybciej zmienione.</u>
          <u xml:id="u-330.12" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Wszystkie te trzy generalne problemy systemu kontroli w Polsce muszą być w najbliższym czasie rozwiązane. Jeżeli tak nie będzie, Najwyższa Izba Kontroli tracić będzie z dnia na dzień znaczenie, a Sejm straci możliwość skutecznego kontrolowania wydawania przydzielonych przez Wysoką Izbę pieniędzy - pieniędzy nas wszystkich. I nie tylko kontrolowania, ale przede wszystkim zapobiegania ich marnotrawstwu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Janiszewskiego w imieniu Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dłuższa nazwa niż wielkość koła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PoselMichalJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Przedstawione Sejmowi i omawiane dziś sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli posłowie Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna oceniają pozytywnie. Taką opinię wyraziły też wszystkie komisje sejmowe. Jest to dość rzetelny przekaz odnotowanych zdarzeń i zjawisk w kontrolowanych jednostkach organizacyjnych państwa.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#PoselMichalJaniszewski">Przy okazji dzisiejszej debaty warto postawić cały szereg pytań, na które zarówno Wysoka Izba, jak i NIK muszą znaleźć odpowiedzi, by nasz państwowy system kontroli był sprawny i sprostał obecnym i nadchodzącym wyzwaniom. Jedno z zadań dotyczy tego, jak poprawić egzekucję zaleceń wynikających z wniosków pokontrolnych. Co ma uczynić prezes NIK, jeżeli np. minister ignoruje protokół pokontrolny, nie wydaje na czas potrzebnego rozporządzenia czy aktu wykonawczego? Następny obszar to kontrola procesów integracyjnych z Unią Europejską. Wiemy przecież, że koordynacja działań poszczególnych resortów w spójny, jednoznaczny model współpracy z instytucjami Unii najdelikatniej mówiąc szwankuje. Pojawia się też pytanie, jak daleko w swoich wnioskach mają pójść analizy kierownictwa Najwyższej Izby Kontroli, by z jednej strony ułatwić Sejmowi podejmowanie decyzji, ale z drugiej strony - by NIK nie był posądzany o stronniczość polityczną. NIK powinien też otrzymać od Sejmu jasną dyspozycję co do kierunków strategicznych swoich działań. Czy na podstawie raportów powinien np. dokonywać ogólnej syntezy zjawisk i niedociągnięć, by sygnalizować, czy przypadkiem nie rodzi się stan patologii? Czy jego kontrole mają się ograniczyć do oceny ekonomicznego i zgodnego z prawem wydatkowania środków, czy też powinny zawierać opinie o efektywności tych wydatków, opinie o realizacji bądź zagrożeniach dobrze pojętego interesu narodowego?</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PoselMichalJaniszewski">Tego typu pytań i wątpliwości na pewno nadchodząca przyszłość przyniesie jeszcze wiele. Nie ulega też wątpliwości, że jesteśmy w okresie budowania nowej jakości współpracy pomiędzy Sejmem a Najwyższą Izbą Kontroli, co powinno zaowocować nową jakością systemu kontrolnego państwa. Wierzę, że sprostamy tym wszystkim wyzwaniom.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#PoselMichalJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie KPN - Ojczyzna głosować będą za przyjęciem przedłożonego przez Najwyższą Izbę Kontroli sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Teresę Liszcz z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PoselTeresaLiszcz">Wysoki Sejmie z Panem Marszałkiem na czele! Panie Prezesie Najwyższej Izby Kontroli! Pragnę odnieść się przede wszystkim do projektu uchwały Sejmu w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej sprawowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli. Nie ulega wątpliwości, że Sejm, któremu Najwyższa Izba Kontroli konstytucyjnie podlega, w każdym czasie może podjąć tego rodzaju uchwałę. I można też uznać, że dobrą okazją ku temu jest rozpatrywanie przez Izbę sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli. Moje poważne zastrzeżenia budzi natomiast tryb przygotowania projektu tej uchwały. Zawiera ona generalne oceny co do funkcjonowania naczelnego organu kontroli państwowej, bardzo ogólne, żeby nie powiedzieć ogólnikowe, i bardzo ogólne wskazania co do kierunków zmian. Przygotowanie projektu takiej uchwały, precedensowej, gdyż dotychczas Sejm ograniczał się do przyjęcia sprawozdania NIK, nie podejmując odrębnej uchwały, powinno być poprzedzone wszechstronną, pogłębioną dyskusją, której uczestnicy, przede wszystkim członkowie Komisji Kontroli Państwowej, powinni być świadomi celu, jaki sobie stawia. Podstawą takiej dyskusji powinien być wstępny projekt czy też założenia projektu uchwały przygotowane przez prezydium komisji. Tak się zazwyczaj dzieje, gdy komisja podejmuje jakąś uchwałę czy też przygotowuje projekt uchwały sejmowej. W tym przypadku było inaczej. Przedmiotem posiedzenia komisji z dnia 8 lipca bieżącego roku było rozpatrzenie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli. Do tego sprawozdania w zasadzie nie było żadnych uwag krytycznych. Były tylko pytania. Przedłożone Komisji Kontroli Państwowej na piśmie stanowiska branżowych komisji sejmowych też nie zawierały żadnych uwag krytycznych. Oceniały je jako dobre albo bardzo dobre. Toteż komisja jednogłośnie to sprawozdanie przyjęła. Jednocześnie, niejako na marginesie sprawozdania, toczyła się dyskusja na temat zadań NIK, resortowego czy problemowego podejścia do kontroli, relacji między NIK a Sejmem, skuteczności kontroli NIK-owskich. Na zakończenie tej trwającej około godziny dyskusji przewodniczący komisji zaproponował, aby po przyjęciu sprawozdania NIK czy też po przyjęciu stanowiska proponującego Sejmowi przyjęcie sprawozdania komisja upoważniła prezydium do sformułowania projektu uchwały - tutaj cytuję ze stenogramu posiedzenia komisji - ˝który będzie zawierał te propozycje i postulaty, które były przedmiotem dzisiejszej dyskusji˝. Było to zakończenie posiedzenia komisji, zapanował już pewien ruch. Moim zdaniem nie było jasne o projekt jakiej uchwały chodzi. Uchwały komisji czy uchwały Sejmu. Tak właśnie powstał rozważany tu dzisiaj obok sprawozdania projekt uchwały sejmowej, będący dla mnie, nie ukrywam, pewnym zaskoczeniem. Osobiście mam wątpliwości, czy upoważnienie prezydium komisji do przygotowania projektu uchwały może być uznane za równoznaczne z uchwaleniem przez komisję tegoż projektu.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#PoselTeresaLiszcz">A teraz co do treści projektu uchwały. Ambiwalentne odczucia budzi już sam jego tytuł. Z jednej strony nigdy dość umacniania tak ważnej państwowotwórczej instytucji jak Najwyższa Izba Kontroli, z drugiej jednak strony tytuł ten może sugerować, że obecnie NIK nie jest dostatecznie mocna czy jest wręcz słaba. Co nie jest, moim zdaniem, prawdą. Bo jeżeli chodzi o status prawny NIK, jest on bardzo mocny: organ konstytucyjnie umocowany, niezależny od wszelkich innych organów poza Sejmem; szef tego organu praktycznie nieodwoływalny przez okres 6-letniej kadencji; zarówno prezes NIK jak i merytoryczni pracownicy NIK korzystają z immunitetu kontrolerskiego. A więc trudno tu mówić o słabym organie w sensie pozycji prawnej. Twierdzę również, że nie można uznać, iż NIK jest słaba w praktyce, że jej działalność jest słaba. Przeczą temu fakty opisane w sprawozdaniu, których nikt nie zanegował, z którymi nikt nie polemizował. Ponad 4500 jednostkowych kontroli, ponad 190 przedłożonych informacji, blisko 3 mld zł tak zwanego odzysku, czyli ustalonych uszczupleń, z których spora część została odzyskana. Nie świadczy to chyba o słabości instytucji. W uchwale stawia się zarzut nadmiernie resortowego charakteru sprawozdania i tym samym nadmiernie resortowego podejścia do kontroli. Ten zarzut wydaje mi się chybiony. NIK kontroluje przede wszystkim administrację rządową, ta ma zaś charakter resortowy, a więc niejako z natury rzeczy kontrola NIK-u też musi być resortowa. Musi dotyczyć konkretnych jednostek i odpowiedzialności konkretnych osób, kierujących tymi jednostkami. A więc trudno sobie wyobrazić kontrolowanie jakiegoś problemu w całej administracji naraz. Zresztą NIK, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom dotyczącym przedstawienia mechanizmów funkcjonowania państwa, ujęć problemowych, z własnej inicjatywy, ponad obowiązek ustawowy, sporządza tzw. analizy systemowe, czyli informacje zbiorcze. Ostatnim przykładem jest bardzo interesująca informacja o podatkach.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#PoselTeresaLiszcz">Trudno też zgodzić się z innym zarzutem - niewielkiego zainteresowania NIK sprawami o strategicznym znaczeniu. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że gros czasu kontrolerskiego przeznacza się na kontrole narzucone przez konstytucję i przez ustawę, przede wszystkim na coroczną kontrolę budżetową i kontrole okołobudżetowe. Niezbyt wiele czasu pozostaje na inne kontrole, a poza obowiązkowymi kontrolami NIK od lat monitoruje na przykład proces przekształceń własnościowych, który na pewno należy do kluczowych spraw państwa. Przedstawia także informacje dotyczące stanu gospodarki, gospodarowania finansami publicznymi, o czym jest mowa w części sprawozdania zatytułowanej ˝Uwagi o funkcjonowaniu państwa i gospodarki˝. W tej części mówi się bardzo obszernie o stanie prawa i są postulaty de lege ferenda. A więc nie tylko diagnoza, o którą się upominamy, ale także pewne wskazania co do kierunków naprawy, zresztą w tym zakresie powtarzane od kilku lat i jest to rzucanie grochem o ścianę.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#PoselTeresaLiszcz">A skoro już mowa o strategii, to jest to zarzut modny od pierwszego posiedzenia komisji kontroli. Jestem gotowa przyznać, że dobór tematów kontroli w tym obszarze, który nie jest zajęty przez kontrole obowiązkowe, może nie jest najlepszy. Znam akurat od wewnątrz funkcjonowanie Izby i osobiście nie jestem zachwycona trybem przygotowywania planu kontroli, który sprowadza się do tego, że poszczególne jednostki organizacyjne proponują tematy i z tego wyłania się plan kontroli. Myślę, że to powinno być poprzedzone posiedzeniem kierownictwa Izby i kolegium, wyznaczającym kierunki kontroli; to chyba byłaby ta strategia. Jednak nigdy nie zgodzę się z zarzutem, że są kontrolowane tylko tematy błahe, drugoplanowe, a nie tematy najważniejsze. Zresztą skoro mowa o strategii, to NIK pracuje przede wszystkim na potrzeby Sejmu. Chyba byłoby jak najbardziej wskazane, żeby to Sejm, korzystając z pośrednictwa specjalnej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, usiadł przy jednym stole z kierownictwem NIK i próbował tę strategię wypracować, wskazując, jakie są na najbliższe lata oczekiwania wobec NIK w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#PoselTeresaLiszcz">Nie jest oczywiście prawdą, że Najwyższa Izba Kontroli nie zajmowała się problemem rozbudowywania funduszy celowych, bo akurat, o czym prezes mówił, jest bardzo obszerna informacja na ten temat, o funduszach celowych i niebezpieczeństwach wynikających z rozbudowy funduszy pozabudżetowych jest także mowa w sprawozdaniu, które rozpatrujemy, konkretnie na str. 177.</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#PoselTeresaLiszcz">Zarzut braku kontroli stanu przygotowania i realizacji fundamentalnych reform ustrojowych też nie może się ostać. Jak już wspomniałam, Izba permanentnie kontroluje procesy przekształceń własnościowych, niewątpliwie fundamentalne dla gospodarki. Jeżeli natomiast chodzi o cztery wielkie reformy, które są wdrażane w tym roku, to ja sama na posiedzeniu komisji kontroli protestowałam przeciwko temu, żeby już w tym roku podejmować te kontrole, gdyż byłoby to jeszcze dodatkowe utrudnienie we wdrażaniu reform. I tak zamieszanie jest dostatecznie duże, wyobraźmy sobie jeszcze nałożenie się na to kontroli. Zresztą dosyć wcześnie, kto wie, czy nie za wcześnie, bo w drugim półroczu tego roku, Izba przewiduje kontrolę kas chorych. A więc ten zarzut, moim zdaniem, również nie może się ostać w uchwale. Trudno się zgodzić także z innym zarzutem - o braku zainteresowania tematami strategicznymi, zresztą już o tym mówiłam.</u>
          <u xml:id="u-334.7" who="#PoselTeresaLiszcz">Padały tutaj zarzuty o to, że kontrole NIK są historyczne, że są następcze, pan poseł Włodarczyk mówił o tym, że NIK powinna ostrzegać przed grożącymi niebezpieczeństwami. Otóż śmiem twierdzić, że w świetle ustawy takiego obowiązku NIK nie ma. NIK ma kontrolować, siłą rzeczy kontroluje zaszłości. Są organy kontrolne, które wśród swoich zadań mają ewaluację, ale nasza Izba na gruncie obowiązującego prawa takiego obowiązku nie ma, można by się nawet zastanawiać, czy ma takie prawo.</u>
          <u xml:id="u-334.8" who="#PoselTeresaLiszcz">Jesli chodzi o brak skuteczności, to powtórzę jeszcze raz, że Najwyższa Izba Komtroli jest organem kontroli, a nie nadzoru. Jej zadaniem jest przede wszystkim przedstawienie fotografii, wyraźnie to mówię, fotografii stanu państwa w różnych jego obszarach. NIK zresztą nie ogranicza się tylko do fotografii, daje komentarz do tego, próbuje ustalać przyczyny, wbrew temu, co się tutaj twierdzi. Nie chciałabym, żeby to, co powiedziałam przed chwilą, zabrzmiało jako obrona NIK, zwłaszcza że już tutaj słyszy się takie głosy, że oto pracownik NIK czy urlopowany pracownik NIK broni swojej instytucji, starając się nie narazić szefowi. Otóż prawdopodobnie nigdy nie wrócę już do NIK, a gdybym nawet wróciła, to najprawdopodobniej NIK nie będzie już rządzony przez obecnego szefa. A więc przypisywanie mi tego rodzaju motywów jest zupełnie nieprzekonujące.</u>
          <u xml:id="u-334.9" who="#PoselTeresaLiszcz">Chcę natomiast bronić niezmiernie ważnej, państwowotwórczej instytucji przed zarzutami nieudokumentowanymi, nie będącymi wynikiem rzetelnych badań, bo takich badań Komisja Kontroli Państwowej jeszcze nie przeprowadziła. A ponadpółtoratysięcznej rzeszy pracowników NIK pracujących rzetelnie należy się także rzetelna, sprawiedliwa ocena wyników ich pracy.</u>
          <u xml:id="u-334.10" who="#PoselTeresaLiszcz">Jeżeli chodzi o politykę kadrową, która też jest przedmiotem zarzutu w tej uchwale, to odpowiem, że ten zarzut jest przedwczesny. Skądinąd szczerze powiem, że mam również swoje krytyczne uwagi i swój pogląd na politykę kadrową, jednakże zarzuty w uchwale Sejmu nie mogą się opierać na prywatnych informacjach, czasem nie do końca ścisłych, powinny być one poprzedzone badaniami. Jest powołana podkomisja ds. polityki kadrowej NIK, jeżeli podkomisja stwierdzi określone błędy, to wtedy dopiero można będzie uczynić z tego zarzut. Na dzisiaj jest to, moim zdaniem, zarzut przedwczesny.</u>
          <u xml:id="u-334.11" who="#PoselTeresaLiszcz">Kończąc, chciałabym powiedzieć, że jeżeli już ta uchwała ma być podjęta, to uważam, że ona jest źle przygotowana, na pewno musi wrócić do Komisji Kontroli Państwowej, na posiedzeniu której powinna być przedmiotem bardzo wnikliwej, rzetelnej dyskusji, zanim ponownie trafi na forum Sejmu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PoselTeresaLiszcz">Przepraszam, jeśli wolno jedno zdanie dodać, dokładnie jedno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Wolno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PoselTeresaLiszcz">Zostałam niejako wywołana do tablicy zaproszeniem do dyskusji na temat statusu pracownika NIK. Otóż uważam, że ten status generalnie jest dobry, to jest status inny niż przeciętnie urzędnika państwowego, mocniejszy. Z jednym wyjątkiem - moim zdaniem za mocny jest status pracownika na kierowniczym stanowisku. Właściwie trzeba się uciekać do różnego rodzaju forteli, podstępów, nacisków bądź pozornych nawet reorganizacji, żeby pozbyć się nieudolnego czy nieuczciwego dyrektora. Wydaje mi się, że powinna nastąpić zmiana w tym punkcie, to znaczy możliwość odwołania ze stanowiska kierowniczego w szczególności dyrektora jednostki, z tym że niezupełnie swobodnego odwołania, lecz z obowiązkiem podania przyczyny i pod kontrolą sądu. Ażeby nie było tak, że wtedy kiedy przychodzi prezes innej opcji, to następuje generalna zmiana wszystkich dyrektorów tylko z powodów ideologicznych. A więc zmiana, ale uzasadniona i pod kontrolą sądu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Zdzisława Kałamagę z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PoselZdzislawKalamaga">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Prezesie Najwyższej Izby Kontroli! Komisje sejmowe przyjęły sprawozdanie NIK. Jedne napisały, że nie wnoszą zastrzeżeń, inne, że zapoznały się. Było też kilka takich komisji, które dziękowały i wyrażały uznanie za wartość merytoryczną przedkładanych informacji, na przykład Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży. Oceniały one, że wszystkie przygotowane sprawozdania pokontrolne były kompetentne i obiektywne, stanowiąc dla posłów istotną pomoc, jak napisała Komisja Kultury i Środków Przekazu, a tematy przeprowadzonych kontroli były trafnie dobierane i odpowiadały na zapotrzebowanie, jak stwierdziła Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Mówiąc konkretnie, wszystkie komisje sejmowe pozytywnie zaopiniowały sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli. Inna jest tylko, zresztą bardzo oryginalna, opinia mojej komisji, Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, której prezydium, podkreślam wyraźnie - prezydium, usmażyło na starym oleju kotlet w postaci projektu uchwały Sejmu RP w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez NIK. Dlaczego na starym oleju? Bo zawsze można coś wzmacniać, usprawniać, doskonalić, ale trzeba przy tym wiedzieć, co wzmacniać, jak usprawniać, jakimi narzędziami doskonalić, a komisja na razie nie wie, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PoselZdzislawKalamaga">Chcę wyraźnie podkreślić, że komisja nie pracowała nad tym projektem, co według mojej oceny jest nadużyciem i naruszeniem regulaminu Sejmu. Nie jest też prawdą to, co przewodniczący komisji pan poseł Ujazdowski pisze do marszałka Sejmu w druku nr 1238, że to komisja przedstawia projekt uchwały Sejmu i komisja upoważniła posła Ujazdowskiego do przedstawienia jej projektu na forum Sejmu. Powtarzam raz jeszcze: to nie komisja, a jej prezydium. To, co pan powiedział, panie przewodniczący, to pańskie prywatne zdanie. Chciałbym, żeby miał pan tę świadomość, bo ja jako członek komisji mam świadomość, że na kształt tej uchwały nie miałem żadnego wpływu.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PoselZdzislawKalamaga">W projekcie uchwały Sejmu w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez NIK jest sugestia, że raporty NIK powinny dawać bardziej pogłębioną diagnozę obecnego stanu państwa. Zadaję pytanie, czy setki informacji, jakie produkuje NIK, nie dają takiej diagnozy? Przecież jest to znakomity materiał do dalszej obróbki przez specjalistów. Wystarczy tylko przeczytać, wyciągnąć wnioski, zastanowić się nad ich realizacją. Tak a propos, gdy przygotowywałem się do tego wystąpienia, korzystałem z wydawanych przez Najwyższą Izbę Kontroli biuletynów pod nazwą ˝Kontrola Państwowa˝ i znalazłem w nr. 6 z 1998 r. tekst pióra Stanisława Makowskiego pt. ˝Polska u progu XXI wieku˝. To jest właśnie pogłębiona diagnoza stanu państwa, wykonana na podstawie wiedzy, jaką posiadał NIK. Mówi się w tym artykule o sytuacji demograficznej, strukturze majątku trwałego, rozpoznanych zasobach paliw i surowców, o glebie, klimacie, strukturze agrarnej, o obciążeniach wynikających z zadłużenia wewnętrznego i zagranicznego, infrastrukturze komunikacyjnej, o wymaganiach stawianych przez organizacje międzynarodowe itd. Wystarczy przeczytać, a nie biadolić, że NIK koncentruje się raczej na opisie objawów niekorzystnych zjawisk niż na analizie ich przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#PoselZdzislawKalamaga">A teraz dwa przykłady. Jako członek Komisji do Spraw Kontroli Państwowej i Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji dostałem dwa dokumenty. Jeden z NIK, będący informacją o wynikach kontroli wykonania kierunków prywatyzacji w 1998 r., drugi z Ministerstwa Skarbu Państwa pt. ˝Ocena przebiegu prywatyzacji majątku skarbu państwa w 1998 r.˝. Było to w tym samym czasie, mniej więcej w czerwcu.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#PoselZdzislawKalamaga">Pierwszy dokument, NIK, w 17 punktach precyzyjne formułuje zarzuty skierowane do ministra skarbu państwa: powtarzam - w 17 punktach, także do wojewodów, Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Nie będę ich przytaczał, bo to nie jest temat tej debaty. Zacytuję za to prawie w całości podsumowanie dokumentu ministra skarbu państwa, który cieszy się, że rok 1998 był czasem kontynuowania prywatyzacji przedsiębiorstw państowych oraz spółek z udziałem skarbu państwa, co zbliżyło Polskę do struktur własności wysoko rozwiniętych krajów Unii Europejskiej. Mówi wprawdzie, że liczby sprywatyzowanych spółek w 1998 r. nie można porównywać z wynikami ilościowymi lat poprzednich, ale jest dobrze, bo przewidywane wpływy z prywatyzacji zostały zrealizowane. I to jest właśnie ta subtelna różnica. Zasada: każda pliszka swój ogonek chwali, obowiązywała zawsze, i to się nie zmieni. Jednak czy z bardzo wielu kontroli dotyczących problematyki przekształceń własnościowych tak trudno wyłowić jeden podstawowy dylemat? Przecież w tym wszystkim chodzi głównie o wybór między preferowaniem dochodów z prywatyzacji, a jej efektywnością gospodarczą. Czy w takim razie NIK ma i czy może zająć w tej sprawie jakieś stanowisko? Pewnie tak, ale odpowiedź na ten podstawowy dylemat prywatyzacji w Polsce muszą dać politycy, a nie pracownicy NIK. Zresztą, tak na marginesie, większość spraw prowadzonych przez prokuratury w wyniku skierowania przez NIK zawiadomień o popełnieniu przestępstwa w związku z przekształceniami własnościowymi była umarzana. Nie jest też mi znany ani jeden przypadek prawomocnego karnego wyroku sądowego za nieuczciwą transakcję prywatyzacyjną. I właśnie taka sytuacja może - w społecznym odbiorze - powodować, że wielbiciele sensacji, których nie brak także wśród polityków, przez ten właśnie prokuratorski pryzmat patrzą na efekty pracy NIK. Najpierw stosowną atmosferę tworzą media, wydając wyroki, potem politycy albo gęsto się tłumaczą, albo podsycają tę atmosferę w zależności od tego, czy rządzą, czy są w opozycji. Kwestie merytoryczne nie mają przeważnie znaczenia i pozostają w raportach NIK po to, by odżyć przy kolejnej kontroli.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#PoselZdzislawKalamaga">A dlaczego to NIK nie jest stroną w postępowaniu sądowym? Dlaczego prokuratury traktują NIK jako konkurencję dla siebie? Może właśnie to trzeba zmienić, a nie dumać nad kolejną - bo to najłatwiejsze - uchwałą Sejmu, która tak naprawdę obniża rangę tego najważniejszego organu kontrolnego państwa. Przeczytajcie, panie posłanki i panowie posłowie, raz jeszcze tę uchwałę. Spokojnie i bez politycznych emocji.</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#PoselZdzislawKalamaga">Jako członek komisji wstydzę się wielu sformułowań zawartych w projekcie tej uchwały. Szanowne prezydium komisji pisze, że ˝warunkiem - podkreślam: warunkiem - unowocześnienia kontroli państwowej jest ustalenie zasad polityki kadrowej i organizacji NIK, a w szczególności dotyczące zatrudniania, wynagradzania i awansowania pracowników zatrudnionych na stanowiskach kontrolerskich˝. Wynika z tego, że jak uda się wam, panowie, wymienić kadrę w NIK, to nastąpi unowocześnienie kontroli. Cóż za przewrotność i cóż za obłuda. Ileż w tym braku elementarnego szacunku dla wiedzy, doświadczenia i wysiłku 1,5 tys. kontrolerów, którzy pracę wykonują rzetelnie, o czym wypowiedziały się - jak już mówiłem - wszystkie sejmowe komisje. A przecież specjalna podkomisja, która została powołana w ramach Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, nad tymi sprawami dopiero zaczęła prace. Skąd więc takie wnioski?</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#PoselZdzislawKalamaga">Przykład drugi. W przesłanym członkom Komisji do Spraw Kontroli Państwowej dokumencie ˝Podatki w świetle kontroli NIK˝ na 150 stronach, nie licząc załączników, opisano wiele grzechów głównych obecnego systemu. Taki wykaz musi być wzięty pod uwagę przez wszystkich, którzy kształtują polski system podatkowy. W tym dokumencie NIK pisze wprost: ˝Praktyka wykazała, że cząstkowe poprawianie systemu podatkowego, często na mocy innych ustaw - nierzadko pod wpływem sprzecznych interesów gospodarczych i społecznych - powiększało niespójność, nieczytelność i nietrwałość rozwiązań prawnych, uruchamiając mechanizm błędnego koła. Okazywało się bowiem, że skomplikowane prawo podatkowe - zdominowane przez funkcje pozafiskalne - wymagało częstych nowelizacji, wprowadzania wyjątków od zasad, licznych interpretacji i wyjaśnień, a te z kolei stawały się przyczyną kolejnych zmian norm podatkowych. W rezultacie utrudniało to pracę organom podatkowym˝ itd., itd. Dalej NIK pisze o niestabilnych, niepewnych i nieścisłych regulacjach prawnych, o braku zintegrowanego systemu informacji podatkowej - mimo że 10 lat podobno się nad nim pracuje - o wysokim fiskalizmie, zaległościach, niskiej egzekucyjności, o tworzeniu prawa z mocą wsteczną, a nawet jego niekonstytucyjności, o dowolności w interpretacji przepisów, o niejednolitości w orzeczeniach NSA. Mówi się tam nawet o tajnych ulgach udzielanych w podatku akcyzowym rafineriom i CPN, o nierównym traktowaniu podatników i wręcz stronniczości w ulgach uznaniowych oraz o tym, że podatnik może zostać skontrolowany tylko raz na 15-20 lat.</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#PoselZdzislawKalamaga">I mam prawo dzisiaj zapytać, czy to, co Najwyższa Izba Kontroli ustaliła, ktoś czyta? Pewnie tak. Ale czy wyciąga wnioski? Pewnie nie, o czym przekonałem się, słuchając niedawno debaty podatkowej. Przecież to, co tylko hasłowo wyciągnąłem ze wspomnianego raportu, opisane jest szczegółowo, profesjonalnie, bez emocji i jakichkolwiek sympatii, także politycznych. Czy w takim razie NIK ma dawać konkretne wskazówki, pisać prace analityczne na ten temat? A może wręcz panu ministrowi finansów pisać rozporządzenia wykonawcze, a Sejmowi ustawy?</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#PoselZdzislawKalamaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan marszałek Maciej Płażyński w swoim wystąpieniu 2 marca 1999 r. na uroczystej sesji popularnonaukowej z okazji 80-lecia NIK powiedział (cytuję): ˝istnieje pewna prawidłowość - redukuje się mianowicie znaczenie najwyższych organów kontroli państwowej tam, gdzie ustrój staje się bardziej autorytarny czy wręcz totalitarny. Odwrotnie - rośnie znaczenie instytucji obrachunkowych w ustrojach opartych na zasadach wolności obywateli i demokracji. Organizacje kontroli państwowej są ze swej natury narzędziem wolnych obywateli w realizacji ich prawa do bycia gospodarzem we własnym państwie. Można powiedzieć, że pozycja ustrojowa NIK jest probierzem stopnia dojrzałości demokracji˝. Nic dodać, nic ująć. Najwyższa Izba Kontroli jest organem podległym Sejmowi, ale z tej podległości nie mogą wynikać żadne elementy hierarchicznego podporządkowania. Jest to podległość najwyższemu organowi władzy ustawodawczej w zakresie sprawdzania funkcjonowania organów państwa w tej niezwykle newralgicznej sferze - w sferze budżetu i finansów. Ta podległość nie może oznaczać ślepej dyspozycyjności ani wobec marszałka, ani wobec komisji sejmowej, ani nawet wobec Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, ani wobec któregokolwiek z posłów. Nie może oznaczać przede wszystkim posłuszeństwa wobec tej czy jakiejkolwiek innej rządzącej koalicji. Ta podległość ma inspirować Najwyższą Izbę Kontroli do jeszcze większego wysiłku na rzecz budowy Polski, w której przestrzegane jest prawo i w której funkcjonariusze państwowi wykonują swoje obowiązki rzetelnie i prawidłowo, a Polacy mają świadomość, że ich wolności i prawa obywatelskie są przez państwo szanowane. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-340.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Misztala z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PoselStanislawMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Prezesie! Najwyższa Izba Kontroli jako naczelny organ kontroli państwowej jest instytucją ze wszech miar potrzebną i szanowaną przez przeważającą część naszego społeczeństwa. Publikowane raporty NIK są kopalnią wiedzy o funkcjonowaniu państwa i gospodarki i o tym, jak instytucje państwowe wywiązują się ze swoich obowiązków w stosunku do obywateli i państwa polskiego. Jednakże, jak to w życiu często bywa, oczekiwania społeczeństwa są większe. Społeczeństwo oczekuje skutecznego, zdecydowanego działania, mającego na celu walkę z korupcją i innymi patologiami występujacymi zwłaszcza w sferze gospodarczej. NIK, posiadając stosunkowo stabilne umocowania prawne, powinien w tej walce odgrywać znaczącą rolę. Wydaje się, że jednym z takich działań powinno być zwiększenie liczby kontroli tzw. doraźnych kosztem liczby kontroli tzw. planowych. Kontrole planowe nie zawsze są trafione i nie zawsze przynoszą zamierzony efekt. Zamiast kontrolować np., czy nauczyciele prawidłowo prowadzą dzienniki lekcyjne lub czy w aptekach są prawidłowo poukładane leki, korzystniej byłoby skupić się nad wieloma skargami złożonymi w delegaturach przez obywateli, w szczególności dotyczącymi nieprawidłowości w działalności instytucji finansowych i gospodarczych oraz w sferze przekształceń własnościowych. Kontrole takie dałyby z pewnością jeszcze lepsze wyniki, zwłaszcza finansowe Izby. Utwierdziłyby społeczeństwo w przekonaniu, iż jest instytucja w Polsce, która zdecydowanie walczy z patologiami życia, zwłaszcza na wysokich szczeblach władzy. Inne działania powinny zmierzać w kierunku większego usamodzielnienia pracowników prowadzących i nadzorujących czynności kontrolne. W szczególności dotyczy to np. ograniczania przez dyrektorów delegatur czasu kontroli, który jest zawężany niekiedy do 5-10 dni. W tak krótkim czasie nawet bardzo dobry inspektor nie jest w stanie zbadać dokładnie wszystkich zagadnień. W związku z powyższym chciałbym zapytać pana prezesa, czy rozważana jest przez kierownictwo NIK zmiana proporcji kontroli planowych na rzecz kontroli doraźnych oraz czy kierownictwu NIK znane są przypadki, w których inspektor NIK ma niekiedy kilka dni na przeprowadzenie skomplikowanych tematycznie kontroli.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PoselStanislawMisztal">Na zakończenie chciałbym podziękować panu prezesowi za wyczerpujące odpowiedzi, udzielane mi w związku ze składanymi przeze mnie zapytaniami i wnioskami o przeprowadzenie kontroli doraźnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Słomskiego z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PoselAndrzejSlomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Przede wszystkim chciałbym wyrazić zdumienie, panie przewodniczący Ujazdowski, w związku z treścią projektu uchwały, cytuję: w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#PoselAndrzejSlomski">Po pierwsze, po raz pierwszy spotykam się z sytuacją, kiedy to projekt uchwały, sporządzony przez prezydium, nie stanął na posiedzeniu komisji i w moim przekonaniu nie może dzisiaj być przedmiotem prac Sejmu. Myślę, że do tej wpadki proceduralnej będziemy mieli okazję wrócić na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#PoselAndrzejSlomski">Po drugie, zamiast odzwierciedlać dyskusję komisji z 8 lipca br., projekt uchwały w istocie odzwierciedla poglądy dwóch jej członków. Czytając uważnie stenogram z tej dyskusji, mogę tylko powiedzieć, że są tam tezy wyrażone przez jedynie dwóch członków komisji. Choć jak pan sam dobrze wie, dyskusja ta była o wiele bardziej różnorodna. A w zasadzie zarzuty wobec NIK - jest dość szczególne, że zarzuty zawarte w treści projektu uchwały są akurat, tak twierdzę, najmocniejszymi stronami działania, funkcjonowania działalności Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#PoselAndrzejSlomski">Czy w ogóle tutaj jest jakiś przypadek? Moim zdaniem nie. Uważam, że chodzi tutaj o kolejną próbę, nie pierwszą i pewnie nie ostatnią, dezawuowania pracy Najwyższej Izby Kontroli, tak chwalonej przecież dzisiaj podczas debaty przez wiceprezesa Rady Ministrów premiera Balcerowicza. Chodzi w moim przekonaniu o obniżenie autorytetu Najwyższej Izby Kontroli, bo jak rozumieć zarzuty niewielkiego zainteresowania NIK sprawami o strategicznym znaczeniu dla państwa takimi, jak: stan przygotowania i realizacji fundamentalnych reform ustrojowych i gospodarczych, stan przygotowań instytucji i urzędów odpowiedzialnych za integrację z Unią Europejską, czy pozostałe trzy zarzuty? Otóż niedawno pytałem podczas poprzedniej debaty wiceprezesa Rady Ministrów w związku ze sprawami wprost wynikającymi z wniosków i sugestii, jakie Najwyższa Izba Kontroli stawiała w sprawie integracji europejskiej w swoim sprawozdaniu, w swojej analizie wykonania budżetu za 1998 r. Nie wiem, czy jest obecny na sali przedstawiciel rządu, ale te pytania są aktualne. Otóż czy rząd korzysta z tych opracowań, czy wyciąga jakiekolwiek wnioski i jakie? Na to pytanie odpowiedzi się wówczas nie doczekałem. Ale nie ma teraz przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#PoselAndrzejSlomski">Chciałbym poruszyć również kwestie dotyczące kolejnego zarzutu, a mianowicie - efektywności działania jednostek kierujących policją państwową. Np. w województwie świętokrzyskim taka kontrola trwa co najmniej od dwóch tygodni. Trzeba o tym wiedzieć przy przygotowaniu takiego projektu uchwały. Dotyczy ona przecież przede wszystkim reagowania np. na zgłoszenia o przestępstwach i o zaginięciach osób. Ale o tym trzeba się dowiedzieć, a potem mówić i uogólniać w formie projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-344.5" who="#PoselAndrzejSlomski">Pragnę zwrócić uwagę na pewną prawidłowość. Oto kontrola prywatyzacji Domów Towarowych ˝Centrum˝ zakończyła się konkretnymi, powszechnie znanymi wnioskami. Została oceniona negatywnie. Ale mamy do czynienia z następnym faktem, rząd powołał po tej kontroli swój specjalny zespół zewnętrznych prawdopodobnie kontrolerów do przeprowadzenia swojej własnej kontroli. Jak to w takim razie odczytywać? W moim przekonaniu jest to wotum nieufności wobec Najwyższej Izby Kontroli, a co za tym idzie - kolejna próba obniżenia jej autorytetu. Tak to odczytuję.</u>
          <u xml:id="u-344.6" who="#PoselAndrzejSlomski">Słychać często o przygotowywanej ofensywnie prywatyzacyjnej przez Ministerstwo Skarbu państwa. Głośna sprawa dotycząca Domów Towarowych ˝Centrum˝ czy Banku PKO S.A. to nie są przypadki. O co więc chodzi? Czy przed ofensywą prywatyzacyjną chodzi o zrelatywizowanie wniosków kontrolnych Najwyższej Izby Kontroli, o zdezawuowanie jej pozycji, o osłabienie jej siły kontrolnej? Czy może chodzi o obniżenie autorytetu i skuteczności jednej, naprawdę jednej z nielicznych instytucji państwa, która taki autorytet posiada?</u>
          <u xml:id="u-344.7" who="#PoselAndrzejSlomski">Projekt uchwały zamiast umacniać kontrolę państwową, tak naprawdę osłabia ją, osłabiając przy tym autorytet Najwyższej Izby Kontroli. A może - i tutaj zaczynam się zastanawiać - może chodzi w tej uchwale o to, żeby odwrócić uwagę Wysokiej Izby od nieporadności rządu akurat dokładnie w tych pięciu strefach, które stanowią jakoby generalne zarzuty wobec Najwyższej Izby Kontroli. Może tutaj o to chodzi?</u>
          <u xml:id="u-344.8" who="#PoselAndrzejSlomski">Kilka słów o tożsamości naszej komisji, Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Komisja istnieje od 10 miesięcy. Krótki, bo 10-miesięczny okres działalności Komisji do Spraw Kontroli Państwowej to, oględnie nazywając, okres poszukiwania naszej własnej tożsamości. Jest rzeczą paradoksalną, że mówiąc o Najwyższej Izbie Kontroli my tak naprawdę więcej mówimy o Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, o jej tożsamości niż o Najwyższej Izbie Kontroli. To jest właśnie sytuacja, na którą proponowałbym zwrócić uwagę. Mówiłem o tym niejeden raz podczas posiedzeń komisji. A więc dotyczy to sprawy określenia jej relacji wobec organów kontrolnych Sejmu, wobec innych komisji, jej miejsca w szerszym kontekście budowania kontroli państwowej. To jest problem podstawowy, gdyż wbrew zapewnieniom i pewnym oczywistościom, wydawałoby się, kompetencje komisji w odniesieniu do NIK wcale nie są takie oczywiste. Dotyczy to np. ˝przeprowadzania okresowych ocen działalności Najwyższej Izby Kontroli (...) i realizacji wystąpień pokontrolnych i przedkładanie ich marszałkowi Sejmu˝ jako jednej z kompetencji komisji.</u>
          <u xml:id="u-344.9" who="#PoselAndrzejSlomski">Proszę państwa tutaj jest problem. Po pierwsze w moim przekonaniu nie ma podstaw prawnych do formułowania przez komisję okresowych ocen działalności Najwyższej Izby Kontroli. Najwyższa Izba Kontroli podlega Sejmowi, jak mówi art. 202 ust. 2 konstytucji. Jeśli z zasady podległości da się, a wątpię w to, wyprowadzić i uzasadnić prawo kontroli, czyli ocenę NIK, to wyłącznie jako uprawnienie Sejmu w całości. Po drugie, regulamin Sejmu (art. 67 ust. 3 i 4) na zasadzie wyłączności legitymuje Prezydium Sejmu w zakresie rozpatrywania rocznych sprawozdań i informacji NIK, do których (po zmianie) komisja przedstawia opinie lub mogą ustosunkować się do nich właściwe komisje sejmowe. Trzeba zatem uznać, że stricte kontrolna funkcja komisji wobec NIK podaje w wątpliwość konstytucyjnie określony status Izby jako naczelnego organu kontroli państwowej. Mówi o tym art. 202 ust. 1. Uprawnienie komisji znakomicie konsumuje opiniowanie informacji i sprawozdań Najwyższej Izby Kontroli. Natomiast wyposażenie komisji w prawo oceny, czyli de facto kontroli Najwyższej Izby Kontroli przy równoczesnym braku określenia skutków prawnych, jakie w przypadku negatywnego stanowiska powinno ono wywołać, prowadzi do konkluzji, zgodnie z którą nowe rozwiązanie nie zostało należycie zanalizowane na etapie prac komisyjnych i sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-344.10" who="#PoselAndrzejSlomski">Ale to nie jedyny problem z zakresu tożsamości. Problem jest jeszcze innego rodzaju, a dotyczy moim zdaniem całokształtu kontroli państwowej w Polsce. Jest wiele podmiotów kontrolujących, może więc czas na to, by nasza komisja zajęła się systemowo - podkreślam: systemowo - problematyką kontroli w Polsce wobec wielości podmiotów kontrolujących.</u>
          <u xml:id="u-344.11" who="#PoselAndrzejSlomski">Chcę jeszcze powiedzieć o kadrach Najwyższej Izby Kontroli, bo w projekcie uchwały mówi się, że: ˝ warunkiem unowocześnienia kontroli państwowej jest ustalenie zasad polityki kadrowej i organizacji Najwyższej Izby Kontroli, w szczególności dotyczących zatrudniania, wynagradzania i awansowania pracowników zatrudnionych na stanowiskach kontrolerskich˝. To wygląda jak proste remedium na wewnętrzne problemy Najwyższej Izby Kontroli. To jest znowu jakiś ogólnik. Problem tkwi jednak gdzie indziej. W ubiegłym roku sygnalizowałem problem drenażu kadr z Najwyższej Izby Kontroli. Chodzi o względy materialne, statusu materialnego, a więc także wynagradzania. To może w takim razie wzmocnienie kontroli państwowej znalazłoby swoje odzwierciedlenie w stanowisku komisji w sprawie zwiększenia środków na działalność Najwyższej Izby Kontroli w budżecie na rok 2000. Zobaczymy, jak będzie głosował klub Akcji Wyborczej Solidarność, by rzeczywiście poprawić warunki funkcjonowania pracowników Najwyższej Izby Kontroli. Jeśli chodzi o rolę komisji wzmacniająca skuteczność NIK, to być może trzeba będzie zająć się możliwościami egzekwowania przez NIK swoich wniosków. Może więc trzeba tutaj rozważyć komisyjną inicjatywę w tej sprawie. Mógłbym jeszcze przedstawić wiele wątków, ale zakończę tym, że opowiadam się za przyjęciem sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli i podobnie jak mój kolega klubowy pan poseł Ryszard Ulicki za odrzuceniem projektu uchwały o treści, jak została przekazana Wysokiej Izbie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Panowie Prezesi! Wysoki Sejmie! Zastanawiałem się, dlaczego wszyscy parlamentarzyści SLD z takimi emocjami, uczuciami, z wielkim zaangażowaniem bronią dzisiaj Najwyższej Izby Kontroli. Panie prezesie, czy NIK jest zagrożony? Czy grozi mu destabilizacja? Czy NIK grozi jakieś szczególne upolitycznienie? Co się stało?</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PoselJanKulas">Panie i Panowie! Chciałbym teraz przejść do sprawozdania. Jako członek Komisji Finansów Publicznych pragnę zapewnić, że Najwyższa Izba Kontroli cieszy się szacunkiem i uznaniem; i w roku ubiegłym, i w tym takie racje i opinie były podzielane. Ale to nie oznacza, żebyśmy nie mieli dyskutować o kierunkach, o strategii działania Najwyższej Izby Kontroli. Żaden poseł SLD tego prawa nam odmówić nie może, cokolwiek by powiedział.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#PoselJanKulas">Jako poseł AWS będę głosował oczywiście za przyjęciem tego sprawozdania, bo jest ono rzeczowe i solidne, aczkolwiek z myślą o przyszłości rysują mi się pewne propozycje dotyczące kierunków działań. Wydaje mi się, że w związku z całym segmentem gospodarki rolnej, żywnościowej, dobrze by było, gdyby w przyszłości Najwyższa Izba Kontroli w większym stopniu interesowała się sprawami rolnictwa; problemami dotyczącymi skupu, zadłużenia w rolnictwie, agencjami działającymi w tym obszarze. Mam nadzieję, że pan prezes zechce ten mój wniosek przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PoselJanKulas">Myślę również, że warto by się jeszcze zastanowić nad kwestiami, które dotyczą zmiany ustrojowej w naszym państwie. Mam wrażenie, że parlamentarzyści SLD nie zauważyli, iż jeśli chodzi o rok 1999, to z punktu widzenia ustroju państwa jest to zasadnicza, naprawdę wielka zmiana. Nic dziwnego, że będzie zmieniała się rola i pozycja Najwyższej Izby Kontroli. Moim zdaniem zresztą Sejm słuszność takiej opinii już podzielił, powołując nie tak dawno Komisję do Spraw Kontroli Państwowej. Uznaliśmy, że stary system nie do końca był sprawny i wydolny. Powołaliśmy tę komisję. Powołując ją, określiliśmy jej pewien zakres działania. I nie ma się co dziwić, że komisja podejmuje pewne inicjatywy i przedsięwzięcia. Może nie do końca są one doskonałe, może czasem rzeczywiście nadmiernie krytyczne, ale jest to całkiem niezły, interesujący materiał do dyskusji, a tak to tu odbieramy.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#PoselJanKulas">Panie Prezesie! Myślę o reformach ustrojowych, o których pan mówił; reforma oświaty jeszcze się bowiem nie rozpoczęła. Z tym zdaniem można by oczywiście polemizować, bo tak naprawdę reforma oświaty rozpoczęła się od 1 stycznia tego roku, kiedy całe szkolnictwo ponadpodstawowe uzyskało nowy organ założycielski w postaci samorządu terytorialnego stopnia powiatowego i wojewódzkiego. I tej kwestii dotyczy mój kolejny wniosek - aby sprawy edukacyjne, oświatowe były przedmiotem prac Najwyższej Izby Kontroli w kolejnym roku sprawozdawczym.</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#PoselJanKulas">O innych reformach ustrojowych się nie wypowiadam, bo moi koledzy dostatecznie i wystarczająco o tym mówili.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#PoselJanKulas">Popieram zaś stanowisko kierownictwa NIK, jeżeli chodzi o motywacyjny system płac. Rozmawialiśmy o tym szczegółowo w Komisji Finansów Publicznych i jestem za tym, żeby stawki te były coraz bardziej interesujące i zachęcające. Rzeczywiście musimy zapewnić godziwe, rzetelne płace inspektorom i wszystkim pracownikom Najwyższej Izby Kontroli. Dyskusyjną kwestią jest to, czy wobec wzrostu zadań, i to niemałych, ta liczba etatów jest wystarczająca. Mam nadzieję, że pan prezes, odpowiadając na to pytanie, również zajmie konkretne, wyraźne stanowisko. Zastanawiam się nad tym, czy obecna struktura NIK jest wystarczająca. Mówiłem o rolnictwie, o departamencie rolnictwa i gospodarki żywnościowej. W mojej ocenie należałoby się nad tą strukturą zastanowić, aczkolwiek sam na dziś tego rodzaju propozycji nie mam.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#PoselJanKulas">Na zakończenie chciałbym przejść do uchwały. Pierwsze zdanie tej uchwały jest bowiem najważniejsze: Sejm uznaje za konieczne wzmocnienie i unowocześnienie kontroli państwowej wykonywanej przez Najwyższą Izbę Kontroli. Chcemy wzmocnić szacunek do NIK, jego autorytet, ale jednocześnie realność jego funkcji kontrolnych - tak odczytuję to zdanie.</u>
          <u xml:id="u-346.8" who="#PoselJanKulas">Co do akapitu odnoszącego się do działań dotyczących spraw o strategicznym znaczeniu dla państwa, to wydaje mi się, że lepszym sformułowaniem, być może, będzie określenie, że zdaniem Sejmu Najwyższa Izba Kontroli w najbliższym okresie czy roku powinna w większym stopniu okazywać zainteresowanie dla spraw o strategicznym znaczeniu dla państwa. Opowiadałbym się tu raczej za zmianą akcentów. Te sprawy zostały tutaj wyraźnie określone. Moim zdaniem jest to słuszne.</u>
          <u xml:id="u-346.9" who="#PoselJanKulas">Pojawia się w tej chwili kompleks spraw i problemów dotyczących rychłej integracji Polski z Unią Europejską. Raporty i informacje są już przekazywane, ale potrzeba nam znacznie więcej informacji. Panie prezesie, myślę, że trzeba się zgodzić z opinią niektórych parlamentarzystów co do tego, że skoro stan bezpieczeństwa budzi takie niezadowolenie, skoro jest to tak wielka sprawa obywatelska, to trzeba usprawnić system kontroli. Dlatego pkt 4 uchwały dotyczący efektywności działania jednostek kierujących Policją państwową jest naprawdę bardzo ważny. Dla mnie przywrócenie elementarnego bezpieczeństwa obywateli jest kwestią najważniejszą. Kontrole są potrzebne, ale nie tylko w sensie diagnozy, uwag, propozycji, konkluzji co do tego, jak zmienić prawo, jakie podjąć działania. NIK, przy okazji swoich fachowych raportów, na niejedno może zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-346.10" who="#PoselJanKulas">I ostatnia uwaga odnośnie do tej uchwały. Chodzi o ocenę skuteczności ustawodawstwa antykorupcyjnego. Jest obecnie wiele ustaw antykorupcyjnych, ale skuteczność, realność stosowania i egzekwowania prawa często jest niestety znikoma. Dlatego sądzę, że bliższe zainteresowanie się Najwyższej Izby Kontroli tymi problemami jest ze wszech miar uzasadnione. Chodzi o to, aby można było w krótkim czasie dokonywać nowelizacji i aby ustawodawstwo antykorupcyjne stało również na straży autorytetu państwa, na straży III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-346.11" who="#PoselJanKulas">Te uwagi oczywiście nic nie ujmują mojej rzeczowej, pozytywnej opinii o działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1998 r. Z pełnym przekonaniem będę głosował za przyjęciem sprawozdania z działalności NIK w tym roku sprawozdawczym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Sieńkę z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PoselJanSienko">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoki Sejmie! Na marginesie chciałbym odnieść się do wystąpienia posła Kulasa. Chciałbym powiedzieć, panie pośle, że nic się nie stało. Pan pytał bowiem, co się stało. Wedle mojej wiedzy nic się nie stało. Posłowie SLD są po prostu sprawiedliwi i obiektywni. Tak to odczuwamy, albowiem sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli obejmuje w bardzo przejrzysty sposób wykonywanie konstytucyjnych i ustawowych uprawnień, wypełnianie obowiązków zarówno wobec parlamentu, jak i wobec społeczeństwa, obywateli Rzeczypospolitej. Te omówione i ocenione działalności dotyczą również funkcjonowania państwa w świetle wyników kontroli.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PoselJanSienko">Wedle mojej wiedzy sprawozdanie sporządzone zostało bardzo przejrzyście, rzetelnie i fachowo. Istotne sprawy zostały przedstawione bardzo syntetycznie. Powiem jednym zdaniem: Jest to lektura, która powinna być bardzo przydatna szczególnie rządzącym, niezależnie od tego, jaka opcja sprawuje władzę. Zastanawiam się jednak nad sprawami, które nie zostały dzisiaj poruszone. Jedną z ważnych spraw w ramach procesu kontrolnego są inspiracje do podejmowania kontroli. Z materiałów wynika, że na przykład inspiracje co do podjęcia kontroli w stosunku do komisji parlamentarnych i do prezesa Rady Ministrów są jak 7 do 1. A więc wypada zapytać, dlaczego rząd i prezes Rady Ministrów nie korzystają z tej inspiracji po to, by wyniki kontroli pomagały rządzącym w wyciąganiu konkretnych wniosków, w dobrym kierowania państwem i procesami.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#PoselJanSienko">Uważam, że przeprowadzone kontrole, a zwłaszcza ustalenia, upoważniają Najwyższą Izbę Kontroli do wskazania, jakie sprawy powinny być podjęte przez ustawodawcę i rząd w celu poprawy stanu prawa, finansów publicznych, warunków działania podmiotów gospodarczych, przyspieszania procesu przebudowy gospodarki, wreszcie poprawy bezpieczeństwa obywateli. Tu chcę powiedzieć, że dokonywanie oceny stanu prawa w państwie zawsze stawia Najwyższą Izbę Kontroli w bardzo niezręcznej sytuacji, ponieważ ocena ta dotyczy bezpośrednio chlebodawcy.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#PoselJanSienko">Ocena ta jednak została przedstawiona bardzo, jak powiedziałem, rzetelnie, w sposób odważny. To jest bardzo ważne i za to należy się wiele słów uznania.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#PoselJanSienko">Chcę podkreślić - chociaż to było powiedziane - jako członek Komisji Obrony Narodowej i komisji ochrony środowiska, że bardzo pozytywnie oceniamy wyniki kontroli. Powiem wprost: bardzo nam jako posłom pomagają one w tej codziennej, pozytywistycznej działalności w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#PoselJanSienko">Wysoka Izbo! Myślę, że miernikiem skuteczności kontroli jest oczywiście zawsze wynik mierzony nierealizowaniem należności przede wszystkim finansowych, chodzi o tzw. uszczuplenie. Materiały mówią, że dotyczy to w wyniku kontroli ok. 10% ogółu uszczupleń. Zważyć należy, że windykacja należności jest bardzo utrudniona, przeprowadzana w wydłużonym czasie, a niejednokrotnie kwoty te są po prostu niemożliwe do odzyskania. I tu jest problem: Jak zwiększyć skuteczność wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli w tym zakresie? Myślę, że nasza Wysoka Izba musi się zastanowić, jak również pomóc Najwyższej Izbie Kontroli w tym egzekwowaniu zaleceń pokontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#PoselJanSienko">Kiedy zaczniemy analizować skalę wskazanych nieprawidłowości, wykazu osób odpowiedzialnych za złożone wnioski, nałożenia kar dyscyplinarnych i porządkowych, w tym do komisji orzekających o przypadkach naruszenia dyscypliny budżetowej, to należy stwierdzić, że przedstawione w tym dokumencie fakty świadczą, że przeprowadzone kontrole Najwyższej Izby Kontroli są kontrolami wynikowymi i to po prostu powinno cieszyć.</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#PoselJanKulas">(Tego życzymy.)</u>
          <u xml:id="u-348.8" who="#PoselJanSienko">Myślę, że dobrze się stało, że tematyka kontroli przeprowadzonych w 1998 r. była tematyką, że tak powiem, szerokoprzekrojową i obejmowała wiele zakresów zagadnień. Wydaje mi się, że prezydium komisji kontroli, które postawiło dzisiaj ten wniosek, wybiegło nieco naprzód, bo część rzeczy - szczególnie dotyczy to dokonywanych reform - nie miała przecież miejsca w 1998 r. W związku z tym, panie marszałku, Wysoka Izbo, uważam, że trzeba powiedzieć, że Najwyższa Izba Kontroli w tym roku będzie działać w nieco trudniejszej sytuacji, w utrudnionej sytuacji, bowiem wchodzi w grę realizacja reform administracji, konieczność zmiany statutu, dostosowania struktury organizacyjnej. Dlatego sądzę, że są tutaj potrzebne dodatkowe sprawy, do których zaliczyłbym przede wszystkim sporządzanie dobrego strategicznego planu kontroli i wreszcie przeprowadzanie kontroli rozpoznawczych, a dla wyegzekwowania realizacji wniosków pokontrolnych i właściwego rozpatrzenia skarg należy wzmocnić funkcje kontroli doraźnych, tworząc nawet jednostki terenowe.</u>
          <u xml:id="u-348.9" who="#PoselJanSienko">Myślę, że generalnie rzecz biorąc trzeba odnieść się z dużym szacunkiem do tego sprawozdania i po prostu gremialnie przyjąć je w całości oraz udzielić absolutorium, jeżeli takie sformułowanie może paść. Dziękuję Wysokiej Izbie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Czas przeznaczony na dyskusję został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Panowie posłowie zgłosili się do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Mirosława Stycznia z klubu AWS.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">(Jako pierwszy?)</u>
          <u xml:id="u-349.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Koalicja zawsze jest pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-349.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Do przodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Pojawiło się w toku tej debaty parę wątpliwości, które chciałbym rozstrzygnąć w sposób ogólnie przyjęty, to znaczy poprzez uzyskanie odpowiedzi. Otóż chciałbym zadać parę pytań panu posłowi Ujazdowskiemu jako przewodniczącemu komisji. Bo nie bardzo rozumiem - pan poseł Ulicki stwierdził najpierw, że jest członkiem prezydium, potem zgłosił wniosek o odrzucenie projektu uchwały w pierwszym czytaniu. Chcę więc zapytać, jaka była procedura, czy prezydium komisji miało upoważnienie do napisania projektu uchwały, czy poseł Ulicki był członkiem tego prezydium i czy współtworzył tekst uchwały.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">Drugie pytanie do pana posła Ujazdowskiego. Pan poseł Zych stwierdził, że NIK podlega Sejmowi, a następnie skrytykował nie tylko ducha i literę uchwały przygotowanej przez prezydium Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, ale również w jakimś sensie podważył funkcjonowanie całej komisji. Dlatego chciałem zapytać, czy reprezentacja, panie pośle przewodniczący komisji, w pełni odzwierciedla skład polityczny Sejmu i czy w toku debat nad sprawami Najwyższej Izby Kontroli jest w pełni zachowana wolność i swoboda wypowiedzi poszczególnych członków komisji, obojętnie czy należą oni do większości rządowej, czy do opozycji?</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">Chciałem również zadać panu pytanie odnośnie do pani poseł Teresy Liszcz. Nie wiem, nie jestem wnikliwym czytelnikiem wszystkich dokumentów sejmowych, ale czy może pan potwierdzić, że pani Teresa Liszcz, która tak skwapliwie broniła dobrego imienia NIK, jest urlopowanym pracownikiem Najwyższej Izby Kontroli i to zajmującym do czasu urlopowania wyższe stanowisko kierownicze w Najwyższej Izbie Kontroli? Chciałbym pana prosić o wyjaśnienie tej sytuacji, ponieważ sam nie mam odpowiednich źródeł, nie jestem członkiem tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">I wreszcie chciałbym zapytać pana przewodniczącego, jak mogę rozumieć stwierdzenie pana posła Kałamagi z SLD, że napisanie projektu uchwały przez prezydium, upoważnionego do tego przez komisję, jest wyrazem prywaty pana przewodniczącego? Nie mogę zrozumieć sensu tej wypowiedzi. Byłbym wdzięczny za wyjaśnienie tego, mimo późnej, a może wręcz przeciwnie, wczesnej pory.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">Dwa pytania do pana prezesa Wojciechowskiego. Pierwsze, czy pan prezes mógłby wyjaśnić, czy wdrożył jakiekolwiek postępowanie wyjaśniające po zarzutach, które przeczytałem w jednym z numerów ˝Rzeczpospolitej˝? Zarzuty dotyczyły faktu, iż dyrektor, szef delegatury warszawskiej Najwyższej Izby Kontroli, pan Bylicki, zatrudnił co najmniej 9 osób ze swojej bliższej i dalszej rodziny w podległej sobie placówce lub też sąsiednich? To jest pierwsze pytanie. Drugie. Czy przeprowadzona w roku 1997 kontrola ubezpieczeniowego funduszu gwarancyjnego, którego wówczas prezesem była pani Danuta Bentkowska, ujawniła fakt obsługi prawnej funduszu przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością - Aleksander Bentkowski i Spółka? Nie będę ukrywał, że na tej właśnie odpowiedzi zależy mi najbardziej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Zdzisława Kałamagę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PoselZdzislawKalamaga">Mam pytanie do pana posła Ujazdowskiego, który w imieniu prezydium komisji przedstawiał podobno sprawozdanie. Chciałbym zapytać, panie pośle, pytam o to po raz trzeci albo czwarty, tym razem z wysokiej trybuny, jak pan sądzi, czego powinniśmy oczekiwać jako Komisja do Spraw Kontroli Państwowej? Jaką wiedzę chcemy posiadać, w jakim trybie tę wiedzę będziemy gromadzić? Być może będzie trzeba wystąpić z wnioskiem o jakieś zmiany w ustawie o NIK, wyjść z jakąś inicjatywą ustawodawczą, a na pewno powinniśmy wyjść z wnioskami w sprawie regulaminu Sejmu dotyczącego przedmiotu naszego działania. Przecież nie mieliśmy żadnego merytorycznego spotkania, mimo że oczekiwania praktycznie wszystkich komisji szły właśnie w tym kierunku. W przeciwnym wypadku będziemy mieli zawsze do siebie jakieś tam pretensje związane z tymi obszarami, którymi interesujemy się bezpośrednio. Musimy rzeczywiście ustalić te relacje między komisjami sejmowymi i ustalić zakres kompetencyjny naszej komisji. Czy pan panie przewodniczący nie uważa, że my jako członkowie komisji nie powinniśmy od tego zacząć? Wtedy nie byłoby tych niejasności poruszanych późno w nocy, ale będących fundamentem naszych, takich, a nie innych reakcji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Sieńko zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PoselJanSienko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam jedno pytanie do pana prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Mówiłem o wzmocnieniu funkcji kontroli doraźnych. Chciałbym zapytać, panie prezesie, czy planuje się tworzenie paru jednostek dla tych celów? Wiemy o tym, że od 1 stycznia br. posiadamy nową jakość administracyjną i np. jeśli chodzi o delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w Koszalinie, biorąc pod uwagę ogromną bazę, ogromny potencjał ludzki, dobre przygotowanie zawodowe kontrolerów, to czy nie może być ona wykorzystana jako jednostka terenowa kontroli doraźnej? Mogłaby obsługiwać całą zachodnią i północną część terenu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Ewę Tomaszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli skupia się głównie na problemach ekonomicznych, ale nie tylko takie są ważne. Istotnym problemem jest niemożliwość wejścia w życie ustaw ze względu na brak przepisów wykonawczych. Ze względu na obszerność sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli nie dostrzegłam, czy była przeprowadzana kontrola funkcjonowania prawa pod tym kątem.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#PoselEwaTomaszewska">Pan prezes zwracał uwagę na zły stan dróg w Polsce. Chciałabym zapytać, czy Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę na stan prawny w zakresie pozyskiwania środków na naprawę dróg z opłat za przejazdy tranzytowe tirów przez Polskę. Nietrudno się domyśleć, jak ruch ten niszczy polskie drogi, a skromne środki na naprawę uniemożliwiają nadążanie w czasie za uszkodzeniami, dlatego chciałabym usłyszeć, czy wprowadzono niezbędne rozporządzenia regulujące tę kwestię. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Andrzeja Słomskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PoselAndrzejSlomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać pytania pod adresem rządu, ale nie ma przedstawicieli rządu, a wiele z nich nadawałoby się do odpowiedzi. Postawię zatem trzy pytania panu prezesowi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PoselAndrzejSlomski">Po pierwsze, ponieważ istnieje rzeczywiście problem wyzwań przyszłości i odpowiedniego przygotowania się doń ze strony wielu podmiotów, w tym również Najwyższej Izby Kontroli, pragnę zatem zapytać, czy w Najwyższej Izbie Kontroli prowadzone są prace koncepcyjne nad sprostaniem, tak bym to określił, wyzwaniom XXI w. przez NIK? Czy istnieją jakieś prace koncepcyjne nad koncepcją perspektywiczną dotyczącą funkcjonowania najwyższego organu kontroli w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PoselAndrzejSlomski">Pytanie drugie. W państwach demokratycznych istnieją oczywiście organy kontrolne parlamentów, ale także istnieje organizacja, która się nazywa Trybunał Audytorów. Chciałbym poprosić o odpowiedź na pytanie, jak Najwyższa Izba Kontroli oceniana jest przez ów międzynarodowy trybunał organów kontrolnych, Trybunał Audytorów.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#PoselAndrzejSlomski">I pytanie trzecie, może nieco bardziej złożone. Mianowicie procedura kontrolna w NIK jest taka oto, że na każdym etapie kontrolowany ma szansę na wniesienie swoich uwag. Chciałbym zapytać pana prezesa, czy stworzone zostały Najwyższej Izbie Kontroli szanse wniesienia uwag do prezentowanego dziś projektu uchwały wniesionego przez przewodniczącego Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Jana Kulasa o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Jedynie trzy pytania. Pierwsze pytanie, panie prezesie, ja podchodzę do tego z życzliwością, ale chciałbym poznać pana pogląd na temat współpracy z Komisją do Spraw Kontroli Państwowej w kwestii właśnie tejże uchwały, co do której pan prezes zaprezentował w mojej ocenie jednak nadmiernie krytyczne stanowisko, co mówię dość wyraźnie. Ale wydaje mi się, że parlamentarzyści mają takie prawo, Sejm korzysta ze swojej suwerennej tutaj roli i dobrze by było, gdyby do takiej partnerskiej, rzeczowej współpracy dalej w komisji jednak doszło. Dlatego o to pytam.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PoselJanKulas">Drugie pytanie. Państwo nasze w tej chwili lokuje wielkie środki finansowe w rolnictwo. Czy jest możliwe objęcie w najbliższym czasie kontrolą NIK szczególnie skupu mięsa wieprzowego, oczywiście w systemie agencyjnym i, również, skupu zboża w systemie interwencyjnym w tym roku? Rzeczywiście tak wielkie środki publiczne powinny być pod kontrolą. Pragnę pana prezesa zapewnić, że rolnicy się uskarżają, iż brakuje kontroli NIK i innych kontroli. NIK mógłby tu naprawdę odegrać bardzo pozytywną rolę, a ja oczywiście zawsze na NIK liczę, nawet jeżeli się różnimy w niektórych aspektach.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#PoselJanKulas">I ostatnie pytanie. Dużo się mówiło w ostatnim czasie o firmach ochroniarskich, o różnym pojmowaniu i stosowaniu prawa. Słyszymy czasem rzeczy wręcz zatrważające. Ale są też oczywiście dobre, pozytywne doświadczenia. Czy jest możliwe, aby w kolejnym roku sprawozdawczym taki raport, sprawozdanie z przeprowadzonej kontroli przynajmniej kilku firm ochroniarskich mogło się ukazać? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">I jako ostatnia pani posłanka Anna Filek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PoselAnnaFilek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Prezesie! Do zadania pytania sprowokowało mnie pytanie pana posła Stycznia. W związku z tym chciałabym zadać panu przewodniczącemu komisji takie oto pytanie. Czy na posiedzeniu prezydium, które formułowało tę uchwałę, ta uchwała została w całości zapisana i po odczytaniu przegłosowana? I drugie pytanie: Czy proponując komisji ten tryb procedowania nad tą uchwałą - to pytanie jest związane z podważeniem przez pana posła Zycha prawidłowości procedowania nad tą uchwałą - pan przewodniczący sprawdził, był przekonany, że taki tryb procedowania jest zgodny z regulaminem Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Padło pytanie na tej sali, co się stało właściwie, dlaczego jest taka dyskusja. Mogę odpowiedzieć, że właściwie nic się nie stało poza tym, że 1600 kontrolerów NIK usłyszało, że ich praca właściwie na niewiele się zdaje, rozmija się z zasadniczymi dla państwa sprawami, jest powierzchowna, płytka, niczemu w gruncie rzeczy nie służy. Taką opinię usłyszeli ludzie, którzy wykonują pracę bardzo ciężką. Połowę swojego życia spędzają poza domem, gdzieś w delegacjach, w pociągach, narażają się, bo praca ta nie należy już obecnie do bezpiecznych. Usłyszeli, że właściwie to niewielki z tej pracy jest pożytek. A poza tym nic się właściwie nie stało.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przejdę może teraz do odpowiedzi na bezpośrednio zadane pytania, a potem może jeszcze kilka zdań w ogólniejszych kwestiach, jeśli pan marszałek i Wysoka Izba pozwolą.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan poseł Styczeń pytał o sprawę związaną z postępowaniem wyjaśniającym wobec dyrektora delegatury warszawskiej, który rzekomo zatrudnił ileś tam osób ze swojej rodziny. Pisała o tym rzeczywiście ˝Rzeczpospolita˝. Nie, nie wszcząłem postępowania wyjaśniającego i nie widzę podstaw, żeby takie postępowanie wszczynać, choć w tej sprawie - ona jest państwu posłom znana - dostrzegam niezręczność. Ta sprawa sprawiła mi wiele kłopotów, ponieważ jest postrzegana tak, jakby osoba, której te zarzuty dotyczyły, jakby pan Bylicki był moim protegowanym, dyrektorem, którego bym tutaj zatrudnił, wspierał. Nic podobnego. Pan Bylicki pracował na stanowisku dyrektora wcześniej niż ja na stanowisku prezesa NIK. Został przyjęty przez mojego poprzednika. Kilka osób wymienionych w tej publikacji też już wcześniej pracowało w Izbie. Ja muszę działać w ramach określonego stanu prawnego. Chętnie bym wszczął postępowanie wyjaśniające, gdybym znalazł jakieś podstawy prawne, tzn. czy w Izbie ma obowiązywać zakaz, że skoro ojciec czy teść Iksińskiego pracuje w innej jednostce organizacyjnej, to jego synowa nie może być - bo o taką sytuację chodziło - sekretarką w zupełnie innej jednostce organizacyjnej. Takie kwestie trzeba rozstrzygnąć. Czy ja mogę np. odmówić zatrudnienia mówiąc: mam wprawdzie wolne miejsce i pani ma kwalifikacje na to stanowisko, ale pani nie zatrudnię z tego powodu, że ktoś z pani rodziny pracuje w Izbie. Czy to byłoby zgodne z zasadami prawa pracy, czy to nie byłaby dyskryminacja? Trzeba się trzymać reguł prawa. Do wiary panie pośle, do wiary, takie są reguły prawa. Znane są sytuacje, że osoby spokrewnione pracują w jednej z instytucji. Znam takie sytuacje w prokuraturze i w sądzie. Ważne jest, aby nie było podległości służbowych między tymi osobami. Zapewniam pana, że takiej sytuacji nie ma. Przyznaję, nie jest to zręczna sytuacja, ale nie ma powodu, żeby podejmować w tej sprawie jakieś działania prawne. Jeśli pan poseł Styczeń zna taką drogę prawną, to bardzo proszę o jej wskazanie. Być może nie jestem w tym względzie dostatecznie poinformowany o przepisach prawa pracy czy Konstytucji Rzeczypospolitej. Chciałbym jeszcze dodać w tej sprawie tylko tyle, że nie badam drzew genealogicznych pracowników, nie badam drzew genealogicznych zatrudnionych osób. W momencie podejmowania dwóch czy trzech decyzji w tych sprawach, bo tylko tyle ich podejmowałem, nie miałem świadomości tych związków rodzinnych. Gdybym ją miał, pewnie bym się starał - poza jakimiś prawnymi działaniami - uniknąć tej sytuacji, ale w tej chwili nie ma podstaw do działania. Proszę mnie nie oskarżać o zaniechanie, o tolerowanie sytuacji niezgodnej z prawem, nepotyzmu czy czegoś takiego. Wszystkie osoby, których dotyczy ta publikacja, dobrze wykonują swoją obowiązki. Nie mogę wypowiedzieć umowy o pracę sekretarce, która pracuje rzetelnie. Nie bronię tej sytuacji, proszę mnie dobrze zrozumieć, nie mam żadnego interesu. Ta sprawa ściągnęła na mnie dużo niezasłużonych kłopotów. Nie ja ją spowodowałem, ale żyjemy przecież w określonych ramach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan poseł Styczeń pytał również o kontrolę ubezpieczeniowego funduszu gwarancyjnego. Co ujawniła ta kontrola? Odpowiem z pamięci panie pośle, to jest jedna z...</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">(Zapytałem, czy ujawniła?)</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Odpowiadam więc panu z pamięci, z zastrzeżeniem, że być może się mylę, gdyż to jest jedna z tysięcy kontroli, z którymi miałem do czynienia. Była kontrola w ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym. Pamiętam, że pani, którą pan wymienił, jest prezesem funduszu. Z firmą jej męża były związki dotyczące obsługi tego funduszu, ale po jej powołaniu te związki zostały usunięte. Po prostu zmieniła się struktura własności w firmie. W każdym razie nie było podstaw do żadnego zarzutu. Przepisy antykorupcyjne nie zostały naruszone. Służę panu materiałami z tej kontroli. Zostanie panu doręczone wystąpienie pokontrolne i pewnie informacje o wynikach tej kontroli. Były jakieś, już nie pamiętam w tej chwili szczegółów, zarzuty do funduszu gwarancyjnego, natomiast kwestia obsługi prawnej nie była kwestionowana.</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan poseł Sieńko pyta o kontrole doraźne i czy do tego celu będą tworzone jakieś jednostki. Była jedna próba wzmocnienia kontroli doraźnych - pan poseł Misztal też o to pytał - uczynienia z dotychczasowej delegatury w Koszalinie ośrodka zamiejscowego departamentu kontroli doraźnych. Ta propozycja wzbudziła zastrzeżenia komisji. W związku z tym wycofaliśmy się z niej na posiedzeniu kolegium i już do niej nie wracamy. Nie przewiduję więc w tej chwili jakiś zmian, jeśli chodzi o nasze siły, w departamencie kontroli doraźnych, przewiduje się też zniesienie delegatury w Koszalinie, stosownie do przyjętego statutu.</u>
          <u xml:id="u-364.7" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pani poseł Tomaszewska pytała o opłaty za przejazdy TIR-ów. Była taka kontrola, pani poseł. Doręczymy informację o jej wynikach. To jest najkrótsza odpowiedź. Było to kontrolowane.</u>
          <u xml:id="u-364.8" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przepisy wykonawcze - pani poseł również o to pytała. Zajmujemy się głównie kontrolami finansowymi, wiem, że pani poseł jest zainteresowana sprawami społecznymi. I zapewniam, że w zakresie spraw społecznych wykonujemy bardzo wiele kontroli, również i w tym sprawozdaniu są prezentowane. To taka dygresja. Natomiast kontrola przepisów wykonawczych do ustaw była przeprowadzona w 1997 r., to był pełny remanent wszystkich zaległości legislacyjnych rządu.</u>
          <u xml:id="u-364.9" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pan poseł Słomski pytał, czy Izba jest w stanie sprostać wyzwaniom przyszłości, czy prowadzone są prace koncepcyjne. Tak, są prowadzone. Mieliśmy w tym zakresie w grudniu ubiegłego roku seminarium wspólnie z programem SIGMA. I są prace nad dokumentem strategicznie określającym kierunki działania NIK, kierunki rozwoju instytucji.</u>
          <u xml:id="u-364.10" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ja tu może protestowałem przeciwko temu sformułowaniu, że Izba nie ma czytelnej strategii - nie pamiętam już, jak to było sformułowane - dlatego, że ten zarzut to jakby sformułowanie, że Izba zaniechała jakiegoś obowiązku. Żadnego obowiązku NIK nie zaniechał. Ja do dziś jeszcze nie wiem, jaką formułę mogłaby mieć strategia działania Izby. Czy to ma być uchwała kolegium, która nie jest przewidziana w uchwale, czy to ma być jakiś akt podpisany przez prezesa i w formie zarządzenia prezesa obowiązujący wewnętrznie w Izbie, czy jeszcze inna ma być jego formuła; czy skonsultowany z komisją, czy nie? Po prostu prawo tego nie przewiduje. Ale to nie zmienia faktu, że taką wizję staramy się zarysować, m.in. pod wpływem doświadczeń zagranicznych i tego seminarium zorganizowanego z programem SIGMA.</u>
          <u xml:id="u-364.11" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jak Izba jest oceniana przez trybunał audytorów? Współpraca jest bardzo dobra. Jesteśmy oceniani wysoko, o czym świadczą wypowiedzi, pisma, jak również wyznaczona nam w ramach tych spotkań poseminaryjnych rola organizatora współpracy organów kontroli krajów aspirujących do Unii Europejskiej, w zakresie ujednolicenia praktyki kontrolerskiej, określenia wspólnych standardów. Trwają prace nad tym, przy bliskiej współpracy właśnie z trybunałem audytorów.</u>
          <u xml:id="u-364.12" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Pytanie pana posła Słomskiego: Czy stworzone zostały warunki dla wniesienia uwag do projektu uchwały? Za chwilę na to pytanie odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-364.13" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Może jeszcze odpowiem na pytanie pana posła Kulasa. Pogląd o współpracy z komisją - też zostawiam to sobie na za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-364.14" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Kontrola skupu mięsa i zboża. Te problemy są systematycznie badane w ramach kontroli Agencji Rynku Rolnego. Ale przyjmujemy to do rozważenia, generalnie postulat większego zajmowania się sprawami rolnictwa. O tym mówił ktoś z państwa, przepraszam, nie odnotowałem nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-364.15" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeśli o jakimś obszarze można by mówić, że Izba może mogłaby więcej kontrolować, to obszar rolnictwa pewnie do takich należy. Tak wiele jest problemów w dziedzinie rolnictwa. Choć z drugiej strony proszę zwrócić uwagę na to, że NIK kontroluje sektor publiczny, a rolnictwo jest sektorem przede wszystkim prywatnym. I stąd może mniej widoczna jest aktywność nasza w tym obszarze. Ale Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja Rynku Rolnego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa są na okrągło kontrolowane, a kilka miesięcy temu powstała zbiorcza systemowa analiza pt. ˝Agencje rolne w świetle kontroli NIK˝. Zapewne ten obszar, z uwagi na jego społeczne znaczenie, powinien być kontrolowany możliwie najczęściej, ale i tu też właściwie nie ma zapewne zaniechań z naszej strony; czyli nie jest tak, że za mało się tym interesujemy.</u>
          <u xml:id="u-364.16" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padły wypowiedzi i pytania o współpracę NIK z komisją, a również o okoliczności tego projektu uchwały. Był także zarzut, że za bardzo polemizowałem z projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-364.17" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Proszę państwa, chcę powiedzieć, że z wielką nadzieją powitaliśmy powołanie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Jeśli prezentowałem publicznie pewne obawy, to one dotyczyły tego, czy nie osłabi to współpracy Izby z komisjami branżowymi. Nie osłabiło, nic się takiego nie stało, co by wskazywało, że z powodu powołania Komisji do Spraw Kontroli Państwowej inne komisje mają słabszy kontakt z Izbą. Nie, nic takiego się nie stało, więc te swoje obawy wycofuję. Komisja do Spraw Kontroli Państwowej jest dla nas bardzo ważnym organem, który daje nam dużą szansę wzmocnienia Najwyższej Izby Kontroli - tak to odbieram: wzmocnienia.</u>
          <u xml:id="u-364.18" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Ale jest taki problem, że...</u>
          <u xml:id="u-364.19" who="#GlosZSali">(Ale jest sprawa uchwały.)</u>
          <u xml:id="u-364.20" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">No właśnie - dlaczego polemizuję z projektem tej uchwały? Niestety nie miałem możliwości się wypowiedzieć co do jej treści. Najwyższa Izba Kontroli, jeśli napisze o ministrze skarbu państwa na przykład, że zaniechał swoich zasadniczych obowiązków w zakresie nadzoru właścicielskiego nad spółkami skarbu państwa, to najpierw temu ministrowi wysyła wystąpienie pokontrolne, on na to wystąpienie odpowiada, nie zgadza się z zarzutami. Zwołuje się wtedy Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, ono rozpatruje jego zarzuty - jeśli ich nie uzna, to Izba pisze informację o wynikach kontroli. Tę informację wysyła do ministra, minister ma prawo przedstawić swoje stanowisko, do tego stanowiska prezes NIK może dosłać swoją opinię i dopiero wtedy może powiedzieć publicznie, że minister skarbu państwa nieprawidłowo realizuje swoje obowiązki właścicielskie w zakresie mienia skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-364.21" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Nie miałem szansy wypowiedzieć się na przykład co do zarzutu nieczytelnej polityki kadrowej, panie przewodniczący. Pan publicznie w dwóch wywiadach prasowych powiedział, że takiej polityki nie ma. Odebrałem to jako zarzut, skierowałem nawet na pana ręce list w tej sprawie, nie wiem, czy członkowie komisji go otrzymali - ja też na ten list nie dostałem odpowiedzi. Wydawało mi się, że prawidłowa procedura jest taka, że najpierw zasięga się jakichś informacji, a potem się ocenia te informacje. Pan publicznie się wypowiedział o złej polityce kadrowej, zanim miałem szansę przedstawić jakąś informację. Teraz słyszymy, że działa podkomisja - zresztą byłem świadkiem powołania podkomisji do spraw oceny polityki kadrowej. Rozumiem, że podkomisja pracuje - choć jeszcze nie nawiązała ze mną kontaktu, nie zwracała się o żadne materiały, a już publicznie zostało stwierdzone, że nie ma czytelnej polityki kadrowej. Nie miałem szans tego wyjaśnić, a być może pewne rzeczy dałoby się wyjaśnić, zanim taki publiczny pogląd zostałby wypowiedziany. Więc prosiłbym, żeby stosować do nas miarę może nie aż tak skomplikowaną proceduralnie, ale dawać jednak szansę wypowiedzenia się. Mam wrażenie, że przemawiając na posiedzeniach komisji, wyjaśniam te wątpliwości, mówię o tym, że jednak w tym obszarze wykonujemy kontrole. Polemizowałem wtedy z poglądem pana przewodniczącego, nie z projektem uchwały - w ogóle tego projektu nie znałem i nie miałem świadomości, że taka uchwała powstanie. Ale było tak, jakby wyjaśnienia nie były przyjmowane.</u>
          <u xml:id="u-364.22" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">To tyle co do współpracy. Chcę podkreślić, że naprawdę jestem gotów i że żadnych utrudnień nie będzie ze strony Izby - nie ma ich zresztą do tej pory, wszystkimi materiałami służymy. Jest poważne podejście do współpracy z komisją, choćby sprawa statutu o tym świadczy. Rzeczywiście przyjęliśmy ze strony komisji sugestię, że statut będzie lepszy w tym kształcie, jaki komisja sugerowała, z Departamentem Samorządu Terytorialnego. Dziękowałem komisji i jeszcze raz dziękuję za te dobre sugestie, jeśli chodzi o statut Izby. Będzie lepsza zapewne organizacja Izby, choć, proszę państwa, jest jeszcze problem odpowiedzialności za Izbę. Bardzo cenne podpowiedzi organizacyjne przyjmujemy - polityka kadrowa, zasady nagradzania, awansowania - ale jest jeszcze przede wszystkim odpowiedzialność prezesa. Nie traktuję tego, proszę tego źle nie odebrać, że to jest próba, nie wiem, rządzenia Izbą, ingerowania w jej sprawy wewnętrzne, ale tylko prezes Izby jest odpowiedzialny - tylko i wyłącznie on - przed Sejmem za działalność Najwyższej Izby Kontroli. Musi mieć też instrumenty kierowania Izbą. Bo cóż to jest nagradzanie? Prezes nagradza, powołany odpowiada, przychodzi tu z tymi raportami, tłumaczy się z nich i nagradza tych pracowników, którzy przygotowują takie materiały, jakie prezesowi najlepiej odpowiadają. A jeśli one będą złe, to prezes dostanie od Izby po głowie za to, że przygotowuje złe raporty. Troszkę odnoszę się z rezerwą, proszę to zrozumieć, jako szef instytucji odpowiedzialny za nią, za wchodzenie w sprawy, które należą do bezpośredniego kierowania Izbą. Za chwilę pojawi się bowiem kwestia rozdziału samochodów służbowych, kwestia korzystania z telefonów komórkowych, kwestia tego, kto w jakim pokoju siedzi i kto, i gdzie, ma miejsce na parkingu. Takie sprawy budzą w Izbie kontrowersje i zapewne ktoś zgłosi do komisji, by komisja te sprawy rozstrzygnęła. Jednak będę bronił swoich kompetencji, kompetencji prezesa NIK, ponieważ ponoszę odpowiedzialność. Jeśli coś jest źle, to prezes oczywiście za to odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-364.23" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przepraszam za chwilę zwłoki, ale chcę się zorientować co do poruszonych kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Mamy czas, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Będę szanował czas.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeszcze zanotowałem pytanie pana posła Kulasa co do stanu bezpieczeństwa. Jest to bardzo ważne. Pan mówił o kontrolach Policji. Mnie się wydaje, że w tym zakresie działamy. Liczba kontroli i ich zakres wskazują na to, że interesujemy się tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Jeśli ktoś z państwa odczuwa niedosyt związany z moimi odpowiedziami, to jestem gotów udzielić dodatkowych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Przepraszam, jeszcze pan poseł Kulas pytał o firmy ochroniarskie. Była dobra kontrola w tym zakresie. Zastanowimy się nad ponowną kontrolą sprawdzającą. Chętnie podejmuję problematykę bezpieczeństwa. Jestem związany z tymi sprawami nie tylko poprzez Izbę. Interesowałem się tym w swojej poprzedniej działalności zawodowej, a także w parlamencie, a zatem ta problematyka jest mi szczególnie bliska. W dalszym ciągu zamierzam kierować aktywność Izby na te zagadnienia. Chcę raz jeszcze zadeklarować wolę dobrej współpracy z komisją.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Zakończę swoje wystąpienie prośbą. Izbie jest potrzebne wsparcie. Potrzebna jest większa skuteczność. Wszyscy o tym mówią. To znaczy nie tyle skuteczność, bo nie mamy instrumentów i nie my tę skuteczność powodujemy. Chcemy mieć poczucie większej skuteczności. Choćby takiej jak dziś przy analizie budżetu, kiedy można było dostrzec, że była ona wnikliwie przestudiowana.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Posłowie znają nasze wnioski. Apelują do rządu, wypowiadają się, posługują się tymi wnioskami. To jest satysfakcjonujące. Stwierdzamy, że to była skuteczna kontrola. Jest dobra informacja, dobra dyskusja. Jednak potrzebne jest również wsparcie w kierunku realizacji naszych wniosków. Sądzę, że niezależnie od roli krytycznego recenzenta naszych poczynań, która to rola jest przypisana komisji, od czasu do czasu jakiś merytoryczny raport też trafi na posiedzenie komisji. Podkreślam, przesłałem 100 informacji o wynikach kontroli. Żadna nie była dotychczas przedmiotem posiedzenia komisji. Rozumiem, że komisja jest suwerenna w swoich uprawnieniach i zajmuje się tym, co uważa za najważniejsze. Jedynie o to proszę.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-366.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Zacznę od deklaracji w smutnej kwestii, ale będzie to deklaracja wiążąca. Mianowicie zastosowałem praktykę, że nie przyjmuję anonimów i anonimowych donosów od pracowników Najwyższej Izby Kontroli. Proszę być pewnym, że przyjmuję parlamentarny tryb oceny Najwyższej Izby Kontroli. Kontaktuję się tylko z prezesem i tylko z członkami kierownictwa NIK. Nie będę tolerował praktyki, która się rozpowszechnia w polskim życiu publicznym, przyjmowania nielojalnych pracowników. Poleciłem swojemu sekretariatowi, by nie przyjmowano anonimowych pism kierowanych do naszej komisji.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Jeśli chodzi o kwestie merytoryczne, to pierwsza sprawa dotyczy sprawozdania. Nie poruszyłem tego w pierwszej wypowiedzi, dlatego że ograniczyłem się do uzasadnienia projektu uchwały. Jednak został ukształtowany pogląd, że sprawozdanie jest bez zarzutu. Wszystkie komisje sejmowe pozytywnie zaopiniowały sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli, tylko Komisja do Spraw Kontroli Państwowej wypowiedziała się negatywnie. Otóż ten pogląd nie jest słuszny. Jest pewne zastrzeżenie Komisji Obrony Narodowej co do trybu prezentacji jednego z raportów.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Muszę też powiedzieć, że otrzymałem na swoje ręce pismo prezesa Urzędu Zamówień Publicznych pana Mariana Lemke, który napisał, iż w sprawozdaniu na stronie 102 podano błędną informację, wskazując datę uchylenia kwestionowanego zarządzenia prezesa Urzędu Zamówień Publicznych - 10 luty 1999 r. Faktycznie zarządzenie zostało uchylone 10 lutego 1998 r. przed postępowaniem kontrolnym NIK.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Nie twierdzę, że takie mankamenty powtarzają się w sprawozdaniu, ale mówię o tym dlatego, że dogmat o nieomylności sprawozdania jest trudny do obrony.</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Kwestia druga - tożsamość komisji. Oczywiście można tę formułę działania komisji krytykować, chociaż ja w tych wypowiedziach dopatruję się jednak próby sparaliżowania prac komisji, a nie poważnej debaty nad jej kształtem. Mogę powiedzieć, że jak na komisję, która działa stosunkowo od niedawna, owoc w postaci nowego projektu statutu NIK jest owocem na tyle dobrym, że ten kilkumiesięczny dorobek komisji da się obronić. Pierwotny projekt statutu NIK to jest kwestia wystarczająca. Jeśli państwo wszyscy macie większą ambicję, to proszę o systematyczną obecność na posiedzeniach komisji, to jest warunek zdrowej pracy. To jest następna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Jeśli chodzi o polityczność Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, Najwyższej Izby Kontroli, relacje, powtarzam to, co powiedziałem - żadna z decyzji komisji nie jest związana z interesami partii politycznej. Unikałem tego i bardzo o to zabiegam, aby komisja nie podejmowała inicjatyw w sprawie kontroli doraźnych, żeby się nie przekształcała w inicjatora konkretnych posunięć Najwyższej Izby Kontroli. Nie mogą mi państwo też postawić w dobrej wierze zarzutu, że krytykowałem jakąkolwiek niewygodną dla obecnej koalicji rządowej kontrolę podjętą przez Najwyższą Izbę Kontroli. Publicznie ani na posiedzeniu komisji takiej krytyki nie podjąłem.</u>
          <u xml:id="u-368.6" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Z tym wiąże się pytanie, muszę to powiedzieć, chociaż boleję, że nie w obecności pani poseł Teresy Liszcz, ale dotyczące właśnie pani poseł. Nigdy nie wypowiadałem poglądu, że urlopowany pracownik Najwyższej Izby Kontroli jest złym członkiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, ale chciałbym do pani poseł i do wszystkich posłów zaapelować, aby unikali korespondencji w sprawie konkretnych decyzji kadrowych podejmowanych przez prezesa Najwyższej Izby Kontroli, bo sądzę, że to wykracza poza uprawnione pole działań parlamentarzysty, a myślę, że tym razem jest jednak związane z faktem byłego zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli. Rzecz dotyczy delegatury poznańskiej. Ja uważam, że to jest decyzja kadrowa należąca do kierownictwa NIK, i bardzo proszę o unikanie korespondencji w tej sprawie. Wtedy rzeczywiście nie będzie można postawić nikomu zarzutu, że się kieruje jakimiś względami personalnymi czy partykularnymi.</u>
          <u xml:id="u-368.7" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Kwestia podjęcia uchwały. Prezydium otrzymało upoważnienie - jest zapis w protokole - do zredagowania tej uchwały. Zredagowana ona została w trybie konsensualnym, z bardzo aktywną rolą pana posła Ulickiego i pana posła Osiatyńskiego. Fragmenty dotyczące tych czterech czy pięciu kierunków strategicznych w działalności Najwyższej Izby Kontroli są właściwie fragmentami autorstwa pana przewodniczącego Osiatyńskiego i pana przewodniczącego Ulickiego. Ta uchwała nie była głosowana, bo została wspólnie zredagowana, wspólnie spisana, w trybie zgodnym z regulaminem Sejmu i zgodnym z obyczajem parlamentarnym. Wszyscy członkowie prezydium tę uchwałę mieli przed oczyma, zanim została ona w trybie przewidzianym przez regulamin Sejmu przekazana marszałkowi Sejmu. Pan przewodniczący Ulicki był aktywnym uczestnikiem redagowania tej uchwały. Nie mam do niego o to pretensji, że się dziś wycofał, ale państwo nie miejcie do mnie pretensji o to, że zaakceptowałem taki tryb tej pracy. Proponowałem moim przewodniczącym inny tryb pracy, to znaczy spotkanie komisji w tygodniu niesejmowym. Była to decyzja, którą podjęliśmy wspólnie. Pan poseł Ulicki przecież reprezentuje istotną część związaną z Sojuszem Lewicy Demokratycznej w prezydium komisji i aktywnie w tym uczestniczył. Mógł zmienić zdanie, nie mam o to do niego pretensji, to się w polityce zdarza. Państwo nie miejcie do mnie o to pretensji, że pan przewodniczący Ulicki zmienił zdanie.</u>
          <u xml:id="u-368.8" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Pan poseł Kałamaga pytał o instrumenty w rękach komisji. Jak komisja ma wnikliwie analizować Najwyższą Izbę Kontroli? No cóż, komisja ma dwóch pracowników, Izba Kontroli ma 1600 pracowników. Ja bym się nie zamienił, to mówię od razu. Ale takie są relacje. Mogę powiedzieć to, co usłyszałem od marszałka Sejmu w czasie spotkania kilka dni wcześniej z prezydium naszej komisji. Pan marszałek Sejmu rzeczywiście rozważa ideę audytu Najwyższej Izby Kontroli dokonanej przez niezależną placówkę w ramach zlecenia ze strony Kancelarii Sejmu. I na pewno gwarantuje większą pomoc w zakresie eksperckim. To nie są idee, które wyszły ze strony prezydium komisji. Nie wiem, dlaczego to jest koniec świata. Myślę, że to będzie służyło...</u>
          <u xml:id="u-368.9" who="#PoselAndrzejSlomski">(Ale czy ustawę trzeba zmienić, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-368.10" who="#PoselJanKulas">(To trzeba zmienić.)</u>
          <u xml:id="u-368.11" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Państwo mnie znają. Ja bym ją chętnie zmienił, uważam, że jest wadliwa. Jeśli pomożecie, to zrobimy to wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-368.12" who="#PoselTadeuszJacekZielinski">(To nie jest takie proste.)</u>
          <u xml:id="u-368.13" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Pewnie, że nie jest to proste, bo jest jeszcze kierownictwo SLD, dzisiaj nieobecne tutaj. Ale wracam do kwestii, dlaczego to napięcie powstało. W moim przekonaniu powstało z dwóch powodów. Naruszone zostało pewne tabu, niezależność pojmowana jako swoboda od krytyki. Ja nawet nie traktuję tego w kategoriach winy obecnego kierownictwa NIK, bo nie było poważnej dyskusji o stanie tej instytucji państwowej po roku 1990. To jest pierwszy moment, w którym taką dyskusję toczymy. I bez względu na to, jak oceniamy projekt tej uchwały, myślę, że dobrze się stało, że jednak taka dyskusja się toczy, chociaż w fatalnej porze. A druga kwestia, to jest jednak zupełnie dla mnie niezrozumiała alergia na krytykę. Alergia jest chorobą, jak państwo wiecie, rozpowszechnioną w Polsce. Ale ta forma alergii jest naprawdę szkodliwa z punktu widzenia interesu państwa, bardzo szkodliwa z punktu widzenia interesu państwa. I wyleczenie się z tej alergii jest warunkiem w moim przekonaniu naszej owocnej współpracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan prezes Najwyższej Izby Kontroli Janusz Wojciechowski.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">(Przed wystąpieniem pana prezesa chciałem jeszcze zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">A jeśli ktoś mówi o kiepskiej porze dnia, to chcę powiedzieć, że jest to noc, sam środek nocy, więc jest to dobra pora. Cisza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PoselMiroslawAndrzejStyczen">Panie prezesie, chciałbym pana prosić przede wszystkim o precyzyjną odpowiedź pisemną, bo już nie chcę tutaj męczyć pana w związku z moim drugim pytaniem, tzn. czy ta kontrola przeprowadzona w roku 1997 ujawniła fakt obsługi prawnej. Za pisemną odpowiedź będę panu wdzięczny, bo jak rozumiem na sali nie może pan dysponować źródłami do odpowiedzi wiarygodnej i pewnej, a zależy mi na odpowiedzi absolutnie pewnej. Co zaś do tej pierwszej sprawy, otóż prosiłbym pana, skoro nie widzi pan nic nagannego w fakcie, i twierdzi pan, że osoby zatrudnione z rodziny pana dyrektora Mazowieckiej Delegatury NIK nie są jego podwładnymi, pracują w delegaturze, to prosiłbym, jeżeli to możliwe oczywiście, również później, bo to przecież trzeba sprawdzić, ile tych osób z rodziny pana dyrektora pracuje w podległych mu jednostkach. To nie jest epizod niewart zachodu. Pańska reakcja dzisiaj z trybuny sejmowej w pełni moim zdaniem upoważnia do zamieszczenia w projekcie uchwały tego jednego zdania: warunkiem unowocześnienia kontroli państwowej jest ustalenie zasad polityki kadrowej.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#PoselJanKulas">(Jeszcze poseł Słomski chciał zadać pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Misztal też nie uzyskał odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę powtórzyć pytanie.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">I jeszcze pan poseł Słomski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PoselStanislawMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Prezesie! Chciałbym jeszcze raz powtórzyć pytanie. Mianowicie ważnym działaniem NIK winno być danie większej samodzielności w pracy pracownikom prowadzącym i nadzorującym czynności kontrolne.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PoselStanislawMisztal">W szczególności dotyczy to np. ograniczenia przez dyrektorów delegatur czasu kontroli, który zawężają niekiedy do 5, 10 dni. W tak krótkim czasie nawet bardzo dobry inspektor nie jest w stanie zbadać dokładnie wszystkich zagadnień. W związku z powyższym chciałbym zapytać pana prezesa, czy kierownictwu NIK znane są przypadki, w których inspektor NIK ma niekiedy kilka dni na przeprowadzenie skomplikowanych tematycznie kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję. Ale jest to drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PoselAndrzejSlomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Panie Przewodniczący! Ja chciałbym zacytować tylko treść art. 84 regulaminu Sejmu, który jasno i wyraźnie precyzuje, kto może przedkładać uchwałę pod obrady Sejmu. Otóż art. 84 ust. 1 i 2 mówi, że ˝Komisja uchwala dezyderaty, opinie, sprawozdania, a także projekty uchwał, rezolucji, apeli, oświadczeń lub deklaracji Sejmu. Komisja w drodze uchwały może przyjąć do wiadomości przedłożoną jej informację bądź stanowisko. Uchwały komisji zapadają większością głosów, w obecności co najmniej jednej trzeciej liczby członków komisji, chyba że ustawa stanowi inaczej˝. Myślę, że jakiekolwiek upoważnienie... Pytanie, jakie wówczas pan przewodniczący postawił, było źle postawionym pytaniem, bo to upoważnienie nie ma swej ważności w świetle obowiązującego nas prawa wewnętrznego, czyli regulaminu Sejmu. Sądzę, że tutaj jest to kardynalna pomyłka pana przewodniczącego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale, panie pośle, o nic się pan nie zapytał.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#GlosZSali">(Trzeba było zapytać, czy wie.)</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Trzeba było chociaż spytać, czy prawdą jest...</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej kwestii, o którą pytał pan poseł Misztal, to powiem szczerze, że moje działania idą raczej w kierunku skracania czasu kontroli w jednostkach. Wydaje mi się, że kontrola powinna być tak przygotowana, żeby kwestie wymagające zbadania były dobrze oznaczone. To zależy oczywiście od kontroli. Kilkudniowe kontrole są wyjątkowe w jakichś jednostkowych sprawach, ale generalnie raczej są działania w kierunku koncentrowania prac kontrolnych, a nie ich rozwlekania.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Chciałbym sprostować wypowiedź pana posła Ujazdowskiego, kolejny raz zresztą powtarzaną, rozumiem, że w ślad za pismem Komisji Obrony Narodowej. Nie było takiej sytuacji, żeby raport NIK był upubliczniony przed przekazaniem go marszałkowi Sejmu, jak również nie było sytuacji, żeby raport NIK był upubliczniony przed wstąpieniem Polski do NATO. To od razu chcę powiedzieć i chcę powtórzyć to, co kiedyś powiedziałem: uważam, że dla mówienia prawdy każdy czas jest właściwy. Prawdą nie manipulujemy pod kątem różnego rodzaju dat. Data publikacji tego raportu była kontrowersyjna. Dla mnie jest najważniejsze, że raport pokazał prawdziwy obraz, bardzo trudny obraz sytuacji w jednostkach wojskowych. Za tym się kryją ludzkie losy, ludzkie tragedie, ludzkie nieszczęścia i to było dla mnie najważniejsze - ważniejsze niż samo poczucie ludzi świętujących ważne skądinąd wydarzenie, ale hierachia wartości tutaj jest taka, że człowiek jest na pierwszym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#PrezesNajwyzszejIzbyKontroliJanuszWojciechowski">Zabolało mnie, panie przewodniczący, takie uparte powtarzanie przez pana, że w Izbie jest obawa przed krytyką, niechęć do krytyki. Trudno nam się rozmawia, bo ja próbuję podjąć merytoryczną dyskusję z panem, tłumaczyć, co my robimy i jakie przeprowadzone zostały kontrole. Pan na to odpowiada: wy się przyzwyczailiście funkcjonować bez krytyki, wy nie chcecie krytyki, macie alergię na krytykę. Trudno rzeczywiście na tej płaszczyźnie się porozumieć. Nie ma alergii na krytykę, nie ma w ogóle takiego przeświadczenia. Ja na przykład nie protestuję przeciwko stwierdzeniom, że NIK tak bezwarunkowo podlega Sejmowi, choć w gruncie rzeczy jest to podległość konstytucyjnie określona i w ściśle oznaczonych granicach. Ale nie o to chodzi. To nie jest alergia na krytykę. Proszę tak tego nie odbierać. Bardzo proszę o jakąś merytoryczną dyskusję, bo jest tak, że ja piszę do pana pismo, a pan nie odpowiada, zwracam uwagę na jakiś problem, a pan o tym nie informuje członków komisji. Trudno się w takich warunkach dyskutuje. A krytykę przyjmujemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze pan poseł Ujazdowski, a potem pan prezes NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Panie Prezesie! Nie odpowiedziałem na jedno pismo dotyczące mojej wypowiedzi, chyba na łamach ˝Życia Warszawy˝. Ale, proszę państwa, to jest właśnie dowód stosunku alergicznego. Czy naprawdę dobrą praktyką jest korespondowanie w przedmiocie każdej wypowiedzi politycznej? To chyba przesada. I proszę nie mieć do mnie pretensji o to, że nie wydaję komentarzy do swoich wywiadów prasowych. Jeśli mamy korespondować, to w poważnych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">I na zakończenie jedna poważna sprawa. Państwo nie jesteście zagrożeni przez koalicję rządową. Wystarczy spojrzeć na skład kierownictwa NIK, by o tym wiedzieć. Nie jesteście zagrożeni przez Komisję do Spraw Kontroli Państwowej. Jedyne zagrożenie, jakie istnieje przez te dwa lata, to jest związek Najwyższej Izby Kontroli z opozycją polityczną. Jeśli pan się od tego związku uchroni, to NIK będzie działał dobrze. I o to apeluję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na sali jest pani wiceminister zdrowia; orzeknie potem, czy jest to alergia, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że Prezydium Sejmu rozpatrzyło w trybie art. 67 ust. 4 regulaminu Sejmu sprawozdanie z rocznej działalności Najwyższej Izby Kontroli oraz opinię Komisji do Spraw Kontroli Państwowej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Prezydium Sejmu opowiedziało się za przyjęciem sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli. Również Komisja do Spraw Kontroli Państwowej rekomenduje przyjęcie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania w sprawie przyjęcia sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli przystąpimy rano.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu uchwały w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-379.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad tym wnioskiem również przystąpimy dziś rano.</u>
          <u xml:id="u-379.8" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję serdecznie kierownictwu Najwyższej Izby Kontroli. Dziękuję Wysokiej Izbie. Była to dla nas najdłuższa kontrola w ciągu dnia.</u>
          <u xml:id="u-379.9" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (druki nr 1253 i 1275).</u>
          <u xml:id="u-379.10" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-379.11" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Uśmiecham się, ponieważ jest to pilny projekt, i dlatego tak...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Zdrowia o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Jest on związany z oświadczeniem rządu z dnia 10 lipca br. o zaniechaniu zwrotu pożyczki udzielanej kasom chorych z budżetu państwa. Realizacja tej decyzji jest oczekiwana przez środowiska pracowników służby zdrowia, a szybkie jej rozpatrzenie i uchwalenie ustawy przez Wysoką Izbę umożliwi usunięcie napięć społecznych w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Projekt ustawy przewiduje całkowite umorzenie kasom chorych pożyczki wraz z należnymi odsetkami, której udzielono im na działalność w pierwszych dwóch tygodniach lutego br. Jej wysokość była równa przewidywanym dwutygodniowym przychodom kas chorych ze składek na ubezpieczenia zdrowotne i wynosiła w zaokrągleniu 847 mln zł. Umorzenie przedmiotowej pożyczki ma nastąpić pod warunkiem przekazania samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej środków na dodatkowe wynagrodzenia za rok 1999 (tzw. trzynastki), ustawowo należne wszystkim pracownikom państwowej sfery budżetowej, do której w ubiegłym roku należała przytłaczająca większość tych zakładów pracy. Przekazanie ministrowi finansów potwierdzenia tych wypłat z podaniem łącznej ich wysokości oraz obowiązek dołączenia oświadczeń kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej o przejęciu przez nich roszczeń pracowników z tytułu dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 1998 to dalsze warunki uzyskania przez kasy chorych umorzenia tej pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Wejście w życie tej ustawy nie spowoduje deficytu budżetowego w 1999 r., ponieważ planowany zwrot pożyczki miał nastąpić do 31 grudnia br.; wobec tego następowałby on właśnie w tym dniu.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Z tych względów budżet państwa nie przewidywał wydatkowania tej sumy w bieżącym roku. Zatem umorzenie pożyczki nie pociąga za sobą potrzeby nowelizacji budżetu. Jednakże skutkiem umorzenia pożyczki będzie zwiększenie w 2000 r. długu publicznego, którego obsługa będzie wymagała wydatkowania kwoty ok. 100 mln zł w przyszłorocznym budżecie. Opinia Komitetu Integracji Europejskiej stwierdziła, że przedmiot projektowanej nowelizacji ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Mamy także aktualną opinię odnośnie do sprawozdania komisji podobnie brzmiącą.</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Przedmiotowy projekt ustawy składa się z trzech artykułów. Art. 1 zmienia brzmienie art. 169c ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, rozstrzygając o umorzeniu pożyczki udzielonej kasom chorych oraz już omówionych warunkach tego umorzenia, a ponadto o sposobie wyrównywania umorzonej pożyczki pomiędzy kasami chorych. Art. 2 określa 30-dniowy termin przekazywania przez kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej dokumentów lub oświadczeń o dokonanych wypłatach oraz oświadczeń o przejęciu przez zakład zobowiązań w przypadku powstania roszczeń pracowników dotyczących wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 1998. Art. 3 określa termin wejścia w życie ustawy, który komisja określiła na 14 dni, zamiast wejścia w życie z dniem ogłoszenia, jak było w pierwotnej wersji projektu.</u>
          <u xml:id="u-380.5" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Ponadto przygotowany w sprawozdaniu z pierwszego czytania tekst projektu ustawy różni się kilkoma zmianami redakcyjnymi, uściślającymi, zdaniem członków komisji, tekst przedłożenia rządowego, które jednak nie wprowadzają zmian merytorycznych. Przedkładany w sprawozdaniu Komisji Zdrowia projekt ustawy został przyjęty 23 głosami przy 1 głosie wstrzymującym się i nie zawiera wniosków mniejszości. Zgodność w tym zakresie była podyktowana wolą posłów ustawowego rozstrzygnięcia o przekazaniu kasom chorych bardzo im potrzebnych funduszy i przez to zwolnienie funduszy umożliwiających rozwiązanie napięć społecznych wśród pracowników służby zdrowia. Czuję się zobowiązany przytoczyć pozostawione bez odpowiedzi pytanie, powtarzane przez licznych posłów, dlaczego ta korzystna decyzja rządu zapadła tak późno, mimo iż jej konieczność była wielokrotnie podnoszona w licznych wypowiedziach posłów w czasie posiedzeń komisji, a na niedofinansowanie służby zdrowia zwracał uwagę dezyderat Komisji Zdrowia skierowany do rządu.</u>
          <u xml:id="u-380.6" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Projekt ustawy został wszechstronnie i bardzo wnikliwie przedyskutowany podczas wielogodzinnych dwóch posiedzeń Komisji Zdrowia oraz jednego posiedzenia podkomisji powołanej do jej rozpatrzenia. Podczas dyskusji zostały wyjaśnione wszystkie wątpliwości dotyczące przepływu środków finansowych i związanego z tym przepływu dokumentacji. Przedstawiciele rządu deklarowali jednoznaczną wykładnię zapisów ustawy, która stwarza możliwość dokonania wypłaty pracownikom samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej należnego im dodatkowego rocznego wynagrodzenia za 1998 r., jeżeli jeszcze go nie otrzymali, a w ubiegłym roku zakład opieki zdrowotnej należał do państwowej sfery budżetowej. Są odpowiednie fundusze na ten cel, bowiem umorzona kasom chorych pożyczka jest większa od już dokonanych na ten cel wypłat, które wyniosły ok. 770 mln zł. Przy tym ewentualna reszta niewykorzystanej na te wypłaty kwoty pożyczki udzielonej kasom chorych nie podlegałaby w żadnej części zwrotowi do budżetu państwa, ponieważ jest ona umarzana w całości, zgodnie z dodatkowym ust. 1a do art. 169c ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-380.7" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Jednocześnie zostało rozstrzygnięte, że kasa chorych dokona bezzwrotnego przekazania samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej pełnej kwoty należnej na wypłacenie tego wynagrodzenia. Zdecydowana większość samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej już otrzymała te kwoty w postaci pożyczki, którą zaczęła zwracać od kwietnia br. w comiesięcznych ratach równych 1/8 lub 1/7 całości pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-380.8" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Od bieżącego miesiąca kasy chorych warunkowo zawiesiły przyjmowanie tych spłat od samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej. Natomiast w przypadku wejścia w życie niniejszej ustawy, rozpocznie się proces zwracania zakładom opieki zdrowotnej części pożyczki spłaconej kasom chorych.</u>
          <u xml:id="u-380.9" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Zwrot będzie się odbywał w miesięcznych transzach, także do końca roku nastąpi zwrot całości. Ratalny charakter zwrotu tych pieniędzy jest podyktowany koniecznością uchronienia kas chorych przed utratą płynności finansowej. Z drugiej strony będzie to źródłem wyższych przez kilka ostatnich miesięcy bieżącego roku wpływów finansowych zakładów opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-380.10" who="#PoselSprawozdawcaZbigniewSzymanski">Mam zaszczyt wnieść, aby Wysoka Izba raczyła uchwalić przedkładaną ustawę w wersji przyjętej przez Komisję Zdrowia, która to ustawa nie różni się istotnie od wyjściowego, pilnego przedłożenia rządowego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-380.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Mimo późnej pory z ogromnym zadowoleniem, a nie obawiałabym się powiedzieć, także z uczuciem ulgi, klub Akcji Wyborczej Solidarność, w imieniu którego mam honor przemawiać, przyjął projekt nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym skierowany w trybie pilnym do Sejmu przez rząd, a dotyczący umorzenia pożyczek udzielonych kasom chorych z budżetu państwa na kwotę 847 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Jak zapisał w projekcie ustawy wnioskodawca, czyli rząd, pożyczka podlega całkowitemu umorzeniu wraz z należnymi odsetkami, o ile kasy chorych przekazały ją samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej na wypłatę dodatkowego wynagrodzenia rocznego, czyli tak zwanej trzynastki za rok 1998, przysługującego pracownikom państwowej sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. Decyzja rządu o umorzeniu kasom chorych pożyczki, która zgodnie z dotychczasowym artykułem 169c ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym powinna być zwrócona do budżetu państwa przez te kasy do dnia 31 grudnia 1999 r., wychodzi naprzeciw oczekiwaniom pracowników służby zdrowia, którzy domagają się dziś w licznych protestach dodatkowego strumienia pieniędzy do systemu opieki zdrowotnej z przeznaczeniem na wzrost płac w tym sektorze.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Po przyjęciu przez Sejm omawianej dziś ustawy kwota ponad 800 mln zł wydatkowana z budżetu państwa zasili samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej z przeznaczeniem na dodatkowe wynagrodzenia dla pracowników tychże zakładów, w tym również dla pielęgniarek i położnych.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Posłowie Akcji Wyborczej Solidarność z Komisji Zdrowia od dawna postulowali umorzenie tej pożyczki i zwracali uwagę rządowi, iż konieczne są dodatkowe środki celem wspomożenia nowego systemu opieki zdrowotnej, który zaczął funkcjonować w Polsce od 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Ponadto, konieczne było wsparcie kas chorych funduszami z zewnątrz, bowiem zakładana wcześniej na prawie 98% ściągalność składki na ubezpieczenie zdrowotne, okazała się znacznie niższa i spowodowała o prawie 1 mld zł mniejszy napływ środków do kas chorych, w okresie od stycznia 1999 do końca czerwca 1999. Stąd kasy chorych dysponowały środkami na kontraktowanie usług medycznych o 1 mld mniejszymi niż zakładano.</u>
          <u xml:id="u-382.5" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Bez wsparcia kas chorych kwotą ponad 800 mln zł, czyli kwotą umorzenia pożyczki w okresie za pierwsze dwa tygodnie lutego 1999 nowy system opieki zdrowotnej stałby się dziś już niewydolny. Dlatego Akcja Wyborcza Solidarność wnosi o jak najszybsze uchwalenie ustawy, co umożliwi zatrzymanie w systemie opieki zdrowotnej ponad 800 mln zł z przeznaczeniem ich na wypłatę dla pracowników służby zdrowia, zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-382.6" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Akcji Wyborczej Solidarność w pełni popiera wniesiony przez rząd projekt nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i zwraca się do pań i panów posłów o szybkie jej uchwalenie, tak aby pracownicy służby zdrowia mogli jak najszybciej skorzystać z dobrodziejstw tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł, chciałem zwrócić uwagę, że o trzeciej rano nie mówi się: tak późno, tylko: tak wcześnie.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Seweryna Jurgielańca w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie, Szanowni Panowie Posłowie! Debatujemy nad kolejną nowelizacją ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (druk nr 1253) i nad sprawozdaniem komisji (druk nr 1275).</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Nowelizacja ta dotyczy bardzo istotnej dla pracowników służby zdrowia materii, chodzi mianowicie o umożliwienie wypłacenia przez zakłady opieki zdrowotnej tzw. trzynastki, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, za rok 1998. Okazuje się niestety, iż odpowiedzialni za reformę ochrony zdrowia zapomnieli o zapisach ustawy o zasadach wynagradzania w państwowej strefie budżetowej i obowiązku wypłacenia trzynastki. Kwoty przekazywane od 1 stycznia 1999 r. przez kasy chorych zakładom opieki zdrowotnej okazały się niewystarczające na prowadzenie działalności bieżącej, brak możliwości utrzymania poziomu świadczeń na poziomie sprzed reformy. Muszę przypomnieć, że posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego przewidywali niewystarczające nakłady na działalność służby zdrowia w chwili, gdy powstała myśl, aby znowelizować ustawę z 6 lutego 1997 r. i zmniejszyć odpis podatku z 10% do 7,5%. Na tej sali, w dniu 21 stycznia 1999 r., w czasie debaty nad wotum nieufności dla ówczesnego ministra zdrowia Wojciecha Maksymowicza stwierdziliśmy, że taka decyzja rzeczywiście przyniosła brak możliwości podwyżek w służbie zdrowia 2% powyżej inflacji (problem jest na razie nierozwiązany, być może trzeba będzie ponownie nowelizować ustawę) oraz brak pieniędzy na trzynastki. To były sygnały docierające z całej Polski od tzw. świadczeniodawców. Nie będę rozwijał problemu programu osłonowego dla zwalnianych pracowników, po prostu takiego programu brak, tak jak u dyrektorów ZOZ brak pieniędzy na działania restrukturyzacyjne.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Pojawił się wreszcie druk nr 1253 o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. W pierwszym zdaniu uzasadnienia do nowelizacji rząd powołuje się na swoją uchwałę z 10 lipca 1999 r., która została podjęta pod presją strajku pielęgniarek i której celem było znalezienie środków na zapewnianą 29 stycznia 1999 r. podwyżkę płac w służbie zdrowia. Propozycja rządu zmierzała do umorzenia pożyczki udzielonej kasom na ich działalność w pierwszych dwóch tygodnia lutego. Nowela natomiast nie rozstrzygała dalszych losów tych środków. Zrodziło się pytanie, czy przypadkiem nie chodziło przede wszystkim o wyrównanie niedoborów środków finansowych w kasach chorych, spowodowanych zbyt małą ściągalnością składki do ZUS, a stanowi to, jak mówiła przemawiająca przede mną pani poseł, za I półrocze kwotę sięgającą nieco ponad 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z całą mocą stwierdzamy, że przedstawiona nowelizacja stwarza pozory, ale nie zwiększa w żaden sposób środków będących w dyspozycji świadczeniodawców i nie daje możliwości przeprowadzenia regulacji płacowych. Komisja nie podzieliła stanowiska rządu i przedstawia w sprawozdaniu propozycję umorzenia tej pożyczki pod warunkiem przekazania jej świadczeniodawcom w całości jako pokrycie podwyższonych kosztów udzielania świadczeń zdrowotnych w związku z koniecznością wypłaty trzynastki. Przekazane ZOZ kwoty nie mogą według tej propozycji podlegać zwrotowi kasie chorych. Przyjęte rozwiązanie nie ułatwia jednak sytuacji finansowej i tylko w nielicznych zakładach opieki zdrowotnej będzie istniała możliwość przeprowadzenia częściowych regulacji płacowych. Niestety propozycje zawarte w druku sprawozdania Komisji Zdrowia dotyczą tylko tych zakładów opieki zdrowotnej, które w roku 1998 nie były samodzielne. Tak więc zakłady opieki zdrowotnej, które usamodzielniły się przed rokiem 1998 lub ich organem założycielskim stały się samorządy, zostaną pokrzywdzone, mimo że z chwilą uzyskania samodzielności lub przejścia pod nadzór samorządu były w dalszym ciągu finansowane z budżetu państwa, a więc nie przybyło im pieniędzy na działalność bieżącą.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Sojusz Lewicy Demokratycznej zwraca się do rządu o wyjaśnienie, czy pracownicy usamodzielnionych częściowo zakładów opieki zdrowotnej byli czy nie byli pracownikami sfery budżetowej, skoro umowy były zawierane w imieniu budżetu państwa i obciążały budżet państwa. Wymaga natychmiastowego wyjaśnienia sprawa statusu pracowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Mimo tych zastrzeżeń klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, będzie głosował za przyjęciem zapisów zawartych w sprawozdaniu (druk nr 1275), albowiem realizacja tej nowelizacji spowoduje dopływ środków przeznaczonych na lepsze zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych pacjentów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Zielińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PoselTadeuszJacekZielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku pragnę oświadczyć, że Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie popierał uchwalenie przedmiotowego projektu ustawy, albowiem stoimy na stanowisku, iż dzięki niej w systemie ochrony zdrowia znajdzie się znacząca dodatkowa kwota środków w wysokości blisko 850 mln zł. Oczywiście stanie się to kosztem innych sfer finansowanych przez budżet państwa, ale tego rodzaju wsparcie na etapie pierwszego okresu wdrażania jednej z zasadniczych reform życia publicznego jest stosowne, zważywszy na szczególnie trudne położenie materialne pracowników ochrony zdrowia, dla których trzynasta roczna wypłata jest znaczącym zasileniem ich budżetów.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#PoselTadeuszJacekZielinski">Klub opowiada się za szybkim uchwaleniem ustawy; komisja sejmowa uczyniła wszystko, aby ten projekt został w ciągu 3 dni przedłożony do drugiego i trzeciego czytania. Zmiany, jakie komisja wprowadziła, aczkolwiek pod względem objętości są niewielkie, to jednak są istotne, albowiem precyzują przepisy projektu, usuwają pewne niejasności, doskonalą ten projekt. Szczególnie dotyczy to kwestii przekazania zakładom opieki zdrowotnej kwot, które zostaną pozyskane z umorzonej pożyczki otrzymanej przez kasy chorych od budżetu państwa. Projekt ustawy w sposób jednoznaczny określał relacje zachodzące między budżetem państwa a kasami chorych, natomiast w opinii posłów niejasność istniała co do obowiązku kas chorych, obowiązku bezzwrotnego przekazania zakładom opieki zdrowotnej środków na trzynastą wypłatę.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#PoselTadeuszJacekZielinski">Stąd została wprowadzona ważna zamiana w art. 1, zmiana druga dotycząca nowego ust.1a, gdzie w sposób jednoznaczny stwierdzono, w wyniku wprowadzonej poprawki, iż kasy są zobowiązane do bezzwrotnego przekazania zakładom opieki zdrowotnej kwot na trzynastą wypłatę, a nie tak, jak bywało w niektórych przypadkach, jedynie udzielenia pożyczki, którą zakłady opieki zdrowotnej oczywiście miały za zadanie zwrócić. Ten przepis ustawy powinien dać do zrozumienia adresatom tych przepisów, iż obowiązkiem kas chorych jest przekazać bezzwrotnie, a więc bezwzględnie zasilić zakłady opieki zdrowotnej, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, by mogły one dokonać wypłaty trzynastej pensji. Pewne precyzujące propozycje znalazły się również w nowym ust. 1c, gdzie jednoznacznie się stwierdza, iż zakład, który otrzyma zasilenie z kasy chorych na rzecz wypłaty trzynastej pensji, jednocześnie będzie zobowiązany do pokrywania, zaspokajania roszczeń pracowniczych, jakie mogą powstać właśnie z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#PoselTadeuszJacekZielinski">Pewna niejasność istniała również w przepisie, który teraz jest ujęty w ust. 1e, gdzie mówiono o pożyczkach w liczbie mnogiej, co mogłoby sprawiać wrażenie, że ten artykuł dotyczy pożyczek udzielanych przez kasy chorych zakładom opieki zdrowotnej. A przecież ten przepis mówi o rozliczeniu pożyczki udzielonej przez budżet państwa kasie chorych. Tej pożyczki, która była na rozruch kas chorych w 5 i 6 tygodniu funkcjonowania reformy. Posłowie chcieli, i wydaje się, że ta intencja jest zrozumiała, w sposób ustawowy mocniej jeszcze, niż to zrobiono w projekcie, zobowiązać kasy do przekazania środków zakładom opieki zdrowotnej. Ale zważywszy na pewne zrozumiałe w pewnym stopniu trudności z płynnością finansową w tym pierwszym okresie reformy w kasach chorych, postanowiono, że tak stanowcza norma tutaj się nie znajdzie i, opierając się na oświadczeniu pani minister Knysok, pełnomocnika rządu do spraw wprowadzenia powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, kasy mają bez tej stanowczej normy dokonać do końca roku bezzwrotnego przekazania środków zakładom opieki zdrowotnej. I trzymamy panią minister za słowo, ufając, że tak rzeczywiście się stanie. Wprowadzono 14-dniowe vacatio legis, które jest oczywiście niezbędne, ponieważ ustawa nakłada liczne obowiązki na różnego rodzaju podmioty, począwszy od kas, a skończywszy na kierownikach zakładów opieki zdrowotnej. Tak że okres zapoznania się, okres dostosowawczy, przynajmniej w tej długości, jest niezbędny. Dziękuję, panie marszałku, i mam nadzieję, że jeszcze w dniu dzisiejszym ta ustawa zostanie uchwalona i przekazana Senatowi Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Ewa Tomaszewska chce zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zadać pytanie, czy pracownicy kolejowej służby zdrowia również zostaną objęci dobrodziejstwem działania tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze pani posłanka Sikorska-Trela.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Pani minister, od 1 stycznia tego roku pracownicy służby zdrowia przestali praktycznie być pracownikami sfery budżetowej. Jak od tego momentu będą wyglądały regulacje płacowe tych pracowników i również w tym sprawa ˝trzynastek˝? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pani minister Anna Knysok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAnnaKnysok">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie debaty zadano trzy pytania. Pan poseł Jurgielaniec zapytał o ZOZ-y, które usamodzielniły się przed dniem 1 stycznia 1998 r., jaki był status tych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAnnaKnysok">Pracownicy ci przestali być pracownikami jednostek państwowej sfery budżetowej, stali się pracownikami samodzielnego podmiotu, który prowadzi gospodarkę finansową, utrzymując się ze sprzedaży swoich usług, w związku z czym nie byli objęci działaniem ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym z dnia 12 grudnia 1997 r., która weszła w życie 1 stycznia 1998 r. Jakie regulacje płacowe obowiązują w tych zakładach? Zgodnie z ustawą o zakładach opieki zdrowotnej kierownicy tych zakładów powinni wynegocjować ze związkami zawodowymi zakładowy system wynagrodzeń, w którym wszystkie kwestie związane z wynagrodzeniem powinny zostać uregulowane, również jeżeli zostanie utrzymana trzynastka, bo jest oczywiście taka możliwość, natomiast pracownicy mogą postanowić inaczej, że jest ona rozłożona, na przykład co miesiąc 1/12, a takie przypadki oczywiście są, to już zależy od załogi i dyrektora każdego zakładu opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAnnaKnysok">Czy pracownicy kolejowej służby zdrowia? Pracownicy kolejowej służby zdrowia otrzymali trzynastą pensję, wypłacała ją kasa branżowa. Oczywiście była też rozliczana ta kwota i będą nią objęci, bowiem mieści się to w puli środków, które już zostały wypłacone. Nie przekracza to kwoty, więc nie ma powodu, by nie zostali objęci.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaIOpiekiSpolecznejAnnaKnysok">Podstawowy wymóg dotyczący umorzenia pożyczki jest taki, by wszystkie roszczenia pracowników, którzy w ubiegłym roku pracowali w zakładach należących do państwowych jednostek sfery budżetowej, były zaspokojone, by nie było pracownika, któremu trzynastka nie została wypłacona i to jest ten zasadniczy wymóg. Pozostali, jeżeli mieszczą się w tej kwocie, która już została wypłacona, też będą objęci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jurgielaniec jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PoselSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pani minister, zadałem pytanie dotyczące statusu pracowników ochrony zdrowia, tych, którzy stali się samodzielni, w tych zakładach, które stały się samodzielne, a był to okres, kiedy umowy były zawierane z przedstawicielem budżetu państwa, a konkretnie z lekarzem wojewódzkim. W związku z tym bardzo bym prosił o odpowiedź na piśmie, żebyśmy już... gdyby pani minister była łaskawa na te moje dwa pytania, które zadałem, odpowiedzieć na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy rano.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów jeszcze chciałby się zapisać do oświadczeń? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią posłankę Ewę Tomaszewską o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata budżetowa pobudza do refleksji. Przy dużych, w niektórych wypadkach - słusznie, wymaganiach co do oszczędnego gospodarowania środkami finansowymi, stawianymi wszystkim pozostałym resortom, trzeba przyznać, że resort finansów wymagań tych nie stosuje do siebie. Nadal niska jest ściągalność podatków, brak też szeregu rozporządzeń, które zapewniłyby lepsze warunki finansowania, choćby dziedzin cywilizacyjnych, jak nauka, szkolnictwo wyższe, oświata czy kultura. Do dziś nie pobiera się opłat od tranzytowego ruchu tirów przez obszar Polski, bo resort finansów nie przygotował stosownego rozporządzenia. Takich zaniechań, niestety, jest więcej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Oświadczenie wygłosi pani posłanka Zofia Krasicka-Domka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już od ćwierć wieku na Podhalu obchodzi się Poronińskie Lato. Pierwsza taka impreza odbyła się w 1975 r. z inicjatywy Jana Jędrola i poświęcona wtedy została Władysławowi Orkanowi w związku z jego setną rocznicą urodzin. Ten wielki syn ziemi gorczańskiej stał się duchowym przywódcą Związku Podhalan, a Poronin był miejscem jego ślubu oraz hucznego góralskiego wesela. I tak co roku czas Poronińskiego Lata służy wspominaniu zasłużonych Polaków, bo, jak senior górali Jan Gut-Mostowy powiada, ˝nie tylko trza jechać do przodu, ale pasuje spozierać na tylne kółka˝ - mając na myśli wspominanie tych, którzy już od nas odeszli, lecz zapisali się głęboko w sercach i w pamięci żyjących.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Tegoroczne Poronińskie Lato zaczęło się od wspomnienia nieżyjącego już od roku Jana Jędrola, który, można powiedzieć, ze wszystkich swych sił zaangażował się w pielęgnowanie tradycji ludu podhalańskiego, tradycji, która - jak określił to Orkan - jest godnością, dumą i szlachectwem synów chłopskich. Trzeba na Podhalu być, aby oddychać radością życia, umiłowaniem tradycji ojców i poszanowaniem dla tych, którzy na to zasługują. Zachwycić się można działaniem wspólnotowym i życzliwością dla bliźnich, a przecież lud góralski nie pozbawiony jest trosk dnia codziennego.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Pragnę dziś z trybuny sejmowej pozdrowić drogich memu sercu wszystkich przyjaciół, z którymi razem świętowaliśmy tegoroczne Poronińskie Lato, a więc ród Gutów-Mostowych, Suskich-Orawców, Majerczyków, Skupieniów, Galiców, Jarząbków, Ślimaków, Anieli Bafiowej oraz pozostałych, których z racji ograniczeń czasowych wymienić nie zdołam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję wszystkim, którzy są obecni do tej pory, w szczególności pracownikom Kancelarii Sejmu, Straży Marszałkowskiej, mediom. Przepraszam, że tak przeciągnęliśmy. Dobranoc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 3 min 22)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>